វិគីភីឌា kmwiki https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%8A%E1%9E%BE%E1%9E%98 MediaWiki 1.45.0-wmf.9 first-letter មេឌា ពិសេស ការពិភាក្សា អ្នកប្រើប្រាស់ ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់ វិគីភីឌា ការពិភាក្សាអំពីវិគីភីឌា ឯកសារ ការពិភាក្សាអំពីឯកសារ មេឌាវិគី ការពិភាក្សាអំពីមេឌាវិគី ទំព័រគំរូ ការពិភាក្សាអំពីទំព័រគំរូ ជំនួយ ការពិភាក្សាអំពីជំនួយ ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម ការពិភាក្សាអំពីចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម TimedText TimedText talk Module Module talk Event Event talk 0 2069 323599 323544 2025-07-11T03:12:23Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323599 wikitext text/x-wiki '''ខេត្តសៀមរាប''' គឺជាខេត្តមួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]និងនៅក្បែរ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទីរួមខេត្តរបស់ខេត្តសៀមរាបគឺ[[ក្រុងសៀមរាប]]និង[[ក្រុងរុនតាឯក]]។ខេត្តសៀមរាបត្រូវបានដាក់ឈ្មោះបែបនេះគឺដើម្បីរំលឹកដល់ជ័យជម្នះរបស់កងទ័ព[[ខ្មែរ]]វាយឈ្នះលើកងទ័ព[[សៀម]]នៅ[[លង្វែក|សម័យលង្វែក]]ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។សព្វថ្ងៃខេត្តសៀមរាបត្រូវបានគេស្គាល់ទូទាំងពិភពលោកថាជាទីតាំងនៃ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញ។ខេត្តនេះជាតំបន់ទេសចរណ៍ដ៍សំខាន់របស់[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ដោយសារខេត្តនេះមាន[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏ល្បីល្បាញនិងប្រាសាទបុរាណដទៃទៀតជាច្រើន។ថ្មីៗនេះ[[ក្រុងសៀមរាប]]កំពុងប្រែក្លាយរូបរាងជាក្រុងទំនើបតាមរយៈកំណើនសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន ហាងលក់ទំនិញ ជាដើមដែលបម្រើឲ្យវិស័យទេសចរណ៍។រមណីយដ្ឋានបុរាណផ្សេងទៀតដែលនៅក្នុងក្រុងសៀមរាបនិងក្រៅក្រុងមាន[[អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទភ្នំបាខែង]] [[ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង]] [[ប្រាសាទបាពួន]] [[ប្រាសាទភិមានអាកាស]] [[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះប៉ាលីឡៃ|ប្រាសាទព្រះបាលិលេយ្យ]] [[ប្រាសាទតានៃ]] [[ប្រាសាទតាសោម]] [[ប្រាសាទតាកែវ]] [[ប្រាសាទធម្មនន្ទ]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទព្រះពិធូរ]] [[ប្រាសាទនាគព័ន្ធ]] ​[[ប្រាសាទសួព្រ័ត|ប្រាសាទសួព្រ័ត្រ]] [[ប្រាសាទបី]] [[ប្រាសាទព្រហ្មកិល]] [[ប្រាសាទរោងរមុង|ប្រាសាទរោងល្មុង]] [[ប្រាសាទតុប]] [[ប្រាសាទក្រវាន់|ប្រាសាទក្រវ៉ាន់]] [[ប្រាសាទថ្មបាយក្អែក]] [[ប្រាសាទបន្ទាយសំរែ]] [[ប្រាសាទបន្ទាយក្តី]] [[ប្រាសាទក្រោលគោ]] [[ប្រាសាទភ្នំក្រោម]] [[ប្រាសាទភ្នំបូក]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច]] [[ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត]] [[ប្រាសាទទេពប្រណម្យ]] [[ប្រាសាទទទឹងថ្ងៃ]] [[ប្រាសាទព្រៃមន្ទីរ]] [[ប្រាសាទព្រៃក្មេង]] [[ប្រាសាទបាតជុំ]] [[ប្រាសាទគោកត្រាង]] [[ប្រាសាទត្រពាំងផុង]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទលាក់នាង]] [[ប្រាសាទចៅសាយទេវតា]] [[ប្រាសាទប្រែរូប]] [[លានស្តេចគំលង់]] [[លានជល់ដំរី]] [[ប្រាសាទអកយំ]] [[ប្រាសាទគោគពោធិ|ប្រាសាទគោគពោធិ៍]] [[ប្រាសាទគោកគ្រញូង]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]] [[ប្រាសាទត្រពាំងខ្យង]] [[ប្រាសាទផ្ទី]] [[ប្រាសាទទន្លេស្ងួត]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]] [[ប្រាសាទជ្រុង]]និង​ប្រាសាទរាប់រយផ្សេងទៀត។[[ក្រុងអង្គរ|តំបន់អង្គរ]]ត្រូវបានរងនូវការលុកលុយជាច្រើនដងពីពួក[[សៀម]]ហើយទីបំផុត[[ក្រុងអង្គរ|រាជធានីអង្គរ]]ត្រូវបានបោះបង់ចោលនៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១។គួររំលឹកផងដែរថារាជធានីរបស់[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]ត្រូវបានប្តូរពីអង្គរទៅ[[សម័យកាលចតុមុខ|រាជធានីចតុមុខ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣២ រួចបន្តទៅ[[លង្វែក|រាជធានីលង្វែក]] និង [[រាជធានីឧដុង្គមានជ័យ|រាជធានីឧដុង្គ]]ហើយត្រឡប់ទៅ[[សម័យកាលចតុមុខ|រាជធានីចតុមុខ]]វិញនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៦។ជនជាតិបទេសដែលបានមកដល់[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]មុនគេគឺអ្នករុករក[[បារាំង|ជនជាតិបារាំង]]លោក'''[[ហង់រី មូហូ]]'''នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ (នា[[បន្ទាយលង្វែក|សម័យលង្វែក]]សតវត្សរ៍ទី ១៦ ក៏មានជនបរទេសខាងបស្ចឹមលោកក៏បានមកមើល[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]រួចមកហើយដែរ)<ref>ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅជនជាតិខ្មែរសតវត្សទី១៥-១៩៥៣ (ភាគទី២)</ref>។តំបន់សៀមរាបអង្គរគឺជាគោលដៅចម្បងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរទូទាំងពិភពលោកហើយក៏ជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយសំណង់ប្រាសាទបុរាណតូចធំជាច្រើនអនេកដែលជាទីស្ថានរបស់ពពួកអាទិទេពទាំងឡាយទាំងពួងផងដែរ។ {{Infobox settlement | name = ខេត្តសៀមរាប | native_name = Siem Reap Province | native_name_lang = khm<!-- ISO 639-2 code --> | settlement_type = [[ខេត្តនៃកម្ពុជា|ខេត្ត]] | image_skyline = D'Angkor.jpg | image_caption = ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទអង្គរវត្តនាពេលរសៀល | image_flag = | image_seal = | image_shield = | nickname = ទីក្រុងអង្គរ | motto = | image_map = Cambodia Siem Reap locator map.svg | map_caption = ផែនទីនៃខេត្តសៀមរាប | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_caption = Location of Siem Reap in Cambodia | coordinates_type = type:adm1st_region:KH | coordinates_display = title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[List of sovereign states|ប្រទេស]] | subdivision_name = {{CAM}} | established_title = | established_date = | seat_type = ទីរួមខេត្ត | seat = [[ក្រុងសៀមរាប]] និង [[ក្រុងរុនតាឯក]] | leader_party = | leader_title = គណៈអភិបាល​ខេត្ត | leader_name = ប្រាក់ សោភ័ណ | area_footnotes = | area_total_km2 = 10299 | area_rank = ១០ | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name=census2019>{{Cite web|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|title=General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – Final Results|publisher=[[Ministry of Planning (Cambodia)|Ministry of Planning]]|work=National Institute of Statistics|date=26 January 2021|access-date=3 February 2021}}</ref> | population_total = ១,១១៤,៦១៦ នាក់ | population_rank = ០៤ | population_as_of = | population_density_km2 = ៩៨ | population_density_rank = ១៣ | population_demonym = | population_note = | blank_name_sec1 = ក្រុង និង ស្រុក | blank_info_sec1 = ១២ | blank1_name_sec1 = សង្កាត់ និង ឃុំ | blank1_info_sec1 = ១០០ | blank2_name_sec1 = ភូមិ | blank2_info_sec1 = ៩០៧ | timezone1 = [[:en:Time in Cambodia|ICT]] | utc_offset = +០៧:០០ | postal_code_type = លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | postal_code = ១៧០១០១ -១៧១២១២ | area_code_type = លេខកូដតំបន់ | area_code = ០៦៣ | iso_code = KH-១៧ | website = {{URL|www.siemreap.gov.kh}} | footnotes = }} ខេត្តសៀមរាប គឺជា​ខេត្ត​ធំ​ទី ​១០ ​នៅក្នុង​[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]។ចំនួនប្រជាជននៅក្នុងខេត្តនេះកើនឡើងដល់ខ្ទង់លាននាក់ហើយជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតនៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។មួយផ្នែកធំនៃព្រំដែនភាគខាងត្បូងនៃខេត្តសៀមរាបជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]ដូច្នេះហើយបានជាខេត្តសៀមរាបជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តទាំង ០៩ ដែលបង្កើតបានជាតំបន់[[ទុនបម្រុងជីវមណ្ឌលទន្លេសាប]]។នាពេលបច្ចុប្បន្នខេត្តនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទីតាំងនៃ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់[[យូណេស្កូ|អង្គការយូណេស្កូ]]និងជា[[:en:Wonders of the World|អច្ឆរិយវត្ថុរបស់ពិភពលោក]]ផងដែរ។ហើយក៏ជាទីតាំងប្រាសាទល្បាញល្បីៗជាច្រើនទៀតក្រៅពី[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទបន្ទាយធំ]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]]និងប្រាសាទនានាផ្សេងទៀតដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់[[អង្គការយូណេស្កូ]]ផងដែរ។[[ឧទ្យានជាតិភ្នំគូលែន]]គឺជារមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រនិងធម្មជាតិល្បីល្បាញមួយដែលជាទីពេញនិយមសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិទៅទស្សនាកម្សាន្តមិនអាចរំលងបាន។ [[File:Angkor Wat aerial view.jpg|thumb|ទិដ្ឋភាពប្រាសាទអង្គរវត្តពីផ្ទៃអាកាស]] == ឈ្មោះនៃខេត្ត == ខេត្តសៀមរាបជាអតីតខេត្ត[[ខ្មែរ]]មួយឈ្មោះថា'''[[ខេត្តមហានគរ]]'''។ការប្ដូរឈ្មោះជាខេត្តសៀមរាបនេះនៅក្នុងរជ្ជកាល[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស(តាមពង្សាវតារ)មូលហេតុបានជាផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះខេត្តនេះបានបញ្ជាក់ថានៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៣០ គ.ស ស្ដេច[[ខេត្តព្រះនគរស្រីអយុធ្យា|អយុធ្យា]]បានបញ្ជាឲ្យកងទ័ពខ្លួនវាយលុក[[កម្ពុជា]]នៅ[[ខេត្តមហានគរ]]ដើម្បីបង្ក្រាបការមិនចុះញ៉មរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]។ទ័ព[[សៀម]]ដណ្ដើម[[ខេត្តមហានគរ]]មួយរយៈហើយមេដឹកនាំបានទៅទស្សនាប្រាសាទគួរឲ្យយ៉ាងស្ងប់ស្ងែង។បន្ទាប់មកទ័ពស្ដេច[[សៀម]]នេះបានជួបនឹងទ័ពស្ដេច[[ខ្មែរ]]នៅតំបន់អង្គរហើយបានប្រយុទ្ធគ្នាធ្វើឲ្យកងទ័ព[[សៀម]]ទទួលបរាជ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ក្រោយពីទទួលបានជ័យជំនះមក[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានបរិញ្ញាតិ្តឲ្យប្ដូរឈ្មោះ[[ខេត្តមហានគរ]]នេះទៅជាខេត្តសៀមរាបវិញដែលមានន័យថា'''ទ័ពសៀមត្រូវបង្ក្រាបឲ្យរាប'''នៅទីនេះ។ អ្នក​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[ប្រទេសកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]បាន​ពន្យល់​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ថាពាក្យ'''សៀម'''គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ជាតិសាសន៍មួយដែល​បច្ចុប្បន្ន​បាន​ប្រែ​ឈ្មោះ​ទៅ​ជា'''ថៃ'''ទៅ​ហើយ។រីឯ​ពាក្យ​ថា'''រាប'''គឺ​មាន​ន័យ​ថា '''ចាញ់ខ្លបខ្លាច'''។ អនុ​ប្រធាន​ផ្នែក​​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​[[សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ|សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ]]និង​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៅ​[[សាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា|សាកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា]]លោក'''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា'''បាន​ពន្យល់​ថាចាប់​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី ​៩ និង​ទី​ ១០ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជខេត្ត​សៀមរាបត្រូវបានគេ​​ប្រើ​ឈ្មោះ​ជា​​[[យសោធរបុរះ|ទីក្រុងយសោធបុរៈ]]ដោយសារ​តែ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះនាម[[យសោវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទយសោ​វរ្ម័ន​ទី​ ១]] ជាអ្នកបាន​កសាង។ក៏ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​មកត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា[[អាណាចក្រខ្មែរ|អាណាចក្រ​អង្គរ]]វិញ។នៅ​ក្នុង​រជ្ជកាល​នៃ​ព្រះរាជា​ក្រោយៗ​មកទៀតដែល​បានផ្លាស់​ប្ដូរ​រាជធានី​ទៅ​តាំង​នៅ​ភាគ​ខាង​ត្បូងនិង​[[​ទួល​បាសាន|ទួល​បាសាន]]រហូត​ដល់​[[ភ្នំពេញ|ចតុមុខ]]ជាដើមគឺ​[[ក្រុងអង្គរ|ទីក្រុង​អង្គរ]]ត្រូវ​បាន​បោះ​បង់​ចោល​មួយ​រយៈ។ជាច្រើន​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មកទើប​មាន​ការ​ចាប់​ផ្ដើម​គ្រប់គ្រង​​ជារាជធានី​នេះឡើង​វិញ។ លោក​សាស្ត្រាចារ្យសំបូរ មាណ្ណារ៉ាបាន​ពន្យល់​ទៀត​ថាបន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​គ្រប់គ្រង​ជា​រដ្ឋបាល​ឡើង​វិញ​នោះគឺ​តំបន់​អង្គរ​ត្រូវ​បាន​ទ័ព​[[សៀម]]នៃ​[[អាណាចក្រអយុធ្យា|នគរ​ស្រីអយុធ្យា]]ចូល​មក​លុកលុយ​ជា​ច្រើន​លើកចាប់​តាំង​ពី​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៤ នៃ​គ្រិស្ត​សករាជ។នៅ​ក្នុង​សតវត្ស​រ៍ទី​ ១៥ ដល់ ១៦ មាន​ព្រះមហាក្សត្រ​[[ខ្មែរ]]​មួយ​អង្គ​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បាន​ធ្វើ​ចម្បាំង​ជាមួយកង​ទ័ព​[[សៀម]]ដើម្បី​បណ្ដេញឲ្យពួក[[សៀម]]ចេញ​ពី​តំបន់​អង្គរ។នៅក្នុង​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​កាល​នោះគឺកងទ័ព[[ខ្មែរ]]ទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំំធេងហើយ​ពាក្យ​ថា'''សៀមរាប'''('''អានថា : សៀមម៉ារាប''')គឺ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដាក់​ឈ្មោះបន្ទាប់​ពី​ជ័យ​ជម្នះ​របស់​កងទ័ព​[[ខ្មែរ]]លើពួក[[សៀម]]។ពាក្យ​ថា '''សៀមរាប'''គឺ​មាន​ន័យ​ថា'''[[សៀម]]បាន​ខ្លបខ្លាច​លោក បាន​ចាញ់​លោក បាន​អស់​ឫទ្ធានុភាព ចាញ់រាបដលដី។'''ដូច្នេះគេ​ឲ្យឈ្មោះ​ថា'''តំបន់​សៀមរាប'''នេះ​ជា​ទស្សនៈ​របស់​ជាតិ​[[ខ្មែរ]]របស់​អ្នក​ដែល​បាន​លើក​ឡើង​នៅក្នុងកេរតំណែល​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នេះ​ផង​ដែរ។ចំណុច​នេះ​ហើយបានជា​ចាប់​ផ្ដើម​មាន​ពាក្យ​ថា'''សៀមរាប'''។ ការ​អធិប្បាយ​របស់​លោក​សាស្ត្រាចារ្យ'''សំបូរ មាណ្ណារ៉ា'''នេះគឺ​ដូច​គ្នា​នឹង​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​[[ខ្មែរ]]​ផ្សេង​ទៀតផងដែរ។ សៀវភៅ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​[[ខ្មែរ]]​សង្ខេប​មួយដែល​សរសេរ​ដោយលោក'''នួន សុធិមន្ត'''ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ជា​មន្ត្រី​រាជការ​នៅ​ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបាន​អធិប្បាយ​ថានៅ​ក្នុងឆ្នាំ​ ១៥២៥ ព្រះ​មហាក្សត្រ​[[ខ្មែរ]]​ព្រះនាម[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទ​រាជា]]​បាន​វាយ​បង្ក្រាប​កងទ័ព​[[សៀម]]ដែល​ឈ្លាន​ពានឲ្យបរាជ័យ​យ៉ាងអាម៉ាស់នៅ​តំបន់​អង្គរ។ដូច្នេះ​ហើយបាន​ជា​ព្រះអង្គបាន​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា [[សៀមរាប]] គឺ​មាន​ន័យ​ថា'''ទ័ព​សៀមចាញ់​រាប​ដូចជា​កន្ទេល ឬ ទ័ពសៀមចាញ់រាបដល់ដី'''។ បច្ចុប្បន្ន​នេះ[[ខេត្តសៀមរាប]]មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​ជាតិ​[[ខ្មែរ]]​ប៉ុណ្ណោះ​ទេក៏ប៉ុន្តែវា​ក៏​កំពុង​នាំ​[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេស​កម្ពុជា]]ឲ្យទទួល​បាន​នាម​ថ្មី​មួយ​ទៀតគឺ​'''ព្រះរាជាណាចក្រ​អច្ឆរិយ'''ដោយសារ​តែ​ភាព​ល្បីល្បាញ​ខាង​វប្បធម៌​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។<ref>{{Cite web |title=អត្ថន័យ​នៃ​ឈ្មោះ​ខេត្ត​សៀមរាប |url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |access-date=2023-03-16 |website=www-rfa-org.cdn.ampproject.org |archivedate=2023-03-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230316035301/https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html/ampRFA?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM=#amp_ct=1678937526295&amp_tf=%E1%9E%96%E1%9E%B8%20%251$s&aoh=16789375100149&referrer=https://www.google.com&ampshare=https://www.rfa.org/khmer/news/culture/history-of-siemreap-province-02152014042137.html |url-status=dead }}</ref> == ប្រវត្តិសាស្ត្រ == === មុនសម័យអង្គរ === [[file:Phnom Kulen8.JPG|thumb|ភ្នំគូលែន(មហេន្ទ្របវ៌ត ឬ មហិន្រ្ទបព៌ត)]] [[File:Cascade de la rivière sacrée (Phnom Kulen) (6825025205).jpg|right|thumb]] [[File:Phnom_Kulen_0001.jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_017_Vishnu_and_Lakshmi_(8583651131).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_020_Brahma_(8583620385).jpg|thumb]] [[File:Kbal_Spean,_sur_les_pentes_sud-ouest_du_mont_Kulen_(12).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge1.JPG|thumb]] [[File:Kbal_Spean_-_011_Lotuses_(8583641233).jpg|thumb]] [[File:LingamCambodge2.JPG|thumb]] [[ឯកសារ:2011-06-27-030 Phnom Kulen.jpg|thumb|]] អ្នកស្រាវជ្រាវខាងប្រវត្តិវិទ្យានិងបុរាណវិទ្យាជាច្រើនបានអះអាងថាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] ក្រោយពីព្រះមហាក្សត្រអង្គនេះបានយាងមកពី[[ឥណ្ឌូណេស៊ី|ប្រទេសជ្វា]]នៅក្នុងឆ្នាំ ៨០០ នៃគ្រិស្តសករាជ។តាមឯកសារខាងលើបានឲ្យដឹងថា[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] កាលនៅក្នុងដំណាក់កាលទី ២ ទ្រង់គង់នៅ'''ទីក្រុងឥន្រ្ទបុរៈ'''នៅ[[ខេត្តកំពង់ចាម]]បន្ទាប់មកទ្រង់គង់នៅលើ'''[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្ទ្របព៌ត)'''និងចុងក្រោយបំផុតទ្រង់គង់នៅ'''[[ហរិហរាល័យ|ទីក្រុងហរិហរាល័យ ឬ ទីក្រុងរលួស]]'''ដែលជារាជធានីដើមនា[[សម័យអង្គរ]]។លោកបណ្ឌិត'''មីសែល ត្រាណេ'''បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថាវប្បធម៌អង្គរបានផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ៨០២ នៃគ្រិស្តសករាជគឺនៅពេលដែល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] បានអភិសេកជាព្រះមហាក្សត្រនៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្រ្ទបព៌ត)។ការអភិសេករបស់ព្រះអង្គគឺឈរនៅលើមូលដ្ឋាននៃពិធីទេវរាជដែលបានផ្តល់ចំពោះព្រះអង្គនូវមហិទ្ធិប្ញទ្ធិដើម្បីធ្វើការបង្រួបបង្រួមជាតិហើយជាឆ្នាំដែល[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]] ប្រារព្ធពិធីទេវរាជនៅលើ[[ភ្នំគូលែន]](មហិន្រ្ទបព៌ត)។ព្រះអង្គបានបើកស័ករាជថ្មីមួយដែលធ្វើអរិយធម៌វប្បធម៌[[ខ្មែរ]]រីកចម្រើនរុងរឿងនា[[សម័យមហានគរ]]។ការអះអាងក៏បានបង្អាញឲ្យដឹងទៀតថាវប្បធម៌‌សម័យបុរេអង្គរ(មុនអង្គរ)គឺឯកសារមួយចំនួនបានផែ្អកតាមកំណត់ហេតុរបស់[[ចិន]]។ឯកសាររបស់គេបានសម្អាងលើកំណត់ត្រាផងនិងស្ថាបត្យកម្មប្រាង្គប្រាសាទមួយចំនួនផង។រីឯព្រឹត្តិការណ៍ដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ជាខ្លាំងមួយទៀតគឺនៅក្នុងអំឡុង[[សម័យចេនឡា]]នៅលើទឹកដីបវរនៃខេត្តសៀមរាបអង្គរ។កំណត់ហេតុ[[ចិន]]បានឲ្យដឹងថាទីក្រុងដំបូងបំផុតនៅខេត្តសៀមរាបមានឈ្មោះថា'''នគរគម្ពីរ'''ដែលសិ្ថតនៅរវាងបារាយណ៍ខាងលិចនិងបារាយណ៍ខាងកើតនៃតំបន់សៀមរាបអង្គរ។សេ្តច[[ខ្មែរ|ខែ្មរ]]ដែលសោយរាជ្យសម្បត្តិនៅ'''នគរគម្ពីរ'''នេះគឺ'''ព្រះបាទចន្រ្ទវរ្ម័ន'''។លោកបណ្ឌិត'''មីសែល ត្រាណេ'''បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងបនែ្ថមទៀតថាកាលពីសម័យបុរេអង្គរនាអំឡុងឆ្នាំ ៨០២ នេះសេដ្ឋកិច្ចនិងបរិយាកាសង្គមរបស់តំបន់សៀមរាបអង្គរមានការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមាន។គេបានឃើញមានការរៀបចំដែនដី ឬនគរូបនីយកម្មដែនដីក្នុងតំបន់នីមួយៗនៃខេត្តនេះយ៉ាងច្បាស់លាស់ទៅហើយចាប់តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី ០៦ នៃដើមសតវត្សរ៍ទី ០៧ នៃគ្រិស្តសករាជ។[[ជនជាតិខ្មែរ|ជនជាតិខែ្មរ]]ក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រនិងពួកព្រាហ្មបុរោហិតបានចាប់ផ្តើមគម្រោងការសាងសង់ប្រាសាទឥដ្ឋដំបូងបង្អស់ជាច្រើនមានជាអាទិ៍[[ប្រាសាទព្រៃកេ្មង]] [[ប្រាសាទពោធិ៍]] [[ប្រាសាទគោកតាសៀន]] [[ប្រាសាទវត្តខ្នាត]] និង [[ប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ]]ជាដើម។រីឯវិស័យសង្គមកិច្ចវិញគេបានដឹងថាបុព្វការីជន[[ខ្មែរ|ខែ្មរ]]ចូលចិត្តកសាងទីលំនៅរបស់ខ្លួននៅកែ្បរៗ[[បឹងទន្លេសាប|បឹងទនេ្លសាប]]កែ្បរអូរស្ទឹងធម្មជាតិជាដើម។ការកសាងប្រាសាទក៏ដូច្នោះដែរគឺបុព្វការីជន[[ខ្មែរ|ខែ្មរ]]តែងតែជ្រើសរើសរកទីតាំងណាខ្ពស់មិនលិចទឹកនៅរដូវវស្សាគំនិតរបស់[[ខ្មែរ|ខែ្មរ]]ក្នុងការជ្រើសរើសទីតាំងខ្ពស់សម្រាប់ការកសាងសំណង់ផេ្សងៗជាប្រយោជន៍រួមគឺនៅតែបន្តរហូតមកទល់សព្វថៃ្ងនេះ <ref>អត្ថបទដកស្រង់ពីកាសែតរស្មីកម្ពុជា</ref>។ === សម័យអង្គរ === [[File:Apsara sculpture on the wall of Angkor Wat.jpg|thumb|ចម្លាក់អប្សរាញញឹមចេញធ្មេញ(ប្រាសាទអង្គរវត្ត)]] [[File:20171127 Relief Bayon Temple Angkor Thom 4778 DxO.jpg|thumb]] [[File:Bayon Temple Angkorwat (11) (27952378462).jpg|thumb|ស្រីអប្សរាសួគ៌ា(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[File:Banteay Srei (9719757175).jpg|thumb|ចម្លាក់រូបស្រីគ្រប់លក្ខណ៍(ប្រាសាទបន្ទាយស្រី)]] [[File:Bas-relief du Bayon (Angkor Thom) (2341905162).jpg|thumb|ទិដ្ឋភាពការធ្វើម្ហូបចម្អិនអាហាររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[File:Scène dépouillage (bas-relief du Bayon) (2334493467).jpg|thumb|វិស័យសុខាភិបាលខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[File:Bayonmarket01.JPG|thumb|ទិដ្ឋភាពផ្សារលក់ដូររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[File:Floating Kantong (Loi Krathong) at Bayon, Cambodia.jpg|thumb|ព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក អកអំបុក សំពះព្រះខែនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[File:Sbai Khmer.png|thumb|ចម្លាក់ស្ត្រីពានាស្បៃនាសម័យអង្គរ(ប្រាសាទបាយ័ន)]] [[ខ្មែរ]]បានជ្រើសរើសទីតាំងតំបន់អង្គរធ្វើជារាជធានីព្រោះស្ថិតនៅចំណុចកណ្ដាលនៃ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]និងទីប្រជុំនៃជំនួញទាំងពីរគឺជើងគោកនិងជើងទឹកហើយសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិសព្វគ្រប់ដូចជាត្រីនៅក្នុង[[បឹងទន្លេសាប]] ព្រៃឈើ [[ថ្មភក់]] [[ថ្មបាយក្រៀម]] [[ឥដ្ឋ]]សម្រាប់កសាងប្រាសាទនិងដីដែលមានជីវជាតិផងដែរ។ខេត្តសៀមរាបនៅសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៥ បានបម្រើការរាជធានីជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់នៃអំណាចនយោបាយ វប្បធម៌ និង សាសនារបស់[[អាណាចក្រខ្មែរ]]។ភាពថ្កើងថ្កានរបស់ទីក្រុងគឺជារាជធានីនៃ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]ដែលគ្រប់គ្រងដោយស្តេចដែលមានអំណាចជាបន្តបន្ទាប់។ខេត្តសៀមរាបមានទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រនៅចំចំណុចកណ្ដាលនៃអាណាចក្រហើយមានភាពងាយស្រួលនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងត្រួតត្រានិងគ្រប់គ្រងទឹកដីដ៏ធំធេងមួយនេះ។ទីក្រុងនេះបានរីកចម្រើនក្លាយជាទីក្រុងដែលមានភាពអ៊ូអរបម្រើជាមជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋបាល សេដ្ឋកិច្ច និង សាសនានៅក្នុងតំបន់។ខេត្តសៀមរាបមានចំណុចគួរឲ្យទាក់ទាញជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]]ជាដើម។នៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]][[ខ្មែរ]]បានអនុវត្តនយោបាយវាតទីទឹកដីពង្រឹងអរិយធម៌ឲ្យរីកចម្រើនរុងរឿងនិងកសាងសំណង់ប្រាសាទល្បីល្បាញមួយចំនួនទាំងធំទាំងតូចដែលបង្ហាញអំពីតម្លៃវប្បធម៌អរិយធម៌[[ខ្មែរ]]ពាសពេញ[[អាណាចក្រខ្មែរ]]។តំបន់សៀមរាបត្រូវបានបម្រើការជារាជធានីអស់រយៈពេល ០៦ សតវត្សរ៍មកហើយ។នៅតំបន់សៀមរាបមានការអភិវឌ្ឍរីកចម្រើនលូតលាស់គ្រប់វិស័យនិងមានភាពសម្បូរសប្បាយ[[ប្រជាជនខ្មែរ]]រស់នៅតំបន់សៀមរាបអង្គរភាគច្រើនប្រកបមុខរបរកសិកម្មនិងនេសាទជាធំ។តំបន់ជុំវិញ[[បឹងទន្លេសាប]]ជាដីដ៏សម្បូរជីវជាតិ។គេអាចធ្វើស្រែនៅតំបន់នេះប្រហែលជាពីរទៅបីដងនៅក្នុងមួយឆ្នាំដូច្នេះហើយបានជាយើងឃើញមានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រមួយចំនួនដែលបន្សល់ទុកតាំងពី[[សម័យអង្គរ]]មកម្ល៉េះ។ [[File:Khmer_Empire.png|thumb|ផែនទីនៃ[[ចក្រភពខ្មែរ]] (៨០២-១៤៣១)]] === សម័យក្រោយអង្គរ === [[File:Angkor1866.jpg|thumb|ប្រាសាទអង្គរវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៦ ថតដោយលោក [[:en:Emile Gsell|Emile Gsell]] (១៨៣៨-១៨៧៩)]] [[File:Western facade of the Temple of Ongau Wat ILN0-1868-0201-0004.jpg|thumb|ប្រាសាទអង្គរវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨]] [[File:Bonzerie_de_la_Grande_Pagode_(2).jpg|thumb|វត្តពុទ្ធសាសនានៅលើទឹកដីអង្គរនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៦ ថតដោយលោក [[:en:Emile Gsell|Emile Gsell]] (១៨៣៨-១៨៧៩)]] [[File:AngkorWat_Delaporte1880.jpg|thumb|គំនូរប្រាសាទអង្គរវត្តរបស់លោក [[:en:Louis Delaporte|Louis Delaporte]] (១៨៤២-១៩២៥) នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៨០]] បើយោងតាមឯកសារក្រោយពីទ័ព[[ខ្មែរ]]របស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានទទួលជ័យជម្នះលើកងទ័ព[[សៀម]]ឈ្លានពានជាស្ថាពរនៅព្រះរាជនគរគឺ[[អង្គរធំ]]ពោលគឺបានវាយកម្ទេចទ័ព[[សៀម]]រាបស្មើនឹងដីបានជា[[ខ្មែរ]]ដាក់ឈ្មោះថា[[ខេត្តសៀមរាប]]។ស្ថានការណ៍បែបនេះបានធ្វើឲ្យយើងយល់ថាជាដើមកំណើតនៃការកកើតឈ្មោះខេត្តសៀមរាបតាំងពីរជ្ជកាលរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះបើទោះបីជា'''[[ព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរ]]'''[[ច្បាប់ឧកញ៉ាព្រះឃ្លាំង]](នង)មិនបាននិយាយដោយចំហក៏ដោយ។ប្រសិនជាយើងបើកច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]ខាងលើមកមើលយើងពិតជាស្លុតចិត្តដោយហេតុថាកងទ័ព[[សៀម]]បានឈ្លានពានរុករាន[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ឥតឈប់ឈរជាច្រើនលើក។ពួកវាក្រោយពីដណ្តើមបានអាណាខេត្ត[[ខ្មែរ]]មួយចំនួនដែលសព្វថ្ងៃបានក្លាយទៅជាទឹកដី[[សៀម]]រួចទៅហើយនោះក៏បាននាំសង្គ្រាមចូលទៅយ៉ាងជ្រៅចំកណ្តាលបេះដូងនៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]តែម្តងគឺ'''ទីក្រុងមហានគរ'''ដែលស្ថិតក្នុងខេត្តសៀមរាបតែពីមុនហៅថា'''ស្រុកនគរវត្ត'''ដែលធ្លាប់ជាសមរភូមិក្តៅពីមុនមក។ប៉ុន្តែលើកនេះពួកវាត្រូវបង្ខំចិត្តរត់ត្រឡប់ទៅ[[ខេត្តព្រះនគរស្រីអយុធ្យា|ក្រុងអយុធ្យា]]វិញក្រោយពីត្រូវចាញ់សង្គ្រាមនៅចុល្លសករាជ ៩០២ ត្រូវនឹងឆ្នាំ ១៥៤១ នៃគ.ស។កាលបើពិនិត្យលើទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រចាស់ដែលបានកើតឡើងនៅលើទឹកដីបវរដែលជាទីតាំងនៃព្រះរាជនគរយើងបានឲ្យដឹងថានៅក្នុងរាជ្យរបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៨|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៨]] និងដើមរាជ្យរបស់[[ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី៣|ព្រះបាទស្រីឥន្ទ្រវរ្ម័ន]]រវាងឆ្នាំ ១២៩៦ [[សៀម]]បានបើកការវាយលុកមួយដ៏ធំសម្បើមនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]ក្នុងបំណងយក[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ធ្វើជាស្រុកឬនគរចំណុះរបស់ខ្លួនហើយមហិច្ឆតានេះពួកវាបានសម្រេចជាស្ថាពរព្រោះថាអាណាខេត្តមួយចំនួនដែលស្ថិតនៅក្នុងភូមិភាគកណ្តាលដូចជា[[ខេត្តសុខោទ័យ]] [[ខេត្តកំពែងពេជ្រ|កំពែងពេជ្រ]] និង ខេត្តរណបនៃខេត្តទាំងនោះព្រមទាំងអាណាខេត្តដទៃៗឯទៀតដែលស្ថិតនៅជ្រលងនៃដង[[ទន្លេចៅព្រះយា|ទន្លេមេណាម]]ដូចជា[[ខេត្តអយុធ្យា]] និង [[ខេត្តសុពណ៌បុរី|សុពណ៌បុរី]]។បន្ទាប់ពីបានទទួលជ័យជម្នះលើខេត្តទាំងឡាយនោះពួកវាក៏បានពង្រឹងបណ្តាញអំណាចរបស់ខ្លួន។សង្គ្រាមឈ្លានពានមួយដែលគេត្រូវកត់សម្គាល់ដែលបានកើតឡើងជាលើកដំបូងបង្អស់នៅលើទឹកដី[[ខ្មែរ]]ត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងរាជ្យរបស់[[ព្រះបាទលំពង្សរាជា]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៣៥២។ចំពោះចម្បាំងនេះច្បាប់ពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]បានបញ្ជាក់ថាគឺភាគីឈ្លានពាន[[សៀម]]បានទទួលជ័យជម្នះលើទ័ព[[ខ្មែរ]]ដោយពួកវាបានកាន់កាប់[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១។មុននឹងដកថយចេញពួកវាបានកេណ្ឌឈ្លើយសឹក[[ខ្មែរ]]ជាច្រើនម៉ឺននាក់នាំទៅកាន់[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]។នៅក្នុងឱកាសនោះផងដែរពួកវាក៏បានលួចប្លន់យកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ជាតិ[[ខ្មែរ]]គ្រប់ប្រភេទនៅក្នុងឆ្នាំ ១៤៣១ គឺជាឆ្នាំដែលកំណត់នូវឱនភាព[[ខ្មែរ]]ដែលប្រឈមនិងការវាតទីនិយមរបស់[[សៀម]]ដែលគ្មានទីបញ្ចប់។ពិតណាស់ទោះបីជាភ្លើងសង្គ្រាមឈ្លានពានបានកន្លងផុតជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយក្តីក៏ប៉ុន្តែវាបានបន្សល់ទុកនូវស្លាកស្នាមរបួសដ៏ឈឺចាប់នៅក្នុងផ្នត់គំនិត[[ខ្មែរ]]គ្មានថ្ងៃបំភ្លេចបាន។បើតាមច្បាប់ព្រះរាជពង្សាវតារ[[ខ្មែរ]]គឺនៅក្នុងរាជ្យរបស់[[អង្គចន្ទទី១|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]](១៥១៦ ដល់ ១៥៥៥ នៃគ.ស)កងទ័ព[[សៀម]]មកឈ្លានពាន[[ខ្មែរ]]ត្រូវបានបង្ក្រាបរាបស្មើទល់នឹងដីនៅត្រង់[[ស្ទឹងសៀមរាប|ស្ទឹងអង្គរ]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៤១ ដោយហេតុនេះហើយបានជាព្រះអង្គត្រាស់បង្គាប់ឲ្យគេហៅតំបន់នេះថា'''តំបន់សៀមរាប'''ដើម្បីទុកជាការចងចាំរួមរបស់ជាតិ[[ខ្មែរ]]អំពីជ័យជម្នះដ៏ត្រចះត្រចង់នេះមុនទីតាំងនេះបានក្លាយទៅជាស្រុកហើយបន្ទាប់មកទៀតក្លាយជាខេត្តនា[[សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង|សម័យអាណាព្យាបាលបារាំង]]។ព្រឹត្តិការណ៍មួយគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺស្តេចអង្គនេះបានឆ្លាក់បង្ហើយនូវចម្លាក់មួយចំនួនដែល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] មិនទាន់ឆ្លាក់រួច។ទោះបីជាបានទទួលបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខនេះក្តីទ័ព[[សៀម]]ក៏នៅតែទន្ទ្រានមាតុភូមិ[[ខ្មែរ]]មិនស្រាកស្រាន្តឡើយហើយអំពើនេះត្រូវបានបន្តរហូតដល់[[បន្ទាយលង្វែក|សម័យលង្វែក]]។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៥៩៤ [[លង្វែក|ទីក្រុងលង្វែក]]ត្រូវដណ្តើមបានពី[[ខ្មែរ]]ដោយស្តេច[[សៀម]]ព្រះនាម[[នរេសួរ|ស្ដេចនរិន្ទសួន]]។ចំពោះបរាជ័យនៃកងទ័ព[[សៀម]]ដែលដឹកនាំដោយស្តេច[[សៀម]]ដែលបានយកលេសថាដោយសារ[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]មិនបានប្រគល់ដំរីសមួយក្បាលបានជាមកវាយលុក[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]។បើតាមប្រសាសន៍របស់លោក'''ហ្គ្រោរីយេ'''បានបញ្ជាក់ថា[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]គឺជា[[ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ]]ដ៏ខ្លាំងពូកែជាងគេបំផុតនាសម័យក្រោយអង្គរដោយហេតុថាស្តេចអង្គនេះមិនគ្រាន់តែបានខិតខំស្តារប្រទេសជាតិតែប៉ុណ្ណោះទេក៏ប៉ុន្តែទ្រង់ថែមទាំងមានមហិច្ឆិតាវាយដណ្តើមយកខេត្ត[[ខ្មែរ]]មួយចំនួននៅក្នុង[[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បច្ចុប្បន្នដូចជា[[ខេត្តនគររាជសីមា]] [[ខេត្តបុរីរម្យ]] [[ខេត្តសុរិន្ទ្រ]] [[ខេត្តសង្គឹត]] [[ខេត្តគោកខ័ណ្ឌ]] [[ខេត្តស៊ីសាកេត|ខេត្តសិរីសាកេត]] [[ខេត្តសុវណ៌ភូមិ ឬ សុវណ្ណភូមិ|ខេត្តសុវណ្ណភូមិ]] [[ខេត្តឧប្បលរាជធានី]] [[ខេត្តច័ន្ទបុរី]] [[ខេត្តត្រាច]] [[ខេត្តស្រះកែវ]] [[ខេត្តស្ទឹងជ្រៅ]] [[ខេត្តរយ៉ង]] [[ខេត្តបស្ចឹមបុរី]]ជាដើមដែល[[សៀម]]បានឈ្លានពានដណ្តើមយកបានពីមុនៗមក។មានហេតុផលជាច្រើនដើម្បីបញ្ជាក់ថាហេតុដូចម្តេចបានជានៅក្នុងព្រះរាជពង្សាវតារ[[សៀម]]ដូចជាច្បាប់របស់'''អ្នកអង្គម្ចាស់នព្វរ័ត្ន'''តែងឡើងនៅព.ស ២៤២០ ត្រូវនឹងគ.ស ១៨៧៧ បានប្រើពាក្យ'''សៀមរ៉៉ាដ្ឋ'''([[ភាសាសៀម|សៀម]] : เสียมราฐ)ជំនួសឲ្យពាក្យ'''សៀមរាប'''ទៅវិញ។តាមពិតទៅការប្រើពាក្យ'''សៀមរ៉ាដ្ឋ'''('''សៀមម៉ារ៉ាត''')ដើម្បីហៅទីប្រជុំជនមួយដែលពីមុនគឺជាសមរភូមិឬទីលានប្រយុទ្ធស៊ីសាច់ហុតឈាមរវាង[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]ស្ថិតនៅក្នុង'''ស្រុកនគរវត្ត'''គឺបណ្តាលមកពីអាជ្ញាធរ[[សៀម]]នៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់'''ស្ដេចព្រះចៅថាយស្រះ'''មិនចង់រំឭកនូវភាពបរាជ័យដ៏អាម៉ាស់មុខរបស់កងទ័ពឈ្លានពាន[[សៀម]]របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះបើទោះបីជាសម័យនោះទ្រង់បានត្រួតត្រា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ក៏ដោយ។យ៉ាងណាមិញគឺដោយសារតែហេតុការណ៍នេះហើយទើប'''ស្ដេចព្រះចោមក្លាវចៅយូហួ'''ដែលបានគ្រប់គ្រង[[ប្រទេសកម្ពុជា]]ជាមួយ[[អណ្ណាម|អាណ្ណាម]]ទ្រង់ក៏បានប្រើពាក្យស្រុកឬមឿង'''ព្រះនគរវត្ត'''ជំនួសឲ្យពាក្យស្រុកឬមឿង'''សៀមម៉ារ៉ាត'''ផងដែរ។គ្មានឯកសាររបស់[[សៀម]]ណាមួយដែលបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីការផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះពីមឿង'''ព្រះនគរវត្ត'''ទៅជា'''សៀមរាប'''នោះទេហើយបើមានក៏អាចស្ថិតនៅក្នុងដើមសម័យរជ្ជកាលទី​ ០៣ ដែលជាសម័យបាងកកដែលគេហៅថា[[អាណាចក្ររតនកោសិន្ទ្រ៍|រតនកោសិន្ទ្រ]]។ប៉ុន្តែចំពោះ[[ជនជាតិខ្មែរ]]វិញឈ្មោះ'''សៀមរាប'''ពិតជាត្រូវបានផ្តើមឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]យ៉ាងពិតប្រាកដឥតក្លែងក្លាយបើទោះបីជាទឡ្ហីករណ៍មានខ្វះចន្លោះយ៉ាងណាក៏ដោយព្រោះថាការតាំងឈ្មោះសៀមរាបនេះមិនមែនជារឿងចៃដន្យឬជំនឿលេងសើចនោះទេជាពិសេសនៅក្នុងសម័យកាលមួយដែល[[ខ្មែរ]]និង[[សៀម]]នៅច្បាំងគ្នាមិនឈប់មិនឈរ។ដូច្នេះការចង់យល់ឲ្យលម្អិតអំពីប្រវត្តិពិតនៃឈ្មោះ'''សៀមរាប'''តម្រូវឲ្យយើងស្គាល់ពីបរិបទសង្គមនយោបាយហើយអំពើនេះគឺជាការចាំបាច់បំផុត។បើតាម[[ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ|សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ]]រៀបរៀងដោយលោក'''នួន សុធិមន្ត'''បានអធិប្បាយថានៅក្នុងឆ្នាំ ១៥២៥ នៃគ្រឹស្ដសករាជ[[ចន្ទរាជា|ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]បានវាយបង្ក្រាបកងទ័ព[[សៀម]]ដែលឈ្លានពានឲ្យបរាជ័យនៅតំបន់អង្គរ។ដូច្នេះហើយបានជាព្រះអង្គបានដាក់ឈ្មោះថា'''សៀមរាប'''គឺមានន័យថាទ័ព'''សៀមចាញ់រាបដូចកន្ទេល'''។ ''ប្រវត្តិ[[ខេត្តសៀមរាប]]ដោយបណ្ឌិតសភាចារ្យ'''ស៊ន សំណាង'''ទីប្រឹក្សារាជរដ្ឋាភិបាល'' នៅថ្ងៃសុក្រ ០៥ រោច ខែមិគសិរ ឆ្នាំរកា នព្វស័ក គ.ស ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ០៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៧ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ'''ស៊ន សំណាង'''ទីប្រឹក្សារដ្ឋាភិបាល[[កម្ពុជា]]បានដឹកនាំសិក្ខាសាលាមួយស្ដីពីបេសកកម្មស្រាវជ្រាវចងក្រងប្រវត្តិសាស្រ្តនៃ[[ខេត្តសៀមរាប]]ដោយបានលើកឡើងតាមឯកសារដែលឯកឧត្តម បានស្រាវជ្រាវកន្លងមកដោយសង្ខេបដូចខាងក្រោម ៖ * នៅថ្ងៃទី ២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩០៧ [[សៀម]]ត្រូវប្រគល់ខេត្ត[[ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] [[ខេត្តបាត់ដំបង|បាត់ដំបង]] [[ខេត្តសិរីសោភ័ណ្ឌ|ស៊ីសុផុន(សិរីសោភ័ណ)]]មកឲ្យ[[បារាំង]]តាម[[សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ក្រុងបាងកក|សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម]] * នៅថ្ងៃទី២៣ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩០៧ [[បារាំង]]បានថ្វាយ[[ខេត្តសៀមរាប]]មកឲ្យ[[ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ|ព្រះបាទស៊ីសុវត្តិ]] * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩១៧ មាន[[ខេត្តសៀមរាប]]និង[[ខេត្តជីក្រែង]]ដែលស្ថិតនៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]បច្ចុប្បន្ននេះ។ពេលនោះ[[បារាំង]]បានរៀបចំជនជាតិ[[បារាំង]]ជាចៅហ្វាយខេត្តហើយឲ្យ[[ខ្មែរ]]ដែលមាននាមស្មើចៅហ្វាយខេត្តនោះដោយ[[បារាំង]]ហៅយើងថាជា'''ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តជីក្រែង ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តសៀមរាប'''។ល។ * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២១ មានកំណែទម្រង់ធំមួយដោយបង្កើតរចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋបាល[[ខេត្ត]]ដែលមានថ្នាក់[[ស្រុក]]និង[[ខណ្ឌ]]នៅក្នុងខេត្តដោយខេត្តមួយចំនួនដូចជា[[ខេត្តជីក្រែង]]ប្ដូរមកជា[[ស្រុកជីក្រែង]]វិញ * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៥ [[បារាំង]]បានបង្កើត'''កងក្រវែលឃុំ'''គឺជាប៉ូលីសជនបទនៅ[[ឃុំ]]រួចក៏មានបន្តមកជា'''បាត្រុយ'''បន្ទាប់ពី'''បាដេស[[បារាំង]]'''ម្នាក់បានស្លាប់នៅពេលទៅយកពន្ធនៅ[[ឃុំក្រាំងលាវ(ស្រុករលាប្អៀរ)|ក្រាំងលាវ]] [[ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង]] * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣៣ [[បារាំង]]បានបង្កើតសុរិយោដីដើម្បីយកពន្ធដី * នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៣៤ បានលុប[[ខណ្ឌ]]ចោលវិញដោយសារគេបង្កើត[[ខណ្ឌ]]ដើម្បីងាយស្រួលប្រមូលពន្ធហើយនៅពេលគេគ្រប់គ្រងការយកពន្ធបានល្អហើយក៏លុបថ្នាក់[[ខណ្ឌ]]ចោលវិញ * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៣ បង្កើតក្រុមប្រឹក្សាដោយ[[បារាំង]]កាន់អំណាចហើយឲ្យ[[ខ្មែរ]]ចូលក្រុមប្រឹក្សាដើម្បីផ្តល់ប្រឹក្សា * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៤ មានខេត្តចំនួន ១២ នៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] * មាន ០២ ក្រុមសរសេរប្រវត្តិខេត្តមានក្រុមទី ០១ ចៅហ្វាយខេត្តនិងមន្ត្រីខេត្ត និង ក្រុមទី ០២ ក្រុមស្រាវជ្រាវឥណ្ឌូចិនវិទ្យានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៣ * នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៤ បានបង្កើត[[ខេត្តព្រះវិហារ]]ដោយកាត់យកឃុំចំនួន ០៣ របស់[[ខេត្តសៀមរាប]]គឺ[[ឃុំអន្លង់វែង(ខេត្តព្រះវិហារ)|ឃុំអន្លង់វែង]] [[ឃុំថ្កូវ(ខេត្តព្រះវិហារ)|ឃុំផ្កូវ]] និង [[ឃុំកោះកែ(ខេត្តព្រះវិហារ)|ឃុំកោះកែ]]។ * លោកគ្រូ'''ស៊ន សំណាង'''ស្នើឲ្យខេត្តជួយប្រមូលឯកសារក្រោយឆ្នាំ ១៩៧៩ បូករួមជាមួយនឹងឯកសារចាស់ៗមួយចំនួនដែលក្រុមលោកគ្រូមាន។<ref>{{Cite web |title=Request Rejected |url=https://siemreap.gov.kh/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%81%E1%9F%81%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%98%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%94 |access-date=2025-06-18 |website=siemreap.gov.kh}}</ref> == សាសនា == {{Pie chart |thumb = right |caption = សាសនានៅក្នុងខេត្តសៀមរាប (ជំរឿនឆ្នាំ ២០១៩)<ref>{{cite web|title=General Population census of the Kingdom of Cambodia 2019|url=http://nis.gov.kh/nis/Census2019/Final%20General%20Population%20Census%202019-English.pdf|publisher=National Institute of Statistics Ministry of planning|date=October 2020}}</ref> |label1 = សាសនាព្រះពុទ្ធ |value1 = 99.3 |color1 = Gold |label2 = សាសនាគ្រិស្ត |value2 = 0.4 |color2 = DodgerBlue |label3 = សាសនាអុីស្លាម |value3 = 0.2 |color3 = Green |label4 = សាសនាផ្សេងៗ |value4 = 0.1 |color4 = Black }} សាសនារបស់រដ្ឋគឺ[[ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ|សាសនាព្រះពុទ្ធថេរវាទ]]។ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបជាង ៩៩.៣% ជាអ្នកកាន់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា|សាសនាព្រះពុទ្ធ]]។ប្រជាជនខេត្តសៀមរាបប្រមាណ ០.៤% កាន់[[សាសនាគ្រិស្ត]]។[[សាសនាឥស្លាម|សាសនាអុីស្លាម]]ដែលភាគច្រើនកាន់ដោយ[[ជនជាតិចាម]]គឺ ០.២% ។ == ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់ == [[Image:Royal Palace, Siem Reap.JPG|thumb|ទិដ្ឋភាពនៃព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]] '''[[ព្រះរាជដំណាក់|ព្រះរាជដំណាក់ ឬ វាំងចាស់]]''' នៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]]គឺជាទីកន្លែងបណ្ដោះអាសន្នរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃយើងគឺ[[ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ|ព្រះបរមរតនកោដ្ឋព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ]] និង ព្រះរាជអគ្គមហេសី។[[ព្រះរាជដំណាក់]]នេះជាទីដែលព្រះអង្គស្នាក់នៅអាស្រ័យពេលស្ដេចយាងមកកាន់ទី[[ក្រុងសៀមរាប]]។បើយើងធ្វើដំណើរពី[[ក្រុងភ្នំពេញ]]តាម[[ផ្លូវជាតិលេខ៦|ផ្លូវជាតិលេខ ០៦]] [[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]]មើលមកខាងស្ដាំដៃយើងនឹងឃើញអគារពណ៌សមួយអមដោយរបងនិងដើមឈើត្រឈឹងត្រឈៃនិងបរិវេណស្រស់ស្រាយដែលមានសួនច្បារធំនៅខាងមុខ(សួនព្រះរាជដំណាក់ឬបឹងកាឡូ)នោះហើយជា[[ព្រះរាជដំណាក់]]។[[ព្រះរាជដំណាក់]]នេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅក្នុងសម័យ[[បារាំង]]ដាក់អាណានិគមនៅ[[កម្ពុជា]]អំឡុងឆ្នាំ ១៨៦៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៥៣។[[ព្រះរាជដំណាក់]]នៅក្នុងសម័យ[[ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]]គឺស្ថិតនៅ[[វត្តដំណាក់​|វត្តដំណាក់]]ហើយវត្តដំណាក់គឺជាវត្តមួយដែលស្ថិតនៅខាងកើតដង[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ចំកណ្ដាលបេះដូងនៃ[[ក្រុងសៀមរាប]]តែម្ដង។[[វត្តដំណាក់​|វត្តដំណាក់]]ពីមុនជាទីតាំង[[ព្រះរាជដំណាក់]]របស់[[ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ|ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]]នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩០៤ ដល់ឆ្នាំ ១៩២៧។លុះក្រោយមក[[ព្រះរាជដំណាក់]]របស់ព្រះមហាក្សត្រត្រូវបានប្ដូរទីតាំងទៅនៅជិតអាស្រម[[ព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចម|ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]វិញ។ក្រោយពី[[ព្រះរាជដំណាក់]]ត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងទីធ្លាបរិវេណ[[ព្រះរាជដំណាក់]]ចាស់ត្រូវបានប្រែក្លាយជាទីវត្តអារាម[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]ម្ដងវិញ។ជាអកុសលនៅក្នុងរបប[[ខ្មែរក្រហម]]វត្តដំណាក់ត្រូវបានកងទ័ព[[ខ្មែរក្រហម]]ប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ពួកគេ។បច្ចុប្បន្ននេះមិនត្រឹមតែជាទីអារាមរបស់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]សម្រាប់ព្រះសង្ឃគង់នៅបដិបត្តិធម៌និងសម្រាប់ឲ្យពុទ្ធបរិស័ទធ្វើបុណ្យទានប៉ុណ្ណោះទេតែវត្តនេះក៏ជាថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជាដល់ព្រះសង្ឃផងដែរដោយសារតែនៅក្នុងវត្តមានពុទ្ធិកបឋមសិក្សាសម្រាប់ព្រះសង្ឃសិក្សារៀនសូត្រភាសាបាលី ភាសាសំស្ក្រឹត និង ព្រះធម៌នានា។លើសពីនេះនៅក្នុងបរិវេណវត្តក៏មានសាលាបឋមសិក្សាសម្រាប់ឲ្យកុមារសិក្សារៀនសូត្រផងដែរ។បន្ថែមពីលើនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃតែងតែមានជនានុជនជាច្រើនបានអានសៀវភៅឬធ្វើកិច្ចការសាលានៅទីនោះ។ដោយឡែកនៅក្នុងវត្តក៏មានបណ្ណាល័យមួយហៅថាបណ្ណាល័យខេមរៈសិក្សាដែលបានប្រើសម្រាប់ឲ្យសាធារណជនចូលធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវឯកសារនិងអានសៀវភៅនានាយ៉ាងសម្បូរបែប។នៅតាមដងផ្លូវក្នុងវត្តមានរៀបចំពាក្យស្លោកនិងសុភាសិតជាច្រើនសម្រាប់ដាស់តឿនដល់សាធារណជនទាំងឡាយជាកន្លែងថ្នាលបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជា។វត្តនេះក៏បាននិងកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាផងដែរ។ថ្មីៗនេះមានហេតុការណ៍ដ៏គួរឲ្យរន្ធត់និងសោកស្ដាយជាពន់ពេកដោយកាលពីវេលាម៉ោងប្រមាណជា ១០ និង ០៥ នាទីយប់ ថ្ងៃទី ១២ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២៣ អគ្គិភ័យបានឆាបឆេះអគារមួយនៃ[[ព្រះរាជដំណាក់]]សៀមរាបដែលជាកន្លែងទីសក្ការៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត។<ref>{{Cite web |last=ពិសី |first=អ៊ិន |date=2023-03-13 |title=ប្រវត្តិសង្ខេបរបស់ព្រះរាជដំណាក់ នៅក្រុងសៀមរាប |url=https://www.kampucheathmey.com/local-news/478067 |access-date=2025-06-16 |website=Kampuchea Thmey Daily |language=en-US}}</ref> '''[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]''' គឺជា[[ព្រះពុទ្ធ]]រូបបភេទស្រីហើយក៏ត្រូវបានមតិខ្លះគិតថារូបទាំង ០២ អង្គនេះជាបងប្អូនបង្កើតជាមួយនឹងគ្នាផងដែរ។រូបធំនិងខ្ពស់ជា'''ព្រះអង្គចេក'''និងរូបតូចនិងទាបជា'''ព្រះអង្គចម'''។រូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនោះត្រូវបានគេគិតថាសាងអំពីមាសនិងលង្ហិននិងខ្លះថាពីសំរិទ្ធហើយមានទម្ងន់ប្រមាណ ១៥០ គីឡូក្រាម។បើយោងទៅតាមការតំណាលតៗគ្នាដោយមិនមានប្រភពច្បាស់លាស់បានលើកឡើងថា[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ជាទេពធីតាដែលជាអតីតព្រះរាជបុត្រីរបស់[[ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ដែលជាស្ថាបនិកកសាង[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]។គេជឿថា[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]គឺទ្រង់មានភាពសុច្ចរិតទៀងត្រង់ទន់ភ្លន់និងប្រកបដោយក្ដីមេត្តា ករុណាយ៉ាងខ្ពង់ខ្ពស់ដែលព្រះអង្គទាំង ០២ តែងតែអាណិតអាសូរធ្វើបុណ្យដាក់ទានដល់អស់ប្រជានុរាស្រ្តដែលត្រូវការព្រះនាងទាំង ០២ ជួយ។ពិសេសជាងនេះទៅទៀតព្រះនាងទាំង ០២ បានអប់រំអ្នកទោសទាំងឡាយឲ្យដើរតាមគន្លងទូន្មានរបស់[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]និងបានដោះលែងពួកគេឲ្យមានសេរីភាពថែមទៀត។ព្រះនាងទាំង ០២ អង្គគឺជាអ្នកដែលគោរពប្រតិបត្តិ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនដែលប្រជានុរាស្រ្តទូទាំងនគរបានដឹងអំពីចរិតលក្ខណៈដ៏ប្រពៃរបស់ទ្រង់ម្លោះហើយពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់រហូតដល់រជ្ជកាល[[ព្រះបាទច័ន្ទរាជា]]ឡើងគ្រងរាជ្យសម្បត្តិនាសតវត្សរ៍ទី ១៦ ព្រះអង្គក៏បានអនុញ្ញាតឲ្យគេសាងរូប'''ព្រះអង្គចេក'''និង'''ព្រះអង្គចម'''សម្រាប់ប្រជារាស្ត្រទូទៅគោរពបូជា។តំណតៗមកទៀតរូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះ តែងតែធ្វើឲ្យប្រជារាស្រ្តរស់នៅប្រកបដោយសេចក្ដីសុខចម្រើន ទើបប្រជារាស្រ្តបានចាត់ទុករូបទាំង ០២ អង្គនេះជា[[ព្រះពុទ្ធ]]រូបដ៏ស័ក្ដិសិទ្ធិនិងមានកិត្តិនាមល្បីរន្ទឺទូទាំងប្រទេស។មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះរូបសំណាកទាំង ០២ នេះបានក្លាយជាភាពទាក់ទាញសម្រាប់បុគ្គលមានអំណាចនិងឈ្មួញទុច្ចរិតដោយពួកគេចាប់ផ្ដើមរៀបផែនការលួចសម្រាប់ទុកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិនិងលក់ដូរហេតុនេះហើយបានជារូប[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]បានបាត់មួយរយៈនៅក្នុងអំឡុងពេលនៃតំបន់អង្គរត្រូវបានគេបោះបង់ចោល។ក្រោយមកនាឆ្នាំ ១៩៥០ រូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះត្រូវបានរកឃើញឡើងវិញនៅក្នុងព្រៃម្ដុំ[[ក្រុងអង្គរធំ]]ដោយក្រុមមន្ត្រីអភិរក្សអង្គរ[[ខេត្តសៀមរាប]]ដែលគេជឿថារូប[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]កាលពីដើមត្រូវបានតម្កល់ទុកនៅក្នុង[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដែលជាសម័យកាលដ៏រុងរឿង។រូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះធ្លាប់ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោកឧត្តមសេនីយ៍[[ដាប ឈួន]]ដែលជាសមាជិកកងទ័ព[[ខ្មែរឥស្សរៈ]]ប្រឆាំងជាមួយ[[បារាំង]]ហើយបានទទួលតំណែងនិងងារជា'''ដាប ឈួន ម្ជុលពេជ្រ'''ពី[[នរោត្ដម សីហនុ|ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ]]ក្រោយពី[[ប្រទេសកម្ពុជា]]បានទទួលឯករាជ្យនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៣ ហើយព្រះអង្គក៏បានប្រទានតំណែងឲ្យ[[ដាប ឈួន]]គ្រប់គ្រង[[ខេត្តសៀមរាប]]និង[[ខេត្តកំពង់ធំ]]។មានពេលមួយបន្ទាប់ពីបានទទួលដំណឹងពីការរកឃើញរូបបដិមាទាំង ០២ នោះមកលោក[[ដាប ឈួន]]ជាមួយនឹងកងការពាររបស់គាត់បានទៅយករូបសំណាកពីការិយាល័យអភិរក្សអង្គរហើយដឹកតាមឡានទៅកាន់បន្ទាយដែលមានឈ្មោះ'''បន្ទាយជើងក្រហម'''សព្វថ្ងៃទីតាំងនោះក្លាយជា'''សណ្ឋាគារអង្គរសិនជូរី'''នៅក្នុង[[ក្រុងសៀមរាប]]។ថ្ងៃមួយលោក[[ដាប ឈួន]]បានយករូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះដាក់ក្នុងរថយន្តរបស់គាត់មកតម្កល់ទុកនៅក្នុងផ្ទះ(គេបានឲ្យដឹងថាក្នុងរូបមួយត្រូវបានសែងដោយទាហានចំនួន ០៥ នាក់ទើបអាចលើករួច)។រូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះបានធ្វើឲ្យ[[ដាប ឈួន]]មានកម្លាំងលើសអស់មនុស្សលោកធម្មតាដោយគាត់អាចលីដាក់លើស្មាទាំងសងខាងក្នុងពេលតែមួយដោយប្រើដៃតែម្ខាងប៉ុណ្ណោះរួមទាំងអាចដឹងគ្រប់ហេតុការណ៍មុនដែលគ្រប់គ្នាហៅថា'''វិញ្ញាណទីប្រាំមួយ'''ផងដែរ។[[ដាប ឈួន]]និងទាហានរបស់គាត់ពិតជាមានជំនឿយ៉ាងខ្លាំងចំពោះរូប[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ដោយពួកគេតែងតែសូត្រធម៌មុខរូបសំណាកយ៉ាងហោចណាស់កន្លះម៉ោងនៅក្នុងមួយថ្ងៃនៅរៀងរាល់ព្រឹកនិងល្ងាចមិនដែលខានឡើយរហូតបានរយៈពេល ០២ ឆ្នាំជាពេលដែលគាត់អស់លក្ខណ៍។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៧ ព្រះមហាវីរក្សត្រ[[ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ|ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ]]ទ្រង់បានបញ្ជូនទ័ពពី[[ភ្នំពេញ]]ឲ្យទៅចាប់ខ្លួនចៅហ្វាយខេត្ត[[ដាប ឈួន]]ដោយព្រះអង្គសង្ស័យថា[[ដាប ឈួន]]ក្បត់ជាតិពីព្រោះ[[ដាប ឈួន]]ជាប់ទាក់ទងជាមួយគម្រោងការ '''Bangkok Plot''' ក្នុងបំណងទម្លាក់ព្រះអង្គពីរាជបល្ល័ង្កដែលគម្រោងក្បត់នេះផ្តួចផ្តើមឡើងដោយអ្នកនយោបាយស្តាំនិយមមួយចំនួន។ទោះបីជា[[ដាប ឈួន]]បានក្បត់ប៉ុន្តែបារមី[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]នៅតែតាមជួយគាត់ដោយឲ្យគាត់ដឹងខ្លួនជាមុនពីគម្រោងនៃការចាប់ខ្លួននេះ និងបានរត់គេចខ្លួនទៅព្រំដែន[[សៀម]]ដោយប៉ងយករូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះទៅជាមួយផង។នៅពេលដែលកម្លាំងខ្លាំងដូចដំរីសាបានបាត់បង់[[ដាប ឈួន]]បានកាច់ម្រាមចំនួន ០៥ ពីរូបសំណាក'''ព្រះអង្គចេក'''រួចគេចខ្លួនទៅកាន់ចម្ការគាត់មួយនៅ[[ភូមិត្បែងកើត]]តម្រង់ទៅកាន់ព្រំដែន។ពេលនោះហើយដែល[[ដាប ឈួន]]ត្រូវបានភរិយារបស់គាត់ជួយពាំងគ្រាប់កាំភ្លើងដែលទាហានបាញ់សង្គ្រប់ទៅលើគាត់។បន្ទាប់ពីបាញ់ជាច្រើនគ្រាប់[[ដាប ឈួន]]មិនស្លាប់ដោយសារតែភរិយាគាត់ចេះវិជ្ជាពិសេស ដែលបញ្ចៀសគ្រាប់និងបាញ់មិនមុត។ទាហានទាំងនោះក៏ចាប់ពួកគេដាក់ឡានយកទៅដាក់ពន្ធនាគារប៉ុន្តែយោងទៅតាមឯកសារមួយចំនួនបានបង្ហាញថា[[ដាប ឈួន]]ត្រូវបាននាំទៅកន្លែងមួយហើយត្រូវបានសម្លាប់នៅទីនោះ។លោក[[ដាប ឈួន]]ត្រូវបានសម្លាប់និងកប់នៅក្នុងព្រៃគោកប្រមាដែលសាកសពជាប់ខ្នោះដៃ និងបាញ់សុសដោយគ្រាប់កាំភ្លើងព្រោះត្រូវអ្នកភូមិរកឃើញប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក។គេនិយាយតៗគ្នាថាគាត់ស្លាប់ដោយសារបាបកម្មគាត់ព្រោះគាត់ធ្វើអំពើអាក្រក់ច្រើនណាស់។ក្រោយ[[ដាប ឈួន]]ស្លាប់មន្ទីរធម្មការនិងសាសនា[[ខេត្តសៀមរាប]]បានយករូប[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ទៅថែរក្សានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៨។១៥ ឆ្នាំក្រោយមករូបសំណាកទាំង ០២ អង្គនេះបានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងគ្រោះមហន្តរាយម្តងទៀតនៅ ក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមស៊ីវិលនៅ[[កម្ពុជា]]បានផ្ទុះឡើងនៅពេលដែលទាហាន[[ខ្មែរក្រហម]]ចាប់ផ្តើមវាយប្រហារទាហានរដ្ឋាភិបាល[[លន់ នល់]]នៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]នាឆ្នាំ ១៩៧៣។មន្រ្តីធម្មការនិងសាសនាខេត្តបានព្យាយាមផ្លាស់ប្តូរទីតាំងរបស់រូបសំណាកដើម្បីបញ្ចៀសពីការបំផ្លាញប៉ុន្តែត្រូវទាហាន[[ខ្មែរក្រហម]]រកឃើញពេលពួកគេគ្រប់គ្រង់ទីក្រុងនេះនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤។បើតាមគោលការណ៍[[ខ្មែរក្រហម]]គឺតម្រូវឲ្យលុបបំបាត់[[សាសនា]]នៅក្នុងប្រទេសដូច្នេះមេបញ្ជាការទាហាន[[ខ្មែរក្រហម]]នៅក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]បានបញ្ជាឲ្យកូនទាហានយករូបសំណាក[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ទៅទម្លាក់ក្នុងទឹក[[ស្ទឹងសៀមរាប]]។ក្រោយប្រព្រឹត្តមេបញ្ជាការនិងទាហាន[ខ្មែរក្រហម]]ជាច្រើននាក់ស្លាប់ដោយសារជំងឺបន្ទាប់ពីបានទម្លាក់បដិមាទាំង ០២ អង្គនេះទៅក្នុងស្ទឹង។រូបសំណាកទាំង ០២ ព្រះអង្គនេះត្រូវត្រាំក្នុងទឹករហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដែលទាហាន[[ខ្មែរក្រហម]]ដកថយចេញពី[[ខេត្តសៀមរាប]]។ក្រោយពីរបប[[ខ្មែរក្រហម]]បានដួលរលំ ប្រជាពលរដ្ឋក្នុង[[ខេត្តសៀមរាប]]ដែលដឹងពីរឿងនោះបាននាំគ្នាស្រង់[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ពីបាតស្ទឹងមកតម្កល់ក្នុង[[វត្តដំណាក់​|វត្តព្រះរាជដំណាក់]]ប៉ុន្តែនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៨២ ព្រះមេគណ[[ខេត្តសៀមរាប]]ព្រះនាម'''ពុត ពន'''និងអតីតអភិបាល[[ខេត្តសៀមរាប]]លោក'''នៅ សំ'''បានកសាងស្តូបដាក់តម្កល់រូបសំណាកដែលមានបារមីទាំង ០២ នៅក្នុងទីតាំងសព្វថ្ងៃនេះ។សូមជម្រាបថាបច្ចុប្បន្នរូបសំណាក[[ព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម]]ដែលស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]គឺជាទីកន្លែងសម្រាប់គោរពបូជារបស់អ្នក[[ខេត្តសៀមរាប]]និងមហាជនទូទៅដែលគេជឿថាមានអាយុកាលជាងមួយពាន់ឆ្នាំមកហើយ។ទីតាំងសក្ការៈបូជានេះជាទីតាំងស័ក្តិសិទ្ធិនិងមានប្រវត្តិបែបអច្ឆរិយៈតែមួយគត់ដែលប្រជាជន[[ខ្មែរ]]នៅពេលទៅដល់ទីនោះមិនអាចរំលងដោយមិនចូលគោរពបូជាបានឡើយ។<ref>{{Cite web |last=Radio |first=VAYO FM |title=ប្រវត្តិនិងជំនឿលើព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម - វិទ្យុវាយោ |url=https://vayofm.com/news/detail/128389-761.html |access-date=2025-06-19 |website=VAYO FM Radio |language=en}}</ref> រូបសំណាកមេទ័ពពី[[សម័យអង្គរ]]ចំនួន ១២ រូបត្រូវបានដាក់តាំងជានិមិត្ដរូបនៅក្នុងសួនព្រះរាជដំណាក់[[ក្រុងសៀមរាប]]ដែលសុទ្ធតែជាមេទ័ពនិងរាជវង្សសានុវង្សដ៏អង់អាចក្លាហាននិងមានស្នាព្រះហស្ថយ៉ាងធំធេងចំពោះព្រះនគរកម្ពុជាដើម្បីបង្ហាញដល់កូន[[ខ្មែរ]]ជំនាន់ក្រោយគ្រប់ៗរូបបានស្គាល់។រូបចម្លាក់ចំនួន ១២ រូបនេះធ្វើពីលោហៈស្ពាន់សុទ្ធមានកំពស់ជាង ០២ ម៉ែត្រ ០១ តឹកដូចៗគ្នាដោយមិនគិតពីជើងទម្រនិងមានទម្ងន់ពី ២០០ ទៅ ៣០០ គ.ក្រទាំងរូបរាង សម្លៀកបំពាក់ ម៉ូដសក់ និង អាវុធបរិក្ខានៃមេទ័ពទាំង ១២ ត្រូវបានស្មូនរចនាតុបតែងឡើងទៅតាមលំនាំសម័យកាលនីមួយៗនៃមេទ័ពនោះហើយទ្រង់ទ្រាយមុខមាត់នៃរូបសំណាកទាំងនេះគឺសូននិងច្នៃឡើងតាមទម្រង់មុខអត្តចរិត[[ខ្មែរ]]បុរាណទៅតាមសម័យកាលដែលមេទ័ពនោះរស់នៅនិងបម្រើការរាជការតាមរយ:រូបភាពនិងចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ។លោកជំទាវ'''គង់ បញ្ញា'''រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព្រះបរមរាជវាំងមានប្រសាសន៍ថារូបសំណាកមេទ័ព[[ខ្មែរ]][[សម័យអង្គរ]]ទាំង ១២ រូបនេះត្រូវបានឆ្លងកាត់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិស្នាដៃរួមទាំងរចនាបថដោយដកស្រង់ចេញអំពីសិលាចារឹកផ្ទាំងចម្លាក់នៅតាមបណ្តាប្រាសាទនានាជាច្រើនមុននឹងត្រូវបានសាងសង់ចេញជារូបសំណាកនៅក្នុងនោះមានមេទ័ពជាង ៣០ រូបដែលបានបម្រើរាជការនៅក្នុងរជ្ជកាលនៃ[[សម័យអង្គរ]]ត្រូវបានក្រុមការងារកំណត់និងប្រមូលទិន្នន័យ។លោកជំទាវក៏បានឲ្យដឹងទៀតថាការកំណត់យកចំនួនមេទ័ពទាំង ១២ រូបនេះគឺជាលេខដែល[[ខ្មែរ]]តែងប្រើញឹកញាប់និងតំណាងឲ្យនគរទាំង ១២ នៅ'''សម័យបាពួន''' '''សម័យអង្គរ''' និង '''សម័យបាយ័ន'''។បើទោះបីនេះជាសមិទ្ធផលនៃស្នាដៃកូន[[ខ្មែរ]]សម័យថ្មីប៉ុន្តែស្នាដៃដែលលេចឡើងនេះត្រូវបានរក្សានិងអនុលោមយោងទៅតាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រជានិច្ចដោយមិនចាកឆ្ងាយពីប្រវត្តិសាស្ត្រនោះឡើយ។រូបសំណាកមេទ័ពខ្មែរទាំង ១២ រូបដែលបានស្ថាបនាឡើងនោះរួមមាន ៖ * '''ព្រះកំស្ដេងអញ ស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពដ៏អង់អាចមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]](គ.ស.១០០៦-១០៥០)។'''ព្រះស្រីលក្ស្មីបតីវរ្ម័ន'''ក៏ជាអ្នកជាប់ខ្សែរាជវង្សខ្មែរនៅ[[វ្យាធបុរៈ|ទីក្រុងវ្យាធបុរៈ]]([[ស្រុកបាភ្នំ]] [[ខេត្តព្រៃវែង]])ផងដែរហើយបានទទួលភារកិច្ចពីរាជការ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ(ក្រុងអង្គរ)]]ឲ្យទៅគ្រប់គ្រងនៅ[[ទ្វារវតី|ទីក្រុងទ្វារវតី្ត]]របស់ពួករាមន្យ([[ជនជាតិមន]])។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកំស្ដេងអញ»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់អភិជន មហាមន្ត្រី មហាសេនាបតី អ្នកអង្គម្ចាស់ ប្រធានតុលាការ បុព្វជិតសាសនាជាដើម * '''មហាសេនាបតី សង្គ្រាម''' ជាមេទ័ពដ៏ឆ្នើមមួយរូបក្នុងរាជ្យ[[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១០៥០-១០៦៦)ដែលបានទទួលគោរម្យងារជា '''«មហាសេនាបតី»''' ពីព្រះរាជា។ដូនតាវង្សត្រកូលរបស់លោកក៏ជាអ្នកបម្រើរាជការនិងកងទ័ពច្រើនជំនាន់មកហើយពោលគឺតាំងពីរាជ្យ[[ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.៨០២-៨៣៤)មកម្ល៉េះ។គួរជម្រាបថា '''«មហាសេនាបតី»''' គឺជាឋារន្តរនាមខ្ពស់បំផុតនៃមន្ត្រីទ័ពនា[[សម័យអង្គរ]]។ * '''ព្រះកម្រតេងអញមហាសេនាបតី ស្រីវីរេន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាអ្នកសញ្ជកកវីស្វរៈនិងជាមេទ័ពដែលមានតួនាទីនិងឋានៈខ្ពស់បំផុតក្នុងចំណោមមន្ត្រីកងទ័ពនារជ្ជកាល[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គួរជម្រាបថា '''«ព្រះកម្រតេងអញ»''' ជាឋានន្តរនាមសម្រាប់រាជវង្សានុវង្ស អភិជន មហាមន្ត្រីដែលមានន័យថា '''«ព្រះបាទ»'''។ ពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' ជាពាក្យ[[ខ្មែរ]]បុរាណដោយពាក្យ '''«កម្រតេង»''' មានន័យថា '''«ម្ចាស់»''' រីឯពាក្យ '''«អញ»''' មានន័យថា '''«ខ្ញុំ»''' ដូច្នេះពាក្យ '''«កម្រតេងអញ»''' គឺមានន័យថា '''«ម្ចាស់របស់ខ្ញុំ ឬ លោកម្ចាស់របស់ខ្ញុំ»''' * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីនរបតីន្ទ្រវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែព្រះរាជវង្សមកពី'''តំបន់អ្នកចិះ'''(?)និងជាមន្ត្រីបម្រើរាជការតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)រហូតដល់រាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រ ជាព្រះរាជបុត្រារបស់[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)ជាមួយ[[ជយរាជទេវី|ព្រះនាងជ័យរាជទេវី]]។ព្រះរាជបុត្រអង្គនេះបានដឹកនាំទ័ពចេញច្បាំងជួយព្រះបិតា(កាលមិនទាន់សោយរាជ្យ)នៅក្នុងការទប់ទល់នឹងកងទ័ព[[ចាម]]និងបានច្បាំងតទល់នឹងជនក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ហើយក៏បានពលីជីវិតក្នុងសង្គ្រាមជាមួយមេទ័ពដទៃទៀតផងដែរ។ដោយសារព្រះរាជបុត្រាមានស្នាដៃការពារព្រះនគរយ៉ាងដូច្នេះទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]]បានត្រាស់បង្គាប់ឲ្យកសាង[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]([[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]])ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះរាជបុត្ររបស់ទ្រង់ហើយក៏បានកសាងរូបបដិមាទេពមួយអង្គនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីស្រិន្ទ្រទេវ»''' ជាតំណាងឲ្យ'''ព្រះស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''នៅឋានទេវលោកតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គកណ្ដាលនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]នោះ * '''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ''' គេហៅលោកម្យ៉ាងទៀតថា '''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' ជាមេទ័ពជំនិតរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''បានចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបល្ល័ង្ក[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១៦០-១១៦៥)ទប់ទល់នឹងពួកក្បត់ដឹកនាំដោយ'''ភរតរាហូ'''រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។ដោយសារការពលីការពារព្រះនគរនេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]](គ.ស.១១៨១-១២១៨)បានប្រទានងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតអជ៌នទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គអាគ្នេយ៍នៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] [[ស្រុកថ្មពួក]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]និងមួយទៀតនៅក្នុង[[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។គេក៏ឃើញមានចម្លាក់'''ព្រះកម្រតេងអញ ធនញ្ជ័យ ឬ អ្នកសញ្ជក អជ៌ន''' នេះនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ត្រង់របៀងខាងត្បូងនៃ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នេះបញ្ជាក់ថាលោកក៏ធ្លាប់ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់ក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ផងដែរ។គួរជម្រាបថា '''«អំតេង»''' ជាឋានន្តរនាមរបស់វរជន យុទ្ធជន សេនាបតីដែលមានភក្តីភាពចំពោះព្រះមហាក្សត្រខណៈឋានន្តរនាមនេះគឺឃើញមានប្រើក្នុងរាជ្យ[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] សតវត្សរ៍ទី ១២ ដែលព្រះអង្គប្រោសប្រទានគោរម្យងារនេះចំពោះមេទ័ពដែលបានច្បាំងស្លាប់ក្នុងសមរភូមិការពារព្រះនគរនិងរាជបល្ល័ង្កស្របច្បាប់ * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' ជាមេទ័ពដ៏សំខាន់មួយរូបតាំងពីរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)។គេឃើញមានចម្លាក់រូបលោកនៅលើ'''ភ្នំសិវបាទ([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]])'''និងនៅក្នុងក្បូនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី​ ២]]។'''អ្នកសញ្ជក ស្រីវទ៌្ធន''' មានបងប្អូនម្នាក់ឈ្មោះ '''ស្រីទេវ''' ហើយបានប្ដេជ្ញាចេញច្បាំងការពារព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមា'''រទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមរហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិតទាំងពីរនាក់តែម្ដង។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីវទ៌្ធនទេវ»''' តម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គពាយ័ព្យនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីទេវ''' ជាមេទ័ពនិងជាបងប្អូនរបស់មេទ័ព'''ស្រីវទ៌្ធន'''ដែលបានចេញច្បាំងជួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''ទប់ទល់នឹងកងទ័ពចាមនៅ[[ប្រទេសចម្ប៉ា|ប្រទេសចាម្ប៉ា]]រហូតដល់ពលីបាត់បង់ជីវិត។[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' ដូចបងប្អូនរបស់លោកដែរនិងបានសាងរូបបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងអញជគតស្រីទេវ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គនិរតីនៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]] * '''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរទេវបុរ''' ជាមេទ័ពដែលបម្រើការពារព្រះនគរ[[យសោធរបុរះ|ក្រុងយសោធរបុរៈ]]ដោយបានរួមកម្លាំងគ្នាជាមួយ'''អ្នកសញ្ជក អជ៌ន'''ចេញច្បាំងទប់ទល់នឹងពួកក្បត់'''ភរតរាហូ'''ដែលចង់ដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្កពី[[យសោវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ២]]។នៅក្នុងសង្គ្រាមការពារព្រះនគរនេះ'''អ្នកសញ្ជក ស្រីធរៈ'''បានពលីជីវិតជាមួយព្រះរាជបុត្រ'''ស្រីស្រិន្ទ្រកុមារ'''។ដោយសារស្នាដៃនិងការលះបង់ចំពោះជាតិយ៉ាងដូច្នេះហើយទើប[[ជ័យវរ្ម័នទី៧|ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧]] បានប្រទានគោរម្យងារដល់លោកជា '''«អំតេង»''' និងបានកសាងបដិមាទេពនាម '''«ព្រះកម្រតេងជគតស្រីធរទេវបុរ»''' ជាតំណាងតម្កល់ទុកនៅក្នុងប្រាង្គឦសាននៃ[[ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ]]។គួរជម្រាបថា '''«អ្នកសញ្ជក»''' គឺជាឋានន្តរនាមសម្រាប់មន្ត្រីកងទ័ពដែលព្រះរាជាទុកព្រះទ័យជាជំនិតរបស់ព្រះរាជាដោយសារពួកគេមានភក្តីភាពរហូតដល់ហ៊ានពលីបូជាជីវិតដើម្បីការពារព្រះរាជាតួយ៉ាងដូចជាអ្នកសញ្ជកនា[[សម័យអង្គរ]]ទាំងឡាយនេះជាដើម * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីជយសិង្ហវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពជាប់ខ្សែស្រឡាយព្រះរាជវង្សនិងមានគោរម្យងារជា '''«ខ្លោញវលល្វោ»''' ដែលជាមេទ័ពស្រួចមានជំនាញដឹកនាំទ័ពលុកព្រៃមកពី'''តំបន់ល្វោ'''([[ទ្វារវតី|ទ្វារវតី្ត]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីវិរេន្ទ្រធិបតីវរ្ម័ន''' ជាមេទ័ពគ្រប់គ្រងនៅ'''តំបន់ឆោកព្កុល'''(?)នៅក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]](គ.ស.១១១៣-១១៥០)ទើបគេឃើញមានរូបចម្លាក់លោកនៅក្នុងក្បួនព្យុហយាត្រាកងទ័ពរបស់[[សូរ្យវរ្ម័នទី២|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ២]] ដែលចុះពី'''ភ្នំសិវបាទ'''([[ភ្នំព្រះនេត្រព្រះ]] [[ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ]] [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]) * '''ព្រះកម្រតេងអញ ស្រីរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន'''។<ref>{{Cite web |last=TONG |date=2022-12-19 |title=មកស្គាល់ឈ្មោះ និងស្នាដៃរបស់មេទ័ពខ្មែរសម័យអង្គរ ១២រូប ត្រូវបានសង់រូបសំណាកនៅសួនព្រះរាជដំណាក់ក្រុងសៀមរាប |url=https://m.freshnewsasia.com/index.php/en/localnews/270473-2022-12-19-10-20-51.html |access-date=2025-06-16 |website=FRESH NEWS |language=en-gb}}</ref> == ស្ទឹងសៀមរាប == [[File:រាត្រីនៅមាត់ស្ទឹងសៀមរាប.jpg|thumb|ស្ទឹងសៀមរាបនាពេលរាត្រី]] [[ស្ទឹងសៀមរាប]] ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្ទឹងប្រវត្តិសាស្ត្រមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់[[ខេត្តសៀមរាប]]។តាមពិតទៅ[[ស្ទឹងសៀមរាប]]គឺជាស្ទឹងសិប្បនិមិត្តដែលកកើតឡើងដោយស្នាដៃរបស់មនុស្ស។គ្មានឯកសារបញ្ជាក់ពីឆ្នាំនៃការបង្កើតស្ទឹងសៀមរាបឲ្យជាក់លាក់នោះទេប៉ុន្តែអ្នកស្រាវជ្រាវបានបញ្ជាក់ថាវាត្រូវគេបង្កើតនិងកែច្នៃជាច្រើនសារតម្រូវតាមការរៀបចំដែនដីនៅ[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងសៀមរាបកកើតឡើងដោយសារការប្រសព្វគ្នារវាងអូរធំៗចំនួន ០២ គឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមស្ទឹងសំខាន់ៗទាំងបីដែលហូរកាត់តំបន់អង្គរដោយធ្វើដំណើរពីជើងទៅត្បូង។ស្ទឹងនេះស្ថិតនៅខាងកើតស្ទឹងពួកនិងខាងលិចស្ទឹងរលួស។យោងតាមឯកសាររបស់លោក'''អ៊ឹម សុខរិទ្ធី'''អនុប្រធាននាយកដ្ឋានមជ្ឈមណ្ឌលអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវនិងតម្កល់ឯកសារអង្គរនៃ[[អាជ្ញាធរអប្សរា|អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា]]បានសរសេរថាស្ទឹងសៀមរាបដែលគេឃើញសព្វថ្ងៃចាប់ពីចំណុច'''បំពេញរាជ'''មកជាសមិទ្ធិផលនៃស្នាដៃមនុស្សបង្កើតឡើងនៅក្នុង[[សម័យអង្គរ]]។ស្ទឹងនេះកើតពីអូរតូចៗដែលហូរពីភ្នំផ្សេងៗដែលស្ថិតនៅខាងជើងវាលរាបអង្គរបន្ទាប់មកវាជួបគ្នានៅច្រកមួយមុននឹងហូរធ្លាក់ទៅកាន់វាលរាប។ក្នុងនោះក៏មានដៃអូរតូចៗជាច្រើនបានហូរមកភ្ជាប់បន្ថែមទៀតដែលប្រភព ០២ សំខាន់ៗដែលគេស្គាល់ច្បាស់នោះគឺអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។'''អូរធំ'''មានប្រភពពី[[ភ្នំគូលែន]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ៤០ គីឡូម៉ែត្រពីទិសឦសាននៃរមណីយដ្ឋានអង្គរ។លោកអ៊ឹម សុខរិទ្ធីបានលម្អិតក្នុងឯកសាររបស់លោកបន្ថែមទៀតថា[[ភ្នំគូលែន]]ដែលមានលក្ខណៈខ្ពង់រាបមានបណ្តោយ ២៥ គីឡូម៉ែត្រលាតសន្ធឹងពីទិសពាយ័ព្យមកទិសអាគ្នេយ៍និងមានទទឹង ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីទិសនិរតីមកឦសាននិងមានកម្ពស់ ៣០០ ម៉ែត្រទៅ ៤៥០ ម៉ែត្រប្រៀបនឹងវាលទំនាបជុំវិញ។ជ្រលងចុងខាងកើតនៃខ្ពង់រាប[[ភ្នំគូលែន|គូលែន]]មានជប់ធំមួយដែលឲ្យកំណើតទៅផ្លូវទឹកសំខាន់ៗពីរគឺអូរថ្មដាប់និងអូរធំ។ចេញពីជប់អូរធំហូរធ្លាក់ចុះមកពីទិសពាយ័ព្យដោយទទួលទឹកពីអូរតូចៗជាច្រើនបត់បែនតាមជ្រលងថ្មហើយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីប្រភពទើបទៅដល់ទឹកធ្លាក់ម្តុំព្រះអង្គធំ។ជាបន្តបន្ទាប់វាបន្តដំណើរហូរទៅមុខហូរចុះយ៉ាងឆ្ងាយទើបទៅដល់ជើងភ្នំហប់ផ្នែកខាងកើត។ចុងក្រោយអូរធំហូរចុះមកខាងលិច ប្រសព្វនឹងស្ទឹងឫស្សីហើយហូរចុះមកត្បូងរួមគ្នាបង្កើតជា[[ស្ទឹងសៀមរាប]]។ចំណែក'''អូរក្បាលស្ពាន'''វិញអូរនេះមានប្រភពពីភ្នំក្បាលស្ពាននិងភ្នំក្រោល។ក្បាលស្ពានស្ថិតនៅ[[ភូមិឃុនរាម]] [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានចម្ងាយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រទិសឦសានពី[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]]។ឯកសាររបស់លោកអ៊ឹម សុខរិទ្ធីបានលម្អិតទៀតថាអូរក្បាលស្ពានស្ថិតនៅលើកម្ពស់ប្រមាណ ២០០ ម៉ែត្រពីផ្ទៃទឹកសមុទ្រហូរចុះពីទិសពាយ័ព្យមកអាគ្នេយ៍បង្កើតជាទឹកធ្លាក់មួយមានកម្ពស់ពី ០៥ ទៅ ០៦ ម៉ែត្ររួចចូលទៅក្នុងអូរឫស្សីនិងបន្តហូរទៅជួបអូរធំស្ថិតនៅជើងភ្នំហប់។អូរធំនិងអូរឫស្សីក៏ហូរចូលគ្នាបង្កើតជាស្ទឹងតែមួយគឺ[[ស្ទឹងសៀមរាប]]ដែលហូរចុះទៅខាងត្បូងស្រោចស្រពតំបន់អង្គរមុននឹងហូរចាក់ទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]។ទឹកដែលហូរតាមអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពានទទួលមន្តពីចម្លាក់ជាច្រើនមានដូចជាសហស្រលិង្គហៅថាលិង្គមួយពាន់ដែលត្រូវបានឆ្លាក់នៅក្នុងឆ្នាំ ១០៥៤ នៃគ.សក្នុងរាជ្យ[[សូរ្យវរ្ម័ន​ទី១|ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១]]។ទឹកនេះហូរធ្លាក់ចូលទៅស្ទឹងសៀមរាបបន្តកាត់តាមអង្គរនិងធ្លាក់ចូល[[បឹងទន្លេសាប]]។តាមអ្នកមានជំនឿទឹកនេះជាប្រភពនៃសេចក្តីចម្រុងចម្រើននិងត្រជាក់ត្រជុំ។ [[ស្ទឹងសៀមរាប]] ប្រៀបដូចជា[[ទន្លេគង្គា]]នៅ[[ក្រុងពារាណសី]] [[ប្រទេសឥណ្ឌា]]។[[ទន្លេគង្គា]]មានប្រភពពីភ្នំហិមពាន្ត។តាម[[សាសនាហិណ្ឌូ|សាសនាព្រាហ្មណ៍]]ទន្លេនេះមានកំណើតនៅឋានសួគ៌។[[ទន្លេគង្គា]]ហូរធ្លាក់មកលើដីមានរូបរាងជាភ្លៀងរួចជ្រាបចូលទៅក្នុងដីនិងចុងបញ្ចប់ហូរចេញមកវិញផ្តល់ជាប្រភពទឹកទៅស្ទឹងទន្លេទាំងឡាយ។ភ្នំនៅក្បែរវាលនិងភ្នំហិមពាន្តទទួលទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាជាមួយគ្នាគឺរដូវមូសុងវស្សាភ្នំទាំងនោះជាអាងទឹកធម្មជាតិនិងជាប្រភពនៃស្ទឹងនិងទន្លេទាំងពូងដែលហូរមកកាន់តំបន់ទំនាប។បន្ទាប់មកមនុស្សបានចាត់ចែងរៀបចំយកទឹកស្ទឹងទន្លេទាំងនោះមកប្រើប្រាស់ទៅតាមតម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់ខ្លួន។នៅស្រុក[[ខ្មែរ]]គ្មាន[[ទន្លេគង្គា]]ដូច[[ឥណ្ឌា]]ទេ។ដូច្នេះហើយ[[ខ្មែរ]]បានកែច្នៃរៀបចំប្រភពស្ទឹងដើម្បីប្រដូចទៅនឹង[[ទន្លេគង្គា]]។ដូចជានៅ[[ភ្នំគូលែន]]និងក្បាលស្ពាន[[ខ្មែរ]]បានឆ្លាក់លិង្គនិងរូបទេពផ្សេងៗនៅតាមបណ្តោយអូរធំនិងអូរក្បាលស្ពាន។អូរទាំងពីរនេះជាប្រភពនៃ[[ស្ទឹងសៀមរាប]]។ទឹកហូរកាត់តាមលិង្គប្រៀបដូចជាភ្លៀងធ្លាក់មកពីភ្នួងព្រះកេសា[[ព្រះឥសូរ]]។ហេតុនេះហើយដែលគេថាស្ទឹងសៀមរាបប្រៀបដូចនឹង[[ទន្លេគង្គា]]។<ref>{{Cite web |title=ស្ទឹង​សៀមរាប​ប្រដូច​ទៅនឹង​ទន្លេ​គង្គា​របស់​ឥណ្ឌា​ |url=https://thmeythmey.com/detail/46648 |access-date=2025-06-16 |website=thmeythmey.com |language=en}}</ref> == ប្រជាសាស្រ្ត== ខេត្តសៀមរាប មានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ០៤ ជាខេត្តដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបមានផ្ទៃដីចំនួន ១០២៩៩ គីឡូម៉ែត្រការ៉េជាខេត្តដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេលំដាប់ទី ១០ នៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]មានក្រុងចំនួន ០២ ស្រុកមានចំនួន ១១ ឃុំមានចំនួន ៨៦ សង្កាត់ចំនួន ១៤ និងភូមិចំនួន ៨៧៥<ref>ព័ត៌មានរបស់ក្រសួងទេសចរណ៍នៅដើមឆ្នាំ២០១៣</ref>។ប្រជាជនដែលរស់នៅ[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]ភាគច្រើនជាអ្នកផ្លាស់ទីលំនៅមកពីខេត្តផ្សេងៗនិងពីស្រុកជនបទផ្សេងៗពីគ្នានៅក្នុង[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]។ខេត្តសៀមរាបគឺជាតំបន់គោលដៅទេសចរណ៍សម្រាប់ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាជាចម្បង។ == លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ == ខេត្តសៀមរាប ជាខេត្តមួយស្ថិតនៅតំបន់ពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]តាមបណ្តោយ[[ផ្លូវជាតិលេខ៦|ផ្លូវជាតិលេខ ០៦]] ដែលមានចម្ងាយប្រវែង ៣១៤ គ.មពី[[រាជធានីភ្នំពេញ]]មានពំ្រប្រទល់ខាងកើតជាប់នឹង[[ខេត្តកំពង់ធំ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]]ខាងលិចជាប់នឹង[[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]]ខាងជើងជាប់នឹង[[ខេត្តឧត្តរមានជ័យ]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]] និង ខាងត្បូងជាប់នឹង[[ខេត្តបាត់ដំបង]] [[បឹងទន្លេសាប]]។ព្រំប្រទល់ជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]មានប្រវែង ៨២ គ.មដែលស្ថិតជាប់នឹង[[ស្រុកជីក្រែង]] [[ស្រុកសូត្រនិគម]] [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] [[ស្រុកសៀមរាប]] [[ស្រុកពួក]] និង [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ស្របតាមលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រនៃតំបន់នេះគឺមានសីតុណ្ហភាព ក្ដៅហួតហែង រាំងស្ងួត មានសំណើម និង មានទឹកជំនន់យើងអាចបែងចែកតំបន់ទាំងនេះជាបីផ្នែកគឺ ផ្នែកខាងលើមាន ១៣ ឃុំ ផ្នែកកណ្តាលមាន ៦៩ ឃុំ និង ផ្នែកខាងក្រោមជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]មាន ១៨ ឃុំ។តំបន់ខាងលើសម្បូរទៅដោយព្រៃភ្នំមានសណ្ឋានដូចជាដីទួលឬខ្ពង់រាបខ្វះខាតទឹកនិងជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួតញឹកញាប់។តំបន់កណ្តាលជាវាលស្រែល្វឹងល្វើយនិងមានលំនៅឋានរបស់ប្រជាជនច្រើនព្រមទាំងប្រាង្គប្រាសាទនានានិងតំបន់ក្រោមជាវាលទំនាបរងទឹកជំនន់រៀងរាល់ឆ្នាំជាតំបន់ពេលណាមានភ្លៀងធ្លាក់ជន់លិចលង់ពេលណាគ្មានភ្លៀងស្ងួតហួតហែងមានផ្ទៃក្រឡាសរុបប្រមាណ ១២.០១៥ គីឡូម៉ែត្រការ៉េចែកចេញជា ១២ ក្រុងនិងស្រុក ១០០ សង្កាត់និងឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ ដោយមានប្រជាជនសរុប ១,១១៤,៦១៦ នាក់ ត្រូវនឹង ៦,៣២% នៃប្រជាជនសរុបទូទាំងប្រទេស។មុខរបរសំខាន់ៗនៃតំបន់ទាំងបីនេះមានភាពខុសៗគ្នាពោលគឺ ៖ :'''ក'''. ផ្នែកខាងលើធ្វើស្រូវចម្ការនិងរុករកអនុផលព្រៃឈើ :'''ខ'''. ផ្នែកកណ្តាលធ្វើស្រែនិងសេវាកម្មផ្សេងៗ :'''គ'''. ផ្នែកខាងក្រោមធ្វើស្រែនិងចម្ការដំំណាំតាមរដូវនិងប្រកបអាជីវកម្មនេសាទ។ ជាទូទៅខេត្តសៀមរាបជាតំបន់ជនបទ។ប្រជាជនប្រមាណ ៧០% រស់នៅតាមទីជនបទឆ្ងាយពីទីក្រុងដែលពឹងផ្អែកលើមុខរបរកសិកម្មជាអាជីព។ប្រជាជនប្រមាណ ១៨% រស់នៅតាមតំបន់ជាប់នឹង[[បឹងទន្លេសាប]]ពឹងផ្អែកលើអាជីវកម្មនេសាទនិងធ្វើចម្ការដំណាំផ្សេងៗនិង ១២% ទៀតរស់នៅតាមទីប្រជុំជននិងទីក្រុងដែលមានមុខរបរជាពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និង បុគ្គលិករដ្ឋជាដើម។ [[File:Tonle Sap Lake phases.gif|thumb|ផែនទីនៃបឹងទន្លេសាប]] ភ្នំនៅក្នុងក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ របស់[[ខេត្តសៀមរាប]]មានចំនួនសរុបប្រមាណ ៤១ ភ្នំហើយមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលមិនបានទៅដល់ចំណែកភ្នំមួយចំនួននៅតាមបណ្តាក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ នោះមានវត្តនៅពីលើនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដែលនៅសល់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានធម្មជាតិមួយចំនួនដែលនៅជាប់ជើងភ្នំកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិដែលបានចូលមកទស្សនានៅលើទឹកដីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃ[[ខេត្តសៀមរាប]]។ហើយមានផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជិតជើងភ្នំទាំងនោះដែលប្រកបមុខរបរលក់ដូរនិងធ្វើស្រែចម្ការគ្រាន់បានចំណូលយកមកចិញ្ចឹមក្នុងក្រុមគ្រួសារជៀសវាងចេញទៅធ្វើចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។តាមរបាយការណ៍ពីអធិការក្រុង-ស្រុកទាំង ១២ បានរៀបរាប់ប្រាប់ឲ្យដឹងអំពីភ្នំនីមួយៗរបស់ក្រុង-ស្រុកថាភ្នំចំនួន ៤១ ភ្នំនៅ[[ខេត្តសៀមរាប]]នោះមានដូចជា ៖ * [[ក្រុងសៀមរាប]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ'''[[ភ្នំក្រោម]]'''មានប្រាង្គប្រាសាទបុរាណនៅលើកំពូលភ្នំមានវត្តអារាមនៅលើកំពូលភ្នំនិងមានវត្តនៅតាមចំរ៉ាក់ជើង'''[[ភ្នំក្រោម]]'''ហើយមានផ្សារលក់ដូរព្រមទាំងមានទេសភាពស្រស់បំព្រងមើលពីលើភ្នំមកគួរឲ្យទាក់ទាញអារម្មណ៍ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិផងដែរហើយដែលបាននាំគ្នាបើកឡានជិះម៉ូតូកង់ឡើងទៅដល់កំពូលភ្នំដើម្បីថតផ្តិតយករូបភាពពីលើកំពូលភ្នំទៅ[[បឹងទន្លេសាប]]និងទេសភាពនៅជុំវិញបរិវេណជើងភ្នំផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[សង្កាត់សៀមរាប]] [[ក្រុងសៀមរាប]] និង '''ភ្នំបាក់ខែង'''មានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននៅលើកំពូលភ្នំដែលភ្ញៀវបរទេសនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃរះពេលព្រលឹមនៅពេលល្ងាចនាំគ្នាឡើងទៅមើលថ្ងៃលិចហើយនៅខាងក្រោមទល់មុខប្រាសាទមានអ្នកលក់ដូរជាច្រើនស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិត្រពាំងសេះ]] [[សង្កាត់គោកចក]] [[ក្រុងសៀមរាប]]។ * [[ស្រុកជីក្រែង]] មានភ្នំចំនួន ០៧ ភ្នំគឺ'''ភ្នំរ៉ុន ភ្នំពើង ភ្នំបាក់រទេះ'''មានវត្តនៅពីលើ'''ភ្នំក្បាលខ្មោច ភ្នំអាចម៍ស្រមោច ភ្នំខ្ទុំ''' និង '''ភ្នំល្អាង'''មានទីតាំងជាប់នឹងព្រំប្រទល់[[ស្រុកគូលែន]] [[ខេត្តព្រះវិហារ]]ហើយភ្នំទាំង ០៧ នោះគឺស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំខ្វាវ]] [[ស្រុកជីក្រែង]]។ * [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]]មានភ្នំចំនួន ០២ គឺ'''ភ្នំចង្ហា''' និង '''ភ្នំកង្ហិត'''ស្ថិតនៅក្នុងភូមិស្រាស្ត្រ[[ឃុំពពេល (ស្រុកសូទ្រនិគម)|ឃុំពពែល]] [[ស្រុក​សូទ្រ​និគម|ស្រុកសូត្រនិគម]]។ * [[ស្រុកស្វាយលើ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ'''[[ភ្នំគូលែន]]'''មានវត្តនៅលើកំពូលភ្នំគឺព្រះអង្គធំនិងមានប្រាសាទបុរាណជាច្រើនព្រមទាំងមានរមណីយដ្ឋានថែមទៀតផងដែរ'''ភ្នំរាម'''មានព្រៃសហគមន៍'''ភ្នំទំពូង'''នៅមានគ្រឹះថ្មប្រាសាទបុរាណដែលនៅសេសសល់ពីសង្គ្រាមហើយភ្នំទាំង ០៣ នេះមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំស្វាយលើ]] '''ភ្នំតាវ៉ា'''ស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំតាសៀម]] និង '''ភ្នំខ្យង'''ស្ថិតនៅ[[ឃុំកន្ទួត]]។ * [[ស្រុកស្រីស្នំ]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ'''ភ្នំតាស ភ្នំតាប៉ែន ភ្នំធំ ភ្នំព្រះច្បារ''' និង '''ភ្នំមហាឥសី'''ពុំមានវត្តឬប្រាសាទបុរាណនៅទីនោះឡើយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅស្លែងស្ពាន[[ស្រុកស្រីស្នំ]]។ * [[ស្រុកអង្គរធំ]]មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺ'''ភ្នំដី'''ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំលាងដៃ]]'''ភ្នំឆ្កែកូន'''មានវត្តនៅពីលើ'''ភ្នំតាទូស'''ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំពាក់ស្នែង]] និង '''ភ្នំកងរី'''មានវត្តនៅពីលើហើយមានប្រាសាទបុរាណបាក់បែកផងដែរដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ[[ឃុំជប់តាត្រាវ]]និងមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែលយើងទៅមិនដល់។ * [[ស្រុកអង្គរជុំ]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ'''ភ្នំពើងតានន់'''ដែលមានសម្រស់ទេសភាពស្រស់ស្អាតជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ធម្មជាតិដែលមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតក្នុង[[ភូមិគោកដូង]] [[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជាង ៧០ គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប|ទីរួមខេត្តសៀមរាប]]តាមផ្លូវទៅផ្សារពាក់ស្នែង និង '''ភ្នំម្រេច'''ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំគោកដូង]] [[ស្រុកអង្គរជុំ]]។ * [[ស្រុកវ៉ារិន]] មានភ្នំចំនួន ០៤ ភ្នំគឺ'''ភ្នំចង្ក្រានរយ'''មានវត្តនៅពីលើហើយមានរមណីយដ្ឋានទឹកធ្លាក់ដែលមើលទៅគួរជាទីគយគន់ផងដែរស្ថិតនៅ[[ឃុំស្វាយស|ឃុំស្វាយសរ]] '''ភ្នំសង្កែ''' '''ភ្នំបាយដុត'''ស្ថិតនៅ[[ឃុំល្វាក្រាំង|ឃុំល្វាវក្រាំង]] និង '''ភ្នំអាជ្ញារាម'''ស្ថិតនៅ[[ឃុំប្រាសាទ]]។ * [[ស្រុកក្រឡាញ់]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺ'''ភ្នំទ្រង់បាត'''ដែលមានប្រាសាទតូចៗនិងមានអាស្រមនៅពីលើផងដែរមានភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅ[[ភូមិភ្នំទ្រង់បាត]] [[ឃុំកំពង់ថ្កូវ]] [[ស្រុកក្រឡាញ់]]។ * [[ស្រុកពួក]]មានភ្នំចំនួន ០២ ភ្នំគឺ'''ភ្នំរ៉ូង'''មានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ភូមិដូនកែវ]] និង '''ភ្នំដី'''ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅជាប់[[បឹងទន្លេសាប]]។ * [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]]មានភ្នំចំនួន ០៥ ភ្នំគឺ'''ភ្នំដី'''ស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] '''ភ្នំហប់'''មានវត្តនៅពីលើស្ថិតនៅ[[ឃុំខ្នារសណ្តាយ]] '''ភ្នំក្បាលស្ពាន'''មានប្រាសាទបុរាណជាច្រើននិងមានរមណីយដ្ឋានផងដែរស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំឃុនរាម]] '''ភ្នំទេវៈ'''ស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំរំចេក]] និង '''[[ភ្នំគូលែន]]'''ជាប់ចំរ៉ាក់ជើងភ្នំស្ថិតនៅក្នុង[[ឃុំត្បែង]]ហើយក៏ជាភ្នំមួយដែលជាប់ពាក់កណ្តាលម្ខាងម្នាក់នឹង[[ស្រុកស្វាយលើ]]ផងដែរ។ * [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]]មានតែប្រាសាទបុរាណជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទព្រះគោ]] [[ប្រាសាទលលៃ]] [[ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលកេរ្តិ៍]]ជាដើមហើយនៅមានវត្តចាស់ៗដល់បច្ចុប្បន្នហៅថាវត្តត្រាច។ *[[ក្រុងរុនតាឯក]]មានភ្នំចំនួន ០១ ភ្នំគឺ'''ភ្នំបូក'''មានវត្តនិងប្រាសាទបុរាណនៅពីលើស្ថិតនៅ[[សង្កាត់រុនតាឯក]] [[ក្រុងរុនតាឯក]]។<ref>{{Cite web |date=2018-08-24 |title=មោះ​! មក​ស្គាល់​ភ្នំ​ចំនួន​៤១​ភ្នំ​នៅ​ខេត្តសៀមរាប និង​រមណី​ដ្ឋា​ន​ជា​ច្រើន​ទៀត |url=https://kohsantepheapdaily.com.kh/article/691560.html |access-date=2025-06-16 |website=Koh Santepheap Daily |language=km}}</ref> == រដ្ឋបាល == ខេត្តសៀមរាប ចែកចេញជា ១២​ ក្រុង/ស្រុក ១០០ សង្កាត់/ ឃុំ និង ៩០៧ ភូមិ<ref>{{Cite web |url=http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |title=ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ |access-date=2008-08-29 |archivedate=2009-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090416005213/http://www.cambodia.gov.kh/unisql1/egov/khmer/province/siem_reap.html |url-status=dead }}</ref>៖ {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! លេខកូដក្រុងនិងស្រុក ! ក្រុងនិងស្រុក ! ឈ្មោះក្រុងនិងស្រុកជាអក្សរឡាតាំង ! ផែនទីក្រុងនិងស្រុក |- | ១៧០១ | [[ស្រុកអង្គរជុំ]] | Angkor Chum |[[File:1701 Angkor Chum District.svg|thumb]] |- | ១៧០២ | [[ស្រុកអង្គរធំ]] | Angkor Thum |[[File:1702 Angkor Thum District.svg|thumb]] |- | ១៧០៣ | [[ស្រុកបន្ទាយស្រី]] | Banteay Srei |[[File:1703 Banteay Srei District.svg|thumb]] |- | ១៧០៤ | [[ស្រុកជីក្រែង]] | Chi Kraeng |[[File:1704 Chi Kraeng District.svg|thumb]] |- | ១៧០៦ | [[ស្រុកក្រឡាញ់]] | Kralanh |[[File:1706 Kralanh District.svg|thumb]] |- | ១៧០៧ | [[ស្រុកពួក]] | Puok |[[File:1707 Puok District.svg|thumb]] |- | ១៧០៩ | [[ស្រុកប្រាសាទបាគង]] | Prasat Bakong |[[File:1709 Prasat Bakong District.svg|thumb]] |- | ១៧១០ | [[ក្រុងសៀមរាប]] | Siem Reab |[[File:1710 Siem Reap Municipality.svg|thumb]] |- | ១៧១១ | [[ស្រុកសូត្រនិគម|ស្រុកសូទ្រនិគម]] | Soutr Nikom |[[File:1711 Soutr Nikom District.svg|thumb]] |- | ១៧១២ | [[ស្រុកស្រីស្នំ]] | Srei Snam |[[File:1712 Srei Snam District.svg|thumb]] |- | ១៧១៣ | [[ស្រុកស្វាយលើ]] | Svay Leu |[[File:1713 Svay Leu District.svg|thumb]] |- | ១៧១៤ | [[ស្រុកវ៉ារិន]] | Varin |[[File:1714 Varin District.svg|thumb]] |- | ១៧១៥ | [[ក្រុងរុនតាឯក]] | Run Ta Ek |- |} == មធ្យោបាយធ្វើដំណើរនិងដឹកជញ្ជូន == *'''អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ''' [[File:Siem_reap_airport.JPG|thumb]] '''[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ|អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប]]''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលបម្រើឲ្យខេត្តសៀមរាបទឹកដីអង្គរវាមានទីតាំងស្ថិតនៅ[[ភូមិគោកដូង]] [[សង្កាត់ទឹកវិល]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]។វាត្រូវបានបើកដំណើរការនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣២ និងបានបិទទៅវិញនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នៅពេលដែលបើកដំណើរការ[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ]]ជាផ្លូវការ។វាជាអាកាសយានដ្ឋានដែលមមាញឹកជាងគេទី ០២ នៅ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ]]។<ref>{{cite web|url=http://cambodia-airports.com/index.php?option=com_trafficdata&Itemid=79&lang=en|title=Cambodia Airports Traffic Data|website=Cambodia-airports.com|access-date=2025-06-16|archivedate=2009-09-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090911094100/http://www.cambodia-airports.com/index.php?option=com_trafficdata&Itemid=79&lang=en|url-status=dead}}</ref><ref name="CAPA">{{Cite web |title=New Siem Reap-Angkor International Airport New Airport Profile {{!}} CAPA |url=https://centreforaviation.com/data/profiles/newairports/new-siem-reap-angkor-international-airport |access-date=2022-12-06 |website=centreforaviation.com}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ttgasia.com/2023/07/31/new-siem-reap-international-airport-to-begin-operations-in-october/|title=New Siem Reap International Airport to begin operations in October|publisher=TIG Asia|date=31 July 2023|accessdate=20 September 2023}}</ref><ref name="ABC"/><ref name="XN"/> [[File:New_Siem_Reap-Angkor_International_Airport_01.jpg|thumb]] '''[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ|អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ]]''' គឺជាអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅ[[ភូមិក្រៀលពង]] [[ឃុំពពេល]] និង [[ភូមិប្រវ៉ាល]] [[ឃុំតាយ៉ែក]] [[ស្រុកសូទ្រនិគម]] [[ខេត្តសៀមរាប|ខេត្តសៀមរាប]]ដែលបម្រើឲ្យ[[ក្រុងសៀមរាប]] [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ ១៨ គីឡូម៉ែត្រភាគឦសាន[[ឃុំដំដែក]] [[ស្រុកសូទ្រនិគម]] ៤០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] និង ៥០ គីឡូម៉ែត្រខាងកើត[[ក្រុងសៀមរាប]]។វាជាអាកាសយានដ្ឋានដែលធំជាងគេបង្អស់ទី ០២ នៅ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]បន្ទាប់ពី[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោតាខ្មៅ|អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោ]]នៅក្នុង[[ភូមិតាព្រហ្ម]] [[ឃុំបឹងខ្យាង]] [[ស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង]] [[ខេត្តកណ្តាល]]។[[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប-អង្គរ]]គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៧០០ ហិកតានិងមានផ្លូវរត់ប្រវែង ៣៦០០ ម៉ែត្រ។<ref>{{Citation|title=Groundwater development and management in Siem Reap, Cambodia|url=https://doi.org/10.1201/b14895-69|publisher=CRC Press|date=2013-05-12|accessdate=2025-06-16|isbn=978-1-138-00055-1|pages=595–601|first=M|last=Nishigaki|first2=S|last2=Takahashi|first3=M|last3=Takahashi|first4=Y|last4=Maruo}}</ref> == តំបន់ទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប== តាមប្រវត្តិសាស្ដ្រទឹកដីខេត្តសៀមរាបជាតំបន់[[រាជធានីនៃប្រទេសកម្ពុជា|រាជធានី]]របស់[[ចក្រភពខ្មែរ]]អំឡុងពីសតវត្សរ៍ទី ០៩ ដល់សតវត្សរ៍ទី ១៣។ដោយសារមូលហេតុខាងលើនេះហើយទើបរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះគេនៅឃើញមានសំណង់ប្រាសាទបុរាណយ៉ាងច្រើននៅពាសពេញទឹកដីដ៏បវរនៃខេត្តសៀមរាបនេះ។ប្រាសាទទាំងឡាយនៅតំបន់អង្គរដែលមានឈ្មោះល្បីទូទាំងពិភពលោកគឺស្ថិតនៅប៉ែកពាយ័ព្យនៃ[[ប្រទេសកម្ពុជា]]នៅក្នុងខេត្តសៀមរាបដែលគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃក្រលា ៦០០ គ.មការ៉េ។សព្វថ្ងៃប្រាសាទចំនួនត្រូវបានរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់។ប្រាសាទទាំងឡាយត្រូវបានកសាងឡើងរវាងសតវត្សរ៍ទី ៩ និងទី ១៣។កម្មវិធីកសាងឥតឈប់ឈរត្រូវបានប្រកាន់ខ្ជាប់ដោយព្រះរាជា[[ខ្មែរ]]ជាបន្តបន្ទាប់ដែលអាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងសំណង់[[មហាពីរ៉ាមីតនៃជីហ្សា|ប្រាសាទមហាពីរ៉ាមីតនៃជីហ្សា]]ដែលកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាល[[:en:Fourth Dynasty of Egypt|រាជវង្សទី ០៤ នៃអេហ្ស៊ីបបុរាណ]]និងសំណង់ប្រាសាទដទៃទៀតនៅក្នុង[[អេហ្ស៊ីប|ប្រទេសអេហ្សីប]]។ព្រះរាជា[[ខ្មែរ]]បានសាងសង់ប្រាសាទទាំងនេះដោយប្រើកម្លាំងកម្មករយ៉ាងច្រើនតាមការប៉ាន់ស្មានការធ្វើសំណង់ថ្មីនីមួយៗអាចប្រើមនុស្សប្រហែល ៧៥០០០០ នាក់ក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និង ១៣។ទោះបីជាបន្សល់ទុកនូវប្រាសាទជាច្រើនក៏ដោយសព្វថ្ងៃនេះគឺមានភស្តុតាងបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះចំពោះមនុស្សដែលមករស់នៅពិតប្រាកដនៅទីក្រុងដ៏ចំណាស់មួយនេះកាលពីអតីតកាល។អ្នកធ្វើដំណើរ[[ព័រទុយហ្គាល់|ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់]]ត្រូវបានគេជឿថាជាជនជាតិបស្ចឹមប្រទេសដំបូងគេដែលបានសម្លឹងមិនដាក់ភ្នែកទៅលើភាពអស្ចារ្យនៃ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នៅពេលទៅទស្សនានៅក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី ១៦។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយកិត្តិយសធំបំផុតចំពោះការរកឃើញ[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ដ៏អស្ចារ្យបានធ្លាក់ទៅអ្នកភូមិសាស្ដ្រ[[បារាំង|ជនជាតិបារាំង]]ឈ្មោះ'''ហង់រី មូហូត(Henri Mouhot)'''​ដែលបានមកទស្សនា[[ប្រាសាទ អង្គរវត្ត|ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ ដែលបានតម្កល់ទុកនូវឯកសារនៅឯ[[ទីក្រុងប៉ារីស]]ក្រោយមរណភាពនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨។នៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៩ និង ២០ បេសកកម្មរបស់[[បារាំង]]ជាច្រើនបានមកទស្សនាប្រាសាទបុរាណនិងធ្វើការកាប់ឆ្ការសម្អាតព្រៃពីប្រាសាទហើយបានប្រមូលនូវឯកសារបានយ៉ាងច្រើន។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៧ [[សៀម|ប្រទេសសៀម]]បានប្រគល់[[ក្រុងអង្គរ|ទឹកដីអង្គរ]]មកឲ្យ[[ខ្មែរ]]គ្រប់គ្រងវិញដោយសារ[[បារាំង]]គាបសង្កត់ខ្លាំងពេកហើយនៅក្នុងនោះបាននាំមកនូវភ្ញៀវទេសចរឲ្យមកទស្សនា[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]ជាលើកដំបូងនៅលើទឹកដីអង្គរ។ភ្ញៀវទេសចរអាចជ្រើសរើសទស្សនាតាមវង់តូចដែលរួមមានទីក្រុងដ៏ល្បីល្បាញរបស់ព្រះរាជាគឺអង្គរធំនិងអង្គរតូចដែលមានប្រាសាទជាច្រើនដូចជា[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] [[ប្រាសាទបាយ័ន]] [[ប្រាសាទព្រះខ័ន]] [[ប្រាសាទតាព្រហ្ម]] [[ស្រះស្រង់]]និងរមណីយដ្ឋានជាច្រើនទៀត។ភ្ញៀវទេសចរអាចបន្តដំណើរទៅទស្សនានៅវង់ធំនោះគេនឹងបានឃើញប្រាសាទមួយចំនួនផ្សេងទៀតនិង[[បារាយណ៍]]នៅ[[សម័យអង្គរ]]។ប្រសិនបើមានពេលវេលាភ្ញៀវទេសចរអាចទៅទស្សនាប្រាសាទល្បីល្បាញផ្សេងទៀតដូចជា[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]] [[ប្រាសាទបាគង]] [[ប្រាសាទបេងមាលា]] [[ប្រាសាទលលៃ]]ជាដើមដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយពីប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរបន្តិច។ * '''កន្ត្រកវិលយក្ស Angkor Eye''' [[File:អង្គរអាយ.jpg|thumb|]] ប្រសិនបើនិយាយពីទឹកដីនៃក្រុងបុរាណខេត្តសៀមរាបច្បាស់ជាមានមនុស្សជាច្រើននឹកឃើញដល់[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]និងប្រាង្គប្រាសាទនានាជាច្រើនទៀតដែលបានលាក់ខ្លួនកំពុងរង់ចាំភ្ញៀវទេសចរមកពីជិតឆ្ងាយទៅទស្សនា។តែបើទៅខេត្តសៀមរាបជាច្រើនដងបន្តិចភ្ញៀវទេសចរប្រាកដណាស់ថានឹងសួរថាក្រៅពីប្រាសាទនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបមានអ្វីផ្សេងទៀតដែលគួរឲ្យទាក់ទាញនិងគួរឲ្យចង់ទស្សនា។ដោយឡែកថ្មីៗនេះ[[ក្រុងសៀមរាប|ទីក្រុងសៀមរាប]]ក៏បានដាក់ដំណើរការកន្ត្រកវិលយក្សដែលមានឈ្មោះថា '''Angkor Eye''' ដែលជាបទពិសោធន៍កម្សាន្តថ្មីមួយបែបទាំងស្រៀវទាំងរំភើបប្រសិនបើបានជិះលេងកម្សាន្ត។ កន្ត្រកវិលយក្ស Angkor Eye មានកម្ពស់រហូតដល់ទៅ ៨៥ ម៉ែត្រពីដីដែលអាចឲ្យភ្ញៀវទេសចរដែលមកជិះកម្សាន្តអាចទស្សនាទេសភាពបាន ៣៦០ ដឺក្រេជុំវិញ[[ក្រុងសៀមរាប]]ទាំងមូលតែម្ដងហើយសរុបមាន ៤៨ កាប៊ីនបំពាក់ដោយមាស៊ីនត្រជាក់។សម្រាប់តម្លៃនៅក្នុងការជិះមួយលើកសម្រាប់មនុស្សធំចាប់ពី ១២ ឆ្នាំ(adult)[[ជនជាតិខ្មែរ]]មានតម្លៃ ០៥$ សម្រាប់ជនបរទេសតម្លៃ ១២$ ចំណែកក្មេងអាយុក្រោម ១២ ឆ្នាំ[[ជនជាតិខ្មែរ]]តម្លៃ ២.៥$ បរទេសតម្លៃ ០៥$ និងក្មេងទូទៅក្រោម ០៣ ឆ្នាំអាចចូលលេងដោយឥតគិតថ្លៃដែលនៅក្នុងការជិះមួយជុំគឺមានរយៈពេល ១៨ នាទី។ សម្រាប់កន្ត្រកវិលយក្ស Angkor Eye មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង[[ភូមិគ្រួស]] [[សង្កាត់ស្វាយដង្គំ]] [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]តាមបណ្ដោយ[[ផ្លូវជាតិលេខ៦|ផ្លូវជាតិលេខ ០៦]] ដែលនៅជាប់នឹង[[ភូមិវប្បធម៌កម្ពុជា|ភូមិវប្បធម៌]]។ប្រសិនបើចង់ទស្សនាឲ្យកាន់តែស្អាតទៀតនោះភ្ញៀវទេសចរអាចជិះបាននៅចន្លោះម៉ោង ០៥ ទៅ ០៦ ល្ងាចដែលជាពេលវេលាដែលអាចទស្សនាថ្ងៃលិចជាមួយនឹងទេសភាពពីក្រុងរហូតដល់ជាយក្រុងឯណោះ។<ref>{{Cite web |date=2020-03-06 |title=ទាំងស្រៀវ ទាំងរំភើប ៣៦០ដឺក្រេ ៨៥ម៉ែត្រពីដី ជាមួយទេសភាពកម្រនៃក្រុងសៀមរាប លើកន្រ្តកយក្ស Angkor Eye |url=https://www.kampucheers.com/siemreap-angkor-eye/ |access-date=2025-06-16 |website=KAMPUCHEERS |language=en}}</ref> ==ឯកសារពិគ្រោះ== {{reflist|1}} {{Geographic location |Centre = ខេត្តសៀមរាប |North = [[ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ]] |Northeast = [[ខេត្តព្រះវិហារ]] |East = |Southeast = [[ខេត្តកំពង់ធំ]] |South = [[ខេត្តពោធិ៍សាត់]] |Southwest = [[ខេត្តបាត់ដំបង]] |West = [[ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ]] |Northwest = }} {{ខេត្តសៀមរាប}} {{ខេត្តក្រុងខ្មែរ}} [[Category:ខេត្តសៀមរាប|សៀមរាប]] [[Category:ខេត្តក្រុងខ្មែរ|សៀមរាប]] ctco93x6o52a04e3wdiewxq42vl92gr 0 3076 323594 323563 2025-07-10T12:38:01Z 58.97.225.224 323594 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = ខណ្ឌដង្កោ | native_name = | native_name_lang= | settlement_type = [[រាជធានីភ្នំពេញ]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_map = Cambodia choeung ek mass graves.JPG | map_caption = វាលពីឃាត[[ជើងឯក]] | pushpin_map = | pushpin_map_caption = ខណ្ឌទី៥ | subdivision_type = [[ប្រទេស]] | subdivision_name = {{flag|កម្ពុជា}} | subdivision_type1 = [[បំណែងចែករដ្ឋបាលនៃកម្ពុជា|រាជធានី]] | subdivision_type2 = ចែកជា | subdivision_name2 = ១៣សង្កាត់ ?ភូមិ | subdivision_type3 = ខណ្ឌនៅជិតកណ្ដាល | subdivision_name3 = [[សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ]] [[ខណ្ឌមានជ័យ]] | subdivision_type4 = ទំព័រទី | subdivision_name4 = 9 | subdivision_type5 = អភិបាលភ្នំពេញ អ្នកបង្កើត | subdivision_name5 = លោក [[កែប ជុតិមា]] | established_title = | established_date = | population_total = ២៥៤,១០០០ | population_as_of = ២០២៥<ref>{{Cite web |url=http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |title=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019083907/http://www.phnompenh.gov.kh/kh/district.php |url-status=dead }}</ref> | population_density_km2 = 589 | area_total_km2 = 117.7585 | leader_title = លោកស្រី | leader_name = [[គឹម ញឹប]] | blank_name_sec1 = [[លេខកូដប្រៃសណីយ៍]] | blank_info_sec1 = ១២៤០០ | blank_name_sec2 = | blank_info_sec2 = | timezone = កម្ពុជា (ម៉ោង.៧) | latd= | longd= | coordinates_type = region:TH_type:adm2nd | coordinates_display = inline,title | website = [[K_dongkor@phnompehn.gov.kh]] | footnotes = ទូរស័ព្ទ: (៨៥៥) ០៨៩ ៩៧៨ ៨៨៨ }} '''ខណ្ឌដង្កោនេះ ក្លាយជា [[ជើងឯក]]។''' ==រដ្ឋបាល== '''ខណ្ឌដង្កោ'''ជាលេខកូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០០ ។ *[[សង្កាត់ដង្កោ]]​​​​ កូដប្រៃសណីយ៍ ​១២៤០១ *[[សង្កាត់ពងទឹក]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០២ *[[សង្កាត់ព្រែកកំពឹស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៣ *[[សង្កាត់ស្ពានថ្ម]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៤ *[[សង្កាត់រលួស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៥ *[[សង្កាត់ទៀន]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៦ *[[សង្កាត់គងនយ]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៧ *[[សង្កាត់ព្រៃវែង]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៨ *[[សង្កាត់ព្រៃស]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤០៩ *[[សង្កាត់ក្រាំងពង្រ]] កូដប្រៃសណីយ៍ ១២៤១០ ==មុខរបរ== *លក់ដូរ ប្រហែល ៧៩ នាក់ *ពេទ្យ ប្រហែល ១៥៦ នាក់ *លាង ឡាន ប្រហែល ២៣៤ នាក់ *ធ្វើ ឡាន ប្រហែល ៣៤៥ នាក់ ។ ==មន្រ្តី នគបាល នគបាលចរាចណ៍ កងរាជអាវុធហត្ថ== ===នគបាល=== ជីម ស៊ីថា ===នគបាលចរាចណ៍=== '''?''' ===កងរាជអាវុធហត្ថ=== ស សុភ័ណ្ឌ ==ប្រវត្តិ== ខណ្ឌនេះនៅ [[ខេត្ត កណ្ដាល]] គេដាក់ '''ស្រុក ដង្កោ''' ។ ==ស្ថានសិក្សា== ===រដ្ឋ=== * សាលាបឋមសិក្សាដង្កោ * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃវែង * សាលាបឋមសិក្សាពងទឹក * សាលាបឋមសិក្សាព្រៃស * អនុវិទ្យាល័យទួលអំពិល * អនុវិទ្យាល័យពងទឹក ===ឯកជន=== * សាលា ប៊ែលធី អន្តជាតិ ==វត្តអារាម== {{វត្តអារាមក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ}} ==មន្ទីរពេទ្យ== * មន្ទីរពេទ្យបង្អែក​ដង្កោ [[ឯកសារ:Dangkao Refferal Hospital.jpg|រូបភាពតូច|ពេទ្យ]] * [[មន្ទីរពេទ្យហ្លូងម៉ែ]] [[ឯកសារ:Luong Me Hospital.jpg|រូបភាពតូច|មន្ទីរពេទ្យ]] ==ផ្សារ== ===បុរី=== *​ ផ្សារបុរីពិភពថ្មី ===រដ្ឋ=== * ផ្សារថ្នលបត់ * ផ្សារចំការដូង ==ឯកសារយោង== [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សង្កាត់នៃខណ្ឌដង្កោ]] lsbwp7xl48mpzp7pjinw9pxqrofd3ik 0 19362 323595 316612 2025-07-10T15:15:37Z Sggt76 KH 31983 323595 wikitext text/x-wiki {{Infobox official post | post = ប្រធានាធិបតី | body = នៃសហរដ្ឋអាមេរិក | native_name = {{nobold|{{small|President of the United States of America}}}} | insignia = Seal Of The President Of The United States Of America.svg | insigniasize = 100 | insigniacaption = [[ត្រាប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|ត្រាប្រធានាធិបតី]] | flag = Flag of the President of the United States of America.svg | flagsize = 125 | flagborder = yes | flagcaption = [[ទង់ប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|ទង់ប្រធានាធិបតី]] | image = TrumpPortrait.jpg | incumbent = [[ដូណាល់ ត្រាំ]] | incumbentsince = ២០ មករា ២០២៥ | department = {{plainlist| * [[សាខាប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក]] * [[ការិយាល័យប្រតិបត្តិប្រធានាធិបតី]] }} | style = {{plainlist| * [[លោកប្រធានាធិបតី (គោរមងារ)|លោកប្រធានាធិបតី]]<ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/1891/08/02/archives/how-to-address-the-president-he-is-not-your-excellency-or-your.html |work=The Washington Star |title=How To Address The President; He Is Not Your Excellency Or Your Honor, But Mr. President |date=August 2, 1891 |via=The New York Times}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.usgs.gov/usgs-manual/handbook/hb/431-2-h/chap4.html |title=USGS Correspondence Handbook—Chapter 4 |date=July 18, 2007 |publisher=Usgs.gov |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120926000950/http://www.usgs.gov/usgs-manual/handbook/hb/431-2-h/chap4.html |archive-date=September 26, 2012 |access-date=November 15, 2012 |archivedate=កញ្ញា 26, 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120926000950/http://www.usgs.gov/usgs-manual/handbook/hb/431-2-h/chap4.html }}</ref><br />(ក្រៅផ្លូវការ) * [[ឯកឧត្តមជាកិត្តិយល]]<ref>{{Cite web |url=http://www.ita.doc.gov/ita_sec/Address%20and%20Salutation.htm |title=Models of Address and Salutation |publisher=Ita.doc.gov |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100720073107/http://www.ita.doc.gov/ita_sec/Address%20and%20Salutation.htm |archive-date=20 កក្កដា 2010 |access-date=27 មករា 2022 |archivedate=2012-11-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121127181952/http://www.ita.doc.gov/ita_sec/Address%20and%20Salutation.htm }}</ref><br />(ផ្លូវការ) * [[ឯកឧត្តម]]<ref>[https://web.archive.org/web/20120927014351/http://www.un.int/protocol/documents/Hspmfm.pdf Heads of State, Heads of Government, Ministers for Foreign Affairs], Protocol and Liaison Service, [[អង្គការសហប្រជាជាតិ]]. ដក់ស្រង់នៅថ្ងៃ27 មករា 2022.</ref><ref>{{Cite web |url=https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2010/09/01/remarks-president-obama-president-mubarak-his-majesty-king-abdullah-prim |title=Remarks by President Obama, President Mubarak, His Majesty King Abdullah, Prime Minister Netanyahu and President Abbas Before Working Dinner |last=The White House Office of the Press Secretary |date=September 1, 2010 |via=[[ណារ៉ា|បណ្ណសារជាតិ]] |work=[[whitehouse.gov]] |access-date=27 មករា 2022}}</ref><br />(ការទូត) }} | type = {{plainlist| * [[ប្រមុខរដ្ឋ]] * [[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]] }} | abbreviation = POTUS | member_of = {{plainlist| * [[គណៈរដ្ឋមន្ត្រីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|គណៈរដ្ឋមន្ត្រី]] * [[ក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយក្នុងស្រុកសហរដ្ឋអាមេរិក|ក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយក្នុងស្រុក]] * [[ក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាតិ (សហរដ្ឋអាមេរិក)|ក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាតិ]] * [[ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក|ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិ]] }} | residence = [[សេតវិមាន]] | seat = [[វ៉ាស៊ីនតោន]] | appointer = [[គណៈបោះឆ្នោតមណ្ឌលសហរដ្ឋអាមេរិក|គណៈបោះឆ្នោតមណ្ឌល]] | termlength = [[វិសោធនកម្មលើកទីម្ភៃពីរចំពោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិក|បួនឆ្នាំ (អាចបន្តបាន កំណត់ត្រឹមពីរអាណត្តិ)]] | constituting_instrument = [[រដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិក]] | formation = ២១ មិថុនា ១៧៨៨<ref>{{Cite book |last=Maier |first=Pauline |title=Ratification: The People Debate the Constitution, 1787–1788 |date=2010 |publisher=Simon & Schuster |isbn=978-0-684-86854-7 |location=New York, New York |page=433 |author-link=Pauline Maier}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://constitutioncenter.org/blog/march-4-a-forgotten-huge-day-in-american-politics/ |title=March 4: A forgotten huge day in American history |date=March 4, 2013 |publisher=[[មជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាតិ]] |location=Philadelphia |access-date=27 មករា 2022 |archivedate=កុម្ភៈ 24, 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180224184927/https://constitutioncenter.org/blog/march-4-a-forgotten-huge-day-in-american-politics |url-status=dead }}</ref> | first = [[ចច វ៉ាស៊ីនតោន]]<ref>{{Cite web |url=https://www.mountvernon.org/library/digitalhistory/digital-encyclopedia/article/presidential-election-of-1789/ |title=Presidential Election of 1789 |website=Digital Encyclopedia |publisher=Mount Vernon Ladies' Association, George Washington's Mount Vernon |location=Mount Vernon, Virginia |access-date=27 មករា 2022}}</ref> | salary = ៤០០,០០០$ ប្រចាំឆ្នាំ | website = {{URL|https://www.whitehouse.gov/}} }} '''ប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក''' ([[ភាសាអង់គ្លេស]]៖ President of the United States, សរសេរ/ហៅកាត់ថា '''POTUS''') គឺជា[[ប្រមុខរដ្ឋ]] និង[[ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល]]នៃ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]]។ ប្រធានាធិបតីជាអ្នកដឹកនាំ[[រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធនៃសហរដ្ឋអាមេរិក#សាខាប្រតិបត្តិ|សាខាប្រតិបត្តិ]]នៃ[[រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធនៃសហរដ្ឋអាមេរិក|រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ]] និងជាអគ្គមេបញ្ជាការនៃ[[កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធសហរដ្ឋអាមេរិក]]។ អំណាចប្រធានាធិបតីបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងចាប់តំណែងនេះត្រូវបានបង្កើតមក ក៏ដូចជាអំណាចរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធទាំងមូលផងដែរ។<ref>{{Cite journal |last=Ford |first=Henry Jones |date=1908 |title=The Influence of State Politics in Expanding Federal Power |journal=Proceedings of the American Political Science Association |volume=5 |pages=53–63 |doi=10.2307/3038511 |jstor=3038511}}</ref> ខណៈពេលដែលអំណាចប្រធានាធិបតីបានធ្លាក់ចុះ និងហូរទៅតាមពេលវេលា ប្រធានាធិបតីបានដើរតួយ៉ាងរឹងមាំកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅក្នុងជីវិតនយោបាយអាមេរិកចាប់តាំងពីដើមសតវត្សទី២០ ជាមួយនឹងការរីកធំឡើងនៃអំណាចគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងអំឡុងពេលលោក[[ហ្វ្រែងគ្លីន រូសឺវេលត៍]]កាន់អំណាច។ នៅក្នុងសម័យកាលបច្ចុប្បន្ន ប្រធានាធិបតីអាមេរិកត្រូវគេបានចាត់ទុកថាជាឥស្សរជននយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពលខ្លាំងបំផុតមួយរបស់ពិភពលោកក្នុងនាមជាមេដឹកនាំនៃមហាអំណាចពិភពលោកតែមួយគត់ដែលនៅសេសសល់។<ref>{{Cite magazine |url=https://time.com/4657665/steve-bannon-donald-trump/ |title=Is Steve Bannon the Second Most Powerful Man in the World? |last=Von Drehle |first=David |date=February 2, 2017 |magazine=[[ថែមស៍ (ទស្សនាវដ្តី)|Time]]}}</ref><ref>{{Cite news |url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2008/jan/03/uselections2008.world |title=Who should be the world's most powerful person? |date=January 3, 2008 |work=The Guardian |location=London}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.newsweek.com/meacham-history-power-83117 |title=Meacham: The History of Power |last=Meacham |first=Jon |date=December 20, 2008 |website=Newsweek |access-date=27 មករា 2022}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.newsweek.com/newsweek-50-barack-obama-83041 |title=The Newsweek 50: Barack Obama |last=Zakaria |first=Fareed |date=December 20, 2008 |website=Newsweek |access-date=27 មករា 2022}}</ref> ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំប្រទេសដែលមាន[[បញ្ជីរាយប្រទេសតាមផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (មធ្យម)|សេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេដោយ GDP ជាមធ្យម]] ប្រធានាធិបតីមាន[[អំណាចមាំ]] និង[[អំណាចទន់|ទន់]]ទាំងក្នុងស្រុក និងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ មាត្រាពីរនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានបង្កើតសាខាប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ ហើយប្រគល់អំណាចប្រតិបត្តិទៅក្នុងតំណែងប្រធានាធិបតី។ អំណាចរួមមាន អំណាចប្រតិបត្តិ និងការអនុវត្តច្បាប់សហព័ន្ធ និងការទទួលខុសត្រូវក្នុងការតែងតាំងនាយកប្រតិបត្តិសហព័ន្ធ ការទូត និយតកម្ម និងមន្ត្រីតុលាការ។ ដោយផ្អែកលើបទប្បញ្ញត្តិនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលផ្តល់អំណាចយ៉ាងច្រើនដល់ប្រធានាធិបតីក្នុងការតែងតាំង និងទទួលឯកអគ្គរដ្ឋទូត និងបញ្ចប់សន្ធិសញ្ញាជាមួយមហាអំណាចបរទេស និងលើច្បាប់ជាបន្តបន្ទាប់ដែលអនុម័តដោយសភា ប្រធានាធិបតីសម័យទំនើបមានទំនួលខុសត្រូវចម្បងក្នុងការដឹកនាំគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ តួនាទីនេះរួមមាន ទំនួលខុសត្រូវក្នុងការដឹកនាំយោធាថ្លៃបំផុតនៅលើពិភពលោកដែលមាន[[បញ្ជីរដ្ឋមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ|ឃ្លាំងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរធំជាងគេទីពីរ]]។ ប្រធានាធិបតីក៏ដើរតួនាំមុខគេនៅក្នុងច្បាប់សហព័ន្ធ និងការបង្កើតគោលនយោបាយក្នុងស្រុកដែរ។ ជាផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យ និងសមតុល្យ មាត្រាមួយ ផ្នែកទី ៧ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានផ្តល់ឱ្យប្រធានាធិបតីនូវអំណាចក្នុងការចុះហត្ថលេខា ឬវេតូច្បាប់សហព័ន្ធ។ ដោយសារប្រធានាធិបតីសម័យទំនើបត្រូវបានចាត់ទុកជាធម្មតាថាជាមេដឹកនាំនៃគណបក្សនយោបាយរបស់ពួកគេ ការបង្កើតគោលនយោបាយសំខាន់ៗត្រូវបានបង្រួបបង្រួមដោយលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ដោយប្រធានាធិបតីមានតួនាទីយ៉ាងសកម្មក្នុងការលើកកម្ពស់គោលនយោបាយអាទិភាពរបស់ពួកគេចំពោះសមាជិកសភាដែលជារឿយៗពឹងផ្អែកលើការបោះឆ្នោតលើប្រធានាធិបតី។<ref>{{Cite journal |last=Pfiffner |first=J. P. |year=1988 |title=The President's Legislative Agenda |journal=Annals of the American Academy of Political and Social Science |volume=499 |pages=22–35 |doi=10.1177/0002716288499001002 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0002716288499001002 |s2cid=143985489 }}</ref> នៅប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ថ្មីៗនេះ ប្រធានាធិបតីក៏បានបង្កើនការប្រើប្រាស់បទបញ្ជាប្រតិបត្តិ បទបញ្ជារបស់ទីភ្នាក់ងារ និងការតែងតាំងតុលាការ ដើម្បីរៀបចំគោលនយោបាយក្នុងស្រុក។ ប្រធានាធិបតីត្រូវបានជ្រើសរើសដោយប្រយោលតាមរយៈ[[គណៈបោះឆ្នោតមណ្ឌលសហរដ្ឋអាមេរិក|គណៈបោះឆ្នោតមណ្ឌល]] (Electoral College) សម្រាប់បម្រើការរយៈពេលបួនឆ្នាំក្នុងមួយអាណត្តិ រួមជាមួយនឹងអនុប្រធានាធិបតីផង។ នៅក្រោមវិសោធនកម្មលើកទីម្ភៃពីរដែលបានផ្តល់សច្ចាប័នក្នុងឆ្នាំ១៩៥១ បានឱ្យដឹងថា គ្មានបុគ្គលណាដែលត្រូវបានជ្រើសរើសធ្វើជាប្រធានាធិបតីអស់រយៈពេលពីរអាណត្តិ អាចបន្តជាប់ឆ្នោតក្នុងអាណត្តិទីបីបានទេ។ លើសពីនេះ អនុប្រធានាធិបតីចំនួនប្រាំបួនរូបបានឡើងឋានៈជាប្រធានាធិបតីក្នុងករណីដែលប្រធានាធិបតីដើមទទួលមរណភាព ឬលាលែងពីតំណែង។{{efn|អនុប្រធានាធិបតីទាំងប្រាំបួនដែលបានឡើងតំណែងជាប្រធានាធិបតីបន្តពីអ្នកមុនដែលទទួលមរណភាព ឬលាលែងពីតំណែង ហើយបានបម្រើការសម្រាប់អាណត្តិដែលនៅសល់រួមមាន៖ [[ចន តៃល័រ]] (១៨៤១); [[មីលឡាត ហ្វីលម័រ]] (១៨៥០); [[អានឌ្រូ ចនសុន]] (១៨៦៥); [[ឆេស្ទ័រ អា. អារធួរ]] (១៨៨១); [[ទីអូដ័រ រូសេវែលត៍]] (១៩០១); [[កាល់វីន ឃូលីច្ឆ]] (១៩២៣); [[ហារី ទ្រូម៉ាន់]] (១៩៤៥); [[លីនដុន បេ. ចនសុន]] (១៩៦៣); និង[[ជេរ៉ាល់ ហ្វដ]] (១៩៧៤)។}} សរុបមក បុគ្គលចំនួន ៤៥ រូបបានបម្រើការជាប្រធានាធិបតីចំនួន ៤៦ លើកដែលមានរយៈពេល ៥៨ អាណត្តិពេញ។{{efn|[[គ្រូវ័រ ឃ្លីវឡង់]]បម្រើការបានពីរដាច់ពីគ្នា ដូច្នេះគាត់ត្រូវបានគេរាប់ពីរដងពោលជាប្រធានាធិបតីទី២២ ផងនិងទី ២៤ ផង។<ref>{{Cite web |url=https://www.whitehouse.gov/about-the-white-house/presidents/grover-cleveland-24/ |title=Grover Cleveland—24 |publisher=White House |access-date=2022-01-31 |archivedate=2018-05-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180531014650/https://www.whitehouse.gov/about-the-white-house/presidents/grover-cleveland-24/ |url-status=dead }}.</ref>}} លោល[[ដូណាល់ ត្រាំ]]គឺជាប្រធានាធិបតីទី៤៧ និងបច្ចុប្បន្នរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចាប់តាំងពីថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥។ ==បញ្ជីនាមប្រធានាធិបតី== {{Main|បញ្ជីរាយនាមប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក}} ខាងក្រោមនេះ គឺជាបញ្ជីនាមប្រធានាធិបតីអាមេរិកចាប់ពី[[បិតាស្ថាបនិក]]ប្រទេសលោក[[ចច វ៉ាស៊ីនតោន]]រហូតមកដល់ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្នលោក[[ចូ បៃដិន]]។ {|class="wikitable sortable" style="text-align:left;" |- ! align="center" style="background: blue; color:white" |ភាសាខ្មែរ ! align="center" style="background: blue; color:white" |ជាភាសអង់គ្លេស ! align="center" style="background:blue; color:white" |ឆ្នាំ |- |[[ចច វ៉ាស៊ីនតោន]] |align="left" style="background:yellow; color:black" |George Washington |align="left" style="background:dark green; color:black" |1789-1797 |- |ចន អាដាមស៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |John Adams |align="left" style="background:lightpink; color:brown" |(1797-1801) |- |ថូម៉ាស៍ ចេហ្វឺសុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Thomas Jefferson |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1801-1809) |- |ចេមស៍ ម៉ាឌីសុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |James Madison |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1809-1817) |- |ចេមស៍ ម៉ាឌីសុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" | James Madison |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" | (1817-1825) |- |ចន ឃ្វិនស៊ីអាដាមស៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |John Quincy Adams |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1825-1829) |- |អ៊ែនឌ្រូ ជែកសុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Andrew Jakson |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1829-1837) |- |ម៉ានទីន វ៉ានប៉ូរេន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Martin van Boren |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1837-1841) |- |វិល្លៀម ហ៊ែនរីហ៊ែរីសុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |William Henrry Harrison |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" | (1841-18....) |- |ចន ថែល័រ |align="left" style="background:yellow; color:brown" | John Tyler |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1841-1845) |- |ចេមស៍ ណុកផូល៍ខ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |James Knox Polx |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1845-1849) |- |ហ្សេខារី ថេឡរ៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" | Zachary Taylar |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1849-1850) |- |មិលឡាដ ហ្វ៊ីលម៉វ |align="left" style="background:yellow; color:brown" | Mallard Fillmore |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1850-1853) |- |ហ្វ្រែង គ្លីនភៀស |align="left" style="background:yellow; color:brown" | Fran Klin Pierce |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1853-1857) |- |ចេមស៍ ប៊ូខាណាន់ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |James Buchanan |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1857-1861) |- |អាប្រាហាម លិនខូលន៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Abraham Lincoln |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1861-1865) |- |អ៊ែនឌ្រូ ចនសុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Andrew Johnson |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1865-1869) |- |យូលីស៊ីស ហ្គែ្រន៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Ulyssess Grant |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" | (1869-1877) |- |រូធ័រហូដ ហេយេស៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Rutherford B.Hayes |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" | (1877-1881) |- |ចេមស៍ ហ្ការហ្វៀស |align="left" style="background:yellow; color:brown" |James A.Garfield |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1881-18.........) |- |ឆេស្ទ័រ អារធ័ម |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Chester A.Arthur |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1881-1885) |- |ហ្ក្រេវរ័ ក្លីវឡែនដ៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Graver Cleveland |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1885-1889) |- |ប៊ីនចេមីន ហ៊ែរីសុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Benjamin Harrision |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1889-1893) |- |ហ្ល្រូវរ័ គ្លីវឡែនដ៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Grover Cleveland |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1893-1897) |- |វីល្លៀម ម៉ាក់ឃិនលី |align="left" style="background:yellow; color:brown" |William Mckinley |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1897-1901) |- |ធីអូដ័រ រ៉ូសឺវេលត៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" | Theadore Roosevelt |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1901-1909) |- |វិល្លៀម ហូវើដថាហ្វត៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |William Howard Taft |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1909-1913) |- |វូដ្រូ វិលសុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Woodron Wilson |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" | (1913-1921) |- |រឺរេន ហារឌិន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Warren G.Harding |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1921-1923) |- |ខេលវិន ឃូលិដដ៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Calvin Coolidge |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1923-1929) |- |ហ៊ែរបឺត ហ៊ែវន៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Herbert Hoover |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1929-1933) |- |ហ្រែ្វងគ្លិន រូសឺវេលត៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" | Franklin D.Roosevelt |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1933-1945) |- |ហ៊ែរី ទ្រូមែន |align="left" style="background:yellow; color:brown" | Harry S.Truman |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" | (1945-1953) |- |ដ្វាយត៍ អែសិនហូវរ៍ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Dwight D.Eisenhower |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1953-1961) |- |ចន អែហ្វកេណ្ណីឌី |align="left" style="background:yellow; color:brown" |John F.Kennedy |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1961-1963) |- |លីនដុន បេនចនសុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Lyndon B.Johnson |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1963-1969) |- |រីឆាដ និចសុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" | Richard Nixon |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" | (1969-1974) |- |ផេរ៉ល់ដ៍ ហ្វដ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Gerald R.Ford |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1974-1977) |- |ជីមី ខាទ័រ |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Jimmy Carter |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1977-1981) |- |[[រ៉ូណល់ វីហ្កេន]] |align="left" style="background:yellow; color:brown" |[[រ៉ូណល់ វីហ្កេន|Ronald Reagan]] |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1981-1989) |- |ចច ប៊ូស |align="left" style="background:yellow; color:brown" | George H.W.Bush |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1989-1993) |- |ប៊ិល គ្លីនតុន |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Bill Clinton |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(1993-2001) |- |[[ចច វ៉ឃ័រប៉ូស]] |align="left" style="background:yellow; color:brown" |George Walker Bush |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" |(2001-2009) |- |[[បារ៉ាក់ អូបាម៉ា]] |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Barack Obama |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" | (2009-2017) |- |[[ដូណាល់ ត្រាំ]] |align="left" style="background:yellow; color:brown" |Donald Trump |align="left" style="background:lightgrey; color:brown" | (2017-2019) |- |} ==កំណត់សម្គាល់== {{Notelist}} ==ឯកសារយោង== {{reflist}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រធានាធីបតី]] rnalg82ih6v51vs0sjo09tm5m2zc4uj 0 21233 323602 138197 2025-07-11T04:34:59Z Tomaskakq 46598 323602 wikitext text/x-wiki អ៊ែងហ្គ្រី បឺដ (Angry Birds) គឺវីដេអូហ្គេមមួយដែលត្រូវបានធ្វើដោយក្រុមហ៊ុនបង្កើតហ្គេមចំពោះកុំព្យូទ័រនៃ[[ហ្វាំងឡង់|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]] រ៉ូវីអូ អេនធើធេនមិនថ៍ (Rovio Entertainment)។ [[File:Rovioaccount 202203.webp]] tltqhov4glj3ovpo5rgigslqrzmn3ew 323603 323602 2025-07-11T04:57:49Z Tomas1467 46793 323603 wikitext text/x-wiki អ៊ែងហ្គ្រី បឺដ (Angry Birds) គឺវីដេអូហ្គេមមួយដែលត្រូវបានធ្វើដោយក្រុមហ៊ុនបង្កើតហ្គេមចំពោះកុំព្យូទ័រនៃ[[ហ្វាំងឡង់|ប្រទេសហ្វាំងឡង់]] រ៉ូវីអូ អេនធើធេនមិនថ៍ (Rovio Entertainment)។ [[ឯកសារ:Angry-Birds-404-Vacation-to-Rio.jpg]] l56lxn7m5phat0kb3sev6gstsp15ycl 828 25222 323597 151105 2025-07-10T20:10:48Z FireDragonValo 35247 "Switched" colors of the Canadian flag to the Pantone version as recommended by the government of Canada. 323597 Scribunto text/plain --[==[ This is the "C" list of portal image names. It contains a list of portal images for use with [[Module:Portal]] -- for portal names that start with the letter "C". For aliases to existing portal names, and for portal names that -- start with other letters, please use the appropriate page from the following list: -- [[Module:Portal/images/a]] - for portal names beginning with "A". -- [[Module:Portal/images/b]] - for portal names beginning with "B". -- [[Module:Portal/images/d]] - for portal names beginning with "D". -- [[Module:Portal/images/e]] - for portal names beginning with "E". -- [[Module:Portal/images/f]] - for portal names beginning with "F". -- [[Module:Portal/images/g]] - for portal names beginning with "G". -- [[Module:Portal/images/h]] - for portal names beginning with "H". -- [[Module:Portal/images/i]] - for portal names beginning with "I". -- [[Module:Portal/images/j]] - for portal names beginning with "J". -- [[Module:Portal/images/k]] - for portal names beginning with "K". -- [[Module:Portal/images/l]] - for portal names beginning with "L". -- [[Module:Portal/images/m]] - for portal names beginning with "M". -- [[Module:Portal/images/n]] - for portal names beginning with "N". -- [[Module:Portal/images/o]] - for portal names beginning with "O". -- [[Module:Portal/images/p]] - for portal names beginning with "P". -- [[Module:Portal/images/q]] - for portal names beginning with "Q". -- [[Module:Portal/images/r]] - for portal names beginning with "R". -- [[Module:Portal/images/s]] - for portal names beginning with "S". -- [[Module:Portal/images/t]] - for portal names beginning with "T". -- [[Module:Portal/images/u]] - for portal names beginning with "U". -- [[Module:Portal/images/v]] - for portal names beginning with "V". -- [[Module:Portal/images/w]] - for portal names beginning with "W". -- [[Module:Portal/images/x]] - for portal names beginning with "X". -- [[Module:Portal/images/y]] - for portal names beginning with "Y". -- [[Module:Portal/images/z]] - for portal names beginning with "Z". -- [[Module:Portal/images/other]] - for portal names beginning with any other letters. This includes numbers, -- letters with diacritics, and letters in non-Latin alphabets. -- [[Module:Portal/images/aliases]] - for adding aliases for existing portal names. Use this page for variations -- in spelling and diacritics, etc., no matter what letter the portal begins with. -- When adding entries, please use alphabetical order. The format of the images table entries is as follows: -- ["portal name"] = "image.svg", -- The portal name should be the name of your portal, in lower case. For example, the portal name for -- "Portal:United Kingdom" would be "united kingdom". The image name should be capitalised normally, and the "File:" -- namespace prefix should be -- omitted. ]==] return { ["calgary"] = "Flag of Calgary, Alberta.svg", ["california"] = "Flag of California.svg|border", ["california central valley"] = "California Central Valley county map.svg", ["california roads"] = "California blank.svg", ["calvinism"] = "Kreuz-hugenotten.svg", ["calvinism/sandbox"] = "John Calvin - Young.jpg", ["cambodia"] = "Flag of Cambodia.svg|border", ["cameroon"] = "Flag of Cameroon.svg", ["canada"] = "Flag of Canada (Pantone).svg", ["canada/kawartha lakes"] = "Kawartha Lakes flag.svg", ["canada roads"] = "Trans-Canada Highway shield.svg", ["canadian armed forces"] = "Canadian Forces emblem.svg", ["canadian communities"] = "Map Canada political-geo.png", ["canadian football"] = "Canadian football.png", ["canadian law"] = "Supreme Court of Canada.jpg", ["canadian politics"] = "Can-vote-stub.svg", ["canadian territories"] = "Northern Canada.svg", ["cannabis"] = "Cannabis leaf.svg", ["canon law"] = "Justice and law.svg", ["cape cod and the islands"] = "Nobska Lighthouse 1.jpg", ["cape verde"] = "Flag of Cape Verde.svg|border", ["capital district"] = "Empire State Plaza symbol 2.svg", ["capitalism"] = "United States penny, obverse, 2002.jpg", ["caribbean"] = "Caribbean map blank.png", ["caribbean community"] = "Flag of CARICOM.svg", ["carriacou and petite martinique"] = "Hillsborough carriacou.jpg", ["cars"] = "Sportcar sergio luiz ara 01.svg", ["cartoon"] = "Mad scientist.svg", ["cartoon network"] = "Cartoon Network.svg|border", ["catalan-speaking countries"] = "Siñal d'Aragón.svg", ["catholicism"] = "046CupolaSPietro.jpg", ["cats"] = "Cat03.jpg", ["celine dion"] = "Celine Dion Concert Singing 'Taking Chances' 2008.jpg", ["celtic studies"] = "Celtic-knot-insquare-39crossings.svg", ["central african republic"] = "Flag of the Central African Republic.svg", ["central america"] = "Age of Consent - Central America.svg", ["central asia"] = "Central Asian Games participating countries.PNG", ["cetaceans"] = "Sperm whale fluke.jpg", ["chad"] = "Flag of Chad.svg", ["chandigarh"] = "Ghandi_Bhawan_at_Punjab_University.jpg", ["charles dickens"] = "Charles_Dickens_3.jpg", ["chechnya"] = "Flag of the Chechen Republic.svg", ["cheesehead"] = "Cheesehead.png", ["chemistry"] = "Nuvola apps edu science.svg", ["chennai"] = "Chennai High Court 1200x800.jpg", ["cher"] = "Cher Assinatura.png", ["cheshire"] = "Cheshire Flag.svg", ["chess"] = "Nuvola apps package games strategy.png", ["chhattisgarh"] = "India Chhattisgarh locator map.svg", ["chicago"] = "Chicago city seal.png", ["children's literature"] = "Tom Sawyer 1876 frontispiece.jpg", ["chile"] = "Flag of Chile.svg|border", ["china"] = "China.svg", ["christian democracy"] = "Orange flag waving.svg", ["christianity"] = "P christianity.svg", ["christianity in china"] = "Blessing message.svg", ["christianity in india"] = "India with cross.svg", ["christian metal"] = "Guitar 1.svg", ["christian music"] = "Musical note nicu bucule 01.svg", ["christina aguilera"] = "CA2010PREIMRE.jpg", ["christmas"] = "Xmas tree.svg", ["chronology"] = "History.gif", ["cincinnati"] = "Cincinnati Dusk Light.JPG", ["city of port of spain"] = "POS Academy for the Performing Arts 03 2012 0960.JPG", ["city of san fernando"] = "HilltopSandoview.jpg", ["classical civilisation"] = "2006 01 21 Athènes Parthénon.JPG", ["classical music"] = "'A' (PSF).png", ["cleveland"] = "Flag of Cleveland, Ohio.svg", ["coffee"] = "Emblem-relax.svg", ["cold war"] = "Cold War Map 1959.svg", ["college basketball"] = "Basketball.png", ["college football"] = "NCAAFootball transparent.png", ["colombia"] = "Flag of Colombia.svg", ["colonialism"] = "PithHelmetTruman.jpg", ["color"] = "Colouring pencils.jpg", ["colorado"] = "Flag of Colorado.svg|alt=Flag of Colorado", ["comedy"] = "SMirC-laugh.svg", ["comics"] = "Speech balloon.svg", ["commonwealth games"] = "The Bar.png", ["commonwealth realms"] = "Commonwealth Realms map2.png", ["communism"] = "Symbol-hammer-and-sickle.svg", ["community"] = "P globe blue.png", ["comoros"] = "Flag of the Comoros.svg", ["companies"] = "Factory 1b.svg", ["computer graphics"] = "5-cell.gif", ["computer networking"] = "Bus icon.svg", ["computer programming"] = "8bit-dynamiclist.gif", ["computer science"] = "Internet map 1024.jpg", ["computer security"] = "Monitor padlock.svg", ["connecticut"] = "Seal of Connecticut.svg", ["conservatism"] = "DodgerBlue flag waving.svg", ["constructed languages"] = "Design conlang.png", ["contents"] = "Wikipedia's W.svg", ["contents/indexes"] = "Pointing-right.svg", ["contents/outlines"] = "Pointing-left.svg", ["cook islands"] = "Flag of the Cook Islands.svg", ["cooperatives"] = "Twinpines.svg", ["córdoba"] = "Escudo ciudad de cordoba argentina.svg", ["cornhusker"] = "Nebraska silhouette.png", ["cornwall"] = "Flag of Cornwall.svg|border", ["costa rica"] = "Flag of Costa Rica.svg", ["country music"] = "Steel guitar-KayEss.1.jpeg", ["courage"] = "Fortitude.jpg", ["creationism"] = "Michelangelo, Creation of Adam 04.jpg", ["cricket"] = "Cricketball.png", ["crimea"] = "Flag of Crimea.svg", ["criminal justice"] = "Scale of justice 2.svg", ["croatia"] = "Flag of Croatia.svg", ["crusades"] = "Blason ville fr Villejust (Essonne).svg", ["crustaceans"] = "Charybdis japonica.jpg", ["cryptography"] = "Crypto key.svg", ["cryptozoology"] = "Okapi2.jpg", ["cuba"] = "Flag of Cuba.svg", ["cultural heritage of serbia"] = "Spomenik Kulture.svg", ["culture"] = "P culture.svg", ["cumbria"] = "Herdwick sheep crop.jpg", ["current events"] = "Ambox globe.svg", ["current events/turkey"] = "Wikinews-logo.png", ["cycling"] = "Cycling pictogram.svg", ["cyprus"] = "Satellite image of Cyprus, cropped.jpg", ["czech republic"] = "Flag of the Czech Republic.svg|border", } ctr38pg7ebbestzygzmem2a1wfym7oe 0 34616 323601 287040 2025-07-11T04:04:55Z Minorax 27400 ([[c:GR|GR]]) [[File:Order of Queen Maria Luisa (Spain) - ribbon bar.png]] → [[File:Order of Queen Maria Luisa (Spain) - ribbon bar.svg]] vva 323601 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|monarch | name = សៅវភាផងស៊ី<br>เสาวภาผ่องศรี | title = ព្រះរាជនីនាថ នៃប្រទេសសៀម | image = Queen_Saovabha_Phongsri_Queen_mather_of_Siam.jpg | succession = [[រាយព្រះនាមព្រះមហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រនៃថៃ|សម្ដេច​ព្រះ​រាជ​អគ្គ​មហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រសៀម]] | predecessor = [[សុន័ទ្នាកុមារីរ័តន៍]] | successor = [[ឥន្ទ្រសក្តិសចី]] | reign = 1878 – 23 October 1910 | reign-type = Tenure | consortreign = | full name = | spouse = [[ចុល្លាង្ករណ៍]] {{small|(Rama V)}} | issue = [[សម្តេចព្រះចៅបរបមវង្សធើ ចៅហ្វាពាហុរ័តមណីម័យ ក្រុមព្រះទេពនារីរ័ត្ន]]<br />[[វជិរាវុធ |ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមេន្ទ្រមហាវជិរាវុធ ព្រះមង្កុដក្លៅចៅយូហួ ]] {{small|(Rama VI)}} <br />[[សម្តេចព្រះចៅបរបមវង្សធើ ចៅហ្វាត្រីពេជរុត្នថាំរុង]]<br />[[សម្តេចព្រះអនុជាធិរាជ ចៅហ្វាចក្រពង្សភូវនាថ ក្រុមហ្លួងពិស្ណុលោកប្រជានាថ]]<br />[[សម្តេចព្រះចៅបរបមវង្សធើ ចៅហ្វាសិរីរាជកកុធភណ្ឌ]]<br />[[សម្តេចព្រះអនុជាធិរាជ ចៅហ្វាអ័សដាងតេជវុធ ក្រុមហ្លួងនគរាជសីម៉ា]]<br />[[សម្តេចព្រះចៅបរបមវង្សធើ ចៅហ្វាចុឌាធុជរាតិលុក ក្រុមឃុនពេជ្របូរណ៏ឥន្រ្ទាជ័យ]]<br />[[]] {{small|(Rama VII)}} | dynasty = រាជវង្សចក្រី | father = [[មង្កុដ]] {{small|(Rama IV)}} | mother = [[សម្ដេចព្រះបិយមាវតី ស្រីព័ជ្រិន្ទ្រមាតា|អ្នកម្នាង ប៉ៀម សុច្រិត្តកុល]] | birth_date = {{birth date|1861|1|1|df=y}} | birth_place = [[Grand Palace]], [[Bangkok]], [[Siam]] | death_date = {{death date and age|1919|10|20|1861|5|10|df=y}} | death_place = [[Grand Palace]], [[Bangkok]], [[Siam]] }} '''សម្ដេចព្រះនាងចៅសៅវភាផងស៊ី ព្រះបរមរាជិនីនាថ''' ({{lang-th|สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ}}; {{RTGS|Saowapha Phongsi}} (ការបញ្ចេញសំឡេង)) គឺជាពាក់កណ្តាលប្អូនស្រី agnatic និងព្រះមហាក្សត្រិយានី [[ចុល្លាង្ករណ៍]] (រាមាទី V) នៃប្រទេសថៃនិងម្តាយរបស់ស្ដេច [[វជិរាវុធ |ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមេន្ទ្រមហាវជិរាវុធ ព្រះមង្កុដក្លៅចៅយូហួ ]] (រាមាទី ៦) និងព្រះបាទប្រជាធិផុក (រាមាទី ៧) ។ ដូចជានៅក្នុងការអនុលោមតាមប្រពៃណីរាជវង្សថៃព្រះមហាក្សត្រ [[វជិរាវុធ |ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមេន្ទ្រមហាវជិរាវុធ ព្រះមង្កុដក្លៅចៅយូហួ ]] បានប្រោសប្រទានដល់ពេលក្រោយបានម្តាយរបស់គាត់មានចំណងជើងនៃ "សម្តេចព្រះឝ្រីព័ជ្រិន្ទ្រាបរមរាជនីនាថ" នេះ ({{lang-th|สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ}}) ។ == ជីវិត == Saovabha បានកើតជាព្រះនាងនៃសៀមដើម្បីស្ដេច[[មង្កុដ]] (ឬរាមាទី IV ន) និងព្រះអង្គម្ចាស់ [[សម្ដេចព្រះបិយមាវតី ស្រីព័ជ្រិន្ទ្រមាតា|អ្នកម្នាង ប៉ៀម សុច្រិត្តកុល]] ។ នាងគឺជាប្អូនស្រីពៅរបស់ព្រះមហាក្សត្រីយានី [[សុន័ទ្នាកុមារីរ័តន៍]] នាពេលអនាគតព្រះមហាក្សត្រិយានី [[សាវាដវ័ទន្នា]] និងការ។ Saovabha បានក្លាយជាអគ្គមហេសីរបស់បងប្រុសពាក់កណ្តាលរបស់នាងព្រះបាទចុល្លាង្កជួនកាលក្នុង 1878. នាងបានផ្ដល់ឱ្យគាត់មានកុមារ 9, 5 អាចនឹងរស់ដល់ពេញវ័យនេះ (ម្នាក់បានស្លាប់នៅក្នុងទារក) ពីរនឹងក្លាយទៅជាស្តេចសៀម។ នៅក្នុងឆ្នាំ 1897 ព្រះមហាក្សត្រី Saovabha បានក្លាយជាស្ត្រីដំបូងដែលជាសាកលវិទ្យាល័យ Regent របស់សៀមនៅពេលដែលប្តីរបស់នាងបានទៅលើដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អឺរ៉ុប។ នៅពេលដែលគាត់ត្រឡប់មកវិញគាត់បានប្រទានដល់នាងចំណងជើងនៃ "សម្ដេចព្រះនាងចៅសៅវភាផង់សីុ ព្រះបរមរាជិនីនាថ" ({{lang-th| สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ}}) (ប្រហែលស្មើទៅនឹង ព្រះមហាក្សត្រីរាជានុសិទ្ធ) ។ ក្នុងអំឡុងពេលរបស់នាងខណៈដែលនាងយកផលប្រយោជន៍មហាក្សត្រីមនុស្សជាច្រើនជាពិសេសក្នុងបញ្ហាដែលទាក់ទងនឹងស្ត្រី។ នៅឆ្នាំ 1904 នាងបានបង្កើតឡើងជាផ្នែកមួយនៃសាលារៀនជាលើកដំបូងសម្រាប់ក្មេងស្រីនៅក្នុងក្រុមហ៊ុន Siam; "សាលា Rajini" ឬព្រះមហាក្សត្រិយានីរបស់សាលានៅទីក្រុងបាងកក។ ពេលគាត់ស្លាប់នៅឆ្នាំ 1919 នៅអាយុ 57 នោះនាងត្រូវបានគេដែលបានផ្ដល់ឱ្យក្នុងពិធីបុណ្យសពភូមិន្ទធំដែលចូលរួមដោយសមាជិកទាំងអស់នៃរាជវង្សសៀមនិងពិធីនេះត្រូវបានអធិបតីដោយកូនប្រុសរបស់នាងស្ដេច Vajiravudh ។ នាងបានដើរតួនាទីលេចធ្លោក្នុងការ the1924 បច្ឆាមរណៈវិមានច្បាប់នៃភាពជោគជ័យ, នៅក្នុងការដែលកូនប្រុសរបស់គាត់ព្រះមហាក្សត្រ Vajiravudh ចែងថាកូនរបស់នាងនឹងយកអាទិភាពក្នុងចំណោមអ្នកដទៃទៀតទាំងអស់នៅលើបន្ទាត់នៃការស្នងតំណែងនោះទេ។ នេះបានធានាការចូលរបស់កូនប្រុសពៅរបស់នាងព្រះអង្គម្ចាស់ប្រជាធិផុកសោយរាជ្យក្នុងឆ្នាំ 1925 បើទោះបីជាមានការកូនប្រុសជាន់ខ្ពស់និងរៀនពីជូឡាឡុង។ ព្រះមហាក្សត្រិយានី Saovabha វិទ្យាស្ថានពិធីរំលឹកត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះរបស់នាង។ ==កុមារ== នាងមាន 9 កុមារដែលមានព្រះបាទចុល្លាង្ក: {| class="wikitable" !Name!!Birth!!Death!!Spouse!!Children |- | [[ផាហុរ័តមានីមៃ|Bahurada Manimaya, Princess Debanariratana]]||19 December 1878||27 August 1887|| || |- | rowspan="4" | [[Vajiravudh]]|| rowspan="4" |1 January 1880 || rowspan="4" |25 November 1925|| [[Sucharit Suda|Prueng Sucharitakul]] || None |- | [[Lakshamilavan|Princess Vannabimol Varavan]] || None |- | [[Indrasakdi Sachi|Prabai Sucharitakul]] || None |- | [[Suvadhana|Khrueakaeo Abhayavongsa]] || [[Bejaratana Rajasuda|Princess Bejaratana Rajasuda]] |- | [[Tribejrutama Dhamrong|Prince Tribejrutama Dhamrong]]||8 February 1881||22 November 1887|| || |- | rowspan="2" | [[ច័ក្រកាផុងស៍ ភូវនាច|Chakrabongse Bhuvanath, Prince of Bisnulok]]|| rowspan="2" |3 March 1883|| rowspan="2" |13 June 1920|| Ekaterina Ivanovna Desnitskaya || [[Chula Chakrabongse|Prince Chula Chakrabongse]] |- | Princess Javalit Obhas Rabibadhana || None |- | Prince [[Siriraj Kakudhabhanda]] ||27 November 1885|| 3 May 1887|| || |- |Princess (Unname)|| 13 December 1884 ||13 December 1884|| || |- |[[Asdang Dejavudh|Asdang Dejavudh, Prince of Nakhon Rajasima]]||12 May 1889||9 February 1924|| Phaeo Sutthibun ||None |- | rowspan="3" | [[Chudadhuj Dharadilok|Chudadhuj Dharadilok, Prince of Bejraburana]]|| rowspan="3" | 5 July 1892 || rowspan="3" | 8 July 1923|| La-o Sirisambandh || Princess Sudasiri Sobha |- | Ravi Kayananda || [[Varananda Dhavaj|Prince Varananda Dhavaj]] |- | Princess Bunchiradhorn Jumbala || None |- |[[Prajadhipok]]||8 November 1893||30 May 1941|| [[Rambhai Barni|Princess Rambhai Barni Svastivatana]] ||None |} លើសពីនេះទៀតព្រះមហាក្សត្រិយានីផងដែរដែលបានអនុម័តកូនស្រី Savang Vadhana របស់ព្រី Valaya Alongkorn និងបានលើកឡើងថាជាកូនស្រីរបស់នាង។ == ព្រះរាជឥស្សរិយយស == {| class="wikitable" |- ! Tenure !! ភាសាថៃ !! រូបឣក្សរខ្មែរ |- || 1864 – 1869 || พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาผ่องศรี || ព្រះចៅលូកធើ ព្រះអង្គចៅសៅវភាផង់សីុ |- || 1869 – 1878 || พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาผ่องศรี ||ព្រះចៅណងនាងធើ ព្រះអង្គចៅសៅវភាផង់សីុ |- || 1878 – 1879 || พระนางเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาผ่องศรี || ព្រះនាងធើ ព្រះអង្គចៅសៅវភាផង់សីុ |- || 1879 – 1880 || พระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระราชเทวี ||ព្រះនាងចៅសៅវភាផង់សីុ ព្រះរាជទេវី |- || 1880 – 1894 || พระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระวรราชเทวี ||ព្រះនាងចៅសៅវភាផង់សីុ ព្រះវររាជទេវី |- || 1894 – 1897 || สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระอรรคราชเทวี || សម្ដេចព្រះនាងចៅសៅវភាផង់សីុ ព្រះឣគ្គរាជទេវី |- || 1897 – 1910 || สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ || សម្ដេចព្រះនាងចៅសៅវភាផង់សីុ ព្រះបរមរាជិនីនាថ |- | 1910 – 1919 || สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี <br> สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง || សម្តេចព្រះឝ្រីព័ជ្រិន្ទ្រាបរមរាជនីនាថ ព្រះបរមរាជជននី <br>សម្តេចព្រះឝ្រីព័ជ្រិន្ទ្រាបរមរាជនីនាថ ព្រះបរមរាជជននី ព្រះពាន់បុីហ្លួង |- |} == រូបថត == <gallery> ឯកសារ:Queen_Saovabha_Phongsri_of_Siam.jpg| ឯកសារ:สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ.jpg| ឯកសារ:Queen Saovabha Phongsri.jpg | ឯកសារ:Queen Saovabha.jpg| ឯកសារ:Saovabha Phongsri.jpg| </gallery> ==គ្រឿងឥស្សរិយយស== ;គ្រឿងឥស្សរិយយសថៃ * [[File:Order of the Royal House of Chakri (Thailand) ribbon.svg|70px]] គ្រឿងខត្តិយរាជឥស្សរិយយសមហាចក្រីបរមរាជវង្ស (ម.ច.ក.) * [[File:Order of the Nine Gems (Thailand) ribbon.svg|70px]] គ្រឿងរាជឥស្សរិយយសនពរ័ត្នរាជវរាភរណ៍ (ន.រ.) * [[File:Order of Chula Chom Klao - 1st Class (Thailand) ribbon.svg|70px]] គ្រឿងរាជឥស្សរិយយសចុលចមក្លៅ ថ្នាក់ទី ១ បឋមចុលចមក្លៅ (ប.ច.) * [[File:Order of the Crown of Thailand - Special Class (Thailand) ribbon.svg|70px]] គ្រឿងរាជឥស្សរិយយសមង្កុដថៃ ថ្នាក់វិសេស មហាវជិរមង្កុដ (ម.វ.ម.) * [[File:King Rama IV Royal Cypher Medal (Thailand) ribbon.svg|70px]] មេដាយរ័ត្នាភរណ៍ រជ្ជកាលទី ៤ ថ្នាក់ទី ២ (ម.ប.រ.២) * [[File:King Rama V Royal Cypher Medal (Thailand) ribbon.svg|70px]] មេដាយរ័ត្នាភរណ៍ រជ្ជកាលទី ៥ ថ្នាក់ទី ១ (ច.ប.រ.១) * [[File:King Rama VI Royal Cypher Medal (Thailand) ribbon.svg|70px]] មេដាយរ័ត្នាភរណ៍ រជ្ជកាលទី ៦ ថ្នាក់ទី ១ (វ.ប.រ.១) ;គ្រឿងឥស្សរិយយសបរទេស * [[File:Order of Queen Maria Luisa (Spain) - ribbon bar.svg|70px]] Dame of the [[Order of Queen Maria Luisa]] (Kingdom of Spain) ==External links== * [http://www.redcross.or.th/english/home/index.php4 The Thai Redcross Society] * [http://www.redcross.or.th/english/aboutus/snake.php4 The Queen Saovabha Memorial Institute] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090827150530/http://www.redcross.or.th/english/aboutus/snake.php4 |date=2009-08-27 }} == ឯកសារយោង == ==កំណត់== {{commons category| សម្ដេចព្រះបិយមាវតី ស្រីព័ជ្រិន្ទ្រមាតា}} {{Reflist}} == មើលផងដែរ == *[[រឿងរាមកេរ្តិ៍]] *[[រាមកេរ្តិ៍]] *[[របាំព្រះរាជទ្រព្យ]] *[[របាំព្រះរាជទ្រព្យ]] *[[ព្រះនាងហ្គ៉ាយ៉ាទ្រី]] *[[នាគខ្មែរ និង នាគសាសនា]] *[[ក្រុងរាពណ៍]] *[[នាងមណ្ឌោលគីរី]] *[[នាងកាមអគ្គីនាគ|នាងអគ្គីនាគ]] *[[នាគក្បាលប្រាំបួន]] *[[វត្តព្រះកែវមរកត]] *[[ព្រហ្មញ្ញ សាសនា]] *[[ហិណ្ឌូសាសនា]] *[[នាគ]] *[[ប្រាសាទខ្មែរនៅលើទឹកដីថៃ]] *[[ប្រាសាទខ្មែរដែលបាត់បង់នៅប្រទេសថៃ]] *[[រាយព្រះនាមទេវតានំនៃសាសនាព្រាហ្មណ៍ ឬ ហិណ្ឌូ]] *[[តួអង្គនៅក្នុងរឿងរាមកេរ្តិ៍ខ្មែរ]] *[[ព្រះម៉ែនីវ៉ាន់]] *[[សាសនប្រវត្តិ]] *[[រាយព្រះនាមទេវតាចិន]] *[[រាយព្រះនាមព្រះមហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រនៃខ្មែរ]] *[[រាយព្រះនាមព្រះមហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រនៃថៃ]] *[[រាយព្រះនាមព្រះមហេសីព្រះមហាក្សត្រនៃឥណ្ឌាបុរាណ]] *[[រាយព្រះនាមម្ចាស់ក្សត្រីនៃអធិរាជចិន]] *[[រាយព្រះនាមព្រះមហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រនៃមីយ៉ាន់ម៉ា]] *[[ព្រះនាងឆាងគុលីពោធិសត្វ]] *[[កម្ពុជនាគរាជ|ភុជង្គនាគ]] *[[កុម៉ែរាជ (រឿងនិទាន)|ព្រះថោង]] *[[ព្រះបាទវិរូបក្ខ]] {{S-start}} {{Succession box|before=[[ សុន័ទ្នាកុមារីរ័តន៍|ព្រះនាងចៅសុន័ទ្នាកុមារីរ័តន៍]]<br> សម្ដេច​ព្រះ​រាជ​អគ្គ​មហេសី នៃព្រះបាទ[[ចុល្លាង្ករណ៍]].|title=[[រាយព្រះនាមព្រះមហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រនៃថៃ| សម្ដេច​ព្រះ​រាជ​អគ្គ​មហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រសៀម]]|years=|after=[[ឥន្ទ្រសក្តិសចី |សម្តេចព្រះនាងចៅឥន្ទ្រសក្តិសចី ព្រះវររាជជាយា]]<br> សម្ដេច​ព្រះ​រាជ​អគ្គ​មហេសី នៃព្រះបាទ[[វជិរាវុធ |ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមេន្ទ្រមហាវជិរាវុធ ព្រះមង្កុដក្លៅចៅយូហួ ]].}} {{s-end}} [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ព្រះមហាក្សត្រិយានីថៃ]] [[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រាជវង្សចក្រី]] 4jetig2myp3j23ham2u9zpd174dy3ra 0 42688 323600 321913 2025-07-11T03:19:51Z សុត្តន្ត សិរីហ្វុង 44959 323600 wikitext text/x-wiki '''ភូមិគោកត្នោត''' គឺជាភូមិមួយដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយផ្លូវមិត្តភាព[[កម្ពុជា]]-[[កូរ៉េ]]ខាងលិច[[ក្រុងអង្គរធំ|ទីក្រុងអង្គរធំ]]នៅក្នុង[[សង្កាត់គោកចក]]​ [[ក្រុងសៀមរាប]] [[ខេត្តសៀមរាប]]និងមានព្រំប្រទល់ខាងលិចជាប់នឹង[[ភូមិពាម]] [[ឃុំដូនកែវ]] [[ស្រុកពួក]]ខាងជើងជាប់នឹង[[ភូមិប្រាសាទចារ្យ]] [[ឃុំដូនកែវ]] [[ស្រុកពួក]]ខាងត្បូងជាប់នឹង[[បារាយណ៍ខាងលិច|បារាយណ៍ទឹកថ្លា]]និងខាងកើតជាប់នឹង[[ភូមិគោកបេង]] [[សង្កាត់គោកចក]]។ប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងភូមិនេះគឺអាស្រ័យភោគផលកសិកម្មបន្ទាប់មកគឺទាញផលពីទេសចរណ៍និងនេសាទពី[[បារាយណ៍ខាងលិច|បារាយណ៍ទឹកថ្លា]]។ជាភូមិបុរាណដែលមានវ័យចំណាស់ហើយជាភូមិដែលមានទីតាំងអំណោយផលល្អទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិមកទស្សនាជាពិសេសគឺនៅរៀងរាល់ថ្ងៃសៅរ៍នឹងអាទិត្យចុងសប្តាហ៍។ភូមិនេះជាភូមិបុរាណដែលហ៊ុមព័ទ្ធដោយព្រៃប្រឹក្សាដ៏ខៀវស្រងាត់។អ្វីដែលពិសេសនោះគឺភូមិនេះស្ថិតនៅស្របនឹង[[បារាយណ៍ខាងលិច|បារាយណ៍ទឹកថ្លា]]ដែលភ្ញៀវទេសចរអាចជិះកាណូតលំហែនៅរដូវវស្សា​ចំណែកនៅបរិវេណជុំវិញភ្ញៀវទេសចរអាចជិះកង់ទស្សនាស្រុកស្រែជិះទូកលេងកម្សាន្តតាមបារាយណ៍និងគយគន់មើលថ្ងៃលិចយ៉ាង រ៉ូម៉េនទិចនៅមាត់ទឹក។ be44xxvr8w9u0qqfxc23mqfxmpp6xfl 0 49836 323596 323459 2025-07-10T15:27:27Z 27.109.114.43 /* ភាពយន្តក្នុងស្រុក ស.វទី២១ */ 323596 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = Cambodia Box Office | ចំណងជើងដើម = | image = File:Cambodia film clapperboard.svg | image_size = 200px | border = | alt = | caption = | film name = | director = | producer = | writer = | screenplay = | story = | based on = <!-- {{based on|title of the original work|writer of the original work}} --> | narrator = | starring = | music = | cinematography = | editing = | studio = | distributor = | released = <!-- {{Film date|Year|Month|Day|Location}} --> | runtime = | country = | language = | budget = | gross = }} '''Cambodia Box Office''' គឺជាការិយាល័យលក់សំបុត្រកុនរបស់កម្ពុជា ដែលត្រូវបានលក់ជាសាធារណៈ សម្រាប់ការចូលទស្សនាខ្សែរភាពយន្ត ។ ប្រអប់សំបុត្រភាពយន្ត ត្រូវបានបញ្ចាក់ពីចំនួននៃការរកប្រាក់ចំណូល ក្នុងឧស្សាហកម្មភាពយន្តនៅកម្ពុជា ហើយការរកចំណូលដ៏ច្រើនរបស់ភាពយន្តនៅកម្ពុជា គឺត្រូវបានជាប់ជាកំណត់ត្រាភាពយន្តដែលល្អបំផុតនៅកម្ពុជា ។<ref> The Phnom Penh Post (2004) [https://www.phnompenhpost.com/national/cinema-cambodia-box-office-success Cinema Cambodia' a box office success], Website: phnompenhpost.com, Publication: 30 January 2004 | 07:00 ICT </ref> == ភាពយន្តក្នុងស្រុក ទសវត្សរ៍ ឆ្នាំ៦០-៧០== '''Domestic box office 1960s-1970s''' {| class="wikitable collapsible collapsed sortable" style="border:0;" |- ! width= 30|ចំណាត់ថ្នាក់ ! width= 200|ឈ្មោះភាពយន្ត ! width= 200|ឈ្មោះជាអង់គ្លេស ! width=50|រោងភាពយន្ត ! width=200|ប្រាក់ចំណូល ! width=50|ចេញផ្សាយ |- | align="center" |1 | align="center" |ស្ដេចដំរីស |align="center" |White Elephant King |align="center" |107 |align="center" |$41 millions USD |align="center" |1972 |- | align="center" |2 | align="center" |អ្នកតាឃ្លាំងមឿង |align="center" |General Khleang Moeung |align="center" |101 |align="center" |$17 millions USD |align="center" |1974 |- | align="center" |3 | align="center" |ពស់កេងកង |align="center" |The Snake Man |align="center" |97 |align="center" |$15 millions USD |align="center" |1972 |- | align="center" |4 | align="center" |សព្វសិទ្ធ |align="center" |(N/A) |align="center" |90 |align="center" |$14 millions USD |align="center" |1965 |- | align="center" |5 | align="center" |ពុទ្ធិសែន នាងកង្រី |align="center" |Puthisen Neang Kangrey |align="center" |85 |align="center" |$12 millions USD |align="center" |1968 |- | align="center" |6 | align="center" |អាប៊ុល កាសេម |align="center" |Abul Kasem |align="center" |88 |align="center" |$11 millions USD |align="center" |1969 |- | align="center" |7 | align="center" |សុវណ្ណហង្ស |align="center" |Sovann Hang |align="center" |92 |align="center" |$11 millions USD |align="center" |1967 |- | align="center" |8 | align="center" |សុវណ្ណតែងអន |align="center" |Sovann Tengorn |align="center" |95 |align="center" |$10 millions USD |align="center" |1970 |- | align="center" |9 | align="center" |ក្រៃថោង ក្រពើឆារ៉ាវ៉ាន់ |align="center" |Kraithong And Chharavan Crocoldile |align="center" |86 |align="center" |$10 millions USD |align="center" |1973 |} == ភាពយន្តក្នុងស្រុក ស.វទី២១ == '''Domestic box office 21st century''' '''Top 25 Movie of Cambodia''' {| class="wikitable collapsible collapsed sortable" style="border:0;" |- ! width= 30|ចំណាត់ថ្នាក់ ! width= 200|ឈ្មោះភាពយន្ត ! width= 200|ឈ្មោះជាអង់គ្លេស ! width=50|ផលិតកម្ម ! width=200|ប្រាក់ចំណូល ! width=50|ចេញផ្សាយ |- | align="center" |1 | align="center" |[[បណ្ដាសានាងរាត្រី]] | align="center" |The Night Curse of Reatrei |align="center" |LD Picture |align="center" |$8.6 millions USD |align="center" |2024 |- | align="center" |2 | align="center" |គាស់ផ្នូរ |align="center" |A Gong |align="center" |Sastra Film |align="center" |$5.1 millions USD |align="center" |2024 |- | align="center" |Movie Hit | align="center" |កូននេន ម្ដាយខ្មោច |align="center" |When a little monk's mother becomes a ghost |align="center" |Sastra Film |align="center" |$4.7 million USD |align="center" |(Weekend) <br> 2025 |- |align="center" |3 |align="center" |[[ម៉ែក្រឡាភ្លើង]] |align="center" |The Dark Mother |align="center" |Sastra Film |align="center" |$2.5 millions USD |align="center" |2023 |- |align="center" |4 |align="center" |ព្រាយតោងធ្នឹម |align="center" |The Dark Beam |align="center" |Sastra Film |align="center" |$2.1 millions USD |align="center" |2024 |- | align="center" |5 | align="center" |ប្រវត្តិស្នេហ៍នាងនាថ |align="center" |Neath's Love Story |align="center" |LD Picture |align="center" |$1.09 millions USD |align="center" |2024 |- | align="center" |Movie Hit | align="center" |សងដៃខ្ញុំវិញ |align="center" |The Hand |align="center" |ABhi Film |align="center" |$710,000 USD |align="center" |(3-Week) <br> 2025 |- | align="center" |6 | align="center" |ភ្លើងឆេះក្លឹបក្រោមដី |align="center" |Mannequin Wedding |align="center" |LD Entertainment |align="center" |$680,000 USD |align="center" |2025 |- |align="center" |7 |align="center" |[[នេសាទក្រពើ]] |align="center" |The Crocodile |align="center" |Reaksmey Hang Meas |align="center" |$620,000 USD |align="center" |2005 |- | align="center" |8 | align="center" |បូជាសពពោះធំ |align="center" |The Cremation |align="center" |Sastra Film |align="center" |$590,000 USD |align="center" |2025 |- | align="center" |9 | align="center" |[[ខ្មោចដើមចេកជ្វា]] |align="center" |Ghost Banana Tree |align="center" |Campro Film Production |align="center" |$480,000 USD |align="center" |2004 |- | align="center" |10 | align="center" |ប្រុសលក់ខ្លួន |align="center" |Rent Boy |align="center" |LD Picture |align="center" |$450,000 USD |align="center" |2024 |- | align="center" |11 | align="center" |ប្រវត្តិស្នេហ៍នាងនាថ-៣ |align="center" |Neath's Love Story 3 |align="center" |LD Picture |align="center" |$430,000 USD |align="center" |2024 |- | align="center" |12 | align="center" |លោកតា 21 |align="center" |Granpa 21 |align="center" |LD Entertainment |align="center" |$400,000 USD |align="center" |2025 |- | align="center" |13 | align="center" |អ្នកលាងសព |align="center" |The Undertaker |align="center" |Badeha Production |align="center" |$370,000 USD |align="center" |2025 |- | align="center" |14 | align="center" |កំហឹងធ្មប់ |align="center" |The Witcher Return |align="center" |Mediaload Pictures |align="center" |$350,000 USD |align="center" |2025 |- | align="center" |15 | align="center" |[[ភូមិអត់មនុស្ស]] |align="center" |The Unmanned village |align="center" |Red Picture |align="center" |$330,000 USD |align="center" |2015 |- | align="center" |16 | align="center" |កែវភ្នែកនាង |align="center" |Her Deadly Eye |align="center" |Tiny Film Production |align="center" |$320,000 USD |align="center" |2025 |- | align="center" |17 | align="center" |ប្រវត្តិស្នេហ៍នាងនាថ-២ |align="center" |Neath's Love Story 2 |align="center" |LD Picture |align="center" |$310,000 USD |align="center" |2024 |- | align="center" |18 | align="center" |[[ការពារឧក្រិដ្ឋជន]] |align="center" |Jailbreak |align="center" |Westec Media Limited |align="center" |$300,000 USD |align="center" |2017 |- | align="center" |19 | align="center" |ការណាត់ជួបជាមួយប៉ុលពត |align="center" |Meeting With Pol Pot |align="center" |Rithy Panh |align="center" |$290,000 USD |align="center" |2024 |- | align="center" |20 | align="center" |អ្នកតាកំបុតក្បាល |align="center" |Beheading |align="center" |LD Entertainment |align="center" |$260,000 USD |align="center" |2025 (2 week) |- | align="center" |21 | align="center" |ម៉ែនាថ |align="center" |Mae Neath |align="center" |Singhak Film |align="center" |$250,000 USD |align="center" |2025 |- | align="center" |22 | align="center" |ម៉ែក្មេកខ្ញុំខ្មោច! |align="center" |Dear Mother Ghost! |align="center" |LD Entertainment |align="center" |$240,000 USD |align="center" |2024 |- | align="center" |23 | align="center" |ខ្មោចពោះធំក្នុងការរដ្ឋាន |align="center" |Feng Shui Master & The Pregnant Ghost |align="center" |Sastra Film |align="center" |$230,000 USD |align="center" |2025 |- | align="center" |24 | align="center" |[[ផ្ទះខ្មោចទិញ]] |align="center" |The Haunted House |align="center" |Campro Film Production |align="center" |$220,000 USD |align="center" |2005 |} == ភាពយន្តអន្តរជាតិនៅកម្ពុជា == '''Domestic box office International movies in Cambodia''' '''Top 15 Movies''' នេះជាប្រាក់ចំណូលនៃការដាក់បញ្ចាំងខ្សែរភាពយន្តបរទេសនៅកម្ពុជា ដែលស្ថិតិទាំងអស់នេះត្រូវបានស្រាវជ្រាវ តាមរយៈបណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយផ្សេងៗ ។ មានរឿងបរទេសមួយចំនួនបានបកប្រែខុសវេយ្យករណ៍ជាតិកម្ពុជា ដូចនេះសូមឱ្យខាងតំណាងចែកចាយភាពយន្តបរទេសនៅកម្ពុជា ធ្វើការត្រួតពិនិត្យចំណងជើងភាពយន្តឱ្យបានត្រឹមត្រូវជាមុនសិនសឹមមានការបង្ហោះនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព្រោះនិងធ្វើឱ្យបាត់បង់តម្លៃភាសាជាតិកម្ពុជា ។ * កម្សោយរបស់នាយកដ្ឋានភាពយន្តកម្ពុជា ការមិនយកចិត្តទុកដាក់ ទៅលើការប្រើប្រាសវេយ្យករណ៍ភាសាខ្មែរ សម្រាប់ការដាក់ចំណងជើងភាពយន្តបរទេសនៅកម្ពុជា ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់តម្លៃភាសាជាតិកម្ពុជា ក្រុមបុរាណាចារ្យ សង្ឃឹមថាអស់លោកខាងនាយកដ្ឋានភាពយន្តយកចិត្តទុកដាក់អំពីបញ្ហានេះ ។ {| class="wikitable collapsible collapsed sortable" style="border:0;" |- ! width= 30|ចំណាត់ថ្នាក់ ! width= 200|ឈ្មោះភាពយន្ត ! width= 200|ឈ្មោះជាអង់គ្លេស ! width=50|ផលិតកម្ម ! width=200|ប្រាក់ចំណូល ! width=50|ចេញផ្សាយ |- | align="center" |1 | align="center" |How to Train Your Dragon | align="center" |How to Train Your Dragon |align="center" |DreamWorks |align="center" |$8.9 millions USD |align="center" |2025 (3-Week) |- |align="center" |2 |align="center" |តំណាលតែងតាំងទេវតា <br> សង្គ្រាមអារក្ស |align="center" |Creation of the Gods II: Demon Force |align="center" |Well Go USA Entertainment |align="center" |$7 million USD |align="center" |2025 |- |align="center" |3 |align="center" |ណាចារ វគ្គ២ |align="center" |Nezha 2 |align="center" |Chengdu Coco Cartoon |align="center" |$2.3 million USD |align="center" |2025 |- | align="center" |4 | align="center" |អាវ៉ាតារ <br> វិថីមហាសាគរ | align="center" |Avatar The Way of Water |align="center" |20th Century Studios |align="center" |$1.2 millions USD |align="center" |2022 |- | align="center" |5 | align="center" |ក្រុមវីរៈជន <br> នៃការប្រយុទ្ធចុងក្រោយ | align="center" |Avengers: Endgame |align="center" |Walt Disney Studios <br> Marvel Studios |align="center" |$1 millions USD<ref> Sacnilk (2019) [https://www.sacnilk.com/news/Avengers_Endgame_Box_Office_Collection_Worldwide_All_Countries Avengers Endgame Box Office Collection | Worldwide | All Countries], Website: sacnilk.com/news, Publication: 21 Jul 2019 12:09:44 pm IST | By Sacnilk Team </ref> |align="center" |2019 |- |align="center" |6 |align="center" |ក្រុមអ្នកធ្វើឃាត |align="center" |Suicide Squad |align="center" |Warner.Bros Pictures |align="center" |$800,000 USD |align="center" |2016 |- |align="center" |7 |align="center" |ហ្គតហ្សីឡា <br> ស្ដេចនៃសត្វចម្លែក |align="center" |Godzilla: King of the Monsters |align="center" |Warner.Bros Pictures |align="center" |$720,000 USD |align="center" |2019 |- |align="center" |8 |align="center" |តំបន់មិត្តភក្ដិ |align="center" |Friend Zone |align="center" |GDH 559 |align="center" |$660,000 USD |align="center" |2019 |- |align="center" |9 |align="center" |ភី ម៉ាក |align="center" |Pee Mak |align="center" |GMM Tai Hub |align="center" |$650,000 USD |align="center" |2013 |- |align="center" |10 |align="center" |មនុស្សពីងពាង <br> គ្មានផ្លូវមកផ្ទះ |align="center" |Spider-Man: No Way Home |align="center" |Sony Pictures |align="center" |$620,000 USD<ref> Box Office Mojo (2021) [https://www.boxofficemojo.com/title/tt10872600/ Spider-Man: No Way Home (2021)], Website: boxofficemojo.com, Publication: © IMDb.com, Inc. or its affiliates. All rights reserved. Box Office Mojo and IMDb are trademarks or registered trademarks of IMDb.com, Inc. </ref> |align="center" |2021 |- |align="center" |11 |align="center" |អាដែង កូនព្រាយក្រឡាភ្លើង |align="center" |Daeng Phra Khanong |align="center" |M Pictures |align="center" |$600,000 USD |align="center" |2022 |- |align="center" |12 |align="center" |វេជ្ជបណ្ឌិតចម្លែកនៅក្នុងពហុចក្រវាឡក្រឡាប់ចាក់ |align="center" |Doctor Strange in the Multiverse of Madness |align="center" |Walt Disney Studios Motion Pictures |align="center" |$590,000 USD |align="center" |2022 |- |align="center" |13 |align="center" |លោកបងណាក់2 |align="center" |Pee Nak 2 |align="center" |Five Star Production |align="center" |$580,000 USD |align="center" |2020 |- |align="center" |14 |align="center" |ក្រុមវីរៈជន <br> នៃសង្គ្រាមអស់កល |align="center" |Avengers: Infinity War |align="center" |Marvel Studio |align="center" |$550,000 USD |align="center" |2018 |- |align="center" |15 |align="center" |មនុស្សពីងពាង <br> ដ៏ភ្ញាក់ផ្អើល |align="center" |Amazing Spider-Man |align="center" |Sony Pictures |align="center" |$540,000 USD |align="center" |2012 |- |align="center" |16 |align="center" |នាងវីណា <br> ខ្មោចតៃហោង៧ថ្ងៃ |align="center" |Vina: Before 7 Days |align="center" |Dee Company <br> PT Umbara Brothers Film |align="center" |$540,000 USD |align="center" |2024 |- |align="center" |17 |align="center" |តំណាលតែងតាំងទេវតា <br> ព្យុះភ្លៀងឋានកណ្ដាល |align="center" |Creation of the Gods I: Kingdom of Storms |align="center" |Well Go USA Entertainment |align="center" |$530,000 USD |align="center" |2023 |- |align="center" |18 |align="center" |ប្រមាញ់ព្រាយ វគ្គ២ |align="center" |Death Whisperer 2 |align="center" |M Picture |align="center" |$520,000 USD |align="center" |2024 |- |align="center" |19 |align="center" |ឆ្លាមយក្ស |align="center" |The Meg |align="center" |Di Bonaventura Pictures |align="center" |$490,000 USD |align="center" |2018 |- |align="center" |20 |align="center" |Jurassic World |align="center" |Jurassic World |align="center" |Universal Pictures |align="center" |$480,000 USD |align="center" |2015 |} == កំពូលភាពយន្តនៅកម្ពុជា == '''Top Movies in Cambodia''' {| class="wikitable collapsible collapsed sortable" style="border:0;" |- ! width= 30|ចំណាត់ថ្នាក់ ! width= 200|ឈ្មោះភាពយន្ត ! width= 200|ឈ្មោះជាអង់គ្លេស ! width=50|ផលិតកម្ម ! width=200|ប្រាក់ចំណូល ! width=50|ចេញផ្សាយ |- | align="center" |1 | align="center" |How to Train Your Dragon | align="center" |How to Train Your Dragon |align="center" |DreamWorks |align="center" |$8.8 millions USD |align="center" |2025 (2-Week) |- | align="center" |2 | align="center" |[[បណ្ដាសានាងរាត្រី]] | align="center" |The Night Curse of Reatrei |align="center" |LD Picture |align="center" |$8.6 millions USD |align="center" |2024 |- |align="center" |3 |align="center" |តំណាលតែងតាំងទេវតា <br> សង្គ្រាមអារក្ស |align="center" |Creation of the Gods II: Demon Force |align="center" |Well Go USA Entertainment |align="center" |$7 million USD |align="center" |2025 |- | align="center" |4 | align="center" |គាស់ផ្នូរ |align="center" |A Gong |align="center" |Sastra Film |align="center" |$5.1 millions USD |align="center" |2024 |- |align="center" |5 |align="center" |[[ម៉ែក្រឡាភ្លើង]] |align="center" |The Dark Mother |align="center" |Sastra Film |align="center" |$2.5 millions USD |align="center" |2023 |- |align="center" |6 |align="center" |ណាចា វគ្គ២ |align="center" |Nezha 2 |align="center" |Chengdu Coco Cartoon |align="center" |$2.3 million USD |align="center" |2025 |- |align="center" |7 |align="center" |ព្រាយតោងធ្នឹម |align="center" |The Dark Beam |align="center" |Sastra Film |align="center" |$2.1 millions USD |align="center" |2024 |- | align="center" |8 | align="center" |អាវ៉ាតារ <br> វិថីមហាសាគរ | align="center" |Avatar The Way of Water |align="center" |20th Century Studios |align="center" |$1.2 millions USD |align="center" |2022 |- | align="center" |9 | align="center" |ប្រវត្តិស្នេហ៍នាងនាថ |align="center" |Neath's Love Story |align="center" |LD Picture |align="center" |$1.09 millions USD |align="center" |2024 |- | align="center" |10 | align="center" |ក្រុមវីរៈជន <br> នៃការប្រយុទ្ធចុងក្រោយ | align="center" |Avengers: Endgame |align="center" |Walt Disney Studios <br> Marvel Studios |align="center" |$1 millions USD |align="center" |2019 |- |align="center" |11 |align="center" |ក្រុមអ្នកធ្វើឃាត |align="center" |Suicide Squad |align="center" |Warner.Bros Pictures |align="center" |$800,000 USD |align="center" |2016 |- |align="center" |12 |align="center" |ហ្គតហ្សីឡា <br> ស្ដេចនៃសត្វចម្លែក |align="center" |Godzilla: King of the Monsters |align="center" |Warner.Bros Pictures |align="center" |$720,000 USD |align="center" |2019 |- | align="center" |13 | align="center" |ភ្លើងឆេះក្លឹបក្រោមដី |align="center" |Mannequin Wedding |align="center" |LD Entertainment |align="center" |$680,000 USD |align="center" |2025 |- |align="center" |14 |align="center" |តំបន់មិត្តភក្ដិ |align="center" |Friend Zone |align="center" |GDH 559 |align="center" |$660,000 USD |align="center" |2019 |- |align="center" |15 |align="center" |ភី ម៉ាក |align="center" |Pee Mak |align="center" |GMM Tai Hub |align="center" |$650,000 USD |align="center" |2013 |} == មតិពីបញ្ហាភាពយន្តកម្ពុជា == * ការជ្រើសរើសតួសម្ដែង ដែលសាកសម * ការរៀបចំពាក្យពេចន៍ អ្នកដឹកនាំរឿង ត្រូវប្រឹក្សាជាមួយអ្នកជំនាញគួរបញ្ចូលពាក្យពេចន៍ គ្រាមភាសា ឱ្យច្រើន ដើម្បីជំនួសឱ្យការរៀបពាក្យ ដែលមានន័យថា ការនិយាយខុសពីការសរសេរ ឧទាហរណ៍: ទៅហេ ទៅដេស ទៅណា ទៅអត់ និង ការញាត់បញ្ចូលពាក្យ កំប្លែងស្ងួត ផ្សេងៗ ។ * តួសម្ដែងត្រូវមកបញ្ចូលសម្លេងតួអង្គរបស់ខ្លួនក្នុង Studio ម្ដងទៀត, ហើយសម្លេងផ្ទាល់ដែលយកអំឡុងពេលកំពុងថត Action ត្រូវកាត់ចេញ ។ * បែងចែក Background ព្រឹកថ្ងៃ ឱ្យបានច្បាស់លាស់ រឿងមួយចំនួន វេលាព្រឹក និង វេលាថ្ងៃ មានភាពងងឹតដូចគ្នា ដែលធ្វើឱ្យទស្សនិកជនបាត់ភាពស្រស់ស្រាយ ។ * អំពីសាច់រឿង អ្នកដឹកនាំ ត្រូវគិតពីស្តង់ដារ ត្រូវវិភាគសាច់រឿង ដែលកំពុងសម្ដែងថាសម ឬ មិនសម ចំណុចចាប់ផ្ដើម តែងសេចក្ដី តួសេចក្ដី ចំណោទបញ្ហាលើកទី១ លើកទី២ ឧបសគ្គសាច់រឿង សេចក្ដីបញ្ចប់រឿង តើបញ្ចប់រឿងត្រឹមនេះ ឬ បញ្ចប់ដោយអាថ៍កំបាង សម្រាប់វគ្គទី២ ។ * ត្រូវមានចម្រៀងសម្រាប់ភាពយន្ត ឬ មានបទភ្លេងសម្រាប់ភាពយន្ត , បទភ្លេងសម្រាប់វគ្គពិសេសនៃសាច់រឿង ។ == ឯកសារយោង == tv32qc05w4zvp9jlflmk68sjsc35uik 0 50633 323593 309438 2025-07-10T11:59:27Z Andre Engels 104 បញ្ជូនបន្តទៅ [[ក្រុមភាសាបាណា]] 323593 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ក្រុមភាសាបាណា]] 6qlcpmngtl6jrxppewe9e07t0f7g84o 1 52500 323598 2025-07-10T20:59:26Z 117.20.113.69 /* +85587650121 */ ផ្នែកថ្មី 323598 wikitext text/x-wiki == +85587650121 == សាន គា [[ពិសេស:ការរួមចំណែក/117.20.113.69|117.20.113.69]] ម៉ោង២០:៥៩ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ (UTC) 7z9fehdvgidenyiygzftxpg9shoq4i2