វិគីភីឌា kmwiki https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%8A%E1%9E%BE%E1%9E%98 MediaWiki 1.45.0-wmf.9 first-letter មេឌា ពិសេស ការពិភាក្សា អ្នកប្រើប្រាស់ ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់ វិគីភីឌា ការពិភាក្សាអំពីវិគីភីឌា ឯកសារ ការពិភាក្សាអំពីឯកសារ មេឌាវិគី ការពិភាក្សាអំពីមេឌាវិគី ទំព័រគំរូ ការពិភាក្សាអំពីទំព័រគំរូ ជំនួយ ការពិភាក្សាអំពីជំនួយ ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម ការពិភាក្សាអំពីចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម TimedText TimedText talk Module Module talk Event Event talk 0 2069 323544 323487 2025-07-09T17:33:05Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323544 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តសៀមរាប''' គឺជាខេត្តមួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]និងនៅក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទីរួមខេត្តរបស់ខេត្តសៀមរាបគឺ[[ក្រុងសៀមរាប]]និង[[ក្រុងរុនតាឯក]]។ខេត្តសៀមរាបត្រូវបានដាក់ឈ្មោះបែបនេះគឺដើម្បីរំលឹកដល់ជ័យជម្នះរបស់កងទ័ព[[ខ្មែរ]]វាយឈ្នះលើកងទ័ព[[សៀម]]នៅ[[លង្វែក|សម័យលង្វែក]]ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។សព្វថ្ងៃខេត្តសៀមរាបត្រូវបានគេស្គាល់ទូទាំងពិភពលោកថាជាទីតាំងនៃ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញ។ខេត្តនេះជាតំបន់ទេសចរណ៍ដ៍សំខាន់របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារខេត្តនេះមាន[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញនិងប្រាសាទបុរាណដទៃទៀតជាច្រើន។ថ្មីៗនេះ[[ក្រុងសៀមរាប]]កំពុងប្រែក្លាយរូបរាងជាក្រុងទំនើបតាមរយៈកំណើនសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន ហាងលក់ទំនិញ ជាដើមដែលបម្រើឲ្យវិស័យទេសចរណ៍។រមណីយដ្ឋានបុរាណផ្សេងទៀតដែលនៅក្នុងក្រុងសៀមរាបនិងក្រៅក្រុងមាន[[អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]] [[ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង]] [[ប្រាសាទបាពួន]] [[ប្រាសាទភិមានអាកាស]] [[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទព្រះបាលិលេយ្យ]] [[ប្រាសាទតានៃ]] [[ប្រាសាទតាសោម]] [[ប្រាសាទតាកែវ]] [[ប្រាសាទធម្មនន្ទ]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទព្រះពិធូរ]] [[ប្រាសាទនាគព័ន្ធ]] ​[[ប្រាសាទសួព្រ័ត|ប្រាសាទសួព្រ័ត្រ]] [[ប្រាសាទបី]] [[ប្រាសាទព្រហ្មកិល]] [[ប្រាសាទរោងរមុង|ប្រាសាទរោងល្មុង]] [[ប្រាសាទតុប]] [[ប្រាសាទក្រវាន់|ប្រាសាទក្រវ៉ាន់]] [[ប្រាសាទថ្មបាយក្អែក]] [[ប្រាសាទបន្ទាយសំរែ]] [[ប្រាសាទបន្ទាយក្តី]] [[ប្រាសាទក្រោលគោ]] [[ប្រាសាទភ្នំក្រោម]] [[ប្រាសាទភ្នំបូក]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត]] [[ប្រាសាទទេពប្រណម]] [[ប្រាសាទទទឹងថ្ងៃ]] [[ប្រាសាទព្រៃមន្ទីរ]] [[ប្រាសាទព្រៃក្មេង]] [[ប្រាសាទបាតជុំ]] [[ប្រាសាទគោកត្រាង]] [[ប្រាសាទត្រពាំងផុង]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទលាក់នាង]] [[ប្រាសាទចៅសាយទេវតា]] [[ប្រាសាទប្រែរូប]] [[លានស្តេចគំលង់]] [[លានជល់ដំរី]] [[ប្រាសាទអកយំ]] [[ប្រាសាទគោគពោធិ|ប្រាសាទគោគពោធិ៍]] [[ប្រាសាទគោកគ្រញូង]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] [[ប្រាសាទត្រពាំងខ្យង]] [[ប្រាសាទផ្ទី]] [[ប្រាសាទទន្លេស្ងួត]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]] [[ប្រាសាទជ្រុង]]និង​ប្រាសាទរាប់រយផ្សេងទៀត។[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]ត្រូវបានរងនូវការលុកលុយជាច្រើនដងពីពួក[[សៀម]]ហើយទីបំផុត[[ក្រុងអង្គរ|រាជធានីអង្គរ]]ត្រូវបានបោះបង់ចោលនៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១។គួររំលឹកផងដែរថារាជធានីរបស់[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]ត្រូវបានប្តូរពីអង្គរទៅ[[សម័យកាលចតុមុខ|រាជធានីចតុមុខ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣២ រួចបន្តទៅ[[លង្វែក|រាជធានីលង្វែក]] និង [[រាជធានីឧដុង្គមានជ័យ|រាជធានីឧដុង្គ]]ហើយត្រឡប់ទៅ[[សម័យកាលចតុមុខ|រាជធានីចតុមុខ]]វិញនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៦។ជនជាតិបទេសដែលបានមកដល់[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]មុនគេគឺអ្នករុករក[[បារាំង|ជនជាតិបារាំង]]លោក'''[[ហង់រី មូហូ]]'''នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ (នា[[បន្ទាយលង្វែក|សម័យលង្វែក]]សតវត្សរ៍ទី ១៦ ក៏មានជនបរទេសខាងបស្ចឹមលោកក៏បានមកមើល[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]រួចមកហើយដែរ)<ref>ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅជនជាតិខ្មែរសតវត្សទី១៥-១៩៥៣ (ភាគទី២)</ref>។តំបន់សៀមរាបអង្គរគឺជាគោលដៅចម្បងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរទូទាំងពិភពលោកហើយក៏ជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយសំណង់ប្រាសាទបុរាណតូចធំជាច្រើនអនេកដែលជាទីស្ថានរបស់ពពួកអាទិទេពទាំងឡាយទាំងពួងផងដែរ។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តសៀមរាប | native_name = Siem Reap Province | native_name_lang = khm<!-- ISO 639-2 code --> | settlement_type = [[ខេត្តនៃកម្ពុជា|ខេត្ត]] | image_skyline = D'Angkor.jpg | image_caption = ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទអង្គរវត្តនាពេលរសៀល | image_flag = | image_seal = | image_shield = | nickname = ទីក្រុងអង្គរ | motto = | image_map = Cambodia Siem Reap locator map.svg | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តសៀមរាប | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_caption = Location of Siem Reap in Cambodia | coordinates_type = type:adm1st_region:KH | coordinates_display = title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[List of sovereign states|ប្រទេស]] | subdivision_name = {{CAM}} | established_title = | established_date = | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ក្រុងរុនតាឯក]] | leader_party = | leader_title = គណៈអភិបាល​ខេត្ត | leader_name = ប្រាក់ សោភ័ណ | area_footnotes = | area_total_km2 = 10299 | area_rank = ១០ | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title=General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher=[[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work=National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_total = ១,១១៤,៦១៦ នាក់ | population_rank = ០៤ | population_as_of = | population_density_km2 = ៩៨ | population_density_rank = ១៣ | population_demonym = | population_note = | blank_name_sec1 = ក្រុង និង ស្រុក | blank_info_sec1 = ១២ | blank1_name_sec1 = សង្កាត់ និង ឃុំ | blank1_info_sec1 = ១០០ | blank2_name_sec1 = ភូមិ | blank2_info_sec1 = ៩០៧ | timezone1 = [[:en:Time in Cambodia|ICT]] | utc_offset = +០៧:០០ | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧០១០១ -១៧១២១២ | area_code_type = លេខកូដតំបន់ | area_code = ០៦៣ | iso_code = KH-១៧ | website = {{URL|www.siemreap.gov.kh}} | footnotes = }} ខេត្តសៀមរាប គឺជា​ខេត្ត​ធំ​ទី ​១០ ​នៅក្នុង​[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]។ចំនួនប្រជាជននៅក្នុងខេត្តនេះកើនឡើងដល់ខ្ទង់លាននាក់ហើយជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតនៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។មួយផ្នែកធំនៃព្រំដែនភាគខាងត្បូងនៃខេត្តសៀមរាបជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]ដូច្នេះហើយបានជាខេត្តសៀមរាបជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តទាំង ០៩ ដែលបង្កើតបានជាតំបន់[[ទុនបម្រុងជីវមណ្ឌលទន្លេសាប]]។នាពេលបច្ចុប្បន្នខេត្តនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទីតាំងនៃ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់[[យូណេស្កូ|អង្គការយូណេស្កូ]]និងជា[[:en:Wonders of the World|អច្ឆរិយវត្ថុរបស់ពិភពលោក]]ផងដែរ។ហើយក៏ជាទីតាំងប្រាសាទល្បាញល្បីៗជាច្រើនទៀតក្រៅពី[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]]និងប្រាសាទនានាផ្សេងទៀតដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់[[អង្គការយូណេស្កូ]]ផងដែរ។[[ឧទ្យានជាតិភ្នំគូលែន]]គឺជារមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រនិងធម្មជាតិល្បីល្បាញមួយដែលជាទីពេញនិយមសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិទៅទស្សនាកម្សាន្តមិនអាចរំលងបាន។ [[File:Angkor Wat aerial view.jpg|thumb|ទិដ្ឋភាពប្រាសាទអង្គរវត្តពីផ្ទៃអាកាស]] == ឈ្មោះនៃខេត្ត == ខេត្តសៀមរាបជាអតីតខេត្ត[[ខ្មែរ]]មួយឈ្មោះថា'''[[ខេត្តមហានគរ]]'''។ការប្ដូរឈ្មោះជាខេត្តសៀមរាបនេះនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស(តាមពង្សាវតារ)មូលហេតុបានជាផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះខេត្តនេះបានបញ្ជាក់ថានៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស ស្ដេច[[ខេត្តព្រះនគរស្រីអយុធ្យា|អយុធ្យា]]បានបញ្ជាឲ្យកងទ័ពខ្លួនវាយលុក[[កម្ពុជា]]នៅ[[ខេត្តមហានគរ]]ដើម្បីបង្ក្រាបការមិនចុះញ៉មរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។ទ័ព[[សៀម]]ដណ្ដើម[[ខេត្តមហានគរ]]មួយរយៈហើយមេដឹកនាំបានទៅទស្សនាប្រាសាទគួរឲ្យយ៉ាងស្ងប់ស្ងែង។បន្ទាប់មកទ័ពស្ដេច[[សៀម]]នេះបានជួបនឹងទ័ពស្ដេច[[ខ្មែរ]]នៅតំបន់អង្គរហើយបានប្រយុទ្ធគ្នាធ្វើឲ្យកងទ័ព[[សៀម]]ទទួលបរាជ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ក្រោយពីទទួលបានជ័យជំនះមក[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានបរិញ្ញាតិ្តឲ្យប្ដូរឈ្មោះ[[ខេត្តមហានគរ]]នេះទៅជាខេត្តសៀមរាបវិញដែលមានន័យថា'''ទ័ពសៀមត្រូវបង្ក្រាបឲ្យរាប'''នៅទីនេះ។ អ្នក​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[ប្រទេសកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]បាន​ពន្យល់​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ថាពាក្យ'''សៀម'''គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ជាតិសាសន៍មួយដែល​បច្ចុប្បន្ន​បាន​ប្រែ​ឈ្មោះ​ទៅ​ជា'''ថៃ'''ទៅ​ហើយ។រីឯ​ពាក្យ​ថា'''រាប'''គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ចាញ់ខ្លបខ្លាច'''។ អនុ​ប្រធាន​ផ្នែក​​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ|សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ]]និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៅ​[[សាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា|សាកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា]]លោក'''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា'''បាន​ពន្យល់​ថាចាប់​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី ​៩ និង​ទី​ ១០ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជខេត្ត​សៀមរាបត្រូវបានគេ​​ប្រើ​ឈ្មោះ​ជា​​[[យសោធរបុរះ|ទីក្រុងយសោធបុរៈ]]ដោយសារ​តែ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោ​វរ្ម័ន​ទី​ ១]] ជាអ្នកបាន​កសាង។ក៏ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​មកត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា[[អាណាចក្រខ្មែរ|អាណាចក្រ​អង្គរ]]វិញ។នៅ​ក្នុង​រជ្ជកាល​នៃ​ព្រះរាជា​ក្រោយៗ​មកទៀតដែល​បានផ្លាស់​ប្ដូរ​រាជធានី​ទៅ​តាំង​នៅ​ភាគ​ខាង​ត្បូងនិង​[[​ទួល​បាសាន|ទួល​បាសាន]]រហូត​ដល់​[[ភ្នំពេញ|ចតុមុខ]]ជាដើមគឺ​[[ក្រុងអង្គរ|ទីក្រុង​អង្គរ]]ត្រូវ​បាន​បោះ​បង់​ចោល​មួយ​រយៈ។ជាច្រើន​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មកទើប​មាន​ការ​ចាប់​ផ្ដើម​គ្រប់គ្រង​​ជារាជធានី​នេះឡើង​វិញ។ លោក​សាស្ត្រាចារ្យសំបូរ មាណ្ណារ៉ាបាន​ពន្យល់​ទៀត​ថាបន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​គ្រប់គ្រង​ជា​រដ្ឋបាល​ឡើង​វិញ​នោះគឺ​តំបន់​អង្គរ​ត្រូវ​បាន​ទ័ព​[[សៀម]]នៃ​[[អាណាចក្រអយុធ្យា|នគរ​ស្រីអយុធ្យា]]ចូល​មក​លុកលុយ​ជា​ច្រើន​លើកចាប់​តាំង​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៤ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជ។នៅ​ក្នុង​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៥ ដល់ ១៦ មាន​ព្រះមហាក្សត្រ​[[ខ្មែរ]]​មួយ​អង្គ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បាន​ធ្វើ​ចម្បាំង​ជាមួយកង​ទ័ព​[[សៀម]]ដើម្បី​បណ្ដេញឲ្យពួក[[សៀម]]ចេញ​ពី​តំបន់​អង្គរ។នៅក្នុង​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​កាល​នោះគឺកងទ័ព[[ខ្មែរ]]ទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំំធេងហើយ​ពាក្យ​ថា'''សៀមរាប'''('''អានថា : សៀមម៉ារាប''')គឺ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដាក់​ឈ្មោះបន្ទាប់​ពី​ជ័យ​ជម្នះ​របស់​កងទ័ព​[[ខ្មែរ]]លើពួក[[សៀម]]។ពាក្យ​ថា '''សៀមរាប'''គឺ​មាន​ន័យ​ថា'''[[សៀម]]បាន​ខ្លបខ្លាច​លោក បាន​ចាញ់​លោក បាន​អស់​ឫទ្ធានុភាព ចាញ់រាបដលដី។'''ដូច្នេះគេ​ឲ្យឈ្មោះ​ថា'''តំបន់​សៀមរាប'''នេះ​ជា​ទស្សនៈ​របស់​ជាតិ​[[ខ្មែរ]]របស់​អ្នក​ដែល​បាន​លើក​ឡើង​នៅក្នុងកេរតំណែល​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នេះ​ផង​ដែរ។ចំណុច​នេះ​ហើយបានជា​ចាប់​ផ្ដើម​មាន​ពាក្យ​ថា'''សៀមរាប'''។ ការ​អធិប្បាយ​របស់​លោក​សាស្ត្រាចារ្យ'''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា'''នេះគឺ​ដូច​គ្នា​នឹង​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​[[ខ្មែរ]]​ផ្សេង​ទៀតផងដែរ។ សៀវភៅ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​[[ខ្មែរ]]​សង្ខេប​មួយដែល​សរសេរ​ដោយលោក'''នួន សុធិមន្ត'''ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ជា​មន្ត្រី​រាជការ​នៅ​ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបាន​អធិប្បាយ​ថានៅ​ក្នុងឆ្នាំ​ ១៥២៥ ព្រះ​មហាក្សត្រ​[[ខ្មែរ]]​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទ​រាជា]]​បាន​វាយ​បង្ក្រាប​កងទ័ព​[[សៀម]]ដែល​ឈ្លាន​ពានឲ្យបរាជ័យ​យ៉ាងអាម៉ាស់នៅ​តំបន់​អង្គរ។ដូច្នេះ​ហើយបាន​ជា​ព្រះអង្គបាន​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា [[សៀមរាប]] គឺ​មាន​ន័យ​ថា'''ទ័ព​សៀមចាញ់​រាប​ដូចជា​កន្ទេល ឬ ទ័ពសៀមចាញ់រាបដល់ដី'''។ បច្ចុប្បន្ន​នេះ[[ខេត្តសៀមរាប]]មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ជាតិ​[[ខ្មែរ]]​ប៉ុណ្ណោះ​ទេក៏ប៉ុន្តែវា​ក៏​កំពុង​នាំ​[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]ឲ្យទទួល​បាន​នាម​ថ្មី​មួយ​ទៀតគឺ​'''ព្រះរាជាណាចក្រ​អច្ឆរិយ'''ដោយសារ​តែ​ភាព​ល្បីល្បាញ​ខាង​វប្បធម៌​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។<ref>{{Cite web |title=អត្ថន័យ​នៃ​ឈ្មោះ​ខេត្ត​សៀមរាប |url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |access-date=2023-03-16 |website=www-rfa-org.cdn.ampproject.org |archivedate=2023-03-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230316035301/https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |url-status=dead }}</ref> == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == === មុនសម័យអង្គរ === [[file:Phnom Kulen8.JPG|thumb|ភ្នំគូលែន(មហេន្ទ្របវ៌ត ឬ មហិន្រ្ទបព៌ត)]] [[File:Cascade de la rivière sacrée (Phnom Kulen) (6825025205).jpg|right|thumb]] [[File:Phnom_Kulen_0001.jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_017_Vishnu_and_Lakshmi_(8583651131).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_020_Brahma_(8583620385).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean,_sur_les_pentes_sud-ouest_du_mont_Kulen_(12).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge1.JPG|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_011_Lotuses_(8583641233).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge2.JPG|thumb]] [[ឯកសារ:2011-06-27-030 Phnom Kulen.jpg|thumb|]] អ្នកស្រាវជ្រាវខាងប្រវត្តិវិទ្យានិងបុរាណវិទ្យាជាច្រើនបានអះអាងថាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] ក្រោយពីព្រះមហាក្សត្រអង្គនេះបានយាងមកពី[[ឥណ្ឌូណេស៊ី|ប្រទេសជ្វា]]នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០០ នៃគ្រិស្តសករាជ។តាមឯកសារខាងលើបានឲ្យដឹងថា[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] កាលនៅក្នុងដំណាក់កាលទី ២ ទ្រង់គង់នៅ'''ទីក្រុងឥន្រ្ទបុរៈ'''នៅ[[ខេត្តកំពង់ចាម]]បន្ទាប់មកទ្រង់គង់នៅលើ'''[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្ទ្របព៌ត)'''និងចុងក្រោយបំផុតទ្រង់គង់នៅ'''[[ហរិហរាល័យ|ទីក្រុងហរិហរាល័យ ឬ ទីក្រុងរលួស]]'''ដែលជារាជធានីដើមនា[[សម័យអង្គរ]]។លោកបណ្ឌិត'''មីសែល ត្រាណេ'''បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថាវប្បធម៌អង្គរបានផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជគឺនៅពេលដែល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] បានអភិសេកជាព្រះមហាក្សត្រនៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្រ្ទបព៌ត)។ការអភិសេករបស់ព្រះអង្គគឺឈរនៅលើមូលដ្ឋាននៃពិធីទេវរាជដែលបានផ្តល់ចំពោះព្រះអង្គនូវមហិទ្ធិប្ញទ្ធិដើម្បីធ្វើការបង្រួបបង្រួមជាតិហើយជាឆ្នាំដែល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] ប្រារព្ធពិធីទេវរាជនៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្រ្ទបព៌ត)។ព្រះអង្គបានបើកស័ករាជថ្មីមួយដែលធ្វើអរិយធម៌វប្បធម៌[[ខ្មែរ]]រីកចម្រើនរុងរឿងនា[[សម័យមហានគរ]]។ការអះអាងក៏បានបង្អាញឲ្យដឹងទៀតថាវប្បធម៌‌សម័យបុរេអង្គរ(មុនអង្គរ)គឺឯកសារមួយចំនួនបានផែ្អកតាមកំណត់ហេតុរបស់[[ចិន]]។ឯកសាររបស់គេបានសម្អាងលើកំណត់ត្រាផងនិងស្ថាបត្យកម្មប្រាង្គប្រាសាទមួយចំនួនផង។រីឯព្រឹត្តិការណ៍ដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ជាខ្លាំងមួយទៀតគឺនៅក្នុងអំឡុង[[សម័យចេនឡា]]នៅលើទឹកដីបវរនៃខេត្តសៀមរាបអង្គរ។កំណត់ហេតុ[[ចិន]]បានឲ្យដឹងថាទីក្រុងដំបូងបំផុតនៅខេត្តសៀមរាបមានឈ្មោះថា'''នគរគម្ពីរ'''ដែលសិ្ថតនៅរវាងបារាយណ៍ខាងលិចនិងបារាយណ៍ខាងកើតនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរ។សេ្តច[[ខ្មែរ|ខែ្មរ]]ដែលសោយរាជ្យសម្បត្តិនៅ'''នគរគម្ពីរ'''នេះគឺ'''ព្រះបាទចន្រ្ទវរ្ម័ន'''។លោកបណ្ឌិត'''មីសែល ត្រាណេ'''បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងបនែ្ថមទៀតថាកាលពីសម័យបុរេអង្គរនាអំឡុងឆ្នាំ ៨០២ នេះសេដ្ឋកិច្ចនិងបរិយាកាសង្គមរបស់តំបន់សៀមរាបអង្គរមានការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមាន។គេបានឃើញមានការរៀបចំដែនដី ឬនគរូបនីយកម្មដែនដីក្នុងតំបន់នីមួយៗនៃខេត្តនេះយ៉ាងច្បាស់លាស់ទៅហើយចាប់តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៦ នៃដើមសតវត្សរ៍ទី ០៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។[[ជនជាតិខ្មែរ|ជនជាតិខែ្មរ]]ក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រនិងពួកព្រាហ្មបុរោហិតបានចាប់ផ្តើមគម្រោងការសាងសង់ប្រាសាទឥដ្ឋដំបូងបង្អស់ជាច្រើនមានជាអាទិ៍[[ប្រាសាទព្រៃកេ្មង]] [[ប្រាសាទពោធិ៍]] [[ប្រាសាទគោកតាសៀន]] [[ប្រាសាទវត្តខ្នាត]] និង [[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]]ជាដើម។រីឯវិស័យសង្គមកិច្ចវិញគេបានដឹងថាបុព្វការីជន[[ខ្មែរ|ខែ្មរ]]ចូលចិត្តកសាងទីលំនៅរបស់ខ្លួននៅកែ្បរៗ[[បឹងទន្លេសាប|បឹងទនេ្លសាប]]កែ្បរអូរស្ទឹងធម្មជាតិជាដើម។ការកសាងប្រាសាទក៏ដូច្នោះដែរគឺបុព្វការីជន[[ខ្មែរ|ខែ្មរ]]តែងតែជ្រើសរើសរកទីតាំងណាខ្ពស់មិនលិចទឹកនៅរដូវវស្សាគំនិតរបស់[[ខ្មែរ|ខែ្មរ]]ក្នុងការជ្រើសរើសទីតាំងខ្ពស់សម្រាប់ការកសាងសំណង់ផេ្សងៗជាប្រយោជន៍រួមគឺនៅតែបន្តរហូតមកទល់សព្វថៃ្ងនេះ <ref>អត្ថបទដកស្រង់ពីកាសែតរស្មីកម្ពុជា</ref>។ === សម័យអង្គរ === [[File:Apsara sculpture on the wall of Angkor Wat.jpg|thumb|ចម្លាក់អប្សរាញញឹមចេញធ្មេញ(ប្រាសាទអង្គរវត្ត)]] [[File:20171127 Relief Bayon Temple Angkor Thom 4778 DxO.jpg|thumb]] [[File:Bayon Temple Angkorwat (11) (27952378462).jpg|thumb|ស្រីអប្សរាសួគ៌ា(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[File:Banteay Srei (9719757175).jpg|thumb|ចម្លាក់រូបស្រីគ្រប់លក្ខណ៍(ប្រាសាទបន្ទាយស្រី)]] [[File:Bas-relief du Bayon (Angkor Thom) (2341905162).jpg|thumb|ទិដ្ឋភាពការធ្វើម្ហូបចម្អិនអាហាររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[File:Scène dépouillage (bas-relief du Bayon) (2334493467).jpg|thumb|វិស័យសុខាភិបាលខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[File:Bayonmarket01.JPG|thumb|ទិដ្ឋភាពផ្សារលក់ដូររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[File:Floating Kantong (Loi Krathong) at Bayon, Cambodia.jpg|thumb|ព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក អកអំបុក សំពះព្រះខែនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[File:Sbai Khmer.png|thumb|ចម្លាក់ស្ត្រីពានាស្បៃនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ខ្មែរ]]បានជ្រើសរើសទីតាំងតំបន់អង្គរធ្វើជារាជធានីព្រោះស្ថិតនៅចំណុចកណ្ដាលនៃ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]និងទីប្រជុំនៃជំនួញទាំងពីរគឺជើងគោកនិងជើងទឹកហើយសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិសព្វគ្រប់ដូចជាត្រីនៅក្នុង[[បឹងទន្លេសាប]] ព្រៃឈើ [[ថ្មភក់]] [[ថ្មបាយក្រៀម]] [[ឥដ្ឋ]]សម្រាប់កសាងប្រាសាទនិងដីដែលមានជីវជាតិផងដែរ។ខេត្តសៀមរាបនៅសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៥ បានបម្រើការរាជធានីជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់នៃអំណាចនយោបាយ វប្បធម៌ និង សាសនារបស់[[អាណាចក្រខ្មែរ]]។ភាពថ្កើងថ្កានរបស់ទីក្រុងគឺជារាជធានីនៃ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]ដែលគ្រប់គ្រងដោយស្តេចដែលមានអំណាចជាបន្តបន្ទាប់។ខេត្តសៀមរាបមានទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រនៅចំចំណុចកណ្ដាលនៃអាណាចក្រហើយមានភាពងាយស្រួលនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងត្រួតត្រានិងគ្រប់គ្រងទឹកដីដ៏ធំធេងមួយនេះ។ទីក្រុងនេះបានរីកចម្រើនក្លាយជាទីក្រុងដែលមានភាពអ៊ូអរបម្រើជាមជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋបាល សេដ្ឋកិច្ច និង សាសនានៅក្នុងតំបន់។ខេត្តសៀមរាបមានចំណុចគួរឲ្យទាក់ទាញជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]]ជាដើម។នៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]][[ខ្មែរ]]បានអនុវត្តនយោបាយវាតទីទឹកដីពង្រឹងអរិយធម៌ឲ្យរីកចម្រើនរុងរឿងនិងកសាងសំណង់ប្រាសាទល្បីល្បាញមួយចំនួនទាំងធំទាំងតូចដែលបង្ហាញអំពីតម្លៃវប្បធម៌អរិយធម៌[[ខ្មែរ]]ពាសពេញ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]។តំបន់សៀមរាបត្រូវបានបម្រើការជារាជធានីអស់រយៈពេល ០៦ សតវត្សរ៍មកហើយ។នៅតំបន់សៀមរាបមានការអភិវឌ្ឍរីកចម្រើនលូតលាស់គ្រប់វិស័យនិងមានភាពសម្បូរសប្បាយ[[ប្រជាជនខ្មែរ]]រស់នៅតំបន់សៀមរាបអង្គរភាគច្រើនប្រកបមុខរបរកសិកម្មនិងនេសាទជាធំ។តំបន់ជុំវិញ[[បឹងទន្លេសាប]]ជាដីដ៏សម្បូរជីវជាតិ។គេអាចធ្វើស្រែនៅតំបន់នេះប្រហែលជាពីរទៅបីដងនៅក្នុងមួយឆ្នាំដូច្នេះហើយបានជាយើងឃើញមានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រមួយចំនួនដែលបន្សល់ទុកតាំងពី[[សម័យអង្គរ]]មកម្ល៉េះ។ [[File:Khmer_Empire.png|thumb|ផែនទីនៃ[[ចក្រភពខ្មែរ]] (៨០២-១៤៣១)]] === សម័យក្រោយអង្គរ === [[File:Angkor1866.jpg|thumb|ប្រាសាទអង្គរវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៦ ថតដោយលោក [[:en:Emile Gsell|Emile Gsell]] (១៨៣៨-១៨៧៩)]] [[File:Western facade of the Temple of Ongau Wat ILN0-1868-0201-0004.jpg|thumb|ប្រាសាទអង្គរវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨]] [[File:Bonzerie_de_la_Grande_Pagode_(2).jpg|thumb|វត្តពុទ្ធសាសនានៅលើទឹកដីអង្គរនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៦ ថតដោយលោក [[:en:Emile Gsell|Emile Gsell]] (១៨៣៨-១៨៧៩)]] [[File:AngkorWat_Delaporte1880.jpg|thumb|គំនូរប្រាសាទអង្គរវត្តរបស់លោក [[:en:Louis Delaporte|Louis Delaporte]] (១៨៤២-១៩២៥) នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៨០]] បើយោងតាមឯកសារក្រោយពីទ័ព[[ខ្មែរ]]របស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានទទួលជ័យជម្នះលើកងទ័ព[[សៀម]]ឈ្លានពានជាស្ថាពរនៅព្រះរាជនគរគឺ[[អង្គរធំ]]ពោលគឺបានវាយកម្ទេចទ័ព[[សៀម]]រាបស្មើនឹងដីបានជា[[ខ្មែរ]]ដាក់ឈ្មោះថា[[ខេត្តសៀមរាប]]។ស្ថានការណ៍បែបនេះបានធ្វើឲ្យយើងយល់ថាជាដើមកំណើតនៃការកកើតឈ្មោះខេត្តសៀមរាបតាំងពីរជ្ជកាលរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះបើទោះបីជា'''[[ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរ]]'''[[ច្បាប់ឧកញ៉ាព្រះឃ្លាំង]](នង)មិនបាននិយាយដោយចំហក៏ដោយ។ប្រសិនជាយើងបើកច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]ខាងលើមកមើលយើងពិតជាស្លុតចិត្តដោយហេតុថាកងទ័ព[[សៀម]]បានឈ្លានពានរុករាន[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ឥតឈប់ឈរជាច្រើនលើក។ពួកវាក្រោយពីដណ្តើមបានអាណាខេត្ត[[ខ្មែរ]]មួយចំនួនដែលសព្វថ្ងៃបានក្លាយទៅជាទឹកដី[[សៀម]]រួចទៅហើយនោះក៏បាននាំសង្គ្រាមចូលទៅយ៉ាងជ្រៅចំកណ្តាលបេះដូងនៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]តែម្តងគឺ'''ទីក្រុងមហានគរ'''ដែលស្ថិតក្នុងខេត្តសៀមរាបតែពីមុនហៅថា'''ស្រុកនគរវត្ត'''ដែលធ្លាប់ជាសមរភូមិក្តៅពីមុនមក។ប៉ុន្តែលើកនេះពួកវាត្រូវបង្ខំចិត្តរត់ត្រឡប់ទៅ[[ខេត្តព្រះនគរស្រីអយុធ្យា|ក្រុងអយុធ្យា]]វិញក្រោយពីត្រូវចាញ់សង្គ្រាមនៅចុល្លសករាជ ៩០២ ត្រូវនឹងឆ្នាំ ១៥៤១ នៃគ.ស។កាលបើពិនិត្យលើទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រចាស់ដែលបានកើតឡើងនៅលើទឹកដីបវរដែលជាទីតាំងនៃព្រះរាជនគរយើងបានឲ្យដឹងថានៅក្នុងរាជ្យរបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៨|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៨]] និងដើមរាជ្យរបស់[[ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី៣|ព្រះបាទស្រីឥន្ទ្រវរ្ម័ន]]រវាងឆ្នាំ ១២៩៦ [[សៀម]]បានបើកការវាយលុកមួយដ៏ធំសម្បើមនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]ក្នុងបំណងយក[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ធ្វើជាស្រុកឬនគរចំណុះរបស់ខ្លួនហើយមហិច្ឆតានេះពួកវាបានសម្រេចជាស្ថាពរព្រោះថាអាណាខេត្តមួយចំនួនដែលស្ថិតនៅក្នុងភូមិភាគកណ្តាលដូចជា[[ខេត្តសុខោទ័យ]] [[ខេត្តកំពែងពេជ្រ|កំពែងពេជ្រ]] និង ខេត្តរណបនៃខេត្តទាំងនោះព្រមទាំងអាណាខេត្តដទៃៗឯទៀតដែលស្ថិតនៅជ្រលងនៃដង[[ទន្លេចៅព្រះយា|ទន្លេមេណាម]]ដូចជា[[ខេត្តអយុធ្យា]] និង [[ខេត្តសុពណ៌បុរី|សុពណ៌បុរី]]។បន្ទាប់ពីបានទទួលជ័យជម្នះលើខេត្តទាំងឡាយនោះពួកវាក៏បានពង្រឹងបណ្តាញអំណាចរបស់ខ្លួន។សង្គ្រាមឈ្លានពានមួយដែលគេត្រូវកត់សម្គាល់ដែលបានកើតឡើងជាលើកដំបូងបង្អស់នៅលើទឹកដី[[ខ្មែរ]]ត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងរាជ្យរបស់[[ព្រះបាទលំពង្សរាជា]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៣៥២។ចំពោះចម្បាំងនេះច្បាប់ពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]បានបញ្ជាក់ថាគឺភាគីឈ្លានពាន[[សៀម]]បានទទួលជ័យជម្នះលើទ័ព[[ខ្មែរ]]ដោយពួកវាបានកាន់កាប់[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១។មុននឹងដកថយចេញពួកវាបានកេណ្ឌឈ្លើយសឹក[[ខ្មែរ]]ជាច្រើនម៉ឺននាក់នាំទៅកាន់[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]។នៅក្នុងឱកាសនោះផងដែរពួកវាក៏បានលួចប្លន់យកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ជាតិ[[ខ្មែរ]]គ្រប់ប្រភេទនៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ គឺជាឆ្នាំដែលកំណត់នូវឱនភាព[[ខ្មែរ]]ដែលប្រឈមនិងការវាតទីនិយមរបស់[[សៀម]]ដែលគ្មានទីបញ្ចប់។ពិតណាស់ទោះបីជាភ្លើងសង្គ្រាមឈ្លានពានបានកន្លងផុតជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយក្តីក៏ប៉ុន្តែវាបានបន្សល់ទុកនូវស្លាកស្នាមរបួសដ៏ឈឺចាប់នៅក្នុងផ្នត់គំនិត[[ខ្មែរ]]គ្មានថ្ងៃបំភ្លេចបាន។បើតាមច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]គឺនៅក្នុងរាជ្យរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]](១៥១៦ ដល់ ១៥៥៥ នៃគ.ស)កងទ័ព[[សៀម]]មកឈ្លានពាន[[ខ្មែរ]]ត្រូវបានបង្ក្រាបរាបស្មើទល់នឹងដីនៅត្រង់[[ស្ទឹងសៀមរាប|ស្ទឹងអង្គរ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៤១ ដោយហេតុនេះហើយបានជាព្រះអង្គត្រាស់បង្គាប់ឲ្យគេហៅតំបន់នេះថា'''តំបន់សៀមរាប'''ដើម្បីទុកជាការចងចាំរួមរបស់ជាតិ[[ខ្មែរ]]អំពីជ័យជម្នះដ៏ត្រចះត្រចង់នេះមុនទីតាំងនេះបានក្លាយទៅជាស្រុកហើយបន្ទាប់មកទៀតក្លាយជាខេត្តនា[[សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង|សម័យអាណាព្យាបាលបារាំង]]។ព្រឹត្តិការណ៍មួយគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺស្តេចអង្គនេះបានឆ្លាក់បង្ហើយនូវចម្លាក់មួយចំនួនដែល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] មិនទាន់ឆ្លាក់រួច។ទោះបីជាបានទទួលបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខនេះក្តីទ័ព[[សៀម]]ក៏នៅតែទន្ទ្រានមាតុភូមិ[[ខ្មែរ]]មិនស្រាកស្រាន្តឡើយហើយអំពើនេះត្រូវបានបន្តរហូតដល់[[បន្ទាយលង្វែក|សម័យលង្វែក]]។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៩៤ [[លង្វែក|ទីក្រុងលង្វែក]]ត្រូវដណ្តើមបានពី[[ខ្មែរ]]ដោយស្តេច[[សៀម]]ព្រះនាម[[នរេសួរ|ស្ដេចនរិន្ទសួន]]។ចំពោះបរាជ័យនៃកងទ័ព[[សៀម]]ដែលដឹកនាំដោយស្តេច[[សៀម]]ដែលបានយកលេសថាដោយសារ[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មិនបានប្រគល់ដំរីសមួយក្បាលបានជាមកវាយលុក[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]។បើតាមប្រសាសន៍របស់លោក'''ហ្គ្រោរីយេ'''បានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]គឺជា[[ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ]]ដ៏ខ្លាំងពូកែជាងគេបំផុតនាសម័យក្រោយអង្គរដោយហេតុថាស្តេចអង្គនេះមិនគ្រាន់តែបានខិតខំស្តារប្រទេសជាតិតែប៉ុណ្ណោះទេក៏ប៉ុន្តែទ្រង់ថែមទាំងមានមហិច្ឆិតាវាយដណ្តើមយកខេត្ត[[ខ្មែរ]]មួយចំនួននៅក្នុង[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បច្ចុប្បន្នដូចជា[[ខេត្តនគររាជសីមា]] [[ខេត្តបុរីរម្យ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[ខេត្តសង្គឹត]] [[ខេត្តគោកខ័ណ្ឌ]] [[ខេត្តស៊ីសាកេត|ខេត្តសិរីសាកេត]] [[ខេត្តសុវណ៌ភូមិ ឬ សុវណ្ណភូមិ|ខេត្តសុវណ្ណភូមិ]] [[ខេត្តឧប្បលរាជធានី]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តត្រាច]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] [[ខេត្តរយ៉ង]] [[ខេត្តបស្ចឹមបុរី]]ជាដើមដែល[[សៀម]]បានឈ្លានពានដណ្តើមយកបានពីមុនៗមក។មានហេតុផលជាច្រើនដើម្បីបញ្ជាក់ថាហេតុដូចម្តេចបានជានៅក្នុងព្រះរាជពង្សាវតារ[[សៀម]]ដូចជាច្បាប់របស់'''អ្នកអង្គម្ចាស់នព្វរ័ត្ន'''តែងឡើងនៅព.ស ២៤២០ ត្រូវនឹងគ.ស ១៨៧៧ បានប្រើពាក្យ'''សៀមរ៉៉ាដ្ឋ'''([[ភាសាសៀម|សៀម]] : เสียมราฐ)ជំនួសឲ្យពាក្យ'''សៀមរាប'''ទៅវិញ។តាមពិតទៅការប្រើពាក្យ'''សៀមរ៉ាដ្ឋ'''('''សៀមម៉ារ៉ាត''')ដើម្បីហៅទីប្រជុំជនមួយដែលពីមុនគឺជាសមរភូមិឬទីលានប្រយុទ្ធស៊ីសាច់ហុតឈាមរវាង[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]ស្ថិតនៅក្នុង'''ស្រុកនគរវត្ត'''គឺបណ្តាលមកពីអាជ្ញាធរ[[សៀម]]នៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់'''ស្ដេចព្រះចៅថាយស្រះ'''មិនចង់រំឭកនូវភាពបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខរបស់កងទ័ពឈ្លានពាន[[សៀម]]របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះបើទោះបីជាសម័យនោះទ្រង់បានត្រួតត្រា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ក៏ដោយ។យ៉ាងណាមិញគឺដោយសារតែហេតុការណ៍នេះហើយទើប'''ស្ដេចព្រះចោមក្លាវចៅយូហួ'''ដែលបានគ្រប់គ្រង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ជាមួយ[[អណ្ណាម|អាណ្ណាម]]ទ្រង់ក៏បានប្រើពាក្យស្រុកឬមឿង'''ព្រះនគរវត្ត'''ជំនួសឲ្យពាក្យស្រុកឬមឿង'''សៀមម៉ារ៉ាត'''ផងដែរ។គ្មានឯកសាររបស់[[សៀម]]ណាមួយដែលបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះពីមឿង'''ព្រះនគរវត្ត'''ទៅជា'''សៀមរាប'''នោះទេហើយបើមានក៏អាចស្ថិតនៅក្នុងដើមសម័យរជ្ជកាលទី​ ០៣ ដែលជាសម័យបាងកកដែលគេហៅថា[[អាណាចក្ររតនកោសិន្ទ្រ៍|រតនកោសិន្ទ្រ]]។ប៉ុន្តែចំពោះ[[ជនជាតិខ្មែរ]]វិញឈ្មោះ'''សៀមរាប'''ពិតជាត្រូវបានផ្តើមឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]យ៉ាងពិតប្រាកដឥតក្លែងក្លាយបើទោះបីជាទឡ្ហីករណ៍មានខ្វះចន្លោះយ៉ាងណាក៏ដោយព្រោះថាការតាំងឈ្មោះសៀមរាបនេះមិនមែនជារឿងចៃដន្យឬជំនឿលេងសើចនោះទេជាពិសេសនៅក្នុងសម័យកាលមួយដែល[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]នៅច្បាំងគ្នាមិនឈប់មិនឈរ។ដូច្នេះការចង់យល់ឲ្យលម្អិតអំពីប្រវត្តិពិតនៃឈ្មោះ'''សៀមរាប'''តម្រូវឲ្យយើងស្គាល់ពីបរិបទសង្គមនយោបាយហើយអំពើនេះគឺជាការចាំបាច់បំផុត។បើតាម[[ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ|សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ]]រៀបរៀងដោយលោក'''នួន សុធិមន្ត'''បានអធិប្បាយថានៅក្នុងឆ្នាំ ១៥២៥ នៃគ្រឹស្ដសករាជ[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានវាយបង្ក្រាបកងទ័ព[[សៀម]]ដែលឈ្លានពានឲ្យបរាជ័យនៅតំបន់អង្គរ។ដូច្នេះហើយបានជាព្រះអង្គបានដាក់ឈ្មោះថា'''សៀមរាប'''គឺមានន័យថាទ័ព'''សៀមចាញ់រាបដូចកន្ទេល'''។ ''ប្រវត្តិ[[ខេត្តសៀមរាប]]ដោយបណ្ឌិតសភាចារ្យ'''ស៊ន សំណាង'''ទីប្រឹក្សារាជរដ្ឋាភិបាល'' នៅថ្ងៃសុក្រ ០៥ រោច ខែមិគសិរ ឆ្នាំរកា នព្វស័ក គ.ស ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ០៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៧ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ'''ស៊ន សំណាង'''ទីប្រឹក្សារដ្ឋាភិបាល[[កម្ពុជា]]បានដឹកនាំសិក្ខាសាលាមួយស្ដីពីបេសកកម្មស្រាវជ្រាវចងក្រងប្រវត្តិសាស្រ្តនៃ[[ខេត្តសៀមរាប]]ដោយបានលើកឡើងតាមឯកសារដែលឯកឧត្តម បានស្រាវជ្រាវកន្លងមកដោយសង្ខេបដូចខាងក្រោម ៖ * នៅថ្ងៃទី ២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩០៧ [[សៀម]]ត្រូវប្រគល់ខេត្ត[[ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] [[ខេត្តបាត់ដំបង|បាត់ដំបង]] [[ខេត្តសិរីសោភ័ណ្ឌ|ស៊ីសុផុន(សិរីសោភ័ណ)]]មកឲ្យ[[បារាំង]]តាម[[សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ក្រុងបាងកក|សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម]] * នៅថ្ងៃទី២៣ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩០៧ [[បារាំង]]បានថ្វាយ[[ខេត្តសៀមរាប]]មកឲ្យ[[ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ|ព្រះបាទស៊ីសុវត្តិ]] * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩១៧ មាន[[ខេត្តសៀមរាប]]និង[[ខេត្តជីក្រែង]]ដែលស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]បច្ចុប្បន្ននេះ។ពេលនោះ[[បារាំង]]បានរៀបចំជនជាតិ[[បារាំង]]ជាចៅហ្វាយខេត្តហើយឲ្យ[[ខ្មែរ]]ដែលមាននាមស្មើចៅហ្វាយខេត្តនោះដោយ[[បារាំង]]ហៅយើងថាជា'''ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តជីក្រែង ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តសៀមរាប'''។ល។ * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២១ មានកំណែទម្រង់ធំមួយដោយបង្កើតរចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋបាល[[ខេត្ត]]ដែលមានថ្នាក់[[ស្រុក]]និង[[ខណ្ឌ]]នៅក្នុងខេត្តដោយខេត្តមួយចំនួនដូចជា[[ខេត្តជីក្រែង]]ប្ដូរមកជា[[ស្រុកជីក្រែង]]វិញ * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៥ [[បារាំង]]បានបង្កើត'''កងក្រវែលឃុំ'''គឺជាប៉ូលីសជនបទនៅ[[ឃុំ]]រួចក៏មានបន្តមកជា'''បាត្រុយ'''បន្ទាប់ពី'''បាដេស[[បារាំង]]'''ម្នាក់បានស្លាប់នៅពេលទៅយកពន្ធនៅ[[ឃុំក្រាំងលាវ(ស្រុករលាប្អៀរ)|ក្រាំងលាវ]] [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣៣ [[បារាំង]]បានបង្កើតសុរិយោដីដើម្បីយកពន្ធដី * នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៣៤ បានលុប[[ខណ្ឌ]]ចោលវិញដោយសារគេបង្កើត[[ខណ្ឌ]]ដើម្បីងាយស្រួលប្រមូលពន្ធហើយនៅពេលគេគ្រប់គ្រងការយកពន្ធបានល្អហើយក៏លុបថ្នាក់[[ខណ្ឌ]]ចោលវិញ * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៣ បង្កើតក្រុមប្រឹក្សាដោយ[[បារាំង]]កាន់អំណាចហើយឲ្យ[[ខ្មែរ]]ចូលក្រុមប្រឹក្សាដើម្បីផ្តល់ប្រឹក្សា * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៤ មានខេត្តចំនួន ១២ នៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] * មាន ០២ ក្រុមសរសេរប្រវត្តិខេត្តមានក្រុមទី ០១ ចៅហ្វាយខេត្តនិងមន្ត្រីខេត្ត និង ក្រុមទី ០២ ក្រុមស្រាវជ្រាវឥណ្ឌូចិនវិទ្យានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៣ * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៤ បានបង្កើត[[ខេត្តព្រះវិហារ]]ដោយកាត់យកឃុំចំនួន ០៣ របស់[[ខេត្តសៀមរាប]]គឺ[[ឃុំអន្លង់វែង(ខេត្តព្រះវិហារ)|ឃុំអន្លង់វែង]] [[ឃុំថ្កូវ(ខេត្តព្រះវិហារ)|ឃុំផ្កូវ]] និង [[ឃុំកោះកែ(ខេត្តព្រះវិហារ)|ឃុំកោះកែ]]។ * លោកគ្រូ'''ស៊ន សំណាង'''ស្នើឲ្យខេត្តជួយប្រមូលឯកសារក្រោយឆ្នាំ ១៩៧៩ បូករួមជាមួយនឹងឯកសារចាស់ៗមួយចំនួនដែលក្រុមលោកគ្រូមាន។<ref>{{Cite web |title=Request Rejected |url=https://siemreap.gov.kh/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%81%E1%9F%81%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%98%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%94 |access-date=2025-06-18 |website=siemreap.gov.kh}}</ref> == សាសនា == {{Pie chart |thumb = right |caption = សាសនានៅក្នុងខេត្តសៀមរាប (ជំរឿនឆ្នាំ ២០១៩)<ref>{{cite web|title=General Population census of the Kingdom of Cambodia 2019|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|publisher=National Institute of Statistics Ministry of planning|date=October 2020}}</ref> |label1 = សាសនាព្រះពុទ្ធ |value1 = 99.3 |color1 = Gold |label2 = សាសនាគ្រិស្ត |value2 = 0.4 |color2 = DodgerBlue |label3 = សាសនាអុីស្លាម |value3 = 0.2 |color3 = Green |label4 = សាសនាផ្សេងៗ |value4 = 0.1 |color4 = Black }} សាសនារបស់រដ្ឋគឺ[[ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ|សាសនាព្រះពុទ្ធថេរវាទ]]។ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបជាង ៩៩.៣% ជាអ្នកកាន់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា|សាសនាព្រះពុទ្ធ]]។ប្រជាជនខេត្តសៀមរាបប្រមាណ ០.៤% កាន់[[សាសនាគ្រិស្ត]]។[[សាសនាឥស្លាម|សាសនាអុីស្លាម]]ដែលភាគច្រើនកាន់ដោយ[[ជនជាតិចាម]]គឺ ០.២% ។ == ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់ == [[Image:Royal Palace, Siem Reap.JPG|thumb|ទិដ្ឋភាពនៃព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]] '''[[ព្រះរាជដំណាក់|ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]]''' នៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]]គឺជាទីកន្លែងបណ្ដោះអាសន្នរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃយើងគឺ[[ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ|ព្រះបរមរតនកោដ្ឋព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ]] និង ព្រះរាជអគ្គមហេសី។[[ព្រះរាជដំណាក់]]នេះជាទីដែលព្រះអង្គស្នាក់នៅអាស្រ័យពេលស្ដេចយាងមកកាន់ទី[[ក្រុងសៀមរាប]]។បើយើងធ្វើដំណើរពី[[ក្រុងភ្នំពេញ]]តាម[[ផ្លូវជាតិលេខ៦|ផ្លូវជាតិលេខ ០៦]] [[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]]មើលមកខាងស្ដាំដៃយើងនឹងឃើញអគារពណ៌សមួយអមដោយរបងនិងដើមឈើត្រឈឹងត្រឈៃនិងបរិវេណស្រស់ស្រាយដែលមានសួនច្បារធំនៅខាងមុខ(សួនព្រះរាជដំណាក់ឬបឹងកាឡូ)នោះហើយជា[[ព្រះរាជដំណាក់]]។[[ព្រះរាជដំណាក់]]នេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅក្នុងសម័យ[[បារាំង]]ដាក់អាណានិគមនៅ[[កម្ពុជា]]អំឡុងឆ្នាំ ១៨៦៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៥៣។[[ព្រះរាជដំណាក់]]នៅក្នុងសម័យ[[ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]]គឺស្ថិតនៅ[[វត្តដំណាក់​|វត្តដំណាក់]]ហើយវត្តដំណាក់គឺជាវត្តមួយដែលស្ថិតនៅខាងកើតដង[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ចំកណ្ដាលបេះដូងនៃ[[ក្រុងសៀមរាប]]តែម្ដង។[[វត្តដំណាក់​|វត្តដំណាក់]]ពីមុនជាទីតាំង[[ព្រះរាជដំណាក់]]របស់[[ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ|ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]]នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩០៤ ដល់ឆ្នាំ ១៩២៧។លុះក្រោយមក[[ព្រះរាជដំណាក់]]របស់ព្រះមហាក្សត្រត្រូវបានប្ដូរទីតាំងទៅនៅជិតអាស្រម[[ព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចម|ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]វិញ។ក្រោយពី[[ព្រះរាជដំណាក់]]ត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងទីធ្លាបរិវេណ[[ព្រះរាជដំណាក់]]ចាស់ត្រូវបានប្រែក្លាយជាទីវត្តអារាម[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ម្ដងវិញ។ជាអកុសលនៅក្នុងរបប[[ខ្មែរក្រហម]]វត្តដំណាក់ត្រូវបានកងទ័ព[[ខ្មែរក្រហម]]ប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ពួកគេ។បច្ចុប្បន្ននេះមិនត្រឹមតែជាទីអារាមរបស់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]សម្រាប់ព្រះសង្ឃគង់នៅបដិបត្តិធម៌និងសម្រាប់ឲ្យពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យទានប៉ុណ្ណោះទេតែវត្តនេះក៏ជាថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជាដល់ព្រះសង្ឃផងដែរដោយសារតែនៅក្នុងវត្តមានពុទ្ធិកបឋមសិក្សាសម្រាប់ព្រះសង្ឃសិក្សារៀនសូត្រភាសាបាលី ភាសាសំស្ក្រឹត និង ព្រះធម៌នានា។លើសពីនេះនៅក្នុងបរិវេណវត្តក៏មានសាលាបឋមសិក្សាសម្រាប់ឲ្យកុមារសិក្សារៀនសូត្រផងដែរ។បន្ថែមពីលើនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃតែងតែមានជនានុជនជាច្រើនបានអានសៀវភៅឬធ្វើកិច្ចការសាលានៅទីនោះ។ដោយឡែកនៅក្នុងវត្តក៏មានបណ្ណាល័យមួយហៅថាបណ្ណាល័យខេមរៈសិក្សាដែលបានប្រើសម្រាប់ឲ្យសាធារណជនចូលធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវឯកសារនិងអានសៀវភៅនានាយ៉ាងសម្បូរបែប។នៅតាមដងផ្លូវក្នុងវត្តមានរៀបចំពាក្យស្លោកនិងសុភាសិតជាច្រើនសម្រាប់ដាស់តឿនដល់សាធារណជនទាំងឡាយជាកន្លែងថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជា។វត្តនេះក៏បាននិងកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាផងដែរ។ថ្មីៗនេះមានហេតុការណ៍ដ៏គួរឲ្យរន្ធត់និងសោកស្ដាយជាពន់ពេកដោយកាលពីវេលាម៉ោងប្រមាណជា ១០ និង ០៥ នាទីយប់ ថ្ងៃទី ១២ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៣ អគ្គិភ័យបានឆាបឆេះអគារមួយនៃ[[ព្រះរាជដំណាក់]]សៀមរាបដែលជាកន្លែងទីសក្ការៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត។<ref>{{Cite web |last=ពិសី |first=អ៊ិន |date=2023-03-13 |title=ប្រវត្តិសង្ខេបរបស់ព្រះរាជដំណាក់ នៅក្រុងសៀមរាប |url=https://www.kampucheathmey.com/local-news/478067 |access-date=2025-06-16 |website=Kampuchea Thmey Daily |language=en-US}}</ref> '''[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]''' គឺជា[[ព្រះពុទ្ធ]]រូបបភេទស្រីហើយក៏ត្រូវបានមតិខ្លះគិតថារូបទាំង ០២ អង្គនេះជាបងប្អូនបង្កើតជាមួយនឹងគ្នាផងដែរ។រូបធំនិងខ្ពស់ជា'''ព្រះអង្គចេក'''និងរូបតូចនិងទាបជា'''ព្រះអង្គចម'''។រូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនោះត្រូវបានគេគិតថាសាងអំពីមាសនិងលង្ហិននិងខ្លះថាពីសំរិទ្ធហើយមានទម្ងន់ប្រមាណ ១៥០ គីឡូក្រាម។បើយោងទៅតាមការតំណាលតៗគ្នាដោយមិនមានប្រភពច្បាស់លាស់បានលើកឡើងថា[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ជាទេពធីតាដែលជាអតីតព្រះរាជបុត្រីរបស់[[ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ដែលជាស្ថាបនិកកសាង[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]។គេជឿថា[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]គឺទ្រង់មានភាពសុច្ចរិតទៀងត្រង់ទន់ភ្លន់និងប្រកបដោយក្ដីមេត្តា ករុណាយ៉ាងខ្ពង់ខ្ពស់ដែលព្រះអង្គទាំង ០២ តែងតែអាណិតអាសូរធ្វើបុណ្យដាក់ទានដល់អស់ប្រជានុរាស្រ្តដែលត្រូវការព្រះនាងទាំង ០២ ជួយ។ពិសេសជាងនេះទៅទៀតព្រះនាងទាំង ០២ បានអប់រំអ្នកទោសទាំងឡាយឲ្យដើរតាមគន្លងទូន្មានរបស់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]និងបានដោះលែងពួកគេឲ្យមានសេរីភាពថែមទៀត។ព្រះនាងទាំង ០២ អង្គគឺជាអ្នកដែលគោរពប្រតិបត្តិ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនដែលប្រជានុរាស្រ្តទូទាំងនគរបានដឹងអំពីចរិតលក្ខណៈដ៏ប្រពៃរបស់ទ្រង់ម្លោះហើយពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់រហូតដល់រជ្ជកាល[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]ឡើងគ្រងរាជ្យសម្បត្តិនាសតវត្សរ៍ទី ១៦ ព្រះអង្គក៏បានអនុញ្ញាតឲ្យគេសាងរូប'''ព្រះអង្គចេក'''និង'''ព្រះអង្គចម'''សម្រាប់ប្រជារាស្ត្រទូទៅគោរពបូជា។តំណតៗមកទៀតរូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះ តែងតែធ្វើឲ្យប្រជារាស្រ្តរស់នៅប្រកបដោយសេចក្ដីសុខចម្រើន ទើបប្រជារាស្រ្តបានចាត់ទុករូបទាំង ០២ អង្គនេះជា[[ព្រះពុទ្ធ]]រូបដ៏ស័ក្ដិសិទ្ធិនិងមានកិត្តិនាមល្បីរន្ទឺទូទាំងប្រទេស។មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះរូបសំណាកទាំង ០២ នេះបានក្លាយជាភាពទាក់ទាញសម្រាប់បុគ្គលមានអំណាចនិងឈ្មួញទុច្ចរិតដោយពួកគេចាប់ផ្ដើមរៀបផែនការលួចសម្រាប់ទុកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិនិងលក់ដូរហេតុនេះហើយបានជារូប[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]បានបាត់មួយរយៈនៅក្នុងអំឡុងពេលនៃតំបន់អង្គរត្រូវបានគេបោះបង់ចោល។ក្រោយមកនាឆ្នាំ ១៩៥០ រូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះត្រូវបានរកឃើញឡើងវិញនៅក្នុងព្រៃម្ដុំ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ដោយក្រុមមន្ត្រីអភិរក្សអង្គរ[[ខេត្តសៀមរាប]]ដែលគេជឿថារូប[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]កាលពីដើមត្រូវបានតម្កល់ទុកនៅក្នុង[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដែលជាសម័យកាលដ៏រុងរឿង។រូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះធ្លាប់ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោកឧត្តមសេនីយ៍[[ដាប ឈួន]]ដែលជាសមាជិកកងទ័ព[[ខ្មែរឥស្សរៈ]]ប្រឆាំងជាមួយ[[បារាំង]]ហើយបានទទួលតំណែងនិងងារជា'''ដាប ឈួន ម្ជុលពេជ្រ'''ពី[[នរោត្ដម សីហនុ|ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ]]ក្រោយពី[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បានទទួលឯករាជ្យនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៣ ហើយព្រះអង្គក៏បានប្រទានតំណែងឲ្យ[[ដាប ឈួន]]គ្រប់គ្រង[[ខេត្តសៀមរាប]]និង[[ខេត្តកំពង់ធំ]]។មានពេលមួយបន្ទាប់ពីបានទទួលដំណឹងពីការរកឃើញរូបបដិមាទាំង ០២ នោះមកលោក[[ដាប ឈួន]]ជាមួយនឹងកងការពាររបស់គាត់បានទៅយករូបសំណាកពីការិយាល័យអភិរក្សអង្គរហើយដឹកតាមឡានទៅកាន់បន្ទាយដែលមានឈ្មោះ'''បន្ទាយជើងក្រហម'''សព្វថ្ងៃទីតាំងនោះក្លាយជា'''សណ្ឋាគារអង្គរសិនជូរី'''នៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]]។ថ្ងៃមួយលោក[[ដាប ឈួន]]បានយករូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះដាក់ក្នុងរថយន្តរបស់គាត់មកតម្កល់ទុកនៅក្នុងផ្ទះ(គេបានឲ្យដឹងថាក្នុងរូបមួយត្រូវបានសែងដោយទាហានចំនួន ០៥ នាក់ទើបអាចលើករួច)។រូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះបានធ្វើឲ្យ[[ដាប ឈួន]]មានកម្លាំងលើសអស់មនុស្សលោកធម្មតាដោយគាត់អាចលីដាក់លើស្មាទាំងសងខាងក្នុងពេលតែមួយដោយប្រើដៃតែម្ខាងប៉ុណ្ណោះរួមទាំងអាចដឹងគ្រប់ហេតុការណ៍មុនដែលគ្រប់គ្នាហៅថា'''វិញ្ញាណទីប្រាំមួយ'''ផងដែរ។[[ដាប ឈួន]]និងទាហានរបស់គាត់ពិតជាមានជំនឿយ៉ាងខ្លាំងចំពោះរូប[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ដោយពួកគេតែងតែសូត្រធម៌មុខរូបសំណាកយ៉ាងហោចណាស់កន្លះម៉ោងនៅក្នុងមួយថ្ងៃនៅរៀងរាល់ព្រឹកនិងល្ងាចមិនដែលខានឡើយរហូតបានរយៈពេល ០២ ឆ្នាំជាពេលដែលគាត់អស់លក្ខណ៍។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៧ ព្រះមហាវីរក្សត្រ[[ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ|ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ]]ទ្រង់បានបញ្ជូនទ័ពពី[[ភ្នំពេញ]]ឲ្យទៅចាប់ខ្លួនចៅហ្វាយខេត្ត[[ដាប ឈួន]]ដោយព្រះអង្គសង្ស័យថា[[ដាប ឈួន]]ក្បត់ជាតិពីព្រោះ[[ដាប ឈួន]]ជាប់ទាក់ទងជាមួយគម្រោងការ '''Bangkok Plot''' ក្នុងបំណងទម្លាក់ព្រះអង្គពីរាជបល្ល័ង្កដែលគម្រោងក្បត់នេះផ្តួចផ្តើមឡើងដោយអ្នកនយោបាយស្តាំនិយមមួយចំនួន។ទោះបីជា[[ដាប ឈួន]]បានក្បត់ប៉ុន្តែបារមី[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]នៅតែតាមជួយគាត់ដោយឲ្យគាត់ដឹងខ្លួនជាមុនពីគម្រោងនៃការចាប់ខ្លួននេះ និងបានរត់គេចខ្លួនទៅព្រំដែន[[សៀម]]ដោយប៉ងយករូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះទៅជាមួយផង។នៅពេលដែលកម្លាំងខ្លាំងដូចដំរីសាបានបាត់បង់[[ដាប ឈួន]]បានកាច់ម្រាមចំនួន ០៥ ពីរូបសំណាក'''ព្រះអង្គចេក'''រួចគេចខ្លួនទៅកាន់ចម្ការគាត់មួយនៅ[[ភូមិត្បែងកើត]]តម្រង់ទៅកាន់ព្រំដែន។ពេលនោះហើយដែល[[ដាប ឈួន]]ត្រូវបានភរិយារបស់គាត់ជួយពាំងគ្រាប់កាំភ្លើងដែលទាហានបាញ់សង្គ្រប់ទៅលើគាត់។បន្ទាប់ពីបាញ់ជាច្រើនគ្រាប់[[ដាប ឈួន]]មិនស្លាប់ដោយសារតែភរិយាគាត់ចេះវិជ្ជាពិសេស ដែលបញ្ចៀសគ្រាប់និងបាញ់មិនមុត។ទាហានទាំងនោះក៏ចាប់ពួកគេដាក់ឡានយកទៅដាក់ពន្ធនាគារប៉ុន្តែយោងទៅតាមឯកសារមួយចំនួនបានបង្ហាញថា[[ដាប ឈួន]]ត្រូវបាននាំទៅកន្លែងមួយហើយត្រូវបានសម្លាប់នៅទីនោះ។លោក[[ដាប ឈួន]]ត្រូវបានសម្លាប់និងកប់នៅក្នុងព្រៃគោកប្រមាដែលសាកសពជាប់ខ្នោះដៃ និងបាញ់សុសដោយគ្រាប់កាំភ្លើងព្រោះត្រូវអ្នកភូមិរកឃើញប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក។គេនិយាយតៗគ្នាថាគាត់ស្លាប់ដោយសារបាបកម្មគាត់ព្រោះគាត់ធ្វើអំពើអាក្រក់ច្រើនណាស់។ក្រោយ[[ដាប ឈួន]]ស្លាប់មន្ទីរធម្មការនិងសាសនា[[ខេត្តសៀមរាប]]បានយករូប[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ទៅថែរក្សានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៨។១៥ ឆ្នាំក្រោយមករូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះបានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងគ្រោះមហន្តរាយម្តងទៀតនៅ ក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមស៊ីវិលនៅ[[កម្ពុជា]]បានផ្ទុះឡើងនៅពេលដែលទាហាន[[ខ្មែរក្រហម]]ចាប់ផ្តើមវាយប្រហារទាហានរដ្ឋាភិបាល[[លន់ នល់]]នៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]នាឆ្នាំ ១៩៧៣។មន្រ្តីធម្មការនិងសាសនាខេត្តបានព្យាយាមផ្លាស់ប្តូរទីតាំងរបស់រូបសំណាកដើម្បីបញ្ចៀសពីការបំផ្លាញប៉ុន្តែត្រូវទាហាន[[ខ្មែរក្រហម]]រកឃើញពេលពួកគេគ្រប់គ្រង់ទីក្រុងនេះនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤។បើតាមគោលការណ៍[[ខ្មែរក្រហម]]គឺតម្រូវឲ្យលុបបំបាត់[[សាសនា]]នៅក្នុងប្រទេសដូច្នេះមេបញ្ជាការទាហាន[[ខ្មែរក្រហម]]នៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]បានបញ្ជាឲ្យកូនទាហានយករូបសំណាក[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ទៅទម្លាក់ក្នុងទឹក[[ស្ទឹងសៀមរាប]]។ក្រោយប្រព្រឹត្តមេបញ្ជាការនិងទាហាន[ខ្មែរក្រហម]]ជាច្រើននាក់ស្លាប់ដោយសារជំងឺបន្ទាប់ពីបានទម្លាក់បដិមាទាំង ០២ អង្គនេះទៅក្នុងស្ទឹង។រូបសំណាកទាំង ០២ ព្រះអង្គនេះត្រូវត្រាំក្នុងទឹករហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដែលទាហាន[[ខ្មែរក្រហម]]ដកថយចេញពី[[ខេត្តសៀមរាប]]។ក្រោយពីរបប[[ខ្មែរក្រហម]]បានដួលរលំ ប្រជាពលរដ្ឋក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]ដែលដឹងពីរឿងនោះបាននាំគ្នាស្រង់[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ពីបាតស្ទឹងមកតម្កល់ក្នុង[[វត្តដំណាក់​|វត្តព្រះរាជដំណាក់]]ប៉ុន្តែនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៨២ ព្រះមេគណ[[ខេត្តសៀមរាប]]ព្រះនាម'''ពុត ពន'''និងអតីតអភិបាល[[ខេត្តសៀមរាប]]លោក'''នៅ សំ'''បានកសាងស្តូបដាក់តម្កល់រូបសំណាកដែលមានបារមីទាំង ០២ នៅក្នុងទីតាំងសព្វថ្ងៃនេះ។សូមជម្រាបថាបច្ចុប្បន្នរូបសំណាក[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ដែលស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]គឺជាទីកន្លែងសម្រាប់គោរពបូជារបស់អ្នក[[ខេត្តសៀមរាប]]និងមហាជនទូទៅដែលគេជឿថាមានអាយុកាលជាងមួយពាន់ឆ្នាំមកហើយ។ទីតាំងសក្ការៈបូជានេះជាទីតាំងស័ក្តិសិទ្ធិនិងមានប្រវត្តិបែបអច្ឆរិយៈតែមួយគត់ដែលប្រជាជន[[ខ្មែរ]]នៅពេលទៅដល់ទីនោះមិនអាចរំលងដោយមិនចូលគោរពបូជាបានឡើយ។<ref>{{Cite web |last=Radio |first=VAYO FM |title=ប្រវត្តិនិងជំនឿលើព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម - វិទ្យុវាយោ |url=https://vayofm.com/news/detail/128389-761.html |access-date=2025-06-19 |website=VAYO FM Radio |language=en}}</ref> រូបសំណាកមេទ័ពពី[[សម័យអង្គរ]]ចំនួន ១២ រូបត្រូវបានដាក់តាំងជានិមិត្ដរូបនៅក្នុងសួនព្រះរាជដំណាក់[[ក្រុងសៀមរាប]]ដែលសុទ្ធតែជាមេទ័ពនិងរាជវង្សសានុវង្សដ៏អង់អាចក្លាហាននិងមានស្នាព្រះហស្ថយ៉ាងធំធេងចំពោះព្រះនគរកម្ពុជាដើម្បីបង្ហាញដល់កូន[[ខ្មែរ]]ជំនាន់ក្រោយគ្រប់ៗរូបបានស្គាល់។រូបចម្លាក់ចំនួន ១២ រូបនេះធ្វើពីលោហៈស្ពាន់សុទ្ធមានកំពស់ជាង ០២ ម៉ែត្រ ០១ តឹកដូចៗគ្នាដោយមិនគិតពីជើងទម្រនិងមានទម្ងន់ពី ២០០ ទៅ ៣០០ គ.ក្រទាំងរូបរាង សម្លៀកបំពាក់ ម៉ូដសក់ និង អាវុធបរិក្ខានៃមេទ័ពទាំង ១២ ត្រូវបានស្មូនរចនាតុបតែងឡើងទៅតាមលំនាំសម័យកាលនីមួយៗនៃមេទ័ពនោះហើយទ្រង់ទ្រាយមុខមាត់នៃរូបសំណាកទាំងនេះគឺសូននិងច្នៃឡើងតាមទម្រង់មុខអត្តចរិត[[ខ្មែរ]]បុរាណទៅតាមសម័យកាលដែលមេទ័ពនោះរស់នៅនិងបម្រើការរាជការតាមរយ:រូបភាពនិងចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ។លោកជំទាវ'''គង់ បញ្ញា'''រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព្រះបរមរាជវាំងមានប្រសាសន៍ថារូបសំណាកមេទ័ព[[ខ្មែរ]][[សម័យអង្គរ]]ទាំង ១២ រូបនេះត្រូវបានឆ្លងកាត់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិស្នាដៃរួមទាំងរចនាបថដោយដកស្រង់ចេញអំពីសិលាចារឹកផ្ទាំងចម្លាក់នៅតាមបណ្តាប្រាសាទនានាជាច្រើនមុននឹងត្រូវបានសាងសង់ចេញជារូបសំណាកនៅក្នុងនោះមានមេទ័ពជាង ៣០ រូបដែលបានបម្រើរាជការនៅក្នុងរជ្ជកាលនៃ[[សម័យអង្គរ]]ត្រូវបានក្រុមការងារកំណត់និងប្រមូលទិន្នន័យ។លោកជំទាវក៏បានឲ្យដឹងទៀតថាការកំណត់យកចំនួនមេទ័ពទាំង ១២ រូបនេះគឺជាលេខដែល[[ខ្មែរ]]តែងប្រើញឹកញាប់និងតំណាងឲ្យនគរទាំង ១២ នៅ'''សម័យបាពួន''' '''សម័យអង្គរ''' និង '''សម័យបាយ័ន'''។បើទោះបីនេះជាសមិទ្ធផលនៃស្នាដៃកូន[[ខ្មែរ]]សម័យថ្មីប៉ុន្តែស្នាដៃដែលលេចឡើងនេះត្រូវបានរក្សានិងអនុលោមយោងទៅតាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រជានិច្ចដោយមិនចាកឆ្ងាយពីប្រវត្តិសាស្ត្រនោះឡើយ។រូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរទាំង ១២ រូបដែលបានស្ថាបនាឡើងនោះរួមមាន ៖ * '''ព្រះកំស្ដេងអញ ស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពដ៏អង់អាចមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]](គ.ស.១០០៦-១០៥០)។'''ព្រះស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន'''ក៏ជាអ្នកជាប់ខ្សែរាជវង្សខ្មែរនៅ[[វ្យាធបុរៈ|ទីក្រុងវ្យាធបុរៈ]]([[ស្រុកបាភ្នំ]] [[ខេត្តព្រៃវែង]])ផងដែរហើយបានទទួលភារកិច្ចពីរាជការ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ(ក្រុងអង្គរ)]]ឲ្យទៅគ្រប់គ្រងនៅ[[ទ្វារវតី|ទីក្រុងទ្វារវតី្ត]]របស់ពួករាមន្យ([[ជនជាតិមន]])។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកំស្ដេងអញ»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់អភិជន មហាមន្ត្រី មហាសេនាបតី អ្នកអង្គម្ចាស់ ប្រធានតុលាការ បុព្វជិតសាសនាជាដើម * '''មហាសេនាបតី សង្គ្រាម''' ជាមេទ័ពដ៏ឆ្នើមមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១០៥០-១០៦៦)ដែលបានទទួលគោរម្យងារជា '''«មហាសេនាបតី»''' ពីព្រះរាជា។ដូនតាវង្សត្រកូលរបស់លោកក៏ជាអ្នកបម្រើរាជការនិងកងទ័ពច្រើនជំនាន់មកហើយពោលគឺតាំងពីរាជ្យ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.៨០២-៨៣៤)មកម្ល៉េះ។គួរជម្រាបថា '''«មហាសេនាបតី»''' គឺជាឋារន្តរនាមខ្ពស់បំផុតនៃមន្ត្រីទ័ពនា[[សម័យអង្គរ]]។ * '''ព្រះកម្រតេងអញមហាសេនាបតី ស្រីវីរេន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាអ្នកសញ្ជកកវីស្វរៈនិងជាមេទ័ពដែលមានតួនាទីនិងឋានៈខ្ពស់បំផុតក្នុងចំណោមមន្ត្រីកងទ័ពនារជ្ជកាល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកម្រតេងអញ»''' ជាឋានន្តរនាមសម្រាប់រាជវង្សានុវង្ស អភិជន មហាមន្ត្រីដែលមានន័យថា '''«ព្រះបាទ»'''។ ពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' ជាពាក្យ[[ខ្មែរ]]បុរាណដោយពាក្យ '''«កម្រតេង»''' មានន័យថា '''«ម្ចាស់»''' រីឯពាក្យ '''«អញ»''' មានន័យថា '''«ខ្ញុំ»''' ដូច្នេះពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' គឺមានន័យថា '''«ម្ចាស់របស់ខ្ញុំ ឬ លោកម្ចាស់របស់ខ្ញុំ»''' * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីនរបតីន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែព្រះរាជវង្សមកពី'''តំបន់អ្នកចិះ'''(?)និងជាមន្ត្រីបម្រើរាជការតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)រហូតដល់រាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រ ជាព្រះរាជបុត្រារបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)ជាមួយ[[ជយរាជទេវី|ព្រះនាងជ័យរាជទេវី]]។ព្រះរាជបុត្រអង្គនេះបានដឹកនាំទ័ពចេញច្បាំងជួយព្រះបិតា(កាលមិនទាន់សោយរាជ្យ)នៅក្នុងការទប់ទល់នឹងកងទ័ព[[ចាម]]និងបានច្បាំងតទល់នឹងជនក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ហើយក៏បានពលីជីវិតក្នុងសង្គ្រាមជាមួយមេទ័ពដទៃទៀតផងដែរ។ដោយសារព្រះរាជបុត្រាមានស្នាដៃការពារព្រះនគរយ៉ាងដូច្នេះទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]]បានត្រាស់បង្គាប់ឲ្យកសាង[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]([[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]])ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះរាជបុត្ររបស់ទ្រង់ហើយក៏បានកសាងរូបបដិមាទេពមួយអង្គនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីស្រិន្ទ្រទេវ»''' ជាតំណាងឲ្យ'''ព្រះស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''នៅឋានទេវលោកតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គកណ្ដាលនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]នោះ * '''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ''' គេហៅលោកម្យ៉ាងទៀតថា '''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' ជាមេទ័ពជំនិតរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''បានចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបល្ល័ង្ក[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ទប់ទល់នឹងពួកក្បត់ដឹកនាំដោយ'''ភរតរាហូ'''រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។ដោយសារការពលីការពារព្រះនគរនេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)បានប្រទានងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតអជ៌នទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គអាគ្នេយ៍នៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] [[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]និងមួយទៀតនៅក្នុង[[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។គេក៏ឃើញមានចម្លាក់'''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ ឬ អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' នេះនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ត្រង់របៀងខាងត្បូងនៃ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នេះបញ្ជាក់ថាលោកក៏ធ្លាប់ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ផងដែរ។គួរជម្រាបថា '''«អំតេង»''' ជាឋានន្តរនាមរបស់វរជន យុទ្ធជន សេនាបតីដែលមានភក្តីភាពចំពោះព្រះមហាក្សត្រខណៈឋានន្តរនាមនេះគឺឃើញមានប្រើក្នុងរាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] សតវត្សរ៍ទី ១២ ដែលព្រះអង្គប្រោសប្រទានគោរម្យងារនេះចំពោះមេទ័ពដែលបានច្បាំងស្លាប់ក្នុងសមរភូមិការពារព្រះនគរនិងរាជបល្ល័ង្កស្របច្បាប់ * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់មួយរូបតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គេឃើញមានចម្លាក់រូបលោកនៅលើ'''ភ្នំសិវបាទ([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]])'''និងនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី​ ២]]។'''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' មានបងប្អូនម្នាក់ឈ្មោះ '''ស្រីទេវ''' ហើយបានប្ដេជ្ញាចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមរហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិតទាំងពីរនាក់តែម្ដង។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីវទ៌្ធនទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីទេវ''' ជាមេទ័ពនិងជាបងប្អូនរបស់មេទ័ព'''ស្រីវទ៌្ធន'''ដែលបានចេញច្បាំងជួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''ទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនៅ[[ប្រទេសចម្ប៉ា|ប្រទេសចាម្ប៉ា]]រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' ដូចបងប្អូនរបស់លោកដែរនិងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងអញជគតស្រីទេវ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គនិរតីនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរទេវបុរ''' ជាមេទ័ពដែលបម្រើការពារព្រះនគរ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ]]ដោយបានរួមកម្លាំងគ្នាជាមួយ'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''ចេញច្បាំងទប់ទល់នឹងពួកក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]]។នៅក្នុងសង្គ្រាមការពារព្រះនគរនេះ'''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរៈ'''បានពលីជីវិតជាមួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''។ដោយសារស្នាដៃនិងការលះបង់ចំពោះជាតិយ៉ាងដូច្នេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីធរទេវបុរ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គឦសាននៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]។គួរជម្រាបថា '''«អ្នកសញ្ជក»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់មន្ត្រីកងទ័ពដែលព្រះរាជាទុកព្រះទ័យជាជំនិតរបស់ព្រះរាជាដោយសារពួកគេមានភក្តីភាពរហូតដល់ហ៊ានពលីបូជាជីវិតដើម្បីការពារព្រះរាជាតួយ៉ាងដូចជាអ្នកសញ្ជកនា[[សម័យអង្គរ]]ទាំងឡាយនេះជាដើម * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីជយសិង្ហវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែស្រឡាយព្រះរាជវង្សនិងមានគោរម្យងារជា '''«ខ្លោញវលល្វោ»''' ដែលជាមេទ័ពស្រួចមានជំនាញដឹកនាំទ័ពលុកព្រៃមកពី'''តំបន់ល្វោ'''([[ទ្វារវតី|ទ្វារវតី្ត]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីវិរេន្ទ្រធិបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពគ្រប់គ្រងនៅ'''តំបន់ឆោកព្កុល'''(?)នៅក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)ទើបគេឃើញមានរូបចម្លាក់លោកនៅក្នុងក្បួនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ដែលចុះពី'''ភ្នំសិវបាទ'''([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]] [[ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន'''។<ref>{{Cite web |last=TONG |date=2022-12-19 |title=មកស្គាល់ឈ្មោះ និងស្នាដៃរបស់មេទ័ពខ្មែរសម័យអង្គរ ១២រូប ត្រូវបានសង់រូបសំណាកនៅសួនព្រះរាជដំណាក់ក្រុងសៀមរាប |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/localnews/270473-2022-12-19-10-20-51.html |access-date=2025-06-16 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ស្ទឹងសៀមរាប == [[File:រាត្រីនៅមាត់ស្ទឹងសៀមរាប.jpg|thumb|ស្ទឹងសៀមរាបនាពេលរាត្រី]] [[ស្ទឹងសៀមរាប]] ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្ទឹងប្រវត្តិសាស្ត្រមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់[[ខេត្តសៀមរាប]]។តាមពិតទៅ[[ស្ទឹងសៀមរាប]]គឺជាស្ទឹងសិប្បនិមិត្តដែលកកើតឡើងដោយស្នាដៃរបស់មនុស្ស។គ្មានឯកសារបញ្ជាក់ពីឆ្នាំនៃការបង្កើតស្ទឹងសៀមរាបឲ្យជាក់លាក់នោះទេប៉ុន្តែអ្នកស្រាវជ្រាវបានបញ្ជាក់ថាវាត្រូវគេបង្កើតនិងកែច្នៃជាច្រើនសារតម្រូវតាមការរៀបចំដែនដីនៅ[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងសៀមរាបកកើតឡើងដោយសារការប្រសព្វគ្នារវាងអូរធំៗចំនួន ០២ គឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមស្ទឹងសំខាន់ៗទាំងបីដែលហូរកាត់តំបន់អង្គរដោយធ្វើដំណើរពីជើងទៅត្បូង។ស្ទឹងនេះស្ថិតនៅខាងកើតស្ទឹងពួកនិងខាងលិចស្ទឹងរលួស។យោងតាមឯកសាររបស់លោក'''អ៊ឹម សុខរិទ្ធី'''អនុប្រធាននាយកដ្ឋានមជ្ឈមណ្ឌលអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវនិងតម្កល់ឯកសារអង្គរនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]បានសរសេរថាស្ទឹងសៀមរាបដែលគេឃើញសព្វថ្ងៃចាប់ពីចំណុច'''បំពេញរាជ'''មកជាសមិទ្ធិផលនៃស្នាដៃមនុស្សបង្កើតឡើងនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងនេះកើតពីអូរតូចៗដែលហូរពីភ្នំផ្សេងៗដែលស្ថិតនៅខាងជើងវាលរាបអង្គរបន្ទាប់មកវាជួបគ្នានៅច្រកមួយមុននឹងហូរធ្លាក់ទៅកាន់វាលរាប។ក្នុងនោះក៏មានដៃអូរតូចៗជាច្រើនបានហូរមកភ្ជាប់បន្ថែមទៀតដែលប្រភព ០២ សំខាន់ៗដែលគេស្គាល់ច្បាស់នោះគឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។'''អូរធំ'''មានប្រភពពី[[ភ្នំគូលែន]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ៤០ គីឡូម៉ែត្រពីទិសឦសាននៃរមណីយដ្ឋានអង្គរ។លោកអ៊ឹម សុខរិទ្ធីបានលម្អិតក្នុងឯកសាររបស់លោកបន្ថែមទៀតថា[[ភ្នំគូលែន]]ដែលមានលក្ខណៈខ្ពង់រាបមានបណ្តោយ ២៥ គីឡូម៉ែត្រលាតសន្ធឹងពីទិសពាយ័ព្យមកទិសអាគ្នេយ៍និងមានទទឹង ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីទិសនិរតីមកឦសាននិងមានកម្ពស់ ៣០០ ម៉ែត្រទៅ ៤៥០ ម៉ែត្រប្រៀបនឹងវាលទំនាបជុំវិញ។ជ្រលងចុងខាងកើតនៃខ្ពង់រាប[[ភ្នំគូលែន|គូលែន]]មានជប់ធំមួយដែលឲ្យកំណើតទៅផ្លូវទឹកសំខាន់ៗពីរគឺអូរថ្មដាប់និងអូរធំ។ចេញពីជប់អូរធំហូរធ្លាក់ចុះមកពីទិសពាយ័ព្យដោយទទួលទឹកពីអូរតូចៗជាច្រើនបត់បែនតាមជ្រលងថ្មហើយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីប្រភពទើបទៅដល់ទឹកធ្លាក់ម្តុំព្រះអង្គធំ។ជាបន្តបន្ទាប់វាបន្តដំណើរហូរទៅមុខហូរចុះយ៉ាងឆ្ងាយទើបទៅដល់ជើងភ្នំហប់ផ្នែកខាងកើត។ចុងក្រោយអូរធំហូរចុះមកខាងលិច ប្រសព្វនឹងស្ទឹងឫស្សីហើយហូរចុះមកត្បូងរួមគ្នាបង្កើតជា[[ស្ទឹងសៀមរាប]]។ចំណែក'''អូរក្បាលស្ពាន'''វិញអូរនេះមានប្រភពពីភ្នំក្បាលស្ពាននិងភ្នំក្រោល។ក្បាលស្ពានស្ថិតនៅ[[ភូមិឃុនរាម]] [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានចម្ងាយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រទិសឦសានពី[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]]។ឯកសាររបស់លោកអ៊ឹម សុខរិទ្ធីបានលម្អិតទៀតថាអូរក្បាលស្ពានស្ថិតនៅលើកម្ពស់ប្រមាណ ២០០ ម៉ែត្រពីផ្ទៃទឹកសមុទ្រហូរចុះពីទិសពាយ័ព្យមកអាគ្នេយ៍បង្កើតជាទឹកធ្លាក់មួយមានកម្ពស់ពី ០៥ ទៅ ០៦ ម៉ែត្ររួចចូលទៅក្នុងអូរឫស្សីនិងបន្តហូរទៅជួបអូរធំស្ថិតនៅជើងភ្នំហប់។អូរធំនិងអូរឫស្សីក៏ហូរចូលគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងតែមួយគឺ[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ដែលហូរចុះទៅខាងត្បូងស្រោចស្រពតំបន់អង្គរមុននឹងហូរចាក់ទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទឹកដែលហូរតាមអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពានទទួលមន្តពីចម្លាក់ជាច្រើនមានដូចជាសហស្រលិង្គហៅថាលិង្គមួយពាន់ដែលត្រូវបានឆ្លាក់នៅក្នុងឆ្នាំ ១០៥៤ នៃគ.សក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័ន​ទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]]។ទឹកនេះហូរធ្លាក់ចូលទៅស្ទឹងសៀមរាបបន្តកាត់តាមអង្គរនិងធ្លាក់ចូល[[បឹងទន្លេសាប]]។តាមអ្នកមានជំនឿទឹកនេះជាប្រភពនៃសេចក្តីចម្រុងចម្រើននិងត្រជាក់ត្រជុំ។ [[ស្ទឹងសៀមរាប]] ប្រៀបដូចជា[[ទន្លេគង្គា]]នៅ[[ក្រុងពារាណសី]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។[[ទន្លេគង្គា]]មានប្រភពពីភ្នំហិមពាន្ត។តាម[[សាសនាហិណ្ឌូ|សាសនាព្រាហ្មណ៍]]ទន្លេនេះមានកំណើតនៅឋានសួគ៌។[[ទន្លេគង្គា]]ហូរធ្លាក់មកលើដីមានរូបរាងជាភ្លៀងរួចជ្រាបចូលទៅក្នុងដីនិងចុងបញ្ចប់ហូរចេញមកវិញផ្តល់ជាប្រភពទឹកទៅស្ទឹងទន្លេទាំងឡាយ។ភ្នំនៅក្បែរវាលនិងភ្នំហិមពាន្តទទួលទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាជាមួយគ្នាគឺរដូវមូសុងវស្សាភ្នំទាំងនោះជាអាងទឹកធម្មជាតិនិងជាប្រភពនៃស្ទឹងនិងទន្លេទាំងពូងដែលហូរមកកាន់តំបន់ទំនាប។បន្ទាប់មកមនុស្សបានចាត់ចែងរៀបចំយកទឹកស្ទឹងទន្លេទាំងនោះមកប្រើប្រាស់ទៅតាមតម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់ខ្លួន។នៅស្រុក[[ខ្មែរ]]គ្មាន[[ទន្លេគង្គា]]ដូច[[ឥណ្ឌា]]ទេ។ដូច្នេះហើយ[[ខ្មែរ]]បានកែច្នៃរៀបចំប្រភពស្ទឹងដើម្បីប្រដូចទៅនឹង[[ទន្លេគង្គា]]។ដូចជានៅ[[ភ្នំគូលែន]]និងក្បាលស្ពាន[[ខ្មែរ]]បានឆ្លាក់លិង្គនិងរូបទេពផ្សេងៗនៅតាមបណ្តោយអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។អូរទាំងពីរនេះជាប្រភពនៃ[[ស្ទឹងសៀមរាប]]។ទឹកហូរកាត់តាមលិង្គប្រៀបដូចជាភ្លៀងធ្លាក់មកពីភ្នួងព្រះកេសា[[ព្រះឥសូរ]]។ហេតុនេះហើយដែលគេថាស្ទឹងសៀមរាបប្រៀបដូចនឹង[[ទន្លេគង្គា]]។<ref>{{Cite web |title=ស្ទឹង​សៀមរាប​ប្រដូច​ទៅនឹង​ទន្លេ​គង្គា​របស់​ឥណ្ឌា​ |url=https://thmeythmey.com/detail/46648 |access-date=2025-06-16 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ប្រជាសាស្រ្ត== ខេត្តសៀមរាប មានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ០៤ ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបមានផ្ទៃដីចំនួន ១០២៩៩ គីឡូម៉ែត្រការ៉េជាខេត្តដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេលំដាប់ទី ១០ នៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]មានក្រុងចំនួន ០២ ស្រុកមានចំនួន ១១ ឃុំមានចំនួន ៨៦ សង្កាត់ចំនួន ១៤ និងភូមិចំនួន ៨៧៥<ref>ព័ត៌មានរបស់ក្រសួងទេសចរណ៍នៅដើមឆ្នាំ២០១៣</ref>។ប្រជាជនដែលរស់នៅ[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]ភាគច្រើនជាអ្នកផ្លាស់ទីលំនៅមកពីខេត្តផ្សេងៗនិងពីស្រុកជនបទផ្សេងៗពីគ្នានៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបគឺជាតំបន់គោលដៅទេសចរណ៍សម្រាប់ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាជាចម្បង។ == លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ == ខេត្តសៀមរាប ជាខេត្តមួយស្ថិតនៅតំបន់ពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]តាមបណ្តោយ[[ផ្លូវជាតិលេខ៦|ផ្លូវជាតិលេខ ០៦]] ដែលមានចម្ងាយប្រវែង ៣១៤ គ.មពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]មានពំ្រប្រទល់ខាងកើតជាប់នឹង[[ខេត្តកំពង់ធំ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]]ខាងលិចជាប់នឹង[[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]ខាងជើងជាប់នឹង[[ខេត្តឧត្តរមានជ័យ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] និង ខាងត្បូងជាប់នឹង[[ខេត្តបាត់ដំបង]] [[បឹងទន្លេសាប]]។ព្រំប្រទល់ជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]មានប្រវែង ៨២ គ.មដែលស្ថិតជាប់នឹង[[ស្រុកជីក្រែង]] [[ស្រុកសូត្រនិគម]] [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ស្រុកសៀមរាប]] [[ស្រុកពួក]] និង [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ស្របតាមលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រនៃតំបន់នេះគឺមានសីតុណ្ហភាព ក្ដៅហួតហែង រាំងស្ងួត មានសំណើម និង មានទឹកជំនន់យើងអាចបែងចែកតំបន់ទាំងនេះជាបីផ្នែកគឺ ផ្នែកខាងលើមាន ១៣ ឃុំ ផ្នែកកណ្តាលមាន ៦៩ ឃុំ និង ផ្នែកខាងក្រោមជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]មាន ១៨ ឃុំ។តំបន់ខាងលើសម្បូរទៅដោយព្រៃភ្នំមានសណ្ឋានដូចជាដីទួលឬខ្ពង់រាបខ្វះខាតទឹកនិងជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួតញឹកញាប់។តំបន់កណ្តាលជាវាលស្រែល្វឹងល្វើយនិងមានលំនៅឋានរបស់ប្រជាជនច្រើនព្រមទាំងប្រាង្គប្រាសាទនានានិងតំបន់ក្រោមជាវាលទំនាបរងទឹកជំនន់រៀងរាល់ឆ្នាំជាតំបន់ពេលណាមានភ្លៀងធ្លាក់ជន់លិចលង់ពេលណាគ្មានភ្លៀងស្ងួតហួតហែងមានផ្ទៃក្រឡាសរុបប្រមាណ ១២.០១៥ គីឡូម៉ែត្រការ៉េចែកចេញជា ១២ ក្រុងនិងស្រុក ១០០ សង្កាត់និងឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ ដោយមានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ នាក់ ត្រូវនឹង ៦,៣២% នៃប្រជាជនសរុបទូទាំងប្រទេស។មុខរបរសំខាន់ៗនៃតំបន់ទាំងបីនេះមានភាពខុសៗគ្នាពោលគឺ ៖ :'''ក'''. ផ្នែកខាងលើធ្វើស្រូវចម្ការនិងរុករកអនុផលព្រៃឈើ :'''ខ'''. ផ្នែកកណ្តាលធ្វើស្រែនិងសេវាកម្មផ្សេងៗ :'''គ'''. ផ្នែកខាងក្រោមធ្វើស្រែនិងចម្ការដំំណាំតាមរដូវនិងប្រកបអាជីវកម្មនេសាទ។ ជាទូទៅខេត្តសៀមរាបជាតំបន់ជនបទ។ប្រជាជនប្រមាណ ៧០% រស់នៅតាមទីជនបទឆ្ងាយពីទីក្រុងដែលពឹងផ្អែកលើមុខរបរកសិកម្មជាអាជីព។ប្រជាជនប្រមាណ ១៨% រស់នៅតាមតំបន់ជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]ពឹងផ្អែកលើអាជីវកម្មនេសាទនិងធ្វើចម្ការដំណាំផ្សេងៗនិង ១២% ទៀតរស់នៅតាមទីប្រជុំជននិងទីក្រុងដែលមានមុខរបរជាពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និង បុគ្គលិករដ្ឋជាដើម។ [[File:Tonle Sap Lake phases.gif|thumb|ផែនទីនៃបឹងទន្លេសាប]] ភ្នំនៅក្នុងក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ របស់[[ខេត្តសៀមរាប]]មានចំនួនសរុបប្រមាណ ៤១ ភ្នំហើយមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលមិនបានទៅដល់ចំណែកភ្នំមួយចំនួននៅតាមបណ្តាក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ នោះមានវត្តនៅពីលើនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដែលនៅសល់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានធម្មជាតិមួយចំនួនដែលនៅជាប់ជើងភ្នំកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិដែលបានចូលមកទស្សនានៅលើទឹកដីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃ[[ខេត្តសៀមរាប]]។ហើយមានផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជិតជើងភ្នំទាំងនោះដែលប្រកបមុខរបរលក់ដូរនិងធ្វើស្រែចម្ការគ្រាន់បានចំណូលយកមកចិញ្ចឹមក្នុងក្រុមគ្រួសារជៀសវាងចេញទៅធ្វើចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។តាមរបាយការណ៍ពីអធិការក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ បានរៀបរាប់ប្រាប់ឲ្យដឹងអំពីភ្នំនីមួយៗរបស់ក្រុង-ស្រុកថាភ្នំចំនួន ៤១ ភ្នំនៅ[[ខេត្តសៀមរាប]]នោះមានដូចជា ៖ * [[ក្រុងសៀមរាប]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ'''[[ភ្នំក្រោម]]'''មានប្រាង្គប្រាសាទបុរាណនៅលើកំពូលភ្នំមានវត្តអារាមនៅលើកំពូលភ្នំនិងមានវត្តនៅតាមចំរ៉ាក់ជើង'''[[ភ្នំក្រោម]]'''ហើយមានផ្សារលក់ដូរព្រមទាំងមានទេសភាពស្រស់បំព្រងមើលពីលើភ្នំមកគួរឲ្យទាក់ទាញអារម្មណ៍ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិផងដែរហើយដែលបាននាំគ្នាបើកឡានជិះម៉ូតូកង់ឡើងទៅដល់កំពូលភ្នំដើម្បីថតផ្តិតយករូបភាពពីលើកំពូលភ្នំទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]និងទេសភាពនៅជុំវិញបរិវេណជើងភ្នំផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់សៀមរាប]] [[ក្រុងសៀមរាប]] និង '''ភ្នំបាក់ខែង'''មានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននៅលើកំពូលភ្នំដែលភ្ញៀវបរទេសនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃរះពេលព្រលឹមនៅពេលល្ងាចនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃលិចហើយនៅខាងក្រោមទល់មុខប្រាសាទមានអ្នកលក់ដូរជាច្រើនស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិត្រពាំងសេះ]] [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]]។ * [[ស្រុកជីក្រែង]] មានភ្នំចំនួន ០៧ ភ្នំគឺ'''ភ្នំរ៉ុន ភ្នំពើង ភ្នំបាក់រទេះ'''មានវត្តនៅពីលើ'''ភ្នំក្បាលខ្មោច ភ្នំអាចម៍ស្រមោច ភ្នំខ្ទុំ''' និង '''ភ្នំល្អាង'''មានទីតាំងជាប់នឹងព្រំប្រទល់[[ស្រុកគូលែន]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]]ហើយភ្នំទាំង ០៧ នោះគឺស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំខ្វាវ]] [[ស្រុកជីក្រែង]]។ * [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]]មានភ្នំចំនួន ០២ គឺ'''ភ្នំចង្ហា''' និង '''ភ្នំកង្ហិត'''ស្ថិតនៅក្នុងភូមិស្រាស្ត្រ[[ឃុំពពេល (ស្រុកសូទ្រនិគម)|ឃុំពពែល]] [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូត្រនិគម]]។ * [[ស្រុកស្វាយលើ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ'''[[ភ្នំគូលែន]]'''មានវត្តនៅលើកំពូលភ្នំគឺព្រះអង្គធំនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានថែមទៀតផងដែរ'''ភ្នំរាម'''មានព្រៃសហគមន៍'''ភ្នំទំពូង'''នៅមានគ្រឹះថ្មប្រាសាទបុរាណដែលនៅសេសសល់ពីសង្គ្រាមហើយភ្នំទាំង ០៣ នេះមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំស្វាយលើ]] '''ភ្នំតាវ៉ា'''ស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំតាសៀម]] និង '''ភ្នំខ្យង'''ស្ថិតនៅ[[ឃុំកន្ទួត]]។ * [[ស្រុកស្រីស្នំ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ'''ភ្នំតាស ភ្នំតាប៉ែន ភ្នំធំ ភ្នំព្រះច្បារ''' និង '''ភ្នំមហាឥសី'''ពុំមានវត្តឬប្រាសាទបុរាណនៅទីនោះឡើយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅស្លែងស្ពាន[[ស្រុកស្រីស្នំ]]។ * [[ស្រុកអង្គរធំ]]មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺ'''ភ្នំដី'''ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំលាងដៃ]]'''ភ្នំឆ្កែកូន'''មានវត្តនៅពីលើ'''ភ្នំតាទូស'''ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំពាក់ស្នែង]] និង '''ភ្នំកងរី'''មានវត្តនៅពីលើហើយមានប្រាសាទបុរាណបាក់បែកផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំជប់តាត្រាវ]]និងមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលយើងទៅមិនដល់។ * [[ស្រុកអង្គរជុំ]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ'''ភ្នំពើងតានន់'''ដែលមានសម្រស់ទេសភាពស្រស់ស្អាតជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ធម្មជាតិដែលមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតក្នុង[[ភូមិគោកដូង]] [[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជាង ៧០ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីរួមខេត្តសៀមរាប]]តាមផ្លូវទៅផ្សារពាក់ស្នែង និង '''ភ្នំម្រេច'''ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]។ * [[ស្រុកវ៉ារិន]] មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺ'''ភ្នំចង្ក្រានរយ'''មានវត្តនៅពីលើហើយមានរមណីយដ្ឋានទឹកធ្លាក់ដែលមើលទៅគួរជាទីគយគន់ផងដែរស្ថិតនៅ[[ឃុំស្វាយស|ឃុំស្វាយសរ]] '''ភ្នំសង្កែ''' '''ភ្នំបាយដុត'''ស្ថិតនៅ[[ឃុំល្វាក្រាំង|ឃុំល្វាវក្រាំង]] និង '''ភ្នំអាជ្ញារាម'''ស្ថិតនៅ[[ឃុំប្រាសាទ]]។ * [[ស្រុកក្រឡាញ់]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺ'''ភ្នំទ្រង់បាត'''ដែលមានប្រាសាទតូចៗនិងមានអាស្រមនៅពីលើផងដែរមានភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅ[[ភូមិភ្នំទ្រង់បាត]] [[ឃុំកំពង់ថ្កូវ]] [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ * [[ស្រុកពួក]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ'''ភ្នំរ៉ូង'''មានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ភូមិដូនកែវ]] និង '''ភ្នំដី'''ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]។ * [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ'''ភ្នំដី'''ស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] '''ភ្នំហប់'''មានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] '''ភ្នំក្បាលស្ពាន'''មានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននិងមានរមណីយដ្ឋានផងដែរស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំឃុនរាម]] '''ភ្នំទេវៈ'''ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរំចេក]] និង '''[[ភ្នំគូលែន]]'''ជាប់ចំរ៉ាក់ជើងភ្នំស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំត្បែង]]ហើយក៏ជាភ្នំមួយដែលជាប់ពាក់កណ្តាលម្ខាងម្នាក់នឹង[[ស្រុកស្វាយលើ]]ផងដែរ។ * [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]មានតែប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]]ជាដើមហើយនៅមានវត្តចាស់ៗដល់បច្ចុប្បន្នហៅថាវត្តត្រាច។ *[[ក្រុងរុនតាឯក]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺ'''ភ្នំបូក'''មានវត្តនិងប្រាសាទបុរាណនៅពីលើស្ថិតនៅ[[សង្កាត់រុនតាឯក]] [[ក្រុងរុនតាឯក]]។<ref>{{Cite web |date=2018-08-24 |title=មោះ​! មក​ស្គាល់​ភ្នំ​ចំនួន​៤១​ភ្នំ​នៅ​ខេត្តសៀមរាប និង​រមណី​ដ្ឋា​ន​ជា​ច្រើន​ទៀត |url=https://kohsantepheapdaily.com.kh/article/691560.html |access-date=2025-06-16 |website=Koh Santepheap Daily |language=km}}</ref> == រដ្ឋបាល == ខេត្តសៀមរាប ចែកចេញជា ១២​ ក្រុង/ស្រុក ១០០ សង្កាត់/ ឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ |access-date=2008-08-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដក្រុងនិងស្រុក ! ក្រុងនិងស្រុក ! ឈ្មោះក្រុងនិងស្រុកជាអក្សរឡាតាំង ! ផែនទីក្រុងនិងស្រុក |- | ១៧០១ | [[ស្រុកអង្គរជុំ]] | Angkor Chum |[[File:1701 Angkor Chum District.svg|thumb]] |- | ១៧០២ | [[ស្រុកអង្គរធំ]] | Angkor Thum |[[File:1702 Angkor Thum District.svg|thumb]] |- | ១៧០៣ | [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] | Banteay Srei |[[File:1703 Banteay Srei District.svg|thumb]] |- | ១៧០៤ | [[ស្រុកជីក្រែង]] | Chi Kraeng |[[File:1704 Chi Kraeng District.svg|thumb]] |- | ១៧០៦ | [[ស្រុកក្រឡាញ់]] | Kralanh |[[File:1706 Kralanh District.svg|thumb]] |- | ១៧០៧ | [[ស្រុកពួក]] | Puok |[[File:1707 Puok District.svg|thumb]] |- | ១៧០៩ | [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] | Prasat Bakong |[[File:1709 Prasat Bakong District.svg|thumb]] |- | ១៧១០ | [[ក្រុងសៀមរាប]] | Siem Reab |[[File:1710 Siem Reap Municipality.svg|thumb]] |- | ១៧១១ | [[ស្រុកសូត្រនិគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]] | Soutr Nikom |[[File:1711 Soutr Nikom District.svg|thumb]] |- | ១៧១២ | [[ស្រុកស្រីស្នំ]] | Srei Snam |[[File:1712 Srei Snam District.svg|thumb]] |- | ១៧១៣ | [[ស្រុកស្វាយលើ]] | Svay Leu |[[File:1713 Svay Leu District.svg|thumb]] |- | ១៧១៤ | [[ស្រុកវ៉ារិន]] | Varin |[[File:1714 Varin District.svg|thumb]] |- | ១៧១៥ | [[ក្រុងរុនតាឯក]] | Run Ta Ek |- |} == មធ្យោបាយធ្វើដំណើរនិងដឹកជញ្ជូន == *'''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ''' [[File:Siem_reap_airport.JPG|thumb]] '''[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ|អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប]]''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលបម្រើឲ្យខេត្តសៀមរាបទឹកដីអង្គរវាមានទីតាំងស្ថិតនៅ[[ភូមិគោកដូង]] [[សង្កាត់ទឹកវិល]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។វាត្រូវបានបើកដំណើរការនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣២ និងបានបិទទៅវិញនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នៅពេលដែលបើកដំណើរការ[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ]]ជាផ្លូវការ។វាជាអាកាសយានដ្ឋានដែលមមាញឹកជាងគេទី ០២ នៅ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ]]។<ref>{{cite web|url=http://cambodia-airports.com/index.php?option=com_trafficdata&Itemid=79&lang=en|title=Cambodia Airports Traffic Data|website=Cambodia-airports.com|access-date=2025-06-16|archivedate=2009-09-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090911094100/http://www.cambodia-airports.com/index.php?option=com_trafficdata&Itemid=79&lang=en|url-status=dead}}</ref><ref name="CAPA">{{Cite web |title=New Siem Reap-Angkor International Airport New Airport Profile {{!}} CAPA |url=https://centreforaviation.com/data/profiles/newairports/new-siem-reap-angkor-international-airport |access-date=2022-12-06 |website=centreforaviation.com}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ttgasia.com/2023/07/31/new-siem-reap-international-airport-to-begin-operations-in-october/|title=New Siem Reap International Airport to begin operations in October|publisher=TIG Asia|date=31 July 2023|accessdate=20 September 2023}}</ref><ref name="ABC"/><ref name="XN"/> [[File:New_Siem_Reap-Angkor_International_Airport_01.jpg|thumb]] '''[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ|អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ]]''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅ[[ភូមិក្រៀលពង]] [[ឃុំពពេល]] និង [[ភូមិប្រវ៉ាល]] [[ឃុំតាយ៉ែក]] [[ស្រុកសូទ្រនិគម]] [[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្តសៀមរាប]]ដែលបម្រើឲ្យ[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ ១៨ គីឡូម៉ែត្រភាគឦសាន[[ឃុំដំដែក]] [[ស្រុកសូទ្រនិគម]] ៤០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] និង ៥០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ក្រុងសៀមរាប]]។វាជាអាកាសយានដ្ឋានដែលធំជាងគេបង្អស់ទី ០២ នៅ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោតាខ្មៅ|អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោ]]នៅក្នុង[[ភូមិតាព្រហ្ម]] [[ឃុំបឹងខ្យាង]] [[ស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង]] [[ខេត្តកណ្តាល]]។[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ]]គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៧០០ ហិកតានិងមានផ្លូវរត់ប្រវែង ៣៦០០ ម៉ែត្រ។<ref>{{Citation|title=Groundwater development and management in Siem Reap, Cambodia|url=https://doi.org/10.1201/b14895-69|publisher=CRC Press|date=2013-05-12|accessdate=2025-06-16|isbn=978-1-138-00055-1|pages=595–601|first=M|last=Nishigaki|first2=S|last2=Takahashi|first3=M|last3=Takahashi|first4=Y|last4=Maruo}}</ref> == តំបន់ទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប== តាមប្រវត្តិសាស្ដ្រទឹកដីខេត្តសៀមរាបជាតំបន់[[រាជធានីនៃប្រទេសកម្ពុជា|រាជធានី]]របស់[[ចក្រភពខ្មែរ]]អំឡុងពីសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៣។ដោយសារមូលហេតុខាងលើនេះហើយទើបរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះគេនៅឃើញមានសំណង់ប្រាសាទបុរាណយ៉ាងច្រើននៅពាសពេញទឹកដីដ៏បវរនៃខេត្តសៀមរាបនេះ។ប្រាសាទទាំងឡាយនៅតំបន់អង្គរដែលមានឈ្មោះល្បីទូទាំងពិភពលោកគឺស្ថិតនៅប៉ែកពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]នៅក្នុងខេត្តសៀមរាបដែលគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃក្រលា ៦០០ គ.មការ៉េ។សព្វថ្ងៃប្រាសាទចំនួនត្រូវបានរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់។ប្រាសាទទាំងឡាយត្រូវបានកសាងឡើងរវាងសតវត្សរ៍ទី ៩ និងទី ១៣។កម្មវិធីកសាងឥតឈប់ឈរត្រូវបានប្រកាន់ខ្ជាប់ដោយព្រះរាជា[[ខ្មែរ]]ជាបន្តបន្ទាប់ដែលអាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងសំណង់[[មហាពីរ៉ាមីតនៃជីហ្សា|ប្រាសាទមហាពីរ៉ាមីតនៃជីហ្សា]]ដែលកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[:en:Fourth Dynasty of Egypt|រាជវង្សទី ០៤ នៃអេហ្ស៊ីបបុរាណ]]និងសំណង់ប្រាសាទដទៃទៀតនៅក្នុង[[អេហ្ស៊ីប|ប្រទេសអេហ្សីប]]។ព្រះរាជា[[ខ្មែរ]]បានសាងសង់ប្រាសាទទាំងនេះដោយប្រើកម្លាំងកម្មករយ៉ាងច្រើនតាមការប៉ាន់ស្មានការធ្វើសំណង់ថ្មីនីមួយៗអាចប្រើមនុស្សប្រហែល ៧៥០០០០ នាក់ក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ១៣។ទោះបីជាបន្សល់ទុកនូវប្រាសាទជាច្រើនក៏ដោយសព្វថ្ងៃនេះគឺមានភស្តុតាងបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះចំពោះមនុស្សដែលមករស់នៅពិតប្រាកដនៅទីក្រុងដ៏ចំណាស់មួយនេះកាលពីអតីតកាល។អ្នកធ្វើដំណើរ[[ព័រទុយហ្គាល់|ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់]]ត្រូវបានគេជឿថាជាជនជាតិបស្ចឹមប្រទេសដំបូងគេដែលបានសម្លឹងមិនដាក់ភ្នែកទៅលើភាពអស្ចារ្យនៃ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នៅពេលទៅទស្សនានៅក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយកិត្តិយសធំបំផុតចំពោះការរកឃើញ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏អស្ចារ្យបានធ្លាក់ទៅអ្នកភូមិសាស្ដ្រ[[បារាំង|ជនជាតិបារាំង]]ឈ្មោះ'''ហង់រី មូហូត(Henri Mouhot)'''​ដែលបានមកទស្សនា[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ ដែលបានតម្កល់ទុកនូវឯកសារនៅឯ[[ទីក្រុងប៉ារីស]]ក្រោយមរណភាពនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨។នៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៩ និង ២០ បេសកកម្មរបស់[[បារាំង]]ជាច្រើនបានមកទស្សនាប្រាសាទបុរាណនិងធ្វើការកាប់ឆ្ការសម្អាតព្រៃពីប្រាសាទហើយបានប្រមូលនូវឯកសារបានយ៉ាងច្រើន។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៧ [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បានប្រគល់[[ក្រុងអង្គរ|ទឹកដីអង្គរ]]មកឲ្យ[[ខ្មែរ]]គ្រប់គ្រងវិញដោយសារ[[បារាំង]]គាបសង្កត់ខ្លាំងពេកហើយនៅក្នុងនោះបាននាំមកនូវភ្ញៀវទេសចរឲ្យមកទស្សនា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ជាលើកដំបូងនៅលើទឹកដីអង្គរ។ភ្ញៀវទេសចរអាចជ្រើសរើសទស្សនាតាមវង់តូចដែលរួមមានទីក្រុងដ៏ល្បីល្បាញរបស់ព្រះរាជាគឺអង្គរធំនិងអង្គរតូចដែលមានប្រាសាទជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ស្រះស្រង់]]និងរមណីយដ្ឋានជាច្រើនទៀត។ភ្ញៀវទេសចរអាចបន្តដំណើរទៅទស្សនានៅវង់ធំនោះគេនឹងបានឃើញប្រាសាទមួយចំនួនផ្សេងទៀតនិង[[បារាយណ៍]]នៅ[[សម័យអង្គរ]]។ប្រសិនបើមានពេលវេលាភ្ញៀវទេសចរអាចទៅទស្សនាប្រាសាទល្បីល្បាញផ្សេងទៀតដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]]ជាដើមដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយពីប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរបន្តិច។ * '''កន្ត្រកវិលយក្ស Angkor Eye''' [[File:អង្គរអាយ.jpg|thumb|]] ប្រសិនបើនិយាយពីទឹកដីនៃក្រុងបុរាណខេត្តសៀមរាបច្បាស់ជាមានមនុស្សជាច្រើននឹកឃើញដល់[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]និងប្រាង្គប្រាសាទនានាជាច្រើនទៀតដែលបានលាក់ខ្លួនកំពុងរង់ចាំភ្ញៀវទេសចរមកពីជិតឆ្ងាយទៅទស្សនា។តែបើទៅខេត្តសៀមរាបជាច្រើនដងបន្តិចភ្ញៀវទេសចរប្រាកដណាស់ថានឹងសួរថាក្រៅពីប្រាសាទនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបមានអ្វីផ្សេងទៀតដែលគួរឲ្យទាក់ទាញនិងគួរឲ្យចង់ទស្សនា។ដោយឡែកថ្មីៗនេះ[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]ក៏បានដាក់ដំណើរការកន្ត្រកវិលយក្សដែលមានឈ្មោះថា '''Angkor Eye''' ដែលជាបទពិសោធន៍កម្សាន្តថ្មីមួយបែបទាំងស្រៀវទាំងរំភើបប្រសិនបើបានជិះលេងកម្សាន្ត។ កន្ត្រកវិលយក្ស Angkor Eye មានកម្ពស់រហូតដល់ទៅ ៨៥ ម៉ែត្រពីដីដែលអាចឲ្យភ្ញៀវទេសចរដែលមកជិះកម្សាន្តអាចទស្សនាទេសភាពបាន ៣៦០ ដឺក្រេជុំវិញ[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលតែម្ដងហើយសរុបមាន ៤៨ កាប៊ីនបំពាក់ដោយមាស៊ីនត្រជាក់។សម្រាប់តម្លៃនៅក្នុងការជិះមួយលើកសម្រាប់មនុស្សធំចាប់ពី ១២ ឆ្នាំ(adult)[[ជនជាតិខ្មែរ]]មានតម្លៃ ០៥$ សម្រាប់ជនបរទេសតម្លៃ ១២$ ចំណែកក្មេងអាយុក្រោម ១២ ឆ្នាំ[[ជនជាតិខ្មែរ]]តម្លៃ ២.៥$ បរទេសតម្លៃ ០៥$ និងក្មេងទូទៅក្រោម ០៣ ឆ្នាំអាចចូលលេងដោយឥតគិតថ្លៃដែលនៅក្នុងការជិះមួយជុំគឺមានរយៈពេល ១៨ នាទី។ សម្រាប់កន្ត្រកវិលយក្ស Angkor Eye មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិគ្រួស]] [[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]តាមបណ្ដោយ[[ផ្លូវជាតិលេខ៦|ផ្លូវជាតិលេខ ០៦]] ដែលនៅជាប់នឹង[[ភូមិវប្បធម៌កម្ពុជា|ភូមិវប្បធម៌]]។ប្រសិនបើចង់ទស្សនាឲ្យកាន់តែស្អាតទៀតនោះភ្ញៀវទេសចរអាចជិះបាននៅចន្លោះម៉ោង ០៥ ទៅ ០៦ ល្ងាចដែលជាពេលវេលាដែលអាចទស្សនាថ្ងៃលិចជាមួយនឹងទេសភាពពីក្រុងរហូតដល់ជាយក្រុងឯណោះ។<ref>{{Cite web |date=2020-03-06 |title=ទាំងស្រៀវ ទាំងរំភើប ៣៦០ដឺក្រេ ៨៥ម៉ែត្រពីដី ជាមួយទេសភាពកម្រនៃក្រុងសៀមរាប លើកន្រ្តកយក្ស Angkor Eye |url=https://www.kampucheers.com/siemreap-angkor-eye/ |access-date=2025-06-16 |website=KAMPUCHEERS |language=en}}</ref> ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} {{Geographic location |Centre = ខេត្តសៀមរាប |North = [[ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ]] |Northeast = [[ខេត្តព្រះវិហារ]] |East = |Southeast = [[ខេត្តកំពង់ធំ]] |South = [[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Southwest = [[ខេត្តបាត់ដំបង]] |West = [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] |Northwest = }} {{ខេត្តសៀមរាប}} {{ខេត្តក្រុងខ្មែរ}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] [[Category:ខេត្តក្រុងខ្មែរ|សៀមរាប]] 1qlal47ouyqv0dwiw0hsxo9of8uyh0d 0 2783 323570 312481 2025-07-10T04:20:05Z 58.97.225.224 323570 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ខេត្តតាកែវ | native_name = | native_name_lang = km<!-- ISO 639-2 code --> | settlement_type = [[ខេត្តតាកែវ]] | nickname = | motto = | image_map = Cambodia Takéo locator map.svg | map_caption = ខេត្តតាកែវក្នុងផែនទីនៃប្រទេសកម្ពុជា | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_caption = ទីតាំងនៃខេត្តតាកែវក្នុងប្រទេសកម្ពុជា | coordinates = {{coord|010|59|N|104|47|E|region:KH_type:city|display=inline,title}} | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{CAM}} | established_title = បង្កើត | established_date = ឆ្នាំ១៩០៧ | seat_type = ក្រុង | seat = ក្រុងដូនកែវ | leader_party = គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា | leader_title = អភិបាលខេត្ត | leader_name = វុី សំណាង | area_footnotes = | area_total_km2 = ៣៥៦៣ | area_rank = លំដាប់លេខ២០ | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref>[http://www.stat.go.jp/english/info/meetings/cambodia/pdf/pre_rep1.pdf General Population Census of Cambodia 2020 - Provisional population totals], National Institute of Statistics, Ministry of Planning, 3 September 2020</ref> | population_total = ៨៩៩,៤៨៥នាក់ | population_rank = លេខ៧ | population_as_of = ២០១៩ | population_density_km2 = ២៥២.៥នាក់ | population_density_rank = លំដាប់លេខ៣ | population_demonym = | population_note = | blank_name_sec1 = ស្រុក | blank_info_sec1 = ១០ | blank1_name_sec1 = ឃុំ | blank1_info_sec1 = ១០០ | blank2_name_sec1 = ភូមិ | blank2_info_sec1 = ១១១៩ | timezone1 = [[UTC+07]] | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = កូដតំបន់ | area_code = +៨៥៥ | iso_code = KH-២១ | website = | footnotes = | official_name = | ែកតា = | កៃវតាាតវៃកែកតា = | image_skyline = Takeo Provinz, Reisfeld.jpg | image_alt = ប្រាសាទតាកែវ }} '''ខេត្តតាកែវ''' គឺជាខេត្តមួយដែលស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ស្ថិតនៅខាងលិចទន្លេបាសាក់ ខេត្តតាកែវ មានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[ខេត្តកំពត]] ខាងលិចជាប់ [[ខេត្តកំពង់ស្ពឺ]]ខាងជើងឆៀងខាងលិច និង[[ខេត្តកណ្ដាល|ខេត្តកណ្តាល]]នៅខាងជើងនិងខាងកើត។ ហើយព្រំប្រទល់ភាគខាងត្បូងរបស់ខេត្តគឺព្រំដែនអន្តរជាតិជាមួយវៀតណាម([[ខេត្តមាត់ជ្រូក]])។ ទីក្រុងខេត្តដែលទើបនឹងត្រូវបានគេស្គាល់ថា​ជា​[[ក្រុងដូនកែវ|ទីរួម​ខេត្ត​ដូនកែវ]] (អតីត​ហៅ​ថា​ក្រុងតាកែវ) គឺជា​ទីក្រុង​តូច​មួយ​មាន​ប្រជាជន​សរុប ៣៩ ១៨៦ នាក់។ ខេត្តតាកែវគឺជាស្លាកស្នាមនៃវប្បធម៌ខ្មែរ ដោយសារតែជាអតីតនគរវ្នំនិងអាណាចក្រចេនឡាស្ថិតនៅកណ្តាលតំបន់។ == ទីតាំងខេត្តតាកែវ == [[ឯកសារ:Takeo pont.JPG|រូបភាពតូច|វាលស្រែនៅខេត្តតាកែវ]] [[ឯកសារ:Map Takeo Province.png|រូបភាពតូច|ផែនទីភូមិសាស្ត្រខេត្តតាកែវ]] ខេត្តតាកែវគឺជាខេត្ដមួយស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]។ ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ខាងលិចជាប់នឹង[[ខេត្តកំពត]] ភាគពាយ័ព្យជាប់នឹង[[ខេត្តកំពង់ស្ពឺ]] ខាងជើងនិងខាងកើតជាប់[[ខេត្តកណ្ដាល]] និងភាគខាងត្បូងជាប់ជាមួយព្រំដែនអន្ដរជាតិ[[ប្រទេសវៀតណាម]]។ ខេត្តតាកែវមានផ្ទៃដីសរុប ៣,៦៨០.១៥ គីឡូម៉ែត្កការេ<ref>''[http://www.cambodiainvestment.gov.kh/wp-content/uploads/2014/03/Takeo-Province_eng.pdf Municipality and Province Investment Information: Takeo Province] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190712191806/http://www.cambodiainvestment.gov.kh/wp-content/uploads/2014/03/Takeo-Province_eng.pdf |date=2019-07-12 }}''</ref>។ ទីរួមខេត្តនៃខេត្តតាកែវគឺក្រុងដូនកែវ ដែលជាក្រុងតូចមួយមានប្រជាជន ៣៩,១៨៦ នាក់។ បើយើងធ្វើដំណើរពីភ្នំពេញទៅកាន់ទីរួមខេត្តតាកែវលើកំណាត់ផ្លូវជាតិលេខ ២ និងលេខ៣ គេនឹងបានឃើញស្ថានភាពប្រជាពលរដ្ឋ ការប្រកបរបររកស៊ីរបស់ពួកគេនៅក្នុងខេត្តនេះ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ គេក៏អាចធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ២ផងដែរ ដែលមានចម្ងាយផ្លូវប្រហែល៧៨ គីឡូម៉ែត្រ។ ==ចំនួនប្រជាជន== [[ឯកសារ:Kraing Tbong VB 01 06 6.JPG|រូបភាពតូច|ប្រជាជនខ្មែរនៅខេត្តតាកែវ]] តាមជំរឿនប្រជាជននៅថ្ងៃទី៣ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៨ ខេត្តតាកែវមានចំនួន ៧៩០,១៦៨នាក់ និងជំរឿនថ្ងៃទី៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨ ប្រជាជនមានចំនួន ៨៤៤,៩០៦នាក់។ តាមការធ្វើជំរឿនប្រជាជនកម្ពុជានៅថ្ងៃទី៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ បានបង្ហាញថា ខេត្តតាកែវមានប្រជាជនសរុបចំនួន ៨៩៩,៤៨៥នាក់ និងមានដង់ស៊ីតេចំនួន ២៥២.៥នាក់ក្នុងមួយគីឡូម៉ែត្រការ៉េ។ បើប្រៀបធៀបរវាងចន្លោះឆ្នាំ២០០៨ ដល់ឆ្នាំ២០១៩ មានកើនឡើងចំនួន ០.៥៧%<ref>ក្រសួងផែនការ និងស្ថិតិ ជំរឿនឆ្នាំ២០១៩</ref>។ ==រដ្ឋបាល== ខេត្តតាកែវមាន ០១ [[ក្រុង]] ០៩ [[ស្រុក]] ៩៧ [[ឃុំ]], ៣ [[សង្កាត់]] និង ១១២១ ភូមិ <ref>[http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/dist_pro21.htm]</ref>។ {| class="wikitable" |- ! លេខ !! ស្រុក/ក្រុង !! ឃុំ/សង្កាត់ !! ភូមិ |- | ២១០១ || [[ស្រុកអង្គរបូរី]] || ៦ || ៣៤ |- | ២១០២ || [[ស្រុកបាទី]] || ១៥ || ១៦៨ |- | ២១០៣ || [[ស្រុកបូរីជលសារ]] || ៥ || ៣៩ |- | ២១០៤ || [[ស្រុកគីរីវង់|ស្រុកគិរីវង់]] || ១២|| ១១៥ |- | ២១០៥ || [[ស្រុកកោះអណ្តែត]] || ៦ || ៦៨ |- | ២១០៦ || [[ស្រុកព្រៃកប្បាស]]|| ១៣ || ១១០ |- | ២១០៧ || [[ស្រុកសំរោង]] || ១១ || ១៤៧ |- | ២១០៨ || [[ក្រុងដូនកែវ]] || ៣(សង្កាត់)|| ៤០ |- | ២១០៩ || [[ស្រុកត្រាំកក់]] || ១៥ || ២៤៤ |- | ២១១០ || [[ស្រុកទ្រាំង]] || ១៤ || ១៥៤ |} === អភិបាលខេត្ត === {| class="wikitable sortable" |- ! លរ ! អភិបាល ! កាន់តំណែង ! ប្រភព !ផ្សេងៗ |- |1 |វ៉ី សំណាង |២៤ មិថុនា ២០២៤ |ព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស/រកត/០៦២៤/៧០០<ref>{{Cite web |title=លោក វ៉ី សំណាង ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រត្រាស់បង្គាប់ផ្ទេរមុខតំណែងពីអភិបាលនៃគណៈអភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ និងតែងតាំងមកជាអភិបាលនៃគណៈអភិបាលខេត្តតាកែវ |url=https://eacnews.asia/home/details/30725 |access-date=2024-10-05 |website=ព័ត៌មាន EAC |language=kh}}</ref> |ឯ. អ៊ូច ភា ត្រូវផ្លាស់​ប្ដូរដំណែង​ទៅជា​រដ្ឋលេខាធិការក្រសួង​មហាផ្ទៃ​វិញ​តាម​ព្រះរាជក្រឹត្យ​លេខ នស/រកត/០៦២៤/៦៩៦<ref>{{Cite web |date=2024-06-25 |title=ព្រះមហាក្សត្រ ចេញព្រះរាជក្រឹត្យផ្លាស់ប្តូរ និងតែងតាំងអភិបាលខេត្តចំនួន០៨រូប {{!}} PRESS OCM I អង្គភាព​ព័ត៌មាន​ និងប្រតិកម្មរហ័ស |url=https://pressocm.gov.kh/archives/98906 |access-date=2024-10-05 |language=km-KH}}</ref> |- | 2 |អ៊ូច ភា | ២៦ មីនា ២០១៨ | ព្រះរាជក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី២៦ មីនា ឆ្នាំ២០១៨<ref>{{Cite news|url=http://kampucheathmey.com/2016/archives/876441|title=លោក ឡាយ វណ្ណៈ អភិបាលខេត្តតាកែវត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរតួនាទីជំនួសដោយលោកអភិបាលរងខេត្តវិញ|last=វីរៈ|date=27-03-2018|website=កម្ពុជាថ្មី|access-date=2019-06-26|archive-date=2019-06-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20190626071421/http://kampucheathmey.com/2016/archives/876441|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web |date=2018-03-28 |title=បញ្ចប់​តំណែង​លោក​​ឡាយ វណ្ណៈ តែងតាំង​លោកអ៊ូច ភា ជំនួស​ |url=https://kohsantepheapdaily.com.kh/article/615781.html |access-date=2024-10-05 |website=Koh Santepheap Daily |language=km}}</ref> | |- | 3 | ឡាយ វណ្ណៈ | | | |- | 4 | ស្រី បេន | | | |- | 5 | [[កែប ជុតិមា]] | | | |- | 6 | ស៊ូ ភីរិន្ទ | | | |} == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == [[ឯកសារ:Ta Prohm (Takeo).JPG|រូបភាពតូច|ប្រាសាទតាព្រហ្មទន្លេបាទី]] តាកែវជាខេត្តចំណាស់មួយត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជា "ដើមកំណើតនៃអរិយធ៌មខ្មែរ" ដោយសារតែធ្លាប់ជាតំបន់កណ្តាលនៃនគរចេនឡាបន្ទាប់ពីការធ្លាក់ចុះនៃនគរភ្នំ។ ប្រវត្តិសាស្រ្ត ជាច្រើនដែលទាក់ទងនឹងសម័យ [[អាណាចក្រភ្នំ]] និងសម័យ [[ចេនឡា]] ដោយមាន ប្រាសាទបុរាណជាច្រើនរហូតដល់៣៤ប្រាសាទដែលបានកសាងឡើងមុនសម័យអង្គររវាងសតវត្សទី៥ដល់ទី៨។ សក្ដានុពលភាពសំខាន់ក្នុងខេត្ត នេះគឺវិស័យទេសចរណ៍ ដែលជាប្រភពចំណូលជូនរដ្ឋ និងអាចឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទាញរកប្រយោជន៍ពីវិស័យនេះផងដែរ។ តំបន់ទេសចរណ៍សំខាន់ៗក្នុងខេត្តនេះមានភាគច្រើនជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដូចជា ប្រាសាទបុរាណជាដើម ដែលធ្វើឱ្យទេសចរចូលចិត្តមកធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ព្រមទាំងទទួលនូវអារម្មណ៍បរិសុទ្ធ ពីទេសភាពប្រណីតៗជុំវិញតំបន់ ប្រាសាទបុរាណនោះផងដែរ។តាកែវត្រូវបានគេគិតថាជាកន្លែងកំណើតនៃអរិយធម៌ខ្មែរ។ ពាណិជ្ជករនៃប្រទេសចិនបានរៀបរាប់ថា រាជាណាចក្រខ្មែរកាលពីដើមមានទីតាំងស្ថិតនៅតាកែវ ដែលមានឈ្មោះថា "ហ្វ៊ូណន" ហើយពួកគេបាននិយាយទៀតថា នេះជាព្រះរាជាណាចក្រដែលមានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញ។ ភស្ដុតាងនៃវត្ថុបុរាណនៅអង្គរបុរី បានបញ្ជាក់ថាទីនេះជាកន្លែងដែល ជាមូលដ្ឋាននៃព្រះរាជាណាចក្រខ្មែរយ៉ាងសំខាន់ចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ ៤០០ មុនគ្រិស្តសករាជ។ ក្នុងចំណោមខេត្តទាំង ២៤ ខេត្តតាកែវគឺជាខេត្តមួយដែលមានវ័យចំណាស់ជាងគេក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលមានប្រវត្តិទាក់ទង់និងអាណាចក្រភ្នំ និងចេនឡា។ ខេត្តតាកែវមានប្រាសាទបុរាណចំនួន ៣៤ ដែលបុព្វបុរសខ្មែរយើងបានបន្សល់ទុក ហើយក៏ជាដួងព្រលឹងនៃប្រជាជនខ្មែរកាលជំនាន់នោះនិងប្រទេសកម្ពុជាយើងផងដែរ។ បច្ចុប្បន្នខេត្តតាកែវមានប្រាសាទ ដែលមានរូបរាងច្បាស់លាស់ចំនួន ៩កន្លែងដែលទាក់ទងនឹងប្រវត្តិសាស្រ្តគឺ៖ * [[ប្រាសាទភ្នំដា]] ស្ថាបនាឡើងនៅក្នុងសតវត្សទី៦ ស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកអង្គរបូរី]]។ * [[ប្រាសាទបាយ៉ង់កោរ]] ស្ថាបនាឡើងក្នុងសតវត្សទី៧ ស្ថិតនៅលើកំពូលភ្នំ បាយ៉ង់ [[ស្រុកគិរីវង់]]។ * [[ប្រាសាទនាងខ្មៅ]]: ស្ថាបនាឡើងក្នុងសតវត្សទី១០ ស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកសំរោង]]។ * [[ប្រាសាទភ្នំជីសូរ]]: ស្ថាបនាឡើងក្នុងសតវត្សទី១១ ស្ថិតនៅលើកំពូលភ្នំជីសូរ ក្នុង[[ស្រុកសំរោង]]។ * [[ប្រាសាទភ្នំតាម៉ៅ]]: ស្ថាបនាឡើងក្នុងសតវត្សទី១១ ស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបាទី]]។ * [[ប្រាសាទថ្មដុះ]]: ស្ថាបនាឡើងក្នុងសតវត្សទី១១ ស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបាទី]]។ * [[ប្រាសាទតាព្រហ្មទន្លេបាទី]]: ស្ថាបនាឡើងក្នុងសតវត្សទី១២ និងដើមសតវត្សទី១៣ ស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបាទី]]។ * [[ប្រាសាទយាយពៅ]]: ស្ថាបនាឡើងក្នុងសតវត្សទី១២ ស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកបាទី]]។ * [[ឯកសារ:Phnom-da-05.jpg|រូបភាពតូច|ប្រាសាទភ្នំដាដែលស្ថាបនានាសតវត្សទី៦]][[ប្រាសាទជប់ពល]]: ស្ថិតនៅក្នុងក្រុងដូនកែវ។ ==វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ក្នុងតំបន់== ទាំងនេះគឺជាហូលខ្មែរ ផាមួង និងក្រមាសូត្រដែលជាស្នាដៃរបស់ស្រ្ខ្តីខ្មែរនៅក្នុងស្រុកសំរោង។ ផលិតផលទាំងអស់នេះត្រូវបានទិញនៅគ្រប់វិស័យ កីឡា ទេសចរណ៏និងទីផ្សារក្នុងស្រុក។ ហើយពួកវាត្រូវបានផលិតឡើងក្នុងគុណភាពល្អបំផុត និងមានប្រយោជន៏សម្រាប់ការតុបតែងផ្ទះ និងការប្រើប្រាស់។ យើងអាចរកទិញបាននៅតាមទីផ្សារមួយចំនួនណៅក្នុងខេត្តតាកែវ ដូចជា ផ្សារ អង្គតាសោម ផ្សារសំរោងយ៉ោង និងនៅតាមទីផ្សារផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងខេត្តតាកែវ និងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ ទាំងនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃអត្តសញ្ញាណខ្មែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាពួកវាត្រូវបានគេត្បាញនៅក្នុងខេត្តជាំច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ សូមអញ្ជើញមកទស្សនា និងទិញផលិតផលទាំងនេះដែលមានតម្លៃតោកសមរម្យ ហើយមានគុណភាពខ្ពស់។ == អាកាសធាតុ == [[ឯកសារ:Takeo Province 02.jpg|រូបភាពតូច|អ្នកនេសាទនៅជិតអង្គរបូរី ខេត្តតាកែវ]] ខេត្តតាកែវមាន ៤រដូវគឺ រដូវរងា ចាប់ពី វិច្ឆិកាដល់ខែកុម្ភៈ និង មានរដូវលំហែរមានប្រាំង និង វស្សា ចាប់ ខែមិនា ដល់ខែឧសភា រដូវភ្លៀងមានចាប់ពី ខែមិថុនាដល់ខែតុលា។ ទីក្រុងដូនកែវ ខេត្តតាកែវ គឺជាក្រុងដែលមានភ្លៀងធ្លាក់ច្រើន នៅថ្ងៃដែលក្តៅ មានកំដៅរហូតទៅដល់ ៣៧អង្សា ហើយបើត្រជាក់ជាងគេវិញមានរហូត ២១អង្សា។ ==ការអភិវឌ្ឍ== [[ឯកសារ:វិមានឯករាជ.jpg|រូបភាពតូច|ទិដ្ឋភាពវិមានឯករាជ្យទីក្រុងដូនកែវនៃខេត្តតាកែវ]] ចំពោះការអភិវឌ្ឈវិញមានភាពរីកចំរើននិងងាយស្រួលជាងមុន ដោយមានផ្លូវជាតិ ផ្លូលំ សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ។ ចំពោះផ្នែកសន្ដិសុខវិញមានសណ្ដាប់ធ្នាប់ល្អគ្មានអំពើលួចឆក់ប្លន់ ដែលប៉ះពាល់ដល់ការប្រកបរបររបស់ប្រជាជនឡើយ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះប្រព័ន្ធអគ្គីសនីវិញមានស្ទើគ្រប់ផ្ទះ និង មានទឹកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៧ នេះប្រជាជនប្រមាណ ៤០%ហើយដែលបានប្រើប្រាស់ទឹកស្អាតរាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងតែខិតខំរៀបចំទឹកស្អាតដល់ប្រជាជនទូទាំងខេត្ត តែប្រជាពលរដ្ឋហាក់ដូចជាមិនចង់បោះបង់ចោលទម្លាប់ចាស់របស់ពួកគេ ក្នុងការប្រើប្រាស់ទឹកស្រះ និងទឹកអណ្ដូងឡើយ។ ក្រុមមន្ត្រី នឹងខិតខំជំរុញពួកគេឲ្យងាកមកប្រើប្រាស់ទឹកស្អាតវិញ។ បើប្រៀបធៀបខេត្តកំពង់ស្ពឺ កំពត កណ្ដាល ដែលជាខេត្តដែលនៅភាគខាងត្បូងនិងមានព្រំដែនជាប់ជាមួយប្រទេសវៀតណាម ខេត្តតាកែវគឺជាខេត្តដែលជាប់ចំណាត់ច្នាក់ ហើយមានភ្ញៀវទេសចរណ៏ទៅទស្សនាជាច្រើន។ អ្នកទស្សនាភាគច្រើនជាជនជាតិខ្មែរដែលពួកគេច្រើនទៅទស្សនាប្រាសាទបុរាណនៅចុងសប្តាហ៏។ ==សេដ្ឋកិច្ច== [[ឯកសារ:Ricefields in Takeo.jpg|រូបភាពតូច|វាលស្រែខេត្តតាកែវ]] សេដ្ឋកិច្ចខេត្តតាកែវជាមូលដ្ខានគឺពឹងផ្អែកលើការធ្វើកសិកម្ម ការនេសាទ ការដាំដំណាំស្រូវនិងផ្លែឈើ ជាពិសេសគឺនៅតាមជនបទ។ ចំណែកនៅតាមទីប្រជុំជនវិញ ប្រជាជនច្រើនប្រកបរបរលក់ដូរ និងការប្រកបរបរអាជីវកម្មផងដែរ។ ហើយក៏មានសក្ដានុពលផងដែរចំពោះវិស័យទេសចរណ៍។ ==ផ្សារ== សំរាប់ផលិតផល ត្រី ផ្លែឈើ បន្លែ សាច់ និងផលិតផលវេចខ្ចប់ មួយចំនួនជាផលិតផលក្នុងស្រុក និងភាគច្រើននាំចូលមកពីប្រទេសវៀតណាម។ ភាគច្រើននៃហាងលក់ម្ហូបអាហារ និងភេសជ្ជៈ គឺនៅជុំវិញផ្សារ។ ផ្សារនៅខេត្តតាកែវរួមមាន * ផ្សារកំពង់ជ្រៃ * ផ្សារកោះអណ្ដែត * ផ្សារគិរីវង់(ឃុំព្រៃរំដេង) * ផ្សារក្បាលពោធិ៍ * ផ្សារតាកែវ * ផ្សារដើមរកា * ផ្សារត្រពាំងអណ្ដើក * ផ្សារត្រាំកក់ * ផ្សារត្រាំខ្នារ * ផ្សារថ្នល់បែកគុស * ផ្សារទន្លាប់ * ផ្សារធំ * ផ្សារបត់រកា * ផ្សារព្រៃល្វា * ផ្សារព្រៃសណ្ដែក * ផ្សារព្រំដែនថាម៉ូ * ផ្សារភ្នំដិន * ផ្សារឫស្សីស្រុក * ផ្សារសៃវ៉ា * ផ្សារសំរោងយ៉ោង * ផ្សារអង្គតាសោម * ផ្សារអង្គរកា * ផ្សារអង្គរបុរី [[File:បឹងតាកែវ.jpg|thumb|បឹងតាកែវស្ថិតក្នុងខេត្តតាកែវ]] == រូបភាព == <gallery> រូបភាព រូបភាព រូបភាព រូបភាព រូបភាព រូបភាព រូបភាព រូបភាព រូបភាព </gallery> == ឯកសារយោង == {{reflist}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តតាកែវ]] {{ខេត្តតាកែវ}} 5fbujx28ryyiumc85sljdlb6z8m5ifk 1 2948 323497 322151 2025-07-09T15:21:49Z 117.20.112.118 323497 wikitext text/x-wiki The edit the top section of the page change the url from section=1 to section=0. The content probably messed up. == S == Xxx [[អ្នកប្រើប្រាស់:Su socool|Su socool]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Su socool|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង១៨:១៧ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦ (UTC) និង [[អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|Vorntakhmao]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០០:៥៤ ថ្ងៃអង្គារ ទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC) 12345168 [[អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|Vorntakhmao]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០០:៥៤ ថ្ងៃអង្គារ ទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC) == អនុក្រម == ខ្មែរ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|Vorntakhmao]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០១:០៩ ថ្ងៃអង្គារ ទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC) == ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ខេមរៈភាសា ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ == ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ខេមរៈភាសា ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.113.158|117.20.113.158]] ម៉ោង០៤:៤៩ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (UTC) :@ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/36.37.193.128|36.37.193.128]] ម៉ោង១៥:២៨ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ (UTC) == 128​ខ្មែរ == 12​ស្មែរកណ្តាល [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/175.100.69.210|175.100.69.210]] ម៉ោង១៩:៥៧ ថ្ងៃអាទិត្យ ទី០៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ (UTC) :១៣៤៦៨៩យ៩០៧ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/2001:D08:2087:B3E4:1:0:6FF8:AE2D|2001:D08:2087:B3E4:1:0:6FF8:AE2D]] ម៉ោង០៤:៥៥ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ (UTC) == ឈ្មោះ​ចិត្ត​ == 070656973​ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/175.100.59.198|175.100.59.198]] ម៉ោង០៦:៤៧ ថ្ងៃសុក្រ ទី០៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ (UTC) == ddf16311@gmail.com == ddf16311@[[អ្នកប្រើប្រាស់:Gmail.com|Gmail.com]] [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.116.104|117.20.116.104]] ម៉ោង១៨:៣២ ថ្ងៃអង្គារ ទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) :ddf16311@[[អ្នកប្រើប្រាស់:Gmail.com|Gmail.com]] [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.116.104|117.20.116.104]] ម៉ោង១៨:៣៣ ថ្ងៃអង្គារ ទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) == ខ្មែរ == ខ្មែរ Khmer Gambobia [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.115.113|117.20.115.113]] ម៉ោង០៧:២០ ថ្ងៃសុក្រ ទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) == ភាសាខ្មែរ == ភាសាខ្មែរ ភាសាខ្មែរ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/119.13.62.0|119.13.62.0]] ម៉ោង២០:១៦ ថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) Panit [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.112.118|117.20.112.118]] ម៉ោង១៥:២១ ថ្ងៃពុធ ទី០៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) sv2vll745yzk2wh007d5owijtcppgai 323498 323497 2025-07-09T15:22:49Z 117.20.112.118 /* ផានិត */ ផ្នែកថ្មី 323498 wikitext text/x-wiki The edit the top section of the page change the url from section=1 to section=0. The content probably messed up. == S == Xxx [[អ្នកប្រើប្រាស់:Su socool|Su socool]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Su socool|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង១៨:១៧ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦ (UTC) និង [[អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|Vorntakhmao]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០០:៥៤ ថ្ងៃអង្គារ ទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC) 12345168 [[អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|Vorntakhmao]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០០:៥៤ ថ្ងៃអង្គារ ទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC) == អនុក្រម == ខ្មែរ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|Vorntakhmao]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០១:០៩ ថ្ងៃអង្គារ ទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC) == ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ខេមរៈភាសា ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ == ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ខេមរៈភាសា ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.113.158|117.20.113.158]] ម៉ោង០៤:៤៩ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (UTC) :@ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/36.37.193.128|36.37.193.128]] ម៉ោង១៥:២៨ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ (UTC) == 128​ខ្មែរ == 12​ស្មែរកណ្តាល [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/175.100.69.210|175.100.69.210]] ម៉ោង១៩:៥៧ ថ្ងៃអាទិត្យ ទី០៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ (UTC) :១៣៤៦៨៩យ៩០៧ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/2001:D08:2087:B3E4:1:0:6FF8:AE2D|2001:D08:2087:B3E4:1:0:6FF8:AE2D]] ម៉ោង០៤:៥៥ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ (UTC) == ឈ្មោះ​ចិត្ត​ == 070656973​ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/175.100.59.198|175.100.59.198]] ម៉ោង០៦:៤៧ ថ្ងៃសុក្រ ទី០៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ (UTC) == ddf16311@gmail.com == ddf16311@[[អ្នកប្រើប្រាស់:Gmail.com|Gmail.com]] [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.116.104|117.20.116.104]] ម៉ោង១៨:៣២ ថ្ងៃអង្គារ ទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) :ddf16311@[[អ្នកប្រើប្រាស់:Gmail.com|Gmail.com]] [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.116.104|117.20.116.104]] ម៉ោង១៨:៣៣ ថ្ងៃអង្គារ ទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) == ខ្មែរ == ខ្មែរ Khmer Gambobia [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.115.113|117.20.115.113]] ម៉ោង០៧:២០ ថ្ងៃសុក្រ ទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) == ភាសាខ្មែរ == ភាសាខ្មែរ ភាសាខ្មែរ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/119.13.62.0|119.13.62.0]] ម៉ោង២០:១៦ ថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) Panit [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.112.118|117.20.112.118]] ម៉ោង១៥:២១ ថ្ងៃពុធ ទី០៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) == ផានិត == Tey you [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.112.118|117.20.112.118]] ម៉ោង១៥:២២ ថ្ងៃពុធ ទី០៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) 5fc2ytblex49wju237g66ykwmccx4ik 323499 323498 2025-07-09T15:24:18Z 117.20.112.118 /* ផានិត */ ការឆ្លើយតប 323499 wikitext text/x-wiki The edit the top section of the page change the url from section=1 to section=0. The content probably messed up. == S == Xxx [[អ្នកប្រើប្រាស់:Su socool|Su socool]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Su socool|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង១៨:១៧ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦ (UTC) និង [[អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|Vorntakhmao]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០០:៥៤ ថ្ងៃអង្គារ ទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC) 12345168 [[អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|Vorntakhmao]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០០:៥៤ ថ្ងៃអង្គារ ទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC) == អនុក្រម == ខ្មែរ [[អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|Vorntakhmao]] ([[ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់:Vorntakhmao|ការពិភាក្សា]]) ម៉ោង០១:០៩ ថ្ងៃអង្គារ ទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ (UTC) == ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ខេមរៈភាសា ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ == ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ខេមរៈភាសា ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogleភាសាខ្មែរGoogle ខេមរៈភាសា ​ រូបភាពពាក្យ ភាសាខ្មែរ សរសេរជាអក្សរខ្មែរ ការបញ្ចេញសំឡេង [phiə.saː kʰmae] [kheː.maʔ.raʔ.phiəsaː] ដើមកំណើតនៅ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃ (ភាគខាងកើត និងភាគឦសាន) ប្រទេសវៀតណាម (ភាគអាគ្នេយ៍និងដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ) ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ) ខ្មែរ ជងខ្នងភ្នំ ជ្វា អ្នកនិយាយដើមកំណើត ១៦ លាននាក់ អំបូរភាសា អូស្ត្រូអាស៊ី ភាសាខ្មែរGoogle ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ ទម្រង់ដើម ប្រូតូ-ខ្មែរ ខ្មែរបុរាណ ខ្មែរសម័យកណ្ដាល គ្រាមភាសា ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរសុរិន្ទ ខ្មែរក្រវាញ ខ្មែរខិះ ប្រព័ន្ធសរសេរ អក្សរខ្មែរ ប្រេលខ្មែរ ស្ថានភាពផ្លូវការ ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង  កម្ពុជា  អាស៊ាន ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់  ថៃ  វៀតណាម កូដភាសា ISO 639-1 km ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-2 khm ខ្មែរកណ្ដាល ISO 639-3 khm ខ្មែរ ហ្គ្រតតូឡក khme1253  ខ្មែរ cent1989  ខ្មែរកណ្ដាល Linguasphere 46-FBA-a   ខ្មែរ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.113.158|117.20.113.158]] ម៉ោង០៤:៤៩ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (UTC) :@ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/36.37.193.128|36.37.193.128]] ម៉ោង១៥:២៨ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ (UTC) == 128​ខ្មែរ == 12​ស្មែរកណ្តាល [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/175.100.69.210|175.100.69.210]] ម៉ោង១៩:៥៧ ថ្ងៃអាទិត្យ ទី០៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ (UTC) :១៣៤៦៨៩យ៩០៧ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/2001:D08:2087:B3E4:1:0:6FF8:AE2D|2001:D08:2087:B3E4:1:0:6FF8:AE2D]] ម៉ោង០៤:៥៥ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ (UTC) == ឈ្មោះ​ចិត្ត​ == 070656973​ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/175.100.59.198|175.100.59.198]] ម៉ោង០៦:៤៧ ថ្ងៃសុក្រ ទី០៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ (UTC) == ddf16311@gmail.com == ddf16311@[[អ្នកប្រើប្រាស់:Gmail.com|Gmail.com]] [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.116.104|117.20.116.104]] ម៉ោង១៨:៣២ ថ្ងៃអង្គារ ទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) :ddf16311@[[អ្នកប្រើប្រាស់:Gmail.com|Gmail.com]] [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.116.104|117.20.116.104]] ម៉ោង១៨:៣៣ ថ្ងៃអង្គារ ទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) == ខ្មែរ == ខ្មែរ Khmer Gambobia [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.115.113|117.20.115.113]] ម៉ោង០៧:២០ ថ្ងៃសុក្រ ទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) == ភាសាខ្មែរ == ភាសាខ្មែរ ភាសាខ្មែរ [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/119.13.62.0|119.13.62.0]] ម៉ោង២០:១៦ ថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) Panit [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.112.118|117.20.112.118]] ម៉ោង១៥:២១ ថ្ងៃពុធ ទី០៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) == ផានិត == Tey you [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.112.118|117.20.112.118]] ម៉ោង១៥:២២ ថ្ងៃពុធ ទី០៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) :300$ :<nowiki>https://www.facebook.com/share/r/1C37bzEeDi/</nowiki> [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.112.118|117.20.112.118]] ម៉ោង១៥:២៤ ថ្ងៃពុធ ទី០៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) edsk61rsg98uqnd009n8xqepjqhs5yf 0 3076 323496 323452 2025-07-09T14:44:06Z 58.97.225.224 323496 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = ខណ្ឌដង្កោ | native_name = | native_name_lang= | settlement_type = [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_map = Cambodia choeung ek mass graves.JPG | map_caption = វាលពីឃាត[[ជើងឯក]] | pushpin_map = | pushpin_map_caption = ខណ្ឌទី៥ | subdivision_type = [[ប្រទេស]] | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = [[បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា|រាជធានី]] | subdivision_type2 = ចែកជា | subdivision_name2 = ១៣សង្កាត់ ?ភូមិ | subdivision_type3 = ខណ្ឌនៅជិតកណ្ដាល | subdivision_name3 = [[សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ]] [[ខណ្ឌមានជ័យ]] | subdivision_type4 = ទំព័រទី | subdivision_name4 = 9 | subdivision_type5 = អភិបាល ភ្នំពេញ | subdivision_name5 = លោក [[កែប ជុតិមា]] | established_title = | established_date = | population_total = ២៥៤,១០០០ | population_as_of = ២០២៥<ref>{{Cite web |url=http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |title=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019083907/http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |url-status=dead }}</ref> | population_density_km2 = 589 | area_total_km2 = 117.7585 | leader_title = លោកស្រី | leader_name = [[គឹម ញឹប]] | blank_name_sec1 = [[លេខកូដប្រៃសណីយ៍]] | blank_info_sec1 = ១២៤០០ | blank_name_sec2 = | blank_info_sec2 = | timezone = កម្ពុជា (ម៉ោង.៧) | latd= | longd= | coordinates_type = region:TH_type:adm2nd | coordinates_display = inline,title | website = [[K_dongkor@phnompehn.gov.kh]] | footnotes = ទូរស័ព្ទ: (៨៥៥) ០៨៩ ៩៧៨ ៨៨៨ }} ខណ្ឌដង្កោនេះ ក្លាយជា [[ជើងឯក]]។ ==រដ្ឋបាល== ខណ្ឌដង្កោជាលេខកូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០០ ។ ==មុខរបរ== *លក់ដូរ ប្រហែល ៧៩ នាក់ *ពេទ្យ ប្រហែល ១៥៦ នាក់ *លាង ឡាន ប្រហែល ២៣៤ នាក់ *ធ្វើ ឡាន ប្រហែល ៣៤៥ នាក់ ។ ==មន្រ្តី នគបាល នគបាលចរាចណ៍ កងរាជអាវុធហត្ថ== *នគបាល '''ឈ្មោះថា''' ជីម ស៊ីថា *នគបាលចរាចណ៍ '''ឈ្មោះថា''' គ្មានឈ្មោះ *កងរាជអាវុធហត្ថ '''ឈ្មោះថា''' ស សុភ័ណ្ឌ ។ ==ប្រវត្តិ== ខណ្ឌនេះនៅ [[ខេត្ត កណ្ដាល]] គេដាក់ '''ស្រុក ដង្កោ''' ។ ==ស្ថានសិក្សា== ===រដ្ឋ=== * សាលាបឋមសិក្សាដង្កោ * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃវែង * សាលាបឋមសិក្សាពងទឹក * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃស * អនុវិទ្យាល័យទួលអំពិល * អនុវិទ្យាល័យពងទឹក ===ឯកជន=== * សាលា ប៊ែលធី អន្តជាតិ ==វត្តអារាម== {{វត្តអារាមក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ}} ==មន្ទីរពេទ្យ== * មន្ទីរពេទ្យបង្អែក​ដង្កោ [[ឯកសារ:Dangkao Refferal Hospital.jpg|រូបភាពតូច|ពេទ្យ]] * [[មន្ទីរពេទ្យហ្លូងម៉ែ]] [[ឯកសារ:Luong Me Hospital.jpg|រូបភាពតូច|មន្ទីរពេទ្យ]] ==ផ្សារ== ===បុរី=== *​ ផ្សារបុរីពិភពថ្មី ===រដ្ឋ=== * ផ្សារថ្នលបត់ * ផ្សារចំការដូង ==ឯកសារយោង== dclxq911jydrw8f8aa9ku5epsy9ve0c 323503 323496 2025-07-09T15:35:07Z 58.97.225.224 323503 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = ខណ្ឌដង្កោ | native_name = | native_name_lang= | settlement_type = [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_map = Cambodia choeung ek mass graves.JPG | map_caption = វាលពីឃាត[[ជើងឯក]] | pushpin_map = | pushpin_map_caption = ខណ្ឌទី៥ | subdivision_type = [[ប្រទេស]] | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = [[បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា|រាជធានី]] | subdivision_type2 = ចែកជា | subdivision_name2 = ១៣សង្កាត់ ?ភូមិ | subdivision_type3 = ខណ្ឌនៅជិតកណ្ដាល | subdivision_name3 = [[សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ]] [[ខណ្ឌមានជ័យ]] | subdivision_type4 = ទំព័រទី | subdivision_name4 = 9 | subdivision_type5 = អភិបាល ភ្នំពេញ | subdivision_name5 = លោក [[កែប ជុតិមា]] | established_title = | established_date = | population_total = ២៥៤,១០០០ | population_as_of = ២០២៥<ref>{{Cite web |url=http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |title=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019083907/http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |url-status=dead }}</ref> | population_density_km2 = 589 | area_total_km2 = 117.7585 | leader_title = លោកស្រី | leader_name = [[គឹម ញឹប]] | blank_name_sec1 = [[លេខកូដប្រៃសណីយ៍]] | blank_info_sec1 = ១២៤០០ | blank_name_sec2 = | blank_info_sec2 = | timezone = កម្ពុជា (ម៉ោង.៧) | latd= | longd= | coordinates_type = region:TH_type:adm2nd | coordinates_display = inline,title | website = [[K_dongkor@phnompehn.gov.kh]] | footnotes = ទូរស័ព្ទ: (៨៥៥) ០៨៩ ៩៧៨ ៨៨៨ }} ខណ្ឌដង្កោនេះ ក្លាយជា [[ជើងឯក]]។ ==រដ្ឋបាល== ខណ្ឌដង្កោជាលេខកូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០០ ។ *[[សង្កាត់ដង្កោ]]​​​​ កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០១ *[[សង្កាត់ពងទឹក]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០២ *[[សង្កាត់ព្រែកកំពឹស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៣ ==មុខរបរ== *លក់ដូរ ប្រហែល ៧៩ នាក់ *ពេទ្យ ប្រហែល ១៥៦ នាក់ *លាង ឡាន ប្រហែល ២៣៤ នាក់ *ធ្វើ ឡាន ប្រហែល ៣៤៥ នាក់ ។ ==មន្រ្តី នគបាល នគបាលចរាចណ៍ កងរាជអាវុធហត្ថ== *នគបាល '''ឈ្មោះថា''' ជីម ស៊ីថា *នគបាលចរាចណ៍ '''ឈ្មោះថា''' គ្មានឈ្មោះ *កងរាជអាវុធហត្ថ '''ឈ្មោះថា''' ស សុភ័ណ្ឌ ។ ==ប្រវត្តិ== ខណ្ឌនេះនៅ [[ខេត្ត កណ្ដាល]] គេដាក់ '''ស្រុក ដង្កោ''' ។ ==ស្ថានសិក្សា== ===រដ្ឋ=== * សាលាបឋមសិក្សាដង្កោ * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃវែង * សាលាបឋមសិក្សាពងទឹក * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃស * អនុវិទ្យាល័យទួលអំពិល * អនុវិទ្យាល័យពងទឹក ===ឯកជន=== * សាលា ប៊ែលធី អន្តជាតិ ==វត្តអារាម== {{វត្តអារាមក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ}} ==មន្ទីរពេទ្យ== * មន្ទីរពេទ្យបង្អែក​ដង្កោ [[ឯកសារ:Dangkao Refferal Hospital.jpg|រូបភាពតូច|ពេទ្យ]] * [[មន្ទីរពេទ្យហ្លូងម៉ែ]] [[ឯកសារ:Luong Me Hospital.jpg|រូបភាពតូច|មន្ទីរពេទ្យ]] ==ផ្សារ== ===បុរី=== *​ ផ្សារបុរីពិភពថ្មី ===រដ្ឋ=== * ផ្សារថ្នលបត់ * ផ្សារចំការដូង ==ឯកសារយោង== tginw6p8m2v7535k100rraobjqge16k 323518 323503 2025-07-09T16:21:04Z 58.97.225.224 323518 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = ខណ្ឌដង្កោ | native_name = | native_name_lang= | settlement_type = [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_map = Cambodia choeung ek mass graves.JPG | map_caption = វាលពីឃាត[[ជើងឯក]] | pushpin_map = | pushpin_map_caption = ខណ្ឌទី៥ | subdivision_type = [[ប្រទេស]] | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = [[បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា|រាជធានី]] | subdivision_type2 = ចែកជា | subdivision_name2 = ១៣សង្កាត់ ?ភូមិ | subdivision_type3 = ខណ្ឌនៅជិតកណ្ដាល | subdivision_name3 = [[សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ]] [[ខណ្ឌមានជ័យ]] | subdivision_type4 = ទំព័រទី | subdivision_name4 = 9 | subdivision_type5 = អភិបាលភ្នំពេញ អ្នកបង្កើត | subdivision_name5 = លោក [[កែប ជុតិមា]] | established_title = | established_date = | population_total = ២៥៤,១០០០ | population_as_of = ២០២៥<ref>{{Cite web |url=http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |title=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019083907/http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |url-status=dead }}</ref> | population_density_km2 = 589 | area_total_km2 = 117.7585 | leader_title = លោកស្រី | leader_name = [[គឹម ញឹប]] | blank_name_sec1 = [[លេខកូដប្រៃសណីយ៍]] | blank_info_sec1 = ១២៤០០ | blank_name_sec2 = | blank_info_sec2 = | timezone = កម្ពុជា (ម៉ោង.៧) | latd= | longd= | coordinates_type = region:TH_type:adm2nd | coordinates_display = inline,title | website = [[K_dongkor@phnompehn.gov.kh]] | footnotes = ទូរស័ព្ទ: (៨៥៥) ០៨៩ ៩៧៨ ៨៨៨ }} '''ខណ្ឌដង្កោនេះ ក្លាយជា [[ជើងឯក]]។''' ==រដ្ឋបាល== '''ខណ្ឌដង្កោ'''ជាលេខកូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០០ ។ *[[សង្កាត់ដង្កោ]]​​​​ កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០១ *[[សង្កាត់ពងទឹក]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០២ *[[សង្កាត់ព្រែកកំពឹស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៣ *[[សង្កាត់ស្ពានថ្ម]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៤ *[[សង្កាត់រលួស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៥ *[[សង្កាត់ទៀន]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៦ *[[សង្កាត់គងនយ]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៧ *[[សង្កាត់ព្រៃវែង]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៨ * ==មុខរបរ== *លក់ដូរ ប្រហែល ៧៩ នាក់ *ពេទ្យ ប្រហែល ១៥៦ នាក់ *លាង ឡាន ប្រហែល ២៣៤ នាក់ *ធ្វើ ឡាន ប្រហែល ៣៤៥ នាក់ ។ ==មន្រ្តី នគបាល នគបាលចរាចណ៍ កងរាជអាវុធហត្ថ== *នគបាល '''ឈ្មោះថា''' ជីម ស៊ីថា *នគបាលចរាចណ៍ '''ឈ្មោះថា''' គ្មានឈ្មោះ *កងរាជអាវុធហត្ថ '''ឈ្មោះថា''' ស សុភ័ណ្ឌ ។ ==ប្រវត្តិ== ខណ្ឌនេះនៅ [[ខេត្ត កណ្ដាល]] គេដាក់ '''ស្រុក ដង្កោ''' ។ ==ស្ថានសិក្សា== ===រដ្ឋ=== * សាលាបឋមសិក្សាដង្កោ * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃវែង * សាលាបឋមសិក្សាពងទឹក * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃស * អនុវិទ្យាល័យទួលអំពិល * អនុវិទ្យាល័យពងទឹក ===ឯកជន=== * សាលា ប៊ែលធី អន្តជាតិ ==វត្តអារាម== {{វត្តអារាមក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ}} ==មន្ទីរពេទ្យ== * មន្ទីរពេទ្យបង្អែក​ដង្កោ [[ឯកសារ:Dangkao Refferal Hospital.jpg|រូបភាពតូច|ពេទ្យ]] * [[មន្ទីរពេទ្យហ្លូងម៉ែ]] [[ឯកសារ:Luong Me Hospital.jpg|រូបភាពតូច|មន្ទីរពេទ្យ]] ==ផ្សារ== ===បុរី=== *​ ផ្សារបុរីពិភពថ្មី ===រដ្ឋ=== * ផ្សារថ្នលបត់ * ផ្សារចំការដូង ==ឯកសារយោង== eb4t3ag1bry7k0xvb95sjd9th3rhuzt 323562 323518 2025-07-10T03:02:46Z 58.97.225.224 323562 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = ខណ្ឌដង្កោ | native_name = | native_name_lang= | settlement_type = [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_map = Cambodia choeung ek mass graves.JPG | map_caption = វាលពីឃាត[[ជើងឯក]] | pushpin_map = | pushpin_map_caption = ខណ្ឌទី៥ | subdivision_type = [[ប្រទេស]] | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = [[បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា|រាជធានី]] | subdivision_type2 = ចែកជា | subdivision_name2 = ១៣សង្កាត់ ?ភូមិ | subdivision_type3 = ខណ្ឌនៅជិតកណ្ដាល | subdivision_name3 = [[សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ]] [[ខណ្ឌមានជ័យ]] | subdivision_type4 = ទំព័រទី | subdivision_name4 = 9 | subdivision_type5 = អភិបាលភ្នំពេញ អ្នកបង្កើត | subdivision_name5 = លោក [[កែប ជុតិមា]] | established_title = | established_date = | population_total = ២៥៤,១០០០ | population_as_of = ២០២៥<ref>{{Cite web |url=http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |title=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019083907/http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |url-status=dead }}</ref> | population_density_km2 = 589 | area_total_km2 = 117.7585 | leader_title = លោកស្រី | leader_name = [[គឹម ញឹប]] | blank_name_sec1 = [[លេខកូដប្រៃសណីយ៍]] | blank_info_sec1 = ១២៤០០ | blank_name_sec2 = | blank_info_sec2 = | timezone = កម្ពុជា (ម៉ោង.៧) | latd= | longd= | coordinates_type = region:TH_type:adm2nd | coordinates_display = inline,title | website = [[K_dongkor@phnompehn.gov.kh]] | footnotes = ទូរស័ព្ទ: (៨៥៥) ០៨៩ ៩៧៨ ៨៨៨ }} '''ខណ្ឌដង្កោនេះ ក្លាយជា [[ជើងឯក]]។''' ==រដ្ឋបាល== '''ខណ្ឌដង្កោ'''ជាលេខកូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០០ ។ *[[សង្កាត់ដង្កោ]]​​​​ កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០១ *[[សង្កាត់ពងទឹក]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០២ *[[សង្កាត់ព្រែកកំពឹស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៣ *[[សង្កាត់ស្ពានថ្ម]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៤ *[[សង្កាត់រលួស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៥ *[[សង្កាត់ទៀន]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៦ *[[សង្កាត់គងនយ]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៧ *[[សង្កាត់ព្រៃវែង]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៨ * ==មុខរបរ== *លក់ដូរ ប្រហែល ៧៩ នាក់ *ពេទ្យ ប្រហែល ១៥៦ នាក់ *លាង ឡាន ប្រហែល ២៣៤ នាក់ *ធ្វើ ឡាន ប្រហែល ៣៤៥ នាក់ ។ ==មន្រ្តី នគបាល នគបាលចរាចណ៍ កងរាជអាវុធហត្ថ== *នគបាល '''ឈ្មោះថា''' ជីម ស៊ីថា *នគបាលចរាចណ៍ '''ឈ្មោះថា''' គ្មានឈ្មោះ *កងរាជអាវុធហត្ថ '''ឈ្មោះថា''' ស សុភ័ណ្ឌ ។ ==ប្រវត្តិ== ខណ្ឌនេះនៅ [[ខេត្ត កណ្ដាល]] គេដាក់ '''ស្រុក ដង្កោ''' ។ ==ស្ថានសិក្សា== ===រដ្ឋ=== * សាលាបឋមសិក្សាដង្កោ * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃវែង * សាលាបឋមសិក្សាពងទឹក * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃស * អនុវិទ្យាល័យទួលអំពិល * អនុវិទ្យាល័យពងទឹក ===ឯកជន=== * សាលា ប៊ែលធី អន្តជាតិ ==វត្តអារាម== {{វត្តអារាមក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ}} ==មន្ទីរពេទ្យ== * មន្ទីរពេទ្យបង្អែក​ដង្កោ [[ឯកសារ:Dangkao Refferal Hospital.jpg|រូបភាពតូច|ពេទ្យ]] * [[មន្ទីរពេទ្យហ្លូងម៉ែ]] [[ឯកសារ:Luong Me Hospital.jpg|រូបភាពតូច|មន្ទីរពេទ្យ]] ==ផ្សារ== ===បុរី=== *​ ផ្សារបុរីពិភពថ្មី ===រដ្ឋ=== * ផ្សារថ្នលបត់ * ផ្សារចំការដូង ==ឯកសារយោង== [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សង្កាត់នៃខណ្ឌដង្កោ]] 6uqv2gteworucktlukq6enz7qpwhazp 323563 323562 2025-07-10T03:34:59Z 58.97.225.224 323563 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = ខណ្ឌដង្កោ | native_name = | native_name_lang= | settlement_type = [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_map = Cambodia choeung ek mass graves.JPG | map_caption = វាលពីឃាត[[ជើងឯក]] | pushpin_map = | pushpin_map_caption = ខណ្ឌទី៥ | subdivision_type = [[ប្រទេស]] | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = [[បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា|រាជធានី]] | subdivision_type2 = ចែកជា | subdivision_name2 = ១៣សង្កាត់ ?ភូមិ | subdivision_type3 = ខណ្ឌនៅជិតកណ្ដាល | subdivision_name3 = [[សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ]] [[ខណ្ឌមានជ័យ]] | subdivision_type4 = ទំព័រទី | subdivision_name4 = 9 | subdivision_type5 = អភិបាលភ្នំពេញ អ្នកបង្កើត | subdivision_name5 = លោក [[កែប ជុតិមា]] | established_title = | established_date = | population_total = ២៥៤,១០០០ | population_as_of = ២០២៥<ref>{{Cite web |url=http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |title=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019083907/http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |url-status=dead }}</ref> | population_density_km2 = 589 | area_total_km2 = 117.7585 | leader_title = លោកស្រី | leader_name = [[គឹម ញឹប]] | blank_name_sec1 = [[លេខកូដប្រៃសណីយ៍]] | blank_info_sec1 = ១២៤០០ | blank_name_sec2 = | blank_info_sec2 = | timezone = កម្ពុជា (ម៉ោង.៧) | latd= | longd= | coordinates_type = region:TH_type:adm2nd | coordinates_display = inline,title | website = [[K_dongkor@phnompehn.gov.kh]] | footnotes = ទូរស័ព្ទ: (៨៥៥) ០៨៩ ៩៧៨ ៨៨៨ }} '''ខណ្ឌដង្កោនេះ ក្លាយជា [[ជើងឯក]]។''' ==រដ្ឋបាល== '''ខណ្ឌដង្កោ'''ជាលេខកូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០០ ។ *[[សង្កាត់ដង្កោ]]​​​​ កូដប្រៃសណីយ៍ ​១២៤០១ *[[សង្កាត់ពងទឹក]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០២ *[[សង្កាត់ព្រែកកំពឹស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៣ *[[សង្កាត់ស្ពានថ្ម]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៤ *[[សង្កាត់រលួស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៥ *[[សង្កាត់ទៀន]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៦ *[[សង្កាត់គងនយ]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៧ *[[សង្កាត់ព្រៃវែង]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៨ *[[សង្កាត់ព្រៃស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៩ * ==មុខរបរ== *លក់ដូរ ប្រហែល ៧៩ នាក់ *ពេទ្យ ប្រហែល ១៥៦ នាក់ *លាង ឡាន ប្រហែល ២៣៤ នាក់ *ធ្វើ ឡាន ប្រហែល ៣៤៥ នាក់ ។ ==មន្រ្តី នគបាល នគបាលចរាចណ៍ កងរាជអាវុធហត្ថ== *នគបាល '''ឈ្មោះថា''' ជីម ស៊ីថា *នគបាលចរាចណ៍ '''ឈ្មោះថា''' គ្មានឈ្មោះ *កងរាជអាវុធហត្ថ '''ឈ្មោះថា''' ស សុភ័ណ្ឌ ។ ==ប្រវត្តិ== ខណ្ឌនេះនៅ [[ខេត្ត កណ្ដាល]] គេដាក់ '''ស្រុក ដង្កោ''' ។ ==ស្ថានសិក្សា== ===រដ្ឋ=== * សាលាបឋមសិក្សាដង្កោ * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃវែង * សាលាបឋមសិក្សាពងទឹក * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃស * អនុវិទ្យាល័យទួលអំពិល * អនុវិទ្យាល័យពងទឹក ===ឯកជន=== * សាលា ប៊ែលធី អន្តជាតិ ==វត្តអារាម== {{វត្តអារាមក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ}} ==មន្ទីរពេទ្យ== * មន្ទីរពេទ្យបង្អែក​ដង្កោ [[ឯកសារ:Dangkao Refferal Hospital.jpg|រូបភាពតូច|ពេទ្យ]] * [[មន្ទីរពេទ្យហ្លូងម៉ែ]] [[ឯកសារ:Luong Me Hospital.jpg|រូបភាពតូច|មន្ទីរពេទ្យ]] ==ផ្សារ== ===បុរី=== *​ ផ្សារបុរីពិភពថ្មី ===រដ្ឋ=== * ផ្សារថ្នលបត់ * ផ្សារចំការដូង ==ឯកសារយោង== [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សង្កាត់នៃខណ្ឌដង្កោ]] ajeiwf5si2gphumq7b6dkmv4htf0t5n 0 5614 323553 321765 2025-07-10T00:02:32Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323553 wikitext text/x-wiki {{Infobox continent | title = អាស៊ីខាងលិច | image = [[File:Western Asia (orthographic projection).svg|285px]] | area = ៥,៩៩៤,៩៣៥ គម^២ | population = ៣១៣,៤៥០,០០០ (២០១៨) ([[បញ្ជីរាយទ្វីបតាមចំនួនប្រជាជន#តាមអនុតំបន់នៃទ្វីប|ទី៩]])<ref name = "UN WPP 2019">{{Cite web|title = World Population prospects – Population division|url = https://population.un.org/wpp/|access-date = 29 April 2025|publisher = [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]]|archive-url = https://web.archive.org/web/20190205234912/https://population.un.org/wpp/|archive-date = 5 February 2019|url-status = live}}</ref><ref name = "UN WPP 2019 2">{{Cite web|title = Overall total population|url = https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2019_POP_F01_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.xlsx|format = xlsx|access-date = 29 April 2025|publisher = [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]]|archivedate = 27 កុម្ភៈ 2021|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210227235642/https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2019_POP_F01_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.xlsx|url-status = dead}}</ref> | density = ៥០.១/គម^២ | countries = {{collapsible list | title = [[ប្រទេសនៅអាស៊ី|២០ ប្រទេសដែលទទួលស្គាល់]] | {{flag|កាតា}} | {{flag|គុយវ៉ែត}} |{{flag|ចចជី}} (លើកលែងតែមួយផ្នែកតូចនៃទឹកដីភាគខាងជើងនៃ[[មហាកូកាស]]) | {{flag|តួកគី}} (លើកលែងតែតំបន់[[ធ្រែសខាងកើត]]) | {{flag|ប៉ាឡេស្ទីន}} | {{flag|បារ៉ែន}} | {{flag|យេម៉ែន}} (លើកលែងតែកោះ[[សូកូត្រា]]) | {{flag|លីបង់}} | {{flag|ស៊ីប}} | {{flag|ស៊ីរី}} | {{flag|ហ្សកដានី}} | {{flag|អ៊ីរ៉ង់}} | {{flag|អ៊ីរ៉ាក់}} | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | {{flag|អាមេនី}} | {{flag|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}} | {{flag|អាស៊ែបៃសង់}} (លើកលែងតែមួយផ្នែកតូចនៃទឹកដីភាគខាងជើងនៃ[[មហាកូកាស]]) | {{flag|អូម៉ង់}} | {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} | {{flag|អេហ្ស៊ីប}} (គិតតែ[[ឧបទ្វីបស៊ីណៃ]]ប៉ុណ្ណោះ) }}{{collapsible list | title = '''៣ ប្រទេសដែលមិនត្រូវបានទទួលស្គាល់''' | ''{{flag|ស៊ីបខាងជើង}}'' | ''{{flag|អាប់កាស៊ី}}'' | ''{{flag|អូសេទីខាងត្បូង}}'' }} | dependencies = {{flagicon|សហរាជាណាចក្រ}} [[អាក្រូទីរី និងដេកេលី]] | languages = {{collapsible list | title = ភាសាផ្លូវការ | [[ភាសាក្រិក|ក្រិក]] | [[ភាសាឃឺដ|ឃឺដ]] | [[ភាសាចចជី|ចចជី]] | [[ភាសាតួកគី|តួកគី]] | [[ភាសាពែរ្ស|ពែរ្ស]] | [[ភាសារុស្ស៊ី|រុស្ស៊ី]] | [[ភាសាហេប្រឺ|ហេប្រឺ]] | [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | [[ភាសាអាប់កាស|អាប់កាស]] | [[ភាសាអាមេនី|អាមេនី]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] | [[ភាសាអាស៊ែបៃសង់|អាស៊ែបៃសង់]] | [[ភាសាអូសេទី|អូសេទី]] }} {{collapsible list | title = '''ភាសាផ្សេងៗ''' | '''[[អំបូរភាសាអាហ្វ្រូអាស៊ី]]'''៖ {{hlist | [[ភាសានវអារ៉ាម|នវអារ៉ាម]] | [[ភាសាស៊ីរីអាក|ស៊ីរីអាក]] | [[ភាសាអាមហារ៉ា|អាមហារ៉ា]] | [[ភាសាអារ៉ាប់ខាងត្បូងសម័យ|អារ៉ាប់ខាងត្បូង]] }} | '''[[អំបូរភាសាអូស្ត្រូណេស៊ី]]'''៖ {{hlist | [[ភាសាឥណ្ឌូណេស៊ី|ឥណ្ឌូណេស៊ី]] | [[ភាសាម៉ាឡេ|ម៉ាឡេ]] | [[ភាសាតាកាឡុក|តាកាឡុក]] }} | '''[[អំបូរភាសាឥណ្ឌូអឺរ៉ុប]]'''៖ {{hlist | [[ភាសាឆាបាគី|ឆាបាគី]] | [[ភាសាដូម៉ារី|ដូម៉ារី]] | [[ភាសាឌរឌូ|ឌរឌូ]] | [[ភាសាតាលីស|តាលីស]] | [[ភាសានេប៉ាល់|នេប៉ាល់]] | [[ភាសាបារាំង|បារាំង]] | [[ភាសាបាស្តូ|បាស្តូ]] | [[ភាសាបាឡូឈី|បាឡូឈី]] | [[ភាសាបេន្កាលី|បេន្កាលី]] | [[ភាសាម៉ាហ្សាន់ដារ៉ានី|ម៉ាហ្សាន់ដារ៉ានី]] | [[ភាសាយីឌីស|យីឌីស]] | [[ភាសារ៉ូហ៊ីងញ៉ា|រ៉ូហ៊ីងញ៉ា]] | [[ភាសារ៉ូម៉ានី|រ៉ូម៉ានី]] | [[ភាសាហ្គីឡាគី|ហ្គីឡាគី]] | [[ភាសាហ្សាហ្សា|ហ្សាហ្សា]] | [[ភាសាហិណ្ឌី|ហិណ្ឌី]] | [[ភាសាឡូរី|ឡូរី]] | [[ភាសាអេស្ប៉ាញ|អេស្ប៉ាញ]] }} | '''[[អំបូរភាសាកូកាសឦសាស្ត]]'''៖ {{hlist | [[ភាសាឆេឆិន|ឆេឆិន]] | [[ភាសាឡេស្គាន|ឡេស្គាន]] | [[ភាសាអាវ៉ា|អាវ៉ា]] }} | '''[[អំបូរភាសាកូកាសពាយព្យ]]''': {{hlist | [[ភាសាកាបារដ៍|កាបារដ៍]] | [[ភាសាស៊ែកាស្ស៊ី|ស៊ែកាស្ស៊ី]] }} | '''[[​អំបូរភាសាតួកស៊ីគ]]'''៖ {{hlist | [[ភាសាកាច្ឆៃ|កាច្ឆៃ]] | [[ភាសាតួកមែន|តួកមែន]] }} }} | time = {{collapsible list | title = ល្វែងម៉ោងចំនួន ៥ | bullets = true | '''[[UTC+០២:០០]]'''៖ {{hlist |បមាណីយ៖ [[ម៉ោងនៅរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន|ប៉ាឡេស្ទីន]] [[ម៉ោងនៅស៊ីប|ស៊ីប]] [[ម៉ោងនៅស៊ីរី|ស៊ីរី]] [[ម៉ោងនៅហ្សកដានី|ហ្សកដានី]] [[ម៉ោងនៅលីបង់|លីបង់]] [[ម៉ោងបមាណីយអ៊ីស្រាអែល|អ៊ីស្រាអែល]] [[ម៉ោងបមាណីយអេហ្ស៊ីប|ស៊ីណៃ]] }} | '''[[UTC+០៣:០០]]'''៖ {{hlist | [[ម៉ោងសន្សំពន្លឺថ្ងៃ]]៖ ប៉ាឡេស្ទីន ស៊ីប ស៊ីរី ហ្សកដានី លីបង់ អ៊ីស្រាអែល អេហ្ស៊ីប | បមាណីយ៖ [[ម៉ោងនៅកាតា|កាតា]] [[ម៉ោងនៅគុយវ៉ែត|គុយវ៉ែត]] [[ម៉ោងនៅតួកគី|តួកគី]] [[ម៉ោងនៅបារ៉ែន|បារ៉ែន]] [[ម៉ោងនៅយេម៉ែន|យេម៉ែន]] [[ម៉ោងនៅអ៊ីរ៉ាក់|អ៊ីរ៉ាក់]] [[ម៉ោងបមាណីយអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត]] }} | '''[[UTC+០៣:៣០]]'''៖ {{hlist | បមាណីយ៖ [[ម៉ោងបមាណីយអ៊ីរ៉ង់|អ៊ីរ៉ង់]] }} | '''[[UTC+០៤:០០]]'''៖ {{hlist | បមាណីយ៖ [[ម៉ោងចចជី|ចចជី]] [[ម៉ោងអាមេនី|អាមេនី]] [[ម៉ោងអាស៊ែបៃសង់|អាស៊ែបៃសង់]] [[ម៉ោងនៅអូម៉ង់|អូម៉ង់]] [[ម៉ោងនៅអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម]] }} | '''[[UTC+០៤:៣០]]'''៖ {{hlist | ម៉ោងសន្សំពន្លឺថ្ងៃ៖ អ៊ីរ៉ង់ }} }} | internet = [[.ae]], [[.am]], [[.az]], [[.bh]], [[.cy]], [[.eg]], [[.ge]], [[.il]], [[.iq]], [[.ir]], [[.jo]], [[.kw]], [[.lb]], [[.om]], [[.ps]], [[.qa]], [[.sa]], [[.sy]], [[.tr]], [[.ye]] | cities = {{collapsible list | title = បញ្ជី | bullets = true | {{flagicon|គុយវ៉ែត}} [[គុយវ៉ែត (ទីក្រុង)|គុយវ៉ែត]] | {{flagicon|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}} [[ជីដ្ដារ]] | {{flagicon|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} [[ឌូបៃ]] | {{flagicon|អ៊ីរ៉ង់}} [[តេហេរ៉ង់]] | {{flagicon|អ៊ីរ៉ាក់}} [[បាកដាដ]] | {{flagicon|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}} [[រីយ៉ាដ]] | {{flagicon|តួកគី}} [[អ៊ីស្តង់ប៊ុល]] | {{flagicon|តួកគី}} [[អ៊ីស្មៀរ]] | {{flagicon|ហ្សកដានី}} [[អាម៉ាន់]] | {{flagicon|តួកគី}} [[អង់ការ៉ា]] }} }} '''អាស៊ីខាងលិច''' ឬអាចហៅបានថា '''អាស៊ីបស្ចិម''' គឺជាតំបន់ភាគខាងលិចបំផុតនៃទ្វីប[[អាស៊ី]]។ យោងតាមនិយមន័យពីស្ថាប័នសិក្សានានា [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]] និងស្ថាប័នដទៃទៀត គេបានកំណត់អនុតំបន់អាស៊ីខាងលិចដោយក្ដោបតំបន់តូចៗដូចជា [[អាណាតូលី]] [[ឧបទ្វីបអារ៉ាប់]] [[អ៊ីរ៉ង់]] [[មេសូប៉ូតាមី]] [[វាលខ្ពស់អាមេនី]] [[ឡេវ៉ាន]] [[ភូមិសាស្ត្រស៊ីប|កោះស៊ីប]] [[ឧបទ្វីបស៊ីណៃ]] និង[[កូកាសខាងត្បូង]]។ តំបន់មួយនេះត្រូវបានកាត់ផ្ដាច់ពីទ្វីប[[អាហ្វ្រិក]]តាម[[ដីសន្ទះស៊ុយអេ]] និងពី[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]]តាមរយៈផ្លូវទឹកនៃ[[ច្រកសមុទ្រតួកគី]] និងដីជម្រាលនៃតំបន់[[មហាកូកាស]]។ អាស៊ីខាងលិចមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងតំបន់[[អាស៊ីកណ្ដាល]]នៅភាគឦសាន្ត និង[[អាស៊ីខាងត្បូង]]នៅភាគខាងកើត។ តំបន់នេះផងដែរត្រូវបានព័ទ្ធជុំវិញដោយផ្ទៃសមុទ្រចំនួន ១២​ ដូចជា៖ [[សមុទ្រកាសព្យែន]] [[សមុទ្រខ្មៅ]] [[ឈូងសមុទ្រពែរ្ស]] [[សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ]] [[សមុទ្រម៉ាម៉ារ៉ា]] [[ឈូងសមុទ្រស៊ុយអេ]] [[សមុទ្រអ៊ីជាន]] [[ឈូងសមុទ្រអាកាបា]] [[ឈូងសមុទ្រអាឌែន]] [[សមុទ្រអារ៉ាប់]] និង[[ឈូងសមុទ្រអូម៉ង់]]។ អាស៊ីខាងលិចគឺគ្របដណ្ដប់ទៅលើតំបន់ផ្ទៃដីស្រដៀងគ្នានឹងតំបន់[[មជ្ឈិមបូព៌ា]]ដែរ គ្រាន់តែមជ្ឈិមបូព៌ាគឺជាពាក្យបង្កប់ន័យនយោបាយដែលតែងតែសម្គាល់ដោយភូមិវិទូលោកខាងលិចអាស្រ័យទៅលើបរិបទនយោបាយ និងប្រវត្តិសាស្ត្រ ខណៈដែលអាស៊ីខាងលិចវិញគឺជាពាក្យភូមិសាស្ត្រដែលមានភាពត្រឹមត្រូវនិងភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាជាង។ តំបន់អាស៊ីខាងលិចគ្របដណ្ដប់លើផ្ទៃដីសរុប ៥,៩៩៤,៩៣៥ គម^២ និងមានប្រជាជនរស់នៅចំនួន ៣១៣ លាននាក់។<ref name="UN WPP 2019"/><ref name="UN WPP 2019 2"/> ក្នុងចំណោមប្រទេសដែលជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជនទាំង ២០ នៅក្នុងតំបន់ (ឬមានមួយផ្នែកនៃទឹកដីរបស់ពួកគេក្នុងតំបន់) មាន ១៣ ប្រទេសដែលត្រូវជាផ្នែកនៃ[[ពិភពអារ៉ាប់]]។ បណ្ដាប្រទេសដែលមានចំនួនប្រជាជនរស់ច្រើនជាងគេនៅក្នុងតំបន់នេះរួមមាន៖ [[អ៊ីរ៉ង់]] [[តួកគី]] [[អ៊ីរ៉ាក់]] [[អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត]] និង[[យេម៉ែន]]។ល។ នៅក្នុង[[គ្រោងការណ៍ភូមិសាស្ត្រពិភពលោកសម្រាប់កំណត់ត្រាចែកចាយរុក្ខជាតិ]] (WGSRPD) គេមិនបានរាប់បញ្ចូលឧបទ្វីបអារ៉ាប់ជាផ្នែកមួយនៃតំបន់អាស៊ីខាងលិចឡើយ តែក្រុមនេះបានរាប់បញ្ចូលប្រទេស[[អាហ្វហ្កានីស្ថាន]]។<ref name=WGSRPD>{{Cite book |last = Brummitt |first = R. K. |year = 2001 |title = World Geographical Scheme for Recording Plant Distributions |edition = 2nd |publisher = International Working Group on Taxonomic Databases For Plant Sciences (TDWG) |url = https://raw.githubusercontent.com/tdwg/wgsrpd/master/109-488-1-ED/2nd%20Edition/TDWG_geo2.pdf |access-date = 13 May 2025 |archive-url = https://web.archive.org/web/20160125135239/http://www.nhm.ac.uk/hosted_sites/tdwg/TDWG_geo2.pdf |archive-date = 25 January 2016}}</ref> ចំពោះ[[អង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្ម]] (FAO) វិញបានរាប់បញ្ចូលប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានចូលដូចគ្នា តែបានចាត់ទុកប្រទេសអេហ្ស៊ីបនៅខាងក្រៅតំបន់អាស៊ីខាងលិច។<ref>{{Cite web |title=Chapter 21. West Asia |url=https://www.fao.org/3/Y1997e/y1997e0q.htm |access-date=13 May 2025 |website=www.fao.org}}</ref> រីឯ[[កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ]]វិញបានដកប្រទេសស៊ីប អ៊ីស្រាអែល តួកគី និងអ៊ីរ៉ង់ចេញពីតំបន់មួយនេះ។<ref>{{Cite web |last=Environment |first=U. N. |date=12 April 2023 |title=West Asia |url=http://www.unep.org/ozonaction/networks/west-asia |access-date=13 May 2025 |website=Ozonaction }}</ref> ==និយមន័យ== ពាក្យថា ''អាស៊ី​ខាង​លិច'' ឬ''អាស៊ីបស្ចិម'' ​ត្រូវ​បាន​គេ​និយមប្រើ​ជាការណ៍ និង​មិន​មាន​និយមន័យកំណត់ "ត្រឹមត្រូវ" ឬ​ទទួល​យក​ជា​ទូទៅណាមួយឡើយ។ និយមន័យធម្មតារបស់វាគឺច្រើនជាន់គ្នាមិនថាដោយប្រយោល ឬដោយផ្ទាល់ជាមួយនិយមន័យនៃពាក្យសម្គាល់តំបន់ដូចជា [[មជ្ឈិមបូព៌ា]] [[មេឌីទែរ៉ាណេខាងកើត]] និង[[ដើមបូព៌ា]] (ដែលពីបុរាណមកគឺសុទ្ធតែមាននិយមន័យស្រដៀងៗនឹងគ្នា លើកលែងតែពេលបច្ចុប្បន្នដោយគេចង់បំបែកវាឱ្យច្បាស់ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា)។<ref>[https://www.worldatlas.com/articles/what-is-the-difference-between-near-east-and-middle-east.html What Is The Difference Between Near East and Middle East?] ''worldatlas.com''</ref> ''Style Manual'' របស់ ''[[ណាសឹនណលជីអូក្រាហ្វិក|National Geographic]]'' ក៏ដូចជាសៀវភៅ''[[សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក៖ ស្ថិតិប្រវត្តិសាស្ត្រ]]'' (២០១៣) បោះពុម្ភផ្សព្វផ្សាយដោយ[[អង្គការសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច]] (OECD) បានរាប់បញ្ចូលប្រទេសដូចជា កាតា គុយវ៉ែត តួកគី ប៉ាឡេស្ទីន(សម្គាល់ដោយវ៉េសប៊ែង និងក្រោយមកហ្កាហ្សា) បារ៉ែន យេម៉ែន លីបង់ ស៊ីរី ហ្សកដានី អ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ អ៊ីស្រាអែល អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត អូម៉ង់ និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមទៅក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងលិច។<ref name="ngs">{{cite web |url=https://sites.google.com/a/ngs.org/ngs-style-manual/home/W/west-asia |title=West Asia |last=Miller |first=David |work=National Geographic Style Manual |publisher=National Geographic Society |access-date=16 May 2025 |archivedate=31 ឧសភា 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210531235607/https://sites.google.com/a/ngs.org/ngs-style-manual/home/W/west-asia |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book |last=Maddison |first=Angus |author-link=Angus Maddison |year=2004 |title=The World Economy: Historical Statistics |series=Development Centre Studies |location=Paris, France |publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) |publication-date=2003 |isbn=978-92-64-10412-9 |lccn=2004371607 |oclc=53465560 |title-link=The World Economy: Historical Statistics }}</ref> ផ្ទុយមកវិញ [[អង្គការអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ]] (UNIDO) នៅក្នុងសៀវភៅប្រចាំឆ្នាំនៃឆ្នាំ២០១៥ របស់ខ្លួនបានរាប់បញ្ចូលប្រទេសអាមេនី និងអាស៊ែបៃសង់ និងដកអ៊ីស្រាអែល និងតួកគីចេញ (ជាផ្នែកនៃទ្វីបអឺរ៉ុប)។<ref>{{cite book |author=United Nations Industrial Development Organization Vienna (UNIDO) |author-link=United Nations Industrial Development Organization |year=2005 |title=International Yearbook of Industrial Statistics 2015 |url=https://books.google.com/books?id=FAKMBgAAQBAJ&pg=PA14 |location=Cheltenham, UK |publisher=Edward Elgar Publishing |page=14 |isbn= 9781784715502}}</ref> ខុសពី UNIDO [[ក្រុមស្ថិតិអង្គការសហប្រជាជាតិ]] (UNSD) បានកាត់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ចេញពីតំបន់ ហើយបានរាប់បញ្ចូលប្រទេសចចជី តួកគី និងស៊ីបចូលវិញ។<ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49.htm |title=Standard Country or Area Codes for Statistical Use |publisher=Millenniumindicators.un.org |access-date=16 May 2025}}</ref> ចំពោះ[[ក្រុមតំបន់អង្គការសហប្រជាជាតិ|ក្រុមអឺរ៉ុបខាងលិច]]ដែលត្រួវជាក្រុមមួយនៃក្រុមភូមិសាស្ត្រនយោបាយអង្គការសហប្រជាជាតិ បានរាប់បញ្ចូលប្រទេសអាមេនី និងចចជីជាផ្នែកនៃតំបន់អឺរ៉ុបខាងកើត ខណៈស៊ីប និងតំបន់ធ្រែសខាងកើតនៃប្រទេសតួកគីគឺស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបខាងត្បូង។ ប្រទេសទាំងបីនេះផងដែរត្រូវបានចុះបញ្ជីក្នុងចំណាត់ថ្នាក់អឺរ៉ុបនៃ[[យូណេស្កូ|អង្គការអប់រំ វិទ្យាសាស្ត្រ និងវប្បធម៌របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ]] (យូណេស្កូ)។ សមាជិកជាតិនៃស្ថាប័នគ្រប់គ្រងកីឡាអាស៊ីខាងលិចត្រូវបានកំណត់ចំពោះប្រទេសដូចជា កាតា គុយវ៉ែត ប៉ាឡេស្ទីន បារ៉ែន យេម៉ែន លីបង់ ស៊ីរី ហ្សកដានី អ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត អូម៉ង់ និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម។<ref>{{cite web |url=http://www.wabsf.net/en/information.php |title=WABSF Member Countries |access-date=17 May 2025 |archive-date=1 December 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171201035427/http://www.wabsf.net/en/information.php |archivedate=1 ធ្នូ 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171201035427/http://www.wabsf.net/en/information.php |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.topendsports.com/events/games/asian-games/west-asian/index.htm |title=The West Asian Games |publisher=Topend Sports}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.the-waff.com/en/championships/29.html |title=WAFF Member Associations |website=The-Waff.com |access-date=17 May 2025 |archive-date=1 August 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180801232057/http://www.the-waff.com/en/championships/29.html |url-status=dead |archivedate=1 សីហា 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180801232057/http://www.the-waff.com/en/championships/29.html }}</ref> ព្រឹត្តិការណ៍ពហុកីឡារបស់[[ក្រុមប្រឹក្សាអូឡាំពិកអាស៊ី]]គឺ[[កីឡាអាស៊ីខាងលិច]]ត្រូវបានចូលរួមប្រកួតប្រជែងដោយអត្តពលិកតំណាងមកពីប្រទេសទាំង ១៣ នេះដូចគ្នា។ ក្នុងចំណោមអង្គការស្ថាប័នកីឡាក្នុងតំបន់ទាំងនោះរួមមាន [[សមាគមបាល់បោះអាស៊ីខាងលិច]] [[សហព័ន្ធកីឡាបុកប៊ីយ៉ា និងស្នូកឃ័រអាស៊ីខាងលិច]] [[សហព័ន្ធបាល់ទាត់អាស៊ីខាងលិច]] និង[[សហព័ន្ធកីឡាវាយកូនបាល់អាស៊ីខាងលិច]]។ ===ផែនទី=== {{West Asia labelled map}} ==ប្រទេស== {| class="wikitable sortable" style="font-size:90%;width:100%;" |- style="background:#ececec;" ! [[ប្រទេស]]រួមនឹង[[ទង់|ទង់ជាតិ]] ! [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាមក្រឡាផ្ទៃសរុប|ក្រឡាផ្ទៃ]]<br />(គម^២) ! [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាមចំនួនប្រជាជន|ចំនួនប្រជាជន]]{{UN_Population|ref}}<br />(២០១៨) ! [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាមដង់ស៊ីតេប្រជាជន|ដង់ស៊ីតេ]]<br />(ក្នុងមួយ គម^២) ! [[ធានី (នយោបាយ)|រដ្ឋ / រាជធានី]] ! [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាម ផសស (មធ្យម)|ផសស ជាមធ្យម]]<ref>{{cite web|title=GDP|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=93&pr.y=3&sy=2012&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512%2C668%2C914%2C672%2C612%2C946%2C614%2C137%2C311%2C962%2C213%2C674%2C911%2C676%2C193%2C548%2C122%2C556%2C912%2C678%2C313%2C181%2C419%2C867%2C513%2C682%2C316%2C684%2C913%2C273%2C124%2C868%2C339%2C921%2C638%2C948%2C514%2C943%2C218%2C686%2C963%2C688%2C616%2C518%2C223%2C728%2C516%2C558%2C918%2C138%2C748%2C196%2C618%2C278%2C624%2C692%2C522%2C694%2C622%2C142%2C156%2C449%2C626%2C564%2C628%2C565%2C228%2C283%2C924%2C853%2C233%2C288%2C632%2C293%2C636%2C566%2C634%2C964%2C238%2C182%2C662%2C453%2C960%2C968%2C423%2C922%2C935%2C714%2C128%2C862%2C611%2C135%2C321%2C716%2C243%2C456%2C248%2C722%2C469%2C942%2C253%2C718%2C642%2C724%2C643%2C576%2C939%2C936%2C644%2C961%2C819%2C813%2C172%2C199%2C132%2C733%2C646%2C184%2C648%2C524%2C915%2C361%2C134%2C362%2C652%2C364%2C174%2C732%2C328%2C366%2C258%2C734%2C656%2C144%2C654%2C146%2C336%2C463%2C263%2C528%2C268%2C923%2C532%2C738%2C944%2C578%2C176%2C537%2C534%2C742%2C536%2C866%2C429%2C369%2C433%2C744%2C178%2C186%2C436%2C925%2C136%2C869%2C343%2C746%2C158%2C926%2C439%2C466%2C916%2C112%2C664%2C111%2C826%2C298%2C542%2C927%2C967%2C846%2C443%2C299%2C917%2C582%2C544%2C474%2C941%2C754%2C446%2C698%2C666&s=NGDP_R&grp=0&a=|publisher=[[មូលនិធិរូបិយវត្ថុ|IMF]]|access-date=3 June 2025}}</ref><br />(២០១២) ! [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាម ផសស (មធ្យម) ក្នុងម្នាក់ៗ|ក្នុងម្នាក់ៗ]]<ref>{{cite web|title=GDP per capita|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=28&pr.y=10&sy=2012&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512%2C668%2C914%2C672%2C612%2C946%2C614%2C137%2C311%2C962%2C213%2C674%2C911%2C676%2C193%2C548%2C122%2C556%2C912%2C678%2C313%2C181%2C419%2C867%2C513%2C682%2C316%2C684%2C913%2C273%2C124%2C868%2C339%2C921%2C638%2C948%2C514%2C943%2C218%2C686%2C963%2C688%2C616%2C518%2C223%2C728%2C516%2C558%2C918%2C138%2C748%2C196%2C618%2C278%2C624%2C692%2C522%2C694%2C622%2C142%2C156%2C449%2C626%2C564%2C628%2C565%2C228%2C283%2C924%2C853%2C233%2C288%2C632%2C293%2C636%2C566%2C634%2C964%2C238%2C182%2C662%2C453%2C960%2C968%2C423%2C922%2C935%2C714%2C128%2C862%2C611%2C135%2C321%2C716%2C243%2C456%2C248%2C722%2C469%2C942%2C253%2C718%2C642%2C724%2C643%2C576%2C939%2C936%2C644%2C961%2C819%2C813%2C172%2C199%2C132%2C733%2C646%2C184%2C648%2C524%2C915%2C361%2C134%2C362%2C652%2C364%2C174%2C732%2C328%2C366%2C258%2C734%2C656%2C144%2C654%2C146%2C336%2C463%2C263%2C528%2C268%2C923%2C532%2C738%2C944%2C578%2C176%2C537%2C534%2C742%2C536%2C866%2C429%2C369%2C433%2C744%2C178%2C186%2C436%2C925%2C136%2C869%2C343%2C746%2C158%2C926%2C439%2C466%2C916%2C112%2C664%2C111%2C826%2C298%2C542%2C927%2C967%2C846%2C443%2C299%2C917%2C582%2C544%2C474%2C941%2C754%2C446%2C698%2C666&s=NGDPDPC&grp=0&a=|publisher=[[មូលនិធិរូបិយវត្|IMF]]|access-date=3 June 2025}}</ref><br />(២០១២) ! [[រូបិយវត្ថុ]] ! [[រដ្ឋាភិបាល]] ! [[ភាសាផ្លូវការ]] |- | colspan=10 style="background:#eee;" | '''[[កូកាសខាងត្បូង]]'''៖ |- | {{flag|ចចជី}} | style="text-align:right;" | ៦៩,៧០០ | style="text-align:right;" | ៣,៧៥៧,៩៨០ | style="text-align:right;" | ៦៨.១ | [[ប៊ីលីស៊ី]] | ១៥.៨៤៧ ពាន់លានដុល្លារ | ៣,៥២៣ ដុល្លារ | [[ឡារីចចជី]] | [[សាធារណរដ្ឋ]]អាស្រ័យ[[ប្រព័ន្ធពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាចចជី|ចចជី]] |- | {{flag|អាប់កាស៊ី}} (មិនទទួលស្គាល់) | style="text-align:right;" | ៨,៦៦០ | style="text-align:right;" | ២៤២,៨៦២ | style="text-align:right;" | ២៨ | [[សុខូមី]] | ៥០០ លានដុល្លារ | ''គ្មានទិន្នន័យ'' | [[ឡារីចចជី]] | [[សាធារណរដ្ឋ]]អាស្រ័យ[[ប្រព័ន្ធពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាអាប់កាស៊ី|អាប់កាស]]<br>[[ភាសារុស្ស៊ី|រុស្ស៊ី]] |- | {{flag|អាមេនី}} | style="text-align:right;" | ២៩,៨០០ | style="text-align:right;" | ២,៧៩០,៩៧៤ | style="text-align:right;" | ១០៨.៤ | [[យេរេវ៉ា]] | ៩.៩៥០ ពាន់លានដុល្លារ | ៣,០៣៣ ដុល្លារ | [[ដ្រាំអាមេនី]] | [[សាធារណរដ្ឋ]]អាស្រ័យ[[ប្រព័ន្ធពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាអាមេនី|អាមេនី]] |- | {{flag|អាស៊ែបៃសង់}} | style="text-align:right;" | ៨៦,៦០០ | style="text-align:right;" | ១០,៣១២,៩៩២ | style="text-align:right;" | ១០៥.៨ | [[បាគូ]] | ៦៨.៧០០ ពាន់លានដុល្លារ | ៧,៤៣៩ ដុល្លារ | [[ម៉ាណាតអាស៊ែបៃសង់]] | [[សាធារណរដ្ឋ]]អាស្រ័យ[[ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតី|ប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាអាស៊ែបៃសង់|អាស៊ែបៃសង់]] |- | {{flag|អូសេទីខាងត្បូង}} (មិនទទួលស្គាល់) | style="text-align:right;" | ៣,៩០០ | style="text-align:right;" | ៥៣,៥៣២ | style="text-align:right;" | ១៣ | [[ស្គីនវ៉ាលី]] | ៥០០ លានដុល្លារ | ''គ្មានទិន្នន័យ'' | [[ឡារីចចជី]] | [[សាធារណរដ្ឋ]]អាស្រ័យ[[ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតី|ប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាអូសេទី|អូសេទី]]<br>[[ភាសារុស្ស៊ី|រុស្ស៊ី]] |- | colspan=10 style="background:#eee;" | '''[[សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ]]'''៖ |- | {{flag|ស៊ីប}} | style="text-align:right;" | ៩,២៥០ | style="text-align:right;" | ១,២៤៤,១៨៨ | style="text-align:right;" | ១១៧ | [[នីកូស៊ី]] | ២២.៩៩៥ ពាន់លានដុល្លារ | ២៦,៣៧៧ ដុល្លារ | [[អឺរ៉ូ]] | [[ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតី|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាក្រិក|ក្រិក]]<br>[[ភាសាតួកគី|តួកគី]] |- | {{flag|ស៊ីបខាងជើង}} (មិនទទួលស្គាល់) | style="text-align:right;" | ៣,៣៥៥ | style="text-align:right;" | ៣១៣,៦២៦ | style="text-align:right;" | ៩៣ | [[នីកូស៊ីខាងជើង]] | ៤.០៣២ ពាន់លានដុល្លារ | ១៥,១០៩ ដុល្លារ | [[លីរ៉ាតួកគី]] | [[ប្រព័ន្ធពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតី|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាតួកគី|តួកគី]] |- | {{flagicon|សហរាជាណាចក្រ}} [[អាក្រូទីរី និងដេកេលី]]^១ | style="text-align:right;" | ២៥៤ | style="text-align:right;" | ១៥,៧០០ | style="text-align:right;" | ''គ្មានទិន្នន័យ'' | [[បន្ទាយអេពីស្កូពី|អេពីស្កូពី]] | ''គ្មានទិន្នន័យ'' | ''គ្មានទិន្នន័យ'' | [[អឺរ៉ូ]] | [[ទឹកដីអនិស្សរភាព]]ក្រោម[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] |- | colspan=10 style="background:#eee;" | '''[[ឧបទ្វីបស៊ីណៃ]]'''៖ |- | {{flag|អេហ្ស៊ីប}}{{refn|group=ស|ចំពោះទិន្នន័យក្រឡាផ្ទៃ និងប្រជាជនរបស់របស់អេហ្ស៊ីបនេះគឺរាប់បញ្ចូលតែ[[ឧបទ្វីបស៊ីណៃ]]ប៉ុណ្ណោះ។}} | style="text-align:right;" | ៦០,០០០ | style="text-align:right;" | ១០៩,២៦២,១៧៨ | style="text-align:right;" | ៨២ | [[គែរ]] | ២៦២.២៦ ពាន់លានដុល្លារ | ៣,១៧៩ ដុល្លារ | [[ផោនអេហ្ស៊ីប]] | [[ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតី|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | colspan=10 style="background:#eee;" | '''[[អឌ្ឍចន្ទពហុពល]]'''៖ |- | {{flagcountry|ប៉ាឡេស្ទីន}}{{refn|group=ស|រដ្ឋសង្កេតការណ៍ អសប។}} | style="text-align:right;" | ៦,២២០ | style="text-align:right;" | ៥,១៣៣,៣៩២ | style="text-align:right;" | ៦៦៧ | [[រ៉ាំអាឡា]]^២ | ៦.៦ ពាន់លានដុល្លារ | ១,៦០០ ដុល្លារ | [[ផោនអេហ្ស៊ីប]] [[ឌីណាហ្សកដានី]] [[ស៊ីគែលថ្មីអ៊ីស្រាអែល]] | [[សាធារណរដ្ឋ]]អាស្រ័យ[[ប្រព័ន្ធពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | {{flag|លីបង់}} | style="text-align:right;" | ១០,៤៥២ | style="text-align:right;" | ៥,៥៩២,៦៣១ | style="text-align:right;" | ៤០៤ | [[បៃរូត]] | ៤២.៥១៩ ពាន់លានដុល្លារ | ១០,៤២៥ ដុល្លារ | [[ផោនលីបង់]] | [[សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យសភា]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | {{flag|ស៊ីរី}} | style="text-align:right;" | ១៨៥,១៨០ | style="text-align:right;" | ២១,៣២៤,៣៦៧ | style="text-align:right;" | ១១៨.៣ | [[ដាម៉ាស់]] | ''គ្មានទិន្នន័យ'' | ''គ្មានទិន្នន័យ'' | [[ផោនស៊ីរី]] | [[រដ្ឋាភិបាលអន្តរកាល]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | {{flag|ហ្សកដានី}} | style="text-align:right;" | ៩២,៣០០ | style="text-align:right;" | ១១,១៤៨,២៧៨ | style="text-align:right;" | ៦៨.៤ | [[អាម៉ាន់]] | ៣០.៩៨ ពាន់លានដុល្លារ | ៤,៨៤៣ ដុល្លារ | [[ឌីណាហ្សកដានី]] | [[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | {{flag|អ៊ីរ៉ាក់}} | style="text-align:right;" | ៤៣៨,៣១៧ | style="text-align:right;" | ៤៣,៥៣៣,៥៩២ | style="text-align:right;" | ៧៣.៥ | [[បាកដាដ]] | ២១៦.០៤៤ ពាន់លានដុល្លារ | ៦,៤១០ ដុល្លារ | [[ឌីណាអ៊ីរ៉ាក់]] | [[សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យសភា]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]]<br>[[ភាសាឃឺដ|ឃឺដ]] |- | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | style="text-align:right;" | ២០,៧៧០ | style="text-align:right;" | ៨,៩០០,០៥៩ | style="text-align:right;" | ៣៦៥.៣ | [[យេរូសាឡឹម]]^៣ | ៣៥៣.៦៥​ ពាន់លានដុល្លារ | ៣៩,១០៦ ដុល្លារ | [[ស៊ីគែលថ្មីអ៊ីស្រាអែល]] | [[សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យសភា]] | [[ភាសាហេប្រឺ|ហេប្រឺ]] |- | colspan=10 style="background:#eee;" | '''[[ខ្ពង់រាបអ៊ីរ៉ង់]]'''​៖ |- | {{flag|អ៊ីរ៉ង់}} | style="text-align:right;" | ១,៦៤៨,១៩៥ | style="text-align:right;" | ៨៧,៩២៣,៤៣២ | style="text-align:right;" | ៤៥ | [[តេហេរ៉ង់]] | ៥៤៨.៥៩០ ពាន់លានដុល្លារ | ៧,២០៧ ដុល្លារ | [[រៀលអ៊ីរ៉ង់]] | [[សាធារណរដ្ឋឥស្លាម]] | [[ភាសាពែរ្ស|ពែរ្ស]] |- | colspan=10 style="background:#eee;" | '''[[អាណាតូលី]]'''៖ |- | {{flag|តួកគី}}{{refn|group=ស|ទិន្នន័យសម្រាប់ប្រទេសតួកគីគឺរួមបញ្ចូលទាំងតំបន់[[ធ្រែសខាងកើត]] ដែលមិនមែនជាផ្នែកនៃអាណាតូលីឡើយ។}} | style="text-align:right;" | ៧៨៣,៥៦២ | style="text-align:right;" | ៨២,៣៤០,០៨៨ | style="text-align:right;" | ៩៤.១ | [[អង់ការ៉ា]] | ៧៨៨.០៤២ ពាន់លានដុល្លារ | ១០,៥២៣ ដុល្លារ | [[លីរ៉ាតួកគី]] | [[សាធារណរដ្ឋ|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាតួកគី|តួកគី]] |- | colspan=10 style="background:#eee;" | '''[[ឧបទ្វីបអារ៉ាប់]]'''៖ |- | {{flag|កាតា}} | style="text-align:right;" | ១១,៤៣៧ | style="text-align:right;" | ២,៦៨៨,២៣៥ | style="text-align:right;" | ១២៣.២ | [[ដូហា]] | ១៩២.៤០២ ពាន់លានដុល្លារ | ១០៤,៧៥៦ ដុល្លារ | [[រៀលកាតា]] | [[រាជាធិបតេយ្យផ្ដាច់ការ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | {{flag|គុយវ៉ែត}} | style="text-align:right;" | ១៧,៨២០ | style="text-align:right;" | ៤,២៥០,១១៤ | style="text-align:right;" | ១៦៧.៥ | [[គុយវ៉ែត (ទីក្រុង)|ទីក្រុងគុយវ៉ែត]] | ១៨៤.៥៤០ ពាន់លានដុល្លារ | ៤៨,៧៦២ ដុល្លារ | [[ឌីណាគុយវ៉ែត]] | [[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | {{flag|បារ៉ែន}} | style="text-align:right;" | ៧៨០ | style="text-align:right;" | ១,៤៦៣,២៦៥ | style="text-align:right;" | ១,៦៤៦.១ | [[ម៉ាណាម៉ា]] | ៣០.៣៥៥ ពាន់លានដុល្លារ | ២៦,៣៦៨ ដុល្លារ | [[ឌីណាបារ៉ែន]] | [[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | {{flag|យេម៉ែន}} | style="text-align:right;" | ៥២៧,៩៧០ | style="text-align:right;" | ៣២,៩៨១,៦៤១ | style="text-align:right;" | ៤៤.៧ | [[សាណា]] (ក្រោម[[សង្គ្រាមស៊ីវិលយេម៉ែន (២០១៤–បច្ចុប្បន្ន)|រដ្ឋាភិបាល]][[ហ៊ូទី]])<br>[[អេដេន]] ([[ធានីស្ដីទី|អាសនៈរដ្ឋាភិបាល]]) | ៣៥.០៥ ពាន់លានដុល្លារ | ១,៣៥៤ ដុល្លារ | [[រៀលយេម៉ែន]] | [[ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតី|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រធានាធិបតី]][[រដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្ន|បណ្ដោះអាសន្ន]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | {{flag|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}} | style="text-align:right;" | ២,១៤៩,៦៩០ | style="text-align:right;" | ៣៥,៩៥០,៣៩៦ | style="text-align:right;" | ១២ | [[រីយ៉ាដ]] | ៧៣៣.៩៥៦ ពាន់លានដុល្លារ | ២៥,១៣៩ ដុល្លារ | [[រីយ៉ាលសាអ៊ូឌីត]] | [[រាជាធិបតេយ្យផ្ដាច់ការ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | {{flag|អូម៉ង់}} | style="text-align:right;" | ២១២,៤៦០ | style="text-align:right;" | ៤,៥២០,៤៧១ | style="text-align:right;" | ៩.២ | [[មូស្កាត]] | ៧៨.២៩០ ពាន់លានដុល្លារ | ២៥,៣៥៦ ដុល្លារ | [[រៀលអូម៉ង់]] | [[រាជាធិបតេយ្យផ្ដាច់ការ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- | {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} | style="text-align:right;" | ៨២,៨៨០ | style="text-align:right;" | ៩,៣៦៥,១៤៥ | style="text-align:right;" | ៩៧ | [[អាប៊ូដាប៊ី]] | ៣៨៣.៧៩៩ ពាន់លានដុល្លារ | ៤៣,៧៧៤ ដុល្លារ | [[ឌៀរហាំអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម|ឌៀរហាំ អអអ]] | [[សហព័ន្ធ]][[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |- |} '''សម្គាល់៖''' <small><br />{{sup|១}} [[ទឹកក្រៅស្រុកអង់គ្លេស]]។<br/>{{sup|២}} រ៉ាំអាឡាគឺជាទីអាសនៈនៃរដ្ឋាភិបាល ខណៈដែលរដ្ឋធានីតាមសេចក្ដីប្រកាសរបស់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនគឺមានទីតាំងនៅ[[យេរូសាឡឹម]]ឯណោះ ដែលកំពុងមាន[[គោលជំហរចំពោះយេរូសាឡឹម|ទំនាស់]]ជាមួយអ៊ីស្រាអែល។{{refn|តាមនីតិច្បាប់ និងក្រោម[[ច្បាប់អ៊ីស្រាអែល]] យេរូសាឡឹមគឺជារដ្ឋធានីនៃរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលដោយជាទីតាំងនៃនិវាសដ្ឋានប្រធានាធិបតី ការិយាល័យរដ្ឋាភិបាលនានា​ តុលាការកំពូល និងសភាជាតិ ([[ឃ្នេសេត]])។ យេរូសាឡឹមនេះផងដែរក៏ត្រូវជារដ្ឋធានីដូចគ្នានៃរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនក្រោម{{cite web |ref=BasicLawPal-T1A3 |url=http://www.palestinianbasiclaw.org/basic-law/2003-amended-basic-law |title=ច្បាប់មូលដ្ឋានវិសោធឆ្នាំ២០០៣ |date= |postscript=none}} ប៉ុន្តែសម្រាប់រដ្ឋធានីជាក់ស្ដែងវិញគឺស្ថិតនៅក្រុង[[រ៉ាំអាឡា]]ដោយសារតែរ៉ាំអាឡាជាទីអាសនៈផ្ទាល់នៃរដ្ឋាភិបាលប៉ាឡេស្ទីន។ អង្គការសហប្រជាជាតិ និងរួមទាំងរដ្ឋអធិបតេយ្យភាគច្រើនមិនបានទទួលស្គាល់យេរូសាឡឹមជារដ្ឋធានីនៃរដ្ឋទាំងពីរនោះឡើយដោយគេកំពុងស្វែងរកពេលវេលាសមស្របសម្រាប់ការចរចាស្ដីពីវាសនានៃទីក្រុងនេះរវាងអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន និងអ៊ីស្រាអែល។ ដូច្នេះតាមការអនុវត្តជាក់ស្ដែង រដ្ឋអធិបតេយ្យជាច្រើនតែងរក្សាស្ថានទូតរបស់ពួកគេនៅក្នុង ឬជាយក្រុង[[តែលអាវីវ]] ឬក្រៅក្រុងយេរូសាឡឹម។|name="Jerusalem"|group=ស|}}<br/>{{sup|៣}} [[យេរូសាឡឹម]]គឺជា[[ច្បាប់យេរូសាឡឹម|រដ្ឋធានីតាមសេចក្ដីប្រកាសរបស់អ៊ីស្រាអែល]] និងជាទីតាំងនៃ[[ឃ្នេសេត]] [[តុលាការកំពូលអ៊ីស្រាអែល]]។ល។ ដោយសារស្ថានភាពនៃក្រុងនេះកំពុងជាប់ជម្លោះទំនាស់ ដូច្នេះស្ថានទូតបរទេសភាគច្រើនគឺមានទីតាំងស្ថិតនៅក្រុង[[តែលអាវីវ]]វិញ។{{refn|group=ស|name="Jerusalem"}}</small> ==ប្រវត្តិសាស្ត្រ== {{See also|ប្រវត្តិសាស្ត្រមជ្ឈិមបូព៌ា}} ពាក្យ "អាស៊ីខាងលិច" ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាពាក្យសម្គាល់ទីតាំងភូមិសាស្ត្រចាប់ផ្ដើមនៅដើមសតវត្សរ៍ទី១៩ មុនពេលពាក្យ "[[ដើមបូព៌ា]]" បានក្លាយជាពាក្យសម្គាល់ពីភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៃតំបន់អាស៊ីខាងលិច។<ref>e.g. James Rennell, ''A treatise on the comparative geography of western Asia'', 1831.</ref> នៅក្នុងបរិបទនៃប្រវត្តិសាស្រ្តសម័យបុរាណ "អាស៊ីខាងលិច" ច្រើនមានន័យថាផ្នែកនៃទ្វីបអាស៊ីដែលប្រវត្តិវិទូបុរាណដូចជាក្រិក និងរ៉ូមស្គាល់ ខណៈ "អាស៊ីក្នុង" ដូចជា [[ស៊ីតធី]] [[ត្រង់សូស៊ាន]] និង[[ទន្លេឥណ្ឌូ|ឥណ្ឌា]]ច្រើននៅខាងក្រៅនិយមន័យអាស៊ីខាងលិចព្រោះគេមិនទាន់ ឬមិនសូវស្គាល់តំបន់ទាំងនេះ។<ref>James Rennell, ''The Geographical System of Herodotus Examined and Explained'', 1800, [https://archive.org/details/geographicalsys00renn/page/210 p. 210].</ref><ref>Hugh Murray, ''Historical Account of Discoveries and Travels in Asia'' (1820).</ref><ref>Samuel Whelpley, ''A compend of history, from the earliest times'', 1808, [https://books.google.com/books?id=6jkNAAAAYAAJ&pg=RA1-PA9 p. 9] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221120055307/https://books.google.ch/books?id=6jkNAAAAYAAJ&pg=RA1-PA9 |date=20 November 2022 }}.</ref> នៅសតវត្សរ៍ទី២០ ពាក្យ "អាស៊ីខាងលិច" ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ភាគច្រើននៅក្នុងវិស័យបុរាណវិទ្យា និងប្រវត្តិសាស្រ្តបុរាណ សម្រាប់សម្គាល់តំបន់ភូមិសាស្ត្រ "[[អឌ្ឍចន្ទពហុពល]]ដោយមិនរាប់បញ្ចូល[[អេហ្ស៊ីបបុរាណ]]" ក្នុងគោលបំណងប្រៀបធៀបអរិយធម៌ដើមនៃប្រទេសអេហ្ស៊ីប និងអរិយធម៌ផ្សេងៗក្នុងតំបន់នោះ។<ref>e.g. Petrus Van Der Meer, ''The Chronology of Ancient Western Asia and Egypt'', 1955. Karl W. Butzer, ''Physical Conditions in Eastern Europe, Western Asia and Egypt Before the Period of Agricultural and Urban Settlement'', 1965.</ref> ការប្រើប្រាស់ពាក្យនេះនៅក្នុងបរិបទភូមិសាស្ត្រនយោបាយសហសម័យ ឬសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកបច្ចុប្បន្នត្រូវបានលេចឡើងចាប់តាំងពីពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ មកម៉្លេះ។<ref>''The Tobacco Industry of Western Asia'', U.S. Department of Agriculture, Foreign Agricultural Service, 1964.</ref> ==ភូមិសាស្ត្រ== តំបន់នេះមានសមុទ្រធំៗព័ទ្ធជុំវិញចំនួនប្រាំបីរួមមាន៖ [[សមុទ្រក្រហម]] [[សមុទ្រកាសព្យែន]] [[សមុទ្រខ្មៅ]] [[ឈូងសមុទ្រពែរ្ស]] [[សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ]] [[សមុទ្រអ៊ីជាន]] [[ឈូងសមុទ្រអាឌែន]] និង[[សមុទ្រអារ៉ាប់]]។ នៅភាគពាយព្យ និងខាងជើង តំបន់នេះត្រូវបានបំបែកចេញពី[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]]ដោយ[[ច្រកសមុទ្រតួកគី]] និងដីជម្រាលនៃតំបន់[[មហាកូកាស]]។ ចំពោះភាគនិរតីវិញ វាត្រូវបានផ្ដាច់ចេញពីទ្វីបអាហ្រ្វិកដោយ[[ដីសន្ទះស៊ុយអេ]] ខណៈនៅភាគឦសាន និងខាងកើត វាមានព្រំប្រទល់ជាប់តំបន់[[អាស៊ីកណ្តាល]] និង[[អាស៊ីខាងត្បូង]]។ តំបន់នេះផងដែរគឺស្ថិតនៅភាគខាងកើតនៃតំបន់[[អឺរ៉ុបខាងត្បូង]] និងភាគខាងត្បូងនៃតំបន់[[អឺរ៉ុបខាងកើត]]។ វាលលំហ[[ដាឆតឺកាវារ]] និង[[ដាឆតឺលូត]]នៅភាគខាងកើតប្រទេសអ៊ីរ៉ង់អាចចាត់ទុកបានថាជាព្រំដែនធម្មជាតិបំបែកអាស៊ីខាងលិចពីតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង។ ===ភូគព្ភសាស្ត្រ=== ====ផ្លាកតិចតូនិច==== ផ្លាកតិចតូនិចចំនួនបីធំៗត្រូវបានគ្របដណ្ដប់ដោយតំបន់អាស៊ីខាងលិចមានដូចជា៖ [[ផ្លាកអាហ្វ្រិក]] [[ផ្លាកអឺរ៉ាស៊ី|អឺរ៉ាស៊ី]] និង[[ផ្លាកអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]]។ បច្ចុប្បន្ន ផ្លាកអារ៉ាប់បានកំពុងរំកឹលខ្លួនបន្តិចម្តងៗចូលទៅកាន់[[ឧបផ្លាកអាណាតូលី|ផ្លាកអាណាតូលី]] (តួកគី) នៅត្រង់[[សម្រុតអាណាតូលីខាងកើត]]<ref>{{cite web |url=http://eol.jsc.nasa.gov/handbooks/arabianpages/mainframe.htm |title=The Arabian Plate |author=Muehlberger, Bill |publisher=NASA, Johnson Space Center |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070706103125/http://eol.jsc.nasa.gov/handbooks/arabianpages/mainframe.htm |archive-date=6 July 2007 |access-date=25 ឧសភា 2025 |archivedate=6 កក្កដា 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070706103125/http://eol.jsc.nasa.gov/handbooks/arabianpages/mainframe.htm }}</ref> ហើយព្រំដែនរវាង[[ផ្លាកសមុទ្រអ៊ីជាន|ផ្លាកអ៊ីជាន]] និងអាណាតូលីនៅភាគខាងកើតប្រទេសតួកគីក៏មានលំនាំរញ្ជួយជាសកម្មផងដែរ។<ref name="beaumont-pg22">Beaumont (1988), p. 22</ref> ====ធនធានទឹក==== អាស៊ីខាងលិចមានប្រភពទឹកក្រោមដីជាច្រើននៅខ្ចាត់ខ្ចាយជុំវិញតំបន់នេះ។ នៅប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតមានវត្តមានប្រភពទឹកក្រោមដីធំៗចំនួនពីរដែលបន្សល់ពីយុគ[[ប៉ាឡេអូសូអិច]] និង[[ត្រ័យិក]]នៅក្រោមជួរភ្នំ[[ធូវ៉ែគ]] និងតំបន់ប៉ែកខាងលិចពីសមុទ្រក្រហម។<ref name="beaumont-86">Beaumont (1988), p. 86</ref> ប្រភពទឺកក្រោមដីសល់ពីយុគ[[ក្រេតាសេ]] និង[[ឱសាកន្យ]]គឺមានទីតាំងស្ថិតនៅខាងក្រោមផ្ទៃភាគកណ្តាល និងភាគខាងកើតនៃប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ដែលមានផ្ទុកទាំងទឹកសាប និងប្រៃ។<ref name="beaumont-86"/> ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តទឹកជន់ ឬគន្លង ក៏ដូចជាប្រព័ន្ធប្រោះទឹកត្រូវបានគេប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយសម្រាប់វិស័យកសិកម្មនៅទូទាំងអាស៊ីខាងលិចដែលគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីជិត ៩០,០០០ គម^២។<ref>{{Cite web|url=http://www.fao.org/land-water/en/|title=Land & Water|website=Food and Agriculture Organization of the United Nations}}</ref> [[ទន្លេធីក្រឺ]] និង[[អឺហ្វ្រាត់]]គឺជាទន្លេពីរដ៏សំខាន់ដែលបានចាក់ឫសចូលអាស៊ីខាងលិចផងដែរ។ ===អាកាសធាតុ=== [[File:Cedars in Lebanon.jpg|right|thumb|upright=1.1|ដើមស៊ីដាក្នុងប្រទេសលីបង់កំឡុងសិសិររដូវ]] អាស៊ីខាងលិចជាចម្បងមានលក្ខណៈស្ងួតហួតហែង ហើយងាយប្រឈមនឹងគ្រោះរាំងស្ងួត ប៉ុន្តែតំបន់នេះក៏មានវត្តមានព្រៃឈើ និងដីជ្រលងជីជាតិនៅតាមផ្នែកខ្លះផងដែរ។ អាស៊ីខាងលិចនេះផងដែរក៏មាន វាលស្មោង​​ [[វាលលំហ]] និងតំបន់[[ភ្នំ]]ជាច្រើនកន្លែង។ កង្វះទឹកប្រើប្រាស់គឺជាបញ្ហាមួយនៅក្នុងទីតាំងមួយចំនួននៃអាស៊ីខាងលិច ដោយកំណើនចំនួនប្រជាជនបានទាមទារតម្រូវការទឹកប្រើប្រាស់បន្ថែម ខណៈដែលការរីកសាយនៃជាតិអំបិល និងការបំពុលទឹកបានកំពុងគំរាមកំហែងដល់ប្រព័ន្ធផ្គត់ផ្គង់ទឹកនៅក្នុងតំបន់នេះ។<ref name="ipcc-1997">{{cite web|url=http://www.grida.no/publications/other/ipcc_sr/?src=/climate/ipcc/regional/index.htm|title=Chapter 7: Middle East and Arid Asia|work=IPCC Special Report on The Regional Impacts of Climate Change: An Assessment of Vulnerability|publisher=United Nations Environment Programme (UNEP), Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)|year=2001|access-date=26 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303201222/http://www.grida.no/publications/other/ipcc_sr/?src=%2Fclimate%2Fipcc%2Fregional%2Findex.htm|archive-date=3 March 2016|url-status=dead|archivedate=3 មីនា 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303201222/http://www.grida.no/publications/other/ipcc_sr/?src=%2Fclimate%2Fipcc%2Fregional%2Findex.htm}}</ref> ==សេដ្ឋកិច្ច== {{Main|សេដ្ឋកិច្ចមជ្ឈិមបូព៌ា}} សេដ្ឋកិច្ចនៅតាមប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងលិចនេះគឺមានភាពចម្រុះ និងកម្រិតខុសៗគ្នា។ តួកគីជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេនៅក្នុងតំបន់ នាំមុខប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងអ៊ីរ៉ង់ជាដើម។ រ៉ែប្រេងកាតគឺជាឧស្សាហកម្មដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៅក្នុងតំបន់ ដោយជាងពាក់កណ្តាលនៃធនធានប្រេងទាំងអស់នៅលើពិភពលោកគឺស្ថិតក្នុងតំបន់នេះ និងព្រមទាំងប្រមាណ ៤០ ភាគរយនៃឧស្ម័នធម្មជាតិផងដែរ។ ==ប្រជាសាស្ត្រ== {{Further|ប្រជាសាស្ត្រមជ្ឈិមបូព៌ា}} ចំនួនប្រជាជននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងលិចត្រូវបានប៉ាន់ស្មានថាមានចំនួន ២៧២ លាននាក់នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ និងត្រូវបានម៉ាឌីសុនព្យាករណ៍ថានឹងស្ទុះឡើងដល់ ៣៧០ លាននាក់នៅក្នុងឆ្នាំ២០៣០ (ព្យាករណ៍កាលពីឆ្នាំ២០០៧ និងមិនបានរាប់បញ្ចូលតំបន់កូកាស និងប្រទេសស៊ីបឡើយ)។ ការព្យាករណ៍នេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអាងលើអត្រាកំណើនប្រជាជនប្រចាំឆ្នាំ ១.៤% (កើនឡើងទ្វេដងក្នុងរយៈពេល ៥០ ឆ្នាំ) ដែលជាអត្រាលើសពីមធ្យមភាគពិភពលោក ០.៩% (ស្មើនឹងកំណើនទ្វេដងក្នុង ៧៥ ឆ្នាំ)។ ចំនួនប្រជាជននៅអាស៊ីខាងលិចត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានចំនួនស្មើនឹង ៤% នៃចំនួនប្រជាជនសរុបនៅលើពិភពលោកដោយកើនឡើងពីចំនួនប្រមាណ ៣៩ លាននាក់នៅដើមសតវត្សរ៍ទី២០ ឬប្រហែល ២% នៃចំនួនប្រជាជនពិភពលោកនៅពេលនោះ។<ref>Data for "15 West Asian countries", from Maddison (2003, 2007).Angus Maddison, 2003, ''[[iarchive:worldeconomyhist0000madd|The World Economy: Historical Statistics]]'', Vol. 2, OECD, Paris, {{ISBN|92-64-10412-7}}. ''Statistical Appendix'' (2007, ggdc.net) "The historical data were originally developed in three books: Monitoring the World Economy 1820–1992, OECD, Paris 1995; The World Economy: A Millennial Perspective, OECD Development Centre, Paris 2001; The World Economy: Historical Statistics, OECD Development Centre, Paris 2003. All these contain detailed source notes." Estimates for 2008 by country (in millions): Turkey (71.9), Iran (70.2), Iraq (28.2), Saudi Arabia (28.1), Yemen (23.0), Syria (19.7), Israel (6.5), Jordan (6.2), Palestine (4.1), Lebanon (4.0), Oman (3.3), United Arab Emirates (2.7), Kuwait (2.6), Qatar (0.9), Bahrain (0.7). </ref> ប្រទេសដែលមានចំនួនប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅក្នុងតំបន់គឺប្រទេស[[តួកគី]]​ និង[[អ៊ីរ៉ង់]]ដោយប្រទេសទាំងពីរនេះមានប្រជាជនប្រមាណ ៧៩ លាននាក់ ហើយជាបន្ទាប់គឺ[[អ៊ីរ៉ាក់]] និង[[អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត]]ដែលមានចំនួនប្រមាណ ៣៣ លាននាក់​ និងប្រទេស[[យេម៉ែន]]ជាមួយប្រជាជនចំនួន ២៩ លាននាក់។ បើតាមចំនួនតួលេខ តំបន់អាស៊ីខាងលិចមានប្រជាជនរស់នៅភាគច្រើនជា[[ជនជាតិអារ៉ាប់]] [[ជនជាតិពែរ្ស|ពែរ្ស]] និង[[ជនជាតិតួកគី|តួកគី]] ហើយភាសារបស់ពួកគេក៏ជាភាសានិយមប្រើប្រាស់ជាងគេបំផុតនៅក្នុងតំបន់ផងដែរ ខណៈភាសាគេនិយមបន្ទាប់មានដូចជា [[ភាសាឃឺដ]] [[ភាសាអាស៊ែបៃសង់|អាស៊ែបៃសង់]] [[ភាសាហេប្រឺ|ហេប្រឺ]] [[ភាសាអេមេនី|អាមេនី]] និង[[ភាសានវអារ៉ាម|នវអារ៉ាម]]ជាដើម។ ការនិយមប្រើប្រាស់ភាសាអារ៉ាប់ និងតួកគីនៅក្នុងតំបន់នេះគឺបណ្ដាលមកពីសកម្មភាពត្រួតត្រា និងឈ្លានពានពីចក្រភពអារ៉ាប់និងតួកគីពីសម័យបុរាណចាប់ផ្ដើមពីសតវត្សរ៍ទី៧ ដែលនាំឱ្យអតីត[[ភាសាអារ៉ាម]]នៅ[[តំបន់ស៊ីរី|ស៊ីរី]] និង[[ភាសាក្រិក]]នៅអាណាតូលីបានបាត់បង់ឥទ្ធិពល និងធ្លាក់ចុះខ្សោយចាប់តាំងពីពេលនោះមក។ ថ្វីបើ[[ភាសាហេប្រឺ]]បានទទួលប្រជាប្រិយភាពចាប់តាំងពីពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី២០ នៅលើទឹកដីអ៊ីស្រាអែលមែន ប៉ុ​ន្តែភាសាដើមក្នុងរដ្ឋមួយនេះគឺ[[ភាសានវអារ៉ាម]] និងភាសាក្រិកនូវតែមានអ្នកនិយាយប្រើប្រាស់វាដដែរគ្រាន់តែស្ថិតក្នុងកម្រិតភាគតិច។ ជនជាតិភាគតិចធំៗនៅក្នុងតំបន់នេះរួមមាន៖ [[ជនជាតិអារ៉ាម|អារ៉ាម]] [[ជនជាតិអាស៊ីរី|អាស៊ីរី]]{{sfn|Laing-Marshall|2005|p=149–150}} [[ឌ្រូស]]<ref>{{cite book|title=Middle East Patterns: Places, People, and Politics| first=Colbert|last= C. Held|year= 2008| isbn= 9780429962004| page =109|publisher=Routledge}}</ref> [[ជនជាតិជ្វីហ្វ|ជ្វីហ្វ]] [[ជនជាតិឡូរី|ឡូរី]] [[ជនជាតិម៉ង់ដា|ម៉ង់ដា]] [[ជនជាតិម៉ារ៉ូនីត|ម៉ារ៉ូនីត]] [[ជនជាតិសាបាក់|សាបាក់]] និង[[យ៉េហ្ស៊ីឌី]]ជាដើម។ល។ ===សាសនា=== {{Pie chart | thumb = right | caption = សាសនានៅក្នុងអាស៊ីខាងលិច (២០២០)<ref>{{Cite web|url=https://www.pewforum.org/2015/04/02/religious-projection-table/2020/percent/all/|title=Religious Composition by Country, 2010–2050|website=www.pewforum.org|date=2 April 2015|access-date=18 October 2020|archive-date=21 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191221014350/https://www.pewforum.org/2015/04/02/religious-projection-table/2020/percent/all/|url-status=dead|archivedate=21 ធ្នូ 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191221014350/https://www.pewforum.org/2015/04/02/religious-projection-table/2020/percent/all/}}</ref> | label1 = [[ឥស្លាមសាសនា]] | value1 = 92.59 | color1 = Green | label2 = [[គ្រិស្តសាសនា]] | value2 = 3.87 | color2 = DodgerBlue | label3 = [[យូដាសាសនា]] | value3 = 2.02 | color3 = DarkBlue | label4 = គ្មានជំនឿសាសនា | value4 = 1.16 | color4 = Grey | label5 = [[ហិណ្ឌូសាសនា]] | value5 = 0.32 | color5 = Darkorange | label6 = សាសនាផ្សេងៗទៀត | value6 = 0.25 | color6 = Chartreuse | label7 = [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] | value7 = 0.15 | color7 = Gold | label8 = [[សាសនាប្រជាប្រិយ]] | value8 = 0.06 | color8 = Red }} សាសនាធំៗចំនួនបួន (មានដូចជាសាសនាធំបំផុតចំនួនពីរលើពិភពលោកគឺ [[គ្រិស្តសាសនា​ និងឥស្លាមសាសនា]] បូករួមទាំង[[យូដាសាសនា]] និង[[ឌ្រូស|ជំនឿឌ្រូស]]) គឺសុទ្ធតែមានប្រភពចេញពីតំបន់អាស៊ីខាងលិចនេះ។<ref>{{cite encyclopedia|title=Middle East (region, Asia)|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/381192/Middle-East|encyclopedia=Britannica|access-date=6 June 2025}}</ref><ref>{{cite book|title=An Introduction to Middle East Politics: Continuity, Change, Conflict and Co-operation|first=Benjamin |last=MacQueen|year= 2013| isbn=9781446289761| page =5|publisher=SAGE}}</ref><ref>{{cite book|title=The Modern World: Civilizations of Africa, Civilizations of Europe, Civilizations of the Americas, Civilizations of the Middle East and Southwest Asia, Civilizations of Asia and the Pacific| first=Sarolta |last=Takacs|year= 2015| isbn= 9781317455721| page =552|publisher=Routledge|quote=}}</ref> បច្ចុប្បន្ន​​ ឥស្លាមសាសនាគឺជាសាសនាធំបំផុតនៅក្នុងតំបន់ ខណៈសាសនាដទៃដែលមានប្រភពចេញពីនេះដូចជាគ្រិស្តសាសនា<ref>{{cite book|title=The Rowman & Littlefield Handbook of Christianity in the Middle East|first=Philip |last=Jenkins|year= 2020| isbn=9781538124185| page =XLVIII|publisher=Rowman & Littlefield}}</ref> និងយូដាសាសនាជាដើមនៅតែបន្តមានចំនួនអ្នកគោរពប្រតិបត្តិច្រើនគួរសម។ នៅក្នុងប្រទេស[[ចចជី]] និង[[អាមេនី]] [[អូស្សូដក់បូព៌ា]]គឺជាសាសនាដែលប្រជាជននៃរដ្ឋទាំងពីរគោរពប្រតិបត្តិច្រើនបំផុត។<ref name="Global Christianity" /> អូស្សូដក់បូព៌ាក៏ត្រូវជាសាសនាដ៏ធំមួយនៅក្នុងប្រទេសស៊ីបផងដែរ។ សព្វថ្ងៃ សហគមន៍បុរាណនៃ[[គ្រិស្តសាសនាបូព៌ា|គ្រិស្តសាសនិកបូព៌ា]]នៅតែមានវត្តមាននៅក្នុងតំបន់ (ដូចជា [[ជនជាតិអាស៊ីរី|អាស៊ីរី]] [[គ្រិស្តសាសនានៅមជ្ឈិមបូព៌ា|គ្រិស្តសាសនិកមជ្ឈិមបូព៌ា]] និង[[គ្រិស្តសាសនិកអារ៉ាប់]]ជាដើម) ពិសេសនៅក្នុងប្រទេស[[តួកគី]]<ref>{{cite web|title=Christianity in Turkey|url=http://www.allaboutturkey.com/hristiyan.htm|access-date=6 June 2025}}</ref><ref name="Global Christianity" /> [[ប៉ាឡេស្ទីន]] [[លីបង់]]<ref name="Global Christianity">{{cite web|url=https://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2011/12/Christianity-fullreport-web.pdf|title=Global Christianity – A Report on the Size and Distribution of the World's Christian Population|publisher=Pew Research Center}}</ref> [[ហ្សកដានី]]<ref name="Global Christianity" /> [[អ៊ីរ៉ង់]]<ref name="Farsinet">{{Cite web|last=Price|first=Massoume|date=December 2002|title=History of Christians and Christianity in Iran|url=http://www.farsinet.com/iranbibl/christians_in_iran_history.html|access-date=6 June 2025|work=Christianity in Iran|publisher=FarsiNet Inc.|archivedate=25 ធ្នូ 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225125906/http://www.farsinet.com/404.html|url-status=dead}}</ref> [[អ៊ីរ៉ាក់]]<ref name="Global Christianity" /> [[ស៊ីរី]]<ref name="Global Christianity" /> [[អាស៊ែបៃសង់]] និង[[អ៊ីស្រាអែល]]។<ref name="Global Christianity" /> [[យូដាសាសនា]]គឺជាសាសនាធំបំផុតនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ខណៈសហគមន៍ជ្វីហ្វតូចៗមានវត្តមានរាយប៉ាយនៅជុំវិញតំបន់មួយនេះដូចជានៅក្នុងប្រទេសតួកគី (១៤,៣០០),<ref>{{cite web |url=https://www.jpr.org.uk/countries/how-many-jews-in-turkey |title= How many Jews live in Turkey?|author=<!--Not stated--> |date= 10 May 2022|website= |publisher= Institute for Jewish Policy Research|access-date=6 June 2025|quote=}} </ref> អាស៊ែបៃសង់ (៩,១០០)<ref name="mashke2">{{cite web |url=http://pop-stat.mashke.org/azerbaijan-ethnic2009.htm |title=Ethnic composition of Azerbaijan 2009 |publisher=Pop-stat.mashke.org |date=7 April 1971 |access-date=6 June 2025 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120207161726/http://pop-stat.mashke.org/azerbaijan-ethnic2009.htm |archive-date=7 February 2012}}</ref> និង[[អ៊ីរ៉ង់]] (៨,៧៥៦)។<ref>{{cite news |url=http://www.timesofisrael.com/jewish-woman-brutally-murdered-in-iran-over-property-dispute/#ixzz3Ac6duaqw |title=Jewish woman brutally murdered in Iran over property dispute |newspaper=The Times of Israel |date=28 November 2012 |access-date= 6 June 2025 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819102713/http://www.timesofisrael.com/jewish-woman-brutally-murdered-in-iran-over-property-dispute/#ixzz3Ac6duaqw |archive-date=19 August 2014}} See</ref> ចំពោះជំនឿឌ្រូសវិញ​ វាគឺជាសាសនាឯកទិទេពដែលផ្អែកលើការបង្រៀនទូន្មានរបស់តួរអង្គដូចជា [[ហាំសា អ៊ីប៊ីន-អាលី|ហាំសា អ៊ីប៊ីន-អាលី អ៊ីប៊ីន-អាម៉ាដ]] និង[[អាល់-ហាឃីម ប៊ី-អាមារ អាឡោះ]] និងទស្សនវិទូក្រិកដូចជា [[ផ្លាតូ]] និង[[អារីសស្ដូថូល]]។ ចំនួនអ្នកកាន់ជំនឿឌ្រូសនៅជុំវិញពិភពលោកមានប្រមាណមួយលាននាក់​ដោយ ៤០% ទៅ ៥០%​ កំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី, ៣៥% ទៅ ៤០% កំពុងរស់នៅលីបង់ និងប្រមាណតិចជាង ១០% មានវត្តមានក្នុងប្រទេសអ៊ីស្រាអែល។<ref>{{cite book|title=Middle East Patterns: Places, People, and Politics| first=Colbert|last=C. Held|year= 2008| isbn= 9780429962004| page =109|publisher=Routledge}}</ref> ក្រៅពីសាសនាធំៗខាងលើ អាស៊ីខាងលិចក៏មានវត្តមានសាសនាតូចៗជាច្រើនដែរដូចជា៖ [[ជំនឿបាហៃ]] [[យ៉ាសង់នី]] [[យ៉េហ្ស៊ីឌី]]<ref name="Fuccaro" >{{cite book |first1=Nelida |last1=Fuccaro |title=The Other Kurds: Yazidis in Colonial Iraq |date=1999 |publisher=I. B. Tauris |location=London & New York |isbn=1860641709 |page=9}}</ref> [[ហ្សូរូអាសទ្រីសសាសនា]] [[ម៉ង់ដាសាសនា]] និង[[សាបាក់សាសនា]]។ == មើលផងដែរ== * [[មជ្ឈិមបូព៌ា]] * [[បញ្ជីរាយតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅអាស៊ីខាងលិច]] * [[កីឡាអាស៊ីខាងលិច]] ==ឯកសារយោង== ===កំណត់សម្គាល់=== {{Reflist|group=ស}} ===អាគតដ្ឋាន=== {{reflist}} ===ប្រភព=== * {{Cite book|last=Laing-Marshall|first=Andrea|chapter=Assyrians|title=Encyclopedia of the World's Minorities|year=2005|volume=1|location=New York-London|publisher=Routledge|pages=149–150|isbn=978-1-135-19388-1|chapter-url=https://books.google.com/books?id=yXYKAgAAQBAJ&pg=PA149}} ==អានបន្ថែម== {{Sister project links|voy=Western Asia}} {{ប្រទេសនៅទ្វីបអាស៊ី}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អាស៊ីខាងលិច]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អាស៊ី]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:តំបន់នៃទ្វីបអាស៊ី]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ភូមិសាស្ត្រអាស៊ីខាងលិច]] mriwx6480lc708jk0dd38zbg50ohtwb 0 6662 323494 317749 2025-07-09T13:56:07Z ឡឹក ពឿត 46779 សូមថ្លែងអំណរគុណ ខ្ញុំចង់ចេះ ធម៌មួយនេះ ក៏បានទទួលតាមរយៈ ភីគីវិឌា ។ មិនទាន់ចេះអស់ផង ក៏ស្រាប់តែពេលចូលទៅ ផ្ទៀងនឹង ខ្លឹមសារក្នុងគម្ពីរ ហើយបានឃើញថា មានអក្ខរាវិរុទ្ធ ខ្លះ ចង់ជម្រាប់ជូន ម្ចាស់ តែបានឃើញ លក្ខខណ្ឌ អាចជួយកែតម្រូវបាន ក៏ធ្វើ ។ ខ្ញុំបានកែពាក្យ (យន្ត សន្តំបទ្ទំ ..ទៅជា យន្តំសន្តំបទ្ទំ ..ពាក្យ កុលេស្វននុគិទ្ធោ ទៅជា កុលេសុននុគិទ្ធោ ,ពាក្យ នច ខុទ្ទមាចរេកិញ្ចិ ទៅជា នច ខុទ្ទំមាចរេកិញ្ចិ..) 323494 wikitext text/x-wiki ===<span style="font-family: Khmer OS Muol Pali; font-size: 100%; Color: Blacke;">មេត្តសុត្តំ</span>=== (១) ករណីយមត្ថកុសលេន, យន្តំសន្តំ បទំ អភិសមេច្ច;<br /> សក្កោ ឧជូ ច សុហុជូ ច, សុវចោ ចស្ស មុទុ អនតិមានី ។<br /> (២) សន្តុស្សកោ ច សុភរោ ច, អប្បកិច្ចោ ច សល្លហុកវុត្តិ;<br /> សន្តិន្ទ្រិយោ ច និបកោ ច, អប្បគព្ភោ កុលេសុននុគិទ្ធោ ។<br /> (៣) ន ច ខុទ្ទមាចរេ កិញ្ចិ, យេន វិញ្ញូ បរេ ឧបវទេយ្យុំ;<br /> សុខិនោ វា ខេមិនោ ហោន្តុ, សព្ពេ សត្តា ភវន្តុ សុខិតត្តា ។<br /> (៤) យេ កេចិ បាណភូតត្ថិ, តសា វា ថាវរា វា អនវសេសា;<br /> ទីឃា វា យេ មហន្តា វា, មជ្ឈិមា រស្សកា អណុកថូលា ។<br /> (៥) ទិដ្ឋា វា យេ ច អទិដ្ឋា , យេ ច ទូរេ វសន្តិ អវិទូរេ;<br /> ភូតា វា សម្ភវេសី វា , សព្ពេសត្តា ភវន្តុ សុខិតត្តា ។<br /> (៦) ន បរោ បរំ និកុព្ពេថ, នាតិមញ្ញេថ កត្ថចិ នំ កញ្ចិ ;<br /> ព្យារោសនា បដិឃសញ្ញា, នាញ្ញមញ្ញស្ស ទុក្ខមិច្ឆេយ្យ. ។<br /> (៧) មាតា យថា និយំ បុត្តំ អាយុសា ឯកបុត្តមនុរក្ខេ;<br /> ឯវម្បិ សព្ពភូតេសុ, មានសម្ភាវយេ អបរិមាណំ ។<br /> (៨) មេត្តញ្ច សព្ពលោកស្មិ, មានសំ ភាវយេ អបរិមាណំ;<br /> ឧទ្ធំ អធោ ច តិរិយញ្ច, អសម្ពាធំ អវេរមសបត្តំ ។<br /> (៩) តិដ្ឋំ ចរំ និសិន្នោ វ, សយានោ យាវតាស្ស វិតមិទ្ធោ ;<br /> ឯតំ សតិំ អធិដ្ឋេយ្យ, ព្រហ្មមេតំ វិហារមិធមាហុ ។<br /> (១០) ទិដ្ឋិញ្ច អនុបគ្គម្ម, សីលវា ទស្សនេន សម្បន្នោ;<br /> កាមេសុ វិនយ គេធំ, ន ហិ ជាតុគ្គព្ភសេយ្យ បុន រេតីតិ។ === ប្រែជាភាសាខ្មែរ === : :[១០] កិច្ចណា (ដែលព្រះអរិយៈ) បានត្រាស់ដឹង​នូវបទ​ដ៏ស្ងប់រម្ងាប់ គឺព្រះនិព្វាន (បានធ្វើ​ហើយ) កិច្ចនោះ កុលបុត្រ​អ្នកឈ្លាស​ក្នុងប្រយោជន៍​គួរធ្វើ (កុលបុត្រ​នោះ) ជាអ្នក​អាចហ៊ាន​ផង ត្រង់ដោយ​កាយនិងវាចា​ផង ត្រង់ល្អ​ដោយចិត្តផង គេប្រដៅ​ងាយផង : :មាន​សុភាព​ទន់ភ្លន់ផង មិនមាន​មានះដ៏ក្រៃលែង​ផង សន្តោសផង គេចិញ្ចឹម​ងាយផង​ មានកិច្ច​ធុរៈតិចផង ប្រព្រឹត្ត​ស្រាលព្រម (មាន​បរិក្ខារតិច) ផង មានឥន្ទ្រិយ​ស្រគត់ស្រគំ​ផង មានប្រាជ្ញា​ចាស់ផង មិនឃ្នើស​ឃ្នងផង មិនជាប់​ជំពាក់​ក្នុងត្រកូល​ទាំងឡាយ​ផង : :វិញ្ញូជន​ទាំងឡាយ គួរតិះដៀល​ជនទាំង​ឡាយដទៃ ដោយ​កម្មណា មិនគួរ​ប្រព្រឹត្ត​ធ្វើ​នូវ​កម្ម​នោះ ដែលជា​កម្មលាមក សូម្បី​តិចតួច ។ (ហើយគួរ​ផ្សាយមេត្តា​ចិត្ត ចំពោះ​ពពួក​សត្វថា) សត្វ​ទាំងឡាយ​ទាំងពួង សូមឲ្យ​មានសេចក្តី​សុខ ឲ្យមាន​សេចក្តីក្សេម ​ឲ្យមាន​ខ្លួនដល់​នូវសេចក្តី​សុខចុះ ។ : :សត្វមាន​ជីវិត​ទាំងឡាយ​ណាមួយ ឥតមាន​សេសសល់ ទោះ​សត្វមាន​សេចក្តី​​​តក់ស្លុត គឺនៅ​មាន​តណ្ហាក្តី មាំមួនគឺឥតមាន​តណ្ហាក្តី សត្វទាំងឡាយ​ណា មានកាយ​វែងក្តី ធំក្តី មានកាយ​យ៉ាងកណ្តាល​ក្តី ខ្លីក្តី មានកាយ​ស្គម ឬ​ធាត់ក្តី សត្វទាំង​ឡាយណា ដែលយើង​ឃើញហើយ​ក្តី មិនឃើញ​ហើយក្តី សត្វទាំង​ឡាយណា នៅក្នុង​ទីឆ្ងាយក្តី​ក្នុង​ទីជិតក្តី ដែលកើត​រួចមក​ហើយក្តី ដែលកំពុង​ស្វែងរក​ទីកើតក្តី​សត្វ​ទាំងអស់​(នោះ) ចូរមាន​ខ្លួនជា​សុខ​ចុះ។ : :សត្វដទៃ​មិនគួរ​កំហែង​បៀតបៀន​នូវសត្វ​ដទៃ​ឡើយ មិនគួរ​មើលងាយ​គេតិចតួច​ក្នុងទីណា​មួយឡើយ មិនគួរ​ប្រាថ្នានូវ​សេចក្តីទុក្ខ ដល់គ្នា​នឹងគ្នា ព្រោះសេចក្តី​ក្រេវក្រោធ និង​សេចក្តី​ចង្អៀតចង្អល់ ក្នុង​ចិត្តឡើយ។ : :មាតា​ថ្នមរក្សា​បុត្រដែល​កើតអំពី​ខ្លួន ជាកូន​តែមួយ​ដោយអាយុ (ស្មើដោយ​ជីវិត) យ៉ាង​ណាមិញ បុគ្គល​គួរចម្រើន​មេត្តាចិត្ត មិនមាន​ប្រមាណ ចំពោះសត្វ​ទាំងឡាយ​ទាំងពួង យ៉ាង​នោះឯង។ : :បុគ្គលគួរ​ចម្រើន​មេត្តាចិត្ត មិនមាន​ប្រមាណ ជាធម៌​មិនចង្អៀត មិនមាន​ពៀរ មិនមាន​សត្រូវ ទៅក្នុង​លោក​ទាំងអស់ គឺក្នុងទី​ខាងលើផង ខាង​ក្រោមផង ខាងទទឹង គឺត្រង់​​កណ្តាលផង។ : :(បុគ្គលអ្នក​ចម្រើន​មេត្តាចិត្ត​នោះ) ទោះឈរក្តី ដើរក្តី អង្គុយក្តី ដេកក្តី ជាអ្នក​មានសេចក្តី​ងោកងក់​ទៅប្រាសហើយ គឺជាអ្នក​មិនដេកលក់​អស់កាល​ត្រឹមណា គួរតម្កល់​នូវសតិនោះ អស់កាល​ត្រឹមនោះ ។​ បណ្ឌិត​ទាំងឡាយ ពោលនូវ​កិរិយានុ៎ះ​​ថា ជា​ព្រហ្មវិហារ​ក្នុង​សាសនា​នេះ ។ : :(បុគ្គល​ដែលមាន​មេត្តាព្រហ្មវិហារ) មិនងប់​នឹងទិដ្ឋិ ​ជាអ្នក​មានសីល ប្រកប​ដោយ​ទស្សនសម្បត្តិ គឺ​សោតាបត្តិមគ្គ​​ (តទៅទៀត) បន្ទោបង់​នូវ​សេចក្តី​ជាប់ជំពាក់​ក្នុងកាម​ទាំងឡាយ​ហើយ​ រមែង​មិនមក​កាន់​គព្ភសេយ្យា​ទៀត​ឡើយ ។ : === ឯកសារយោង === :[[ព្រះត្រៃបិដក]] > [[សុត្តន្តបិដក]] > [[ខុទ្ទកនិកាយ]] > [[ខុទ្ទកបាឋ]] > ករណីមេត្តសូត្រ (សៀវភៅ[[ភាគ៥២]] ទំព័រទី ១៨ ដល់ទំព័រទី ២០) :พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๕ > พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗ > ขุททกนิกาย > ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต > [https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=25&A=237&Z=267 กรณียเมตตสูตร] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221016051053/https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=25&A=237&Z=267 |date=2022-10-16 }} :[https://www.accesstoinsight.org/tipitaka/kn/snp/snp.1.08.amar.html Karaniya Metta Sutta]: The Buddha's Words on Loving-Kindness (Sn 1.8) : : ::::::::::::::::::[[Category:ព្រះពុទ្ធសាសនា]] gz5iskxu1hru5b8fho3tb7lwn99n8uu 323495 323494 2025-07-09T14:00:42Z ឡឹក ពឿត 46779 323495 wikitext text/x-wiki ===<span style="font-family: Khmer OS Muol Pali; font-size: 100%; Color: Blacke;">មេត្តសុត្តំ</span>=== (១) ករណីយមត្ថកុសលេន, យន្តំសន្តំ បទំ អភិសមេច្ច;<br /> សក្កោ ឧជូ ច សុហុជូ ច, សុវចោ ចស្ស មុទុ អនតិមានី ។<br /> (២) សន្តុស្សកោ ច សុភរោ ច, អប្បកិច្ចោ ច សល្លហុកវុត្តិ;<br /> សន្តិន្ទ្រិយោ ច និបកោ ច, អប្បគព្ភោ កុលេសុននុគិទ្ធោ ។<br /> (៣) ន ច ខុទ្ទំមាចរេ កិញ្ចិ, យេន វិញ្ញូ បរេ ឧបវទេយ្យុំ;<br /> សុខិនោ វា ខេមិនោ ហោន្តុ, សព្ពេ សត្តា ភវន្តុ សុខិតត្តា ។<br /> (៤) យេ កេចិ បាណភូតត្ថិ, តសា វា ថាវរា វា អនវសេសា;<br /> ទីឃា វា យេ មហន្តា វា, មជ្ឈិមា រស្សកា អណុកថូលា ។<br /> (៥) ទិដ្ឋា វា យេ ច អទិដ្ឋា , យេ ច ទូរេ វសន្តិ អវិទូរេ;<br /> ភូតា វា សម្ភវេសី វា , សព្ពេសត្តា ភវន្តុ សុខិតត្តា ។<br /> (៦) ន បរោ បរំ និកុព្ពេថ, នាតិមញ្ញេថ កត្ថចិ នំ កញ្ចិ ;<br /> ព្យារោសនា បដិឃសញ្ញា, នាញ្ញមញ្ញស្ស ទុក្ខមិច្ឆេយ្យ. ។<br /> (៧) មាតា យថា និយំ បុត្តំ អាយុសា ឯកបុត្តមនុរក្ខេ;<br /> ឯវម្បិ សព្ពភូតេសុ, មានសម្ភាវយេ អបរិមាណំ ។<br /> (៨) មេត្តញ្ច សព្ពលោកស្មិ, មានសំ ភាវយេ អបរិមាណំ;<br /> ឧទ្ធំ អធោ ច តិរិយញ្ច, អសម្ពាធំ អវេរមសបត្តំ ។<br /> (៩) តិដ្ឋំ ចរំ និសិន្នោ វ, សយានោ យាវតាស្ស វិតមិទ្ធោ ;<br /> ឯតំ សតិំ អធិដ្ឋេយ្យ, ព្រហ្មមេតំ វិហារមិធមាហុ ។<br /> (១០) ទិដ្ឋិញ្ច អនុបគ្គម្ម, សីលវា ទស្សនេន សម្បន្នោ;<br /> កាមេសុ វិនយ គេធំ, ន ហិ ជាតុគ្គព្ភសេយ្យ បុន រេតីតិ។ === ប្រែជាភាសាខ្មែរ === : :[១០] កិច្ចណា (ដែលព្រះអរិយៈ) បានត្រាស់ដឹង​នូវបទ​ដ៏ស្ងប់រម្ងាប់ គឺព្រះនិព្វាន (បានធ្វើ​ហើយ) កិច្ចនោះ កុលបុត្រ​អ្នកឈ្លាស​ក្នុងប្រយោជន៍​គួរធ្វើ (កុលបុត្រ​នោះ) ជាអ្នក​អាចហ៊ាន​ផង ត្រង់ដោយ​កាយនិងវាចា​ផង ត្រង់ល្អ​ដោយចិត្តផង គេប្រដៅ​ងាយផង : :មាន​សុភាព​ទន់ភ្លន់ផង មិនមាន​មានះដ៏ក្រៃលែង​ផង សន្តោសផង គេចិញ្ចឹម​ងាយផង​ មានកិច្ច​ធុរៈតិចផង ប្រព្រឹត្ត​ស្រាលព្រម (មាន​បរិក្ខារតិច) ផង មានឥន្ទ្រិយ​ស្រគត់ស្រគំ​ផង មានប្រាជ្ញា​ចាស់ផង មិនឃ្នើស​ឃ្នងផង មិនជាប់​ជំពាក់​ក្នុងត្រកូល​ទាំងឡាយ​ផង : :វិញ្ញូជន​ទាំងឡាយ គួរតិះដៀល​ជនទាំង​ឡាយដទៃ ដោយ​កម្មណា មិនគួរ​ប្រព្រឹត្ត​ធ្វើ​នូវ​កម្ម​នោះ ដែលជា​កម្មលាមក សូម្បី​តិចតួច ។ (ហើយគួរ​ផ្សាយមេត្តា​ចិត្ត ចំពោះ​ពពួក​សត្វថា) សត្វ​ទាំងឡាយ​ទាំងពួង សូមឲ្យ​មានសេចក្តី​សុខ ឲ្យមាន​សេចក្តីក្សេម ​ឲ្យមាន​ខ្លួនដល់​នូវសេចក្តី​សុខចុះ ។ : :សត្វមាន​ជីវិត​ទាំងឡាយ​ណាមួយ ឥតមាន​សេសសល់ ទោះ​សត្វមាន​សេចក្តី​​​តក់ស្លុត គឺនៅ​មាន​តណ្ហាក្តី មាំមួនគឺឥតមាន​តណ្ហាក្តី សត្វទាំងឡាយ​ណា មានកាយ​វែងក្តី ធំក្តី មានកាយ​យ៉ាងកណ្តាល​ក្តី ខ្លីក្តី មានកាយ​ស្គម ឬ​ធាត់ក្តី សត្វទាំង​ឡាយណា ដែលយើង​ឃើញហើយ​ក្តី មិនឃើញ​ហើយក្តី សត្វទាំង​ឡាយណា នៅក្នុង​ទីឆ្ងាយក្តី​ក្នុង​ទីជិតក្តី ដែលកើត​រួចមក​ហើយក្តី ដែលកំពុង​ស្វែងរក​ទីកើតក្តី​សត្វ​ទាំងអស់​(នោះ) ចូរមាន​ខ្លួនជា​សុខ​ចុះ។ : :សត្វដទៃ​មិនគួរ​កំហែង​បៀតបៀន​នូវសត្វ​ដទៃ​ឡើយ មិនគួរ​មើលងាយ​គេតិចតួច​ក្នុងទីណា​មួយឡើយ មិនគួរ​ប្រាថ្នានូវ​សេចក្តីទុក្ខ ដល់គ្នា​នឹងគ្នា ព្រោះសេចក្តី​ក្រេវក្រោធ និង​សេចក្តី​ចង្អៀតចង្អល់ ក្នុង​ចិត្តឡើយ។ : :មាតា​ថ្នមរក្សា​បុត្រដែល​កើតអំពី​ខ្លួន ជាកូន​តែមួយ​ដោយអាយុ (ស្មើដោយ​ជីវិត) យ៉ាង​ណាមិញ បុគ្គល​គួរចម្រើន​មេត្តាចិត្ត មិនមាន​ប្រមាណ ចំពោះសត្វ​ទាំងឡាយ​ទាំងពួង យ៉ាង​នោះឯង។ : :បុគ្គលគួរ​ចម្រើន​មេត្តាចិត្ត មិនមាន​ប្រមាណ ជាធម៌​មិនចង្អៀត មិនមាន​ពៀរ មិនមាន​សត្រូវ ទៅក្នុង​លោក​ទាំងអស់ គឺក្នុងទី​ខាងលើផង ខាង​ក្រោមផង ខាងទទឹង គឺត្រង់​​កណ្តាលផង។ : :(បុគ្គលអ្នក​ចម្រើន​មេត្តាចិត្ត​នោះ) ទោះឈរក្តី ដើរក្តី អង្គុយក្តី ដេកក្តី ជាអ្នក​មានសេចក្តី​ងោកងក់​ទៅប្រាសហើយ គឺជាអ្នក​មិនដេកលក់​អស់កាល​ត្រឹមណា គួរតម្កល់​នូវសតិនោះ អស់កាល​ត្រឹមនោះ ។​ បណ្ឌិត​ទាំងឡាយ ពោលនូវ​កិរិយានុ៎ះ​​ថា ជា​ព្រហ្មវិហារ​ក្នុង​សាសនា​នេះ ។ : :(បុគ្គល​ដែលមាន​មេត្តាព្រហ្មវិហារ) មិនងប់​នឹងទិដ្ឋិ ​ជាអ្នក​មានសីល ប្រកប​ដោយ​ទស្សនសម្បត្តិ គឺ​សោតាបត្តិមគ្គ​​ (តទៅទៀត) បន្ទោបង់​នូវ​សេចក្តី​ជាប់ជំពាក់​ក្នុងកាម​ទាំងឡាយ​ហើយ​ រមែង​មិនមក​កាន់​គព្ភសេយ្យា​ទៀត​ឡើយ ។ : === ឯកសារយោង === :[[ព្រះត្រៃបិដក]] > [[សុត្តន្តបិដក]] > [[ខុទ្ទកនិកាយ]] > [[ខុទ្ទកបាឋ]] > ករណីមេត្តសូត្រ (សៀវភៅ[[ភាគ៥២]] ទំព័រទី ១៨ ដល់ទំព័រទី ២០) :พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๕ > พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗ > ขุททกนิกาย > ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต > [https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=25&A=237&Z=267 กรณียเมตตสูตร] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221016051053/https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=25&A=237&Z=267 |date=2022-10-16 }} :[https://www.accesstoinsight.org/tipitaka/kn/snp/snp.1.08.amar.html Karaniya Metta Sutta]: The Buddha's Words on Loving-Kindness (Sn 1.8) : : ::::::::::::::::::[[Category:ព្រះពុទ្ធសាសនា]] plqvcenve2o1afw05ygafiyuec23wlx 0 7965 323542 303516 2025-07-09T17:32:42Z 203.144.76.174 បានជំរះទំព័រ 323542 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 323543 323542 2025-07-09T17:32:50Z Quinlan83 32720 បានត្រឡប់កំណែប្រែដោយ[[Special:Contributions/203.144.76.174|203.144.76.174]] ([[User talk:203.144.76.174|Talk]]) ទៅកំណែប្រែចុងក្រោយដោយ [[User:36.37.233.77|36.37.233.77]] 303516 wikitext text/x-wiki '''រឿ ង ចចក''' គឺជារឿងព្រេងខ្មែរមួយ។ {{Wikisourcelang|1|2= ប្រជុំរឿងព្រេងខ្មែរ/ភាគទី១/2|3= រឿង ចចក}} {{stub}} [[Category:រឿងព្រេងខ្មែរ]] [[Category:ប្រជុំរឿងព្រេងខ្មែរ]] qwamh697tftvjdukz4p1iugrimym33z 0 8342 323504 235326 2025-07-09T15:38:19Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323504 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} {{Infobox ប្រាសាទ |image = Tep pranam big.jpg |creator = [[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១]] |proper_name = ប្រាសាទទេពប្រណម |date_built = ចុងសតវត្សរ៍ទី៩ |primary_deity = ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន |architecture = រចនាបថខ្មែរ |location = [[ក្រុងអង្គរ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] }} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម'''មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]] និងខាងលិចផ្លូវទ្វារដីឆ្នាំង។ ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនីក្នុងរាជ[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១]]។ ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពូចុងសតវត្សរ៍ទី៩ដល់ទី១៣។ ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយជាវត្តព្រះពុទ្ធសាសនារបស់ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១ នៅចុងសតវត្សទី៩។ ទេពប្រណមជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះ រូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។ '''ទេព'''ជាពាក្យសំស្រ្កឹតមានន័យថា'''ព្រះ'''។ '''ប្រណម'''ក៏ជាពាក្យសំស្រ្កឹតដែរ ដែលមានន័យថា'''សំពះ''' ឬ '''លុតជង្គត់ឪនគោរព'''។ លើសពីនេះ អាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានស្ថាបនាឡើងនៅចុងសតវត្សទី៩ ក្នុងរាជ្ជកាលព្រះបាទយោវរ្ម័ន និង ប្រាសាទនេះ បញ្ជាក់ថាពុទ្ធសាសនាមានតាំងពីសម័យនោះដែរ។ [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តសៀមរាប]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រាសាទខ្មែរ|ទេពប្រណម]] tcgql226bxk5ej41yo14blakr1xzhzc 323505 323504 2025-07-09T15:46:36Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323505 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} {{Infobox ប្រាសាទ |image = Tep pranam big.jpg |creator = [[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១]] |proper_name = ប្រាសាទទេពប្រណម |date_built = ចុងសតវត្សរ៍ទី៩ |primary_deity = ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន |architecture = រចនាបថខ្មែរ |location = [[ក្រុងអង្គរ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] }} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណមគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] ហើយប្រាសាទនេះក៏បានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ខេត្តសៀមរាប]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រាសាទខ្មែរ|ទេពប្រណម]] kiyv3dxrwox97fu4j7bmjujgogobojl 323506 323505 2025-07-09T15:51:36Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិប្រាសាទ */ 323506 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} {{Infobox ប្រាសាទ |image = Tep pranam big.jpg |creator = [[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១]] |proper_name = ប្រាសាទទេពប្រណម |date_built = ចុងសតវត្សរ៍ទី៩ |primary_deity = ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន |architecture = រចនាបថខ្មែរ |location = [[ក្រុងអង្គរ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] }} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណមគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ pw6yudoy1fimeza6xedt7b20lfnywvc 323507 323506 2025-07-09T15:52:21Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិប្រាសាទ */ 323507 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} {{Infobox ប្រាសាទ |image = Tep pranam big.jpg |creator = [[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១]] |proper_name = ប្រាសាទទេពប្រណម |date_built = ចុងសតវត្សរ៍ទី៩ |primary_deity = ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន |architecture = រចនាបថខ្មែរ |location = [[ក្រុងអង្គរ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] }} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ coex7czrjocx1g9b9dln16hl1b28o22 323508 323507 2025-07-09T15:52:51Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិប្រាសាទ */ 323508 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} {{Infobox ប្រាសាទ |image = Tep pranam big.jpg |creator = [[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១]] |proper_name = ប្រាសាទទេពប្រណម |date_built = ចុងសតវត្សរ៍ទី៩ |primary_deity = ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន |architecture = រចនាបថខ្មែរ |location = [[ក្រុងអង្គរ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] }} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ == រូបថត == l9x2x4tvcv7zd6a60htbyxz400d44rr 323509 323508 2025-07-09T15:54:19Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323509 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ == រូបថត == 3nmk3nrrbl5092v8a46ro2i5wk254sa 323510 323509 2025-07-09T15:54:45Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 សុត្តន្ត សិរីហ្វុង បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[ប្រាសាទទេពប្រណម]] ទៅ [[ប្រាសាទទេពប្រណម្យ]] តាមរយៈការបញ្ជូនបន្ត 323509 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ == រូបថត == 3nmk3nrrbl5092v8a46ro2i5wk254sa 323512 323510 2025-07-09T15:57:58Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323512 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ == រូបថត == dfiiemzau14dgl7ory4tuks69v1d0hv 323513 323512 2025-07-09T15:59:03Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រូបថត */ 323513 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] dy116j6cwo8rlq307oyl7qcxndjwl4j 323514 323513 2025-07-09T15:59:41Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323514 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] iaq0ofxu95c1aja531emg3nte7uwb9i 323515 323514 2025-07-09T16:10:16Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រូបថត */ 323515 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] 3rget673swy63rv6jggat87a5vuf1mv 323516 323515 2025-07-09T16:18:27Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិប្រាសាទ */ 323516 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] kbsrf4lqgia0t6jn6l8igqjnmad8q74 323517 323516 2025-07-09T16:18:47Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* រូបថត */ 323517 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] == ឯកសារយោង == irfzzp056379z89rkh8wdv6zy7sx8l6 323519 323517 2025-07-09T16:21:12Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិប្រាសាទ */ 323519 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ '''វត្តទេពប្រណម្យ'''គឺជាបុរាណស្ថាន[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងរាជធានីអង្គរធំ ស្ថិតនៅខាងជើងលានស្តេចគម្លង់ តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅប្រាសាទបាលិលេយ្យ ខេត្តសៀមរាប បើគេធ្វើដំណើរពីប្រាសាទបាយ័នឆ្ពោះទៅខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំគឺស្ថិតនៅខាងឆ្វេងដៃ។ ពាណិជ្ជកម្ម ទីតាំងនេះមានអ្នកបុរាណវិទ្យាមកសិក្សាច្រើនលើករួចមកហើយ រូបភាពទាំងអស់នេះអាចជាការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយក្នុងការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីការជួសជុលបុរាណស្ថាន និងបរិបទព្រះពុទ្ធសាសនាសម័យក្រោយអង្គរ ឬសម័យកណ្ដាល។ តាមរូបភាពសាលាបារាំងចុងបូព៌ាបានបង្ហាញថា រូបសំណាកព្រះពុទ្ធត្រាស់ដឹងធ្វើពីថ្មភក់ដ៏ធំនេះធ្លាប់ត្រូវបានជួសជុលដោយដូនតាខ្មែរ នាសម័យអាណានិគមបារាំង។ មែនទែនទៅឈ្មោះទេពប្រណម្យគឺយកទៅតាមឈ្មោះ ព្រះពុទ្ធលើកព្រះហស្តទាំងពីរប្រណម្យដែលស្ថិតនៅខាងក្រោយខឿនឧបោសថ ដែលអ្នកខ្លះមិនទាំងចាប់អារម្មណ៍ថាមានរូបសំណាកនៅទីនោះផង បើសិនជាមិនចាប់អារម្មណ៍។ វត្តទេពប្រណម្យនេះ វត្តតាំងតុ វត្តព្រះសិអារ្យមេត្រី វត្តព្រះអង្គកងជុំ ព្រះវិហារប្រាំពីរល្វែង វត្តព្រះឥន្ទទេព ជាដើមសុទ្ធតែជា ខឿនឧបោសថព្រះពុទ្ធថេរវាទ៕ == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] == ឯកសារយោង == ejqnkd8dzrof8xt2n8e85p7ot5sri4t 323520 323519 2025-07-09T16:26:05Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323520 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ '''វត្តទេពប្រណម្យ'''គឺជាបុរាណស្ថាន[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុង[[រាជធានីអង្គរធំ]]ដែលស្ថិតនៅខាងជើង[[លានស្តេចគំលង់]]តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅ[[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទបាលិលេយ្យ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] បើគេធ្វើដំណើរពី[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ឆ្ពោះទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំ]]គឺស្ថិតនៅខាងឆ្វេងដៃ។ទីតាំងនេះមានអ្នកបុរាណវិទ្យាមកសិក្សាច្រើនលើករួចមកហើយរូបភាពទាំងអស់នេះអាចជាការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីការជួសជុលបុរាណស្ថាននិងបរិបទ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]សម័យក្រោយអង្គរឬសម័យកណ្ដាល។តាមរូបភាព[[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានបង្ហាញថារូបសំណាក[[ព្រះពុទ្ធ]]ត្រាស់ដឹងធ្វើពី[[ថ្មភក់]]ដ៏ធំនេះធ្លាប់ត្រូវបានជួសជុលដោយដូនតា[[ខ្មែរ]]នា[[កម្ពុជាក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង|សម័យអាណានិគមបារាំង]]។ == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] == ឯកសារយោង == gy54zypwji6foifvx0xtysmwitew8z0 323521 323520 2025-07-09T16:30:20Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323521 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ '''វត្តទេពប្រណម្យ'''គឺជាបុរាណស្ថាន[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុង[[រាជធានីអង្គរធំ]]ដែលស្ថិតនៅខាងជើង[[លានស្តេចគំលង់]]តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅ[[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទបាលិលេយ្យ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] បើគេធ្វើដំណើរពី[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ឆ្ពោះទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំ]]គឺស្ថិតនៅខាងឆ្វេងដៃ។ទីតាំងនេះមានអ្នកបុរាណវិទ្យាមកសិក្សាច្រើនលើករួចមកហើយរូបភាពទាំងអស់នេះអាចជាការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីការជួសជុលបុរាណស្ថាននិងបរិបទ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]សម័យក្រោយអង្គរឬសម័យកណ្ដាល។តាមរូបភាព[[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានបង្ហាញថារូបសំណាក[[ព្រះពុទ្ធ]]ត្រាស់ដឹងធ្វើពី[[ថ្មភក់]]ដ៏ធំនេះធ្លាប់ត្រូវបានជួសជុលដោយដូនតា[[ខ្មែរ]]នា[[កម្ពុជាក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង|សម័យអាណានិគមបារាំង]]។មែនទែនទៅឈ្មោះ'''ទេពប្រណម្យ'''គឺយកទៅតាមឈ្មោះ[[ព្រះពុទ្ធ]]លើកព្រះហស្ថទាំង ០២ ប្រណម្យដែលស្ថិតនៅខាងក្រោយខឿនឧបោសថដែលអ្នកខ្លះមិនទាំងចាប់អារម្មណ៍ថាមានរូបសំណាកនៅទីនោះផងបើសិនជាមិនចាប់អារម្មណ៍។'''វត្តទេពប្រណម្យ វត្តតាំងតុ វត្តព្រះសិអារ្យមេត្រី វត្តព្រះអង្គកងជុំ វត្តព្រះវិហារប្រាំពីរល្វែង វត្តព្រះឥន្ទ្រទេព'''ជាដើមសុទ្ធតែជាខឿនឧបោសថ[[ថេរវាទ|ព្រះពុទ្ធថេរវាទ]]។<ref>{{Cite web |title=ព្រះពុទ្ធរូបនៅប្រាសាទវត្តទេពប្រណម្យ រចនាបថខ្មែរដ៏សមសួន តាំងតែអំពីចុងសម័យអង្គរ |url=https://news.sabay.com.kh/article/1334280 |access-date=2025-07-09 |website=news.sabay.com.kh}}</ref> == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] == ឯកសារយោង == qks27mpzd5scs34zmfyyvdxtmec6lh0 323522 323521 2025-07-09T16:31:53Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323522 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។ '''វត្តទេពប្រណម្យ'''គឺជាបុរាណស្ថាន[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុង[[រាជធានីអង្គរធំ]]ដែលស្ថិតនៅខាងជើង[[លានស្តេចគំលង់]]តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅ[[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទបាលិលេយ្យ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] បើគេធ្វើដំណើរពី[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ឆ្ពោះទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំ]]គឺស្ថិតនៅខាងឆ្វេងដៃ។ទីតាំងនេះមានអ្នកបុរាណវិទ្យាមកសិក្សាច្រើនលើករួចមកហើយរូបភាពទាំងអស់នេះអាចជាការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីការជួសជុលបុរាណស្ថាននិងបរិបទ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]សម័យក្រោយអង្គរឬសម័យកណ្ដាល។តាមរូបភាព[[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានបង្ហាញថារូបសំណាក[[ព្រះពុទ្ធ]]ត្រាស់ដឹងធ្វើពី[[ថ្មភក់]]ដ៏ធំនេះធ្លាប់ត្រូវបានជួសជុលដោយដូនតា[[ខ្មែរ]]នា[[កម្ពុជាក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង|សម័យអាណានិគមបារាំង]]។មែនទែនទៅឈ្មោះ'''ទេពប្រណម្យ'''គឺយកទៅតាមឈ្មោះ[[ព្រះពុទ្ធ]]លើកព្រះហស្ថទាំង ០២ ប្រណម្យដែលស្ថិតនៅខាងក្រោយខឿនឧបោសថដែលអ្នកខ្លះមិនទាំងចាប់អារម្មណ៍ថាមានរូបសំណាកនៅទីនោះផងបើសិនជាមិនចាប់អារម្មណ៍។'''វត្តទេពប្រណម្យ វត្តតាំងតុ វត្តព្រះសិអារ្យមេត្រី វត្តព្រះអង្គកងជុំ វត្តព្រះវិហារប្រាំពីរល្វែង វត្តព្រះឥន្ទ្រទេព'''ជាដើមសុទ្ធតែជាខឿនឧបោសថ[[ថេរវាទ|ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ]]។<ref>{{Cite web |title=ព្រះពុទ្ធរូបនៅប្រាសាទវត្តទេពប្រណម្យ រចនាបថខ្មែរដ៏សមសួន តាំងតែអំពីចុងសម័យអង្គរ |url=https://news.sabay.com.kh/article/1334280 |access-date=2025-07-09 |website=news.sabay.com.kh}}</ref> == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] == ឯកសារយោង == jrj3k2z0nbmf6aypvgrglfcgmj53k5d 323523 323522 2025-07-09T16:32:54Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323523 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-10-27 |title=ប្រាសាទទេពប្រណម (ប្រាសាទស្ថិតក្នុងអង្គរធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tep-bronorm/ |access-date=2025-07-09 |language=km}}</ref> '''វត្តទេពប្រណម្យ'''គឺជាបុរាណស្ថាន[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុង[[រាជធានីអង្គរធំ]]ដែលស្ថិតនៅខាងជើង[[លានស្តេចគំលង់]]តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅ[[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទបាលិលេយ្យ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] បើគេធ្វើដំណើរពី[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ឆ្ពោះទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំ]]គឺស្ថិតនៅខាងឆ្វេងដៃ។ទីតាំងនេះមានអ្នកបុរាណវិទ្យាមកសិក្សាច្រើនលើករួចមកហើយរូបភាពទាំងអស់នេះអាចជាការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីការជួសជុលបុរាណស្ថាននិងបរិបទ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]សម័យក្រោយអង្គរឬសម័យកណ្ដាល។តាមរូបភាព[[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានបង្ហាញថារូបសំណាក[[ព្រះពុទ្ធ]]ត្រាស់ដឹងធ្វើពី[[ថ្មភក់]]ដ៏ធំនេះធ្លាប់ត្រូវបានជួសជុលដោយដូនតា[[ខ្មែរ]]នា[[កម្ពុជាក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង|សម័យអាណានិគមបារាំង]]។មែនទែនទៅឈ្មោះ'''ទេពប្រណម្យ'''គឺយកទៅតាមឈ្មោះ[[ព្រះពុទ្ធ]]លើកព្រះហស្ថទាំង ០២ ប្រណម្យដែលស្ថិតនៅខាងក្រោយខឿនឧបោសថដែលអ្នកខ្លះមិនទាំងចាប់អារម្មណ៍ថាមានរូបសំណាកនៅទីនោះផងបើសិនជាមិនចាប់អារម្មណ៍។'''វត្តទេពប្រណម្យ វត្តតាំងតុ វត្តព្រះសិអារ្យមេត្រី វត្តព្រះអង្គកងជុំ វត្តព្រះវិហារប្រាំពីរល្វែង វត្តព្រះឥន្ទ្រទេព'''ជាដើមសុទ្ធតែជាខឿនឧបោសថ[[ថេរវាទ|ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ]]។<ref>{{Cite web |title=ព្រះពុទ្ធរូបនៅប្រាសាទវត្តទេពប្រណម្យ រចនាបថខ្មែរដ៏សមសួន តាំងតែអំពីចុងសម័យអង្គរ |url=https://news.sabay.com.kh/article/1334280 |access-date=2025-07-09 |website=news.sabay.com.kh}}</ref> == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] == ឯកសារយោង == ig9rq2sgi452bc82mj3tij4ikp2ljlj 323524 323523 2025-07-09T16:40:29Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323524 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | ខ្មែរ |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-10-27 |title=ប្រាសាទទេពប្រណម (ប្រាសាទស្ថិតក្នុងអង្គរធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tep-bronorm/ |access-date=2025-07-09 |language=km}}</ref> '''វត្តទេពប្រណម្យ'''គឺជាបុរាណស្ថាន[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុង[[រាជធានីអង្គរធំ]]ដែលស្ថិតនៅខាងជើង[[លានស្តេចគំលង់]]តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅ[[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទបាលិលេយ្យ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] បើគេធ្វើដំណើរពី[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ឆ្ពោះទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំ]]គឺស្ថិតនៅខាងឆ្វេងដៃ។ទីតាំងនេះមានអ្នកបុរាណវិទ្យាមកសិក្សាច្រើនលើករួចមកហើយរូបភាពទាំងអស់នេះអាចជាការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីការជួសជុលបុរាណស្ថាននិងបរិបទ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]សម័យក្រោយអង្គរឬសម័យកណ្ដាល។តាមរូបភាព[[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានបង្ហាញថារូបសំណាក[[ព្រះពុទ្ធ]]ត្រាស់ដឹងធ្វើពី[[ថ្មភក់]]ដ៏ធំនេះធ្លាប់ត្រូវបានជួសជុលដោយដូនតា[[ខ្មែរ]]នា[[កម្ពុជាក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង|សម័យអាណានិគមបារាំង]]។មែនទែនទៅឈ្មោះ'''ទេពប្រណម្យ'''គឺយកទៅតាមឈ្មោះ[[ព្រះពុទ្ធ]]លើកព្រះហស្ថទាំង ០២ ប្រណម្យដែលស្ថិតនៅខាងក្រោយខឿនឧបោសថដែលអ្នកខ្លះមិនទាំងចាប់អារម្មណ៍ថាមានរូបសំណាកនៅទីនោះផងបើសិនជាមិនចាប់អារម្មណ៍។'''វត្តទេពប្រណម្យ វត្តតាំងតុ វត្តព្រះសិអារ្យមេត្រី វត្តព្រះអង្គកងជុំ វត្តព្រះវិហារប្រាំពីរល្វែង វត្តព្រះឥន្ទ្រទេព'''ជាដើមសុទ្ធតែជាខឿនឧបោសថ[[ថេរវាទ|ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ]]។<ref>{{Cite web |title=ព្រះពុទ្ធរូបនៅប្រាសាទវត្តទេពប្រណម្យ រចនាបថខ្មែរដ៏សមសួន តាំងតែអំពីចុងសម័យអង្គរ |url=https://news.sabay.com.kh/article/1334280 |access-date=2025-07-09 |website=news.sabay.com.kh}}</ref> == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] == ឯកសារយោង == 8udiwew64hgqzhrga1kej1180bvzytb 323525 323524 2025-07-09T16:41:09Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323525 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ|ខ្មែរ]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-10-27 |title=ប្រាសាទទេពប្រណម (ប្រាសាទស្ថិតក្នុងអង្គរធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tep-bronorm/ |access-date=2025-07-09 |language=km}}</ref> '''វត្តទេពប្រណម្យ'''គឺជាបុរាណស្ថាន[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុង[[រាជធានីអង្គរធំ]]ដែលស្ថិតនៅខាងជើង[[លានស្តេចគំលង់]]តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅ[[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទបាលិលេយ្យ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] បើគេធ្វើដំណើរពី[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ឆ្ពោះទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំ]]គឺស្ថិតនៅខាងឆ្វេងដៃ។ទីតាំងនេះមានអ្នកបុរាណវិទ្យាមកសិក្សាច្រើនលើករួចមកហើយរូបភាពទាំងអស់នេះអាចជាការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីការជួសជុលបុរាណស្ថាននិងបរិបទ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]សម័យក្រោយអង្គរឬសម័យកណ្ដាល។តាមរូបភាព[[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានបង្ហាញថារូបសំណាក[[ព្រះពុទ្ធ]]ត្រាស់ដឹងធ្វើពី[[ថ្មភក់]]ដ៏ធំនេះធ្លាប់ត្រូវបានជួសជុលដោយដូនតា[[ខ្មែរ]]នា[[កម្ពុជាក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង|សម័យអាណានិគមបារាំង]]។មែនទែនទៅឈ្មោះ'''ទេពប្រណម្យ'''គឺយកទៅតាមឈ្មោះ[[ព្រះពុទ្ធ]]លើកព្រះហស្ថទាំង ០២ ប្រណម្យដែលស្ថិតនៅខាងក្រោយខឿនឧបោសថដែលអ្នកខ្លះមិនទាំងចាប់អារម្មណ៍ថាមានរូបសំណាកនៅទីនោះផងបើសិនជាមិនចាប់អារម្មណ៍។'''វត្តទេពប្រណម្យ វត្តតាំងតុ វត្តព្រះសិអារ្យមេត្រី វត្តព្រះអង្គកងជុំ វត្តព្រះវិហារប្រាំពីរល្វែង វត្តព្រះឥន្ទ្រទេព'''ជាដើមសុទ្ធតែជាខឿនឧបោសថ[[ថេរវាទ|ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ]]។<ref>{{Cite web |title=ព្រះពុទ្ធរូបនៅប្រាសាទវត្តទេពប្រណម្យ រចនាបថខ្មែរដ៏សមសួន តាំងតែអំពីចុងសម័យអង្គរ |url=https://news.sabay.com.kh/article/1334280 |access-date=2025-07-09 |website=news.sabay.com.kh}}</ref> == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] == ឯកសារយោង == ff0r1b99uduohco22zkwaujtbmndndz 323527 323525 2025-07-09T16:43:39Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323527 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ|ខ្មែរ]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-10-27 |title=ប្រាសាទទេពប្រណម (ប្រាសាទស្ថិតក្នុងអង្គរធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tep-bronorm/ |access-date=2025-07-09 |language=km}}</ref> '''វត្តទេពប្រណម្យ'''គឺជាបុរាណស្ថាន[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុង[[រាជធានីអង្គរធំ]]ដែលស្ថិតនៅខាងជើង[[លានស្តេចគំលង់]]តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅ[[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទបាលិលេយ្យ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] បើគេធ្វើដំណើរពី[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ឆ្ពោះទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំ]]គឺស្ថិតនៅខាងឆ្វេងដៃ។ទីតាំងនេះមានអ្នកបុរាណវិទ្យាមកសិក្សាច្រើនលើករួចមកហើយរូបភាពទាំងអស់នេះអាចជាការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីការជួសជុលបុរាណស្ថាននិងបរិបទ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]សម័យក្រោយអង្គរឬសម័យកណ្ដាល។តាមរូបភាព[[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានបង្ហាញថារូបសំណាក[[ព្រះពុទ្ធ]]ត្រាស់ដឹងធ្វើពី[[ថ្មភក់]]ដ៏ធំនេះធ្លាប់ត្រូវបានជួសជុលដោយដូនតា[[ខ្មែរ]]នា[[កម្ពុជាក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង|សម័យអាណានិគមបារាំង]]។មែនទែនទៅឈ្មោះ'''ទេពប្រណម្យ'''គឺយកទៅតាមឈ្មោះ[[ព្រះពុទ្ធ]]លើកព្រះហស្ថទាំង ០២ ប្រណម្យដែលស្ថិតនៅខាងក្រោយខឿនឧបោសថដែលអ្នកខ្លះមិនទាំងចាប់អារម្មណ៍ថាមានរូបសំណាកនៅទីនោះផងបើសិនជាមិនចាប់អារម្មណ៍។'''វត្តទេពប្រណម្យ វត្តតាំងតុ វត្តព្រះសិអារ្យមេត្រី វត្តព្រះអង្គកងជុំ វត្តព្រះវិហារប្រាំពីរល្វែង វត្តព្រះឥន្ទ្រទេព'''ជាដើមសុទ្ធតែជាខឿនឧបោសថ[[ថេរវាទ|ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ]]។<ref>{{Cite web |title=ព្រះពុទ្ធរូបនៅប្រាសាទវត្តទេពប្រណម្យ រចនាបថខ្មែរដ៏សមសួន តាំងតែអំពីចុងសម័យអង្គរ |url=https://news.sabay.com.kh/article/1334280 |access-date=2025-07-09 |website=news.sabay.com.kh}}</ref> == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] == ឯកសារយោង == ogac0jkcql3y5lidd8vqq00mleb0chp 323541 323527 2025-07-09T17:32:02Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323541 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទេពប្រណម្យ</p> |- style="text-align:center;" | [[File:Tep_Prenam,_Angkor_Thom_(9725648467).jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទេពប្រណម្យ |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ|ខ្មែរ]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | {{coord|13|26|54|N|103|51|27|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទេពប្រណម្យ''' មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងជើងនៃ[[លានស្តេចគំលង់]]និងខាងលិចផ្លូវទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងពេលផ្សេងៗពីគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់ទី ១៣។ប្រាសាទនេះកាលពីដើមឡើយគឺជាវត្ត[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]របស់[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩។ប្រាសាទទេពប្រណម្យគឺជាទីកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម្យប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះរូបនោះបានបាត់ទៅហើយ។'''ទេព'''ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]មានន័យថា'''ព្រះ'''។'''ប្រណម្យ'''ក៏ជាពាក្យ[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]]ដែរដែលមានន័យថា'''សំពះឬលុតជង្គត់ឱនគោរព'''។លើសពីនេះអាស្រមស្ថិតនៅខាងត្បូង[[បារាយណ៍ខាងកើត]]ដែលបានកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ០៩ នៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] និងប្រាសាទនេះបានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានតាំងពីសម័យនោះផងដែរ។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-10-27 |title=ប្រាសាទទេពប្រណម (ប្រាសាទស្ថិតក្នុងអង្គរធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tep-bronorm/ |access-date=2025-07-09 |language=km}}</ref> '''វត្តទេពប្រណម្យ'''គឺជាបុរាណស្ថាន[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុង[[រាជធានីអង្គរធំ]]ដែលស្ថិតនៅខាងជើង[[លានស្តេចគំលង់]]តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅ[[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទបាលិលេយ្យ]] [[ខេត្តសៀមរាប]] បើគេធ្វើដំណើរពី[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ឆ្ពោះទៅ[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំ]]គឺស្ថិតនៅខាងឆ្វេងដៃ។ទីតាំងនេះមានអ្នកបុរាណវិទ្យាមកសិក្សាច្រើនលើករួចមកហើយរូបភាពទាំងអស់នេះអាចជាការរួមចំណែកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងការយល់ដឹងបន្ថែមអំពីការជួសជុលបុរាណស្ថាននិងបរិបទ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]សម័យក្រោយអង្គរឬសម័យកណ្ដាល។តាមរូបភាព[[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានបង្ហាញថារូបសំណាក[[ព្រះពុទ្ធ]]ត្រាស់ដឹងធ្វើពី[[ថ្មភក់]]ដ៏ធំនេះធ្លាប់ត្រូវបានជួសជុលដោយដូនតា[[ខ្មែរ]]នា[[កម្ពុជាក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង|សម័យអាណានិគមបារាំង]]។មែនទែនទៅឈ្មោះ'''ទេពប្រណម្យ'''គឺយកទៅតាមឈ្មោះ[[ព្រះពុទ្ធ]]លើកព្រះហស្ថទាំង ០២ ប្រណម្យដែលស្ថិតនៅខាងក្រោយខឿនឧបោសថដែលអ្នកខ្លះមិនទាំងចាប់អារម្មណ៍ថាមានរូបសំណាកនៅទីនោះផងបើសិនជាមិនចាប់អារម្មណ៍។'''វត្តទេពប្រណម្យ វត្តតាំងតុ វត្តព្រះសិអារ្យមេត្រី វត្តព្រះអង្គកងជុំ វត្តព្រះវិហារប្រាំពីរល្វែង វត្តព្រះឥន្ទ្រទេព'''ជាដើមសុទ្ធតែជាខឿនឧបោសថ[[ថេរវាទ|ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ]]។<ref>{{Cite web |title=ព្រះពុទ្ធរូបនៅប្រាសាទវត្តទេពប្រណម្យ រចនាបថខ្មែរដ៏សមសួន តាំងតែអំពីចុងសម័យអង្គរ |url=https://news.sabay.com.kh/article/1334280 |access-date=2025-07-09 |website=news.sabay.com.kh}}</ref> == រូបថត == [[File:Tep pranam big.jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725645069).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9725646933).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728922530).jpg|thumb]] [[File:Tep Prenam, Angkor Thom (9728875630).jpg|thumb]] == ឯកសារយោង == e7o27v2tyt1yvnyuptqyb046wnbxmd4 0 8660 323529 318341 2025-07-09T16:46:41Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323529 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទរោងល្មុង'''​ មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងស្តាំផ្លូវនៅទិសពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]រីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ 913f5y11rjjxix0wder077gi2akdju0 323530 323529 2025-07-09T16:49:09Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323530 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ|ខ្មែរ]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} '''ប្រាសាទរោងល្មុង'''​ មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងស្តាំផ្លូវនៅទិសពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]រីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ 76ksfeeicn0lu52g0egntup6pef1exu 323531 323530 2025-07-09T16:54:17Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323531 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ|ខ្មែរ]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} '''ប្រាសាទរោងល្មុង'''​ មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចរីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ p4t3gq5p9ncfd3uwttj1g1kgywprusi 323532 323531 2025-07-09T16:58:13Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323532 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ|ខ្មែរ]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} dh39nsej3l4vgxuvo37locut8a15xuz 323533 323532 2025-07-09T17:00:33Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323533 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ|ខ្មែរ]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចរីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ 2m0y5bd87bohva23bncsaav3iyr5jgp 323534 323533 2025-07-09T17:02:03Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323534 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | ??? |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ|ខ្មែរ]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' | |} '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចរីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ bzr9rm05zqr4klr78eusgoz8q4enbfy 323535 323534 2025-07-09T17:11:08Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323535 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[រចនាបថឃ្លាំង|ឃ្លាំង]] និង [[រចនាបថបន្ទាយស្រី|បន្ទាយស្រី]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |13.42206, 103.85981 |} '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចរីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ kfbutsylm6nvzjv0md7zco7inxwjzmy 323536 323535 2025-07-09T17:15:28Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323536 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[រចនាបថបាខែង|បាក់ខែង]] និង [[រចនាបថបន្ទាយស្រី|បន្ទាយស្រី]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |13.42206, 103.85981 |} '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចរីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ 71gxdkm7m7gmtvnzv4lx2d7mgo8n6uj 323537 323536 2025-07-09T17:19:57Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323537 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[រចនាបថបាខែង|បាក់ខែង]] និង [[រចនាបថបន្ទាយស្រី|បន្ទាយស្រី]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|25|19.4|N|103|51|35.3|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចរីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ b1l912bx9bf8ixytspc0z6iny8igz9r 323538 323537 2025-07-09T17:28:15Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323538 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទរោងល្មុង.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[រចនាបថបាខែង|បាក់ខែង]] និង [[រចនាបថបន្ទាយស្រី|បន្ទាយស្រី]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|25|19.4|N|103|51|35.3|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចរីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ 0n5fro6uzbpd3lk5o3tzx9hac0krnw5 323539 323538 2025-07-09T17:30:00Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323539 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទរោងល្មុង.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាខែង|បាក់ខែង]] និង [[រចនាបថបន្ទាយស្រី|បន្ទាយស្រី]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|25|19.4|N|103|51|35.3|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចរីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ h957bqq6e5dpcaqz9s2jju9nk4dbw7p 323555 323539 2025-07-10T00:45:28Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323555 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទរោងល្មុង.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាខែង|បាក់ខែង]] និង [[រចនាបថបន្ទាយស្រី|បន្ទាយស្រី]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|25|19.4|N|103|51|35.3|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == ប្រាសាទរោងល្មុងមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចរីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ s5c5edfzi8vba0sh9dwpeqrn1slrkip 323556 323555 2025-07-10T00:46:23Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិប្រាសាទ */ 323556 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទរោងល្មុង.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាខែង|បាក់ខែង]] និង [[រចនាបថបន្ទាយស្រី|បន្ទាយស្រី]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|25|19.4|N|103|51|35.3|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចរីឯផ្នែកខាងលើរបស់ប្រាសាទបានបាក់បែកបាត់បង់អស់ទៅហើយ។ iiggh5lga43mfjr6dib4cx0pmnrj7az 323565 323556 2025-07-10T04:03:58Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិប្រាសាទ */ 323565 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទរោងល្មុង.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាខែង|បាក់ខែង]] និង [[រចនាបថបន្ទាយស្រី|បន្ទាយស្រី]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|25|19.4|N|103|51|35.3|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅទិសពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]]នៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ឬក៏គេអាចនិយាយបានថាជាប្រាសាទរណបឲ្យ'''ភ្នំយសោធរគិរី''' ឬ '''ភ្នំបាខែង'''នេះតែម្ដងដែលពីមុនគឺជាផ្ចិតនៃ[[រាជធានីយសោធរបុរៈ|រាជធានីយសោធបុរៈ]]របស់​[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ភ្នំបាខែងក្រៅពីមានឈ្មោះថាភ្នំយសោធរគិរីគេហៅម្យ៉ាងទៀតថាជាភ្នំកណ្ដាលហើយមានប្រាសាទជារណបជាច្រើននៅក្នុងនោះប្រាសាទរោងល្មុងក៏ជាប្រាសាទមួយនៅក្នុងចំណោមនោះដែរ។ប្រាសាទនេះមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីរួមខេត្តសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចបច្ចុប្បន្នសល់ត្រឹមពាក់កណ្ដាលតួប៉ុណ្ណោះដោយកំពូលបានរលំបាក់បែកបាត់បង់រូបរាងអស់ទៅហើយ។ alow2p6vch1jweebu5q53pjn5qgsnct 323566 323565 2025-07-10T04:05:42Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323566 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទរោងល្មុង.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាខែង|បាក់ខែង]] និង [[រចនាបថបន្ទាយស្រី|បន្ទាយស្រី]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|25|19.4|N|103|51|35.3|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅទិសពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]]នៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ឬក៏គេអាចនិយាយបានថាជាប្រាសាទរណបឲ្យ'''ភ្នំយសោធរគិរី''' ឬ '''ភ្នំបាខែង'''នេះតែម្ដងដែលពីមុនគឺជាផ្ចិតនៃ[[រាជធានីយសោធរបុរៈ|រាជធានីយសោធបុរៈ]]របស់​[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ភ្នំបាខែងក្រៅពីមានឈ្មោះថាភ្នំយសោធរគិរីគេហៅម្យ៉ាងទៀតថាជាភ្នំកណ្ដាលហើយមានប្រាសាទជារណបជាច្រើននៅក្នុងនោះប្រាសាទរោងល្មុងក៏ជាប្រាសាទមួយនៅក្នុងចំណោមនោះផងដែរ។ប្រាសាទនេះមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីរួមខេត្តសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចបច្ចុប្បន្នសល់ត្រឹមពាក់កណ្ដាលតួប៉ុណ្ណោះដោយកំពូលបានរលំបាក់បែកបាត់បង់រូបរាងអស់ទៅហើយ។<ref>{{Cite web |date=2022-06-06 |title=ថ្ងៃលិចនៅ ប្រាសាទរោងល្មុងជាប្រាសាទឥដ្ឋរណប ភ្នំយសោធរគិរី ដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាមើលរំលង |url=https://www.tnaot.com/zh/m/detail/article/12850867 |access-date=2025-07-10 |website=柬埔寨头条 |language=zh}}</ref> 69tcjqfl0yrg6wrma9oteg52mz9ic39 323567 323566 2025-07-10T04:06:08Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិប្រាសាទ */ 323567 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទរោងល្មុង</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទរោងល្មុង.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទរោងល្មុង |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ដើមសតវត្សរ៍ទី ១០ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាខែង|បាក់ខែង]] និង [[រចនាបថបន្ទាយស្រី|បន្ទាយស្រី]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់នគរធំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|25|19.4|N|103|51|35.3|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទរោងល្មុង''' មានទីតាំងស្ថិតនៅទិសពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]]នៅក្នុងបរិវេណ[[ក្រុងអង្គរ|ឧទ្យានអង្គរ]]ឬក៏គេអាចនិយាយបានថាជាប្រាសាទរណបឲ្យ'''ភ្នំយសោធរគិរី''' ឬ '''ភ្នំបាខែង'''នេះតែម្ដងដែលពីមុនគឺជាផ្ចិតនៃ[[រាជធានីយសោធរបុរៈ|រាជធានីយសោធបុរៈ]]របស់​[[ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១]]។ភ្នំបាខែងក្រៅពីមានឈ្មោះថាភ្នំយសោធរគិរីគេហៅម្យ៉ាងទៀតថាជាភ្នំកណ្ដាលហើយមានប្រាសាទជារណបជាច្រើននៅក្នុងនោះប្រាសាទរោងល្មុងក៏ជាប្រាសាទមួយនៅក្នុងចំណោមនោះផងដែរ។ប្រាសាទនេះមានចម្ងាយប្រមាណជា ០៧ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីរួមខេត្តសៀមរាប]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងអំពី[[ឥដ្ឋ]]បែរមុខទៅទិសខាងលិចបច្ចុប្បន្នសល់ត្រឹមពាក់កណ្ដាលតួប៉ុណ្ណោះដោយកំពូលបានរលំបាក់បែកបាត់បង់រូបរាងអស់ទៅហើយ។<ref>{{Cite web |date=2022-06-06 |title=ថ្ងៃលិចនៅ ប្រាសាទរោងល្មុងជាប្រាសាទឥដ្ឋរណប ភ្នំយសោធរគិរី ដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាមើលរំលង |url=https://www.tnaot.com/zh/m/detail/article/12850867 |access-date=2025-07-10 |website=柬埔寨头条 |language=zh}}</ref> == ឯកសារយោង == 3oj4a5hdktp1f21bbfxamfjvedbfu3o 0 8664 323568 317171 2025-07-10T04:15:40Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323568 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ បែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រាសាទខ្មែរ|ទន្លេស្ងួត]] 1j0aw9skp29axadld417gcorbra1t9m 323569 323568 2025-07-10T04:16:06Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323569 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ បែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ gc9m2jltyvn3bvni3hrxwrnzk1vqvpo 323571 323569 2025-07-10T04:23:25Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323571 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ 31hk5q4k3wnjqpkcw5yil8rmfm88y9q 323572 323571 2025-07-10T04:24:48Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323572 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ == ការជួសជុល == == ឯកសារយោង == k6ik63drha5w85djuofmpc9one7vqdm 323573 323572 2025-07-10T04:26:01Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ប្រវត្តិប្រាសាទ */ 323573 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃអង្គរធំទៅខាងជើង ហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ == ការជួសជុល == == ឯកសារយោង == mq0eo4f4hpcopvc5xkobijvpvdzl9nd 323575 323573 2025-07-10T04:29:07Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323575 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃអង្គរធំទៅខាងជើង ហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ការជួសជុល == == ឯកសារយោង == cv4lrv8vuq3wb8t5jivzpzzuk6i8fr1 323576 323575 2025-07-10T04:29:33Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ការជួសជុល */ 323576 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃអង្គរធំទៅខាងជើង ហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមក ប្រាសាទទន្លេស្ងួត មានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង តួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នា ដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ ថ្មប្រាសាទ បានធ្លាក់ មើលស្ទើរមិនយល់ ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ ការណ៍នេះ បានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហានចូលជិត និងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។ ប្រាសាទទន្លេស្ងួតឈររឹងមាំឡើងវិញ ក្រោយជួសជុលអស់រយៈពេល២ឆ្នាំ។ រូបភាពដោយ៖ លោក ជា សារិទ្ធ លោក ជា សារឹទ្ធ បុរាណវិទូម្នាក់ និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួត បានប្រាប់សារព័ត៌មានThmeythmey25 អំពីការលំបាកក្នុងដំណើរជួសជុលប្រាសាទ តាមទូរសព្ទដូច្នេះថា៖« យើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុង ហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះ ដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។ សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះ យើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និងសម្ភារ ដែលគេយកមកប្រើប្រាស់ក្នុងការកសាងប្រាសាទក្នុងសតវត្សទី១២»។ សម្រាប់លោក ឡុង កុសល អ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាវិញ បានបន្ថែមថា៖« កត្តាចម្បង គឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ ដោយសារយើងត្រូវស្រាវជ្រាវ សិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។ យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធ ត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និងរកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទ ដែលវាជាចំនុចសំខាន់ និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ»។ រូបភាពប្រសាទទន្លេស្ងួតពេលមិនទាន់ជួសជុល។ រូបភាពដោយ៖ លោក ជា សារិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរារូបនេះ បន្តថា ការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួត ជាទស្សនមួយរបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនៅប្រាង្គប្រាសាទ ដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ ក្រៅពីនេះ ក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិក្នុងការជួសជុល។ ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗ ត្រូវការចំណាយពេលវេលា ចំណាយធនធានច្រើន ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។ == ឯកសារយោង == 9ue94bqvwiogq2i7xlee493aaslgths 323577 323576 2025-07-10T04:30:12Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323577 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃអង្គរធំទៅខាងជើង ហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមក ប្រាសាទទន្លេស្ងួត មានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង តួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នា ដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ ថ្មប្រាសាទ បានធ្លាក់ មើលស្ទើរមិនយល់ ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ ការណ៍នេះ បានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហានចូលជិត និងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។ ប្រាសាទទន្លេស្ងួតឈររឹងមាំឡើងវិញ ក្រោយជួសជុលអស់រយៈពេល២ឆ្នាំ។ រូបភាពដោយ៖ លោក ជា សារិទ្ធ លោក ជា សារឹទ្ធ បុរាណវិទូម្នាក់ និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួត បានប្រាប់សារព័ត៌មានThmeythmey25 អំពីការលំបាកក្នុងដំណើរជួសជុលប្រាសាទ តាមទូរសព្ទដូច្នេះថា៖« យើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុង ហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះ ដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។ សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះ យើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និងសម្ភារ ដែលគេយកមកប្រើប្រាស់ក្នុងការកសាងប្រាសាទក្នុងសតវត្សទី១២»។ សម្រាប់លោក ឡុង កុសល អ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាវិញ បានបន្ថែមថា៖« កត្តាចម្បង គឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ ដោយសារយើងត្រូវស្រាវជ្រាវ សិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។ យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធ ត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និងរកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទ ដែលវាជាចំនុចសំខាន់ និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ»។ រូបភាពប្រសាទទន្លេស្ងួតពេលមិនទាន់ជួសជុល។ រូបភាពដោយ៖ លោក ជា សារិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរារូបនេះ បន្តថា ការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួត ជាទស្សនមួយរបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនៅប្រាង្គប្រាសាទ ដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ ក្រៅពីនេះ ក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិក្នុងការជួសជុល។ ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗ ត្រូវការចំណាយពេលវេលា ចំណាយធនធានច្រើន ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ឯកសារយោង == 820ar81bnh0czs15aogvko8l0vbribe 323578 323577 2025-07-10T04:38:48Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ការជួសជុល */ 323578 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃអង្គរធំទៅខាងជើង ហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ឯកសារយោង == d7h6rgqnxowre5kg36ppn3v26n6kjry 323579 323578 2025-07-10T04:48:10Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ការជួសជុល */ 323579 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃអង្គរធំទៅខាងជើង ហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង៨០០ម៉ែត្រ និងទទឹងប្រវែង៤០០ម៉ែត្រ ដែលបានខូចខាត និងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោល និងមិនមានអ្នកថែទាំ រាប់សតវត្សរ៍មកហើយនោះ ហើយដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ក្រុមអ្នកជំនាញនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារ ជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយ សាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹក និងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះ ដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ៧៥ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ ការស្ដារ និងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឱ្យដំណើរឡើងវិញនេះ គឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណ ដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុងតំបន់អង្គរ ប្រយោជន៍ ដើម្បីការពារតំបន់អង្គរ និងក្រុងសៀមរាបទាំងមូលមិនឱ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផង ហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណានានា កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទ ព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ ក៏ដូចជាការជួយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង៕ == ឯកសារយោង == rvtvodoh1mlekedz8171twi51bhhhan 323580 323579 2025-07-10T04:49:02Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323580 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃអង្គរធំទៅខាងជើង ហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង៨០០ម៉ែត្រ និងទទឹងប្រវែង៤០០ម៉ែត្រ ដែលបានខូចខាត និងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោល និងមិនមានអ្នកថែទាំ រាប់សតវត្សរ៍មកហើយនោះ ហើយដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ក្រុមអ្នកជំនាញនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារ ជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយ សាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹក និងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះ ដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ៧៥ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ ការស្ដារ និងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឱ្យដំណើរឡើងវិញនេះ គឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណ ដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុងតំបន់អង្គរ ប្រយោជន៍ ដើម្បីការពារតំបន់អង្គរ និងក្រុងសៀមរាបទាំងមូលមិនឱ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផង ហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណានានា កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទ ព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ ក៏ដូចជាការជួយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹក ប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង៕<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == 2hgjvm55a0q58f07e5k1kper13fxr39 323581 323580 2025-07-10T04:55:19Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 /* ការជួសជុល */ 323581 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃអង្គរធំទៅខាងជើង ហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == 9v2ke83tglbtsmm9mwb7stt74m2bb73 323582 323581 2025-07-10T05:59:28Z 117.20.113.63 323582 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថអង្គរវត្ត]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == 9gyqczoapdw7jfe3tyq4ekyfkx148op 323583 323582 2025-07-10T06:00:50Z 117.20.113.63 323583 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថអង្គរវត្ត]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dy|date=2024-02-23|title=Tonle Snguot - APSARA National Authority|language=en-US|work=APSARA National Authority|url=https://apsaraauthority.gov.kh/2024/02/23/tonle-snguot-temple/|access-date=2025-07-10}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == rg0a5t0obyoi41itmbxbnijwpgtx0oi 323584 323583 2025-07-10T06:01:50Z 117.20.113.63 323584 wikitext text/x-wiki == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថអង្គរវត្ត]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dy|date=2024-02-23|title=Tonle Snguot - APSARA National Authority|language=en-US|work=APSARA National Authority|url=https://apsaraauthority.gov.kh/2024/02/23/tonle-snguot-temple/|access-date=2025-07-10}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == 69z58ms17qhtzec0w6zl574uzymjwqk 323585 323584 2025-07-10T06:12:38Z 117.20.113.63 323585 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទន្លេស្ងួត</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទទន្លេស្ងួត.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទន្លេស្ងួត |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ១១៨៦ គ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២) |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថអង្គរវត្ត|អង្គរវត្ត]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|24|56|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថអង្គរវត្ត]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dy|date=2024-02-23|title=Tonle Snguot - APSARA National Authority|language=en-US|work=APSARA National Authority|url=https://apsaraauthority.gov.kh/2024/02/23/tonle-snguot-temple/|access-date=2025-07-10}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == bjugz260yjhvj0z72h5oxc6vv0gsrh2 323586 323585 2025-07-10T06:17:24Z 117.20.113.63 323586 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទន្លេស្ងួត</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទទន្លេស្ងួត.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទន្លេស្ងួត |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ១១ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថអង្គរវត្ត|អង្គរវត្ត]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|27|35|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថអង្គរវត្ត]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dy|date=2024-02-23|title=Tonle Snguot - APSARA National Authority|language=en-US|work=APSARA National Authority|url=https://apsaraauthority.gov.kh/2024/02/23/tonle-snguot-temple/|access-date=2025-07-10}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == nr2hd4d85rfc80w71n2cbk07ec1c34m 323587 323586 2025-07-10T06:18:54Z 117.20.113.63 323587 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទន្លេស្ងួត</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទទន្លេស្ងួត.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទន្លេស្ងួត |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថអង្គរវត្ត|អង្គរវត្ត]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|27|35|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថអង្គរវត្ត]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dy|date=2024-02-23|title=Tonle Snguot - APSARA National Authority|language=en-US|work=APSARA National Authority|url=https://apsaraauthority.gov.kh/2024/02/23/tonle-snguot-temple/|access-date=2025-07-10}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == gmexpn91z7st1ogo24j1sn23zwiqf2b 323588 323587 2025-07-10T06:24:11Z 117.20.113.63 323588 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទន្លេស្ងួត</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទទន្លេស្ងួត.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទន្លេស្ងួត |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាយ័ន|បាយ័ន]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|27|35|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថអង្គរវត្ត]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dy|date=2024-02-23|title=Tonle Snguot - APSARA National Authority|language=en-US|work=APSARA National Authority|url=https://apsaraauthority.gov.kh/2024/02/23/tonle-snguot-temple/|access-date=2025-07-10}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == ezcyfwe5ggb5sdt17a1kgk9rv930vru 323589 323588 2025-07-10T06:24:44Z 117.20.113.63 /* ប្រវត្តិប្រាសាទ */ 323589 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទន្លេស្ងួត</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទទន្លេស្ងួត.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទន្លេស្ងួត |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាយ័ន|បាយ័ន]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|27|35|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dy|date=2024-02-23|title=Tonle Snguot - APSARA National Authority|language=en-US|work=APSARA National Authority|url=https://apsaraauthority.gov.kh/2024/02/23/tonle-snguot-temple/|access-date=2025-07-10}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == 3yiwewwj2008al4ogrqekt000mp9s0d 323590 323589 2025-07-10T06:25:38Z 117.20.113.63 323590 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទន្លេស្ងួត</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទទន្លេស្ងួត.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទន្លេស្ងួត |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាយ័ន|បាយ័ន]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|27|35|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dy|date=2024-02-23|title=Tonle Snguot - APSARA National Authority|language=en-US|work=APSARA National Authority|url=https://apsaraauthority.gov.kh/2024/02/23/tonle-snguot-temple/|access-date=2025-07-10}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == 9080i9g8vgdglgubvy6dhon1d51uu2j 323591 323590 2025-07-10T06:26:47Z 117.20.113.63 323591 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទន្លេស្ងួត</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទទន្លេស្ងួត.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទន្លេស្ងួត |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាយ័ន|បាយ័ន]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ភូមិនគរក្រៅ]] [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|27|35|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dy|date=2024-02-23|title=Tonle Snguot - APSARA National Authority|language=en-US|work=APSARA National Authority|url=https://apsaraauthority.gov.kh/2024/02/23/tonle-snguot-temple/|access-date=2025-07-10}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]] ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == 0q2e6rrmpmvrjrrowdm8m99gqa2utyd 323592 323591 2025-07-10T06:28:33Z 117.20.113.63 323592 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទទន្លេស្ងួត</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទទន្លេស្ងួត.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទទន្លេស្ងួត |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣ |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាយ័ន|បាយ័ន]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[ភូមិនគរក្រៅ]] [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|27|35|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទទន្លេស្ងួត''' មានទីតាំងស្ថិតនៅក្រៅ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ចម្ងាយពី[[ខ្លោងទ្វាររាជធានីអង្គរធំ|ខ្លោងទ្វារដីឆ្នាំង]]ប្រហែល ៥០០ ម៉ែត្រនៅខាងជើង។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងអំពី[[ថ្មភក់]]លាយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]មានប្រាង្គចំនួន ០១ មានកម្ពស់ ១៣.៥ ម៉ែត្របែរមុខទៅទិសខាងកើត។យោងតាមការពិនិត្យទៅលើស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់ដែលតុបតែងលម្អប្រាសាទនេះគឺកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨១ ដល់ឆ្នាំ ១២១៨ នៃគ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣)ជា[[រចនាបថបាយ័ន]]។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងលើដីរាងការ៉េមួយដែលជាដីទាបចាប់ពីគូទឹកនៃ[[អង្គរធំ]]ទៅខាងជើងហើយទីកន្លែងទាបនេះប្រហែលជាលិចទឹកដែលបានហូរពីបារាយណ៍ជ័យតដាក។ឈ្មោះរបស់ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺ'''ទន្លេស្ងួតដែលគ្មានទឹក'''ពោលគឺកាលពីមុនកន្លែងនេះមានទឹកតែក្រោយមកគ្មានទឹកគេក៏ហៅថាទន្លេស្ងួត(មានន័យស្មើនឹងពាក្យគោក)។ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]មួយនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។<ref>{{Cite web |last=Makara |first=TOUCH |date=2023-11-08 |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត (ប្រាសាទស្ថិតនៅវង់ធំ) ខេត្តសៀមរាប - Phkasla Partner |url=https://phkaslapartner.com/business-kamsan/prasat-tonle-sngout/ |access-date=2025-07-10 |language=km}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dy|date=2024-02-23|title=Tonle Snguot - APSARA National Authority|language=en-US|work=APSARA National Authority|url=https://apsaraauthority.gov.kh/2024/02/23/tonle-snguot-temple/|access-date=2025-07-10}}</ref> == ការជួសជុល == កន្លងមកប្រាសាទទន្លេស្ងួតមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងតួប្រាសាទបែកចេញពីគ្នាដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទ។ថ្មប្រាសាទបានធ្លាក់មើលស្ទើរមិនយល់ចំណែករចនាសម្ព័ន្ធប្រឈមនឹងការរលំ។ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យក្រុមការងារជួសជុលប្រាសាទស្ទើរមិនហ៊ានចូលជិតនិងបានបង្កការលំបាកដល់ក្រុមជួសជុលផងដែរ។លោក'''ជា សារឹទ្ធ'''ជាបុរាណវិទូម្នាក់និងជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានប្រាប់អំពីការលំបាកនៅក្នុងដំណើរការជួសជុលប្រាសាទយ៉ាងដូច្នេះថាយើងត្រូវរើប្រាសាទទាំងស្រុងហើយជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះដោយចាប់ផ្តើមពីគ្រឹះមកវិញ។សម្រាប់ការជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះយើងត្រូវធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាដើម្បីដឹងពីរចនាសម័្ពន្ធ បច្ចេកទេស និង សម្ភារៈដែលគេយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកសាងប្រាសាទនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២។សម្រាប់លោក'''ឡុង កុសល'''អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]វិញបានបន្ថែមថាកត្តាចម្បងគឺបណ្តាលមកពីអាយុកាលនៃប្រាសាទដោយសារយើងត្រូវការស្រាវជ្រាវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមលើសពីអ្វីដែលយើងឃើញចំពោះភ្នែក។យើងត្រូវសិក្សាអំពីរចនាសម័្ពន្ធត្រូវស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទ រកឯកសារ និង រកព័ត៌មានទាក់ទងជាមួយប្រាសាទដែលវាជាចំនុចសំខាន់និងជាចំនុចលំបាកផងដែរ។អ្នកនាំពាក្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]រូបនេះបន្តថាការជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាទស្សនៈមួយរបស់[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]នៅក្នុងការពង្រឹងឡើងវិញនូវប្រាង្គប្រាសាទដែលកន្លងមកមានការទ្រុឌទ្រោម។ក្រៅពីនេះក៏មានប្រាសាទធំៗមួយចំនួនដែលមានការចូលរួមពីដៃគូសហការប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅក្នុងការជួសជុល។ប៉ុន្តែការជួសជុលប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការចំណាយពេលវេលាចំណាយធនធានជាច្រើនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យការអភិរក្សប្រាសាទមានការខ្វះខាត។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទទន្លេស្ងួត អតីតមន្ទីរព្យាបាលមួយរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានសភាពល្អឡើងវិញ |url=https://thmeythmey.com/detail/104643 |access-date=2025-07-10 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> ស្រះទន្លេស្ងួតមានបណ្តោយប្រវែង ៨០០ ម៉ែត្រនិងទទឹងប្រវែង ៤០០ ម៉ែត្រដែលបានខូចខាតនិងរីងគោកដោយសារការបោះបង់ចោលនិងមិនមានអ្នកថែទាំអស់ជាច្រើនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ដោយសារមានការចូលរួមពីព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្រុមអ្នកជំនាញនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]ទើបតែបានបញ្ចប់ការស្តារជួសជុលទំនប់ដែលធ្លុះធ្លាយសាងសង់ទ្វារបញ្ចេញ-បញ្ចូលទឹកនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណរបស់សម័យអង្គរទន្លេស្ងួតនេះដែលអាចស្តុកទឹកពេញជាអចិន្ត្រៃយ៍ឡើងវិញបានប្រមាណ ៧៥ ម៉ឺនម៉ែត្រគូប។ការស្ដារនិងរៀបចំប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រនៅតំបន់ទន្លេស្ងួតឲ្យដំណើរឡើងវិញនេះគឺធ្វើទៅតាមគម្រោងស្ដារឡើងវិញនូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្របុរាណដែលមានច្រើនស្កេកស្កះនៅក្នុង[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]ប្រយោជន៍ដើម្បីការពារ[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]និង[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលមិនឲ្យមានការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាផងហើយក៏ជាការរក្សាទឹកទុកនៅតាមស្រះបុរាណ កសិន្ធុបារាយណ៍ ព្រមទាំងប្រឡាយនានាផងសម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់ប្រាសាទព្រមទាំងជាការជួយលើកតម្លៃទេសភាពវប្បធម៌ក៏ដូចជាការជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានទឹកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃផង។<ref>{{Cite web |last=Lyhou |date=2023-02-06 |title=ទន្លេស្ងួតមានទឹកពេញប្រៀបឡើងវិញ ក្រោយគោកទឹកជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/freshnewsplus/276796-2023-02-06-07-32-42.html |access-date=2025-07-10 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ឯកសារយោង == mxxgp6kh7n7edgoizbyavhryb1108jt 0 9589 323549 323467 2025-07-09T21:27:20Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323549 wikitext text/x-wiki {{Infobox continent | title = មជ្ឈិមបូព៌ា | image = [[File:Middle East (orthographic projection).svg|230px|Middle East]] | image_caption = ផែនទីនៃតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ដែលលាតសន្ធឹងពីប្រទេស[[អេហ្ស៊ីបនៅទិសខាងលិច]]ដល់ប្រទេស[[អ៊ីរ៉ង់]]នៅទិសខាងកើត | caption = {{legend|#346733|ទីតាំងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា}}{{legend|#008000|[[មហាមជ្ឈិមបូព៌ា]]}}{{legend|#73ED73|តំបន់ដែលពេលខ្លះបានរាប់បញ្ចូល}} | area = ៧,២២២,៤១១ គម^២ | population = {{increase}}&nbsp;៤៨៧,៤៦៦,១៩៥ (គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២៥)<ref name="IMFAPR2025" /><ref name="Akrotiri and Dhekelia">{{Citation |title=Akrotiri and Dhekelia |date=2024-05-15 |work=The World Factbook |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/akrotiri-and-dhekelia/ |access-date=2024-05-25 |publisher=Central Intelligence Agency |language=en}}</ref> | countries = មើល៖ ''[[បញ្ជីរាយប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ាតាមចំនួនប្រជាជន|បញ្ជីតាមចំនួនប្រជាជន]]'' {{Collapsible list | titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal; | title = [[រដ្ឋសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ|រដ្ឋសមាជិក អសប]] (១៦) | {{flag|កាតា}} | {{flag|គុយវ៉ែត}} | {{flag|តួកគី}} | {{flag|បារ៉ែន}} | {{flag|យេម៉ែន}} | {{flag|លីបង់}} | {{flag|ស៊ីប}} | {{flag|ស៊ីរី}} | {{flag|ហ្សកដានី}} | {{flag|អ៊ីរ៉ង់}} | {{flag|អ៊ីរ៉ាក់}} | {{flag|អ៊ីស្រាអែល}} | {{flag|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}} | {{flag|អូម៉ង់}} | {{flag|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} | {{flag|អេហ្ស៊ីប}} }} {{Collapsible list | titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal; | title = [[អង្គភាពសង្កេតការណ៍មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ#រដ្ឋសង្កេតការណ៍បច្ចុប្បន្ន|រដ្ឋសង្កេតការណ៍ អសប]] (១) | {{flag|ប៉ាឡេស្ទីន}} }} {{Collapsible list | titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal; | title = ''[[បញ្ជីរាយរដ្ឋមានកំហិតទទួលស្គាល់|ជាក់ស្ដែង]]'' (១) | {{flag|ស៊ីបខាងជើង}} }} | languages = {{collapsible list | titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal; | title = '''ភាសាផ្លូវការ''' | [[ភាសាក្រិក|ក្រិក]] | [[ភាសាឃឺដ|ឃឺដ]] | [[ភាសាតួកគី|តួកគី]] | [[ភាសាពែរ្ស|ពែរ្ស]] | [[ភាសាហេប្រឺ|ហេប្រឺ]] | [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] }} | time = [[UTC+២]] ទៅ [[UTC+០៤:០០|UTC+៤]] | cities = {{Collapsible list | titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal; | title = [[បញ្ជីរាយតំបន់មាតុធានីធំបំផុតនៅមជ្ឈិមបូព៌ា|ទីក្រុងធំបំផុតចំនួន ១០ នៅមជ្ឈិមបូព៌ា]] | # {{flagicon|អេហ្ស៊ីប}} [[គែរ]] # {{flagicon|អ៊ីរ៉ង់}} [[តេហេរ៉ង់]] # {{flagicon|តួកគី}} [[អ៊ីស្តង់ប៊ុល]] # {{flagicon|អ៊ីរ៉ាក់}} [[បាកដាដ]] # {{flagicon|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}} [[រីយ៉ាដ]] # {{flagicon|តួកគី}} [[អង់ការ៉ា]] # {{flagicon|អេហ្ស៊ីប}} [[អាឡិចសង់ឌ្រី]] # {{flagicon|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម}} [[ឌូបៃ]] # {{flagicon|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត}} [[ជីដ្ដារ]] # {{flagicon|ហ្សកដានី}} [[អាម៉ាន់]] }} }} '''មជ្ឈិមបូព៌ា''' (ដែលជាពាក្យមានប្រភពចេញពីភាសាអង់គ្លេសគឺ ''Middle East'') គឺជាតំបន់ភូមិសាស្ត្រនយោបាយមួយដែលគ្របដណ្តប់លើ[[ឧបទ្វីបអារ៉ាប់]] [[ឡេវ៉ាន]] [[តួកគី]] [[អេហ្ស៊ីប]] [[អ៊ីរ៉ង់]] និង[[អ៊ីរ៉ាក់]]។ ពាក្យ "មជ្ឈិមបូព៌ា" នេះត្រូវ​បាន​គេ​ចាប់ផ្ដើមប្រើប្រាស់ដំបូងនៅ[[សហរាជាណាចក្រ|ចក្រភពអង់គ្លេស]] និងតាមបណ្ដាប្រទេសនៅអឺរ៉ុបខាងលិចមួយចំនួននៅដើមសតវត្សរ៍ទី២០ ដោយជាពាក្យជំនួសឱ្យ[[ដើមបូព៌ា]] (ដោយពាក្យទាំងពីរមានលក្ខណៈផ្ទុយពីពាក្យ[[ជាយបូព៌ា]])។ ពាក្យមជ្ឈិមបូព៌ាបានបង្កឱ្យមនុស្សជាច្រើនកើតការយល់ច្រឡំដោយសារតែនិយមន័យនៃពាក្យនេះចេះតែវិវត្តទៅតាមកាលៈទេសៈភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ ចាប់តាំងពីសតវត្សរ៍ទី២០ មក ពាក្យមជ្ឈិមបូព៌ាបានទទួលការរិះគន់ជាខ្លាំងចំពោះន័យបែប[[មជ្ឈអឺរ៉ុបនិយម]]របស់វា។ តំបន់មួយនេះរាប់បញ្ចូលទឹកដីទាំងប៉ុន្មានដែលស្ថិតក្នុងតំបន់[[អាស៊ីខាងលិច]]ស្ទើរទាំងអស់ គ្រាន់តែដកតំបន់[[កូកាសខាងត្បូង]]ចេញ។ ខុសពីអាស៊ីចខាងលិចបន្តិច មជ្ឈិមបូព៌ាគឺគិតប្រទេសអេហ្ស៊ីប (មិនតែ[[ឧបទ្វីបស៊ីណៃ]]) និងប្រទេសតួកគី (មិនតែ[[ធ្រែសខាងកើត]]) ទាំងមូល។ បណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងមជ្ឈិមបូព៌ាភាគច្រើន (១៣ ក្នុងចំណោម ១៨) គឺត្រូវជាផ្នែកនៃ[[ពិភពអារ៉ាប់]]។ [[បញ្ជីរាយប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ាតាមចំនួនប្រជាជន|ប្រទេសដែលមានចំនួនប្រជាជនច្រើនជាងគេក្នុងតំបន់]]នោះគឺ អេហ្ស៊ីប តួកគី និងអ៊ីរ៉ង់ ខណៈប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតគឺជាប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ាមានក្រឡាផ្ទៃធំបំផុត។ ប្រវត្តិមជ្ឈិមបូព៌ាមានអាយុកាលតាំងពីសម័យ​បុរាណយូរណាស់មកម៉្លេះ ដោយប្រវត្តិវិទូតែងសម្ដៅមកតំបន់នេះថាជា "[[លំយោលនៃអរិយធម៌]]"។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ សារៈសំខាន់នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅតំបន់នេះត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ជាយូរណាស់មកហើយ​ដែរ។<ref>Cairo, Michael F. [https://books.google.com/books?id=_ukBNxLFNxgC&q=middle+east+of+high+importance+since+ancient+times ''The Gulf: The Bush Presidencies and the Middle East''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151222230823/https://books.google.nl/books?id=_ukBNxLFNxgC&dq=middle+east+of+high+importance+since+ancient+times&hl=nl&source=gbs_navlinks_s |date=22 December 2015 }} University Press of Kentucky, 2012 {{ISBN|978-0-8131-3672-1}} p. xi.</ref><ref>Government Printing Office. [https://books.google.com/books?id=UOgvZdjOsb0C&dq=middle+east+of+high+importance+since+ancient+times&pg=PA177 ''History of the Office of the Secretary of Defense: The formative years, 1947–1950''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151222230708/https://books.google.nl/books?id=UOgvZdjOsb0C&pg=PA177&dq=middle+east+of+high+importance+since+ancient+times&hl=nl&sa=X&ved=0CDMQ6AEwA2oVChMIlNGcnPv5yAIVybMUCh2Sag-6 |date=22 December 2015 }} {{ISBN|978-0-16-087640-0}} p. 177</ref><ref>Kahana, Ephraim. Suwaed, Muhammad. [https://books.google.com/books?id=Xoftt29B4soC&dq=middle+east+of+crucial+importance+since+ancient+times&pg=PR31 ''Historical Dictionary of Middle Eastern Intelligence''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151223002634/https://books.google.nl/books?id=Xoftt29B4soC&pg=PR31&dq=middle+east+of+crucial+importance+since+ancient+times&hl=nl&sa=X&ved=0CFEQ6AEwB2oVChMI-8aUsPr5yAIVxGsUCh3q_wR- |date=23 December 2015 }} Scarecrow Press, 13 April 2009 {{ISBN|978-0-8108-6302-6}} p. xxxi.</ref> ពពួក​សាសនា​អាប្រាហាម ([[សាសនយូដា]] [[គ្រិស្តសាសនា]] និង [[ឥស្លាមសាសនា]]) គឺសុទ្ធតែ​មានកំណើតកើតចេញពីតំបន់នេះ។<ref>{{cite book|title=An Introduction to Middle East Politics: Continuity, Change, Conflict and Co-operation|first=Benjamin |last=MacQueen|year= 2013| isbn=978-1446289761| page =5|publisher=SAGE|quote=The Middle East is the cradle of the three monotheistic faiths of Judaism, Christianity and Islam.}}</ref> [[ជនជាតិអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]]គឺជាក្រុមជនជាតិធំជាងគេប្រចាំតំបន់<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=SPBfnT_E1mgC&q=main+ethnic+groups+in+the+middle+east&pg=PA16|title=Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia|access-date=12 June 2025|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160424084425/https://books.google.com/books?id=SPBfnT_E1mgC&pg=PA16&lpg=PA16&dq=main+ethnic+groups+in+the+middle+east&source=bl&ots=uGb8t7Re3p&sig=wlU7EbnyjrI4FHgw5H2WTeJvePI&hl=nl&sa=X&ei=JHCDU_HgMInHOeCGgLgK&ved=0CDAQ6AEwADgU#v=onepage&q=Turks&f=false|archive-date=24 April 2016|isbn=978-1-59884-362-0|last1=Shoup|first1=John A.|year= 2011|publisher=Abc-Clio }}</ref> និងបន្ទាប់មកគឺ [[ជនជាតិតួកគី|តួកគី]] [[ជនជាតិពែរ្ស|ពែរ្ស]] [[ជនជាតិឃឺដ|ឃឺដ]] [[អាស៊ែបៃហ្សង់|អាហ្សេរី]] [[ជនជាតិកុបត៍|កុបត៍]] [[ជនជាតិជ្វីហ្វ|ជ្វីហ្វ]] [[ជនជាតិអាស៊ីរី|អាស៊ីរី]] [[អ៊ីរ៉ាក់តួកគី]] [[យ៉េហ្ស៊ីឌី]] និង[[ស៊ីបក្រិក]]ជាដើម។ មជ្ឈិមបូព៌ាមានអាកាសធាតុក្ដៅ និងស្ងួត ពិសេសនៅក្នុងតំបន់ឧបទ្វីបអារ៉ាប់ និងអេហ្ស៊ីប។ ប្រព័ន្ធទន្លេខ្លះៗបានផ្ដល់ជាប្រភពទឹកដើម្បីផ្គត់ផ្គង់វិស័យកសិកម្មតិចតួចនៅក្នុងតំបន់មួយនេះដូចជា [[ដីសណ្ដនីល]]នៅក្នុងប្រទេសអេហ្ស៊ីប [[ទន្លេធីក្រឺ]] និង[[អឺហ្វ្រាត់]]នៃតំបន់មេសូប៉ូតាមី និងអាងនៃ[[ទន្លេហ្សកដានី]]ដែលអូសបន្លាយស្ទើរពេញតំបន់ឡេវ៉ាន។ តំបន់ដែលបានរៀបរាប់ទាំងអស់នេះត្រូវបានគេស្គាល់ថា [[អឌ្ឍចន្ទពហុពល]] ដែលត្រូវជាទីតាំងដ៏សំខាន់ដែលប្រវត្តិវិទូតែងសម្ដៅថា [[លំយោលនៃអរិយធម៌]] ពោលជាតំបន់ដែលអរិយធម៌មនុស្សវិវត្តដោយឯកឯងគ្មានរងឥទ្ធិពលពីអរិយធម៌ ឬតំបន់ដទៃ។ ផ្ទុយមកវិញ នៅតំបន់ឆ្នេរឡេវ៉ាន និងប្រទេសតួកគីមួយភាគធំគឺមានអាកាសធាតុលក្ខណៈមេឌីទែរ៉ាណេ ជាមួយនឹងរដូវក្តៅស្ងួត និងរដូវរងាសើម។ ប្រទេស​ភាគច្រើន​ដែល​ស្ថិតនៅជាប់​[[ឈូងសមុទ្រពែរ្ស]]គឺសុទ្ធសឹងតែកាន់កាប់ធនធាន​ប្រេងកាតស្ទើរទាំងអស់នៅក្នុងតំបន់។ ដោយសារតែអាកាសធាតុក្ដៅស្ងួតហែងរួមជាមួយការពឹងផ្អែកជាធំលើឧស្សាហកម្មឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល មជ្ឈិមបូព៌ាជាតំបន់មួយដែលបង្កនិងពន្លឿននូវបាតុភូត[[បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ]] និងក៏ត្រូវជាតំបន់ដែលងាយរងគ្រោះធ្ងន់ធ្ងរពីវាផងដែរ។ ==បច្ចេកសព្ទ== ពាក្យថា មជ្ឈិមបូព៌ា ([[ភាសាអង់គ្លេស]]៖ ''Middle East'') គឺមានដើមកំណើតចេញពីការិយាល័យអាណានិគមឥណ្ឌានៅអង់គ្លេសក្នុងកំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៨៥០។{{Sfn | Beaumont | Blake | Wagstaff | 1988 | p = 16}} ពាក្យនេះបានចាប់ផ្ដើមទទួលប្រជាប្រិយភាពជាខ្លាំងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩០២<ref>{{cite journal | last =Koppes | first = CR |title = Captain Mahan, General Gordon and the origin of the term "Middle East" |journal=Middle East Studies |volume=12 |pages= 95–98 |year= 1976 |doi = 10.1080/00263207608700307| issn=0026-3206 }}</ref> នៅពេលដែលអ្នកយុទ្ធសាស្ត្រយោធាជើងទឹកអាមេរិកមួយរូបគឺលោក[[អាល់ហ្វ្រែដ តេយឺរ ម៉ាហាន]]បានប្រើប្រាស់ពាក្យនេះដើម្បី "កំណត់បែងចែកតំបន់រវាងបណ្ដាប្រទេសអារ៉ាប់ និងឥណ្ឌា"។<ref>{{cite book | last = Lewis | first = Bernard | title= The Middle East and the West |year= 1965 |page=9}}</ref><ref>{{cite book | last = Fromkin | first = David | author-link = David Fromkin | title = A Peace to end all Peace | year = 1989 | page = [https://archive.org/details/peacetoendallpea0000from/page/224 224] | isbn = 978-0-8050-0857-9 | title-link = A Peace to End All Peace | publisher = H. Holt }}</ref> នៅអំឡុងសម័យនោះ ចក្រភពអង់គ្លេស និងរុស្ស៊ីបានកំពុងប្រជែងគ្នាដណ្តើមឥទ្ធិពលនៅតំបន់[[អាស៊ីកណ្តាល]] ដែលគេច្រើនស្គាល់ការប្រជែងនោះថា [[មហាល្បែង]]។ កាលនោះផងដែរ មាហានបានទើបតែដឹងពីសារៈសំខាន់ជាយុទ្ធសាស្ត្រនៃតំបន់នេះ ពិសេសទីតាំងរបស់វាដែលព័ទ្ធជុំវិញ[[ឈូងសមុទ្រពែរ្ស]]។<ref>{{Citation | last = Melman | first = Billie | url = http://cco.cambridge.org/extract?id=ccol052178140x_CCOL052178140XA010 | publisher = Cambridge | title = Companion to Travel Writing | volume = 6 The Middle East/Arabia | series = Collections Online | access-date = 8 January 2006 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20110725125839/http://cco.cambridge.org/extract?id=ccol052178140x_CCOL052178140XA010 | archive-date = 25 July 2011 | date = November 2002 }}.</ref><ref>Palmer, Michael A. ''Guardians of the Persian Gulf: A History of America's Expanding Role in the Persian Gulf, 1833–1992.'' New York: The Free Press, 1992. {{ISBN|0-02-923843-9}} pp. 12–13.</ref> ដោយដូច្នេះ លោកក៏បានសម្គាល់តំបន់ដែលនៅជុំវិញឈូងសមុទ្រនោះថា មជ្ឈិមបូព៌ា។ លោកបានបន្តថ្លែងថា ហួសពី[[ព្រែកជីកស៊ុយអេ]]ក្នុងប្រទេសអេហ្ស៊ីប ឈូងសមុទ្រពែរ្សគឺជាច្រកតំបន់ដ៏សំខាន់បំផុតសម្រាប់ចក្រភពអង់គ្លេសគ្រប់គ្រង ដើម្បីកុំឱ្យប្រទេសរុស្ស៊ីពង្រីកឥទ្ធិពលចូលទៅកៀកទឹកដីឥណ្ឌា។<ref>Laciner, Sedat. "[http://www.turkishweekly.net/comments.php?id=2117 Is There a Place Called 'the Middle East'?] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070220093342/http://www.turkishweekly.net/comments.php?id=2117 |date=2007-02-20 }}", ''The Journal of Turkish Weekly'', 2 June 2006. Retrieved 10 January 2007.</ref> មុនពេលបញ្ចប់[[សង្គ្រាមលោកលើកទី២]] គេគ្រប់គ្នាបានទម្លាប់ហៅតំបន់ដែលស្ថិតនៅជុំវិញប្រទេសតួកគី និងប៉ែកខាងកើតនៃសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេថា "[[ដើមបូព៌ា]]" ខណៈពាក្យ "[[ចុងបូព៌ា]]" គឺគេសម្ដៅលើប្រទេស[[ចិន]] [[ឥណ្ឌា]] និង[[ជប៉ុន]]។<ref name="davison">{{cite journal | last =Davison | first = Roderic H. |title= Where is the Middle East? |journal= Foreign Affairs | volume = 38 |pages=665–675 |year=1960 |doi=10.2307/20029452 |issue=4| jstor = 20029452 | s2cid = 157454140 }}</ref> ក្រោយចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី២ មជ្ឈិមបូព៌ាត្រូវបានគេកំណត់ថាអូសបន្លាយពីតំបន់ពី[[មេសូប៉ូតាមី]]ទៅដល់ប្រទេស[[ភូមា]] ពោលគឺ តំបន់នៅរវាងភូមិភាគដើមបូព៌ា និងចុងបូព៌ា។<ref name=wapo2016 /><ref name=UNC /> នៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៣០ អង់គ្លេសបានបង្កើត[[បញ្ជាការមជ្ឈិមបូព៌ា]]ឡើង ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុង[[គែរ]] សម្រាប់កងកម្លាំងយោធារបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់។ បន្ទាប់ពីពេលនោះមក ពាក្យ "មជ្ឈិមបូព៌ា" ទទួលបានការប្រើប្រាស់កាន់តែទូលំទូលាយនៅអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក។<ref>{{cite book | last =Held | first = Colbert C. |title=Middle East Patterns: Places, Peoples, and Politics | url =https://archive.org/details/middleeastpatter00held_0 | url-access =registration |publisher=Westview Press |year=2000 |page=[https://archive.org/details/middleeastpatter00held_0/page/7 7] |isbn= 978-0-8133-8221-0}}</ref> ===បម្រើបម្រាស់​ និងការរិះគន់=== [[File:Middle East.ogv|thumb|រឿងភាពយន្តអាមេរិកាំងឆ្នាំ១៩៥៧ បង្ហាញពីមជ្ឈិមបូព៌ា]] ពាក្យ ''មជ្ឈិម'' (កណ្ដាល) បានធ្វើឱ្យមានការភាន់ច្រឡំជាច្រើនពិសេសជុំវិញការវិវត្តនៃនិយមន័យរបស់តំបន់នេះ។ នៅមុន[[សង្គ្រាមលោកលើកទី១]] ពាក្យ "ដើមបូព៌ា" (''Near East'') ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីសម្ដៅលើតំបន់[[បាល់កង់]] និង[[ចក្រភពអូតូម៉ង់]] ខណៈដែលពាក្យ "មជ្ឈិមបូព៌ា" វិញគឺសម្ដៅលើតំបន់[[កូកាស]] [[អ៊ីរ៉ង់|ពែរ្ស]] និងទឹកដីអារ៉ាប់<ref name=wapo2016>{{cite news| url = https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/05/19/the-modern-middle-east-is-actually-only-100-years-old/| title = How the Middle East was invented | newspaper = The Washington Post}}</ref> ហើយពេលខ្លះឆ្លងដល់ទៅប្រទេស[[អាហ្វហ្កានីស្ថាន]] [[ឥណ្ឌា]] និងប្រទេសតំបន់ក្បែរៗនោះមួយចំនួនផងដែរ។<ref name=UNC>{{Cite web|url=https://mideast.unc.edu/where/|title=Where Is the Middle East? &#124; Center for Middle East and Islamic Studies}}</ref> ផ្ទុយពីនេះ ពាក្យ "ចុងបូព៌ា" គឺសម្ដៅទៅបណ្ដាប្រទេសនៃតំបន់[[អាស៊ីខាងកើត|អាស៊ីបូព៌ា]] (ដូចជា [[កូរ៉េ]] [[ចិន]] និង[[ជប៉ុន]]ជាដើម)។<ref>Clyde, Paul Hibbert, and Burton F. Beers. ''The Far East: A History of Western Impacts and Eastern Responses, 1830-1975'' (1975). [https://archive.org/details/lccn_0133029687 online]</ref><ref>Norman, Henry. ''The Peoples and Politics of the Far East: Travels and studies in the British, French, Spanish and Portuguese colonies, Siberia, China, Japan, Korea, Siam and Malaya'' (1904) [https://archive.org/details/peoplesandpolit05normgoog online]</ref> បន្ទាប់ពីចក្រភពអូតូម៉ង់បានដួលរលំនៅក្នុងឆ្នាំ១៩១៨ ប្រជាប្រិយភាពនៃការប្រើប្រាស់ "ដើមបូព៌ា" បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុក ខណៈពាក្យ "មជ្ឈិមបូព៌ា" បានត្រូវគេយកមកសម្ដៅចំពោះបណ្ដាប្រទេសនៃ[[ពិភពឥស្លាម]]ដែលកំពុងទាមទារឯករាជ្យភាពនាពេលនោះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី ពាក្យ "ដើមបូព៌ា" ត្រូវបានវិស័យខ្លះនៅតែបន្តរក្សាប្រើប្រាស់ដូចជានៅក្នុងបុរាណវិទ្យា និងប្រវត្តិសាស្ត្របុរាណជាដើម។ ការប្រើប្រាស់ពាក្យ "មជ្ឈិមបូព៌ា" ជាផ្លូវការដំបូងបង្អស់ដោយរដ្ឋាភិបាលនៃសហរដ្ឋអាមេរិកគឺនៅក្នុងឯកសារ[[លទ្ធិអែសិនហូវរ៍]]ឆ្នាំ១៩៥៧ ដែលទាក់ទងនឹង[[វិបត្តិស៊ុយអេ]]។ នៅឆ្នាំ១៩៥៨ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានពន្យល់ថាពាក្យ "ដើមបូព៌ា" និង "មជ្ឈិមបូព៌ា" អាចប្រើឆ្លាស់គ្នាបាន ហើយបានកំណត់ប្រទេសមួយចំនួនចូលក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ានេះរួមមាន [[អេហ្ស៊ីប]] ស៊ីរី [[អ៊ីស្រាអែល]] [[លីបង់]] [[ហ្សកដានី]] អ៊ីរ៉ាក់ [[អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត]] [[គុយវ៉ែត]] [[បារ៉ែន]] និង[[កាតា]]។<ref>{{cite news |title= 'Near East' is Mideast, Washington Explains |url= http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F70E10FC3D59127A93C6A81783D85F4C8585F9&scp=1&sq='Near%20East'%20is%20Mideast,%20Washington%20Explains&st=cse |newspaper= The New York Times |date= 14 August 1958 |access-date= 16 June 2025 |url-status=live |archive-url= https://web.archive.org/web/20091015044505/http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F70E10FC3D59127A93C6A81783D85F4C8585F9&scp=1&sq=%27Near%20East%27%20is%20Mideast%2C%20Washington%20Explains&st=cse |archive-date= 15 October 2009 }}{{subscription required}}</ref> ចាប់តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី២០ មក វិជ្ជាកររួមទាំងអ្នកកាសែតក្នុងតំបន់ដូចជាប្រវត្តិវិទូលោក[[ហាសាន់ ហាណាហ្វី]]ជាដើម បានចេញមុខរិះគន់ចំពោះបម្រើបម្រាស់នៃពាក្យ "មជ្ឈិមបូព៌ា" ដោយចោទវាថាមានបង្កប់ន័យ[[មជ្ឈអឺរ៉ុបនិយម]] និង[[អាណានិគមនិយម]]នៅពីក្រោយ។<ref name="dont">{{cite web |last=Khraish |first=Louay |date=16 July 2021 |title=Don't Call Me Middle Eastern |publisher=Raseef 22|url=https://raseef22.net/article/1083546-dont-call-me-middle-eastern}}</ref><ref name="hanafi">{{cite web |last=Hanafi |first=Hassan |location=Oslo |year=1998 |title=The Middle East, in whose world? (Primary Reflections) |url=http://www.smi.uib.no/pao/hanafi.html |publisher=Nordic Society for Middle Eastern Studies (The fourth Nordic conference on Middle Eastern Studies: The Middle East in globalizing world Oslo, 13–16 August 1998) |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20061008121436/http://www.smi.uib.no/pao/hanafi.html |archive-date=8 October 2006 |access-date=16 មិថុនា 2025 |archivedate=8 តុលា 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061008121436/http://www.smi.uib.no/pao/hanafi.html }}</ref><ref>{{cite web |last=Shohat |first=Ella |title=Redrawing American Cartographies of Asia |url=http://commposite.uqam.ca/videaz/docs/elshen.html |publisher=City University of New York |access-date=16 June 2025 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070312062752/http://commposite.uqam.ca/videaz/docs/elshen.html |archive-date=12 March 2007 |archivedate=23 តុលា 1999 |archiveurl=https://web.archive.org/web/19991023092500/http://commposite.uqam.ca/videaz/docs/elshen.html }}</ref> ==ប្រទេស​ និងទឹកដី== {{Further|បញ្ជីរាយប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ាតាមចំនួនប្រជាជន}} ===ប្រទេស​​ និងទឹកដីដែលច្រើនចាត់ទុកនៅក្នុងមជ្ឈិមបូព៌ា=== ជារឿយៗ គេតែងចាត់ទុកតំបន់ដូចជា [[ឧបទ្វីបអារ៉ាប់]] [[អាណាតូលី]] [[ធ្រែសខាងកើត]] [[អេហ្ស៊ីប]] [[អ៊ីរ៉ង់]] [[ឡេវ៉ាន]] [[មេសូប៉ូតាមី]] និង[[ស្រុកទេសសូកូត្រា|ប្រជុំកោះសូកូត្រា]]ស្ថិតក្នុងមជ្ឈិមបូព៌ា។ ជាសរុប តំបន់នេះ​មាន​វត្តមានប្រទេស​ចំនួន ១៧ ដែលសុទ្ធតែមានការ​ទទួល​ស្គាល់​ដោយ​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ និង​មួយ​ជា​ទឹកដី​ក្រៅស្រុករបស់​ចក្រភព​អង់គ្លេស។ {| class ="wikitable sortable" style="text-align: center" !class="unsortable"| [[ក្រោះរូបនៃរដ្ឋអធិបតេយ្យ|ក្រោះរូប]] !class="unsortable"| [[បញ្ជីរាយទង់ជាតិនៃរដ្ឋអធិបតេយ្យ|ទង់ជាតិ]] ! [[បញ្ជីរាយប្រទេស|ប្រទេស]] ! [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាមក្រឡាផ្ទៃសរុប|ក្រឡាផ្ទៃ]]<br />(គម^២) ! [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាមចំនួនប្រជាជន|ចំនួនប្រជាជន]]<br />(2025)<ref name="IMFAPR2025">{{cite web |title=Report for Selected Countries and Subjects |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2025/april/weo-report?c=419,423,469,429,433,436,439,443,446,449,453,456,463,186,466,487,474,&s=NGDPD,NGDPDPC,LP,&sy=2010&ey=2025&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |website=IMF |access-date=17 June 2025 }}</ref> ! [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាមដង់ស៊ីតេប្រជាជន|ដង់ស៊ីតេ]]<br />(ក្នុងមួយ គម^២) ! [[List of national capitals|រាជ / រដ្ឋធានី]] ! [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាម ផសស (មធ្យម)|ផសស<br />ជាមធ្យម]], គិតជាពាន់លានដុល្លារអាមេរិក (២០២៥)<ref name="IMFAPR2025" /> ! [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាម ផសស (មធ្យម) ក្នុងម្នាក់ៗ|ផសស ក្នុងម្នាក់ៗ]] (២០២៥)<ref name="IMFAPR2025" /> ! រូបិយវត្ថុ ! រដ្ឋាភិបាល ! ភាសាផ្លូវការ ! សាសនា |- | [[File:Emblem_of_Qatar.svg|30px]] | {{flagicon|Qatar|size=45px}} | [[កាតា]] | style="text-align:right;"| ១១,៥៨៦ | style="text-align:right;"| ៣,១០៩,០០០ | style="text-align:right;"| ២៦៨ | [[ដូហា]] | ២២២.៧៧៦ | ៧១,៦៥៣ ដុល្លារ | [[រៀលកាតា]] | [[រាជាធិបតេយ្យផ្ដាច់ការ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |[[ឥស្លាមសាសនា]] (ផ្លូវការ) |- | [[File:Insigne_Cuvaiti.svg|30px]] | {{flagicon|គុយវ៉ែត|size=45px}} | [[គុយវ៉ែត]] | style="text-align:right;"| ១៧,៨១៨ | style="text-align:right;"| ៥,១១២,០០០ | style="text-align:right;"| ២៨៧ | [[គុយវ៉ែត (ទីក្រុង)|ទីក្រុងគុយវ៉ែត]] | ១៥៣.១០១ | ២៩,៩៥១ ដុល្លារ | [[ឌីណាគុយវ៉ែត]] | [[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |ឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ) |- | style="background-color:#c8ccd1; text-align:center;"| | {{flagicon|តួកគី|size=45px}} | [[តួកគី]] | style="text-align:right;"| ៧៨៣,៥៦២ | style="text-align:right;"| ៨៦,០២៦,០០០ | style="text-align:right;"| ១១០ | [[អង់ការ៉ា]] | ១,៤៣៧.៤០៦ | ១៦,៧០៩​ ដុល្លារ | [[លីរ៉ាតួកគី]] | [[ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតី|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាតួកគី|តួកគី]] |ឥស្លាមសាសនា |- | [[File:Insigne_Palaestinae.svg|30px]] | {{flagicon|ប៉ាឡេស្ទីន|size=45px}} | [[ប៉ាឡេស្ទីន]] | style="text-align:right;"| ៦,០២០ | style="text-align:right;"| ៥,៤៧៧,០០០ (២០២៣) | style="text-align:right;"| ៩១០ | [[យេរូសាឡឹម]]<br />[[រ៉ាំអាឡា]]{{ref|palestine|ក}} | ១៧.៨៤៨ (២០២៣) | ៣,២៥៩ ដុល្លារ (២០២៣) | [[Iស៊ីគែលថ្មីអ៊ីស្រាអែល]]<br />[[ឌីណាហ្សកដានី]] | [[សាធារណរដ្ឋ]]អាស្រ័យ[[ប្រព័ន្ធពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |Iឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ) |- | {{Coat of arms|Bahrain|size=30px|text=none}} | {{flagicon|បារ៉ែន|size=45px}} | [[បារ៉ែន]] | style="text-align:right;"| ៧៧៨ | style="text-align:right;"| ១,៦៥៧,០០០ | style="text-align:right;"| ២,១៣០ | [[ម៉ាណាម៉ា]] | ៤៧.៨២៩ | ២៨,៨៥៧ ដុល្លារ | [[ឌីណាបារ៉ែន]] | [[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] | ឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ) |- | [[File:Insigne_Iemeniae.svg|30px]] | {{flagicon|យេម៉ែន|size=45px}} | [[យេម៉ែន]] | style="text-align:right;"| ៤៥៥,៥០៣ | style="text-align:right;"| ៤១,៧៧៤,០០០ | style="text-align:right;"| ៩២ | [[សាណា]]{{ref|sanaa|ខ}}<br />[[អេដេន]] <small>(បណ្ដោះអាសន្ន)</small> | ១៧.៤០១ | ៤១៧ ដុល្លារ | [[រៀលយេម៉ែន]] | [[ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតី|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រធានាធិបតី]][[រដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្ន|បណ្ដោះអាសន្ន]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |ឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ) |- | style="background-color:#c8ccd1; text-align:center;"| | {{flagicon|លីបង់|size=45px}} | [[លីបង់]] | style="text-align:right;"| ១០,៤៥២ | style="text-align:right;"| ៥,៣៥៤,០០០ (២០២៤) | style="text-align:right;"| ៥១២ | [[បៃរូត]] | ២៨.២៨០ (២០២៤) | ៥,២៨២ ដុល្លារ (២០២៤) | [[ផោនលីបង់]] | [[សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យសភា]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |ឥស្លាមសាសនា និងមានមួយភាគជាគ្រិស្តសាសនិក |- | {{Coat of arms|Cyprus|size=30px|text=none}} | {{flagicon|ស៊ីប|size=45px}} | [[ស៊ីប]] | style="text-align:right;"| ៩,២៥១ | style="text-align:right;"| ៩៤២,០០០ | style="text-align:right;"| ១០២ | [[នីកូស៊ី]] | ៣៨.៧៣៦ | ៤១,១៣២ ដុល្លារ | [[អឺរ៉ូ]] | [[ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតី|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាក្រិក|ក្រិក]],<br />[[ភាសាតួកគី|តួកគី]] |[[គ្រិស្តសាសនា]] |- | {{Coat of arms|Syria|size=30px|text=none}} | {{flagicon|ស៊ីរី|size=45px}} | [[ស៊ីរី]] | style="text-align:right;"| ១៨៥,១៨០ | style="text-align:right;"| ២១,៣៩៣,០០០ (២០១០) | style="text-align:right;"| ១១៦ | [[ដាម៉ាស់]] | ៦០.០៤៣ (២០១០) | ២,៨០៧ ដុល្លារ (២០១០) | [[ផោនស៊ីរី]] | [[ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតី|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |ឥស្លាមសាសនា |- | {{Coat of arms|Jordan|size=30px|text=none}} | {{flagicon|ហ្សកដានី|size=45px}} | [[ហ្សកដានី]] | style="text-align:right;"| ៨៩,៣១៨ | style="text-align:right;"| ១១,៤៤២,០០០ | style="text-align:right;"| ១២៨ | [[អាម៉ាន់]] | ៥៦.១០២ | ៤,៩០៣ ដុល្លារ | [[ឌីណាហ្សកដានី]] | [[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |ឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ) |- | [[File:Emblem of Iran.svg|30px]] | {{flagicon|អ៊ីរ៉ង់|size=45px}} | [[អ៊ីរ៉ង់]] | style="text-align:right;"| ១,៦៤៨,១៩៥ | style="text-align:right;"| ៨៧,៥០០,០០០ | style="text-align:right;"| ៥៣ | [[តេហេរ៉ង់]] | ៣៤១.០១៣ | ៣,៨៩៧ ដុល្លារ | [[រៀលអ៊ីរ៉ង់]] | [[សាធារណរដ្ឋឥស្លាម]] | [[ភាសាពែរ្ស|ពែរ្ស]] |ឥស្លាមសាសនា​ (ផ្លូវការ) |- | {{Coat of arms|Iraq|size=30px|text=none}} | {{flagicon|អ៊ីរ៉ាក់|size=45px}} | [[អ៊ីរ៉ាក់]] | style="text-align:right;"| ៤៣៨,៣១៧ | style="text-align:right;"| ៤៥,៥២១,០០០ | style="text-align:right;"| ១០៤ | [[បាកដាដ]] | ២៥៨.០២០ | ៥,៦៦៨ ដុល្លារ | [[ឌីណាអ៊ីរ៉ាក់]] | [[សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យសភា]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]],<br />[[ភាសាឃឺដ|ឃឺដ]] |ឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ លើកលែងតែក្នុងតំបន់ស្វយ័ត[[តំបន់ឃឺឌីស្ថាន|ឃឺឌីស្ថាន]]) |- | {{Coat of arms|Israel|size=30px|text=none}} | {{flagicon|អ៊ីស្រាអែល|size=45px}} | [[អ៊ីស្រាអែល]] | style="text-align:right;"| ២១,៩៣៧ | style="text-align:right;"| ១០,១០០,០០០ | style="text-align:right;"| ៤៦០ | [[យេរូសាឡឹម]]{{ref|israel|ក}} | ៥៨៣.៣៦១ | ៥៧,៧៦០ ដុល្លារ | [[ស៊ីគែលថ្មីអ៊ីស្រាអែល]] | [[សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យសភា]] | [[ភាសាហេប្រឺ|ហេប្រឺ]] |[[យូដាសាសនា]] |- | {{Coat of arms|United Kingdom|size=30px|text=none}} | {{flagicon|សហរាជាណាចក្រ|size=45px}} | [[អាក្រូទីរី និងដេកេលី]] | style="text-align:right;"| ២៥៤ | style="text-align:right;"| ១៨,១៩៥ (២០២០)<ref name="Akrotiri and Dhekelia">{{Citation |title=Akrotiri and Dhekelia |date=2024-05-15 |work=The World Factbook |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/akrotiri-and-dhekelia/ |access-date=2024-06-17 |publisher=Central Intelligence Agency }}</ref> | style="text-align:right;"| ៧២ | [[បន្ទាយអេពីស្កូពី|អេពីស្កូពី]] | ''គ្មានទិន្នន័យ'' | ''គ្មានទិន្នន័យ'' | [[អឺរ៉ូ]] | [[ទឹកដីអនិស្សរភាព]]ក្រោម[[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | [[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] |គ្រិស្តសាសនា |- | [[File:Emblem_of_Saudi_Arabia.svg|30px]] | {{flagicon|អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត|size=45px}} | [[អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត]] | style="text-align:right;"| ២,១៤៩,៦៩០ | style="text-align:right;"| ៣៦,០០៦,០០០ | style="text-align:right;"| ១៧ | [[រីយ៉ាដ]] | ១,០៨៣.៧៤៩ | ៣០,០៩៩ ដុល្លារ | [[រីយ៉ាលសាអ៊ូឌីត]] | [[រាជាធិបតេយ្យផ្ដាច់ការ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |ឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ) |- | [[File:National_emblem_of_Oman.svg|30px]] | {{flagicon|អូម៉ង់|size=45px}} | [[អូម៉ង់]] | style="text-align:right;"| ៣០៩,៥០០ | style="text-align:right;"| ៥,៥០២,០០០ | style="text-align:right;"| ១៨ | [[មូស្កាត]] | ១០៤.៣៥១ | ១៨,៩៦៦ ដុល្លារ | [[រៀលអូម៉ង់]] | [[រាជាធិបតេយ្យផ្ដាច់ការ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |ឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ) |- | {{Coat of arms|United Arab Emirates|size=30px|text=none}} | {{flagicon|អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម|size=45px}} | [[អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម]] | style="text-align:right;"| ៨៣,៦០០ | style="text-align:right;"| ១១,០៨៣,០០០ | style="text-align:right;"| ១៣៣ | [[អាប៊ូដាប៊ី]] | ៥៤៨.៥៩៨ | ៤៩,៤៩៨ ដុល្លារ | [[ឌៀរហាំអេមីរ៉ាត]] | [[សហព័ន្ធ]][[រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |ឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ) |- | [[File:Insigne_Aegyptium.svg|30px]] | {{flagicon|អេហ្ស៊ីប|size=45px}} | [[អេហ្ស៊ីប]] | style="text-align:right;"| ១,០០១,៤៥០ | style="text-align:right;"| ១០៩,៤៥០,០០០ | style="text-align:right;"| ១០៩ | [[គែរ]] | ៣៤៧.៣៤២ | ៣,១៧៤ ដុល្លារ | [[ផោនអេហ្ស៊ីប]] | [[ប្រព័ន្ធពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតី|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រព័ន្ធពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតី]] | [[ភាសាអារ៉ាប់|អារ៉ាប់]] |ឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ) |} :<small>ក. {{note|palestine}} {{note|israel}}[[យេរូសាឡឹម]]គឺជា[[ច្បាប់យេរូសាឡឹម|រដ្ឋធានីតាមសេចក្ដីប្រកាសរបស់អ៊ីស្រាអែល]]ដែលកំពុងជាប់[[គោលជំហរចំពោះយេរូសាឡឹម|ទំនាស់]]ជាមួយប៉ាឡេស្ទីន និងជាទីតាំងនៃ[[ឃ្នេសេត]] [[តុលាការកំពូលអ៊ីស្រាអែល]] និងស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលផ្សេងៗរបស់អ៊ីស្រាអែល។ ចំពោះប៉ាឡេស្ទីនវិញ ទីក្រុង[[រ៉ាំអាឡា]]គឺត្រូវជាទីអាសនៈរដ្ឋាភិបាលនៃរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ខណៈរដ្ឋធានីតាមសេចក្ដីប្រកាសរបស់ខ្លួនគឺត្រូវនៅ[[យេរូសាឡឹមខាងកើត]]ដែលកំពុងជាប់ក្នុងទំនាស់ជាមួយអ៊ីស្រាអែល។</small> :<small>ខ. {{note|sanaa}}ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់[[ហ៊ូទី|ក្រុមហ៊ូទី]]មកពី[[សង្គ្រាមស៊ីវិលយេម៉ែន (២០១៤–បច្ចុប្បន្ន)|សង្គ្រាមស៊ីវិលបច្ចុប្បន្ន]]។ អាសនៈរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានប្តូរទៅទីក្រុងអេដេន។</small> ==ប្រវត្តិសាស្ត្រ== {{Main|ប្រវត្តិសាស្ត្រមជ្ឈិមបូព៌ា}} [[File:All_Gizah_Pyramids.jpg|alt=All Gizah Pyramids|thumb|[[ទីមិស្សភាពពីរ៉ាមីតជីហ្សា|បណ្ដុំសំណង់ពីរ៉ាម៉ែតជីហ្សា]]នៅក្នុងប្រទេស[[អេហ្ស៊ីប]] ដែលបានកសាងឡើងក្នុងសម័យ[[រាជវង្សអេហ្ស៊ីបទីបួន|រាជវង្សទីបួន]]នៃ[[អាណាចក្រអេហ្ស៊ីបបុរាណ|អាណាចក្រ]][[អេហ្ស៊ីបបុរាណ]]នៅចន្លោះប្រមាណឆ្នាំ២៦០០ – ២៥០០ មុន គ.ស.។]] [[File:Westernwall2.jpg|thumb|[[ជញ្ជាំងបស្ចិម]] និងព្រះវិហារ[[ដោមថ្ម]]នៅទីក្រុង[[យេរូសាឡឹម]]]] [[File:Jerusalem-Grabeskirche-14-vom Erloeserkirchturm-2010-gje.jpg|thumb|[[ព្រះសហគមន៍វិសុទ្ធសុសានសេពុលក្រេ]]នៅយេរូសាឡឹម]] [[File:Kaaba mirror edit jj.jpg|thumb|[[អាល់កាបា]] នៅទីក្រុង[[មេក្កា]] ប្រទេស[[អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត]]]] តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាមានទីតាំងស្ថិតនៅចំណុចប្រសព្វនៃទ្វីប[[អាហ្វ្រិក]] និង[[អឺរ៉ាស៊ី]] និងនៃ[[មហាសមុទ្រឥណ្ឌា]] និង[[សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ]]។ លើសពីនេះ មជ្ឈិមបូព៌ាជាទីកន្លែងកំណើត និងជាមជ្ឈមណ្ឌនៃជំនឿសាសនាជាច្រើនដូចជា [[គ្រិស្តសាសនា]] [[ឥស្លាមសាសនា]] [[យូដាសាសនា]] [[សាសនាម៉ានី]] [[យ៉េហ្ស៊ីឌី]] [[ឌ្រូស]] [[យ៉ាសង់និយម]] និង[[សាសនាម៉ាន់ដា]] ហើយចំពោះប្រទេសអ៊ីរ៉ង់មាន [[មីថ្រានិយម]] [[ហ្សូរូអាសទ្រីសសាសនា]] [[សាសនាម៉ានី|លទ្ធិម៉ានី]] និង[[ជំនឿបាហៃ]]ជាដើម។ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាគឺត្រូវជាទីតាំងដ៏សំខាន់ទាំងក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច​ យោធា នយោបាយ វប្បធម៌ និងសាសនា។ វាក៏ត្រូវជាតំបន់មួយផងដែរដែលវិស័យកសិកម្មបានវិវត្តដោយឯកឯងដោយគ្មានទទួលឥទ្ធិពលពីតំបន់ ឬវប្បធម៌ណាក្រៅតំបន់ឡើយ ហើយជាបន្ទាប់វាបានរីករាលដាលទៅតំបន់ផ្សេងៗទៀតកំឡុងយុគថ្មរំលីងដូចជា អឺរ៉ុប ជ្រលងទន្លេឥណ្ឌា និងអាហ្វ្រិកខាងកើតជាដើម។ មុនពេលដែលអរិយធម៌ផ្សេងៗនៅលើពិភពលោកបាននិម្មិតឡើង តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាមានវត្តមានអរិយធម៌វប្បធម៌ជាច្រើនស្រាប់មុនទៅហើយដែលភាគច្រើនបានលេចឡើងតាំងពី[[យុគថ្ម]]មកម៉្លេះ។ ការដើរស្វែងរកដីដែលសមស្របសម្រាប់ធ្វើកសិកម្មដោយក្រុមមនុស្សនិយមធ្វើស្រែចម្ការ និងដីជីវជាតិផ្សេងៗដោយក្រុមអ្នកគង្វាលបានបញ្ជាក់ថា តំបន់នេះមានចលនាចំណាកស្រុកជាច្រើនទិសច្រើនកន្លែង និងជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការវិវត្តន៍ប្រជាសាស្រ្តនៅក្នុងតំបន់។ មជ្ឈិមបូព៌ាត្រូវបានគេស្គាល់យ៉ាងទូលំទូលាយថាជា[[លំយោលនៃអរិយធម៌]]។ អរិយធម៌ដំបូងៗបំផុតនៅលើពិភពលោកបានកកើតឡើងនៅក្នុងតំបន់នេះមានដូចជា [[មេសូប៉ូតាមី]] ([[អាស៊ីរី]] និង[[បាប៊ីឡូន]]) [[អេហ្ស៊ីបបុរាណ]] [[អរិយធម៌គីស]]នៅឡេវ៉ានជាដើម។ ក្រោយៗមកក៏មានអរិយធម៌វប្បធម៌បន្ថែមលេចឡើងដូចជា [[អ៊ីធីត]] [[ជនជាតិក្រិក|ក្រិក]] [[អ៊ូរីត្ស]] និង[[អ៊ូរ៉ាធូ]]នៅអាណាតូលី [[អ៊ីឡាំ]] [[ប្រវត្តិសាស្ត្រអ៊ីរ៉ង់|អ៊ីរ៉ង់]] [[ម៉េដ]]នៅអ៊ីរ៉ង់ និងក៏ដូចជាបណ្ដុំអរិយធម៌មួយចំនួនទៀតនៅឡេវ៉ាន ([[អ៊ីប្លា]] [[ម៉ារី (ស៊ីរី)|ម៉ារី]] [[ណាហ្គា (ស៊ីរី)|ណាហ្គា]] [[អារ៉ាម (តំបន់)|អារ៉ាម]] [[ភេនីស៊ី]] និង[[ប្រវត្តិសាស្ត្រអ៊ីស្រាអែលបុរាណ|អ៊ីស្រាអែល]]) និង[[ឧបទ្វីបអារ៉ាប់]] ([[ម៉ាហ្កាន]] [[អាណាចក្រសាបា|សាបា]] និង[[អ៊ូបារ]])។ ដើមបូព៌ាត្រូវធ្លាក់ក្រោមការបង្រូបបង្រួមជាធ្លុងដំបូងបង្អស់ក្រោម[[ចក្រភអាស៊ីរីថ្មី]] មុនពេលត្រូវបន្តស្ថិតក្រោម[[ចក្រភពអាឆេមីនីដ្ស៍]] និង[[ចក្រភពម៉ាសេដ្វាន]] ហើយជាបន្ទាប់ដោយចក្រភពអ៊ីរ៉ង់មួយចំនួន (ដូចជា[[ចក្រភពប៉ារធ្យា]] និង[[ចក្រភពសាស្សានីដ្ស៍|សាស្សានីដ្ស៍]]) និងក៏ដូចជារដ្ឋបរទេសផងដែរដូច[[ចក្រភពរ៉ូម]] និង[[ចក្រភពប៊ីហ្សង់តាំង]]ជាដើម។ នៅក្រោមចក្រភពរ៉ូម តំបន់នេះបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ជាមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំ និងសេដ្ឋកិច្ច ខណៈមួយចំណែកទៀតត្រូវជាបរិមណ្ឌលរបស់អាណាចក្រសាស្សានីដ្ស៍។ ដោយសារតែសារៈសំខាន់ដ៏កាត់ថ្លៃមិនបានរបស់វា អាណាចក្ររ៉ូមបានឈរជើងពហទាហានរហូតទៅប្រាំឬប្រាំមួយកងពលក្នុងគោលបំណងតែមួយគត់គឺដើម្បីការពារទឹកដីមជ្ឈិមបូព៌ារបស់ខ្លួនពីការឈ្លានពានដោយសាស្សានីដ្ស៍ និងបេដួអាង។ ចាប់ពីសតវត្សទី៤ នៃ គ.ស. តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាបានក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃមហាអំណាចសំខាន់ៗចំនួនពីរគឺ ចក្រភពប៊ីហ្សង់តាំង និងចក្រភពសាស្សានីដ្ស៍។ បន្ទាប់មកទៀត តំបន់នេះបានក្លាយទៅជាដែនគ្រប់គ្រងរបស់កាលីផ្វចក្រឥស្លាមនៅក្នុង[[មជ្ឈិមសម័យ]] ឬ[[យុគមាសឥស្លាម]] ដែលបានចាប់ផ្តើមដំបូងដោយការវាតទីពីសំណាក់រដ្ឋឥស្លាមនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ៧ នៃ គ.ស. ដែលនាំឱ្យមជ្ឈិមបូព៌ាទាំងមូលកើតជាតំបន់មានអត្តសញ្ញាណអារ៉ាប់ឥស្លាមដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក ហើយបានបន្តរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ កាលីផ្វចក្រទាំង ៤ ដែលបានគ្រប់គ្រងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាអស់រយៈពេលជាង ៦០០ ឆ្នាំនោះរួមមាន [[កាលីផ្វចក្ររ៉ាស៊ីដន]] [[កាលីផ្វចក្រអូមេយ៉ាដ|អូមេយ៉ាដ]] [[កាលីផ្វចក្រអាប់បាស៊ីដ|អាប់បាស៊ីដ]] និង[[កាលីផ្វចក្រហ្វាទីមីដ|ហ្វាទីមីដ]]។ ក្រោយសម័យកាលីផ្វចក្រ [[ចក្រភពម៉ុងហ្គោល|អាណាចក្រម៉ុងហ្គោល]]បានចូលមកត្រួតត្រាតំបន់នេះអស់មួយរយៈពេលខ្លី ខណៈ[[ចក្រភពស៊ែលជុក]]បាននាំចូលមកនូវវប្បធម៌ពែរ្ស-តួកគី។ កំឡុងសម័យនោះដែរ ពួក[[ហ្វ្រង់]]ខាងប៉ែកអឺរ៉ុបបានបង្កើត[[រដ្ឋក្រូយសេ]]ឡើងនៅតំបន់ឡេវ៉ានអស់រយៈពេលជាងពីរសតវត្សរ៍ដើម្បីព្យាយាមផ្សព្វផ្សាយឥទ្ធិពលវប្បធម៌ និងសាសនារបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់។ លោកចូស៊ីយ៉ាស រូស៊ែលបានធ្វើការប៉ាន់ប្រមាណថា ចំនួនប្រជាជននៅក្នុង"ទឹកដីឥស្លាម" មានរហូតដល់ទៅ ១២.៥ លាននាក់នៅក្នុងឆ្នាំ១០០០ ដោយក្នុងនោះមាន ៨ លាននាក់នៅអាណាតូលី, ២ លាននាក់នោស៊ីរី និង ១.៥ លាននាក់នៅអេហ្ស៊ីប។ នៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៦ មជ្ឈិមបូព៌ាត្រូវស្ថិតក្រោមការត្រួតត្រាម្តងទៀតដោយមហាអំណាចចំនួនពីរអស់មួយរយៈពោលគឺ [[ចក្រភពអូតូម៉ង់]] និង[[ចក្រភពសេហ្វេវីដ|រាជវង្សសេហ្វេវីដ]]។ សម័យកាលមជ្ឈិមបូព៌ាទំនើបបានចាប់ផ្តើមបន្ទាប់ពី[[សង្គ្រាមលោកលើកទី១]] បានបញ្ចប់ ពោលគឺនៅពេលដែលចក្រភពអូតូម៉ង់ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តនឹង[[មហាអំណាចកណ្តាល]]ត្រូវចាញ់សង្គ្រាមជាមួយនឹងចក្រភពអង់គ្លេស និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ពួកគេហើយជាលទ្ធផល ទឹកដីអូតូម៉ង់នៅមជ្ឈិមបូព៌ាត្រូវបានបែងចែកទៅជាប្រទេសផ្សេងៗដែលស្ថិតក្រោម[[ម៉ាន់ដាតប៉ាឡេស្ទីន|ម៉ាន់ដាតរបស់អង់គ្លេស]] និង[[ម៉ាន់ដាតបារាំងនៅស៊ីរី និងលីបង់|បារាំង]]។ ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ផ្សេងៗទៀតរួមមានការបង្កើតរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៨ និងការដកថយជាយថាហេតុនៃមហាអំណាចអឺរ៉ុបចេញពីមជ្ឈិមបូព៌ា ជាពិសេសគឺចក្រភពអង់គ្លេស និងបារាំងនៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០។ ចន្លោះអំណាចទាំងប៉ុន្មានដែលបានបន្សល់ទុកពីរដ្ឋអំណាចទាំងពីរត្រូវបានជំនួសដោយសហរដ្ឋអាមេរិកចាប់ពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០។ នៅសតវត្សរ៍ទី២០ វត្តមាននៃស្តុកប្រេងឆៅដ៏ច្រើនមហិមាបានធ្វើឱ្យមជ្ឈិមបូព៌ាក្លាយជាតំបន់យុទ្ធសាស្ត្រ និងសេដ្ឋកិច្ចថ្មីដ៏សំខាន់។ ផលិតកម្មប្រេងក្នុងកម្រិតធំបានចាប់ផ្តើមនៅប្រហែលឆ្នាំ១៩៤៥ ដោយប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត អ៊ីរ៉ង់ គុយវ៉ែត អ៊ីរ៉ាក់ និងអារ៉ាប់រួមដែលសុទ្ធសឹងជាប្រទេសមានធនធានប្រេងច្រើន។<ref>Goldschmidt (1999), p. 8</ref> ធនធានប្រេងសរុបនិងបម្រុង ពិសេសនៅក្នុងប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងអ៊ីរ៉ង់ គឺកំពុងស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតខ្ពស់ជាងគេនៅលើពិភពលោក ហើយ[[អង្គការនៃក្រុមប្រទេសនាំប្រេងចេញ]] (OPEC) វិញមានខ្សែទំនាក់ទំនងជាច្រើនទៅនឹងបណ្តាប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ា។ ក្នុងកំឡុងសង្គ្រាមត្រជាក់ តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាបានក្លាយជាទីតាំងសមរភូមិនៃជម្លោះមនោគមវិជ្ជារវាងមហាអំណាចចំនួនពីរគឺ៖ អង្គការ[[ណាតូ]]រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួន និង[[សហភាពសូវៀត]]និង[[កតិកាសញ្ញាវ៉ាសូរី]]។ ក្នុងមួយសតវត្សរ៍ទី២០ និងទី២១ តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាបានឆ្លងកាត់និងជួបប្រទះទាំងសន្តិភាព និងជម្លោះនានា ពិសេសរវាងក្រុមកាន់និកាយស៊ុននី និងស៊ីអ៊ីត។ ==ភូមិសាស្ត្រ== ===បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ=== នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ តំបន់[[មជ្ឈិមបូព៌ា និងអាហ្វ្រិកខាងជើង|មេណា]] (MENA) បានបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនឌីអុកស៊ីតប្រមាណ ៣.២ លានតោនទៅកាន់បរិយាកាស និងផលិត ៨.៧% នៃ[[ការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់|ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់សកល]]<ref name=":022">{{Cite web |title={{CO2}} Emissions |url=http://www.globalcarbonatlas.org/en/CO2-emissions |website=Global Carbon Atlas |access-date=2025-07-01 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011125320/http://www.globalcarbonatlas.org/en/CO2-emissions |archive-date=Oct 11, 2020 |archivedate=2016-11-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161119070058/http://www.globalcarbonatlas.org/en/CO2-emissions }}</ref> ថ្វីបើតំបន់នេះមានប្រជាជនតែប្រមាណ ៦% នៃចំនួនប្រជាជនពិភពលោកសរុបក្ដី។<ref>{{Cite web|title=Population, total – Middle East & North Africa, World |url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=ZQ-1W|website=World Bank Open Data |access-date=2025-07-01}}</ref> ការបំភាយឧស្ម័ន និងសារធាតុពុលអស់ទាំងនេះគឺដោយសារតែតម្រូវការ និងឧស្សាហកម្មថាមពល<ref>{{Cite journal|last1=Abbass|first1=Rana Alaa|last2=Kumar|first2=Prashant|last3=El-Gendy|first3=Ahmed|date=February 2018|title=An overview of monitoring and reduction strategies for health and climate change related emissions in the Middle East and North Africa region|journal=Atmospheric Environment|volume=175|pages=33–43|doi=10.1016/j.atmosenv.2017.11.061|bibcode=2018AtmEn.175...33A|issn=1352-2310|url=http://epubs.surrey.ac.uk/845102/1/An%20Overview%20of%20Monitoring%20and%20Reduction%20Strategies%20for%20Health%20and%20Climate%201%20Change%20Related%20Emissions%20in%20the%20Middle%20East%20and%20North%20Africa%20Region.pdf |via=Surrey Research Insight Open Access |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210614234546/http://epubs.surrey.ac.uk/845102/1/An%20Overview%20of%20Monitoring%20and%20Reduction%20Strategies%20for%20Health%20and%20Climate%201%20Change%20Related%20Emissions%20in%20the%20Middle%20East%20and%20North%20Africa%20Region.pdf |archive-date= Jun 14, 2021 }}</ref> ដែលជាគ្រឹះដ៏សំខាន់នៃសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ា និងអាហ្វ្រិកខាងជើងជាច្រើន ហើយក៏ព្រោះតែវត្តមាននៃធនធាន[[ប្រេងកាត|ប្រេង]] និង[[ឧស្ម័នធម្មជាតិ]]ដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ក្នុងតំបន់នេះផងដែរ។<ref>{{Cite journal|last=Al-mulali|first=Usama|date=2011-10-01|title=Oil consumption, {{CO2}} emission and economic growth in MENA countries|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0360544211005226|journal=Energy|volume=36|issue=10|pages=6165–6171|doi=10.1016/j.energy.2011.07.048|issn=0360-5442|url-access=subscription}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Tagliapietra|first=Simone|date=2019-11-01|title=The impact of the global energy transition on MENA oil and gas producers|journal=Energy Strategy Reviews|volume=26|pages=100397|doi=10.1016/j.esr.2019.100397|issn=2211-467X|doi-access=free}}</ref> មជ្ឈិមបូព៌ាជាតំបន់មួយដែលងាយរងគ្រោះខ្លាំងនឹង[[បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ]] ហើយឥទ្ធិពលដែលអាចជះមកលើតំបន់នេះរួមមាន គ្រោះរាំងស្ងួត អាកាសធាតុស្ងួតហែងលើសកម្រិត [[រលកកម្ដៅ]] និង[[កំណើនកម្រិតទឹកសមុទ្រ]]ជាដើម។ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុបាននាំមកនូវផលប៉ះពាល់ជាច្រើនដូចជា បម្រែបម្រួលសីតុណ្ហភាពសកលលោក និងរួមទាំងកម្រិតទឹកសមុទ្រ បម្លាស់ប្ដូរលំនាំទឹកភ្លៀង និងកំណើនអច្ចន្ទភាពអាកាសធាតុជាដើម ដូចដែលបានកំណត់ដោយ[[ក្រុមអន្តររដ្ឋាភិបាលស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ]] (IPCC)។<ref name=":143">IPCC, 2014: Climate Change 2014: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, R.K. Pachauri and L.A. Meyer (eds.)]. IPCC, Geneva, Switzerland, 151 pp.</ref> តំបន់មេណាជាពិសេសគឺងាយរងគ្រោះបំផុតចំពោះផលប៉ះពាល់ទាំងនោះ ដោយសារតែបរិស្ថានស្ងួតហែងរបស់វារួមទាំងបញ្ហាអាកាសធាតុមួយចំនូនដូចជា កម្រិតទឹកភ្លៀងធ្លាក់ទាប សីតុណ្ហភាពខ្ពស់ និងដីស្ងួតជាដើម។<ref name=":143"/><ref name=":62">{{Cite journal|last1=El-Fadel|first1=M.|last2=Bou-Zeid|first2=E.|title=Climate change and water resources in the Middle East: vulnerability, socio-economic impacts and adaptation|journal=Climate Change in the Mediterranean|year=2003|doi=10.4337/9781781950258.00015|hdl=10535/6396|isbn=9781781950258|hdl-access=free}}</ref> IPCC បានព្យាករណ៍ថា បញ្ហាអាកាសធាតុគឺនឹងវិវត្តកាន់តែអាក្រក់ឡើងចំពោះតំបន់មេណានៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី២១ នេះ។<ref name=":143"/> ប្រសិនបើមិនមានការកាត់បន្ថយនូវការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំទេនោះ តំបន់មេណាមួយផ្នែកធំអាចនឹងកើតហានិភ័យខ្ពស់សម្រាប់ជីវិតរស់នៅមនុស្សនៅក្នុងតំបន់នេះនៅមុនឆ្នាំ២១០០។<ref name="Weforum2">{{cite web|title=How the Middle East is suffering on the front lines of climate change|url=https://www.weforum.org/agenda/2019/04/middle-east-front-lines-climate-change-mena/|last1=Broom|first1=Douglas|website=World Economic Forum|date=5 April 2019 |access-date=8 July 2025}}</ref><ref name="Euroactive2">{{cite news|last1=Gornall|first1=Jonathan|date=24 April 2019|title=With climate change, life in the Gulf could become impossible|agency=Euroactive|url=https://www.euractiv.com/section/climate-environment/opinion/with-climate-change-life-in-the-gulf-could-become-impossible/|access-date=8 July 2025}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Pal|first1=Jeremy S.|last2=Eltahir|first2=Elfatih A. B.|date=2015-10-26|title=Future temperature in southwest Asia projected to exceed a threshold for human adaptability|journal=Nature Climate Change|volume=6|issue=2|pages=197–200|doi=10.1038/nclimate2833|issn=1758-678X}}</ref> បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងបង្កើតភាពតានតឹងទៅលើធនធានទឹក និងវិស័យកសិកម្មដែលកំពុងនៅកម្រស្រាប់ក្នុងតំបន់មេណា ហើយនឹងបន្តគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខជាតិ និងស្ថិរភាពនយោបាយនៃបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់នៅក្នុងតំបន់។<ref name=":324">{{Cite journal|last1=Waha|first1=Katharina|last2=Krummenauer|first2=Linda|last3=Adams|first3=Sophie|last4=Aich|first4=Valentin|last5=Baarsch|first5=Florent|last6=Coumou|first6=Dim|last7=Fader|first7=Marianela|last8=Hoff|first8=Holger|last9=Jobbins|first9=Guy|last10=Marcus|first10=Rachel|last11=Mengel|first11=Matthias|date=2017-04-12|title=Climate change impacts in the Middle East and Northern Africa (MENA) region and their implications for vulnerable population groups|journal=Regional Environmental Change|volume=17|issue=6|pages=1623–1638|doi=10.1007/s10113-017-1144-2|bibcode=2017REnvC..17.1623W |hdl=1871.1/15a62c49-fde8-4a54-95ea-dc32eb176cf4 |s2cid=134523218|issn=1436-3798|url=https://publications.pik-potsdam.de/pubman/item/item_21669_1/component/file_21670/7620oa.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20220412022045/https://publications.pik-potsdam.de/rest/items/item_21669_1/component/file_21670/content|archive-date=2022-04-12|url-status=live}}</ref> ប្រការទាំងអស់នេះបានជំរុញឱ្យប្រទេសតំបន់មេណាមួយចំនួនចូលរួមពិភាក្សារកដំណោះស្រាយទប់ស្កាត់បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុលើឆាកអន្តរជាតិ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងបរិស្ថាន ដូចជា[[កិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុទីក្រុងប៉ារីស]]ជាដើម។ ច្បាប់ និងគោលនយោបាយក៏កំពុងត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅកម្រិតថ្នាក់ជាតិក្នុងចំណោមបណ្តាប្រទេសមេណាមួយចំនួនផងដែរដោយភាគច្រើនតែងផ្តោតលើការអភិវឌ្ឍន៍ថាមពលកកើតឡើងវិញ។<ref>{{Citation|last=Brauch|first=Hans Günter|title=Climate Change, Human Security and Violent Conflict|chapter=Policy Responses to Climate Change in the Mediterranean and MENA Region during the Anthropocene|date=2012|series=Hexagon Series on Human and Environmental Security and Peace|volume=8|pages=719–794|publisher=Springer Berlin Heidelberg|doi=10.1007/978-3-642-28626-1_37|isbn=978-3-642-28625-4}}</ref> ==សេដ្ឋកិច្ច== {{Main|សេដ្ឋកិច្ចមជ្ឈិមបូព៌ា|សមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចមជ្ឈិមបូព៌ា}} [[File:Oil and Gas Infrastructure Persian Gulf (large).gif|thumb|upright=1.35|បំពង់បង្ហូរ[[ប្រេងកាត]] និង[[ឧស្ម័នធម្មជាតិ]]នៅមជ្ឈិមបូព៌ា]] មជ្ឈិមបូព៌ាមានទាំងប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចក្រីក្រខ្លាំង (ដូចជាហ្កាហ្សា និងយេម៉ែន) និងប្រទេសដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើន (ដូចជាកាតា និងអារ៉ាប់រួម)។ ​បើ​យោងតាម​[[មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ]]<ref name=":5">{{cite web |author=International Monetary Fund |title=World Economic Outlook Database, April 2023 |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/April |publisher=[[IMF]]}}</ref> ប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ាចំនួនបីដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំបំផុតបើគិតតាមផលិតផលក្នុងស្រុកជាមធ្យមនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ គឺ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត (១.០៦ ទ្រីលានដុល្លារ), តួកគី (១.០៣ ទ្រីលានដុល្លារ) និងអ៊ីស្រាអែល (០.៥៤ ទ្រីលានដុល្លារ)។ ចំពោះផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបជាមធ្យមក្នុងមនុស្សម្នាក់ៗវិញ ប្រទេសដែលមានចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់ជាងគេគឺ កាតា (៨៣,៨៩១ ដុល្លារ), អ៊ីស្រាអែល (៥៥,៥៣៥ ដុល្លារ), អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម (៤៩,៤៥១ ដុល្លារ) និងស៊ីប (៣៣,៨០៧ ដុល្លារ)។<ref name=":5" /> ប្រទេសតួកគី (៣.៦ ទ្រីលានដុល្លារ), អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត (២.៣ ទ្រីលានដុល្លារ) និងអ៊ីរ៉ង់ (១.៧ ពាន់ពាន់លានដុល្លារ) គឺមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេបើគិតតាម [[បញ្ជីរាយប្រទេសតាម ផសស (យអទ)|ផសស យុគភាពអំណាចនៃការទិញ]] (យអទ)។<ref name=":5" /> សម្រាប់ ផសស (យអទ) ក្នុងមនុស្សម្នាក់វិញ ប្រទេសដែលមានចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់ជាងគេគឺ កាតា (១២៤,៨៣៤ ដុល្លារ), អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម (៨៨,២២១ ដុល្លារ), អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត (៦៤,៨៣៦ ដុល្លារ), បារ៉ែន (៦០,៥៩៦ ដុល្លារ) និងអ៊ីស្រាអែល (៥៤,៩៩៧ ដុល្លារ)។ ប្រទេសដែលមានចំណាត់ថ្នាក់ទាបបំផុតនៅមជ្ឈិមបូព៌ាបើគិតពីផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ គឺប្រទេសយេម៉ែន (៥៧៣ ដុល្លារ)។<ref name=":5" /> រចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចនៅតាមបណ្ដាប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ាគឺមានលក្ខណៈខុសប្លែកពីគ្នាច្រើន ព្រោះខណៈពេលដែលប្រទេសខ្លះពឹងផ្អែកជាចម្បងលើការនាំចេញតែប្រេង និងផលិតផលទាក់ទងនឹងប្រេង (ដូចជា អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត អារ៉ាប់រួម និងគុយវ៉ែតជាដើម) តែខ្លះទៀតមានមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចចម្រុះ (ដូចជា ស៊ីប អ៊ីស្រាអែល តួកគី និងអេហ្ស៊ីបជាដើម)។ ឧស្សាហកម្មនៃតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ារួមមាន រ៉ែប្រេងកាត និងផលិតផលទាក់ទងនឹងប្រេង កសិកម្ម ផលិតកម្មកប្បាស បសុសត្វនិងរួមទាំងទឹកដោះរបស់វា វាយនភណ្ឌ ផលិតផលធ្វើពីស្បែកសត្វ ឧបករណ៍វះកាត់ ឧបករណ៍ឬអាវុធការពារ (កាំភ្លើង គ្រាប់រំសេវ រថក្រោះ នាវាមុជទឹក យន្តហោះចម្បាំង និងមីស៊ីលជាដើម)។ ធនាគារគឺជាវិស័យដ៏សំខាន់មួយផងដែរ ជាពិសេសសម្រាប់ប្រទេសអារ៉ាប់រួម និងបារ៉ែន។ ==ឯកសារយោង== {{reflist}} {{មជ្ឈិមបូព៌ា}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:មជ្ឈិមបូព៌ា]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:តំបន់នៃទ្វីបអាស៊ី]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អាស៊ីខាងលិច]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:មជ្ឈអឺរ៉ុបនិយម]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:បច្ចេកសព្ទភូមិសាស្ត្រនយោបាយ]] 8a8hbq4usct8ytc6tkupq8qxe4zf022 0 13051 323526 323483 2025-07-09T16:42:19Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323526 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទព្រហ្មកិល</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទព្រហ្មកិល.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទតាព្រហ្មកិល ឬ ព្រហ្មកិល |- style="vertical-align:center;" | '''អ្នកកសាង''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ១១៨៦ គ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២) |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[រចនាបថបាយ័ន|បាយ័ន]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|24|56|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទតាព្រហ្មកិល ឬ ព្រហ្មកិល''' គឺជាប្រាសាទតូចមួយស្ថិតនៅក្បែរ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]មានចម្ងាយប្រមាណ ៣០០ ម៉ែត្រខាងលិចខ្លោងទ្វារ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងពី[[ថ្មភក់]]ដើម្បីឧទ្ទិសដល់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]។ប្រាសាទនេះជាប្រាសាទមួយដែលមានរាងតូចច្រឡឹងហើយមានចម្ងាយពីផ្លូវមុខអង្គរប្រហែលជា ៥០ ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ។ប្រាសាទព្រហ្មកិលមានរូបចម្លាក់មនុស្ស [[អប្សរា]] និង ក្បាច់ឆ្លាក់នៅលើផ្ទាំងថ្មប្រាសាទគួរជាទីចាប់ចិត្ត។ប្រាសាទព្រហ្មកិលកសាងនៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨៦ គ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២)ដោយស្នាព្រះហស្ថ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] ដែលមានបច្ឆមរណៈព្រះនាម'''មហាបរមសំគតតបតៈ'''ដើម្បីឧទ្ទិសចំពោះព្រះពុទ្ធសាសនា។<ref>សៀវភៅដើមកំណើតអង្គរ រៀបរៀងដោយ ម៉ារ បូ ឆ្នាំ១៩៦៩ ទំព័រទី៦២</ref>ប្រាសាទនេះបានទទួលការថែរក្សាដោយក្រសួងអភិរក្សអង្គរតាំងពីឆ្នាំ ១៩១៩។ ដោយសារការរុករកកាលពីឆ្នាំ ១៩២៨ គេបានរកឃើញសិលាចារឹកមួយដែលមានចុះព្រះរាជបញ្ជាផ្សេងៗរបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] ដែលឆ្លាក់ជាប់នឹងមន្ទីរព្យាបាលរោគ([[អរោគ្យសាលា]])។តាមសិលាចារឹកនៅ[[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]]បានឲ្យដឹងថាប្រាសាទនេះជាធម្មមន្ទីរសម្រាប់ស្វាធ្យាយន៍ធម៌ប៉ែកខាង[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]។នៅក្នុងប្រាសាទនេះគេប្រទះឃើញរូបបដិមា'''ព្រះពោធិសត្វអវលោកកេស្វរៈ'''ដែលជាពោធិសត្វជួយព្យាបាលសត្វលោក។ដើម្បីធ្វើដំណើរចូលក្នុងប្រាសាទគេត្រូវឆ្លងកាត់គោបុរៈមួយតូចសាងអំពីថ្មភក់ទើបចូលដល់តួប្រាង្គប្រាសាទដែលស្ថិននៅលើថ្នាក់តូចៗបី។ប្រាសាទនេះបែរមុខទៅទិសខាងកើតដែលមានទ្វារបញ្ឆោតបីនិងមានជើងទម្រមួយដែលមានក្បាច់រចនានិងសោមសូត្របង្ហូរទឹកមន្តមួយនៅប្រហោងប្រាសាទនៅទិសខាងជើង។ការរចនាប្រាសាទមានលក្ខណៈមិនសូវផ្ចិតផ្ចង់នោះទេប៉ុន្តែមានទ្រង់ទ្រាយដូច[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ផងដែរព្រោះក្បាច់ចម្លាក់មានសភាពកោងនិងឆ្លាក់ជារូបទេវតានៅតាមសសរជ្រុងប្រាសាទ។នៅតាមសសរមាត់ទ្វារចូលគេឃើញក្បាច់រចនាល្អឆើតឆាយ។បើតាមលោក'''ម៉ៅ សុខនី'''រចនាសម្ព័ន្ធ[[អរោគ្យសាលា]]បុរាណនៃប្រាសាទព្រហ្មកិលមានស្រះទឹក កំពែងព័ទ្ធជុំវិញ បណ្ណាល័យ និង ហោបន់ស្រន់(សំណង់ប្រាសាទ)។ប្រាសាទព្រហ្មកិលដែលយើងឃើញនាពេលបច្ចុប្បន្នគឺជាកន្លែងបន់ស្រន់។នៅក្នុងប្រាសាទមានរុនបង្ហូរទឹកចូលមកស្រះទឹកនៅខាងក្រៅ។នៅប្រាសាទព្រហ្មកិលនេះក៏មានចម្លាក់បុកថ្នាំផងដែរ។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទព្រហ្មកិល ជាកន្លែងបន់ស្រន់នៃអតីតមន្ទីរពេទ្យសម័យព្រះបាទជ័យវរម៌្មទី៧ |url=https://thmeythmey25.com/detail/94849 |access-date=2025-07-09 |website=thmeythmey25.com |language=en}}</ref> == ភៃសជ្យគុរុ == នៅផ្ទៃខាងក្នុងនៃជញ្ជាំងខាងលិចរបស់សេនាសនៈមន្ទីរពេទ្យ([[អរោគ្យសាលា|អារោគ្យសាលា]])នៅប្រាសាទព្រហ្មកិលបានបង្ហាញឲ្យឃើញនូវ[[ព្រះពុទ្ធ]] ០៥ ព្រះអង្គដែលទ្រង់កំពុងសមាធិដែលទំនងជា'''ព្រះវៃរោចនៈ ព្រះអក្សោភ្យ ព្រះរត្នសម្ភៈ ព្រះអមិតាភៈ និង ព្រះអមោឃសិទ្ធិ'''។ == ការជួសជុល == នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២០ និងឆ្នាំ ១៩៣៥ [[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានជួសជុលប្រាសាទព្រហ្មកិលនេះដោយសារប្រាសាទដ៏តូចនេះបែកបាក់និងទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង។ធម្មជាតិក៏បានបំផ្លាញប្រាសាទនេះផងដែរនាពេលដែលមិនមានអ្នកថែរក្សាឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ការបែកបាក់និងទ្រុឌទ្រោមកាន់តែខ្លាំងនេះធ្វើឲ្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]សង្រ្គោះប្រាសាទនេះបន្ទាន់។បច្ចុប្បន្នប្រាសាទព្រហ្មកិលកំពុងឈរយ៉ាងរឹងមាំក្រោយការជួសជុលរួចរាល់ ១០០ ភាគរយ។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទព្រហ្មកិល ជាកន្លែងបន់ស្រន់នៃអតីតមន្ទីរពេទ្យសម័យព្រះបាទជ័យវរម៌្មទី៧ |url=https://thmeythmey25.com/detail/94849 |access-date=2025-07-09 |website=thmeythmey25.com |language=en}}</ref> ការជួសជុលប្រាសាទព្រហ្មកិលចែកចេញជា ០២ ដំណាក់កាលដោយដំណាក់កាលទី ០១ គឺជាការសិក្សាស្រាវជ្រាវគូសប្លង់និងការធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវ។ដំណាក់កាលទី ០២ គឺជាដំណាក់កាលជួសជុលប្រាសាទដែលបានចាប់ផ្តើមជួសជុលចាប់តាំងពីអំឡុងខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៣ ដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ បានបញ្ជប់ការជួសជុលធ្វើឲ្យរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ប្រាសាទមានភាពរឹងមាំដែលធ្លាប់តែទ្រេតបាក់ធ្លាក់និងទល់ទ្រជាញឹកញាប់។ប្រាសាទនេះត្រូវបានជួសជុលនិងអនុវត្តដោយនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទនិងបុរាណវិទ្យានៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]។<ref>អត្តបទអាជ្ញាអរជាតិអប្សរា តាមផេកផ្លូវការ ចេញផ្សាយថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣</ref> == រូបភាព == [[File:Ta Prohm Kel (9715901431).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715911159).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715940533).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715943699).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715945343).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719136658).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719148696).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719155020).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719161508).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719166348).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719167956).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719169742).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719172636).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719177250).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel1.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel2.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel3.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel4.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel5.JPG|thumb]] == ឯកសារយោង == [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រាសាទខ្មែរ|ព្រហ្មកិល]] ilaahmn2dwtz0ymq9rycwskz7z3gc0d 323528 323526 2025-07-09T16:44:22Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323528 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទព្រហ្មកិល</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទព្រហ្មកិល.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទតាព្រហ្មកិល ឬ ព្រហ្មកិល |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ១១៨៦ គ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២) |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រថនាបថ''' | [[រចនាបថបាយ័ន|បាយ័ន]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|24|56|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទតាព្រហ្មកិល ឬ ព្រហ្មកិល''' គឺជាប្រាសាទតូចមួយស្ថិតនៅក្បែរ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]មានចម្ងាយប្រមាណ ៣០០ ម៉ែត្រខាងលិចខ្លោងទ្វារ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងពី[[ថ្មភក់]]ដើម្បីឧទ្ទិសដល់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]។ប្រាសាទនេះជាប្រាសាទមួយដែលមានរាងតូចច្រឡឹងហើយមានចម្ងាយពីផ្លូវមុខអង្គរប្រហែលជា ៥០ ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ។ប្រាសាទព្រហ្មកិលមានរូបចម្លាក់មនុស្ស [[អប្សរា]] និង ក្បាច់ឆ្លាក់នៅលើផ្ទាំងថ្មប្រាសាទគួរជាទីចាប់ចិត្ត។ប្រាសាទព្រហ្មកិលកសាងនៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨៦ គ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២)ដោយស្នាព្រះហស្ថ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] ដែលមានបច្ឆមរណៈព្រះនាម'''មហាបរមសំគតតបតៈ'''ដើម្បីឧទ្ទិសចំពោះព្រះពុទ្ធសាសនា។<ref>សៀវភៅដើមកំណើតអង្គរ រៀបរៀងដោយ ម៉ារ បូ ឆ្នាំ១៩៦៩ ទំព័រទី៦២</ref>ប្រាសាទនេះបានទទួលការថែរក្សាដោយក្រសួងអភិរក្សអង្គរតាំងពីឆ្នាំ ១៩១៩។ ដោយសារការរុករកកាលពីឆ្នាំ ១៩២៨ គេបានរកឃើញសិលាចារឹកមួយដែលមានចុះព្រះរាជបញ្ជាផ្សេងៗរបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] ដែលឆ្លាក់ជាប់នឹងមន្ទីរព្យាបាលរោគ([[អរោគ្យសាលា]])។តាមសិលាចារឹកនៅ[[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]]បានឲ្យដឹងថាប្រាសាទនេះជាធម្មមន្ទីរសម្រាប់ស្វាធ្យាយន៍ធម៌ប៉ែកខាង[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]។នៅក្នុងប្រាសាទនេះគេប្រទះឃើញរូបបដិមា'''ព្រះពោធិសត្វអវលោកកេស្វរៈ'''ដែលជាពោធិសត្វជួយព្យាបាលសត្វលោក។ដើម្បីធ្វើដំណើរចូលក្នុងប្រាសាទគេត្រូវឆ្លងកាត់គោបុរៈមួយតូចសាងអំពីថ្មភក់ទើបចូលដល់តួប្រាង្គប្រាសាទដែលស្ថិននៅលើថ្នាក់តូចៗបី។ប្រាសាទនេះបែរមុខទៅទិសខាងកើតដែលមានទ្វារបញ្ឆោតបីនិងមានជើងទម្រមួយដែលមានក្បាច់រចនានិងសោមសូត្របង្ហូរទឹកមន្តមួយនៅប្រហោងប្រាសាទនៅទិសខាងជើង។ការរចនាប្រាសាទមានលក្ខណៈមិនសូវផ្ចិតផ្ចង់នោះទេប៉ុន្តែមានទ្រង់ទ្រាយដូច[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ផងដែរព្រោះក្បាច់ចម្លាក់មានសភាពកោងនិងឆ្លាក់ជារូបទេវតានៅតាមសសរជ្រុងប្រាសាទ។នៅតាមសសរមាត់ទ្វារចូលគេឃើញក្បាច់រចនាល្អឆើតឆាយ។បើតាមលោក'''ម៉ៅ សុខនី'''រចនាសម្ព័ន្ធ[[អរោគ្យសាលា]]បុរាណនៃប្រាសាទព្រហ្មកិលមានស្រះទឹក កំពែងព័ទ្ធជុំវិញ បណ្ណាល័យ និង ហោបន់ស្រន់(សំណង់ប្រាសាទ)។ប្រាសាទព្រហ្មកិលដែលយើងឃើញនាពេលបច្ចុប្បន្នគឺជាកន្លែងបន់ស្រន់។នៅក្នុងប្រាសាទមានរុនបង្ហូរទឹកចូលមកស្រះទឹកនៅខាងក្រៅ។នៅប្រាសាទព្រហ្មកិលនេះក៏មានចម្លាក់បុកថ្នាំផងដែរ។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទព្រហ្មកិល ជាកន្លែងបន់ស្រន់នៃអតីតមន្ទីរពេទ្យសម័យព្រះបាទជ័យវរម៌្មទី៧ |url=https://thmeythmey25.com/detail/94849 |access-date=2025-07-09 |website=thmeythmey25.com |language=en}}</ref> == ភៃសជ្យគុរុ == នៅផ្ទៃខាងក្នុងនៃជញ្ជាំងខាងលិចរបស់សេនាសនៈមន្ទីរពេទ្យ([[អរោគ្យសាលា|អារោគ្យសាលា]])នៅប្រាសាទព្រហ្មកិលបានបង្ហាញឲ្យឃើញនូវ[[ព្រះពុទ្ធ]] ០៥ ព្រះអង្គដែលទ្រង់កំពុងសមាធិដែលទំនងជា'''ព្រះវៃរោចនៈ ព្រះអក្សោភ្យ ព្រះរត្នសម្ភៈ ព្រះអមិតាភៈ និង ព្រះអមោឃសិទ្ធិ'''។ == ការជួសជុល == នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២០ និងឆ្នាំ ១៩៣៥ [[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានជួសជុលប្រាសាទព្រហ្មកិលនេះដោយសារប្រាសាទដ៏តូចនេះបែកបាក់និងទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង។ធម្មជាតិក៏បានបំផ្លាញប្រាសាទនេះផងដែរនាពេលដែលមិនមានអ្នកថែរក្សាឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ការបែកបាក់និងទ្រុឌទ្រោមកាន់តែខ្លាំងនេះធ្វើឲ្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]សង្រ្គោះប្រាសាទនេះបន្ទាន់។បច្ចុប្បន្នប្រាសាទព្រហ្មកិលកំពុងឈរយ៉ាងរឹងមាំក្រោយការជួសជុលរួចរាល់ ១០០ ភាគរយ។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទព្រហ្មកិល ជាកន្លែងបន់ស្រន់នៃអតីតមន្ទីរពេទ្យសម័យព្រះបាទជ័យវរម៌្មទី៧ |url=https://thmeythmey25.com/detail/94849 |access-date=2025-07-09 |website=thmeythmey25.com |language=en}}</ref> ការជួសជុលប្រាសាទព្រហ្មកិលចែកចេញជា ០២ ដំណាក់កាលដោយដំណាក់កាលទី ០១ គឺជាការសិក្សាស្រាវជ្រាវគូសប្លង់និងការធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវ។ដំណាក់កាលទី ០២ គឺជាដំណាក់កាលជួសជុលប្រាសាទដែលបានចាប់ផ្តើមជួសជុលចាប់តាំងពីអំឡុងខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៣ ដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ បានបញ្ជប់ការជួសជុលធ្វើឲ្យរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ប្រាសាទមានភាពរឹងមាំដែលធ្លាប់តែទ្រេតបាក់ធ្លាក់និងទល់ទ្រជាញឹកញាប់។ប្រាសាទនេះត្រូវបានជួសជុលនិងអនុវត្តដោយនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទនិងបុរាណវិទ្យានៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]។<ref>អត្តបទអាជ្ញាអរជាតិអប្សរា តាមផេកផ្លូវការ ចេញផ្សាយថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣</ref> == រូបភាព == [[File:Ta Prohm Kel (9715901431).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715911159).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715940533).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715943699).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715945343).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719136658).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719148696).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719155020).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719161508).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719166348).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719167956).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719169742).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719172636).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719177250).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel1.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel2.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel3.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel4.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel5.JPG|thumb]] == ឯកសារយោង == [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រាសាទខ្មែរ|ព្រហ្មកិល]] f8zo8i73c0jdaepflkn88cba6xbjqvu 323540 323528 2025-07-09T17:30:43Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323540 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width:1em;" |- style="text-align:center;" |style="background: #005A92;" colspan="2"|<p style="font-family:Khmer OS muol pali; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;> ប្រាសាទព្រហ្មកិល</p> |- style="text-align:center;" | [[File:ប្រាសាទព្រហ្មកិល.jpg|450px|thumb]] |- style="vertical-align:center;" | ''' ឈ្មោះប្រាសាទ ''' | ប្រាសាទតាព្រហ្មកិល ឬ ព្រហ្មកិល |- style="vertical-align:center;" | '''រជ្ជកាល''' | [[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] |- style="vertical-align:center;" | '''កាលបរិច្ឆេទ''' | ១១៨៦ គ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២) |- style="vertical-align:center;" | '''ឧទ្ទិសថ្វាយ''' | [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] |- style="vertical-align:center;" | '''រចនាបថ''' | [[រចនាបថបាយ័ន|បាយ័ន]] |- style="vertical-align:center;" | '''ទីតាំង''' | [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]] |- style="vertical-align:center;" |'''កូអរដោនេ''' |{{coord|13|24|56|N|103|51|30|E|type:landmark_region:KH|display=inline,title}} |} == ប្រវត្តិប្រាសាទ == '''ប្រាសាទតាព្រហ្មកិល ឬ ព្រហ្មកិល''' គឺជាប្រាសាទតូចមួយស្ថិតនៅក្បែរ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]មានចម្ងាយប្រមាណ ៣០០ ម៉ែត្រខាងលិចខ្លោងទ្វារ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]។ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងពី[[ថ្មភក់]]ដើម្បីឧទ្ទិសដល់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]។ប្រាសាទនេះជាប្រាសាទមួយដែលមានរាងតូចច្រឡឹងហើយមានចម្ងាយពីផ្លូវមុខអង្គរប្រហែលជា ៥០ ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ។ប្រាសាទព្រហ្មកិលមានរូបចម្លាក់មនុស្ស [[អប្សរា]] និង ក្បាច់ឆ្លាក់នៅលើផ្ទាំងថ្មប្រាសាទគួរជាទីចាប់ចិត្ត។ប្រាសាទព្រហ្មកិលកសាងនៅក្នុងឆ្នាំ ១១៨៦ គ.ស(ចុងសតវត្សរ៍ទី ១២)ដោយស្នាព្រះហស្ថ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] ដែលមានបច្ឆមរណៈព្រះនាម'''មហាបរមសំគតតបតៈ'''ដើម្បីឧទ្ទិសចំពោះព្រះពុទ្ធសាសនា។<ref>សៀវភៅដើមកំណើតអង្គរ រៀបរៀងដោយ ម៉ារ បូ ឆ្នាំ១៩៦៩ ទំព័រទី៦២</ref>ប្រាសាទនេះបានទទួលការថែរក្សាដោយក្រសួងអភិរក្សអង្គរតាំងពីឆ្នាំ ១៩១៩។ ដោយសារការរុករកកាលពីឆ្នាំ ១៩២៨ គេបានរកឃើញសិលាចារឹកមួយដែលមានចុះព្រះរាជបញ្ជាផ្សេងៗរបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] ដែលឆ្លាក់ជាប់នឹងមន្ទីរព្យាបាលរោគ([[អរោគ្យសាលា]])។តាមសិលាចារឹកនៅ[[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]]បានឲ្យដឹងថាប្រាសាទនេះជាធម្មមន្ទីរសម្រាប់ស្វាធ្យាយន៍ធម៌ប៉ែកខាង[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]។នៅក្នុងប្រាសាទនេះគេប្រទះឃើញរូបបដិមា'''ព្រះពោធិសត្វអវលោកកេស្វរៈ'''ដែលជាពោធិសត្វជួយព្យាបាលសត្វលោក។ដើម្បីធ្វើដំណើរចូលក្នុងប្រាសាទគេត្រូវឆ្លងកាត់គោបុរៈមួយតូចសាងអំពីថ្មភក់ទើបចូលដល់តួប្រាង្គប្រាសាទដែលស្ថិននៅលើថ្នាក់តូចៗបី។ប្រាសាទនេះបែរមុខទៅទិសខាងកើតដែលមានទ្វារបញ្ឆោតបីនិងមានជើងទម្រមួយដែលមានក្បាច់រចនានិងសោមសូត្របង្ហូរទឹកមន្តមួយនៅប្រហោងប្រាសាទនៅទិសខាងជើង។ការរចនាប្រាសាទមានលក្ខណៈមិនសូវផ្ចិតផ្ចង់នោះទេប៉ុន្តែមានទ្រង់ទ្រាយដូច[[ប្រាសាទបាយ័ន]]ផងដែរព្រោះក្បាច់ចម្លាក់មានសភាពកោងនិងឆ្លាក់ជារូបទេវតានៅតាមសសរជ្រុងប្រាសាទ។នៅតាមសសរមាត់ទ្វារចូលគេឃើញក្បាច់រចនាល្អឆើតឆាយ។បើតាមលោក'''ម៉ៅ សុខនី'''រចនាសម្ព័ន្ធ[[អរោគ្យសាលា]]បុរាណនៃប្រាសាទព្រហ្មកិលមានស្រះទឹក កំពែងព័ទ្ធជុំវិញ បណ្ណាល័យ និង ហោបន់ស្រន់(សំណង់ប្រាសាទ)។ប្រាសាទព្រហ្មកិលដែលយើងឃើញនាពេលបច្ចុប្បន្នគឺជាកន្លែងបន់ស្រន់។នៅក្នុងប្រាសាទមានរុនបង្ហូរទឹកចូលមកស្រះទឹកនៅខាងក្រៅ។នៅប្រាសាទព្រហ្មកិលនេះក៏មានចម្លាក់បុកថ្នាំផងដែរ។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទព្រហ្មកិល ជាកន្លែងបន់ស្រន់នៃអតីតមន្ទីរពេទ្យសម័យព្រះបាទជ័យវរម៌្មទី៧ |url=https://thmeythmey25.com/detail/94849 |access-date=2025-07-09 |website=thmeythmey25.com |language=en}}</ref> == ភៃសជ្យគុរុ == នៅផ្ទៃខាងក្នុងនៃជញ្ជាំងខាងលិចរបស់សេនាសនៈមន្ទីរពេទ្យ([[អរោគ្យសាលា|អារោគ្យសាលា]])នៅប្រាសាទព្រហ្មកិលបានបង្ហាញឲ្យឃើញនូវ[[ព្រះពុទ្ធ]] ០៥ ព្រះអង្គដែលទ្រង់កំពុងសមាធិដែលទំនងជា'''ព្រះវៃរោចនៈ ព្រះអក្សោភ្យ ព្រះរត្នសម្ភៈ ព្រះអមិតាភៈ និង ព្រះអមោឃសិទ្ធិ'''។ == ការជួសជុល == នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២០ និងឆ្នាំ ១៩៣៥ [[សាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស]]បានជួសជុលប្រាសាទព្រហ្មកិលនេះដោយសារប្រាសាទដ៏តូចនេះបែកបាក់និងទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង។ធម្មជាតិក៏បានបំផ្លាញប្រាសាទនេះផងដែរនាពេលដែលមិនមានអ្នកថែរក្សាឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ការបែកបាក់និងទ្រុឌទ្រោមកាន់តែខ្លាំងនេះធ្វើឲ្យ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]សង្រ្គោះប្រាសាទនេះបន្ទាន់។បច្ចុប្បន្នប្រាសាទព្រហ្មកិលកំពុងឈរយ៉ាងរឹងមាំក្រោយការជួសជុលរួចរាល់ ១០០ ភាគរយ។<ref>{{Cite web |title=ប្រាសាទព្រហ្មកិល ជាកន្លែងបន់ស្រន់នៃអតីតមន្ទីរពេទ្យសម័យព្រះបាទជ័យវរម៌្មទី៧ |url=https://thmeythmey25.com/detail/94849 |access-date=2025-07-09 |website=thmeythmey25.com |language=en}}</ref> ការជួសជុលប្រាសាទព្រហ្មកិលចែកចេញជា ០២ ដំណាក់កាលដោយដំណាក់កាលទី ០១ គឺជាការសិក្សាស្រាវជ្រាវគូសប្លង់និងការធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវ។ដំណាក់កាលទី ០២ គឺជាដំណាក់កាលជួសជុលប្រាសាទដែលបានចាប់ផ្តើមជួសជុលចាប់តាំងពីអំឡុងខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៣ ដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ បានបញ្ជប់ការជួសជុលធ្វើឲ្យរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ប្រាសាទមានភាពរឹងមាំដែលធ្លាប់តែទ្រេតបាក់ធ្លាក់និងទល់ទ្រជាញឹកញាប់។ប្រាសាទនេះត្រូវបានជួសជុលនិងអនុវត្តដោយនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទនិងបុរាណវិទ្យានៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]។<ref>អត្តបទអាជ្ញាអរជាតិអប្សរា តាមផេកផ្លូវការ ចេញផ្សាយថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣</ref> == រូបភាព == [[File:Ta Prohm Kel (9715901431).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715911159).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715940533).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715943699).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9715945343).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719136658).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719148696).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719155020).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719161508).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719166348).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719167956).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719169742).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719172636).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel (9719177250).jpg|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel1.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel2.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel3.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel4.JPG|thumb]] [[File:Ta Prohm Kel5.JPG|thumb]] == ឯកសារយោង == [[Category:ខេត្តសៀមរាប]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រាសាទខ្មែរ|ព្រហ្មកិល]] ae258bt0eaqxy9n1pq3jx084zxv7nhc 0 23211 323546 312209 2025-07-09T18:46:55Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323546 wikitext text/x-wiki {{Redirect|ICJ|the commission|International Commission of Jurists}} {{Distinguish2|the [[International Criminal Court]]}} {{Infobox high court | court_name = តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ<br /> (International Court of Justice) | native_name = ''Cour internationale de justice'' | image = Seal of the International Court of Justice.png | imagesize = 160px | caption = | established = 1945 | country = [[International court|Worldwide]], [[Statute of the International Court of Justice#Parties to the Statute|193 State Parties]] | location = [[The Hague]], [[Netherlands]] | coordinates = {{Coord|52|05|11.76|N|4|17|43.80|E|region:NL-ZH_type:landmark_source:dewiki|display=inline,title}} | type = <!-- partisan election/non-partisan election/legislative selection/executive selection/cooption/etc --> | authority = [[United Nations Charter|UN Charter]]<br>[[Statute of the International Court of Justice|ICJ Statute]] | terms = 9 years | positions = 15 | website = [http://www.icj-cij.org/ www.icj-cij.org] | chiefjudgetitle = President | chiefjudgename = [[Peter Tomka]]<ref name="ICJrelease6Feb2012">{{cite press release |url=http://www.icj-cij.org/presscom/files/3/16913.pdf |publisher=International Court of Justice |date=6 February 2012 |accessdate=7 February 2012 |title=No. 2012/8 |archivedate=8 កុម្ភៈ 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150208184557/http://www.icj-cij.org/presscom/files/3/16913.pdf }}</ref> | termstart = 6 February 2012 | termend = 5 February 2015 | termend2 = <!-- year term of current chief ends if applicable --> | chiefjudgetitle2 = Vice President | chiefjudgename2 = [[Bernardo Sepúlveda-Amor]]<ref name="ICJrelease6Feb2012"/> | termstart2 = 6 February 2012 | termend3 = 5 February 2015 | termend4 = <!-- year term of current deputy chief ends if applicable --> }} [[ឯកសារ:International Court of Justice HQ 2006.jpg|thumb|[[Peace Palace]], seat of the ICJ]] តុា ==មើលផងដែរ== {{Portal|United Nations|Law}} * [[International Criminal Tribunal for Rwanda]] * [[International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia]] * [[List of International Court of Justice cases]] * [[List of treaties that confer jurisdiction on the International Court of Justice]] * [[Mundialization]] * [[Peremptory norm]] * [[United Nations Economic and Social Council]] * [[United Nations Secretariat]] * [[United Nations Trusteeship Council]] * [[Universal jurisdiction]] * [[World citizen]] ==កំណត់ចំណាំ== {{Reflist|colwidth=30em}} ==អានបន្ថែម== * Rosenne S., "Rosenne's the world court: what it is and how it works'' 6th ed (Leiden: Martinus Nijhoff, 2003). * [http://www.brill.nl/default.aspx?partid=210&pid=40211 Decisions of the World Court] Relevant to the [[UNCLOS]] (2010) and [http://www.uu.nl/nilos/books Contents & Indexes]{{Dead link|date=តុលា 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} dedicated to Former ICJ President [[Stephen M. Schwebel]] * Van Der Wolf W. & De Ruiter D., "The International Court of Justice: Facts and Documents About the History and Work of the Court" (''International Courts Association, 2011'') ==តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ== {{Commons category}} * [http://www.icj-cij.org/homepage/index.php?p1=0&lang=en International Court of Justice] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170423215456/http://www.icj-cij.org/homepage/index.php?p1=0&lang=en |date=2017-04-23 }}, Official site * [http://www.icj-cij.org/presscom/multimedia.php?p1=6] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171230173244/http://www.icj-cij.org/presscom/multimedia.php?p1=6 |date=2017-12-30 }} ICJ Multimedia Gallery (photos, videos, webstreaming) * [http://www.icj-cij.org/docket/index.php?p1=3&p2=2&lang=en List of cases] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081205193920/http://www.icj-cij.org/docket/index.php?p1=3&p2=2&lang=en |date=2008-12-05 }} ruled upon by the ICJ since its creation in 1946 * [http://untreaty.un.org/cod/avl/ha/sicj/sicj.html The Statute of the International Court of Justice] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617014349/http://untreaty.un.org/cod/avl/ha/sicj/sicj.html |date=2013-06-17 }} on the [http://www.un.org/law/avl/ United Nations AVL]: summary of the procedural history, list of selected preparatory documents and audiovisual material related to the negotiations and adoption of the Statute. * [http://www.haguejusticeportal.net/ Hague Justice Portal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090213221314/http://www.haguejusticeportal.net/eCache/DEF/10/019.html |date=2009-02-13 }}: Academic gateway to The Hague organisations concerning international peace, justice and security. * [[International Criminal Court]] : See also, a tribunal to prosecute individuals for genocide, crimes against humanity, war crimes, and the crime of aggression ===Lectures=== * [http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Al-Khasawneh_CT.html Lecture]{{Dead link|date=កញ្ញា 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} by [[Awn Shawkat Al-Khasawneh]] entitled ''Reflections on the Jurisdiction of the International Court of Justice'' in the [http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html Lecture Series of the United Nations Audiovisual Library of International Law] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130808180535/http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html |date=2013-08-08 }} * [http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Bennouna_CT.html Lecture] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617012755/http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Bennouna_CT.html |date=2013-06-17 }} by [[Mohamed Bennouna]] entitled ''La Cour internationale de Justice, juge des souverainetés?'' in the [http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html Lecture Series of the United Nations Audiovisual Library of International Law] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130808180535/http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html |date=2013-08-08 }} * [http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Couvreur_CT.html Lecture] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617013404/http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Couvreur_CT.html |date=2013-06-17 }} by [[Philippe Couvreur]] entitled ''La Cour internationale de Justice'' in the [http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html Lecture Series of the United Nations Audiovisual Library of International Law] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130808180535/http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html |date=2013-08-08 }} * [http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Gowlland-Debbas_CT.html Lecture by Vera Gowlland-Debbas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617011050/http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Gowlland-Debbas_CT.html |date=2013-06-17 }} entitled ''The International Court of Justice as the Principal Judicial Organ of the United Nations'' in the [http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html Lecture Series of the United Nations Audiovisual Library of International Law] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130808180535/http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html |date=2013-08-08 }} * [http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Kawano_CT.html Lecture by Mariko Kawano] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617012140/http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Kawano_CT.html |date=2013-06-17 }} entitled ''Some Salient Features of the Contemporary International Disputes in the Precedents of the International Court of Justice'' in the [http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html Lecture Series of the United Nations Audiovisual Library of International Law] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130808180535/http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html |date=2013-08-08 }} * [http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Kawano_CT.html Lecture by Mariko Kawano] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617012140/http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Kawano_CT.html |date=2013-06-17 }} entitled ''International Court of Justice and Disputes Involving the Interests of Third Parties to the Proceedings or the Common Interests of the International Community as a Whole or of the Community Established by a Convention'' in the [http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html Lecture Series of the United Nations Audiovisual Library of International Law] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130808180535/http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html |date=2013-08-08 }} * [http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/McWhinney_CT.html Lecture] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617013546/http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/McWhinney_CT.html |date=2013-06-17 }} by [[Edward McWhinney]] entitled ''Judicial Activism and the International Court of Justice'' in the [http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html Lecture Series of the United Nations Audiovisual Library of International Law] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130808180535/http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html |date=2013-08-08 }} * [http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Pellet_CT.html Lecture] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617012609/http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Pellet_CT.html |date=2013-06-17 }} by [[Alain Pellet]] entitled ''Conseil devant la Cour internationale de Justice'' in the [http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html Lecture Series of the United Nations Audiovisual Library of International Law] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130808180535/http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html |date=2013-08-08 }} * [http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Shi_CT.html Lecture] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617012829/http://untreaty.un.org/cod/avl/ls/Shi_CT.html |date=2013-06-17 }} by [[Jiuyong Shi]] entitled ''The Present and Future Role of the International Court of Justice in the Peaceful Settlement of International Disputes'' in the [http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html Lecture Series of the United Nations Audiovisual Library of International Law] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130808180535/http://untreaty.un.org/cod/avl/lectureseries.html |date=2013-08-08 }} {{Navboxes |list = {{International Criminal Law|state=collapsed}} {{UN Charter}} {{United Nations}} }} {{DEFAULTSORT:International Court Of Justice}} [[Category:តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ|*]] [[Category:អង្គការដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងឡាអេ]] coivfsrhduq5vu5fpy42vsz86l37c6s 0 34950 323550 310678 2025-07-09T22:54:06Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323550 wikitext text/x-wiki {{Coord|31|46|33|N|35|12|00|E|region:IL_type:city|display=title}} [[File:HebrewU-MtScopus.JPG|thumb|400px|right]] '''សាកលវិទ្យាល័យភាសាហេប្រឺយេរូសាឡឹម''' ({{Lang-he|האוניברסיטה העברית בירושלים}}, {{transl|he|ha-Universita ha-Ivrit B'irushalayim}}; abbreviated '''HUJI''') ជា [[សាកលវិទ្យាល័យ]] នៅក្នុង [[អ៊ីស្រាអែល]] ។ វាគឺជាសាកលវិទ្យាល័យចំណាស់ជាងគេបំផុតទីពីររបស់ប្រទេសនេះ។ វាត្រូវបានគេបង្កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ 1918 30 ឆ្នាំមុនពេលរដ្ឋអ៊ីស្រាអែល។ វាជាសាកលវិទ្យាល័យជាលើកដំបូងដើម្បីបើកនៅក្នុងអ៊ីស្រាអែលដោយមានបីសាខា។ សាខារបស់ខ្លួនស្ថិតនៅក្នុង [[ភ្នំ Scopus]] [[Givat Ram]] និង [[Ein Karem]] ។ == វិចិត្រសាល == <gallery> File:Bezalel.jpg|[[បេតសាលាបណ្ឌិតសភាសិល្បៈនិងរចនា]] - សាលាថ្នាក់ជាតិនៃសិល្បៈនិងការរចនានៃជនជាតិអ៊ីស្រាអែល File:The National Library of Israel building - Amitay Katz.jpg|[[បណ្ណាល័យជាតិអ៊ីស្រាអែល]] File:Academy of the Hebrew Language.JPG|[[បណ្ឌិត្យសភានៃភាសាភាសាហេប្រឺ]] File:הגן הבוטני הלאומי ע"ש מונטגיו למפורט - הר הצופים.jpg|[[ជាតិអ៊ីស្រាអែលសួនរុក្ខជាតិ]] </gallery> == តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ == {{Commonscat-inline|Hebrew University of Jerusalem}} * [http://www.huji.ac.il/huji/eng/index_e.htm Hebrew University web site] * [http://jewish.huji.ac.il/ The Mandel Institute of Jewish Studies web site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130428015302/http://jewish.huji.ac.il/ |date=2013-04-28 }} * [http://www.alberteinstein.info/ Einstein Archives at the Hebrew University] * [http://www.alanwatson.org/jerusalemlaw.htm Ancient and Premodern Law at the Hebrew University of Jerusalem] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160307142533/http://www.alanwatson.org/jerusalemlaw.htm |date=2016-03-07 }} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អាស៊ី]] 56rffro0i5w9ihrmhdmci5ojfvczlul 2 36160 323564 256873 2025-07-10T03:51:12Z 203.144.74.177 បច្ចុបន្នភាព 323564 wikitext text/x-wiki វ៉ា ឆៃងីម (Chhaingim Va) ជា '''Area Sales Manager''' ក្នុងវិស័យទូរស័ព្ទ និង FMCG មានបទពិសោធន៍ជាង ១០ ឆ្នាំ ដំណើរការនៅក្រុមហ៊ុនផ្នែកលក់​ និងចែកចាយ។ ក្រៅពីការងារជាអ្នកគ្រប់គ្រងការលក់ អ្នកមានសកម្មភាពសរសេរទាក់ទងជីវិត សង្គម និងឆ្នៃប្រឌិត លើ Blogspot ដែលបានបង្កើតចាប់ពីឆ្នាំ ២០១០ ហើយមានអត្ថបទជាភាសាខ្មែរ និងអង់គ្លេស ជាច្រើនប្រធានបទ (ទស្សនៈ, ច្បាប់, សុខភាព…) បែបនេះ សង្ខេបអំពីវ៉ា ឆៃងីម ៖ * '''ឈ្មោះ''': វ៉ា ឆៃងីម (Chhaingim Va) * '''មុខងារ''': Area Sales Manager នៅ Cellcard (CamGSM PLC.) មានបទពិសោធន៍ទូទាំងវិស័យទូរស័ព្ទ – ដឹកនាំលក់តំបន់ និងក្រុមការលក់ * '''អ៊ីនធឺណេត & សកម្មភាពសង្គម''': ** មាន Blogspot ផ្ទាល់ខ្លួនចាប់ពីឆ្នាំ ២០១០ សរសេរអត្ថបទចំបងៗ (ទស្សនៈ, ច្បាប់ សង្គម…) ** មាន Facebook និង LinkedIn ដែលចែករំលែកអំពីជីវិត និងការ ដើម្បីជាអត្តសញ្ញាណខ្លួន ---- === ✅ សរុប === វ៉ា ឆៃងីម គឺជាអ្នកជំនាញលក់តំបន់ (Area Sales Manager) ដែលមានបទពិសោធន៍ជាង ១០ ឆ្នាំ នៅក្រុមហ៊ុនផ្នែកលក់​ និងចែកចាយ។ បន្ថែមពីនេះ គាត់មានសកម្មភាពជារូបភាពសារព័ត៌មាន និងការសរសេរ Blog ជាភាសាខ្មែរ និងអង់គ្លេស ជាបណ្តូរជម្រើសម្នាក់ពីវិស័យអាជីពនិងវប្បធម៌។ '''Blogspot''' របស់ '''វ៉ា ឆៃងីម (Va Chhaingim)''' គឺជាទំព័រប្លក់ផ្ទាល់ខ្លួនដែលគាត់ប្រើសម្រាប់ចែករំលែកអត្ថបទទាក់ទងនឹងជីវិត សង្គម វប្បធម៌ ការអប់រំ និងទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួន។ គាត់បានចាប់ផ្តើមសរសេរពីឆ្នាំ '''2010''' និងបន្តដល់បច្ចុប្បន្ន។ === 🔗 អាសយដ្ឋាន Blogspot របស់គាត់: === 👉 <nowiki>https://chhaingim.blogspot.com</nowiki> ---- 8nc7opa3kgs1y9r1s814c95i36zbztr 0 36870 323500 323368 2025-07-09T15:31:04Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323500 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទជាងប៉ី''' ([[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] : Prasat Chang Pi) គឺជាប្រាសាទរបស់[[ខ្មែរ]]ដែលមានទីតាំងស្ថិតក្នុង[[ភូមិជាងប៉ី]] [[ឃុំជាងប៉ី]] [[ស្រុកសិខរៈភូមិ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ ដល់ដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣ នៃគ.សដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងជា[[រចនាបថបាពួន]]ធ្វើពី[[ថ្មបាយក្រៀម]]និង[[ថ្មភក់]]។ [[File:ប្រាសាទជាងប៉ី ០១.jpg|thumb]] បើតាមរឿងនិទានប្រាសាទនេះជាឈ្មោះរបស់កម្មករម្នាក់ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញនៅក្នុងអតីតកាលហើយភាពល្បីល្បាញនេះគឺបានមកពីថ្វីដៃដ៏ចំណានរបស់គាត់ក្នុងការផលិត[[ប៉ី]]ដែលជាឧបករណ៍តន្ដ្រីមួយប្រភេទ។អ្នកស្រុកបាននិយាយតៗគ្នាថាឈ្មោះ'''ជាងប៉ី'''នេះមកពីពាក្យថា[[ចាប៉ី]]ដែលជា[[ផ្កាចំប៉ី]]ក៏ប៉ុន្ដែការសន្និដ្ឋាននេះត្រូវបានអ្នកប្រាជ្ញស្រាវជ្រាវចាត់ទុកថាវាមិនសមហេតុផលនោះទេ។ ដើមឡើយប្រាសាទជាងប៉ីដែលកសាងឡើងដោយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]និង[[ថ្មភក់]]គឺមានសភាពនៅល្អនៅឡើយក៏ប៉ុន្ដែទើបតែទ្រុឌទ្រោមនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៥ ប៉ុណ្ណោះដោយសារតែមានឈ្មួញវត្ថុបុរាណម្នាក់បានឃុបឃិតជាមួយអ្នកស្រុកមួយចំនួនតូចទៅជីកគាស់កកាយរាវរកវត្ថុបុរាណ។គេបានប្រមូលយកវត្ថុបុរាណដែលនៅសេសសល់នៅតាមប្រាសាទយកទៅរក្សាទុកនៅក្នុង'''វត្ដជាងប៉ី'''ទោះបីយ៉ាងនេះក្ដីក៏នៅមានការបាត់បង់តទៅទៀតដែរ។យោងតាមកំណត់ហេតុយើងដឹងថាប្រមាណជា ៤០ ឆ្នាំមុននៅលើទីតាំងប្រាសាទនេះនៅមានវត្ថុបុរាណជាច្រើនដូចជា[[ផ្តែរ|ផ្ដែរ]]រូប[[រឿងរាមកេរ្តិ៍|រឿងរាមកេរ្ដិ៍]]និងបំណែកចម្លាក់តំណាងឲ្យព្រះពោធិសត្វមួយចំនួនដែលឥឡូវគេយកទៅលក់ដូរទាំងអស់។ មានរឿងនិទាននិយាយតៗគ្នាថាប្រាសាទជាងប៉ីត្រូវបានកសាងឡើងដោយបុរសជាងប៉ីជាមួយគ្នានឹង[[ប្រាសាទស៊ីខរភូមិ]]។បុរសជាងប៉ីជាអ្នកកសាងប្រាសាទជាងប៉ីរីឯស្ដ្រីវិញជាអ្នកកសាង[[ប្រាសាទស៊ីខរភូមិ]]។ប្រាសាទដែលបុរសកសាងមិនទាន់រួចនោះទេ។ពួកបុរសៗក៏នាំគ្នាបំបែកកម្លាំងទៅជួយស្ដ្រីរហូតដល់ប្រាសាទត្រូវបានកសាងរួច។តំណាលនេះត្រូវបានអ្នកស្រុកនិយាយនៅគ្រប់ទីកន្លែង។ តាមពិតប្រាសាទជាងប៉ីគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]របស់[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ ]]ដូចដំណាក់[[ព្រះពុទ្ធ]]អង្គព្រះនាម'''ភ្សៃជ្យគុរុ'''ដែលជាគ្រូពេទ្យកំពូលជាសក្ខីភាព។[[អរោគ្យសាលា]]ដទៃៗទៀតនៅក្នុងសម័យនោះគេឃើញមានកំពែង[[ថ្មបាយក្រៀម]]ព័ទ្ធជុំវិញប្រាសាទព្រមទាំងមានស្រះទឹកផងដែរប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃស្រះទឹកនោះគឺរីងអស់ទៅហើយ។អំពីឈ្មោះរបស់ប្រាសាទនេះប្រហែលជាឈ្មោះរបស់បុរសម្នាក់ដែលប្រហែលជាជាងប៉ីនោះ។ប្រាសាទនេះជា[[អរោគ្យសាលា]]ទាំង ១០២ ដែលកសាងឡើងដោយ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]]។ =រូបថត= [[File:ប្រាសាទជាងប៉ី ០២.jpg|thumb|]] [[File:ប្រាសាទជាងប៉ី ០៣.jpg|thumb|]] 4ixc2c5927jin55y33ifjmjkjkccnx2 323501 323500 2025-07-09T15:31:49Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323501 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទជាងប៉ី''' ([[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] : Prasat Chang Pi) គឺជាប្រាសាទរបស់[[ខ្មែរ]]ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិជាងប៉ី]] [[ឃុំជាងប៉ី]] [[ស្រុកសិខរៈភូមិ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ ដល់ដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣ នៃគ.សដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងជា[[រចនាបថបាពួន]]ធ្វើពី[[ថ្មបាយក្រៀម]]និង[[ថ្មភក់]]។ [[File:ប្រាសាទជាងប៉ី ០១.jpg|thumb]] បើតាមរឿងនិទានប្រាសាទនេះជាឈ្មោះរបស់កម្មករម្នាក់ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញនៅក្នុងអតីតកាលហើយភាពល្បីល្បាញនេះគឺបានមកពីថ្វីដៃដ៏ចំណានរបស់គាត់ក្នុងការផលិត[[ប៉ី]]ដែលជាឧបករណ៍តន្ដ្រីមួយប្រភេទ។អ្នកស្រុកបាននិយាយតៗគ្នាថាឈ្មោះ'''ជាងប៉ី'''នេះមកពីពាក្យថា[[ចាប៉ី]]ដែលជា[[ផ្កាចំប៉ី]]ក៏ប៉ុន្ដែការសន្និដ្ឋាននេះត្រូវបានអ្នកប្រាជ្ញស្រាវជ្រាវចាត់ទុកថាវាមិនសមហេតុផលនោះទេ។ ដើមឡើយប្រាសាទជាងប៉ីដែលកសាងឡើងដោយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]និង[[ថ្មភក់]]គឺមានសភាពនៅល្អនៅឡើយក៏ប៉ុន្ដែទើបតែទ្រុឌទ្រោមនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៥ ប៉ុណ្ណោះដោយសារតែមានឈ្មួញវត្ថុបុរាណម្នាក់បានឃុបឃិតជាមួយអ្នកស្រុកមួយចំនួនតូចទៅជីកគាស់កកាយរាវរកវត្ថុបុរាណ។គេបានប្រមូលយកវត្ថុបុរាណដែលនៅសេសសល់នៅតាមប្រាសាទយកទៅរក្សាទុកនៅក្នុង'''វត្ដជាងប៉ី'''ទោះបីយ៉ាងនេះក្ដីក៏នៅមានការបាត់បង់តទៅទៀតដែរ។យោងតាមកំណត់ហេតុយើងដឹងថាប្រមាណជា ៤០ ឆ្នាំមុននៅលើទីតាំងប្រាសាទនេះនៅមានវត្ថុបុរាណជាច្រើនដូចជា[[ផ្តែរ|ផ្ដែរ]]រូប[[រឿងរាមកេរ្តិ៍|រឿងរាមកេរ្ដិ៍]]និងបំណែកចម្លាក់តំណាងឲ្យព្រះពោធិសត្វមួយចំនួនដែលឥឡូវគេយកទៅលក់ដូរទាំងអស់។ មានរឿងនិទាននិយាយតៗគ្នាថាប្រាសាទជាងប៉ីត្រូវបានកសាងឡើងដោយបុរសជាងប៉ីជាមួយគ្នានឹង[[ប្រាសាទស៊ីខរភូមិ]]។បុរសជាងប៉ីជាអ្នកកសាងប្រាសាទជាងប៉ីរីឯស្ដ្រីវិញជាអ្នកកសាង[[ប្រាសាទស៊ីខរភូមិ]]។ប្រាសាទដែលបុរសកសាងមិនទាន់រួចនោះទេ។ពួកបុរសៗក៏នាំគ្នាបំបែកកម្លាំងទៅជួយស្ដ្រីរហូតដល់ប្រាសាទត្រូវបានកសាងរួច។តំណាលនេះត្រូវបានអ្នកស្រុកនិយាយនៅគ្រប់ទីកន្លែង។ តាមពិតប្រាសាទជាងប៉ីគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]របស់[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ ]]ដូចដំណាក់[[ព្រះពុទ្ធ]]អង្គព្រះនាម'''ភ្សៃជ្យគុរុ'''ដែលជាគ្រូពេទ្យកំពូលជាសក្ខីភាព។[[អរោគ្យសាលា]]ដទៃៗទៀតនៅក្នុងសម័យនោះគេឃើញមានកំពែង[[ថ្មបាយក្រៀម]]ព័ទ្ធជុំវិញប្រាសាទព្រមទាំងមានស្រះទឹកផងដែរប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃស្រះទឹកនោះគឺរីងអស់ទៅហើយ។អំពីឈ្មោះរបស់ប្រាសាទនេះប្រហែលជាឈ្មោះរបស់បុរសម្នាក់ដែលប្រហែលជាជាងប៉ីនោះ។ប្រាសាទនេះជា[[អរោគ្យសាលា]]ទាំង ១០២ ដែលកសាងឡើងដោយ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]]។ =រូបថត= [[File:ប្រាសាទជាងប៉ី ០២.jpg|thumb|]] [[File:ប្រាសាទជាងប៉ី ០៣.jpg|thumb|]] i41ttz7ay1dl0yzxp9907o47t6irtds 323502 323501 2025-07-09T15:32:53Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323502 wikitext text/x-wiki '''ប្រាសាទជាងប៉ី''' ([[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]] : Prasat Chang Pi) គឺជាប្រាសាទរបស់[[ខ្មែរ]]ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិជាងប៉ី]] [[ឃុំជាងប៉ី]] [[ស្រុកសិខរៈភូមិ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ ដល់ដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣ នៃគ.សដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]។ប្រាសាទនេះកសាងឡើងជា[[រចនាបថបាពួន]]ធ្វើពី[[ថ្មបាយក្រៀម]]និង[[ថ្មភក់]]។ [[File:ប្រាសាទជាងប៉ី ០១.jpg|thumb]] បើតាមរឿងនិទានប្រាសាទនេះជាឈ្មោះរបស់កម្មករម្នាក់ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញនៅក្នុងអតីតកាលហើយភាពល្បីល្បាញនេះគឺបានមកពីថ្វីដៃដ៏ចំណានរបស់គាត់ក្នុងការផលិត[[ប៉ី]]ដែលជាឧបករណ៍តន្ដ្រីមួយប្រភេទ។អ្នកស្រុកបាននិយាយតៗគ្នាថាឈ្មោះ'''ជាងប៉ី'''នេះមកពីពាក្យថា[[ចាប៉ី]]ដែលជា[[ផ្កាចំប៉ី]]ក៏ប៉ុន្ដែការសន្និដ្ឋាននេះត្រូវបានអ្នកប្រាជ្ញស្រាវជ្រាវចាត់ទុកថាវាមិនសមហេតុផលនោះទេ។ ដើមឡើយប្រាសាទជាងប៉ីដែលកសាងឡើងដោយ[[ថ្មបាយក្រៀម]]និង[[ថ្មភក់]]គឺមានសភាពនៅល្អនៅឡើយក៏ប៉ុន្ដែទើបតែទ្រុឌទ្រោមនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៥ ប៉ុណ្ណោះដោយសារតែមានឈ្មួញវត្ថុបុរាណម្នាក់បានឃុបឃិតជាមួយអ្នកស្រុកមួយចំនួនតូចទៅជីកគាស់កកាយរាវរកវត្ថុបុរាណ។គេបានប្រមូលយកវត្ថុបុរាណដែលនៅសេសសល់នៅតាមប្រាសាទយកទៅរក្សាទុកនៅក្នុង'''វត្ដជាងប៉ី'''ទោះបីយ៉ាងនេះក្ដីក៏នៅមានការបាត់បង់តទៅទៀតដែរ។យោងតាមកំណត់ហេតុយើងដឹងថាប្រមាណជា ៤០ ឆ្នាំមុននៅលើទីតាំងប្រាសាទនេះនៅមានវត្ថុបុរាណជាច្រើនដូចជា[[ផ្តែរ|ផ្ដែរ]]រូប[[រឿងរាមកេរ្តិ៍|រឿងរាមកេរ្ដិ៍]]និងបំណែកចម្លាក់តំណាងឲ្យព្រះពោធិសត្វមួយចំនួនដែលឥឡូវគេយកទៅលក់ដូរទាំងអស់។ មានរឿងនិទាននិយាយតៗគ្នាថាប្រាសាទជាងប៉ីត្រូវបានកសាងឡើងដោយបុរសជាងប៉ីជាមួយគ្នានឹង[[ប្រាសាទសិខរៈភូមិ]]។បុរសជាងប៉ីជាអ្នកកសាងប្រាសាទជាងប៉ីរីឯស្ដ្រីវិញជាអ្នកកសាង[[ប្រាសាទសិខរៈភូមិ]]។ប្រាសាទដែលបុរសកសាងមិនទាន់រួចនោះទេ។ពួកបុរសៗក៏នាំគ្នាបំបែកកម្លាំងទៅជួយស្ដ្រីរហូតដល់ប្រាសាទត្រូវបានកសាងរួច។តំណាលនេះត្រូវបានអ្នកស្រុកនិយាយនៅគ្រប់ទីកន្លែង។ តាមពិតប្រាសាទជាងប៉ីគឺជា[[អរោគ្យសាលា]]របស់[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ ]]ដូចដំណាក់[[ព្រះពុទ្ធ]]អង្គព្រះនាម'''ភ្សៃជ្យគុរុ'''ដែលជាគ្រូពេទ្យកំពូលជាសក្ខីភាព។[[អរោគ្យសាលា]]ដទៃៗទៀតនៅក្នុងសម័យនោះគេឃើញមានកំពែង[[ថ្មបាយក្រៀម]]ព័ទ្ធជុំវិញប្រាសាទព្រមទាំងមានស្រះទឹកផងដែរប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃស្រះទឹកនោះគឺរីងអស់ទៅហើយ។អំពីឈ្មោះរបស់ប្រាសាទនេះប្រហែលជាឈ្មោះរបស់បុរសម្នាក់ដែលប្រហែលជាជាងប៉ីនោះ។ប្រាសាទនេះជា[[អរោគ្យសាលា]]ទាំង ១០២ ដែលកសាងឡើងដោយ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]]។ =រូបថត= [[File:ប្រាសាទជាងប៉ី ០២.jpg|thumb|]] [[File:ប្រាសាទជាងប៉ី ០៣.jpg|thumb|]] 0ba5q2syxlmo7mbopiofdpatdi4m11j 0 38410 323489 231700 2025-07-09T12:28:28Z 203.189.139.185 323489 wikitext text/x-wiki {{pagename}} ({{lang-en|$ Commune}}) ស្ថិតនៅក្នុង [[ស្រុក ]] [[ខេត្ត ]] មាន ភូមិ÷ {| class="wikitable" ! colspan="4" align="center" |'''{{pagename}}''' |- ! align="center"| លេខកូដភូមិ !! align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរខ្មែរ !!align="center"| ឈ្មោះភូមិជាអក្សរអង់គ្លេស |- | |[[ភូមិ |ភូមិ ]]ក្ងោកពង់ | Village |- | |[[ភូមិ |ភូមិ ]]ត្រពាំងព្រីង | Village |- | |[[ភូមិ |ភូមិ ]]តាវ៉ាយ | Village |- | |[[ភូមិ |ភូមិ ]]ត្រពាំងម្ទេស | Village |- | |[[ភូមិ |ភូមិ ]]តាំងអង្ក្រង | Village |- | |[[ភូមិ |ភូមិ ]]ក្រាំងស្រម៉ | Village |- | |[[ភូមិ |ភូមិ ]]ច្រកសង្កែ | Village |- | |[[ភូមិ |ភូមិ ]] | Village |- | |[[ភូមិ |ភូមិ ]] | Village |- | |[[ភូមិ |ភូមិ ]] | Village |} '''ព្រំប្រទល់នៃ{{pagename}}''' {|class="wikitable" |+ !rowspan="3" style="background:#000080;color:white;"|{{pagename}} !colspan="4" style="background:#000080;color:white;"|ទិស |- ! |ខាងកើត (E) ! |ខាងត្បូង (S) ! |ខាងលិច (W) ! |ខាងជើង (N) |- | | | | |} == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង}} [[Category: ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] owd1g0beldbg7o9r4fye0fgakd9rj45 0 38411 323488 256869 2025-07-09T12:19:38Z 203.189.139.185 323488 wikitext text/x-wiki ឃុំ ស្ថិតនៅ [[ស្រុកកំពង់ត្រឡាច]] [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]]។ ឃុំ មាន ភូមិ៖ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ថ្មី *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ផ្សារត្រាច *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ក្រសាំងពុល *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ខ្យាងជើង *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ខ្យាងត្បូង *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ពោធិ៍ក្រៃយ៍ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ទួលពង្រ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ហង្សឈូក *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ស្វាយផ្អែម *[[ភូមិ |ភូមិ ចម្ការ]] *ភូមិ ត្រពាំងថ្ម *ភូមិ ត្រពាំងបួន == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង}}ភូមិ​ជុំទាវជ្រែង​ឃុំក្រាំង​ល្វា​ [[Category: ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] f45rsyah1da7pzi92ymj0mj5p9hu5ic 0 38412 323491 219153 2025-07-09T12:41:56Z 203.189.139.185 323491 wikitext text/x-wiki ឃុំ ស្ថិតនៅ [[ស្រុកកំពង់ត្រឡាច]] [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]]។ ឃុំ មាន ភូមិ៖ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]សេដ្ឋី *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង}} [[Category: ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] szyax6ssg0acaoufl19z8lpacp3rdqq 323492 323491 2025-07-09T12:43:11Z Như Gây Mê 41859 Undid edits by [[Special:Contribs/203.189.139.185|203.189.139.185]] ([[User talk:203.189.139.185|talk]]) to last version by 111.92.240.51 323492 wikitext text/x-wiki ឃុំ ស្ថិតនៅ [[ស្រុកកំពង់ត្រឡាច]] [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]]។ ឃុំ មាន ភូមិ៖ *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] *[[ភូមិ |ភូមិ ]] == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង}} [[Category: ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] 09ksyvbpmpvder01trj56qdwyru00cw 0 38413 323490 219154 2025-07-09T12:38:54Z 203.189.139.185 323490 wikitext text/x-wiki ឃុំ ស្ថិតនៅ [[ស្រុកកំពង់ត្រឡាច]] [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]]។ ឃុំ មាន ភូមិ៖ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ច្រកស្តេច *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ក្រាំងកន្ទ្រោល *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ព្រៃញាម *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ក្រាំងបេង *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ច្រាបកន្ទួត *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ចង្វារៀល *[[ភូមិ |ភូមិ ]]តាំងខ្មៅ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ក្រាំងដូង *[[ភូមិ |ភូមិ ]]តាកែវ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ថ្មី == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង}} [[Category: ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] d18rp66tpgvvejoz8m1wnw35v8e3i3e 0 38414 323493 229147 2025-07-09T12:43:57Z 203.189.139.185 323493 wikitext text/x-wiki ឃុំ ស្ថិតនៅ [[ស្រុកកំពង់ត្រឡាច]] [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]]។ ឃុំ មាន ភូមិ៖ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ពាន្នី *[[ភូមិ |ភូមិ ]]គក់ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]សាលាលេខ៥ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]កាអត់ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ធ្លកវៀន<ref>ភ្នំទស្សពិត ឃុំធ្លកវៀន ស្រុក សាមគ្គីមានជ័យ ខេត្តកំពុងឆ្នាំង.</ref> *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ទស្សពិត *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ស្រែក្រោ *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ដើមពពេល *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ឈូក *[[ភូមិ |ភូមិ ]]ស្ពានដែក == អត្ថបទផ្សេងទៀត == {{ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង}} [[Category: ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] lxawbz0g639aglpthvcury4b69s6rwx 0 47613 323554 285358 2025-07-10T00:37:39Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323554 wikitext text/x-wiki {{ប្រអប់ព័ត៌មាន យោធាជាតិ|country=សាធារណរដ្ឋ​​ប្រជាធិបតេយ្យ​ប្រជាមានិត​ឡាវ|name=កងទ័ពប្រជាជនឡាវ|image=Emblem of Lao People's Army.svg|image_size=160px|caption=ត្រារបស់កងទ័ពប្រជាជនឡាវ|image2=|caption2=|founded=20 មករា 1949|current_form=|branches=កងកំលាំងជើងគោកឡាវ (រួម​មាន[[កងទ័ពជើងទឹកប្រជាជនឡាវ]])<br />[[កងទ័ពអាកាសរបស់កងទ័ពរំដោះប្រជាជនឡាវ]]<ref name="cia.gov">{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/laos/|title=The World Factbook — Central Intelligence Agency|website=www.cia.gov|date=November 2021}}</ref>|headquarters=[[វៀងច័ន្ទន៍]] <!-- Leadership -->|commander-in-chief=[[ប្រធានាធិបតីឡាវ|ប្រធានាធិបតី]] និង[[អគ្គលេខាធិការបក្សបដិវត្តន៍ប្រជាជនឡាវ|អគ្គ​លេខា​ធិ​ការ]] [[ថងលូន ស៊ីស៊ូលីត]]|minister=[[នាយឧត្តមសេនីយ៍]] [[ចាន់សៈម៉ន ចាន់យ៉ាឡាត់]]|minister_title=រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ|commander=[[ឧត្តមសេនីយ៍ទោ]] [[ខាំលៀង អ៊ុថាកៃសន]]|commander_title=សេនាធិការ|chief_of_staff=|age=អាយុ 18 ឆ្នាំសម្រាប់ការបំពេញកាតព្វកិច្ចយោធា|conscription=អប្បបរមា 18 ខែ|manpower_data=2005 est.|manpower_age=15–49|available=1,500,625|available_f=1,521,116|fit=954,816|fit_f=1,006,082|reaching=|reaching_f=|active=30,000<br><small>100,000 ពាក់កណ្តាលយោធា</small>|ranked=|reserve=|deployed=|amount=18.5 លានដុល្លារ (2019)|percent_GDP=0.5% (2006) <!-- Industrial -->|domestic_suppliers=|foreign_suppliers='''បច្ចុប្បន្ន:'''<br>{{CHN}}<br>{{CUB}}<br>{{CZE}}<br>{{FRA}}<br>{{GER}}<br>{{HUN}}<br>{{IND}}<br>{{ISR}}<br>{{PRK}}<br>{{RUS}}<br>{{USA}}<br>{{VIE}}<hr>'''Historical:'''<br>''{{flag|Czechoslovak Socialist Republic|name=Czechoslovakia}}''<br>''{{GDR}}''<br />''{{USSR}}''|imports=|exports=<!-- Related articles -->|history=[[សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទីមួយ]]<br />[[សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងឡាវ]]<br />[[ការបះបោរនៅឡាវ]]<br />[[សង្គ្រាមព្រំដែនថៃ-ឡាវ]]|ranks=ជួរកងទ័ពឡាវ}} '''កងទ័ពប្រជាជនឡាវ''' ('''ក.ប.ឡ.''' '''LPAF'''; {{Lang-lo|ກອງທັບປະຊາຊົນລາວ}}) គឺជា [[កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ]] នៃ [[ឡាវ|សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ]] និងជាស្ថាប័នរបស់ [[បក្សបដិវត្តន៍ប្រជាជនឡាវ]] ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទការពារប្រទេស។ == ភាពជាអ្នកដឹកនាំ == * អគ្គមេបញ្ជាការ៖ [[ថងលូន ស៊ីស៊ូលីត]] ( [[អគ្គលេខាធិការបក្សបដិវត្តន៍ប្រជាជនឡាវ|អគ្គលេខាធិការ]] និង [[ប្រធានាធិបតីឡាវ|ជាប្រធាន]] ) * រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ៖ [[ទូទៅ|នាយឧត្តមសេនីយ៍]] [[ច័ន្ទសាម៉ន ចាន់យ៉ាឡាត|ច័ន្ទសាម៉ន ចាន់យ៉ាឡាត់]] * អគ្គសេនាធិការៈ [[ឧត្តមសេនីយ៍ទោ]] ខាំលៀង អូតាកៃសូន == កម្លាំងសកម្ម == កងទ័ពចំនួន 29,100 ត្រូវបានបំពាក់ដោយរថក្រោះប្រយុទ្ធសំខាន់ៗចំនួន 30 ។ ផ្នែកកងទ័ពជើងទឹកដែលបំពាក់ដោយយានល្បាតចំនួន ១៦ មានបុគ្គលិកចំនួន ៦០០ នាក់។ កងទ័ពអាកាសដែលមានបុគ្គលិក 3,500 នាក់ត្រូវបានបំពាក់ដោយកាំជ្រួចប្រឆាំងយន្តហោះ និងយន្តហោះប្រយុទ្ធចំនួន 24 គ្រឿង (លែងបម្រើការទៀតហើយ)។ កងជីវពលការពារស្វ័យការពារមានចំនួនប្រហែល 100,000 នាក់ដែលរៀបចំសម្រាប់ការពារក្នុងតំបន់។ អាវុធធុនតូចដែលភាគច្រើនប្រើដោយកងទ័ពឡាវគឺ [[AKM|កាំភ្លើង AKM]] សូវៀត កាំភ្លើងយន្ត [[កាំភ្លើងយន្ត PK|PKM]] កាំភ្លើងខ្លី [[នាយករដ្ឋមន្ត្រី Makarov|Makarov PM]] និងកាំភ្លើងយន្តធុនស្រាល [[កាំភ្លើងយន្ត RPD|RPD]] ។ == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == រហូត​ដល់​ឆ្នាំ​១៩៧៥ [[កងយោធពលខេមរភូមិន្ទឡាវ|កង​យោធពល​ខេមរភូមិន្ទ​ឡាវ]] ជា​កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​របស់ [[ព្រះរាជាណាចក្រឡាវ|​ព្រះរាជាណាចក្រ​ឡាវ]] ។ បម្រើប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចបំផុតមួយរបស់ពិភពលោក កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធប្រជាជនឡាវ (LPAF) មានទំហំតូច ទទួលបានមូលនិធិតិចតួច និងគ្មានប្រសិទ្ធភាព។ បេសកកម្ម​ផ្តោត​សំខាន់​គឺ​ព្រំដែន និង​សន្តិសុខ​ផ្ទៃក្នុង ជា​ចម្បង​ក្នុង​ការ​គាប​សង្កត់​ផ្ទៃក្នុង​ក្រុម​អ្នក​ប្រឆាំង និង​ក្រុម​ប្រឆាំង​ឡាវ។ នេះរាប់បញ្ចូលទាំងការគាបសង្កត់នៃចលនានិស្សិតឡាវឆ្នាំ 1999 នៃបាតុកម្មប្រជាធិបតេយ្យនៅ [[វៀងច័ន្ទន៍|ទីក្រុងវៀងចន្ទន៍]] និងក្នុងការប្រឆាំងនឹងក្រុមបះបោរជនជាតិភាគតិចមុង និងក្រុមផ្សេងទៀតនៃជនជាតិឡាវ និង [[ជនជាតិខ្មែរ|ជនជាតិហ្ម៉ុង]] ដែលប្រឆាំងនឹង [[នយោបាយឡាវ|រដ្ឋាភិបាល]] [[បក្សបដិវត្តន៍ប្រជាជនឡាវ|LPRP]] [[លទ្ធិម៉ាក្ស–លេនីន|ម៉ាក្សនិយម-លេនីន]] ឯកបក្ស និងការ [[ទំនាក់ទំនងឡាវ-វៀតណាម|គាំទ្រដែលវាទទួលបាន]] ពី [[វៀតណាម|សាធារណៈរដ្ឋសង្គមនិយម]] [[វៀតណាម|នៃប្រទេសវៀតណាម]] ។ រួមគ្នាជាមួយបក្សបដិវត្តន៍ប្រជាជនឡាវ និងរដ្ឋាភិបាល កងទ័ពប្រជាជនឡាវ (LPA) គឺជាសសរស្តម្ភទីបីនៃយន្តការរដ្ឋ ហើយដូច្នេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងបង្ក្រាបភាពចលាចលនយោបាយ និងស៊ីវិល និងការសង្គ្រោះជាតិស្រដៀងគ្នាដែលរដ្ឋាភិបាលប្រឈមមុខនៅទីក្រុងវៀងច័ន្ទ។ LPA ក៏ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាបានធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវជំនាញដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សី។ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មិនមានការគំរាមកំហែងពីខាងក្រៅធំណាមួយចំពោះរដ្ឋទេ ហើយ LPA រក្សាទំនាក់ទំនងយ៉ាងខ្លាំងជាមួយយោធាវៀតណាមជិតខាង (2008)។ ហ្គូឡាកយោងតាមអ្នកសារព័ត៌មានមួយចំនួន អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (NGOs) អង្គការមនុស្សធម៌ និងសិទ្ធិមនុស្ស កងទ័ពប្រជាជនឡាវបានធ្វើសកម្មភាពម្តងហើយម្តងទៀតក្នុងការរំលោភ [[សិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសឡាវ|សិទ្ធិមនុស្ស]] យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងការអនុវត្តអំពើពុករលួយនៅក្នុងប្រទេសឡាវ។ <ref name="auto3">Amnesty International, (23 March 2007), "Lao People's Democratic Republic: Hiding in the jungle – Hmong under threat" {{Cite web|url=https://www.amnesty.org/en/library/info/ASA26/003/2007|title=Lao People's Democratic Republic: Hiding in the jungle - Hmong under threat &#124; Amnesty International|archivedate=2014-12-08|archive-date=8 December 2014|access-date=2022-08-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141208112022/http://www.amnesty.org/en/library/info/ASA26/003/2007|url-status=dead}}</ref> <ref name="auto4">The Centre for Public Policy Analysis, CPPA, Washington, D.C. (1 August 2013), http://www.centerforpublicpolicyanalysis.org {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080406154059/http://www.centerforpublicpolicyanalysis.org/ |date=2008-04-06 }}</ref> LPAF និងចារកម្មយោធារបស់ខ្លួនដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការចាប់ខ្លួន ដាក់គុក និងធ្វើទារុណកម្មអ្នកទោសបរទេសនៅក្នុង [[ពន្ធនាគារ Phonthong|ពន្ធនាគារផុនថង]] ដ៏ល្បីល្បាញរបស់ទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ និងប្រព័ន្ធ gulag របស់ឡាវដែលជនជាតិអូស្ត្រាលី [[Kerry និង Kay Danes|ឃឺរី និង កៃ ដាណេស]] ត្រូវបានចាប់ដាក់គុក និងកន្លែងដែលសកម្មជនពលរដ្ឋ [[សម្បត្តិ សោភ័ណ្ឌ|សម្បត្តិ សំផន]] អាចនឹងត្រូវជាប់គុកបន្ទាប់ពីគាត់។ ការចាប់ខ្លួននៅខែធ្នូ ឆ្នាំ 2012។ <ref>Scoop Independent News, Auckland, New Zealand, (19 March 2013) "Laos Officials Criticized for Obstructing Investigation" http://www.scoop.co.nz/stories/WO1303/S00169/laos-officials-criticized-for-obstructing-investigation.htm</ref> ក្នុងឆ្នាំ 2013 ការវាយប្រហារដោយកងទ័ពប្រជាជនឡាវប្រឆាំងនឹង [[ជនជាតិខ្មែរ|ជនជាតិហ្មុង]] កាន់តែខ្លាំងឡើង ដោយទាហានបានសម្លាប់គ្រូបង្រៀនសាលាជនជាតិ ហ្មុង បួននាក់ដែលគ្មានអាវុធ បន្ថែមពីលើការចូលរួមក្នុងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀត យោងតាមក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សឡាវ មជ្ឈមណ្ឌលវិភាគគោលនយោបាយសាធារណៈ និងផ្សេងៗទៀត។ <ref>Businesswire, businesswire.com (4 March 2013) "Laos: Attacks Intensify Against Lao, Hmong People" http://www.businesswire.com/news/home/20130304006755/en/Laos-Attacks-Intensify-Lao-Hmong-People</ref> == ឯកសារយោង == 6o6q213uy0iwvvqpcp7vw03g9ys4o9h 0 47899 323548 312262 2025-07-09T21:15:13Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323548 wikitext text/x-wiki {{Infobox language | name = ភាសាដារី | nativename = {{lang|prs|دری}} | image = Dari.png | imagesize = 100px | imagecaption = {{transl|prs|Dari}} in [[Arabic script|Perso-Arabic script]]<br />([[Nastaʿlīq]] style) | pronunciation = {{IPA-prs|daɾiː}} | states = [[អាហ្វហ្កានីស្ថាន]] | region = | speakers = {{sigfig|20.46|3}} លាន | date = 2000–2011 | ref = e18 | speakers2 = Official language of 35 million Afghan population<ref>{{Cite web |title=South Asia :: Afghanistan |publisher=Central Intelligence Agency |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/afghanistan/ |access-date=2020-08-22 |website=The World Factbook |archive-date=4 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210104184342/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/afghanistan/ |url-status=live }}</ref> | familycolor = Indo-European | fam2 = [[Indo-Iranian languages|Indo-Iranian]] | fam3 = [[Iranian languages|Iranian]] | fam4 = [[Western Iranian languages|Western Iranian]] | fam5 = [[Southwestern Iranian languages|Southwestern Iranian]] | fam6 = [[ភាសាពែរ្ស]] | dialects = {{plainlist| * [[Kabul Province|Kaboli]] * [[Balkh Province|Mazari]] * [[Herat Province|Herati]] * [[Logar Province|Logari]] * [[Badakhshan Province|Badakhshi]] * [[Panjshir Valley|Panjshiri]] * [[Laghman Province|Laghmani]] * [[Sistani dialect|Sistani]] * [[Aimaqi]] * [[Hazaragi]]<ref>{{cite web |url=http://www.iranica.com/uploads/files/Afghanistan/v1f5a040a_t7_300.jpg |title='Afghanistan: v.Languages', Table 11 |publisher=Iranica |access-date=19 August 2013 |archive-date=8 December 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101208222525/http://www.iranica.com/uploads/files/Afghanistan/v1f5a040a_t7_300.jpg |url-status=dead |archivedate=8 ធ្នូ 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101208222525/http://www.iranica.com/uploads/files/Afghanistan/v1f5a040a_t7_300.jpg }}</ref> }} | script = [[Persian alphabet]] | nation = {{flag| Afghanistan}} | agency = [[Academy of Sciences of Afghanistan]] | lingua = 58-AAC-ce (Dari) + 58-AAC-cdo & cdp (Hazaragi) + 58-AAC-ck (Aimaq) | lc1 = prs | ld1 = Dari, Afghan Persian | lc2 = aiq | ld2 = [[Aimaq dialect|Aimaq]] | lc3 = haz | ld3 = [[Hazaragi language|Hazaragi]] | glotto = dari1249 | glottoname = Dari | glotto2 = aima1241 | glottoname2 = Aimaq | glotto3 = haza1239 | glottoname3 = Hazaragi | ietf = fa-AF | notice = IPA }} '''ភាសាដារី''' (دری) គឺជា[[ភាសាពែរ្ស]]ដែលនិយាយនៅក្នុងប្រទេស[[អាហ្វហ្គានីស្ថាន]]។<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=nayangEACAAJ|title=Afghan Folktales from Herat: Persian Texts in Transcription and Translation|year=2009|isbn=978-1-60497-652-6}}</ref><ref>{{Cite web |title=11 books |url=http://afghanistandl.nyu.edu/search/?q=Farsi&sort=title.sort&start=0 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180309054510/http://afghanistandl.nyu.edu/search/?q=Farsi&sort=title.sort&start=0 |archive-date=9 March 2018 |access-date=8 March 2018 |website=afghanistandl.nyu.edu |archivedate=9 មីនា 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180309054510/http://afghanistandl.nyu.edu/search/?q=Farsi&sort=title.sort&start=0 }}</ref> ភាសាដារី គឺជាពាក្យដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ និងផ្សព្វផ្សាយជាផ្លូវការតាំងពីឆ្នាំ 1964 ដោយរដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថានសម្រាប់ភាសាពែរ្ស<ref name="Iranica">Lazard, G. "[http://www.iranicaonline.org/articles/dari Darī&nbsp;– The New Persian Literary Language] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201124025639/https://iranicaonline.org/articles/dari|date=24 November 2020}}", in ''[[Encyclopædia Iranica]]'', Online Edition 2006.</ref><ref>{{Cite web |title=Tajikam Portal - Secret documents Reveal Afghan Language Policy |url=http://tajikam.com/index.php?option=com_content&task=view&id=13 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20200623162603/http://tajikam.com/index.php?option=com_content&task=view&id=13 |archive-date=23 June 2020 |access-date=27 September 2019 |website=tajikam.com |archivedate=23 មិថុនា 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200623162603/http://tajikam.com/index.php?option=com_content&task=view&id=13 }}</ref> ហេតុដូច្នេះហើយ វាត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាភាសាពែរ្សអាហ្វហ្គានីស្ថាន ឬពែរ្សភាគខាងកើតនៅក្នុងប្រភពលោកខាងលិចជាច្រើន។<ref>{{Cite web |title=Airgram Farsi to Dari 1964 Embassy Kabul to USA |url=http://www.datadust.de/download/farsi2dari/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190927192306/http://www.datadust.de/download/farsi2dari/ |archive-date=27 September 2019 |access-date=27 September 2019 |archivedate=27 កញ្ញា 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190927192306/http://www.datadust.de/download/farsi2dari/ }}</ref><ref name="CIA">{{cite web |date=8 July 2010 |title=Afghanistan |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sas&#af |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131015094344/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sas&#af |archive-date=15 October 2013 |access-date=19 August 2013 |website=The World Factbook |publisher=Central Intelligence Agency |archivedate=15 តុលា 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131015094344/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sas&#af }}</ref><ref name="www.sil.org">{{cite web |date=18 January 2010 |title=Documentation for ISO 639 identifier: prs |url=http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=prs |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120918010720/http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=prs |archive-date=18 September 2012 |access-date=19 August 2013 |publisher=[[SIL International]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Library |first=International and Area Studies |title=LibGuides: Dari Language: Language History |url=https://guides.library.illinois.edu/c.php?g=347570&p=2349642 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805172825/https://guides.library.illinois.edu/c.php?g=347570&p=2349642 |archive-date=5 August 2021 |access-date=5 August 2021 |website=guides.library.illinois.edu |archivedate=5 សីហា 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210805172825/https://guides.library.illinois.edu/c.php?g=347570&p=2349642 }}</ref> == ឯកសារយោង == <references /> t90ii5yltphjt9unjleyxl8phzv4z9b 0 48129 323547 316127 2025-07-09T19:04:02Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323547 wikitext text/x-wiki '''ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា–វៀតណាម''' ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងទម្រង់នៃ[[លទ្ធិទ្វេភាគី|ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី]] រវាង [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] និង [[វៀតណាម|សាធារណៈរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម]] ។ ប្រទេសទាំងនេះបានចែករំលែកព្រំដែនដីសម្រាប់រយៈពេល១០០០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ និងចែករំលែកតំណភ្ជាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីៗបន្ថែមទៀតតាមរយៈការជាផ្នែកមួយនៃ[[ចក្រភពអាណានិគមបារាំង|អាណានិគមបារាំង]] ។ ប្រទេសទាំងពីរជាសមាជិកនៃ[[អាស៊ាន|សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍]] (អាស៊ាន)។ {{Infobox bilateral relations|Cambodian - Vietnamese|2=កម្ពុជា|3=វៀតណាម|title=ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា–វៀតណាម}} == ការប្រៀបធៀបប្រទេស == {| class="wikitable" !ឈ្មោះទូទៅ ![[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|កម្ពុជា]] ![[វៀតណាម]] |- !ឈ្មោះផ្លូវការ !ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា !សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម |- |'''និមិត្តសញ្ញាជាតិ''' | style="text-align:center" |[[ឯកសារ:Royal_arms_of_Cambodia.svg|155x155ភីកសែល]] | style="text-align:center" |[[ឯកសារ:Emblem_of_Vietnam.svg|155x155ភីកសែល]] |- |'''ទង់ជាតិ''' | style="text-align:center" |{{Flagicon|Cambodia}} | style="text-align:center" |{{Flagicon|Vietnam}} |- |'''ប្រទេស''' |១៦,៧១៨,៩៧១<ref>{{Cite web |title=Population, total - Cambodia {{!}} Data |url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=KH |access-date=2022-01-10 |website=data.worldbank.org}}</ref> |៩៦,២០៨,៩៨៤{{Sfn|General Statistics Office of Vietnam|2019}} |- |'''ផ្ទៃ''' |{{Convert|181035|km2|sqmi}} |{{Convert|331699|km2|sqmi}} |- |'''ដង់ស៊ីតេប្រជាជន''' |{{Convert|87|/km2}} |{{Convert|295|/km2}} |- |'''រាជធានី និង រដ្ឋធានី''' |[[ភ្នំពេញ|រាជធានីភ្នំពេញ]] |[[ហាណូយ|រដ្ឋធានីហាណូយ]] |- |'''ទីក្រុងធំបំផុត''' |ភ្នំពេញ |[[ទីក្រុងព្រៃនគរ|ហូជីមីញ]](ព្រៃនគរ) |- |'''រដ្ឋាភិបាល''' |របបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ |ឯកបក្ស ម៉ាក្សនិយម-លេនីននិយមសង្គមនិយមបក្សតែមួយសាធារណរដ្ឋ |- |'''ប្រមុខរដ្ឋ''' |[[នរោត្តម សីហមុនី]] |[[ង្វៀន ស៊ួនហ្វុក]] |- |'''នាយករដ្ឋមន្ត្រី''' |[[ហ៊ុន សែន]] |[[ផាំ មិញជិញ]] |- |'''ភាសាផ្លូវការ''' |[[ភាសាខ្មែរ]]<ref name="constitution">{{Cite web |title=Constitution of the Kingdom of Cambodia |url=https://pressocm.gov.kh/en/archives/9539 |access-date=26 September 2020 |website=Office of the Council of Ministers |publisher=អង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស |archivedate=14 ធ្នូ 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221214171717/https://pressocm.gov.kh/en/archives/9539/ |url-status=dead }}</ref> |[[ភាសាវៀតណាម]] {{Small|(''[[de facto]]'')}}{{#tag:ref|The Constitution of the Socialist Republic of Vietnam states that [[Vietnamese language|Vietnamese]] is the "national language", rather than the "official language". However, Vietnamese is the only language used in official documents and legal proceedings.<ref>{{cite web|url=https://vietnamnews.vn/politics-laws/250222/the-constitution-of-the-socialist-republic-of-viet-nam.html#pKxAv0j1eAlwxQq9.97|title=The Constitution of the Socialist Republic of Vietnam|publisher=[[Vietnam News Agency]]|date=15 January 2014|access-date=13 June 2019|archivedate=1 ឧសភា 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190501011011/https://vietnamnews.vn/politics-laws/250222/the-constitution-of-the-socialist-republic-of-viet-nam.html#pKxAv0j1eAlwxQq9.97|url-status=dead}}</ref>|group="n"}} |- |'''GDP (nominal)''' |២៧លានដុល្លារ<ref name=":02">{{Cite web |title=World Economic Outlook Databases |url=https://www.imf.org/en/Publications/SPROLLs/world-economic-outlook-databases |access-date=2022-01-10 |website=IMF |language=en}}</ref> |៣៤០.៦០២លានដុល្លារ&nbsp;{{Sfn|International Monetary Fund}} |- |'''GDP (nominal) per capita''' |១,៦១៤ដុល្លារ<ref name=":02" /> |៣,៤៩៨{{Sfn|International Monetary Fund}} |- |'''GDP (PPP)''' |៧៧លានដុល្លារ<ref name=":02" /> |US$1.047&nbsp;trillion{{Sfn|International Monetary Fund}} |- |'''GDP (PPP) per capita''' |US$4,645<ref name=":02" /> |US$10,755{{Sfn|International Monetary Fund}} |} == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == === ប្រវត្តិសាស្ត្រដើម === [[ឯកសារ:Mocbai2.jpg|រូបភាពតូច| លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី [[ហ៊ុន សែន]] និងសមភាគីវៀតណាម លោក[[ង្វៀន តាន់យុង|ង្វៀន តាន់ដុង]] ក្នុងពិធីមួយនៅទីក្រុង[[ក្រុងបាវិត|បាវិត]] កាលពីឆ្នាំ២០០៧។]] ទាំង[[ជនជាតិវៀតណាម|ជនជាតិយួន]] និង[[ជនជាតិខ្មែរ]] មានដើមកំណើតមកពីប្រជាជន[[អំបូរភាសាអូស្ត្រូអាស៊ី|និយាយភាសាអូទ្រីស]]បុរាណ ដែលបានតាំងលំនៅទូទាំងតំបន់ភាគខាងកើត និងភាគអាគ្នេយ៍នៃ[[អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដីគោក|ឥណ្ឌូចិន]] ។ សង្គមវៀតណាម ដែលបានចាប់ផ្តើមនៅ[[ដីសណ្ដទន្លេក្រហម|តំបន់ដីសណ្ដទន្លេក្រហម]] ភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសចិន ត្រូវបានស៊ីនិកយ៉ាងខ្លាំង ខណៈដែលសង្គមខ្មែរ ដែលស្ថិតនៅកណ្តាលទន្លេ[[ទន្លេមេគង្គ|មេគង្គក្រោម]] ត្រូវបានជនជាតិឥណ្ឌា ។ ក្នុងអំឡុងពេលដំបូងនេះ នយោបាយផ្សេងៗនៃសង្គមទាំងពីរមិនមានព្រំដែនរួមទេ។ <ref name="Vo">{{Cite book|title=Khmer-Viet relations and the third Indochina conflict|author=Thu-Hương Nguyễn-Võ|publisher=McFarland|year=1992|pages=1–2, 4–5, 9–15}}</ref> សិលាចារឹកខ្មែរចុះថ្ងៃទី៩៨៧ កត់ត្រាការមកដល់របស់ឈ្មួញ[[ជនជាតិវៀតណាម|វៀតណាម]] ឆ្លងកាត់ទន្លេអណ្ណាម កណ្ដៀងរ៉ា។ {{Sfn|Kiernan|2019}} ការពង្រីកទឹកដីជាយថាហេតុបាននាំឱ្យមានឥទ្ធិពល នៃអាណាចក្រ[[អណ្ណាម|ដាយវៀត]] ដែលកំពុងរីកចម្រើន និង[[អាណាចក្រខ្មែរ]]ដ៏ធំដែលបានបង្កើតឡើងយ៉ាងល្អត្រួតលើគ្នានៅសតវត្សទី១១ ដែលនាំឱ្យមានការកកិតនិងជម្លោះជាច្រើនសតវត្ស។ កាលប្បវត្តិប្រវិត្តសាស្ត្រយួនចែងថា ដំបូង អាណាចក្រខ្មែរបានបញ្ជូន"សួយសារអាករ" (ស្ថានទូត)ទៅដាយវៀត - តាមពិតប្រហែលជា ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មដោយសន្តិវិធីបន្ថែមទៀត - នៅឆ្នាំ ១០១២ និង ១០១៤ {{Sfn|Kiernan|2019}} ១០៨៨និង [[សូយ៌្យវម៌្មទី២|១០៩៥]] {{Sfn|Kiernan|2019}} {{Sfn|Kiernan|2019}} ចាប់ពីឆ្នាំំំ១១២៨ ដល់ឆ្នាំ១១៥០ ដាយវៀតបានវាយលុកដោយជោគជ័យនូវការឈ្លានពានជាច្រើនពីជនជាតិកម្ពុជា។ <ref name="Higham">Higham, C., 2001, The Civilization of Angkor, London: Weidenfeld & Nicolson, {{ISBN|9781842125847}}</ref> [[ណាំ ទៀង|ការពង្រីកទឹកដីវៀតណាមភាគខាងត្បូងភាគច្រើន]] ចាប់ផ្តើមដោយពួកលី ហើយពង្រីកដោយស្តេចត្រឹង ចាប់ពីសតវត្សទី១៤ តទៅ[[ប្រវត្តិសង្គ្រាមចាម-វៀតណាម|មកដោយ]][[ចាម្ប៉ា|ចំណាប់ខ្មាំង]]នៃអាណាចក្រចាម្ប៉ាដែលបានក្លាយជានយោបាយបង្រួមកាន់តែខ្លាំង។ នៅសតវត្សទី១៧ រដ្ឋាភិបាលមេទ័ពវៀតណាម ស្តេចរាជវង្សង្វៀនបានលើកទឹកចិត្តអ្នកតាំងទីលំនៅឱ្យរុញចូលទៅក្នុងទឹកដីខ្មែរ ទីបំផុតដណ្តើមយកដីសណ្ដមេគង្គចេញពីទឹកដីកម្ពុជា។ <ref name="Vo"/> សព្វថ្ងៃនេះ ប្រទេសកម្ពុជាមានព្រំដែនប្រវែង១ ១៣៧គីឡូម៉ែត្រជាមួយប្រទេសវៀតណាមនៅភាគខាងកើត និងភាគអាគ្នេយ៍។ <ref name="A">{{Cite web |date=18 January 2008 |title=Viet Nam-Cambodia trade set to increase 27% |url=http://www.vnbusinessnews.com/2008/01/viet-nam-cambodia-trade-set-to-increase.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080123175914/http://www.vnbusinessnews.com/2008/01/viet-nam-cambodia-trade-set-to-increase.html |archive-date=23 January 2008 |access-date=11 June 2008 |publisher=Vietnam Business News |archivedate=23 មករា 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080123175914/http://www.vnbusinessnews.com/2008/01/viet-nam-cambodia-trade-set-to-increase.html }}</ref> បន្ទាប់ពី[[សង្រ្គាមកម្ពុជា-ហូឡង់]] ស្តេចខ្មែរព្រះពុទ្ធសាសនាមួយអង្គដែលបានប្តូរសាសនាឥស្លាមត្រូវបានបណ្តេញចេញ និងចាប់ខ្លួនដោយស្តេចរាជវង្ស [[ស្តេចង្វៀន|ង្វៀនវៀតណាម]] បន្ទាប់ពីបងប្អូនរបស់អ៊ីប្រាហ៊ីម(ពញាចន្ទ) ដែលនៅតែជាពុទ្ធសាសនិក បានស្នើសុំឱ្យយួនជួយស្ដារព្រះពុទ្ធសាសនាឡើងវិញដល់កម្ពុជាដោយដកព្រះអង្គចេញពីបល្ល័ង្ក។ <ref name="Kiernan2008 p158">{{Cite book|author=Ben Kiernan|title=Blood and Soil: Modern Genocide 1500-2000|url=https://books.google.com/books?id=R5p7cRyK748C&pg=PA158|year=2008|publisher=Melbourne Univ. Publishing|isbn=978-0-522-85477-0|pages=158–}}</ref> The 16th and 17th centuries marked the height of the [[ជនជាតិវៀតណាម|Kinh people]]'s (ethnic Vietnamese) penetration into the southern [[ដីសណ្តមេគង្គ|Mekong Delta]], displacing the Khmers.<ref name="Brinkley">{{Cite book|title=Cambodia's Curse: The Modern History of a Troubled Land|first=Joel|last=Brinkley|publisher=PublicAffairs|year=2011|pages=22–23, 25, 55–56}}</ref> Military campaigns by Nguyen Phuoc Yen opened up more Khmer land for Vietnamese settlement which was followed by Nguyen Phuoc Lam's consolidation of Vietnamese control over the Prey Nokor (later [[ទីក្រុងព្រៃនគរ|Saigon]]) region in 1674. Both Mesa (modern [[ទីរួមខេត្តមេ-ស|Mỹ Tho]]) and Longhor (modern [[ទីរួមខេត្តលង់ហោរ|Vĩnh Long]]) fell to the Vietnamese by 1732. Nguyen Thien Chinh's and Nguyen Cu Trinh's armies in the 1750s took control of Mekong estuaries, cutting off Cambodia's riverine access to the sea.<ref name="Vo"/> The Vietnamese presence was bolstered following the Qing conquest of the Ming (1618-1683) when groups of [[រាជវង្សមិង|Ming]] loyalist refugees came to the region seeking the protection of the Nguyễn lords. Those led by [[ម៉ាក់ គូ|Mạc Cửu]] (1655-1735) helped settle Hà Tiên while others flocked to Bien Hoa and My Tho, pushing out the Khmers.<ref name="Vo" /> By 1775, the Cambodian court had ceded the areas of Praah-Trapeng ([[ខេត្តព្រះត្រពាំង|Trà Vinh]]), Srok Trang ([[ខេត្តឃ្លាំង|Sóc Trăng]]), and Meat Chruk ([[ខេត្តមាត់ជ្រូក|An Giang]]) to the Vietnamese without bloodshed.<ref name="Vo" /> === ការលុកលុយរបស់យួនមកកម្ពុជា ១៨១១-១៨៤៥ === ជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃ[[រាជវង្សង្វៀន]] នៅដើមសតវត្សទី១៩ វៀតណាមភាគខាងត្បូងបានស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងដ៏តឹងរ៉ឹងរបស់តុលាការ។ ព្រះចៅអធិរាជវៀតណាម [[មិញ ម៉ាង|មិញម៉ាង]] (១៨២០-១៨៤១) បានប្រកាន់យកទស្សនៈបែបបិណ្ឌបាតដែលថាខ្មែរដើរថយក្រោយ ហើយបានបញ្ជាឱ្យ[[ទ្រឿង មិញយ៉ាង|ឧត្តមសេនីយ ទ្រឿងមិញ យ៉ាង]] ឱ្យ "ស៊ីវីល័យ" ជនជាតិខ្មែរ "ព្រៃផ្សៃ" ។ កម្ពុជា​ខ្លួន​ឯង​ត្រូវ​បាន​យួន​ចូល​មក​ក្រោម​ការ​ត្រួតត្រា​ជាមួយ​នឹង​ការ​កាន់កាប់​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ។ លោកទ្រឿង បាន​រាយការណ៍​ថា​៖ «​យើង​បាន​សម្រេច​ថា​មន្ត្រី​កម្ពុជា​ដឹង​តែ​ពី​របៀប​សូកប៉ាន់​ហើយ​ត្រូវ​សូក។ ការិយាល័យត្រូវបានលក់។ គ្មាននរណាម្នាក់អនុវត្តការបញ្ជាទិញ; មនុស្សគ្រប់គ្នាធ្វើការសម្រាប់គណនីផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់" <ref name="Brinkley"/> គោលនយោបាយវប្បធម៍[[វៀតណាមភាវូបនីយកម្ម (ការបញ្ចូលវប្បធម៌)|វៀតណាមនីយកម្ម]] ("Nhat Thi Dong Nhan") ត្រូវបានដាក់ដោយបង្ខំឱ្យខ្មែរទទួលយកសំលៀកបំពាក់ [[ឈ្មោះវៀតណាម|នាមត្រកូល]] និង [[ភាសាវៀតណាម|ភាសា]] របស់វៀតណាម។ <ref name="Vo"/> ការតាំងទីលំនៅរបស់វៀតណាមដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋនៅ [[ភ្នំពេញ]] ("Tran Tay") បានពន្លឿនហើយកងកម្លាំងកាន់កាប់របស់វៀតណាមបានជំរុញទឹកចិត្តមេដឹកនាំខ្មែរដើមដូចជា[[ក្សត្រីអង្គម៉ី|អង្គម៉ី]] ឱ្យទៅវៀតណាមក្នុងដី ដើម្បីកាត់បន្ថយការតស៊ូរបស់ខ្មែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបះបោររបស់ខ្មែរនៅភាគខាងត្បូងវៀតណាមពីឆ្នាំ 1840 ដល់ 1845 បានធ្វើឱ្យគោលនយោបាយគ្រប់គ្រងផ្ទាល់នេះមានការរអាក់រអួល និងមានតម្លៃថ្លៃសម្រាប់តុលាការវៀតណាម ដែលបានជ្រើសរើសរក្សាប្រទេសកម្ពុជាជា[[រដ្ឋដៃទន្លេ]] បន្ទាប់ពីការសោយទីវង្គត់របស់ មិញ ម៉ាង។ <ref name="Vo" /> បន្ទាប់ពីសង្គ្រាម[[សង្គ្រាមសៀម-យួន|សៀម-យួន]] លើកទីមួយ[[សង្គ្រាមសៀម-វៀតណាម (១៨៣១-៣៤)|ក្នុងទស្សវត្សរ៍ឆ្នាំ1830]] ហើយបន្ទាប់មក[[សង្គ្រាមសៀម-យួន (១៨៤១-១៨៤៥)|មួយទស្សវត្សរ៍ក្រោយមក]] ប្រទេសកម្ពុជាបានក្លាយទៅជារដ្ឋអាណា ធិបតេយ្យនៅក្រោមប្រទេសវៀតណាម និងសៀម ដោយប្រទេសនេះបានក្លាយទៅជាប្រទេសវប្បធម៍ និងរដ្ឋបាល។ នៅឆ្នាំ1863 ព្រះបាទ [[នរោត្តម|នរោត្តមនៃកម្ពុជា]] ដែលបានលើកពីប្រទេសថៃ (សោយរាជ្យ 1860-1904) បានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាជាមួយ[[អាណាចក្របារាំងទីពីរ|ចក្រភពបារាំង]] ដោយផ្តល់សិទ្ធិរុករករ៉ែចុងក្រោយប្រសិនបើប្រទេសនេះនឹងធានាប្រទេសប្រឆាំងនឹងការវាយប្រហាររបស់ថៃនិងវៀតណាម។ <ref name="Brinkley"/> ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងសម័យអាណានិគម [[សហភាពឥណ្ឌូចិន|បារាំងឥណ្ឌូចិន]] ដែលក្រោយមកនឹងរួមបញ្ចូលវៀតណាម អាជ្ញាធរបារាំងបាននាំចូលពលករវៀតណាមមកកម្ពុជា ជាកន្លែងដែល [[យួន|ជនជាតិភាគតិចដែលកំពុងកើនឡើង]] ចូលមកគ្រប់គ្រងអាជីវកម្ម និងធនធានទឹកនៅក្នុងប្រទេស។ ក្នុង [[សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទី១|សង្រ្គាមឥណ្ឌូចិនលើកទី១]] ដើម្បីឯករាជ្យ ប្រជាជនកម្ពុជាមួយចំនួន រួមទាំងព្រះបាទ [[នរោត្ដម សីហនុ|នរោត្តមសីហនុ]] បានប្រយុទ្ធនឹង [[វៀតមិញ|កងកម្លាំងវៀតមិញ]] ពីព្រោះពួកគេខ្លាចអាណានិគមត្រួតត្រារបស់វៀតណាម។ <ref name="Pouvatchy">{{Cite journal|last=Pouvatchy|first=Joseph R.|date=April 1986|title=Cambodian-Vietnamese Relations|journal=[[Asian Survey]]|volume=26|pages=440–451|doi=10.2307/2644157|jstor=2644157}}</ref> === សង្គ្រាមវៀតណាម === ក្រោយ​ទទួល​បាន​ឯករាជ្យ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (១៩៥៣-១៩៧០)|ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា]] ​បាន​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ការទូត​ជាមួយ [[វៀតណាមខាងជើង|​វៀតណាម​ខាងជើង]] និង [[វៀតណាមខាងត្បូង|​វៀតណាម​ខាងត្បូង]] ​។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ពួកកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ទាំង [[វៀតកុង]] ភាគខាងត្បូង និង [[កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម|កងទ័ពប្រជាជនភាគខាងជើងវៀតណាម]] បានប្រើប្រាស់ទឹកដីកម្ពុជាសម្រាប់ជាមូលដ្ឋាន និង [[ផ្លូវលំហូជីមិញ|ផ្លូវផ្គត់ផ្គង់]] ដើម្បីប្រយុទ្ធនឹង [[សង្គ្រាមវៀតណាម|សង្រ្គាមវៀតណាម]] បើទោះបីជាវៀតមិញ ធ្លាប់បានធានាអព្យាក្រឹតភាពកម្ពុជានៅក្នុង [[សន្និសីទទីក្រុងហ្សឺណែវឆ្នាំ១៩៥៤|សន្និសីទទីក្រុងហ្សឺណែវឆ្នាំ 1954]] ក៏ដោយ។ រដ្ឋបាល[[ង៉ោ ឌិញ ឌិម|ង៉ូ ឌិញឌៀម]] ភាគខាងត្បូងបានដេញតាមវៀតកុង សូម្បីតែចូលទៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា។ <ref name="Pouvatchy"/> នៅដើមឆ្នាំ១៩៥៩ រដ្ឋបាលក្រុងបាងកក លោកឌៀមបានគាំទ្រផែនការរបស់អ្នកនយោបាយ សម សារី សឺង ង៉ុកថាញ់ និង ដាប ឈួន ដើម្បីផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់សីហនុ ហើយជំនួសវាដោយរបបនិយមនិយមខាងត្បូង។ <ref>Kiernan, B. ''How Pol Pot Came to Power''</ref> ថ្វីត្បិតតែស៊ីណាហុកបានព្យាយាមនៅខាងល្អរបស់ហាណូយ និងបង្វែរភ្នែកមើលមូលដ្ឋានទ័ព ក.ប.វ.អិន នៅក្នុងប្រទេសរបស់គាត់ក៏ដោយ ក៏ក.ប.វ.ណ.ក៏បានប្រដាប់អាវុធ និងផ្តល់ជម្រកដល់ការបះបោរប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលដែលគេស្គាល់ថាជា [[ខ្មែរក្រហម]] ដែលចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ១៩៦៨។ <ref>Frey, Rebecca Joyce (2009). Genocide and International Justice. Infobase Publishing. pp. 266–67. {{ISBN|978-0816073108}}.</ref> នៅឆ្នាំ 1969 ទោះបីជាធ្លាប់បានប្រកាន់ខ្ជាប់នូវអព្យាក្រឹតភាពរបស់កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់ [[Lyndon B. Johnson]] ក៏ដោយ សហរដ្ឋអាមេរិកបានសម្រេចចិត្តទម្លាក់គ្រាប់បែកលើកងកម្លាំងវៀតណាមខាងជើង និងវៀតកុងនៅក្នុងព្រំដែនកម្ពុជាក្នុងអំឡុង ប្រតិបត្តិការបញ្ជី ខណៈដែល PAVN កំពុងប្រើប្រាស់វាជាមូលដ្ឋានដើម្បីវាយប្រហារវៀតណាមខាងត្បូង។ ទោះបីជាមានការព្យាយាមចរចាជាមួយ "ណាមួយ (រដ្ឋវៀតណាម) នឹងក្លាយជាសមហេតុផលបំផុតនៅក្នុង ... [កំណត់ព្រំដែន] ព្រំដែនរួមរបស់យើង" មេដឹកនាំកម្ពុជា [[នរោត្ដម សីហនុ|នរោត្តម សីហនុ]] បានបរាជ័យក្នុងការទទួលបានសវនាការពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមអំពីជម្លោះទឹកដីមិនទាន់ឃើញច្បាស់នៅក្នុង [[កូសាំងស៊ីន]] និង ជាពិសេសកោះ [[កោះត្រល់|Phu Quốc]] ។ ព្រះសីហនុខ្លួនឯងត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទដាក់មូលដ្ឋានទ័ពវៀតណាមខាងជើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយការរីករាលដាលនៃកុបកម្មប្រឆាំងវៀតណាមបានឈានដល់ទីបញ្ចប់នៅក្នុង [[រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៧០|រដ្ឋសភាបោះឆ្នោតដើម្បីទម្លាក់សីហនុនៅខែមីនាឆ្នាំ 1970]] ។ ដោយ​សំដៅ​ទៅ​លើ​វៀតកុង​ដែល​កំពុង​ប្រតិបត្តិការ​នៅ​តាម​តំបន់​ព្រំដែន ប្រធានាធិបតី​កម្ពុជា​ថ្មី [[លន់ នល់|លន់]] នល់ បាន​ប្រកាស​ថា កងទ័ព​វៀតណាម​ទាំងអស់​នៅ​កម្ពុជា​ត្រូវតែ​ចាកចេញ ដើម្បី​រក្សា​អព្យាក្រឹតភាព​របស់​ប្រទេស។ វៀតណាមខាងជើងបានឆ្លើយតបនឹងសំណើនេះ (ក៏ដូចជាការអំពាវនាវសុំជំនួយពីខ្មែរក្រហម) ដោយ [[សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា|ការឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជា]] ដោយបានវាយដណ្តើមយកប្រទេសជាង 40% យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ពួកគេបានបន្តប្រគល់ទឹកដីភាគច្រើនដែលពួកគេបានទទួលបានទៅឱ្យខ្មែរក្រហម ហើយបានបង្កើនការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់ពួកគេ។ ដោយ​សារ​ទាំង​ការ​នេះ និង​ការ​ឈ្លាន​ពាន ខ្មែរក្រហម​បាន​កើន​ឡើង​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស​ពី​យុទ្ធជន​ពីរ​បី​ពាន់​នាក់​ទៅ​រាប់​ម៉ឺន​នាក់​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ពីរ​ខែ។ <ref>"Victory in Vietnam: The Official History of the People's Army of Vietnam, 1954-1975." University Press of Kansas, May 2002 (original 1995). Translation by Merle L. Pribbenow. Pages 256-257.</ref> កងកម្លាំងអាមេរិក និងវៀតណាមខាងត្បូងបានព្យាយាមបណ្តេញ ក.ប.វ.ណ ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីក្នុងអំឡុង [[យុទ្ធនាការកម្ពុជា]] ប៉ុន្តែត្រូវបរាជ័យ ទោះបីជាមានការខាតបង់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរក៏ដោយ។ ក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំបន្ទាប់ [[សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា|សង្រ្គាមស៊ីវិលកម្ពុជាបាន]] ផ្ទុះឡើងដោយមានវៀតណាមខាងជើង និងចិនគាំទ្រខ្មែរក្រហម ខណៈដែលវៀតណាមខាងត្បូង និងសហរដ្ឋអាមេរិកបានគាំទ្រ [[សាធារណរដ្ឋខ្មែរ]] ដែលទើបប្រកាសថ្មីរបស់ លន់ នល់។ កងកម្លាំងក.ប.វ.ណ.នឹងចូលរួមជាមួយកងទ័ពសាធារណៈរដ្ឋខ្មែរ នៅតាមព្រំដែនកម្ពុជាជាច្រើនលើកទៀត ក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមនេះ ដើម្បីគាំទ្រពួកខ្មែរក្រហម ដូចជានៅក្នុង [[ប្រតិបត្តិការចេនឡា II|ប្រតិបត្តិការចេនឡាទី២]] ។ គណបក្សប្រឆាំង [[ខ្មែរក្រហម]] បានឡើងកាន់អំណាចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ 1975 មិនយូរប៉ុន្មានមុនពេលការ [[ការដួលរលំទីក្រុងសៃហ្គន|ដួលរលំនៃទីក្រុងសៃហ្គន]] ទៅកាន់កងកម្លាំងភាគខាងជើង។ <ref name="Pouvatchy"/> មនោសញ្ចេតនាប្រឆាំងវៀតណាមមានកម្រិតខ្ពស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមវៀតណាម។ ជនជាតិយួនត្រូវបានកាប់សម្លាប់ និងបោះចោលក្នុងទន្លេមេគង្គក្រោមកណ្តាប់ដៃរបស់កងកម្លាំងប្រឆាំងកុម្មុយនិស្ត លន់ នល់។ <ref name="Kiernan2008">{{Cite book|author=Ben Kiernan|title=Blood and Soil: Modern Genocide 1500-2000|url=https://books.google.com/books?id=R5p7cRyK748C&pg=PA548|year=2008|publisher=Melbourne Univ. Publishing|isbn=978-0-522-85477-0|pages=548–}}</ref> ខ្មែរក្រហម ទោះបីមានសម្ព័ន្ធភាពជាមួយវៀតណាមខាងជើងក៏ដោយ ក្រោយមកបានធ្វើតាមទង្វើរបស់ លន់ នល់។ <ref name="Kiernan2008 2">{{Cite book|author=Ben Kiernan|title=Blood and Soil: Modern Genocide 1500-2000|url=https://books.google.com/books?id=R5p7cRyK748C&pg=PA554|year=2008|publisher=Melbourne Univ. Publishing|isbn=978-0-522-85477-0|pages=554–}}</ref> === សង្រ្គាមកម្ពុជា-វៀតណាម === មាន​សង្គ្រាម​ជាច្រើន​រវាង​កម្ពុជា​និង​វៀតណាម។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ជាលទ្ធផលនៃ [[សង្គ្រាមកម្ពុជា-វៀតណាម|សង្រ្គាមកម្ពុជា-វៀតណាម]] វៀតណាមបានផ្តួលរំលំខ្មែរក្រហម និងកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជា។ ទាហាន និង​អ្នក​កាសែត​វៀតណាម​ដែល​កាន់កាប់​បាន​រក​ឃើញ​ភស្តុតាង​នៃ​ការ​រំលោភ​បំពាន​របស់​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​ដូច​ជា​កន្លែង​ដាក់​គុក [[សារមន្ទីរទួលស្លែង|​ទួលស្លែង]] ហើយ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ជា​សាធារណៈ​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ។ ដំបូងឡើយ សហរដ្ឋអាមេរិកបានសង្ស័យជនជាតិវៀតណាមថាបានក្លែងបន្លំភស្តុតាងនេះ ហើយបានព្រមានពួកគេកុំឱ្យបន្តការហែក្បួនរបស់កងទ័ពខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសថៃ ដើម្បីតាមរកការតស៊ូរបស់ខ្មែរក្រហម ដែលជនជាតិវៀតណាមមិនបានធ្វើ។ <ref name="Brinkley"/> ទិដ្ឋភាព​នៃ​សង្គ្រាម​កម្ពុជា​-​វៀតណាម​នៅ​កម្ពុជា​សព្វ​ថ្ងៃ​ត្រូវ​បាន​បែង​ចែក។ អ្នកខ្លះជឿថា អន្តរាគមន៍របស់វៀតណាមបានជួយកម្ពុជាឱ្យរួចផុតពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍របស់ខ្មែរក្រហម ខណៈពេលដែលអ្នកផ្សេងទៀតចាត់ទុកវាថាជាការឈ្លានពាន និងការកាន់កាប់ដែលបម្រើផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់វៀតណាមនៅកម្ពុជា។ <ref>{{Cite book|last1=Deth|first1=Sok Udom|url=https://www.researchgate.net/publication/322601285|title=Cambodia's Foreign Relations in Regional and Global Contexts|last2=Suon|first2=Sun|date=2018-01-18}}</ref> === ព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីៗ === នៅឆ្នាំ ២០០៥ វៀតណាម និងកម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាបន្ថែមមួយចំពោះសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនជាតិឆ្នាំ ១៩៨៥ ដែលកម្ពុជាចាត់ទុកថាមិនអាចទទួលយកបាន។ ជាលទ្ធផល វៀតណាមបានធ្វើការទាមទារជាច្រើនដងមកលើទឹកដីកម្ពុជា ដោយផ្អែកលើសន្ធិសញ្ញាដែលបានលើកឡើងពីការទន្ទ្រានកាន់កាប់របស់វៀតណាម។ នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់រដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនៃអតីតអាណានិគមឥណ្ឌូចិនរបស់បារាំង កម្ពុជានឹងត្រូវប្រគល់ភូមិចំនួនពីររបស់ខ្លួនទៅឱ្យប្រទេសវៀតណាមជាថ្នូរនឹងការរក្សាភូមិចំនួនពីរភូមិ ធ្លកត្រាច និង ភូមិអន្លង់ជ្រៃ ដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាទឹកដីកម្ពុជាតាមសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ ១៩៨៥។ . គេ​មិន​ដឹង​ថា តើ​ភូមិ​ពីរ​ណា​ដែល​កម្ពុជា​ត្រូវ​បោះបង់។ ដើម្បីដោះស្រាយវិវាទនេះ ក្នុងឆ្នាំ២០១១ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រកាសថា នឹងពន្លឿនដំណើរការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយវៀតណាម។ <ref>{{Cite web |date=18 June 2012 |title=Cambodia to cede two villages to Vietnam |url=http://www.phnompenhpost.com/index.php/2012061856859/National-news/kingdom-to-cede-two-villages-to-vn.html |access-date=27 June 2012 |publisher=The Phnom Penh Post |archivedate=6 សីហា 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120806142432/http://www.phnompenhpost.com/index.php/2012061856859/National-news/kingdom-to-cede-two-villages-to-vn.html |url-status=dead }}</ref> កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១២ វៀតណាម និងកម្ពុជា បានប្រារព្ធពិធីបោះបង្គោលព្រំដែនចុងក្រោយ លើបង្គោលព្រំដែនរួមគ្នា លេខ៣១៤។ [[នាយករដ្ឋមន្ត្រី]] [[ង្វៀន តាន់យុង|ង្វៀន តានដុង]] នៃប្រទេសវៀតណាម និង [[ហ៊ុន សែន|លោក ហ៊ុន សែន]] នៃកម្ពុជាផ្ទាល់បានចូលរួមក្នុងពិធីនេះ ដើម្បីបង្ហាញនូវសញ្ញាសម្គាល់ថ្មី និងបញ្ជាក់ឡើងវិញនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងមិត្តភាពនៃប្រទេសទាំងពីរ។ <ref>{{Cite web |date=25 June 2012 |title=Key Viet Nam-Cambodia border marker inaugurated |url=http://vietnamnews.vnanet.vn/politics-laws/226555/key-viet-nam-cambodia-border-marker-inaugurated.html |access-date=27 June 2012 |publisher=Việt Nam News}}</ref> === បាតុកម្មប្រឆាំងវៀតណាមឆ្នាំ២០១៤ === ការ​តវ៉ា​ប្រឆាំង​នឹង​វៀតណាម​បាន​និង​កំពុង​បន្ត  តាំងពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤។ បាតុកម្មបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីស្ថានទូតវៀតណាមបញ្ជាក់ថា[[ដីសណ្តមេគង្គ|កម្ពុជាក្រោម (ដីសណ្ដទន្លេមេគង្គ)]] ជាផ្នែករបស់វៀតណាមយូរមកហើយ ហើយក្រុមអ្នកតវ៉ានិងសកម្មជនទាមទារឲ្យស្ថានទូតសុំទោស និងទទួលស្គាល់កម្ពុជាក្រោមជាអតីតទឹកដីរបស់កម្ពុជា។ កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែកក្កដា ស្ថានទូតបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយអំពាវនាវឱ្យកម្ពុជាគោរពអធិបតេយ្យភាពរបស់វៀតណាម និងបដិសេធមិនសុំទោស។ បាតុករបានដុតទង់ជាតិវៀតណាម និងរូបិយប័ណ្ណ <ref>{{Cite news|date=15 August 2014|title=Cambodia Defends Flag Burning Protest as 'Freedom of Expression'|work=[[Radio Free Asia]]|url=http://www.rfa.org/english/news/cambodia/flag-08152014162722.html|access-date=7 October 2014|archive-date=28 កុម្ភៈ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190228233035/https://www.rfa.org/english/news/cambodia/flag-08152014162722.html|url-status=dead}}</ref> និងរួមបញ្ចូល{{Clarify|date=December 2018}} សហគមន៍[[ខ្មែរក្រោម]] និង [[ព្រះសង្ឃ]] . <ref>{{Cite web |date=5 October 2014 |title=Cambodia's ethnic Khmer Krom activists continue rally in front of Vietnamese Embassy |url=http://www.globalpost.com/dispatch/news/xinhua-news-agency/141005/cambodias-ethnic-khmer-krom-activists-continue-rally-front-v |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141005194948/http://www.globalpost.com/dispatch/news/xinhua-news-agency/141005/cambodias-ethnic-khmer-krom-activists-continue-rally-front-v |archive-date=5 October 2014 |access-date=7 October 2014 |website=[[Global Post]] |archivedate=5 តុលា 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141005194948/http://www.globalpost.com/dispatch/news/xinhua-news-agency/141005/cambodias-ethnic-khmer-krom-activists-continue-rally-front-v }}</ref> ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋរបស់លោក [[ហេង សំរិន|ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា]]ទៅវៀតណាម នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក [[ង្វៀន តាន់យុង|ង្វៀន តានឌុង]] បានអំពាវនាវឱ្យកម្ពុជាចាត់វិធានការប្រឆាំងនឹងពួកជ្រុលនិយមចំពោះការដុតទង់ជាតិវៀតណាម។ <ref>{{Cite news|last=Mech|first=Dara|date=21 August 2014|title=Official Rejects Vietnam's Reports of Punishment for Flag Burners|work=[[The Cambodia Daily]]|url=http://www.cambodiadaily.com/news/official-rejects-vietnams-reports-of-punishment-for-flag-burners-66960/|access-date=7 October 2014|archive-date=28 កុម្ភៈ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190228233035/https://www.cambodiadaily.com/news/official-rejects-vietnams-reports-of-punishment-for-flag-burners-66960/|url-status=dead}}</ref> កាល​ពី​ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១៤ ក្រុម​បាតុករ​បាន​គំរាម​ដុត​ស្ថានទូត​ខ្លួន​ឯង។ លោក ថាច់ សេដ្ឋា ប្រធាន​ក្រុមបាតុករបានរារាំងបាតុករមិនឲ្យដុតទង់ជាតិ​វៀតណាម ដែល​នាំ​ឲ្យ​បាតុករ​ម្នាក់​ហៅ​លោក​ថា «គ្មាន​ប្រយោជន៍»។ <ref>{{Cite news|last=Mech|first=Dara|date=7 October 2014|title=Nationalists Renege on Threat to Burn Embassy|work=[[The Cambodia Daily]]|url=http://www.cambodiadaily.com/news/nationalists-renege-on-threat-to-burn-embassy-69225/|access-date=7 October 2014|archive-date=11 មេសា 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190411065604/https://www.cambodiadaily.com/news/nationalists-renege-on-threat-to-burn-embassy-69225/|url-status=dead}}</ref> ការកើនឡើងនៃមនោសញ្ចេតនាប្រឆាំងវៀតណាមបានបណ្តាលឱ្យបុរសជនជាតិវៀតណាមម្នាក់ឈ្មោះត្រាន វ៉ាន់ជៀន ត្រូវបានហ្វូងមនុស្សវាយរហូតដល់ស្លាប់ ដែលនាំឱ្យមានការភ័យខ្លាចយ៉ាងទូលំទូលាយក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុន និងអ្នកវិនិយោគវៀតណាមនៅកម្ពុជា។ <ref>{{Cite news|last=Prak Chan Thul|date=28 April 2014 <!-- 9:37 PM -->|title=Investors wary as anti-Vietnamese feeling grows in Cambodia|work=REUTERS|location=PHNOM PENH|url=https://news.yahoo.com/investors-wary-anti-vietnamese-feeling-grows-cambodia-013722565--sector.html}}</ref> <ref>{{Cite news|date=30 April 2014|title=Anti-Vietnamese sentiment grows in Cambodia|work=The Straits Times Asia report|location=PHNOM PENH|url=http://www.stasiareport.com/the-big-story/asia-report/cambodia/story/anti-vietnamese-sentiment-grows-cambodia-20140430|url-status=dead|access-date=9 September 2016|archive-url=https://archive.today/20140617042958/http://www.stasiareport.com/the-big-story/asia-report/cambodia/story/anti-vietnamese-sentiment-grows-cambodia-20140430|archive-date=17 June 2014}}</ref> អាជីវកម្មវៀតណាមត្រូវបានវាយឆ្មក់ និងប្លន់ដោយប្រជាជនកម្ពុជា កម្មកររបស់ពួកគេត្រូវបានបង្ខំឱ្យភៀសខ្លួន <ref>{{Cite news|last=Wallace|first=Julia|last2=Vannarin|first2=Neou|date=24 January 2014 <!-- 09:31 GMT -->|title=Cambodia protests unmask anti-Vietnam views|work=Al Jazeera|location=Phnom Penh|url=http://www.aljazeera.com/indepth/features/2014/01/cambodia-protests-unmask-anti-vietnam-views-2014122101345786547.html}}</ref> ហើយមានករណីបុរសវៀតណាមចំនួន ២ នាក់ទៀតត្រូវបានហ្វូងមនុស្សចោមរោមសម្លាប់។ <ref>{{Cite news|last=Oaten|first=James|date=10 July 2014 <!-- 2:48am -->|title=Cambodian opposition leader accused of touting anti-Vietnamese racism|work=Newsline|url=http://www.abc.net.au/news/2014-02-25/an-cambodian-oppn-leader-accused-of-touting-anti-vietnamese-rac/5281462}}</ref> <ref>{{Cite news|last=Eang|first=Mengleng|last2=Blomberg|first2=Matt|date=18 February 2014|title=Killing Reflects Danger of Anti-Vietnamese Sentiment|work=The Cambodia Daily|url=http://www.cambodiadaily.com/archives/killing-reflects-danger-of-anti-vietnamese-sentiment-52457/|access-date=30 វិច្ឆិកា 2022|archive-date=4 កញ្ញា 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170904073114/https://www.cambodiadaily.com/archives/killing-reflects-danger-of-anti-vietnamese-sentiment-52457/|url-status=dead}}</ref> មនុស្សជាច្រើនបានមើលឃើញថា នេះគឺជាការវិលត្រឡប់ទៅកាន់កុបកម្មក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ដែលជាកន្លែងដែលមានការសម្លាប់ជនជាតិភាគតិចវៀតណាមជាច្រើន។ <ref>{{Cite news|last=Seiff|first=Abby|last2=Vannarin|first2=Neou|date=10 January 2014|title=Anti-Vietnamese sentiment boils in Cambodia|location=Phnom Penh, Cambodia|url=http://www.ucanews.com/news/anti-vietnamese-sentiment-boils-in-cambodia/70049}}</ref> កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៥ ព្រះសង្ឃ​វៀតណាម​ត្រូវ​បាន​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បណ្ដេញ​ចេញ​ពី​កោះ​ឆ្នេរ​កោះកុង។ <ref>{{Cite news|date=10 April 2015|title=Vietnamese monks evicted from Cambodia island, shrines burned|work=Bangkok Post|url=https://www.bangkokpost.com/world/525063/vietnamese-monks-evicted-from-cambodia-island-shrines-burned}}</ref> === ហេតុផលនៅពីក្រោយមនោសញ្ចេតនាប្រឆាំងវៀតណាម === ការ​ប្រឆាំង​របស់​កម្ពុជា​ប្រឆាំង​នឹង​វៀតណាម​បាន​កើន​ឡើង​យ៉ាង​ខ្លាំង ជាពិសេស​បញ្ហា​ជម្លោះ​ព្រំដែន និង​ប្រឆាំង​នឹង​ជនអន្តោប្រវេសន៍​ខុស​ច្បាប់​វៀតណាម។ មនោសញ្ចេតនាប្រឆាំងវៀតណាមដែលកំពុងកើនឡើងនៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]] អាចបណ្តាលមកពីកត្តាជាច្រើន។ ការតវ៉ាប្រឆាំងយួននៅទីក្រុងភ្នំពេញនាពេលថ្មីៗនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជានិន្នាការប្រវត្តិសាស្រ្តចុងក្រោយរបស់អ្នកនយោបាយដែលនាំឲ្យមានការយល់ឃើញរបស់ជនបរទេសដែលចោទថាបានរំលោភយកទឹកដីខ្មែរមកឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានការគាំទ្រ។ <ref>{{Cite web |last=Chheang |first=Vannarith |date=16 October 2015 |title=How Cambodian nationalism is driving border disputes with Vietnam |url=http://www.eastasiaforum.org/2015/10/16/how-cambodian-nationalism-is-driving-border-disputes-with-vietnam/ |website=East Asia Forum}}</ref> ការតវ៉ានាពេលថ្មីៗនេះបានទាមទារឱ្យមានការសុំទោសពីវៀតណាម និងទទួលស្គាល់ថា[[កម្ពុជាក្រោម]] ជាអតីតទឹកដីរបស់[[ជនជាតិខ្មែរ|ខ្មែរ]] ។ ផ្នែកធំនៃសង្គមកម្ពុជា កាត់តាមវណ្ណៈ និងក្រុមផ្សេងៗ ជាអរិភាពជាមួយវៀតណាម ហើយជឿថាបញ្ហានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺបណ្តាលមកពីវៀតណាម ក៏ដូចជាមនោសញ្ចេតនាដែលថាជនជាតិវៀតណាមមានចេតនាទុច្ចរិត និងមានសមត្ថភាពធ្វើអំពើព្រៃផ្សៃ។ អ្នក​ខ្លះ​ជឿ​ថា «ជនជាតិ​វៀតណាម​នឹង​ជួយ​វៀតណាម​ក្នុង​គម្រោង​បន្ត​ធ្វើ​អាណានិគម​លើ​កម្ពុជា»។ <ref>{{Cite journal|last=Berman|first=Jennifer S.|date=1996|title=No place like home: Anti-vietnamese discrimination and nationality in cambodia.|url=https://scholarship.law.berkeley.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1652&context=californialawreview|journal=California Law Review|volume=84|issue=3|pages=817–874|doi=10.2307/3480966|jstor=3480966|accessdate=2022-11-30|archive-date=2019-04-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20190427223310/https://scholarship.law.berkeley.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1652&context=californialawreview|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{Cite news|last=Frewer|first=Tim|date=6 September 2016|title=Cambodia's Anti-Vietnam Obsession|work=The Diplomat|url=https://thediplomat.com/2016/09/cambodias-anti-vietnam-obsession/}}</ref> ឧទាហរណ៍ពីមុននៃមនោសញ្ចេតនាកម្ពុជាប្រឆាំងវៀតណាម រួមមានកុប្បកម្មបន្ទាប់ពី [[ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ២០១៣|ការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៣]] ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា "បែកបាក់ដោយភាពមិនប្រក្រតី ការបំភិតបំភ័យសមាជិក និងមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង"។ <ref>{{Cite journal|last=Um|first=Khatharya|date=2014|title=Cambodia in 2013: The Winds of Change|journal=Southeast Asian Affairs|volume=2014|pages=97–116}}</ref> ក្រុមបាតុករមិនត្រឹមតែអះអាងថា ត្រូវបានគេ «ចាញ់បោក» នៅក្នុងការបោះឆ្នោតប៉ុណ្ណោះទេ ការចោទប្រកាន់ជនជាតិវៀតណាម ដែលត្រូវបាននាំមកពីប្រទេសវៀតណាម ដើម្បីបោះឆ្នោតជំនួសពួកគេ ត្រូវបានលើកឡើង។ ការចោទប្រកាន់លើការជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់ជនជាតិវៀតណាមនៅតែជារឿងធម្មតា ទោះបីជាមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់ប៉ុណ្ណាក៏ដោយ។ កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៤ អ្នក​រិះគន់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​បាន​លើក​ឡើង​ថា គណបក្ស​នេះ​កំពុង​ប្រើ​ការ​មិន​ទុក​ចិត្ត​នេះ​ទៅ​លើ​ជនជាតិ​វៀតណាម ដើម្បី​ទទួល​បាន​ចំណុច​នយោបាយ។ ការ​ចោទ​ប្រកាន់​លោក សម រ [[សម រង្ស៊ី|ង្ស៊ី]] ប្រធាន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ពី​បទ​ប្រើ​ជនជាតិ​វៀតណាម​ជា​មេ​ឈ្លើយ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​បញ្ហា​ជាតិ​របស់​កម្ពុជា។ “ខណៈដែល [[ហ៊ុន សែន|លោកហ៊ុន សែន]] និង [[គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា|គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា]] មានការស្និទ្ធស្នាលជាមួយយួនពេក ហើយដូច្នេះជាផ្នែកនៃបញ្ហា។” <ref>{{Cite web |last=Chea |first=Sotheacheath |last2=Woodley |first2=Dan |title=Vietnam: The view from Cambodia |url=http://www.phnompenhpost.com/national/vietnam-view-cambodia-3 |access-date=29 October 2014 |website=www.phnompenhpost.com |publisher=Phnom Penh Post}}</ref> ថ្វីបើមានការប្រឆាំងក៏ដោយ ក៏វាកម្រណាស់សម្រាប់ជនជាតិវៀតណាមក្នុងការតបស្នងនូវមនោសញ្ចេតនានេះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្មានថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោតជាតិរបស់កម្ពុជា លោក ង្វៀន ជីហ្ស៊ុង ប្រធានផ្នែកការពារពលរដ្ឋ និងកិច្ចការច្បាប់នៃផ្នែកកុងស៊ុលវៀតណាម ក៏បានរិះគន់លោកសម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សប្រឆាំងផងដែរ ពីបទ “មូលធនលើបញ្ហាជនជាតិភាគតិច ដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយ។ "។ <ref>{{Cite web |last=Khy |first=Sovuthy |title=Vietnamese Embassy Official Criticizes CNRP's Racial Rhetoric |url=http://www.cambodiadaily.com/elections/vietnamese-embassy-official-criticizes-cnrps-racial-rhetoric-36951/ |access-date=29 October 2014 |website=www.cambodiadaily.com |publisher=The Cambodian Daily |archivedate=29 តុលា 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141029041137/http://www.cambodiadaily.com/elections/vietnamese-embassy-official-criticizes-cnrps-racial-rhetoric-36951/ |url-status=dead }}</ref> តាមប្រវត្តិសាស្ត្រ មនោសញ្ចេតនាប្រឆាំងវៀតណាមយ៉ាងខ្លាំងក្លាបានកើតឡើងចំពោះ [[ណាំ ទៀង|ការដណ្តើមយកទឹកដីកម្ពុជាពីមុនរបស់]] វៀតណាម ការតាំងទីលំនៅរបស់វៀតណាមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងការដណ្តើមកាន់កាប់ដោយយោធារបស់វៀតណាមនៅកម្ពុជា។ មនោសញ្ចេតនាប្រឆាំងវៀតណាមនេះត្រូវបានតម្រង់ទិសទាំងប្រឆាំងនឹងជនជាតិភាគតិចវៀតណាមនៅកម្ពុជា និងប្រឆាំងនឹងប្រទេសវៀតណាមខ្លួនឯង ដែលនាំឱ្យមានមនោសញ្ចេតនាគាំទ្រចិនក្នុងចំណោមរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងក្រុមប្រឆាំងកម្ពុជា ជាពិសេសលើជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ <ref>{{Cite news|last=Greer|first=Tanner|date=5 January 2017|title=Cambodia Wants China as Its Neighborhood Bully|work=Foreign Policy|url=https://foreignpolicy.com/2017/01/05/cambodia-wants-china-as-its-neighborhood-bully/}}</ref> បញ្ហា​ទឹក​ដី[[កូសាំងស៊ីន|កម្ពុជាក្រោម]] ​ចាប់​តាំង​ពី​សម័យ​អាណានិគម​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ; នៅឆ្នាំ១៩៤៩ នៅពេលដែលបារាំងបានប្រគល់[[កូសាំងស៊ីន]] ទៅជារដ្ឋថ្មីរបស់វៀតណាម វាបានព្យាយាមដោះស្រាយវិវាទទឹកដីដើម្បីគាំទ្រ <ref>{{Cite news|last=Hutt|first=David|date=20 October 2016|title=The Truth About Anti-Vietnam Sentiment in Cambodia|work=The Diplomat|url=https://thediplomat.com/2016/10/the-truth-about-anti-vietnam-sentiment-in-cambodia/}}</ref> វៀតណាម <ref>{{Cite journal|last=McHale|first=Shawn|date=2013|title=Ethnicity, violence, and khmer-vietnamese relations: The significance of the lower mekong delta, 1757–1954|journal=The Journal of Asian Studies|volume=72|issue=2|page=367|doi=10.1017/s0021911813000016}}</ref> នេះ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាជន[[ខ្មែរក្រោម|ខ្មែរ]] ​មួយ​ចំនួន​ធំ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​ការ​គ្រប់​គ្រង​របស់​ប្រទេស​វៀតណាម ជំនួស​ឲ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា។ កម្ពុជា​បាត់​បង់​៨៩.០០០​នាក់​&nbsp;គីឡូម៉ែត្រ ² នៃអ្វីដែលខ្លួនជឿថាជាទឹកដីរបស់ខ្លួន។ អ្នកប្រឆាំងជនជាតិ[[ជនជាតិចាម្ប៍|ចាមខ្មែរឥស្លាម]]ម្នាក់ លោក ហាស្សាន់ អេ កាសេម អតីតអ្នកបើកបរឧទ្ធម្ភាគចក្រយោធាដែលត្រូវបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងចាប់ដាក់គុកដោយខ្មែរក្រហម និងបានប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានរបស់វៀតណាម បានបរិហារវៀតណាមថាកំពុងព្យាយាមដាក់ខ្លួនជាអ្នកសង្គ្រោះប្រទេសកម្ពុជាពីការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរក្រហម។ គាត់បានសរសេរថា វៀតណាមបានបោកបញ្ឆោតលោកខាងលិចឱ្យគិតថាខ្លួនជា "អ្នករំដោះដ៏អស្ចារ្យ" កំឡុងពេលឈ្លានពានកម្ពុជា និងបណ្តេញខ្មែរក្រហម នៅពេលដែលការពិតវៀតណាមបានប្រើសង្រ្គាមដើម្បីផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ដូចជាការកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិហិរញ្ញវត្ថុរបស់កម្ពុជា និងជាតិ។ ប្លន់យកទ្រព្យសម្បត្តិ ដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែន ដើម្បីផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ព្យាយាមបំផ្លាញជាតិនិយមខ្មែរប្រឆាំងនឹងវៀតណាម ផលប្រយោជន៍ខ្មែរភាគច្រើនលើអំពើហឹង្សារបស់ខ្មែរក្រហម និងបង្កើតរដ្ឋាភិបាលអាយ៉ងកុម្មុយនិស្តផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាជាមួយមន្ត្រីវៀតណាម។ ក្លែងខ្លួនជាខ្មែរ។ <ref>{{Cite news|last=Kasem|first=Hassan A|date=9 October 2013|title=Vietnam's hidden hand in Cambodia's impasse|work=Asia Times|url=http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/SEA-02-091013.html|url-status=unfit|archive-url=https://web.archive.org/web/20131009142704/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/SEA-02-091013.html|archive-date=9 October 2013}}</ref> អត្ថបទ​របស់កាសេម ត្រូវ​បាន​ចុះ​ផ្សាយ​ឡើង​វិញ​នៅ​លើ​អង្គការ​សកម្មជន​ចាម «ការិយាល័យ​អន្តរជាតិ​នៃ​ប្រទេស​ចម្ប៉ា» គេហទំព័រ Cham Today។ <ref>{{Cite web |last=Kasem |first=Hassan A |title=Vietnam's hidden hand in Cambodia's impasse |url=http://www.chamtoday.com/index.php/91-news-world/139-vietnam-s-hidden-hand-in-cambodia-s-impasse |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150630152708/http://www.chamtoday.com/index.php/91-news-world/139-vietnam-s-hidden-hand-in-cambodia-s-impasse |archive-date=30 June 2015 |access-date=9 February 2017 |website=IOC-Champa |archivedate=30 មិថុនា 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150630152708/http://www.chamtoday.com/index.php/91-news-world/139-vietnam-s-hidden-hand-in-cambodia-s-impasse }}</ref> ថៃ និង​ចិន​ត្រូវ​បាន​ខ្មែរ​មើល​ឃើញ​អវិជ្ជមាន​តិច​ជាង​ជនជាតិ​វៀតណាម ដោយសារ​ចិន​ជា​អ្នក​វិនិយោគ​ធំ​ជាង​គេ​របស់​កម្ពុជា។ <ref>{{Cite web |title=Cambodia - Vietnam Relations |url=http://www.globalsecurity.org/military/world/cambodia/forrel-vn.htm |website=Global Security}}</ref> == ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច == ចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរបានចាប់ផ្តើមប្រសើរឡើង។ ទាំង​វៀតណាម និង​កម្ពុជា​គឺ​ជា​សមាជិក​នៃ​អង្គការ​តំបន់​ពហុភាគី​ដូច​ជា​អាស៊ាន និង[[កិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-គង្គា|​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​មេគង្គ-គង្គា]] ។ ប្រទេសទាំងពីរបានបើកនិងអភិវឌ្ឍពាណិជ្ជកម្មឆ្លងព្រំដែន ហើយបានព្យាយាមបន្ធូរបន្ថយបទប្បញ្ញត្តិទិដ្ឋាការដល់ទីបញ្ចប់នោះ។ <ref name="A"/> រដ្ឋាភិបាលទាំងពីរបានកំណត់គោលដៅផ្លូវការនៃការបង្កើនពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីចំនួន២៧% ដល់ ២.៣ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ២០១០ និងដល់ ៦.៥ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ២០១៥ ។ <ref name="A" /> <ref name="M">{{Cite web |date=21 January 2008 |title=Cambodia, Viet Nam target $2.3 billion in bilateral trade by 2010 |url=http://vietnamnews.vnagency.com.vn/showarticle.php?num=03BUS210108 |access-date=11 June 2008 |publisher=Vietnam News}}</ref> វៀតណាម​បាន​នាំ​ចេញ​ទំនិញ​តម្លៃ​១,២​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​មក​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០០៧។ ខណៈដែលកម្ពុជាគ្រាន់តែជាប្រទេសនាំចូលទំនិញវៀតណាមធំជាងគេទី១៦ប៉ុណ្ណោះ វៀតណាមគឺជាទីផ្សារនាំចេញធំទីបីរបស់កម្ពុជា។ <ref name="A" /> == បេសកកម្មការទូត == [[ឯកសារ:Đại_Sứ_Quán_Việt_Nam_-_Phnôm_Penh.png|ស្តាំ|រូបភាពតូច| ស្ថានទូតវៀតណាមប្រចាំនៅទីក្រុងភ្នំពេញ]] * កម្ពុជាមានស្ថានទូតនៅ[[ហាណូយ|ទីក្រុងហាណូយ]] និងស្ថានអគ្គកុងស៊ុលនៅ [[ទីក្រុងព្រៃនគរ|ទីក្រុងព្រៃនរគ]] ។ * វៀតណាមមានស្ថានទូតនៅ[[ភ្នំពេញ]] និងអគ្គកុងស៊ុលនៅ[[ក្រុងបាត់ដំបង|បាត់ដំបង]] និង[[ក្រុងព្រះសីហនុ(ខេត្តព្រះសីហនុ)|ខេត្តព្រះសីហនុ]] ។ == ឯកសារយោង == <references /> lcl7r57kmb1qlececulvp5xlvs5ysv6 0 48251 323551 289741 2025-07-09T23:02:24Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323551 wikitext text/x-wiki {{ប្រអប់ព័ត៌មាន ការតាំងទីលំនៅដ្ឋាន | name = សារ៉ាវ៉ាក់ | settlement_type = [[រដ្ឋនិងដែនដីសហព័ន្ធនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី|រដ្ឋ]] | image_skyline = | imagesize = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Sarawak.svg | flag_size = | flag_alt = Flag of Sarawak | image_shield = Coat of arms of Sarawak.svg | shield_size = | shield_alt = និមិត្តសញ្ញារបស់សារ៉ាវ៉ាក | nickname = {{lang|ms|Bumi Kenyalang}}<ref>{{cite web|title=Profil Negeri Sarawak (Sarawak State profile)|url=http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/maklumat-kenegaraan/9043-profil-negeri-sarawak.html|publisher=Jabatan Penerangan Malaysia (Malaysian Information Department)|access-date=12 January 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20150421063249/http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/maklumat-kenegaraan/9043-profil-negeri-sarawak.html|archive-date=21 April 2015|archivedate=21 មេសា 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150421063249/http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/maklumat-kenegaraan/9043-profil-negeri-sarawak.html|url-status=dead}}</ref><br />{{small|Land of the [[Rhinoceros hornbill|Hornbills]]}} | motto = {{lang|ms|Bersatu, Berusaha, Berbakti}}<br />{{small|United, Striving, Serving}} | anthem = ''[[Ibu Pertiwiku]]''<br />{{small|My Motherland}}<ref>{{cite web|title=Sarawak State Anthem|url=http://www.sarawak.gov.my/web/home/article_view/157/174/|publisher=Sarawak Government|access-date=12 January 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20150907185320/http://www.sarawak.gov.my/web/home/article_view/157/174/|archive-date=7 September 2015}}</ref>{{center|[[File:Lagu Rasmi Sarawak - Ibu Pertiwiku.ogg]]}} | image_map = Sarawak in Malaysia.svg | mapsize = | map_alt = | map_caption = {{centre|{{Legend inline|#C41E3A|outline=red}} Sarawak in {{Legend inline|#FFFDD0|outline=silver}} Malaysia}} | subdivision_type = ប្រទេស | subdivision_name = {{flag|ម៉ាឡេស៊ី}} | coordinates = {{coord|2|48|N|113|53|E|display=inline,title}} | established_title = [[ស៊ុលតង់នៃសារ៉ាវ៉ាក់]] | established_date = ១៥៩៩ | established_title2 = [[រាជនៃសារ៉ាវ៉ាក់]] | established_date2 = ២៤ កញ្ញា ១៨៤១ | established_title3 = [[ការកាន់កាប់របស់ជប៉ុននៃកោះបរនេអូរបស់អង់គ្លេស| ការកាន់កាប់របស់ជប៉ុន]] | established_date3 = ១៦ កញ្ញា ១៩៤១ | seat_type = Capital<br />{{nobold|(and largest city)}} | seat = [[គូឆីង]] | parts_type = [[ការបែងចែកប្រទេសម៉ាឡេស៊ី|ផ្នែក]] | parts_style = coll | parts = | p1 = [[Betong Division|Betong]] | government_type = [[Dominant-party system|Dominant-party]] [[Parliamentary system|parliamentary]] [[representative democracy]] | leader_title = [[Yang di-Pertua Negeri of Sarawak|Yang di-Pertua Negeri]] | leader_name = [[Abdul Taib Mahmud]] | total_type = Total | area_footnotes = <ref name="statistics">{{cite web|url=https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cone&menu_id=clJnWTlTbWFHdmUwbmtSTE1EQStFZz09|title=Sarawak @ a Glance|publisher=Department of Statistics, Malaysia|access-date=13 February 2020|archivedate=6 កញ្ញា 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200906081219/https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column%2Fcone&menu_id=clJnWTlTbWFHdmUwbmtSTE1EQStFZz09|url-status=dead}}</ref> | area_total_km2 = 124,450 | area_water_km2 = | elevation_max_ft = 7953 | elevation_max_point = [[Mount Murud]] | population_footnotes = <ref name="Dayak Daily">{{cite news | last=Sim | first=Ashley | url=https://dayakdaily.com/malaysia-census-2020-reveals-sarawaks-population-totals-2-453-mln-kuching-district-accounts-for-609000/ | title=Malaysia Census 2020 reveals Sarawak's population totals 2.453 MLN, Kuching District accounts for 609,000 | date=18 August 2022 | newspaper=Dayak Daily | access-date=18 September 2022}}</ref> | population_total = {{increase}} 2,453,000 ([[States and federal territories of Malaysia|3rd]]) | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = 22 | population_demonym = Sarawakian | population_note = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = {{hlist|[[Malay language|Malay]]|[[English language|English]]}} | demographics_type2 = Demographics | demographics2_title1 = [[Ethnic group]]s {{nobold|(2022)}}<ref name="Sarawak Data">{{cite news|url=http://data.sarawak.gov.my/home/data/dataset/ |title=Facts and Figures 2022 |access-date=27 August 2021 |archive-url=https://data.sarawak.gov.my/home/data/dataset/c642e02c-5832-4678-99c6-e438149503c0/ |archive-date=27 August 2021 }}</ref> | demographics2_info1 = {{Plainlist| * 61.2% [[Dayak people|Dayak]] * 18.1% [[Malaysian Malays|Malay]] * 17.2% [[Malaysian Chinese|Chinese]] * 3.0% [[Melanau]] * 0.5% Others }} | timezone1 = [[Malaysian Standard Time|MST]]<ref>{{cite web|title=Facts of Sarawak|url=http://sarawakfacts.sarawak.gov.my/modules/web/cls_list.php?clsid=34&catid=156&subcatid=&polid=129|publisher=The Sarawak Government|access-date=23 July 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150723154012/http://sarawakfacts.sarawak.gov.my/modules/web/cls_list.php?clsid=34&catid=156&subcatid=&polid=129|archive-date=23 July 2015}}</ref> | utc_offset1 = +8 | postal_code_type = [[List of postal codes in Malaysia|Postal code]] | postal_code = 93xxx<ref>{{cite web|title=Postal codes in Sarawak|url=https://postal-codes.cybo.com/malaysia/sarawak/?p=1|website=cybo.com|access-date=23 July 2015|archive-date=19 May 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190519202027/https://postal-codes.cybo.com/malaysia/sarawak/?p=1|url-status=dead|archivedate=19 ឧសភា 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190519202027/https://postal-codes.cybo.com/malaysia/sarawak/?p=1}}</ref> to 98xxx<ref>{{cite web|title=Postal codes in Miri|url=https://postal-codes.cybo.com/malaysia/miri/|website=cybo.com|access-date=23 July 2015|archive-date=4 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304093216/https://postal-codes.cybo.com/malaysia/miri/|url-status=dead|archivedate=4 មីនា 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304093216/https://postal-codes.cybo.com/malaysia/miri/}}</ref> | area_code_type = [[Telephone numbers in Malaysia|Calling code]] | area_code = 082 to 086<ref>{{cite web|title=Area codes in Sarawak|url=https://area-codes.cybo.com/malaysia/sarawak/?p=1|website=cybo.com|access-date=22 July 2015|archive-date=21 September 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180921230029/https://area-codes.cybo.com/malaysia/sarawak/?p=1|url-status=dead|archivedate=21 កញ្ញា 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180921230029/https://area-codes.cybo.com/malaysia/sarawak/?p=1}}</ref> | iso_code = K (MY-13, 50–53)<ref>{{cite news|url=http://www.theborneopost.com/2016/02/17/its-13-50-to-53-for-sarawak/|title=It's 13, 50 to 53 for Sarawak|author=Lian Cheng|newspaper=The Borneo Post|date=17 February 2016|access-date=19 May 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170519030700/http://www.theborneopost.com/2016/02/17/its-13-50-to-53-for-sarawak/|archive-date=19 May 2017|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.jpn.gov.my/en/kod-negeri/|title=State Code|publisher=Malaysian National Registration Department|access-date=19 May 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170519030502/http://www.jpn.gov.my/en/kod-negeri/|archive-date=19 May 2017|url-status=dead|archivedate=19 ឧសភា 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170519030502/http://www.jpn.gov.my/en/kod-negeri/}}</ref> | registration_plate = [[Malaysian vehicle license plates|QA to QT]]<ref>{{cite news |last1=Soon |first1=Teh Wei |title=Some Little Known Facts On Malaysian Vehicle Registration Plates |url=http://malaysiandigest.com/features/546797-some-little-known-facts-on-malaysian-vehicle-registration-plates.html |date=23 March 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150708091603/http://malaysiandigest.com/features/546797-some-little-known-facts-on-malaysian-vehicle-registration-plates.html |archive-date=8 July 2015 |publisher=Malaysian Digest |access-date=19 July 2022}}</ref> | blank_name_sec1 = [[Gross domestic product|GDP]] {{nobold|(2021)}} | blank_info_sec1 = {{increase}} [[Malaysian ringgit|RM]] 131.2 billion (US$ 30.176 billion)<ref name="Dayak Daily"/> ([[List of Malaysian states by GDP|3rd]]) | blank1_name_sec1 = GDP per capita {{nobold|(2021)}} | blank1_info_sec1 = {{increase}} [[Malaysian ringgit|RM]] 65,971 (US$ 15,173)<ref name="Dayak Daily"/> ([[List of Malaysian states by GDP#Gross Domestic Product per capita by state|3rd]]) | blank_name_sec2 = [[Left- and right-hand traffic|Driving side]] | blank_info_sec2 = Left | blank1_name_sec2 = [[Mains electricity by country|Electricity voltage]] | blank1_info_sec2 = 230 V, 50 Hz | website = {{Official website}} | image_map1 = {{hidden begin|title=OpenStreetMap|ta1=center}}{{Infobox mapframe|frame-width=250|zoom=8}}{{hidden end}} }} '''សារ៉ាវ៉ាក់''' គឺជា[[រដ្ឋ និងដែនដីសហព័ន្ធនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី|រដ្ឋ]]នៃ[[ម៉ាឡេស៊ី|ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី]] ។ រដ្ឋធំជាងគេក្នុងចំណោមរដ្ឋទាំង១៣ ដែលមានផ្ទៃដីស្ទើរតែស្មើទៅនឹង[[ទៀបកោះម៉ាឡេ|ឧបទ្វីបម៉ាឡេស៊ី]] រដ្ឋសារ៉ាវ៉ាក់ ស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃ[[កោះបរនេអូ]] និងមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង[[រដ្ឋសាបា]]របស់ម៉ាឡេស៊ីនៅភាគឦសាន[[កាលីម៉ាន់តាន់]] (ផ្នែកឥណ្ឌូនេស៊ីនៃកោះបរនេអូ) នៅភាគខាងត្បូង និង[[ប្រ៊ុយណេ]]នៅភាគខាងជើង។ [[រាជធានីគូឆីង]] គឺជាទីក្រុងធំជាងគេនៅសារ៉ាវ៉ាន់ ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចរបស់រដ្ឋ និងជាអាសនៈរបស់រដ្ឋាភិបាលរដ្ឋសារ៉ាវ៉ាក់ ។ ទីក្រុង និងទីប្រជុំជនផ្សេងទៀតនៅក្នុងរដ្ឋសារ៉ាវ៉ាក់ រួមមាន មីរី, ស៊ីប៊ូ , និង ប៊ីនទូលូ ។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២១ ចំនួនប្រជាជននៅរដ្ឋសារ៉ាវ៉ាក់ ត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថាមានប្រហែល ២.៤៥ លាននាក់។ រដ្ឋសារ៉ាវ៉ាក់ មានអាកាសធាតុអេក្វាទ័រ ជាមួយនឹង ព្រៃត្រូពិច និងប្រភេទសត្វ និងរុក្ខជាតិសម្បូរបែប។ វាមានប្រព័ន្ធ រូងភ្នំ សំខាន់ៗជាច្រើននៅ ឧទ្យានជាតិគូនូងម៉ូឡូ ។ ទន្លេរ៉ាចាំង គឺជាទន្លេដែលវែងជាងគេនៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ទំនប់​បាគូន ជា​ទំនប់​ធំ​បំផុត​មួយ​នៅ[[អាស៊ីអាគ្នេយ៍]]ស្ថិត​នៅ​លើ​ដៃ​ទន្លេ​មួយ​របស់​ខ្លួនគឺទន្លេបាលូយ ។ ភ្នំម៉ូរូដ គឺជាចំណុចខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងរដ្ឋ។ រដ្ឋសារ៉ាវ៉ាក់ គឺជារដ្ឋតែមួយគត់របស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីដែលមានប្រជាជនគ្រិស្តសាសនា ភាគច្រើន។ <ref>{{Cite web |title=Malaysia Christians pray for peace, equality, freedom - UCA News |url=https://www.ucanews.com/amp/malaysia-christians-pray-for-peace-equality-freedom/98155}}</ref> == ឯកសារយោង == 3twiqurywf8gzf00nnkannzw1bgp78j 0 48987 323552 317208 2025-07-09T23:55:42Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323552 wikitext text/x-wiki '''អាកាសយានដ្ឋានសុវណ្ណភូមិ''' ( {{Lang-th|ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ}} {{IPA-th|tʰâː.ʔāː.kàːt̚.sā.jāːn.sùʔ.wān.nā.pʰūːm|pron|Th-Suwannaphum.ogg}}<ref>{{Cite web |date=20 January 2010 |title=Suvarnabhumi Airport pronunciation: How to pronounce Suvarnabhumi Airport in Thai |url=http://www.forvo.com/word/suvarnabhumi_airport/#th |access-date=4 March 2017 |website=Forvo.com}}</ref> មកពី [[សំស្ក្រឹត|ភាសាសំស្ក្រឹត]] {{Lang|sa|सुवर्णभूमि}} ប្រែថា ' ដីមាស ' ) ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ក្រៅផ្លូវការថា '''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិបាងកក''', <ref>{{Cite web |date=2015 |title=Bangkok Airport |url=http://www.bbc.co.uk/programmes/b050gnrd |access-date=21 December 2017 |publisher=BBC Three |quote=Series in which young Brits pass through Bangkok Airport to embark on adventures of a lifetime.}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Suvarnabhumi Airport (BKK) – Official Airports of Thailand (Bangkok Airport) |url=http://www.suvarnabhumiairport.com |access-date=21 December 2017}}</ref> គឺជា[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ]] ដ៏សំខាន់បម្រើ [[បាងកក|ទីក្រុងបាងកក]] [[ថៃ|ប្រទេសថៃ]] ។ <ref>{{Cite news|title=Don Mueang to be city budget air hub|work=[[Bangkok Post]]|url=http://www.bangkokpost.com/news/local/299677/don-mueang-to-be-city-budget-air-hub|access-date=2 July 2013}}</ref> <ref>{{Cite web |title=AirAsia to shift to Don Mueang |url=http://www.nationmultimedia.com/business/AirAsia-to-shift-to-Don-Mueang-by-Oct-30184904-showAds1.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131029183951/http://www.nationmultimedia.com/business/AirAsia-to-shift-to-Don-Mueang-by-Oct-30184904-showAds1.html |archive-date=29 October 2013 |access-date=2 July 2013 |archivedate=29 តុលា 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131029183951/http://www.nationmultimedia.com/business/AirAsia-to-shift-to-Don-Mueang-by-Oct-30184904-showAds1.html }}</ref> ភាគច្រើនមានទីតាំងនៅ [[រ៉ាឆា ថាវ៉ា|រាជាទេវៈ]],[[ស្រុក Bang Phli|បាងព្លី]], [[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ|សមុទ្រប្រាការ]] វាគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៣ ២៤០ ហិកតា (៣២.៤ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ,៨ ០០០ អា) ដែលធ្វើឱ្យវាក្លាយជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដ៏ធំបំផុតមួយនៅ[[អាស៊ីអាគ្នេយ៍]] និងជាមជ្ឈមណ្ឌលក្នុងតំបន់សម្រាប់អាកាសចរណ៍។ អាកាសយានដ្ឋាននេះក៏ជាមជ្ឈមណ្ឌលដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវអាកាសដ៏សំខាន់ (មមាញឹកបំផុតទី២០ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩) ដែលមានតំបន់គ្មានអាកាសយានដ្ឋានដែលបានកំណត់ ក៏ដូចជាផ្លូវតភ្ជាប់ទៅកាន់[[ច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ចខាងកើត|ច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ចភាគខាងកើត]] (EEC) នៅលើផ្លូវលេខ៧ ។{{ប្រអប់ព័ត៌មាន អាកាសយានដ្ឋាន | nativename-a = {{lang|th|ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ}} | name = អាកាសយានដ្ឋានសុវណ្ណភូមិ | image = Suvarnabhumi Airport Logo.svg | image-width = 270 | image2 = Bkk airport.jpg | image2-width = 300 | IATA = BKK | ICAO = VTBS | WMO = 48429 | location = [[រាជាទេវៈ]], [[បាងព្លី]], [[ខេត្តសមុទ្រប្រាការ]] និង [[ឡាត់ ក្របង]], [[បាងកក]] | opened = {{start date and age|2006|09|28|df=yes|p=n|br=n}} | hub = {{ubl| | {{nowrap|[[Bangkok Airways]]}} | {{nowrap|[[K-Mile Air]]}} | {{nowrap|[[Thai Airways International]]}} | {{nowrap|[[Thai Smile]]}} }} | focus_city = {{ubl| | {{nowrap|[[China Southern Airlines]]}} | {{nowrap||[[EVA Air]]}} | {{nowrap|[[Thai AirAsia]]}} | {{nowrap|[[Thai AirAsia X]]}} | {{nowrap|[[Thai VietJet Air]]}} }} | pushpin_label = '''BKK''' | metric-rwy = y | type = សាធារណៈ | owner-oper = [[អាកាសយានដ្ឋានប្រទេសថៃ | អាកាសយានដ្ឋានប្រទេសថៃ PCL]] (AOT) | city-served = [[តំបន់ទីក្រុងបាងកក]] | elevation-f = 5 | website = {{url|https://suvarnabhumi.airportthai.co.th}} | coordinates = {{coord|13|41|33|N|100|45|00|E|region:TH-11|display=it}} | image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|type=shape|stroke-width=2|stroke-color=#000000|zoom=11|frame-latitude=13.6925|frame-longitude=100.75}} | image_map_caption = | pushpin_map = Thailand Bangkok#Thailand#Southeast Asia | pushpin_map_caption = Location In [[Samut Prakan]]##Location in Thailand##Location in Southeast Asia | r1-number = 01R/19L | r1-length-m = 4,000 | r1-surface = [[Asphalt concrete]] | stat-year = ២០២២ | stat1-header = អ្នកដំណើរសរុប | stat1-data = ២៨ ៧៥៤ ៣៥០ {{increase}}៤០៧.៦១% | footnotes = Sources:AOT 2019<ref>{{cite web | url = http://aot.listedcompany.com/misc/statistic/2017/20170123-aot-traffic-calendar-2016-12m.pdf | title = Air transport statistic 2016 summary | publisher = Airports of Thailand PLC | date = 23 January 2017}}</ref> }} <ref>{{Cite web |url=https://www.eeco.or.th/en/news/351 |title=An Update on the Progress of the High-Speed Railway connecting Three Airports |access-date=2023-04-29 |archivedate=2025-01-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250103001758/https://www.eeco.or.th/en/news/351 |url-status=dead }}</ref> == ឯកសារយោង == [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:Articles containing Thai-language text]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អាកាសយានដ្ឋាន]] hmfsmi4xczc36hbdxr0h1931pfhm07d 0 49393 323558 314568 2025-07-10T01:45:07Z Cicihwahyuni6 39496 323558 wikitext text/x-wiki '''ក្រុមហ៊ុនសាំស៊ុងគ្រុប ឬ សាមសុ៊ងគ្រុប''' ([[ភាសាអង់គ្លេស]]: Samsung Group; [[ភាសាកូរ៉េ]]: 삼성) គឺជាក្រុមហ៊ុនផលិតកម្មពហុជាតិរបស់កូរ៉េខាងត្បូង ដែលមានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅ[[សេអ៊ូល|ទីក្រុងសេអ៊ូល]] [[កូរ៉េខាងត្បូង|ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង]]។ ភាគច្រើននៃពួកគេរួបរួមគ្នាក្រោមម៉ាកសាំស៊ុង និងជាក្រុមហ៊ុនឆែប៊ុល (Chaebol) ដ៏ធំបំផុតរបស់កូរ៉េខាងត្បូង (ក្រុមហ៊ុនអាជីវកម្ម)។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២០ ក្រុមហ៊ុននេះមានតម្លៃយីហោពិភពលោកខ្ពស់បំផុតទីប្រាំបី។ ក្រុមហ៊ុននេះត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៣៨ ដោយ [[លី ប្យុ៉ងឆុល]]។ ក្រុមហ៊ុននេះមានអាជីវកម្មជាច្រើន រួមទាំងអេឡិចត្រូនិក ការសាងសង់នាវា សំណង់ និងច្រើនទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយវាត្រូវបានគេស្គាល់ថាល្អបំផុតសម្រាប់វត្តមានរបស់វានៅក្នុងឧស្សាហកម្មអេឡិចត្រូនិក។ សាំំស៊ុងអេឡិចត្រូនិច (Samsung Electronics) ដែលជាក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់ក្រុមហ៊ុនសាំស៊ុងគ្រុប គឺជាក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាដ៏ធំបំផុតមួយរបស់ពិភពលោក និងជាអ្នកលេងដ៏សំខាន់នៅក្នុងទីផ្សារស្មាតហ្វូនពិភពលោក។ ពួកគេផលិតគ្រឿងអេឡិចត្រូនិចជាច្រើនប្រភេទ រួមមាន ស្មាតហ្វូន ថេប្លេត ទូរទស្សន៍ គ្រឿងប្រើប្រាស់ក្នុងផ្ទះ និងគ្រឿងកុំព្យូទ័រ។ [[ឯកសារ:Samsung wordmark.svg|រូបភាពតូច|និមិត្តសញ្ញារបស់សាំស៊ុង]] [[ឯកសារ:Samsung headquarters.jpg|រូបភាពតូច|ទីស្នាក់ការក្រុមហ៊ុនសាំស៊ុងនៅទីក្រុងសេអ៊ូល]] ស្មាតហ្វូនសាំស៊ុង ដូចជាស៊េរីកាឡាក់ស៊ី (Galaxy) ត្រូវបានគេស្គាល់ថាសម្រាប់មុខងារច្នៃប្រឌិត អេក្រង់ដែលមានគុណភាពខ្ពស់ និងដំណើរការខ្លាំង។ ពួកគេដំណើរការលើប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការអេដ្រយ (Android) និងមានប្រជាប្រិយភាពទូទាំងពិភពលោក។ ស៊េរីកាឡាក់ស៊ីណត (Galaxy Note) របស់សាំស៊ុង ត្រូវបានចាត់ទុកថាល្អសម្រាប់អេក្រង់ធំ និងមុខងារស្ទីលឡូសរបស់វា។ ក្រៅពីទូរស័ព្ទ សាំស៊ុងក៏ផលិតគ្រឿងអេឡិចត្រូនិកប្រើប្រាស់ជាច្រើនប្រភេទ​ទៀត រួម​មាន ទូរទស្សន៍ ទូទឹកកក ម៉ាស៊ីនបោកគក់ ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ និង​របស់​ច្រើន​ទៀត។ ពួកគេក៏ផលិតឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក បន្ទះឈីបអង្គចងចាំ បន្ទះបង្ហាញ និងសមាសធាតុផ្សេងទៀតដែលត្រូវបានគេប្រើយ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកផ្សេងៗ។ សាំស៊ុងមានវត្តមានខ្លាំងនៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក ហើយប្រកួតប្រជែងជាមួយក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗផ្សេងទៀតដូចជា អ៊ែផល (Apple), ហ៊ោវៃ (Huawei) និង ស៊ីប៉ៅមី (Xiaomi)។ ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគយ៉ាងច្រើនក្នុងការស្រាវជ្រាវ និងការអភិវឌ្ឍន៍ ដើម្បីរក្សាបាននូវភាពជឿនលឿនខាងបច្ចេកវិទ្យា និងរក្សាបាននូវការប្រកួតប្រជែងរបស់ខ្លួន។ == ឯកសារយោង == e54xtzuu3xwp0iqjh2868wqs38w681r 0 49709 323560 322959 2025-07-10T02:55:40Z 58.97.225.224 323560 wikitext text/x-wiki == សង្កាត់ ដង្កោ មានភូមិដូចជា៖ == ---- {| class="wikitable" |ភូមិ ខ្វា |ភូមិ តាឡី |ភូមិ ថ្មី |ភូមិ បាគូ |- |ភូមិ ម័ល |ភូមិ សំបួរ |ភូមិ បូរីកម្មករ |} ==សាលារៀន== ===បឋមសិក្សា=== *[[សាលាបឋមសិក្សាដង្កោ]] ===វិទ្យាល័យ=== *[[អនុវិទ្យាល័យទួលអម្ពិល]] ==សូមមើល== *[[ខណ្ឌដង្កោ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សង្កាត់នៃខណ្ឌដង្កោ]] 8ckczboc9bd7k8f18e6txgem2rqomvk 0 50839 323557 310385 2025-07-10T00:47:53Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323557 wikitext text/x-wiki {{Infobox Olympic event |event=កីឡាហែលទឹក |games=2024 Summer |caption=Pictograms for swimming (top) and marathon swimming (bottom) |venue=[[Paris La Défense Arena]] (អាង)<br>[[ស្ពានអាឡិចសាន់ឌឺទី 3]] (ម៉ារ៉ាតុង)|dates=27 July – 4 August 2024 (pool)<br>8–9 August 2024 (marathon)|competitors=|num_events=37 (បុ្រស 18, ស្រី 18, ចម្រុះ 1)|nations=|prev=[[Swimming at the 2020 Summer Olympics|2020]]|next=[[Swimming at the 2028 Summer Olympics|2028]]}}  ការប្រកួត ហែលទឹក នៅ កីឡាអូឡាំពិករដូវក្តៅឆ្នាំ 2024 នៅទី [[ប៉ារីស|ក្រុងប៉ារីស]] គ្រោងនឹងដំណើរការចាប់ពីថ្ងៃទី 27 ខែកក្កដា ដល់ថ្ងៃទី 9 ខែសីហា ឆ្នាំ 2024។ ព្រឹត្តិការណ៍អាងហែលទឹក (27 កក្កដា ដល់ 4 សីហា) បានធ្វើឡើងនៅ Paris La Défense Arena ជាមួយនឹងការហែលទឹកម៉ារ៉ាតុងរយៈពេលពីរថ្ងៃ (8 ដល់ 9 សីហា) ធ្វើឡើងនៅ Pont Alexandre III តាមរយៈ ទន្លេសៀន ។ <ref>{{Cite web |title=Paris 2024 – Swimming |url=https://www.paris2024.org/en/sport/swimming/ |access-date=18 September 2022 |publisher=[[Paris 2024]] |archivedate=23 កក្កដា 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210723055036/https://www.paris2024.org/en/sport/swimming/ |url-status=dead }}</ref> <ref>{{Cite web |title=Paris 2024 – Marathon Swimming |url=https://www.paris2024.org/en/sport/marathon-swimming/ |access-date=18 September 2022 |publisher=[[Paris 2024]] |archivedate=25 មីនា 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230325123953/https://www.paris2024.org/en/sport/marathon-swimming/ |url-status=dead }}</ref> == ព្រឹត្តិការណ៍ == ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងទម្រង់កម្មវិធីឆ្នាំ 2020 ការហែលទឹកមានព្រឹត្តិការណ៍សរុបចំនួន 37 (18 ព្រឹត្តិការណ៍សម្រាប់បុរស និងស្ត្រី និង 1 ព្រឹត្តិការណ៍ចម្រុះ) រួមទាំង ម៉ារ៉ាតុងទឹកបើកចំហ [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:កីឡាហែលទឹកនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិករដូវក្តៅ]] bxmagg0d8eadaka8qeh5l0e0gjkyeom 0 51665 323574 314372 2025-07-10T04:27:01Z InternetArchiveBot 32568 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 323574 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography|name=សឺន ហឿងមីន|image=Team Korea Russia WorldCup 02 (cropped).png|caption=សឺន ក្នុងឆ្នាំ 2018|full_name=Son Heung-min<ref name="NameBirth">{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce44/pdf/SquadLists-English.pdf |title=FIFA World Cup Qatar 2022™ – Squad List: Korea Republic (KOR)|publisher=FIFA |page=17 |date=29 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221130184801/https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce44/pdf/SquadLists-English.pdf |archive-date=30 November 2022}}</ref>|birth_date={{birth date and age|1992|7|8|df=y}}<ref name="NameBirth"/>|birth_place=[[Chuncheon]] កូរ៉េខាងត្បូង|height=1.83m<ref name="PremProfile">{{cite web |url=https://www.premierleague.com/players/4999/Son-Heung-Min/overview |title=Son Heung-Min: Overview |publisher=Premier League |access-date=10 May 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200418133016/https://www.premierleague.com/players/4999/Son-Heung-Min/overview |archive-date=18 April 2020 |url-status=dead |archivedate=18 មេសា 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200418133016/https://www.premierleague.com/players/4999/Son-Heung-Min/overview }}</ref>|position=[[ឆ្ពោះទៅមុខ (សមាគមបាល់ទាត់)|ឆ្ពោះទៅមុខ]]<ref name="Position"/>|currentclub=[[ក្លឹបបាល់ទាត់ថធ្ធិនហេមហតស្ពឺ|ត់ថធ្ធិនហេមហតស្ពឺ]]|clubnumber=៧|youthyears1=២០០៦-២០០៧<ref>{{cite news |url=https://news.joins.com/article/16774488 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210711135309/https://news.joins.com/article/16774488 |script-title=ko:[손흥민 성장스토리] 육민관중 NO.9, 대한민국 NO.9 되다 |publisher=[[JoongAng Ilbo]] |date=24 December 2014 |language=ko |access-date=31 December 2020 |archive-date=11 July 2021}}</ref>|youthclubs1=Yukminkwan អនុវិទ្យាល័យ|youthyears2=២០០៧<ref name="Youth">{{cite news |url=https://www.kado.net/news/articleView.html?idxno=1049243 |script-title=ko:[창간28주년 기획특집] 28세 손흥민의 성공스토리 – ④ 손흥민, 원주 육민관중으로 전학가다 |publisher=Kangwon Domin Ilbo |date=26 November 2020 |language=ko |access-date=31 December 2020 |archive-date=12 July 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210712032028/https://www.kado.net/news/articleView.html?idxno=1049243 |url-status=live }}</ref>|youthclubs2=អនុវិទ្យាល័យ Dongbuk|youthyears3=២០០៨<ref name="Youth"/>|youthclubs3=[[FC Seoul]]{{refn|group=note|Played for {{ill|Dongbuk High School|ko|동북고등학교 축구부|display=1}}, which was an [[FC Seoul Reserves and Academy|academy]] of FC Seoul.}}|youthyears4=២០០៨-២០១០|youthclubs4=[[ហាំប៊ឺហ្គឺ SV]]|years1=២០១០|clubs1=[[ហាំប៊ឺហ្គឺ SV II]]|caps1=៦|goals1=១|years2=២០១០-២០១៣|clubs2=[[ហាំប៊ឺហ្គឺ SV]]|caps2=៧៣|goals2=២០|years3=២០១៣-២០១៥|clubs3=[[Bayer 04 Leverkusen|Bayer Leverkusen]]|caps3=៦២|goals3=២១|years4=២០១៥–|clubs4=[[ក្លឹបបាល់ទាត់ថធ្ធិនហេមហតស្ពឺ|ត់ថធ្ធិនហេមហតស្ពឺ]]|caps4=៣១៣|goals4=១២៣|nationalyears1=២០០៨-២០០៩|nationalteam1=[[ក្រុមបាល់ទាត់ជម្រើសជាតិកូរ៉េខាងត្បូងអាយុក្រោម១៧ឆ្នាំ|កូរ៉េខាងត្បូង U17]]|nationalcaps1=១៨|nationalgoals1=៧|nationalyears2=២០១៦-២០១៨|nationalteam2=[[ក្រុមបាល់ទាត់ជម្រើសជាតិកូរ៉េខាងត្បូងអាយុក្រោម២៣ឆ្នាំ|កូរ៉េខាងត្បូង U23]]|nationalcaps2=១០{{efn-lg|Appearances as an [[List of overage players in Olympic football|overage player]] (four appearances and two goals in [[Football at the Summer Olympics|Summer Olympics]], six appearances and one goal in [[Football at the Asian Games|Asian Games]])}}|nationalgoals2=៣|nationalyears3=២០១០–|nationalteam3=[[ក្រុមបាល់ទាត់ជម្រើសជាតិកូរ៉េខាងត្បូង|កូរ៉េខាងត្បូង]]|nationalcaps3=១៣១<!-- https://www.kfa.or.kr/archive/player_record.php?search_val=%EC%86%90%ED%9D%A5%EB%AF%BC "Non-Fifa matches are not counted." -->|nationalgoals3=៥១|medaltemplates={{MedalSport|Men's [[Association football|football]]}} {{MedalCountry|{{fb|KOR}}}} {{MedalCompetition|[[Asian Games]]}} {{MedalGold|[[Football at the 2018 Asian Games – Men's tournament|2018 Jakarta-Palembang]]|}} {{MedalCompetition|[[AFC Asian Cup]]}} {{Medal|RU|[[2015 AFC Asian Cup|2015 Australia]]|}} {{Medal|3rd|[[2011 AFC Asian Cup|2011 Qatar]]|}} {{MedalCompetition|[[AFC U-16 Championship]]}} {{Medal|RU|[[2008 AFC U-16 Championship|2008 Uzbekistan]]|}}|club-update=23:02, 1 ធ្នូ 2024 (UTC)|nationalteam-update=១៤:៣២, ១៩ វិច្ឆិកា ២០២៤ (UTC)}}'''សឺន ហឿងមីន''' ([[ភាសាកូរ៉េ]]: 손흥민; កើតថ្ងៃទី ៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩២) គឺជា [[បាល់ទាត់|កីឡាករបាល់ទាត់]] អាជីពរបស់កូរ៉េខាងត្បូង ដែលដើរតួជា ខ្សែប្រយុទ្ធ និង ជាប្រធានក្រុម ទាំងក្លឹប English Premier League [[ក្លឹបបាល់ទាត់ថធ្ធិនហេមហតស្ពឺ]] និង ក្រុមជម្រើសជាតិកូរ៉េខាងត្បូង។<ref name="Position">{{Cite web |title=Premier League – 2018/2019 – Tottenham Formations Summary |url=https://www.whoscored.com/Teams/30/Archive/England-Tottenham?stageId=16368# |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200607131458/https://www.whoscored.com/Teams/30/Archive/England-Tottenham?stageId=16368 |archive-date=7 June 2020 |access-date=2 June 2020 |website=Whoscored.com}}</ref> ចាត់​ទុក​ថា​ជា​កីឡាករ​ល្អ​បំផុត​មួយ​ក្នុង​លោក<ref>{{Cite web |title=Top 50 players at World Cup 2022, No. 14: Son Heung-min |url=https://www.foxsports.com/stories/soccer/top-50-players-at-world-cup-2022-no-14-son-heung-min |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230501060433/https://www.foxsports.com/stories/soccer/top-50-players-at-world-cup-2022-no-14-son-heung-min |archive-date=1 May 2023 |access-date=2023-05-01 |website=FOX Sports |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|date=27 January 2023|title=The 100 best male footballers in the world 2022|language=en|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/football/ng-interactive/2023/jan/24/the-100-best-male-footballers-in-the-world-2022|url-status=live|access-date=2023-05-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20230322115802/https://www.theguardian.com/football/ng-interactive/2023/jan/24/the-100-best-male-footballers-in-the-world-2022|archive-date=22 March 2023}}</ref> គាត់​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​សម្រាប់​ល្បឿន ការ​បញ្ចប់ ការ​ប្រើ​ជើង​ពីរ និង​សមត្ថភាព​ភ្ជាប់​ការ​លេង។ កើតនៅ ទីក្រុង Chuncheon ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង សឺន បានផ្លាស់ទៅប្រទេសអាឡឺម៉ង់ដើម្បីចូលរួមជាមួយ ក្រុម ហាំប៊ឺហ្គឺ SV នៅអាយុ ១៦ ឆ្នាំ ដោយបានបង្ហាញខ្លួនជាលើកដំបូងនៅ Bundesliga ក្នុងឆ្នាំ ២០១០។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣គាត់បានផ្លាស់ទៅ ក្លឹប Bayer Leverkusen ក្នុងតម្លៃបំបែកកំណត់ត្រាក្លឹប ១០ លានអឺរ៉ូ មុនពេលចុះហត្ថលេខាជាមួយ ត់ថធ្ធិនហេម ក្នុងតម្លៃ ២២ លានផោន ពីរឆ្នាំក្រោយមកក្លាយជាកីឡាករអាស៊ីថ្លៃបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។<ref name="AsianTransferRecord">{{Cite news|last=Long|first=Sam|date=31 August 2015|title=Tottenham's Son Heung-min vows to justify £22m price tag after becoming the most expensive Asian player in history|work=London Evening Standard|url=https://www.standard.co.uk/sport/football/tottenhams-son-heung-min-vows-to-justify-22m-price-tag-after-becoming-most-expensive-asian-player-in-a2924261.html|url-status=live|access-date=3 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20190422024724/https://www.standard.co.uk/sport/football/tottenhams-son-heung-min-vows-to-justify-22m-price-tag-after-becoming-most-expensive-asian-player-in-a2924261.html|archive-date=22 April 2019}}</ref> ពេលនៅ ត់ថធ្ធិនហេម សឺន បានក្លាយជាអ្នកស៊ុតបញ្ចូលទីបានច្រើនជាងគេនៅអាស៊ីក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ English Premier League និង Champions League<ref>{{Cite web |date=18 April 2019 |title=Son Heung-Min Breaks Record as top Asian scorer in Champions League history |url=https://www.weareresonate.com/2019/04/son-heung-min-breaks-record-as-top-asian-scorer-in-champions-league-history/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200607163636/https://www.weareresonate.com/2019/04/son-heung-min-breaks-record-as-top-asian-scorer-in-champions-league-history/ |archive-date=7 June 2020 |access-date=9 February 2020 |publisher=Resonate}}</ref> ហើយលើសពីកំណត់ត្រារបស់ Cha Bum-kun សម្រាប់ការរកគ្រាប់បាល់បានច្រើនបំផុតដោយកីឡាករកូរ៉េនៅក្នុងការប្រកួតអឺរ៉ុប។<ref>{{Cite news|date=7 November 2019|title=Son Heung Min Breaks European Goal Record for Korea|publisher=KoogleTV|url=http://koogle.tv/media/news/son-heung-min-breaks-european-goal-record-for-korea/|url-status=live|access-date=15 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191108002751/http://koogle.tv/media/news/son-heung-min-breaks-european-goal-record-for-korea/|archive-date=8 November 2019}}</ref><ref>{{Cite news|date=7 November 2019|title=Son Heung-min Sets European Soccer Korean Scoring Record|work=[[KBS World]] Radio|url=http://world.kbs.co.kr/service/news_view.htm?lang=e&Seq_Code=149185|url-status=live|access-date=15 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191116034904/http://world.kbs.co.kr/service/news_view.htm?lang=e&Seq_Code=149185|archive-date=16 November 2019}}</ref><ref name="top scorer">{{Cite news|last=Rice|first=Simon|date=5 November 2017|title=Son Heung-min sets new Premier League record with winning goal for Tottenham|work=Metro|url=http://metro.co.uk/2017/11/05/son-heung-min-sets-new-premier-league-record-with-winning-goal-for-tottenham-7055067/|url-status=live|access-date=7 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171107165452/http://metro.co.uk/2017/11/05/son-heung-min-sets-new-premier-league-record-with-winning-goal-for-tottenham-7055067/|archive-date=7 November 2017}}</ref> ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ គាត់បានក្លាយជាកីឡាករអាស៊ីទីពីរក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលបានឈានដល់ និងចាប់ផ្តើមការប្រកួតវគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្រ UEFA Champions League បន្ទាប់ពីមិត្តរួមជាតិ Park Ji-sung។<ref>{{Cite web |date=19 December 2019 |title=Takumi Minamino at Liverpool: Asia's top European stars |url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0253-0e904ea2629d-a8657de76e1c-1000--takumi-minamino-at-liverpool-asia-s-top-european-stars/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200601090235/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0253-0e904ea2629d-a8657de76e1c-1000--takumi-minamino-at-liverpool-asia-s-top-european-stars/ |archive-date=1 June 2020 |access-date=10 March 2020 |website=UEFA.com}}</ref> ក្នុងរដូវកាល 2021-22 រួមជាមួយ កីឡាករ Mohamed Salah គាត់បានឈ្នះពានរង្វាន់ ស្បែកជើងមាស English Premier League ជាមួយនឹង ២៣ គ្រាប់ ក្លាយជាកីឡាករអាស៊ីដំបូងគេដែលឈ្នះវា។<ref>{{Cite web |date=22 May 2022 |title=Golden Boot: Mohamed Salah and Son Heung-min finish as Premier League's top scorers |url=https://www.bbc.com/sport/football/61470030 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220618061122/https://www.bbc.com/sport/football/61470030 |archive-date=18 June 2022 |access-date=22 May 2022 |website=BBC Sport}}</ref> នៅខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣ គាត់បានក្លាយជាកីឡាករអាស៊ីដំបូងគេដែលស៊ុតបញ្ចូលទីបាន ១០០ គ្រាប់នៅ English Premier League។ គាត់ក៏ជា អ្នកស៊ុតបញ្ចូលទីច្រើនជាងគេទីប្រាំ របស់ក្លឹប និងជាអ្នកនាំមុខគេគ្រប់ពេលក្នុងការបញ្ជូនបាល់ឱ្យមិត្តរួមក្រុម។ សឺន គឺ​ជា​កីឡាករ​ទី​បី​របស់ ត់ថធ្ធិនហេម ដែល​បាន​បង្ហាញ​ខ្លួន​ចំនួន ៣០០ នៅ English Premier League សម្រាប់​ក្លឹប បន្ទាប់​ពី Hugo Lloris និង Harry Kane។<ref>{{Cite news|date=6 May 2024|title=Sonny becomes third player to reach 300 Premier League appearances for the Club|publisher=Tottenham Hotspur F.C.|url=https://www.tottenhamhotspur.com/news/2024/may/heung-min-son-becomes-third-player-to-reach-300-premier-league-appearances-for-the-club/|access-date=8 May 2024}}</ref> == ឯកសារយោង == [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:បុគ្គលនៅរស់]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:Articles containing Korean-language text]] <references /> <references group="note" /> luge3mkceu80z2euh60qz5sft9r8zrk 0 52497 323511 2025-07-09T15:54:45Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 សុត្តន្ត សិរីហ្វុង បានប្ដូរទីតាំង ទំព័រ [[ប្រាសាទទេពប្រណម]] ទៅ [[ប្រាសាទទេពប្រណម្យ]] តាមរយៈការបញ្ជូនបន្ត 323511 wikitext text/x-wiki #បញ្ជូនបន្ត [[ប្រាសាទទេពប្រណម្យ]] ei1u2axsotp3ntbpzs7regojqkrw5ky 0 52498 323545 2025-07-09T17:47:10Z Kakmes!? 46783 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1299372952|Hatsune Miku]]" 323545 wikitext text/x-wiki Miku ប្រើ Vocaloid 2, Vocaloid 3, និង Vocaloid 4 របស់ សាជីវកម្ម Yamaha Corporation នូវបច្ចេកវិទ្យាសំយោគការច្រៀង រួមជាមួយ Piapro Studio របស់ Crypton Future Media ដែលជាកម្មវិធីនិពន្ធសំយោគច្រៀងតែម្នាក់ឯង។ នាងគឺជា Vocaloid ទីពីរដែលត្រូវបានលក់ដោយប្រើ ម៉ាស៊ីន Vocaloid 2 និង Vocaloid ជប៉ុនដំបូងគេដែលប្រើម៉ាស៊ីន 2 កំណែជប៉ុន។ សំឡេង​ត្រូវ​បាន​យក​គំរូ​តាម ​តារា​សម្ដែង​សំឡេង ​ជប៉ុន Saki Fujita ។ ឈ្មោះតួអក្សរបានមកពីការបញ្ចូលគ្នានៃពាក្យ [[ភាសាជប៉ុន|ជប៉ុន]] សម្រាប់ {{Nihongo|first|初|hatsu}} <span data-ve-ignore="true" style="font-weight: normal">(<span title="Japanese-language text"><span lang="ja">初</span></span>, <span title="Hepburn transliteration">''hatsu''</span> )</span> {{Nihongo|sound|音|ne}} <span data-ve-ignore="true" style="font-weight: normal">(<span title="Japanese-language text"><span lang="ja">音</span></span>, <span title="Hepburn transliteration">''ne''</span> )</span> និង {{Nihongo|future|ミク|miku}} <span data-ve-ignore="true" style="font-weight: normal">(<span title="Japanese-language text"><span lang="ja">ミク</span></span>, <span title="Hepburn transliteration">''miku''</span> )</span>, {{Efn|''Miku'' is a ''[[nanori]]'' reading of the word for "future" {{Nihongo||未来}}, which is normally read using the ''[[Kanji#On'yomi (Sino-Japanese reading)|on'yomi]]'' readings of its characters as ''mirai''.<ref>{{cite web|url=http://www.behindthename.com/name/miku|title=Miku|publisher=Behind the Name|access-date=October 5, 2010|archive-date=October 26, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101026232315/http://www.behindthename.com/name/miku|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://nihongoichiban.com/2012/06/04/kanji-card-%E6%9C%AA/|title=Kanji Card – 未 – NIHONGO ICHIBAN|work=NIHONGO ICHIBAN |date=June 4, 2012 |access-date=May 13, 2022|archive-date=May 21, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220521025340/https://nihongoichiban.com/2012/06/04/kanji-card-%E6%9C%AA/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://nihongoichiban.com/2011/04/06/jlpt-kanji-%E6%9D%A5/|title=Kanji Card – 来 – NIHONGO ICHIBAN|access-date=May 13, 2022|archive-date=May 13, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220513035655/https://nihongoichiban.com/2011/04/06/jlpt-kanji-%E6%9D%A5/|url-status=live}}</ref> These are the same characters used in Miku's [[Chinese language|Chinese]] name ({{Lang-zh|s={{nowrap|初音未来}}|t={{nowrap|初音未來}}|p=Chūyīn Wèilái|scase=yes}}).}} ដូច្នេះមានន័យថា "សំឡេងដំបូងនៃអនាគត", <ref name="stats">{{Cite web |title=About Hatsune Miku |url=https://ec.crypton.co.jp/pages/prod/virtualsinger/cv01_us |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170101202829/http://www.crypton.co.jp/mp/pages/prod/vocaloid/cv01_us.jsp |archive-date=January 1, 2017 |access-date=March 7, 2013 |publisher=Crypton Future Media}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://ec.crypton.co.jp/pages/prod/virtualsinger/cv01_us "About Hatsune Miku"]. </cite></ref> ដែលរួមជាមួយនឹងឈ្មោះកូដរបស់នាង សំដៅទៅលើតំណែងរបស់នាងជា "តួអង្គដំបូង" របស់ Crypton's "Character Kaabbreviocal Series) ។ Rin/Len (កូដ ''-CV02'' ) និង Megurine Luka (កូដ ''-CV03'' )។ លេខ 01 អាចត្រូវបានគេមើលឃើញនៅលើស្មាខាងឆ្វេងរបស់នាងនៅក្នុងការងារសិល្បៈផ្លូវការ។ df0x16ymb4eb03rwpla7c2xwuke8hiw 14 52499 323559 2025-07-10T02:49:59Z 58.97.225.224 បានបង្កើតទំព័រដែលផ្ដើមដោយ '''ស''' [[សង្កាត់ដង្កោ]] 323559 wikitext text/x-wiki '''ស''' [[សង្កាត់ដង្កោ]] 7nv7y77vo8xed295grgf16ark3rys1e 323561 323559 2025-07-10T02:59:08Z 58.97.225.224 323561 wikitext text/x-wiki '''ស''' [[សង្កាត់ដង្កោ]] '''ខ''' [[ខណ្ឌដង្កោ]] 58yl1jpw27flgzb14i9pou4guw9za3y