ವಿಕಿಪೀಡಿಯ knwiki https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%96%E0%B3%8D%E0%B2%AF_%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%9F MediaWiki 1.45.0-wmf.3 first-letter ಮೀಡಿಯ ವಿಶೇಷ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸದಸ್ಯ ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಚಿತ್ರ ಚಿತ್ರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸಹಾಯ ಸಹಾಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವರ್ಗ ವರ್ಗ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸಂಪುಟ ಸಂಪುಟ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಕರಡು ಕರಡು ಚರ್ಚೆಪುಟ TimedText TimedText talk ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಚರ್ಚೆಪುಟ 0 1736 1306261 1288564 2025-06-07T11:48:21Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306261 wikitext text/x-wiki [[File:Obavvana Kindi.JPG|thumb|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಕೋಟೆದೊಳಗಿರುವ '''ಒನಕೆ ಓಬವ್ವನ ಕಿಂಡಿ''']] '''ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ''' ೧೮ನೆಯ ಶತಮಾನದ [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]]ದ ಕೋಟೆಯ ಪಾಳೆಗಾರನಾಗಿದ್ದ [[ಮದಕರಿ ನಾಯಕ]]ನ ಕೋಟೆಯ ಕಾವಲುಗಾರ ಕಹಳೆ ಮದ್ದಹನುಮಪ್ಪನ ಹೆಂಡತಿ. ಇವರನ್ನು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ವೀರವನಿತೆಯರಾದ [[ಕಿತ್ತೂರು ಚೆನ್ನಮ್ಮ]],[[ರಾಣಿ ಅಬ್ಬಕ್ಕ]] ರ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ==ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ== [[ಹೈದರಾಲಿ]]ಯು ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಮೇಲೆ ಹಟಾತ್ತಾಗಿ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದಾಗ ಓಬವ್ವೆಯು ತನ್ನ ಒನಕೆಯನ್ನು ಅಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ್ದಳು.ನೂರಾರು ಶತ್ರು ಸೈನಿಕರನ್ನು ತನ್ನ ಒನಕೆಯಿಂದಲೇ ಕೊಂದು ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಎದುರಾಳಿಯು ಬೆನ್ನಹಿಂದೆ ಬಂದದ್ದನ್ನು ಗಮನಿಸಲಾಗದೆ ಶತ್ರುವಿನ ಕತ್ತಿಗೆ ಬಲಿಯಾದರು. ಅಂದಿನಿಂದ ಅವರಿಗೆ '''ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ''' ಎಂದು ಬಿರುದು ಸಿಕ್ಕಿತು. ==ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ ಕಥೆ== ಒಮ್ಮೆ, ಹೈದರ್ ಆಲಿಯ ಗುಪ್ತಚಾರಿಗಳು ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಕೋಟೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು, ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ರಂಧ್ರ ವನ್ನು ರಹಸ್ಯ ದಾರಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಇದನ್ನು ತಿಳಿದ ಹೈದರ್ ಆಲಿ ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಈ ರಹಸ್ಯ ದಾರಿಯಿಂದ ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ಕಳುಹಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದನು.ಅಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾಂತದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದ '''ಕಹಳೆ ಮುದ್ದ ಹನುಮ''', '''ಓಬವ್ವ'''ನ ಪತಿ, ಭದ್ರತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಆತ ನಿಯೋಜಿತನಾಗಿದ್ದ. ಒಂದು ದಿನ, ಮುದ್ದ ಹನುಮ ಊಟಕ್ಕಾಗಿ ಮನೆಗೆ ಹೋದಾಗ, ಓಬವ್ವ ನೀರಿನ ಅಗತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಹತ್ತಿರದ ಕೆರೆಗೆ ಹೋದಳು.ಅವಳು ನೀರು ತರಲು ಹೋದಾಗ ಸುತ್ತಲೂ ಕೆಲವು ಗೊಣಗಾಟದ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಕೇಳಿತು. ಮೊದಲು ಭಯಗೊಂಡಿದ್ದರೂ, ತಕ್ಷಣ ಧೈರ್ಯವನ್ನೂ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಆ ಸೈನಿಕರನ್ನು ತಡೆಯಲು ಏನಾದರೂ ಮಾಡಲು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿಕೊಂಡಳು. ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದ್ದ '''ಒನಕೆ'''ಯನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು, ಬಂಡೆಯ ಹತ್ತಿರ ರಹಸ್ಯ ರಂಧ್ರದ ಬಳಿ ಶತ್ರುಗಳಿಗಾಗಿ ಕಾದು ಕುಳಿತಳು. ಮೊದಲ ಸೈನಿಕನು ರಂಧ್ರದ ಮೂಲಕ ತೊಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಓಬವ್ವ ಆ ಒನಕೆಯಿಂದ ಅವನ ತಲೆಗೆ ಹೊಡೆದು, ಶಬ್ದ ಮಾಡದೆ ಅವನ ದೇಹವನ್ನು ಬಂಡೆಯ ಹಿಂದೆ ಎಳೆದುಹಾಕಿದಳು. ಆಕೆಯು ಈ ರೀತಿಯಲೇ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಸೈನಿಕನನ್ನೂ ಸತತವಾಗಿ ಹೊಡೆದು ಕೊಂದಳು, ಹೀಗಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಸೈನಿಕರ ಶವಗಳ ಗುಡ್ಡವೇ ನಿರ್ಮಿತವಾಯಿತು.ಒಳಗಡೆ ಇದ್ದ ಮೇಲೂ ಕಾವಲುಗಾರ ಮುದ್ದ ಹನುಮ ತನ್ನ ಪತ್ನಿ ಕಾಣದೆ ಇರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ, ಹೊರಗೆ ಬಂದು ನೋಡಿದಾಗ ಓಬವ್ವ ತನ್ನ ಶೌರ್ಯದಿಂದ ಅನೇಕ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಹೋರಾಡಿ ಕೊಂದಿರುವುದನ್ನು ಕಂಡನು. ಆತ ಶೀಘ್ರವೇ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಹೋಗಿ ರಾಜನಿಗೆ ತಕ್ಷಣವೇ ಆಕ್ರಮಣದ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಲು ಕೊಂಬನ್ನು ಊದಿದನು.<ref>{{cite web |title=Onake Obavva Information In Kannada ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ |url=https://spardhavani.com/%E0%B2%92%E0%B2%A8%E0%B2%95%E0%B3%86-%E0%B2%93%E0%B2%AC%E0%B2%B5%E0%B3%8D%E0%B2%B5/ |date=25 February 2024 }}{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ಒನಕೆ ಓಬವ್ವನ ಸಾವು== ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಓಬವ್ವ ಆ ದಿನವೇ ನಿಧನರಾದರು, ಆದರೆ ಆಕೆಯ ಸಾವಿನ ನಿಖರವಾದ ಕಾರಣ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ. ಕೆಲವರು, ಅನೇಕ ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ವಧೆ ಮಾಡಿದ ಆಘಾತದಿಂದಲೇ ಅವಳು ಸತ್ತಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ನಂಬಿದರೆ, ಮತ್ತಷ್ಟು ಜನರು ಶತ್ರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನು ಅವಳ ಮೇಲೆ ಹಿಂಬದಿಯಿಂದ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ಕೊಂದಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತೋರುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |title=ಒನಕೆ ಓಬವ್ವನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ {{!}} Onake Obavva Information in Kannada |url=https://kannadadeevige.in/onake-obavva-information-in-kannada-%e0%b2%92%e0%b2%a8%e0%b2%95%e0%b3%86-%e0%b2%93%e0%b2%ac%e0%b2%b5%e0%b3%8d%e0%b2%b5/ |website=Kannada Deevige {{!}} ಕನ್ನಡ ದೀವಿಗೆ KannadaDeevige.in |date=15 December 2022}}</ref> ==ಓಬವ್ವ ಜಯಂತಿ== ಒನಕೆ ಓಬವ್ವನ ಜನ್ಮ ದಿನವಾದ ನವೆಂಬರ್ 11ರಂದು ಓಬವ್ವ ಜಯಂತಿಯನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ಕೈಗೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ದಿನವನ್ನು ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಮೂಲಕ ಆಚರಿಸಲು ಆದೇಶಿತವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |last1=VN |first1=Manjula |title=ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ ಜಯಂತಿ: ಸಿಎಂ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸೇರಿ ಗಣ್ಯರಿಂದ ಶುಭಾಶಯ; ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಆಚರಣೆ ಮುಂದಕ್ಕೆ |url=https://www.kannadaprabha.com/karnataka/2021/Nov/11/cm-bommai-greets-people-on-onake-obavva-jayanti-458000.html |website=Kannada Prabha |language=kn |date=11 November 2021}}</ref> ==ಚಿತ್ರದುರ್ಗದಲ್ಲಿನ ಓಬವ್ವ ಸ್ಮರಣೆ== ಒನಕೆ ಓಬವ್ವರ ಹೆಸರು [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ]] ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮರೆಯಲಾಗದ್ದು. ಅವರನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ವೀರವನಿತೆಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಆಟದ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಕ್ಕೆ '''ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ''' ಎಂದು ಅವರ ಹೆಸರನ್ನಿಟ್ಟು ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಓಬವ್ವ ಹೈದರಾಲಿಯ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ಕಿಂಡಿಯನ್ನು ಒನಕೆ ಓಬವ್ವನ ಕಿಂಡಿ ಅಥವಾ ಒನಕೆ ಕಿಂಡಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ==ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗದಲ್ಲಿ ಓಬವ್ವ ಸ್ಮರಣೆ== ಪುಟ್ಟಣ್ಣ ಕಣಗಾಲ್ ನಿರ್ದೇಶನದ [[ನಾಗರಹಾವು]] ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಅವರ ವೀರೋಚಿತ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿ [[ಜಯಂತಿ (ನಟಿ)]] ಅವರು ಓಬವ್ವನ ಪಾತ್ರ ಮಾಡಿದ್ದರು. ೨೦೧೯ರಲ್ಲಿ [https://www.youtube.com/watch?v=TwwNOcu_pmE ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ] ಎನ್ನುವ ಸಿನಿಮಾದಲ್ಲಿ ತಾರಾ ಅನುರಾಧಾ ಅವರು ಒನಕೆ ಓಬವ್ವನಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== [[ಕಿತ್ತೂರು ಚೆನ್ನಮ್ಮ]] [[ರಾಣಿ ಅಬ್ಬಕ್ಕ]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ]] [[ವರ್ಗ:[[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಲವ್ಸ್ ವಿಮೆನ್ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ಲೇಖನ]] pnk2qmbx2f5i7na6f8zgdgbrmlooz6k 0 1840 1306193 1062175 2025-06-06T16:00:42Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306193 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Shah jehan.JPG|thumb|left|ಷಹ ಜಹಾನ್]] {{Infobox royalty |name =ಷಾ ಜಹಾನ್ (I) |image = Portrait of the emperor Shajahan, enthroned..jpg |caption = Portrait of the emperor Shajahan, enthroned<ref>{{cite web|last=unknown |url=http://warfare.atspace.eu/Moghul/17thC/Patna_Drawings.htm |title=Portrait of the emperor Shajahan, enthroned |date=17th Century |work=17th Century Mughals from the "Patna's Drawings" album}}</ref> |succession = [[File:Flag_of_the_Mughal_Empire_(triangular).svg|border|22x20px]] 5th [[Mughal Emperor]] |reign =19 January 1628 &ndash; 31 July 1658 (30 years 193 days) |coronation = 14 February 1628, [[Agra]] |predecessor = [[ಜಹಂಗೀರ್]] |successor = [[ಔರಂಗಜೇಬ್]] |spouses = ಕಂದಹಾರಿ ಬೇಗಂ<br>ಅಕ್ಬರಾಬಾದಿ ಮಹಲ್<br>[[ಮುಮ್ತಾಜ್ ಮಹಲ್]]<ref>Koch, P. 18</ref> |issue = ಪುರ್ಹುನಾರ್ ಬೇಗಂ<br>[[ಜಹನಾರ ಬೇಗಂ]]<br>[[ದಾರಾ ಶಿಖೋವ್]]<br>[[Shah Shuja (Mughal)|ಷಾ ಶುಜ]]<br>[[ರೋಶನಾರಾ ಬೇಗಂ]]<br>[[ಔರಂಗಜೇಬ್]]<br>[[ಮುರಾದ್ ಬಕ್ಷ್]]<br>[[ಗೌಹರ ಬೇಗಂ]] |house = [[Timurid dynasty|ತೈಮೂರ ವಂಶ]] |full name = A'la Azad Abul Muzaffar Shahab ud-Din Mohammad Khurram |dynasty = [[ಮೊಗಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] |father = [[ಜಹಾಂಗೀರ್]] |mother = [[Taj Bibi Bilqis Makani]] |birth_name = ಖುರ್ರಂ |birth_date = {{birth date|1592|1|5|df=y}} |birth_place = [[ಲಾಹೋರ್]], [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]] | death_date = {{Death date and age|1666|22|1|1592|1|5|df=y}} |death_place = [[ಅಗ್ರಾ ಕೋಟೆ]], [[ಅಗ್ರಾ]], [[ಭಾರತ]] |burial_place = [[ತಾಜ್ ಮಹಲ್]] |religion = [[ಇಸ್ಲಾಂ]] }} '''ಷಹ ಜಹಾನ್''' (ಜನವರಿ ೫, ೧೫೯೨ - ಜನವರಿ ೨೨, ೧೬೬೬) ಭಾರತದ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನಾಳಿದ ಸುಲ್ತಾನ. ಇವನ ಆಳ್ವಿಕೆ ೧೬೨೭ ರಿಂದ ೧೬೫೮ ರವರೆಗೆ ನಡೆಯಿತು. 'ಶೆಹೆಝಾದ ಖುರ್ರಮ್' ಎಂಬ ಜನನ ನಾಮವಿದ್ದ ಇವನು ಮೊಘಲ್ ದೊರೆ ಜಹಾಂಗೀರ್ ನ ಮೂರನೇ ಮಗ. ಗದ್ದುಗೆಗಾಗಿ ತನ್ನ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರೊಡನೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿ ಅಧಿಕಾರ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು ತನ್ನ ಪ್ರೇಯಸಿ ಮುಮ್ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ನ ಗೋರಿಯಾಗಿ [[ತಾಜ್ ಮಹಲ್]] ಕಟ್ಟಿಸಿದನು. ಆದರೆ ತನ್ನ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ೫ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಔರಂಗಜೇಬನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರಾವಾಸದಲ್ಲಿ ಕಳೆದನು. ಇವನನ್ನು ಔರಂಗಜೇಬನ ಆಜ್ಞೆಯಂತೆ ಆಗ್ರಾ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಹಾಕಲಾಯಿತು. ಬಂಧನ ಷಹ ಜಹಾನನಿಗೆ ತನ್ನ ಪತ್ನಿಯ ಗೋರಿಯನ್ನು ನೋಡಲನುವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತೆಂದು ಇತಿಹಾಸ ತಜ್ಞರು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಷಹ ಜಹಾನನ್ನು ಮರಣದ ತರುವಾಯ ಮುಮ್ತಾಜ್ ಜೊತೆಗೇ ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ನಲ್ಲಿ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * [http://thecmsindia.org/art.html#shah_jehan Shah Jehan in Christian Art] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130330114226/http://www.thecmsindia.org/art.html#shah_jehan |date=2013-03-30 }} * [http://www.twocircles.net/2008jul29/shah_jahans_353rd_death_anniversary_observed_taj_mahal.html Shah Jahan's 353rd death anniversary observed at Taj Mahal at TwoCircles.net] * [http://www.boloji.com/history/013.htm History of Islam in India at IndiaNest.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060618125100/http://boloji.com/history/013.htm |date=2006-06-18 }} * [http://www.gutenberg.org/catalog/world/readfile?fk_files=55696 A Handbook to Agra and the Taj – Sikandra, Fatehpur-Sikri and the Neighbourhood by E. B. Havel (Project Gutenberg)] * [http://www.history-forum.com/ Indian & Mughal History Discussions] at [http://www.history-forum.com/ History Forum] *[http://homepage.univie.ac.at/ebba.koch/articles/outlook_india.pdf 'The Man Of Marble' – Outlook India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070628140942/http://homepage.univie.ac.at/ebba.koch/articles/outlook_india.pdf |date=2007-06-28 }} *http://www.gutenberg.org/catalog/world/readfile?fk_files=55696 [[ವರ್ಗ:ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸ]] l07mfftxh6bic9z0e5mn4brz7tuhatx 0 7600 1306203 1285950 2025-06-06T17:07:34Z Sojiga 71743 ವಿಸ್ತೃತ ವಿವರಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. 1306203 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:ನಾಡೋಜ ಡಾ. ಮನು ಬಳಿಗಾರ.jpg|border|thumb|349x349px|ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಮಾತಾನಾಡುತ್ತಿರುವುದು]] '''ನಾಡೋಜ ಡಾ. ಮನು ಬಳಿಗಾರ್''' ಅವರು ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಕನ್ನಡ ಬರಹಗಾರ, ಲೇಖಕ, ನಾಟಕಕಾರ, ಮಾಜಿ ನಾಗರಿಕ ಸೇವಕ ಮತ್ತು ನಿಕಟಪೂರ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. ಇವರು ಅಂದಿನ ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ (ಈಗ ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ) ಶಿಗ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಪರ ಕೃಷಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಸಿದವರು. ತಂದೆ ಪರಮೇಶ್ವರಪ್ಪ ಬಳಿಗಾರ್, ತಾಯಿ ಶಂಕ್ರಮ್ಮ ಬಳಿಗಾರ್. ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ನಿವೃತ್ತ ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವಾ ಅಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮದ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ವಿ.ಪಿ. ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ. === ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ === ಎಂಎ, ಎಲ್ ಎಲ್ ಬಿ (ವಿಶೇಷ) === ವೃತ್ತಿ === ೧೯೭೯ರಲ್ಲಿ ಕೆ ಎ ಎಸ್ ಮಾಡಿದ ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದವರು. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಆಯುಕ್ತರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತರಾದರು. ಇವರು ೦೩ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೬ ರಂದು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಏಳಿಗೆಗಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ಒಂದು ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಸಂಸ್ಥೆ; "ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು" ವಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ೦೩ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ ೨೦೨೧ರವರೆಗೆ ತಮ್ಮ ಅನುಪಮ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆಯೇ ಇವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಇತರ ಹುದ್ದೆಗಳೆಂದರೆ, '''ನಿರ್ದೇಶಕರು''', ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿಗಳ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ, ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆ. '''ಡೆಪ್ಯೂಟಿ ಕಮೀಷನರ್''', ಹಾಗೂ ಕೌನ್‌ಸಿಲ್ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, ಬಿ.ಬಿ.ಎಂ.ಪಿ.-ಬೆಂಗಳೂರು. ೨೦೦೪-೨೦೦೭. '''ಆಪ್ತ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ''', ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ದಿ & ಪಂಚಾಯತ್‌ರಾಜ್ ಇಲಾಖೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ, (೧೯೯೨-೧೯೯೩) ಆಹಾರ ನಾಗರಿಕ ಪೂರೈಕೆ ಇಲಾಖೆ, (೨೦೦೦-೨೦೦೪) ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಐ.ಟಿ.ಬಿ.ಟಿ ಇಲಾಖೆಗಳ ಸಚಿವರುಗಳಿಗೆ (೨೦೦೭). ಡಾ. ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು]] ವಿನ ನಿಕಟಪೂರ್ವ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು,.<ref>http://kannadasahithyaparishattu.in/</ref><ref>http://www.thehindu.com/todays-paper/manu-baligar-set-to-head-parishat/article8294267.ece</ref> ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಕೈಗೊಂಡ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು : * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಪ್ರಥಮಬಾರಿಗೆ ಬಹರೇನ್ ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಹಾಗೂ ಹಂಪಿ ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಬಹರೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಥಮ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. * ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಹೊರನಾಡ ಕನ್ನಡಿಗರ ಪ್ರಥಮ ರಾಷ್ಟಿçÃಯ ಸಮಾವೇಶ, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಹೊರನಾಡ ಕನ್ನಡಿಗರ ದ್ವಿತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾವೇಶಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಹಳಗನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಶ್ರೀಕ್ಷೇತ್ರ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. * ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಸೊಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಹಕಾರ ಮಹಾಮಂಡಲದ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಸಹಕಾರ, ಕೃಷಿ, ತೋಟಗಾರಿಕೆ, ನೀರಾವರಿ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಇತ್ಯಾದಿ.. ವಿಷಯಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕುರಿತು ಸಮಾವೇಶವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೂ ಕೂಡ ಕಸಾಪದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನವೆನಿಸಿದೆ. * ಕ.ಸಾ.ಪ. ದ ಮೂರು ಅಂತಸ್ತಿನ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸ್ಮಾರಕ ಭವನದ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ೧೯ ತಿಂಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯೊಳಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡದ ಆದಿಕವಯಿತ್ರಿ ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ ಹೆಸರಿನ ಸುಸಜ್ಜಿತ ಸಭಾಂಗಣ, ಕಚೇರಿಗಾಗಿ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಮತ್ತು ಅತಿಥಿಗಳಿಗಾಗಿ ಆರು ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. * ಇವರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ರಾಜ್ಯದ ೧೪ ಕಡೆ ಕನ್ನಡ/ಸಾಹಿತ್ಯ ಭವನಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿ, ಎರಡು ಕಡೆ ಈಗಾಗಲೇ ಕನ್ನಡ ಭವನವನ್ನು ಲೋಕಾರ್ಪಣೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ೧೫೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೌಲಿಕ ಕೃತಿಗಳನ್ನು, ಕನ್ನಡ-ಕನ್ನಡ ಬೃಹತ್ ನಿಘಂಟಿನ ೮ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತವಾಣಿ ಪೋರ್ಟಲ್ ಮೂಲಕ  ಡಿಜಿಟಲೈಜೇಶನ್ ಮಾಡಿಸಿ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದ ಓದುಗರಿಗೆ ಒದಗಿಸಿಕೊಡುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. * ಭಾಷಾ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ  ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳಿ ಕಲಾ ಡಾಟ್ ಕಾಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದೊಂದಿಗೆ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದು, ಈ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯನ್ವಯ ಪರಸ್ಪರ ಭಾಷೆಗಳ ೫೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕವಿಗಳ ಒಂದೊಂದು ಕವನಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಹಾಗೂ ನೇಪಾಳಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಗೋವಾ ರಾಜ್ಯದ ಕ.ಸಾ.ಪ. ಗಡಿನಾಡು ಘಟಕವನ್ನು ೨೦೧೮ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೯ರಂದು ವಿದ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಉದ್ಘಾಟಿಸಿ, ಅಲ್ಲಿನ ಕನ್ನಡಿಗರ ಬಹುದಿನಗಳ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಈಡೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೊಂದು ಚಾರಿತ್ರಿಕ ದಾಖಲೆ ಎನಿಸಿದೆ. * ಮುಂಬಯಿ, ಪುಣೆ, ಸೊಲ್ಲಾಪೂರ ಜಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಅಂಬೇಂಗಾವ, ಹವೇಲಿ ತಾಲ್ಲೂಕು ಕ.ಸಾ.ಪ. ಘಟಕಗಳನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಗಡಿನಾಡು ಘಟಕದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಪರ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. * ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಗೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಲಾಗಿದ್ದು, ಮೊದಲ ಕಂತಾಗಿ ೫ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಕೋಲಾರದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಪ್ರಥಮ ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದೂ ಕೂಡ ಕ.ಸಾ.ಪ. ದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದೆನಿಸಿದೆ. * ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ೮ ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಅದ್ವಿತೀಯ ಕಾಣಿಕೆ ನೀಡಿದ ಮಹನೀಯರುಗಳಾದ ಡಾ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರು, ಶ್ರೀಮತಿ ಎಂ.ಕೆ. ಇಂದಿರಾ, ಶ್ರೀಮತಿ ವಾಣಿ, ಶ್ರೀ ಬೆಳಗೆರೆ ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತಿçà ಹಾಗೂ ಡಾ. ದೇ. ಜವರೇಗೌಡರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಿ ಮತ್ತು ಡಿ ಗ್ರೂಫ್ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗ ಪೋರ್ಟಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಸ್ವೀಕೃತವಾದ ಅಂದಾಜು ೨೨ ಸಾವಿರ ಉದ್ಯೋಗ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ೩೭೫ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಕಳಿಸಿ ಸಿ ಮತ್ತು ಡಿ ದರ್ಜೆಯ ನೌಕರಿಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ನೀಡುವಂತೆ ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ದೊರಕಿಸಿಕೊಡುವಲ್ಲಿ ಪರಿಷತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿತ್ತು. ಇವರಿಗೆ 2019 ರಲ್ಲಿ ಹಂಪಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ "ನಾಡೋಜ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ಮತ್ತು "ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ" ದಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಗೌರವಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ನಾಗರಿಕ ಸೇವಕರಾಗಿ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ IRDP ಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಅನುಕರಣೀಯ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಎರಡು ಚಿನ್ನದ ಪದಕಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ==ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ== ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸರಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಶ್ರೀಮಂತ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಐದು ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳು, ಆರು ಸಂಕಲನಗಳು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ 30 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. === ಕೃತಿಗಳು === ==== ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ಅವ್ಯಕ್ತ(೧೯೮೩), ಋಣ((೧೯೯೮), ಬದುಕು ಮಾಯೆಯ ಮಾಟ(೨೦೦೨), ದ ಡೆತ್ & ಅದರ್ ಸ್ಟೋರೀಸ್(೨೦೦೪), ಕೆಲವು ಕತೆಗಳು(೨೦೦೫) ==== ಕವನ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ನನ್ನ ನಿನ್ನೊಳಗೆ(೧೯೮೩), ಎದ್ದವರು ಬಿದ್ದವರು(೧೯೯೪), ಸಾಕ್ಷರ ಗೀತೆಗಳು(೧೯೯೪), ನಯಾಗರ ಮತ್ತು ಜಲಪಾತಗಳು (೧೯೯೮), ಕವಿ ರವೀಂದ್ರರ ಮಿಂಚಿನ ಹನಿಗಳು(೨೦೦೪), ಆಯ್ದ ಕವನಗಳು (೨೦೧೧) [http://%5B%5B%20My%20library%20My%20History%20Books%20on%20Google%20Play%20KANNADA%20:%20MANU%20BALIGAR%20AVARA%20AAYDA%20KAVANAGALU%5D%5D ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ರವರ ಅಯ್ದ ಕವನಗಳು] ==== ಲಲಿತ ಪ್ರಬಂಧ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ಏಕಾಂತ ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆ (೨೦೦೪), ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು(೨೦೦೯), ಸಂಸ್ಕೃತಿ ವಿಹಾರ(೨೦೧೨) ದೇಶ ವಿದೇಶ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು (೨೦೨೧) ==== ನಾಟಕ ==== ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ (೨೦೦೭) ==== ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಗಳು ==== ಅತಿ ವಿರಳ ರಾಜಕಾರಣಿ ಎಸ್.ಆರ್. ಕಂಠಿ (೨೦೦೧), ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಸಂಸದೀಯ ಪಟುಗಳು(೨೦೦೫), ಅಬ್ದುಲ್ ನಜೀರ್‌ಸಾಬ್ (೨೦೦೫), ಅಪ್ಪ (೨೦೧೨) ==== ಸಂಪಾದನೆ ==== ಬಹುಮುಖಿ(ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರ ಬದುಕು-ಬರಹ), ಗಾನಗಂಧರ್ವ (ಕುಮಾರ ಗಂಧರ್ವರ ಜೀವನ, ಸಾಧನೆ), ಜ್ಞಾನಪ್ರಭಾ, ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ, ತಲಸ್ಪರ್ಶಿ, ತುಳಸಿ ....ಇತ್ಯಾದಿ. ==== ಭಾಷಾಂತರ ==== ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರ ಅವರ ೨೦೭ ಹೆಚ್ಚು ಕವನಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆಯೇ ಇವರ ಹಲವಾರು ಕಥೆಗಳು ಇಂಗ್ಲೀಷ್, ಓರಿಯಾ, ತೆಲುಗು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಗೊಂಡಿವೆ. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪಡೆದ ಏಕೈಕ ಅಧಿಕಾರಿಯೂ ಹೌದು.  ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು - ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಂಕಣಗಳ ಸಂಕಲನ - ''ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು , ಪೌರಾಣಿಕ ಹುತಾತ್ಮರ ಜೀವನದ ನಾಟಕ - ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ'' ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಸ್.ಆರ್. ಕಂಠಿ ಅವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಸೇರಿವೆ .  ಅವರು ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನ ಸೇರಿದಂತೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.  ಅವರು ಯುಕೆ, ಅಮೆರಿಕ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ನೇಪಾಳ ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರದಂತಹ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕುರಿತು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪ್ರಮುಖ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಮರ್ಥ ನಾಯಕತ್ವ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಪ್ರಗತಿ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಪರಿಷತ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಯಕ ಪಾಠ (ಕಾಯಕಪಥ) (೦೩/೦೩/೨೦೧೬ ರಿಂದ ೩೧/೧೦/೨೦೧೭ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿ) ಮತ್ತು ಕಾಯಕ ನಿರಾತ (ಕಾಯಕನಿರತ) (೦೧/೧೧/೨೦೧೭ ರಿಂದ ೦೫/೧೦/೨೦೧೯ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿ) ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು === * ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ ಇವರಿಂದ ಗೌರವ ನಾಡೋಜ ಪದವಿ - ೨೦೧೯ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಅನನ್ಯ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ (೨೦೧೧) ನೀಡಿದೆ. * ಅಂತರರಾಷ್ಟಿçÃಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸೇವೆಗಾಗಿ "ನೇಪಾಳಿ ಸಮ್ಮಾನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಸರಕಾರಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಧಿಕಾರಿಯೆಂದು ಎರಡು ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಸಮೇತ ಒಟ್ಟು ೫ ಬಹುಮಾನಗಳು (೧೯೮೨-೮೩ ರಿಂದ ೧೯೮೫-೮೬) * ಸಾಕ್ಷರತಾ ಆಂದೋಲನ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಸಮಿತಿಯ ಪಾಕ್ಷಿಕ "ಅಕ್ಷರ ಪ್ರಭಾ" ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದಾಗ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ "ಸತ್ಯೇನ್ ಮೈತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" (೧೯೯೪-೯೫) * "ವಿಶ್ವಮಾನವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ೨೦೦೮, ಇತ್ಯಾದಿ ==== ಸಾಹಿತ್ಯ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ==== * ಬೆಟಗೇರಿ ಕೃಷ್ಣಶರ್ಮ ಕಥಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, * ರನ್ನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಗೊರೂರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಲಿಂಗರಾಜ ದೇಸಾಯಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಬೆಳಗಾವಿಯ ಎಂ.ಕೆ. ಪಬ್ಲಿಸಿಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ==== ವಿದೇಶ ಪ್ರವಾಸ ಹಾಗೂ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು ==== * ಸಿಂಗಾಪುರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೦೫) * ಅಮೇರಿಕಾದ ವಿ.ಎಸ್.ಎನ್.ಎ. ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಭಾಷಣ - ೧೯೯೭, ೨೦೦೩, ೨೦೦೭. * ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮೆಲ್ಬರ್ನ್ ಕನ್ನಡ ಸಂಘದ ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಅತಿಥಿ-ಉಪನ್ಯಾಸ- ೨೦೧೦. * ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ್ ಟ್ಯಾಗೂರ್ ೧೫೦ನೇ ವರ್ಷಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಅತಿಥಿ-ಉಪನ್ಯಾಸ-  ೨೦೧೧. * ಗದಗ ಜಿಲ್ಲಾ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೦೪) * ಸದಸ್ಯ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ (೧೯೯೯-೨೦೦೧) * ಬಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲಾ ೫ನೇ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸ್ವಾಗತ ಸಮಿತಿಯ ಕಾರ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ (೧೯೮೯-೧೯೯೦) * ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೧ರಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದು. * ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ (೧೯೯೯) ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧ ಮಂಡಿಸಿದ್ದು (೨೦೦೩) ಕನಕಪುರ, ಮೂಡಬಿದ್ರೆ. * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ನವದೆಹಲಿ - ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೧೦) * ೨೦೦೮ ಮತ್ತು ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಸಾಕ್ಷಿಪ್ರಜ್ಞೆ" ಎಂಬ ಅಂಕಣ ಬರೆದದ್ದು. * ಅಮೆರಿಕಾ, ಯುರೋಪ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ , ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಮಲೇಷಿಯಾ, ದುಬೈ, ಸಿಂಗಾಪುರಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರವಾಸ (೧೯೯೭-೨೦೦೩-೨೦೦೫-೨೦೦೭-೨೦೦೮, ೨೦೧೦, ೨೦೧೧) == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references /> [[ವರ್ಗ:ಸಾಹಿತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] 6m76x28iu59qxfqenkfu69ywkoa7d9k 1306205 1306203 2025-06-06T17:25:43Z Sojiga 71743 1306205 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:ನಾಡೋಜ ಡಾ. ಮನು ಬಳಿಗಾರ.jpg|thumb|349x349px| {| class="wikitable" !ಹೆಸರು |ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ |- !ಪಾಲಕರು |ತಂದೆ: ಪರಮೇಶ್ವರಪ್ಪ ಬಳಿಗಾರ್ತಾಯಿ: ಶಂಕ್ರಮ್ಮ ಬಳಿಗಾರ್ |- !ಹುಟ್ಟು |ಶಿಗ್ಲಿ, ಗದಗ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತ. |- !ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ |ಬಿಎ, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ, ಎಂಎ |- !ಅಲ್ಮಾ ಮೇಟರ್ |ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಧಾರವಾಡ. |- !ವೃತ್ತಿ(ಗಳು) |ನಿವೃತ್ತ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಕವಿ, ಬರಹಗಾರ, ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ, ವಾಗ್ಮಿ. |- !ಸಂಸ್ಥೆ(ಗಳು) |ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು. ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ. |- !ಗಮನಾರ್ಹ ಕೃತಿಗಳು |ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು, ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ (2007), ಅಪ್ಪ (2002), ಅತಿ ವಿರಳ ರಾಜಕರಣಿ ಎಸ್.ಆರ್.ಕಂಠಿ (2001). |} ]] '''ನಾಡೋಜ ಡಾ. ಮನು ಬಳಿಗಾರ್''' ಅವರು ಭಾರತೀಯರು. ಕನ್ನಡದ ಸಾಹಿತಿ, ಮಾಜಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದವರು ಮತ್ತು ನಿಕಟಪೂರ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. ಇವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಅಂದಿನ ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ (ಈಗ ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ) ಶಿಗ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಪರ ಕೃಷಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಸಿದವರು. ಇವರ ತಂದೆ ಪರಮೇಶ್ವರಪ್ಪ ಬಳಿಗಾರ್, ತಾಯಿ ಶಂಕ್ರಮ್ಮ ಬಳಿಗಾರ್. ನಿವೃತ್ತ ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವಾ ಅಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮದ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ವಿ.ಪಿ. ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ. === ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ === ಬಿಎ, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ (ವಿಶೇಷ), ಎಂಎ === ವೃತ್ತಿ === ೧೯೭೯ರಲ್ಲಿ ಕೆ ಎ ಎಸ್ ಮಾಡಿದ ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದವರು. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಆಯುಕ್ತರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತರಾದರು. ಅಲ್ಲದೆಯೇ ಇವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಇತರ ಹುದ್ದೆಗಳೆಂದರೆ, '''ನಿರ್ದೇಶಕರು''', ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿಗಳ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ, ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆ. '''ಡೆಪ್ಯೂಟಿ ಕಮೀಷನರ್''', ಹಾಗೂ ಕೌನ್‌ಸಿಲ್ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, ಬಿ.ಬಿ.ಎಂ.ಪಿ.-ಬೆಂಗಳೂರು. ೨೦೦೪-೨೦೦೭. '''ಆಪ್ತ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ''', ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ದಿ & ಪಂಚಾಯತ್‌ರಾಜ್ ಇಲಾಖೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ, (೧೯೯೨-೧೯೯೩) ಆಹಾರ ನಾಗರಿಕ ಪೂರೈಕೆ ಇಲಾಖೆ, (೨೦೦೦-೨೦೦೪) ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಐ.ಟಿ.ಬಿ.ಟಿ ಇಲಾಖೆಗಳ ಸಚಿವರುಗಳಿಗೆ (೨೦೦೭). ಇವರು ೦೩ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೬ ರಂದು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಏಳಿಗೆಗಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ಒಂದು ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಸಂಸ್ಥೆ; [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು]] ವಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ೦೩ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ ೨೦೨೧ರವರೆಗೆ ತಮ್ಮ ಅನುಪಮ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>http://kannadasahithyaparishattu.in/</ref><ref>http://www.thehindu.com/todays-paper/manu-baligar-set-to-head-parishat/article8294267.ece</ref> ==== ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಕೈಗೊಂಡ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ==== * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಪ್ರಥಮಬಾರಿಗೆ ಬಹರೇನ್ ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಹಾಗೂ ಹಂಪಿ ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಬಹರೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಥಮ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. * ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಹೊರನಾಡ ಕನ್ನಡಿಗರ ಪ್ರಥಮ ರಾಷ್ಟಿçÃಯ ಸಮಾವೇಶ, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಹೊರನಾಡ ಕನ್ನಡಿಗರ ದ್ವಿತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾವೇಶಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಹಳಗನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಶ್ರೀಕ್ಷೇತ್ರ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. * ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಸೊಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಹಕಾರ ಮಹಾಮಂಡಲದ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಸಹಕಾರ, ಕೃಷಿ, ತೋಟಗಾರಿಕೆ, ನೀರಾವರಿ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಇತ್ಯಾದಿ.. ವಿಷಯಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕುರಿತು ಸಮಾವೇಶವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೂ ಕೂಡ ಕಸಾಪದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನವೆನಿಸಿದೆ. * ಕ.ಸಾ.ಪ. ದ ಮೂರು ಅಂತಸ್ತಿನ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸ್ಮಾರಕ ಭವನದ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ೧೯ ತಿಂಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯೊಳಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡದ ಆದಿಕವಯಿತ್ರಿ ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ ಹೆಸರಿನ ಸುಸಜ್ಜಿತ ಸಭಾಂಗಣ, ಕಚೇರಿಗಾಗಿ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಮತ್ತು ಅತಿಥಿಗಳಿಗಾಗಿ ಆರು ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. * ಇವರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ರಾಜ್ಯದ ೧೪ ಕಡೆ ಕನ್ನಡ/ಸಾಹಿತ್ಯ ಭವನಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿ, ಎರಡು ಕಡೆ ಈಗಾಗಲೇ ಕನ್ನಡ ಭವನವನ್ನು ಲೋಕಾರ್ಪಣೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ೧೫೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೌಲಿಕ ಕೃತಿಗಳನ್ನು, ಕನ್ನಡ-ಕನ್ನಡ ಬೃಹತ್ ನಿಘಂಟಿನ ೮ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತವಾಣಿ ಪೋರ್ಟಲ್ ಮೂಲಕ  ಡಿಜಿಟಲೈಜೇಶನ್ ಮಾಡಿಸಿ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದ ಓದುಗರಿಗೆ ಒದಗಿಸಿಕೊಡುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. * ಭಾಷಾ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ  ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳಿ ಕಲಾ ಡಾಟ್ ಕಾಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದೊಂದಿಗೆ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದು, ಈ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯನ್ವಯ ಪರಸ್ಪರ ಭಾಷೆಗಳ ೫೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕವಿಗಳ ಒಂದೊಂದು ಕವನಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಹಾಗೂ ನೇಪಾಳಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಗೋವಾ ರಾಜ್ಯದ ಕ.ಸಾ.ಪ. ಗಡಿನಾಡು ಘಟಕವನ್ನು ೨೦೧೮ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೯ರಂದು ವಿದ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಉದ್ಘಾಟಿಸಿ, ಅಲ್ಲಿನ ಕನ್ನಡಿಗರ ಬಹುದಿನಗಳ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಈಡೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೊಂದು ಚಾರಿತ್ರಿಕ ದಾಖಲೆ ಎನಿಸಿದೆ. * ಮುಂಬಯಿ, ಪುಣೆ, ಸೊಲ್ಲಾಪೂರ ಜಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಅಂಬೇಂಗಾವ, ಹವೇಲಿ ತಾಲ್ಲೂಕು ಕ.ಸಾ.ಪ. ಘಟಕಗಳನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಗಡಿನಾಡು ಘಟಕದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಪರ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. * ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಗೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಲಾಗಿದ್ದು, ಮೊದಲ ಕಂತಾಗಿ ೫ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಕೋಲಾರದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಪ್ರಥಮ ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದೂ ಕೂಡ ಕ.ಸಾ.ಪ. ದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದೆನಿಸಿದೆ. * ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ೮ ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಅದ್ವಿತೀಯ ಕಾಣಿಕೆ ನೀಡಿದ ಮಹನೀಯರುಗಳಾದ ಡಾ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರು, ಶ್ರೀಮತಿ ಎಂ.ಕೆ. ಇಂದಿರಾ, ಶ್ರೀಮತಿ ವಾಣಿ, ಶ್ರೀ ಬೆಳಗೆರೆ ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತಿçà ಹಾಗೂ ಡಾ. ದೇ. ಜವರೇಗೌಡರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಿ ಮತ್ತು ಡಿ ಗ್ರೂಫ್ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗ ಪೋರ್ಟಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಸ್ವೀಕೃತವಾದ ಅಂದಾಜು ೨೨ ಸಾವಿರ ಉದ್ಯೋಗ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ೩೭೫ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಕಳಿಸಿ ಸಿ ಮತ್ತು ಡಿ ದರ್ಜೆಯ ನೌಕರಿಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ನೀಡುವಂತೆ ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ದೊರಕಿಸಿಕೊಡುವಲ್ಲಿ ಪರಿಷತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿತ್ತು. ಇವರಿಗೆ 2019 ರಲ್ಲಿ ಹಂಪಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ "ನಾಡೋಜ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ಮತ್ತು "ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ" ದಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಗೌರವಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ನಾಗರಿಕ ಸೇವಕರಾಗಿ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ IRDP ಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಅನುಕರಣೀಯ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಎರಡು ಚಿನ್ನದ ಪದಕಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ==ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ== ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸರಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಶ್ರೀಮಂತ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಐದು ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳು, ಆರು ಸಂಕಲನಗಳು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ 30 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. === ಕೃತಿಗಳು === ==== ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ಅವ್ಯಕ್ತ(೧೯೮೩), ಋಣ((೧೯೯೮), ಬದುಕು ಮಾಯೆಯ ಮಾಟ(೨೦೦೨), ದ ಡೆತ್ & ಅದರ್ ಸ್ಟೋರೀಸ್(೨೦೦೪), ಕೆಲವು ಕತೆಗಳು(೨೦೦೫) ==== ಕವನ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ನನ್ನ ನಿನ್ನೊಳಗೆ(೧೯೮೩), ಎದ್ದವರು ಬಿದ್ದವರು(೧೯೯೪), ಸಾಕ್ಷರ ಗೀತೆಗಳು(೧೯೯೪), ನಯಾಗರ ಮತ್ತು ಜಲಪಾತಗಳು (೧೯೯೮), ಕವಿ ರವೀಂದ್ರರ ಮಿಂಚಿನ ಹನಿಗಳು(೨೦೦೪), ಆಯ್ದ ಕವನಗಳು (೨೦೧೧) [http://%5B%5B%20My%20library%20My%20History%20Books%20on%20Google%20Play%20KANNADA%20:%20MANU%20BALIGAR%20AVARA%20AAYDA%20KAVANAGALU%5D%5D ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ರವರ ಅಯ್ದ ಕವನಗಳು] ==== ಲಲಿತ ಪ್ರಬಂಧ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ಏಕಾಂತ ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆ (೨೦೦೪), ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು(೨೦೦೯), ಸಂಸ್ಕೃತಿ ವಿಹಾರ(೨೦೧೨) ದೇಶ ವಿದೇಶ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು (೨೦೨೧) ==== ನಾಟಕ ==== ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ (೨೦೦೭) ==== ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಗಳು ==== ಅತಿ ವಿರಳ ರಾಜಕಾರಣಿ ಎಸ್.ಆರ್. ಕಂಠಿ (೨೦೦೧), ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಸಂಸದೀಯ ಪಟುಗಳು(೨೦೦೫), ಅಬ್ದುಲ್ ನಜೀರ್‌ಸಾಬ್ (೨೦೦೫), ಅಪ್ಪ (೨೦೧೨) ==== ಸಂಪಾದನೆ ==== ಬಹುಮುಖಿ(ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರ ಬದುಕು-ಬರಹ), ಗಾನಗಂಧರ್ವ (ಕುಮಾರ ಗಂಧರ್ವರ ಜೀವನ, ಸಾಧನೆ), ಜ್ಞಾನಪ್ರಭಾ, ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ, ತಲಸ್ಪರ್ಶಿ, ತುಳಸಿ ....ಇತ್ಯಾದಿ. ==== ಭಾಷಾಂತರ ==== ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರ ಅವರ ೨೦೭ ಹೆಚ್ಚು ಕವನಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆಯೇ ಇವರ ಹಲವಾರು ಕಥೆಗಳು ಇಂಗ್ಲೀಷ್, ಓರಿಯಾ, ತೆಲುಗು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಗೊಂಡಿವೆ. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪಡೆದ ಏಕೈಕ ಅಧಿಕಾರಿಯೂ ಹೌದು.  ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು - ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಂಕಣಗಳ ಸಂಕಲನ - ''ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು , ಪೌರಾಣಿಕ ಹುತಾತ್ಮರ ಜೀವನದ ನಾಟಕ - ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ'' ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಸ್.ಆರ್. ಕಂಠಿ ಅವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಸೇರಿವೆ .  ಅವರು ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನ ಸೇರಿದಂತೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.  ಅವರು ಯುಕೆ, ಅಮೆರಿಕ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ನೇಪಾಳ ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರದಂತಹ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕುರಿತು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪ್ರಮುಖ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಮರ್ಥ ನಾಯಕತ್ವ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಪ್ರಗತಿ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಪರಿಷತ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಯಕ ಪಾಠ (ಕಾಯಕಪಥ) (೦೩/೦೩/೨೦೧೬ ರಿಂದ ೩೧/೧೦/೨೦೧೭ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿ) ಮತ್ತು ಕಾಯಕ ನಿರಾತ (ಕಾಯಕನಿರತ) (೦೧/೧೧/೨೦೧೭ ರಿಂದ ೦೫/೧೦/೨೦೧೯ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿ) ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು === * ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ ಇವರಿಂದ ಗೌರವ ನಾಡೋಜ ಪದವಿ - ೨೦೧೯ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಅನನ್ಯ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ (೨೦೧೧) ನೀಡಿದೆ. * ಅಂತರರಾಷ್ಟಿçÃಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸೇವೆಗಾಗಿ "ನೇಪಾಳಿ ಸಮ್ಮಾನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಸರಕಾರಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಧಿಕಾರಿಯೆಂದು ಎರಡು ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಸಮೇತ ಒಟ್ಟು ೫ ಬಹುಮಾನಗಳು (೧೯೮೨-೮೩ ರಿಂದ ೧೯೮೫-೮೬) * ಸಾಕ್ಷರತಾ ಆಂದೋಲನ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಸಮಿತಿಯ ಪಾಕ್ಷಿಕ "ಅಕ್ಷರ ಪ್ರಭಾ" ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದಾಗ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ "ಸತ್ಯೇನ್ ಮೈತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" (೧೯೯೪-೯೫) * "ವಿಶ್ವಮಾನವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ೨೦೦೮, ಇತ್ಯಾದಿ ==== ಸಾಹಿತ್ಯ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ==== * ಬೆಟಗೇರಿ ಕೃಷ್ಣಶರ್ಮ ಕಥಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, * ರನ್ನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಗೊರೂರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಲಿಂಗರಾಜ ದೇಸಾಯಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಬೆಳಗಾವಿಯ ಎಂ.ಕೆ. ಪಬ್ಲಿಸಿಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ==== ವಿದೇಶ ಪ್ರವಾಸ ಹಾಗೂ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು ==== * ಸಿಂಗಾಪುರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೦೫) * ಅಮೇರಿಕಾದ ವಿ.ಎಸ್.ಎನ್.ಎ. ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಭಾಷಣ - ೧೯೯೭, ೨೦೦೩, ೨೦೦೭. * ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮೆಲ್ಬರ್ನ್ ಕನ್ನಡ ಸಂಘದ ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಅತಿಥಿ-ಉಪನ್ಯಾಸ- ೨೦೧೦. * ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ್ ಟ್ಯಾಗೂರ್ ೧೫೦ನೇ ವರ್ಷಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಅತಿಥಿ-ಉಪನ್ಯಾಸ-  ೨೦೧೧. * ಗದಗ ಜಿಲ್ಲಾ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೦೪) * ಸದಸ್ಯ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ (೧೯೯೯-೨೦೦೧) * ಬಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲಾ ೫ನೇ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸ್ವಾಗತ ಸಮಿತಿಯ ಕಾರ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ (೧೯೮೯-೧೯೯೦) * ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೧ರಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದು. * ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ (೧೯೯೯) ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧ ಮಂಡಿಸಿದ್ದು (೨೦೦೩) ಕನಕಪುರ, ಮೂಡಬಿದ್ರೆ. * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ನವದೆಹಲಿ - ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೧೦) * ೨೦೦೮ ಮತ್ತು ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಸಾಕ್ಷಿಪ್ರಜ್ಞೆ" ಎಂಬ ಅಂಕಣ ಬರೆದದ್ದು. * ಅಮೆರಿಕಾ, ಯುರೋಪ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ , ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಮಲೇಷಿಯಾ, ದುಬೈ, ಸಿಂಗಾಪುರಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರವಾಸ (೧೯೯೭-೨೦೦೩-೨೦೦೫-೨೦೦೭-೨೦೦೮, ೨೦೧೦, ೨೦೧೧) == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references /> [[ವರ್ಗ:ಸಾಹಿತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] k4z7vv0ey62u4t59wxdnxm01jt5d8cj 1306206 1306205 2025-06-06T17:26:26Z Sojiga 71743 1306206 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:ನಾಡೋಜ ಡಾ. ಮನು ಬಳಿಗಾರ.jpg|thumb|349x349px| {| class="wikitable" !ಹೆಸರು |ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ |- !ಪಾಲಕರು |ತಂದೆ: ಪರಮೇಶ್ವರಪ್ಪ ಬಳಿಗಾರ್ತಾಯಿ: ಶಂಕ್ರಮ್ಮ ಬಳಿಗಾರ್ |- !ಹುಟ್ಟು |ಶಿಗ್ಲಿ, ಗದಗ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತ. |- !ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ |ಬಿಎ, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ, ಎಂಎ |- !ಅಲ್ಮಾ ಮೇಟರ್ |ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಧಾರವಾಡ. |- !ವೃತ್ತಿ(ಗಳು) |ನಿವೃತ್ತ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಕವಿ, ಬರಹಗಾರ, ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ, ವಾಗ್ಮಿ. |- !ಸಂಸ್ಥೆ(ಗಳು) |ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು. ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ. |- !ಗಮನಾರ್ಹ ಕೃತಿಗಳು |ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು, ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ (2007), ಅಪ್ಪ (2002), ಅತಿ ವಿರಳ ರಾಜಕರಣಿ ಎಸ್.ಆರ್.ಕಂಠಿ (2001). |} ]] '''ನಾಡೋಜ ಡಾ. ಮನು ಬಳಿಗಾರ್''' ಅವರು ಭಾರತೀಯರು. ಕನ್ನಡದ ಸಾಹಿತಿ, ಮಾಜಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದವರು ಮತ್ತು ನಿಕಟಪೂರ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ನಿಕಟಪೂರ್ವ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. ಇವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಅಂದಿನ ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ (ಈಗ ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ) ಶಿಗ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಪರ ಕೃಷಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಸಿದವರು. ಇವರ ತಂದೆ ಪರಮೇಶ್ವರಪ್ಪ ಬಳಿಗಾರ್, ತಾಯಿ ಶಂಕ್ರಮ್ಮ ಬಳಿಗಾರ್. ನಿವೃತ್ತ ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವಾ ಅಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮದ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ವಿ.ಪಿ. ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ. === ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ === ಬಿಎ, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ (ವಿಶೇಷ), ಎಂಎ === ವೃತ್ತಿ === ೧೯೭೯ರಲ್ಲಿ ಕೆ ಎ ಎಸ್ ಮಾಡಿದ ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದವರು. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಆಯುಕ್ತರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತರಾದರು. ಅಲ್ಲದೆಯೇ ಇವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಇತರ ಹುದ್ದೆಗಳೆಂದರೆ, '''ನಿರ್ದೇಶಕರು''', ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿಗಳ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ, ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆ. '''ಡೆಪ್ಯೂಟಿ ಕಮೀಷನರ್''', ಹಾಗೂ ಕೌನ್‌ಸಿಲ್ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, ಬಿ.ಬಿ.ಎಂ.ಪಿ.-ಬೆಂಗಳೂರು. ೨೦೦೪-೨೦೦೭. '''ಆಪ್ತ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ''', ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ದಿ & ಪಂಚಾಯತ್‌ರಾಜ್ ಇಲಾಖೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ, (೧೯೯೨-೧೯೯೩) ಆಹಾರ ನಾಗರಿಕ ಪೂರೈಕೆ ಇಲಾಖೆ, (೨೦೦೦-೨೦೦೪) ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಐ.ಟಿ.ಬಿ.ಟಿ ಇಲಾಖೆಗಳ ಸಚಿವರುಗಳಿಗೆ (೨೦೦೭). ಇವರು ೦೩ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೬ ರಂದು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಏಳಿಗೆಗಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ಒಂದು ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಸಂಸ್ಥೆ; [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು]] ವಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ೦೩ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ ೨೦೨೧ರವರೆಗೆ ತಮ್ಮ ಅನುಪಮ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>http://kannadasahithyaparishattu.in/</ref><ref>http://www.thehindu.com/todays-paper/manu-baligar-set-to-head-parishat/article8294267.ece</ref> ==== ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಕೈಗೊಂಡ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ==== * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಪ್ರಥಮಬಾರಿಗೆ ಬಹರೇನ್ ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಹಾಗೂ ಹಂಪಿ ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಬಹರೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಥಮ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. * ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಹೊರನಾಡ ಕನ್ನಡಿಗರ ಪ್ರಥಮ ರಾಷ್ಟಿçÃಯ ಸಮಾವೇಶ, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಹೊರನಾಡ ಕನ್ನಡಿಗರ ದ್ವಿತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾವೇಶಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಹಳಗನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಶ್ರೀಕ್ಷೇತ್ರ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. * ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಸೊಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಹಕಾರ ಮಹಾಮಂಡಲದ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಸಹಕಾರ, ಕೃಷಿ, ತೋಟಗಾರಿಕೆ, ನೀರಾವರಿ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಇತ್ಯಾದಿ.. ವಿಷಯಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕುರಿತು ಸಮಾವೇಶವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೂ ಕೂಡ ಕಸಾಪದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನವೆನಿಸಿದೆ. * ಕ.ಸಾ.ಪ. ದ ಮೂರು ಅಂತಸ್ತಿನ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸ್ಮಾರಕ ಭವನದ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ೧೯ ತಿಂಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯೊಳಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡದ ಆದಿಕವಯಿತ್ರಿ ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ ಹೆಸರಿನ ಸುಸಜ್ಜಿತ ಸಭಾಂಗಣ, ಕಚೇರಿಗಾಗಿ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಮತ್ತು ಅತಿಥಿಗಳಿಗಾಗಿ ಆರು ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. * ಇವರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ರಾಜ್ಯದ ೧೪ ಕಡೆ ಕನ್ನಡ/ಸಾಹಿತ್ಯ ಭವನಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿ, ಎರಡು ಕಡೆ ಈಗಾಗಲೇ ಕನ್ನಡ ಭವನವನ್ನು ಲೋಕಾರ್ಪಣೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ೧೫೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೌಲಿಕ ಕೃತಿಗಳನ್ನು, ಕನ್ನಡ-ಕನ್ನಡ ಬೃಹತ್ ನಿಘಂಟಿನ ೮ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತವಾಣಿ ಪೋರ್ಟಲ್ ಮೂಲಕ  ಡಿಜಿಟಲೈಜೇಶನ್ ಮಾಡಿಸಿ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದ ಓದುಗರಿಗೆ ಒದಗಿಸಿಕೊಡುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. * ಭಾಷಾ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ  ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳಿ ಕಲಾ ಡಾಟ್ ಕಾಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದೊಂದಿಗೆ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದು, ಈ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯನ್ವಯ ಪರಸ್ಪರ ಭಾಷೆಗಳ ೫೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕವಿಗಳ ಒಂದೊಂದು ಕವನಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಹಾಗೂ ನೇಪಾಳಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಗೋವಾ ರಾಜ್ಯದ ಕ.ಸಾ.ಪ. ಗಡಿನಾಡು ಘಟಕವನ್ನು ೨೦೧೮ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೯ರಂದು ವಿದ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಉದ್ಘಾಟಿಸಿ, ಅಲ್ಲಿನ ಕನ್ನಡಿಗರ ಬಹುದಿನಗಳ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಈಡೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೊಂದು ಚಾರಿತ್ರಿಕ ದಾಖಲೆ ಎನಿಸಿದೆ. * ಮುಂಬಯಿ, ಪುಣೆ, ಸೊಲ್ಲಾಪೂರ ಜಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಅಂಬೇಂಗಾವ, ಹವೇಲಿ ತಾಲ್ಲೂಕು ಕ.ಸಾ.ಪ. ಘಟಕಗಳನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಗಡಿನಾಡು ಘಟಕದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಪರ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. * ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಗೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಲಾಗಿದ್ದು, ಮೊದಲ ಕಂತಾಗಿ ೫ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಕೋಲಾರದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಪ್ರಥಮ ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದೂ ಕೂಡ ಕ.ಸಾ.ಪ. ದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದೆನಿಸಿದೆ. * ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ೮ ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಅದ್ವಿತೀಯ ಕಾಣಿಕೆ ನೀಡಿದ ಮಹನೀಯರುಗಳಾದ ಡಾ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರು, ಶ್ರೀಮತಿ ಎಂ.ಕೆ. ಇಂದಿರಾ, ಶ್ರೀಮತಿ ವಾಣಿ, ಶ್ರೀ ಬೆಳಗೆರೆ ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತಿçà ಹಾಗೂ ಡಾ. ದೇ. ಜವರೇಗೌಡರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಿ ಮತ್ತು ಡಿ ಗ್ರೂಫ್ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗ ಪೋರ್ಟಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಸ್ವೀಕೃತವಾದ ಅಂದಾಜು ೨೨ ಸಾವಿರ ಉದ್ಯೋಗ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ೩೭೫ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಕಳಿಸಿ ಸಿ ಮತ್ತು ಡಿ ದರ್ಜೆಯ ನೌಕರಿಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ನೀಡುವಂತೆ ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ದೊರಕಿಸಿಕೊಡುವಲ್ಲಿ ಪರಿಷತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿತ್ತು. ಇವರಿಗೆ 2019 ರಲ್ಲಿ ಹಂಪಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ "ನಾಡೋಜ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ಮತ್ತು "ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ" ದಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಗೌರವಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ನಾಗರಿಕ ಸೇವಕರಾಗಿ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ IRDP ಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಅನುಕರಣೀಯ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಎರಡು ಚಿನ್ನದ ಪದಕಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ==ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ== ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸರಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಶ್ರೀಮಂತ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಐದು ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳು, ಆರು ಸಂಕಲನಗಳು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ 30 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. === ಕೃತಿಗಳು === ==== ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ಅವ್ಯಕ್ತ(೧೯೮೩), ಋಣ((೧೯೯೮), ಬದುಕು ಮಾಯೆಯ ಮಾಟ(೨೦೦೨), ದ ಡೆತ್ & ಅದರ್ ಸ್ಟೋರೀಸ್(೨೦೦೪), ಕೆಲವು ಕತೆಗಳು(೨೦೦೫) ==== ಕವನ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ನನ್ನ ನಿನ್ನೊಳಗೆ(೧೯೮೩), ಎದ್ದವರು ಬಿದ್ದವರು(೧೯೯೪), ಸಾಕ್ಷರ ಗೀತೆಗಳು(೧೯೯೪), ನಯಾಗರ ಮತ್ತು ಜಲಪಾತಗಳು (೧೯೯೮), ಕವಿ ರವೀಂದ್ರರ ಮಿಂಚಿನ ಹನಿಗಳು(೨೦೦೪), ಆಯ್ದ ಕವನಗಳು (೨೦೧೧) [http://%5B%5B%20My%20library%20My%20History%20Books%20on%20Google%20Play%20KANNADA%20:%20MANU%20BALIGAR%20AVARA%20AAYDA%20KAVANAGALU%5D%5D ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ರವರ ಅಯ್ದ ಕವನಗಳು] ==== ಲಲಿತ ಪ್ರಬಂಧ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ಏಕಾಂತ ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆ (೨೦೦೪), ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು(೨೦೦೯), ಸಂಸ್ಕೃತಿ ವಿಹಾರ(೨೦೧೨) ದೇಶ ವಿದೇಶ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು (೨೦೨೧) ==== ನಾಟಕ ==== ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ (೨೦೦೭) ==== ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಗಳು ==== ಅತಿ ವಿರಳ ರಾಜಕಾರಣಿ ಎಸ್.ಆರ್. ಕಂಠಿ (೨೦೦೧), ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಸಂಸದೀಯ ಪಟುಗಳು(೨೦೦೫), ಅಬ್ದುಲ್ ನಜೀರ್‌ಸಾಬ್ (೨೦೦೫), ಅಪ್ಪ (೨೦೧೨) ==== ಸಂಪಾದನೆ ==== ಬಹುಮುಖಿ(ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರ ಬದುಕು-ಬರಹ), ಗಾನಗಂಧರ್ವ (ಕುಮಾರ ಗಂಧರ್ವರ ಜೀವನ, ಸಾಧನೆ), ಜ್ಞಾನಪ್ರಭಾ, ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ, ತಲಸ್ಪರ್ಶಿ, ತುಳಸಿ ....ಇತ್ಯಾದಿ. ==== ಭಾಷಾಂತರ ==== ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರ ಅವರ ೨೦೭ ಹೆಚ್ಚು ಕವನಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆಯೇ ಇವರ ಹಲವಾರು ಕಥೆಗಳು ಇಂಗ್ಲೀಷ್, ಓರಿಯಾ, ತೆಲುಗು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಗೊಂಡಿವೆ. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪಡೆದ ಏಕೈಕ ಅಧಿಕಾರಿಯೂ ಹೌದು.  ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು - ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಂಕಣಗಳ ಸಂಕಲನ - ''ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು , ಪೌರಾಣಿಕ ಹುತಾತ್ಮರ ಜೀವನದ ನಾಟಕ - ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ'' ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಸ್.ಆರ್. ಕಂಠಿ ಅವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಸೇರಿವೆ .  ಅವರು ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನ ಸೇರಿದಂತೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.  ಅವರು ಯುಕೆ, ಅಮೆರಿಕ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ನೇಪಾಳ ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರದಂತಹ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕುರಿತು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪ್ರಮುಖ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಮರ್ಥ ನಾಯಕತ್ವ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಪ್ರಗತಿ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಪರಿಷತ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಯಕ ಪಾಠ (ಕಾಯಕಪಥ) (೦೩/೦೩/೨೦೧೬ ರಿಂದ ೩೧/೧೦/೨೦೧೭ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿ) ಮತ್ತು ಕಾಯಕ ನಿರಾತ (ಕಾಯಕನಿರತ) (೦೧/೧೧/೨೦೧೭ ರಿಂದ ೦೫/೧೦/೨೦೧೯ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿ) ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು === * ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ ಇವರಿಂದ ಗೌರವ ನಾಡೋಜ ಪದವಿ - ೨೦೧೯ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಅನನ್ಯ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ (೨೦೧೧) ನೀಡಿದೆ. * ಅಂತರರಾಷ್ಟಿçÃಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸೇವೆಗಾಗಿ "ನೇಪಾಳಿ ಸಮ್ಮಾನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಸರಕಾರಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಧಿಕಾರಿಯೆಂದು ಎರಡು ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಸಮೇತ ಒಟ್ಟು ೫ ಬಹುಮಾನಗಳು (೧೯೮೨-೮೩ ರಿಂದ ೧೯೮೫-೮೬) * ಸಾಕ್ಷರತಾ ಆಂದೋಲನ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಸಮಿತಿಯ ಪಾಕ್ಷಿಕ "ಅಕ್ಷರ ಪ್ರಭಾ" ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದಾಗ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ "ಸತ್ಯೇನ್ ಮೈತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" (೧೯೯೪-೯೫) * "ವಿಶ್ವಮಾನವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ೨೦೦೮, ಇತ್ಯಾದಿ ==== ಸಾಹಿತ್ಯ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ==== * ಬೆಟಗೇರಿ ಕೃಷ್ಣಶರ್ಮ ಕಥಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, * ರನ್ನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಗೊರೂರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಲಿಂಗರಾಜ ದೇಸಾಯಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಬೆಳಗಾವಿಯ ಎಂ.ಕೆ. ಪಬ್ಲಿಸಿಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ==== ವಿದೇಶ ಪ್ರವಾಸ ಹಾಗೂ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು ==== * ಸಿಂಗಾಪುರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೦೫) * ಅಮೇರಿಕಾದ ವಿ.ಎಸ್.ಎನ್.ಎ. ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಭಾಷಣ - ೧೯೯೭, ೨೦೦೩, ೨೦೦೭. * ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮೆಲ್ಬರ್ನ್ ಕನ್ನಡ ಸಂಘದ ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಅತಿಥಿ-ಉಪನ್ಯಾಸ- ೨೦೧೦. * ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ್ ಟ್ಯಾಗೂರ್ ೧೫೦ನೇ ವರ್ಷಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಅತಿಥಿ-ಉಪನ್ಯಾಸ-  ೨೦೧೧. * ಗದಗ ಜಿಲ್ಲಾ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೦೪) * ಸದಸ್ಯ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ (೧೯೯೯-೨೦೦೧) * ಬಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲಾ ೫ನೇ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸ್ವಾಗತ ಸಮಿತಿಯ ಕಾರ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ (೧೯೮೯-೧೯೯೦) * ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೧ರಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದು. * ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ (೧೯೯೯) ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧ ಮಂಡಿಸಿದ್ದು (೨೦೦೩) ಕನಕಪುರ, ಮೂಡಬಿದ್ರೆ. * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ನವದೆಹಲಿ - ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೧೦) * ೨೦೦೮ ಮತ್ತು ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಸಾಕ್ಷಿಪ್ರಜ್ಞೆ" ಎಂಬ ಅಂಕಣ ಬರೆದದ್ದು. * ಅಮೆರಿಕಾ, ಯುರೋಪ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ , ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಮಲೇಷಿಯಾ, ದುಬೈ, ಸಿಂಗಾಪುರಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರವಾಸ (೧೯೯೭-೨೦೦೩-೨೦೦೫-೨೦೦೭-೨೦೦೮, ೨೦೧೦, ೨೦೧೧) == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references /> [[ವರ್ಗ:ಸಾಹಿತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] dq9o8832dxz1n14ln2gqboi033wuw08 1306207 1306206 2025-06-06T17:26:47Z Sojiga 71743 1306207 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:ನಾಡೋಜ ಡಾ. ಮನು ಬಳಿಗಾರ.jpg|thumb|349x349px| {| class="wikitable" !ಹೆಸರು |ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ |- !ಪಾಲಕರು |ತಂದೆ: ಪರಮೇಶ್ವರಪ್ಪ ಬಳಿಗಾರ್ತಾಯಿ: ಶಂಕ್ರಮ್ಮ ಬಳಿಗಾರ್ |- !ಹುಟ್ಟು |ಶಿಗ್ಲಿ, ಗದಗ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತ. |- !ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ |ಬಿಎ, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ, ಎಂಎ |- !ಅಲ್ಮಾ ಮೇಟರ್ |ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಧಾರವಾಡ. |- !ವೃತ್ತಿ(ಗಳು) |ನಿವೃತ್ತ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಕವಿ, ಬರಹಗಾರ, ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ, ವಾಗ್ಮಿ. |- !ಸಂಸ್ಥೆ(ಗಳು) |ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು. ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ. |- !ಗಮನಾರ್ಹ ಕೃತಿಗಳು |ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು, ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ (2007), ಅಪ್ಪ (2002), ಅತಿ ವಿರಳ ರಾಜಕರಣಿ ಎಸ್.ಆರ್.ಕಂಠಿ (2001). |} ]] '''ನಾಡೋಜ ಡಾ. ಮನು ಬಳಿಗಾರ್''' ಅವರು ಭಾರತೀಯರು. ಕನ್ನಡದ ಸಾಹಿತಿ, ಮಾಜಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದವರು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ನಿಕಟಪೂರ್ವ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. ಇವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಅಂದಿನ ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ (ಈಗ ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ) ಶಿಗ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಪರ ಕೃಷಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಸಿದವರು. ಇವರ ತಂದೆ ಪರಮೇಶ್ವರಪ್ಪ ಬಳಿಗಾರ್, ತಾಯಿ ಶಂಕ್ರಮ್ಮ ಬಳಿಗಾರ್. ನಿವೃತ್ತ ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವಾ ಅಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮದ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ವಿ.ಪಿ. ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ. === ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ === ಬಿಎ, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ (ವಿಶೇಷ), ಎಂಎ === ವೃತ್ತಿ === ೧೯೭೯ರಲ್ಲಿ ಕೆ ಎ ಎಸ್ ಮಾಡಿದ ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದವರು. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಆಯುಕ್ತರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತರಾದರು. ಅಲ್ಲದೆಯೇ ಇವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಇತರ ಹುದ್ದೆಗಳೆಂದರೆ, '''ನಿರ್ದೇಶಕರು''', ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿಗಳ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ, ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆ. '''ಡೆಪ್ಯೂಟಿ ಕಮೀಷನರ್''', ಹಾಗೂ ಕೌನ್‌ಸಿಲ್ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, ಬಿ.ಬಿ.ಎಂ.ಪಿ.-ಬೆಂಗಳೂರು. ೨೦೦೪-೨೦೦೭. '''ಆಪ್ತ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ''', ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ದಿ & ಪಂಚಾಯತ್‌ರಾಜ್ ಇಲಾಖೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ, (೧೯೯೨-೧೯೯೩) ಆಹಾರ ನಾಗರಿಕ ಪೂರೈಕೆ ಇಲಾಖೆ, (೨೦೦೦-೨೦೦೪) ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಐ.ಟಿ.ಬಿ.ಟಿ ಇಲಾಖೆಗಳ ಸಚಿವರುಗಳಿಗೆ (೨೦೦೭). ಇವರು ೦೩ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೬ ರಂದು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಏಳಿಗೆಗಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ಒಂದು ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಸಂಸ್ಥೆ; [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು]] ವಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ೦೩ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ ೨೦೨೧ರವರೆಗೆ ತಮ್ಮ ಅನುಪಮ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>http://kannadasahithyaparishattu.in/</ref><ref>http://www.thehindu.com/todays-paper/manu-baligar-set-to-head-parishat/article8294267.ece</ref> ==== ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಕೈಗೊಂಡ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ==== * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಪ್ರಥಮಬಾರಿಗೆ ಬಹರೇನ್ ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಹಾಗೂ ಹಂಪಿ ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಬಹರೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಥಮ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. * ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಹೊರನಾಡ ಕನ್ನಡಿಗರ ಪ್ರಥಮ ರಾಷ್ಟಿçÃಯ ಸಮಾವೇಶ, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಹೊರನಾಡ ಕನ್ನಡಿಗರ ದ್ವಿತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾವೇಶಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಹಳಗನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಶ್ರೀಕ್ಷೇತ್ರ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. * ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಸೊಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಹಕಾರ ಮಹಾಮಂಡಲದ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಸಹಕಾರ, ಕೃಷಿ, ತೋಟಗಾರಿಕೆ, ನೀರಾವರಿ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಇತ್ಯಾದಿ.. ವಿಷಯಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕುರಿತು ಸಮಾವೇಶವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೂ ಕೂಡ ಕಸಾಪದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನವೆನಿಸಿದೆ. * ಕ.ಸಾ.ಪ. ದ ಮೂರು ಅಂತಸ್ತಿನ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸ್ಮಾರಕ ಭವನದ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ೧೯ ತಿಂಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯೊಳಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡದ ಆದಿಕವಯಿತ್ರಿ ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ ಹೆಸರಿನ ಸುಸಜ್ಜಿತ ಸಭಾಂಗಣ, ಕಚೇರಿಗಾಗಿ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಮತ್ತು ಅತಿಥಿಗಳಿಗಾಗಿ ಆರು ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. * ಇವರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ರಾಜ್ಯದ ೧೪ ಕಡೆ ಕನ್ನಡ/ಸಾಹಿತ್ಯ ಭವನಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿ, ಎರಡು ಕಡೆ ಈಗಾಗಲೇ ಕನ್ನಡ ಭವನವನ್ನು ಲೋಕಾರ್ಪಣೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ೧೫೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೌಲಿಕ ಕೃತಿಗಳನ್ನು, ಕನ್ನಡ-ಕನ್ನಡ ಬೃಹತ್ ನಿಘಂಟಿನ ೮ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತವಾಣಿ ಪೋರ್ಟಲ್ ಮೂಲಕ  ಡಿಜಿಟಲೈಜೇಶನ್ ಮಾಡಿಸಿ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದ ಓದುಗರಿಗೆ ಒದಗಿಸಿಕೊಡುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. * ಭಾಷಾ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ  ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳಿ ಕಲಾ ಡಾಟ್ ಕಾಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದೊಂದಿಗೆ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದು, ಈ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯನ್ವಯ ಪರಸ್ಪರ ಭಾಷೆಗಳ ೫೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕವಿಗಳ ಒಂದೊಂದು ಕವನಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಹಾಗೂ ನೇಪಾಳಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಗೋವಾ ರಾಜ್ಯದ ಕ.ಸಾ.ಪ. ಗಡಿನಾಡು ಘಟಕವನ್ನು ೨೦೧೮ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೯ರಂದು ವಿದ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಉದ್ಘಾಟಿಸಿ, ಅಲ್ಲಿನ ಕನ್ನಡಿಗರ ಬಹುದಿನಗಳ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಈಡೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೊಂದು ಚಾರಿತ್ರಿಕ ದಾಖಲೆ ಎನಿಸಿದೆ. * ಮುಂಬಯಿ, ಪುಣೆ, ಸೊಲ್ಲಾಪೂರ ಜಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಅಂಬೇಂಗಾವ, ಹವೇಲಿ ತಾಲ್ಲೂಕು ಕ.ಸಾ.ಪ. ಘಟಕಗಳನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಗಡಿನಾಡು ಘಟಕದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಪರ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. * ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಗೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಲಾಗಿದ್ದು, ಮೊದಲ ಕಂತಾಗಿ ೫ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಕೋಲಾರದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಪ್ರಥಮ ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದೂ ಕೂಡ ಕ.ಸಾ.ಪ. ದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದೆನಿಸಿದೆ. * ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ೮ ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಅದ್ವಿತೀಯ ಕಾಣಿಕೆ ನೀಡಿದ ಮಹನೀಯರುಗಳಾದ ಡಾ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರು, ಶ್ರೀಮತಿ ಎಂ.ಕೆ. ಇಂದಿರಾ, ಶ್ರೀಮತಿ ವಾಣಿ, ಶ್ರೀ ಬೆಳಗೆರೆ ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತಿçà ಹಾಗೂ ಡಾ. ದೇ. ಜವರೇಗೌಡರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಿ ಮತ್ತು ಡಿ ಗ್ರೂಫ್ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗ ಪೋರ್ಟಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಸ್ವೀಕೃತವಾದ ಅಂದಾಜು ೨೨ ಸಾವಿರ ಉದ್ಯೋಗ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ೩೭೫ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಕಳಿಸಿ ಸಿ ಮತ್ತು ಡಿ ದರ್ಜೆಯ ನೌಕರಿಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ನೀಡುವಂತೆ ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ದೊರಕಿಸಿಕೊಡುವಲ್ಲಿ ಪರಿಷತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿತ್ತು. ಇವರಿಗೆ 2019 ರಲ್ಲಿ ಹಂಪಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ "ನಾಡೋಜ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ಮತ್ತು "ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ" ದಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಗೌರವಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ನಾಗರಿಕ ಸೇವಕರಾಗಿ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ IRDP ಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಅನುಕರಣೀಯ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಎರಡು ಚಿನ್ನದ ಪದಕಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ==ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ== ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸರಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಶ್ರೀಮಂತ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಐದು ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳು, ಆರು ಸಂಕಲನಗಳು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ 30 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. === ಕೃತಿಗಳು === ==== ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ಅವ್ಯಕ್ತ(೧೯೮೩), ಋಣ((೧೯೯೮), ಬದುಕು ಮಾಯೆಯ ಮಾಟ(೨೦೦೨), ದ ಡೆತ್ & ಅದರ್ ಸ್ಟೋರೀಸ್(೨೦೦೪), ಕೆಲವು ಕತೆಗಳು(೨೦೦೫) ==== ಕವನ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ನನ್ನ ನಿನ್ನೊಳಗೆ(೧೯೮೩), ಎದ್ದವರು ಬಿದ್ದವರು(೧೯೯೪), ಸಾಕ್ಷರ ಗೀತೆಗಳು(೧೯೯೪), ನಯಾಗರ ಮತ್ತು ಜಲಪಾತಗಳು (೧೯೯೮), ಕವಿ ರವೀಂದ್ರರ ಮಿಂಚಿನ ಹನಿಗಳು(೨೦೦೪), ಆಯ್ದ ಕವನಗಳು (೨೦೧೧) [http://%5B%5B%20My%20library%20My%20History%20Books%20on%20Google%20Play%20KANNADA%20:%20MANU%20BALIGAR%20AVARA%20AAYDA%20KAVANAGALU%5D%5D ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ರವರ ಅಯ್ದ ಕವನಗಳು] ==== ಲಲಿತ ಪ್ರಬಂಧ ಸಂಕಲನಗಳು ==== ಏಕಾಂತ ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆ (೨೦೦೪), ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು(೨೦೦೯), ಸಂಸ್ಕೃತಿ ವಿಹಾರ(೨೦೧೨) ದೇಶ ವಿದೇಶ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು (೨೦೨೧) ==== ನಾಟಕ ==== ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ (೨೦೦೭) ==== ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಗಳು ==== ಅತಿ ವಿರಳ ರಾಜಕಾರಣಿ ಎಸ್.ಆರ್. ಕಂಠಿ (೨೦೦೧), ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಸಂಸದೀಯ ಪಟುಗಳು(೨೦೦೫), ಅಬ್ದುಲ್ ನಜೀರ್‌ಸಾಬ್ (೨೦೦೫), ಅಪ್ಪ (೨೦೧೨) ==== ಸಂಪಾದನೆ ==== ಬಹುಮುಖಿ(ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರ ಬದುಕು-ಬರಹ), ಗಾನಗಂಧರ್ವ (ಕುಮಾರ ಗಂಧರ್ವರ ಜೀವನ, ಸಾಧನೆ), ಜ್ಞಾನಪ್ರಭಾ, ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ, ತಲಸ್ಪರ್ಶಿ, ತುಳಸಿ ....ಇತ್ಯಾದಿ. ==== ಭಾಷಾಂತರ ==== ಮನು ಬಳಿಗಾರ್ ಅವರು ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರ ಅವರ ೨೦೭ ಹೆಚ್ಚು ಕವನಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆಯೇ ಇವರ ಹಲವಾರು ಕಥೆಗಳು ಇಂಗ್ಲೀಷ್, ಓರಿಯಾ, ತೆಲುಗು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಗೊಂಡಿವೆ. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪಡೆದ ಏಕೈಕ ಅಧಿಕಾರಿಯೂ ಹೌದು.  ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು - ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಂಕಣಗಳ ಸಂಕಲನ - ''ಬೆಳಕ ಬೆಡಗು , ಪೌರಾಣಿಕ ಹುತಾತ್ಮರ ಜೀವನದ ನಾಟಕ - ಮೈಲಾರ ಮಹಾದೇವ'' ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಸ್.ಆರ್. ಕಂಠಿ ಅವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಸೇರಿವೆ .  ಅವರು ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನ ಸೇರಿದಂತೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.  ಅವರು ಯುಕೆ, ಅಮೆರಿಕ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ನೇಪಾಳ ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರದಂತಹ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕುರಿತು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪ್ರಮುಖ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಮರ್ಥ ನಾಯಕತ್ವ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಪ್ರಗತಿ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಪರಿಷತ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಯಕ ಪಾಠ (ಕಾಯಕಪಥ) (೦೩/೦೩/೨೦೧೬ ರಿಂದ ೩೧/೧೦/೨೦೧೭ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿ) ಮತ್ತು ಕಾಯಕ ನಿರಾತ (ಕಾಯಕನಿರತ) (೦೧/೧೧/೨೦೧೭ ರಿಂದ ೦೫/೧೦/೨೦೧೯ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿ) ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು === * ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ ಇವರಿಂದ ಗೌರವ ನಾಡೋಜ ಪದವಿ - ೨೦೧೯ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಅನನ್ಯ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ (೨೦೧೧) ನೀಡಿದೆ. * ಅಂತರರಾಷ್ಟಿçÃಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸೇವೆಗಾಗಿ "ನೇಪಾಳಿ ಸಮ್ಮಾನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಸರಕಾರಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಧಿಕಾರಿಯೆಂದು ಎರಡು ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಸಮೇತ ಒಟ್ಟು ೫ ಬಹುಮಾನಗಳು (೧೯೮೨-೮೩ ರಿಂದ ೧೯೮೫-೮೬) * ಸಾಕ್ಷರತಾ ಆಂದೋಲನ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಸಮಿತಿಯ ಪಾಕ್ಷಿಕ "ಅಕ್ಷರ ಪ್ರಭಾ" ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದಾಗ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ "ಸತ್ಯೇನ್ ಮೈತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" (೧೯೯೪-೯೫) * "ವಿಶ್ವಮಾನವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" ೨೦೦೮, ಇತ್ಯಾದಿ ==== ಸಾಹಿತ್ಯ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ==== * ಬೆಟಗೇರಿ ಕೃಷ್ಣಶರ್ಮ ಕಥಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, * ರನ್ನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಗೊರೂರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಲಿಂಗರಾಜ ದೇಸಾಯಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಬೆಳಗಾವಿಯ ಎಂ.ಕೆ. ಪಬ್ಲಿಸಿಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ==== ವಿದೇಶ ಪ್ರವಾಸ ಹಾಗೂ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು ==== * ಸಿಂಗಾಪುರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೦೫) * ಅಮೇರಿಕಾದ ವಿ.ಎಸ್.ಎನ್.ಎ. ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಭಾಷಣ - ೧೯೯೭, ೨೦೦೩, ೨೦೦೭. * ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮೆಲ್ಬರ್ನ್ ಕನ್ನಡ ಸಂಘದ ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಅತಿಥಿ-ಉಪನ್ಯಾಸ- ೨೦೧೦. * ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ್ ಟ್ಯಾಗೂರ್ ೧೫೦ನೇ ವರ್ಷಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಅತಿಥಿ-ಉಪನ್ಯಾಸ-  ೨೦೧೧. * ಗದಗ ಜಿಲ್ಲಾ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೦೪) * ಸದಸ್ಯ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ (೧೯೯೯-೨೦೦೧) * ಬಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲಾ ೫ನೇ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸ್ವಾಗತ ಸಮಿತಿಯ ಕಾರ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ (೧೯೮೯-೧೯೯೦) * ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೧ರಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದು. * ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ (೧೯೯೯) ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧ ಮಂಡಿಸಿದ್ದು (೨೦೦೩) ಕನಕಪುರ, ಮೂಡಬಿದ್ರೆ. * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ನವದೆಹಲಿ - ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ (೨೦೧೦) * ೨೦೦೮ ಮತ್ತು ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಸಾಕ್ಷಿಪ್ರಜ್ಞೆ" ಎಂಬ ಅಂಕಣ ಬರೆದದ್ದು. * ಅಮೆರಿಕಾ, ಯುರೋಪ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ , ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಮಲೇಷಿಯಾ, ದುಬೈ, ಸಿಂಗಾಪುರಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರವಾಸ (೧೯೯೭-೨೦೦೩-೨೦೦೫-೨೦೦೭-೨೦೦೮, ೨೦೧೦, ೨೦೧೧) == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references /> [[ವರ್ಗ:ಸಾಹಿತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] 1ycn0pz5sa5dlwkhq3zaulwjpvo1qgg 0 9832 1306178 1250496 2025-06-06T14:40:24Z Moulyags 72454 1306178 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:CL-1.jpg|180px|thumb|ಚಿಂದೋಡಿ ಲೇಲಾ ]] '''ಚೆಂದೋಡಿ ಲೀಲಾ''' - [[ಕನ್ನಡ]]ದ ರಂಗ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲೊಬ್ಬರು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರನಟಿಯರಲ್ಲೊಬ್ಬರು. ರಾಜ್ಯ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಚಿಂದೋಡಿ ಲೀಲಾ ಅವರು ಹವ್ಯಾಸಿ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ನಾಟಕರಂಗದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೪೦ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದರು. ಹಿರಿಯ ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲಿ ಇವರೊಬ್ಬ ಪ್ರಮುಖರು. ತಮ್ಮ ಕಂಚಿನ ಕಂಠಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ಡರು. ==ಜನನ ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಯ== [[ಚಿತ್ರ:Chind 22.jpg|thumb|250px|right]] '[[ಚಿಂದೋಡಿ ವೀರಪ್ಪ]] ಹಾಗೂ [[ಶಾಂತಮ್ಮ]] ಪರಿವಾರದ ೯ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯವರು. ನಾಟಕ ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ವೃತ್ತಿ ಹಾಗೂ ಜೀವನೋಪಾಯವಾಗಿತ್ತು. ೬೦ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಟನೆಮಾಡಿದ್ದರು. ಸಿನಿಮಾ ವಲಯದಲ್ಲೂ ೩೩ ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದರು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನತೆಗೆ ಹಳ್ಳಿಹುಡಿಗಿಯೆಂದೇ ಪರಿಚಿತರು. ಇವರ '[[ಪೋಲಿಸನ ಮಗಳು]]" ನಾಟಕ', ಬೆಂಗಳೂರಿನ '[[ಗುಬ್ಬಿ ವೀರಣ್ಣ ರಂಗಮಂದಿರ]]' ದಲ್ಲಿ ಸತತವಾಗಿ ೧,೦೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಕಂಡು, ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. ಜನ್ಮ ದಾವಣಗೆರೆಯಲ್ಲಿ 1941ರಲ್ಲಿ. ತಂದೆ ಚಿಂದೋಡಿ ವೀರಪ್ಪ. ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಗಾಯಕರು, ನಟರು. ತಾಯಿ ಶಾಂತಮ್ಮ ಗೃಹಿಣಿ. ಚಿಂದೋಡಿ ವೀರಪ್ಪ ದಾವಣಗೆರೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದ ಶ್ರೀಗುರು ಕರಿಬಸವ ರಾಜೇಂದ್ರ ನಾಟಕಮಂಡಳಿ (ಕೆ.ಬಿ.ಆರ್. ಡ್ರಾಮಾ ಕಂಪನಿ) ಅಭಿನಯಸುತ್ತಿದ್ದ ಗುಲೇಬಕಾವಲಿ, ಕಾಳಿದಾಸ, ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಮಾಯಣ, ಗುಣಸಾಗರಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ನಾಟಕಗಳಾಗಿದ್ದವು. =='[[ಹಳ್ಳಿಹುಡುಗಿ]]' ಚಿಂದೋಡಿ ಲೀಲಾರವರ ಪ್ರಥಮ ಜನಪ್ರಿಯ ನಾಟಕ== ಇನ್ನೂ ಇಪ್ಪತ್ತರ ಹರೆಯದ ಮೊದಲೇ ಇವರ ಮತ್ತೊಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ನಾಟಕ,'[[ಹಳ್ಳಿಹುಡುಗಿ]]' ಚಿತ್ರದಿಂದ ಆರಂಭವಾದ ಅವರ ನಟನಾ ಪ್ರಪಂಚ ೧೦,೦೦೦ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಂಡಿತ್ತು. ೧೯೬೦-೧೯೮೩ ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ನಟಿಯಾಗಿದ್ದರು. ==ಚಿಂದೋಡಿ ಲೀಲಾ [[ರಂಗಮಂದಿರಗಳ ಸಂಸ್ಥಾಪನೆಗೆ]] ಬಹಳ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿ ದುಡಿದಿದ್ದಾರೆ== [[ಬೆಳಗಾವಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ನಾಟಕಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ರಂಗಮಂದಿರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. [[ದಾವಣಗೆರೆ]]ಯಲ್ಲಿ [[ಚಿಂದೋಡಿ ಲೀಲಾ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ]]ಎಂಬ ರಂಗಮಂದಿರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಅಂತಿಮ ದರ್ಶನವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಈ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿಯೇ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ==ಅವರು ನಟಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಚಲನ ಚಿತ್ರಗಳು== * [[ತುಂಬಿದ ಕೊಡ]] * [[ತೇಜಸ್ವಿನಿ]] * [[ಭಲೇ ಹುಡುಗ|ಭಲಾಹುಡ್ಗ]] * [[ಶರಪಂಜರ]] * [[ಗಾನಯೋಗಿ ಪಂಚಾಕ್ಷರಿ ಗವಾಯಿ]]-ನಿರ್ಮಾಪಕರು * [[ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ]] ==ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು== * [[ಭಾರತ]] ಸರ್ಕಾರದ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] * [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ಸರ್ಕಾರದ [[ಗುಬ್ಬಿ ವೀರಣ್ಣ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಕೇಂದ್ರ ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ಅಕೆಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ತೆಲುಗು ವಿಜ್ಞಾನ ಸಮಿತಿ, [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ಅವರ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ನಾಡೋಜ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವು [[ಕನ್ನಡ]] ಸಂಘಟನೆಗಾಗಿ ನೀಡುವ [[೨೦೦೬]]ನೆಯ ಸಾಲಿನ ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ==ಮರಣ== ಪದ್ಮಶ್ರೀ 'ಚೆಂದೋಡಿ ಲೀಲ' (೭೨), ರವರವರು ಸ್ವಲ್ಪದಿನಗಳಿಂದ ಅಸ್ವಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರು. ೨೧, ಗುರುವಾರ, ಜನವರಿ, ೨೦೧೦, ಗುರುವಾರ, 'ಹೃದಯಾಘಾತ'ದಿಂದ ಮರಣಿಸಿದರು. ಮೃತರ ಶರೀರವನ್ನು ಸಕಲ ಮರ್ಯಾದೆಗಳೊಂದಿಗೆ, ೨೩, ಜನವರಿ, ೨೦೧೦ ರಂದು '[[ದಾವಣಗೆರೆ|ದಾವಣಗೆರೆ'ಯ]] ಬಳಿ ಸಮಾಧಿಮಾಡಲಾಯಿತು. ಲೀಲಾರವರು ಖ್ಯಾತ ನಟರಾದ, '[[ಡಾ.ರಾಜಕುಮಾರ್|ಡಾ. ರಾಜಕುಮಾರ್]]', '[[ಕಲ್ಯಾಣ ಕುಮಾರ್]]', '[[ಬಿ.ಆರ್.ಪಂತುಲು|ಬಿ.ಆರ್.ಪಂಥುಲು]]', 'ಶಂಕರ ಸಿಂಗ್', '[[ಪಂಡರೀಬಾಯಿ|ಪಂಢರಿ ಬಾಯಿ]]', '[[ಪುಟ್ಟಣ್ಣ ಕಣಗಾಲ್|ಪುಟ್ಟಣ್ಣ ಕಣೆಗಾಲ್]]' ರವರ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಸರುಮಾಡಿದ್ದರು. ==ಉಲ್ಲೇಖನ == <ref>{{Cite web |url=http://sangeetnatak.gov.in/sna/citation_popup.php?id=958&at=1 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2018-09-03 |archive-date=2017-09-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170909131501/http://sangeetnatak.gov.in/sna/citation_popup.php?id=958&at=1 |url-status=dead }}</ref> <ref>https://www.facebook.com/pages/Chindodi-Leela-Kalaakshetra/536143729919201</ref> <ref>https://www.dnaindia.com/bangalore/report-chindodi-leela-daughter-of-the-police-passes-away-1337672</ref> * http://www.indiaglitz.com/channels/kannada/article/53758.html == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ: ರಂಗಭೂಮಿ]] [[ವರ್ಗ: ವೃತ್ತಿ ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದೆ]] [[ವರ್ಗ: ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟಿಯರು]] [[ವರ್ಗ:ಗುಬ್ಬಿ ವೀರಣ್ಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು]] kf37vgr8auygt2uouyqg48ge1shktmf 0 14063 1306182 1175240 2025-06-06T14:45:15Z Moulyags 72454 1306182 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು | birth_date= ಆಗಸ್ಟ್ ೨೮, ೧೯೫೩ | birth_name = ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ | birth_place = ನೆಲಮಂಗಲ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹೊಂನಸಂದ್ರ | occupation = ರಂಗಭೂಮಿ ನಟ, ಚಿತ್ರ ನಟ, ರಾಜಕಾರಣಿ |image=Syed_Sallauddin_Pasha_with_Actor_Mukhyamantri_Chandru.jpg|image caption=ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು (L)}} '''ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು''' [[ರಂಗಭೂಮಿ]] ಮತ್ತು [[ಚಲನಚಿತ್ರ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಮೂಲ ಹೆಸರು ಚಂದ್ರಶೇಖರ್. ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲೂ ಗಣನೀಯ ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಚಂದ್ರು, [[ಕನ್ನಡ]] ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರೂ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ==ಜೀವನ== ಚಂದ್ರು ಅವರು ಹುಟ್ಟಿದ್ದು [[ಆಗಸ್ಟ್ ೨೮]],[[೧೯೫೩]] ರಂದು [[ನೆಲಮಂಗಲ]] ತಾಲೂಕಿನ ಹೊನ್ನಸಂದ್ರದಲ್ಲಿ. ತಂದೆ ಎನ್.ನರಸಿಂಹಯ್ಯ, ತಾಯಿ ತಿಮ್ಮಮ್ಮ. ಚಂದ್ರು ಮೂಲ ಹೆಸರು ಚಂದ್ರಶೇಖರ್. ರಂಗಭೂಮಿ, ಕಿರುತೆರೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲೂ ಮಿಂಚಿದ ಚಂದ್ರು ನೆಲಮಂಗಲ ತಾಲೂಕಿನ ಹೊನ್ನಸಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೮, ೧೯೫೩ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಡತನ ಜೊತೆಗೆ ಮಗ ತುಂಬಾ ತುಂಟ. ಹೀಗಾಗಿ ತಂದೆ ತಾಯಂದಿರು ಮಗನನ್ನು ಸಿದ್ಧಗಂಗಾ ಮಠಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿದರು. ಮುಂದೆ ಅವರು ಬಿಎಸ್ಸಿ ಓದಿದರು. ==ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ== ಒಮ್ಮೆ ‘ಹುತ್ತವ ಬಡಿದರೆ’ [[ನಾಟಕ]]ದಲ್ಲಿ, ಅಭಿನಯಿಸಬೇಕಿದ್ದ ಒಬ್ಬ ಪಾತ್ರಧಾರಿ ಬರಲಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ನಿರ್ದೇಶಕ ಪ್ರಸನ್ನರು ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಅವರಿಂದ ಒಂದು ಪಾತ್ರ ಮಾಡಿಸಿದರು. ಹೀಗೆ ರಂಗಭೂಮಿಗೆ ಬಂದರು ಚಂದ್ರು. ಹೀಗೆಯೇ ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅವರಿಗೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಪಾತ್ರಧಾರಿ ಲೋಹಿತಾಶ್ವ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದದ್ದರಿಂದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಪಾತ್ರ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿಬಂದು ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ತುಂಬಾ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಪಡೆದರು. ಹೀಗೆ ರಂಗಭೂಮಿಗೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಂಡ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ನಾಟಕದ ಡಿಪ್ಲೋಮಾ ಪಡೆದರು. ಕೆಲಕಾಲ ಅವರು [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಲದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿದ್ದರು. 'ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ' ನಾಟಕದ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಅವರು ಜೀವ ತುಂಬಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದ ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ‘ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು’ ಎಂದೇ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದರು. ರಂಗಭೂಮಿಯ ಸ್ನೇಹಿತರಿಂದ ಉತ್ತೇಜಿತರಾಗಿ 1975ರಲ್ಲಿ ‘ತಾಯಿ’ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಸನ್ನರು ನೀಡಿದ ಪಾತ್ರದಿಂದ ಚಂದ್ರು ಅಪಾರ ಯಶಸ್ಸು ಪಡೆದರು. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯದಿಂದ ಬಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಜೊತೆಗೆ ‘ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು’ ಎಂಬ ಖಾಯಂ ಹೆಸರು ಬಂದದ್ದು ಈಗ ಇತಿಹಾಸ. ಅವರು ಬಿ.ವಿ. ರಾಜಾರಾಂ ಜೊತೆ ಸೇರಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ನಾಟಕ ಅಚಲಾಯತನ. ನಂತರ ಹಲವಾರು ನಾಟಕಗಳ ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಿದ ಚಂದ್ರು ಅವರ ಮೋಡಗಳು, ಮೂಕಿ ಟಾಕಿ, ಎಲ್ಲಾರು ಮಾಡುವುದು. ಗರ್ಭಗುಡಿ, ಕತ್ತಲೆ ದಾರಿದೂರ, ಕಾಲಿಗುಲ, ಭರತಪ್ಪನ ಸೊಂಟಕ್ಕೆ ಗಂಟೆ, ಕೇಳು ಜನಮೇಜಯ, ಕಂಬಳಿಸೇವೆ, ಹೋಂ ರೂಲು ಮುಂತಾದುವು ಜನಪ್ರಿಯವೆನಿಸಿದವು. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ, ತಾಯಿ, ಕತ್ತಲೆ ದಾರಿದೂರ, ಘಾಸಿರಾಂ ಕೊತ್ವಾಲ್‌, ಕಾಲಿಗುಲ, ನಮ್ಮೊಳಗೊಬ್ಬ ನಾಜೂಕಯ್ಯ, ಆಸ್ಫೋಟ ಮುಂತಾದ ನಾಟಕಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಚಂದ್ರು ಅವರನ್ನು ಮುಂದೆ ಚಿತ್ರರಂಗ ತನ್ನವರನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ==ಚಿತ್ರರಂಗದಲ್ಲಿ== ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಅವರು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಅಡಿಯಿಟ್ಟಾಗ ಆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ (ಎಡಕಲ್ಲು ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ) ಇದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ರಂಗದಲ್ಲೂ ಇವರ ಹೆಸರು 'ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು' ಎಂದು ಖಾಯಂ ಆಯಿತು. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು ಅವರದ್ದು [[ಮೂಕಾಭಿನಯ]]ದಲ್ಲಿ ಅನನ್ಯ ಪ್ರತಿಭೆ. ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಮೈಮ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ನ ಜೋಗೇಶ್‌ ದತ್ತಾ, ಅಮೆರಿಕದ ಅಡಂ ಅಬ್ರಹಾಂ, ವಿ. ರಾಮಮೂರ್ತಿ ಮುಂತಾದ ಮಹನೀಯರುಗಳ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ. ಅವರಿಗೆ ದೊರಕಿತು. ಲಂಡನ್‌, ಪ್ಯಾರಿಸ್‌, ರೋಂ, ಸ್ವಿಜರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌, ಆಮ್‌ಸ್ಟರ್‌ಡಾಂ, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಸಿಂಗಪೂರ್, ಹಾಂಗಾಕಾಂಗ್‌ ಮುಂತಾದ ವಿಶ್ವದೆಲ್ಲೆಡೆಯ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಮೂಕಾಭಿನಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಜನಪ್ರಿಯಗೊಂಡಿದೆ. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು ಅವರು ಇತ್ತೀಚಿನವರೆಗೆ ನಟಿಸಿರುವ ಚಿತ್ರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ನಾನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನದು. 'ಹೊಸ ಮೇಡಂ', 'ಫಣಿಯಮ್ಮ' ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು ಅವರ ಅಭಿನಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಒರೆಗಲ್ಲಿಗೆ ಹಚ್ಚಿದ ಚಿತ್ರ 'ಮುಯ್ಯಿ'. ಹೊಸ ಬಗೆಯ ಸಂಭಾಷಣೆ ಶೈಲಿಯಿಂದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಗಮನಸೆಳೆದ ಚಂದ್ರು ಚಿತ್ರರಂಗದ ಹಾಸ್ಯ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ, ಖಳ ಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿ, ಪೋಷಕ ಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿ ಗಳಿಸಿದ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು. ಚಕ್ರವ್ಯೂಹ, ಮಾಲಾಶ್ರೀ ಮಾಮಾಶ್ರೀ, ಗುಂಡನ ಮದುವೆ, ಎದುರುಮನೆ ಗಂಡ ಪಕ್ಕದಮನೆ ಹೆಂಡತಿ, ಗಣೇಶನ ಮದುವೆ, ಗೌರಿ ಗಣೇಶ, ಸೂರ್ಯವಂಶ, ಗೋಲ್ ಮಾಲ್ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರು ಅವರ ಅಭಿನಯ ಜನಪ್ರಿಯ. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು ಅವರು ಕಿರುತೆರೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಅಭಿನಯಿಸಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ==ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ== ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಹೆಗ್ಗಡೆ ಅವರ ಒತ್ತಾಯದ ಮೇರೆಗೆ ಗೌರಿಬಿದನೂರಿನಿಂದ ಒಮ್ಮೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ ಗೆದ್ದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಜಪದ ಸಕ್ರಿಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದವರು. ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್‌ನ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು ಕನ್ನಡ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಅಧ್ಯಕ್ಶರಾಗಿ ಸಹಾ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಉಳಿದ ಅಕಾಡೆಮಿಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಬದಲಾದರೂ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು ಕನ್ನಡ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆದಿದ್ದಾರೆ. ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗೌರವಗಳು== ನಾಟಕ ಆಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ರಂಗಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳೇ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗೌರವಗಳು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಅವರಿಗೆ ಸಂದಿವೆ. ಗುಲ್ಬರ್ಗಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಗೌರವವನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿಸಿದೆ. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರು ಅವರಿಂದ ಕಲಾರಂಗಕ್ಕೆ, ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಗೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಉತ್ತಮ ಸೇವೆ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತಿರಲಿ ಎಂದು ಆಶಿಸುತ್ತಾ ಅವರಿಗೆ ಹುಟ್ಟು ಹಬ್ಬದ ಆತ್ಮೀಯ ಶುಭ ಹಾರೈಕೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸೋಣ. == ಇವರು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ಕೆಲವು ನಾಟಕಗಳು == * ಮೋಡಗಳು * ಮೂಕಿ-ಟಾಕಿ * ಎಲ್ಲಾರೂ ಮಾಡುವುದು * ಗರ್ಭಗುಡಿ * ಕತ್ತಲೆ ದಾರಿ ದೂರ * ಭರತಪ್ಪನ ಸೊಂಟಕ್ಕೆ ಗಂಟೆ * ಕೇಳು ಜನಮೇಜಯ * ಕಂಬಳಿ ಸೇವೆ (ಹಾಸ್ಯ ನಾಟಕ) * ಹೋಂ ರೂಲು == ಸಿನಿಮಾ ರಂಗದಲ್ಲಿ == ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾಗಳಲ್ಲಿ,ಹಾಸ್ಯ,ಖಳ,ಪೋಷಕ ನಟ..- ಹೀಗೆ ಹಲಬಗೆಯ ಪಾತ್ರ್ಗಗಳನ್ನು ಅಭಿನಯಿಸಿ,ಆ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಜೀವ ತುಂಬಿದ್ದಾರೆ.ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿ, ತಮ್ಮ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶೈಲಿಯಿಂದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮನ ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ. == ಇವರ ಅಭಿನಯದ ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳು == * [[ಮಾಲಾಶ್ರೀ ಮಾಮಾಶ್ರೀ]] * [[ಗುಂಡನ ಮದುವೆ]] * ಚಕ್ರವ್ಯೂಹ * ಎದುರು ಮನೆ ಗಂಡ ಪಕ್ಕದ ಮನೆ ಹೆಂಡ್ತಿ * ಗಣೇಶನ ಮದುವೆ * ಗೌರಿ ಗಣೇಶ * [[ನಮ್ಮಣ್ಣ (ಚಲನಚಿತ್ರ)]] == ಪ್ರಶಸ್ತಿ / ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು == * ರಾಜ್ಯ ನಾಟಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನಕ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * [[ಕರ್ನಾಟಕ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} [[ವರ್ಗ: ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ: ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದರು]] rq54ddxyxy8cnfpv0463ixk353tbpt8 0 18247 1306197 1233037 2025-06-06T16:23:49Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306197 wikitext text/x-wiki ಒಂದು [[ಚಾಂದ್ರಮಾನ]] [[ವರ್ಷ]]ವನ್ನು '''ಸಂವತ್ಸರ''' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತೇವೆ. ಈ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ೬೦ ಸಂವತ್ಸರಗಳ ಒಂದು ಚಕ್ರವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಈ ಸಂವತ್ಸರಗಳನ್ನು ಪ್ರಭವ, ವಿಭವ, ಶುಕ್ಲ ಇತ್ಯಾದಿ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೊದಲನೆಯ ಸಂವತ್ಸರವು ಪ್ರಭವ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಸಿಕೊಂಡರೆ ಕೊನೆಯ ಅಂದರೆ ೬೦ನೇ ಸಂವತ್ಸರವನ್ನು ಕ್ಷಯ ಅಥವಾ ಅಕ್ಷಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. [[ಗುರು (ಗ್ರಹ)|ಬೃಹಸ್ಪತಿ]] [[ಗ್ರಹ]]ವು ಒಂದು ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಮುಗಿಸಲು ೧೨ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲಾವಧಿ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು "ಬಾರ್ಹಸ್ಪತ್ಯ ಯುಗ" ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇಂತಹ ಐದು ಬ್ರಾಹಸ್ಪತ್ಯ ಯುಗಗಳ ಒಟ್ಟು ಕಾಲಾವಧಿ ೬೦ ವರ್ಷಗಳ ಒಂದು ಚಕ್ರಕ್ಕೆ ಅಷ್ಟು ಸಂವತ್ಸರಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತೇವೆ. == ವರ್ಷದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ == '''ಸಂವತ್ಸರ''' ಎಂದರೆ [[ಸಂಸ್ಕೃತ]]ದಲ್ಲಿ [[ವರ್ಷ]]ವಾಗಿದ್ದು, [[ಹಿಂದೂ]] ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೬೦ ಸಂವತ್ಸರಗಳಿವೆ. ಸಂವತ್ಸರ (संवत्सर) ಎಂಬುದು [[ಸಂಸ್ಕೃತ]] ಭಾಷೆಯ ಒಂದು ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಪದವಾಗಿದ್ದು, [[ವೇದ]] ಸಾಹಿತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[ಋಗ್ವೇದ]] ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸಂವಾದಿಯಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="Vatsyayan1992p215">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=8f38pN2lvhIC&pg=PA215|title=Kalātattvakośa: A Lexicon of Fundamental Concepts of the Indian Arts|author1=Bettina Bäumer|author2=Kapila Vatsyayan|publisher=Motilal Banarsidass|year=1992|isbn=978-81-208-1044-0|pages=215–216}}</ref> ಒಂದು ಜೋವಿಯನ್ ವರ್ಷವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬೃಹಸ್ಪತಿ(ಗುರು) ಗ್ರಹದ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ವರ್ಷವಾಗಿದೆ. ಅದು ಒಂದು [[ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜ|ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜದಿಂದ]] ಮುಂದಿನ [[ನಕ್ಷತ್ರ|ನಕ್ಷತ್ರಕ್ಕೆ]] ಸಾಗಲು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸರಾಸರಿ ಚಲನೆಯ ಸಮಯವಾಗಿದೆ. == ಸಂವತ್ಸರಗಳು == {{col-begin}}{{col-break|width=33%}} :01. ಪ್ರಭವ <br> :02. ವಿಭವ <br> :03. ಶುಕ್ಲ <br> :04. ಪ್ರಮೋದೂತ <br> :05. ಪ್ರಜೋತ್ಪತ್ತಿ <br> :06. ಅಂಗಿರಸ <br> :07. ಶ್ರೀಮುಖ <br> :08. ಭಾವ <br> :09. ಯುವ <br> :10. ಧಾತು <br> :11. ಈಶ್ವರ <br> :12. ಬಹುಧಾನ್ಯ <br> :13. ಪ್ರಮಾಥಿ :14. ವಿಕ್ರಮ :15. ವೃಷ/ ವಿಷು <br> :16. ಚಿತ್ರಭಾನು <br> :17. ಸ್ವಭಾನು <br> :18. ತಾರಣ <br> :19. ಪಾರ್ಥಿವ <br> :20. ವ್ಯಯ{{col-break|width=33%}} :21. ಸರ್ವಜಿತ್ <br> :22. ಸರ್ವಧಾರಿ <br> :23. ವಿರೋಧಿ <br> :24. ವಿಕೃತಿ <br> :25. ಖರ <br> :26. ನಂದನ <br> :27. ವಿಜಯ <br> :28. ಜಯ <br> :29. ಮನ್ಮಥ <br> :30. ದುರ್ಮುಖಿ <br> :31. ಹೇವಿಳಂಬಿ <br> :32. ವಿಳಂಬಿ <br> :33. ವಿಕಾರಿ <br> :34. ಶಾರ್ವರಿ <br> :35. ಪ್ಲವ <br> :36. ಶುಭಕೃತ್ <br> :37. ಶೋಭಕೃತ್ <br> :38. ಕ್ರೋಧಿ <br> :39. ವಿಶ್ವಾವಸು <br> :40. ಪರಾಭವ {{col-break|width=33%}} :41. ಪ್ಲವಂಗ <br> :42. ಕೀಲಕ <br> :43. ಸೌಮ್ಯ <br> :44. ಸಾಧಾರಣ <br> :45. ವಿರೋಧಿಕೃತ್ <br> :46. ಪರೀಧಾವಿ <br> :47. ಪ್ರಮಾದೀಚ <br> :48. ಆನಂದ <br> :49. ರಾಕ್ಷಸ <br> :50. ನಳ <br> :51. ಪೈಂಗಳ <br> :52. ಕಾಳಯುಕ್ತಿ <br> :53. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥಿ<br> :54. ರುದ್ರ / ರೌದ್ರಿ <br> :55. ದುರ್ಮತಿ<br> :56. ದುಂದುಭಿ <br> :57. ರುಧಿರೋದ್ಗಾರಿ <br> :58. ರಕ್ತಾಕ್ಷಿ <br> :59. ಕ್ರೋಧನ <br> :60. ಅಕ್ಷಯ/ಕ್ಷಯ <br> {{col-end}} == ೧೮೦ ವರ್ಷಗಳ ಸಂವತ್ಸರ ಕ್ರಮ == ನಾವೆಲ್ಲರೂ ನಮ್ಮ ಹುಟ್ಟಿದ ವರ್ಷವನ್ನು ಥಟ್ಟನೆ ಹೇಳುತ್ತೇವೆ. ಭಾರತೀಯ ಪಂಚಾಂಗ ರೀತ್ಯಾ ಹುಟ್ಟಿದ ಸಂವತ್ಸರ, ನಿಮ್ಮ ಹುಟ್ಟಿದ ವರ್ಷ ಯಾವ ಸಂವತ್ಸರದಲ್ಲಿದೆಯೆಂಬ ವಿವರ ಇಲ್ಲಿದೆ ನೋಡಿ.<ref>ಕನ್ನಡ ರತ್ನಕೋಶ, ೧೯೭೭. ಹಾ.ಮಾ.ನಾಯಕ(ಸಂ), ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ ಬೆಂಗಳೂರು</ref> {| class="wikitable" |- ! ಸಂಖ‍್ಯೆ !! ಸಂವತ್ಸರ !! ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವರ್ಷ !! ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವರ್ಷ !! ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವರ್ಷ |- | ೧ || ಪ್ರಭವ<ref>https://glosbe.com/kn/hi/ಪ್ರಭವ</ref> || [[೧೮೬೭]] || [[೧೯೨೭]] || [[೧೯೮೭]] |- | ೨ || ವಿಭವ<ref>https://glosbe.com/kn/hi/ವಿಭವ</ref> || [[೧೮೬೮]] || [[೧೯೨೮]] || [[೧೯೮೮]] |- | ೩ || ಶುಕ್ಲ<ref>https://glosbe.com/kn/hi/ಶುಕ್ಲ</ref> || [[೧೮೬೯]] || [[೧೯೨೯]] || [[೧೯೮೯]] |- | ೪ || ಪ್ರಮೋದೂತ<ref>{{Cite web |url=https://glosbe.com/kn/hi/%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%AE%E0%B3%8B%E0%B2%A6%E0%B3%82%E0%B2%A4 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2020-04-16 |archive-date=2024-11-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20241130220918/https://glosbe.com/kn/hi/%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%AE%E0%B3%8B%E0%B2%A6%E0%B3%82%E0%B2%A4 |url-status=dead }}</ref> || [[೧೮೭೦]] || [[೧೯೩೦]] || [[೧೯೯೦]] |- | ೫ || ಪ್ರಜೋತ್ಪತ್ತಿ<ref>{{Cite web |url=https://glosbe.com/kn/hi/%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%9C%E0%B3%8B%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%AA%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B2%BF |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2020-04-16 |archive-date=2024-11-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20241130223342/https://glosbe.com/kn/hi/%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%9C%E0%B3%8B%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%AA%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B2%BF |url-status=dead }}</ref> || [[೧೮೭೧]] || [[೧೯೩೧]] || [[೧೯೯೧]] |- | ೬ || ಅಂಗೀರಸ<ref>https://glosbe.com/kn/hi/ಅಂಗೀರಸ{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> || [[೧೮೭೨]] || [[೧೯೩೨]] || [[೧೯೯೨]] |- | ೭ || ಶ್ರೀಮುಖ<ref>https://glosbe.com/kn/hi/ಶ್ರೀಮುಖ</ref> || [[೧೮೭೩]] || [[೧೯೩೩]] || [[೧೯೯೩]] |- | ೮ || ಭಾವ<ref>https://glosbe.com/kn/hi/ಭಾವ</ref> || [[೧೮೭೪]] || [[೧೯೩೪]] || [[೧೯೯೪]] |- | ೯ || ಯುವ<ref>https://glosbe.com/kn/hi/ಯುವ</ref> || [[೧೮೭೫]] || [[೧೯೩೫]] || [[೧೯೯೫]] |- | ೧೦ || ಧಾತ || [[೧೮೭೬]] || [[೧೯೩೬]] || [[೧೯೯೬]] |- | ೧೧ || ಈಶ್ವರ || [[೧೮೭೭]] || [[೧೯೩೭]] || [[೧೯೯೭]] |- | ೧೨ || ಬಹುಧಾನ್ಯ || [[೧೮೭೮]] || [[೧೯೩೮]] || [[೧೯೯೮]] |- | ೧೩ || ಪ್ರಮಾದಿ || [[೧೮೭೯]] || [[೧೯೩೯]] || [[೧೯೯೯]] |- | ೧೪ || ವಿಕ್ರಮ || [[೧೮೮೦]] || [[೧೯೪೦]] || [[೨೦೦೦]] |- | ೧೫ || ವೃಷ || [[೧೮೮೧]] || [[೧೯೪೧]] || [[೨೦೦೧]] |- | ೧೬ || ಚಿತ್ರಭಾನು || [[೧೮೮೨]] || [[೧೯೪೨]] || [[೨೦೦೨]] |- | ೧೭ || ಸ್ವಭಾನು || [[೧೮೮೩]] || [[೧೯೪೩]] || [[೨೦೦೩]] |- | ೧೮ || ತಾರಣ || [[೧೮೮೪]] || [[೧೯೪೪]] || [[೨೦೦೪]] |- | ೧೯ || ಪಾರ್ಥಿವ || [[೧೮೮೫]] || [[೧೯೪೫]] || [[೨೦೦೫]] |- | ೨೦ || ವ್ಯಯ || [[೧೮೮೬]] || [[೧೯೪೬]] || [[೨೦೦೬]] |- | ೨೧ || ಸರ್ವಜಿತ್ || [[೧೮೮೭]] || [[೧೯೪೭]] || [[೨೦೦೭]] |- | ೨೨ || ಸರ್ವಧಾರಿ || [[೧೮೮೮]] || [[೧೯೪೮]] || [[೨೦೦೮]] |- | ೨೩ || ವಿರೋಧಿ || [[೧೮೮೯]] || [[೧೯೪೯]] || [[೨೦೦೯]] |- | ೨೪ || ವಿಕೃತಿ || [[೧೮೯೦]] || [[೧೯೫೦]] || [[೨೦೧೦]] |- | ೨೫ || ಖರ || [[೧೮೯೧]] || [[೧೯೫೧]] || [[೨೦೧೧]] |- | ೨೬ || ನಂದನ || [[೧೮೯೨]] || [[೧೯೫೨]] || [[೨೦೧೨]] |- | ೨೭ || ವಿಜಯ || [[೧೮೯೩]] || [[೧೯೫೩]] || [[೨೦೧೩]] |- | ೨೮ || ಜಯ || [[೧೮೯೪]] || [[೧೯೫೪]] || [[೨೦೧೪]] |- | ೨೯ || ಮನ್ಮಥ || [[೧೮೯೫]] || [[೧೯೫೫]] || [[೨೦೧೫]] |- | ೩೦ || ದುರ್ಮುಖಿ || [[೧೮೯೬]] || [[೧೯೫೬]] || [[೨೦೧೬]] |- | ೩೧ || ಹೇಮಲಂಬ (ಹೇವಿಳಂಬಿ / ಹೇವಿಲಂಬಿ ಅಲ್ಲ)<ref>https://www.facebook.com/ssntb/posts/1356125147778618/</ref> || [[೧೮೯೭]] || [[೧೯೫೭]] || [[೨೦೧೭]] |- | ೩೨ || ವಿಳಂಬಿ || [[೧೮೯೮]] || [[೧೯೫೮]] || [[೨೦೧೮]] |- | ೩೩ || ವಿಕಾರಿ || [[೧೮೯೯]] || [[೧೯೫೯]] || [[೨೦೧೯]] |- | ೩೪ || ಶಾರ್ವರಿ || [[೧೯೦೦]] || [[೧೯೬೦]] || [[೨೦೨೦]] |- | ೩೫ ||ಪ್ಲವ || [[೧೯೦೧]] || [[೧೯೬೧]] || ೨೦೨೧ |- | ೩೬ || ಶುಭಕೃತ || [[೧೯೦೨]] || [[೧೯೬೨]] || ೨೦೨೨ |- | ೩೭ || ಶೋಭಕೃತ || [[೧೯೦೩]] || [[೧೯೬೩]] || ೨೦೨೩ |- | ೩೮ || ಕ್ರೋಧಿ || [[೧೯೦೪]] || [[೧೯೬೪]] || ೨೦೨೪ |- | ೩೯ || ವಿಶ್ವಾವಸು || [[೧೯೦೫]] || [[೧೯೬೫]] || ೨೦೨೫ |- | ೪೦ || ಪರಾಭವ || [[೧೯೦೬]] || [[೧೯೬೬]] || ೨೦೨೬ |- | ೪೧ || ಪ್ಲವಂಗ || [[೧೯೦೭]] || [[೧೯೬೭]] || ೨೦೨೭ |- | ೪೨ || ಕೀಲಕ || [[೧೯೦೮]] || [[೧೯೬೮]] || ೨೦೨೮ |- | ೪೩ || ಸೌಮ್ಯ || [[೧೯೦೯]] || [[೧೯೬೯]] || ೨೦೨೯ |- | ೪೪ || ಸಾಧಾರಣ || [[೧೯೧೦]] || [[೧೯೭೦]] || ೨೦೩೦ |- | ೪೫ || ವಿರೋಧಿಕೃತ || [[೧೯೧೧]] || [[೧೯೭೧]] || ೨೦೩೧ |- | ೪೬ || ಪರಿಧಾವಿ || [[೧೯೧೨]] || [[೧೯೭೨]] || ೨೦೩೨ |- | ೪೭ || ಪ್ರಮಾದ || [[೧೯೧೩]] || [[೧೯೭೩]] || ೨೦೩೩ |- | ೪೮ || ಆನಂದ || [[೧೯೧೪]] || [[೧೯೭೪]] || ೨೦೩೪ |- | ೪೯ || ರಾಕ್ಷಸ || [[೧೯೧೫]] || [[೧೯೭೫]] || ೨೦೩೫ |- | ೫೦ || ನಳ || [[೧೯೧೬]] || [[೧೯೭೬]] || ೨೦೩೬ |- | ೫೧ || ಪಿಂಗಳ || [[೧೯೧೭]] || [[೧೯೭೭]] || ೨೦೩೭ |- | ೫೨ || ಕಾಳಯುಕ್ತಿ || [[೧೯೧೮]] || [[೧೯೭೮]] || ೨೦೩೮ |- | ೫೩ || ಸಿದ್ಧಾರ್ಥಿ || [[೧೯೧೯]] || [[೧೯೭೯]] || ೨೦೩೯ |- | ೫೪ || ರೌದ್ರಿ || [[೧೯೨೦]] || [[೧೯೮೦]] || ೨೦೪೦ |- | ೫೫ || ದುರ್ಮತಿ || [[೧೯೨೧]] || [[೧೯೮೧]] || ೨೦೪೧ |- | ೫೬ || ದುಂದುಭಿ || [[೧೯೨೨]] || [[೧೯೮೨]] || ೨೦೪೨ |- | ೫೭ || ರುಧಿರೋದ್ಗಾರಿ || [[೧೯೨೩]] || [[೧೯೮೩]] || ೨೦೪೩ |- | ೫೮ || ರಕ್ತಾಕ್ಷಿ || [[೧೯೨೪]] || [[೧೯೮೪]] || ೨೦೪೪ |- | ೫೯ || ಕ್ರೋಧನ || [[೧೯೨೫]] || [[೧೯೮೫]] || ೨೦೪೫ |- | ೬೦ || ಅಕ್ಷಯ || [[೧೯೨೬]] || [[೧೯೮೬]] || ೨೦೪೬ |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references />{{Includes Wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಸಂವತ್ಸರ}} [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ]] [[ವರ್ಗ:ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಬ್ದಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕಾಲ]] [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] s9y2uthwdmv0dk58cncrq1o71mmr0x5 0 18497 1306235 777936 2025-06-07T05:01:45Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306235 wikitext text/x-wiki '''ಅಷ್ಟಾವಕ್ರ''' ಪ್ರಾಚೀನ [[ಭಾರತ]]ದ ಋಷಿ. ಈತ [[ಕಹೋಡ ಮಹರ್ಷಿ]] ಮತ್ತು ಸುಜಾತೆಯ ಮಗ. ಜನ್ಮತಃ ಅಸಾಧಾರಣ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ. ದೇಹದ ಎಂಟು ಅಂಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಕಲತೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹುಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರನೆಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತನಾದ. == ಹಿನ್ನೆಲೆ == [[ಉದ್ಧಾಲಕ]]ನೆಂಬ ಮಹರ್ಷಿಯು ಆಶ್ರಮವೊಂದರಲ್ಲಿ ವೇದೋಪನಿಷತ್ತನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಾಲಕ ಕಹೋಡ ಅವರ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದನು. ಮುಂದೆ ಕಹೋಡನ ಸೇವಾಪ್ರೀತಿಗೆ ಸಂಪ್ರೀತಗೊಂಡ ಉದ್ಧಾಲಕರು ತಮ್ಮ ಮಗಳಾದ ಸುಜಾತಳನ್ನು ಕಹೋಡನಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಮದುವೆ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇತ್ತ ಒಂದು ದಿನ ಕಹೋಡ ಮುನಿ ತಮ್ಮ [[ವೇದ]] ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಗರ್ಭಿಣಿ ಸುಜಾತೆಯು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಗಂಡನ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾಳೆ. ಇದ್ಯಾವುದರ ಅರಿವಿಲ್ಲದ ಕಹೋಡಮುನಿಗಳು ತಮ್ಮ ಮಂತ್ರೋಪಚಾರಣೆಯನ್ನು ಜೋರಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಮಧ್ಯೆ ಒಂದೆರಡು ಕಡೆ ತಪ್ಪಾಗಿ ಮಂತ್ರ ಉಚ್ಛರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಸುಜಾತೆಯ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿದ್ದ ಮಗು ಕಹೋಡಮುನಿಯ ಗೇಲಿ ಮಾಡಿ ನಗುತ್ತದೆ. ಸುಜಾತೆಗೆ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿರುವ ಮಗುವಿನ ಗೇಲಿ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪತಿಗೆ ಹೇಳುವದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಕಹೋಡ ಮಹರ್ಷಿ ಎಂಟು ಸಲ ಮಂತ್ರವನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಉಚ್ಛರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತೀಸಲವೂ ಮಗು ನಕ್ಕು ಗೇಲಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಎಂಟನೇ ಸಲ ಮಾತ್ರ ಸುಜಾತಳಿಗೆ ತಡೆಯಲಾಗುವದಿಲ್ಲ. ಪತಿ ಕಹೋಡ ಮಹರ್ಷಿಗೆ ಸಮಸ್ತ ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ ವಿದ್ಯೆಯ ಅಹಂಕಾರದಿಂದ ಮದವೇರಿದ್ದ ಕಹೋಡರಿಗೆ ತಮ್ಮ ತಪ್ಪಿನ ಅರಿವಾಗುವದಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ ತಮ್ಮನ್ನು ಎಂಟು ಸಲ ಗೇಲಿ ಮಾಡಿ ನಕ್ಕ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿನ ಮಗುವಿನ ಮೇಲೆ ಅಸಾಧ್ಯ ಕೋಪ ಬರುತ್ತದೆ. ತಕ್ಷಣವೇ ಸುಜಾತೆಯ ಗರ್ಭಕ್ಕೆ 'ಎಂಟು ಸಲ ನನ್ನನ್ನು ಅವಮಾನಿಸಿದ ನಿನ್ನ ಎಂಟು ಅಂಗಗಳು ಕೂಡ ಊನವಾಗಲಿ..' ಅಂತ ಶಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆ ಎಂಟು ಅಂಗಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹುಟ್ಟಿದವನೇ ಅಷ್ಟಾವಕ್ರ. ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * [http://www.mahabharataonline.com/stories/mahabharata_story.php?id=23 ಅಷ್ಟಾವಕ್ರ ಋಷಿಯ ಜನನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130602235855/http://www.mahabharataonline.com/stories/mahabharata_story.php?id=23 |date=2013-06-02 }} [[ವರ್ಗ:ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಬ್ದಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಋಷಿಗಳು]] s90vtpzhvuhxtfopwj57wqimei4c5p0 0 18837 1306247 1088334 2025-06-07T08:27:50Z HR Shourya 91850 corrected the spelling mistake 1306247 wikitext text/x-wiki {{Infobox deity<!--Wikipedia:WikiProject Hindu mythology--> | type = Hindu | Image = Rama stalks the demon Marica, who has assumed the form of a golden deer.jpg | Caption =ಚಿನ್ನದ ಜಿಂಕೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಮಾರೀಚನನ್ನು ಬೆನ್ನಟ್ಟುತ್ತಿರುವ ರಾಮ | Name =ಮಾರೀಚ | Sanskrit_Transliteration =ಮಾರೀಚ | Devanagari = मारीच | Affiliation = [[Rakshasa|ರಾಕ್ಷಸ]] | Mantra = | Weapon = | Consort = | Abode = [[Dandakaranya|ದಂಡಕಾರಣ್ಯ]] }} [[ರಾಮಾಯಣ]]ದಲ್ಲಿ ಬರುವ ರಾಕ್ಷಸನ ಪಾತ್ರ. [[ರಾಮ]],[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ]]ರು [[ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರ]]ರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಜನೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ [[ಸುಬಾಹು]] ಮತ್ತು ಮಾರೀಚನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸರು [[ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರ]]ರ ಹೋಮ-ಯಾಗಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ವಿಘ್ನ ತರುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಆಗ [[ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರ]]ರ ಅಪ್ಪಣೆಯ ಮೇರೆಗೆ [[ರಾಮ]],[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ]]ರು ಈ ರಾಕ್ಷಸರ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ ಸುಬಾಹು ಮೃತನಾಗುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಮಾರೀಚ ಅನಾಮಧೇಯ [[ದ್ವೀಪ]]ವೊಂದರಲ್ಲಿ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.ಮುಂದೆ [[ರಾಮ]]-[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ]]-[[ಸೀತೆ]]ಯರು [[ಅರಣ್ಯ]]ದಲ್ಲಿ ವನವಾಸದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಇದೇ ಮಾರೀಚ [[ರಾವಣ]]ನಿಗೆ ಸಹಾಯಮಾಡಲೆಂದು [[ಬಂಗಾರದ ಜಿಂಕೆ|ಬಂಗಾರ ವರ್ಣದ ಜಿಂಕೆ]]ಯಾಗಿ [[ಸೀತೆ]]ಯ ಕುಟೀರದ ಮುಂದೆ ಸುಳಿದಾಡತೊಡಗಿ [[ಸೀತೆ]]ಯ ಮನಸೂರೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಪತ್ನಿಯ ಆಸೆಗಾಗಿ ಈ ''ಮಾಯಾಮೃಗ'' ದ ಬೆನ್ನತ್ತಿ ಹೋದ ರಾಮ ಕೊನೆಗೆ ಬೇಸತ್ತು [[ಜಿಂಕೆ]]ಯನ್ನು ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯ ಸಮೀಪವಿರುವ [[ಮೃಗವಧೆ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ]]ದ ಬಳಿ ಕೊಂದುಹಾಕುತ್ತಾನೆಂದು [[ರಾಮಾಯಣ]]ದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. {{ರಾಮಾಯಣ}} [[ವರ್ಗ:ರಾಮಾಯಣದ ಪಾತ್ರಗಳು]] ಭಾರತದಂತೆಯೇ ರಾಮಾಯಣವನ್ನು ತನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಾಕಾವ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವ ಮಾರೀಶಸ್‌ ಜನತೆ ತಮ್ಮ ದೇಶಕ್ಕೆ ಮಾರೀಚದ್ವೀಪವೆಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವುದುಂಟು. ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರನ ಯಜ್ಞಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ವಿಘ್ನವುಂಟುಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಾರೀಚ ಹಾಗೂ ಸುಭಾಹು ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು. ರಾಮ-ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿ ಯಜ್ಞವನ್ನು ನಿರ್ವಿಘ್ನಗೊಳಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಮಾರೀಚ ಒಬ್ಬ ರಾಮಭಕ್ತನೇ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತನಗೊಂಡು ದಂಡಕಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿರಕ್ತ ಜೀವನ ನಡೆಸಲಾರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ರಾಮನಾಮತನ್ಮಯನಾದ ಮಾರೀಚನನ್ನು ವಿಧಿ ಅಷ್ಟಕ್ಕೇ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಮಾಯಾ ಸುವರ್ಣ ಮೃಗದ ರೂಪ ಧರಿಸಿ ಸೀತಾಪಹರಣಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬೇಕೆಂದು ರಾವಣನು ಮಾರೀಚನ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಾಯ ತರುತ್ತಾನೆ. ಮಾರೀಚ ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಇದಕ್ಕೊಪ್ಪಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಸೀತೆಯ ' ಒತ್ತಾಯಕ್ಕೆ ಮಣಿದು. ಮಾಯಾಸುವರ್ಣಮೃಗವನ್ನು ಬೆನ್ನಟ್ಟುವ ರಾಮ ಅದನ್ನು ವಧಿಸಿದಾಗ ತಾನು ವಧಿಸಿದ್ದು ಮೃಗವನ್ನಲ್ಲ ಮಾರೀಚನನ್ನೆಂದು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಮಾರೀಚನು ರಾಮನಿಗೆ ತನ್ನನ್ನು ಸಾಗರಕ್ಕೆ ಎಸೆಯುವಂತೆಯೂ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ದೇಹ ಬೀಳುವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಭೂಮಿಗೆ ತನ್ನ ಹೆಸರೇ ಇಡಬೇಕೆಂತಲೂ ಕೇಳಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಹೇಸರಿನ ಹೊಸ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ರಾಮಕಥೆ ಹಾಡಲ್ಪಡುವಂತೆ ಅನುಗ್ರಹಿಸೆಬೇಕೆಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾನೆ. ರಾಮಚಂದ್ರನಿಂದ ಅನುಗ್ರಹಿಸಿದ ಬಳಿಕೆ ಮಾರೀಚ ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆಯಸಿತ್ತಾನೆ. ಆ ಮಾರೀಚದ್ವೀಪವೇ ಈಗಿನ ಮಾರಿಶಸ್‌. ಡಾ. ಶ್ರೀಧರ ಕೇತಕರರ ಮರಾಠಿ ಜ್ಞಾನಕೋಶ ದಲ್ಲಿಯೂ ಈಕತೆಯೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಿದೆ ec2ly994j4k4f9lhrn0pjfx2a272eyo 0 19508 1306208 718125 2025-06-06T17:48:26Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306208 wikitext text/x-wiki {{Infobox ನಟ | name = ಸಾರಾ ಬರ್ನ್‌ಹಾರ್ಡ್ | image = Sarah Bernhardt - Project Gutenberg eText 19955.jpg | imagesize = 200px | caption = ಜೂನ್ ೧೮೭೭ರಲ್ಲಿ '''ಸಾರಾ ಬರ್ನ್‌ಹಾರ್ಡ್''' | birthname = ಸಾರಾ-ಮೇರಿ-ಹೆನ್ರಿಯೆಟ್ ರೊಸೀನ್ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ | birthdate = {{birth date|1844|10|22}}| location = [[ಪ್ಯಾರಿಸ್]], [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]] | deathdate = {{death date and age|1923|03|26|1844|10|22}} | deathplace = [[ಪ್ಯಾರಿಸ್]], [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]] | yearsactive = ೧೮೬೨-೧೯೨೩ | spouse = ಆಂಬ್ರೋಸ್ ಅರಿಸ್ಟಿಡೆ ದಮಾಲ (೧೮೮೨-೧೮೮೯) }} '''ಸಾರಾ ಬರ್ನ್‌ಹಾರ್ಡ್''' ([[ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೨]], [[೧೮೪೪]] – [[ಮಾರ್ಚ್ ೨೬]], [[೧೯೨೩]]) ಒಬ್ಬ ಫ್ರೆಂಚ್ [[ರಂಗಭೂಮಿ]]ಯ ನಟಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಈಕೆಯು "ವಿಶ್ವಸ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ನಟಿ" ಎಂದು ಹೆಸರು ಮಾಡಿದ್ದಾಳೆ.<ref name="gottlieb">{{cite web |url=http://www.nybooks.com/articles/20151 |title=The Drama of Sarah Bernhardt |author=Gottlieb, Robert |accessdate=2007-10-18 |}}</ref> ಇವಳು ೧೮೭೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿನ ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಗಂಭೀರ ನಾಟಕೀಯ ನಟಿ ಎಂದು ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಳು. ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== ಸಾರಾ ಬರ್ನ್‌ಹಾರ್ಡ್ರವರು ಪ್ಯಾರಿಸ್ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಆರು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಜೂಲಿ ಬರ್ನ್‌ಹಾರ್ಡ್ ಇವರ ತಾಯಿ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist|1}} == ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು == {{commons|Sarah Bernhardt}} * [http://www.sarah-bernhardt.com/ The Sarah Bernhardt Pages] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140103030854/http://www.sarah-bernhardt.com/ |date=2014-01-03 }} [[ವರ್ಗ:ಫ್ರೆಂಚ್ ನಟಿಯರು]] [[ವರ್ಗ:ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದರು]] 3qag83zwfujvp5znw9orbxpqczicey7 0 20177 1306228 1292525 2025-06-07T02:04:23Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306228 wikitext text/x-wiki [[File:Amba Mahabharata.jpg|thumb|ಅಂಬೆ, ಜಾವಾದ ಗೊಂಬೆಯಾಟದ ಗೊಂಬೆ.]] '''ಅಂಬೆ''' ಎಂಬುದು [[ಮಹಾಭಾರತ]]ದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪಾತ್ರ. ಅಂಬೆ, [[ಅಂಬಲಿಕಾ|ಅಂಬಾಲಿಕ]], [[ಅಂಬಿಕಾ]] ಎಂಬ ಮೂವರು ಕಾಶಿರಾಜನ ರಾಜಕುವರಿಯರು. ಈ ಪೈಕಿ ಇವಳೂ ಒಬ್ಬಳು. ಅಂಬೆ ತನಗಾದ ಅವಮಾನದಿಂದಾಗಿ ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ [[ಭೀಷ್ಮ]]ನ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತೇನೆಂದು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು [[ಮಹಾಭಾರತ]]ದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.ಅದನ್ನು [[ಶಿಖಂಡಿ]]ಯ ಜನ್ಮ ವೃತ್ತಾಂತದಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ==ಅಂಬೆಯ ವಿವಾಹ== [[File:Bhisma fight in Swayamvara.jpg|thumb|ಕಾಶಿರಾಜನ ಮಗಳ ಸ್ವಯಂವರದಲ್ಲಿ ಭೀಷ್ಮನ ಯುದ್ಧ; ಭೀಷ್ಮನು ಗೆದ್ದ ನಂತರ ಮೂರು ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಾಜಕುಮಾರಿಯರನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಾನೆ]] [[File:The sage Narada and the gods stop Bhishma&#039;s battle with Parashurama.jpg|thumb|ಪರಶುರಾಮನೊಂದಿಗೆ ಭೀಷ್ಮರ ಯುದ್ಧವನ್ನು ನಾರದ ಮುನಿ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ವ್ಯಾಸ ಭಾರತದ ಕಥೆಯಂತೆ ಚಿತ್ರ]] ಕುರುವಂಶದ ಮೂಲ ಪುರುಷ ಶಂತನುವೂ ಸತ್ಯವತಿಯೂ ವಿವಾಹವಾದ ನಂತರ ಅವರಿಗೆ ಚಿತ್ರಾಂಗದ ವಿಚ್ತಿತ್ರವೀರ್ಯರೆಂಬ ಮಕ್ಕಳು ಹುಟ್ಟಿ ಮಹಾಪ್ರಚಂಡರೂ, ಪ್ರತಾಪಿಗಳೂ ಆಗಿ ಬಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಶಂತನು ಪರಲೋಕ ವಾಸಿಯಾದನು. ಗಾಂಗೇಯನು(ಭೀಷ್ಮನು) ಮುಂಚೆ ತಾನು ನುಡಿದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಯಂತೆ ಚಿತ್ರಾಂಗದನಿಗೆ ಪಟ್ಟವನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ರಾಜ್ಯಭಾರವನ್ನು ಮಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಹಾಗೆ ಇದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಗಂಧರ್ವನ ಜೊತೆ ಚಿತ್ರಾಂಗದನು ದ್ವಂದ್ವಯುದ್ಧವನ್ನು ಮಾಡಿ ಕದನ ಮಾಡಿದಾಗ ಚಿತ್ರಾಂಗಧನು ಸತ್ತನು. ಆಗ ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯನನ್ನು ಗಾಂಗೇಯನು ರಾಜ್ಯಭಾರ ಧುರಂಧರನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದನು (ರಾಜ್ಯದ ಪಟ್ಟಕಟ್ಟಿದನು). ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಷತ್ರಿಯರಿಗೂ ಇರುವ ಸಹಜವಾದ ಆಸೆಯಿಂದ, ತನ್ನ ಭುಜಬಲ ಪರಾಕ್ರಮದಿಂದ ಕಾಶೀರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ, ಯುದ್ಧಮಾಡಿ ಕಾಶೀರಾಜನ ಮಕ್ಕಳಾದ ಅಂಬೆ ಅಂಬಿಕೆ ಅಂಬಾಲಿಕೆಯರೆಂಬ ಕಾಶಿರಾಜನ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳನ್ನು ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯನಿಗೆ ವಿವಾಹಮಾಡಲು ಅಪಹರಿಸಿಕೊಂಡು ತಂದನು. ಸಾಲ್ವ ಮಹಾರಾಜನೊಂದಿಗೆ ಪ್ರೇಮ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿದ್ದ ಅಂಬೆಗೆ ಈ ಮದುವೆ ಇಷ್ಟವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯನನ್ನು ವಿವಾಹವಾfದ ಅಂಬೆಯು ಆಕೆಯನ್ನು ಗೆದ್ದು ತಂದ ಬೀಷ್ಮನನ್ನೇ ಮದುವೆಯಾಗುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ ಭೀಷ್ಮ ಮದುವೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದ ಕಾರಣ ಆಕೆಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. ==ಸಾಲ್ವನ ಬಳಿಗೆ ಅಂಬೆ== ಭೀಷ್ಮನ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಅಂಬೆಯು ಯಾವ ಇಷ್ಟಾರ್ಥವನ್ನು ಪಡೆಯಲಾರದೆ ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತೇನೆಂದು ಉಂಗುರವನ್ನು ತೊಡಿಸಿದ್ದ ಸಾಲ್ವಲನೆಂಬ ರಾಜನಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ನೀನು ನನ್ನನ್ನು ಅಂಗೀಕಾರ ಮಾಡಬೇಕು ಎನ್ನಲು ಆತನು ಹೀಗೆಂದು ಹೇಳಿದನು. ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಆ ಗಂಗೆಯ ಮಗ ಭೀಷ್ಮನು, "ನನ್ನನ್ನು ಸೋಲಸಿ ಓಡಿಸಿ, ನಿನ್ನನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋದನು. ಹಾಗಾಗಿ ನಾನೂ ಹೆಂಗಸಾದೆನು. ಅದರಿಂದ ಹೆಂಗಸರು ಹೆಂಗಸರನ್ನು ಅದು ಹೇಗೆ ಮದುವೆಯಾಗುವರು ಅಬಲೇ? ನಿನ್ನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಎಂದನು ಸಾಲ್ವ. ==ಪರಶುರಾಮನ ಬಳಿಗೆ ಅಂಬೆ== ಸಾಲ್ವನು ಅಂಬೆಯನ್ನು ವಿವಾಹವಾಗಲಾರೆ ಎಂದು ತನಗೆ ಸೋಲಿನಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ನಾಚಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು. ಅವನನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಲಾರದೆ ಅಂಬೆ ಪರಶುರಾಮನ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಭೀಷ್ಮನು ಸ್ವಯಂವರದಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದ ರಾಜಕುಮಾರರೆಲ್ಲರನ್ನೂ ಓಡಿಸಿ ತನ್ನನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದು ನನ್ನನ್ನು ಮದುವೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದೆ ಓಡಿಸಿದನು. ನನ್ನ ಯೌವನವು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟ ಹೂವಿನಂತೆ ವ್ಯರ್ಥವಾಗದ ಹಾಗೆ ಆತನು ನನ್ನ ಕಯ್ಯನ್ನು ಹಿಡಿಯುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡು; ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ (ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ), ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ದಯಪಾಲಿಸು, ಎಂಬುದಾಗಿ ಅಂಬೆಯು ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ನೀರುತುಂಬಿ ಹೇಳಿದಳು. ಅದಕ್ಕೆ ಪರಶುರಾಮನು, 'ಭೀಷ್ಮನು ತನ್ನನ್ನು ಗುರು ಎಂದು, ವಿನಯವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸುವುದಾದರೆ ನಾನು ಹೇಳಿದ ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಹಾಗಲ್ಲದೆ ಅವಿನಯವನ್ನೇ ನಂಬುವುದಾದರೆ ನನ್ನನ್ನು ಮೀರಿ ಭಯಂಕರವಾದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟಿಸುವವನಾಗುತ್ತಾನೆ. ವಿಚಾರ ಮಾಡಿದರೆ (ಭೀಷ್ಮನಿಗೆ) ಬೇರೆ ಕಾರ್ಯ- ಮಾರ್ಗ ಇಲ್ಲ. ಶಂತನು ಮಗನಿಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಬಹಳ ನಂಬಿದ ಅಂಬೆಯಲ್ಲಿ ಅವನ ಮದುವೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಸುತ್ತೇನೆ; ಅವನು ಒಪ್ಪದಿದ್ದರೆ ನನ್ನ ಬಾಣದ ಮೂಲಕ ಮಾಡುವೆನು ಎನ್ನತ್ತಾನೆ. ==ಭೀಷ್ಮ - ಪರಷುರಾಮರ ಯುದ್ಧ== ಹಸ್ತಿನಾಪುರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿರುವ ಪರಶುರಾಮನ ಆಗಮನವನ್ನು ಭೀಷ್ಮನು ಕೇಳಿ ಎದುರಾಗಿ ಬಂದು ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯ ಪಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಘ್ಯವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ನಮಸ್ಕಾರಮಾಡಿ- "ಕೆಲಸ ಏನು, ಅಪ್ಪಣೆ ಏನು? ಎಂದು ಭೀಷ್ಮನು ಕೇಳಿದರೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಪರಶುರಾಮನು, "ನನ್ನ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ನೀನು ಅಂಗೀಕಾರಮಾಡಬೇಕು. ಹಸುರುವಾಣಿ ಚಪ್ಪರ ಮತ್ತು ಹಸೆಮಣೆಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ ಈ ಕನ್ಯೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸು, ಸ್ವೀಕರಿಸಕೂಡದೆಂಬ ಕಾರ್ಯ (ವಿಚಾರ) ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವಾದದರೆ ಈಗಲೇ ಇವರು ನಮ್ಮ ಗುರುಗಳು ಎಂಬ ಭಕ್ತಿಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾಡದೆ ಯುದ್ಧೋದ್ಯೋಗವನ್ನು ಕೈಕೊಂಡು ಶಸ್ತ್ರಧಾರಣೆ ಮಾಡು. ಎರಡರಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟಪಟ್ಟಿದ್ದನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ, ಏನು ಹೇಳುವೆ?" ಎಂದನು. ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ ಪರಶುರಾಮನ ಮಾತನ್ನು ಭೀಷ್ಮನು ಕೇಳಿ "ನನಗೆ ವೀರಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ಯಶೋಲಕ್ಷ್ಮಿಯರಲ್ಲದೆ ಉಳಿದ ಹೆಂಗಸರಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ. ಏಕೆ ಕೋಪಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತೀರಿ, ಹೀಗಾದರೆ ನಮ್ಮೊಡನೆ ಯುದ್ಧಮಾಡುವುದು" ಎಂದನು ಪರಷುರಾಮ. ಆಗ ಇಬ್ಬರೂ ಭಯಂಕರವಾದ ಯುದ್ಧಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಅಪೇಕ್ಷೆಯಿಂದ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನೇ ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಐಂದ್ರಾಸ್ತ್ರ ವಾರುಣಾಸ್ತ್ರ ವಾಯವ್ಯಾಸ್ತ್ರಗಳ ಸಮೂಹದಿಂದ ಒಬ್ಬರನ್ನೊಬ್ಬರು, ಬಾಣಪ್ರಯೋಗಮಾಡಿ ಘಾತಿಸಿ, ಬ್ರಹ್ಮನು ತನ್ನ ಕಮಲಾಸನದಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಹಾರಿಹೋಗುವಂತೆ ಮಾಡಿ, ಮೂರುಲೋಕಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಹಿರಿದಾದ ಸಂಕಟವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದರು. ಈ ಭೀಷ್ಮನದು ತರ್ಕಕ್ಕೆ ಮೀರಿದ ಭುಜಬಲ ಮತ್ತ ಅಸಮಾನ್ಯ ಪರಾಕ್ರಮ, ಈತನಿಗೆ ದೇವತೆಗಳು ಸಾಟಿಯೇ? ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಭೀಷ್ಮನ ಹರಿತವಾದ ಬಾಣಗಳು ಪರಷುರಾಮನ ಗರ್ವವನ್ನು ಕೆಡಿಸಲು, ಭಾರ್ಗವನು ಹೆದರಿದನು, ಇದೇನು ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಬದ್ಧ ಗಾಂಗೇಯನಿಗೆ ಹೆದರದೆ ಎದಿರು ನಿಲ್ಲುವವರು ಇದ್ದಾರೆಯೇ? ಪರಷುರಾಮನು ಸೋತುಹೋದನು. ==ಅಂಬೆಯ ಅಗ್ನಿ ಪ್ರವೇಶ== ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪರಶುರಾಮನು ಮೂರ್ಛೆ ಹೋದ ಕಾರಣ ತನಗಾದ ಅವಮಾನಕ್ಕಾಗಿ ಅಂಬೆಯು ದುಃಖದಿಂದ ಅಗ್ನಿ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ. ತನಗಾದ ಗತಿಯೇ ಮುಂದೆ ಹಸ್ತಿನಾವತಿಯ ಹೆಣ್ಣು ಮಗಳಿಗೆ ಬರಲಿ ಎಂಬ ಶಾಪವನ್ನು ನೀಡಿ ಅಗ್ನಿಗೆ ಆಹುತಿಯಾಗುತ್ತಾಳೆ. ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * [http://www.mahabharataonline.com/rajaji/mahabharata_summary_5.php Rajaji Mahabharata Summary/Amba and Bhishma] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230701094427/https://www.mahabharataonline.com/rajaji/mahabharata_summary_5.php |date=2023-07-01 }} * [http://www.urday.in/satyavati.htm Vyasa Mahabharata/The Princesses of Kashi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120812010534/http://www.urday.in/satyavati.htm |date=2012-08-12 }} {{ಮಹಾಭಾರತ}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಮಹಾಭಾರತದ ಪಾತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಲವ್ಸ್ ವಿಮೆನ್ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಿಯಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ಲೇಖನ]] 2fxf1x9ubt1qe4g179byfgphz41fz35 0 22064 1306186 1198134 2025-06-06T15:12:18Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306186 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Reagan and Gorbachev hold discussions.jpg|thumb|right|300px|ಯುನೈಟೆದ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಶ ರೊನಾಲ್ಡ್ ರೇಗನ್ (ಎಡದಲ್ಲಿ) ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮಿಖಾಯಿಲ್ ಗೋರ್ಬಚೆವ್‌ 1985 ರಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಯಾದರು.]] {{History Of The Cold War}} '''ಶೀತಲ ಸಮರ''' ವು (1945–1991) [[ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧ]]ದ(1939–1945) ನಂತರ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್]] ಮತ್ತು ಅದರ [[ಆಶ್ರಿತ ದೇಶಗಳು]], ಹಾಗೂ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌]]ನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ [[ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ವಿಶ್ವ]]ಶಕ್ತಿಗಳ ನಡುವಣ ಎಂದೂ ನಿಲ್ಲದೆ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಲೇ ಬಂದ ರಾಜಕೀಯ ಘರ್ಷಣೆ, ಮಿಲಿಟರಿ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆ, ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಪೈಪೋಟಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಈ ಸಮರದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡ ಪ್ರಮುಖ ದೇಶಗಳ ಮಿಲಿಟರಿ ಶಕ್ತಿಗಳು ಎಂದೂ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನೇರ ಯುದ್ಧಕ್ಕಿಳಿಯದಿದ್ದರೂ, ಮಿಲಿಟರಿ ಮೈತ್ರಿಗಳು, ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಜಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಇರಿಸುವುದು, [[ಪರಮಾಣು]] [[ಅಸ್ತ್ರ ಪೈಪೋಟಿ]], ಗೂಢಚರ್ಯೆ, [[ಹುಸಿ ಯುದ್ಧಗಳು]], ಪ್ರಚಾರಕಾರ್ಯಗಳು, ಮತ್ತು [[ಅಂತರಿಕ್ಷ ಪೈಪೋಟಿ]]ಯೇ ಮೊದಲಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ಘರ್ಷಣೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾಯಿತು. [[ಆಕ್ಸಿಸ್ ಶಕ್ತಿ]]ಗಳ ವಿರುದ್ಧದ [[ಮೈತ್ರಿಕೂಟ]]ದಲ್ಲಿದ್ದು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಗಳಾಗಿದ್ದರೂ, ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್ ಮತ್ತು ಯು.ಎಸ್‌ಗಳು ವಿಶ್ವಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಸಂರಚನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯುರೋಪ್‌ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದವು. ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ತಾನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ [[Eastern Bloc]]ನ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿ, ಕೆಲವನ್ನು [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಸೋಶಿಯಲಿಸ್ಟ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌]]ಗಳನ್ನಾಗಿ ಹಾಗೂ ಉಳಿದವನ್ನು ಆಶ್ರಿತ ದೇಶಗಳನ್ನಾಗಿ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು [[ವಾರ್ಸಾ ಒಪ್ಪಂದ]](1955–1991)ದ ಪ್ರಕಾರ ಒಗ್ಗೂಡಿಸಲಾಯಿತು. ಯು.ಎಸ್ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಯುರೋಪಿಯನ್ ದೇಶಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ [[ಕಮ್ಯುನಿಸಮ್]] [[ದಮನ]]ವನ್ನು ರಕ್ಷಣಾ ನೀತಿಯನ್ನಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ತಂದದ್ದಲ್ಲದೆ ಈ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ [[NATO]]ನಂತಹ ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವು. ಈ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್ ಬಲವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದ [[ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿನ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ]]ದ, ಅದರಲ್ಲೂ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಯ ಸಂಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡವು. ಹಲವಾರು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮೈತ್ರಿಗಳ ವಿರೋಧ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್ [[ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕಾ]] ಮತ್ತು [[ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ]]ಗಳಲ್ಲಿ [[ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಕ್ರಾಂತಿ]]ಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದಾಗ ಕೆಲವೆಡೆ ಅವನ್ನು [[ವಾಪಾಸು ತಳ್ಳು]]ವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಮಿಶ್ರಫಲ ನೀಡಿದವು. ಕೆಲವು ದೇಶಗಳು NATO ಮತ್ತು ವಾರ್ಸಾ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದವಾದರೂ ಆಲಿಪ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಬಣಗಳೂ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು. ಶೀತಲ ಸಮರವು ಒಂದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯ ಏರಲು ಕಾರಣವಾದ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿತು – [[ಬರ್ಲಿನ್ ಮುತ್ತಿಗೆ]] (1948–1949), the [[ಕೊರಿಯನ್ ಯುದ್ಧ]] (1950–1953), the [[1961ರ ಬರ್ಲಿನ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]], the [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್ ಯುದ್ಧ]] (1959–1975), the [[ಕ್ಯೂಬಾದ ಮಿಸೈಲ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]] (1962), the [[ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಸೋವಿಯೆತ್ ಯುದ್ಧ]] (1979–1989), ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 1983ರ [[ಏಬಲ್ ಆರ್ಚರ್ 83]] NATO ವ್ಯಾಯಾಮಗಳು. ನೇರವಾದ ಮಿಲಿಟರಿ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವುದರಿಂದ [[ಪರಮಾಣು ಅಸ್ತ್ರ]]ಪ್ರಯೋಗದ ಮುಖಾಂತರ [[ಇಬ್ಬರ ವಿನಾಶವೂ ಖಚಿತ]]ವಾದ್ದರಿಂದ ಎರಡೂ ಬಣಗಳು ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯನ್ನು ಹೊರಹಾಕಲು ಮತ್ತು ನೇರ ಯುದ್ಧವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು [[ಉಪಶಮನ]]ದ ಮಾದರಿಯ ಮೊರೆಹೊಕ್ಕವು. 1980ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಈಗಾಗಲೇ [[ವಿಪರೀತ ಆರ್ಥಿಕ ಜಡತೆ]]ಯಿಂದ ನಲುಗಿದ್ದ ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್‌ನ ವಿರುದ್ಧ ರಾಜನೀತಿ, ಮಿಲಿಟರಿ, ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಒತ್ತಡಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ಇದಾದ ನಂತರ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಮಿಖಾಯಿಲ್ ಗೋರ್ಬಚೇವ್]] ಅವರು ಈ ಉದಾರವಾದಿ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರು - ''[[ಪೆರೆಸ್ತ್ರೊಯಿಕಾ]]'' ("ಪುನರ್ರಚನೆ", "ಮರುಸಂಘಟನೆ", 1987) and ''[[ಗ್ಲಾಸ್‌ನಾಸ್ತ್]]'' ("ಮುಕ್ತತೆ", ca. 1985). 1991ರ [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್‌ನ ಕುಸಿತ]]ದೊಂದಿಗೆ ಶೀತಲ ಸಮರ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ತೇಟ್ಸ್ ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಯುತ ಮಿಲಿಟರಿ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್‌ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪರಮಾಣು ಅಸ್ತ್ರಗಳೆಲ್ಲವೂ [[ರಷ್ಯಾ]]ದ ಪಾಲಾದವು. ಶೀತಲ ಸಮರ ಮತ್ತು ಅದರ ಘಟನೆಗಳು ಇಂದಿನ ಪ್ರಪಂಚದ ಮೇಲೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿವೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಕಾದಂಬರಿಗಳಂತಹ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಪದದ ಮೂಲ == ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮೈತ್ರಿಗಳ ನಡುವಣ [[ಭೌಗೋಳಿಕ-ರಾಜಕೀಯ|[[ಭೌಗೋಳಿಕ-ರಾಜಕೀಯ]]]] ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಗಳನ್ನು ಬಣ್ಣಿಸುವ ''ಶೀತಲ ಸಮರ'' <ref>"“Cold War” – noun . . . (3) (initial capital letters) ಎರಡನೆ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧಾನಂತರ ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಶ್ರಿತ ದೇಶಗಳು ಹಾಗೂ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನೇತೃತ್ವದ ಪ್ರಜಾತಂತ್ರವುಳ್ಳ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ದೇಶಗಳ ನಡುವಣ ವೈರತ್ವ. ''Dictionary'' , unabridged, based on the Random House Dictionary, 2009</ref> ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಬಳಸಿದ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯು ಯು.ಎಸ್‌ನ ಫೈನಾನ್ಷಿಯರ್ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಸಲಹೆಗಾರನಾದ [[ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಬರುಚ್‌]]ಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=54}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 16, 1947ರಂದು ಸೌಥ್ ಕರೊಲಿನಾದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ([[ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಬೇಯರ್ಡ್ ಸ್ವೋಪ್]] ನಿಂದ)<ref>{{cite news|first=William|last=Safire|year=2006|url=http://www.iht.com/articles/2006/10/01/news/edsafire.php|title=Islamofascism Anyone?|work=[[ದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]]|publisher=[[The New York Times Company]]|date=October 1, 2006|accessdate=December 25, 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061022172712/http://www.iht.com/articles/2006/10/01/news/edsafire.php|archivedate=October 22, 2006}}</ref>, ಆತನು “ನಾವು ಮೋಸಹೋಗಬಾರದು: ನಾವು ಇಂದು ಶೀತಲ ಸಮರವೊಂದರ ನಡುವೆ ಇದ್ದೇವೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.<ref>'[http://www.history.com/this-day-in-history.do?action=Article&amp;id=2639 Bernard Baruch coins the term "Cold War"]', history.com, April 16, 1947. ಜುಲೈ 2, 2008ರಂದು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲಾಯಿತು.</ref> ದೈನಿಕ ವರದಿಗಾರ ಮತ್ತು ಅಂಕಣಕಾರ [[ವಾಲ್ಟರ್ ಲಿಪ್‌ಮ್ಯಾನ್]] ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕ ''ಕೋಲ್ಡ್ ವಾರ್'' (1947)ನ ಮೂಲಕ ಈ ಪದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಚಾರ ನೀಡಿದನು.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Ydc3AAAAIAAJ&q=walter+lippmann+cold+war&dq=walter+lippmann+cold+war&pgis=1|author=Lippmann, Walter|title=Cold War|accessdate=2008-09-02|publisher=Harper|year=1947}}</ref> ಇದಕ್ಕೂ ಹಿಂದೆ, ಯುದ್ಧಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಜಾರ್ಜ್ ಆರ್ವೆಲ್]] ''ಶೀತಲ ಸಮರ'' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 19, 1945ರಂದು ಬ್ರಿಟೀಶ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕ ''[[ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್]]'' ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ತನ್ನ ಪ್ರಬಂಧ ’ಯು ಎಂಡ್ ದ ಅತಾಮಿಕ್ ಬಾಂಬ್’ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ್ದನು. ಪರಮಾಣು ಯುದ್ಧವೊಂದರ ಭೀತಿಯ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕಬಹುದಾದ ಪ್ರಪಂಚವೊಂದನ್ನು ಊಹಿಸಿದ್ದ ಆತ ನಿರಂತರ ’ಶೀತಲ ಸಮರ’<ref>{{cite book| last=Kort| first =Michael| title= The Columbia Guide to the Cold War|publisher= Columbia University Press| date =2001|pages =3}}</ref> ವೊಂದರ ’ಶಾಂತಿಯಲ್ಲದ ಶಾಂತಿ’ಯ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡುತ್ತಾ ಈ ಯುದ್ಧವು ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಶಕ್ತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಘರ್ಷಣೆಯಾಗುವುದೆಂದು ನೇರವಾಗಿ ಹೇಳಿದನು.<ref>{{cite book| last=Geiger| first =Till| title= Britain and the Economic Problem of the Cold War|publisher= Ashgate Publishing| date =2004|pages =7}}</ref> ಮಾರ್ಚ್ 10, 1946ರಂದು ''ದ ಅಬ್ಸರ್ವರ್'' ನಲ್ಲಿ ಆರ್‌ವೆಲ್ ’. . . ಕಳೆದ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನ ಮಾಸ್ಕೋ ಅಧಿವೇಶನದ ನಂತರ, ರಷ್ಯಾವು ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮೇಲೆ ’ಶೀತಲ ಸಮರ’ ಹೂಡಿತು’ ಎಂದು ಬರೆದನು.<ref>ಆರ್ವೆಲ್, ಜಾರ್ಜ್, ''The Observer'' , ಮಾರ್ಚ್ 10, 1946</ref> == ಹಿನ್ನೆಲೆ == {{Main|Origins of the Cold War}} {{see|Red Scare}} [[ಚಿತ್ರ:American troops in Vladivostok 1918 HD-SN-99-02013.JPEG|thumb|right|ವ್ಲಾಡಿವೊಸ್ಟಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ತುಕಡಿಗಳು, ಆಗಸ್ಟ್ 1918ರಲ್ಲಿ ರಷ್ಯನ್ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ಮಾಡಿದಾಗ]] ಶೀತಲ ಸಮರದ ಆರಂಭದ ಬಗ್ಗೆ ಇತಿಹಾಸಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮತವಿಲ್ಲ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಇತಿಹಾಸಜ್ಞರು ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ಕೊನೆಯನ್ನು ಶೀತಲ ಸಮರದ ಆರಂಭದ ಸ್ಥಾನವನ್ನಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿದರೆ, ಇತರರು [[ಮೊದಲನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧ]]ದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಶೀತಲಸಮರ ಆರಂಭವಾಯಿತೆಂದು ವಾದಿಸುವರಾದರೂ [[ರಷ್ಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]], ಇತರ ಯುರೋಪಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಗಳ ನಡುವೆ 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಸಮಯದದಿಂದಲೇ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇದ್ದಿತು.<ref name="Gaddis" /> 1917ರ ರಷ್ಯಾದ [[ಬೋಲ್‌ಷೆವಿಕ್ ಕ್ರಾಂತಿ]](ಹಾಗೂ [[ಮೊದಲನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧ]]ದಿಂದ ಹಿಂದೆಗೆದುದರಿಂದ)ಯಿಂದಾಗಿ, ಸೋವಿಯೆತ್ ರಷ್ಯಾವು ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗುಳಿಯುವಂತಾಯಿತು.<ref name="lee">{{Harvnb|Lee|1999|p=57}}</ref> ನಾಯಕ [[ವ್ಲಾದಿಮಿರ್ ಲೆನಿನ್]] ರಷ್ಯಾವು "ಪ್ರತಿಕೂಲ ಬಂಡವಾಳಶಾಹೀ ಚಕ್ರವ್ಯೂಹ"ದಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆಯೆಂದೂ, ತನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ನಿನ ವಿರೋಧಿಗಳನ್ನು ಒಡೆಯಲು ರಾಜನೀತಿಯೇ ಸರಿಯಾದ ಅಸ್ತ್ರವೆಂದೂ, ಇದು ಸೋವಿಯೆತ್ [[ಕೋಮಿಂಟರ್ನ್‌]]ನ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದರಿಂದ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದೆಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ.<ref name="tucker34">{{Harvnb|Tucker|1992|p=34}}</ref> ಅನಂತರದ ನಾಯಕ [[ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್]], ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಅನ್ನು ಒಂದು "ಸಮಾಜವಾದಿ ದ್ವೀಪ"ವೆಂದು ಪರಿಭಾವಿಸಿ, ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್‌ನಲ್ಲಿ "ಈಗಿನ ಬಂಡವಾಳಶಾಹೀ ಮುತ್ತಿಗೆಯು ಸಮಾಜವಾದೀ ಆವರಣವಾಗಿ ಬದಲಾಗಬೇಕು" ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದನು.<ref name="tucker46">{{Harvnb|Tucker|1992|p=46}}</ref> 1925ರಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ತನಗೆ ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಕೀಯವೆಂದರೆ ಇಬ್ಭಾಗವಾದ ವಿಶ್ವವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವುದೆಂದೂ, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಮಾಜವಾದದೆಡೆಗೆ ಒಲವುಳ್ಳ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಕಡೆಗೆ ವಾಲುವವು ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳಶಾಹೀ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯೆಡೆಗೆ ಒಲವುಳ್ಳ ದೇಶಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವವೆಂದೂ, ಇದೇ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಪ್ರಪಂಚವು "ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸ್ಥಿರತೆ"ಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವುದಾಗಿಯೂ, ಈ ಸ್ಥಿತಿ ಮುಂದೆ ಖಂಡಿತವಾಗಿ ಕುಸಿದುಬೀಳುವುದೆಂದೂ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದನು.<ref name="tucker47">{{Harvnb|Tucker|1992|p=47-8}}</ref> ಹಲವಾರು ಘಟನೆಗಳು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್‌ನ ನಡುವೆ ಸಂಶಯ ಮತ್ತು ಅಪನಂಬಿಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದವು: ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಗೆ ಬೊಲ್‌ಷೆವಿಕ್‌ರ ಸವಾಲು;<ref name="Halliday">{{Harvnb|Halliday|2001|p=2e}}</ref> 1926ರ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಜನರಲ್ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಮುಷ್ಕರಕ್ಕೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲವು ಬ್ರಿಟನ್‌ ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಜತೆಗಿನ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಮುರಿಯಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು;<ref name="tucker74">{{Harvnb|Tucker|1992|p=74}}</ref> ಶಾಂತಿಯುತ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯು "ಬಂಡವಾಳಶಾಹೀ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಜತೆ . . . ಭೂತಕಾಲದ ಸಂಗತಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ" ಎಂಬ 1927ರ ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ನ ಹೇಳಿಕೆ;<ref name="tucker75">{{Harvnb|Tucker|1992|p=75}}</ref> [[ಶಖ್ತಿ ಶೋ ಟ್ರಯಲ್]]ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಶ್ ನೇತೃತ್ವದ ಪೂರ್ವಯೋಜಿತ [[ಸರ್ಕಾರಪಲ್ಲಟ]] ಮಾಡುವ ಪಿತೂರಿಯ ಆರೋಪಗಳು;<ref name="tucker98">{{Harvnb|Tucker|1992|p=98}}</ref> ಹಲವಾರು ರಾಜಕೀಯ ದಮನದ ಪ್ರಚಾರಕಾರ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಉಚ್ಚಾಟನೆಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ [[ಮಹಾ ಶುದ್ಧೀಕರಣ]]ದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮಾರಣಹೋಮಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾದ ಅರ್ಧ ಮಿಲ್ಯನ್‌ಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೋವಿಯೆತ್ ಜನತೆ;<ref name="Pipes">Communism: A History (Modern Library Chronicles) by [[ರಿಚರ್ಡ್ ಪೈಪ್ಸ್]], pg 67</ref> ಬ್ರಿಟಿಶ್, ಫ್ರೆಂಚ್, ಜಪಾನೀಯ ಮತ್ತು ಜರ್ಮನ್ ಗೂಢಚರ್ಯೆಯ ಆರೋಪಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ [[ಮಾಸ್ಕೋ ಶೋ ವಿಚಾರಣೆಗಳು]];<ref name="christenson308">{{Harvnb|Christenson|1991|p=308}}</ref> [[1932-3ನ ಯುಕ್ರೇನಿಯನ್ ಬರ]]ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಯುಕ್ರೇನಿಯನ್ ಸೋವಿಯೆತ್ ಸೋಶಿಯಲಿಸ್ಟ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌]]ನ 6-8 ಮಿಲಿಯ ಜನರ ವಿವಾದಾಸ್ಪದ ಸಾವುಗಳು ; [[ರಷ್ಯನ್ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧ]]ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ವ್ಹೈಟ್ ಆರ್ಮಿ]]ಗೆ ಪಶ್ಚಿಮದ ಬೆಂಬಲ; 1933ರವರೆಗೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಅನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲು ಯು.ಎಸ್‌ನ ನಕಾರ;<ref name="Lefeber 1991">{{Harvnb|Lefeber|Fitzmaurice|Vierdag|1991|p=194–197}}</ref> ಮತ್ತು [[ರಾಪಾಲ್ಲೋ ಒಪ್ಪಂದ]]ದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಪ್ರವೇಶ.<ref>{{Harvnb|Leffler|1992|p=21}}</ref> ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಎರಡೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಾಯಕರಿಗೆ ಸೋವಿಯೆತ್-ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಂಬಂಧಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ದೀರ್ಘ ಕಾಲದವರೆಗೂ ಕಾಳಜಿಯಾಗುವಂತಾಯಿತು.<ref name="Gaddis">{{Harvnb|Gaddis|1990|p=57}}</ref> == ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ನಂತರ (1939–47) == {{Main|Origins of the Cold War}} === ಮೊಲೊಟೋವ್-ರಿಬೆನ್‌ಟ್ರಾಪ್ ಒಪ್ಪಂದ (1939-41) === {{see|Molotov-Ribbentrop Pact|Nazi-Soviet economic relations}} [[ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧ]]ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿಗಳು ಪೋಲಂಡ್ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ನಡುವೆ ಭಾಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ರಹಸ್ಯ ಕರಾರನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದ್ದ [[ಮೊಲೋಟೋವ್-ರಿಬೆನ್‌ಟ್ರಾಪ್ ಒಪ್ಪಂದ]]ಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದಾಗ, ಪಶ್ಚಿಮದ ಜತೆಗೆ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಿರುಕು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>ಡೇ, ಅಲನ್ ಜೆ.;ಈಸ್ಟ್, ರಾಜರ್; ಥಾಮಸ್, ರಿಚರ್ಡ್. ''A Political and Economic Dictionary of Eastern Europe'' , pg. 405</ref> ಒಂದು ವಾರದ ನಂತರ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1939ರಲ್ಲಿ, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್‌ಗಳು ಪೋಲಂಡ್ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿನ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ ವಿಭಾಗಿಸಿಕೊಂಡವು.<ref>{{Harvnb|Roberts|2006|p=43-82}}</ref><ref name="ckpipe">ಕೆನೆಡಿ-ಪೈಪ್, ಕ್ಯಾರೊಲಿನ್, ''Stalin's Cold War'' , ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ : ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ತರ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, 1995, ISBN 0-7190-4201-1</ref> ಮುಂದಿನ ಒಂದೂವರೆ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೂ, [[ಒಂದು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಬಂಧ]]ವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಈ ದೇಶಗಳು, ಜರ್ಮನಿಯು [[ಆಪರೇಷನ್ ಬಾರ್ಬರೋಸಾ]]ದ ಮೂಲಕ ಮೊಲೋಟೋವ್-ರಿಬೆನ್‌ಟ್ರಾಪ್ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮುರಿದು ಈ ಹಿಂದೆ ತಾವು ವಿಭಾಗಿಸಿಕೊಂಡ ದೇಶಗಳ ಮೂಲಕ ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವವರೆಗೂ ಪ್ರಮುಖ ಯುದ್ಧ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ವಿನಿಮಯವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದವು<ref>{{Harvnb|Ericson|1999|p=1-210}}</ref><ref>{{Harvnb|Shirer|1990|p=598-610}}</ref>.<ref name="stalinswars82">{{Harvnb|Roberts|2006|p=82}}</ref> === ಆಕ್ಸಿಸ್ ವಿರೋಧಿ ಮೈತ್ರಿಗಳು (1941-45) === {{see|Eastern Front (World War II)|Western Front (World War II)|Lend-Lease}} 1941ರ ಜಂಟಿ ಯುದ್ಧ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟೀಶರು ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ನಾಜೀ ಜರ್ಮನಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುವ ಸಂಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಸೋವಿಯೆತ್ ಮಾತ್ರ ಎದುರಿಸುವಂತೆ ಪಿತೂರಿ ಮಾಡಿರುವರೆಂಬ ಸಂಶಯ ಸೋವಿಯೆತ್‌ಗೆ ಉಂಟಾಯಿತು. ಈ ನೋಟದ ಪ್ರಕಾರ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಕೊನೆಯ ಘಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ತಮಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ರೂಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಬೇಕೆಂದೇ ಜರ್ಮನಿ ವಿರುದ್ಧದ ಎರಡನೇ ಹೋರಾಟಯೋಜನೆಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದರು ಎನ್ನಲಾಯಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|1990|p=151}}</ref> ಈ ರೀತಿಯಾದ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ಪಶ್ಚಿಮದ ಬಗೆಗಿನ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಬಲವಾದ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ವಿರೋಧದ ಅಲೆ ಏಳುವಂತಾಯಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|1990|p=151–153}}</ref> === ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಯುರೋಪಿನ ಬಗ್ಗೆ ಯುದ್ಧಸಮಯದ ಸಮಾಲೋಚನೆಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Yalta summit 1945 with Churchill, Roosevelt, Stalin.jpg|thumb|right|ಯಾಲ್ಟಾ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ "ಬಿಗ್ ಥ್ರೀ", ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್, ಫ್ರಾಂಕ್ಲಿನ್ ಡಿ. ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್ ಮತ್ತು ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ತಾಲಿನ್]] {{see|Tehran Conference|Yalta Conference}} ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಯುರೋಪಿನ ನಕ್ಷೆ ಹೇಗಿರಬೇಕೆನ್ನುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಗಡಿರೇಖೆಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕೆನ್ನುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಪರಸ್ಪರ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದವು.<ref name="Gaddis13-23">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=13–23}}</ref> ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಬಣವೂ ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಭದ್ರತಾ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಾದೃಶ್ಯವಾದ ಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.<ref name="Gaddis13-23" /> ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಆದಷ್ಟು ಬೇಗನೆ ಪ್ರಜಾತಂತ್ರವನ್ನುಳ್ಳ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿಸುವಂಥ ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಜಾರಿಯಾಗಬೇಕೆಂದೂ, ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು [[ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಗಳ ಮೂಲಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ವೈರತ್ವಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡುವಂತಾಗಬೇಕೆಂದೂ ಇಚ್ಚೆಪಟ್ಟವು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|1990|p=156}}</ref> ಪದೇ ಪದೇ ತನ್ನ ಮೇಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಆಕ್ರಮಣಗಳ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅನುಭವ<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=7}}</ref> ಮತ್ತು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಾವುಗಳು (ಅಂದಾಜು 27&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್) ಹಾಗೂ ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್‌ನಲ್ಲಾದ ವಿನಾಶ,<ref>"[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4530565.stm Leaders mourn Soviet wartime dead]", BBC ಸುದ್ದಿ, May 9, 2005. ಜುಲೈ 2, 2008ರಂದು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲಾಯಿತು</ref> ಇವೆಲ್ಲದರ ಕಾರಣ ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ತನ್ನ ಗಡಿಸೀಮೆಗಳಿಗೆ ತಗುಲಿಕೊಂಡಂತಿದ್ದ ದೇಶಗಳ ಆಂತರಿಕ ಆಗುಹೋಗುಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿತು.<ref name="Gaddis13-23" /><ref>{{Harvnb|Gaddis|1990|p=176}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 1945ರಲ್ಲಿ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕನ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಹ್ಯಾರಿ ಎಸ್ ಟ್ರೂಮನ್|ಹ್ಯಾರಿ ಎಸ್. ಟ್ರೂಮನ್]] ಇತರ ಅಂಶಗಳ ಜತೆಗೇ, ಸೋವಿಯೆತ್ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿದ್ದ ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಸರ್ಕಾರದೊಡನೆ ಹದಗೆಟ್ಟ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದ [[ದೇಶಭ್ರಷ್ಟ ಪಾಲಿಶ್ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವಿರೋಧಿಯಾಗಿದ್ದ [[ಲುಬ್ಲಿನ್ ಸರ್ಕಾರ]]ಕ್ಕೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು.<ref>{{Harvnb|Zubok|1996|p=94}}</ref> ಫೆಬ್ರುವರಿ 1945ರ [[ಯಾಲ್ಟಾ ಅಧಿವೇಶನ]]ದಲ್ಲಿ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಯುರೋಪಿನ ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಪುನರ್ವಸತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಮ್ಮತದ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತಾಳುವುದರಲ್ಲಿ ಅಸಫಲವಾದವು.<ref name="Gaddis21">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=21}}</ref> [[ಮೇ ತಿಂಗಳ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವಿಜಯ]]ದ ನಂತರ, ಯು.ಎಸ್ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಮಿತ್ರಶಕ್ತಿಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡದ್ದರಿಂದ, ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪನ್ನು ನಿರಾತಂಕವಾಗಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು<ref name="Gaddis21" />. ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್, ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ಗಳು ತಾವು [[ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ವಲಯ]]ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಂಡದ್ದಲ್ಲದೆ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾದ ಜರ್ಮನಿಯ ಆಳ್ವಿಕೆಗಾಗಿ ಚತುರ್ಬಲ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದರ ಬಿಡಿಯಾದ ಹಂದರವೊಂದನ್ನು ರೂಪಿಸಿದವು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=22}}</ref> ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳೆಲ್ಲ ಸೇರಿಕೊಂಡು ವಿಶ್ವಶಾಂತಿಯ ಮುಂದುವರಿಕೆಗಾಗಿ [[United Nations]] ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವಾದರೂ, ಅದರ [[ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿ]]ಯ ಪ್ರವರ್ತನಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಅದರ ವ್ಯಕ್ತಿಗತ ಸದಸ್ಯರ [[ವೀಟೋ ಅಧಿಕಾರ]]ವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಸೌಲಭ್ಯದಿಂದಾಗಿ ನಿರರ್ಥಕವಾಯಿತು.<ref>{{Harvnb|Bourantonis|1996|p=130}}</ref> ಇದರಿಂದಾಗಿ UN ತಾರ್ಕಿಕ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಮೀಸಲಾದ ಚಟುವಟಿಕೆರಹಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗುಳಿಯಿತು ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಅದನ್ನು ಪ್ರಚಾರಕಾರ್ಯದ ಲೋಕವೇದಿಕೆಯೆಂದೇ ಪರಿಗಣಿಸಿತ್ತು.<ref>{{Harvnb|Garthoff|1994|p=401}}</ref> === ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಆರಂಭ === {{see|Eastern Bloc}} ಯುದ್ಧದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗಗಳ ವೇಳೆಗೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ತನಗೆ ನಾಜೀ ಜರ್ಮನಿಯು ಮೊಲೋಟೋವ್-ರಿಬೆನ್‌ಟ್ರಾಪ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ ಮೊದಲೇ ನೀಡಿದ್ದ ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಸೋಶಿಯಲಿಸ್ಟ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ಸ್‌]]ನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ [[ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್]]ಗೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿತು. ಈ ದೇಶಗಳೆಂದರೆ ಪೂರ್ವ [[ಪೋಲಂಡ್]] ([[ಎರಡು ಬೇರೆಬೇರೆ SSR]]ಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು),<ref name="stalinswars43">{{Harvnb|Roberts|2006|p=43}}</ref> [[ಲಾತ್ವಿಯಾ]] ([[ಲಾತ್ವಿಯನ್ SSR]] ಆಯಿತು)<ref name="wettig20">{{Harvnb|Wettig|2008|p=21}}</ref>,<ref name="wettig20" /><ref name="senn">ಸೆನ್,ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಎರಿಚ್, ''Lithuania 1940 : revolution from above'' , ಆಮ್‌ಸ್ಟರ್‌ಡ್ಯಾಮ್, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್,ರೋಡೋಪಿ, 2007 ISBN 978-90-420-2225-6</ref> [[ಈಸ್ಟೋನಿಯಾ]] ([[ಈಸ್ಟೋನಿಯನ್ SSR]] ಆಯಿತು),<ref name="wettig20" /><ref name="senn" /> [[ಲಿಥುವೇನಿಯಾ]] ([[ಲಿಥುವೇನಿಯನ್ SSR]] ಆಯಿತು),<ref name="wettig20" /><ref name="senn" /> [[ಫಿನ್ಲಂಡ್‌]]ನ ಪೂರ್ವದ ಕೆಲ ಭಾಗಗಳು ([[ಕ್ಯಾರೆಲೋ-ಫಿನ್ನಿಶ್ SSR]]ಆಯಿತು)<ref name="ckpipe" /> ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ [[ರೊಮೇನಿಯಾ]] ([[ಮಾಲ್ಡೇವಿಯನ್ SSR]] ಆಯಿತು).<ref name="stalinswars55">{{Harvnb|Roberts|2006|p=55}}</ref><ref name="shirer794">{{Harvnb|Shirer|1990|p=794}}</ref> ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ [[ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್]]ರವರು ಯುದ್ಧದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಬೀಡುಬಿಟ್ಟಿದ್ದ ಬೃಹತ್ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸೋವಿಯೆತ್ ಸೈನ್ಯ ಹಾಗೂ ಸೋವಿಯೆತ್ ನಾಯಕ [[ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್‌]] ಭರವಸೆಗೆ ಯೋಗ್ಯನಲ್ಲವೆಂಬ ಅನಿಸಿಕೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿಗೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಬೆದರಿಕೆಯಿದೆ ಎಂಬ ಕಳಕಳಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.<ref name="Telegraph">ಫೆಂಟನ್,ಬೆನ್. "[http://www.telegraph.co.uk/htmlContent.jhtml?html=/archive/1998/10/01/nwar101.html The secret strategy to launch attack on Red Army] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080528222149/http://www.telegraph.co.uk/htmlContent.jhtml?html=%2Farchive%2F1998%2F10%2F01%2Fnwar101.html |date=2008-05-28 }}", telegraph.co.uk, October 1, 1998. ಜುಲೈ 8, 2008 ರಂದು ಹಿಂಪಡೆದದ್ದು.</ref> 1945ರ ಏಪ್ರಿಲ್-ಮೇಯಲ್ಲಿ, [[ಬ್ರಿಟೀಶ್ ಯುದ್ಧ ಮಂತ್ರಾಲಯ]]ದ ಜಾಯಿಂಟ್ ಪ್ಲಾನಿಂಗ್ ಸ್ಟಾಫ್ ಕಮಿಟಿಯು [[ಆಪರೇಶನ್ ಅನ್‌ಥಿಂಕಬಲ್]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ "ರಶ್ಯಾದ ಮೇಲೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ" ಯೋಜನೆಯೊಂದನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿತು.<ref>{{cite web | last = British War Cabinet, Joint Planning Staff, Public Record Office, CAB 120/691/109040 / 002 | date = 1945-08-11 | url = http://www.history.neu.edu/PRO2/ | title = "Operation Unthinkable: 'Russia: Threat to Western Civilization'" | format = online photocopy | publisher = Department of History, Northeastern University | accessdate = 2008-06-28 | archive-date = 2008-07-06 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080706093010/http://www.history.neu.edu/PRO2/ | url-status = dead }}</ref> ಆದರೆ ಈ ಯೋಜನೆಯು ಮಿಲಿಟರಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಅಸಂಭವನೀಯವೆಂಬ ಕಾರಣ ನೀಡಿದ [[ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಚೀಫ್ಸ್ ಆಫ್ ಸ್ತಾಫ್ ಸಮಿತಿ]]ಯು ಇದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು.<ref name="Telegraph" /> === ಪಾಟ್ಸ್‌ಡ್ಯಾಮ್ ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್‌ನ ಸೋಲು === [[ಚಿತ್ರ:L_to_R,_British_Prime_Minister_Winston_Churchill,_President_Harry_S._Truman,_and_Soviet_leader_Josef_Stalin_in_the..._-_NARA_-_198958.jpg|thumb|ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್, ಹ್ಯಾರಿ ಎಸ್. ಟ್ರೂಮನ್ ಮತ್ತು ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಪಾಟ್ಸ್‌ಡ್ಯಾಮ್ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ.]] {{see|Potsdam Conference|Surrender of Japan}} ಜರ್ಮನಿಯ ಶರಣಾಗತಿಯ ನಂತರದ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ [[ಪಾಟ್ಸ್‌ದ್ಯಾಮ್ ಅಧಿವೇಶನ]]ದಲ್ಲಿ, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿನ ಭವಿಷ್ಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಬಲವಾದ ವಿರುದ್ಧ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ತಲೆಯೆತ್ತಿದವು.<ref name="Byrd">{{cite encyclopedia|author=Byrd, Peter|editor=McLean, Iain; McMillan, Alistair|encyclopedia=The concise Oxford dictionary of politics|title=Cold War (entire chapter)|url=https://books.google.com/books?id=xLbEHQAACAAJ&ei=E45VSJrQO4e4jgGh_oWODA|accessdate=2008-06-16|year=2003|publisher=Oxford University Press|isbn=0192802763}}</ref> ಇದರ ಜತೆಗೇ, ಭಾಗವಹಿಸಿದವರ ನಡುವಣ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಹೆಚ್ಚಾದ ವೈರತ್ವ ಮತ್ತು ಜಗಳಗಂಟ ಭಾಷೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಒಬ್ಬರೊಬ್ಬರ ಹಗೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಉದ್ದೇಶಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಸಂಶಯಗಳು ದೃಢಗೊಂಡು ಕಂದಕಗಳು ಮತ್ತೂ ಆಳವಾಗುವಂತಾಯಿತು.<ref>ಅಲನ್ ವುಡ್, p. 62</ref> ಈ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಟ್ರೂಮನ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ನಿಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಒಂದು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ನೂತನ ಅಸ್ತ್ರವೊಂದನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದನು.<ref name="Gaddis25" /> ಸ್ಟಾಲಿನ್ನನಿಗೆ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಅಣು ಬಾಂಬ್ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದುದು ಆಗಲೇ ತಿಳಿದಿದ್ದುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಅದಾಗಲೇ ಸೋವಿಯೆತ್ ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದುದರಿಂದ ಆತ ಈ ಸುದ್ದಿಗೆ ತಣ್ಣನೆಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದನು. ಸೋವಿಯೆತ್ ನಾಯಕನು ತಾನು ಈ ಸುದ್ದಿಯಿಂದ ಹರ್ಷಿತನಾಗಿರುವುದಾಗಿಯೂ, ಈ ಅಸ್ತ್ರವು ಜಪಾನ್ ವಿರುದ್ಧ ಬಳಸಲ್ಪಡುವುದೆಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿರುವುದಾಗಿಯೂ ಹೇಳಿದನು.<ref name="Gaddis25">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=25–26}}</ref> ಪಾಟ್ಸ್‌ಡ್ಯಾಮ್ ಅಧಿವೇಶನ ಮುಗಿದ ಒಂದು ವಾರದ ನಂತರ ಯು.ಎಸ್ [[ಹಿರೋಶಿಮಾ ಮತ್ತು ನಾಗಾಸಾಕಿಯ ಮೇಲೆ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ]] ಮಾಡಿತು. ಈ ಆಕ್ರಮಣದ ನಂತರ ಟ್ರೂಮನ್‌ನು [[ಸ್ವಾಧೀನವಾದ ಜಪಾನ್‌]]ನ ಮೇಲೆ ಸೋವಿಯೆತ್‌ಗೆ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿದಾಗ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಯು.ಎಸ್.ನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಬಳಿ ಆಕ್ಷೇಪ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದನು.<ref>{{Harvnb|LaFeber|2002|p=28}}</ref> === ಹೆಚ್ಚಿದ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆ === {{see|Long Telegram|Iron Curtain|Restatement of Policy on Germany}} 1946ರ ಫೆಬ್ರುವರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ಕೋದಿಂದ ಕಳುಹಿಸಲಾದ [[ಜಾರ್ಜ್ ಎಫ್. ಕೆನ್ನನ್‌]]ನ "[[ವಿಸ್ತಾರ ತಂತಿಸಂದೇಶ]]"ವು ಸೋವಿಯೆತ್ ವಿರುದ್ಧ ಯು.ಎಸ್ ಸರ್ಕಾರದ ಹೆಚ್ಚಿದ ವೈರತ್ವವನ್ನು ಪದಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಶೀತಲ ಸಮರದ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಬಗೆಗಿನ ಯು.ಎಸ್.ರಣನೀತಿಯ ತಳಹದಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Harvnb|Kennan|1968|p=292–295}}</ref> ಆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಬಣದ ಕಡೆಯಿಂದ ("ಸಹಲೇಖಕ" ನೂ ಆಗಿದ್ದ) [[ವ್ಯಾಚೆಸ್ಲಾವ್ ಮೊಲೋಟೋವ್‌]]ನಿಂದ ನಿಯುಕ್ತಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ [[ನೋವಿಕೋವ್]] ತಂತಿಸಂದೇಶವನ್ನು ಸೋವಿಯೆತ್ ರಾಯಭಾರಿಯ ಮೂಲಕ ಯು.ಎಸ್‌ಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು; ಅದರಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್ ಅನ್ನು "ಹೊಸ ಸಮರವೊಂದರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರ ತಮ್ಮದಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಅನುಕೂಲಕರವಾದ ತಯಾರಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು" ಮಿಲಿಟರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚುಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಗಳ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿರುವಂತೆ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Harvnb|Kydd|2005|p=107}}</ref> 1946ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 6ರಂದು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ [[ಭಾಷಣ]]ದಲ್ಲಿ [[ಜೇಮ್ಸ್ ಎಫ್. ಬೈರ್ನ್ಸ್]] [[ಮೋರ್ಗೆಂಥಾವ್ ಯೋಜನೆ]]ಯನ್ನು (ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಜರ್ಮನಿಯನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿ, ಉದ್ಯಮರಹಿತವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆ) ವರ್ಜಿಸುತ್ತಾ ಯು.ಎಸ್‌ನ ಮಿಲಿಟರಿಯು ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾಲಾವಧಿಯವರೆಗೂ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿರುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ಸೋವಿಯೆತ್‌ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದನು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=30}}</ref> ಬೈರ್ನ್ಸ್ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ, "ನಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶ ಜರ್ಮನ್ ಜನತೆಯ ಮನಗೆಲ್ಲುವುದಾಗಿತ್ತು[...] ಅದು ನಮ್ಮ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ನಡುವೆ ಮನಸ್ಸುಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ತುಕೊಂಡು ನಡೆದ ಯುದ್ಧವಾಗಿತ್ತು&nbsp;[...]" ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡನು.<ref name="Morgan">{{cite web|url=http://www.daz.org/enJamesFByrnes.html|title=Southern Partnership: James F. Byrnes, Lucius D. Clay and Germany, 1945-1947|first=Curtis F.|last=Morgan|accessdate=2008-06-09|publisher=James F. Byrnes Institute|archive-date=2008-07-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20080705193541/http://www.daz.org/enJamesFByrnes.html|url-status=dead}}</ref><ref name="Morgan"/> "ವಿಸ್ತಾರ ತಂತಿಸಂದೇಶ" ಹೊರಬಂದ ಕೆಲ ವಾರಗಳ ನಂತರ, ಮಾಜೀ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು [[ಫುಲ್ಟನ್, ಮಿಸ್ಸೌರಿ]]ಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಖ್ಯಾತ "[[ಐರನ್ ಕರ್ಟನ್]]" ಭಾಷಣವನ್ನು ಮಾಡಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=94}}</ref> ಈ ಭಾಷಣವು ಸೋವಿಯೆತ್ ವಿರುದ್ಧ ಆಂಗ್ಲೋ-ಅಮೆರಿಕನ್ ಮೈತ್ರಿಯ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಕರೆ ನೀಡುತ್ತ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು "ಬಾಲ್ಟಿಕ್‌ನ [[ಸ್ಟೆಟ್ಟಿನ್]]ನಿಂದ ಏಡ್ರಿಯಾಟಿಕ್‌ನ [[ಟ್ರಿಯೆಸ್ಟ್]]ವರೆಗೂ" ಒಂದು "ಕಬ್ಬಿಣದ ತೆರೆ"ಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಆಪಾದಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=711|title=Churchill and...Politics: The True Meaning of the Iron Curtain Speech|author=Harriman, Pamela C.|accessdate=2008-06-22|publisher=Winston Churchill Centre|date=Winter 1987–1988|archive-date=2007-10-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20071015163941/http://winstonchurchill.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=711|url-status=dead}}</ref><ref name="Schmitz">{{cite encyclopedia|author=Schmitz, David F.|editor=Whiteclay Chambers, John|encyclopedia=The Oxford Companion to American Military History|title=Cold War (1945–91): Causes [entire chapter]|url=https://books.google.com/books?id=xtMKHgAACAAJ&dq=The+Oxford+Companion+to+American+Military+History|accessdate=2008-06-16|year=1999|publisher=Oxford University Press|isbn=0195071980}}</ref> == ಕೊರಿಯನ್ ಯುದ್ಧದ ಮೂಲಕ ನಿಯಂತ್ರಣ (1947–53) == {{Main|Cold War (1947–1953)}} === ಸೋವಿಯೆತ್ ಆಶ್ರಿತ ರಾಜ್ಯಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:EasternBloc BorderChange38-48.svg|right|thumb|250px|ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ರಚನೆ]] {{see|Eastern Bloc|Cominform}} ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳನ್ನು [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಸೋಶಿಯಲಿಸ್ಟ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌]]ಗಳಾಗಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತಲ್ಲದೆ, [[ಪೂರ್ವ ಜರ್ಮನಿ]],<ref name="wettig96">{{Harvnb|Wettig|2008|p=96-100}}</ref> [[ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಪೋಲಂಡ್]], [[ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಹಂಗರಿ]],<ref name="granville">ಗ್ರಾನ್‌ವಿಲ್, ಜೊಹಾನ್ನಾ, ''The First Domino: International Decision Making during the Hungarian Crisis of 1956'' , ಟೆಕ್ಸಾಸ್ A&#x26;M ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, 2004. ISBN 1-58544-298-4</ref> [[ಜೆಕೋಸ್ಲೊವಾಕ್ ಸೊಶಿಯಲಿಸ್ಟ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್]],<ref>{{Harvnb|Grenville|2005|p=370-71}}</ref> [[ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ರೊಮೇನಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಅಲ್ಬೇನಿಯಾ]] ಮುಂತಾದ ದೇಶಗಳನ್ನು [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಆಶ್ರಿತ]] ಕೈಗೊಂಬೆಗಳನ್ನಾಗಿ<ref name="Schmitz" /> ಪರಿವರ್ತಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ [[ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್‌]]ಗೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.<ref name="cook17">{{Harvnb|Cook|2001|p=17}}</ref> ಹೀಗೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಸೋವಿಯೆತ್ ಶೈಲಿಯ ಪ್ರಭುತ್ವಗಳು ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ [[ಆದೇಶ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಗಳ ಮರುಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿದವು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ನೈಜ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ವಿರೋಧವನ್ನು ದಮನ ಮಾಡಲು [[ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್‌]] ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ರಹಸ್ಯ ಪೊಲೀಸರ ನಿರ್ದಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನೂ ಅನುಸರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದವು.<ref name="roht83">{{Harvnb|Roht-Arriaza|1995|p=83}}</ref> ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ಸೈನ್ಯವು ಯುದ್ಧದ ಕೊನೆಯ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ [[ಮಂಚೂರಿಯಾ]]ವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ 38ನೇ ಸಮಾನಾಂತರ ರೇಖೆಯ ಉತ್ತರಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಕೊರಿಯನ್ ಭೂಭಾಗದ ದೊಡ್ಡ ಸುತ್ತುಪಟ್ಟಿಯೊಂದನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=40}}</ref> 1947ರ ಸೆಪ್ಟೇಂಬರಿನಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕತೆಯನ್ನು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಹೇರುವ ಮತ್ತು [[ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿಗಳ ಸಹಯೋಗದೊಡನೆ ಸೋವಿಯೆತ್ [[ಆಶ್ರಿತರು]]ಗಳ ಮೇಲೆ ರಾಜಕೀಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಸೋವಿಯೆತ್ [[ಕೋಮಿನ್‌ಫಾರ್ಮ್]] ಅನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು.<ref name="Gaddis32" /> ಮುಂದಿನ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಟಿಟೋ-ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಒಡಕು]] ಕೋಮಿನ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ಗೆ ಮುಜುಗರದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಂದದ್ದಲ್ಲದೆ ಅದರ ಸದಸ್ಯರು ಯುದೋಸ್ಲಾವಿಯಾವನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸುವಂತೆ ಆಯಿತು ಹಾಗೂ ಇದರ ನಂತರ ಯುಗೋಸ್ಲಾವಿಯಾ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಆಗಿ ಮುಂದುವರಿದರೂ [[ತಟಸ್ಥ]] ನೀತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿತು.<ref>{{Harvnb|Carabott|Sfikas|2004|p=66}}</ref> ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸುವ ಸೋವಿಯೆತ್ ನೀತಿಯ ಅಂಗವಾಗಿ [[ಲ್ಯಾವ್ರೆಂಟೀ ಬೆರಿಯಾ]] ನೇತೃತ್ವದ [[NKVD]]ಯು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್-ವಿರೋಧೀ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ತುಳಿದುಹಾಕುವ ಸಲುವಾಗಿ ಬ್ಲಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್-ಶೈಲಿಯ ರಹಸ್ಯ ಪೊಲೀಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಮಾಡತೊಡಗಿತು.<ref name="Gaddis 2005, p. 34" /> ಬ್ಲಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಅಲೆ ತಲೆಯೆತ್ತಿದರೂ ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ನ ನೀತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಅದನ್ನು ಯುದ್ಧಪೂರ್ವ ಆಂತರಿಕ ವಿದ್ರೋಹಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು: ಅಧಿಕಾರ ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳುವುದು, ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುವುದು, ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡುವುದು ಹಾಗೂ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಕಂಡುಬಂದಂತೆ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸುವುದು.<ref name="Gaddis 2005, p. 100">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=100}}</ref> === ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಟ್ರೂಮನ್ ತತ್ವ/ಸಿದ್ಧಾಂತ === [[ಚಿತ್ರ:Cold war europe military alliances map en.png|thumb|ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಮೈತ್ರಿಗಳು]] {{main|Containment|Truman Doctrine}} 1947ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ US ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹ್ಯಾರಿ ಎಸ್. ಟ್ರೂಮನ್‌ರ ಸಲಹೆಗಾರರು ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಕೂಡಲೇ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಾ, (ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಗೊಂದಲ ಮತ್ತು ವಿನಾಶದ ನಡುವೆ) ಯು.ಎಸ್‌ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಬಂಡವಾಳಶಾಹೀ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ವೈರತ್ವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸ್ಟಾಲಿನ್ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಉದಾಹರಿಸಿ ಇದರಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಯುದ್ಧವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=27}}</ref> 1947ರ ಫೆಬ್ರುವರಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಸರ್ಕಾರವು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನೇತೃತ್ವದ ಬಂಡುಕೋರರ ವಿರುದ್ಧದ [[ಅಂತರ್ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ]] ತಾನು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಗ್ರೀಕ್ ಏಕಾಧಿಪತ್ಯದ ಮಿಲಿಟರಿ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ನೆರವು ನೀಡುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು. ಈ ಘೋಷಣೆಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಸರ್ಕಾರವು ಕಮ್ಯುನಿಸಮ್‌ನ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಸಲುವಾಗಿ [[ನಿಗ್ರಹ]]ನೀತಿಯನ್ನು<ref name="Gaddis28">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=28–29}}</ref> ಅನುಸರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಟ್ರೂಮನ್ ತನ್ನ ಭಾಷಣವೊಂದರಲ್ಲಿ ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ನಡುವೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು 400 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ನೆರವು ನೀಡುವ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಮುಕ್ತ ಜನತೆ ಮತ್ತು ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಆಡಳಿತಗಳ ನಡುವಣ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಅಧಿಕೃತಗೊಳಿಸಿದ [[ಟ್ರೂಮನ್ ತತ್ವ]]ವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರು<ref name="Gaddis28" /> ಈ ಬಂಡುಕೋರರಿಗೆ [[ಜೋಸಿಪ್ ಬ್ರಾಜ್ ಟಿಟೋ]]ನ [[ಯುಗೋಸ್ಲಾವಿಯಾ]]ದ ನೆರವಿದ್ದರು ಕೂಡ,<ref name="Lefeber 1991" /> US ರಾಜನೀತಿಜ್ಞರು ಸೋವಿಯೆತ್ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು [[ವಿಸ್ತರಿಸುವ]] ಸಲುವಾಗಿ ಗ್ರೀಕ್ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ವಿರುದ್ಧ ಸಂಚುಹೂಡಿದ ಆಪಾದನೆಯನ್ನು ಹೊರಿಸಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=38}}</ref> ಟ್ರೂಮನ್ ತತ್ವದ ಘೋಷಣೆಯು ಯು.ಎಸ್‌ನ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಆರಂಭದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲಾಯಿತು ಮತ್ತು [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ನರು]] ಹಾಗೂ [[ಡೆಮೋಕ್ರಾಟ್‌ಗಳ]] ನಡುವಿನ ವಿದೇಶಾಂಗ ನೀತಿಯ ಒಪ್ಪಂದವು ನಿಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಅಡ್ಡಿಯ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿತು; ಇದು [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್ ಯುದ್ಧ]]ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಂತರ ದುರ್ಬಲಗೊಂಡರೂ ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬಲವಾಗಿ ನಿಂತಿತು.<ref>{{Harvnb|Hahn|1993|p=6}}</ref><ref>{{Harvnb|Higgs|2006|p=137}}</ref> ಯುರೋಪಿನ ಮಾಡರೇಟ್ ಮತ್ತು ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಸೋಶಿಯಲ್ ಡೆಮೋಕ್ರಾಟ್‌ಗಳು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಮೈತ್ರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದವು<ref>{{Harvnb|Moschonas|Elliott|2002|p=21}}</ref>; ಆದರೆ [[KGB]]ಯಿಂದ ಹಣಪಡೆದುಕೊಂಡು ಅದರ ಬೇಹುಗಾರಿಕೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕನ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು<ref>{{cite book| last=Andrew| first =Christopher| coauthors=Mitrokhin, Vasili| title= The Sword and the Shield: The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB|publisher= Basic Books| date =2000|pages =276}}</ref> ಮಾಸ್ಕೋ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದಂತೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರಾದರೂ ಇಲ್ಲಿ 1956ರ ನಂತರ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ವ್ಯಕ್ತವಾಗತೊಡಗಿದವು. ಈ ಒಮ್ಮತದ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್ ಯುದ್ಧ ವಿರೋಧೀ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ]]ರಿಂದ, [[CND]] ಮತ್ತು [[ಪರಮಾಣು ಶೀತಲೀಕರಣ]]ಆಂದೋಲನಗಳಿಂದ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾಯಿತು.<ref>{{Harvnb|Crocker|Hampson|Aall|2007|p=55}}</ref> === ಮಾರ್ಷಲ್ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಜೆಕೋಸ್ಲೊವಾಕ್ ಸರ್ಕಾರ ಪಲ್ಲಟ === [[ಚಿತ್ರ:Marshall Plan.png|right|thumb| ಮಾರ್ಷಲ್ ಯೋಜನೆಯ ನೆರವು ಪಡೆದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರ ಪೂರ್ವದ ಶೀತಲ ಸಮರ ಕಾಲದ ನಕ್ಷೆ. ಕೆಂಪು ಪಟ್ಟಿಗಳು ಪ್ರತಿ ರಾಷ್ಟ್ರವೂ ಪಡೆದ ನೆರವಿನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ.]] [[ಚಿತ್ರ:Cold war europe economic alliances map en.png|thumb|ಯುರೋಪಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಮೈತ್ರಿಗಳು]] {{main|Marshall Plan|Czechoslovak coup d'état of 1948}} 1947ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನೊಡನೆ ಈಗಾಗಲೇ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲ್ಪಟ್ಟ ಉದ್ಯಮಗಳು, ಸರಕುಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ವಿವರವಾದ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಜರ್ಮನಿಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯ ಯೋಜನೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ವಿಫಲವಾದವು.<ref name="miller16">{{Harvnb|Miller|2000|p=16}}</ref> 1947ರ ಜೂನ್‍ನಲ್ಲಿ [[ಟ್ರೂಮನ್ ಕರಾರು]] ಪ್ರಕಾರ ಸೋವಿಯೆತ್ ಅನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಯುರೋಪಿಯನ್ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ನೀಡುವ ಪ್ರಮಾಣ ಮಾಡುವ [[ಮಾರ್ಷಲ್ ಪ್ಲಾನ್]] ಅನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿತು.<ref name="miller16" /> ಈ ಯೋಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶವು ಯುರೋಪಿನ ಪ್ರಜಾತಂತ್ರ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಪುನರ್ರಚನೆ ಹಾಗೂ ಯುರೋಪಿನ ಶಕ್ತಿ ಸಮತೋಲನಕ್ಕೆ ಬೆದರಿಕೆಯೊಡ್ಡಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವುದು - ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಚುನಾವಣೆ ಅಥವಾ ಕ್ರಾಂತಿಗಳ ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆಯಲು ಹವಣಿಸುವ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಗಳು - ಆಗಿತ್ತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|1990|p=186}}</ref> ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಯುರೋಪಿನ ಸುಭಿಕ್ಷತೆಯು ಜರ್ಮನ್ ಆರ್ಥಿಕ ಚೇತರಿಕೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite news|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,887417,00.html|title=Pas de Pagaille!|work=[[Time (magazine)|Time]]|date=July 28, 1947|accessdate=2008-05-28|archive-date=2013-08-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20130828025646/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,887417,00.html|url-status=dead}}</ref> ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಟ್ರೂಮನ್ [[1947ರ National Security Act]]ಗೆ ಸಹಿಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಏಕೀಕೃತ [[Department of Defense]], [[Central Intelligence Agency]] (CIA), ಮತ್ತು [[National Security Council]]ಗಳ ರಚನೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದರು. ಇವುಗಳು ಮುಂದೆ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್. ರಾಜನೀತಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಧಿಕಾರವರ್ಗವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸತೊಡಗಿದವು.<ref name="Karabell">{{Harvnb|Karabell|1999|p=916}}</ref> ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ನ ಪಶ್ಚಿಮದೊಂದಿಗಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಏಕೀಕರಣವು [[ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್]]ನ ದೇಶಗಳನ್ನು ಸೋವಿಯೆತ್ ನಿಯಂತ್ರಣದಿಂದ ಆಚೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವುದೆಂದೂ, ಯು.ಎಸ್. ತನ್ನ ಪರವಾದ ಯುರೋಪ್ ಪುನರ್ರಚನೆಯನ್ನು ಕೊಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆಯೆಂದೂ ಭಾವಿಸಿದ್ದರು.<ref name="Gaddis32">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=32}}</ref> ಹೀಗಾಗಿ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್ ದೇಶಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಷಲ್ ಯೋಜನೆಯ ನೆರವು ಪಡೆಯದಂತೆ ತಡೆಹಿಡಿದರು.<ref name="Gaddis32" /> ಮಾರ್ಷಲ್ ಯೋಜನೆಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ತನ್ನ ಆಶ್ರಿತ ದೇಶಗಳನ್ನು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿನೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುವಂತೆ [[ಮೊಲೋಟೋವ್ ಯೋಜನೆ]]ಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು (ಇದಕ್ಕೆ ಮುಂದೆ 1949ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ [[Comecon]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ರೂಪ ನೀಡಲಾಯಿತು).<ref name="Lefeber 1991" /> ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಪುನರ್ರಚಿತ ಜರ್ಮನಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಭೀತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು; ಏಕೆಂದರೆ ಆತನ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಜರ್ಮನಿಯ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್‌ಗೆ ಮುಂದೆ ಬೆದರಿಕೆಯೊಡ್ಡಬಹುದಾದ ಯಾವುದೇ ಮರುಶಸ್ತ್ರೀಕರಣದ ಯೋಜನೆ ಇರಲಿಲ್ಲ.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=105–106}}</ref> 1948ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ "ಪ್ರತಿಕೂಲ ಅಂಶ"ಗಳ ಬಲವರ್ಧನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಬಂದ ವರದಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾತಂತ್ರ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಏಕೈಕ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದ್ದ [[ಜೆಕೋಸ್ಲೊವಾಕಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ [[1948ರ ಸರ್ಕಾರಪಲ್ಲಟ]]ವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದರು.<ref name="wettig86">{{Harvnb|Wettig|2008|p=86}}</ref><ref>{{Harvnb|Patterson|1997|p=132}}</ref> ಈ ಪಲ್ಲಟದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಮಾನುಷತೆ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಹಿಂದೆಂದೂ ಇಲ್ಲದಷ್ಟು ದಿಗ್ಭ್ರಮೆ ಉಂಟುಮಾಡಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಯುದ್ಧದ ಭೀತಿಯನ್ನು ಕೂಡಾ ಹುಟ್ಟಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಮಾರ್ಷಲ್ ಯೋಜನೆಗೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದ್ದ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ವಿರೋಧಗಳ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನೂ ಅಳಿಸಿಹಾಕಿತು.<ref name="miller19">{{Harvnb|Miller|2000|p=19}}</ref> ಟ್ರೂಮನ್ ತತ್ವ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಷಲ್ ಯೋಜನೆಯ ಅವಳೀ ನೀತಿಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪ್, ಗ್ರೀಸ್ ಮತ್ತು ಟರ್ಕಿಗೆ ಬಿಲಿಯಗಟ್ಟಲೆ ಧನರಾಶಿಯ ನೆರವು ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ನೆರವು ದೊರಕುವಂತೆ ಮಾಡಿದವು. ಯು.ಎಸ್‌ನ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ ಗ್ರೀಕ್ ಮಿಲಿಟರಿಯು ತನ್ನ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಯಿತು,<ref name="Karabell" /> ಇಟಲಿಯನ್ [[ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಡೆಮೋಕ್ರಾಟ್]]ಗಳು ಬಲಶಾಲಿಯಾಗಿದ್ದ [[ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್]]-[[ಸೋಶಿಯಲಿಸ್ಟ್]] ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು [[1948ರ ಚುನಾವಣೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=162}}</ref> ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಗೂಢಚರ್ಯೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು, [[ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಪಕ್ಷಾಂತರಗಳು]] ಮತ್ತು ರಾಯಭಾರೀ ಉಚ್ಚಾಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆ ಕಂಡುಬರತೊಡಗಿತು.<ref>{{Harvnb|Cowley|1996|p=157}}</ref> === ಬರ್ಲಿನ್ ಮುತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ಏರ್‌ಲಿಫ್ಟ್ === [[ಚಿತ್ರ:C-47s at Tempelhof Airport Berlin 1948.jpg|thumb|ಬರ್ಲಿನ್ ಮುತ್ತಿಗೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬರ್ಲಿನ್ನಿನ ಟೆಂಪೆಲ್‌ಹಾಫ್ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟಿನಲ್ಲಿ C-47ಗಳು ಸರಕುಗಳನ್ನು ಇಳಿಸುತ್ತಿರುವುದು.]] {{main|Berlin Blockade}} ಯುನೈಟೆದ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟನ್ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನ್ ವಲಯಗಳನ್ನು [["ಬೈಜೋನಿಯಾ"]]ದೊಳಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿದವು (ಮುಂದೆ ಇದು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ವಲಯದ ವಿಲೀನದೊಂದಿಗೆ "ಟ್ರೈಜೋನಿಯಾ" ಆಯಿತು).<ref name="miller13">{{Harvnb|Miller|2000|p=13}}</ref> ಜರ್ಮನಿಯ ಆರ್ಥಿಕ ಮರುರಚನೆಯ ಅಂಗವಾಗಿ 1948ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನ್ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಂದು ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲು ಸಮ್ಮತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರು.<ref name="miller18">{{Harvnb|Miller|2000|p=18}}</ref> ಇದರ ಜತೆಗೇ [[ಮಾರ್ಷಲ್ ಯೋಜನೆ]]ಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಅವರು ಜರ್ಮನ್ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪುನರುದ್ಯಮೀಕರಣ ಮತ್ತು ಪುನರ್ರಚನೆ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಕಟ್ಟಲಾರಂಭಿಸಿದರು; ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್‍ನಿಂದ ಅಧಃಪತನಕ್ಕೀಡಾಗಿದ್ದ ಹಳೆಯ ಕರೆನ್ಸಿಯಾದ [[ರೀಶ್‌ಮಾರ್ಕ್]] ಅನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ ಹೊಸ ಕರೆನ್ಸಿಯಾದ [[ಡ್ಯೂಶ್ ಮಾರ್ಕ್]] ಅನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವುದನ್ನು ಕೂಡ ಒಳಗೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="miller31">{{Harvnb|Miller|2000|p=31}}</ref> ಇದಾದ ಕೆಲಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಆಯೋಜಿಸಿದ [[ಬರ್ಲಿನ್ ಮುತ್ತಿಗೆ]]ಯು [[ಪಶ್ಚಿಮ ಬರ್ಲಿನ್]]ಗೆ ಬಂದಿಳಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಆಹಾರ, ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರಬರಾಜುಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯುವುದರ ಮೂಲಕ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಮೊತ್ತಮೊದಲ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=33}}</ref> ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್, ಬ್ರಿಟನ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಕೆನಡಾ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ನ್ಯೂಜಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಇತರ ದೇಶಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸಾಮೂಹಿಕ "ಬರ್ಲಿನ್ ಏರ್‌ಲಿಫ್ಟ್" ಎಂದರೆ ಬರ್ಲಿನ್ ವಾಯುಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಪಶ್ಚಿಮ ಬರ್ಲಿನ್‌ಗೆ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಅವಶ್ಯಕ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡತೊಡಗಿದವು.<ref>{{Harvnb|Miller|2000|p=65-70}}</ref> ರಾಜನೀತಿಯ ಬದಲಾವಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಂದು ಬೃಹತ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬಾಂಧವ್ಯ ಪ್ರಚಾರಕಾರ್ಯವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿತು, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು 1948ರ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗೆ ತಡೆಯುಂಟುಮಾಡಿ ಅಪಾರ ನಷ್ಟವುಂತಾಗಲು ಕಾರಣರಾದರು,<ref>ಟರ್ನರ್, ಹೆನ್ರಿ ಆಶ್‌ಬೀ, ''The Two Germanies Since 1945: East and West'' , ಯೇಲ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, 1987, ISBN 0-300-03865-8, page 29</ref> 300,000 ಬರ್ಲಿನ್ ಪೌರರು ಮೆರವಣಿಗೆ, ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏರ್‍ಲಿಫ್ಟ್ ಮುಂದುವರಿಯಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು,<ref>ಫ್ರಿಶ್-ಬೋರ್ನಜೆಲ್, ರೆನಾಟಾ, ''Confronting the German Question: Germans on the East-West Divide'' , ಬರ್ಗ್ ಪಬ್ಲಿಶರ್ಸ್, 1990, ISBN 0-85496-684-6, page 143</ref> ಇದರಿಂದ ಯು.ಎಸ್ ಅಕಸ್ಮಾತ್ತಾಗಿ ಜರ್ಮನ್ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಿಹಿಕ್ಯಾಂಡಿ ವಿತರಿಸುವ ಯೋಜನೆಯಾದ "Operation Vittles" ಅನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು.<ref name="miller26">{{Harvnb|Miller|2000|p=26}}</ref> 1949ರ ಮೇಯಲ್ಲ ಹಿಂದೆಗೆದ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಮುತ್ತಿಗೆಯನ್ನು ಸಮಾಪ್ತಿಗೊಳಿಸಿದನು.<ref name="Gaddis 2005, p. 34">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=34}}</ref><ref>{{Harvnb|Miller|2000|p=180-81}}</ref> === NATO ಆರಂಭ ಮತ್ತು ರೇಡಿಯೋ ಮುಕ್ತ ಯುರೋಪ್ === {{main|NATO|Radio Free Europe/Radio Liberty|Eastern Bloc information dissemination}} [[ಚಿತ್ರ:Truman_signing_National_Security_Act_Amendment_of_1949.jpg|right|thumb| ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಟ್ರೂಮನ್ ಓವಲ್ ಆಫೀಸಿನಲ್ಲಿ ಅತಿಥಿಗಳ ಜತೆ 1949ರ National Security Act Amendmentಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿರುವುದು.]] 1949ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್, ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಇತರ ಎಂಟು ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿಯನ್ ದೇಶಗಳು [[North Atlantic Treaty]]ಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕುವುದರ ಮೂಲಕ [[North Atlantic Treaty Organization]] (NATO)ನ ಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದವು.<ref name="Gaddis 2005, p. 34" /> ಅದೇ ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಪ್ರಥಮ ಸೋವಿಯೆತ್ ಅಣುಸಾಧನವನ್ನು ಸ್ಫೋಟಿಸಲು ಆದೇಶ ನೀಡಿದರು.<ref name="Lefeber 1991" /> 1948ರಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಆರಂಭಿಸಿದ ಜರ್ಮನ್ ಪುನರ್ರಚನಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಸೋವಿಯೆತ್ ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ<ref name="miller18" /><ref name="turner23">{{Harvnb|Turner|1987|p=23}}</ref> US, ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಯ ರಚನೆಯನ್ನು [[ಮೂರು ಸ್ವಾಧೀನವಾದ ವಲಯ]]ಗಳಿಂದ ಮೇ 1949ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿದವು.<ref name="Byrd" /> ಅದೇ ವರುಷ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ತನ್ನ ಸ್ವಾಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ ಜರ್ಮನಿಯು ಇನ್ನುಮುಂದೆ [[ಜರ್ಮನ್ ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್]] ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref name="Byrd" /> [[ಈಸ್ತರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್]]ನ ಮಾಧ್ಯಮವು [[ಸರ್ಕಾರದ ಒಂದು ಅಂಗವಾಗಿದ್ದು,ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿತವೂ, ಪಕ್ಷದ ಆಜ್ಞಾನುವರ್ತಿಯೂ ಆಗಿದ್ದಿತು]]. ರೇಡಿಯೋ ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನಗಳು ಸರ್ಕಾರೀ ಒಡೆತನ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಮುದ್ರಣ ಮಾಧ್ಯಮವು ರಾಜಕೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ, ಅದರಲ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿತ್ತು.<ref name="oneil15">{{cite book|last=O'Neil|first=Patrick|title=Post-communism and the Media in Eastern Europe|publisher=Routledge|year=1997|isbn=0714647659|p=15-25}}</ref> ಸೋವಿಯೆತ್ ಪ್ರಚಾರಕ್ರಮವು ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಲು ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅದರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಶೋಷಣೆ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧಪರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಇವೆಯೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿತು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್ ವುಡ್, p. 111</ref> ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ [[ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಬ್ರಾಡ್‌ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿ]] ಮತ್ತು [[ವಾಯ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕಾ]]ಗಳ ಪ್ರಸಾರದ ಜತೆಗೇ<ref>{{Harvnb|Puddington|2003|p=131}}</ref>, 1949ರಲ್ಲಿ [[ರೇಡಿಯೋ ಮುಕ್ತ ಯುರೋಪ್/ರೇಡಿಯೋ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ]] ಎಂಬ ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕಿನ [[ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್]]ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿ ಹೊರಹಾಕುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಚಾರಕಾರ್ಯವು ಆರಂಭವಾಯಿತು.<ref name="Puddington9" /> ರೇಡಿಯೋ ಮುಕ್ತ ಯುರೋಪ್ ತನ್ನ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷ ಒಡೆತನದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮುದ್ರಣಾಲಯಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಒಂದು ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಹೋಮ್ ರೇಡಿಯೋ ಸ್ಟೇಶನ್ನಿನಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲಾರಂಭಿಸಿತು.<ref name="Puddington9">{{Harvnb|Puddington|2003|p=9}}</ref> ರೇಡಿಯೋ ಫ್ರೀ ಯುರೋಪ್ ಜಾರ್ಜ್ ಎಫ್. ಕೆನ್ನನ್‌ರಂತಹ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಪ್ರಮುಖ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳ ಕಲ್ಪನೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮೂಡಿಬಂದಿತು. ಇವರಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ಶೀತಲ ಸಮರವನ್ನು ಮಿಲಿಟರಿ ಮಾರ್ಗಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ನಡೆಸಬೇಕೆಂದು ನಂಬುವವರಾಗಿದ್ದರು.<ref name="Puddington7">{{Harvnb|Puddington|2003|p=7}}</ref> ಕೆನ್ನನ್ ಮತ್ತು [[ಜಾನ್ ಫಾಸ್ಟರ್ ಡಲ್ಸ್]]ನಂತಹ ಹಲವಾರು ಅಮೆರಿಕನ್ ರಾಜನೀತಿಜ್ಞರು ಶೀತಲ ಸಮರವು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಯೋಜನೆಗಳ ಸಮರವೆಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref name="Puddington7" /> ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ CIAಯ ಮುಖಾಂತರ ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ವರ್ಚಸ್ಸನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಹಲವಾರು ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ನೀಡಿತು.<ref>{{Harvnb|Puddington|2003|p=10}}</ref> 1950ರ ದಶಕದ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ US ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಯ ಮರುಶಸ್ತ್ರೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಲ್ಲದೆ, 1955ರಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ NATOನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸದಸ್ಯತ್ವ ದೊರಕುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.<ref name="Byrd" /> 1953ರ ಮೇಯಲ್ಲಿ ಆಗ ಸರ್ಕಾರೀ ಹುದ್ದೆಯೊಂದರಲ್ಲಿದ್ದ ಬೆರಿಯಾ, NATOಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಯ ವಿಲೀನವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ತಟಸ್ಥ ಜರ್ಮನಿಯ ಮರು-ಏಕೀಕರಣ ಮಾಡುವ ವಿಫಲ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=105}}</ref> === ಚೀನೀ ಕ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು SEATO === {{see|Chinese Revolution|Southeast Asia Treaty Organization}} 1949ರಲ್ಲಿ [[ಮಾವೋನ]] ಕೆಂಪು ಸೈನ್ಯವು ಚೀನಾದ US-ಬೆಂಬಲಿತ [[ಕ್ಯುವೋಮಿನ್‌ಟಾಂಗ್]] (KMT) ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದಾಗ ಸೋವಿಯೆತ್ ಆಕೂಡಲೇ ನೂತನವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾದ ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಚೈನಾದ ಜತೆ ಮೈತ್ರಿ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=39}}</ref> [[ಚೀನೀ ಕ್ರಾಂತಿ]] ಮತ್ತು 1949ರಲ್ಲಿ USನ ಅಣು ಏಕಾಧಿಪತ್ಯವು ಕೊನೆಗೊಂಡದ್ದರಿಂದ ಟ್ರೂಮನ್ ಆಡಳಿತವು ಬಹುಬೇಗನೆ [[ನಿಗ್ರಹ]] ನೀತಿಯನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೇರಿಸಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿತು.<ref name="Lefeber 1991" /> 1950ರ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಯಾದ [[NSC-68]]ರಲ್ಲಿ<ref name="Gaddis 2005, p. 164">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=164}}</ref> ರಾಷ್ಟ್ರಿಯ ಭದ್ರತಾ ಸಮಿತಿಯು ಪಶ್ಚಿಮ-ಪರ ಮೈತ್ರಿಗಳ ಮರುಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಭದ್ರತಾ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ನಾಲ್ಕುಪಟ್ಟು ಏರಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ ಮಾಡಿತು.<ref name="Lefeber 1991" /> ಇದಾದ ನಂತರ ಯು.ಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಏಷ್ಯಾ, ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕಾ ಗಳಲ್ಲಿ ನಿಗ್ರಹನೀತಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಾ ಅಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್ ಬೆಂಬಲದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಗಳ ನೇತೃತ್ವ ಹೊಂದಿರುವ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾ ಆಂದೋಲನಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಲು ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬೇರೆಡೆ ಯುರೋಪಿನ ಮರುವಸಾಹತೀಕರಣವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು.<ref name="Gaddis 2005, p. 212">{{Harvnb|Gaddis|2005|p= 212}}</ref> 1950ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ (ಈ ಕಾಲಘಟ್ಟವನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "[[ಪ್ಯಾಕ್ಟೋಮೇನಿಯಾ]]" ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ) US with ಜಪಾನ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ನ್ಯೂಜಿಲ್ಯಾಂಡ್, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್‌ಗಳ ಜತೆ ಸರಣಿಯಂತೆ ಹಲವಾರು ಮೈತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[ANZUS]] ಮತ್ತು [[SEATO]]), ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಗೆ ಕೆಲವು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮಿಲಿಟರಿ ತಳಪಾಯಗಳನ್ನು ಖಚಿತಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="Byrd" /> === ಕೊರಿಯನ್ ಯುದ್ಧ === {{main|Korean War}} ನಿಗ್ರಹಿಸುವಿಕೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪರಿಣಾಮವೆಂದರೆ [[ಕೊರಿಯನ್ ಯುದ್ಧ]]ದ ಆರಂಭ. 1950ರ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಕಿಮ್ ಇಲ್ ಸುಂಗ್]]ರ [[ನಾರ್ಥ್ ಕೊರಿಯನ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಆರ್ಮಿ]]ಯು ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿತು.<ref name="Stokesbury1990">{{cite book |title= A Short History of the Korean War|last=Stokesbury |first= James L|year= 1990|publisher=Harper Perennial |location= New York|isbn= 0688095135|pg=14}}</ref> ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ಗೆ ಅಚ್ಚರಿ ಹುಟ್ಟಿಸುವಂತೆ,<ref name="Lefeber 1991" /> ಸೋವಿಯೆತ್ ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ [[ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಚೀನಾ]]ದ ಬದಲಾಗಿ [[ತೈವಾನ್]]ಗೆ ಶಾಶ್ವತ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಲಾಗಿರುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಭೆಗಳನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, UN ಭದ್ರತಾ ಸಮಿತಿಯು ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾದ ಸುರಕ್ಷೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು.<ref>{{Harvnb|Malkasian|2001|p=16}}</ref> [[ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ]], [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]],[[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್]], [[ಟರ್ಕಿ]], [[ಕೆನಡಾ]], [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]], [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]], [[ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್]], [[ನೆದರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್]], [[ಬೆಲ್ಜಿಯಂ]], [[ನ್ಯೂಜಿಲ್ಯಾಂಡ್]] ಹಾಗೂ ಇತರ ದೇಶಗಳ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ UN ಪಡೆಯು ಆಕ್ರಮಣವನ್ನೆದುರಿಸಲು ಸನ್ನದ್ಧವಾಯಿತು.<ref>ಫೆಹ್ರೆನ್‌ಬಾಕ್, ಟಿ. ಆರ್., ''This Kind of War: The Classic Korean War History'' , ಬ್ರಾಸೀಸ್, 2001, ISBN 1-57488-334-8, ಪುಟ 305</ref> ಬೇರೆ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಜತೆಗೇ ಕೊರಿಯನ್ ಯುದ್ಧವು [[NATO]]ವನ್ನು ಒಂದು ಮಿಲಿಟರಿ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು.<ref>{{Harvnb|Isby|Kamps|1985|p=13–14}}</ref> ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಂತಹ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಭಿಮತವು ಯುದ್ಧದ ಪರ ಮತ್ತು ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಇಬ್ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ ಆಗಿದ್ದ ಸರ್ [[ಹಾರ್ಟ್ಲೀ ಶಾಕ್ರಾಸ್]] ಯುದ್ಧವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವವರ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಹೀಗಳೆಯುತ್ತಾ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಹೇಳಿದರು:<ref>ಅಂಕಣ [[ಅರ್ನೆಸ್ಟ್ ಬೋರ್ನೆಮನ್]], ''[[Harper's Magazine]]'' , ಮೇ 1951</ref> {{quote|I know there are some who think that the horror and devastation of a world war now would be so frightful, whoever won, and the damage to civilization so lasting, that it would be better to submit to Communist domination. I understand that view–but I reject it.}} ಚೀನೀಯರು ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಕೊರಿಯನ್ನರು ಯುದ್ಧದಿಂದ ನಿತ್ರಾಣಗೊಂಡು 1952ರ ಕೊನೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅದನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು ತಯಾರಾಗಿದ್ದರೂ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಅವರು ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲೇಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಜುಲೈ 1953ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಟಾಲಿನ್ನನ ಮರಣದ ನಂತರವೇ ಅವರಿಗೆ ಯುದ್ಧವಿರಾಮದ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref name="Byrd" /> ಉತ್ತರ ಕೊರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಿಮ್ ಇಲ್ ಸುಂಗ್ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಹಾಗೂ ನಿರ್ದಯವಾದ [[ಸರ್ವಾಧಿಕಾರ]]ವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ತನಗೆ ಮಿತಿಯಿಲ್ಲದ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟುಕೊಂಡು ಒಂದು ದುರ್ದಮ್ಯವಾದ [[ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ]]ಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದನು.<ref>ಓಬರ್‌ಡಾರ್ಫರ್, ಡಾನ್, ''The Two Koreas: A Contemporary History'' , ಬೇಸಿಕ್ ಬುಕ್ಸ್, 2001, ISBN 0-465-05162-6, page 10-11</ref><ref>ನೋ, ಕಮ್-ಸಾಕ್ ಮತ್ತು ಜೆ. ರಾಜರ್ ಆಸ್ಟರ್‌ಹೋಮ್, ''A MiG-15 to Freedom: Memoir of the Wartime North Korean Defector who First Delivered the Secret Fighter Jet to the Americans in 1953'' , ಮಕ್‌ಫಾರ್ಲ್ಯಾಂಡ್, 1996, ISBN 0-7864-0210-5</ref> == ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಏರಿಕೆ (1953–62) == {{Main|Cold War (1953–1962)}} === ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್, ಐಸೆನ್‌ಹಾವರ್ ಮತ್ತು ಡಿ-ಸ್ಟಾಲಿನೀಕರಣ === 1953ರಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ನೇತೃತ್ವದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಶೀತಲ ಸಮರದ ಗತಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದವು.<ref name="Karabell">ಕ್ಯಾರಬೆಲ್, p. 916</ref> ಆ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ [[ಡ್ವೈಟ್ ಐಸೆನ್‌ಹಾವರ್]]ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದನು. ಟ್ರೂಮನ್ ಆಡಳಿತದ ಕೊನೆಯ 18&nbsp;ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ USನ ಭದ್ರತಾ ಬಜೆಟ್ ನಾಲ್ಕು ಪಟ್ತು ಜಾಸ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಐಸೆನ್‌ಹಾವರ್ ಶೀತಲ ಸಮರವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಾದುವುದರ ಜತೆಗೇ ಅದರಮ ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗಕ್ಕಿಳಿಸಲು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡನು.<ref name="Lefeber 1991" /> ಮಾರ್ಚಿನಲ್ಲಿ [[ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್]]ನ ಮರಣದ ನಂತರ [[ಲ್ಯಾವ್ರೆಂಟೀ ಬೆರಿಯಾ]]ನ ಉಚ್ಚಾಟನೆ ಮತ್ತು ಮರಣದಂಡನೆ ಹಾಗೂ ವಿರೋಧಿಗಳಾದ [[ಜಾರ್ಜೀ ಮಾಲೆಂಕೋವ್]] ಮತ್ತು [[ವ್ಯಾಚೆಸ್ಲಾವ್ ಮೊಲೋಟೋವ್]]ರನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತಿಯಾದಮೇಲೆ [[ನಿಕಿಟಾ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್]] ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. 1956ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ 25ರಂದು [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ]]ಯ 20ನ್ಲ್ಲೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ನ ಅಪರಾಧಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಿ ಹೀಗಳೆಯುವುದರ]] ಮೂಲಕ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಹಾಜರಿದ್ದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಬೆಚ್ಚಿಬೀಳಿಸಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=107}}</ref> [[ಡಿ-ಸ್ಟಾಲಿನೀಕರಣ]] ಎಂಬ ಒಂದು ಪ್ರಚಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಆತ ಸ್ಟಾಲಿನ್ನನ ನೀತಿಯಿಂದ ದೂರ ಸಾಗಲು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಇರುವ ಒಂದೇ ಒಂದು ದಾರಿಯೆಂದರೆ ಹಿಂದೆ ಮಾಡಲಾದ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದು - ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref name="Karabell" /> 1956ರ ನವೆಂಬರ್ 18ರಂದು, ಮಾಸ್ಕೋನ ಪಾಲಿಷ್ ದೂತಾವಾಸದಲ್ಲಿ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರಾಯಭಾರಿಗಳನ್ನು ಸಂಬೋಧಿಸುತ್ತಾ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ತನ್ನ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಮಾತುಗಳಾದ "ನೀವು ಬಯಸುತ್ತೀರೋ ಇಲ್ಲವೋ, ಇತಿಹಾಸ ನಮ್ಮೊಂದಿಗಿದೆ. ನಾವು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಹೂತುಹಾಕುತ್ತೇವೆ" - ಎಂದು ಹೇಳಿ ನೆರೆದಿದ್ದ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ದಂಗುಬಡಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>"[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,867329,00.html We Will Bury You!] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130824033318/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,867329,00.html |date=2013-08-24 }}", ''[[Time magazine]]'' , November 26, 1956. ಜೂನ್ 8, 2008ರಂದು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಯಿತು</ref> ಆದರೆ ನಂತರ ಆತನು ಸಮಜಾಯಿಷಿ ನೀಡುತ್ತ ತಾನು ಪರಮಾಣು ಯುದ್ಧದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ತಾನು ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯ ಮೇಲೆ ಕಮ್ಯುನಿಸಮ್‌ನ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ವಿಜಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದುದು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=84}}</ref> 1961ರಲ್ಲಿ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ - USSR ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದಿರಬೇಕಾಗಿ ಬಂದರೂ ಸರಿಯೆ, ಒಂದು ದಶಕದೊಳಗಾಗಿ ಅದರ ವಸತಿಯ ತೊಂದರೆಗಳು ಮಾಯವಾಗುವುವೆಂದೂ, ಗ್ರಾಹಕ ಬಳಕೆಯ ವಸ್ತುಗಳು ಅಪಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವುವೆಂದೂ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಸುಭಿಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದೆಂದೂ, ಎರಡು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು "ಎಂಥಾ ಎತ್ತರವನ್ನು ತಲುಪುವುದೆಂದರೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಯಾವ ಪ್ರಮುಖ ಬಂಡವಾಳಶಾಹೀ ರಾಷ್ಟ್ರವೂ ಸಾಟಿಯಾಗಲಾರದು" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>{{Harvnb|Taubman|2004|p=427 & 511}}</ref> ಐಸೆನ್‌ಹಾವರ್‌ನ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಆಗಿದ್ದ ಜಾನ್ ಫಾಸ್ಟರ್ ಡಲ್ಸ್ [[ನಿಯಂತ್ರಣ]] ನೀತಿಗೆ "[[ಹೊಸ ನೋಟ]]"ವೊಂದರ ಅನಾವರಣ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಯುದ್ಧಕಾಲದಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್.ನ ವೈರಿಗಳ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಪರಮಾಣು ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಅವಲಂಬಿಸುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು.<ref name="Karabell" /> ಯಾವುದೇ ಸೋವಿಯೆತ್ ಆಕ್ರಮಣವಾದರೂ ಸರಿಯೆ, ಯು.ಎಸ್ ಅದಕ್ಕೆ ಬಲವಾದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡುವುದೆಂದು ಸಾರಿದ ಡಲ್ಸ್, "ಭಾರೀ ಪ್ರತೀಕಾರ"ದ ನೀತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು. ಪರಮಾಣು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಮೇಲುಗೈ ಪಡೆದಿದ್ದರಿಂದ ಐಸೆನ್‌ಹಾವರ್‌ ಮಧ್ಯಪೂರ್ವದಲ್ಲಿನ ಸೊವಿಯೆತ್ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನೆದುರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ 1956ರ [[ಸುಯೆಜ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿ]]ನ ನಡುವೆ ಅವರು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು.<ref name="Lefeber 1991" /> === ವಾರ್ಸಾ ಒಪ್ಪಂದ ಮತ್ತು ಹಂಗೇರಿಯನ್ ಕ್ರಾಂತಿ === {{main|Warsaw Pact|Hungarian Revolution of 1956}} [[ಚಿತ್ರ:Location Warsaw Pakt.svg|thumb|right|300px|ವಾರ್ಸಾ ಒಪ್ಪಂದದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಕ್ಷೆ]] 1953ರಲ್ಲಿ [[ಸ್ಟಾಲಿನ್‌]]ನ ಮರಣಾನಂತರ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಗಳು ಕೊಂಚಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ, ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಯುದ್ಧವಿರಾಮದ ಸಂದಿಗ್ದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇದ್ದಿತು.<ref name="Palmowski">{{Harvnb|Palmowski|year=2004}}</ref> 1949ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ [[ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್]]ನಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ಸಹಕಾರ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಜಾಲವೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಸೋವಿಯೆತ್<ref>ಫೆಲ್ಡ್‌ಬ್ರುಜ್, p. 818</ref>, 1955ರಲ್ಲಿ [[ವಾರ್ಸಾ ಒಪ್ಪಂದ]]ದ ಮೂಲಕ ಅಧಿಕೃತವಾದ ಮೈತ್ರಿಯೊಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.<ref name="Byrd" /> ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಹಂಗರಿಯ ಸ್ಟಾಲಿನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕ [[ಮಟ್ಯಾಸ್ ರಾಕೋಸಿ]]ಯ ಉಚ್ಚಾಟನೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದ ಕೆಲವೇ ಸಮಯದ ನಂತರ [[1956ರ ಹಂಗೇರಿಯನ್ ಕ್ರಾಂತಿ]] ನಡೆಯಿತು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/4/newsid_2739000/2739039.stm|title=Soviet troops overrun Hungary|publisher=BBC News|date=November 4, 1956|accessdate=2008-06-11}}</ref> ಈ ಜನಪ್ರಿಯ ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ<ref>'''ವಿಡಿಯೋ''' : ಹಂಗರಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿ{{[http://files.osa.ceu.hu/holdings/selection/rip/4/av/1956-44.html] Narrator: [[Walter Cronkite]], producer: CBS (1956) - Fonds 306, Audiovisual Materials Relating to the 1956 Hungarian Revolution, OSA Archivum, Budapest, Hungary ID number: HU OSA 306-0-1:40}}</ref> ಹೊಸ ಆಡಳಿತವು [[ರಹಸ್ಯ ಪೊಲೀಸ್]] ಅನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ರದ್ದುಮಾಡಿ, [[ವಾರ್ಸಾ ಒಪ್ಪಂದ]]ದಿಂದ ಹಿಂದೆಗೆಯುವ ತನ್ನ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿ ಮುಕ್ತ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿ ಪಣತೊಟ್ಟಿತು. ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ [[ಕೆಂಪು ಸೈನ್ಯ]]ವು ದಾಳಿ ಮಾಡಿತು.<ref name="troops">UN ಜನರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯ ''ವಿಶೇಷ ಸಮಿತಿ ಹಂಗರಿಯ ತೊಂದರೆಯ ಬಗ್ಗೆ'' (1957) {{PDF|[http://mek.oszk.hu/01200/01274/01274.pdf Chapter IV. E (Logistical deployment of new Soviet troops), para 181 (p. 56)]|1.47&nbsp;[[Mebibyte|MiB]]<!-- application/pdf, 1548737 bytes -->}}</ref> ಸಾವಿರಾರು ಹಂಗೇರಿಯನ್ನರನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಜೈಲಿಗೆ ಹಾಕಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಗಡೀಪಾರು ಮಾಡಲಾಯಿತು<ref>{{cite web | title = Report by Soviet Deputy Interior Minister M. N. Holodkov to Interior Minister N. P. Dudorov (15 November 1956) | work = The 1956 Hungarian Revolution, A History in Documents | publisher = George Washington University: The National Security Archive | date = 4 November 2002 | url = http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB76/doc8.pdf | format = PDF | accessdate = 2006-09-02}}</ref>; ಅಂದಾಜು 200,000 ಹಂಗೇರಿಯನ್ನರು ಈ ಗೊಂದಲದ ನಡುವೆ ತಮ್ಮ ದೇಶವನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕಾಯಿತು.<ref name="Cseresneyes">{{cite journal | last = Cseresnyés | first = Ferenc | title = The '56 Exodus to Austria | journal = The Hungarian Quarterly | volume = XL | issue = 154 | pages = 86–101 | publisher = Society of the Hungarian Quarterly | url = http://www.hungarianquarterly.com/no154/086.html | date = Summer 1999 | accessdate = 2006-10-09 | archive-date = 2004-11-27 | archive-url = https://web.archive.org/web/20041127172402/http://www.hungarianquarterly.com/no154/086.html | url-status = dead }}</ref> ರಹಸ್ಯ ವಿಚಾರಣೆಗಳ ನಂತರ ಹಂಗೇರಿಯನ್ ನಾಯಕ [[ಇಮ್ರೆ ನ್ಯಾಜಿ]] ಮತ್ತು ಇತರರಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="BBCJune16">[http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/16/ "ಈ ದಿನ 16ನೇ ಜೂನ್ 1989: ಹಂಗರಿಯು ಮರಣಹೊಂದಿದ ಪರಾಕ್ರಮಿ ಇಮ್ರೆ ನ್ಯಾಗಿಯ ಮರುಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ"] British Broadcasting Corporation (BBC) ನ್ಯಾಗಿಯ ಗೌರವಪೂರ್ಣ ಮರುಸಂಸ್ಕಾರದ ವರದಿಯಲ್ಲಿ. (13 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2006ರಂದು ನೋಡಲಾಯಿತು)</ref> 1957ರಿಂದ 1961ರವರೆಗೆ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಗಾಗ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಪರಮಾಣು ವಿನಾಶದ ಬೆದರಿಕೆಯೊಡ್ಡುತ್ತಲೇ ಇದ್ದರು. ಸೋವಿಯೆತ್ ಮಿಸೈಲ್‌ಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನವಕ್ಕಿಂತ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆಯೆಂದೂ, ತಮಗೆ ಯಾವುದೇ ಅಮೆರಿಕನ್ ಅಥವಾ ಯುರೋಪಿಯನ್ ನಗರವನ್ನು ಅಳಿಸಿಹಾಕುವ ಶಕ್ತಿಯಿದೆಯೆಂದು ಆತ ಹೇಳಿಕೊಂಡರು. ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ನ ಯುದ್ಧವು ಅನಿವಾರ್ಯವೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್, "ಶಾಂತಿಯುತ ಸಹಬಾಳ್ವೆ"ಯೇ ತನ್ನ ನೂತನ ಗುರಿಯೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=70}}</ref> ಈ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ರಮದಿಂದಾಗಿ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಯುಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ [[ವರ್ಗ ಸಂಘರ್ಷ]]ವೆಂದರೆ ಎರಡು ಬಣಗಳ ಅನಿವಾರ್ಯ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಮೂಲಕ ಕಮ್ಯುನಿಸಮ್‌ನ ಗೆಲುವು ಎಂಬ ಸೋವಿಯೆತ್ ನಿಲುವು ಬದಲಾಯಿತು; ಈಗ ಶಾಂತಿಯ ಮೂಲಕ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯು ತನ್ನಿಂತಾನೇ ಕುಸಿಯಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು<ref>{{Harvnb|Perlmutter|1997|p=145}}</ref>, ಇದರಿಂದ ಸೋವಿಯೆತ್‌ಗೆ ತಮ್ಮ ಮಿಲಿಟರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಕಾಶ ದೊರಕಿತು<ref>{{Harvnb|Njolstad|2004|p=136}}</ref>. ಈ ಕ್ರಮವು ಹಲವಾರು ದಶಕಗಳವರೆಗೆ ಗೋರ್ಬಚೇವ್ ತನ್ನ "ಹೊಸ ಚಿಂತನೆ"ಗಳ ಮೂಲಕ ಶಾಂತಿಯುತ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯು ವರ್ಗಸಂಘರ್ಷ ದ ಒಂದು ಪ್ರಕಾರವಲ್ಲ, ಅದು ವರ್ಗಸಂಘರ್ಷದ ನಿಜವಾದ ಅಂತ್ಯ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವವರೆಗೂ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿತು.<ref>ಬ್ರೆಸ್ಲಾಯರ್, p. 72</ref> USನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪ್ರಕಟಣೆಯು ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಉದಾರ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಆಧರಿಸಿತ್ತು.<ref>ಜಾಶೆಲ್, p. 128</ref> 1960ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕೆನಡಿ ಹೇಳಿದಂತಹ ಎರಡು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಸ್ಥಾ ಕ್ರಮಗಳ ನಡುವಿನ "ಮನುಷ್ಯರ ಮನಸ್ಸುಗಳಿಗಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಯುದ್ಧ"ವು ಹೆಚ್ಚಿನಪಕ್ಷ ಮುಗಿದುಹೋಗಿಯಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಆನಂತರದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಘರ್ಷಣೆಗಳಾಗುವುದರ ಬದಲು ಜಿಯೋಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಉದ್ದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದುವಾಗಿದ್ದವು.<ref>ರೈಕ್ರಾಫ್ಟ್, p. 7</ref> === ಬರ್ಲಿನ್ ತೀರ್ಮಾನ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿನ ಏಕೀಕರಣ === 1958ರ ನವೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಬರ್ಲಿನ್ ಅನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರ, ಮಿಲಿಟರಿರಹಿತ, "ಮುಕ್ತ ನಗರ"ವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲು ವಿಫಲ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್, ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ಗಳಿಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಬರ್ಲಿನ್‌ನ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ತಳವೂರಿದ್ದ ತಮ್ಮ ತುಕಡಿಗಳನ್ನು ಹಿಂದೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಆರು ತಿಂಗಳ ಗಡುವನ್ನು ನೀಡಿ, ಇದಾಗದಿದ್ದಲ್ಲಿ ತಾನು ಪಶ್ಚಿಮದ ಸ್ವಾಧೀನದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪೂರ್ವ ಜರ್ಮನಿಗೆ ನೀಡುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದನು. ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ [[ಮಾವೋ-ತ್ಸೆ-ತುಂಗ್‌]]ಗೆ "ಬರ್ಲಿನ್ ಪಶ್ಚಿಮದ ವೃಷಣಗಳಂತೆ. ನನಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಕಿರುಚಾಡಬೇಕೆಂದು ಅನ್ನಿಸಿದಾಗೆಲ್ಲ ನಾನು ಬರ್ಲಿನ್‌ ಅನ್ನು ಹಿಂಡುತ್ತೇನೆ" ಎಂದು ಒಮ್ಮೆ ವಿವರಿಸಿದ್ದ.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=71}}</ref> NATO ಈ ಗಡುವನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನಡು-ಡಿಸೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಜರ್ಮನ್ ಸವಾಲುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಿನೀವಾದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಧಿವೇಶನ ನಡೆಸಬೇಕೆಂಬ ಷರತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಈ ಗಡುವನ್ನು ಹಿಂದೆಗೆದುಕೊಂಡನು.<ref>ಗ್ಲೀಸ್, pp. 126–27</ref> ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, 1950ರ ದಶಕದ ವಿಶೇಷ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ [[ಯುರೋಪಿಯನ್ ಏಕೀಕರಣ]]ದ ಆರಂಭ — ಇದು ಶೀತಲ ಸಮರದ ಮೂಲಭೂತ ಪರಿಣಾಮಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಟ್ರೂಮನ್ ಮತ್ತು ಐಸೆನ್‌ಹಾವರ್ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ, ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸೇನೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರವರ್ತನೆ ಮಾಡಿದ್ದರೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ಯುರೋಪ್ ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟದೊಂದಿಗೆ ಬೇರೊಂದು ಅಡ್ಡಿ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಒಡಕು ಉಲ್ಬಣಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂಬ ಭೀತಿಯಿಂದ ನಂತರದ ಆಡಳಿತಗಳು ಇದನ್ನು ದ್ವಂದ್ವಪೂರಿತ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಲಾರಂಭಿಸಿದವು.<ref>{0/ಹಾನ್ಹಿಮಾಕಿ, p. 312–13</ref> === ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಪೈಪೋಟಿ === [[ಗ್ವಾಟೆಮಾಲಾ]], [[ಇರಾನ್]], [[ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್]], ಮತ್ತು [[ಇಂಡೋಚೈನಾ]]ದಂತಹ ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾ ಆಂದೋಲನಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಗುಂಪುಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು ಅಥವಾ ಪಶ್ಚಿಮದ ಗ್ರಹಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಮೈತ್ರಿಯುಳ್ಳಂಥ ದೇಶಗಳಾಗಿದ್ದವು.<ref name="Karabell" /> ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್ ಮತ್ತು ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್ 1950ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 1960ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ [[ನಿರ್ವಸಾಹತೀಕರಣ]]ವು ತೀವ್ರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವಂತೆ<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=121–124}}</ref> ತೃತೀಯ ವಿಶ್ವದ ಮೇಲೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಸಿದವು; ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿಗಳ ಮುಂದುವರಿದ ಸೋಲುಗಳನ್ನು ಸೋವಿಯೆತ್ ತಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯದ ಗೆಲುವಿನ ತಳಹದಿಯೆಂಬಂತೆ ಕಾಣತೊಡಗಿತು.<ref>ಈಡೆಲ್‌ಹೀಟ್, p. 382</ref> ಯು.ಎಸ್ ಸರ್ಕಾರವು ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹಪರವಾಗಿರದ ತೃತೀಯ ವಿಶ್ವದ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಉರುಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಸೌಹಾರ್ದಪೂರ್ಣ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು [[CIA]]ಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="Karabell" /> ಯು.ಎಸ್ ಸರ್ಕಾರವು CIAಯನ್ನು ಸೋವಿಯೆತ್-ಪರ ಒಲವು ಹೊಂದಿರುವುವೆಂದು ಸಂಶಯವಿರುವ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಉರುಳಿಸಲು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ 1953ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ [[ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಮೊಸಾದೆಕ್]] ನೇತೃತ್ವದ ಇರಾನಿನ ಪ್ರಥಮ ಚುನಾಯಿತ ಸರ್ಕಾರ (''ನೋಡಿ [[1953 ಇರಾನಿಯನ್ ಸರ್ಕಾರಪಲ್ಲಟ]]'' ) ಮತ್ತು 1954ರಲ್ಲಿ ಗ್ವಾಟೆಮಾಲಾದ ಗಣತಂತ್ರ ಚುನಾಯಿತ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಯಾಕೋಬೋ ಆರ್‌ಬೆಂಜ್ ಗುಜ್‌ಮಾನ್]] in (''ನೋಡಿ [[1954 ಗ್ವಾಟೆಮಾಲನ್ ಸರ್ಕಾರಪಲ್ಲಟ]]'' ).<ref name="Gaddis 2005, p. 164" /> 1954 ಮತ್ತು 1961ರ ನಡುವೆ ಯು.ಎಸ್ [[ದಕ್ಷಿಣ ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್‌ನ]] ಪಶ್ಚಿಮ-ಪರ ಆಡಳಿತವು ಕುಸಿಯುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಸಲಹೆಗಾರರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿತು.<ref name="Lefeber 1991" /> ಏಷ್ಯಾ, ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕಾಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳು ಈ ಪೂರ್ವ-ಪಶ್ಚಿಮಗಳ ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಣವನ್ನು ಸೇರಲು ಹೇರಲಾದ ಒತ್ತಡವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದವು. 1955ರಲ್ಲಿ ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾದಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[ಬಾಂಡುಂಗ್ ಅಧಿವೇಶನ]]ದಲ್ಲಿ ತೃತೀಯ ವಿಶ್ವದ ಡಜನ್‌ಗಟ್ಟಲೆ ದೇಶಗಳು ಶೀತಲ ಸಮರದಿಂದ ಹೊರಗುಳಿಯುವ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡವು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=126}}</ref> ಬಾಂಡುಂಗ್ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ಒಮ್ಮತದ ನಿರ್ಧಾರವು ಮುಂದೆ ಸಾಗಿ 1961ರ [[ಆಲಿಪ್ತ ಚಳುವಳಿ]]ಯ ರೂಪ ತಾಳಿತು.<ref name="Karabell" /> ಇದೇ ವೇಳೆಗೆ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಮಾಸ್ಕೋನ ರಾಜನೀತಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಾ [[ಭಾರತ]] ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ತಟಸ್ಥ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಜತೆ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸತೊಡಗಿದರು. ತೃತೀಯ ವಿಶ್ವದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಗಳು ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಕ್ರಮವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಹುಮುಖಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು; ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಸಾಹತೀಕರಣಗೊಂಡ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪೂರ್ವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಹಾಗೂ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕಗಳ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ರಾಷ್ತ್ರೀಯತೆಗಳು ಕಂಡುಬರತೊಡಗಿದವು.<ref name="Lefeber 1991" /> === ಸೈನೋ-ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಡಕು, ಅಂತರಿಕ್ಷ ಓಟ, ICBMಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Space_Race_1957-1975.jpg|thumb|right| ಸ್ಪುಟ್ನಿಕ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ತಯಾರಿಸಲಾದ ಅಂತರಿಕ್ಷ ಓಟದ ಪಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಪರಮಾಣು ಬೆದರಿಕೆಗಳು]] {{main|Sino-Soviet split|Space Race}} 1956ರ ನಂತರದ ದಿನಗಳು ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಗಂಭೀರವಾದ ಹಿನ್ನಡೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ [[ಸೈನೋ-ಸೋವಿಯೆತ್ ಬಿರುಕಿನ]] ಆರಂಭದ ಹೆಜ್ಜೆಯಾದ ಸೈನೋ-ಸೋವಿಯೆತ್ ಮೈತ್ರಿಯ ಒಡಕು ಬಹಳ ಪ್ರಮುಖವಾದುದಾಗಿದೆ. 1956ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ನ ಮರಣಾನಂತರ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಆತನ ಮೇಲೆ ವಾಗ್ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದ ಸಂದರ್ಭವೊಂದರಲ್ಲಿ [[ಮಾವೋ]] ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ನ ಪಕ್ಷ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಹೊಸ ಸೋವಿಯೆತ್ ನಾಯಕನನ್ನು ದಿಢೀರನೆ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಪೊಳ್ಳುವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವುಳ್ಳ ಮನುಷ್ಯನಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದ ಮಾವೋ ಆತ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಮನೋಭಾವನೆಯನ್ನು ಮರೆತುಹೋಗಿರುವನೆಂದು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದರು.<ref name="Gaddis142" /> ಇದಾದ ನಂತರ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಸೈನೋ-ಸೋವಿಯೆತ್ ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ಜೋಡಿಸಲು ಹಲವಾರು ಹತಾಶ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರೂ ಅವೆಲ್ಲ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕವೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮಾವೋ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳನ್ನೂ ನಿರಾಕರಿಸಿದರು.<ref name="Gaddis142">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=142}}</ref> ಚೀನೀಯರು ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟದವರು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪ್ರಚಾರದ ವಿಷಯವಾಗಿ ಒಂದು ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧವನ್ನೇ ಆರಂಭಿಸಿದರು.<ref>ಜೇಕಬ್ಸ್, p. 120</ref> ತದನಂತರ ಸೋವಿಯೆತ್ ಜಾಗತಿಕ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಆಂದೋಲನದ ನೇತೃತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಮಾವೋನ ಚೀನಾದ ಜತೆ ಕಹಿದ್ವೇಷವನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದರೆಡೆ ಗಮನಹರಿಸಿತು<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=140–142}}</ref> ಮತ್ತು ಈ ಎರಡೂ ಶಕ್ತಿಗಳು 1969ರಲ್ಲಿ ನೇರವಾದ [[ಮಿಲಿಟರಿ ಸಂಘರ್ಷ]]ಕ್ಕಿಳಿದವು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=149}}</ref> [[ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ]]ಗಳ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್ ಮತ್ತು ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್‌ಗಳು ಪರಮಾಣು ಮರುಶಸ್ತ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ ತಮ್ಮ ವಿರೋಧೀ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ದೀರ್ಘವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು.<ref name="Byrd" /> 1957ರ ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ [[intercontinental ballistic missile]]ಗಳನ್ನು (ICBM)<ref>ಲ್ಯಾಕೀ, p. 49</ref> ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಅದೇ ವರ್ಷ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಕೃತಕ ಉಪಗ್ರಹವಾದ [[ಸ್ಪುತ್ನಿಕ್]] ಅನ್ನು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/4/newsid_2685000/2685115.stm|title=Sputnik satellite blasts into space|publisher=BBC News|date=October 4, 1957|accessdate=2008-06-11}}</ref> ಸ್ಪುತ್ನಿಕ್‌ನ ಉಡಾವಣೆಯಿಂದಾಗಿ [[ಅಂತರಿಕ್ಷ ಪೈಪೋಟಿ]] ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಇದರ ಫಲಸ್ವರೂಪವಾಗಿ ICBMಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದಕ್ಷವೆನ್ನಬಹುದಾದ ಅಂತರಿಕ್ಷಯಾನದ ರಾಕೆಟ್‌ಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ [[ಅಪೋಲೋ ಚಂದ್ರ ಯಾತ್ರೆ]]ಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಗಗನಯಾತ್ರಿ [[ಫ್ರಾಂಕ್ ಬೋರ್ಮನ್]] "ಶೀತಲ ಸಮರದ ಒಂದು ಕದನ ಮಾತ್ರ"<ref>{{cite web| title = To Boldly Go|author=Klesius, Michael| publisher = ''Air & Space''| url = http://www.airspacemag.com/space-exploration/To-Boldly-Go.html|accessdate=2009-01-07|date=2008-12-19}}</ref> ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು. === 1961ರ ಬರ್ಲಿನ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು === [[ಚಿತ್ರ:Checkpoint Charlie 1961-10-27.jpg|thumb|1961ರ ಬರ್ಲಿನ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 27 ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಂದು ಚೆಕ್‌ಪಾಯಿಂಟ್ ಚಾರ್ಲೀಯಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್‌ನ ಟ್ಯಾಂಕುಗಳನ್ನೆದುರಿಸಿ ನಿಂತ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ಟ್ಯಾಂಕುಗಳು.]] {{main|Berlin Crisis of 1961|Berlin Wall|Eastern Bloc emigration and defection}} [[1961ರ ಬರ್ಲಿನ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]] ಶೀತಲಸಮರಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬರ್ಲಿನ್ ಮತ್ತು [[ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧನಂತರದ ಜರ್ಮನಿ]]ಯ ಸ್ಥಾನಮಾನಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಘಟನೆಯಾಗಿತ್ತು. 1950ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ [[ಸೋವಿಯೆತ್ ವಲಸೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಅನುಸಂಧಾನ]]ವನ್ನು [[ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್‌]]ನ ಇತರ ದೇಶಗಳೂ ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದವು.<ref name="dowty114">{{Harvnb|Dowty|1989|p=114}}</ref> ನೂರಾರು ಸಾವಿರ [[ಪೂರ್ವ ಜರ್ಮನರು]] ಪ್ರತಿ ವರುಷವೂ ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ [[ಬರ್ಲಿನ್]] ನಡುವೆ ಇದ್ದ ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ನಾಲ್ಕು ಶಕ್ತಿಗಳು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಚಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ "ಒಳಕಿಂಡಿ"ಯೊಂದರ ಮುಖಾಂತರ [[ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿ]]ಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತಾ ಇದ್ದರು.<ref name="harrison99">{{Harvnb|Harrison|2003|p=99}}</ref> ಪೂರ್ವ ಜರ್ಮನಿಯಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಗೆ ಯುವ, ಸುಶಿಕ್ಷಿತ ವೃತ್ತಿಪರರ ಈ ಬೃಹತ್ "ಪ್ರತಿಭಾ ಪಲಾಯನ"ವು ಯಾವ ಮಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪಿತೆಂದರೆ 1961ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಶೇಕಡಾ 20ರಷ್ಟು ಪೂರ್ವ ಜರ್ಮನಿಯ ಜನರು ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಗೆ ವಲಸೆಹೋಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದರು.<ref name="dowty122">{{Harvnb|Dowty|1989|p=122}}</ref> ಆ ವರುಷ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟ]]ವು [[ಮಿತ್ರ]]ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸೇನೆಗಳು [[ಪಶ್ಚಿಮ ಬರ್ಲಿನ್‌]]ನಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗಬೇಕೆಂಬ ಹೊಸ [[ಸುಗ್ರೀವಾಜ್ಞೆ]]ಯೊಂದನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=114}}</ref> ಈ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಯು ತನ್ನ ಗಡಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಮುಳ್ಳುತಂತಿಯ ತಡೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ತಡೆಯು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ [[ಬರ್ಲಿನ್ ಗೋಡೆ]]ಯ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೂಲಕ ಒಳಮಾರ್ಗವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪರ್ಯವಸಾನಗೊಂಡಿತು.<ref name="pearson75">{{Harvnb|Pearson|1998|p=75}}</ref> === ಕ್ಯೂಬಾದ ಮಿಸೈಲ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಉಚ್ಚಾಟನೆ === {{main|Cuban Missile Crisis}} 1959ರ [[ಕ್ಯೂಬಾ ಕ್ರಾಂತಿ]]ಯ ನಂತರ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು [[ಫಿಡೆಲ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ರೋ]] ನೇತೃತ್ವದ [[ಕ್ಯೂಬಾ]]ದ ಜತೆಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=76}}</ref> 1962ರಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಾನ್ ಎಫ್. ಕೆನಡಿ]]ಯವರು ಕ್ಯೂಬಾದಲ್ಲಿ ಪರಮಾಣು ಮಿಸೈಲ್‌ಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ನೌಕಾ ದಿಗ್ಬಂಧನವನ್ನು ಹೇರಿದರು. [[ಕ್ಯೂಬನ್ ಮಿಸೈಲ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]] ವಿಶ್ವವನ್ನು ಪರಮಾಣು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹಿಂದೆಂದೂ ಇಲ್ಲದಷ್ಟು ಹತ್ತಿರ ತಂದು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=82}}</ref> ಇದರಿಂದ ಎರಡೂ ಪರಮಾಣು ಮಹಾಶಕ್ತಿಗಳೂ ಕೂಡ ಪರಮಾಣು ಪ್ರತೀಕಾರದಿಂದ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿನಾಶದ ಭೀತಿಯಿಂದ ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಹಿಂಜರಿಯಲಾರಂಭಿಸಿದ್ದರಿಂದ [[ಪರಸ್ಪರ ಖಚಿತವಾದ ವಿನಾಶ]]ದ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ರುಜುವಾತು ದೊರಕಿದಂತಾಯಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=80}}</ref> 1961ರಲ್ಲಿಯೇ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ನಿಯಂತ್ರಣ ಒಪ್ಪಂದವಾದ [[ಅಂಟಾರ್ಕ್‌ಟಿಕ್ ಒಪ್ಪಂದವು]] ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರೂ ಈ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ನಂತರ [[ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪೈಪೋಟಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ ಪರಮಾಣು ನಿಶ್ಶಸ್ತ್ರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಯಿತು<ref name="Palmowski" />.<ref>National Research Council Committee on Antarctic Policy and Science, p. 33</ref> 1964ರಲ್ಲಿ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್‌ನ ಕ್ರೆಮ್ಲಿನ್ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು ಆತನನ್ನು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ [[ಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಿ]]ದರಾದರೂ ಆತ ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿ ನಿವೃತ್ತಿಹೊಂದಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದರು.<ref name="Gaddis119">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=119–120}}</ref> ಉದ್ಧಟತನ ಮತ್ತು ಅನರ್ಹತೆಯ ಆರೋಪ ಹೊತ್ತ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್‌ನ ಮೇಲೆ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ಕೃಷಿಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಹಾಳುಗೆಡವಿದ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಪರಮಾಣು ಯುದ್ಧದ ಅಂಚಿಗೆ ತಂದು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ಆಪಾದನೆಗಳೂ ಇದ್ದವು.<ref name="Gaddis119" /> ಬರ್ಲಿನ್ ಗೋಡೆಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಆದೇಶ ನೀಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮುಜುಗರದ ಪಟ್ಟ ಪಡೆದಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸಮ್-ಲೆನಿನಿಸಮ್‌ನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮುಖಭಂಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದರು.<ref name="Gaddis119" /> == ಸಹಕಾರದ ಮೂಲಕ ಮುಖಾಮುಖಿ (1962–79) == {{Main|Cold War (1962–1979)}} [[ಚಿತ್ರ:Aldrin Apollo 11.jpg|right|thumb| 1969ರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಚಂದ್ರನನ್ನು ತಲುಪಿತು-ಅಂತರಿಕ್ಷಯಾನ ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲಾಯಿತು.]] [[ಚಿತ್ರ:F-4B VF-151 CV-41 TU-95.jpg|right|thumb| 1970ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನೌಕಾದಳದ F-4 Phantom II ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ Tupolev Tu-95 D ವಿಮಾನವನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಿತು.]] 1960 ಮತ್ತು '70ರ ದಶಕಗಳ ವೇಳೆಗೆ ಶೀತಲ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದವರು ಒಂದು ಹೊಸ, ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ಮಾದರಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು - ಈ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಂಚವು ಮೊದಲಿದ್ದಂತೆ ಎರಡು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿರುದ್ಧವಾದ ಬಣಗಳಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.<ref name="Karabell" /> ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ನಂತರದ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದಿಂದ ಉಂತಾದ ವಿನಾಶದಿಂದ ಬಹಳ ಬೇಗನೆ ಸುಧಾರಿಸಿಕೊಮ್ಡ ಜಪಾನ್ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪ್ 1950 ಮತ್ತು '60ರ ದಶಕದ ವೇಳೆಗೆ ಬಲಶಾಲಿಯಾದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತೋರಿದವು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಅವುಗಳ [[ತಲಾ]] [[GDP]]ಯು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳಷ್ಟೇ ಕಂಡುಬರಲಾರಂಭಿಸಿತು; ಆದರೆ [[ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಹದಗೆಟ್ಟಿತ್ತು]].<ref name="Karabell" /><ref name="hardt16">{{Harvnb|Hardt|Kaufman|1995|p=16}}</ref> [[1973 ತೈಲ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]] ಮತ್ತು ತೃತೀಯ ವಿಶ್ವದ [[Organization of Petroleum Exporting Countries]] (OPEC) ಹಾಗೂ [[Non-Aligned Movement]]ನಂತಹ ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಭಾವಗಳ ಫಲಸ್ವರೂಪವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ದೇಶಗಳು ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲು ಮತ್ತು ಎರಡೂ ಮಹಾಶಕ್ತಿಗಳ ಒತ್ತಡದೆದುರು ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ತೋರಲು ಆರಂಭಿಸಿದವು.<ref name="Gaddis 2005, p. 212" /> ಇದೇ ವೇಳೆಗೆ ಮಾಸ್ಕೋ ಬಲವಂತವಾಗಿ ತನ್ನ ಗಮನವನ್ನು ತನ್ನ ಆಳವಾದ ಆಂತರಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ತೊಂದರೆಗಳ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಿತು.<ref name="Karabell" /> ಈ ವೇಳೆಗೆ [[ಅಲೆಕ್ಸೀ ಕೊಸಿಗಿನ್]] ಮತ್ತು [[ಲಿಯೋನಿಡ್ ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್]] ಮುಂತಾದ ಸೋವಿಯೆತ್ ನಾಯಕರು [[détente-ಸಹಕಾರ]] ನೀತಿಯನ್ನು ಬಳಸುವುದರೆಡೆಗೆ ಒಲವು ತೋರಲಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref name="Karabell" /> === NATOದಿಂದ ಡಾಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚ್ ಹಿಂದೆಗೆತ === {{main|United States invasion of the Dominican Republic}} ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಲಿಂಡನ್ ಬಿ. ಜಾನ್ಸನ್]] ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಕ್ಯೂಬಾ ಶೈಲಿಯ ಕ್ರಾಂತಿಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆಯೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿ ಈ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನೆದುರಿಸಲು [[ಆಪರೇಷನ್ ಪವರ್ ಪ್ಯಾಕ್]] ನ ಮುಖಾಂತರ [[ಡೊಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್]]ನಲ್ಲಿ 22,000 ತುಕಡಿಗಳನ್ನು ನಿಯಮಿಸಿದನು.<ref name="Lefeber 1991" /> [[NATO]] ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಯಾವುದೇ ಸೋವಿಯೆತ್ ಆಕ್ರಮಣದ ವಿರುದ್ಧ ಭದ್ರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಯು.ಎಸ್‌ನ ಸೇನೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದ ಫ್ರಾನ್ಸಿನ [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಡಿ ಗಾಲ್]], 1966ರಲ್ಲಿ NATO's ಸೇನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಹೊರಬಂದದ್ದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಫ್ರಾನ್ಸಿನಿಂದ NATO ತುಕಡಿಗಳನ್ನು ಹೊರಹಾಕಿದನು.<ref>ಮ್ಯುರಾವ್‌ಚಿಕ್, p. 62</ref> === ಜೆಕೋಸ್ಲೊವಾಕಿಯಾ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ === {{main|Prague Spring|Warsaw Pact invasion of Czechoslovakia}} 1968ರ [[ಜೆಕೋಸ್ಲೊವಾಕಿಯಾ]]ದ ರಾಜಕೀಯ ಮುಕ್ತತೆಯ ಕಾಲಘಟ್ಟವಾದ [[ಪ್ರಾಗ್ ವಸಂತ]]ವು ಹಲವಾರು ಮುಕ್ತತಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ "[[ಆಕ್ಷನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್]]" ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು ಇದರಡಿ ಪ್ರೆಸ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ವಾಕ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಲನಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೆಚ್ಚಿಸುವಿಕೆಯ ಜತೆಗೇ [[ಗ್ರಾಹಕರ ಬಳಕೆಯ ವಸ್ತುಗಳ]] ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ, ಬಹುಪಕ್ಷೀಯ ಸರ್ಕಾರ ರಚನೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆ, ರಹಸ್ಯ ಪೊಲೀಸ್‌ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವುದು <ref>ಎಲ್ಲೋ(ed.), ಪಾಲ್ (ಏಪ್ರಿಲ್ 1968). ಜೆಕೋಸ್ಲೊವಾಕಿಯಾದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಮಿತಿ, "Action Plan of the Communist Party of Czechoslovakia (ಪ್ರಾಗ್, ಏಪ್ರಿಲ್ 1968)" in ''Dubcek’s Blueprint for Freedom: ಜೆಕೋಸ್ಲೊವಾಕಿಯಾದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಮೂಲ ದಾಖಲೆಗಳು.'' ವಿಲಿಯನ್ ಕಿಂಬರ್ ಎಂಡ್ ಕಂಪನಿ, 1968, pp 32, 54</ref><ref>{{cite web | last = Von Geldern | first = James | last2 = Siegelbaum | first2 = Lewis| publisher = Soviethistory.org| title = The Soviet-led Intervention in Czechoslovakia| url = http://soviethistory.org/index.php?action=L2&SubjectID=1968czechoslovakia&Year=1968| accessdate = 2008-03-07 }}</ref> ಮತ್ತು ವಾರ್ಸಾ ಒಪ್ಪಂದದಿಂದ ಹಿಂದೆಗೆಯುವ ಸಂಭವನೀಯತೆಗಳನ್ನೂ ಕೂಡ ವಿವರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="Gaddis 2005, p. 150">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=150}}</ref> ತಮ್ಮ ಹಲವಾರು ವಾರ್ಸಾ ಒಪ್ಪಂದದ ಮಿತ್ರದೇಶಗಳೊಡನೆ ಸೇರಿಕೊಂಡ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ [[ಕೆಂಪು ಸೈನ್ಯ]]ವು [[ಜೆಕೋಸ್ಲೊವಾಕಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ]] ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/21/newsid_2781000/2781867.stm|title=Russia brings winter to Prague Spring|publisher=BBC News|date=August 21, 1968|accessdate=2008-06-10}}</ref> ಈ ಆಕ್ರಮಣವು ವಲಸೆಯ ದೊಡ್ಡ ಅಲೆಯೊಂದು ಏಳಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.ಮೊದಲ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು 70,000 ಜೆಕ್ ಜನರು ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದರೆ ಕೊನೆಯ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯು 300,000ವನ್ನು ತಲುಪಿತು.<ref>{{cite web | last = Čulík| first = Jan| title = Den, kdy tanky zlikvidovaly české sny Pražského jara| url = http://www.britskelisty.cz/9808/19980821h.html| publisher = Britské Listy| accessdate = 2008-01-23 }}</ref> ಈ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಯುಗೋಸ್ಲಾವಿಯಾ, ರೊಮೇನಿಯಾ, ಚೀನಾ ಹಾಗೂ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಗಳು ಬಲವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದವು.<ref name="Gaddis 2005, p. 154">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=154}}</ref> === ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್ ತತ್ವ === [[ಚಿತ್ರ:Leonid Brezhnev and Richard Nixon talks in 1973.png|left|thumb| ನಿಕ್ಸನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್, 1973ರ ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್‌ರ ವಾಷಿಂಗ್‌ಟನ್ ಭೇಟಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ; ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ತೇಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ನಡುವಿನ de'tenteಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದೆ.]] {{main|Brezhnev Doctrine}} [[ಜೆಕೋಸ್ಲೊವಾಕಿಯಾ ಆಕ್ರಮಣ]]ದ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ, 1968ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ [[ಪಾಲಿಶ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ವರ್ಕರ್ಸ್ ಪಾರ್ಟಿ]]ಯ ಐದನೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣವೊಂದರಲ್ಲಿ ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್ [[ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್ ಡಾಕ್ಟ್ರಿನ್‌]]ನ ಹಂದರವನ್ನು ಮಂಡಿಸುತ್ತ ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸಮ್ ಮತ್ತು ಲೆನಿನಿಸಮ್‌ಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯನ್ನು ಅಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುವ ಯಾವುದೇ ದೇಶದ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ಭಂಗಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದನು. ತನ್ನ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆ ಈ ರೀತಿ ಇದೆ:<ref name="Gaddis 2005, p. 150" /> {{quote|When forces that are hostile to socialism try to turn the development of some socialist country towards capitalism, it becomes not only a problem of the country concerned, but a common problem and concern of all socialist countries.}} ಈ ತತ್ವವು ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪ್‌ಗಳ ಸುಭಿಕ್ಷತೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಕುಸಿಯುತ್ತಿರುವ ಜೀವನಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪೋಲಂಡ್, ಹಂಗರಿ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಜರ್ಮನಿಯೇ ಮೊದಲಾದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ [[ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸಮ್-ಲೆನಿನಿಸಮ್‌]]ನ ಸೋಲುಗಳಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=153}}</ref> === ತೃತೀಯ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು === {{main|Vietnam War|Operation Condor|Yom Kippur War}} ಯು.ಎಸ್ ತನ್ನ ಜತೆ ಸೌಹಾರ್ದತೆಯಿಂದಿದ್ದ ತೃತೀಯ ವಿಶ್ವದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅಪಾರ ಧನರಾಶಿಯನ್ನು ವ್ಯಯಿಸುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ಅಂಚಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ - ಅದರಲ್ಲೂ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳು ಮುಂದುವರಿದವು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=133}}</ref> ಜಾನ್ಸನ್ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ [[ನ್ಯಾಶನಲ್ ಫ್ರಂಟ್ ಫಾರ್ ದ ಲಿಬರೇಶನ್ ಆಫ್ ಸೌಥ್ ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್]] (NLF) ಮತ್ತು ಅದರ ಉತ್ತರ ವಿಯೆಟ್ನಾಮೀಸ್ ಮೈತ್ರಿಗಳನ್ನು [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್ ಯುದ್ಧ]]ದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ 575,000 ತುಕಡಿಗಳನ್ನು ನಿಯಮಿಸಿದನಾದರೂ ಆತನ ದುಬಾರಿ ರಾಜನೀತಿಯಿಂದಾಗಿ ಯು.ಎಸ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ದುರ್ಬಲಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು 1975ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಪ್ರಪಂಚದ ಅತ್ಯಂತ ಬಡರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲೊಂದರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಅತ್ಯಂತ ಬಲಶಾಲಿ ಮಹಾಶಕ್ತಿಯು ಅವಮಾನಕರ ಸೋಲನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಿತು.<ref name="Lefeber 1991" /> ಇದರ ಜತೆಗೇ ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾದ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಎಡಪಂಥೀಯ ವಿರೋಧವನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಲು ಬಳಸಿದ [[ಆಪರೇಶನ್ ಕೋಂಡೋರ್]]ಗೆ ಯು.ಎಸ್‌ನ ಬೆಂಬಲವಿದ್ದುದಲ್ಲದೆ, ಈ ವಿರೋಧಕ್ಕೆ ಸೊವಿಯೆತ್ ಅಥವಾ ಕ್ಯೂಬನ್ ಬೆಂಬಲವಿದೆ ಎಂದು(ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸರಿಯಾಗಿ) ಸಂಶಯಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref>ಮಕ್‌ಶೆರಿ, p. 13</ref> ಇದೇ ವೇಳೆಗೆ ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್ ದುಬಾರಿ ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚಗಳಿಂದಾಗಿ ಹದಗೆಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದ ಸೋವಿಯೆತ್ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡತೊಡಗಿದರು.<ref name="Lefeber 1991" /> ಇದಲ್ಲದೆ, ಮಧ್ಯಪೂರ್ವವೂ ಕೂಡ ವಿವಾದದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿಯೇ ಮುಂದುವರಿದಿತ್ತು. ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್‌ನಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಬಹಳ ತ್ರಾಸದಾಯಕ ಗ್ರಾಹಕನಾಗಿದ್ದು, ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ USನ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದ್ದ ಇಸ್ರೇಲ್ ವಿರುದ್ಧದ 1967ರ [[ಆರು ದಿನಗಳ ಯುದ್ದ]] (ಸಲಹೆಗಾರರು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞರೊಡನೆ) ಮತ್ತು[[ವಾರ್ ಆಫ್ ಅಟ್ರಿಶನ್]]ಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ (ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪೈಲಟ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ)ನೆರವು ನೀಡಬೇಕಾಯುತು;<ref>ಸ್ಟೋನ್, p. 230</ref> ಅನಂತರ ಸಿರಿಯಾ ಮತ್ತು ಇರಾಕ್‌ಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಹಾಯ ಮತ್ತು (ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ) [[PLO]] ಕೂಡ ದೊರಕಿದವು.<ref>ಫ್ರೀಡ್‌ಮ್ಯಾನ್, p. 330</ref> 1973ರ [[ಯಾಮ್ ಕಿಪ್ಪುರ್ ಯುದ್ಧ]]ದ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಷಿಯನ್ನರ ಕಡೆಯಿಂದ ಯು.ಎಸ್‌ನ ಬೃಹತ್ ಯುದ್ಧಸನ್ನದ್ಧತೆಯೊಂದರ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದೆಂಬ ಊಹಾಪೋಹಗಳು ಉಪಶಮನದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನೊಡ್ಡಿದವು;<ref>ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ, p. 127</ref> ಇದು ಯು.ಎಸ್. ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯ ಕೇಂದ್ರವೊಂದರೊಡನೆ ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್‌ನ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಘರ್ಷಣೆಯಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಆರಂಭವಾದ ತೃತೀಯ ವಿಶ್ವದ ಹೊಸ, ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಮಿಲಿಟರಿ ಸಕ್ರಿಯತೆಯ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ತನ್ನ ಹೊಸ ರಣನೀತಿಯ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿತು.<ref>ಪೋರ್ಟರ್, p. 113</ref> === ಸೈನೋ-ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಂಬಂಧಗಳು === {{main|1972 Nixon visit to China}} [[ಸೈನೋ-ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಡಕು]] ಚೀನೀ-ಸೋವಿಯೆತ್ ಗಡಿಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಂಟುಮಾಡಿದ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯು 1969ರಲ್ಲಿ [[ತನ್ನ ಉತ್ತುಂಗವನ್ನು ತಲುಪಿತು]] ಹಾಗೂ ಯು.ಎಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ರಿಚರ್ಡ್ ನಿಕ್ಸನ್]] ಶೀತಲ ಸಮರದ ಅಧಿಕರಣದ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮದೆಡೆಗೆ ವಾಲಿಸಲು ಈ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿದನು.<ref>ಡ್ಯಾಲೆಕ್, ರಾಬರ್ಟ್ (2007), p. 144.</ref> ಸೋವಿಯೆತ್ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಲು ಚೀನೀಯರು ಯು.ಎಸ್‌ನ ಜತೆಗಿನ ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸತೊಡಗಿದರು. 1972ರ ಫೆಬ್ರುವರಿಯಲ್ಲಿ, ನಿಕ್ಸನ್ ಬೀಜಿಂಗ್‌ಗೆ ತೆರಳಿ [[ಮಾವೋ ಜೆಡಾಂಗ್]] ಮತ್ತು [[ಝೌ ಎನ್‌ಲೈ]] ರನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಿ ಮಾವೋನ ಚೀನಾ<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=149–152}}</ref> ದ ಜತೆ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಮರುಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದನು. ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ಪರಮಾಣು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚೂಕಡಿಮೆ ಯು.ಎಸ್‌ನ ಜತೆ ಸಮಾನ ಪದವಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿತು ಆದರೆ [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್ ಯುದ್ಧ]]ವು ತೃತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್‌ನ ಪ್ರಭಾವ ಕ್ಷೀಣಿಸುವಂತೆ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿನೊಡನೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧಗಳು ತಣ್ಣಗಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿತು).<ref>ಬುಕಾನನ್, pp. 168–169</ref> ಶೀತಲ ಸಮರದ ಪ್ರಮುಖ ಶಕ್ತಿಗಳ ನಡುವಣ ಪರೋಕ್ಷರೂಪದ ಸಂಘರ್ಷಗಳು 1960ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯ ಹಾಗೂ 1970ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದವರೆಗೂ ಮುಂದುವರೆದರೂ, ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗತೊಡಗಿದವು.<ref name="Palmowski" /> === ನಿಕ್ಸನ್, ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್ ಮತ್ತು ಉಪಶಮನ(de'tente) === [[ಚಿತ್ರ:Carter Brezhnev sign SALT II.jpg|thumb|right| ಜೂನ್ 18, 1979ರಂದು ವಿಯೆನ್ನಾದಲ್ಲಿ SALT II ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿರುವ ಲಿಯೋನಿಡ್ ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್ ಮತ್ತು ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್.]] {{main|Strategic Arms Limitation Talks|Helsinki Accords|Organization for Security and Co-operation in Europe}} ತನ್ನ ಚೀನಾ ಭೇಟಿಯ ನಂತರ ನಿಕ್ಸನ್ ಮಾಸ್ಕೋದಲ್ಲಿ ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್‌ರನ್ನೊಳಗೊಂದಂತೆ ಹಲವಾರು ಸೋವಿಯೆತ್ ನಾಯಕರನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಿದರು.<ref name="bbc-nb">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/22/newsid_4373000/4373149.stm|title=President Nixon arrives in Moscow|publisher=BBC News|date=May 22, 1972|accessdate=2008-06-10}}</ref> ಈ [[Strategic Arms Limitation Talks]] ನಿಂದಾಗಿ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ನಿಯಂತ್ರಣ ಒಪ್ಪಂದಗಳು: ಎರಡೂ ಮಹಾಶಕ್ತಿಗಳೂ ಸಹಿಹಾಕಿದ ಪ್ರಥಮ ಕ್ರೋಢೀಕೃತ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಕರಾರಾದ [[SALT I]],<ref>{{cite web|url=http://www.nixonlibrary.gov/thelife/apolitician/thepresident/index.php|title=The President|accessdate=2009-03-27|publisher=Richard Nixon Presidential Library|archive-date=2009-08-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20090827045220/http://www.nixonlibrary.gov/thelife/apolitician/thepresident/index.php|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತು ಪರವೇಶಿಸುವ ಮಿಸೈಲುಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದುರುಳಿಸುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ತಡೆಯುವ [[Anti-Ballistic Missile Treaty]]. ಇವು ದುಬಾರಿಯಾದ ಕ್ಷಿಪಣಿ-ವಿರೋಧೀ ಮಿಸೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ಪರಮಾಣು ಮಿಸೈಲುಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದ್ದವು.<ref name="Karabell" /> ನಿಕ್ಸನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್ "ಶಾಂತಿಯುತ ಸಹಬಾಳ್ವೆ"ಯ ನೂತನ ಯುಗದ ಆರಂಭದ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಎರಡೂ ಮಹಾಶಕ್ತಿಗಳ ನಡುವೆ ''[[détente]]'' (ಉಪಶಮನ ಅಥವಾ ಸಹಕಾರ) ಎಂಬ ಹೊಸ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ನೀತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. 1972 ಮತ್ತು 1974ರ ನಡುವೆ ಎರಡೂ ಬಣಗಳು ವಾಣಿಜ್ಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ತಮ್ಮ ನಡುವಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು <ref name="Lefeber 1991" /> ಬಲಪಡಿಸಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದವು. ಈ ಭೇಟಿಗಳ ಫಲಸ್ವರೂಪವಾಗಿ ಶೀತಲಸಮರದ ವೈರುಧ್ಯಗಳ ಬದಲಾಗಿ ''ಸಹಕಾರ'' ವುಂಟಾಗಿ ಎರಡೂ ದೇಶಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸೌಹಾರ್ದತೆಯಿಂದ ಸಹಬಾಳ್ವೆ ನಡೆಸುವಂತೆ ಆಗುವುದಾಗಿತ್ತು.<ref name="bbc-nb" /> ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಯ ಚಾನ್ಸೆಲರ್ [[ವಿಲ್ಲೀ ಬ್ರಾಂಟ್]] "[[Ostpolitik]]" ಅನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದನು.<ref name="Gaddis 2005, p. 154" /> ಯುರೋಪಿನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಯಿಗೊಳಿಸಲು ಮಾಡಲಾದ ಹಲವಾರು ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಸೇರಿಕೊಂಡು, 1975ರಲ್ಲಿ [[Conference on Security and Co-operation in Europe]]ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಹೆಲ್ಸಿಂಕಿ ಒಪ್ಪಂದ]]ದಲ್ಲಿ ಇತ್ಯರ್ಥವಾಯಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=188}}</ref> === 1970ರ ಕೊನೆಗೆ ವಿಷಮಸ್ಥಿತಿಗಿಳಿದ ಸಂಬಂಧಗಳು === 1970ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ [[ಯೂರಿ ಆಂದ್ರೋಪೋವ್‌]]ನ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ [[KGB]]ಯು ಸೋವಿಯೆತ್ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ಕಟುವಾಗಿ ಟೀಕಿಸುತ್ತಿದ್ದ [[ಅಲೆಕ್ಸಾಂದ್ರ್ ಸೊಲ್‌ಝೆನಿತ್ಸಿನ್]], [[ಆಂದ್ರೆಯ್ ಸಖಾರೋವ್]] ಮುಂತಾದ ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಸೋವಿಯೆತ್ ಪೌರರಿಗೆ ಕಿರುಕುಳ ನೀಡಲಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=186}}</ref> ಉಪಶಮನದ ಈ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಾಶಕ್ತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷಗಳು ಮೂರನೇ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದವು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಿಡ್ಲ್ ಈಸ್ಟ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು, [[ಚಿಲಿ]], [[ಇಥಿಯೋಪಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಅಂಗೋಲಾ]].<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=178}}</ref> ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್]] 1979ರ [[SALT II]] ಒಪ್ಪಂದದ ಮೂಲಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪೈಪೋಟಿಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಿದರೂ<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/18/newsid_4508000/4508409.stm|title=Leaders agree arms reduction treaty|publisher=BBC News|date=June 18, 2008|accessdate=2008-06-10}}</ref> ಆತನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಆ ವರ್ಷವೇ ನಡೆದ ಕೆಲವು ಘಟನೆಗಳಿಂದ ವಿಫಲಗೊಂಡವು. ಅವೆಂದರೆ, ಯು.ಎಸ್-ಪರ ಆಡಳಿತಗಳನ್ನು ವರ್ಜಿಸಿದ [[ಇರಾನಿಯನ್ ಕ್ರಾಂತಿ]] ಮತ್ತು [[ನಿಕರಾಗುವನ್ ಕ್ರಾಂತಿ]]ಗಳು ಹಾಗೂ, ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗೆ ಆತನ ಪ್ರತೀಕಾರ.<ref name="Lefeber 1991" /> == ಎರಡನೇ ಶೀತಲ ಸಮರ (1979–85) == [[ಚಿತ್ರ:Cold War Map 1980.svg|thumb|right| ಈ ನಕ್ಷೆಯು 1980 ಶೀತಲ ಸಮರದ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಭೌಗೋಳಿಕ ಬಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ - ಯು.ಎಸ್ ಅನ್ನು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದ್ದರೆ ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ನಕ್ಷೆಯ ಮೇಲಿರುವ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೋಡಿರಿ.]] {{Main|Cold War (1979–1985)}} ''ಎರಡನೇ ಶೀತಲ ಸಮರ'' ಎಂಬುದನ್ನು ಕೆಲವು ಇತಿಹಾಸಜ್ಞರು ಶೀತಲ ಸಮರಗಳ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಘರ್ಷಗಳು ಮತ್ತೆ ಉಲ್ಬಣಗೊಂಡ 1970ರ ದಶಕದ ಕೊನೆ ಮತ್ತು 1980ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದ ಕಾಲಾವಧಿಗೆ ನೀಡಿದ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಎರಡೂ ಬಣಗಳು ತಮ್ಮ ಮಿಲಿಟರಿ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೇ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಗಳೂ ಹೆಚ್ಚಿದವು.<ref name="Halliday" /> === ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್ ಯುದ್ಧ === {{main|Soviet war in Afghanistan}} 1979ರ ಡಿಸೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ, ಅಂದಾಜು 75,000 ಸೋವಿಯೆತ್ ತುಕಡಿಗಳು ಅದೇ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪಕ್ಷದ ಎದುರಾಳಿಯೊಬ್ಬನಿಂದ ಹತ್ಯೆಗೀಡಾಗಿದ್ದ ಮಾಜೀ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ [[ನೂರ್ ಮುಹಮ್ಮದ್ ತರಕಿ]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದ ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಮೇಲೆ [[ದಾಳಿಮಾಡಿದವು]].<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=210}}</ref> ಇದರ ಫಲಸ್ವರೂಪವಾಗಿ US ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್]] [[ಸೆನೇಟ್‌]]ನಿಂದ [[SALT II]] ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಹಿತೆಗೆದುಕೊಂಡು, USSRನ ಧಾನ್ಯ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ನೌಕಾಸರಕುಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಬಂಧಕಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಿ, ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಏರಿಸಬೇಕೆಂದು ಆದೇಶಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ [[1980ರ ಮಾಸ್ಕೋ ಬೇಸಿಗೆ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್]] ಅನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸುವುದೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಸೋವಿಯೆತ್ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯನ್ನು ಅವರು "ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಶಾಂತಿಗೆ ಉಂಟಾದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಬೆದರಿಕೆ" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=211}}</ref> === ರೇಗನ್ ಮತ್ತು ಥ್ಯಾಚರ್ === 1980ರ ಯು.ಎಸ್ [[ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಅನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದ [[ರೊನಾಲ್ಡ್ ರೇಗನ್]] ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್‌ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=189}}</ref> ರಾಗನ್ ಮತ್ತು ನೂತನ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ [[ಮಾರ್ಗರೆಟ್ ಥ್ಯಾಚರ್]]- ಇಬ್ಬರೂ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟ ಹಾಗೂ [[ಸಿದ್ಧಾಂತ]]ಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ರೇಗನ್ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಒಂದು "[[ದುಷ್ಟ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]"ವೆಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಕಮ್ಯುನಿಸಮ್ "[[ಇತಿಹಾಸದ ಬೂದಿರಾಶಿ]]"ಯ ಮೇಲೆ ಮಾತ್ರ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದೆಂಬ ಭವಿಷ್ಯ ನುಡಿದನು.<ref name="Gaddis 2005, p. 197">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=197}}</ref> === ಪಾಲಿಶ್ ಐಕ್ಯಮತ ಚಳುವಳಿ === {{main|Solidarity (Polish trade union)|Martial law in Poland}} [[ಎರಡನೇ ಪೋಪ್ ಜಾನ್ ಪಾಲ್]] ಅವರು 1979ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತಾಯಿನಾಡಾದ ಪೋಲಂಡಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರಿಂದ ಉಂಟಾದ [[ಐಕ್ಯತಾ ಆಂದೋಲನ]]ವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ]]ಯ ಮರುಹುಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ವಿರೋಧವನ್ನು ಅಳಿಸಿಹಾಕಿ [[ಕಮ್ಯುನಿಸಮ್-ವಿರೋಧ]]ಕ್ಕೆ ನೈತಿಕ ಆಯಾಮವೊಂದನ್ನು ನೀಡಿದುದು ಎರಡು ವರುಷಗಳ ನಂತರ ಅವರ ಮೇಲಿನ [[ಹತ್ಯಾ ಪ್ರಯತ್ನ]]ಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>ಸ್ಮಿತ್, p. 182</ref> ಐಕ್ಯಮತ್ಯದ ಮೇಲಿನ [[ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ]]ಯ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರೇಗನ್ ಕೂಡ ಪೋಲಂಡಿನ ಮೇಲೆ ಆರ್ಥಿಕ ದಿಗ್ಬಂಧನಗಳನ್ನು ಹೇರಿದನು.<ref name="Gaddis219" /> ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಕ್ರೆಮ್ಲಿನ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನಾಗಿದ್ದ [[ಮಿಖಾಯಿಲ್ ಸುಸ್ಲೋವ್]] ಸೋವಿಯೆತ್ ನಾಯಕರಿಗೆ ಪೋಲಂಡ್ ಐಕ್ಯತೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವವರ ವಶವಾದರೆ ಆ ವಿಷಯವಾಗಿ ಅಡ್ಡಿಮಾಡಬಾರದೆಂದೂ, ಹಾಗಾದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ಆರ್ಥಿಕ ದಿಗ್ಬಂಧನಗಳ್ ಭಾರದಿಂದ ಸೋವಿಯೆತ್ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿನಾಶವಾಗಬಹುದೆಂದೂ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದನು.<ref name="Gaddis219">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=219–222}}</ref> === ಸೋವಿಯೆತ್ ಮತ್ತು ಯು.ಎಸ್ ನ ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ವಿವಾದಾಂಶಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:US and USSR nuclear stockpiles.svg|thumb|right|ಯು.ಎಸ್ ಮತ್ತು ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್/ರಷ್ಯನ್ ಪರಮಾಣು ಅಸ್ತ್ರಗಳ ದಾಸ್ತಾನುಗಳು, 1945–2006]] {{see|Brezhnev stagnation|Strategic Defense Initiative|RSD-10 Pioneer|MGM-31 Pershing}} ಮಾಸ್ಕೋ ಕಟ್ಟಿದ್ದ ಮಿಲಿಟರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಒಟ್ಟು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಶೇಕಡಾ 25 ರಷ್ಟು ಭಾಗವನ್ನು [[ಗ್ರಾಹಕರ ಬಳಕೆಯ ವಸ್ತು]]ಗಳ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆಯ ಖರ್ಚುಗಳ ಬದಲಾಗಿ ವಿನಿಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="LaFeber 2002, p. 332">{{Harvnb|LaFeber|2002|p=332}}</ref> ಸೋವಿಯೆತ್‌ [[ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪೈಪೋಟಿ]] ಮತ್ತು ಇತರೆ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಬದ್ಧತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಹಣ ವಿನಿಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಸೋವಿಯೆತ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದ್ದು ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್‌ನ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಕಡಿಮೆಯೆಂದರೂ [[ಒಂದು ದಶಕದಷ್ಟು ಆರ್ಥಿಕ ಜಡತೆ]]ಯನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಭದ್ರತಾ ವಿಭಾಗದ ಮೇಲಿನ ಸೋವಿಯೆತ್ ಹೂಡಿಕೆಯು ಮಿಲಿಟರಿ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲವಾದರೂ ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಈ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದ [[ಬೃಹತ್ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ಬೂರ್ಜ್ವಾ]]ಗಳ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಾಗಿದ್ದಿತು.<ref>{{Harvnb|LaFeber|2002|p=335}}</ref> [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸೇನೆಗಳು]]ತಮ್ಮ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಅಂಕಿಸಂಖ್ಯೆ, ವಿವಿಧ ರೀತಿ, ಹೊಂದಿರುವ ತುಕಡಿಗಳು ಮತ್ತು [[ಮಿಲಿಟರಿ-ಔದ್ಯಮಿಕ ತಳಹದಿ]]ಗಳಿಂದಾಗಿ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಬಲಶಾಲೀ ಸೇನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡವು.<ref name="Odom">{{Harvnb|Odom|2000|p=1}}</ref> ಆದರೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಮಿಲಿಟರಿಯ ಈ ರೀತಿಯ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಿತಿಯು ಪಶ್ಚಿಮದೊಡನೆ ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ ಅನ್ನು ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದ ದೊಡ್ಡ ಕೊರತೆಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಚುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{Harvnb|LaFeber|2002|p=340}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:USSR stamp S.Smith 1985 5k.jpg|thumb|120px|right| ಹತ್ತು ವರುಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಮಂತಾ ಸ್ಮಿತ್ ಯೂರಿ ಆಂದ್ರೋಪೊವ್‌ಗೆ ಪರಮಾಣು ಯುದ್ಧದ ಬಗ್ಗೆ ತನಗಿದ್ದ ಭೀತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಪತ್ರವೊಂದನ್ನು ಬರೆದಾಗ ಆಂದ್ರೋಪೋವ್ ಸ್ಮಿತ್‌ಳನ್ನು ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು.]] ಯುಎಸ್.ಎಸ್ ಆರ್ 1980ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಅನ್ನು ಮೀರಿಸುವ ಮಿಲಿಟರಿ ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರ ಮತ್ತು ಸೇನೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು US ತನ್ನ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಉನ್ನತದರ್ಜೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಭರವಸೆಯಿಟ್ಟಿದ್ದು ಈಗ ಆ ಅಂತರವೂ ಕಿರಿದಾಗತೊಡಗಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.heritage.org/Research/RussiaandEurasia/EM27.cfm|title=New Evidence of Moscow's Military Threat|accessdate= 2007-05-13|author=Hamm, Manfred R.|date=June 23, 1983|publisher=The Heritage Foundation}}</ref> ರೊನಾಲ್ಡ್ ರೇಗನ್ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನಲಂಕರಿಸಿದ ಕೂಡಲೇ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಮಿಲಿಟರಿ ಶಕ್ತಿಯ ಬಲವರ್ಧನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದರು. ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಕಂಡುಕೇಳಿರದಂತಹ ಶಾಂತಿಕಾಲದ ಬೃಹತ್ ಭದ್ರತಾವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref>{{cite news|work=The Boston Globe|publisher=Encyclopedia.com|accessdate=2008-06-21|date=March 29, 2006|title=Caspar W. Weinberger, 88; Architect of Massive Pentagon Buildup|url=http://www.encyclopedia.com/doc/1P2-7946374.html|author=Feeney, Mark}}</ref> 1980ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಟರ್ ಆಡಳಿತವು ನಿಲುಗಡೆ ಮಾಡಿದ್ದ [[B-1 Lancer]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಮರುಚಾಲನೆ ನೀಡಿದ ರೇಗನ್, [[LGM-118 Peacekeeper]]ಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿ<ref>{{cite web|url=http://www.fas.org/nuke/guide/usa/icbm/lgm-118.htm|title=LGM-118A Peacekeeper|accessdate=2007-04-10|date=August 15, 2000|publisher=Federation of American Scientists}}</ref> US ಕ್ರೂಸ್ ಮಿಸೈಲುಗಳನ್ನು ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ಮಾಧ್ಯಮವು ’ಸ್ಟಾರ್‌ವಾರ್ಸ್’ ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟ, ಮಿಸೈಲುಗಳನ್ನು ಪಯಣದ ನಡುಮಧ್ಯೆಯೇ ಹೊಡೆದುರುಳಿಸುವ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಭದ್ರತಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾದ [[Strategic Defence Initiative]] ಅನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದು ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ದತೆ ಹೆಚ್ಚಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref name="ShieldSpace?">ಲ್ಯಾಕಾಫ್, p. 263</ref> ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ನಡುವೆ ಹೆಚ್ಚಿದ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಸೋವಿಯೆತ್ [[RSD-10 Pioneer]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡ [[ಕ್ಷಿಪಣಿಯುಕ್ತ ಮಿಸೈಲ್]]ಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಸ್ಥಾಪಿಸತೊಡಗಿದಾಗ, ಕಾರ್ಟರ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ಪ್ರಭಾವದಡಿಯಲ್ಲಿ NATO ಕೂಡ [[MGM-31 Pershing]] ಎಂಬ ಕ್ರೂಸ್ ಮಿಸೈಲುಗಳನ್ನು ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=202}}</ref> ಈ ಸ್ಥಾಪನೆಗಳು ಕಾರ್ಯಗತವಾದಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ಕೋದಿಂದ ಕೇವಲ ಹತ್ತು ನಿಮಿಷಗಳಷ್ಟು ದಾಳಿಯ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಮಿಸೈಲುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು.<ref>ಗಾರ್ಟ್‌ಹಾಫ್, p. 88</ref> ರೇಗನ್‌ರ ಮಿಲಿಟರಿ ಬಲವರ್ಧನೆಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ತನ್ನ ಮಿಲಿಟರಿ ಬಲವನ್ನು ಮತ್ತೂ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನೇನೂ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ<ref>{{cite news|url= http://www.businessweek.com/magazine/content/04_25/b3888038_mz011.htm|title=The Cowboy who Roped in Russia|date=June 21, 2004|work=Business Week|author=Barnathan, Joyce|accessdate=2008-03-17}}</ref>; ಏಕೆಂದರೆ ಅದರ ಅಪರಿಮಿತ ಭದ್ರತಾ ವೆಚ್ಚಗಳು ಮತ್ತು ಅಸಮರ್ಥ [[ಯೋಜಿತ ಉತ್ಪಾದನೆ]] ಹಾಗೂ[[ಕ್ರೋಢೀಕೃತ ಬೇಸಾಯಪದ್ಧತಿ]]ಗಳು ಆಗಲೇ [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಗೆ ಭಾರೀ ತ್ರಾಸವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದ್ದವು.<ref name="Gaidar, Yegor" /> ಇದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಇತರ non-OPEC ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆಯೇ ರೇಗನ್ [[ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ]]ವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ತೈಲ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವಂತೆ ಓಲೈಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.iet.ru/files/persona/gaidar/un_en.htm|title=Public Expectations and Trust towards the Government: Post-Revolution Stabilization and its Discontents|accessdate=2008-03-15|author=Gaidar, Yegor|publisher=The Institute for the Economy in Transition}}</ref><ref name="EIA">"[http://www.eia.doe.gov/emeu/international/contents.html Official Energy Statistics of the US Government]", EIA&nbsp;— International Energy Data and Analysis. ಜುಲೈ 8, 2008 ರಂದು ಹಿಂಪಡೆದದ್ದು.</ref> ಈ ರೀತಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು [[1980ರ ದಶಕದ ತೈಲ ಹೆಚ್ಚಳ]]ವುಂಟಾಗಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿ, ಸೋವಿಯೆತ್‌ ಅನ್ನು ತೊಂದರೆಗೀಡುಮಾಡಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ತೈಲವು ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ರಫ್ತು ಆದಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವಾಗಿತ್ತು.<ref name="LaFeber 2002, p. 332" /><ref name="Gaidar, Yegor" /> [[ಆದೇಶ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯೊಂದಿಗಿನ ತೊಡಕುಗಳಿಂದಾಗಿ<ref name="hardt1">{{Harvnb|Hardt|Kaufman|1995|p=1}}</ref> ತೈಲ ಬೆಲೆಗಳು ಕುಸಿದುಹೋಗಿ, ದೈತ್ಯ ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚಗಳಿಂದಾಗಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಜಡತೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪುವಂತಾಯಿತು.<ref name="Gaidar, Yegor">ಗೈಡರ್ 2007 pp. 190–205</ref> 1983 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1ರಂದು ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಮನ್ [[ಲ್ಯಾರಿ ಮ್ಯಾಕ್ಡೊನಾಲ್ಡ್]]ರನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ 269 ಜನರು ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದ [[ಬೋಯಿಂಗ್ 747]] ವಿಮಾನವಾಗಿದ್ದ [[ಕೊರಿಯನ್ ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್‌ನ ಫ್ಲೈಟ್ 007]] [[ಸಖಾಲಿನ್ ದ್ವೀಪ]]ದ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ವಾಯುಸೀಮೆಯನ್ನು ಕೊಂಚವೇ ಮೀರಿದಾಗ ಹೊಡೆದುರುಳಿಸಿ—ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ರೇಗನ್ "ಮಾರಣಹೋಮ"ವೆಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು. ಈ ಘಟನೆಯಿಂದಾಗಿ ಮಿಲಿಟರಿಯ ಹರಡುವಿಕೆಗೆ ಬೆಂಬಲ ದೊರೆತು, ಅದನ್ನು ರೇಗನ್ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ರೇಗನ್ ಮತ್ತು ಮಿಖಾಯಿಲ್ ಗೋರ್ಬಚೇವ್ ನಡುವೆ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಮಾತುಕತೆಗಳು ನಡೆಯುವವರೆಗೂ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೆಯೇ ಇದ್ದಿತು.<ref name="DoernerFive">{{cite news|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,926169-5,00.html|title=Atrocity in the skies|work=Time|date=September 12, 1983|accessdate=2008-06-08|archive-date=2008-06-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20080612215754/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,926169-5,00.html|url-status=dead}}</ref> ನವೆಂಬರ್ 1983ರ ನೈಜರೀತಿಯ NATO ಪರಮಾಣು ಬಿಡುಗಡೆಯ ಕೃತಕ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನುಳ್ಳ [[ಏಬಲ್ ಆರ್ಚರ್ 83]] ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಕ್ಯೂಬನ್ ಮಿಸೈಲ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ನಂತರದ ಅತ್ಯಂತ ಆತಂಕಕಾರೀ ಘಳಿಗೆಯೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ; ಏಕೆಂದರೆ ಅದರ ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟಿದ್ದ ಸೋವಿಯೆತ್ ನಾಯಕರು ಇನ್ನುಮೇಲೆ ಪರಮಾಣು ದಾಳಿಯಾಗುವುದು ಖಚಿತವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=228}}</ref> ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್ ಯುದ್ಧದ ಕೊನೆಯಾದಂದಿನಿಂದ ವಿದೇಶೀ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ತಲೆತೂರಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಯು.ಎಸ್‌ನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನತೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಅಶಂಕೆಗಳು ಮೂಡಲಾರಂಭಿಸಿದ್ದವು.<ref name="LaFeber323">{{Harvnb|LaFeber|2002|p=323}}</ref> ರೇಗನ್ ಆಡಳಿತವು ವಿದೇಶೀ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ತೀವ್ರಗತಿಯ ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದ [[ದಂಗೆ ನಿರೋಧಕ]] ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿತು.<ref name="LaFeber323" /> 1983ರಲ್ಲಿ ರೇಗನ್ ಆಡಳಿತವು ಬಹುಪಕ್ಷೀಯ [[ಲೆಬನೀಸ್ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧ]]ದ ನಡುವೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ, [[ಗ್ರೆನಾಡಾ]] ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿ, [[ಲಿಬಿಯಾ]] ಮೇಲೆ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿ, ಮಧ್ಯ ಅಮೆರಿಕದ [[ಕಾಂಟ್ರಾಸ್]] ಎಂಬ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್-ವಿರೋಧಿ ಪ್ಯಾರಾಮಿಲಿಟರಿ ಶಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ನಿಕರಾಗುವಾದ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಲವುಳ್ಳ [[ಸ್ಯಾಂಡಿನಿಸ್ತಾ]] ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಉರುಳಿಸಲು ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref name="Gaddis 2005, p. 212" /> ರೇಗನ್‌ರ ಗ್ರೆನಾಡಾ ಮತ್ತು ಲಿಬಿಯಾದ ವಿರುದ್ಧದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಯು.ಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾದವಾದರೂ ಆತ ಕಾಂಟ್ರಾ ದಂಗೆಕೋರರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದು [[ಅತ್ಯಂತ ವಿವಾದಾಸ್ಪದ ವಿಷಯವಾಯಿತು]].<ref name="Reagan">{{cite book|author=Reagan, Ronald|editor=Foner, Eric; Garraty, John Arthur|title=The Reader's companion to American history|url=https://books.google.com/books?id=KrWDw-_devcC|accessdate=2008-06-16|year=1991|publisher=Houghton Mifflin Books|isbn=0395513723}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಇದೇ ವೇಳೆಗೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ತನ್ನ ವಿದೇಶೀ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ದುಬಾರಿ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ತೆರಬೇಕಾಯಿತು. 1979ರಲ್ಲಿ ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್ [[ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಸೋವಿಯೆತ್ ಯುದ್ಧ]]ವು ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯದ್ದಾಗಿರುವುದೆಂದು ನಂಬಿದ್ದರೂ ಯು.ಎಸ್ ಮತ್ತು ಇತರ ದೇಶಗಳ ನೆರವು ಪಡೆದ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಗೆರಿಲ್ಲಾಗಳು, ಈ ಆಕ್ರಮಣದ ವಿರುದ್ಧ ಉಗ್ರವಾದ ಪ್ರತೊರೋಧವನ್ನು ಒಡ್ಡಿದರು.<ref name="LaFeber314">{{Harvnb|LaFeber|2002|p=314}}</ref> ಕ್ರೆಮ್ಲಿನ್ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕೈಗೊಂಬೆಯಾಗಿದ್ದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಸುಮಾರು 100,000 ತುಕಡಿಗಳನ್ನು ಕಳಿಸಿದಾಗ ಹಲವಾರು ಹೊರಗಿನ ನಿರೀಕ್ಷಕರು ಈ ಯುದ್ಧವನ್ನು "ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್" ಎಂದು ಕರೆದರು.<ref name="LaFeber314" /> ಆದರೆ ಆಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿನ ಮಾಸ್ಕೋನ ದುರವಸ್ಥೆಯು ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್ ಅನುಭವಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದುರ್ಭರವಾಗಿತ್ತು, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಸಂಘರ್ಷದ ಕಾಲಾವಧಿಯು ಸೋವಿಯೆತ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಆಂತರಿಕ ಶೈಥಿಲ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ವದೇಶೀ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಮಯದ ಜತೆ ಕಾಕತಾಳೀಯವಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು. [[US ಸ್ಟೇಟ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್]]ನ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬ 1980ರಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಈ ಪರಿಣಾಮದ ಬಗ್ಗೆ ಭವಿಷ್ಯನುಡಿದಿದ್ದು, ಈ ಆಕ್ರಮಣವು "ಸೋವಿಯೆತ್‌ನೊಳಗಿನ ಆಂತರಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಫಲವಾಗಿದೆ{{nowrap|system. ... It}}, ಬಹುಶಃ ಸೋವಿಯೆತ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು thermodynamic law of [[entropy]]{{nowrap|has ... caught}}ಯ ಪ್ರಕಾರ ನಡೆಯುತ್ತಿರಬೇಕು, ಈಗ ಆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ತನ್ನನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಬದಲಾಗಿ ಬರೇ ತನ್ನ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನೂ ವ್ಯಯಿಸುತ್ತಿದೆ. ಬಹುಶಃ ನಾವು ಆಂತರಿಕ ಶೈಥಿಲ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ವಿದೇಶೀ ಸಂಚಲನೆಯನ್ನೂ ಕಾಣಬಹುದು" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದನು.<ref name=" Dobrynin">{{Harvnb|Dobrynin|2001|p=438–439}}</ref><ref>{{Harvnb|Maynes|1980|p=1–2}}</ref> ಇದರ ಜತೆಗೇ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ಮುಪ್ಪಡರಿದ ಮತ್ತು ರೋಗಿಷ್ಟ ನಾಯಕತ್ವದಿಂದ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯೋಜನ ಕಾಣಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ: ಬ್ರೆಝ್ನೇವ್ ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಬಹಳ ಅಸಮರ್ಥನಾಗಿದ್ದು ಆತನ ನಂತರ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಆಂದ್ರೋಪೋವ್ ಮತ್ತು ಚೆರ್ನೆಂಕೋ ಕೂಡ ಬಹಳ ಕಾಲದವರೆಗೆ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಚೆರ್ನೆಂಕೋನ ನಿಧನದ ನಂತರ ರೇಗನ್‌ರನ್ನು ಆತ ಸೋವಿಯೆತ್ ನಾಯಕರೊಂದಿಗೆ ಏಕೆ ಸಂಧಾನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲವೆಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಯಿತು. ರೇಗನ್, "ಅವರು ನನ್ನೆದುರಿಗೆ ಸಾಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ" ಎಂದು ಚಟಾಕಿ ಹಾರಿಸಿದರು.<ref>ಕರಾಗ್ಯಾಕ್, p. 67</ref> == ಶೀತಲ ಸಮರದ ಅಂತ್ಯ (1985–91) == {{Main|Cold War (1985–1991)}} [[ಚಿತ್ರ:Reagan and Gorbachev signing.jpg|thumb|right| 1987 ರಲ್ಲಿ ಮಿಖಾಯಿಲ್ ಗೋರ್ಬಚೇವ್ ಮತ್ತು ರೊನಾಲ್ಡ್ ರೇಗನ್ ವ್ಹೈಟ್ ಹೌಸಿನಲ್ಲಿ INF ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿರುವುದು.]] === ಗೋರ್ಬಚೇವ್ ಸುಧಾರಣೆಗಳು === {{see|Mikhail Gorbachev|perestroika|glasnost}} ಇತರರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಸಾಹಿಯಾಗಿದ್ದ [[ಮಿಖಾಯಿಲ್ ಗೋರ್ಬಚೇವ್]] 1985ರಲ್ಲಿ [[ಜನರಲ್ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ]]ಯಾಗುವ ವೇಳೆಗೆ,<ref name="Gaddis 2005, p. 197" /> ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಜಡವಾಗಿಹೋಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ 1980ರ ದಶಕದ ತೈಲ ಬೆಲೆಗಳ ಕುಸಿತದ ಕಾರಣ ವಿದೇಶೀ ಹಣಕಾಸು ಗಳಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ಇಳಿಕೆಯುಂಟಾಯಿತು.<ref name="LaFeber331" /> ಈ ಮುಗ್ಗಟ್ಟುಗಳಿಂದಾಗಿ ಗೋರ್ಬಚೇವ್ ದೇಶದ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದರು.<ref name="LaFeber331">{{Harvnb|LaFeber|2002|p=331–333}}</ref> ಆರಂಭದ ನಿಷ್ಫಲತೆಯಿಂದಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ರಚನಾಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ಬದಲಾವಣೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಅರಿತ ಗೋರ್ಬಚೇವ್ 1987ರ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ''[[ಪೆರೆಸ್ತ್ರೊಯಿಕಾ]]'' (ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾದ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದರು.<ref name="Gaddis231">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=231–233}}</ref> ಪೆರೆಸ್ತ್ರೊಯಿಕಾ [[ಉತ್ಪಾದನಾ ಪಾಲು]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸಡಿಲಿಸಿ ಉದ್ಯಮಗಳ ಖಾಸಗೀ ಒಡೆತನಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ವಿದೇಶೀ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಗೆ ದಾರಿಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಈ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ದೇಶದ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಶೀತಲ ಸಮರದ ಮಿಲಿಟರಿ ಬದ್ಧತೆಗಳ ವಿಪರೀತ ಖರ್ಚುವೆಚ್ಚಗಳೆಡೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕ ವಲಯದ ಹೆಚ್ಚು ಲಾಭದಾಯಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳೆಡೆ ತಿರುಗಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.<ref name="Gaddis231" /> ಮೊದಮೊದಲು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ವಲಯದಿಂದ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಸಂದೇಹಗಳು ವ್ಯಕ್ತವಾದರೂ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ಹೊಸ ನಾಯಕ ಪಶ್ಚಿಮದ ಜತೆಗೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪೈಪೋಟಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವುದರ ಬದಲಾಗಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಹದಗೆಡುತ್ತಿದ್ದ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಬದ್ಧನಾಗಿರುವುದು ಕಂಡುಬರಲಾರಂಭಿಸಿತು.<ref name="Palmowski" /><ref name="LaFeber2002">{{Harvnb|LaFeber|2002|p=300–340}}</ref> ಇದರ ಜತೆಗೇ, ತನ್ನ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಗೆ ಪಕ್ಷದೊಳಗೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಬಹುದಾದ ವಿರೋಧವನ್ನು ಮಟ್ಟಹಾಕಲು ಗೋರ್ಬಚೇವ್ ''[[ಗ್ಲಾಸ್‌ನಾಸ್ತ್]]'' (ಮುಕ್ತತೆ) ಅನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದರು; ಇದು ಪ್ರೆಸ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪಾರದರ್ಶಕವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು.<ref>{{Harvnb|Gibbs|1999|p=7}}</ref> ''ಗ್ಲಾಸ್‌ನಾಸ್ತ್'' [[ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]]ದ ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದ ಭ್ರಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಮಾಡುವ ಮತ್ತು [[ಕೇಂದ್ರ ಸಮಿತಿ]]ಯ ಅಧಿಕಾರದ ದುರ್ಬಳಕೆಯನ್ನು ಮಿತಗೊಳಿಸುವ ಧ್ಯೇಯ ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref>{{Harvnb|Gibbs|1999|p=33}}</ref> ಗ್ಲಾಸ್‌ನಾಸ್ತ್ ಸೋವಿಯೆತ್ ಪ್ರಜೆಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ವಿಶ್ವದ, ಅದರಲ್ಲೂ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ನಡುವೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೆಚ್ಚುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಎರಡೂ ದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ [[ಉಪಶಮನ]]ವು ತ್ವರಿತಗತಿಯಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಾಗಲು ಸಹಕಾರ ನೀಡಿತು.<ref>{{Harvnb|Gibbs|1999|p=61}}</ref> === ಸುಧಾರಿಸಿದ ಸಂಬಂಧಗಳು === {{see|Reykjavík Summit|Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty|START I|Treaty on the Final Settlement with Respect to Germany}} ಕ್ರೆಮ್ಲಿನ್‌ನ ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ರಿಯಾಯಿತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ರೇಗನ್ ಆರ್ಥಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಸ ಸುತ್ತಿನ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪೈಪೋಟಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಿದನು.<ref name="Gaddis229">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=229–230}}</ref> ಮೊದಲ ಸುತ್ತಿನ ಮಾತುಕತೆಯು 1985ರ ನವೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ [[ಜಿನೀವಾ, ಸ್ವಿಜರ್ಲೆಂಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು.<ref name="Gaddis229" /> ಈ ಮಾತುಕತೆಯ ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಅನುವಾದಕನನ್ನು ಮಾತ್ರ ಜತೆಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿದ ಇಬ್ಬರೂ ನಾಯಕರು ಒಂದು ಸೂತ್ರದಂತೆ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ದೇಶಗಳ ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತಗಳನ್ನು ಶೇಕಡಾ 50ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು ಸಮ್ಮತಿಸಿದರು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/21/newsid_2549000/2549897.stm 1985: "Superpowers aim for 'safer world'"], BBC News, November 21, 1985. ಜುಲೈ 8, 2008 ರಂದು ಹಿಂಪಡೆದದ್ದು.</ref> thumb|left| 1988ರಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯೆತ್ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಮರಳುತ್ತಿರುವುದು.ಎರಡನೇ [[ರೇಜಾವಿಕ್ ಶಿಖರಸಮ್ಮೇಳನ]]ವನ್ನು [[ಐಸ್‌ಲಂಡ್]]ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಸರಿಯಾದ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಮಾತುಕತೆಯ ವೇಳೆಗೆ ರೇಗನ್‍ ಮಂಡಿಸಿದ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಭದ್ರತಾ ಉಪಕ್ರಮದ ವಿಷಯ ಬಂದಾಗ ಗೋರ್ಬಚೇವ್ ಅದನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಬಯಸಿದರೆ ರೇಗನ್ ಅಸಮ್ಮತಿ ಸೂಚಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=940DE0DA1F3BF93AA15756C0A96E948260|title=Toward the Summit; Previous Reagan-Gorbachev Summits|work=The New York Times|accessdate=2008-06-21|date=May 29, 1988}}</ref> ಈ ಸಂಧಾನದ ಮಾತುಕತೆಗಳು ವಿಫಲವಾದವು, ಆದರೂ 1987ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಶಿಖರಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ [[ಇಂಟರ್‌ಮೀಡಿಯೆಟ್-ರೇಂಜ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಫೋರ್ಸಸ್ ಟ್ರೀಟಿ]](INF)ಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕುವುದರ ಮೂಲಕ ಪ್ರಮುಖ ಮೈಲಿಗಲ್ಲೊಂದನ್ನು ತಲುಪಿದಂತಾಯಿತು . INF ಒಪ್ಪಂದವು ಎಲ್ಲಾ ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ, ಭೂಮಿಯಿಂದ ಪೃಥಕ್ಕರಿಸಲಾಗುವ 500ರಿಂದ 5,500 ಕಿಲೋಮೀಟರುಗಳ (300ರಿಂದ 3,400 ಮೈಲುಗಳು) ಪರಿಮಿತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಕ್ಷಿಪಣಿಯುಕ್ತ ಮತ್ತು ಪರ್ಯಟನ ಮಿಸೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ವರ್ಜಿಸುವಂತೆ ನಿಯಮಿಸಿತು.<ref name="fas">{{cite web|url=http://www.fas.org/nuke/control/inf/index.html|title=Intermediate-Range Nuclear Forces|accessdate=2008-06-21|publisher=Federation of American Scientists}}</ref> 1980ರ ದಶಕದ ನಡುವಿನಿಂದ ಕೊನೆಯವರೆಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಿಪ್ರವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾದ ಪೂರ್ವ-ಪಶ್ಚಿಮಗಳ ನಡುವಿನ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ದತೆಗಳು 1989ರ ಮಾಸ್ಕೋನ ಕೊನೆಯ ಶಿಖರಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಗೋರ್ಬಚೇವ್ ಮತ್ತು [[ಜಾರ್ಜ್ ಎಚ್.ಡಬ್ಲ್ಯು. ಬುಶ್]] ಇಬ್ಬರೂ [[START I]] ಎಂಬ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ನಿಯಂತ್ರಣ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುವುದರ ಮೂಲಕ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡವು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=255}}</ref> ಮುಂದಿನ ವರುಷದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸೋವಿಯೆತ್‌ಗೆ ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ಸಹಾಯಧನಗಳು ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಸೇನಾ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಖರ್ಚುವೆಚ್ಚಗಳ ದೆಸೆಯಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕ ಸೋರಿಕೆಯುಂಟಾಗುತ್ತಿದೆಯೆಂದು ಅರಿವಾಯಿತು.<ref name="Shearman76" /> ಇದರ ಜತೆಗೇ ತಡೆವಲಯವೊಂದರ ಭದ್ರತಾ ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಅಪ್ರಯೋಜಕವೆಂದು ಅಂಗೀಕೃತವಾದ ಮೇಲೆ ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿನ ಮಿತ್ರದೇಶಗಳ ಕಾರ್ಯಕಲಾಪಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಗು ತೂರಿಸುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಸೋವಿಯೆತ್ [[ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು]].<ref name="Gaddis248">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=248}}</ref> 1989ರಲ್ಲಿ, ಸೋವಿಯೆತ್ ಸೇನೆಗಳು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ<ref name="Gaddis 2005, pp. 235–236">{{Harvnb|Gaddis|2005|p=235–236}}</ref> ದಿಂದ ಹಿಂದೆ ಸರಿದವು ಮತ್ತು 1990ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ [[ತಿಯನನ್ಮೆನ್]] ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಹೊರತಾಗಿ ಬೇರೆ ವಿಕಲ್ಪಗಳಿಲ್ಲದುದರಿಂದ ಗೋರ್ಬಚೇವ್ [[ಜರ್ಮನ್ ಪುನರ್ಏಕೀಕರಣ]]ಕ್ಕೆ,<ref name="Shearman76">{{Harvnb|Shearman|1995|p=76}}</ref> [[ಸಮ್ಮತಿ ನೀಡಿ]]ದರು.<ref>{{Harvnb|Shearman|1995|p=74}}</ref> ಬರ್ಲಿನ್ ಗೋಡೆಯು ಕೆಳಗುರುಳಿದಾಗ ಗೋರ್ಬಚೇವ‌ರ "[[ಸಾಮಾನ್ಯ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮನೆ]]"ಯ ಕಲ್ಪನೆಯು ರೂಪ ತಳೆಯತೊಡಗಿತು.<ref>{{cite web| url=http://www.ena.lu/?doc=11160| title=Address given by Mikhail Gorbachev to the Council of Europe| publisher=[[European NAvigator|Centre Virtuel de la Connaissance sur l'Europe]]| date=1989-07-06| accessdate=2007-02-11}}</ref> 1989ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 3ರಂದು ಗೋರ್ಬಚೇವ್ ಮತ್ತು ರೇಗನ್‌ರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾದ [[ಜಾರ್ಜ್ ಎಚ್.ಡಬ್ಲ್ಯು.ಬುಶ್]], [[ಮಾಲ್ಟಾ ಶಿಖರಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ]] ಶೀತಲ ಸಮರದ ಅಂತ್ಯವಾಗಿದೆಯೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು;<ref>[http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/3/newsid_4119000/4119950.stm Malta summit ends Cold War], BBC News, December 3, 1989. ಜೂನ್ 8, 2008ರಂದು ಹಿಂಪಡೆದದ್ದು</ref> ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ, ಈ ಎರಡು ಮಾಜೀ ವೈರಿಗಳು [[ಗಲ್ಫ್ ಯುದ್ಧ]]ದಲ್ಲಿ ಬಹಳಕಾಲದವರೆಗೂ ಸೋವಿಯೆತ್ ಮೈತ್ರಿ ಹೊಂದಿದ್ದ [[ಇರಾಕ್‌]]ನ ವಿರುದ್ಧ ಜತೆಸೇರಿಕೊಂಡವು.<ref>ಗುಡ್‌ಬೀ, p. 26</ref> === ಎಡವಲಾರಂಭಿಸಿದ ಸೋವಿಯೆತ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ === {{see|Economy of the Soviet Union|Revolutions of 1989|Baltic Way}} 1989ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಮೈತ್ರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಕುಸಿತದ ಕೊನೆಯ ಘಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪಿತ್ತು ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ಮಿಲಿಟರಿ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ [[ವಾರ್ಸಾ ಒಪ್ಪಂದ]]ದ ದೇಶಗಳ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕರ [[ಅಧಿಕಾರಬಲ ಕ್ಷೀಣವಾಗತೊಡಗಿತ್ತು]].<ref name="Gaddis 2005, pp. 235–236" /> ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್‌ನಲ್ಲಿ ''ಗ್ಲಾಸ್‌ನಾಸ್ತ್'' ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸಿದ್ದ ಎಳೆಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿತು<ref name="Gaddis248" /> ಮತ್ತು 1990ರ ಫೆಬ್ರುವರಿಯ ವೇಳೆಗೆ USSRನ ವಿಸರ್ಜನೆಯ ನೆರಳಿನಡಿ [[ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ]]ಯು ತನ್ನ 72 ವರ್ಷಗಳ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಬೇಕಾಯಿತು.<ref>ಗೋರ್ಬಚೆವ್, pp. 287, 290, 292</ref> ''ಗ್ಲಾಸ್‍ನಾಸ್ಟ್'' ಮಾನ್ಯಮಾಡಿದ ಪ್ರೆಸ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹಾಗೂ ಅಸಮ್ಮತಿಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಉಲ್ಬಣಿಸತೊಡಗಿದ್ದ "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಗಳ ಸವಾಲು"ಗಳು ಒಕ್ಕೂಟದ ಗಣರಾಜ್ಯಗಳು ಮಾಸ್ಕೋದಿಂದ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು [[ಬಾಲ್ಟಿಕ್ ರಾಜ್ಯಗಳು]] ಒಕ್ಕೂಟದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೇರೆಯಾದವು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=253}}</ref> ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪುಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಿಸಿದ [[1989ರ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಅಲೆ]]ಯು ಪೋಲಂಡ್, ಹಂಗರಿ, ಜೆಕೋಸ್ಲೊವಾಕಿಯಾ ಮತ್ತು ಬಲ್ಗೇರಿಯಾ<ref>{{Harvnb|Lefeber|Fitzmaurice|Vierdag|1991|p=221}}</ref> ವೇ ಮುಂತಾದ ಸೋವಿಯೆತ್-ಶೈಲಿಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ದೇಶಗಳ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಉರುಳಿಸಿತು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ರೊಮಾನಿಯಾ ಮಾತ್ರ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಸರ್ಕಾರವನ್ನುರುಳಿಸಿ ತನ್ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನನ್ನು ಹತ್ಯೆಗೈದ ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕಿನ ಏಕೈಕ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=247}}</ref> === ಸೋವಿಯೆತ್ ವಿಸರ್ಜನೆ === {{see|January 1991 events in Latvia|1991 Soviet coup d'état attempt|History of the Soviet Union (1985–1991)}} ಗೋರ್ಬಚೇವ್‌ ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿನೆಡೆಗೆ ತೋರುತ್ತಿದ್ದ ಅನುಮೋದಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಮೊದಮೊದಲು ಸೋವಿಯೆತ್ ಪ್ರದೇಶದವರೆಗೂ ತಲುಪಲಿಲ್ಲ; ಸ್ನೇಹಪರ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುವತ್ತ ಒಲವು ತೋರುತ್ತಿದ್ದ ಬುಶ್ ಕೂಡ ಜನವರಿ 1991ರ [[ಲಾತ್ವಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಲಿಥುವೇನಿಯಾ]]ದ ಕೊಲೆಗಳನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೇ, ಈ ಹಿಂಸೆಯು ಮುಂದುವರಿದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಕಡಿದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದೆಂಬ ಖಾಸಗೀ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನೂ ನೀಡಿದನು.<ref>ಗೋಲ್ಡ್‌ಗೇಯರ್, p. 27</ref> [[ವಿಫಲವಾದ ಸರ್ಕಾರಪಲ್ಲಟ ಪ್ರಯತ್ನ]]ವೊಂದರಿಂದಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ದುರ್ಬಲಗೊಂಡಿದ್ದ ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್‌ಗೆ ಆಗಲೇ ತಲೆಯೆತ್ತತೊಡಗಿದ [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಗಣತಂತ್ರಗಳು]], ಅದರಲ್ಲಿಯೂ [[ರಷ್ಯಾ]]ದಿಂದ ಬೆದರಿಕೆಯುಂಟಾಗಿದ್ದರಿಂದ 1991ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 25ರಂದು ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್ ಅನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ವಿಸರ್ಜಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=256–257}}</ref> == ಪರಂಪರೆ == [[ಚಿತ್ರ:CIS-Map.png|right|thumb|300px| ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ನಿನ ಅಧಿಕೃತ ಕೊನೆಯಾದ CISನ ರಚನೆ.]] 1991ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 21ರಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದ [[ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]] ಅನ್ನು [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಂತೆ ಕಾಣಲಾಗುತ್ತದೆಯಾದರೂ ರಷ್ಯಾದ ನಾಯಕರ ಪ್ರಕಾರ ಅದರ ಉದ್ದೇಶವು [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಗಣತಂತ್ರಗಳ]] ನಡುವೆ "ಸೌಹಾರ್ದಯುತ ವಿಚ್ಚೇದನವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸು"ವುದಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಒಂದು ಬಿಡಿಯಾದ [[ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಕೂಟ]]ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>[http://rferl.org/featuresarticle/2006/12/14b6b499-9eb2-4dee-b96c-784ec918969a.html Soviet Leaders Recall ‘Inevitable’ Breakup Of Soviet Union], [[Radio Free Europe/Radio Liberty]], December 8, 2006. 2007ರ ಮೇ 8ರಂದು ಪುನರ್ಪಡೆದದ್ದು.</ref> ಶೀತಲ ಸಮರದ ನಂತರ ರಷ್ಯಾ ತನ್ನ ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಕಡಿತ ಮಾಡಿದರೂ ಈ ಮೊದಲಿನ ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪ್ರತೀ ಐದು ವಯಸ್ಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು<ref name="Aslund">ಆಸ್ಲುಂದ್, p. 49</ref> ಮಿಲಿಟರಿ-ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿದ್ದುದು ಮತ್ತು ಅದರ ಕುಸಿತದ ನಂತರ ಮಿಲಿಯಗಟ್ಟಲೆ ಜನರು ನಿರುದ್ಯೋಗಿಗಳಾದುದರಿಂದ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಬಹಳ ಪ್ರಯಾಸದಾಯಕವಾಗಿತ್ತು.<ref name="Aslund" /> 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾವು ಬಂಡವಾಳಶಾಹೀ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರೂ ಕೂಡ ಅದು [[ಒಂದು ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟ]]ನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಯು.ಎಸ್ ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿಗಳು [[ಗ್ರೇಟ್ ಡಿಪ್ರೆಶನ್]]ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನಡೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು.<ref name="Nolan">ನೋಲನ್, pp. 17–18</ref> 1999ರ ನಂತರ ರಷ್ಯನ್ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಶೀತಲ ಸಮರದ ನಂತರದ ವರುಷಗಳಲ್ಲಿ ರಷ್ಯನ್ ಜೀವನಮಟ್ಟವು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹದಗೆಡುತ್ತಲೇ ಇರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.<ref name="Nolan" /> ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಪಂಚದ ಆಗುಹೋಗುಗಳ ಮೇಲೆ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರಭಾವ ಇದ್ದೇ ಇದೆ.<ref name="Halliday" /> [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದ ವಿಸರ್ಜನೆಯ ನಂತರ ಉಳಿದಿರುವ ಏಕೈಕ ಮಹಾಶಕ್ತಿ ಯು.ಎಸ್. ಮಾತ್ರವಾದ್ದರಿಂದ ಶೀತಲ ಸಮರ-ಪೂರ್ವ ವಿಶ್ವವನ್ನು [[ಏಕಧ್ರುವ]] ವಿಶ್ವವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1217752.stm Country profile: United States of America]. BBC ವಾರ್ತೆಗಳು. ಮಾರ್ಚ್ 16, 2008 ರಂದು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref><ref>ನೈ, p. 157</ref><ref>{{Harvnb|Blum|2006|p=87}}</ref> ಶೀತಲ ಸಮರವು ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧಾನಂತರದಲ್ಲಿನ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕವಾಯಿತು: 1989ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಯು.ಎಸ್ 50&nbsp;ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಜತೆಗೆ ಸೇನಾ ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತಲ್ಲದೆ, ಅದರ 1.5&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ತುಕಡಿಗಳು 117&nbsp;ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯೂರಿದ್ದವು.<ref name="Calhoun" /> ಶೀತಲ ಸಮರವು ಬೃಹತ್ ಹಾಗೂ, ಶಾಶ್ವತವಾದ ಶಾಂತಿಕಾಲದ [[ಮಿಲಿಟರಿ-ಔದ್ಯಮಿಕ ಸಂಕೀರ್ಣ]]ಗಳು ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ [[ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮಿಲಿಟರಿ ಹೂಡಿಕೆ]]ಗಳ ಸಾಂಸ್ಥೀಕರಣದೆಡೆ ಜಾಗತಿಕ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು.<ref name="Calhoun">{{cite encyclopedia|author=Calhoun, Craig|encyclopedia=Dictionary of the Social Sciences|title=Cold War (entire chapter)|url=https://books.google.com/books?id=SvSZHgAACAAJ&dq=Dictionary+of+the+Social+Sciences|accessdate=2008-06-16|year=2002|publisher=Oxford University Press|isbn=0195123719}}</ref> ಶೀತಲ ಸಮರದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್.ನ ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚವು $8&nbsp;ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ನಷ್ಟಾಗಿತ್ತೆಂದೂ, [[ಕೊರಿಯನ್ ಯುದ್ಧ]] ಮತ್ತು [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್ ಯುದ್ಧ]]ಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 100,000&nbsp;ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಸಾವಿಗೀಡಾದರೆಂದೂ ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Harvnb|LaFeber|2002|p=1}}</ref> ಸೋವಿಯೆತ್ ಸೈನಿಕರ ಸಾವುನೋವಿನ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಹಾಕುವುದು ಕಷ್ತಕರವಾದರೂ ಸೋವಿಯೆತ್‌ನ ಒಟ್ಟು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಪನ್ನದ ವೆಚ್ಚದ ಪ್ರಮಾಣವು ಯು.ಎಸ್.ಗಿಂತ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದುದು ಖಚಿತವಾಗಿದೆ.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=213}}</ref> ಸೇನೆಯ ಮುಖಾಂತರ ಉಂಟಾದ ಸಾವುನೋವುಗಳ ಜತೆಗೇ ಮಹಾಶಕ್ತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಜಾಗತಿಕ [[ಪರೋಕ್ಷ ಯುದ್ಧ]]ಗಳಲ್ಲಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ [[ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಯಗಟ್ಟಲೆ ಜನರು ಸಾವಿಗೀಡಾದರು.<ref>{{Harvnb|Gaddis|2005|p=266}}</ref> ಶೀತಲ ಸಮರದ ಅಂತ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಪರೋಕ್ಷ ಯುದ್ಧಗಳು ಹಾಗೂ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದ್ದ ಸಂಘರ್ಷಗಳೂ ಕೂಡ ಕೊನೆಗೊಂಡವು; ಅಂತರ್ರಾಜ್ಯ ಯುದ್ಧಗಳು, ಜನಾಂಗೀಯ ಯುದ್ಧಗಳು, ಕ್ರಾಂತಿಕಾರೀ ಯುದ್ಧಗಳ ಜತೆಗೇ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನಪಲ್ಲಟವಾದ ಜನರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳು ಕೂಡ ಶೀತಲ ಸಮರಾನಂತರದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿವೆ.<ref name="Marshall">[http://www.systemicpeace.org/PC2005.pdf Monty G. Marshall and Ted Gurr, ''Peace and Conflict 2005'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080624210152/http://www.systemicpeace.org/PC2005.pdf |date=2008-06-24 }} (PDF), Center for Systemic Peace (2006). ಜೂನ್ 8, 2008ರಂದು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಯಿತು</ref> ಶೀತಲ ಸಮರಕ್ಕಾಗಿ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಅಧಿಕೃತ ವಿಶೇಷ [[ಪ್ರಚಾರ ಪದಕ]]ವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿಲ್ಲವಾದರೂ; 1998ರಲ್ಲಿ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಕೋಲ್ಡ್ ವಾರ್ ರೆಕಗ್ನಿಶನ್ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್‌ಗಳನ್ನು "ಶೀತಲ ಸಮರದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಎಂದರೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2, 1945 ರಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್ 26, 1991ರವರೆಗಿನ ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಗೆ ಗೌರವ, ನಿಷ್ಠೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಸೇನಾ ಸದಸ್ಯರು ಹಾಗೂ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಗ್ಯ ಪೌರ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ" ಕೊಡಮಾಡಿತು.<ref>{{cite web |url= https://www.hrc.army.mil/site/active/tagd/coldwar/default.htm| title=Cold War Certificate Program| accessdate=2009-10-17|format=PDF}}</ref> ಶೀತಲ ಸಮರದ ಸಂಘರ್ಷದ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಅಳಿಸಿಹಾಕಲಾಗದು, ಏಕೆಂದರೆ ಮೂರನೇ ವಿಶ್ವದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಪೈಪೋಟಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚುಗೊಳಿಸಿ ದುರ್ಲಾಭ ಪಡೆಯಲು ಉಂಟುಮಾಡಲಾದ ಹಲವಾರು ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಗಳು ಇಂದಿನವರೆಗೂ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ಬಂದಿವೆ.<ref name="Halliday" /> ಹಿಂದೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ನಂತರ ರಾಜಕೀಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಹಲವಾರು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಅದೂ ಯುಗೋಸ್ಲಾವಿಯಾದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಹೊಸ ನಾಗರಿಕ ಮತ್ತು ಜನಾಂಗೀಯ ಕಲಹಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ.<ref name="Halliday" /> ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಶೀತಲ ಸಮರದ ನಂತರ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ [[ಉದಾರ ಪ್ರಜಾತಂತ್ರಗಳ]] ಹೊಸ ಯುಗವೊಂದು ಆರಂಭವಾದರೆ, ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಂತಹ ವಿಶ್ವದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವು [[ರಾಜ್ಯದ ಸೋಲು]]ಗಳಲ್ಲಿ ಪರ್ಯವಸಾನಗೊಂಡಿತು.<ref name="Halliday" /> == ಇತಿಹಾಸಾಧ್ಯಯನ == {{main|Historiography of the Cold War}} "ಶೀತಲ ಸಮರ" ಎಂಬ ಪದವು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಜನಬಳಕೆಯ ಪದ ಮಾತ್ರವಾಗಿರದೆ ಈ ಕಾಲಾವಧಿಯ ಸಂಘರ್ಷದ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಪಥದ ಬಗೆಗಿನ ಹಲವಾರು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಇತಿಹಾಸಜ್ಞರು, ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಹಾಗೂ ಪತ್ರಕರ್ತರ ನಡುವೆ ಬಿರುಸಾದ ತಕರಾರುಗಳು ನಡೆಯಲು ಕಾರಣವಾಗಿವೆ.<ref name="Nashel">{{cite encyclopedia|author= Nashel, Jonathan|editor=Whiteclay Chambers, John|encyclopedia=The Oxford Companion to American Military History|title=Cold War (1945–91): Changing Interpretations (entire chapter)|url=https://books.google.com/books?id=xtMKHgAACAAJ&dq=The+Oxford+Companion+to+American+Military+History|accessdate=2008-06-16|year=1999|publisher=Oxford University Press|isbn=0195071980}}</ref> ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಸೋವಿಯೆತ್-ಯು.ಎಸ್ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಬಿರುಕಿಗೆ ಯಾರು ಕಾರಣ; ಹಾಗೂ ಈ ಎರಡು ಮಹಾಶಕ್ತಿಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಘರ್ಷ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತೆ, ಅಥವಾ ಇದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬಹುದಾಗಿತ್ತೆ ಎಂಬ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Brinkley">ಬ್ರಿಂಕ್‌ಲೀ, pp. 798–799</ref> ಇತಿಹಾಸಜ್ಞರು ನಿಜವಾಗಿ ಶೀತಲ ಸಮರ ಏನಾಗಿತ್ತು, ಈ ಸಂಘರ್ಷದ ಮೂಲಗಳಾವುವಾಗಿದ್ದುವು, ಎರಡೂ ಬಣಗಳ ನಡುವಿನ ಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಬಿಡಿಬಿಡಿಯಾಗಿ ಬಿಡಿಸಿ ಹರಡುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬ ವಿಷಯಗಳ ಬಗೆಗೂ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Halliday" /> ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಶಿಸ್ತಿನ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಘರ್ಷದ ಮೂಲದ ಬಗ್ಗೆ ನೀಡಲಾಗಿರುವ ವಿವರಣೆಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣವೂ, ವೈವಿಧ್ಯಮಯವೂ ಆಗಿರುವುವಾದರೂ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಪಂಥಗಳು ಅಥವಾ ತತ್ವಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಇತಿಹಾಸಜ್ಞರು ಶೀತಲ ಸಮರವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮೂರು ಮಾರ್ಗಗಳ ಬಳಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ: "ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ" ಉಲ್ಲೇಖಗಳು, "ಪರಿಷ್ಕರಣ", ಮತ್ತು "ಮರು-ಪುನರ್ವಿಮರ್ಶೆ".<ref name="Calhoun" /> "ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ" ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಶೀತಲ ಸಮರವು ಸೋವಿಯೆತ್ ಒಕ್ಕೂಟ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿನೆಡೆಗೆ ಅದರ ವಿಸ್ತರಣೆಯಿಂದಾಗಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು.<ref name="Calhoun" /> "ಪರಿಷ್ಕರಣಾ" ಲೇಖಕರು ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಒಡೆದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಮೇಲೆ ಹೊರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧವು ಮುಗಿಯುವ ಮೊದಲೇ ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಹಾಗೂ ಎದುರಿಸಲು ಯು.ಎಸ್ ಮಾಡಿದ ಹಲವಾರು ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನೂ ಉದಾಹರಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="Calhoun" /> "ಪರಿಷ್ಕರಣೋತ್ತರ" ಅಧ್ಯಯನಕಾರರು ಶೀತಲ ಸಮರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುವಂತೆ ಕಾಣುವುದಲ್ಲದೆ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಏನಾಯಿತೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಮತೋಲನದ ಮನೋಭಾವನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂಥವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.<ref name="Calhoun" /> ಶೀತಲ ಸಮರದ ಬಗೆಗಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚರಿತ್ರಲೇಖನವು ಈ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಅಥವಾ ಎಲ್ಲ ಮೂರನ್ನೂ ಒಟ್ಟಿಗೇ ಹೆಣೆದುನೋಡುತ್ತದೆ.<ref name="Byrd" /> == ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿರಿ == * [[ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] * [[ಶೀತಲ ಸಮರದ ಸಮಯದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ]] * [[ಪರಮಾಣು ಯುದ್ಧ]] * [[ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಬೆಲೆಯೇರಿಕೆ]] * [[ಸೋವಿಯೆತ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] * [[ಶೀತಲ ಸಮರದ ಘಟನೆಗಳ ಸಮಯಪಟ್ಟಿ]] * [[ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ದ್ರೋಹ]] * [[ಮೂರನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧ]] == ಅಡಿಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{reflist|3}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == * {{cite book| author=[[Christopher Andrew|Andrew, Christopher]]| coauthors=[[Vasili Mitrokhin|Mitrokhin, Vasili]]| title= The Sword and the Shield: The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB|publisher= Basic Books| year=2000|isbn=0585418284}} * {{cite encyclopedia|author=[[Anders Åslund|Åslund, Anders]]|editor=[[Henry Rowen|Rowen, Henry S.]]; Wolf, Charles Jr.|encyclopedia=The Impoverished Superpower: Perestroika and the Soviet Military Burden''|title=How small is the Soviet National Income?|year=1990|publisher=California Institute for Contemporary Studies|isbn=1558150668}} * {{Harvard reference|last=Blum|first=William|coauthors=Evriviades, Marios|title=Rogue State: A Guide to the World's Only Superpower|publisher=Zed Books| year=2006|isbn=1842778277}} * {{Harvard reference|last=Bourantonis| first =Dimitris| coauthors=Evriviades, Marios|title= A United Nations for the Twenty-first Century: Peace, Security, and Development|publisher= Martinus Nijhoff Publishers| year=1996|isbn=9041103120}} * {{cite book| last=Breslauer| first =George| title= Gorbachev and Yeltsin as Leaders|publisher= Cambridge University Press| year=2002|isbn=0521892449}} * {{cite book|title=American History: A Survey|author=[[Alan Brinkley|Brinkley, Alan]]|year=1995|publisher=McGraw-Hill|isbn=0079121195}} * {{cite book| last=Buchanan| first = Tom| title= Europe's Troubled Peace, 1945-2000|publisher= Blackwell Publishing| year = 2005|isbn=0631221638}} * {{cite encyclopedia|author=Byrd, Peter|editor= Iain McLean & Alistair McMillan|encyclopedia=The Concise Oxford Dictionary of Politics|title=Cold War|year=2003|publisher=Oxford University Press|isbn=0192802763}} * {{cite book|last=Calhoun|first=Craig|title=Dictionary of the Social Sciences|year=2002|publisher=Oxford University Press|isbn=0195123719}} * {{Harvard reference|last1=Carabott|first1=Philip|last2=Sfikas|first2=Thanasis| title= The Greek Civil War: Essays on a Conflict of Exceptionalism and Silences|publisher= Ashgate Publishing, Ltd.| year=2004|isbn=0754641317}} * {{cite book|last=Christenson|first=Ron |title=Political trials in history: from antiquity to the present|year=1991|publisher=Transaction Publishers|isbn=0887384064}} * {{Harvard reference|last=Cowley| first =Robert| title= The Reader's Companion to Military History|publisher= Houghton Mifflin Books| year=1996|isbn=0618127429}} * {{Harvard reference|last1=Crocker|first1=Chester|last2=Hampson|first2=Fen|last3=Aall|first3=Pamela| title= Leashing the Dogs of War: Conflict Management in a Divided World|publisher= US Institute of Peace Press|isbn=192922396X| year=2007}} * {{Harvard reference|last=Dowty|first=Alan|title=Closed Borders: The Contemporary Assault on Freedom of Movement|publisher=Yale University Press|year=1989|isbn=0300044984}} * {{Harvard reference|last=Dobrynin|first=Anatoly|title=In Confidence: Moscow's Ambassador to Six Cold War Presidents|publisher=University of Washington Press| year=2001|isbn=0295980818}} * {{cite book| last=Edelheit| first =Hershel and Abraham| title= A World in Turmoil: An Integrated Chronology of the Holocaust and World War II|publisher= Greenwood Publishing Group| year=1991|isbn=0313282188}} * {{Harvard reference|last=Ericson|first=Edward E.|title=Feeding the German Eagle: Soviet Economic Aid to Nazi Germany, 1933–1941 |publisher=Greenwood Publishing Group |year=1999 |isbn=0275963373}} * {{cite book| last=Feldbrugge| first =Joseph|coauthors= van den Berg, Gerard; Simons, William| title= Encyclopedia of Soviet Law|publisher= BRILL| year=1985|isbn=9024730759}} * {{cite book| last=Friedman| first = Norman| title= The Fifty-Year War: Conflict and Strategy in the Cold War|publisher= Naval Institute Press| year=2007| isbn=1591142873}} * {{Harvard reference|title=Russia, the Soviet Union and the United States. An Interpretative History|last=Gaddis|first=John Lewis|year=1990|publisher=McGraw-Hill|isbn=0075572583}} * {{cite book|title=We Now Know: Rethinking Cold War History|author=[[John Lewis Gaddis|Gaddis, John Lewis]]|year=1997|publisher=Oxford University Press|isbn=0198780702}} * {{Harvard reference|title=The Cold War: A New History|last=Gaddis|first=John Lewis|year=2005|publisher=Penguin Press|isbn=1594200629}} * {{cite book|author=[[Yegor Gaidar|Gaidar, Yegor]]|title=Collapse of an Empire: Lessons for Modern Russia|publisher=Brookings Institution Press|year=2007|isbn=5824307598|language=Russian}} * {{Harvard reference|last=Garthoff|first=Raymond|title=Détente and Confrontation: American-Soviet Relations from Nixon to Reagan|year=1994|publisher=Brookings Institution Press|isbn=0815730411}} * {{Harvard reference|last=Gibbs|first=Joseph|title=Gorbachev's Glasnost|year=1999|publisher=Texas University Press|isbn=0890968926}} * {{cite book| last=Glees| first =Anthony| title= Reinventing Germany: German Political Development Since 1945|publisher= Berg Publishers| year=1996|isbn=1859731856}} * {{cite book| last=Goldgeier| first =James| coauthors= McFaul, Michael| title= Power and Purpose: US Policy toward Russia after the Cold War|publisher= Brookings Institution Press| year=2003|isbn=0815731744}} * {{cite book| last=Goodby| first = James| coauthors=Morel, Benoit| title= The Limited Partnership: Building a Russian-US Security Community|publisher= Oxford University Press| year=1993|isbn=0198291612}} * {{cite book| author=[[Mikhail Gorbachev|Gorbechev, Mikhail]]| title=Memoirs|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=0385480199}} * {{Harvard reference|last=Hahn| first = Walter| coauthors= Maître, Joachim| title= Paying the Premium: A Military Insurance Policy for Peace and Freedom|publisher= Greenwood Publishing Group| year=1993|isbn=0313288496}} * {{Harvard reference|last=Halliday|first=Fred|editor=Krieger, Joel & Crahan, Margaret E.|encyclopedia=The Oxford Companion to the Politics of the World|title=Cold War|year=2001|publisher=Oxford University Press|isbn=0195117395}} * {{cite book| last=Hanhimaki| first =Jussi| coauthors= Westad, Odd Arne| title= The Cold War: A History in Documents and Eyewitness Accounts|publisher= Oxford University Press| year=2003|isbn=0199272808}} * {{Harvard reference|last=Harrison|first=Hope Millard|title=Driving the Soviets Up the Wall: Soviet-East German Relations, 1953-1961|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=0691096783}} * {{Harvard reference|last1=Hardt|first1=John Pearce|last2=Kaufman|first2=Richard F.|title=East-Central European Economies in Transition|publisher=M.E. Sharpe|year=1995|isbn=1563246120}} * {{Harvard reference|last= Higgs| first = Robert| title= Depression, War, and Cold War: Studies in Political Economy|publisher= Oxford University Press US| year=2006|isbn=0195182928}} * {{cite book|author=[[Eric Hobsbawm|Hobsbawn, Eric]]|title=[[The Age of Extremes|The Age of Extremes: A History of the World, 1914-1991]]|year=1996|publisher=Vintage Books|isbn=0679730052}} * {{Harvard reference|last2=Kamps|first2=Charles Jr||title=Armies of NATO's Central Front|last1=Isby|first1=David C.|year=1985|publisher=Jane's Publishing Company Ltd|isbn=071060341X}} * {{cite book| last=Jacobs| first =Dale| title= World Book: Focus on Terrorism|publisher= World Book| year=2002|isbn=071661295X}} * {{cite book| last=Joshel| first =Sandra| title= Imperial Projections: Ancient Rome in Modern Popular Culture|publisher= JHU Press| year=2005|isbn=0801882680}} * {{Harvard reference|last=Karabell|first=Zachary|editor-last=Chambers|editor-first=John Whiteclas|title=The Oxford Companion to American Military History|title=Cold War (1945–91): External Course|year=1999|publisher=Oxford University Press |isbn=0195071980}} * {{cite book| last=Karaagac| first =John| title= Between Promise and Policy: Ronald Reagan and Conservative Reformism|publisher= Lexington Books| year=2000|isbn=0739102966}} * {{Harvard reference|last=Kennan|first=George F.|title=Memoirs, 1925-1950|year=1968|publisher=Hutchinson|isbn=009085800X}} * {{cite book|last=Kolb|first=Richard K.|title=Cold War Clashes: Confronting Communism, 1945-1991|year=2004|publisher=Veterans of Foreign Wars of the United States|isbn=0974364312}} * {{cite book| last=Kumaraswamy| first = P. R.| coauthors=Karsh, Efraim| title= Revisiting the Yom Kippur War|publisher= Routledge| year=2000| isbn=0714650072}} * {{Harvard reference|last=Kydd|first=Andrew| title= Trust and Mistrust in International Relations|publisher= Princeton University Press| year=2005|isbn=0691121702}} * {{cite book|author=Lackey, Douglas P.|title=Moral principles and nuclear weapons|publisher=Rowman & Allanheld|location=Totowa, N.J|year=1984|isbn=084767116x}} * {{Harvard reference|last1=LaFeber|first1=Walter|editor1-last=Foner|editor1-first=Eric|editor2-last=Garraty|editor2-first=John Arthur|title=The Reader's companion to American history|year=2002|publisher=Houghton Mifflin Books|isbn=0395513723}} * {{cite book|last=Lakoff| first=Sanford|title= A Shield in Space?|publisher= University of California Press|year=1989|isbn=0585043795}} * {{cite book|last=Lee|first=Stephen J.|title=Stalin and the Soviet Union |publisher= Routledge|year=1999|isbn=0415185734}} * {{Harvard reference|last1=Lefeber|first1=R|last2=Fitzmaurice|first2=M.|last3=Vierdag|first3=E. W.|title=The Changing Political Structure of Europe|publisher=Martinus Nijhoff Publishers|year=1991|isbn=0792313798}} * {{Harvard reference|last=Leffler| first = Melvyn| title= A Preponderance of Power: National Security, the Truman Administration, and the Cold War|publisher= Stanford University Press| year=1992|isbn=0804722188}} * {{cite book|last=Link|first=William A.|title=American Epoch: A History of the United States|year=1993|publisher=McGraw-Hill|isbn=0070379513}} * {{cite book|author=[[Geir Lundestad|Lundestad, Geir]]|title=East, West, North, South: Major Developments in International Politics since 1945|year=2005|publisher=Oxford University Press|isbn=1412907489}} * {{cite book|ast=McMahon|first=Robert|title=The Cold War: A Very Short Introduction|lyear=2003|publisher=Oxford University Press|isbn=0192801783}} * {{Harvard reference|last=Malkasian|first=Carter| title= The Korean War: Essential Histories|publisher= Osprey Publishing| year=2001|isbn=1841762822}} * {{Harvard reference|last=Maynes|first=Williams C.|title=The world in 1980|publisher= Dept. of State|year=1980}} * {{cite book| last=McSherry| first = Patrice| title= Predatory States: Operation Condor and Covert War in Latin America|publisher= Rowman & Littlefield| year=2005|isbn=0742536874}} * {{Harvard reference|last=Miller|first=Roger Gene|title=To Save a City: The Berlin Airlift, 1948-1949|publisher=Texas A&M University Press|year=2000|isbn=0890969671}} * {{Harvard reference|last1=Moschonas|first1=Gerassimos|last2=Elliott|first2=Gregory|title= In the Name of Social Democracy: The Great Transformation, 1945 to the Present|publisher= Verso| year=2002|isbn=1859843468}} * {{cite book| last=Muravchik| first=Joshua| title= The Imperative of American Leadership: A Challenge to Neo-Isolationism|publisher= American Enterprise Institute| year=1996|isbn=0844739588}} * {{cite encyclopedia|last=Nashel|first=Jonathan|editor=John Whiteclay Chambers|encyclopedia=The Oxford Companion to American Military History|title=Cold War (1945–91): Changing Interpretations|year=1999|publisher=Oxford University Press |isbn=0195071980}} * {{cite book| last=National Research Council Committee on Antarctic Policy and Science| title= Science and Stewardship in the Antarctic|publisher= National Academies Press| year=1993|isbn=0309049474}} * {{Harvard reference|last=Njolstad|first=Olav| title= The Last Decade of the Cold War|publisher= Routledge| year=2004|isbn=071468371X}} * {{cite book|last=Nolan|first=Peter|title=China's Rise, Russia's Fall|year=1995|publisher=St. Martin's Press|isbn=0312127146}} * {{cite book|author=[[Joseph Nye|Nye, Joseph S.]]|title=The Paradox of American Power: Why the World's Only Superpower Can't Go It Alone|year=2003|publisher=Oxford University Press|isbn=0195161106}} * {{Harvard reference|last=Odom|first=William E.|title=The Collapse of the Soviet Military|year=2000|publisher=Yale University Press|isbn=0300082711}} * {{Harvard reference|last=Palmowski|first=Jan|title=A Dictionary of Contemporary World History|year=2004|publisher=Oxford University Press|isbn=0198608756}} * {{Harvard reference|last=Patterson| first =James| title= Grand Expectations: The United States, 1945-1974|publisher= Oxford University Press US| year=1997|isbn=0585362505}} * {{Harvard reference|last=Pearson|first=Raymond|title=The Rise and Fall of the Soviet Empire|publisher=Macmillan|year=1998|isbn=0312174071}} * {{Harvard reference|last=Perlmutter| first =Amos| title= Making the World Safe for Democracy|publisher= University of North Carolina Press| year=1997|isbn=0807823651}} * {{cite book| last=Porter| first = Bruce| coauthors=Karsh, Efraim| title= The USSR in Third World Conflicts: Soviet Arms and Diplomacy in Local Wars|publisher= Cambridge University Press| year=1984|isbn=0521310644}} * {{Harvard reference|last=Puddington|first=Arch| title= Broadcasting Freedom: The Cold War Triumph of Radio Free Europe and Radio Liberty|publisher= University Press of Kentucky|year= 2003|isbn=0813190452}} * {{cite encyclopedia|author=[[Ronald Reagan|Reagan, Ronald]]|editor=Foner, Eric & Garraty, John Arthur|encyclopedia=The Reader's companion to American history|title=Cold War|publisher=Houghton Mifflin Books|isbn=0395513723}} * {{Harvard reference|last=Roberts|first=Geoffrey |title=Stalin's Wars: From World War to Cold War, 1939–1953 |publisher=Yale University Press |year=2006 |isbn=0300112041}} * {{Harvard reference|last=Roht-Arriaza|first=Naomi|title=Impunity and human rights in international law and practice|publisher=Oxford University Press|year=1995|isbn=0195081366}} * {{cite book| last=Rycroft| first =Michael| title= Beyond the International Space Station: The Future of Human Spaceflight|publisher= Johns Hopkins University Press| year=2002|isbn=1402009623}} * {{cite encyclopedia|last=Schmitz|first=David F.|editor=John Whiteclay Chambers|encyclopedia=The Oxford Companion to American Military History|title=Cold War (1945–91): Causes|year=1999|publisher=Oxford University Press |isbn=0195071980}} * {{Harvard reference|last=Shearman| first = Peter| title= Russian Foreign Policy Since 1990|publisher= Westview Pess| year =1995|isbn = 0813326338}} * {{Harvard reference|last=Shirer|first=William L.|title=The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany|publisher=Simon and Schuster|year=1990|isbn=0671728687}} * {{cite book|last=Smith|first=Joseph| coauthors= Davis, Simon| title= The A to Z of the Cold War|publisher= Scarecrow Press| year=2005|isbn=0810853841}} * {{cite book| last=Stone| first = David| title= A Military History of Russia: From Ivan the Terrible to the War in Chechnya|publisher= Greenwood Publishing Group| year=2006| isbn=0275985024}} * {{Harvard reference|last=Taubman|first=William|title=Khrushchev: The Man and His Era|year=2004|publisher=W. W. Norton & Company|isbn=0393324842}} * {{Harvard reference|last=Tucker|first=Robert C.|title=Stalin in Power: The Revolution from Above, 1928-1941 |publisher=W. W. Norton & Company|year=1992|isbn=0393308693}} * {{cite book|last=Walker|first=Martin|title=The Cold War: A History|year=1995|publisher=H. Holt|isbn=0805031901}} * {{cite book|last=Williams|first=Andrew|title=D-Day to Berlin|year=2004|publisher=[[Hodder & Stoughton]]|isbn=0340833971}} * {{Harvard reference|last=Wettig|first=Gerhard|title=Stalin and the Cold War in Europe|publisher=Rowman & Littlefield|year=2008|isbn=0742555429}} * {{cite book|last=Wood|first=Alan|title= Stalin and Stalinism|publisher= Routledge| year=2005|isbn=0415307325}} * {{cite book|last=Wood|first=James|title= History of International Broadcasting|publisher= Institution of Electrical Engineers| year=1999|isbn=0852969201}} * {{Harvard reference|last=Zubok| first = Vladislav| coauthors=Pleshakov, Constantine| title= Inside the Kremlin's Cold War: From Stalin to Khrushchev|publisher= Harvard University Press| year=1996|isbn=0674455312}} == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ == {{Main|List of primary and secondary sources on the Cold War}} == ಬಾಹ್ಯ ಲಿಂಕ್‌ಗಳು == {{sisterlinks|Cold War}} ;ಆರ್ಕೈವ್ಸ್ * [http://www.osaarchivum.org/guide/ Open Society Archives, Budapest (Hungary), one of the biggest history of communism and cold war archives in the world] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110511130424/http://www.osaarchivum.org/guide/ |date=2011-05-11 }} * [http://www.cybertrn.demon.co.uk An archive of UK civil defence material] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081222065026/http://www.cybertrn.demon.co.uk/ |date=2008-12-22 }} * [http://www.conelrad.com/ CONELRAD Cold War Pop Culture Site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200729202943/http://www.conelrad.com/ |date=2020-07-29 }} * [http://archives.cbc.ca/IDD-1-71-274/conflict_war/cold_war/ CBC Digital Archives{{ndash}} Cold War Culture: The Nuclear Fear of the 1950s and 1960s] * [http://www.cwihp.org The Cold War International History Project (CWIHP)] * [http://coldwarfiles.org The Cold War Files] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080918203432/http://coldwarfiles.org/ |date=2008-09-18 }} * [http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war/ CNN Cold War Knowledge Bank] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081217154418/http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war/ |date=2008-12-17 }} 1945 ಮತ್ತು 1991ರ ನಡುವಿನ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಮತ್ತು ಸೋವಿಯೆತ್ ಪ್ರೆಸ್‌ಗಳ ಶೀತಲ ಸಮರ ಕುರಿತ ವಿಚಾರಗಳ ತುಲನೆ * [http://community.theblackvault.com/articles/entry/The-CAESAR-POLO-and-ESAU-Papers- The CAESAR, POLO, and ESAU Papers] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120308224947/http://community.theblackvault.com/articles/entry/The-CAESAR-POLO-and-ESAU-Papers- |date=2012-03-08 }}–This collection of declassified analytic monographs and reference aids, designated within the Central Intelligence Agency (CIA) Directorate of Intelligence (DI) as the CAESAR, ESAU, and POLO series, highlights the CIA's efforts from the 1950s through the mid-1970s to pursue in-depth research on Soviet and Chinese internal politics and Sino-Soviet relations. The documents reflect the views of seasoned analysts who had followed closely their special areas of research and whose views were shaped in often heated debate. ;ಗ್ರಂಥವಿವರಣ ಪಟ್ಟಿ * [http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=issues/Arms+Race Annotated bibliography for the arms race from the Alsos Digital Library] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060203121815/http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=issues%2FArms+Race |date=2006-02-03 }} * [http://en.citizendium.org/wiki/Cold_War%2C_Bibliography Annotated bibliography from ''Citizendium'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090822044939/http://en.citizendium.org/wiki/Cold_War%2C_Bibliography |date=2009-08-22 }} ;NA * [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/themes/world_politics/cold_war/default.stm Video and audio news reports from during the cold war] ;ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು * [http://www.nps.gov/history/NR/twhp/wwwlps/lessons/128mimi/ ''Minuteman Missile National Historic Site: Protecting a Legacy of the Cold War ,'' a National Park Service Teaching with Historic Places (TwHP) lesson plan] {{Cold War}} [[ವರ್ಗ:ಯುದ್ಧ]] [[ವರ್ಗ:ಶೀತಲ ಸಮರ]] [[ವರ್ಗ:ಜಾಗತಿಕ ಸಂಘರ್ಷ]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಯುದ್ಧಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸೋವಿಯೆತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಯುದ್ಧಗಳು]] rjf56zecovx2eli271m8tu25tlvdb07 0 22091 1306238 1287448 2025-06-07T06:41:03Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306238 wikitext text/x-wiki {{infobox football club | clubname = Arsenal | current = Arsenal F.C. season 2024–25 | image = | fullname = Arsenal Football Club | nickname = The Gunners | founded = 1886 as ''Dial Square'' | ground = [[Emirates Stadium]] | capacity = 60,355<ref name="annualreport2007">{{cite web | url=http://www.arsenal.com/assets/_files/documents/jul_08/gun__1215525940_Arsenal_Annual_Report_May_2007.pdf | format=PDF | title=Statement of Accounts and Annual Report 2006/2007 | publisher=Arsenal Holdings plc | month=May | year=2007 | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2008-09-10 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080910062131/http://www.arsenal.com/assets/_files/documents/jul_08/gun__1215525940_Arsenal_Annual_Report_May_2007.pdf | url-status=dead }}</ref> | owner = {{flagicon|ENG}} [[#Ownership and finances|Arsenal Holdings plc]] | chairman = {{flagicon|ENG}} [[Peter Hill-Wood]] | manager = {{flagicon|FRA}} [[Arsène Wenger]] | league = [[Premier League]] | season = [[2023–24 in English football|2023–24]] | position = Premier League, 2nd | kit_alt1 = Red jersey with white trim on shoulders and sides, white shorts, white socks with red band | pattern_la1 = _arsenal2425h | pattern_b1 = _arsenal2425h | pattern_ra1 = _arsenal2425h | pattern_sh1 = _arsenal2425h | pattern_so1 = | leftarm1 = FFFFFF | body1 = F00000 | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = F00000 | pattern_la2 = _arsenal2425a | pattern_b2 = _arsenal2425a | pattern_ra2 = _arsenal2425a | pattern_sh2 = _arsenal2425a | pattern_so2 = | leftarm2 = 000000 | body2 = 000000 | rightarm2 = 000000 | shorts2 = 000000 | socks2 = 000000 | pattern_la3 = _arsenal2425T | pattern_b3 = _arsenal2425T | pattern_ra3 = _arsenal2425T | pattern_sh3 = _arsenal2425t | pattern_so3 = _arsenal2425tl | leftarm3 = 9adee9 | body3 = 9adee9 | rightarm3 = 9adee9 | shorts3 = 000040 | socks3 = 000040 }} [[ಆರ್ಸೆನಲ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್]] ([[PLUS ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು]]: [http://www.plusmarketsgroup.com/details.shtml?ISIN=GB0030895238/GBX/PLUS-exn AFC]{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }})(ಹಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ [[ಆರ್ಸೆನಲ್]] ಅಥವಾ [[ದಿ ಆರ್ಸೆನಲ್]] ಎಂದು ಸರಳವಾಗಿ ಅಥವಾ [[ದಿ ಗನ್ನರ್ಸ್]] ಎಂಬ ಅಡ್ಡಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ)[[ಉತ್ತರ ಲಂಡನ್‌|ಉತ್ತರ ಲಂಡನ್‌ನ]] [[ಹೊಲೋವೇ|ಹೊಲೋವೇನಲ್ಲಿ]] ನೆಲೆಯಾಗಿರುವ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವೃತ್ತಿಪರ [[ಫುಟ್ಬಾಲ್]] ಕ್ಲಬ್. ಆರ್ಸೆನಲ್ [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್‌|ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಆಡುತ್ತಿದ್ದು,ಹದಿಮ‌ೂರು [[ಫಸ್ಟ್ ಡಿವಿಷನ್]] ಮತ್ತು ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹತ್ತು [[FA ಕಪ್‌|FA ಕಪ್‌ಗಳನ್ನು]] ಜಯಿಸುವ ಮ‌ೂಲಕ [[ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌|ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ]] [[ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ಕ್ಲಬ್‌|ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳಲ್ಲಿ]] ಒಂದೆನಿಸಿದೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ರೀಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ, ನಿರಂತರ ಅವಧಿಗೆ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು [[ಅಜೇಯ|ಅಜೇಯರಾಗುಳಿದು]] ಕ್ರೀಡಾ ಋತುವೊಂದನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ ಏಕೈಕ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್. ೧೮೮೬ರಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ೧೮೯೩ರಲ್ಲಿ [[ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್‌ಗೆ]] ಸೇರಿಕೊಂಡ ಪ್ರಥಮ [[ದಕ್ಷಿಣ]] ಕ್ಲಬ್ ಎನಿಸಿತು. ಐದು ಲೀಗ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಎರಡು FA ಕಪ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ೧೯೩೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರಮುಖ ಟ್ರೋಫಿಗಳಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಿದರು. ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಬಿಡುವಿನ ಅವಧಿ[[1970-71|1970-71ರಲ್ಲಿ]] [[ಲೀಗ್ ಮತ್ತು FA ಕಪ್ ಡಬಲ್‌|ಲೀಗ್ ಮತ್ತು FA ಕಪ್ ಡಬಲ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಜಯಗಳಿಸಿದ ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೇ ಕ್ಲಬ್ ಇದಾಯಿತು. ಕಳೆದ ೨೦ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಯಶಸ್ಸುಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನೇ ಇದು ದಾಖಲಿಸಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ [[ಕಪ್ ಡಬಲ್]], ಎರಡು ಲೀಗ್ ಮತ್ತು FA ಕಪ್ ಡಬಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು. [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] [[ಫೈನಲ್]] ತಲುಪಿದ ಪ್ರಥಮ [[ಲಂಡನ್ ಕ್ಲಬ್]] ಎನಿಸಿತು. ಕ್ಲಬ್ ಬಣ್ಣಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಬಿಳಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು,ಇದು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಬೆಳೆದು ಬಂದದ್ದಾಗಿದೆ. ಇದೇ ರೀತಿ ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್ ತನ್ನ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ತಂಡವನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಆಗ್ನೇಯ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ [[ವೂಲ್‌ವಿಚ್‌|ವೂಲ್‌ವಿಚ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೧೯೧೩ರಲ್ಲಿ ನಗರದ ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಸಾಗಿ [[ಹೈಬರಿ|ಹೈಬರಿಯ]] [[ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ|ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂಗೆ]] ಕ್ಲಬ್‌ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ [[ಹೋಲೊವೇ]] ಸಮೀಪದ [[ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ|ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂನ]] ತಮ್ಮ ಪ್ರಸಕ್ತ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವುದನ್ನು ಕ್ರಮೇಣವಾಗಿ ಕೈಗೊಂಡಿತು. ಭಾರೀ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಅಭಿಮಾನಿ ಬಳಗ ಹೊಂದಿದ್ದ ಆರ್ಸೆನಲ್,ಅನೇಕ ಇತರೆ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳ ಜತೆ ಸುದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಪೈಪೋಟಿಗಳ ಸರಮಾಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾದುದು ನೆರೆಯ [[ಟೊಟೆನ್‌ಹ್ಯಾಮ್ ಹಾಟ್ಸ್‌ಪುರ್]] ಜತೆ. ಈ ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ [[ಉತ್ತರ ಲಂಡನ್ ಡರ್ಬಿ|ಉತ್ತರ ಲಂಡನ್ ಡರ್ಬಿಯಲ್ಲಿ]] ನಿಯತವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಜಗತ್ತಿನ ಮ‌ೂರನೇ ಶ್ರೀಮಂತ ಕ್ಲಬ್ ಎನಿಸಿದ ಆರ್ಸೆನಲ್,೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದ ಪ್ರಕಾರ ಅದಕ್ಕೆ $೧.೨ ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ.[[ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ|ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ]] ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಚಿತ್ರಣದಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಅದರ ಔನ್ನತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಅದು ಅಭಿನಂದನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ.<ref name="Forbes09">{{cite web | title=Soccer Team Valuations | url=http://www.forbes.com/lists/2009/34/soccer-values-09_Soccer-Team-Valuations_Rank.html | work=Forbes | date=2009-04-08 | accessdate=2009-10-23 }}</ref> ಆರ್ಸೆನಲ್ ಕ್ಲಬ್ ಜತೆ ಸಂಲಗ್ನಗೊಂಡಿರುವ [[ಆರ್ಸೆನಲ್ ಲೇಡೀಸ್]] [[ಮಹಿಳಾ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌|ಮಹಿಳಾ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕ್ಲಬ್ ಎನಿಸಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == {{details3|[[History of Arsenal F.C. (1886–1966)]] and [[History of Arsenal F.C. (1966–present)]]}} ೧೮೮೬ರಲ್ಲಿ [[ವೂಲ್‌ವಿಚ್‌‌|ವೂಲ್‌ವಿಚ್‌‌ನ]] [[ರಾಯಲ್ ಆರ್ಸೆನಲ್‌|ರಾಯಲ್ ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನಲ್ಲಿನ]] ಕಾರ್ಮಿಕರಿಂದ '''ಡಯಲ್ ಸ್ಕ್ವೇರ್''' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬಳಿಕ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದಲ್ಲೇ '''ರಾಯಲ್ ಆರ್ಸೆನಲ್''' ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣಗೊಂಡಿತು<ref name="soartyler23">{{cite book |first1=Phil |last1=Soar |first2=Martin |last2=Tyler |title=The Official Illustrated History of Arsenal | publisher=Hamlyn | year=2005 | page=23 | isbn=9780600613442 |lastauthoramp=&}}</ref> ವೃತ್ತಿಪರ ಆಟಕ್ಕೆ ತೊಡಗಿ '''ವೂಲ್‌ವಿಚ್ ಆರ್ಸೆನಲ್''' ಎಂದು ೧೮೯೧ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಹೆಸರು ಬದಲಿಸಿದರು.<ref name="soartyler25">{{cite book | last=Soar & Tyler | year=2005 | title=The Official Illustrated History of Arsenal | page=25 }}</ref> ೧೮೯೩ರಲ್ಲಿ [[ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್]] ಸೇರಿದ ಕ್ಲಬ್, [[ಎರಡನೇ ವಿಭಾಗ|ಎರಡನೇ ವಿಭಾಗದಿಂದ]] ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ,೧೯೦೪ರಲ್ಲಿ [[ಪ್ರಥಮ ವಿಭಾಗ|ಪ್ರಥಮ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ]] ಮೇಲ್‌ದರ್ಜೆಗೆ ಏರಿದರು. ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ ಕ್ಲಬ್‌ಗೆ ಒದಗಿ ಬಂದದ್ದರ ಫಲವಾಗಿ ಇತರೆ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಸದಸ್ಯರ ಹಾಜರಾತಿ ಇಳಿಮುಖಗೊಂಡು ಹಣಕಾಸಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಕ್ಲಬ್ ಸಿಲುಕಿತು ಮತ್ತು ೧೯೧೦ರಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್ಬನ್ನು [[ಹೆನ್ರಿ ನೋರಿಸ್]] ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಾಗ ಅದು ದಿವಾಳಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite book |last=Soar & Tyler | year=2005 | title=The Official Illustrated History of Arsenal | pages=32–33 }}</ref> ನೋರಿಸ್ ಕ್ಲಬ್ಬನ್ನು ಬೇರೆ ಕಡೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು.೧೯೧೩ರಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್ ಪುನಃ ಸೆಕೆಂಡ್ ಡಿವಿಷನ್‌ಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದ ಬಳಿಕ, ಉತ್ತರ ಲಂಡನ್‌ನ [[ಹೈಬರಿ|ಹೈಬರಿಯ]] ಹೊಸ [[ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ|ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂಗೆ]] ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲ್ಟಟ್ಟಿತು; ಮರುವರ್ಷವೇ ಅದರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿದ್ದ "ವೂಲ್‌ವಿಚ್" ಪದವನ್ನು ಕೈ ಬಿಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite book |last=Soar & Tyler | year=2005 | title=The Official Illustrated History of Arsenal | page=40 }}</ref> ೧೯೧೯ರಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಐದನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಗಳಿಸಿತು. ಆದರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಎದುರಾಳಿಗಳಾದ [[ಟೊಟೆನ್‌ಹ್ಯಾಂ ಹಾಟ್ಸ್‌ಪುರ್]] ತಂಡವನ್ನು ಬಲಿಕೊಟ್ಟು ಸಂಶಯಾಸ್ಪದ ಎನ್ನಲಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಫಸ್ಟ್ ಡಿವಿಷನ್‌ಗೆ ಮರುಸೇರ್ಪಡೆಯಾಯಿತು.<ref>ಆರ್ಸೆನಲ್‌ಗೆ ಅರ್ಹತೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬಡ್ತಿ ನೀಡಲಾಯಿತೆಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆಗಿನ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸರ್ [[ಹೆನ್ರಿ ನೋರಿಸ್]] ಅವರ ರಹಸ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಅಭಿನಂದನೀಯ.ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಆರ್ಸೆನಲ್ F.C.(೧೮೮೬-೧೯೯೬)ನ್ನು ನೋಡಿರಿ. ರಾಜಕೀಯ ಕುತಂತ್ರದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಸಾರಾಸಗಟಾಗಿ ಲಂಚ ನೀಡಿದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು; ತಪ್ಪೆಸಗಿದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ದೃಢ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಪತ್ತೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿವರ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. {{cite book |last=Soar & Tyler | year=2005 | title=The Official Illustrated History of Arsenal | page=40 }}ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು {{cite book | last=Spurling |first=Jon | title=Rebels for the Cause: The Alternative History of Arsenal Football Club | publisher=Mainstream | year=2004 | isbn=9781840189001 | pages=38–41 }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Arsenal open top bus parade 2004.jpg|right|thumb|200px|Arsenal's players and fans celebrate their 2004 League title win with an open-top bus parade.|alt=A ಕೆಂಪು ತೆರೆದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವ ಜನರ ಗುಂಪೊಂದು ವೀಕ್ಷಕರ ಗುಂಪಿನತ್ತ ಕೈಬೀಸುತ್ತಿರುವುದು.]] [[File:Teams line up.jpg|right|thumb|200px|ಹಳದಿ ಅಂಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ಹಾಗೂ ನೀಲಿ ಅಂಗಿಗಳನ್ನು ತೊಟ್ಟ ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳ ಎರಡು ತಂಡಗಳು ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತಿರುವುದು.ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳ ಸಾಲಿನ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಬಣ್ಣದ ಅಂಗಿಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಮಕ್ಕಳ ಸಾಲು ಆದರೆ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಎದುರಾಳಿ ತಂಡದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ.ಇತರೆ ಅನೇಕ ಜನರು ಮುನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿಂತು ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವುದು.ತಂಡಗಳ ಹಿಂದೆ ಅನೇಕ ಜನರು ಲೋಗೋಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿದ ದೊಡ್ಡ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವುದು. ಇಡೀ ಸನ್ನಿವೇಶದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಿಂದ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ಬ್ಯಾನರ್‌ಗಳನ್ನು ಲಂಬವಾಗಿ ತೂಗುಬಿಡಲಾಗಿದೆ.]] [[ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಚಾಪ್‌ಮನ್]] ಅವರನ್ನು ಆರ್ಸೆನಲ್ ೧೯೨೫ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧಕರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಿತು. [[ಹಡರ್ಸ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಟೌನ್]] ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ [[1923-24]] ಮತ್ತು [[1924-25|1924-25ರಲ್ಲಿ]] ಎರಡು ಬಾರಿ ಗೆಲುವು ಗಳಿಸಿದ್ದ ಚಾಪ್‌ಮ್ಯಾನ್, ಆರ್ಸೆನಲ್‌ಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಯಶಸ್ಸಿನ ಪ್ರಥಮ ಯುಗವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟರು. ಅವರ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ತಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಜತೆಗೆ [[ಅಲೆಕ್ಸ್ ಜೇಮ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಕ್ಲಿಫ್ ಬ್ಯಾಸ್ಟಿನ್]] ಮುಂತಾದ ವರ್ಚಸ್ಸುಳ್ಳ ಆಟಗಾರರ ಅಂಕಿತಗಳಿಂದಾಗಿ ೧೯೩೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್‌ನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite book | last=Soar & Tyler | year=2005 | title=The Official Illustrated History of Arsenal | page=18 }}</ref> ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ೧೯೨೯-೩೦ರಲ್ಲಿ FA ಕಪ್ ಮತ್ತು [[1930-31]] ಮತ್ತು [[1932-33|1932-33ರಲ್ಲಿ]] ಎರಡು ಲೀಗ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಪಾರಿತೋಷಕಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು. ಇದರ ಜತೆಗೆ, ೧೯೩೨ರಲ್ಲಿ [[ಲೋಕಲ್ ಲಂಡನ್ ಅಂಡರ್ ಗ್ರೌಂಡ್ ನಿಲ್ದಾಣ|ಲೋಕಲ್ ಲಂಡನ್ ಅಂಡರ್ ಗ್ರೌಂಡ್ ನಿಲ್ದಾಣದ]] ಹೆಸರನ್ನು "ಗಿಲೆಸ್ಪಿ ರೋಡ್" ನಿಂದ "[[ಆರ್ಸೆನಲ್]]‌"ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಚಾಪ್‌ಮ್ಯಾನ್ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದರು. ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೆಸರಿಸಿದ ಏಕೈಕ ಸುರಂಗ ನಿಲ್ದಾಣ ಎನಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.tfl.gov.uk/corporate/media/newscentre/archive/3709.aspx | title=London Underground and Arsenal present The Final Salute to Highbury | publisher=Transport for London | date=2006-01-12 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಚಾಪ್‌ಮ್ಯಾನ್ ೧೯೩೪ರ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ [[ನ್ಯೂಮೋನಿಯಾ|ನ್ಯೂಮೋನಿಯಾಕ್ಕೆ]] ಬಲಿಯಾದರು. [[ಜೋಯ್‌ ಶಾ]] ಮತ್ತು [[ಜಾರ್ಜ್ ಆಲಿಸನ್]] ಚ್ಯಾಪ‌ಮನ್‌ರ ಯಶಸ್ವಿ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತರು. ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಆರ್ಸೆನಲ್ [[1933-34]], [[1934-35]] ಮತ್ತು [[1937-38|1937-38ರಲ್ಲಿ]] ಇನ್ನೂ ಮ‌ೂರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು [[1935-36|1935-36ರಲ್ಲಿ]] FA ಕಪ್‌ ಅನ್ನೂ ಗೆದ್ದಿತು. ದಶಕಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಆಟಗಾರರು ನಿವೃತ್ತರಾದ್ದರಿಂದ, ಅದು ಕಳೆಗುಂದಲು ಆರಂಭಿಸಿತು ಮತ್ತು [[ವರ್ಲ್ಡ್ ವಾರ್ II|ವರ್ಲ್ಡ್ ವಾರ್ IIರ]] ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ವೃತ್ತಿಪರ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ರೀಡೆ ರದ್ದುಗೊಂಡಿತು.<ref name="FCHD" /><ref>{{cite book | title=Champions all! | first=Tony |last=Brown | publisher=SoccerData |location=Nottingham | isbn=1905891024 | year=2007 | pages=6–7 | url=http://www.soccer.mistral.co.uk/books/ch6-10.pdf }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/history/herbert-chapman/arsenal-clinch-a-hat-trick-of-titles | title=Arsenal clinch a hat-trick of titles | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2009-11-27 }}</ref> ಯುದ್ಧಾನಂತರ ಆಲಿಸನ್ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ [[ಟಾಮ್ ವಿಟ್ಟಾಕರ್]] ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ [[1947-48]] ಮತ್ತು [[1952-53]] ಲೀಗ್ ಮತ್ತು [[1949-50|1949-50ರಲ್ಲಿ]] FA ಕಪ್ ಗೆಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ಯಶಸ್ಸಿನ ಬೆನ್ನುಹತ್ತಿದರು. ಅದಾದ ಬಳಿಕ,ಅದರ ಅದೃಷ್ಟ ಕುಂದಿತು,೧೯೩೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದ ಆಟಗಾರರಷ್ಟೇ ಪರಿಣತ ಆಟಗಾರರನ್ನು ಸೆಳೆಯಲು ಅಸಮರ್ಥವಾಯಿತು,೧೯೫೦ ಮತ್ತು ೧೯೬೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಪಾರಿತೋಷಕರಹಿತ ಕಳಪೆ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್ ಕಳೆಯಿತು. [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] ಮಾಜಿ ನಾಯಕ [[ಬಿಲ್ಲಿ ರೈಟ್]] ಕೂಡ ೧೯೬೨ ಮತ್ತು ೧೯೬೬ರ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧಕರಾಗಿ ಕ್ಲಬ್‌ಗೆ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ತಂದುಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref name="FCHD" /><ref>{{cite book | title=Champions all! | last=Brown | year=2007 | page=7 }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/history/post-war-arsenal/post-war-arsenal-overview | title=Post-War Arsenal – Overview | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2009-11-27 }}</ref> [[ಅಂಗಮರ್ದನ ತಜ್ಞ]] [[ಬರ್ಟಿ ಮೀ]] ಅವರು ಕ್ಲಬ್‌ನ ಪ್ರಬಂಧಕರಾಗಿ ಅಚ್ಚರಿಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೬೬ರಲ್ಲಿ ನೇಮಕವಾದ ನಂತರ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಪುನಃ ಬೆಳ್ಳಿಹೊಳಪನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಎರಡು [[ಲೀಗ್ ಕಪ್‌|ಲೀಗ್ ಕಪ್‌ಗಳಲ್ಲಿ]] ಸೋಲನುಭವಿಸಿದ ಬಳಿಕ, [[1969-70|1969-70ರಲ್ಲಿ]] ಐರೋಪ್ಯ ಪಾರಿತೋಷಕವಾದ [[ಅಂತರ ನಗರಗಳ ಫೇರ್ಸ್ ಕಪ್|ಅಂತರ ನಗರಗಳ ಫೇರ್ಸ್ ಕಪ್ಅನ್ನು]] ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. ಇದರ ಹಿಂದೆಯೇ [[1970-71|1970-71ರಲ್ಲಿ]] ಪ್ರಥಮ ಲೀಗ್ ಮತ್ತು FA ಕಪ್ [[ಡಬಲ್]] ಗೆಲುವಿನೊಂದಿಗೆ ಭಾರೀ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/bertiemee.htm |title=Bertie Mee |work=Football Hall of Fame |publisher=National Football Museum |first=Robert |last=Galvin |accessdate=2009-10-23 |archive-date=2009-02-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090228132203/http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/bertiemee.htm |url-status=dead }}</ref> ಇದನ್ನು ದಶಕದ ಅಪಕ್ವ ಸಾಧನೆಯ ಔನ್ನತ್ಯ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು; ಡಬಲ್ ಗೆಲುವಿನ ತಂಡ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಒಡೆದು ಮುಂದಿನ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪದರಲ್ಲೇ ಗೆಲುವು ತಪ್ಪುವ ಸರಣಿಗಳಿಂದ ತುಂಬಿಕೊಂಡ ವಿಶೇಷತೆ ಇದರ ಪಾಲಾಯಿತು. [[1972-73|1972-73ರಲ್ಲಿ]] ಆರ್ಸೆನಲ್ ಫಸ್ಟ್ ಡಿವಿಷನ್ ರನ್ಸರ್ಸ್‌-ಅಪ್‌ಗೇ ತೃಪ್ತಿ ಪಡಬೇಕಾಯಿತು.[[1971-72]],[[1977-78]] ಮತ್ತು [[1979-80|1979-80ರಲ್ಲಿ]] ಮ‌ೂರು FA ಕಪ್ ಫೈನಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸೋಲನುಭವಿಸಿತು ಮತ್ತು [[ಪೆನಾಲ್ಟಿಗಳ]] ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ೧೯೭೯-೮೦ರ [[ಕಪ್ ವಿನ್ನರ್ಸ್ ಕಪ್]] ಫೈನಲ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಸೋಲಪ್ಪಿತು. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್‌ನ ಏಕೈಕ ಯಶಸ್ಸು [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ವಿರುದ್ಧ ಕೊನೆ ಗಳಿಗೆಯ ೩-೨ ಗೋಲಿನೊಂದಿಗೆ [[1978-79|1978-79ರ]] FA ಕಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಡೆದ ಜಯವನ್ನು,ಅತ್ಯುತ್ಕೃಷ್ಟವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="FCHD">{{cite web |url=http://www.fchd.info/ARSENAL.HTM |title=Arsenal |work=Football Club History Database |publisher=Richard Rundle |accessdate=2009-10-23}}</ref><ref>ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ೨೦೦೫ರ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ೧೯೭೯ FA ಕಪ್ ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯವು ಸರ್ವಕಾಲಿಕ ೧೫ನೇ ಮಹಾನ್ ಪಂದ್ಯವೆಂದು ದರ್ಜೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ರೆಫರೆನ್ಸ್: {{cite news | url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2005/04/19/sfnwin19.xml | title=Classic final? More like a classic five minutes | last=Winter | first=Henry | work=Daily Telegraph | date=2005-04-19 | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2008-06-21 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080621181750/http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=%2Fsport%2F2005%2F04%2F19%2Fsfnwin19.xml | url-status=dead }}</ref> ಮಾಜಿ ಆಟಗಾರ [[ಜಾರ್ಜ್ ಗ್ರಹಾಂ]] ಅವರು ೧೯೮೬ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧಕರಾಗಿ ಹಿಂತಿರುಗಿದ್ದು ಆರ್ಸೆನಲ್‌ಗೆ ಮ‌ೂರನೇ ಬಾರಿಯ ವೈಭವದ ಕಾಲವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಗ್ರಹಾಂ ತಮ್ಮ ಉಸ್ತುವಾರಿಯ ಪ್ರಥಮ ಕ್ರೀಡಾಶಕೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು,ಆರ್ಸೆನಲ್ [[1986-87|1986-87ರ]] ಲೀಗ್ ಕಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಿತು. ಸಹವರ್ತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಎದುರಾಳಿಗಳಾದ [[ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್]] ವಿರುದ್ಧ[[1988-89|1988-89ರಲ್ಲಿ]] ಋತುವಿನ ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೊನೆ ಘಳಿಗೆಯ ಗೋಲಿನ ಗೆಲುವು ಗಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಲೀಗ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಜಯ ಹಿಂದೆಯೇ ಬಂತು. ಗ್ರಹಾಂ ಅವರ ಆರ್ಸೆನಲ್ [[1990-91|1990-91ರಲ್ಲಿ]] ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾದ FA ಕಪ್ ಕೇವಲ ಒಂದು ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೋಲುವ ಮ‌ೂಲಕ ಗೆದ್ದಿತು ಮತ್ತು [[1992-93|1992-93ರಲ್ಲಿ]] ಲೀಗ್ ಕಪ್ ಡಬಲ್ ಮತ್ತು [[1993-94|1993-94ರಲ್ಲಿ]] ಎರಡನೇ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಟ್ರೋಫಿ [[ಕಪ್ ವಿನ್ನರ್ಸ್ ಕಪ್]] ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. ಆದರೆ ಗ್ರಹಾಂ ಕೆಲವು ಆಟಗಾರರ ಅಂಕಿತ ಪಡೆಯಲು [[ರುನೆ ಹಾಗ್‌]] ಎಂಬ ಏಜೆಂಟ್‌ರಿಂದ ರುಷುವತ್ತು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ಬಯಲಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ ಖ್ಯಾತಿಗೆ ಕಳಂಕ ತಟ್ಟಿತು<ref>ಹಾಗ್‌ರಿಂದ "ಅಪೇಕ್ಷಿಸದ ಉಡುಗೊರೆ" ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಗ್ರಾಹಂ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ನಂತರ, ಹಗರಣದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾದ ಗ್ರಾಹಂ ಅವರಿಗೆ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಒಂದು ವರ್ಷಕಾಲ ನಿಷೇಧ ವಿಧಿಸಿತು. ಉಲ್ಲೇಖ: {{cite news | url=http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,,148114,00.html | title=Rune Hauge, international man of mystery | work=The Guardian | last=Collins |first=Roy | date=2000-03-18 | accessdate=2008-08-11 }}ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ವಿವರವಾದ ನಿರೂಪಣೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. {{cite book | last=Bower |first=Tom | title=Broken Dreams | publisher=Simon & Schuster | year=2003 | isbn=9780743440332 }}</ref> ಮತ್ತು ೧೯೯೫ರಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಉಚ್ಛಾಟಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರಿಗೆ ಬದಲಿಯಾಗಿ ಬಂದ [[ಬ್ರೂಸ್ ರಿಯೋಕ್]] ಒಂದು ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಉಳಿದುಕೊಂಡರು. ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮಂಡಳಿ ಜತೆ ವಿವಾದದಿಂದ ಅವರು ಕ್ಲಬ್ ತೊರೆದರು.<ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/sport/rioch-at-odds-with-the-system-1309564.html |title=Rioch at odds with the system |work=The Independent |last=Moore |first=Glenn |date=1996-08-13 |accessdate=2009-10-23 }}</ref> ೧೯೯೦ಮತ್ತು ೨೦೦೦ ದಶಕದ ಕ್ಲಬ್‌ನ ಬಹುಮಟ್ಟಿನ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಪ್ರಬಂಧಕರಾಗಿ ೧೯೯೬ರಲ್ಲಿ [[ಆರ್ಸೇನ್ ವೆಂಗರ್]] ನೇಮಕ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ವೆಂಗರ್ ಹೊಸ ಹೊಸ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಹೂಡಿದರು,ನವೀನ ತರಬೇತಿ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ವಿದೇಶಿ ಆಟಗಾರರು ಪ್ರಸಕ್ತ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಪ್ರತಿಭೆಗೆಗೆ ಪೂರಕವಾದರು. ಆರ್ಸೆನಲ್ [[1997-98|1997-98ರಲ್ಲಿ]] ಎರಡನೇ ಲೀಗ್ ಮತ್ತು ಕಪ್ ಡಬಲ್ ಗೆದ್ದಿತು ಮತ್ತು [[2001-02|2001-02ರಲ್ಲಿ]] ಮ‌ೂರನೇಯದನ್ನು ತನ್ನದಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದರ ಜತೆಗೆ, ಕ್ಲಬ್ [[1999-00|1999-00ರ]] [[UEFA ಕಪ್]] ಫೈನಲ್ ತಲುಪಿತು([[ಗಲಾಟಾಸರೈ]] ವಿರುದ್ಧ ಪೆನಾಲ್ಡಿ ಹೊಡೆತಗಳಲ್ಲಿ ಸೋಲೊಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು).[[2002-03]] ಮತ್ತು [[2004-05]] FA ಕಪ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಜಯಶಾಲಿಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಒಂದು ಪಂದ್ಯವನ್ನೂ ಸೋಲದೇ [[2003-04|2003-04ರಲ್ಲಿ]] ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಗೆಲುವು ಗಳಿಸಿದ್ದರಿಂದ [["The Invincibles"(=ಅಜೇಯರು)]] ಎಂಬ ಉಪನಾಮ ಸಂಪಾದಿಸಿತು. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಕ್ಲಬ್ ೪೯ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಜೇಯರಾಗುಳಿದು, [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಾಖಲೆ]] ನಿರ್ಮಿಸಿತು. ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ವೆಂಗರ್ ೧೧ ಕ್ರೀಡಾಋತುಗಳ ಪೈಕಿ ಎಂಟರಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಪ್ರಥಮ ಅಥವಾ ದ್ವಿತೀಯ ಸ್ಥಾನ ದಕ್ಕಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="FCHD" /> ಪ್ರತಿಬಾರಿ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಆದಾಗಲೂ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ವಿಫಲವಾದರೂ ೧೯೯೨ರಲ್ಲಿ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್‌ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಅದರಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಿದ([[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]], [[ಬ್ಲಾಕ್‌ಬರ್ನ್ ರೋವರ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಚೆಲ್ಸಿಯ]] ಜತೆ) ನಾಲ್ಕು ತಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆನಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.rsssf.com/tablese/engchamp.html#c1993 | title=FA Premier League Champions 1993-2007 | publisher=[[Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation|RSSSF]] | last=Ross |first=James M | accessdate=೨೦೦೮-೦೮-೧೧ }}</ref> ಆರ್ಸೆನಲ್ [[2005-06|2005-06ರ]] ತನಕ [[ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ಕ್ವಾರ್ಟರ್‌ಫೈನಲ್‌ ಮೀರಿ ಪ್ರಗತಿ ಸಾಧಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ. ೨೦೦೫-೦೬ರ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಫೈನಲ್ ತಲುಪಿ,ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಐವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ [[ಫೈನಲ್]] ತಲುಪಿದ ಲಂಡನ್ನಿನ ಪ್ರಥಮ ಕ್ಲಬ್ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಯಿತು. ಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ [[FC ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ]] ವಿರುದ್ಧ ೨-೧ರಿಂದ ಸೋಲಪ್ಪಿತು.<ref name="2006ucl" /> ಹೈಬರಿಯಲ್ಲಿ ೯೩ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಕಳೆದ ಬಳಿಕ ತಮ್ಮ ಪ್ರಸಕ್ತ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ [[ಎಮೈರೇಟ್ಸ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ|ಎಮೈರೇಟ್ಸ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂಗೆ]] ಜುಲೈ ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite news | url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/article691484.ece | title=Farewell Bergkamp, hello future | work=The Times | last=Aizlewood | first=John | date=2006-07-23 | accessdate=2009-10-23 | archive-date=2020-04-21 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200421111731/http://www.thetimes.co.uk/ | url-status=dead }}</ref> == ಲಾಂಛನ == [[File:Arsenal crest 1888.png|thumb|160px|Arsenal's first crest from 1888.|alt=A ಫಲಕವೊಂದರ ಮೇಲೆ ಮೇಲೆ ಮೇಲಿನಿಂದ ಕಾಣುವಂತೆ ಮ‌ೂರು ಫಿರಂಗಿಗಳನ್ನು ಗೆರೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ ಚಿತ್ರದ ಸುತ್ತ ಸುರಳಿ ಮತ್ತು ಅಲಂಕೃತ ಎಲೆಗೊಂಚಲು. ]] [[ಚಿತ್ರ:Arsenal fc old crest small.png|thumb|160px|A version of the Arsenal crest used from 1949 to 2002.|alt=A ಎಡಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿರುವ ಫಿರಂಗಿಯ ಗೆರೆಯ ಚಿತ್ರ, ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ಫಲಕದ ಮೇಲೆ "ಆರ್ಸೆನಲ್" ಪದ. ಫಿರಂಗಿಯ ಕೆಳಗೆ,ಫಲಕದೊಳಕ್ಕೆ ಸಣ್ಣ ಕೋಟ್ ಆಫ್ ಆರ್ಮ್ಸ್ ಚಿತ್ರ ಬಿಂಬಿಸಲಾಗಿದೆ.ಫಲಕದ ಕೆಳಗೆ ಸುರಳಿಯಲ್ಲಿ "ವಿಕ್ಟೋರಿಯ ಕಾನ್ಕಾರ್ಡಿಯ ಕ್ರೆಸಿಟ್" ಪದಗಳಿವೆ.]] ೧೮೮೮ರಲ್ಲಿ ಅನಾವರಣಗೊಂಡ ರಾಯಲ್ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಪ್ರಥಮ ಲಾಂಛನದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖವಾಗಿರುವ ಮ‌ೂರು [[ಫಿರಂಗಿ|[[ಫಿರಂಗಿ]]]]ಗಳ ಚಿತ್ರಗಳು ಮೇಲಿನಿಂದ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಗಳ ಚಿತ್ರಗಳು ಮೇಲಿನಿಂದ ಕಾಣುತ್ತದೆ. [[ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಬೊರೊ ಆಫ್ ವೂಲ್‌ವಿಚ್|[[ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಬೊರೊ ಆಫ್ ವೂಲ್‌ವಿಚ್]]]]ದ ದ [[ಕೋಟ್ ಆಫ್ ಆರ್ಮ್ಸ್]] ಚುನಾವಣಾ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಈ ಲಾಂಛನ ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕೆಲವು ಬಾರಿ [[ಚಿಮಣಿ|ಚಿಮಣಿಯೆಂದು]] ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಸಿಂಹದ ಶಿರದ ಕೆತ್ತನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಂದರ ಮೇಲೆ [[ಕ್ಯಾಸ್ಕಾಬೆಲ್|ಕ್ಯಾಸ್ಕಾಬೆಲ್ಇರುವುದು]] ಅವು ಫಿರಂಗಿಗಳು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸೂಚನೆಗಳಾಗಿವೆ.<ref name="crest">{{cite web | url=http://www.arsenal.com/history/the-crest | title=The Crest | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಹೈಬರಿಗೆ ೧೯೧೩ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡ ಬಳಿಕ ಈ ಲಾಂಛನವನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಕ್ಲಬ್ ಪ್ರಥಮಬಾರಿಗೆ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ತಿರುಗಿರುವ ಏಕ-ಫಿರಂಗಿ ಲಾಂಛನವನ್ನು ೧೯೨೨ರಲ್ಲಿ ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್‌ನ ಉಪನಾಮ ''ದಿ ಗನ್ನರ್ಸ್'' ಎಂದು ಕೆತ್ತಲಾಗಿತ್ತು. ೧೯೨೫ರವರೆಗೆ ಉಳಿದ ಈ ಲಾಂಛನವು ಮತ್ತೆ ಬದಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಫಿರಂಗಿಯನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ತಿರುಗಿಸಿ ಅದರ ನಳಿಕೆಯನ್ನು ಸಪೂರ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref name="crest" /> ಇದೇ ಶೈಲಿ ಹೋಲುವ ಫಿರಂಗಿಯ ಆಧುನಿಕ ಲಾಂಛನವನ್ನು ೧೯೪೯ರಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಫಿರಂಗಿ ಮೇಲೆ [[ಕಪ್ಪುಅಕ್ಷರ|ಕಪ್ಪುಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ]] ಕ್ಲಬ್ ಹೆಸರು, [[ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಬರೋಆಫ್ ಐಲಿಂಗ್‌ಟನ್|ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಬರೋಆಫ್ ಐಲಿಂಗ್‌ಟನ್ದ]] ಕೋಟ್ ಆಫ್ ಆರ್ಮ್ಸ್ ಗುರುತು ಮತ್ತು ಕ್ಲಬ್‌ನ ಹೊಸದಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿದ ''ವಿಕ್ಟೋರಿಯ ಕಾನ್ಕಾರ್ಡಿಯ ಕ್ರೆಸಿಟ್'' (ಜಯ ಲಭಿಸುವುದು ಸಾಮರಸ್ಯದಿಂದ)ಎಂಬ [[ಲ್ಯಾಟಿನ್]] [[ಉಕ್ತಿ|ಉಕ್ತಿಯನ್ನು]] ಕೆತ್ತಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಲಾಂಛನವು ಕ್ಲಬ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಸಂಪಾದಕ ಹ್ಯಾರಿ ಹೋಮರ್‌ರಿಂದ ಸೂಚಿತವಾಯಿತು.<ref name="crest" /> ಲಾಂಛನವನ್ನು ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಬಣ್ಣದಿಂದ ಅರ್ಪಿಸಲಾಯಿತು.ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ಲಾಂಛನವು ತುಸು ಬದಲಾವಣೆ ಕಂಡು ಕೆಂಪು, ಹಳದಿ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತಿರುಗಿತು. ಲಾಂಛನದ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯಿಂದಾಗಿ ಆರ್ಸೆನಲ್‌ ಲಾಂಛನದ [[ಕಾಪಿರೈಟ್]] ಪಡೆಯಲು ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಲಾಂಛನವನ್ನು [[ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌]] ಆಗಿ ನೋಂದಣಿಗೆ ಕ್ಲಬ್ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅನಧಿಕೃತವಾಗಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಲಾಂಛನವನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ ಸ್ಥಳೀಯ ಬೀದಿ ವ್ಯಾಪಾರಿ ವಿರುದ್ಧ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾನೂನಿನ ಸಮರ ನಡೆಯಿತು.(ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಗೆಲವು ಸಾಧಿಸಿತು).<ref>{{cite web | title=''Arsenal v. Reed'' in the Court of Appeal | publisher=Michael Simkins LLP | url=http://www.simkins.co.uk/ebulletins/DAFArsenalReed.aspx | last=Free | first=Dominic | dae=2003-06-04 | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2008-04-08 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080408000718/http://www.simkins.co.uk/ebulletins/DAFArsenalReed.aspx | url-status=dead }}</ref> ಇದಾದ ನಂತರ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸಮಗ್ರ ಕಾನೂನು ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ವಕ್ರಗೆರೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರಳ ಶೈಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೊಸ ಲಕ್ಷಣದೊಂದಿಗೆ ಕಾಪಿರೈಟ್ ಪಡೆಯಬಹುದಾದ ಹೊಸ ಲಾಂಛನವನ್ನು ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ಅದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite news | title=Arsenal go for a makeover | publisher=BBC Sport | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/a/arsenal/1795444.stm | date=2004-02-01 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಫಿರಂಗಿ ಪುನಃ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ತಿರುಗಿತು ಮತ್ತು ಕ್ಲಬ್ ಹೆಸರನ್ನು ಫಿರಂಗಿ ಮೇಲೆ [[ಚೂಪಾದ ತಲೆಕಟ್ಟುಳ್ಳ(=ಸಾನ್ಸ್-ಸೆರೀಫ್)]] [[ಮುದ್ರಾಕ್ಷರ|ಮುದ್ರಾಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ]] ಬರೆಯಲಾಯಿತು. ಹಸಿರು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಕಡು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ಬದಲಿಸಲಾಯಿತು. ಹೊಸ ಲಾಂಛನದ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ಬೆಂಬಲಿಗರು ಟೀಕಿಸಿದರು; ಇಂತಹ ಮ‌ೂಲಭೂತ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ವಿನ್ಯಾಸದಿಂದ ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನ ಬಹುತೇಕ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಕ್ಲಬ್ ಕಡೆಗಣಿಸಿದೆ. ಈ ಕುರಿತು ಸೂಕ್ತ ಸಲಹೆ ಪಡೆಯಲು ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ಬೆಂಬಲಿಗರ ಒಕ್ಕೂಟವು ಟೀಕಿಸಿತು.<ref>{{cite web | title=Crestfallen | url=http://www.aisa.org/pdfs/crest_leaflet.pdf | publisher=Arsenal Independent Supporters' Association | accessdate=2008-08-11 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20061108191039/http://www.aisa.org/pdfs/crest_leaflet.pdf | archivedate=2006-11-08 |format=PDF}}</ref> == ಬಣ್ಣಗಳು == ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನ ಬಹುತೇಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ, ಅದರ ಆಟಗಾರರ ಸ್ವದೇಶಿ ಸಮವಸ್ತ್ರದ ಬಣ್ಣವು ಬಿಳಿಯ ತೋಳುಗಳ ಕಡುಗೆಂಪು ಅಂಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಚೆಡ್ಡಿಗಳು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸಮವಸ್ತ್ರದ ಬಣ್ಣ ಬದಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆರ್ಸೆನೆಲ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ೧೮೮೬ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಕೂಡಲೇ [[ನಾಟಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್]] ಧರ್ಮಾರ್ಥ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದರ ಗುರುತಿನ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಡಯಲ್ ಚೌಕದ ಸಂಸ್ಥಾಪನಾ ಸದಸ್ಯರಾದ[[ಫ್ರೆಡ್ ಬರ್ಡ್ಸ್‌ಲೆ]] ಮತ್ತು [[ಮಾರಿಸ್ ಬೇಟ್ಸ್]] ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಫಾರೆಸ್ಟ್‌ನ ಮಾಜಿ ಆಟಗಾರರಾಗಿದ್ದು, ಕೆಲಸದ ಸಲುವಾಗಿ ವೂಲ್‌ವಿಚ್‌ಗೆ ತೆರಳಿದ್ದರು. ಅವರ ಪ್ರಥಮ ತಂಡ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಆಟದ ಯಾವುದೇ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಕಿಟ್ ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ನಂತರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಯರ್ಡ್‌ಸ್ಲೇ ಮತ್ತು ಬೇಟ್ಸ್ ಅವರು ತಾಯ್ನಾಡಿನಲ್ಲಿರುವ ತಮ್ಮ ತಂಡಕ್ಕೆ ಕಿಟ್ ನೆರವಿಗಾಗಿ ಪತ್ರ ಬರೆದು ಆಟಗಾರರಿಗೆ ತಲಾ ಒಂದು ಜತೆ ಕಿಟ್ ಮತ್ತು ಚೆಂಡು ದೊರಕುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದರು.<ref name="soartyler23" /> ಸಮವಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಆಟಗಾರರು ಕೆಂಪು ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಅಂದರೆ ಕಡುಗೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಅಂಗಿಯನ್ನು ಬಿಳಿಯ ಚೆಡ್ಡಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ನೀಲಿ ಕಾಲು ಚೀಲಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="historicalkits">{{cite web | url=http://www.historicalkits.co.uk/Arsenal/Arsenal.htm | title=Arsenal | work=Historical Football Kits | accessdate=2006-12-08 }}</ref> {{Football kit box | align = right | pattern_la = | pattern_b = | pattern_ra = | leftarm = 7B1421 | body = 7B1421 | rightarm = 7B1421 | shorts = FFFFFF | socks = 242B31 | alt = Dark red jersey, white shorts, black socks | title = Arsenal's original home colours. The team wore a similar kit (but with redcurrant socks) during the [[2005-06 in English football|2005–06]] season.|kit_alt=A dark-red shirt, white shorts and black socks }} ತಮ್ಮ ಆಟಗಾರರು ಧರಿಸುವ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಭಿನ್ನರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕೆಂದು ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಚಾಪ್‌ಮನ್ ೧೯೩೩ರಲ್ಲಿ ಬಯಸಿದರು. ಬಿಳಿಯ ತೋಳುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಅಂಗಿಯ ಛಾಯೆಯನ್ನು [[ಅಂಚೆ ಪೆಟ್ಟಿಗೆ|ಅಂಚೆ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ]] ಹೊಳೆಯುವ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ಬದಲಿಸಿ ಕಿಟ್‌ ಅನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದರು. ಅಂಗಿಯ ಬಿಳಿಯ ತೋಳಿನ ಮ‌ೂಲ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿದಿರದಿದ್ದರೂ,ಎರಡು ಸಂಭಾವ್ಯತೆಗಳಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದಿರಬಹುದೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಿಳಿಯ ಅಂಗಿಯ ಮೇಲೆ ಕೆಂಪು ತೋಳುರಹಿತ ಸ್ವೆಟರು ಧರಿಸಿ ಸ್ಟಾಂಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದ ಬೆಂಬಲಿಗನೊಬ್ಬನನ್ನು ಚ್ಯಾಪ್‌ಮನ್ ಗಮನಿಸಿದರೆಂದು ಒಂದು ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದರೆ, ತಮ್ಮ ಜತೆ [[ಗಾಲ್ಫ್]] ಆಡುತ್ತಿದ್ದ [[ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಕಾರ]] [[ಟಾಮ್ ವೆಬ್‌ಸ್ಟರ್]] ಧರಿಸಿದ್ದ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಉಡುಪಿನಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದರೆಂದು ಇನ್ನೊಂದು ವರದಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಯಾವ ವರದಿಯೇ ನಿಜವಿರಲಿ,ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಬಿಳಿಯ ಅಂಗಿ ಅಂದರೆ ಸಾಕು ಅದು ಆರ್ಸೆನಲ್ ತಂಡ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವಷ್ಟು ವ್ಯಾಪಕವಾಯಿತು. ಆಗಿನಿಂದ ತಂಡದ ಆಟಗಾರರು ಎರಡು ಕ್ರೀಡಾಋತುಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅದೇ ವರ್ಣ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸುವರು. ಮೊದಲನೇ ಬಾರಿ [[1966-67|1966-67ರಲ್ಲಿ]] ಆರ್ಸೆನಲ್ ಪೂರ್ತಿ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಅಂಗಿ<ref name="historicalkits" /> ಧರಿಸಿದಾಗ ಅದು ಜನಪ್ರಿಯವಲ್ಲ ಎಂದು ರುಜುವಾತಾಯಿತು. ಮುಂದಿನ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಲ್ಲೇ ಅಂಗಿಗೆ ಬಿಳಿಯ ತೋಳುಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಎರಡನೇ ಬಾರಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಹೈಬೆರಿಯಲ್ಲಿ [[2005-2006|2005-2006ರ]] ಕೊನೆಯ ಕ್ರೀಡಾಋತು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತಂಡವು ದಟ್ಟ ಕಡುಗೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಅಂಗಿಯನ್ನು ಧರಿಸಿತ್ತು. ಸ್ಟೇಡಿಯಂನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಥಮ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ೧೯೧೩ರಲ್ಲಿ ಧರಿಸಿದ ಅಂಗಿಗಳಿಗೆ ಇದು ಸಾಮ್ಯತೆ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಕ್ಲಬ್ [[2006-2007|2006-2007ರ]] ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್ ಪುನಃ ತನ್ನ ಸಹಜ ಬಣ್ಣಗಳಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿತು.<ref name="kitdesign" /> ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸ್ವದೇಶಿ ಅಂಗಿಗಳ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಆರ್ಸೆನಲ್ [[2008-09|2008-09ನೇ]] ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಿಂದೀಚೆಗೆ ಪೂರ್ಣ ಬಿಳಿಯ ತೋಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ದಪ್ಪದಾದ ಬಿಳಿಯ ಗೆರೆ ಇರುವಂತೆ ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ತೋಳಿನ ಉಳಿದ ಭಾಗ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ವದೇಶಿ ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ಕನಿಷ್ಠ ಮ‌ೂರು ಇತರೆ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದಿದ್ದವು. ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನ ೧೯೦೯ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಧರಿಸಿದ್ದ ದಟ್ಟ ಕೆಂಪು ಕಿಟ್‌ನ ಬಣ್ಣವನ್ನು [[ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪ್ರೇಗ್]] ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="kitdesign" /> ತಮ್ಮ ಅಂಗಿಗಳ ಹಸಿರು ಮತ್ತು ಬಿಳಿಯ ಗೆರೆಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಅಂಗಿಯ ತೋಳುಗಳ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ೧೯೩೮ರಲ್ಲಿ [[ಹೈಬರ್‌ನಿಯನ್]] ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.historicalkits.co.uk/Scottish_Football_League/Hibernian/hibernian.htm | title=Hibernian | work=Historical Football Kits | accessdate=2008-08-11 }}</ref> [[ಕ್ರೀಡಾ ಕ್ಲಬ್ ಡೆ ಬ್ರಾಗಾ]] ತರಬೇತುದಾರ ೧೯೨೦ರಲ್ಲಿ ಹೈಬೆರಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟವೊಂದರಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗಿದ ಬಳಿಕ,ತಮ್ಮ ತಂಡದ ಕಿಟ್‌ನ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ಬಿಳಿಯ ತೋಳುಗಳು ಮತ್ತು ಚೆಡ್ಡಿಗೆ ತಿರುಗಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ತಂಡಕ್ಕೆ ''ಒಸ್ ಆರ್ಸೆನಲಿಸ್ಟಾಸ್'' ಎಂಬ ಅಡ್ಡಹೆಸರು ಬಂದಿತು<ref>{{cite news | url=http://pt.uefa.com/magazine/news/Kind=8/newsId=356723.html | title=O segredo do sucesso do Braga | trans_title=The secret of Braga's success | publisher=UEFA | date=2005-10-21 | author=Rui Matos Pereira | accessdate=2008-09-02 | language=Portuguese | archive-date=2008-12-21 | archive-url=https://web.archive.org/web/20081221145738/http://pt.uefa.com/magazine/news/Kind=8/newsId=356723.html | url-status=dead }}</ref>. ಇಂದಿಗೂ ಸಹ ಈ ತಂಡಗಳು ಇದೇ ವಿನ್ಯಾಸದ ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ತಂಡವು ಬಿಳಿಯ ಅಂಗಿ ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಮಿಶ್ರಿತ ಚೆಡ್ಡಿಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಆದರೆ ೧೯೬೯-೭೦ರ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಿಂದ ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಉಳಿದೆಲ್ಲಾ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಅವರು ಧರಿಸಿದ್ದು ಹಳದಿ ಮತ್ತು ನೀಲಿಯ ಸಮವಸ್ತ್ರ. ಅವರು ಹಸಿರು ಮತ್ತು ಗಾಢ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ಕಿಟ್ ೧೯೮೨-೮೩ರಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದರು. ಇಸವಿ ೧೯೯೦ರ ಆರಂಭದಿಂದ ಮತ್ತು ಲಾಭದಾಯಕ ನಕಲಿ ಕಿಟ್‌‌ಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಆಗಮನದೊಂದಿಗೆ, ಮಿಶ್ರಿತ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ನಿಯತವಾಗಿ ಬದಲಿಸಲಾಯಿತು. ಕ್ರೀಡಾಋತು [[2001-02|2001-02ರಲ್ಲಿ]] ಬಳಸಿದ ಲೋಹದ ಹೊಳಪಿನ ಹಳದಿ ಮತ್ತು ನೀಲಿ ಗೆರೆ ಮತ್ತು ೨೦೦೫ರಿಂದ ೨೦೦೭ರವರೆಗೆ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದ ಹಳದಿ ಮತ್ತು ದಟ್ಟ ಬೂದು ಬಣ್ಣ - ಹೀಗೆ ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ರೀತಿಯ ನೀಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಅಥವಾ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಳದಿ ಮತ್ತು ನೀಲಿಯಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web | url=http://www.historicalkits.co.uk/Arsenal/Arsenal-change-kits.html | title=Arsenal Change Kits | work=Historical Football Kits | accessdate=2009-11-27 }}</ref> ಪ್ರತಿ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿಗೆ ಮಿಶ್ರಿತ ಕಿಟ್ ಬದಲಾಯಿತು. ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಅದೇ ವರ್ಷ ಹೊಸ ಸ್ವದೇಶಿ ಕಿಟ್ ಪರಿಚಯಿಸಿದರೆ ನಿರ್ಗಮಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಿಟ್ ಮ‌ೂರನೇ ಆಯ್ಕೆಯ ಕಿಟ್ ಎನಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/the-club/corporate-info/the-club-charter | title=Club Charter | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2009-10-23 }}</ref> ಆರ್ಸೆನಲ್ ಅಂಗಿಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ತಯಾರಕರು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದರು.[[ಉಮ್ರೋ]] ೧೯೭೦ರಿಂದ ೧೯೮೬ರವರೆಗೆ, [[ಅಡಿಡಾಸ್]] (೧೯೮೬-೧೯೯೪) ಮತ್ತು ೧೯೯೪ರಿಂದೀಚೆಗೆ [[ನೈಕ್‌]] ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇತರೆ ಪ್ರಮುಖ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್‌ ೧೯೮೦ರ ದಶಕದಿಂದಲೂ [[ಅಂಗಿಯ ಪ್ರಾಯೋಜನೆ|ಅಂಗಿಯ ಪ್ರಾಯೋಜನೆದೊರಕಿತ್ತು]].ಪ್ರಾಯೋಜಕರಲ್ಲಿ [[ಜೆವಿಸಿ]](೧೯೮೨-೧೯೯೯),[[ಸೆಗಾ]](೧೯೯೯-೨೦೦೨), [[O2]](೨೦೦೨-೨೦೦೬) ಸೇರಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಸಕ್ತ ಪ್ರಾಯೋಜಕರು [[ಎಮೈರೇಟ್ಸ್]](೨೦೦೬ರಿಂದ).<ref name="historicalkits" /><ref name="kitdesign" /> == ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Arsenal Stadium interior North Bank.jpg|thumb|right|200px|The North Bank Stand, Arsenal Stadium, Highbury.|alt=A ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಪ್ರೇಕ್ಷಕ ವೇದಿಕೆಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಆಸನಗಳು.]] [[ಚಿತ್ರ:Emirates Stadium Arsenal.jpg|thumb|right|200px|The Emirates Stadium filling up on the day of Dennis Bergkamp's testimonial|alt=An ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದ ಒಳನೋಟಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಆಟಗಾರರಿಲ್ಲ.ಆದರೆ ಅಟ್ಟಣಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿದ್ದಾರೆ.]] ಸಮೀಪದ [[ಇನ್‌ವಿಕ್ಟಾ ಗ್ರೌಂಡ್|ಇನ್‌ವಿಕ್ಟಾ ಗ್ರೌಂಡ್ದಲ್ಲಿ]] ೧೮೯೦ರಿಂದ ೧೮೯೩ರ ವರೆಗಿನ ಮ‌ೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ,ಆಗ್ನೇಯ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರುವ[[ಪ್ಲಮ್‌ಸ್ಟೆಡ್‌|ಪ್ಲಮ್‌ಸ್ಟೆಡ್‌ನ]] [[ಮನೋರ್ ಗ್ರೌಂಡ್|ಮನೋರ್ ಗ್ರೌಂಡ್ದಲ್ಲಿ]] ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲಾವಧಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಡಿತು. ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಮನೋರ್ ಸರಳವಾದ ಮೈದಾನವಾಗಿತ್ತು. ತಮ್ಮ ಪ್ರಥಮ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ೧೮೯೩ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್ ಅಟ್ಟಣಿಗೆಗಳನ್ನಿಟ್ಟು ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿತು. ಉತ್ತರ ಲಂಡನ್‌ಗೆ ೧೯೧೩ರಲ್ಲಿ ತೆರಳುವವರೆಗೆ,ಮುಂದಿನ ೨೦ ವರ್ಷ ಅವಧಿ ಸ್ವದೇಶಿ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.([[1894-95|1894-95ರಲ್ಲಿ]] ಎರಡು ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ)<ref>{{cite news |title=Suspension of the Plumstead Ground |newspaper=The Times |date=7 February 1895 |page=6}}</ref><ref>{{cite book |last=Inglis |first=Simon |authorlink=Simon Inglis |title=Football Grounds of Britain |origyear=1985 |edition=3rd |year=1996 |publisher=CollinsWillow |location=London |isbn=0-00-218426-5 |pages=16–17}}</ref> ಹೈಬರಿ ಎಂದೇ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿತವಾದ [[ಆರ್ಸೆನಲ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ]], ೧೯೧೩ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಿಂದ ೨೦೦೬ ಮೇ ವರೆಗೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಗಳ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವಿನ್ಯಾಸಕ [[ಆರ್ಕಿಬಾಲ್ಡ್ ಲೈಟ್ಕ್]] ಅವರು ಮ‌ೂಲ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದರು. ಏಕ ಹೊದಿಕೆಯುಳ್ಳ ಅಟ್ಟಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಮ‌ೂರು ಹೊರಾಂಗಣ [[ಎತ್ತರಿಸಿದ ಆಸನಗಳ ಸಾಲು|ಎತ್ತರಿಸಿದ ಆಸನಗಳ ಸಾಲುಗಳೊಂದಿಗೆ]] ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ UKನಲ್ಲಿದ್ದ ಅನೇಕ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಮೈದಾನಗಳ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿತ್ತು.<ref name="conservation_plan">{{cite web | url=http://www.islington.gov.uk/DownloadableDocuments/Environment/Pdf/highburyconservationplan_2005.pdf | title=A Conservation Plan for Highbury Stadium, London | publisher=Islington Council | accessdate=2008-08-11 | format=PDF | archive-date=2007-06-20 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070620185836/http://www.islington.gov.uk/DownloadableDocuments/Environment/Pdf/highburyconservationplan_2005.pdf | url-status=dead }}</ref> ಸಂಪೂರ್ಣ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಕ್ಕೆ ೧೯೩೦ರಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಹೊಸ [[ಆರ್ಟ್ ಡೆಕೊ]] ವೆಸ್ಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಈಸ್ಟ್‌ ಅಟ್ಟಣಿಗೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಇವು ಕ್ರಮವಾಗಿ ೧೯೩೨ ಮತ್ತು ೧೯೩೬ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದವು.<ref name="conservation_plan" /> ಇದರ ಜತೆಗೆ ನಾರ್ತ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಟೆರೇಸ್‌ಗೆ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. [[ವಲ್ಡ್ ವಾರ್ II|ವಲ್ಡ್ ವಾರ್ IIರಲ್ಲಿ]] ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯು ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯಿಂದ ನಾಶವಾಗಿತ್ತು. ೧೯೫೪ರವರೆಗೆ ಇದರ ಮರುನಿರ್ಮಾಣ ಕೈಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ.<ref name="conservation_plan" /> ಉತ್ಕರ್ಷ ಕಾಲದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಹೈಬರಿ ೬೦,೦೦೦ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿತ್ತು. ಇಸವಿ ೧೯೯೦ರ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ೫೭,೦೦೦ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅದು ಹೊಂದಿತ್ತು. [[ಟೈಲರ್ ರಿಪೋರ್ಟ್‌]] ಮತ್ತು [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಹೈಬೆರಿಯನ್ನು [[ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಸನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುವ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವನ್ನಾಗಿ|ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಸನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುವ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವನ್ನಾಗಿಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಯಿತು]]. ಕ್ರೀಡಾಋತು [[1993-94|1993-94ಕ್ಕೆ]] ಋತುವಿನ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಆರ್ಸೆನಲ್‌ ತನ್ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ೩೮,೪೧೯ರಷ್ಟು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಆಸನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=The+Club&article=344883&Title=Highbury | archiveurl=https://web.archive.org/web/20080111223345/http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=The+Club&article=344883&Title=Highbury | archivedate=2008-01-11 | title=Highbury | publisher=Arsenal F.C }}</ref> [[ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ [[ಜಾಹೀರಾತು]] ಫಲಕಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲು ಆಸನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಕುಗ್ಗಿಸಲಾಯಿತು. ಹೀಗಾಗಿ [[1998-99]] ಮತ್ತು [[1999-00]] ಎರಡು ಕ್ರೀಡಾಋತುಗಳಿಗೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಸ್ನೇಹ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು [[ವೆಂಬ್ಲೆ|ವೆಂಬ್ಲೆಯಲ್ಲಿ]] ಆಡಿತು. ಇಲ್ಲಿ ೭೦,೦೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/football/138932.stm | title=Arsenal get Wembley go-ahead | publisher=BBC Sport | date=1998-07-24 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಈಸ್ಟ್‌ ಸ್ಟಾಂಡ್ ದರ್ಜೆ IIರ [[ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕಟ್ಟಡ|ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿ]] ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಹೈಬೆರಿಯ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. ಇನ್ನುಳಿದ ಮ‌ೂರು ಅಟ್ಟಣಿಗೆಗಳು ವಾಸ ಮಾಡುವ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿತ್ತು.<ref name="conservation_plan" /> ಈ ಮಿತಿಗಳಿಂದ ೧೯೯೦ರ ದಶಕ ಮತ್ತು ೨೦೦೦ ದಶಕದ ಆದಿಯದಲ್ಲಿ ಪಂದ್ಯದ ದಿನ ಗರಿಷ್ಠ ಆದಾಯ ಗಳಿಸಲು ಕ್ಲಬ್ ವಿಫಲಗೊಂಡಿತು. ಆ ಕಾಲದ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಉತ್ಕರ್ಷ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿಯುವ ಅಪಾಯದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿತ್ತು.<ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/sport/arsenal-consider-leaving-hallowed-marble-halls-1246012.html |title=Arsenal consider leaving hallowed marble halls |work=The Independent |first=Clare |last=Garner |date=1997-08-18 |accessdate=2009-10-23 |archive-date=2009-08-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090825181153/http://www.independent.co.uk/sport/arsenal-consider-leaving-hallowed-marble-halls-1246012.html |url-status=dead }}</ref> ವಿವಿಧ ಮಾರ್ಗೋಪಾಯಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ಆರ್ಸೆನಲ್, ೨೦೦೦ದಲ್ಲಿ ಆಶ್‌ಬರ್ಟನ್ ಗ್ರೋವ್‌ನಲ್ಲಿ ೬೦,೩೫೫ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಹೊಸ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಮಾಡಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ಮುಗಿದು, ಹೈಬರಿಗೆ ನೈಋತ್ಯಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೫೦೦ ಮೀಟರ್‌ ದೂರದಲ್ಲಿ [[ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ]] ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/a/arsenal/1011234.stm | title=Arsenal unveil new stadium plans | publisher=BBC Sport | date=2000-11-07 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಆಡಳಿತಶಾಹಿ ವಿಳಂಬ ಮಾರ್ಗ ಮತ್ತು ಏರುತ್ತಿರುವ ಬೆಲೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆ ತಡವಾಯಿತು.<ref>{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/a/arsenal/2953273.stm | title=Arsenal stadium delay | publisher=BBC Sport | date=2003-04-16 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> [[2006-07|2006-07ರ]] ಕ್ರೀಡಾಋತು ಪ್ರಾರಂಭಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ೨೦೦೬ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ಅಂತ್ಯಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite news | title= Bergkamp given rousing farewell | publisher=BBC Sport | url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/a/arsenal/5203954.stm |date=2006-07-22 | accessdate=23 August 2007 }}</ref> ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಪ್ರಾಯೋಜಕರಾದ ಏರ್‍‌ಲೈನ್ ಕಂಪೆನಿ [[ಎಮಿರೇಟ್ಸ್]] ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಯಿತು. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕವೆನಿಸಿದ ಅಂದಾಜು £೧೦೦ ದಶಲಕ್ಷ ಮೌಲ್ಯದ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವದ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಜತೆ ಕ್ಲಬ್ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತ್ತು.<ref name="emiratesdeal">{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/a/arsenal/3715678.stm | title=Arsenal name new ground | publisher=BBC Sport | date=2004-10-05 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಸ್ಟೇಡಿಯಂಗೆ ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನೇ ಇಡುವಂಥ ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವವನ್ನು ಒಪ್ಪದ ಕೆಲವು ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಆಶ್‌ಬರ್ಟನ್ ಗ್ರೋವ್ ಅಥವಾ ಗ್ರೋವ್ ಎಂದು ಮೈದಾನಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯ ಹೆಸರಿಟ್ಟರು.<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal-world.co.uk/news/loadnews.asp?cid=TMNW&id=283908 | title=The 'E' Word | work=Arsenal World | last=Dawes | first=Brian | year=2006 | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2009-12-07 | archive-url=https://web.archive.org/web/20091207002302/http://www.arsenal-world.co.uk/news/loadnews.asp?cid=TMNW&id=283908 | url-status=dead }}</ref> ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವು ಕನಿಷ್ಠ ೨೦೧೨ರವರೆಗೆ ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ ಎಂದು ಅಧಿಕೃತ ಹೆಸರು ಪಡೆದಿದೆ, ಮತ್ತು ೨೦೧೩-೧೪ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು ಅಂತ್ಯದವರೆಗೆ ಏರ್‌ಲೈನ್ ಕ್ಲಬ್‌ನ ಆಟಗಾರರ ಅಂಗಿಯ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವ ವಹಿಸಲಿದೆ.<ref name="emiratesdeal" /> ತರಬೇತಿಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆಂದೇ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿರುವ ಆರ್ಸೆನಲ್ [[ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ|ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರವು]] [[ಶೆನ್ಲಿ]], [[ಹರ್ಟ್‌ಫೋರ್ಡ್‌ಶೈರ್‌|ಹರ್ಟ್‌ಫೋರ್ಡ್‌ಶೈರ್‌ನಲ್ಲಿ]] ೨೦೦೦ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡಿತು. ಇದಕ್ಕೂ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಸನಿಹದಲ್ಲಿನ [[ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್ ಲಂಡನ್‌]] [[ಸ್ಟೂಡೆಂಟ್‌ ಯೂನಿಯನ್‌]] ಜೊತೆ ತರಬೇತಿ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಕ್ಲಬ್ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ೧೯೬೧ರವರೆಗೆ ಹೈಬರಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್ ತರಬೇತಿ ಪಡೆಯಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/the-club/training-centre | title=The Training Centre | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಆರ್ಸೆನಲ್ [[ಅಕಾಡೆಮಿ]] ತಂಡಗಳು ಶೆನ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ನೇಹ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಆಡುತ್ತವೆ. [[ರಿಸರ್ವ್ಸ್‌]] ತಂಡಗಳು[[ಬಾರ್ನೆಟ್ FC|ಬಾರ್ನೆಟ್ FCಯ]] ತವರು ನೆಲವಾದ [[ಅಂಡರ್‌ಹಿಲ್‌|ಅಂಡರ್‌ಹಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಆಡುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/news/news-archive/how-to-get-to...-underhill-stadium | title=Get to Underhill Stadium | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2008-09-07 | archive-date=2008-09-16 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080916001456/http://www.arsenal.com/news/news-archive/how-to-get-to...-underhill-stadium | url-status=dead }}</ref> == ಬೆಂಬಲಿಗರು == {{details|Arsenal F.C. supporters}} ಆರ್ಸೆನಲ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು "ಗೂನರ್ಸ್" ಎಂದೇ ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ತಂಡದ "ದಿ ಗನ್ನರ್ಸ್" ಉಪನಾಮದಿಂದ ಇದು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಆರ್ಸೆನಲ್‌ ದೊಡ್ಡದಾದ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಂಡಕ್ಕೆ ನಿಷ್ಠರಾದ ಅಭಿಮಾನಿ ಬಳಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ವಸ್ತುಶಃ ಎಲ್ಲ ಸ್ವದೇಶಿ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಟಿಕೆಟ್‌ಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣ ಬಿಕರಿಯಾಗಿದ್ದವು.ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಕ್ಲಬ್ಬೊಂದಕ್ಕೆ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯಧಿಕ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಸರಾಸರಿ ಲೀಗ್ ಹಾಜರಾತಿಯನ್ನು ಆರ್ಸೆನಲ್ ಹೊಂದಿತ್ತು. (೬೦,೦೭೦, ಇದು ಲಭ್ಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ೯೯.೫%ನಷ್ಟು)<ref name="All Time League Attendance Records">{{cite web | url=http://www.nufc.com/html/attendance-all-time.html | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071029153705/http://www.nufc.com/html/attendance-all-time.html | archivedate=2007-10-29 | title=All Time League Attendance Records | work=Nufc.com | accessdate=2008-08-11 }} ಈ ಮ‌ೂಲದಿಂದ ಬಳಸಿದ ಕೆಲವು ಯುದ್ಧ-ಪೂರ್ವ ಹಾಜರಾತಿ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಅಂದಾಜುಗಳಾಗಿದ್ದು, ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಖರತೆ ಇಲ್ಲದಿರಬಹುದೆಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ.</ref> ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯಧಿಕ ಸರಾಸರಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಹಾಜರಾತಿ ಇತ್ತು.<ref name="All Time League Attendance Records"/> ಕ್ಲಬ್ ಇರುವ ಸ್ಥಳವು ಶ್ರೀಮಂತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ [[ಕ್ಯಾನನ್‌ಬರಿ]] ಮತ್ತು [[ಬಾರ್ನ್ಸ್‌ಬರಿ|ಬಾರ್ನ್ಸ್‌ಬರಿಗೆ]] ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ. ಮಿಶ್ರಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ [[ಇಸ್ಲಿಂಗ್‌ಟನ್]], [[ಹಾಲೋವೇ]] ಮತ್ತು [[ಹೈಬರಿ]] ಮತ್ತು ಲಗತ್ತಾಗಿರುವ [[ಲಂಡಜನ್ ಬರೋ ಆಫ್ ಕ್ಯಾಮಡೆನ್]], ಬಹುತೇಕ ಕಾರ್ಮಿಕ ವರ್ಗದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ [[ಫಿನ್ಸ್‌ಬರಿ ಪಾರ್ಕ್]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಟೋಕ್ ನೆವಿಂಗ್‌ಟನ್]], ಆರ್ಸೆನಲ್ ಬೆಂಬಲಿಗರು ವರ್ಗಭೇದ ಮೀರಿ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾಗಿದ್ದರೆಂದು ಇದರರ್ಥ. ಇದರ ಜತೆಗೆ,೨೦೦೨ರ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ,ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕ್ಲಬ್‌ಗಿಂತ ಅತ್ಯಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ(೭.೭%) ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾಗುವ ಬಿಳಿಯೇತರ ಬೆಂಬಲಿಗರನ್ನು ಆರ್ಸೆನಲ್ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite news | title=Soccer violence declining say fans | publisher=BBC News | url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/football/1844962.stm | date=2002-02-27 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಎಲ್ಲ ಪ್ರಮುಖ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಆರ್ಸೆನಲ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಸಪೋರ್ಟರ್ಸ್‌ ಕ್ಲಬ್‌ ಅನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಅನೇಕ ದೇಶೀಯ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳ ಬೆಂಬಲ ಹೊಂದಿದ್ದು ಅವುಗಳ ಜೊತೆ ನಿಕಟವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಆರ್ಸೆನಲ್ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್‌ ಸಪೋರ್ಟರ್ಸ್‌ ಅಸೋಷಿಯೇಷನ್‌ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ಕ್ಲಬ್ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಹಯೋಗ ಹೊಂದುವಂತೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸಪೋರ್ಟರ್ಸ್‌ ಅಸೋಶಿಯೇಷನ್‌ ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ. ಕ್ಲಬ್ ಬೆಂಬಲಿಗರು ''ದಿ ಗೂನರ್'', ''ಹೈಬರಿ ಹೈ'', ''ಗನ್‌ಫ್ಲ್ಯಾಷ್'' ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಬೌದ್ಧಿಕವಲ್ಲದ ''ಅಪ್ ದಿ ಆರ್ಸೆ'' ! ಮುಂತಾದ [[ಅಭಿಮಾನಿ ಪತ್ರಿಕೆ|ಅಭಿಮಾನಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು]] ಕೂಡ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ [[ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಹಾಡು|ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಹಾಡುಗಳ]] ಜತೆಗೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಬೆಂಬಲಿಗರು "ಒನ್-ನಿಲ್ ಟು ದಿ ಆರ್ಸೆನಲ್"([[ಗೊ ವೆಸ್ಟ್]] ರಾಗದಲ್ಲಿ) ಮತ್ತು "ಬೋರಿಂಗ್, ಬೋರಿಂಗ್ ಆರ್ಸೆನಲ್" ಹಾಡುತ್ತಾರೆ. ಎದುರಾಳಿಯ ತಂಡದ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಆರ್ಸೆನಲ್ ತಂಡವನ್ನು ಹಂಗಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಇದನ್ನು ಹಾಡುವುದು ವಾಡಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ತಂಡ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಆಡುವಾಗ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಎದುರಾಳಿ ತಂಡಕ್ಕೆ ವ್ಯಂಗ್ಯವಾಡಲು ಈ ಹಾಡನ್ನು ಈಗ ಹಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref name="noble">{{cite news | url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,353528,00.html | title=Boring, Boring Arsenal | work=Time | date=2002-09-22 | last=Noble | 6=firstKate | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2013-08-24 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130824140251/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,353528,00.html | url-status=dead }}</ref> ಲಂಡನ್ ಹೊರಗೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಸದಾ ಇದ್ದರು.ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ [[ಉಪಗ್ರಹ ಟೆಲಿವಿಷನ್]] ಆಗಮನದಿಂದ,ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗೆ ಬೆಂಬಲಿಗರ ನಿಕಟತೆಯು ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ನಿಕಟತೆಯಲ್ಲಿ ಭೌಗೋಳಿಕತೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುವುದು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಆರ್ಸೆನಲ್ ಈಗ ಲಂಡನ್ ಆಚೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಬಳಗ ಹೊಂದಿದೆ. ೨೪ UK,೩೭ ಐರಿಷ್ ಮತ್ತು ೪೯ ವಿದೇಶಿ ಬೆಂಬಲಿಗರ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಜತೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/assets/_files/documents/jul_08/gun__1215526755_charter_report_20062007.doc |format=Word document | title=Fans Report 2006/2007 | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2008-09-07 }}</ref> ಆ ಕಾಲ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್‌ನ ೯.೯% ಪಾಲು ಹೊಂದಿದ್ದ ಗ್ರಾನಡಾ ವೆಂಚರ್ಸ್‌ ೨೦೦೫ರ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಜಾಗತಿಕ ಅಭಿಮಾನಿ ಬಳಗವನ್ನು ೨೭ ದಶಲಕ್ಷವೆಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದೆ. ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಂಡ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಅಭಿಮಾನೀ ಬಳಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಮೂರನೇ ಸ್ಥಾನ. ಇದು.<ref>{{cite web | title=Arsenal FC - the Premiership's fastest growing football brand | publisher=Granada Ventures | url=http://www.granadaventures.co.uk/newsdocs/doc28.doc | archiveurl=https://web.archive.org/web/20070604205337/http://www.granadaventures.co.uk/newsdocs/doc28.doc | archivedate=2007-06-04 | format=Word document | date=2005-08-05 }}</ref> ಅತೀ ಹತ್ತಿರದ ಪ್ರಮುಖ ನೆರೆಹೊರೆಯ ತಂಡವಾದ [[ಟಾಟೆನ್‌ಹಾಂ ಹಾಟ್ಸ್‌ಪುರ್]] ಜತೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲಾವಧಿಯ,ತೀಕ್ಷ್ಣ ಪೈಪೋಟಿ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇವೆರಡರ ನಡುವಿನ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು [[ಉತ್ತರ ಲಂಡನ್ ಡರ್ಬೀಸ್]] ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.premierleague.com/page/Magazinedettail/0,,12306~1195275,00.html | title=The North London derby | work=Premier League.com | accessdate=2008-09-07 | archive-date=2008-08-08 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080808134127/http://www.premierleague.com/page/Magazinedettail/0%2C%2C12306~1195275%2C00.html | url-status=dead }}</ref> [[ಚೆಲ್ಸಿಯ]], [[ಫಲ್ಙಾಂ]] ಮತ್ತು [[ವೆಸ್ಟ್ ಹಾಮ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಇತರೆ ಎದುರಾಳಿಗಳು. ಇದರ ಜತೆಗೆ ೧೯೮೦ರ ಕೊನೆಯಿಂದ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ನಡುವೆ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಕಾದಾಟ ಪ್ರಬಲವಾಗಿತ್ತು.ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಎರಡೂ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಿದಾಗ ಹಣಾಹಣಿ ತೀವ್ರ ಸ್ವರೂಪ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=109924.html | title=The Classic: Arsenal-Manchester Utd | publisher=FIFA | date=2007-01-17 | accessdate=2009-10-23 | archive-date=2011-08-19 | archive-url=https://www.webcitation.org/612fUsj0o?url=http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=109924.html | url-status=dead }}</ref> ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಫ್ಯಾನ್ಸ್ ಸೆನ್ಸಸ್‌ನಿಂದ ೨೦೦೩ [[ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಮೀಕ್ಷೆ|ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ]] [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ತಂಡವನ್ನು ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಎದುರಾಳಿಯೆಂದು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿತು. ನಂತರ ಟೊಟೆನ್‌ಹ್ಯಾಮ್ ಮತ್ತು ಚೆಲ್ಸಿಯ ಅದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದವು.<ref>{{cite web | url=http://www.footballfanscensus.com/issueresults/Club_Rivalries_Uncovered_Results.pdf | title=Club Rivalries Uncovered | publisher=[[Football Fans Census]] | accessdate=೨೦೦೮-೦೯-೦೭ | format=PDF | archive-date=2013-03-28 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130328071209/http://www.footballfanscensus.com/issueresults/Club_Rivalries_Uncovered_Results.pdf | url-status=dead }}</ref> ೨೦೦೮ರ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಟೊಟೆನ್‌ಹ್ಯಾಮ್ ಮೇಲಾಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮುಖ ಎಂದು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.footballpools.com/football-fever/rivalries-league.html | title=Football Rivalries Report 2008 | work=The New Football Pools | accessdate=2008-09-07 }}</ref> == ಒಡೆತನ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು == {{details|Ownership of Arsenal F.C.}} ಆರ್ಸೆನಲ್ ಮಾತೃ ಸಂಸ್ಥೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಲಿ.ಕಂ.,[[ಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ನಮ‌ೂದಾಗಿರದ]] [[ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನಿಯಮಿತ ಕಂಪೆನಿ|ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನಿಯಮಿತ ಕಂಪೆನಿಯಾಗಿ]] ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಒಡೆತನವು ಇತರೆ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಸಂಪೂರ್ಣ ಭಿನ್ನ. ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ೬೨,೨೧೭ ಷೇರುಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="annualreport2007" /> ಅವನ್ನು [[FTSE]] ಅಥವಾ [[AIM]] ಮುಂತಾದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಬದಲಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ PLUSನಲ್ಲಿ ಮಾರಲಾಯಿತು.[[PLUS]] ಎಂಬುದೊಂದು ಪರಿಣತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ. ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನ ಒಂದು ಷೇರಿನ [[ಮಧ್ಯಾವಧಿ ಮೌಲ್ಯ]] ೨೦೦೯ ನವೆಂಬರ್ ೪ರಂದು £೯,೨೫೦೦.ಕ್ಲಬ್ [[ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬಂಡವಾಳ]] ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಅಂದಾಜು £೫೭೫.೫ ದಶಲಕ್ಷ ದತ್ತ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಿತು. ಕ್ಲಬ್ £೩೧೩.೩ ದಶಲಕ್ಷದಷ್ಟು [[ವಹಿವಾಟಿನಿಂದ]] ೨೦೦೯ ಮೇ ೩೧ಕ್ಕೆ ಅಂತ್ಯಗೊಳ್ಳುವ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ £೬೨.೭ ದಶಲಕ್ಷ ತೆರಿಗೆ-ಪೂರ್ವ ನಿರ್ವಹಣಾ [[ಲಾಭ]](ಆಟಗಾರರ ವರ್ಗಾವಣೆಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ)ಗಳಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web | title=Arsenal Holdings plc: 2009 Financial results | publisher=Arsenal.com | url=http://www.arsenal.com/news/news-archive/arsenal-holdings-plc-results-for-year-end-ma | accessdate=2009-11-05 | archive-date=2009-10-01 | archive-url=https://web.archive.org/web/20091001152242/http://www.arsenal.com/news/news-archive/arsenal-holdings-plc-results-for-year-end-ma | url-status=dead }}</ref> ಬಿಸಿನೆಸ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ ''[[ಫೋರ್ಬ್ಸ್]]'' ೨೦೦೮ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ಮತ್ತು [[ರಿಯಲ್ ಮ್ಯಾಡ್ರಿಡ್]] ನಂತರ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಮ‌ೂರನೇ ಅತ್ಯಧಿಕ ಶ್ರೀಮಂತ ಪುಟ್ಬಾಲ್ ತಂಡವೆಂದು ಆರ್ಸೆನಲ್‍‌ಗೆ ಶ್ರೇಯಾಂಕ ನೀಡಿದೆ. ಸಾಲವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ $೧.೨ ಬಿಲಿಯನ್(£೬೦೫m)ಎಂದು ಕ್ಲಬ್ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿಗದಿಮಾಡಿದೆ. ಲೆಕ್ಕಾಧಿಕಾರಿಗಳಾದ [[ಡೆಲೊಯಿಟ್]] ೨೦೦೯ನೇ [[ಡೆಲೊಯಿಟ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಮನಿ ಲೀಗ್‌|ಡೆಲೊಯಿಟ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಮನಿ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಆರ್ಸೆನಲ್‌ಗೆ ೬ನೇ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ವಿಶ್ವಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳ ಆದಾಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಂತೆ ನೀಡಿದ ಶ್ರೇಣೀಕರಣವಾಗಿದೆ. ಕ್ರೀಡಾಋತು [[2007-08|2007-08ರಲ್ಲಿ]] ಕ್ಲಬ್ £೨೦೯.೩ ದಶಲಕ್ಷ ಗಳಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite news | title=Real beat Man Utd in rich league | url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/7884780.stm | publisher=BBC News | date=2009-02-12 | accessdate=2009-02-12 }}</ref> ಆರ್ಸೆನಲ್ F.C.ಯ [[ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮಂಡಳಿ]] ಪ್ರಸಕ್ತ ಒಟ್ಟು ಕ್ಲಬ್ ಷೇರುಗಳಲ್ಲಿ ೪೫.೨%ನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಷೇರುದಾರ ಅಮೆರಿಕದ ಕ್ರೀಡಾದೊರೆ [[ಸ್ಟಾನ್ ಕ್ರೊಯಿಂಕೆ]]. ಕ್ಲಬ್‌ ಹರಾಜು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದರು.<ref name="kroenke">{{cite news | title=Takeover gains pace at Arsenal with 9.9% sale | url=http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,,2051488,00.html | work=The Guardian | author=Scott, Matt and Allen, Katie | date=2007-04-06 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ೨೦೦೯ ನವೆಂಬರ್‌‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪಾಲನ್ನು ೧೮,೩೯೪ ಷೇರುಗಳಿಗೆ(೨೯.೫೬%),<ref>{{cite web | url=http://www.plusmarketsgroup.com/PLUS_news_story.shtml?NewsID=879941&ISIN=GB0030895238/GBX/PLUS-exn | title=Arsenal Holdings plc: Holding(s) in Company | publisher=PLUS Markets | date=2009-11-03 | accessdate=2009-11-04 | archive-date=2015-09-28 | archive-url=https://web.archive.org/web/20150928205713/http://www.plusmarketsgroup.com/PLUS_news_story.shtml?NewsID=879941&ISIN=GB0030895238/GBX/PLUS-exn | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news | url=http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/kroenke-can-wait-to-seal-arsenal-deal-1814060.html | title=Kroenke can wait to seal Arsenal deal | last=Harris |first=Nick and Leach, Conrad | newspaper=The Independent | date=2009-11-04 | accessdate=2009-11-04 }}</ref> ನಂತರ ೧೮,೫೯೪ (೨೯.೯%)ಷೇರುಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.arsenal.com/usa/sh/news/news-archive/kroenke-increases-stake-in-arsenal-holdings |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-12-28 |archive-date=2012-09-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120916161048/http://www.arsenal.com/usa/sh/news/news-archive/kroenke-increases-stake-in-arsenal-holdings |url-status=dead }}</ref> ಗಮನಾರ್ಹ ಪಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇತರೆ ನಿರ್ದೇಶಕರು [[ಡ್ಯಾನಿ ಫಿಸ್‌ಮ್ಯಾನ್]] ೧೦,೦೨೫ ಷೇರುಗಳು(೧೬.೧%) ಮತ್ತು ಕ್ಲಬ್ [[ಅಧ್ಯಕ್ಷ]] [[ಪೀಟರ್ ಹಿಲ್-ವುಡ್]] ೪೦೦(೦.೬೪%)ಷೇರುಗಳ ಮಾಲೀಕತ್ವ. ಇತರೆ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಕನಿಷ್ಠ ಪ್ರಮಾಣದ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="annualreport2008">{{cite web | url=http://www.arsenal.com/assets/_files/documents/sep_08/gun__1222765802_annual_report2008.pdf | title=Arsenal Holdings plc: 2007/08 Annual Report | publisher=Arsenal Holdings plc | date=2008-09-19 | format=PDF | accessdate=2008-12-17 | archive-date=2012-09-07 | archive-url=https://web.archive.org/web/20120907044205/http://www.arsenal.com/assets/_files/documents/sep_08/gun__1222765802_annual_report2008.pdf | url-status=dead }}</ref> ಕ್ಲಬ್‌ನ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಸರ್ ಬ್ರೇಸ್‌ವೆಲ್ ಸ್ಮಿತ್]] ಮೊಮ್ಮಗನ ಪತ್ನಿಯಾದ ಮಾಜಿ ನಿರ್ದೇಶಕಿ [[ನೈನಾ ಬ್ರೇಸ್‌ವೆಲ್ ಸ್ಮಿತ್]] ೯,೮೯೩(೧೫.೯%)ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="annualreport2008" /> ರೆಡ್ & ವೈಟ್ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟೀಸ್‌ ಕ್ರೊಯೆಂಕೇಗೆ ಎದುರಾಳಿ ಬಿಡ್ ಮಾಡಿತ್ತು. ರೆಡ್ & ವೈಟ್ ರಷ್ಯಾದ ಬಿಲಿಯಾಧಿಪತಿ [[ಆಲಿಷರ್ ಉಸ್ಮನೋವ್]] ಮತ್ತು ಲಂಡನ್ ಮ‌ೂಲದ ಹಣಕಾಸು ವಹಿವಾಟುದಾರ [[ಫರ್ಹಾಡ್ ಮೋಷಿರಿ]] ಸಹ-ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಸಂಸ್ಥೆ.<ref name="usmanov">{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/6971124.stm | publisher=BBC News | title=Russian buys Dein's Arsenal stake | date=2007-08-30 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ರೆಡ್ & ವೈಟ್ ೨೦೦೭ ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಿಡ್ ಸಲ್ಲಿಸಿ,ಆರ್ಸೆನೆಲ್ ಮಾಜಿ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ [[ಡೇವಿಡ್ ಡೈನ್]] ಸ್ವಾಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತು. ೨೦೦೯ ಫೆಬ್ರವರಿಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೫,೫೫೫(೨೫.೦%) ಷೇರುಗಳ ಮಾಲೀಕತ್ವ ಹೊಂದಿದ್ದರು.<ref>{{cite web | url=http://www.plusmarketsgroup.com/story.shtml?ISIN=GB0030895238/GBX/PLUS-exn&NewsID=1234794458000759 | title=TR-1: NOTIFICATIONS OF MAJOR INTERESTS IN SHARES | publisher=PLUS Markets | date=2009-02-16 | accessdate=2009-02-17 | archive-date=2009-05-02 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090502014734/http://www.plusmarketsgroup.com/story.shtml?ISIN=GB0030895238%2FGBX%2FPLUS-exn&NewsID=1234794458000759 | url-status=dead }}</ref> ಕ್ರೊಯೆಂಕೆ ಮತ್ತು ಉಸ್ಮನೋವ್ ನಡುವೆ ಬಿಡ್ಡಿಂಗ್ ಯುದ್ಧ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆಯೆಂದು ಮಾಧ್ಯಮದ ಊಹಾಪೋಹಕ್ಕೆ ಇದು ದಾರಿ ಕಲ್ಪಿಸಿತು.<ref name="usmanov" /> ಆದಾಗ್ಯೂ,೨೦೦೯ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ವರೆಗೆ ೨೯.೯%ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಷೇರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸದಿರಲು ಕ್ರೊಯೆಂಕೆ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿದರು.<ref name="kroenkeboard">{{cite web | url=http://www.arsenal.com/news/news-archive/other | title=Kroenke joins Arsenal's Board of Directors | work=Arsenal.com | date=2008-09-19 | accessdate=2008-09-19 | archive-date=2014-11-02 | archive-url=https://web.archive.org/web/20141102140009/http://www.arsenal.com/news/news-archive/other | url-status=dead }}</ref> ಮಂಡಳಿಯ ಇತರೆ ಸದಸ್ಯರು ಪರಸ್ಪರರ ಷೇರುಗಳ ಮೇಲೆ ೨೦೧೨ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ವರೆಗೆ ಪ್ರಥಮ ಆದ್ಯತೆ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news | url=http://www.arsenal.com/news/news-archive/board-announce-revised-lock-down-agreement | title=Arsenal board announce revised 'lock-down' agreement | work=Arsenal.com | date=2007-10-18 | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2014-11-02 | archive-url=https://web.archive.org/web/20141102140112/http://www.arsenal.com/news/news-archive/board-announce-revised-lock-down-agreement | url-status=dead }}</ref> == ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ == ರಾಷ್ಟ್ರದ ಅತೀ ಯಶಸ್ವಿ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ತಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆನಿಸಿದ ಆರ್ಸೆನಲ್, [[ಬ್ರಿಟನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ|ಬ್ರಿಟನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ]] ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಬಿಂಬಿತವಾದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಮಾಧ್ಯಮದ ಅನೇಕ "ಪ್ರಥಮ"ಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಹೆಸರು ರಾರಾಜಿಸಿತು. [[ಶೆಫೀಲ್ಡ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ವಿರುದ್ಧ ಹೈಬರಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೨೭ ಜನವರಿ ೨೨ರಂದು ನಡೆದ ಪಂದ್ಯವು [[ರೇಡಿಯೊ|ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ]] ಪ್ರಸಾರವಾದ ಪ್ರಥಮ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯವೆನಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/news/news-archive/programme-it-happened-at-highbury | title=It Happened at Highbury: First live radio broadcast | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಒಂದು ದಶಕದ ಬಳಿಕ, ೧೯೩೭ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೬ರಂದು ಆರ್ಸೆನಲ್ ಪ್ರಥಮ ತಂಡ ಮತ್ತು ಮೀಸಲು ತಂಡದ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಪಂದ್ಯವು [[ದೂರದರ್ಶನ]] ಮ‌ೂಲಕ ನೇರ ಪ್ರಸಾರವಾದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಪಂದ್ಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/funny_old_game/2260280.stm | title=Happened on this day - 16 September | publisher=BBC Sport | accessdate=2008-08-11 }}</ref> [[BBC|BBCಯ]] ಪ್ರಥಮ ಆವೃತ್ತಿ ''[[ಮ್ಯಾಚ್ ಆಫ್ ದಿ ಡೇ]]'' ನಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. [[ಆನ್ಸ್‌ಫೀಲ್ಡ್|ಆನ್ಸ್‌ಫೀಲ್ಡ್ನಲ್ಲಿ]] ೧೯೬೪ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೨ರಂದು [[ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್]] ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ ಅವರ ಪಂದ್ಯದ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳನ್ನು ಅದು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು.<ref name="bbchist">{{cite news | title=History of Match of the Day | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tv_and_radio/match_of_the_day/879960.stm | publisher=BBC Sport | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಬಹು ಮುಂಚಿನ ಪುಟ್ಬಾಲ್-ಸಂಬಂಧಿತ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ ಮಿಸ್ಟರಿ|ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ ಮಿಸ್ಟರಿಗೆ]] ಕೂಡ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಒದಗಿಸಿತು.'''' ಆರ್ಸೆನಲ್ ಮತ್ತು ಹವ್ಯಾಸಿ ತಂಡದ ನಡುವೆ [[ಸೌಹಾರ್ದ ಪಂದ್ಯ|ಸೌಹಾರ್ದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ]] ಆಟ ನಡೆಯುವಾಗ ಆಟಗಾರನೊಬ್ಬ ವಿಷಪ್ರಾಶನಕ್ಕೊಳಗಾದದ್ದೇ ಕಥೆಯ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಕಥಾ ವಸ್ತು. ಅನೇಕ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಆಟಗಾರರು ಸ್ವತಃ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಬಂಧಕ ಜಾರ್ಜ್ ಆಲಿಸನ್‌ಗೆ ಒಂದಷ್ಟು ಸಂಭಾಷಣೆ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, [[ನಿಕ್ ಹಾರ್ನ್‌ಬಿ]] ಬರೆದ ''[[ಫೀವರ್ ಪಿಚ್]]'' ಪುಸ್ತಕವು ಹಾರ್ನ್‌ಬಿಯ [[ಆತ್ಮಕಥೆ]] ಮತ್ತು ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಜತೆ ಅವರ ಸಂಬಂಧ ಎಳೆ ಎಳೆಯಾಗಿ ಬಿಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ೧೯೯೨ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದ್ದು, ೧೯೯೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಪುನಶ್ಚೇತನ ಮತ್ತು ಪುನಃಚೇತನ ಕುರಿತ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web | url=https://www.theguardian.com/books/2008/jun/13/nick.hornby | title=Nick Hornby | work=The Guardian | date=2008-07-22 | accessdate=2008-09-07 | quote=Critically acclaimed and commercial dynamite, Fever Pitch helped to make football trendy and explain its appeal to the soccerless }}</ref> ಈ ಪುಸ್ತಕದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಎರಡು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಆರ್ಸೆನಲ್ [[1988-89]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗೆಲುವಿನ ಸುತ್ತ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ [[ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಚಿತ್ರ]]<ref>{{cite web | url=http://www.imdb.com/title/tt0119114/ | title=Fever Pitch (1997) | publisher=IMDb | accessdate=2008-09-07}}</ref> ಮತ್ತು [[ಮೇಜರ್ ಲೀಗ್ ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್]] [[ಬೋಸ್ಟನ್ ರೆಡ್‌ಸಾಕ್ಸ್]] ಅಭಿಮಾನಿಯೊಬ್ಬನ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಣೆದ [[ಅಮೆರಿಕನ್ ಚಿತ್ರ]].<ref>{{cite web | url=http://www.imdb.com/title/tt0332047/ | title=Fever Pitch (2005) | publisher=IMDb | accessdate=2008-09-07 }}</ref> ಆರ್ಸೆನಲ್ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಬೇಸರದ ತಂಡವೆಂಬ ಭಾವನೆ ೧೯೭೦ ಮತ್ತು ೧೯೮೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ತೇಲಿ ಬಂತು.<ref name="noble" /><ref>{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/fa_cup/3037789.stm | title=No more boring, boring Arsenal | first=John |last=May |publisher=BBC Sport | accessdate=2008-09-07}}</ref> [[ಎರಿಕ್ ಮೋರ್‌ಕ್ಯಾಂಬೆ]] ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ವಿದೂಷಕರು ಈ ತಂಡವನ್ನು ಅಪಹಾಸ್ಯಕ್ಕೀಡು ಮಾಡಿದರು. ಈ ಕಥಾವಸ್ತುವನ್ನು ೧೯೯೭ರ ಚಿತ್ರ ''[[ದಿ ಫುಲ್ ಮಾಂಟಿ]]'' ಯಲ್ಲಿ ಪುನಾವರ್ತಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಚಲಿಸಿ ಕೈಗಳನ್ನು ಮೇಲೆತ್ತಿ, ತಮ್ಮ [[ಬೆತ್ತಲೆ ಪ್ರದರ್ಶನ|ಬೆತ್ತಲೆ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ]] ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವಂತೆ ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ [[ಆಫ್‌ಸೈಡ್]] ಬಲೆಯನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಅಣಕವಾಡಿದರು.<ref name="atthemovies">{{cite web | url=http://www.arseweb.com/other/movies.html | title=Arsenal at the movies | work=Arseweb | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2008-07-26 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080726182708/http://www.arseweb.com/other/movies.html | url-status=dead }}</ref> ಇನ್ನೊಂದು ಚಿತ್ರ ''[[ಪ್ಲಂಕೆಟ್ &amp; ಮೆಕ್ಲೀನ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್‌ನ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಆಟವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಫುಲ್ ಬ್ಯಾಕ್‌ಗಳಾಗಿದ್ದ ಬಲಬದಿಯ [[ಲೀ ಡಿಕ್ಸನ್]] ಮತ್ತು ಎಡಬದಿಯ [[ನಿಗೆಲ್ ವಿಂಟರ್‌ಬರ್ನ್]] ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಡಿಕ್ಸನ್ ಮತ್ತು ವಿಂಟರ್‌ಬರ್ನ್‌ ಎಂಬ ಎರಡು ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="atthemovies" /> == ಆರ್ಸೆನಲ್ ಲೇಡೀಸ್ == {{details|Arsenal L.F.C.}} [[ಆರ್ಸೆನಲ್ ಲೇಡೀಸ್]] ಆರ್ಸೆನಲ್ ಜತೆ ಸಹಯೋಗ ಹೊಂದಿದ [[ಮಹಿಳಾ ಫುಟ್ಬಾಲ್]] ಕ್ಲಬ್ ಇಸವಿ ೧೯೮೭ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ತಂಡ ಅರೆ-ವೃತ್ತಿಪರರಾಗಿ ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಟೋನಿ ಗರ್ವೈಸ್ ಇದರ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿದರು. ಆರ್ಸೆನಲ್ ಲೇಡೀಸ್, ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮಹಿಳಾ ಫುಟ್ಬಾಲ್]] ತಂಡವೆನಿಸಿದೆ.[[FA ಮಹಿಳೆಯರ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]], [[FA ಮಹಿಳೆಯರ ಕಪ್]] [[FA ಮಹಿಳೆಯರ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಕಪ್]]<ref name="ladies honours">{{cite web | url=http://www.arsenal.com/ladies/ladies-honours | title=Arsenal Ladies Honours | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2007-05-21 }}</ref> ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲ ಮ‌ೂರು ಪ್ರಮುಖ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪಾರಿತೋಷಕಗಳನ್ನು ಅದು ಪ್ರಸಕ್ತ(೨೦೦೮-೦೯) ಹೊಂದಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ [[ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ]] ಗೆಲುವಿನಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[UEFA ಮಹಿಳೆಯರ ಕಪ್]] [[2006-07]] ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದ ಏಕೈಕ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ತಂಡವೆಂಬ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರವಾಯಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.thefa.com/TheFACup/FACompetitions/TheFAWomensCup/NewsandFeatures/2009/FAWCMatchReport.aspx | title=Arsenal clinch quadruple | publisher=The Football Association |first=Stuart |last=Mawhinney |date=2007-05-07 |accessdate=2009-10-23 }}</ref> ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ಕ್ಲಬ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೊಂದಿದ್ದು,ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧವಿದೆ. ಆರ್ಸನೆಲ್ ಲೇಡೀಸ್ ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಾರಿ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಆಡಲು ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆದಿತ್ತು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅವು ತಮ್ಮ ಸ್ನೇಹ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು [[ಬೋರ್‌ಹ್ಯಾಮ್‌ವುಡ್‌|ಬೋರ್‌ಹ್ಯಾಮ್‌ವುಡ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಆಡುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/ladies/boreham-wood-directions | title=Get to Boreham Wood | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2008-09-07 }}</ref> == ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ == "ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್" ಎಂಬ [[ಸಮುದಾಯ ಯೋಜನೆ|ಸಮುದಾಯ ಯೋಜನೆಯೊಂದನ್ನು]] ಆರ್ಸೆನಲ್ ೧೯೮೫ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಇದು [[ಕ್ರೀಡೆ]], [[ಸಾಮಾಜಿಕ ಒಗ್ಗೂಡಿಕೆ]],[[ಶಿಕ್ಷಣ]] ಮತ್ತು [[ದತ್ತಿಯೋಜನೆ|ದತ್ತಿಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ]] ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿತು. ಅನೇಕ ದಾನದತ್ತಿ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಕ್ಲಬ್ ನೇರ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ೧೯೯೨ರಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅದು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಸ್ಥಳೀಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಸುಮಾರು £೨ ದಶಲಕ್ಷವನ್ನು ಕ್ಲಬ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿತು.<ref>{{cite news | url=http://www.arsenal.com/news/news-archive/arsenal-charity-ball-raises-over-pound-60-000 | title=Arsenal Charity Ball raises over £60,000 | publisher=Arsenal F.C | date=2006-05-11 | accessdate=2008-08-11}}</ref> ಸದುದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಹಣ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಮಾಜಿ-ವೃತ್ತಿಪರ ಮತ್ತು ಹೆಸರುವಾಸಿ ತಂಡವೊಂದು ಕೂಡ ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖವಾಗಿದೆ.<ref name="community">{{cite web | url=http://www.arsenal.com/the-club/community/ex-pro-and-celebrity-xi | title=Ex-Pro and Celebrity XI | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2008-08-11 }}</ref> == ಅಂಕಿಅಂಶ ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳು == {{details|Arsenal F.C. records}} [[ಡೇವಿಡ್ ಓ ಲಿಯರಿ]] ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಆರ್ಸೆನಲ್ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಆಡಿದ ದಾಖಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ೧೯೭೫ ಮತ್ತು ೧೯೯೩ರ ನಡುವೆ ೭೨೨ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಸಹವರ್ತಿ [[ಸೆಂಟರ್ ಹಾಫ್]] ಆಟಗಾರ ಮತ್ತು ಮಾಜಿ [[ನಾಯಕ]] [[ಟೋನಿ ಅಡಾಮ್ಸ್]] ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದು, ೬೬೯ ಬಾರಿ ಪಂದ್ಯಕ್ಕಿಳಿದಿದ್ದಾರೆ. [[/0} ಡೇವಿಡ್ ಸೀಮನ್ 564 ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಲ್‌ಕೀಪರ್ ಆಗಿ ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ.|/0} [[ಡೇವಿಡ್ ಸೀಮನ್]] ೫೬೪ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಲ್‌ಕೀಪರ್ ಆಗಿ ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="clubrecords">{{cite web | url=http://www.arsenal.com/history/club-records | title=Club Records | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2009-10-23 }}</ref>]] ಎಲ್ಲ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ೧೯೯೯ ಮತ್ತು ೨೦೦೭ರ ನಡುವೆ ೨೨೬ ಗೋಲುಗಳೊಂದಿಗೆ [[ಥಿಯರಿ ಹೆನ್ರಿ]] ಕ್ಲಬ್‌ನ ಅತ್ಯಧಿಕ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದವರೆನಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="henry">{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/shared/bsp/hi/football/statistics/players/h/henry_22698.stm | title=Squad profiles: Thierry Henry | publisher=BBC Sport | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2007-06-13 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070613134001/http://news.bbc.co.uk/sport1/shared/bsp/hi/football/statistics/players/h/henry_22698.stm | url-status=dead }}</ref> ಅವರು ೨೦೦೫ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಐಯಾನ್ ರೈಟ್‌|ಐಯಾನ್ ರೈಟ್‌ನ]] ಒಟ್ಟು ೧೮೫ ಗೋಲುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದಾಟುವ ಮ‌ೂಲಕ ಈ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/a/arsenal/4356664.stm | title=Wright salutes Henry's goal feat | publisher=BBC Sport | date=2005-10-19 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ರೈಟ್ಸ್ ದಾಖಲೆ ೧೯೯೭ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ವರೆಗೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ವಿಂಗರ್ [[ಕ್ಲಿಫ್ ಬ್ಯಾಸ್ಟಿನ್]] ೧೯೩೯ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಒಟ್ಟು ೧೭೮ ಗೋಲುಗಳ ಸುದೀರ್ಘಕಾಲದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಅದು ಮೀರಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite web | url=http://www.arseweb.com/97-98/reports/130997.html | title=Arsenal vs Bolton. 13/09/97 | work=Arseweb | author=Ward, Rupert | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2015-10-08 | archive-url=https://web.archive.org/web/20151008220109/http://www.arseweb.com/97-98/reports/130997.html | url-status=dead }}</ref> ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭೪ ಗೋಲುಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕ್ಲಬ್ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಹೆನ್ರಿ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="henry" /> ಬ್ಯಾಸ್ಟಿನ್ ೨೦೦೬ ಫೆಬ್ರವರಿವರಿಗೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ದಾಖಲೆ ಅದಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/4657206.stm | title= Arsenal 2-3 West Ham | publisher=BBC Sport | date=2006-02-01 | accessdate=2009-10-23 }}</ref> ೭೩,೭೦೭ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಸ್ವದೇಶಿಗರ ಹಾಜರಾತಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ದಾಖಲೆಯಾಗಿದೆ.[[ವೆಂಬ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ|ವೆಂಬ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ]] ೧೯೯೮ ನವೆಂಬರ್ ೨೫ರಂದು [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ [[RC ಲೆನ್ಸ್]] ವಿರುದ್ಧ ದಾಖಲಾಗಿತ್ತು. ಹೈಬರಿಯ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮಿತಿಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಸ್ವದೇಶಿ ಐರೋಪ್ಯ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಮುಂಚೆ ಆಡಿತ್ತು. [[ಸಂಡರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್]] ವಿರುದ್ಧ ಆರ್ಸೆನಲ್ ೧೯೩೫ರ ಮಾರ್ಚ್ ೯ರಂದು ಹೈಬೆರಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಿದ ೦-೦ ಡ್ರಾ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ೭೩,೨೯೫ರಷ್ಟು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಹಾಜರಿಯಾಗಿ ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿತ್ತು.<ref name="clubrecords" /> [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ಜತೆ ೨೦೦೭ ನವೆಂಬರ್ ೩ರಂದು [[ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ|ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ]] ಆಡಿದ ೨-೨ ಡ್ರಾ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ೬೦,೧೬೧ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಹಾಜರಾತಿಯಿತ್ತು.<ref>{{cite news | url=http://www.arsenal.com/news/news-archive/man-utd-game-attracts-record-attendance | title=Man Utd game attracts record attendance | publisher=Arsenal F.C | date=2007-11-05 | accessdate=2008-08-11 }}</ref> ಆರ್ಸೆನಲ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ರೀಡಾಋತುಗಳಲ್ಲಿ (೨೦೦೮-೦೯ರವರೆಗೆ ೮೨)ಅಗ್ರ ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದು ಗಮನಾರ್ಹವೆನಿಸಿದೆ. ಸುದೀರ್ಘಾವಧಿಗೆ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಜೇಯರಾಗುಳಿದ ದಾಖಲೆ(ಮೇ ೨೦೦೩ ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೪ರ ನಡುವೆ ೪೯ ಪಂದ್ಯಗಳು) ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ.<ref name="49unbeaten" /> ಆರ್ಸೆನೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗೆದ್ದ [[2003-04]] ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನ ಎಲ್ಲ ೩೮ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಆರ್ಸನೆಲ್ ಉನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ಅಜೇಯರಾಗುಳಿದ ಎರಡನೇ ಕ್ಲಬ್ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಯಿತು. [[ಪ್ರೆಸ್ಟನ್ ನಾರ್ಥ್ ಎಂಡ್]](ಕೇವಲ ೨೨ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಆಡಿದೆ)[[1888-89|1888-89ರಲ್ಲಿ]] ಅಜೇಯವಾಗುಳಿದಿತ್ತು.<ref name="invincibles" /> ಆರ್ಸೆನಲ್ ೨೦೦೫-೦೬ರ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಲ್ಲಿ ೧೦ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನಾಡಿ ಎದುರಾಳಿ ತಂಡಕ್ಕೆ ಒಂದು ಗೋಲನ್ನೂ ನೀಡದಿರುವ ಮ‌ೂಲಕ UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್‌ಲೀಗ್ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದೆ. [[A.C.ಮಿಲಾನ]] ಹಿಂದೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದ ೭ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನಾಗಿ ಒಂದು ಗೋಲನ್ನೂ ನೀಡದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಅದು ಮುರಿದಿದೆ. ಒಟ್ಟು ೯೯೫ ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲಾವಧಿವರೆಗೆ ವಿರೋಧಿ ತಂಡ ಗೋಲುಗಳಿಕೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡದೇ ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ದಾಖಲೆಯ ಸರಮಾಲೆಯು [[FC ಬಾರ್ಸೆಲೋನಾ]] ವಿರುದ್ದ ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೂ ಅಂತ್ಯಗೊಂಡಿತು. ೭೬ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ [[ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯಲ್ ಎಟೂ]] ಬಾರ್ಸೆಲೋನಾ ಪರ ಗೋಲು ಹೊಡೆದು ಅಂಕವನ್ನು ಸಮಗೊಳಿಸಿದರು.<ref name="2006ucl">{{cite news | url=http://www.uefa.com/competitions/ucl/history/season=2005/intro.html | title=2005/06: Ronaldinho delivers for Barça | publisher=UEFA | date=2007-05-17 | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2008-09-15 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080915063506/http://www.uefa.com/competitions/ucl/history/season%3D2005/intro.html | url-status=dead }}</ref> == ಆಟಗಾರರು == === ಪ್ರಥಮ-ತಂಡದ ಪಡೆ === :''ನವೆಂಬರ್ ೨೦, ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ'' <ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/first-team/players | title=First Team Players | accessdate=2008-08-11 | publisher=Arsenal F.C }}</ref><ref name="UEFA Arsenal">{{cite web | url=http://www.uefa.com/footballeurope/club=52280/competition=1/index.html | title=Arsenal FC | publisher=UEFA | accessdate=2009-08-13 | archive-date=2009-08-18 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090818015150/http://www.uefa.com/footballeurope/club=52280/competition=1/index.html | url-status=dead }}</ref> {{Fs start}} {{Fs player | no=1 | nat=Spain | pos=GK | name=[[Manuel Almunia]]}} {{Fs player | no=2 | nat=France | pos=MF | name=[[Abou Diaby]] }} {{Fs player | no=3 | nat=France | pos=DF | name=[[Bacary Sagna]] }} {{Fs player | no=4 | nat=Spain | pos=MF | name=[[Cesc Fàbregas]] | other=[[captain (association football)|captain]] }} {{Fs player | no=5 | nat=Belgium | pos=DF | name=[[Thomas Vermaelen]] }} {{Fs player | no=6 | nat=Switzerland | pos=DF | name=[[Philippe Senderos]] }} {{Fs player | no=7 | nat=Czech Republic | pos=MF | name=[[Tomáš Rosický]] }} {{Fs player | no=8 | nat=France | pos=MF | name=[[Samir Nasri]] }} {{Fs player | no=9 | nat=Croatia | pos=FW | name=[[Eduardo da Silva|Eduardo]] }} {{Fs player | no=10 | nat=France | pos=DF | name=[[William Gallas]] }} {{Fs player | no=11 | nat=Netherlands | pos=FW | name=[[Robin van Persie]]}} {{Fs player | no=12 | nat=Mexico | pos=FW | name=[[Carlos Vela]] }} {{Fs player | no=14 | nat=England | pos=FW | name=[[Theo Walcott]] }} {{Fs player | no=15 | nat=Brazil | pos=MF | name=[[Denílson Pereira Neves|Denílson]] }} {{Fs mid}} {{Fs player | no=16 | nat=Wales | pos=MF | name=[[Aaron Ramsey]] }} {{Fs player | no=17 | nat=Cameroon | pos=MF | name=[[Alexandre Song]] }} {{Fs player | no=18 | nat=France | pos=DF | name=[[Mikaël Silvestre]] }} {{Fs player | no=19 | nat=England | pos=MF | name=[[Jack Wilshere]] }} {{Fs player | no=20 | nat=Switzerland | pos=DF | name=[[Johan Djourou]] }} {{Fs player | no=21 | nat=Poland | pos=GK | name=[[Łukasz Fabiański]] }} {{Fs player | no=22 | nat=France | pos=DF | name=[[Gaël Clichy]] }} {{Fs player | no=23 | nat=Russia | pos=MF | name=[[Andrei Arshavin]] }} {{Fs player | no=24 | nat=Italy | pos=GK | name=[[Vito Mannone]] }} {{Fs player | no=27 | nat=Cote d'Ivoire | pos=MF | name=[[Emmanuel Eboué]] }} {{Fs player | no=28 | nat=England | pos=DF | name=[[Kieran Gibbs]] }} {{Fs player | no=30 | nat=France | pos=DF | name=[[Armand Traoré]] }} {{Fs player | no=32 | nat=Spain | pos=MF | name=[[Fran Mérida]] }} {{Fs player | no=52 | nat=Denmark | pos=FW | name=[[Nicklas Bendtner]] }} {{Fs end}} ''ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಗಾವಣೆಗಳಿಗೆ [[ಆರ್ಸೆನಲ್ F.C. 2009-10 ವರ್ಗಾವಣೆ|ಆರ್ಸೆನಲ್ F.C. 2009-10 ವರ್ಗಾವಣೆಗಳನ್ನು]] ವೀಕ್ಷಿಸಿ'' === ಮೀಸಲು ತಂಡ === {{dablink|See [[Arsenal F.C. Reserves]] and [[Arsenal F.C. Academy]].}} :''೨೪ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ'' <ref name="UEFA Arsenal" /><ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/reserves-youth/players | title=Reserve Players | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2009-08-13 }}</ref> {{Fs start}} {{Fs player | no=33 | nat=Netherlands | pos=MF | name=[[Nacer Barazite]] }} {{Fs player | no=34 | nat=England | pos=DF | name=Kyle Bartley }} {{Fs player | no=35 | nat=France | pos=MF | name=[[Francis Coquelin]] }} {{Fs player | no=36 | nat=England | pos=DF | name=Thomas Cruise }} {{Fs player | no=37 | nat=England | pos=DF | name=[[Craig Eastmond]] }} {{Fs player | no=38 | nat=England | pos=MF | name=[[Jay Emmanuel-Thomas]] }} {{Fs player | no=39 | nat=Cameroon | pos=DF | name=Cedric Evina }} {{Fs player | no=40 | nat=England | pos=FW | name=[[Luke Freeman]] }} {{Fs mid}} {{Fs player | no=41 | nat=England | pos=MF | name=Emmanuel Frimpong }} {{Fs player | no=42 | nat=England | pos=DF | name=[[Kerrea Gilbert]] }} {{Fs player | no=43 | nat=Ireland | pos=MF | name=Conor Henderson }} {{Fs player | no=46 | nat=England | pos=DF | name=Luke Ayling }} {{Fs player | no=48 | nat=England | pos=MF | name=[[Mark Randall (footballer)|Mark Randall]] }} {{Fs player | no=49 | nat=Ireland | pos=GK | name=James Shea }} {{Fs player | no=51 | nat=France | pos=FW | name=[[Gilles Sunu]] }} {{Fs player | no=54 | nat=England | pos=MF | name=[[Sanchez Watt]] }} {{Fs end}} === ಎರವಲು ಆಟಗಾರರು === :''೨೪, ನವೆಂಬರ್, ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ'' {{Fs start}} {{Fs player | no=44 | nat=England | pos=DF | name=[[Gavin Hoyte]] |other=at [[Brighton & Hove Albion F.C.|Brighton & Hove Albion]] until ೨ January ೨೦೧೦}}<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/news/news-archive/hoyte-extends-loan-spell-at-brighton | title=Hoyte extends loan spell at Brighton | publisher=Arsenal F.C. | date=2009-11-17 | accessdate=2009-11-17 | archive-date=2009-11-20 | archive-url=https://web.archive.org/web/20091120041146/http://www.arsenal.com/news/news-archive/hoyte-extends-loan-spell-at-brighton | url-status=dead }}</ref> {{Fs player | no=45 | nat=England | pos=MF | name=[[Henri Lansbury]] | other=at [[Watford F.C.|Watford]] until ೩೧ December ೨೦೦೯}}<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/news/reserves-news/henri-lansbury-joins-watford-on-loan | title=Henri Lansbury joins Watford on loan | publisher=Arsenal F.C | date=2009-08-21 | accessdate=2009-08-21 | archive-date=2009-08-26 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090826092730/http://www.arsenal.com/news/reserves-news/henri-lansbury-joins-watford-on-loan | url-status=dead }}</ref> {{Fs player | no=47 | nat=England | pos=FW | name=[[Rhys Murphy]] | other=at [[Brentford F.C.|Brentford]] until ೨೪ February ೨೦೧೦}}<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/news/reserves-news/rhys-murphy-joins-brentford-on-loan | title=Rhys Murphy joins Brentford on loan | work=Arsenal.com | date=2009-11-24 | accessdate=2009-11-24 | archive-date=2012-09-15 | archive-url=https://web.archive.org/web/20120915001905/http://www.arsenal.com/news/reserves-news/rhys-murphy-joins-brentford-on-loan | url-status=dead }}</ref> {{Fs player | no=50 | nat=England | pos=FW | name=[[Jay Simpson]] | other=at [[Queens Park Rangers F.C.|Queens Park Rangers]] until July ೨೦೧೦ }}<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/news/news-archive/simpson-joins-qpr-on-season-long-loan-deal | title=Simpson joins QPR on season-long loan deal | publisher=Arsenal F.C | date=2009-08-27 | accessdate=2009-08-29 | archive-date=2016-08-09 | archive-url=https://web.archive.org/web/20160809140821/http://www.arsenal.com/news/news-archive/simpson-joins-qpr-on-season-long-loan-deal | url-status=dead }}</ref> {{Fs mid}} {{Fs player | no=53 | nat=Poland | pos=GK | name=[[Wojciech Szczęsny]] | other=at [[Brentford F.C.|Brentford]] until ೨೦ December ೨೦೦೯}}<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/news/news-archive/wojciech-szczesny | title=Wojciech Szczesny joins Brentford on loan | publisher=Arsenal F.C. | date=2009-11-20 | accessdate=2009-11-20 | archive-date=2014-10-18 | archive-url=https://web.archive.org/web/20141018165829/http://www.arsenal.com/news/news-archive/wojciech-szczesny | url-status=dead }}</ref> {{Fs player | no=— | nat=Norway | pos=DF | name=[[Håvard Nordtveit]] | other=at [[1. FC Nuremberg|Nürnberg]] until July ೨೦೧೦}}<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/news/reserves-news/nordtveit-joins-fc-nurnberg-on-loan | title=Nordveit joins FC Nürnberg on loan | publisher=Arsenal F.C | date=2009-08-07 | accessdate=2009-08-13 }}</ref> {{Fs player | no=— | nat=Brazil | pos=DF | name=[[Pedro Roberto Silva Botelho|Pedro Botelho]] | other=at [[Celta de Vigo|Celta Vigo]] until July ೨೦೧೦}}<ref>{{cite web | url=http://www.skysports.com/story/0,19528,11670_5449558,00.html | title=Celta land Gunners defender | publisher=Sky Sports |first=Francisco |last=Acedo | date=2009-07-23 | accessdate=2009-09-04 }}</ref> {{Fs end}} === ಗಮನಾರ್ಹ ಆಟಗಾರರು === {{dablink|For a list of every Arsenal player with 100 or more appearances, see [[List of Arsenal F.C. players]]}} {{dablink|For record appearance and goalscorer statistics, see [[Arsenal F.C. records#Player records]]}} == ಪ್ರಸಕ್ತ ಕೋಚಿಂಗ್ ಸಿಬ್ಬಂದಿ == :''೨೩ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ.'' <ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/first-team/coaching-staff#Coaching%20Staff | title=First Team Coaching Staff | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2009-10-23 }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/reserves-youth/coaching-staff#Coaching%20Staff | title=Reserves & Youth Coaching Staff | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2009-10-23 | archive-date=2009-08-28 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090828113050/http://www.arsenal.com/reserves-youth/coaching-staff#Coaching%20Staff | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/article6822692.ece |title=Scouting networks extend search for talent all over the world |first=James |last=Ducker |work=The Times |date=2009-09-05 |accessdate=2009-10-23 |archive-date=2020-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200530015355/https://www.thetimes.co.uk/ |url-status=dead }}</ref> {| class="wikitable sortable " |- ! ಸ್ಥಾನಮಾನ ! ಹೆಸರು |- | ಪ್ರಬಂಧಕ | {{flagicon|France}} [[ಆರ್ಸೇನ್ ವೆಂಗರ್]] |- | ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಬಂಧಕ | {{flagicon|Northern Ireland}} [[ಪ್ಯಾಟ್ ರೈಸ್]] |- | ಪ್ರಥಮ ತಂಡದ ತರಬೇತುದಾರ | {{flagicon|Bosnia}} [[ಬೋರೊ ಪ್ರಿಮೋರಾಕ್]] |- | ಮೀಸಲು ತಂಡದ ತರಬೇತುದಾರ | {{flagicon|England}} [[ನೈಲ್ ಬ್ಯಾನ್‌ಫೀಲ್ಡ್]] |- | ಯುವ ತಂಡದ ತರಬೇತುದಾರ | {{flagicon|England}} [[ಸ್ಟೀವ್ ಬೌಲ್ಡ್]] |- | ಗೋಲುರಕ್ಷಣೆ ತರಬೇತುದಾರ | {{flagicon|Republic of Ireland}} [[ಗೆರಿ ಪೀಟನ್]] |- | ದೈಹಿಕ ತರಬೇತುದಾರ | {{flagicon|England}} ಟೋನಿ ಕಾಲ್ಬರ್ಟ್ |- | ಅಂಗಮರ್ದನ ತಜ್ಞ | {{flagicon|England}} ಕೋಲಿನ್ ಲೆವಿನ್ |- | ಕ್ಲಬ್ ವೈದ್ಯ | {{flagicon|Republic of Ireland}} ಗ್ಯಾರಿ ಓ ಡ್ರಿಸ್ಕಾಲ್ |- | ಕಿಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ | {{flagicon|England}} [[ವಿಕ್ ಆಕರ್ಸ್]] |- | ಮುಖ್ಯ ಸ್ಕೌಟ್ | {{flagicon|England}} ಸ್ಟೀವ್ ರೌಲಿ |- | ಯುವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ | {{flagicon|Republic of Ireland}} [[ಲಿಯಾಮ್ ಬ್ರಾಡಿ]] |} == ಪ್ರಬಂಧಕರು == [[ಚಿತ್ರ:Arsene Wenger2006.jpg|thumb|right|140px|alt=A grey-haired man in a blue suit, looking to the left|ಆರ್ಸೆನಲ್ ಪ್ರಸಕ್ತ ಪ್ರಬಂಧಕ ಆರ್ಸೇನ್ ವೆಂಗರ್]] {{main|List of Arsenal F.C. managers}} ಕ್ಲಬ್ ವೃತ್ತಿಪರ ಪ್ರಬಂಧಕ [[ಥಾಮಸ್ ಮಿಚೆಲ್]] ೧೮೯೭ರಲ್ಲಿ ನೇಮಕವಾದ ಬಳಿಕ ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೮ ಕಾಯಂ ಮತ್ತು ಐದು ಉಸ್ತುವಾರಿ ಪ್ರಬಂಧಕರಿದ್ದಾರೆ.<ref name="soar">{{cite book | last=Soar & Tyler | title=The Official Illustrated History of Arsenal | year=2005 | page=30 }}</ref> ಪ್ರಸಕ್ತ ಪ್ರಬಂಧಕ [[ಆರ್ಸೇನ್ ವೆಂಗರ್]] ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಪ್ರಬಂಧಕ.<ref name="managerdetails" /> ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ ಅಥವಾ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಹೊರಗಿನವರಾಗಿರುವ ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನ ಏಕೈಕ ಪ್ರಬಂಧಕ ವೆಂಗರ್. ಶೇಕಡಾವಾರು ಗೆಲುವು ೫೭.೪೯%ರೊಂದಿಗೆ( ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ)ಆರ್ಸೆನಲ್‌ನ ಅತೀ ಯಶಸ್ವಿ ಕಾಯಂ ಪ್ರಬಂಧಕರೆನಿಸಿದ್ದಾರೆ. [[ಲೆಸ್ಲಿ ನೈಟನ್]] ಆರ್ಸೆನಲ್ ಕನಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟದ ಯಶಸ್ಸು ಪಡೆದ(೩೪.೪೬%) ಪ್ರಬಂಧಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆರ್ಸೆನಲ್ ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಬಂಧಕರಾದ [[ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಚಾಪ್‌ಮನ್]] ಮತ್ತು [[ಟಾಮ್ ವಿಟ್ಟೇಕರ್]] ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗಲೇ ಮೃತಪಟ್ಟಿದ್ದರು.<ref>{{cite web | url=http://www.arsenal.com/history/the-managers | title=The Managers | publisher=Arsenal F.C | accessdate=2008-09-07 }}</ref> == ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು == {{details|Arsenal F.C. seasons}} {{see also|Arsenal F.C. Reserves#Honours|Arsenal F.C. Academy#Honours}} === ದೇಶೀಯ === * '''[[ಫಸ್ಟ್ ಡಿವಿಷನ್]]''' (೧೯೯೨ರ ಮುಂಚೆ)ಮತ್ತು'''[[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]]''' (೧೯೯೨ರ ನಂತರ)<ref name="FCHD" /><ref name="divisions">[[ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್]] ಉನ್ನತ ವಿಭಾಗವು ೧೯೯೨ರವರೆಗೆ [[ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್ ಫಸ್ಟ್ ಡಿವಿಷನ್|ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್ ಫಸ್ಟ್ ಡಿವಿಷನ್ಆಗಿತ್ತು]]. ಆಗಿನಿಂದ ಅದು [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ಎನಿಸಿದೆ. ಇದೇ ರೀತಿ ೧೯೯೨ರವರೆಗೆ [[ಸೆಕೆಂಡ್ ಡಿವಿಷನ್]] ಲೀಗ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಎರಡನೇ ಶ್ರೇಣಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗ [[ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್]] ಎಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.</ref> :''ವಿಜೇತರು (೧೩):'' [[1930–31]], [[1932–33]], [[1933–34]], [[1934–35]], [[1937–38]], [[1947–48]], [[1952–53]], [[1970–71]], [[1988–89]], [[1990–91]], [[1997–98]], [[2001–02]], [[2003–04]] ::''ರನ್ನರ್ಸ್-ಅಪ್ (೮):'' [[1925–26]], [[1931–32]], [[1972–73]], [[1998–99]], [[1999–2000]], [[2000–01]], [[2002–03]], [[2004–05]] * '''[[ಎರಡನೇ ವಿಭಾಗ]]''' <ref name="FCHD" /><ref name="divisions" /> :''ರನ್ನರ್ಸ್-ಅಪ್(೧):'' [[1903–04]] * FA ಕಪ್‌ :''ವಿಜೇತರು(೧೦):'' [[1929–30]], [[1935–36]], [[1949–50]], [[1970–71]], [[1978–79]], [[1992–93]], [[1997–98]], [[2001–02]], [[2002–03]], [[2004–05]] ::''ರನ್ನರ್ಸ್-ಅಪ್ (೭):'' [[1926–27]], [[1931–32]], [[1951–52]], [[1971–72]], [[1977–78]], [[1979–80]], [[2000–01]] * ಲೀಗ್‌ ಕಪ್‌ :''ವಿಜೇತರು(೨):'' [[1986–87]], [[1992–93]] ::''ರನ್ನರ್ಸ್-ಅಪ್ (೪):'' [[1967–68]], [[1968–69]], [[1987–88]], [[2006–07]] * '''[[FA ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಷೀಲ್ಡ್]]''' (ಅಥವಾ '''FA ಚಾರಿಟಿ ಷೀಲ್ಡ್''' ೨೦೦೨ರ ಮುಂಚೆ)<ref>ಪಾರಿತೋಷಕವು ೨೦೦೨ವರೆಗೆ [[ಚಾರಿಟಿ ಷೀಲ್ಡ್]] ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿತ್ತು. ಬಳಿಕ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಷೀಲ್ಡ್ ಎಂದು ಹೆಸರುಪಡೆಯಿತು.</ref> :''ವಿಜೇತರು (೧೨):'' [[1930]], [[1931]], [[1933]], [[1934]], [[1938]], [[1948]], [[1953]], [[1991]] (ಹಂಚಿಕೆ), [[1998]], [[1999]], [[2002]], [[2004]] ::''ರನ್ನರ್ಸ್-ಅಪ್ (೭):'' [[1935]], [[1936]], [[1979]], [[1989]], [[1993]], [[2003]], [[2005]] === ಯೂರೋಪಿಯನ್‌ === * '''[[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]]''' <ref name="FCHD" /> :''ರನ್ನರ್ಸ್ -ಅಪ್(೧):'' [[2005–06]] * '''[[ಯ‌ೂರೋಪಿಯನ್ ಕಪ್ ವಿನ್ನರ್ಸ್ ಕಪ್‌]]''' <ref name="FCHD" /> :''ವಿಜೇತರು (೧):'' [[1993–94]] ::''ರನ್ನರ್ಸ್-ಅಪ್(೨):'' [[1979–80]], [[1994–95]] * '''[[ಅಂತರ-ನಗರಗಳ-ಫೇರ್ಸ್ ಕಪ್]]''' <ref name="FCHD" /> :''ವಿಜೇತರು (೧):'' [[1969–70]] * '''[[UEFA ಕಪ್]]''' <ref name="FCHD" /> :''ರನ್ನರ್ಸ್-ಅಪ್(೧):'' [[1999–2000]] * '''[[UEFA ಸೂಪರ್‌ ಕಪ್‌]]''' :''ರನ್ನರ್ಸ್-ಅಪ್(೧):'' [[1994]] ೧೩ ಲೀಗ್‌ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಟ್ಯಾಲಿಯು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್]] ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ಬಳಿಕ ಮ‌ೂರನೇ ಅತ್ಯಧಿಕವೆನಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.rsssf.com/tablese/engchamp.html#sall | title=England - List of Champions | publisher=RSSSF | last=Ross |first=James M | date=2009-08-28 | accessdate=2009-10-23 }}</ref> ಆರ್ಸೆನಲ್ ವಿಜೇತರಾಗಿರುವ ಒಟ್ಟು FA ಕಪ್‌ಗಳು ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಬಳಿಕ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯಧಿಕವೆನಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.rsssf.com/tablese/engcuphist.html#sall | title=England FA Challenge Cup Finals | publisher=RSSSF | last=Ross |first=James M | date=2009-06-12 | accessdate=2009-10-23 }}</ref> ಆರ್ಸೆನಲ್ ಮ‌ೂರು ಲೀಗ್ ಮತ್ತು FA ಕಪ್ [[ಡಬಲ್ಸ್‌|ಡಬಲ್ಸ್‌ಗಳನ್ನು]] ಸಾಧಿಸಿದೆ.(೧೯೭೧,೧೯೯೮ ಮತ್ತು ೨೦೦೨). ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಜತೆ ಈ ಜಂಟಿ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref name="FCHD" /><ref>{{cite web | url=http://www.rsssf.com/miscellaneous/doublerec.html#coun | title=Doing the Double: Countrywise Records | publisher=RSSSF | last=Stokkermans |first=Karel | date=2009-09-24 | accessdate=2009-10-23 }}</ref> ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ೧೯೯೩ರಲ್ಲಿ FA ಕಪ್ ಮತ್ತು ಲೀಗ್ ಕಪ್ ಡಬಲ್ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ಪ್ರಥಮ ತಂಡವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.krysstal.com/multiple.html | title=Football : Multiple Trophy Winners | work=KryssTal | accessdate=2008-08-11 }}</ref> UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ೨೦೦೬ರ ಫೈನಲ್ ತಲುಪಿದ ಪ್ರಥಮ ಲಂಡನ್ ಕ್ಲಬ್ ಕೂಡ ಆರ್ಸೆನಲ್.<ref>{{cite web | url=http://www.premierleague.com/page/arsenal | title=Arsenal Football Club | publisher=PremierLeague | accessdate=2008-08-11 | archive-date=2008-09-13 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080913103452/http://www.premierleague.com/page/arsenal | url-status=dead }}</ref> ಆರ್ಸೆನಲ್ ೧೪ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ೭ ಬಾರಿ ಮಾತ್ರ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದು,ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತಶ್ರೇಣಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಆರ್ಸೆನಲ್ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ೮.೫ ಸರಾಸರಿ ಲೀಗ್ ಸ್ಥಾನದೊಂದಿಗೆ,೧೯೦೦-೧೯೯೯ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಸರಾಸರಿ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಲೀಗ್ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದೆ.<ref>{{cite news | title=How consistency and caution made Arsenal England's greatest team of the 20th century | url=http://www.independent.co.uk/sport/football-how-consistency-and-caution-made-arsenal-englands-greatest-team-of-the-20th-century-1133020.html | last=Hodgson |first=Guy | work=The Independent | date=1999-12-17 | accessdate=2009-10-23}}</ref> ಇದರ ಜತೆಗೆ,ಆರ್ಸೆನಲ್ FA ಕಪ್ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ [[2002]] ಮತ್ತು ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದಿರುವ ಐದು ಕ್ಲಬ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆನಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.rsssf.com/tablese/engcuphist.html | title=England FA Challenge Cup Finals | publisher=RSSSF | last=Ross |first=James M | date=2009-06-12 | accessdate=2009-10-23 }}</ref> == ಅಡಿಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{reflist|2}} == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ == * {{cite book | author=[[Nick Hornby|Hornby, Nick]] | title=[[Fever Pitch]] | publisher=Indigo | year=೧೯೯೨ | isbn=೯೭೮೦೫೭೫೪೦೦೧೫೩ }} * * {{cite book | author=Maidment, Jem | title=The Official Arsenal Encyclopedia | publisher=Hamlyn | year=2006 | isbn=9780600615491 }} * {{cite book | author=Soar, Phil & Tyler, Martin | title=The Official Illustrated History of Arsenal | publisher=Hamlyn | year=2000 | isbn=9780600601753 }} * {{cite book | author=Spurling, Jon | title=Rebels for the Cause: The Alternative History of Arsenal Football Club | publisher=Mainstream | year=2004 | isbn=9781840189001 }} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Spoken Wikipedia|Arsenal_FC.ogg|2007-04-15}} {{commonscat|Arsenal F.C.}} {{wikinewscat|Arsenal F.C.}} ;ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ * [http://www.arsenal.com/ Arsenal.com] ಅಧಿಕೃತ ಕ್ಲಬ್ ಜಾಲತಾಣ * [http://www.premierleague.com/page/arsenal/0,,12306~1072252,00.html ಆರ್ಸೆನಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090221191007/http://www.premierleague.com/page/arsenal/0,,12306~1072252,00.html |date=2009-02-21 }} [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ * [http://www.uefa.com/footballEurope/Club=52280/competition=1/index.html ಆರ್ಸೆನಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090818015150/http://www.uefa.com/footballeurope/club=52280/competition=1/index.html |date=2009-08-18 }} [[UEFA]] ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ; ಜನರಲ್ ಫ್ಯಾನ್ ಸೈಟ್ಸ್ * [http://www.arseweb.com/ ಆರ್ಸೆವೆಬ್] * [http://arsenal-mania.com/ ಆರ್ಸೆನಲ್-ಮಾನಿಯ] * [http://www.arsenal-world.co.uk/ ಆರ್ಸೆನಲ್ ವರ್ಲ್ಡ್] * [http://www.arsenal-land.co.uk/ ಆರ್ಸೆನಲ್ ಲ್ಯಾಂಡ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070410061420/http://www.arsenal-land.co.uk/ |date=2007-04-10 }} ;ಹೊಸ ಜಾಲತಾಣಗಳು {{BBC football info|a/arsenal|Arsenal}} * [http://www.skysports.com/football/teams/arsenal ಆರ್ಸೆನಲ್ ನ್ಯೂಸ್] [[ಸ್ಕೈ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್]] ;ಫ್ಯಾನ್‌ಜೈನ್ಸ್ * ''[http://www.upthearse.net/ ಅಪ್ ದಿ ಆರ್ಸೆ!]'' * ''[http://www.onlinegooner.com/ ದಿ ಗೂನರ್]'' {{fb start}} {{Arsenal F.C.}} {{Premier League}} {{Champions League 2008-09}} {{fb end}} [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಸೆನಲ್ F.C.]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1886ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌ (ಸಾಕರ್‌) ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್‌ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌ ಲೀಗ್‌ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:FA ಕಪ್‌ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌ ಲೀಗ್‌ ಕಪ್‌ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:G-14 ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಫುಟ್ಬಾಲ್ (ಸಾಕರ್)ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಫುಟ್‌ಬಾಲ್]] c8xdnb636ozv2sh9i8bkckmr9yrr2fv 0 22199 1306194 1284343 2025-06-06T16:07:36Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306194 wikitext text/x-wiki '''ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ''' ವು [[ಸಂಖ್ಯೆ]]ಗಳು ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುಗಳ ಅಥವಾ ಜೀವಿಗಳ ನಡುವಿನ [[ಅತೀಂದ್ರಿಯ]] ಅಥವಾ [[ಗೂಡಾರ್ಥದ]] ಸಂಬಂಧವೊಂದರಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ [[ಪದ್ಧತಿ]]ಗಳು, [[ಸಂಪ್ರದಾಯ]]ಗಳು ಅಥವಾ [[ನಂಬಿಕೆ]]ಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. [[File:Bongo, Pietro – Numerorum mysteria, 1591 – BEIC 58079.jpg|thumb|Pietro Bongo, ''Numerorum mysteria'', 1591]] ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಭವಿಷ್ಯಜ್ಞಾನವು [[ಪೈಥಾಗರಸ್‌]]‌ನಂತಹ ಆರಂಭಿಕ ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಬಹು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರದ ಒಂದು ಭಾಗ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ [[ವಿಜ್ಞಾನಿ]]ಗಳು ಇದನ್ನು [[ಹುಸಿ ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರ]] ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.scienceinafrica.co.za/2001/may/numerol.htm FEMINIST NUMEROLOGY] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121228213923/http://www.scienceinafrica.co.za/2001/may/numerol.htm |date=2012-12-28 }} - ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಜಾನ್ ವೆಬ್, ಸೈನ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ಆಫ್ರಿಕಾ</ref><ref>{{cite book | title=Numerology | author=Underwood Dudley | publisher=MAA | date=1997 | isbn=0-88385-507-0}}</ref> ಇದು [[ಜ್ಯೋತಿಶ್ಯಾಸ್ತ್ರ]] ಮತ್ತು [[ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನ]]ದ ನಡುವಿನ, ಹಾಗೂ [[ರಸವಿದ್ಯೆ]] ಮತ್ತು [[ರಸಾಯನ ಶಾಸ್ತ್ರ]]ದ ನಡುವಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳಂತಿರುತ್ತದೆ. ಜ್ಯೋತಿಶ್ಯಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಇದೇ ತೆರನಾದ [[ಭವಿಷ್ಯಜ್ಞಾನದ]] ಕಲೆಗಳ ಜೊತೆಜೊತೆಗೆ, ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವು [[ಅತೀಂದ್ರಿಯ ವಿದ್ಯೆ]]ಯೊಂದಿಗೆ ಇಂದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.{{Citation needed|date=October 2009}} ಕೆಲವೊಂದು ವೀಕ್ಷಕರ ಅವಲೋಕನದ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡದಿದ್ದರೂ ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಅತೀವ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಇರಿಸುವವರಿಗೂ ಸಹ ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಅಂಡರ್‌ವುಡ್ ಡ್ಯೂಡ್ಲಿ]] ಎಂಬ ಗಣಿತಜ್ಞ 1997ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ''ನ್ಯೂಮರಾಲಜಿ: ಆರ್ ವಾಟ್ ಪೈಥಾಗರಸ್‌ ರಾಟ್‌'' ‌‌ ಎಂಬ ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ [[ಷೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ]] ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ [[ಎಲಿಯಟ್ ತರಂಗ ಸಿದ್ಧಾಂತ]]ದ (ಎಲಿಯಟ್ ವೇವ್ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಲ್) ವೃತ್ತಿಗಾರರ ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸುವಾಗ ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾನೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಆಧುನಿಕ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವು [[ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯ]], [[ಪೈಥಾಗರಸ್‌]] ಮತ್ತು ಅವನ ಶಿಷ್ಯರು (ಗ್ರೀಸ್, 6ನೇ ಶತಮಾನ B.C.), ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರನ ಕಾಲದ ನಂತರದ [[ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಿಯಾ]]ದಿಂದ ಬಂದ ಜ್ಯೋತಿಶ್ಯಾಸ್ತ್ರೀಯ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ಆರಂಭಿಕ [[ಕ್ರೈಸ್ತರ ಅತೀಂದ್ರಿಯಜ್ಞಾನ]], ಆರಂಭದ [[ನಾಸ್ಟಿಕ್ ಪಂಥದ ನಿಗೂಢ ಜ್ಞಾನ]], [[ಕಬ್ಬಾಲಾ]]‌ದ [[ಗಹನವಾದ ಭಾಷಾ]] ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಭಾರತದ [[ವೇದಗಳು]], ಚೀನಾದ "[[ಸರ್ಕಲ್ ಆಫ್ ದ ಡೆಡ್]]" ಹಾಗೂ [[ಈಜಿಪ್ಟಿನ]] "[[ಬುಕ್ ಆಫ್ ದ ಮಾಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ದ ಸೀಕ್ರೆಟ್ ಹೌಸ್]]" (ರಿಚುಯಲ್ ಆಫ್ ದ ಡೆಡ್)- ಇವೇ ಮೊದಲಾದ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಪುರಾತನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಬೋಧಕರ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು "ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ"ವಾದ್ದರಿಂದ (ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಮತ್ತು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲು ಸುಲಭವಾದ್ದರಿಂದ), ಅವು ಹೆಚ್ಚು ವಾಸ್ತವತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು [[ಪೈಥಾಗರಸ್‌]] ಮತ್ತು ಆ ಕಾಲದ ಇತರ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಗಳು ನಂಬಿದ್ದರು. [[ಹಿಪ್ಪೋದ ಸೇಂಟ್ ಆಗಸ್ಟಿನ್]] (354–430 A.D.) ಎಂಬಾತ, "ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಸತ್ಯದ ದೃಢೀಕರಣದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನು ಮಾನವರಿಗೆ ನೀಡಿರುವ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಪೈಥಾಗರಸ್‌ನಂತೆ ಈತನೂ ಸಹ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದ. ಈ ಸಂಬಂಧಗಳ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವುದು ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದು ಅಥವಾ ದೈವಾನುಗ್ರಹದಿಂದ ಗೋಚರವಾದಂತೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬಿಟ್ಟ ವಿಚಾರ ಎಂಬುದು ಈತನ ನಂಬಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆರಂಭಿಕ ಕ್ರೈಸ್ತಪಂಥದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಗಾಗಿ [[ನ್ಯೂಮರಾಲಜಿ ಅಂಡ್‌ ಚರ್ಚ್ ಫಾದರ್ಸ್‌]] ನೋಡಿ. [[ನೈಕೆಯ ಮೊದಲ ಸಮಾಲೋಚನ ಸಭೆ]]ಯ ನಂತರ 325 A.D.ಯಲ್ಲಿ ಬಂದ ಸ್ಥಳೀಯ [[ಚರ್ಚ್]]‌ನ ನಂಬಿಕೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಮಾರ್ಗಬದಲಿಕೆಗಳು ಅಥವಾ ಅನುಸರಣೆಗಳು [[ರೋಮನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ದೊಳಗೆ ನಾಗರಿಕ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳು ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವು ಅಂದಿನ [[ಕ್ರೈಸ್ತ]] ಸಮುದಾಯದ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿಲ್ಲ, ಹಾಗೂ ಜ್ಯೋತಿಶ್ಯಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯಜ್ಞಾನ ಹಾಗೂ "ಮಂತ್ರ ವಿದ್ಯೆ"ಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನೂ ಅನುಮತಿಸದ ನಂಬಿಕೆಗಳ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು.{{Citation needed|date=February 2008}} ಈ ರೀತಿಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಬಹಿಷ್ಕಾರದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಇದುವರೆಗೂ "ಪವಿತ್ರ" ಸಂಖ್ಯೆಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿರುವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯು ಮರೆಯಾಗಿಲ್ಲ; "[[ಜೀಸಸ್ ಸಂಖ್ಯೆ]]"ಯಂಥ ಹಲವಾರು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು [[ಗಾಝಾದ ದೊರೊಥಿಯಸ್‌]]ನಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಹಾಗೂ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವು ಕಡೇಪಕ್ಷ ಬಿಗಿಹಿಡಿತದ [[ಗ್ರೀಕ್ ಸಂಪ್ರದಾಯಶೀಲ]] ವಲಯಗಳಲ್ಲಷ್ಟೇ<ref>{{Cite web |url=http://www.acrobase.gr/showthread.php?t=25436 |title=Η Ελληνική γλ�σσα, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης και η Ορθοδοξία |access-date=2010-01-07 |archive-date=2009-01-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090110183457/http://www.acrobase.gr/showthread.php?t=25436 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://users.otenet.gr/~mystakid/petroan.htm |title=Αγαπητέ Πέτρο, Χρόνια Πολλά και ευλογημένα από Τον Κύριο Ημ�ν Ιησού Χριστό. |access-date=2010-01-07 |archive-date=2009-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090211205119/http://users.otenet.gr/~mystakid/petroan.htm |url-status=dead }}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ [http://www.biblewheel.com/GR/GR_Identities.asp] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100107052449/http://www.biblewheel.com/Gr/GR_Identities.asp |date=2010-01-07 }}. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಭಾವದ ಒಂದು ಆರಂಭಿಕ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು - 1658ರಲ್ಲಿ ಬಂದ [[ಥೋಮಸ್ ಬ್ರೌನೆ]]ಯ ''[[ದ ಗಾರ್ಡನ್ ಆಫ್ ಸೈರಸ್]]'' ಎಂಬ ಪ್ರೌಢಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಇದರಲ್ಲಿ ಲೇಖಕ, ಸಂಖ್ಯೆ ಐದು ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ [[ಪಂಚಕ]] ಮಾದರಿಯು ಕಲೆಗಳಾದ್ಯಂತ, ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ನಿಸರ್ಗದಲ್ಲಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲು ಪೈಥಾಗರಸ್‌ನ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಚಿತ್ರವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಆಧುನಿಕ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವು ಹಲವಾರು ಪೂರ್ವಚರಿತ್ರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರುತ್ ಎ. ಡ್ರೇಯರ್‌ನ ''ನ್ಯೂಮರಾಲಜಿ, ದ ಪವರ್ ಇನ್ ನಂಬರ್ಸ್'' (ಸ್ಕ್ವೇರ್ ಒನ್ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್) ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವು ತಿಳಿಸುವ ಪ್ರಕಾರ, ಶತಮಾನದ (1800ರಿಂದ 1900 A.Dವರೆಗೆ) ಬದಲಾವಣೆಯ ಸುಮಾರಿಗೆ, ಶ್ರೀಮತಿ ಎಲ್‌. ಡೌ ಬ್ಯಾಲ್ಲಿಯೆಟ್ ಎಂಬಾಕೆ ಪೈಥಾಗರಸ್‌‌ನ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಬೈಬಲಿನ ಉಲ್ಲೇಖದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ. 1972ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 23ರಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಲ್ಲಿಯೆಟ್‌‌ರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾದ ಡಾ. ಜುನೊ ಜೋರ್ಡನ್ ಎಂಬಾತ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಬದಲಾಯಿಸಿ, ಇಂದು "ಪೈಥಾಗರಸ್‌ ಕ್ರಮ" ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿರುವ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾದ. == ವಿಧಾನಗಳು == === ಸಂಖ್ಯಾ ಅರ್ಥನಿರೂಪಣೆಗಳು === ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಂಕಿಗಳ ಅರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿರೂಪಣೆಗಳಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ:<ref>[http://www.psyche.com/psyche/qbl/comparative_numerology.html ಕಂಪ್ಯಾರಟಿವ್ ನ್ಯೂಮರಾಲಜಿ: ದ ನಂಬರ್ಸ್ ಒನ್ ಟು ಟೆನ್: ಫಂಡಮೆಂಟಲ್ ಪವರ್ಸ್]. psyche.com</ref> 0. ಸರ್ವಸ್ವ ಅಥವಾ ಪರಮಸ್ಥಿತಿ. ಸಮಸ್ತ <br> 1. ವೈಯಕ್ತಿಕ. ಆಕ್ರಮಣಕಾರ. ಪುರುಷತತ್ವ. <br> 2. ಸಮಸ್ಥಿತಿ. ಸಂಯೋಗ. ಶೀಘ್ರಗ್ರಾಹಿ. ಸ್ತ್ರೀತತ್ವ. <br> 3. ಸಂವಹನ/ಪ್ರಭಾವ. ತಟಸ್ಥನೀತಿ. <br> 4. ಸೃಷ್ಟಿ <br> 5. ಕ್ರಿಯೆ. ಅವಿಶ್ರಾಂತಿ. <br> 6. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ/ನಿರಂತರ ಚಲನೆ. ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ. <br> 7. ಚಿಂತನೆ/ಜಾಗೃತಿ. <br> 8. ಶಕ್ತಿ/ತ್ಯಾಗ. <br> 9. ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಬದಲಾವಣೆ. <br> 10. ಮರುಹುಟ್ಟು. ===ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಪದ್ಧತಿಗಳು=== ವರ್ಣಮಾಲೆಯಯೊಂದರ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ನಿಗದಿ ಮಾಡುವ ಅನೇಕ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಪದ್ಧತಿಗಳಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ [[ಅರೇಬಿಕ್]]‌ನಲ್ಲಿನ [[ಅಬ್ಜದ್ ಅಂಕಿಗಳು]], [[ಯೆಹೂದಿ ಅಂಕಿಗಳು]], [[ಅರ್ಮೇನಿಯಾದ ಅಂಕಿಗಳು]], ಮತ್ತು [[ಗ್ರೀಕ್ ಅಂಕಿಗಳು]] ಸೇರಿವೆ. ಅಕ್ಷರಗಳ ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕ ಮೌಲ್ಯಗಳು, ಹಾಗೂ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಕ್ಷರಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಅರ್ಥವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವ [[ಯೆಹೂದಿ]] ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿರುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ''[[ಜೆಮೆಟ್ರಿಯಾ]]'' ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. 1= a, j, s; 2= b, k, t; 3= c, l, u; 4= d, m, v; 5= e, n, w; 6= f, o, x; 7= g, p, y; 8= h, q, z; 9= i, r ...ನಂತರ ಇವುಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಳು: *3,489 → 3 + 4 + 8 + 9 = 24 → 2 + 4 = 6 *Hello → 8 + 5 + 3 + 3 + 6 = 25 → 2 + 5 = 7 ಏಕ-ಅಂಕಿಯ "ಸಂಕಲನ" ಮಾಡುವ ಒಂದು ಕ್ಷಿಪ್ರವಿಧಾನವೆಂದರೆ, ಮೌಲ್ಯದ [[ಮೂಲಮಾನ]]ವಾದ 9ನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು, ಇದು 0ಯ ಬದಲಿಗೆ 9ನ್ನೇ ಉತ್ತರವಾಗಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಲೆಕ್ಕ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಿಧಾನಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಪ್ರಾಚೀನ ಕ್ಯಾಲ್ಡಿಯಾದ ಕ್ರಮ, ಪೈಥಾಗರಸ್ ಕ್ರಮ, ಯೆಹೂದ್ಯರ ಕ್ರಮ, [[ಹೆಲಿನ್ ಹಿಚ್‌ಕೋಕ್]]‌ನ ವಿಧಾನ, ಧ್ವನಿವಿಜ್ಞಾನ ವಿಧಾನ, ಜಪಾನೀಯರ ಕ್ರಮ, ಅರೇಬಿಕ್ ವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ವಿಧಾನ. [[ದಶಮಾಂಶ]] (ಆಧಾರ ಸಂಖ್ಯೆ 10) ಗಣಿತದ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿ ಮೇಲಿನ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ಇತರ [[ಸಂಖ್ಯಾ ಪದ್ಧತಿಗಳೂ]] ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಅವೆಂದರೆ, ದ್ವಿಮಾನ, ಅಷ್ಟಮಾನ, ಷೋಡಶಮಾನ (ಹೆಕ್ಸಾಡೆಸಿಮಲ್) ಮತ್ತು [[ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಒಂದರ ಕ್ರಮ (ವಿಗೆಸಿಮಲ್)]]; ಈ ಆಧಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಕಿಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸುವುದರಿಂದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಉತ್ತರಗಳು ಬರುತ್ತವೆ. ಮೇಲೆ ತೋರಿಸಿದ ಮೊದಲ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ಅಷ್ಟಮಾನ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ (ಆಧಾರ ಸಂಖ್ಯೆ 8) ಮಾಡಿದರೆ, ಅದು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿರುತ್ತದೆ: *3,489₁₀ = 6641₈ → 6 + 6 + 4 + 1 = 21₈ → 2 + 1 = 3₈ = 3₁₀ === ಪೈಥಾಗರಸ್ ಪದ್ಧತಿ === ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ [[ಭವಿಷ್ಯ ಹೇಳುವ]] ವಿಧಾನವೊಂದರಲ್ಲಿ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಹಾಗೂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲು ಅವನ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಜನ್ಮದಿನಾಕವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಪೈಥಾಗರಸ್‌‌ನಿಂದ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರಲ್ಪಟ್ಟ ಪದ್ಧತಿಯೊಂದನ್ನು ಆಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>http://abcnews.go.com/abcnewsnow/GMANow/Story?id=4813087&amp;page=1</ref><ref>http://www.mystical-www.co.uk/prediction/numer.html{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ಚೀನಿಯರ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ == {{Main|Numbers in Chinese culture}} ಚೀನಾದ ಕೆಲವರು ಸಂಖ್ಯೆಗಳಿಗೆ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ಸಂಖ್ಯೆಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ಇತರವುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅದೃಷ್ಟಶಾಲಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಉತ್ತಮ ಅದೃಷ್ಟವು ಜೋಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇರುವುದರಿಂದ, ಸಮ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅದೃಷ್ಟ ಸಂಖ್ಯೆಗಳೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. === ಚೀನಿಯರ ಸಂಖ್ಯಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು === ಚೀನಾದ ಕ್ಯಾಂಟನ್ ನಗರದ ನಿವಾಸಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಅರ್ಥನಿರೂಪಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾನೆ, ಅವು ಚೀನಾದ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರಬಹುದು: # [[wikt:一|一]](yi) &nbsp;— ಖಂಡಿತ # [[wikt:二|二]](er) &nbsp;— ಸುಲಭ (易/yi) # [[wikt:三|三]](san) &nbsp;— ಜೀವನ (生/saang) # [[wikt:四|四]](si) &nbsp;— 4ರ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯು ಸಾವು ಅಥವಾ ನೋವು (死/sei) ಎಂಬುದಕ್ಕಿರುವ ಪದದೊಂದಿಗಿನ ಒಂದು [[ಸಮಾನ ರೂಪದ ಪದ]]ವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಅದೃಷ್ಟಹೀನ ಸಂಖ್ಯೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. # [[wikt:五|五]](wu) &nbsp;— ಸ್ವಯಂ, ನನಗೆ, ನಾನೇ (吾/ng), ಏನೂ ಇಲ್ಲ, ಎಂದೆಂದಿಗೂ ಇಲ್ಲ (唔/ng, m) # [[wikt:六|六]](liu) &nbsp;— ಸುಲಭ ಮತ್ತು ಸರಳ, ಎಲ್ಲಾ ವಿಧದಲ್ಲೂ # [[wikt:七|七]](qi) &nbsp;— ಕ್ಯಾಂಟನ್ ಪ್ರದೇಶದ ಉಪಭಾಷೆಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು [[ಅಶಿಷ್ಟ/ಅಶ್ಲೀಲ ಪದ]]. # [[wikt:八|八]](ba) &nbsp;— ಹಠಾತ್ ಭಾಗ್ಯ, ಏಳಿಗೆ # [[wikt:九|九]](jiu) — ದೀರ್ಘಕಾಲ (久/gau), ಕ್ಯಾಂಟನ್ ಪ್ರದೇಶದ ಉಪಭಾಷೆಯಲ್ಲಿನ [[ಅಶಿಷ್ಟ/ಅಶ್ಲೀಲ ಪದ]] ಅದೃಷ್ಟಸಂಖ್ಯೆಯ ಕೆಲವೊಂದು ಸಂಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ: *99&nbsp;— ದುಪ್ಪಟ್ಟು ದೀರ್ಘಕಾಲ, ಹಾಗಾಗಿ ಚಿರಂತನ; ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಚೀನಾ-ಅಮೆರಿಕಾದ ಸೂಪರ್‌ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸರಣಿಯಾದ [[99 ರ‌್ಯಾಂಚ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್‌]]‌ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. *168&nbsp;— ಏಳಿಗೆಗೆ ಅಥವಾ ಉಚ್ಛ್ರಾಯಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವುದರ ದಾರಿ, ಅಕ್ಷರಶಃ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ "ಶ್ರೀಮಂತರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುವುದು"— [[ಚೀನಾ]]ದಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ಅಧಿಕಮೌಲ್ಯ-ಪಾವತಿಯ ದೂರವಾಣಿ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ಇದು ಚೀನಾದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಮೋಟೆಲ್‌ ಸರಣಿಯ ಹೆಸರು ಕೂಡಾ ಆಗಿದೆ (ಮೋಟೆಲ್ 168). *518&nbsp;— ನಾನು ಏಳಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತೇನೆ, ಇತರ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳು ಹೀಗಿವೆ: 5189 (ನಾನು ಒಂದು ಸುದೀರ್ಘವಾದ, ಸರಳವಾದ ಏಳಿಗೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತೇನೆ), 516289 (ನಾನು ದೀರ್ಘಕಾಲ ಐಶ್ವರ್ಯವಂತನಾಗುವ ಸರಳ ದಾರಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತೇನೆ) ಮತ್ತು 5918 (ನಾನು ಬೇಗ ಏಳಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತೇನೆ) *814&nbsp;— ಇದು 168ರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿದೆ, ಇದರರ್ಥ "ಜೀವನ ಪೂರ್ತಿ ಸಿರಿವಂತನಾಗಿರುವುದು". 148 ಸಹ "ಜೀವನ ಪೂರ್ತಿ ಸಿರಿವಂತನಾಗಿರುವ" ಅದೇ ಅರ್ಥವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. *888&nbsp;— ಏಳಿಗೆಯ ಮ‌ೂರಪಟ್ಟು, ಅಂದರೆ "ಐಶ್ವರ್ಯ ಐಶ್ವರ್ಯ ಐಶ್ವರ್ಯ". (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಓಲಿಂಪಿಕ್‌ ಆಟಗಳು ಅದರ ಅತಿಥೇಯ ದೇಶವಾದ ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಆಟಗಳ ಯಶಸ್ಸು ತಂದುಕೊಡಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ, ಚೀನಾದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಬೀಜಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿನ 2008ರ ಬೇಸಿಗೆ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಯಸ್ಕರ ದಿನಾಂಕದಂದೇ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವಂತೆ ನಿಯುಕ್ತಿಗೊಳಿಸಿದ್ದರು: ಅಂದರೆ, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್ 8 — ಹೊಸ ಸಹಸ್ರಮಾನದ 8ನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿನ 8ನೇ ತಿಂಗಳಿನ 8ನೇ ದಿನದಂದು ಇದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು). *1314&nbsp;— ಸಂಪೂರ್ಣ ಜೀವಮಾನ, ಅಸ್ತಿತ್ವ. *289&nbsp;— ಈ ಸಂಯೋಜನೆಯು ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಋಜುಸ್ವರೂಪ ಅಥವಾ ಸುಗಮವಾದುದಾಗಿದೆ: ಅದೃಷ್ಟ/ಐಶ್ವರ್ಯದ ಹುಡುಕುವಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಅದನ್ನು ದೀರ್ಘ ಕಾಲದವರೆಗೆ ಹೊಂದಿರುವಲ್ಲಿನ ಸುಲಭದ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. (2 ಅಂದರೆ ಸುಲಭ, 8 ಅಂದರೆ ಅದೃಷ್ಟ, 9 ಅಂದರೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ) == ಇತರ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು == === ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಜ್ಯೋತಿಶ್ಯಾಸ್ತ್ರ === {{Main|astrology and numerology}} 0ಯಿಂದ 9ರವೆಗಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಂಖ್ಯೆಯ‌ೂ ನಮ್ಮ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಒಂದು ಆಕಾಶಕಾಯದಿಂದ ಆಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕೆಲವು [[ಜ್ಯೋತಿಷಿ]]ಗಳು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. === ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ರಸವಿದ್ಯೆ === [[ರಸವಿದ್ಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ]] ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಇಂದೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಅನೇಕ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರಕನಾದ [[ಪರ್ಷಿಯಾ]]ದ ರಸವಿದ್ಯಾತಜ್ಞ [[ಜಾಬಿರ್ ಇಬ್ನ್‌ ಹಯನ್]] ತನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಸವಿವರವಾದ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಅರಬ್ಬಿ ಭಾಷೆ]]ಯಲ್ಲಿರುವ ಘಟಕಗಳ ಹೆಸರುಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ. === ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ "ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ" === ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತತ್ವಗಳ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪ್ರೇರಣೆಯು [[ವೈಜ್ಞಾನಿಕ]] ವೀಕ್ಷಣೆಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಮಾದರಿಗಳ ಒಂದು ಜೋಡಿಯಂತೆ ಕಂಡುಬಂದರೆ, ಅವುಗಳಿಗೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ" ಎಂಬ ಹಣೆಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಹಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪದದ ಆಡುಮಾತಿನ ಬಳಕೆಯು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಕೊಂಚ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಹ ಅಥವಾ ಸಂದೇಹಾಸ್ಪದ ವಿಜ್ಞಾನವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಾಂತವೊಂದನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕುವಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿನ "ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ"ದ ಸುಪರಿಚಿತ ಉದಾಹರಣೆಯು [[ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಕಾಕತಾಳೀಯವಾದ ಹೋಲಿಕೆ]]ಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಇದು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಿ [[ಪಾಲ್ ದಿರಾಕ್]], ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಹರ್ಮನ್ ವೆಯ್ಲ್]] ಮತ್ತು ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಆರ್ಥರ್ ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲಿ ಎಡಿಂಗ್ಟನ್]] ಮೊದಲಾದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಕುತೂಹಲ ಕೆರಳಿಸಿತು. ವಿಶ್ವದ ಅವಧಿ ಹಾಗೂ ಕಾಲದ ಪರಮಾಣು ಏಕಮಾನ, ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಅನುಪಾತದಂಥ ಪ್ರಮಾಣಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಟಾನ್‌ಗಳಿಗಾಗಿರುವ ಗುರುತ್ವ ಹಾಗೂ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಬಲದ ನಡುವಿನ ಬಲಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಈ ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕ ಕಾಕತಾಳೀಯತೆ ಅಥವಾ ಏಕಕಾಲೀನತೆಗಳು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ("ಈಸ್ ದ ಯೂನಿವರ್ಸ್ ಫೈನ್ ಟ್ಯೂನ್ಡ್ ಫಾರ್ ಅಸ್?", [[ಸ್ಟೆಂಜರ್, ವಿ.ಜೆ.]], ಪುಟ 3<ref>{{Cite web |url=http://www.colorado.edu/philosophy/vstenger/Cosmo/FineTune.pdf |title=ಕೊಲರಾಡೊ ಯ‌ೂನಿವರ್ಸಿಟಿ |access-date=2010-01-07 |archive-date=2012-07-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120716192004/http://www.colorado.edu/philosophy/vstenger/Cosmo/FineTune.pdf |url-status=dead }}</ref>). ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಏಕಕಾಲೀನತೆಗಳು ಹಲವಾರು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಲೇ ಬಂದಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದಿರಾಕ್‌ನ ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕಲ್ಪನಾ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಜೇಮ್ಸ್ ಜಿ. ಗಿಲ್ಸನ್ ಎಂಬಾತ "ಗುರುತ್ವದ ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಸಿದ್ಧಾಂತ"ವೊಂದನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ.<ref>[http://www.fine-structure-constant.org/ fine-structure-constant.org]</ref> ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, [[ವೋಲ್ಫ್‌ಗಂಗ್ ಪಾಲಿ]] ಎಂಬಾತನೂ ಸಹ 137ನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಚಹರೆಯಿಂದ ಆಕರ್ಷಿತನಾಗಿದ್ದ.<ref>[http://www.newscientist.com/article/mg20227051.800-cosmic-numbers-pauli-and-jungs-love-of-numerology.html ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ನಂಬರ್ಸ್: ಪಾಲಿ ಆಂಡ್ ಜಂಗ್ಸ್ ಲವ್ ಆಫ್ ನ್ಯೂಮರಾಲಜಿ] - ಡ್ಯಾನ್ ಫಾಲ್ಕ್‌ನಿಂದ, ನಿಯತಕಾಲಿಕದ ಸಂಚಿಕೆ 2705, 24 ಎಪ್ರಿಲ್ 2009 - ನ್ಯೂ ಸೈಂಟಿಸ್ಟ್</ref> === ಜೂಜಿನಲ್ಲಿನ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ === ಬಿಂಗೊ, ರೂಲೆಟ್, ಕೀನೋ, ಲಾಟರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿದ ಇತರ ಜೂಜಾಟಗಳನ್ನು ಆಡುವಾಗ ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಏಕೈಕ ಪರಿಣಾಮಕಾರೀ ವಿಧಾನವಾಗಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆಶ್ರಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ಆಟಗಾರರ ಗೆಲ್ಲುವ ಸಂಭಾವ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವೂ ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ, ತಾವು ಯಾವುದನ್ನು ಯೋಚಿಸುತ್ತಾರೋ ಆ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಿಂದ ತಮಗೆ ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಆಟಗಾರಾರರು ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಲವು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ರೂಲೆಟ್ ಜೂಜಾಟದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಆಟಗಾರರು ಒಂದೇ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೇಲೆ ಪಣವೊಡ್ಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಅಧ್ಯಯನದ ಮ‌ೂಲ ತತ್ತ್ವಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಅದೃಷ್ಟ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು 'ಅದೃಷ್ಟ ಸಂಖ್ಯೆ ಉತ್ಪಾದಕರು' ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://roulettedoc.com/number-symbolism.htm |title=Number Symbolism - Myth or Reality? |publisher=RouletteDoc.com |accessdate=2009-12-07}}</ref> == ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ == ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವು 'ಕಲ್ಪಿತ ಸಾಹಿತ್ಯ'ದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಕಥಾವಸ್ತು ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ವಿನೋದಮಯ ಪರಿಣಾಮವೊಂದಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರಾಸಂಗಿಕ ವಸ್ತುವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಕಥೆಯ ಎಳೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗುವವರೆಗೆ ಇದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಿದೆ. ''[[ಐ ಲವ್ ಲ್ಯೂಸಿ]]'' ಎಂಬ 1950ರ ದಶಕದ TV ಹಾಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೊಂದರ ''ದ ಸಿಯಾನ್ಸ್'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಸಂಚಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಲ್ಯೂಸಿಯು ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವ ಚಿತ್ರಣವು ವಿನೋದಮಯ ಪ್ರಸಂಗಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದ್ದರೆ, ''[[π]]'' ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಯೆಹೂದ್ಯ ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರ ಗ್ರಂಥವಾದ [[ಟೊರಾಹ್‌]]ದಲ್ಲಿ ಅಡಗಿರುವ ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅರಸುತ್ತಿರುವ ಸಂಖ್ಯಾಜ್ಯೋತಿಷಿಯೊಬ್ಬನನ್ನು ಕಥಾನಾಯಕನು ಭೇಟಿಯಾಗುವುದು ಕಥೆಯ ಎಳೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗುವುದರ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ==ಇದನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ== * [[23 ಎನಿಗ್ಮ]] * [[ಅರಿತ್ಮಾನ್ಸಿ]] * [[ಬೀಸ್ಟ್ ಸಂಖ್ಯೆ]] * [[ಚೀನಾದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು]] * [[ಈಜಿಪ್ಟ್‌ನ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು]] * [[ಜರ್ಮನಿಯ ಪೇಗನ್‌ ತತ್ತ್ವದಲ್ಲಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು]] * [[ಯೆಹೂದ್ಯ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ]] == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{Reflist}} == ಆಕರಗಳು == * [[ಸ್ಕಿಮ್ಮೆಲ್, ಎ.]] (1996). ''ದಿ ಮಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ನಂಬರ್ಸ್''. ISBN 0-19-506303-1&nbsp;— ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಅಧಿಕಾರ್ಥಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಸಂಬಂಧಗಳ ಒಂದು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಸಂಗ್ರಹ. * [[ಪಾಂಡೆ, ಎ.]] (2006). ''ನ್ಯೂಮರಾಲಜಿ: ದಿ ನಂಬರ್ ಗೇಮ್'' * [[ಡ್ಯೂಡ್ಲೆ, ಯು.]] (1997). ''ನ್ಯೂಮರಾಲಜಿ: ಆರ್, ವಾಟ್ ಪೈಥಾಗರಸ್ ರಾಟ್''. ಮೆಥಮ್ಯಾಟಿಕಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕಾ&nbsp;— ಚರಿತ್ರೆಯಾದ್ಯಂತದ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಒಂದು ಸಂಶಯವಾದದ ಸಮೀಕ್ಷೆ * [[ನಾಗಿ, ಎ. ಎಂ.]] (2007). ''ದಿ ಸೀಕ್ರೆಟ್ ಆಫ್ ಪೈಥಾಗರಸ್'' (DVD). [[ASIN]] [http://amazon.com/o/ASIN/B000VPTFT6 B000VPTFT6] * {{cite book | author=[[E. W. Bullinger]] | title=[http://philologos.org/__eb-nis/default.htm Number in Scripture] | publisher=Eyre & Spottiswoode (Bible Warehouse) Ltd | year=1921}} *ಡ್ರೇಯರ್, ಆರ್.ಎ. (2002) ನ್ಯೂಮರಾಲಜಿ, ದಿ ಪವರ್ ಇನ್ ನಂಬರ್ಸ್, ಎ ರೈಟ್ & ಲೆಫ್ಟ್ ಬ್ರೈನ್ ಅಪ್ರೋಚ್. ISBN 0-9640321-3-9 == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == *[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/10/26/AR2006102601597.html 2006 ಆರ್ಟಿಕಲ್ ಎಬೌಟ್ ಜ್ಯೂರರ್ ಬೀಯಿಂಗ್ ರಿಮ‌ೂವ್ಡ್ ಫ್ರಮ್ ಟ್ರೈಯಲ್ ಆಫ್ಟರ್ ಯ‌ೂಸಿಂಗ್ ನ್ಯೂಮರಾಲಜಿ] * [http://www.britannica.com/eb/article-248155/number-symbolism ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ.] *[http://www.psyche.com/psyche/qbl/comparative_numerology.html ಕಂಪ್ಯಾರಟಿವ್ ನ್ಯೂಮರಾಲಜಿ: ಫಂಡಮೆಂಟಲ್ ಪವರ್ಸ್: ದಿ ನಂಬರ್ಸ್ ಒನ್ ಟು ಟೆನ್] * [http://www.kalvesmaki.com/Arithmetic/index.htm ದಿ ಥಿಯಾಲಜಿ ಆಫ್ ಅರಿತ್ಮೆಟಿಕ್] * [http://www.sephar.net/index.htm ದಿ ರೆಸರೆಕ್ಷನ್ ನಂಬರ್ಸ್: ಎಸ್ಕಟೊಲಾಜಿಕಲ್ ಸಿಂಬೋಲಿಸಮ್ ಇನ್ ಜ್ಯುಡಾಯಿಸಮ್ ಆಂಡ್ ಅರ್ಲಿ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯಾನಿಟಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120819125304/http://www.sephar.net/index.htm |date=2012-08-19 }} * [https://www.academyofvedicvidya.com/post/the-difference-between-vedic-numerology-lo-shu-numerology ವೈದಿಕ ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ ವರ್ಸಸ್ ಲೋ ಶು ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ]. [[ವರ್ಗ:ಸಂಖ್ಯಾಭವಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಹುಸಿವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಜ್ಯೋತಿಶ್ಯಾಸ್ತ್ರದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಂಶಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಧಿಕೃತರಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಕ್ರೈಸ್ತಧರ್ಮ]] e1a5jh2g674bspb55go6io5x5670bih 0 23023 1306254 1289286 2025-06-07T10:06:26Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306254 wikitext text/x-wiki '''ಎಚ್ಎಎಲ್ ತೇಜಸ್''' ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಗಾಗಿ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಏರೋನಾಟಿಕ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನ (HAL) ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಮತ್ತು ಡಿಸೈನ್ ಸೆಂಟರ್ (ARDC) ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಏರೋನಾಟಿಕಲ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (ADA) ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಭಾರತೀಯ ಮಲ್ಟಿರೋಲ್ ಲೈಟ್ ಫೈಟರ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಲೈಟ್ ಕಾಂಬ್ಯಾಟ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ (LCA) ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಿಂದ ಬಂದಿದೆ, ಇದು 1980 ರ ದಶಕದಿಂದ ಭಾರತದ ವಾಯುಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಳೆಯದಾದ MiG-21 ಯುದ್ಧವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. 2003 ರಲ್ಲಿ, LCA ಅನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ "ತೇಜಸ್" ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. ಸಮಕಾಲೀನ ಸೂಪರ್‌ಸಾನಿಕ್ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನದ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಇದು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹಗುರವಾಗಿದೆ. {|{{Infobox aircraft begin | name = ತೇಜಸ್ | image = File:IAF Tejas full size (32941198511).jpg | alt = | caption = Tejas in flight }}{{Infobox aircraft type | type = [[Multirole combat aircraft|Multirole]] [[light fighter]] | national origin = [[ಭಾರತ]] <!-- Please DON'T add flag icons, as they limit horizontal space. --> | manufacturer = [[ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಏರೋನಾಟಿಕ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್]] | design group = [[Aeronautical Development Agency]], Aircraft Research and Design Centre ([[Hindustan Aeronautics Limited|HAL]]), [[Defence Research and Development Organisation]], [[National Aerospace Laboratories]] | first flight = 4 January 2001<ref name="FirstFlight">{{cite web |url=https://www.tejas.gov.in/first_flights.html |title=Tejas First Flights |publisher=Tejas.gov.in |accessdate=28 June 2020 |archive-date=5 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190905110347/https://www.tejas.gov.in/first_flights.html |url-status=dead }}</ref> | introduced = 17 January 2015<ref name="auto1">{{cite news |url=http://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/after-32-years-india-finally-gets-lca-tejas-aircraft/articleshow/45921356.cms?imageid=45757544#slide1 |title=After 32 years, India finally gets LCA Tejas aircraft |date=17 January 2015 |accessdate=17 January 2015 |last=PTI |newspaper=Economic Times |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170329234640/http://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/after-32-years-india-finally-gets-lca-tejas-aircraft/articleshow/45921356.cms?imageid=45757544#slide1 |archivedate=29 March 2017}}</ref> | status = In service<ref>{{cite web |url=http://www.financialexpress.com/photos/business-gallery/302851/tejas-iaf-induction-light-combat-aircraft-hal-lca-indian-air-force/2/ |title=Tejas: IAF inducts HAL's 'Made in India' Light Combat Aircraft – 10 special facts about the LCA |work=financialexpress.com |accessdate=1 July 2016 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160816033246/http://www.financialexpress.com/photos/business-gallery/302851/tejas-iaf-induction-light-combat-aircraft-hal-lca-indian-air-force/2/ |archivedate=16 August 2016}}</ref> | primary user = [[ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ]] | more users = <!-- Limited to THREE (3) 'more users' here (4 total users). Separate users with <br />. Please DON'T add flag icons, as they limit horizontal space. --> | produced = 2001–present | number built = 33{{refn|A total of 33 aircraft have been produced. This includes: 2 technology demonstrators (TD); 5 prototypes (PV); 8 limited series production (LSP); 2 naval prototypes (NP); 16 initial operational clearance production aircraft (IOC); 1 final operational clearance production aircraft. The official Tejas government website lists all the TD, PV, LSP and NP models and their first flight details.<ref name="FirstFlight"/> 16 IOC aircraft have been delivered to the first Tejas squadron (No 45).<ref name="ET16thTejasProduced"/> The first FOC aircraft has also been received and the second Tejas squadron (No 18) raised.<ref name="HinduTejasSqn2"/>|group=N}} | program cost = {{INRConvert|11096|c}}(LCA total in March 2020)<ref name="ProgramCost">{{cite web |url=https://www.thehindu.com/news/national/11096-cr-spent-on-lca-and-kaveri-engine-projects-so-far-says-govt/article30982412.ece |title=₹11,096 cr. spent on LCA and Kaveri engine projects so far, says govt. |date=4 March 2020 |work=thehindu.com |publisher= |location=New Delhi|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200624234703/https://www.thehindu.com/news/national/11096-cr-spent-on-lca-and-kaveri-engine-projects-so-far-says-govt/article30982412.ece |archivedate=24 June 2020 |url-status=live |accessdate=14 July 2020 |quote=Of the specified amount, ₹9063.96 crore was spent on LCA and ₹2032 crore on the Kaveri Engine.}}</ref> | unit cost = {{INRConvert|162|c}} for IOC Mk. 1 (2014)<ref>{{cite news |last1=Shukla |first1=Ajai |title= HAL pegs price of Tejas fighter at Rs 162 crore|url=https://www.business-standard.com/article/economy-policy/hal-pegs-price-of-tejas-fighter-at-rs-162-crore-114011100829_1.html |work=Business Standard |date=11 January 2014}}</ref><br/>{{INRConvert|299.45|c}} for FOC Mk. 1 (2010)<ref name="FOCTejasOrder">{{cite web |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/iaf-commits-to-324-tejas-fighters-provided-a-good-mark-2-jet-is-delivered/articleshow/63306776.cms |title=Another 20 Tejas in their FOC (final operational clearance) |author=Rajat Pandit |date= |publisher= |accessdate=15 July 2020|quote=Another 20 Tejas in their FOC (final operational clearance) or combat-ready configuration were to be delivered by December 2016, as per the second Rs 5,989 crore contract inked in December 2010.}}</ref><br/>{{INRConvert|275|c}} for Mk. 1A (2020)<ref>{{cite news |last1=Bhalla|first1=Abhishek|title=Breakthrough for IAF: Cost for advanced version of indigenously made LCA Tejas slashed by Rs 18,000 crore |url=https://www.indiatoday.in/india/story/breakthrough-for-iaf-cost-for-advanced-version-of-indigenously-made-lca-tejas-slashed-by-rs-18-000-crore-1657171-2020-03-18 |work=India Today |date=18 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200319191801/https://www.indiatoday.in/india/story/breakthrough-for-iaf-cost-for-advanced-version-of-indigenously-made-lca-tejas-slashed-by-rs-18-000-crore-1657171-2020-03-18 |archivedate=19 March 2020 |url-status=live |quote=The Ministry of Defence on Friday gave the go-ahead for the purchase of 83 Tejas Mark 1A aircraft for the Indian Air Force at a cost of Rs 38,000 crore bringing down the price from earlier R. 56,000 quoted by the Hindustan Aeronautics Limited (HAL).}}</ref> | developed into = [[HAL Tejas Mk2]] }} |} '''ಎಚ್.ಎ.ಎಲ್ ತೇಜಸ್''' ([[ಸಂಸ್ಕೃತ|ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ]] ತೇಜಸ್ ಅಂದರೆ "ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ" ಎಂದು, ಇದು [[ಭಾರತ |ಭಾರತದಲ್ಲಿ]] ತಯಾರಾಗುತ್ತಿರುವ ಎರಡು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದಾದ ಹಗುರವಾದ ಕದನ/ಯುದ್ದ ವಿಮಾನ. ಇದಕ್ಕೆ ಬಾಲವಿಲ್ಲ,<ref>ಟೇಲ್‌ಲೆಸ್ ಶಬ್ದದ ಅರ್ಥ ವಿಮಾನ ಸಮತಟ್ಟಾದ ವಾಯುಫಲಕ ಹೊಂದಿರದೆ; ಒಂದೇ ಲಂಬವಾದ ಟೇಲ್‌ಫಿನ್ ಹೊಂದಿರುವುದು.</ref> ಒಂದು ಎಂಜಿನ್‌ನಿಂದ ನಡೆಯುವಂತೆ [[ಡೆಲ್ಟಾ ರೆಕ್ಕೆ |ಡೆಲ್ಟಾ ರೆಕ್ಕೆಗಳನ್ನು]] ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೂಲತಃ '''ಲೈಟ್ ಕಂಬ್ಯಾಟ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ (ಎಲ್‌ಸಿಎ)''' ಎನ್ನುವರು, ಈ ಹೆಸರು ನಿರಂತರ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು- ೦೪ ಮೇ ೨೦೦೩ರಂದು ಆಗಿನ [[ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ |ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಾದ]] [[ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ |ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಯವರಿಂದ]] ಈ ವಿಮಾನವು "''ತೇಜಸ್'' "<ref>ಆನೋನ್. ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೮, ೨೦೦೭ [http://news.indiainfo.com/2003/04/27/27lca.html ಪಿಎಮ್ ಟೂ ಸೆಲೆಕ್ಟ್ ಸಂಸ್ಕೃತ್ ನೇಮ್ ಫಾರ್ ಎಲ್‌ಸಿಎ ಆನ್ ಮೇ 4 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110927110059/http://news.indiainfo.com/2003/04/27/27lca.html |date=2011-09-27 }}'. ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಲಹೆಗಾರ ಡಾ.ವಾಸುದೇವ್ ಕೆ.ಅತ್ರೆಯವರ ಪ್ರಕಾರ, ಎಲ್‌ಸಿ‍ಎಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾದ ಇಪ್ಪತ್ತು ಹೆಸರುಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ "''ತೇಜಸ್'' " ಹೆಸರು ಆರಿಸಲಾಯಿತು; "''ಸಾರಂಗ್'' " ಎಂಬ ಬೇರೆ ಹೆಸರನ್ನು ಕೂಡ ಸೂಚಿಸಲಾಗಿತ್ತು.</ref> ಎಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನಾಮಕರಣಗೊಂಡಿತು.<ref>ಆನೋನ್. ೨೮ ಆಗಸ್ಟ್‌ ೧೯೯೯ [http://news.indiainfo.com/2003/08/21/21lca.html ಎಲ್‌ಸಿಎ ಫಸ್ಟ್ ಪ್ರೊಟೊಟೈಪ್ ವೆಹಿಕಲ್ ಟು ಫೈ ನೆಕ್ಟ್ ಮಂಥ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110927110114/http://news.indiainfo.com/2003/08/21/21lca.html |date=2011-09-27 }}. '' Indiainfo.com''.</ref> ''ತೇಜಸ್'' ‌ನ ಸೀಮಿತ ಸರಣಿಯ ಉತ್ಪಾದನೆ ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಎರಡು ಆಸನದ ಟ್ರೇನರ್ ವೇರಿಯಂಟ್ ನ್ನು ಸಹ ವಿಕಾಸ ಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ (ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಕೆಲಸ ಮುಗಿದಿದೆ), ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ನೇವಲ್‌ ವೇರಿಯಂಟ್‌ನಂತೆ [[ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆ |ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಯ]] [[ವಿಮಾನ ವಾಹಕ|ವಿಮಾನ ವಾಹಕಗಳಿಂದ]] ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ. ೨೦೦ ಏಕ-ಆಸನದ ಮತ್ತು ೨೦ ಎರಡು-ಆಸನದ ರೂಪಾಂತರ ಟ್ರೇನರ್‌ಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ ಎಂದು ಐಎಎಫ್ ಹೇಳಿದೆ, ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆ ಅದರ [[ಸೀ ಹರಿಯರ್ ಎಫ್ ಆರ್ ಎಸ್.51]] ಮತ್ತು [[ಹರಿಯರ್ ಟಿ.60]] ಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ೪೦ ಏಕ-ಆಸನಗಳವರೆಗೆ ಆರ್ಡರ್ ಕೊಡಬಹುದು.<ref name="Janes2005-06">ಜಾಕ್ಸನ್, ಪೌಲ್; ಮುನ್ಸೊನ್, ಕೇನ್ನೆತ್; &amp; ಪಿಕಾಕ್, ಲಿಂಡ್ಸೆ(ಎಡಿಎಸ್.) (೨೦೦೫) “ಎಡಿಎ ತೇಜಸ್” ಇನ್ ''ಜೆನ್ಸ್ ಆಲ್ ದ ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ೨೦೦೫-೦೬''. ಕೌಲ್ಸ್‌ಡೊನ್, ಸುರೆಯ್, ಯುಕೆ: ಜೆನ್ಸ್ ಇನ್‌ಫಾರ್‌ಮೇಶನ್ ಗ್ರೂಪ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್,ಪು. ೧೯೫. ISBN ೦-೭೧೦೬-೨೬೮೪-೩.</ref> ಎಲ್ ಸಿಎ ನೇವಲ್‌ ವೇರಿಯಂಟ್ ನ್ನು ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2008/11/26/stories/2008112651981400.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-04-06 |archive-date=2011-09-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917062113/http://www.hindu.com/2008/11/26/stories/2008112651981400.htm |url-status=dead }}</ref> ವಿಮಾನವನ್ನು ೨೦೧೦ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ೨೦೧೧ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಸೇನೆಯ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ಕೊಡಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಇತ್ತೀಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ.<ref>[http://www. hindu.com /2009 /05/18/stories/2009051855041200.htm ಎಲ್‌ಸಿಎ ಇಂಡಕ್ಷನ್ ಇನ್‌ಟು ಐಎ ಎಫ್ ಲೈಕ್‌ಲೀ ಬೈ 2010: ಏರ್‌ಚೀಫ್]</ref> ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಇದರ ಗೋವಾದ ಪರೀಕ್ಷಾ ಉಡಾವಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ತೇಜಸ್ ಘಂಟೆಗೆ ೧.೩೫೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ ಗಿಂತ ಅಧಿಕ ವೇಗವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ, ಇದರಿಂದ ಹಿಂದುಸ್ತಾನ್ ಏರೋನಾಟಿಕ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅವರಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ತಯಾರಾಗುತ್ತಿರುವ ಮೊದಲ ಧ್ವನಿ ವೇಗಾಧಿಕ (ಸೂಪರ್‌ಸೋನಾರ್) ಕದನ ವಿಮಾನ ಇದಾಗಿದೆ.<ref name="tejas_fastest">{{cite web|url=http://www.indianexpress.com/news/fighter-aircraft-tejas-clocks-fastest-speed-during-testing/551536/|title=Fighter aircraft Tejas clocks fastest speed during testing|publisher=Indian Express}}</ref> == ಅಭಿವೃದ್ಧಿ == === ಎಚ್.ಎ.ಎಲ್ -ಲಘು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ೨೦೧೩-೨ನೆ ಹಂತ === {| class="wikitable sortable " |- | ಎಚ್.ಎ.ಎಲ್ ತಯಾರಿಸಿದ ಲಘು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ತೇಜಸ್ ೨ನೇ ಹಂತದ ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಹಾರಾಟವನ್ನು ದಿ ೨೦-೧೨-೨೦೧೩ ರ ಶುಕ್ರವಾರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಿತು. ರಕ್ಷಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಮತ್ತೊಂದು ಮೈಲಿಗಲ್ಲನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದಂತಾಗಿದೆ. '''ಇದು ನಾಲ್ಕನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ'''.ಈ ತೇಜಸ್ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನದ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಹಾಲಿ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಎ.ಕೆ. ಆಂಟನಿ, ವಾಯು ಪಡೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಎನ್.ಎ.ಕೆ.ಬ್ರೌನ್, ವೈಮಾನಿಕ ಅಭಿವೃದಿ ಸಂಸ್ಥೆ ನಿರ್ದೇಶಕ (ಎಡಿಎ) ಪಿ.ಎಸ್. ಸುಬ್ರಮಣಿಯನ್, ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಲಹೆಗಾರ. ಅವಿನಾಶ ಚಂದರ್, ಎಚ್,ಎ,ಎಲ್. ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡಾ.ಆರ್.ಕೆ.ತ್ಯಾಗಿ, ರಕ್ಷಣಾ ಉನ್ನತ ಇಲಾಖೆಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಜಿ.ಸಿ ಪತಿ ಮೊದಲಾದವರು ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು. ೧೯೮೩ ರಲ್ಲಿ ಸ್ವದೇಶಿ ಲಘು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನವನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. ತಂತ್ರಜ್ಞರ ಸತತ ಪರಿಶ್ರಮದ ನಂತರ ೨೦೧೧ ರ ಜನವರಿ ೧೦ ರಂದು ತೇಜಸ್ ಗೆ ಮೊದಲ ಹಾರಾಟದ ಅನುಮತಿ ದೊರೆಯಿತು. ಈಗಿನದು ಎರಡನೆಯ ಹಾರಾಟ. ಮಿಗ್ ವಿಮಾನಗಳು ಹಳೆಯದಾಗಿ ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಈವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವುದು ಉದ್ದೇಶ. ಈ ವಿಮಾನವನ್ನು ಎಚ್.ಎ.ಎಲ್. ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ವೈಮಾನಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಈ ವಿಮಾನವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದೆ. ಕೇಂದ್ರೀಯ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಶೋಧನೆ (ಸಿಎಸ್ ಐಆರ್) ಮತ್ತು ಹಲವು ಖಾಸಗಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಈ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಹಕರಿಸಿವೆ. ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ ತೇಜಸ್, ಹಗುರ ವಿಮಾನ, ಒಂದೇ ಇಂಜಿನ್; ಒಂದೇ ಆಸನ; ಉತ್ತಮ '''ಶಬ್ದ ವೇಗ ಮೀರಿದ ವೇಗವುಳ್ಳದ್ದು; ಎಲ್ಲಾ ಬಗೆಯ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲೂ ಬಳಸಬಹುದು''' ; ಈ ಎರಡನೇ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಮುನ್ನ ೨೪೫೦ ಬಾರಿ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಿದೆ. ನಾನಾ ವಿಧದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಿದೆ. ಲೇಸರ್ ನಿರ್ದೇಶಿತ ಬಾಂಬ್ ಧಾಳಿ ನಡೆಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಮಾನ '''ಗಂಟೆಗೆ ೧೩೫೦ ಕಿ.ಮೀ.ವೇಗದೊಂದಿಗೆ ೩೦೦೦ ಕೆ.ಜಿ. ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯಬಲ್ಲದು.''' ಮತ್ತು ೧೭೦೦ ಕಿಮೀ. ದೂರ ಕ್ರಮಿಸಬಲ್ಲದು. ಇದರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ದ ಜನರಲ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಏರ್ ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಇಂಜಿನುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಎಚ್.ಎ.ಎಲ್.ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸ ಬಹುದು/ತಯಾರಿಸಲಾಗುವುದು. '''ಇದೊಂದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸ್ವದೇಶೀ ಸೂಪರ್ ಸಾನಿಕ್ ಲಘು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ'''.. ಇದು ೨೦೧೪ ರಿಂದ ವಾಯು ಪಡೆಯ ಸೇವೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುವುದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ೮ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ನಂತರ ಕ್ರಮೇಣ ಅದನ್ನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೧೬ ವಿಮಾನ ತಯಾರಿಸುವ ಯೋಜನೆ ಇದೆಯೆಂದು ಎಚ್.ಎ.ಎಲ್ ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡಾ.ತ್ಯಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ರಕ್ಷಣಾ ಮಂತ್ರಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಎ.ಕೆ ಅಂಟನಿಯವರು, ಸರ್ಕಾರವು ಈಗ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ೨೦೦ ತೇಜಸ್ಸ್ ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಬೇಡಿಕೆ ಇಡುವುದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ಇರುವ ೧೬೦ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ೧೨೦ ನ್ನು ವಿಮಾನದಳಕ್ಕೂ, ೪೦ ನ್ನು ನೌಕದಳಕ್ಕೂ ನೀಡುವುದು. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ರೂ. ೧೭,೨೬೯/- ಕೋಟಿ ಯೂ ಸೇರಿ ಒಟ್ಟು ರೂ.೫೦,೦೦೦/- ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಣವನ್ನು ಇದರ ಉತ್ಪಾದನಾ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆಗೆ ತೊಡಗಿಸಲಾಗುವುದೆಂದು ಹೇಳಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿನ ೧೬೦ ವಿಮಾನಗಳೂ ಸೇರಿರುವುದು. ಪ್ರತಿ ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಅಂದಾಜು ರೂ.೨೨೦/- ರಿಂದ ೨೫೦/- ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಉತ್ಪದನಾ ವೆಚ್ಚ ಬೀಳಬಹುದೆಂದು ಅಂದಾಜಿಲಾಗಿದೆ. ಇದೇ ಬಗೆಯ ರಷ್ಯಾದ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನವನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿ ಕೊಂಡಲ್ಲಿ, ತಲಾ (ಒಂದಕ್ಕೆ) ಸುಮಾರು ೪೫೦ ರಿಂದ ೫೦೦ ಕೋಟಿ ಬೀಳಬಹುದೆಂಬ ಅಂದಾಜಿದೆ. ಈ ತೇಜಸ್ ವಿಮಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡಿ ಮಿತ್ರ ರಾಷ್ತ್ರಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆಯೂ ಇದೆಯೆಂದು ರಕ್ಷಣಾ ಮಂತ್ರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದರು. ೧೯೮೩ ರಿಂದ ಅನೇಕ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ೩೦ ವರ್ಷಗಳ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಈ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಭಾರತವು ತನ್ನ ತಾತ್ರಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ತೋರಿಸಿದಂತಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ತಯಾರಿಸುವ ದೇಶಗಳ ಸಾಲಿಗೆ ಭಾರತ ಸೇರಿದಂತಾಗಿದೆ.** (ಆಧಾರ -ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮ**([[ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಎಚ್ಎಎಲ್ ತೇಜಸ್|ಚರ್ಚೆ]] ) ;ಎಚ್‌ಎಎಲ್ ಪರಿಶ್ರಮ:ಸೇನೆಗೆ ತೇಜಸ್ಸು: :ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನ್ ಏರೋನಾಟಿಕ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಎಚ್‌ಎಎಲ್) ಸತತ ಮೂವತ್ತೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಶ್ರಮಪಟ್ಟು ರೂಪಿಸಿದ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ 'ತೇಜಸ್' ಸರಣಿಯ ಲಘು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಗೆ (ಐಎಎಫ್) ಶನಿವಾರ ದಿ.17-01-2015 ರಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದೆ. :ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಅನೂಪ್ ರಹಾ ಅವರಿಗೆ ತೇಜಸ್ ಸರಣಿ ವಿಮಾನ-1ನ್ನು (ಎಲ್‌ಸಿಎ-ಎಸ್‌ಪಿ1) ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಮನೋಹರ್ ಪರಿಕರ್ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಶನಿವಾರ ನಡೆದ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದರು. :ಎಲ್‌ಸಿಎ-ಎಸ್‌ಪಿ1 ವಿಮಾನವು 2014ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾರಾಟಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿ, ಆರಂಭಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರ (ಇನಿಷಿಯಲ್ ಆಪರೇಷನಲ್ ಕ್ಲಿಯರನ್ಸ್ - ಐಒಸಿ) ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ಅಂತಿಮ ಅನುಮತಿಯು (ಫೈನಲ್ ಆಪರೇಷನಲ್ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ - ಎಫ್‌ಒಸಿ) ಮುಂದಿನ ವರ್ಷದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ ಎಂದು ಮೂಲಗಳು ತಿಳಿಸಿವೆ. :ಡಿಆರ್‌ಡಿಒ ಮತ್ತು ಎಚ್‌ಎಎಲ್ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಹೊತ್ತಿದ್ದ ತೇಜಸ್ ಸರಣಿಯ ಲಘು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದ ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತವನ್ನು ಮೊದಲು 30,000 ಕೋಟಿ ರೂ. ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ವಾಯುಪಡೆ, ಸೇನಾಪಡೆಗೆ ತರಬೇತಿ ಹಾಗೂ ಕಾವೇರಿ ಎಂಜಿನ್ ವಿಫಲವಾದ್ದರಿಂದ ಉಂಟಾದ ನಷ್ಟದಿಂದಾಗಿ ಸರಣಿಯ ಮೊದಲ ವಿಮಾನ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಬೊಕ್ಕಸದಿಂದ ಸುಮಾರು 55 ಸಾವಿರ ಕೋಟಿ ರೂ. ವೆಚ್ಚವಾಗಿದೆ. 2017-18ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸುಮಾರು 20 ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಲಾಗಿದೆ. :ವಾಯುಪಡೆಯಲ್ಲಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ನೌಕಾದಳದಿಂದಲೂ ತೇಜಸ್ ಸಮರ ವಿಮಾನಗಳಿಗೆ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಬಂದಿವೆ. ಒಂದು ತೇಜಸ್ ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 220ರಿಂದ 250 ಕೋಟಿ ರೂ. ವೆಚ್ಚವಾಗಲಿದೆ. 37,440 ಕೋಟಿ ರೂ. ಖರ್ಚಿನಲ್ಲಿ ಸುಮರು 120 ತೇಜಸ್ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಗುರಿ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಎಚ್‌ಎಎಲ್ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಕೊಡಲಿದೆ. ( ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ | Jan 18, 2015,) |} === ಎಬಿಐ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ === [[ಚಿತ್ರ:HAL Tejas AeroIndia-2009.JPG|thumb|2009ರ ಏರೋ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಎಚ್‌‌ ಎ ಎಲ್ ತೇಜಸ್.]] ಎಲ್‌ಸಿ‌ಎ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ಅನ್ನು ೧೯೮೩ರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಭಾರತದ ಹಳೆಯ [[ಮೈಕೊಯನ್-ಗುರೆವಿಚ್ ಎಮ್ ಆಯ್ ಜಿ-21]] ('ಫಿಶ್ ಬೆಡ್' ಎಂದು [[NATO ಹೆಸರಿಸಿದೆ]])ಕದನ ವಿಮಾನಗಳಿಗೆ ಬದಲಿ ವಿಮಾನವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಷ್ಟ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾದ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು. ೧೯೭೦ ರ ದಶಕಗಳಿಂದ ಎಮ್ ಆಯ್ ಜಿ-೨೧ [[ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಸೇನೆ |ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಸೇನೆಯ]] ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು, ಆದರೆ ಮೂಲ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ೧೯೮೩ರಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೦ ವರ್ಷ ಹಳೆಯದಾಗಿವೆ. ೧೯೮೧ರ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ರಿ-ಇಕ್ವಿಪ್ ಮೆಂಟ್ ಯೋಜನೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ, ೧೯೯೦ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಎಮ್ ಆಯ್ ಜಿ-೨೧ ರ ಸೇವೆಯ ಕಾಲಾವಧಿಯ ಕೊನೆ ಹಂತ ತಲುಪುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ೧೯೯೫ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಆಯ್ ಎ ಎಫ್ ಗೆ ಇದರ ಯೋಜನೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಬೇಕಾಗುವ ೪೦% ವಿಮಾನಗಳ ಕೊರತೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದೆ.<ref>ಆನೋನ್. ೨೮ ಆಗಸ್ಟ್‌ ೧೯೯೯ [http://www.globalsecurity.org/military/world/india/lca.htm ತೇಜಸ್ ಲೈಟ್ ಕಮ್‌ಬಾಟ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್(ಎಲ್‌ಸಿಎ)]. ''ಜಾಗತಿಕ ಸುರಕ್ಷತೆ ''. ದಿನಾಂಕ ೧೧ ಆಗಸ್ಟ್‌ ೨೦೦೭ರಂದು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ನ ಮತ್ತೊಂದು ಉದ್ದೇಶ ಭಾರತದ ದೇಶೀಯ [[ಏರೋಸ್ಪೇಸ್]] ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯ ಪ್ರಗತಿಗೆ ವಾಹನವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದಾಗಿತ್ತು.<ref>ಐಯ್ಯರ್, ಸುಕುಮಾರ್ ಆರ್. (ಮಾರ್ಚ್-ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೦೧). [http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-5/sukumar.html ಎಲ್‌ಸಿಎ: ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಆನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121011160703/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-5/sukumar.html |date=2012-10-11 }}. ''ಭಾರತ್ ರಕ್ಷಕ್ ಮಾನಿಟರ್''.</ref> ೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಗಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಭಾರತದ ಮುಖಂಡರು ವಾಯುಯಾನ ಮತ್ತು ಬೇರೆ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವ-ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ನ ಬೆಲೆ "ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯ ಸ್ವ ಪ್ರೇರಣೆ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ವ್ಯಾಪಾರದ ಸಲುವಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಲೆಯ]] ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್ ಗಳನ್ನು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ |ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಗಳು]] ತಯಾರಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಸಹ ಆಗಿದೆ. ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್, ಭಾರತದ ದೇಶೀಯ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಆಧುನಿಕ ವೈಮಾನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಉದ್ದೇಶಿಸಿತ್ತು.<ref>ಆನೋನ್. ೨೦೦೪ [http://vayuaerospace.in/Selected_articles/Vayu%20special/remembrance.htm ರಿಮೆಬ್ರನ್ಸ್ ಆಫ್ ಏರೋನಾಟಿಕಲ್ ಮಾಟರ್ಸ್ ಪಾಸ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090307014828/http://vayuaerospace.in/Selected_articles/Vayu%20special/remembrance.htm |date=2009-03-07 }}. ''ವಾಯು ಏರ‍ೋಸ್ಪೇಸ್ &amp; ಡಿಫೆನ್ಸ್ ರಿವ್ಯೂ ''. ಮಾರ್ಚ್ ೩೧,೨೦೦೭ರಂದು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಈ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು, ಸರ್ಕಾರ ವಿವಿಧ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಕೊಂಡಿತು, ಮತ್ತು ೧೯೮೪ರಲ್ಲಿ ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು [[ಏರೋನಾಟಿಕಲ್ ಡೆವಲಪ್ ಮೆಂಟ್ ಏಜನ್ಸಿ]](ADA)ಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ''ತೇಜಸ್'' [[ಹಿಂದುಸ್ತಾನ್ ಏರೋನಾಟಿಕ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್]](ಎಚ್ ಎ ಎಲ್) ನ ಉತ್ಪನ್ನ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ, ''ತೇಜಸ್'' ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಎಡಿಎಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾಗಿದೆ. ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಕ್ಕೂಟ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಘಟನೆಗಳು, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಜೊತೆ ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ಮುಖ್ಯ ಕಂಟ್ರ್ಯಾಕ್ಟರ್ ಆಗಿದೆ.<ref name="DRDO-LCA">ಆನೋನ್. ಜನವರಿ ೨೦೦೭ [http://www.drdo.org/products/lca.htm ಲೈಟ್ ಕಾಮ್‌ಬ್ಯಾಟ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090410024936/http://drdo.org/products/lca.htm |date=2009-04-10 }}. ಡಿಆರ‍್‌ಡಿಒ ಜಾಲತಾಣ. ಮಾರ್ಚ್ ೩೧, ೨೦೦೭ರಂದು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಎಡಿಎ ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ [[ಇಂಡಿಯನ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿಸ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಎಂಡ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಆರ್ಗನೈಜೇಶನ್]](ಡಿ ಆರ್ ಡಿ ಓ) ದ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿದೆ. ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಗಳಿಗೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ "ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ" ಉದ್ದೇಶಗಳು, ಮೂರು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ- ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಸವಾಲಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ದೇಶೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ: ಫ್ಲೈ ಬೈ ವೈರ್ (ಎಫ್ ಬಿ ಡಬ್ಲು) [[ಫ್ಲೈಟ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಸಿಸ್ಟಮ್]] (ಎಫ್ ಸಿ ಎಸ್), ಮಲ್ಟಿ-ಮೋಡ್ [[ಪಲ್ಸ್-ಡಾಪ್ಲರ್ ರೇಡಾರ್]], ಮತ್ತು ಆಫ್ಟರ್ ಬರ್ನಿಂಗ್ [[ಟರ್ಬೊಫ್ಯಾನ್ ಎಂಜಿನ್]].<ref name="Reddy2002">ರೆಡ್ಡಿ, ಸಿ. ಮನಮೋಹನ್ (ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೬, ೨೦೦೨). [http://www.hinduonnet.com/thehindu/biz/2002/09/16/stories/2002091600190300.htm ಎಲ್‌ಸಿಎ ಇಕನಾಮಿಕ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090317030448/http://www.hinduonnet.com/thehindu/biz/2002/09/16/stories/2002091600190300.htm |date=2009-03-17 }} ''ದ ಹಿಂದೂ''.</ref> ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ಗಳಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಗಳ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಸೀಮಿತ ಗೊಳಿಸುವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಭಾರತ ಹೊಂದಿದೆ, ಇವುಗಳು ಮುಖ್ಯ ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ, ಎ ಡಿ ಎ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾದ ಉಪಯೋಗಕರ ವಿದೇಶಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ನೆರವು ಮತ್ತು ಸಮಾಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಕೊಂಡಿದೆ. ಅದೆಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇಂಜಿನ್ ಮತ್ತು ರಡಾರ್‌ಗಳು ಮುಖ್ಯ ಪರಿಕರಗಳಾಗಿದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಎಡಿಎ ವಿದೇಶಿ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದೆ. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಕೂಡ ಪ್ರಾರಂಭದ ಎಲ್‌ಸಿಎ ವಿಮಾನಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಉತ್ತಮಗೊಳ್ಳಲು ಇನ್ನೂ ಬಹು ಸಮಯ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಿಂದೆ ಎಲ್‌ಸಿಎದ ''[[ಕಾವೇರಿ]]'' ಪವರ್‌ಪ್ಲಾಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಗಿತ್ತು. ಒಟ್ಟು ೩೫ [[ಅವಿಯಾನಿಕ್ಸ್]] ಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು [[ಲೈನ್-ರಿಪ್ಲೆಸೆಬಲ್ ಯುನಿಟ್]] (ಎಲ್ ಆರ್ ಯು)ಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಮೂರು ಮಾತ್ರ ವಿದೇಶಿ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಎನ್ನುವುದರ ಮೂಲಕ ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ನ ವೈಮಾನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯನ್ನು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ [[ಮಲ್ಟಿ ಫಂಕ್ಷನ್ ಡಿಸ್ ಪ್ಲೆ]] (ಎಮ್ ಎಫ್ ಡಿ)ಗಳು ಸೆಕ್ಸ್‌ಟಂತ್ (ಫ್ರಾನ್ಸ್) ಮತ್ತು [[ಎಲ್ಬಿತ್]] (ಇಸ್ರೇಲ್)ನ ಮೂಲಕ, ಹೆಲ್ಮೆಟ್-ಮೌಂಟೆಡ್ ಡಿಸ್ ಪ್ಲೆ ಎಂಡ್ ಸೈಟ್ (ಎಚ್ ಎಮ್ ಡಿ ಎಸ್)ಗಳು ಎಲ್ಬಿತ್ ಸೂಚನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ, ಮತ್ತು ಲೇಸರ್ ಪಾಡ್ ನ್ನು [[ರಾಫೆಲ್]](ಇಸ್ರೇಲ್) ನ ಮೂಲಕ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಮೂರರಲ್ಲಿ, ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಉತ್ಪಾದನಾ ಹಂತವನ್ನು ತಲುಪಿದಾಗ, ಎಮ್ ಎಫ್ ಡಿ ಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉಪಕರಣದ ಬೇರೆ ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯ ವಸ್ತು (ಮಾರ್ಟಿನ್-ಬೇಕರ್ ನಿಷ್ಕಾಸ ಪೀಠದಂತಹ)ಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು. ಮೇ ೧೯೯೮ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ [[ಬೈಜಿಕ ಶಸ್ತ್ರಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆ|ಬೈಜಿಕ ಶಸ್ತ್ರಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆಯ]] ನಂತರ ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಹೇರಿದ ನಿರ್ಬಂಧದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಮೂಲತಃ ಆಮದು ಮಾಡಿ ಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಯೋಜಿಸಲಾದ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಗೇರ್ ನಂತಹ ಬಹಳ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಿ ಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು. ಎಲ್‌ಸಿಎ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಎಡಿಎ ಗುರುತಿಸಿದ ಐದು ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಕುರಿತಾದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಿಡಿತವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ ’ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವದೇಶಿ’ ಫೈಟರ್ ವಿಮಾನವವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕ ಕಾರ್ಬನ್-ಫೈಬರ್ ಕಾಂಪೋಸಿಟ್ (ಸಿಎಫ್‌ಸಿ), ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸ್ಕಿನ್ಸ್‌(ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ವಿಮಾನದ ರೆಕ್ಕೆಯ ಅಳತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ) ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ [["ಗ್ಲಾಸ್ ಕಾಕ್‍ಪಿಟ್"]] ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳಾಗಿವೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಎಡಿಎ ಆಟೋಲೆ ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಅಟೋಮೆಟೆಡ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ಲಾಭದಾಯಕ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ ಉಪ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು ೩-D ಲ್ಯಾಮಿನೇಟೆಡ್ ಸಂಯುಕ್ತ ಮೂಲವಸ್ತುಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Reddy2002" />(ಇದರ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು [[ಏರ್‌ಬಸ್]] ಮತ್ತು [[ಇನ್‌ಫೋಸಿಸ್‌]] ಕಂಪೆನಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.) ಬೇರೆ ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ತೊಂದರೆಗಳ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಈ ಯಶಸ್ಸುಗಳು ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಾರದೆ ಹೋದವು. ಏನೇ ಇರಲಿ, ಭಾರತದ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಾಧನೆಗಳ ಫಲವಾಗಿ, ಈಗ ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಯ ೭೦% ಉಪಕರಣಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತಯಾರಾಗುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ಆಮದಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದರ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆ ಮುಂಬರುವ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಪರವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2008/08/04/stories/2008080452510500.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-04-06 |archive-date=2008-08-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080808011046/http://www.hindu.com/2008/08/04/stories/2008080452510500.htm |url-status=dead }}</ref> === ಮೂಲ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ === ೧೯೫೫ರಲ್ಲಿ ಎಚ್ ಟಿ-೨ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ನಿಂದ ಗಳಿಸಿದ ಅನುಭವದ <ref>೧೯೪೮ರಲ್ಲಿ, ಎಚ್ ‌ಎ ಎಲ್ ದೇಶಿಯವಾಗಿ ಬೇಸಿಕ್ ಟ್ರೇನರ್ ಮಾದರಿ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಪಡಿಸಲು ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆಯಿತು, HT-೨, ಆಗಸ್ಟ್ ೫,೧೯೫೧ ರಂದು ಮೊದಲ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಿತು.</ref> ಮತ್ತು [[ದೆ ಹೆವಿಲೆಂದ್ ವಂಪಯರ್ ಟಿ.55 ಮತ್ತು ಎಫ್ ಬಿ.52]] ಗಳ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದ ಉತ್ಪಾದನೆಯಿಂದ ಗಳಿಸಿದ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಎಚ್ ಎ ಎಲ್, ಏರ್ ಸ್ಟಾಫ್ ರಿಕ್ವಯರ್ ಮೆಂಟ್ ನ ಸವಾಲನ್ನು ತೆಗೆದು ಕೊಂಡಿತು ದ್ವಿಪಾತ್ರದ ಕದನ ವಿಮಾನ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರದ ಅಡೆ ತಡೆಗೆ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಹಂತದ ದಾಳಿ ಎರಡಕ್ಕೂ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕ ತರಬೇತಿಯಂತೆ ಅಳವಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಹಡಗಿನ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವ ಮೂಲ ವಿನ್ಯಾಸ ಎ ಎಸ್ ಆರ್ ಗೆ ಸಹ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿತ್ತು, ಈ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಆನಂತರ ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು. ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಜೆಟ್ ಕದನವಿಮಾನ ಉಪಧ್ವನಿಕ [[ಎಚ್ ಎಫ್-24 ಮಾರುತ್|ಎಚ್ ಎಫ್-24 ''ಮಾರುತ್'']] ದ ಮೊದಲ ಉಡಾವಣೆ ೧೯೬೧ ಜೂನ್ ನಲ್ಲಿ ಆಯಿತು. ಕೆಲವು ತೊಂದರೆಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವ [[ಟರ್ಬೋಜೆಟ್]] ಎಂಜಿನ್ ನನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ''ಮಾರುತ್ '' ೧೯೬೭ರವರೆಗೆ ಆಯ್ ಎ ಎಫ್ ಜೊತೆ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, [[ಫಾಲೆಂಡ್ ಗ್ನತ್ ಎಫ್.1]] ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿ ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅನುಭವವನ್ನು ಗಳಿಸಿತು, ಇದನ್ನು ೧೯೬೨ -೧೯೭೪ ರ ಅನುಮತಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಿತು, ಇದರ ನಂತರ ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಸುಧಾರಿತ ವೇರಿಯಂಟ್, [[ಗ್ನತ್ ಎಮ್ ಕೆ]] ನ್ನು ತಯಾರಿಸಿತು. [[II ಅಜೀತ್|II ''ಅಜೀತ್'']] ಮತ್ತು [[ಎಚ್ ಜೆ ಟಿ-16 ಕಿರಣ್|ಎಚ್ ಜೆ ಟಿ-16 ''ಕಿರಣ್'']] ಟರ್ಬೋಜೆಟ್ ಟ್ರೇನರ್ ಗಳು ೧೯೬೮ರಲ್ಲಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. ೧೯೬೯ರಲ್ಲಿ, ಸಿದ್ಧ ಎಂಜಿನ್ನಿನೊಳಗೆ ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಕದನ ವಿಮಾನವನ್ನು ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಬೇಕೆಂಬ ಏರೋನಾಟಿಕ್ಸ್ ಸಮಿತಿಯ ಶಿಫಾರಸ್ಸನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು. 'ಟ್ಯಾಕ್ಟಿಕಲ್ ಏರ್ ಸಪೋರ್ಟ್ ಏರ‍್ಕ್ರಾಫ್ಟ್' ಎ‍ಎಸ್‍ಆರ್ ನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ''ಮಾರುತ್'' ಗೆ ಹೋಲುವುದು ಉಲ್ಲೇಖನೀಯವಾಗಿದೆ,<ref>ಚಟರ್ಜಿ, ಕೆ. (ಎನ್.ಡಿ.). [http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/Aircraft/Marut1.html ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಫೈಟರ್ ಎಚ್‌ಎಫ್-24 ಮರುತ್;ಪಾರ್ಟ್ I: ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ ಇಂಡಿಯಾಸ್ ಜೆಟ್ ಫೈಟರ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130728144222/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/Aircraft/Marut1.html |date=2013-07-28 }}. ದಿನಾಂಕ ೧೧ ಆಗಸ್ಟ್‌ ೨೦೦೭ರಂದು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ವಿನ್ಯಾಸದ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ೧೯೭೫ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿತು, ಆದರೆ ವಿದೇಶಿ ಉತ್ಪಾದಕರಿಂದ ಆಯ್ದ "ಸಿದ್ಧ ಇಂಜಿನ್" ನನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅಸಮರ್ಥವಾದ್ದರಿಂದ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಹಿಂದುಳಿಯಿತು. ''ಅಜಿತ್'' ವಿಮಾನದ ಉತ್ಪಾದನೆ ನಡೆಯುವುದರ ಜೊತೆ, ಇದು ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ನ ಇಂಜನಿಯರುಗಳಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ವಿನ್ಯಾಸದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಉಳಿಸಿತು, ದ್ವಿತೀಯ ವಾಯು ಸಮರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ನಿಷೇಧ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಐಎ‍ಎಫ್ ನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕದನ ವಿಮಾನದ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಯಿತು. ೧೯೮೩ರಲ್ಲಿ ಡಿಆರ‍್ಡಿಒ, ''ಲೈಟ್ ಕೊಂಬಾತ್ ಏರ‍್ಕ್ರಾಫ್ಟ್'' ನ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆಯಿತು, ಈ ಸಲ ಮಾತ್ರ ಬೇರೆ ರೀತಿಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ವಿಧಾನವನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ೧೯೮೪ರಲ್ಲಿ ಎಲ್‍ಸಿಎ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು [[ಏರೊನಾಟಿಕಲ್ ಡೆವಲಪ್‍ಮೆಂಟ್ ಎಜನ್ಸಿ|ಏರೊನಾಟಿಕಲ್ ಡೆವಲಪ್‍ಮೆಂಟ್ ಎಜನ್ಸಿಯನ್ನು]] ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿ ತು. ಎ ಡಿ ಎ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ಒಂದು "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಕ್ಕೂಟ" ವಾಗಿದೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ಪ್ರಮುಖ ಪಾಲುದಾರ. ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ಮುಖ್ಯ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರನಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ ಸಿ ಎ ವಿನ್ಯಾಸ, ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಏಕೀಕರಣ, ವಿಮಾನದ ತಯಾರಿಕೆ, ವಿಮಾನದ ಅಂತಿಮ ಸಂಯೋಜನೆ, ವಿಮಾನ ಪರೀಕ್ಷೆ, ಮತ್ತು ಸೇವೆಯ ಅನುಮೋದನೆ ಇಂತಹ ಮುಖ್ಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="DRDO-LCA"/> ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಯ ಅವಿಯೋನಿಕ್ಸ್ ಶ್ರೇಣಿಯ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ವಿಮಾನ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಜೊತೆ ಇದರ ಏಕೀಕರಣ, ವಾತಾವರಣ ನಿಯಂತ್ರಣ, ವಿಮಾನೋಪಯೋಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ವಹಣೆ, ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೀಗೆ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಎ ಡಿ ಎ ಹೊಂದಿದೆ. ದೇಶೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ರೇಡಾರ್, ಮತ್ತು ಎಲ್ ಸಿ ಎಗೆ ಇಂಜಿನನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗಳಾಗಿವೆ. ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏರೊನಾಟಿಕ್ಸ್ ಲೆಬೊರೆಟರಿ (ಎನ್‍ಎ‍ಎಲ್) ಈಗಿನ [[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏರೊಸ್ಪೇಸ್ ಲೆಬೊರೆಟರೀಸ್]] ನ್ನು ವಿಮಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾನೂನಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದ [[ಏರೊನಾಟಿಕಲ್ ಡೆವಲಪ್‍ಮೆಂಟ್ ಎಸ್ಟಾಬ್ಲಿಷ್‍ಮೆಂಟ್ (ಎಡಿಇ)]] ಎಫ್ ಸಿ ಎಸ್ ಏಕೀಕರಣಗೊಳಿಸಿದ ಫ್ಲೈ-ಬೈ-ವೈರ್ ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುವ ಜವಬ್ದಾರಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ಮತ್ತು ರೆಡಾರ್ ಡೆವಲಪ್‍ಮೆಂಟ್ ಎಸ್ಟಾಬ್ಲಿಷ್‍ಮೆಂಟ್ (ಎಲ್‍ಆರ‍್ಡಿಇ)<ref name="lektra">ಸೂಚನೆ: LRDE ಅನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ERDE" ಎಂದೂ ಉಚ್ಚರಿಸ ಲಾಗುತ್ತದೆ. "ವಿದ್ಯುತ್" ಮತ್ತು "ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ"ಗಳ ನಡುವೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ನಂತರದ್ದನ್ನು ಅದರ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಮೂಲದಂತೆ (''lektra'' ) ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. DLRL ಗೂ ಸಹ ಇದೇ ವಿಧಾನವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಗಳು ಜೊತೆಯಾಗಿ ''ತೇಜಸ್ '''ಮಲ್ಟಿ-ಮೋಡ್ ರೆಡಾರ್ (ಎಮ್‍ಎಮ್‍ಆರ್)''' '' ನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುತ್ತಿವೆ. '''''ತೇಜಸ್‍ಗೆ ಬೇಕಾಗುವ [[ಜಿಟಿಎಕ್ಸ್-35ವಿಎಸ್]] ಕಾವೇರಿ ''ಆಫ್ಟರ್ ಬರ್ನಿಂಗ್'' ಟರ್ಬೊಫ್ಯಾನ್ ಎಂಜಿನ್ನಿನ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ [[ಗ್ಯಾಸ್ ಟರ್ಬೈನ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಎಸ್ಟಾಬ್ಲಿಷ್‍ಮೆಂಟ್]] ([[ಜಿಟಿಆರ‍್ಇ]]) ನ ಮೇಲಿದೆ''' '' - '''''''ಇದು ಕಾವೇರಿ ತಯಾರಾಗುವವರೆಗೆ [[ಜನರಲ್ ಇಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಎಫ್404]] ಟರ್ಬೊಫ್ಯಾನನ್ನು'' ಮಧ್ಯಂತರ ಶಕ್ತಿಯ ಮೂಲದಂತೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ.'' ''' ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೮೫ರವರೆಗೆ ಐಎಎಫ್ ನ ನೌಕರ ವರ್ಗದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ. ಈ ವಿಳಂಬ ಮೂಲ ಅನುಸೂಚಿಯನ್ನು ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಾರದಂತೆ ಮಾಡಿತು, ಇದು ಏಪ್ರಿಲ್‌ ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೇ ಉಡ್ಡಯನಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ಸೇವಾ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಕರೆ ಕೊಟ್ಟರೂ, ಒಂದು ವರವಾಗಿ ಸಾಬೀತಾಯಿತು ಎ ಡಿ ಎಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ R&amp; ದ ಮತ್ತು ಔದ್ಯಮಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು, ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳ ಆಯ್ಕೆ, ಮೂಲಭೂತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಸಜ್ಜು ಗೊಳ್ಳಲು ಕಾಲಾವಕಾಶ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಹಾಗೂ ಮುಂದುವರೆದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ದೇಶೀಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಬಹುದೆಂದು ಮತ್ತು ಆಮದು ಮಾಡಿ ಕೊಳ್ಳುವಂತಹ ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಒಂದು ವರವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. [[ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಡೆಫಿನಿಶನ್]] (ಪಿಡಿ) ನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೮೭ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭ ಮಾಡಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೮೮ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು. ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ [[ದಸೌಲ್ಟ್ ಅವಿಯೇಶನ್|ದಸೌಲ್ಟ್ ಅವಿ ಯೇಶನ್‌ನ್ನು]] ಪಿಡಿಯ ಪುನರವಲೋಕನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಇದರ ವಾಯುಯಾನದ ಪರಿಣಿತಿಯ ಆಧಾರದಿಂದ ಸಲಹೆ ಕೊಡಲು ಸಲಹಾಕಾರರಂತೆ ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ವಿಮಾನದ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಪಿಡಿ ಹಂತ ಒಂದು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಅಂಶ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ವಿನ್ಯಾಸ, ತಯಾರಿಕೆಯ ವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಪೋಷಣೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳಂತಹ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಸರಾಗವಾಗಿ ಸಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಒಟ್ಟೂ ಖರ್ಚುಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳು, ದಕ್ಷತೆ, ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲು ಮುಂದಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ತಗಲುವ ವೆಚ್ಚ ದುಬಾರಿಯಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಾ ಮುಂದೆ ಅವರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ದಾರಿಯನ್ನು ಕುಂಠಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಅವಧಿ ಮತ್ತು ಖರ್ಚಿನ ಹೆಚ್ಚಳದ ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. === ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಇತಿಹಾಸ === ೧೯೯೦ರಲ್ಲಿ LCA ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು, ಪರಿವರ್ತನಶೀಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಚಿಕ್ಕ [[ಡೆಲ್ಟಾ-ರೆಕ್ಕೆಗಳಿರುವ]] ಯಂತ್ರವನ್ನು "ರಿಲ್ಯಾಕ್ಸ್ಡ್ ಸ್ಟ್ಯಾಟಿಕ್ ಸ್ಟೆಬಿಲಿಟಿ" (RSS) ಜೊತೆ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಿತು. ಕೃತಕ ವಾಯುಯಾನ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ಆಧುನಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ರಚನಾಕ್ರಮ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಕಳವಳಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿತು, ಭಾರತ ಇಂತಹ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟನ್ನು ಮಾಡಲು ಬೇಕಾಗುವಷ್ಟು ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಮೂಲಭೂತ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೂ ಎಂದು ಐ ಎ‍ ಎಫ್ ಸಂಶಯ ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸಿತು. ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಮೀಕ್ಷಾ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಮೂಲಭೂತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕತೆ ಗಳನ್ನು ಬೇಕಾಗುವಷ್ಟು ಆಧುನಿಕಗೊಳಿಸುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಚಾರವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿತು. ಮುಂದಾಲೋಚನೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಇದು ಯೋಜನೆಯ ಫುಲ್ ಸ್ಕೇಲ್ ಇಂಜನಿಯರಿಂಗ್ ಡೆವಲಪ್‍ಮೆಂಟ್ (ಎಫ್‍ಎಸ್‍ಇಡಿ) ಹಂತವನ್ನು ಎರಡು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಳ್ಳ ಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಮೊದಲ ಹಂತ "[[ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಪುರಾವೆ]]" ಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಎರಡು ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರದರ್ಶಕ ವಿಮಾನಗಳ (ಟಿಡಿ-೧ ಮತ್ತು ಟಿಡಿ-೨) ವಿನ್ಯಾಸ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷೆ (ಡಿಡಿಟಿ) ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಂರಚನಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷಾ ಮಾದರಿ (ಎಸ್‍ಟಿಎಸ್)ಯ ವಿಮಾನದ ಒಡಲಿನ ತಯಾರಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ; ಟಿಡಿ ವಿಮಾನದ ಯಶಸ್ವೀ ಪರೀಕ್ಷೆ ಯ ನಂತರ ಭಾರತೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿತು. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಎರಡು [[ಪ್ರಯೋಗ ಮಾದರಿ]] ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು (ಪಿವಿ-೧ ಮತ್ತು ಪಿವಿ-೨) ತಯಾರಿಸಲಾಗುವುದು, ಮತ್ತು ವಿಮಾನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಬೇಕಾಗುವ ಮೂಲಭೂತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗುವುದು. ಮತ್ತೆ ಮೂರು ಪ್ರಯೋಗ ಮಾದರಿ ಉಪಕರಣಗಳ ತಯಾರಿಕೆ (ಉತ್ಪಾದನಾ ವೇರಿಯಂಟ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಿವಿ-೩, ನೌಕಾ ವೇರಿಯಂಟ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಿವಿ-೪, ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ವೇರಿಯಂಟ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಿವಿ-೫) ಮತ್ತು ಆಯಾಸ ಪರೀಕ್ಷಾ ಮಾದರಿ, ಮತ್ತು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷಾ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಗಳನ್ನು ಎರಡನೇ ಹಂತ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ೧೯೯೦ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಹಂತವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೧೯೯೧ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಕಾರಣದಿಂದ ಎಪ್ರಿಲ್ ೧೯೯೩ರವರೆಗೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ, ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಎಫ್ ಎಸ್ ಇಡಿ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಪ್ರಮುಖ ಕೆಲಸ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಮೊದಲ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಟಿಡಿ-೧, ೧೭ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಡಿ-೨, ೧೯೯೮ರಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದವು, ವಿಮಾನ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ತೊಂದರೆ ಮತ್ತು ಸಂರಚನಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳು ಇವನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಇಡಲಾಯಿತು.<ref>http://www.aerospaceweb.org/aircraft/fighter/lca/</ref> === ಫ್ಲೈ-ಬೈ-ವೈರ್ ನಿಯಂತ್ರಣ ನಿಯಮಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Tejas inverted pass.jpg|thumb|right| ಇಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿರುವ ಎಚ್‌ ಎ ಎಲ್ ತೇಜಸ್ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿರುವ ತಲೆ ಕೆಳಗಾದ ಹಾರುವಿಕೆಯು ಫ್ಲೈ-ಬೈ-ವೈರ್ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.]] LCAಯ ಅತಿ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಅಗತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂದರೆ ಅದು "ರಿಲಾಕ್ಸಡ್ ಸ್ಟಾಟಿಕ್ ಸ್ಟ್ಯಾಬಿಲಿಟಿ" (RSS) ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿವರಣೆ. ೧೯೮೮ರಲ್ಲಿ ಹೇಗಿದ್ದರೂ ಡ್ಯಾಸಾಲ್ಟ್ ಒಂದು FCS ಪದ್ಧತಿಯ ಸದೃಶವಾದ ಶಬ್ದವನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು, ಡಿಜಿಟಲ್ ಫ್ಲೈಟ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞ ಬೇಗನೆ ಇದನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುವುದು ಎಂದು ADA ಗುರುತಿಸಿತು.<ref name="Reddy2002"/> RSS ತಂತ್ರಜ್ಞವನ್ನು ೧೯೭೪ರಲ್ಲಿ [[ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ರಿಯಾ-ಶಾಸ್ತ್ರ|ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ರಿಯಾ-ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ]] ಪರಿಚಿತ ಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು (ಈಗ [[ಲಾಕ್‌ಹೀಡ್ ಮಾರ್ಟಿನ್]]) [[YF-16]], ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ಮೊದಲ ಉತ್ಪಾದಕ ವಿಮಾನವಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಇದರ ವಿನ್ಯಾಸ ಆಕಾಶಕಾಯ ವಿಜ್ಞಾನದ ಅನುರೂಪ ಸ್ವಲ್ಪ ಅಸ್ಥಿರವಾಗಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು "ಧನಾತ್ಮಕ" ಸ್ಟಾಟಿಕ್ ಸ್ಟ್ಯಾಬಿಲಿಟಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಇದರ ಅರ್ಥ ನಿಯಂತ್ರಣ ಆದಾನಗಳ ಗೈರು ಹಾಜರಿಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳು ಸಮತಲವಾದ ಹಾಗೂ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಉಡ್ಡಯನಕ್ಕೆ ಸಹಜವಾಗಿ ಮರಳುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ; ಹೇಗಿದ್ದರೂ ಈ ಗುಣ ವಿಮಾನ ನಡೆಸುವವನ ಕೌಶಲದ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವಂತಿದೆ. ಇನ್ನೊಂದೆಡೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಮಾನ "ಅಭಾವಾತ್ಮಕ" ಸ್ಟ್ಯಾಟಿಕ್ ಸ್ಟ್ಯಾಬಿಲಿಟಿ (RSS) ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ವಿಮಾನ ನಡೆಸುವವನು ಸತತ ಕಾರ್ಯದಿಂದ ವಿಮಾನವನ್ನು ಸಜ್ಜಾಗಿರಸದಿದ್ದರೆ ಅದು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಸಮತಲವಾದ ಹಾಗೂ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಉಡ್ಡಯನದಿಂದ ನಿರ್ಗಮಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಕೌಶಲದ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ವರ್ಧಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಉಡ್ಡಯನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅವಲಂಭಿತ ವಿಮಾನ ಚಾಲಕನಿಗೆ ಬಹಳ ತಡೆತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. FBW ಉಡ್ಡಯನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಪದ್ಧತಿಯ ಅಭಿವೃಧಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಉಡ್ಡಯನ ನಿಯಂತ್ರಣ ನಿಯಮಗಳ ಜ್ಞಾನ ಹಾಗೂ ಉಡ್ಡಯನ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳಿಗೆ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಕೋಡ್‌ನ ದುಬಾರಿ ಬರವಣಿಗೆಯ ಅಗತ್ಯತೆ ಇದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಅದರ ವಾಯುಯಾನ ಹಾಗೂ ಇತರ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ತಂತ್ರಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಕೂಡ ಅಗತ್ಯ. LCA ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ, FBW ಒಂದು ಸ್ಟೆಟ್-ಒಫ್-ದ-ಆರ್ಟ್ ತಂತ್ರಜ್ಞವಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಎಷ್ಟು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿತೆಂದರೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಇದನ್ನು ನಿರ್ಯಾತ ಮಾಡಲು ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರ ದೊರೆತಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ, ಭಾರತದ ಸ್ವಂತ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲು ೧೯೯೨ರಲ್ಲಿ LCA ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾನೂನಿನ (CLAW) ತಂಡ ಒಂದನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾಯುಯಾನ ಕಲೆಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವು ನಿಯೋಜಿಸಿತು. CLAWಯಿನ ತಂಡದ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಹಾಗೂ ಗಣಿತಜ್ಞರು ಅವರ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಫಲರಾದರೂ ಸಹ ಅದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಕಾರಣ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಹತ್ತಿರ ನಿಜ ಕಾಲದ ಭೂ ಸಿಮುಲೇಟರ್‌ ಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ, [[ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್]] (BAe) ಹಾಗೂ [[ಲಾಕ್‌ಹೀಡ್ ಮಾರ್ಟೀನ್‍ರ]] ಸಹಾಯ ೧೯೯೩ರಲ್ಲಿ ತರಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಏರೋನೊಟಿಕಲ್ ಡೆವೆಲಪ್‍ಮೆಂಟ್ ಎಸ್ಟಾಬ್ಲಿಷಮೆಂಟ್‍ಗೆ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕಾನೂನನ್ನು FCS ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ಲ್ಲಿ ಕೋಡ್ ಮಾಡಲು ಬೇಕಾದ ಶ್ರಮ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅಪೇಕ್ಷಿಸಿದಂತೆ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು. ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾನೂನಿನ ಅಡಚಣೆಗಳನ್ನು BAEಯ ಸಿಮುಲೇಟರ್ಸ್ ಮೇಲೆ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು (ಮತ್ತು HALನ ಮೇಲು ಕೂಡ, ಅದು ಲಭ್ಯವಾದ ನಂತರ). ಇದು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವಾಗ, ಕೋಡಿಂಗ್‍ಯಿನ ಪ್ರಗತಿಪರ ಅಂಶಗಳನ್ನು "ಮಿನಿಬರ್ಡ್" ಹಾಗೂ "ಐರ್ನ್‌ಬರ್ಡ್"ನ ಪ್ರಯೋಗ ತಂತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ADE ಹಾಗೂ HALಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. ಸಂಘಟಿತ ಉಡ್ಡಯನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ನ ಎರಡನೆಯ ಸರಣಿಯ ಒಳ‌ ಉಡ್ಡಯನದ ತೋರಿಕೆಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು [[F-16 VISTA]] (ವೆರಿಯೆಬಲ್ ಇನ್-ಫ್ಲೈಟ್ ಸ್ಟಾಬಿಲಿಟಿ ಟೆಸ್ಟ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್) ಸಿಮುಲೇಟರ್ ಮೇಲೆ U.S. ನಲ್ಲಿ ಜುಲೈ ೧೯೯೬ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ೩೩ ಪ್ರಯೋಗ ಉಡ್ಡಯನಗಳನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಭಾರತ ಮೇ [[1998|1998ರಲ್ಲಿ]] ಎರಡನೆಯ [[ಅಣ್ವಸ್ತ್ರಗಳ ಪ್ರಯೋಗಗಳ|ಅಣ್ವಸ್ತ್ರಗಳ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು]] ನಡೆಸಿದ ಪ್ರತಿ ಉತ್ತರವಾಗಿ U.S. ಲಾಕ್‌ಹೀಡ್ ಮಾರ್ಟೀನ್‌ರ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಅದೇ ವರ್ಷ ನಿರ್ಬಂಧನೆಯ ನಿರ್ವಾಹಣೆಯೆಂದು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ NALನ CLAW ತಂಡ ಉಡ್ಡಯನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾನೂನುಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾಯಿತು, ಇದರಲ್ಲಿನ FCS ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ TD-೧ಯಿನ ಪೈಲೆಟ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ೫೦ ಘಂಟೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹೊತ್ತಿನವರೆಗೆ ದೋಷರಹಿತವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಹಾಗೂ ವಿಮಾನವು ೨೦೦೧ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಉಡ್ಡಯನಕ್ಕೆ ಮುಕ್ತ ಗೊಂಡಿತು. LCAಯಿನ ಮೊದಲನೆಯ ಉಡ್ಡಯನ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫ್ಲೈಟ್ ಟೆಸ್ಟ್ ಸೆಂಟರ್ (NFTC), ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹತ್ತಿರದಿಂದ TD-೧ ೪ ಜನವರಿ ೨೦೦೧ರಲ್ಲಿ ಮಾಡಿತು ಹಾಗೂ ಅದರ ಮೊದಲ ಸಫಲ ಧ್ವನಿವೇಗಾಧಿಕ ಉಡ್ಡಯನ ೧ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಿತು. TD-೨ನ ಮೊದಲ ಉಡ್ಡಯನವನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೦೧ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ಇದು ೬ ಜೂನ್ ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ನೆರವೇರಿತು. ಪ್ರಯೋಗ ವಿಮಾನಚಾಲಕರಿಂದ ''ತೇಜಸ್‌ನ''' [[ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಉಡ್ಡಯಣ ನಿಯಂತ್ರಣ ತಂತ್ರ|ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಉಡ್ಡಯಣ ನಿಯಂತ್ರಣ ತಂತ್ರವು]] (AFCS) ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಶಂಸೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ, ಅದರಲ್ಲೊಬ್ಬರ ಪ್ರಕಾರ LCA ಜೊತೆಯ ಉಡ್ಡಯನ ಅವರಿಗೆ [[Mirage 2000|Mirage 2000ಗಿಂತ]] ಸುಲಭವೆನಿಸಿತು.<ref>ನ್ಯಾಶನಲ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಲಾ ಟೀಮ್‌ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ ಮಿ.ಶ್ಯಾಮ್ ಶೆಟ್ಟಿ ಜೊತೆ ಸಂದರ್ಶನ. [http://www.cmmacs.ernet.in/nal/pages/ipjun01.htm "ಎನ್‌ ಎ ಎಲ್ ಅಂಡ್‌ ಎಲ್ ಸಿ ಎ 1-ಫೈಟ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಲಾಸ್".] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060908235646/http://www.cmmacs.ernet.in/nal/pages/ipjun01.htm |date=2006-09-08 }}. '''ನ್ಯಾಶನಲ್ ಏರ‍ೋಸ್ಪೇಸ್ ಲ್ಯಾಬರೋಟರೀಸ್ (ಎನ್ ಎ ಎಲ್) ಇನ್‌ಫಾರ್‌ಮೇಶನ್ ಪೇಸ್ಟ್‌ಬೋರ್ಡ್(ಜೂನ್ ೨೫ –ಜುಲೈ ೧ ೨೦೦೧)''.'' '''</ref>''' '' === ಮಲ್ಟಿ-ಮೋಡ್ ರೆಡಾರ್ (MMR) === ADA ತಂಡದವರಿಂದ ನಿಭಾಯಿಸಲಾದ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಇನ್ನೋಂದು ಸಂದಿಗ್ಧ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ''ತೇಜಸ್ '''ಮಲ್ಟಿ-ಮೋಡ್ ರೆಡಾರ್ (MMR).''' '' '''''ಆರಂಭದಲ್ಲಿ LCAಗೆ [[ಎರಿಕ್ಸನ್ ಮೈಕ್ರೋವೇವ್ ತಂತ್ರ]] PS-೦೫/A I/J-band ಬಹು-ಕಾರ್ಯ ರೆಡಾರ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುವ ಯೋಜನೆ ಇತ್ತು,<ref>ಟೇಲರ್, ಜಾನ್ ಡ್ಲೂ. ಆರ್.; ಮುನ್ಸೊನ್, ಕೇನ್ನೆತ್; &amp; ಟೇಲರ್, ಮಿಷೆಲ್ ಜೆ.ಎಹ್. (ಸಂಪಾದಕರು.) (೨೦೦೫) "ಎಚ್‌ ಎ ಎಲ್ ಲೈಟ್ ಕಮ್‌ಬ್ಯಾಟ್ ಏರ‍್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್" ಇನ್'''ಜೆನ್ಸ್ ಆಲ್ ದ ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ೧೯೮೯-೧೯೯೦''. '' ''' '''''ಕೌಲ್ಸ್‌ಡೊನ್, ಸುರೆಯ್, ಯುಕೆ: ಜೆನ್ಸ್ ಇನ್‌ಫಾರ‍್‌ಮೇಶನ್ ಗ್ರೂಪ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್. ಪು. ೧೦೪. '' ''' '''''ISBN ೦-೦೩-೦೬೩೭೪೮-೧'' '''</ref> ಇದನ್ನು ಎರಿಕ್ಸನ್ ಹಾಗೂ [[ಫೆರಾಂಟಿ ಡಿಫೆಂನ್ಸ್ ಸಿಸ್ಟಂಮ್ಸ್ ಇಂಟಿಗ್ರೆಷನ್]] ಅವರು [[Saab]] [[JAS-39]]''' '' ಗ್ರಿಪೇನ್‌ಗೋಸ್ಕರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದ್ದರು''.<ref>ಟಿಪ್ಪಣಿ: [[ಎರಿಕ್ಸ್‌ನ್ ಮೈಕ್ರೊವೇವ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್]]‌ನ್ನು [[ಸಾಬ್]] ಕಂಪನಿ ಜೂನ್ ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿತು; ೧೯೯೦ರಲ್ಲಿ [[ಜಿಇಸಿ-ಮಾರ್ಕೊನಿ]] ಕಂಪನಿಯು [[ಫೆರಾಂಟಿ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಇಂಟಿಗ್ರೇಷನ್]] ಕಂಪನಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು,ನವೆಂಬರ್ ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ ಇದು [[ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಏರ‍ೋಸ್ಪೇಸ್]](ಬಿಎಇ) ಜೊತೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು [[ಬಿಎಇ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್]] ಎಂಬ ಕಂಪನಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.</ref>'' ''ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಇತರ ರೆಡಾರ್‌ಗಳನ್ನು ೧೯೯೦ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ನಂತರ<ref name="AN/APG-66">ಟಿಪ್ಪಣಿ:[[ವೆಸ್ಟಿಂಗ್‌ಹೌಸ್]]- ಈಗಿನ [[ನಾರ್ತ್‌ರ‍ೋಪ್ ಗ್ರುಮನ್]] -[[AN/APG-66|AN/APG-66ನ್ನು]] [[F-16]] ಮೇಲೆ ಸಾಗಿಸಲಾಯಿತು, ೧೯೯೨ರಲ್ಲಿ ಎ ಡಿ ಎದಿಂದ ರಾಡಾರ್ಸ್ ಅರ್ಹತೆಗೆ ಒಳ ಪಡಿಸಲಾಯಿತು. (ಸೀ ಶರ್ಮಾ, ರವಿ (ಜುಲೈ, ೧೬-೨೯ ೨೦೦೫). [http://www.hinduonnet.com/fline/fl2215/stories/20050729000707700.htmThe ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಫಜಲ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. ಫ್ರಂಟ್‌ಲೈನ್''.)''</ref> ಸ್ಥಳೀಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಧ್ಯವಿದೆ ಎಂದು DRDOಗೆ ಖಚಿತವಾಯಿತು. '' ''HALನ ಹೈದರಾಬಾದಿನ ವಿಭಾಗ ಹಾಗೂ LRDE ಅನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತವಾಗಿ MMR ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಉಪಕ್ರಮಿಸಲು ಆರಿಸ ಲಾಯಿತು; ವಿನ್ಯಾಸದ ಕಾರ್ಯ ಖಚಿತವಾಗಿ ಯಾವಾಗ ಆರಂಭವಾಯಿತು ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ರೆಡಾರ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಯತ್ನ ೧೯೯೭ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡಿತು.<ref name="Aroor">ಅರೂರ್, ಶಿವ (ಏಪ್ರಿಲ್ ೮, ೨೦೦೬). [http://www.indianexpress.com/sunday/story/2025.html 'ಇಂಡಿಜಿನಸ್’ಏರ‍್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ನೀಡ್ಸ್ ಫಾರೆನ್ ಲಿಫ್ಟ್, ಫಾರ್ ಇಟ್ಸ್ ರಾಡಾರ್]. ದ ಸಂಡೇ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್''.''</ref>'' DRDOದ ಸೆಂಟರ್ ಫೋರ್ ಏರ್‌‌‌‌‌‌ಬೋರ್ನ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ (CABS) MMRನ ಪ್ರಯೋಗ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ನಡೆಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿದೆ. ೧೯೯೬ ಹಾಗೂ ೧೯೯೭ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, CABS ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ [[HAL/HS-748M]] ಏರ್‌ಬೋರ್ನ್ ಸರ್ವೇಲೆನ್ಸ್ ಪೋಸ್ಟ್ (ASP)ನ ಟೆಸ್ಟ್‌ಬೆಡ್ (ಪ್ರಯೋಗ ನಡೆಸುವ ವೇದಿಕೆ) ಅನ್ನು LCAಯಿನ ವಾಯುಯಾನ ಹಾಗೂ ರೆಡಾರ್‌ಗಳ ಟೆಸ್ಟ್‌ಬೆಡ್ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿತು. ರೊಟೊಡೋಮ್ ಸಂಗ್ರಹಣದ ವರ್ಗಾವಣೆ ಅಲ್ಲದೆ ಇನ್ನೋಂದು ಪ್ರಮುಖ ವಿನ್ಯಾಸದ ಪರಿವರ್ತನೆ ಎಂದರೆ MMR ಅನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸಲು LCAಯಿನ ನೋಸ್ ಕೋನ್‌ನ ಸೇರಿಕೆ, ಇದು ’ಹ್ಯಾಕ್’ ಎಂದು ಕೂಡ ಪರಿಚಿತವಾಗಿದೆ. ೨೦೦೨ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, MMRನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಪ್ರಮುಖ ವಿಳಂಬಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಖರ್ಚಿನಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿತ್ತು. ೨೦೦೫ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಬರಿ ಏರ್-ಟು-ಏರ್ ಲುಕ್-ಅಪ್ ಹಾಗೂ ಲುಕ್-ಡೌನ್ ಕ್ರಮಗಳು - ಎರಡು ಬಹಳ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು - ಸಫಲವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಧೃಡೀಕರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಹಲವು ಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯು "ಅಪೇಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟುತ್ತಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಮೇ ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>ಮುದುರ್, ನಿರದ್ (ಮೇ ೧, ೨೦೦೬). [http://www.icast.org.in/news/2006/may06/may01va.html ಗ್ಲಿಚಸ್ ಇನ್ ಎಲ್ ಸಿ ಎ ರಾಡಾರ್]. ''ವಿಜಯ್ ಟೈಮ್ಸ್''.</ref> ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಎಡಿಎಯು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸೆನ್ಸರ್‌ ಅಲ್ಲದ ಇನ್ನೊಂದು ಆಯುಧ ಹೊರಹಾಕುವ ಪಾಡ್‌ನಿಂದ ಚಾಲಿತ ಆಯುಧದ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಿ ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರವಾದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಿತು. ಟೆಸ್ಟ್ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಅನುಸಾರ, ರೆಡಾರ್ ಹಾಗೂ LRDE ನಿರ್ಮಿತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿತ ಸಿಗ್ನಲ್ ಪ್ರೋಸೆಸರ್ ಮೊಡ್ಯೂಲ್ (SPM) ನಡುವಿನ ಗಂಭೀರ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯು ಸಮಸ್ಯೆಯ ಕ್ಲಿಷ್ಟಾಂಶವಾಗಿತ್ತು. [[Elta|Eltaದ]] [[EL/M-2052]], "ಒಫ್ಫ್-ದ-ಶೆಲ್ಫ್" ಪರದೇಶೀಯ ರೆಡಾರ್‌ನ ಗಳಿಕೆಯು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬಲ್ಲ ಒಂದು ಮಧ್ಯಂತರದ ಪರ್ಯಾಯ ಆಗಿತ್ತು.<ref name="Aroor"/> === ಎಂಜಿನ್ನು ಹಾಗೂ ತಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ === ==== ಕಾವೇರಿ ಎಂಜಿನ್ನು ಹಾಗೂ ವಿಳಂಬಗಳು ==== ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, [[ಟರ್ಬೋಫ್ಯಾನ್‌ |ಟರ್ಬೋಫ್ಯಾನ್‌ನ]] ಎಂಜಿನ್ನಿನ [[ದಹನದ ನಂತರ]] ಮೂಲ ರೂಪದ ವಿಮಾನವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಲೆಕ್‌ಟ್ರಿಕ್ F೪೦೪-GE-F೨J೩ಯಿಂದ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೮೬ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಥಳೀಯ ಪವರ್‌ಪ್ಲಾಂಟ್ ವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಸದೃಶ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಕೂಡ ಏಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತಿತ್ತು. ಎಲ್ಲ ಉತ್ಪಾದಕ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ [[ಗ್ಯಾಸ್ ಟರ್ಬೈನ್ ರೀಸರ್ಚ್ ಎಸ್ಟಾಬ್ಲಿಷ್‌ಮೆಂಟ್‌|ಗ್ಯಾಸ್ ಟರ್ಬೈನ್ ರೀಸರ್ಚ್ ಎಸ್ಟಾಬ್ಲಿಷ್‌ಮೆಂಟ್‌ನ]] ನಾಯಕತ್ವ ಪಡೆದ ಹಾಗೂ "''ಕಾವೇರಿ'' "ಎಂಬ ಹೆಸರಿಂದ ಪರಿಚಿತವಾದ [[GTRE GTX-35VS]] F೪೦೪ಅನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವುದು ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ''ಕಾವೇರಿ'' ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಡಚಣೆಗಳಿಂದ ನಿಧಾನಗೊಂಡಿತು. ೨೦೦೪ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ''ಕಾವೇರಿ'' ಯು ರಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ತನ್ನ ಉನ್ನತ-ಎತ್ತರದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಸಫಲವಾಯಿತು, ಇದರಿಂದ ಅದನ್ನು ''ತೇಜಸ್'' ವಿಮಾನದ ಮೊದಲ ಉತ್ಪನ್ನದ ಜೊತೆಗೆ ಪರಿಚಿತಗೊಳಿಸುವ ಕೊನೆಯ ಆಸೆಯು ಕಳೆದು ಹೋಯಿತು.<ref>ಭಾರತ ಸರಿಯಾದ ವಿಮಾನ ಹೊಂದಿರದ ಕಾರಣ, ''ಕಾವೇರಿ '' ಅತಿ-ಎತ್ತರದ ಹಾರಾಟಕ್ಕೆ ಪರೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಲು [[ರಷ್ಯಾ|ರಷ್ಯಾದ]] ಜೊತೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಇದನ್ನು [[Tu-16]] [[ಬಾಂಬರ್]] ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬಳಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿತ್ತು. ಇನ್ನೊಂದು'' ಕಾವೇರಿ'' ಇಂಜಿನ ನ್ನು ಮುಂದುವರೆದ ವಿಮಾನ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ೨೦೦೬ ಜೂನ್‌ದಿಂದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ವರೆಗೆ ರಷ್ಯಾಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯಲಾಯಿತು.ಆದರೆ Tu-೧೬ ಬದಲಿಗೆ [[Il-76]] ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ''ಕಾವೇರಿ'' ಯ ಮುಂದಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು RFP ಮೂಲಕ ನಿಮಂತ್ರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ, ಫ್ರೆಂಚ್ ನ ವಿಮಾನ ಎಂಜಿನ್ನಿನ ಕಂಪನಿಯಾದ [[ಸ್ನೆಕ್ಮಾ|ಸ್ನೆಕ್ಮಾಗೆ]] ADA ಒಂದು ಕರಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ಯನ್ನು ನೀಡಿತು. ಈ ಕಂಪನಿಯು ''ಕಾವೇರಿಯ'' ತೊಡಕುಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವಲ್ಲಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಹಾಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು.<ref name="Janes2005-06"/> ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, DRDO ''ಕಾವೇರಿ'' ಎಂಜಿನ್‍ ''ತೇಜಸ್'' ಜೊತೆ ಬಳಸಲು ೨೦೦೯-೧೦ವರೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಆಶಿಸಿದ್ದರು. ==== GE F೪೦೪ ==== [[ಚಿತ್ರ:GE F404 engine.jpg|right|thumb| ಎಂಟು ಉತ್ಪಾದನೆ-ಪೂರ್ವ LSP ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್‌ ಮತ್ತು ಎರಡು ನೇವಲ್ ಪ್ರೋಟೋಟೈಪ್‌ಗಳಿಗಾಗಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿದ್ಯುತ್ F404-IN20 ಎಂಜಿನ್.]] ''ಕಾವೇರಿ'' ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಸತತವಾದ ತೊಡಕುಗಳ ಪರಿಣಾಮ ೨೦೦೩ರ ನಿರ್ಧಾರ, ಇದರಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ದರ್ಜೆಯ [[ಜೆನೆರಲ್ ಎಲೆಕ್‌ಟ್ರಿಕ್ F404]] ಹಾಗೂ F೪೦೪-GE-IN೨೦ ಎಂಜಿನ್ನು ಎಂಟು LSP ವಿಮಾನಗಳ ಪೂರ್ವ-ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಎರಡು ನೌಕಾ ಮೊದಲ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಗಳಿಸುವ ತೀರ್ಪು ಆಗಿತ್ತು. ೧೭ -IN೨೦ ಎಂಜಿನ್ನುಗಳ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಹಾಗೂ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೋಸ್ಕರ ಜನರಲ್ ಎಲೆಕ್‌ಟ್ರಿಕ್‍ಗೆ ADA ೧೦೫ ಮಿಲಿಯನ್ [[US$‌|US$‌ಯಿನ]] ಕರಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೦೦೪ರಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿತು. ಇದರ ವಿತರಣೆ ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡಿತು. ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿ, HAL ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆಗಾಗಿದ್ದ ಪ್ರಥಮ ಕಾರ್ಯಗತ ವಾಯುದಳದ ತೇಜಸ್‌ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿ ಒದಗಿಸುವ ಎಂಜಿನ್ ಸುಟ್ಟು ಹೋದ ನಂತರ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ೨೪ F೪೦೪-GE-IN೨೦ ಆದೇಶಿಸಿತು.<ref>ಜಿಇ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ</ref> ಆಮೇಲೆ ಆದೇಶಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ, F೪೦೪-GE-IN೨೦ಅನ್ನು ಹಗುರ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ (LCA) ವಿಮಾನ-ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅಂತಿಮ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದ ಭಾಗವಾಗಿ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು-ಆರಂಭಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ೨೦೦೭ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ನಿಗಧಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. F೪೦೪-GE-IN೨೦ಎಂಜಿನ್ ೧೯,೦೦೦ ಪೌಂಡ್‌ಗಳಿಗೂ (೮೫ kN) ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರತಿಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲದ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ೩೩೦ ಗಂಟೆಗಳ ತ್ವರಿತವಾದ ಯಂತ್ರ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು, ಗಂಟೆಗಳ ವಿಮಾನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸಮವೇಗವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದೆ. -IN೨೦ ಅನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ -F೨J೩ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಎಂಜಿನ್ ಅನ್ನು ಸುಮಾರು ೬೦೦ ವಿಮಾನಗಳಿಗೆ ಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.ಒಟ್ಟು ಎಂಟು ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ==== ಹೊಸ ಎಂಜಿನ್ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಗಳು ==== [[File:Eurofighter triebwerk.jpg|right|thumb| ಯೂರೋಜೆಟ್ EJ200 ಸಂಚಾಲನೆ ಕೊಡುಗೆಯು ಒತ್ತಡ-ಚಾಲನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.]] ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ, ಕಾವೇರಿಯು ತೇಜಸ್‌ಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅದು ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪವರ್‌ಪ್ಲಾಂಟ್ ಆಯ್ಕೆಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಇದು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2008/09/27/stories/2008092755480700.htm|title=Kaveri engine programme delinked from the Tejas|last=Sharma|first=Ravi|date=2008-09-27|work=The Hindu|accessdate=2008-09-28|archive-date=2008-09-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20080930201659/http://www.hindu.com/2008/09/27/stories/2008092755480700.htm|url-status=dead}}</ref> ADAಯು ೯೫ ರಿಂದ ೧೦೦ ಕಿಲೋನ್ಯೂಟನ್‌ (kN) (೨೧,೦೦೦–೨೩,೦೦೦ lbf) ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ ಶಕ್ತಿಯುತ ಎಂಜಿನ್‍ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಕ್ಕಾಗಿ ಮನವಿಯೊಂದನ್ನು (RFP) ಹೊರಡಿಸಲು ತಂತ್ರ ರೂಪಿಸಿತ್ತು. ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳು [[ಯುರೋಜೆಟ್ ಇಜೆ200]] ಮತ್ತು [[ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ F414]] ನಂತಿದ್ದವು. ಯುರೊಜೆಟ್ ಇಜೆ ೨೦೦ ನೋದನದ ಯೋಜನೆಯು [[ಒತ್ತಡ-ವಿಮಾನಪಥ|ಒತ್ತಡ-ವಿಮಾನಪಥವನ್ನು]] ಹೊಂದಿದೆ. ಏಕ ಸ್ಫಟಿಕ ಗಾಲಿ ಬ್ಲೇಡ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು, ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಂದ ನಿರಾಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಯುರೊಜೆಟ್ ಮೂಲಕ ಇಜೆ೨೦೦ ಎಂಜಿನ್‌‍ನಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೂ ಸಹ ಇದನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref>http://www.defensenews.com/story.php?i=೪೪೪೧೯೧೩{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಮೇ ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ, ರೂ.೩,೩೦೦ ಕೋಟಿಯ (ರೂ. ೩೩,೦೦೦,೦೦೦,೦೦೦ ಅಥವಾ $೭೫೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಜಾಗತಿಕ ಟೆಂಡರ್ ಒಂದು, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಯುಧಗಳ ಭಾರವಿರುವ ಯುದ್ಧದ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುವ ವಿಮಾನವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಒತ್ತಡವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸದಿರುವ ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ F-೪೦೪ ಎಂಜಿನ್‌ನಂತೆಯೇ ವಿಮಾನಕ್ಕಾಗಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಶಕ್ತಿಯುತ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದಾಗಿ ಅದು ಘೋಷಿಸಿತ್ತು. ಯುರೊಜೆಟ್ ಟರ್ಬೊ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕನ್ ಕಂಪನಿಯಾದ ಜನೆರಲ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ LCAಗಾಗಿ ೧೦೦ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವಲ್ಲಿ ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಸಿದವು. ಇಜೆ೨೦೦ ಮತ್ತು ಜಿಇ ಎಫ್-೪೧೪ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳು ೯೫–೧೦೦ ಕಿಲೊನ್ಯೂಟನ್‌ಗಳ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಅವುಗಳು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದಂತೆ IAFನ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಿದವು. ಇದನ್ನು IAF ಮೂಲಗಳು ಸಹ ಹೇಳಿವೆ, ಅದೇನೆಂದರೆ ಭಾರವಾದ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಸರಿ ಹೊಂದಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಮಾನದ ಒಡಲನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಮೂರು-ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ತೆಗೆದು ಕೊಳ್ಳಲು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. ತೇಜಸ್‌ ವಿಮಾನದ ಆರಂಭಿಕ ತಂಡವು ಸಾಕಷ್ಟು ಶಕ್ತಿಯುತವಲ್ಲದ ಜನರಲ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ F-೪೦೪ ಎಂಜಿನ್‌ನಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅದು ೮೦–೮೫ ಕಿಲೋನ್ಯೂಟನ್ಸ್ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. <ref>reference <Nuclearram> http://www.hindustantimes.com/StoryPage/StoryPage.aspx?id=daadd3e5-489f-4403-b7bb-95411457188f{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> === ಬೆಲೆ === ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೯೬ರಲ್ಲಿ, ಎ.ಪಿ.ಜೆ. ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ ಅವರು ಆಗ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿದ್ದರು, ಅವರು ಘಟಕದ ವೆಚ್ಚ US$೨೧ಮಿಲಿಯನ್‌ ಎಂದು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಹಾಕಿದ್ದರು. ೨೦೦೧ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ADA ಮತ್ತು LCA ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಡಾ.ಕೊಟಾ ಹರಿ ನಾರಾಯಣ ಅವರು LCA ಗಾಗಿ (೨೨೦ ವಿಮಾನಗಳಿಗೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ) ಘಟಕ ವೆಚ್ಚ US$೧೭–೨೦ ಮಿಲಿಯನ್‌ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಒಮ್ಮೆ ಉತ್ಪಾದನೆ ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ, ಅದು US$೧೫ ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ಕುಸಿಯಿತು. ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ೨೦೦೧ ರ ನಂತರ ಇತರರು LCA ಬೆಲೆ US$೨೪ ಮಿಲಿಯನ್ ಆಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸಿದರು. (ಒಂದು ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ರೂ.೧೦೦ [[ಕೋಟಿ|ಕೋಟಿಗಳು]][ರೂ.1,000,000,000]). (ಇದು US$ಗೆ ೪೧ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ದರ ಸುಮಾರು ೪೭ ರುಪಾಯಿಗಳು). ಈಗ ಒಂದು ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ದರ US$೨೧.೨೭ ಮಿಲಿಯನ್ ಆಗಿದೆ. ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ, ಅನೇಕ ವಾಯುಯಾನ ಪರಿಣಿತರು ಆ ವಿಮಾನ ಹೊರಬಂದಾಗ,ಅದರ ಬೆಲೆ ಒಂದಕ್ಕೆ US$೩೫ ಮಿಲಿಯನ್‌ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದರು.<ref>ಶರ್ಮಾ, ರವಿ ( ಜನವರಿ ೨೦ –ಫೆಬ್ರವರಿ ೨, ೨೦೦೧). [http://www.hinduonnet. com/fline/fl 1802/18020420.htm ಏರ‍್‌ಬೊರ್ನ್, ಎಟ್ ಲಾಸ್ಟ್]{{Dead link|date=ನವೆಂಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. ''ಫ್ರಂಟ್‌ಲೈನ್''.</ref> ೨೦ ''ತೇಜಸ್'' ವಿಮಾನಗಳಿಗಾಗಿ ರೂ.೨,೦೦೦ ಕೋಟಿಗಳು (ಸುಮಾರು US$೪೫೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಪ್ರತಿಯೊಂದಕ್ಕೆ ಘಟಕ ಸಂಪಾದಿಸಿದ US$೨೨.೬ ಮಿಲಿಯನ್ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿತ್ತು, ಅದು ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂರ ಅಂದಾಜುಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿತ್ತು. ಸುಮಾರು [[US$]] ೨೦ ಮಿಲಿಯನ್‌ನಿಂದ ೩೨ ಮಿಲಿಯನ್ (ರೂ. ೧೦೦-೧೫೦ ಕೋಟಿಗಳು) ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ''ತೇಜಸ್'' ಇತರೆ ೪.೫ ನಿರ್ಮಾಣದ ಕದನ ವಿಮಾನಗಳಿಗಿಂತ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯದ್ದಾಗಿತ್ತು. (ಇದಕ್ಕೆ ಹೋಲುವಂತೆ,''ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ'' ಫ್ರೆಂಚ್ ''[[ರಾಫೇಲ್]]''‌ನ ಬೆಲೆಯು ರೂ.೨೭೦ ಕೋಟಿಗಳು ಅಥವಾ US$೬೧ ಮಿಲಿಯನ್‌ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ). ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಫೆಬ್ರುವರಿ ೦೩, ೨೦೧೦ರ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರವು LCA ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಅಲೈವ್‌ಗೆ ಇನ್ನೂ ೮೦೦೦ ಕೋಟಿ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಲಿದೆ.<ref>http://timesofindia.indiatimes.com/india/On-for-27-yrs-LCA-project-gets-Rs-8000-crore-more/articleshow/5529518.cms</ref> ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಯು ಆರು ನೌಕಾ LCAಗಳನ್ನು ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮ್ಮತಿಸಿದೆ. ಒಂದು ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಸರಿ ಸುಮಾರು [[US$]]೩೧.೦೯ ಮಿಲಿಯನ್ ಬೆಲೆ (ರೂ. ೧೫೦ ಕೋಟಿ).<ref>http://news.rediff.com/report/೨೦೦೯/sep/೨೧/navy-places-order-for-೬-tejas-lca.htm{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Navy places Rs ೯೦೦-cr order for ೬ Tejas LCA</ref> === ವಿಳಂಬ === ಕುತರ್ಕದ ಕಾದಾಳಿ ವಿಮಾನವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಅನುಭವದ ಕೊರತೆಯೇ ಭಾರತವು ಎಲ್‌ ಸಿ ಎ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬವೆಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೫೦ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಕೇವಲ ಹಿಂದೆ ತಯಾರಿಸಿದ ಒಂದು ಎರಡನೇ ಪೀಳಿಗೆಯ ಕಾದಾಳಿ (HF-೨೪ Marut)ವಿಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ೨ನೇ ಪೀಳಿಗೆಯಿಂದ ೪.೫ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಜಿಗಿದಿದ್ದು ಒಂದು ವಿಘ್ನವಾಗಿ ಸಾಬೀತಾಯಿತು. ಭಾರತದ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಪರಮಾಣು ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಜೊತೆಗೆ IAFನ ಯಾವಾಗಲೂ ಬದಲಾಗುವ ಬೇಡಿಕೆಗಳಿಗೆ ಯುಎಸ್‌ ಅನುಮೋದನೆಗಳು LCA ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ೨೦೦೬ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, HALಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಶೋಕ್ ಬವೇಜಾ ಐದನೇ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಮಾದರಿ ವಾಹನ (PV-೫)ತರಬೇತು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ್ ಮಾದರಿ ಮತ್ತು ಎಂಟು LSPವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದನ್ನು ೨೦೦೬ರ ಮುನ್ನವೇ ಕಕ್ಷೆಗೆ ತಲುಪಿಸಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು. ಈ ವಿಮಾನಗಳು ಎಲ್‌ಸಿಎಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಆಪರೇಷನಲ್ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದವು. ೨೦೦೬ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ಎಲ್ ಸಿ ಎ‌ಯ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಡಿಸೈನ್ ಮತ್ತು ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ (SDD) IAFನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ವಿಲೀನ ಗೊಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆಯೋ ಎಂದು ಯೋಚಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ಅನೋನ್. ಮೇ ೨೪ ೨೦೦೩ [http://www.icast.org.in/news/2006/may06/may15ia.html ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ಟು ಗೋ ಇನ್‌ಟು ಸೂಪರ್‌ಸಾನಿಕ್ ಮೋಡ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081009183836/http://www.icast.org.in/news/2006/may06/may15ia.html |date=2008-10-09 }}. ''ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್'' (ಐ ಸಿ ಎ ಎಸ್ ಟಿ ಸಾಧಕರ ಮೂಲಕ).</ref> ಒಂದು ತರಬೇತು ಆವೃತ್ತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದು, ನೌಕಾ ಪಡೆಯ ಆವೃತ್ತಿಯ ವಿನ್ಯಾಸ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತ್ತು. ಹಾಗೂ ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ ಹಾರಾಡಲು ನಿರೀಕ್ಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿ LSP-೧ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಉಡ್ಡಯನ ಕಂಡರೂ, ತರಬೇತು ಪ್ರಯೋಗ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ತಲುಪಿರಲಿಲ್ಲ. ಭಾರತ ವಾಯು ಪಡೆಯಿಂದ ಇಪ್ಪತ್ತು ವಿಮಾನಗಳ( ೧೬ ಏಕ ಆಸನ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಆಸನಗಳ್ ತರಬೇತುದಾರರು)ಆದೇಶವನ್ನು ೨೦೧೨ರವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆಯುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳಿಲ್ಲ. === ಸ್ಥಾನ ಮಾನ === {{Main|HAL Tejas timeline}} [[ಚಿತ್ರ:HAL Tejas trainer version construction.JPG|thumb|right|ತೇಜಸ್ ಟ್ರೇನರ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿ.]] ಪ್ರಸ್ತುತ ತೇಜಸ್ ಉಡ್ಡಯನದ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಮೂಲಭೂತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಸಮ್ಮತಿ (IOC)ಸಾಧಿಸಿದ ನಂತರ ಇದನ್ನು IAFಗೆ ನಿಯಮಿತ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸ ಲಾಗುವುದು. ಒಮ್ಮೆ ಅಂತಿಮ ಅನುಮೋದನೆ (FOC)ಸಾಧಿಸಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಸೇರ್ಪಡೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಗುವುದು. ೨೦೦೯ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಐ ಓ ಸಿ ಪರೀಕ್ಷೆ ಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ೨೦೧೦ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಎಫ್‌ ಓ ಸಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಗೊಳಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ. IAFನ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ತೇಜಸ್ ಕಾದಾಳಿಗಳ ತಲುಪಿವಿಕೆಯು ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗಬಹುದೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದು, ೨೦೧೨ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ತನ್ನ ಕದನ ಸೇವಾ ಪ್ರವೇಶ ಆರಂಭಿಸಬಹುದೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಐ ಎ ಎಫ್ ಇದು ವಾಯು ಉಪ ಮಾರ್ಷೆಲ್ ಬಿ.ಸಿ.ನಂಜಪ್ಪನವರ ಮುಂದಾಳತ್ವದಲ್ಲಿ ಐಎಎಫ್ ಪೈಲಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ೧೪ ಸದಸ್ಯರ ’ಎಲ್‌ಸಿಎ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ತಂಡ’ ವನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಎಲ್‌ ಸಿ ಎ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ, ಇದರಿಂದ ಉದ್ಬವವಾಗುವ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಲು ಸಹಾಯ, ಅಭಿವರ್ತಕ ಗಳನ್ನು ತೇಜಸ್‌ನ್ನು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಬಳಕೆಗೆ ಗ್ರಾಹಕೀಕರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು, ಜೊತೆಗೆ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಸಹಾಯ, ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಐಎಎಫ್‌ನು ತ್ವರಿತಗತಿಯಲ್ಲಿ ತೇಜಸ್‌ನ್ನು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಸೇವೆಗೆ ಸಿದ್ಧ್ಗಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ತಂಡದ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ ವಾಗಿದೆ. ೦/<ref>{1ಫೈಟರ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಆನ್ ಫಾಸ್ಟ್ ಟ್ರಾಕ್ ಮೋಡ್&nbsp;– ನ್ಯೂ ಇಂಡ್‌ಪ್ರೆಸ್. ಕಾಮ್ ವರದಿ.{/1} ಏಪ್ರಿಲ್‌ ೨೧,೨೦೦೬ರಂದು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref>}<ref>{1ಫೈಟರ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಆನ್ ಫಾಸ್ಟ್ ಟ್ರಾಕ್ ಮೋಡ್&nbsp;– ನ್ಯೂಇಂಡ್‌ಪ್ರೆಸ್. ಕಾಮ್ ವರದಿ.{/1} ಏಪ್ರಿಲ್‌ ೨೧,೨೦೦೬ರಂದು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಇದು LCAಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲು IAFತನ್ನನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿನ ಹಂಬಲ, ಜೊತೆಗೆ ಇದರ ಹೊಸ ವಿಮಾನವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಳಿಸುವ ತ್ವರಿತತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ತಂಡ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿತ್ತು. ೨೦೦೫ರ ಮಾರ್ಚ್‌ ನಲ್ಲಿ ಐ ಎ ಎಫ್‌ ೨೦ ತೇಜಸ್‌ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಜೊತೆಗೆ ಹಿಂಬಾಲಿಸುವ ಬೇರೆ ೨೦ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ರೂ. ೨,೦೦೦ ಕೋಟಿಯ ಆದೇಶವನ್ನು ಇರಿಸಲಿದೆ ಎಂದು HALಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ೦/}ಈ ಎಲ್ಲ ೪೦ವಿಮಾನಗಳು F೪೦೪-GE-IN೨೦ಎಂಜಿನ್ ಹೊಂದಲಿವೆ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ರೂ. ೦/}೪೮೦೬.೩೧೨ಕೋಟಿ ಗಳನ್ನು ಹಗುರ ಕದನ ವಿಮಾನಗಳ ವಿವಿಧ ಆವೃತಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ೨೦೦೯-೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ೨೦ ಕದನ ವಿಮಾನದ ಮೊದಲ ತಂಡವು ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಸೇನೆಯ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಹಗುರ ಕದನ ವಿಮಾನ (LCA) ದೇಸೀಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ಮೊದಲ ವಾಯುದಳವನ್ನು ತೇಜಸ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿ, ಅದನ್ನು ಭಾರತದ ದಕ್ಷಿಣ ರಾಜ್ಯ ತಮಿಳು ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ನಿಯೋಗಿಸಲಾಯಿತು. [[ಚಿತ್ರ:HAL Tejas at LeH.jpg|thumb|right|ಹೆ‌ಚ್ ಎ ಎಲ್ ತೇಜಸ್ 2008 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೇಹ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತಿ-ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಿತು.]] ಹಗುರವಾದ ಕದನ ವಿಮಾನದ ಬಿಸಿ ವಾತಾವರಣ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ೩೦ ಮೇ ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿ ಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. LCAಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ’ತೇಜಸ್’ ಅನ್ನು ೧೬ ಜೂನ್ ೨೦೦೮ರಂದು ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ, ಲೆಹ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ HAL ತೇಜಸ್‌ನ ಅತ್ಯಂತ-ಎತ್ತರ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾದವು.<ref>http://timesofindia.indiatimes.com/LCA_high-altitude_trials_{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at_Leh_successful_ DRDO_/ articleshow/೩೮೪೭೨೬೬.cms?TOI_latestnews</ref> LCA ತೇಜಸ್ ಜನವರಿ ೨೨, ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ ೧೦೦೦ ಪರೀಕ್ಷಾ ಹಾರಾಟಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿತು.<ref>http://timesofindia.indiatimes.com/India/Tejas_LCA_completes_1000th_sortie/articleshow/4017994.cms</ref> ತೇಜಸ್ ವಿಮಾನ 530 ಗಂಟೆಗಳ ಹಾರಾಟದ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದೆ. ೨೦೦೯ ಫೆಬ್ರುವರಿಯಲ್ಲಿ ವಾಯುಯಾನ ಕಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಏಜೆನ್ಸಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ತೇಜಸ್‌ ಆಯುಧಾಸ್ತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಾಗೂ ರಾಡಾರ್‌ಗಳ(ಸರ್ವದರ್ಶಿನಿ) ಸಮಷ್ಟಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಾರಾಟವನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಎಲ್ಲಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು.<ref>http://www.zeenews.com/nation/2009-02-03/504327news.html Light Combat Aircraft Tejas has started flying with weapons</ref> ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಯು ಆರು ನೌಕಾ LCAಗಳಿಗೆ ಕೋರಿಕೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟಿತು.<ref>http://news.rediff{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. com /report/೨೦೦೯/sep/೨೧/navy-places-order-for-೬-tejas-lca.htm Navy places (Rs ೯೦೦-cr) order for ೬ Tejas LCA</ref> ಪ್ರತಿ ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಅಂದಾಜು US$೩೧.೦೯ ಮಿಲಿಯನ್ (ರೂ.೧೫೦ ಕೋಟಿ)ರಂತೆ ನೌಕಾ LCA ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ US$೧೮೭ ಮಿಲಿಯನ್ (ರೂ.೯೦೦ ಕೋಟಿ)ಒದಗಿಸಿ ತುಂಬಿತು. ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಗಾಗಿ ಕದನ ಜೆಟ್ ವಿಮಾನ ತಯಾರಿಕೆ ಆರಂಭಿಸಲು ೨೦೦೯ ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ನಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ರೂ.೮,೦೦೦ ಕೋಟಿಗಳನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿತು ೨೪ ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆಯು LCA ತೇಜಸ್ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೧ ರಿಂದ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆಯ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೊಳಪಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ೨೦ LCA,ಕ್ಕೆ ಮಾಡಿ ಕೊಂಡ ಮೇಲ್ಕಂಡ ಒಪ್ಪಂದದ ಜೊತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಇನ್ನೊಂದು ೨೦ LCA ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಅಂತಿಮ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಒಪ್ಪಿಗೆಗೆ ರೂಪುರೇಷೆ ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ವಿವರಣೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು IAF ವಾಯು ಸೇವಾ ಅಗತ್ಯಗಳ ಮೇರೆಗೆ ರಚಿಸಿದೆ.<ref>http://pib.nic.in/release/release.asp?relid= ೫೮೨೮೫</ref> === ತೇಜಸ್ ಮಾರ್ಕ್-೨ ಮತ್ತು ನೌಕೆ LCA === ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಅಗತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಕ್-೧ ಅಸಮರ್ಥವಾದುದರಿಂದ ತೇಜಸ್ ಮಾರ್ಕ್-೨ ಅನ್ನು ಸಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು, ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಸೇನೆಯು ೪೦ ಮಾದರಿ ವಿಮಾನಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಾರ್ಕ್ ೧ ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಆದೇಶಿಸಿರಲ್ಲಿಲ್ಲ, ಇದಕ್ಕೆ ೨೦೦೫ರಲ್ಲಿ ಆದೇಶಿಸಿತ್ತು. ಇದು ಮರು-ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡ ಮಾರ್ಕ್ ೨ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾದಾಗ ಸುಮಾರು ೧೨೫ ವಿಮಾನಗಳ ಆದೇಶವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿತ್ತು.<ref name="Hindu5dec08"/> ಮಾರ್ಕ್ ೨ ಅಧಿಕ ಶಕ್ತಿಯುತ ಎಂಜಿನನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಏರೊಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಶುದ್ಧಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು [[IAF|IAFಭಾಷಣಕಾರನ]] ಪ್ರಕಾರ ಅಳಿವನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸಲು ಇತರೆ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Hindu5dec08"/> ತೇಜಸ್‌ನ ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾ ಮಾರ್ಕ್ ೨ ಆವೃತ್ತಿಯು ವಿಮಾನ ವಾಹಕದಿಂದ ಅನತಿದೂರದಲ್ಲೇ ಉಡ್ಡಯನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಅಂತರವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.domain-b.com/aero/20090206_lca_programme.html ಏರ‍ೋಇಂಡಿಯಾ 2009: ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ಒವರ್ ದ ಹಂಪ್ - 2nd gen to 4+, says ADA director,ಡಾ ಪಿಎಸ್ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯಮ್ ನ್ಯೂಸ್]</ref> ತೇಜಸ್‌ನ ನೌಕಾ ಆವೃತ್ತಿ ಬೇಗನೇ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳ್ಳುವುದೆಂದು ನೀರಿಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ, ನೌಕಾ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ನಿರ್ಮಲ್ ವರ್ಮಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಹಿಳಾ ನೌಕಾ ಪಡೆಯ ವಾರದ ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ, LCAಯ ನೌಕಾ ವ್ಯತ್ಯಯಗಳನ್ನು ೨೦೧೩ರ ನಂತರ ವಾಹಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು IAC ನಂತೆಯೇ ಗೋರ್ಶೊಕೊವ್/ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವುದಾಗಿ DRDOಗೆ ತಾನು ಭರವಸೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಅವರು ನೌಕಾಪಡೆಯು IAC-೨ ಗಾಗಿ ಸಮರ್ಥವಾದ ವಾಹಕ-ಸಾಗಣೆ ವಿಮಾನವನ್ನು ಕುರಿತಂತೆ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದರು.<ref>http://indiatoday.intoday.in/site/Story/೭೩೨೫೬/Top%೨೦Stories/First+indigenous+aircraft+carrier+to+be+launched+next+year:+Navy+chief.html{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> "ನೌಕಾ LCA ಆವೃತ್ತಿಯ" ಕೆಲವು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು: * ಸ್ಕೀ-ನೆಗೆತ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ವಿಮಾನ ವಾಹಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ * ಉತ್ತಮ ಕಾಕ್‌ಪಿಟ್ ಆವೃತ್ತಿಗಾಗಿ ಮೂತಿ ಬಾಗಿದೆ * ಜೊತೆಗೆ ಏರೋಡೈನಾಮಿಕ್ LEVCONನಂತಹ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ವಿಮಾನದ ಮುಂಭಾಗವು ವಾಹಕದ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ವೇಗವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. * ವಾಹಕದ—೧೨.೫ ಟನ್‌ಗಳಿಂದಾಗಿ ವಿಮಾನ ಹಾರುವ ಭಾರ ಅಧಿಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ{{Vague|which tons?|date=December 2009}} * ವಾಹಕದ—೩.೫ ಟನ್‌ಗಳಿಂದಾಗಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ದಾಸ್ತಾನು ಕೊಂಡ್ಯೊಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ * ಬಲಾಡ್ಯವಾದ ವಿಮಾನದ ಒಡಲು * ಅತ್ಯಧಿಕ ಸಿಂಕ್ ದರದ ಕಾರಣದಿಂದ ಬಲವಾದ ವಾಹನದ-ಅಡಿಗಟ್ಟು * ಡೆಕ್ ಪುನಸ್ಸಂಪಾದನೆಗಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಂಧಕ ಕೊಂಡಿ * ಇಂಧನ ಡಂಪ್(ಖಾಲಿ ಮಾಡುವ) ವ್ಯವಸ್ಥೆ == ವಿನ್ಯಾಸ == [[ಚಿತ್ರ:Tejas air force grey.JPG|thumb|right|ಪಿವಿ-3 ಭಾರತೀಯ ವಾಯುದಳದ ಮಸುಕಾದ ಭ್ರಮೆಹುಟ್ಟಿಸುವ ವಿನ್ಯಾಸ.]] ತೇಜಸ್ ಒಂದೇ-ಎಂಜಿನ್‌ವುಳ್ಳ ಮಲ್ಟಿರೋಲ್ ಕದನ ವಿಮಾನವಾಗಿದ್ದು, ಬಾಲವಿಲ್ಲದ, ಸಂಯುಕ್ತ [[ಡೇಲ್ಟಾ-ವಿಂಗ್]] [[ವಿಮಾನನಕ್ಷೆ |ವಿಮಾನನಕ್ಷೆಯ]] ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮತ್ತು ಇದು ವೃದ್ಧಿಯಾದ ವ್ಯೂಹ ಮಾಡಬಲ್ಲಿಕೆಗಾಗಿ "ಸಡಿಲಗೊಂಡ ಸ್ಥಾಯಿ ಸ್ಥಿರತೆ" ಯೊಂದಿಗೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡಿದೆ. ಇದನ್ನು ಎರಡನೆ "ಮೂಕ ಬಾಂಬ್" ಭೂ ಸೇನಾ-ಧಾಳಿ ಕೆಲಸ ದೊಂದಿಗೆ ವಾಯು ಶ್ರೇಷ್ಠತಾ ವಿಮಾನದಂತೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಈ ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾರ್ಗದ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗಾಳಿಯ-ಮೇಲ್ಮೈ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ-ನೌಕಾ ರವಾನೆ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಸುಸಂಗತವಾದ ಮಲ್ಟಿರೋಲ್ ಮತ್ತು ಬಹುಯಂತ್ರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಸಮಗ್ರವಾಗಿಸಲು ಅನುಮತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ಬಾಲವಿಲ್ಲದ, ಸಂಯುಕ್ತ-ಡೆಲ್ಟಾ ವಿಮಾನನಕ್ಷೆಯನ್ನು ''ತೇಜಸ್‌'' ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಹಗುರಭಾರದ ಸುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.ada. gov.in/ Activities/lca/lca.html ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಅಂಡ್‌ ಇಟ್ಸ್ ಫೀಚರ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171024014243/http://ada/ |date=2017-10-24 }}. ಪಡೆದದ್ದು ೨೪ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೦೬.</ref> ಈ ವಿಮಾನ ನಕ್ಷೆಯ ಬಳಕೆಯು ಸಹ ಅಗತ್ಯವಾದ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮೇಲ್ಮೈಗಳನ್ನು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿಸುತ್ತದೆ ([[ಟೇಲ್‌ಪ್ಲೇನ್‌|ಟೇಲ್‌ಪ್ಲೇನ್‌ಗಳು]] ಅಥವಾ ಮುಂಭಾಗದ ವಿಮಾನಗಳು ಅಲ್ಲ, ಕೇವಲ ಲಂಬವಾದ ಟೇಲ್‌ಪಿನ್),ಬಾಹ್ಯ ಮಳಿಗೆಗಳ ಅಗಲ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ವಾಹಕಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯುದ್ದದ ಅಂತ್ಯ, ಅಧಿಕ-ವೇಗವನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು [[ಅಧಿಕ-ಅಲ್ಪಾ]] ಪ್ರದರ್ಶನವು ಅಡ್ಡ-ರೆಕ್ಕೆ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಅಧಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಾಪಕ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಂಕೀರ್ಣ [[ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಸ್ರವಿಸುವ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್‌ |ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಸ್ರವಿಸುವ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಮಾರುತ ಸುರಂಗ ಪ್ರಯೋಗ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾದ LCAಯ ಏರೋ ಡೈನಾಮಿಕ್ ಆಕಾರವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತದೆ, ಅದು ಕನಿಷ್ಟ ಧ್ವನಿ ವೇಗಾಧಿಕ [[ಡ್ರಾಗ್]] ಅನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಕಡಿಮೆ [[ವಾಯು-ಭಾರ|ವಾಯು-ಭಾರದ್ದಾಗಿದೆ]] ಮತ್ತು ಸುರುಳಿ ಮತ್ತು ಪಿಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ ಬೆಲೆಯದ್ದಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟು ೪,೦೦೦ ಕೆಜಿಗಿಂತ ಅಧಿಕ ಸಾರ್ಮಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಅಥವಾ ಏಳು ಹಾರ್ಡ್‌ಪಾಯಿಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ:ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಮತ್ತು [[ವಿಮಾನದ ಒಡಲಿ |ವಿಮಾನದ ಒಡಲಿನ]] ಸೆಂಟರ್‌ಲೈನ್‌ನಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿಲ್ದಾಣ ಬರುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಎಂಟನೆಯದು ಸಹ ಇದೆ, ಇದು ಬಂದರು-ಪಕ್ಕದ ಅಂತಗ್ರಹಣ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಆಫ್‌ಸೆಟ್ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಿಮಾನದ ಒಡಲಿನ ನಿಲ್ದಾಣದಡಿಯಲ್ಲಿನ ಸೆಂಟರ್‌ಲೈನ್ ಮತ್ತು ರೆಕ್ಕೆ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಜೋಡಿ ಪಾರ್ಶ್ವಗಳಂತೆಯೇ ವಿವಿಧ ಪಾಡ್‌ಗಳನ್ನು ([[FLIR]], [[IRST]], [[ಲೇಸರ್ ದೂರಸ್ಥಮಾಪಕ/ಡಿಸಿಗ್ನೇಟರ್]] ಸಾಗಿಸಬಲ್ಲದು. ''ತೇಜಸ್'' ವಿಮಾನದ ಒಡಲು ಮತ್ತು ರೆಕ್ಕೆಗಳಲ್ಲಿ ೩,೦೦೦ ಕೆಜಿಯ ಇಂಧನವನ್ನು ಸಾಗಿಸುವಂತಹ ಆಂತರಿಕ [[ಇಂಧನ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ |ಇಂಧನ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು]] ಮತ್ತು ಮುಂದಿರುವ ವಿಮಾನದೊಡಲಿನ ಬಲಗಡೆಯಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ [[ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಹಾರುವ ವಿಮಾನದ ಹೆಚ್ಚು ಇಂಧನ ತುಂಬುವ ಶೋಧಕ |ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಹಾರುವ ವಿಮಾನದ ಹೆಚ್ಚು ಇಂಧನ ತುಂಬುವ ಶೋಧಕವನ್ನು]] ಸಮಗ್ರಾವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ, ಅವು ಇನ್‌ಬೋರ್ಡು ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ-ಬೋಡಿನ ರೆಕ್ಕೆ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಸೆಂಟರ್‌ಲೈನ್ ವಿಮಾನದೊಡಲಿನ ನಿಲ್ದಾಣ ಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ೧,೨೦೦- ಅಥವಾ ಐದು ೮೦೦-ಲೀಟರ್‌ವರೆಗಿನ (೩೨೦- ಅಥವಾ ೨೧೦-US ಗ್ಯಾಲನ್; ೨೬೦- ಅಥವಾ ೧೮೦-Imp ಗ್ಯಾಲನ್) ಇಂಧನ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ "ತೊಯ್ದ" ಹಾರ್ಡ್‌ಪಾಯಿಂಟ್ ಪೂರ್ವಸಿದ್ದತೆಗಳಾಗಿವೆ. === ವಿಮಾನದ ಒಡಲು === [[ಚಿತ್ರ:AeroIndia-09 HAL Tejas.jpg|thumb|right|09ರ ಏರೋ-ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ತೇಜಸ್]] [[ಚಿತ್ರ:LCA Composites.jpg|thumb|right|ಎಲ್ ಸಿ ಎ ನಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ]] LCAಯನ್ನು ಆಲ್ಯುಮಿನಿಯಂ-ಲಿಥಿಯಂ [[ಮಿಶ್ರಲೋಹ|ಮಿಶ್ರಲೋಹಗಳು]], [[ಕಾರ್ಬನ್-ಫೈಬರ್ ಸಮ್ಮಿಶ್ರಗಳು]] (C-FC), ಮತ್ತು [[ಟಿಟಾನಿಯಂ]]-ಮಿಶ್ರಲೋಹದ ಉಕ್ಕುಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗಿದೆ. ''ತೇಜಸ್'' [[ವಿಮಾನದ-ಒಡಲಿ |ವಿಮಾನದ-ಒಡಲಿನಲ್ಲಿ]] (ಬಾಗಿಲುಗಳು ಮತ್ತು ಹೊರಪದರಗಳು), ರೆಕ್ಕೆಗಳು (ಹೊರ ಪದರ, ದಪ್ಪ ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಸಲಾಕೆಗಳು), [[ಇಲೆವನ್‌ |ಇಲೆವನ್‌ಗಳು]], [[ಟೇಲ್‌ಪಿನ್]], [[ಲೋಹ]], [[ವಾಯು ವೇಗ ತಡೆಯುವ ಸಾಧನಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಗೇರು]] ಬಾಗಿಲುಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರದ ತನ್ನ ವಿಮಾನದ ಒಡಲಿನ ೪೫%ವರೆಗಾಗಿ C-FC ಸಾಮಗ್ರಿಗಳಿಗೆ ಕೆಲಸ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹಗುರ ಮತ್ತು ಗಟ್ಟಿ ಎರಡನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವಂಥ ವಿಮಾನದ ಒಡಲನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸಮ್ಮಿಶ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಲೋಹ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು LCAಯ ಶೇಕಡಾವಾರು ಉದ್ಯೋಗದ C-FCಗಳು ಅದರ ವರ್ಗದ ಸಮಕಾಲೀನ ಉತ್ತಮ ವಿಮಾನ ಒಡಲುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref>ಹ್ಯಾರಿ, ಬಿ. (ಆವೃತ್ತಿ. I, ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೦೫; ಆವೃತ್ತಿ. II, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೦೫). [http://www.acig.org/artman/publish/printer_521.shtml ರೇಡಿಯನ್ಸ್ ಆಫ್ ದ ತೇಜಸ್(2 ಪಾರ್ಟ್ಸ್)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130514223122/http://www.acig.org/artman/publish/printer_521.shtml |date=2013-05-14 }}. ''ವಾಯು ಏರೋ‌ಸ್ಪೇಸ್ &amp; ಡಿಫೆನ್ಸ್ ರಿವ್ಯೂ''.</ref> ತೀರ ಹಗುರವಾದ ವಿಮಾನವನ್ನು ರಚಿಸುವುದರ ಬದಲಾಗಿ, ಅವುಗಳು ಕಡಿಮೆ [[ಜೋಡಣೆಗಳು]] ಅಥವಾ [[ರಿವೆಟ್ ಮೊಳೆ|ರಿವೆಟ್ ಮೊಳೆಗಳಾಗಿವೆ]]. ಅದು ವಿಮಾನ ಒಡಲಿನ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರಚನಾತ್ಮಕ [[ಆಯಾಸ]] ಬಿರುಕುಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. LCAಯ ಟೇಲ್‌ಫಿನ್ ಏಕ ಶಿಲೆಯ ಜೇನುಗೂಡಿನ ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ಸಮೀಪ ಬರುವಿಕೆಯು ೮೦%ರಷ್ಟು ತನ್ನ ಉತ್ಪಾದನಾ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ "ತಗ್ಗಿಸುವಿಕೆ" ಅಥವಾ "ಕಳೆಯುವಿಕೆ" ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ [[ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಯಂತ್ರ|ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಯಂತ್ರವನ್ನು]] ಗಣಕೀಕೃತಗೊಳಿಸುವುದರಿಂದ ಟಿಟಾನಿಯಂ ಮಿಶ್ರಲೋಹದ ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಹೊರಗೆ ಗಾಳಿರಂದ್ರವನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಮಾದರಿಯ ಹೊರತಾಗಿ ಫಿನ್‌ಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಇತರ ಉತ್ಪಾದಕನಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದಿದೆ.<ref>ಪ್ರಕಾಶ್, Sqn. Ldr. ಬಿ.ಜಿ. (ಫೆಬ್ರುವರಿ ೧೬, ೨೦೦೧ [http://www.stratmag.com/issueFeb-15/ page03.htm ಡ್ರೀಮ್ಸ್ ಲೈಟನ್ ಇನ್ ಎಲ್ ಸಿ ಎ]{{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. ''ಸ್ಟ್ರೆಟೇಜಿಕ್ ಅಫೇರ್ಸ್&nbsp;— ಟೆಕ್ನೋಲಾಜಿ'' (ಪು ೩).</ref> ರಡ್ಡರ್‌ಗಿರುವ ’ನೋಸ್’ ಅನ್ನು ’ಸ್ವೀಜ್‌’ ರಿವರ್ಟಿಂಗ್‌ ನಿಂದ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. LCAಯಲ್ಲಿನ ಸಮ್ಮಿಶ್ರಣಗಳ ಬಳಕೆಯು ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ೪೦%ರಷ್ಟು ಕಡಿತದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ, ಇದನ್ನು ಬಳಸುವ ಲೋಹದ ಗುಣಗಳುಳ್ಳ ಯಂತ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ ಅನೇಕ [[ಸಲಕರಣೆ |ಸಲಕರಣೆಗಳು]] ೧೦,೦೦೦ದಿಂದ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಅವು ಲೋಹಗುಣಗಳುಳ್ಳ ಯಂತ್ರದ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ವಿನ್ಯಾಸವು ಸಹ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ರಂಧ್ರ ಕೊರೆದಂತಿರುವ ಸುಮಾರು ೨,೦೦೦ ರಂಧ್ರಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ವಿಮಾನ ಒಡಲಿನ ತೂಕವು ೨೧%ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ. ಈ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶಗಳು ನಿರ್ಮಾಣ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ ಅನುಕೂಲ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಹಣ ಉಳಿತಾಯಗಳು ವಿಮಾನವನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಿದ್ದ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ೧೧ ತಿಂಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಎಲ್ಲಾ-ಲೋಹದ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವ ಹಾಗೆ LCA ಗಾಗಿ ಏಳು ತಿಂಗಳುಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="SpaceTransport">ಆನೋನ್. ಆಗಸ್ಟ್ ೨೮,‌ ೧೯೯೯ [http://web. archive.org/ 20010809163248 /www.geocities.com/spacetransport/aircraft-lca.html ಏರ‍್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್: ಎಲ್‌ಸಿಎ]. ''ಸ್ಪೇಸ್ ಟ್''.</ref> ''ತೇಜಸ್‌'' ನ ನೌಕಾ ವ್ಯತ್ಯಯದ ವಿಮಾನವನ್ನು ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಮಾಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಿತ ನೋಟವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ನೋಸ್ ಡ್ರೂಪ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಬದಲಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ರೆಕ್ಕೆಯ [[ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಚಿನ]] [[ಆವರ್ತ ನಿಯಂತ್ರಕ]] (LEVCON)ವು ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್‌ ಮಾಡಲು ಸಮೀಪಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಿಮಾನ ಮೇಲಕ್ಕೇರುವುದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. LEVCONಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣ ಮೇಲ್ಮೈಗಳಾಗಿದ್ದು, ರೆಕ್ಕೆ-ಮಾರ್ಗದ ಅಗ್ರ ಅಂಚಿನಿಂದ ವಿಸ್ತರಿಸಿವೆ. ಮತ್ತು ಹೀಗೆ LCAಗಾಗಿ ಉತ್ತಮವಾದ ಕಡಿಮೆ-ವೇಗದ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿವೆ. ಅವು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಅಡಚಣೆ ಮಾಡಿದ ಕಾರಣದಿಂದ ಅದರ ಡೆಲ್ಟಾರೆಕ್ಕೆ ವಿನ್ಯಾಸದ ಪರಿಣಾಮಗಳಾಗಿರುವ ಅಡ್ಡಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚಾದ ಅನುಕೂಲದಂತೆ LEVCONಗಳು ಅಧಿಕ [[ಧಾಳಿಯ ಕೋನ |ಧಾಳಿಯ ಕೋನಗಳಲ್ಲಿ]] (AoA) ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸಹ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ. ನೌಕಾ ''ತೇಜಸ್'' ಸಹ ಬಲಾಡ್ಯ ಭಾಗವಾದ ಬಹಳ ಉದ್ದದ ಮತ್ತು ಗಟ್ಟಿಯಾದ [[ವಾಹನದ-ಅಡಿಗಟ್ಟು |ವಾಹನದ-ಅಡಿಗಟ್ಟುಅನ್ನು]] ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಟ್ಟದ ವ್ಯೂಹ ಮಾಡ ಬಲ್ಲಿಕೆಗಾಗಿ ಮೂತಿ ಚಕ್ರ ಚಾಲಕನನ್ನು ಬಲಿಷ್ಠಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="DID">Anon. ೨೬ ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೦೦೨ [http://www. defenseindustrydaily. com/ 2006/02/india-lca-tejas-by-2010-but-foreign-help-sought-with-engine/index.php ಇಂಡಿಯಾ: ಎಲ್‌ಸಿಎ ತೇಜಸ್ ಬೈ 2010 ಬಟ್ ಫಾರೆನ್ ಹೆಲ್ಪ್ ಸಾಟ್ ವಿತ್ ಇಂಜಿನ್]. ''ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಡೈಲಿ''.</ref><ref name="Wollen">ವೂಲ್ಲೆನ್, ಎಮ್.ಎಸ್.ಡಿ., ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್(ನಿವೃತ್ತ.) (ಮಾರ್ಚ್-ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೦೧). [http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-5/wollen.html ದ ಲೈಟ್ ಕಮ್‌ಬ್ಯಾಟ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಸ್ಟೋರಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060503102058/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-5/wollen.html |date=2006-05-03 }}. ''ಭಾರತ್ ರಕ್ಷಕ್ ಮಾನಿಟರ್''.</ref> ''ತೇಜಸ್'' ಟ್ರೇನರ್ ವ್ಯತ್ಯಯವು ಎರಡು-ಪೀಠದ ನೌಕಾ ವಿಮಾನ ವಿನ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ "ಏರೊಡೈನಾಮಿಕ್ ಸಹಭಾಗಿತ್ವವನ್ನು" ಹೊಂದಿದೆ.<ref>ಏರೋನಾಟಿಕಲ್ ಡೆವಲಪ್‍ಮೆಂಟ್ ಏಜೇನ್ಸಿ (n.d.). [http://www.bharat-rakshak.com/IAF/Images/Current/Fighters/Tejas/Trainer/KHT2009.jpg.html ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131214020134/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/Images/Current/Fighters/Tejas/Trainer/KHT2009.jpg.html |date=2013-12-14 }}. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೪, ೨೦೦೬ ರಂದು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> === ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಗೇರ್ === [[ಚಿತ್ರ:Aero show 2007 162.jpg|thumb|right|ಜಲಚಾಲಿತ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಟ್ರೈಸಿಕಲ್-ಟೈಪ್ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಗೇರ್ ಹೊಂದಿದೆ.]] ''ತೇಜಸ್'' ಒಂದು ಆಂತರಿಕವಾಗಿ-ಮಡುಚುವ ಮುಖ್ಯ ಚಕ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಚಾಲನ ಸಾಧ್ಯವಾದ ಎರಡು-ಚಕ್ರದ ಮುಂಭಾಗದ-ಮಡಚುವ ಮೂತಿ ಗೇರ್‌ ಜೋಡಿಯೊಂದಿಗೆ ಜಲಚಾಲಿತವಾಗಿ ಒಳ ಸರಿಸಬಹುದಾದ ಟ್ರಿಸೈಕಲ್-ವಿಧಾನ [[ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಗೇರ್]] ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಗೇರ್‌ ಅನ್ನು ಮೂಲತಃ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ವ್ಯಾಪಾರ ದೃಡೀಕರಣಗಳ ತೆರಿಗೆಯು ಮುಂದುವರೆದಿದ್ದು, HAL ಸಂಪೂರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೇ ಸ್ವಂತಂತ್ರವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದೆ. ಭಾರತದ ಬೈಜಿಕ ಇಂಧನ ಸಂಕೀರ್ಣವು (NFC) ಟಿಟಾನಿಯಂನ ಅರ್ಧ-ಮಿಶ್ರಲೋಹ ಕೊಳವೆಗಳನ್ನು ಜಲಚಾಲನ ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರಸರಣಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದಂತಹ ತಂಡದ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ LCAನಲ್ಲಿನ ಕ್ಲಿಷ್ಟ ಅಂಶಗಳಿದ್ದವು. ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಸಹ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಅನ್ವಯಿಸುವಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>ಆನೋನ್. ಜೂನ್ ೧೨,‌೨೦೦೨ [http://www.blonnet.com/2006/06/09/stories/2006060904140900.htm ಎನ್‌ಎಫ್‌ಸಿ ಡೆವಲಪ್ಸ್ ಟೈಟಾನಿಯಂ ಪ್ರೋಡಕ್ಟ್ ಫಾರ್ ಎಲ್‌ಸಿಎ,ಜಿಎಸ್‌ಎಲ್‌ವಿ ]. ''ಬಿಜಿನೆಸ್ ಲೈನ್ ''.</ref> === ಹಾರಾಟ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳು === ''ತೇಜಸ್'' "ಸಡಿಲ ಗೊಂಡ ಸ್ಥಾಯಿ ಸುಭದ್ರ ಸ್ಥಿತಿಯ" ವಿನ್ಯಾಸವಾಗಿದ್ದು, ಇದು [[ಕ್ವಾಡ್ರಾಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಹಾರಾಟ ತಂತಿ ಹಾರಾಟ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ|ಕ್ವಾಡ್ರಾಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಹಾರಾಟ ತಂತಿ ಹಾರಾಟ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು]] ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಪೈಲಟ್‌‌ಗೆ ವಿಮಾನ ಚಾಲನೆಯನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>[http://www. rediff.com/ news/2000/dec/05spec.htm ರೆಡಿಫ್. ಕಾಮ್ ಸ್ಪೆಷಲ್: ದ ಸಗಾ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾಸ್ ಲೈಟ್ ಕಮ್‌ಬ್ಯಾಟ್ ಏರ‍್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್]</ref> ''ತೇಜಸ್''' ಏರೋಡೈನಾಮಿಕ್ ಆಕಾರವು ಭುಜ-ಮೌಂಟೆಡ್ [[ರೆಕ್ಕೆ|ರೆಕ್ಕೆಗಳಿರುವ]] ಶುದ್ಧ ಡೆಲ್ಟಾ-ರೆಕ್ಕೆ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಇದರ [[ನಿಯಂತ್ರಣ ಮೇಲ್ಮೈಗಳು]] ಜಲಚಾಲನವಾಗಿ ಮೊನಚಾಗಿವೆ. ರೆಕ್ಕೆಯ ಹೊರಗಿನ ಅಗ್ರ ಅಂಚು ಮೂರು-ವಿಭಾಗದ [[ಪಟ್ಟಿಗಳ |ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು]] ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಒಳಗಿನ ವಿಭಾಗಗಳು ಆಂತರಿಕ ರೆಕ್ಕೆಗಳ ಮೇಲೆ [[ಆವರ್ತ ಲಿಫ್ಟ್‌]] ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿ ಅಧಿಕ-AoA ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುವ [[ಟೇಲ್‌ಫಿನ್]] ಮೂಲಕ ಅಧಿಕ-ಶಕ್ತಿಯ ವಾಯು-ಹರಿವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿತ ವಿಮಾನದ ನಿರ್ಗಮನವನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ರೆಕ್ಕೆಯ ತೀರ ಹಿಂಭಾಗವು ಎರಡು-ಭಾಗದ [[ಎಲೆವನ್‌|ಎಲೆವನ್‌ಗಳಿಂದ]] [[ಪಿಚ್ ಮತ್ತು ನೇರ ನಿಯಂತ್ರಣ|ಪಿಚ್ ಮತ್ತು ನೇರ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು]] ಒದಗಿಸಲು ಆಕ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. [[ಸ್ಥಿರ ಕಾರಿ]]-ಏರಿಸಿದ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮೇಲ್ಮೈಗಳು ಮಾತ್ರ ಏಕ-ಮಾದರಿಯ [[ಲೋಹ|ಲೋಹಗಳಾಗಿವೆ]] ಮತ್ತು ಎರಡು [[ಏರ್‌ಬ್ರೇಕ್‌ಗಳು]] ವಿಮಾನದ ಒಡಲಿನ ಫಿನ್‌ನ ಎರಡೂ ಕಡೆಯ ಮೇಲಿನ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿವೆ. ''ತೇಜಸ್‌'' ನ ಡಿಜಿಟಲ್ FBW ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಶಕ್ತಿಯುತ [[ಡಿಜಿಟಲ್ ಫ್ಲೈಟ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್]] (DFCC) ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅದು ನಾಲ್ಕು ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ವಾಹಿನಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಸ್ವತಂತ್ರ ಶಕ್ತಿ ಪೂರೈಕೆಯಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಏಕ-[[LRU|LRUನಲ್ಲಿವೆ]]. DFCC ಯು ವಿವಿಧ ಸಂವೇದಕಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಪೈಲಟ್ [[ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಡ್ಡಿ]] ಸೇರಿಸುವುದರಿಂದ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಇವುಗಳ ಮೂಲಕ ಎಲೆವೆನ್ಸ್, ಲೋಹ ಮತ್ತು [[ಅಗ್ರ ಅಂಚಿನ ಪಟ್ಟಿ |ಅಗ್ರ ಅಂಚಿನ ಪಟ್ಟಿಯ]] ಜಲಚಾಲನ ಆಕ್ಚುಯೇಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಸೂಕ್ತ ವಾಹಿನಿಗಳ ಕಾರ್ಯ ಜರುಗಿಸಬಹುದು. DFCC ವಾಹಿನಿಗಳು ೩೨-ಬಿಟ್ [[ಮೈಕ್ರೋ ಸಂಸ್ಕಾರಕ |ಮೈಕ್ರೋ ಸಂಸ್ಕಾರಕಗಳ]] ಸುತ್ತಲೂ ರಚಿತವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಾಂಶ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ [[ಅಡಾ ಭಾಷೆ|ಅಡಾ ಭಾಷೆಯ]] ಉಪ-ವರ್ಗವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. MIL-STD-೧೫೫೩B ಬಹುವಿಧ ಏವಿಯಾನಿಕ್‌ಗಳ [[ಡೇಟಾ ಬಸ್‌ಗಳು]] ಮತ್ತು [[RS-422]] ಸರಣಿ ಕೊಂಡಿಗಳ ಮೂಲಕವಿರುವ MFDಗಂತೆ ಪೈಲಟ್ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಂಪರ್ಕ ಏರ್ಪಡಿಸುತ್ತದೆ. === ನೋದನ === ರೆಕ್ಕೆ-ರಕ್ಷಾ ಕವಚದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸೈಡ್-ಮೌಂಟೆಡ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ಭದ್ರ ಪಡಿಸಿದ-ಕೋನ Y-ಕೇಬಲ್ ಗಾಳಿ [[ಒಳತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ|ಒಳತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು]] ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳ ಬಹುದಾದ ವಿಕಾರ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಅದರಲ್ಲೂ ಅಧಿಕ AoAನಲ್ಲೂ ಎಂಜಿನ್‌ಗೆ ಝೇಂಕಾರ-ಮುಕ್ತ ಗಾಳಿಯ ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಲು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾದ ದಿಕ್ಕು ಪರಿವರ್ತಕ ಆಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಮೂಲ ಯೋಜನೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ F೪೦೪-GE-F೨J೩ ಆಫ್ಟರ್‌ಬರ್ನಿಂಗ್ ಟರ್ಬೊಫ್ಯಾನ್ ಎಂಜಿನ್‌ನೊಂದಿಗೆ LCA ಮೊದಲ ಮಾದರಿ ವಿಮಾನದ ಸಾಧನ ವಾಗಿದೆ. ಉತ್ಪಾದನಾ ವಿಮಾನವು ದೇಶೀಯ GTRE GTX-೩೫VS ''ಕಾವೇರಿ'' ಟರ್ಬೊಫ್ಯಾನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸರಿ ಹೊಂದಿದಾಗ, ಅದು ಅನಿಲ ಗಾಲಿ ಸಂಶೋಧನ ಸ್ಥಾಪನೆಯಿಂದ ಸಮಾನಾಂತರ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ''ಕಾವೇರಿ'' ಯೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಆತಂಕಗಳು ಎಂಟು ಪೂರ್ವ-ನಿರ್ಮಾಣ ವಿಮಾನ ಮತ್ತು ಎರಡು ನಾವಿಕ ಮೊದಲ ಮಾದರಿಗಳಿಗಾಗಿ ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ ದರದ F೪೦೪-GE-IN೨೦ ಎಂಜಿನನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದವು. -IN೨೦ಎಂಜಿನ್‌ನ ವೇಗವೃದ್ಧಿಸಿದ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ನಂತರದಲ್ಲಿ ೨೦ ಉತ್ಪಾದನಾ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗಾಗಿ ೨೪ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು IN೨೦ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ''ಕಾವೇರಿ'' ಯು ಕಡಿಮೆ-[[ಸುತ್ತು ಹಾದಿ-ನಿಷ್ಪತ್ತಿ |ಸುತ್ತು ಹಾದಿ-ನಿಷ್ಪತ್ತಿಯ]] (BPR) [[ಆಫ್ಟರ್‌ಬರ್ನಿಂಗ್]] [[ಟರ್ಬೊಫ್ಯಾನ್]] ಎಂಜಿನ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಬದಲಾಯಿಸ ಬಹುದಾದ ಕಡಲ ಚಾಚು ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ವೀಕ್ಷಣಾ ಸಾಧನಗಳೊಂದಿಗೆ (IGVs) ಆರನೇ-ಹಂತದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಅಧಿಕ-ಒತ್ತಡದ (HP) ಕಂಪ್ರೆಸರ್, ಟ್ರಾನ್ಸೊನಿಕ್ ಬ್ಲೇಡಿಂಗ್‌ ಇರುವ ಮೂರು-ಹಂತದ ಕಡಿಮೆ-ಒತ್ತಡದ (LP) ಕಂಪ್ರೆಸರ್, ಉಂಗುರಾಕಾರದ ದಹನ ಕೋಣೆ ಮತ್ತು ತಂಗಾಳಿಯುತ ಏಕ-ಹಂತದ ಎಚ್‌ಪಿ ಮತ್ತು ಎಲ್‌ಪಿ ಗಾಲಿಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯಭಾಗವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಸುಧಾರಿತ ಸಂಧಿಸುವ-ಬೇರೆ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಹೋಗುವ ("con-di") ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದಾದ [[ಮುಖದ ತುದಿ|ಮುಖದ ತುದಿಯ]] ಆಕಾರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸ ಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ GTRE ಬಹು-ಅಕ್ಷ [[ಪಸರಿಸುವ-ವಿಮಾನ ಪಥ|ಪಸರಿಸುವ-ವಿಮಾನ ಪಥಆವೃತ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ]] ''ತೇಜಸ್'' ವಿಮಾನ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಹೊಂದಲು ಆಶಿಸುತ್ತದೆ. ರಕ್ಷಣಾ ವಾಯು ಯಾನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಂಶೋಧನೆ ಪ್ರಾರಂಭವು (DARE) ''ಕಾವೇರಿ'' (KADECU)ಗಾಗಿ ದೇಶೀಯ [[ಸಂಪೂರ್ಣ-ಅಧಿಕಾರದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಎಂಜಿನ್ ನಿಯಂತ್ರಣ]] (FADEC) ಘಟಕವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದೆ. DRDOದ ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಾಹನ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಾಪನೆ (CVRDE)ಯು ''ತೇಜಸ್ '''ವಿಮಾನದ-ಮೌಂಟೆಡ್ ಪರಿಕರಗಳಾದ ಗಿಯರ್ ಬಾಕ್ಸ್ (AMAGB) ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕುವ (PTO) ರಂಧ್ರಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತಿದೆ.''' '' === ವಾಯು ಯಾನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಶಾಸ್ತ್ರ === ''ತೇಜಸ್'' "[[ಗ್ಲಾಸ್ ಕೂಕ್‌ಪಿಟ್‌]]"‌ಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವ-[[ನೈಟ್ ವಿಷನ್ ಗೂಗ್ಗಲ್ಸ್]] ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದು ದೇಶೀಯ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶಕದ (HUD) ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ಅದು ಬಹು-ಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳಲ್ಲಿ ೫ in x ೫, ಎರಡು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡಿ ಡಿಸ್ಪ್ಲೇ ಯೂನಿಟ್ಸ್ (SSDU) ಮತ್ತು "ಗೆಟ್-ಯು-ಹೋಮ್" ಫಲಕ (ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ವಿಮಾನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪೈಲಟ್‌ಗೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ) -ಈ ಮೂರು ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ<ref>http://frontierindia.net/light-combat-aircraft-tejas-testing&nbsp;— {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151220092934/http://frontierindia.net/light-combat-aircraft-tejas-testing/ |date=2015-12-20 }} ಜುಲೈ ೫, ೨೦೦೮ರಂದು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref>.CSIOನ- ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡ HUD,[[Elbit|Elbitನ]] ಸಜ್ಜುಗೊಂಡ [[DASH]] ಹೆಲ್ಮೆಟ್-ಮೌಂಟೆಡ್ ಡಿಸ್ಪ್ಲೇ ಆ‍ಯ್೦ಡ್ ಸೈಟ್ (HMDS), ಹಾಗೂ [[ಹ್ಯಾಂಡ್ಸ್-ಆನ್-ಥ್ರೊಟಲ್-ಆ‍ಯ್೦ಡ್-ಸ್ಟಿಕ್‌]](HOTAS)-ಇವುಗಳು ಕಾಕ್‌ಪಿಟ್‌ನಲ್ಲಿ "ಹೆಡ್ ಡೌನ್" ಸಮಯವನ್ನು ವ್ಯಯಿಸುವಂತಹ ಅತಿ ಸಣ್ಣ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ನೌಕಾ ಯಾನಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರ-ಗುರಿ ಹೊಂದಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಪೈಲಟ್‌ಗೆ ಅನುಮತಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪೈಲಟ್‌‍ನ ಕೆಲಸದ ಹೊರೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಮತ್ತು [[ಸನ್ನಿವೇಶ ಜಾಗೃತಿ |ಸನ್ನಿವೇಶ ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು]] ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಅಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿವೆ. MFDಗಳು ಎಂಜಿನ್, [[ಜಲ ಚಾಲನ ಶಾಸ್ತ್ರ]], ವಿದ್ಯುತ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ, ವಿಮಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಮೂಲ ವಿಮಾನ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಾಹಿತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಅಗತ್ಯವೆಂಬ ಮೂಲ ತತ್ವಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪರಿಸರ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಉಭಯ ಅಧಿಕ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಸಂಸ್ಕಾರಕ‌ಗಳು [[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್-ರಚಿತ ಚಿತ್ರ |ಕಂಪ್ಯೂಟರ್-ರಚಿತ ಚಿತ್ರವನ್ನು]] ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಪೈಲಟ್ ಸರಳ ಬಹು ಕ್ರಿಯೆಯ ಕೀಬೋರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಸಂವೇದಕ ಆಯ್ಕೆ ಫಲಕಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಕೀರ್ಣ ಏವಿನಾಯಿಕ್ಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತಾನೆ. ಗುರಿ ಸಂಪಾದನೆಯನ್ನು [[ಸ್ಟೇಟ್-ಆಫ್-ದಿ-ರಾಡಾರ್‌]] ಮೂಲಕ ಪೂರೈಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು [[ಲೇಸರ್ ನಿರ್ದೇಶಕ]] ಪಾಡ್, [[ಫಾರ್ವರ್ಡ್-ಲುಕಿಂಗ್ ಇನ್‌ಫ್ರಾ-ರೆಡ್]] (FLIR) ಅಥವಾ ಇತರೆ ಆಪ್ಟೊ-ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಂವೇದಕಗಳಿಂದ ಕೊಲೆ ಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗುರಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಪೂರಕವಾಗಿದೆ. [[ಜಡತ್ವದ ನೌಕಾಯಾನಶಾಸ್ತ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] (INS) ಆಧಾರಿತ [[ರಿಂಗ್ ಲೇಸರ್ ಗೈರೊ]] (RLG) ಪೈಲಟ್‌ಗೆ ನೌಕಾಯಾನದ ಬಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. LCA ಕೂಡ "ಸ್ನೇಹಿತ ಅಥವಾ ವೈರಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ" (IFF)[[ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪಾಂಡರ್/ಇಂಟೆರೊಗೇಟರ್]], [[VHF]]/[[UHF]] ರೇಡಿಯೋಗಳು, ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯಿಂದ ಗಾಳಿಗೆ/ಗಾಳಿಯಿಂದ ಭೂಮಿಗೆ ಇರುವ [[ಡೇಟಾಲಿಂಕ್‌ಗಳಂತಹ]] ನಿರಪಾಯ ಮತ್ತು ಜಾಮ್-ನಿರೋಧಕ ಸಂಪರ್ಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ADA ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್‌ ಡೈರೆಕ್ಟೊರೇಟ್‍ನ ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಏವಿಯಾನಿಕ್ಸ್ ಸುಯಿಟ್ (IDAS) ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ೩೨-ಬಿಟ್‌ನ ಅಧಿಕ-ವಸ್ತುವಿನ ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತದ ಮಿಷನ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ನ ಮೂರು ೧೫೫೩B ಬಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಮಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ, ವಾತಾವರಣ ನಿಯಂತ್ರಣ, ವಿಮಾನ ಉಪಯುಕ್ತತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆ, ಶೇಖರಣಾ ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ(SMS), ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಸಮಗ್ರವಾಗಿಸುತ್ತದೆ. === ರೇಡಾರ್‌ === LCAಯ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ [[ಪಲ್ಸ್-ಡುಪ್ಲರ್]] ಮಲ್ಟಿ-ಮೋಡ್ ರೇಡಾರ್ ಗರಿಷ್ಟ ೧೦ ಗುರಿಗಳ ಹಾದಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಒಂದೇ ಕಾಲದಲ್ಲಾಗುವ ಬಹುವಿಧ-ಗುರಿಯ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. [[LRDE]] ಮತ್ತು HAL ಹೈದ್ರಾಬಾದ್‌ನಿಂದ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ, MMR ಅನ್ನು ''ತೇಜಸ್'' ವಿಮಾನ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮೊದಲ ಮಾದರಿ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿಮಾನ ಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವುದನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಲಾಯಿತು. MMR ಬಹು-ಗುರಿ ಶೋಧನೆಯಾದ [[ಟ್ರ್ಯಾಕ್-ವೈಲ್-ಸ್ಕ್ಯಾನ್]] (TWS) ಮತ್ತು ಭೂಪಟ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೇಲೆ-ನೋಡುವ/ಕೆಳ-ನೋಡುವ ಮೋಡ್‌ಗಳನ್ನು, ಕೆಳ-ಮಧ್ಯಮ ಎತ್ತರದ [[ಪಲ್ಸ್ ರಿಪೆಟಿಷನ್ ಪ್ರಿಕ್ವೇನ್ಸಿಸ್]] (PRF), ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ಚಲನೆ ಸರಿದೂಗಿಸುವಿಕೆ, [[ಡೊಪ್ಲರ್ ಬೀಮ್-ಹರಿತಗೊಳಿಸುವಿಕೆ]], [[ಚಲನೆಯ ಗುರಿ ಸೂಚ್ಯಂಕ]](MTI), [[ಡೊಪ್ಲರ್ ಶೋಧಿಸುವಿಕೆ]], [[ಸ್ಥಿರ ಹುಸಿ-ಎಚ್ಚರಿಕೆ ದರ]] (CFAR) ಪತ್ತೇಹಚ್ಚುವಿಕೆ, ಡೂಪ್ಲರ್-ಶ್ರೇಣಿಯ ಸಂದಿಗ್ದಾರ್ಥತೆ ಪರಿಹಾರ, [[ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಪರಿವರ್ತನೆ]] ಮತ್ತು ದೋಷಪೂರಿತ ಸಂಸ್ಕಾರಕ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಕೋಶ ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಡಯಾಗ್ನಾಸ್ಟಿಕ್ಸ್‌ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಳಂಬಗಳಾದರೂ ''''ತೇಜಸ್‌'' '' ನ ಆರಂಭದ ನಿರ್ಮಾಣದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ವಿದೇಶಿಯ [["ಆಫ್-ದಿ ಶೆಲ್ಫ್"|"[[ಆಫ್-ದಿ ಶೆಲ್ಫ್]]"]] ಅನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡುವಂತೆ ನೀಡಲಾದ ತೀರ್ಮಾನದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿನ ಈ ವಿಳಂಬದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಸರ್ಕಾರವು ರೇಡಾರ್‌ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಅನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವಂತೆ ನೀಡಲಾದ ತೀರ್ಮಾನದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿನ ಈ ವಿಳಂಬದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಸರ್ಕಾರವು ರೇಡಾರ್‌ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ [[IAI|IAIನ]] ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಿಂದ ಹೊರ ಬಂತು. ಹೊಸ ರೇಡಾರ್‌ನ ಸಂವೇದಕವನ್ನು [[ಎಲ್ಟಾ |ಎಲ್ಟಾದಿಂದ]] [[EL/M-2052]] [[AESA]] ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉಳಿದ ವಸ್ತು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಾಂಶವು MMR ಮತ್ತು IAI ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಬಲ್ಲವು. ವರದರಂಜನ್, (ನಿರ್ದೇಶಕ&nbsp;— LRDE) ಅವರು [[LRDE]] ವಾಯುಗಾಮಿ ಅನ್ವಯಿಸುವಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ವಿದ್ಯುಜನ್ನಿತವಾಗಿ ಚಟುವಟಿಕಾ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಅರೇ ರೇಡಾರ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು<ref>http://www.bharat-rakshak.com/NEWS/newsrf.php?newsid=೧೦೪೩೯{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಆರಂಭಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ರೇಡಾರ್‌ಗಳು ೨೦೧೨-೧೩ರಿಂದ ತೇಜಸ್ ಲಘು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ-ಮಾರ್ಕ್ II ನೊಂದಿಗೆ ಒಟ್ಟುಗೂಡುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. === ಸ್ವ-ರಕ್ಷಣೆ === [[ವಿದ್ಯುಜ್ಜನಿತ ಯುದ್ದದ]] ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ''ತೇಜಸ್''' [[ಅಸ್ತಿತ್ವ ಲಭ್ಯತೆ |ಅಸ್ತಿತ್ವ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು]] ಆಳವಾದ ತೀಕ್ಷ್ಣ ದೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಯುದ್ದದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವೃದ್ಧಿಸುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸ ಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.''' '' '''''LCAಯ EW ಉಪಕರಣವನ್ನು ರಕ್ಷಣಾ ವಾಯುಯಾನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಂಶೋಧನೆ ಸ್ಥಾಪನೆ(DARE)ಯಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ&nbsp;— ಇದು ಜೂನ್ ೨೦೦೧ರವರೆಗೆ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್‌ಡ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಇಂಟಿಗ್ರೇಷನ್ ಆ‍ಯ್೦ಡ್ ಇವ್ಯಾಲುಯೇಷನ್ ಆರ್ಗನೈಜೇಷನ್‌ (ASIEO)ಎಂದು ಪರಿಚಿತವಾಗಿತ್ತು—ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರಿ(DLRL)ಯ ಬೆಂಬಲವೂ ಇದೆ.<ref name="lektra" /> ''' '' '''''ಈ EW ಉಪಕರಣವನ್ನು "''' '' '''ಮೆಯಾವಿ''" ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ ({{lang-sa|Illusionist}}), ಇದು [[ರೇಡಾರ್ ಮುನ್ಸೂಚನ ರಿಸೀವರ್]] (RWR), [[ಸ್ವ-ರಕ್ಷಣಾ ಜಾಮ್ಮರ್]], ಲೇಸರ್ ಮುನ್ಸೂಚನಾ ಯಂತ್ರ, ಕ್ಷಿಪಣಿ ಸಮೀಪ ಮುನ್ಸೂಚನ ಯಂತ್ರ, ಮತ್ತು [[ಹೊಟ್ಟು/ಭಗ್ಗನೆ ಉರಿಯುವಂತ ವಿತರಣಕಾರನ]] ನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. '' ''' '''''ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಭಾರತೀಯ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವಾಲಯವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನಮೂದಿಸದ ಅನೇಕ EW ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ [[ಎಲಿಸ್ರಾ|ಎಲಿಸ್ರಾದಿಂದ]] LCA ಮೊದಲ ಮಾದರಿಗಾಗಿ ಖರೀಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸಿತ್ತು.<ref>ರಘುವಂಶಿ, ವಿವೇಕ್ (ಜುಲೈ ೨೪, ೨೦೦೬). [http://www.rantburg.com/poparticle.php?D=2006-07-24&amp;ID=160695&amp;HC=3 ಇಂಡಿಯಾ, ಇಸ್ರೇಲ್ ಪ್ರೊಪೋಸ್ ಜಾಯಿಂಟ್ ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವಾರ್‌ಫೇರ್ ವೆಂಚರ್]. ರಾಂಟ್‌ಬರ್ಗ್''.''</ref>'' ''' ADA "[[ರಹಸ್ಯತೆಯ]]" ದರ್ಜೆಯನ್ನು ''ತೇಜಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಬಹಳ ಸಣ್ಣದಾದ ಅದು "ಗೋಚರ ರಹಸ್ಯತೆ"ಯ ಮೂಲಸ್ವರೂಪ ದರ್ಜೆಯ ದಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ವಿಮಾನದ ಅಧಿಕ ದರ್ಜೆಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಬಳಕೆಯಾಗಿದೆ (ಅದು ಸ್ವತಃ ರೇಡಾರ್ ಅಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸುವುದಿಲ್ಲ),Y-ಕೇಬಲ್ ಕಡಲ ಚಾಚು ತನಿಖೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ರೇಡಾರ್ ಅಲೆಗಳಿಂದ ಎಂಜಿನ್ ಕಂಪ್ರೆಸರ್ ಅನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು [[ರೇಡಾರ್-ಅಬ್ಸಾರ್ಬೆಂಟ್ ಮೆಟಿರಿಯಲ್]](RAM) ಸ್ಥರಗಳು ರೇಡಾರ್‌ನ ವೈರಿ ಹೋರಾಟಗಾರರಾದ [[ವಾಯುಗಾಮಿಯ ಆರಂಭದ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ]] (AEW&amp;C) ವಿಮಾನ, ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟಿವ್-ರೇಡಾರ್ [[ಏರ್-ಟು-ಏರ್ ಮಿಸಿಲೆ]](AAM)ಗಳು ಮತ್ತು [[ಸರ್ಫೇಸ್-ಟು-ಏರ್ ಮಿಸಿಲೆ]](SAM) ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಸೂಕ್ಷ್ಮಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ. === ವಿಮೋಚನಾ ಯಂತ್ರಗಳು === LCAಯ ಎರಡು-ಸ್ಥಾನ ವ್ಯತ್ಯಯಗಳು ಯೋಜನಾ ಬದ್ಧವಾಗಿದ್ದರೂ, ಉದಾಹರಣೆಗಳು [[ಮಾರ್ಟಿನ್ ಬೇಕರ್‌|ಮಾರ್ಟಿನ್ ಬೇಕರ್‌ನ]] [[ಜೀರೊ-ಜೀರೊ ಎಜೆಕ್ಷನ್ ಸೀಟ್‌|ಜೀರೊ-ಜೀರೊ ಎಜೆಕ್ಷನ್ ಸೀಟ್‌ದಲ್ಲಿನ]] ಒಬ್ಬ ಪೈಲಟ್‌ನಿಂದ ತಂಡವಾಗಿ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಮಾರ್ಟಿನ್-ಬೇಕರ್ ನಿಷ್ಕಾಸ ಪೀಠವು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ-ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾದ ಬದಲಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.acig.org/artman/publish/article_418.shtml |title=ಬಿ. ಹ್ಯಾರಿ ಆಪ್ ಎಸಿಐಜಿ. org 's ರಿಪೋರ್ಟ್ ಫ್ರಾಮ್ ಡಿಇಎಫ್‌ಇಎಕ್ಸ್‌ಪಿಒ-2004 |access-date=2010-04-06 |archive-date=2013-10-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131029012723/http://www.acig.org/artman/publish/article_418.shtml |url-status=dead }}</ref> ವಿಸರ್ಜನಾ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪೈಲಟ್‌ನ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲು [[ಭಾರತದ ಪುಣೆ|ಭಾರತದ ಪುಣೆಯ]] ಯುದ್ಧ ಸನ್ನದ್ಧ ಸೈನ್ಯ ಸಂಶೋಧನ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಾಪನೆ (ARDE)ಯು ಹೊಸ ಮಾರ್ಗ-ಗುರುತಿನ ಮೇಲ್ಕಟ್ಟು ಹಾಕುವ ಬೇರ್ಪಡಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದೆ. ಅದು ಮಾರ್ಟಿನ್ ಬೇಕರ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತಗೊಂಡಿದೆ. === ವಿಮಾನಚಾಲಕನ ಪೀಠ === ವಿಮಾನವು ಗೊಮ್ಮಟ-ಆಧಾರಿತ ಯಂತ್ರ ಪೀಠವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ [[ವಾಯು ಯಾನ ಕಲೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಾಪನೆ(ADE)|ವಾಯು ಯಾನ ಕಲೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಾಪನೆ(ADE)ಯಿಂದ]] ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು [[ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ |ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆಯ]] [[ವಾಯು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಸಹಾಯಕ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು]] ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು. ಇದನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಬಳಕೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ತರಭೇತಿಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಯಂತ್ರ ವಿವರಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. == ವ್ಯತ್ಯಯಗಳು == === ಮೊದಲ ಮಾದರಿಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:LCATrainerModel.jpg|thumb|right|ತೇಜಸ್ ಹಡಗಿನ ಮಾದರಿಯ ರೂಪಾಂತರ]] [[ಚಿತ್ರ:LCA Naval 1.jpg|thumb|right| ಹಡಗಿನ ಆಕೃತಿಯ ಎಲ್ ಸಿ ಎ]] [[ಚಿತ್ರ:LCA Trainer.jpg|thumb|right|ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಟ್ರೇನರ್]] ವಿಮಾನವನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ರಚಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಾದರಿಗಳ ಹೆಸರು, ಬಾಲದ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಹಾರಾಟದ ದಿನಾಂಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದೆ. ;ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳು (ಟಿಡಿ) * '''ಟಿಡಿ-೧''' (ಕೆ‌ಎಚ್೨೦೦೧) - ೪ ಜನವರಿ ೨೦೦೧ * '''ಟಿಡಿ-೨''' (ಕೆ‌ಎಚ್೨೦೦೨) - ೬ ಜೂನ್ ೨೦೦೨ ;ಮೂಲಮಾದರಿ ವಾಹನಗಳು (ಪಿವಿ) * '''ಪಿವಿ-೧''' (ಕೆ‌ಎಚ್೨೦೦೩) - ೨೫ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೩ * '''ಪಿವಿ-೨''' (ಕೆ‌ಎಚ್೨೦೦೪) - ೧ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೫ * '''ಪಿವಿ-೩''' (ಕೆ‌ಎಚ್೨೦೦೫) - ೧ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೬ - ಇದು ಉತ್ಪಾದನಾ ವ್ಯತ್ಯಯ. * '''ಪಿವಿ-೪''' -ವಾಹಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಾಗಿ ನೌಕಾ ವ್ಯತ್ಯಯಗೊಳಿಸಲು ಮೊದಲೇ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಈಗ ಅದು ಎರಡನೇ ಉತ್ಪಾದನಾ ವ್ಯತ್ಯಯ ಆಗಿದೆ. * '''ಪಿವಿ-೫''' (ಕೆಹೆಚ್-T೨೦೦೯) - ೨೬ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೯ - ಹೋರಾಟಗಾರ/ತರಭೇತಿಗಾರ ವ್ಯತ್ಯಯ ;ನೌಕಾ ಮೊದಲ ಮಾದರಿಗಳು(ಎನ್‌ಪಿ) * '''ಎನ್‌ಪಿ-೧''' -ವಾಹಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಾಗಿ ಎರಡು-ಪೀಠದ ನೌಕಾ ವ್ಯತ್ಯಯ. * '''ಎನ್‌ಪಿ-೨''' - ವಾಹಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಾಗಿ ಒಂದೇ-ಪೀಠದ ನೌಕಾ ವ್ಯತ್ಯಯ ;ಸೀಮಿತ ಸರಣಿ ಉತ್ಪಾದನೆ (LSP) ವಿಮಾನ ಪ್ರಸ್ತುತ, ೨೮ LSP ಸರಣಿಯ ವಿಮಾನವು ನಿಯಮ ಬದ್ಧವಾಗಿದೆ. * '''LSP-೧''' (ಕೆಹೆಚ್೨೦೧೧) - ೨೫ ಏಪ್ರಿಲ್೨೦೦೭ * '''LSP-೨''' (ಕೆಹೆಚ್೨೦೧೨) - ೧೬ ಜೂನ್ ೨೦೦೮ ಇದು GE-೪೦೪ IN೨೦ ಎಂಜಿನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಥಮ LCA ಆಗಿ ಹೊಂದಿಸಲಾಗಿದೆ. * '''LSP-೩''' -ಇದು MMR ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಥಮ ವಿಮಾನವಾಗಬಲ್ಲದು ಮತ್ತು IOC ಪ್ರಮಾಣಕವನ್ನು ಅಂತ್ಯ ಗೊಳಿಸಬಲ್ಲದು. * '''LSP-೪ ಟು LSP-೨೮''' - ಇದನ್ನು ೨೦೧೦ರ ನಂತರ ಹಾರಿಸುವಂತೆ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಮಾನವು ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವಂತೆ ನೀರಿಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಯೋಜಿತ ಉತ್ಪಾದನಾ ವ್ಯತ್ಯಯ === * '''ತೇಜಸ್ ಟ್ರೇನರ್''' &nbsp;– [[ಜನವರಿ]] [[2010]] ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಪಡೆಗಾಗಿ ಎರಡು-ಸೀಟುಗಳ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಪರಿವರ್ತಿತ ಟ್ರೇನರ್. * '''ತೇಜಸ್ ನೆವಿ''' &nbsp;–ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಗಾಗಿ ಎರಡು- ಮತ್ತು ಒಂದು-ಸೀಟ್ ವಾಹಕ-ಸಮರ್ಥ ವ್ಯತ್ಯಯಗಳು == ಆಪರೇಟರ್ಸ್ == ;{{ಭಾರತ}} * [[ಚಿತ್ರ:Air Force Ensign of India (1950–2023).svg|27px]] [[ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಪಡೆ]] * [[ಚಿತ್ರ:Naval Ensign of India.svg|27px]] [[ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆ]] == ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿವರಣೆಗಳು (ಎಚ್‌ಎ‌‌ಎಲ್ ತೇಜಸ್) == {{Aircraft specifications <!-- if you do not understand how to use this template, please ask at [[Wikipedia talk:WikiProject Aircraft]] --> <!-- please answer the following questions --> |plane or copter?=plane |jet or prop?=jet <!-- Now, fill out the specs. Please include units where appropriate (main comes first, alt in parentheses). If an item doesn't apply, like capacity, leave it blank. For additional lines, end your alt units with a right parenthesis ")" and start a new, fully-formatted line beginning with an asterisk "*" --> <ref>http://www.flickr.com/photos/20125521@N02/2366848903/</ref> |crew= 1 |length main=13.20 m |length alt=43 ft 4 in |span main=8.20 m |span alt=26 ft 11 in |height main=4.40 m |height alt=14 ft 9 in |area main=38.4 m² |area alt=413 ft² |empty weight main=5680kg<ref>http://forums.bharat-rakshak.com/viewtopic.php?p=827366</ref> |empty weight alt=14,330 lb |loaded weight main=9,500 kg |loaded weight alt=20,945 lb |max takeoff weight main=13,500 kg |max takeoff weight alt=31,967 lb |more general= '''Internal fuel capacity:''' 3000 liters * '''External fuel capacity:''' 5×800 liter tanks or 3×1,200 liter tanks, totaling 4,000/3,600 liters |engine (jet)= [[General Electric F404|General Electric F404-GE-IN20]] |type of jet=[[turbofan]] |number of jets=1 |thrust main=53.9 kN |thrust alt= 11,250 lbf |afterburning thrust main=85 kN |afterburning thrust alt=19,100 lbf |max speed main=Mach 1.8 |max speed alt= 2,376+ km/h at high altitude |max speed more=at 15,000 m |ceiling main=16,500 m |ceiling alt=54,000 ft (engine re-igniter safely capable) |range main=3000&nbsp;km |range alt=1,840 mi (without refueling) |range more= |combat radius main= |combat radius alt= |combat radius more= |ferry range main= |ferry range alt= |ferry range more= |climb rate main= |climb rate alt= |loading main=221.4&nbsp;kg/m² |loading alt=45.35 lb/ft² |thrust/weight=1.02 |more performance= |guns=1× mounted 23&nbsp;mm twin-barrel GSh-23 cannon with 220 rounds of ammunition. |hardpoints= 8 total: 1× beneath the port-side intake trunk, 6× under-wing, and 1× under-fuselage |hardpoint capacity= >4000&nbsp;kg external fuel and ordnance |missiles=<br /> [[ಚಿತ್ರ:HAL Tejas carrying R-73 missile and Drop Tank.jpg|thumb|right|HAL Tejas carrying [[Vympel R-73|R-73 missile]] and Drop Tank.]] * [[air-to-air missile]]s: ** [[Python 5]] ** [[Derby (missile)|Derby]] ** [[Astra missile|Astra]] [[Beyond Visual Range missile|BVRAAM]] ** [[Vympel R-77]] ([[NATO reporting name]]: '''AA-12 Adder''') ** [[Vympel R-73]] ([[NATO reporting name]]: '''AA-11 Archer''') * [[Air-to-surface missile]]s: ** [[Kh-59]]ME TV guided standoff Missile ** [[Kh-59]]MK Laser guided standoff Missile ** [[Anti-ship missile]] ** [[Kh-35]] ** [[Kh-31]] |bombs=<br /> * KAB-1500L laser guided bombs * FAB-500T dumb bombs * OFAB-250-270 dumb bombs * OFAB-100-120 dumb bombs * RBK-500 cluster bombs |avionics= [[EL/M-2052]] [[AESA]] radar }} == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == {{aircontent |related= * [[HAL HF-24 Marut]] * [[Medium Combat Aircraft]] |lists= |see also= * [[HAL Tejas timeline]] }} ==ನೋಡಿ== #[[ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ]] #[[ಮರುಬಳಕೆ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನ-ಆರ್‌ಎಲ್‌ವಿ–ಟಿಡಿ]] #[[ಇಸ್ರೋ]][[ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನೆ ಸಂಸ್ಥೆ]] == ಆಧಾರ-೨೦೧೩ ರ ಬೆಳವಣಿಗೆ == *-**ಸುದ್ದಿಮಾಧ್ಯಮ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ- ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ೨೦/೨೧-೧೨-೨೦೧೩ -[[ಚರ್ಚೆಪುಟ: ಎಚ್ ಎ ಎಲ್ ತೇಜಸ್|ಚರ್ಚೆ]] == ಆಕರಗಳು == {{reflist|2}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons category|HAL Tejas}} * [http://www.ada.gov.in/Activities/lca/lca.html ತೇಜಸ್ ಸ್ಪೇಸಿಫಿಕೇಷನ್ ಆನ್ ಏರೋನಾಟಿಕಲ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಏಜೆನ್ಸಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100709192809/http://www.ada.gov.in/activities/lca/lca.html |date=2010-07-09 }} '''ಮುಖ್ಯಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು:''' * [http://www.hindu.com/mp/2007/02/05/stories/2007020501180100.htm "ಪೈಯಿಂಗ್ ಇನ್‌ಟೂ ದ ಅನ್‌ನೋನ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070523125531/http://www.hindu.com/mp/2007/02/05/stories/2007020501180100.htm |date=2007-05-23 }} <small>— ಎ ಫೀಚರ್ ಬೈ ''[[ದ ಹಿಂದೂ]]'' ಆನ್ ದ ''ತೇಜಸ್'' [[ಟೆಸ್ಟ್ ಪೈಲಟ್ಸ್]]</small>. * [http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-5/sainis.html ಸುನೀಲ್ ಸೈನಿಸ್ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಜ್ ಜೋಸೆಫ್‌ರಿಂದ "ಎಲ್ ಸಿ ಎ ಅಂಡ್‌ ಎಕೋನಾಮಿಕ್ಸ್" ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060613081832/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-5/sainis.html |date=2006-06-13 }} * (ನಿವೃತ್ತ)ಏರ‍್‌ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಮ್‌‍ಎಸ್‌‍ಡಿ ವೊಲ್ಲೆನ್ ರಿಂದ [http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-5/wollen.html "ದ ಲೈಟ್ ಕಮ್‌ಬ್ಯಾಟ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಸ್ಟೋರಿ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060503102058/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-5/wollen.html |date=2006-05-03 }}. * ಅಶೋಕ್ ಪಾರ್ಥಸಾರಥಿ ಮತ್ತು ರಾಮನ್ ಪುರಿಯವರಿಂದ [http://www.hindu.com/2008/03/09/stories/2008030955051000.htm ದ ಕೇಸ್ ಟೂ ಸಪೋರ್ಟ್ ದ ಇಂಡಿಜೆನಸ್ ಎಲ್‌ಸಿಎ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080312201111/http://www.hindu.com/2008/03/09/stories/2008030955051000.htm |date=2008-03-12 }}. '''ತಾಂತ್ರಿಕ''' * [http://www.csirwebistad.org/aesi/pdf/ftgseminar05/presentations/2005/HIGH_AOA_TEJAS.pdf ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಅಪ್ರೋಚ್ ಟೂ ಹೈ ಎಒಎ ಟೆಸ್ಟಿಂಗ್ ಆಫ್ ದ ಎಲ್‌ಸಿಎ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928061842/http://www.csirwebistad.org/aesi/pdf/ftgseminar05/presentations/2005/HIGH_AOA_TEJAS.pdf |date=2007-09-28 }} * [http://csirwebistad.org/aesi/pages/tejasflight.htm ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಫ್ಲೈಟ್ ಟೆಸ್ಟಿಂಗ್ ಆಫ್ ದ ತೇಜಸ್ ಲೈಟ್ ಕಮ್‌ಬ್ಯಾಟ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080224025554/http://csirwebistad.org/aesi/pages/tejasflight.htm |date=2008-02-24 }} * [http://www.bitsoftsystems.com/mydocs/Avionics%20Mission%20Computer%20Case%20Study.pdf ಎಲ್‌ಸಿಎ ಅವಿಯೋನಿಕ್ಸ್ ಅಂಡ್ ವೆಪನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಮಿಷನ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್: ಎ ಕೇಸ್ ಸ್ಟಡಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100928052634/http://www.bitsoftsystems.com/mydocs/Avionics%20Mission%20Computer%20Case%20Study.pdf |date=2010-09-28 }} '''ಸಾಮಾನ್ಯ''' * [http://www.fighter-planes.com/info/lca.htm "ತೇಜಸ್ / ಲೈಟ್ ಕಮ್‌ಬ್ಯಾಟ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್(ಎಲ್‌ಸಿಎ)", ಫೈಟರ್-ಪ್ಲೇನ್ಸ್.ಕಾಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150118032556/http://www.fighter-planes.com/info/lca.htm |date=2015-01-18 }} * [http://www.lca-tejas.org ಅನ್‌ಆಫೀಶಿಯಲ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಆಫ್ ಎಲ್‌ಸಿಎ-ತೇಜಸ್] {{HAL aircraft}} {{aviation lists}} {{DEFAULTSORT:Hal Tejas}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಯುದ್ದ ವಿಮಾನ 2000-2009]] [[ವರ್ಗ:ಡೆಲ್ಟಾ-ವಿಂಗ್ ವಿಮಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಬಾಲವಿಲ್ಲದ ವಿಮಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ]] 7ecjlrdwnk2kq1ix4e6xy24e1ytyqah 0 23455 1306204 1300726 2025-06-06T17:10:42Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306204 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Obvious water pollution.jpeg|thumb|300px|right|ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯವು ವ್ಯಕ್ತವಾದದ್ದಾಗಿರಬಹುದಾದರೂ, ಮೇಲೆ ಕಾಣಿಸುವ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಹುಡಿಯರಾಶಿಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅನೇಕವೇಳೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಗದ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳೇ ಬಹುಪಾಲು ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ.]] '''ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯ''' ವು ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, [[ಕಣಗಳು]], ಕೈಗಾರಿಕಾ, ಕೃಷಿಸಂಬಂಧಿ ಹಾಗೂ ಗೃಹಸಂಬಂಧಿ [[ತ್ಯಾಜ್ಯ]], ಗದ್ದಲ ಅಥವಾ ಹರಡುವ [[ಆಕ್ರಮಣಶೀಲ ಜೀವಿಗಳ]] ಸಾಗರ ಪ್ರವೇಶದಿಂದಾಗುವ ಹಾನಿಕಾರಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು, ಅಥವಾ ಸಂಭಾವ್ಯ ಹಾನಿಕಾರಕ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಂದಾಗಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಬಹುತೇಕ ಮೂಲಗಳು ಭೂಮಿಮೂಲದ್ದಾಗಿವೆ. ಮಾಲಿನ್ಯವು ಅನೇಕವೇಳೆ ವ್ಯಾವಸಾಯಿಕ [[ಮೇಲ್ಮೈ ಹರಿವು]] ಹಾಗೂ ಗಾಳಿಯಿಂದ ಹಾರಿಬಂದ ಹುಡಿಯರಾಶಿಗಳಂತಹಾ [[ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಲ್ಲದ ಮೂಲ]]ಗಳಿಂದಲೂ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಷಕಾರಿ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಪುಟ್ಟ ಕಣಗಳಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವಲ್ಲದೇ ಅವುಗಳನ್ನು ನಂತರ [[ಪ್ಲವಕ]] ಹಾಗೂ [[ಜಲತಳ ಜೀವಿ]]ಗಳು ಸೇವಿಸುತ್ತವೆ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಸಂಚಯಿತ ಅಥವಾ [[ಸೋಸುಕ ಆಹಾರಸೇವನೆ]]ಯವು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ, ಜೀವಾಣು ವಿಷಗಳು ಸಾಗರ [[ಆಹಾರ ಸರಪಣಿ]]ಗಳೊಳಗೆ [[ಊರ್ಧ್ವಮುಖವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹ]]ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಅನೇಕ ಕಣಗಳು [[ಆಮ್ಲಜನಕ]]ವನ್ನು ಬರಿದುಮಾಡುವಂತಹಾ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರಾಸಾಯನಿಕವಾಗಿ ಸಂಯೋಗಗೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ [[ಅಳಿವೆಗಳನ್ನು]] [[ಆಮ್ಲಜನಕರಹಿತ]]ವನ್ನಾಗಿಸುತ್ತವೆ. [[ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ ಕ್ರಿಮಿನಾಶಕಗಳು ಸಂಯೋಜಿತವಾದವೆಂದರೆ, ಅವು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ [[ಆಹಾರ ಜಾಲ]]ಗಳಿಂದ ಹೀರಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಆಹಾರ ಜಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡ, ಈ ಕ್ರಿಮಿನಾಶಕಗಳು ನವವಿಕೃತಿಗಳನ್ನು, ಹಾಗೆಯೇ ಕೇವಲ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಇಡೀ ಆಹಾರ ಜಾಲಕ್ಕೆ ಹಾನಿಕಾರಕವಾಗಬಲ್ಲ ರೋಗಗಳನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಬಲ್ಲವು. [[ವಿಷಕಾರಿ ಲೋಹ]]ಗಳೂ ಕೂಡಾ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಆಹಾರ ಜಾಲಗಳೊಳಗೆ ಸೇರಬಲ್ಲವು. ಜೀವದ್ರವ್ಯ, ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕವ್ಯವಸ್ಥೆ, ವರ್ತನೆ, ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತಂದು ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳ [[ಆಹಾರ ಸೇವನೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ [[ಮೀನುಗಳು]] ಅಥವಾ [[ಮೀನುಗಳ ಹೈಡ್ರೋಲೈಸೇಟ್‌]] ಅಂಶಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ, ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಜೀವಾಣು ವಿಷಗಳು ಭೂವಾಸಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡು ನಂತರ ಮಾಂಸ ಹಾಗೂ ಕ್ಷೀರೋತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವು. {{TOCleft}} {{clear}} == ಇತಿಹಾಸ == [[ಚಿತ್ರ:MARPOL 73-78 signatories.png|thumb|350px|right|ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಮೇಲಿನ MARPOL 73/78 ಒಪ್ಪಂದದ/ಕನ್ವೆನ್ಷನ್‌ ಸಹಭಾಗಿಗಳು]] ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯವು ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಗ್ಯೂ, ಅದನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿದ್ದು ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ. 1950ರ ದಶಕದಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡು ಅನೇಕ ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಘ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳು/ಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ [[ಸಮುದ್ರ ಕಾನೂನು/ಲಾ ಆಫ್‌ ಸೀ]] ಕುರಿತಾದ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯವು ಆತಂಕ ತರುವ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಬಹುತೇಕ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಸಾಗರಗಳು ಎಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾಗಿರುತ್ತವೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಅಪರಿಮಿತವಾದ, ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಅನಪಾಯಕಾರಿಗೊಳಿಸಬಲ್ಲವು ಎಂದೇ ನಂಬಿದ್ದರು.. 1950ರ ದಶಕದ ಕೊನೆ ಹಾಗೂ 1960ರ ದಶಕದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ, [[ಅಟಾಮಿಕ್‌ ಎನರ್ಜಿ ಕಮಿಷನ್‌]] ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆದ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ದೂರ ತೀರಗಳಲ್ಲಿ, [[ವಿಂಡ್‌ಸ್ಕೇಲ್‌]]ನಲ್ಲಿನ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಮರುಸಂಸ್ಕರಣ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಐರಿಷ್‌ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ‌, ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ [[ಕಮೀಷರಿಯೆಟ್‌ ಅ ಲ'ಎನರ್ಜೀ ಅಟಾಮಿಕೇ]]ಯು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌‌ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಕಿರಣಯುಕ್ತ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ರಾಶಿ ಹಾಕುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ಅನೇಕ ವಿವಾದಗಳೆದ್ದವು. ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌‌ ಸಮುದ್ರ ವಿವಾದದ ನಂತರ ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಜಾಕ್ವೆಸ್‌ ಕೌಸ್ಟಿ]]ಯು ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ತಡೆಯುವ ಅಭಿಯಾನದ ಮೂಲಕ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿಬಿಟ್ಟರು. 1967ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ತೈಲ ಟ್ಯಾಂಕರ್‌ [[ಟಾರ್ರೆ ಕ್ಯಾನ್ಯನ್‌]]ನ ಅಪಘಾತ/ಘರ್ಷಣೆಯ ಹಾಗೂ 1969ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ದೂರತೀರದಲ್ಲಿ [[ಸಾಂಟಾ ಬಾರ್ಬರಾ ತೈಲ ಸೋರಿಕೆ]]ಗಳ ನಂತರ, ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಮಾಲಿನ್ಯವು ಮತ್ತಷ್ಟು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಸ್ಟಾಕ್‌ಹೋಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದ [[ಮಾನವ ಪರಿಸರದ ಮೇಲಿನ 1972ರ ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಘ ಸಮ್ಮೇಳನ]]ದಲ್ಲಿ ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯವು ಪ್ರಮುಖ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು. ಅದೇ ವರ್ಷ ಲಂಡನ್‌ ಒಪ್ಪಂದ/ಕನ್ವೆನ್ಷನ್‌ ಎಂದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕರೆಯಲಾಗುವ [[ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳು ಹಾಗೂ ಇತರೆ ವಸ್ತುಗಳ ರಾಶಿಹಾಕುವಿಕೆಯಿಂದಾಗುವ, ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯ ತಡೆಯುವ ಒಪ್ಪಂದ]]ವೊಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ನಡೆಯಿತು. ಲಂಡನ್‌ ಒಪ್ಪಂದ/ಕನ್ವೆನ್ಷನ್‌ವು ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ, ಕಪ್ಪು ಹಾಗೂ ಬೂದು ಬಣ್ಣದ ನಿಷೇಧಿಸಲ್ಪಡುವ(ಕಪ್ಪು) ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುವ(ಬೂದು) ವಸ್ತುಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮಾಡಿದೆ. ಸೈಯನೈಡ್‌ ಹಾಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ-ಮಟ್ಟದ ವಿಕಿರಣಯುಕ್ತ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕಪ್ಪು ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಲಂಡನ್‌ ಒಪ್ಪಂದವು/ಕನ್ವೆನ್ಷನ್‌ ಹಡಗುಗಳಿಂದ ಚೆಲ್ಲಲಾಗುವ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರವೇ ಅನ್ವಯವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಒಳಚರಂಡಿನಾಲೆಗಳಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಗುವ ದ್ರವಗಳಂತಹಾ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದೇಶವನ್ನುಹೊಂದಿಲ್ಲ.<ref>ಹ್ಯಾಂಬ್ಲಿನ್‌‌, ಜಾಕೋಬ್‌‌ ಡಾರ್ವಿನ್‌ (2008) ''ಪಾಯ್ಸನ್‌‌ ಇನ್‌‌ ದ ವೆಲ್‌ : ರೇಡಿಯೋಆಕ್ಟೀವ್‌‌ ವೇಸ್ಟ್‌‌‌ಸ್‌‌ ಇನ್‌‌ ದ ಓಷನ್ಸ್‌‌‌ ಅಟ್‌‌ ದ ಡಾನ್‌‌ ಆಫ್‌‌ ದ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್‌‌ ಏಜ್‌‌.'' ರುಟ್‌‌ಗರ್ಸ್‌‌‌‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮುದ್ರಣಾಲಯ. ISBN 978-0-8135-4220-1</ref> == ಮಾಲಿನ್ಯದ ಹಾದಿಗಳು == {{seealso|Water pollution#Transport and chemical reactions of water pollutants}} [[ಚಿತ್ರ:Nrborderborderentrythreecolorsmay05-1-.JPG|thumb|left|ಸೆಪ್ಟಿಕ್‌ ನದಿ.]] ನಮ್ಮ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಆದಾನಗಳನ್ನು ವರ್ಗೀಕರಿಸುವ ಹಾಗೂ ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಅನೇಕ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವಿಧಾನಗಳಿವೆ. ಪಟಿನ್‌‌ (n.d.) ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಸಾಗರದ ಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಆದಾನಗಳನ್ನು ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ವಿಧಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು : ನೇರವಾಗಿ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಗರಗಳಿಗೆ ತಂದು ಸುರಿಯುವಿಕೆ, ಮಳೆಯಿಂದಾಗಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಹರಿದುಹೋಗುವುದು, ಹಾಗೂ ವಾತಾವರಣದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳ ಸೇರ್ಪಡೆ. ಸಮುದ್ರದೊಳಗೆ [[ಕಲ್ಮಶಗಳ]] ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಪ್ರಧಾನ ದಾರಿಯೆಂದರೆ ನದಿಗಳು. ಸಾಗರಗಳಿಂದ ನೀರಿನ ಆವಿಯಾಗುವಿಕೆಯು ಅವಕ್ಷೇಪನದ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿರುವುದು. ಬಾಕಿ ಉಳಿದಿದ್ದು ಖಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಸುರಿಯುವ ಮಳೆಗಳ ಮೂಲಕ ನದಿಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ನೀರು ತನ್ಮೂಲಕ ಸಾಗರಕ್ಕೆ ಮರಳುವುದು. [[ಸ್ಟೇಟೆನ್‌ ದ್ವೀಪ]]ದ ಉತ್ತರ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ತುದಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರ ಸೇರುವ [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ರಾಜ್ಯ]]ದ [[ಹಡ್ಸನ್‌]] ಹಾಗೂ [[ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿ]]ಯ [[ರಾರಿಟಾನ್‌]] ನದಿಗಳು, [[ತೇಲುವ ಜೀವರಾಶಿ]]ಗಳು ([[ಕೋಪೆಪಾಡ್‌]]ಗಳು) ಮುಕ್ತ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ [[ಪಾದರಸ]]ದಿಂದ ಕಲುಷಿತಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮೂಲ ಸ್ರೋತಗಳಾಗಿವೆ. ತೀರಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿ ನೀರು ಹರಿಯುವುದರಿಂದ ಸೋಸುಗ-ಸೇವಕಗಳ ([[ಕೋಪೆಪಾಡ್‌]]ಗಳು) ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗ್ರಹವು ಈ ನದಿಗಳ ಮುಖಗಳಲ್ಲಿರದೇ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ 70 ಮೈಲಿಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿ, [[ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ನಗರ]]ಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ. [[ಪ್ಲವಕಗಳು]]{{Ref|Gerlach}} ಜೀವಾಣು ವಿಷಗಳನ್ನು ಹೀರುವುದಕ್ಕೆ ಕೆಲದಿನಗಳ ಸಮಯ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಅನೇಕವೇಳೆ [[ಪ್ರಧಾನಮೂಲ]] ಅಥವಾ [[ಅಪ್ರಧಾನ ಮೂಲ ಮಾಲಿನ್ಯ]]ವೆಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ, ಹಾಗೂ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಬಹುದಾದ ಸ್ರೋತವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಆ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಮೂಲ ಮಾಲಿನ್ಯವೆನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದರೆ ಚರಂಡಿನೀರು ಹಾಗೂ ಕೈಗಾರಿಕಾ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಸಾಗರದೊಳಗೆ ವಿಸರ್ಜಿಸುವುದು. ಇಂತಹಾ ಮಾಲಿನ್ಯವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕೆಟ್ಟ-ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಹಾಗೂ ವಿಕೇಂದ್ರಿತ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಮಾಲಿನ್ಯವು ಉಂಟಾದಾಗ ಅದನ್ನು ಅಪ್ರಧಾನ ಮೂಲ ಮಾಲಿನ್ಯವೆನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವ್ಯಾವಸಾಯಿಕ [[ಮೇಲ್ಮೈ ಹರಿವು]] ಹಾಗೂ ಗಾಳಿಯಿಂದ ಹಾರಿಬಂದ [[ಹುಡಿಯರಾಶಿ]]ಗಳಂತಹವು ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ. {{clear}} === ನೇರ ವಿಸರ್ಜನೆ === [[ಚಿತ್ರ:Rio tinto river CarolStoker NASA Ames Research Center.jpg|thumb|right|ರಿಯೋ ಟಿಂಟೋ ನದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಆಮ್ಲ ಗಣಿ ಒಳಚರಂಡಿ.]] {{seealso|Sewerage|Industrial waste|Environmental issues with mining}} ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳು ನದಿಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಮುದ್ರವನ್ನೂ ನೇರವಾಗಿ ನಗರಗಳ [[ಚರಂಡಿವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯ ಮೂಲಕ ಹಾಗೂ [[ಕೈಗಾರಿಕಾ ತ್ಯಾಜ್ಯ]] ವಿಸರ್ಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ [[ಅಪಾಯಕಾರಿ]] ಹಾಗೂ [[ವಿಷಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯ]]ಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತವೆ. ತಾಮ್ರ, ಚಿನ್ನ. etc.,ಗಳ ಒಳನಾಡಿನ [[ಗಣಿಗಾರಿಕೆ]] ಮತ್ತೊಂದು ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಮಾಲಿನ್ಯದ ಬಹಳಷ್ಟು ಕೇವಲ ಮಣ್ಣಾಗಿದ್ದು ಸಮುದ್ರವನ್ನು ತಲುಪುವ ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಹೋಗುತ್ತವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹವಳದ ಹುಳುಗಳ [[ಜೀವನ ಇತಿಹಾಸ]] ಹಾಗೂ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಬಲ್ಲಂತಹಾ ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕವಾದ [[ತಾಮ್ರ]]ದಂತಹಾ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜಿತವಾಗುವ ಕೆಲ ಖನಿಜಗಳು ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲವು.<ref>{{cite web|author=Emma Young|year=2003|title=Copper decimates coral reef spawning|url= http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn4391|accessdate=26 August 2006}}</ref> ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯು ಪರಿಸರ ಪೂರಕವಾಗದಿರುವಿಕೆಯ ಅಗ್ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯ ಪ್ರಕಾರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯು USನ ಪಶ್ಚಿಮ ಖಂಡಾಂತರ ಪ್ರದೇಶದ 40%ಗೂ ಮೀರಿದ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೂಲ ತೊರೆಗಳನ್ನು ಭಾಗಶಃ ಮಲಿನಗೊಳಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web | last = Environmental Protection Agency | title = Liquid Assets 2000: Americans Pay for Dirty Water | url=http://www.epa.gov/water/liquidassets/dirtywater.html | accessdate = 2007-01-23}}</ref> ಈ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಬಹುಪಾಲು ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತದೆ. === ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮೈ ಹರಿವು === {{main|Surface runoff}} {{seealso|Urban runoff|Stormwater}} ಕೃಷಿಯಿಂದುಂಟಾಗುವ [[ಮೇಲ್ಮೈ ಹರಿವು]], ಹಾಗೂ [[ನಗರಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಮೇಲ್ಮೈ ಹರಿವು]] ಹಾಗೂ ರಸ್ತೆನಿರ್ಮಾಣ, ಕಟ್ಟಡಗಳು, ಮಹಾದ್ವಾರಗಳು, ಕಾಲುವೆಗಳು ಹಾಗೂ ಬಂದರುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದಿಂದಾಗುವಂತಹಾ ಮೇಲ್ಮೈ ಹರಿವುಗಳು, ಮಣ್ಣು ಹಾಗೂ ಇಂಗಾಲ, ಸಾರಜನಕ, ರಂಜಕ ಹಾಗೂ ಖನಿಜಪೂರಿತ ಕಣಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯಬಲ್ಲವು. ಈ ಖನಿಜ-ಪೂರಿತ ನೀರು ತೆಳು ತಿರುಳಿನ ಪಾಚಿ/ಶೈವಲಗಳು ಹಾಗೂ ಸಸ್ಯಪ್ಲವಕಗಳನ್ನು ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿ [[ಶೈವಲ ಉಚ್ಛ್ರಾಯ/ಆಲ್ಗಲ್‌ ಬ್ಲೂಮ್ಸ್‌]] ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ, ಲಭ್ಯವಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು [[ಆಮ್ಲಜನಕ ರಾಹಿತ್ಯ]]ವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಬಲ್ಲದು. ರಸ್ತೆಗಳು ಹಾಗೂ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಮೇಲ್ಮೈ ಹರಿವು ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜಲ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಪ್ರಧಾನ ಮೂಲವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ. [[ಪಗೆಟ್‌ ಜಲಸಂಧಿ]]ಯೊಳಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವ ಸುಮಾರು ಪ್ರತಿಶತ 75ರಷ್ಟು ವಿಷಕಾರಿ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಕಲ್ಲುಹಾಸಿರುವ ರಸ್ತೆಗಳು ಹಾಗೂ ಡ್ರೈವ್‌ವೇಗಳು, ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಗಳು, ಅಂಗಳಗಳು ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಚ್ಚಿಹೋಗುವ [[ರಭಸದ ನೀರು]] ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತದೆ.<ref>ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌‌ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಇಲಾಖೆ. [http://www.ecy.wa.gov/Programs/wq/pstoxics/index.html “ಕಂಟ್ರೋಲ್‌ ಆಫ್‌‌ ಟಾಕ್ಸಿಕ್‌ ಕೆಮಿಕಲ್ಸ್‌‌ ಇನ್‌ ಪಡ್ಗೆಟ್‌ ಸೌಂಡ್‌, ಫೇಸ್‌ 2: ಡೆವೆಲಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಆಫ್‌ ಸಿಂಪಲ್‌ ನ್ಯೂಮರಿಕಲ್‌ ಮಾಡೆಲ್ಸ್‌"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170302010119/http://www.ecy.wa.gov/programs/wq/pstoxics/index.html |date=2017-03-02 }}, 2008</ref> === ಹಡಗು ಮಾಲಿನ್ಯ === {{main|Ship pollution}} {{see also|Ballast water discharge and the environment}} [[ಚಿತ್ರ:Ship pumping ballast water.jpg|thumb|left|ಸರಕು ಸಾಗಣೆ ಹಡಗೊಂದು ನಿಲುಭಾರ ನೀರನ್ನು ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಚೆಲ್ಲುತ್ತಿದೆ.]] ಹಡಗುಗಳು ಜಲಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಾಗರಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ರೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಲುಷಿತಗೊಳಿಸಬಹುದು. [[ತೈಲ ಸೋರಿಕೆಗಳು]] ವಿಧ್ವಂಸಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೀರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯಕ್ಕೆ ವಿಷಕಾರಿಯಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ, [[ಕಚ್ಚಾತೈಲ]]ದ ಘಟಕಗಳಾದ [[ಪಾಲಿಸೈಕ್ಲಿಕ್‌ ಅರೋಮ್ಯಾಟಿಕ್‌ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ಸ್‌]] (PAHಗಳು), ಶುದ್ಧೀಕರಣವನ್ನು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ [[ಮಡ್ಡಿಯ]] ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಗೊಂಡು ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಉಳಿದುಕೊಂಡೇ ಇರುತ್ತದೆ.<ref name="Panetta">ಪನೆಟ್ಟಾ, LE (ಅಧ್ಯಕ್ಷ) (2003) ''ಅಮೇರಿಕಾಸ್‌'‌ ಲಿವಿಂಗ್‌ ಓಷನ್ಸ್‌‌: ಚಾರ್ಟಿಂಗ್‌ ಎ ಕೋರ್ಸ್‌ ಫಾರ್‌ ಸೀ ಚೇಂಜ್‌'' [ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಆವೃತ್ತಿ, CD] ಫ್ಯೂ ಸಾಗರಗಳ ಸಮಿತಿ.</ref> [[ಬೃಹತ್‌ ಸಾಗಣೆಹಡಗುಗಳ]] ಸರಕುಸಾಗಣೆ ಅವಶೇಷಗಳ ವಿಸರ್ಜನೆಯು ಬಂದರುಗಳನ್ನು, ಜಲಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಾಗರಗಳನ್ನೂ ಕಲುಷಿತಗೊಳಿಸಬಲ್ಲದು. ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಹಡಗುಗಳು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ವಿದೇಶೀ ಹಾಗೂ ದೇಶೀಯ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳು ಅಂತಹುದನ್ನು ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ [[ಧಾರಕ ಹಡಗು]]ಗಳು 10,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ [[ಧಾರಕಗಳನ್ನು]] ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ (ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಚಂಡಮಾರುತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ).<ref>{{cite web |url=http://news.nationalgeographic.com/news/2001/06/0619_seacargo.html |title=Lost Sea Cargo: Beach Bounty or Junk? |accessdate=2008-04-08 |date=19 June 2001 |author=Janice Podsada |publisher=National Geographic News}}</ref> ಹಡಗುಗಳು [[ಶಬ್ದ ಮಾಲಿನ್ಯ]]ದ ಮೂಲಕ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಜಲವನ್ಯಜೀವಿಗಳ ಕ್ಷೋಭೆಗೊಳಿಸಬಲ್ಲವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ [[ನಿಲುಭಾರ]] ತೊಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿನ ನೀರು ಹಾನಿಕಾರಕ [[ಪಾಚಿ/ಶೈವಲಗಳು]] ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ [[ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಜೀವಜಾತಿಗಳನ್ನು]] ಹರಡಬಲ್ಲವು.<ref name="Meinesz">ಮೇಯ್ನೆಜ್‌, A. (2003) [http://www.pbs.org/wgbh/nova/algae/impact.html ಡೀಪ್‌ ಸೀ ಇನ್‌ವೇಷನ್‌‌: ದ ಇಂಪಾಕ್ಟ್‌ ಆಫ್‌‌ ಇನ್‌ವ್ಯಾಸಿವ್‌ ಸ್ಪೀಷಿಸ್‌] PBS: NOVA. ಪಡೆದಿದ್ದು ನವೆಂಬರ್‌ 26, 2009</ref> ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಹಾಗೂ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜಿಸಲಾಗುವ [[ನಿಲುಭಾರ ನೀರು]] ಬೇಡದ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಜೀವಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಕಪ್ಪು, ಕ್ಯಾಸ್ಪಿಯನ್‌ ಹಾಗೂ ಅಜೋವ್‌ ಸಮುದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿರುವ [[ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ]] ಶುದ್ಧಜಲವಾಸಿ ಜೀಬ್ರಾ ಪಟ್ಟೆಗಳ ಚಿಪ್ಪುಜೀವಿಗಳು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸರೋವರಗಳಿಗೆ ನಿಲುಭಾರ ನೀರಿನ ಮೂಲಕವೇ ಸಾಗರಾಂತರ ಸಂಚಾರಿ ಹಡಗುಗಳಿಂದ ಬಹುಶಃ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿವೆ.<ref>ಆಕ್ವಾಟಿಕ್‌ ಇನ್‌ವ್ಯಾಸಿವ್‌ ಸ್ಪೀಷಿಸ್‌. ಎ ಗೈಡ್‌ ಟು ಲೀಸ್ಟ್‌‌-ವಾಂಟೆಡ್‌ ಆಕ್ವಾಟಿಕ್‌ ಆರ್ಗ್ಯಾನಿಸಮ್ಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ನಾರ್ತ್‌ವೆಸ್ಟ್‌‌. 2001. ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ [http://www.wsg.washington.edu/mas/pdfs/leastwanted.pdf ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080725040002/http://www.wsg.washington.edu/mas/pdfs/leastwanted.pdf |date=2008-07-25 }}</ref> ಮೇಯ್ನೆಜ್‌ರವರ ಭಾವನೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಒಂದೇ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಜೀವಿಯ ಮೂಲಕ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಹಾನಿಯಾಗುತ್ತಿರುವ ದುರದೃಷ್ಟ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದರೆ ನಿರಪಾಯಕಾರಿ ಎಂಬಂತೆ ತೋರುವ [[ಲೋಳೆಮೀನು]]. ಶಿಖೆಯುಳ್ಳ ಲೋಳೆಮೀನಿನ ತಳಿಯಾದ ''[[ನೆಮಿಯೋಪ್ಸಿಸ್‌ ಲ್ಯೇಡ್ಯೈ]]'' , ಈಗ ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆಯೆಂದರೆ ವಿಶ್ವದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿನ ಅಳಿವೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಹೂಡಿವೆ. ಇದು ಮೊದಲಿಗೆ 1982ರಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಹಾಗೂ ಹಡಗೊಂದರ ನಿಲುಭಾರ ನೀರಿನ ಮೂಲಕ [[ಕಪ್ಪು ಸಮುದ್ರ]]ಕ್ಕೆ ಸ್ಥಾನಾಂತರಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಲೋಳೆಮೀನಿನ ಪ್ರಮಾಣವು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದಲ್ಲದೇ 1988ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಸ್ಥಳೀಯ [[ಮತ್ಸ್ಯೋದ್ಯಮ]]ದ ಮೇಲೆ ವಿಧ್ವಂಸಕ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿತು. “[[ಆಂಚೊವಿ]] ಮೀನಿನ ಪ್ರಮಾಣವು 1984ರ 204,000 ಟನ್‌ಗಳಿಂದ 1993ರಲ್ಲಿ 200 ಟನ್‌ಗಳಿಗೆ ಇಳಿದಿದ್ದರೆ ; [[ಸ್ಪ್ರಾಟ್‌]] ಮೀನಿನ ಪ್ರಮಾಣವು 1984ರಲ್ಲಿನ 24,600 ಟನ್‌ಗಳಿಂದ 1993ರಲ್ಲಿ 12,000 ಟನ್‌ಗಳಿಗೆ; [[ಕುದುರೆ ಬಂಗಡೆಮೀನು]] 1984ರಲ್ಲಿನ 4,000 ಟನ್‌ಗಳಿಂದ 1993ರಲ್ಲಿನ ಶೂನ್ಯ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕಿಳಿಯಿತು.”<ref name="Meinesz"/> ಲೋಳೆಮೀನುಗಳು ಮೀನು ಲಾರ್ವಾಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ [[ತೇಲುವ ಜೀವರಾಶಿಗಳನ್ನು]] ನಿಶ್ಶೇಷಗೊಳಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಅವುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯೂ ಹಠಾತ್‌ ಕುಸಿತ ಕಂಡಿರುವುದಾದರೂ, ಅವು [[ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯ ಮೇಲಿನ ತಮ್ಮ ಬಿಗಿಹಿಡಿತವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಸಡಿಲಿಸಿಲ್ಲ. [[ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ತಳಿಗಳು]] ಒಮ್ಮೆ ಆಕ್ರಮಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ತಮ್ಮ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವವಲ್ಲದೇ ಹೊಸ ರೋಗರುಜಿನಗಳನ್ನೂ ಹರಡುವಿಕೆ, ಹೊಸದಾದ [[ವಂಶವಾಹಿ]] ಘಟಕಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವುದು, ನೀರಿನೊಳಗಿನ ಸಮುದ್ರ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸುವುದಲ್ಲದೇ ಅಲ್ಲಿನ [[ಸ್ಥಳೀಯ ತಳಿಗಳನ್ನು]] ಆಹಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗದಂತಹಾ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಈ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ತಳಿಗಳೇ US ಒಂದರಲ್ಲೇ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಸುಮಾರು $138 ಶತಕೋಟಿಯಷ್ಟು ಆದಾಯನಷ್ಟ ಹಾಗೂ ನಿರ್ವಹಣಾ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗೆ ಕಾರಣೀಭೂತವಾಗಿವೆ.<ref name="pimental">{{cite journal |last=Pimentel |first= D. |authorlink= |coauthors= R. Zuniga and D., Morrison |year= 2005 |title=Update on the environmental and economic costs associated with alien-invasive species in the United States. |journal=Ecological Economics |volume=52 |issue= |pages=273–288 |id= |url= |accessdate= |quote= }}</ref> {{clear}} === ವಾತಾವರಣದ ಮಾಲಿನ್ಯ === [[ಚಿತ್ರ:Barbadosdustgraph.gif|thumb|right|ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿನ ಧೂಳನ್ನು ಕೆರಿಬಿಯನ್‌ ಸಮುದ್ರ ಹಾಗೂ ಫ್ಲಾರಿಡಾದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಅನೇಕ ಹವಳಗಳ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವೆಂದು ಸೂಚಿಸುವ ಗ್ರಾಫ್‌ <ref>ಹವಳದ ಅಳಿವಿಗೆ ಹಾಗೂ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಧೂಳು: ಬಾರ್ಬಡೋಸ್‌‌ ಡಸ್ಟ್‌ ರೆಕಾರ್ಡ್‌ : 1965-1996 US ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ. ಪಡೆದಿದ್ದು 10 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2009.</ref>]] ಮಾಲಿನ್ಯ ಉಂಟಾಗುವ ಮತ್ತೊಂದು ದಾರಿಯೆಂದರೆ ವಾತಾವರಣ. [[ಭೂಭರ್ತಿ]] ಹೂತಿದ್ದ ಸ್ಥಳ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಚೀಲಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ, ಗಾಳಿಯಿಂದ ಹರಡುವ ಧೂಳು ಹಾಗೂ ಹುಡಿಯರಾಶಿಗಳು ಸಮುದ್ರದೆಡೆ ಗಾಳಿಯಿಂದ ಹರಡುವಿಕೆ. [[ಸಹಾರ]]ದಿಂದ ಏಳುವ ಧೂಳು [[ಉಪೋಷ್ಣವಲಯ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿ/ಇಳಿಮೇಡು/ಸಾಲುಬ್ಬು]]ಗಳ ದಕ್ಷಿಣವಲಯದ ಮೂಲಕ [[ಕೆರಿಬಿಯನ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಫ್ಲಾರಿಡಾ]]ದೆಡೆಗೆ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿ/ಇಳಿಮೇಡು/ಸಾಲುಬ್ಬುಗಳು ಏರಿಕೆ ಕಂಡಂತೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗೂ ಉಪೋಷ್ಣವಲಯ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಮೂಲಕ ಉತ್ತರದ ಕಡೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. [[ಗೋಭಿ]] ಹಾಗೂ [[ಟಕ್ಲಮಕನ್‌]] ಮರಳುಗಾಡುಗಳಿಂದ [[ಕೊರಿಯಾ]], [[ಜಪಾನ್‌]] ಹಾಗೂ ಉತ್ತರ [[ಪೆಸಿಫಿಕ್‌]]ಗಳಿಂದ [[ಹವಾಯ್‌ ದ್ವೀಪಗಳೆ]]ಡೆ ಜಾಗತಿಕ ಸ್ಥಾನಾಂತರವನ್ನೂ ಧೂಳಿನ ಹರಡುವಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವೆನ್ನಬಹುದು.<ref>ಡ್ಯೂಸ್‌, R.A., ಉನ್ನಿ, C.K., ರೇ, B.J., ಪ್ರಾಸ್ಪೆರೋ, J.M., ಮೆರ್ರಿಲ್, J.T. 1980. ಲಾಂಗ್‌-ರೇಂಜ್‌‌ ಅಟ್ಮಾಸ್‌ಫಿಯರಿಕ್‌ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌‌ ಆಫ್‌ ಸಾಯಿಲ್‌ ಡಸ್ಟ್‌‌ ಫ್ರಂ ಏಷ್ಯಾ ಟು ದ ಟ್ರಾಪಿಕಲ್‌ ನಾರ್ತ್‌ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ :ಟೆಂಪೋರಲ್‌ ವೇರಿಯೆಬಲಿಟಿ. ಸೈನ್ಸ್‌ 209:1522–1524.</ref> 1970ರಿಂದ, ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿನ ಬರಗಾಲದ ಅವಧಿಯಿಂದಾಗಿ ಧೂಳಿನ ಅಬ್ಬರವು ಮಿತಿಮೀರುತ್ತಲಿದೆ. ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಕೆರಿಬಿಯನ್‌ ಹಾಗೂ ಫ್ಲಾರಿಡಾಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಾನಾಂತರಗೊಳ್ಳುವ ಧೂಳಿನ ಪ್ರಮಾಣವು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲಿದೆ;<ref>Usinfo.state.gov. [http://www.gcrio.org/OnLnDoc/pdf/african_dust.pdf ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಧೂಳು U.S.ನ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಬಾಧಿಸುತ್ತಿದೆ, ಕೆರಿಬಿಯನ್‌.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070620013708/http://www.gcrio.org/OnLnDoc/pdf/african_dust.pdf |date=2007-06-20 }} ಪಡೆದಿದ್ದು 10 ಜೂನ್ 2007ರಂದು.</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, [[ಉತ್ತರ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಆಂದೋಲನ]]ದ ಧನಾತ್ಮಕ ಹಂತಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹರಿವು ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ.<ref>ಪ್ರಾಸ್ಪೆರೋ, J.M., ನೀಸ್‌‌, R.T. 1986. ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್‌ ಆಫ್‌ ದ ನಾರ್ತ್‌ ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಡ್ರಾಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಎಲ್‌ನಿನೋ ಆನ್‌ ಮಿನರಲ್‌ ಡಸ್ಟ್‌‌ ಇನ್‌ ದ ಬಾರ್ಬಡೋಸ್‌ ಟ್ರೇಡ್‌‌ ವಿಂಡ್ಸ್. ನೇಚರ್‌ 320:735–738.</ref> ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ 1970ರ ದಶಕದಿಂದ ಕೆರಿಬಿಯನ್‌ ಹಾಗೂ ಫ್ಲಾರಿಡಾಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿರುವ ಹವಳದ ದಿಬ್ಬಗಳ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿನ ಇಳಿಕೆಗೆ ಧೂಳು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಎಂದು USGS ಅವೆರಡಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧ ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ.<ref>[[U. S. ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ]]. [http://coastal.er.usgs.gov/african_dust/ ಹವಳದ ನಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣ ಹಾಗೂ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಧೂಳು.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120502091350/http://coastal.er.usgs.gov/african_dust/ |date=2012-05-02 }} ಪಡೆದಿದ್ದು 10 ಜೂನ್ 2007ರಂದು.</ref> [[ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ]]ಯು [[ಸಾಗರ ತಾಪಮಾನ ಏರಿಕೆ]]ಗೆ [30] ಹಾಗೂ [[ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌ ಪ್ರಮಾಣ]]ದ ಏರಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌ನ ಈ ಏರಿದ ಮಟ್ಟಗಳು [[ಸಾಗರಗಳನ್ನು ಆಮ್ಲೀಕರಿಸುತ್ತಲಿದೆ]].<ref>ಡಾನಿ, S. C. (2006) "[http://www.precaution.org/lib/06/ocean_acidification_from_c02_060301.pdf ದ ಡೇಂಜರ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಓಷನ್‌ ಆಸಿಡಿಫಿಕೇಷನ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304042304/http://www.precaution.org/lib/06/ocean_acidification_from_c02_060301.pdf |date=2016-03-04 }}" ''ಸೈಂಟಿಫಿಕ್‌ ಅಮೇರಿಕನ್‌'' , ಮಾರ್ಚ್‌ 2006.</ref> ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ [[ಜಲ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯುಂಟಾಗಿ ಮೀನುಗಳ ಚದುರಿಕೆಯು,<ref>ಚೀಯುಂಗ್‌, W.W.L., et al. (2009) "[http://www.seaaroundus.org/ClimateChange/images/Pew%20OSS%20Final%20climate%20change%20and%20fisheries.pdf ರೀಡಿಸ್ಟ್ರಿಬ್ಯೂಷನ್‌ ಆಫ್‌‌ ಫಿಶ್‌‌ ಕ್ಯಾಚ್‌ ಬೈ ಕ್ಲೈಮೇಟ್‌ ಚೇಂಜ್‌‌. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110726113553/http://www.seaaroundus.org/ClimateChange/images/Pew%20OSS%20Final%20climate%20change%20and%20fisheries.pdf |date=2011-07-26 }}[http://www.seaaroundus.org/ClimateChange/images/Pew%20OSS%20Final%20climate%20change%20and%20fisheries.pdf ಎ ಸಮ್ಮರಿ ಆಫ್‌ ನ್ಯೂ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್‌ ಅನಾಲಿಸಿಸ್‌‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110726113553/http://www.seaaroundus.org/ClimateChange/images/Pew%20OSS%20Final%20climate%20change%20and%20fisheries.pdf |date=2011-07-26 }}" ಫ್ಯೂ ಓಷನ್‌ ಸೈನ್ಸ್‌‌ ಸರಣಿ. Oct 2009.</ref> ಬದಲಾಗಿ [[ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯ ಉಳಿವು]] ಹಾಗೂ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಅದನ್ನೇ ಆಧರಿಸಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತಲಿದೆ. ಆರೋಗ್ಯಕರ ಸಾಗರ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೂ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಇಳಿಕೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.climatefish.org/index_en.htm PACFA] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091215221120/http://www.climatefish.org/index_en.htm |date=2009-12-15 }} (2009) [http://www.fao.org/climatechange/17789-1-0.pdf ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಹಾಗೂ ಜಲಚರ ಸಾಕಣೆ]</ref> {{clear}} === ಆಳ ಸಮುದ್ರದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ === {{main|Deep sea mining}} [[ಆಳ ಸಮುದ್ರದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ]]ಯು [[ಸಾಗರ ತಳ]]ದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಸಾಪೇಕ್ಷವಾಗಿ ನವೀನವಾದ ಖನಿಜ ಪಡೆಯುವಿಕೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ. ಸಾಗರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಸಾಗರ’ದ ಮೇಲ್ಮೈನಿಂದ 1,400 - 3,700 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಕೆಳಗೆ [[ಬಹುಲೋಹೀಯ ಸಣ್ಣ ಗುಂಡುಗಳು]] ಅಥವಾ ಸಕ್ರಿಯ ಹಾಗೂ ನಿರ್ನಾಮವಾದ [[ಜಲೋಷ್ಣೀಯ ದ್ವಾರಗಳ]] ಸುತ್ತಲಿನ ವಿಶಾಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿವೆ.<ref name="web.ebscohost.com">ಆಹ್ನರ್ಟ್‌, A., &amp; ಬಾರೋಸ್ಕಿ, C. (2000). ಎನ್‌ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟಲ್‌ ರಿಸ್ಕ್‌ ಆಸೆಸ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಆಫ್‌ ಆಂಥ್ರೋಪೋಜೆನಿಕ್‌ ಆಕ್ಟಿವಿಟಿ ಇನ್‌ ದ ಡೀಪ್‌ ಸೀ. ಜರ್ನಲ್‌ ಆಫ್‌ ಆಕ್ವಾಟಿಕ್‌ ಇಕೋಸಿಸ್ಟಂ ಸ್ಟ್ರೆಸ್‌‌ &amp; ರಿಕವರಿ, 7(4), 299. ಅಕಾಡೆಮಿಕ್‌ ಸರ್ಚ್‌‌ ಕಂಪ್ಲೀಟ್‌ ದತ್ತಸಂಚಯದಿಂದ ಪಡೆದಿದ್ದು . http://web.ebscohost.com/ehost/pdf?vid=5&amp;hid=2&amp;sid=4b3a30cd-c7ec-4838-ba3c-48ce12f26813%40sessionmgr12</ref> ಈ ಕಂಡಿಗಳು [[ಬೆಳ್ಳಿ]], [[ಚಿನ್ನ]], [[ತಾಮ್ರ]], [[ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್‌]], [[ಕೋಬಾಲ್ಟ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಸತುವು]]ಗಳಂತಹಾ [[ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಲೋಹಗಳ]]ನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂತಹಾ [[ಸಲ್ಫೈಡ್‌ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳ]]ನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತವೆ.<ref>ಹಾಲ್ಫರ್‌, ಜಾಚೆನ್‌ ಹಾಗೂ ರಾಡ್ನಿ M. ಫ್ಯುಜಿತಾ. 2007. "ಡೇಂಜರ್‌ ಆಫ್‌ ಡೀಪ್‌-ಸೀ ಮೈನಿಂಗ್‌." ಸೈನ್ಸ್‌ 316, no. 5827: 987. ಅಕಾಡೆಮಿಕ್‌ ಸರ್ಚ್‌‌ ಕಂಪ್ಲೀಟ್‌ , EBSCOhost (ಪಡೆದಿದ್ದು ಜನವರಿ 19, 2010) <http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/316/5827/987></ref><ref>ಗ್ಲಾಸ್‌ಬಿ, G P. "ಲೆಸನ್ಸ್‌‌ ಲರ್ನ್‌ಡ್‌‌ ಫ್ರಂ ಡೀಪ್‌-ಸೀ ಮೈನಿಂಗ್‌." ಸೈನ್ಸ್‌‌ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ 28 ಜುಲೈ 2000: 551-53. ಜಾಲ. 20 Jan. 2010. <http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/289/5479/551#ref3></ref> ಈ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ಜಲಚಾಲಿತ ಪಂಪ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಬಕೆಟ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಅದಿರುಗಳನ್ನು ಮೇಲ್ಮೈಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೊಳಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತರೆ ಎಲ್ಲಾ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಹಾಗೆ, ಆಳ ಸಮುದ್ರದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯು ಕೂಡಾ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ವಾತಾವರಣಕ್ಕಾಗುವ ಹಾನಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಆಳ ಸಮುದ್ರದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯು ಸಾಪೇಕ್ಷವಾಗಿ ಹೊಸ ಕ್ಷೇತ್ರವಾದ ಕಾರಣ, ಪೂರ್ಣ ಮಟ್ಟದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪರಿಣಾಮಗಳು ತಿಳಿದುಬಂದಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ತಜ್ಞರು ಸಮುದ್ರ ತಳದ ಕೆಲಭಾಗದ ಅಗೆಯುವಿಕೆಯು [[ಜಲತಳ ಜೀವಿಗಳ ಸಂಕುಲ]]ದಲ್ಲಿ ಕೋಲಾಹಲವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿ ದಪ್ಪಮರಳಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಗರಿಗಳ ಸಂಚಯ ಹಾಗೂ [[ಜಲಸ್ತಂಭ]]ಗಳ [[ವಿಷಪೂರಿತತ್ವ]]ವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಖಚಿತ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಹಾಲ್ಫರ್‌, ಜಾಚೆನ್‌ ಹಾಗೂ ರಾಡ್ನಿ M. ಫ್ಯುಜಿತಾ. 2007. "ಡೇಂಜರ್‌ ಆಫ್‌ ಡೀಪ್‌-ಸೀ ಮೈನಿಂಗ್‌." ಸೈನ್ಸ್‌ 316, no. 5827: 987. ಅಕಾಡೆಮಿಕ್‌ ಸರ್ಚ್‌‌ ಕಂಪ್ಲೀಟ್‌ , EBSCOhost (ಪಡೆದಿದ್ದು ಜನವರಿ 19, 2010) <http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/316/5827/987></ref> ಸಮುದ್ರ ತಳದ ಕೆಲಭಾಗದ ಅಗೆಯುವಿಕೆಯು [[ಜಲತಳ ಜೀವಿಗಳ ಸಂಕುಲ]]ದ ವಾಸಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹಾಳುಗೆಡುವುದಲ್ಲದೇ ಬಹುಶಃ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯ ವಿಧ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಳವನ್ನವಲಂಬಿಸಿ, ಶಾಶ್ವತ ಕೋಲಾಹಲವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ.<ref name="web.ebscohost.com"/> ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯ ನೇರ ಪರಿಣಾಮದ ಹೊರತಾಗಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಸೋರಿಕೆ, ಚೆಲ್ಲುವಿಕೆ ಹಾಗೂ [[ಸವೆತ]]ಗಳು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಪ್ರದೇಶದ ರಾಸಾಯನಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೇ ಬದಲಿಸಬಲ್ಲದು. ಆಳ ಸಮುದ್ರದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯಿಂದಾಗುವ ಪರಿಣಾಮಗಳಲ್ಲಿ, ಮೇಲ್ಮುಖ ಹರಿವು ಭೀಕರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಬಲ್ಲದು. ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ (ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಕಣಗಳು) ಹೊರಬಂದ ದಪ್ಪಮರಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ಸಾಗರಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಚೆಲ್ಲುವುದರಿಂದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ತೇಲುತ್ತಿರುವ ಕಣಗಳ ಮೋಡವುಂಟಾಗಿ ನಂತರ ಈ ಮೇಲ್ಮುಖ ಹರಿವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಮಾದರಿಯ ಮೇಲ್ಮುಖ ಹರಿವುಗಳುಂಟಾಗಬಲ್ಲವು : ತಳಸನಿಹದ ಮೇಲ್ಮುಖ ಹರಿವು ಹಾಗೂ ಮೇಲ್ಮೈನ ಮೇಲ್ಮುಖ ಹರಿವುಗಳು.<ref name="web.ebscohost.com"/> ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ದಪ್ಪಮರಳನ್ನು ಮರಳಿ ಚೆಲ್ಲಿದಾಗ ತಳಸನಿಹದ ಮೇಲ್ಮುಖ ಹರಿವುಗಳುಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ತೇಲುವ ವಸ್ತುಗಳು ನೀರಿನ [[ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧತೆ]]ಯನ್ನು ಅಥವಾ ರಾಡಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವಲ್ಲದೇ ಜಲತಳದ ಜೀವಸಂಕುಲಗಳು ಬಳಸುವ [[ಸೋಸಿ-ಸೇವಿಸುವ]] ಆಹಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅಡಚಣೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>ಶರ್ಮಾ, R. (2005). ಡೀಪ್‌-ಸೀ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪೆರಿಮೆಂಟ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ದೇಯ್ರ್‌/ದೇರ್‌ ಫ್ಯೂಚರ್‌ ರಿಕ್ವೈರ್‌ಮೆಂಟ್ಸ್‌. ಮೆರೀನ್‌ ಜಿಯೋರಿಸೋರ್ಸಸ್‌ &amp; ಜಿಯೋಟೆಕ್ನಾಲಜಿ, 23(4), 331-338. doi:10.1080/10641190500446698. <http://web.ebscohost.com/ehost/pdf?vid=7&amp;hid=13&amp;sid=cd55f6a4-c7f2-45e4-a1da-60c85c9b866e%40sessionmgr10></ref> ಮೇಲ್ಮೈನ ಮೇಲ್ಮುಖದ ಹರಿವುಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಂಭೀರ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನುಂಟು ಮಾಡಬಲ್ಲವು. ಕಣಗಳ ಹಾಗೂ ನೀರಿನ ಹರಿವಿನ/ಪ್ರವಾಹದ ಗಾತ್ರಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಬಲ್ಲದು.<ref name="web.ebscohost.com"/><ref>ನಾಥ್‌, B., &amp; ಶರ್ಮಾ, R. (2000). ಎನ್‌ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಡೀಪ್‌-ಸೀ ಮೈನಿಂಗ್‌‌ : ಎ ಪರ್ಸ್‌ಪೆಕ್ಟಿವ್‌. ಮೆರೀನ್‌ ಜಿಯೋರಿಸೋರ್ಸಸ್‌ &amp; ಜಿಯೋಟೆಕ್ನಾಲಜಿ, 18(3), 285-294. doi:10.1080/10641190051092993. http://web.ebscohost.com/ehost/detail?vid=5&amp;hid=2&amp;sid=13877386-132b-4b8c-a81d-787869ad02cc%40sessionmgr12&amp;bdata=JnNpdGU9ZWhvc3QtbGl2ZQ%3d%3d#db=a9h&amp;AN=4394513</ref> ಗರಿಗಳು [[ತೇಲುವ ಜೀವರಾಶಿಗಳು]] ಹಾಗೂ ಬೆಳಕಿನ ತೂರುವಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದರಿಂದ, ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ [[ಆಹಾರಜಾಲ]]ವನ್ನು ಹದಗೆಡಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="web.ebscohost.com"/><ref>ನಾಥ್‌, B., &amp; ಶರ್ಮಾ, R. (2000). ಎನ್‌ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಡೀಪ್‌-ಸೀ ಮೈನಿಂಗ್‌‌ : ಎ ಪರ್ಸ್‌ಪೆಕ್ಟಿವ್‌. ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಮೆರೀನ್‌ ಜಿಯೋರಿಸೋರ್ಸಸ್‌ &amp; ಜಿಯೋಟೆಕ್ನಾಲಜಿ, 18(3), 285-294. doi:10.1080/10641190051092993. http://web.ebscohost.com/ehost/detail?vid=5&amp;hid=2&amp;sid=13877386-132b-4b8c-a81d-787869ad02cc%40sessionmgr12&amp;bdata=JnNpdGU9ZWhvc3QtbGl2ZQ%3d%3d#db=a9h&amp;AN=4394513</ref> *'''ಭಾರತದ ಆಳಸಮುದ್ರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ''':[https://www.prajavani.net/op-ed/market-analysis/financial-crisis%E2%80%8B-662159.html ಸಂಪನ್ಮೂಲಕ್ಕಾಗಿ ಸಮುದ್ರ ಮಥನ;ಟಿ.ಆರ್. ಅನಂತರಾಮು;d: 04 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2019,;; ಭಾರತಕ್ಕೆ 2002ರಲ್ಲೇ 1.5 ಲಕ್ಷ ಚದರ ಕಿಲೊ ಮೀಟರ್ ಸಾಗರದ ಭಾಗವನ್ನು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮಾಡಲು 15 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲಮಿತಿ ವಿಧಿಸಿ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ಸಾಗರಸ್ತರ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ನೀಡಿದೆ. ಭಾರತ ಅದರ ಹಿಂದೆಯೇ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿ ಅದರ ಅರ್ಧ, ಅಂದರೆ 75,000 ಚದರ ಕಿಲೊ ಮೀಟರ್ ಸಾಕು ಎಂದೂ, ಸದ್ಯದಲ್ಲಿ 18,000 ಚದರ ಕಿಲೊ ಮೀಟರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯನ್ನು 2022ರವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಎಂದು ಕೂಡ ಚೌಕಾಸಿ ಮಾಡಿದೆ.] == ಆಮ್ಲತೆಯ ಹೆಚ್ಚಳ == {{main|Acidification}} [[ಚಿತ್ರ:Maldives - Kurumba Island.jpg|thumb|left|ಮಾಲ್ಟೀವ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ತೀರದ ಅಂಚಾಗಿರುವ ಹವಳದ ದಿಬ್ಬಗಳು. ಹವಳದ ದಿಬ್ಬಗಳು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಸಾಯುತ್ತಿವೆ.<ref>ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಹವಳದ ದಿಬ್ಬಗಳು Guardian.co.uk, 2 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 2009.</ref>]] ಸಾಗರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ [[ಇಂಗಾಲ ಹೀರುತೊಟ್ಟಿ]]ಯಾಗಿದ್ದು, ವಾತಾವರಣದಿಂದ ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌ಅನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿನ ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌ ಪ್ರಮಾಣವು [[ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ]] ಸಾಗರಗಳು [[ಹೆಚ್ಚುಹೆಚ್ಚು ಆಮ್ಲೀಕರಣ]]ಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ.<ref name="orr05">{{cite journal|last=Orr|first=James C.|coauthors=Fabry, Victoria J.; Aumont, Olivier; Bopp, Laurent; Doney, Scott C.; Feely, Richard A. ''et al.''|year=2005|title=Anthropogenic ocean acidification over the twenty-first century and its impact on calcifying organisms|url=http://www.ipsl.jussieu.fr/~jomce/acidification/paper/Orr_OnlineNature04095.pdf|format=PDF|journal=Nature|issn=0028-0836|volume=437|issue=7059|pages=681–686|doi=10.1038/nature04095|access-date=2010-05-26|archive-date=2008-06-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20080625100559/http://www.ipsl.jussieu.fr/~jomce/acidification/paper/Orr_OnlineNature04095.pdf|url-status=dead}}</ref><ref name="key04">{{cite journal|last=Key|first=R.M.|coauthors=Kozyr, A.; Sabine, C.L.; Lee, K.; Wanninkhof, R.; Bullister, J.; Feely, R.A.; Millero, F.; Mordy, C. and Peng, T.-H.|year=2004|title=A global ocean carbon climatology: Results from GLODAP|url=|journal=Global Biogeochemical Cycles|issn=0886-6236|volume=18|issue=|pages=GB4031|doi=10.1029/2004GB002247}}</ref> ಸಾಗರ ಆಮ್ಲೀಕರಣದ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಇನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಕ್ಯಾಲ್ಷಿಯಂ ಕಾರ್ಬೋನೇಟ್‌ನಿಂದಾದ ರಚನೆಗಳು ಕರಗುವಿಕೆಗೆ ಪಕ್ಕಾಗಿ ಹವಳಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ಚಿಪ್ಪುಮೀನುಗಳ ಚಿಪ್ಪನ್ನು ಮೂಡಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ.<ref name="raven05">ರೇವನ್, J. A. ''et al.'' (2005) [http://www.royalsoc.ac.uk/displaypagedoc.asp?id=13314 ಓಷನ್‌ ಆಸಿಡಿಫಿಕೇಷನ್‌ ಡ್ಯೂ ಟು ಇನ್‌ಕ್ರೀಸಿಂಗ್‌ ಅಟ್‌ಮಾಸ್ಫಿಯರಿಕ್‌ ಕಾರ್ಬನ್‌‌ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927215722/http://www.royalsoc.ac.uk/displaypagedoc.asp?id=13314 |date=2007-09-27 }} ರಾಯಲ್‌ ಸೊಸೈಟಿ, ಲಂಡನ್‌‌, UK.</ref>. ಸಾಗರಗಳು ಹಾಗೂ [[ಕರಾವಳೀಯ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು]] [[ಜಾಗತಿಕ ಇಂಗಾಲ ಆವರ್ತ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುವುದಲ್ಲದೇ 2000ರಿಂದ 2007ರ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ ಸುಮಾರು 25%ರಷ್ಟು ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌ ಹಾಗೂ ಸುಮಾರು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಆರಂಭದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಮಾನವಜನ್ಯ CO₂ವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದೆ. ಸಾಗರ ತಾಪಮಾನದ ಏರಿಕೆ ಹಾಗೂ ಸಾಗರದ ಆಮ್ಲೀಕರಣವೆಂದರೆ ಸಾಗರದ ಇಂಗಾಲ ಹೀರುವಿಕೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ದುರ್ಬಲವಾಗುತ್ತಿದ್ದು,<ref>UNEP, FAO, IOC (2009) [http://dev.grida.no/RRAbluecarbon/pdfs/Blue_Carbon_Low_Res_2009-11-25.pdf ಬ್ಲ್ಯೂ ಕಾರ್ಬನ್. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110905173614/http://dev.grida.no/RRAbluecarbon/pdfs/Blue_Carbon_Low_Res_2009-11-25.pdf |date=2011-09-05 }}[http://dev.grida.no/RRAbluecarbon/pdfs/Blue_Carbon_Low_Res_2009-11-25.pdf ದ ರೋಲ್‌ ಆಫ್‌ ಹೆಲ್ತಿ ಓಷನ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ಬೈಂಡಿಂಗ್‌ ಕಾರ್ಬನ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110905173614/http://dev.grida.no/RRAbluecarbon/pdfs/Blue_Carbon_Low_Res_2009-11-25.pdf |date=2011-09-05 }}</ref> ಮೊನಾಕೋ<ref>[http://ioc3.unesco.org/oanet/Symposium2008/MonacoDeclaration.pdf ಮೊನಾಕೋ ಡಿಕ್ಲರೇಷನ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090206011613/http://ioc3.unesco.org/oanet/Symposium2008/MonacoDeclaration.pdf |date=2009-02-06 }} ಅಂಡ್‌ [http://ioc3.unesco.org/oanet/OAdocs/SPM-lorezv2.pdf ಓಷನ್‌ ಆಸಿಡಿಫಿಕೇಷನ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100923025049/http://ioc3.unesco.org/oanet/OAdocs/SPM-lorezv2.pdf |date=2010-09-23 }} A ಸಮ್ಮರಿ ಫಾರ್‌ ಪಾಲಿಸಿಮೇಕರ್ಸ್‌ ಫ್ರಂ ದ ಸೆಕೆಂಡ್‌ ಸಿಂಪೋಸಿಯಂ ಆನ್‌ ದ ಓಷನ್‌ ಇನ್‌ ಎ ಹೈ-CO2 ವರ್ಲ್ಡ್‌.] ಇಂಟರ್‌ಗವರ್ನಮೆಂಟಲ್‌ ಓಷನೋಗ್ರಫಿಕ್‌ ಕಮಿಷನ್‌ ಆಫ್‌ UNESCO, ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಜಿಯೋಸ್ಫಿಯರ್‌-ಬಯೋಸ್ಫಿಯರ್‌‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌, ಮೆರೀನ್‌ ಎನ್‌ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರೀಸ್‌ (MEL) ಆಫ್‌ ದ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಅಟಾಮಿಕ್‌ ಎನರ್ಜಿ ಏಜೆನ್ಸಿ, ಸೈಂಟಿಫಿಕ್‌ ಕಮಿಟಿ ಆನ್‌ ಓಷನಿಕ್‌ ರಿಸರ್ಚ್‌. 2008.</ref> ಹಾಗೂ ಮನಡೋ<ref>[http://www.cep.unep.org/news-and-events/manado-ocean-declaration ಮನಾಡೋ ಓಷನ್‌ ಡಿಕ್ಲರೇಷನ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131103082511/http://www.cep.unep.org/news-and-events/manado-ocean-declaration |date=2013-11-03 }} ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಓಷನ್‌ ಕಾನ್‌ಫರೆನ್ಸ್‌‌ ಮಿನಿಸ್ಟೀರಿಯಲ್‌/ಹೈ ಲೆವೆಲ್‌ ಮೀಟಿಂಗ್‌. ಮನಾಡೋ , ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ, 11-14 ಮೇ 2009.</ref> ಘೋಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತವಾದ ಜಾಗತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಏರಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸೈನ್ಸ್‌ ಎಂಬ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮೇ 2008ರ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ [[NOAA]] ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಸಾಪೇಕ್ಷವಾಗಿ ಆಮ್ಲೀಕೃತವಾದ ನೀರು ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾದ [[ಖಂಡದಂಚಿನ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಸಮುದ್ರ ತಳ]]ದ ನಾಲ್ಕು ಮೈಲುಗಳೊಳಗಿನ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಏರುತ್ತಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಬಹುತೇಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಜೀವಿಗಳು ವಾಸಿಸುವುದು ಇಲ್ಲವೇ ಜನಿಸುವುದಾದ್ದರಿಂದ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ವಲಯವಾಗಿದೆ. ಆ ಲೇಖನವು ಕೇವಲ [[ವ್ಯಾಂಕೂವರ್‌]]ನಿಂದ ಉತ್ತರ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದವರೆಗಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ಹೆಸರಿಸಿದ್ದರೂ, ಇತರೆ ಖಂಡದಂಚಿನ ಸಮುದ್ರತಳ ಪ್ರದೇಶಗಳೂ ಇದೇ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನೆದುರಿಸುತ್ತಿರಬಹುದು.<ref name="feeley08">{{cite journal| journal=Science | year=2008 | volume=10 | last=Feely | first=Richard | coauthors=Christopher L. Sabine, J. Martin Hernandez-Ayon, Debby Ianson, Burke Hales. | title=Evidence for Upwelling of Corrosive "Acidified" Seawater onto the Continental Shelf}}</ref> ಸಂಬಂಧಿತ ಮತ್ತೊಂದು ಸಮಸ್ಯೆಯೆಂದರೆ ಸಾಗರ ತಳಗಳಲ್ಲಿನ ಸಂಚಯಗಳಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾಗುವ [[ಮೀಥೇನ್‌ ಜಾಲರಿ]] ಶೇಖರಣೆಗಳು. ಇವು [[ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲ]]ವಾದ [[ಮೀಥೇನ್‌]]ಅನ್ನು ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದು, ಸಾಗರ ತಾಪಮಾನ ಏರಿಕೆಯು ಇದನ್ನು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿಸುವ ಸಂಭಾವ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ. 2004ರಲ್ಲಿ ಸಾಗರದಲ್ಲಿನ ಮೀಥೇನ್‌ ಜಾಲರಿಗಳ ಜಾಗತಿಕ ದಾಸ್ತಾನು ಒಂದರಿಂದ ಐದು ದಶಲಕ್ಷ ಘನ ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿರಬಹುದು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="Milkov 2004">{{cite journal| last=Milkov| first= AV| year=2004| title= Global estimates of hydrate-bound gas in marine sediments: how much is really out there?| journal=Earth-Sci Rev| volume= 66| issue=3-4| pages= 183–197| doi= 10.1016/j.earscirev.2003.11.002}}</ref> ಈ ಎಲ್ಲಾ ಜಾಲರಿಗಳನ್ನು ಸಮಾನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಾಗರ ತಳದಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿದ್ದರೆ ಅದು ಮೂರರಿಂದ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದಪ್ಪದ್ದಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು.<ref>ಸಾಗರಗಳು 361 ದಶಲಕ್ಷ sq kmಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿವೆ</ref> ಈ ಅಂದಾಜು 500-2500 ಗಿಗಾಟನ್‌ಗಳಷ್ಟು ಇಂಗಾಲಕ್ಕೆ (Gt C), ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು ಇತರೆ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವ್ಯವಶೇಷ ಇಂಧನ ಶೇಖರಣೆಗಳ 5000 Gt Cನಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ಇದನ್ನು ಹೋಲಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref name="Milkov 2004"/><ref name="USGS 2000">USGS ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಎನರ್ಜಿ ಆಸೆಸ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಟೀಂ, 2000. US ಜಿಯೋಲಾಜಿಕಲ್‌ ಸರ್ವೇ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಆಸೆಸ್‌ಮೆಂಟ್‌ 2000––ಡಿಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್‌ ಅಂಡ್‌ ರಿಸಲ್ಟ್ಸ್‌. USGS ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಡಾಟಾ ಸೀರೀಸ್‌ DDS-60.</ref> {{clear}} == ವಿಪರೀತ ಫಲವತ್ತತೆ == {{main|Eutrophication}} [[ಚಿತ್ರ:Aguas del lago de Maracaibo contaminadas por Lemna 03.JPG|thumb|right|ಕಲುಷಿತಗೊಂಡ ತಗ್ಗಾದ ಮರಳು ದಿಂಡೆ.]] [[ಚಿತ್ರ:Scheme eutrophication-en.svg|thumb|right|ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಜಲತಳ ಜೀವಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಪರೀತ ಫಲವತ್ತತೆಯ ಪರಿಣಾಮ]] [[ವಿಪರೀತ ಫಲವತ್ತತೆ]] ಎಂದರೆ ರಾಸಾಯನಿಕ [[ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶ]]ಗಳಲ್ಲಿನ ಎಂದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಸಾರಜನಕ]] ಅಥವಾ [[ರಂಜಕ]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಪ್ರಮಾಣದ [[ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯೊಂದರಲ್ಲಿನ ಏರಿಕೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ'ಯ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಉತ್ಪತ್ತಿ]]ಯು ಹೆಚ್ಚಾದರೂ (ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಸ್ಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹಾಗೂ ಕೊಳೆಯುವಿಕೆ), ನಂತರದ ಪರಿಣಾಮಗಳಾಗಿ ಆಮ್ಲಜನಕ ರಾಹಿತ್ಯ ಹಾಗೂ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಮೀನು, ಹಾಗೂ ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಇಳಿಕೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ದೋಷಿಯೆಂದರೆ ಸಾಗರದೊಳಗೆ ಲೀನವಾಗುವ ನದಿಗಳು, ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ [[ಕೃತಕ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳು]] ಹಾಗೂ [[ಜಾನುವಾರುಗಳು]] ಹಾಗೂ [[ಮನುಷ್ಯ]]ರ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಹರಿದುಬರುತ್ತವೆ. ನೀರಿನಲ್ಲಿನ ಆಮ್ಲಜನಕ ನಾಶಕ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳ ಹೆಚ್ಚಳವು [[ಆಮ್ಲಜನಕ ರಾಹಿತ್ಯತೆ]]ಗೆ ತನ್ಮೂಲಕ [[ಜಡ/ಮೃತ ವಲಯ]]ದ ರಚನೆಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>ಗೆ/ಜೆರ್ಲ್ಯಾಚ್‌: ಓಷನ್‌ ಪೊಲ್ಯೂಷನ್‌, ಸ್ಪ್ರಿಂಗರ್‌, ಬರ್ಲಿನ್‌ (1975)</ref> ಮಿತಿಯಿರುವ ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲಿ [[ಮೇಲ್ಮೈ ಹರಿವು]] ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಕಾರಣ ಭೂ-ಜನ್ಯ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಗೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ [[ಅಳಿವೆಗಳು]] ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ವಿಪರೀತ ಫಲವತ್ತತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. [[ವಿಶ್ವ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ 375 ಆಮ್ಲಜನಕ ರಾಹಿತ್ಯ ಕರಾವಳೀಯ ವಲಯಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದು, ಇವು ಪಶ್ಚಿಮ ಯೂರೋಪ್‌, USನ ಪೂರ್ವ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ಕರಾವಳಿಗಳು ಹಾಗೂ ಪೂರ್ವ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಜಪಾನ್‌ನ ಕರಾವಳೀಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿವೆ.<ref> ಸೆಲ್ಮನ್‌‌, ಮಿಂಡಿ (2007) ''ಯುಟ್ರೋಫಿಕೇಷನ್‌‌: ಆನ್‌ ಓವರ್‌ವ್ಯೂ ಆಫ್‌ ಸ್ಟೇಟಸ್‌‌, ಟ್ರೆಂಡ್ಸ್‌‌, ಪಾಲಿಸೀಸ್‌‌, ಅಂಡ್‌ ಸ್ಟ್ರಾಟೆಜೀಸ್.'' ವರ್ಲ್ಡ್‌ ರಿಸೋರ್ಸಸ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌‌.</ref> ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಪದೇ ಪದೇ ವಿಕಸಿಸುವ <ref>{{cite web |url=http://www.tulane.edu/~bfleury/envirobio/enviroweb/DeadZone.htm |title=The Gulf of Mexico Dead Zone and Red Tides |publisher= |accessdate=2006-12-27 |archive-date=2015-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150507132040/http://www.tulane.edu/~bfleury/envirobio/enviroweb/DeadZone.htm |url-status=dead }}</ref> [[ಕೆಂಪು ಭರತ]]ದ ಪಾಚಿ/ಶೈವಲಗಳಿದ್ದು ಅವು ಮೀನು ಹಾಗೂ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಸಸ್ತನಿಗಳು ಮರಣವನ್ನಪ್ಪುವಂತೆ ಮಾಡಿ ವಿಕಸನವು ತೀರಕ್ಕೆ ತಲುಪುವ ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಪಳಗಿಸಿದ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಉಸಿರಾಟದ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲದು. [[ಭೂಮೇಲ್ಮೈನ ಹರಿವ]]ಲ್ಲದೇ, ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ [[ಮಾನವಜನ್ಯ]] [[ಸ್ಥಿರ ಸಾರಜನಕ]]ವೂ ಕೂಡಾ ಮುಕ್ತ ಸಾಗರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಬಲ್ಲದು. 2008ರ ಅಧ್ಯಯನವೊಂದು ಇದು ಸಾಗರ’ದ ಬಾಹ್ಯ (ಮರುಬಳಕೆಯದಲ್ಲದ) ಸಾರಜನಕ ಸಂಗ್ರಹದ/ಪೂರೈಕೆಯ ಸುಮಾರು ಮೂರನೇ ಒಂದರಷ್ಟು ಹಾಗೂ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ನವೀನ ಜೈವಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಪ್ರತಿಶತ ಮೂರರಷ್ಟು ಆಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ.<ref>ಡ್ಯೂಸ್‌, R A ಹಾಗೂ 29 ಮಂದಿ ಇತರರು (2008) ''ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ಸ್‌‌‌ ಆಫ್‌ ಅಟ್‌ಮಾಸ್ಫಿಯರಿಕ್‌ ಆಂಥ್ರೋಪೋಜೆನಿಕ್‌ ನೈಟ್ರೋಜೆನ್‌ ಆನ್‌ ದ ಓಪನ್‌ ಓಷನ್‌'' ಸೈನ್ಸ್‌. Vol 320, pp 893–89</ref> ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಸಾರಜನಕದ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯು ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌ಅನ್ನು ತೂರುವಷ್ಟು ಗಂಭೀರ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನುಂಟು ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬ ಭಾವನೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.eurekalert.org/pub_releases/2008-05/uov-at051208.php ''ಸಾರಜನಕ ಸರಣಿಕ್ರಮದ ನಿರ್ವಹಣೆ'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160823023230/http://www.eurekalert.org/pub_releases/2008-05/uov-at051208.php |date=2016-08-23 }} ಯುರೇಕ ಎಚ್ಚರಿಕೆ, 2008.</ref> {{clear}} == ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಹುಡಿಯರಾಶಿ == {{main|Marine debris}} [[ಚಿತ್ರ:Pollution swan.jpg|thumb|left|ಮೂಕ/ಮ್ಯೂಟ್‌ ಹಂಸವು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ತ್ಯಾಜ್ಯದಿಂದ ಗೂಡನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ.]] ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಹುಡಿಯರಾಶಿಯು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ತೇಲುವ ಅಥವಾ ಅದರಲ್ಲಿ ಇಳಿಬಿಟ್ಟ ಬಿಸಾಡಲ್ಪಟ್ಟ/ತ್ಯಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಾನವ ತ್ಯಾಜ್ಯ. ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಹುಡಿಯರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಎಂಬತ್ತು ಪ್ರತಿಶತ [[ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌]] ಆಗಿದೆ- ಇದು ವಿಶ್ವ ಸಮರ IIರ ಅಂತ್ಯದ ನಂತರ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಘಟಕವಾಗಿದೆ.<ref name="Weisman">{{cite book |author=Alan Weisman |title=The World Without Us |year=2007 |publisher=St. Martin's Thomas Dunne Books |isbn=0312347294 }}</ref> ಸಾಗರಗಳಲ್ಲಿರುವ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ರಾಶಿಯು ಒಂದು ನೂರು ದಶಲಕ್ಷ ಮೆಟ್ರಿಕ್‌ [[ಟನ್‌]]ಗಳಷ್ಟು ಅಗಾಧವಿರಬಹುದು.<ref name="Algalita">{{cite web |url=http://www.algalita.org/pdf/PLASTIC%20DEBRIS%20ENGLISH.pdf |title=Plastic Debris: from Rivers to Sea |accessdate=2008-05-29 |publisher=Algalita Marine Research Foundation |format=PDF |archive-date=2008-08-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080819214304/http://www.algalita.org/pdf/PLASTIC%20DEBRIS%20ENGLISH.pdf |url-status=dead }}</ref> ವರ್ಜಿಸಿದ [[ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಚೀಲ]]ಗಳು, [[ಸಿಕ್ಸ್‌ ಪ್ಯಾಕ್‌ ರಿಂಗ್‌ಗಳು]] ಹಾಗೂ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಎಸೆಯಲಾಗುವ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಇತರ ರೂಪಗಳು ಜೀವರಾಶಿ ಹಾಗೂ ಮೀನುಗಾರಿಕೆಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತವೆ.<ref>[http://www.algalita.org/research.html "ರೀಸರ್ಚ್‌ | AMRF/ORV ಅಲ್‌ಗುಯಿಟಾ ರೀಸರ್ಚ್‌ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ಸ್‌‌"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170313151547/http://www.algalita.org/research.html |date=2017-03-13 }} ಅಲ್‌ಗಲಿಟಾ ಮೆರೀನ್‌ ರೀಸರ್ಚ್‌ ಫೌಂಡೇಷನ್‌. ಮೆಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಡಿಸೈನ್. ಪಡೆದಿದ್ದು 19 ಮೇ 2009</ref> ಬಲೆಗೆ ಸಿಕ್ಕುವಿಕೆ, ಉಸಿರುಗಟ್ಟುವಿಕೆ, ಹಾಗೂ ಸೇವನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಜಲಸಂಬಂಧಿ ಜೀವಿಗಳು ಅಪಾಯಕ್ಕೊಳಪಡಬಲ್ಲವು.<ref>[[UNEP]] (2005) [http://www.unep.org/regionalseas/marinelitter/publications/docs/anl_oview.pdf ಮೆರೀನ್‌ ಲಿಟ್ಟರ್‌‌: ಆನ್‌ ಅನಾಲಿಟಿಕಲ್‌ ಓವರ್‌ವ್ಯೂ] {{Webarchive|url=http://webarchive.loc.gov/all/20070717141400/http://www.unep.org/regionalseas/marinelitter/publications/docs/anl_oview.pdf |date=2007-07-17 }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.helpwildlife.com/sixpackring.html |title=ಸಿಕ್ಸ್‌‌ ಪ್ಯಾಕ್‌ ರಿಂಗ್‌ಗಳು ಜೀವಸಂಕುಲಕ್ಕೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ |access-date=2010-05-26 |archive-date=2016-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161013133343/http://www.helpwildlife.com/sixpackring.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.seagrantfish.lsu.edu/resources/factsheets/litter_mess.htm ಲೂಸಿಯಾನಾ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ - ದತ್ತಾಂಶ ವಿವರಗಳು]</ref> ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ [[ಮೀನಿನ ಬಲೆ]]ಗಳನ್ನು ಮೀನುಗಾರರು ಸಾಗರದಲ್ಲೇ ಬಿಡುವುದು ಅಥವಾ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ನಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. [[ದೆವ್ವದ ಬಲೆ]]ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಇವು, [[ಮೀನು]]ಗಳು, [[ಡಾಲ್ಫಿನ್‌]]ಗಳು, [[ಸಮುದ್ರ ಆಮೆ]]ಗಳು, [[ಷಾರ್ಕ್‌]]ಗಳು, [[ಡಗಾಂಗ್‌]]ಗಳು, [[ಮೊಸಳೆ]]ಗಳು, [[ಕಡಲಹಕ್ಕಿ]]ಗಳು, [[ಏಡಿ]]ಗಳು, ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಸಿಕ್ಕಿಹಾಕಿಸಿಕೊಂಡು ಚಲನೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸಿ, ಉಪವಾಸ ಕೆಡವಿ, ಸೀಳುವಿಕೆಗಳು ಹಾಗೂ ಸೋಂಕುಗಳನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದಲ್ಲದೇ, ಉಸಿರಾಡಲು ಮೇಲ್ಮೈಗೆ ಮರಳಬೇಕಾಗಿರುವ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಉಸಿರುಕಟ್ಟುವಿಕೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/scotland/highlands_and_islands/6248366.stm |title='Ghost fishing' killing seabirds |accessdate=2008-04-01 |date=28 June 2007 |publisher=BBC News }}</ref> {{clear}} [[ಚಿತ್ರ:Laysan albatross chick remains.jpg|thumb|right|ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಚೂರುಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಿದ್ದ ಕಡಲಕೋಳಿಗಳ ಉಳಿಕೆಗಳು]] ಸಮುದ್ರ ಮೇಲ್ಮೈನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಒಳಗೆ ವಾಸಿಸುವ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ತಮ್ಮ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಬೇಟೆಯಂತೆ ಕಾಣಿಸುವ ಚೂರುಪಾರುಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಿ [[ಸೇವಿಸುತ್ತವೆ]].<ref>{{cite web |url=http://www.pulitzer.org/year/2007/explanatory-reporting/works/oceans04.html |title=Plague of Plastic Chokes the Seas |accessdate=2008-04-01 |date=2 August 2006 |author=Kenneth R. Weiss |publisher=Los Angeles Times }}</ref> ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಹುಡಿಯರಾಶಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಅಥವಾ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡಿರುವಾಗ ಹಾದುಹೋಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೇ ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಜೀರ್ಣಾಂಗ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಹಾಕಿಕೊಂಡು, ಆಹಾರದ ಹರಿವಿಗೆ ಅಡ್ಡವಾಗಿ ಹಸಿವಿನಿಂದ ಅಥವಾ ಸೋಂಕಿನಿಂದ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಲು ಕಾರಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.naturalhistorymag.com/1103/1103_feature.html |title=Across the Pacific Ocean, plastics, plastics, everywhere. |accessdate=2008-04-05 |month=November |year=2003 |author=Charles Moore |publisher=Natural History |archive-date=2005-12-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051230021622/http://www.naturalhistorymag.com/1103/1103_feature.html |url-status=dead }}</ref><ref>ಷೆವ್ಲಿ &amp; ರೆಜಿಸ್ಟರ್‌‌, 2007, p. 3.</ref> ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ಗಳು ಸಂಗ್ರಹಗೊಳ್ಳಲು ಇನ್ನಿತರ ಅನೇಕ ವಸ್ತುಗಳ ಹಾಗೆ [[ಜೈವಿಕವಾಗಿ ಕ್ಷಯಿಸದೇ]] ಇರುವುದೇ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಅವು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆ [[ದ್ಯುತಿಕ್ಷಯಿಸುವಿಕೆ]]ಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಹೀಗಾಗುವುದು ಸೂಕ್ತ ಒಣ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲದೇ [[ನೀರು]] ಇದಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.orionmagazine.org/index.php/articles/article/270/ |title=Polymers Are Forever |accessdate=2008-07-01 |date=Summer 2007 |author=Alan Weisman |publisher=Orion magazine |archive-date=2014-11-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141102152257/http://www.orionmagazine.org/index.php/articles/article/270/ |url-status=dead }}</ref> ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪರಿಸರಗಳಲ್ಲಿ, ದ್ಯುತಿ ಕ್ಷಯಿಸುವಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ತುಂಬ ಕಿರಿದಾದ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದರೂ [[ಕಣಗಳ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿಯೂ]] [[ಪಾಲಿಮರ್‌]] ಆಗಿಯೇ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ತೇಲುವ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಕಣಗಳು [[ತೇಲುವ ಜೀವರಾಶಿ]]ಗಳ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ದ್ಯುತಿಕ್ಷಯಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಇಳಿದಾಗ, [[ಲೋಳೆಮೀನು]]ಗಳು ಅದನ್ನು ನುಂಗಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತವೆ, ಹಾಗೂ ಈ ಮೂಲಕ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಸಾಗರ [[ಆಹಾರ ಸರಪಣಿ]]ಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Citation | last1=Thompson | first1=Richard C. | date=7 May 2004 | title=Lost at Sea: Where Is All the Plastic?, | periodical=[[Science (journal)|Science]] | volume=304 | number=5672 | doi=10.1126/science.1094559 | pages=843 | url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/304/5672/838/DC1 | accessdate=2008-07-19 | journal=Science }}</ref> <ref>{{Citation | last1=Moore | first1=Charles | last2=Moore | first2=S. L. | last3=Leecaster | first3=M. K. | last4=Weisberg | first4=S. B. | author-link= | publication-date=2001-12-01 | date=4 | year=2001 | title=A Comparison of Plastic and Plankton in the North Pacific Central Gyre | periodical=Marine Pollution Bulletin | volume=42 | issue=12 | pages=1297–1300 | doi=10.1016/S0025-326X(01)00114-X | url=http://www.alguita.com/gyre.pdf | format=PDF | accessdate= | journal=Marine Pollution Bulletin | archive-date=2008-12-19 | archive-url=https://web.archive.org/web/20081219181136/http://www.alguita.com/gyre.pdf | url-status=dead }}</ref> ಈ ದೀರ್ಘಕಾಲ ಉಳಿಯುವ ತುಂಡುಗಳು [[ಕಡಲ ಆಮೆ]]ಗಳು ಹಾಗೂ [[ಕಪ್ಪು ಪಾದದ ಕಡಲಕೋಳಿ]]ಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು,<ref name="natural-history">{{Cite news | title = Across the Pacific Ocean, plastics, plastics, everywhere | last = Moore | first = Charles | date = November 2003 | publisher = [[Natural History (magazine)|Natural History Magazine]] | url = http://www.naturalhistorymag.com/1103/1103_feature.html | access-date = 2010-05-26 | archive-date = 2005-12-30 | archive-url = https://web.archive.org/web/20051230021622/http://www.naturalhistorymag.com/1103/1103_feature.html | url-status = dead }}</ref> ಹಾಗೂ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಉದರದೊಳಗೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.<ref name="mindfully">{{Cite news | title = Great Pacific Garbage Patch | last = Moore | first = Charles | date = 2002-10-02 | publisher = Santa Barbara News-Press | url = http://www.mindfully.org/Plastic/Ocean/Pacific-Garbage-Patch27oct02.htm | access-date = 2010-05-26 | archive-date = 2015-09-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20150912023857/http://www.mindfully.org/Plastic/Ocean/Pacific-Garbage-Patch27oct02.htm | url-status = dead }}</ref> thumb|left|ಹವಾಯ್‌ನ ಕಾಂಇಲೋ ತೀರದಲ್ಲಿನ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಹುಡಿಯರಾಶಿಗಳು, ಬೃಹತ್‌ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ತೇಲಿಕೊಂಡು ಬಂದದ್ದು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಹುಡಿಯರಾಶಿಯು [[ಸಾಗರ ವಲಯವೃತ್ತಗಳ/ಸುಳಿ]]ಗಳ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿತವಾಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, [[ಬೃಹತ್‌ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಅನುಪಯುಕ್ತ ವಸ್ತು/ತ್ಯಾಜ್ಯ ಪಟ್ಟಿ]]ಯು ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಜಲಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಕಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 1999ರಲ್ಲಿ ಪಡೆದ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ನ ರಾಶಿಯ ಪ್ರಮಾಣವು ತೇಲುವ ಜೀವರಾಶಿಗಳ (ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಪ್ರಾಣಿಕುಲವಾದ) ಪ್ರಮಾಣದ ಆರು ಪಟ್ಟಿನಷ್ಟು ಇದೆ.<ref name="Weisman"/><ref name="AlgalitaVid">{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=rVwuPSLx2Xc |title=Plastics and Marine Debris |accessdate=2008-07-01 |year=2006 |publisher=Algalita Marine Research Foundation }}</ref> [[ಮಿಡ್‌ವೇ ಅಟಾಲ್‌/ಅಡಲು]], ಎಲ್ಲಾ [[ಹವಾಯ್‌ನ ದ್ವೀಪಗಳೊಂ]]ದಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ತ್ಯಾಜ್ಯಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಮಾಣದ ಹುಡಿಯರಾಶಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಶತ ತೊಂಬತ್ತರಷ್ಟು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಹುಡಿಯರಾಶಿಯು ಮಿಡ್‌ವೇಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಗೊಂಡು ಆ ದ್ವೀಪದ ಪಕ್ಷಿ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎನಿಸಿದೆ. ಮಿಡ್‌ವೇ ಅಟಾಲ್‌/ಅಡಲು ಜಾಗತಿಕ ಸಂತತಿಪ್ರಮಾಣದ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು (1.5 ದಶಲಕ್ಷ) [[ಲೇಸನ್‌ ಕಡಲಕೋಳಿ]]ಗಳ ವಾಸಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ.<ref>http://the.honoluluadvertiser.com/article/2005/Jan/17/ln/ln23p.html</ref> ಈ ಕಡಲಕೋಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ತಮ್ಮ [[ಜೀರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯೊಳಗೆ<ref>{{cite web |url=http://blogs.nybooks.com/post/240609421/chris-jordan |title=Midway: Message from the Gyre |author=Chris Jordan |date=November 11, 2009 |accessdate=2009-11-13}}</ref> ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅವುಗಳ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಮರಿಗಳು ಸಾವನ್ನಪ್ಪುತ್ತವೆ.<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/talking_point/7318837.stm</ref> ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ವಸ್ತುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ವಿಷಕಾರಿ ಸೇರ್ಪಡೆಗಳು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬೆರೆತಾಗ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ [[wikt:leach|ಹರಡ]]ಬಹುದಾಗಿವೆ. ಜಲಮೂಲದ [[ಸುಲಭವಾಗಿ ಒದ್ದೆಮಾಡಲಾಗದ]] ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಹುಡಿಯರಾಶಿಯ [[ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಗೊಂಡು ವರ್ಧಿಸುವುದರಿಂದ]],<ref name="Algalita"/> ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ಅನ್ನು ಭೂಪ್ರದೇಶಕ್ಕಿಂತ ಸಾಗರದಲ್ಲಿಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಗಂಡಾಂತರಕಾರಿಯನ್ನಾಗಿಸಿದೆ.<ref name="Weisman"/> ಸುಲಭವಾಗಿ ನೀರಲ್ಲಿ ಒದ್ದೆಮಾಡಲಾಗದ ಕಲ್ಮಶಕಾರಕಗಳು ಸಂಪುಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಅಂಗಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ [[ಜೈವಿಕಸಂಗ್ರಹಣೆ]]ಯಾಗಿ ಆಹಾರ ಸರಪಣಿಯ ಮೂಲಕ [[ಜೈವಿಕವಾಗಿ ವರ್ಧಿಸಿ]] [[ಪರಭಕ್ಷಕ ಜೀವಿಗಳ ಉನ್ನತ ಸ್ತರ]]ದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತವೆ. ಕೆಲ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಸೇರ್ಪಡಿಕೆಗಳು ಸೇವಿಸಿದಾಗ [[ಅಂತಃಸ್ರಾವಕ ಗ್ರಂಥಿವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯನ್ನೇ ಹಾಳುಗೆಡವಬಲ್ಲದೆಂಬುದು ಈಗಾಗಲೇ ತಿಳಿದುಬಂದಿದ್ದರೆ, ಉಳಿದವು ರೋಗನಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ದರವನ್ನು ಇಳಿಕೆಗೊಳಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.<ref name="AlgalitaVid"/> ತೇಲುವ ಹುಡಿಯರಾಶಿಯು ಸಮುದ್ರ ನೀರಿನಿಂದ [[PCBಗಳು]], [[DDT]] ಹಾಗೂ [[PAHಗಳೂ]] ಸೇರಿದಂತೆ [[ಶಾಶ್ವತ ಸಾವಯವ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕ]]ಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲದು.<ref>{{cite journal | last=Rios | first=L.M. | coauthors=Moore, C. and Jones, P.R. | year=2007 | title=Persistent organic pollutants carried by Synthetic polymers in the ocean environment | journal=Marine Pollution Bulletin | volume=54 | pages=1230–1237 | doi=10.1016/j.marpolbul.2007.03.022}}</ref> ವಿಷಕಾರಿ ಪರಿಣಾಮಗಳಲ್ಲದೇ,<ref>{{cite journal | last=Tanabe | first=S. | coauthors=Watanabe, M., Minh, T.B., Kunisue, T., Nakanishi, S., Ono, H. and Tanaka, H. | year=2004 | title=PCDDs, PCDFs, and coplanar PCBs in albatross from the North Pacific and Southern Oceans: Levels, patterns, and toxicological implications | journal=Environmental Science & Technology | volume=38 | pages=403–413 | doi=10.1021/es034966x }}</ref> ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಸೇವಿಸಿದಾಗ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೆದುಳು ಅದನ್ನು [[ಎಸ್ಟ್ರಾಡಯಾಲ್‌]] ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಭಾವಿಸಿ ಪೀಡಿತ ಪ್ರಾಣಿಸಂಕುಲಗಳಲ್ಲಿ ಹಾರ್ಮೋನ್‌ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಕೂಡಾ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="mindfully">{{Citation needed|date=August 2008}}</ref> {{clear}} == ಜೀವಾಣು ವಿಷಗಳು == {{Seealso|Mercury in fish}} ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ, ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ವಿಘಟಿತವಾಗದ ಇತರೆ [[ಜೀವಾಣು ವಿಷ]]ಗಳಿಂದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿವೆ. [[ಮರುಕಳಿಸುವ ಜೀವಾಣು ವಿಷ]]ಗಳಿಗೆ ಉದಾಹರಣೆಗಳೆಂದರೆ [[PCBಗಳು]], [[DDT]], [[ಕ್ರಿಮಿನಾಶಕ]]ಗಳು, [[ಫ್ಯೂರನ್‌]]ಗಳು, [[ಡಯಾಕ್ಸಿನ್‌]]ಗಳು, [[ಫಿನಾಲ್‌ಗಳು]] ಹಾಗೂ [[ವಿಕಿರಣಯುಕ್ತ ತ್ಯಾಜ್ಯ]]. ಸಾಪೇಕ್ಷವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಾಗೂ [[ತೂಕದ ಲೋಹಗಳೆಂ]]ದರೆ ಅಲ್ಪ ಸಾರತೆಯಲ್ಲಿರುವಾಗ ವಿಷಕಾರಿ ಅಥವಾ ನಂಜಾಗುವಂತಹಾ ಲೋಹಯುಕ್ತ ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸ್ತುಗಳು. ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ [[ಪಾದರಸ]], [[ಸೀಸ]], [[ನಿಕೆಲ್‌]], [[ಆರ್ಸೆನಿಕ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಕ್ಯಾಡ್ಮಿಯಮ್‌]] ಸೇರಿವೆ. ಅಂತಹಾ ಜೀವಾಣು ವಿಷಗಳು ಜಲಜೀವ ಸಂಕುಲದ ಅನೇಕ ತಳಿಗಳ ಅಂಗಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ [[ಜೈವಿಕಸಂಗ್ರಹಣೆ]] ಎಂಬ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಸಂಗ್ರಹಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. [[ಅಳಿವೆಗಳು]] ಹಾಗೂ [[ಕೊಲ್ಲಿಗಳ ಹಸಿಮಣ್ಣಿ]]ನಂತಹಾ [[ಜಲತಳ ಜೀವಿಗಳ]] ಪರಿಸರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆಂಬುದು ಕಳೆದ ಶತಮಾನದ ಮಾನವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ದಾಖಲೆಗಳಿಂದ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ;ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉದಾಹರಣೆಗಳು * [[ಫಿನಾಲ್‌ಗಳು]] ಹಾಗೂ ಭಾರಲೋಹಗಳಂತಹಾ [[ಅಮುರ್‌ ನದಿ]]ಯಲ್ಲಿನ ಚೀನೀ ಹಾಗೂ ರಷ್ಯನ್‌ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮಾಲಿನ್ಯತೆಯು ಮೀನಿನ ಸಂತತಿಗಳನ್ನು ನಾಶಗೊಳಿಸಿ ಅಲ್ಲಿನ [[ಅಳಿವೆ]]ಗಳಲ್ಲಿನ ತೈಲವನ್ನು ನಷ್ಟಗೊಳಿಸಿವೆ.<ref>[http://www.npolar.no/ansipra/english/Indexpages/Ethnic_groups.html#19 "ಇಂಡಿಜೀನಿಯಸ್‌ ಪೀಪಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ದ ರಷ್ಯನ್‌ ನಾರ್ತ್‌‌, ಸೈಬೀರಿಯಾ ಅಂಡ್‌ ಫಾರ್‌ ಈಸ್ಟ್‌‌‌ : ನಿವ್ಖ್" ] ರಷ್ಯನ್‌ ಶೀತವಲಯದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರ ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ಶೀತವಲಯದ ಜಾಲ ಇವರಿಂದ</ref> * ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ [[ಸರೋವರದ ಮೀನು/ಶ್ವೇತಮೀನು]] ಸರೋವರವಾಗಿದ್ದ [[ಕೆನಡಾ]]ದ [[ಆಲ್ಬರ್ಟಾ]]ದಲ್ಲಿನ [[ವಾಬಾಮುನ್‌ ಸರೋವರ]]ವು, ಈಗ, ಸಂಚಯ/ಸಂಚಿತ ಮಣ್ಣು ಹಾಗೂ ಮೀನುಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹ ಮಟ್ಟದ ಭಾರಲೋಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. * ತೀವ್ರ ಹಾಗೂ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ [[ಮಾಲಿನ್ಯ]] ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಕೆಲ್ಪ್‌ ಅರಣ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದು, ಪ್ರಭಾವದ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಯು ಕಲ್ಮಶಗಳ ಗುಣಗಳು ಹಾಗೂ ಒಡ್ಡಣೆಯ ಕಾಲಗಳೆರಡರ ಮೇಲೂ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ.<ref>ಗ್ರಿಗ್‌‌, R.W. ಹಾಗೂ R.S. ಕಿವಾಲಾ. 1970. ಸಮ್‌ ಇಕೋಲಾಜಿಕಲ್‌ ಎಫೆಕ್ಟ್‌ಸ್‌ ಆಫ್‌‌ ಡಿಸ್‌ಚಾರ್ಜ್‌ಡ್‌ ವೇಸ್ಟ್‌ಸ್‌ ಮೆರೀನ್‌ ಲೈಫ್‌. ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಆಫ್‌ ಫಿಶ್‌‌ ಅಂಡ್‌ ಗೇಮ್‌ 56: 145-155.</ref><ref>ಸ್ಟಲ್, J.K. 1989. ಕಂಟ್ಯಾಮಿನ್ಯಾಂಟ್ಸ್‌‌ ಇನ್‌ ಸೆಡಿಮೆಂಟ್ಸ್‌ ನಿಯರ್‌ ಎ ಮೇಜರ್‌ ಮೆರೀನ್‌ ಔಟ್‌ಫಾಲ್‌ : ಹಿಸ್ಟರಿ , ಎಫೆಕ್ಟ್ಸ್‌‌ ಅಂಡ್‌ ಫ್ಯೂಚರ್‌. OCEANS ’89 ಪ್ರೊಸೀಡಿಂಗ್ಸ್‌ 2: 481-484.</ref><ref>ನಾರ್ತ್‌, W.J., D.E. ಜೇಮ್ಸ್‌‌ ಅಂಡ್‌‌ L.G. ಜೋನ್ಸ್. 1993. ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್‌ ಕೆಲ್ಪ್‌ ಬೆಡ್ಸ್‌ (''ಮ್ಯಾಕ್ರೋಸಿಸ್ಟಿಸ್‌'' ) ಇನ್‌ ಆರೇಂಜ್‌ ಅಂಡ್‌ ಸ್ಯಾನ್‌ ಡಿಯಾಗೋ ಕೌಂಟೀಸ್‌‌, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ. ಹೈಡ್ರೋಬಯಾಲಾಜಿಯಾ 260/261: 277-283.</ref><ref>ಟೆಗ್ನರ್‌, M.J., P.K. ಡೇಟನ್‌, P.B. ಎಟ್‌ವರ್ಡ್ಸ್‌, K.L. ರೈಸರ್‌‌, D.B. ಚಾಡ್ವಿಕ್‌‌, T.A. ಡೀನ್‌‌ ಅಂಡ್‌ L. ಡೇಷರ್. 1995). ಎಫೆಕ್ಟ್ಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ಎ ಲಾರ್ಜ್‌ ಸ್ಯೂಯೇಜ್‌ ಸ್ಪಿಲ್‌ ಆನ್‌ ಎ ಕೆಲ್ಪ್‌ ಫಾರೆಸ್ಟ್‌ ಕಮ್ಯುನಿಟಿ : ಕ್ಯಾಟಸ್ಟ್ರೊಫೆ ಆರ್‌ ಡಿಸ್ಟರ್ಬೆನ್ಸ್‌? ಮೆರೀನ್‌ ಎನ್‌ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟಲ್‌ ರೀಸರ್ಚ್‌ 40: 181-224.</ref><ref>ಕಾರ್ಪೆಂಟರ್‌, S.R., R.F. ಕರಾಕೋ, D.F. ಕಾರ್ನೆಲ್‌‌, R.W. ಹೋವರ್ಥ್‌, A.N. ಷಾರ್ಪ್ಲೆ ಹಾಗೂ V.N. ಸ್ಮಿತ್‌‌. 1998. ನಾನ್‌ಪಾಯಿಂಟ್‌‌ ಪೊಲ್ಯೂಷನ್‌ ಆಫ್‌ ಸರ್ಫೇಸ್‌ ವಾಟರ್ಸ್‌ ವಿತ್‌‌ ಫಾಸ್ಫರಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ನೈಟ್ರೋಜೆನ್‌. ಇಕಲಾಜಿಕಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್ಸ್ 8:559-568.</ref> * [[ಆಹಾರ ಸರಪಣಿ]]ಯಲ್ಲಿನ ತಮ್ಮ ಮೇಲಿನ ಸ್ಥಾನ ಹಾಗೂ ತತ್ಸಂಬಂಧಿ ಆಹಾರದ ಮೂಲಕ ಪಡೆಯುವ [[ಭಾರಲೋಹಗಳ]] [[ಶೇಖರಣೆ]]ಯಿಂದಾಗಿ ಬ್ಲೂಫಿನ್‌ ಹಾಗೂ [[ಅಲ್ಬಕೋರ್‌ ಮೀನು]]ಗಳಂತಹಾ ದೊಡ್ಡ ತಳಿಗಳಲ್ಲಿ [[ಪಾದರಸ]]ದ ಮಟ್ಟವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, 2004ರ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌]]ನ [[FDA ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯು ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರು, ಬಾಣಂತಿಯರು ಹಾಗೂ ಮಕ್ಕಳು ಟ್ಯೂನ ಮೀನು ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ವಿಧಗಳ ಪರಭಕ್ಷಕ ಮೀನುಗಳ ಸೇವನೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣ ಶಿಫಾರಸನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿತು.<ref>{{cite web | title = What You Need to Know About Mercury in Fish and Shellfish | url = http://www.cfsan.fda.gov/~dms/admehg3.html | date = 2004-03 | accessdate = 2007-05-19 | archive-date = 2007-05-19 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070519060018/http://www.cfsan.fda.gov/~dms/admehg3.html | url-status = dead }}</ref> * ಕೆಲ ಚಿಪ್ಪುಮೀನು ಹಾಗೂ ಏಡಿಗಳು ತಮ್ಮ ಅಂಗಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರಲೋಹಗಳು ಅಥವಾ ಜೀವಾಣು ವಿಷಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡೂ ಕಲುಷಿತ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಬದುಕಿರಬಲ್ಲವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ತ್ಯಾಜ್ಯ ಏಡಿಗಳು]] ಕಲುಷಿತಗೊಂಡ ನೀರೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹಳವೇ ಬದಲಿಸಿದ [[ಜಲ ವಾಸಸ್ಥಾನ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕುಳಿವ ಅಸಾಧಾರಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿವೆ.<ref name="issg.org">{{cite web |url=http://www.issg.org/database/species/ecology.asp?si=38&fr=1&sts= |title=Ecology of ''Eriocheir sinensis'' |author=Stephen Gollasch |date=2006-03-03 |access-date=2010-05-26 |archive-date=2016-03-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160313091158/http://issg.org/database/species/ecology.asp?fr=1&si=38&sts= |url-status=dead }}</ref> ಅವುಗಳನ್ನು ಆಹಾರವನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಬೇಕೆಂದರೆ ಅಂತಹಾ ತಳಿಗಳ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಹಾಗೂ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟೆಚ್ಚರ ವಹಿಸಬೇಕಿರುತ್ತದೆ.<ref name="mbcmc">{{cite journal | last = Hui | first = Clifford A. ''et al.'' | authorlink = | coauthors = | title = Mercury burdens in Chinese mitten crabs (Eriocheir sinensis) in three tributaries of southern San Francisco Bay, California, USA | journal = Environmental Pollution | volume = 133 | issue = 3 | pages = 481–487 | publisher = [[Elsevier]] | location = | year = 2005 | url = | doi = 10.1016/j.envpol.2004.06.019 | id = | accessdate = 12 November 2007 }}</ref><ref name="uctip">{{cite journal | last = Silvestre | first = F. ''et al.'' | authorlink = | coauthors = | title = Uptake of cadmium through isolated perfused gills of the Chinese mitten crab, Eriocheir sinensis | journal = Comparative Biochemistry and Physiology - Part A: Molecular & Integrative Physiology | volume = 137 | issue = 1 | pages = 189–196 | publisher = [[Elsevier]] | location = | year = 2004 | url = | doi = 10.1016/S1095-6433(03)00290-3 | id = | accessdate = 12 November }}</ref> * ಕ್ರಿಮಿನಾಶಕಗಳ ಕೊಚ್ಚಿಹೋಗುವಿಕೆಯು ಮೀನಿನ ತಳಿಗಳ ಲಿಂಗವನ್ನು ತಳಿಮೂಲದಲ್ಲಿಯೇ ಗಂಡು ಮೀನನ್ನು ಹೆಣ್ಣನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಬಲ್ಲದು.<ref>''ಸೈನ್ಸ್‌‌ ನ್ಯೂಸ್‌‌.'' [http://www.sciencenews.org/view/generic/id/160/title/DDT_treatment_turns_male_fish_into_mothers "DDT ಟ್ರೀಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಟರ್ನ್ಸ್‌ ಮೇಲ್‌ ಫಿಷ್‌ ಇನ್‌ಟು ಮದರ್ಸ್‌."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120926103458/http://www.sciencenews.org/view/generic/id/160/title/DDT_treatment_turns_male_fish_into_mothers |date=2012-09-26 }} 2000-02-05. (ಚಂದಾ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ.)</ref> * ಭಾರಲೋಹಗಳು ಪರಿಸರವನ್ನು [[ಗಲಿಷಿಯನ್‌]] ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿನ [[ಪ್ರೆಸ್ಟೀಜ್‌ ತೈಲ ಸೋರಿಕೆ]]ಯಂತಹಾ [[ತೈಲ ಸೋರಿಕೆ]]ಗಳ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ಇತರೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅಥವಾ [[ಮಾನವಜನ್ಯ ಮೂಲ]]ಗಳಿಂದ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತವೆ.<ref>ಪೆರೆಜ್‌ -ಲೋಪೆಜ್‌ ''et al.'' (2006).</ref> * 2005ರಲ್ಲಿ, [[ಇಟಾಲಿಯನ್‌]] ಮಾಫಿಯಾ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ [['ಎನ್‌ಡ್ರನ್‌ಘೆಟಾ]], ವಿಷಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ತುಂಬಿದ್ದ, ಬಹುತೇಕ ವಿಕಿರಣಯುಕ್ತವಾಗಿದ್ದ ಕನಿಷ್ಠ 30 ಹಡಗುಗಳನ್ನು ಮುಳುಗಿಸಿದ [[ಆರೋಪ ಹೊತ್ತಿದೆ]]. ಇದು ವಿಕಿರಣಯುಕ್ತ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಹೊರಹಾಕುವಿಕೆಯ ದಂಧೆಗಳ ಮೇಲೆ ವ್ಯಾಪಕ ತನಿಖೆಗಳು ನಡೆಯಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref name="esp050805">{{it icon}} [http://www.archivio900.it/it/articoli/art.aspx?r=relauto&amp;id=5978 Parla un boss: Così lo Stato pagava la 'ndrangheta per smaltire i rifiuti tossici], ರಿಕಾರ್ಡೋ ಬೊಕ್ಕಾರಿಂದ, L’Eಸ್ಪ್ರೆಸ್ಸೋ, ಆಗಸ್ಟ್‌ 5, 2005</ref> * ವಿಶ್ವ ಸಮರ IIರ ಕೊನೆಯಿಂದ, ಸೋವಿಯೆತ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ, ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌, ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌, ಹಾಗೂ ಜರ್ಮನಿಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು, ಪರಿಸರ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಆತಂಕವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಂತೆ [[ಬಾಲ್ಟಿಕ್‌ ಸಮುದ್ರ]]ದಲ್ಲಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಿವೆ.<ref>[http://www.dw-world.de/dw/article/0,,3102728,00.html ಕೆಮಿಕಲ್‌ ವೆಪನ್‌ ಟೈಂ ಬಾಂಬ್‌ ಟಿಕ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ದ ಬಾಲ್ಟಿಕ್‌ ಸೀ] ''ಡ್ಯೂಟ್ಸ್‌ಚೆ ವೆಲ್ಲೆ/ಡಚ್‌ ವೆಲ್'' , 1 ಫೆಬ್ರವರಿ 2008.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20120229150755/http://www.helcom.fi/stc/files/Publications/Proceedings/bsep112.pdf ಆಕ್ಟಿವಿಟೀಸ್‌ 2006: ಓವರ್‌ವ್ಯೂ] ಬಾಲ್ಟಿಕ್‌ ಸೀ ಎನ್‌ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಪ್ರೊಸೀಡಿಂಗ್ಸ್‌ No. 112. [[ಹೆಲ್ಸಿಂಕಿ ಸಮಿತಿ]].</ref> {{clear}} == ಸದ್ದು/ಗದ್ದಲ ಮಾಲಿನ್ಯ == {{seealso|Noise pollution|Acoustic ecology|Marine mammals and sonar}} ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಜೀವಿಗಳು ಚಲಿಸುವ ಹಡಗುಗಳು, ತೈಲ ಹೊರತೆಗೆಯುವಿಕೆ, ಭೂಕಂಪ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಹಾಗೂ ನೌಕಾದಳೀಯ ಸಕ್ರಿಯ ಜಲಾಂತರ [[ಶಬ್ದಶೋಧಕ]]ದಂತಹಾ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಸದ್ದು/ಗದ್ದಲ ಅಥವಾ ಶಬ್ದ ಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಈಡಾಗಬಹುದು. ವಾತಾವರಣಕ್ಕಿಂತ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ವೇಗವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಹೆಚ್ಚು ದೂರದವರೆಗೆ ಶಬ್ದವು ಚಲಿಸಬಲ್ಲದು. [[ತಿಮಿವರ್ಗದ]] ಪ್ರಾಣಿಗಳಂತಹಾ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಅನೇಕ ವೇಳೆ ದುರ್ಬಲ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಬಹುಪಾಲು ಶ್ರವಣಾಧಾರಿತ ಮಾಹಿತಿ ನಿರೂಪಿತ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸುತ್ತವೆ. ಕತ್ತಲ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಅನೇಕ ಆಳಸಮುದ್ರದ ಮೀನುಗಳಿಗೂ ಇದು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.<ref>[http://see-the-sea.org/topics/pollution/noise/noise_pollution.htm ಸದ್ದು/ಗದ್ದಲ ಮಾಲಿನ್ಯ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161207125032/http://see-the-sea.org/topics/pollution/noise/noise_pollution.htm |date=2016-12-07 }} ''Sea.org'' . ಪಡೆದದ್ದು 24 ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2009.</ref> 1950ರಿಂದ 1975ರ ನಡುವೆ, ಸಾಗರದಲ್ಲಿನ ಪರಿವೇಷ್ಠಿತ ಸದ್ದು/ಗದ್ದಲವು ಸುಮಾರು ಹತ್ತು [[ಡೆಸಿಬೆಲ್‌]]ಗಳಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿದೆ (ಅಂದರೆ ಹತ್ತುಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳ).<ref>ರಾಸ್, (1993) ಆನ್‌ ಓಷನ್‌ ಅಂಡರ್‌ವಾಟರ್‌ ಆಂಬಿಯೆಂಟ್‌ ನಾಯ್ಸ್‌. ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ ಆಫ್‌ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್‌ ಬುಲೆಟಿನ್‌, St ಆಲ್ಬನ್ಸ್‌, ಹರ್ಟ್ಸ್‌‌‌, UK: ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ ಆಫ್‌ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್‌, 18.</ref> ಸದ್ದು/ಗದ್ದಲವು ತಳಿಗಳು ಲಾಂಬಾರ್ಡ್‌ ಶಾಬ್ದಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಏರುದನಿಯಲ್ಲಿ ಸಂವಹನ ನಡೆಸುವಂತೆ ಕೂಡಾ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.dosits.org/glossary/pop/lvr.htm ಪದಕೋಶ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170629202711/http://www.dosits.org/glossary/pop/lvr.htm |date=2017-06-29 }} ''ಡಿಸ್ಕವರಿ ಆಫ್‌ ಸೌಂಡ್ಸ್‌‌ ಇನ್‌ ದ ಸೀ'' . ಪಡೆದದ್ದು 23 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2009ರಂದು.</ref> [[ವೇಲ್‌ಗಳ ಗಾಯನ]]ಗಳು ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ-ಪ್ರೇಷಕಗಳು ಚಾಲನೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ದೀರ್ಘವಾಗಿರುತ್ತವೆ.<ref>ಫ್ರಿಸ್ಟ್ರಪ್‌ KM, ಹ್ಯಾಚ್‌ LT ಹಾಗೂ ಕ್ಲಾರ್ಕ್‌ CW (2003) [http://adsabs.harvard.edu/abs/2003ASAJ..113.3411F ವೇರಿಯೇಷನ್‌ ಇನ್‌ ಹಂಪ್‌ಬ್ಯಾಕ್‌ ವೇಲ್‌ (''ಮೆಗಾಪ್ಟೆರಾ ನೊವೇಂಗ್ಲಿಯೇ '' ) ಸಾಂಗ್‌ ಲೆಂತ್‌ ಇನ್‌ ರಿಲೇಷನ್‌ ಟು ಲೋ-ಫ್ರೀಕ್ವೆನ್ಸಿ ಸೌಂಡ್‌ ಬ್ರಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟ್ಸ್‌] ''ಅಕೌಸ್ಟಿಕಲ್‌ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್‌ ಅಮೇರಿಕಾ ಜರ್ನಲ್‌ '' , '''113''' (6) 3411-3424.</ref> ಜೀವಿಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಏರುದನಿಯಲ್ಲಿ "ಮಾತಾಡದಿದ್ದರೆ" [[ಮಾನವಜನ್ಯ]] ಶಬ್ದಗಳು ಅವುಗಳ ದನಿಯನ್ನು ಮರೆಸಬಲ್ಲವು. ಈ ಕೇಳದ ಶಬ್ದಗಳು ಬೇಟೆ ಪತ್ತೆಯಾದ ಅಥವಾ ಬಲೆ-ಗುಳ್ಳೆಗಳೇಳುವಿಕೆಯ ತಯಾರಿಕೆಯ ಎಚ್ಚರಿಕೆಗಳಿರಬಹುದು. ಒಂದು ತಳಿಯು ಏರುದನಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡತೊಡಗಿದಾಗ ಇತರೆ ತಳಿಗಳ ದನಿಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸುವುದರಿಂದ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಇಡೀ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಏರುದನಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡುವಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.dosits.org/tutorials/animalt-masking.htm ಎಫೆಕ್ಟ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಸೌಂಡ್‌ ಆನ್‌ ಮೆರೀನ್‌ ಅನಿಮಲ್ಸ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100113232329/http://www.dosits.org/tutorials/animalt-masking.htm |date=2010-01-13 }} ''ಡಿಸ್ಕವರಿ ಆಫ್‌ ಸೌಂಡ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ದ ಸೀ'' . ಪಡೆದಿದ್ದು 23 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2009ರಂದು.</ref> ಸಾಗರಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞೆ [[ಸಿಲ್ವಿಯಾ ಅರ್ಲೇ]]ಯವರ ಪ್ರಕಾರ, "ಸಮುದ್ರದೊಳಗಿನ ಸದ್ದು/ಗದ್ದಲ ಮಾಲಿನ್ಯವು ಸಾವಿರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹಿಂಡಿನ ಸಾವಿನಂತೆ. ಯಾವುದೇ ಶಬ್ದವು ತನ್ನಿಂತಾನೇ ಆತಂಕಿತಗೊಳಿಸುವಂತಹುದಲ್ಲ, ಆದರೆ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಹಡಗುಗಳ ಸಮೂಹದ, ಭೂಕಂಪನ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳ, ಹಾಗೂ ಸೇನಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಸದ್ದು/ಗದ್ದಲಗಳು ಕೇವಲ 50 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಪರಿಸರಕ್ಕಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾದದನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಸದ್ದು/ಗದ್ದಲ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿನ ಜೀವಸಂಕುಲದ ಮೇಲೆ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ದುರ್ಭರ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದು ನಿಶ್ಚಿತ."<ref>[[ನ್ಯಾಚುರಲ್‌ ರಿಸೋರ್ಸಸ್‌ ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌]] ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆ (1999) ಆಳದಲ್ಲಿ ಗದ್ದಲವುಂಟು ಮಾಡುವಿಕೆ: ಸೂಪರ್‌ಟ್ಯಾಂಕರ್‌ಗಳು, ಜಲಾಂತರ ಶಬ್ದಶೋಧಕ, ಹಾಗೂ ಸಾಗರತಳದ ಗದ್ದಲಗಳ ಏರಿಕೆ, ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಂಗ್ರಹವರದಿ. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌, N.Y.: www.nrdc.org.</ref> == ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಹಾಗೂ ಶಮನ == [[ಚಿತ್ರ:Aerosolcan pullution.jpg|thumb|left|ತೀರವನ್ನು ಕಲುಷಿತಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ವಾಯುದ್ರವ/ಏರೋಸಾಲ್‌ ಕ್ಯಾನ್‌‌.]] {{Essay-like|section|date=October 2009}} ಬಹುತೇಕ [[ಮಾನವಜನ್ಯ]] [[ಮಾಲಿನ್ಯತೆ]]ಯು ಸಾಗರಗಳಿಗೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಜಾರ್ನ್‌ ಜೆನ್‌ಸೆನ್‌ (2003) ತನ್ನ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ, “ಮಾನವಜನ್ಯ ಮಾಲಿನ್ಯವು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆ ಹಾಗೂ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಿ, ಮಾನವನಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಆಹಾರ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಇಳಿಕೆ ಹಾಗೂ ನಾಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು” (p. A198). ಈ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಮಿತಿಗೊಳಿಸಲು ಎರಡು ದಾರಿಗಳಿವೆ : ಒಂದು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಸಾಧಾರಣ ಮಾನವ ಮೂಡಿಸುವ [[ಪರಿಸರದ ಮೇಲಿನ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತು]]ಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು ದಾರಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು. ಎರಡನೇ ದಾರಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳದೇ ಹೋದರೆ ಮೊದಲ ದಾರಿಯನ್ನು ವಿಶ್ವದ, [[ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಗಳ ಮುಗ್ಗರಿಸುವಿಕೆ ಎಂಬಂತೆ ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಮಾನವನಿಗೆ ಇರುವ ಎರಡನೇ ದಾರಿಯೆಂದರೆ, ವ್ಯಕ್ತಿಗತವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಲಿನ್ಯ ಮಾಡುವುದು. ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ರಾಜಕೀಯ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿಗಳು ಅಗತ್ಯವಿದ್ದು, ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಜನಗಳು ಪರಿಸರವನ್ನು ಗೌರವಿಸಿ ಅದರ ದುರ್ಬಳಕೆ ಆಗದಿರುವಂತೆ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವಂತಹಾ ಅರಿವಿನ ಬದಲಾವಣೆಯು ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳು ಹಾಗೂ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಮಾಲಿನ್ಯವು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಹರಡುವುದರಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಹಾಗೂ ವಿಧಿಸಲು ಕಷ್ಟದಾಯಕವಾದ್ದರಿಂದ ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಅನೇಕವೇಳೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಬಹುಶಃ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಯುಕ್ತಿಯೆಂದರೆ ಶಿಕ್ಷಣ/ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವಿಕೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಮೂಲಗಳು ಹಾಗೂ ಅದರ ಹಾನಿಕಾರಕ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವಿಲ್ಲ ಹಾಗಾಗಿ ಅದನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಲು ಅಲ್ಪ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಷ್ಟೇ ಸಾಗಿವೆ. ಜನಬಾಹುಳ್ಯಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಾ ವಿಚಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯುವ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ನಡೆಯಬೇಕು. ನಂತರ ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಬೇಕು. ಡಾವೋಜಿ ಹಾಗೂ ಡಾಗ್‌'ರ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ಹಾಗೆ,<ref>ಡಾವೊಜಿ &amp; ಡಾಗ್‌ (2004)</ref> ಚೀನಿಯರಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ವಿವೇಚನೆ ಇಲ್ಲದಿರುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅರಿವು ಇಲ್ಲದಿರುವುದು ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಅದನ್ನು ಮೊದಲು ಮೂಡಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದೇ ತರಹ, ಆಳವಾದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿ ಪಾಲಿಸಬೇಕು. ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದಲ್ಲಿ, ಅಂತಹಾ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಕೃಷಿಯ ಕೊಚ್ಚಿಹೋಗುವಿಕೆಯಿಂದ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಕರಾವಳಿ ನೀರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಐಚ್ಛಿಕ/ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಯೋಜನೆಗಳು ಹಾಗೂ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಜಲ ಸಂಹಿತೆಯೂ ಇದರಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯವಾಗುವಂತೆ ಅನೇಕ ತಂತ್ರಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಅವು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಭಾರತದ ಚೆನ್ನೈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಒಳಚರಂಡಿ ನೀರನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಮುಕ್ತ ಹರಿವಿನ ನೀರಿಗೆ ಹರಿಬಿಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸಂಗ್ರಹವಾದ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಬೃಹತ್‌ ರಾಶಿಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಅದನ್ನು ತಿಳಿಗೊಳಿಸಲು ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ಹಾನಿಕಾರಕವಿರುವಂತೆ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳನ್ನು ಚೆದುರಿಸುವಂತೆ ಮುಕ್ತ -ಸಾಗರವೇ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ. ==ನೋಡಿ== *[http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/17/445381.html ತೀವ್ರ ನಿಗಾ ಘಟಕ’ದಲ್ಲಿ ಅಮೂಲ್ಯ ಹವಳದ ದಿಬ್ಬಗಳು!;ಅಮಿತ್ ಎಂ.ಎಸ್.] *[[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಹವಳದ ದಿಬ್ಬಗಳು]] *[[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]] == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == {{Wikipedia-Books|Pollution}} * [[ನಾಶವಾಗದ ಸಾವಯವ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಸ್ಟಾಕ್‌ಹೋಮ್‌ ಒಪ್ಪಂದ/ಕನ್ವೆನ್ಷನ್‌]] {{clear}} == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{Reflist|2}} == ಆಕರಗಳು == * ಆಹನ್‌, YH; ಹಾಂಗ್‌‌, GH; ನೀಲಮಣಿ, S; ಫಿಲಿಪ್‌, L ಹಾಗೂ ಷಣ್ಮುಗಂ, P (2006) ''ಆಸೆಸ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಆಫ್‌ ಲೆವೆಲ್ಸ್‌‌ ಆಫ್‌‌ ಕೋಸ್ಟಲ್‌ ಮೆರೀನ್‌ ಪೊಲ್ಯೂಷನ್‌ ಆಫ್‌ ಚೆನ್ನೈ ಸಿಟಿ, ಸದರ್ನ್‌ ಇಂಡಿಯಾ.'' ವಾಟರ್‌ ರಿಸೋರ್ಸ್‌ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌, 21(7), 1187-1206. * ಡಾವೊಜಿ, L ಹಾಗೂ ಡಾಗ್‌, D (2004) ''ಓಷನ್‌ ಪೊಲ್ಯೂಷನ್‌ ಫ್ರಂ ಲ್ಯಾಂಡ್‌-ಬೇಸ್‌ಡ್‌‌ ಸೋರ್ಸಸ್‌‌: ಈಸ್ಟ್‌‌ ಚೈನ್‌ ಸೀ.'' AMBIO – A ಜರ್ನಲ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಹ್ಯೂಮನ್‌ ಎನ್‌ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್‌, 33(1/2), 107-113. * ಡೌರ್ಡ್‌, BM; ಪ್ರೆಸ್‌, D ಹಾಗೂ ಲಾಸ್‌ ಹ್ಯೂಯೆರ್ಟಸ್‌‌, M (2008) ''ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರಲ್‌ ನಾನ್‌-ಪಾಯಿಂಟ್‌ ಸೋರ್ಸಸ್‌ : ವಾಟರ್‌‌ ಪೊಲ್ಯೂಷನ್‌ ಪಾಲಿಸಿ : ದ ಕೇಸ್‌ ಆಫ್‌ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ’ಸ್‌‌ ಸೆಂಟ್ರಲ್‌ ಕೋಸ್ಟ್‌‌.'' ''ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್‌, ಇಕೋಸಿಸ್ಟಂಸ್‌‌ &amp; ಎನ್‌ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್'' , 128(3), 151-161. * ಲಾಸ್‌‌, ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ A (2000) [http://books.google.co.nz/books?id=11LI7XyEIsAC&amp;pg=PA4&amp;lpg=PA4&amp;dq=As+the+trophic+level+increases,+the+biomass+decreases.&amp;source=web&amp;ots=eZO8XKFQor&amp;sig=IgNErx13uVipkhaa34G4F9kUObY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;resnum=9&amp;ct=result#PPA30,M1 ''ಆಕ್ವಾಟಿಕ್‌ ಪೊಲ್ಯೂಷನ್‌'' ] ಜಾನ್‌ ವಿಲೇ ಅಂಡ್‌ ಸನ್ಸ್‌‌. ISBN 1-58648-683-7 * ಷೀವ್ಲಿ, SB ಹಾಗೂ ರೆಜಿಸ್ಟರ್, KM (2007) ''ಮೆರೀನ್‌ ಡೆಬ್ರಿಸ್‌ ಅಂಡ್‌‌ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ಸ್‌‌: ಎನ್‌ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟಲ್‌ ಕಾನ್ಸರ್ನ್ಸ್‌, ಸೋರ್ಸಸ್‌, ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ಸ್‌‌ ಅಂಡ್‌ ಸೊಲ್ಯೂಷನ್ಸ್‌‌.'' ಜರ್ನಲ್‌ ಆಫ್‌ ಪಾಲಿಮರ್ಸ್‌ & ದ ಎನ್‌ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್, 15(4), 301-305. * ಸ್ಲೇಟರ್, D (2007) ''ಅಫ್ಲ್ಯೂಯೆನ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಎಫ್ಲ್ಯೂಯೆಂಟ್ಸ್‌.'' ಸಿಯೆರ್ರಾ 92(6), 27 * [[UNEP]] (2007) ''[http://www.unepscs.org/SCS_Documents/Download/19_-_Technical_Publications_and_Guidelines/Technical_Publication_10_-_Land-Based_Pollution_in_the_South_China_Sea.html ಲ್ಯಾಂಡ್‌-ಬೇಸ್‌ಡ್‌ ಪೊಲ್ಯೂಷನ್‌ ಇನ್‌ ದ ಸೌತ್‌ ಚೀನಾ ಸೀ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091026131845/http://www.unepscs.org/SCS_Documents/Download/19_-_Technical_Publications_and_Guidelines/Technical_Publication_10_-_Land-Based_Pollution_in_the_South_China_Sea.html |date=2009-10-26 }}'' . UNEP/GEF/SCS ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಕಟಣೆ No 10. == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == *[[ವುಡ್ಸ್‌‌ ಹೋಲ್‌ ಓಷನೋಗ್ರಫಿಕ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್‌]] ಎಂಬ [http://www.whoi.edu/page.do?pid=12049 ಕರಾವಳೀಯ ಸಾಗರ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಕರಾವಳೀಯ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಮಾಹಿತಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171231221812/http://www.whoi.edu/page.do?pid=12049 |date=2017-12-31 }} *[https://web.archive.org/web/20001021140316/http://www.ecoscope.com/mercury.htm ಪಾದರಸ ಮಾಲಿನ್ಯ] *[http://www.censol.co.uk/censol%20-%20oil%20absorbents%20-%20testing.html ತೈಲ ಸೋರುವಿಕೆ ಹೀರು ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ] *[http://www.oceana.org/north-america/what-we-do/stop-seafood-contamination ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಪಾದರಸ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರಗಳು Oceana.orgನಿಂದ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070314153908/http://www.oceana.org/north-america/what-we-do/stop-seafood-contamination/ |date=2007-03-14 }} *[http://www.sciencenews.org/view/generic/id/38922/title/Marine_pollution_spawns_wonky_babies ಸೈನ್ಸ್‌‌ ನ್ಯೂಸ್‌/ಓಷನ್‌ ಪೊಲ್ಯೂಷನ್‌ ಸ್ಪಾನ್ಸ್‌‌ 'ವಾಂಕಿ ಬೇಬೀಸ್‌'] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090625235803/http://www.sciencenews.org/view/generic/id/38922/title/Marine_pollution_spawns_wonky_babies |date=2009-06-25 }} {{Pollution}} {{marine pollution|state=expanded}} {{physical oceanography|expanded=none}} {{DEFAULTSORT:Marine Pollution}} [[ವರ್ಗ:ಪರಿಸರೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಜಲಮಾಲಿನ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯೊಂದಿಗಿನ ಪರಿಸರೀಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸಾಗರ ಮಾಲಿನ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ಗಣಿಗಾರಿಕೆ]] [[ವರ್ಗ:ಖನಿಜಗಳು]] j8iplq4h8ctdptjup681hxbhlww0uzl 0 23514 1306224 1304022 2025-06-06T23:13:06Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306224 wikitext text/x-wiki [[File:BrantaLeucopsisMigration.jpg|thumb|300px|ಶರತ್ಕಾಲದ ವಲಸೆಯ ಸಮಯ ಶೀತಲವಲಯದ ವರಟೆಗಳ ಗುಂಪು]] {{tocright}} ಋತುಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಹಲವು [[ಹಕ್ಕಿ]] ಪ್ರಭೇದಗಳು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಹಾರಿ ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ '''ಹಕ್ಕಿ ವಲಸೆ''' ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಹಕ್ಕಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಗಳಿಗೆ ಆಹಾರ ಲಭ್ಯತೆ, ವಾಸಸ್ಥಾನ ಅಥವಾ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ಸೇರಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದ್ದು, ಅಥವಾ ಒಂದೇ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಅಲೆಮಾರಿತನ, ಆಕ್ರಮಣಗಳು, ಚದುರುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಮುನ್ನುಗ್ಗುವಿಕೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಸಂಭವಿಸುವ ಋತುಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ.<ref>{{cite book|title=Bird Migration: A General Survey|author=Peter Berthold, Hans-Günther Bauer, Valerie Westhead|year=2001|isbn=0198507879|publisher=[[Oxford University Press]]|location=Oxford}}</ref> ಇದಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ವಲಸೆ ಹೋಗದ ಹಕ್ಕಿಗಳು ನಿವಾಸಿ ಅಥವಾ 'ಒಂದೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಹಕ್ಕಿಗಳು' ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ==ವಲಸೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳು== [[File:Migrationroutes.svg|thumb|ವಲಸೆಯ ಕೆಲವು ಮಾರ್ಗಗಳು]] ಹಲವು ಹಕ್ಕಿಗಳು [[ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಲಸೆ ಮಾರ್ಗ]]ದಲ್ಲಿ ಬಹು ದೂರದ ತನಕ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಬಹಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯೇನೆಂದರೆ, ವಸಂತ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಸಮಶೀತೋಷ್ಣದ ಅಥವಾ [[ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್‌]] ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿಗೆ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನತ್ತ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಶರತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವು ಪುನಃ ಬೆಚ್ಚನೆಯ ಉಷ್ಣಾಂಶವುಳ್ಳ ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ವಾಪಸಾಗುತ್ತವೆ.ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಮುಖ್ಯ ಅನುಕೂಲವೇನೆಂದರೆ ಶಕ್ತಿಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ. ಉತ್ತರದ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಹಗಲು, [[ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ]]ಯ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮರಿಗಳಿಗೆ ಆಹಾರ ನೀಡಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಸ್ತರಿತ ಹಗಲಿನ ಅವಧಿಯಿಂದಾಗಿ, ವಲಸೆ ಹೋಗದೆ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಒಂದೆಡೆ ವಾಸಿಸುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, [[ದಿವಾಚರ]] ಹಕ್ಕಿಗಳು [[ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಮೊಟ್ಟೆ]]ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಶರತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹಗಲಿನ ಅವಧಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಾ ಹೋದಾಗ, ಋತು ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗದೆ ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗದ ಬೆಚ್ಚನೆಯ ವಲಯಗಳಿಗೆ ಹಕ್ಕಿಗಳು ವಾಪಸಾಗುತ್ತವೆ.ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತಡ, ದೈಹಿಕ ಶ್ರಮ ಹಾಗು ವಲಸೆಯ ಇತರೆ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಈ ಅನುಕೂಲಗಳು ಶಮನಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ವಲಸೆ ನಡೆಯುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು. [[ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌]] ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲಿ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಮಾಡುವ [[ಇಲಿಯೊನೊರಾ ಡೇಗೆ]], ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ತಡವಾಗಿ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಋತುವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿ ಗಾತ್ರದ [[ಪ್ಯಾಸರೀನ್‌]] ಹಕ್ಕಿಯು ಶರತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಲಸೆ ಹೋಗುವುದೂ ಇದೇ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ. ಹಾಗಾಗಿ ಇಲಿಯೊನೊರಾ ಡೇಗೆ ಪ್ಯಾಸರೀನ್‌ ಹಕ್ಕಿಯನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡಿ ತನ್ನ ಮರಿಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವಾಗಿ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಇದೇ ರೀತಿ, [[ಗ್ರೇಟರ್‌ ನಾಕ್ಟೂಲ್‌ ಬಾವಲಿ]]ಯು ಇರುಳಿನ ಹೊತ್ತು ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಪ್ಯಾಸರೀನ್‌ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತವೆ.<ref>{{cite journal|author=Dondini, G., Vergari, S. |year=2000|title=Carnivory in the greater noctule bat (''Nyctalus lasiopterus'') in Italy.|journal=Journal of Zoology |volume=251|pages=233–236|doi=10.1111/j.1469-7998.2000.tb00606.x}}</ref><ref name="bats">{{cite journal|author=Popa-Lisseanu, A. G., Delgado-Huertas, A., Forero, M. G., Rodriguez, A., Arlettaz, R. & Ibanez, C. |year=2007 |title=Bats' conquest of a formidable foraging niche: the myriads of nocturnally migrating songbirds.| journal=PLoS ONE|volume=2|issue=2|page=e205|doi=10.1371/journal.pone.0000205}}</ref><ref>{{cite journal|author=Ibáñez, C., Juste, J., García-Mudarra, J. L., Agirre-Mendi, P. T.|year=2001|title=Bat predation on nocturnally migrating birds.|journal=PNAS|volume=98|pages=9700–9702|url=http://www.pnas.org/cgi/content/full/98/17/9700#B8|doi=10.1073/pnas.171140598|pmid=11493689|issue=17|pmc=55515|access-date=2010-05-31|archive-date=2008-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20080821154543/http://www.pnas.org/cgi/content/full/98/17/9700#B8|url-status=dead}}</ref> ವಲಸೆ ಮಾರ್ಗ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಮಿಸುವ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸಾಂದ್ರತೆಗಳು ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚಾದಲ್ಲಿ, ಪರಾವಲಂಬಿಗಳು ಮತ್ತು ರೋಗಕಾರಕಗಳಿಗೆ ಈಡಾಗಬಹುದು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಶರೀರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಪ್ರತಿರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ.<ref name="newton" /> ಒಂದು ಪ್ರಭೇದದೊಳಗೆ, ಎಲ್ಲಾ ಹಕ್ಕಿಗಳೂ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗದು. ಇದಕ್ಕೆ 'ಆಂಶಿಕ ವಲಸೆ' ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭೂಖಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಆಂಶಿಕ ವಲಸೆಯು ಬಹಳ ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ, ಪ್ಯಾಸರೀನೇತರ ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ 44%ರಷ್ಟು ಹಾಗು ಪ್ಯಾಸರೀನ್‌ ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ 32%ರಷ್ಟು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಆಂಶಿಕ ವಲಸೆಗಾರ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite journal|author=Chan K|year=2001|title=Partial migration in Australian landbirds: a review.|journal=Emu|volume=101|issue=4|pages=281–292|doi=10.1071/MU00034}}</ref> ಕೆಲವು ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ, ಉನ್ನತ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಹಕ್ಕಿಗಳು ವಲಸೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಅಕ್ಷಾಂಶದ ವಲಯಗಳತ್ತ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಇತರೆ ಹಕ್ಕಿಗಳು ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಕಾಯಂ ಆಗಿ ವಾಸಿಸುವ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳನ್ನು ವಲಸೆಹಕ್ಕಿಗಳು ದಾಟಿ ಹೋಗುತ್ತವೆ.ಅಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತ ಚಳಿಗಾಲದ ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿರಬಹುದು. ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗೆ ''ದಾಟಿ-ಹೋಗುವ ವಲಸೆ'' ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite journal|author=Boland, J. M.|year=1990|title=Leapfrog migration in North American shorebirds: intra- and interspecific examples.|journal=The Condor|volume=92|pages=284–290|url=http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v092n02/p0284-p0290.pdf|format=PDF|doi=10.2307/1368226|issue=2|access-date=2010-05-31|archive-date=2007-09-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20070927080947/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v092n02/p0284-p0290.pdf|url-status=dead}}</ref> ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯೊಳಗೇ, ವಯಸ್ಸಿನ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಲಿಂಗಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ವಿಭಿನ್ನ ಕಾಲ ಮತ್ತು ವಲಸೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳಿರಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಸ್ಕ್ಯಾಂಡಿನೇವಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಹೆಣ್ಣು [[ಚ್ಯಾಫಿಂಚ್‌]] (ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಫಿಂಚ್‌ ಹಕ್ಕಿ) ಹಕ್ಕಿ ಮಾತ್ರ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ; ಗಂಡು ಚ್ಯಾಫಿಂಚ್‌ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಗೂಡಿನಲ್ಲೇ ಉಳಿಯುತ್ತವೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ, ಗಂಡು ಚ್ಯಾಫಿಂಚ್‌ ಹಕ್ಕಿಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ''ಕೊಯೆಲೆಬ್'' ‌, ಅರ್ಥಾತ್‌ 'ಬ್ಯಾಚಲರ್‌ ಹಕ್ಕಿ' ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಹಕ್ಕಿಗಳು ವಿಸ್ತಾರ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಹರಡಿಕೊಂಡು ಹಾರಲಾರಂಭಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬಹುತೇಕ ವಲಸೆಗಳು ಆರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ನಿದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ, ವಲಸೆಯು ಕಿರಿದಾದ ವಲಸಾ ವಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮಾರ್ಗಗಳು ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗಿದ್ದು, '[[ವಲಸೆಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾರ್ಗಗಳು]]' ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾರ್ಗಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪರ್ವತ-ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಅಥವಾ ಸಮುದ್ರತೀರಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಹಕ್ಕಿಗಳು ಮೇಲೇರುವ ಒತ್ತಡದ ಗಾಳಿ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಗಾಳಿ ನಮೂನೆಗಳ ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ತೆರೆದ ನೀರಿನ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಜಲಪ್ರದೇಶ ಮುಂತಾದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿ ತಮ್ಮ ವಲಸೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತವೆ. ಇಂತಹ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದು ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ [[ಅನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಯೋಜಿತ]] ಅಥವಾ ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಮಟ್ಟದ ಕುಶಲತೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಿತಿರುತ್ತವೆ. ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಮ್ಮ ವಲಸೆಯ ಸ್ಥಳದತ್ತ ಸಾಗುವ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ವಾಪಸಾಗುವ ಮಾರ್ಗಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ.<ref name="newton">{{cite book|author=Newton, I. |year=2008|title=The Migration Ecology of Birds.|publisher= Elselvier|isbn=9780125173674}}</ref> ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಅನೇಕ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಹಾರುತ್ತವೆ. ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಹಾರುವುದರಿಂದ, ಹಾರಲು ಕಡಿಮೆ ಶಕ್ತಿಯ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಹಲವು ದೊಡ್ಡ ಹಕ್ಕಿಗಳು V ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಹಾರುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಕ್ಕಿಯೂ ತಾನು ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಹಾರಲು ಬೇಕಾದ 12-20% ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.<ref>ಹಮ್ಮೆಲ್‌, ಡಿ. &amp; ಬೊಕೆನ್ಬರ್ಗ್‌, ಎಂ. (1989). "Aerodynamische Interferenzeffekte beim Formationsfl ug von Vogeln", ''J. Ornithol.'' 130: 15–24.</ref><ref>{{cite journal|author=Cutts, C. J. & J R Speakman|year=1994|title=Energy savings in formation flight of Pink-footed Geese.|journal= J. Exp. Biol.|volume= 189|pages=251–261 |url=http://jeb.biologists.org/cgi/reprint/189/1/251.pdf |format=PDF|pmid=9317742|issue=1}}</ref> ರೆಡಾರ್‌ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ರೆಡ್‌ ನಾಟ್ ಹಕ್ಕಿಗಳು‌ ''ಕ್ಯಾಲಿಡ್ರಿಸ್‌ ಕ್ಯಾನುಟಸ್‌ (Calidris canutus)'' ಹಾಗು ಡನ್ಲಿನ್‌ ಹಕ್ಕಿಗಳು ''ಕ್ಯಾಲಿಡ್ರಿಸ್‌ ಅಲ್ಪಿನಾ (Calidris alpina)'' ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಹಾರಿದಾಗ, ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಹಾರುವ ವೇಗಕ್ಕಿಂತಲೂ, ಗಂಟೆಗೆ ಐದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ವೇಗವಾಗಿ ಹಾರುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.<ref name="newton" /> ವಲಸೆಯ ಸಮಯ, ಹಕ್ಕಿಗಳು ವಿವಿಧ ಎತ್ತರಗಳಲ್ಲಿ ಹಾರುತ್ತವೆ. [[ಮೌಂಟ್‌ ಎವರೆಸ್ಟ್‌]] ಪರ್ವತಾರೋಹಣ ಸಮಯದಲ್ಲಿ 5000 ಮೀಟರ್‌ (16,400 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದ [[ಖುಂಬು ಹಿಮನದಿ]]ಯಲ್ಲಿ [[ಪಿನ್‌ಟೈಲ್]] ಹಾಗೂ [[ಕಪ್ಪುಬಾಲದ ಗಾಡ್‌ವಿಟ್]] ಗಳ ಆಸ್ಥಿಪಂಜರಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿದ್ದವು.<ref>{{cite journal|author=Geroudet, P.|year=1954|title=Des oiseaux migrateurs trouvés sur la glacier de Khumbu dans l'Himalaya.|journal=Nos Oiseaux|volume=22|page=254}}</ref> ಸನಿಹದಲ್ಲಿ 3000 ಮೀಟರ್‌ (10000 ಅಡಿ) ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದ ಹಾದಿಗಳು ಲಭ್ಯವಿದ್ದರೂ, [[ಬಾರ್-ಹೆಡೆಡ್ ಗೀಸ್]] ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರದ ಶಿಖರಗಳು - 8000 ಮೀಟರ್‌ (29000 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದ ಶಿಖರಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.<ref>{{cite journal|author=Swan, L. W.|year=1970|title=Goose of the Himalayas.|journal=Nat. Hist.|volume=79|issue=10|pages=68–75}}</ref> ಕಡಲಹಕ್ಕಿಗಳು ನೀರ ಮೇಲೆ ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಹಾರಿಹೋಗುವಾಗ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾರುತ್ತವೆ. ಭೂಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ವಿರುದ್ಧದ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.<ref>{{cite book|author=Dorst, J.|year=1963|title=The migration of birds. |publisher=Houghton Mifflin Co., Boston. |page=476}}</ref><ref>{{cite journal|author=Eastwood, E. & G. C. Rider. |year=1965 |title=Some radar measurements of the altitude of bird flight.|journal=British Birds |volume=58|pages=393–426}}</ref> ಆದರೂ, ಹಕ್ಕಿಯ ವಲಸೆ ಹಾರುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಸುಮಾರು 150 ಮೀಟರ್‌ (500 ಅಡಿ) ಇಂದ 600 ಮೀಟರ್‌ (2000 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಹಕ್ಕಿಯು ಢಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆದ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು 600 ಮೀಟರ್‌ (2000 ಅಡಿ) ಎತ್ತರಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿವೆ. 1800 ಮೀಟರ್‌ (6000 ಅಡಿ) ಎತ್ತರಕ್ಕಿಂತಲೂ ಎತ್ತರದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಹಕ್ಕಿ-ಢಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆದ ಘಟನೆಗಳು ಸಂಭವಿಸಿಲ್ಲ.<ref>{{cite journal|author=Williams, G. G.|year=1950|title=Weather and spring migration.|journal=Auk|volume=67|pages=52–65}}</ref> ಇದಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಪೆಂಗ್ವಿನ್‌ ಹಕ್ಕಿಯ ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಭೇದಗಳು ಈಜಿ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಈ ಮಾರ್ಗಗಳು ಸುಮಾರು 1000 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದವರೆಗೂ ವ್ಯಾಪಿಸಬಹುದು. ನೀಲಿ ಗ್ರೌಸ್‌ ಹಕ್ಕಿ (ಕೋಳಿ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ಹಕ್ಕಿ) ''ಡೆಂಡ್ರಾಗಾಪಸ್‌ ಆಬ್ಸ್ಕರಸ್‌ '' ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ವಲಸೆಯ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಎಮು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಅನಾವೃಷ್ಟಿಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯಲ್ಲೇ ಬಹಳಷ್ಟು ದೂರ ಕ್ರಮಿಸುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.<ref name="newton" /> ==ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು== [[ಹೆಸಿಯೊಡ್‌]], [[ಹೊಮರ್‌]], [[ಹೆರೊಡೊಟಸ್‌]], [[ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌]] ಮತ್ತು ಇತರರು ಗಮನಿಸಿದಂತೆ, ಹಕ್ಕಿ ವಲಸೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದಾಖಲಿತ ಅವಲೋಕನಗಳು ಸುಮಾರು 3000 ವರ್ಷ ಹಳೆಯದ್ದಾಗಿದ್ದವು. ಬೈಬಲ್‌ ಸಹ ಇಂತಹ ವಲಸೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ್ದುಂಟು. ಬುಕ್‌ ಆಫ್‌ ಜಾಬ್‌ (39:26)ನಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಚಾರಣಾತ್ಮಕ ಪ್ರಶ್ನೆಯೊಂದನ್ನು ಕೇಳಲಾಗಿದೆ: 'ಹದ್ದು ತನ್ನ ರೆಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ದಕ್ಷಿಣದತ್ತ ಹರಡಿ, ನಿನ್ನ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಂತೆ ಹಾರುವುದೇ?' ಜೆರೆಮಿಯಾ (8:7) ಬರೆದದ್ದು ಹೀಗೆ: 'ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿರುವ ಬಕಪಕ್ಷಿಯು ತನ್ನ ನಿಗದಿತ ಸಮಯವನ್ನು ಗೊತ್ತುಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ; ಅಂತೆಯೇ, ಆಮೆಪಾರಿವಾಳ, ಕೊಕ್ಕರೆ, ಕವಲುತೋಕೆ ಹಕ್ಕಿ (ಸ್ವಾಲೋ), ಅವುಗಳ ಆಗಮನವನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತದೆ.' ಕೊಕ್ಕರೆಗಳು [[ಸಿಥಿಯಾ]]ದ ಸ್ಟೆಪ್‌ಗಳಿಂದ (ಯುರೋಪ್‌ನ ಸಮತಟ್ಟಾದ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶ) [[ನೈಲ್]]‌ ನದಿಯ ಜೌಗು ಪ್ರದೇಶದ ವರೆಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದನ್ನು ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಗಮನಿಸಿದ್ದರು. [[ಪ್ಲಿನಿ ದಿ ಎಲ್ಡರ್]] ತನ್ನ ಕೃತಿ ''[[ಹಿಸ್ಟರಿಕಾ ನ್ಯಾಚುರಲಿಸ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌ನ ಅವಲೋಕನಗಳನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ಕವಲುತೋಕೆ ಹಕ್ಕಿ ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ನಿದ್ದೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ಅರಿಸ್ಟಾಟ್ಲ್‌ ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನಂಬಿಕೆಯು 1878ರ ತನಕವೂ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಆ ವರ್ಷ, [[ಎಲಿಯಟ್ ಕೂಸ್]]‌ ಸ್ವಾಲೋ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಚಳಿಗಾಲದ ನಿದ್ದೆಯ ಕುರಿತು ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ 182 ಸಂಬಂಧಿತ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು-ಪ್ರಕಟಣೆಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿದರು. ಉತ್ತರ ವಾಯುಗುಣದಿಂದ ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಕಣ್ಮರೆಗೆ ಅವುಗಳ ವಲಸೆಯೇ ನಿಖರ ಕಾರಣ ಎಂಬ ವಿವರವನ್ನು ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದ ತನಕ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.<ref name="Lincoln">{{cite book|author=Lincoln, F. C.|year=1979|title=Migration of Birds.|publisher=Fish and Wildlife Service. ''Circular 16'.|url=https://archive.org/details/migrationofbirds00lincrich}}</ref> ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರ ಬಾಣಗಳು ನಾಟಿದ ಬಿಳಿಯ ಕೊಕ್ಕರೆಗಳು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾದದ್ದು ವಲಸೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಕುರುಹು ಒದಗಿಸಿತು. ''[[ಫೇಲ್‌ಸ್ಟಾರ್ಕ್]]'' ‌ ಪ್ರಭೇದದ ಅತಿ ಹಳೆಯ ಕುರುಹು 1822ರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿ ದೇಶದ [[ಮೆಕ್ಲೆನ್ಬರ್ಗ್‌-ವೊರಪೊಮ್ಮರ್ನ್]]‌ ರಾಜ್ಯದ ಕ್ಲುಟ್ಜ್‌ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾಯಿತು. ==ಹೆಚ್ಚು ದೂರದ ವಲಸೆ== [[File:SwainsonThrush23.jpg|right|thumb|ಸ್ವೇನ್ಸನ್‌ರ ಕೃಷ್ಣಪಕ್ಷಿ]] [[File:Northern Pintail.jpg|right|thumb|ಉತ್ತರದ ಚೂಪುಬಾಲದ ಬಾತುಕೋಳಿ]] ವಲಸೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚಿತ್ರಣವೆಂದರೆ, [[ಸ್ವಾಲೋ ಹಕ್ಕಿ]]ಗಳು, ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಮುಂತಾದ ಉತ್ತರದ ನೆಲೆಹಕ್ಕಿಗಳು ಉಷ್ಣವಲಯದತ್ತ ಸಾವಿರಾರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ ದೂರ ಕ್ರಮಿಸುವುದು. ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಿ ಸಂತನಾವೃದ್ಧಿ ಮಾಡುವ [[ಬಾತುಕೋಳಿ]]ಗಳು, [[ಹೆಬ್ಬಾತು]]ಗಳು ಹಾಗೂ [[ಹಂಸ]]ಗಳು ಸಹ ಅತಿ-ದೂರ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿವೆ. ಆದರೆ, ಅವು ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವ ನೀರಿನಿಂದ ಪಾರಾಗಲು, ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ತಮ್ಮ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ತಾಣಗಳಿಂದ ಹೊರಟು, ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿನತ್ತ ಸಾಕಷ್ಟು ದೂರ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್‌ ಪ್ರದೇಶದ [[ಕಾಡುಕೋಳಿ]] ಪ್ರಭೇದಗಳು ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿಯೇ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ತೀವ್ರ ಚಳಿಯಿಲ್ಲದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ನಸುಗೆಂಪು ಪಾದಗಳುಳ್ಳ ಹೆಬ್ಬಾತು]] [[ಐಸ್‌ಲೆಂಡ್‌]]ನಿಂದ [[ಬ್ರಿಟನ್‌]] ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ದೇಶಗಳಿಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ವಲಸೆಯ ಮಾರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದ ತಾಣಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿದ್ದು, ತಮ್ಮ ಹೆತ್ತ ಹಕ್ಕಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೊದಲಿಗೆ ಹಾರುವಾಗ ಮರಿಗಳು ಕಲಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. [[ಗಾರ್ಗನಿ]] ಬಾತುಕೋಳಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಕೆಲವು ಬಾತುಕೋಳಿಗಳು ಉಷ್ಣವಲಯದೊಳಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಥವಾ ಆಂಶಿವಾಗಿ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ.ನೆಲೆ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಅತಿದೂರದ ವಲಸೆ ಕುರಿತು, ಅಡೆತಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಳಸುದಾರಿಗಳ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಅನ್ವಯಿಸುವಂತೆ ನೀರಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೂ ಸಹ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನೀರಿಲ್ಲದೆ, ಆಹಾರವೊದಗಿಸುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಭೂಮಿಯು ನೀರ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಅಡೆತಡೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಡಲತೀರದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಕ್ಕಿಗೆ ತೆರೆದ ವಿಶಾಲ ಸಾಗರವು ಅಡೆತಡೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಬಳಸುದಾರಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುತ್ತವೆ: ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಟೇಮಿರ್‌ ಪರ್ಯಾಯದ್ವೀಪ]]ದಿಂದ [[ವಾಡ್ಡೆನ್‌ ಸಮುದ್ರ]]ಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ [[ಬ್ರೆಂಟ್‌ ಹೆಬ್ಬಾತುಗಳು]], [[ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್‌ ಸಾಗರ]] ಮತ್ತು ಉತ್ತರ [[ಸ್ಕಾಂಡಿನೇವಿಯಾ]] ಮೂಲಕ ನೇರವಾಗಿ ಹಾರಿಹೋಗುವ ಬದಲಿಗೆ, [[ವೈಟ್ ಸೀ]] ತೀರ ಹಾಗೂ [[ಬಾಲ್ಟಿಕ್‌ ಸಮುದ್ರ]] ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಹಾರಿ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. [[File:BartailedGodwit24.jpg|right|thumb|ದಿಂಡಿನ ಬಾಲವುಳ್ಳ ಗೋಡ್ವಿಟ್]] ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ 'ಕಡಲತೀರದ ಹಕ್ಕಿಗಳು' ಎನ್ನಲಾದ [[ಕಾಲುನಡಿಗೆಯ ನೀರುಹಕ್ಕಿ]]ಗಳೂ ಸಹ ಈ ಬಳಸುದಾರಿ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. [[ಡನ್ಲಿನ್‌ (ಕೆಂಪು ಬೆನ್ನಿನ ಹಕ್ಕಿ)]] ಮತ್ತು [[ವೆಸ್ಟ್ರನ್ ಸ್ಯಾಂಡ್‌ಪೈಪರ್‌ ಹಕ್ಕಿ]]ಗಳು ತಮ್ಮ ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್‌ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ತಾಣಗಳಿಂದ ಅದೇ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿರುವ ಇನ್ನೂ ಬೆಚ್ಚನೆಯ ತಾಣಗಳತ್ತ ಬಹಳ ದೂರ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಆದರೆ [[ಸೆಮಿಪಾಲ್ಮೇಟೆಡ್‌ ಸ್ಯಾಂಡ್‌ಪೈಪರ್‌ ಹಕ್ಕಿ]] ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರೆ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ದೂರ, ಅಂದರೆ ದಕ್ಷಿಣ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿನ ಉಷ್ಣವಲಯಗಳತ್ತ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ದೊಡ್ಡಗಾತ್ರದ, ಬಲಶಾಲಿ ಕಾಡುಕೋಳಿಗಳಂತೆ, ನಡೆದಾಡುವ ನೀರುಹಕ್ಕಿಗಳೂ ಸಹ ಬಲಶಾಲಿಯಾದ ಹಾರುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿವೆ. ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ವಲಯಗಳಿಗೆ ಬಂದ ಹಕ್ಕಿಗಳು, ಹವಾಮಾನ ಪ್ರತಿಕೂಲವಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಇನ್ನಷ್ಟು ಲಘು ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿವೆ.ನೀರಹಕ್ಕಿಗಳ ಕೆಲವು ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ, ವಲಸೆಯ ಸಾಫಲ್ಯವು ವಲಸೆ ಮಾರ್ಗದ ಮಧ್ಯೆ ನಿಲುಗಡೆ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಆಹಾರ ಮೂಲಗಳ ಲಭ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ನಿಲುಗಡೆ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಆಹಾರವು ವಲಸೆಯ ಮುಂದಿನ ಹಂತಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿತುಂಬಲು ವಲಸೆಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. [[ಫಂಡಿ ಕೊಲ್ಲಿ]] ಹಾಗೂ [[ಡೆಲಾವೇರ್ ಕೊಲ್ಲಿ]] ಇಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ನಿಲುಗಡೆ ತಾಣಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ.ದಿಂಡಿನಾಕಾರದ ಬಾಲವುಳ್ಳ ಗಾಡ್‌ವಿಟ್ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಎಲ್ಲಿಯೂ ನಿಲುಗಡೆಯಾಗದೇ ಅತಿ ದೂರ ಕ್ರಮಿಸುವ ವಲಸೆ ಹೋದ ಹಕ್ಕಿಯೆಂದು ಹೆಸರಾಗಿವೆ. ಇವು [[ಅಲಾಸ್ಕಾ]]ದಿಂದ 11,000 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರ ವಲಸೆ ಹೋಗಿ, [[ನ್ಯೂ ಜೀಲ್ಯಾಂಡ್]]ನಲ್ಲಿರುವ ತಮ್ಮ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಮಾಡದ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ತಲುಪುತ್ತವೆ.<ref>{{cite journal|title=Crossing the ultimate ecological barrier: evidence for an 11,000 km-long nonstop flight from Alaska to New Zealand and Eastern Australia by Bar-tailed Godwits.|author=Gill, Robert E. Jr., Theunis Piersma, Gary Hufford, Rene Servranckx, Adrian Riegen|journal=The Condor |year=2005 |volume=107|issue=1|pages=1–20|doi=10.1650/7613}}</ref> ವಲಸೆಗೆ ಮುನ್ನ, ನಿಲುಗಡೆರಹಿತ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿ ಒದಗಿಸಲು ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಮ್ಮ ಶರೀರ ತೂಕದ 55%ರಷ್ಟನ್ನು ಕೊಬ್ಬಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಶೇಖರಿಸುತ್ತವೆ. [[File:Arctic terns.jpg|thumb|right|ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್‌ ಕಡಲ ಹಕ್ಕಿ]] ನೀರಹಕ್ಕಿಗಳು ಮತ್ತು ನೀರುಕೋಳಿಗಳಂತೆ, [[ಸಮುದ್ರಹಕ್ಕಿ]]ಗಳ ವಲಸೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯೂ ಅದೇ ರೀತಿಯದ್ದಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು [[ಕಪ್ಪು ಗಿಲೆಮಾಟ್]] ಗಳು, ಕೆಲವು [[ಗಲ್‌ ಕಡಲ ಹಕ್ಕಿ]]ಗಳು ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಕೆಲವು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಒಂದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ. [[ಕಡಲ ಕಾಗೆ]]ಗಳು ಹಾಗೂ [[ಕಡಲಬಾತು]]ಗಳು ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧದ ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಮಾಡಿ, ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ವಿವಿಧ ದೂರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ [[ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್‌ ಟರ್ನ್]]‌ ಅತ್ಯಂತ ದೂರ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಹಕ್ಕಿ. ತನ್ನ ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್‌ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕ್‌ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಮಾಡದ ವಲಯಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಈ ಹಕ್ಕಿ, ಇತರೆ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗಿಂತ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಹಗಲಿನ ಬೆಳಕನ್ನು ನೋಡುತ್ತದೆ. [[ಬ್ರಿಟಿಷ್‌]] ಪೂರ್ವ ತೀರದಲ್ಲಿನ [[ಫಾರ್ನ್‌ ದ್ವೀಪ]]ಗಳಲ್ಲಿ [[ಪಟ್ಟಿ ತೊಡಿಸಲಾದ]] ಒಂದು ಆರ್ಕ್‌ಟಿಕ್ ಟೆರ್ನ್‌ ಮರಿಯು ಹಾರಿ, ಕೇವಲ ಮೂರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]]ದ [[ಮೆಲ್ಬೊರ್ನ್‌]] ನಗರ ತಲುಪಿತು. ಇದು 22,000 ಕಿ.ಮೀ. (14,000 ಮೈಲಿ) ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ದೂರದ ಸಮುದ್ರ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿತ್ತು. [[ವಿಲ್ಸನ್‌ ಪೆಟ್ರೆಲ್]]‌ ಹಕ್ಕಿ ಹಾಗೂ [[ಗ್ರೇಟ್‌ ಷಿಯರ್ವಾಟರ್]] ಸೇರಿದಂತೆ ಕೆಲವು ಸಮುದ್ರ ಹಕ್ಕಿಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಮಾಡಿ, ದಕ್ಷಿಣದ ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಸಮುದ್ರ ಹಕ್ಕಿಗಳು ವಿಶಾಲ ಸಾಗರಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾರುವ ಸಮಯದಲ್ಲೂ, ಸಮುದ್ರದ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ತಿನ್ನುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.ಬಹುತೇಕ ಸಮುದ್ರದ ಪ್ರಭೇದಗಳಾದ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ 'ಕೊಳವೆಮೂಗಿನ ಪ್ರಭೇದ' [[ಪ್ರೊಸೆಲಾರಿ‌ಪಾರ್ಮ್ಸ್]] ಬಹಳಷ್ಟು ಅಲೆದಾಡುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿವೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಸಾಗರಗಳ [[ಕಡಲುಕೋಳಿ (ಆಲ್ಬಟ್ರಾಸ್‌)]], ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಹೊರತಾದ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ "40-50 ಡಿಗ್ರಿ ಅಕ್ಷಾಂಶದ ಅಬ್ಬರಿಸುವ ಗಾಳಿ"ಯಲ್ಲಿ, ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚದ ಸುತ್ತಲೂ ಸುತ್ತುವುದುಂಟು. ಕೊಳವೆಮೂಗಿನ ಹಕ್ಕಿಗಳು ವಿಶಾಲ ಸಾಗರದ ಹೆಚ್ಚು ವಿಸ್ತೀರ್ಣಗಳನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತವೆ, ಆಹಾರವು ಲಭ್ಯವಾದೊಡನೆ, ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಒಂದೆಡೆ ಸೇರುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ದೂರ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿವೆ; ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾ ಖಂಡದ ದಕ್ಷಿಣ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ, ಬ್ರಿಟನ್‌ಗೆ ಸೇರಿರುವ [[ಫಾಕ್ಲೆಂಡ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು]] ಗೂಡು ಕಟ್ಟುವ [[ಸೂಟಿ ಷಿಯರ್ವಾಟರ್‌ ಹಕ್ಕಿ]]ಯು,ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ವಲಯ ಮತ್ತು [[ಉತ್ತರ ಅಟ್ಲ್ಯಾಂಟಿಕ್‌ ಸಾಗರ]]ದಾಚೆ ಇರುವ ನಾರ್ವೆ ಮಧ್ಯೆ 14,000 ಕಿ.ಮೀ. (9,000 ಮೈಲುಗಳು)ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು [[ಮ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಷಿಯರ್ವಾಟರ್]]‌ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಇದೇ ವಲಸೆಯನ್ನು ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅವು ಸುದೀರ್ಘಕಾಲ ಜೀವಿಸುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಗಾಧ ದೂರಗಳನ್ನು ಕ್ರಮಿಸಬಲ್ಲವು. ತನ್ನ 50-ವರ್ಷ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಷಿಯರ್ವಾಟರ್‌ ಹಕ್ಕಿಯೊಂದು ಎಂಟು ದಶಲಕ್ಷ ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ (5 ದಶಲಕ್ಷ ಮೈಲುಗಳು) ಕ್ರಮಿಸಿ ದಾಖಲೆ ಮುರಿದಿದೆಯೆಂದು ಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. [[File:Vulture 19o05.jpg|right|thumb|ಮೇಲಕ್ಕೆ ಹಾರುತ್ತಿರುವ ಗ್ರಿಫನ್‌ ಗಿಡುಗ]] ಅಗಲ ರೆಕ್ಕೆಗಳುಳ್ಳ ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಮೇಲಕ್ಕೆ ಹಾರಲು ಏರುತ್ತಿರುವ ಬಿಸಿ ಗಾಳಿ[[ಥರ್ಮಲ್ ಕಾಲಂ]]ಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಇಂತಹ ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ [[ರಣಹದ್ದು]]ಗಳು, [[ಗರುಡ]]ಗಳು ಮತ್ತು [[ಕಡಲ ಡೇಗೆ]]ಗಳು, ಜೊತೆಗೆ [[ಬಕಪಕ್ಷಿ]]ಗಳು ಮುಂತಾದ [[ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಹಕ್ಕಿಗಳು]] ಸೇರಿವೆ. ಇಂತಹ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಹಗಲಿನ ಹೊತ್ತು ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಇಂತಹ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿನ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ವಿಶಾಲ ಜಲಪ್ರದೇಶವನ್ನು ದಾಟಲು ದುಸ್ತರವಾಗಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಬಿಸಿಗಾಳಿಗಳು ಕೇವಲ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವವು. ಜೊತೆಗೆ, ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಬಹಳ ದೂರದ ತನಕ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಹಾರಲಾರವು. ಮೇಲೇರುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಸಮುದ್ರಗಳು ದೊಡ್ಡ ಅಡೆತಡೆಯೊಡ್ಡುತ್ತವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಅತಿ ಕಿರಿದಾದ ಹಂತಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ [[ಹಿಂಸ್ರಪಕ್ಷಿ]]ಗಳು ಮತ್ತು ಬಕಪಕ್ಷಿಗಳು, ವಲಸೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಜಿಬ್ರಾಲ್ಟಾರ್‌]], [[ಫಾಲ್ಸ್ಟರ್ಬೊ]] ಹಾಗೂ [[ಬಾಸ್ಫೊರಸ್‌]] ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾರಿ ಹೋಗುತ್ತವೆ. [[ಹನಿ ಬುಜಾರ್ಡ್(ಜೇನು ಕಡಲುಡೇಗೆ)]]ಯಂತಹ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಶರತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಯಂತಹ ಇತರೆ ಅಡೆತಡೆಗಳು ಸಹ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಹಗಲಿನ ಸಮಯ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ದಿವಾಚರ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಾದುಹೋಗುವ ತೊಂದರೆಯೊಡ್ಡಬಹುದು. [[ಮಧ್ಯ ಅಮೆರಿಕಾ]]ದ ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ ವಲಸೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. [[File:Rubythroathummer65.jpg|thumb|right|ಮಿರುಗೆಂಪು ಕೊರಳ ಝೇಂಕಾರದ ಹಕ್ಕಿ]] [[ಇಂಚರಹಕ್ಕಿ]]ಗಳು, [[ಝೇಂಕರಿಸುವ ಹಕ್ಕಿ]]ಗಳು ಮತ್ತು [[ನೊಣಹಿಡುಕ ಪಕ್ಷಿ]]ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ, ಹಲವು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ, ಕೀಟಭಕ್ಷಕ ಹಕ್ಕಿಗಳು ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆ ಬಹಳ ದೂರದ ತನಕ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಬೆಳಕಾದಾಗ ಅವು ಒಂದೆಡೆ ನೆಲೆಗೆ ಬಂದು ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಆಹಾರ ಸೇವಿಸಿ, ಪುನಃ ತಮ್ಮ ವಲಸೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತವೆ. ಮೂಲಸ್ಥಳದಿಂದ ಗುರಿಯ ಮಧ್ಯೆ ಅಲ್ಪಾವಧಿಗೆ ನೆಲೆನಿಲ್ಲುವ ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು '''ಹಾದುಹೊಗುವ ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿಗಳು'' ' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite journal|author=Schmaljohann, Heiko, Felix Liechti and Bruno Bruderer|year=2007|title=Songbird migration across the Sahara: the non-stop hypothesis rejected!|journal=Proc Biol Sci. |volume=274|issue=1610|pages=735–739|doi=10.1098/rspb.2006.0011|pmid=17254999|pmc=2197203}}</ref> ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವುದರ ಮೂಲಕ, ರಾತ್ರಿಯ ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಾವು ಬೇಟೆಗೆ ಒಳಗಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಕನಿಷ್ಠಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಹಗಲಿನ ಹೊತ್ತು ಬಹು-ದೂರದ ವರೆಗೆ ಹಾರುವುದರಿಂದ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿ ಉಡುಗಿಹೋಗುವ ಫಲವಾಗಿ ಶರೀರದ ಅತ್ಯುಷ್ಣ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಹಗಲಿನ ವೇಳೆ ಆಹಾರ ಸೇವಿಸಿ ರಾತ್ರಿಯ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಅಗತ್ಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="Lincoln" /> ರಾತ್ರಿಯ ಹೊತ್ತು ವಲಸೆ ಹೋಗುವುದರಿಂದ ಹಕ್ಕಿಗಳು ನಿದ್ರಾಹೀನತೆಯ ಬೆಲೆ ತೆರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನಿದ್ದೆಯ ನಷ್ಟವನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸಲು, ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ನಿದ್ರಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite journal|author=Rattenborg, N.C., Mandt, B.H., Obermeyer, W.H., Winsauer, P.J., Huber, R.|year=2004 |title= Migratory Sleeplessness in the White-Crowned Sparrow (''Zonotrichia leucophrys gambelii''). |journal=PLoS Biol. |volume=2|issue=7|page=e212|doi=10.1371/journal.pbio.0020212}}</ref> ==ಕಡಿಮೆ ದೂರದ ವಲಸೆ== [[File:Cedar Waxwing-27527-1.jpg|right|thumb|ಸಿಡರ್‌ ಅರಗುರೆಕ್ಕೆ ಹಕ್ಕಿ]] ಹಗಲಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಸ್ಪಂದಿಸಲು ಬಹು-ದೂರ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ವಂಶವಾಹಿ ರೂಪಾಂತರಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಹಲವು ಪ್ರಭೇದಗಳು ಬಹಳ ಪ್ರತಿಕೂಲಕರ ಹವಾಮಾನ ಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ಕಡಿಮೆ ದೂರದ ವರೆಗೆ ಕ್ರಮಿಸುತ್ತವೆ.ಹಾಗಾಗಿ, ಪರ್ವತ-ವಲಯ ಮತ್ತು ಕುರುಚಲು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ [[ವಾಲ್‌ಕ್ರೀಪರ್]] ಹಾಗೂ [[ವೈಟ್ ಥ್ರಾಟಡ್ ಡಿಪ್ಪರ್]]ನಂತಹ ಹಕ್ಕಿಗಳು, ನೆಲದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಳಿಯಿಂದ ಪಾರಾಗಲು ಕೇವಲ ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹಾರಬಹುದು. [[ಮರ್ಲಿನ್‌ ಚಿಕ್ಕ ಡೇಗೆ]] ಮತ್ತು [[ಬಾನಾಡಿ]] ಸೇರಿದಂತೆಇತರೆ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಕಡಲ ತೀರದತ್ತ ಅಥವಾ ಇನ್ನಷ್ಟು ದಕ್ಷಿಣದ ವಲಯಗಳಿಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. [[ಚ್ಯಾಫಿಂಚ್]]‌ನಂತಹ ಪ್ರಭೇದಗಳು [[ಬ್ರಿಟನ್]]‌ನಲ್ಲಿ ವಲಸೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೊಂದಿರದ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿವೆ. ಆದರೆ, ಬಹಳ ಚಳಿಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಅವು ದಕ್ಷಿಣದತ್ತ ಅಥವಾ [[ಐರ್ಲೆಂಡ್‌]] ಕಡೆಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ.ಅಲ್ಪದೂರ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಪ್ಯಾಸೆರೀನ್‌ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಎರಡು ವಿಕಸನೀಯ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಒಂದೇ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಬಹು-ದೂರ ವಲಸಿಗ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ [[ಚಿಫ್ಚಾಫ್‌ ಹಕ್ಕಿ]]ಯಂತಹ ಪ್ರಭೇದಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಗೋಲಾರ್ಧ ಮೂಲದ ಹಕ್ಕಿ ಪ್ರಭೇದಗಳಾಗಿವೆ. ಇವು ಇನ್ನು ಕೆಲ ಕಾಲ ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿಯೇ ವಾಸಿಸಲು ವಾಪಸ್‌ ವಲಸೆಯನ್ನು ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. [[ವ್ಯಾಕ್ಸ್‌ವಿಂಗ್]]ನಂತಹ, ಬಹು-ದೂರ ವಲಸೆ ಹೋಗದ ಹಕ್ಕಿಗಳು,ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂತಾನಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಅವಕಾಶಗಳಿಗಿಂತ,ಚಳಿಗಾಲದ ಹವಾಮಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡುತ್ತವೆ. [[File:WoodlandKingfisher.jpg|right|thumb|ವುಡ್ಲೆಂಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಫಿಷರ್]] ಉಷ್ಣವಲಯದಲ್ಲಿ, ವರ್ಷದುದ್ದಕ್ಕೂ ಹಗಲಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ. ಹವಾಗುಣವು ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆ ತಕ್ಕಮಟ್ಟಿಗೆ ಲಭಿಸುವಷ್ಟು ಬೆಚ್ಚಗೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಚಳಿಗಾಲದ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಹಲವು ಪ್ರಭೇದಗಳು ಸ್ಥೂಲ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ನಿವಾಸೀ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಮಳೆಯಾಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, ಹಲವು ಹಕ್ಕಿ ಪ್ರಭೇದಗಳು ವಿಭಿನ್ನ ದೂರಗಳ ವರೆಗೆ ವಲಸೆಯಾಗುತ್ತವೆ.ಹಲವು ಉಷ್ಣವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ದ್ರತೆಯ ಮತ್ತು ಶುಷ್ಕ ಋತುಗಳುಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ಭಾರತ ದೇಶದ [[ಮುಂಗಾರು ಋತುಗಳು]] ಇದಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿವೆ. ಮಳೆಯ ಹವಾಗುಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ, ಪಶ್ಚಿಮ [[ಆಫ್ರಿಕಾ]]ದ [[ವುಡ್ಲೆಂಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಫಿಷರ್]]‌ ಸೂಕ್ತ ಉದಾಹರಣೆ. [[ಕೋಗಿಲೆ]]ಯಂತಹ ಕೆಲವು ಪ್ರಭೇದಗಳು ಉಷ್ಣವಲಯಗಳೊಳಗೇ ಬಹು-ದೂರದ ತನಕ ವಲಸೆ ಹೋಗಬಲ್ಲ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಲೆಸರ್‌ ಕುಕೂ]] ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಮಾಡಿ ಉಳಿದ ಋತುಗಳ ಕಾಲ ಆಫ್ರಿಕಾಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತದೆ.ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ ವಲಯದಲ್ಲಿರುವ [[ಹಿಮಾಲಯ]] ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾ ಖಂಡದಲ್ಲಿರುವ [[ಆಂಡೆಸ್]]ನಂತಹ ಎತ್ತರ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳಲ್ಲಿ, ಹಲವು ಹಕ್ಕಿ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದ ಸ್ಥಳಗಳ ನಡುವೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ದೂರದ ವರೆಗೆ ವಲಸೆ ಪ್ರಯಾಣ ನಡೆಸುತ್ತವೆ. ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ [[ಕಾಶ್ಮೀರ ನೊಣಹಿಡುಕ ಹಕ್ಕಿ]] ಹಾಗೂ [[ಪೈಡ್‌ ಥ್ರಷ್‌]] ಹಕ್ಕಿಗಳು [[ಶ್ರೀಲಂಕಾ]]ದಲ್ಲಿರುವ ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶದಷ್ಟು ದೂರದವರೆಗೂ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ==ಮುನ್ನುಗ್ಗುವಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಚೆದುರುವಿಕೆ== ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಸಮರ್ಪಕ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಋತುವಿನ ನಂತರ, ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಆಹಾರ ಮೂಲಗಳ ಅಭಾವದಿಂದಾಗಿ, ಹಲವು ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ ಮುನ್ನುಗ್ಗುವಿಕೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಅರ್ಥ, ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. [[ಬೊಹೆಮಿಯನ್‌ ಅರಗುರೆಕ್ಕೆ ಹಕ್ಕಿ]] ಹಾಗೂ [[ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಡ್ಡಕೊಕ್ಕಿನ ಹಕ್ಕಿ]]ಗಳು ಇಂತಹ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ.ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮತ್ತು ನೈಋತ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾದಂತಹ ದಕ್ಷಿಣ ಖಂಡಗಳ ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ವಲಯಗಳು ವಿಶಾಲವಾದ ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಹವಾಗುಣದಿಂದ ಪ್ರೇರೇಪಿತ ವಲಸೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅವನ್ನು ಮುಂಗಾಣಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ,ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಣ ಕೇಂದ್ರವಾದ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ವಾರಗಳ ಕಾಲ ಭಾರಿ ಮಳೆಯಾದ ಕೂಡಲೆ ಗಿಡಗಳು ಮತ್ತು ಅಕಷೇರುಕಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ದಿಕ್ಕುಗಳಿಂದಲೂ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ವರ್ಷದ ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇದು ಪುನಃ ದಶಕದವರೆಗೆ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಭವಿಸದೇ ಇರಬಹುದು. ಇದು [[ಎಲ್‌ ನಿನೊ]] ಮತ್ತು [[ಲಾ ನಿನಾ]]ಅವಧಿಗಳ ಆವರ್ತನವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತದೆ. [[File:Rainbowbeeeater.jpg|right|thumb|ರೇನ್ಬೊ ಜೇನುಭಕ್ಷಕ ಹಕ್ಕಿ]] ಹಕ್ಕಿ ವಲಸೆಯು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ (ಆದರೆ ಇಡಿಯಾಗಿ ಅಲ್ಲ) ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿತ ಘಟನೆಯಾಗಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಋತುವಾರು ವಲಸೆಯು ಅಷ್ಟೇನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಂಡುಬರದ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಿವೆ.ಮೊದಲಿಗೆ, ನೆಲದ ಅಥವಾ ಸಾಗರದ ಸತತ ವೈಶಾಲ್ಯದಿಂದ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ,ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವ ವಲಸೆ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಾರುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಇಂತಹ ಹಕ್ಕಿಯ ವಲಸೆಯು ವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಾಣಸಿಗದು. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ನೆಲದ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ, ಹವಾಗುಣದ ವಲಯಗಳು, ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿರುವ ಬದಲಿಗೆ, ಬಹು-ದೂರದ ನಂತರ ಒಂದರಲ್ಲೊಂದು ಮಾಸಿಹೋಗುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ತೋರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಅರ್ಥ, ಹಕ್ಕಿಗಳು ಅಸಮರ್ಪಕರ ಮಾರ್ಗಗಳ ಮೂಲಕ ಸುದೀರ್ಘ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗುರಿಯನ್ನು ತಲುಪುವ ಬದಲಿಗೆ, ಪ್ರಭೇದಗಳು ವಲಸೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಹಾರ ಸೇವಿಸುತ್ತಾ, ಆರಾಮ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ಬ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ, ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಋತುಗಳು ಬದಲಾದಾಗ ಕಂಡುಬರುವ ಹಕ್ಕಿಗಳು, ಉತ್ತರಕ್ಕೋ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೋ ಹೋಗುವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿ ಹಾದುಹೋಗುವ ಅದೇ ಪ್ರಭೇದದ ವಿವಿಧ ವರ್ಗದ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿವೆ ಎಂಬ ವಿಚಾರವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ.ಹಲವು ಪ್ರಭೇದಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಮಾಡಿ, ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧಕ್ಕೆ ಹಾರಿ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದಕ್ಷಿಣ [[ಆಫ್ರಿಕಾ]]ದ [[ಗ್ರೇಟರ್‌ ಸ್ವೈಪ್ಡ್‌ ಸ್ವಾಲೊ]] ಹಾಗೂ [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]]ದ [[ಸ್ಯಾಟಿನ್‌ ನೊಣಹಿಡುಕ ಹಕ್ಕಿ]] [[ಡಾಲರ್‌ಬರ್ಡ್‌]] ಹಾಗೂ [[ರೇನ್ಬೋ ಜೇನುಭಕ್ಷಕ ಹಕ್ಕಿ]] ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಇನ್ನೂ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ==ಶರೀರವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ== ವಲಸೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣ, ಅದರ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಹವಾಗುಣಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ-ಇವೆಲ್ಲವೂ ತಳೀಯವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಇದು ವಲಸೆ ಹೋಗದ ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬರುವ ಮೂಲಭೂತ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ. ವಲಸೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಸಂಚರಿಸುವ ಮತ್ತು ನೆಲೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಜಟಿಲವಾದ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅಂತರ್ವರ್ಧಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳು ಹಾಗು ಕಲಿಕೆ ಎರಡನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{cite journal|author=Helm B, Gwinner E |year=2006|title= Migratory Restlessness in an Equatorial Nonmigratory Bird. |journal=PLoS Biol. |volume=4|issue=4|page=e110 |doi=10.1371/journal.pbio.0040110}}</ref> ===ವಲಸೆಯ ಸಮಯ=== ಹಗಲ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ವಲಸೆಗೆ ಮುಖ್ಯ ಬಾಹ್ಯಲಕ್ಷಣದ ಸೂಚನೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಹಕ್ಕಿಗಳ ಹಾರ್ಮೋನುಗಳ ಬದಲಾವಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೂಡ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ.ವಲಸೆಯ ಮುಂಚಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಹಲವು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಟುವಟಿಕೆ ಅಥವಾ [[ಝುಗುನ್ರುಹ್‌]] ({{lang-de|migratory restlessness}})(ಆತಂಕದ ವರ್ತನೆ), ಜೊತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿದ ಕೊಬ್ಬು ಶೇಖರಣೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರೆ ಶಾರೀರಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳೂ ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ಯಾವುದೇ ಪಂಜರದಲ್ಲಿ ಸಾಕಿದ ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಸರದ ಕುರುಹುಗಳು ಇಲ್ಲದೆಯೇ ಝುಗುನ್ರೂಹ್‌ ಸಂಭವಿಸುವುದು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹಗಲ ಅವಧಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಉಷ್ಣಾಂಶದಲ್ಲಿ ಇಳಿತ) ಇವು ಹಕ್ಕಿಗಳ ವಲಸೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸುವ [[ಅಂತರ್ವರ್ಧಕ]] ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪಾತ್ರಗಳತ್ತ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಿದೆ. ಪಂಜರದಲ್ಲಿನ ಹಕ್ಕಿಗಳು, ತಾವು ಹೊರಗೆ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ವಲಸೆಗಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗಿ ಆದ್ಯತೆಯ ಹಾರುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳ ಸಮಾನಜಾತಿಯ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಮಾರ್ಗ ಬದಲಿಸಿದ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಅವು ಆದ್ಯತಾ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬದಲಿಸುತ್ತವೆ.ಹಲವು ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸಂಪರ್ಕ ಹಾಗೂ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ದ್ವಿರೂಪತೆ ಇರುವ ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ, ಹೆಣ್ಣು ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಗಂಡು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಬೇಗನೆ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ವಾಪಸಾಗುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ತೋರುತ್ತವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರೊಟಾಂಡ್ರಿ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite journal|author=Diego Rubolini, Fernando Spina and Nicola Saino|year=2004|title=Protandry and sexual dimorphism in trans-Saharan migratory birds.|journal=Behavioral Ecology|volume=15|issue=4|pages=592–601|url=http://beheco.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/15/4/592|doi=10.1093/beheco/arh048}}</ref><ref>{{cite journal|author=Edwards, Darryl B.; Forbes, Mark R.|year=2007|title= Absence of protandry in the spring migration of a population of Song Sparrows Melospiza melodia.|journal=Ibis |volume=149|issue=4|pages=715–720|doi=10.1111/j.1474-919X.2007.00692.x}}</ref> ===ಸ್ಥಾನ-ನೆಲೆಗಳ ನಿರ್ಣಯ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗ-ನಿರ್ಧಾರ=== [[File:Bar-tailed Godwit migration.jpg|thumb|300px|ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌ ದೇಶದಿಂದ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ದಿಂಡು-ಬಾಲದ ನೀರಹಕ್ಕಿ(ಗಾಡ್ವಿಟ್)ಗಳ ಉಪಗ್ರಹದಿಂದ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಲಾದ ಮಾರ್ಗಗಳು.ಹಕ್ಕಿಗಳ ಈ ಪ್ರಭೇದವು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಭೇದವು ನಿಲುಗಡೆಯಿಲ್ಲದೆ ಅತಿ-ದೀರ್ಘಾವಧಿ ವಲಸೆಯ ದಾಖಲೆ ಹೊಂದಿದೆ ([47] ವರೆಗೆ).]]ಮಾರ್ಗ-ನಿರ್ಣಯವು ಹಲವು ಸಂವೇದನಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಹಲವು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಸೂರ್ಯನ ದಿಕ್ಸೂಚಿಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿವೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಸಾಗಲು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಸಮಯವನ್ನಾಧರಿಸಿ ಪ್ರಯಾಣದ ವೇಳೆಯನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. [[ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು]](ಮ್ಯಾಗ್ನಟೊಸೆಪ್ಶನ್) ದೃಶ್ಯ ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳ ಬಳಕೆ ಹಾಗೂ [[ಘ್ರಾಣ-ಸಂಬಂಧಿ ಕುರುಹುಗಳು]] ಸೇರಿದಂತೆ, ಇತರೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳ ಸಂಯೋಗವನ್ನೂ ಸಹ ಮಾರ್ಗ-ನಿರ್ಣಯವು ಆಧರಿಸಿದೆಯೆಂದು ತೋರಿಸಿದೆ.<ref name="walraffpigeon">{{cite book|author=Walraff, H. G. |year=2005|title= Avian Navigation: Pigeon Homing as a Paradigm.|publisher= Springer}}</ref> ಬಹಳ ದೂರ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ, ಕಿರಿವಯಸ್ಸಿನ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿ ಚೆದುರಿಹೋಗಿ, ಸಂಭಾವ್ಯ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಳಗಳು ಹಾಗೂ ನೆಚ್ಚಿನ ಚಳಿಗಾಲದ ವಲಸೆಯ ಸ್ಥಳಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಆ ಸ್ಥಳಗಳ ಜತೆ ನಂಟು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ, ಹಕ್ಕಿಗಳು ಅಧಿಕ ಸ್ಥಳನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅದೇ ಚಳಿಗಾಲದ ವಲಸೆಯ ತಾಣಗಳನ್ನು ವರ್ಷಾನುವರ್ಷ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿರುತ್ತವೆ.<ref>{{cite book|author=Ketterson, E.D. and V. Nolan Jr.|year=1990|chapter=Site attachment and site fidelity in migratory birds: experimental evidence from the field and analogies from neurobiology.|title=Bird Migration.|editor=E. Gwinner|publisher=Springer Verlag|pages=117–129|url=http://www.indiana.edu/~kettlab/ellen/pubs/KettersonNolan1990.pdf|format=PDF|access-date=2010-05-31|archive-date=2010-02-10|archive-url=https://www.webcitation.org/5nRF4ThAw?url=http://www.indiana.edu/~kettlab/ellen/pubs/KettersonNolan1990.pdf|url-status=deviated|accessdate=2010-05-31|archivedate=2009-06-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090614142136/http://www.indiana.edu/%7Ekettlab/ellen/pubs/KettersonNolan1990.pdf}}</ref> ವಲಸೆ ಹೋಗುವಾಗ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಮಾರ್ಗನಿರ್ಣಯದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅಂತರ್ವರ್ಧಕ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.ಪರಿಸರ ಸೂಚನೆಗಳ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಕೂಡ ವಿವರಣೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಹಕ್ಕಿಗಳಿಂದ ಸೂಕ್ತ ವಾಸಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ ಹಾಗೂ ಮಾನಸಿಕ ನಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಹಾಕುವ ಮೂಲಕ, ಹಕ್ಕಿಗಳು ಬಹಳ ದೂರದ ವಲಸೆಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಹುಶಃ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿವರಿಸಬಹುದು. ಹಗಲ ವೇಳೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಮೀನು ಡೇಗೆ, ಜೇನು ಕಡಲ ಡೇಗೆ ಮುಂತಾದ ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಹಕ್ಕಿಗಳ [[ಉಪಗ್ರಹ ಜಾಡು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ]]ಯ ಪ್ರಕಾರ, ಗಾಳಿ ಬೀಸಿ ಹಾದಿ ತಪ್ಪಿದಲ್ಲಿ, ಹಿರಿಯ ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಪ್ಪುತಿದ್ದಿಕೊಂಡು, ಸರಿಯಾದ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಪುನಃ ಮರಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ತೋರುತ್ತವೆ.<ref>{{cite journal|author=Thorup, Kasper, Thomas Alerstam, Mikael Hake and Nils Kjelle |year=2003|title=Compensation for wind drift in migrating raptors is age dependent. |journal=Proc. R. Soc. Lond. B (Suppl.) |volume=270|pages=S8–S11|doi=10.1098/rsbl.2003.0014}}</ref> ವಾರ್ಷಿಕ ನಮೂನೆಗಳು ತೋರಿಸುವಂತೆ, ಸಮಯ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದ ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲಿ ವಲಸೆಗೆ ಪ್ರಬಲವಾದ [[ವಂಶವಾಹಿ]] ಅಂಶವೂ ಸಹ ಇದೆ. ಆದರೆ, ಪರಿಸರೀಯ ಪ್ರಭಾವಗಳ ಮೂಲಕ ಇವನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಭೌಗೋಳಿಕ ಅಡೆತಡೆಯ ಕಾರಣ ವಲಸೆಯ ಮಾರ್ಗ ಬದಲಾವಣೆಗೆ, ಕೇಂದ್ರೀಯ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು [[ಕೃಷ್ಣಶಿಖೆ]] ಹಕ್ಕಿಗಳು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ [[ಆಲ್ಪ್ಸ್‌]] ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ದಾಟುವ ಬದಲಿಗೆ, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗಿ [[ಬ್ರಿಟನ್]]‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಸೂಕ್ತ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಎರಡು [[ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ]] ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ತಮ್ಮ ಗಮ್ಯಸ್ಥಳವನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು: ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಂತರ್ಗತ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಅನುಭವವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಚಿಕ್ಕ ಹಕ್ಕಿಯೊಂದು ತನ್ನ ಮೊದಲ ವಲಸೆಯಲ್ಲಿ, ಭೂಮಿಯ [[ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರ]]ದ ಪ್ರಕಾರ ಸರಿಯಾದ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಹಾರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಯಾಣವು ಎಷ್ಟು ದೂರವಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಅದಕ್ಕೆ ತಿಳಿಯದು. ಇದನ್ನು ಹಕ್ಕಿಯು [[ರ‌್ಯಾಡಿಕಲ್ ಪೇರ್ ಮೆಕಾನಿಸಂ]] ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸುತ್ತವೆ. ಸುದೀರ್ಘ[[ತರಂಗಾಂತರ]]ಗಳಿಗೆ ಸಂವೇದನಾಶೀಲವಾದ ವಿಶೇಷ [[ಬೆಳಕಿನ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯ]]ಗಳಲ್ಲಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಈ ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಗಲು ಬೆಳಕಿನ ಸಮಯ ಮಾತ್ರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರೂ ಅದು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲೂ ಸೂರ್ಯನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಂಡು, ತನ್ನ ಇತರೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸುವವರೆಗೂ, ಹಕ್ಕಿಯು ನಕ್ಷೆಯಿಲ್ಲದೆ, ದಿಕ್ಸೂಚಿ ಹಿಡಿದ ಒಬ್ಬ ಕಿರಿಯ [[ಸ್ಕೌಟ್‌ ಬಾಲಕ]]ನಂತಿರುತ್ತದೆ. ಅನುಭವ ಪಡೆದ ನಂತರ ಅವು ಅನೇಕ ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಕಲಿಯುತ್ತವೆ. [[ಕಪಾಲದ ನರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯಲ್ಲಿ [[ಕಾಂತೀಯ ಗುಣಗಳುಳ್ಳ ಅಂಶಗಳು]] ಈ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ, ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರವು ಎಷ್ಟು ಬಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹಕ್ಕಿಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಹಕ್ಕಿಗಳು ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಗೋಲಾರ್ಧದ ವಲಯಗಳ ನಡುವೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಕಾರಣ, ವಿವಿಧ [[ಅಕ್ಷಾಂಶ]]ಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಬಲಗಳು ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ರ‌್ಯಾಡಿಕಲ್ ಪೇರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಿ, ಗಮ್ಯಸ್ಥಳವನ್ನು ಯಾವಾಗ ತಲುಪುತ್ತೆಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite journal|author=Wiltschko, W., U. Munro, H. Ford & R. Wiltschko|year=2006|title=Bird navigation: what type of information does the magnetite-based receiver provide?|journal=Proc. R. Soc. B|volume=273|pages=2815–20|doi=10.1098/rspb.2006.3651|pmid=17015316|issue=1603|pmc=1664630}}</ref> ಇನ್ನೂ ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಕಣ್ಣು ಹಾಗೂ (ವಲಸೆಯ ಸಮಯ ಮಾರ್ಗನಿರ್ಣಯದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರುವ) ಮೆದುಳಿನ ಮುಂಭಾಗದ ಭಾಗ ಕ್ಲಸ್ಟರ್‌ N ನಡುವಿನ ನರ-ಸಂಪರ್ಕವೊಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿದ್ದು,ವಲಸೆ ಸ್ಥಾನನಿರ್ಣಯದಲ್ಲಿ ಅದು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರರಿಂದಾಗಿ, ಹಕ್ಕಿಗಳು ಭೂಮಿಯ ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ''ನೋಡಲು'' ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>{{cite journal|author=Heyers D, Manns M, Luksch H, Güntürkün O, Mouritsen H |year=2007|title= A Visual Pathway Links Brain Structures Active during Magnetic Compass Orientation in Migratory Birds. |journal=PLoS ONE|volume=2|issue=9|page=e937 |doi=10.1371/journal.pone.0000937}}</ref><ref>{{cite journal|author=Deutschlander, ME, Phillips, JB, Borland, SC |year=1999|title= The case for light-dependent magnetic orientation in animals.|journal=J.Exp. Biol. |volume=202|pages=891–908 |url=http://jeb.biologists.org/cgi/reprint/202/8/891 |format=PDF|issue=8}}</ref> ===ಅಲೆಮಾರಿತನ=== ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಹಾದಿ ತಪ್ಪಿ ತಮ್ಮ ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗಳಿಂದ ಹೊರಹೋಗಬಹುದು. ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಮ್ಮ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿ "ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಓವರ್‌ಶೂಟ್‌" ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಾರುತ್ತವೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಮರಳುವಾಗ ಅವುಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಅಗತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಇನ್ನಷ್ಟು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಹೋಗುವುದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಕಿರಿಯ ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ತಳಿಯ ರಚನೆಯು ಸೂಕ್ತ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ವಿಫಲವಾದಲ್ಲಿ, ಹಕ್ಕಿಗಳು ಅಪರೂಪದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ದಾರಿತಪ್ಪಿ ಅಲೆಮಾರಿಗಳಂತೆ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಿಂದ ಹಲವಾರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರ ಹೋಗಬಹುದು. ಇದಕ್ಕೆ [[ಹಿಮ್ಮೊಗ ವಲಸೆ]] ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳ ಸ್ಥಳಗಳ ಕಾರಣ, ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳು ವಲಸಿಗ ಹಕ್ಕಿಗಳ ವಾಚ್‌ಪಾಯಿಂಟ್‌ಗಳಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಕೆನಡಾದ [[ಪಾಯಿಂಟ್‌ ಪಿಲೀ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌]] ಹಾಗೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ [[ಸ್ಪರ್ನ್‌]] ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ. [[ಪಥಚ್ಯುತಿ ವಲಸೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಗಾಳಿ ಜೋರಾಗಿ ಬೀಸಿದ ಕಾರಣ ಹಲವು ವಲಸಿಗ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಲ ತೀರಗಳಲ್ಲಿ ಬೀಳುವುದರಲ್ಲಿ ಫಲಿತಾಂಶ ನೀಡಬಹುದು. * * # ===ವಲಸೆಯ ತರಬೇತಿ=== ಹಕ್ಕಿಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ವಲಸೆಯ ಮಾರ್ಗದ ಕುರಿತು ತರಬೇತಿ ನೀಡಬಹುದು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಪುನರ್ಪರಿಚಯ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿಯ ತರಬೇತಿ ನೀಡಬಹುದು. [[ಕೆನಡಾ ಹೆಬ್ಬಾತು]]ವಿನೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ ನಂತರ, USನಲ್ಲಿ [[ಮೈಕ್ರೊಲೈಟ್‌]] ವಿಮಾನವನ್ನು ಬಳಸಿ, ಪುನರ್ಪರಿಚಯಿಸಲಾದ [[ಹೂಪ್‌ ಕೊಕ್ಕರೆ]]ಗಳಿಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ವಲಸೆ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಗಲು ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.operationmigration.org/index.html|title=Operation migration|access-date=2010-05-31|archive-date=2006-04-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20060429230016/http://www.operationmigration.org/index.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |url=http://dnr.wi.gov/org/land/er/birds/wcrane/wcraneplan.htm |title=Whooping Crane Management Plan (Wisconsin) |access-date=2010-05-31 |archive-date=2008-10-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081028070620/http://dnr.wi.gov/org/land/er/birds/wcrane/wcraneplan.htm |url-status=dead }}</ref> ==ರೂಪಾಂತರಗಳು== ವಲಸೆಗಾಗಿ ಅಗತ್ಯವಾದ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಮ್ಮ ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಕೊಬ್ಬು ಶೇಖರಣೆಯ ಮೂಲಕ ಶಕ್ತಿಮೂಲದ ಶೇಖರಣೆ, ಹಾಗೂ, ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿದ್ದೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಸಹ ವಿಶೇಷ ಶಾರೀರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ರೂಪಾಂತರಗಳ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಹಕ್ಕಿಗಳ ಗರಿಗಳು ಸವೆದು, ಹರಿಯುವುದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಉದುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಗರಿ ಉದುರುವಿಕೆ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಗರಿಯುದುರುವಿಕೆ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಮ್ಮ ಚಳಿಗಾಲ ವಾಸಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಮುನ್ನ ಗರಿ ಉದುರಿಸುತ್ತವೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವು ತಮ್ಮ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವಾಪಸಾಗುವ ಮುಂಚೆ ಗರಿ ಉದುರಿಸುತ್ತವೆ.<ref>{{cite book|editor=Greenberg R & Marra PP|page=94|title=Birds of two worlds: the ecology and evolution of migration|publisher=Johns Hopkins University Press|year= 2005|isbn=0801881072|chapter=Ecology and Demography of East-West Differences in Molt Scheduling of Neotropical Migrant Passerines|author=Rohwer S; Butler LK & DR Froehlich }}</ref><ref>{{cite journal|title=Adaptations to migration in birds: behavioural strategies, morphology and scaling effects|journal=Phil. Trans. R. Soc. B |year=2008|volume=363|pages=287–299|doi=10.1098/rstb.2007.2140}}</ref> ಶಾರೀರಿಕ ರೂಪಾಂತರವಲ್ಲದೆ, ವಲಸೆಯಿಂದಾಗಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹಕ್ಕಿಗಳ ವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹಕ್ಕಿಗಳು ವಲಸೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಬೇಕಾದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹಾಗೂ ಬೇಟೆಯಾಗುವುದನ್ನು ಪಾರಾಗಲು, ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಹಾರುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.<ref>{{cite journal|author=Weber, Jean-Michel|title=The physiology of long-distance migration: extending the limits of endurance metabolism|journal=J. Exp. Biol.|year=2009|volume=212|pages=593–597|doi=10.1242/jeb.015024 }}</ref> ==ವಿಕಸನೀಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರೀಯ ಕಾರಣಗಳು== ಪ್ರಭೇದವೊಂದು ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತದೋ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂಬುದು ಹಲವು ಕಾರಣಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಪ್ರದೇಶದ ಹವಾಗುಣವು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. [[ಕೆನಡಾ]] ದೇಶದ ಒಳನಾಡು ಅಥವಾ ಉತ್ತರ [[ಯುರೇಷ್ಯಾ]] ವಲಯದಲ್ಲಿನ ತೀವ್ರ ಚಳಿಯನ್ನು ಸಹಿಸಲು ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ಕಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಆಂಶಿಕವಾಗಿ ವಲಸೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವ [[ಕಪ್ಪುಹಕ್ಕಿ]] ''ಟುರ್ಡಸ್‌ ಮೆರುಲಾ'' ಸ್ಕ್ಯಾಂಡಿನಾವಿಯಾದಲ್ಲಿ ವಲಸೆಯ ಹಕ್ಕಿಯಾಗಿದ್ದು, ದಕ್ಷಿಣ ಯುರೋಪ್‌ನ ಮೃದು ಹವಾಗುಣದಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿ ಹಕ್ಕಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮೂಲಭೂತ ಆಹಾರದ ರೀತಿ ಸಹ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಉಷ್ಣವಲಯದ ಹೊರಗೆ ವಾಸಿಸುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕೀಟಭಕ್ಷಕ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಬಹಳ ದೂರದ ತನಕ ಕ್ರಮಿಸಬಲ್ಲವು. ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಅವು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವುದು ಬಿಟ್ಟರೆ ಇನ್ಯಾವ ಪರ್ಯಾಯವೂ ಇಲ್ಲ.ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಈ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಸರಿತೂಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯುರೋಪ್‌ನ [[ವಿನ್ಚಾಟ್‌ ಹಕ್ಕಿ]] (''ಸ್ಯಾಕ್ಸಿಕೊಲಾ ರುಬೆಟ್ರಾ'' ) ಹಾಗೂ ಏಷ್ಯಾದ ಸೈಬೀರಿಯನ್‌ ಸ್ಟೋನ್ಚಾಟ್‌ (''ಸ್ಯಾಕ್ಸಿಕೊಲಾ ಮೌರಾ'' ) ಬಹಳ ದೂರ ವಲಸೆಹೋಗುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿದ್ದು, ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣವಲಯಗಳಿಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧಿ [[ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಸ್ಟೋನ್ಚಾಟ್]]‌ ''ಸ್ಯಾಕ್ಸಿಕೊಲಾ ರುಬಿಕೊಲಾ'' ತನ್ನದೇ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸೀ ಹಕ್ಕಿಯಾಗಿದೆ. ತೀವ್ರ ತಣ್ಣಗಿರುವ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ವಲಯಗಳಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದ ತನಕ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವಷ್ಟೆ. ನಿವಾಸಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮರಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಸವಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದು ಸಾಧ್ಯ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ದೂರ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಪ್ಯಾಸರೀನ್‌ ವಲಸಿಗ ಹಕ್ಕಿಗಳು [[ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧ]]ದ, [[ವಿಕಸನೀಯ]] ಮೂಲಗಳ ಬದಲಿಗೆ, [[ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾ]] ಹಾಗೂ [[ಆಫ್ರಿಕಾ]] ಮೂಲದ್ದಾಗಿವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದು, ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಗೋಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದು, ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿಗೆ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಪ್ರಭೇದಗಳಾಗಿವೆ. ಅಲೆರಸ್ಟಾಮ್‌ 2001ರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು, ಹಾರುವ ದೂರವನ್ನು ಸುಮಾರು 20%ರಷ್ಟು ವೃದ್ಧಿಸುವ ಬಳಸುದಾರಿಗಳು [[ವಾಯುಬಲವೈಜ್ಞಾನಿಕ]]ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡಿದೆ - ಇದರಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿಯೊಂದು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಆಹಾರವನ್ನು ತುಂಬಿಸಿಕೊಂಡು ವಿಶಾಲವಾದ ಅಡೆತಡೆಯನ್ನು ದಾಟಿ ಹಾರಲು ಯತ್ನಿಸಿದಲ್ಲಿ ಅದು ಅಷ್ಟು ದಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಹಾರದು. ಕೆಲವು ಪ್ರಭೇದಗಳು ಸುತ್ತಿಬಳಸುವ ವಲಸೆ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ. ಅವು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಶ್ರೇಣಿ ವಿಸ್ತರಣೆಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಜೊತೆಗೆ ಅವು ಪರಿಸರೀಯ ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಅನುಕೂಲ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ದೂರವಾಗಿದೆ. [[ಸ್ವೇನ್ಸನ್ಸ್‌ ಕೃಷ್ಣಪಕ್ಷಿ]]ಯ ಖಂಡೀಯ ಗುಂಪಿನ ವಲಸೆಯು ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು [[ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾ]]ದ ಅಗಲಕ್ಕೆ ಹಾರಿ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ [[ಫ್ಲಾರಿಡಾ]] ಮೂಲಕ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ತಿರುವು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, [[ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾ]]ದ ಉತ್ತರ ಭಾಗವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ. ಸುಮಾರು 10,000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಸಂಭವಿಸಿದ ಶ್ರೇಣಿ ವಿಸ್ತರಣೆಯ ಪರಿಣಾಮ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಸುತ್ತಿಬಳಸಿ ಹೋಗುವ ದಾರಿಗಳಿಗೆ, ಗಾಳಿ ಬೀಸುವಿಕೆಯ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಿತಿಗಳು, ಬೇಟೆಯಾಗುವ ಅಪಾಯ ಅಥವಾ ಇತರೆ ಕಾರಣಗಳಾಗಿವೆ. ===ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ=== ಹಿಂದೆ ಅನುಭವಿಸಿದಂತಹ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಹವಾಗುಣ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ವಲಸೆಯ ಸಮಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ವಲಸೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಯದ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳು, ಸಂತನಾವೃದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರೆ ವಿಭಿನ್ನ ಪ್ರಭಾವಗಳಿರುತ್ತವೆಂದು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ.<ref>{{cite journal |doi=10.1038/nature04539 |issn = 0028-0836 |volume=441 |issue=7089 |pages=81–83 |last=Both |first=Christiaan |coauthors=Sandra Bouwhuis, C. M. Lessells, Marcel E. Visser |title=Climate change and population declines in a long-distance migratory bird |journal=Nature |date=2006-05-04 |pmid=16672969 }}</ref><ref>{{cite book|author=Wormworth, J. & K. Mallon |year=2006|title= Bird Species and Climate Change: The Global Status Report version 1.0. |publisher=WWF|url=http://www.panda.org/about_wwf/what_we_do/climate_change/problems/impacts/species/cc_and_birds/index.cfm }}</ref> ==ಪರಿಸರೀಯ ಪರಿಣಾಮಗಳು== ಹಕ್ಕಿಗಳ ವಲಸೆಯು, ಉಣ್ಣಿ ಹುಳು, ಹೇನಿನಂತಹ <ref>{{cite journal|author=Smith RP Jr, Rand PW, Lacombe EH, Morris SR, Holmes DW, Caporale DA|year=1996|title= Role of bird migration in the long-distance dispersal of ''Ixodes dammini'', the vector of Lyme disease. |journal=J. Infect. Dis.|issue=1|pages=221–4}}</ref> ಇತರೆ [[ಬಾಹ್ಯಪರೋಪಜೀವಿ]]ಗಳು ಇತರೆ ಪ್ರಭೇದಗಳ ವಲಸೆಗೂ ಸಹ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕೀಟಗಳು ಮಾನವ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಸೋಂಕು ತಗುಲಿಸುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳನ್ನು ಒಯ್ಯಬಹುದು. ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿದ್ದ [[ಹಕ್ಕಿ ಜ್ವರ]]ದ ಕಾರಣ ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ವಲಸಿಗ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಇಂತಹ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದು ಕಂಡುಬಂದಿಲ್ಲ. ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ದೇಶೀಯ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಆಮದು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯವೊಡ್ಡಬಹುದು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite journal|author=Rappole, J.H., Hubálek, Zdenek |year=2006|title= Birds and Influenza H5N1 Virus Movement to and within North America. |journal=Emerging Infectious Diseases|volume=12|page=10|url=http://hdl.handle.net/10088/875}}</ref> ಯಾವುದೇ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಪರಿಣಾಮವಿಲ್ಲದ ಕೆಲವು ವೈರಸ್‌ಗಳು ಹಕ್ಕಿಯ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ, [[ಪಶ್ಚಿಮ ನೈಲ್‌ ವೈರಸ್‌]]ಮುಂತಾದ ವೈರಸ್ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಮೂಲಕ ಇತರೆಡೆ ಹರಡಬಹುದು.<ref>{{cite journal|author=Rappole, J.H., Derrickson, S.R., Hubalek, Z. |year=2000|title= Migratory Birds and Spread of West Nile Virus in the Western Hemisphere. |journal=Emerging Infectious Diseases |volume=6|issue=4|pages=319–328|url=http://hdl.handle.net/10088/364|doi=10.3201/eid0604.000401|pmid=10905964|pmc=2640881}}</ref> ಗಿಡಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ಲವಕಗಳ ಪ್ರಪಗ್ಯೂಲ್ಸ್‌ಗಳ(ಸಸ್ಯ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಭಾಗ) ಪ್ರಸರಣದಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಪಾತ್ರವೂ ಉಂಟು.<ref>{{cite journal|author=Figuerola, O. and A. J. Green |year=2002|title= Dispersal of aquatic organisms by waterbirds: a review of past research and priorities for future studies.|journal= Freshwater Biology |volume=47|issue=3|pages=483–494|doi=10.1046/j.1365-2427.2002.00829.x}}</ref><ref>{{cite journal|author=Cruden, R. W.|year=1966|title=Birds as Agents of Long-Distance Dispersal for Disjunct Plant Groups of the Temperate Western Hemisphere.|journal= Evolution |volume=20|issue=4|pages=517–532|doi=10.2307/2406587}}</ref> ವಲಸೆಯ ಸಮಯ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೆಡೆ ಸೇರುವುದನ್ನು ಕೆಲವು ಪರಭಕ್ಷಕಗಳು ತಮ್ಮ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. [[ಬೃಹತ್‌ ನಾಕ್ಚೂಲ್‌‌ ಬಾವಲಿ]]ಗಳು ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಪ್ಯಾಸರೀನ್‌ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಕೊಂದು ತಿನ್ನುತ್ತವೆ.<ref name="bats" /> ಕೆಲವು ಬೇಟೆಯಾಡುವ (ಪರಭಕ್ಷಕ) ಹಕ್ಕಿಗಳು ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ನಡೆದಾಡುವ ಬಾತುಕೋಳಿಗಳನ್ನು ಕೊಂದು ತಿನ್ನುತ್ತವೆ.<ref>{{cite journal|journal=Proc. R. Soc. Lond. B|year=2004|volume=271|pages=1263–1269 1263|doi=10.1098/rspb.2004.2713|title=Western sandpipers have altered migration tactics as peregrine falcon populations have recovered|author=Ronald C. Ydenberg, Robert W. Butler, David B. Lank, Barry D. Smith and John Ireland|url=http://www.sfu.ca/biology/wildberg/ydenbergetal2004PRSB.pdf}}</ref> ==ಅಧ್ಯಯನ ರೀತಿಗಳು== ವಲಸೆಯ ಸಮಯ ಕುರಿತು ಆರಂಭಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳು 1749ರಲ್ಲಿ ಫಿನ್ಲೆಂಡ್‌ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಟುರ್ಕು ಸ್ಥಳದ ಜೊಹಾನ್ಸ್‌ ಲೆಚ್ ವಸಂತಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಲಸೆ ಬಂದ ಹಕ್ಕಿಗಳ ದಿನಾಂಕಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ದಾಖಲಿಸಿಕೊಂಡರು.‌ <ref>{{cite journal|title=Citizens, science and bird conservation|first=Jeremy J. D.|last=Greenwood|journal=J. Ornithol .|year=2007|volume=148|issue=Suppl 1|pages=S77–S124|doi=10.1007/s10336-007-0239-9}}</ref> ಹಕ್ಕಿಗಳ ವಲಸೆಯ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹಲವು ರೀತಿಗಳ ಮೂಲಕ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಹಕ್ಕಿಗಳ ಕಾಲಿಗೆ ಉಂಗುರ ಅಳವಡಿಸುವುದು]] ಅತಿ ಪ್ರಾಚೀನ ರೀತಿಯಾಗಿದೆ. ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಗುರುತಿಸುವುದು ಮತ್ತು [[ರೆಡಾರ್]]‌, [[ಉಪಗ್ರಹದ ಮೂಲಕ ಜಾಡು ಹಿಡಿಯುವುದು]] ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರೆ ರೀತಿಗಳಾಗಿವೆ. ಚಳಿಗಾಲದ ವಲಸಿಗ ಸ್ಥಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿಯ ಸ್ಥಳಗಳ ನಡುವೆ ಹಕ್ಕಿ ವಲಸೆಯ ಸಂಪರ್ಕ ಕೊಂಡಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಜಲಜನಕ, ಆಮ್ಲಜನಕ, ಇಂಗಾಲ, ಸಾರಜನಕ ಮತ್ತು ಗಂಧಕಗಳ ಸ್ಥಿರ ಐಸೋಟೋಪ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ವಲಸೆ ಸಂಪರ್ಕ ದೃಢಪಡಿಸುವ ಸ್ಥಿರವಾದ ಐಸೊಟೋಪಿಕ್ ವಿಧಾನಗಳು ಹಕ್ಕಿ ಪಥ್ಯಾಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ಐಸೋಟೋಪಿಕ್ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಜಡ ಅಂಗಾಂಶಗಳಾದ ರೆಕ್ಕೆಗಳು,ಬೆಳೆಯುವ ಅಂಗಾಂಶಗಳಾದ ಉಗುರುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ನಾಯು ಅಥವಾ ರಕ್ತದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite journal|author=Keith Hobson, Leonard Wassenaar |title=Linking breeding and wintering grounds of neotropical migrant songbirds using stable hydrogen isotopic analysis of feathers|journal=Oecologia|year=1997|volume=109|pages=142–148|doi=10.1007/s004420050068}}</ref><ref>{{cite journal|author=Gabriel Bowen, Leonard Wassenaar, Keith Hobson|title=Global application of stable hydrogen and oxygen isotopes to wildlife forensics|journal=Oecologia|year=2005|volume=143|pages=337–348|doi=10.1007/s00442-004-1813-y|pmid=15726429|issue=3}}</ref> ಮೇಲೆ ಹಾರುತ್ತಿರುವ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಗುಂಪುಗಳು ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕಾಗಿ ಕೂಗುವ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲು ಮೇಲುಮುಖವಾದ ಧ್ವನಿಗ್ರಾಹಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ವಲಸೆ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ನಡೆದಿದೆ. ನಂತರ, ಇವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿ, ಸಮಯ, ಆವರ್ತನ ಮತ್ತು ಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite journal|author=Farnsworth, A., Gauthreaux, S.A., and van Blaricom, D.|year=2004|title=A comparison of nocturnal call counts of migrating birds and reflectivity measurements on Doppler radar.|journal=Journal of Avian Biology|volume=35|pages=365–369|url=http://www.andrewfarnsworth.com/PDFs/JAB3180.pdf|format=PDF|doi=10.1111/j.0908-8857.2004.03180.x|access-date=2010-05-31|archive-date=2008-05-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20080529015649/http://www.andrewfarnsworth.com/PDFs/JAB3180.pdf|url-status=dead}}</ref> [[File:EmlenFunnel.svg|thumb|ಎಮ್ಲೆನ್‌ ಕೊಳವೆ]] ವಲಸೆಯನ್ನು ಪರಿಮಾಣಿಸಲು ಇನ್ನೂ ಹಳೆಯ ತಂತ್ರವೇನೆಂದರೆ, ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರನ ಮುಖದತ್ತ ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾ,, ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆ ಹಾರುವ ಹಕ್ಕಿ ಗುಂಪುಗಳ ಛಾಯಾರೇಖಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಎಣಿಸುವುದು.<ref>{{cite book|author=Liechti, F. |year=1996|title= Instructions to count nocturnal bird migration by watching the full moon. |publisher=[[Sempach Bird Observatory|Schweizerische Vogelwarte]], CH-6204 Sempach, Switzerland}}</ref><ref>{{cite journal|author=Lowery, G.H. |year=1951|title=A quantitative study of the nocturnal migration of birds.|journal=University Kan. Pub. Mus. Nat. Hist.|volume=3|pages=361–472}}</ref> '''ಎಮ್ಲೆನ್‌ ಫನೆಲ್''' ‌ ಎಂಬ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವೈವಿಧ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ,ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸ್ಥಳನಿರ್ಣಯ ವರ್ತನೆಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. ಎಮ್ಲೆನ್‌ ಫನೆಲ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ದುಂಡಗಿನ ಪಂಜರ, ಅದರ ಮೇಲ್ಭಾಗವು ಗಾಜಿನಿಂದ ಅಥವಾ ತಂತಿ-ಪರದೆಯ ಮೂಲಕ ಮುಚ್ಚಿ ಆಕಾಶವು ಗೋಚರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ತಾರಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಪರಿಸರೀಯ ಕುರುಹುಗಳ ನಿಯಂತ್ರಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಂಜರದ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಹಕ್ಕಿಯು ಮಾಡುವ ಗುರುತುಗಳ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಪಂಜರದಲ್ಲಿರುವ ಹಕ್ಕಿಯ ಸ್ಥಾನನಿರ್ಣಯಿಕ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಪ್ರಮಾಣಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite journal|author=Emlen, S. T. and Emlen, J. T.|year=1966|title= A technique for recording migratory orientation of captive birds.|journal=Auk|volume=83|pages=361–367}}</ref> ಮನೆಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ ಹಾರಿಬರುವ ಪಾರಿವಾಳಗಳ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿಯು ಕ್ಷಿತಿಜದಲ್ಲಿ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುವ ದಿಕ್ಕನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಇತರೆ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ==ಅಪಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆ== ಮಾನವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹಲವು ವಲಸಿಗ ಹಕ್ಕಿ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯವೊಡ್ಡಿದೆ. ಹಕ್ಕಿ ವಲಸೆಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ದೂರಗಳೆಂದರೆ ಅವು ದೇಶಗಳ ರಾಜಕೀಯ ಗಡಿಗಳನ್ನು ದಾಟುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಇಸವಿ 1918ರಲ್ಲಿ USನ [[ಮೈಗ್ರೇಟರಿ ಬರ್ಡ್‌ ಟ್ರೀಟಿ ಆಕ್ಟ್‌ (ವಲಸಿಗ ಹಕ್ಕಿ ಒಪ್ಪಂದ ಕಾಯಿದೆ)]] <ref>{{cite web|url=http://www.law.cornell.edu/uscode/16/ch7.html |title=Migratory bird Treaty 16 USC 703-711; 40 Stat. 755}}</ref> ಹಾಗೂ ಆಫ್ರಿಕನ್‌-ಯುರೇಷಿಯನ್‌ ಮೈಗ್ರೇಟರಿ ವಾಟರ್ಬರ್ಡ್‌ ಅಗ್ರಿಮೆಂಟ್‌ (ಆಫ್ರಿಕಾ-ಯುರೇಷ್ಯಾ ವಲಸೆ ನೀರುಹಕ್ಕಿ ಒಪ್ಪಂದ) ಸೇರಿದಂತೆ, ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿ ಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಹಲವು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.unep-aewa.org/documents/index.htm |title=African-Eurasian Migratory Waterbird Agreement |access-date=2010-05-31 |archive-date=2007-12-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071216001024/http://www.unep-aewa.org/documents/index.htm |url-status=deviated |archivedate=2007-12-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071216001024/http://www.unep-aewa.org/documents/index.htm }}</ref> ವಲಸೆಯ ಸಮಯ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯವೊಡ್ಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಕೆಲವು ಅಪೂರ್ವ ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಈಗಾಗಲೇ ಕ್ಷೀಣಿಸಿವೆ.ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದದ್ದು [[ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ್‌ ಪಿಜನ್‌]] (''ಎಕ್ಟೊಪಿಸ್ಟೆಸ್‌ ಮೈಗ್ರೆಟೊರಿಯಸ್‌'' ). ವಲಸೆಯ ಸಮಯ, ಹಕ್ಕಿಗಳ ಗುಂಪು ಒಂದು ಮೈಲಿ ಅಗಲ(1 .6ಕಿಮೀ) ಮತ್ತು 300 ಮೈಲು(500 ಕಿಮೀ) ಉದ್ದವಿರುತ್ತದೆ. ಇವು ಹಾದು ಹೋಗಲು ಹಲವು ದಿನಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಈ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿವರೆಗೆ ಹಕ್ಕಿಗಳಿರುತ್ತವೆ.ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಚಳಿಗಾಲದ ವಲಸೆಯ ತಾಣಗಳಲ್ಲದೆ, ಮಾರ್ಗಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿಲುಗಡೆಯ ತಾಣಗಳೂ ಗಮನಾರ್ಹ ತಾಣಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite journal|author=Shimazaki, Hiroto; Masayuki Tamura and Hiroyoshi Higuchi|year=2004|title=Migration routes and important stopover sites of endangered oriental white storks (''Ciconia boyciana'') as revealed by satellite tracking. Mem.|journal=Natl Inst. Polar Res., Spec. Issue|volume=58|pages=162–178|url=http://www.nipr.ac.jp/~penguin/oogataHP/pdfarticles/16p162-178.pdf|format=PDF|access-date=2010-05-31|archive-date=2008-12-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20081217112647/http://www.nipr.ac.jp/~penguin/oogataHP/pdfarticles/16p162-178.pdf|url-status=dead}}</ref> ಸಂತಾನವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ವಲಸೆ ಹೋಗಲು ಆಯ್ದುಕೊಂಡ ಜಾಗಗಳನ್ನೇ ನೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಪ್ಯಾಸೆರೀನ್‌ ವಲಸಿಗ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಕ್ಯಾಪ್ಚರ್-ರಿಕ್ಯಾಪ್ಚರ್(ಟ್ಯಾಗ್ ಅಥವಾ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸುವ ಕ್ರಿಯೆ) ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ ಅವು ವಲಸೆಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿಲುಗಡೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಖಚಿತ ನಂಟು ಹೊಂದಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite journal|author=Catry, P., Encarnacao, V., Araujo, A., Fearon, P., Fearon, A., Armelin, M. & Delaloye, P.|year=2004|title= Are long-distance migrant passerines faithful to their stopover sites? |journal=Journal of Avian Biology |volume= 35|pages=170–181|doi=10.1111/j.0908-8857.2004.03112.x}}</ref> ವಲಸೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ [[ಬೇಟೆಯಾಡುವಿಕೆ]]ಯು ವಲಸಿಗ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಅಪಾರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ವಲಸೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ [[ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ]] ಮತ್ತು [[ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾ]] ವಲಯದಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಯಾಡುವಿಕೆಯ ಕಾರಣ, ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತ]]ಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ [[ಸೈಬೀರಿಯನ್‌ ಕೊಕ್ಕರೆ]]ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿದ ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಕೊನೆಯ ಬಾರಿಗೆ 2002ರಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ನೆಚ್ಚಿನ ಕಿಯೊಲಾದೇವ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಕ್ಕಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://www.savingcranes.org/species/siberian.cfm |title=Siberian Crane fact sheet |access-date=2010-05-31 |archive-date=2007-11-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071110231416/http://www.savingcranes.org/species/siberian.cfm |url-status=dead }}</ref> ವಿದ್ಯುತ್‌ ತಂತಿಗಳು, ಪವನ ಯಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಕಡಲತೀರದಾಚೆಗಿನ ತೈಲ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಯಂತ್ರಗಳು ಸಹ ವಲಸೆಯ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಕಾರಕವಾಗಬಹುದು.<ref>{{cite web|url=http://www.fws.gov/birds/mortality-fact-sheet.pdf|format=PDF|title=Fish and Wildlife Service- Bird Mortality Fact sheet|access-date=2010-05-31|archive-date=2021-02-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20210223204745/https://www.fws.gov/birds/mortality-fact-sheet.pdf|url-status=dead}}</ref> ನೆಲದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹಕ್ಕಿಯ ವಾಸಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯು ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಅಪಾಯವಾಗಿದೆ.ನಿಲುಗಡೆಗಳಾದ ಆಳವಿಲ್ಲದ ನೀರಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಮಾನವನ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬರಿದುಮಾಡಿ ವಾಸಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಕೃಷಿಗೆ ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಪಾಯ ತಂದೊಡ್ಡಿದೆ. ==ಆಕರಗಳು== {{reflist|2}} ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ== *{{aut|Alerstam, T.}} (2001). ಡಿಟೂರ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ಬರ್ಡ್‌ ಮೈಗ್ರೇಷನ್‌. ''ಜರ್ನಲ್‌ ಆಫ್‌ ಥಿಯರೆಟಿಕಲ್ ಬಯಾಲಜಿ'' , 209, 319-331. ([http://orn-lab.ekol.lu.se/birdmigration/documents/pdf_articles/meglu74.pdf PDF Orn-lab.ekol.lu.se]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}) *{{aut|Berthold, Peter}} (2001) ಬರ್ಡ್‌ ಮೈಗ್ರೇಷನ್‌: ಎ ಜನರಲ್‌ ಸರ್ವೇ. ಎರಡನೇ ಆವೃತ್ತಿ. ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟ್ ಪ್ರೆಸ್ ISBN 0-913757-65-9 *{{aut|Dingle, Hugh}}. ಮೈಗ್ರೇಷನ್‌: ದಿ ಬಯಾಲಜಿ ಆಫ್‌ ಲೈಫ್‌ ಆನ್‌ ದಿ ಮೂವ್‌. ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌, 1996. *{{aut|[[Scott Weidensaul|Weidensaul, Scott]]}}. ಲಿವಿಂಗ್‌ ಆನ್‌ ದಿ ವಿಂಡ್‌: ಅಕ್ರಾಸ್‌ ದಿ ಹೆಮಿಸ್ಫಿಯರ್‌ ವಿತ್‌ ಮೈಗ್ರೇಟರಿ ಬರ್ಡ್ಸ್‌. ಡಗ್ಲಸ್‌ & ಮೆಕಿಂಟೈರ್‌, 1999. *[http://publishing.royalsociety.org/annual-cycle ಡೆಡಿಕೇಟೆಡ್ ಇಶ್ಯೂ ಆಫ್ ''ಫಿಲೋಸೋಫಿಕಲ್ ಟ್ರಾನ್ಸಾಕ್ಷನ್ಸ್ B'' ಆನ್ ಅಡಾಪ್ಟೇಷನ್ ಟು ದಿ ಆನ್ಯೂಯಲ್ ಸೈಕಲ್ ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}[http://publishing.royalsociety.org/annual-cycle ಕೆಲವು ಲೇಖನಗಳು ಉಚಿತವಾಗಿ ಲಭ್ಯ.]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *{{aut|Hobson, Keith and Wassenaar, Leonard}} (2008) ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್‌ ಅನಿಮಲ್‌ ಮೈಗ್ರೇಷನ್‌ ವಿತ್‌ ಸ್ಟ್ಯಾಪಲ್‌ ಐಸೊಟೋಪ್ಸ್‌. ಅಕ್ಯಾಡೆಮಿಕ್‌ ಪ್ರೆಸ್‌. ISBN 978-0-12-373867-7 ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== *[http://www.migraction.net/ Migraction.net] - ಹಕ್ಕಿ ವಲಸೆ ಕುರಿತು ನಿಜ-ಕಾಲ ಮಾಹಿತಿ ಸಹಿತ ಪರಸ್ಪರ ಸಂವಾದದ ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹ *[http://orn-lab.ekol.lu.se/birdmigration ಮೈಗ್ರೇಷನ್‌ ಎಕಾಲಜಿ ಗ್ರೂಪ್‌, ಲುಂಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ, ಸ್ವೀಡನ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/19990202105852/http://orn-lab.ekol.lu.se/birdmigration/ |date=1999-02-02 }} *[http://www.migrate.ou.edu Migrate.ou.edu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131126064811/http://www.migrate.ou.edu/ |date=2013-11-26 }} - ಮೈಗ್ರೇಷನ್‌ ಇಂಟರೆಸ್ಟ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌: ರಿಸರ್ಚ್‌ ಅಪ್ಲೈಡ್‌ ಟುವರ್ಡ್ಸ್‌ ಎಜುಕೇಷನ್‌, USA *[http://www.trektellen.nl/default.asp?taal=2 Trektellen.nl ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090915221733/http://www.trektellen.nl/default.asp?taal=2 |date=2009-09-15 }} - ನೆದರ್ಲೆಂಡ್ಸ್‌, ಬೆಲ್ಜಿಯಮ್‌, ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್‌, ಫ್ರಾನ್ಸ್‌, ಜರ್ಮನಿ, ಸ್ಪೇನ್‌ ಮತ್ತು ಪೋರ್ಚುಗಲ್‌ ದೇಶಗಳಿಂದ ವಲಸೆಯ ಎಣಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ರಿಂಗಿಂಗ್ ದಾಖಲಾತಿಗಳು. *[http://www.bsc-eoc.org/national/cmmn.html ಕೆನಡಿಯನ್‌ ಮೈಗ್ರೇಷನ್‌ ಮಾನಿಟರಿಂಗ್‌ ನೆಟ್ವರ್ಕ್‌ (ಕೆನಡಾ ದೇಶದುದ್ದಕ್ಕೂ ವಲಸೆ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಕೇಂದ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಸಮನ್ವಯ ನಡೆಸುತ್ತದೆ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060202231420/http://www.bsc-eoc.org/national/cmmn.html |date=2006-02-02 }} *[https://www.sciencedaily.com/news/plants_animals/birds/ ಬರ್ಡ್‌ ರಿಸರ್ಚ್‌ ಬೈ ಸೈಯನ್ಸ್‌ ಡೈಲಿ]- ಹಕ್ಕಿ ವಲಸೆ ಕುರಿತು ಹಲವು ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ *[http://www.nature.org/initiatives/programs/birds/ ದಿ ನೇಚರ್‌ ಕನ್ಸರ್ವೆನ್ಸಿಸ್ ಮೈಗ್ರೇಟರಿ ಬರ್ಡ್‌ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110105103412/http://www.nature.org/initiatives/programs/birds/ |date=2011-01-05 }} * [http://www.scq.ubc.ca/?p=173 ದಿ ಕಾಂಪಾಸಸ್‌ ಆಫ್ ಬರ್ಡ್ಸ್‌] - ಸೈಯನ್ಸ್‌ ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್‌ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿಯಿಂದ ಒಂದು ವಿಮರ್ಶೆ * [http://www.bbc.co.uk/nature/animals/birds/supergoose/index.shtml BBC ಸುಪರ್‌ಗ್ರೂಸ್‌] - ತಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಉದರವುಳ್ಳ ಬ್ರೆಂಟ್‌ ಹೆಬ್ಬಾತುಗಳ ಉಪಗ್ರಹ ಟ್ಯಾಗಿಂಗ್‌ * [http://www.ospreyworld.com/soaring/index.html ಸೋರಿಂಗ್‌ ವಿತ್‌ ಫಿಡೆಲ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081208090901/http://www.ospreyworld.com/soaring/index.html |date=2008-12-08 }} - ಕೇಪ್‌ ಕಾಡ್‌ನಿಂದ ಕ್ಯುಬಾ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ವೆನಿಜ್ಯೂಲಾ ದೇಶಗಳತ್ತ ಕಡಲ ಡೇಗೆಗಳ ವಾರ್ಷಿಕ ವಲಸೆಯ ಜಾಡು * [http://news.nationalgeographic.com/news/2002/09/0926_020927_birdmigration.html ಬರ್ಡರ್ಸ್‌ ಜರ್ನಲ್‌: ಎ ಮಾರ್ನಿಂಗ್‌ ವಿತ್‌ ಮೈಗ್ರಂಟ್ಸ್‌] Nationalgeographic.com * [http://www.swild.ch/publi/Bontadina_FunEco2003.pdf ಬ್ಯಾಟ್ ಪ್ರಿಡೇಷನ್ ಆನ್ ಮೈಗ್ರೇಟಿಂಗ್ ಬರ್ಡ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090327054830/http://www.swild.ch/publi/Bontadina_FunEco2003.pdf |date=2009-03-27 }} * [http://cgi.turnerlearning.com/efts/species.970730/migover.html ಬರ್ಡ್ ಮೈಗ್ರೇಷನ್ ಓವರ್‌ವ್ಯೂ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} cgi.turnerlearning.com ನಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯ ನೋಟ {{collective animal behaviour}} {{Birds}} {{DEFAULTSORT:Bird Migration}} [[ವರ್ಗ:ಪಕ್ಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಹಕ್ಕಿ ಹಾರುವುದು]] [[ವರ್ಗ:ಪಕ್ಷಿಗಳು]] [[no:Trekkfugl]] [[ro:Pasăre migratoare]] [[sv:Flyttfågel]] hyer608bjct3dxixctgzr2hgjwomc0h 0 23568 1306209 1286818 2025-06-06T18:15:36Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306209 wikitext text/x-wiki {{About|the historical Symbian OS|the current, open source Symbian platform descended from Symbian OS and [[S60 (software platform)|S60]]|Symbian platform}} {{Multiple issues|cleanup=December 2009|technical=December 2009|date=April 2010}} {{Infobox OS | name = Symbian OS | logo = Symbian OS logo.svg | screenshot = | caption = | developer = [[Nokia]]/([[Symbian Ltd.]]) | source_model = [[closed source]],<br />moved to [[open-source software|open source]] as the [[Symbian platform]] | kernel_type = [[Microkernel]] | supported_platforms = [[ARM architecture|ARM]], [[x86]] <ref>{{Cite web |url=http://blog.symbian.org/2009/04/16/symbian-on-intels-atom/ |title=symbian on intel's atom architecture |access-date=2010-06-07 |archive-date=2009-04-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090419214755/http://blog.symbian.org/2009/04/16/symbian-on-intels-atom/ |url-status=dead }}</ref> | ui = [[S60 platform]], [[UIQ]], [[MOAP]] | family = [[Mobile operating system]]s | released = | latest_release_version = | latest_release_date = | latest_test_version = | latest_test_date = | working_state = development of the original Symbian OS code base has given way for an integrated development of the [[Symbian platform]] | license = original code base was [[Proprietary software|proprietary]], transition to [[Eclipse Public License|EPL]] started with Symbian OS 9.1, completed with the [[Symbian platform]] | marketing_target = [[Mobile device]]s | programmed_in = [[C++]]<ref>{{cite web | url = http://www.lextrait.com/Vincent/implementations.html | title = The Programming Languages Beacon, v10.0 | first = Vincent | last = Lextrait | month = January | year = 2010 | accessdate = 5 January 2010 }}</ref> | prog_language = | language = | updatemodel = | package_manager = | website = defunction - see the website of the [http://symbian.org Symbian Foundation] }} '''ಸಿಂಬಿಯಾನ್ OS''' ಒಂದು [[ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] (ಓಎಸ್) ಇದನ್ನು [[ಸಂಚಾರಿ ಉಪಕರಣ(ಮೊಬೈಲ್)]]ಗಳಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು [[ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್‌]]ಗಳಿಗಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಮೂಲತಃ [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್]] ನಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡ [[ಲೈಬ್ರರಿ]]ಗಳು, [[ಬಳಕೆದಾರರ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧನಗಳು]], ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು aಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಾಧನಗಳ ಅಳವಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು [[ಪ್ಸಿಯಾನ್]]ನ ಇಪೋಸಿಯ ಮುಂದುವರಿದ ವಿನ್ಯಾಸವಾಗಿದ್ದು, ಒಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗದ [[x86]] ಸಂಪರ್ಕಸ್ಥಳ ಇದ್ದರೂ ಸಹ, ವಿಶೇಷತಃ [[ARM]] [[ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ]]ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಚಾಲನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. 2008ರಲ್ಲಿ, ಹಿಂದಿನ [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್]] ಕಂಪನಿಯು [[ನೋಕಿಯಾ]]ವನ್ನು ತನ್ನ ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತ್ತು ಮತ್ತು ಒಂದು ಹೊಸ ಲಾಭರಹಿತ ಸಂಸ್ಥೆ [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಫೌಂಡೇಶನ್]] ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. '''ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್''' ಮತ್ತು ಅದರ ಸಹಯೋಗಿ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನ‌ಗಳಾದ [[S60]], [[UIQ]] ಮತ್ತು [[MOAP(S)]] ಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಮಾಲೀಕರು [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ನಿರೂಪಣೆ]]ಯೊಂದನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ರಾಯಧನ-ರಹಿತವಾಗಿ ಮುಕ್ತವಾದ ಮೂಲ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ದೇಣಿಗೆಯಾಗಿ ಇತ್ತರು. ಏಪ್ರಿಲ್ 2009ರಲ್ಲಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ, ಆ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ನ ವಾರಸುದಾರನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ನಿರೂಪಣೆ]]ಯನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಒಂದು ಮುಕ್ತ ಮೂಲ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಫೆಬ್ರವರಿ 2010ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.watblog.com/2010/02/06/symbian-os-now-fully-open-source/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-07 |archive-date=2010-04-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100410183234/http://www.watblog.com/2010/02/06/symbian-os-now-fully-open-source/ |url-status=dead }}</ref> ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಆಧಾರಿತ ಉಪಕರಣಗಳಲ್ಲಿ 46.9%ರಷ್ಟು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್ ಗಳು ವ್ಯಾಪಾರವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಜಗದ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=1306513 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-07 |archive-date=2012-09-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120923124113/http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=1306513 |url-status=dead }}</ref> == ವಿನ್ಯಾಸ == ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ನಲ್ಲಿ [[ಪೂರ್ವ-ನಿಯೋಜಿತ ಬಹುಕಾರ್ಯಶೀಲತೆ]](ಪ್ರಿಎಂಪ್ಟಿವ್ ಮಲ್ಟಿಟ್ಯಾಸ್ಕಿಂಗ್) ಮತ್ತು [[ಸ್ಮೃತಿ ರಕ್ಷಣೆ]] ಸೌಲಭ್ಯಗಳು, ಇತರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿರುವಂತೆಯೇ ಇದೆ(ವಿಶೇಷತಃ ಡೆಸ್ಕ್ ಟಾಪ್ ಗಣಕಗಳಿಗಾಗಿ ರಚಿಸಿದಂತಹವು) ಬಹುಕಾರ್ಯಶೀಲತೆಯತ್ತ EPOCಯ ಧೋರಣೆಯು [[VMS]]ಗಳಿಂದ ಪ್ರಚೋದಿತವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅ-ಸಮಕಾಲಿಕ ಪೂರೈಕೆಗಣಕ-ಆಧಾರಿತ ಪ್ರಸಕ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಅನ್ನು ಮೂರು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ರಚನಾ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಮನದಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಂಡು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು: * ಬಳಕೆದಾರನ ಘನತೆ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ರಕ್ಷಣೆಯು ಪ್ರಮುಖವಾದುದು, * ಬಳಕೆದಾರನ ಸಮಯವನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡಬಾರದು, ಮತ್ತು * ಎಲ್ಲಾ ದ್ರವ್ಯಗಳೂ ವಿರಳ. ಈ ತತ್ವಗಳಂತೆಯೇ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಲೆಂದೇ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಒಂದು [[ಮೈಕ್ರೋಕೆರ್ನೆಲ್]] ಅನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ, ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಒಂದು ವಿನಂತಿ-ಮತ್ತು-ಕರೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸುವ ಕ್ರಮವಿರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರನ ಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನ್ ಮಧ್ಯೆ ಬೇರ್ಪಡೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಓಎಸ್ ಕಡಿಮೆ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಬ್ಯಾಟರಿ ಉಪಕರಣಳಿಗೆ ಮತ್ತು ರೋಮ್-ಆಧಾರಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಹೊಂದುವಂತೆ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ(ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ XIP ಮತ್ತು ರಿ-ಎಂಟ್ರೆನ್ಸಿ). ಅನ್ವಯಿಕಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವತಃ ಓಎಸ್ ಒಂದು ವಿಷಯ-ಸಂಬಂಧಿತ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ: [[ಮಾಡಲ್-ವ್ಯೂ-ಕಂಟ್ರೋಲರ್ (MVC)]]. ನಂತರ ಓಎಸ್ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಬೇಡಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತಾ ಈ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಿತು, ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ರಿಯಲ್-ಟೈಂ ಕೆರ್ನೆಲ್ ಮತ್ತು ಒಂದು ನಿರೂಪಣಾ ಸಂರಕ್ಷಣ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಆವೃತ್ತಿಗಳು 8 ಮತ್ತು 9ರಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸುವ ಮೂಲಕ. ಇಲ್ಲಿ ಮೂಲದ್ರವ್ಯಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗುವುದನ್ನು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಕ್ರಮವಿಧಿಯ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳಾದ [[ಡಿಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟರ್]] ಗಳು ಮತ್ತು [[ಕ್ಲೀನಪ್ ಸ್ಟ್ಯಾಕ್]] ನಂತಹವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಸಾರುತ್ತವೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಡಿಸ್ಕ್ ಜಾಗ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಉಪಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವುದು [[ಫ್ಲ್ಯಾಷ್ ಮೆಮೊರಿ]] ಯದ್ದಾಗಿದ್ದಾಗ್ಯೂ)ವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲೂ ವಿಧಾನಗಳಿವೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಸಕಲ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳು ಘಟನಾಧಾರವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು [[CPU]]ವು ಅನ್ವಯಿಕಗಳು ನೇರವಾಗಿ ಘಟನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮನ್ವಯದಲ್ಲಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ಕಡಿಮೆ ಶಕ್ತಿಯ ವಿಧಿಗೆ ಸ್ವಿಚ್ ಆಗುತ್ತದೆ(ಬದಲಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ). ಇದನ್ನು [[ಆಕ್ಟಿವ್ ಆಬ್ಜೆಕ್ಟ್ಸ್]] ಎಂಬ ಕ್ರಮವಿಧಿ ನುಡಿಗಟ್ಟಿನ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತೆಯೇ ತಂತುಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳತ್ತ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಧೋರಣೆಯು ಅನಗತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಚಾಲಿತವಾಗುವಂತಹುಗಿದೆ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಕೆರ್ನೆಲ್ [[EKA2]] ಸಾಕಷ್ಟು-ವೇಗದ [[ರಿಯಲ್-ಟೈಂ]] ಸ್ಪಂದನವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿ ಒಂದು ಏಕ-ಗರ್ಭ ಫೋನ್ ಅನ್ನು ಸದರ ಸುತ್ತಲೂ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಅನುವಾಗುತ್ತದೆ - ಎಂದರೆ, ಒಂದೇ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಗರ್ಭವು ಬಳಕೆದಾರನ [[ಅನ್ವಯಿಕಗಳನ್ನು]] ಮತ್ತು [[ಸೂಚನಾ ಒಟ್ಟು]]ಗಳನ್ನೂ ನಿರ್ವಹಿಸುವಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿರುವ ಫೋನ್.<ref>[http://media.wiley.com/product_data/excerpt/47/04700252/0470025247.pdf EKA2 ಪರಿಚಯಿಸುವಿಕೆ, ಜೇನ್ ಸಾಲೆಸ್ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಟಿನ್ ಟ್ಯಾಸ್ಕರ್ ರಿಂದ]</ref> ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ EKA2 ಫೋನ್ ಗಳು ಚಿಕ್ಕವು, ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯವು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ಮಾಡೆಲ್ ಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಕ್ಷಮವಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ{{Citation needed|date=August 2007}}. == ಪೈಪೋಟಿ == "ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಮೊಬೈಲ್ ಉಪಕರಣ"ಗಳ ಸರಕುಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಂಬಿಯನ್ ಉಪಕರಣಗಳೇ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ 2010ರಲ್ಲಿ ಪಡೆದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, 2009ರಲ್ಲಿ ಹಡಗಿನ ಮೂಲಕ ರವಾನೆಯಾದ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಮೊಬೈಲ್ ಉಪಕರಣಗಳ ಪೈಕಿ 47.2% ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಉಪಕರಣಗಳಿದ್ದವು, [[RIM]] 20.8%, ಆಪಲ್ 15.1% ([[iಫೋನ್ ಓಎಸ್]] ಮೂಲಕ), ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್ ಉಪಕರಣಗಳು 8.8% ([[ವಿಂಡೋಸ್ CE]] ಮತ್ತು [[ವಿಂಡೋಸ್ ಮೊಬೈಲ್]] ಮೂಲಕ) ಮತ್ತು [[ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್]] 4.7% ಇದ್ದವು.<ref name="canalys.com">{{Cite web |url=http://www.canalys.com/pr/2010/r2010021.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-07 |archive-date=2012-02-08 |archive-url=https://www.webcitation.org/65J90cPLU?url=http://www.canalys.com/newsroom/majority-smart-phones-now-have-touch-screens |url-status=dead }}</ref> ಇತರ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳೆಂದರೆ [[ಪಾಮ್ ಓಎಸ್]], [[ಕ್ವಾಲ್ ಕಾಮ್ಮ್]]'ಸ್ [[BREW]], [[ಸವಾಜೆ]],[[ಲೈನಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಮಾಂಟಾವಿಸ್ಟಾ ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್]]. ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್ ನ ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಪಾಲು 2008ರಲ್ಲಿದ್ದ 52.4%ನಿಂದ 2009ರಲ್ಲಿ 47.2%ಕ್ಕೆ ಇಳಿದರೂ, ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ರವಾನೆ ಮಾಡುವ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಉಪಕರಣಗಳ ಗಾತ್ರವು 74.9 ಮಿಲಿಯನ್ ಯೂನಿಟ್ ಗಳಿಂದ 78.5 ಮಿಲಿಯನ್ ಯೂನಿಟ್ ಗಳಿಗೆ, ಎಂದರೆ 4.8%ರಷ್ಟು ಏರಿತು.<ref name="canalys.com"/> == ರಚನೆ == ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮಾದರಿಯು ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಪದರಗಳನ್ನು, ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ, ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ: * UI ಚೌಕಟ್ಟು ಪದರ * ಅನ್ವಯಿಕ ಸೇವಾ ಪದರ ** [[ಜಾವಾ ME]] * ಓಎಸ್ ಸೇವೆಗಳ ಪದರ ** ವರ್ಗವಿಶಿಷ್ಟ ಓಎಸ್ ಸೇವೆಗಳು ** ಸಂವಹನ ಸೇವೆಗಳು ** ಬಹುಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಫಿಕ್ಸ್(ಚಿತ್ರ) ಸೇವೆಗಳು ** ಸಂಪರ್ಕ ಸೇವೆಗಳು * ಮೂಲ ಸೇವಾ ಪದರ * ಕರ್ನೆಲ್ ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಯಂತ್ರಾಂಶ ಸಂಪರ್ಕ ಪದರ ಮೂಲ ಸೇವೆಗಳ ಪದರವು ಗ್ರಾಹಕ-ಬದಿಯ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ತಲುಪಲಾಗುವ ಅತಿ ಕೆಳ ಸ್ತರವಾಗಿದೆ; ಅದು [[ಕಡತ ಪೂರೈಕೆಗಣಕ]] ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕ ಗ್ರಂಥಾಲಯ, ಎಲ್ಲಾ ಅಳವಡಿಕೆಗಳನ್ನೂ ನಿಭಾಯಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ಲಗ್-ಇನ್ [[ಚೌಕಟ್ಟು]], ಉಗ್ರಾಣ, ಕೇಂದ್ರೀಯ ಭಂಡಾರ, [[DBMS]] ಮತ್ತು ಸಂಕೇತಕಾರಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಅದು ಪಠ್ಯ ಕಿಟಕಿ ಸರ್ವರ್ ಮತ್ತು ಪಠ್ಯ ಕವಚಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ; ಈ ಎರಡು ಮೂಲ ಸೇವೆಗಳಿದ್ದರೆ ಬೇರಾವುದೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪದರಗಳ ಸೇವೆಗಳ ನೆರವಿಲ್ಲದೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗುವ ಸಂಪರ್ಕಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಬಹುದು. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ [[ಮೈಕ್ರೋಕೆರ್ನೆಲ್]] ರಚನಾವಿಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಎಂದರೆ ಬಲವರ್ಧನೆ, ಲಭ್ಯತಾವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಸ್ಪಂದನಕ್ರಿಯಾವೃದ್ಧಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಬೇಕಾದ ಕನಿಷ್ಠ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಕೆರ್ನೆಲ್ ನಲ್ಲಿಯೇ ಲಭ್ಯವೆಂದರ್ಥ. ಅದು ಒಂದು [[ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ವಿವರಧಾರಿ]], [[ಸ್ಮೃತಿ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನೆ]] ಮತ್ತು ಉಪಕರಣ ಚಾಲಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಆದರೆ ಇತರ ಸೇವೆಗಳಾದ ನೆಟ್ ವರ್ಕಿಂಗ್, ಟೆಲಿಫೋನಿ ಮತ್ತು [[ಕಡತವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಗಳ ಬೆಂಬಲಗಳನ್ನು ಮೂಲ ಸೇವೆಗಳ ಪದರದಲ್ಲಿರಿಸದೆ ಓಸ್ ಸೇವೆಗಳ ಪದರದಲ್ಲಿರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉಪಕರಣಗಳ ಚಾಲಕಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಕೆರ್ನೆಲ್ ''ನಿಜವಾದ'' ಮೈಕ್ರೋಕೆರ್ನೆಲ್ ಅಲ್ಲವೆಂದಾಗುತ್ತದೆ. [[ನ್ಯಾನೋಕೆರ್ನೆಲ್]] ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ [[EKA42]] ರಿಯಲ್-ಟೈಂ ಕೆರ್ನೆಲ್ ಮೂಲ ಹಾಗೂ ಪುರಾತನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಬೇರಾವುದೇ ವಾಹಕಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಬೇಕಾದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತೃತ ಕೆರ್ನೆಲ್ ಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಇತರ ಉಪಕರಣಗಳೊಡನೆ ಸಮವರ್ತಿಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾಗಿದ್ದು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರದ್ದಾಗಿಸುವ ಮಾಧ್ಯಮ ಕಡತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿತು. ಇಪಿಓಸಿಯ ತ್ವರಿತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಿಂದ [[FAT]] ಅನ್ನು ಆಂತರಿಕ ಕಡತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಇಂದಿಗೂ ಇದೆ, ಆದರೆ ಒಂದು ವಸ್ತು-ನಿಷ್ಠವಾದ ಪರ್ಸಿಸ್ಟೆನ್ಸ್ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಕೆಳಗಿರಿಸಿರುವ FAT ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಈ ರೀತಿ ಒಂದು [[POSIX]]-ಶೈಲಿಯ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮಾಡೆಲ್ ಒದಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಆಂತರಿಕ ದತ್ತ ರಚನೆಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಕಡತ ನಿರ್ವಾಹಗಳನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಲೆಂದು ದತ್ತವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಅದೇ APIಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದರ ಮೇಲೆಯೇ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಫಲಿತವಾಗಿ ದತ್ತ-ಅವಲಂಬನೆ ಮತ್ತು ಬದಲಾವಣೆ ಸಂಬಂಧಿತ ತೊಂದರೆಗಳು ಹಾಗೂ ದತ್ತ ವಲಸೆಗಳು ಉಂಟಾಗಿವೆ. ಒಂದು ಬೃಹತ್ ಜಾಲ (ನೆಟ್ ವರ್ಕಿಂಗ್) ಮತ್ತು ಸಂವಹನ ಉಪವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಪೂರೈಕೆಗಣಕಗಳಿವೆ: ETEL (ಇಪಿಓಸಿ ಟೆಲಿಫೋನಿ), ESOCK (ಇಪಿಓಸಿ ಸಾಕೆಟ್ ಗಳು) ಮತ್ತು C32 (ಸರಣಿ ಸಂಸರ್ಗದ ಹೊಣೆ ಹೊರುವಂತಹದ್ದು.). ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅಳವಡಿಕೆ-ಸಾಧನ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ESOCK ವಿವಿಧ "PRT" ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ ಸಂಹಿತೆ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅನುಮತಿಸಿ ಹಲವಾರು ನೆಟ್ ವರ್ಕಿಂಗ್ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ ಸಂಹಿತೆ ಹಂಚಿಕೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಉಪವ್ಯವಸ್ಥೆಯು [[ಬ್ಲೂಟೂತ್]], [[IrDA]], ಮತ್ತು [[USB]]ಗಳಂತಹ ಕಡಿಮೆ-ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಸಂಸರ್ಗ ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವಂತಹ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ [[ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನ]] (UI)ಸಂಕೇತದ ಬೃಹತ್ ಸಂಪುಟವೇ ಇದೆ. ಕೇವಲ ಮೂಲ ವರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ನಿರ್ಮಾಣಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು, ಬಹುತೇಕ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನಗಳನ್ನು ಮೂರನೆಯ ಪಕ್ಷಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಈಗ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ಪ್ರಮುಖವಾದ ಮೂರು UIಗಳು - S60, UIQ ಮತ್ತು MOAP - 2009ರಲ್ಲಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಗೆ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟವು. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಚಿತ್ರಗಳು, ಪಠ್ಯ ರೂಪವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಅಕ್ಷರಾಕಾರಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸುವ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಥಾನಿಕ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ C++ ಅನ್ವಯಿಕಗಳು ಅನ್ವಯಿಕ ವಿನ್ಯಾಸಕಲೆಯಿಂದ ನಿರೂಪಿತವಾದ ಮೂರು ಚೌಕಟ್ಟಿನ ವರ್ಗಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾಗುತ್ತವೆ: ಒಂದು ಅನ್ವಯಿಕ ವರ್ಗ, ಒಂದು ದಾಖಲಾತಿ ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಒಂದು ಅನ್ವಯಿಕ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನ ವರ್ಗ. ಈ ವರ್ಗಗಳು ಮೂಲ ಅನ್ವಯಿಕ ನಡತೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ಮಿಕ್ಕ ಅಗತ್ಯವಾದ ಕಾರ್ಯಭಾರಗಳು, ಅನ್ವಯಿಕ ನೋಟ,ದತ್ತ ಮಾದರಿ ಮತ್ತು ದತ್ತ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನಗಳನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ APIಗಳ ಮೂಲಕವೇ ಇತರ ವರ್ಗಗಳೊಡನೆ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತವೆ. ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ವಸ್ತುಗಳು ಈ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಅಳವಡಿಕೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ - ಉದಾಹರಣೆಗೆ,[[SyncML]], [[ಜಾವಾ ME]] [[ಮಲ್ಟಿಮೀಡಿಯಾ]] ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮತ್ತೊಂದು ಜೊತೆ APIಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಲವಾರು ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು ಮತ್ತು ಮಾರಾಟಗಾರರು ಮೂರನೆಯವರಿಂದ ಈ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳಿಗೆ ಅಳವಡಿಕೆ ಸಾಧನಗಳನ್ನುಸರಬರಾಜು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಅಪೇಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ(ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮಲ್ಟಿಮೀಡಿಯಾ [[ಕೋಡೆಕ್]] ಗಳಿಗೆ [[ಹೆಲಿಕ್ಸ್ ಪ್ಲೇಯರ್]]) ಇದರಿಂದ ಹಲವಾರು ಫೋನ್ ಮಾಡರಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದ APIಗಳು ಒಂದೇ ರೀತಿಯದ್ದಾಗಿರುವಂತಹ ಕಾರ್ಯಭಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂತಹ ಪ್ರಯೋಜನವಿದೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟಗಾರರಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಶಾಲ ಆಯ್ಕೆಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇದರಿಂದ ಫೋನ್ ಮಾರಾಟಗಾರರು ಒಂದು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಫೋನ್ ಮಾಡಲು ಬಹಳವೇ ಹೊಂದಿಸುವಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ "ಟೆಕ್ ವ್ಯೂ" ಎಂಬ ಒಂದು ಅನ್ವಯ ಗ್ರಾಹಕ-ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅದು ಗ್ರಾಹಕೀಯಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲು ಆಧಾರವನ್ನೊದಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಹಾಗೂ ಉದಾಹರಣ ಸಂಕೇತಗಳು ಚಲಾವಣೆಯಾಗಲು ಇದು ಸೂಕ್ತ ವಾತಾವರಣವಾಗಿದೆ. [[ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಸರಣಿ 5 ಪರ್ಸನಲ್ ಆರ್ಗನೈಸರ್]] ನಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನೇ ಇದು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಉತ್ಪಾದಕ ಫೋನ್ ಬಳಕೆಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳಿಗೆ ಇದನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. == ಇತಿಹಾಸ == {{Split section|date=April 2010}} ==== ಪ್ಸಿಯಾನ್ ==== 1980ರಲ್ಲಿ, [[Psion]] [[ಡೇವಿಡ್ ಪಾಟರ್‌]]ನಿಂದ ಕಂಡು ಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. === ಇಪಿಓಸಿ === [[ಚಿತ್ರ:OsarisOregonScientificEPOC.jpg|thumb|right|ಒಸಾರಿಸ್ PDA ಒರೆಗಾವ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ನಿಂದ,EPOC ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ.]] '''ಇಪಿಓಸಿ''' ಒಂದು ಕೌಟುಂಬಿಕ, [[ಚಿತ್ರಗಳುಳ್ಳ]] [[ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯಾಗಿದ್ದು [[ಪ್ಸಿಯಾನ್]] ನಿಂದ ಒಯ್ಯಬಹುದಾದ ಉಪಕರಣಿಗಳಿಗಾಗಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[PDA]]ಗಳಿಗೆಂದು, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. EPOCಯು [[ಇಪಾಕ್]] ಅರ್ಥಾತ್ ಯುಗಾರಂಭ ಪದದಿಂದ ಉಗಮವಾಯಿತು, ಆದರೆ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಗಳು ಅದಕ್ಕೆ "ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಪೀಸ್ ಆಫ್ ಚೀಸ್" ಎಂಬ ಅಕ್ಷರಾಧಾರಿತ ಪದಮಾಲೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://archive.salon.com/tech/view/2000/05/15/colly_myers/index.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-07 |archive-date=2009-04-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090423131336/http://archive.salon.com/tech/view/2000/05/15/colly_myers/index.html |url-status=dead }}</ref> ==== ಇಪಿಓಸಿ16 ==== ಮೊದಲು ಇಪಿಓಸಿ ಎಂದು ಮಾತ್ರ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಇಪಿಓಸಿ16 1980ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗ ಮತ್ತು 1990ರ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ಸಿಯಾನ್ ನ "SIBO"(ಸಿಕ್ಸ್ಟೀನ್ ಬಿಟ್ ಆರ್ಗನೈಸರ್ಸ್)ಗಾಗಿ ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಎಲ್ಲಾ ಇಪಿಓಸಿ16 ಉಪಕರಣಗಳು [[8086]]-ಕುಟುಂಬ ವಿಧಿನಿಯಾಮಕ ಮತ್ತು ಒಂದು [[16-ಬಿಟ್]] ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಲಾಕ್ಷಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಇಪಿಓಸಿ16 ಇಂಟೆಲ್ 8086ನಲ್ಲಿ [[ಅಸೆಂಬ್ಲರ್ ಭಾಷೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು [[C]]ಯಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಮತ್ತು [[ROM]]ಗೆ ಜೋಡಿಸಲೆಂದು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಒಂದು ಏಕ-ಗ್ರಾಹಕ [[ಪೂರ್ವವಿಕ್ರೀಡಿತ]] [[ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ]] ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅದು [[ಓಪನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್]] ಎಂಬ ಒಂದು ಸರಳ ಕ್ರಮಯೋಜಕ ಭಾಷೆ(OPL)ಯನ್ನು, ಮತ್ತು OVAL ಎಂಬ ಒಂದು [[ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪರಿಸರ]]ವನ್ನು (IDE) ಬೆಂಬಲಿಸಿತು. SIBO ಉಪಕರಣಗಳು ಇವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು: MC200, MC400, [[ಸರಣಿ 3]] (1991–1998), ಸರಣಿ 3a, ಸರಣಿ 3c, ಸರಣಿ 3mx, ಸಿಯೆನಾ, ವರ್ಕಬೌಟ್ ಮತ್ತು ವರ್ಕಬೌಟ್ mx MC400 ಮತ್ತು MC200 ಎಂಬ ಮೊದಲ ಇಪಿಓಸಿ16 ಉಪಕರಣಗಳು 1989ರಲ್ಲಿ ನೌಕಾಚವಾನೆಯಾದವು. ಇಪಿಓಸಿ16ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ 1-ಬಿಟ್-ಒಂದು ಪಿಕ್ಸೆಲ್ ನ, ಕೀಬೋರ್ಡ್-ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮ [http://www.guidebookgallery.org/screenshots/sibo3a ಚಿತ್ರಸಂಪರ್ಕಸಾಧನ] ವಿದ್ದಿತು(ಇದನ್ನು ಯಾವುದಕ್ಕಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿತ್ತೋ ಅದರಲ್ಲಿ [[ಪಾಯಿಂಟರ್]] ಇಂಪುಟ್ ಯಂತ್ರಾಂಶವಿರಲಿಲ್ಲ). 1990ರ ಅಂತ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಈ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ಸಿಯಾನ್ ರ ಆಗ ನೂತನವಾದ ಇಪಿಓಸಿ32 OSನಿಂದ ಅನ್ಯವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲು '''ಇಪಿಓಸಿ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು ==== ಇಪಿಓಸಿ32 ==== ಇಪಿಓಸಿ32ರ ಮೊದಲ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ರಿಲೀಸ್ 1 ಪ್ಸಿಯಾನ್ [[ಸರಣಿ 5]] ROM v1.0ರಲ್ಲಿ 1997ರಲ್ಲಿ ಹೊರಬಂದಿತು. ನಂತರ, ROM v1.1 ರಿಲೀಸ್ 3ಅನ್ನು ಹೊರತಂದಿತು (ರಿಲೀಸ್ 2 ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಎಂದೂ ಲಭ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.) ಇದರ ನಂತರ [[ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಸರಣಿ 5mx]], [[ರೆವೋ]] / ರೆವೋ ಪ್ಲಸ್, [[ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಸರಣಿ 7]] / [[ನೆಟ್ ಬುಕ್]] ಮತ್ತು ನೆಟ್ ಪ್ಯಾಡ್ (ಇವೆಲ್ಲವುಗಳಲ್ಲೂ ರಿಲೀಸ್ 5 ಇದ್ದವು)ಗಳು ಹೊರಬಂದವು. ಆಗ ಬರಿದೇ ಇಪಿಓಸಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಇಪಿಓಸಿ32 ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಂತರ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಹೆಸರಿನ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗುವಂತೆ, ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಎಂದು ಬದಲಿಸುವ ಮುನ್ನ ಇಪಿಓಸಿ16ನ್ನು "ಹೊಸ" ಇಪಿಓಸಿಯೆಂದು ಗೊಂದಲವಾಗದಿರಲೆಂದು SIBO ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಹೋಲಿಕೆಯಿದ್ದರೂ, ಇಪಿಯೋಸಿ32 ಮತ್ತು ಇಪಿಓಸಿ16 ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಭಿನ್ನ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಾಗಿದ್ದವು, ಇಪಿಓಸಿ32 C++ ಸಂಕೇತಾಧಾರಿತ ಭಾಷಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದ್ದು, 1990ರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಇಪಿಓಸಿ32 ಒಂದು ಏಕ-ಗ್ರಾಹಕ [[ಪೂರ್ವವಿಕ್ರೀಡಿತ]] [[ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ]] ಸ್ಮೃತಿ ರಕ್ಷಣೆಯುಳ್ಳ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅನ್ವಯಿಕ ವೃದ್ಧಿಕಾರರು ತಮ್ಮ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ಇಂಜಿನ್ ಅಥವಾ [[ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನ]]ದಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಸರಣಿಯ PDAಗಳು ಒಂದು [[ಗ್ರಾಫಿಕಲ್ ಯೂಸರ್ ಇಂಟರ್ಫೇಸ್]] (ಚಿತ್ರಗಳುಳ್ಳ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನ) ಆದ, ಕೀಬೋರ್ಡ್ಸಹಿತವಾದ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದ ಯಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೇಳಿಮಾಡಿಸಿದಂತಹ [[EIKON]] ನೊಡನೆ ದೊರೆಯುತ್ತವೆ(ಆದ್ದರಿಂದ ಪ್ರಾಯಶಃ ಪಾಮ್ ಟಾಪ್ GUIಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಡೆಸ್ಟ್ ಟಾಪ್ GUIಗಳನ್ನೇ ಹೆಚ್ಚು ಹೋಲುತ್ತವೆ [http://www.guidebookgallery.org/screenshots/epocr5 ]). ಆದರೆ, ಇಪಿಓಸಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದರೆ ಹೊಸ GUIಗಳನ್ನು GUI ವರ್ಗಗಳ ಕೇಂದ್ರ ಜೊತೆಯನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡು ಸುಲಭವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಬಹುದು, ಈ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು [[ಎರಿಕ್ಸನ್ R380]] ಮತ್ತು ನಂತರದವುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಪರಿಶೋಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಪಿಓಸಿ32ಅನ್ನು ಮೊದಲು [[ARM ಫ್ಯಾಮಿಲಿ]] ಆಫ್ ಪ್ರೋಸೆಸರ್ಸ್ ಗೆಂದು ಅಭಿವೃದ್ದಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, ಅದರಲ್ಲಿ [[ARM7]], [[ARM9]], [[ಸ್ಟ್ರಾಂಗಾರ್ಮ್]] ಮತ್ತು ಇಂಟೆಲ್ ನ [[Xಸ್ಕೇಲ್]]ಗಳಿವೆ, ಆದರೆ ಲಕ್ಷ್ಯವಿರುವ ಉಪಕರಣಗಳತ್ತ ಜೋಡಿಸಬೇಕಾದರೆ ಹಲವಾರು ಇತ್ರ ಪ್ರೋಸೆಸರ್ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇಪಿಓಸಿ32 ವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಇಪಿಓಸಿಯ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ಉಪಕರಣ ತಯಾರಿಸುವ ಅನ್ಯರಿಗೆ ನೀಡಿ, ಆ ಅನ್ಯರ ತಂತ್ರಾಂಶ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಪ್ಸಿಯಾನ್ ತಂತ್ರಾಂಶವೆಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಹವಣಿಕೆ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಹಾಗೆ ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆದ ಮೊದಲಿಗರಲ್ಲಿ ''[[ಜಿಯೋಫಾಕ್ಸ್]]'' ಎಂಬ ಅಲ್ಪಾಯುವೂ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಕೇವಲ 1000 ಯೂನಿಟ್ ಗಳನ್ನು ಮಾರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗದೆ ಕೈಚೆಲ್ಲಿತು. [[ಎರಿಕ್ಸನ್]] ಮರುಲಾಂಛನಗೊಂಡ ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಸರಣಿ 5mxನ ''MC218'' ಅನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡಿತು, ಮತ್ತು ನಂತರ ಇಪಿಓಸಿ ರಿಲೀಸ್ 5.1 ಆಧಾರಿತ [[ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್]] ''R380'' ಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿತು. [[ಒರೆಗಾವ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್]] ಸಹ ಒಂದು ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯ ಇಪಿಓಸಿ, ''[[ಓಸಾರಿಸ್]]'' ಅನ್ನು ಹೊರತಂದಿತು(ರಿಲೀಸ್ 4ರೊಡನೆ ನೌಕೆ ಹತ್ತಿದ ಏಕೈಕ ಇಪಿಓಸಿ ಉಪಕರಣ ಎಂಬುದೇ ಇದರ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ). ಜೂನ್ 1998ರಲ್ಲಿ ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್ [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್]] ಆಯಿತು; ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಮತ್ತು ಫೋನ್ ತಯಾರಕರಾದ [[ಎರಿಕ್ಸನ್]], [[ಮೋಟರೋಲಾ]] ಮತ್ತು [[ನೋಕಿಯಾ]]ಗಳು ಕೈಜೋಡಿಸಿರುವ ಈ ಯೋಜನೆಯು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ. ರಿಲೀಸ್ 6ರ ನಂತರ ಇಪಿಓಸಿ ಸರಳವಾಗಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಆಯಿತು. ==== ಇಪಿಓಸಿ ಓಎಸ್ ಬಿಡುಗಡೆಗಳು 1–5 ==== 32-ಬಿಟ್ ಗಳ ಆವೃತ್ತಿಯ ಪರ ಕೆಲಸವು 1994ರ ಅಂತ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಜೂನ್ 1997ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ [[ಸರಣಿ 5]] ಉಪಕರಣವು ಇಪಿಓಸಿ32 ಓಎಸ್ ನ "ಪ್ರೋಟೀ" ಮತ್ತು "ಐಕಾನ್" ಎಂಬ ಚಿತ್ರಸಹಿತ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಪ್ರಥಮ ಪುನರಾವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿತು. ಒರೆಗಾವ್ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ [[ಒಸಾರಿಸ್]] ER4ಯನ್ನು ಬಳಸಿದ ಏಕೈಕ PDA ಆಗಿತ್ತು. [[ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಸರಣಿ 5mx]], [[ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಸರಣಿ 7]], [[ಪ್ಸಿಯಾನ್ ರೇವೋ]], [[ಡೈಮಂಡ್ ಮ್ಯಾಕೋ]], [[ಪ್ಸಿಯಾನ್ ನೆಟ್ ಬುಕ್]] ಮತ್ತು [[ಎರಿಕ್ಸನ್ MC218]] ER5ನ್ನು ಬಳಸಿ 1999ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದವು. ಫಿಲಿಪ್ಸ್ ಇಲ್ಲಿಯಮ್/ಆಕ್ಸೆಂಟ್ ಎಂಬ ಒಂದು ಫೋನ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು [[CeBIT]]ನಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಅದು ಆರ್ಥಿಕ ಯಶ ಗಳಿಸಲಿಲ್ಲ. ಈ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಯ ನಂತರ ಯಾವುದೋ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 5 ಎಂದು ಕರೆದರು. ER5uವನ್ನು ಬಳಸಿದ ಮೊದಲ ಫೋನ್ ಆದ [[ಎರಿಕ್ಸನ್ R380]] ನವೆಂಬರ್ 2000ದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಅದು 'ತೆರೆದ' ಫೋನ್ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ – ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಗಮನಾರ್ಹ ವಿಷಯವೆಂದರೆ,ಹಲವಾರು ಎಂದೂ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗದ ಮುಮದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ PDAಗಳ ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಮಾದರಿಗಳು, ಬ್ಲೂತೂತ್ ನ ವಾರಸು ಆದ [[ಕೋನಾನ್]] ಅನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ,ER5uವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿನ 'u' ಅದು [[ಯೂನೀಕೋಡ್]] ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಸೂಚನೆ. === ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 6.0 ಮತ್ತು 6.1 === ಓಎಸ್ ಅನ್ನು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹೊಸ ಶ್ರೇಣಿಯ [[ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್]] ಗಳಿಗೆ ಇದು ಬುನಾದಿಯಾಗುವುದೆಂದು ಕಲ್ಪಿತವಾಯಿತು. ಈ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಕೆಲವು ಬಾರಿ ER6 ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪ್ಸಿಯಾನ್ 130 ಪ್ರಮುಖ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಹೊಸ ಕಂಪನಿಗೆ ನೀಡಿತು ಮತ್ತು 31% ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯನ್ನು ಉತ್ಪನ್ನಗೊಂಡ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಪ್ರಥಮ 'ಮುಕ್ತ' ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಫೋನ್ ಆದ [[ನೋಕಿಯಾ 9210]] ಕಮ್ಯೂನಿಕೇಟರ್, ಜೂನ್ 2001ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡಿಯಾಯಿತು. [[ಬ್ಲೂಟೂತ್]] ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಸುಮಾರು 500,000 ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಪೋನ್ ಗಳು 2001ರಲ್ಲಿ ರವಾನೆಯಾದವು ಹಾಗೂ ಮರುವರ್ಷ ಆ ಸಂಖ್ಯೆಯು 2.1 ಮಿಲಿಯನ್ ಗೆ ಏರಿತು. 'ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್' ಅಥವಾ 'ಕಮ್ಯುನಿಕೇಟರ್' ಸಾಧನಗಳಿಗೆ, ಹಾಗೂ ಉಪವಿಂಗಡಣೆಯಾದ ಕೀಬೋರ್ಡ್-ಅಥವಾ ಟ್ಯಾಬ್ಲೆಟ್ ಆಧಾರಿತ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಿಗೆ, "ಆಕರ ವಿನ್ಯಾಸ ಹಂಚಿಕೆ" ಹೊಂದುವಂತೆ ಮಾಡಿ ವಿವಿಧ UIಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಎರಡು ಆಕರ UIಗಳು (DFRDಗಳು ಅಥವಾ ಡಿವೈಸ್ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ ರೆಫೆರೆನ್ಸ್ ಡಿಸೈನ್ಸ್) ರವಾನೆಯಾದವು – ಕ್ವಾರ್ಟ್ಝ್ ಮತ್ತು ಹರಳು. ಮೊದಲನೆಯದನ್ನು ಎರಿಕ್ಸನ್ ನ 'ರೋನ್ನೆಬಿ'ವಿನ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು [[UIQ]] ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನಕ್ಕೆ ಇದು ಆಧಾರವಾಯಿತು; ನಂತರದ್ದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ನೋಕಿಯಾ [[ಸೀರೀಸ್ 80]]UI ಆಗಿ ತಲುಪಿತು. ನಂತರದ DFRDಗಳು ಸಫೈರ್,ರೂಬಿ, ಮತ್ತು ಎಮರಾಲ್ಡ್. ಸಫೈರ್ ಮಾತ್ರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಂದಿತು ಮತ್ತು ಪರ್ಲ್ DFRD ಅಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗಿ, ನಂತರ ಮೊದಲ ದಿಟ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್ ಗಳಿಗೆ ಕೀಪ್ಯಾಡ್ ಆಧಾರಿತ 'ಸ್ಕ್ವೇರ್' UI ಆದ ನೋಕಿಯಾ [[ಸರಣಿ 60]] UI ಆಯಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ನೋಕಿಯಾ 7650 ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್(ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 6.1ರ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು)ಆಗಿದ್ದು, ಅದು VGA (0.3 Mpx = 640×480)ರಿಸಲ್ಯೂಷನ್ ಸಹಿತ ಅಂತರ್ನಿರ್ಮಿತ ಕ್ಯಾಮರಾವುಳ್ಳ ಮೊದಲ ಫೋನ್ ಆಗಿತ್ತು. ಹೀಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೂ, ಸ್ಪರ್ಧಿಸುವ ಕಂಪನಿಗಳ ನಡುವೆ UI ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು: ನೋಕಿಯಾಗೆ ಹರಳು ಅಥವಾ ಸಫೈರ್, ಎರಿಕ್ಸನ್ ಗೆ ಕ್ವಾರ್ಟ್ಝ್. 'ತಲೆಯಿಲ್ಲದ' ಬಟವಾಡೆಯ ಪರವಾಗಿ, UI ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಒಂದು ಅಂಗವಾಗಿ, 2002ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ DFRDಯನ್ನು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ತೊರೆಯಿತು. ಪರ್ಲ್ ಅನ್ನು ನೋಕಿಯಾಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಕ್ವಾರ್ಟ್ಝ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು UIQ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ AB ಯಾಗಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಜಪಾನ್ ನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗಿನ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ [[MOAP]] ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಮಡಿಸಲಾಯಿತು. === ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 7.0 ಮತ್ತು 7.0s === ಮೊದಲು ರವಾನೆಯದದ್ದು 2003ರಲ್ಲಿ. ಇದು ಒಂದು ಬಹಳ ಪ್ರಮುಖ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗಿದ್ದು ಎಲ್ಲಾ ಸಮಕಾಲೀನ ಗ್ರಾಹಕ ಪರಸ್ಪರಸಂಪರ್ಕಗಳೊಡನೆ ಗೋಚರವಾಯಿತು. ಅವುಗಳ ಪೈಕಿ [[ಯೂಐಕ್ಯೂ]] (ಸೋನಿ ಎರಿಕ್ಸನ್ P800, P900, P910, ಮೋಟರೋಲಾ A925, A1000), [[ಸರಣಿ 80]] (ನೋಕಿಯಾ 9300, 9500), [[ಸರಣಿ 90]] (ನೋಕಿಯಾ 7710), [[ಸರಣಿ 60]] (ನೋಕಿಯಾ 3230, 6260, 6600, 6670, 7610) ಹಾಗೂ ಹಲವಾರು ಜಪಾನ್ ನ [[FOMA]] ಫೋನ್ ಗಳೂ ಸೇರಿವೆ. ಅದು [[EDGE]] ಸಪೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು [[IPv6]]ಗಳನ್ನು ಸಹ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಜಾವಾ ಬೆಂಬಲವನ್ನು pಜಾವಾ ಮತ್ತು ಜಾವಾಫೋನ್ ಗಳಿಂದ ಜಾವಾ ME ಮಟ್ಟವನ್ನು ಆಧರಿಸಿರುವುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. 2003ರ ಮೊದಲ ಮೂರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಫೋನ್ ಗಳು ನೌಕೆಯೇರಿದವು, ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಮತ್ತೂ ವೃದ್ಧಿಸಿ 2003ರ ಕೊನೆಗೆ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್ ನೌಕೆಯನ್ನು ರವಾನೆಗೆಂದೇರುತ್ತಿದ್ದವು. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 7.0 ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 7.0 ಸ್ಪೆಷಲ್ ನ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಹೆಚ್ಚಿನ [[ಹಿನ್ನಡೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ]]ಗಾಗಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 6.xನೊಂದಿಗೆ, ಭಾಗಶಃ ಕಮ್ಯೂನಿಕೇಟರ್ 9500ನೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ಕಮ್ಯೂನಿಕೇಟರ್ 9210ಗೆ ಹೊಂದಲು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. 2004ರಲ್ಲಿ ಪ್ಸಿಯಾನ್ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ನಲ್ಲಿದ್ದ ತನ್ನ ಪಾಲನ್ನು ಮಾರಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಬಳಸುವ ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್ ಗಳ ಮೊದಲ [[ಹುಳು]], ''[[ಕಾಬಿರ್]]'', ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡು, [[ಬ್ಲೂಟೂತ್]] ಮೂಲಕ ತಾನೇ ಹತ್ತಿರದ ಫೋನ್ ಗಳಿಗೆ ಪಸರಿಸತೊಡಗಿತು. [[ಕಾಬಿರ್]] ಮತ್ತು [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಭೀತಿಗಳು]] ವನ್ನು ನೋಡಿ. === ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 8.೦ === 2004ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ನೌಕಾರವಾನೆಯಾದ ಇದರ ಉಪಯೋಗವೆಂದರೆ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಕೆರ್ನೆಲ್ ಗಳ (EKA1 ಅಥವಾ EKA2)ಆಯ್ಕೆ. ಆದರೆ, EKA2 ಕೆರ್ನೆಲ್ ಆವೃತ್ತಿಯು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 8.1b ತಯಾರಾಗುವವರೆಗೂ ರವಾನೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಈ ಕೆರ್ನೆಲ್ ಗಳು ಗ್ರಾಹಕನ ದಿಕ್ಕಿನಿಂದ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ನಡವಳಿಕೆ ತೋರಿದರೂ, ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಬಹಳ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ. EKA1 ಅನ್ನು ಹಳೆಯ ಉಪಕರಣಗಳ ಚಾಲಕಗಳೊಡನೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮುಂದುವರಿಸಲು ಕೆಲವು ತಯಾರಕರು ಆಯ್ದುಕೊಂಡರು, EKA2 [[ರಿಯಲ್-ಟೈಂ]] ಕೆರ್ನೆಲ್ ಆಗಿತ್ತು. 8.0b 2003ರಲ್ಲಿ ನಿರುತ್ಪತ್ತಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಮತ್ತೂ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡವುಗಳೆಂದರೆ [[CDMA]] ಬೆಂದಲಿಸಲು ಹೊಸ APIಗಳು, [[3G]], ದ್ವಿಮಾರ್ಗಿ ಮಾಹಿತಿ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್, [[DVB-H]], ಮತ್ತು [[ಓಪನ್GL]] ES ನೊಡನೆ [[ವೆಕ್ಟಾರ್ ಚಿತ್ರಣ]]ಗಳು ಮತ್ತು ನೇರ ಪರದೆ ಪಥ. ==== ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 8.1 ==== 8.0ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ಇದು, 8.1a ಮತ್ತು 8.1b ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿತ್ತು;ಕ್ರಮವಾಗಿ EKA1 ಮತ್ತು EKA2 ಕೆರ್ನೆಲ್ ಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದು ದೊರೆಯುತ್ತಿತ್ತು. EKA2ರ ಏಕ-ಚಿಪ್ ಫೋನ್ ಬೆಂಬಲವಿದ್ದು ಮತ್ತಾವುದೇ ರಕ್ಷಣಾ ಪದರಗಳಿಲ್ಲದ 8.೧ಬ್ ಆವೃತ್ತಿಯು ಮುಕ್ತ ಅನ್ವಯಿಕ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಎಡೆ ಕೊಡದ, ರಿಯಲ್ ಟೈಂ ಬೆಂಬಲ ಅಪೇಕ್ಷಿಸುವ ಜಪಾನಿನ ಫೋನ್ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 8.1a ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಯಶಃ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್ ಎಂದರೆ 2005ರ [[ನೋಕಿಯಾ N90]], [[ನೋಕಿಯಾ]]ದ [[Nಸರಣಿ]]ಯ ಮೊದಲ ಫೋನ್. === ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9 === ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.0 ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ನ ಆಂತರಿಕ ಬಳಕೆಗಳಿಗಾಗಿಯೇ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು. ಅದು 2004ರಲ್ಲಿ ನಿರುತ್ಪಾದಿತವಾಯಿತು. 9.0 EKA1ನ ಹಾದಿಗೆ ಮಂಗಳ ಹಾಡಿತು. 8.1a ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ನ ಕೊನೆಯ EKA1 ಆವೃತ್ತಿ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಕ್ಕಮಟ್ಟಿನ [[ದ್ವಿಗುಣ ಸಂಕೇತ ಅನುಗುಣತ್ವ]]ವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದೆ. ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕವಾಗಿ OS ER1-ER5ನಿಂದ BC ಆಗಿತ್ತು, ನಂತರ 6.0 ರಿಂದ 8.1b. ಉಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿ 9.0ಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಇದು ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಅಗುವಂತಹ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಬೇಕು. ARMv4 ಬೇಕಾಗುವ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ARMv5 ಬೇಕಾದ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಚಲಿಸಿದುದು ಹಿನ್ನಡೆ ಅನುಗುಣತ್ವಕ್ಕೇನೂ ಭಂಗ ತರಲಿಲ್ಲ. ==== ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.1 ಮತ್ತು ಮುಕ್ತ ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ==== 2005ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಅದು ಹಲವಾರು ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಬಂಧಿತ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ [[ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸು]]ವುದಕ್ಕೆ ಅನುವು ಮಾಡುವಂತಹ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ರಕ್ಷಣಾ ಮಾದರಿಗಳು ಇವೆ. ನೂತನ ARM [[EABI]] ದ್ವಿಗುಣ ಮಾದರಿಯಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರರು ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆಯ ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದ ಅವರು ಮರುಸಂಕೇತಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗಬಹುದು. [[S60 ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್]] 3ನೆಯ ಆವೃತ್ತಿಯ ಫೋನ್ ಗಳು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.1 ಅನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಸೋನಿ ಎರಿಕ್ಸನ್ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.1 ಆಧಾರಿತ [[M600]] ಮತ್ತು [[P990]]ಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸುತ್ತಿದೆ. ಮೊದಲ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಲಿಕನು ಬಹಳ ಎಸ್ಸೆಮ್ಮೆಸ್ ಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದಾಗ ಫೋನ್ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಹ್ಯಾಂಗ್ ಆಗುವ ದೋಷವಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 13, 2006ರಂದು ನೋಕಿಯಾ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕ್ರಮವಿಧಿಯು ಈ ದೋಷವನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸಿತು.<ref>[http://www.kejut.com/nokiasms ನೋಕಿಯಾ ನಿಧಾನ ಎಸ್ಎಂಎಸ್/ ಹ್ಯಾಂಗ್ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಪರಿಹಾರ]</ref> [[ಬ್ಲೂಟೂತ್]] 2.0ಗೆ ಬೆಂಬಲವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ 9.1 [[ಕೇಪೆಬಲಿಟೀಸ್]] ಮತ್ತು ಒಂದು [[ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ರಕ್ಷಣಾ]] ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಕೆಲವು APIಗಳನ್ನು ತಲುಪಲು ಅಭವೃದ್ಧಿಕಾರರು ಅಮ್ಮ ಅರ್ಜಿಗಳಿಗೆ [[ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಹಿ]] ಹಾಕಬೆಕಿತ್ತು. ಮೂಲ ಕೇಪೆಬಲಿಟೀಸ್ ಗ್ರಾಹಕ-ಅನುಮತಿದಾಯಕಗಳಾಗಿದ್ದು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರರು [[ಸ್ವಂತ-ಸಹಿ]] ಮಾಡಬಹುದು, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಆಧುನಿಕ ಕೇಪೆಬಲಿಟೀಸ್ ಗೆ [http://www.symbiansigned.com ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ರುಜುಗೊಂಡ] {{Webarchive|url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20120324003400/https%3A//www.symbiansigned.com/signedui/welcome |date=2012-03-24 }} ಕ್ರಮವಿಧಿಯ ಮೂಲಕ ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ಸಹಿ ಇರಬೇಕು ಹಾಗೂ ಈ ಕ್ರಮವಿಧಿಯು ಸ್ವತಂತ್ರ 'ಪರೀಕ್ಷಾ ಗೃಹಗಳು' ಮತ್ತು ಫೋನ್ ತಯಾರಕರನ್ನು ಸಮ್ಮತಿಗಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಡತ ಬರವಣಿಗೆಯು ಒಂದು ಗ್ರಾಹಕ-ಅನುಮತಿದಾಯಕ ಕೇಪೆಬಲಿಟಿ, ಆದರೆ ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ ಸಾಧನಗಳ ಚಾಲಕಗಳನ್ನು ತಲುಪಲು ಫೋನ್ ತಯಾರಕರ ಸಮ್ಮತಿ ಬೇಕು. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರರು ತಮ್ಮ ಅನ್ವಯಿಕಗಳಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲು ಒಂದು ಟಿಸಿ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಸೆಂಟರ್ [[ಏಸಿಎಸ್ ಪಬ್ಲಿಷರ್ ID ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ]]ವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ==== ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.2 ==== ಬಿಡುಗಡೆ Q1 2006. [[OMA ಉಪಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನೆ]]1.2 (ಮಾಜಿ 1.1.2)ಗೆ ಬೆಂಬಲ. ವಿಯೆಟ್ನಾಮೀ ಭಾಷೆಗೆ ಬೆಂಬಲ. [[S60]] 3ನೆಯ ಆವೃತ್ತಿಯ ಲಾಕ್ಷಣಿಕ ಪ್ಯಾಕ್ 1 ಫೋನ್ ಗಳು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.2ವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.2ವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನೋಕಿಯಾ ಫೋನ್ ಗಳೆಂದರೆ [[ನೋಕಿಯಾ E90]], [[ನೋಕಿಯಾ N95]], [[ನೋಕಿಯಾ N82]] ಮತ್ತು [[ನೋಕಿಯಾ 5700]]. ==== ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.3 ==== ಜುಲೈ 12, 2006ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಉತ್ತಮತೆಗೊಂಡಂತಹವುಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ ಈ ಕೆಳಕಂಡವುಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮಗೊಂಡ ಸ್ಮೃತಿ ನಿಭಾವಣೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನಿಕ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವಿಕೆ :Wifiವೈಫೈ [[802.11]], [[HSDPA]].[[ನೋಕಿಯಾ E72]], [[ನೋಕಿಯಾ 5730 Xಪ್ರೆಸ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್]], [[ನೋಕಿಯಾ N79]], [[ನೋಕಿಯಾ N96]], [[ನೋಕಿಯಾ E52]], [[ನೋಕಿಯಾ E75]] ಮತ್ತು ಇತರ ಫೀಚರ್ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್9.3. ==== ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.4 ==== ಮಾರ್ಚ್ 2007ರಲ್ಲಿ ಘೋಷಿತವಾಯಿತು. v9.3 ನಂತರ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಡಿಮ್ಯಾಂಡ್ ಪೇಜಿಂಗ್ ನ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅನ್ವಯಿಕಗಳು 75% ಹೆಚ್ಚು ವೇಗವಾಗಿ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ಜೊತೆಗೆ, [[SQL]] ಬೆಂಬಲವು [[SQLite]] ನಿಂದ ನೀಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳೊಂದಿಗೆ ರವಾನೆಯಾಗುತ್ತದೆ: [[ಸ್ಯಾಂಸಂಗ್ i8910 ಆಮ್ನಿಯಾ ಹೆಚ್ ಡಿ]], [[ನೋಕಿಯಾ N97]], [[ನೋಕಿಯಾ 5800 Xಪ್ರೆಸ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್]], [[ನೋಕಿಯಾ 5530 Xಪ್ರೆಸ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್]] and [[ಸೋನಿ ಎರಿಕ್ಸನ್ ಸ್ಯಾಷಿಯೋ]]. [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಫ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್]] ನ ಪ್ರಥಮ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ^1ಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಬಿಡುಗಡೆಯು, ಓಎಸ್ ನ ಒಟ್ಟಾಗಿಸಿದ ಪರಸ್ಪರಸಂಪರ್ಕವಾದುದರಿಂದ, ಇದು [[S60 5ನೆಯ ಆವೃತ್ತಿ]]ಯೆಂದೇ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ==== ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.5 ==== ಮಾರ್ಚ್ 26, 2007ರಂದು [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್]] v9.5 ಅನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು; ಇದರಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್ [[ಡಿಜಿಟಲ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್]] ಪ್ರಸಾರಗಳು [[DVB-H]] ಮತ್ತು [[ISDB-T]] ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವುದಲ್ಲದೆ, ಸ್ಥಾನದ ಸೇವೆಗಳೂ ಲಭ್ಯವಿದೆ.<ref name="Symbian_9.5">http://www.allaboutsymbian.com/news/item/5075_Symbian_OS_95_.php</ref> === ಪುಕ್ಕಟೆ ಹಾಗೂ ಮುಕ್ತ ಆಕರ ತಂತ್ರಾಂಶವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿತು. === [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಫೌಂಡೇಷನ್]] ಜೂನ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಘೋಷಿತವಾಯಿತು ಮತ್ತು 2009ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಅದರ ಉದ್ದೇಶವು ಇಡೀ [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್]] ಗೆ [[OSI]]- ಮತ್ತು [[FSF]]-ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆದ [[ಎಕ್ಲಿಪ್ಸ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪರವಾನಗಿಯ (EPL)]]ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಲವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವುದಾಗಿತ್ತು. [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್]] ಬಿಡುಗಡೆಯಾದನಂತರ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಅಮೋಘ ಉತ್ಪಾದನೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ತೆರೆ ಬಿದ್ದಿತು. == ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುವ ಉಪಕರಣಗಳು == ನವೆಂಬರ್ 16, 2006ರಂದು, ಜಗದ 100ಮಿಲಿಯನ್ ಸಂಖ್ಯೆಯ, ಓಎಸ್ ಚಲಾಯಿಸುವ [[ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್]] ಸರಬರಾಜಾಯಿತು.<ref>[http://www.thesmartpda.com/50226711/six_years_of_symbian_produces_100_models_and_100_million_shipments.php ಆರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ Produces 100 ಮಾದರಿಗಳು ಮತ್ತು 100 ಮಿಲಿಯನ್ ನೌಕಾಹೊರೆಯಷ್ಟನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದೆ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120630220551/http://www.thesmartpda.com/50226711/six_years_of_symbian_produces_100_models_and_100_million_shipments.php |date=2012-06-30 }}, ಸ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಪಿಡಿಎ.</ref> * [[ಎರಿಕ್ಸನ್ R380]], ಸಿಂಬಿಯನ್ ಓಎಸ್ ಆಧಾರಿತವಾದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುವಂತಹ ಮೊದಲ ಫೋನ್ ಆಗಿ 2000ದಲ್ಲಿ ಹೊರಬಂದಿತು. ಆಧುನಿಕ "FOMA" ಫೋನ್ ಗಳಂತೆಯೇ, ಈ ಉಪಕರಣದ ಉತ್ಪಾದನೆಯೂ ನಿಂತುಹೋಯಿತು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕನು ಹೊಸ C++ ಅನ್ವಯಿಕಗಳನ್ನು ಇದಕ್ಕೆ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಅವುಗಳಂತಲ್ಲದೆ, R380 ಜಾವಾ ಅನ್ವಯಿಕಗಳನ್ನೂ ಚಲಾಯಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಕೆಲವರು ಅದನ್ನು ನಿಜಕ್ಕೂ 'ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್' ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದೇ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ. * [[UIQ]] ಪರಸ್ಪರಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು [[ಸೋನಿ ಎರಿಕ್ಸನ್]] P800, [[P900]], [[W950]] ಮತ್ತು [[RIZR Z8]] ಹಾಗೂ [[RIZR Z10]] ನಂತಹ PDAಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಯಿತು. * ನೋಕಿಯಾ [[S60]] ಪರಸ್ಪರಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹಲವಾರು ಫೋನ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು [[ನೋಕಿಯಾ 7650]]. [[ನೋಕಿಯಾ N-ಗೇಜ್]] ಮತ್ತು [[ನೋಕಿಯಾ N-ಗೇಜ್ QD]] ಗೇಮಿಂಗ್/ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್ ಜೋಡಿಗಳೂ ಸಹ S60 ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಉಪಕರಣಗಳು. ಇದನ್ನು ಬೇಗೆ ತಯಾರಕರ ಫೋನ್ ಗಳಾದ [[ಸೀಮನ್ಸ್ SX1]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಯಾಂಸಂಗ್]] SGH-Z600 ಗಳಲ್ಲೂ ಬಳಸಲಾಗಿತ್ತು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮುಂದುವರಿದ S60 ಬಳಸುವ ಉಪಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವೆಂದರೆ ನೋಕಿಯಾ 6xxx, [[Nಸೀರೀಸ್]], [[Eಸೀರೀಸ್]] ಮತ್ತು ಕೆಲವು ನೋಕಿಯಾ [[Xಪ್ರೆಸ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್]] ನ ಕೆಲವು ಮಾದರಿ ಮೊಬೈಲ್ ಗಳು. * [[ನೋಕಿಯಾ 9210]], [[9300]] ಮತ್ತು [[9500]] ಕಮ್ಯೂನಿಕೇಟರ್ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್ ಗಳು [[ನೋಕಿಯಾ ಸೀರೀಸ್ 80]]ರ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನವನ್ನು ಬಳಸಿದವು. *[[ನೋಕಿಯಾ ಸೀರೀಸ್ 90]] ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವ ಏಕೈಕ ಉಪಕರಣವೆಂದರೆ [[ನೋಕಿಯಾ 7710]]. *[[ಫ್ಯುಜಿತ್ಸು]], [[ಮಿತ್ಸುಬಿಷಿ]], [[ಸೋನಿ ಎರಿಕ್ಸನ್]] ಮತ್ತು [[ಷಾರ್ಪ್]] ಜಪಾನ್ ನಲ್ಲಿ [[NTT ಡೊಕೋಮೋ]] ಗಾಗಿ ಫೋನ್ ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು; ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಡೊಕೋಮೋಗೆಂದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನವಾದ [[FOMA]] "ಫ್ರೀಡಂ ಆಫ್ ಮೊಬೈಲ್ ಆಕ್ಸೆಸ್" ನೆಟ್ ವರ್ಕ್ ಲಾಂಛನವನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಈ UI ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಅನ್ನು [[MOAP]] "ಮೊಬೈಲ್ ಓರಿಯೆಂಟೆಡ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್ಸ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಇದು ಮೊದಲಿನ ಫ್ಯುಜಿತ್ಸಲು FOMA ಮಾದರಿಗಳ UIಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ. ಜುಲೈ 21, 2009ರವರೆಗೆ, 250 ಮಿಲಿಯನ್ ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಚಾಲಿತ ಉಪಕರಣಗಳು ರವಾನೆಯಾಗಿವೆ.<ref>{{Cite web |url=http://news.softpedia.com/news/Symbian-Foundation-Adds-New-Member-Nuance-117209.shtml |title=ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಫೌಂಡೇಷನ್ ಹೊಸ ಸದಸ್ಯನನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ, ನೂಯಾನ್ಸ್ |access-date=2010-06-07 |archive-date=2009-07-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090725234116/http://news.softpedia.com/news/Symbian-Foundation-Adds-New-Member-Nuance-117209.shtml |url-status=dead }}</ref> == ಭದ್ರತೆ == === ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ === {{Main|Mobile virus}} ಸಿಂಬಿಯನ್ ಓಎಸ್ ಹಲವಾರು ವೈರಸ್ ಗಳ ಧಾಳಿಗೆ ಈಡಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ಕಾಬಿರ್]] ಎಂಬ ವೈರಸ್ ಗೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ವೈರಸ್ ಗಳು ತಾವಾಗಿಯೇ ಬ್ಲೂಟೂತ್ ಮೂಲಕ ಫೋನ್ ನಿಂದ ಫೋನ್ ಗೆ ರವಾನೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ಯಾವುವೂ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ನಲ್ಲಿರುವ ದೋಷಗಳ ದುರುಪಯೋಗ ಪಡೆದಿಲ್ಲ - ಬದಲಿಗೆ ಅವೆಲ್ಲವೂ ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಅವರು ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುವರೇ ಎಂದು ಕೇಳಿವೆ ಮತ್ತು ಹಾಗೆ ಕೇಳುವಾಗ ಇವು ನಂಬಲರ್ಹವಲ್ಲವೆಂಬ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಎಚ್ಚರಿಕೆಗಳನ್ನೂ ನೀಡಿವೆ ಆದರೆ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್ ಬಳಕೆದಾರನು ರಕ್ಷಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿತನಾಗಬಾರದೆಂಬ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.ಎಕ್ಸ್ UNIX-ಮಾದರಿಯ [[ಕೇಪೆಬಲಿಟಿ]] ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿತು(ಕಾರ್ಯರೀತಿಗೆ ಇಷ್ಟೆಂದು ಅನುಮತಿ, ವಸ್ತುವಿಗೆ ಇಂತಿಷ್ಟೆಂದಲ್ಲ) ಅಳವಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ತಂತ್ರಾಂಶವು, ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಸಹಿ ಹಾಕದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಹಾನಿಯನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ(ಜಾಲದಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡುವ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕನ ಹಣ ಮಾಯವಾಗುವ ಮಾದರಿಯದ್ದು)- ಹೀಗಾಗಿ ಅದನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವುದು ಸುಲಭ. ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಭರಿಸಲು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುವ ವಾಣಿಜ್ಯಪರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರರು ತಮ್ಮ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು [http://www.symbiansigned.com ಸಿಂಬಿಯನ್ ಸೈಂಡ್] {{Webarchive|url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20120324003400/https%3A//www.symbiansigned.com/signedui/welcome |date=2012-03-24 }} ಕ್ರಮವಿಧಿಯ ಮೂಲಕ ರುಜು ಮಾಡಿಸಬಹುದು. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರರು ಬಯಸಿದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳಿಗೆ ಸ್ವಯಂ-ರುಜುವನ್ನೂ ಮಾಡಬಹುದು. ಆದರೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿರುವ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ಲೂಟೂತ್ ಗೆ ಪಥ, ಐಆರ್ ಡಿಎ, ಜಿಎಸ್ಎಮ್, ಸೆಲ್ಐಡಿ, ವಾಯ್ಸ್ ಕರೆಗಳು, ಜಿಪಿಎಸ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೆಲವು ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಸಿಂಬಿಯನ್ ರುಜುಮಾಡಿದ ಅರ್ಹತಾಪತ್ರಗಳ ಹೊರತು ಇನ್ನೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವ ನಿಶ್ಚಯ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಕೆಲವು ವಿನಾಶಕರ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅವೆಲ್ಲವೂ ಗ್ರಾಹಕನು ಅಳವಡಿಸಿದಾಗಲೇ ಚಟುವಟಿಕೆಗೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯ. * ಡ್ರೆವರ್.A ಒಂದು ದುಷ್ಟ SIS ಕಡತ ಟ್ರೋಜಾನ್ ಆಗಿದ್ದು, ಅದು ಸಿಮ್ ವರ್ಕ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಸ್ಪೆರ್ಸ್ಕಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ವೈರಸ್-ವಿರೋಧಿ ಅನ್ವಯಿಕಗಳು ಸ್ವಯಂ ಚಾಲಿತ ಆರಂಭವನ್ನು ಮಾಡದಿರುವಂತೆ ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತವೆ. * ಲಾಕ್ ನಟ್.B ಒಂದು ದುಷ್ಟ SIS ಕಡತ ಟ್ರೋಜಾನ್ ಆಗಿದ್ದು, ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್ ಗಳಿಗೆ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ S60ಯ ಪಟ್ಟಿಯೇಂಬ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಾಟಕವಾಡುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಾಪಿತವಾದಾಗ, ಅದು ದ್ವಿಗುಣವೊಂದನ್ನು ಹಾಕುತ್ತದೆ, ಅದರಿಂದ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯವಸ್ಥಾ ಭಾಗಗಳು ನಾಶವಾಗುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ ಫೋನ್ ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅನ್ವಯಿಕವನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿರೋಧವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. * ಮಾಬಿರ್.A ಮೂಲತಃ [[ಕಾಬಿರ್]] ಆಗಿದ್ದು MMS ಕಾರ್ಯಭಾರತ್ವವು ಸಹ ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಎರಡನ್ನೂ ಒಬ್ಬರೇ ಲೇಖಕರು ಬರೆದಿರುವುದು ಮತ್ತು ಸಂಕೇತವು ಅನೇಕ ಹೋಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಕಾಬಿರ್ ನ ಮೊದಮೊದಲ ವಿವಿಧ ಮಾದರಿಗಳ ರೀತಿಯೇ, ಅದೇ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ, [[ಬ್ಲೂಟೂತ್]] ಬಳಸಿ ಹರಡುತ್ತದೆ ಮಾಬಿರ್ ನ ಹಾಗೆ. A ಮೊದಲ ಫೋನ್ ದೊರೆತ ತಕ್ಷಣ ತನ್ನ ನಕಲುಗಳನ್ನೇ ಅದಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲು ಆರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. * ಫಾಂಟಲ್.ಒಂದು SIS ಕಡತ ಟ್ರೋಜಾನ್ ಆಗಿದ್ದು ಇದು ಫೋನ್ ಸ್ವಯಂಚಾಲತವಾಗದಂತಾಗಿಸುವ ಒಂದು ಕೆಟ್ಟಿರುವ ಕಡತವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಬಳಕೆದಾರನು ಈ ವೈರಸ್ ಗ್ರಸ್ತ ಫೋನನ್ನು ರೀಬೂಟ್ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ, ಅದು ಖಾಯಮ್ಮಾಗಿ ರೀಬೂಟ್ ಗೆ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರೋಗಗೊಳಿಸುವವರೆಗೆ ಫೋನ್ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗದು- ಎಂದರೆ ಪುನಾರಚನೆಯ ಕೀಲಿಯ ಜೊತೆಯನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗಾದಾಗ ಫೋನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಹಾಳಾಗುತ್ತವೆ. ಟ್ರೋಜಾನ್ ಆದುದರಿಂದ, ಫಾಂಟಲ್ ತನಗೆ ತಾನೇ ಹರಡಲಾಗದು - ನಂಬಲರ್ಹವಲ್ಲಿ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಗ್ರಸ್ತ ಕಡತಗಳನ್ನು ಫೋನ್ ಗೆ, ತಿಳಿದೋ, ತಿಳಿಯದೆಯೋ, ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಇದು ಒಳಸೇರಬಹುದು. === ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ === S60 v3 ಮತ್ತು v5 (OS 9.x) ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಹ್ಯಾಕ್ (ಬಗೆದೊಗೆದು) ಮಾಡಿ ಓಎಸ್ ೯.1ರಿಂದ ನಂತರದವುಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಬಿಡಬಹುದಾಗಿದ್ದು, ಈ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕರು "ರುಜುರಹಿತ" ಕಡತಗಳನ್ನು(ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ನಿಂದ ಅರ್ಹತಾಪತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿರದ ಕಡತಗಳು)ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಹಿಂದೆ ಬೀಗಜಡಿದಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಡತಗಳಿಗೆ ಪಥವನ್ನು ಹೊಂಲು ಅನುವು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.symbian-freak.com/news/008/03/s60_3rd_ed_has_been_hacked.htm |title=ನೋಕಿಯಾದ S60 3ನೆಯ ಆವೃತ್ತಿಯ ರಕ್ಷಣಾವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆಯೆ? - ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಫ್ರೀಕ್ |access-date=2010-06-07 |archive-date=2010-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101213190720/http://www.symbian-freak.com/news/008/03/s60_3rd_ed_has_been_hacked.htm |url-status=dead }}</ref> ಇದರಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ವೈಖರಿ ಬದಲಾಗಲು ಅನುವಾಗುತ್ತದೆ, ಗುಪ್ತವಾದ ಕಡತಗಳು ಗೋಚರವಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯವೆಸಗುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಈಗ ಬಹಿರಂಗಗಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಮೊಬೈಲ್ ವೈರಸ್ ಗಳು ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಬಹದೆಂಬ ಭೀತಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.symbian-freak.com/news/008/03/s60_3rd_ed_feature_pack_1_has_been_hacked.htm |title=ಸಿಂಬಿಯನ್ ಫ್ರೀಕ್: ''S60 v3 ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್ – ಗುರಿ ಸಾಧಿಸಿದ್ದಾಯಿತು, ಎಫ್ ಪಿಐ ಹ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು!!'' |access-date=2010-06-07 |archive-date=2010-12-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101210095643/http://www.symbian-freak.com/news/008/03/s60_3rd_ed_feature_pack_1_has_been_hacked.htm |url-status=dead }}</ref> == ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಮೇಲಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ == C++ ಸೂಕ್ತವಾದ ಅಳವಡಿಕಯಲ್ಲವಾದರೂ, ಅದೇ ಸಿಂಬಿಯಾನ್‌ನ ಮೂಲ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡ ಅನ್ವಯಿಕ ವೃದ್ಧಿಕಾರರಿಗೆ [[SDKಗಳನ್ನು]] ಒದಗಿಸುವಂತಹ ಹಲವಾರು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಆಧಾರಿತ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳು ಇದ್ದವು. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಫೋನ್ ಉತ್ಪಾದನೆಗಳು ಅಥವಾ ಕುಟುಂಬದ್ದು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಯಾರಕರ ಜಾಲತಾಣದಿಂದ ಇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ SDKಗಳನ್ನು ಅಥವಾ SDK ವಿಸ್ತರಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಿದ್ದವು. ಹಲವಾರು UI ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳು ಈಗ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ನಲ್ಲಿಯೇ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿರುವುದರಿಂದ 2010ರ ನಂತರದ ತಯಾರಕರ SDKಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ. SDKಗಳು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಬೇಕಾದ ದಾಖಲಾತಿ, ಹೆಡರ್(ತಲೆಬರಹ) ಕಡತಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಕಡತಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಒಂದು ವಿಂಡೋಸ್-ಆಧಾರಿತ ಎಮ್ಯುಲೇಟರ್("WINS")ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ನ ಆವೃತ್ತಿ 8ರ ವರೆಗೂ, SDKಗಳು ಸಾಧನ ಬಳಸಿ ಕಾರ್ಯವೆಸಗಲು ಬೇಕಾದ ತಂತ್ರಾಂಶವಾದ [[GCC]] ಜೋಡಕ(ಒಂದು ಅಡ್ಡ-ಜೋಡಕ) ಗಳ ಒಂದು ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುತ್ತಿದ್ದವು. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9 ಮತ್ತು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳು ಹೊಸ[[ABI]] ಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವಕ್ಕೆ ಬೇರೆ ಜೋಡಕಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ – ಜೋಡಕಗಳ ಆಯ್ಕೆಯೇ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು, ಜಿಸಿಸಿಯ ನೂತನ ಆವೃತ್ತಿಯೂ ಅದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ(ಕೆಳಗೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಬಾಹ್ಯಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿ). ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಸಿಂಬಿಯಾನ್ C++ ಕ್ರಮವಿಧಿಯು ಬಹಳ [[ಕಡಿದಾದ ಕಲಿಕೆ]]ಯ ರೇಖೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ನಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟರ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಲೀನಪ್ ಸ್ಟ್ಯಾಕ್ ಗಳಂತಹ ವಿಶೇಷ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಇತರ ಪರಿಸರಗಳಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದಾದ ಸರಳ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳೂ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಷ್ಟವಾಗುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಸ್ಮೃತಿ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ಕ್ರಿಯಾಮಾಲೆಯಂತಹ ಕೆಲವು ತಾಂತ್ರಿಕತೆಗಳು ನಿಜಕ್ಕೂ ಅವಶ್ಯವೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯೂ ಏಳುತ್ತದೆ. ಕ್ರಮವಿಧಿಕಾರರು ಅನ್ವಯಿಕ-ಅನುಗಣವಾದ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಳ-ಮಟ್ಟದ ಮಾಮೂಲಿ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನವಿರಿಸಬೇಕಾದುದರಿಂದ, 1990ರ ಹೆಚ್ಚಿನ ತೊಡರುಗಳಿದ್ದ ಮೊಬೈಲ್ ಯಂತ್ರಾಂಶಕ್ಕೆ ಬಳಸಿದ ವಿಧಾನಗಳು ಈಗ ಅನಗತ್ಯ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಗಳನ್ನು ಮೂಲ ಸಂಕೇತದಲ್ಲಿ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೂ ಇದೆ. ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳ ಕ್ರಿಯಾಮಾಲೆಯತ್ತ ಸಾಗುವುದು ಕಷ್ಟವೆನಿಸುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.codeproject.com/KB/mobile/Symbian_OS_design_faults.aspx?print=true ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ರಚನಾ ದೋಷಗಳು]</ref> ಸಿಂಬಿಯಾನ್ C++ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[IDE]]ಯಿಂದ ನೆರವೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ನ ಹಿಂದಿನ ಆವೃತ್ತಿಗಳಿಗೆ, ಸಿಂಬಿಯಾನ್ನ್ ಓಎಸ್ ಗೆಂದೇ ವಾಣಿಜ್ಯಪರ IDE ಆದ [[ಕೋಡ್ ವಾರಿಯರ್]] ಅನ್ನು ಆರಿಸಲಾಯಿತು. 2006ರಲ್ಲಿ [[ಎಕ್ಲಿಪ್ಸ್]]-ಆಧಾರಿತ ನೋಕಿಯಾದಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡ [[ಕಾರ್ಬೈಡ್.c++]] ಕೋಡ್ ವಾರಿಯರ್ ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾನವನ್ನಲಂಕರಿಸಿತು. ಕಾರ್ಬೈಡ್.c++ ನಾಲ್ಕು ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ: ಎಕ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್, ಡೆವಲಪರ್, ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್, ಮತ್ತು OEM, ಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮಟ್ಟವು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ. ಪುಕ್ಕಟೆಯಾದ ಎಕ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿ ಸಮಗ್ರ ಲಕ್ಷಣಗಳುಳ್ಳ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ, ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಬಹುದು. UI ವಿನ್ಯಾಸ, ಅಪ್ಪಳಿಸುವಿಕೆಯ ದೋಷಸೂಚಕ ಮುಂತಾದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಇತರ, ಹಣ ತೆರಬೇಕಾದ, ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. [[ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್ ವಿಷುಯಲ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋ]] 2003 ಮತ್ತು 2005 ಸಹ [[ಕಾರ್ಬೈಡ್.vs]] ಅಳವಡಿಕೆ ಸಾಧನದ ಮೂಲಕ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿವೆ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ನ [[C++]]ನ ಅಭಿರುಚಿಯೇ ಬಹಳ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದುದು.{{Citation needed|date=February 2007}} ಆದಾಗ್ಯೂ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಯೋಜಿಸಲು ಈ ಕೆಳಕಂಡವನ್ನೂ ಬಳಸಬಹುದು: [[ಪೈಥಾನ್]], [[ಜಾವಾ ME]], [[ಫ್ಲ್ಯಾಷ್ ಲೈಟ್]], [[ರೂಬಿ]], [[.ನೆಟ್]], [[ವೆಬ್ ರನ್ ಟೈಂ (WRT)]] ವಿಡ್ಜೆಟ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ C/C++.<ref>http://developer.symbian.org</ref>. ವಿಷುಯಲ್ ಬೇಸಿಕ್ ಕ್ರಮವಿಧಿಕಾರರು [[ಎನ್ಎಸ್ ಬೇಸಿಕ್]] ಅನ್ನು ಬಳಸಿ S60 3ನೆಯ ಆವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು UIQ 3 ಉಪಕರಣಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಕಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಹಿಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಗಾಗಿ ವಿಷುಯಲ್ ಬೇಸಿಕ್, VB.NET, ಮತ್ತು C# ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು [[AppForge]] ಕ್ರಾಸ್ ಫೈರ್ ಎಂಬ ಮೈಕ್ರೋಷಾಫ್ಟ್ ವಿಷುಯಲ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋ ಅಳವಡಿಕೆ ಸಾಧನದ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಮಾರ್ಚ್ 13, 2007ರಂದು AppForge ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು; ಒರಾಕಲ್ ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಖರೀದಿ ಮಾಡಿತು, ಆದರೆ ಹಿಂದಿನ AppForge ಉತ್ಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಮಾರುವ ಅಥವಾ ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಆಲೋಚನೆ ತಮಗಿಲ್ಲವೆಂದು [http://www.oracle.com/appforge/index.html ಘೋಷಿಸಿತು]. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಗೆಂದೇ ರೆಡ್ ಫೈವ್ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್ ನವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿರುವ [http://www.redfivelabs.com/content/WhyNet60.aspx ನೆಟ್ 60] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100105190109/http://www.redfivelabs.com/content/WhyNet60.aspx |date=2010-01-05 }} ಎಂಬ.ನೆಟ್ ಸಂಕ್ಷೇಪ ಚೌಕಟ್ಟು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯೋತ್ಪಾದನವಾಗಿ ಮಾರಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೆಟ್60ರೊಂದಿಗೆ VB.NET ಮತ್ತು C# (ಇತ್ಯಾದಿ),ಮೂಲ ಸಂಕೇತಗಲನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿಸಿ ಒಂದು ಮಧ್ಯಂತರ ಭಾಷೆ (IL)ಯಾಗಿಸಿ ಜಸ್ಟ್-ಇನ್-ಟೈಂ ಹೂಡುವ ಸಾಧನವನ್ನು ಬಳಸಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. (18/1/10ರಿಂದ ರೆಡ್ ಫೈವ್ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್ ನೆಟ್60ರ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಪೇಜ್ ನಲ್ಲಿಯೂ ಹಾಕಿದೆ: ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ನಾವು IP ಯನ್ನು ಮಾರಲು ಕೆಲವು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ;ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ನೆಟ್60ಕ್ಕೆ ಒಂದು ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದೇ ಈ ಉದ್ದೇಶಿತ ಮಾರಾಟದ ಗುರಿ.) ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಗೆ [[ಬೋರ್ಲ್ಯಾಂಡ್]] IDEಯ ಒಂದು ಆವೃತ್ತಿಯೂ ಇದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಸಲಕರಣೆಗಳ ಮೂಲ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಭಾಗಶಃ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ, ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಅನ್ನು [[ಲೈನಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಕ್ ಓಎಸ್ X]]ಗಳ ಮೂಲಕ, ಆ ಪಂಗಡದ ಸಾಧನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧಾನಗಳನ್ನನುಸರಿಸಿ ಸಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಮ್ಯಾಕ್ ಓಎಸ್ Xಗಾಗಿ ಆಪಲ್ ನ [[Xಕೋಡ್]] IDEಯೊಳೆಗೆ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಅಬ್ವಯಿಕಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುವ ಅಳವಡಿಕೆ ಸಾಧನಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.tomsci.com/xcodeplugin/ |title=ಟಾಮ್ ಸಟ್ ಕ್ಲಿಫ್ ಮತ್ತು ಜ್ಯಾಸನ್ ಬ್ಯಾರೀ ಮಾರ್ಲೇ Xಕೋಡ್ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಬೆಂಬಲ |access-date=2010-06-07 |archive-date=2010-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100212005904/http://www.tomsci.com/xcodeplugin |url-status=dead }}</ref> ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದನಂತರ, ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳು ಗ್ರಾಹಕನ ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್ ಗಳನ್ನು ತಲುಪಲು ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹುಡುಕಬೇಕು. ಅವು SIS ಕಡತಗಳಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ವಾಯು-ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿಯೇ, PC ಕನೆಕ್ಟ್, ಬ್ಲೂಟೂತ್ ಅಥವಾ ಸ್ಮೃತಿ ಕಾರ್ಡ್ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಬದಲಾಗಿ ಒಂದು ಫೋನ್ ತಯಾರಕನೊಂದಿಗೆ ಪಾಲುದಾರನಾಗಿ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಫೋನ್ ನಲ್ಲಿಯೇ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. SIS ಕಡತ ಮಾರ್ಗವು ಸಿಂಬಿಯಾನ್ 9.xಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಷ್ಟ, ಏಕೆಂದರೆ ಕನಿಷ್ಠಕ್ಕಿಂತಲೂ ಯಾವುದೇ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಲಿಚ್ಛಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಅನ್ವಯಿಕವನ್ನು [http://www.symbiansigned.com ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ರುಜುಗೊಂಡ] {{Webarchive|url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20120324003400/https%3A//www.symbiansigned.com/signedui/welcome |date=2012-03-24 }} ಕ್ರಮವಿಧಿಯ ಮೂಲಕವೇ ರುಜುಗೊಳಿಸಿ ಸೇರಿಸಬೇಕು. ಆದರೆ ಹಲವಾರು ಹ್ಯಾಕ್ ಗಳು ಸಹಿಯಿರದ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಸಹಿತ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ 9.xನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ. ಅನ್ವಯಿಕ ವೃದ್ಧಿಗಾರರು ಕೆಲವು ಆಕರ್ಷಕ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್ ನ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ([[ಪಾಮ್ ಓಎಸ್]] ಮತ್ತು [[ವಿಂಡೋಸ್ ಮೊಬೈಲ್]] ಗಳಂತಲ್ಲದೆ) ಬಳಸಲು ಹಣ ತೆರಬೇಕಾದಂತಹ [http://www.symbiansigned.com/ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ರುಜುಗೊಂಡ] {{Webarchive|url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20120324003400/https%3A//www.symbiansigned.com/signedui/welcome |date=2012-03-24 }} ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು, ಹಣ ತೆರಬೇಕಾದ ಕಾರಣದಿಂದ, ಮುಕ್ತ ಮೂಲ ಕ್ರಮವಿಧಿಗಳು<ref>[http://mrblog.org/2008/02/14/why-symbian-signed-must-die/ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ರುಜುಗೊಂಡದ್ದು ಏಕೆ ಸಾಯಲೇಬೇಕು]</ref>, ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರರು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಆರಂಭಿಕಗಳ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಆಗಿದೆ. ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ (UIQ vs S60 vs MOAP)<ref>{{Cite web |url=http://www.symbian.com/phones/index.html |title=ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಹೊಂದಿದ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಫೋನ್ ಗಳ ಪಟ್ಟಿ |access-date=2010-06-07 |archive-date=2008-11-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081112115504/http://www.symbian.com/phones/index.html |url-status=dead }}</ref> ವಿಭಜನೆಯಿಂದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಬಿಗಡಾಯಿಸಿದೆ,ಇದರಿಂದ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನೇ ಹೊಂದಿರುವ ವಿವಿಧ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರರು ತಮ್ಮ ತಂತ್ರಾಂಶದ<ref>{{Cite web |url=http://developer.symbian.com/main/tools_and_sdks/sdks/index.jsp |title=ವಿಶೇಷ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳಿಗಾಗಿ SDKಗಳ ಪಟ್ಟಿ |access-date=2010-06-07 |archive-date=2009-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090211205746/http://developer.symbian.com/main/tools_and_sdks/sdks/index.jsp |url-status=dead }}</ref> ವಿವಿಧ ಪರಸ್ಪರ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾಗದ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ, ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲೇಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ಗೆ ಬೇಕಾದ [[ಜಾವಾ ME]] ಅನ್ವಯಿಕಗಳನ್ನು [[ಸನ್ ಜಾವಾ ವೈರ್ಲೆಸ್ ಟೂಲ್ ಕಿಟ್]] (ಮೊದಲಿಗೆ ದ J2ME ವೈರ್ಲೆಸ್ ಟೂಲ್ ಕಿಟ್)ನಂತಹ ಉತ್ತಮ ಸಲಕರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳನ್ನು JAR (ಮತ್ತು ಬಹುಶಃ JAD) ಕಡತಗಳಾಗಿ ಬಂಧಿಸಲಾಗುತ್ತವೆ. CLDC ಮತ್ತು CDC ಅನ್ವಯಿಕಗಳೆರಡನ್ನೂ can be [[ನೆಟ್ ಬೀನ್ಸ್]]ನಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಬಹುದು. ಇತರ ಉಪಕರಣಗಳ ಪೈಕಿ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ 7.0 ಮತ್ತು 7.0sಗಳನ್ನು ಜಾವಾ ಉಪಯೋಗಿಸಿ ರಚಿಸಬಹುದಾದ [[ಸೂಪರ್ ವಾಬಾ]]ಸಹ ಒಂದು. ಬ್ಲೂಟೂತ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂತಹ ಬೆಂಬಲಗಳಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡುವ ಗಿರಾಕೀಕರಣಗೊಳಿಸಿದೆ API ಜೊತೆಗೆಅನುವಾದಕ [[S60ಗೆ ಪೈಥಾನ್]] ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ, ನೋಕಿಯಾ S60i ಫೋನ್ ಗಳು [[ಪೈಥಾನ್]] ಲಿಪಿಯನ್ನೂ ಸಹ ಚಲಾಯಿಸಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೆ ಗ್ರಾಹಕನು ನೇರವಾಗಿ ಫೋನ್ ನಿಂದಲೇ ಪೈಥಾನ್ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಬರೆಯಲು ಒಂದು ಪರಸ್ಪರಕ್ರಿಯೆಯುಳ್ಳ ಕನ್ಸೋಲ್ ಸಹ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್]], [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಫೌಂಡೇಷನ್]] ನಿಂದ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಓಎಸ್ ನ ಮುಂದುವರಿಕೆ. * [[ನಂಬಲರ್ಹವಾದ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರಕ]] * [[MOAP(S)]] * [[UIQ]] * [[ಸೀರೀಸ್ 60]] * [[S60ಕ್ಕೆ ಪೈಥಾನ್]] * [[ಮೊಬೈಲ್ ಜಾಲ ಪೂರೈಕೆಗಣಕ]] * [[ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ನಲ್ಲಿ P.I.P.S. Is POSIX]] * [[ಮಯೆಮೋ]] * [[ಮೀಗೋ]] == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಕರಗಳು == {{Reflist|2}} 20. www.symbianism.com == ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ == {{Refbegin}} *{{citation |first = Ben |last = Morris |year = 22 June 2007 |title = The Symbian OS architecture sourcebook : design and evolution of a mobile phone OS |publisher = [[John Wiley & Sons]] |isbn = 0470018461 |pages = 630 |url = http://eu.wiley.com/WileyCDA/WileyTitle/productCd-0470018461.html |access-date = 7 ಜೂನ್ 2010 |archive-date = 12 ಜೂನ್ 2010 |archive-url = https://web.archive.org/web/20100612165651/http://eu.wiley.com/WileyCDA/WileyTitle/productCd-0470018461.html |url-status = dead }} {{Refend}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://symbian.org/ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಫೌಂಡೇಷನ್ ಹೋಂ ಪೇಜ್] * [http://developer.symbian.org/ ಸಿಂಬಿಯಾನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರಕ ಜಾಲತಾಣ] - ಅಧಿಕೃತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರಕ ಜಾಲ * {{dmoz|Computers/Mobile_Computing/Symbian/Symbian_OS}} {{Nokia platforms}} {{Table Mobile operating systems}} {{Real-time operating systems}} {{DEFAULTSORT:Symbian OS}} [[ವರ್ಗ:ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವೈಯಕ್ತಿಕ ಡಿಜಿಟಲ್ ಅಸಿಸ್ಟೆಂಟ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ರಿಯಲ್-ಟೈಮ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಂ‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಎಂಬೆಡೆಡ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಂಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮೈಕ್ರೊಕೆರ್ನಲ್-ಆಧಾರಿತ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಂ‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಂಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮೊಬೈಲ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಂಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮೊಬೈಲ್ ಓಪನ್ ಸೋರ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಸಿಂಬಿಯಾನ್ OS]] [[ವರ್ಗ:ನೋಕಿಯಾ]] 6gnfpltl4hytzvjovpz2j6fu6mlvw2a 0 23586 1306237 1293032 2025-06-07T06:38:16Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306237 wikitext text/x-wiki {{Article issues|article=November 2009|cleanup=July 2009|sections=|tone=July 2009|original research=July 2009|globalize=July 2009}} {{Financial crisis}} [[File:Gdp real growth rate 2007 CIA Factbook.PNG|thumb|right|600px|2009ರ GDP ನೈಜ ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ವಿಶ್ವ ನಕ್ಷೆ.]] ಇಸವಿ '''2007-ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಸಂಭವಿಸಿದ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು''' [[ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ದ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಭವಿಸಿದ [[ದ್ರವ್ಯತೆ]] ಕೊರತೆಯ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು. ಇದು ದೊಡ್ಡ ವಿತ್ತೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪತನಕ್ಕೆ,ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳನ್ನು "ಬೇಲ್ಔಟ್"(ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ನೀಡಿ ರಕ್ಷಣೆ)ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಷೇರುಪೇಟೆಗಳ ಏರುಪೇರಿನಲ್ಲಿ ಫಲಿತಾಂಶ ಕಂಡಿತು. ಅನೇಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಂಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು,ಇದರಿಂದ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಒಕ್ಕಲೆಬ್ಬಿಸುವಿಕೆ,ಸ್ವತ್ತುಮರುಸ್ವಾಧೀನ ಮತ್ತು ಸುದೀರ್ಘ ಖಾಲಿಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಫಲಿತಾಂಶ ಕಂಡಿತು. ಇದನ್ನು ಅನೇಕ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು 1930ರ ದಶಕದ [[ಮಹಾನ್ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿಂಜರಿತ]]ದ ನಂತರ ಕೆಟ್ಟ [[ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]] ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.reuters.com/article/pressRelease/idUS193520+27-Feb-2009+BW20090227 ತ್ರೀ ಟಾಪ್ ಎಕಾನಾಮಿಸ್ಟ್ಸ್ ಅಗ್ರೀ ೨೦೦೯ ವರ್ಸ್ಟ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್ ಸಿನ್ಸ್ ಗ್ರೇಟ್ ಡಿಪ್ರೆಶನ್;ರಿಸ್ಕ್ಸ್ ಇನ್‌ಕ್ರೀಸ್ ಇಫ್ ರೈಟ್ ಸ್ಟೆಪ್ಸ್ ಆರ್ ನಾಟ್ ಟೇಕನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101211201813/http://www.reuters.com/article/pressRelease/idUS193520+27-Feb-2009+BW20090227 |date=2010-12-11 }} (2009-2-29). ರಾಯ್ಟರ್ಸ್‌. ಮರುಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದು 2009-9-30, [[ಬಿಸಿನೆಸ್ ವೈರ್ ನ್ಯೂಸ್]] ಡಾಟಾಬೇಸ್‌ನಿಂದ.</ref> ಇದು ಮುಖ್ಯ ಉದ್ಯಮಗಳ ವೈಫಲ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿತು. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಕೋಟಿ U.S. ಡಾಲರ್‌ಗಳು ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಪತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ,[[ಸರ್ಕಾರ]]ಗಳಿಂದ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಿತ್ತೀಯ ಬದ್ಧತೆಗಳು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಇಳಿಮುಖ ಉಂಟಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.brookings.edu/~/media/Files/rc/papers/2009/0615_economic_crisis_baily_elliott/0615_economic_crisis_baily_elliott.pdf |title=ಬ್ರೂಕಿಂಗ್ಸ್-ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2010-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100602131359/http://www.brookings.edu/~/media/Files/rc/papers/2009/0615_economic_crisis_baily_elliott/0615_economic_crisis_baily_elliott.pdf |url-status=dead }}</ref> ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಅನೇಕ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದ್ದು,ತಜ್ಞರು ಅದಕ್ಕೆ ಭಿನ್ನ ತೂಕವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/bernanke20090414a.htm ಬರ್ನಾಂಕೆ-ಫೋರ್ ಕ್ವಶ್ಚನ್ಸ್]</ref> ಎರಡೂ ರೀತಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಆಧಾರದ ಮತ್ತು [[ನಿಯಂತ್ರಣ]] ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ಪರಿಗಣನೆಯಲ್ಲಿವೆ.<ref>{{Cite web |url=https://www.whitehouse.gov/the_press_office/Remarks-of-the-President-on-Regulatory-Reform/ |title=ಒಬಾಮಾ-ರೆಗ್ಯುಲೇಟರಿ ರಿಫಾರ್ಮ್ ಸ್ಪೀಚ್ ಜೂನ್ 17, 2009 |access-date=2021-07-21 |archive-date=2015-02-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150209065255/http://www.whitehouse.gov/the_press_office/Remarks-of-the-President-on-Regulatory-Reform |url-status=dead }}</ref> 2010 -2011ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ [[ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಅಪಾಯಗಳು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ.<ref>[http://www.forbes.com/2009/05/27/recession-depression-global-economy-growth-opinions-columnists-nouriel-roubini.html ರೌಬಿನಿ-10 ರಿಸ್ಕ್ಸ್ ಟು ಗ್ಲೋಬಲ್ ಗ್ರೋಥ್]</ref> ಈ ಆರ್ಥಿಕ ಅವಧಿಯನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ಮಹಾ ಹಿಂಜರಿತ" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ,ಇದೇ ಪದಗುಚ್ಛವನ್ನು ಪೂರ್ವ ದಶಕಗಳ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಿಂಜರಿತವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="etyl">{{citation |title='Great Recession': A Brief Etymology |url=http://economix.blogs.nytimes.com/2009/03/11/great-recession-a-brief-etymology/ |month=March |day=11 |year=2009 |first=Catherine |last=Rampell }}</ref> U.S.ನಲ್ಲಿ 2006ನೇ ವರ್ಷ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಗೆ ತಲುಪಿದ್ದ ಜಾಗತಿಕ [[ಗೃಹಉತ್ಕರ್ಷ ಗುಳ್ಳೆ]] ಪತನದಿಂದ, [[ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿ ದರ]]ಕ್ಕೆ ಬಂಧಿತವಾದ [[ಭದ್ರತಾಪತ್ರ]]ಗಳ ಮೌಲ್ಯವು ನಂತರ ಕುಸಿದು,ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಹಾನಿ ಉಂಟುಮಾಡಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.pri.org/business/giant-pool-of-money.html |title=NPR-ದಿ ಜೈಂಟ್ ಪೂಲ್ ಆಫ್ ಮನಿ-ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-06-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/68F37KLal?url=http://www.pri.org/stories/business/giant-pool-of-money.html |url-status=dead }}</ref> ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ [[ಸಾಲ ಪಾವತಿ ಶಕ್ತಿ]]ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು,ಸಾಲ ಲಭ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ಕುಸಿತಗಳು,ಬಂಡವಾಳದಾರನ ವಿಶ್ವಾಸ ಕುಂಠಿತ,ಜಾಗತಿಕ [[ಷೇರುಪೇಟೆ]]ಗಳ ಮೇಲೆ ದುಷ್ಫರಿಣಾಮ ಬೀರಿ, 2008ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 2009ರ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಭದ್ರತಾಪತ್ರಗಳು ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದ ನಷ್ಟ ಅನುಭವಿಸಿದವು. ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳು ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿಧಾನಗತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿತು, ಸಾಲ ಮಂಜೂರಾತಿ ಬಿಗಿಯಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಇಳಿಮುಖವಾಯಿತು.<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/text.pdf IMF-ವರ್ಲ್ಡ್ ಎಕಾನಾಮಿಕ್ ಔಟ್‌ಲುಕ್ ಏಪ್ರಿಲ್ 2009]</ref> [[ಸಾಲದ ಮೌಲ್ಯ ನಿರ್ಧಾರಕ ಏಜನ್ಸಿ]]ಗಳು ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳದಾರರು [[ಅಡಮಾನ]] ಸಂಬಂಧಿತ ಹಣಕಾಸು ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ [[ಅಪಾಯ]]ವನ್ನು ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾಗಿ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲು ವಿಫಲರಾದರು.ಸರ್ಕಾರಗಳು 21ನೇ ಶತಮಾನದ ವಿತ್ತೀಯಪೇಟೆಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ತಮ್ಮ ನಿಯಂತ್ರಣ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.<ref name="Declaration of G20">{{cite web|url=http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2008/11/20081115-1.html |title=Declaration of G20 |publisher=Whitehouse.gov |date= |accessdate=2009-02-27}}</ref> ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು [[ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌]]ಗಳು ಅಭೂತಪೂರ್ವ [[ವಿತ್ತೀಯ ಉತ್ತೇಜನ]], [[ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿ]] ವಿಸ್ತರಣೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಬೇಲ್‌ಔಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದವು. ==ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಕಾರಣಗಳು== ಈ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಉದ್ಭವಕ್ಕೆ ತಕ್ಷಣದ ಕಾರಣ [[ಅಮೆರಿಕದ ಗೃಹಉತ್ಕರ್ಷ ಗುಳ್ಳೆ]] ಒಡೆದಿದ್ದು. ಅಂದಾಜು 2005 -2006ರಲ್ಲಿ ಇದು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿತ್ತು.<ref name="Moyers Morgenson">{{cite episode | title = Episode 06292007 | series = [[Bill Moyers Journal]] | network = [[PBS]] | transcripturl = http://www.pbs.org/moyers/journal/06292007/transcript5.html | airdate = 2007-06-29}}</ref><ref name="WSJ Housing Bubble Burst">{{cite news |first=Justin|last=Lahart | title=Egg Cracks Differ In Housing, Finance Shells | work = [[WSJ.com]] | publisher=Wall Street Journal | url=http://online.wsj.com/article/SB119845906460548071.html?mod=googlenews_wsj | date = 2007-12-24 | accessdate = 2008-07-13 }}</ref> [["ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್"]] ಸಾಲ ಮತ್ತು [[ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ದರದ ಅಡಮಾನ]]ಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಉನ್ನತ ಸಾಲಬಾಕಿ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ನಂತರ ತ್ವರಿತಗತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಧಿಸಿತು. ಸಾಲ ಪ್ಯಾಕೇಜಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ, ಮಾರಾಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೂ ಸುಲಭ ಆರಂಭಿಕ ಷರತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಗೃಹ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಸಾಲಗಾರರಿಗೆ ಕಷ್ಟದ ಅಡಮಾನ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿತು. ಅನುಕೂಲಕರ ಷರತ್ತುಗಳೊಂದಿಗೆ ತಾವು ಮರುಸಾಲ ಪಡೆಯಬಹುದೆಂದು ನಂಬಿಕೆ ಅವರಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ,ಬಡ್ಡಿ ದರಗಳು ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಏರಿಕೆ ಆರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ U.S.ನ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಗೃಹಗಳ ಮೌಲ್ಯಗಳು 2006-2007ರಲ್ಲಿ ಸಾಧಾರಣ ಕುಸಿತ ಅನುಭವಿಸಿ, ಮರುಸಾಲವು ಇನ್ನಷ್ಟು ಕಷ್ಟವಾಯಿತು. ಸುಲಭ ಆರಂಭಿಕ ಷರತ್ತುಗಳ ಅವಧಿ ಮುಗಿದ ಕೂಡಲೇ [[ಸಾಲಬಾಕಿಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಸ್ವತ್ತುಸ್ವಾಧೀನ]] ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಏರಿದವು ಮತ್ತು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದಂತೆ ಗೃಹಗಳ ಮೌಲ್ಯದ ಏರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಫಲತೆ ಮತ್ತು ARM(ಅಡಮಾನ ಮರುಹೊಂದಾಣಿಕೆ ದರ)[[ಬಡ್ಡಿ]] ದರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ಮರುಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. [[File:NYUGDPFinancialShare.jpg|thumb|300px|right|GDP U.S. ಹಣಕಾಸುಕ್ಷೇತ್ರದ GDPಯಲ್ಲಿ 1860ರಿಂದ ಹಂಚಿಕೆ <ಉಲ್ಲೇಖ>ಕನ್ಫರ್ ಥಾಮಸ್ ಫಿಲಿಪೋನ್: "ದಿ ಫ್ಯೂಚರ್ ಆಫ್ ದಿ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ", ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಟರ್ನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಯ ಹಣಕಾಸು ಶಾಖೆ, link to blog [17]</ref> ]] ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಮುನ್ನ, ಕಡಿಮೆ ಬಡ್ಡಿ ದರಗಳು ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ನಿಧಿಗಳ ಅಪಾರ ಹರಿವಿನಿಂದ ಸಾಲದ ಷರತ್ತುಗಳು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿತ್ತು.ಇದು ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಭರಾಟೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು ಮತ್ತು ಸಾಲದ ಹಣದ ಉಪಭೋಗಕ್ಕೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2008/09/24/business/economy/24text-bush.html?_r=2&pagewanted=1&oref=slogin|title=President Bush's Address to Nation}}</ref> ಸುಲಭ ಸಾಲ ಮತ್ತು ಹಣದ ಹರಿವು [[ಅಮೆರಿಕದ ಗೃಹಉತ್ಕರ್ಷ ಗುಳ್ಳೆ]]ಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದವು. ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಸಾಲಗಳನ್ನು(ಉದಾ.,ಅಡಮಾನ,ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮತ್ತು ವಾಹನಸಾಲ)ಪಡೆಯುವುದು ಸುಲಭವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರು ಹಿಂದೆಂದೂ ಇಲ್ಲದಷ್ಟು ಸಾಲದಹೊರೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತರು.<ref>[http://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/bernanke20090414a.htm ಬರ್ನಾಂಕೆ-ಫೋರ್ ಕ್ವಶ್ಚನ್ಸ್ ಎಬೌಟ್ ದಿ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್]</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2009/03/02/opinion/02krugman.html?pagewanted=print|last=Krugman|first=Paul|title=Revenge of the Glut|date=March 2, 2009|publisher=New York Times|work=nytimes.com}}</ref> ಗೃಹ ಮತ್ತು ಸಾಲನೀಡಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದ,ಅಡಮಾನ ಪಾವತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೃಹದರಗಳಿಂದ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದ [[ಅಡಮಾನ ಬೆಂಬಲಿತ ಸಾಲಪತ್ರಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಜಾಮೀನು ಸಾಲದ ಕರಾರುಗಳು]] ಮುಂತಾದ ಹಣಕಾಸು ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಮೊತ್ತ ಬಹಳಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿದವು. ಇಂತಹ [[ಹಣಕಾಸು ನಾವೀನ್ಯ]] ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ U.S.ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿತು. ಗೃಹದರಗಳಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ,ಸಾಲ ಮಾಡಿ, ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ MBSನಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಹಣ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದ ಪ್ರಮುಖ ಜಾಗತಿಕ ವಿತ್ತೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದವು. ಕುಸಿದ ದರಗಳಿಂದ ಮನೆಗಳ ಮೌಲ್ಯವು ಅಡಮಾನ ಸಾಲದ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ,ಸ್ವತ್ತುಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಹಣಕಾಸು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕವನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ಪ್ರಸಕ್ತ 2006ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ U.S.ನಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಸ್ವತ್ತುಸ್ವಾಧೀನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವು ಗ್ರಾಹಕರ ಸಂಪತ್ತಿನ ಹೀರಿಕೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವಿತ್ತೀಯ ಬಲವನ್ನು ಕುಂದಿಸಿತು. ಇತರ ಸಾಲದ ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಲಬಾಕಿಗಳು ಮತ್ತು ನಷ್ಟಗಳು ಕೂಡ ಗಮನಾರ್ಹ ಏರಿಕೆಯಾಗಿ,ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಒಟ್ಟು ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಕೋಟಿ U.S. ಡಾಲರ್‌ಗಳೆಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/exesum.pdf IMF ಲಾಸ್ ಎಸ್ಟಿಮೇಟ್ಸ್]</ref> ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಸಾಲ ಗುಳ್ಳೆಗಳು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ,ವಿತ್ತೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ವಿಸ್ತರಣೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಗೆ ಅನೇಕ ಅಂಶಗಳು ಕಾರಣವಾಯಿತು.ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು [[ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲೈಸೇಷನ್]](ಹಣಕಾಸು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ) ಎನ್ನಲಾಯಿತು. [[ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]](ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಾಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆ)ಎಂದು ಹೆಸರಾದ [[ಹೆಡ್ಜ್ ನಿಧಿಗಳು]] ಮುಂತಾದ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನೀತಿನಿರೂಪಕರು ಗುರುತಿಸಲಿಲ್ಲ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು U.S.ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಸಾಲ ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ(ಡಿಪೋಸಿಟರಿ)ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಷ್ಟೇ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಗಳಿಸಿವೆ ಎಂದು ಕೆಲವು ತಜ್ಞರು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ.ಆದರೆ ಅವು ಸಮಾನವಾದ ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿಲ್ಲ.<ref name="newyorkfed.org">[http://www.newyorkfed.org/newsevents/speeches/2008/tfg080609.html ಗೇತ್‌ನರ್-ಸ್ಪೀಚ್ ರೆಡ್ಯುಸಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟೆಮಿಕ್ ರಿಸ್ಕ್ ಇನ್ ಎ ಡೈನಾಮಿಕ್ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್ ಸಿಸ್ಟಮ್]</ref> ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ನಿಯಂತ್ರಿತ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮೇಲೆ ವಿವರಿಸಿರುವ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದಾಗ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಾಲದ ಹೊರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದವು ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡಮಟ್ಟದ ಸಾಲಬಾಕಿಗಳು ಅಥವಾ MBSನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಅರಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರಲಿಲ್ಲ.<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/9c158a92-1a3c-11de-9f91-0000779fd2ac.html ಗ್ರೀನ್‌ಸ್ಪಾನ್-ವಿ ನೀಡ್ ಎ ಬೆಟರ್ ಕುಶನ್ ಎಗೇನಸ್ಟ್ ರಿಸ್ಕ್]</ref> ಈ ನಷ್ಟಗಳಿಂದ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಾಲ ನೀಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮೇಲೆ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿ,ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆ ಕುಂಠಿತಗೊಂಡಿತು. ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸ್ಥಿರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಳವಳಗಳಿಂದ,ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಸಾಲವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸಿ, ವ್ಯವಹಾರ ನಿರ್ವಹಣೆಗಳಿಗೆ ನಿಧಿ ಒದಗಿಸಲು ಅವಿಭಾಜ್ಯವಾದ [[ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಾಲಪತ್ರ]] ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಮರುಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಮುಂದಾದವು. ಸರ್ಕಾರಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ [[ಆರ್ಥಿಕನೆರವಿನಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ]] ಮಾಡಿದವು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಉತ್ತೇಜನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತಂದು,ಗಮನಾರ್ಹ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಣಕಾಸು ಬದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದವು. ===ಗೃಹಉತ್ಕರ್ಷ ಗುಳ್ಳೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ=== {{Main|United States housing bubble}} [[File:Median and Average Sales Prices of New Homes Sold in United States 1963-2008 annual.png|thumb|300px|ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ 1963 ರಿಂದ 2008ರ ನಡುವೆ ಮಾರಾಟವಾದ ಹೊಸ ಮನೆಗಳ ಮಧ್ಯದ ಮತ್ತು ಸರಾಸರಿ ಮಾರಾಟ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ರೇಖಾಚಿತ್ರ.(ಗಮನಿಸಿ: ಈ ರೇಖಾಚಿತ್ರವು ಹಣದುಬ್ಬರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ.)<ref>http://www.census.gov/const/uspriceann.pdf</ref>]] ಇಸವಿ 1997 ಮತ್ತು 2006ರ ನಡುವೆ,ಮಾದರಿ ಅಮೆರಿಕದ ಮನೆಯೊಂದರ ಆದಾಯ 124% ಏರಿಕೆಯಾಯಿತು.<ref>{{cite news | title = CSI: credit crunch | Economist.com | url=http://www.economist.com/specialreports/displaystory.cfm?story_id=9972489 | accessdate=2008-05-19 | year = 2008 }}</ref> ಇಸವಿ 2001ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡ ಎರಡು ದಶಕಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ,ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೃಹದರದ ಮಧ್ಯದ ಮೌಲ್ಯವು ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ ಆದಾಯದ ಮಧ್ಯದ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕಿಂತ 2.9ರಿಂದ 3.1ರ ನಡುವೆಯಿದೆ. ಈ ಅನುಪಾತವು 2004ರಲ್ಲಿ 4.0ಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಯಿತು, ಮತ್ತು 2006ರಲ್ಲಿ 4.6ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಯಿತು.<ref name="businessweek1">{{cite web|url=http://www.businessweek.com/investor/content/oct2008/pi20081017_950382.htm?chan=top+news_top+news+index+-+temp_top+story |title=The Financial Crisis Blame Game - BusinessWeek |publisher=Businessweek.com |author=Ben Steverman and David Bogoslaw |date=October 18, 2008<!--, 12:01AM EST -->|accessdate=2008-10-24}}</ref> ಈ [[ಗೃಹ ಉತ್ಕರ್ಷ ಗುಳ್ಳೆ]]ಯಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಗೃಹಮಾಲೀಕರು ಕಡಿಮೆ ಬಡ್ಡಿದರಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಮರುಸಾಲ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು ಅಥವಾ ಮನೆಗಳ ದರದ ಮೌಲ್ಯ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ [[ಎರಡನೇ ಅಡಮಾನ]] ಸಾಲ ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಗ್ರಾಹಕ ಉಪಭೋಗಕ್ಕೆ ಹಣ ಒದಗಿಸಿದರು. [[ಪೀಬಾಡಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ,[[NPR]]ವರದಿಗಾರರು ವಾದ ಮಂಡಿಸುತ್ತಾ,"ಬೃಹತ್ ಸಂಚಿತ ನಿಧಿ"(ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಸ್ಥಿರ ಆದಾಯ ಬಂಡವಾಳಗಳಲ್ಲಿ $70ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ)ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ U.S.ಖಜಾನೆ ಬಾಂಡ್‌ಗಳು ನೀಡಿದ ಪ್ರತಿಫಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರತಿಫಲ ಬಯಸಿದವು. ಇದಿಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ,ಈ ಸಂಚಿತ ನಿಧಿಯು 2000ದಿಂದ 2007ರಲ್ಲಿ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಆದರೂ ಸುರಕ್ಷಿತ,ಆದಾಯ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಬಂಡವಾಳಗಳನ್ನು ಇವುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಅಷ್ಟೊಂದು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲಿಲ್ಲ. ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನ ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಈ ಬೇಡಿಕೆಗೆ MBSಮತ್ತು CDO ಮೂಲಕ ಉತ್ತರಿಸಿದವು. [[ಸಾಲ ಬೆಲೆಅಂದಾಜು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು]] ಅವಕ್ಕೆ ಸುರಕ್ಷಿತ [[ಬೆಲೆ ಅಂದಾಜು]] ಮಾಡಿದ್ದವು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ,ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಈ ಸಂಚಿತ ಹಣವನ್ನು U.S.ಅಡಮಾನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಜೋಡಿಸಿ,ಅಡಮಾನ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯುದ್ಧಕ್ಕೂ ಅಪಾರ ಶುಲ್ಕಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು.ಸಾಲಗಳನ್ನು ಮಾರುವ ಅಡಮಾನ ದಳ್ಳಾಳಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು,ದಳ್ಳಾಳಿಗಳಿಗೆ ಹಣ ಒದಗಿಸುವ ಸಣ್ಣ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಹಿಂದಿರುವ ಬೃಹತ್ ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳವರೆಗೆ ಶುಲ್ಕಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ಸುಮಾರು 2003ರಲ್ಲಿ,ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಾಲದ ಮಾನಕಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಅಡಮಾನಗಳ ಪೂರೈಕೆಯು ಮುಗಿದುಹೋಗಿದ್ದವು. ಆದಾಗ್ಯೂ,MBS ಮತ್ತು CDO ಗೆ ಮುಂದುವರಿದ ಬಲವಾದ ಬೇಡಿಕೆಯು, ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯಲ್ಲಿ ಅಡಮಾನಗಳ ಮಾರಾಟ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವ ತನಕ, ಸಾಲನೀಡುವ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಕೆಳಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಲು ಆರಂಭಿಸಿತು.ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಈ ಊಹಾತ್ಮಕ ಗುಳ್ಳೆ ಅಸಮರ್ಥನೀಯ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.pri.org/business/giant-pool-of-money.html |title=NPR-ದಿ ಜೈಂಟ್ ಪೂಲ್ ಆಫ್ ಮನಿ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-06-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/68F37KLal?url=http://www.pri.org/stories/business/giant-pool-of-money.html |url-status=dead }}</ref> ವಿಶೇಷವಾಗಿ CDOಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಲಗಳಿಗೆ ಬಂಡವಾಳ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಅನುಕೂಲ ಕಲ್ಪಿಸಿ, ಗೃಹಗುಳ್ಳೆ ವಿಸ್ತರಣೆ ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಳ ಮಾಡಿ,ಭಾರಿ ಶುಲ್ಕಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು. CDO ಬಹು ಅಡಮಾನಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ಇತರೆ ಸಾಲಕರಾರುಗಳಿಂದ ನಗದು ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಒಂದು ಸಂಚಿತ ನಿಧಿಯಾಗಿ ಇರಿಸಿ, ಅದರಿಂದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಭದ್ರತಾಪತ್ರಗಳಿಗೆ ನಗದನ್ನು ಆದ್ಯತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಭದ್ರತಾಪತ್ರಗಳು ನಗದನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಮೌಲ್ಯ ನಿಗದಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಬಂಡವಾಳ-ದರ್ಜೆ ಬೆಲೆ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದವು. ಕಡಿಮೆ ಆದ್ಯತೆಯ ಭದ್ರತಾಪತ್ರಗಳು ನಂತರ ಕಡಿಮೆ ಸಾಲದ ರೇಟಿಂಗ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಹಣ ಪಡೆದವು. ಆದರೆ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕವಾಗಿ ಅವರು ಹೂಡಿದ ಬಂಡವಾಳಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಪ್ರತಿಫಲ ಪಡೆದವು.<ref>[http://money.cnn.com/2007/11/24/magazines/fortune/eavis_cdo.fortune/index.htm CDO ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೈನಡ್]</ref><ref>[http://www.portfolio.com/interactive-features/2007/12/cdo ಪೋರ್ಟ್‌ಪೋಲಿಯೊ-CDO ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೈನಡ್]</ref> ಸರಾಸರಿ U.S. ಗೃಹಗಳ ದರಗಳು ಮಧ್ಯಾವಧಿ-2006ರಲ್ಲಿ ಉತ್ಕರ್ಷ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಏರಿದ್ದು, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ 20%ಹೆಚ್ಚು ಕುಸಿತವುಂಟಾಯಿತು.<ref>https://web.archive.org/web/20081127031351/http://www2.standardandpoors.com/spf/pdf/index/CSHomePrice_Release_112555.pdf</ref><ref>{{cite news|url=http://www.economist.com/finance/displaystory.cfm?story_id=12470547 |title=Economist-A Helping Hand to Homeowners |publisher=Economist.com |date=2008-10-23 |accessdate=2009-02-27}}</ref> ದರಗಳು ಕುಸಿಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ,[[ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ದರದ ಅಡಮಾನ]]ಗಳೊಂದಿಗಿದ್ದ ಸಾಲಗಾರರು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದ ಬಡ್ಡಿದರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಮರುಸಾಲ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೇ ಸಾಲದ ಬಾಕಿ ಕಟ್ಟದೆ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿದರು. ಸಾಲಿಗರು 2007ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ,ಸುಮಾರು 1.3 ದಶಲಕ್ಷ ಆಸ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಸ್ವತ್ತುಮರುಸ್ವಾಧೀನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಇದು 2006ಕ್ಕಿಂತ 79% ಹೆಚ್ಚಿಗೆಯಿತ್ತು.<ref>{{cite news | title=U.S. FORECLOSURE ACTIVITY INCREASES 75 PERCENT IN 2007 | date=2008-01-29 | publisher=RealtyTrac | url=http://www.realtytrac.com/ContentManagement/pressrelease.aspx?ChannelID=9&ItemID=3988&accnt=64847 | accessdate=2008-06-06 | archive-date=2018-12-25 | archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174619/https://www.realtytrac.com/ContentManagement/pressrelease.aspx?ChannelID=9&ItemID=3988&accnt=64847%20 | url-status=dead }}</ref> ಇದು 2008ರಲ್ಲಿ 2.3 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಯಿತು. 2007ಕ್ಕಿಂತ 81%ಹೆಚ್ಚಳವಾಯಿತು. 2008ರಲ್ಲಿ,ಎಲ್ಲ ಉಳಿದ U.S.ಅಡಮಾನಗಳು ಬಾಕಿವುಳಿದಿತ್ತು ಅಥವಾ ಸ್ವಾಧೀನಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದವು.<ref name="mbaa1">{{cite web|url=http://www.mbaa.org/NewsandMedia/PressCenter/64769.htm|title=MBA Survey|access-date=2010-06-09|archive-date=2018-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174452/https://www.mba.org/NewsandMedia/PressCenter/64769.htm|url-status=dead}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2009ರಲ್ಲಿ, ಇದು 14.4%ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.mbaa.org/NewsandMedia/PressCenter/71112.htm |title=MBA ಸರ್ವೆ-Q3 2009 |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-06-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/68F2SWpkv?url=http://www.mbaa.org/NewsandMedia/PressCenter/71112.htm |url-status=dead }}</ref> ===ಸುಲಭ ಸಾಲ ಷರತ್ತುಗಳು=== ಕಡಿಮೆ ಬಡ್ಡಿ ದರಗಳು ಸಾಲಕ್ಕೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತವೆ. ಇಸವಿ 2000ದಿಂದ 2003ರವರೆಗೆ ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ [[ಫೆಡರಲ್ ನಿಧಿಗಳ ಬಡ್ಡಿದರ]]ದ ಗುರಿಯನ್ನು 6.5%ರಿಂದ1.0%ಗೆ ತಗ್ಗಿಸಿತು.<ref>{{cite web | title = Federal Reserve Board: Monetary Policy and Open Market Operations | url=http://www.federalreserve.gov/fomc/fundsrate.htm | accessdate=2008-05-19}}</ref> ಇದು [[ಡಾಟ್ ಕಾಂ ಗುಳ್ಳೆ]] ಮತ್ತು [[ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2001ರ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ದಾಳಿ]]ಗಳ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಹಾಗೂ [[ಹಣದುಬ್ಬರವಿಳಿತ]]ದ ಅಪಾಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಈ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.<ref name="WallStreetJournal">{{cite web | title = The Wall Street Journal Online - Featured Article | url=http://opinionjournal.com/editorial/feature.html?id=110010981 | accessdate=2008-05-19 | year = 2008 }}</ref> [[File:U.S. Trade Deficit Dollars and % GDP.png|thumb|left|U.S. ಕರೆಂಟ್ ಅಕೌಂಟ್ ಅಥವಾ ಟ್ರೇಡ್ ಡೆಫಿಸಿಟ್]] ಬಡ್ಡಿದರಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕೆಳಮುಖದ ಒತ್ತಡವು USAನ ಅತ್ಯಧಿಕ ಮತ್ತು ಏರುತ್ತಿದ್ದ [[ಕರೆಂಟ್ ಅಕೌಂಟ್]](ವ್ಯಾಪಾರ)ಕೊರತೆಯಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿತ್ತು.ಅದು 2006ರಲ್ಲಿ ಗೃಹಗುಳ್ಳೆಯ ಜತೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ವ್ಯಾಪಾರ ಕೊರತೆಗಳಿಂದ U.S.ವಿದೇಶದಿಂದ ಹಣ ಸಾಲ ಪಡೆಯಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಹೇಗೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿತೆಂದು [[ಬೆನ್ ಬರ್ನಾಂಕೆ]] ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಇದು ಸಾಲಪತ್ರಗಳ ದರಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ, ಬಡ್ಡಿದರಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.federalreserve.gov/boarddocs/speeches/2005/20050414/default.htm |title=Bernanke-The Global Saving Glut and U.S. Current Account Deficit |publisher=Federalreserve.gov |date= |accessdate=2009-02-27}}</ref> ಬರ್ನಾಂಕೆ 1996 ಮತ್ತು 2004ರ ನಡುವೆ,USA ಕರೆಂಟ್ ಅಕೌಂಟ್ ಕೊರತೆಯು GDPಯ 1.5%ನಿಂದ 5.8%ಗೆ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿ,$650 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಯಿತು ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಈ ಕೊರತೆಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸಲು ವಿದೇಶದಿಂದ ಅಪಾರ ಮೊತ್ತದ ಹಣವನ್ನು USA ಸಾಲ ಪಡೆಯುವ ಅಗತ್ಯ ಕಂಡುಬಂತು.ಬಹುತೇಕ ಹಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವ್ಯಾಪಾರ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಏಷ್ಯಾದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ತೈಲ ರಫ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಿತು. [[ಪಾವತಿ ಬಾಕಿಗಳು]] [[ಗುರುತಿಗೆ]] [[ಕರೆಂಟ್ ಅಕೌಂಟ್]] ಕೊರತೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದು(USA ರೀತಿಯ)ಅಷ್ಟೇ ಮೊತ್ತದ [[ಬಂಡವಾಳ ಖಾತೆ]](ಬಂಡವಾಳ)ಹೆಚ್ಚುವರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಹೀಗೆ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಮೊತ್ತಗಳ ವಿದೇಶಿ ನಿಧಿಗಳು(ಬಂಡವಾಳ)USAನ ಆಮದುಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಹರಿದುಬರಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಹಣಕಾಸು ಆಸ್ತಿಗಳಿಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದವು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿ, ಬಡ್ಡಿದರವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಿತು. ಅತ್ಯಧಿಕ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಉಳಿತಾಯ ದರಗಳು(ಚೀನಾದಲ್ಲಿ 40%ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ)ಅಥವಾ ಅಧಿಕ ತೈಲ ಬೆಲೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಈ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ಸಾಲವಾಗಿ ನೀಡಿದರು. ಬರ್ನಾಂಕೆ ಇದನ್ನು [[ಅತಿರೇಕ ಪ್ರಮಾಣದ ಉಳಿತಾಯ]] ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. USA ಹಣಕಾಸು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ [[ಬಂಡವಾಳ]] ಅಥವಾ [[ದ್ರವ್ಯತೆ]]ಯ ನಿಧಿಗಳ "ಪ್ರವಾಹ"ವೇ ಹರಿದುಬಂತು. ವಿದೇಶಿ ಸರ್ಕಾರಗಳು USA[[ಖಜಾನೆ ಸಾಲಪತ್ರ]]ಗಳ ಖರೀದಿ ಮೂಲಕ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿದರು ಮತ್ತು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ನೇರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬಹಳಷ್ಟು ತಪ್ಪಿಸಿದರು. ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ USA ಮನೆಗಳು,ವಿದೇಶಿಯರಿಂದ ಸಾಲ ಪಡೆದ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ಉಪಭೋಗಕ್ಕೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದವು ಅಥವಾ ಮನೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಆಸ್ತಿಗಳ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಬಳಸಿದವು. ವಿದೇಶಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು [[ಅಡಮಾನ ಬೆಂಬಲಿತ ಭದ್ರತೆ]]ಗಳಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದವು. ಫೆಡ್ ನಂತರ ಫೆಡ್ ನಿಧಿ ದರಗಳನ್ನು ಜುಲೈ 2004ಮತ್ತು ಜುಲೈ 2006ರ ನಡುವೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು.<ref>[http://www.federalreserve.gov/releases/h15/data.htm ಫೆಡ್ ಹಿಸ್ಟೋರಿಕಲ್ ಡಾಟಾ-ಫೆಡ್ ಫಂಡ್ಸ್ ರೇಟ್]</ref> ಇದು 1-ವರ್ಷ ಮತ್ತು 5 -ವರ್ಷಗಳ [[ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ದರದ ಅಡಮಾನ]] (ARM)ದರಗಳ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದವು ಮತ್ತು ARM ಬಡ್ಡಿದರವು ಮನೆಮಾಲೀಕರಿಗೆ ದುಬಾರಿಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://article.nationalreview.com/?q=OTUyM2MxMThkOWI2MzBmNTM2OGRiYTYwOTA1NzQ1NDE= |title=ನ್ಯಾಷನಲ್ ರಿವ್ಯೂ - ಮಾಸ್ಟ್ರೋಬ್ಯಾಟಿಸ್ಟಾ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2009-02-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090221041012/http://article.nationalreview.com/?q=OTUyM2MxMThkOWI2MzBmNTM2OGRiYTYwOTA1NzQ1NDE%3D |url-status=dead }}</ref> ಇದು ಗೃಹ ಉತ್ಕರ್ಷ ಗುಳ್ಳೆಯ ಇಳಿಮುಖಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿರಬಹುದು,ಆಸ್ತಿದರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಡ್ಡಿದರಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಚಲಿಸುತ್ತವಾದ್ದರಿಂದ ಗೃಹಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಊಹೆಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುವುದು ಅಪಾಯಕಾರಿಯೆನಿಸಿತು.<ref>[http://money.cnn.com/2004/07/13/real_estate/buying_selling/risingrates/ CNN-ದಿ ಬಬಲ್ ಕ್ವಶ್ಚನ್]</ref><ref>[http://www.businessweek.com/magazine/content/04_29/b3892064_mz011.htm ಬಿಸಿನೆಸ್ ವೀಕ್-ಈಸ್ ಎ ಹೌಸಿಂಗ್ ಬಬಲ್ ಎಬೌಟ್ ಟು ಬರ್ಸ್ಟ್?]</ref> ಗೃಹಕ್ಷೇತ್ರದ ಗುಳ್ಳೆ ಒಡೆದ ನಂತರ USAಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಆಸ್ತಿಗಳ ಮೌಲ್ಯ ಗಮನಾರ್ಹ ಕುಸಿತ ಅನುಭವಿಸಿದವು.<ref>{{cite news|url=http://www.economist.com/opinion/displaystory.cfm?story_id=12972083 |title=Economist-When a Flow Becomes a Flood |publisher=Economist.com |date=2009-01-22 |accessdate=2009-02-27}}</ref><ref>{{cite web |author=Roger C. Altman |url=http://www.foreignaffairs.org/20090101faessay88101/roger-c-altman/the-great-crash-2008.html |title=Altman-Foreign Affairs-The Great Crash of 2008 |publisher=Foreignaffairs.org |date= |accessdate=2009-02-27 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174515/https://www.foreignaffairs.com/20090101faessay88101/roger-c-altman/the-great-crash-2008.html%20 |url-status=dead }}</ref> ===ಸಬ್-ಪ್ರೈಮ್ ಸಾಲ=== [[File:U.S. Home Ownership and Subprime Origination Share.png|thumb|right|U.S. ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಸಾಲ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು 2004-2006]] ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಪದವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಾಲಗಾರರ ಸಾಲದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.ಅವರ ಸಾಲದ ಪೂರ್ವೇತಿಹಾಸ ದುರ್ಬಲವಾಗಿದ್ದು, ಮುಖ್ಯ ಸಾಲಗಾರರಿಗಿಂತ ಸಾಲದ ಬಾಕಿ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯವಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.fdic.gov/news/news/press/2001/pr0901a.html |title=FDIC-ಗೈಡೇನ್ಸ್ ಫಾರ್ ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಲೆಂಡಿಂಗ್ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-03-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120309153500/http://www.fdic.gov/news/news/press/2001/pr0901a.html |url-status=dead }}</ref> U.S.ಸಬ್ಪ್ರೈಮ್ ಅಡಮಾನಗಳು ಮಾರ್ಚ್ 2007ರಲ್ಲಿ $1.3ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಮುಟ್ಟಿತ್ತು ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news | title = How severe is subprime mess? | url=http://www.msnbc.msn.com/id/17584725 | work = [[msnbc.com]] | agency = Associated Press | date = 2007-03-13 | accessdate = 2008-07-13 }}</ref> ಸುಮಾರು 7.5ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮೊದಲ [[ಭೋಗ್ಯದ ಹಕ್ಕಿನ]] ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಅಡಮಾನಗಳು ಬಾಕಿಉಳಿದಿದ್ದವು.<ref>{{cite speech | title = The Subprime Mortgage Market | author = [[Ben S. Bernanke]] | date = 2007-05-17 | location = [[Chicago, Illinois]] | url=http://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/bernanke20070517a.htm | accessdate=2008-07-13 }}</ref> ಸುಲಭ ಸಾಲ ಷರತ್ತುಗಳ ಜತೆಗೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಪೂರ್ವದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಒತ್ತಡಗಳು ಎರಡೂ ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಸಾಲದ ಮೊತ್ತದ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ. ಪ್ರಮುಖ U.S.[[ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಫ್ಯಾನಿ ಮಾ]] ಮುಂತಾದ [[ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು]] ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯದ ಸಾಲದ ವಿಸ್ತರಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದವು.<ref>[https://www.nytimes.com/2008/10/03/business/03sec.html NY ಟೈಮ್ಸ್-ದಿ ರೆಕನಿಂಗ್-ಏಜನ್ಸಿ 04 ರೂಲ್ ಲೆಟ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಫೈಲ್ ಆನ್ ಡೆಪ್ಟ್]</ref><ref>[https://www.nytimes.com/2008/10/05/business/05fannie.html NYT-ದಿ ರೆಕನಿಂಗ್-ಪ್ರೆಶರ್ಡ್ ಟು ಟೇಕ್ ಮೋರ್ ರಿಸ್ಕ್, ಫ್ಯಾನಿ ರೀಚ್ಡ್ ಟಿಪ್ಪಿಂಗ್ ಪಾಯಿಂಟ್]</ref> ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಅಡಮಾನಗಳು ಎಲ್ಲ ಅಡಮಾನ ಮೂಲಗಳಿಗಿಂತ 2004ರವರೆಗೆ 10%ಗಿಂತ ಕೆಳಗೆ ಉಳಿಯಿತು.ನಂತರ ಅವು ಸುಮಾರು 20%ಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿ 2005-2006ರ [[ಅಮೆರಿಕದ ಗೃಹಗುಳ್ಳೆಯ ಉತ್ಕರ್ಷಕಾಲ]]ದವರೆಗೆ ಉಳಿದಿತ್ತು.<ref>[https://web.archive.org/web/20080908060758/http://www.jchs.harvard.edu/publications/markets/son2008/son2008.pdf ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ರಿಪೋರ್ಟ್-ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ದಿ ನೇಷನ್ಸ್ ಹೌಸಿಂಗ್ ೨೦೦೮ ರಿಪೋರ್ಟ್]</ref> ಈ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರದ ವಿದ್ಯಮಾನವು [[U.S. ಭದ್ರತೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿನಿಮಯ ಆಯೋಗ]]ದಿಂದ [[ನಿವ್ವಳ ಬಂಡವಾಳ ನಿಯಮ]] ಸಡಿಲಿಸುವ ಎಪ್ರಿಲ್ 2004ರ ನಿರ್ಧಾರ. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಐದು ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ತಮ್ಮ ಹಣಕಾಸಿನ ಸಾಲ ನೀಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡು ಅಡಮಾನ ಬೆಂಬಲಿತ ಭದ್ರತೆಗಳ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿಯಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಿತು. ಇದು [[ಫಾನಿ ಮಾ]] ಮತ್ತು [[ಫ್ರೆಡ್ಡಿ ಮ್ಯಾಕ್]] ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹಾಕಿತು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಸಾಲವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು.<ref>[https://www.nytimes.com/2008/10/03/business/03sec.html NY ಟೈಮ್ಸ್- ದಿ ರೆಕನಿಂಗ್ - ಏಜನ್ಸಿ 04 ರೂಲ್ ಲೆಟ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಪೈಲ್ ಆನ್ ಡೆಪ್ಟ್]</ref> ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಅಡಮಾನ ಪಾವತಿಯ ದೋಷದ ಪ್ರಮಾಣಗಳು 1998 ಮತ್ತು 2006ರ ನಡುವೆ 10-15% ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದವು.<ref>[https://web.archive.org/web/20080828054223/http://www.chicagofed.org/publications/fedletter/cflaugust2007_241.pdf ಚಿಕಾಗೊ ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ ಲೆಟರ್ ಆಗಸ್ಟ್ 2007]</ref> ನಂತರ ತ್ವರಿತಗತಿಯಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಯಾಗಿ 2008ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ 25%ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿತು.<ref>[http://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/Bernanke20080505a.htm ಬರ್ನಾಂಕೆ-ಮಾರ್ಟ್‌ಗೇಜ್ ಡೆಲಿಕ್ವೆನ್ಸೀಸ್ ಎಂಡ್ ಫೋರ್‌ಕ್ಲೋಸ್ಯುರ್ಸ್ ಮೇ 2008]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.mortgagebankers.org/NewsandMedia/PressCenter/69031.htm |title=ಮಾರ್ಟ್‌ಗೇಜ್ ಬ್ಯಾಂಕರ್ಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ - ನ್ಯಾಷನಲ್ ಡೆಲಿಕ್ವೆನ್ಸಿ ಸರ್ವೇ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2013-11-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131115024654/http://www.mortgagebankers.org/NewsandMedia/PressCenter/69031.htm |url-status=dead }}</ref> [[ಅಮೆರಿಕನ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಇನ್ಸ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್]] [[ಫೆಲೊ]] [[ಪೀಟರ್ J.ವಾಲ್ಲಿಸನ್]] ಮುಂತಾದವರು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಮೂಲವನ್ನು ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ಫಾನಿ ಮಾ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಡ್ಡಿ ಮಾಕ್ ನೀಡಿದ ಸಾಲದಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಪತ್ತೆಯಾಗುತ್ತದೆಂದು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೩೦,1999ರಂದು, ''ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ಕ್ಲಿಂಟನ್ ಆಡಳಿತವು ಸಬ್-ಪ್ರೈಮ್ ಸಾಲಕ್ಕೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿತು ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿತು.{{Quotation|Fannie Mae, the nation's biggest underwriter of home mortgages, has been under increasing pressure from the Clinton Administration to expand mortgage loans among low and moderate income people... In moving, even tentatively, into this new area of lending, Fannie Mae is taking on significantly more risk, which may not pose any difficulties during flush economic times. But the government-subsidized corporation may run into trouble in an economic downturn, prompting a government rescue similar to that of the savings and loan industry in the 1980s.<ref>{{Cite news | last = Holmes | first = Steven A. | author-link = | publication-date = September 30, 1999 | title = Fannie Mae Eases Credit To Aid Mortgage Lending | newspaper = The New York Times | pages = section C page 2 | url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C0DE7DB153EF933A0575AC0A96F958260 | accessdate = 2009-03-08}}</ref>}} 305 ನಗರಗಳು 1993ರಿಂದ 1998ರವರೆಗೆ ಸಾಲನೀಡುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಕುರಿತು 2000ದ ಅಮೆರಿಕ ಖಜಾನೆ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಅಡಮಾನ ಸಾಲದಲ್ಲಿ $467ಶತಕೋಟಿಯು CRA-ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಸಾಲದಾತರಿಂದ ಕೆಳ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಮಟ್ಟದ ಆದಾಯದ ಸಾಲಗಾರರಿಗೆ ಮತ್ತು ನೆರೆಯವರಿಗೆ ಹರಿದಿದೆಯೆಂದು ತೋರಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.ustreas.gov/press/releases/report3079.htm |title=''ದಿ ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ರಿಇನ್‌ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ಟರ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಮಾಡರ್‌ನೈಸೇಷನ್ '', ಏಪ್ರಿಲ್ 2000. |access-date=2010-06-09 |archive-date=2010-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100528014514/http://www.ustreas.gov/press/releases/report3079.htm |url-status=dead }}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ,CRAವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 25% ಸಬ್-ಪ್ರೈಮ್ ಸಾಲ ನೀಡಲಾಗಿದ್ದರೆ,CRAನಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಪಡೆದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ 50% ಸಬ್-ಪ್ರೈಮ್ ಸಾಲಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿವೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.prospect.org/cs/articles?article=did_liberals_cause_the_subprime_crisis |title=ರಾಬರ್ಟ್ ಗೋರ್ಡನ್, ''ಡಿಡ್ ಲಿಬರಲ್ಸ್ ಕಾಸ್ ದಿ ಸಬ್‌-ಪ್ರೈಮ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್?'', ಅಮೆರಿಕನ್ ಪ್ರಾಸ್ಪೆಕ್ಟ್ (ಏಪ್ರಿ. 7, 2008). |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-06-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/68F7wzs5E?url=http://prospect.org/article/did-liberals-cause-sub-prime-crisis |url-status=dead }}</ref> ಈ ಪ್ರಮಾಣದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಉಂಟಾಗಲು ಈ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಸಾಕಷ್ಟು ನೀಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ಇತರರು ಗಮನಸೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ. ಪೋರ್ಟ್‌ಫೋಲಿಯ ನಿಯತಕಾಲಿಕದ ಲೇಖನವೊಂದರಲ್ಲಿ [[ಮೈಕೇಲ್ ಲೆವಿಸ್]] ಒಬ್ಬ ವ್ಯಾಪಾರಿಯ ಜತೆ ಮಾತನಾಡಿದಾಗ ಅವನು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತಾ,ಅಂತಿಮ ಉತ್ಪನ್ನಕ್ಕಾಗಿ ಬಂಡವಾಳದಾರರ ಹಸಿವನ್ನು ನೀಗಲು ಕೆಟ್ಟ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಕೆಟ್ಟ ಸಾಲಗಾರರಾಗಿರುವ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಸಾಕಷ್ಟಿಲ್ಲ ಎಂದು ಗಮನಸೆಳೆದಿದ್ದಾನೆ. [[ಒಪ್ಪಂದಗಳ]]ನೆರವಿನಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಲಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು [[ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಹೆಡ್ಜ್ ನಿಧಿಗಳು]] [[ಹಣಕಾಸು ನಾವೀನ್ಯತೆ]]ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡವು. "ಇಡೀ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಅವರು ಸಾಲಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ನೂರು ಬಾರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು! ಆದ್ದರಿಂದ ಸಾಲಗಳಿಗಿಂತ ನಷ್ಟಗಳೇ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವುದು"<ref>[http://www.portfolio.com/news-markets/national-news/portfolio/2008/11/11/The-End-of-Wall-Streets-Boom ಪೋರ್ಟ್‌ಫೋಲಿಯೊ-ಮೈಕೇಲ್ ಲೆವಿಸ್-"ದಿ ಎಂಡ್"-ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008]</ref> ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಸತಿ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳದ ಗುಳ್ಳೆಗಳಿಂದ,[[ಫ್ಯಾನಿ ಮಾ]], [[ಫ್ರೆಡ್ಡಿ ಮ್ಯಾಕ್]] CRAಅಥವಾ ಮೋಸದ ಸಾಲಗಳು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಮೂಲ ಕಾರಣಗಳು ಎಂದು ವಾದಿಸುವವರ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಕುಂಠಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆಂದು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಪಾಲ್ ಕ್ರಗ್‌ಮ್ಯಾನ್]] ಜನವರಿ 2010ರಲ್ಲಿ ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ,ವಸತಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೇಲೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಎರಡೂ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಗುಳ್ಳೆಗಳು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸಾಧಿಸಿದವು.<ref>[http://krugman.blogs.nytimes.com/2010/01/07/cre-ative-destruction/ ಕ್ರಗ್‌ಮ್ಯಾನ್-ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್-NYT ಕಾನ್ಷಸ್ ಆಫ್ ಎ ಲಿಬರಲ್ ಬ್ಲಾಗ್-ಜನವರಿ 2010]</ref> ===ನೀತಿಬಾಹಿರ ಸಾಲ=== ನೀತಿಬಾಹಿರ ಸಾಲವು ನೀತಿಬಾಹಿರವಾಗಿ ಸಾಲನೀಡುವವರನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದು,ಅಸೂಕ್ತ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಅಥವಾ ಅಭದ್ರ ಸಾಲಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://banking.senate.gov/docs/reports/predlend/occ.htm |title=Letter from the Comptroller of the Currency Regarding Predatory Lending |publisher=Banking.senate.gov |date= |accessdate=2009-11-11 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174523/https://www.banking.senate.gov/docs/reports/predlend/occ.htm%20 |url-status=dead }}</ref> ಮನೆಗಳ ಮರುಸಾಲಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆ ಬಡ್ಡಿದರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಹೀರಾತು ನೀಡಿದ [[ಕಂಟ್ರಿವೈಡ್]] ಬೇಟ್ ಎಂಡ್ ಸ್ವಿಚ್ ವಿಧಾನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇಂತಹ ಸಾಲಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ವಿಸ್ತೃತ ಒಪ್ಪಂದಗಳಾಗಿ ಬರೆಸಿಕೊಂಡು,ಮುಕ್ತಾಯದ ದಿನ ದುಬಾರಿ ಸಾಲ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಬದಲಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಜಾಹೀರಾತಿನಲ್ಲಿ 1% ಅಥವಾ 1.5%ಬಡ್ಡಿದರವನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಹೇಳಿರಬಹುದಾಗಿದ್ದರೂ, ಗ್ರಾಹಕನನ್ನು ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ದರದ ಅಡಮಾನ(ARM)ದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿ, ಪಾವತಿ ಮಾಡುವ ಬಡ್ಡಿದರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಡ್ಡಿದರವನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು [[ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಸಾಲಬಾಕಿ ಹೆಚ್ಚಳ]]ವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ,ಸಾಲದ ವ್ಯವಹಾರ ಪೂರ್ಣವಾದ ಬಹುಕಾಲದ ನಂತರವೂ ಸಾಲಪಡೆದ ಗ್ರಾಹಕನ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಾರದೇ ಹೋಗಬಹುದು. ಕಂಟ್ರಿವೈಡ್ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯ ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ ಜೆರಿ ಬ್ರೌನ್ ನೀತಿಬಾಹಿರ ವ್ಯವಹಾರ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸುಳ್ಳು ಜಾಹೀರಾತಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ದಾವೆ ಹೂಡಿ, ದುರ್ಬಲ ಸಾಲದ ಇತಿಹಾಸ ಹೊಂದಿರುವ ಮನೆಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಅತ್ಯಧಿಕ ವೆಚ್ಚದ ಅಡಮಾನಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಿದ್ದು,ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ದರದ ಅಡಮಾನಗಳ (ARMs) ಮೂಲಕ ಬಡ್ಡಿ ಪಾವತಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಮನೆಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ದೂರಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=http://thinkdebtrelief.com/debt-relief-blog/money-news/bofa-modifies-64000-home-loans-as-part-of-predatory-lending-settlement/ |title=BofA Modifies 64,000 Home Loans as Part of Predatory Lending Settlement &#124; Debt Relief Blog |publisher=Thinkdebtrelief.com |date=2009-05-25 |accessdate=2009-11-11 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174642/http://www.debtreliefnetwork.com/debt-relief-blog/money-news/bofa-modifies-64000-home-loans-as-part-of-predatory-lending-settlement/ |url-status=dead }}</ref> ಮನೆಗಳ ಬೆಲೆಗಳು ಇಳಿಮುಖವಾದಾಗ,ARM ಮನೆಮಾಲೀಕರ ಆಸ್ತಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯ ಮಾಯವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಮನೆಯ ತಮ್ಮ ಮಾಸಿಕ ಕಂತುಗಳನ್ನು ಪಾವತಿ ಮಾಡಲು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಕಂಟ್ರಿವೈಡ್ ಹಣಕಾಸು ಸ್ಥಿತಿ ಕುಸಿಯಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಆಫೀಸ್ ಆಫ್ ದಿ ತ್ರಿಫ್ಟ್ ಸೂಪರ್‌ವಿಷನ್ ಸಾಲದಾತನನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅಮೆರಿಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸಗಟು ಸಾಲದಾತ ಕಂಪೆನಿ [[ಅಮೆರಿಕ್ವೆಸ್ಟ್‌]]ನ ಮಾಜಿ ನೌಕರರು<ref name="RoadToRuinMayANP09" /> ತಮ್ಮ ಅಡಮಾನ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿ,ವೇಗದ ಲಾಭಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಆಸಕ್ತರಾಗಿದ್ದ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಅಡಮಾನಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="RoadToRuinMayANP09" /> ಇಂತಹ [[ಅಡಮಾನ ವಂಚನೆ]]ಗಳು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಇದು ಪುರಾವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="RoadToRuinMayANP09">''[http://therealnews.com/id/3708/May13,2009/Road+to+Ruin%3A+Mortgage+Fraud+Scandal+Brewing ರೋಡ್ ಟು ರ‌್ಯೂನ್:ಮಾರ್ಟ್‌ಗೇಜ್ ಫ್ರಾಡ್ ಸ್ಕಾಂಡಲ್ ಬ್ರೀವಿಂಗ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}'' ಮೇ 13, 2009 [[ಅಮೆರಿಕನ್ ನ್ಯೂಸ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ದಿ ರಿಯಲ್ ನ್ಯೂಸ್ ಪ್ರಾಯೋಜನೆ]]</ref> ===ನಿಯಂತ್ರಣ ತೆಗೆಯುವುದು=== {{See|Government policies and the subprime mortgage crisis}} ನಿಯಂತ್ರಣ ಚೌಕಟ್ಟು [[ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]],[[ಒಪ್ಪಂದಗಳು]] ಮತ್ತು ಆಫ್ ಬ್ಯಾಲನ್ಸ್ ಷೀಟ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಂಗ್ (ಜಮಾಖರ್ಚು ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿಡುವ ಹಣದ ವ್ಯವಹಾರ)ನ ಹೆಚ್ಚಿದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗಳು ಮುಂತಾದ[[ಹಣಕಾಸು ನಾವೀನ್ಯ]]ದ ಜತೆ ವೇಗವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉಳಿದ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಗಳು ಬದಲಾಗಿರುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಕಾನೂನು ಜಾರಿ ದುರ್ಬಲವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಸೇರಿವೆ: *ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1982ರಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ರೋನಾಲ್ಡ್ ರೇಗನ್ [[ಗಾರ್ನ್-St.ಜರ್ಮೇನ್ ಡಿಪೋಸಿಟರಿ ಇನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಷನ್ಸ್ ಕಾಯ್ದೆ]]ಯನ್ನು ಕಾನೂನಾಗಿಸಲು ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು.ಈ ಕಾನೂನು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ನಿಯಂತ್ರಣ ತೆಗೆಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು ಮತ್ತು 80ನೇ ದಶಕದ ನಂತರದ/90ನೇ ದಶಕದ ಪೂರ್ವದ ಉಳಿತಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಲ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಹಾಗೂ 2007-2010ರ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಲು ನೆರವಾಯಿತು. *ನವೆಂಬರ್ 1999ರಲ್ಲಿ,ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್ [[ಗ್ರಾಮ್-ಲೀಚ್-ಬ್ಲಿಲೆ ಕಾಯ್ದೆ]]ಯನ್ನು ಕಾನೂನಾಗಿಸಿ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು. ಅದು 1933ರ [[ಗ್ಲಾಸ್-ಸ್ಟೀಗಲ್ ಕಾಯ್ದೆ]]ಯ ಭಾಗವನ್ನು ರದ್ದುಮಾಡಿತು. ಈ ರದ್ದಿನಿಂದ [[ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು]](ಪಾರಂಪರಿಕವಾಗಿ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ)ಮತ್ತು [[ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು]](ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ)ನಡುವೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಟೀಕೆಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.vanityfair.com/magazine/2009/01/stiglitz200901 |title=ಸ್ಟಿಗ್‌ಲಿಟ್ಜ್-ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಸ್ಟ್ ಫೂಲ್ಸ್ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-06-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120622220639/http://www.vanityfair.com/magazine/2009/01/stiglitz200901 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | last = Ekelund | first = Robert | coauthors = Thornton, Mark | publisher = Ludwig von Mises Institute | url = http://mises.org/story/3098 | title = More Awful Truths About Republicans | date = 2008-09-04 | accessdate = 2008-09-07 | archive-date = 2018-12-25 | archive-url = https://web.archive.org/web/20181225174500/https://mises.org/story/3098%0A%20 | url-status = dead }}</ref> *ಇಸವಿ 2004ರಲ್ಲಿ [[ಸೆಕ್ಯೂರಿಟೀಸ್ ಎಂಡ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್ ಕಮೀಷನ್]] [[ನಿವ್ವಳ ಬಂಡವಾಳ ನಿಯಮ]]ವನ್ನು ಸಡಿಲಗೊಳಿಸಿತು.ಇದರಿಂದ ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಲದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು,ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಅಡಮಾನಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಅಡಮಾನ ಬೆಂಬಲಿತ ಭದ್ರತೆಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉದ್ದೀಪನಗೊಳಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿತು. ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ತೆಗೆದಿದ್ದರಿಂದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದವು ಎಂದು SECಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2008/09/27/business/27sec.html?em|title=SEC Concedes Oversight Flaws}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2008/10/03/business/03sec.html?em|title=The Reckoning}}</ref> *[[ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯಲ್ಲಿನ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಡಿಪೋಸಿಟರಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾದ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಒಳಪಡಲಿಲ್ಲ.ಅವುಗಳ ಹಣಕಾಸು ಸಂಕಷ್ಟ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅಥವಾ ಬಂಡವಾಳ ನೆಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಾಲದ ಕರಾರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು.<ref name="Krugman 2009">{{cite book | last = Krugman | first = Paul | year = 2009 | title = The Return of Depression Economics and the Crisis of 2008 | publisher = W.W. Norton Company Limited | isbn = 978-0-393-07101-6}}</ref> [[ಲಾಂಗ್ ಟರ್ಮ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್]] 1998ರಲ್ಲಿ ಪತನ ಹೊಂದಿರುವ ನಡುವೆಯೂ ಈ ದೃಷ್ಟಾಂತ ನಡೆದಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಶಾಡೊ ಸಂಸ್ಥೆ(ನಿಯಂತ್ರಣವಿಲ್ಲದ ಸಾಲ ನೀಡುವುದು)ಸಂಪೂರ್ಣ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಫಲವಾಯಿತು. *ನಿಯಂತ್ರಕರು ಮತ್ತು ಅಕೌಂಟಿಂಗ್ ಪ್ರಮಾಣಕ ವಿಧಿಸುವವರು [[ಸಿಟಿಗ್ರೂಪ್]] ಮುಂತಾದ ಡಿಪೋಸಟರಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಅದರ ಗಮನಾರ್ಹದ ಮೊತ್ತದ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಬಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಜಮೆಖರ್ಚು ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಜಟಿಲ ಕಾನೂನು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ [[ಸ್ಟ್ರಕ್ಟರ್ಡ್ ಇನ್‌ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ವೆಹಿಕಲ್]]‌(ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿಧಿ)ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಬಂಡವಾಳ ನೆಲೆಯ ದೌರ್ಬಲ್ಯ ಅಥವಾ [[ಸಾಲದ ಬಳಕೆ]]ಯ ಪ್ರಮಾಣ ಅಥವಾ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಅಪಾಯವನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಅಗ್ರ ನಾಲ್ಕು U.S.ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು 2009ರಲ್ಲಿ $500 ಶತಕೋಟಿಯಿಂದ $1ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಯವರೆಗೆ ತಮ್ಮ ಜಮಾಖರ್ಚು ಪಟ್ಟಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿಸಬೇಕೆಂದು ಸುದ್ದಿಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದೆ.<ref>[https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601039&amp;sid=akv_p6LBNIdw&amp;refer=home ಬ್ಲೂಮರ್ಗ್-ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಿಡನ್ ಜಂಕ್ ಮೆನೇಸಸ್ $1 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಪ್ಲರ್ಜ್]</ref> ಇದರಿಂದ ಪ್ರಮುಖ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಹಣಕಾಸು ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆ ಹೆಚ್ಚಿತು.<ref>[https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601039&amp;sid=a6dgIOAfMIrI ಬ್ಲೂಮ್‌ಬರ್ಗ್-ಸಿಟಿಗ್ರೂಪ್ SIV ಅಕೌಂಟಿಂಗ್ ಟಫ್ ಟು ಡಿಫೆಂಡ್]</ref> [[ಎನ್ರಾನ್]] ಕೂಡ ಜಮಾಖರ್ಚು ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿಡುವ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು.ಇದು ಹಗರಣದ ಭಾಗವಾಗಿ ಆ ಕಂಪೆನಿಯನ್ನು 2001ರಲ್ಲಿ ಕುಸಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.<ref>ಹೀಲಿ, ಪಾಲ್ M. &amp; ಪಲೇಪು, ಕೃಷ್ಣ G.: "ದಿ ಫಾಲ್ ಆಫ್ ಎನ್ರಾನ್" - ಆರ್ಥಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳ ಪತ್ರಿಕೆ, ಸಂಪುಟ 17, ಸಂಖ್ಯೆ 2. (ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ 2003), p.13</ref> *1997ಕ್ಕೂ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ,ಫೆಡ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಲೆನ್ ಗ್ರೀನ್‌ಸ್ಪಾನ್,ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ತೆಗೆದಿರಿಸಲು ಹೋರಾಡಿದರು.<ref>{{cite speech | title = Government regulation and derivative contracts | author = Alan Greenspan | first = Alan | last = Greenspan | date = 1997-02-21 | location = Coral Gables, FL | url = http://www.federalreserve.gov/boarddocs/speeches/199/19970221.htm | accessdate = 2009-10-22 | archive-date = 2018-12-25 | archive-url = https://web.archive.org/web/20181225174550/https://www.federalreserve.gov/boarddocs/speeches/199/19970221.htm%20 | url-status = dead }}</ref> [[ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್ಸ್ ವರ್ಕಿಂಗ್ ಗ್ರೂಪ್ ಆನ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ಸ್]] ಸಲಹೆ ಮೇರೆಗೆ,U.S.ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷರು [[ವಿನಿಮಯ ಕಚೇರಿ ಹೊರಗಿನ ವ್ಯಾಪಾರ]]ದ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಸ್ವಯಂ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದರು.ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು [[ಕಮಾಡಿಟಿ ಫ್ಯೂಚರ್ಸ್ ಮಾಡರ್ನೈಸೇಶನ್ ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ 2000]] ಕಾಯಿದೆ ಜಾರಿಗೆ ತಂದರು.<ref>{{cite paper | first = Lawrence | last = Summers | coauthors = Alan Greenspan, Arthur Levitt, William Ranier | title = Over-the-Counter Derivatives Markets and the Commodity Exchange Act: Report of The President’s Working Group on Financial Markets | date = 1999-11 | page = 1 | url = http://www.ustreas.gov/press/releases/reports/otcact.pdf | accessdate = 2009-07-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030810165603/http://www.ustreas.gov/press/releases/reports/otcact.pdf|archivedate=2003-08-10}}</ref> ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಾಲದ ಅಪಾಯಗಳ ವಿರುದ್ಧ ರಕ್ಷಣೋಪಾಯವಾಗಿ ಅಥವಾ ಊಹಾತ್ಮಕವಾಗಿ [[ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಡಿಫಾಲ್ಟ್ ಸ್ವಾಪ್‌]]ಗಳು(CDS)ಮುಂತಾದ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದಾಗಿತ್ತು. CDS ಬಾಕಿಯ ಗಾತ್ರವು 1998ರಿಂದ 2008ಕ್ಕೆ 100 ಪಟ್ಟು ಏರಿಕೆಯಾಯಿತು. CDS ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಸಾಲಗಳ ಅಂದಾಜು ನವೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದಂತೆ,US$33ಯಿಂದ $47 ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಒಟ್ಟು ವಿನಿಮಯ ಕಚೇರಿ ಹೊರಗಿನ (OTC) ಒಪ್ಪಂದದ [[ಊಹಾತ್ಮಕ ಅಸಲು ಮೌಲ್ಯವು]] ಜೂನ್ 2008ಕ್ಕೆ $683 ಲಕ್ಷಕೋಟಿಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಯಿತು.<ref>[http://www.forbes.com/2009/05/18/geithner-derivatives-plan-opinions-contributors-figlewski.html ಫೋರ್ಬ್ಸ್-ಗೇತ್ನರ್ಸ್ ಪ್ಲಾನ್ ಫಾರ್ ಡಿರೈವೇಟಿವ್ಸ್]</ref> [[ವಾರನ್ ಬಫೆಟ್]] ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಸಮೂಹ ವಿನಾಶದ ಹಣಕಾಸು ಅಸ್ತ್ರಗಳು ಎಂದು 2003ರ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref>[http://www.economist.com/finance/displayStory.cfm?story_id=12274112 ದಿ ಎಕಾನಾಮಿಸ್ಟ್-ಡಿರೈವೇಟೀಸ್-ಎ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ವಿಂಟರ್?]</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/2817995.stm BBC-ಬಫೆಟ್ ವಾರ್ನ್ಸ್ ಆನ್ ಇನ್‌ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಟೈಮ್ ಬಾಂಬ್]</ref> ===ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಾಲದಿಂದ ವರ್ಧಿಸಿದ ಸಾಲದ ಹೊರೆ=== [[File:Leverage Ratios.png|thumb|ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಅನುಪಾತಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿತು 2003-2007]] ಅಮೆರಿಕದ ಮನೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಾಲದ ಸುಳಿಗೆ ಅಥವಾ [[ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಾಲ]]ಕ್ಕೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಪೂರ್ವದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. ಇದು ಗೃಹ ಉತ್ಕರ್ಷ ಗುಳ್ಳೆಯ ಪತನದ ಸಂಭವನೀಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕೆಟ್ಟದಾಗಿಸಿತು. ಪ್ರಮುಖ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಸೇರಿವೆ: *ಗೃಹಉತ್ಕರ್ಷ ಗುಳ್ಳೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಮನೆಯ ವಾಸ್ತವ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯದಿಂದ ಸೆಳೆದ ಮುಕ್ತ ನಗದನ್ನು ಗ್ರಾಹಕರು ಬಳಸಿದ್ದು 2001ರಲ್ಲಿ $627 ಶತಕೋಟಿಯಿಂದ 2005ರಲ್ಲಿ $1,428 ಶತಕೋಟಿಗೆ ದುಪ್ಪಟ್ಟಾಯಿತು. ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು $5 ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ತಲುಪಿ,ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳೆವಣಿಗೆಗೆ ನೆರವಾಯಿತು.<ref name="Greenspan Kennedy Report - Table 2">[http://www.federalreserve.gov/pubs/feds/2007/200720/200720pap.pdf ಗ್ರೀನ್‌ಸ್ಪಾನ್ ಕೆನಡಿ ರಿಪೋರ್ಟ್- ಟೇಬಲ್ 2]</ref><ref name="Equity extraction - Charts">[http://seekingalpha.com/article/33336-home-equity-extraction-the-real-cost-of-free-cash ಈಕ್ವಿಟಿ ಎಕ್ಸ್ರಾಕ್ಷನ್ - ಚಾರ್ಟ್ಸ್]</ref><ref name="reuters.com">[http://www.reuters.com/article/ousiv/idUSN2330071920070423 ರಾಯಿಟರ್ಸ್-ಸ್ಪೆಂಡಿಂಗ್ ಬೂಸ್ಟಡ್ ಬೈ ಹೋಮ್ ಈಕ್ವಿಟಿ ಲೋನ್ಸ್]</ref> GDPಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ U.S.ಗೃಹಅಡಮಾನ ಸಾಲವು 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ 46% ಸರಾಸರಿಯಿಂದ 2008ರಲ್ಲಿ 73%ಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿ $10.5 ಲಕ್ಷಕೋಟಿಯನ್ನು ತಲುಪಿತು.<ref name="money.cnn.com">[http://money.cnn.com/2009/05/27/news/mortgage.overhang.fortune/index.htm ಫಾರ್ಚ್ಯೂನ್-ದಿ $4 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಹೌಸಿಂಗ್ ಹೆಡ್ಡೇಕ್]</ref> *USA ಮನೆಸಾಲವು 2007ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ [[ಒಟ್ಟು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆದಾಯ]]ದ ಶೇಕಡಾವಾರು 127%ಇದ್ದರೆ, 1990ರಲ್ಲಿ 77% ಇತ್ತು.<ref>{{cite news|url=http://www.economist.com/world/unitedstates/displaystory.cfm?story_id=12637090 |title=The End of the Affair |publisher=Economist |date=2008-10-30 |accessdate=2009-02-27}}</ref> *ಇಸವಿ 1981ರಲ್ಲಿ U.S.ಖಾಸಗಿ ಸಾಲವು GDPಯ 123% ಇತ್ತು; 2008ರ ಮೂರನೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅದು 290%ರಷ್ಟಿತ್ತು.<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/774c0920-fd1d-11dd-a103-000077b07658.html FT-ವೂಲ್ಫ್ ಜಪಾನ್ಸ್ ಲೆಸನ್ಸ್]</ref> *ಅಗ್ರ ಐದು U.S.ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು 2004-07ರಿಂದ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹಣಕಾಸು ಸಾಲವನ್ನು(ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ)ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡು,ಹಣಕಾಸು ಆಘಾತಕ್ಕೆ ಸಂಭವನೀಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡವು. ಈ ಐದು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು 2007 ವಿತ್ತೀಯ ವರ್ಷಕ್ಕೆ $4.1ಲಕ್ಷಕೋಟಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಲವನ್ನು ವರದಿಮಾಡಿದ್ದು,2007ಕ್ಕೆ USA ಸಾಮಾನ್ಯ GDPಯ ಸುಮಾರು 30% ಆಗಿದೆ. [[ಲೆಹಮಾನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್]] ದಿವಾಳಿಯಾಯಿತು,[[ಬಿಯರ್ ಸ್ಟರ್ನ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಮೆರಿಲ್ ಲಿಂಚ್]] ಮಾರುಕಟ್ಟೆದರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ದರದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಯಿತು ಹಾಗೂ [[ಗೋಲ್ಡ್‌ಮ್ಯಾನ್ ಸ್ಯಾಚ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಮೋರ್ಗಾನ್ ಸ್ಟಾನ್ಲಿ]] ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಾದವು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಕಠಿಣ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಸ್ವತಃ ಒಳಪಟ್ಟವು. ಲೆಹ್ಮಾನ್ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಈ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಸರ್ಕಾರದ ಬೆಂಬಲ ಅಗತ್ಯವಾಗಿತ್ತು ಅಥವಾ ಪಡೆದವು.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2008/10/03/business/03sec.html|title=Agency's ’04 Rule Let Banks Pile Up New Debt, and Risk}}</ref> *[[ಫ್ಯಾನಿ ಮಾ]] ಮತ್ತು [[ಫ್ರೆಡ್ಡಿ ಮ್ಯಾಕ್]] ಎರಡು U.S.[[ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು]] ಅಡಮಾನ ಕರಾರುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು $5 ಲಕ್ಷಕೋಟಿಯ ಮಾಲೀಕತ್ವ ಅಥವಾ ಖಾತರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ U.S.ಸರ್ಕಾರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು [[ಕಾನೂನು ನಿಯಂತ್ರಣ]]ದಲ್ಲಿರಿಸಿತು.<ref name="publications1">{{cite web |url=http://www.aei.org/publications/pubID.28704/pub_detail.asp |title=AEI-The Last Trillion Dollar Commitment |publisher=Aei.org |date= |accessdate=2009-02-27 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174424/http://www.aei.org/publications/pubID.28704/pub_detail.asp%20 |url-status=dead }} ಅಮೆರಿಕನ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಇನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಬಲಪಂಥೀಯ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯೊಂದಿಗಿರುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿ ಸಂಸ್ಥೆ.</ref><ref>{{cite web|url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601109&sid=adr.czwVm3ws&refer=home |title=Bloomberg-U.S. Considers Bringing Fannie & Freddie Onto Budget |publisher=Bloomberg.com |date=2008-09-11 |accessdate=2009-02-27}}</ref> ಈ ಏಳು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಲವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದು,$9ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಸಾಲವನ್ನು ಅಥವಾ ಖಾತರಿ ಕರಾರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅಪಾಯದ ಅಪಾರ ಕೇಂದ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಆದರೂ ಡಿಪೋಸಿಟರಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗಿದ್ದ ಸಮಾನ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ. ===ಹಣಕಾಸು ನಾವೀನ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಕೀರ್ಣತೆ=== (0}ಹಣಕಾಸು ನಾವೀನ್ಯ ಪದವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗ್ರಾಹಕ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಹಣಕಾಸು ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತ ಬೆಳವಣಿಗೆ,ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡುವಿಕೆಗೆ ಪರಿಹಾರ(ಸಾಲಗಾರನ ಬಾಕಿ ಮುಂತಾದವು)ಅಥವಾ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸಲು ನೆರವು ನೀಡುವುದು. ಈ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಯುಕ್ತವಾದ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಸೇರಿವೆ: [[ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ದರದ ಅಡಮಾನ]];ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಅಡಮಾನಗಳನ್ನು [[ಅಡಮಾನ ಬೆಂಬಲಿತ ಭದ್ರತೆ]]ಗಳಿಗೆ (MBS)ಅಥವಾ ಜಾಮೀನು ಸಾಲ ಕರಾರು(CDO)ಗಳಿಗೆ ಒಟ್ಟು ಸೇರಿಸಿ ಬಂಡವಳಿಗರಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವುದು,ಒಂದು ವಿಧದ [[ಸೆಕ್ಯೂರಿಟೈಸೇಷನ್]](ಹಣಕಾಸು ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಭದ್ರತಾಪತ್ರಗಳಾಗಿ ಕೂಡಿಸುವುದು)ಮತ್ತು [[ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಡಿಫಾಲ್ಟ್ ಸ್ವಾಪ್ಸ್]](CDS)ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸಾಲ ವಿಮೆ(CDS) ಈ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಬಳಕೆಯು ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದಂತೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿ,ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ದಾರಿಕಲ್ಪಿಸಿದೆ. ಈ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ನಿರಾತಂಕತೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅವುಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಅಳೆಯಬಹುದು. ಕೆಲವು ಹಣಕಾಸು ನಾವೀನ್ಯತೆಯು ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಮೀರುವ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು.ಜಮಾಖರ್ಚು ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಹೊರತಾದ ಹಣಕಾಸು ಪ್ರಮುಖ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ವರದಿಮಾಡುವ ಸಾಲ ಅಥವಾ ಬಂಡವಾಳ ಕುಶನ್(ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ)ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ,[[ಮಾರ್ಟಿನ್ ವುಲ್ಫ್]] ಜೂನ್ 2009ರಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ "...ಈ ದಶಕದ ಪೂರ್ವಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮಾಡಿದ ಅಗಾಧ ಭಾಗ-ಜಮಾಖರ್ಚು ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಆಚೆ ಇಡುವುದು,ಸಾಲಗಳು ಮತ್ತು ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸ್ವತಃ-ನಿಬಂಧನೆಯ ಸುತ್ತ ದಾರಿ ಹುಡುಕುವುದಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/095722f6-6028-11de-a09b-00144feabdc0.html FT ಮಾರ್ಟನ್ ವುಲ್ಫ್ - ರಿಫಾರ್ಮ್ ಆಫ್ ರೆಗ್ಯೂಲೇಷನ್ ಅಂಡ್ ಇನ್‌ಸೆಂಟೀವ್ಸ್]</ref> ===ಅಪಾಯವನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಬೆಲೆಕಟ್ಟುವುದು=== [[File:AIG Protester on Pine Street.jpg|thumb|right|AIGಬೋನಸ್ ಪಾವತಿಗಳ ವಿವಾದದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಪ್ರತಿಭಟನೆಕಾರನೊಬ್ಬನನ್ನು ನ್ಯೂಸ್ ಮೀಡಿಯ ಸಂದರ್ಶಿಸಿತು.]] ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಬೆಲೆಕಟ್ಟುವುದು [[ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರ]]ವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅಪಾಯವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಇದು ಬಂಡವಳಿಗರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.ಅದನನು ಬಡ್ಡಿದರಗಳು ಅಥವಾ ಶುಲ್ಕಗಳಿಂದ ಅಳೆಯಬಹುದು. ವಿವಿಧ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ,ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಭಾಗಿಗಳು MBS ಮತ್ತು CDOಮುಂತಾದ ಹಣಕಾಸು ನಾವೀನ್ಯದಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿರುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಅಳತೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಅಥವಾ ಒಟ್ಟಾರೆ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸ್ಥಿರತೆಯ ಮೇಲೆ ಅದರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ.<ref name="Declaration of G20" /> ಉದಾಹರಣೆಗೆ, CDOಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆಮಾದರಿಯು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗೆ ಸೇರಿಸಿದ ಅಪಾಯದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಅವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಿಲ್ಲ. "ಉನ್ನತ ಗುಣಮಟ್ಟ"ದ CDOಗಳಿಗೆ ಸರಾಸರಿ ಚೇತರಿಕೆ ದರವು ಅಂದಾಜು ಡಾಲರ್‌ಗೆ 32 ಸೆಂಟ್‌ಗಳಿವೆ.[[ಮೆಜಾನೈನ್]] CDOಗಳ ಚೇತರಿಕೆ ದರವು ಅಂದಾಜು ಪ್ರತಿ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಐದು ಸೆಂಟ್ಸ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಬೃಹತ್‌ಪ್ರಮಾಣದ,ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಊಹಿಸಲಾಗದ ನಷ್ಟಗಳು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಜಮಾಖರ್ಚು ಪಟ್ಟಿಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು ಹಾಗೂ ಕಾರ್ವನಿರ್ವಹಣೆಗಳಿಗೆ ತೀರಾ ಕಡಿಮೆ ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ಉಳಿಸಿತು.<ref name="TPMBLOG1">{{cite web |author=March 2, 2009, 6:12PM |url=http://tpmcafe.talkingpointsmemo.com/talk/blogs/paulw/2009/03/the-power-of-belief.php |title=paulw's Blog &#124; Talking Points Memo &#124; The power of belief |publisher=Tpmcafe.talkingpointsmemo.com |date=2009-03-02 |accessdate=2009-11-11 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174540/https://tpmcafe.talkingpointsmemo.com/talk/blogs/paulw/2009/03/the-power-of-belief.php%20 |url-status=dead }}</ref> ಇನ್ನೊಂದು ಉದಾಹರಣೆಯು [[AIG]]ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಡಿಫಾಲ್ಟ್ ಸ್ವಾಪ್‌ಗಳ ಬಳಕೆಯ ಮೂಲಕ ವಿವಿಧ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಕರಾರುಗಳನ್ನು ವಿಮೆ ಮಾಡಿತು. ಮೂಲ CDS ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ಟಿ B ಬಾಕಿದಾರನಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ಟಿ Aಗೆ ಹಣ ಸಂದಾಯ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆಯ ಬದಲಾಗಿ AIG ಪ್ರೀಮಿಯಂ ಒಂದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ,AIGಗೆ ಅನೇಕ CDS ಬದ್ಧತೆಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಹಣಕಾಸು ಬಲವು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರಿಂದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸಾಧಿಸಿ,ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ತನ್ನ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. U.S.ತೆರಿಗೆದಾರರು ಸರ್ಕಾರದ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ 2008ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 2009 ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ $180 ಶತಕೋಟಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಒದಗಿಸಿದ್ದರು.ಅವುಗಳ ಮೂಲಕ ಹಣವು CDSವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ವಿವಿಧ ಪ್ರತಿಭಾಗಿದಾರರಿಗೆ ಹರಿಯಿತು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ದೊಡ್ಡ ಜಾಗತಿಕ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿವೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601109&sid=aKKRHZsxRvWs&refer=home |title=Bloomberg-Credit Swap Disclosure Obscures True Financial Risk |publisher=Bloomberg.com |date=2008-11-06 |accessdate=2009-02-27}}</ref><ref>[http://www.businessweek.com/bwdaily/dnflash/content/mar2009/db20090316_859460.htm?chan=top+news_top+news+index+-+temp_top+story ಬಿಸಿನೆಸ್ ವೀಕ್-ಹೂ ಈಸ್ ಹೂ ಆನ್ AIG ಲಿಸ್ಟ್ ಆಫ್ ಕೌಂಟರ್‌ಪಾರ್ಟೀಸ್]</ref> ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಿದ ಹಣಕಾಸು ಮಾದರಿಯ ಮಿತಿಗಳು ಕೂಡ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web |last=Regnier |first=Pat |url=http://moneyfeatures.blogs.money.cnn.com/2009/02/27/the-financial-crisis-why-did-it-happen/ |title=New theories attempt to explain the financial crisis - Personal Finance blog - Money Magazine's More Money |publisher=Moneyfeatures.blogs.money.cnn.com |date=2009-02-27 |accessdate=2009-11-11 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174609/http://moneyfeatures.blogs.money.cnn.com/2009/02/27/the-financial-crisis-why-did-it-happen/%20 |url-status=dead }}</ref><ref name="Felix1">{{Cite news | last = Salmon | first = Felix | publication-date = 2009-02-23 | title = Recipe for Disaster: The Formula That Killed Wall Street | magazine = Wired Magazine | issue = 17.03 | url = https://www.wired.com/techbiz/it/magazine/17-03/wp_quant | accessdate = 2009-03-08}}</ref> CDSದರವು ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದು,ಅಡಮಾನ ಬೆಂಬಲಿತ ಭದ್ರತಾಪತ್ರಗಳ ಸರಿಯಾದ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತವೆಂದು ಈ ಸೂತ್ರವು ಭಾವಿಸಿತು. ಇದನ್ನು ತೀರಾ ಸುಲಭವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದಾದ್ದರಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ CDOಮತ್ತು CDSಬಂಡವಳಿಗರು,ವಿತರಕರು ಮತ್ತು ರೇಟಿಂಗ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಬಳಸಿದರು.<ref name="Felix1" /> ಒಂದು wired.com ಲೇಖನದ ಪ್ರಕಾರ: {{quotation|Then the model fell apart. Cracks started appearing early on, when financial markets began behaving in ways that users of Li's formula hadn't expected. The cracks became full-fledged canyons in 2008—when ruptures in the financial system's foundation swallowed up trillions of dollars and put the survival of the global banking system in serious peril... Li's [[Gaussian copula]] formula will go down in history as instrumental in causing the unfathomable losses that brought the world financial system to its knees.<ref name="Felix1" /> }} ಹಣಕಾಸು ಆಸ್ತಿಗಳು ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಜಟಿಲವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ,ಅದರ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವು ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಕಠಿಣವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ,ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ [[ಬಾಂಡ್ ರೇಟಿಂಗ್]] ಏಜೆನ್ಸಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತರಾದ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿಯಂತ್ರಕರು,ಕೆಲವು ಜಟಿಲ ಲೆಕ್ಕದ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಕ್ರಮಬದ್ಧವೆಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಮರುಭರವಸೆ ಸಿಕ್ಕಿತು.ಇದು ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಇರುವುದೆಂದು ಸಾಬೀತಾದ ಅಪಾಯಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕವಾಗಿ ತೋರಿಸಿತು.<ref name="RISKS1">[https://www.nytimes.com/2008/11/25/business/25assess.html?hp ಫ್ಲಾಯಿಡ್ ನೋರಿಸ್(2008). ][https://www.nytimes.com/2008/11/25/business/25assess.html?hp ''ನ್ಯೂಸ್ ಎನಾಲಿಸಿಸ್: ಅನದರ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್, ಅನದರ್ ಗಾರಂಟಿ'', ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ನವೆಂಬರ್ 24, 2008]</ref> ಮಹಾ ಉತ್ಕರ್ಷ ಸ್ಥಿತಿ ಕೈಮೀರಿ ಹೋಗಿ ಹೊಸ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಅತೀ ಜಟಿಲವಾಗಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅದರ ಅಪಾಯವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲು ಅಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಅಪಾಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ವಿಧಾನಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬನೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು ಎಂದು [[ಜಾರ್ಜ್ ಸೋರಸ್]] ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದೇ ರೀತಿ,ರೇಟಿಂಗ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕೃತಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ಒದಗಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾದವು. ಇದು ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಿಂದ ನುಣುಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಆಘಾತಕಾರಿ ಘಟನೆ." <ref name="WORSTCRISIS">{{Cite news | last = Soros | first = George | author-link = George Soros | publication-date = January 22, 2008 | title = The worst market crisis in 60 years | newspaper = Financial Times | publication-place = London, UK | pages = | url = http://www.ft.com/cms/s/0/24f73610-c91e-11dc-9807-000077b07658.html?nclick_check=1 | accessdate = 2009-03-08}}</ref> ===ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉತ್ಕರ್ಷ ಮತ್ತು ಪತನ=== ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು NY ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ತಿಮೋತಿ ಗೇತ್‌ನರ್]],2009ರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕ ಖಜಾನೆಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದ ಅವರು, ಸಾಲದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಸ್ಥಗಿತದ "ಓಟ"ಕ್ಕೆ [[ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] ಎಂದು ಕರೆಯುವ "ಸಮಾನಾಂತರ" ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕಾರಣವೆಂದು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಆರೋಪವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬೆಂಬಲವಾಗಿ ನಿಂತ ಸಾಲದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ಬೇಕಾಗಿತ್ತು,ಆದರೆ ಸಮಾನವಾದ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಇವು ಒಳಪಡಲಿಲ್ಲ. ಇದಿಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ,ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗುವಂತವು.ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ದ್ರವ್ಯತೆಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಲ ಪಡೆದು ದೀರ್ಘಾವದಿಯ ದ್ರವ್ಯತೆರಹಿತ ಮತ್ತು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಇದರ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ ಸಾಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಕುಗಳಿಂದ ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಸಾಲದ ಪ್ರಮಾಣ ತಗ್ಗಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ,ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಕುಗ್ಗಿದ ಬೆಲೆಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವುದಾಗಿದೆ. ಆ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಅವರು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ: {{quotation|In early 2007, asset-backed commercial paper conduits, in structured investment vehicles, in auction-rate preferred securities, tender option bonds and variable rate demand notes, had a combined asset size of roughly $2.2 trillion. Assets financed overnight in triparty repo grew to $2.5 trillion. Assets held in hedge funds grew to roughly $1.8 trillion. The combined balance sheets of the then five major investment banks totaled $4 trillion. In comparison, the total assets of the top five bank holding companies in the United States at that point were just over $6 trillion, and total assets of the entire banking system were about $10 trillion. The combined effect of these factors was a financial system vulnerable to self-reinforcing asset price and credit cycles.<ref name="newyorkfed.org"/>}} [[ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ವಿಜೇತ [[ಪಾಲ್ ಕ್ರಗ್‌ಮ್ಯಾನ್]] ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಓಟವು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಉಂಟುಮಾಡಲು "ಏನಾಯಿತು ಎನ್ನುವುದರ ತಿರುಳು" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಿಯಂತ್ರಣಗಳ ಮೇಲೆ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಇವರು "ಹಾನಿಕರ ಅಲಕ್ಷ್ಯ"ವೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ."<ref name="Krugman 2009" /> {{quotation|As the shadow banking system expanded to rival or even surpass conventional banking in importance, politicians and government officials should have realized that they were re-creating the kind of financial vulnerability that made the Great Depression possible—and they should have responded by extending regulations and the financial safety net to cover these new institutions. Influential figures should have proclaimed a simple rule: anything that does what a bank does, anything that has to be rescued in crises the way banks are, should be regulated like a bank.}} ಆಸ್ತಿ ಬೆಂಬಲಿತ ಸಾಲವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಕೂಡ ಗ್ಯಾರಿ ಗಾರ್ಟನ್ ಗಮನಸೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="WSJ Gorton" /> ===ಸರಕು ಗುಳ್ಳೆ=== ಗೃಹಉತ್ಕರ್ಷ ಗುಳ್ಳೆಯ ಪತನದ ನಂತರ ಸರಕು ಬೆಲೆ ಗುಳ್ಳೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು. [[ತೈಲ]]ದ ಬೆಲೆ $50 ರಿಂದ $147ಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವದ [[2007]]ರಿಂದ [[2008]]ಕ್ಕೆ ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಏರಿಕೆಯಾಯಿತು.2008ರ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಉದ್ಭವಿಸಿದ್ದರಿಂದ ತೈಲಬೆಲೆ ಕುಸಿಯುವ ಮುಂಚೆ ಈ ಏರಿಕೆ ಕಂಡುಬಂತು.<ref>[http://futures.tradingcharts.com/chart/CO/M ಲೈಟ್ ಕ್ರೂಡ್ ಆಯಿಲ್ ಚಾರ್ಟ್]</ref> ತಜ್ಞರು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದು,ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತಿತರ ಹೂಡಿಕೆಗಳಿಂದ ಸರಕುಗಳಿಗೆ, ಸಟ್ಟಾ ವ್ಯವಹಾರ ಮತ್ತು ವಿತ್ತೀಯನೀತಿಗಾಗಿ ಹಣದ ಹರಿವು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ.<ref>[http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/banksandfinance/2790539/George-Soros-rocketing-oil-price-is-a-bubble.html ಸೋರೋಸ್-ರಾಕೆಟಿಂಗ್ ಆಯಿಲ್ ಪ್ರೈಸ್ ಈಸ್ ಎ ಬಬಲ್]</ref> ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ವಿಶ್ವಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಕಚ್ಛಾವಸ್ತುಗಳ ಕೊರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿದ ಭಾವನೆ,ಹೀಗೆ ಆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ,ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಚೀನಾ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಉಪಸ್ಥಿತಿ. ತೈಲ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ಗ್ರಾಹಕ ಉಪಭೋಗದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾಲು ಗ್ಯಾಸೋಲಿನ್‌ ಖರೀದಿಗೆ ತಿರುಗಿತು.ಇದು ತೈಲ ಆಮದು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮೇಲೆ ಇಳಿಮುಖದ ಒತ್ತಡ ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು ಮತ್ತು ತೈಲ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಪತ್ತು ಹರಿದುಹೋಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://mises.org/story/2999 |title=ಮೈಸಸ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್-ದಿ ಆಯಿಲ್ ಪ್ರೈಸ್ ಬಬಲ್ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2009-04-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090409062432/http://mises.org/story/2999 |url-status=dead }}</ref> ಟ್ರೇಡಿಂಗ್ & ಮಾರ್ಕೆಟ್ಸ್ ವಿಭಾಗದ CFTCಮಾಜಿ ನಿರ್ದೇಶಕ(ಜಾರಿಗೆ ಕಾರಣ)ಮೈಕೇಲ್ ಗ್ರೀನ್‌ಬರ್ಗರ್,ಜೂನ್ 3,2008ರಂದು ವಾಣಿಜ್ಯ, ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆಯ ಸೆನೆಟ್ ಸಮಿತಿ ಮುಂದೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ನುಡಿಯುತ್ತಾ,ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅಟ್ಲಾಂಟಾ ಮೂಲದ [[ಇಂಟರ್‌ಕಾಂಟಿನೆಂಟಲ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್]] ಹೆಸರನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. [[ಗೋಲ್ಡ್‌ಮ್ಯಾನ್ ಸ್ಯಾಚ್ಸ್]],[[ಮಾರ್ಗನ್ ಸ್ಟಾನ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ]] ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಲಂಡನ್ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಫ್ಯೂಚರ್ಸ್ ವಿನಿಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾದ ತೈಲದ ಭವಿಷ್ಯದ ಬೆಲೆಗಳ ಊಹಾತ್ಮಕ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. <ref>[http://digitalcommons.law.umaryland.edu/cong_test/27/ ಎನರ್ಜಿ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಮ್ಯಾನಿಪ್ಯುಲೇಷನ್ ಎಂಡ್ ಫೆಡರಲ್ ಎನ್‌ಪೋರ್ಸ್‌ಮೆಂಟ್ ರಿಜೈಮ್ಸ್]</ref>. ಜಾರ್ಜ್ ಸೊರೋಸ್ ಕೂಡ ಸಮಿತಿಯ ಮುಂದೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ನುಡಿದಿದ್ದಾರೆ. [[File:Copper_Price_History_USD.png‎|thumb|right|150px|ಗ್ಲೋಬಲ್ ಕಾಪರ್ ಪ್ರೈಸಸ್]] ತಾಮ್ರದ ದರದ ಗುಳ್ಳೆಯು ತೈಲಗುಳ್ಳೆ ಸಂಭವಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೇ ಉಂಟಾಯಿತೆಂದು ಕೂಡ ಗಮನಿಸಲಾಯಿತು. ತಾಮ್ರವು ಪ್ರತಿ ಟನ್‌ಗೆ 1990ರಿಂದ 1999ರವರೆಗೆ $2,500 ದರದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಯಿತು.ನಂತರ ಸುಮಾರು $1,600ಗೆ ಕುಸಿಯಿತು. ದರ ಕುಸಿತವು 2004ರವರೆಗೆ ಉಳಿದು 2008ರಲ್ಲಿ ದರದಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆ ಕಂಡು [[ತಾಮ್ರ]]ವು ಪ್ರತಿ ಟನ್‌ಗೆ $7,040ಕ್ಕೆ ಮುಟ್ಟಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ 2010ರಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ ತಾಮ್ರವು ಪ್ರತಿಟನ್‌ಗೆ $6,500 ಗೆ ಮಾರಾಟವಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕುಸಿಯತೊಡಗಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://ddo.typepad.com/ddo/2006/10/the_relation_be.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-09 |archive-date=2006-11-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061115035115/http://ddo.typepad.com/ddo/2006/10/the_relation_be.html |url-status=dead }}</ref> / <ref>{{Cite web |url=http://www.pincock.com/Perspectives/Issue1-Copper.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-09 |archive-date=2004-11-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20041108173731/http://www.pincock.com/Perspectives/Issue1-Copper.pdf |url-status=dead }}</ref> / <ref>{{Cite web |url=http://investinmetal.com/copper-price/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-09 |archive-date=2010-05-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100523113444/http://investinmetal.com/copper-price/ |url-status=dead }}</ref> / <ref>{{Cite web |url=http://dow-futures.net/historical-copper-prices-history/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-09 |archive-date=2010-05-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100512134725/http://dow-futures.net/historical-copper-prices-history |url-status=dead }}</ref>. 1990ರ ದಶಕದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ [[ನಿಕಲ್]] ದರಗಳು ಉತ್ಕರ್ಷ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಮುಟ್ಟಿತು.ನಂತರ ನಿಕಲ್ ದರಗಳು ಪ್ರತಿ ಮೆಟ್ರಿಕ್ [[ಟನ್‌]]ಗೆ [[2007]] [[ಮೇ]]ನಲ್ಲಿ $51,000 /£36,700 ರಿಂದ [[2009]] [[ಜನವರಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್‌ಗೆ $11,550/£8,300ಗೆ ಕುಸಿಯಿತು. ದರಗಳಲ್ಲಿ 2010 ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಚೇತರಿಕೆ ಆರಂಭವಾದರೂ,ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯದ ಬಹುತೇಕ ನಿಕಲ್ ಗಣಿಗಳು ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ದಿವಾಳಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/7841417.stm]</ref> ಉನ್ನತ ದರ್ಜೆಯ [[ನಿಕಲ್ ಸಲ್ಫೇಟ್]] [[ಅದಿರು]] ಬೆಲೆ [[2010]]ರಲ್ಲಿ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ,[[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ]] ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಕೈಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಚೇತರಿಕೆ ಉಂಟಾಯಿತು.<ref>[http://www.proactiveinvestors.com.au/companies/news/5032/mincors-result-reflects-a-return-to-better-days-for-sulphide-nickel-5032.html]</ref> ===ಇಡೀ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಆವರಿಸಿದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು=== [[ಪ್ರಚಲಿತ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ವಿವರಣೆ]]ಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾದ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ,ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಕೇವಲ ಇನ್ನೊಂದು ಆಳವಾದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ. ಅದು ಸ್ವಯಂ [[ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆವರಿಸಿದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದದ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಸಮೀರ್ ಅಮೀನ್]] ಪ್ರಕಾರ,1970ರ ದಶಕದ ಪೂರ್ವದಿಂದ [[ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರ]]ಗಳಲ್ಲಿ [[GDP]][[ಬೆಳವಣಿಗೆ]] ದರಗಳಲ್ಲಿ ಸತತ ಇಳಿಮುಖವು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು. ಅದಕ್ಕೆ ನೈಜ [[ಆರ್ಥಿಕತೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಲಾಭದಾಯಕ ಬಂಡವಾಳ ಹೊರಮಾರ್ಗಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯವೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಣವನ್ನು ಹಣಕಾಸು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸುವುದು,ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತರುವಾಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ತೆಗೆದಿದ್ದರಿಂದ ಇದು [[ಉತ್ಪಾದಕ ಬಂಡವಾಳ]] [[ಹೂಡಿಕೆ]]ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಲಾಭದಾಯಕವಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.ismea.org/INESDEV/AMIN.eng.html |title=Samir AMIN |publisher=Ismea.org |date=1996-08-22 |accessdate=2009-11-11 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174524/http://www.ismea.org/INESDEV/AMIN.eng.html%20 |url-status=dead }}</ref> ಸಮೀರ್ ಅಮೀನ್ ಪ್ರಕಾರ,ಈ ವಿದ್ಯಮಾನವು ಪುನರಾವರ್ತಕ [[ಹಣಕಾಸು ಉತ್ಕರ್ಷದ ಗುಳ್ಳೆ]]ಗಳಾಗಿ([[ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ಉತ್ಕರ್ಷದ ಗುಳ್ಳೆ]])2007-2010ರ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಬಲವಾದ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref>{{cite web|last=Amin |first=Samir |url=http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=11099 |title=Financial Collapse, Systemic Crisis? |publisher=Globalresearch.ca |date=2008-11-23 |accessdate=2009-11-11}}</ref> ರಾಜಕೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಕ ಮತ್ತು [[ಮಂತ್ಲಿ ರಿವ್ಯೂ]] ಸಂಪಾದಕ [[ಜಾನ್ ಬೆಲ್ಲಾಮಿ ಫಾಸ್ಟರ್]],1970ರ ದಶಕದ ಪೂರ್ವದಿಂದ [[GDP]][[ಬೆಳವಣಿಗೆ]] ದರಗಳಲ್ಲಿ ಕುಸಿತವು [[ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ತುಂಬಿದಸ್ಥಿತಿ]] ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ಸಂಭವಿಸಿದೆ<ref>{{cite web|url=http://monthlyreview.org/080401foster.php |title=The Financialization of Capital and the Crisis |publisher=Monthly Review |date= |accessdate=2009-11-11}}</ref> ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ. [[ಜಾನ್ C.ಬೋಗ್ಲೆ]] 2005ರಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಾ,ಕೆಲವು ಪರಿಹರಿಸಲಾಗದ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಅವು ಹಿಂದಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿವೆ ಮತ್ತು ಅವನ್ನು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಲಿಲ್ಲ:{{quotation|Corporate America went astray largely because the power of managers went virtually unchecked by our gatekeepers for far too long...They failed to 'keep an eye on these geniuses' to whom they had entrusted the responsibility of the management of America's great corporations.}}ಆತ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿದಂತೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಉದಾಹರಿಸುತ್ತಾನೆ<ref>{{cite book | last = Bogle | first = John | year = 2005 | title = The Battle for the Soul of Capitalism | publisher = Yale University Press | isbn = 978-0-300-11971-8}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://video.google.com/videoplay?docid=-9091574967491272154&q=Battle+for+the+Soul+of+Capitalism |title=ಬ್ಯಾಟಲ್ ಫಾರ್ ದಿ ಸೌಲ್ ಆಫ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಸಂ |access-date=2022-10-15 |archive-date=2011-11-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111103071618/http://video.google.com/videoplay?docid=-9091574967491272154&q=Battle+for+the+Soul+of+Capitalism |url-status=dead }}</ref> *"ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ"ಯು "ಮಾಲೀಕರ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ" ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬದಲಿಗೆ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಆತ ವಾದಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅದರ ಅರ್ಥ ಆಡಳಿತಮಂಡಳಿಯು ಷೇರುದಾರರ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ಬದಲು ಸ್ವಯಂ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ,ಇದು [[ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಾಲ್-ಏಜೆಂಟ್]] ಸಮಸ್ಯೆಯಲ್ಲಿನ ಪರಿವರ್ತನೆ *ಬೆಳೆಯತೊಡಗಿದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಪರಿಹಾರ; *ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಗಳಿಕೆಗಳು,ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನೈಜ ಮೌಲ್ಯದ ಸೃಷ್ಟಿಗಿಂತ ಷೇರುದರದ ಮೇಲೆ ಗಮನ; *ಗೇಟ್‌ಕೀಪರ್‌ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಲೆಕ್ಕತಪಾಸಕರು,ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮಂಡಳಿ,ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ವಿಶ್ಲೇಷಕರು ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿನಿರತ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ವೈಫಲ್ಯ. ===ಆರ್ಥಿಕ ಮುನ್ಸೂಚನೆಯ ಪಾತ್ರ=== ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ [[ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು]] ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನುಡಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಬದಲಾಗಿ [[ಗ್ರೇಟ್ ಮಾಡರೇಷನ್]](ಉಗ್ರತೆ ಸೌಮ್ಯಗೊಳಿಸುವುದು)ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡಿದ್ದರು. ಅನೇಕ ಮಂದಿ [[ಅಸಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು]] ಈ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ಬದಲಾದ ವಾದಗಳೊಂದಿಗೆ ಭವಿಷ್ಯ ನುಡಿದರು. ಡರ್ಕ್ ಬೆಜೆಮರ್ ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ(ಬೆಂಬಲದ ವಾದ ಮತ್ತು ವೇಳೆಯ ಅಂದಾಜುಗಳೊಂದಿಗೆ)12 ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಗೆ ಈ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ:: [[ಡೀನ್ ಬೇಕರ್]] (US), ವೈನೆ ಗೋಡ್ಲೆ (US), [[ಫ್ರೆಡ್ ಹ್ಯಾರಿಸನ್]] (UK), [[ಮೈಕೇಲ್ ಹಡ್ಸನ್]] (US), [[ಎರಿಕ್ ಜಾನ್ಸ್‌ಜನ್]] (US), [[ಸ್ಟೀವ್ ಕೀನ್]] (ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ), [[ಜಾಕೋಬ್ ಬ್ರಾಚ್ನರ್ ಮ್ಯಾಡ್ಸನ್]] & & ಜೆನ್ಸ್ ಕೆಜಾರ್ ಸೊರೆನ್‌ಸನ್ (ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್), [[ಕರ್ಟ್ ರಿಚೆಬಾಚರ್]] (US), [[ನೌರೀಲ್ ರೌಬಿನಿ]] (US), [[ಪೀಟರ್ ಸ್ಕಿಫ್]] (US),ಮತ್ತು[[ರಾಬರ್ಟ್ ಷಿಲ್ಲರ್]] (US). ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ಇಂಗಿತಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ ಇತರೆ ತಜ್ಞರ ಬಗ್ಗೆ ಕೂಡ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref>"ರಿಸೆಷನ್ ಇನ್ ಅಮೆರಿಕ," ದಿ ಎಕಾನಾಮಿಸ್ಟ್, ನವೆಂಬರ್ 15, 2007.</ref><ref>ರಿಚರ್ಡ್ ಬರ್ನರ್, "ಪರ್ಫೆಕ್ಟ್ ಸ್ಟಾರ್ಮ್ ಫಾರ್ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಕನ್ಸೂಮರ್," ಮಾರ್ಗನ್ ಸ್ಟಾನ್ಲಿ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಫೋರಂ, ನವೆಂಬರ್ 12, 2007.</ref><ref>ಕಬಿರ್ ಚಿಬ್ಬರ್, "ಗೋಲ್ಡ್‌ಮನ್ ಸೀಸ್ ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್ ಕಟ್ಟಿಂಗ್ $2 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಇನ್ ಲೆಂಡಿಂಗ್," Bloomberg.com, ನವೆಂಬರ್ 16, 2007.</ref> ''[[ಬಿಸಿನೆಸ್‌ವೀಕ್]]'' ನಿಯತಕಾಲಿಕದ ಮುಖಪುಟದ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ 1930ರ ದಶಕದ [[ಗ್ರೇಟ್ ಡಿಪ್ರೆಷನ್]](ಮಹಾ ಹಿಂಜರಿತ)ದ ನಂತರ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಅತೀ ಕೆಟ್ಟ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಮುಂಗಾಣಲು ಬಹುತೇಕ ವಿಫಲರಾದರು.<ref>[http://www.businessweek.com/magazine/content/09_17/b4128026997269.htm?chan=top+news_economics+subindex+page_economics ಬಿಸಿನೆಸ್‌ವೀಕ್ ಮ್ಯಾಗಜಿನ್ ]</ref> [[ವಾರ್ಟನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಪೆನ್ಸಿಲ್‌ವೇನಿಯ]]ದ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಉದ್ಯಮ ಪತ್ರಿಕೆಯು ಪ್ರಮುಖ ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಮುಂಗಾಣಲು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಏಕೆ ವಿಫಲರಾದರು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಪರಿಶೀಲನೆ ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite web |url=http://knowledge.wharton.upenn.edu/article.cfm;jsessionid=a830ee2a1f18c5f62020347bf11442669617?articleid=2234 |title=Why Economists Failed to Predict the Financial Crisis - Knowledge@Wharton |publisher=Knowledge.wharton.upenn.edu |date= |accessdate=2009-11-11 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174518/http://knowledge.wharton.upenn.edu/article.cfm;jsessionid=a830ee2a1f18c5f62020347bf11442669617?articleid=2234%0A%20 |url-status=dead }}</ref> ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಜನಪ್ರಿಯ ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಪಡೆಯಲು ಬಹುತೇಕ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ತಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಫಲರಾಗಿದ್ದಾರೆಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಹುಟ್ಟಿಸಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ,ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್‌ನ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ನೂರೀಲ್ ರೌಬಿನಿ]] 2006ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಪೂರ್ವದಲ್ಲೇ ಇಂತಹ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದರೆಂದು ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದೆ. ಆರ್ಥಿಕ ಹಿಂಜರಿತಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ವೃತ್ತಿಯು ಕಳಪೆಯಾಗಿದೆಯೆಂದು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>[https://www.nytimes.com/2008/08/17/magazine/17pessimist-t.html?pagewanted=all ]"Dr. ಡೂಮ್", ಸ್ಟೀಫನ್ ಮಿಹಿಮ್ ಅವರಿಂದ, ಆಗಸ್ಟ್ 15, 2008, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್</ref> ''[[ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್]]'' ಪ್ರಕಾರ,ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಕುಸಿತ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಹಿಂಜರಿತದ ಬಗ್ಗೆ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ ರೌಬಿನಿಯನ್ನು ಕುಚೋದ್ಯ ಮಾಡಲಾಯಿತು.''ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ಅವನಿಗೆ ಡಾ.ಡೂಮ್ ಎಂಬ ಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟಿತು.<ref>[https://www.theguardian.com/business/2009/jan/24/nouriel-roubini-credit-crunch ] ಎಮ್ಮ ಬ್ರೋಕ್ಸ್, "ಹಿ ಟೋಲ್ಡ್ ಅಸ್ ಸೊ," ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್, ಜನವರಿ 24, 2009.</ref> ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿ [[ವಿತ್ತೀಯ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ]]ದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಊಹಿಸಲಾಗದ್ದು.[[ಯೂಗೇನ್ ಫಾಮಾ]] [[ಎಫಿಷಿಯೆಂಟ್-ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಹೈಪೋತಿಸಿಸ್]](ದಕ್ಷ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಲ್ಪಿತ ಸಿದ್ಧಾಂತ) ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ [[ರ‌್ಯಾಂಡಮ್-ವಾಕ್ ಹೈಪೋತಿಸಿಸ್]](ಗೊತ್ತುಗುರಿಯಿಲ್ಲದ ಕಲ್ಪಿತ ಸಿದ್ಧಾಂತ) ಕ್ರಮವಾಗಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು ಸಂಭವನೀಯ ಭವಿಷ್ಯದ ಚಲನವಲನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಎಲ್ಲ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿತ್ತೀಯ ದರಗಳ ಚಲನವಲನಕ್ಕೆ ಗೊತ್ತುಗುರಿಯಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಊಹಿಸಲಾಗದ್ದು ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://modeledbehavior.com/2009/09/11/john-cochrane-responds-to-paul-krugman-full-text/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-09 |archive-date=2010-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100506061819/http://modeledbehavior.com/2009/09/11/john-cochrane-responds-to-paul-krugman-full-text/ |url-status=dead }}</ref> ==ಹಣಕಾಸು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಪರಿಣಾಮಗಳು== ===ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮಗಳು=== [[File:Northern Rock Queue.jpg|thumb|right|200px|UK ಬ್ಯಾಂಕೊಂದರ ನಾರ್ದರ್ನ್ ರಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ 2007ರಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರಿಂದ ಠೇವಣಿ ವಾಪಸ್]] ದೊಡ್ಡ U.S. ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಹಾನಿಕರ ಆಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟ ಸಾಲಗಳಿಂದ ಜನವರಿ 2007ರಿಂದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2009ರವರೆಗೆ $1 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿವೆಯೆಂದು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿತ್ತೀಯ ನಿಧಿ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದೆ. ಈ ನಷ್ಟಗಳು 2007 -10ರಿಂದ $2.8 ಲಕ್ಷಕೋಟಿಯನ್ನು ಮೀರಬಹುದೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. U.S. ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು $1ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟುವುದೆಂದು ಮುಂಗಾಣಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಷ್ಟಗಳು $1.6ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಮುಟ್ಟುತ್ತದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. U.S. ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು 60 ಶೇಕಡ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಯುರೋಜೋನ್ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಶೇಕಡ 40ನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು IMFಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದೆ.<ref>[http://www.reuters.com/article/marketsNews/idCNL554155620091105?rpc=44 ] ಬ್ಲೂಮ್‌ಬರ್ಗ್-U.S. ಯುರೋಪಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ರೈಟ್‌ಡೌನ್ಸ್ &amp; ಲಾಸಸ್-ನವೆಂಬರ್ 5, 2009</ref> ಬಲಿಪಶುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು [[ನಾರ್ದರ್ನ್ ರಾಕ್]] ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ [[ಬ್ರಿಟಿಷ್]] ಬ್ಯಾಂಕ್<ref>{{cite web | url=http://www.bankofengland.co.uk/publications/news/2007/090.htm | title=News Release: Liquidity Support Facility for Northern Rock plc | author=HM Treasury, Bank of England and Financial Services Authority | date=September 14, 2007 | access-date=ಜೂನ್ 9, 2010 | archive-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 14, 2008 | archive-url=https://web.archive.org/web/20081014194643/http://www.bankofengland.co.uk/publications/news/2007/090.htm | url-status=dead }}</ref> ಅದರ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಅತಿಯಾದ [[ಸಾಲದ ನೀಡಿಕೆ]]ಯ ಸ್ವಭಾವದಿಂದಾಗಿ [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಕೋರಲು ದಾರಿ ಕಲ್ಪಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ ಠೇವಣಿದಾರರು ಭೀತರಾಗಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿ [[ಬ್ಯಾಂಕಿನಿಂದ ಹಣ ವಾಪಸ್‌]]ಗೆ ಯತ್ನಿಸಿದರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಲಿಬರಲ್ ಡೆಮಾಕ್ರಾಟ್ ಶಾಡೊ [[ಚಾನ್ಸಲರ್]] [[ವಿನ್ಸ್ ಕೇಬಲ್]] ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣ]] ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಕರೆಗಳನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಲಾಯಿತು; ಆದಾಗ್ಯೂ,ಫೆಬ್ರವರಿ 2008ರಲ್ಲಿ [[ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರ]](ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಖರೀದಿದಾರನನ್ನು ಹುಡುಕಲು ವಿಫಲವಾದ ನಂತರ)ಮಣಿಯಿತು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. [[ನಾರ್ಧರ್ನ್ ರಾಕ್ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು]] ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಪೂರ್ವ ಇಂಗಿತ ನೀಡಿದ್ದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಇತರೆ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಉಂಟಾಗಲಿದ್ದವು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಾರ್ಧರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಮತ್ತು [[ಕಂಟ್ರಿವೈಡ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್]] ಮುಂತಾದ ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಅಡಮಾನ ಸಾಲದಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಒಳಗೊಂಡ ಕಂಪೆನಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು. ಅವು ಸಾಲದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹಣಕಾಸನ್ನು ಪಡೆಯಲು ನಂತರ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಸುಮಾರು 100ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಡಮಾನ ಸಾಲಿಗರು 2007 ಮತ್ತು 2008ರಲ್ಲಿ ದಿವಾಳಿಯಾದರು. ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕ್ [[ಬಿಯರ್ ಸ್ಟೀಯರ್ನ್ಸ್]] ಮಾರ್ಚ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಪತನಹೊಂದುತ್ತದೆಂಬ ಕಳವಳದಿಂದ ಅದನ್ನು [[JP ಮೋರ್ಗಾನ್ ಚೇಸ್]] ಗೆ ಕಡಿಮೆ ದರಕ್ಕೆ ಮಾರುವಲ್ಲಿ ಫಲ ಕಂಡಿತು. ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ತುತ್ತತುದಿಯನ್ನು ತಲುಪಿತು. ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ವಿಫಲವಾಯಿತು ಅಥವಾ ಬಲವಂತದಿಂದ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರದ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ [[ಲೆಹಮಾನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್]], [[ಮೆರಿಲ್ ಲಿಂಚ್]], [[ಫ್ಯಾನಿ ಮಾ]],[[ಫ್ರೆಡ್ಡಿ ಮ್ಯಾಕ್]],[[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಮ್ಯುಚುಯಲ್]],[[ವಾಕೊವಿಯ]] ಮತ್ತು [[AIG]] ಸೇರಿವೆ.<ref name="foreignaffairs1">{{cite web |author=Roger C. Altman |url=http://www.foreignaffairs.org/20090101faessay88101/roger-c-altman/the-great-crash-2008.html |title=Altman - The Great Crash |publisher=Foreign Affairs |date= |accessdate=2009-02-27 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174515/https://www.foreignaffairs.com/20090101faessay88101/roger-c-altman/the-great-crash-2008.html%20 |url-status=dead }}</ref> {{See also|Federal takeover of Fannie Mae and Freddie Mac}} ===ಸಾಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ=== [[File:TED spread 2008.svg|thumb|2008ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ TED ಸ್ಪ್ರೆಡ್ ಮತ್ತು ಬಿಡಿಭಾಗಗಳು]] ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಅತ್ಯಂತ ಗಂಭೀರ ಹಂತವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿತು. ಹಣದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮ್ಯೂಚುವಲ್ ಫಂಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿ [[ಬ್ಯಾಂಕಿನಿಂದ ಠೇವಣಿ ವಾಪಸ್‌]] ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಸಮಾನ ಸ್ಥಿತಿ ಉಂಟಾಯಿತು. ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಳದಾರರ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಹಣ ಒದಗಿಸಲು ನಿಗಮಗಳು ನೀಡುವ [[ವಾಣಿಜ್ಯ ದಾಖಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡುತ್ತವೆ. ಒಂದು ವಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಣದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಂದ ಹಣ ವಾಪಸಾತಿ $144.5ಶತಕೋಟಿ ಮುಟ್ಟಿತು.ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಹಿಂದಿನ ವಾರದಲ್ಲಿ ವಾಪಸಾತಿಯು $7.1 ಶತಕೋಟಿಯಿತ್ತು. ಇದು ನಿಗಮಗಳ ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಸಾಲವನ್ನು ಬದಲಿಸುವ ಅವುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಯಿತು. U.S.ಸರ್ಕಾರವು ಬ್ಯಾಂಕ್ [[ಠೇವಣಿ ವಿಮೆ]]ಗೆ ಹೋಲಿಕೆಯಿರುವ ಹಣದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಲೆಕ್ಕಗಳಿಗೆ ವಿಮೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿತು.ಈ ವಿಮೆಯನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಖಾತರಿ<ref>[http://online.wsj.com/article/SB122186683086958875.html?mod=article-outset-box NYT-]</ref> ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ದಾಖಲೆ ಖರೀದಿಗೆ ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಿಸಬಹುದಾದ ಸಾಲದ ಅಪಾಯದ ಇಂಗಿತ ನೀಡುವ [[TED ಸ್ಪ್ರೆಡ್]]ಜುಲೈ 2007ರಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಯಾಗಿ,ಒಂದು ವರ್ಷದವರೆಗೆ ಏರುಪೇರು ಕಂಡುಬಂತು.ನಂತರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಏರಿಕೆಯಾಗಿ<ref>[https://www.bloomberg.com/apps/cbuilder?ticker1=.TEDSP%3AIND "3 ಇಯರ್ ಚಾರ್ಟ್"] [[TED ಸ್ಪ್ರೆಡ್]] Bloomberg.com "ಇನ್‌ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಟೂಲ್ಸ್"</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ 10,2008ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲೆಯ 4.65% ಮುಟ್ಟಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 18,2008ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಖಜಾನೆ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ [[ಹೆನ್ರಿ ಪಾಲ್ಸನ್]] ಮತ್ತು ಫೆಡ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಬೆನ್ ಬರ್ನಾಂಕೆ]] $700ಶತಕೋಟಿ ತುರ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವಿನ ಪ್ರಸ್ತಾಪಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಮುಖ ಶಾಸಕರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು. "ನಾವು ಇದನ್ನು ಮಾಡದಿದ್ದರೆ,ಸೋಮವಾರ ನಮ್ಮೊಲ್ಲೊಂದು ಆರ್ಥಿಕವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಬೆರ್ನಾನ್ಕೆ ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು.<ref>[https://www.nytimes.com/2008/10/02/business/02crisis.html NYT ದಿ ರೆಕನಿಂಗ್ - As ಕ್ರೈಸಿಸ್ ಸ್ಪೈರಲ್ಡ್, ಅಲಾರ್ಮ್ ಲೆಡ್ ಟು ಆಕ್ಷನ್]</ref> [[ತುರ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರೀಕರಣ ಕಾಯ್ದೆ]]ಯು ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತಂದ [[ಟ್ರಬಲ್ ಅಸೆಟ್ ರಿಲೀಫ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ]](TARP)(ಹಣಕಾಸು ಕ್ಷೇತ್ರ ಬಲಪಡಿಸಲು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಆಸ್ತಿ ಖರೀದಿ)ಗೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 3,2008ರಂದು ಕಾಯ್ದೆಯಾಗಿ ಸಹಿಹಾಕಲಾಯಿತು.<ref name="Associated Press-Raum-2008-10-03">ರಾಮ್ ಟಾಮ್ (ಅಕ್ಟೋಬರ್ 3, 2008) [http://www-cdn.npr.org/templates/story/story.php?storyId=95336601 ಬುಷ್ ಸೈನ್ಸ್ $700 ಬಿಲಿಯನ್ ಬೇಲ್‌ಔಟ್ ಬಿಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091202085955/http://www-cdn.npr.org/templates/story/story.php?storyId=95336601 |date=2009-12-02 }}. NPR</ref> ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಪಾಲ್ ಕ್ರಗ್‌ಮ್ಯಾನ್]] ಮತ್ತು U.S.ಖಜಾನೆ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ [[ತಿಮೋತಿ ಗೇತ್‌ನರ್]] [[ಶಾಡೋ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯ ಅಂತಃಸ್ಫೋಟದ ಮೂಲಕ ಸಾಲಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಣೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.ಮೇಲೆ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗೆ ಬಹುತೇಕ ಸಮಾನವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿತ್ತು. ಬಹುತೇಕ ವಿಧಗಳ [[ಅಡಮಾನ ಬೆಂಬಲಿತ ಭದ್ರತಾಪತ್ರ]]ಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ [[ಆಸ್ತಿ ಬೆಂಬಲಿತ ವಾಣಿಜ್ಯ ಪತ್ರ]]ಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಬಂಡವಾಳ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿಲ್ಲದೇ,ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತಿತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಅಡಮಾನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹಾಗೂ ಇತರೆ ನಿಗಮಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref name="newyorkfed.org" /><ref name="Krugman 2009" /> ಇದರ ಅರ್ಥ, U.S. ಸಾಲ ನೀಡಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸುಮಾರು ಮೂರನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗದಷ್ಟು ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡ ಜೊತೆಗೆ ಜೂನ್ 2009ರವರೆಗೂ ಸ್ಥಗಿತತೆ ಜೂನ್ 2009ರವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಿತು.<ref>{{cite web |author=Search Site |url=http://www.city-journal.org/2009/19_1_credit.html |title=Nicole Gelinas-Can the Fed's Uncrunch Credit? |publisher=City-journal.org |date= |accessdate=2009-02-27 |archive-date=2012-05-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120510024457/http://www.city-journal.org/2009/19_1_credit.html |url-status=dead }}</ref> [[ಬ್ರೂಕಿಂಗ್ಸ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್‌]] ಪ್ರಕಾರ,ಜೂನ್‌ 2009ರಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ ಇದರ ಅಂತರವನ್ನು ಮುಚ್ಚಲು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ: 'ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಾಲ ನೀಡುವಿಕೆ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ಆಧಾರ ನೀಡುವ ಸಾಕಷ್ಟು ಬಂಡವಾಳ ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲದ ದೃಢವಾದ ಲಾಭಗಳು ಅಗತ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ." ಕೆಲವು ಸ್ವರೂಪಗಳ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟೈಸೇಷನ್(ಹಣಕಾಸು ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಭದ್ರತಾಪತ್ರಗಳಾಗಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವ ಕ್ರಿಯೆ) "ವಿಪರೀತ ಸಡಿಲ ಸಾಲ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳ ಕೃತಕವಸ್ತುವಾಗಿ ಕಾಯಂ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಲಿವೆ" ಎಂದು ಲೇಖಕರು ಇಂಗಿತ ಕೂಡ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಅವುಗಳ ಸಾಲದ ಗುಣಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ಏರಿಸಿದ್ದು,ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪತನವೇ ಸಾಲಪಡೆಯಲು ಹಣದ ಇಳಿಮುಖಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.brookings.edu/papers/2009/0615_economic_crisis_baily_elliott.aspx |title=ಬ್ರೂಕಿಂಗ್ಸ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ - U.S. ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಎಂಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್ ಜೂನ್ 2009 PDF ಪೇಜ್ 14 |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-06-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/68F3Ctgsk?url=http://www.brookings.edu/research/papers/2009/06/15-economic-crisis-baily-elliott |url-status=dead }}</ref> ===ಸಂಪತ್ತಿನ ಪರಿಣಾಮಗಳು=== [[File:Lehman Brothers Times Square by David Shankbone.jpg|thumb|150px|ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿ ಹೆಡ್‌ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಸ್ ಆಫ್ ಲೆಹಮ್ಯಾನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್]] ಸಂಪತ್ತಿನ ಕುಸಿತಗಳು ಮತ್ತು ಉಪಭೋಗ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಬಂಡವಾಳದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತಗಳ ನಡುವೆ ನೇರ ಸಂಬಂಧವಿದ್ದು,ಅವು ಸರ್ಕಾರದ ವೆಚ್ಚದ ಜತೆ ಸೇರಿ ಆರ್ಥಿಕ ಯಂತ್ರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಜೂನ್ 2007 ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 2008ರ ನಡುವೆ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ತಮ್ಮ ಸಮೂಹ ನಿವ್ವಳ ಮೌಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಲುಭಾಗಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಂದಾಜು ಸರಾಸರಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ನವೆಂಬರ್ 2008ರ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ,ವಿಶಾಲ U.S.ಷೇರು ಸೂಚ್ಯಂಕ S&amp;P 500 2007ರಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಶೇಕಡ 45 ಇಳಿಮುಖವಾಯಿತು. ಇಸವಿ 2006ರಲ್ಲಿ ತುತ್ತತುದಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಗೃಹಬೆಲೆಗಳು 20% ಕುಸಿಯಿತು.ಹರಾಜು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು 30-35% ಕುಸಿತ ಅನುಭವಿಸಿದವು. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಮನೆಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯವು 2006ರಲ್ಲಿ ತುತ್ತತುದಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ $13 ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಇದ್ದದ್ದು, 2008 ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿ $8.8ಲಕ್ಷಕೋಟಿಗೆ ಕುಸಿದು,2008ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಕುಸಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ಒಟ್ಟು ನಿವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹೂಡಿದ ಆಸ್ತಿಗಳು, ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಎರಡನೇ ದೊಡ್ಡ ಗೃಹಆಸ್ತಿ, 2006ರಲ್ಲಿ $10.3ಲಕ್ಷಕೋಟಿಯಿಂದ 2008 ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿ $8ಲಕ್ಷಕೋಟಿಗೆ ಶೇಕಡ 22 ಕುಸಿಯಿತು. ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ,ಉಳಿತಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳ ಆಸ್ತಿಗಳು(ನಿವೃತ್ತಿ ಉಳಿತಾಯಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ)$1.2 ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿ ಆಸ್ತಿಗಳು $1.3ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಟ್ಟುಸೇರಿಸಿ,ಈ ನಷ್ಟಗಳು $8.3 ಲಕ್ಷಕೋಟಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿ ತತ್ತರಗೊಳಿಸಿತು.<ref>{{cite web |author=Roger C. Altman |url=http://www.foreignaffairs.org/20090101faessay88101/roger-c-altman/the-great-crash-2008.html |title=The Great Crash, 2008 - Roger C. Altman |publisher=Foreign Affairs |date= |accessdate=2009-02-27 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174515/https://www.foreignaffairs.com/20090101faessay88101/roger-c-altman/the-great-crash-2008.html%20 |url-status=dead }}</ref> ಇಸವಿ 2007ರ ಎರಡನೇ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ,ಗೃಹಸಂಪತ್ತು $14ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಇಳಿಮುಖವಾಯಿತು.<ref>[http://money.cnn.com/2009/06/11/news/economy/Americans_wealth_drops/?postversion=2009061113 ಅಮೆರಿಕನ್ ' ವೆಲ್ತ್ ಡ್ರಾಪ್ಸ್ $1.3 ಟ್ರಿಲಿಯನ್]. CNNMoney.com. ಜೂನ್ 11, 2009</ref> ಇದಿಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ,U.S.ಗೃಹಮಾಲೀಕರು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ದಾರಿಕಲ್ಪಿಸುವ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳ ಗಮನಾರ್ಹ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಸೆಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಮನೆಗಳ ಮೌಲ್ಯ ಕುಸಿದರೆ ಅದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಗೃಹಉತ್ಕರ್ಷ ಸ್ಥಿತಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಮನೆಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯದಿಂದ ಗ್ರಾಹಕರು ಬಳಸಿದ ಮುಕ್ತಹಣವು 2001ರಲ್ಲಿ $627 ಶತಕೋಟಿಯಿಂದ 2005ರಲ್ಲಿ $1,428ಶತಕೋಟಿಗೆ ಮುಟ್ಟಿತು. ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಸುಮಾರು $5ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಯಷ್ಟಾಗಿತ್ತು.<ref name="Greenspan Kennedy Report - Table 2" /><ref name="Equity extraction - Charts" /><ref name="reuters.com" /> GDPಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ U.S.ಮನೆ ಅಡಮಾನ ಸಾಲವು 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ 46%ಸರಾಸರಿಯಿಂದ 2008ರಲ್ಲಿ 73%ಮುಟ್ಟಿ, $10.5 ಲಕ್ಷಕೋಟಿಗೆ ತಲುಪಿತು.<ref name="money.cnn.com" /> ಉಪಭೋಗ ಮತ್ತು ಸಾಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತವನ್ನು ಭರಿಸಲು U.S.ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು U.S.ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ $13.9 ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಬದ್ಧತೆಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು.ಜೂನ್ 2009ರಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ $6.8ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಲಾಯಿತು ಅಥವಾ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿತು.<ref>[http://www.fdic.gov/regulations/examinations/supervisory/insights/sisum09/si_sum09.pdf ಗವರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್ ಸಪೋರ್ಟ್ ಫಾಪ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಅಸೆಟ್ಸ್ ಎಂಡ್ ಎಂಡ್ ಲಯಬಿಲಟೀಸ್ ಅನೌನ್ಸಡ್ ಇನ್ 2008 ಎಂಡ್ ಸೂನ್ ದೇರ್‌ಆಫ್ಟರ್($ ಇನ್ ಬಿಲಿಯನ್ಸ್). ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100527155935/http://www.fdic.gov/regulations/examinations/supervisory/insights/sisum09/si_sum09.pdf |date=2010-05-27 }}[http://www.fdic.gov/regulations/examinations/supervisory/insights/sisum09/si_sum09.pdf ಪುಟ 7 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100527155935/http://www.fdic.gov/regulations/examinations/supervisory/insights/sisum09/si_sum09.pdf |date=2010-05-27 }}[http://www.fdic.gov/regulations/examinations/supervisory/insights/sisum09/si_sum09.pdf FDIC ಸೂಪರ್‌ವೈಸರಿ ಇನ್‌ಸೈಟ್ ಪಬ್ಲಿಕೇಷನ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100527155935/http://www.fdic.gov/regulations/examinations/supervisory/insights/sisum09/si_sum09.pdf |date=2010-05-27 }}[http://www.fdic.gov/regulations/examinations/supervisory/insights/sisum09/si_sum09.pdf ಸಮ್ಮರ್ 2009.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100527155935/http://www.fdic.gov/regulations/examinations/supervisory/insights/sisum09/si_sum09.pdf |date=2010-05-27 }}</ref> ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ,ಫೆಡ್ "ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ಸಾಲದಾತ"ನ ಬದಲಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಗಮನಾರ್ಹ ಭಾಗಕ್ಕೆ "ಏಕಮಾತ್ರ ಸಾಲದಾತ"ನಾಯಿತು. ಕೆಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಫೆಡ್ "ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ಖರೀದಿದಾರ"ನಾಗಿ ಈಗ ಪರಿಗಣಿತವಾಯಿತು. ಸಾಲದ ಲಭ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ಇಳಿಮುಖದ ಬಗ್ಗೆ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಡೀನ್ ಬೇಕರ್ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ: ಅನೇಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವಿಭಾಗಗಳ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬಂಡವಾಳಗಳಿದ್ದು ಒಟ್ಟುಸೇರಿಸಿದ ಮನೆ ಅಡಮಾನಗಳಿಂದ ಈ ಆಸ್ತಿಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಅಡಮಾನ ಬೆಂಬಲಿತ ಭದ್ರತಾಪತ್ರಗಳಿಗೆ ಒಡ್ಡುವಿಕೆ ಅಥವಾ ವೈಫಲ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ವಿಮೆ ಮಾಡಲು ಬಳಸಿದ [[ಸಾಲ ಒಪ್ಪಂದ]]ಗಳಿಂದ,[[ಲೆಹಮಾನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್]],[[AIG]] [[ಮೆರಿಲ್ ಲಿಂಚ್]] ಮತ್ತು [[HBOS]]ಮುಂತಾದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪತನ ಅಥವಾ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref>{{Cite news | last = Uchitelle | first = Louis | author-link = | publication-date = September 18, 2008 | title = Pain Spreads as Credit Vise Grows Tighter | newspaper = The New York Times | pages = A1 | url = https://www.nytimes.com/2008/09/19/business/economy/19econ.html | accessdate = 2009-03-08}}</ref><ref name="Lehman Merrill"> [https://www.nytimes.com/2008/09/15/business/15lehman.html "ಲೆಹಮನ್ ಫೈಲ್ಸ್ ಫಾರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ರಪ್ಟ್ಸಿ; ಮೆರಿಲ್ ಈಸ್ ಸೋಲ್ಡ್"] ಆಂಡ್ರಿವ್ ಸಾರ್ಕಿನ್ ಲೇಖನ ''[[ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]] ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 14, 2008''</ref><ref> [https://www.nytimes.com/2008/09/18/business/worldbusiness/18lloyds.html "ಲಾಯಿಡ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಈಸ್ ಡಿಸ್ಕಸಿಂಗ್ ಪರ್ಚೇಸ್ ಆಫ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಲೆಂಡರ್"] ಜೂಲಿಯ ವರ್ಡಿಜಿಯರ್ ಲೇಖನ ''[[ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]]'' ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 17, 2008 </ref> ===ಜಾಗತಿಕ ಸೋಂಕು=== ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಹೊಂದಿ ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಆಘಾತ ಹರಡಿತು.ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ಅನೇಕ ಐರೋಪ್ಯ [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ವೈಫಲ್ಯ]]ಗಳು,ವಿವಿಧ ಶೇರು ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳಲ್ಲಿ ಕುಸಿತಗಳು ಮತ್ತು ಷೇರುಗಳು<ref>{{cite news | url=http://norris.blogs.nytimes.com/2008/10/24/united-panic | title=United Panic | publisher=The New York Times | date=2008-10-24 | accessdate=2008-10-24 | first=Floyd | last=Norris | coauthors=}}</ref> ಮತ್ತು [[ಪದಾರ್ಥ]]ಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಇಳಿಮುಖಗಳು ಸಂಭವಿಸಿತು.<ref name="Telegraph-Evans-Pritchard-2007-07-25">{{cite news | first=Ambrose | last=Evans-Pritchard | coauthors= | title=Dollar tumbles as huge credit crunch looms | date=2007-07-25 | publisher=Telegraph Media Group Limited | url=http://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=/money/2007/07/25/cnusecon125.xml | work=Telegraph.co.uk | pages= | accessdate=2008-10-15 | archive-date=2018-02-16 | archive-url=https://web.archive.org/web/20180216075734/http://www.telegraph.co.uk/money/?xml=%2Fmoney%2F2007%2F07%2F25%2Fcnusecon125.xml | url-status=dead }}</ref> MBS ಮತ್ತು CDOಎರಡನ್ನೂ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಖರೀದಿಸಿದ್ದರು. ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಡಿಫಾಲ್ಟ್ ಸ್ವಾಪ್ಸ್ ಮುಂತಾದ ಒಪ್ಪಂದಗಳು ದೊಡ್ಡ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ಇದಿಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡ ಸಾಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಮರುಸಾಲ ಪಡೆಯಲು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕರಾರುಗಳಿಗೆ ಮರುಪಾವತಿಸಲು ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡಿದವು. ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ [[ಸಾಲ ಕುಂಠಿತಗೊಳಿಸುವಿಕೆ]]ಯಿಂದ ದ್ರವ್ಯತೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ವೇಗಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ ಉಂಟಾಯಿತು. ವಿಶ್ವ ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರು,ಹಣಕಾಸು ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವರು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಭಯಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಂಘಟಿತ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು.<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/e91b24b6-8557-11dd-a1ac-0000779fd18c.html ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್ ಟು ಕಾಲ್ಮ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091125125930/http://www.ft.com/cms/s/0/e91b24b6-8557-11dd-a1ac-0000779fd18c.html |date=2009-11-25 }}, ''ದಿ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಟೈಮ್ಸ್'', ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 18, 2008</ref> ಆದರೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಕರೆನ್ಸಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಬೆಳೆಯಿತು.ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಅಗಾಧ ಬಂಡವಾಳ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಯೆನ್,ಡಾಲರ್ ಮತ್ತು ಸ್ವಿಸ್ ಫ್ರಾಂಕ್‌ಮುಂತಾದ ದೃಢ ಕರೆನ್ಸಿಗಳಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿತು. ಇದು [[ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿತ್ತೀಯ ನಿಧಿ]]ಯಿಂದ ಅನೇಕ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳು ನೆರವು ಪಡೆಯಲು ಮಾರ್ಗ ಕಲ್ಪಿಸಿತು.<ref name="landler1">{{cite news | url=https://www.nytimes.com/2008/10/24/business/worldbusiness/24emerge.html | title=West Is in Talks on Credit to Aid Poorer Nations | publisher=The New York Times | date=2008-10-23 | accessdate=2008-10-24 | first=Mark | last=Landler | coauthors=}}</ref><ref name="fackler1">{{cite news | url=https://www.nytimes.com/2008/10/24/business/worldbusiness/24won.html | title=Trouble Without Borders | publisher=The New York Times | date=2008-10-23 | accessdate=2008-10-24 | first=Martin | last=Fackler | coauthors=}}</ref> ==ಜಾಗತಿಕ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮಗಳು== {{Main|Late-2000s recession}} ===ಜಾಗತಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು=== ಅನೇಕ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು ದ್ರವ್ಯತೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಮುಂದುವರಿದರೆ,[[ಹಿಂಜರಿತ]] ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕೆಟ್ಟದಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news | last = Goodman | first = Peter S. | author-link = | publication-date = September 26, 2008 | title = Credit Enters a Lockdown | newspaper = The New York Times | pages = A1 | url = https://www.nytimes.com/2008/09/26/business/26assess.html | accessdate = 2009-03-08}}</ref> ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಮುಂದುವರಿದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ [[ಆರ್ಥಿಕ ಪತನ]]ದ ಭಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಚೋದನೆ ನೀಡಿತು. ಆದರೂ ಈಗ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಆಶಾವಾದದ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡುವ ಅನೇಕ ಜನರಿದ್ದು,ಜತೆಗೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite news | last1 = Cho | first1 = David | last2 = Appelbaum | first2 = Binyamin | author-link = | publication-date = 2008-10-07 | title = Unfolding Worldwide Turmoil Could Reverse Years of Prosperity | newspaper = The Washington Post | pages = A01 | url = http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/10/06/AR2008100603249.html | accessdate = 2009-03-08}}</ref> ಉಳಿತಾಯ ಮತ್ತು ಸಾಲದ ಕರಗುವಿಕೆ ನಂತರ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಅತೀದೊಡ್ಡ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಶೇಕ್‌ಔಟ್‌(ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗಿದಾರರ ನಿರ್ಮೂಲನೆ) ಫಲವನ್ನು ನೀಡುವ ಸಂಭವವಿದೆ.<ref name="bank-failures">1934ರಿಂದ, [[FDIC]] 3500ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿದೆ. 82%ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಉಳಿತಾಯ-ಮತ್ತು-ಸಾಲ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವಿಫಲ (ಪಟ್ಟಿ.{{cite news |title=Bank on this: bank failures will rise in next year |agency=Associated Press |date=2008-10-05 |url=https://biz.yahoo.com/ap/081005/shaky_banks.html?.&.pf=banking-budgeting }}</ref> ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕ್ [[UBS]]2008 ಸ್ಪಷ್ಟ ಜಾಗತಿಕ ಹಿಂಜರಿತವನ್ನು ಕಾಣುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಟ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಚೇತರಿಕೆ ಅಸಂಭವ ಎಂದು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 6ರಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿತು.<ref>[[UBS AG]]. [http://uk.youtube.com/watch?v=_27gGoplAQA "][http://uk.youtube.com/watch?v=_27gGoplAQA ರಿಸೆಷನ್". ][http://uk.youtube.com/watch?v=_27gGoplAQA ದೇರ್ ಈಸ್ ನೊ ಆಲ್ಟರ್ನೇಟಿವ್]. ದಿನದ ಸಾರಾಂಶ ಪಟ್ಟಿ 2008-10-06. ಮರುಸಂಪಾದನೆ 2008-10-12. 'ಗ್ಲೋಬಲ್ ಗ್ರೋಥ್ ಅಟ್ 2.2% yoy (ಹಿಂದೆ 2.8%). IMF 2.5% yoyನ್ನು "ಹಿಂಜರಿತ" ಎಂದು ಹೆಸರಿಸುತ್ತದೆ..' 'ಜಾಗತಿಕ ಪತನ ಅನಿವಾರ್ಯ'... 'ಕನಿಷ್ಠ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಗೆ ಮುಂಚೆ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಯಥಾಸ್ಥಿತಿ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿತ್ತು. '</ref> ಮೂರು ದಿನಗಳ ನಂತರ UBS ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಪ್ರಕಟಣೆ ನೀಡಿ, "ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಅಂತ್ಯದ ಆರಂಭ ಶುರುವಾಗಿದೆ,ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಜಗತ್ತು ಅಗತ್ಯ ಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಮುಂದಾಗುತ್ತಿದ್ದು:ಸರ್ಕಾರಗಳಿಂದ [[ಬಂಡವಾಳ]] ಸೇರಿಸುವಿಕೆ;[[ಸಂಪೂರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಬಂಡವಾಳ ಸೇರ್ಪಡೆ,ಸಾಲಗಾರರ ನೆರವಿಗೆ ಬಡ್ಡಿದರ ಕಡಿತ ಆರಂಭಿಸಿದೆಯೆಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಸಂಪೂರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬಂಡವಾಳ ಸೇರಿಸುವುದನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದು,ವಿಶ್ವದ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಈಗ ಬಡ್ಡಿದರಗಳನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುತ್ತಿವೆ. ಅಮೆರಿಕ ಸಂಪೂರ್ಣವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬಂಡವಾಳ ಸೇರಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆಯೆಂದು UBSಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿತು. ಇದು ಕೇವಲ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಸುಸ್ಥಿತಿಗೆ ತರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಆರ್ಥಿಕ ಪದಗಳಲ್ಲಿ "ಅತೀ ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಇನ್ನೂ ಬರಬೇಕಾಗಿದೆ" ಎಂದು UBSಪುನಃ ಗಮನಸೆಳೆದಿದೆ.<ref>[[UBS AG]]. [http://uk.youtube.com/watch?v=-yLIkx2QT00 ಎ ಪ್ಲಾನ್ ಟು ಸೇವ್ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್]. ದಿನನಿತ್ಯದ ಸಾರಾಂಶ 2008-10-09. 2008-10-13ರಲ್ಲಿ ಮರು ಸಂಪಾದನೆ. "ನಿನ್ನೆಯ ಕ್ರಮಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತವನ್ನು ತಡೆಯಲಾರದು."</ref> ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಹಿಂಜರಿತ ಅವಧಿಗಳನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 16ರಂದು UBSಅಳತೆ ಮಾಡಿತು:ಯೂರೋಝೋನ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ತ್ರೈಮಾಸಿಕಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ,ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಮೂರು ತ್ರೈಮಾಸಿಕಗಳು ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌‍ನಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ತ್ರೈಮಾಸಿಕಗಳಿರುತ್ತವೆ.<ref>[[UBS AG]]. [http://uk.youtube.com/watch?v=wOiHdfRauXc ಫಿಯರ್ಸ್ ಆಫ್ ರಿಸೆಷನ್ ಲೂಮ್]. ದಿನನಿತ್ಯದ ಸಾರಾಂಶ 2008-10-09. ಮರುಸಂಪಾದನೆ 2008-10-17. "ಶಾರ್ಟ್ ಬೈ ಹಿಸ್ಟೋರಿಕಲ್ ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ಸ್"</ref> [[ಐಸ್‌ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ]] ರಾಷ್ಟ್ರದ ಎಲ್ಲ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ,[[ಐಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ನ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕುಸಿತವು ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಎದುರಿಸಿದ ದೊಡ್ಡ ಹಾನಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.economist.com/world/europe/displaystory.cfm?story_id=12762027 |title=Cracks in the crust |publisher=The Economist |date= |accessdate=2009-11-11}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ UBSತನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಕೆಳಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿತು: ಮುಂಬರುವ ಹಿಂಜರಿತವು [[1981 ಮತ್ತು 1982ರ ರೀಗನ್ ಹಿಂಜರಿತ]]ಕ್ಕಿಂತ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿದ್ದು,U.S.ಯೂರೋಜೋನ್, UKಯಲ್ಲಿ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ,2010ರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಸೀಮಿತ ಚೇತರಿಕೆ;ಆದರೆ [[ಮಹಾ ಹಿಂಜರಿತ]]ದಷ್ಟು ಕೆಟ್ಟದಾಗಿಲ್ಲ.<ref>[[UBS AG]] IMF ಮಾರ್ಚ್, 2009ರಲ್ಲಿ ಇಡೀ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಕುಸಿಯುವುದು ಮಹಾ ಹಿಂಜರಿತದ ನಂತರ ಇದು ಪ್ರಥಮ ಸಂದರ್ಭವೆಂದು ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದೆ. [http://uk.youtube.com/watch?v=ZsuM1kIPSiM ಬಿ ಅಫ್ರೈಡ್ ][http://uk.youtube.com/watch?v=ZsuM1kIPSiM ಬಿ ವೆರಿ ಅಫ್ರೈಡ್]. ದಿನದ ಸಾರಾಂಶ 2008-10-31. 2008-11-02ರಲ್ಲಿ ಮರು ಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. " US, UK, ಯೂರೊ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ 2009ರಲ್ಲಿ NEGATIVE ಬೆಳವಣಿಗೆ. 0.1% ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಜಪಾ್ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ G7 ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆ..098% ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಅದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ಕೆನಡಾ. 2009ರಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು 1.3% ಎಂದು ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ"</ref> [[ಬ್ರೂಕಿಂಗ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್]] ಜೂನ್ 2009ರಲ್ಲಿ 2000 ಮತ್ತು 2007ರ ನಡುವೆ ಜಾಗತಿಕ ಉಪಭೋಗದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು U.S.ಉಪಭೋಗ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿತು. "USಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಮಿತಿಮೀರಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದು,ಸಾಲವನ್ನು ಮಿತಿಮೀರಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದು,ಜಗತ್ತಿನ ಉಳಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಜಾಗತಿಕ ಬೇಡಿಕೆಯ ಮೂಲವಾಗಿ U.S.ಗ್ರಾಹಕನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದ್ದವು." U.S.ನಲ್ಲಿ ಹಿಂಜರಿತ ಮತ್ತು U.S.ಗ್ರಾಹಕರ ಹೆಚ್ಚಿದ ಉಳಿತಾಯ ಪ್ರಮಾಣದಿಂದ,ಉಳಿದ ಕಡೆ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕುಂಠಿತವು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿತ್ತು. 2009ರ ಮೊದಲ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ,GDPಯಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಪ್ರಮಾಣದ ಕುಸಿತವು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ 14.4%,ಜಪಾನ್‍‌ನಲ್ಲಿ 15.2%,UKಯಲ್ಲಿ 7.4%,ಲಾಟ್ವಿಯದಲ್ಲಿ 18%,<ref>{{cite web |url=http://pulitzercenter.typepad.com/untold_stories/2009/05/latvia-sobering-lessons-in-unregulated-lending.html |title=Untold Stories: Latvia: Sobering Lessons in Unregulated Lending |publisher=Pulitzercenter.typepad.com |date=2009-05-18 |accessdate=2009-11-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090521164709/http://pulitzercenter.typepad.com/untold_stories/2009/05/latvia-sobering-lessons-in-unregulated-lending.html |archivedate=2009-05-21 |url-status=live }}</ref> ಯೂರೊ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 9.8% ಮತ್ತು ಮೆಕ್ಸಿಕೊದಲ್ಲಿ 21.5%.<ref>{{Cite web |url=http://www.brookings.edu/papers/2009/0615_economic_crisis_baily_elliott.aspx |title=ಬ್ರೂಕಿಂಗ್ಸ್-ಬೈಲಿ ಎಂಡ್ ಎಲಿಯಟ್-The U.S. ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಎಂಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್-ಜೂನ್ 2009 |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-06-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/68F3Ctgsk?url=http://www.brookings.edu/research/papers/2009/06/15-economic-crisis-baily-elliott |url-status=dead }}</ref> ಪ್ರಬಲ [[ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ]]ಯನ್ನು ಕಂಡ ಕೆಲವು [[ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು]] ಗಮನಾರ್ಹ ನಿಧಾನಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ,[[ಕಾಂಬೋಡಿಯ]]ಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮುನ್ಸೂಚನೆಗಳು 2007ರಲ್ಲಿ 10%ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಇಳಿಕೆಯಿಂದ 2009ರಲ್ಲಿ ಸೊನ್ನೆಯಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಯ ಕಂಡಿತು. ಕೀನ್ಯಾ 2009ರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 3-4% ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸಾಧಿಸಿ,2007ಕ್ಕಿಂತ 7% ಕೆಳಕ್ಕಿಳಿಯಿತು. [[ಓವರ್‌ಸೀಸ್ ಡೆವಲೆಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್]] ಸಂಶೋಧನೆ ಪ್ರಕಾರ,ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕುಂಠಿತಕ್ಕೆ [[ವ್ಯಾಪಾರ]],ಪದಾರ್ಥಗಳ ಬೆಲೆಗಳು,ಬಂಡವಾಳ ಮತ್ತು ವಲಸೆ ನೌಕರರು ಕಳಿಸುವ [[ಹಣದ ರವಾನೆಗಳು]](2007ರಲ್ಲಿ ಅದು ದಾಖಲೆಯ $251ಶತಕೋಟಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿತು,ಆಗಿನಿಂದ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ ಉಂಟಾಗಿದೆ).<ref>ಡರ್ಕ್ ವಿಲೆಮ್ ಟಿ ವೆಲ್ಡೆ(2009) [http://www.odi.org.uk/resources/details.asp?id=2822&amp;title=global-financial-crisis-developing-countries-crisis-resilient-growth%7CODI ಬ್ರೀಫಿಂಗ್ ಪೇಪರ್ 54 -ದಿ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್ ಎಂಡ್ ಡೆವಲಪಿಂಗ್ ಕಂಟ್ರೀಸ್: ಟೇಕಿಂಗ್ ಸ್ಟಾಕ್, ಟೇಕಿಂಗ್ ಆಕ್ಷನ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. ಲಂಡನ್: [[ಓವರ್‌ಸೀಸ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ]]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2009ರಲ್ಲಿ ಅರಬ್ ಜಗತ್ತು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಿಂದ $3 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref>[http://infoprod.co.il/main/siteNew/index.php?langId=1&amp;mod=article&amp;action=article&amp;Admin=qwas&amp;stId=247 ಫಾಲೋಯಿಂಗ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು, ಅರಬ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಲಾಸಸ್ $3 ಟ್ರಿಲಿಯನ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 2009ರಲ್ಲಿ ಅರಬ್ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಿರುದ್ಯೋಗವನ್ನು 'ಟೈಮ್ ಬಾಂಬ್‌' ಎಂದು ಹೇಳಲಾಯಿತು.<ref>[http://infoprod.co.il/main/siteNew/index.php?langId=1&amp;mod=article&amp;action=article&amp;Admin=qwas&amp;stId=251 ಅನ್ಎಂಪ್ಲಾಯಿಮೆಂಟ್ ಇನ್ ಅರಬ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಈಸ್ ಎ 'ಟೈಮ್ ಬಾಂಬ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಮೇ 2009ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯು,ತೈಲಕ್ಕೆ ಬೇಡಿಕೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಮಧ್ಯಪೂರ್ವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ವಿದೇಶಿ ಬಂಡವಾಳದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿತು. ಜೂನ್ 2009ರಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅರಬ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಕಷ್ಟದ ವರ್ಷ ಎದುರಾಗುವುದೆಂದು ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡಿತು.<ref>[http://infoprod.co.il/main/siteNew/index.php?langId=1&amp;mod=article&amp;action=article&amp;Admin=qwas&amp;stId=269 ವರ್ಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಪ್ರೆಡಿಕ್ಟ್ಸ್ ಟಫ್ ಇಯರ್ ಫಾರ್ ಅರಬ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2009ರಲ್ಲಿ,ಅರಬ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಆರಂಭದಿಂದೀಚೆಗೆ $4ಶತಕೋಟಿ ನಷ್ಟಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.infoprod.co.il/article/2/295 |title=ರಿಸಷನ್ ಕಾಸ್ಟ್ಸ್ ಅರಬ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ಸ್ $4B |access-date=2010-06-09 |archive-date=2010-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100304064615/http://www.infoprod.co.il/article/2/295 |url-status=dead }}</ref> ===U.S. ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು=== [[ನಿಜವಾದ ಒಟ್ಟು ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ]]-ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ಮಿಕವರ್ಗ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಯಿಂದ ಉತ್ಪಾದಿತವಾಗುವ ಸರಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಇಳುವರಿ-ಒಂದು ವರ್ಷದ ಹಿಂದಿನ ಅವಧಿಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ,2008ರ ನಾಲ್ಕನೇ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ 2009ರ ಮೊದಲನೇ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು ಶೇಕಡ 6 ವಾರ್ಷಿಕ ದರದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತವುಂಟಾಯಿತು.<ref>[http://www.bea.gov/newsreleases/national/gdp/gdpnewsrelease.htm BEA ಪ್ರೆಸ್ ರಿಲೀಸಸ್]</ref> U.S. [[ನಿರುದ್ಯೋಗ]] ದರವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2009ಕ್ಕೆ 10.2% ಹೆಚ್ಚಿತು,1983ರಿಂದೀಚೆಗೆ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ದರವಾಗಿದ್ದು,ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಪೂರ್ವ ನಿರುದ್ಯೋಗ ದರಕ್ಕಿಂತ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು. ಪ್ರತಿ ವಾರದ ದುಡಿಮೆಯ ಸರಾಸರಿ ಗಂಟೆಗಳು 33ಕ್ಕೆ ಕುಸಿಯಿತು,ಸರ್ಕಾರ 1964ರಲ್ಲಿ ಅಂಕಿಅಂಶ ಸಂಗ್ರಹ ಆರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ ಇದು ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ್ದಾಗಿದೆ.<ref>[http://data.bls.gov/PDQ/servlet/SurveyOutputServlet?data_tool=latest_numbers&amp;series_id=LNU04000000&amp;years_option=all_years&amp;periods_option=specific_periods&amp;periods=Annual+Data BLS-ಹಿಸ್ಟೋರಿಕಲ್ ಅನ್‌ಎಂಪ್ಲಾಯಿಮೆಂಟ್ ರೇಟ್ ಟೇಬಲ್]</ref><ref>[http://www.businessweek.com/bwdaily/dnflash/content/jul2009/db20090710_255918.htm ಬಿಸಿನೆಸ್ ವೀಕ್-ಅನ್‌ಎಂಪ್ಲಾಯಿಡ್ ಲಾಸ್ ವಿತ್ ಹವರ್ ಎಂಡ್ ವೇಜ್ ಕಟ್ಸ್]</ref> ===ಅಧಿಕೃತ ಆರ್ಥಿಕ ಮುನ್ನಂದಾಜುಗಳು=== ನವೆಂಬರ್ 3,2008ರಲ್ಲಿ,[[ಬ್ರಸೆಲ್ಸ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ EU -ಕಮೀಷನ್ [[ಯೂರೋಜೋನ್]],[[ಫ್ರಾನ್ಸ್]], [[ಜರ್ಮನಿ]],[[ಇಟಲಿ]] ಮುಂತಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ 2009ಕ್ಕೆ ಶೇಕಡ ೦.1GDPಯ ದುರ್ಬಲ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಇರುತ್ತದೆಂದು ಮುನ್ನಂದಾಜು ಮಾಡಿತು.UK (-1.0ಶೇಕಡ),[[ಐರ್ಲೆಂಡ್]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಪೇನ್‌]]ಗೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಂದಾಜು ಮಾಡಿತು.ನವೆಂಬರ್ 6ರಂದು, [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ D.C.]]ಯಲ್ಲಿರುವ IMFಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ಸರಾಸರಿಯಂತೆ 2009ಕ್ಕೆ -0.3 ಶೇಕಡ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಹಿಂಜರಿತದ ಬಗ್ಗೆ ಮುನ್ನಂದಾಜು ಮಾಡಿ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಅದೇ ದಿನದಂದು,ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಯೂರೊವಲಯದ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಬಡ್ಡಿದರಗಳನ್ನು 4.5 ಶೇಕಡದಿಂದ ಮೂರು ಶೇಕಡಕ್ಕೆ ಮತ್ತು 3.75ಶೇಕಡದಿಂದ 3.25ಶೇಕಡಕ್ಕೆ ಇಳಿಕೆ ಮಾಡಿತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ,ನವೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗಿ,ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳಿಗೆ ದೊಡ್ಡ "ಸಹಾಯ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌"ಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. U.S. ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ ಓಪನ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಕಮಿಟಿಯು ಜೂನ್ 2009ರ ಪ್ರಕಟಣೆಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿತು: {{quotation|...the pace of economic contraction is slowing. Conditions in financial markets have generally improved in recent months. Household spending has shown further signs of stabilizing but remains constrained by ongoing job losses, lower housing wealth, and tight credit. Businesses are cutting back on fixed investment and staffing but appear to be making progress in bringing inventory stocks into better alignment with sales. Although economic activity is likely to remain weak for a time, the Committee continues to anticipate that policy actions to stabilize financial markets and institutions, fiscal and monetary stimulus, and market forces will contribute to a gradual resumption of sustainable economic growth in a context of price stability.<ref>[http://www.federalreserve.gov/newsevents/press/monetary/20090624a.htm FOMC Statement June 24, 2009]</ref> Economic projections from the Federal Reserve and Reserve Bank Presidents include a return to typical growth levels (GDP) of 2-3% in 2010; an unemployment plateau in 2009 and 2010 around 10% with moderation in 2011; and inflation that remains at typical levels around 1-2%.<ref>[http://www.federalreserve.gov/monetarypolicy/files/fomcminutes20090429.pdf Minutes of the FOMC April 2009]</ref>}} ==ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು== ===ತುರ್ತು ಮತ್ತು ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು=== {{Main|Subprime mortgage crisis#Responses}} U.S.[[ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್]] ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ [[ಹಣದುಬ್ಬರವಿಳಿತದ ಸುರಳಿ]]ಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಹಣ ಪೂರೈಕೆಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿತು.ಕಡಿಮೆ ವೇತನಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿದ ನಿರುದ್ಯೋಗದಿಂದ ಜಾಗತಿಕ ಉಪಭೋಗದಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂ-ಬಲವರ್ಧನೆಯ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ದಾರಿಕಲ್ಪಿಸಿತು. ಇದರ ಜತೆಗೆ,ಸರ್ಕಾರಗಳು ಸಾಲಪಡೆಯುವ ಮತ್ತು ಖರ್ಚು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಿಂದ ಉಂಟಾದ ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರ ಬೇಡಿಕೆ ಕುಂಠಿತ ಸರಿದೂಗಿಸಲು ದೊಡ್ಡ ವಿತ್ತೀಯ ಉತ್ತೇಜನ ಪ್ಯಾಕೇಜುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದವು. U.S. 2008 ಮತ್ತು 2009ರ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಸುಮಾರು $1 ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಉತ್ತೇಜನ ಪ್ಯಾಕೇಜುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/7889897.stm |title=BBC - Stimulus Package 2009 |publisher=BBC News |date=2009-02-14 |accessdate=2009-02-27 }}</ref> ಈ ಸಾಲದ ಸ್ಥಗಿತವು ಜಾಗತಿಕ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕುಸಿತದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿತು. U.S.[[ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್]],[[ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] ಮತ್ತು ಇತರೆ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ತಕ್ಷಣದ್ದಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿತ್ತು. ಇಸವಿ 2008ರ ಕೊನೆಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ ಈ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು US$2.5 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಾಲ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಂದ ತೊಂದರೆಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಖಾಸಗಿ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದವು. ಇದು ಸಾಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಅತೀದೊಡ್ಡ ದ್ರವ್ಯತೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದ್ದು,ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ಐರೋಪ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು USA ಕೂಡ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಬಂಡವಾಳವನ್ನು $1.5ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೆ ಏರಿಸಿತು. ಪ್ರಮುಖ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಹೊಸದಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ [[ಆದ್ಯತೆ ಷೇರು]]ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬಂಡವಾಳ ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು.<ref name="foreignaffairs1" /> ಸರ್ಕಾರಗಳು ಕೂಡ ಮೇಲೆ ವಿವರಿಸಿರುವಂತೆ ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಜತೆ ದೊಡ್ಡ ಹಣಕಾಸು ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು, [[ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು]] ನೀಡಿ ರಕ್ಷಿಸಿದವು. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ,ವಿವಿಧ U.S.ಸರ್ಕಾರಿ ಏಜನ್ಸಿಗಳು ಸಾಲಗಳು, ಆಸ್ತಿ ಖರೀದಿಗಳು,ಖಾತರಿಗಳು ಮತ್ತು ನೇರ ವೆಚ್ಚದ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಕೋಟಿ ಡಾಲರ್‌ಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿವೆ ಅಥವಾ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿವೆ. ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ U.S.ಸರ್ಕಾರದ ಹಣಕಾಸು ಬದ್ಧತೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳಗಳ ಸಾರಾಂಶಕ್ಕಾಗಿ [http://money.cnn.com/news/specials/storysupplement/bailout_scorecard/index.html CNN - ಬೇಲ್‌ ಔಟ್ ಸ್ಕೋರ್‌ಬೋರ್ಡ್ ] ನೋಡಿ ===ನಿಯಂತ್ರಕ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳು ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು=== {{See|Regulatory responses to the subprime crisis|Subprime mortgage crisis solutions debate}} ಅಮೆರಿಕ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ]] ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಸಲಹೆಗಾರರು ಜೂನ್ 2009ರಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಕ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳ ಸರಣಿಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳು ಗ್ರಾಹಕ ರಕ್ಷಣೆ, ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಸಂಬಳ,ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಣಕಾಸು ಸಂಕಷ್ಟ ತಗ್ಗಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಅಥವಾ ಬಂಡವಾಳ ಅಗತ್ಯಗಳು,[[ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] ಮತ್ತು [[ಒಪ್ಪಂದ]]ಗಳ ವಿಸ್ತರಿತ ನಿಯಂತ್ರಣ,ಇಡೀ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಕೆಳಗಿಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ [[ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್‌]]ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ ಅಧಿಕಾರದ ಕಡೆ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web |url=https://www.whitehouse.gov/the_press_office/Remarks-of-the-President-on-Regulatory-Reform/ |title=Remarks of the President on Regulatory Reform &#124; The White House |publisher=Whitehouse.gov |date=2009-06-17 |accessdate=2009-11-11 |archive-date=2009-11-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091107065742/http://www.whitehouse.gov/the_press_office/Remarks-of-the-President-on-Regulatory-Reform/ |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/14/AR2009061402443_pf.html ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ಪೋಸ್ಟ್ -ಗೇತ್ನರ್ &amp; ಸಮ್ಮರ್ಸ್- ಎ ನ್ಯೂ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಫೌಂಡೇಶನ್]</ref><ref>[http://www.financialstability.gov/roadtostability/regulatoryreform.html ಟ್ರೆಷರಿ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ರಿಪೋರ್ಟ್ - ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ರೆಗ್ಯೂಲೇಟರಿ ರಿಫಾರ್ಮ್]</ref> ಜನವರಿ 2010ರಲ್ಲಿ,[[ಒಡೆತನದ ಹಕ್ಕುಗಳ ಮಾರಾಟ]]ದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲು ಒಬಾಮಾ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. ಉದ್ದೇಶಿತ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದ [[ಪಾಲ್ ವೋಲ್ಕರ್]] ಗೌರವಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳಿಗೆ "[[ವೋಲ್ಕರ್ ರೂಲ್]]" ಎಂದು ಹೆಸರಿಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Citation |url=http://economix.blogs.nytimes.com/2010/01/22/glass-steagall-vs-the-volcker-rule/ |accessdate=2010-01-27 | title=Glass-Steagall vs. the Volcker Rule}}</ref><ref name="David Cho, and Binyamin Appelbaum">{{cite web |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/01/21/AR2010012104935.html |title= Obama's 'Volcker Rule' shifts power away from Geithner|author=David Cho, and Binyamin Appelbaum |date=January 22 |work= |publisher= [[The Washington Post]]|accessdate=13 February 2010}}</ref> ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ನಿಯಂತ್ರಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು,ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು,ಪತ್ರಕರ್ತರು ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮ ಮುಖಂಡರು ಪ್ರಸಕ್ತ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಪರಿಣಾಮ ಕನಿಷ್ಠಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದರ ಪುನರಾವರ್ತನೆ ತಪ್ಪಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ,ನವೆಂಬರ್ 2009ರಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ,ಅನೇಕ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿತ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಇನ್ನೂ ತಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ: *[[ಬೆನ್ ಬೆರ್ನಾಂಕೆ]]: ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಡ್ಜ್ ನಿದಿಗಳು ಮುಂತಾದ [[ಶಾಡೊ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಗೆ ಸಿಲುಕಿದ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚುವುದಕ್ಕಾಗಿ ನಿರ್ಣಯ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು.<ref>{{cite web|url=http://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/bernanke20081201a.htm |title=Bernanke Remarks |publisher=Federalreserve.gov |date=2008-12-01 |accessdate=2009-02-27}}</ref> *[[ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ಟಿಗ್‌ಲಿಟ್ಜ್]]: ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸ್ವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಸಾಲವನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವುದು. ಸುದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಸಾಧನೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಪರಿಹಾರದ ಅಗತ್ಯ<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2008/POLITICS/09/17/stiglitz.crisis/index.html|title=Stigliz Recommendations}}</ref> ಗ್ಲಾಸ್ -ಸ್ಟೀಗಾಲ್ ಕಾಯ್ದೆ ಪ್ರಕಾರ 1933ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಮತ್ತು 1999ರಲ್ಲಿ [[ಗ್ಲಾಮ್-ಲೀಚ್-ಬ್ಲಿಲೆ ಕಾಯ್ದೆ]] ಮೂಲಕ ರದ್ದುಮಾಡಿದ ವಾಣಿಜ್ಯ(ಡಿಪೋಸಿಟರಿ)ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ನಡುವೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡುವುದು.<ref>{{Cite web |url=http://www.vanityfair.com/magazine/2009/01/stiglitz200901 |title=ಸ್ಟಿಗ್‌ಲಿಟ್ಜ್ - ವ್ಯಾನಿಟಿ - ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಸ್ಟ್ ಫೂಲ್ಸ್ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-06-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120622220639/http://www.vanityfair.com/magazine/2009/01/stiglitz200901 |url-status=dead }}</ref> *[[ಸೈಮನ್ ಜಾನ್ಸನ್]]:[[ಸಂಪೂರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮೇಲೆ ಅಪಾಯ]]ವನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ "ವೈಫಲ್ಯ ಹೊಂದಲು ಅತೀ ದೊಡ್ಡದಾದ"ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಒಡೆಯುವುದು.<ref>[http://online.wsj.com/article/SB124034036512839857.html#mod=loomia?loomia_si=t0:a16:g2:r3:c0.0532507:b24033012 WSJ-ಎಕಾನಾಮಿಸ್ಟ್ಸ್ ಸೀಕ್ ಬ್ರೇಕ್‌ಅಪ್ ಆಫ್ ಬಿಗ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ಸ್]</ref> *[[ಪಾಲ್ ಕ್ರಗ್‌ಮ್ಯಾನ್]]: ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆಯಾಗಿ "ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸುವ "ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು.<ref name="Krugman 2009" /> *[[ಅಲಾನ್ ಗ್ರೀನ್‌ಸ್ಪಾನ್]]:ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಬಲಿಷ್ಠ ಬಂಡವಾಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಕ್ರಮಾಂಕಿತ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಬಂಡವಾಳ ಅಗತ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಇರಬೇಕು(ಅಂದರೆ,ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಾತ್ರದೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವ ಬಂಡವಾಳ ಅನುಪಾತಗಳು)"ಅವು ಅತೀ ದೊಡ್ಡದಾಗದಂತೆ ನಿರುತ್ಸಾಹಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಅನುಕೂಲವನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸಲು".<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/9c158a92-1a3c-11de-9f91-0000779fd2ac.html ಗ್ರೀನ್‌ಸ್ಪಾನ್-ವಿ ನೀಡ್ ಎ ಬೆಟರ್ ಕುಶನ್ ಎಗೇನ್ಸ್ಟ್ ರಿಸ್ಕ್]</ref> *[[ವಾರನ್ ಬಫೆಟ್]]: ಮನೆಗಳ ಅಡಮಾನಕ್ಕೆ ಕನಿಷ್ಠ ಆರಂಭಿಕ ಪಾವತಿಗಳು ಕನಿಷ್ಠ 10% ಮತ್ತು ಆದಾಯ ಪರಿಶೀಲನೆ ಅಗತ್ಯ<ref>[http://www.reuters.com/article/newsOne/idUSTRE51R16220090228?pageNumber=3&amp;virtualBrandChannel=0 ವಾರೆನ್ ಬಫೆಟ್-2008 ಶೇರ್‌ಹೋಲ್ಡರ್ಸ್ ಲೆಟರ್ ಸಮ್ಮರಿ]</ref> *[[ಎರಿಕ್ ಡಿನಲೊ]]:ಯಾವುದೇ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸು ಬದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಅಗತ್ಯ ಬಂಡವಾಳವಿದೆಯೇ ಎಂದು ಖಾತರಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಸಾಲ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಿ,[[ಸಾಲದ ಬಾಕಿ ಪಾವತಿಯಾಗದ ಅಪಾಯ]]ವನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲು ಒಳ್ಳೆಯ ಬಂಡವಾಳದ ವಿನಿಮಯಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸುವಂತೆ ಖಾತರಿ ಮಾಡುವುದು.<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/3b94938c-1d59-11de-9eb3-00144feabdc0.html ಡಿನಾಲ್ಲೊ-ವಿ ಮಾಡರ್ನೈಸ್ಡ್ ಅವರ್‌ಸೆಲ್ವ್ಸ್ ಇಂಟು ದಿಸ್ ಐಸ್ ಏಜ್]</ref> *[[ರಘುರಾಂ ರಾಜನ್]]: ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು " ಅನಿಶ್ಚಿತ ಸಂದರ್ಭದ ಬಂಡವಾಳವನ್ನು" ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಗತ್ಯ (ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪಾವತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಚೇತರಿಕೆ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ವಿಮೆ ಪ್ರೀಮಿಯಂಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವುದು).<ref>[http://www.economist.com/finance/displaystory.cfm?story_id=13446173 ದಿ ಎಕನಾಮಿಸ್ಟ್-ರಾಜನ್-ಸೈಕಲ್ ಪ್ರೂಫ್ ರೆಗ್ಯೂಲೇಷನ್]</ref> *[[HM ಟ್ರೆಷರಿ]]:ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರ ಹೊಂದಿರುವ ಅನಿಶ್ಚಿತ ಸಂದರ್ಭದ ಬಂಡವಾಳ ಅಥವಾ ಬಂಡವಾಳ ವಿಮೆಯು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ನಿವ್ವಳ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಭರಿಸಬಹುದು. ವಿವಿದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳಿವೆ(ಉದಾ,ರಾವಿವ್ 2004,ಫ್ಲಾನರಿ 2009 )ಅವುಗಳ ರೀತ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಸ್ಥಿರ ಆದಾಯ ಸಾಲವನ್ನು ವಿತರಿಸುತ್ತವೆ,ಪೂರ್ವನಿರ್ಧರಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಅವು ಬಂಡವಾಳಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುತ್ತದೆ.ಅವು ಬ್ಯಾಂಕ್-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ(ನಿಯಂತ್ರಕ ಬಂಡವಾಳದ ಮಟ್ಟಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ)ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಳತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿದೆ. ಪರ್ಯಾಯ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಬಂಡವಾಳ ವಿಮೆಯ ಅನುಸಾರ,ಸಂಪೂರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ಬಂಡವಾಳ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಮೇರೆಗೆ ವಿಮೆದಾರನು ಪ್ರೀಮಿಯಂ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ರಾವಿನ್(2004)ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ ನಂತರ, ನವೆಂಬರ್ 3ರಂದು ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ರಿಟೇಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಲಾಯ್ಡ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಗ್ರೂಪ್(LBG),ತಾನು ಪ್ರಸಕ್ತ ಸಾಲವನ್ನು £7.5 ಶತಕೋಟಿ($12.3 ಶತಕೋಟಿ)“ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಸಂದರ್ಭದ ಮುಖ್ಯ ಹಂತ-1 ಬಂಡವಾಳ“( CoCosಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದೆ)ಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿತು. ಇದು ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟ ತಗ್ಗಿಸುವ ಈಕ್ವಿಟಿ ಬಂಡವಾಳ 5% ಕೆಳಗೆ ಕುಸಿದರೆ ತಾನೇತಾನಾಗಿ ಶೇರುಗಳಿಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗುವ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸಾಲ.<ref>{{Cite web |url=http://www.voxeu.org/index.php?q=node%2F4417 |title=VOX-ಪೋರ್ಟೆಸ್ -ರಿಸ್ಕ್, ರಿವಾರ್ಡ್ ಎಂಡ್ ರೆಸ್ಪಾನ್ಸಿಬಿಲಿಟಿ: ದಿ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಸೆಕ್ಟರ್ ಎಂಡ್ ಸೊಸೈಟಿ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-05-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120531122700/http://voxeu.org/index.php?q=node%2F4417 |url-status=dead }}</ref><ref>[http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=575862 ಅಲಾನ್ ರವೀವ್, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸ್ಟೆಬಿಲಿಟಿ ಎಂಡ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಡಿಸಿಪ್ಲೀನ್: ಡೆಪ್ಟ್-ಫಾರ್-ಈಕ್ವಿಟಿ ಸ್ವಾಫ್ ವರ್ಸಸ್ ಸಬಾರ್ಡಿನೇಟೆಡ್ ನೋಟ್ಸ್]</ref> *[[A. ಮೈಕೇಲ್ ಸ್ಪೆನ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಗೋರ್ಡನ್ ಬ್ರೌನ್]]: [[ಸಂಪೂರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅಪಾಯ]]ಗುರುತಿಸಲು ಪೂರ್ವ-ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕು.<ref>{{cite web |url=http://www.pimco.com/LeftNav/Viewpoints/2008/Viewpoints+Lessons+from+the+Crisis+Spence+November+2008.htm |title=PIMCO-Lessons from the Crisis |publisher=Pimco.com |date=2008-11-26 |accessdate=2009-02-27 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174416/http://www.pimco.com/LeftNav/Viewpoints/2008/Viewpoints+Lessons+from+the+Crisis+Spence+November+2008.htm%20 |url-status=dead }}</ref> *[[ನಿಯಾಲ್ ಫರ್ಗುಸನ್]] ಮತ್ತು [[ಜೆಫ್ರಿ ಸಚ್ಸ್]]:ಬೇಲ್‌ಔಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ತೆರಿಗೆದಾರರ ಹಣವನ್ನು ಬಳಸುವ ಮುಂಚೆ ಬಾಂಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದವರು ಮತ್ತು ಕೌಂಟರ್‌ಪಾರ್ಟಿಗಳಿಗೆ(ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ನಿರತವಾದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು)[[ಹೇರ್‌ಕಟ್ಸ್]](ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾವಾರು ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಕಳೆಯುವುದು)ವಿಧಿಸಬೇಕು. ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ,$100 ಮೌಲ್ಯದ ಕ್ಲೇಮು ಹೊಂದಿರುವ ಬಾಂಡುದಾರರ ಕ್ಲೇಮನ್ನು $80ಗೆ ತಗ್ಗಿಸಿ,ಈಕ್ವಿಟಿಯಲ್ಲಿ $20 ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಈಕ್ವಿಟಿ ಸ್ವಾಪ್ ಸಾಲ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ದಿವಾಳಿ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ,ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಕ್ತ ಶೇರುದಾರರು ನಿರ್ಮೂಲನೆಯಾಗಿ ಬಾಂಡ್‌ದಾರರು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಪೆನಿಯ ಸಾಲದ ಹೊರೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವ ಒಪ್ಪಂದದೊಂದಿಗೆ ಹೊಸ ಷೇರುದಾರರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಇದನ್ನು ಜನರಲ್ ಮೋಟಾರ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.realclearpolitics.com/articles/2009/03/making_rich_guys_richer.html ಜೆಫ್ರಿ ಸಾಚ್ಸ್-ಅವರ್ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಬಿಸೊಟೆಡ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪಾಲಿಸಿ]</ref><ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/85106daa-f140-11dd-8790-0000779fd2ac.html FT-ಫರ್ಗ್ಯೂಸನ್-ಬಿಯಾಂಡ್ ದಿ ಏಜ್ ಆಫ್ ಲೆವರೇಜ್]</ref> *[[ನೌರೀಲ್ ರೌಬಿನಿ]]: ದಿವಾಳಿಯಾದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣಗೊಳಿಸಬೇಕು<ref>{{Cite web |url=http://www.charlierose.com/view/interview/9310 |title=ರೌಬಿನ್-ಚಾರ್ಲಿ ರೋಸ್ ಇಂಟರ್‌ವ್ಯೂ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2013-04-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130401130731/http://www.charlierose.com/view/interview/9310 |url-status=dead }}</ref> ಗೃಹಮಾಲೀಕರಿಗೆ ನೆರವಾಗಲು ಅಡಮಾನ ಬಾಕಿಗಳ ಮೊತ್ತವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಿ,ಸಾಲದಾತನಿಗೆ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಮನೆಯ ಮೌಲ್ಯ ಏರಿಕೆಯಾದರೆ ಪಾಲು ಕೊಡಬೇಕು.<ref>{{Cite web |url=http://www.forbes.com/2009/05/27/recession-depression-global-economy-growth-opinions-columnists-nouriel-roubini.htmlRoubini-Ten |title=ರಿಸ್ಕ್ಸ್ ಟು ಗ್ಲೋಬಲ್ ಗ್ರೋಥ್ |access-date=2012-09-18 |archive-date=2012-09-18 |archive-url=https://archive.is/20120918110708/http://www.forbes.com/2009/05/27/recession-depression-global-economy-growth-opinions-columnists-nouriel-roubini.htmlRoubini-Ten |url-status=live }}</ref> *[[ಅಡೈರ್ ಟರ್ನರ್]]: ಆಗಸ್ಟ್ 2009ರಂದು [[ಪ್ರಾಸ್ಪೆಕ್ಟ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕ]]ದ ದುಂಡುಮೇಜಿನ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ [[ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಮೇಲೆ ತೆರಿಗೆ]] ವಿಧಿಸುವ ಹೊಸ ಜಾಗತಿಕ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಅಡೈರ್ ಟರ್ನರ್ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು,ಮಿತಿಮೀರಿದ ವೇತನಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಹಿಗ್ಗಿದ ಹಣಕಾಸು ಕ್ಷೇತ್ರವು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಅತೀ ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು. ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಫಲಿಸುವ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಜೇಮ್ಸ್ ಟಾಬಿನ್]] ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿರುವ [[ಟಾಬಿನ್ ತೆರಿಗೆ]]ಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಲಾರ್ಡ್ ಟರ್ನರ್ ಸಲಹೆ.<ref>{{cite web |url= http://www.ft.com/cms/s/0/8e68678a-ccba-11de-8e30-00144feabdc0.html |title= Q & A on Tobin tax |publisher= [[The Financial Times]] |author= Daniel Pimlott |date = 2009-11-08 |accessdate=2009-12-11}} </ref><ref>{{cite web |url=http://www.ft.com/cms/s/0/4e3e8888-940c-11de-9c57-00144feabdc0,s01=1.html |title=Turner relishes role on City front line |author=George Parker, Daniel Pimlott, Kate Burgess, Lina Saigol and Jim Pickard |date=August 28 2009 |work= |publisher=[[Financial Times]] |accessdate=2009-12-31}}</ref><ref>ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಟೈಮ್ಸ್ 27/08/2009 (www.ft.com)</ref> *[[ಡಿಫ್ಯಾಜಿಯೊ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಹಾರ ತೆರಿಗೆ]]-[[US]]ನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ(ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಲ್ಲ)-ಡಿಸೆಂಬರ್ 3,2009ರಂದು ಮಂಡಿಸಿದ ಉದ್ದೇಶಿತ ಶಾಸನ-"''H.R. 4191: ಲೆಟ್ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಪೇ ಫಾರ್ ರಿಸ್ಟೋರೇಷನ್ ಆಫ್ ಮೇನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ 2009'' "ಹೆಸರಿನ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ರಿಪ್ರೆಸೆಂಟೇಟಿವ್ಸ್]] ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಉದ್ದೇಶಿತ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು,ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ರಿಪ್ರಸೆಂಟೇಟೀವ್ಸ್(ಅಮೆರಿಕ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕ ಸಭೆ)ಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಯಿತು.[[US]] [[ಹಣಕಾಸು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ]]ಯ("[[ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್]]")[[ಭದ್ರತಾಪತ್ರ]]ಗಳ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಸಣ್ಣ ತೆರಿಗೆಯೊಂದನ್ನು ವಿಧಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಅಂದಾಜಿಗೆ ಶಾಸನ ಮಂಡಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಅನುಮೋದನೆಯಾದರೆ,ಅದು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಹಣವನ್ನು [[ಮೇನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್]] ಮರುನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಬಳಸಲಾಗುವುದು. " ಅದು ಮಂಡನೆಯಾದ ದಿನದಂದು, ಅದಕ್ಕೆ 22 ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಬೆಂಬಲವಿತ್ತು.<ref name="introduces">{{cite web |url=http://www.defazio.house.gov/index.php?option=com_content&view=article&id=531:defazio-introduces-legislation-invoking-wall-street-transaction-tax&catid=60:2009-press-releases |title=DEFAZIO INTRODUCES LEGISLATION INVOKING WALL STREET 'TRANSACTION TAX' |author= |date= |work= |publisher=Website of Peter DeFazio |accessdate=13 February 2010 |archive-date=25 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174509/https://defazio.house.gov/index.php?option=com_content&view=article&id=531:defazio-introduces-legislation-invoking-wall-street-transaction-tax&catid=60:2009-press-releases%2520 |url-status=dead }}</ref> * [[ವೋಲ್ಕರ್ ರೂಲ್]] - (USನಲ್ಲಿ) - ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ]]ಅವರಿಂದ ಜನವರಿ 21, 2010ರಂದು ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆಯಿತು. ಇದು USಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಪಾಲ್ ವೋಲ್ಕರ್]] ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯಾಗಿದ್ದು,ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗದ ಊಹಾತ್ಮಕ ಬಂಡವಾಳಗಳಿಂದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವುದಾಗಿದೆ.<ref name="David Cho, and Binyamin Appelbaum"/> ಇಂತಹ ಊಹಾತ್ಮಕ ಚಟುವಟಿಕೆ 2007 -2010ರ ಹಣಕಾಸು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆಯೆಂದು ವೋಲ್ಕರ್ ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ===ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಕ್ರೋಶ: "ಬಬಲ್ ಮೆಷಿನ್ಸ್" ಮತ್ತು "ವ್ಯಾಂಪೈರ್ ಸ್ಕ್ವಿಡ್"=== ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಪಾಂಡಿತ್ಯಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಮಾಧ್ಯಮದ ಹೊರಗೆ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳ ಹೊರಹರಿವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಲೇಖಕ [[ವಿಲಿಯಂ ಗ್ರೇಡರ್]],ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಮೈಕೇಲ್ ಹಡ್ಸನ್]],ಲೇಖಕ ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಬಾಂಡ್ ಸೇಲ್ಸ್‌ಮನ್ [[ಮೈಕೇಲ್ ಲೆವಿಸ್]],ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸದಸ್ಯ [[ರಾನ್ ಪಾಲ್]],ಲೇಖಕ [[ಕೆವಿನ್ ಫಿಲಿಪ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ರಾಲಿಂಗ್ ಸ್ಟೋನ್]] ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವರದಿಗಾರ [[ಮಾಟ್ ಟೈಬಿ]] ಅವರ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿವೆ. ಇದರ ಜತೆಗೆ ಜೇಮ್ಸ್ ಕ್ವಾಕ್ ಮತ್ತು ಸೈಮನ್ ಜಾನ್ಸನ್ ಅವರ ಬೆಸ್‌ಲೈನ್ ಸೀನಾರಿಯೊ, ಬ್ಯಾರಿ ರಿಥೋಲ್ಜ್ ಅವರ ಬಿಗ್ ಪಿಕ್ಟರ್, ಬಿಲ್ ಮೆಕ್‌ಬ್ರೈಡ್ ಅವರ ಕ್ಯಾಲ್ಕುಲೇಟೆಡ್ ರಿಸ್ಕ್, ಮತ್ತು "ಟೈಲರ್ ಡುರ್ಡನ್" ಅವರ "ಜೀರೊ ಹೆಡ್ಜ್ "ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಬ್ಲಾಗ್‌ಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡವು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮ್ಯಾಟ್ ಟೈಬಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಜನಪ್ರಿಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳಿಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಲೇಖನ "ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಬಬಲ್ ಮೆಷಿನ್: ಹೌ ಗೋಲ್ಡ್‌ಮ್ಯಾನ್ ಸ್ಯಾಚ್ಸ್ ಬ್ಲಿವ್ ಅಪ್ ದಿ ಎಕಾನಮಿ"ಯಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು [[ಗೋಲ್ಡ್‌ಮ್ಯಾನ್ ಸ್ಯಾಚ್ಸ್‌]]ನ್ನು "ಮಾನವಕುಲದ ಮುಖದ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತಿಕೊಂಡಿರುವ ಮಹಾ ರಕ್ತಪಿಶಾಚಿ ಹುಳುವಾಗಿದ್ದು,ಹಣದ ವಾಸನೆ ಬರುವ ಯಾವುದಕ್ಕಾದರೂ ರಕ್ತದ ಕೊಳವೆಯನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಅಮುಕುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.rollingstone.com/politics/story/29127316/the_great_american_bubble_machine ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಬಬಲ್ ಮೆಷಿನ್ : ಹೌ ಗೋಲ್ಡ್‌ಮನ್-ಸಾಚ್ಸ್ ಬ್ಲಿವ್ ಅಪ ದಿ ಎಕಾನಮಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100416021718/http://www.rollingstone.com/politics/story/29127316/the_great_american_bubble_machine/ |date=2010-04-16 }}, ರಾಲಿಂಗ್ ಸ್ಟೋನ್, ಜುಲೈ 13, 2009</ref> ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== {{col-begin}} {{col-2}} *[[ಆಂಟನ್‌ ಆರ್‌. ವಲುಕಾಸ್‌ರ ವರದಿ]] *[[ಡಿಫ್ಯಾಜಿಯೊ ಹಣಕಾಸಿನ ವ್ಯವಹಾರ ತೆರಿಗೆ]] *[[ಹಣಕಾಸಿನ ಸುಧಾರಣೆಗಾಗಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ನರು]] *[[ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್‌ ಅಡಮಾನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]] *[[ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್‌ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದ ಪರಿಣಾಮ]] *[[ಆರ್ಥಿಕ ಉತ್ತೇಜಕ ಕಾಯಿದೆ 2008]] *[[ಇಸವಿ 2008ರ ಚೀನೀ ಆರ್ಥಿಕ ಉತ್ತೇಜಕ ಯೋಜನೆ]] *[[ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ತನಿಖಾ ಆಯೋಗ]] *[[ಜಾನ್‌ ಮೇಯ್ನಾರ್ಡ್‌ ಕೆಯ್ನ್ಸ್‌]] — 2008ರ [[ಕೆಯ್ನೇಸಿಯನ್‌]] ಪುನರ್ಜಾಗೃತಿ *[[ಇಸವಿ 2008-2009ರ ಕೆಯ್ನೇಸಿಯನ್‌ ಪುನರ್ಜಾಗೃತಿ]] *[[2000ದ ದಶಕದ ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಲಾದ ಅಥವಾ ದಿವಾಳಿಯಾದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] *[[ಇಸವಿ 2000ರ ಅಪರಾರ್ಧದ ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಅಥವಾ ದಿವಾಳಿಯಾದ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿನ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] *[[ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] *[[ಇಸವಿ 2007-2008ರ ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿದ್ದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] *[[ಬಿಲ್ಡರ್ಬರ್ಗ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌]] *[[ಇಸವಿ 2009ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್‌ G-20 ಶೃಂಗಸಭೆಯ ಸಮಯ ನಡೆದ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು]] *[[ಇಸವಿ 2008ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಗ್ರೀಕ್‌ ಗಲಭೆಗಳು]] *[[ಇಸವಿ 2009ರಲ್ಲಿ ಐಸ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿನ ಹಣಕಾಸು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು]] *[[ಇಸವಿ 2009ರ ಮೇ ಡೇ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು]] *[[ಇಸವಿ 2009ರಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಮೊಲ್ಡೊವಾ ನಾಗರಿಕ ಅಶಾಂತಿ]] {{col-2}} *[[ಇಸವಿ 2009ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರಿಗಾ ಗಲಭೆ]] *[[ಎಸ್‌-ಚಿಪ್ಸ್‌‌ ಹಗರಣಗಳು]] *[[U.S.ನಲ್ಲಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಬ್ಯಾಂಕ್ ವೈಫಲ್ಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] *[[ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇಸವಿ 2008-2009ರ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ವೈಫಲ್ಯಗಳು]] *[[ಅಲೆನ್‌ ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಫರ್ಡ್‌]] *[[ಬರ್ನೀ ಮ್ಯಾಡಾಫ್‌]] *[[ಟಾಮ್‌ ಪೆಟ್ಟರ್ಸ್‌]] *[[ಸ್ಕಾಟ್‌ ರಾತ್‌ಸ್ಟೀನ್‌]] *[[ಡಾಟ್‌-ಕಾಮ್‌ ಬಬಲ್‌]] *[[FRED (ಫೆಡರಲ್‌ ರಿಸರ್ವ್‌ ಎಕಾನಾಮಿಕ್‌ ಡಾಟಾ) ]] *[[ಲೋ-ಇನ್ಕಮ್‌ ಕಂಟ್ರೀಸ್‌ ಅಂಡರ್‌ ಸ್ಟ್ರೆಸ್‌]] (LICUS) (ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ) *[[ಮಾರ್ಕ್‌-ಟು-ಮಾರ್ಕೆಟ್‌ ಲೆಕ್ಕವಿಧಾನ]] *[[21ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಇಕ್ವಿಟಿ]] *''[[ದಿ ಸೆಕಂಡ್‌ ಗ್ರೇಟ್‌ ಡಿಪ್ರೆಷನ್‌]]'' (ಪುಸ್ತಕ) *[[ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ v. ವಿನ್ಸ್ಟಾರ್‌ ಕಾರ್ಪ್‌.]] *[[ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ಹೌಸಿಂಗ್‌ ಬಬಲ್‌]] *[[ವೊಲ್ಕರ್‌ ರೂಲ್‌]] *''[[ಎ ಫೇಲ್ಯೂರ್‌ ಆಫ್‌ ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಸಮ್‌]]'' (ಗ್ರಂಥ) {{col-end}} ==ಆಕರಗಳು== {{Reflist|2}} ಆರಂಭಿಕ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಆನಂತರದ ಲೇಖನಗಳನ್ನು, [[ವಿಕಿನ್ಫೊ]] ಲೇಖನ "ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ ಆಫ್‌ 2007-2008" ಇಂದ ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. http://www.wikinfo.org/index.php?title=Financial_crisis_of_2007-2008 ಇದು [[Wikipedia:Text of the GNU Free Documentation License|GNU ಫ್ರೀ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟೇಷನ್ ಲೈಸನ್ಸ್ ವರ್ಷನ್ 1.2]] ಅಡಿ ಪ್ರಕಟಿತವಾಗಿತ್ತು. ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ== * ರಾಯ್ಟರ್ಸ್‌: [http://widerimage.reuters.com/timesofcrisis ಟೈಮ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090925065705/http://widerimage.reuters.com/timesofcrisis/ |date=2009-09-25 }} - ಜಾಗತಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ವರ್ಷ ದಾಖಲಿಸುವ ಮಲ್ಟಿಮೀಡಿಯ ಸಂಪರ್ಕ * ಸ್ಟೀವರ್ಟ್‌, ಜೇಮ್ಸ್‌ ಬಿ., "ಎಯ್ಟ್‌ ಡೇಸ್‌: ದಿ ಬ್ಯಾಟಲ್‌ ಟು ಸೇವ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌", ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕರ್‌ ನಿಯತಕಾಲಿಕ, 21 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 2009. *[http://ssrn.com/abstract=1470249 ಟೆಸ್ಟಿಂಗ್‌ ದಿ ಎಫಿಷಿಯೆನ್ಸಿ ಆಫ್‌ ದಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್‌ ರಿಯಲ್‌ ಎಸ್ಟೇಟ್‌ ಮಾರ್ಕೆಟ್‌: ಎವಿಡೆನ್ಸ್‌ ಫ್ರಮ್‌ ದಿ 2007-2009 ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌] - ಒಟ್ಟೊ ವಾನ್‌ ಹೆಮರ್ಟ್‌ರಿಂದ ಒಂದು ಪತ್ರಿಕೆ, NYU ಸ್ಟರ್ನ್‌ & AQR ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್‌ ಮ್ಯಾನೆಜ್ಮೆಂಟ್‌ *[http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/meltdown/ PBS ಫ್ರಂಟ್ಲೈನ್‌ - ಇನ್ಸೈಡ್‌ ದಿ ಮೆಲ್ಟ್‌ಡೌನ್‌ ] *''UCB ಲೈಬ್ರರೀಸ್‌ ಗೊವ್‌ಪಬ್ಸ್‌'' ಇಂದ [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/us/stimulus.html ಎಕಾನಾಮಿಕ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲಸ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100611205026/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/us/stimulus.html |date=2010-06-11 }} *[[ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌]]ನಿಂದ [http://topics.nytimes.com/topics/reference/timestopics/subjects/c/credit_crisis/ ಕ್ರೆಡಿಟ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ — ದಿ ಎಸೆನ್ಷಿಯಲ್ಸ್‌] ಅಧ್ಯಾಯ ಪುಟ **[https://www.nytimes.com/interactive/2008/10/08/business/economy/20081008-credit-chart-graphic.html ಕ್ರೆಡಿಟ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ ಇಂಡಿಕೇಟರ್ಸ್‌ (ಅಪ್‌ಡೇಟೆಡ್ ಡೈಲಿ)] - ಫೈವ್‌ ವೇಸ್‌ ಟು ಮೆಷರ್‌ ರೀಸೆಂಟ್‌ ಮಾರ್ಕೆಟ್‌ ಡಿಸ್ರಪ್ಷನ್‌ - ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌ನಿಂದ *[[ಅಟ್ವುಡ್‌, ಮಾರ್ಗರೆಟ್‌]], ''ಪೇಬ್ಯಾಕ್‌: ಡೆಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಷ್ಯಾಡೊ ಸೈಡ್‌ ಆಫ್‌ ವೆಲ್ತ್‌''. ಟೊರಂಟೊ: ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಅನನ್ಸಿ. 2008 *[[ಕೊಹನ್‌, ವಿಲಿಯಮ್‌ ಡಿ.]], ''ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಕಾರ್ಡ್ಸ್‌. '' ''ಟೇಲ್ ಆಫ್‌ ಹುಬ್ರಿಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ರೆಟ್ಚ್ಡ್‌ ಎಕ್ಸೆಸ್‌ ಆನ್‌ ವಾಲ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌''. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌: ಡಬಲ್‌ಡೇ. ISBN 9780385528269 *[[ಫರ್ಗುಸನ್‌, ನಿಯಲ್‌]], ''ದಿ ಅಸೆಂಟ್‌ ಆಫ್‌ ಮನಿ: ಎ ಪೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್‌ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌''. ಲಂಡನ್‌: ಅಲೆನ್‌ ಲೇನ್‌ 2008. ISBN 978-1846141065 * {{cite web |first= Steven |last= Gjerstad |author= |authorlink= |coauthors= and Vernon L. Smith |title= From Bubble to Depression? Why the Housing Bubble Crashed the Financial System but the Dot-com Bubble Did Not|url= http://online.wsj.com/article/SB123897612802791281.html|archiveurl= |work= Wall Street Journal|publisher= |location= |page= A15 |pages= |language= |doi= |date=2009-04-06 |month= |year= |archivedate= |accessdate= |quote= }} *[[ಹೇಯ್‌, ಗಿಡಿಯಾನ್‌]], ‘ಸ್ಟುಪಿಡ್‌ ಮನಿ’, [[ಗ್ರಿಫಿತ್‌ ರಿವ್ಯೂ]] 25, ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಲೆಂಡ್‌: ಗ್ರಿಫಿತ್‌ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ, ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್‌ 2009, ಪಿಪಿ.&nbsp;13-46. ISBN 1448-2924 *[[ಜಾನ್‌ ಸಿ. ಹಲ್‌]], ''ದಿ ಕ್ರೆಡಿಟ್‌ ಕ್ರಂಚ್‌ ಆಫ್‌ 2007: ವಾಟ್‌ ವೆಂಟ್‌ ರಾಂಗ್‌? '' ''ವೈ? '' ''ವಾಟ್‌ ಲೆಸನ್ಸ್‌ ಕ್ಯಾನ್‌ ಬಿ ಲರ್ನ್ಟ್‌?'', ರಾತ್ಮನ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌ ರಿಸರ್ಚ್‌ ಪೇಪರ್‌: {{cite web |url=http://www.rotman.utoronto.ca/~hull/DownloadablePublications/CreditCrunch.pdf |title=Microsoft Word - JCRpaper.doc |format=PDF |date= |accessdate=2009-11-11 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225174415/http://www.rotman.utoronto.ca/~hull/DownloadablePublications/CreditCrunch.pdf%20 |url-status=dead }} *[http://www.tyndale.ca/seminary/mtsmodular/viewpage.php?pid=50 ದಿ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ರೆಸ್ಪಾನ್ಸಸ್‌ ಬೈ ದಿ ಚರ್ಚಸ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090504041559/http://www.tyndale.ca/seminary/mtsmodular/viewpage.php?pid=50 |date=2009-05-04 }} (ಅರ್ನೊಲ್ಡ್‌ ನೂಫೆಲ್ಡ್‌-ಫಾಸ್ಟ್‌, PhD, ಟಿಂಡೇಲ್‌ ಸೆಮಿನರಿ, ಟೊರೊಂಟೊ) *[http://www.towersperrin.com/tp/showhtml.jsp?url=global/crisis/index.htm&amp;country=global/The ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120304225223/http://www.towersperrin.com/tp/showhtml.jsp?url=global/crisis/index.htm&country=global/The |date=2012-03-04 }} [[ಟಾವರ್ಸ್‌ ಪೆರಿನ್]]‌ ಥಾಟ್‌ ಲೀಡರ್ಷಿಪ್‌ *[http://pages.stern.nyu.edu/~sternfin/crisis/ NYU ಸ್ಟರ್ನ್‌ ಆನ್‌ ಫೈನಾನ್ಸ್‌] - ಅಂಡರ್ಸ್ಟ್ಯಾಂಡಿಂಗ್‌ ದಿ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ * ಡೇವಿಸ್‌ ಪೊಲ್ಕ್‌ [https://web.archive.org/web/20110720174642/http://www.davispolk.com/files/News/7f041304-9785-4433-aa90-153d69b92104/Presentation/NewsAttachment/3c9302c0-409f-4dd1-9413-24e8cd60cd93/Financial_Crisis_Manual.pdf ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ ಮ್ಯಾನ್ಯುಯಲ್‌] *[[PBS]] ಇಂದ [http://www.pbs.org/wnet/wideangle/uncategorized/how-global-is-the-crisis/3543/ ಹೌ ನೇಶನ್ಸ್ ಎರೌಂಡ್ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಆರ್ ರೆಸ್ಪೋಂಡಿಂಗ್ ಟು ದಿ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್] *[http://research.stlouisfed.org/recession/ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್‌ ದಿ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ರಿಸೆಷನ್‌] [[ಫೆಡರಲ್‌ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಆಫ್‌ ಸೇಂಟ್‌ ಲೂಯಿಸ್‌]] ಇಂದ ನಿಖರ ಮತ್ತು ಉಪಯುಕ್ತ ಮಾಹಿತಿ *{{cite web | last=Sjostrom, Jr. | first=William K. | title=The AIG Bailout | url=http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1346552}} (2009) *[[ಟೆಟ್‌, ಗಿಲಿಯನ್‌]], ''ಫೂಲ್ಸ್‌ ಗೋಲ್ಡ್‌: ಹೌ ಅನ್ರಿಸ್ಟ್ರೇನ್ಡ್‌ ಗ್ರೀಡ್‌ ಕರಪ್ಟೆಡ್‌ ಎ ಡ್ರೀಮ್‌, ಷ್ಯಾಟರ್ಡ್‌ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಮಾರ್ಕೆಟ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಅನ್ಲೀಷ್ಡ್‌ ಎ ಕ್ಯಾಟಾಸ್ಟ್ರೋಫ್‌''. ಲಂಡನ್‌: ಲಿಟ್ಲ್‌, ಬ್ರೌನ್‌ (ISBN 9781408701645) / ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌: ಸೈಮನ್‌ ಅಂಡ್‌ ಷಸ್ಟರ್‌, 2009. *{{cite book | last = Woods | first = Thomas | title = [[Meltdown (book)|Meltdown]]: A Free-Market Look at Why the Stock Market Collapsed, the Economy Tanked, and Government Bailouts Will Make Things Worse | publisher = Regnery | date = 2009 | location = Washington, DC | isbn = 1596985879}} *[[ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌]] ಇಂದ [http://www.ft.com/indepth/global-financial-crisis ಇನ್‌ ಡೆಪ್ತ್‌: ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌] *[http://www.usbudgetwatch.org/stimulus ಸ್ಟಿಮ್ಯೂಲಸ್‌ ವಾಚ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090307183334/http://www.usbudgetwatch.org/stimulus |date=2009-03-07 }}, [[U.S. ಬಜಟ್‌ ವಾಚ್‌]], - ಎಲಾ ಆರ್ಥಿಕ ಪುನಶ್ಚೇತನ ಯತ್ನಗಳ ಜಾಡು ಹಿಡಿಯುವ ಒಂದು ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಯ ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹ *[http://www.erollover.com/blog/2009-subprime-mortgage-housing-bubble/ ಇ-ರೊಲೊವರ್‌ ಆನ್‌ ಹೌಸಿಂಗ್‌ ಬಬಲ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100103044826/http://erollover.com/blog/2009-subprime-mortgage-housing-bubble/ |date=2010-01-03 }} *[http://www.fadyart.com/financialcrisis.html ಎ ವ್ಯೂ ಫ್ರಮ್‌ ಇನ್ಸೈಡ್‌ ದಿ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100919113931/http://www.fadyart.com/financialcrisis.html |date=2010-09-19 }}[http://www.fadyart.com/financialcrisis.html ಡೀಪರ್‌ ಅನಾಲಿಸಿಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಪಾರ್ಟ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಸಲ್ಯೂಷನ್‌? ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100919113931/http://www.fadyart.com/financialcrisis.html |date=2010-09-19 }} ಎಡ್ಡಿ ವ್ಯಾನ್‌ಡರ್‌ಲಿಂಡನ್‌ *[http://www.ilo.org/public/english/support/lib/financialcrisis/index.htm ILO ಜಾಬ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ ಅಬ್ಸರ್ವೇಟರಿ ] * [http://www.imf.org/external/np/exr/key/finstab.htm ] ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌-IMF * [http://www.worldbank.org/html/extdr/financialcrisis/ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090506041247/http://www.worldbank.org/html/extdr/financialcrisis/ |date=2009-05-06 }} ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌-ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌ * [http://www.adb.org/Financial-Crisis/ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090425151538/http://www.adb.org/Financial-Crisis/ |date=2009-04-25 }} ಫ್ರಮ್‌ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌-ಏಷ್ಯನ್‌ ಡೆವೆಲಪ್ಮೆಂಟ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ * [http://www.tyndale.ca/sem/mtsmodular/viewpage.php?pid=50 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722081419/http://www.tyndale.ca/sem/mtsmodular/viewpage.php?pid=50 |date=2011-07-22 }} ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ - ಥಿಯೊಲಾಜಿಕಲ್‌ ರೆಸ್ಪಾನ್ಸಸ್‌ ಅಂಡ್ ರಿಸೋರ್ಸಸ್‌ * [http://wtfaculty.wtamu.edu/%7Esanwar.bus/otherlinks.htm#GlobalFinCrisis ] 2008-2009 ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ (ಉಪಯುಕ್ತ ಕೊಂಡಿಗಳು) * [http://technosoc.blogspot.com/2010/02/number-of-failed-banks-from-2000-to.html ಇಸವಿ 2000ದಿಂದ 2009ರ ವರೆಗೆ, USAದಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ] {{2008 economic crisis|state=expanded}} {{Subprime mortgage crisis}} {{BankPanicUSA}} {{Stock market crashes}} {{DEFAULTSORT:Financial Crisis Of 2007–2009}} [[ವರ್ಗ:2000ದ ದಶಕದ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿನ ಜಾಗತಿಕ ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]] [[ವರ್ಗ:2000ರ ದಶಕದ ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ಇಸವಿ 2010ರ ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ 2008]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಥಿಕ ಗುಳ್ಳೆ]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ಟಾಕ್‌ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಕುಸಿತಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆಸ್ತಿಪಾಸ್ಟಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] mg9j99bvtw6l0sv23895nbezfj13001 0 23594 1306226 1284139 2025-06-07T00:29:17Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306226 wikitext text/x-wiki {{For|the dam near Westerville, Ohio|Hoover Dam (Ohio)}} {{Infobox Dam |dam_name= Hoover Dam |image= Adams Boulder Dam 1942.jpg |caption= Hoover Dam by [[Ansel Adams]] (1942) |official_name= Hoover Dam |crosses= [[Colorado River]] |reservoir= [[Lake Mead]] |turbines = 17 Main |installed_capacity = 2078 MW |max_capacity = |annual_generation = 4000 GWh<ref name=borfaq>{{cite web |first = |last = |author = |authorlink = |coauthors = |title = Hoover Dam Frequently Asked Questions and Answers |url = http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/powerfaq.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20100323052336/http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/powerfaq.html |work = |publisher = [[U.S. Department of the Interior]] |location = [[Washington, D.C.]] |page = |pages = |language = |trans_title = |doi = |date = |month = February |year = 2009 |archivedate = 2010-03-23 |accessdate = 2009-08-04 |quote = Hoover Dam generates, on average, about 4 billion kilowatt-hours of hydroelectric power each year<nowiki>[...]</nowiki> |url-status = dead }}</ref> |locale=[[Clark County, Nevada]] / [[Mohave County, Arizona]], USA |maint= [[U.S. Bureau of Reclamation]] |length= ೧೨೪೪ ft (೩೭೯ m) |height= ೭೨೬.೪ ft (೨೨೧ m) |width= ೬೬೦ feet (೨೦೧m) |began= ೧೯೩೧ |open= ೧೯೩೬ |closed= |cost=$೪೯ million |reservoir_capacity= {{convert|35.2|km3|acre.ft|abbr=on}} |reservoir_catchment= |reservoir_surface= {{convert|247|mi2}}<ref>{{Cite web |url=http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/lakefaqs.html |title=Bureau of Reclamation Lake Mead FAQ |access-date=2010-06-09 |archive-date=2016-12-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161229062131/https://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/lakefaqs.html |url-status=dead }}</ref> |bridge_carries= |bridge_width= |bridge_clearance= |bridge_traffic= |bridge_toll= |bridge_id= |map_cue= |map_image= |map_text= |map_width= |coordinates= |lat= |long= |extra= |website= [http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/ Bureau of Reclamation: Lower Colorado Region - Hoover Dam] {{Infobox nrhp | embed = yes | name =Hoover Dam | nrhp_type =nhl | image = | caption = | nearest_city= [[Boulder City, Nevada]] | locmapin = Nevada | map_caption = | map_width = 235 | lat_degrees = 36 | lat_minutes = 0 | lat_seconds = 56 | lat_direction = N | long_degrees = 114 | long_minutes = 44 | long_seconds = 16 | long_direction = W | latitude = | longitude = | coordinates = | coord_parameters = region:US_type:landmark | coord_display = inline,title | coord_format = dms | area = | built =1933 | architect= Six Companies,Inc. (structural), [[Gordon Kaufmann]] (exteriors) | architecture= Art Deco | designated_nrhp_type= August 20, 1985<ref name="nhlsum"/> | added = April 08, 1981<ref name="nris">{{cite web|url=http://www.nr.nps.gov/|title=National Register Information System|date=2007-01-23|work=National Register of Historic Places|publisher=National Park Service|access-date=2010-06-09|archive-date=2009-04-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20090422071958/http://www.nr.nps.gov/|url-status=dead}}</ref> | governing_body = BUREAU OF RECLAMATION | mpsub=Vehicular Bridges in Arizona MPS (AD) | refnum=೮೧೦೦೦೩೮೨ }} }} ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ '''ಬೌಲ್ಡರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು''' ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ '''ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು''' [[ಆಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಧಾನ|ಆಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಧಾನದ]] [[ಅರಿಜೋನಾ]] ಮತ್ತು [[ನೆವಾಡ]] [[ರಾಜ್ಯಗಳ]] [[ಗಡಿ|ಗಡಿಯಲ್ಲಿರುವ]] [[ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿ|ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿಯ]] [[ಕಪ್ಪು ಕಣಿವೆ|ಕಪ್ಪು ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ]] ಕಾಂಕ್ರೀಟ್‌ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ [[ಕಮಾನಿನಾಕಾರದ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಕ ಅಣೆಕಟ್ಟು]] ೧೯೩೬ರಲ್ಲಿ ಅದರ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ಮುಗಿದಾಗ ಅದು ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ [[ಜಲವಿದ್ಯುತ್]] ಸ್ಧಾವರ ಮತ್ತು ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್‌ ರಚನೆ ಅಥವಾ ಈ ಎರಡೂ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮುರಿದದ್ದು ೧೯೪೫ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ [[ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ಕೌಲಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು]]. ಈಗ ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ೩೮ನೆಯ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಧಾವರ.<ref>See [[Grand Coulee Dam]] and [[List of the largest hydroelectric power stations]].</ref> ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು [[ನೇವಡಾದ ಲಾಸ್‌ವೆಗಾಸ್‌|ನೇವಡಾದ ಲಾಸ್‌ವೆಗಾಸ್‌ನ]] ಅಗ್ನೇಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ, {{convert|30|mi|abbr=on}}ಮೊದಲಿಗೆ ಆಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಧಾನದ [[ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ|ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ]], ನಂತರ [[ಅಧ್ಯಕ್ಷ|ಅಧ್ಯಕ್ಷನಾಗಿದ್ದ]] [[ಹೆರ್ಬರ್ಟ್ ಹೂವರ್]] ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದ; ಆತನ ಹೆಸರನ್ನು ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗೆ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ನಿಗಧಿ ಪಡಿಸಿದ ಅವಧಿಗಿಂತ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ೧೯೩೬ರಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಯವಾಯಿತು. ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಧಾವರವನ್ನ [[ಆಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಧಾನದ ಅಂತರಿಕ ಇಲಾಖೆ|ಆಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಧಾನದ ಅಂತರಿಕ ಇಲಾಖೆಯ]] [[ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ರಿಕ್ಲಮೇಷನ್]] ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ೧೯೮೧ರಲ್ಲಿ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸ್ಧಳಗಳ ದಾಖಲೆ|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸ್ಧಳಗಳ ದಾಖಲೆಗೆ]] ಸೇರ್ಪಡೆ ಗೊಂಡ ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ೧೯೮೫ರಲ್ಲಿ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸ್ಧಳ|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸ್ಧಳವೆಂಬ]] ಸ್ಧಾನ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="nhlsum">{{cite web|url=http://tps.cr.nps.gov/nhl/detail.cfm?ResourceId=1836&ResourceType=Structure|title=Hoover Dam|accessdate=2007-09-27|work=National Historic Landmark summary listing|publisher=National Park Service|archive-date=2010-07-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20100716043900/http://tps.cr.nps.gov/nhl/detail.cfm?ResourceId=1836&ResourceType=Structure|url-status=dead}}</ref><ref name="nrhpinv">{{citation|url=[http://pdfhost.focus.nps.gov/docs/NHLS/Text/81000382.pdf National Register of Historic Places Inventory-Nomination: Hoover Dam (aka Boulder Dam until 1947)]|author=Joan Middleton and Laura Feller|date=May 31, 1985|publisher=National Park Service|title=National Register of Historic Places Inventory-Nomination: Hoover Dam (aka Boulder Dam until 1947)|access-date=ಜೂನ್ 9, 2010|archive-date=ಮೇ 27, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110527155043/http://pdfhost.focus.nps.gov/docs/NHLS/Text/81000382.pdf|url-status=dead}} (Includes informative drawing of how the dam works) and {{PDFlink|[http://pdfhost.focus.nps.gov/docs/NHLS/Photos/81000382.pdf ''Accompanying 4 photos, from 1967 and 1997'']|1.57&nbsp;MB}}</ref> ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಿಂದ [[ಲೇಕ್‌ಮೀಡ್]] ಎಂಬ ಜಲಾಶಯ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಮಾಣದ ಉಸ್ತುವಾರಿ ನಡೆಸಿದ [[ಎಲ್‌ವುಡ್‌ ಮೀಡ್‌|ಎಲ್‌ವುಡ್‌ ಮೀಡ್‌ನ]] ಹೆಸರನ್ನು ಇದಕ್ಕೆ ಇಡಲಾಗಿದೆ. == ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಒಪ್ಪಂದಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:HooverDam2009.jpg|thumb|left|ಲೇಕ್ ಮೀಡ್‌ನಿಂದ ಹೂವರ್ ಡ್ಯಾಮ್ ದೃಶ್ಯ]] ೧೯೨೨ರಲ್ಲಿ ಜಲಾನಯನ ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ತಲಾ ಒಬ್ಬ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಮತ್ತು ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರದ ಒಬ್ಬ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಒಂದು ಆಯೋಗವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. [[ವಾರನ್‌ಹಾರ್ಡಿಂಗ್‌|ವಾರನ್‌ಹಾರ್ಡಿಂಗ್‌ನ]] ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಪಾರುಪತ್ಯದಡಿಯಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದ [[ಹೆರ್ಬರ್ಟ್ ಹೂವರ್]] ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದ. ೧೯೨೨ರಲ್ಲಿ ಹೂವರ್, ಅರಿಜೋನಾ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಕೊಲೊರೆಡೊ, ನೆವಾಡ, ನ್ಯೂಮೆಕ್ಸಿಕೊ,ಉತಾಹ ಮತ್ತು ಮ್ಯೋಮಿಂಗ್ ರಾಜ್ಯಗಳ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಸಭೆ ಕರೆದು ರಾಜ್ಯಗಳ ಉಪಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿಯ ನೀರಿನ ಸಮಪಾಲು ಪಡೆದು ಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಧೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ. ೨೪ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೨೨ರಲ್ಲಿ [[ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿ ನೀರಿನ ಒಪ್ಪಂದ|ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿ ನೀರಿನ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ]] ಸಹಿ ಬಿತ್ತು, ನದಿಯ ಜಲಾಶಯನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಮೇಲು ಮತ್ತು ಕೆಳ ಹಂತವಾಗಿ ರಾಜ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಒಳಗೆ ವಿಭಜಿಸಿ ನೀರನ್ನು ಹೇಗೆ ಪಾಲು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. ಹೂವರ್ ಸಂಧಾನ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಈ ಒಪ್ಪಂದ ಬೌಲ್ಡರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಈ ಬೃಹತ್ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಪ್ರವಾಹ ತಡೆಗಟ್ಟಿ, ಆ ನೀರನ್ನು ನೀರಾವರಿ ಹರಿವು ಮತ್ತು ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. [[ಚಿತ್ರ:President Hoover portrait.jpg|thumb|left|upright|ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಹೂವರ್]] ಬೌಲ್ಡರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸಿನ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆದು ಕೊಳ್ಳಲು ೧೯೨೨ರಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿ ಸಭೆ ಮತ್ತು ಸೆನೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಯಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸಿನ ಸದಸ್ಯ [[ಫಿಲ್ ಡಿ. ಸ್ವಿಂಗ್]] ಮತ್ತು ಸೆನೇಟರ್ [[ಹಿರಂ W. ಜಾನ್ಸನ್]] ಮಂಡಿಸಿದ ಈ ಮಸೂದೆಗಳು ಸ್ವಿಂಗ್-ಜಾನ್ಸನ್ ಮಸೂದೆಗಳೆಂದು ಹೆಸರಾಗಿವೆ. ಈ ಮಸೂದೆಗಳು ಮತದಾನದ ಹಂತಕ್ಕೆ ಬರಲು ವಿಫಲಗೊಂಡು ಅವುಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ಸಲ ಮರು ಮಂಡನೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೨೮ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಸೆನೇಟ್‌ಗಳು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಈ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿ ಕೊಂಡು ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಒಪ್ಪಿಗೆಗಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಿ ಕೊಟ್ಟವು. ೨೧ ಡಿಸೆಂಬರ್೧೯೨೮ರಲ್ಲಿ ಬೌಲ್ಡರ್ ಕಣಿವೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಕ್ಯಾಲ್ಪಿನ್‌ ಕೂಲಿಡ್ಜ್ ಮಸೂದೆ]] ಸಹಿ ಹಾಕಿದ. '''ಬೌಲ್ಡರ್ ಕಣಿವೆ ಯೋಜನೆ'''. ೧೯೩೦ರಲ್ಲಿ ಅದರ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಕಾಮಗಾರಿ ಶುರುವಾಗುವ ವೇಳೆಗೆ [[ಹೆರ್ಬರ್ಟ್ ಹೂವರ್]] ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಪದವಿಗೇರಿದ್ದ. ಈ ಮೊದಲು ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಬೌಲ್ಡರ್ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟುವ ಯೋಜನೆ ಇತ್ತಾದ್ದರಿಂದ ಇದು ಬೌಲ್ಡರ್ ಕಣಿವೆ ಯೋಜನೆ ಎಂದು ಹೆಸರಾಯಿತು. ಮುಂದೆ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಧಳವನ್ನು ಕೆಳ ಹರಿವಿನ ಕಪ್ಪು ಕಣಿವೆಗೆ ಎಂಟು ಮೈಲಿ (೧೩ಕಿ.ಮೀ) ಗಳಷ್ಟು ಮುಂದೂಡಲಾಯಿತು; ಆದರೆ ಯೋಜನೆಯ ಹೆಸರು ಹಾಗೇ ಉಳಿದು ಕೊಂಡಿತು. ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಕಪ್ಪು ಕಣಿವೆಗೆ ಸ್ಧಳಾಂತರ ಮಾಡಲು ಇದ್ದ ಪ್ರೇರಣೆ ಎಂದರೆ, ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಧಳದ ಕೆಳಗಿನ ಭೂಮಿ ನದಿಯ ಭೌತಿಕ ಹತೋಟಿಗೆ ಬೌಲ್ಡರ್ ಜಲಾನಯನ ಅಷ್ಟು ಸ್ಧಿರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಕಪ್ಪು ಕಣಿವೆಗೆ ಅಷ್ಟು ದೂರದ ಕೆಳ ಹರಿವಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾದ ಸಂಪೂರ್ಣ ನದಿ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು.<ref name="stevens">{{cite book |last=Stevens |first=Joseph |authorlink= |coauthors= |firstn= |lastn= |authorn-link= |title=Hoover Dam: An American Adventure |url= |format= |accessdate= |edition= |series= |volume= |date= |origyear= |year=1990 |month= |publisher=University of Oklahoma Press |location=[[Norman, Oklahoma]] |language= |isbn= |oclc= |doi= |bibcode= |id= |page= |pages= |nopp= |chapter= |trans_chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |laysummary= |laydate= |postscript= |lastauthoramp= }}</ref><ref name="sutton">{{cite journal | last = Sutton | first = Imre | authorlink = | coauthors = | date = | year = 1968 | month = | day = | title = Geographical Aspects of Construction Planning: Hoover Dam Revisited | trans_title = | journal = Journal of the West | volume = VII | issue = 3 | series = | pages = 301–344 | publisher = | location = | issn = | pmid = | pmc = | doi = | bibcode = | oclc = | id = | url = | language = | format = | accessdate = | laysummary = | laysource = | laydate = | quote = }}</ref> == ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು == ಬೌಲ್ಡರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕಟ್ಟಡ ಕಾಮಗಾರಿಯನ್ನು ೧೧ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ [[ಇಡಾಹೊದ ಬೋಯಿಸ್‌|ಇಡಾಹೊದ ಬೋಯಿಸ್‌ನ]] [[ಮೋರಿಸನ್‌ ಕೂಡ್ಸೆನ್]] ಎಂಬ ಸಂಯುಕ್ತ ಕಂಪನಿ,<ref>Construction of Hoover Dam: a historic account prepared in cooperation with the Department of the Interior. KC Publications. ೧೯೭೬. ISBN ೦-೪೭೧-೮೦೫೮೦-೭.</ref> [[ಉತಾಹದ ಓಗ್ಡೆನ್ನಿ|ಉತಾಹದ ಓಗ್ಡೆನ್ನಿನ]] [[ಉತಾಹ್ ಕನ್ಸ್‌ಟ್ರಕ್ಷನ್ ಕಂಪನಿ]], ಓರೆಗಾನ್‌ನ ಫೋರ್ಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡಿನ ಫೆಸಿಫಿಕ್ ಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಕಂಪನಿ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಓಕ್‌ಲ್ಯಾಂಡಿನ [[ಹೆನ್ರಿ ಜೆ ಕೈಸರ್]] ಮತ್ತು W.A [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಓಕ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌|ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಓಕ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ]] [[ಬೆಕ್ಟೆಲ್ ಕಂಪನಿ]], [[ಲಾಸ್‌ಏಂಜೆಲೀಸ್‌|ಲಾಸ್‌ಏಂಜೆಲೀಸ್‌ನ]] ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಮತ್ತು ಕಾಹ್ನ್‌ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಮತ್ತು [[ಓರೆಗಾನ್‌ನ ಫೋರ್ಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡಿ|ಓರೆಗಾನ್‌ನ ಫೋರ್ಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡಿನ]] ಜೆ.ಎಫ್ ಷಿಯಾ ಕಂಪನಿ ಎಂಬ [[ಆರು ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ]] ಗುತ್ತಿಗೆ ಕೊಡಲಾಯಿತು. ಈ [[ಆರು ಕಂಪನಿಗಳ]] ಮುಖ್ಯ ಎಗ್ಸಿಕ್ಯುಟಿವ್ ಆಗಿದ್ದ [[ಫ್ರಾಂಕ್ ಕ್ರೌವ್]] ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಅನೇಕ ತಾಂತ್ರಿಕತೆಗಳನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿದಿದ್ದ. [[ಚಿತ್ರ:Hoover-dam-site.jpg|thumb|right|ಬೌಲ್ಡರ್ (ಹೂವರ್) ಡ್ಯಾಮ್ ಸೈಟ್‌ನ ನದಿ ದೃಶ್ಯ, ಸಿರ್ಕಾ 1904]] [[ಚಿತ್ರ:Boulder -Hoover- Dam site.jpg|thumb|ಬೌಲ್ಡರ್ ಡ್ಯಾಮ್ ಸೈಟ್ (ಪ್ರಪೋಸ್ಡ್), ಸಿರ್ಕಾ 1921]] [[ಚಿತ್ರ:Boulder damsite sketch.jpg|thumb|ಪ್ರಪೋಸ್ಡ್ ಡ್ಯಾಮ್‌ಸೈಟ್ &amp; ರಿಸರ್ವಾಯರ್‌, ಸಿರ್ಕಾ 1921]] ಕಟ್ಟಡ ಕಾಮಗಾರಿಯ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಸುರಿಯುವ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಬನಿ ಮಾಡುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಕಾಂಕ್ರೀಟಿನ ಒಳಗಡೆ ನಳಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಶೀತಲ ನೀರನ್ನು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಕಾಂಕ್ರೀಟ್‌ನ್ನು ಘನೀಕರಿಸಲು ನಡೆಯುವ ಕೆಲವು ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಶಾಖವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳಲು ಇದು ಅವಶ್ಯಕ. ಒಂದೇ ಸಲ ಸುರಿದು, ಅದರ ಜೊತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ತಂಪು ಮಾಡಿದಿದ್ದರೆ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಸದೃಡವಾಗಿ ಬನಿಯಾಗಲು ಸುಮಾರು ೧೨೫ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆಂದು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲಾಗಿತ್ತು. ಆರು ಕಂಪನಿಗಳು ಇಂಕ್., ಈ ಬಹುಪಾಲು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದವು, ಆದರೆ ಇಷ್ಟು ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತಂಪು ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆ ತಮ್ಮ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪರಿಣತಿಗೆ ಮೀರಿದ್ದೆಂದು ಅವರಿಗೆ ಗೊತ್ತಾಗ ತೊಡಗಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ತಂಪು ಮಾಡುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು [[ಯೂನಿಯನ್ ಕಾರ್ಬೈಡ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌|ಯೂನಿಯನ್ ಕಾರ್ಬೈಡ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌ಗೆ]] ಗುತ್ತಿಗೆ ಕೊಡಲಾಯಿತು. ಕೆಲಸಗಾರರಿಗಾಗಿ "[[ಬೌಲ್ಡರ್ ಸಿಟಿ]]" ಎಂಬ ಹೊಸನಗರವನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಆರು ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಗುತ್ತಿಗೆ ಕೊಡಲಾಯಿತು. ಆಗಿನ [[ಅರ್ಥಿಕ ಮುಗ್ಗಟ್ಟ|ಅರ್ಥಿಕ ಮುಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು]] ಎದುರಿಸಲು ಹೆಚ್ಚು ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಲು ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕಟ್ಟಡದ ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಯಿತು; ಆದರೆ ೧೯೩೧ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೊದಲ ತಂಡ ನಿವೇಶನಕ್ಕೆ ಬರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಆ ನಗರ ನಿರ್ಮಾಣ ಇನ್ನೂ ಮುಗಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕಾಮಗಾರಿಯ ಮೊದಲ ಬೇಸಿಗೆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ನಗರ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಕೆಲಸಗಾರರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಟಾರ್ಪಾಲುಗಳಿಂದ ಕಟ್ಟಿದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಷೆಡ್ಡುಗಳಲ್ಲಿ ವಸತಿ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಯಿತು ಈ ಟಾರ್ಪಾಲಿನ್ ಷೆಡ್ಡುಗಳು ಮತ್ತು ಅಣೆಕಟ್ಟೆ ನಿವೇಶನದಲ್ಲಿನ ಕೆಲಸಗಳ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪರಿಸ್ಧಿತಿ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲಸಗಾರರಿಗೆ ಅಸಮಾಧಾನವಾಗಿ ಇದು ೮ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ ಹರತಾಳಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಆರು ಕಂಪನಿಗಳು ಹರತಾಳ ದಮನಕಾರರಿಗೆ ಬಂದೂಕು ಮತ್ತು ದೊಣ್ಣೆಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಅದನ್ನು ದಮನ ಮಾಡುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿತು; ಹರತಾಳ ಬೇಗ ತಣ್ಣಗಾಯಿತು. ಆದರೆ ಈ ಅಸಮಾಧಾನ ಬೌಲ್ಡರ್ ಸಿಟಿ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಚುರುಕು ಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಅಧಿಕಾರಸ್ತರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು; ೧೯೩೨ರ ವಸಂತ ಕಾಲದ ವೇಳೆಗೆ ಟಾರ್ಪಾಲಿನ ಬೌಲ್ಡರ್ ಟೌನ್ ಹಾಳು ಬಿತ್ತು.<ref>[https://web.archive.org/web/20071219152310/http://www.bbc.co.uk/history/programmes/programme_archive/seven_wonders_hoover_dam_05.shtml BBC History: ''The Building of the Hoover Dam, fighting for Progress'']</ref> ಕಾಮಗಾರಿಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬೌಲ್ಡರ್ ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ ಜೂಜು, ಕುಡಿತ ಮತ್ತು ಸೂಳೆಗಾರಿಕೆಗೆ ಅವಕಾಶವಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಇಂದಿನ ತನಕ ಜೂಜಿನ ಗಂಧಗಾಳಿ ಇಲ್ಲ ನೆವಾಡದ ಎರಡು ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪೈಕಿ ಬೌಲ್ಡರ್ ಸಿಟಿ ಒಂದು; ಇಲ್ಲಿ ೧೯೬೯ರ ತನಕ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಮಾರಾಟ ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://www.dyestatcal.com/?pg=home-Donna-Las-Vegas-Invitational Las Vegas Invitational at Boulder City]</ref> ಸುರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಅನೇಕ ಕೆಲಸಗಾರರು ಅಲ್ಲಿನ ಯಂತ್ರಗಳು ಉಗುಳುತ್ತಿದ್ದ [[ಕಾರ್ಬನ್ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್‌|ಕಾರ್ಬನ್ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್‌ನಿಂದ]] ನರಳ ಬೇಕಾಯಿತು. ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ಈ ಇದು [[ನ್ಯೂಮೋನಿಯಾ]] ಕಾಯಿಲೆ ಇದಕ್ಕೆ ನಾವು ಜವಾಬ್ಧಾರರಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿ ನುಣುಚಿಕೊಂಡರು. ನೆವಾಡದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ರಾಜ್ಯದ ಗಾಳಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬಗೆಗಿನ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ಅವರನ್ನು ಕೋರ್ಟಿನ ಮೆಟ್ಟಿಲು ಹತ್ತಿಸಿದರು.<ref name="jestev">ಜೋಸೆಫ್ ಎ.ಸ್ಟಿವನ್ಸ್, ''Hoover Dam: An American Adventure''. University of Oklahoma Press, ೧೯೯೦, p.೧೦೧-೨, ೨೦೫ff. ISBN ೧-೫೮೬೪೮-೬೮೩-೭</ref> ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕಟ್ಟುವಾಗ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸತ್ತ ಕೆಲಸಗಾರರು ಕೇವಲ ೯೬.<ref>ಲೆಸ್ನೇ ಎ. ಡುಟೆಂಪಲ್, ''The Hoover Dam''. ಲರ್ನರ್ ಪಬ್ಲಿಕೇಷನ್ಸ್, ೨೦೦೩, p.೭.</ref> ಕೆಲವು ಕೆಲಸಗಾರರು ಕಾಯಿಲೆಯಾಗಿ "ನ್ಯೂಮೋನಿಯಾ" ಎಂದು ಹೇಳಲಾದ ಕಾಯಿಲೆಯಾಗಿ ಸತ್ತರು.<ref>ಆಂಡ್ರ್ಯು ಜೆ. ಡುನರ್, ಡೆನ್ನಿಸ್ ಮೆಕ್‌ಬ್ರಿಡ್, ''Building Hoover Dam: an oral history of the Great Depression''. University of Nevada Press, ೨೦೦೧, pp. ೯೭-೧೦೦. ISBN ೧-೫೮೬೪೮-೬೮೩-೭</ref> ಅಧಿಕೃತ ಸಾವಿನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಾವಿನ ಲೆಕ್ಕವಾಗಿಲ್ಲ. {{Citation needed|date=August 2009}}"ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ರೆಕ್ಲಮೇಷನ್ ಸಾವಿನ ಅಂಕಿ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ತೋರಿಸುವಂತೆ ಕಟ್ಟಡ ಕಾಮಗಾರಿ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಕಾರಣಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನ್ಯೂಮೋನಿಯಾದಿಂದ ೪೨ ಸಾವುಗಳು ಸಂಭವಿಸಿವೆ."<ref>ಸ್ಟೀವನ್ಸ್, ೧೯೯೦,nb. ಪು.೨೮೨</ref> ಜನವರಿ ೧೯೩೬ರಲ್ಲಿ ಆರು ಕಂಪನಿಗಳು ೫೦ ಗ್ಯಾಸ್ ಸೂಟ್ ಕಕ್ಷಿದಾರರು ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಹೊರಗಡೆ ಅಘೋಷಿತ ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಂಡವು.<ref>ಸ್ಟೀವನ್ಸ್, ೧೯೯೦, ಪು. ೨೧೩.</ref> == ನಿರ್ಮಾಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು == === ನೆಲ ಕಾಮಗಾರಿ === [[ಚಿತ್ರ:Hoover-dam-contour-map.jpg|right|thumb|ಹೂವರ್‌ಡ್ಯಾಮ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ಪ್ಲ್ಯಾನ್‌ಗಳು]] [[ಚಿತ್ರ:Hoover-summary-map.jpg|right|thumb|ಡ್ಯಾಮ್ ಮೆಕಾನಿಸಂ‌ಗಳ ನೋಟ]] [[ಚಿತ್ರ:Hoover Dam Diagram.png|thumb|right|ಆಪರೇಷನ್‌ ವಿಭಾಗಗಳ ಇನ್ನೊಂದು ಚಿತ್ರ]] ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕಟ್ಟಡದ ನಿವೇಶನವನ್ನು ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲು ಎರಡು [[ಕಾಫರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳ|ಕಾಫರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು]] ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು. ನದಿಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ಬೇರೆಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸದಿದ್ದರೂ, ಮೇಲು ಹಂತದ ಕಾಫರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟುನ್ನು ೧೯೩೨ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ನದಿಯ ನೆವಾಡ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದ ಕುದುರೆ ಲಾಳದ ಆಕಾರದ ತಡೆಗೋಡೆ ಕಾಫರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿತು. ಅರಿಜೋನಾದ ಸುರುಗಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಗೊಳಿಸಿ, ನದಿಯನ್ನು ಬೇರೆಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸಿದ ನಂತರ ಕಾಮಗಾರಿ ಶೀಘ್ರ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ಕಾಫರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಸ್ಧಾಪಿಸಿ, ಕಾಮಗಾರಿ ಸ್ಧಳದ ನೀರನ್ನು ತೆರವು ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ತಳಪಾಯಕ್ಕೆ ಅಗೆತ ಶುರುವಾಯಿತು. ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕಠಿಣ ಶಿಲೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಧಿರವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಕಠಿಣ ಶಿಲೆ ಸಿಗುವ ತನಕ ನದಿಯ ಪಾತ್ರದ ಕೊಚ್ಚಣಿ ಮಣ್ಣು ಇತರೆ ಸಡಿಲ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕುವುದು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿತ್ತು. ತಳಪಾಯದ ಅಗೆತದ ಕೆಲಸ ೧೯೩೩ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ತಳಪಾಯದ ಅಗೆತದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು {{convert|1500000|cuyd}}ರಷ್ಟು ಪದಾರ್ಥವನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಅಣೆಕಟ್ಟು ಗುರುತ್ವ ಕಮಾನಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಕಣಿವೆಯ ಪಕ್ಕದ ಗೋಡೆಗಳು ಜಲಾಶಯದ ನೀರಿನ ಒತ್ತಡವನ್ನು ತಾಳಿಕೊಳ್ಳುವಂತಿದ್ದವು. ಆದ್ದರಿಂದ ಶಿಥಿಲವಾಗಿರದ ಗಟ್ಟಿ ಕಲ್ಲಿನ ತಳ ಸಿಗುವ ತನಕ, ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳ ಜೌಗು, ಚಳಿಗಾಲದ ಘನೀಕೃತತೆಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಬಿರುಕುಗಳು ಮತ್ತು ಅರಿಜೋನಾ-ನೆವಾಡ ಮರುಭೂಮಿಗಳ ಬಿಸಿಯಾಗುವ/ತಂಪಾಗುವ ವಾಯು ವರ್ತುಲಕ್ಕೆ ಸಿಗದಂತಹ ತಳ ಪದರ ಸಿಗುವ ತನಕ ಪಕ್ಕದ ಗೋಡೆಗಳನ್ನ ಅಗೆಯಲಾಯಿತು. === ನದಿ ತಿರುವು === ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾಮಗಾರಿಯ ಸುತ್ತಲೂ ನದಿಯ ಹರಿವನ್ನು ಬೇರೆಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸಲು, ನೆವಾಡದ ಕಡೆ ಎರಡು ಮತ್ತು ಅರಿಜೋನಾದ ಕಡೆಗೆ ಎರಡು, ಒಟ್ಟು ನಾಲ್ಕು ತಿರುವು ಸುರಂಗಗಳನ್ನು ಕಣಿವೆಯ ಗೋಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೊರೆಯಲಾಯಿತು. ಈ ಸುರಂಗಗಳು {{convert|56|ft|m}}ವ್ಯಾಸದಲ್ಲಿದ್ದವು ಅವುಗಳ ಒಟ್ಟು ಉದ್ದ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ {{convert|16000|ft|abbr=on}} ಅಥವಾ {{convert|3|mi|abbr=on}} ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು. ನೆವಾಡದ ಸುರಂಗ ಕೆಳ ಹಂತದಲ್ಲಿ ೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ ಸುರಂಗ ಕೊರೆತ ಶುರುವಾಯಿತು. ಇದಾದ ಕೊಂಚ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅರಿಜೋನಾ ಕಣಿವೆಯ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಎರಡು ಸುರಂಗಗಳ ಕೊರೆತ ಶುರುವಾಯಿತು. ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೩೨ರಲ್ಲಿ ಸುರಂಗಗಳ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಮರಳು ಗಾಜಿನ ಕಾಮಗಾರಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಮೊದಲಿಗೆ ತಳಪಾಯಕ್ಕೆ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಸುರಿಯಲಾಯಿತು. [[ಕಾಂಕ್ರೀಟ್]] ಸುರಿಯಲು ಪ್ರತಿ ಸುರಂಗದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಹಳಿಗಳ ಮೇಲೆ ಚಲಿಸುವ [[ಗ್ಯಾಂಟ್ರಿ ಕ್ರೇನು|ಗ್ಯಾಂಟ್ರಿ ಕ್ರೇನುಗಳನ್ನು]] ಬಳಸಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಪಕ್ಕದ ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಸುರಿಯಲಾಯಿತು. ಚಲಿಸುವಂತಹ ಸ್ಟೀಲ್ ಬಗೆಯ ವಿಭಾಗಳನ್ನು ಸೈಡ್‌ವಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ನ್ಯೂಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಗನ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಸುರಂಗದ ಚಾವಣಿಗಳಿಗೆ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಸುರಿಯಲಾಯಿತು. ಕಾಂಕ್ರೀಟಿನ ಮೇಲು ಹೊದಿಕೆ {{convert|3|ft|abbr=on}} ಮಂದವಾಗಿದ್ದು ಸುರಂಗದ ವ್ಯಾಸವನ್ನು {{convert|50|ft|abbr=on}} ನಷ್ಟು ತಗ್ಗಿಸಿತು. ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕಾಮಗಾರಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ ಎರಡು ಹೊರಮುಖ ಸುರಂಗಗಳ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಸುರಂಗಗಳ ಅರ್ಥಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಂಕ್ರೀಟಿನ ಕೊಂಡುಗಳನ್ನು ಜಡಿಯಲಾಯಿತು. ಕಾಂಕ್ರೀಟಿನ ಕೊಂಡುಗಳನ್ನು ಜಡಿದ ಕೆಳಹರಿವಿನ ಅರ್ಥ ಸುರಂಗಗಳು ಈಗ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕೊಂಡಿಯಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. === ಕಲ್ಲಿನ ತೆರವು === ಪ್ರತಿ ಕಮಾನು ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ಎರಡು ಲಂಬಮುಖಿ ತಳಪಾಯಗಳನ್ನ ( ವಾಡದ ಕಡೆಗೆ ಮತ್ತು ಅರಿಜೋನಾದ ಕಡೆಗೆ ) ಕಠಿಣ ಶಿಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಸ್ಧಾಪಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು; ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಬಿಸಿಲು ಚಳಿ,ಮಳೆಗೆ ತೆರೆದು ಕೊಂಡು ಶಿಥಿಲವಾಗಿದ್ದ ಕಣಿವೆಯ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲು ಮೈಯನ್ನು, ಅದರ ಬಿರುಕುಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತ ಬೇಕಿತ್ತು. ಈ ಕಲ್ಲಿನ ಬಿರುಕು ಪದರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದವರನ್ನು ಹೈ-ಸ್ಕೇಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕಣಿವೆಯ ಮೇಲ್ತುದಿಯಿಂದ ಇಳಿ ಬಿಟ್ಟ ಹಗ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ನೇತಾಡುತ್ತಾ ಈ ಹೈಸ್ಕೇಲರ್ಸ್ ಕಣೆವೆಯ ಗೋಡೆಗಳುದ್ದಕ್ಕೂ ಇಳಿಯುತ್ತಾ [[ಜಾಕ್ ಹ್ಯಾಮರ್‌ಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಡೈನಾಮೈಟು|ಡೈನಾಮೈಟುಗಳನ್ನು]] ಬಳಸಿ ಸಡಿಲ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದರು. === ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ === [[ಚಿತ್ರ:Hoover Dam June 2005.jpg|left|thumb|upright|ಹೂವರ್‌ ಡ್ಯಾಂ - ಜೂನ್ 2005]] ೬ ಜೂನ್ ೧೯೩೩ರಂದು ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗೆ ಮೊದಲ ಕಾಂಕ್ರೀಟನ್ನು ಸುರಿಯಲಾಯಿತು. ಈವರೆಗೆ ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಕಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲವಾಗಿ, ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕಾಮಗಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ವಿಧಾನಗಳಿಲ್ಲ ಈ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಯತ್ನ ಪಟ್ಟಿರದ ವಿಧಾನಗಳು. ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಬದಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಸಂಕುಚಿತಗೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಬಿಸಿಯಾಗುವುದರಿಂದ ಕಾಂಕ್ರೀಟಿನ ಅಸಮವಾದ ಸಂಕುಚಿತತೆ ಮತ್ತು ಅಸಮ ತಂಪಾಗುವಿಕೆ ಗಂಭೀರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒಡಿತು. [[ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ರಿಕ್ಲಮೇಷನ್‌|ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ರಿಕ್ಲಮೇಷನ್‌ನ]] ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳು, ಕಾಂಕ್ರೀಟಿನ ನಿರಂತರ ಒಂದೇ ಒಳ ಸುರಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದರೂ ಅದು ವಾತಾವರಣದ ಸಹಜ ಉಷ್ಣಾಂಶದ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಬರಲು ೧೨೫ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳತ್ತದೆಂದು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಿದರು ಇದರಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಒತ್ತಡದಿಂದ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಬಿರುಕು ಬಿಟ್ಟು ಕುಸಿದು ಬೀಳುವ ಸಂಭವವಿತ್ತು.<ref> {{cite book | last = Stevens | first = Joseph E. | authorlink = | coauthors = | title = Hoover Dam: An American Adventure (Paperback) | publisher = [[University of Oklahoma Press]] |date=September 1990 | pages = 193–194 | location = | url = | doi = | isbn = 0-8061-2283-8 }} </ref> ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಅನೇಕ ಸರಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಳ ಅಗುಣಿ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಸುರಿತದಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾಂಕ್ರೀಟನ್ನು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತಂಪು ಮಾಡಲು ಪ್ರತಿ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ೧ ಅಂಗುಲ (೨೫ ಮಿ.ಮಿ) ದಷ್ಟು ತೆಳುವಾದ ಉಕ್ಕಿನ ನಳಿಕೆಗಳ ಸುರುಳಿಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು. ಬನಿ ಬರುತ್ತಿರುವ ಕಾಂಕ್ರೀಟಿನಿಂದ ಉಷ್ಣವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಈ ನಳಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ನದಿಯ ನೀರನ್ನು ಹರಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾಂಕ್ರೀಟನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ತಂಪು ಮಾಡಲು ಕೆಳ ಹಂತದ ಕಾಫರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಶೀತಲ ಸ್ಧಾವರದಿಂದ ತಂಪಗೆ ಕೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ನೀರನ್ನು ಈ ನಳಿಕೆಗಳ ಸುರುಳಿಗಳ ಮೂಲಕ ಹರಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರತಿ ಪದರವೂ ಸಾಕಷ್ಟು ತಂಪಾದ ನಂತರ ತಂಪು ಮಾಡುವ ನಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ [[ನ್ಯೂಮ್ಯಾಟಿಕ್]] [[ಗ್ರೌಟ್]] ಗನ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು.<ref>http://www.riverlakes.com/hoover_dam_info.htm</ref> ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಕಾಮಗಾರಿಯ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಹೊತ್ತಿದ್ದ [[ಜಾನ್ ಎಲ್ ಸ್ಯಾವೇಜ್‌|ಜಾನ್ ಎಲ್ ಸ್ಯಾವೇಜ್‌ಗೆ]] ಕಾಂಕ್ರೀಟನ್ನು ತಂಪು ಮಾಡುವ ವಿಧಾನ ರೂಪಿಸುವ ಜವಾಬ್ಧಾರಿ ಕೂಡ ಇತ್ತು.<ref name="nasbio">http://books.nap.edu/html/biomems/jsavage.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110607121452/http://books.nap.edu/html/biomems/jsavage.pdf |date=2011-06-07 }} John Lucian Savage Biography by Abel Wolman &amp; W. H. Lyles, National Academy of Science, ೧೯೭೮.</ref> ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಇದೆಯೆಂದರೆ ಈ ಕಾಂಕ್ರೀಟನ್ನು ಬಳಸಿ [[ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ|ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋನಿಂದ]] [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್]] ತನಕ ಎರಡು ಲೇನುಗಳ ಹೆದ್ದಾರಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಬಹುದು.<ref>{{Cite web |url=http://www.usbr.gov/lc/region/pao/brochures/faq.html#concrete |title=Lower Colorado Bureau of Reclamation: Hoover Dam, Facts and Figures |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-05-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120514124746/http://www.usbr.gov/lc/region/pao/brochures/faq.html#concrete |url-status=dead }}</ref> === ವಾಸ್ತು ಶೈಲಿಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:DamTimeZones.jpg|thumb|left|ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಟೈಮ್ ಮತ್ತು ಮೌಂಟೇನ್ ಟೈಮ್ ಜೋನ್ ಎರಡು ಟೈಮ್‌ಜೋನ್‌ಗಳ ಮಧ್ಯದ ಬಾರ್ಡರನ್ನು ಹಾದು ಹೋಗುವ ಆಣೆಕಟ್ಟು]] ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಧಾವರದ ಪೂರ್ಣ ಗೊಂಡ ರಚನೆಗೆ ಇದ್ದ [[ಮೂಲ ವಿನ್ಯಾಸ]] ಎಂದರೆ [[ಗಾಥಿಕ್]] ಶೈಲಿಯಿಂದ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಪಡೆದ [[ಕಲ್ಲು ಉಪ್ಪರಿಗೆ]] ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾರವಿಲ್ಲದ ಸರಳವಾದ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಗೋಡೆ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಗೋದಾಮಿನಂತೆ ಕಾಣುವ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಧಾವರ.{{Citation needed|date=December 2008}} ಇಷ್ಟೊಂದು ಅಗಾಧ ಪ್ರಮಾಣದ ಕಾಮಗಾರಿಗೆ ಇದು ತಕ್ಕದಲ್ಲದ ವಿನ್ಯಾಸ ಎಂದು ಹಲವಾರು ಟೀಕಿಸಿದರು, ಹೀಗಾಗಿ, ಆಗ್ಗೆ [[ಡೆನ್ಪೆರ್‌|ಡೆನ್ಪೆರ್‌ನಲ್ಲಿ]] [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ರಿಕ್ಲಮೇಷನ್‌|ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ರಿಕ್ಲಮೇಷನ್‌ನ]] ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪಿಯಾಗಿದ್ದ [[ಲಾಸ್ ಏಂಜೆಲೀಸ್]]-ಮೂಲದ ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪಿ [[ಗೊರ್ಡಾನ್.ಬಿ ಕಾಫ್‌ಮನ್‌|ಗೊರ್ಡಾನ್.ಬಿ ಕಾಫ್‌ಮನ್‌ನನ್ನು]] ಕಟ್ಟಡದ ಹೊರಾಂಗಣ ಮರು ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.{{Citation needed|date=December 2008}} ಕಾಫ್‌ಮನ್‌ ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಸೊಗಸಾದ ಸಿಂಗಾರ [[ಕಲಾಶೈಲಿ|ಕಲಾಶೈಲಿಯ]] ಮೂಲಕ ಅನುಕ್ರಮಗೊಳಿಸಿದ. ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ ಮುಂಭಾಗದ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತನೆಯ ಕುಸುರಿಗೆಲಸದ ಗೋಪುರಗಳು, ಪ್ರಮೇಶದ್ವಾರದ ಗೋಪುರಗಳಲ್ಲಿ ನೆವಾಡ ಮತ್ತು ಅರಿಜೋನಾದ ವೇಳೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಗಡಿಯಾರಗಳು, [[ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಟೈಮ್‌ಜೋನ್]] ಅಥವಾ ಡೇಲೈಟ್ ಟೈಮ್‌ಜೋನ್ ಮತ್ತು [[ಮೌಂಟನ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಟೈಮ್‌ಜೋನ್]] ಸೂಚಕ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಿದ (ಯಾಕೆಂದರೆ ಅರಿಜೋನಾ [[ಡೇಲೈಟ್ ಸೇವಿಂಗ್ ಜೋನ್‌|ಡೇಲೈಟ್ ಸೇವಿಂಗ್ ಜೋನ್‌ಅನ್ನು]] ವೀಕ್ಷಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಉತ್ತರದ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಧ ವರ್ಷದ ಕಾಲ ಎರಡೂ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಒಂದೇ ವೇಳೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ.) [[ಚಿತ್ರ:2006-08-17 - United States - Nevada - Hoover Dam - Angel.jpg|thumb|right|upright|ಆಸ್ಕರ್ ಜೆ.ಡಬ್ಲು.ಹನ್ಸೆನ್‌ರ ಎರಡು "Winged Figures of the Republic" ಗಳಲ್ಲೊಂದು, ಆಣೆಕಟ್ಟಿನ ನೇವಡಾ ಬದಿಯ ಮಾನ್ಯುಮೆಂಟ್ ಡೆಡಿಕೇಷನ್‌ನ ಭಾಗ.<ref>Bureau of Reclamation: Lower Colorado Region - Hoover Dam: Artwork</ref>]] ಕಾಫ್‌ಮನ್‌ನ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಸ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಗೋಡೆ ಮತ್ತು ನೆಲದ ಸಿಂಗಾರವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಲು ಡೆನ್ಪೆರ್‌ನ ಕಲಾವಿದ [[ಆಲೆನ್ ಟಪ್ಪರ್ ಟ್ರೂ|ಆಲೆನ್ ಟಪ್ಪರ್ ಟ್ರೂನನ್ನು]]<ref name="tk341"/> ಕರೆಸಿಕೊಂಡು ಆತನಿಗೆ ಆ ಜವಾಬ್ಧಾರಿ ವಹಿಸಿ ಕೊಡಲಾಯಿತು. ಟ್ರೂ ಆ ಪ್ರಾಂತದ ಇಂಡಿಯನ್ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಗಳಾದ [[ನವಾಜೊ]] ಮತ್ತು [[ಪುಯೆಬ್ಲೊ]] ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಚಿತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳ ತೊಡಗಿದ.<ref name="tk342343">True &amp; Kirby, pp.೩೪೨-೩೪೩</ref> ಈ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ವಿರೋಧಿಸಿದರಾದರೂ ಟ್ರೂಗೆ ಮುಂದುವರೆಯುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿ ಆತನನ್ನು ಸಲಹೆಗಾರ ಕಲಾವಿದನನ್ನಾಗಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.<ref>True &amp; Kirby, p.೩೪೬</ref> [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವಿಕ ಲ್ಯಾಬೋರೇಟರಿ|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವಿಕ ಲ್ಯಾಬೋರೇಟರಿಯ]] ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ ಟ್ರೂ ಇಂಡಿಯನ್ ಮರಳು ಚಿತ್ರಗಾರಿಕೆ, ಹೆಣಿಗೆ, ಬುಟ್ಟಿಗಳು ಮತ್ತು ಸೆರಮಿಕ್ ಕಲೆಗಳ ಸಿಂಗಾರ ಚಿತ್ರಿಕೆಗಳ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ಕೈ ಗೊಂಡ.<ref>True &amp; Kirby, p.೩೪೩</ref> ಈ ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಗಳು ಆಮೇರಿಕಾದ ಮೂಲನಿವಾಸಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು, ಮಳೆ, ಮಿಂಚು, ನೀರು, ಮೋಡಗಳು,ಸ್ಧಳೀಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಹಲ್ಲಿ, ಹಾವು, ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಗ್ನೇಯದ ಮೆಸಾಸ್‌ನ ಭೂವಿನ್ಯಾಸ ಕುರಿತ ಮೂಲನಿವಾಸಿ ದರ್ಶನಗಳ ನೆಲಗಟ್ಟು ಹೊಂದಿದ್ದವು.<ref name="tk342343"/> ನಡಿಗೆಯ ಹಾದಿ ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಆಂತರಿಕ ಗೋಡೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಈ ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಕಲಾವಿದ ಟ್ರೂ ಸಾಂಕೇತಿಕ ರಚನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಯಂತ್ರಗಳ ಕಾರ್ಯಶೀಲತೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಪ್ರತಿಫಲಿಸಿದ; ಒಟ್ಟಿಗೇ ಇದು ಪುರಾತನವಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿತ್ತು.<ref>True &amp; Kirby, p.೩೫೮</ref> ಟೊರಾಜೊ ನೆಲಹಾಸಿನ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಿತವಾಗಿದ್ದ ಈ [[ಆಮೇರಿಕನ್ ಭಾರತೀಯ]] ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಚಿತ್ರಿಕೆಗಳು ಆಗಾಧ ಗಾತ್ರದ ಟರ್ಬೈವಿನ ಜೋಡಿ ಚಕ್ರಗಳಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ; ಆದರೂ ಅವು ಮೂಲದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಆಮೇರಿಕದ ಇಂಡಿಯನ್ ಮೂಲ ನಿವಾಸಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref name="tk341"/> ಆಮೇರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಮೂಲ ನಿವಾಸಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಆಕಾರ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದ ಟ್ರೂಗೆ ಪುರಾತನ [[ಗ್ರೀಕರು]] ಮತ್ತು [[ರೋಮನ್ನರ]] ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಸಾಮ್ಯತೆ ಕಂಡಿದೆ. ಕಲಾವಿದ ಟ್ರೂನ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಕಾಫ್ ಮನ್ನನ ಸ್ಮಾರಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಒಡನಾಡಿಯಂತಾಗಿ ಇವು ಆಮೇರಿಕದ ಆಧುನಿಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದವು ಅಂತಾ ಹೇಳಬಹುದು.<ref>True &amp; Kirby, p.೩೫೩</ref> ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಕಾಫ್ ಮನ್ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರುಗಳ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದದ ಮೇರೆಗೆ ಕಲಾವಿದ ಟ್ರೂ ಪೈಪುಗಳು ಮತ್ತು ಯಂತ್ರಗಳಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಠ. ಹೊಸತನದ ವರ್ಣ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ; ಇದನ್ನು [[ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ರಿಕ್ಲಮೇಷನ್‌|ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ರಿಕ್ಲಮೇಷನ್‌ನ]] ಎಲ್ಲ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಯಿತು.<ref>True &amp; Kirby, pp.೩೫೪-೩೫೬</ref> ಕಲಾವಿದ ಟ್ರೂನ ಸಲಹೆಗಾರ ಕಲಾವಿದ ಕೆಲಸ ೧೯೪೨ರ ತನಕ ಮುಂದುವರೆದು ಅವನು [[ಪಾರ್ಕರ್]], [[ಶಾಸ್ತಾ]] ಮತ್ತು [[ಗ್ಯ್ರಾಂಡ್ ಕೌಲೀ]] ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಖ್ಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಧಾವರಗಳಿಗೆ ಕೂಡ ವಿನ್ಯಾಸದ ಕೆಲಸ ಪೂರ್ಣಮಾಡಿದ. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕರ್ ಮ್ಯಾಗಜಿನ್‌|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕರ್ ಮ್ಯಾಗಜಿನ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಪ್ರಕಟವಾದ ಪದ್ಯವೊಂದರಲ್ಲಿ ಬೌಲ್ಡರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದ ಟ್ರೂನ ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಮಾಷೆ ಮಾಡಿತ್ತು; ಅದರ ಒಂದು ಭಾಗ ಹೀಗಿತ್ತು; " ಕಿಡಿಯನ್ನು ಕಳೆದು ಕೊಂಡರೂ ಕನಸನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುಕೋ; ಆದರೆ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಮೌಲ್ಯವೆಂದರೆ ಅದರಲ್ಲಿನ ವರ್ಣ ವಿನ್ಯಾಸ...”<ref>True &amp; Kirby, pp.೩೬೧-೩೬೨</ref> === ಕಾಮಗಾರಿ ಸಾವುಗಳು === ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ೧೧೨ ಜನರ ಸಾವು ಸಂಭವಿಸಿತು.<ref name="blf1">{{cite web |url= http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/History/essays/fatal.html |title= Fatalities at Hoover Dam |accessdate= 2007-11-27 |archive-date= 2011-05-15 |archive-url= https://web.archive.org/web/20110515221421/http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/History/essays/fatal.html |url-status= dead }}</ref><ref name="blm1">{{cite web |url= http://www.usbr.gov/dataweb/dams/hoover_fatalities_table.htm |title= Fatalities During Construction of Hoover Dam |accessdate=2007-06-11}}</ref> ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕಾಮಗಾರಿ ನಡೆಯುವಾಗ ಎಷ್ಟು ಜನ ಸತ್ತರು, ಸತ್ತವರ ಪೈಕಿ ಮೊದಲಿಗರಾರು ಮತ್ತು ಕೊನೆಯವರ್ಯಾರು ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳಿವೆ. ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಕತೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸತ್ತ ಮೊದಲನೆಯ ಮನುಷ್ಯ, ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಜೆ.ಜಿ ಟೈಯೆರ್ನಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಹೋದ. ಕಾಕತಾಳೀಯವೆಂದರೆ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ ೧೩ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಸತ್ತ ಕೊನೆಯ ಮನುಷ್ಯ, ಅವನ ಮಗ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ w ಟೈಯೆರ್ನಿ.<ref name="blf1"/><ref name="blm1"/> ಸಾವುಗಳ ಪೈಕಿ ೯೬ ಸಾವುಗಳು ನಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಸಂಭವಿಸಿದವು. ಏನೇ ಆದರೂ ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನ ನಿವೇಶನವನ್ನು ಯೋಚನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮೋಜಿಣಿದಾರ ಸತ್ತ; ಈ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳು ನಿರ್ಮಾಣ ಅವಧಿಯ ಇತರೆ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಕಾಕತಾಳೀಯ ( ಹೃದಯಾಘಾತ, ಹೃದಯ ಸ್ಧಬ್ಧ ಇತ್ಯಾದಿ) ಸಾವುಗಳನ್ನ ಒಳಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="blf1"/> === ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾಮಗಾರಿಯ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸಾಧನ ಸಲಕರಣೆಗಳು === ಆರು ಕಂಪನಿಗಳು ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾಮಗಾರಿಗೆ ಸ್ಧಿರವಾಗಲು, ರೈಲು ಹಳಿಗಳ ಮೇಲೆ ಚಲಿಸುವಂತ ವಿಶೇಷ ಸರಕು ಸಾಗಣೆ ವಾಹನಗಳನ್ನ ರಚಿಸಿ ಕೊಂಡಿದ್ದವು. ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು ಸರಕುವಾಹನ [[ಕ್ಯಾಲಿಪೋರ್ನಿಯಾದ ಪೊರ್ಟೊಲಾ|ಕ್ಯಾಲಿಪೋರ್ನಿಯಾದ ಪೊರ್ಟೊಲಾದ]] [[ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ರೈಲು ರೋಡ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ|ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ರೈಲು ರೋಡ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂನಲ್ಲಿ]] ಇಂದಿಗೂ ಉಳಿದಿದೆ. ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿಮಾರ್ಣ ಕಾಮಗಾರಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ [[ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ರೈಲ್ ರೋಡ್]] ಇಂತಹ ಅನೇಕ ವಾಹನಗಳನ್ನ ತನ್ನ ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಕಂಪನಿಯ ಸೇವೆಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು. == ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ == === ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರ === [[ಚಿತ್ರ:Hoover-dam-intake-leake-mead.JPG|thumb|ಆರಿಜೋನ ಬದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ಇನ್‍ಟೇಕ್ ಟವರ್‌ಗಳು]] [[ಚಿತ್ರ:Hoover Dam generators.jpg|thumb|ಹೂವರ್‌ಡ್ಯಾಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಜನರೇಟರ್‌ಗಳು]] ಲೇಕ್ ಮೀಡ್‌ನಿಂದ ಕ್ರಮೇಣ ಸಂಕುಚಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಹೋಗುವ [[ಪೆನ್ ಸ್ಟಾಕ್‌|ಪೆನ್ ಸ್ಟಾಕ್‌ಗಳಿಂದ]] ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಧಾವರಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವ ನೀರಿನ ವೇಗ ಟರ್ಬೈನ್ ತಲುಪುವ ವೇಳೆಗೆ {{convert|85|mph|abbr=on}}ರಷ್ಟಾಗುತ್ತದೆ. ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿಯ ನೀರಿನ ಪೂರ್ಣ ಹರಿವು [[ಟರ್ಬೈನ್‌|ಟರ್ಬೈನ್‌ಗಳ]] ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ( ಅದು ಸ್ಧಾಪಿತವಾಗಿರುವ ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ, ಅಂಚುಗಳ ಅರೆ ರಂಧ್ರಮಯ ಜ್ವಾಲಾ ಮುಖಿ ಶಿಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಜಿನುಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ) ಕೋಡಿಗಳ ಬಳಕೆ ಅಪರೂಪ ೧೯೮೬ ರಿಂದ ೧೯೯೩ರ ತನಕ ಯೋಜನೆಯ [[ಉತ್ಪಾದನ ಶೀಲತೆ|ಉತ್ಪಾದನ ಶೀಲತೆಯ]] ದರ ನಿಗದಿ ನಂತರ ಸ್ಧಾವರದ ಕೆಲಸ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಒದಗಿಸಲಾಗುವ ೨.೪ [[ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್]]{{Citation needed|date=August 2009}} ವಿದ್ಯುತ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಒಟ್ಟು [[ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ]] ಪ್ರಮಾಣ ಸುಮಾರು ೨೦೮೦ ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್‌ಗಳು.<ref name="powerfaq">{{cite web |url=http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/powerfaq.html |title=Frequently Asked Questions |publisher=[[US Department of the Interior]] |accessdate=2008-09-23 |date=2006-01-30 |archive-date=2010-03-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100323052336/http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/powerfaq.html |url-status=dead }}</ref> ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಧಾವರಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆದ ಅಗೆತ ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗಾಗಿ ನಡೆದ ಅಗೆತದೊಂದಿಗೆ ಏಕಕಾಲಕ್ಕೆ ನಡೆಯಿತು. ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕೆಳಹರಿವಿನ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ U ಆಕಾರದ ಕಟ್ಟಡದ ತಳಪಾಯದ ಅಗೆತ ಕಾಮಗಾರಿ ೧೯೩೩ ರ ಕೊನೆ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮುಗಿದ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೩೩ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ರಚನೆಯನ್ನು ಸ್ಧಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಹೂವರ್ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಧಾವರದ ಜನರೇಟರ್‌ಗಲು ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿಯಿಂದ ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್‌ಗೆ ೨೬೬ ಮೈಲಿಗಳಷ್ಟು (೪೨೮ ಕಿ.ಮೀ) ದೂರದ ತನಕ ೨೬ ಅಕ್ಬೋಬರ್ ೧೯೩೬ರಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರಸರಣವನ್ನು ಶುರು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ೧೯೬೧ರ ತನಕ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಿದ್ಯುತ್‌ಜನಕ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಮೂಲ ಯೋಜನೆ ನದಿಯ ಪ್ರತಿ ಅಂಚೆನಲ್ಲಿ ತಲಾ ೮ ರಂತೆ ಒಟ್ಟು ೧೬ ದೊಡ್ಡ ವಿದ್ಯುತ್‌ಜನಕಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವಂತೆ ರೂಪುಗೊಂಡಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅಳವಡಿಸಿದ ಒಟ್ಟು ೧೭ ವಿದ್ಯುತ್‌ಜನಕಗಳ ಪೈಕಿ ಅರಿಜೋನಾ ಕಡೆಗೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ವಿದ್ಯುತ್‌ಜನಕದ ಬದಲು ಎರಡು ಕಿರಿಯ ವಿದ್ಯುತ್‌ಜನಕಗಳನ್ನ ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರತಿ ವಿದ್ಯುತ್‌ಜನಕದ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನ ಪುರಸಭೆಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ವಿದ್ಯುತ್‌ಜನಕಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನ ಚಿಕ್ಕ ಪುರಸಭೆಗಳ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು; ಇದು ಆದದ್ದು ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ ಒಟ್ಟು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನ ಗ್ರಿಡ್‌ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿ ಹಂಚಿಕೆಗೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಮೊದಲು. [[ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಧಾವರ|ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಧಾವರಗಳು]] [[ವಿದ್ಯುತ್ತಿನ ಬೇಡಿಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ]] ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿವೆ. [[ಉಗಿ ಚಾಲಿತ ಟರ್ಬೈನಿ|ಉಗಿ ಚಾಲಿತ ಟರ್ಬೈನಿನ]] ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸ್ಧಾವರಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳ ವ್ಯವಸ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿರುವ ಉಷ್ಣ ಚಲನ ಶೀಲತೆಯ ತಟಸ್ತತೆಯಿಂದ ನೀರಿನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಅಣೆಕಟ್ಟು. ನಿರ್ಮಾಣದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾಳಜಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಸ್ವಯಂ ಸುಸ್ಧಿರವಾಗಿರಲು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ನೆರವಾಯಿತು. ಇದರಿಂದ ೫೦ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲದ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಾಲವನ್ನು ಮರುಪಾವತಿ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕ ನಿರ್ವಹಣಾ ಬಜೆಟ್ಟಿನ ಬಹು ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌‍ಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಯಿತು. ಕೆಳ ಹರಿವಿನ ನೀರಿನ ಬೇಡಿಕೆಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗುವ ನೀರಿನಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. === *** === [[ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ರಿಕ್ಲಮೇಷನ್]] ವರದಿಯಂತೆ ಶಕ್ತಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವುದು ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ:<ref name="powerfaq"/> {| class="wikitable" border="1" |- !ಪ್ರದೇಶ !ಶೇಕಡಾವಾರು |- | [[ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ವಾಟರ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಸದರನ್ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"| 28.5393% |- | [[ನೇವಡಾ ರಾಜ್ಯ]] | align="right"| 23.3706% |- | [[ಅರಿಜೋನಾ ರಾಜ್ಯ]] | align="right"|18.9527% |- | [[ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"| 15.4229% |- | [[ಸದರನ್ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಎಡಿಸನ್ ಕಂಪನಿ]] | align="right"| 5.5377% |- | [[ಬೌಲ್ಡರ್ ಸಿಟಿ, ನೇವಡಾ]] | align="right"| 1.7672% |- | [[ಗ್ಲೆಂಡಾಲೆ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"| 1.5874% |- | [[ಪಸಡೆನ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"|1.3629% |- | [[ಅನಾಹೀಮ್‌, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"| 1.1487% |- | [[ರಿವರ್‌ಸೈಡ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"|0.8615% |- | [[ವೆರ್ನಾನ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"|0.6185% |- | [[ಬರ್ಬಾಂಕ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"| 0.5876% |- | [[ಅಜುಸಾ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"| 0.1104% |- | [[ಕಾಲ್ಟನ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"|0.0884% |- | [[ಬ್ಯಾನಿಂಗ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] | align="right"|0.0442% |} === ಕೋಡಿಗಳು === ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕಂಠ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ತುಂಬದಂತೆ ಎರಡು [[ಕೋಡಿದಾರಿಗಳ]] ಮೂಲಕ ಅದನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೋಡಿಗಳ ಪ್ರದೇಶ ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಪ್ರತಿ ಅಂಬುಟ್‌ಮೆಟಿನ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದು ಅವು ಕಣಿವೆಯ ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿ ಹರಿಯುತ್ತವೆ. ಕೋಡಿಗಳ ಪ್ರದೇಶ ವ್ಯವಸ್ಧೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಬದಿ ಹರಿವಿನ [[ಹೊರದಾರಿ|ಹೊರದಾರಿಯಾಗಿದ್ದು]] ಪ್ರತಿ ಕೋಡಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಉದ್ದನೆಯ{{convert|100|ft|abbr=on}} ಉತ್ತಮ ಉಕ್ಕಿನ ಕೊಂಡುಗಳನ್ನು{{convert|16|ft|abbr=on}} ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಬಾಗಿಲು ಐದು ಮಿಲಿಯನ್ ಪೌಂಡುಗಳಷ್ಟು ತೂಕವಿದ್ದು ಅವುಗಳನ್ನ ಮಾನವ ಚಾಲಿತ ಅಥವಾ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಎರಡೂ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಜಲಾಶಯದ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹ ಪರಿಸ್ಧಿತಿ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕೋಡಿಯ ಬಾಗಿಲುಗಳನ್ನ ಏರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೀರು ಕೋಡಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದನ್ನ ಬಾಗಿಲುಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಡೆಯಲಾರವು, ಆದರೆ ಜಲಾಶಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ೧೬ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ನೀರಿನ ಮಟ್ಟ ಕಾದು ಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ.<ref name="recspi">http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/History/essays/spillways.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100314062811/http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/History/essays/spillways.html |date=2010-03-14 }} Bureau of Reclamation Hoover Dam Spillways</ref> ಕೋಡಿಗಳ ಮೇಲೆ ಹರಿಯಲು ನೀರು ನಿರ್ಮಾಣದ ತಿರುವು ಸುರಂಗಗಳಿಗೆ ಹರಿಯುವ ಮೊದಲು{{convert|600|ft|abbr=on}} ಉದ್ದನೆಯ ಮತ್ತು {{convert|50|ft|abbr=on}}ವಿಶಾಲವಾದ ಕೋಡಿ ಸುರಂಗಗಳಿಗೆ ಧುಮ್ಮಿಕ್ಕುತ್ತದೆ ನಂತರ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ನದಿಯ ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸೇರಿ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಜಲಾಶಯದ ಮೇಲು ತುದಿಯಿಂದ ನದಿಯ ತಳಕ್ಕೆ ಇರುವ ಅಂದಾಜು ಇಳಿಜಾರಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕೋಡಿಗಳ ಸಂಕೀರ್ಣ{{convert|700|ft|abbr=on}} ಪ್ರದೇಶ ವ್ಯವಸ್ಧೆ ಜಟಿಲ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು ಅನೇಕ ವಿನ್ಯಾಸ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಒಡ್ಡುತ್ತದೆ. T ಕೋಡಿಯ ಒಟ್ಟಾರೆ ಹರಿವಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ೧೯೪೧ರ ನಿರ್ಮಾಣೋತ್ತರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅನುಭವ ಜನತೆಯ ಮೂಲಕ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಕೋಡಿ ಸುರಂಗಗಳು ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವಾಗ [[ಕುಳಿಗಳು]] ಉಂಟಾಗಿ ಸುರಂಗಗಳಿಗೆ ಹಾನಿ ಮಾಡಬಹುದೆಂದು ಕೂಡ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ೧೯೮೩ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಆರು ವಾರಗಳ ಬಳಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಾನಿ ಉಂಟಾದ ನಂತರ ಸುರಂಗದ ಗೋಡೆಗಳನ್ನ ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡಿ ಕುಳಿಯುಂಟಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನ ತಗ್ಗಿಸಲು ಸುರಂಗ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಪಾಡು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆದರೂ ಕೋಡಿಯ{{convert|200000|ft3/s|m3/s|abbr=on}} ಪ್ರತಿ ಸುರಂಗ [[ನಯಾಗಾರ ಜಲಪಾತ|ನಯಾಗಾರ ಜಲಪಾತದ]] ಹರಿವಿನಷ್ಟು ನೀರನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಬಲ್ಲುದು.<ref name="recspi"/> ಕೋಡಿಯ ದೊಡ್ಡ ಸುರಂಗಗಳನ್ನು ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಎರಡು ಸಲ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ೧೯೪೧ರಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಜೊತೆಗೆ ೧೯೮೩ರಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಹ ಪರಿಸ್ಧಿತಿ ತಲೆದೋರಿದ್ದರಿಂದ ಕೋಡಿಗಳನ್ನ ಬಳಸಲಾಯಿತು.<ref name="recspi"/> ೧೯೯೯ರಲ್ಲಿ ಲೇಕ್‌ಮೀಡ್ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ಮಳೆಯಾಗಿ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟ ಏರುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ನೀರು ಬದಲು ಕೋಡಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು.<ref>A source that supports April ೧೯೯೯ spillway use only: [http://www.sunsetcities.com/hoover-dam/is_it_hoover_dam_or_boulder_dam.html Is it Hoover Dam or Boulder Dam]</ref> [[ಚಿತ್ರ:Hoover Dam Panorama1 NV 07 2005.jpg|750px|Hoover Dam panoramic view from the Arizona side showing the penstock towers and the Nevada-side spillway entrance]] == ಪರಿಸರಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:LakeMeadJuly2009.jpg|thumb|right|ಜುಲೈ 2009ರಲ್ಲಿ ಹೂವರ್‌ಡ್ಯಾಮ್‌ನಿಂದ ಅಪ್‌ಸ್ಟ್ರೀಮ್‌ನ ನೋಟ, ನೀರಿನ ಮಟ್ಟವು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.]] ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಅದರಿಂದ ಜಲ ಬಳಕೆಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಂದ [[ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿಯ ಮುಖಜ ಭೂಮಿಯ ಡೆಲ್ಟಾ]] ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಿನಾಶಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಉಂಟಾದವು. ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನ ಅಲ್ಲಿನ [[ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ|ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ]] [[ಕುಗ್ಗುವಿ|ಕುಗ್ಗುವಿಕೆ]] ಕಾಲದ ಪ್ರಾರಂಭ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://www.jstor.org/pss/2387153 Edward P. Glenn, Christopher Lee, Richard Felger, Scott Zengel, "Effects of Water Management on the Wetlands of the Colorado River Delta, Mexico", ''Conservation Biology'', Vol. 10, No. 4, pp. 1175-1186, Aug. 1996.]</ref> ೧೯೩೦ರ ಕೊನೆಯ ಆರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಅಣೆಕಟ್ಟೆ ನಿರ್ಮಾಣದ ನಂತರ ಲೇಕ್‌ಮೀಡ್ ಜಲಾಶಯ ಭರ್ತಿಯಾದರೂ ಯಾವುದೇ ನೀರು ನದಿಯ ಮುಖಜ ಭೂಮಿಯನ್ನು ತಲುಪಲಿಲ್ಲ.<ref>[https://books.google.com/books?hl=en&amp;lr=&amp;id=hFkvJekTJ9wC&amp;oi=fnd&amp;pg=PA133&amp;dq=%22hoover+dam%22+%22colorado+river+delta%22&amp;ots=9mR_YVzhis&amp;sig=6nLyetec2oh7gY59jWvESKWC12g#PPA139,M1 Peter H. Gleick, William C. G. Burns, ''The World's Water'', Island Press, 2002, pp. 139.]</ref> ನದಿಯ ಡೆಲ್ಟಾ ಪ್ರದೇಶದ ಅರಣ್ಯ {{convert|65|km}}ಧಾಮ ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ತಾಜಾ ನೀರು ಮತ್ತು ಉಪ್ಪುನೀರು ಮಿಶ್ರವಾಗುವ ವಲಯವಾಗಿದ್ದು ಇದು ನದಿಯ ಮುಖಜ ಭೂಮಿಯ ದಕ್ಷಿಣ ತನಕ ಚಾಚಿಕೊಂಡಿತ್ತು.<ref>[http://www.geo.arizona.edu/ceam/RodriguezArid.pdf CA Rodriguez, KW Flessa, DL Dettman, "Macrofaunal and isotopic estimates of the former extent of the Colorado River Estuary, upper Gulf of California, Mexico", ''Journal of Arid Environments'', Vol. 49, pp. 183-193, 2001.]</ref> ಈಗ ಇದು ತಗ್ಗು ಅರಣ್ಯ ಧಾಮವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗಿ ನದಿಯ ಮುಖಜ ಭೂಮಿಗೆ ಹೋಲಿಸದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆ ಕಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿಯಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪ್ರವಾಹ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಿಂದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪ್ರವಾಹ ಕಣ್ಮರೆಯಾದ ದೆಸೆ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಜೀವ ಪ್ರಭೇಧಗಳು ನಾಶವಾದವು.<ref>[http://www.jstor.org/pss/1313336 John C. Schmidt, Robert H. Webb, Richard A. Valdez, G. Richard Marzolf, Lawrence E. Stevens, "Science and Values in River Restoration in the Grand Canyon", ''BioScience'', Vol. 48, No. 9, "Flooding: Natural and Managed", Sep. 1998, pp. 735-747.]</ref> ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ ನಿರ್ಮಾಣದಿಂದ, ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ ಕೆಳಹರಿವಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸ್ಧಳೀಯ [[ಮೀನು|ಮೀನುಗಳ]] ಪ್ರಭೇಧ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡಿದಂತಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://caliber.ucpress.net/doi/abs/10.1641/0006-3568(2001)051%5B0998:RTDALA%5D2.0.CO%3B2 |title=Jeffrey P. Cohn, "Resurrecting the Dammed: A Look at Colorado River Restoration", ''BioScience'', Vol. 51, No. 12, pp. 998–1003, Dec. 2001. |access-date=2010-06-09 |archive-date=2012-03-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120311193701/http://caliber.ucpress.net/doi/abs/10.1641/0006-3568(2001)051%5B0998:RTDALA%5D2.0.CO%3B2 |url-status=dead }}</ref> ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿಯ ಸ್ಧಳೀಯ ಮೀನುಗಳಾದ [[ಬೋನಿಟೈಲ್ ಚಬ್]], [[ಕೊಲೊರೆಡೊ ಪಿಕೆಮಿನೌ]], [[ಹಂಪ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಚಬ್]] ಮತ್ತು [[ರೋಜರ್ ಬ್ಯಾಕ್ ಸಕ್ಕರ್]] ಪ್ರಭೇಧಗಳನ್ನು ಆಮೇರಿಕ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರ [[ಅಪಾಯಕ್ಕೆ]] ಒಳಗಾಗಿರುವ ಮತ್ಸ್ಯ ಪ್ರಭೇಧಗಳೆಂದು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಿದೆ.<ref>[http://www.bioone.org/doi/abs/10.1641/0006-3568(2003)053%5B0219%3AACPFNF%5D2.0.CO%3B2?journalCode=bisi W. L. Minckley, Paul C. Marsh, James E. Deacon, Thomas E. Dowling, Philip W. Hedrick, William J. Matthews, Gordon Mueller, "A Conservation Plan for Native Fishes of the Lower Colorado River", ''BioScience'', Vol. 53, No. 3, pp. 219-234, 2003.]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.fws.gov/ColoradoRiverrecovery/ |title=Upper Colorado River Endangered Fish Recovery Program, Retrieved Mar. 21, 2009. |access-date=2010-06-09 |archive-date=2010-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100530122418/http://www.fws.gov/coloradoriverrecovery/ |url-status=dead }}</ref> == ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಬಳಕೆ == [[ಚಿತ್ರ:U.S. Highway 93 on Hoover Dam.jpeg|thumb|right|ಹೂವರ್‌ಡ್ಯಾಮ್ ಮೇಲಿನ U.S. ಹೆದ್ದಾರಿ 93]] [[ಚಿತ್ರ:Hoover Dam Bypass construction, Dec 2008.JPG|thumb|right|ಬೈಪಾಸ್ ನಿರ್ಮಾಣ, ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008]] ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಾಹನ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಎರಡು ಲೇನಿನ ದಾರಿಯಿದೆ. ಅದು [[ಅಮೇರಿಕದ ಮಾರ್ಗ 93|ಅಮೇರಿಕದ ಮಾರ್ಗ 93ಗೆ]] [[ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿ]] ದಾಟಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಅಣೆಕಟ್ಟೆಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗುವ ರಸ್ತೆಯ ಎರಡು ಲೇನ್‌ಗಳ ವಿಭಾಗ ಕಿರಿದಾಗಿದ್ದು, ಅನೇಕ ಅಪಾಯಕಾರಿ [[ಹೇರ್ ಪಿನ್ ತಿರುವುಗಳಿವೆ]] ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ [[ಕಲ್ಲುಗಳು ಉರುಳಿ]] ಬೀಳುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ರಕ್ಷಣೆ ಒದಗಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿರುವ [[ಹೂವರ್ ಡ್ಯಾಮ್ ಬೈಪಾಸ್]] ರಸ್ತೆ ೨೦೧೦ ರ ವೇಳೆಗೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದ್ದು ಅದು ಆಮೇರಿಕದ ೯೩{{convert|1500|ft|abbr=on}} ಸಂಚಾರವನ್ನು ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಕೆಳಭಾಗಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿದುತ್ತದೆ.<ref>Hoover Dam Bypass Project, [http://www.hooverdambypass.org/schedule.htm Schedule]. ೨೦೦೮-೧೨-೧೩ರಲ್ಲಿ ಮರು ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.</ref> ಈ ಬೈಪಾಸ್ ರಸ್ತೆ [[ಉಕ್ಕು]] ಮತ್ತು [[ಕಾಂಕ್ರೀಟಿ|ಕಾಂಕ್ರೀಟಿನ]] ಸಂಯುಕ್ತ [[ಕಮಾನು ಸೇತುವೆ|ಕಮಾನು ಸೇತುವೆಯಾಗಿದ್ದು]] ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಅದಕ್ಕೆ [[ಮೈಕ್ ಓ ಕ್ಯಾಲಘಾನ್-ಪ್ಯಾಟ್ ಟಿಲ್‌‍ಮನ್ ಸ್ಮಾರಕ ಸೇತುವೆ]] ಎಂಬ ಹೆಸರು ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಬೈಪಾಸ್ ರಸ್ತೆ ಕಾಮಗಾರಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಹಾದು ಹೋಗುವ ವಾಹನಗಳನ್ನ ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಹತ್ತಿರ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>Hoover Dam Bypass Project, [http://www.hooverdambypass.org/faq.htm FAQ]. Retrieved ೧೧/೦೮/೦೯.</ref> ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ೧[[1 ಸೆಪ್ಬೆಂಬರ್ 2001 ರ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿ|1 ಸೆಪ್ಬೆಂಬರ್ 2001 ರ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯ]] ನಂತರ ಗಣನೀಯ ಭದ್ರತಾ ಕಾಳಜಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ದಾಳಿಯ ಕಾರಣ [[ಹೂವರ್ ಡ್ಯಾಮ್ ಬೈಪಾಸ್]] ರಸ್ತೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನ ಚುರುಕುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಹಾದು ಹೋಗುವ ವಾಹನ ಸಂಚಾರವನ್ನು ನಿಯಮಿತ ಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ದಾಟುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಕೆಲವು ಬಗೆಯ ವಾಹನಗಳನ್ನ ತಪಾಸಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, [[ಸೆಮಿ ಟ್ರೈಲರ್ ಟ್ರಕ್]],{{convert|40|ft|m}} ಸರಕು ಸಾಗಣಿ [[ಬಸ್ಸು|ಬಸ್ಸುಗಳು]] ಮತ್ತು ಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಟ್ರಕ್ಕುಗಳ ಸಂಚಾರವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>[[Bureau of Reclamation]], [http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/crossingguide.pdf Crossing Hoover Dam: A Guide for Motorists] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100528060416/http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/crossingguide.pdf |date=2010-05-28 }}. ೨೦೦೮-೧೨-೧೩ರಲ್ಲಿ ಮರು ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.</ref> ವಾಹನ ಸಂಚಾರವನ್ನು [[ನೆವಾಡದ ಲಾಫ್‌ಲಿನ್]] ಹತ್ತಿರ ದಕ್ಷಿಣದ ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿ ಸೇತುವೆಯ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. == ನಾಮಕರಣ ವಿವಾದ == ಮೊದಲಿಗೆ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಬೌಲ್ಡರ್ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಆದರ ಸುಸ್ಧಿರತೆಗಾಗಿ ಅದನ್ನ ಕಪ್ಪು ಕಣಿವೆಗೆ ಸ್ಧಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಅದರ ಹೆಸರು ಮಾತ್ರ '''ಬೌಲ್ಡರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು''' ಎಂದೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತು. ಬೌಲ್ಡರ್ ಕೇನ್ಯಾನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಆಕ್ಟ್ ೧೯೨೮ (BCPA) ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಹೆಸರನ್ನು ಕೂಡ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿಲ್ಲ. BCPA ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಕೊಟ್ಟಿರುವುದು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿ, ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿ ಮತ್ತು ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿಯ ಕಪ್ಪು ಕಣಿವೆ ಅಥವಾ ಬೌಲ್ಡರ್ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಅಗಿಂದಾಗ್ಗೆ ಒದಗಿ ಬರುವ ಕಾಮಗಾರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿ ಎಂದು ಮಾತ್ರ.<ref>{{Cite web |url=http://crc.nv.gov/ProjectAct1928.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-09 |archive-date=2010-05-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100527223630/http://crc.nv.gov/ProjectAct1928.htm |url-status=deviated |archivedate=2010-05-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100527223630/http://crc.nv.gov/ProjectAct1928.htm }}</ref> ಈ ಯೋಜನೆಯ ಕೆಲಸ ೭ ಜುಲೈ ೧೯೩೦ ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. [[ಚಿತ್ರ:Hoovernewbridge.jpg|thumb|left|ಗಾಳಿಯಿಂದ ಹೂವರ್ ಡ್ಯಾಮ್]] ೧೭ ಸೆಪ್ಬೆಂಬರ್ ೧೯೩೦ ರಂದು ಯೋಜನೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹೂವರ್‌ನ [[ಆಂತರಿಕ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ]] [[ರೇಲೈಮನ್ ವಿಲ್‌ಬರ್ ಕೊಲೊರೆಡೊ]] ನದಿಗೆ ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗೆ ಅಂದಿನ ಆಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಅಧ್ಯಕ್ಷನ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ. ಆಯಾ ಮುಖ್ಯ ಅಣೆಕಟ್ಟಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವಾಗ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದವರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಅವುಗಳಿಗೆ ಇಡಲಾಗುವ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ವಿಲ್‌ಬರ್ ಅನುಸರಿಸಿದ್ದ್ ಅಂತಹ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳೆಂದರೆ, [[ಥಿಯೊಡೊರ್ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು]], [[ವಿಲ್ಸನ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು]] ಮತ್ತು [[ಕೂಲಿಡ್ಜ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು]]. ಆದರೂ ಈ ಯಾವುದೇ ಅಣೆಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಹಾಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಅಧಿಕಾರಸ್ತರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನ ಇಡಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಆಯಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷರುಗಳ ಪದವಿಯ ಅವಧಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ಮುಗಿಯಿತು. ಹೇಳ ಬೇಕು ಅಂದರೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹೂವರ್ ಮತ್ತೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಪದವಿಗೆ ಮರು ಚುನಾಯಿತನಾಗಲು ಈಗಾಗಲೇ ಪ್ರಚಾರ ಶುರು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ; ಆರ್ಧಿಕ ಮುಗ್ಗಟ್ಟು ಎದುರಾಗಿತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಅವನಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ೧೪ ಫೆಬ್ರುವರಿ ೧೯೩೧ ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ಕಾಂಗ್ರೆಸಿನ ಕಾಯಿದೆ ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಅಧಿಕೃತ ಗೊಳಿಸಿತು. ಆದರೂ ೧೯೩೨ ರಲ್ಲಿ [[ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಹೂವರ್]] ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ [[ಫ್ರಾಂಕ್ಲಿನ್ ಡಿಲಾನೊ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್]] ಎದುರು [[ಅವನ ಮರುಚುನಾವಣೆ ಬಿಡ್‌|ಅವನ ಮರುಚುನಾವಣೆ ಬಿಡ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಸೋತ. ತನ್ನ ನೆನಪುಗಳಲ್ಲಿ ಹೂವರ್ ತಾನು ಸೋತ ನಂತರ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ತನ್ನ [[ಪಾಲ್ ಆಲ್ಟೊ]] ಮನೆಯಿಂದ ವಾಷಿಂಗ್ಟ್‌ನ್ನಿಗೆ ಮರಳುವಾಗ ೧೨ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೩೨ ರಂದು ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ ಕೆಲಸದ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ರಾತ್ರಿ ಹೊತ್ತು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದು ಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ ನಾನು ಬಹುದಿನಗಳಿಂದ ಕಂಡಿದ್ದ ಮಹಾನ್ ಕನಸು ಈಗ ಕಲ್ಲು ಮತ್ತು ಸಿಮೆಂಟಿನ ಮೂಲಕ ನೈಜ ಆಕಾರ ಪಡೆದು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಲು ನನಗೆ ಅಪಾರ ಸಂತೋಷವಾಗುತ್ತಿದೆ. ನಾನು ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿ ಅಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷನಾಗಿ ಇಂದಿಗೆ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಾದವು.... ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮನುಷ್ಯ ಈ ಎರಡು ತನ್ನ ಕೈಗಳಿಂದ ಪ್ರಯತ್ನಿಸದಂತಹ ಮಹಾನ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಮಗಾರಿ. ಅವನು ಅದರ ಉದ್ದೇಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ದೊಡ್ಡ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನೇ ಕಟ್ಟುತ್ತಾ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ ಅದು ಪೂರ್ಣ ಗೊಂಡ ನಂತರ ನಾನು ಅಲ್ಲಿದ್ದು ವೀಕ್ಷಕನಾಗಿ ನೋಡಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಇಷ್ಟಾದರೂ ನನಗೆ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ವಿಶೇಷ ವೈಯಕ್ತಿಕ ತೃಪ್ತಿ ಇದೆ. (ಇದಕ್ಕೆ ಹೂವರ್ ಕೆಲವು ಅದೆ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ ಕೆಳಗೆ ನೋಡಿ) <ref>{{cite book | last = Hoover | first = Herbert | title = The Memoirs of Herbert Hoover: The Cabinet and the Presidency 1920-1933 | edition = First |date=1952 | publisher = Macmillan | location = [[New York]] | id = ISBN (unknown) | page = 229 }}</ref> ೪ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೩೩ರಲ್ಲಿ ರೂಸ್ ವೆಲ್ಟ್ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿ ಕೊಂಡಾಗ ಆಂತರಿಕ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಶೀಲಿನ್ ವಿಲ್‌ಬರ್‌ನನ್ನು ಸ್ಧಳಾಂತರಿಸಲು ತನ್ನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ [[ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಇಕ್ಸ್‌|ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಇಕ್ಸ್‌ನನ್ನು]] ಕರೆದು ಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದ ಬೌಲ್ಡರ್ ಕಣಿವೆ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಹೂವರ್‌ನ ಹೆಸರು ತೆಗೆದು ಹಾಕಲು ಇಕ್ಸ್ ಸಮಯ ಹಾಳು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ೮ ಮೇ ೧೯೩೩ರಂದು ಇಕ್ಸ್ ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ರಿಕ್ಲಮೇಷನ್‌ಗೆ ಮೆಮೊರೆಂಡಮ್ ಕಳಿಸಿದ ಅದರ ಒಕ್ಕಣಿ ಹೀಗಿತ್ತು ಪ್ರಗತಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ಶತಕದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಬೌಲ್ಡರ್ ಕಣಿವೆ ಯೋಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಳಿಸಿರುವ ಕರ ಪತ್ರದ ಪಠ್ಯದ ಅಕಾರ ನನ್ನ ಮುಂದಿದೆ ಕರ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ನೀವು ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಬೌಲ್ಡರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಎಂದು ಕರೆದರೆ, ಜೊತೆಗೆ ಮುಂದಿನ ಎಲ್ಲ ಪತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಯಾವುದೇ ಸಂಧರ್ಭ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿ ಕೊಂಡು ಹೋದರೆ ನನಗೆ ಸಂತೋಷವಾಗುತ್ತದೆ." [[ಚಿತ್ರ:Hoover aerial.png|thumb|right|1983ರ ಪ್ರವಾಹದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ-ನೀರಿನ ಮಟ್ಟ ಸೂಚಿಸುವ ಲೇಕ್ ಮೀಡ್ ಮತ್ತು ಹೂವರ್ ಡ್ಯಾಮ್‍ನ ಮೇಲಿನಿಂದ ತೆಗೆದ ಚಿತ್ರ.]] ಇದು ಅವನು ಹೇಳಿದ ತಕ್ಷಣ ಆಗಲಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಮುಂದಿನ ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತ ಮೂಲಗಳು ಪ್ರವಾಸಿ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಪ್ರಚಾರ ಸಾಮಾಗ್ರಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೂವರ್‌ನ ಹೆಸರು ಅಳಿಸಿ ಹೋಗಿ ಬೌಲ್ಡರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಎಂದು ನಮೂದಾಗ ತೊಡಗಿತು. ೧೯೪೫ರಲ್ಲಿ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್ ತೀರಿಕೊಂಡ ೧೯೪೬ರಲ್ಲಿ ಹೆರಾಲ್ಡ್‌ಲಿಕ್ಸ್ ನಿವೃತ್ತವಾದ ೪ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೪೭ರಂದು ರಿಪಬ್ಲಿಕನ ಪಕ್ಷದ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸದಸ್ಯ [[ಜಾಕ್ ಆಂಡರ್ ಸನ್]] ಅಣೆಕಟ್ಟೆಗೆ ಹೂವರ್ ಹೆಸರನ್ನು ಮರುಸ್ಧಾಪಿಸುವಂತೆ ಸಭಾ ನಿರ್ಣಯ ೧೪೦ನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ ಮಾರ್ಚ್ ೬ ರಂದು ಅಂಡರ್‌ಸನ್‌ನ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಸಭೆ ಅನುಮೋದಿಸಿತು ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಂಗತ್ಯ ಹೊಂದುವಂತೆ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೩ ರಂದು ಸೆನೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಯ ಅನುಮೋದನೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ೩೦ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೪೭ ರಂದು ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಹ್ಯಾರಿ ಎಸ್ ಟ್ರೂಮನ್]] ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಾನೂನು ೪೩ಕ್ಕೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಅಂಕಿತ ಹಾಕಿದ. ಅದು ಹೀಗಿತ್ತು: ಪರಿಹರಿಸಲಾಗಿದೆ ಬೌಲ್ಡರ್ ಕೇನ್ಯಾನ್ ಆಕ್ಟ್‌ನ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಮಾಡಿ ಕೊಲೊರೆಡೊ ನದಿಯ ಕಪ್ಪು ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗೆ ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಇಂದಿನಿಂದಲೇ ಮರುಸ್ಧಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಧಾನದ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನು, ಕಾಯಿದೆ, ದಾಖಲೆ ಅಥವಾ ಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗೆ ಬೌಲ್ಡರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಎಂದು ನಮೂದಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದರೆ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಅವನ್ನು ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಎಂದು ನಮೂದಸ ತಕ್ಕದ್ದು ಎಂದು ತಿಳಿಯ ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ೧೨ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೩೨ ರ ತನ್ನ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ಹೂವರ್ ಈ ಅಡಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ ಹಿರಂ ಜಾನ್‌ಸನ್ನನ ಸಲಹೆ ಮತ್ತು ಅವನ ವಿಚಿತ್ರ ಮನೋಭಾವಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಇಕ್ಸ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ. ಈ ಮೇಲಿನ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸುಳಿವಿದೆ, ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ದೇಶಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸಲು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್ ನಡೆಸುವ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಇಚ್ಛೆ ನನಗಿದ್ದರೂ ನನಗೊಂದು ಆಹ್ವಾನ ಪತ್ರಿಕೆ ಬಂದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಹೆಸರಿಗೆ ಅಷ್ಟು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಕೊಟ್ಟವನಲ್ಲ ಮುಖ್ಯ ಎಂದರೆ ಮಿಲಿಯಗಟ್ಟಲೆ ಜನರಿಗೆ ಸುಖ ಶಾಂತಿ ತರುವ ಈ ಬೃಹತ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಮಗಾರಿ. ೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವಿಕ ಅವಿರೋಧ ಕ್ರಿಯೆಯೊಂದಿಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಹೂವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಮರು ಸ್ಧಾಪಿಸಿತು ಇದು ಇಕ್ಸ್‌ನ ಘನತೆಯನ್ನೇ ಪ್ರಶ್ನಿಸುವಂತಿತ್ತು. == ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Hoover Dam 2.jpg|thumb|upright|ನದಿ, ಪವರ್ ಸ್ಟೇಷನ್‌ಗಲು ಮತ್ತು ಪವರ್ ಲೈನ್‌ಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವ ಹೂವರ್‌ಡ್ಯಾಮ್‌ನ ಡೌನ್‌ಸ್ಟ್ರೀಮ್.]] * ನಿರ್ಮಾಣದ ಅವಧಿ: ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦, ೧೯೩೧ – ಮಾರ್ಚ್ ೧, ೧೯೩೬ * ನಿರ್ಮಾಣ ವೆಚ್ಚ: $೪೯ ಮಿಲಿಯನ್ ( ೧೯೩೬ ರಿಂದ ೨೦೦೮ರವರೆಗೆ [[ಇನ್‌ಫ್ಲೇಷನ್‌‍|ಇನ್‌ಫ್ಲೇಷನ್‌‍ಗೆ]] $೭೩೬ ಮಿಲಿಯನ್ ಹೊಂದಿಸಲಾಯಿತು<ref>Using Bureau of Labor Statistics [http://data.bls.gov/cgi-bin/cpicalc.pl calculator] and the interval from ೧೯೩೬ to ೨೦೦೮</ref> ) * ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಸಾವುಗಳು: ೧೧೨; ಅದರಲ್ಲಿ ೯೬ ನಿರ್ಮಾಣ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ<ref name="blf1"/><ref name="blm1"/><ref>{{cite web | title=Hoover Dam: A Symbol of Simple Strength | first=Pete | last=Sigmund | publisher=Construction Equipment Guide | url=http://www.cegltd.com/story.asp?story=7772&headline=Hoover%20Dam:%20A%20Symbol%20of%20Simple%20Strength | date=2006-11-13 | accessdate=2007-01-01 }}{{Dead link|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ಆಣೆಕಟ್ಟಿನ ಎತ್ತರ: {{convert|726.4|ft|abbr=on}}, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಎರಡನೇ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಆಣೆಕಟ್ಟು ( [[ಒರೊವಿಲ್ಲೆ ಅಣೆಕಟ್ಟು]] ಮಾತ್ರ ಅತಿ ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ). * ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಉದ್ದ: {{convert|1244|ft|abbr=on}} * ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ದಪ್ಪ: {{convert|660|ft|abbr=on}} ತಳಭಾಗದಲ್ಲಿ; {{convert|45|ft|abbr=on}} ಕ್ರೆಸ್ಟ್ ಬಳಿಯಲ್ಲಿ. * ಸರಾಸರಿ ಹರಿವು ಬಿಡುಗಡೆ: ೨೨,೦೦೦ cfs * [[ಕಾಂಕ್ರೀಟ್]]: {{convert|4360000|yd3|abbr=on}} * [[ವಾಟರ್ ಟರ್ಬೈನ್‌|ವಾಟರ್ ಟರ್ಬೈನ್‌ಗಳಿಂದ]] ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಗರಿಷ್ಟ ವಿದ್ಯುಚ್ಛಕ್ತಿ: ೨.೦೮ [[ಗಿಗಾವ್ಯಾಟ್‌ಗಳು]]<ref>Bureau of Reclamation FAQ [http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/powerfaq.html "2,080 megawatts"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100323052336/http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/powerfaq.html |date=2010-03-23 }}</ref> * ಅಂದಾಜು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ: {{convert|4000000000|kWh|abbr=on}} ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ<ref>Bureau of Reclamation FAQ [http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/powerfaq.html "Hoover Dam alone generates more than 4 billion kilowatt-hours a year - enough to serve 1.3 million people"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100323052336/http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/powerfaq.html |date=2010-03-23 }}</ref> (ಅಂದರೆ $೨೦೦ ಮಿಲಿಯನ್ $೦.೦೫ per kWh) * ಅಣೆಕಟ್ಟಿನುದ್ದಕ್ಕೂ ಟ್ರಾಫಿಕ್: ಪ್ರತಿದಿನ ೧೩,೦೦೦ ರಿಂದ ೧೬,೦೦೦ ಜನರು, [[ಫೆಡರಲ್ ಹೈವೇ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್]] ಪ್ರಕಾರ * [[ಲೇಕ್ ಮೀಡ್]] (ಫುಲ್ ಪೂಲ್)<ref>{{cite web | last = | first = | authorlink = http://www.usbr.gov/ | coauthors = | title = Bureau of Reclamation | work = Lake Mead statistics FAQ | publisher = [[U.S. Department of the Interior]] | url = http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/lakefaqs.html | doi = | accessdate = 2006-08-27 | archive-date = 2016-12-29 | archive-url = https://web.archive.org/web/20161229062131/https://www.usbr.gov/lc/hooverdam/faqs/lakefaqs.html | url-status = dead }}</ref> ** ವಿಸ್ತೀರ್ಣ: {{convert|157900|acre|abbr=on}}, ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಹಿಂದಿನ ಭಾಗದಿಂದ {{convert|110|mi|abbr=on}} ಮುಂಭಾಗದವರೆಗೆ. ** ಅಳತೆ: ೨೮,೫೩೭,೦೦೦ ಎಕ್ರೆ ಅಡಿ (೩೫.೨೦೦&nbsp;km³) ಎಲಿವೇಷನ್ {{convert|1221.4|ft|abbr=on}}ನೊಂದಿಗೆ. * ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ೮ ರಿಂದ ೧೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ, [[ಲೇಕ್ ಮೀಡ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ರಿಕ್ರಿಯೇಷನ್ ಪ್ರದೇಶ|ಲೇಕ್ ಮೀಡ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ರಿಕ್ರಿಯೇಷನ್ ಪ್ರದೇಶವು]] ಐದನೆಯ ಕಾರ್ಯನಿರತ [[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಸರ್ವಿಸ್]] ಪ್ರದೇಶ ಆಗಿದೆ. == ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ == ಹೂವರ್ ಡ್ಯಾಮ್ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇದೆ, ಅವೆಂದರೆ ''[[ದಿ ಸಿಲ್ವರ್ ಸ್ಟ್ರೀಕ್]]'', ''[[ಸ್ಯಾಬೊಟಿಯರ್]]'', ''[[ವೆಗಾಸ್ ವೆಕೇಷನ್]]'', ''[[ಚೆರ್ರಿ 2000]]'', ''[[ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಫಾರ್ಮರ್ಸ್]]'', ''[[ವಿವಾ ಲಾಸ್ ವೆಗಾಸ್]]'', ''[[ಯೂನಿವರ್ಸಲ್ ಸೋಲ್ಜರ್]]'', ''[[ಸೂಪರ್ಮ್ಯಾನ್]]'', ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು.<ref>[http://www.lvrj.com/news/8648706.html Picture Perfect].</ref> ''[[ಫೋಲ್ಸ್ ರಷ್ ಇನ್]]'' ಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ, ಅರಿಜೋನಾ ಮತ್ತು ನೇವಡಾದ ಮಧ್ಯೆ ಬಾರ್ಡರ್‌ಗೆ ಬಣ್ಣಹಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಇತರೆಯವೆಂದರೆ ''[[ಬೀವಿಸ್ ಮತ್ತು ಬಟ್-ಹೆಡ್ ಡು ಅಮೇರಿಕಾ]]'' ಮತ್ತು ಒಂದು ಮುಂಬರುವ ವೀಡಿಯೋ ಗೇಮ್ ''[[Fallout: New Vegas]]''. ಇದು ಅಮೆರಿಕನ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ [[ಶುಗರ್‌|ಶುಗರ್‌ನ]] ಒಂದು ಹಾಡಿನ ಹೆಸರು, ಇದು ಅವರ ೧೯೯೨ ಆಲ್ಬಮ್ "[[ಕಾಪರ್ ಬ್ಲೂ]]"ನಲ್ಲಿದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * [[ಹೂವರ್ ಡ್ಯಾಮ್ ಪೋಲಿಸ್]] * ಹೂವರ್‌ಡ್ಯಾಂ ನಿರ್ಮಾಣದ BBC ಶ್ರೇಣಿಯ [[ಸೆವೆನ್ ವಂಡರ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ವರ್ಲ್ಡ್]]. == ಆಕರಗಳು == {{reflist|2}} == ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ == * ಡಚೆಮಿನ್, ಮೈಕೇಲ್, “Water, Power, and Tourism: Hoover Dam and the Making of the New West,” ''California History,'' ೮೬ (no. ೪, ೨೦೦೯), ೬೦–೭೮. Heavily illustrated. * {{cite book |first1=Jere |last1=True |first2=Victoria Tupper |last2=Kirby |authorn-link= |editor= |editorn-last= |editorn-first= |editor-link= |editorn-link= |others= |title=Allen Tupper True: An American Artist |trans_title= |url= |format= |accessdate= |edition= |series= |volume= |date=2009-06-24 |origyear= |year= |month= |publisher=Canyon Leap |location=[[San Francisco]] |language= |isbn=978-0981723815 |oclc= |doi= |bibcode= |id= |page= |pages= |nopp= |chapter= |trans_chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |laysummary= |laydate= |postscript= |lastauthoramp= }} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons category|Hoover Dam}} * [http://www.usbr.gov/lc/hooverdam/ Hoover Dam's official website] * [http://hooverdam.travelnevada.com Official State of Nevada Tourism Site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180601045448/http://hooverdam.travelnevada.com/ |date=2018-06-01 }} * [http://xroads.virginia.edu/~1930s/DISPLAY/hoover/front2.html Hoover Dam: Lonely Lands Made Fruitful] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110528153117/http://xroads.virginia.edu/~1930s/display/hoover/front2.html |date=2011-05-28 }} * [http://www.constructioncompany.com/historic-construction-projects/hoover-dam Historic Construction Company Project - Hoover Dam] * {{Structurae|id=s0000136|title=Hoover Dam}} * [https://web.archive.org/web/20071219122206/http://www.bbc.co.uk/history/programmes/programme_archive/seven_wonders_hoover_dam_01.shtml BBC - Hoover Dam, industrial and social history] * [http://www.sunsetcities.com/hoover-dam.html Hoover Dam page] * [http://www.citlink.net/~davegun/hdIX.html Dams of the Lower Colorado River - Hoover Dam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060214202218/http://www.citlink.net/~davegun/hdIX.html |date=2006-02-14 }} * [http://www.1st100.com/part1/crowe.html Frank Crowe - Builder of Hoover Dam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101013223600/http://1st100.com/part1/crowe.html |date=2010-10-13 }} * "Boulder Dam" – [https://archive.org/details/BoulderD1931 Part I] and [https://archive.org/details/BoulderD1931_2 Parts III and IV], documentary films from the [[Prelinger Archives]] at the [[Internet Archive]]. * [http://digital.library.unlv.edu/cdm4/item_viewer.php?CISOROOT=/lv_water&amp;CISOPTR=343 Picture of Construction of diversion tunnel #4 and spillway tunnel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160309022137/http://digital.library.unlv.edu/cdm4/item_viewer.php?CISOROOT=%2Flv_water&CISOPTR=343 |date=2016-03-09 }} which drops sharply to enter diversion tunnel * [http://digital.library.unlv.edu/water/ Las Vegas and Water in the West] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100714183308/http://digital.library.unlv.edu/water/ |date=2010-07-14 }} The planning and construction of Hoover Dam is the central focus of this digital library. UNLV Special Collections houses the largest collection of primary materials relating to Hoover Dam. * [http://www.pbs.org/wgbh/amex/hoover/ PBS American experience - Hoover Dam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090906101111/http://www.pbs.org/wgbh/amex/hoover/ |date=2009-09-06 }} {{Registered Historic Places}} {{Colorado River system}} {{Nevada State Historic Places/Clark}} {{Electricity generation}} {{Generating stations in Arizona}} {{Crossings navbox |structure= Crossings |place= the [[Colorado River]] |bridge= Hoover Dam |bridge signs= [[ಚಿತ್ರ:US 93.svg|20px|U.S. Route 93]] |upstream= [[Navajo Bridge]] |upstream signs= [[ಚಿತ್ರ:US 89A.svg|23px|U.S. Route 89A]] |downstream= [[Mike O'Callaghan-Pat Tillman Memorial Bridge]] |downstream signs= [[ಚಿತ್ರ:US 93.svg|20px|U.S. Route 93]] }} [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಟ್ ಡೆಕೊ]] [[ವರ್ಗ:ನೇವಡಾ ಕ್ಲಾರ್ಕ್ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ರಚನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕೊಲೊರಾಡೊ ನದಿ]] [[ವರ್ಗ:ಅರಿಜೋನಾದಲ್ಲಿನ ಆಣೆಕಟ್ಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನೇವಡಾದಲ್ಲಿನ ಆಣೆಕಟ್ಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳಗಳ ನ್ಯಾಷನಲ್ ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಆಣೆಕಟ್ಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಚ್-ಗ್ರ್ಯಾವಿಟಿ ಆಣೆಕಟ್ಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಿವಿಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆರಿಜೋನಾದಲ್ಲಿರುವ ಹೈಡ್ರೋಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಪವರ್ ಪ್ಲ್ಯಾಂಟ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನೇವಡಾದಲ್ಲಿನ ಹೈಡ್ರೋಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಪವರ್ ಪ್ಲ್ಯಾಂಟ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅರಿಜೋನಾ ಮೊಹೆವ್ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ರಚನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆರಿಜೋನಾದಲ್ಲಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನೇವಡಾದಲ್ಲಿನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1961 ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಗೌರವಾರ್ಥ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರಕಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]] [[ವರ್ಗ:ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ]] n3zx4addtfa8zk6pwfso3d5wub37q3m 0 23775 1306220 1287407 2025-06-06T21:47:57Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306220 wikitext text/x-wiki {{taxobox |image = Stevia rebaudiana flowers.jpg |image_caption = ''Stevia rebaudiana'' flowers. |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = Eudicots |unranked_ordo = [[Asterids]] |ordo = [[Asterales]] |familia = [[Asteraceae]] |tribus = [[Eupatorieae]] |genus = '''''Stevia''''' |genus_authority = [[Antonio José Cavanilles|Cav.]] |subdivision_ranks = Species |subdivision = About 240 species, including:<br/> ''Stevia eupatoria''<br/> ''Stevia ovata''<br/> ''Stevia plummerae''<br/> ''Stevia rebaudiana''<br/> ''Stevia salicifolia''<br/> ''Stevia serrata'' }} '''''ಸ್ಟೀವಿಯಾ'' ''' ವು ಪಶ್ಚಿಮ [[ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾ]]ದಿಂದ [[ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾ]]ದವರೆಗೆ [[ಉಪ‌ಉಷ್ಣವಲಯ]] ಮತ್ತು [[ಉಷ್ಣವಲಯ]]ದಲ್ಲಿರುವ [[ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟರಕೀಸ್]] ಎಂಬ ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ ಹೂವಿನ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ [[ಮೂಲಿಕೆ]]ಗಳ ಮತ್ತು [[ಪೊದರು]]ಗಳ ಸುಮಾರು 240 [[ಜಾತಿಗಳ]] [[ಪಂಗಡ]]ವಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''ಸ್ವೀಟ್‌ಲೀಫ್''', '''ಸ್ವೀಟ್ ಲೀಫ್''', '''ಶುಗರ್‌ಲೀಫ್''', ಅಥವಾ ಸರಳವಾಗಿ '''ಸ್ಟೀವಿಯಾ''' ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ''ಸ್ಟೆವಿಯಾ ರಿಬೌಡಿಯಾನಾ'' ಎಂಬ ಜಾತಿಯ ಬೆಳೆಯು ಇದರ ಸಿಹಿಯಾದ ಎಲೆಗಳಿಗಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಸಿಹಿಗೊಳಿಸುವ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಮತ್ತು [[ಸಕ್ಕರೆಯ ಪರ್ಯಾಯ]]ವಾಗಿ, ಸ್ಟೀವಿಯಾದ ರುಚಿಯು [[ಸಕ್ಕರೆ]]ಗಿಂತ ಒಂದು ನಿಧಾನವಾದ ಮುನ್ನುಗ್ಗುವಿಕೆ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘವಾದ ಅವಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಇದರ ಕೆಲವು ಉದ್ಧರಣಗಳು ಒಂದು ಕಹಿಯಾದ ಅಥವಾ ಉನ್ನತ ಸಾಂದ್ರತೆಗಳ [[ಲೈಕೋರೈಸ್]]-ನಂತಹ [[ನಂತರದ ರುಚಿ]]ಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಸಕ್ಕರೆಯ 300 ಪಟ್ಟಿನವರೆಗಿನ ಸಿಹಿ ಅಂಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಉದ್ದರಣಗಳ ಜೊತೆ, ಸ್ಟೀವಿಯಾವು [[ಕಡಿಮೆ-ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್]], ಕಡಿಮೆ-ಆಹಾರ ಪರ್ಯಾಯಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇಡಿಕೆಯ ಜೊತೆ ಗಮನವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದೆ. ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಂಶೋಧನೆಯೂ ಕೂಡ [[ಸ್ಥೂಲಕಾಯತೆ]]ಯ ಮತ್ತು [[ಹೆಚ್ಚಿನ ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ]] ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾದ ಸಂಭವನೀಯ ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ಟೀವಿಯಾವು [[ರಕ್ತದ ಗ್ಲೂಕೋಸ್‌]]ನ ಮೇಲೆ ಒಂದು ನಗಣ್ಯ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಇದು [[ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್]]-ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪಥ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಒಂದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಿಹಿಗೊಳಿಸುವ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಆಕರ್ಷಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಸ್ಟೀವಿಯಾದ ದೊರಕುವಿಕೆಯು ದೇಶದಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಂದು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಇದು ದಶಕಗಳ ಅಥವಾ ಶತಮಾನಗಳವರೆಗೆ ಸಿಗೊಳಿಸುವ ವಸ್ತುವಾಗಿ ದೊರಕಲ್ಪಡುತ್ತದೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸ್ಟೀವಿಯಾವು [[ಜಪಾನಿ]]ನಲ್ಲಿ ಸಿಹಿಗೊಳಿಸುವ ವಸ್ತುವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾವು ಮುಂದಿನ ದಶಕಗಳವರೆಗೂ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು ಕೆಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಸ್ಟೀವಿಯಾವು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಅಥವಾ ನಿಷೇಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇತರೆ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ವಿರೋಧಿಗಳು ಇದರ ದೊರಕುವಿಕೆಯನ್ನು ಮಿತಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ 1990 ರ ದಶಕದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪೂರಕ-ವಸ್ತುವಾಗಿ ಗುರುತಿನ ಪಟ್ಟಿಯಿಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿತ್ತು, ಆದರೆ 2008 ರಲ್ಲಿ ರಿಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ - ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುವ ಒಂದು ಉದ್ದರಣವಾಗಿ ಅನುಮತಿ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ವರ್ಷಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ಸಿಹಿಗೊಳಿಸುವ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾ ದೊರಕುತ್ತಿರುವ ದೇಶಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. ==ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ== [[File:Steviol structure.svgg|thumb|left|ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಸ್ಟೀವಿಯಾದ ಸಿಹಿ ಗ್ಲೈಕೊಸೈಡ್ಸ್‌ನ ಮೂಲ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ ಬ್ಲಾಕ್ಸ್:ಸ್ಟೀವಿಯೊಸೈಡ್ ಮತ್ತು ರಬಾಯುಡಿಯೊಸೈಡ್ ಎ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಕೆಳಗೆ ಗ್ಲುಕೋಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಆಟಮ್ ಮತ್ತು ಮೇಲುಗಡೆ ಎರಡು ಅಥವಾ ಮೂರು ಹೊಂದಿಕೊಂಡ ಗ್ಲುಕೋಸ್ ಗುಂಪುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಆಟಮ್ ಬದಲಿಯಿಂದ ರಚಿತವಾಗಿದೆ.]] ''ಸ್ಟೀವಿಯಾ'' ದ ತಳಿಯು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕಾ, ಮಧ್ಯ ಅಮೇರಿಕಾ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ಸಿಕೊ, ಹಾಗೆಯೇ [[ಅರಿಜೋನಾ]]ದ ಉತ್ತರದಿಂದ ಬಹಳ ದೂರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ, [[ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]] ಮತ್ತು [[ಟೆಕ್ಸಾಸ್]] ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ 240<ref name="fna">{{cite web | url = http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=131515 | title = Stevia | work = [[Flora of North America]]}}</ref> ಜಾತಿಯ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="plants">{{cite web | url = http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=STEVI | title = Stevia Cav. | work = USDA PLANTS }}</ref> ಅವುಗಳು ಮೊದಲು [[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್]] ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ವೈದ್ಯ [[ಪೆಡ್ರೊ ಜೈಮ್ ಇಸ್ಟೀವ್‌]]ನಿಂದ ಸಂಶೊಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಮತ್ತು ''ಸ್ಟೀವಿಯಾ'' ಶಬ್ದವು ಅವನ ಅಡ್ಡಹೆಸರಿನ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite book | author=Parsons, WT | coauthors=Cuthbertson, EG | title=Noxious Weeds of Australia, 2nd ed. | year=2001 | publisher=CSIRO Publishing | location=Collingswood, Australia |url=https://books.google.com/books?id=sRCrNAQQrpwC&lpg=PA309&ots=0P6LyLb4wl&dq=%22Pedro%20Jaime%20Esteve%22%20stevia&pg=PA309#v=onepage&q=&f=false}} ಈ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಾದರೆ ''ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಯುಪಟೋರಿಯಾ'', ಎಂಬ ಸಂಬಂಧಿತ ಕಳೆಯು ಇದೇ ಅಭಿದಾನದ ಮೂಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ.</ref> ಸಿಹಿ ತಳಿ ''ಎಸ್. ಎಬೌಡಿಯಾನಾ'' ದ ಮಾನವ ಬಳಕೆಯು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸಸ್ಯದ ಎಲೆಗಳು [[ಸುಕ್ರೋಸ್]] (ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಳಕೆಯ ಸಕ್ಕರೆ)ನ ಸಿಹಿಗಿಂತ 30-45 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಿಹಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.<ref name="eurocommission">{{cite press release | title=Opinion on Stevia Rebaudiana plants and leaves | publisher=European Commission Scientific Committee on Food | date=17 June 1999 | url=http://www.bfr.bund.de/cm/208/stevia_rebaudiana_june_1999.pdf | format=[[PDF]] | accessdate=27 January 2008 | archive-date=18 ಜುಲೈ 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110718204828/http://www.bfr.bund.de/cm/208/stevia_rebaudiana_june_1999.pdf | url-status=dead }}</ref> ಎಲೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ತಿನ್ನಬಹುದು, ಅಥವಾ ಚಹದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದು 1899 ರಲ್ಲಿ, ಸ್ವಿಸ್ ದೇಶದ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಮೊಯ್ಸೆಸ್ ಸೆಂಟಿನಾಗೊ ಬೆರ್ಟೋನಿ]]ಯು, ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಪೆರುಗ್ವೆಯಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವನು ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಸಿಹಿಯ ರುಚಿಯನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಿದನು.<ref>{{cite journal | last = Bertoni | first = Moisés Santiago | authorlink = Moisés Santiago Bertoni | coauthors = | title =. | journal = Revista de Agronomia de l’Assomption | volume = 1 | issue = | pages = 35 | publisher = | year= 1899 | url = | doi = | id = }}</ref> ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಕೇವಲ ನಿರ್ಬಂಧಿತ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟವು, 1931 ರಲ್ಲಿ ಎರಡು [[ಫ್ರೆಂಚ್]] ರಸಾಯನ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಸ್ಟೀವಿಯಾಕ್ಕೆ ಸಿಹಿಯಾದ ರುಚಿಯನ್ನು ನೀಡುವ [[ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್]] ಅನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿದರು.<ref>{{cite journal | last = Bridel | first = M. | authorlink = | coauthors = Lavielle, R. | title = Sur le principe sucre des feuilles de kaa-he-e (stevia rebaundiana B) | journal = Academie des Sciences Paris Comptes Rendus | volume = | issue = Parts 192 | pages = 1123–5 | publisher = | year= 1931 | url = | doi = | id = }}</ref> ಈ ಮಿಶ್ರಣಗಳು [[ಸ್ಟಿವಿಯೋಸೈಡ್]] ಮತ್ತು [[ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್]] ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಮತ್ತು ಸುಕ್ರೋಸ್‌ಗಿಂತ 250-300 ಪಟ್ಟು ಸಿಹಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ತಾಪವು ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುತ್ತದೆ, [[pH]] ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು [[ಕಿಣ್ವ]]-ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web | last = Brandle | first = Jim | authorlink = | coauthors = | title = FAQ - Stevia, Nature's Natural Low Calorie Sweetener | work = | publisher = [[Agriculture and Agri-Food Canada]] | date = 19 August 2004 | url = http://res2.agr.ca/London/faq/stevia_e.htm | doi = | accessdate = 8 November 2006 | archive-date = 26 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070926235109/http://res2.agr.ca/London/faq/stevia_e.htm | url-status = deviated | archivedate = 26 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070926235109/http://res2.agr.ca/London/faq/stevia_e.htm }}</ref> [[ಅಗ್ಲೈಕೋನ್]] ಮತ್ತು ಗ್ಲೈಕೋಸ್‌ನ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ವಿನ್ಯಾಸವು 1955 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟನೆಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು. 1970 ರ ದಶಕದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ, [[ಜಪಾನ್]] [[ಸೈಕ್ಲಾಮೇಟ್]] ಮತ್ತು [[ಸಚೇರಿಯನ್‌]]ನಂತಹ ಕೃತಕ ಸಿಹಿಗೊಳಿಸುವ ಸಸ್ಯಗಳ ಕೃಷಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು, ಅವುಗಳು [[ಕಾರ್ಸಿನೋಜಿನ್‌]]ಗಳು ಎಂದು ಸಂದೇಹಿಸಲಾಯಿತು. ಸಸ್ಯಗಳ ಎಲೆಗಳು, ಎಲೆಗಳ ನೀರಿನ ಉದ್ಧರಣಗಳು, ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಿತ ಸ್ಟೀವಿಯೋಸೈಡ್‌ಗಳು ಸಿಹಿಕಾರಕಗಳಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಜಪಾನಿನ ಕಂಪನಿ ಮೊರಿಟಾ ಕಾಗಾಕು ಕೊಗ್ಯೋ ಕ. ನಿ. 1971 ರಲ್ಲಿ <ref>{{cite web | title = Stevia | publisher = Morita Kagaku Kogyuo Co., Ltd. | year = 2004 | url = http://www.morita-kagaku-kogyo.co.jp/e/index.htm | accessdate = 6 November 2007 | archive-date = 26 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2007 | archive-url = https://web.archive.org/web/20071026103948/http://www.morita-kagaku-kogyo.co.jp/e/index.htm | url-status = deviated | archivedate = 26 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2007 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20071026103948/http://www.morita-kagaku-kogyo.co.jp/e/index.htm }}</ref> ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸ್ಟಿವಿಯಾವನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡಿದ ತರುವಾಯದಿಂದ, ಜಪಾನಿಯರು ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ, [[ಸೌಮ್ಯ ಪಾನೀಯ]]ಗಳಲ್ಲಿ ([[ಕೊಕಾ ಕೋಲಾ]]ವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ)<ref>{{cite book | last = Taylor | first = Leslie | authorlink = | coauthors = | title = The Healing Power of Natural Herbs | publisher = Square One Publishers, Inc. | year= 2005 | location = Garden City Park, NY | pages = (excerpted at weblink) | url = http://rain-tree.com/stevia.htm | doi = | isbn=0-7570-0144-0 }}</ref> ಮತ್ತು ಟೇಬಲ್‌ನ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾವನ್ನು ಬಳಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಜಪಾನ್ ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಇತರ ದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, 40% ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಸಿಹಿಕಾರಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸ್ಟೀವಿಯಾವನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref name="NebGuide">{{cite web | last = Jones | first = Georgia | authorlink = | coauthors = | title = Stevia | work = | publisher = NebGuide: [[University of Nebraska–Lincoln]] Institute of Agriculture and Natural Resources | month = September | year = 2006 | url = http://www.ianrpubs.unl.edu/epublic/pages/publicationD.jsp?publicationId=609 | doi = | accessdate = 4 May 2007 | archive-date = 31 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 | archive-url = https://web.archive.org/web/20101231084323/http://www.ianrpubs.unl.edu/epublic/pages/publicationD.jsp?publicationId=609 | url-status = dead }}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ, [[ಚೈನಾ]] (1984 ರಿಂದ),[[ಕೋರಿಯಾ]], [[ತೈವಾನ್]], [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]], ಮತ್ತು [[ಮಲೇಷಿಯಾ]]ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಏಷಿಯಾದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾವು ಕೃಷಿ ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇದು [[ಸೇಂಟ್ ಕಿಟ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ನೇವಿಸ್]], [[ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕಾ]], [[ಬ್ರೆಜಿಲ್]], [[ಕೋಲಂಬಿಯಾ]], [[ಪೆರು]], [[ಪೆರುಗ್ವೆ]], ಮತ್ತು [[ಉರುಗ್ವೆ]] ಮತ್ತು [[ಇಸ್ರೇಲ್‌]]ನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಚೈನಾವು ಜಗತ್ತಿನ ಸ್ಟೀವಿಯೋಸೈಡ್‌ನ ಅತಿ ದೊಡ್ದ ರಫ್ತುಗಾರವಾಗಿದೆ (ನಿರ್ಯಾತಗಾರವಾಗಿದೆ).<ref name="NebGuide" /> ಸ್ಟೀವಿಯಾದ ತಳಿಗಳು ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳಿಂದ ಪರ್ವತ ಭೂ ಪ್ರದೇಶದವರೆಗಿನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ [[ಸ್ವಲ್ಪ-ನೀರುಬತ್ತಿದ]] [[ಆವಾಸಸ್ಥಾನ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಸ್ಟೀವಿಯಾವು ಕೂಡ [[ಬೀಜ]]ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅವುಗಳ ಕೇವಲ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರತಿಶತ ಭಾಗವು ಮಾತ್ರ [[ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುತ್ತದೆ]] (ಚಿಗುರುತ್ತದೆ). ಸ್ಟೀವಿಯಾದ [[ಅಬೀಜ ಸಂತಾನ]]ದ ನೆಡುವಿಕೆಯು ಪುನರುತ್ಪತ್ತಿಯ ಒಂದು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ವಿಧಾನ. ===ವೈದ್ಯಕೀಯ ಬಳಕೆ=== [[File:Stevia rebaudiana foliage.jpg|thumb|ಎಸ್. ರಬಾಯುಡಿಯಾನ ಪೊಲಿಯೇಜ್]] [[File:Stevia-rebaudiana-total.JPG|thumb|right|ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸಸ್ಯವನ್ನು ಕಾನೂನು ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ,ಆದಾಗ್ಯು ಕೆಲವು ದೇಶಗಳು ಸಿಹಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಇದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸಿವೆ ಅಥವಾ ನಿಷೇಶಿಸಿವೆ.]] ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ, [[ಪೆರುಗ್ವೆ]], [[ಬೊಲಿವಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಬ್ರೆಜಿಲ್]] [[ಗೌರಾನಿ]] [[ಬುಡಕಟ್ಟು]]ಗಳು ಸ್ಟೀವಿಯಾವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದವು, ಅವರು ಅದನ್ನು''' ka'a he'ê ''' ("ಸಿಹಿಯಾದ ಸಸ್ಯ") ಎಂದು ಕರೆದರು, [[ಜೊತೆಗೂಡುವಿಕೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು [[ಎದೆಸುಡುವಿಕೆ]] ಮತ್ತು ಇತರ ವ್ಯಾಧಿಗಳಿಗೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಹಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಿಹಿಕಾರಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite web | author=Tanvir, Ashraf | url=http://www.parc.gov.pk/articles/sugar_leaf.htm | title=Sugar Leav &ndash; A new breed of 'sweetener' | publisher=Pakistan Agricultural Research Council | date=24 May 2005 | accessdate=2 January 2009 | archive-date=5 ನವೆಂಬರ್ 2008 | archive-url=https://web.archive.org/web/20081105083849/http://www.parc.gov.pk/articles/sugar_leaf.htm | url-status=dead }}</ref> ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಂಶೋಧನೆಯು [[ಸ್ಥೂಲಕಾಯತೆ]]<ref name="nih_obesity">[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=PubMed&amp;cmd=Search&amp;term=stevia%20obese ಪಬ್‌ಮೆಡ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನವು ಸ್ಥೂಲಕಾಯದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ]</ref> ಮತ್ತು [[ಅತಿ-ಒತ್ತಡ]]ಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಭರವಸೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ.<ref name="nih_bloodpressure">[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=PubMed&amp;cmd=Search&amp;term=stevia%20blood%20pressure ರಕ್ತದೊತ್ತಡದ ಮೇಲೆ ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಪ್ರಾಭಾವ ಪಬ್‌ಮೆಡ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನ]</ref><ref name="nih_hypertension">[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=PubMed&amp;cmd=Search&amp;term=stevia%20hypertension ಏರೊತ್ತಡ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾದ ಉಪಯೋಗದ ಮೇಲೆ ಪಬ್‌ಮೆಡ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನ]</ref> ಸ್ಟೀವಿಯಾವು [[ರಕ್ತದ ಗ್ಲೂಕೋ]]ಸ್‌ನ ಮೇಲೆ, [[ಗ್ಲೋಕೋಸ್‌ನ ಸೈರಣೆ]]ಯಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಅತ್ಯಲ್ಪ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ;<ref name="curi">{{cite journal |author=Curi R, Alvarez M, Bazotte RB, Botion LM, Godoy JL, Bracht A |title=Effect of Stevia rebaudiana on glucose tolerance in normal adult humans |journal=Braz. J. Med. Biol. Res. |volume=19 |issue=6 |pages=771–4 |year=1986 |pmid=3651629 |doi= |url=}}</ref> ಆದ್ದರಿಂದ, ಇದು [[ಸಕ್ಕರೆರೋಗದವ]]ರಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತರ [[ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್]]-ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪಥ್ಯದವರಿಗೆ ಒಂದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಿಹಿಕಾರಕವಾಗಿ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.<ref name="gregersen">{{cite journal |author=Gregersen S, Jeppesen PB, Holst JJ, Hermansen K |title=Antihyperglycemic effects of stevioside in type 2 diabetic subjects |journal=Metab. Clin. Exp. |volume=53 |issue=1 |pages=73–6 |year=2004 |month=January |pmid=14681845 |doi= |url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0026049503003871 }}</ref> ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯದ ಅನ್ವಯಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಸೂಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಸ್ಥಿರಂಧ್ರತೆಯ ಸಂಭಾವ್ಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು, ಒಂದು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರತಿಶತ ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಕೋಳಿಗಳ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ಬೆರೆಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಮೊಟ್ಟೆಯ ಚಿಪ್ಪಿನ ಮುರಿಯುವಿಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url=http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO1&Sect2=HITOFF&d=PALL&p=1&u=%2Fnetahtml%2FPTO%2Fsrchnum.htm&r=1&f=G&l=50&s1=6500471.PN.&OS=PN%2F6500471&RS=PN%2F6500471 | title=US Patent #6,500,471 | accessdate=29 August 2009 | archive-date=21 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2015 | archive-url=https://web.archive.org/web/20150921143211/http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO1 | url-status=deviated | archivedate=21 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2015 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150921143211/http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO1 }}</ref> ಹಂದಿಗಳು ತಿನ್ನಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಉದ್ದರಣವು ಅವುಗಳ ಮಾಂಸದಲ್ಲಿನ ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಮ್ ಅಂಶಗಳ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಮ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು, ಆದರೆ ಈ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಗಳು ಪರಿಶೀಲನೆಗೊಳ್ಳದೇ ಉಳಿದುಹೋದವು.<ref>{{cite web | url=http://www.owndoc.com/stevia/stevia-against-osteoporosis/ | title=Stevia against Osteoporosis | publisher=OwnDoc.com | accessdate=1 January 2010 | archive-date=11 ಜನವರಿ 2010 | archive-url=https://web.archive.org/web/20100111041647/http://www.owndoc.com/stevia/stevia-against-osteoporosis/ | url-status=dead }}</ref> ===ಲಭ್ಯತೆ=== ====ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯತೆ==== ;ಸಿಹಿಕಾರಕವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ *[[ಜಪಾನ್]] (1970)<ref name="truvia-timeline" /> ;ಆಹಾರದ ಸಂಯೋಜಕವಾಗಿ ದೊರಕುತ್ತವೆ (ಸಿಹಿಕಾರಕ) *[[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ]] ಮತ್ತು [[ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್]] (ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008)<ref name="Aus-n-NZ-approval">[http://www.nutraingredients.com/Publications/Food-Beverage-Nutrition/FoodNavigator/Legislation/Stevia-gets-Australian-approval-for-food-and-beverages/?c=cx5s4%2FyMnL6tPysyNYz6zg%3D%3D ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಕ್ಕೆ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ]{{Dead link|date=ನವೆಂಬರ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> - ಎಲ್ಲಾ [[ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್]] ಉದ್ಧರಣಗಳು *[[ಬ್ರೆಜಿಲ್]] (1986)<ref name="truvia-timeline" />- [[ಸ್ಟೀವಿಯೋಸೈಡ್]] ಉದ್ಧರಣಗಳು *[[ಫ್ರಾನ್ಸ್]] - 97% ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಶುದ್ಧತೆಯ ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಎ ಗಳು ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 2009ಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ 2-ವರ್ಷದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಾಗಿ ಅನುಮತಿ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref name="truvia-timeline" /><ref>{{Cite web | last = Halliday | first = Jess | title = France approves high Reb A stevia sweeteners | publisher = foodnavigator.com | date = 08-Sep-2009 | url = http://www.foodnavigator.com/On-your-radar/Healthier-products/France-approves-high-Reb-A-stevia-sweeteners | accessdate = 23 January 2010}}</ref><ref>{{Cite web | last = Halliday | first = Jess | title = France’s first stevia products around the corner | publisher = foodanddrinkeurope.com | date = 15-Sep-2009 | url = http://www.foodanddrinkeurope.com/Products-Marketing/France-s-first-stevia-products-around-the-corner | accessdate = 23 January 2010}}</ref> *[[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]] (2009)<ref name="truvia-timeline" />- ಮಿಶ್ರ ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್ ಉದ್ಧರಣ, ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ಉದ್ಧರಣಗಳಲ್ಲ. ;ಒಂದು [[ಪಥ್ಯದ ಪೂರಕವಾಗಿ]] ದೊರಕಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. *[[ಕೆನಡಾ]] ;ಆಹಾರದ ಸಂಯೋಜಕವಾಗಿ ಅಥವಾ ಪಥ್ಯದ ಪೂರಕವಾಗಿ ದೊರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. *[[ಸ್ವಿಜರ್ಲೆಂಡ್‌]] ** 95% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಶುದ್ಧತೆಯ ಮಿಶ್ರ [[ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್]] ಉದ್ದರಣಗಳು ಆಹಾರದ ಸಂಯೋಜಕಗಳಾಗಿ ದೊರೆಯುತ್ತವೆ (2008)<ref>{{Cite web | last = Halliday | first = Jess | title = German-speaking countries show huge stevia interest | publisher = foodnavigator.com | date = 08-Jul-2009 | url = http://www.foodnavigator.com/Financial-Industry/German-speaking-countries-show-huge-stevia-interest | accessdate = 5 March 2010}}</ref> **ಆಹಾರದ ಸಂಯೋಜಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪರಿಶುದ್ಧತೆಯ ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ (2009)<ref name="truvia-timeline">{{Cite web | title = Stevia Timeline Important Dates and Events | publisher = truvia.com | date = 01-Jan-2010 | url = http://truvia.com/wcm/groups/public/@truvia/documents/document/truvia_pdf_steviatimeline.pdf | accessdate = 5 March 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100101023611/http://truvia.com/wcm/groups/public/@truvia/documents/document/truvia_pdf_steviatimeline.pdf|archivedate=1 January 2010}}</ref> *[[ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು]] **ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ಧರಣಗಳು [[ಪಥ್ಯದ ಪೂರಕ]]ಗಳಾಗಿ ದೊರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ (1995) **ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಎ ಇದು (ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008) ಆಹಾರದ ಸಂಯೋಜಕವಾಗಿ ದೊರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ (ಸಿಹಿಕಾರಕ).<ref name="FDA GRAS Notice" /> ಇದು ವಿವಿಧ ವ್ಯಾಪಾರದ ಗುರುತಿನ ಹೆಸರಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳುತ್ತದೆ: ಓನ್ಲಿ ಸ್ವೀಟ್, ಪ್ಯೂರ್‌ವಿಯಾ, ರೆಬ್-ಎ, ರೆಬಿಯಾನಾ, ಸ್ವೀಟ್ ಲೀಫ್, ಮತ್ತು [[ಟ್ರುವಿಯಾ]] ;ದೊರಕುವುದು (ಪರಿಶಿಲನಗೊಳ್ಳದ ನಿಯಂತ್ರಕ ಸ್ಥಿತಿ) *[[ಅರ್ಜೆಂಟೈನಾ]]<ref name="flexnews2008-07-01">{{Cite web | title = Olam and Wilmar in 50:50 JV to Acquire 20% Stake in PureCircle, a Leading Producer of Natural High-Intensity Sweeteners for USD 106.2 Mln | publisher = www.flex-news-food.com | date = 01-Jul-2008 | url = http://www.flex-news-food.com/pages/17487/Olam/olam-wilmar-5050-jv-acquire-20-stake-purecircle-leading-producer-natural-high-intensity-sweeteners.html | accessdate = 8 March 2010}}</ref>, [[ಚೀನಾ]] (1984), [[ಕೋಲಂಬಿಯಾ]], [[ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾ]]<ref name="flexnews2008-07-01" />, [[ಇಸ್ರೇಲ್]], [[ಕೋರಿಯಾ]], [[ಮಲೇಷಿಯಾ]], [[ಪೆರುಗ್ವೆ]], [[ಪೆರು]], [[ಉರುಗ್ವೆ]], [[ತೈವಾನ್]], [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]], ಮತ್ತು [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್]]<ref name="flexnews2008-07-01" />. ;ನಿಷೇಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದು *[[ಫ್ರಾನ್ಸ್]] ಅನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ]] *[[ಸಿಂಗಾಪೂರ್]]<ref name="sing">{{Cite book|author=Li, Simon|publisher=Hong Kong Legislative Council Secretariat Research and Library Services Division|date=27 March 2002|title=Fact Sheet: Stevioside|url=http://www.legco.gov.hk/yr01-02/english/sec/library/0102fs04e.pdf|format=PDF|access-date=24 ಜೂನ್ 2010|archive-date=10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20041210103724/http://www.legco.gov.hk/yr01-02/english/sec/library/0102fs04e.pdf|url-status=deviated|accessdate=24 ಜೂನ್ 2010|archivedate=10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2004|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041210103724/http://www.legco.gov.hk/yr01-02/english/sec/library/0102fs04e.pdf}}</ref> *[[ಹೊಂಗ್ ಕಾಂಗ್]]<ref name="sing" /> ====ದೊರಕಬಹುದಾದ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು==== *ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಏ [[ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ (GRAS)]] ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆಂದರೆ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008 ರ ವರೆಗೆ.<ref name="FDA GRAS Notice">{{cite web | author=Curry,Leslie Lake | title=Agency Response Letter GRAS Notice No. GRN 000253 | url=http://www.fda.gov/Food/FoodIngredientsPackaging/GenerallyRecognizedasSafeGRAS/GRASListings/ucm154989.htm | accessdate=9 April 2010 | archive-date=12 ಏಪ್ರಿಲ್ 2010 | archive-url=https://web.archive.org/web/20100412121642/http://www.fda.gov/Food/FoodIngredientsPackaging/GenerallyRecognizedasSafeGRAS/GRASListings/ucm154989.htm | url-status=dead }}</ref> ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಉದ್ಧರಣಗಳು ಪಥ್ಯದ ಪೂರಕಗಳಾಗಿ ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. *[[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು [[ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ, ಅವುಗಳ 2008 ರ ಎಲ್ಲಾ [[ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್]] ಉದ್ದರಣಗಳ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಮುಂಚೆ, ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಎಲೆಗಳು ಆಹಾರದಂತೆ ಮಾರಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು.<ref name="Nexus">{{cite journal | last = Hawke | first = Jenny | title = The Bittersweet Story of the Stevia Herb | journal = [[Nexus magazine]] | volume = 10 | issue = 2 | date = February-March 2003 | url = http://pc.dormanpub.com/articles/PDFs/FFF_March_2003.pdf | accessdate = 9 July 2008 | format = PDF }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> *[[ಯುರೋಪಿನ ಆಹಾರ ರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ]]ವು ಒಂದು ಸುರಕ್ಷತಾ ಅವಲೋಕನವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು 2010 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾದ ಉದ್ಧರಣಗಳು ಯುರೋಪಿನ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಬಯಸುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web | author=Halliday, Jess |title=France and the rest of Europe prepare for stevia approval | url=http://www.confectionerynews.com/The-Big-Picture/France-and-rest-of-Europe-prepare-for-stevia-approval| date=1 June 2009 |publisher=Decision News Media}}</ref> ** ಈ ಅವಲೋಕನದಿಂದ ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್‌ಗಳು ಒಂದು ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹ ನಿತ್ಯದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ (ಸ್ವೀಕೃತವಾದ ಪ್ರತಿದಿನದ ಸೇವನೆ (ADI)) ಅಂದರೆ 4 ಎಮ್‌ಜಿ/ಕೆಜಿ ದೇಹದ ತೂಕ/ಪ್ರತಿದಿನ ಎಂಬುದಾಗಿ ಸೂಚಿಸುವ ಒಂದು ವರದಿಯು ಮಾರ್ಚ್ 10, 2010 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಆದರೆ ಆ ಹಂತಗಳು ವಯಸ್ಕರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳು ಇಬ್ಬರಿಂದಲೂ ಸೂಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗರಿಷ್ಠ ಬಳಕೆಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಅತಿಕ್ರಮಿಸಿತು.<ref name="EFSA_safety_2010_03_10">{{Cite web | title = Scientific Opinion on the safety of steviol glycosides for the proposed uses as a food additive | publisher = foodnavigator.com | date = 10-Mar-2010 | url = http://www.efsa.europa.eu/en/scdocs/scdoc/1537.htm | accessdate = 16 April 2010}}</ref> ===ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣ (ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣ)=== [[ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್‌]]ಗಳು ಮೊದಲಿಗೆ ಒಂದು ಸಿಹಿಕಾರಕವಾಗಿ 1971 ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನಿನ ಕಂಪನಿ ಮೊರಿಟಾ ಕಾಗಾಕು ಕೊಗ್ಯೋ ಕಂಪನಿ ನಿಯಮಿತದಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಸ್ಟೀವಿಯಾವು [[ಒಂಟಾರಿಯೋ]],[[ಕೆನೆಡಾ]]ದಲ್ಲಿ 1987 ರ ತರುವಾಯದಿಂದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅಡಿಪಾಯದ ಮೇಲೆ ಬೆಳೆಯನ್ನು ವ್ಯಾಪರದ ಸಲುವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಉದ್ದೇಶದ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿತು. 2007 ರಲ್ಲಿ,[[ಕೊಕಾ-ಕೋಲಾ ಕಂಪನಿ]]ಯು ಅವುಗಳ ಸ್ಟೀವಿಯಾ-ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಸಿಹಿಕಾರಕ [[ರೆಬಿಯಾನಾ]]ವನ್ನು ಆಹಾರ ಸಂಯೋಜಕವಾಗಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು 2009 ರ ವೇಳೆಗೆ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು, ಹಾಗೆಯೇ ರೆಬಿಯಾನಾ-ಸಿಹಿಕಾರಕ ಉತ್ಪಾದಕಗಳನ್ನು 12 ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾವನ್ನು ಆಹಾರದ ಸಂಯೋಜಕವಾಗಿ ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಿತು.<ref>{{cite news |title=Coke and Cargill teaming on new drink sweetener |author=Stanford, Duane D. |publisher=Atlanta Journal-Constitution |date=31 May 2007 |accessdate=31 May 2007 |url=http://www.ajc.com/business/content/business/coke/stories/2007/05/31/0531bizcoke.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070603082921/http://www.ajc.com/business/content/business/coke/stories/2007/05/31/0531bizcoke.html|archivedate=3 Jun 2007}}</ref><ref>{{cite news |title=Coke, Cargill Aim For a Shake-Up In Sweeteners |author=Etter, Lauren and McKay, Betsy |publisher=Wall Street Journal|date=31 May 2007 |accessdate=1 June 2007 |url=http://online.wsj.com/article/SB118058140982419717.html?mod=rss_whats_news_us}}</ref> ಮೇ 2008 ರಲ್ಲಿ, ಕೋಕ್ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ಗಳು ಟ್ರುವಿಯಾದ ದೊರಕುವಿಕೆಯ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದವು, [[ಟ್ರುವಿಯಾ]]ವು ಗ್ರಾಹಕ ಮುದ್ರೆಯ [[ಎರಿಥ್ರಿಟಾಲ್]] ಮತ್ತು ರೆಬಿಯಾನಾವನ್ನು <ref>{{cite web | url=http://www.truvia.com/about/ingredients/default.aspx | title=Truvia ingredients | accessdate=15 May 2008 | archive-date=7 ಆಗಸ್ಟ್ 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090807113856/http://www.truvia.com/about/ingredients/default.aspx | url-status=deviated | archivedate=7 ಆಗಸ್ಟ್ 2009 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20090807113856/http://www.truvia.com/about/ingredients/default.aspx }}</ref> ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸಿಹಿಕಾರಕವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಎಫ್‌ಡಿಎಯು ಆಹಾರದ ಸಂಯೋಜಕ ಎಂದು ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008 ರಲ್ಲಿ ಅನುಮೋದಿಸಿತು.<ref name="approval1">{{cite web | title=Stevia sweetener gets US FDA go-ahead | url=http://www.foodnavigator-usa.com/Legislation/Stevia-sweetener-gets-US-FDA-go-ahead | date=18 December 2008 | accessdate=11 May 2009 | publisher=Decision News Media SAS}}</ref> ಕೊಕಾ-ಕೋಲಾ ಸ್ಟೀವಿಯಾ-ಸಿಹಿಕಾರಕ ಪಾನೀಯಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನ 2008 ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿತು.<ref name="preapproval">{{cite news |title=Coke to sell drinks with stevia; Pepsi holds off |author=Associated Press |publisher=The Seattle Times |date=15 December 2008 |accessdate=16 December 2008 |url=http://seattletimes.nwsource.com/html/businesstechnology/2008522412_apdrinkssweetener.html}}</ref> ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, [[ಪೆಪ್ಸಿಕೊ]] ಮತ್ತು ಪ್ಯೂರ್ ಸರ್ಕಲ್‌ಗಳು ಅವುಗಳ ಸ್ಟೀವಿಯಾ-ಆಧಾರಿತ ಗುರುತಿನ [[ಪ್ಯೂರ್‌ವಿಯಾ]]ವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದವು, ಆದರೆ ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಎ ಜೊತೆ ಸಿಹಿಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪಾನೀಯಗಳ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವಿಕೆಯು ಎಫ್‌ಡಿಎಯ ಅನುಮೋದನೆ ಬರುವವರೆಗೆ ತಡೆಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಎಫ್‌ಡಿಎಯು ಟ್ರುವಿಯಾ ಮತ್ತು ಪ್ಯೂರ್‌ವಿಯಾಗಳಿಗೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದ ನಂತರ, ಕೊಕಾ-ಕೋಲಾ ಮತ್ತು ಪೆಪ್ಸಿಕೊ ಎರಡೂ ಅವುಗಳ ಹೊಸ ಸಿಹಿಕಾರಕವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು.<ref name="nyt">{{cite news | title=FDA Approves 2 New Sweeteners | url=https://www.nytimes.com/2008/12/18/business/18sweet.html | date=17 December 2008 | accessdate=11 May 2009 | newspaper=[[ದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]] | publisher=Associated Press}}</ref> ==ಸಿಹಿ ಮಿಶ್ರಣಗಳ ಉದ್ಧರಣಗಳು (ಸಾರಸತ್ವಗಳು)== ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಎ ಯು ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸಸ್ಯದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಸಿಹಿ ಮಿಶ್ರಣಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಕಹಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವಾಣಿಜ್ಯಕರವಾಗಿ ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಎ ಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು, ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸಸ್ಯಗಳು ಒಣಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನೀರನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಚ್ಚಾ ಉದ್ಧರಣವು ಸುಮರು 50% ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಎ ಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಥೆನಾಲ್, ಮೆಥನಾಲ್, ಹರಳೀಕರಣ (ಸ್ಪಟಿಕಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವುದು) ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉದ್ದರಣದಲ್ಲಿನ ವಿವಿಧ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್ ಸಣ್ಣಕಣಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವಿಕೆಯ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವುದು. ಇದು ಉತ್ಪಾದಕನಿಗೆ ಪರಿಶುದ್ಧ ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಎ ಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web | author=Purkayastha, S. | url=http://www.foodproductdesign.com/articles/guide-to-reb-a.html | title=“A Guide to Reb-A,” Food Product Design | accessdate=28 March 2009 | archive-date=26 ಮಾರ್ಚ್ 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090326123009/http://www.foodproductdesign.com/articles/guide-to-reb-a.html | url-status=dead }}</ref> ಕೆನಡಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಮಂಡಳಿಯು 0-25&nbsp;°C ವರೆಗಿನ ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ ಲಂಬಸಾಲಿನ ಉದ್ಧರಣ, ಅದರ ಹಿಂದೆಯೇ ನ್ಯಾನೋಶೋಧನೀಕರಣದ ಶುದ್ಧೀಕರಣದ ಮೂಲಕ ಸ್ಟೀವಿಯಾದಿಂದ ಸಿಹಿಕಾರಕ ಮಿಶ್ರಣಗಳನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಒಂದು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿತು. ಒಂದು ಮೈಕ್ರೋಫಿಲ್ಟ್ರೇಷನ್ ಮೊದಲಚಿಕಿತ್ಸಕಾ ಹಂತವು ಉದ್ಧರಣವನ್ನು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶುದ್ಧೀಕರಣವು ಅಲ್ಟ್ರಾಶೋಧನೀಕರಣದಿಂದ ಹಾಗೆಯೇ ನ್ಯಾನೋಶೋಧನೀಕರಣದಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web | url=http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO1&Sect2=HITOFF&d=PALL&p=1&u=%2Fnetahtml%2FPTO%2Fsrchnum.htm&r=1&f=G&l=50&s1=5972120.PN.&OS=PN%2F5972120&RS=PN%2F5972120 | title=United States Patent 5,972,120 Extraction of sweet compounds from Stevia rebaudiana Bertoni | access-date=2010-06-24 | archive-date=2017-02-11 | archive-url=https://web.archive.org/web/20170211141010/http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO1 | url-status=deviated | archivedate=2017-02-11 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20170211141010/http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO1 }}</ref> ==ಸುರಕ್ಷತೆ== 1985 ರ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನವು ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಬಗೆಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿತು, ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಇದು ಸ್ಟೀವೀಯೋಸೈಡ್ ಮತ್ತು ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್‌ಗಳ ವಿಘಟನೆಯ ಒಂದು ಉತ್ಪನ್ನ (ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಎಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಎರಡು ಸಿಹಿ [[ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್]]), ಇದು ಮುಂಚೆ-ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಿದ ಇಲಿಯ [[ಮೂತ್ರಪಿಂಡ]]ದ ಉದ್ಧರಣದಲ್ಲಿನ ಒಂದು [[ಮ್ಯುಟಾಜೆನ್]] ಆಗಿದೆ.<ref>{{cite journal |author=Pezzuto JM, Compadre CM, Swanson SM, Nanayakkara D, Kinghorn AD |title=Metabolically activated steviol, the aglycone of stevioside, is mutagenic |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=82 |issue=8 |pages=2478–82 |year=1985 |month=April |pmid=3887402 |pmc=397582 |url=http://www.pnas.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=3887402 |doi=10.1073/pnas.82.8.2478}}</ref> -ಆದರೆ ಈ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಿಕೆಯು ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಆಧಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಅಂದರೆ [[ಶುದ್ಧೀಕೃತ ನೀರೂ]] ಕೂಡ [[ಮ್ಯುಟಾಜೆನಿಕ್]] ಆಗಿ ಕಾಣಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಅಸಂಬದ್ಧವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ.<ref>{{cite journal |author=Procinska E, Bridges BA, Hanson JR |title=Interpretation of results with the [[8-azaguanine]] resistance system in Salmonella typhimurium: no evidence for direct acting mutagenesis by 15-oxosteviol, a possible metabolite of steviol |journal=Mutagenesis |volume=6 |issue=2 |pages=165–7 |year=1991 |month=March |pmid=2056919 |url=http://mutage.oxfordjournals.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=2056919 |doi=10.1093/mutage/6.2.165 }} – ಲೇಖನದ ಟೆಕ್ಸ್ಟ್ ಪುನರ್‌ಮುದ್ರಣವಾಗಿದೆ [http://www.cookingwithstevia.com/interpretation.html ಇಲ್ಲಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120206024301/http://www.cookingwithstevia.com/interpretation.html |date=2012-02-06 }}.</ref> ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ [[ಜೈವಿಕಲೋಹಪರೀಕ್ಷೆ]], ಕೋಶ ವಿನ್ಯಾಸ, ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ವಿಷವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಘಟಕಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಮಿಶ್ರ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತವೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವರದಿಗಳು ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀವಿಯೋಸೈಡ್‌ಗಳು ಬಲಹೀನ ಮ್ಯುಟಾಜೆನ್‌ಗಳಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು,<ref name="pmid8962427">{{cite journal |author=Matsui M, Matsui K, Kawasaki Y, ''et al.'' |title=Evaluation of the genotoxicity of stevioside and steviol using six in vitro and one in vivo mutagenicity assays |journal=Mutagenesis |volume=11 |issue=6 |pages=573–9 |year=1996 |month=November |pmid=8962427 |doi= 10.1093/mutage/11.6.573|url=}}</ref><ref name="pmid">{{cite journal |author=Nunes AP, Ferreira-Machado SC, Nunes RM, Dantas FJ, De Mattos JC, Caldeira-de-Araújo A |title=Analysis of genotoxic potentiality of stevioside by comet assay |journal= Food Chem Toxicol |volume=45 |issue=4 |pages=662–6 |year=2007 |pmid=17187912 |doi=10.1016/j.fct.2006.10.015}}</ref> ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಹಾನಿಕಾರಕ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="pmid14561506">{{cite journal |author=Geuns JM|title=Stevioside |journal = [[Phytochemistry (journal)|Phytochemistry]] |volume=64 |issue=5 |pages=913–21|year=2003 |pmid=14561506 |doi=10.1016/S0031-9422(03)00426-6}}</ref><ref name="pmid18556105">{{cite journal |author=Brusick DJ |title=A critical review of the genetic toxicity of steviol and steviol glycosides |journal= Food Chem Toxicol |volume=46 |issue=7 |pages=S83–S91 |year=2008 |pmid=18556105 |doi=10.1016/j.fct.2008.05.002}}</ref> 2008 ರ ಅವಲೋಕನದಲ್ಲಿ, ಉದಾಹರಿಸಿದ 16 ರಲ್ಲಿ 14 ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸ್ಟೀವಿಯೋಸೈಡ್‌ಗೆ ಜೆನೊಟೊಕ್ಸಿಕ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಇಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿದವು, 15 ರಲ್ಲಿ 11 ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್‌ಗೆ ಜೆನೊಟೊಕ್ಸಿಕ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಇಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿದವು ಮತ್ತು ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಎ ಯಲ್ಲಿ ಜೆನೊಟೊಕ್ಸಿಟಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಅಧ್ಯಯನಗಳೂ ತೋರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಅಥವಾ ಹುಟ್ಟು ನ್ಯೂನತೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರಲಿಲ್ಲ.<ref name="pmid14561506" /><ref name="pmid18556105" /> ಇತರ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸ್ಟೀವಿಯಾವು ಇಲಿಗಳಲ್ಲಿ <ref>{{cite journal |author=Lailerd N, Saengsirisuwan V, Sloniger JA, Toskulkao C, Henriksen EJ |title=Effects of stevioside on glucose transport activity in insulin-sensitive and insulin-resistant rat skeletal muscle |journal=Metab. Clin. Exp. |volume=53 |issue=1 |pages=101–7 |year=2004 |month=January |pmid=14681850 |doi=10.1016/j.metabol.2003.07.014 |url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0026049503003883}}</ref> [[ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆ]]ಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಾಗೆಯೇ ಸಂಭವನೀಯವಾಗಿ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ,<ref>{{cite journal |author=Jeppesen PB, Gregersen S, Rolfsen SE, ''et al.'' |title=Antihyperglycemic and blood pressure-reducing effects of stevioside in the diabetic Goto-Kakizaki rat |journal=Metab. Clin. Exp. |volume=52 |issue=3 |pages=372–8 |year=2003 |month=March |pmid=12647278 |doi=10.1053/meta.2003.50058}}</ref> [[ಸಕ್ಕರೆ ರೋಗ]]ವನ್ನು ಮತ್ತು [[ಉಪಾಪಚಯಿ ಸಹಲಕ್ಷಣ]]ಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು.<ref>{{cite journal |author=Dyrskog SE, Jeppesen PB, Colombo M, Abudula R, Hermansen K |title=Preventive effects of a soy-based diet supplemented with stevioside on the development of the metabolic syndrome and type 2 diabetes in Zucker diabetic fatty rats |journal=Metab. Clin. Exp. |volume=54 |issue=9 |pages=1181–8 |year=2005 |month=September |pmid=16125530 |doi=10.1016/j.metabol.2005.03.026 |url= }}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಾನವ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸೂಚಿಸುವುದೇನೆಂದರೆ ಸ್ಟೀವಿಯಾವು [[ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತಡ]]ವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ <ref>{{cite journal |author=Hsieh MH, Chan P, Sue YM, ''et al.'' |title=Efficacy and tolerability of oral stevioside in patients with mild essential hypertension: a two-year, randomized, placebo-controlled study |journal=Clin Ther |volume=25 |issue=11 |pages=2797–808 |year=2003 |month=November |pmid=14693305 |doi=10.1016/S0149-2918(03)80334-X |url= }}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಮತ್ತೊಂದು ಅಧ್ಯಯನವು ಇದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಪರಿಣಮವನ್ನು ಬೀರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿತು.<ref>{{cite journal |author=Ferri LA, Alves-Do-Prado W, Yamada SS, Gazola S, Batista MR, Bazotte RB |title=Investigation of the antihypertensive effect of oral crude stevioside in patients with mild essential hypertension |journal=Phytother Res |volume=20 |issue=9 |pages=732–6 |year=2006 |month=September |pmid=16775813 |doi=10.1002/ptr.1944}}</ref> ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಹಲವಾರು ಮಿಲಿಯನ್ ಜಪಾನಿಯರು ಸ್ಟೀವಿಯಾವನ್ನು ಮೂವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟು ಯಾವುದೇ ವರದಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಅಥವಾ ತಿಳಿದ ಹಾನಿಕಾರಕ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಲ್ಲದೇ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web| title = Products and Markets - Stevia | publisher = Food and Agriculture Organization of the United Nations - Forestry Department | url = http://www.fao.org/docrep/009/a0917e/A0917e03.htm#P1014_193167 | format = [HTML] | accessdate = 4 May 2007}}</ref> ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಎಲೆಗಳು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿನ ವಿವಿಧ ತಲೆಮಾರುಗಳ [[ಎಥ್ನೋಮೆಡಿಕಲ್]] ಸಂಪ್ರದಾಯವು [[IIನೆಯ ವಿಧದ ಸಕ್ಕರೆ ರೋಗ]]ದ ಹಾದು ಹೋಗುವ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite journal |author=Abudula R, Jeppesen PB, Rolfsen SE, Xiao J, Hermansen K |title=Rebaudioside A potently stimulates insulin secretion from isolated mouse islets: studies on the dose-, glucose-, and calcium-dependency |journal=Metab. Clin. Exp. |volume=53 |issue=10 |pages=1378–81 |year=2004 |month=October |pmid=15375798 |doi=10.1016/j.metabol.2004.04.014 |url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0026049504002100 }}</ref> 2006 ರಲ್ಲಿ, [[ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ]](WHO)ಯು ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಮಾನವರ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಟೀವಿಯೋಸೈಡ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀವಿಯೋಸ್‌ಗಳ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಒಂದು ಪೂರ್ತಿಯಾದ ನಿರ್ಣಯಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು "''ಸ್ಟೀವಿಯೋಸೈಡ್ ಮತ್ತು ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಎ ಗಳು ಜೆನೊಟೊಕ್ಸಿಕ್ '' [[ಇನ್ ವಿಟ್ರೊ]]'' ಅಥವಾ '' [[ಇನ್ ವೈವೋ]]'''' ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್‌ನ ಜೆನೊಟೊಕ್ಸಿಟಿ ಮತ್ತು'' [[ಇನ್ ವಿಟ್ರೋ]]ದಲ್ಲಿನ ಇದರ ಕೆಲವು ಉತ್ಕರ್ಷಣಶೀಲ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗಳು '' ''[[ಇನ್ ವೈವೋ]]ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ'' " ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಹೇಳಿತು.<ref name="WHO">{{cite journal | last = Benford | first = D.J. | coauthors = DiNovi, M., Schlatter, J. | title = Safety Evaluation of Certain Food Additives: Steviol Glycosides | journal = WHO Food Additives Series | volume = 54 | pages = 140 | publisher = [[World Health Organization]] Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (JECFA) | year = 2006 | url = http://whqlibdoc.who.int/publications/2006/9241660546_eng.pdf | format = [[PDF]] – 18 MB | access-date = 2010-06-24 | archive-date = 2008-09-10 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080910124154/http://whqlibdoc.who.int/publications/2006/9241660546_eng.pdf | url-status = dead }}</ref> [[ಕ್ಯಾನ್ಸರು ಜನಕ]]ದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಆಧಾರವಿಲ್ಲದಿರುವುದನ್ನೂ ವರದಿಯು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಿತು. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ವರದಿಯು ಗಮನಿಸಿದ್ದೇನೆಂದರೆ "''ಸ್ಟೀವಿಯೋಸೈಡ್ [[ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತಡ]]ದ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ [[2ನೆಯ ವಿಧದ ಸಕ್ಕರೆ ರೋಗ]]ದ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ [[ಫಾರ್ಮಾಕೊಲೊಜಿಕಲ್]] ಪರಿಣಾಮದ ಕೆಲವು ಆಧಾರಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿತು'' "<ref name="WHO" /> ಆದರೆ ಸರಿಯಾದ ಔಷಧ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿತು. ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಆಹಾರ ಸಂಯೋಜಕಗಳ ಜಂಟಿ ಪರೀಣಿತರ ಮಂಡಳಿಯು, ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಅಧ್ಯಯನ, ಸ್ಟೀವಿಯೋಲ್ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್‌ನ ಒಂದು [[ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹ ಪ್ರತಿದಿನದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ]] ಅಂದರೆ ಪ್ರತಿ ಕಿಲೋಗ್ರಾಮ್ ದೇಹದ ತೂಕಕ್ಕೆ 4 ಮಿಲಿಗ್ರಾಮ್‌ಗಳವರೆಗೆ ಎಂಬುದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿತು.<ref>{{cite journal | title=Joint FAO/WHO Expert Committee on food additives, Sixty-ninth Meeting |url=http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:_rH0bHkojQgJ:www.fao.org/ag/agn/agns/files/jecfa69_final.pdf+joint+experts+committee+world+health+organization+stevia&hl=en&gl=us&pid=bl&srcid=ADGEESj3s7eUmz81uTaMK5NKAENjR44MfBCLy_K-jkgDvg6NqNmyGPgUdLlMRGCXZhKafMVhs6zSX7H9VBIlTohniAZ_myM6RSeJjxifE11XT4h4F0AzK01AfvFDwVif9D9dThiv8lr3&sig=AHIEtbS4d201ZOfQ2jIHtWg3G2VtoM9jng |date=4 July 2008 |publisher=World Health Organization | format={{dead link|date=March 2010}}}}</ref> ==ರಾಜಕೀಯ ವಾದವಿವಾದ == 1991 ರಲ್ಲಿ, [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌]]ನ [[ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಔಷಧಿ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿ]] (FDA) ಸ್ಟೀವಿಯಾಕ್ಕೆ ಒಂದು "ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಆಹಾರ ಸಂಯೋಜಕ" ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಇದರ ಆಯಾತವನ್ನು (ಆಮದನ್ನು) ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿತು. ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಔಷಧಿ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯು ಕೊಡಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾರಣವೇನೆಂದರೆ "ಸ್ಟಿವಿಯಾದ ಮೇಲಿನ ಟೊಕ್ಸಿಕೊಲೊಜಿಕಲ್ ಮಾಹಿತಿಯು ಇದರ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಅಸಮರ್ಪಕವಾಗಿದೆ" ಎಂಬುದು.<ref>[[ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಔಷಧ ಆಡಳಿತಮಂಡಳಿ]] (1995, ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ 1996, 2005). [http://www.fda.gov/ora/fiars/ora_import_ia4506.html ಪ್ರಮುಖ ಎಚ್ಚರಿಎಕೆ #45-06] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090512060626/http://www.fda.gov/ora/fiars/ora_import_ia4506.html |date=2009-05-12 }}: "ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಎಲೆಗಳಿಗೆ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ತಡೆ, ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಎಲೆಗಳ ಕೀಳುವುದು, ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಒಳಗೊಂಡ ಸ್ಟೀವಿಯಾ"</ref> ಈ ಅಧಿಕೃತ ಹೇಳಿಕೆಯು ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿತ್ತು, ಸ್ಟಿವಿಯಾ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ಹೇಳಿದ್ದೇನೆಂದರೆ ಈ ನೇಮಕಾತಿಯು 1958 ಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಸ್ತುಗಳು ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಔಷಧಿ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳನ್ನು, ಯಾವುದೇ ವರದಿ ಮಡಿದ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಮಗಳಿಲ್ಲದೇ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿತು, ಇದು ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ವಸ್ತುವು 1958 ಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಯಾವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತೋ ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುವವರೆಗೆ [[ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡಬೇಕು (GRAS)]] ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಯಾವುದೇ [[ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯ]]ದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿಲ್ಲದೇ ಸ್ಟಿವಿಯಾವು ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. 1991 ರಲ್ಲಿ ಆಯಾತವು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಔಷಧಿ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯು ಉದ್ಯಮದ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಎಂಬುದಾಗಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾದ ಮಾರಾಟಗಾರರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರು ನಂಬಿದರು.<ref name="Nexus" /> [[ಅರಿಜೋನಾ]]ದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಸದಸ್ಯ [[ಜೊನ್ ಕೈಲ್]] ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸ್ಟಿವಿಯಾದ ವಿರುದ್ಧದ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಔಷಧಿ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ಕ್ರಿಯೆಯು "ಕೃತಕ ಸಿಹಿಕಾರಕ ಉದ್ಯಮಗಳ ಲಾಭಕ್ಕೆ [[ವ್ಯಾಪಾರದ ಒಂದು ನಿರ್ಬಂಧ]]" ಎಂದು ಕರೆದರು.<ref>ಕೈಲ್, ಜಾನ್(ಆರ್-ಅರಿಜೊನಾ) (1993). 1991ರ ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಆಮದು ನಿಷೇಧದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಜಿ ಎಫ್‌ಡಿಎ ಆಯುಕ್ತ [[ಡೇವಿಡ್ ಆ‍ಯ್‌ರಾನ್ ಕೆಸ್ಲರ್]]‌ರವರಿಗೆ ಪತ್ರ,[http://www.stevia.net/safety.htm stevia.net safety studies] ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದೆ.</ref> ಫಿರ್ಯಾದುದಾರನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಎಫ್‌ಡಿಎಯು [[ಫ್ರೀಡಮ್ ಆಫ್ ಇನ್‌‌ಫಾರ್ಮೇಷನ್ ಆಕ್ಟ್]](ಮಾಹಿತಿಗಳ ಸ್ವತಂತ್ರತಾ ವಿಧಿ)ನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿದ ಮನವಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಮೂಲ ಫಿರ್ಯಾದುಗಳಲ್ಲಿನ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿತು.<ref name="Nexus" /> 1994 ರ [[ಪಾಥ್ಯಿಕ ಪರ್ಯಾಯ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣಾ ವಿಧಿ (Dietary Supplement Health and Education Act)]]ಯು ಎಫ್‌ಡಿಎಯನ್ನು 1995 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾವನ್ನು [[ಪಥ್ಯದ ಪೂರಕ]]ವಾಗಿ ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ಇದರ ನಿಲುವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವವರೆಗೆ ಸ್ಟೀವಿಯಾವು ನಿಷೆಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಆಹಾರದ ಒಂದು ಸಂಯೋಜಕವಾಗಲ್ಲದೇ - ಒಂದು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸ್ಟೀವಿಯಾದ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ವಿರೋಧಾಭಾಸ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಹೇಗೆ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web | last = McCaleb | first = Rob | title = Controversial Products in the Natural Foods Market | publisher = Herb Research Foundation | year= 1997 | url = http://herbs.org/greenpapers/controv.html#stevia | accessdate = 8 November 2006}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಉಪಾಪಚಯಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿನ ಸ್ಟೀವಿಯಾದಿಂದ ಮ್ಯುಟಾಜೆನ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡಬಲ್ಲವೇ ಎಂಬಂತಹ ಪರಿಹರಿಸಲಾಗದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ, ಕೇವಲ ಮಾನವನಲ್ಲಿ, ಮೊದಲಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಆದಾಗ್ಯೂ 1999ರಲ್ಲಿ [[ಯುರೋಪಿನ ಮಂಡಳಿ]]ವನ್ನು ನಂತರದ [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದ ಉಳಿದುಕೊಂಡ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವಂತೆ ಪ್ರಚೋದಿಸಿತು.<ref name="EC">ಆಹಾರದ ಮೇಲೆ [[ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕಮೀಶನ್]] ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ಕಮಿಟಿ (ಜೂನ್ 1999). [http://ec.europa.eu/food/fs/sc/scf/out34_en.pdf ಸಿಹಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾಸೈಡ್ ಮೇಲಿನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ]</ref> [[ಸಿಂಗಾಪೂರ್]] ಮತ್ತು [[ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್‌]]ಗಳೂ ಕೂಡ ಇದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದವು.<ref name="sing" /> [[ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯಿಂದ 2006 ರಲ್ಲಿ <ref name="WHO" /> ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡ ಸುರಕ್ಷಾ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ಮಾಹಿತಿಯು ಯೋಜನೆಗಳು ಅಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದವು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008 ರಲ್ಲಿ, ಎಫ್‌ಡಿಎಯು ಒಂದು "ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ಇಲ್ಲ" ಎಂಬ ಅನುಮೋದನೆಯ [[GRAS]]ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು [[ಟ್ರುವಿಯಾ]]ಕ್ಕೆ ([[ಕಾರ್ಗಿಲ್‌]]ನಿಂದ ಮತ್ತು [[ಕೊಕ-ಕೋಲಾ ಕಂಪನಿ]]ಯಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ) ಮತ್ತು ಪ್ಯೂರ್‌ವಿಯಾ ([[ಪೆಪ್ಸಿಕೋ]]ದಿಂದ ಮತ್ತು [[ಮೆರಿಸಂತ್]] ಕಂಪನಿಯ ಉಪಕಂಪನಿ ಹೋಲ್ ಅರ್ಥ್ ಸ್ವೀಟ್‌ನರ್ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ), ಎರಡೂ ಕೂಡ ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸಸ್ಯದಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ರೆಬೌಡಿಯೋಸೈಡ್ ಎ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web | last = Newmarker | first = Chris | title = Federal regulators give OK for Cargill's Truvia sweetener | publisher = Minneapolis / St. Paul Business Journal | year= 2008 | url = http://www.bizjournals.com/twincities/stories/2008/12/15/daily38.html | accessdate = 18 December 2008}}</ref> ==ಇತರೆ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಹೆಸರುಗಳು== ಸಿಹಿಕಾರಿ ವಸ್ತು ಮತ್ತು ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸಸ್ಯ ಇವೆರಡು'' ಸ್ಟೀವಿಯಾ rebaudiana'' (''[[Eupatorium]] rebaudianum'' <ref>{{cite web | url=http://www.ipni.org/ipni/idPlantNameSearch.do?id=100800-2&back_page=%2Fipni%2FeditSimplePlantNameSearch.do%3Ffind_wholeName%3DEupatorium%2Brebaudianum%26output_format%3Dnormal | title=Asteraceae ''Eupatorium rebaudianum'' Bertoni | work=[[International Plant Names Index]]}}</ref> ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ)ಸರಳವಾಗಿ "ಸ್ಟೀವಿಯಾ" [[ಇಂಗ್ಲೀಶ್ ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶಗಳಾದ]]{{pronEng|ˈstiːviə}} ಪ್ರಾನ್ಸ್,ಜರ್ಮನಿ,ಗ್ರೀಸ್,ಇಟಲಿ,ಪೋರ್ಚುಗಲ್,ಇಸ್ರೇಲ್,ನಾರ್ವೆ ಮತ್ತು ಸ್ವೀಡನ್ ನಂತಹವುಗಳಲ್ಲಿ - ಆದಾಗ್ಯೂ,ಇವುಗಳಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ದೇಶಗಳು ಕೆಳಗೆ ತೋರಿಸಿರುವ ಇತೆರೆ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜಪಾನಲ್ಲಿ (''ಸುಟೇಬಿಯಾ'' ಅಥವಾ ステビア ''[[ಕತಕನಾ]]'' ದಲ್ಲಿ),ಮತ್ತು ಥೈಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ (''ಸಟಿವಿಯಾ'' ) ಎಂಬ ಉಚ್ಚಾರಣೆ ಹೋಲುವಿಕೆ ಕಾಣಬಹುದು. ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ,ಭಾರತ) ಹೆಸರು ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಬರೆದಂತೆ "ಸಿಹಿ ಎಲೆ". ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸಸ್ಯಕ್ಕೆ ಜಗತ್ತಿನ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು:<ref>[http://www.plantnames.unimelb.edu.au/Sorting/Stevia.html ಬಹುಭಾಷಾ ಬಹುಲಿಪಿಯ ಸಸ್ಯದ ಹೆಸರಿನ ಡಾಟಾಬೇಸ್] ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸಸ್ಯಕ್ಕೆ ಇರುವ ಶಬ್ದಗಳು.</ref> *[[ಚೀನಾ]]: 甜菊 (''tián jú'' – ಸ್ವಿಟ್ ಕ್ರಿಸಾಂಥೆಮಮ್), 甜菊叶 (''tián jú yè'' – ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಎಲೆ) *[[ಡಚ್-ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶಗಳು]]: ''ಹಾನಿಂಗ್‌ಕ್ರಿಯಿಡ್'' (ಜೇನು ಸಸ್ಯ) *[[ಇಂಗ್ಲೀಷ್-ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶಗಳು]]: ಕ್ಯಾಂಡಿ ಎಲೆ, ಸಕ್ಕರೆ ಎಲೆ, ಸಿಹಿ ಎಲೆ ([[ಯುಎಸ್‌ಎ]]), ಸಿಹಿ ಜೇನು ಎಲೆ ([[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]]), ಪೆರುಗ್ವೆಯ ಸಿಹಿ ಸಸ್ಯ *[[ಜರ್ಮನ್ ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶಗಳು]], ಕೂಡ [[ಸ್ವಿಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್]]: ''Süßkraut'', ''Süßblatt'', ''Honigkraut'' *{0ಹಂಗೇರಿ{/0}: ''jázmin pakóca'' *[[ಭಾರತ]]: ''ಮಧು ಪರನಿ'' ([[ಮರಾಠಿ]]), ''ಗುಮ್ಮಾರ್ '' ([[ಪಂಜಾಬಿ]]), ''ಮಧು ಪತ್ರಾ'' ([[ಸಂಸ್ಕೃತ]]), ''ಸೀನಿ ತುಲಸಿ'' ([[ತಮಿಳು]]), ''ಮಧು ಪತ್ರಿ'' ([[ತೆಲುಗು]]) *[[ಇಸ್ರೇಲ್]]: סטיביה (''sṭīviyyāh'' in [[Hebrew]]) *[[ಜಪಾನ್]]: アマハステビア (''ಅಮಾಹಾ ಸುಟೇಬಿಯಾ'' ) *[[ನಾರ್ವೆ]]: ''ಸ್ಟೀವಿಯಾ'', ''ಸುಕ್ಕೆರ್‌ಬ್ಲಾಡ್'' *[[ಪೆರುಗ್ವೆ]]: ''ka´a he'ê'' ([[ಗ್ಯುರಾನಿ]])ಯಲ್ಲಿ ಸಿಹಿ ಸಸ್ಯ *[[ಪೋಲಂಡ್]]: ''ಸ್ಟೀವಿಯಾ'' *[[ಪೋರ್ಚಿಗೀಸ್-ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶಗಳು]]: ''capim doce'' (ಸಿಹಿ ಹುಲ್ಲು ), ''erva doce'' (ಸಿಹಿ ಸಸ್ಯ, [[ಫೆನ್ನೆಲ್]]) ಗೆ ಕೂಡ ಪೊರ್ಚುಗೀಸ್ ಶಬ್ದ, ''ಎಸ್ಟೇವಿಯಾ '' ([[ಬ್ರೆಜಿಲ್]]), ''ಫೊಲ್ಹಾಸ್ ಡಾ ಸ್ಟೀವಿಯಾ'' *[[ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕ]] ([[ಎಫ್ರಿಕಾನ್ಸ್]]): ''heuningblaar'' (ಜೇನು ಎಲೆ) *[[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್-ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶಗಳು]]: ''ಎಸ್ಟೀವಿಯಾ'', ''hierba dulce'', ''yerba dulce'' *[[ಸ್ವೀಡನ್]]: ''sötflockel'' *[[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]]: ''ಸತಿವಿಯಾ'', หญ้าหวาน (''ಯಾ ವಾನ್'', ಅಥವಾ ''ಸಿಹಿ ಹುಲ್ಲು'' [[ಬ್ಯಾಂಕಾಕ್]]) ನಲ್ಲಿ ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ== *{{Cite book | last = Kirkland | first = James & Tanya | title = Sugar-Free Cooking With Stevia: The Naturally Sweet & Calorie-Free Herb | publisher = Crystal Health Publishing, Arlington Texas | pages = 280 | url = http://cookingwithstevia.com/ | isbn = 192890615X }} ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಸ್ಟೀವಿಯಾವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದಾಗ ಎಫ್‌ಡಿಎ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಅಪ್ಪಣೆಯ ಮೂಲಕ ನಿಷೇಧ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ. ==ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist|2}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{Commonscat|Stevia rebaudiana}} *[http://cspinet.org/nah/4_00/stevia.html ಸ್ಟೀವಿಯಾ : ಎ ಬಿಟರ್‌ಸ್ವೀಟ್ ಟೇಲ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110612005526/http://www.cspinet.org/nah/4_00/stevia.html |date=2011-06-12 }}, [[ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಸೈನ್ಸ್ ಇನ್ ದ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಇಂಟರೆಸ್ಟ್]]‌ನಿಂದ ಒಂದು ಲೇಖನ *[http://www.legco.gov.hk/yr01-02/english/sec/library/0102fs04e.pdf ಹಾಂಗ್‌ಕಾಂಗ್ ಲೆಜಿಸ್ಲೆಟಿವ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಸಿಕ್ರೇಟಾರಿಯಾಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041210103724/http://www.legco.gov.hk/yr01-02/english/sec/library/0102fs04e.pdf |date=2004-12-10 }} ([[ಪಿಡಿಎಫ್]] ಕಡತ) *[http://dx.doi.org/10.1016/S0031-9422(03)00426-6 ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮೇಲೆ ಜರ್ನಲ್ ರಿವ್ಯೂ ಲೇಖನ] *[http://cspinet.org/foodsafety/additives_stevia.html ಸ್ಟೀವಿಯಾ: ಪ್ರೈಮ್ ಟೈಮ್‌ಗೆ ತಯಾರಿಲ್ಲ.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110613145430/http://cspinet.org/foodsafety/additives_stevia.html |date=2011-06-13 }} *[http://www.angelfire.com/de2/steviaok/osna2.html ಡೇನಿಯಲ್ ಮೌರೆಯ್‌ರಿಂದ ಲೇಖನ ಪಿ.ಎಚ್.ಡಿ.] ಸಹಯೋಗ: ವಿತ್ ಹೆಲ್ತ್ ಪ್ರೀಡಮ್ ಸೋರ್ಸಸ್ (http://www.healthfree.com/). *[http://www.diabeteshealth.com/read,1048,4813.html ಮಧುಮೇಹ ಆರೋಗ್ಯ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080827181920/http://www.diabeteshealth.com/read,1048,4813.html |date=2008-08-27 }},ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಮತ್ತು ಮಧುಮೇಹದ ಮೇಲೆ ಲೇಖನ. *[http://eustas.org/ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100516114553/http://www.eustas.org/ |date=2010-05-16 }} *[http://www.margonaut.com/stevia.htm ಸ್ಟಿವಿಯಾದ ಸಿಹಿ ರಹಸ್ಯ],ಸ್ಟೀವಿಯಾ ಸುತ್ತಲಿನ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಲೇಖನ *[http://www.cargill.com/rebiana/ps_rebiana.htm ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ನಿಂದ ರೆಬಿಯಾನಾ ಮಾಹಿತಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081219220957/http://www.cargill.com/rebiana/ps_rebiana.htm |date=2008-12-19 }} {{Herbs & spices}} [[ವರ್ಗ:ಸ್ಟೀವಿಯಾ]] [[ವರ್ಗ:ಸಸ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳು]] [[de:Stevia (Süßstoff)]] [[en:Stevia]] [[es:Stevia]] [[hu:Jázminpakóca]] [[it:Stevia]] [[ja:ステビア]] [[nl:Stevia]] dko1ftnbpvozozjbu2u8a115vtnom3g 0 24202 1306256 1290727 2025-06-07T10:43:26Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306256 wikitext text/x-wiki {{Electiontech}} '''ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತದಾನ''' ವು,( '''ಇ ಮತದಾನ''' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ) ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ [[ಮತದಾನ|ಮತದಾನಗಳನ್ನು]] ತನ್ನ ಪರಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಂತಹ ಒಂದು ಪದವಾಗಿದ್ದು,ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ (ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ) ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮತ ಚಲಾಯಿಸುವ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಮತಗಳನ್ನು ಎಣಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವ ಪದವಾಗಿದೆ. ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತದಾನದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಇವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ[[ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡಗಳು]], [[ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸ್ಕಾನ್]] ಮತದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾದ ಮತಗಟ್ಟೆಗಳು [[ಡೈರೆಕ್ಟ್-ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತದಾನದ ಪದ್ಧತಿ|ಡೈರೆಕ್ಟ್-ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತದಾನದ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನೂ]] (ಡಿ ಅರ್ ಇ) ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಅದು ದೂರವಾಣಿಗಳು, ಖಾಸಗಿ [[ಗಣಕಯಂತ್ರದ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಗಳು]], ಅಥವಾ [[ಅಂತರಜಾಲ|ಅಂತರಜಾಲಗಳ]] ಮುಖಾಂತರ, [[ಮತಪತ್ರಗಳು]] ಮತ್ತು ಮತಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸುವುದೂ ಸಹ ಸೇರಿರುತ್ತದೆ. ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತದಾನದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಮತಪತ್ರಗಳ ಎಣಿಕೆಯನ್ನು ತ್ವರಿತಗೊಳಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ವಿಕಲ ಮತದಾರರಿಗೆ ಉತ್ತಮಗೊಂಡ [[ತಲುಪುವಿಕೆ|ತಲುಪುವಿಕೆಯನ್ನು]] ಒದಗಿಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತದಾನವು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಡಿ ಆರ್ ಇ ಮತದಾನವು, [[ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮೋಸವನ್ನು|ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮೋಸವನ್ನುಸುಗಮಗೊಳಿಸುವುದೆಂದು]] ಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ|ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿವಾದ]] ವಿವಾದಗಳಿವೆ. == ಸ್ಥೂಲ ಅವಲೋಕನ == ನೂತನ [[ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸ್ಕಾನ್ ಮತದಾನದ ಪದ್ಧತಿಯು|ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸ್ಕಾನ್ ಮತದಾನದ ಪದ್ಧತಿಯುಒಂದು]] ಗಣಕ ಯಂತ್ರಕ್ಕೆ ಮತಪತ್ರದ ಮೇಲೆ ಒಬ್ಬ ಮತದಾರನ ಮುದ್ರೆಯನ್ನು ಎಣಿಸಲು ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಒಂದೇ ಯಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಮತಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುವ [[ಡಿ ಆರ್ ಇ ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳು|ಡಿ ಆರ್ ಇ ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳುಬ್ರೆಜಿಲ್]] ಮತ್ತು [[ಭಾರತದಲ್ಲಿ|ಭಾರತದಲ್ಲಿಹಾಗೂ]] ವೆನಿಜೂಲಾ ಮತ್ತು [[ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಯೂ|ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಯೂಸಹ]] ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮತದಾರರಿಂದ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಅವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ [[ನೆದರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್|ನೆದರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು ಆದರೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹಿಂದೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಅಂತರಜಾಲ ಮತದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, [[ಎಸ್ಟೊನಿಯಾ]] ಹಾಗೂ [[ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ಲೆಂಡ್]] ದೇಶಗಳ ಸರ್ಕಾರಿ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಲೋಕಮತ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ಅಲ್ಲದೆ ಕೆನಡಾ ದೇಶದ ಪೌರಸಭೆಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಹಾಗೂ]] [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]] ದೇಶದ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಒಂದು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಗುಪ್ತ ಮತದಾನದ ಮುದ್ರೆಯೊತ್ತುವ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತಹ ಸಂಕೀರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಡಿ ಆರ್ ಇ ಗೆ ಸಮನಾದ ಒಂದು ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆ ಪದ್ಧತಿ) ಅಥವಾ ಒಬ್ಬ [[ಮತದಾರನು ಪ್ರಾಮಾಣೀಕರಿಸುವ ಮತಪತ್ರವನ್ನು|ಮತದಾರನು ಪ್ರಾಮಾಣೀಕರಿಸುವ ಮತಪತ್ರವನ್ನುಮುದ್ರಿಸಲು]] ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ [[ನೆರವಾಗುವಂತಹ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವೂ]] ಸಹ ಇರುತ್ತವೆ. ನಂತರ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ದತ್ತಾಂಶಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಯಂತ್ರವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕು. === ಮತಪತ್ರವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ === ಕೆಲವು ವೇಳೆ "[[ಒಂದು ದಾಖಲೆಯ ಗುಪ್ತ ಮತದಾನ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿ]]" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಮತಪತ್ರ-ಆಧಾರಿತ ಮತದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ, ಮತಗಳನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುವ ಮತ್ತು [[ಕೈಯಿಂದಲೇ ಎಣಿಸುವ|ಕೈಯಿಂದಲೇ ಎಣಿಸುವಪದ್ಧತಿಯಾಗಿ]] ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ದತ್ತಾಂಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ದತ್ತಾಂಶಗಳ ಪಟ್ಟಿಮಾಡುವ]] ಮಹತ್ವದ ಆಗಮನದಿಂದ ಕೈಯಿಂದ ಗುರುತು ಮಾಡಿ, ಆದರೆ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನದಿಂದ ಎಣಿಸುವ ಕಾಗದದ ಕಾರ್ಡುಗಳ ಅಥವಾ ಹಾಳೆಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರವೇಶವಾಯಿತು. ಈ ಪದ್ಧತಿಗಳು [[ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮತದಾನ]], [[ಸಂಕೇತ ಜ್ಞಾನ|ಸಂಕೇತ ಜ್ಞಾನಹಾಗೂ]] ಕೊನೆಗೆ [[ಡಿಜಿಟಲ್ ಪೆನ್ ಮತದಾನ|ಡಿಜಿಟಲ್ ಪೆನ್ ಮತದಾನಪದ್ಧತಿಗಳು]] ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅತ್ಯಂತ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಮುದ್ರೆಯೊತ್ತುವ ಸಾಧನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಲ್ಲವು (ಇ ಬಿ ಯಮ್). ಇವು ಮತದಾರರು ಒಂದು [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಇನ್ ಪುಟ್ ಸಾಧನವನ್ನು|ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಇನ್ ಪುಟ್ ಸಾಧನವನ್ನುಉಪಯೋಗಿಸಿ]] ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಡಿ ಆರ್ ಇ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಗೆ ಸಮನಾದ ಒಂದು [[ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆಯ|ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆಯವ್ಯವಸ್ಥೆ]], ಮತಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಮುದ್ರೆಯೊತ್ತುವ ಸಾಧನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು [[ನೆರವಾಗುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ|ನೆರವಾಗುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದವಿವಿಧ]] ರೀತಿಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಬಲ್ಲವು. === ಡೈರೆಕ್ಟ್-ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ (ಡಿ ಆರ್ ಇ) ಮತದಾನದ ಪದ್ಧತಿ === {{further|[[DRE voting machine]]}} [[ಚಿತ್ರ:Urna eletrônica.jpeg|thumb|left|150px|ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಲ್ಯೂಷನ್ಸ್ ನವರಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳು (ಹಿಂದಿನ ಡೈಬೋಲ್ಡ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್)ಬ್ರೆಜಿಲಿಯನ್ನರ ಎಲ್ಲಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಹಾಗೂ ಪ್ರಜಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.ಎಜೆನ್ಸಿಕಾ ಬ್ರೆಸಿಲ್ನಿಂದ ಛಾಯಾಚಿತ್ರ]] ಒಂದು ಡೈರೆಕ್ಟ್ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ (ಡಿ ಆರ್ ಇ) [[ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರವು|ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರವುಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ]] ಅಥವಾ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೊ-ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಉಪಾಂಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ [[ಮತಪತ್ರ]] ಪ್ರದರ್ಶನದ ಮೂಲಕ ಮತದಾನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಮತದಾರನಿಂದ ಚುರುಕುಗೊಳಿಸ ಬಹುದು (ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ಗುಂಡಿಗಳು ಅಥವಾ [[ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆ]]); ಇದು ಗಣಕಯಂತ್ರದ ತಂತ್ರಾಂಶ ಮೂಲಕ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಮಾಹಿತಿಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ; ಮತ್ತು ಇದು [[ಮೆಮೊರಿ ಕಾಂಪೊನೆಂಟ್ಗಳಲ್ಲಿ|ಮೆಮೊರಿ ಕಾಂಪೊನೆಂಟ್ಗಳಲ್ಲಿಮತದಾನದ]] ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳು ಮತಪತ್ರದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಗಳನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ ಅದು ಮುದ್ರಿಸಿ ನಕಲುಮಾಡಿದ ಮತ್ತು ತೆಗೆಯಬಹುದಾದ ಮೆಮೊರಿ ಕಾಂಪೊನೆಂಟ್ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಮತದಾನದ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ದತ್ತಾಂಶಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯ ಸ್ಥಳದ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲಿನ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸಿ ವರದಿ ಮಾಡಲು ಒಂದು ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವ್ಯಕ್ತಿಗತ ಮತಪತ್ರಗಳು ಅಥವಾ ಮತದಾನದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ರವಾನಿಸಲು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಸಾಧನವನ್ನು ಒದಗಿಸಬಲ್ಲದು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಪ್ರಾಕಾರದ ಎಣಿಸುವ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಮತದಾನದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅವು ಮತಚಲಾಯಿಸಿದಂತೆ ಸೂಚಕವಾಗಿ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಿ, ಚುನಾವಣೆ ಮುಗಿದನಂತರ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಮುದ್ರಿಸುತ್ತವೆ.<ref>ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [[ಚುನಾವಣಾ ಸಹಾಯಕ ಕಮೀಶನ್]]: [http://www.eac.gov/voting%20systems/docs/vvsgvolumei.pdf/attachment_download/file 2005 ಐಚ್ಛಿಕ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಸೂತ್ರಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080207185930/http://www.eac.gov/voting%20systems/docs/vvsgvolumei.pdf/attachment_download/file |date=2008-02-07 }}</ref> 2002 ರಲ್ಲಿ, ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ ಮತಗಟ್ಟೆಗೆ ಒಂದು ವಿಕಲಾಂಗರಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ನೆರವಾಗುವ ಮತದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸ ಬೇಕೆಂದು [[ಹೆಲ್ಪ್ ಅಮೇರಿಕಾ ಮತದಾನದ ಕಾಯ್ದೆ|ಹೆಲ್ಪ್ ಅಮೇರಿಕಾ ಮತದಾನದ ಕಾಯ್ದೆಕಡ್ಡಾಯ]] ಮಾಡಿತು. ಡಿ ಆರ್ ಇ ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳ ುಪಯೋಗದಿಂದ ಇದನ್ನು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯವರು, ಕೆಲವರು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಡಿ ಆರ್ ಇಗೆ ಜಿಗಿದು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಲು ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ, 1996 <ref>ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [[ಸಂಘಟನೆಯ ಕಮೀಶನ್]]: ನೇರವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸುವ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ [http://www.fec.gov/pages/dre.htm ] - ಮಾಹಿತಿಯ ಪುಟ</ref> ರಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 7.7 ರಿಂದ ಮೇಲೇರಿ, 2004 ರಲ್ಲಿ, ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮತದಾನದ ಶೇಕಡಾ 28.9 ರಷ್ಟು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು, ಕೆಲವು ವಿಧಗಳ ಡೈರೆಕ್ಟ್ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಕೊಂಡರು.{{http://www.kidsvotingoh.org/insidefiles/activities/Voting%20Systems%20Handout-3copy.pdf}} 2004ರಲ್ಲಿ, [[ಭಾರತವು]] ತನ್ನ ಸಂಸತ್ತಿನ ಚುನಾವಣೆಗಾಗಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು (ಇ ವಿ ಎಂ) ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಆಗ 380 ಮಿಲಿಯನ್ ಮತದಾರರು ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್ ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು{{Citation needed|date=April 2009}} ಉಪಯೋಗಿಸಿ ತಮ್ಮ ಮತಗಳನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಿದರು. ಭಾರತೀಯ ಇ ವಿ ಎಂ ಗಳನ್ನು ಎರಡು ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಾಧನ ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ ಘಟಕಗಳಾದ, [[ಭಾರತ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್]] (ಬಿ ಇ ಎಲ್) ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಇ ಸಿ ಐ ಎಲ್)ನಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಎರಡೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ತದ್ರೂಪವಾದವುಗಳು, ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಚುನಾವಣಾ ಕಮೀಶನ್ ನ ವೈಶಿಷ್ಟತೆಗಳಿಗೆ ವಿಕಾಸಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು 6 ವೊಲ್ಟ್ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳಿಂದ ನಡೆಯುವ ಎರಡು ಸಾಧನಗಳುಳ್ಳ ಒಂದು ಜೋಡಿ. ಒಂದು ಸಾಧನವು, ಮತದಾನದ ಘಟಕವು ಮತದಾರನಿಂದ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಘಟಕವೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮತ್ತೊಂದು ಸಾಧನವು ಚುನಾವಣಾ ಸಂಬಂಧಿತ ಅಧಿಕಾರಿಯಿಂದ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಎರಡೂ ಘಟಕಗಳು 5 ಮೀಟರ್ ಕೇಬಲ್ ನಿಂದ ಜೋಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ. ಮತದಾನದ ಘಟಕವು ಪ್ರತಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಒಂದು ನೀಲಿ ಗುಂಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಆ ಘಟಕವು 16 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಭರಿಸಬಲ್ಲದು, ಆದರೆ 64 ಉಮೇದುವಾರರಿಗೆ ಸ್ಥಳ ಹೊಂದಿಸಲು 4 ಘಟಕಗಳವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಜೋಡಿಸ ಬಹುದು. ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಘಟಕವು ತನ್ನ ಮೇಲ್ಮೈ ಮೇಲೆ ಮೂರು ಗುಂಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ, ಒಂದು ಗುಂಡಿ ಏಕೈಕ ಮತವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು, ಒಂದು ಗುಂಡಿ ಇದುವರೆಗೂ ಚಲಾಯಿಸಿದ ಮತಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೊತ್ತವನ್ನು ನೋಡಲು, ಮತ್ತೊಂದು ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯ ಮಾಡಲು. ಫಲಿತಾಂಶದ ಗುಂಡಿಯನ್ನು ಗುಪ್ತವಾಗಿಟ್ಟು ಮೊಹರು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಮುಚ್ಚುವ ಗುಂಡಿಯನ್ನು ಈ ಮೊದಲೇ ಒತ್ತುವವರೆಗೂ ಅದನ್ನು ಅದುಮಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. === ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಡಿ ಆರ್ ಇ ಮತದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ === ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನೆಟ್ವರ್ಕ ಮತದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಚುನಾವಣಾ ಪದ್ಧತಿ, ಅದು ವಿದ್ವುನ್ಮಾನ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ನಂತರ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ನ ಮೂಲಕ ಮತಗಟ್ಟೆಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಕಾರ್ಯಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ರವಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಮತದ ದತ್ತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದಂತೆ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಮತಪತ್ರಗಳಂತೆ, ನಿಯತಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಚುನಾವಣೆಯ ದಿನದ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಮತಪತ್ರದ ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ, ಇಲ್ಲವೆ ಮತದಾನವು ಮುಗಿದಾಗ ಒಂದೇ ಗುಂಪಾಗಿಯೂ ರವಾನಿಸ ಬಹುದು. ಇದು ಅಂತರಜಾಲ ಮತದಾನ ಹಾಗೂ ದೂರವಾಣಿ ಮತದಾನವನ್ನೂ ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಡಿ ಆರ್ ಇ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಆವರಣದ ಎಣಿಕೆ ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರ ಎಣಿಕೆಯಾಗಿಯೂ ಉಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲದು. ಕೇಂದ್ರ ಎಣಿಕೆ ಪದ್ಧತಿಯು ಅನೇಕ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನಿಂದ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅಂತರಜಾಲ ಮತದಾನವು ಬಹು ದೂರದ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಕೊಳ್ಳಬಹುದು (ಯಾವುದಾದರೂ ಅಂತರಜಾಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳ ಗಣಕಯಂತ್ರದಿಂದ ಮತದಾನ ಮಾಡುವ) ಇಲ್ಲವೇ ಅಂತರಜಾಲ ಸೇರಿಸಿರುವ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮತಗಟ್ಟೆಗಳ ಸಹಿತ ಪರಂಪರೆಯ ಮತದಾನ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಳ್ಳ ಬಹುದು. ಮಹಾನಗರಸಭೆ ಹಾಗೂ ಸಂಘಟನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಬದಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವದ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಮಿತಿ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಚುನಾಯಿಸಲು ನಿಯತಿ ಕ್ರಮದಂತೆ ಅಂತರಜಾಲ ಮತದಾನವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತವೆ. ಅಂತರಜಾಲ ಮತದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಅನೇಕ ಆಧುನಿಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]], ಇಗ್ಲೆಂಡ್, [[ಐರ್ಲೆಂಡ್]], [[ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ಲೆಂಡ್]] ಮತ್ತು [[ಎಸ್ಟೋನಿಯಾ|ಎಸ್ಟೋನಿಯಾದಲ್ಲಿ]] ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ಲೆಂಡ್ ನಲ್ಲಿ ಅದು ಈಗಾಗಲೇ ಸ್ಥಳೀಯ ಲೋಕಮತ ಸಂಗ್ರಹಗಳ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಮತದಾರರು ಅಂಚೆಯ ಸೇವೆಯ ಮುಖಾಂತರ ಮತಪತ್ರ ಚಲಾಯಿಸಲು ತಮ್ಮ ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. [[ಎಸ್ಟೋನಿಯಾ|ಎಸ್ಟೋನಿಯಾದಲ್ಲಿ]] ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮತದಾರರು, ತಮಗೆ ಇಷ್ಟವಾದರೆ, ಅಂತರಜಾಲದ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮತ ಚಲಾಯಿಸ ಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಮತದಾನದ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮತದಾರರು, ಯಾವುದೇ [[ಯುರೋಪಿಯನ್ ಐಕ್ಯಮತ]] ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕಿಂತ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಡೆಸಲ್ಪಡುವ ಇ-ಮತದಾನ ಕ್ರಮವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಗಣಕಯಂತ್ರವು ಓದ ಬಹುದಾದ ಮೈಕ್ರೊಚಿಪ್ ಜೊತೆ ಸಿದ್ಧ ಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಕಾರ್ಡಅನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಎಸ್ಟೋನಿಯನ್ನರು ಧರಿಸುವುದರಿಂದ ಅದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಕಾರ್ಡುಗಳನ್ನೇ ಅವರು ಆನ್ ಲೈನ್ ಮತಪತ್ರಕ್ಕೂ ಪ್ರವೇಶಾಧಿಕಾರ ಪಡೆಯಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬ ಮತದಾರನಿಗೆ ಏನೆಲ್ಲಾ ಬೇಕೆಂದರೆ ಒಂದು ಗಣಕಯಂತ್ರ, ಒಂದು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಕಾರ್ಡ್ ರೀಡರ್, ಅವರ ಐ ಡಿ ಕಾರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಪಿನ್. ಆಗ ಅವರು ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲಿಂದಲಾದರೂ ತಮ್ಮ ಮತ ಚಲಾಯಿಸ ಬಹುದು. [[ಮುಂಗಡ ಮತದಾನ|ಮುಂಗಡ ಮತದಾನಮಾಡುವ]] ದಿನಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಎಸ್ಟೋನಿಯನ್ನರು ಇ-ಮತಗಳನ್ನು ಚಲಾಯಿಸ ಬಹುದು. ಚುನಾವಣೆಯ ದಿನದಂದು ಜನಗಳು ಮತದಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಮತಪತ್ರವನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡಬೇಕು. == ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == [[ಚಿತ್ರ:topvoter2.jpg|thumb|ಐ ಎಸ್ ಜಿ ಟಾಪ್ ವೊಟರ್, ವಿಕಲಾಂಗತೆಗಳುಳ್ಳ ಮತದಾರರಿಂದ ಉಪಯೋಗಿಸಲು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಯಂತ್ರ.]] ಇತರ ಮತದಾನ ತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಕ್ರಮಗಳು ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬಲ್ಲವು. ಒಂದು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು, ಅದರ ರಚನೆ, ವಿಂಗಡಣೆ, ಮತದಾನ, ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಎಣಿಸುವ, ಅನೇಕ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಈ ರೀತಿ ಅನೇಕ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೊಂದಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಇಲ್ಲ. ಸಂಭವನೀಯ ಅನಾನುಕೂಲತೆಯೂ ಅಲ್ಲದೆ ಯಾವುದೇ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಅಂಗ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೊರತೆ ಅಥವಾ ನ್ಯೂನತೆಯು ಇರುತ್ತದೆ. ಮತಪತ್ರದ ಮೂಲಕ ಯಂತ್ರಗಳು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯದೆ ಹೋದ ಮತಗಳನ್ನು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದ ಕಾರಣ 2000 ರಕ್ಕಿಂತ 2004 ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಿಲಿಯಾಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಮತಪತ್ರಗಳು ಎಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಎಂದು [[ಮ್ಯೆಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆಯ|ಮ್ಯೆಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆಯಚಾರ್ಲ್ಸ್]] ಸ್ಟೀವರ್ಟ್ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಫ್ರಿಯೆಲ್, ಬ್ರಿಯಾನ್ (ನವೆಂಬರ್ 2006) [http://nationaljournal.com/njcover.htm ಲೆಟ್ ದ ರೀಕೌಂಟ್ಸ್ ಬಿಗಿನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050619003932/http://nationaljournal.com/njcover.htm |date=2005-06-19 }}, [[ನ್ಯಾಶನಲ್ ಜರ್ನಲ್]]</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [[ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಕಚೇರಿಯು|ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಕಚೇರಿಯುಮೇ]] 2004 ರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಉಪಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿಗಳೆರಡನ್ನೂ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತಾ, "ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನದ ಮತದಾನವು ಸದವಕಾಶಗಳು ಮತ್ತು ಪೈಪೋಟಿಗಳನ್ನು ಹಾಜರು ಪಡಿಸುತ್ತದೆ"<ref>ಸರ್ಕಾರಿ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯ ಕಚೇರಿ (ಮೇ 2004) "[http://www.gao.gov/new.items/d04766t.pdf ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನವು ಸದವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿ ಪೈಪೋಟಿಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತದೆ]"</ref> ಎಂಬ ಶಿರೊನಾಮೆಯುಳ್ಳ ಒಂದು ವರದಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಸುಧಾರಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೆಲವು ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2005 ರಲ್ಲಿ, "ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಸಂಘಟನಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ, ಆದರೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಬೇಕಾಗಿದೆ"<ref>ಸರ್ಕಾರಿ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯ ಕಚೇರಿ(ಸೆ ಪ್ಟೆಂಬರ್ 2005) "[http://www.gao.gov/new.items/d05956.pdf ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಹಾಗೂ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ, ಆದರೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ]"</ref> ಎಂಬ ತಲೆಬರಹವುಳ್ಳ ಎರಡನೆ ವರದಿಯು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮತದಾನದ ಕ್ರಮಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಜಟಿಲವಾದಷ್ಟು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಾಂಶ ಒಳಗೊಂಡಾಗ, [[ವಿವಿಧ ರೀತಿಗಳ ಚುನಾವಣೆಯ ವಂಚನೆಗಳು]] ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ತಾತ್ವಿಕವಾದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಉಪಯೋಗವನ್ನು ಇತರರೂ ಸಹ ಪೈಪೋಟಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಯಂತ್ರದೊಳಗಿನ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲು ಮಾನವರು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲವೆಂದು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾರೆ, ಈ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಜನರು ದೃಢೀಕರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಅವುಗಳನ್ನು ನಂಬಲರ್ಹವಲ್ಲ. ಇದೂ ಅಲ್ಲದೆ, ತಾವು ಪರೀಕ್ಷಿಸದೆ ಇರುವ ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮೇಲೆ ಜನಗಳು ಭರವಸೆ ಇಡಲಾರರೆಂದು ಹೆಚ್ಚು ವಿಶಾಲವಾದ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲವು ಎಣಿಕೆ ಮಾಡುವ ತಜ್ಞರು ವಾದ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಥಾಪ್ಸನ್, ಕೆನ್ (ಆಗಸ್ಟ್ 1984) [http://www.acm.org/classics/sep95/ ರಿಫ್ಲೆಕ್ಷನ್ಸ್ ಆನ್ ಟ್ರಸ್ಟಿಂಗ್ ಟ್ರಸ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060613064003/http://www.acm.org/classics/sep95/ |date=2006-06-13 }}</ref> ಗುಪ್ತ ಮತದಾನ ಪರಿಧಿಯಲ್ಲಿ, ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಜೊತೆ ಹೋಲಿಸಲು ಗೊತ್ತಾದ ಇನ್ ಪುಟ್ ಆಗಲಿ ಇಲ್ಲವೆ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಔಟ್ ಪುಟ್ ಸಹ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಚುನಾವಣಾ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಹೀಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಕ್ರಮದ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ, ಪ್ರಾಮಾಣೀಕತೆ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಮಾನವರಿಂದ ಪ್ರಾಮಾಣೀಕರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.<ref>ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ, ಇಮ್ಯಾನ್ಯುಎಲ್ [http://www.electronic-voting.org ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವೊಟಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100903202209/http://www.electronic-voting.org/ |date=2010-09-03 }}</ref> "ಗಣಕಯಂತ್ರದ ಸುರಕ್ಷಾ ನಿಪುಣರು ಏನು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬುದರಬಗ್ಗೆ ಒಂದೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯವುಳ್ಳವರು (ಕೆಲವು ಮತ ಚಲಾಯಿಸುವ ದಕ್ಷರು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಆಲಿಸ ಬೇಕಾಗಿರುವುದು ಗಣಕಯಂತ್ರದ ಭದ್ರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿಯುಳ್ಳವರು; ಇಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿರುವುದು ಗಣಕಯಂತ್ರದಲ್ಲಿ, ಗಣಕಯಂತ್ರವನ್ನು ಮತದಾನದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ವಾಸ್ತವಾಂಶ ಸರಿಯಲ್ಲ)...ಎಂದು ಭದ್ರತಾ ವಿಶ್ಲೇಷಣಕಾರ [[ಬ್ರೂಸ್ ಶ್ಕೇನಿಯರ್|ಬ್ರೂಸ್ ಶ್ಕೇನಿಯರ್‌ಸೇರಿದಂತೆ]] ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ವಿಮರ್ಶಕರು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಡುತ್ತಾರೆ.ಡಿ ಆರ್ ಇ ಯಂತ್ರಗಳು ಮತದಾರನ-ಮತಗಳನ್ನು ಪರಾಮರ್ಶಿಸುವ ಲೆಕ್ಕ ಶೋಧನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು... ಡಿ ಆರ್ ಇ ಯಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಮತದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಭರವಸೆ ಕೊಡಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ತೆರದಿಡಬೇಕು."<ref>ಸ್ಕೀನಿಯರ್, ಬ್ರೂಸ್ (ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2004), [http://www.opendemocracy.net/ ಓಪನ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ ][http://www.opendemocracy.net/media-voting/article_2213.jsp ವಿದ್ಯನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳ ದೋಷವೇನು?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080522033511/http://www.opendemocracy.net/media-voting/article_2213.jsp |date=2008-05-22 }}</ref> ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳು ಸಂಧಾನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳ ಬಹುದಾದ ಕಾರಣ ಹಾಗೂ ಗಣಕಯಂತ್ರಗಳು ದೋಷಪೂರಿತ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಮಾಡಬಹುದಾದ್ದರಿಂದ ಪ್ರಮಾಣಿಸಿ ನೋಡುವ ಮತಫತ್ರಗಳು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಬೇಕು. === ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಪತ್ರಗಳು === ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಪದ್ಧತಿಗಳು [[ಗಣಕಯಂತ್ರದ ಮೆಮೊರಿಯಲ್ಲಿ|ಗಣಕಯಂತ್ರದ ಮೆಮೊರಿಯಲ್ಲಿಮತಗಳನ್ನು]] ಶೇಖರಿಸಲು ''ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು '' ಉಪಯೋಗಿಸ ಬಹುದು. ಇವುಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಡಿ ಆರ್ ಇ ಮತದಾನದ ಕ್ರಮಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದಾಗ ಮತಪತ್ರಗಳ ಪೂರೈಕೆಯು ಖಾಲಿಯಾಗುವ ತೊಂದರೆಯಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅದೂ ಅಲ್ಲದೆ, ಈ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಪತ್ರಗಳು ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ.<ref>"http://post-journal.com/articles.asp?articleID=6218". ''The Post-Journal'' {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071029021742/http://post-journal.com/articles.asp?articleID=6218 |date=2007-10-29 }}</ref> ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಮತಪತ್ರಗಳುಳ್ಳ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಾಗ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮತದಾನಗಳು [[1965 ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾಯ್ದೆಯಿಂದ|1965 ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾಯ್ದೆಯಿಂದಅಪೇಕ್ಷಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ]])ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಪತ್ರಗಳು ಒಂದೇ ಯಂತ್ರದಿಂದ ಅನೇಕ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳ ಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚನ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮತಪತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನುಕೂಲತೆಯು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಅದ್ವಿತೀಯವಾಗಿ ತೋರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಒಕ್ಕೂಟದ ಚುನಾವಣಾ ಕಾನೂನು ಮತಪತ್ರವನ್ನು [[ಚೀನಿ|ಚೀನಿಭಾಷೆಗೆ]] ಸರಿಮಾಡಿ ಒದಗಿಸಲು [[ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ನಿನ ಕಿಂಗ್ ಕೌಂಟಿಯ]] ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಗೆ ಅವುಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ. ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರದ ಜೊತೆ, ಎಷ್ಟು ಚೀನಿ ಭಾಷೆಯ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸ ಬೇಕು, ಪ್ರತಿ ಮತಗಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟನ್ನು ದೊರಕುವಂತೆ ಮಾಡಬೇಕು, ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಆ ಪ್ರದೇಶವು ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು. ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹಾಳಾದ ಮತಪತ್ರಗಳ ಫಲಿತಾಂಶ ಬರುವಂತೆ ಚೀನಿ ಭಾಷೆಯ ಮತಪತ್ರಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಮತಗಟ್ಟೆಯಲ್ಲೂ ದೊರಕುವುದು ಖಚಿತವೆಂದು ಯಾವುದೇ ನೀತಿಯು ಭರವಸೆ ಕೊಡಬಲ್ಲದು.{{Citation needed|date=August 2009}} (ಪತ್ರಕ್ಕಿಂತ ಸನ್ನೆ ಕೋಲಿನ ಯಂತ್ರಗಳ ವಸ್ತು ಸ್ಥಿತಿಯು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಹದಗೆಡುತ್ತಿದೆ: ಪ್ರತಿ ಮತಗಟ್ಟೆಯಲ್ಲೂ ಚೀನಿ ಭಾಷೆಯ ಸನ್ನೆ ಕೋಲಿನ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಒದಗಿಸುವುದು ಏಕೈಕ ಸಹಜವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಮಾರ್ಗ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪವಾದರೂ ಉಪಯೋಗಿಸ ಬಹುದು.) ಮತದಾನದ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸುವ ಒಂದು ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮತಪತ್ರಗಳ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದುದೆಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಮುಂದುವರಿದು, ತಂತ್ರಾಂಶ ಸಮರ್ಥನೆ, ಕಂಪೈಲರ್ ನಂಬಿಕೆಯ ದೃಢೀಕರಣ, ಸ್ಥಾಪನೆಯ ನ್ಯಾಯ ಸಮ್ಮತೆಯ ಸಮರ್ಥನೆ, ರವಾನಿಸುವ ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರ ಹಂತಗಳ ಆಧಾರವು ಸಂಕೀರ್ಣ ಮತ್ತು ದುಬಾರಿಯೆಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಮುದ್ರಿಸಿದ ಮತಪತ್ರಗಳಿಗಿಂತ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಪತ್ರಗಳು ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚವುಳ್ಳದೆಂಬುವ ಭರವಸೆ ಕೊಡುವಂತಿಲ್ಲ. === ನೋಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಿಕೆ === [[ಚಿತ್ರ:Jellybuttons.jpg|thumb|ಕೈ ಅದುರುವ ವಿಕಲಾಂಗತೆಯುಳ್ಳ ಜನಗಳಿಗೆ ಜೆಲ್ಲಿ ಗುಂಡಿಗಳ ಸಹಿತ ಒಂದು ಹಾರ್ಟ್ ಇ ಸ್ಲೇಟ್ ಡಿ ಆರ್ ಇ ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರ.]] ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ವಿಕಲಾಂಗತೆಗಳುಳ್ಳ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ನೆರವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡ ಬಹುದು. ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸ್ಕಾನ್ ಯಂತ್ರಗಳು ಅಂಧರಿಗೆ ಅಥವಾ ದೃಷ್ಟಿದೋಷ ಉಳ್ಳವರಿಗೆ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನೆರವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಸನ್ನೆ ಕೋಲಿನ ಯಂತ್ರಗಳು ಮಿತಿಯುಳ್ಳ ಚಲನೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳ ಮತದಾರರಿಗೆ ಕಷ್ಟವಾಗಬಹುದು.<ref>" 2004 ಹಾಗೂ [http://www.pfaw.org/pfaw/general/default.aspx?oid=14581 ನಂತರದಲ್ಲಿ ಮತದಾನದ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಮತ್ತು ನೆರವಾಗುವಿಕೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041212172330/http://www.pfaw.org/pfaw/general/default.aspx?oid=14581 |date=2004-12-12 }}" ''[[ಪೀಪಲ್ ಫಾರ್ ದ ಅಮೇರಿಕನ್ ವೇ]]''</ref> ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಯಂತ್ರಗಳು ಹೆಡ್ ಫೋನ್ಗಳು, ಸಿಪ್ ಮತ್ತು ಪಫ್, ಫುಟ್ ಪೆಡಲ್ಗಳು, ಜಾಯ್ ಸ್ಟಿಕ್ಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ [[ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ|ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು]] [[ಅವಶ್ಯ ನೆರವನ್ನು|ಅವಶ್ಯ ನೆರವನ್ನುಒದಗಿಸಲು]] ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. [[ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಮತದಾನದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದಂತಹ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು|ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಮತದಾನದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದಂತಹ ಸಂಸ್ಥೆಗಳುವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ]] ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳ ನೆರವನ್ನು<ref>[http://verifiedvotingfoundation.org/article.php?id=1875 "ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ವಿಕಲಾಂಗರಿಗೆ ನೆರವು" ]''[[ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಮತದಾನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ]]''</ref> ಟೀಕಿಸಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ಬದಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿಕಲಾಂಗ ಮತದಾರರು (ದೃಷ್ಟಿದೋಷವುಳ್ಳವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ) ಎಲ್ಲಿ ಸಂಕೇತ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ತೋರಿಸಲು ದೈಹಿಕ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಒಂದು ಮತಪತ್ರದ ಪದ್ಧತಿಯಾದ [[ಸ್ಪರ್ಶಜ್ಞಾನದ ಮತಪತ್ರವನ್ನು|ಸ್ಪರ್ಶಜ್ಞಾನದ ಮತಪತ್ರವನ್ನುಗುಪ್ತ]] ಮತದಾನ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯೋಗಿಸಬಹುದು. ಈ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಇತರ ಮತದಾರರು ಉಪಯೋಗಿಸುವಂತಹವುಗಳಿಗೆ ತದ್ರೂಪವಾಗಿ ರಚಿಸ ಬಹುದು.<ref>[http://www.electionaccess.org/Bp/Ballot_Templates.htm "ಮತಪತ್ರ ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್ಸ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120829073345/http://www.electionaccess.org/Bp/Ballot_Templates.htm |date=2012-08-29 }} (ಸ್ಪರ್ಶೇಂದ್ರಿಯದ ಮತಪತ್ರಗಳು) ಚುನಾವಣೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ</ref>. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬೇರೆ ವಿಕಲಾಂಗ ಮತದಾರರು (ದಕ್ಷತೆಯ ವಿಕಲಾಂಗ ಮತದಾರರನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿದಂತೆ) ಈ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಅಸಮರ್ಥರಾಗಬಹುದು. === ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಾಫಿಕ್ ಪ್ರಮಾಣಿಕರಣ === ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಕ್ರಮಗಳು ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಬಲ್ಲವು, ಅವು ಮತದಾರರು ತಮ್ಮ ಮತವು ನಿಖರವಾಗಿ ಲಿಕ್ಕಾಚಾರ ಸಹಿತ ದಾಖಲಿಸಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿರುವುದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಈ ಪದ್ಧತಿಗಳು ತಪ್ಪಾಗಿ ದಾಖಲಾದ ಮತಗಳ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವು. ಅಂತಹ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಒಂದು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ [[ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿನ್ಹೆಗಳನ್ನು|ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿನ್ಹೆಗಳನ್ನುಉಪಯೋಗಿಸಿ]] ಮತದಾನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದವರಿಂದ ಸಹಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ, ಯಾವುದಾದರೊಂದು ರೀತಿಯ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ರಸೀದಿಯ ಸಹಿತ, ತಾವು ಹೇಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದೆವು ಎಂಬುದನ್ನು ಒಬ್ಬ ಮತದಾರನು ಸಾಧಿಸುವಂತೆ ಅನುವು ಮಾಡಿ ಕೊಡುವುದು. ಈ ಲಕ್ಷಣವು ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಧಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ದೃಢಪಡಿಸಬಲ್ಲದು, ಆದರೆ ಮತದಾರನ ಆಯ್ಕೆಯ ಅನಾಮಧೇಯತ್ವವನ್ನು ಭರವಸೆ ಕೊಡಲಾರದ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಮಾಣೀಕರಿಸಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು, [[ಮತದಾರನಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆ|ಮತದಾರನಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆಅಥವಾ]] [[ಮತ ಮಾರಾಟವನ್ನು|ಮತ ಮಾರಾಟವನ್ನುಸಮರ್ಥಿಸಬಹುದು]]. ಕೆಲವು ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಾಫಿಕ್ ಪರಿಹಾರಗಳು ತಮ್ಮ ಮತವನ್ನು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ, ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲು ಮೂರನೆಯವರನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ, ಮತದಾರನಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡಲು ಗುರಿಯಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿವೆ. ಇತರ ಸಂಭಾವ್ಯತೆಯಿಂದ ಆರಿಸಿದ ಮತಗಳ ರಸೀದಿಗಳೂ ಅಲ್ಲದೆ ತಮ್ಮ ಮತದ ಸಹಿತ ಡಿಜಿಟಲ್ ಆಗಿ ಸಹಿಯಾದ ರಸೀದಿಯನ್ನು ಮತದಾರನಿಗೆ ಒದಗಿಸುವುದು ಅಂತಹ ಒಂದು ಉಪಾಯ. ಇದು ತನ್ನ ಮತವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮತದಾರನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಅನುವು ಮಾಡಿ ಕೊಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ತನ್ನ ಮತವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ಯಾರಿಗೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಾರದು. ಇದು ಮತಪತ್ರದ ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಜಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮತವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ದಾಖಲಾಗಿದೆಯೆಂದು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಮತದಾರನಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿ ಕೊಡಬಲ್ಲದು, ಅದೂ ಅಲ್ಲದೆ, ಸಂಭಾವ್ಯತೆಯಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಮತದಾನದ ಅವಧಿಯ ಐ ಡಿ ಯ ಜೊತೆ ಪ್ರತಿ ಮತವನ್ನು ಜೋಡಿಸಬಹುದು. === ಮತದಾರನ ಆಸಕ್ತಿ === [[ಹಾಳಾದ ಮತಪತ್ರದಲ್ಲಿ|ಹಾಳಾದ ಮತಪತ್ರದಲ್ಲಿಫಲಿಸ]] ಬಹುದಾದ [[ಕಡಿಮೆ ಮತದಾನ|ಕಡಿಮೆ ಮತದಾನಮತ್ತು]] [[ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಮತದಾನದಂತಹ|ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಮತದಾನದಂತಹಸಂಭವಿಸಬಹುದಾದ]] ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಮತದಾನಿಗೆ ತಕ್ಷಣ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ ಒದಗಿಸಲು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳು ಸಶಕ್ತವಾಗಿವೆ. [[ಮತದಾರನ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು|ಮತದಾರನ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನುಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ]] ನಿರ್ಧರಿಸುವಲ್ಲಿ ಈ ತಕ್ಷಣದ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಮರಳಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸಹಾಯಕವಾಗಬಲ್ಲದು. === ಪಾರದರ್ಶಕತೆ === ಶೋಧನೆಯ ಕೊರತೆ, ನ್ಯೂನವಾದ ಲೆಕ್ಕ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕಾರ್ಯ ವಿಧಾನಗಳು ಹಾಗೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅಥವಾ ಪದ್ಧತಿಯ ನಕ್ಷೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಗಮನ ಕೊಡದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಸಹಿತ "ಚುನಾವಣೆಗಳು ದೋಷ ಮತ್ತು [[ವಂಚನೆಗೆ]] ದಾರಿಮಾಡಿ ಕೊಡುತ್ತವೆ" ಎಂದು ಇಗ್ಲೆಂಡ್ ಮೂಲದ [[ಓಪನ್ ರೈಟ್ಸ್ ಗುಂಪಿನಂತಹ]] <ref>[http://www.openrightsgroup.org/2007/06/20/org-election-report-highlights-problems-with-voting-technology-used/ ಓ ಆರ್ ಜಿ ಚುನಾವಣಾ ವರದಿಯು ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಹಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ]</ref><ref>[http://www.openrightsgroup.org/2008/07/02/org-verdict-on-london-elections-insufficient-evidence-to-declare-confidence-in-results/ ದ ಓಪನ್ ರೈಟ್ಸ್ ಗ್ರೂಪ್: ಬ್ಲಾಗ್ ಆರ್ಚಿವ್ >> ಓ ಆರ್ ಜಿ ಲಂಡನ್ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿನ ತೀರ್ಪು: ಭರವಸೆಯಿಂದ ಫಲಿತಾಂಷವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು "ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳ ಕೊರತೆ"]</ref> ಸಮುದಾಯಗಳಿಂದ ಆಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವಾಗ "ವಿಷಯದ ಯಾವುದೇ ವಿಶೇಷ ಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲದೆ ಹಾಗೂ ನಾಗರಿಕನಿಂದ ನಂಬಲರ್ಹವಾಗಿ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಪ್ರಮಾಣಿಸಿ ನೋಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಬೇಕೆಂದು" [[ಜರ್ಮನಿಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಶಾಸನಬದ್ಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು]] 2009 ರಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಿತು. ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ಉಪಯೋಗದಲ್ಲಿದ್ದ [[ಡಿ ಆರ್ ಇ|ಡಿ ಆರ್ ಇನಡಾಪ್]] ಗಣಕಯಂತ್ರಗಳು ಈ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಿರಲಿಲ್ಲ. ವಿವರಿಸಿದಂತೆ ನಿರ್ಣಯವು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಅಗತ್ಯವಾದ ಹಂತಗಳೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರಬೇಕೆಂದು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.bundesverfassungsgericht.de/entscheidungen/rs20090303_2bvc000307en.html |title=ಜರ್ಮನಿಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂವಿಧಾನತ್ಮಕ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಎರಡನೆ ಸೆನೆಟ್ ನ ಆಳ್ವಿಕೆ, ಮಾರ್ಚ್ 3, 2009 |access-date=2010-08-06 |archive-date=2011-07-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110711062054/http://www.bundesverfassungsgericht.de/entscheidungen/rs20090303_2bvc000307en.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.bundesverfassungsgericht.de/pressemitteilungen/bvg09-019en.html |title=ಜರ್ಮನಿಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂವಿಧಾನತ್ಮಕ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆ ಸಂಖ್ಯೆ. 19/2009 ಮಾರ್ಚ್ 2009 |access-date=2010-08-06 |archive-date=2009-04-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090404111620/http://www.bundesverfassungsgericht.de/pressemitteilungen/bvg09-019en.html |url-status=dead }}</ref> === ಲೆಕ್ಕ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಜಾಡು ಮತ್ತು ಲೆಕ್ಕ ಶೋಧನೆ === {{further | [[Voter Verified Paper Audit Trail]] and [[End-to-end auditable voting systems]]}} ಮತಗಳು ಚಲಾಯಿಸಿದಂತೆ ದಾಖಲಾಗಬೇಕು ಮತ್ತು ಧಾಖಲಾದಂತೆ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲ್ಪಡಬೇಕೆಂಬುದೇ ಯಾವುದೇ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರವು ದೃಢಪಡಿಸುವುದು ಒಂದು ಮೂಲಭೂತವಾದ ಪೈಪೋಟಿಯಾಗಿದೆ. [[ದಾಖಲೆ-ಇಲ್ಲದ ಗುಪ್ತ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಗಳು|ದಾಖಲೆ-ಇಲ್ಲದ ಗುಪ್ತ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಗಳುಸಾಕ್ಷಿಯ]] ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೊರೆಯನ್ನು ಹೊಂದ ಬಲ್ಲವು. ಇದು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುವ, ಕೆಲವು ವೇಳೆ ಸ್ತಾಯತ್ತ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಪುನರೆಣಿಕೆ ಇಲ್ಲವೇ ಲೆಕ್ಕ ಪರಿಶೀಲಿಸಲೂ ಸಹ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತದಾರರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮತಗಳು ಹೇಗೆ ಚಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಎಂದು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಅಥವಾ ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ತಮ್ಮ ಮತಗಳು ಹೇಗೆ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟವು ಎಂದು ಪ್ರಮಾಣಿಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಲ್ಲವು. [[ಪ್ರಮಾಣಗಳ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ]] (ಎನ್ ಐ ಎಸ್ ಟಿ)ವಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಚರ್ಚಾ ಕರಡು ಪತ್ರವು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, "ಸುಮ್ಮನೆ ಇಟ್ಟರೆ, ಅದರ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ದಾಖಲೆಗಳು ಸ್ವಾಯತ್ತ ಲೆಕ್ಕ ಪರಿಶೋಧನೆಗೆ ಒದಗಿಸಲು ಡಿ ಆರ್ ಇ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಅದು ಒಂದು ಗಮನಾರ್ಹವಲ್ಲದ ಅಯ್ಕೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ದೋಷಗಳು ಮತ್ತು ವಂಚನೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವುದು ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು".<ref>[http://vote.nist.gov/DraftWhitePaperOnSIinVVSG2007-20061120.pdf ವಿ ವಿ ಎಸ್ ಜಿ ಯಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಾಂಶದ ಸ್ವಾತಂತ್ರದ ಅಪೇಕ್ಷೆ 2007: ಟಿ ಜಿ ಡಿ ಸಿ ಗೆ ಎಸ್ ಟಿ ಎಸ್ ಶಿಫಾರಸುಗಳು]</ref> ವರದಿಯು ಎನ್ ಐ ಎಸ್ ಟಿ ಯ ಅಧಿಕಾರದ ಸ್ಥಾನವನ್ನುಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವುದಿಲ್ಲ, "ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಹೇಳಿಕೆಗಳು ತಪ್ಪಾಗಿ ಊಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ" ಎಂದು ದಾಖಲೆಯ ಅಪಾರ್ಥಗಳು ಎನ್ ಐ ಎಸ್ ಟಿ ಗೆ ವಿವರಿಸಲು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಡಿ ಆರ್ ಇ ಗಳ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣಗಳ ಸಂಭವನೀಯವಾದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಏನು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಚುನಾವಣಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮಾರಾಟಗಾರರು, ಗಣಕಯಂತ್ರ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಇತರ ತಜ್ಞರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಕರಡು ಪ್ರತಿಯು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಅದಾಗ್ಯೂ ಈ ಕಥನಗಳು ವರದಿಯ ತೀರ್ಪುಗಳಲ್ಲ."<ref>[http://www.nist.gov/public_affairs/factsheet/draftvotingreport.htm ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120609184414/http://www.nist.gov/public_affairs/factsheet/draftvotingreport.htm |date=2012-06-09 }}}"ಕರಡು ವರದಿಯ ಮೇಲೆ" ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಗಳು: ಟಿ ಜಿ ಡಿ ಸಿ ಗೆ ಎಸ್ ಟಿ ಎಸ್ ಶಿಫಾರಸುಗಳು: ವಿ ವಿ ಎಸ್ ಜಿ ಯಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಾಂಶದ ಸ್ವಾತಂತ್ರದ ಅಪೇಕ್ಷೆ 2007"</ref> [[ಚಿತ್ರ:Desi accuvote-tsx vvpat.jpg|thumb|ಎ ಡೈಬೋಲ್ಡ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್, ಇಂಕ್. ಮಾದರಿ ಆಕ್ಯುವೊಟ್-ಟಿ ಎಸ್ ಎಕ್ಸ್ ಡಿ ಆರ್ ಇ ವೊಟಿಂಗ್ ಮಶೀನ್ ವಿ ವಿ ಪಿ ಎ ಟಿ ಜೋಡಣೆಗಳ ಸಹಿತ.]] ತಮ್ಮ ಮತವು ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ಚಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಮೋಸ ಅಥವಾ ದೋಷಪೂರಿತ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವ, ಹಾಗೂ ಲೆಕ್ಕ ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಒಂದು ಸಾಧನವನ್ನು ಮೂಲ ಯಂತ್ರಕ್ಕೆ ಒದಗಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಮತದಾರರಿಗೆ ಭರವಸೆ ಕೊಡಲು ವಿವಿಧ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಫಿ (ನೋಡುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರ ರೀತಿ), ಕಾಗದದ (ಮತದಾರನಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಥವಾ ಕೇವಲ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ), ಶ್ರವಣರೂಪದಿಂದ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿದ, ಮತ್ತು ಇಬ್ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ವರದಿ ಮಾಡಿದ ಇಲ್ಲವೇ ಸಾಕ್ಷಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಂತಹ (ಕಾಗದವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ) ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಸುರಕ್ಷೆಯ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಳದೊಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲ್ಪಡುವ ಮೊದಲು ಮತದಾರನ ಮೂಲಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಪರೀಕ್ಷಿಸಬಲ್ಲಂತಹ ಇತರ ಪತ್ರದ ಫ್ಯಾಸಿಮೈಲ್ ಇಲ್ಲವೇ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರದ ಮುದ್ರಣದ ಮತಪತ್ರವನ್ನು ಪಡೆದು ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಪರಾಮರ್ಶೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಉತ್ತರಿಸಲು, [[ಮತದಾರ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಕಾಗದದ ಲೆಕ್ಕ ಶೋಧನೆಯ ಜಾಡಿನ]] (ವಿ ವಿ ಪಿ ಎ ಟಿ) ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತೆ [[ಡಾ. ರೆಬೆಕ್ಕ ಮರ್ಕ್ಯೂರಿಯ]] (ಮತದಾರನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಮತಪತ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎನ್ನುವ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2000 ದ ತನ್ನ ಪಿ ಹಚ್ ಡಿ ಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ) ಸೂಚಿಸುತ್ತಾಳೆ. ತರುವಾಯ, ಇದು ಕೆಲವು ವೇಳೆ "[[ಮರ್ಕ್ಯುರಿ ಪದ್ಧತಿ]]" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಸತ್ಯವಾಗಿಯೂ ''ಮತದಾರ'' -ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು, ಸ್ವತಃ ದಾಖಲೆಯು ಮತದಾರನಿಂದ ಪ್ರಮಾಣಿಸಲ್ಪಡಬೇಕು ಮತ್ತು ದೃಶ್ಯ ಹಾಗೂ ಶ್ರವಣ ಮಾಧ್ಯಮದ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತಿರಬೇಕು. ಮತದಾರನು ಒಂದು ಬಾರ್ ಕೋಡ್ ಸ್ಕಾನರ್ ಅಥವಾ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಬೇರೆ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತಂತ್ರವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲೇ ಬೇಕಾದರೆ, ಆಗ ಅದು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಮತದಾರ-ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತಂತ್ರವೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗಿ ಮತದಾರನಿಗೆ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ವಿ ವಿ ಪಿ ಎ ಟಿ ಯು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿಅತ್ಯಂತ]] ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಒಂದು ವಿಹಿತ ರೀತಿಯಾಗಿದೆ. [[ಮೊದಲಿನಿಂದ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಅಂಕಿ ಅಂಶ ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಮತದಾನ-ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು]], ಮತದಾರನಿಗೆ ಮನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವಂತಹ ರಸೀದಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಬಲ್ಲವು. ಈ ರಸೀದಿಯು ಮತದಾರರು ತಾವು ಹೇಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದೆವೆಂಬುದನ್ನು ಇತರರಿಗೆ ದೃಢಪಡಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅದು ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮತವು ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಎಲ್ಲಾ ಮತಗಳು ನ್ಯಾಯ ಸಮ್ಮತವಾದ ಮತದಾರರಿಂದ ಚಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಹಾಗೂ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ನಿಖರವಾಗಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ದಾರಿ ಮಾಡಿ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ (ಇ2ಇ) ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು [[ಪಂಚ್ ಸ್ಕಾನ್]], [[ಮೂರು ಮತಪತ್ರಗಳು|ಮೂರು ಮತಪತ್ರಗಳುಹಾಗೂ]] [[ಒಬ್ಬ ಮತದಾರನ ಪ್ರೆಟ್]] ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಪ್ರಚಲಿತ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸ್ಕಾನ್ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣ ಪದರ ಸಹಿತ ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಕೂಡಿಸುವ ಒಂದು ವಿಧಾನ [[ಸ್ಕಾನ್ಟೆಗ್ರಿಟಿ]]. [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ನ ಟಕೊಮ ಪಾರ್ಕ|ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ನ ಟಕೊಮ ಪಾರ್ಕನಗರವು]] ತನ್ನ ನವೆಂಬರ್, 2009ರ ಚುನಾವಣೆಗೆ [[ಸ್ಕಾನ್ಟೆಗ್ರಿಟಿ]]ನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿತು.<ref>{{Citation | title =Pilot Study of the Scantegrity II Voting System Planned for the 2009 Takoma Park City Election | url =http://www.takomaparkmd.gov/committees/boe/documents/flyer_workshop_I_(02-19-09).pdf | access-date =2010-08-06 | archive-date =2011-07-19 | archive-url =https://web.archive.org/web/20110719064407/http://www.takomaparkmd.gov/committees/boe/documents/flyer_workshop_I_%2802-19-09%29.pdf | url-status =dead }}</ref><ref>{{Cite web | last = Hardesty | first = Larry | title = Cryptographic voting debuts | work = MIT news | accessdate = 2009-11-30 | url = http://web.mit.edu/newsoffice/2009/rivest-voting.html }}</ref> ತಾವು ಹೇಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದೆವು ಎಂಬುದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಮತದಾರನಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಂದಿಗೂ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ರಾಜ್ಯ ಸಂವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. [[ಮತದಾರನಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕುವುದು|ಮತದಾರನಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕುವುದುಹಾಗು]] [[ಮತ ಮಾರಾಟವು|ಮತ ಮಾರಾಟವುಈ]] ಪರಿಹಾರ ಸಹಿತ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರ್ಯ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿಗಳಾಗಿವೆ. ಅಳತೆ ಮಾಡಿದ ಸಂಭಾವ್ಯತೆಯ ಪುನರೆಣಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಕ್ಯವಾದ ವಂಚನೆ ಇಲ್ಲವೇ ದೋಷಪೂರಿತ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಒಂದು ಲೆಕ್ಕ ಶೋಧನೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ವಿ ವಿ ಪಿ ಎ ಟಿ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ, ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರವು ಹಲವು ಬಾರಿ ದಾಖಲೆಯ ಅಧಿಕಾರದ ಮತಪತ್ರವೆಂದು ಎಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ, ಮತಪತ್ರವು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲನೆಯದು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ದಾಖಲೆಗಳು ಕೇವಲ ಆರಂಭಿಕ ಎಣಿಕೆಗಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಆನಂತರದ ಯಾವುದೇ ಪುನರೆಣಿಕೆ ಅಥವಾ ಪೈಪೋಟಿಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರ, ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಪತ್ರವಲ್ಲ, ಪಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಯಾವಾಗಲಾದರೂ ಒಂದು ಕಾಗದದ ದಾಖಲೆಯು ಕಾನೂನು ಸಮ್ಮತವಾದ ಮತ ಪತ್ರವೆಂದು ಉಪಯೋಗವಾದರೆ, ಆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಯಾವುದೇ ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿ ಅದೇ ಲಾಭಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳಿಗೆ ಅಧೀನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಯಾವುದೇ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಲೆಕ್ಕ ಶೋಧನೆ ಮಾಡಲು [[ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ಕಾವಲಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ|ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ಕಾವಲಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಅವಶ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ]]. ಅವಂತೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಇನ್ಕ್.. ರವರಿಂದ ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ ಇದರ ಪರಿಹಾರವು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟು (ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರ, 2001 ಮಾರ್ಚ್) ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು (ಸಾಕ್ರಮೆಂಟೊ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ 2002). ಒಂದು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮುದ್ರಿಸುವಂತಹ ಒಂದು ಡಿ ಆರ್ ಇ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು 2004 ರಲ್ಲಿ ನೆವೆಡ ಸಫಲಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಿದ ಮೊದಲ ರಾಜ್ಯವಾಗಿತ್ತು. [[ವೆರಿವೊಟ್ ವಿವಿಪಿಎಟಿ|ವೆರಿವೊಟ್ ವಿವಿಪಿಎಟಿಉಪಾಂಗದ]] ಸಹಿತ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ 2600 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ [[ಅವಾಕ್ ಎಡ್ಜ್|ಅವಾಕ್ ಎಡ್ಜ್‌ಸ್ಪರ್ಶ]] ಪರದೆ ಡಿ ಆರ್ ಇ ಗಳು [[ಸಿಕ್ವೊಯ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಂದ|ಸಿಕ್ವೊಯ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಂದಒದಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟು]] 9.3 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ಗಳ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಯೂ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. <ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/5937115/ 'ಪೇಪರ್ ಟ್ರೇಲ್' ನೆವೆಡಾದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿ, ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 7, 2004]</ref> ಹೊಸ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಆಗಿನ ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ [[ಡೀನ್ ಹೆಲ್ಲರ್|ಡೀನ್ ಹೆಲ್ಲರ್‌ಅವರ]] ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಮತ್ತು ಪುರಭವನದ ಸಭೆಗಳ ಮುಖಾಂತರ ಸಮಾಜದಿಂದ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರವನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟವು ಹಾಗೂ ಇನ್ ಪುಟ್ ಅನ್ನು [[ನೆವೆಡ ಕ್ರೀಡಾ ಅಧಿಕಾರದ ಸಮಿತಿಯಿಂದ|ನೆವೆಡ ಕ್ರೀಡಾ ಅಧಿಕಾರದ ಸಮಿತಿಯಿಂದಕೊರಲ್ಪಟ್ಟಿತು]].<ref>[http://www.cnn.com/2004/TECH/10/28/nevada.evote/index.html ನೆವೆಡಾ ಈ-ಮತದ ಜೊತೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ], [[ಸಿ ಎನ್ ಎನ್|ಸಿ ಎನ್ ಎನ್‌ಅಕ್ಟೋಬರ್]] 29, 2004</ref> === ಯಂತ್ರಾಂಶ === ಸಾಕಷ್ಟು ಸುರಕ್ಷಿತಪಡಿಸದಿರುವ ಯಂತ್ರಾಂಶವು [[ಭೌತಿಕವಾದ ಗುಪ್ತ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ|ಭೌತಿಕವಾದ ಗುಪ್ತ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆಒಳಪಡಬಹುದು]]. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪರದೇಶದ [[ಯಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು]] ಯಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಒಳ ಸೇರಿಸ ಬಹುದು, ಅಥವಾ ಬಳಕೆದಾರ ಮತ್ತು ಸ್ವತಃ ಯಂತ್ರದ [[ರಚನೆಯ ಮಧ್ಯ ಆಕ್ರಮಣ ತಂತ್ರ|ರಚನೆಯ ಮಧ್ಯ ಆಕ್ರಮಣ ತಂತ್ರಕೌಶಲ್ಯದಲ್ಲಿ]] ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಹಾಗೂ ಈ ರೀತಿ ಡಿ ಆರ್ ಇ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಮೊಹರು ಮಾಡುವುದೂ ಸಹ ಸಾಕಷ್ಟು ರಕ್ಷಣೆ ಒದಗಿಸಲಾರದೆಂದು "ನಾವು ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ನಂಬುವುದಿಲ್ಲ" ಎನ್ನುವ ಸಂಸ್ಥೆಯಂತಹ ಕೆಲವು ವಿಮರ್ಶಕರು ಅಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/images/9/91/Es3b-en.pdf |title=ನೆಡಾಪ್/ಗ್ರೋನೆಡಾಲ್ ಇ ಎಸ್3ಬಿ ಗಣಕಯಂತ್ರ ಮತದಾನ ಒಂದು ಸುರಕ್ಷತೆಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (ಅಧ್ಯಾಯ 7.1) |access-date=2010-08-06 |archive-date=2010-01-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100107134107/http://wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/images/9/91/Es3b-en.pdf |url-status=dead }}</ref> ಅಂತಹ ವಿಷಯಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತವಿದ್ದರೆ ಪುನರ್ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ವಂಚನೆಯ ಸಂಕೇತ ಅಥವಾ ಯಂತ್ರಾಂಶದ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಈ ಅಧಿಕಾರವು ವಿರೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾಧ್ಯಂತವಾದ, ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿದ [[ಕಾವಲಿನ ಭದ್ರತೆಯು|ಕಾವಲಿನ ಭದ್ರತೆಯುಅಂತಹ]] ಯಂತ್ರಾಂಶ ಇಲ್ಲವೇ ತಂತ್ರಾಂಶದ ಸೇರಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಬಲ್ಲದು. === ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ತಂತ್ರಾಂಶ === ಮತದಾನ ಯಂತ್ರದ [[ಸೊರ್ಸ್ ಕೊಡ್]] ಅನ್ನು ಪರಿವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ದೊರೆಯುವಂತಾಗಬೇಕೆಂದು [[ಬ್ರೂಸ್ ಶ್ಕೇನಿಯರ್|ಬ್ರೂಸ್ ಶ್ಕೇನಿಯರ್‌ನಂತಹ]] ರಕ್ಷಣಾ ತಜ್ಞರು ಹಕ್ಕಿನಿಂದ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.schneier.com/blog/archives/2004/11/the_problem_wit.html ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆ]</ref> [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ|ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿಮಾಡಿದಂತೆ]] ಮತದಾನ ಯಂತ್ರದ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು [[ಒಂದು ಮುಕ್ತ ತಂತ್ರಾಂಶದ ಅಧೀನದಲ್ಲಿ|ಒಂದು ಮುಕ್ತ ತಂತ್ರಾಂಶದ ಅಧೀನದಲ್ಲಿಪ್ರಕಾಶಿಸಲು]] ಇತರರೂ ಸಹ ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.elections.act.gov.au/elections/electronicvoting.html |title=ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಮತ್ತು ಎಣಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ |access-date=2010-08-06 |archive-date=2011-02-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110218212750/http://www.elections.act.gov.au/elections/electronicvoting.html |url-status=dead }}</ref> === ವಿಮರ್ಶಣೆ ಮತ್ತು ದೃಢೀಕರಿಸುವಿಕೆ === {{See also|Certification of voting machines}} ಮತದಾನ ಯಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ದೋಷದ ಒಂದು ಕ್ರಮ [[ಸಮಾನಾಂತರ ಪರೀಕ್ಷೆ|ಸಮಾನಾಂತರ ಪರೀಕ್ಷೆಮಾಡುವುದು]], ಇವುಗಳನ್ನು ಸಂಭಾವ್ಯತೆಯಿಂದ ಆರಿಸಿದ ಯಂತ್ರಗಳಿಂದ ಚುನಾವಣೆಯ ದಿನ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. 2000 ದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಚುನಾವಣೆಯ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಪ್ರತಿ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 2 ಮತಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿತ್ತೆಂದು ತೋರಿಸುವ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು [[ಎ ಸಿ ಎಂ]] ಪ್ರಕಾಶಪಡಿಸಿತು.<ref>ಡಿ ಫ್ರಾನ್ಕೊ, ಎ., ಪೆಟ್ರೊ, ಎ., ಶಿಯರ್, ಇ,. ನತ್ತು ವಾಲ್ಡಿಮಿರೊವ್, ವಿ. 2004. ಚಿಕ್ಕ ಮತಯುಕ್ತಿಯ ನಿರ್ವಹಣೆಗಳು ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ತೂಗಾಡಿಸ ಬಹುದು. ಸಂಪರ್ಕ-ಸಂವಹನ ಎ ಸಿ ಎಮ್ 47, 10 (ಅಕ್ಟೋಬರ್. 2004), 43-45. DOI= http://doi.acm.org/10.1145/1022594.1022621</ref> === ಇತರೆ === ಒಂದು ವೇಳೆ ಅಂತಹ ವಿಷಯಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತವಿದ್ದರೆ, ಮೋಸದ ಸಂಕೇತ ಅಥವಾ ಯಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಪುನರ್ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಯಂತ್ರಾಂಶ ಇಲ್ಲವೇ ತಂತ್ರಾಂಶ ಒಳಸೇರುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಪ್ರಾಮಾಣೀಕರಿಸಿದ [[ಕಾವಲಿನ ಸಂಕೋಲೆಯ|ಕಾವಲಿನ ಸಂಕೋಲೆಯಮುಖಾಂತರ]] ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಬಹುದು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಂತರಜಾಲ ಮತದಾನದ ಉಪಯೋಗದ ಮುಖಾಂತರ, ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಿದ ದತ್ತಾಂಶಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಅವಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿದ [[ಮತದಾರರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ|ಮತದಾರರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯಲಾಭಗಳು]] ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. [[ಮತಗಳ ಎಣಿಕೆಯನ್ನು|ಮತಗಳ ಎಣಿಕೆಯನ್ನುವೇಗವಾಗಿ]] ಪಡೆಯಲು ಕೇವಲ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಒಂದೇ ಸಾಧನವಲ್ಲವೆಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾ, ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವ [[ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್|ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಅನ್ನು]] (ಹಾಗೂ ಇನ್ನೂ ಇತರೆ ದೇಶಗಳನ್ನೂ) ಉದಾಹರಿಸಿ ಮತ ಎಣಿಕೆಯ ಪರ್ಯಾಯ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿರುವವರು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. 7 ಮಿಲಿಯನ್ ಗಿಂತಲೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನ ಸಂಖ್ಯೆಯಿರುವ ದೇಶ ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಸುಮಾರು ಆರು ಘಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿರ್ಣಯಾತ್ಮಕ ಮತಪತ್ರದ ಎಣಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ, ಮತಪತ್ರಗಳು ಕೈಯಿಂದಲೇ ಎಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಬಹುದೂರದ ಮತದಾರನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಕಷ್ಟ ಅಥವಾ ಕಠಿಣವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಗಳ ಪ್ರಾರಂಭವು ಹೆಚ್ಚು ಭೇದ್ಯ ಹಾಗೂ ಜಟಿಲವಾಗುತ್ತಿದೆಯೆಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ಗಮನಿಸುತ್ತಾರೆ ಸಹ. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ [[ಒಡೆತನದ ಒಟ್ಟು ವೆಚ್ಚ|ಒಡೆತನದ ಒಟ್ಟು ವೆಚ್ಚ ಇತರ]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗಿಂತ ಬಹುಶಃ ಕಡಿಮೆಯಿರಬಹುದೇ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬುದು ಇನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ. == ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಉದಾಹರಣೆಗಳು == {{further|[[Electronic voting examples]]}} ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಬ್ರೆಜಿಲ್, ಕೆನಡ, ಎಸ್ಟೋನಿಯಾ, ಯುರೋಪಿನ ಸಂಘಟನೆ, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಜರ್ಮನಿ, ಇಂಡಿಯಾ, ಐರ್ಲೆಂಡ್, ಇಟಲಿ, ನೆದರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್, ನಾರ್ವೆ, ರುಮೇನಿಯಾ, ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ವಿನಿಜುಏಲಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮತಗಟ್ಟೆಗಳ ಮತದಾನ ಅಥವಾ ಅಂತರಜಾಲ ಮತದಾನ ನಡೆದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ. == ದಾಖಲೀಕರಿಸಿದ ತೊಂದರೆಗಳು == *[[2000 ದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಚುನಾವಣೆಯಿಂದ|2000 ದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಚುನಾವಣೆಯಿಂದಮೊದಲ್ಗೊಂಡು]] ಫ್ಲಾರಿಡಾದಲ್ಲಿ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಗಳ ಅನೇಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು.<ref>[http://www.notablesoftware.com/Papers/BtF.html ಫ್ಲಾರಿಡಾ ಪ್ರಾಥಮಿಕ 2002: ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲಿಸು]</ref> *ವರ್ಜಿನಿಯಾದ ಫೇರ್ ಫ್ಯಾಕ್ಸ್ ಕೌಂಟಿ, ನವೆಂಬರ್ 4, 2003. ತಾವು ತಮ್ಮ ಮತವನ್ನು ಒಬ್ಬ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಚಲಾಯಿಸುವುದಾಗಿ ಕೆಲವು ಮತದಾರರು ದೂರು ಕೊಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಆ ಓಟಿನ ದರ್ಶಕವು ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹೊರಟು ಹೋಗುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A54432-2003Nov17.html ][http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A54432-2003Nov17.html ಫೇರ್ ಫಾಕ್ಸ್ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದು (ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್, ನವೆಂಬರ್ 18, 2003)]</ref> *ಮತದಾರನ ಕಾರ್ಡ್ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಸಂದೇಶ ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡದ ಕಾರಣ ಮಾರ್ಚ 2 2004 ರ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಮೇಡಾ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾನ್ ಡಿಯಾಗೋ ಕೌಂಟಿಗಳಲ್ಲು ಅನೇಕ ಮತದಾರರಿಗೆ [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸೊಲ್ಯೂಷನ್]] (ಮೊದಲ ದೈಬೋಲ್ಡ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಂಮ್)ಟಿ ಎಸ್ ಎಕ್ಸ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಚುನಾವಣಾ ಹಕ್ಕು ಕೊಡಲಿಲ್ಲ.<ref>ಗ್ರೆಗ್ ಲ್ಯುಕಾಸ್, ''"4 ಕೌಂಟಿಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತಪತ್ರ ಚಲಾಯಿಸುವುದನ್ನು ರಾಜ್ಯವು ನಿಷೇಧಿಸಿದೆ; ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆ ಉದ್ದಿಮೆಯುನ್ನು 'ಖಂಡನಾರ್ಹ', 'ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರ' ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಾಗಿ ಆಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ", '' ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಕ್ರಾನಿಕಲ್ (ಮೇ 1, 2004)) http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/chronicle/archive/2004/05/01/MNG036EAF91.DTL</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 30 ರಂದು ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಕೆವಿನ್ ಶೆಲ್ಲಿಯು ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆಯ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಡೈಬೋಲ್ಡ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಂಮ್ ಗಳ ಮೇಲೆ ಅಪರಾಧಿ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದರು.<ref>ಹಾರ್ಡಿ, ಮೈಖೆಲ್ (ಮಾರ್ಚ್. 3, 2004) [http://www.fcw.com/fcw/articles/2004/0503/web-evote-05-03-04.asp ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ನಿಕ್ಸೆಸ್ ಇ-ಮತದಾನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050613075802/http://www.fcw.com/fcw/articles/2004/0503/web-evote-05-03-04.asp |date=2005-06-13 }}. ''[http://www.fcw.com ಎಫ್ ಸಿ ಡಬ್ಲ್ಯು.ಕಾಂ]''.</ref> ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಪ್ರಧಾನ ವಕೀಲರು ಅಪರಾಧಿ ನ್ಯಾಯ ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಅನಂತರದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಮೋಸದ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಡೈಬೋಲ್ಡ್ ವಿರುದ್ಧ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿದರು. ಡೈಬೋಲ್ಡ್ 2.6 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರುಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಿ ಆ ದಾವೆಯನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿತು.<ref>[https://www.wired.com/news/evote/0,2645,65674,00.html ಡೈಬೋಲ್ಡ್ ಇ-ಮತದಾನ ವ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಬೇಕು].</ref> 2006, ಫೆಬ್ರವರಿ 17 ರಂದು ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ [[ಬ್ರೂಸ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಫರ್ಸನ್|ಬ್ರೂಸ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಫರ್ಸನ್‌ನಂತರ]] ಡೈಬೋಲ್ಡ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಡಂಮ್ ನ [[ಡಿ ಆರ್ ಇ|ಡಿ ಆರ್ ಇಮತ್ತು]] ಆಪ್ಡಿಕಲ್ ಸ್ಕಾನ್ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪುನರ್ಸಮರ್ಥಿಸಿದರು.<ref>ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ (ಫೆಬ್ರುವರಿ 17, 2006). ''[http://www.ss.ca.gov/elections/voting_systems/diebold_cert.pdf ಡೈಬೋಲ್ಡ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್, ಇಂಕ್ ಇದರ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060502183439/http://www.ss.ca.gov/elections/voting_systems/diebold_cert.pdf |date=2006-05-02 }}''.</ref> *ನಾಪಾ ಕೌಂಟಿ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಮಾರ್ಚ್ 2, 2004, ಒಂದು ಅನುಚಿತವಾದ ಮಹತ್ವದ ಅಂಶದ [[ಮಾರ್ಕಸೆನ್ಸ್|ಮಾರ್ಕಸೆನ್ಸ್‌ಸ್ಕಾನರ್]] 6,692 [[ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯ ಮತಪತ್ರದ|ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯ ಮತಪತ್ರದಮತಗಳನ್ನು]] ಲಕ್ಷಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite news |last=Kim |first=Zetter |title=E-Vote Snafu in California County |work=Wired |date=2004-03-19 |url=https://www.wired.com/politics/security/news/2004/03/62721 |archiveurl=https://archive.today/20130105124552/http://www.wired.com/politics/security/news/2004/03/62721 |archivedate=2013-01-05 |access-date=2021-07-20 |url-status=live }}</ref> *[[ಆಂತರಿಕ ದೇಶದ ಡಚ್ ಮಂತ್ರಿಯು|ಆಂತರಿಕ ದೇಶದ ಡಚ್ ಮಂತ್ರಿಯುಎಸ್]] ಡಿ ಯು ಎನ್ ವಿ ತಯಾರಿಸಿದ 1187 ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳ ಅನುಮತಿ ಪತ್ರವನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 30 2006 ರಂದು ಹಿಂದೆಗೆದುಕೊಂಡನು, ಒಟ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸುಮಾರು ಶೇಕಡಾ 10 ಅನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕು, ಏಕೆಂದರೆ [[ವ್ಯಾನ್ ಇಕ್ ಫ್ರಿಯಕಿಂಗ್|ವ್ಯಾನ್ ಇಕ್ ಫ್ರಿಯಕಿಂಗ್‌ಉಪಯೋಗಿಸಿ]] 40 ಮೀಟರುಗಳಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಮತದಾನದ ಗುಟ್ಟಿಗೆ ಕಿವಿಗೊಡಬಹುದೆಂದು [[ಪ್ರಧಾನ ಬೇಹುಗಾರಿಕೆಯ ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ಸೇವೆಯಿಂದ|ಪ್ರಧಾನ ಬೇಹುಗಾರಿಕೆಯ ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ಸೇವೆಯಿಂದಅದರ]] ಯೋಗ್ಯತೆಯು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>http://www.minbzk.nl/contents/pages/82071/briefstemmachinses.pdf</ref> ಈ ತೀರ್ಮಾನದ 24 ದಿನಗಳ ನಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆಸಲ್ಪಡಬೇಕು. ಈ ನಿರ್ಣಯವು ''ವಿಜ್ ವೆರ್ಟೋವೆನ ಸ್ಟೆಮ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ಸ್ ನಿಯಟ್ '' <ref>{{Cite web |url=http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-08-06 |archive-date=2008-12-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081216032054/http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/ |url-status=dead }}</ref>("ನಾವು ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ನಂಬುವುದಿಲ್ಲ"<ref>{{Cite web |url=http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/English |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-08-06 |archive-date=2010-07-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100726053810/http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/English |url-status=dead }}</ref>) ಎಂಬ ಡಚ್ [[ಗ್ರಾಸ್ ರೂಟ್ಸ್|ಗ್ರಾಸ್ ರೂಟ್ಸ್‌ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ]] ಹೇರಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>ಎ ಪಿ ಮೂಲಕ [http://www.iht.com/ ಇಂಟರ್ನಾಶನಲ್ ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್ ](ಅಕ್ಟೋಬರ್ 30, 2006) ಡಚ್ ಸರ್ಕಾರವು ಆಮಸ್ಟರ್ಡಾಮ್ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ 35 ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಮತದಾನ ಗಣಕಯಂತ್ರಗಳ ಉಪಯೋಗವನ್ನು ನಿಷ್ಕ್ರೀಯಗೊಳಿಸಲು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ.</ref> * [[2006 ರ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿನ]] ಸಮಸ್ಯೆಗಳು: **ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2006 ರಲ್ಲಿ ಫ್ಲೋರಿಡಾದ ಫೋರ್ಟ ಲೌಡರ್ ಡೇಲ್ ಮತ್ತು ಹಾಲಿವುಡ್ ನ ಮಿಯಾಮಿಯಲ್ಲಿ [[ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ನಡೆದ ಮತದಾನದ|ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ನಡೆದ ಮತದಾನದಕಾಲದಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಮತಗಳನ್ನು ಡೆಮೊಕ್ರೆಟಿಕ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಪಡೆಯಬೇಕಾದ್ದನ್ನು, ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ನರಿಗೆ ಚಲಾಯಿಸಿದಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿತು. ಚುನಾವಣಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅದು ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆಯಲ್ಲಿನ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣವಾದ ದೋಷಗಳೆಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು.<ref>[http://www.miami.com/mld/miamiherald/news/editorial/15889697.htm ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಕಾರ್ಯ (ಮಿಯಾಮಿ ಹೆರಾಲ್ಡ್, 10/31/2006)]{{Dead link|date=December 2008}}</ref> **ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾದಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಗಣಕ ಯಂತ್ರದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ದೋಷವು ಕೆಲವರನ್ನು ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಇಂಡಿಯಾನಾದಲ್ಲಿ, ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕದ 175 ಜನಗಳು ಸಹ ಕಾಗದವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದರು. ಆ ರಾಜ್ಯಗಳ ಕೌಂಟಿ ಪ್ರದೇಶದವರೂ ಸಹ ತಡವಾದುದ್ದಕ್ಕೆ ನಷ್ಟ ತುಂಬಲು ಮತದಾನದ ಅವಧಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು.<ref name="forbes.com">[http://www.forbes.com/business/commerce/feeds/ap/2006/11/07/ap3152794.html ಇ-ಮತಪತ್ರಗಳ ಜೊತೆ ಚುನಾವಣಾ ಕೆಲಸಗಾರರ ಹೋರಾಟ]{{Dead link|date=December 2008}}</ref> **ಕುಯಹೊಗ ಕೌಂಟಿ, ಓಹಿಯೊ: ಡೈಬೋಲ್ಡ ಗಣಕ ಯಂತ್ರದ ಸರ್ವರ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡದೆ ಮತಗಳ ಎಣಿಕೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು, ಆಗ ಮುದ್ರಣ ಯಂತ್ರಗಳು ನಿಂತುಬಿಟ್ಟವು, ಆದ್ದರಿಂದ ಮತಪತ್ರದ ನಕಲುಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ಮತಗಳಿಗೆ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಲಿಲ್ಲ, ಮತಗಳು ಎಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ ಮತಗಳ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಖಚಿತವಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/2008/01/06/magazine/06Vote-t.html?pagewanted=3&_r=1 | work=The New York Times | title=Can You Count on Voting Machines? | first=Clive | last=Thompson | date=January 6, 2008 | accessdate=March 29, 2010}}</ref> **ವಾಲ್ಡೆನಬರ್ಗ, ಅರ್ಕನ್ಸಾಸ್: ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆಯ ಗಣಕ ಯಂತ್ರವು ಒಬ್ಬ ಮೇಯರ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಶೂನ್ಯ ಮತಗಳನ್ನು ತಾಳೆ ಮಾಡಿತು, ಅವರು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಸ್ವತಃ ತನಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದೆನೆಂದು ದೃಢಪಡಿಸಿದರು, ಆದ್ದರಿಂದ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಮತವಾದರೂ ಇರಬಲ್ಲದು, ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆ ಯಂತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಮತಗಳು ಮಾಯವಾಗುವಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿದು.<ref name="forbes.com"/> **ಸರಸೊಟ, ಫ್ಲಾರಿಡಾ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ 18,000 ಜನಗಳ "ಕಡಿಮೆ ಮತಗಳಿದ್ದವು".<ref name="forbes.com"/> ಕಡಿಮೆ ಮತವು ತಂತ್ರಾಂಶದ ದೋಷದ ಕಾರಣದಿಂದಲ್ಲವೆಂದು ನಂತರದ [http://election.dos.state.fl.us/reports/2006ConDist13.shtml ತನಿಖೆಯು] ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿತು. ಗಮನಾರ್ಹವಲ್ಲದ ಮತಪತ್ರ ರಚನೆಯು ಕಡಿಮೆ ಮತದ ಕಾರಣವೆಂದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು. *ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕಾನೂನು ಶಾಲೆಯ ಬ್ರೆನಾನ್ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ 2001 ರ ಆಗಸ್ಟ 1 ರಂದು ಈ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಸುತ್ತುವರಿದಿರುವ ರಕ್ಷಣಾ ವಿಷಯಗಳು ಮತ್ತು ದೋಷಯುಕ್ತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. 2004 ಹಾಗೂ 2006 ರಲ್ಲಿ 26 ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇ-ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳ ಹಾಳಾಗುವಿಕೆಯ 60 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಉದಾಹರಣೆಗಳ ಸಹಿತ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕಾನೂನು ಶಾಲೆಯು ಒಂದು ವರದಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. 2004 ರಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ರಮೆಂಟೊದಲ್ಲಿ ಮತಗಳು ಚಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು ಆದರೆ ಎಣಿಕೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲದ ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಭಾಷೆಯ ಮತಪತ್ರಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಸೇರಿದ್ದವು.{{Citation needed|date=April 2009}} * [[ಫಿನ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ]], [[ಪ್ರಧಾನ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು|ಪ್ರಧಾನ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ನ್ಯಾಯಾಲಯವುಮೂರು]][[ಪುರಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ|ಪುರಸಭೆಗಳಲ್ಲಿಒಂದು]] ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸಿಂಧುವಲ್ಲವೆಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಪುರಸಭೆಯ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ಪುನಃ ನಡೆಸುವಂತೆ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿತು. ಮತವು ಚಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬಗ್ಗೆ ಸಂದೇಶಗಳು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದ್ದ ಕಡೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಒಟ್ಟು 232 ಸಂಗತಿಗಳಲ್ಲಿ (ಮತಗಳ ಶೇಕಡಾ 2 ರಷ್ಟು) ಮತದಾರರು ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದ್ದರು, ತಮ್ಮ ಮತವನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು ಆದರೆ ಅದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿರಲಿಲ್ಲ ಹಾಗೆಯೇ ಮತಗಟ್ಟೆ ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಟರು, ಆ ಮತಗಳು ದಾಖಲಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web | title=KHO: Kuntavaalit uusiksi Vihdissä, Karkkilassa ja Kauniaisissa | url=http://www.yle.fi/uutiset/talous_ja_politiikka/2009/04/kho_kuntavaalit_uusiksi_vihdissa_karkkilassa_ja_kauniaisissa_673059.html | work=YLE Uutiset, Talous ja politiikka | publisher=YLE | date=2009-04-09 | accessdate=2009-04-09}}</ref> *ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ 2008 ರ ಚುನಾವಣೆಗಳು: **ವರ್ಜೀನಿಯಾ, ಟೆನೆಸೀ, ಮತ್ತು ಟೆಕ್ಸಾಸ್: ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆಯ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳು ಮುಂಚೆಯೇ ಮತದಾನದ ಪ್ರಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಮತಗಳನ್ನು ಚಲಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದವು.<ref>http://www.technologyreview.com/computing/21626/</ref> ** ಹಮ್ಬೊಲ್ಟ್ ಕೌಂಟಿ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ: ಒಂದು ರಕ್ಷಣಾ ನ್ಯೂನ್ಯತೆಯು ಗಣಕ ಯಂತ್ರದ ಡೇಟಾ ಬೇಸ್ ನಿಂದ 197 ಮತಗಳನ್ನು ಅಳಿಸಿಹಾಕಿತು.<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2009/apr/30/e-voting-electronic-polling-systems|title=Why machines are bad at counting votes|last=Grossman|first=Wendy M|date=30 April 2009|publisher=[[The Guardian]]|accessdate=2009-07-14 | location=London}}</ref> === ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪುನರಾವಲೋಕನ === ಮೇ 2007 ರಲ್ಲಿ, [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] ರಾಜ್ಯದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ [[ಡೇಬ್ರ ಬೊವೆನ್|ಡೇಬ್ರ ಬೊವೆನ್‌ರಾಜ್ಯದ]] ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ "ಸಂಪೂರ್ಣ ತಪಾಸಣೆ" ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆದರು. ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಯ ಆಕರದ ಸೊರ್ಸ್ ಕೊಡಿನ ರಕ್ಷಣಾ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದವರ|ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದವರಗಣಕಯಂತ್ರ]] ರಕ್ಷಣೆಯ ತಜ್ಞರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಆಕೆಯು ನೇಮಿಸಿದಳು. ಅದೂ ಅಲ್ಲದೆ, ಗುಪ್ತ ಪ್ರಭಾವ ಅಥವಾ ದೋಷಗಳ ಭೇದ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವ ಚುನಾವಣಾ ದಿನದ ದೃಶ್ಯ ವಿವರಗಳ "ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟ ಸಂಗತಿ"ಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ "ರೆಡ್ ತಂಡಗಳನ್ನು" ಸಹ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದಳು. ನೆರವಾಗುವ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ಪರ್ಯಾಯ ಭಾಷಾ ಅಗತ್ಯಗಳೂ ಅಲ್ಲದೆ ತಯಾರಕರ ಕಾಗದಪತ್ರಗಳ ಉಪಯೋಗದ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಪರಿಶೀಲನೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪುನರಾವಲೋಕನವು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಮುಕ್ತಾಯದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ನಾಲ್ಕು ವಿವರವಾದ ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ನಿರ್ಣಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟವು (ಡೈಬೊಲ್ಡ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಂಮ್ಸ್, ಹಾರ್ಟ ಇಂಟರ್ಸಿವಿಕ್, ಸಿಕ್ವೊಯ ವೊಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಂಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಷನ್ಸ್ ಸಿಸ್ಟಂಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್, ಇಂಕ್)ಮತ್ತು ಡೈಬೊಲ್ಡ್ ಹಾಗೂ ಸಿಕ್ವೊಯ ಮತದಾನ ರೀತಿಗಳಿಗೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 25, 2007 ರ ಪರಿಶೀಸಿದ ತೀರ್ಮಾನಗಳು ಅಪ್ಡೇಟ್ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟವು.<ref>{{Cite web |url=http://www.sos.ca.gov/elections/elections_vsr.htm |title=ಸಿ ಎ ಎಸ್ ಒ ಎಸ್ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪುನರಾವಲೋಕನ |access-date=2010-08-06 |archive-date=2007-07-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070715155200/http://www.sos.ca.gov/elections/elections_vsr.htm |url-status=dead }}</ref> ಸಂಪೂರ್ಣ ಮತದಾನವನ್ನು ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಏಕೈಕ-ತಜ್ಞನಲ್ಲದವನಿಗೆ ದಾರಿಮಾಡಿ ಕೊಡುವಂತಹ ನ್ಯೂನ್ಯತೆಗಳು, ಎಲ್ಲ ತಯಾರಕರ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣಾ ಪರಿಣಿತರು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ರಕ್ಷಣಾ ದೋಷಗಳನ್ನು ಕಂಡರು. ಆಗಸ್ಟ್ 3, 2007 ರ ಪುನರ್ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸದಂತಹ ಇಎಸ್&amp;ಎಸ್ ನ [[ಇಂಕಾವೊಟ್]] ಯಂತ್ರವೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಆಕೆಯು ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಂತಹ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬೊವೆನ್ ದೃಢೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಕಂಪನಿಯು ಅದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಅವಧಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಮಂಡಿಸಿತು. ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಭೇದ್ಯತೆಯ ಹಂತಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವ "ರೆಡ್ ಟೀಮ್" ತಜ್ಞರಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವರದಿಯು ಜುಲೈ 27, 2007 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಆಗಸ್ಟ್ 2, 2007 ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ವರದಿಯು ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸೋರ್ಸ್ ಕೋಡ್ ದೋಷಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಒಂದು ಸೋರ್ಸ್ ಕೋಡ್ ಪರಿಶೀಲನೆಯ ತಂಡದಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. 2005 ರ ಎರಡೂ ವರದಿಗಳು ಐಚ್ಛಿಕ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ (ವಿ ವಿ ಎಸ್ ಜಿ)ಸೂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಅತೀ ಕನಿಷ್ಟ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಪ್ರಮಾಣಿಸಿದ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಹೊಸ ಕಠಿಣವಾದ ಭದ್ರತಾ ಅಗತ್ಯೆತೆಗಳನ್ನು ಹೇರಿ ಕೆಲವು ಶರತ್ತುಗಳ ಸಹಿತ ಪುನರ್ವಿಮರ್ಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.<ref>ಸಿಮೊನ್ಸ್, ಬಾರ್ಬರಾ. ಆಗಸ್ಟ್ 13, 2009 [http://www.votetrustusa.org/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=2554&amp;Itemid=113 "ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ: ಸಂಪೂರ್ಣ ಪುನರಾವಲೋಕನೆ."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160225025735/http://www.votetrustusa.org/index.php?option=com_content&task=view&id=2554&Itemid=113 |date=2016-02-25 }} ಮತದಾರ. ದಿನಾಂಕ 10 ನವೆಂಬರ್‌ 2008ರಂದು ಮರುಪಡೆಯಲಾಯಿತು.</ref> ಪ್ರಶ್ನಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಂಪನಿಗಳು ಫೆಬ್ರುವರಿ 2008 ರವರೆಗೂ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚುನಾವಣೆಗೆ ತಮ್ಮ ಭದ್ರತೆಯ ವಿವಾದಾಂಶಗಳನ್ನು ಗೊತ್ತು ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗುಟ್ಟಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುವುದೆಂದು ಭದ್ರ ಪಡಿಸಬೇಕು. [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಲ್ಯೂಷನ್ಸ]] (ಮುಂಚಿನ [[ಡೈಬೊಲ್ಡ ಎಲೆಕ್ಷನ ಸಿಸ್ಟಂಮ್ಸ್]]), ಅಕ್ಯುವೊಟ್-ಟಿ ಎಸ್ ಎಕ್ಸ್ ವೊಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಂಮ್ಸ್ ಅನ್ನು, [[ಪ್ರಿನ್ಸಟನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ|ಪ್ರಿನ್ಸಟನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಗಣಕಯಂತ್ರ]] ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಂದ 2006 ರಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅಕ್ಯುವೊಟ್-ಟಿ ಎಸ್ ಎಕ್ಸ ಅಭದ್ರತೆಯುಳ್ಳದ್ದು ಮತ್ತು"ಮತ ಕದಿಯುವ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಒಂದು ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ರವಾನಿಸಬಹುದೆಂದು" ಅವರ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ತೋರಿಸಿದವು. "ಯಂತ್ರಗಳು ಗಣಕಯಂತ್ರದ ವೈರಾಣುಗಳನ್ನು ಒಂದರಿಂದ ಮತ್ತೊಂದಕ್ಕೆ" ಹಿಂದಿನ ಮತ್ತು ತರುವಾಯದ ಚುನಾವಣೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರವಾನಿಸಬಹುದು.<ref>ರಿಯೊರ್ಡಾನ್, ಥೆರೆಸಾ. 7 ಸೆಪ್ಟೈಂಬರ್ 1994 [http://www.princeton.edu/main/news/archive/S15/81/66A80/index.xml ] ಪ್ರಿನ್ಸಟನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ. ಮಾರ್ಚ್ 6, 2008ರಲ್ಲಿ ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> === ಫ್ಲೋರಿಡಾ, ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡ್ ಗಳು ಮತ್ತು 2000 ದ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಚುನಾವಣೆ === [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಚುನಾವಣೆಯ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಚುನಾವಣೆಯಫಲಿತಾಂಶವು]] ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿರಬಹುದೆಂದು ಆಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟು [[ಫ್ಲಾರಿಡಾದಲ್ಲಿ]] ಅವರ [[ವೊಟೊಮ್ಯಾಟಿಕ್|ವೊಟೊಮ್ಯಾಟಿಕ್‌ಶೈಲಿಯ]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಅಸಮ ಉಪಯೋಗವಾದಾಗ 2000 ದಲ್ಲಿ ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡ್ ಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಕುಪ್ರಸಿದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪಡೆದವು. ಜೊಸೆಫ್ ಪಿ. ಹ್ಯಾರಿಸ್ ನಿಂದ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ವೊಟೊಮ್ಯಾಟಿಕ್, ಐ ಬಿ ಎಮ್ ನಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪಕಾಲದವರೆಗೆ ಅಪ್ಪಣೆ ಚೀಟಿ ಪಡೆದು ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಆ ಸನ್ನದುಗಳ ಅವಧಿ 1982 ರಲ್ಲಿ ಮುಗಿದು ಹೋದನಂತರ, ಕಡಿಮೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಯಂತ್ರಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು ಎಂದು ಪ್ರೊಟೊಟೈಪನ್ನು ರಚಿಸಿ ಸಾಮ್ಯದ ಸನ್ನದನ್ನು ಪಡೆದ ವಿಲಿಯಂ ರೊವೆರೊಲ್ ನು ತಿಳಿಸಿದನು. ಫ್ಲೊರಿಡಾದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಯಂತ್ರಗಳು ನಿಜವಾದ ''ವೊಟೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಗಿಂತ ಐದು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ನ್ಯೂನ್ಯತೆಗಳನ್ನು '' ಹೊಂದಿದ್ದವು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದನು.<ref>{{cite journal | title = IGS Votomatic Prototype Goes to the Smithsonian | journal = Institute of Governmental Studies, Public Affairs Report | volume = 42 | issue = 4 | date = Winter 2001 | publisher = University of California, Berkeley | url = http://www.igs.berkeley.edu/publications/par/winter2001/votomatic.htm | format = {{Dead link|date=June 2008}} – ^{[http://scholar.google.co.uk/scholar?hl=en&lr=&q=intitle%3AIGS+Votomatic+Prototype+Goes+to+the+Smithsonian&as_publication=Institute+of+Governmental+Studies%2C+Public+Affairs+Report&as_ylo=&as_yhi=&btnG=Search Scholar search]} | access-date = 2010-08-06 | archive-date = 2007-07-13 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070713201451/http://www.igs.berkeley.edu/publications/par/winter2001/votomatic.htm | url-status = dead }}</ref> ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವೊಟೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಪದ್ಧತಿಯ, ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮೂಲದ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮೊದಲೇ ಎಣಿಸಿದ ಸಾಧ್ಯವಾದ ಪ್ರತಿ ಭದ್ರದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಡ್ ಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತವೆ, [[ಮತದಾನ ಯಂತ್ರದಲ್ಲಿ|ಮತದಾನ ಯಂತ್ರದಲ್ಲಿಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ]] ಮುಖಾಂತರ ಒಂದು ಮೊನಚಾದ ತುದಿಯುಳ್ಳ ಮುಳ್ಳನ್ನು ಮತದಾರನಿಂದ ಒತ್ತಿ ರಂದ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ಣ ಪಂಚ್ ದೇ ಒಂದು ಸಮಸ್ಯೆ; ಇದು ನಿರೀಕ್ಷಸಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಚಿಕ್ಕದಾದ ರಂಧ್ರಕ್ಕೆ, ಅಥವಾ ಕಾರ್ಡ್ ನಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದು ಸೀಳು, ಇಲ್ಲವೇ ಕಾರ್ಡ್ ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅತೀ ಸಣ್ಣ ತಗ್ಗು, ಅಥವಾ ''[[ಹ್ಯಾಂಗಿಂಗ್ ಚಾಡ್]] '' ಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿ ಕೊಡಬಹುದು. [[2000 ದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ|2000 ದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿಈ]] ತಾಂತ್ರಿಕ ದೋಷವು [[ಫ್ಲೊರಿಡಾ|ಫ್ಲೊರಿಡಾರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ]] ಡೆಮಾಕ್ರೆಟಿಕ್ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿರಬಹುದೆಂದು ಹಕ್ಕು ಸಾಧಿಸಿತು, ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳು ಡೆಮಾಕ್ರೆಟಿಕ್ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಮತ್ತು ನೂರಾರು ಮತಪತ್ರಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಓದಲ್ಪಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅಪೂರ್ಣ ಪಂಚ್ ಗಳ ಕಾರಣ ಅನರ್ಹಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಇವು [[ಅಲ್ ಗೊರೆಗಿಂತ]] [[ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು. ಬುಷ್|ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು. ಬುಷ್‌ಪರವಾಗಿ]] ಮತವನ್ನು ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿತೆಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ವಾದಿಸಿದರು. ಈ ಆಪಾದನೆಯು ತಪ್ಪಿರಬಹುದೆಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ನಂತರದ ತನಿಖೆಗಳು ದೃಢಪಡಿಸಿದವು.{{Citation needed|14/05/2009|date=May 2009}} ಇತರೆ ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಲೋಹ ರಂಧ್ರ ಪಂಚ್ ತಂತ್ರವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತವೆ. ಇವು ಈ ದೋಷದಿಂದ ಅಷ್ಟಾಗಿ ನಷ್ಟಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ರಾಜ್ಯಗಳು 2000 ದ ಫ್ಲಾರಿಡಾ ಅನುಭವದ ನಂತರ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿವೆ. [[ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ|ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾಇನ್ನೂ]] ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಪಂಚ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ.{{Citation needed|27/02/2010|date=February 2010}} == ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಶಿಫಾರಸುಗಳು == ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ರಕ್ಷಣಾ ಅವಶ್ಯೆಕತೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಂತಹ 2005 ರ [[ಐಚ್ಛಿಕ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ|ಐಚ್ಛಿಕ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಸೂತ್ರಗಳನ್ನು]] ಮತ್ತು ವಿಕಲಾಂಗತೆಗಳುಳ್ಳ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಮತಚಲಾಯಿಸುವ ಸದವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ನೆರವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಬೇಕೆಂದು ಡಿಸೆಂಬರ್ 2005 ರಲ್ಲಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಚುನಾವಣಾ ಕಮೀಶನ್|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಚುನಾವಣಾ ಕಮೀಶನ್‌ಸರ್ವಾನುಮತದಿಂದ]] ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು. ಸಂಘಟನಾ ಚುನಾವಣೆಯ ಕಮೀಶನ್ ನಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ 2002 ರ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾನಗಳನ್ನು (ವಿ ಎಸ್ ಎಸ್) ಬದಲಾಯಿಸಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007 ರಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಸೂತ್ರಗಳು ಜಾರಿಗೆ ಬರಲಿವೆ. ಮತದಾರನ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಮರಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಂಭವನೀಯ ವಂಚನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು, ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ದೊರೆಯುವಂತಾಗಬೇಕೆಂದು [[ಮಕ್ತ ಮತದಾನ ಸಂಘದಂತಹ|ಮಕ್ತ ಮತದಾನ ಸಂಘದಂತಹಕೆಲವು]] ತಂಡಗಳು ನಂಬುತ್ತವೆ. ಐ ಎಸ್ ಒ ಇಂದ ([http://docs.oasis-open.org/election/eml/v5.0/ ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿ]) ಈಗ ಪರಿಶೀಲಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು [[ಚುನಾವಣಾ ಮಾರ್ಕ್ ಅಪ್ ಭಾಷೆ]] (ಇ ಎಮ್ ಎಲ್) ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾನವು [[ಒಯಸಿಸ್]] ನಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿರುವಂತಹ ವಿಶೇಷತೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಕ್ತವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಳತೆಗಳ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಸೂಚಿಸಿರುವ ಬೇಡಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಗಣಕಯಂತ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಇವು ಸ್ಥಿರವಾದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ಹಾಗೂ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬಲ್ಲವು. === ಶಾಸನ ರಚನೆ === 2004 ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ [[ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಸಂಘದ|ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಸಂಘದಶಾಸನಾಧಿಕಾರದ]] ವಿಷಯಗಳ ಕಮಿಟಿಯು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾನಕ್ಕೆ ಒಂಭತ್ತು ಅಂಶಗಳ ಒಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿತು.<ref>"[http://www.aitp.org/newsletter/2004julaug/index.jsp?article=evoteside.htm ಬಿ ಓ ಡಿ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಿರುವ ಶಾಸನ ಸಭೆಯ ಕಮಿಟಿಯ ತೀರ್ಮಾನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080518061010/http://www.aitp.org/newsletter/ |date=2008-05-18 }}". (ಜುಲೈ 2007). ''[http://www.aitp.org/newsletter ಮಾಹಿತಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080518061010/http://www.aitp.org/newsletter/ |date=2008-05-18 }}''</ref> ದೇಶದ ಸುತ್ತ ಮತ್ತಲಲ್ಲಿ ಉದ್ಭವಿಸಿರುವ ಕೆಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಕಮಿಟಿಯ ಚೇರ್ಮನ್ನರಾದ, ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಒರಿಯೆಜ್ ಲಗತ್ತಿಸಿರುವ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದರು.<ref>ಓರಿಯೆಜ್, ಚಾರ್ಲ್ಸ್ (ಜುಲೈ 2004). [http://www.aitp.org/newsletter/2004julaug/index.jsp?article=evote.htm "ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳ ಅನ್ವೇಶಣೆಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಭರವಸೆಯಿಡಬಹುದು"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090223184423/http://www.aitp.org/newsletter/2004julaug/index.jsp?article=evote.htm |date=2009-02-23 }}." [http://www.aitp.org/newsletter ಮಾಹಿತಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080518061010/http://www.aitp.org/newsletter/ |date=2008-05-18 }}</ref> ನೆಲ್ಸನ್-ವೈಟ್ ಹೌಸ್ ಬಿಲ್ಲನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕಾಂಗ್ರಸ್ ನಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ರಚನೆಯು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಸ್ಪರ್ಶ ಪರದೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸ್ಕಾನ್ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲು ಈ ಬಿಲ್ ಒಂದು ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ನಷ್ಟು ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಒದಗಿಸಿ ವಿನಿಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಸಂಘಟನೆಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಶೇಕಡಾ 3 ರಷ್ಟು ಬೇಕಾದ ಲೆಕ್ಕ ಪರಿಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಶಾಸನ ರಚನೆಯು ಸಂಬೋಧಿಸುತ್ತದೆ. 2012 ನೇ ವರ್ಷದೊಳಗೆ ಯಾವುದಾದರೂ ರೀತಿಯ ಮತದಾನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ರೀತಿಯ ಕಾಗದದ ಟ್ರಯಲ್ ಲೆಕ್ಕ ಪರಿಶೋಧನೆಯನ್ನು ಅದು ಆಜ್ಞಾಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref>ಪಡ್ಗೆಟ್, ಟಿಮ್. ನವೆಂಬರ್‌ 19, 2007 [http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1680451,00.html "ಇ-ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವಿಕೆ" ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130824205815/http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1680451,00.html |date=2013-08-24 }} ಟೈಮ್ ಮ್ಯಗಜೈನ್. ದಿನಾಂಕ 28 ನವೆಂಬರ್‌ 2008ರಂದು ಮರುಪಡೆಯಲಾಯಿತು.</ref> ನ್ಯೂಜರ್ಸಿಯ ಡೆಮೊಕ್ರೆಟ್ [[ರಶ್ ಡಿ. ಹೊಲ್ಟ ಜ್ಯುನಿಯರ್|ರಶ್ ಡಿ. ಹೊಲ್ಟ ಜ್ಯುನಿಯರ್‌ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಿಂದ]] ಸೂಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮತ್ತೊಂದು ಬಿಲ್, ಹೆಚ್ ಆರ್. 811 ([[2003 ರ ಮತದಾರರ ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ನೆರವಿನ ಕಾನೂನು]]), 2002 ರ ಹೆಲ್ಪ್ ಅಮೇರಿಕಾ ಮತದಾನ ಕಾಯ್ದೆಗೆ ತಿದ್ದುಪಡಿಯಂತೆ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸಬಲ್ಲದು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳು ಪ್ರತಿ ಮತಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಾಗದದ ಆಡಿಟ್ ಟ್ರಯಲ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.<ref>ರೊಸೆನ್ ಫೆಲ್ಡ್, ಸ್ಟೀವನ್. ಆಗಸ್ಟ್‌ 8, 2008. [http://www.alternet.org/story/59077/?page=entire ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ನಿಷೇಧದ ಪರಿಣಾಮಗಳು] ದಿನಾಂಕ 27 ನವೆಂಬರ್‌ 2007 ರಂದು ಮರುಪಡೆಯಲಾಯಿತು.</ref> ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾನಗಳ ಹಾಗೂ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಿಗೆ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನುಮುಂದುವರಿಸಲು, ಮತ್ತು ವಿಕಲಾಂಗರಿಗೆ ಮತಪತ್ರದ ಮತದಾನದ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು, ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡದವರು, ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಮಟ್ಟ ಹೊಂದದವರಿಗೆ ನವೆಂಬರ್ 1, 2007 ರಲ್ಲಿ ಫ್ಲಾರಿಡಾದ ಸೆನೆಟರ್ ಬಿಲ್ ನೆಲ್ಸನ್ ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೆನೆಟ್ ಸಹ ಬಿಲ್ಲಿನ ವರದಿಯು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ, ಮತದಾರನು ಪ್ರಮಾಣಿಸಿದ ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಕೈಯಿಂದ ಎಣಿಸಿದ ಆಡಿಟ್ ವರದಿಯ ಸಹಿತ ಸಂಘಟನಾ ಕಚೇರಿಗೆ ಒದಗಿಸಲು ಅದು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಆದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಈ ಬಿಲ್ಲು [[ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೆನೆಟ್ ಕಮಿಟಿಗೆ|ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೆನೆಟ್ ಕಮಿಟಿಗೆಹಿಂದಿರುಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ]] ಮತ್ತು ಮತದಾನದ ತಾರೀಕನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿಲ್ಲ.<ref>2007 [http://thomas.loc.gov/cgi-bin/bdquery/z?d110:SN02295:@@@D&amp;summ2=m&amp; ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151018162217/http://thomas.loc.gov/cgi-bin/bdquery/z?d110:SN02295:@@@D&summ2=m& |date=2015-10-18 }} ದ ಲೈಬ್ರರಿ ಆಫ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ 2008 ರ ಮಾರ್ಚ್‌ 3 ರಂದು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಉಪಯೋಗದ ಸುತ್ತಲಿನ ಅಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಹಂಬಲದ ಕಾರಣ, 2008 ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಹೋಲ್ಟನು, ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಬಿಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದನು. [[ಪ್ರಧಾನ ಸೇವೆಗಳ ಆಡಳಿತವು|ಪ್ರಧಾನ ಸೇವೆಗಳ ಆಡಳಿತವುನಾಗರಿಕರಿಗೆ]] ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಎಣಿಸಲು ಬಾಡಿಗೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಜನಗಳ ಖರ್ಚಿನ ಹಣವನ್ನು ಹಿಂತಿರುಗಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು (ಹೆಚ್ ಆರ್ 5036) "2008 ರ ಭದ್ರತಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಹಾಯದ ಕಾನೂನು" ಎನ್ನುವ ಒಂದು ಬಿಲ್ಲು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="2008-PDF-election">2008 [http://electionarchive.org/ucvInfo/US/legislation/SummaryFlyer5036.pdf ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಚುನಾವಣಾ ಪತ್ರಾಗಾರ. 2008 ರ ಮಾರ್ಚ್‌ 3 ರಂದು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> ಈ ಬಿಲ್ಲು ಜನವರಿ 17, 2008 ರಲ್ಲಿ ಶಾಸನ ಸಭೆಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>[http://www.opencongress.org/bill/110-h5036/show ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120313141636/http://www.opencongress.org/bill/110-h5036/show |date=2012-03-13 }} 2008 ಓಪನ್ ಕಾಂಗ್ರಸ್. 2008ರ ಮಾರ್ಚ್‌ 3ರಂದು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> 500 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರುಗಳನ್ನು ಕಾಗದದ ಮತಪತ್ರಕ್ಕೆ ಪುನರ್ಮಾಪಾಡು ಮಾಡುವ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸಲು ಕೊಡಲಾಗುವುದು; ಮತದಾನದ ಲೆಕ್ಕ ಶೋಧಕರಿಗೆ ಕೊಡಲು 100 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗುವುದು; ಕೈಯಿಂದ ಎಣಿಸಿದವರಿಗೆ ಕೊಡಲು 30 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರುಗಳನ್ನು ಕೊಡುವಂತೆ ಈ ಬಿಲ್ಲು ಅಂದಾಜು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ನಂಬದೇ ಹೋದರೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ಕೈಯಿಂದ ಮತ ಚಲಾಯಿಸುವ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="2008-PDF-election"/>. ಮತದಾನದ ತಾರೀಕು ಇನ್ನೂ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. == ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಕೃತಿ == 2006 ರಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದ ''[[ಮ್ಯಾನ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್]]'' ಎನ್ನುವ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ [[ರಾಬಿನ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್|ರಾಬಿನ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್‌ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದನು]]. ರಾಜಕೀಯ ಸಂಭಾಷಣಾ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಹಾಸ್ಯಗಾರ ಅಭ್ಯಾಗತ [[ಜಾನ್ ಸ್ಟೀವರ್ಟ್|ಜಾನ್ ಸ್ಟೀವರ್ಟ್‌ನಂತಹ]] ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಮಾಡಿದ್ದನು, ಕಲ್ಪನಾ ತಯಾರಕ ಡೆಲಕ್ರಾಯ್ ನಿಂದ ಉತ್ಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಂತ್ರಾಂಶದ ದೋಷವು ಮತಗಳನ್ನು ಅಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ತಾಳೆ ಮಾಡಿದಾಗ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಜಯಶಾಲಿಯಾದನು. [[ಮಾರ್ಕ್ ಕೊಗಿನ್ಸ್]] 2007 ರಲ್ಲಿ ''ರನ್ ಆಫ್ '' ಎಂಬ ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆದಿದ್ದನು. [[ಸಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ನಗರ ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ]] [[ಗ್ರೀನ್ ಪಾರ್ಟಿ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಿಂದ ಒಂದು ವಿಸ್ಮಯದ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಅವನಿಗೂ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಬೆಂಬಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯ ಮಧ್ಯೆ ಒಂದು [[ರನ್ ಆಫ್|ರನ್ ಆಫ್‌ಅನ್ನು]] ಬಲವಂತಪಡಿಸುತ್ತದೆ - 2003 ರ ಚುನಾವಣೆಯ ಸರಿಯಾದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಒಂದು ಸಂಚು ಹತ್ತಿರ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಸರಿಗಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಪುಸ್ತಕದ ಖಾಸಗಿ ಪತ್ತೇದಾರ ಮುಖಂಡನು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾದ ಚೀನಾಪಟ್ಟಣದ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಹಿಳೆಯ ಅಪ್ಪಣೆಯ ಮೇರೆಗೆ ತನಿಖೆ ಮಾಡಿದಾಗ, ನಗರದಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಇ-ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದವರೊಬ್ಬರಿಂದ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಮೋಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದನು.<ref>[http://www.januarymagazine.com/crfiction/runoff.html ಜನವರಿ ಮ್ಯಾಗಜೈನ್, "ದ ಫಿಕ್ಸ್ ಇಸ್ ಇನ್"]</ref> [[2006|2006ರ]] [[ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ]] "[[ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಡೆಮೊಕ್ರಸಿ]]" [[ಹೆಚ್ ಬಿ ಓ]] ನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅಮೇರಿಕಾದ 2000 ಹಾಗೂ 2004 ರ ಚುನಾವಣಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಫ್ಲೊರಿಡಾದ ವೊಲುಸಿಯ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿ|ಫ್ಲೊರಿಡಾದ ವೊಲುಸಿಯ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿಸಂಭವಿಸಿದ]] ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಅಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಅಮೇರಿಕಾದ ನಾಗರಿಕರು ತನಿಖೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಚಿತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಆ ಚಿತ್ರವು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಚಿತ್ರವು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[ಡೈಬೊಲ್ಡ್ ಚುನಾವಣಾ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಂದ|ಡೈಬೊಲ್ಡ್ ಚುನಾವಣಾ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಂದಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ]] ವಿದ್ಯನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳ ಲೋಪದೋಷಗಳ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಗಳ ಶೋಧನೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. [[ಫ್ಲಾರಿಡಾದ ಲಿಯಾನ್ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿ]] [[ಡೈಬೊಲ್ಡ್]] ಚುನಾವಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಅತ್ಯನ್ನತ ಮಟ್ಟಕ್ಕೇರಿಸುತ್ತದೆ. == ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರದ ತಯಾರಕರು == *[[ಆಕ್ಯುಪೋಲ್]] *[[ಅಡ್ವಾನ್ಸಡ್ ವೊಟಿಂಗ್ ಸಲ್ಯೂಷನ್ಸ್]], ಹಿಂದಿನ [[ಶೌಪ್ ವೊಟಿಂಗ್ ಮಶೀನ್ ಕಂ.]] *[[ಭಾರತ್ ಎಲೆಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್]] ([[ಭಾರತ]]) *[[ಡೊಮಿನಿಯನ್ ವೊಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್]] ([[ಕೆನಡಾ]]) *[[ಎಲೆಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್]] *[[ಇ ಎಸ್ &amp; ಎಸ್]] ([[ಯು ಎಸ್ ಎ]]) *[[ಹಾರ್ಟ್ ಇಂಟರ್ ಸಿವಿಕ್]] ([[ಯು ಎಸ್ ಎ]]) *[[ಮೈಕ್ರೊವೊಟ್]] *[[ನೆಡಾಪ್]] ([[ನೆದರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್]]) *[[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಲ್ಯೂಶನ್ಸ್]] (ಹಿಂದಿನ ಡೈಬೊಲ್ಡ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್) ([[ಯು ಎಸ್ ಎ]]) *[[ಸಿಕ್ವೊಯ ವೊಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್]] ([[ಯು ಎಸ್ ಎ]]) *[[ಸ್ಮಾರ್ಟಮ್ಯಾಟಿಕ್]] *[[ಯೂನಿಲೆಕ್ಟ್]] *[[ವೊಟೆಕ್ಸ್ / ಟಿ ಎಮ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ಸ್ ಇಂಕ್]] ([[ಕೆನಡಾ]]) == ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಶಿಸ್ತಿನ ಪರಿಶ್ರಮಗಳು == *[[ಪ್ರೆಟ್ ಎ ವೊಟರ್]] *[[ಪಂಚ್ ಸ್ಕಾನ್]] == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == * [[ಮತದಾನದ ಯಂತ್ರ]] * [[ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳ ಯೋಗ್ಯತಾ ಪತ್ರದ ಕೊಡುಗೆ]] * [[ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಂಚನೆ]] * [[ಮತ ಎಣಿಸುವ ಪದ್ಧತಿ]] * [[ಇ-ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ]] * [[ಓಪನ್ ಸೊರ್ಸ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮತದಾನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ]] == ಆಕರಗಳು == {{reflist|2}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{commonscat|Voting machines}} * [http://www.eac.gov ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಅಸಿಸ್ಟೆನ್ಸ್ ಕಮಿಷನ್] * [http://vote.nist.gov/ ಮತಗಳು][http://vote.nist.gov/ ಎನ್ ಐ ಎಸ್ ಟಿ.ಗೌ ]- ದ [[ನ್ಯಾಶನಲ್ ಇಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸ್ಟಾಡರ್ಡ್ಸ ಅಂಡ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ]] [[ಹೆಲ್ಪ ಅಮೇರಿಕಾ ವೊಟ್ ಆಕ್ಟ್|ಹೆಲ್ಪ ಅಮೇರಿಕಾ ವೊಟ್ ಆಕ್ಟ್‌ಪುಟ]] * [http://triinu.net/e-voting/ ಪ್ರಾಕ್ಟಿಕಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಅನಾಲಿಸಿಸ್ ಆಫ್ ಇ-ವೊಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ಟ್ರಿನು ಮ್ಯಾಗಿಯಿಂದ ಎಸ್ಟೊನಿಯನ್ ಇ-ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಯ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ ವಿದ್ವತ್ ಪ್ರಬಂಧ, ಸರ್ವ್ (ಸೆಕ್ಯೂರ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ರೆಜಿಸ್ಟ್ರೇಶನ್ ಮತ್ತು ವೊಟಿಂಗ್ ಎಕ್ಸಪೆರಿಮೆಂಟ್) * ಎ ಕೊರಸಿಯಾನ್-ರೆಸಿಸ್ಟಾನ್ಟ್ ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಾಫಿಕ್ ವೊಟಿಂಗ್ ಪ್ರೊಟೊಕಾಲ್ - ಇವ್ಯಾಲ್ಯುಯೇಶನ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೊಟೊಟೈಪ್ ಇಂಪ್ಲಿಮೆಂಟೇಶನ್, - ವಿದ್ಯನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ ಕೊಂಡುಕೊಳ್ಳುವದರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಮಾನಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ ಸ್ಟೀಫನ್ ಜಿ. ವೇಬರ್ ನ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಪ್ರಬಂಧ. * [http://www.electiontechnology.com/research.php ದ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಲೈಬ್ರರಿ ರಿಸರ್ಚ್ ಲಿಸ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930000436/http://www.electiontechnology.com/research.php |date=2007-09-30 }} - ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕ ಪಟ್ಟಿ. * [http://www.aceproject.org/ace-en/focus/e-voting/ ಇ-ವೊಟಿಂಗ್ ಇನಫಾರ್ಮೇಶನ್ ][http://www.aceproject.org ಏಸ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ] ನವರಿಂದ * [http://brainstorms.in/?p=309 ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಾವು ಹೇಗೆ ಮತದಾನ ಮಾಡುವೆವು. ] * [http://www.brennancenter.org/stack_detail.asp?key=97&amp;subkey=38150&amp;init_key=105 ದ ಮೆಶಿನರಿ ಆಫ್ ಡೆಮೊಕ್ರಸಿ: ವೊಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ, ಅಸೆಸಬಿಲಿಟಿ, ಯೂಸಬಿಲಿಟಿ, ಮತ್ತು ಕಾಸ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071107152743/http://www.brennancenter.org/stack_detail.asp?key=97&subkey=38150&init_key=105 |date=2007-11-07 }}, [[ಬ್ರೆನಾನ್ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಜಸ್ಟಿಸ್]], [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಯ ಲಾ ಸ್ಕೂಲ್|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಯ ಲಾ ಸ್ಕೂಲ್‌ನವರಿಂದ]]. * {{dmoz|Society/Politics/Campaigns_and_Elections/Electronic_Democracy/Electronic_Voting_Systems|Electronic Voting Systems}} * [http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=90727541 ಎನ್ ಪಿ ಆರ್ ] ಮೇ 2008 ರವರೆಗೆ, ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸ್ಥಾನಮಾನದ ಸಾರಾಂಶ. {{DEFAULTSORT:Electronic Voting}} [[ವರ್ಗ:ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ]] i649yo5qtko1ilzbanr2id1v8eywx33 0 24385 1306223 1305083 2025-06-06T23:08:46Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306223 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | Name = Switchfoot | Img = | Img_capt = L–R: Jerome Fontamillas, Chad Butler, Drew Shirley, Jon Foreman, Tim Foreman | Img_size = | Landscape = yes | Background = group_or_band | Origin = [[San Diego]], [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯ]], United States | Genre = [[power pop]]<ref name="Daily Nebraskan">{{cite web |url=http://www.dailynebraskan.com/arts-entertainment/switchfoot-breaks-mold-with-modern-rock-album-hello-hurricane-1.2059264 |title=Switchfoot breaks mold with modern rock album ‘Hello Hurricane’ |publisher=''Daily Nebraskan'' |last=Helberg |first=Tom |date=2009-11-10 |accessdate=2009-11-17 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>,[[Alternative rock]],<ref name="Lancaster">[[pop punk]] {{cite web |url=http://articles.lancasteronline.com/local/4/239114 |title=REVIEW: Switchfoot gives AMT crowd true alternative |last=O'Connor |first=David |date=2009-06-22 |publisher=Lancaster Online |accessdate=2009-11-17 |archive-date=2011-03-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110312101934/http://articles.lancasteronline.com/local/4/239114 |url-status=dead }}</ref> [[post-grunge]],<ref name="AMG Oh Gravity"> {{Cite web |url=http://www.allmusic.com/album/oh-gravity-r861230 |title=Oh! Gravity. Review |last=Collar|first=Matt |publisher=Allmusic |accessdate=2009-11-17}} </ref> [[Christian rock]]<ref name="VOA Christian Rock">{{cite web |url=http://www.voanews.com/english/archive/2005-07/2005-07-06-voa65.cfm?moddate=2005-07-06 |title=Christian Rock Industry Going Strong After 40 Years |last=Farrely |first=Maura Jane |publisher=Voice of America |date=2005-06-06 |accessdate=2009-11-17 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | Years_active = 1996–present | Label = [[Rethink (record label)|Rethink]], [[Columbia Records|Columbia]], [[Sony BMG]], [[Lowercase people records|lowercase people]], [[Atlantic Records|Atlantic]] | Associated_acts = | URL = [http://www.switchfoot.com/ switchfoot.com] | Current_members = [[Jon Foreman]]<br />[[Tim Foreman]]<br />[[Chad Butler]]<br />[[Jerome Fontamillas]]<br />[[Drew Shirley]] | Past_members = }} '''ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್''' ಕೆಲಿಫೋರ್ನಿಯದ, ಸೇನ್ ಡೀಗೊವಿನ ಅಮೇರಿಕದ ಪಕ್ಷಾಂತರ ರೋಕ್ ಬೇಂಡ್. ಜೊನ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ (ಲೀಡ್ ವೊಕಲ್ಸ್, ಗಿಟಾರ್), ಟಿಮ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ (ಬಾಸ್ ಗಿಟಾರ್, ಬೆಕಿಂಗ್ ವೊಕಲ್ಸ್), ಚದ್ ಬಟ್ಲರ್ (ಡ್ರಮ್ಸ್, ಪೆರ್ಕುಶನ್), ಜೆರೋಮ್ ಫೊನ್ಟಮಿಲಸ್ (ಗಿಟಾರ್, ಕಿಬೋರ್ಡ್ಸ್, ಬೆಕಿಂಗ್ ವೊಕಲ್ಸ್), ಮತ್ತು ಡ್ರಿವ್ ಶಿರ್ಲಿ (ಗಿಟಾರ್, ಬೆಕಿಂಗ್ ವೊಕಲ್ಸ್) ಬೇಂಡಿನ ಸಧಸ್ಯರು. ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಉತ್ಸಾಹವುಳ್ಳ ನೇರಪ್ರಸಾರ ಪ್ರದರ್ಶನದಿಂದ ಅರಿಯಬಹುದು,<ref name=Lumino>{{cite web |url=http://www.luminomagazine.com/mw/content/view/1514/4/ |title=Switch nothing — Foot does just fine |last=Powills |first=Nick |publisher=LuminoMagazine.com |date=2006-11-15 |accessdate=2007-01-15 |archive-date=2007-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070913232736/http://www.luminomagazine.com/mw/content/view/1514/4/ |url-status=dead }}</ref><ref name=unrated> {{cite web |url=http://www.unratedmagazine.com/Document.cfm?Page=Articles/index.cfm&Article_ID=410 |title=Switchfoot's New Stance |last=King |first=Jackie Lee |publisher=UnRated Magazine.com |date=2006-10-25 |accessdate=2007-01-15}} </ref><ref name=about.com>{{cite web |url=http://skateboard.about.com/od/dewactionsportstournews/ss/DASTJournal05_7.htm |title=Dew Action Sports Tour - Vans Invitational - Photo Journal |last=Cave |first=Steve |publisher=[[About.com]] |accessdate=2007-01-15 |archive-date=2007-09-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070903104450/http://skateboard.about.com/od/dewactionsportstournews/ss/DASTJournal05_7.htm |url-status=deviated |archivedate=2007-09-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070903104450/http://skateboard.about.com/od/dewactionsportstournews/ss/DASTJournal05_7.htm }}</ref> ಎಲ್ಲಿ ಮೂರು ಗಿಟಾರಿಸ್ಟರು ಒಂದೇ-ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಫೊರ್ಮೆನ್ ನ ಪದ್ಯಬರೆದದನ್ನು ಪೋಪಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಫೊನ್ಟಮಿಲಸ್ ತನ್ನ ಅಧ್ಯಯನ ಮೂಲದ ತನ್ನ ಸಿಂತಸೈಝರ್ ರಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿ, ಬೇಂಡ್ "ದಿ ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಧ್ವನಿ" ರಚನೆಮಾಡುತ್ತಾರೆ-ಅದು ನಿಬಿಡವಾದ ವಿಸ್ತರಣ ಧ್ವನಿಯ ಸ್ವರಮಾಧುರ್ಯವುಳ್ಳ ಶಬ್ದ ಕೆಲವು ಎಲೆಕ್ಟ್ರೊನಿಕ್ ಪ್ರಯೋಗಾತ್ಮಕ ಲಕ್ಷಣಹೊಂದಿದೆ, ಮತ್ತು ಯಾವಾಗಲೂ ಹಾರ್ಡ್-ಚಾರ್ಜಿಂಗ್ ಗಿಟಾರ್ ರಿಫ್ಸ್ ನಿಂದ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ, ಹಾಗು ಸ್ವಲ್ಪ ಮೆದುವಾದ ಬಲಾಡ್ಸನ್ನೂ ಉಪಯೋಗಿಸಿದೆ. ಶೀಘ್ರದ ಕ್ರಿಶನ್ ರೋಕ್ ಸೀನ್ ನಿನ ಯಶಸ್ವಿಯ ನಂತರ, ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಅಂಗೀಕಾರ ಪ್ರಮುಖ್ಯದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ 2002ರ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ಎ ವಾಕ್ ಟು ರಿಮೆಂಬರ್'' ನಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ನಾಲ್ಕು ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿತು. ಈ ಅಂಗೀಕಾರವು 2003ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''ದಿ ಬ್ಯುಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'' ನ ಲೆಬಲ್ ನಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವೇಶಮಾಡಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅದು 2.6 ಮಿಲಿಯನ್ ನಕಲು ಮಾರಾಟಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಬೇಂಡಿನ ಚನ್ನಾಗಿ-ಅರಿಯುವ ಸಿಂಗಲ್ಸ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದನೆಮಾಡಿತು, "ಮೆನ್ಟ್ ಟು ಲಿವ್" ಮತ್ತು "ಡೇರ್ ಯು ಟು ಮೂವ್". ಜೊನ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ ನ ಪ್ರಕಾರ, "ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್" ಎಂಬ ಹೆಸರು ತೆರೆನೊರೆಯ ಪದ. "ನಮಿಗೆಲ್ಲ ತೆರೆನೊರೆ ಮಾಡಲು ಇಷ್ಟ ಮತ್ತು ಜೀವಿಸುವವರೆಗೆ ತೆರೆನೊರೆ ಮಾಡುತ್ತಾಯಿದ್ದೆವೆ ಆದರಿಂದ ನಮಗೆ, ಹೆಸರು ತಿಳುವಳಿಕೆ ಉಂಟುಮಾಡಿತು. ನಿಮ್ಮ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಸ್ವಿಚ್ ಮಾಡಿರಿ ಎಂದರೆ ಹೊಸ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನು ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನ ಎದುರಾಗಿ ತೆಗೆಯುವುದು. ಇದು ಬರೀ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಚಲನೆ, ಜೀವನ ಮತ್ತು ಗಾಯನವನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುವ ಒಂದು ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ದಾರಿ".<ref name=JFH>{{cite web |url=http://www.jesusfreakhideout.com/interviews/Switchfoot.asp |title=Switchfoot learns to breathe |publisher=Jesus Freak Hideout |date=2000-09-25 |accessdate=2006-08-09 }} ಉಲ್ಲೇಖ. ಬೇಂಡ್ ತಮ್ಮ ಏಳನೇ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಆಲ್ಬಮ್ ಅನ್ನು ಮುಗಿಸಿದೆ, ಹೆಲ್ಲೊ ಹರಿಕೇನ್, ಅದು ನೋರ್ತ್ ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ನವೆಂಬರ್ 10, 2009 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.<ref name="EMI CMG"> {{cite web |url=http://www.emicmgdistribution.com/products/new_releases_detail.aspx?bid=26952&iid=1383623&bname=October+6%2c+2009+Street+Date+%289%2f21+ship%29 |title=Hello Hurricane |publisher=[[EMI]] |date=2009-11-10 |accessdate=2009-11-18 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಉಲ್ಲೇಖ. == ಇತಿಹಾಸ == === ರಚನೆ ಮತ್ತು ಮುಂಚಿನ ವರ್ಷಗಳು (1957–1962) === ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ '''ಚಿನ್ ಅಪ್''' ಎಂದು 1996ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಯಿತು, ಜೊನ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಹೋದರ ಟಿಮ್ ರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಹಾಗು ಅವರೊಡನೆ ಡ್ರಮ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಚದ್ ಬಟ್ಲರ್ ನನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿತು. ಕೆಲವು ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದಮೇಲೆ, ಚಾರ್ಲಿ ಪಿಕೋಕ್ ನಿಂದ ಬೇಂಡ್ ಸಂಪರ್ಕಗೊಂಡಿತು, ಮತ್ತು ಕೂಡಲೇ ಅವರ ಇನ್ಡೀ ಲೇಬಲ್ Re:ತಿಂಕ್ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್ ಗೆ ಇವತ್ತಿನ ಮೊನಿಕೆರ್ ''ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್'' ನ ವಶದಲ್ಲಿ ಸಹಿ ಮಾಡಿತು. Re:ತಿಂಕ್ ಮೊದಲ ಮೂರು ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಆಲ್ಬಮ್ ಗಳನ್ನು ಹಂಚಬಹುದು, ''ದಿ ಲೆಜೆನ್ಡ್ ಒಫ್ ಚಿನ್'', ''ನ್ಯುವ್ ವೇ ಟು ಬಿ ಹುಮನ್'', ಮತ್ತು ''ಲೇರ್ನಿಂಗ್ ಟು ಬ್ರೀದ್''. ಎಕೆಂದ್ದರೆ Re:ತಿಂಕ್ ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನ ಮೊದಲ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಹಿಂದೆ ಕ್ರಿಶನ್ ಜಿಯಂಟ್ ಸ್ಪೆರೊ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್ ನಿಂದ ಬಂದ ಕಾರಣ, ಹಾಗಿದ್ದರು, ಬೇಂಡಿನ ಹಾಗು ಪಿಕೋಕಿನ ಉದ್ದೇಶ ಸಮಾಕಾಲಿನ ಕ್ರಿಶನ್ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಸೀನಿನ ಹೊರಗಡೆ ಮಾರಿದ ಕಾರಣ, ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಪ್ರೆಕ್ಷಕರನ್ನು ತಲುಪಿತು ಮತ್ತು ಹತೋಟಿಗೆ ತಂದಿತು. ಪರಿನಾಮವಾಗಿ, ಬೇಂಡ್ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕ್ರಿಶನ್ ರೇಡಿಯೊ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಮಾರಲ್ಪಟ್ಟಕಾರಣ ತಮ್ಮ ಮುಂಚಿನ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಸಮಯ ಜೊನ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ ವಿವರಿಸಿದನು ಯಾವಾಗ "ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಮಂದಿ ಕಳೆದು ಹೋಗಿದ್ದೇವೆ."<ref name=christianitytoday03> {{cite web |url=http://www.christianitytoday.com/music/interviews/2003/jonforeman-0103.html |title=Switchfoot Focuses on Life's Beauty over Letdowns |date=2003-01-01 |accessdate=2009-07-22 |publisher=Christianity Today |last=Argyrakis |first=Andy |archive-date=2009-08-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090811180638/http://www.christianitytoday.com/music/interviews/2003/jonforeman-0103.html |url-status=deviated |archivedate=2009-08-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090811180638/http://www.christianitytoday.com/music/interviews/2003/jonforeman-0103.html }} ಉಲ್ಲೇಖ. ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನ ಮೂರು ಆಲ್ಬಮ್ ಗಳಲ್ಲಿ, ''ಲೇರ್ನಿಂಗ್ ಟು ಬ್ರೀದ್'' ತುಂಬಾ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿತ್ತು, RIAA ಇಂದ ಚಿನ್ನ ಧೃಢೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಹಾಗು ಬೆಸ್ಟ್ ರೋಕ್ ಗೋಸ್ಪೆಲ್ ಆಲ್ಬಮ್ ಎಂದು ಗ್ರಾಮಿ ನಾಮಕರಣ ಹೊಂದಿತು. 2002ರಲ್ಲಿ, ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನ ಗಾಯನ ''ಎ ವಾಕ್ ಟು ರಿಮೆಂಬರ್'' ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎದ್ದುತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಾಡುಗಾರತಿ ಮತ್ತು ನಟಿ ಮೇನ್ಡಿ ಮೋರ್, ಯಾರು ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದಳು, ಚಲನಚಿತ್ರದ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟಿನ "ಓನ್ಲಿ ಹೋಪ್" ಹಾಡನ್ನು ಹಾಡಿದಳು. ಚಲನಚಿತ್ರದ ಸೌನ್ಡ್ ಟ್ರೇಕ್ ಆಲ್ಬಮ್ ಕೂಡಾ ಜೊನ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ ಹಾಗು ಮೋರ್ ಇಬ್ಬರು ಹಾಡುವ ಗೀತೆಯನ್ನು ಎದ್ದುತೋರಿಸಿತು, ಅದುಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಬೇರೆ ನಾಲ್ಕು ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಹಾಡುಗಳು, ಅದರೊಡನೆ ಮೋರ್ ನ "ಓನ್ಲಿ ಹೋಪ್" ಕವೆರ್.<ref name=IMBD> {{cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt0281358/soundtrack |title=Soundtracks for A Walk to Remember (2002) |publisher=Internet Movie Database |accessdate=2006-08-30 }} ಉಲ್ಲೇಖ. 2004ರಲ್ಲಿ, ''ದಿ ಬ್ಯುಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'' ನ ವ್ಯಾಪಾರದ ಯಶಸ್ವಿಯ ತರುವಾಯ,''[[The Early Years: 1997-2000]]'' ಒಂದು ಸಂಕಲನ ಶಿರೋನಾಮೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಅದು re:ತಿಂಕ್ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್ ನ ಕೆಳಗಡೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನ ಮೂರು ಇನ್ಡೀ ಆಲ್ಬಮ್ ಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯಪಡಿಸಿತು ಮತ್ತು ನಿಜವಾದ ಆರ್ಟ್ವೇರ್ಕನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಆಲ್ಬಮ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. === ''ದಿ ಬ್ಯುಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'' (2003–05) === {{main|The Beautiful Letdown}} {{Listen |filename=Dare You to Move sample.ogg |title="Dare You to Move" sample |description=A sample of "[[Dare You to Move]]", the second single from ''The Beautiful Letdown'' }} ''ಎ ವಾಕ್ ಟು ರಿಮೆಂಬರ್'' ಬಯಲು ಮಾಡಿದ ತರುವಾಯ, ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಅನೇಕ ರೆಕೋರ್ಡ್ ಲೇಬಲ್ ಗಳ ಗಮನ ಆಕರ್ಷಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ರೆಕೋರ್ಡ್ ಲೇಬಲ್ ಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು, ಕೊಲಂಬಿಯ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್/ಸೋನಿBMG.<ref name=JFH2> {{cite web |url=http://www.jesusfreakhideout.com/interviews/Switchfoot2.asp |title=Switchfoot |date=2003-03-02 |publisher=Jesus Freak Hideout |accessdate=2009-07-22 }} ಅವರ ದೊಡ್ಡ ಲೇಬಲ್ ಪ್ರವೇಶ, ''ದಿ ಬ್ಯುಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'', ಕೊಲಂಬಿಯ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್/ರೆಡ್ ಇನ್ಕ್ ನ ಕೆಳಗಡೆ, ಪ್ರಬಲವಾಗಿದ್ದ lo-fi ಯಿಂದ ಬೇಂಡರ ವಿಕಾಸನ ಬಿಂಬಿಸಿತು, ಅವರ ಹಿಂದಿನ ಆಲ್ಬಮ್ ಇನ್ಡೀ ರೋಕ್ ಸೌಂಡ್ ನನ್ನು, ಹೆಚ್ಚು ವಿಸ್ತರಣ ಸಿಂತ್-ಪ್ರಭಾವದ ಗಾಯನದಿಂದ ಮುನ್ನಡೆಸಿ, ಅದು ಬೇಂಡ್ ಪ್ರಮುಖ್ಯದಾರಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಆರಂಭಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ಈ ಒಂದು ಬದಲಾವಣೆ ನಿಜವಾಗಿ ಆಲ್ಬಮ್ ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಕಿಬೋರ್ಡಿಸ್ಟ್ ಜೆರೋಮ್ ಫೊನ್ಟಮಿಲಸ್ ಗೆ ಹೊರಿಸಬಹುದು, ಹಿಂದಿನ ಪರಿಶ್ರಮದ ಬೇಂಡ್ ಗಳು ಮೋರ್ಟಲ್ ಮತ್ತು ಫೊಲ್ಡ್ ಝಂಡುರ. ''ಲೇರ್ನಿಂಗ್ ಟು ಬ್ರೀದ್'' ನ ಬಿಡುಗಡೆಯ ತರುವಾಯ, ಫೊನ್ಟಮಿಲಸ್ 2000 ದಿಂದ ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನೊಡನೆ ಸಂಚರಿಸುತಿದ್ದ. ''ದಿ ಬ್ಯುಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'' ಗೆ ಎರಡು ಬಿಳಿಯ ಬಂಗಾರ ಧೃಢೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, 2.6 ಮಿನಿಯನ್ ನಕಲುಗಳನ್ನು ಮಾರಿತು,<ref>{{citation|url=http://www.highbeam.com/doc/1P2-19371966.html|title=Switchfoot keeps roots, shows crossover appeal|publisher=''The Topeka Capital-Journal''|first=Phil|last=Anderson|date=October 25, 2008|accessdate=January 30, 2010}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಅದರ ಸ್ಥಿರವಾದ ಸಂಚಾರದ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಮತ್ತು ಬಹಳ ಪ್ರಮುಖ್ಯದಾರಿಯ ರೇಡಿಯೊ ಗೆಲುವಿನಿಂದ "ಮೆನ್ಟ್ ಟು ಲಿವ್" ಮತ್ತು "ಡೇರ್ ಯು ಟು ಮೂವ್", ಅದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರತಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಬೇಂಡ್ ರವರ ನೇರಪ್ರಸಾರ ಸಾಮರಸ್ಯ, ''ಲಿವ್ ಇನ್ ಸೇನ್ ಡೀಗೊ'', ಎಂಬ ಒಂದು DVD, ಬಿಳಿಯ ಬಂಗಾರಕ್ಕೂ ಧೃಢೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಮತ್ತು ಮೂರನೆ ಸಿಂಗಲ್, "ದಿಸ್ ಈಸ್ ಯುವರ್ ಲೈಫ್" ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. "ಗೋನ್" ಎಂಬ ಹಾಡು ಕ್ರಿಶನ್ ರೇಡಿಯೊ ಸ್ಟೇಶನ್ ನಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಆಕಾಶವಾನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತಿತ್ತು. 2005ರಲ್ಲಿ, ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಐದು ಡೋವ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ನಾಮಕರಣ ಹೊಂದಿತು, ಮತ್ತು ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ ಒಫ್ ದಿ ಯಿಯರ್ ರನ್ನು ಸೇರಿಸಿ, ನಾಲ್ಕು ಗೆದ್ದಿತುತು.<ref name=CMSpin>{{cite web |url=http://www.cmspin.com/newsmanager/anmviewer.asp?a=3166&z=26 |title=Switchfoot, Matthew West Lead EMI CMG Dove Award Nominees |publisher=Christian Music Source |date=2009-02-15 |accessdate=2009-07-22 |archive-date=2011-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110721065930/http://www.cmspin.com/newsmanager/anmviewer.asp?a=3166&z=26 |url-status=deviated |archivedate=2011-07-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110721065930/http://www.cmspin.com/newsmanager/anmviewer.asp?a=3166&z=26 }} ಉಲ್ಲೇಖ. === ''ನಥಿಂಗ್ ಇಸ್ ಸೌಂಡ್ '' (2005–06) === {{main|Nothing Is Sound}} 2005ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''ನತ್ತಿಂಗ್ ಈಸ್ ಸೌಂಡ್'' ನ ಮೊದಲು ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಗಿಟಾರಿಸ್ಟ್ ಡ್ರಿವ್ ಶಿರ್ಲಿಯನ್ನು (ಹಿಂದಿನ ಆಲ್ ಟುಗೆದರ್ ಸಪರೇಟ್ ನ ಗಿಟಾರಿಸ್ಟ್) ಬೇಂಡ್ ನೊಂದಿಗೆ 2003 ರಿಂದ ಸಂಚಾರವಾದ ದಿನದಿಂದ ಬೇಂಡಿನ್ ಐದನೆ ಸಧಸ್ಯನಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref name=Legacy> {{cite web |url=http://www.legacyrecordings.com/Switchfoot/bio |title=Switchfoot Bio |publisher=[[Legacy Recordings]] |accessdate=2009-11-18 }}</ref> ''ನತ್ತಿಂಗ್ ಈಸ್ ಸೌಂಡ್'', ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 13, 2005 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಶಿರ್ಲಿಯರ ಸೇರುವಿಕೆ ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನ ಗಾಯನವನ್ನು ಇನ್ನೂ ತುಂಬಾ ನಿಬಿಡವಾದ ವಿಸ್ತರಣವಾಗಿ ಮತ್ತು ಗಿಟಾರ್-ಹೆವಿ ಮಾಡಿತು, ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಹಿಂದಿನ ಎಲ್ಲಾ ಕೆಲಸಗಳಿಗಿಂತ ಆಲ್ಬಮ್ ನಲ್ಲಿ ಎಡ್ಜಿಗರ್ ಮತ್ತು ಡಾರ್ಕರ್ ಕಾಣಿಸಿತು.<ref name=IVM> {{cite web |url=http://www.indievisionmusic.com/2009/10/20/switchfoot-nothing-is-sound/ |title=Switchfoot – Nothing Is Sound |last=Mayer |first=Michael III |publisher=Indie Vision Music |date=2009-10-20 |accessdate=2009-11-18}} </ref> ಆಲ್ಬಮ್ ಅನ್ನು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ತರಲು "ಸ್ಟಾರ್ಸ್" ಮೊದಲ ರೇಡಿಯೊ ಸಿಂಗಲ್ ನಂತೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ್ಯದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸೊಲಿಡ್ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿತ್ತು ಹಾಗು ಅದಾದನಂತರ ರೋಕ್ ರೇಡಿಯೊ ಸ್ಟೇಶನ್ ನಲ್ಲೂ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿತ್ತು. "ವಿ ಆರ್ ವನ್ ಟುನೈಟ್" 2006ರಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಸಿಂಗಲಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು [[ಚಿತ್ರ:Chad Butler and Jon Forman.jpg|thumb|right|ನಥಿಂಗ್ ಇಸ್ ಸೌಂಡ್ ಟೂರ್ ಇನ್ ವಂಕುವೆರ್ BC]] ಈ ಆಲ್ಬಮ್ ಬಿಲ್ಬೋಡ್ ನ 200 ಆಲ್ಬಮ್ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ #3 ನೆಯದಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಮಾಡಿತು, ಎಲ್ಲಾ-ಸಮಯ ಬೇಂಡಿಗೆ ಉನ್ನತವನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿತು, ಯಾವಾಗ ಬಾಸಿಸ್ಟ್ ಟಿಮ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ ಕೊಪಿ-ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್ ನ ವಿರುದ್ಧ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಮುಖ್ಯಂಶವನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿದನು.<ref name="Acts of Volition"> {{cite web |url=http://www.actsofvolition.com/archives/2005/september/switchfoot |title=Switchfoot Laments the Copy Protection on their CD |last=Garrity |first=Steven |date=2005-09-19 |accessdate=2006-08-09}} </ref> ಲೇಬಲ್ ನಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬೇಂಡಿನ್ ವಾರ್ತಾ ಬೋರ್ಡ್ ನಲ್ಲಿ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ಕಾಣಿಸುವಂತೆ ಒದಗಿಸಿತು, ಅದನ್ನು ಕಾಡಲೇ Sony ಯವರು ತೆಗೆದಾಕಿದರು. ಈ ಕೊಪಿ-ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್ ಎಕ್ಸೆಂಡಡ ಕೊಪಿ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್ ಎಂದು ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಮಹತ್ವದ ಏಂಟಿ-ವೈರಸ್ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಟ್ರೊಜನ್ ಹೋರ್ಸ್ ಹಾಗು ರೂಟ್ಕಿಟ್ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದರು. 2006ರಲ್ಲಿ ಬೇಂಡ್ "ಎ ವೀಡಿಯೊ ಡೈರಿ ಒಫ್ ಲೈಫ್ ಒನ್ ದಿ ರೋಡ್" ಯನ್ನು ಉಚಿತ ವೀಡಿಯೊ ಪೊಡ್ಕೇಸ್ಟಾಗಿ iTunes ನಲ್ಲಿ ದೊರಕುವ ತರ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಸಿತು<ref name=iTunes> {{cite web |url=http://itunes.apple.com/WebObjects/MZStore.woa/wa/viewPodcast?id=137301370 |title=SWITCHFOOT Video Podcast |publisher=[[iTunes Store]] |accessdate=2009-11-18}} </ref> ಮತ್ತು youtube.com ನಲ್ಲಿ ನೇರಪ್ರಸಾರವಾಗಿ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಯಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.<ref name=YouTube> {{cite web |url=https://www.youtube.com/user/switchfootpodcast |title=switchfootpodcast's Channel |publisher=[[YouTube]] |accessdate=2009-11-18}} </ref> ಅದರೊಡನೆ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವಂತಹ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಗು ನೇರಪ್ರಸಾರದ ಅಭಿನಯದ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷಪಡಿಸಿದಕಾರಣ, ಬೇಂಡ್ ಸಧಸ್ಯರ ಸಂಚಾರದ ನೇರಪ್ರಸಾರದ ಅನಿಶ್ಚಿತ ಹಾಗು ಪ್ರಸನ್ನಚಿತ್ತದ ವಿಷಯಾಂಶವನ್ನು ಈ ವೀಡಿಯೊ ಮೂಲಕ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ಅದರಲ್ಲಿ ನೋಡುವಂತೆ ಮಾಡಿತು, ಅದುಮಾತ್ರವಲ್ಲ ''ನತ್ತಿಂಗ್ ಈಸ್ ಸೌಂಡ್'' ನ ಕಾಲ್ಹೆಜ್ಜೆಯ ಕಾರ್ಯದ ಬೇಂಡಿನ್ ಕೆಲವನ್ನೂ ವಿಶೇಷಪಡಿಸಿತು. ===''ಒಹ್! ಗ್ರೆವಿಟಿ.''(2006–07)==='' {{main|Oh! Gravity.}} ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನ ಇನ್ನೊಂದು ಆಲ್ಬಮ್ ''ಒಹ್!'' ''ಗ್ರೆವಿಟಿ''., ಡಿಸೆಂಬರ್ 26,2006 ರಂದು ಗಣನೀಯವಾದ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಜಯಘೋಷದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು ಅದು ಬಿಲ್ಬೋಡ್ ನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ #18 ನೆಯದಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಮಾಡಿತು<ref name=Billboard> {{cite web |url=http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003527472 |title=Omarion Leads Active Post-Christmas Album Chart |publisher=Billboard |date=2007-01-03 |accessdate=2007-01-05}} </ref> ಹಾಗು iTunes ಟೋಪ್ ಆಲ್ಬಮ್ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ #1 ನೆಯದಾಗಿ ಶಿಖರವೇರಿತು. ಆಲ್ಬಮ್ ಬಿಡುಗಡೆ ಯಾಗುವ ಮೊದಲು, ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಜೂನ್ 2 ರಂದು ಒಂದು ವಾರ್ತಾಪತ್ರವನ್ನು e-mail ಮಾಡಿತು ಅದರಲ್ಲಿ "ಡೇಲೈಟ್ ಟು ಬ್ರೇಕ್" ನ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಉಚಿತವಾಗಿ ಡೌನ್ಲೋಡ್ ಮಾಡುವ ಅಂಶವಿತ್ತು ಮತ್ತು ಫೊರ್ಮೆನ್ ರವರ ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆ ಇತ್ತು ಅದೇನೆಂದರೆ ವರ್ಷದ ಕೊನೆಯರೊಳಗೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಆಲ್ಬಮ್ ಬೇಂಡ್ ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಬೇಕೆಂದು, ಅದುಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಹತ್ತು ವರ್ಷದಕಾಲ ಬೇಂಡಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ ಕಾರಣ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ದನ್ಯವಾದವೂ ಇತ್ತು. ಬೇಂಡ್ ಅವರ ಆಲ್ಬಮ್ ಶೃಷ್ಟಿಸುವದಕ್ಕೆ ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನು ಒಳಪಡಿಸಲು ಪ್ರಯಾಸಪಟ್ಟರು,<ref name=reuters> {{cite web |url=http://www.reuters.com/article/idUSN3022855020061030 |title=Switchfoot seeks fans' help |publisher =Reuters |last=Price |first=Deborah Evans |date=2006-10-30 |accessdate=2009-11-19}} </ref> ಒಂದು ವೆಬ್ಕೇಮ್ ಅನ್ನು ಅವರ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಮತ್ತು ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಬೇಂಡ್ ನವರೊಂದಿಗೆ ಹಾಡಲು ಒಂದು ಅವಕಾಶ ಕೌಬೆಲ್ ಗೆ ಕೊಟ್ಟರು.<ref name=bandfarm>{{cite web |url=http://echo2.bandfarm.com/hostedemail/email.htm?h=bc1db182df1b4bb69b408e0eb779dc60&CID=797072014 |title=New Album Update |publisher=Switchfoot |date=2006-08-21 |accessdate=2006-08-21 |archive-date=2012-07-07 |archive-url=https://archive.today/20120707181347/http://echo2.bandfarm.com/hostedemail/email.htm?h=bc1db182df1b4bb69b408e0eb779dc60&CID=797072014 |url-status=dead }} ಉಲ್ಲೇಖ. [[ಚಿತ್ರ:Switchfoot Live Charleston.jpg|thumb|left|ಒಹ್! ಗ್ರಾವಿಟಿ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಟೂರ್ 2007 ಚರ್ಲೆಸ್ತೋನ್ S.C.]] ಆಲ್ಬಮ್ ಅನ್ನು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ತರಲು, "ದೆರ್ಟಿ ಸೆಕೆಂಡ್ ಹೇಂಡ್ಸ್" ನ ಒಂದು "ಪ್ರಿವಿವ್" ಅನ್ನು ಸಿಂಗಲಾಗಿ iTunes ಮುಕಾಂತರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26 ರಂದು ಬೇಂಡ್ ನವರು ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಈ ಹಾಡನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಿದರು<ref name=MTV06> {{cite web |url=http://www.mtv.com/news/articles/1540207/20060905/switchfoot.jhtml?headlines=true |title=Switchfoot Slipping On Tour Boots Again As ''Gravity'' Approaches |publisher=MTV |last=Harris |first=Chris |date=2006-09-05 |accessdate=2006-09-13 |archive-date=2006-09-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060910073524/http://www.mtv.com/news/articles/1540207/20060905/switchfoot.jhtml?headlines=true |url-status=dead }}</ref> ಶಿರೋನಾಮದ ಹಾಡು "ಒಹ್!ಗ್ರೆವಿಟಿ" ಯನ್ನೂ iTunesನ ಮುಕಾಂತರ್ ಒಕ್ಟೊಬರ್ 21 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಿದರು, ಒಕ್ಟೊಬರ್ 31 ರಂದು ಆಲ್ಬಮ್ ನ ಲೀಡ್ ಸಿಂಗಲಾಗಿ ರೇಡಿಯೊವಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು,<ref name=fmqb>{{cite web |url=http://www.fmqb.com/article.asp?id=282163 |title=Quick Hits: Jet, The Killers, Barenaked Ladies, Robert Plant, Flavor Flav, Switchfoot, Yeah Yeah Yeahs, Twilight Singers, Red Jumpsuit Apparatus / Madina Lake, As Fast As, Jimmy Buffett |publisher=FMQB |date=2006-09-29 |accessdate=2006-10-02 |archive-date=2007-03-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070313093406/http://www.fmqb.com/article.asp?id=282163 |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಒಂದಾದನಂತರ ಮಿತವಾದ ಯಶಸ್ವಿ ಹೊಂದಿತು ಹಾಗು ಮೊಡೇರ್ನ್ ರೋಕ್ ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲೂ ಯಶಸ್ವಿ ಹೊಂದಿತು. ಹಾಡಿನ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ವೀಡಿಯೊ ನವೆಂಬರ್ 13, 2006 ರಂದು Yahoo! ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಯಿತು. ಆಲ್ಬಮ್ ನ ಎರಡನೆ ಸಿಂಗಲ್, "ಅವೇಕನಿಂಗ್", 2007ನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಪ್ರಮುಖ್ಯದಾರಿಯಾದ ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡರೂ ಸಹ, ಆ ಹಾಡಿನ ವೀಡಿಯೊ ಮೂರು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ YouTube ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್ ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಗೆಲುವು ಹೊಂದಿತು. === ದೊಡ್ಡದಾದ ಲೇಬಲ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ''ದಿ ಬೆಸ್ಟ್ ಯಟ್'' (2007–08) === ನಂತರ, ಆಗಸ್ಟ್ 10, 2007 ರಂದು, ಜೊನ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಅನ್ನು ಇನ್ಡೀ ಬೇಂಡ್ ನಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಲು ಕೊಲಂಬಿಯ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್ ನವರೊಂದಿಗೆ ಬೇಂಡ್ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಅಗಲಿಸಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು}. "ಎರಡೂ ಪಂಗಡದವರಿಗೆ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಸಂಕಟದ ಅನುಭವ ಪಡಲಿಲ್ಲ," ಎಂದು ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರು. "ನಾನು ಯೋಚಿಸಿದೆ ಅದು ನಮಿಗೆ, ನಾವು ಕೊಲಂಬಿಯದವರೊಟ್ಟಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ಕಾರಣವು ಯಾಕೆಂದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಇರುವ ಜನರನ್ನು ನೋಡಿ. ಇಲ್ಲಿ ನಮಿಗೆ ಚನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿಯಬಹುದು ಎಲ್ಲಾ ಜನರು ಹೋದಮೇಲೆ, ನೀವು ಕಂಪೆನಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಕುರಿತು ಯಾವ ರೀತಿಯ ನಿಜವಾದ ಕೆಟ್ಟ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಅಥವಾ ಒಳ್ಳೆಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಯೋಚಿಸುತ್ತೇನೆ ಅದು ಸಾಮುದಾಯಿಕ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ತೊಂದರೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಅಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಇಲ್ಲ."<ref name="Mammoth Press">{{cite web |url=http://mammothpress.com/index.php?area=readinterview&pid=165 |title=Switchfoot – 02.24.08 |last=Bautts |first=Jonathan |publisher=Mammoth Press |date=2008-03-19 |accessdate=2008-03-20 |archive-date=2008-12-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081221220810/http://mammothpress.com/index.php?area=readinterview&pid=165 |url-status=dead }}</ref> ನಂತರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಲ್ಲಿ, ಹೊಸ ರೆಕೋರ್ಡ್ ಲೇಬಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಲೊವರ್ಕೇಸ್ ಪೀಪಲ್ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್ ಅನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಬೇಂಡ್ ತಿಳಿಸಿದರು, ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವರ ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನು ಚನ್ನಾಗಿ ನೇರವಾಗಿ ಸಂದಿಸಲು. ತರುವಾಯ, ಫೊರ್ಮೆನ್ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಸೊಲೊ EP's ಯ ಕೆಲಸವನ್ನು ಶುರುಮಾಡಿದನು (ವರ್ಷದ ಒಂದೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಒಬ್ಬರನಂತರಒಬ್ಬರು ಹೆಸರಿಡಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ): ಇದರ ಮೊದಲನೆಯದು ನವೆಂಬರ್ 27, 2007 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು, ಕೊನೆಯದು ಜೂನ್ 10, 2008 ರಂದು.<ref name=antimusic>{{cite web |url=http://www.antimusic.com/news/07/nov/21Switchfoot_Frontman_Releasing_Seasonal_Solo_EPs.shtml |title=Switchfoot Frontman Releasing Seasonal Solo EPs |work=antimusic.com |publisher=Iconoclast Entertainment Group |date=2007-11-20 |accessdate=2007-11-25 }} ನಿಕೆಲ್ ಕ್ರೀಕ್ ನ ಸೀನ್ ವಾಟ್ಕಿನ್ಸ್ ನಿಜವಾಗಿ "ದಿ ರಿಯಲ್ ಸೀನ್ಜೊನ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು ಆದರೆ ನಂತರ "ಫಿಕ್ಷನ್ ಫೆಮಿಲಿ" ಎಂದು ಪುನಃ ಹೆಸರಿಡಲಾಯಿತು, ಅವರೊಂದಿಗೆ ಫೊರ್ಮೆನ್ ಸೈಡ್ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್ ಶುರುಮಾಡಿದರು ಅವರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವಾದ ಬೇಂಡಿನ ಹೊಸ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ 2007ರ ಪ್ರಯಾನದಲ್ಲಿ ರಿಲಿಯನ್ಟ್ ಕೆ ಹಾಗು ರೂತ್ ನವರೊಂದಿಗೆ ಇದ್ದ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಸಾಹಸದ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿತು. ಪ್ರಯಾನವು, "ಅಪೆಟೈಟ್ ಫೊರ್ ಕಂಶ್ಟ್ರಕ್ಷನ್ ಟೂರ್" ಅನ್ನು ಪರಭಾಷೆಗೆ ಮರುಮುದ್ರಿಸಿದರು, ಅದನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ ಕಾರಣ ಹಬಿಟೇಟ್ ಫೊರ್ ಹುಮೇನಿಟಿ ಯವರಿಗೆ ಲಾಭಸಿಗುವಂತೆ, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಬೇಂಡ್ ಒಂದು ಟಿಕೇಟ್ ನಿಂದ ಒಂದು ಡೊಲರನ್ನು ದಾನಮಾಡಿದರು.<ref name=2theadvocate> {{citation |url=http://pqasb.pqarchiver.com/theadvocate/access/1372795711.html?dids=1372795711:1372795711&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&date=Oct+26%2C+2007&author=JOHN+WIRT&pub=Advocate&edition=&startpage=22&desc=Bands+using+music+to+%22build%22+something+that+lasts |title=Bands using music to ‘build’ something that lasts |last=Wirt |first=John |periodical=[[The Advocate (Louisiana)|The Advocate]] |pages=22 |publication-date=2007-10-26 |accessdate=2009-11-19 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಅದರೊಡನೆ, ಫೊರ್ಮೆನ್ ರ್ಇಲಿಯನ್ಟ್ ಕೆ ಇಂದ ಮಾಟ್ ಥಿಸನ್ ರೊಡಾನೆ ಸೇರಿ "ರೀಬಿಲ್ಡ್" ಹಾಡನ್ನು ಬರೆದರು, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಹಬಿಟೇಟ್ ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹಣ ಸಿಗುವದಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿದರು. ಪ್ರಯಾನದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಹಬಿಟೇಟ್ ಫೊರ್ ಹುಮೇನಿಟಿ ಯವರಿಗೆ ಬೇಂಡ್ ನವರು $100,000 ಹಣ ಸಂಪಾದಿಸಿದರು.<ref name=ccm09>{{cite web |url=http://www.ccmmagazine.com/music/artist/switchfoot/11562178/ |title=Switchfoot Raises Over $100,000 For Habitat For Humanity |publisher=[[CCM Magazine]] |accessdate=2009-11-19 }}{{Dead link|date=ಮೇ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಉಲ್ಲೇಖ. ಮಾರ್ಚ್ ರಿಂದ ಮೇ ವರೆಗೆ, ಬೇಂಡ್ ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಯಾನದೊಡನೆ ಸಾಹಸದ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿದರು (ಅಪ್ ಇನ್ ಆರ್ಮ್ಸ್ ಟೂರ್ ಎಂಬ ಶಿರೋನಾಮ) ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಜೊತೆಸೇರಿ ಟು ರೈಟ್ ಲವ್ ಒನ್ ಹೆರ್ ಆರ್ಮ್ಸ್.<ref name=twloha> {{cite web |url=http://titletrakkmusicnews.blogspot.com/2008/02/switchfoot-up-in-arms-tour-to-benefit.html |title=Switchfoot "Up In Arms" tour to Benefit To Write Love On Her Arms |date=2008-02-13 |accessdate=2009-11-19 }} ಉಲ್ಲೇಖ. ನಂತರ ಆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ನವೆಂಬರ್ 4 ರಂದು, ಕೊಲಂಬಿಯ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್/ಸೊನಿ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ರವರು, ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ಆಲ್ಬಮ್ ''ದಿ ಬೆಸ್ಟ್ ಯಟ್'' ಎಂಬ ಶಿರೋನಾಮದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಿದರು, ಅದೊಂದು " ಸೊನಿಯ ಕೊನೆಯ ಬೀಳ್ಕೊಡುಗೆಯಾಯಿತು".<ref name="Best Yet"> {{cite web |url=http://www.landofbrokenhearts.org/boardposts.php |title=The Best Yet CD |last=Foreman |first=Tim |authorlink=Tim Foreman |date=2008-08-29 |accessdate=2009-11-19 |archive-date=2009-11-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091110064233/http://www.landofbrokenhearts.org/boardposts.php |url-status=dead }} ಉಲ್ಲೇಖ. === ''ಹೆಲ್ಲೊ ಹರಿಕೇನ್,'' ''ವೈಸ್ ವೆರ್ಸೆಸ್'' (2008-ಇವತ್ತಿನವರೆಗೆ) === {{main|Hello Hurricane}} ಲಬೇಲ್ ಸ್ಪ್ಲಿಟ್ ಗೆ ಮುನ್ನ, ಮಾರ್ಚ್ 17, 2007 [[ಮೈಸ್ಪೇಸ್‌|MySpace]] ಬ್ಲಾಗ್ ನಲ್ಲಿ ಫೊರ್ಮೆನ್ ಘೋಷಿಸಿದರು ಅದೇನೆಂದರೆ ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಒಂದು ಹೊಸ ಆಲ್ಬಮ್ ಮೊದಲಿನ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ, ಮತ್ತು " ಅ SF ರೆಕಾರ್ಡ್ ಕೆಲಸವಾಗುವುದರಲ್ಲಿದೆ." ನಂತರ, ಒಕ್ಟೋಬರ್ 12, 2007 ರಂದು, ಬೇಂಡ್ ಸ್ವಂತ ಊರಾದ ಸೇನ್ ಡೀಗೊಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಶುರುಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಫೊರ್ಮೆನ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಅದು 2008ರಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಯಹೊಂದಿತು, ಮತ್ತು ಬೇಂಡ್ 2006ರ ''ಒಹ್!'' ಗ್ರೆವಿಟಿಯನ್ನು ರೆಕೋರ್ಡ್ ಮಾಡಲು ಶುರುಮಾಡಿದರು.<ref name=wereawakening> {{cite web |url=http://wereawakening.blogspot.com/2008/05/switchfoot-studio-news.html |title=Switchfoot Studio News |date=2008-05-05 |accessdate=2008-05-05 }} ಉಲ್ಲೇಖ. ಮಾರ್ಚಿನಲ್ಲಿ, ಬೇಂಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ "ದಿಸ್ ಈಸ್ ಹೋಮ್" ಎಂಬ ಹೊಸ ಹಾಡನ್ನು ಬರೆದು ಹಾಗು ರೆಕೋರ್ಡ್ ಮಾಡಿದರು''[[The Chronicles of Narnia: Prince Caspian]]''.<ref ಹೆಸರು {{cite web |url=http://www.cmcentral.com/rss/7803.html |title=Third Day, Switchfoot, Jars of Clay and Robert Randolf and the Family Band Launch Music Builds Tour |accessdate=2008-09-26 |last=Scranton |first=Lindsay |date=2008-04-18 |publisher=CMCentral.com }}</ref> ಹಾಡನ್ನು ಚಲನಚಿತ್ರದ [[The Chronicles of Narnia: Prince Caspian (soundtrack)|ಸೌನ್ಡ್ ಟ್ರೇಕ್]] ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದರೊಡನೆ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ವೀಡಿಯೊ ಕೂಡ ಚಿತ್ರತೆಗೆಯಲಾಯಿತು, ಚಲನಚಿತ್ರದ ಕಾಲ್ಹೆಜ್ಜೆಯಿಂದ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.redorbit.com/news/entertainment/1447029/switchfoot_plays_music_without_walls/ |title=Switchfoot Plays Music Without Walls |date=2008-06-24 |accessdate=2008-07-03}}</ref>. ಎಪ್ರಿಲ್ 22, 2009 ರಂದು, ಒಂದು ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಆಲ್ಬಮ್ ನ ಬದಲಿಗೆ, ಅವರು ನಿಜವಾಗಿ 4 ಆಲ್ಬಮ್ ಗಳ-ಕ್ರಯವುಳ್ಳ ವಸ್ತುವಿನ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಒಂದಾದನಂತರ ಇನ್ನೊಂದನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಬೇಂಡ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಬೇರೆಬೇರೆಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಆರಂಭದ ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ನವೆಂಬರ್ 10, 2009 ರಂದು, ''ಹೆಲ್ಲೊ ಹರಿಕೇನ್'' ಎಂಬ ಶಿರೋನಾಮದಲ್ಲಿ.<ref name=twitter1> {{cite web |url=http://twitter.com/switchfoot/status/1590070082 |title=Official Switchfoot Twitter |publisher=Twitter |date=2009-04-22 |accessdate=2009-04-22}} </ref><ref name=twitter2> {{cite web |url=http://twitter.com/switchfoot/status/3436998877 |title=Official Switchfoot Twitter |publisher=Twitter |date=2009-08-20 |accessdate=2009-08-20}} </ref> ಈ ಆಲ್ಬಮ್ ನ ತರುವಾಯ ''ವೈಸ್ ವೆರ್ಸೆಸ್'' ಅನ್ನು, ಅದನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದಿನದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಲು ತೀರ್ಮಾನಮಾಡಲಾಯಿತು. ''ಹೆಲ್ಲೊ ಹರಿಕೇನ್'' ನ ಮುಕ್ತಾಯದ ನಂತರ, ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಜಗದ್ಯಾಂತ ಹಂಚಲು ಬೇಂಡ್ "ಸರಿಯಾದ ಜೊತೆಗಾರ" ರನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಶುರುಮಾಡಿದರು. ಆಗಸ್ಟ್ 7, 2009 ರಂದು, ಲೊವರ್ಕೇಸ್ ಪೀಪಲ್ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್ ಆಲ್ಬಮ್ ಅನ್ನು ಅಟ್ಲೇಂಟಿಕ್ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್ ಗೆ ಅನುಮತಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಬೇಂಡ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು, ನಿಶ್ಚಯಮಾಡಿತು "ಈ ರಾಗ ಲೋಕದ ಕಟ್ಟಕಡೆಯಲ್ಲೂ ಕೇಳುತ್ತಿದೆ ಎಂದರು." ಅಟ್ಲೇಂಟಿಕ್ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್, via ರೋಬ್ ಕವಲ್ಲೊ 360 ಡೀಲಿಗೆ ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನೊಂದಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು, ಅದರರ್ಥ ಅಟ್ಲೇಂಟಿಕ್ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್ ಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾನಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗ ಸಿಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಪ್ರಯಾನದ ಲಾಭಗಳು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಲೊವರ್ಕೇಸ್ ಪೀಪಲ್ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್ ಹೊಸ ಆಲ್ಬಮ್ ನ ಹಕ್ಕನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 28, 2009 ರಂದು "ಮೆಸ್ ಒಫ್ ಮಿ" ನ ಲೀಡ್ ಸಿಂಗಲಾಗಿ ರೇಡಿಯೊವಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು,<ref name=twitter4> {{cite web |url=http://twitter.com/switchfoot/status/3436998877 |title=Official Switchfoot Twitter |publisher=Twitter |date=2009-08-20 |accessdate=2009-08-10}} </ref> ಮೊಡೇರ್ನ್ ರೋಕ್ ರೇಡಿಯೊವಿನ ಟೋಪ್ 15 ರನ್ನೂ ಯಶಸ್ವಿಗೊಳಿಸಿತು. == ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಗಳು == 1997ರ ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನ ಮೊದಲ ಬಿಡುಗಡೆಯಿಂದ, ಬೇಂಡ್ ನ ಧ್ವನಿ ಕ್ರಮಕ್ರಮವಾಗಿ ಅರ್ಥಗರ್ಭಿತವಾಗಿ ಬಂದಿತು. ಹಿಂದಿನ ಆಲ್ಬಮ್ ಗಳ ಶೈಲಿ ಸ್ವಾಧೀನ ಲೇಬಲ್ Re:ತಿಂಕ್ ರೆಕೋರ್ಡ್ಸ್ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಗಿಟಾರ್-ಡ್ರಿವೆನ್ ಆಲ್ಟೆರ್ನೇಟಿವ್ ರೋಕ್ ಒಳಗೊಂಡ್ಡಿತ್ತು, ತ್ರಿ-ಮೇನ್ ಲೈನಪ್ ನ ಲಕ್ಷನವಾಗಿತ್ತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್ ನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ನಿಧಾನವಾದ ಹಾಡುಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದತು.<ref name="IVMNW2BH"> {{cite web |url=http://www.indievisionmusic.com/2009/09/29/switchfoot-new-way-to-be-human/ |title=Switchfoot - New Way to Be Human |publisher=Indie Vision Music |last=Mayer|first=Michael, III |date=2009-09-29 |accessdate=2009-12-04 }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Jonforeman.jpg|thumb|right|ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಪ್ಲೇಯಿಂಗ್ ಆನ್ ಜುಲೈ 4, 2005 ಇನ್ ಸ್ತ. ಲೌಇಸ್, ಮಿಸ್ಸೌರಿ]] ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ನ ಎದುರುಮನುಶ್ಯ ಹಾಗು ಗಿಟಾರಿಸ್ಟ್ ಜೊನ್ ಫೊರ್ಮನ್ ತನ್ನ ಮ್ಯುಸಿಕಲ್ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು U2, [[ದಿ ಬೀಟಲ್ಸ್]], ಮತ್ತು ಕೀತ್ ಗ್ರೀನ್ ಎಂದು ಎತ್ತಿಹೇಳಿದನು,<ref name=TJG>{{cite web |url=http://www.thejesusunderground.com/interviews/switchfoot_interview.htm |title=Interview with Jon Foreman of Switchfoot |publisher=The Jesus Underground |accessdate=2006-08-09 |archive-date=2006-06-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060613194021/http://thejesusunderground.com/interviews/switchfoot_interview.htm |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಬೊಬ್ ಡಿಲನ್ ಹಾಗು ಜೊನಿ ಕೇಶ್ ರವರ "ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಭೇದ್ಯತೆ" ವಾಚಿಕವನ್ನು ಮೆಚ್ಚುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.<ref>{{citation|url=http://www.nctimes.com/entertainment/music/article_ca0fa54e-1f44-53ff-a8ba-5f6e60c305af.html|title=Entering the eye of Switchfoot's "Hurricane"|first=Stephen|last=Rubin|date=November 4, 2009|accessdate=January 31, 2010|publisher=''North County Times''}}</ref> ಗಿಟಾರಿಸ್ಟ್ ಡ್ರಿವ್ ಶಿರ್ಲಿ ಇವರನ್ನು ಎತ್ತಿಹೇಳಿದನು ಯಾರೆಂದರೆ U2, ಮೈಲ್ಸ್ ಡೆವಿಸ್, ಶ್ಟೆವಿ ರೇಯ್ ವಗನ್, ಟೊಮಿ ವಾಕರ್, ಫಿಲ್ ಕಿಗಿ, [[ಮೈಖೇಲ್ ಜ್ಯಾಕ್ಸನ್|ಮೈಕಲ್ ಜೇಕ್ಸನ್]], ಡೇವ್ ಮೆತಿವ್ಸ್ ಬೇನ್ಡ್, ಮತ್ತು ಬ್ರೇಂಡ್ ನ್ಯು ಹೆವೀಸ್,{{Citation needed|date=August 2008}} ಆದರೆ ಬಾಸಿಸ್ಟ್ ಟಿಮ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ ಕಪ್ಪ ಕಾಣಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಟೀವ್ ವಂಡರ್ ಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದನು.<ref name="Union-Tribune07">{{cite web |url=http://www.signonsandiego.com/entertainment/street/2007/08/hotter_than_july_stevie_wonder.html |title=Hotter than July: Stevie Wonder to kick off tour here this month |publisher=[[The San Diego Union-Tribune]] |date=2007-08-02 |accessdate=2008-06-16 |archive-date=2008-06-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080603012427/http://www.signonsandiego.com/entertainment/street/2007/08/hotter_than_july_stevie_wonder.html |url-status=dead }}</ref> ಚದ್ ಬಟ್ಲರ್ ಸಮೆತ ''ದಿ ಬ್ಯುಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'' ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಡೇವ್ ಗ್ರೊಲ್ ರನ್ನು ಎತ್ತಿಹೇಳಿದನು.<ref name=unrated2> {{cite web |url=http://www.unratedmagazine.com/Document.cfm?Page=Features/index.cfm&Article_ID=75 |title=Switchfoot 'Let's Go' Chicago |last=Blackmoon |first=Phylana |publisher=UnRated Magazine.com |accessdate=2006-08-23}} </ref> "ನಾವು ಜೆನ್ರಿ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕೂ ಯೋಗ್ಯರಲ್ಲ," ಎಂದು ಜೊನ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ ಹೇಳಿದರು. "ನಾನು ಯೋಚಿಸುತ್ತೇನೆ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ನಮ್ಮ ಬಲ ಎಂದು".<ref name=VH1>{{cite web |url=http://www.vh1.com/artists/az/switchfoot/bio.jhtml |title=Switchfoot |publisher=[[VH1]] |accessdate=2006-08-09 |archive-date=2006-05-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060503062108/http://www.vh1.com/artists/az/switchfoot/bio.jhtml |url-status=dead }} ಉಲ್ಲೇಖ. ಭಾವಗೀತೆಯ ಕುರಿತಾಗಿ, ಫೊರ್ಮೆನ್ ರ ಟಿಪ್ಪಣೆ "ನಾವು ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಅನ್ನು ಯೋಚಿಸುವ ಜನರಿಗೆ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ",<ref name=cornerstone> {{cite web |url=http://www.cornerstonemag.com/pages/show_page.asp?628 |title=Far From A Letdown: Switchfoot in Chicago |publisher=CornerstoneMag.com |accessdate=2006-08-09 |archive-date=2006-06-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060616205020/http://cornerstonemag.com/pages/show_page.asp?628 |url-status=deviated |archivedate=2006-06-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060616205020/http://cornerstonemag.com/pages/show_page.asp?628 }}</ref> ಅದರ ಗುಣಲಕ್ಷನವನ್ನು ತತ್ವಜ್ನಾನಿಯವರ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸೂಚಿಸಿದನು ಯಾರೆಂದರೆ ಸೊರೆನ್ ಕಿರ್ಕಿಗಾರ್ಡ್ ಹಾಗು ಹಿಪ್ಪೊವಿನ ಅಗಸ್ಟಿನ್ ಈ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ "ಸೂನೆರ್ ಒರ್ ಲೆಟರ್ (ಸೊರೆನ್ ನ ಹಾಡು)" ಮತ್ತು "ಸಮ್ತಿಂಗ್ ಮೋರ್ (ಅಗಸ್ಟಿನ್ ನ ಅರಿಕೆ)". "ಮೆನ್ಟ್ ಟು ಲಿವ್", ಬೇಂಡಿನ ಒಂದು ಯಶಸ್ಸು, T.S.ಎಲಿಯೊಟ್ ನ ಪದ್ಯವಾದ "ದಿ ಹೊಲೊ ಮೆನ್" ಇಂದ ಚೇತನ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="TBH Song Stories"> {{cite web |url=http://learning2breathe.homestead.com/tblsongs.html |title=Ammunition: The Beautiful Letdown |last=Foreman |first=Jon |authorlink=Jon Foreman |accessdate=2006-08-09}} </ref> ಆದರೆ "ಸ್ಟಾರ್ಸ್", ''ನತ್ತಿಂಗ್ ಈಸ್ ಸೌಂಡ್'' ನ ಲೀಡ್ ಸಿಂಗಲ್, ಸಂಕ್ಷೇಪವಾಗಿ "ವಿಷಯವನ್ನು ಡೆಸ್ಕಾರ್ಟ್ಸ್ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ನೋಡುವುದು," ಫೊರ್ಮೆನ್ ನ ಪ್ರಕಾರ<ref name="NIS Song Stories">{{cite web |url=http://learning2breathe.homestead.com/nissongs.html |title=Ammunition: Nothing Is Sound |last=Foreman |first=Jon |accessdate=2006-11-25 }} ಉಲ್ಲೇಖ. == ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಶನ್ ಮ್ಯುಸಿಕ್ == ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಯಾವಾಗಲೂ "ಕ್ರಿಶನ್ ಬೇಂಡ್" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಅವರ ಮುಂದುವರಿದ ಕ್ರಿಶನ್ ರೋಕ್ ಸೀನ್ ನೊಡನೆ ಇದ್ದ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಇಂದ. ಬೇಂಡ್ ಯಾವಾಗಲೂ ಈ ಲೇಬಲ್: "ನಮಿಗೆ, ಅದು ನಂಬಿಕೆ, ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರಕಾರವಲ್ಲ", ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿ ಒಪ್ಪದಿರುವುದು ಎಂದು ಫೊರ್ಮೆನ್ ಹೇಳಿದರು. "ಹಾಡುಗಳು ಎಲ್ಲಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಾವು ಯಾವಾಗಲೂ ತೆರೆದಮನಸುಳ್ಳವರಾಗಿ ಹಾಗು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯುಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದೇವೆ. ನಮಿಗೆ, ಈ ಹಾಡುಗಳು ಎಲ್ಲರಿಗೋಸ್ಕರ. ನಮ್ಮನ್ನು 'ಕ್ರಿಶನ್ ರೋಕ್' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಅದು ಒಂದು ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಹಾಗೆ ಕೆಲವು ಜನರನ್ನು ಹೊರಗೆ ಮುಚ್ಚುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ತೆಗೆದಾಕುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ನಾವು ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಪಡುತಿಲ್ಲ. ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಯಾವಾಗಲೂ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸನ್ನು ತೆರೆದಿಟ್ಟಿದೆ-ಮತ್ತು ಅದೇ ನಮಗೆ ಬೇಕು".<ref name="Boston Globe"> {{cite web |url=http://www.boston.com/ae/music/articles/2004/01/09/switchfoot_steps_toward_stardom?mode=PF |title=Switchfoot steps toward stardom |publisher=The Boston Globe |last=Morse |first=Steve |date=2004-01-09 |accessdate=2006-08-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20040507124836/http://www.boston.com/ae/music/articles/2004/01/09/switchfoot_steps_toward_stardom?mode=PF |archivedate=2004-05-07 }} ಉಲ್ಲೇಖ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯೊಡನೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಅನ್ನು ಕ್ರಿಶನ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲೂ ಹಂಚುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಕ್ರಿಶನ್ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲೂ ಇಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಈ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದರೂ ಕೂಡಾ, ಅವರ ಕ್ರಿಶನ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನು ಬೇರೆಡೆ ತಿರುಗಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅವರ ಇನ್ಡೀ ದಿವಸಗಳಂತೆ, ಸ್ಪೆರೊವ್ ರೆಕೋರ್ಡ/EMI CMG ಹಾಗೆ ಕ್ರಿಶನ್ ಅಂಗಡಿಗಳಿಗೆ ಈಗಲೂ ಹಂಚುತಿದ್ದಾರೆ, ಕ್ರಿಶನ್ ರೇಡಿಯೊ ಹಾಗು ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲೂ ವಿಷೇಶವಾಗಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಡೋವ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರಕಿದೆ, ಕೊಲಂಬಿಯ ರೆಕೊರ್ಡ ನಲ್ಲಿ 2003-2007ರವರೆಗೆ ಹಾಗು ಇವತ್ತಿನ ಅಟ್ಲೇಂಟಿಕ್ ರೆಕೊರ್ಡ್ಸ್ ಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದರೂ ಸರಿ. "[ಕೊಲಂಬಿಯಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದು] ಒಂದನ್ನು ಕುರಿತ ಗ್ರಹಣೆ ಅದೇ ನಾವು ಆರಂಭದಿಂದ ಇರಬೇಕೆಂದು ಭಯಸಿದ್ದು," ಎಂದು ಫೊರ್ಮೆನ್ ವಿವರಿಸಿದರು. "ನಾವು ಯಾವಾಗ re:ಥಿಂಕ್ [ಒಂದು ಇನ್ಡೀ ಲೇಬಲ್] ಗೆ ಸಹಿಹಾಕಿದ್ದೇವೊ, ನಮ್ಮ ಗುರಿಯು ಎಲ್ಲರಿಂದ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಸಿಗಬೇಕೆಂದು. [ಆದರೆ] ಯಾವಾಗ ಸ್ಪೆರೊವ್ [ಒಂದು ಕ್ರಿಶನ್ ಲೇಬಲ್] re:ಥಿಂಕ್ ರೆಕೊರ್ಡ್ಸ್ ಅನ್ನು ತಂದಿತು, ನಮಿಗೆ ನಿಶ್ಚಯವಾಯಿತು ಅದೇನೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಎಲ್ಲರ ಕೈಗೆ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ಕ್ರಿಶನ್ ನಾಗಿ, ನನಗೆ ಆಲಯದ ಗೋಡೆಯೊಳಗೆ ಅನೇಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹೇಳಳುಂಟು. ಆದರೆ, ಕ್ರಿಶನಾಗಿ, ನಾವು ಹೇಳಬೇಕಾದ ಬದುಕಿನ ಕುರಿತು ಎಷ್ಟೋ ವಿಷಯ ಹೇಳಬೇಕಿತ್ತು... ಅದ್ದರಿಂದ ಕಾಲುಮ್ಬಿಯ ''ಮತ್ತು'' ಸ್ಪರ್ರೊವ್ ನಲ್ಲಿ ಇರುವುದು ಎರಡು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವಹಾಗೆ ಅರಿತುಕೊಂಡೆವು. ಅದು ನಮ್ಮ ಕನಸು ನಿಜವಾಗಿ ಹಾಡುಗಳು ಆ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಹೊರಗಡೆ ಇರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು"<ref name=christianitytoday06> {{cite web |url=http://www.christianitytoday.com/music/interviews/2006/switchfoot-1106.html |title=Audience of One |last=Hansen |first=Collin |date=2006-11-27 |accessdate=2006-12-27 |archive-date=2006-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061226215552/http://www.christianitytoday.com/music/interviews/2006/switchfoot-1106.html |url-status=deviated |archivedate=2006-12-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061226215552/http://www.christianitytoday.com/music/interviews/2006/switchfoot-1106.html }} ಉಲ್ಲೇಖ. ''ದ ಬ್ಯುಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'' ನ ಬಿಡುಗಡೆಯ ತರುವಾಯ, ಬೇಂಡ್ ತತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಕ್ರಿಶನ್ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡುವದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕ್ರಿಶನ್ ಸಂಘದವರೊಡನೆ ಚರ್ಚನೆ ಮಾಡಿ, ಅವರ ನಂಬಿಕೆ ವಿಚಾರವನ್ನು ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಬುದ್ಧಿ ಭ್ರಂಶಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕಂಡರು. ಮೂರು ವರ್ಷದ ನಂತರ, ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಈ ಒಂದು ನಿಯಮವನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮುನ್ನಡೆದರು, ಅನೇಕ ಕ್ರಿಶನ್-ಸಂಬಂಧ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಮುಕ್ಯಂಶ ಪಡಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಜೂನ್ 2006ರ CCM ಪತ್ರಿಕೆಯ ಹೊದಿಕೆಗೆ ಮುಕ್ಯಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿದರು,<ref name=wespreadtheword> {{cite web |url=http://www.wespreadtheword.net/musicnewsarticles/switchfoot2.html |title=Switchfoot June CCM Cover Story, "Dare You to Move" Named ASCAP's Most Performed Song |publisher=We Spread the Word |accessdate=2006-08-09 |archive-date=2008-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080913223518/http://www.wespreadtheword.net/musicnewsarticles/switchfoot2.html |url-status=dead }}</ref> ಅನೇಕ ವರ್ಷದಿಂದ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದ ನಂತರ.<ref name=ccm06>{{cite web |url=http://www.ccmmagazine.com/weblogs/jay/1400300.aspx?view=print |title=Under their Influence |publisher=CCM Magazine |date=2006-06 |accessdate=2006-08-09 |archive-date=2020-09-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200921005606/https://www.ccmmagazine.com/weblogs/jay/1400300.aspx?view=print |url-status=deviated |archivedate=2020-09-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200921005606/https://www.ccmmagazine.com/weblogs/jay/1400300.aspx?view=print }}</ref> ಅದರೂ ಅನೇಕ ಭಗೆಗಳಲ್ಲಿ CCM ಇನ್ಡಸ್ಟ್ರಿಯಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ಕಾರಣವನ್ನು ಅವಕಾಶ ದೊರಕುವಾಗ ವಿವರಿಸಿದರು. ಇದು ಕೆಲವರನ್ನು, ಯಾರೆಂದರೆ ಸ್ಪಿನ್ ಬರೆಗಾರ ಅಂಡ್ರಿವ್ ಬಿಜೊನ್, ಒಂದು ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆಯಲು ಅದೇನೆಂದರೆ "ಅವರ ಭಾವಗೀತೆ ಯಾವಾಗಲು ಎರಡು ವಿಧದ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ, ಕ್ರಿಶನ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಒಂದರ್ಥ ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದರ್ಥ. ಅವರು ಎರಡು ಭಗೆಯ ಪಂಗಡದವರನ್ನು ಒಂದೇ ಸಂಬಂಧ ಕಲ್ಪಿಸಲು ಪ್ರಯಾಸಪಡುತಿದ್ದಾರೆ".<ref name=jsonline>{{cite web |url=http://www.jsonline.com/story/index.aspx?id=444350 |title=Rocking for Jesus |last=Tianen |first=Dave |publisher=Milwaukee Journal Sentinel |date=2006-06-30 |accessdate=2006-08-09 |archive-date=2006-07-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060706140202/http://www.jsonline.com/story/index.aspx?id=444350 |url-status=dead }} ಉಲ್ಲೇಖ. == ಇತರ ಯೋಜನೆಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Switchfoot_2010_BSA_Jambo.jpg|thumb|right|ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಪ್ಲೇಯಿಂಗ್ ಆನ್ ಜುಲೈ 31, 2010 ಅಟ್ ದ 2010 ಬಾಯ್ ಸ್ಕೌಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಜಮ್ಬೋರೀ ಫೈನಲ್ ಅರಿನ ಶೋ: "ಏ ಶೈನಿಂಗ್ ಲೈಟ್ ಅಕ್ರೊಸ್ಸ್ ಅಮೆರಿಕ" ಇನ್ ಫೋರ್ಟ್ A.P. ಹಿಲ್, ವಿರ್ಜಿನಿಯ]] ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಅನೇಕ ಪರೋಪಕಾರದ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿವೆ, ಯಾವುದೆಂದರೆ DATA, ದಿ ONE ಕೇಂಪೇನ್, ದಿ ಕೀಪ್ ಎ ಬ್ರೀಸ್ಟ್ ಫೌಂಡೇಶನ್, ಹಬಿಟೇಟ್ ಫೊರ್ ಹುಮೇನಿಟಿ, ಇನ್ವಿಸಿಬಲ್ ಚಿಲ್ರನ್, ಮತ್ತು ಟು ರೈಟ್ ಲವ್ ಒನ್ ಹೆರ್ ಆರ್ಮ್ಸ್.<ref name="twloha"/> ಆ ಉದ್ದೇಶಗಳ ಸಹಾಯದೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಬ್ರೊ-ಅಮ್ ಸರ್ಫ್ ಕೋಂಟೆಸ್ಟ್ ರೂಪಿಸಿದರು, ಅದೊಂದು ಲಾಭ ಪಡೆಯುವ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಹಣದ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆ ಬೇಂಡಿನ ಊರಾದ ಸೇನ್ ಡೀಗೊವಿನಲ್ಲಿ ಮನೆಯಿಲ್ಲದ ಮಕ್ಕಳ ಸೇವೆಮಾಡುವುದು.<ref name=MTV05> {{cite web |url=http://www.mtv.com/news/articles/1503055/05262005/switchfoot.jhtml |title=Switchfoot's New LP, Surf Contest Affected By Instability |publisher=MTV |last=Moss |first=Corey |date=2005-05-31 |accessdate=2006-09-13 |archive-date=2007-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070919003835/http://www.mtv.com/news/articles/1503055/05262005/switchfoot.jhtml |url-status=dead }}</ref><ref name="Union-Tribune08">{{cite web |url=http://legacy.signonsandiego.com/uniontrib/20080529/news_1w29switch.html |title=Bro-am Bros. |publisher=[[The San Diego Union-Tribune]] |last=Manna |first=Marcia |date=2008-05-29 |accessdate=2009-11-23 |archive-date=2011-10-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111009123827/http://legacy.signonsandiego.com/uniontrib/20080529/news_1w29switch.html |url-status=deviated |archivedate=2011-10-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111009123827/http://legacy.signonsandiego.com/uniontrib/20080529/news_1w29switch.html }}</ref> ಅದರೊಡನೆ, ''ನತ್ತಿಂಗ್ ಈಸ್ ಸೌಂಡ್'' ರೆಕೋರ್ಡ್ ಆಗುವ ಮೊದಲು, ಜನವರಿ 2005ರಲ್ಲಿ ಬೇಂಡ್ ಅನೇಕ ಸೌತ್ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯಾನಿಸಿದರು, ಅದು ಆಲ್ಬಮ್ ನ ಹಾಡಾದ "ದಿ ಶೆಡೊ ಪ್ರೂವ್ಸ್ ದಿ ಸನ್ಶೈನ್" ಅನ್ನು ಸ್ಪೂರ್ತಿಯಿಂದ ಚೇತನ ಹೊಂದಿಸಿತು.<ref>{{citation|url=http://www.jivemagazine.com/article.php?pid=3877|title=Switchfoot - More than fine|publisher=[[JIVE Magazine]] (Hoganson Media)|accessdate=January 31, 2010}}</ref> AIDS ತಮ್ಮ ಹೆತ್ತವರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಅನಾಥಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡರು, ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಅನಾಥರನ್ನು ಕಂಡು ಸ್ನೇಹಬೆಳೆಸಿದರು, ಮತ್ತು "ಕುಯಸ ಕಿಡ್ಸ್" ಎಂಬ ಮಕ್ಕಳ ಕೊಯರೊಡನೆ ಒಳಪಟ್ಟರು ಅದು ಲೊವರ್ಕೇಸ್ ಪೀಪಲ್ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಶುರುಮಾಡಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿತು. ಸಂಸ್ಥೆಯು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಬಾರಿ ಗಾಯನ, ಕಲೆ ಹಾಗು ಸಾಮಾಜಿಕ ನೀತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಓನ್ಲೈನ್ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಿತು. ಅವರು ಕುಯಸ ಕಿಡ್ಸ್ ನವರಿಂದ ಒಂದು CD ಕೂಡ ತಯಾರಿಸಿದರು<ref name=kuyasa>{{cite web |url=http://www.horizoninternationalinc.com/kuyasa.html |title=sun rising |publisher=Horizon International |accessdate=2009-11-23 |archive-date=2008-03-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080307040555/http://www.horizoninternationalinc.com/kuyasa.html |url-status=deviated |archivedate=2008-03-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080307040555/http://www.horizoninternationalinc.com/kuyasa.html }}</ref> ಅದರಿಂದ ಮಕ್ಕಳ ಸಮಾಜಗಳಿಗೆ ಹಣದ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು. 2008ರಲ್ಲಿ, ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ 21ನೇ ಶತಮಾನದ ಗುಲಾಮತನ ಹಾಗು ಗುಲಾಮರ ವ್ಯಾಪಾರ ಕುರಿತು ಒಂದು ಅರಿವು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಮ್ಯುಸಿಕಲ್ ಮುನ್ನಡತೆಯಲ್ಲಿ ಒಳಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು, ದಾಖಲೆಯ ಚಲನಚಿತ್ರವಾದ ''ಕೊಲ್ + ರೆಸ್ಪೋನ್ಸ್'' ಗೆ "ಅವೇಕನಿಂಗ್" ಅನ್ನು ಅಭಿನಯಿಸಿದರು. ಜೊನ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ ಕುಡಾ ಅನೇಕ ಸೊಲೊ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾದಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ನಿಕೆಲ್ ಕ್ರೀಕ್ ಬೇಂಡಿನ ಸೀನ್ ವಾಟ್ಕಿನ್ಸ್ ನವರೊಂದಿಗೆ ಫಿಕ್ಷನ್ ಫೆಮಿಲಿ ಗೆ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಧ್ವನಿಗತಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಒಳಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{citation|url=http://www.allmusic.com/artist/fiction-family-p1099297|title=Fiction Family > Overview|accessdate=January 31, 2010|first=Andrew|last=Leahey|publisher=[[Allmusic]]}}</ref> <ref>http://bsajamboree.org/Bulletins/PressReleases/Release7.aspx</ref> ಶನಿವಾರ, ಜುಲೈ 31, 2010 ರಲ್ಲಿ, ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ಅಮೇರಿಕ ನೇಶನಲ್ ಜಮ್ಬೊರೀನ್ ಕೊನೆಯ ಅಭಿನಯದ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ 2010 ಬೋಯ್ ಸ್ಕೌಟ್ಸ್ ಅನ್ನು ನೇರಪ್ರಸಾರವಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದರು: "ಎ ಶೈನಿಂಗ್ ಲೈಟ್ ಅಕ್ರೋಸ್ ಅಮೇರಿಕ"<ref>{{Cite web |url=http://scouting.org/100years/100years/ShiningLight.aspx |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-08-23 |archive-date=2009-08-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090829072705/http://scouting.org/100years/100years/ShiningLight.aspx |url-status=dead }}</ref> ವಿರ್ಜಿನಿಯದ, ಫೊರ್ಟ್ A.P.ಹಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ಸೆಟಲೈಟ್ ಹಾಗು ಇಂಟೆರ್ನೆಟ್ ಮೂಲಕ ಪ್ರದರ್ಶಬವನ್ನು ದೇಶಾದ್ಯಾಂತ ತೋರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅಂದಾಜು 80,000 ಜನರು ಅದನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು. ಬೇರೆ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು "ಸ್ಟಾರ್ಸ್" ಹಾಗು "ಮೆಂಟ್ ಟು ಲಿವ್" ಅಭಿನಯಿಸಿದರು." ಜೊನ್ ಮತ್ತು ಟಿಮ್ ಫೊರ್ಮೆನ್ ಇಬ್ಬರೂ ಯೌವನದಲ್ಲಿ ಬೋಯ್ ಸ್ಕೌಟ್ ಆಗಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಸ್ಕೌಟ್ಸ್ 100ನೆ ವರ್ಷದ ವರ್ಷೋತ್ಸವದ ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಲು ಸಿಕ್ಕಿದ ಅವಕಾಶದ ಮುಕಾಂತರ ಘನತೆ ಪಡೆದರು. ಈ ಘಟನೆಯ ಭಾವಚಿತ್ರವು [http://www.switchfoot.com/switchfoot/blog-article/dailyfoot/334/boy+scout+jamboree ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್ ವೆಬ್ಸೈಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110716070717/http://www.switchfoot.com/switchfoot/blog-article/dailyfoot/334/boy+scout+jamboree |date=2011-07-16 }} ನಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು. == ಸಂಗೀತ ಸಂಪುಟಗಳು == {{main|Switchfoot discography}} * 1997: ''ದಿ ಲೆಜೆಂಡ್ ಆಫ್ ಚಿನ್'' * 1999: ''ನ್ಯೂ ವೈ ಟು ಬಿ ಹುಮನ್'' * 2000: ''ಲರ್ನಿಂಗ್ ಟು ಬ್ರೆಥ್'' * 2003: ''ದಿ ಬ್ಯೂಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'' * 2005: ''ನಥಿಂಗ್ ಇಸ್ ಸೌಂಡ್'' * 2006: ''Oh! '' ''ಒಹ್! ಗುರುತ್ವ.'' * 2009: ''ಹಲೋ ಹರ್ರಿಕೈನ್'' * 2011: ''ವೈಸ್ ವೆರ್ಸೆಸ್'' == ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು == ;ಒರ್ವಿಲ್ಲೇ ಎಚ್. ಗಿಬ್ಸನ್ ಗಿಟಾರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು * 2001: ಲೆಸ್ ಪಾಲ್ ಹೊರಿಜ್ಯನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ತುಂಬಾ ಯಶಸ್ಸಿನ ಪ್ರಗತಿ ಹೊಂದಿದ ಗಿಟಾರಿಸ್ಟ್&nbsp;— ಜೋನ್ ಫೋರೆಮನ್ ;[[ಅಮೆರಿಕನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಕಾಮ್ಪೋಸೆರ್ಸ್, ಪಬ್ಲಿಷೆರ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಆಟ್ಹೊರ್ಸ್|ASCAP ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು]] * 1997: ಬೆಸ್ಟ್ ನ್ಯೂ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ * 2006: ಇಮ್ಪಕ್ತ್ ಅವಾರ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು "ರಾಕ್ ಸಂಗಿತ "<ref name=top40> {{cite web |url=http://cmcentral.com/news/4475.html |title=2006 ASCAP Awards results... |last=Gilbert |first=Brenten |publisher=CMCentral.com |date=2006-04-09 |accessdate=2009-11-24}} </ref>— ಜೋನ್ ಫೋರೆಮನ್ * 2006: ಟಾಪ್ 50 ಲಿಸ್ಟ್ ಆಫ್ ಮೋಸ್ಟ್ ಪೆರ್ಫಾರ್ಮೆದ್ ಸಾಂಗ್ ಆಫ್ 2005&nbsp;— "ಡೇರ್ ಯು ಟು ಮೂವ್" ;[[GMA ಡವ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್]] * 2004: ರಾಕ್ ರೆಕಾರ್ಡೆಡ್ ಸಾಂಗ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್&nbsp;— "ಅಮ್ಮುನಿಶನ್" * 2004: ರಾಕ್/ಕಾಂಟೆಂಪೋರರಿ ಆಲ್ಬಮ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್&nbsp;— ''ದ ಬ್ಯೂಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'' * 2004: ರಾಕ್/ಕಾಂಟೆಂಪೋರರಿ ರೆಕಾರ್ಡೆಡ್ ಸಾಂಗ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್&nbsp;— "ಮೆಂಟ್ ಟು ಲೈವ್" * 2005: ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್ * 2005: ಶಾರ್ಟ್ ಫಾರಂ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ವೀಡಿಯೊ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್&nbsp;— "ದ್ಯರ್ ಯೌ ಟು ಮೂವ್" * 2005: ಲಾಂಗ್ ಫಾರಂ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ವೀಡಿಯೊ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್&nbsp;— ''ಲೈವ್ ಇನ್ ಸ್ಯಾನ್ ದಿಎಗೋ'' * 2005: ರಾಕ್/ಕಾಂಟೆಂಪೋರರಿ ರೆಕಾರ್ಡೆಡ್ ಸಾಂಗ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್&nbsp;— "ದ್ಯರ್ ಯೌ ಟು ಮೂವ್" * 2006: ಶಾರ್ಟ್ ಫಾರಂ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ವೀಡಿಯೊ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್&nbsp;— "ಸ್ಟಾರ್ಸ್" * 2010: ರಾಕ್ ರೆಕಾರ್ಡೆಡ್ ಸಾಂಗ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್&nbsp;– "ಮೆಸ್ಸ್ ಆಫ್ ಮಿ" ;[[ಸ್ಯಾನ್ ದಿಎಗೋ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್]] * 1997: ಬೆಸ್ಟ್ ನ್ಯೂ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ * 2001: ಬೆಸ್ಟ್ ಪೋಪ್ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ * 2001: ಬೆಸ್ಟ್ ಪೋಪ್ ಆಲ್ಬಮ್&nbsp;— ''ಲರ್ನಿಂಗ್ ಟು ಬ್ರಿಥ್'' * 2002: ಬೆಸ್ಟ್ ಅಡಲ್ಟ್ ಅಲ್ತೆರ್ನತಿವ್ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ * 2003: ಬೆಸ್ಟ್ ಪೋಪ್ ಆಲ್ಬಮ್&nbsp;— ''ದ ಬ್ಯೂಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'' * 2003: ಆಲ್ಬಮ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್&nbsp;— ''ದ ಬ್ಯೂಟಿಫುಲ್ ಲೆಟ್ಡೌನ್'' * 2004: ಸಾಂಗ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್&nbsp;— "ಡೇರ್ ಯು ಟು ಮೂವ್" * 2006: ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್ * 2007: ಆಲ್ಬಮ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್&nbsp;— ''ಒಹ್'' ! ಗುರುತ್ವ'''' == ಆಕರಗಳು == {{reflist|2}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{official|http://www.switchfoot.com/}} * {{MySpace|switchfoot}} {{Switchfoot}} [[ವರ್ಗ:ಸ್ವಿಚ್ ಫೂಟ್]] [[ವರ್ಗ:1996ರಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾದ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬದಲಾದ ರಾಕ್ ತಂಡ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ದಿಂದ]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್ ಚ್ರಿಸ್ತಿಯನ್ ರಾಕ್ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕಾದ ಪೋಸ್ಟ್-ಗ್ರುಂಜ್ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಸ್ಯಾನ್ ದಿಎಗೋ ದ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1990 ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2000ರ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2010ರ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] 1s7bv55snu7046z5mkvjbkkan9m7now 0 24480 1306258 1291066 2025-06-07T11:11:42Z HR Shourya 91850 /* ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ */ ಕಾಗುಣಿತ ತಿದ್ದಿದೆ 1306258 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty |name = ದುರ್ಯೋಧನ |title =ಯುವರಾಜ |titletext = ದುರ್ಯೋಧನ |image = Duryodhana showing his army to Drona.jpg |caption =ಗುರು ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರೊಂದಿಗೆ ದುರ್ಯೋಧನ |predecessor = [[ಯುಧಿಷ್ಠಿರ]] |spouse = [[ಭಾನುಮತಿ]] ಮತ್ತು [[ಮಯೂರಿ]] |spouse-type = ರಾಣಿ |consort = yes |issue =[[ಲಕ್ಷಣ ಕುಮಾರ]],ಇತರರು... |issue-link = ಪುತ್ರರು,ಪುತ್ರಿಯರು |house =ಕುರು |house-type = ರಾಜ ವಂಶ |father = [[ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ]] |mother = [[ಗಾಂಧಾರಿ]] |birth_place = [[ಹಸ್ತಿನಾಪುರ]] |death_place = [[ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ]] |religion =ಹಿಂದೂ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ }} {{ಉಲ್ಲೇಖ}} '''ದುರ್ಯೋಧನ''' (ಸಂಸ್ಕೃತ:दुर्योधन)[[ಮಹಾಭಾರತ]] ಕಥಾನಕದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ.[[ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ]] ಮತ್ತು [[ಗಾಂಧಾರಿ]]ಯಿಂದ ನೂರು ಜನ ಪುತ್ರರು ಒಬ್ಬಳು ಪುತ್ರಿ. ಇವರೇ [[ಕೌರವರು]] ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದವರು. ಮಗಳು [[ದುಶ್ಶಲೆ ]]. ಇವರಲ್ಲಿ ದುರ್ಯೋಧನ ಮತ್ತು ದುಶ್ಶಾಸನ ಮೊದಲಿಬ್ಬರು. *ದುರ್ಯೋಧನ ದೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಹಾಗು ಗಾಂಧಾರಿಯರಿಗೆ ಜನಿಸಿದ ನೂರು ಪುತ್ರರಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯವನು. ಹಸ್ತಿನಾಪುರದ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಮಹಾರಾಜನ (ದೃತರಾಷ್ಟ್ರನ) ಹಿರಿಯ ಮಗನಾದರೂ, ಕಾಡಿನ ವಾಸದಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ಪಾಂಡವರ ಕಾರಣದಿಂದ ಯುವರಾಜನಾಗುವ ಅವಕಾಶ ಕೈ ತಪ್ಪಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ದುರ್ಯೋಧನ ಮನದಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರ ವಿರುದ್ಧ ದ್ವೇಷದ ಬೀಜ ಮೊಳಕೆ ಒಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕರ್ಣನು ದುರ್ಯೋಧನನ ಆಪ್ತಮಿತ್ರ. ಪಾಂಡವರನ್ನು ವನವಾಸಕ್ಕೆ ಅಟ್ಟಿದ ನಂತರ ದುರ್ಯೋಧನ, ಕರ್ಣನ ಗಮನಾರ್ಹ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ, ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲ ದಿಕ್ಕಿನ ಎಲ್ಲ ರಾಜರನ್ನು ಮಣಿಸಿ, ದಿಗ್ವಿಜಯ ಯಾತ್ರೆ ನಡೆಸಿ, ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ==== <bdi>ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ</bdi> ==== ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಭಾರತದ ಮಹಾನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ. ಕುರು ವಂಶದವನಾದ ಕಾರಣ ಕೌರವನೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಈತ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನ ಹಿರಿಯ ಮಗ. ತಾಯಿ ಗಾಂಧಾರಿ. ಕಲಿಯ ಅಂಶದಿಂದ ಜನಿಸಿದವ. ಈತನಿಗೆ ತೊಂಬತ್ತೆಂಟು ಜನ ಸಹೋದರರು. ಒಬ್ಬ ಸಹೋದರಿ. ಕಾಶೀರಾಜನ ಮಗಳು ಭಾನುಮತಿ ಹೆಂಡತಿ. ಪಾಂಡುರಾಜನ ಮರಣಾನಂತರ ಪಾಂಡವರೂ ಕೌರವರೂ ಒಂದಾಗಿ ಹಸ್ತಿನಾವತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ ಪಾಂಡವರ ಅಭ್ಯುದಯ ಅದರಲ್ಲೂ ಭೀಮನ ಅದ್ಭುತ ಬಾಲಕೇಳಿಗಳು ದುರ್ಯೋಧನನಲ್ಲಿ ದ್ವೇಷದ ಜ್ವಾಲೆಯನ್ನು ಹತ್ತಿಸಿದವು. ವಿಷಾನ್ನ ಉಣ್ಣಿಸಿ ಹಾವುಗಳಿಂದ ಕಚ್ಚಿಸಿ, ಹಗ್ಗದಿಂದ ಬಿಗಿದು ಗಂಗೆಯಲ್ಲಿ ದೂಡಿದಾಗಲೂ ಭೀಮ ಸಾಯಲಿಲ್ಲ. ದ್ವೇಷ ಛಲಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿತು. ಮೊದಲು ಕೃಪಾಚಾರ್ಯನಲ್ಲಿ ಅನಂತರ ದ್ರೋಣನಲ್ಲಿ ಧರ್ನುವಿದ್ಯೆ ಕಲಿತ. ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಕೊನೆಯ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಭೀಮನೊಡನೆ ಗದಾಯುದ್ಧ ಮಾಡಿ ಸೋತ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಕರ್ಣನಿಗೆ ಅಂಗರಾಜ್ಯ ಪದವಿಯನ್ನಿತ್ತು ಪುರಸ್ಕರಿಸಿದ. ದ್ರೋಣ ಕೇಳಿದ ಗುರುದಕ್ಷಿಣೆಗಾಗಿ ದ್ರುಪದನನ್ನು ಹೆಡೆಮುರಿಕಟ್ಟಿ ತರಲು ಹೋಗಿ ದ್ರುಪದನಿಂದ ಸೋತ. ಮತ್ತೆ ಬಲರಾಮನಲ್ಲಿ ಗದಾವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲೇ ತನಗಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಸೋಲು ಪಾಂಡವರಿಗೆ ಒದಗುತ್ತಿದ್ದ ವಿಜಯ ಈತ ಪಾಂಡವರ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿಯೇ ವರ್ತಿಸಲು ಪೋಷಕವಾಯಿತು. ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನಿಗೆ ಯುವರಾಜ್ಯಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡಲು ಹವಣಿಸಿದಾಗ ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ನಿಂತ. ಪಾಂಡವರೆಲ್ಲರ ನಾಶಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಉಪಾಯ ಯೋಚಿಸಿದ. ಪುರೋಚನಿಂದ ಒಂದು ಅರಗಿನ ಮನೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರನ್ನು ಸುಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದ. ದ್ರೌಪದಿ ಸ್ವಯಂವರದಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರ ಮೇಲೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನಿಂದ ಸೋತ. ಅನಂತರ ದ್ರುಪದನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಸೈನ್ಯ ಸಮೇತನಾಗಿ ಹೋಗಿ ಭೀಮನಿಂದ ಸೋತ. ರಾಜಸೂಯಯಾಗ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದ್ರೌಪದಿಯನ್ನು ಅಪಹಾಸ್ಯಕ್ಕೀಡಾದ. ಶಕುನಿಯೊಡನೆ ಮಂತ್ರಾಲೋಚಿಸಿ ಕಪಟದ್ಯೂತವನ್ನೇರ್ಪಡಿಸಿ, ತಂದೆಯನ್ನು ಉಪಾಯದಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದ. ದ್ಯೂತರಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ. ದ್ರೌಪದಿಯನ್ನು ಸಭೆಗೆ ಎಳೆತರುವಂತೆ ದುಶ್ಯಾಸನನಿಗೆ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿ ಆಕೆ ತನ್ನ ತೊಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ. ಆಗ ದ್ರೌಪದಿ ಶಪಿಸಿದಳು. ಭೀಮ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದ; ರಾಜ್ಯವನ್ನೇ ಪಣವಾಗಿಟ್ಟು ಸೋತ ಪಾಂಡವರನ್ನು ಕಾಡಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದ. ಇಷ್ಟಾದರೂ ವ್ಯಾಸರು ಮೈತ್ರೇಯನನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿ ಪಾಂಡವರೊಂದಿಗೆ ಸಂಧಿ ಮಾಡಿಕೊ ಎಂದಾಗ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ. ಪಾಂಡವರು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಗೆಡ್ಡೆ ಗೆಣಸು ತಿಂದು ಬದುಕುವಾಗ ಅವರೆದುರು ತನ್ನ ವೈಭವ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾಡಲು ಘೋಷಯಾತ್ರೆಯ ನೆಪದಿಂದ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಸೇನನೆಂಬ ಗಂಧರ್ವನಿಂದ ಬಂಧಿತನಾಗಿ ಅರ್ಜುನನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಪಡೆದ. ಪಾಂಡವರು ರಾಜಸೂಯಯಾಗ ಮಾಡಿದಂತೆ ತಾನು ವೈಷ್ಣವಯಾಗ ಮಾಡಿದ. ವನವಾಸದಲ್ಲಿದ್ದ ಪಾಂಡವರನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ದುರ್ವಾಸಮುನಿ ಯೋಚಿಸಿದ್ದು ಇವನ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದಲೇ. ಅಜ್ಞಾತವಾಸದಲ್ಲಿದ್ದ ಪಾಂಡವರನ್ನು ಹೇಗಾದರೂ ಮಾಡಿ ಪತ್ತೆ ಮಾಡಲು ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಚಾರರನ್ನು ಅಟ್ಟಿದ. ಕೊನೆಗೆ ಕೀಚಕವಧೆ ಭೀಮನಿಂದಲೇ ಆಗಿರಬೇಕೆಂದು ಊಹಿಸಿ ವಿರಾಟನ ಗೋವುಗಳನ್ನು ಹರಣ ಮಾಡಿ ಸೋತ. ಪಾಂಡವರ ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಸೈನ ಸಮೇತ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಶಲ್ಯನನ್ನು ಉಪಾಯಾಂತರದಿಂದ ತನ್ನ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸೇರುವಂತೆ ಮಾಡಿದ. ಯುದ್ಧ ಬೇಡವೆಂದು ಭೀಷ್ಮ ದ್ರೋಣಾದಿಗಳು ಎಷ್ಟು ಉಪದೇಶಿಸಿದರೂ ಕೇಳದೆ ಕರ್ಣ ದುಶ್ಯಾಸನತ ಸಹಾಯದಿಂದಲೇ ಗೆಲ್ಲುತ್ತೇನೆಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಪಾಂಡವರ ನಾಶವೇ ತನ್ನ ಗುರಿ ಎಂದು ಛಲದಿಂದ ಮುನ್ನುಗ್ಗಿದ. ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನ ಬುದ್ಧಿಮಾತನ್ನು ಗಾಳಿಗೆ ತೂರಿದ. ದೂತನಾಗಿ ಬರುತ್ತಿರುವ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಕಟ್ಟಿಹಾಕಿಸಬೇಕೆಂದು ಯೋಚಿಸಿದ. ಕೃಷ್ಣ ನಾರದ ಗಾಂಧಾರಿ ಇವರುಗಳು ಕೂಡ ಸಂಧಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪರಿಪರಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರೂ ನಿರಾಕರಿಸಿದ. ಕೊನೆಗೂ ಯುದ್ಧ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಯಿತು. ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಮೂರು ವಿಭಾಗವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿಕೊಂಡ. ಮೊದಲಿಗೆ ಭೀಷ್ಮನಿಗೆ ಯುದ್ಧ ಪಟ್ಟಕಟ್ಟಿದ. ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸರ್ವ ಸನ್ನಾಹವಾದಾಗಲೂ ಪಾಂಡವರೊಡನೆ ರಾಜಿಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಭೀಷ್ಮ ಹೇಳಿದಾಗ ಒಂದು ಸೂಜಿಮೊನೆಯಷ್ಟು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕೊಡೆನು ಎಂದು ಹಠ ಹಿಡಿದ. ಯುದ್ಧ ಕೈಗಟ್ಟಿದ್ದಾಗ ಘಟೋತ್ಕಚನ ಸಂಗಡ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿದ. ಭೀಷ್ಮನ ಸರದಿ ಮುಗಿದ ಅನಂತರ ಕರ್ಣನ ಅನುಮತಿಯಿಂದ ದ್ರೋಣನಿಗೆ ಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟಿದ. ಅರ್ಜುನನ ವೀರ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯಿಂದಾಗಿ ಓಡಿಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಜಯದ್ರಥನಿಗೆ ಧೈರ್ಯ ತುಂಬಿದ. ದ್ರೋಣನಿಂದ ಮಂತ್ರ ಕವಚ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಅರ್ಜುನನ ಮೇಲೆ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಸೋತ. ಸಾತ್ಯಕೀಯಿಂದಲೂ ಸೋಲನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ. ಸೈಂಧವ ವಧೆ ಈತನನ್ನು ಬಹಳವಾಗಿ ನೋಯಿಸಿತು. ದ್ರೋಣನ ಸತ್ಯಸಂಧತೆಯನ್ನೆ ಶಂಕಿಸಿದ. ಈ ನಡುವೆ ನಕುಲನೊಂದಿಗೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲೂ ಪರಾಜಿತನಾದ. ಈತನ ಅನಂತರ ಲಕ್ಷಣ ಅಭಿಮನ್ಯುವಿನಿಂದ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ. ದ್ರೋಣ ವಧೆಯ ಅನಂತರ ಕರ್ಣನಿಗೆ ಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟಿದ. ಯುಧಿಷ್ಠಿರರ ಜೊತೆ ಯುದ್ಧಮಾಡಿ ಅವನಿಂದಲೂ ಸೋತ. ಕರ್ಣ ಮತ್ತು ಶಲ್ಯರ ನಡುವೆ ಉಂಟಾದ ವಿರಸವನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸಿದ. ಕರ್ಣನ ಸಾವು ಈತನನ್ನು ಬಹಳವಾಗಿ ಅಲ್ಲಾಡಿಸಿತು. ಅನಂತ ಶಲ್ಯನಿಗೆ ಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟಿದ. ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನ ಜೊತೆ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋತ. ಜಲಸ್ತಂಭ ವಿದ್ಯೆಯಿಂದ ವೈಶಂಪಾಯನ ಸರೋವರದಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರಿಗೆ ಕಾಣದಂತೆ ಅವಿತುಕೊಂಡ. ಈ ಸುದ್ದಿ ಬೇಡರಿಂದ ಪಾಂಡವರಿಗೆ ಮುಟ್ಟಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಭೀಮಾದಿಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಧಾವಿಸಿ ಹೀಯಾಳಿಸಿದಾಗ ಗದೆಯೊಂದಿಗೆ ನೀರಿನಿಂದ ಹೊರಬಂದು ಭೀಮನೊಂದಿಗೆ ಗದಾಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧನಾದ. ನಡೆದ ಭೀಕರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭೀಮ ಈತನ ತೊಡೆ ಮುರಿದ. ಯುದ್ಧ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡೆ ಮುರಿದು ಬಿದ್ದ ತನ್ನ ಬಳಿಗೆ ಬಂದ ಕೃತವರ್ಮ, ಕೃಪ, ಅಶ್ವತ್ಥಾಮರು ದಾರುಣ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಂಡು ಮರುಗಿ ತಾವು ಪಾಂಡವರ ನಾಶಕ್ಕೆ ಏನನ್ನಾದರೂ ಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧರೆಂದು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದಾಗ ದ್ರೋಣಪುತ್ರ ಅಶ್ವತ್ಥಾಮನಿಗೆ ಯುದ್ಧಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟಿದ. ಕೋಪೋದ್ರೇಕದಲ್ಲಿ ಅಶ್ವತ್ಥಾಮ ಪಾಂಡವರ ಮಕ್ಕಳ ತಲೆಯನ್ನು ತರಿದು ತಂದು ತೋರಲಾಗಿ ಬಹಳ ವ್ಯಸನಪಟ್ಟು ಇಹಲೋಕ ಯಾತ್ರೆ ಮುಗಿಸಿದ.<ref>ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ದುರ್ಯೋಧನ</ref> ದುರ್ಯೋಧನ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಇನ್ನೊಬ್ಬನಿದ್ದಾನೆ. ಈತ ಸೂರ್ಯವಂಶದ ಒಬ್ಬ ದೊರೆ. ಇಕ್ಷ್ವಾಕು ವಂಶದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ದುರ್ಜಯನೆಂಬ ರಾಜನ ಮಗಳಾದ ನರ್ಮದೆ ಈತನ ರೂಪಕ್ಕೆ ಆಕರ್ಷಿತಳಾಗಿ ಈತನನ್ನೇ ವರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಈತನಿಂದ ಸುದರ್ಶನೆ ಎಂಬ ಹೆಣ್ಣುಮಗುವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಕಳಾದ ಸುದರ್ಶನೆ ತಂದೆಯ ಯಾಗಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ತಂದೆಗೆ ಪೂಜೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಸಲಕರಣೆಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವಳ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಮರುಳಾದ ಅಗ್ನಿದೇವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೂಪದಿಂದ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಮನದ ಇಂಗಿತವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆಗ ಅವಳು ತಾನು ಅಸ್ವತಂತ್ರಳು, ತಂದೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಬೇಕು ಎನ್ನುತ್ತಾಳೆ. ಅಗ್ನಿ ದುರ್ಯೋಧನನನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಿ ಆಕೆಯನ್ನು ವಿವಾಹವಾಗುತ್ತಾನೆ. (ಬಿ.ಎನ್.ಎನ್.ಬಿ.) '''ಉಲ್ಲೇಖ : ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ದುರ್ಯೋಧನ''' [https://kn.wikisource.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%88%E0%B2%B8%E0%B3%82%E0%B2%B0%E0%B3%81_%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%B5%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%A6%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%B2%E0%B2%AF_%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%B5%E0%B2%95%E0%B3%8B%E0%B2%B6/%E0%B2%A6%E0%B3%81%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B3%8B%E0%B2%A7%E0%B2%A8]{{ಮಹಾಭಾರತ}} [[ವರ್ಗ:ಮಹಾಭಾರತದ ಪಾತ್ರಗಳು]] sev1syuml40tih53ov4yz1mypv62ylb 0 24499 1306259 1293413 2025-06-07T11:35:54Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306259 wikitext text/x-wiki {{Infobox Country |native_name = Éire |conventional_long_name = ಐರ್ಲಂಡ್ |common_name = ಐರ್ಲಂಡ್ |image_flag=Flag of Ireland.svg |image_coat=Coat of arms of Ireland.svg |image_map = EU-Ireland.svg |map_caption = {{map caption|location_color=green|region=[[Europe]]|region_color=grey|subregion=the [[European Union]]|subregion_color=light green|legend=EU-Ireland.svg|country=Ireland}} |national_anthem = {{lang|ga|''[[Amhrán na bhFiann]]''}}{{Spaces|2}}<br /><small>''The Soldier's Song''</small> |official_languages = Irish, [[Irish English|English]] |demonym = ಐರಿಶ್ |capital = [[ಡಬ್ಲಿನ್]] |latd=53 |latm=20.65 |latNS=N |longd=6 |longm=16.05 |longEW=W |largest_city = ರಾಜಧಾನಿ |government_type = [[Constitutional republic|Constitutional]] [[republic]], [[Parliamentary system|Parliamentary democracy]] |leader_title1 = [[President of Ireland|President]] |leader_name1 = [[ಮೇರಿ ಮೆಕಲೀಸ್]] |leader_title2 = [[Taoiseach]] |leader_name2 = [[Brian Cowen]] [[Teachta Dála|TD]] |legislature=[[Oireachtas]] |upper_house=[[Seanad Éireann]] |lower_house=[[Dáil Éireann]] |accessionEUdate = 1 January 1973 |area_km2 = 70,273 |area_sq_mi = 27,133 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |area_rank = 119th |area_magnitude = 1 E9 |percent_water = 2.00 |population_estimate = 4,456,000 <ref>{{cite web|url=http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/3-27072010-AP/EN/3-27072010-AP-EN.PDF |title=Eurostat - January 2010 Population Estimates |format=PDF |date=July 2010 |accessdate=2010-07-27}}</ref> |population_estimate_year = 2010 |population_census = 4,239,848 |population_census_year = 2006 |population_census_rank = 121st |population_density_km2 = 60.3 |population_density_sq_mi = 147.6 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |population_density_rank = 139th |ethnic_groups = 87% [[Irish people|Irish]] 13% Other<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ei.html |title=CIA World Factbook: Ireland |publisher=[[CIA]] |date= |accessdate=2009-07-09 |archive-date=2019-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190506104239/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ei.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.cso.ie/census/census2006results/volume_5/vol_5_2006_complete.pdf |title=CSO 2006 Census - Volume 5 - Ethnic or Cultural Background (including the Irish Traveller Community) |format=PDF |year=2006 |accessdate=2009-07-09}}</ref> |GDP_PPP_year = 2009 |GDP_PPP = $175.055 billion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=178&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=45&pr.y=10 |title=Ireland|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2010-04-21}}</ref> |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_per_capita = $39,468<ref name=imf2/> |GDP_PPP_per_capita_rank = |GDP_nominal = $227.781 billion<ref name=imf2/> |GDP_nominal_rank = |GDP_nominal_year = 2009 |GDP_nominal_per_capita = $51,356<ref name=imf2/> |GDP_nominal_per_capita_rank = |HDI_year = 2006 |HDI = {{increase}} 0.965<ref>[http://hdrstats.undp.org/2008/countries/country_fact_sheets/cty_fs_IRL.html HDI of Ireland] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090219204217/http://hdrstats.undp.org/2008/countries/country_fact_sheets/cty_fs_IRL.html |date=2009-02-19 }} The United Nations. Retrieved 8 July 2009.</ref> |HDI_rank = 5th |HDI_category = <span style="color:#090">very high</span> |sovereignty_type = [[History of Ireland|Independence]] |sovereignty_note = from the [[United Kingdom of Great Britain and Ireland|United Kingdom]] |established_event1 = [[Proclamation of the Irish Republic|Declared]] |established_date1 = 24 April 1916 |established_event2 = [[Declaration of Independence (Ireland)|Ratified]] |established_date2 = 21 January 1919 |established_event3 = [[Anglo-Irish Treaty|Recognised]] |established_date3 = 6 December 1922 |established_event4 = [[Constitution of Ireland|Constitution]] |established_date4 = 29 December 1937 |established_event5 = [[Republic of Ireland Act 1948|Became a republic]] |established_date5 = 18 April 1949 |currency = [[Euro]] ([[Euro sign|€]])<ref>Prior to 1999, the Republic of Ireland used the [[Irish pound|punt]] (Irish pound) as its circulated currency. In 2002, the punt ceased to be legal tender.</ref> |currency_code = EUR |time_zone = [[Western European Time|WET]] |utc_offset = +0 |time_zone_DST = [[Irish Standard Time|IST]] ([[Western European Summer Time|WEST]]) |utc_offset_DST = +1 |drives_on = left |cctld = [[.ie]]{{Ref label|tld|b|}} |calling_code = [[Telephone numbers in the Republic of Ireland|353]] |footnotes = a. {{note|nomenclature}} [http://www.taoiseach.gov.ie/upload/static/256.htm Article 4] of the [[Constitution of Ireland]] and [http://www.irishstatutebook.ie/1948/en/act/pub/0022/sec0002.html#zza22y1948s2 Section 2] of the [[Republic of Ireland Act 1948]] – the constitutional name of the state is ''Ireland''; the supplementary legal description is the ''Republic of Ireland'', but is deprecated by the state.<br /> b. {{note|tld}} The [[.eu]] domain is also used, as it is shared with other [[European Union]] member states. }} '''ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಗಣರಾಜ್ಯ ‌‌‌''' ({{lang-ga|Poblacht na hÉireann}}) ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾದ '''ಐರ್ಲೆಂಡ್‌''' <ref name="name">{{cite web|url=http://www.taoiseach.gov.ie/upload/static/256.htm|title=Article 4|work=Constitution of Ireland|author=Government of Ireland|publisher=Stationary Office|location=Dublin|year=1937|quote=The name of the State is ''[[Éire]]'', or, in the English language, ''Ireland''.}}</ref> ({{IPA-en|ˈaɪərlənd|pron|en-us-Ireland.ogg}}, {{IPA2|ˈaɾlənd|locally}}, {{lang-ga|Éire}}, {{IPA-ga|ˈeːɾʲə|pron|Eire.ogg}}),{{lang-ga|Poblacht na hÉireann}} <ref name="description">{{cite web|url=http://www.irishstatutebook.ie/1948/en/act/pub/0022/sec0002.html#zza22y1948s2|title=Article 2|work=Republic of Ireland Act, 1948|author=Government of Ireland|publisher=Government of Ireland|location=Dublin|year=1948|quote=It is hereby declared that the description of the State shall be the Republic of Ireland.}}</ref> ವಾಯುವ್ಯ [[ಯುರೋಪ್|ಯುರೋಪ್‌]]ನ ಒಂದು ದೇಶ. ಆಧುನಿಕ ಸಾರ್ವಭೌಮ ದೇಶವು [[ಐರ್ಲೆಂಡ್|ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದ್ವೀಪ]]ದ ಸುಮಾರು ಆರನೆಯ ಐದು ಭಾಗದಷ್ಟಿದೆ. 1921ರಲ್ಲಿ ಈ ದ್ವೀಪವನ್ನು ಎರಡು ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಇಬ್ಭಾಗ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>1921 (No. 533) ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಪ್ರಕಟಿಸಿದಂತಹ ಕಾನೂನು ಬದ್ಧ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಆದೇಶಗಳು; 1921 ರ ಮೇ 3 ರಂದು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮೂಲ: ಅಲ್ವಿನ್ ಜಾಕ್ಸನ್ ''ಹೋಮ್ ರೂಲ್ - ಆನ್ ಐರಿಷ್‌ ಹಿಸ್ಟ್ರಿ'',ಆಕ್ಸ್ ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಮುದ್ರಣಾಲಯ, 2004, p198.</ref> ಈ ದೇಶವು ಈಶಾನ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌]]ನ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ [[ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ|ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಸಾಗರ]], ಐರಿಷ್‌ ಸಮುದ್ರ, ಅಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ ಸೇಂಟ್‌ ಜಾರ್ಜ್ಸ್ ಚಾನೆಲ್‌ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಸೆಲ್ಟಿಕ್‌ ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಆವರಿಸಿದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದೇಶವು ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಹಾಗೂ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಗಣರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇಶವನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. 1922ರಲ್ಲಿ [[ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್]]‌ಗೆ ಸೇರಿದ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರ ಎಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿಂಸ್ಟರ್‌ ಶಾಸನ ಹಾಗೂ 1936ರ ಪದತ್ಯಾಗ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಮೂಲಕ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿತು.<ref>DW ಹಾಲೀಸ್, 2001, ''ದಿ ಹಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌'' ‎,ಗ್ರೀನ್ ವುಡ್: ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್<br />2000 ದ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಮೈಕೆಲ್ J. ಕೆನೆಡಿ ಬರೆದ ಡಿವಿಷನ್ ಅಂಡ್ ಕನ್ಸೆನ್‌ಸಸ್: ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ನಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾಚೆಗಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ರಾಜಕೀಯ, 1925-1969, ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್: ಡಬ್ಲಿನ್‌<br />{{quote|"In April 1936 de Valera had announced that he was preparing to draft a new constitution to replace that of 1922. Drafting was in progress when the abdication of King Edward VIII in December 1936 gave de Valera the opportunity to make further constitutional changes and introduce the External Relations Bill. In London, the cabinet's Irish Situation Committee had been told by [Malcolm] MacDonald in November 1936 to expect such legislation in the near future, so its introduction was not a shock to the British. Even so, de Valera was concerned about the possible British reaction, and he was able to use the abdication crisis to implement a further revision of the Treaty, safe in the knowledge that British politicians had other matters on their minds."}}</ref> 1937ರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ಬಿಲ್ ಕಿಸನೆ, 2007, ಎಮಾನ್ ಡೆ ವ್ಯಾಲೆರ ಮತ್ತು ದಿ ಸರ್ವೈವಲ್ ಆಫ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ ಇನ್ ಇಂಟರ್ ವಾರ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಇನ್ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಕಾಂಟೆಂಪರರಿ ಹಿಸ್ಟ್ರಿ, Vol. 42, No. 2, 213-226</ref> ಇದರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಾರ್ವಭೌಮ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿ, ಸರಳವಾಗಿ 'ಐರ್ಲೆಂಡ್‌' ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="1937rename">T ಗಾರ್ವಿನ್, ''1922: ದಿ ಬರ್ತ್ ಆಫ್ ಐರಿಷ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ'', ಗಿಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಮಿಲ್ಲನ್: ಡಬ್ಲಿನ್‌, 2005<br />{{cite book |title=The Irish Civil War 1922-23 |author=Peter Cottrell |page=85 |isbn=9781846032707 |publisher=Osprey Publishing |year=2008 |quote=Irish voters approved a new constitution, ''Bunreacht na hÉireann'', in 1937 renaming the country Éire or simply Ireland.}}<br />{{cite web |title=Guide to Irish Law |author=Dr. Darius Whelan |date=June 2005 |url=http://www.nyulawglobal.org/globalex/Ireland.htm |accessdate=11 September 2009 |quote=This Constitution, which remains in force today, renamed the State ''Ireland'' (Article 4) and established four main institutions - the President, the Oireachtas (Parliament), the Government and the Courts.}}<br />ಜಾನ್ T. ಕೋಚ್, ಸೆಲ್ಟಿಕ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ: ಐತಿಹಾಸಿಕ ಎನ್ ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯ, ABC-CLIO: ಸಾಂಟ ಬಾರ್ಬರ, 2006</ref> 1949ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸ್ವತಃ ಗಣರಾಜ್ಯವೆಂಬ ಘೋಷಣೆಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ <ref>F ಇಲಿಯಟ್ et al, 1959, ರಾಜಕೀಯದ ಪದಕೋಶ, ಪೆಂಗ್ವಿನ್: ಲಂಡನ್‌<br />ಮ್ಯುನ್ರೊ et al, 1990, ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೊಳಗಾದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರದೇಶಗಳ ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆ, ಸೆಂಟ್. ಜೇಮ್ಸ್ ಮುದ್ರಣಾಲಯ: ಡೈಟ್ರಾಯ್ಟ್</ref> ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನೊಂದಿಗಿನ ಕೊನೆಯ ಕೊಂಡಿ ಕಳಚಿಕೊಂಡಿತು. ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ ಆಧಿಪತ್ಯದಿಂದ ಕಳಚಿಕೊಂಡಿತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, 1937ರಿಂದಲೂ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ ಸಭೆಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾಗುವುದನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದ್ದ<ref>{{cite|first1=Atsushi|last1=Kondo|first2=Atsushi|last2=Kondō|title=Citizenship in a Global World: Comparing Citizenship Rights for Aliens|publisher=Palgrave Publishers|location=Hampshire|year=2001|isbn=0-33-80265-9|page=120|quote=Ireland reluctantly remained a member of the Commonwealth s Irish citizens remained British Subjects. However, Irish representatives stopped attending Commonwealth meetings in 1937 and Ireland adopted a position of neutrality in World War II. Ireland became a Republic in 1949 and formally left the Commonwealth.}}</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ನಿಂದ ಹೊರಬಂದಿತು.<ref>ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ ಕಾನೂನು 1948ರ [http://www.irishstatutebook.ie/1948/en/act/pub/0022/sec0002.html#zza22y1948s2 ಭಾಗ 2].</ref> ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಆಳ್ವಿಕೆ ಹಾಗೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಆರಂಭಕಾಲದಲ್ಲಿ, [[ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪ್|ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪ್‌]]ನ ಅತಿ ಬಡ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಹ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಐರಿಷ್‌ ಜನರು ಬೇರೆ ದೇಶಗಳಿಗೆ ವಲಸೆ ಹೋದರು. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಇತರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಇದಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ಇದ್ದು, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತು. [[ಆರ್ಥಿಕ ರಕ್ಷಣಾ ನೀತಿ|ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ನೀತಿಯ ಆರ್ಥಿಕತೆ]]ಯು 1950ರ ದಶಕದ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ತೆರೆದುಕೊಂಡು, 1973ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮುದಾಯದ ([[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ]])ಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಯಿತು. ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, 1980ರ ದಶಕದ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಭಾರೀ ಪ್ರಮಾಣದ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಇತರೆ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಭಾರೀ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತೆರಿಗೆ ಹಾಗೂ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಿತು.<ref name="workforall">"ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ:ಯುರೋಪ್‌ ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಭಿನ್ನತೆಗೆ ಕಾರಣ ", WAWFA ಥಿಂಕ್ ಟ್ಯಾಂಕ್</ref> 1990ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ಈ ಅಭೂತಪುರ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ವಿದ್ಯಮಾನಕ್ಕೆ 'ಸೆಲ್ಟಿಕ್‌ ಟೈಗರ್'‌ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news |last=Nicoll |first=Ruaridh |url= https://www.theguardian.com/world/2009/may/10/ireland-financial-crisis-emigration |title=Ireland: As the Celtic Tiger roars its last |date=2009-05-16 |publisher=The Guardian |accessdate=2010-03-30 | location=London}}</ref> ಆದರೂ, 2007-2010 ಅವಧಿಯ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಐರಿಷ್‌ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿತು. [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ|ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ನಿಧಿ (IMF)]]ಯ ಪ್ರಕಾರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ 38ನೆಯ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಬಲ ದೇಶವೆಂಬ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. 2006ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಆರನೆಯ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ತಲಾವಾರು ಒಟ್ಟು ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನಹೊಂದಿದೆ. (ಖರೀದಿ ಶಕ್ತಿ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತನೆಯ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ತಲಾವಾರು).<ref>[[ತಲಾವಾರು ಒಟ್ಟಾರೆ ಆಂತರಿಕ ಉತ್ಪನ್ನದ ಪಟ್ಟಿ|GDP (PPP) ತಲಾ ವರಮಾನದ ಮೂಲಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ]]</ref><ref>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=30&pr.y=11&sy=2004&ey=2008&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=193%2C158%2C122%2C542%2C124%2C137%2C156%2C138%2C423%2C196%2C128%2C142%2C172%2C182%2C132%2C576%2C134%2C961%2C174%2C184%2C532%2C144%2C176%2C146%2C178%2C528%2C436%2C112%2C136%2C111&s=NGDP_RPCH%2CNGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CPPPSH&grp=0&a= |title=Report for Selected Countries and Subjects |publisher=[[IMF]] |date=2006-09-14 |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚಿಯಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಐದನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಜೀವನವುಳ್ಳ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ದೇಶವೂ ಸಹ ಒಂದು. ಇಕಾನಾಮಿಸ್ಟ್‌ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್‌ ಯುನಿಟ್‌ನ ಜೀವನ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸೂಚಿಯಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಜಾಗತಿಕ ಶಾಂತಿ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಆರನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿದೆ. ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಅತಿ ಸ್ಥಿರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌, ವಿಫಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸೂಚಿಯಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಕೆಳಗಿನಿಂದ ಆರನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ]], OECD ಹಾಗೂ [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ. == ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಶಾಸ್ತ್ರ == ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಶಾಸನಬದ್ಧ ದಾಖಲೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ, ಎಲ್ಲಾ ಅಧಿಕೃತ ವಿಚಾರಗಳಿಗಾಗಿ, [[ಆಂಗ್ಲ|ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಭಾಷೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಹೆಸರು ''ಐರ್ಲೆಂಡ್'' ‌, ಹಾಗೂ, ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ''Éire'' ಎಂದಿದೆ. [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೂಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೂ ಸಹ ಇದೇ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ. ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯು 2007ರಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಯಾದಾಗ, ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌-ಸಂಬಂಧಿತ ನಾಮಫಲಕಗಳಲ್ಲಿ ''Éire - Ireland‌'' ಎಂದು ನಮೂದಿಸಲಾಯಿತು. ಐರಿಷ್‌ ರಹದಾರಿ ಪತ್ರ (ಪಾಸ್ಪೋರ್ಟ್‌)ಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ದೇಶದ ಹೆಸರನ್ನು ಇದೇ ರೀತಿ ನಮೂದಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref group="note">ಐರಿಷ್ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ಭಾಷೆಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾಡಲಾದ ಒಪ್ಪಂದದಡಿಯಲ್ಲಿ 1973 ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು (ನಂತರ EEC) ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ನಂತರ EUನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿತು. ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮುಂದೆ ಪರಿಗಣಿಸಲು ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ [http://publications.europa.eu/code/en/en-000100.htm ಇಂಟರ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯುಷನಲ್ ಸ್ಟೈಲ್ ಗೈಡ್ ನ ಕ್ಲಾಸ್ 7.2.4 ವನ್ನು] ನೋಡಿ.</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು 1937ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರ ವಿಧಿ 4ರಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದಂತೆ, 'ಈ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹೆಸರು (ಐರಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ) ''Éire'' ಅಥವಾ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಐರ್ಲೆಂಡ್‌''.' ಸಂವಿಧಾನ ಪರಾಮರ್ಶೆ ತಂಡವು 1996ರಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಈ ವಿಧಿಯ ವಾಕ್ಯರಚನೆಯನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದೆ. 'ಈ ವಾಕ್ಯವನ್ನು ಅನಗತ್ಯವಾಗಿ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿದ್ದು,ಸರಳಗೊಳಿಸಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ' ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ. 'ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹೆಸರು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌' ಎಂಬ ತಿದ್ದುಪಡಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿ, ಐರಿಷ್‌ ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ ತತ್ಸಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ನಮೂದಿಸುವಂತೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಸಂವಿಧಾನ ಪರಾಮರ್ಶೆ ತಂಡವು, ದೇಶದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ 'ಗಣರಾಜ್ಯ' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ವಿಧಿಯನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಬಹುದೇ ಎಂದು ಪರಿಶೀಲಿಸಿತು. ರಾಜ್ಯವನ್ನು 'ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ' ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ ಶಾಸನದ ನಿಬಂಧನೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಈ ತಂಡವು ತೃಪ್ತಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿತು.<ref>{{cite|title=Report of the Constitution Review Group|author=The Constitution Review Group|publisher=Stationery Office|location=Dublin|year=1996|url=http://www.constitution.ie/reports/crg.pdf|access-date=2010-08-30|archive-date=2011-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20110721123405/http://www.constitution.ie/reports/crg.pdf|url-status=dead}}</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ ಕಾಯಿದೆ 1948 ಪ್ರಕಾರ, ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ (''Poblacht na hÉireann'' ) ಎಂದು ವಿವರಿಸತಕ್ಕದ್ದು.<ref name="description"/> ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಯೊಂದಿಗಿದ್ದ ಕೊನೆಯ ಅಧಿಕೃತ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಚುನಾಯಿತ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ, ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ್ನು ಒಂದು ಗಣರಾಜ್ಯವನ್ನಾಗಿಸಿತ್ತು. ಈ ಕಾಯಿದೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹೆಸರು ಬದಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ''ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ'' ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಿದ ಗಡೀಪಾರು(ಅಪರಾಧಿ ಹಸ್ತಾಂತರ) ವಾರಂಟೊಂದನ್ನು ಐರಿಷ್‌ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು 1989ರಲ್ಲಿ ನಿರಾಕರಿಸಿತು. 'ಈ ದೇಶದ ಸಹಕಾರ ಕೋರುತ್ತಿರುವ ಇತರೆ ದೇಶಗಳ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು, ಈ ದೇಶದ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹಾಗೂ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆದ ಹೆಸರನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ನನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ, ದೋಷವನ್ನು ತಿದ್ದುವ ತನಕ ಈ ವಾರಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಆ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಮರಳಿಸಬೇಕು' ಎಂದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ವಾಲ್ಷ್‌ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದರು.<ref>ಕೇಸೆ, ಜೇಮ್ಸ್, ''ಕಾನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನಲ್ ಲಾ ಇನ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌'', ISBN 978-1-899738-63-2, p. 31, ಇನ್ ರೆಫರೆನ್ಸ್ ಟು ದಿ ''ಎಲೀಸ್ ವಿ ಓ ಡಿಯ'' ಎಕ್ಸ್ ಟ್ರಡಿಕ್ಷನ್ ಕೇಸ್.</ref> ಬಂಡುಕೋರರು [[೧೯೧೬|1916]]ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದ್ವೀಪವನ್ನು ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಗಣರಾಜ್ಯ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿ, ಈ ದ್ವೀಪವನ್ನು ''ಐರಿಷ್‌‌ ಗಣರಾಜ್ಯ'' (''Poblacht na hÉireann'' ) ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದರು. ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳು 1918ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ನಂತರ, ಈ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಐರಿಷ್‌ ಸಂಸತ್‌ ಸದಸ್ಯರು ಅನುಮೋದಿಸಿದರು. ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರವು 1921 ಹಾಗೂ 1922ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನ ಸ್ವಯಮಾಧಿಕಾರ ಪ್ರದೇಶವೆಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಶಾಸನ ಹೊರಡಿಸಿ, ''ದಕ್ಷಿಣ ಐರ್ಲೆಂಡ್'' ‌ (ಹಾಗೂ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌) ರಚಿಸಿತು. ಆಂಗ್ಲೊ-ಐರಿಷ್‌ ಒಪ್ಪಂದದ ಫಲವಾಗಿ, ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು [[ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್]]‌ಗೆ ಸೇರಿದ [[ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರ]] ಎಂದು ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿ ''[[ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಜ್ಯ]]'' (''Saorstát Éireann'' ) ಎನ್ನಲಾಯಿತು. ಇವೆಲ್ಲ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅನಧಿಕೃತವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ನಿವಾಸಿಗಳ ನಡುವೆ, '''The twenty-six ಕೌಂಟಿಗಳು (ಇಪ್ಪತ್ತಾರು ಕೌಂಟಿಗಳು)'' ' ಹಾಗೂ '''the South (ದಕ್ಷಿಣ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌)'' ' ಎಂಬ ಇತರೆ ಆಡುಮಾತಿನ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವರು. ಇದೇ ರೀತಿ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ್ನು '''the six ಕೌಂಟಿಗಳು (ಆರು ಕೌಂಟಿಗಳು)'' ' ಅಥವಾ '''the North (ಉತ್ತರ (ಐರ್ಲೆಂಡ್‌)'' ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ == [[ಚಿತ್ರ:Emigrants Leave Ireland by Henry Doyle 1868.jpg|thumb|upright|ಮಹಾ ಕ್ಷಾಮದ ಫಲವಾಗಿ ಸಾಮೂಹಿಕ ವಲಸೆ ಉಂಟಾಯಿತು.]] === ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಚಳುವಳಿ === 1801ರ ಜನವರಿ 1ರಂದು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾದ ಒಕ್ಕೂಟ ಕಾಯಿದೆಯಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡು, 1922ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 6ರ ತನಕ, [[ಐರ್ಲೆಂಡ್|ಐರ್ಲೆಂಡ್‌]]ನ ಇಡೀ ಪ್ರದೇಶವು ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ ಆಫ್‌ ಗ್ರೇಟ್‌ ಬ್ರಿಟನ್‌ ಮತ್ತು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಅಂಗವಾಗಿತ್ತು. 1845ರಿಂದ 1849ರ ತನಕ ಸಂಭವಿಸಿದ ಮಹಾ ಕ್ಷಾಮದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಎಂಟು ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದ ದ್ವೀಪದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 30%ರಷ್ಟು ಕುಸಿಯಿತು. ಹಸಿವಿನಿಂದಾಗಿ ಒಂದು ದಶಲಕ್ಷ ಐರಿಷ್‌ ಜನರು ಸತ್ತು, ಇನ್ನೂ 1.5 ದಶಲಕ್ಷ ಜನರು ಬೇರಡೆ ವಲಸೆ ಹೋದರು.<ref>{{cite journal|last=Mokyr|first = Joel|authorlink = Joel Mokyr|title = New Developments in Irish Population History 1700-1850|journal = Irish Economic and Social History|volume = xi|pages = 101–121|year= 1984}}</ref> ಇದು ಮುಂಬರುವ ಶತಮಾನದ ವಲಸೆಗೆ ಮಾದರಿಯಾಗಿ, ಅದರ ಫಲವಾಗಿ 1960ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯ ತನಕ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಸತತವಾಗಿ ಕುಸಿಯಿತು. 1874ರ ಇಸವಿಯಿಂದ, ಆದರೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ, 1880ರಿಂದ, ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಸ್ಟೀವರ್ಟ್‌ ಪಾರ್ನೆಲ್‌ ನೇತೃತ್ವದ ಐರಿಷ್‌ ಸಂಸದೀಯ ಪಕ್ಷವು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಿದ ಕೃಷಿ ಚಳವಳಿ(ಐರಿಷ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಲೀಗ್ ಮೂಲಕ)ಮೂಲಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆಯಿತು. ಐರಿಷ್‌ ಭೂಸುಧಾರಣೆ ಕಾಯಿದೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಗೇಣಿದಾರರ ಭೂ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಗೆ ಜಯ ಲಭಿಸಿತು. ಹಾಗೂ, ಎರಡು ವಿಫಲ ಮಸೂದೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸ್ವರಾಜ್ಯ [[ಗಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆದವು.ಇದರಿಂದ UKಯಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ಗೆ ಸೀಮಿತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ ಸಿಗಬಹುದಾಗಿತ್ತು. [[ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರ (ಐರ್ಲೆಂಡ್‌) ಕಾಯಿದೆ 1898]] ಅಡಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳ 'ತಳಮಟ್ಟದ ನಿಯಂತ್ರಣ' ಹೊಂದಲು ಅದಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಕಲ್ಪಿಸಿತು. ಇದು ಮುಂಚೆ [[ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್‌ ಆಧಿಪತ್ಯ|ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್‌ ಆಧಿಪತ್ಯದಲ್ಲಿ]] ಭೂಒಡೆಯರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ [[ಮಹಾನ್‌ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿ]]]]ಯ ಕೈಯಲ್ಲಿತ್ತು. 1911ರ ಸಂಸತ್‌ ಕಾಯಿದೆಯು ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಲಾರ್ಡ್ಸ್‌ನ ವಿಟೊವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿ, ಜಾನ್‌ ರೆಡ್ಮಂಡ್‌ ಮೂರನೆಯ ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಕಾಯಿದೆ 1914ರ ಬಗ್ಗೆ ಖಾತರಿ ನೀಡಿದಾಗ, ಸ್ವರಾಜ್ಯವು ಖಚಿತವೆಂದು ಗೋಚರಿಸಿತು. ಆದರೂ, ಮೊದಲ ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಮಸೂದೆ ಮಂಡನೆಯ ನಂತರ, 1886ರಿಂದಲೂ ಐರಿಷ್‌ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್‌ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಒಕ್ಕೂಟ ಚಳವಳಿಯು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಐರಿಷ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಸಮುದಾಯದವರು ನೈಜ ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿ ಸಾಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ ತಾವು ತಾರತಮ್ಯ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್‌ ಸಮುದಾಯದವರಿಗೆ ಭಯವಾಗಿತ್ತು. ಐರಿಷ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇಡೀ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನುದ್ದಕ್ಕೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೂ, ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಪರಾರ್ಧ ಹಾಗೂ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಅಲ್ಸ್ಟರ್‌ನ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ‌ ಒಕ್ಕೂಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಪ್ರಬಲವಾಗಿತ್ತು. ದ್ವೀಪದ ಉಳಿದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಗುವಳಿಗೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣವು ಅಲ್ಲಿ ಅತೀ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಸುಂಕದ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಆ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ತೀವ್ರ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು ಎಂದು ಭೀತಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಜೊತೆಗೆ, ನಾಲ್ಕು ಕೌಂಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಕ್ಕೂಟವಾದಿಗಳು ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಅಲ್ಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿತ್ತು. ಐರಿಷ್‌ ಒಕ್ಕೂಟವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಮುಖಂಡ ಡಬ್ಲಿನ್-ಸಂಜಾತ ಸರ್‌ ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ ಕಾರ್ಸನ್‌ ಹಾಗೂ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಮೂಲದ, ಅಲ್ಸ್ಟರ್‌ ಒಕ್ಕೂಟವಾದಿ ಪಕ್ಷ ಮುಖಂಡ ಸರ್‌ ಜೇಮ್ಸ್‌ ಕ್ರೇಗ್‌ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ ಒಕ್ಕೂಟವಾದಿಗಳು ಕಠಿಣ ತೀವ್ರವಾದದ ನಿಲವು ತಾಳಿದರು. ''ಅಲ್ಸ್ಟರ್‌‌ನ ಬಲಪ್ರಯೋಗ'' ವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಈ ಮಾರ್ಗ ಹಿಡಿದರು. ಅಲ್ಸ್ಟರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಬಂಡಾಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು 1914ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಹೆಚ್‌. ಹೆಚ್‌. ಅಸ್ಕ್ವಿತ್‌ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಮಸೂದೆ ಮಂಡಿಸಿದರು. ಐರಿಷ್‌ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕತ್ವವು ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅವಧಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಅಲ್ಸ್ಟರ್‌ನ್ನು ಮಸೂದೆಯ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಹೊರಗಿಡುವಿಕೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಹಾಗೂ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಹೊರಗಿಡುವ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಕಾಯಿದೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನೂ ನಿರ್ಧರಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. === ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಅವಧಿ === [[ಚಿತ್ರ:Anglo-Irish Treaty signatures.gif|thumb|ಆಂಗ್ಲೋ-ಐರಿಷ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿಹಾಕಲಾದ ಪುಟ.]] 1914ರಲ್ಲಿ ರಾಜಮನೆತನದ ಮಂಜೂರು ಪಡೆದು, ಶಾಸನ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾದರೂ ಸಹ, [[ಮೊದಲನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ಮಹಾ ಸಮರ]]ದ ಅಂತ್ಯದ ತನಕ ಮೂರನೆಯ ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಯುದ್ಧ ಮುಗಿದ ಕೂಡಲೇ ಕಾಯಿದೆ ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವ ಖಾತರಿಯ ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ, ರೆಡ್ಮಂಡ್‌ ಮತ್ತು ಅವರ ಐರಿಷ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕರು ಮೈತ್ರಿಪಡೆಯ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು. 175,000 ಜನರು 10th (ಐರಿಷ್‌), 16th (ಐರಿಷ್‌)ನ ಐರಿಷ್‌ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದರು. ಒಕ್ಕೂಟವಾದಿಗಳು ನ್ಯೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಆರ್ಮಿಯ 36ನೆಯ (ಅಲ್ಸ್ಟರ್‌) ಸೈನ್ಯ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು.<ref>[http://www.taoiseach.gov.ie/eng/index.asp?docID=2517 ಡಿಪಾರ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಟಾಯಿಸೀಚ್] - ಮೊದಲನೆಯ ವಿಶ್ವ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್ ಸೈನಿಕರು</ref> 1918ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ತಿಂಗಳ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳ ನಂತರ, 1919ರ ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಚುನಾಯಿತರಾದ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ 106 ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ 73 ಜನರು ಸಿನ್‌ ಫೇನ್‌ ಪಕ್ಷದವರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಸೀನರಾಗಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇದರ ಬದಲಿಗೆ, ಅವರು Dáil Éireann ಎಂಬ ಐರಿಷ್‌ ಸಂಸತ್ತನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಈ Dáil 1919ರ ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿ, ಐರಿಷ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿತು. ಈ ಘೋಷಣೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ 1916ರ ಘೋಷಣೆಯ ಪುನರೋಕ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದರೊಂದಿಗೆ, 'ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಇನ್ನೆಂದಿಗೂ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್]]‌ನ ಅಂಗವಾಗಿರದು' ಎಂಬ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ನಿಬಂಧನೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಸೇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಹೊಸ ಐರಿಷ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯವನ್ನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ರಷ್ಯನ್ ಸೋವಿಯತ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ ಮಾತ್ರ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಿತ್ತು.<ref>{{cite book | first=Desmond | last=Fennell | title=Heresy: the Battle of Ideas in Modern Ireland | publisher=Blackstaff Press | location= Belfast | year=1993 | isbn=0856405132 | page=33 | quote=Both the new Irish Republic and the labour movement were sympathetic to the new soviet regime in Russia. The government of the Soviet Union recognised the Republic, and the Dáil authorised the establishment of diplomatic relations. }}</ref> 1919ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ ಶಾಂತಿ ಮಹಾಸಭೆಗೆ ಈ ಗಣರಾಜ್ಯದ Aireacht (ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲ) ಸಿಯನ್‌ ಕಾಮ್ಹೆರ್ಲೆ ಷಾನ್‌ ಟಿ. ಒ'ಕೆಲ್ಲಿ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿನ ನಿಯೋಗವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈ ತಂಡಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ನಿರಾಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಮರ ಹಾಗೂ 1921ರ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿನ ಕದನ ವಿರಾಮದ ನಂತರ, ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಹಾಗೂ ಆರ್ಥರ್‌ ಗ್ರಿಫಿಥ್‌, ರಾಬರ್ಟ್‌ ಬಾರ್ಟನ್‌ ಮುತ್ತು ಮೈಕಲ್‌ ಕಾಲಿನ್ಸ್‌ ನೇತೃತ್ವದ ಐರಿಷ್‌ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು 1921ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 11ರಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 6ರ ತನಕ [[ಲಂಡನ್]]‌ನಲ್ಲಿ ಆಂಗ್ಲೊ-ಐರಿಷ್‌ ಒಪ್ಪಂದದ ಬಗ್ಗೆ ಸಮಾಲೋಚನೆ ನಡೆಸಿದರು. ಐರಿಷ್‌ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ನೈಟ್ಸ್‌ಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹ್ಯಾನ್ಸ್‌ ಪ್ಲೇಸ್‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಾನ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿ, Dáil Éireannಗೆ ಈ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲು ಡಿಸೆಂಬರ್ 5ರಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಎರಡನೆಯ Dáil Éireann [[ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು]]. ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ, 1922ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 6ರಂದು, ಇಡೀ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದ್ವೀಪವು 'ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ (''Saorstát Éireann'' )' ಎಂಬ ಸ್ವಯಮಾಡಳಿತದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಯಿತು. ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಕಾರ, ಸರಿಯಾಗಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ, ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಸಂಸತ್‌ ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದಿಂದ ಹೊರಬಂದು ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ಗೆ ಮರಳುವ ಅವಕಾಶವಿತ್ತು. ಈ ಮಧ್ಯದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂಸತ್‌ ಹಾಗೂ ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಕಾರ್ಯಾಂಗ ಮಂಡಳಿ‌ ಅಧಿಕಾರಗಳು ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಒಪ್ಪಂದದ ಅಡಿ,ತನ್ನ ಹಕ್ಕನ್ನು 1922ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 8ರಂದು ಚಲಾಯಿಸಿದ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ನೂತನ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರದಿಂದ ''ಹೊರಬಂದು'' ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ಗೆ ಮರಳಿತು. 'ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂಸತ್‌ ಹಾಗೂ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕಾರಗಳು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಎಂದಿಗೂ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ತನಕ ವಿಸ್ತರಿಸುವುದಿಲ್ಲ' ಎಂದು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಅರಸರಿಗೆ ಒಂದು ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅದು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಯಿತು.<ref name="ahds1922">{{cite web |url=http://stormontpapers.ahds.ac.uk/stormontpapers/pageview.html?volumeno=2&pageno=1145#bak-2-1149 |title=Northern Ireland Parliamentary Report, 7 December 1922 |publisher=Stormontpapers.ahds.ac.uk |date=1922-12-07 |accessdate=2009-07-09 |archive-date=2016-04-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160415143605/http://stormontpapers.ahds.ac.uk/stormontpapers/pageview.html?volumeno=2&pageno=1145#bak-2-1149 |url-status=dead }}</ref> ಉಭಯತ್ರರಿಗೆಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಮಾಧಾನ ತರಲಿಲ್ಲ. ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಅರಸರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಯಾಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್, ಉಭಯಸದನದ ಸಂಸತ್‌, ಕಾರ್ಯಾಂಗ ಮಂಡಳಿ‌ ಎಂಬ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಾಂಗ ಮಂಡಳಿ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷ ಎನ್ನಲಾದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯ ಹುದ್ದೆಯೂ ಇತ್ತು. === ಐರಿಷ್‌ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧ === [[ಚಿತ್ರ:Eamon de Valera c 1922-30.jpg|thumb|upright|left|ಎಮಾನ್ ಡೆ ವ್ಯಾಲೆರ]] ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದ ರಚನೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಐರಿಷ್‌ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧ ನಡೆಯಿತು. ಏಮೊನ್‌ ಡಿ ವ್ಯಾಲೆರಾ ಮುಂದಾಳತ್ವದ ಒಪ್ಪಂದ ವಿರೋಧಿ ಪಡೆಗಳು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಮ್ಮತಿ ನೀಡುವುದರಿಂದ, ತಾವು ನಿಷ್ಠರಾಗಿದ್ದ 1919ರ ಸ್ಥಿತಿಯ ಐರಿಷ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯವನ್ನು ''ರದ್ದು'' ಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದರು. ಈ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಬೆಂಬಲವಿದ್ದರೂ, ಸಹ, ಜನರು ಯಾವುದೇ ತಪ್ಪು ಮಾಡಲು ಹಕ್ಕು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದವು. ಈ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ನ ಅಂಗವಾಗಿರುವುದು, ಹಾಗೂ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸತ್‌ ಸದಸ್ಯರು ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅವರು ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದರು. ಇದನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಾಜನಿಗೆ ಸತ್ಯನಿಷ್ಠೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಎಂಬ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಂದ-ವಿರೋಧಿ ಪಡೆಗಳು ಭಾವಿಸಿದವು. ಎಲ್ಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುವ,ವಿಕಸಿಸುವ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಒಪ್ಪಂದವು ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಮೈಕಲ್‌ ಕಾಲಿನ್ಸ್‌ ಮುಂದಾಳುತ್ವದ ಒಪ್ಪಂದ-ಪರ ಪಡೆಗಳು ವಾದಿಸಿದವು. ಯುದ್ಧದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್‌ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್‌ ಆರ್ಮಿ (ಐರಿಷ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ ಭೂಸೇನೆ) (IRA) ಎರಡು ವಿರೋಧಿ ಬಣಗಳಾಗಿ ಇಬ್ಭಾಗವಾದವು. ಒಂದು ಬಣವು ಒಪ್ಪಂದದ ಪರ IRA ಇನ್ನೊಂದು ಬಣವು ಒಪ್ಪಂದದ ವಿರುದ್ಧIRA. ಒಪ್ಪಂದದ ಪರ IRA ಬೇರ್ಪಟ್ಟು ನೂತನ ಐರಿಷ್‌ ಸೇನೆಯನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು. ಆದರೂ, ಒಪ್ಪಂದ-ವಿರೋಧಿ IRAನಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಆಧಿಪತ್ಯ ರಚನೆಯ ಕೊರತೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾಗೂ ಯುದ್ಧದುದ್ದಕ್ಕೂ ಸ್ವರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯ ಮೂಲಕ ಕಾಲಿನ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಅವನ ಒಪ್ಪಂದ-ಪರ ಪಡೆಗಳು ಬೃಹತ್‌ ಸೇನೆಯನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಲು ಶಕ್ತವಾಯಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಹತ್ತಾರು ಸಾವಿರಾರು ಮಂದಿ 1922ರಲ್ಲಿ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಭೂಸೇನೆಯ ಐರಿಷ್‌ ದಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಪ್ರಥಮ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ(WWI )ಯೋಧರಿದ್ದರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದದ-ಪರ ಪಡೆಗಳು ಒಪ್ಪಂದ-ವಿರೋಧಿ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಸೋಲಿಸಿದವು. ಬ್ರಿ‌ಟನ್‌ನಿಂದ ಫಿರಂಗಿ, ವಿಮಾನಗಳು, ಯಾಂತ್ರಿಕ ಬಂದೂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳಪೂರೈಕೆಯಿಂದ ಒಪ್ಪಂದ-ಪರ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಉತ್ತೇಜನ ದೊರಕಿತು. ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಯ ಪಡೆಗಳು ಮರಳುವುದೆಂಬ ಬೆದರಿಕೆಯು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವ ಅಗತ್ಯದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಸಂಶಯಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿತು. ಒಪ್ಪಂದ-ವಿರೋಧಿ ಪಡೆಗಳಿಗೆ (''ಅನಿಯಮಿತ(ಅಕ್ರಮ) ಸೈನಿಕರು'' ಎಂದು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಯಾವುದೇ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬೆಂಬಲ ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ. ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಅನಿಯಮಿತ ಸೈನಿಕರ ಪಡೆಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಬೇಕೆಂಬ ದೃಢಸಂಕಲ್ಪದಿಂದಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದ-ವಿರೋಧಿ ಪಡೆಗಳ ಸೋಲಿಗೆ ಹಾರಣವಾಯಿತು. ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ, ಐರಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಶಾಂತಿಯುತ ಪುನರ್‌ಏಕೀಕರಣದತ್ತ ಒಲವು ತೋರಿದವು. ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ದಿ ಟ್ರಬಲ್ಸ್‌ ಎನ್ನಲಾದ, ಅರೆಸೈನಿಕ ಪಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಭೂಸೇನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಘರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಹಕರಿಸಿತು. ಬೆಲ್ಫಾಸ್ಟ್‌ ಒಪ್ಪಂದ ಎಂಬ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು 1998ರಲ್ಲಿ ಗಡಿಯ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿನ ಜನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಮತದ ಮೂಲಕ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಅಂಗವಾಗಿ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಹಕ್ಕು ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಶಾಂತಿ ಇತ್ಯರ್ಥವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತರಲಾಗುತ್ತಿದೆ. === 1937 ಸಂವಿಧಾನ === 1937ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 29ರಂದು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಂವಿಧಾನ (''Bunreacht na hÉireann'' ) ಎಂಬ ಹೊಸ ಸಂವಿಧಾನ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಐರಿಷ್ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂವಿಧಾನದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಈ ಹೊಸ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ''ಐರ್ಲೆಂಡ್'' ‌ ಅಥವಾ ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''Éire'' ಎಂದು ಕರೆಯಿತು.<ref name="1937rename"/> ಹೊಸ ಸಂವಿಧಾನವು ಜಾರಿಗೆ ಬರುವ ಮುನ್ನ, ಹಿಂದಿನ ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>ಹಾಗು 1937 ರಲ್ಲಿ ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್‌ರವರ ಕಚೇರಿಯನ್ನು 1936 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್ ಅಧಿಕಾರಗಳ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ (ಅನುಗತ ನಿಬಂಧನೆಗಳು)ರದ್ದುಮಾಡಲಾಯಿತು.</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಸಂವಿಧಾನವು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರೂ, 1937 ರಿಂದ 1949ರ ತನಕ ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಇನ್ನೂ ಗಣರಾಜ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಐರ್ಲೆಂಡನ್ನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವು ''ಶಾಸನಬದ್ಧ'' ಕಾನೂನಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಐರಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರದ ಭಾಗವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ರಾಜನೊಂದಿಗೆ ಉಳಿದಿರುವುದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಐರಿಷ್‌ ಮುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಬಿರುದು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಉಳಿದೆಡೆಯಿದ್ದಂತೆಯೇ ಇತ್ತು. * 1922-1927 – ''ದೇವರ ಕೃಪೆಯಿಂದ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಆಫ್ ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಡೊಮಿನಿಯನ್ಸ್‌ಗೆ ಸಾಗರೋತ್ತರ ರಾಜ, ನಂಬಿಕೆಯ ರಕ್ಷಕ, ಭಾರತದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ''. * 1927–1937 – ''ದೇವರ ಕೃಪೆಯಿಂದ, ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಡೊಮಿನಿಯನ್ಸ್‌ಗೆ ಸಾಗರೋತ್ತರ ರಾಜ, ನಂಬಿಕೆಯ ರಕ್ಷಕ, ಭಾರತದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ''. [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ಎರಡನೆಯ ವಿಶ್ವಸಮರ]]ದ ಸಮಯ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ತಟಸ್ಥವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತು. ಈ ಸಮಯವನ್ನು ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿತು. 1948ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ ಕಾಯಿದೆ ಮಂಜೂರಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ, ರಾಜನ ಹುದ್ದೆಯು ರದ್ದಾಯಿತು. ಈ ಕಾಯಿದೆಯು 1949ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 18ರಂದು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದು, ರಾಜನ ಹುದ್ದೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಗಣರಾಜ್ಯವೆನ್ನಬಹುದು ಎಂದು ಈ ಕಾಯಿದೆಯಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ನಂತರ, 1962ರಲ್ಲಿ ಶಾಸನ ಕಾನೂನು ಪರಿಷ್ಕರಣ (ಒಕ್ಕೂಟ-ಮುಂಚಿನ ಐರಿಷ್‌ ಶಾಸನಗಳು) ಕಾಯಿದೆಯ ಮೂಲಕ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರವೂ,1949ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ 18ರಂದು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ್ನು ಗಣರಾಜ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸುವ ತನಕ ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಕಾಲದ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ ನಿಯಮಗಳಡಿ, ಯಾವುದೇ ಗಣರಾಜ್ಯವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಿಸಿದಲ್ಲಿ, ಆ ರಾಷ್ಟ್ರವು ತಾನೇತಾನಾಗಿ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ ಸದಸ್ಯತ್ವ ತ್ಯಜಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ತಾನು ಸ್ವತಃ ಗಣರಾಜ್ಯ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿಕೊಂಡ ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ನಂತರ 1949ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ 28ರಂದು ಲಂಡನ್‌ ಘೋಷಣೆ ಯಲ್ಲಿ ಈ ನಿಯಮವನ್ನು ಬದಲಿಸಲಾಯಿತು. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಕೂಡಲೆ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ ಸದಸ್ಯತ್ವ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು.ನಂತರ, ಗಣರಾಜ್ಯಗಳು ಸೇರಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್‌ ತನ್ನ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸಿದರೂ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸದಸ್ಯತ್ವಕ್ಕೆ ಮರುಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಿಲ್ಲ. == ಆಡಳಿತ == === ರಾಜಕೀಯ === [[ಚಿತ್ರ:Mary McAleese.jpg|right|thumb|upright|ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮೇರಿ ಮ್ಯಾಕಲೀಸ್]] ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಂಸದೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸರ್ಕಾರ ಹೊಂದಿರುವ ಗಣರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಹುದ್ದೆಯ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ ಏಳು ವರ್ಷ. ಕೇವಲ ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಮರುಚುನಾಯಿತರಾಗಲು ಸಾಧ್ಯ.. ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷ ನಾಮ ಮಾತ್ರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಷ್ಟೆ, ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಅಧಿಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ವಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವರಿಗೆ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್‌ ಎಂಬ ಸಲಹಾ ಮಂಡಳಿಯ ಸಹಾಯವಿರುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷರು {{lang|ga|[[Taoiseach]]}} ಸಂಸತ್ತಿನ ಕೆಳಮನೆಗೆ ಚುನಾಯಿತರಾಗಿರುವ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸುವರು. ಬಹಳಷ್ಟು ''{{lang|ga|Taoisigh}}'' ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಿದ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷದ ಮುಖಂಡರೇ ಆಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಕೂಟಗಳು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. 1989ರಿಂದಲೂ ಒಮ್ಮೆಯೂ ಏಕ-ಪಕ್ಷೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಬಂದದ್ದೇ ಇಲ್ಲ. [[ಚಿತ್ರ:Government Buildings, Dublin.jpg|thumb|left|ಸರ್ಕಾರದ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] {{lang|ga|[[Oireachtas]]}} (ಉಭಯಸದನದ ಸಂಸತ್‌)ನಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷ, {{lang|ga|''[[Seanad Éireann]]''}} ಮೇಲ್ಮನೆ (ಸೆನೇಟ್‌) ಹಾಗೂ {{lang|ga|''[[Dáil Éireann]]''}} ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಮನೆ (ಕೆಳಮನೆ) ('ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ರೆಪ್ರೆಸೆಂಟೆಟಿವ್ಸ್'‌)ಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ <ref>ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಂವಿಧಾನದ ವಿಧಿ 15.2.</ref> {{lang|ga|Seanad}} ಲ್ಲಿ 60 ಸದಸ್ಯರಿರುತ್ತಾರೆ. ಇವರಲ್ಲಿ ಹನ್ನೊಂದು ಜನರು {{lang|ga|Taoiseach}} ಇಂದ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತರು, ಆರು ಸದಸ್ಯರು ಎರಡು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಿಂದ ಚುನಾಯಿತರು ಹಾಗೂ 43 ಜನ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ವೃತ್ತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಚಿತವಾದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಮಿತಿಯಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಚುನಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. {{lang|ga|Dáil}} ರಲ್ಲಿ 166 ಸದಸ್ಯರಿದ್ದಾರೆ ({{lang|ga|''[[Teachta Dála|Teachtaí Dála]]''}}) ಏಕೈಕ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮತದ ಮೂಲಕ ಪ್ರಮಾಣಾಗುಣ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಡಿ ಇವರು ಬಹು ಸ್ಥಾನದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಚುನಾಯಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಸಂವಿಧಾನದಡಿ, ಸಂಸದೀಯ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ಏಳು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ನಡೆಸತಕ್ಕದ್ದು. ಆದರೂ ಶಾಸನ ವಿಧಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಏಳು ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸಬಹುದು. ಸದ್ಯದ ಶಾಸನದಡಿ ಗರಿಷ್ಠ ಅವಧಿ ಐದು ವರ್ಷಗಳು. [[ಚಿತ್ರ:Leinsterhouseirl.jpg|thumb|left|ಲಿನ್ ಸ್ಟರ್ ಹೌಸ್ ([59]ರ ಸ್ಥಾನ)]] ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕವಾಗಿ ಹದಿನೈದು ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸರ್ಕಾರದ ಇಬ್ಬರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸದಸ್ಯರು{{lang|ga|Seanad}}ಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಗುವಂತಿಲ್ಲ.{{lang|ga|Taoiseach}} {{lang|ga|[[Tánaiste]]}} (ಉಪ-ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ) ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಮಂತ್ರಿಗಳು {{lang|ga|Dáil}} ರ ಸದಸ್ಯರಾಗಿರಬೇಕು. ಸದ್ಯದ ಸರ್ಕಾರವು ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವಾಗಿದೆ: {{lang|ga|Taoiseach}} ಬ್ರಯಾನ್‌ ಕೊವೆನ್‌ ಮುಂದಾಳತ್ವದಲ್ಲಿ {{lang|ga|[[Fianna Fáil]]}} ಹಾಗೂ ಜಾನ್‌ ಗೊರ್ಮ್‌ಲೆ ಮುಂದಾಳತ್ವದಲ್ಲಿ ಗ್ರೀನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಜತೆಗೆ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪಕ್ಷೇತರರು. Dáil ಗಾಗಿ ಕೊನೆಯ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯು 2007ರ ಮೇ 24ರಂದು ನಡೆಯಿತು. ಇದಾದ ನಂತರ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳ 29ರಂದು ಟಾವೊಸೀಚ್‌ ಚುನಾವಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ಎಂಡಾ ಕೆನ್ನಿ ನಾಯಕತ್ವದ ಫೈನ್‌ ಗೇಲ್‌, ಏಮನ್‌ ಗಿಲ್ಮೊರ್‌ ನಾಯಕತ್ವದ ಲೇಬರ್‌ ಪಾರ್ಟಿ, ಕೆವೊಯಿಂಗಿನ್‌ ಒ ಕವೊಲೇನ್‌ ನಾಯಕತ್ವದ ಸಿನ್‌ ಫೇನ್‌ ಸದ್ಯದ {{lang|ga|Dáil}} ರಲ್ಲಿ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳು. ಹಲವು ಪಕ್ಷೇತರ ಡೆಪ್ಯೂಟಿಗಳು ಸಹ Dáil Éireann ನಲ್ಲಿ ಕೂರುವರು. ಆದರೆ ಅವರು 2007 ಚುನಾವಣೆಗಿಂತ ಮುಂಚೆ ಇರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. 1973ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್]]‌ ಹಾಗೂ [[ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್‌|ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್]]‌ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ]] ಸೇರಿತು, ಹಾಗೂ, ಸ್ಕೆಂಜೆನ್ ಪ್ರದೇಶ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಹೊರಗಿರಲು ಇಚ್ಛಿಸಿತು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಯಾಣ ಪ್ರದೇಶ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಡಿ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನ ನಾಗರಿಕರು ರಹದಾರಿ ಪತ್ರದ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಒಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಯಾಣ ಪ್ರದೇಶ ಎಂಬುದು ರಹದಾರಿ ಮುಕ್ತ ವಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಹಾಗೂ ಗ್ರೇಟ್‌ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ದ್ವೀಪಗಳು‌, ಐಲ್‌ ಆಫ್‌ ಮ್ಯಾನ್‌ ಹಾಗೂ ಚಾನೆಲ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು ಇದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೊಳಪಡುತ್ತವೆ. ಆದರೂ, ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಬಂದರುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಗುರುತಿನ ಚೀಟಿಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. === ಆಡಳಿತ === ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಪ್ಪತ್ತಾರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೌಂಟಿಗಳಿವೆ. ಇವು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡಾ ವಿಚಾರಗಳು ಹಾಗೂ ಅಂಚೆ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಆದರೂ, ಆಡಳಿತ-ಸಂಬಂಧಿತ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಹಲವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೌಂಟಿಗಳನ್ನು ಹೊಸ ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ಮರುವಿಂಗಡನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಟಿಪೆರರಿ ಕೌಂಟಿಯನ್ನು 1890ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇಬ್ಭಾಗಿಸಲಾಯಿತು. 1990ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲಿನ್ ಕೌಂಟಿಯನ್ನು ಮೂರು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಕೌಂಟಿಗಳಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇಂದು ಒಟ್ಟು ಐದು ನಗರಗಳು ಹಾಗೂ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂಬತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಕೌಂಟಿಗಳಿವೆ. ಐದು ನಗರಗಳು (ಡಬ್ಲಿನ್‌, ಕಾರ್ಕ್‌, ಲಿಮರಿಕ್‌, ಗ್ಯಾಲ್ವೆ, ವಾಟರ್ಫೊರ್ಡ್‌) ಆಡಳಿತಗಳನ್ನು ಆಯಾ ಕೌಂಟಿಗಳ ಉಳಿದ ಭಾಗದಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಐದು ಬರೊಗಳು(ಸ್ವಯಮಾಧಿಕಾರದ ಪಟ್ಟಣ) (ಕ್ಲೊನ್ಮೆಲ್‌, ಡ್ರೊಗೆಡಾ, ಕಿಲ್ಕೆನಿ, ಸ್ಲಿಗೊ, ವೆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌) ಕೌಂಟಿಯೊಳಗೇ ಸ್ವಯಮಾಧಿಕಾರದ ಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿವೆ.<ref>{{cite book|last=Callanan|first=Mark |coauthors=Justin F. Keogan|title=Local government in Ireland: inside out |editor=Mark Callanan, Justin F. Keogan|publisher=Institute of Public Administration|year=2003|page=49|isbn=9781902448930|url=https://books.google.com/?id=P6OdT7MIflgC&pg=PA49&dq=%22at+the+time+of+writing+there+are+five+borough+councils%22#v=onepage&q=%22at%20the%20time%20of%20writing%20there%20are%20five%20borough%20councils%22|accessdate=2009-09-21}}</ref> ಕಿಲ್ಕೆನಿ ಬರೋ ಆಗಿದ್ದು, ಅದು ನಗರವೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿತವಾಗಲು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಹಕ್ಕನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>''ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ 2001'' ರ ವಿಭಾಗ 10(7) ನ್ನು ನೋಡಿ</ref> ಶಾಸನದ ಪ್ರಕಾರ, Dáil ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಕೌಂಟಿ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅನುಸರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿರುವ ಕೌಂಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿವೆ, ಕೆಲವು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಕೌಂಟಿಗಳಿವೆ. ಆದರೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಾಸ್ತವ ಕೌಂಟಿ ಗಡಿಗಳನ್ನು ದಾಟಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ, ಈ ಕೌಂಟಿಗಳನ್ನು ಎಂಟು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪರಿಸರ, ಪರಂಪರೆ ಸಚಿವ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರವು ಸ್ಥಳೀಯ ಅಧಿಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಸೇವೆಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ಆಡಳಿತವನ್ನು''ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆ'' ಗಳಡಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತೀ ಇತ್ತೀಚಿನ ಕಾಯಿದೆಯು( ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆ (2001)) ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ಎರಡು ಹಂತದ ರಚನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ಇಂದಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆ 1898 ಆಧಾರ ದಾಖಲೆಯಾಗಿದೆ. 1999ರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ತಿದ್ದುಪಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮನ್ನಣೆ ಒದಗಿಸಿತು. ಯೋಜನೆ, ಸ್ಥಳೀಯ ರಸ್ತೆಗಳು, ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳಂತಹ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಆಡಳಿತ ರಚನೆಯ ಮೇಲಿನ ಸ್ತರದಲ್ಲಿ 29 ಕೌಂಟಿ ಪರಿಷತ್ತುಗಳು ಹಾಗೂ ಐದು ನಗರ ಸಭೆ‌ಗಳಿವೆ. 1898ರಿಂದಲೂ 26 ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೌಂಟಿಗಳ ಪೈಕಿ 24ರಲ್ಲಿ ಕೌಂಟಿ ಪರಿಷತ್ತುಗಳಿವೆ. ಟಿಪೆರರಿ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಟಿಪೆರರಿ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಟಿಪೆರರಿ ಎಂಬ ಎರಡು ಪರಿಷತ್ತುಗಳಿವೆ. 1994ರಿಂದಲೂ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು (ಡನ್‌ ಲಾವೊಹೇರ್‌-ರಾತ್‌ಡೌನ್‌, ಫಿನ್ಗಾಲ್‌ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ಡಬ್ಲಿನ್‌) ಪರಿಷತ್ತುಗಳಿವೆ. ಐದು ನಗರಗಳಾದ ಡಬ್ಲಿನ್‌, ಕಾರ್ಕ್‌, ಲಿಮೆರಿಕ್‌, ವಾಟರ್ಫರ್ಡ್‌ ಹಾಗೂ ಗ್ಯಾಲ್ವೇ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ನಗರ ಸಭೆಗಳಿವೆ.ಇವು ಕೌಂಟಿ ಪರಿಷತ್ತುಗಳ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಹೊಂದಿವೆ. ಎರಡನೆಯ ಸ್ತರದಲ್ಲಿ ನಗರಪಾಲಿಕೆ ಸಭೆ‌ಗಳಿವೆ. ಕಿಲ್ಕೆನಿ ನಗರ ಹಾಗೂ 2001ರ ಮುಂಚೆ ಬರೊ` ಪಾಲಿಕೆ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಪಡೆದ ನಾಲ್ಕು ಪಟ್ಟಣಗಳು (ಸ್ಲಿಗೊ, ಡ್ರೊಗೆಡಾ, ಕ್ಲೊನ್ಮೆಲ್‌ ಮತ್ತು ವೆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌) 'ಸಗರಪಾಲಿಗೆ ಸಭೆ'‌ ಬದಲಿಗೆ 'ಬರೊ ಪರಿಷತ್ತು‌' ಎನ್ನುವ ಹೆಸರು ಬಳಕೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಐದು ಬರೋ ಪರಿಷತ್ತುಗಳಲ್ಲದೇ ಇನ್ನೂ 75 ನಗರಪಾಲಿಕೆ ಸಭೆಗಳಿವೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣಗಳಾಚೆ, ಕೌಂಟಿ ಪರಿಷತ್ತುಗಳು ಸ್ಥಳೀಯ ಸೇವೆಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹೊಣೆ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. === ನ್ಯಾಯ === [[ಚಿತ್ರ:CriminalCourtofJusticeDublin.jpg|thumb|right|ಡಬ್ಲಿನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಜಸ್ಟೀಸ್]] ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾನೂನು ನ್ಯಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದೆ. ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿರುವ ಲಿಖಿತ ಸಂವಿಧಾನ ಹೊಂದಿದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಅಪರಾಧ ಮೇಲ್ಮನವಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಸಂಚಾರಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹಾಗೂ ಜಿಲ್ಲಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಿವೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸಹ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತವೆ. ಗಂಭೀರರೂಪೀ ಅಪರಾಧಗಳ ವಿಚಾರಣೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯದರ್ಶಿ ಮಂಡಲಿಯ ಮುಂದೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಪರಾಮರ್ಶೆಯ ಮೂಲಕ, ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಿಗೆ ಸಂವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಕಾನೂನೊಂದಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಕಾನೂನುಗಳು ಮತ್ತು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹೇಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಅಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿದೆ. ಬಹಳ ಗಂಭೀರವಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ನಡೆಯಬೇಕು. ಅಪರಾಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಿಗೆ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಜಸ್ಟೀಸ್ ಪ್ರಧಾನ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ.<ref name="it-first-case-new-courts">[http://www.irishtimes.com/newspaper/ireland/2009/1124/1224259339011.html ಫಸ್ಟ್ ಕೇಸ್ ಸೆಟ್ ಫಾರ್ ನ್ಯೂ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಕೋರ್ಟ್ಸ್ ], ಕರೊಲ್ ಕಾಲ್ಟರ್, ದಿ ಐರಿಷ್‌ ಟೈಮ್ಸ್, 2009 ರ ನವೆಂಬರ್ 24</ref><ref name="independent-pantheon">[http://www.independent.ie/national-news/new-order-in-court-as-8364140m-legal-pantheon-opens-doors-1951951.html ನ್ಯೂ ಆರ್ಡರ್ ಇನ್ ಕೋರ್ಟ್ ಆಸ್ ಅ €140m ಲೀಗಲ್ 'ಪ್ಯಾಂತಿಯನ್' ಓಪನ್ಸ್ ಡೋರ್ಸ್], ಡಿಯರ್ ಬೇಲ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಡೋನಾಲ್ಡ್, ಐರಿಷ್‌ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್, 2009 ರ ನವೆಂಬರ್ 24</ref> ಇದರಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧ ಮೇಲ್ಮನವಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ದ ಜಿಲ್ಲಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಸಂಚಾರಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಅಪರಾಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="it-first-case-new-courts"/> ರಾಷ್ಟ್ರದ ನಾಗರಿಕ ಪೊಲಿಸ್‌ ಪಡೆಯು Garda Síochána na hÉireann (''ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಶಾಂತಿಪಾಲನಾ ದಳ‌'' ) ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಲಭ್ಯ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ನಾಗರಿಕ ಪೊಲಿಸ್‌ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಐರಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನೇಮಿಸಲಾದ ಗಾರ್ಡಾ ಆಯುಕ್ತರು ಈ ಸೇವಾ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಾನವು ಡಬ್ಲಿನ್‌ನ ಫೀನಿಕ್ಸ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, An Garda Síochánaದ ಸಮವಸ್ತ್ರಧಾರಿ ಪೊಲೀಸರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಂದೂಕುಗಳೊಂದಿಗೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಹಾಗೂ ನಗರವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮವಸ್ತ್ರಧಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಕೇವಲ ಲಾಠಿ ಹಿಡಿದು, ಸಾಮಾನ್ಯರೀತಿಯ ಪೊಲೀಸ್‌ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸುವುದು ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಿದೆ. Póilíní Airm (''ಸೇನಾ ಪೊಲೀಸ್‌'' ) ಐರಿಷ್‌ ಸೇನೆಯ ಒಂದು ದಳ. ಪೊಲೀಸ್ ಸೇವೆಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಏರ್ಪಾಡಿಗೆ ಹೊಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಪಡೆಗಳ ಅಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ನಿಯೋಜನೆ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಪೊಲೀಸ್ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಯುದ್ಧದ ಸಮಯ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಬೇಕಾದ ಸ್ಥಳಗಳತ್ತ ಮಿಲಿಟರಿ ರಚನೆಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತಗತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಚಾರ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಏರ್ಪಾಡು ಸಹ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಯುದ್ಧ ಸಮಯದ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಕೈದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿರಾಶ್ರಿತರ ನಿಯಂತ್ರಣವೂ ಸಹ ಸೇರಿದೆ.<ref>http://www.rdf.ie/corps/military-police.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090606053238/http://www.rdf.ie/corps/military-police.html |date=2009-06-06 }} ದಿ ಢಿಫೆನ್ಸ್ ಫೋರ್ಸಸ್</ref> ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಮಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ An Garda Síochánaದೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟವಾದ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. === ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:American Ambassador's Residence Dublin.jpg|thumb|left|ಡಬ್ಲಿನ್‌ ನಲ್ಲಿರುವ U.S. ರಾಯಭಾರಿಯ ನಿವಾಸ.]] ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿರುವುದು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದೇಶದ ವಿದೇಶಿ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಭಾವ ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೂ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]] ಹಾಗೂ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್]]‌ ದೇಶಗಳೊಂದಿಗಿನ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳು ಸಹ ಅಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ. ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ಸದಸ್ಯರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪೈಕಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಬಹಳಷ್ಟು ಯುರೋಪಿಯನ್-ಪರ ನಿಲುವು ಹೊಂದಿದೆ. 2006ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಯುರೋಬ್ಯಾರೊಮೀಟರ್‌ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ EUಸದಸ್ಯತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದೇಶದ ಜನತೆಯಲ್ಲಿ 77%ರಷ್ಟು ಸಮ್ಮತಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/eb/eb65/eb65_en.htm ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಯೂರೋಬ್ಯಾರೊಮೀಟರ್ 65] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061116214828/http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/eb/eb65/eb65_en.htm |date=2006-11-16 }} ''"ಕ್ವಶ್ಚನ್ ಕ್ವಾಲ: ಜನ್ರಲಿ ಸ್ಪೀಕಿಂಗ್, ಡು ಯು ಫೀಲ್ ದೆಟ್(OUR COUNTRY'S ) ಮೆಂಬರ್ ಷಿಪ್ ಆಫ್ ದಿ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಯೂನಿಯನ್ ಈಸ್...? '' ''ಆನ್ಸರ್: ಎ ಗುಡ್ ಥಿಂಗ್."'' 2006 ರ ಮೇ ಯಿಂದ ಜುಲೈ ವರೆಗೆ ಮಾಡಲಾದ ಸರ್ವೇ 2006 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು.</ref> 2004ದ ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಹತ್ತು ಹೊಸ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನೌಕರರಿಗೆ ತನ್ನ ಗಡಿಗಳನ್ನು ತೆರೆದ(ಪ್ರವೇಶಾನುಮತಿ) ಕೇವಲ ಮೂರು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪೈಕಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಹ ಒಂದು. ಈ ದೇಶವು ಆರು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮಂಡಳಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದ್ದು, ಪುನಃ 2013ರಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಲಿದೆ.<ref>[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2007:001:0011:0012:EN:PDF ಅಫಿಷಿಯಲ್ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಯುರೋಪಿಯ ಯೂನಿಯನ್]</ref> ವಿದೇಶಾಂಗ ನೀತಿಯಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಯಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು [[ನ್ಯಾಟೋ|NATO (ಉತ್ತರ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಒಪ್ಪಂದ ಸಂಘಟನೆ]] ಸದಸ್ಯರಾಷ್ಟವಲ್ಲ; ಜೊತೆಗೆ, ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ಸೇನಾ ತಟಸ್ಥತೆಯ ನೀತಿ ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ನೀತಿಯಿಂದಾಗಿ ಐರಿಷ್‌ ರಕ್ಷಣಾ ಪಡೆಗಳು 1960ರಿಂದಲೂ ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಶಾಂತಿ ಪಾಲನಾ ಪಡೆಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ (ಕಾಂಗೊ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು) ನಂತರ ಸೈಪ್ರಸ್‌, ಲೆಬನಾನ್‌ ಹಾಗೂ [[ಬೊಸ್ನಿಯ ಮತ್ತು ಹೆರ್ಜೆಗೊವಿನ|ಬೊಸ್ನಿಯಾ ಹರ್ಝಗೊವಿನಾ]])ಗಳಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ <ref>{{cite web |url= http://www.military.ie/overseas/index.htm|title=Ireland and the United Nations|accessdate=2010-07-15}}</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ವೈಮಾನಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು U.S ಮಿಲಿಟರಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದೆ. 2003ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್ ಮೇಲಿನ ಆಕ್ರಮಣದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾದ ಮಿಲಿಟರಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಶಾನನ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ ಮೂಲಕ ಸಾಗಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆ, 2001ರಲ್ಲಿನ ಆಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಣ ಹಾಗೂ ಪ್ರಥಮ ಕೊಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಸೇನಾ ಸಾರಿಗೆಗಾಗಿ ಷ್ಯಾನನ್‌ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಬಳಕೆಯ ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು ಭಾಗವಷ್ಟೇ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ತಟಸ್ಥ ಎನ್ನಲಾದ ಸೇನಾ ನೀತಿಯಿದ್ದರೂ, [[ಶೀತಲ ಸಮರ|ಶೀತಲ ಯುದ್ಧ]]ದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ NATO ಪರ ಪಕ್ಷಪಾತ ವಹಿಸಿತು. ‌<ref>{{cite web | last = Kennedy | first = Michael | authorlink = | coauthors = | title = Ireland's Role in Post-War Transatlantic Aviation and Its Implications for the Defence of the North Atlantic Area | publisher = Royal Irish Academy | date = 204-10-08 | url = http://www.histech.nl/Shot2004/programma/txt/kennedy.asp?file=kennedy | doi = | accessdate = 2007-10-10 | archive-date = 2007-11-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20071117075026/http://www.histech.nl/Shot2004/programma/txt/kennedy.asp?file=kennedy | url-status = dead }}</ref> ಕ್ಯೂಬನ್‌ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಷ್ಯಾನನ್‌ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋದ ಕ್ಯೂಬಾ ಮತ್ತು ಚೆಕೊಸ್ಲೊವಾಕ್‌ ವಿಮಾನಗಳ ತಪಾಸಣೆ ನಡೆಸುವ ಅಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿದಷಾನ್‌ ಲೆಮಾಸ್‌ ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು CIAಗೆ ರವಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>[http://www.irishtimes.com/newspaper/frontpage/2007/1228/1198509920335.html ಐರಿಷ್‌ ಟೈಮ್ಸ್, 2007 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 28 p. 1].</ref> ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ತಟಸ್ಥ ಎನ್ನಲಾದ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌, ಮೈತ್ರಿಪಡೆಗಳಿಗೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ, ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು.('''ಐರಿಷ್ ನ್ಯೂಟ್ರಾಲಿಟಿ ಡ್ಯುರಿಂಗ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ವಾರ್ II'' ' ನೋಡಿ) 1999ರಿಂದಲೂ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ NATO ಶಾಂತಿಪಾಲನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news |url=http://www.irishtimes.com/newspaper/ireland/1999/1129/99112900010.html |title=State joins Partnership for Peace on Budget day |author=Patrick Smyth |date=29 November 1999 |work=The Irish Times |accessdate=2008-05-06 |archive-date=2010-12-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101231005317/http://www.irishtimes.com/newspaper/ireland/1999/1129/99112900010.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.nato.int/pfp/sig-cntr.htm |title=Signatures of Partnership for Peace Framework Document |work=NATO website |date=21 April 2008 |accessdate=2008-05-06}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Oglaigh na heireann.png|thumb|right|upright|ಐರಿಷ್‌ ರಕ್ಷಣಾ ಸೈನ್ಯಗಳ ಲಾಂಛನ.]] === ಮಿಲಿಟರಿ (ಸೇನೆ) === ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಸೇನೆಯು ಐರಿಷ್‌ ರಕ್ಷಣಾ ಸೇನೆ ಎಂದು ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿದೆ ({{lang|ga|''[[Óglaigh na hÉireann]]''}}). ಈ ವಲಯದ ಇತರೆ ದೇಶಗಳ ಭೂಸೇನೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಭೂಸೇನೆ ಬಹಳ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದರೂ, ಸುಸಜ್ಜಿತವಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 8,500 ಪೂರ್ಣಕಾಲಿಕ ಸೇನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಹಾಗೂ ಮೀಸಲು ಸೇನೆಯಲ್ಲಿ 9,292 ಜನರಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.military.ie/index.htm ದಿ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಫೋರ್ಸ್ ]</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ತಟಸ್ಥ ನೀತಿಯೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ.<ref>{{harvnb|Gilland|2001|p=143}}.</ref> ಯಾವುದೇ ಘರ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಮೂರು ಸ್ತರಗಳ ನಿಯಮಗಳಿವೆ. ಇದರಂತೆ, ಯಾವುದೇ ಸಂಘರ್ಷದ ವಲಯಕ್ಕೆ ಸೇನೆಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸುವ ಮುಂಚೆ UN(ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆ), ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು Dáilನ ಅನುಮೋದನೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.<ref>{{cite web | title =Minister for Defence, Mr. Willie O’Dea TD secures formal Cabinet approval today for Ireland’s participation in an EU Battlegroup | work = | publisher =Department of Defense | date = | url =http://www.defence.ie/WebSite.nsf/Release+ID/6D9B93944C2A59FE802572270057FB57?OpenDocument | doi = | accessdate = 2008-08-26 }}</ref> [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯ ಶಾಂತಿಪಾಲನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಸರಹದ್ದಿನಲ್ಲಿರುವ ಜಲಪ್ರದೇಶ (ಐರಿಷ್‌ ನೌಕಾ ಸೇವೆ) ರಕ್ಷಣೆ ಹಾಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಿವಿಲ್ ಪವರ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗೆ ನೆರವು ಮುಂತಾದವು ಐರಿಷ್ ಸೈನಿಕರ ನಿಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಸುಮಾರು 40,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಐರಿಷ್‌ ಸೇನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಶಾಂತಿಪಾಲನಾ ಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಐರಿಷ್‌ ವಾಯುಸೇನಾ ದಳವು ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. ಕೇವಲ ಏಳು ಹಗುರ ದಾಳಿ ವಿಮಾನಗಳು, ಎಂಟು ದಾಳಿ ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಇತರೆ ಸಹಾಯಕ, ಗಸ್ತು ಹಾಗೂ ಸಾರಿಗೆ ವಿಮಾನಗಳಿವೆ. ಐರಿಷ್‌ ನೌಕಾ ಸೇವೆಯು ಸೇನೆಯ ಕಡಲ ವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳೂ ಸಹ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. ನೌಕಾಸೇನೆಯಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಜಲಪ್ರದೇಶ ಗಸ್ತು ಹಡಗುಗಳು, ಹಲವು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಣ್ಣಗಾತ್ರದ ಗಾಳಿ-ತುಂಬಬಹುದಾದ ದೋಣಿಗಳು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ದೋಣಿಗಳು, ಹಾಗೂ ಬಹಳಷ್ಟು ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ಹಾಗು ಸಶಸ್ತ್ರ ದಾಳಿ ಪಡೆಗಳಿವೆ. ಈ ದಾಳಿ ಪಡೆಗಳು ಹಡಗಿಗೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಬಲ್ಲವು. ಅಲ್ಲದೆ ಈಜುಗಾರರ ವಿಶೇಷ ಘಟಕವೂ ಇದೆ. ನೌಕಾ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಭಾರೀ ಯುದ್ಧ ನೌಕೆಗಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಎಲ್ಲಾ ಐರಿಷ್‌ ನೌಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಗುಂಡುಹಾರಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸೇನೆಯಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿಲ್ಲದ ಸೇನಾಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಮೀಸಲು ರಕ್ಷಣಾ ಪಡೆಗಳು (ಐರಿಷ್‌ ಭೂಸೇನಾ ಮೀಸಲುಪಡೆ ಹಾಗೂ ನೌಕಾ ಮೀಸಲುಪಡೆ) ಇವೆ. ಭೂಸೇನೆಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಐರಿಷ್ ಭೂಸೇನಾ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ದಳವು ವಿಶೇಷ ಪಡೆಗಳ ವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ. === ಪೌರತ್ವ === ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಪೌರತ್ವ ನಿಯಮಗಳು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿವೆ (ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಎಲ್ಲ ದ್ವೀಪಗಳು ಹಾಗೂ ಸಮುದ್ರಗಳು). ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್]]‌ನ ಅಂಗವಾದ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ತನಕ ಹಬ್ಬಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಐರಿಷ್‌ ಪೌರತ್ವ ಹೊಂದಲು ಅಗತ್ಯ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿದಲ್ಲಿ ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಐರಿಷ್‌ ಅಥವಾ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ದಂಪತಿಗೆ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಅಥವಾ ಗಣರಾಜ್ಯದ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಬಂಧಗಳಿಲ್ಲದೆ ವಾಸಿಸಲು ಅರ್ಹರಾದ ದಂಪತಿಗೆ ಜನಿಸಿದ್ದಲ್ಲಿ<ref>http://www.citizensinformation.ie/categories/moving-country/irish-citizenship/irish_citizenship_through_birth_or_descent {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100529043056/http://www.citizensinformation.ie/categories/moving-country/irish-citizenship/irish_citizenship_through_birth_or_descent |date=2010-05-29 }} Irish citizenship through birth or descent</ref> ಐರಿಷ್ ರಹದಾರಿ ಪತ್ರ ಸೇರಿದಂತೆ ಐರಿಷ್‌‌ ಪೌರತ್ವಕ್ಕೆ ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>*[http://www.inis.gov.ie/en/INIS/ConsolidationINCA.pdf/Files/ConsolidationINCA.pdf Irish Nationality &amp; Citizenship Acts 1956-2004 (unofficial consolidated version) - pdf format] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303175716/http://www.inis.gov.ie/en/INIS/ConsolidationINCA.pdf/Files/ConsolidationINCA.pdf |date=2016-03-03 }}</ref> == ಭೌಗೋಳಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರ == === ಭೂದೃಶ್ಯ === [[ಚಿತ್ರ:Cliffs of Moher, Clare.jpg|thumb|right|ಪಶ್ಚಿಮ ಕಡಲ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ಮೊಹೆರ್ ಕಡಿಬಂಡೆಗಳು.]] [[ಚಿತ್ರ:lough-lene1.jpg|thumb|ವೆಸ್ಟ್ ಮೀತ್ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಲಾಕ್ ಲೇನ್ ಸರೋವರ]] ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದ್ವೀಪವು ಸುಮಾರು {{convert|84421|km2|mi2|lk=on|0|abbr=on}} ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ 83%ರಷ್ಟು ಐರಿಷ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ({{convert|70280|km2|mi2|0|abbr=on|disp=s}}) ಸೇರಿದೆ. ಉಳಿದವು ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರ ಹಾಗೂ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ [[ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ|ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಸಾಗರ]], ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಕಾಲುವೆ (North Channel) ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಐರಿಷ್‌ ಸಮುದ್ರವಿದೆ. ಇದು ನೈಋತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೇಂಟ್‌ ಜಾರ್ಜ್ಸ್ ಚಾನೆಲ್‌ ಮತ್ತು ಸೆಲ್ಟಿಕ್ ಸಮುದ್ರದ ಮೂಲಕ ಸಾಗರದೊಂದಿಗೆ ಮರುಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಪಶ್ಚಿಮ ತೀರದಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಡಿಬಂಡೆಗಳು, ಬೆಟ್ಟಗಳು ಮತ್ತು ತಗ್ಗು ಪರ್ವತಗಳಿವೆ. {{convert|1038|m|ft|0|abbr=on|disp=or}}ಕ್ಯಾರೌಂಟೂಹಿಲ್‌ ಶಿಖರವು ಅತಿ ಎತ್ತರವಿದೆ. ದೇಶದ ಒಳನಾಡು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಮಟ್ಟಸವಾದ ನೆಲ ಹೊಂದಿದೆ. ಷಾನನ್‌ ನದಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ನದಿಗಳು ಹಾಗೂ ಹಲವು ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಗಳು ಅಥವಾ ''ಸರೋವರಗಳು'' ಇವೆ. ದೇಶದ ಮಧ್ಯಭಾಗವು ಷ್ಯಾನನ್‌ ನದಿಯ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಕೊಳೆಸೊಪ್ಪು(ಸಸ್ಯದಿದ್ದಿಲು) ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾದ ವಿಶಾಲ ಜೌಗುಪ್ರದೇಶವಿದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಹ ಕಡಲತೀರದಾಚೆಯ ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://maps.google.com/maps?f=q&hl=en&geocode=&q=oil+and+gas+fields+in+ireland&ie=UTF8&ll=53.592505,-9.030762&spn=6.274516,19.775391&z=6 |title=oil and gas fields in ireland - Google Maps |publisher=Google |date= |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಪೂರ್ವ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ಡಬ್ಲಿನ್‌ ನಗರ (1,045,769), ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಕ್‌ (190,384), ಪಶ್ಚಿಮ-ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಲಿಮರಿಕ್‌ (90,757), ಪಶ್ಚಿಮ ತೀರದಲ್ಲಿ ಗಾಲ್ವೇ (72,729) ಹಾಗೂ ಅಗ್ನೇಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ವಾಟರ್‌‌ಫೋರ್ಡ್‌ (49,213) ಮುಖ್ಯ ನಗರಕೂಟಗಳಾಗಿವೆ. (ನೋಡಿ: ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ನಗರಗಳು) === ಕೃಷಿಯ ಪ್ರಭಾವ === ಆಧುನಿಕ ಕೃಷಿ ವಿಧಾನಗಳ (ಕೀಟನಾಶಕ ಮತ್ತು ರಸಗೊಬ್ಬರ ಬಳಕೆ) ಬಳಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸವು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯದ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರಿದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಮೀನು ಬಳಕೆಯ ನಮೂನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶವು ಕೃಷಿಯಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಾಸಸ್ಥಾನಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸೀಮಿತ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಉಳಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಸೀಮಿತ ಭೂಮಿ),<ref name="land_cover">{{cite web | title = Land cover and land use | publisher = Environmental Protection Agency | year = 2000 | url = http://www.epa.ie/whatwedo/assessment/land/ | accessdate = 2007-07-30 | archive-date = 2008-09-16 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080916125736/http://www.epa.ie/whatwedo/assessment/land/ | url-status = dead }}</ref> ಇದರಲ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೆಲದ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತ ಜಾಗವನ್ನು ಉಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪರಭಕ್ಷಕ ಜೀವಿಗಳಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ನರಿಗಳಂತಹ ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ ಪರಭಕ್ಷಕಗಳಿಂದ ಬೇಟೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗದು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ವಾರ್ಷಿಕ ಕಲ್ಲಿಂಗ್(ವಧೆ)ಮೂಲಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.(ಉದಾ.ಅರೆ ವನ್ಯ ಜೀವಿ ಜಿಂಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ) ಹಸಿರು ತುಂಬಿದ ತಾಣಗಳನ್ನುಬೆಳೆ ಬೆಳೆಯಲು ಮತ್ತು ಪಶು ಸಾಕಾಣಿಕೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ವನ್ಯಜೀವಿ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ವಾಸಸ್ಥಾನ ಕಲ್ಪಿಸಲು ಜಾಗದ ಲಭ್ಯತೆ ಅವಕಾಶ ಸೀಮಿತಗೊಂಡಿದೆ. ಭೂಗಡಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾದ ಪೊದೆ-ಕಂಟಿಗ ಬಳಕೆಯು ಸ್ಥಳೀಯ ವನ್ಯಸಸ್ಯಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಆಶ್ರಯವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅವರ ಪರಿಸರ ಪದ್ದತಿಯು ಹಳ್ಳಿಗಾಡುಗಳಿಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಒಂದೊಮ್ಮೆ ದ್ವೀಪವನ್ನು ವ್ಯಾಪಿಸಿದ್ದ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಜಾಲವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯವು ಪರಿಸರೀಯ ಹಾನಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಕಲುಷಿತ ವಸ್ತುಗಳು ತೊರೆಗಳು, ನದಿಗಳು ಹಾಗೂ ಕೆರೆಗಳೊಳಗೆ ಹರಿಯುವುದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಿಹಿನೀರಿನ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆಟ್ಟ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ.<ref name="water_contamination">{{cite web | title = World Factbook - Ireland | publisher = CIA | year = 2007 | url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ei.html | accessdate = 2007-08-07 | archive-date = 2019-05-06 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190506104239/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ei.html | url-status = dead }}</ref> ಇಂತಹ ಕೃಷಿ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಥನೆ ನೀಡಿದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೃಷಿ ನೀತಿಗಳು ಹಾಗೂ ಜಮೀನು ಬಳಕೆಯ ವಿರೂಪಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಅನುದಾನಗಳು ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತಿವೆ.<ref name="cap_reforms">{{cite web | title = CAP reform - a long-term perspective for sustainable agriculture | publisher = European Commission | url=http://ec.europa.eu/agriculture/capreform/index_en.htm | accessdate = 2007-07-30}} </ref> ಹಾನಿ ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳ ಕೃಷಿ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಗೆ CAP ಇನ್ನೂ ಅನುದಾನ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ, ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಉತ್ಪಾದನಾ ಮಟ್ಟಗಳಿಂದ ಅನುದಾನವನ್ನು ಕ್ರಮೇಣ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಳಿಸಿ, ಪರಿಸರೀಯ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದೆ.<ref name="cap_reforms"/> ಕಾಡು ಪ್ರದೇಶವು ದೇಶದ 10%ರಷ್ಟು ಆವರಿಸಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ವಾಣಿಜ್ಯ ಉತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ನಿಯುಕ್ತವಾಗಿವೆ.<ref name="land_cover"/> ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸ್ಥಳೀಯವಲ್ಲದ ಪ್ರಭೇದಗಳ ಏಕಫಸಲಿನ ನೆಡುತೋಪುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ನೆಲೆಗಳು ಅಕಶೇರುಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರಭೇದಗಳ ವಿಸ್ತಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಸೂಕ್ತವಾಗದಿರಬಹುದು. ಸ್ಥಳೀಯ ಅರಣ್ಯದ ಅವಶೇಷಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಿಲ್ಲರ್ನಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಹರಡಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಕೃಷಿಯೇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜಿಂಕೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳು ವಿಪರೀತ ಮೇಯುವುದನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಬೇಲಿ ಹಾಕುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಇದು ದೇಶದ ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಅರಣ್ಯದ ಪುನರ್‌ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. [115] === ಹವಾಗುಣ === ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ಸಾಗರಪರಿಣಾಮಿ ಹವಾಗುಣವಿದೆ. ಅರ್ಥಾತ್‌ ಮೃದುವಾದ ಉಷ್ಣಾಂಶ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣಾಂಶವು {{convert|-3|°C|°F}} ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಿರದು ಹಾಗೂ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ {{convert|22|°C|°F}} ಹೆಚ್ಚಾಗದು.<ref name="irishclimate">{{cite web|url=http://www.travelinireland.com/general-information/climate/the-ireland-climate-and-what-to-wear.html|publisher=TravelInIreland.com|title=The Ireland Climate and What to Wear|accessdate=2009-10-22|archive-date=2009-09-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090919170239/http://www.travelinireland.com/general-information/climate/the-ireland-climate-and-what-to-wear.html|url-status=dead}}</ref> [[ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ|ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಸಾಗರ]]ವು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಹವಾಗುಣವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವ ಪ್ರಬಲ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಕೊಲ್ಲಿ ಝರಿಯಿಂದಾಗಿ ಬೆಚ್ಚನೆಯ ಹವೆಯ ಪ್ರಭಾವವಿದೆ.<ref name="climate">{{cite web |url=http://www.met.ie/climate/climate-of-ireland.asp|publisher=Met.ie|title=Climate in Ireland |accessdate=2009-10-22}}</ref> ಹವಾಗುಣವು ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದಕ್ಕೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಬಲ್ಲದು. ಇತರೆ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣಾಂಶಗಳು ವರ್ಷವಿಡೀ ತೀವ್ರತೆಯತ್ತ ಸಾಗಬಹುದು. ಅಗ್ನೇಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಹೊಳಪು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref name="climate"/> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಳೆಯಾಗುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಹಾಗೂ ಬೇಸಿಗೆಯ ಆರಂಭದ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ.<ref name="climate"/> ನೈಋತ್ಯ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಗಾಳಿಯಿಂದಾಗಿ, ದೇಶದ ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ವಾಯವ್ಯ, ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಡಬ್ಲಿನ್‌ ದೇಶದ ಅತಿ ಒಣ ಪ್ರದೇಶ.<ref name="climate"/> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಅತ್ಯಂತ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗಗಳು ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಗಾಳಿ ಬೀಸುವ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಗಾಳಿಯಿಂದ ಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡಲು ಇದು ಬಹಳಷ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="winds">{{cite web |url=http://www.met.ie/climate/wind.asp|publisher=Met.ie|title=Wind over Ireland |accessdate=2009-10-22}}</ref> 1887ರ ಜೂನ್‌ 26ರಂದು, ಕಿಲ್ಕೆನಿಯ ಕಿಲ್ಕೆನಿ ಕ್ಯಾಸಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದ {{convert|33.3|°C|°F}} ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉಷ್ಣಾಂಶವಾಗಿತ್ತು. 1881ರ ಜನವರಿ 16ರಂದು, ಸ್ಲಿಗೊದ ಮಾರ್ಕ್ರೀ ಕ್ಯಾಸಲ್‌‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದ {{convert|-19.1|°C|°F}} ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣಾಂಶವಾಗಿತ್ತು.<ref name="metie"/> {{Infobox Weather |metric_first= Yes |single_line= Yes |location =Ireland |Jan_Hi_°C =8.2 |Feb_Hi_°C =8.5 |Mar_Hi_°C =10.5 |Apr_Hi_°C =12.7 |May_Hi_°C =15.3 |Jun_Hi_°C =17.9 |Jul_Hi_°C =19.4 |Aug_Hi_°C =19.2 |Sep_Hi_°C =17.2 |Oct_Hi_°C =14.2 |Nov_Hi_°C =10.4 |Dec_Hi_°C =8.9 |Year_Hi_°C =13.5 |Jan_Lo_°C =2.6 |Feb_Lo_°C =2.7 |Mar_Lo_°C =3.6 |Apr_Lo_°C =4.8 |May_Lo_°C =7.3 |Jun_Lo_°C =10.1 |Jul_Lo_°C =12 |Aug_Lo_°C =11.7 |Sep_Lo_°C =10.1 |Oct_Lo_°C =8.0 |Nov_Lo_°C =4.5 |Dec_Lo_°C =3.6 |Year_Lo_°C =6.75 |Jan_Precip_mm =108 |Feb_Precip_mm =65 |Mar_Precip_mm =104 |Apr_Precip_mm =52 |May_Precip_mm =91 |Jun_Precip_mm =76 |Jul_Precip_mm =58 |Aug_Precip_mm =115 |Sep_Precip_mm =114 |Oct_Precip_mm =132 |Nov_Precip_mm =107 |Dec_Precip_mm =124 |Year_Precip_mm =1146 |source =Ireland Logue <small>(examples used are Shannon and Galway)</small><ref name="weather">{{cite web |url=http://www.irelandlogue.com/weather|publisher=IrelandLogue.com|title=Ireland Weather|accessdate=2009-10-22}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.worldweather.org/067/c00948.htm|publisher=WorldWeather.org|title=Weather Information for Galway|accessdate=2009-10-22}}</ref> |accessdate = 22 October 2009 }} == ಆರ್ಥಿಕತೆ == {{Main|Economy of the Republic of Ireland}} === ಇತಿಹಾಸ === [[ಚಿತ್ರ:International Financial Services Centre.jpg|thumb|right|ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್ ಸರ್ವೀಸ್ ಸೆಂಟರ್ (ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸಿನ ಸೇವಾಕೇಂದ್ರ)]] 1920ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಿಂದಲೂ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ 1930ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನೊಂದಿಗಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸುಂಕಗಳು ಮುಂತಾದ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ತಡೆಗಳಿದ್ದವು ಹಾಗೂ ಆಮದು ಪರ್ಯಾಯ ನೀತಿಯಿತ್ತು. 1950ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಿಂದ 400,000 ಜನರು ವಲಸೆ ಹೋದರು.<ref name="tiger"/> ಆರ್ಥಿಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ ತಾಳಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದು ಎಂಬುದು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗತೊಡಗಿತು. ಇತರೆ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಕುಂಠಿತಗೊಂಡಿತು.<ref name="tiger"/> 1958ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ '''ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ'' ' ಎಂಬ ಅಧಿಕೃತ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನೀತಿ ಮಾರ್ಪಾಟುಗಳನ್ನು ಒಂದಾಗಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಆರ್ಥಿಕ ನಿರ್ಬಂಧವು ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನೆಯ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿ ಆಗುವ ಬದಲಿಗೆ, ಮುಕ್ತ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಹಿವಾಟು, ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆ, ಉತ್ಪಾದನಾಶೀಲ ಹೂಡಿಕೆ ಹಾಗೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸಿತು.<ref name="tiger"/> 1970ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 15%ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯವು 4%ರಷ್ಟು ವಾರ್ಷಿಕ ದರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಉದ್ಯೋಗದ ಪ್ರಮಾಣ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ 1%ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು, ಆದರೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಲು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯಮವಲಯಗಳಲ್ಲಿತ್ತು. 1980ರರಲ್ಲಿ, ಒಟ್ಟು ಕಾರ್ಮಿಕಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಮೂರರಲ್ಲಿ ಒಂದರಷ್ಟು ಪಾಲಿತ್ತು. ಮುಂಗಡ ಪತ್ರಗಳ ಕೊರತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಋಣವು ಹೆಚ್ಚಾಗತೊಡಗಿತ್ತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ 1980ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಆಸ್ಪದ ಕಲ್ಪಿಸಿತು. <ref name="tiger" /> 1980ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಸುಪ್ತವಾಗಿದ್ದ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಇನ್ನಷ್ಟು ಗೋಚರಿಸಿಕೊಂಡವು. ಮಧ್ಯಮ ಆದಾಯದ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಅವರ ಕನಿಷ್ಠ ಆದಾಯದ 60%ರಷ್ಟು ಮೊತ್ತವನ್ನು ತೆರಿಗೆಯಾಗಿ ಪಾವತಿಸಬೇಕಿತ್ತು. ನಿರುದ್ಯೋಗದ ದರವು 20%ರಷ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತ್ತು, ವಾರ್ಷಿಕ ವಿದೇಶ ವಲಸೆಯು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 1%ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮೀರಿತ್ತು. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೊರತೆಗಳು ಒಟ್ಟು ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ(GDP )15%ರಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಲುಪಿತು. ಫಿಯನಾ ಫೆಯಿಲ್ ಇಸವಿ 1987ರಲ್ಲಿ ಚುನಾಯಿತರಾಗಿ, ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಸರ್ಕಾರದತ್ತ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲಾಯಿತು.ತೆರಿಗೆ ದರವನ್ನೂ ಕಡಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಗೆ ಉತ್ತೇಜಿಸಲಾಯಿತು. ರಯಾನ್‌ಏರ್‌ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ವಿಮಾನಯಾನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು ಹಾಗೂ ಐರೋಪ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಕರಿಗೆ ಸಾರಿಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ಕಾಣಲು ನೆರವು ನೀಡಿತು. 1989ರಲ್ಲಿ ಇಂಟೆಲ್‌ ಹೂಡಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿತು. ಇದಾದ ನಂತರ, ಮೈಕ್ರೊಸಾಫ್ಟ್‌, [[ಗೂಗಲ್]] ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಉದ್ದಿಮೆಗಳು ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಉತ್ತಮ ದೇಶ ಎಂದು ಮನಗಂಡವು. ಅದೇ ರೀತಿ ನಿರಂತರ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕುರಿತು ಎಲ್ಲಾ ಸರ್ಕಾರಿ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ಒಮ್ಮತಾಭಿಪ್ರಾಯ ಮೂಡಿದೆ.<ref name="tiger">[http://www.heritage.org/Research/WorldwideFreedom/bg1945.cfm "ಹೌ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಬಿಕಮ್ ದಿ ಸೆಲಿಕ್ಟಿಕ್ ಟೈಗರ್ "] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100303165903/http://www.heritage.org/Research/WorldwideFreedom/bg1945.cfm |date=2010-03-03 }}, IDA ಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಸೀನ್ ಡಾರ್ಗ್ಯನ್. 2006 ಜೂನ್ 23</ref> ಒಂದು ದಶಕಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಏಳಿಗೆಯ ಶ್ರೇಯಾಂಕದಲ್ಲಿ ತಲಾವಾರು GDPಯು 1993ರಲ್ಲಿ 21ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದದ್ದು, 2002ರಲ್ಲಿ 4ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೇರಿತು.<ref>{{cite web|last=De Vlieghere |first=Martin |url=http://www.brusselsjournal.com/node/510 |title=The Myth of the Scandinavian Model &#124; The Brussels Journal |publisher=The Brussels Journal<! |date=2005-11-25 |accessdate=2009-07-09}}</ref> 1985ರಿಂದ 2002ರ ತನಕ, ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳು 59%ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿತು.<ref name="workforall"/> ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಉನ್ನತ-ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಉದ್ದಿಮೆಗಳತ್ತ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಕೃಷಿಯಿಂದ ಜ್ಞಾನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯತ್ತ ಸಾಗಿತು. 1995ರಿಂದ 2000ರವರೆಗೆ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಸರಾಸರಿ 10%ರಷ್ಟಿತ್ತು, ಹಾಗೂ 2001ರಿಂದ 2004ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 7%ರಷ್ಟಿತ್ತು. GDPಯ 46%ರಷ್ಟು ಪಾಲು ಹಾಗೂ ರಫ್ತುಗಳಲ್ಲಿ 80%ರಷ್ಟು ಪಾಲು ಹೊಂದಿರುವ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರವು, ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬದಲಿಗೆ, ದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿ ಹೊಮ್ಮಿತು. === ರಫ್ತುಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:DublinPort.jpg|thumb|left|ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಬಂದರು]] ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ರಫ್ತುಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಕಳೆದ 40 ವರ್ಷಗಳಿಂದಲೂ, ಕ್ಷುದ್ರಲೋಹ(ಬೇಸ್ ಮೆಟಲ್) (ತವರ, ಸೀಸ, ಸತು ಮುಂತಾದವು) ನಿಕ್ಷೇಪಗಳ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿಶೋಧನೆಗಳ ಸರಣಿಯೇ ನಡೆದಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ತಾರಾ ಗಣಿ‌ಯಲ್ಲಿನ ಬೃಹತ್ ಅದಿರು ನಿಕ್ಷೇಪದ ಪತ್ತೆಯೂ ಸಹ ಸೇರಿದೆ. ಲಿಷೀನ್‌ ಮತ್ತು ಗಲ್ಮಾಯ್‌ನಲ್ಲಿನ ಭೂಗರ್ಭದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸತು-ಸೀಸೆ ಅದಿರುಗಳ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಪ್ರಸಕ್ತ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಇಂದು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಏಳನೆಯ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸತು ಲೋಹ ಸಾಂದ್ರಣಗಳ ಉತ್ಪಾದನಾ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಸೀಸೆ ಸಾಂದ್ರಣಗಳ ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಉತ್ಪಾದಕ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಗಣಿಗಳಿಂದಲೂ ಉತ್ಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟು ಸೇರಿಸಿದರೆ, ಸತು ಲೋಹ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಉತ್ಪಾದಕ ಹಾಗೂ ಸೀಸೆ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಉತ್ಪಾದಕವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://irishresources.wordpress.com/2008/07/15/irish-mines-now-operating-tara-galmoy-and-lisheen/ |title=Operational Irish Mines: Tara, Galmoy and Lisheen « Irish Natural Resources |publisher=Irish Natural Resources |date=2008-07-15 |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ತೆರಿಗೆ ದರಗಳು ಕಡಿಮೆಯಿರುವುದರಿಂದ, [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]] ಮೂಲದ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ದಿಮೆಗಳ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಹೊಂದಿವೆ. ಅಮೆರಿಕಾ ದೇಶದ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್‌ ನೋಟ್ಸ್‌ <ref>{{cite web|url=http://www.finfacts.ie/irelandeconomy/usmultinationalprofitsireland.htm |title=Ireland top location for US Multinational Profits |publisher=Finfacts.ie |date= |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಎಂಬ ತೆರಿಗೆ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ,USಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ಲಾಭದಾಯಕ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಔಷಧೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಹಾಗೂ ತಂತ್ರಾಂಶ-ಸಂಬಂಧಿತ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ರಫ್ತುದಾರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪೈಕಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಹ ಒಂದು.<ref>{{cite web|first=Kevin |last=Hoffmann |url=http://www.spiegel.de/international/spiegel/0,1518,348682,00.html |title=Ireland: How the Celtic Tiger Became the World's Software Export Champ |publisher=[[Der Spiegel]] |date=2005-03-26 |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಅನಿಲ ಕಾಯಿದೆಯಡಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಬೊರ್ಡ್‌ ಗ್ಯಾಸ್‌ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲದ ಪೂರೈಕೆ, ರವಾನೆ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆಯ ಹೊಣೆ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅನಿಲವನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ 1976ರಲ್ಲಿ ಕಿನ್ಸೆಲ್‌ ಹೆಡ್‌ ಗ್ಯಾಸ್‌ ಫೀಲ್ಡ್‌ನಿಂದ ತರಲಾಯಿತು. 2010ರ ನಂತರ ಅನಿಲ ಪೂರೈಸುವ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೊಸ ಮೂಲಗಳು ಬರಲಿರುವುದಾಗಿ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರಿಬ್‌ ಅನಿಲ ಕ್ಷೇತ್ರ ಹಾಗೂ ಷ್ಯಾನನ್‌ ದ್ರವೀಕೃತ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ (ಎಲ್‌ಎನ್‌ಜಿ) ಅನಿಲಾಗಾರ ಸಹ ಸೇರಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.bordgais.ie/ |title=Bord Gáis Homepage |publisher=[[Bord Gáis]] |date= |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಇಂಧನದ ರಫ್ತುಗಳು ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಐರಿಷ್‌ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಪರಿವರ್ತನೆ ತರಬಹುದು.<ref>{{cite web|author=Car care |url=http://www.independent.ie/national-news/ireland-on-the-verge-of-an-oil-and-gas-bonanza-679889.html |title=Ireland on the verge of an oil and gas bonanza |publisher=[[Irish Independent]] |date=2007-05-20 |accessdate=2009-07-09}}</ref> === ಸೆಲ್ಟಿಕ್ ಟೈಗರ್‌ (ಸೆಲ್ಟಿಕ್‌ ಹುಲಿ) === ಬಳಕೆದಾರರ ವೆಚ್ಚ ಹೆಚ್ಚಳ, ಕಟ್ಟಡನಿರ್ಮಾಣ ಹಾಗೂ ವಾಣಿಜ್ಯ ಹೂಡಿಕೆಗಳಿಂದ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಅನುಕೂಲವಾಯಿತು. 1987ರಿಂದಲೂ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯು ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸರ್ಕಾರ, ಉದ್ಯಮಗಳ ಮಾಲೀಕರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಗಳ ನಡುವೆ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ವೇತನ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ನವ-ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಗುಂಪು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗಾಗಿ ಒಪ್ಪಲಾದ ವೇತನದ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಇವು ನಿಗದಿಪಡಿಸುತ್ತವೆ. 1995ರಿಂದ 2000ದ ವರೆಗೆ ಭಾರೀ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದಾಗಿ ಹಲವರು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದೇಶವನ್ನು ಸೆಲ್ಟಿಕ್‌ ಟೈಗರ್‌ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>ಚಾಲ್ಸ್ ಸ್ಮಿತ್, ಲೇಖನ: 'ಐರ್ಲೆಂಡ್‌', ಇನ್ ವ್ಯಾಂಕೆಲ್, C. (ed.) ''ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲಪೀಡಿಯ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಟುಡೆ'ಸ್ ವರ್ಲ್ಡ್'', ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯ, USA, 2009.</ref> 2001 ಹಾಗೂ 2002ರಲ್ಲಿ GDP ಅಭಿವೃದ್ಧಿ 6% ದರದಲ್ಲಿ, ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ದೃಢವಾಗಿ ಸಾಗಿತು. 2004 ಹಾಗೂ 2005ರಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಕ್ರಮವಾಗಿ 4% ಹಾಗೂ 4.7%ರಷ್ಟಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ, ಹಣದುಬ್ಬರವೂ ಹೆಚ್ಚಿತು. ಡಬ್ಲಿನ್‌ ನಗರದಲ್ಲಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಆಸ್ತಿಪಾಸ್ತಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಲೆಗಳು ವಿಶ್ವದ ಇತರೆಡೆಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದವು.<ref>{{PDFlink|[http://www.finfacts.com/Private/bestprice/irishconsumerprices.pdf Consumer Prices Bi-annual Average Price Analysis Dublin and Outside Dublin: 1 May 2006]|170&nbsp;KB}} – CSO</ref> ಆದರೂ, ವಿಶ್ವದೆಲ್ಲೆಡೆ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಕುಸಿದ ನಂತರ ಈಗ ಆಸ್ತಿ ಬೆಲೆಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ. 2008ರ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ, [[ಗ್ರಾಹಕ ಬೆಲೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ|CPI)]] ಮಾಪನದ ಪ್ರಕಾರ, ಹಣದುಬ್ಬರದ ವಾರ್ಷಿಕ ದರವು 4.4%ರಷ್ಟಿತ್ತು, ಹಾಗೂ ಹೆಚ್‌ಐಸಿಪಿ <ref name="IrishInd7Aug08">{{cite news | last = Guider | first = Ian | coauthors = | title = Inflation falls to 4.4pc | work = [[Irish Independent]] | pages = | language = | publisher = | date = 7 August 2008 | url = http://www.independent.ie/business/irish/inflation-falls-to-44pc-1448874.html | accessdate = 2008-08-08}}</ref><ref name="CSO7Aug2008">{{PDFlink|[http://www.cso.ie/releasespublications/documents/prices/current/cpi.pdf Consumer Price Index July 2008 (Dublin & Cork, 7 August 2008]|142&nbsp;KB}} – ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಾಲಯ(ಐರ್ಲೆಂಡ್‌). 2008-08-08ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಪ್ರಕಾರ 3.6%ರಷ್ಟಿದ್ದು, ಹಿಂದಿನ ತಿಂಗಳಿಗಿಂತ ಹಣದುಬ್ಬರವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಕುಸಿಯಿತು. ತಲಾವಾರು GDP ಲೆಕ್ಕದಲ್ಲಿ, OECD ಹಾಗೂ EU-27ರಲ್ಲಿ ಯಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಒಇಸಿಡಿ-28ಶ್ರೇಯಾಂಕಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯದ ಇನ್ನೂ ಉತ್ತಮ ಮಾನದಂಡವಾದ ತಲಾವಾರು GNP ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ, ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾದರೂ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ OECD ಸರಾಸರಿಗಿಂತಲೂ ಕೆಳಗಿನ ಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿದ್ದು, OECD-28 ಶ್ರೇಯಾಂಕಗಳಲ್ಲಿ 10ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ದಿಮೆಗಳು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಕಾರಣ, GDP (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ)GNP (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯ)ಗಿಂತಲೂ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದೆ.<ref name="2009forfasACR">{{cite web | title = Annual Competitiveness Report 2008, Volume One: Benchmarking Ireland’s Performance | publisher = NCC | year = 2009 | url = http://www.forfas.ie/media/ncc090108_acr_2008.pdf | accessdate = 2009-07-01 | archive-date = 2011-05-11 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110511175910/http://www.forfas.ie/media/ncc090108_acr_2008.pdf | url-status = dead }}</ref> ''ದಿ ಇಕನಾಮಿಸ್ಟ್'' ‌ ನಡೆಸಿದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಇಡೀ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಜೀವನ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{PDFlink|[http://www.economist.com/media/pdf/QUALITY_OF_LIFE.pdf The Economist Intelligence Unit’s quality-of-life index]|67.1&nbsp;KB}} – ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ</ref> ಆದಾಯದ ಮಾನದಂಡಕ್ಕಾಗಿ, ಈ ಅಧ್ಯಯನವು ತಲಾವಾರು GNI ಬದಲಿಗೆ ತಲಾವಾರು GDPಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿತು. ಈ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ಅರ್ಥಿಕ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳು ಹಲವು ಅಸಮತೋಲನಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಚಿದ್ದವು. ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿ ಆವರ್ತ ಸ್ವರೂಪದಂತಿರುವ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ GDPಯ ಗಮನಾರ್ಹ ಪಾಲು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಿವಾಸದ ಆಸ್ತಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಕುಸಿತದ ಭಾವನೆಯು ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಐರಿಷ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಅತಿಯಾಗಿ ಒಡ್ಡಿದ್ದರತ್ತ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿದೆ. ಇದು ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಒಂದು ಬೆದರಿಕೆಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ.<ref name="oecd_survey">{{cite web | title = Economic Survey of Ireland 2006: Keeping public finances on track | publisher = OECD | year = 2006 | url=http://www.oecd.org/document/50/0,3343,en_33873108_33873500_36173106_1_1_1_1,00.html | accessdate = 2007-07-30}} </ref><ref name="rte_article_slowdown">{{cite web | title = House slowdown sharper than expected | publisher = RTÉ | date= 2007-08-03 | url=http://www.rte.ie/business/2007/0803/economy1.html | accessdate = 2007-08-06}} </ref><ref name="ptsb_index">{{cite web | title = Latest Report: Latest edition of permanent tsb / ESRI House price index - May 2007 | publisher = Permanent TSB, ESRI | url = http://www.permanenttsb.ie/house-price-index/ | accessdate = 2007-08-10 | archive-date = 2007-08-28 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070828130818/http://www.permanenttsb.ie/house-price-index/ | url-status = dead }}</ref> 2000ದಿಂದ ಸತತ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಗಮನಾರ್ಹ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಂದ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು EU-15 ಸರಾಸರಿಗಿಂತಲೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಡತನದ ಅಪಾಯ ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref name="2009forfasACR"/> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ 6.8%ರಷ್ಟು ಜನರು 'ಸತತ ಬಡತನ'ದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{PDFlink|[http://www.cso.ie/releasespublications/documents/labour_market/current/eusilc.pdf EU Survey on Income and Living Conditions (EU-SILC)]|161&nbsp;KB}} CSO, 2004.</ref> === ಕರೆನ್ಸಿ === 2002ರ ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಯುರೋ ನೋಟಗಳು ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವ ಮುಂಚೆ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್‌ ಪೌಂಡ್‌ ಅಥವಾ ''ಪಂಟ್'' ‌ ಎಂಬ ನಗ-ನಾಣ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. 1999ರ ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ನ ಯೂರೋ ಏಕೈಕ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ ಹನ್ನೊಂದು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪೈಕಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಸಹ ಒಂದು. ‌ ಯುರೊ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ನೋಟುಗಳನ್ನು €5, €10, €20, €50, €100, €200 ಹಾಗೂ €500ರ ಮುಖಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿತರಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಇಡೀ ಯುರೋಪ್‌ನಾದ್ಯಂತ ಒಂದೇ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ,ಯುರೋಝೋನ್‌ನ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಯುರೋ ನಾಣ್ಯಗಳ ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿನ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.myguideireland.com/euro-coins |title=Design for Irish coin denominations |publisher=Myguideireland.com |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಎಲ್ಲಾ ಐರಿಷ್‌ ನಾಣ್ಯ ವರ್ಗರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿನ್ಯಾಸ ನಮೂದಿಸಲು ಸರ್ಕಾರ ನಿರ್ಣಯಿಸಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿಹ್ನೆಯಾದ ಸೆಲ್ಟಿಕ್‌ ಹಾರ್ಪ್‌ನ್ನು ನಾಣ್ಯ ಬಿಡುಗಡೆಯ ದಿನದೊಂದಿಗೆ ಅಲಂಕರಿಸಿ, ''Éire'' ಎಂಬ ಪದವನ್ನೂ ಅಚ್ಚು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. [[ಚಿತ್ರ:Euro banknotes.png|thumb|right|ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ EUನ ಇತರ 11 ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ಐರೋಪ್ಯ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು 1999ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆತಂದಿತು.]] === ಇತ್ತೀಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು === ವಾಲ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಜರ್ನಲ್‌ ಮತ್ತು ಹೆರಿಟೇಜ್‌ ಫೌಂಡೇಷನ್‌ ರಚಿಸಿದ ಇಂಡೆಕ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಎಕನಾಮಿಕ್‌ ಫ್ರೀಡಮ್‌ನ ಸೂಚಿ ಪ್ರಕಾರ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಮೂರನೆಯ ಮುಕ್ತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಸ್ಟಾಟಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್‌ ಆಫೀಸ್‌ ಘೋಷಿಸಿರುವ ಪ್ರಕಾರ, ಆರ್ಥಿಕ ಹಿಂಜರಿಕೆಗೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಒಳಪಡುವಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮೊದಲ ದೇಶವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.cso.ie |title=CSO - Central Statistics Office Ireland |publisher=Central Statistics Office Ireland |date=2004-11-09 |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸರ್ಕಾರ ಭಾರಿ ಋಣದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣ, ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್‌ & ಪೂರ್ಸ್‌ ರೇಟಿಂಗ್ಸ್‌ ಏಜೆನ್ಸಿಯು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದ್ದ AAA ಕ್ರೆಡಿಟ್‌ ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ತೆಗೆದು AA+ಗೆ ಇಳಿಸಿತು.<ref>[http://business.timesonline.co.uk/tol/business/economics/article6005518.ece ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110515015934/http://business.timesonline.co.uk/tol/business/economics/article6005518.ece |date=2011-05-15 }} ದಿ ಟೈಮ್ಸ್, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ನ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತ AAA ನ ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ಬಯಸಿತು.</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಈಗ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಎರಡನೆಯ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬದ(ಮನೆಯ) ಸಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. (ಕುಟುಂಬದ ಆದಾಯದ 190%ರಷ್ಟು) <ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=/money/2008/03/11/cnirish111.xml |title=Irish banks may need life-support as property prices crash |author=Ambrose Evans-Pritchard |work=The [[Daily Telegraph]] |date=13 March 2008 |accessdate=2008-03-13 |archive-date=2008-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080315082854/http://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=%2Fmoney%2F2008%2F03%2F11%2Fcnirish111.xml |url-status=dead }}</ref> ಹಿಂದಿನ ದಶಕದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಉತ್ಕರ್ಷದ ಬಳಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಧಾನಗೊಂಡಿತು. ನಿರ್ಮಾಣ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಕುಸಿತ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಹಿಂಜರಿಕೆಯು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ಆದರೂ, ಐರಿಷ್‌ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಸ್ಥಿರತೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಮನೆಗಳ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಇಳಿತವಾಗಿದ್ದು, ಜೀವನದ ವೆಚ್ಚವು ಸ್ಥಿರಗೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. ಆರ್ಥಿಕ ಉತ್ಕರ್ಷದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಯುರೋಪ್‌ನ ಅತಿ ದುಬಾರಿ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂಬ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. 2007ರಲ್ಲಿ 4.7%ರಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ನಂತರ, 2008ರಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್‌ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು -1.7%ರಷ್ಟು ಹಾಗೂ 2009ರಲ್ಲಿ -7.1%ರಷ್ಟು ಸಂಕುಚಿತಗೊಂಡಿತು. 2009ರ ಮೊದಲ Q1 (ಮೊದಲ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ) ನಲ್ಲಿ 2.7% ಹಾಗೂ Q4 (ನಾಲ್ಕನೇ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ)ದಲ್ಲಿ 0.3%ರಷ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸಾಧಿಸಿದ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌, 2010ರ ಮೊದಲ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ, ಐರಿಷ್‌ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿಂಜರಿಕೆಯಿಂದ ಹೊರಬಂದಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/news/business/news/ireland-out-of-recession-as-exports-jump-2015128.html |title=Ireland out of recession as exports jump |work=[[The Independent]] |date=1 July 2010 |accessdate=2010-08-04}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.businessday.co.za/articles/Content.aspx?id=113356 |title=Ireland out of recession but needs faster growth |work=BusinessDay |date=1 July 2010 |accessdate=2010-08-04}}</ref> ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಕಮಿಷನ್‌ ಪ್ರಕಾರ, ಐರಿಷ್‌ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು 2011ರಲ್ಲಿ 3%ರಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಬ್ರಸೆಲ್ಸ್‌ ಯಾವುದೇ EU (ಐರೋಪ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟ)ದ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಮುಂಗಾಣುತ್ತಿರುವ ಅತಿ ವೇಗದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರವಾಗಿದೆ.<ref>http://www.businessandfinance.ie/files/irelandeconomicgrowth.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110227041650/http://www.businessandfinance.ie/files/irelandeconomicgrowth.pdf |date=2011-02-27 }} EU Commission analysis</ref> == ಸಾರಿಗೆ == [[ಚಿತ್ರ:September Lua.jpg|thumb|right|ಡಬ್ಲಿನ್‌ ನ ಲುವಾಸ್ ಹಗುರ ರೈಲ್ವೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಆಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಿವೆ (ಡಬ್ಲಿನ್‌, ಷ್ಯಾನನ್‌, ಕಾರ್ಕ್‌ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಮತ್ತು ಅಂತರ-ಖಂಡೀಯ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ ಹಾಗೂ ಒಪ್ಪಂದದ ಮೇರೆಗೆ ಗುತ್ತಿಗೆ ವಿಮಾನ ಯಾನ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಏರ್‌ ಲಿಂಗಸ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನಯಾನ ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಆದರೂ, ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚಕ್ಕೆ ವಿಮಾನಯಾನ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವ ರಯಾನ್‌ಏರ್‌ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವಿಮಾನಯಾನ ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. [[ಲಂಡನ್|ಲಂಡನ್‌]] ಮತ್ತು ಡಬ್ಲಿನ್‌ ನಡುವಿನ ಮಾರ್ಗವು ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲೇ ಅತಿ ದಟ್ಟಣೆಯ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. 2006ರಲ್ಲಿ ಇವೆರಡೂ ನಗರಗಳ ನಡುವೆ 4.5 ದಶಲಕ್ಷ ಜನರು ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ್ದರು.<ref>ಸೀನ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಕಾರ್ಥೈ, [http://archives.tcm.ie/irishexaminer/2003/03/31/story437213650.asp ಡಬ್ಲಿನ್–ಲಂಡನ್ ಬ್ಯುಜಿಎಸ್ಟ್ ಏರ್ ಟ್ರ್ಯಾಫಿಕ್ ರೂಟ್ ವಿತ್ ಇನ್ EU, ], ''ಐರಿಷ್‌ ಎಕ್ಸ್‌ಮೈನರ್'', 2003ರ ಮಾರ್ಚ್ 31</ref><ref>{{cite news | title = Heathrow dominates top 20 | author = Mark Frary | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/travel/business/article1538856.ece | publisher = The Times | date = 2007-03-19 | accessdate = 2007-07-04 | archive-date = 2010-05-25 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100525084454/http://www.timesonline.co.uk/tol/travel/business/article1538856.ece | url-status = dead }}</ref> Iarnród Éireann ರೈಲು ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಈ ರೈಲು ಸೇವಾ ಜಾಲದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಾದ (ಹ್ಯೂಸ್ಟನ್‌ ಮತ್ತು ಕಾನೊಲಿ) ಪ್ರಮುಖ ಪಟ್ಟಣಗಳು ಮತ್ತು ನಗರಗಳಿಗೆ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ರೇಲ್ವೆ ಒಂದಿಗೆ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಓಡುವ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್‌ ರೈಲು ಸೇವೆಯು ಡಬ್ಲಿನ್‌ನನ್ನು ಬೆಲ್ಫಾಸ್ಟ್‌ ನಗರದ ಜತೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಡಬ್ಲಿನ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆಯ ಜಾಲವು ದಿನೇ ದಿನೇ ಸುಧಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ವಿವಿಧ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಜಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. DART, ಲುವಾಸ್‌, ಬಸ್‌ ಸೇವೆ ಹಾಗೂ ವಿಸ್ತರಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ರೈಲು ಜಾಲವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [[ಚಿತ್ರ:M8 M7 interchange May.JPG|thumb|left|M8 ನನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿ M7 ನನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾದ M7/M8 ಮೋಟಾರು ಮಾರ್ಗಗಳ ಈ ವಿಭಾಗವನ್ನು 2010 ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ತೆರವುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.]] ರಸ್ತೆಯ ಜಾಲವು ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ 21 ಯೋಜನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಮೋಟಾರು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಕ್ತ ಇತರೆ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳ ತನಕ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಮೂಲಕ, 2010ರ ಅಂತ್ಯದೊಳಗೆ ವಿಶ್ವ-ದರ್ಜೆಯ ಮೋಟಾರು ಮಾರ್ಗದ ಜಾಲವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಷ್ಟರೊಳಗೆ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಾದ ಕಾರ್ಕ್‌, ಲಿಮರಿಕ್‌, ಗ್ಯಾಲ್ವೇ, ವಾರ್ಟ್‌ಫರ್ಡ್‌, ಬೆಲ್ಫಾಸ್ಟ್‌ ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಮೋಟಾರುಮಾರ್ಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಥವಾ ಮೋಟಾರುಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ರಸ್ತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಡಬ್ಲಿನ್ ಜತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸಲಾಗುವುದು. ಈಸ್ಟ್‌-ಲಿಂಕ್‌ ಹಾಗೂ ವೆಸ್ಟ್‌-ಲಿಂಕ್‌ ಸುಂಕ ಸೇತುವೆಗಳು, ಹಾಗೂ ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಪೋರ್ಟ್‌ ಟನೆಲ್‌ನಂತಹ ಇನ್ನೂ ಇತರೆ ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ. ಇತರೆ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಮಾರ್ಗಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯ ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿದೆ. 2009ರಲ್ಲಿ ಇವುಗಳು ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದವು. ಕಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೀ ನದಿಯ ಕೆಳಗಿರುವ ಜ್ಯಾಕ್‌ ಲಿಂಚ್ ಸುರಂಗವು ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಲಿಮರಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಷ್ಯಾನನ್‌ ನದಿಯ ಕೆಳಗಿರುವ ಲಿಮರಿಕ್‌ ಸುರಂಗ ಎನ್ನಲಾದ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಸುರಂಗದ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯವು 2006ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಸ್ತೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಮೋಟಾರ್‌ ಮಾರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರ್ಗಗಳ (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ರಸ್ತೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದ್ವಿತೀಯ ರಸ್ತೆಗಳು) ಉಸ್ತುವಾರಿಯನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳು ತಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಉಳಿದ ರಸ್ತೆಗಳ (ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ರಸ್ತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ರಸ್ತೆಗಳು) ಉಸ್ತುವಾರಿಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಕಾಲುವೆಗಳ ಜಾಲವಿದೆ. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸರಕು ಸಾಗಣೆಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಿಲಾಸಿ ದೋಣಿ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ದೋಣಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣಿಕ ಹಡಗು ಸೇವೆಗಳು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಹಾಗೂ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಬ್ರಿಟನ್]]‌, ಐಲ್‌ ಆಫ್‌ ಮ್ಯಾನ್‌ ಮತ್ತು [[ಫ್ರಾನ್ಸ್|ಫ್ರಾನ್ಸ್‌]] ನಡುವೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. == ಶಿಕ್ಷಣ == [[ಚಿತ್ರ:Uccquadrangle.jpg|right|thumb|ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಾರ್ಕ್‌ ಕಾಲೇಜ್]] {{Main|Education in the Republic of Ireland}} ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ, ಪ್ರೌಢ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣಗಳು ಎಂಬ ಮೂರು ಹಂತಗಳಿವೆ. ಈ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಮಂತ್ರಿಯ ಮೂಲಕ ಸರ್ಕಾರದ ಆದೇಶಗಳ ಮೇರೆಗೆ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸುವ ಪಠ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು, ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆದಿರುವ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಗಳು ಪಾಲಿಸಬೇಕು. ಆರರಿಂದ ಹದಿನೈದು ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಡ್ಡಾಯ. ಹದಿನೆಂಟು ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ತನಕ ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೂ ಸಹ, ಜ್ಯೂನಿಯರ್‌ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್‌ ಪರೀಕ್ಷೆ ಸೇರಿದಂತೆ, ಪ್ರೌಢ ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೊದಲ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಬೇಕು.<ref>ಶಿಕ್ಷಣ (ಕ್ಷೇಮಾಭಿವೃದ್ಧಿ) ಕಾಯ್ದೆ, 2000 [http://193.178.1.79/ZZA22Y2000S17.html (ಸೆಕ್ಷನ್17)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930015328/http://193.178.1.79/ZZA22Y2000S17.html |date=2007-09-30 }}</ref> ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ವ್ಯಾಸಂಗದ ನಂತರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ಲೀವಿಂಗ್ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್ ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಂತಿಮ ಪರೀಕ್ಷೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಂದುವರೆಸಲು ಇಚ್ಛಿಸುವವರು ಈ ಪರೀಕ್ಷೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವರು. ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಆರು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸಿ ಮುಂದಿನ ಉನ್ನತ (ಮೂರನೆಯ ಹಂತ) ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಾನುಮತಿ ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.educationireland.ie/irish-education/secondary-education/leaving-certificate.html ಎಜುಕೇಷನ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ - ಲೀವಿಂಗ್ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್ ]</ref> ಮೂರನೆಯ ಹಂತದ ಶಿಕ್ಷಣ ಅವಾರ್ಡ್‌(ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಅಥವಾ ಗೌರವ)ಗಳನ್ನು ಸುಮಾರು 38ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲಿನ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಕಾಲೇಜ್‌ (UCD), ಡಬ್ಲಿನ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ (ಟ್ರಿನಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್‌), ಡಬ್ಲಿನ್‌ ನಗರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ, ಡಬ್ಲಿನ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ, ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪರಿಷತ್‌, ಐರ್ಲೆಂಡ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕಾರ್ಕ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ, ವಾಟರ್‌ಫರ್ಡ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ, ಲಿಮರಿಕ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಹಾಗೂ ಮೇರಿ ಇಮ್ಯಾಕುಲೇಟ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌, ಲಿಮೆರಿಕ್‌ ಸೇರಿವೆ. ಐರಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರವು ಅಂಗೀಕರಿಸಿರುವ ಸ್ನಾತಕ ಪದವಿ ಪ್ರದಾನ ಮಾಡುವ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳಾಗಿದ್ದು, ಎಲ್ಲಾ ಎಲ್ಲ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಂತಗಳಲ್ಲೂ ಅವಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. OECDಸಂಘಟಿಸಿರುವ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ದೇಶಗಳ ಪೈಕಿ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಶಿಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು 20ನೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಅಂಕಿಅಂಶದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ OECD ಸರಾಸರಿಗಿಂತಲೂ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.oecd.org/dataoecd/42/8/39700724.pdf |title=Range of rank on the PISA 2006 science scale |publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development |accessdate=2010-06-21}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ, ಹದಿನೈದು ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಐರಿಷ್‌ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು,ಓದುವ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲೇ ಎರಡನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿತ್ತು.<ref>[http://www.cso.ie/newsevents/pressrelease_measuringirelandsprogress2008.htm CSO - ಮೆಷರಿಂಗ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌' ಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್]</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ, ಪ್ರೌಢ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ (ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ/ಕಾಲೇಜ್‌) ಮಟ್ಟದ ಶಿಕ್ಷಣಗಳುEU(ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ)ನ ಎಲ್ಲಾ ನಾಗರಿಕರಿಗೂ ಉಚಿತವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|title=Third-level student fees|url=http://www.citizensinformation.ie/categories/education/third-level-education/fees-and-supports-for-third-level-education/fees|work=Free fees|publisher=Citizens Information Board|accessdate=25 July 2010|archive-date=28 ಮೇ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100528145936/http://www.citizensinformation.ie/categories/education/third-level-education/fees-and-supports-for-third-level-education/fees|url-status=dead}}</ref> ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಭರಿಸಲು ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಆರೋಗ್ಯರಕ್ಷಣೆ == [[ಚಿತ್ರ:Beamont Hospital 1.jpg|thumb|right|ಬಿಮಾಂಟ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯು ಐರ್ಲೆಂಡ್ ನ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಹಾಗು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನನಿಬಿಡ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಾಗಿದೆ.]] ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂತ್ರಿಯು ಇಡೀ ಆರೋಗ್ಯ ನೀತಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಿವಾಸಿಯೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮೂಲಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆ ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವಾ ಕಾರ್ಯಾಂಗ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದು,ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ತೆರಿಗೆ ವರಮಾನದಿಂದ ಹಣ ಪೂರೈಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬರು ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಾಗಿ ರಿಯಾಯಿತಿಯ ಶುಲ್ಕ ನೀಡುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಇದು ಆದಾಯ, ವಯಸ್ಸು, ಕಾಯಿಲೆ ಮತ್ತು ಅಂಗವೈಕಲ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಪ್ರಸೂತಿ ಸೇವೆಗಳು ಉಚಿತವಾಗಿ ದೊರೆಯಲಿದೆ. ಮಕ್ಕಳು ಆರು ತಿಂಗಳ ವಯಸ್ಸಾಗುವ ತನಕ ಇದು ಉಚಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಪಘಾತ ಮತ್ತು ತುರ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸಾ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರೆ, €100 ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ತುರ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಆರೋಗ್ಯ ವಿಮೆ ಕಾರ್ಡ್‌ ಹೊಂದಿರುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವಾ ಶಾಖೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಸೇವಾ ಶುಶ್ರೂಷಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಚಿತ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಹೊರರೋಗಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಸೇವೆಗಳು ಉಚಿತವಾಗಿ ಲಭ್ಯ. ಆದರೆ, ಮಧ್ಯಮ ಮಟ್ಟದ ವೇತನ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿರುವ ರೋಗಿಗಳು ರಿಯಾಯಿತಿ ದರದಲ್ಲಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಖಾಸಗಿ ಆರೋಗ್ಯ ವಿಮೆ ಸೌಲಭ್ಯ ಪಡೆಯಲಿಚ್ಛಿಸುವ ಜನರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಸರ್ಕಾರ ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿರುವ Vhi ಹೆಲ್ತ್‌ಕೇರ್‌, ಕ್ವಿನ್‌ ಹೆಲ್ತ್‌ಕೇರ್‌ ಹಾಗೂ ಅವಿವಾ ಇತರೆ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ವಿಮೆ ಸಹ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. == ಜನಸಂಖ್ಯೆ == [[ಚಿತ್ರ:IrelandPopulationChange.png|thumb|left|230px|1936 ರಿಂದ 2006 ರ ವರೆಗಿನ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆ.]] ಬಹಳಷ್ಟು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹಿಮಯುಗಅಂತ್ಯಗೊಂಡ ನಂತರ ಐಬೀರಿಯಾ ದೇಶದಿಂದ ವಲಸೆ ಬಂದವರು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ನೆಲೆಸಿದವರು ಎಂದು ಹಲವು ತಳೀಯ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ತಿಳಿಸಿವೆ.<ref>[http://www.prospect-magazine.co.uk/article_details.php?id=7817 ಮಿತ್ಸ್ ಆಫ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಏನ್‌ಸಿಸ್ಟ್ರಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060926181227/http://www.prospect-magazine.co.uk/article_details.php?id=7817 |date=2006-09-26 }} – ಪ್ರಾಸ್ಪೆಕ್ಟ್ ಮ್ಯಾಗಸೀನ್</ref> ಮಧ್ಯ ಶಿಲಾಯುಗ, ನವಶಿಲಾಯುಗ ಹಾಗೂ ಕಂಚು ಯುಗಗಳ ನಂತರ, ಹಲವು ವಲಸಿಗರು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೆಲ್ಟಿಕ್‌ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು. ನವ ಶಿಲಾಯುಗದಿಂದ ಕಂಚು ಯುಗದ ವರೆಗೆ ಆನಂತರದ ವಲಸಿಗರು ಬಹುತೇಕ ಐರಿಷ್‌ ಜನರ ತಳೀಯ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>("ಒರಿಜಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌", ಸ್ಟೀಫನ್ ಓಪೆನ್ ಹೆಮ್ಮರ್, 2006)</ref><ref>[http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pubmed&amp;pubmedid=15309688 ದಿ ಲಾಂಗೇ ಡ್ಯುರೇ ಆಫ್ ಜೆನಿಟಿಕ್ ಆನ್ಸಿಸ್ಟರಿ : ಮಲ್ಟಿಪಲ್ ಜೆನಿಟಿಕ್ ಮಾರ್ಕರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಕೆಲಿಕ್ಟಿಕ್ ಒರಿಗಿನ್ಸ್ ಆನ್ ದಿ ಅಟ್ಲ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಫಾಸಡ್ ಆಫ್]{{Dead link|date=ನವೆಂಬರ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} – PUBMED</ref> ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಈ ದ್ವೀಪವುದ್ದಕ್ಕೂ ಹರಡಿತು. ಗೇಲಿಕ್‌ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಪ್ರಬಲ ಸ್ವರೂಪವಾಯಿತು. ಇಂದು, ಐರಿಷ್‌ ಜನರು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗೇಲಿಕ್‌ ಪೂರ್ವಜರ ಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ನಾರ್ಸ್‌, ಆಂಗ್ಲೊ-ನಾರ್ಮನ್‌, ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌, ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌, ಪ್ರೆಂಚ್‌ ಮತ್ತು ವೆಲ್ಷ್‌ ಪೂರ್ವಜರ ಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಗೇಲಿಕ್‌ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ರೂಪಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್‌ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಜನಾಂಗೀಯ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಗುಂಪು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ (ಜನಾಂಗೀಯವಾಗಿ ಅಲ್ಲ)ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ರೊಮಾ ಮತ್ತು ಜಿಪ್ಸಿ ಗುಂಪುಗಳ ಜತೆ ನಂಟು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web | title =Gypsies and Irish Travellers: The facts |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070502020917/http://www.cre.gov.uk/gdpract/g_and_t_facts.html | archivedate=2008-12-21 | work=Gypsies and Irish Travellers | publisher =Commission for Racial Equality | date = | url =http://www.cre.gov.uk/gdpract/g_and_t_facts.html | accessdate = }}</ref> ಆದರೂ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಒಂದು 'ಸಾಮಾಜಿಕ ಗುಂಪು' ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |author=Irish Traveller Movement – Unless otherwise noted |url=http://www.itmtrav.com/Legal-ResourcePack2.html |title=Traveller Legal Resource Pack 2 - Traveller Culture |publisher=Irish Travellers Movement |date= |accessdate=2009-07-09 |archive-date=2008-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080528195727/http://www.itmtrav.com/Legal-ResourcePack2.html |url-status=dead }}</ref> [[ಯುರೋಪ್]]‌ನಲ್ಲಿ ಅತಿ ವೇಗವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಹ ಒಂದು. 2004ರಿಂದ 2006ರ ತನಕ, ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರವು 2%ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು. ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಸಾವಿನ ಪ್ರಮಾಣಗಳು, ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಜನನದ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ಹಾಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟಗಳ ವಲಸೆಯ ಪ್ರಮಾಣವು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ.<ref>{{cite web |url=http://www.breakingnews.ie/ireland/mheykfauqlmh/ |title=Ireland's population still fastest-growing in EU |publisher=Thomas Crosbie Media |date=2007-12-18 |accessdate=2009-07-09 |archive-date=2008-12-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081211090803/http://www.breakingnews.ie/ireland/mheykfauqlmh/ |url-status=dead }}</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಯುವ ವಯಸ್ಕ ಜನರಿದ್ದಾರೆ. ಕೇವಲ 11.2%ರಷ್ಟು ಜನರು 65 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 2035ರ ತನಕ ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ 65+ ವಯೋಮಾನದ ಗುಂಪಿನ ಜನರ ಕನಿಷ್ಠ ಅನುಪಾತವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆಂದು ಮುಂಗಾಣಲಾಗಿದೆ.<ref name="europa.eu">{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=STAT/08/119 |title=EUROPA - Press Releases - Population projections 2008-2060, From 2015, deaths projected to outnumber births in the EU27, Almost three times as many people aged 80 or more in 2060 |publisher=Europa.eu |date= |accessdate=2010-06-16}}</ref> ಮುಂಗಾಣಲಾದ ಐರಿಷ್‌ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೆಚ್ಚಳವು ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲೇ ಎರಡನೆಯ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು. 2060ರೊಳಗೆ 53%, 2035ರೊಳಗೆ 6,057,000ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಲಿದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="europa.eu" /> ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಸವಾಲುಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚಿದ ವಲಸೆಯುಂಟಾದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಈ ಮುನ್ನಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಪುನರ್ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು ಒಳಿತು ಎಂದು ಉಪಾಖ್ಯಾನ ರೂಪೀ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. {| class="toccolours" align="right" style="float:auto;text-align:center;background:#f5f5f5" |- style="text-align:center;background:lavender;font-weight:bold" ! colspan="2"| ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಐರಿಷೇತರ ಜನರು |- style="text-align:center;background:lavender;font-weight:bold" ! ಮೂಲ ದೇಶ ! ಜನಸಂಖ್ಯೆ <ref>[http://www.cso.ie/census/..%5Ccensus%5Cdocuments%5CPROFILES%20OF%20NATIONALITIES%201-5.pdf 2006 ರ ಜನಗಣತಿ- ಐರಿಷ್ ಅಲ್ಲದ - ರಾಷ್ಟ್ರೀಯರು 1-5]</ref><ref>[http://www.cso.ie/census/..%5Ccensus%5Cdocuments%5CPROFILES%20OF%20NATIONALITIES%206-10.pdf 2006 ರ ಜನಗಣತಿ - ಐರಿಷ್ ಅಲ್ಲದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯರು 6-10]</ref> |- style="text-align:center;background:lavender;font-weight:bold" ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[116] ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | 112,548 |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[47] ಪೋಲೆಂಡ್‌</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | 63,276 |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[41] ಲಿಥುಯೆನಿಯಾ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | 24,628 |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">{{Flagicon|Nigeria}} [[ನೈಜೀರಿಯ|ನೈಜೀರಿಯಾ]]</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | 16,300 |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">{{Flagicon|Latvia}} ಲ್ಯಾಟ್ವಿಯಾ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | 13,319 |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[40] ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | 12,475 |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[45] ಚೀನಾ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | 11,161 |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[106] ಜರ್ಮನಿ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | 10,289 |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">{{flagicon|Philippines}} [[ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್|ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್‌‌]]</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | 9,548 |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[88] ಫ್ರಾನ್ಸ್‌</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | 9,046 |} === ಜನಸಂಖ್ಯೆ === ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನಂಶವು ವಲಸಿಗರ ಆಗಮನ, ಹಾಗೂ, ನಿರುದ್ಯೋಗವು ಅತಿಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್ ಜನರು ವಲಸೆ ಹೋಗಿ, ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ವಾಪಸಾಗಿರುವುದು ಸಹ ಕಾರಣ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನನ ದರವು ಸಾವಿನ ದರದ ಎರಡರಷ್ಟಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಇದು ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಅಸಾಮಾನ್ಯ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|first=Aideen |last=Sheehan |url=http://www.independent.ie/national-news/boom-in-births-as-new-arrivals-double-on-death-rates-1048773.html |title=Boom in births as new arrivals double on death rates |publisher=[[Irish Independent]] |date=2007-08-01 |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 10%ರಷ್ಟು ವಿದೇಶಿ ನಾಗರಿಕರಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. * ಸೆನ್ಸಸ್‌ ಡೇ(ಜನಗಣತಿ ದಿನ) ಎಂದರೆ 2006ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ 23ರಂದು ಎಣಿಕೆಮಾಡಿರುವ ಪ್ರಕಾರ, ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 4,234,925 ಆಗಿತ್ತು. 2002ರಿಂದಲೂ ಇದು 317,722ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಳ, ಅಥವಾ 8.1%ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳ. * ಜನನಗಳು (245,000) ಹಾಗೂ ಮೃತ್ಯುಗಳನ್ನು(114,000) ಲೆಕ್ಕಹಾಕಿದಾಗ, 2002ರಿಂದ 2006ರ ತನಕ ಹೊಂದಿದ ಒಟ್ಟು ವಲಸೆಯ ಸಂಖ್ಯೆಯು 186,000 ಆಗಿತ್ತು. * ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ 419,733 ವಿದೇಶಿ ಮೂಲದ ನಿವಾಸಿಗಳಿದ್ದಾರೆ. * ಇದು ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೂಲ ಹೊಂದದ 1318 ಜನರನ್ನು ಹಾಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ ಘೋಷಿಸಿಲ್ಲದ 44,279 ಜನರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿಲ್ಲ. * ವಲಸಿಗರಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್]]‌ ಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ನಂತರ, ಪೊಲೆಂಡ್‌, ಲಿಥುಯೆನಿಯಾ ಮತ್ತು [[ನೈಜೀರಿಯ|ನೈಜೀರಿಯಾ]]ದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. * ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ 94.8%ರಷ್ಟು ಶ್ವೇತವರ್ಣೀಯ, ಜನಾಂಗೀಯ ಅಥವಾ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯುಳ್ಳವರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. 1.1%ರಷ್ಟು ಜನರು ಕರಿಯ ಅಥವಾ ಕರಿಯ ಐರಿಷ್‌ ಹಿನ್ನೆಲೆಯುಳ್ಳವರಾಗಿದ್ದರು; 1.3%ರಷ್ಟು ಜನರು ಏಷ್ಯನ್‌ ಐರಿಷ್‌ ಹಿನ್ನಲೆಯುಳ್ಳವರು ಹಾಗೂ 1.7%ರಷ್ಟು ಜನರ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. * ಈ ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಹೆಚ್ಚಳದ ದರವಾದ 2%,ದಾಖಲಿಸಲಾದ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ದರವಾಗಿದೆ (1996ರಿಂದ 2002ರವರೆಗೆ 1.3% ಹಾಗೂ 1971ರಿಂದ 1979ರ ತನಕ 1.5%) * 2006ರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕಡೆಯದಾಗಿ ಮೀರಿಸಿದ್ದು 1861ರ ಜನಗಣತಿಯಾಗಿದ್ದು,ಆಗ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 4.4ದಶಲಕ್ಷವಾಗಿತ್ತು. * ಲೇನ್ಸ್ಟರ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 8.9%ರಷ್ಟು, ಮುನ್ಸ್ಟರ್‌ನದು 6.5% ಬೆಳೆಯಿತು, ಹಾಗೂ ಕನಾಕ್ಟ್‌-ಉಲ್ಸ್ಟರ್<ref>ಕೇವಲ ಡೋನೆಗಲ್, ಕ್ಯಾವನ್, ಮೊನಾಗ್ಯಾನ್ ಮಾತ್ರ. ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ನಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿರುವ ಅಲ್ಸ್‌ಟರ್‌ನ ಕೌಂಟಿಗಳು</ref>‌ ವಲಯದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಕುಸಿತವು ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು. * 1979ರಿಂದ 2006ರ ತನಕ, ಈ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲೂ ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ನಡುವೆ ಅನುಪಾತವು ಕುಸಿಯಿತು. ಮಹಿಳೆಯರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಪುರುಷರಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವುದು ಲೇನ್‌ಸ್ಟರ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ. ಕ್ಯಾವಾನ್‌, ಲೇಟ್ರಿಮ್‌ ಹಾಗೂ ರಾಸ್ಕಾಮನ್‌ನಂತಹ ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಕೌಂಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಪುರುಷರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀಯರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳ ವಿಸ್ತೃತ ಕುಸಿತವು ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ಲಭ್ಯ: {{PDFlink|[http://www.cso.ie/census/documents/Final%20Principal%20Demographic%20Results%202006.pdf Census 2006 Principal Demographic Results]|894&nbsp;KB}} ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಐರಿಷ್‌ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನೋಡಿ. === ಭಾಷೆ === {{Main|Languages of Ireland|Irish language|Hiberno-English|Mid Ulster English}} [[ಆಂಗ್ಲ|ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌]]‌ ಮತ್ತು ಐರಿಷ್‌ ಅದಿಕೃತ ಭಾಷೆಗಳಾಗಿವೆ. ರಾಷ್ಟ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆದಿರುವ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಭಾಷೆಗಳು ಕಡ್ಡಾಯ. ಇವೆರಡರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಡ್ಡಾಯ ವ್ಯಾಸಂಗ ಪಡೆಯಲು ಕೆಲವು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ವಿನಾಯಿತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಇಡೀ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಪ್ರಬಲ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಐರಿಷ್‌-ಭಾಷಿಕ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವಿರುವ Gaeltacht ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು, ಪಶ್ಚಿಮ ಕಡಲತೀರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತಾರು ಸಾವಿರ ಜನರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. ಗಾಯಿಲ್‌ಟೆಕ್ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ರಸ್ತೆ ಸೂಚಕಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದ್ವಿಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ನಮೂದಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.irishstatutebook.ie/1970/en/si/0164.html |title=S.I. No. 164/1970: ROAD TRAFFIC (SIGNS) (AMENDMENT) REGULATIONS, 1970. |publisher=Irish Statute Book |date=1970-07-16 |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಸ್ಥಳದ ಹೆಸರುಗಳ ಕಾನೂನಿನ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯು ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು. 2005ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಗಳ ಕಾಯಿದೆಯನ್ವಯ ಹೊರಡಿಸಲಾದ ಆದೇಶದಂತೆ ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಿಂದ ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷೆಗೆ ಪುನಃ ಬದಲಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಸ್ಥಳೀಯ ವಿರೋಧ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಾಭಿಪ್ರಾಯವಿದ್ದರೂ, ಡಿಂಗಲ್‌ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ''ಆನ್ ಡೇನ್ಜಿಯನ್'' ಎಂದು ಬದಲಿಸಲಾಯಿತು. ''ಡಿಂಗಲ್‌ ಡೇನ್ಜಿಯನ್‌ ಯು ಚುಯಿಸ್'' ‌ ಎಂಬ ದ್ವಿಭಾಷೆಯ ರೂಪಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ ಎಂದು ಅವರು ಮನವಿ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಬಹಳಷ್ಟು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೂಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಮುದ್ರಿತ ಮಾಧ್ಯಮಗಳನ್ನು[[ಆಂಗ್ಲ|ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌]]ನಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು ಎರಡೂ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯ. ನಾಗರಿಕರು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಆಡಳಿತದೊಂದಿಗೆ ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹರಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಿರುತೆರೆ (ದೂರದರ್ಶನ) (ಟಿಜಿ4), ರೇಡಿಯೊ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಆರ್‌ಟಿಇ Raidió na Gaeltachta ಹಾಗೂ ಮುದ್ರಣ ಮಾಧ್ಯಮ (ಉದಾಹರಣೆ: Foinse) ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಮೂಲಕ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. 2006 ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ 1,656,790 ಜನರು (39%) ತಮ್ಮನ್ನು ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೌಢಿಮೆ ಹೊಂದಿದವರು ಎದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಭಾಷಿಕರ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ 100% ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ನಂತರ, ಪೊಲಿಷ್‌ ಭಾಷೆ ಅತಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. 2006 ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, 63,276 ಜನ ಪೋಲೆಂಡ್ ಮೂಲದವರು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಪೊಲಿಷ್‌ನಂತಹ ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಭಾಷೆಗಳು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನುದ್ದಕ್ಕೂ ದಿನನಿತ್ಯ ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲಾಗುವ ಇತರೆ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ, ಷೆಲ್ಟಾ ಸೇರಿದೆ. ಐರಿಷ್‌ ಪ್ರಯಾಣಿಕ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಸ್ಕಾಟ್‌ಗಳ ಆಡುಭಾಷೆಯನ್ನು ಉಲ್ಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾಟ್‌ ನೆಲಸಿಗರ ಕೆಲವು ವಂಶಜರು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. {{Unicode|}} ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ವಿದೇಶಿ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಜ್ಯೂನಿಯರ್‌ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರ ಹಾಗೂ ಲೀವಿಂಗ್ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್‌ಗೆ ಲಭ್ಯ ಭಾಷೆಗಳ ಪೈಕಿ [[ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆ|ಫ್ರೆಂಚ್‌]], [[ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆ|ಜರ್ಮನ್‌]], [[ಇಟಲಿಯ ಭಾಷೆ|ಇಟ್ಯಾಲಿಯನ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಭಾಷೆ|ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್‌]] ಸೇರಿವೆ; ಲೀವಿಂಗ್ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು [[ಅರಬ್ಬೀ ಭಾಷೆ|ಅರಾಬಿಕ್]]‌, [[ಜಪಾನಿ ಭಾಷೆ|ಜಪಾನೀಸ್‌]] ಹಾಗೂ [[ರಷ್ಯಾದ ಭಾಷೆ|ರಷ್ಯನ್‌]] ಭಾಷೆಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಕಲಿಯಬಹುದು. ಕೆಲವು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಪುರಾತನ ಗ್ರೀಕ್, [[ಇವ್ರಿತ್|ಹೆಬ್ರ್ಯೂ ಅಧ್ಯಯನ]] ಮತ್ತು [[ಲ್ಯಾಟಿನ್|ಲ್ಯಾಟೀನ್‌]] ಭಾಷೆ ಕಲಿಸಿಕೊಡುತ್ತವೆ. {{bar box |title=Religion in Ireland |titlebar=#ddd |left1=Religion |right1=Percent |float=right |bars= {{bar percent|[[Roman Catholic]]|yellow|86.8}} {{bar percent|[[Protestant]]|orange|5}} {{bar percent|[[Irreligion|Non-religion]]|red|4.4}} {{bar percent|[[Other]]|grey|1.4}} {{bar percent|[[Islam]]|green|0.8}} {{bar percent|[[Christian]] (unspecified)|purple|0.7}} {{bar percent|[[Orthodox]]|brown|0.5}} {{bar percent|[[Jewish]]|blue|0.5}} }} === ಧರ್ಮ === {{Main|Religion in the Republic of Ireland|Christianity in Ireland|Saints of Ireland}} ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮವು ಪ್ರಬಲ ಧರ್ಮವಾಗಿದೆ. ಐರಿಷ್‌ ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಮೆರೆದಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರವು ಯಾವುದೇ ವಿಶಿಷ್ಟ ಧರ್ಮವನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಂವಿಧಾನವು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕೂಡ ಖಾತರಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. 2006ರಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 86.8%ರಷ್ಟು ಮಂದಿ ತಮ್ಮನ್ನು ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್‌ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇದು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷ ಮುಂಚೆ ಇದ್ದವರಿಗಿಂತ 1.4%ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೂ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಪಂಗಡದವರ ಸಂಖ್ಯೆಯು 218,800ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.<ref>{{PDFlink|[http://www.cso.ie/census/documents/Final%20Principal%20Demographic%20Results%202006.pdf Final Principal Demographic Results 2006]|894&nbsp;KB}}</ref> ಜಾರ್ಜ್‌ಟೌನ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ, ನಿಯಮಿತ (ತಿಂಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಅಥವಾ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು) ಹಾಗೂ ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಸಮೂಹ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಸಹ ಒಂದು.<ref>[http://cara.georgetown.edu/bulletin/international.htm ವೀಕ್ಲಿ ಮಾಸ್ ಅಟೆಂಡೆನ್ಸ್ ಆಫ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ಸ್ ಇನ್ ನೇಷನ್ಸ್ ವಿತ್ ಲಾರ್ಜ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಪಾಪ್ಯುಲೇಷನ್ಸ್ 1980-2000] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100609035739/http://cara.georgetown.edu/bulletin/international.htm |date=2010-06-09 }} – ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ಯಾಲೂಸ್ ಸರ್ವೇ (WVS)</ref> ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಸೇವೆಗೆ ಹಾಜರಾತಿಯು 63.4%ರಷ್ಟಿದ್ದು, 50%ರಷ್ಟು ಜನರು ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಚರ್ಚ್‌ಗೆ ಹೋಗುವರು. ಆದರೂ, ಮೂಲದ ಪ್ರಕಾರ, ಕಳೆದ 30 ವರ್ಷಗಳಿಂದೀಚೆಗೆ ಈ ಹಾಜರಾತಿಯು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಾ ಬರುತ್ತಿದೆ. 1970ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳು 91%ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.studiesirishreview.ie/j/page594 |title=Studies: An Irish Quarterly Review |publisher=Studiesirishreview.ie}}</ref> ಮೇನಾತ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸೇಂಟ್ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಹಾಗೂ ಬೆಲ್ಫಾಸ್ಟ್‌ನ ಸೇಂಟ್‌ ಮಾಲಾಚೀಸ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಸೆಮಿನರಿಗಳನ್ನು(ಧಾರ್ಮಿಕ ಶಾಲೆ) ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದೆ. ಹಲವು ಮತಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕಾಲೇಜುಗಳು ದೀಕ್ಷೆಹೊಂದಿದ ಪಾದ್ರಿ ಹಾಗೂ ದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆದಿಲ್ಲದ ಜನರಿಬ್ಬರಿಗೂ ಶಿಕ್ಷಣನೀಡುವ ಕಾರ್ಯ ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:StPatCathedralDublin.jpg|thumb|left|ಡಬ್ಲಿನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಸೆಂಟ್ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ ನ ಮುಖ್ಯ ಚರ್ಚ್ ‌.]] ಇತರೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್‌ ಪಂಗಡದವರ ಇಗರ್ಜಿಗಳ ಪೈಕಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಪ್ರೆಸ್ಬಿಟೇರಿಯನ್‌ ಇಗರ್ಜಿ ಹಾಗೂ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಮೆಥಡಿಸ್ಟ್‌ ಇಗರ್ಜಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿವೆ. ಚರ್ಚ್‌ ಆಫ್‌ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ (ಆಂಗ್ಲಿಕನ್‌) ಎಂಬ ಎರಡನೆಯ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್‌ ಪಂಗಡದ ಸದಸ್ಯತ್ವವು ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಬಹುಭಾಗ ಕುಂಠಿತಗೊಂಡಿತು. ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪುನಃ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. ಇದೇ ರೀತಿ ಇತರೆ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್‌ ಪಂಗಡಗಳೂ ಸಹ ತಮ್ಮ ಸದಸ್ಯತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ವಲಸೆಯ ಕಾರಣ, ದೇಶದ ಹಿಂದೂ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಮ್‌ ಧರ್ಮದವರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಗಮನಾರ್ಹ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿದೆ. ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದ [[ಯಹೂದಿ ಧರ್ಮ|ಯೆಹೂದಿ]] ಧರ್ಮದವರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯೂ ಸಹ ಕನಿಷ್ಠ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. (ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಯೆಹೂದ್ಯರ ಇತಿಹಾಸ ನೋಡಿ. ಶೇಕಡಾವಾರು ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕತೆ ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಮ್‌ ಅತಿ ವೇಗವಾಗಿ (ಕ್ರಮವಾಗಿ 100% ಹಾಗೂ 70% ಬೆಳೆದಿದೆ) ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಧರ್ಮಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite book|title=Final Principal Demographic Results 2006|url=http://www.cso.ie/census/documents/Final%20Principal%20Demographic%20Results%202006.pdf|accessdate=2010-06-20|year=2007|publisher=Central Statistics Office |isbn=0-7557-7169-9|pages=31 (Table Q)}}</ref> ಸೇಂಟ್‌ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌, ಸೇಂಟ್‌ ಬ್ರಿಜೆಟ್‌ ಹಾಗೂ ಸೇಂಟ್‌ ಕೊಲಂಬಾ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ರಕ್ಷಕ ಸಂತರು. ಈ ಮೂವರಲ್ಲಿ ಸೇಂಟ್‌ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌‌ಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಕ್ಷಕ ಸಂತ ಎಂದು ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಾರ್ಚ್‌ 17ರಂದು ಸೇಂಟ್‌ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ರ ದಿನವನ್ನು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಿನ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಆಚರಣೆಗಳು ಇದರ ಅಂಗವಾಗಿರುತ್ತವೆ. 2006 ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ 186,318 ಜನರು (ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 4.4%ರಷ್ಟು) ತಾವು ಯಾವುದೇ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿಲ್ಲ ಎಂದಿರುವುದನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿ 1,515 ಜನರು ತಮ್ಮನ್ನು ಆಜ್ಞೇಯತಾವಾದಿ ಹಾಗೂ 929 ಜನರು ನಾಸ್ತಿಕ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನೂ 70,322 (1.7%) ಜನರು ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ನೀಡಲು ಇಚ್ಛಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web|url=http://www.cso.ie/census/documents/Final%20Principal%20Demographic%20Results%202006.pdf |title=Final Principal Demographic Results 2006 |format=PDF |year=2006 |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಮೂಲತಃ, 1937ರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಂವಿಧಾನವು ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್‌ಗೆ ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರ ಚರ್ಚ್‌ ಎಂದು ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಿತಾದರೂ, ಇತರೆ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್‌ ಪಂಗಡಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಯೆಹೂದ್ಯಧರ್ಮಕ್ಕೂ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಿತು. ಇತರೆ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಂತೆ, ಐರಿಷ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರವೂ ಸಹ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಅವಧಿಗೆ ಮುಟ್ಟಿತು. 1972ರಲ್ಲಿ,ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿದ ಸಂವಿಧಾನದ ವಿಧಿಯನ್ನು ಜನಮತ ಸಂಗ್ರಹದ ಮೂಲಕ, ಸಂವಿಧಾನದ ಐದನೆಯ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಮೂಲಕ ತೆಗೆಯಲಾಯಿತು. 44ನೇ ವಿಧಿ ಇಂದಿಗೂ ಸಹ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿದೆ: ''ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಗೌರವಾರ್ಪಣೆಗೆ ಸರ್ವಶಕ್ತ ದೇವರು ಕಾರಣ ಎಂದು ರಾಷ್ಟ್ರವು ಸಮ್ಮತಿಸಿದೆ. '' ''ಇದು ಅವನ ಹೆಸರನ್ನು ಭಯಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮರ್ಯಾದೆ ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.'' [[ಚಿತ್ರ:Carlow Cathedral St Patrick Preaching to the Kings 2009 09 03.jpg|thumb|right|ಸೆಂಟ್ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್, ಇಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾದ ರಾಜನಿಗೆ ಬೋಧಿಸುತ್ತಿರುವವನ ಚಿತ್ರ ರೋಮನ್ ಬ್ರಿಟನ್ ನ ಕ್ರೈಸ್ತಧರ್ಮ ಪ್ರಚಾರಕನದಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇವನನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ನ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ಸಂತ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.]] ಈ ವಿಧಿಯು ಧರ್ಮಾಚರಣೆಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ (ನಂಬಿಕೆ, ಅಭ್ಯಾಸ, ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವಿಲ್ಲದೆ ಸಂಘಟನೆಗೆ). ಈ ವಿಧಿಯು ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ದತ್ತಿಕೊಡುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಕ್ಷಪಾತದಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುತ್ತದೆ.ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕೇತರ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಕಾಣುವಂತೆ ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಬಹಳಷ್ಟು ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿವೆಯಾದರೂ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಐರಿಷ್‌ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>ಅನೇಕ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ:<br />ಜಾನ್ ಡ್ಯಾನಿಸೇವ್ಸ್ಕಿ, 2005 ಏಪ್ರಿಲ್ 17, [http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-fg-ireland17apr17,0,5254747.story ಕ್ಯಾಥೋಲಿಸಂ ಲಾಸಿಂಗ್ ಗ್ರೌಂಡ್ ಇನ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ‌], LA ಟೈಮ್ಸ್<br />[http://www.secularism.org.uk/irishpollshowsparentsnolongerwan.html ಐರಿಷ್‌ ಪಾಲ್ ಶೋಸ್ ಪೇರೆಂಟ್ಸ್ ನೋ ಲಾಂಗರ್ ವಾಂಟ್ ಟು ಫೋರ್ಸ್ ರಿಲಿಜನ್ ಆನ್ ಟು ಚಿಲ್ಡ್ರನ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110927164507/http://www.secularism.org.uk/irishpollshowsparentsnolongerwan.html |date=2011-09-27 }} secularism.org.uk ಯಿಂದ<br />ಫಿಲ್ ಲಾಲೆರ್, 2007 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 17, [http://www.cwnews.com/news/viewstory.cfm?recnum=53564 ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಥ್ರೆಟೆಂಡ್ ಬೈ ಸೆಕ್ಯೂಲರಿಸಮ್, ಪೋಪ್ ಟೆಲ್ಸ್ ನ್ಯೂ ಎನ್ವಾಯ್], ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ವಲ್ಡ್ ನ್ಯೂಸ್</ref> ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್‌ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಿರೀಕರಣ ಸಂಸ್ಕಾರದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕರ್ಮಗಳಿಗಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸುವ ಎರಡನೆಯ ಮತ್ತು ಆರನೆಯ ತರಗತಿಗಳಲ್ಲಿನ ಸಂಬಂಧಿತ ಕಠಿಣಅಧ್ಯಯನ ಪಠ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಜಾತ್ಯತೀತ ಗುಂಪುಗಳು ಯತ್ನಿಸಿವೆ. ತಾವು ಇಚ್ಛಿಸಿದಲ್ಲಿ, ಹೆತ್ತವರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಧ್ಯಯನ ತರಗತಿಗಳಿಂದ ಹೊರತರಲು ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, 2001ರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಜ್ಯೂನಿಯರ್‌ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ವಿಷಯವಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಕಡ್ಡಾಯವಲ್ಲ, ಜೊತೆಗೆ ಒಂದೇ ಧರ್ಮದ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸದೇ, ವಿವಿಧ ಧರ್ಮಗಳ ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಧನಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಧರ್ಮದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಅದರ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಪಕ್ಷಪಾತ ಧೋರಣೆ ತಾಳಲು ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ. ಆದ್ಯತೆಗೆ ಅನುಮೋದಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಶಾಲೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಕೋಟಾ ಈಗಾಗಲೇ ತಲುಪಿದ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ, ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಠ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. == ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಚಾರಗಳು == 1937ರ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ವಿಚ್ಛೇದನೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು. 1995ರಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಹದಿನೈದನೆಯ ತಿದ್ಡುಪಡಿಯ ಮೂಲಕ ಈ ವಿಚ್ಛೇದನ ನಿಷೇಧವನ್ನು ರದ್ದುಮಾಡಲಾಯಿತು. 1983ರಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಎಂಟನೆಯ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಮೂಲಕ, ಜನಿಸಿಲ್ಲದ ಶಿಶುವಿಗೆ ಜೀವಿಸುವ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ತಾಯಿಯ "ಜೀವಿಸುವ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕಿಗೆ" ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅರ್ಹತೆಗಳಿಗೆ ಇದು ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ''ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ v. X'' ಪ್ರಕರಣದ ತರುವಾಯ ಹದಿಮೂರನೆಯ ಮತ್ತು ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳ ಅಂಗೀಕಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗರ್ಭಪಾತವನ್ನು ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಖಾತರಿ ಮಾಡಿತು. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಕ್ರಮವೆನಿಸಿದ ಆದರೆ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾದ "ಸೇವೆಗಳ" ಬಗ್ಗೆ ಅರಿಯುವ ಹಕ್ಕನ್ನೂ ಖಾತರಿಮಾಡಿತು. 1979ರ ತನಕ ಗರ್ಭನಿರೋಧಕಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="familyplanning">{{cite web | title = Health (Family Planning) Act, 1979 | date = 1979-07-23 | publisher = Office of the Attorney General | url = http://193.178.1.79:80/1979/en/act/pub/0020/index.html | accessdate = 2007-06-07 | archive-date = 2007-09-30 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070930015551/http://193.178.1.79/1979/en/act/pub/0020/index.html | url-status = dead }}</ref> 1993ರಲ್ಲಿ ಸಲಿಂಗಕಾಮ ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾನೂನು-ಬಾಹಿರಗೊಳಿಸಿದ ಶಾಸನವನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೂ, ಇದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಕರ ಜತೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕುರಿತಾಗಿತ್ತು <ref name="norris">{{cite web | title = NORRIS v. IRELAND - 10581/83 [1988] ECHR 22 |date= 2007-10-26 | publisher = European Court of Human Rights | url = http://www.worldlii.org/eu/cases/ECHR/1988/22.html | accessdate = 2007-06-07}}</ref><ref name="acts_commentary">1988 ರಲ್ಲಿ ಡೇವಿಡ್ ನಾರಿಸ್ ಎಂಬ ಸೆನೆಟರ್ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.ಆದರೆ ಐರಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರವು ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು 1993 ರ ವರೆಗೆ ವಿಳಂಬಮಾಡಿತು.</ref> ವಯಸ್ಸು, ಲಿಂಗ, ಲೈಂಗಿಕ ಆಸಕ್ತಿಗಳು, ಲೈಂಗಿಕ ಸ್ವಭಾವ, ವೈವಾಹಿಕ ಅಥವಾ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಸ್ಥಿತಿ, ಧರ್ಮ, ಜನಾಂಗ ಅಥವಾ ಪ್ರಯಾಣಿಕ ಸಮುದಾಯದ ಸದಸ್ಯತ್ವದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪಕ್ಷಪಾತ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಗ್ರಹ ತೋರುವುದು ಕಾನೂನು ಸಮ್ಮತವಲ್ಲ. ಸಲಿಂಗೀಯ ನಾಗರಿಕ ಸಹಯೋಗ(ಒಟ್ಟಿಗೆ ಜೀವಿಸುವುದು)ಗಳ ಶಾಸನವನ್ನು 2008ರ ಜೂನ್‌ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. 2010ರ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ Dáil ಹಾಗೂ ಸೀನಾಡ್‌, ಸಲಿಂಗ ದಂಪತಿ ನಡುವಿನ ನಾಗರಿಕ ಸಹಯೋಗಕ್ಕೆ(ಒಟ್ಟಿಗೆ ಜೀವಿಸುವುದು) ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಿ ''ನಾಗರಿಕ ಸಹಯೋಗ ಮಸೂದೆ'' ಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/10484404.stm |title=Civil partnership bill backed by Irish politicians |publisher=BBC News |date=2010-07-01 |accessdate=2010-07-11}}</ref> ಈ ಶಾಸನವು ಸಲಿಂಗ ದಂಪತಿ ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಒಬ್ಬ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಾರ್ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>http://www.irishtimes.com/newspaper/breaking/2010/0702/breaking4.html?via=mr {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121021093432/http://www.irishtimes.com/newspaper/breaking/2010/0702/breaking4.html?via=mr |date=2012-10-21 }} Civil Partnership Bill - Irish Times 2/7/10</ref> 2008ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಐರಿಷ್‌ ಜನತೆಯಲ್ಲಿ 84%ರಷ್ಟು ಜನರು,ಪುರುಷ ಸಲಿಂಗಕಾಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ತ್ರೀಸಲಿಂಗಕಾಮಿಗಳ ನಡುವೆ ನಾಗರಿಕ ವಿವಾಹ ಅಥವಾ ನಾಗರಿಕ ಸಹಯೋಗಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಥಿಸಿದ್ದನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ. 58%ರಷ್ಟು ಜನರು ನೋಂದಣಿ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ವೈವಾಹಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು..<ref>{{cite news | url = http://www.breakingnews.ie/ireland/mhojojeyauid/ | publisher = BreakingNews.ie | title = Increased support for gay marriage - Survey | date = 31 March 2008 | access-date = 30 ಆಗಸ್ಟ್ 2010 | archive-date = 18 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20141018211155/http://www.breakingnews.ie/ireland/mhojojeyauid/ | url-status = dead }}</ref> ನಂತರ ನಡೆಸಲಾದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸಲಿಂಗೀಯ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ 63%ರಷ್ಟು ಸಮರ್ಥನೆಯಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://scripts.ireland.com/polls/breaking/index.cfm?fuseaction=yesnopoll&pollid=8376&subsiteid=356 |title=Do you think that same-sex marriage should be allowed in Ireland? - News poll |publisher=[[The Irish Times]] |date= |accessdate=2009-07-09 |archive-date=2009-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090111183325/http://scripts.ireland.com/polls/breaking/index.cfm?fuseaction=yesnopoll&pollid=8376&subsiteid=356 |url-status=dead }}</ref> 2002ರಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಾ ಪ್ಲ್ಯಾಸ್ಟಿಕ್ ಶಾಪಿಂಗ್ ಚೀಲಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಸರೀಯ ಸುಂಕ ವಿಧಿಸಲು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಮೊದಲ ದೇಶವಾಯಿತು. 2004ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಎಲ್ಲಾ ದುಡಿಯುವ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಧೂಮಪಾನ ನಿಷೇಧವಿಧಿಸಿದ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ದೇಶವಾಯಿತು. 2008ರಲ್ಲಿ ತಾಪಜ್ವಲನ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಬಲ್ಬ್‌ಗಳಿಗೆ ನಿಷೇಧವಿಧಿಸಿದ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ಮೊದಲ ದೇಶವಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.rte.ie/news/2008/1010/energy.html |title=Traditional light bulbs to be scrapped |publisher=[[RTÉ]] |date=2008-10-10 |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಸಾಂವಿಧಾನಿಕವಾಗಿ [[ಮರಣದಂಡನೆ|ಮರಣದಂಡನೆಯನ್ನು]] ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕ್ಲಸ್ಟರ್ ಬಾಂಬ್ ನಿಷೇಧ ಕುರಿತ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಪ್ರಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಡಬ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂಗಡಿ-ಮಳಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ತಂಬಾಕು ಜಾಹೀರಾತು ಹಾಗೂ ತಂಬಾಕು ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಮೊದಲ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ದೇಶ ಹಾಗೂ ([[ಕೆನಡಾ]] ಮತ್ತು [[ಐಸ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್|ಐಸ್‌ಲೆಂಡ್‌]] ನಂತರ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಮೂರನೆಯ ದೇಶ).<ref>{{cite web|url=http://www.rte.ie/news/2009/0630/tobacco.html |title=Ban on in-store tobacco advertising |publisher=[[RTÉ]] |date=2009-06-30 |accessdate=2009-07-09}}</ref> ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಎಂಟನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.rte.ie/news/2009/1027/equality.html |title=RTÉ News - '&#39;Ireland ranked 8th for gender equality'&#39; |publisher=Rte.ie |date=2009-10-27 |accessdate=2010-06-16}}</ref> == ಸಂಸ್ಕೃತಿ == {{Main|Culture of Ireland}} [[ಚಿತ್ರ:William Butler Yeat by George Charles Beresford.jpg|thumb|upright|right|ವಿಲಿಯಮ್ ಬಟ್ಲರ್ ಯೀಟ್ಸ್]] === ಸಾಹಿತ್ಯ === {{Main|Irish literature|Irish theatre}} ಜೇಮ್ಸ್‌ ಜಾಯ್ಸ್‌ ತಮ್ಮ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯ ಕೃತಿ ''ಯುಲಿಸಿಸ್‌'' ನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಇದು 1922ರಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಣೆಯಲಾದ ಒಡಿಸ್ಸಿಯ ಅರ್ಥವಿವರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಎಡಿತ್‌ ಸೊಮರ್ವಿಲ್‌ ತಮ್ಮ ಪಾಲುದಾರರಾದಮಾರ್ಟಿನ್‌ ರಾಸ್‌ 1915ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದ ನಂತರ, ಗ್ರಂಥರಚನೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. 1920ರ ಹಾಗೂ 1930ರ ದಶಕಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಣಯ-ಪ್ರಧಾನ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಥೆಗಳ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಹಲವು ಬರಹಗಾರರಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಮೂಲದ ಆನೀ ಎಂ. ಪಿ. ಸ್ಮಿತ್ಸನ್‌ ಸಹ ಒಬ್ಬರು. ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದವರ ಪೈಕಿ ಬ್ರಯಾನ್‌ ಒ'ನೊಲಾನ್‌ ಸಹ ಒಬ್ಬರು. ಇವರು ಫ್ಲ್ಯಾನ್‌ ಒ'ಬ್ರಿಯನ್‌, ಎಲಿಜಬೆತ್‌ ಬೊವೆನ್‌, ಕೇಟ್‌ ಒ'ಬ್ರಿಯನ್‌ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಕೆಲವು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ, ಎಡ್ನಾ ಒ'ಬ್ರಿಯನ್‌, ಜಾನ್‌ ಮೆಕ್‌ಗಹರ್ನ್‌, ಮೇವ್‌ ಬಿಂಚಿ, ಜೋಸೆಪ್‌ ಒ'ಕಾನರ್‌, ರಾಡ್ಡಿ ಡಾಯ್ಲ್‌, ಕಾಲ್ಮ್‌ ಟೊಯಿಬಿನ್‌ ಹಾಗೂ ಜಾನ್‌ ಬ್ಯಾನ್ವಿಲ್‌ ಪ್ರಮುಖ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಾಗಿ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದರು. ಮಕ್ಕಳ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಷಿಯಾ ಲಿಂಚ್ (1898–1972) ಯಥೇಚ್ಛವಾಗಿ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಗ್ರಂಥಕರ್ತರಾಗಿದ್ದರು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಇಯಾಯಿನ್‌‌ ಕಾಲ್ಫರ್‌ ಸಹ ಈ ಪ್ರಕಾರದ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಐರಿಷ್‌ ಬರಹಗಾರರು ಒಲವು ತೋರುವ ಕಿರುಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ, ಸೀನ್‌ ಫಾವೋಲೇನ್‌, ಫ್ರಾಂಕ್‌ ಒ'ಕಾನರ್‌ ಮತ್ತು ವಿಲಿಯಮ್‌ ಟ್ರೆವರ್‌ ಪ್ರಮುಖರು. ಕವಿಗಳ ಪೈಕಿ ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಬಿ ಯೀಟ್ಸ್ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ) ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ ಕವಾನಾಗ್, ಸೀಮಸ್ ಹೀನಿ(ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ) ಥಾಮಸ್‌ ಮೆಕಾರ್ಥಿ ಮತ್ತು ಡರ್ಮಟ್‌ ಬೊಲ್ಗರ್‌ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಬರಹಗಾರರ ಪೈಕಿ ಪೆಡ್ರಾಯಿಕ್‌ ಒ'ಕೊನೇರ್‌, ಮಾರ್ಟಿನ್‌ ಒ ಕ್ಯಾಡಹೇನ್‌, ಸೀಮಸ್‌ ಒ ಗ್ರಿಯನಾ ಹಾಗೂ ನುವಾಲಾ ನಿ ಧೊಮ್ಹ್‌ನೇಲ್‌ ಪ್ರಮುಖರು. ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ ಷಾ ಅವರ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ, ವೈಲ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಮುಯಲ್‌ ಬೆಕೆಟ್‌ (ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ), ನಾಟಕಾರರಾದ ಸೀನ್‌ ಒ'ಕೇಸೀ, ಬ್ರಯಾನ್‌ ಫ್ರಯಲ್‌, ಸೆಬಸ್ಟೀನ್‌ ಬ್ಯಾರಿ, ಬ್ರೆಂಡನ್‌ ಬೆಹಾನ್‌, ಕಾನರ್‌ ಮೆಕ್‌ಫರ್ಸನ್‌ ಹಾಗೂ ಬಿಲ್ಲಿ ರೊಚ್‌ ಜನಪ್ರಿಯ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite book | last =Houston | first =Eugenie | title =Working and Living in Ireland | publisher =Working and Living Publications | year =2001|isbn=0-95368-968-9}}</ref> === ರಂಗಭೂಮಿ === ಐರಿಷ್‌ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಇತಿಹಾಸವು,ಸಾಮಾನ್ಯ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ಪ್ರಕಾರ, 17ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಆಡಳಿತದ ಆರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ನಂತರದ 400 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ [[ಆಂಗ್ಲ|ಇಂಗ್ಲಿಷ್]]‌ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಇದರ ಆರಂಭಿಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ, [[ಐರ್ಲೆಂಡ್]]‌ನಲ್ಲಿನ ರಂಗಭೂಮಿಯ ನಿರ್ಮಾಣಗಳೆಲ್ಲವೂ ಆಡಳಿತದ ರಾಜಕೀಯ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ರಂಗಮಂದಿರಗಳು ಆರಂಭವಾಗಿ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ, ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯ ಮನರಂಜನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಹಲವು ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಮೂಲದ ರಂಗಮಂದಿರಗಳು ತನಗೆ ಸಮಾನವಾದ [[ಲಂಡನ್]]‌ ರಂಗಮಂದಿರಗಳ ನಡುವೆ ನಂಟು ಬೆಳೆಸಿದವು. ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ರಾಜಧಾನಿಯಿಂದ ಕಲಾವಿದರು ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣಗಳು ಐರಿಷ್‌ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಿಲಿಯಮ್‌ ಕಾಂಗ್ರೀವ್‌ರಿಂದ ಹಿಡಿದು [[ಜಾರ್ಜ್ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಷಾ|ಜಾರ್ಜ್‌ ಬರ್ನಾರ್ಡ್‌ ಷಾ]] ತನಕ ಬಹಳಷ್ಟು ಐರಿಷ್‌ ನಾಟಕಕಾರರು ತಮ್ಮ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ದೃಢವಾಗಿ ನೆಲೆಹೊಂದಲು ವಿದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವುದು ಅಗತ್ಯ ಎಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. 20ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಐರಿಷ್‌ ನಾಟಕಗಳಿಗೆ ಮುಡಿಪಾದ ರಂಗಭೂಮಿ ಕಂಪನಿಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು. ಹಾಗೂ ಸ್ಥಳೀಯ ಬರಹಗಾರರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾದರು ಮತ್ತು ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರು ಹೊರಹೊಮ್ಮಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಹಲವು ಖ್ಯಾತ ಐರಿಷ್‌ ನಾಟಕಕಾರರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕಲಿಯಲು ಹಾಗೂ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|UK]]‌ ಅಥವಾ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|USA]] ಬದಲಿಗೆ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಿರಪಡಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು. [[ಚಿತ್ರ:Nobel Peace Prize Concert 2009 Westlife2.jpg|thumb|right|ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರ ಜೀವನ]] === ಸಂಗೀತ === ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ತನ್ನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗೀತಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಜಾಗತೀಕರಣದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅಲೆಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗೀತವು ಸ್ಪಂದನಶೀಲವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಐರಿಷ್‌ ಸಂಗೀತವು ತನ್ನ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ, ಹಾಗೂ USAನಲ್ಲಿ ನಾಡಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಜನಪದ ಸಂಗೀತ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ಇದು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ರಾಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಸಂಗೀತದ ಮೇಲೂ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ರಾಕ್‌ ಅಂಡ್‌ ರೋಲ್‌, ಪಂಕ್‌ ರಾಕ್‌ ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಪ್ರಕಾರದ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿದೆ. ಚಿರಪರಿಚಿತ ಆಧುನಿಕ ಸಂಗೀತ ಪ್ರದರ್ಶನಕಾರರಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳಾದ ದಿ ಡಬ್ಲಿನರ್ಸ್‌, ದಿ ಚೀಫ್ಟನ್ಸ್‌, ಕ್ಲಾನಡ್‌, ದಿ ಸಾ ಡಾಕ್ಟರ್ಸ್‌ ಹಾಗೂ ಆಲ್ಟಾನ್‌; ಹಾಗೂ ಗಾಯಕರಾದ ಕ್ರಿಸ್ಟಿ ಮೂರ್‌ ಮತ್ತು ಮೇರಿ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌, ಸಾಮೂಹಿಕ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳಾದ ಅನುನಾ ಮತ್ತು ಸೆಲ್ಟಿಕ್‌ ವುಮನ್‌ ಹಾಗೂ ಇತರೆಡೆಯಿಂದ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿದ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲಿ ಗಾಯಕರಾದ ಎನ್ಯಾ ಹಾಗೂ ಸಿನೀಡ್‌ ಒ'ಕಾನರ್‌ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಗೀತದ ಇತರೆ ಪ್ರಕಾರಗಳಾದ ರಾಕ್‌, ಪಾಪ್‌, ಜ್ಯಾಝ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ಲೂಸ್‌ ಸಂಗೀತಲ್ಲಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ ಐರಿಷ್‌ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಉತ್ಪಾದಿಸಿದೆ - ದಿ ಪೋಗ್ಸ್‌, ಯು2, [[ಬಾಯ್ ಜೋನ್|ಬಾಯ್‌ಝೋನ್‌]], ವೆಸ್ಟ್‌ಲೈಫ್‌, ಕ್ರಿಸ್‌ ಡಿ ಬರ್ಘ್‌, ರೊನಾನ್‌ ಕೀಟಿಂಗ್‌, ಥಿನ್‌ ಲಿಝಿ, ದಿ ಕಾರ್ಸ್‌, ದಿ ಕ್ರಾನ್ಬೆರೀಸ್‌, ಡೇಮಿಯನ್‌ ರೈಸ್‌, ಬ್ಲೂಸ್‌ ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿಯ ಗಿಟಾರ್‌ ವಾದಕ ರೊರಿ ಗ್ಗ್ಯಾಲಾಘರ್‌ ಮತ್ತು [[ಅಕ್ಯಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ವಿಜೇತ, ದಿ ಫ್ರೇಮ್ಸ್‌ನ ಗ್ಲೆನ್‌ ಹ್ಯಾನ್ಸಾರ್ಡ್‌ಮುಂತಾದವರು. ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲಾವಿದರ ಪೈಕಿ ದಿ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್, ದಿ ಕೊರೊನಾಸ್‌, ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಆಫ್ ಲೂಸ್‌, ಬೆಲ್ ಎಕ್ಸ್‌1, ಮಿಕ್‌ ಫ್ಲ್ಯಾನರಿ, ಲಿಸಾ ಹ್ಯಾನಿಗನ್‌, ಜೇಪ್‌ ಮತ್ತು ದಿ ಬ್ಲಿಝರ್ಡ್ಸ್‌ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. RTÉಪರ್ಫಾರ್ಮಿಂಗ್‌ ಗ್ರೂಪ್ಸ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ, ಐರ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಹಲವು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಗುಂಪುಗಳಿವೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.cmc.ie/links/index.html |title=Contemporary Music Ireland |publisher=Contemporary Music Centre - Links |date= |accessdate=2009-07-09 |archive-date=2016-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160214011815/http://cmc.ie/links/index.html |url-status=dead }}</ref> ಗೀತನಾಟಕ(ಒಪೆರಾ)ಗಳನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ, ಮೂರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಒಪೆರಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮನರಂಜನೆ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಒಪೆರಾ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಡಬ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಗೀತ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಒಪೆರಾ ಥಿಯೆಟರ್‌ ಕಂಪೆನಿ ಸಹ ಡಬ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಹೊಂದಿದ್ದು, ಇಡೀ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯವಲ್ಲದೆ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಚೇಂಬರ್ ಶೈಲಿಯ ಒಪೆರಾಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರವಾಸ ತೆರಳುತ್ತದೆ. ಮೂರನೆಯದಾಗಿ, ವೆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ನಗರದ ವಾರ್ಷಿಕ ವೆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಒಪೆರಾ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್‌ ಶರತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೇನೂ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿಲ್ಲದ ಗೀತನಾಟಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ. === ನೃತ್ಯ === ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಐರಿಷ್‌ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ನೃತ್ಯ ಹಾಗೂ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೃತ್ಯಗಳು ಎಂದು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಐರಿಷ್‌ ಸಾಮಾಜಿಕ ನೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ''ಸೇಯ್ಲಿ'' ಹಾಗೂ '''ಸೆಟ್''' ನೃತ್ಯ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಐರಿಷ್‌ ಸಾಮೂಹಿಕ ನೃತ್ಯಗಳು ನಾಲ್ವರ ನೃತ್ಯ - ಇದು ಚೌಕದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ದಂಪತಿ ನರ್ತಿಸುವರು. ಸೇಯ್ಲಿ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ರಚನೆಗಳಲ್ಲಿ (ಸೇಯ್ಲಿ) ಒಂದರಿಂದ ಎಂಟು ದಂಪತಿ (2ರಿಂದ 16 ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು) ನರ್ತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ರಚನೆಯ ಜೊತೆಗೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ನೃತ್ಯದ ಇವರಡೂ ಸ್ವರೂಪಗಳ ನಡುವೆ ಹಲವು ಗಮನಾರ್ಹ ಶೈಲಿಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿವೆ. ಐರಿಷ್‌ ಸಾಮಾಜಿಕ ನೃತ್ಯವು ಜೀವಂತ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಿದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನತೆಗಳು ಐರಿಷ್‌ ನೃತ್ಯ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯಗಳ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡುಗೊಳಿಸಿ, ಹೊಸ ನೃತ್ಯಗಳ ಸಂಯೋಜನೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಐರಿಷ್‌ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಹೆಜ್ಜೆ ನೃತ್ಯ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ರಿವರ್‌ಡ್ಯಾನ್ಸ್‌ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಮೂಲಕ ಐರಿಷ್‌ ಹೆಜ್ಜೆನೃತ್ಯವನ್ನು 1994ರಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ನೃತ್ಯವು ಕಾಲುಗಳ ತ್ವರಿತ ಚಲನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದು, ಶರೀರ ಮತ್ತು ಕೈಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ತಟಸ್ಥ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಹಲವು ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಹೆಜ್ಜೆನೃತ್ಯಗಳು ಸೋಲೊ(ಏಕಾಂಗಿ) ನೃತ್ಯಗಳಾಗಿವೆ. ಆದರೂ ಹಲವು ಹೆಜ್ಜೆನರ್ತಕರು ಸಹ ಸೇಯ್ಲಿ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವರು ಅಥವಾ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುವರು. ಒಬ್ಬರೇ ನರ್ತಿಸುವ ಹೆಜ್ಜೆನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರುವ, ಬಾಗದಿರುವ ಶರೀರದ ಮೇಲ್ಭಾಗ, ನೇರವಾದ ಕೈಗಳು ಪಾದಗಳ ತ್ವರಿತ, ನಿಖರ ಚಲನೆಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. 'ಮೃದು ಬೂದು' ಅಥವಾ 'ಗಟ್ಟಿ ಬೂಟು' ಧರಿಸಿ ಸೋಲೊ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. === ಮಾಧ್ಯಮ === [[ಚಿತ್ರ:RTÉ News Studio 2009.jpg|thumb|right|220px|ಆರ್‌ಟಿಇ ನ್ಯೂಸ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋ]] ಹಲವು ಜನರು ಇಂದಿಗೂ ಸಹ ಆಫ್ ದಿ ಏರ್(ರೇಡಿಯೊ ತರಂಗಗಳಿಂದ ಪ್ರಸಾರ) ಜಾಲದ ಮೂಲಕ ದೂರದರ್ಶನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪ್ರಸಾರವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರಾದರೂ, ಇನ್ನೂ ಹಲವರು ಬಹು-ವಾಹಿನಿ ಪ್ರಸಾರ ಜಾಲಗಳಿಗೆ ಚಂದಾದಾರರಾಗಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ಕೈ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯ.<ref>[http://www.comreg.ie/publications/irish_communications_market__quarterly_key_data_-_march_2008.539.103113.p.html%7Ctitle=Market ಇನ್ಫರ್ಮೇಷನ್ - ಕಾಮ್ ರೆಗ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಇದರಿಂದಾಗಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗಿವೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಆರ್‌ಟಿಇ ಟೂ, ಟಿವಿ3 ಹಾಗೂ ಟಿಜಿ4 ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್(ರೇಡಿಯೊ ತರಂಗ ಬಳಸಿ ಪ್ರಸಾರ) ಪ್ರಸಾರ ವಾಹಿನಿಗಳಿವೆ: ಆರ್‌‌ಟಿಇ ಒನ್‌. RTÉ ದೇಶದ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವಾ ಪ್ರಸಾರ ವಾಹಿನಿ. RTÉ ಒನ್ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ‌ ಹಲವು ವಿಭಿನ್ನ ದೇಶೀಯ ಹಾಗೂ ಆಮದು ಮಾಡಲಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರಮಾಡುತ್ತದೆ. RTÉ ನ್ಯೂಸ್‌ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯ ವಾರ್ತಾಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕರಲ್ಲಿ 77%ರಷ್ಟು ಜನರು ಐರಿಷ್‌ ಹಾಗೂ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾರ್ತೆಗಳಿಗಾಗಿ ಇದನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="RTÉ News and Current Affairs">[http://www.rte.ie/about/literature/news.pdf ಆರ್‌ಟಿಇ ನ್ಯೂಸ್ ಅಂಡ್ ಕರೆಂಟ್ ಅಫೇರ್ಸ್]</ref> ಈ ವಾಹಿನಿಯುವಿಭಿನ್ನ ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪ್ರೈಮ್‌ ಟೈಮ್‌, ದಿ ಫ್ರಂಟ್‌ಲೈನ್‌ ಹಾಗೂ ಒಯಿರೀಚ್‌ಟಾಸ್‌ ರಿಪೋರ್ಟ್‌ ಇವೇ ಮುಂತಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು. ದಿ ಲೇಟ್‌ ಲೇಟ್‌ ಷೋ RTÉ ವಾಹಿನಿಯ ಬಹು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ದೀರ್ಘ ಕಾಲದಿಂದ ಪ್ರಸಾರವಾಗುವ ಚಾಟ್ ಶೊ(ವಿವಿಧ ವಿಷಯಗಳ ಚರ್ಚೆ) ಆಗಿದೆ.<ref>{{cite book|last=Lalor|first=Brian|title=The Encyclopedia of Ireland|year=2003|publisher=[[Yale University Press]]|isbn=9780300094428|pages=1218|page=147}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಿಂದ ಮೇವರೆಗೆ ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ರಾತ್ರಿಗಳಂದು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು RTÉಒನ್ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ, ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರೆದುರು ನೇರ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯುವ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗಾಗಿ RTÉ ಟು ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಮದಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಮಕ್ಕಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ದಿ ಡೆನ್‌ ವಾರದ ದಿನಗಳಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ವೇಳೆ, ನಂತರ ಯುವ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗಾಗಿ ಟೂ ಟ್ಯೂಬ್‌ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಟಿವಿ3 ಗ್ರೂಪ್‌ ಟಿವಿ3 ವಾಹಿನಿ ನಡೆಸುತ್ತದೆ. 3ಇ ವಾಹಿನಿಯೂ ಸಹ ಇದರ ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿದೆ. ಟಿವಿ3ರಲ್ಲಿ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಾಧೀನಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ನಿರ್ಮಾಣಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಹಗುರ ಪ್ರಮಾಣದ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ AM ಹಾಗೂ ಎಕ್ಸ್‌ಪೊಸ್ ಸಹ ಸೇರಿವೆ. ವಾಹಿನಿಯು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|UK]] ಹಾಗೂ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|UK]]‌ನಿಂದ ಹಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಮುದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಕಾರೊನೆಷನ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಮತ್ತು ಎಮರ್ಡೇಲ್‌ ಮುಂತಾದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೋಪ್ ಒಪೆರಾಗಳು TV3ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನಿಂದ ಆಮದು ಮಾಡಲಾದ ಇತರೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪೈಕಿ ದಿ ಎಕ್ಸ್ ಫ್ಯಾಕ್ಟರ್‌ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟನ್ಸ್ ಗಾಟ್‌ ಟ್ಯಾಲೆಂಟ್‌, ಜೊತೆಗೆ USಪ್ರದರ್ಶನಗಳಾದ ಒಪ್ರಾ ವಿನ್‌ಫ್ರೆ ಷೋ ಮತ್ತು ದಿ ಎಲೆನ್‌ ಡಿಜೆನೆರೆಸ್‌ ಷೋ ಸೇರಿವೆ. ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಸೀರೀಸ್‌ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸೀರೀಸ್‌ಗಳ ಮಾದರಿಯ ದಿ ಅಪ್ರೆಂಟೀಸ್‌ನ ಐರಿಷ್‌ ಆವೃತ್ತಿ ಸಹ TV3 ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.independent.ie/entertainment/tv-radio/irish-apprentice--will-be-confused-at-barnbracking-1410538.html ಐರಿಷ್‌ ಅಪೆರೆನ್ಟೀಸ್ ವಿಲ್ ಬಿ ಕನ್ ಫ್ಯೂಸ್ಡ್ ಅಟ್ ಬಾರ್ನ್ ಬ್ಯಾಕಿಂಗ್]</ref> 3ಇ ವಾಹಿನಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಟಿವಿ3 ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಹಾಗೂ US ಸರಣಿಗಳ ಮರುಪ್ರಸಾರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. TG4 ಐರಿಷ್ ಭಾಷಿಕರ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಏಳು ತಾಸುಗಳ ಕಾಲ ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತದೆ. TG4 ವಾಹಿನಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ನಿಪ್‌/ಟಕ್‌, ಗಾಸಿಪ್‌ ಗರ್ಲ್‌, ಕೋಲ್ಡ್‌ ಕೇಸ್‌ ಹಾಗೂ ಟ್ರೂ ಬ್ಲಡ್‌ <ref name="ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಡ್ರಾಮಾಸ್">{{Cite web |url=http://www.tg4.ie/bearla/clar/us/index.asp |title=ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಡ್ರಾಮಾಸ್ |access-date=2010-08-30 |archive-date=2010-09-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100927234449/http://www.tg4.ie/bearla/clar/us/index.asp |url-status=dead }}</ref> ಸೇರಿದಂತೆ USನ ಹಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ.<ref name="ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಡ್ರಾಮಾಸ್"/> ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷಿಕ ವೀಕ್ಷಕರಿಗಾಗಿ Ardán and Paisean Faisean ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಟಿಜಿ4 ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ಮಟ್ಟದ ಗೇಲಿಕ್‌ ಪುಟ್ಬಾಲ್‌ ಹಾಗೂ ಹರ್ಲಿ ಹಾಕಿ(ಹಾಕಿಯನ್ನು ಹೋಲುವ ಆಟ) ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಕ್ಲಬ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ಗಳು ಮುಂತಾದ ಐರಿಷ್‌ ಕ್ರೀಡೆಗಳನ್ನು ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕುಲಾ 4 ಎಂಬುದು ಈ ವಾಹಿನಿಯ ಮಕ್ಕಳ ವಿಭಾಗ. ಇದರಲ್ಲಿ ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿವೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಐರಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಗಿರುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ರಾಸ್‌ ನಾ ರನ್‌ ಟಿಜಿ4 ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ದಿರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿರುವ ಸೋಪ್ ಒಪೆರಾ. ಹದಿವಯಸ್ಸಿನ ವೀಕ್ಷಕರಿಗಾಗಿ ಐಫ್ರಿಕ್‌ ಎಂಬುದು ನಾಟಕ ಸರಣಿಯಾಗಿದೆ. RTÉ ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ RTÉ ರೇಡಿಯೊ 1 '', RTÉ 2ಎಫ್‌ಎಂ'', RTÉ ಲಿರಿಕ್‌ ಎಫ್‌ಎಂ'' ಹಾಗೂ RTÉರೇಡಿಯೊ ನಾ ಗೇಲ್ಟಾಚ್ಟಾ'' ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ರೇಡಿಯೊ ವಾಹಿನಿಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಟುಡೆ FM ಮತ್ತು ನ್ಯೂಸ್‌ಟಾಕ್‌ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರೇಡಿಯೊ ವಾಹಿನಿಗಳಾಗಿವೆ. ಕಿರಿಯ ವಯಸ್ಕ ಶ್ರೋತೃಗಳಿಗಾಗಿ ಬೀಟ್‌ 102-103, ಸ್ಪಿನ್‌ ಸೌತ್‌-ವೆಸ್ಟ್‌, ಐ102-104 FM ಹಾಗೂ ಐ105-107FM ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ಸ್ವತಂತ್ರ ಪ್ರಾದೇಶಿಕಕ ವಾಹಿನಿಗಳಿವೆ. ಜೊತೆಗೆ 25 ಸ್ಥಳೀಯ ರೇಡಿಯೊ ಕೇಂದ್ರಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ಕೌಂಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದೇ ಕೇಂದ್ರವು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಹಲವು ಕೇಂದ್ರಗಳಿವೆ. ವಾಣಿಜ್ಯೇತರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಹಲವು ಪರವಾನಗಿಯುಳ್ಳ ಸಮುದಾಯ ರೇಡಿಯೊ ಕೇಂದ್ರಗಳಿವೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ''ಐರಿಷ್‌ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್‌'', ''ದಿ ಐರಿಷ್‌ ಎಕ್ಸಾಮೈನರ್‌'', ''ದಿ ಐರಿಷ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌'', ''ಐರಿಷ್‌ ಡೈಲಿ ಸ್ಟಾರ್‌'' ಹಾಗೂ ''ಈವಿನಿಂಗ್‌ ಹೆರಾಲ್ಡ್‌'' ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳಿವೆ. ಟ್ಯಾಬ್ಲಾಯ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಡ್‌ಷೀಟ್‌ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಿತವಾಗುವ ''ಐರಿಷ್‌ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್‌'' ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸಾರದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ''ಸಂಡೇ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್'' ‌ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇತರೆ ಜನಪ್ರಿಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ''ದಿ ಸಂಡೆ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್‌'', ''ದಿ ಸಂಡೆ ಬ್ಯುಸಿನೆಸ್‌ ಪೋಸ್ಟ್‌'', ''ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಆನ್‌ ಸಂಡೆ'' ಹಾಗೂ ಸಂಡೇ ವರ್ಲ್‌ ಸೇರಿವೆ. ಕೌಂಟಿಗಳು ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಸ್ಥಳೀಯ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಗಳಿವೆ. === ಚಲನಚಿತ್ರ === ಸರ್ಕಾರಿ ಬೆಂಬಲದ ಪ್ರವರ್ಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಐರಿಷ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ಮಂಡಳಿ Bord Scannán na hÉireann ನೀಲ್ ಜೋರ್ಡಾನ್ ಮತ್ತು ಜಿಮ್ ಶೆರಿಡಾನ್ ವೃತ್ತಿಜೀವನಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಗಿವೆ. ಜಾನ್‌ ಕ್ರೋಲಿರವರ ''ಇಂಟರ್ಮಿಷನ್‌'', ನೀಲ್‌ ಜೊರ್ಡಾನ್‌ರ ''ಬ್ರೇಕ್ಫಾಸ್ಟ್‌ ಆನ್ ಪ್ಲುಟೊ'' ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಐರಿಷ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸಿವೆ. ತೆರಿಗೆ ವಿನಾಯಿತಿಗಳು ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಧನಗಳ ನೀತಿಯಿಂದಾಗಿ, ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮವನ್ನು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನತ್ತ ಆಕರ್ಷಿಸಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಮೆಲ್ ಗಿಬ್ಸನ್|ಮೆಲ್‌ ಗಿಬ್ಸನ್]]‌ರ ''ಬ್ರೇವ್‌ಹಾರ್ಟ್'' ‌ ಹಾಗೂ [[ಸ್ಟೀವನ್ ಸ್ಪೀಲ್ಬರ್ಗ್|ಸ್ಟೀವೆನ್‌ ಸ್ಪೀಲ್ಬರ್ಗ್]]‌ರ ''ಸೇವಿಂಗ್‌ ಪ್ರೈವೇಟ್‌ ರಯಾನ್'' ‌ನಂತಹ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಸೇರಿದ್ದವು. ಮೌರೀನ್‌ ಒ'ಸಲಿವನ್‌ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಚಲನಚಿತ್ರ ತಾರೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.imdb.com/name/nm0001577/bio ಮೌರಿನ್ ಒ'ಸುಲಿವ್ಯಾನ್ ಬಯೋಗ್ರಫಿ ]. 2009ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್6 ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ಅಮೆರಿಕಾ ದೇಶದ ಹಾಲಿವುಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೆರೆದ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರಲ್ಲಿ ಮೌರೀನ್‌ ಒ'ಹಾರಾ, ಬ್ಯಾರಿ ಫಿಟ್ಜ್‌ಗೆರಾಲ್ಡ್‌, ರಿಚರ್ಡ್‌ ಹ್ಯಾರಿಸ್‌, ಎವಾನಾ ಲಿಂಚ್‌, ಪಿಟರ್‌ ಒ'ಟೂಲ್‌, ಲಿಯಾಮ್‌ ನೀಸನ್‌, [[ಪಿಯರ್ಸ್ ಬ್ರಾನ್ಸನ್|ಪಿಯರ್ಸ್‌ ಬ್ರಾಸ್ನನ್‌]], ಗೇಬ್ರಿಯಲ್‌ ಬೈರ್ನ್‌, ಬ್ರೆಂಡನ್‌ ಗ್ಲೀಸನ್‌, ಡೇನಿಯಲ್‌ ಡೇ ಲೂಯಿಸ್‌ (ಪೌರತ್ವದ ಮೂಲಕ), ಕೊಲ್ಮ್‌ ಮೀನಿ, ಕೊಲಿನ್‌ ಫ್ಯಾರೆಲ್‌, ಬ್ರೆಂಡಾ ಫ್ರಿಕರ್‌, ಜೊನಾಥನ್‌ ರೀಸ್‌-ಮಯರ್ಸ್‌, ಸವೊಯಿರ್ಸ್‌ ರೊನಾನ್‌, ಸ್ಟುವರ್ಟ್‌ ಟೌನ್ಸೆಂಡ್‌, ಮೈಕಲ್‌ ಗ್ಯಾಂಬನ್‌ ಹಾಗೂ ಕಿಲಿಯನ್‌ ಮರ್ಫಿ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. === ವಾಸ್ತುಶೈಲಿ === [[ಚಿತ್ರ:Paulnabrone.jpg|thumb|right|ನವಶಿಲಾಯುಗದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಕೌಂಟಿ ಕ್ಲೇರ್‌ನ ಪೌಲ್ ನ್ಯಾಬ್ರೋನ್ ಡಾಲ್ ಮೆನ್ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರ]] {{Main|Architecture of Ireland}} ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಕೆಲವು ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಪ್ರಾಗೈತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ನಿಂತಿರುವ ಕಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಗೋರಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. [[ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣ]] ಎನ್ನಲಾದ ''ಬ್ರೂ ನಾ ಬೊಯಿನ್‌'' (ಬೊಯಿನ್‌ ಅರಮನೆ) ಹಾಗೂ ಪೌಲ್ನಾಬ್ರೊನ್‌ ಡೊಲ್ಮೆನ್‌, ಕ್ಯಾಸಲ್ ಸ್ಟ್ರೇಂಜ್‌ ಸ್ಟೋನ್‌, ಟುರೊ ಸ್ಟೋನ್‌ ಮತ್ತು ಡ್ರಾಂಬೆಗ್‌ ಸರ್ಕಲ್‌ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳು.<ref>{{cite web|url=http://goireland.about.com/od/historyculture/qt/prehistoric.htm|publisher=About.com|title=The Prehistoric Monuments of Ireland|accessdate=2009-10-19|archive-date=2009-06-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20090625143144/http://goireland.about.com/od/historyculture/qt/prehistoric.htm|url-status=dead}}</ref> ರೋಮನ್‌ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದ್ವೀಪವನ್ನು ಜಯಿಸದೇ ಇದ್ದ ಕಾರಣ, ಗ್ರೀಕೋ-ರೋಮನ್‌ ಪ್ರಾಚೀನ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ವಿರಳ, ಆದರೂ,ಡ್ರುಮನಾಘ್‌ಸಂಭವನೀಯ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಬದಲಿಗೆ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿತ, ಆದರೆ ಇನ್ನೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಉಕ್ಕಿನ ಯುಗದ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.worldtimelines.org.uk/world/british_isles/ireland/AD43-410|publisher=WorldTimelines.org.uk|title=AD 43-410 Roman Iron Age|accessdate=2009-10-19|archive-date=2010-10-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20101013012557/http://www.worldtimelines.org.uk/world/british_isles/ireland/AD43-410|url-status=dead}}</ref> ಗಂಟೆಗೋಪುರದಂತಿದ್ದ ಐರಿಷ್‌ ದುಂಡುಗೋಪುರಕಟ್ಟಡ ಶೈಲಿಯು ಪೂರ್ವ ಮಧ್ಯಯುಗದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದವು. ಹ್ಯಾಂಡ್ಬಾಲ್‌ ಆವರಣ ಹಾಗೂ ಇಂದು ಅಜ್ಞಾತವೆನ್ನಲಾದ ಸಂಯೋಜಿತ ಬಾರ್‌ ಮತ್ತು ಅಂಗಡಿ ಮಳಿಗೆಯು, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ಗೇ ವಿಶಿಷ್ಠ ಎನ್ನಲಾದ ಇತರೆ ಕಟ್ಟಡದ ಶೈಲಿಗಳಾಗಿದೆ. ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮದ ಪರಿಚಯದೊಂದಿಗೆ, ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಸರಳ ಕ್ರೈಸ್ತ ಸನ್ಯಾಸಿ ಗೃಹಗಳು ನಿರ್ಮಿತವಾದವು. ಕ್ಲೊನ್‌ಮ್ಯಾಕ್ನಾಯಿಸ್‌, ಸ್ಕೆಲಿಗ್‌ ಮೈಕಲ್‌ ಹಾಗೂ ಸ್ಕ್ಯಾಟರಿ ಐಲೆಂಡ್‌ ಇವುಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳು. ಆರಂಭಕಾಲದ ಕ್ರೈಸ್ತ ಸನ್ಯಾಸಿ ಜೋಡಿಗೃಹ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು [[ಈಜಿಪ್ಟ್]]‌ನ ಕಾಪ್ಟ್‌(ಸ್ಥಳೀಯ ಈಜಿಪಟ್ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್)ಗಳ ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಡುವಿನ ಸಾಮ್ಯತೆಯನ್ನು ಕೆಲವು ಪರಿಣತರು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{harvnb|Meinardus|2002|p=130}}.</ref> ಗೇಲಿಕ್‌ ಅರಸರು ಮತ್ತು ಕುಲೀನ ವರ್ಗದವರು ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲಿನ ವರ್ತುಲಾಕಾರದ ಕೋಟೆಗಳು ಅಥವಾ ಪುರಾತನ ''ಸರೋವರ ವಸತಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="vikperiod">{{cite web|url=http://www.worldtimelines.org.uk/world/british_isles/ireland/AD410-1066|publisher=WorldTimelines.org.uk|title=AD 410-1066 Early medieval|accessdate=2009-10-19|archive-date=2010-10-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20101012042003/http://www.worldtimelines.org.uk/world/british_isles/ireland/AD410-1066|url-status=dead}}</ref>'' ವೈಕಿಂಗ್‌ ಕುಲದವರು ಆಕ್ರಮಣ ನಡೆಸಿದ ನಂತರ, ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="vikperiod"/> ಡಬ್ಲಿನ್‌, ಕಾರ್ಕ್‌, ವಾಟರ್ಫೊರ್ಡ್‌, ವೆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಲಿಮರಿಕ್‌ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ವೈಕಿಂಗ್‌ ಲಾಂಗ್ಫೋರ್ಟ್‌ಗಳು ಕಡಲತೀರದಲ್ಲಿವೆ. ಸಿಸ್ಟರ್ಸಿಯನ್ಸ್‌ ಮೂಲಕ 12ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಚರ್ಚ್ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಖಂಡೀಯ ಪ್ರಭಾವಗಳಿಗೆ ಉತ್ತೇಜಿಸಿತು.ಅಬ್ಬೆಗಳು ಮೆಲಿಫಾಂಟ್‌, ಬಾಯ್ಲ್‌ ಮತ್ತು ಟಿಂಟರ್ನ್‌ಗಳನ್ನು ರೋಮನ್‌ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{harvnb|Moody|2005|p=735}}.</ref> ದ್ವೀಪದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನಾರ್ಮನ್‌ರು ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಕ್ಯಾಸಲ್‌, ಕಿಲ್ಕೆನಿ ಕ್ಯಾಸಲ್‌ ಮತ್ತು ಆಷ್ಫರ್ಡ್‌ ಕ್ಯಾಸಲ್‌ನಂತಹ ಕೋಟೆ-ಕೊತ್ತಲಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.castles.me.uk/irish-castles.htm|publisher=Castles.me.uk|title=Irish Castles|accessdate=2009-10-19}}</ref> ಇನ್ನೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಭೂಮಾಲೀಕನ ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಯೋಜಿತ, ಗೋಡೆಯಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿದ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಪಟ್ಟಣದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ನಾರ್ಮನ್‌ರು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು (ಇದಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿನ ನೆಲೆಗಳು ಕೇವಲ ಕ್ರೈಸ್ತ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಮಾದರಿ ಪಟ್ಟಣಗಳು ಹಾಗೂ ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಹೈಬರ್ನೊ-ನಾರ್ಸ್‌ ಬಂದರುಗಳಾಗಿದ್ದವು) ಇವುಗಳ ಜೊತೆ ಆನಂತರ ಬಂದ ಪ್ಲಾಂಟೇಷನ್(ತೋಟ) ಪಟ್ಟಣಗಳು ಸೇರಿ, ಇಂದಿನ ಬಹುತೇಕ ಐರಿಷ್‌ ಪಟ್ಟಣಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಇಂದಿಗೂ ಇರುವ ನಾರ್ಮನ್‌-ಸ್ಥಾಪಿತ-ಯೋಜಿತ ಪಟ್ಟಣಗಳ ಪೈಕಿ ಡ್ರೊಗೆಡಾ, ಆರ್ಕ್ಲೊ ಮತ್ತು ಯುಘಾಲ್‌ ಸೇರಿವೆ. ಪೋರ್ಟ್‌ಲಾವೊಯಿಸ್‌ ತೋಟ-ಪಟ್ಟಣಗಳಿಗೊಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಸಮಕಾಲೀನ ಹೊಸ ಪಟ್ಟಣಗಳ ಪೈಕಿ ಆಡಮ್ಸ್‌ಟೌನ್ (ಜನಸಂಖ್ಯೆ 25000 ಎಂದು ಮುಂಗಾಣಲಾಗಿದೆ) ಇದಕ್ಕೆ ಯೋಜನಾ ಶಾಸನದ ಅನ್ವಯ SDZ (ವ್ಯೂಹಾತ್ಮಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವಲಯ) ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿರುವುದು ಅನುಕೂಲವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.adamstown.ie/|title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು|access-date=2010-08-30|archive-date=2013-07-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130715192244/http://www.adamstown.ie/|url-status=dead}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Custom House, Dublin, Ireland.jpg|thumb|left|ಡಬ್ಲಿನ್‌ ನ ಕಸ್ಟಮ್ ಹೌಸ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ನ ನವ ಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್ ಯುಗದ ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.]] ಗೋತಿಕ್‌ ಶೈಲಿಯ, ಅತಿಯೆತ್ತರದ ಕಮಾನುಗಳು ಮತ್ತು ಗುಂಪು-ಗುಂಪಾದ ಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಪ್ರಧಾನ ಇಗರ್ಜಿಗಳನ್ನು ನಾರ್ಮನ್ನರು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು. ಸೇಂಟ್‌ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ರ ಪ್ರಧಾನ ಇಗರ್ಜಿ ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆ.<ref>{{harvnb|Greenwood|2003|p=813}}.</ref> ಮಧ್ಯಯುಗಗಳ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕನ್‌ರು ಅಬ್ಬೆಗಳಿಗೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಮೆರೆದವರಾಗಿದ್ದರು. ಭವ್ಯವಾದ ಗೋಪುರಗಳುಳ್ಳ ಮನೆಗಳನ್ನು ಗೇಲಿಕ್‌ ಮತ್ತು ನಾರ್ಮನ್‌ ಕುಲೀನ ವರ್ಗದವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಬನ್ರಟಿ ಕ್ಯಾಸಲ್‌ಬಹುಶಃ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.askaboutireland.ie/reading-room/history-heritage/architecture/Architecture/historical-periods-1/the-later-middle-ages/|publisher=AskAboutIreland.ie|title=The Later Middle Ages: 1350 to 1540|accessdate=2009-10-19}}</ref> ಟುಡೊರ್‌ ಆಕ್ರಮಣದ ನಂತರಕ್ರೈಸ್ತ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗೃಹಗಳ ವಿಸರ್ಜನೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಲವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಪಾಳುಬಿದ್ದುಹೋದವು.<ref>{{cite web |url=http://www.askaboutireland.ie/reading-room/history-heritage/architecture/Architecture/historical-periods-1/the-later-middle-ages/|publisher=AskAboutIreland.ie|title=Early Tudor Ireland: 1485 to 1547|accessdate=2009-10-19}}</ref> ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣದ ನಂತರ, ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ ಲೊವೆಟ್‌ ಪಿಯರ್ಸ್‌ರ ಪ್ರೇರಣೆಯ ಮೇರೆಗೆ, ಪಲಾಡಿಯೊನ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿ ಮತ್ತು ರಕೊಕೊ ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಶೈಲಿಯ ನಿವಾಸಗಳು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನುದ್ದಕ್ಕೂ ವ್ಯಾಪಿಸಿದವು. ಐರಿಷ್‌ ಸಂಸತ್ ಭವನವು ಇದರಲ್ಲಿ ಅತಿ ಗಮನಾರ್ಹ.<ref name="greenwood">{{harvnb|Greenwood|2003|p=815}}.</ref> ಕಸ್ಟಮ್‌ ಹೌಸ್‌, ಫೋರ್‌ ಕೋರ್ಟ್ಸ್‌, ಪ್ರಧಾನ ಅಂಚೆ ಕಾರ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಕಿಂಗ್ಸ್‌ ಇನ್ಸ್‌ನಂತಹ ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದೊಂದಿಗೆ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಾಜಧಾನಿ ಡಬ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ನವಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಜಿಯನ್‌ ಶೈಲಿಗಳು ಪ್ರವರ್ಧಿಸಿದವು.<ref name="greenwood"/> ಲಂಡನ್‌ ಪೂರ್ವವರ್ತಿಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಸಂಕೀರ್ಣ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜಾರ್ಜಿಯನ್‌ ಪಟ್ಟಣಗೃಹಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಅದ್ವಿತೀಯ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಬೀದಿಗಳ ರಚನೆಗೆ ಕಾರಣವಾದವು. ಇವು ಡಬ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಲ್ಲದೆ ಲಿಮರಿಕ್‌ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಕ್‌ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ. ಆ ನಗರಗಳ ಕೇಂದ್ರಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಬೀದಿಗಳ ನೋಟ, ನಗರದ ಲಕ್ಷಣ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಳದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಲು ಸೂಕ್ತ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿವೆ. ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ವಿಮೋಚನೆಯ ನಂತರ, ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಗೋತಿಕ್‌ ಪುನಶ್ಚೇತನದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿ, ಪ್ರಧಾನ ಇಗರ್ಜಿಗಳು ಹಾಗೂ ಸೇಂಟ್‌ ಕೊಲ್ಮನ್‌ಸ್‌ ಮತ್ತು ಸೇಂಟ್‌ ಫಿನ್ಬಾರ್‌ಸ್ ಚರ್ಚ್‌ಗಳು ನಿರ್ಮಾಣವಾದವು.<ref name="greenwood"/> ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದಲೂ ಹುಲ್ಲುಛಾವಣಿಯುಳ್ಳ ಕುಟೀರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದುಂಟು, ಆದರೆ ಇಂದು ಅವುಗಳನ್ನು ವಿಲಕ್ಷಣವೆನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.ballybegvillage.com/thatching.html|publisher=BallyBegVillage.com|title=Thatching in Ireland|accessdate=2009-10-19|archive-date=2017-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20171011005154/http://www.ballybegvillage.com/thatching.html|url-status=dead}}</ref> ಹಲವು ಐರಿಷ್‌ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ, ವರ್ಣರಂಜಿತವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾದ ಅಂಗಡಿಯ ಮುಂಭಾಗವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇವು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ, 1927ರಲ್ಲಿ ಟರ್ನರ್ಸ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ವಿನ್ಯಾಸದ ಆರ್ಟ್ ಡೆಕೊ ಶೈಲಿಯ ಚರ್ಚ್‍‌ನಿಂದ <ref>{{cite web | title = Exterior of Church of Christ the King, Turner's Cross | work = | publisher = Parish of Turner's Cross | url = http://www.turnerscross.com/church/exterior.php | accessdate = 2008-11-09 | archive-date = 2009-01-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090117001501/http://turnerscross.com/church/exterior.php | url-status = dead }}</ref> ಆರಂಭಗೊಂಡು, ವಿವಿಧ ಆಧುನಿಕ ಶೈಲಿಯ ಕಟ್ಟಡಗಳು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿವೆ. ಬುಸರಾಸ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ಪೈರ್‌ ಆಫ್‌ ಡಬ್ಲಿನ್‌ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ವಾಗತದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-7975293_ITM|publisher=AcessMyLibrary.com|title=Delayed Dublin spire sees light of day|accessdate=2009-10-20|archiveurl=https://archive.today/20130628092157/http://www.accessmylibrary.com/search/?q=Delayed%20Dublin%20spire%20sees%20light%20of%20day.(Spire%20of%20Dublin%20unveiled)(Brief%20Article)|archivedate=2013-06-28|url-status=live}}</ref>{3 1958ರಲ್ಲಿ ಗ್ಯಾಲ್ವೇ ಪ್ರಧಾನ ಇಗರ್ಜಿ ಸೇರಿದಂತೆ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.galway1.ie/sights/cathedrl.html|publisher=Galway1.ie|title=Galway Cathedral|accessdate=2009-10-22}}</ref> ನಗರವಿನ್ಯಾಸದ ಆಧುನಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಲಿಮುನ್‌ನ ಪುನಶ್ಚೇತನ ಮತ್ತು ಆಡಮ್ಸ್‌ಟೌನ್‌ನ 25 ಸಾವಿರ ಜನರಿಗಾಗಿ ಹೊಸ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲಿನ್ ವಿಸ್ತರಣೆ ಮಾಡುವುದು ಸೇರಿಕೊಂಡಿದೆ. === ಕ್ರೀಡೆ === [[ಚಿತ್ರ:Croke park 2.jpg|thumb|right|ಕ್ರೋಕ್ ಪಾರ್ಕ್ ಗ್ಯಾಲಿಕ್ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ನ ಕೇಂದ್ರಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಯುರೋಪ್ ನ ಮೂರನೆ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವಾಗಿದೆ.]] ಗೇಲಿಕ್‌ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ <ref>{{cite web|url=http://www.rte.ie/about/pressreleases/2008/0219/gaachampionship2010.html|title=RTÉ Secures Comprehensive GAA Championship Coverage Until 2010|date=2008-02-19|publisher=[[RTÉ]]|accessdate=2009-10-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100702063837/http://www.rte.ie/about/pressreleases/2008/0219/gaachampionship2010.html|archivedate=2010-07-02}}</ref> ಹಾಗೂ ಹರ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರೀಡೆಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1608/is_10_22/ai_n27064297/|publisher=Men's Fitness|title=Hurling: in Ireland's oldest, roughest, fastest sport, the stars of the game give it their all-and then go back to their day jobs|accessdate=2009-10-23|archive-date=2011-05-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20110514141628/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1608/is_10_22/ai_n27064297/|url-status=dead}}</ref> ಇವುಗಳನ್ನು ಅಖಿಲ-ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹರ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಮತ್ತು ಗೇಲಿಕ್‌ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ ಕ್ರೀಡೆಗಳು ಗೇಲಿಕ್‌ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್‌ ಅಸೊಷಿಯೇಷನ್ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಹಾಜರಾತಿಯ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಗೇಲಿಕ್‌ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ ಮತ್ತು ಹರ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿನ ಜನಪ್ರಿಯ ಕ್ರೀಡೆಗಳಾಗಿವೆ. ಒಟ್ಟು ಹಾಜರಿಯಲ್ಲಿ 34%ರಷ್ಟು ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ ಹಾಗೂ 24%ರಷ್ಟು ಜನರು ಹರ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಪಂದ್ಯ ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಹಾಜರಾಗುವರು.<ref>{{cite web|url=http://www.esri.ie/pdf/BKMNINT180_Main%20Text_Social%20and%20Economic%20Value%20of%20Sport.pdf|format=PDF|title=The Social Significance of Sport|publisher=[[Economic and Social Research Institute]]|page=42 accessdate=2006-11-27|access-date=2010-08-30|archive-date=2008-10-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20081028204341/http://www.esri.ie/pdf/BKMNINT180_Main%20Text_Social%20and%20Economic%20Value%20of%20Sport.pdf|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gaa.ie/files/04arstat.pdf|format=PDF|title=GAA attendance figures|accessdate=2008-02-22|archive-date=2006-05-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20060526131206/http://www.gaa.ie/files/04arstat.pdf|url-status=dead}}</ref> ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತಲಾ 17%ರಷ್ಟು ಜನರು ಗಾಲ್ಫ್‌ ಮತ್ತು ಕಾಲ್ಚೆಂಡಾಟ ಆಡುವರು.<ref>{{cite web|url=http://www.esri.ie/pdf/BKMNINT180_Main%20Text_Social%20and%20Economic%20Value%20of%20Sport.pdf|format=PDF|title=Social and Economic Value of Sport in Ireland|accessdate=2009-02-05|archive-date=2008-10-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20081028204341/http://www.esri.ie/pdf/BKMNINT180_Main%20Text_Social%20and%20Economic%20Value%20of%20Sport.pdf|url-status=dead}}</ref> ಖ್ಯಾತ ಗೇಲಿಕ್‌ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಇಂದು ನಿವೃತ್ತ ಜೋಡಿಯಾದ ಡಿಜೆ ಕ್ಯಾರಿ ಮತ್ತು ಸೀಮಸ್‌ ಮೊಯ್ನಿಹಾನ್‌ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಮಾಜಿ ಟಾವೊಸೀಚ್‌ ಪಟು ಜ್ಯಾಕ್‌ ಲಿಂಚ್‌ ರಾಜಕೀಯ ರಂಗಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮುನ್ನ ಖ್ಯಾತ ಹರ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಆಟಗಾರ ಹಾಗೂ ಆಲ್‌-ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಪಂದ್ಯ ವಿಜೇತರಾಗಿದ್ದರು. ಹಾಲಿ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಹೆನ್ರಿ ಷೆಫ್ಲಿನ್, ಸೀನ್‌ ಕವನಾಘ್‌ ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಮ್‌ ಕೂಪರ್‌ ಖ್ಯಾತರು. [[ಚಿತ್ರ:Ireland vs Georgia, Rugby World Cup 2007 What's the Plan Boss.jpg|thumb|left| 2007 ರಗ್ಬಿ ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ನ ರಗ್ಬಿ ಒಕ್ಕೂಟ ತಂಡದ ಆಟಗಾರರು.]] ರಗ್ಬಿ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂಡವು ಬ್ರ್ಯಾನ್‌ ಒ'ಡ್ರಿಸ್ಕಾಲ್‌, ರೊನಾನ್‌ ಒ'ಗಾರಾ, ಪಾಲ್‌ ಒ'ಕಾನೆಲ್‌ ಮತ್ತು ಕೀತ್‌ ವುಡ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿಶ್ವದರ್ಜೆಯ ಆಟಗಾರರನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ಯಶಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ RBS ಸಿಕ್ಸ್‌ ನೇಷನ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಸ್ಲಾಮ್‌ 2009ರಲ್ಲಿ ವಿಜಯವೂ ಸೇರಿವೆ. ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ಸ್‌ ಕ್ರೀಡೆಗಳಲ್ಲಿ, ಸೊನಿಯಾ ಒ'ಸಲ್ಲಿವನ್‌, ಏಮನ್‌ ಕಾಗ್ಲಾನ್‌, ಕ್ಯಾಥೆರಿನಾ ಮೆಕಿಯರ್ನನ್‌, ರಾನಿ ಡೆಲಾನೆ, ಜಾನ್‌ ಟ್ರೀಸಿ, ಡೇವಿಡ್‌ ಗಿಲಿಕ್‌ ಹಾಗೂ ಡರ್ವಾಲ್‌ ಒ'ರೂರ್ಕ್‌ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳಲ್ಲಿ ಪದಕ ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ, ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ತಂಡವು ಇಡೀ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದೇಶವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ತಂಡವು [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಮಂಡಳಿ|ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಮಂಡಳಿ]]‌ಯ ಸಹಸದಸ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಏಕದಿನ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಆಡುವ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಹೊಂದಿದೆ.. ಕೆನ್‌ ಡೊಹರ್ಟಿ ಮಾಜಿ ಸ್ನೂಕರ್‌ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ (1997) ಆಟಗಾರ. ಲೀಗ್‌ ಆಫ್‌ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಎಂಬುದು‌ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ ಲೀಗ್‌ ಆಗಿದೆ. ಆದರೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಖ್ಯಾತ ಆಟಗಾರರು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್‌ ಹಾಗೂ ಸ್ಕಾಟಿಷ್ ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತಾರೆ. ಖ್ಯಾತ ಐರಿಷ್‌ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಟಗಾರರ ಪೈಕಿ ಮಾಜಿ ಆಟಗಾರರಾದ ರಾಯ್‌ ಕೀನ್‌, ಜಾನಿ ಜೈಲ್ಸ್‌, ಲಿಯಾಮ್‌ ಬ್ರ್ಯಾಡಿ, ಡೆನ್ನಿಸ್‌ ಇರ್ವಿನ್, ಪ್ಯಾಕಿ ಬಾನರ್‌, ನಿಯಾಲ್‌ ಕ್ವಿನ್‌ ಹಾಗೂ ಪಾಲ್‌ ಮೆಗ್ರಾತ್‌ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಲಿ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವ್‌ ಫಿನ್‌, ಷೇ ಗಿವೆನ್‌, ಡೇಮಿಯನ್‌ ಡಫ್‌, ಜಾನ್‌ ಒ'ಷೀ, ಏಯ್ಡೆನ್‌ ಮೆಕ್ಗೀಡಿ ಹಾಗೂ ರಾಬಿ ಕೀನ್‌ ಖ್ಯಾತನಾಮರು. 1858ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್‌ ಸಂಜಾತ ದಂಪತಿಗೆ ಜನಿಸಿದ ಜಾನ್‌ ಎಲ್‌ ಸಲಿವನ್‌, ಮೊದಲ ಆಧುನಿಕ ವಿಶ್ವ ಹೆವಿವೇಟ್‌ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ ಆಗಿದ್ದರು. ಬ್ಯಾರಿ ಮೆಗ್ವಿಗನ್‌ ಹಾಗೂ ಸ್ಟೀವ್‌ ಕಾಲಿನ್ಸ್‌ ಸಹ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ ಬಾಕ್ಸರ್‌ಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಬರ್ನಾರ್ಡ್‌ ಡನ್‌ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಸುಪರ್‌ ಬಾಂಟಮ್‌ವೇಟ್‌ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ ಆಗಿ, ಸದ್ಯದ ಡಬ್ಲ್ಯುಬಿಎ ಸುಪರ್‌ ಬಾಂಟಮ್‌ವೇಟ್‌ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಮೈಕಲ್‌ ಕ್ಯಾರುತ್‌ ಸಹ ಒಬ್ಬ ಒಲಿಂಪಿಕ್‌ ಚಿನ್ನ ಪದಕ ವಿಜೇತರು. 1992ರಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಸಿಲೊನಾ ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದಲ್ಲಿ ಅವರು ವೆಲ್ಟರ್ವೇಟ್‌ ವಿಭಾಗ ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್ ಪಂದ್ಯ ಗೆದ್ದು ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಗಳಿಸಿದರು.‌ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಮಧ್ಯಮ ತೂಕದ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಜೇಯರಾದ ಜಾನ್‌ ಡಡ್ಡಿ ಹಾಗೂ ಕೇವಲ ಒಂದು ಬಾರಿ ಸೋತ ಆಂಡಿ ಲೀ ಇದ್ದಾರೆ. ಈ ಇಬ್ಬರೂ ಬಾಕ್ಸರ್‌ಗಳು ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್ಷಿಪ್‌ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. 2008ರಲ್ಲಿ [[ಚೀನಾ|ಚೀನಾದ]] ರಾಜಧಾನಿ [[ಬೀಜಿಂಗ್|ಬೇಜಿಂಗ್]]‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಒಲಿಂಪಿಕ್‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದಲ್ಲಿ, ಐರಿಷ್‌ ತಂಡಕ್ಕೆ ಮೂರು ಪದಕಗಳು ದಕ್ಕಿದವು. ಕೆನೆತ್‌ ಈಗನ್‌ ರಜತ ಹಾಗೂ ಡ್ಯಾರೆನ್‌ ಸದರ್ಲೆಂಡ್‌ ಹಾಗೂ ಪ್ಯಾಡಿ ಬಾರ್ನ್ಸ್‌ ಕಂಚಿನ ಪದಕ ಗೆದ್ದರು. ಮೋಟಾರ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ, 1990ರ ದಶಕದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಹಲವು [[ಫಾರ್ಮುಲಾ ಒನ್|ಫಾರ್ಮುಲಾ ಒನ್‌]] ಮೋಟಾರ್ ರೇಸ್‌ಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವುದರಲ್ಲಿ ಜೋರ್ಡಾನ್‌ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ಪ್ರಿ ಏಕೈಕ ಸ್ವತಂತ್ರ ತಂಡವಾಯಿತು. ರ‌್ಯಾಲಿಯಿಂಗ್ಕೂಡ ಪ್ರೇಕ್ಷಕ ಕ್ರೀಡೆಯಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿದೆ. 2007ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ ಹಾಗೂ ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾದ ರ‌್ಯಾಲಿ ಆಫ್‌ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಎಫ್‌ಐಎ ವಿಶ್ವ ರ‌್ಯಾಲಿ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್ಷಿಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಅರ್ಹತಾ ಸುತ್ತು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂದಾಜು 200,000 ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಈ ಕ್ರೀಡೆಯನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು.<ref>ಜೆರಿ ವಿಲಿಯಂಸ್, [http://www.dailymail.co.uk/pages/live/articles/sport/motorsport.html?in_article_id=494126&amp;in_page_id=1954 ಫ್ಯಾನ್ಸ್ ಯುನೈಟ್ ಅಸ್ ಟಾಪ್ ಡ್ರೆವರ್ಸ್ ಬ್ಯಾಟಲ್ ಇಟ್ ಔಟ್ ], ಡೇಲಿ ಮೇಲ್, 2007 ನವೆಂಬರ್ 14</ref> ಸೈಕ್ಲಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ, 1987ರಲ್ಲಿ ಟೂರ್‌ ಡಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗೆದ್ದ ಸ್ಟೀಫನ್ ರೋಚ್‌ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಏಕೈಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಜೊತೆಗೆ ಸೀನ್ ಕೆಲ್ಲಿ ಸಹ ಖ್ಯಾತ ಸೈಕ್ಲಿಂಗ್‌ ಪಟುವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಡೆರೆಕ್ ಬರ್ನೆಟ್, ಡೇವಿಡ್ ಮೆಲೋನ್ ಮತ್ತು ಫಿಲಿಫ್ ಮುರ್ಫಿ ಎಂಬುವವರು ಮಣ್ಣಿನ ಪಾರಿವಾಳಕ್ಕೆ ಗುಂಡು ಹೊಡೆಯುವ ಆಟದಲ್ಲಿ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ISSF ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯ ಪದಕಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗು ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ನಲ್ಲಿ ಮೆಲೋನ್ಸ್ ಒಂದು ಚಿನ್ನದ ಪದಕವನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಮೆಲೋನ್ ಮತ್ತು ಬರ್ನೆಟ್ ಬೇಸಿಗೆಯ ಒಲಿಂಪಿಕ್ ನಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮೆಲೋನ್ 2000 ರಲ್ಲಿ ಸಿಡ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು ಹಾಗು ಬರ್ನೆಟ್ 2000 ದಿಂದ 2008 ರ ವರೆಗೆ ಸಿಡ್ನಿ,ಅಥೆನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬೀಜಿಂಗ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು. ಗಾಲ್ಫ್ ನಲ್ಲಿ, ಪ್ಯಾಡ್ರೈಗ್ ಹ್ಯಾರಿಂಗ್ ಟನ್ ಎಂಬ ಐರಿಷ್‌ ಪೌರ 2008 ರ USPGA ಚಾಂಪಿಯನ್ ಆಗುವ ಮೂಲಕ ಮೂರನೇ ಬಾರಿಗೆ ವಿಜೇತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಡರ್ಮಾಟ್ ಲೆನನ್ 2002 ರಲ್ಲಿಶೋ ಜಂಪಿಂಗ್ ವಲ್ಡ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌(ಕುದುರೆಗಳ ನೆಗೆತದ ಪ್ರದರ್ಶನ) ನಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಪದಕವನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡ ಮೊದಲನೆಯ ಐರಿಷ್‌ ಸವಾರನಾಗಿದ್ದಾನೆ. == ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶ್ರೇಯಾಂಕಗಳು == {| {| class="toccolours" style="float:auto; text-align:center; background:#f5f5f5;" |- style="text-align:center; background:lavender; font-weight:bold;" ! colspan="3"|Economy |- style="text-align:center; background:lavender; font-weight:bold;" ! Indicator ! Ranking Measure ! |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">[[List of countries by GDP (PPP) per capita|Gross Domestic Product (PPP)]] ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">9<sup>th<sup> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">[[International dollar|$]]39,468<sup>†<sup> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">[[Gross National Product]] ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">7<sup>th<sup> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">[[International dollar|$]]41,140 |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">[[List of countries by unemployment rate|Unemployment]] ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">58<sup>th<sup> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">13.3% |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">[[List of countries by carbon dioxide emissions per capita|CO₂ emissions]] ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">30<sup>th<sup> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">10.3 [[Tonne|t]]^† |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">[[Index of Economic Freedom|Economic freedom]] ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">3<sup>rd^{! style="background: #f0f0f0; color: #000000" ! | <div style="text-align:left;">1.58 |} ^{↓ Ranked in reverse order} ತಲಾವಾರು †† ಪ್ರತಿ ಮಹಿಳೆಗೆ ‡ ಪ್ರತಿ 1000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ‡‡ ಪ್ರತಿ 1000 ಜನನಗಳಿಗೆ †‡ ಪ್ರತಿ 100,000 ಲಕ್ಷ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ {| class="toccolours" style="float:auto;text-align:center;background:#f5f5f5" |- style="text-align:center;background:lavender;font-weight:bold" ! colspan="3"|ರಾಜಕೀಯ |- style="text-align:center;background:lavender;font-weight:bold" ! ಸೂಚಕ ! ಶ್ರೇಯಾಂಕ ! ಮಾಪನ |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[[ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಂಕಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಂಕ]]</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">5ನೆಯ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">0.965</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">1st</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">1</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">1st</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">0/0</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ವೇದ್ಯ ಸೂಚ್ಯಂಕ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">14th ↓</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">8.0</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ಜಾಗತಿಕ ಶಾಂತಿ ಸೂಚ್ಯಂಕ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">6th</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">1.337</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಸೂಚ್ಯಂಕ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">12ನೆಯ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">9.01</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ವಿಫಲವಾದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸೂಚ್ಯಂಕ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">5th ↓</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">22.4</div> |} {| class="toccolours" style="float:auto;text-align:center;background:#f5f5f5" |- style="text-align:center;background:lavender;font-weight:bold" ! colspan="3"|ಆರೋಗ್ಯ |- style="text-align:center;background:lavender;font-weight:bold" ! ಸೂಚಕ ! ಶ್ರೇಯಾಂಕ ! ಮಾಪನ |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಜೀವಿತಾವಧಿ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">29th</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[http://hdr.undp.org/en/media/hdr_20072008_en_complete.pdf 78.4]</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ಜನನ ಪ್ರಮಾಣ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">129th</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[http://www.cso.ie/statistics/bthsdthsmarriages.htm 15.2]^‡</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ಫಲವಂತಿಕೆಯ ಪ್ರಮಾಣ </div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">133rd</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">1.96^††</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ಶಿಶುವಿನ ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">172th</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">4.9^‡‡</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">HIV/AIDS ಪ್ರಮಾಣ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">123rd</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">0.10%</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">126th</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">[http://www.cso.ie/statistics/bthsdthsmarriages.htm 6.5]^‡</div> |- ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">ಆತ್ಮ ಹತ್ಯೆ ಪ್ರಮಾಣ</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">51st</div> ! style="background: #f0f0f0; color: #000000" | <div style="text-align:left">16.3^†‡ ♂ 3.2^†‡ ♀</div> |} |} == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು * ಐರ್ಲೆಂಡಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ {{Clear}} == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == <references group="note"></references> == ಆಕರಗಳು == {{Reflist|colwidth=30em}} == ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ == {{Refbegin|2}} * {{cite book |title=Ireland: Neutrality and the International Use of Force |last=Gilland|first=Karin|year=2001|publisher=Routledge|isbn=0415218047|ref=harv}} * {{cite book |title=Rough guide to Ireland|last=Greenwood|first=Margaret|year=2003|publisher=Rough Guides|isbn=1843530597|ref=harv}} * {{cite book |title=James Clarence Mangan - His Selected Poems|last=Mangan|first=James Clarence|year=2007|publisher=Read Books|isbn=1408627000|ref=harv}} * {{cite book |title=Two thousand years of Coptic Christianity|last=Meinardus|first=Otto Friedrich August|year=2002|publisher=American Univ in Cairo Press|isbn=9774247574|ref=harv}} * {{cite book |title=A New History of Ireland: Prehistoric and early Ireland|last=Moody|first=Theodore William|year=2005|publisher=Oxford University Press|isbn=0198217374|ref=harv}} == ಮುಂದಿನ ಓದಿಗಾಗಿ == {{Refbegin}} * {{lang|ga|''Bunreacht na hÉireann''}} (1937 ರ ಸಂವಿಧಾನ) ({{PDFlink|[http://www.taoiseach.gov.ie/upload/static/256.pdf PDF version]}}) * ''ಐರಿಷ್ ಸ್ವಂತತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂವಿಧಾನ ಕಾಯ್ದೆ,1922'' * J. ಅಂಟೋನಿ ಫೋಲೆ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀಫನ್ ಲಾಲೊರ್ (ed), ''ಗಿಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಮಿಲನ್ ಅನೋಟೇಟೆಡ್ ಕಾನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್ ಆಫ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌'' (ಗಿಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಮಿಲನ್, 1995) (ISBN 0-7171-2276-X) * FSL ಲೈನ್ಸ್, ''ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಸಿನ್ಸ್ ದಿ ಫ್ಯಾಮಿನ್'' * ಅಲ್ಯಾನ್ J. ವಾರ್ಡ್, ''ದಿ ಐರಿಷ್‌ ಕಾನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನಲ್ ಟ್ರೆಡಿಷನ್: ರೆಸ್ಪಾನ್ಸಿಬಲ್ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ಅಂಡ್ ಮಾಡರ್ನ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ 1782–1992'' (ಐರಿಷ್‌ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮುದ್ರಣಾಲಯ 1994 )(ISBN ೦-೭೧೬೫-2528-3) {{Refend}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Sister project links|Ireland}} ; ಸರ್ಕಾರ * [http://www.irlgov.ie/ ಐರಿಷ್‌ ಸ್ಟೇಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081108001743/http://www.irlgov.ie/ |date=2008-11-08 }} – ''ಅಫೀಷಲ್ ಗವರ್ನಮೆಂಟಲ್ ಪೋರ್ಟಲ್ '' * http://www.gov.ie/aras {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050403211720/http://www.gov.ie/aras/ |date=2005-04-03 }} – ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್ * [http://taoiseach.gov.ie/ ಟಾಯ್‌ಸೀಚ್] – ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯ ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್ * [http://www.gov.ie/oireachtas/frame.htm ಟೈದ್ ಆನ್ ಒರೆಚಟೈಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080611071209/http://www.gov.ie/oireachtas/frame.htm |date=2008-06-11 }} – ಹೌಸಸ್ ಆಫ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್, ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್ * [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-s/switzerland.html ಚೀಫ್ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಎಂಡ್ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮೆಂಬರ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090114085557/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-s/switzerland.html |date=2009-01-14 }} ; ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾಹಿತಿ * {{CIA World Factbook_link|ei|Ireland}} * ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಿದೇಶಾಂಗ ಇಲಾಖೆಯಿಂದ [http://www.state.gov/p/eur/ci/ei/ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌] ನ ಮಾಹಿತಿ * ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಲೈಬ್ರರಿ ಆಫ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಿಂದ [http://www.loc.gov/rr/international/main/ireland/ireland.html ಪೋರ್ಟಲ್ಸ್ ಟು ದಿ ವಲ್ಡ್] * ''UCB ಲೈಬ್ರರೀಸ್ ಗೋವ್ ಪುಬ್ಸ್'' ನಲ್ಲಿ [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/ireland.htm ಐರ್ಲೆಂಡ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080821132627/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/ireland.htm |date=2008-08-21 }} * {{dmoz|Regional/Europe/Ireland|Ireland}} * {{Wikiatlas|Ireland}} * {{wikivoyage|Ireland}} {{Template group |title=Articles related to the Republic of Ireland |list1= {{Ireland topics}} {{Template group |title = Geographic locale |list = '''Lat. <small>and</small> Long. {{Coord|53|20|39|N|6|16|3|W|display=inline}} <span style="color:darkblue;">(Dublin)</span>''' {{Countries of Europe}} {{British Isles}} }} {{Template group |title = International membership |list = {{EU members}} {{Council of Europe members}} {{Organisation for Economic Co-operation and Development}} {{WTO}} }} {{Celtic nations}} {{Irish states since 1171}} {{English official language clickable map}} }} {{DEFAULTSORT:Ireland, Republic Of}} [[ವರ್ಗ:ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ದೇಶಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್ ಮೆಂಬರ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಸೆಲಿಕ್ಟಿಕ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶಗಳು.]] [[ವರ್ಗ:ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಸಾಗರದ ಗಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೇಶಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಉತ್ತರ ಯುರೋಪ್]] [[ವರ್ಗ:ಪಶ್ಚಿಮ ಯೂರೋಪ್‌]] [[ವರ್ಗ:ದ್ವೀಪ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗಣರಾಜ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರಗತಿಪರ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಭಾಗಿಸಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲೀಷ್-ಮಾತನಾಡುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1821ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1922 ರ ಸ್ಥಾಪನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರಪಂಚದ ಶ್ರೀಮಂತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು]] fzsyd1ewk9l2dw0x0uzokqohnck9bpb 0 24584 1306189 1305352 2025-06-06T15:39:19Z Kpbolumbu 1019 1306189 wikitext text/x-wiki [[File:Édouard-Henri Avril (13).jpg|thumb|right|ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡು, ಅವಳ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿ, ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಅವಳ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಕಾಮಭಂಗಿಯನ್ನು ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಭೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಜೋಡಿಯೊಂದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಚಿತ್ರಕಾರ: ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹೆನ್ರಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಎಂಬುದು ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮತ್ತು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ದೈಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲೈಂಗಿಕ ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸುವುದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗಾಗಿಯೂ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಕೂಡಿ ಸೃಷ್ಟಿಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಮತ್ತು ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ. ಗಂಡಿನಿಂದ ಶರಿರದಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಶರೀರಕ್ಕೆ ವೀರ್ಯ ವರ್ಗಾವಣೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಮಾನವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗಾತಿಗಳಿಬ್ಬರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಚೋದನೆ, ಶಿಶ್ನದ ನಿಮಿರುವಿಕೆ, ಯೋನಿಯ ತೇವಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಂಡಹೆಂಡಿರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಆನಂದದಾಯಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಿಕ್ಕೆ ಲೈಂಗಿಕತೆ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಸಂಗಾತಿಗಳಾಗಿ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಇಬ್ಬರಲ್ಲೂ ಕಾಮಾಸಕ್ತಿ ಕೆರಳುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಕಾಮ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬರ ಮೈಯನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ನಯವಾಗಿ ಉಜ್ಜುವುದು, ಮುತ್ತಿಡುವುದು, ನಾಲಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೆಕ್ಕುವುದು ಮಾಡುತ್ತಾ ಒಬ್ಬರ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒಬ್ಬರು ಕಳಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಬೆತ್ತಲಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳಿಬ್ಬರ ದೇಹದಲ್ಲೂ ವಿವಿಧ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸ್ರವಿಸಿ ದೇಹದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ಹಾರ್ಮೋನ್ ಗಳ ಸಂಚಾರ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ದೇಹದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಸಂಚಾರ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇತರ ದೈಹಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಗಂಡಿನ [[ಶಿಶ್ನ]] ಗಡುಸಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ [[ಯೋನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯಂತಹ ದ್ರವ ಒಸರಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನ ಕಬ್ಬಿಣದ ರಾಡಿನಂತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ನುಗ್ಗಲು ಅನುವಾಗುತ್ತದೆ. ಆನಂತರ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಹಾಕಿ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಆಡಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಹಲವು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಇದೆ ಕ್ರಿಯೆ ಮುಂದುವರೆದು ಗಂಡು ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣು ಕಾಮದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪಿ ಗಂಡು ತನ್ನ [[ವೀರ್ಯ]]ವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಗಂಡು ತಾನು ಬಿಡುವ ವೀರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಲಕ್ಷ ಲಕ್ಷ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಈ ಕೋಶಗಳು ಹೆಣ್ಣಿನ [[ಗರ್ಭನಾಳ]]ಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆಣ್ಣಿನ ಅಂಡಾಶಯ ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಇದೆ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮವೊಂದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಸಂಗಾತಿಗಳ ದೈಹಿಕ ತೃಪ್ತಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾದ ನವ ದಂಪತಿಗಳು ಪ್ರತೀದಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಹೆಣ್ಣು [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ|ಗರ್ಭವತಿ]]ಯಾದಾಗ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಆತಂಕಭರಿತವಾಗಿದ್ದು ವೈದ್ಯರ ಸೂಕ್ತ ಸಲಹೆ ಮೇರೆಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಬಹುದು. [[File:Wiki-cowgirl.png |thumb |200px|right |ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿನ ಮೇಲಿದ್ದು ತನ್ನ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಲೈಂಗಿಕ ಭಂಗಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ತೃಪ್ತಿಗಾಗಿಯಷ್ಟೇ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸುವ ದಂಪತಿಗಳು ಮಗುವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹಲವಾರು [[ಸಂತಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ|ವಿಧಾನಗಳನ್ನು]] ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಗಂಡು [[ನಿರೋಧ್]]/[[ಕಾಂಡೊಮ್]] ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾದ ನಂತರವೂ ತಾಣ ವೀರ್ಯವು ಹೆಣ್ಣಿನ ಗರ್ಭಕೋಶದೊಳಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮುಖಾಂತರ ಬೇಡದ ಗರ್ಭದಾರಣೆ ತಡೆಯಬಹುದು.ಮಹಿಳೆಯರು ಬಳಸುವ ಕಾಂಡೊಮ್ ಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು ಬರೀ ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳೆಯರೂ ಕೂಡ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ನಡೆಯುವುದಕ್ಕೂ ಮನ್ನವೇ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಬಹುದು. [[File:Sexual intercourse in humans 4.JPG|thumb|200px|ಸ್ತ್ರೀಯ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಪುರುಷ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸುವ ರೀತಿ ]] ==ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ== ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹಿಂದುಗಡೆಯಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಗೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇಬ್ಬರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸುಖವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. [[File:Penile-vaginal sexual act.JPG|thumb||ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ ]] ==ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ== ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಅರಿವಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಆಯೋಜನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಜನರಲ್ಲೂ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಅರಿವು ಮೂಡಿದೆ. ಒಂದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕಾ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದೆ ನೇರ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದನ್ನು ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಬೇಡದ ಗರ್ಭ ಧರಿಸುವಿಕೆ, ಲೈಂಗಿಕ ರೋಗಗಳು, ಏಡ್ಸ್ ನಂತಹ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಹರಡುತ್ತವೆ. ==ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಮಾಹಿತಿ== <gallery mode="packed" heights="75px"> File:Lateral sex.jpg|ಪಾರ್ಶ್ವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-missionary.png|ಮಿಷನರಿ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-T-square.png | ಚೌಕಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-standing.png | ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-sitting-sp.png | ಕುಳಿತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-fingering.png| ಸ್ತ್ರೀ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬೆರಳು ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವುದು File:Wiki-dstyle.png |ಶ್ವಾನಮೈಥುನ ಭಂಗಿ </gallery> == ಕೂಡುವಿಕೆಯ ಮಹತ್ವ == ಕೂಡುವಿಕೆಯೆಂದರೆ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡೀಸುವ ಕಲೆಯೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಶಾರೀರಿಕ ಚೋದನೆಗಳಿಗಿಂತ ಕೂಡುವಿಕೆ ಯಾಕೆ ಮಹತ್ತರವಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ಆನಂದದಾಯಕವಾದ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.wikihow.com/Make-Great-Love|title=How to Make Great Love}}</ref> ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಕೂಡುವಿಕೆ ಪಾಲುದಾರರ ಲೈಂಗಿಕ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮಿಲನವಾಗಿದೆ (ಶಿಶ್ನ-ಯೋನಿ ಸಂಪರ್ಕ, ನಂತರದ ಚಲನೆಗಳು, ಮತ್ತು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ವೀರ್ಯಸ್ಖಲನ). ಆದರೆ ದೈಹಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಮೀರಿಯೂ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಹಲವು ನೆಲೆಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/sexual-intercourse|title=sexual intercourse}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.psychologytoday.com/us/basics/relationships/love-and-sex|title=Love and Sex}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://vijaykarnataka.com/lifestyle/relationship/do-you-know-what-are-the-health-benefits-of-having-orgasm/articleshow/68647434.cms|title=ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೇನು ಲಾಭ?}}</ref> ==ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ನೋವು ತರುವ ಕಾರಣಗಳು== ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ತೀವ್ರವಾದ ನೋವನ್ನು ಡಿಸ್ಪರೇನಿಯಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ದೈಹಿಕ ನೋವಿನ ಜೊತೆಗೆ, ಇದು ದಂಪತಿಗಳ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಹಾಗಾದರೆ, ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವೇನು? ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸಾಕಷ್ಟು ನಯಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ, ಮಹಿಳೆ ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ, ಫೋರ್‌ಪ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ, ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಅಥವಾ ದಂಪತಿಗಳು ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿದ ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟುಗಳನ್ನು <ref>{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/kannada/karnataka/bharat/lubricant-helps-to-good-intercourse/ka20210906174153103|title=ಲೂಬ್ರಿಕಂಟ್‌ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಆಹ್ಲಾದಕರ-ಸುಖಕರ ಸಂಭೋಗ ಸಾಧ್ಯ}}</ref> ಸಹ ಬಳಸಬಹುದು. ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಇತರ ಕಾರಣಗಳು: *ಯೋನಿಸಂ ಯೋನಿ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಅನೈಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದಾಗ ಇದು ತುಂಬಾ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ನೋವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಭಯದಿಂದಲೂ ಇದು ಪ್ರಚೋದಿಸಬಹುದು. *ಯೋನಿ ಸೋಂಕು ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮತ್ತು ಯೀಸ್ಟ್ ಸೋಂಕುಗಳು ಸಹ ಸೇರಿವೆ. *ಗರ್ಭಕಂಠದ ತೊಂದರೆಗಳು ಗರ್ಭಕಂಠವು ಗರ್ಭಾಶಯದ ತೆರೆಯುವಿಕೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚೇನೂ ಅಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ, ಶಿಶ್ನವು ಗರಿಷ್ಠ ನುಗ್ಗುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಗರ್ಭಕಂಠವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು ಮತ್ತು ಸೋಂಕುಗಳು ಮುಂತಾದ ಗರ್ಭಕಂಠದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿದ್ದರೆ ಅದು ನೋವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. *ಗರ್ಭಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಫೈಬ್ರಾಯ್ಡ್ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಒಂದಾಗಿರಬಹುದು, ಇದು ನೋವಿನ ಸಂಭೋಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು . *ಎಂಡೊಮೆಟ್ರಿಯೊಸಿಸ್ ಇದು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಒಳ ಪದರವು, ಫಾಲೋಪಿಯನ್ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಡಾಶಯಗಳಂತಹ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. *ಅಂಡಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಚೀಲಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಡಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. *ಶ್ರೋಣಿಯ ಉರಿಯೂತದ ಕಾಯಿಲೆ ಪೆಲ್ವಿಕ್ ಇನ್ಫ್ಲಮೇಟರಿ ಡಿಸೀಸ್ ಅಥವಾ ಪಿಐಡಿ ಎಂಬುದು ಅಂಗಾಂಶಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಉರಿಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಒತ್ತಡವು ತೀವ್ರವಾದ ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ಅಪಸ್ಥಾನೀಯ ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಇದು ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಫಲವತ್ತಾದ ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. *ಋತುಬಂಧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಋತುಬಂಧವಾದಾಗ, ಯೋನಿಯ ಒಳಪದರವು ತೆಳುವಾಗುವುದರಿಂದ ಆಕೆಯ ಯೋನಿಯ ತೇವಾಂಶ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅದು ಒಣಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. *ಪ್ರಮುಖ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಹೆರಿಗೆಯ ನಂತರ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸಂಭೋಗದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು. *ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಜನನಾಂಗದ ನರಹುಲಿಗಳು, ಹರ್ಪಿಸ್ ಹುಣ್ಣುಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಸಹ ಸೇರಿವೆ. *ಗಾಯ ಯೋನಿ ಅಥವಾ ಯೋನಿಗೆ ಗಾಯವಾದಾಗ, ಅದು ಅತ್ಯಂತ ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ವಲ್ವೊಡಿನಿಯಾ ಇದು ಮಹಿಳೆಯು ತನ್ನ ಬಾಹ್ಯ ಜನನಾಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುವ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನೋವು, ಇದನ್ನು ಯೋನಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www-apollocradle-com.translate.goog/blog/gynaecology/why-some-women-go-through-painful-sexual-intercourse?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=kn&_x_tr_hl=kn&_x_tr_pto=tc|title=ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಏಕೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ?}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} ==ನೋಡಿ== * [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ]] * [[ಮಗುವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳು]] * [[ಗರ್ಭಪಾತ]] * [[ವಂಶವಾಹಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಪ್ತ ಸಮಾಲೋಚನೆ]] * [[ಋತುಚಕ್ರ]] * [[ಯೋನಿ]] ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/vinodh-chabbi-630107.html?amp_js_v=0.1&usqp=mq331AQFKAGwASA= ಮಹಿಳೆಯರ ಹಸ್ತಮೈಥುನ;ವಿನೋದ ಛಬ್ಬಿ Updated: 23 ಏಪ್ರಿಲ್ 2019, ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಲೆಕ್ಕದಂತೆ ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 3-4 ಕೋಟಿ ಹೆಂಗಸರ ಭಗಾಂಕುರವನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿ ಗಂಡಸರ ಸುಖದ ಗುಲಾಮರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.] == ಹೊರಗಣ ಕೊಂಡಿಗಳು== *[http://www.prajavani.net/news/article/2017/01/21/467184.html ಸ್ಖಲನಕ್ಕೂ ಹಾರ್ಮೋನ್‌ಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆ;ಡಾ. ಎಸ್.ಎಸ್. ವಾಸನ್;೨೧ ಜನವರಿ ೨೦೧೭ ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060112011828/http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html |date=2006-01-12 }} * ಜಾನ್ ಸನ್ ಡಿ ಎಫ್, [http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM ಗ್ರೋಯಿಂಗ್ ಅಪ್ ಸೆಕ್ಸುಯಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ರೆಫೆರನ್ಸ್ ಅಟ್ಲಾಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060220110820/http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM |date=2006-02-20 }} * [http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm ಸಂಭೋಗವಿಲ್ಲದೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಒಂದು ಲೇಖನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070420095745/http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm |date=2007-04-20 }} * [http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html ಯು. ಕೆ. ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ನ್ಯಾಯಬದ್ಧ ನಡೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822155137/http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html |date=2010-08-22 }} * [http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 ಪೋಷಕರು ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಂತಹ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಮೂಲಗಳು ಆಕರಗಳು ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050308075229/http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 |date=2005-03-08 }} * [http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 ಯೋಜಿತ ಪೋಷಕತ್ವ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090215180220/http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 |date=2009-02-15 }} * [http://www.healthcentral.com/mhc/top/003157.cfm ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಾಹಿತಿ] * [http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm ಋತುಚಕ್ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081011065559/http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm |date=2008-10-11 }} * [http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html 'ಲೈಂಗಿಕತೆ ಎಂದರೇನು?' ಸರಣಿ ಉತ್ತರ ಕೊಂಡಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070429044321/http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html |date=2007-04-29 }} * [http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060216005917/http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html |date=2006-02-16 }} * [http://www.pbs.org/wgbh/evolution/sex/advantage/ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] [[ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಆರೋಗ್ಯ ಶಾಸ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಾನವಶರೀರ ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಶರೀರ ಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ]] 24xehgcazyzru6x3z8rpj66jcwg5j6z 1306191 1306189 2025-06-06T15:42:06Z Kpbolumbu 1019 /* ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ನೋವು ತರುವ ಕಾರಣಗಳು */ 1306191 wikitext text/x-wiki [[File:Édouard-Henri Avril (13).jpg|thumb|right|ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡು, ಅವಳ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿ, ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಅವಳ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಕಾಮಭಂಗಿಯನ್ನು ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಭೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಜೋಡಿಯೊಂದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಚಿತ್ರಕಾರ: ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹೆನ್ರಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಎಂಬುದು ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮತ್ತು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ದೈಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲೈಂಗಿಕ ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸುವುದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗಾಗಿಯೂ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಕೂಡಿ ಸೃಷ್ಟಿಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಮತ್ತು ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ. ಗಂಡಿನಿಂದ ಶರಿರದಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಶರೀರಕ್ಕೆ ವೀರ್ಯ ವರ್ಗಾವಣೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಮಾನವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗಾತಿಗಳಿಬ್ಬರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಚೋದನೆ, ಶಿಶ್ನದ ನಿಮಿರುವಿಕೆ, ಯೋನಿಯ ತೇವಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಂಡಹೆಂಡಿರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಆನಂದದಾಯಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಿಕ್ಕೆ ಲೈಂಗಿಕತೆ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಸಂಗಾತಿಗಳಾಗಿ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಇಬ್ಬರಲ್ಲೂ ಕಾಮಾಸಕ್ತಿ ಕೆರಳುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಕಾಮ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬರ ಮೈಯನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ನಯವಾಗಿ ಉಜ್ಜುವುದು, ಮುತ್ತಿಡುವುದು, ನಾಲಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೆಕ್ಕುವುದು ಮಾಡುತ್ತಾ ಒಬ್ಬರ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒಬ್ಬರು ಕಳಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಬೆತ್ತಲಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳಿಬ್ಬರ ದೇಹದಲ್ಲೂ ವಿವಿಧ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸ್ರವಿಸಿ ದೇಹದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ಹಾರ್ಮೋನ್ ಗಳ ಸಂಚಾರ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ದೇಹದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಸಂಚಾರ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇತರ ದೈಹಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಗಂಡಿನ [[ಶಿಶ್ನ]] ಗಡುಸಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ [[ಯೋನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯಂತಹ ದ್ರವ ಒಸರಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನ ಕಬ್ಬಿಣದ ರಾಡಿನಂತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ನುಗ್ಗಲು ಅನುವಾಗುತ್ತದೆ. ಆನಂತರ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಹಾಕಿ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಆಡಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಹಲವು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಇದೆ ಕ್ರಿಯೆ ಮುಂದುವರೆದು ಗಂಡು ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣು ಕಾಮದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪಿ ಗಂಡು ತನ್ನ [[ವೀರ್ಯ]]ವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಗಂಡು ತಾನು ಬಿಡುವ ವೀರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಲಕ್ಷ ಲಕ್ಷ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಈ ಕೋಶಗಳು ಹೆಣ್ಣಿನ [[ಗರ್ಭನಾಳ]]ಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆಣ್ಣಿನ ಅಂಡಾಶಯ ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಇದೆ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮವೊಂದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಸಂಗಾತಿಗಳ ದೈಹಿಕ ತೃಪ್ತಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾದ ನವ ದಂಪತಿಗಳು ಪ್ರತೀದಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಹೆಣ್ಣು [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ|ಗರ್ಭವತಿ]]ಯಾದಾಗ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಆತಂಕಭರಿತವಾಗಿದ್ದು ವೈದ್ಯರ ಸೂಕ್ತ ಸಲಹೆ ಮೇರೆಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಬಹುದು. [[File:Wiki-cowgirl.png |thumb |200px|right |ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿನ ಮೇಲಿದ್ದು ತನ್ನ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಲೈಂಗಿಕ ಭಂಗಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ತೃಪ್ತಿಗಾಗಿಯಷ್ಟೇ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸುವ ದಂಪತಿಗಳು ಮಗುವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹಲವಾರು [[ಸಂತಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ|ವಿಧಾನಗಳನ್ನು]] ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಗಂಡು [[ನಿರೋಧ್]]/[[ಕಾಂಡೊಮ್]] ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾದ ನಂತರವೂ ತಾಣ ವೀರ್ಯವು ಹೆಣ್ಣಿನ ಗರ್ಭಕೋಶದೊಳಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮುಖಾಂತರ ಬೇಡದ ಗರ್ಭದಾರಣೆ ತಡೆಯಬಹುದು.ಮಹಿಳೆಯರು ಬಳಸುವ ಕಾಂಡೊಮ್ ಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು ಬರೀ ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳೆಯರೂ ಕೂಡ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ನಡೆಯುವುದಕ್ಕೂ ಮನ್ನವೇ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಬಹುದು. [[File:Sexual intercourse in humans 4.JPG|thumb|200px|ಸ್ತ್ರೀಯ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಪುರುಷ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸುವ ರೀತಿ ]] ==ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ== ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹಿಂದುಗಡೆಯಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಗೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇಬ್ಬರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸುಖವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. [[File:Penile-vaginal sexual act.JPG|thumb||ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ ]] ==ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ== ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಅರಿವಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಆಯೋಜನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಜನರಲ್ಲೂ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಅರಿವು ಮೂಡಿದೆ. ಒಂದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕಾ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದೆ ನೇರ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದನ್ನು ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಬೇಡದ ಗರ್ಭ ಧರಿಸುವಿಕೆ, ಲೈಂಗಿಕ ರೋಗಗಳು, ಏಡ್ಸ್ ನಂತಹ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಹರಡುತ್ತವೆ. ==ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಮಾಹಿತಿ== <gallery mode="packed" heights="75px"> File:Lateral sex.jpg|ಪಾರ್ಶ್ವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-missionary.png|ಮಿಷನರಿ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-T-square.png | ಚೌಕಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-standing.png | ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-sitting-sp.png | ಕುಳಿತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-fingering.png| ಸ್ತ್ರೀ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬೆರಳು ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವುದು File:Wiki-dstyle.png |ಶ್ವಾನಮೈಥುನ ಭಂಗಿ </gallery> == ಕೂಡುವಿಕೆಯ ಮಹತ್ವ == ಕೂಡುವಿಕೆಯೆಂದರೆ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡೀಸುವ ಕಲೆಯೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಶಾರೀರಿಕ ಚೋದನೆಗಳಿಗಿಂತ ಕೂಡುವಿಕೆ ಯಾಕೆ ಮಹತ್ತರವಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ಆನಂದದಾಯಕವಾದ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.wikihow.com/Make-Great-Love|title=How to Make Great Love}}</ref> ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಕೂಡುವಿಕೆ ಪಾಲುದಾರರ ಲೈಂಗಿಕ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮಿಲನವಾಗಿದೆ (ಶಿಶ್ನ-ಯೋನಿ ಸಂಪರ್ಕ, ನಂತರದ ಚಲನೆಗಳು, ಮತ್ತು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ವೀರ್ಯಸ್ಖಲನ). ಆದರೆ ದೈಹಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಮೀರಿಯೂ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಹಲವು ನೆಲೆಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/sexual-intercourse|title=sexual intercourse}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.psychologytoday.com/us/basics/relationships/love-and-sex|title=Love and Sex}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://vijaykarnataka.com/lifestyle/relationship/do-you-know-what-are-the-health-benefits-of-having-orgasm/articleshow/68647434.cms|title=ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೇನು ಲಾಭ?}}</ref> ==ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ನೋವು ತರುವ ಕಾರಣಗಳು== ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ತೀವ್ರವಾದ ನೋವನ್ನು ಡಿಸ್ಪರೇನಿಯಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ದೈಹಿಕ ನೋವಿನ ಜೊತೆಗೆ, ಇದು ದಂಪತಿಗಳ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಹಾಗಾದರೆ, ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವೇನು? ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸಾಕಷ್ಟು ನಯಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ, ಮಹಿಳೆ ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ, ಫೋರ್‌ಪ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ, ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಅಥವಾ ದಂಪತಿಗಳು ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿದ ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟುಗಳನ್ನು <ref>{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/kannada/karnataka/bharat/lubricant-helps-to-good-intercourse/ka20210906174153103|title=ಲೂಬ್ರಿಕಂಟ್‌ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಆಹ್ಲಾದಕರ-ಸುಖಕರ ಸಂಭೋಗ ಸಾಧ್ಯ}}</ref> ಸಹ ಬಳಸಬಹುದು. ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಇತರ ಕಾರಣಗಳು: *ಯೋನಿಸಂ ಯೋನಿ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಅನೈಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದಾಗ ಇದು ತುಂಬಾ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ನೋವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಭಯದಿಂದಲೂ ಇದು ಪ್ರಚೋದಿಸಬಹುದು. *ಯೋನಿ ಸೋಂಕು ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮತ್ತು ಯೀಸ್ಟ್ ಸೋಂಕುಗಳು ಸಹ ಸೇರಿವೆ. *ಗರ್ಭಕಂಠದ ತೊಂದರೆಗಳು ಗರ್ಭಕಂಠವು ಗರ್ಭಾಶಯದ ತೆರೆಯುವಿಕೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚೇನೂ ಅಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ, ಶಿಶ್ನವು ಗರಿಷ್ಠ ನುಗ್ಗುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಗರ್ಭಕಂಠವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು ಮತ್ತು ಸೋಂಕುಗಳು ಮುಂತಾದ ಗರ್ಭಕಂಠದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿದ್ದರೆ ಅದು ನೋವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. *ಗರ್ಭಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಫೈಬ್ರಾಯ್ಡ್ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಒಂದಾಗಿರಬಹುದು, ಇದು ನೋವಿನ ಸಂಭೋಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು . *ಎಂಡೊಮೆಟ್ರಿಯೊಸಿಸ್ ಇದು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಒಳ ಪದರವು, ಫಾಲೋಪಿಯನ್ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಡಾಶಯಗಳಂತಹ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. *ಅಂಡಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಚೀಲಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಡಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. *ಶ್ರೋಣಿಯ ಉರಿಯೂತದ ಕಾಯಿಲೆ ಪೆಲ್ವಿಕ್ ಇನ್ಫ್ಲಮೇಟರಿ ಡಿಸೀಸ್ ಅಥವಾ ಪಿಐಡಿ ಎಂಬುದು ಅಂಗಾಂಶಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಉರಿಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಒತ್ತಡವು ತೀವ್ರವಾದ ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ಅಪಸ್ಥಾನೀಯ ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಇದು ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಫಲವತ್ತಾದ ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. *ಋತುಬಂಧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಋತುಬಂಧವಾದಾಗ, ಯೋನಿಯ ಒಳಪದರವು ತೆಳುವಾಗುವುದರಿಂದ ಆಕೆಯ ಯೋನಿಯ ತೇವಾಂಶ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅದು ಒಣಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. *ಪ್ರಮುಖ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಹೆರಿಗೆಯ ನಂತರ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸಂಭೋಗದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು. *ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಜನನಾಂಗದ ನರಹುಲಿಗಳು, ಹರ್ಪಿಸ್ ಹುಣ್ಣುಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಸಹ ಸೇರಿವೆ. *ಗಾಯ ಯೋನಿ ಅಥವಾ ಯೋನಿಗೆ ಗಾಯವಾದಾಗ, ಅದು ಅತ್ಯಂತ ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ವಲ್ವೊಡಿನಿಯಾ ಇದು ಮಹಿಳೆ ತನ್ನ ಬಾಹ್ಯ ಜನನಾಂಗವಾದ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುವ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನೋವು.<ref>{{Cite web|url=https://www-apollocradle-com.translate.goog/blog/gynaecology/why-some-women-go-through-painful-sexual-intercourse?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=kn&_x_tr_hl=kn&_x_tr_pto=tc|title=ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಏಕೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ?}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} ==ನೋಡಿ== * [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ]] * [[ಮಗುವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳು]] * [[ಗರ್ಭಪಾತ]] * [[ವಂಶವಾಹಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಪ್ತ ಸಮಾಲೋಚನೆ]] * [[ಋತುಚಕ್ರ]] * [[ಯೋನಿ]] ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/vinodh-chabbi-630107.html?amp_js_v=0.1&usqp=mq331AQFKAGwASA= ಮಹಿಳೆಯರ ಹಸ್ತಮೈಥುನ;ವಿನೋದ ಛಬ್ಬಿ Updated: 23 ಏಪ್ರಿಲ್ 2019, ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಲೆಕ್ಕದಂತೆ ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 3-4 ಕೋಟಿ ಹೆಂಗಸರ ಭಗಾಂಕುರವನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿ ಗಂಡಸರ ಸುಖದ ಗುಲಾಮರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.] == ಹೊರಗಣ ಕೊಂಡಿಗಳು== *[http://www.prajavani.net/news/article/2017/01/21/467184.html ಸ್ಖಲನಕ್ಕೂ ಹಾರ್ಮೋನ್‌ಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆ;ಡಾ. ಎಸ್.ಎಸ್. ವಾಸನ್;೨೧ ಜನವರಿ ೨೦೧೭ ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060112011828/http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html |date=2006-01-12 }} * ಜಾನ್ ಸನ್ ಡಿ ಎಫ್, [http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM ಗ್ರೋಯಿಂಗ್ ಅಪ್ ಸೆಕ್ಸುಯಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ರೆಫೆರನ್ಸ್ ಅಟ್ಲಾಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060220110820/http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM |date=2006-02-20 }} * [http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm ಸಂಭೋಗವಿಲ್ಲದೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಒಂದು ಲೇಖನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070420095745/http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm |date=2007-04-20 }} * [http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html ಯು. ಕೆ. ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ನ್ಯಾಯಬದ್ಧ ನಡೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822155137/http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html |date=2010-08-22 }} * [http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 ಪೋಷಕರು ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಂತಹ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಮೂಲಗಳು ಆಕರಗಳು ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050308075229/http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 |date=2005-03-08 }} * [http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 ಯೋಜಿತ ಪೋಷಕತ್ವ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090215180220/http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 |date=2009-02-15 }} * [http://www.healthcentral.com/mhc/top/003157.cfm ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಾಹಿತಿ] * [http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm ಋತುಚಕ್ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081011065559/http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm |date=2008-10-11 }} * [http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html 'ಲೈಂಗಿಕತೆ ಎಂದರೇನು?' ಸರಣಿ ಉತ್ತರ ಕೊಂಡಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070429044321/http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html |date=2007-04-29 }} * [http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060216005917/http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html |date=2006-02-16 }} * [http://www.pbs.org/wgbh/evolution/sex/advantage/ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] [[ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಆರೋಗ್ಯ ಶಾಸ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಾನವಶರೀರ ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಶರೀರ ಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ]] irap386bz44fa2n66vucab03bx1k5n4 1306192 1306191 2025-06-06T15:55:54Z Kpbolumbu 1019 /* ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ನೋವು ತರುವ ಕಾರಣಗಳು */ 1306192 wikitext text/x-wiki [[File:Édouard-Henri Avril (13).jpg|thumb|right|ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡು, ಅವಳ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿ, ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಅವಳ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಕಾಮಭಂಗಿಯನ್ನು ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಭೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಜೋಡಿಯೊಂದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಚಿತ್ರಕಾರ: ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹೆನ್ರಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಎಂಬುದು ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮತ್ತು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ದೈಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲೈಂಗಿಕ ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸುವುದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗಾಗಿಯೂ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಕೂಡಿ ಸೃಷ್ಟಿಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಮತ್ತು ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ. ಗಂಡಿನಿಂದ ಶರಿರದಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಶರೀರಕ್ಕೆ ವೀರ್ಯ ವರ್ಗಾವಣೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಮಾನವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗಾತಿಗಳಿಬ್ಬರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಚೋದನೆ, ಶಿಶ್ನದ ನಿಮಿರುವಿಕೆ, ಯೋನಿಯ ತೇವಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಂಡಹೆಂಡಿರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಆನಂದದಾಯಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಿಕ್ಕೆ ಲೈಂಗಿಕತೆ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಸಂಗಾತಿಗಳಾಗಿ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಇಬ್ಬರಲ್ಲೂ ಕಾಮಾಸಕ್ತಿ ಕೆರಳುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಕಾಮ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬರ ಮೈಯನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ನಯವಾಗಿ ಉಜ್ಜುವುದು, ಮುತ್ತಿಡುವುದು, ನಾಲಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೆಕ್ಕುವುದು ಮಾಡುತ್ತಾ ಒಬ್ಬರ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒಬ್ಬರು ಕಳಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಬೆತ್ತಲಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳಿಬ್ಬರ ದೇಹದಲ್ಲೂ ವಿವಿಧ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸ್ರವಿಸಿ ದೇಹದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ಹಾರ್ಮೋನ್ ಗಳ ಸಂಚಾರ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ದೇಹದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಸಂಚಾರ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇತರ ದೈಹಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಗಂಡಿನ [[ಶಿಶ್ನ]] ಗಡುಸಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ [[ಯೋನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯಂತಹ ದ್ರವ ಒಸರಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನ ಕಬ್ಬಿಣದ ರಾಡಿನಂತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ನುಗ್ಗಲು ಅನುವಾಗುತ್ತದೆ. ಆನಂತರ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಹಾಕಿ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಆಡಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಹಲವು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಇದೆ ಕ್ರಿಯೆ ಮುಂದುವರೆದು ಗಂಡು ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣು ಕಾಮದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪಿ ಗಂಡು ತನ್ನ [[ವೀರ್ಯ]]ವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಗಂಡು ತಾನು ಬಿಡುವ ವೀರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಲಕ್ಷ ಲಕ್ಷ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಈ ಕೋಶಗಳು ಹೆಣ್ಣಿನ [[ಗರ್ಭನಾಳ]]ಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆಣ್ಣಿನ ಅಂಡಾಶಯ ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಇದೆ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮವೊಂದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಸಂಗಾತಿಗಳ ದೈಹಿಕ ತೃಪ್ತಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾದ ನವ ದಂಪತಿಗಳು ಪ್ರತೀದಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಹೆಣ್ಣು [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ|ಗರ್ಭವತಿ]]ಯಾದಾಗ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಆತಂಕಭರಿತವಾಗಿದ್ದು ವೈದ್ಯರ ಸೂಕ್ತ ಸಲಹೆ ಮೇರೆಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಬಹುದು. [[File:Wiki-cowgirl.png |thumb |200px|right |ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿನ ಮೇಲಿದ್ದು ತನ್ನ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಲೈಂಗಿಕ ಭಂಗಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ತೃಪ್ತಿಗಾಗಿಯಷ್ಟೇ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸುವ ದಂಪತಿಗಳು ಮಗುವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹಲವಾರು [[ಸಂತಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ|ವಿಧಾನಗಳನ್ನು]] ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಗಂಡು [[ನಿರೋಧ್]]/[[ಕಾಂಡೊಮ್]] ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾದ ನಂತರವೂ ತಾಣ ವೀರ್ಯವು ಹೆಣ್ಣಿನ ಗರ್ಭಕೋಶದೊಳಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮುಖಾಂತರ ಬೇಡದ ಗರ್ಭದಾರಣೆ ತಡೆಯಬಹುದು.ಮಹಿಳೆಯರು ಬಳಸುವ ಕಾಂಡೊಮ್ ಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು ಬರೀ ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳೆಯರೂ ಕೂಡ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ನಡೆಯುವುದಕ್ಕೂ ಮನ್ನವೇ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಬಹುದು. [[File:Sexual intercourse in humans 4.JPG|thumb|200px|ಸ್ತ್ರೀಯ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಪುರುಷ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸುವ ರೀತಿ ]] ==ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ== ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹಿಂದುಗಡೆಯಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಗೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇಬ್ಬರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸುಖವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. [[File:Penile-vaginal sexual act.JPG|thumb||ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ ]] ==ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ== ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಅರಿವಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಆಯೋಜನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಜನರಲ್ಲೂ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಅರಿವು ಮೂಡಿದೆ. ಒಂದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕಾ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದೆ ನೇರ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದನ್ನು ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಬೇಡದ ಗರ್ಭ ಧರಿಸುವಿಕೆ, ಲೈಂಗಿಕ ರೋಗಗಳು, ಏಡ್ಸ್ ನಂತಹ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಹರಡುತ್ತವೆ. ==ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಮಾಹಿತಿ== <gallery mode="packed" heights="75px"> File:Lateral sex.jpg|ಪಾರ್ಶ್ವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-missionary.png|ಮಿಷನರಿ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-T-square.png | ಚೌಕಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-standing.png | ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-sitting-sp.png | ಕುಳಿತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-fingering.png| ಸ್ತ್ರೀ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬೆರಳು ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವುದು File:Wiki-dstyle.png |ಶ್ವಾನಮೈಥುನ ಭಂಗಿ </gallery> == ಕೂಡುವಿಕೆಯ ಮಹತ್ವ == ಕೂಡುವಿಕೆಯೆಂದರೆ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡೀಸುವ ಕಲೆಯೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಶಾರೀರಿಕ ಚೋದನೆಗಳಿಗಿಂತ ಕೂಡುವಿಕೆ ಯಾಕೆ ಮಹತ್ತರವಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ಆನಂದದಾಯಕವಾದ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.wikihow.com/Make-Great-Love|title=How to Make Great Love}}</ref> ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಕೂಡುವಿಕೆ ಪಾಲುದಾರರ ಲೈಂಗಿಕ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮಿಲನವಾಗಿದೆ (ಶಿಶ್ನ-ಯೋನಿ ಸಂಪರ್ಕ, ನಂತರದ ಚಲನೆಗಳು, ಮತ್ತು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ವೀರ್ಯಸ್ಖಲನ). ಆದರೆ ದೈಹಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಮೀರಿಯೂ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಹಲವು ನೆಲೆಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/sexual-intercourse|title=sexual intercourse}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.psychologytoday.com/us/basics/relationships/love-and-sex|title=Love and Sex}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://vijaykarnataka.com/lifestyle/relationship/do-you-know-what-are-the-health-benefits-of-having-orgasm/articleshow/68647434.cms|title=ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೇನು ಲಾಭ?}}</ref> ==ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ನೋವು ತರುವ ಕಾರಣಗಳು== ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ತೀವ್ರವಾದ ನೋವನ್ನು ಡಿಸ್ಪರೇನಿಯಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ದೈಹಿಕ ನೋವಿನ ಜೊತೆಗೆ, ಇದು ದಂಪತಿಗಳ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಹಾಗಾದರೆ, ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವೇನು? ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸಾಕಷ್ಟು ನಯಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ, ಮಹಿಳೆ ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ, ಫೋರ್‌ಪ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ, ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಅಥವಾ ದಂಪತಿಗಳು ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿದ ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟುಗಳನ್ನು <ref>{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/kannada/karnataka/bharat/lubricant-helps-to-good-intercourse/ka20210906174153103|title=ಲೂಬ್ರಿಕಂಟ್‌ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಆಹ್ಲಾದಕರ-ಸುಖಕರ ಸಂಭೋಗ ಸಾಧ್ಯ}}</ref> ಸಹ ಬಳಸಬಹುದು. ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಇತರ ಕಾರಣಗಳು: *ವಜಿನಿಸ್ಮಸ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿನ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಅನೈಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದಾಗ ಇದು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ನೋವಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಭಯದಿಂದಲೂ ಇದು ಪ್ರಚೋದಿಸಲ್ಪಡಬಹುದು. *ಯೋನಿಯ ಸೋಂಕು ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕಾಯಿಲೆ ಮತ್ತು ಯೀಸ್ಟ್ ಸೋಂಕುಗಳು ಸಹ ಇದರ ಭಾಗವಾಗಿವೆ. *ಗರ್ಭಕಂಠದ ತೊಂದರೆಗಳು ಗರ್ಭಕಂಠವು ಗರ್ಭಾಶಯದ ದ್ವಾರವೇ ಆಗಿದೆ. ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ತುರುಕಿಸಿದರೆ ಅದು ಗರ್ಭಕಂಠವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು ಮತ್ತು ಗರ್ಭಕಂಠದಲ್ಲಿ ಸೋಂಕುಗಳೇ ಮುಂತಾದ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿದ್ದರೆ ಅದು ನೋವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲುದು. *ಗರ್ಭಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಫೈಬ್ರಾಯ್ಡ್ ರೋಗ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದರಿಂದ ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಯೋನಿ ಬಿಗಿದು ನೋವುಂಟಾಗುವ ಸಂಭವವಿದೆ. *ಎಂಡೊಮೆಟ್ರಿಯೊಸಿಸ್ ಇದು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಒಳ ಪದರವು, ಫಾಲೋಪಿಯನ್ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಡಾಶಯಗಳಂತಹ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. *ಅಂಡಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಚೀಲಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಡಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. *ಶ್ರೋಣಿಯ ಉರಿಯೂತದ ಕಾಯಿಲೆ ಪೆಲ್ವಿಕ್ ಇನ್ಫ್ಲಮೇಟರಿ ಡಿಸೀಸ್ ಅಥವಾ ಪಿಐಡಿ ಎಂಬುದು ಅಂಗಾಂಶಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಉರಿಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಒತ್ತಡವು ತೀವ್ರವಾದ ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ಅಪಸ್ಥಾನೀಯ ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಇದು ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಫಲವತ್ತಾದ ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. *ಋತುಬಂಧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಋತುಬಂಧವಾದಾಗ, ಯೋನಿಯ ಒಳಪದರವು ತೆಳುವಾಗುವುದರಿಂದ ಆಕೆಯ ಯೋನಿಯ ತೇವಾಂಶ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅದು ಒಣಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. *ಪ್ರಮುಖ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಹೆರಿಗೆಯ ನಂತರ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸಂಭೋಗದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು. *ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಜನನಾಂಗದ ಗಂಟುಗಳು, ಹರ್ಪಿಸ್ ಹುಣ್ಣುಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಸಹ ಸೇರಿವೆ. *ಗಾಯ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಗಾಯಗಳಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ವಲ್ವೊಡಿನಿಯಾ ಇದು ಮಹಿಳೆ ತನ್ನ ಬಾಹ್ಯ ಜನನಾಂಗವಾದ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುವ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನೋವು.<ref>{{Cite web|url=https://www-apollocradle-com.translate.goog/blog/gynaecology/why-some-women-go-through-painful-sexual-intercourse?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=kn&_x_tr_hl=kn&_x_tr_pto=tc|title=ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಏಕೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ?}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} ==ನೋಡಿ== * [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ]] * [[ಮಗುವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳು]] * [[ಗರ್ಭಪಾತ]] * [[ವಂಶವಾಹಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಪ್ತ ಸಮಾಲೋಚನೆ]] * [[ಋತುಚಕ್ರ]] * [[ಯೋನಿ]] ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/vinodh-chabbi-630107.html?amp_js_v=0.1&usqp=mq331AQFKAGwASA= ಮಹಿಳೆಯರ ಹಸ್ತಮೈಥುನ;ವಿನೋದ ಛಬ್ಬಿ Updated: 23 ಏಪ್ರಿಲ್ 2019, ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಲೆಕ್ಕದಂತೆ ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 3-4 ಕೋಟಿ ಹೆಂಗಸರ ಭಗಾಂಕುರವನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿ ಗಂಡಸರ ಸುಖದ ಗುಲಾಮರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.] == ಹೊರಗಣ ಕೊಂಡಿಗಳು== *[http://www.prajavani.net/news/article/2017/01/21/467184.html ಸ್ಖಲನಕ್ಕೂ ಹಾರ್ಮೋನ್‌ಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆ;ಡಾ. ಎಸ್.ಎಸ್. ವಾಸನ್;೨೧ ಜನವರಿ ೨೦೧೭ ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060112011828/http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html |date=2006-01-12 }} * ಜಾನ್ ಸನ್ ಡಿ ಎಫ್, [http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM ಗ್ರೋಯಿಂಗ್ ಅಪ್ ಸೆಕ್ಸುಯಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ರೆಫೆರನ್ಸ್ ಅಟ್ಲಾಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060220110820/http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM |date=2006-02-20 }} * [http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm ಸಂಭೋಗವಿಲ್ಲದೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಒಂದು ಲೇಖನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070420095745/http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm |date=2007-04-20 }} * [http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html ಯು. ಕೆ. ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ನ್ಯಾಯಬದ್ಧ ನಡೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822155137/http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html |date=2010-08-22 }} * [http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 ಪೋಷಕರು ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಂತಹ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಮೂಲಗಳು ಆಕರಗಳು ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050308075229/http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 |date=2005-03-08 }} * [http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 ಯೋಜಿತ ಪೋಷಕತ್ವ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090215180220/http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 |date=2009-02-15 }} * [http://www.healthcentral.com/mhc/top/003157.cfm ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಾಹಿತಿ] * [http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm ಋತುಚಕ್ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081011065559/http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm |date=2008-10-11 }} * [http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html 'ಲೈಂಗಿಕತೆ ಎಂದರೇನು?' ಸರಣಿ ಉತ್ತರ ಕೊಂಡಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070429044321/http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html |date=2007-04-29 }} * [http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060216005917/http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html |date=2006-02-16 }} * [http://www.pbs.org/wgbh/evolution/sex/advantage/ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] [[ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಆರೋಗ್ಯ ಶಾಸ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಾನವಶರೀರ ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಶರೀರ ಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ]] 28oypn5eki9vt2ua8bg5398drm9z4h7 1306198 1306192 2025-06-06T16:39:09Z Kpbolumbu 1019 /* ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಮಾಹಿತಿ */ 1306198 wikitext text/x-wiki [[File:Édouard-Henri Avril (13).jpg|thumb|right|ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡು, ಅವಳ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿ, ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಅವಳ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಕಾಮಭಂಗಿಯನ್ನು ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಭೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಜೋಡಿಯೊಂದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಚಿತ್ರಕಾರ: ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹೆನ್ರಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಎಂಬುದು ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮತ್ತು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ದೈಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲೈಂಗಿಕ ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸುವುದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗಾಗಿಯೂ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಕೂಡಿ ಸೃಷ್ಟಿಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಮತ್ತು ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ. ಗಂಡಿನಿಂದ ಶರಿರದಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಶರೀರಕ್ಕೆ ವೀರ್ಯ ವರ್ಗಾವಣೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಮಾನವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗಾತಿಗಳಿಬ್ಬರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಚೋದನೆ, ಶಿಶ್ನದ ನಿಮಿರುವಿಕೆ, ಯೋನಿಯ ತೇವಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಂಡಹೆಂಡಿರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಆನಂದದಾಯಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಿಕ್ಕೆ ಲೈಂಗಿಕತೆ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಸಂಗಾತಿಗಳಾಗಿ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಇಬ್ಬರಲ್ಲೂ ಕಾಮಾಸಕ್ತಿ ಕೆರಳುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಕಾಮ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬರ ಮೈಯನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ನಯವಾಗಿ ಉಜ್ಜುವುದು, ಮುತ್ತಿಡುವುದು, ನಾಲಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೆಕ್ಕುವುದು ಮಾಡುತ್ತಾ ಒಬ್ಬರ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒಬ್ಬರು ಕಳಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಬೆತ್ತಲಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳಿಬ್ಬರ ದೇಹದಲ್ಲೂ ವಿವಿಧ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸ್ರವಿಸಿ ದೇಹದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ಹಾರ್ಮೋನ್ ಗಳ ಸಂಚಾರ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ದೇಹದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಸಂಚಾರ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇತರ ದೈಹಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಗಂಡಿನ [[ಶಿಶ್ನ]] ಗಡುಸಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ [[ಯೋನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯಂತಹ ದ್ರವ ಒಸರಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನ ಕಬ್ಬಿಣದ ರಾಡಿನಂತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ನುಗ್ಗಲು ಅನುವಾಗುತ್ತದೆ. ಆನಂತರ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಹಾಕಿ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಆಡಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಹಲವು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಇದೆ ಕ್ರಿಯೆ ಮುಂದುವರೆದು ಗಂಡು ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣು ಕಾಮದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪಿ ಗಂಡು ತನ್ನ [[ವೀರ್ಯ]]ವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಗಂಡು ತಾನು ಬಿಡುವ ವೀರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಲಕ್ಷ ಲಕ್ಷ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಈ ಕೋಶಗಳು ಹೆಣ್ಣಿನ [[ಗರ್ಭನಾಳ]]ಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆಣ್ಣಿನ ಅಂಡಾಶಯ ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಇದೆ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮವೊಂದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಸಂಗಾತಿಗಳ ದೈಹಿಕ ತೃಪ್ತಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾದ ನವ ದಂಪತಿಗಳು ಪ್ರತೀದಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಹೆಣ್ಣು [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ|ಗರ್ಭವತಿ]]ಯಾದಾಗ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಆತಂಕಭರಿತವಾಗಿದ್ದು ವೈದ್ಯರ ಸೂಕ್ತ ಸಲಹೆ ಮೇರೆಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಬಹುದು. [[File:Wiki-cowgirl.png |thumb |200px|right |ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿನ ಮೇಲಿದ್ದು ತನ್ನ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಲೈಂಗಿಕ ಭಂಗಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ತೃಪ್ತಿಗಾಗಿಯಷ್ಟೇ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸುವ ದಂಪತಿಗಳು ಮಗುವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹಲವಾರು [[ಸಂತಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ|ವಿಧಾನಗಳನ್ನು]] ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಗಂಡು [[ನಿರೋಧ್]]/[[ಕಾಂಡೊಮ್]] ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾದ ನಂತರವೂ ತಾಣ ವೀರ್ಯವು ಹೆಣ್ಣಿನ ಗರ್ಭಕೋಶದೊಳಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮುಖಾಂತರ ಬೇಡದ ಗರ್ಭದಾರಣೆ ತಡೆಯಬಹುದು.ಮಹಿಳೆಯರು ಬಳಸುವ ಕಾಂಡೊಮ್ ಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು ಬರೀ ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳೆಯರೂ ಕೂಡ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ನಡೆಯುವುದಕ್ಕೂ ಮನ್ನವೇ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಬಹುದು. [[File:Sexual intercourse in humans 4.JPG|thumb|200px|ಸ್ತ್ರೀಯ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಪುರುಷ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸುವ ರೀತಿ ]] ==ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ== ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹಿಂದುಗಡೆಯಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಗೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇಬ್ಬರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸುಖವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. [[File:Penile-vaginal sexual act.JPG|thumb||ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ ]] ==ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ== ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಅರಿವಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಆಯೋಜನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಜನರಲ್ಲೂ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಅರಿವು ಮೂಡಿದೆ. ಒಂದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕಾ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದೆ ನೇರ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದನ್ನು ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಬೇಡದ ಗರ್ಭ ಧರಿಸುವಿಕೆ, ಲೈಂಗಿಕ ರೋಗಗಳು, ಏಡ್ಸ್ ನಂತಹ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಹರಡುತ್ತವೆ. ==ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಮಾಹಿತಿ== <gallery mode="packed" heights="75px"> File:Wiki-lcp.png|ಪಾರ್ಶ್ವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-missionary.png|ಮಿಷನರಿ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-T-square.png | ಚೌಕಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-standing.png | ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-sitting-sp.png | ಕುಳಿತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-fingering.png| ಸ್ತ್ರೀ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬೆರಳು ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವುದು File:Wiki-dstyle.png |ಶ್ವಾನಮೈಥುನ ಭಂಗಿ </gallery> == ಕೂಡುವಿಕೆಯ ಮಹತ್ವ == ಕೂಡುವಿಕೆಯೆಂದರೆ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡೀಸುವ ಕಲೆಯೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಶಾರೀರಿಕ ಚೋದನೆಗಳಿಗಿಂತ ಕೂಡುವಿಕೆ ಯಾಕೆ ಮಹತ್ತರವಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ಆನಂದದಾಯಕವಾದ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.wikihow.com/Make-Great-Love|title=How to Make Great Love}}</ref> ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಕೂಡುವಿಕೆ ಪಾಲುದಾರರ ಲೈಂಗಿಕ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮಿಲನವಾಗಿದೆ (ಶಿಶ್ನ-ಯೋನಿ ಸಂಪರ್ಕ, ನಂತರದ ಚಲನೆಗಳು, ಮತ್ತು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ವೀರ್ಯಸ್ಖಲನ). ಆದರೆ ದೈಹಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಮೀರಿಯೂ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಹಲವು ನೆಲೆಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/sexual-intercourse|title=sexual intercourse}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.psychologytoday.com/us/basics/relationships/love-and-sex|title=Love and Sex}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://vijaykarnataka.com/lifestyle/relationship/do-you-know-what-are-the-health-benefits-of-having-orgasm/articleshow/68647434.cms|title=ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೇನು ಲಾಭ?}}</ref> ==ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ನೋವು ತರುವ ಕಾರಣಗಳು== ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ತೀವ್ರವಾದ ನೋವನ್ನು ಡಿಸ್ಪರೇನಿಯಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ದೈಹಿಕ ನೋವಿನ ಜೊತೆಗೆ, ಇದು ದಂಪತಿಗಳ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಹಾಗಾದರೆ, ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವೇನು? ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸಾಕಷ್ಟು ನಯಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ, ಮಹಿಳೆ ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ, ಫೋರ್‌ಪ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ, ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಅಥವಾ ದಂಪತಿಗಳು ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿದ ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟುಗಳನ್ನು <ref>{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/kannada/karnataka/bharat/lubricant-helps-to-good-intercourse/ka20210906174153103|title=ಲೂಬ್ರಿಕಂಟ್‌ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಆಹ್ಲಾದಕರ-ಸುಖಕರ ಸಂಭೋಗ ಸಾಧ್ಯ}}</ref> ಸಹ ಬಳಸಬಹುದು. ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಇತರ ಕಾರಣಗಳು: *ವಜಿನಿಸ್ಮಸ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿನ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಅನೈಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದಾಗ ಇದು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ನೋವಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಭಯದಿಂದಲೂ ಇದು ಪ್ರಚೋದಿಸಲ್ಪಡಬಹುದು. *ಯೋನಿಯ ಸೋಂಕು ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕಾಯಿಲೆ ಮತ್ತು ಯೀಸ್ಟ್ ಸೋಂಕುಗಳು ಸಹ ಇದರ ಭಾಗವಾಗಿವೆ. *ಗರ್ಭಕಂಠದ ತೊಂದರೆಗಳು ಗರ್ಭಕಂಠವು ಗರ್ಭಾಶಯದ ದ್ವಾರವೇ ಆಗಿದೆ. ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ತುರುಕಿಸಿದರೆ ಅದು ಗರ್ಭಕಂಠವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು ಮತ್ತು ಗರ್ಭಕಂಠದಲ್ಲಿ ಸೋಂಕುಗಳೇ ಮುಂತಾದ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿದ್ದರೆ ಅದು ನೋವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲುದು. *ಗರ್ಭಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಫೈಬ್ರಾಯ್ಡ್ ರೋಗ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದರಿಂದ ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಯೋನಿ ಬಿಗಿದು ನೋವುಂಟಾಗುವ ಸಂಭವವಿದೆ. *ಎಂಡೊಮೆಟ್ರಿಯೊಸಿಸ್ ಇದು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಒಳ ಪದರವು, ಫಾಲೋಪಿಯನ್ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಡಾಶಯಗಳಂತಹ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. *ಅಂಡಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಚೀಲಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಡಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. *ಶ್ರೋಣಿಯ ಉರಿಯೂತದ ಕಾಯಿಲೆ ಪೆಲ್ವಿಕ್ ಇನ್ಫ್ಲಮೇಟರಿ ಡಿಸೀಸ್ ಅಥವಾ ಪಿಐಡಿ ಎಂಬುದು ಅಂಗಾಂಶಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಉರಿಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಒತ್ತಡವು ತೀವ್ರವಾದ ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ಅಪಸ್ಥಾನೀಯ ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಇದು ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಫಲವತ್ತಾದ ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. *ಋತುಬಂಧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಋತುಬಂಧವಾದಾಗ, ಯೋನಿಯ ಒಳಪದರವು ತೆಳುವಾಗುವುದರಿಂದ ಆಕೆಯ ಯೋನಿಯ ತೇವಾಂಶ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅದು ಒಣಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. *ಪ್ರಮುಖ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಹೆರಿಗೆಯ ನಂತರ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸಂಭೋಗದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು. *ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಜನನಾಂಗದ ಗಂಟುಗಳು, ಹರ್ಪಿಸ್ ಹುಣ್ಣುಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಸಹ ಸೇರಿವೆ. *ಗಾಯ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಗಾಯಗಳಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ವಲ್ವೊಡಿನಿಯಾ ಇದು ಮಹಿಳೆ ತನ್ನ ಬಾಹ್ಯ ಜನನಾಂಗವಾದ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುವ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನೋವು.<ref>{{Cite web|url=https://www-apollocradle-com.translate.goog/blog/gynaecology/why-some-women-go-through-painful-sexual-intercourse?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=kn&_x_tr_hl=kn&_x_tr_pto=tc|title=ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಏಕೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ?}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} ==ನೋಡಿ== * [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ]] * [[ಮಗುವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳು]] * [[ಗರ್ಭಪಾತ]] * [[ವಂಶವಾಹಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಪ್ತ ಸಮಾಲೋಚನೆ]] * [[ಋತುಚಕ್ರ]] * [[ಯೋನಿ]] ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/vinodh-chabbi-630107.html?amp_js_v=0.1&usqp=mq331AQFKAGwASA= ಮಹಿಳೆಯರ ಹಸ್ತಮೈಥುನ;ವಿನೋದ ಛಬ್ಬಿ Updated: 23 ಏಪ್ರಿಲ್ 2019, ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಲೆಕ್ಕದಂತೆ ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 3-4 ಕೋಟಿ ಹೆಂಗಸರ ಭಗಾಂಕುರವನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿ ಗಂಡಸರ ಸುಖದ ಗುಲಾಮರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.] == ಹೊರಗಣ ಕೊಂಡಿಗಳು== *[http://www.prajavani.net/news/article/2017/01/21/467184.html ಸ್ಖಲನಕ್ಕೂ ಹಾರ್ಮೋನ್‌ಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆ;ಡಾ. ಎಸ್.ಎಸ್. ವಾಸನ್;೨೧ ಜನವರಿ ೨೦೧೭ ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060112011828/http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html |date=2006-01-12 }} * ಜಾನ್ ಸನ್ ಡಿ ಎಫ್, [http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM ಗ್ರೋಯಿಂಗ್ ಅಪ್ ಸೆಕ್ಸುಯಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ರೆಫೆರನ್ಸ್ ಅಟ್ಲಾಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060220110820/http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM |date=2006-02-20 }} * [http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm ಸಂಭೋಗವಿಲ್ಲದೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಒಂದು ಲೇಖನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070420095745/http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm |date=2007-04-20 }} * [http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html ಯು. ಕೆ. ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ನ್ಯಾಯಬದ್ಧ ನಡೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822155137/http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html |date=2010-08-22 }} * [http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 ಪೋಷಕರು ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಂತಹ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಮೂಲಗಳು ಆಕರಗಳು ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050308075229/http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 |date=2005-03-08 }} * [http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 ಯೋಜಿತ ಪೋಷಕತ್ವ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090215180220/http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 |date=2009-02-15 }} * [http://www.healthcentral.com/mhc/top/003157.cfm ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಾಹಿತಿ] * [http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm ಋತುಚಕ್ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081011065559/http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm |date=2008-10-11 }} * [http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html 'ಲೈಂಗಿಕತೆ ಎಂದರೇನು?' ಸರಣಿ ಉತ್ತರ ಕೊಂಡಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070429044321/http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html |date=2007-04-29 }} * [http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060216005917/http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html |date=2006-02-16 }} * [http://www.pbs.org/wgbh/evolution/sex/advantage/ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] [[ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಆರೋಗ್ಯ ಶಾಸ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಾನವಶರೀರ ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಶರೀರ ಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ]] 71cry6a9wyi68e1aurxokmg020ddyzp 1306199 1306198 2025-06-06T16:40:54Z Kpbolumbu 1019 /* ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಮಾಹಿತಿ */ 1306199 wikitext text/x-wiki [[File:Édouard-Henri Avril (13).jpg|thumb|right|ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡು, ಅವಳ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿ, ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಅವಳ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಕಾಮಭಂಗಿಯನ್ನು ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಭೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಜೋಡಿಯೊಂದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಚಿತ್ರಕಾರ: ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹೆನ್ರಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಎಂಬುದು ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮತ್ತು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ದೈಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲೈಂಗಿಕ ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸುವುದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗಾಗಿಯೂ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಕೂಡಿ ಸೃಷ್ಟಿಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಮತ್ತು ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ. ಗಂಡಿನಿಂದ ಶರಿರದಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಶರೀರಕ್ಕೆ ವೀರ್ಯ ವರ್ಗಾವಣೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಮಾನವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗಾತಿಗಳಿಬ್ಬರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಚೋದನೆ, ಶಿಶ್ನದ ನಿಮಿರುವಿಕೆ, ಯೋನಿಯ ತೇವಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಂಡಹೆಂಡಿರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಆನಂದದಾಯಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಿಕ್ಕೆ ಲೈಂಗಿಕತೆ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಸಂಗಾತಿಗಳಾಗಿ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಇಬ್ಬರಲ್ಲೂ ಕಾಮಾಸಕ್ತಿ ಕೆರಳುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಕಾಮ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬರ ಮೈಯನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ನಯವಾಗಿ ಉಜ್ಜುವುದು, ಮುತ್ತಿಡುವುದು, ನಾಲಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೆಕ್ಕುವುದು ಮಾಡುತ್ತಾ ಒಬ್ಬರ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒಬ್ಬರು ಕಳಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಬೆತ್ತಲಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳಿಬ್ಬರ ದೇಹದಲ್ಲೂ ವಿವಿಧ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸ್ರವಿಸಿ ದೇಹದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ಹಾರ್ಮೋನ್ ಗಳ ಸಂಚಾರ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ದೇಹದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಸಂಚಾರ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇತರ ದೈಹಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಗಂಡಿನ [[ಶಿಶ್ನ]] ಗಡುಸಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ [[ಯೋನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯಂತಹ ದ್ರವ ಒಸರಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನ ಕಬ್ಬಿಣದ ರಾಡಿನಂತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ನುಗ್ಗಲು ಅನುವಾಗುತ್ತದೆ. ಆನಂತರ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಹಾಕಿ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಆಡಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಹಲವು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಇದೆ ಕ್ರಿಯೆ ಮುಂದುವರೆದು ಗಂಡು ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣು ಕಾಮದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪಿ ಗಂಡು ತನ್ನ [[ವೀರ್ಯ]]ವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಗಂಡು ತಾನು ಬಿಡುವ ವೀರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಲಕ್ಷ ಲಕ್ಷ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಈ ಕೋಶಗಳು ಹೆಣ್ಣಿನ [[ಗರ್ಭನಾಳ]]ಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆಣ್ಣಿನ ಅಂಡಾಶಯ ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಇದೆ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮವೊಂದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಸಂಗಾತಿಗಳ ದೈಹಿಕ ತೃಪ್ತಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾದ ನವ ದಂಪತಿಗಳು ಪ್ರತೀದಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಹೆಣ್ಣು [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ|ಗರ್ಭವತಿ]]ಯಾದಾಗ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಆತಂಕಭರಿತವಾಗಿದ್ದು ವೈದ್ಯರ ಸೂಕ್ತ ಸಲಹೆ ಮೇರೆಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಬಹುದು. [[File:Wiki-cowgirl.png |thumb |200px|right |ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿನ ಮೇಲಿದ್ದು ತನ್ನ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಲೈಂಗಿಕ ಭಂಗಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ತೃಪ್ತಿಗಾಗಿಯಷ್ಟೇ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸುವ ದಂಪತಿಗಳು ಮಗುವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹಲವಾರು [[ಸಂತಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ|ವಿಧಾನಗಳನ್ನು]] ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಗಂಡು [[ನಿರೋಧ್]]/[[ಕಾಂಡೊಮ್]] ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾದ ನಂತರವೂ ತಾಣ ವೀರ್ಯವು ಹೆಣ್ಣಿನ ಗರ್ಭಕೋಶದೊಳಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮುಖಾಂತರ ಬೇಡದ ಗರ್ಭದಾರಣೆ ತಡೆಯಬಹುದು.ಮಹಿಳೆಯರು ಬಳಸುವ ಕಾಂಡೊಮ್ ಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು ಬರೀ ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳೆಯರೂ ಕೂಡ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ನಡೆಯುವುದಕ್ಕೂ ಮನ್ನವೇ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಬಹುದು. [[File:Sexual intercourse in humans 4.JPG|thumb|200px|ಸ್ತ್ರೀಯ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಪುರುಷ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸುವ ರೀತಿ ]] ==ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ== ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹಿಂದುಗಡೆಯಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಗೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇಬ್ಬರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸುಖವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. [[File:Penile-vaginal sexual act.JPG|thumb||ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ ]] ==ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ== ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಅರಿವಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಆಯೋಜನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಜನರಲ್ಲೂ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಅರಿವು ಮೂಡಿದೆ. ಒಂದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕಾ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದೆ ನೇರ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದನ್ನು ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಬೇಡದ ಗರ್ಭ ಧರಿಸುವಿಕೆ, ಲೈಂಗಿಕ ರೋಗಗಳು, ಏಡ್ಸ್ ನಂತಹ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಹರಡುತ್ತವೆ. ==ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಮಾಹಿತಿ== <gallery mode="packed" heights="75px"> File:Wiki-lcp.png|ಪಾರ್ಶ್ವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-missionary.png|ಮಿಷನರಿ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-T-square.png | ಚೌಕಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-standing.png | ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-sitting-sp.png | ಕುಳಿತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-fingering.png| ಸ್ತ್ರೀಯ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಪುರುಷನು ಬೆರಳು ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುತ್ತಿರುವುದು File:Wiki-dstyle.png |ಶ್ವಾನಮೈಥುನ ಭಂಗಿ </gallery> == ಕೂಡುವಿಕೆಯ ಮಹತ್ವ == ಕೂಡುವಿಕೆಯೆಂದರೆ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡೀಸುವ ಕಲೆಯೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಶಾರೀರಿಕ ಚೋದನೆಗಳಿಗಿಂತ ಕೂಡುವಿಕೆ ಯಾಕೆ ಮಹತ್ತರವಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ಆನಂದದಾಯಕವಾದ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.wikihow.com/Make-Great-Love|title=How to Make Great Love}}</ref> ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಕೂಡುವಿಕೆ ಪಾಲುದಾರರ ಲೈಂಗಿಕ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮಿಲನವಾಗಿದೆ (ಶಿಶ್ನ-ಯೋನಿ ಸಂಪರ್ಕ, ನಂತರದ ಚಲನೆಗಳು, ಮತ್ತು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ವೀರ್ಯಸ್ಖಲನ). ಆದರೆ ದೈಹಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಮೀರಿಯೂ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಹಲವು ನೆಲೆಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/sexual-intercourse|title=sexual intercourse}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.psychologytoday.com/us/basics/relationships/love-and-sex|title=Love and Sex}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://vijaykarnataka.com/lifestyle/relationship/do-you-know-what-are-the-health-benefits-of-having-orgasm/articleshow/68647434.cms|title=ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೇನು ಲಾಭ?}}</ref> ==ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ನೋವು ತರುವ ಕಾರಣಗಳು== ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ತೀವ್ರವಾದ ನೋವನ್ನು ಡಿಸ್ಪರೇನಿಯಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ದೈಹಿಕ ನೋವಿನ ಜೊತೆಗೆ, ಇದು ದಂಪತಿಗಳ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಹಾಗಾದರೆ, ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವೇನು? ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸಾಕಷ್ಟು ನಯಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ, ಮಹಿಳೆ ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ, ಫೋರ್‌ಪ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ, ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಅಥವಾ ದಂಪತಿಗಳು ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿದ ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟುಗಳನ್ನು <ref>{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/kannada/karnataka/bharat/lubricant-helps-to-good-intercourse/ka20210906174153103|title=ಲೂಬ್ರಿಕಂಟ್‌ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಆಹ್ಲಾದಕರ-ಸುಖಕರ ಸಂಭೋಗ ಸಾಧ್ಯ}}</ref> ಸಹ ಬಳಸಬಹುದು. ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಇತರ ಕಾರಣಗಳು: *ವಜಿನಿಸ್ಮಸ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿನ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಅನೈಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದಾಗ ಇದು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ನೋವಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಭಯದಿಂದಲೂ ಇದು ಪ್ರಚೋದಿಸಲ್ಪಡಬಹುದು. *ಯೋನಿಯ ಸೋಂಕು ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕಾಯಿಲೆ ಮತ್ತು ಯೀಸ್ಟ್ ಸೋಂಕುಗಳು ಸಹ ಇದರ ಭಾಗವಾಗಿವೆ. *ಗರ್ಭಕಂಠದ ತೊಂದರೆಗಳು ಗರ್ಭಕಂಠವು ಗರ್ಭಾಶಯದ ದ್ವಾರವೇ ಆಗಿದೆ. ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ತುರುಕಿಸಿದರೆ ಅದು ಗರ್ಭಕಂಠವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು ಮತ್ತು ಗರ್ಭಕಂಠದಲ್ಲಿ ಸೋಂಕುಗಳೇ ಮುಂತಾದ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿದ್ದರೆ ಅದು ನೋವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲುದು. *ಗರ್ಭಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಫೈಬ್ರಾಯ್ಡ್ ರೋಗ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದರಿಂದ ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಯೋನಿ ಬಿಗಿದು ನೋವುಂಟಾಗುವ ಸಂಭವವಿದೆ. *ಎಂಡೊಮೆಟ್ರಿಯೊಸಿಸ್ ಇದು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಒಳ ಪದರವು, ಫಾಲೋಪಿಯನ್ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಡಾಶಯಗಳಂತಹ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. *ಅಂಡಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಚೀಲಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಡಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. *ಶ್ರೋಣಿಯ ಉರಿಯೂತದ ಕಾಯಿಲೆ ಪೆಲ್ವಿಕ್ ಇನ್ಫ್ಲಮೇಟರಿ ಡಿಸೀಸ್ ಅಥವಾ ಪಿಐಡಿ ಎಂಬುದು ಅಂಗಾಂಶಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಉರಿಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಒತ್ತಡವು ತೀವ್ರವಾದ ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ಅಪಸ್ಥಾನೀಯ ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಇದು ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಫಲವತ್ತಾದ ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. *ಋತುಬಂಧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಋತುಬಂಧವಾದಾಗ, ಯೋನಿಯ ಒಳಪದರವು ತೆಳುವಾಗುವುದರಿಂದ ಆಕೆಯ ಯೋನಿಯ ತೇವಾಂಶ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅದು ಒಣಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. *ಪ್ರಮುಖ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಹೆರಿಗೆಯ ನಂತರ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸಂಭೋಗದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು. *ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಜನನಾಂಗದ ಗಂಟುಗಳು, ಹರ್ಪಿಸ್ ಹುಣ್ಣುಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಸಹ ಸೇರಿವೆ. *ಗಾಯ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಗಾಯಗಳಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ವಲ್ವೊಡಿನಿಯಾ ಇದು ಮಹಿಳೆ ತನ್ನ ಬಾಹ್ಯ ಜನನಾಂಗವಾದ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುವ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನೋವು.<ref>{{Cite web|url=https://www-apollocradle-com.translate.goog/blog/gynaecology/why-some-women-go-through-painful-sexual-intercourse?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=kn&_x_tr_hl=kn&_x_tr_pto=tc|title=ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಏಕೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ?}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} ==ನೋಡಿ== * [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ]] * [[ಮಗುವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳು]] * [[ಗರ್ಭಪಾತ]] * [[ವಂಶವಾಹಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಪ್ತ ಸಮಾಲೋಚನೆ]] * [[ಋತುಚಕ್ರ]] * [[ಯೋನಿ]] ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/vinodh-chabbi-630107.html?amp_js_v=0.1&usqp=mq331AQFKAGwASA= ಮಹಿಳೆಯರ ಹಸ್ತಮೈಥುನ;ವಿನೋದ ಛಬ್ಬಿ Updated: 23 ಏಪ್ರಿಲ್ 2019, ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಲೆಕ್ಕದಂತೆ ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 3-4 ಕೋಟಿ ಹೆಂಗಸರ ಭಗಾಂಕುರವನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿ ಗಂಡಸರ ಸುಖದ ಗುಲಾಮರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.] == ಹೊರಗಣ ಕೊಂಡಿಗಳು== *[http://www.prajavani.net/news/article/2017/01/21/467184.html ಸ್ಖಲನಕ್ಕೂ ಹಾರ್ಮೋನ್‌ಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆ;ಡಾ. ಎಸ್.ಎಸ್. ವಾಸನ್;೨೧ ಜನವರಿ ೨೦೧೭ ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060112011828/http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html |date=2006-01-12 }} * ಜಾನ್ ಸನ್ ಡಿ ಎಫ್, [http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM ಗ್ರೋಯಿಂಗ್ ಅಪ್ ಸೆಕ್ಸುಯಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ರೆಫೆರನ್ಸ್ ಅಟ್ಲಾಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060220110820/http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM |date=2006-02-20 }} * [http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm ಸಂಭೋಗವಿಲ್ಲದೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಒಂದು ಲೇಖನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070420095745/http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm |date=2007-04-20 }} * [http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html ಯು. ಕೆ. ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ನ್ಯಾಯಬದ್ಧ ನಡೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822155137/http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html |date=2010-08-22 }} * [http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 ಪೋಷಕರು ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಂತಹ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಮೂಲಗಳು ಆಕರಗಳು ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050308075229/http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 |date=2005-03-08 }} * [http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 ಯೋಜಿತ ಪೋಷಕತ್ವ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090215180220/http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 |date=2009-02-15 }} * [http://www.healthcentral.com/mhc/top/003157.cfm ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಾಹಿತಿ] * [http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm ಋತುಚಕ್ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081011065559/http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm |date=2008-10-11 }} * [http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html 'ಲೈಂಗಿಕತೆ ಎಂದರೇನು?' ಸರಣಿ ಉತ್ತರ ಕೊಂಡಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070429044321/http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html |date=2007-04-29 }} * [http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060216005917/http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html |date=2006-02-16 }} * [http://www.pbs.org/wgbh/evolution/sex/advantage/ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] [[ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಆರೋಗ್ಯ ಶಾಸ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಾನವಶರೀರ ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಶರೀರ ಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ]] 8ndomijts8dixh74jp4v7qcx9ri1v1i 0 25731 1306241 1305946 2025-06-07T07:46:17Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306241 wikitext text/x-wiki {{Infobox University |image_name = [[File:Indian School of Business.JPG|thumb|ಹೈದರಾಬಾದಿನಲ್ಲಿರುವ ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಕ್ಯಾಂಪಸ್]] |image_size = 300px |name = ಇಂಡಿಯನ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ |established = ೧೯೯೯ |city = [[ಹೈದರಾಬಾದ್]] |state = [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]] |country = {{flag icon|India}} [[ಭಾರತ]] |type = ಖಾಸಗಿ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆ |website = [http://www.isb.edu ISB.edu] |dean = ಅಜಿತ್ ರಂಗ್ನೇಕರ್ |faculty = 35 Permanent Faculty <br /> ~100 Visiting Faculty |postgrad = 567 <small>(2010)</small> |address = Gachibowli Hyderabad - 500 032<br />India }} '''ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್''' ('''ಐಎಸ್‌ಬಿ''' ) ಎನ್ನುವುದು [[ಭಾರತ]]ದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಹೈದರಾಬಾದ್ನಲ್ಲಿರುವ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾಣಿಜ್ಯ ಶಾಲೆಯಾಗಿದೆ. ಶಾಲೆಯು ವಾಣಿಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ (ಪಿಜಿಪಿ), ಪೋಸ್ಟ್-ಡಾಕ್ಟರಲ್ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮವನ್ನು, ಜೊತೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಯೋಚನೆಯು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಸರ್ಕಾರದ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಭವಿಷ್ಯದ 500 ವಾಣಿಜ್ಯೋದ್ಯಮಿಗಳ ಸಮೂಹದಿಂದ 1995 ರಲ್ಲಿ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯಿತು<ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/KnowISB/Datelines.Shtml|year=1995|title=Idea for the School was conceived|access-date=2010-10-20|archive-date=2010-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20101111060136/http://www.isb.edu/knowisb/Datelines.Shtml|url-status=dead}}</ref>. ಮ್ಯಾಕ್‌ಕಿನ್ಸೀ & ಕಂಪನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ವೈಡ್‌ನ ಮಾಜಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ರಜತ್ ಗುಪ್ತಾ ಮತ್ತು ಅಂದಿನ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿದ್ದ ನಾರಾ ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ಅವರುಗಳು ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಬಹು ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ವಾರ್ಟನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್, ಕೆಲ್ಲೋಗ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಲಂಡನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಗಳು ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸಹಯೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/KnowISB/associateschool.shtml|title=ISB associate schools list}}</ref> ತ್ವರಿತ ಒಂದು-ವರ್ಷದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ವ್ಯಾಸಂಗವು ಐಎಸ್‌ಬಿಯ ವಿಶೇಷತೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಗ್ಲೋಬಲ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ನ ಸದಸ್ಯವಾಗಿದೆ. ''ಫೈನಾನ್ಶಿಯಲ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ನ ಜಾಗತಿಕ ಎಂಬಿಎ 2010 ರ ಶ್ರೇಣಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಅತ್ಯುನ್ನತ 100 ಜಾಗತಿಕ ಬಿ-ಶಾಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಲ್ 12 ನೇ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ<ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/media/UsrSiteNewsMgmt.aspx?topicid=498|title=ISB MOVES UP IN GLOBAL MBA RANKINGS – STANDS AT 15|access-date=2010-10-20|archive-date=2010-05-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20100528101506/http://www.isb.edu/media/UsrSiteNewsMgmt.aspx?topicid=498|url-status=dead}}</ref>. ==ಇತಿಹಾಸ== [[File:04 isb.jpg|right|thumbnail|300px|ಇಂಡಿಯನ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್‌]] 1996 ರಲ್ಲಿ, ವ್ಯಾಪಾರದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯರು ಮತ್ತು ಅಕಾಡೆಮಿ ಸದಸ್ಯರುಗಳು ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಮತ್ತು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಶಾಲೆಯ ಅಗತ್ಯತೆಯನ್ನು ಮನಗಂಡರು. ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ವ್ಯಾಪಾರ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯ ಆರ್ಥಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ, ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡಲ್ಪಟ್ಟ ಯುವ ನಾಯಕರ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದನ್ನು ಅವರು ಮನಗಂಡರು.ನಾವಿನ್ಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಆದರೆ ಕೈಗೆಟುಕುವಂತಹ, ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಮೌಲ್ಯ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯ ಬಹು ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಶಾಲೆಯೊಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ಸ್ಥಾಪಕರ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯಾಗಿತ್ತು<ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/KnowISb/History.Shtml|date=December 20, 1999|title=History of Indian School of business|access-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 20, 2010|archive-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 30, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101030061655/http://www.isb.edu/KnowISB/History.Shtml|url-status=dead}}</ref>. ಇದರ ಒಂದು ವರ್ಷದೊಳಗೆಯೇ, ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಕೆಲ್ಲೋಗ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ವಾರ್ಟನ್ ಸ್ಕೂಲ್ನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಉಪಸದಸ್ಯರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಅನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆನಂತರದ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಲಂಡನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿತು. 1999 ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗೆ ಶಂಕುಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ನೆರವೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಸರ್ಕಾರವು ಐಎಸ್‌ಬಿಯನ್ನು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ಗೆ ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. 128 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಮೊದಲ ತಂಡದೊಂದಿಗೆ 2001 ರಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಆನಂತರ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ==ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಯ ಆವರಣ== ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ಗಾಚಿಬೌಲಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್‌ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ನೆಲೆಸಿದೆ. ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನ ಒಂದು ಭಾಗವು ಸಸ್ಯಗಳು, ಕಲ್ಲಿನ ರಚನೆಗಳು, ಸಸ್ಯಗಳ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದು, ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನ ಮತ್ತೊಂದು ಭಾಗವು ಹಸ್ತಾಲಂಕಾರದ ಹುಲ್ಲುಪ್ರದೇಶಗಳು, ಸಾಲುಮರಗಳುಳ್ಳ ವಿಶಾಲವಾದ ಬೀದಿ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಾಗೆ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಅನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗಳೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರಹಕ್ಕಿಯಾದ ನವಿಲನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರಕಾರದ ಸಸ್ಯವರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಕೋಟಿಯನ್ನು ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನ ಒಳಗೆ ಕಾಣಬಹುದು. ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಂತರಜಾಲ ತಾಣದ ಮುಖಪುಟದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನ ವಾಸ್ತವಪ್ರಾಯವಾದ ವಿಹಾರವು ಲಭ್ಯವಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/Campustour/index.html|title=Campus Tour|access-date=2010-10-20|archive-date=2010-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20101107194638/http://www.isb.edu/campustour/index.html|url-status=dead}}</ref> ಐಎಸ್‌ಬಿಯ ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಇದೆ. ಅದು ಪ್ರವಚನ ಕೋಣೆಗಳು, ಸಭಾಂಗಣ, ಗ್ರಂಥಾಲಯ, ಪ್ರೊಫೆಸರ್‌ಗಳ ಕೊಠಡಿಗಳು, ಆಡಳಿತ ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಫೆಟೇರಿಯಾವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರವಚನ ಕೋಣೆಗಳು ಎವಿ ಸಾಧನ ಮತ್ತು ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಖೇಮ್ಕಾ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ 400 ಜನರು ಆಸೀನರಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ. ಗ್ರಂಥಾಲಯವು ಸುಮಾರು 31,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಸ್ತಕಗಳು, 2000 ಎಮಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು, 374 ಮುದ್ರಣ ನಿಯತಕಾಲಿಕಗಳು ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 2,000 ಇ-ನಿಯತಕಾಲಿಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು 40 ಡೇಟಾಬೇಸ್‌ಗಳಿಗೆ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/lrc/|title=ISB Learning Resource Centre|access-date=2010-10-20|archive-date=2010-10-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20101024192032/http://www.isb.edu/lrc/|url-status=dead}}</ref> ಪೂರ್ಣಕಾಲಿಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಸತಿ ಸೌಲಭ್ಯವು ಸ್ಟುಡೆಂಟ್ ವಿಲೇಜ್ (ಎಸ್‌ವಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ನಾಲ್ಕು ವಸತಿಸೌಕರ್ಯದ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ರತಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 130 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಒಂದು ಬಾರಿಗೆ ತಂಗಬಹುದು. ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬಸಹಿತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿಭಾಗಗಳು ಪ್ರತಿ ಎಸ್‌ವಿಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಕೊಠಡಿಗಳಿಗೆ ಬ್ರಾಡ್‌ಬ್ಯಾಂಡ್ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಳ್ಲಿ ವಿ-ಫೈ ಸಂಪರ್ಕವು ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು, ಅತಿಥಿ ಪ್ರೊಫೆಸರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರುಗಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್ ಹೌಸಿಂಗ್ (ಇಹೆಚ್) ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಖಾಯಂ ಅಧ್ಯಾಪಕರುಗಳು ಫ್ಯಾಕಲ್ಟಿ ಹೌಸಿಂಗ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ. ದೈಹಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಕೇಂದ್ರ, ಈಜುಕೊಳಗಳು, ಟೆನ್ನಿಸ್, ಸ್ಕ್ವಾಷ್, ಬ್ಯಾಡ್ಮಿಂಟನ್ ಮತ್ತು ಬಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಂಗಣಗಳು, ಪುಟ್‌ಬಾಲ್ ಮೈದಾನ ಜೊತೆಗೆ ಬಿಲಿಯರ್ಡ್ಸ್, ಕೇರಮ್ ಮತ್ತು ಚೆಸ್‌ನಂತಹ ಒಳಾಂಗಣ ಕ್ರೀಡೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮನರಂಜನೆಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ. ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನ ಸಂತೋಷಕೂಟಗಳಿಗೆ "ಕ್ಲಾಸ್ ಆಫ್ 2008 ಈವೆಂಟ್ಸ್ ಲಾಂಜ್" ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲು 2008 ರ ತರಗತಿಯವರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಹಣ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. 2009 ರ ತರಗತಿಯವರು ದಾನ ನೀಡಿದ ಹಣದ ನೆರವಿನಿಂದ ತೆರೆದ- ವರ್ತುಲ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಕಿರಾಣಿ ಅಂಗಡಿ, ಪುಸ್ತಕದ ಅಂಗಡಿ, ಬ್ಯಾಂಕ್/ಎಟಿಮ್, ಪ್ರಯಾಣದ ವಿಭಾಗ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಹಾಯ/ವೈದ್ಯರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಚಿಕ್ಕ ಶಿಶುಧಾಮವು ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಾಗಿವೆ. ==ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳು== ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳು ಆಸಕ್ತಿಯ ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರದೊಡನೆ ನಿರ್ವಹಣೆ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಐಎಸ್‌ಬಿಯ ಕಲಿಕೆಯ ಮಾದರಿಯು ವ್ಯವಹಾರ ನಾಯಕರನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ ನಿರ್ವಹಣೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಅಭ್ಯಾಸಗಳ ನಡುವಿನ ನಿಕಟ ಸಂಪರ್ಕದ ಕುರಿತು ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಐಎಸ್‌ಬಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಮುಂದಿನ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ===ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮ=== ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮವು ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸಂವಹನವನ್ನು ಅನುಮತಿಸುವ ಮೂಲ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಸಂಯೋಜನೆ, ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿದ ಐಚ್ಛಿಕಗಳು ಮತ್ತು ಅನುಭವಿ ಕಲಿಕೆಯ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ವಾಣಿಜ್ಯ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಐಎಸ್‌ಬಿಯ ಭಾವಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಮೊದಲು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಪೂರ್ಣಕಾಲೀನ ಕೆಲಸದ ಅನುಭವವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕೆಲಸದ ಅನುಭವವನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರವೇಶದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪದವಿ ನಿರ್ವಹಣೆ ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಅಂಕಗಳಿಸಿದ ಮತ್ತು ಬಹುವಿಧದ ವೃತ್ತಿಪರ ಅನುಭವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಂದ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಆಯ್ದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ನಂತರ ಬಹುಪಾಲು ಐಎಸ್‌ಬಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಮತ್ತು ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಂದ ಆಯ್ದ 2-3 ತಜ್ಞರ ಸಮಿತಿಯು ಸಂದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ;ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನ ವಿಷಯಗಳು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವರ್ಷವು ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 8 ವ್ಯಾಸಂಗಾವಧಿಗಳಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ - 4 ಮೂಲಭೂತ ವ್ಯಾಸಂಗಾವಧಿ ಮತ್ತು 4 ಐಚ್ಛಿಕ ವ್ಯಾಸಂಗಾವಧಿ, ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವ್ಯಾಸಂಗಾವಧಿಯು 6-7 ವಾರಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮೂಲಭೂತ ವ್ಯಾಸಂಗಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಅಕೌಂಟಿಂಗ್, ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್, ಹಣಕಾಸು, ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ನಡವಳಿಕೆ, ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಕೌಶಲ್ಯ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಹಾಗೂ ಇತರವುಗಳಂತಹ ವಿಭಿನ್ನ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳು ವ್ಯವಹಾರ ಪದವಿಗೆ ಅಡಿಗಟ್ಟನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಐಚ್ಛಿಕ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕೇಂದ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಐಚ್ಛಿಕಗಳಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಪ್ರತಿ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳು 1 ಎಂದು ಮನ್ನಣೆ ಗಳಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದ 6 ಮನ್ನಣೆಗಳು ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಗರಿಷ್ಠ ಎರಡು ಕೇಂದ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಬಹುದಾದರೂ ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನುರಿತ ಕಲಿಕೆಯ ಯೋಜನೆಯು ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮೂರು ಅಥವಾ ನಾಲ್ಕು ಜನರ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ;ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುವ ಹಲವಾರು ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು, 14 ವೃತ್ತಿಪರ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು("ವ್ಯವಹಾರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ", "ಸಲಹೆ", "ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿರುವ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು", "ಇಂಧನ, ತಯಾರಿಕೆ &amp; ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು", "ವಾಣಿಜ್ಯೋದ್ಯಮ &amp; ವಿಸಿ", "ಹಣಕಾಸು", "ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ", "ಆರೋಗ್ಯ", "ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್", "ಮಾಧ್ಯಮ", "ನೆಟ್ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್", "ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್", "ರಿಟೇಲ್ ಕ್ಲಬ್" & "ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆ"), ಮತ್ತು 11 ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ಲಬ್ (ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ, ಕಲೆಗಳು & ರಚನಾತ್ಮಕತೆ, ನೃತ್ಯ, ಗಾಲ್ಫ್, ಸಂಗೀತ, ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಗ್ರಹಣ, ರೇಡಿಯೋ, ರಸಪ್ರಶ್ನೆ, ನಾಟಕ, ಕ್ರೀಡೆ, ದಂಪತಿ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಸಂಬಂಧ) ಇವೆ ವಿವರಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ : [http://www.isb.edu/pgp/StudentClubs.Shtml ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101101152400/http://www.isb.edu/pgp/StudentClubs.Shtml |date=2010-11-01 }} ;ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅನುಭವ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿನ ಐಎಸ್‌ಬಿಯ ವಿನಿಮಯ ಪಾಲುದಾರ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸೆಮಿಸ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಕಳೆಯಲು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವಿನಿಮಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಏಷ್ಯಾ, ಯುರೋಪ್, ಆಫ್ರಿಕಾ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ಐಎಸ್‌ಬಿಯು 20 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿನಿಮಯ ಪಾಲುದಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೆಲವು ಪಾಲುದಾರ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಥಂಡರ್‌ಬರ್ಡ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್, ಲಂಡನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸ್ಕೂಲ್, ಕೆಲ್ಲೋಗ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್, ಸಿಇಐಬಿಎಸ್ ಚೀನಾ, ಫುಕ್ವಾ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್, ದಿ ಫ್ಲೆಚರ್ ಸ್ಕೂಲ್, ಹೆಚ್ಇಸಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್, ಮೆಲ್ಪೋರ್ನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸ್ಕೂಲ್, ಮತ್ತು ವಾರ್ಟನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಸೇರಿದೆ. ಐಎಸ್‌ಬಿಯು ವಾರ್ಟನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸ್ಕೂಲ್ನೊಂದಿಗೆ ವಾರ್ಟನ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಕನ್ಸಲ್ಟಿಂಗ್ ಪ್ರಾಕ್ಟಿಕಮ್ ಅನ್ನು ಸಹ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಜಾಗತಿಕ ಸಲಹಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಜಾಗತಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ ಸಂಧಾನ ಮತ್ತು ಸಲಹೆಯಲ್ಲಿ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ;ನಿಯೋಜನೆಗಳು ಭಾರತದ ಇತರ ಬಿ-ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಹೊರತಾಗಿ, ಐಎಸ್‌ಬಿಯು ತನ್ನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ರೋಲಿಂಗ್ ನಿಯೋಜನೆ ಅವಧಿಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಸಂದರ್ಶನದ ಮೂಲಕ ಐಎಸ್‌ಬಿ ಪದವೀಧರರು ಭಾರತೀಯ ಜೊತೆಗೆ ವಿದೇಶಿ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಹಿಂದಿನ ನೇಮಕಾತಿದಾರರಲ್ಲಿ [[ಗೂಗಲ್]], ಮ್ಯಾಕ್‌ಕಿನ್ಸೀ & ಕಂ, ಗೋಲ್ಡ್‌ಮ್ಯಾನ್ ಸಾಚ್ಸ್, ಬೋಸ್ಟನ್ ಕನ್ಸಲ್ಟಿಂಗ್ ಗ್ರೂಪ್, ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್, ಡಾಯ್ಚ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಹೆಚ್‌ಡಿಎಫ್‌ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ, ಪೆಪ್ಸಿಕೋ, ಅಸೆಂಚರ್, ಎ ಟಿ ಕೀರ್ನಿ, ಓಲಿವರ್ ವೈಮ್ಯಾನ್, ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಅಲ್ವಾರೆಜ್ & ಮಾರ್ಷಲ್, [[ಆರ್ಸೆಲೊರ್ ಮಿಟ್ಟಲ್|ಆರ್ಸೆಲರ್ ಮಿತ್ತಲ್]], ಡಿಎಲ್ಎಫ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಜಿನ್ನೋವ್, ಕಾಗ್ನಿಜೆಂಟ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಸೊಲ್ಯುಷನ್ಸ್, ಆರ್ಥರ್ ಡಿ ಲಿಟಲ್, [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್]], ವಿಪ್ರೋ, ಡೈಮಂಡ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ & ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಕನ್ಸಲ್‌ಟೆಂಟ್ಸ್, ಲುಫ್ತಾನ್ಸಾ, ಫಿಜರ್, ಭಾರ್ತಿ, ರಿಲಯನ್ಸ್ ಎಡಿಎಜಿ, [[ಕ್ಯಾಪ್‌ಜೆಮಿನೈ|ಕ್ಯಾಪೆಮಿನಿ]], ಜೆಎಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಟ್ಸ್, ಹೆವಿಟ್, ದಿ ಪಾರ್ಥೆನನ್ ಗ್ರೂಪ್, ನೊವಾರ್ಟಿಸ್, ಜೆಎಲ್ಎಲ್ಎಮ್, ಆದಿತ್ಯ ಬಿರ್ಲಾ ಗ್ರೂಪ್, ಅಲ್ಗಾನಿಮ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್, ಡಸ್ಸಾಲ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್, ಯೂನಿವರ್ಸಲ್ ಕನ್ಸಲ್ಟಿಂಗ್, ಪ್ರೈಸ್‌ವಾಟರ್‌ಹೌಸ್ ಕೂಪರ್ಸ್, ಎನ್ಐಐಟಿ, ಐಸಿಐಸಿಐ, ಜೆನ್ಸರ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್, ಕೆಪಿಎಂಜಿ, ಅರ್ನ್ಸಟ್ & ಯಂಗ್, ಫ್ಲಾಗ್‌ಸ್ಟೋನ್ ರೆ, ಕೋಕಾ ಕೋಲಾ, ವಾಲ್ಯೂ ಪಾರ್ಟ್ನರ್ಸ್, ಸಿಟಿಗ್ರೂಪ್, ಡೆಲೋಯ್ಟೆ, ಐಟಿಸಿ, ಮತ್ತು ಅಮೇಜಾನ್ ಸೇರಿದೆ. ===ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಡಾಕ್ಟರಲ್ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮ=== ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸಂಶೋಧನೆ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಪೋಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗುವ ಗುರಿಯಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಇಟ್ಟಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿರುವ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲೆರಡರಲ್ಲೂ ಪೀಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಬಿಸಿನೆಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ (ಬಿಆರ್ಇ) ಉದ್ದೇಶಿಸಿದೆ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಕಾಲಾವಧಿಯು 2 ವರ್ಷಗಳು ಮತ್ತು 4 ತಿಂಗಳವರೆಗಾಗಿದೆ. ಫೆಲೋಗಳು ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ವ್ಯವಹಾರ/ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನವಾದ ನಿಯತಕಾಲಿಕಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಅಧ್ಯಾಪಕರಿಗೆ ತರಗತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಸಹ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಾಪಾರ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸೆಮಿಸ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಕಳೆಯಲು ಸಹ ಶಾಲೆಯು ಅರ್ಹ ಫೆಲೋಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಸಹ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವುದನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನ, ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಸಂಶೋಧನೆ ಹಾಗೂ ಇತರವುಗಳಲ್ಲಿ. ಪಿಹೆಚ್‌ಡಿ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿದ್ವಾಂಸರುಗಳಿಗೆ ಎದುರು ನೋಡುತ್ತದೆ. ಆಯ್ಕೆಯು ಹಿಂದಿನ ಸಂಶೋಧನೆ, ಉದ್ದೇಶದ ಹೇಳಿಕೆ, ಶಿಫಾರಸುಗಳು ಹಾಗೂ ನಂತರ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಪ್ರಸ್ತುತಿ ಮತ್ತು ಸಂದರ್ಶನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ===ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮ=== ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ (ಸಿಇಇ) ವು ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಆಡಳಿತ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರಿಗೆ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ನಿರ್ವಾಹಕರ ತರಬೇತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಸಲಹಾಕಾರರಾಗಿ ಪರಿಣತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯದಿರುವ ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಧ್ಯಾಪಕ ವರ್ಗದವರನ್ನು ಈ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರಿಗೆ ಸಿಇಇಯ ನಡೆಸುವ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮಗಳನ್ನು 3 ವಿಶಾಲವಾದ ವರ್ಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು. * ಮುಕ್ತ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮಗಳು * ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ * ಗ್ರಾಹಕೀಯಗೊಳಿಸಿದ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮಗಳು ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್, ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ನಾಯಕತ್ವ, ಹಣಾಕಸು ಮತ್ತು ಅಕೌಂಟಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸಿಇಇ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಧ್ಯಾಪಕರುಗಳು ಮತ್ತು ನಾವಿನ್ಯ ಪಠ್ಯಕ್ರಮದೊಂದಿಗೆ ಈ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರುಗಳಾದ್ಯಂತ ಸಂಪರ್ಕದ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರರ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ಕಲಿಯುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಬಹು ವಿಧವಾದ ಉದ್ದಿಮೆಗಳಿಂದ ನಾನಾ ಬಗೆಯ ವಾಣಿಜ್ಯೋದ್ಯಮಿಗಳು, ಸಿಇಓಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರನ್ನು ಈ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮಗಳು ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಸಿಇಇ ಯು ನೀಡುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮವು ಯಂಗ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸ್ (ಮೈ ಗ್ಲೋಬ್), ಐಎಸ್‌ಬಿ ಕೆಲ್ಲೋಗ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸೆಲೆರೇಟೆಡ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಅಥವಾ ಮುನ್ನಡೆಸುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳೆರಡರ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಗತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಗ್ರಾಹಕೀಯಗೊಳಿಸಿದ ನಿರ್ವಹಣೆ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ರಮವನ್ನೂ ಸಹ ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್‌ನ ಸಿಇಇ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಐಎಸ್‌ಬಿಯು ಕಲಿಕೆಗಾಗಿ 4-ಡಿ ವಿಧಾನವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವುದರ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಏಕೀಕೃತ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಗ್ರಾಹಕರೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಅನ್ವೇಷಣೆ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆ. ==ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು== ಐಎಸ್‌ಬಿಯು ೭ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಯ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗಮನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಕಾರ, ಕೇಂದ್ರಗಳೆಂದರೆ * ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅನಾಲಿಟಿಕಲ್ ಫೈನಾನ್ಸ್ (ಸಿಎಫ್) * ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಎಮರ್ಜಿಂಗ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಸೊಲ್ಯೂಷನ್ಸ್ (ಸಿಇಎಮ್‌ಎಸ್) * ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಎಂಡ್ ಮ್ಯಾನುಫ್ಯಾಕ್ಚರಿಂಗ್ ಸ್ಟ್ರಾಟೆಜೀಸ್ (ಜಿಎಲ್‌ಎಎಮ್ಎಸ್) * ಶ್ರೀನಿ ರಾಜು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಇನ್‌ಫಾರ್ಮೇಶನ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಎಂಡ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಡ್ ಎಕಾನಮಿ (ಎಸ್‌ಆರ್ಐಟಿಎನ್ಇ) * ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಲೀಡರ್‌ಶಿಪ್, ಇನ್ನೋವೇಶನ್ ಎಂಡ್ ಚೇಂಜ್ (ಸಿಎಲ್ಐಸಿ) * ವಾದ್ವಾನಿ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೆನ್ಯೂರ್‌ಶಿಪ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ (ಡಬ್ಲ್ಯೂಸಿಇಡಿ) * ಇಂದು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಎಂಡ್ ಇನ್‌ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ಸ್(ಐಸಿಎರ್‌ಇಐ) ಸಮ್ಮೇಳನಗಳು, ವಿಚಾರಗೋಷ್ಠಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳ ಮೂಲಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಗಮನ ಹರಿಸುತ್ತವೆ. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೌಶಲ್ಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಾಗಿ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಐಎಸ್‌ಬಿಯು ಯೋಜಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/intermediatepages/Centres_of_Excellence.shtml|title=ISB Centres of Excellence|access-date=2010-10-20|archive-date=2010-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20101110080521/http://www.isb.edu/intermediatepages/Centres_of_Excellence.shtml|url-status=dead}}</ref> ==ಅಧ್ಯಾಪಕ ವರ್ಗ== ಅತಿಥಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಮತ್ತು ಖಾಯಂ ಅಧ್ಯಾಪಕ ವರ್ಗದ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದುವ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಐಎಸ್‌ಬಿ ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಶಾಲೆಗಳಿಂದ ಅತಿಥಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಐಎಸ್‌ಬಿಗೆ ಬಂದು ಭೋದನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರೊಫೆಸರ್‌ಗಳು ವಿವಿಧ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ತಜ್ಞ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿಯನ್ನು ಪಡೆದವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ವಾರ್ಟನ್, ಕೆಲ್ಲೋಗ್, ಲಂಡನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸ್ಕೂಲ್, ಯುಸಿಎಲ್ಎ, ಹೆಚ್‌ಕೆಯುಎಸ್‌ಟಿ, ಐಇಎಸ್ಇ ಸ್ಪೇನ್, ಐಎನ್‌ಎಸ್ಇಎಡಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಕೆನನ್-ಫ್ಲಾಗ್ಲರ್, ಡ್ಯೂಕ್ ಫುಕ್ವಾ, ಯು ಮಿಕ್, ಹಾಸ್, ಎಮೋರಿ ಗೋಯ್‌ಜುಯೆಟಾ, ಸಿಇಐಬಿಎಸ್, ಓಹಿಯೋ ಸ್ಟೇಟ್ ಮತ್ತು ಕಾರ್ನೆಲ್ (ಇತರವುಗಳಲ್ಲಿ) ನಂತರ ಶಾಲೆಗಳಿಂದ ಅಧ್ಯಾಪಕ ವರ್ಗದವರು ಐಎಸ್‌ಬಿಯಲ್ಲಿ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಶಿಕ್ಷಣಾವಧಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅಧ್ಯಾಪಕ ವರ್ಗದವರು ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲಸುವ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತರಗತಿ ಅವಧಿಯ ಬಳಿಕವೂ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅತಿಥಿ ಅಧ್ಯಾಪಕ ವರ್ಗದವರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಖಾಯಂ ಆಗಿ ನೆಲಸಿರುವ ಅಧ್ಯಾಪಕರುಗಳು ಸಹ ಇದ್ದಾರೆ. ಐಎಸ್‌ಬಿ ಅಧ್ಯಾಪಕ ವರ್ಗದ ವ್ಯಕ್ತಿಪರಿಚಯವನ್ನು ಐಎಸ್‌ಬಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.<ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/Faculty/FacultyDir.aspx|title=Faculty Directory|access-date=2010-10-20|archive-date=2010-10-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20101030080646/http://www.isb.edu/Faculty/FacultyDir.aspx|url-status=dead}}</ref> ==ವಿಚಾರಗೋಷ್ಠಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಮ್ಮೇಳನಗಳು== ಅಂತರ್ಗತ ಮೇಧಾಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಮೊದಲ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಚಾರಗೋಷ್ಠಿಯನ್ನು ನಾಯಕತ್ವ, ನಾವಿನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಬದಲಾವಣೆಯ ಕೇಂದ್ರ (ಸಿಎಲ್ಐಸಿ) <ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/CLIC/|title=Centre for Leadership, Innovation and Change|access-date=2010-10-20|archive-date=2010-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20101023235016/http://www.isb.edu/clic/|url-status=dead}}</ref> ಯು ಐಎಸ್‌ಬಿಯಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದು ಭಾಗವಹಿಸುವವರಿಗೆ ನಾಯಕತ್ವ, ನಾವಿನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಬದಲಾವಣೆಯೆಂಬ ಮೂರು ವಿಷಯಗಳ ಸಂಗಮವನ್ನು ಮೂರು ಮಸೂರಗಳ ಮೂಲಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಅವಲೋಕಿಸುವ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು: * ಜ್ಞಾನದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ: ಸಮಯದ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಂಡ ಮತ್ತು ನಮಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ, ಉದ್ವೇಗ ಮತ್ತು ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡಿದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಆಧರಿಸಿದ ಯೋಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ-ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು * ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತತ್ವಗಳು: ನರ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು, ಅರಿವಿನ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಕೀರ್ಣ ಮಾದರಿಗಳ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಆಧಾರ * ನಿರ್ವಹಣೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು: ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಭ್ಯಾಸಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧರಿಸಿದೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ: http://www.isb.edu/CLIC/IgnitingtheGeniusWithin.Shtml {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100609054716/http://www.isb.edu/CLIC/IgnitingtheGeniusWithin.Shtml |date=2010-06-09 }} ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಖಾಸಗಿ ಈಕ್ವಟಿ ಸಮ್ಮೇಳನ (2008 ರಲ್ಲಿ ಜರುಗಿತು) ಮತ್ತು ಯೋಜನಾತಂತ್ರ ನಿರ್ವಹಣೆ ಸಮ್ಮೇಳನ (2008 ರಲ್ಲಿ ಜರುಗಿತು) ಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುಚ್ಛ ಶ್ರೇಣಿಯ ಅಧ್ಯಾಪಕ ವರ್ಗದವರು ಔದ್ಯೋಗಿಕ ನಾಯಕರೊಂದಿಗೆ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡರು (ಉದಾ. ಸಿ ಕೆ ಪ್ರಹ್ಲಾದ್, ಅವರು ಕೆ ವಿ ಕಾಮತ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ವೇದಿಕೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡರು). ಇದು ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳೆರಡರಲ್ಲೂ ಐಎಸ್‌ಬಿಯ ಪ್ರಕಟಪಡಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ==ಹಳೆವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಪುನರ್ಮಿಲನ== ಪುನರ್ಮಿಲನವು ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಸಭೆಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಮುಂಬಯಿ ಸಂಘಗಳಂತಹ ಕೆಲವು ಸಂಘಗಳು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಶಾಲೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಈ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ==ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸಂದರ್ಶಕರು== [[File:Bush Indian School of Business Hyderabad.jpg|right|thumb|200px|ಐಎಸ್‌ಬಿಯಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ.ಬುಷ್]] * ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಾದ, ಡಾ. ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ <ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/PowerofFive/PM_Visits_the_ISB-Report.html|date=December 5, 2006|title=Dr. Manmohan Singh's visit to ISB|access-date=2010-10-20|archive-date=2010-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20101203011948/http://www.isb.edu/PowerofFive/PM_Visits_the_ISB-Report.html|url-status=dead}}</ref> * ಅಮೇರಿಕಾದ ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಾದ [[ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯು. ಬುಷ್|ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಬುಷ್]] ಅವರು 2006 ರಲ್ಲಿನ ತಮ್ಮ ಭಾರತದ ಭೇಟಿಯ ವೇಳೆ ಐಎಸ್‌ಬಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/BushVisit/|date=March 3, 2006|title=President George W. Bush's visit to ISB|access-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 20, 2010|archive-date=ನವೆಂಬರ್ 25, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101125175031/http://www.isb.edu/bushvisit/|url-status=dead}}</ref> ಪ್ರೊ. ಜೆಫ್ರಿ ಸಾಚ್ಸ್ ಮತ್ತು ಥಾಮಸ್ ಫ್ರೀಡ್‌ಮನ್ ಅವರುಗಳು ಐಎಸ್‌ಬಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ==ಜಾಗತಿಕ ಎಂಬಿಎ ಶ್ರೇಣಿಗಳು== 2010 ರಲ್ಲಿ ''ಫೈನಾನ್ಶಿಯಲ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ಜಾಗತಿಕ ಎಂಬಿಎ ಶ್ರೇಣಿಗಳ<ref>{{cite web|url=http://www.isb.edu/media/UsrNewsMgmt.aspx?topicID=138|title=ISB RANKED 12 IN GLOBAL B-SCHOOL RANKINGS|access-date=2010-10-20|archive-date=2010-12-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20101205115439/http://www.isb.edu/media/UsrNewsMgmt.aspx?topicID=138|url-status=dead}}</ref> ಅನುಸಾರ, 100 ಜಾಗತಿಕ ಬಿ-ಶಾಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಐಎಸ್‌ಬಿಯು #12 ನೇ ಶ್ರೇಣಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. 2008 ರಲ್ಲಿ ಇದು #20 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಣಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು 2009 ರಲ್ಲಿ #15 ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮೇಲಕ್ಕೇರಿತು. 2009 ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯೂಎಸ್ ಜಾಗತಿಕ 200 ವಾಣಿಜ್ಯ ಶಾಲೆಗಳ ವರದಿ<ref>{{Cite web |url=http://www.topmba.com/mba-rankings/global-200-business-schools-report/top-business-schools-2009/north-america |title=QS Global 200 Business Schools Report 2009 North America |access-date=2010-10-20 |archive-date=2009-09-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090904113116/http://www.topmba.com/mba-rankings/global-200-business-schools-report/top-business-schools-2009/north-america |url-status=dead }}</ref> ಯ ಪ್ರಕಾರ ಶಾಲೆಯು ಏಷ್ಯಾ ಫೆಸಿಫಿಕ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ 13 ನೇ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಐಎಸ್‌ಬಿಯು ಎಫ್‌ಟಿಯ ಜಾಗತಿಕ ಬಿ-ಶಾಲೆಗಳ ಶ್ರೇಣಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಬಿ-ಶಾಲೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅದು ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡ ಮೊದಲ ವರ್ಷದಲ್ಲೇ ಮೊದಲ ಇಪ್ಪತ್ತರ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref>(ಮೂಲ: http://rankings.ft.com/businessschoolrankings/global-mba-rankings {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210509033836/https://rankings.ft.com/businessschoolrankings/global-mba-rankings |date=2021-05-09 }})</ref> ==ವಿಸ್ತರಣೆ ಯೋಜನೆಗಳು== {{Empty section|date=June 2010}} ==ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಮಂಡಳಿ== *ರಜತ್ ಗುಪ್ತಾ, ಅಧ್ಯಕ್ಷ, ಐಎಸ್‌ಬಿ **ಹಿರಿಯ ಪಾಲುದಾರ ಎಮಿರಿಟಸ್, ಮ್ಯಾಕ್‌ಕಿನ್ಸೀ & ಕಂಪನಿ ಐಎನ್‌ಸಿ *ಮೈಕೆಲ್ ಡೆಲ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷ, ಡೆಲ್ ಐಎನ್‌ಸಿ. *ಅನಿಲ್ ಅಂಬಾನಿ, ಸಮೂಹ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ಸಿಇಓ, ರಿಲಯನ್ಸ್ ಧೀರೂಬಾಯಿ ಅಂಬಾನಿ ಸಮೂಹ *ರಾಹುಲ್ ಬಜಾಜ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಬಜಾಜ್ ಆಟೋ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಪೂರ್ಣೇಂದು ಚಟರ್ಜಿ, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಚಟರ್ಜಿ ಸಮೂಹ *ಕೇಕಿ ದಾಡಿಸೇಥ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಓಮ್ನಿಕಾನ್ ಇಂಡಿಯಾ *ಯೋಗಿಶ್ ದೇವೇಶ್ವರ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಐಟಿಸಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಆದಿ ಗೋದ್ರೇಜ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಗೋದ್ರೇಜ್ ಸಮೂಹ *ಶ್ರೀನಿ ರಾಜು, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಸಹ-ಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಪೀಪುಲ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ (ಐಲಿಬ್ಸ್ ವೆಂಚೂರ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಫಂಡ್‌ನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ) *ಉದಯ್ ಕೋಟಕ್, ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ದೇಶಕರು, ಕೋಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಹರೀಶ್ ಮನ್ವಾನಿ, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾ, ಯೂನಿಲಿವರ್ ಪಿಎಲ್‌ಸಿ **ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಲೀವರ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *[[ಕಿರಣ್ ಮಜುಮ್ದಾರ್‌-ಷಾ|ಕಿರಣ್ ಮಜುಂದಾರ್-ಶಾಹ್]], ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ದೇಶಕರು, ಬಯೋಕಾನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಮಿತ್ತಲ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ಸಿಇಓ, [[ಆರ್ಸೆಲೊರ್ ಮಿಟ್ಟಲ್|ಆರ್ಸೆಲರ್ ಮಿತ್ತಲ್ ಸ್ಟೀಲ್ ಕಂಪನಿ]] *ಸುನಿಲ್ ಕಾಂತ್ ಮುಂಜಲ್, ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ದೇಶಕ, ಹೀರೋ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಎನ್.ಆರ್. ನಾರಾಯಣ ಮೂರ್ತಿ, ಮುಖ್ಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ, ಇನ್ಫೋಸಿಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಶಿವ ನಡಾರ್, ಸ್ಥಾಪಕರು, ಹೆಚ್‌ಸಿಎಲ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಸಂಜಯ್ ನಾಯರ್, ಸಿಇಓ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು, ಭಾರತದ ಕೋಹ್ಲ್‌ಬರ್ಗ್ ಕ್ರಾವಿಸ್ ರೋಬರ್ಟ್ಸ್ ಎಂಡ್ ಕಂ *ದೀಪಕ್ ಪಾರೇಖ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಹೆಚ್‌ಡಿಎಫ್‌ಸಿ *ರಾಜೇಂದ್ರ ಪವಾರ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಎನ್ಐಐಟಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ನಿಮ್ಮಗಡ್ಡ ಪ್ರಸಾದ್, ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು, ಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್ ಲ್ಯಾಬೋರಟರೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಗಿರೀಶ್ ರೆಡ್ಡಿ, ಸ್ಥಾಪಕರು, ಪ್ರಿಸ್ಮಾ ಕ್ಯಾಪಿಟರ್ ಪಾರ್ಟ್ನರ್ಸ್ ಎಲ್‌ಪಿ *ಅನಾಲ್ಜಿತ್ ಸಿಂಗ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಮ್ಯಾಕ್ಸ್ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಕೆ ಪಿ ಸಿಂಗ್, ಮಂಡಳಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಡಿಎಲ್ಎಫ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಶ್ಯಾಮ್ ಪ್ರಸಾದ್ ರೆಡ್ಡಿ, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ದೇಶಕರು, ಇಂದು ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಪ್ರಾಮತ್ ರಾಜ್ ಸಿನ್ಹಾ, ಸ್ಥಾಪಕ ಡೀನ್, ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ** ಸ್ಥಾಪಕರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ದೇಶಕರು, 9.9 ಮೀಡಿಯಾವರ್ಕ್ಸ್ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಮಲ್ಲಿಕಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್, ನಿರ್ದೇಶಕರು, ಟ್ರಾಕ್ಟರ್ ಎಂಡ್ ಫಾರ್ಮ್ ಎಕ್ಯುಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಚಂದಾ ಕೊಚ್ಚರ್, ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿ, ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ *ಮಾರ್ಕ್ ರಾಬಿನ್ಸನ್, ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಸಿಟಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಎನ್‌ಎ *ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣನ್, ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು, ಕಾಗ್ನಿಜಂಟ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಸೊಲ್ಯೂಷನ್ಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist|2}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== * [http://www.isb.edu ಅಧಿಕೃತ ಅಂತರಜಾಲತಾಣ] {{coord missing|Andhra Pradesh}} {{DEFAULTSORT:Indian School Of Business}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಶಾಲೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಕಲಿಕೆಯ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆಯದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1999ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು.]] [[ವರ್ಗ:ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು]] kgtylt540ezk9zn4c8g2mg1whspa20f 0 25887 1306240 1289062 2025-06-07T07:39:15Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306240 wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೯}} {{for|the American-based oil company|Indian Refining Company}} {{Infobox company | company_name = Indian Oil Corporation Limited | company_logo = [[Image:Indian Oil Logo.svg|150px]] | company_type = [[Government-owned corporation|State-owned enterprise]]<br />[[public company|Public]] ({{NSE|IOC}}) | foundation = 1964 | company_slogan = Bringing Energy to Life | location = [[ನವ ದೆಹಲಿ]], India | key_people = Brij Mohan Bansal, [[Chairman]] | num_employees = 36,307 (2009) | revenue = {{loss}} {{INRConvert|253964.10|c}} (2009-10)<ref name="bseindia1">{{cite web |url=http://www.bseindia.com/qresann/detailedresult_cons.asp?scrip_cd=530965&qtr=65.5&compname=INDIAN%20OIL%20CORPORATION%20LTD.&quarter=MC2009-2010&checkcons=55c |title=BSE 2010 Data |publisher=http://www.bseindia.com |date= |accessdate=2010-08-26 }}{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | net_income = {{increase}} {{INRConvert|10998.68|c}} (2009-10) <ref name="bseindia1"/> | assets = {{increase}} $29.672 billion (2009-10)<ref name=sbi>{{cite web|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2010/snapshots/6361.html |title=Fortune Global 500 2010 Rankings - Indian Oil Corporation |publisher=Money.cnn.com |date= |accessdate=2010-08-26}}</ref> | equity = {{increase}} $11.686 billion (2009-10) <ref name=sbi/> | industry = [[List of petroleum companies|Oil and Gas]] | products = [[Oil]]<br />[[Petroleum]]<br />[[Natural gas]]<br />[[Petrochemical]]<br />[[Fuel]]<br />[[Lubricant]] | homepage = [http://www.iocl.com/ Iocl.com] }} [[File:IndianOil tanker in front of terminal 1C at Mumbai airport.JPG|right|thumb|ಮುಂಬಯಿಯ ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿರುವ ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಟ್ಯಾಂಕರ್]] '''ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್''', ಅಥವಾ '''ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್''', ({{NSE|IOC}}) ಎನ್ನುವುದು [[ಭಾರತ]]ದ ಸರ್ಕಾರಿ-ಮಾಲೀಕತ್ವದ ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು [[ಭಾರತ]]ದ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, 2009 ರ ಫಾರ್ಚ್ಯೂನ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ 500 ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 105 ನೇ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ 47% ರಷ್ಟು, ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ 40% ರಷ್ಟು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಪೈಪ್‌ಲೈನ್‌ಗಳ ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ 67% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್ ಕಂಪನಿಗಳ ಸಮೂಹವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ 19 ತೈಲ ಸಂಸ್ಥರಣಾಗಾರಗಳಲ್ಲಿ 10 ರ ಮಾಲೀಕತ್ವ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ 60.2 ಮಿಲಿಯನ್ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್‌ನಷ್ಟು ಸಂಯೋಜಿತ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ 17606 ರಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಇಂಧನ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (15557 ಸಾಮಾನ್ಯ ಆರ್ಓಗಳು ಮತ್ತು 2049 ಕಿಸಾನ್ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು). ಇದು ಆಟೋ ಎಲ್‌ಪಿಜಿ ವಿತರಣಾ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು (ಎಎಲ್‌ಡಿಎಸ್) ಸಹ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಇದು ತನ್ನ 4,900 ಭಾರತೀಯ ಹಂಚಿಕೆದಾರರ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಮುಖಾಂತರ 47.5 ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಮನೆಗಳಿಗೆ ಇಂಡೇನ್ ಅಡುಗೆ ಅನಿಲವನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ, ಫರಿದಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತೀಯ ಆಯಿಲ್‌ನ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕೇಂದ್ರ (ಆರ್ & ಡಿ) ವು ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್‌ನ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಮತ್ತು ವಿದೇಶದ ತನ್ನ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ತರುವಾಯು, ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ - ಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು 2003 ರಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್‌ನ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ರಾಯಲ್ ಡಚ್ ಶೆಲ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂನ ಆರ್ & ಡಿ ವಿಭಾಗಗಳಿಂದ ಆದರ್ಶಪ್ರಾಯವಾಗಿ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಆಗಿ 1959 ರಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇಂಡಿಯ್ ರಿಫೈನರೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನೊಡನೆ ವಿಲೀನದೊಂದಿಗೆ 1964 ರಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ರೂಪಿತವಾಯಿತು. == ಉತ್ಪನ್ನಗಳು == ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್‌ನ ಉತ್ಪನ್ನ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಪೆಟ್ರೋಲ್, ಡೀಸೆಲ್, ಎಲ್‌ಪಿಜಿ, ಆಟೋ ಎಲ್‌ಪಿಜಿ, ವಿಮಾನದ ಟರ್ಬೈನ್ ಇಂಧನ, ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟ್‌ಗಳು, ನಾಫ್ತಾ, ಬಿಟುಮೆನ್, ಪ್ಯಾರಾಫಿನ್, ಕೆರೋಸಿನ್ ಮುಂತಾದವು. ಎಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾ ಪ್ರೀಮಿಯಂ ಪೆಟ್ರೋಲ್, ಎಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾ ಮೈಲ್ ಡೀಸೆಲ್, ಸರ್ವೋ ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟ್‌ಗಳು, ಇಂಡೇನ್ ಎಲ್‌ಪಿಜಿ, ಆಟೋಗ್ಯಾಸ್ ಎಲ್‌ಪಿಜಿ, ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಏವಿಯೇಶನ್‌ಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಬ್ರಾಂಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಆಗಿವೆ.<br>ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕ್ರಯೋಜೆನಿಕ್ ಸಾಗಾಣಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಎಲ್ಎನ್‌ಜಿ (ಲಿಕ್ವಿಫೈಡ್ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಗ್ಯಾಸ್) ಪೂರೈಸುವ ಹೊಸ ವ್ಯಾಪಾರ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಪರಿಚಿಯಿಸಿದೆ. ಇದನ್ನು "ಮನೆಬಾಗಿಲಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎನ್‌ಜಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಲ್‌ಎನ್‌ಜಿಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯು [[ದೆಹಲಿ]]ಯ ಲೋಧಿ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಕೋಪ್ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿದೆ.ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್‌ನ ಉತ್ಪನವಾದ LPGಯನ್ನು ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರಮೋದಿಯವರ ಗ್ರಾಮಿಣ ಪ್ರದೇಶದ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಉಚಿತವಾಗಿ ೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ ಕೂಡಲು ಆರಂಭಿಸಿದಾರೆ ಇದರಿಂದ [[ಅರಣ್ಯನಾಶ]] ಮತ್ತು ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯ ತಡೆಗಟ್ಟಲಾಗಿದೆ == ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರಗಳು == * ಮೇಲಿನ ಅಸ್ಸಾಮ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ದಿಗ್‌ಬೋಯಿ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವಾಗಿದ್ದು, ಇದು 1901 ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿತು. ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಅಸ್ಸಾಮ್ ಆಯಿಲ್ ಕಂಪನಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, 1981 ರಲ್ಲಿ ಇದು ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್‌ನ ಭಾಗವಾಯಿತು. 1901 ರಿಂದ ಇದರ ನೈಜವಾದ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು 0.5 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ಆಗಿತ್ತು. ಈ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರದ ಆಧುನೀಕರಿಸುವಿಕೆಯ ಯೋಜನೆಯು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದೀಗ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವು 0.65 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. * ಗುವಹಾಟಿ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವು, ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ರೊಮಾನಿಯನ್ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರಾದ. ದಿವಂಗತ ಪಂಡಿತ್ [[ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು|ಜವಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು]] ಅವರು 1962 ರ ಜನವರಿ 1 ರಂದು ಉದ್ಭಾಟಿಸಿದರು. * ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ಬರೌನಿ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವನ್ನು ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ರೊಮಾನಿಯಾದ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು 1964 ರಲ್ಲಿ 1 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡಿತು. ಇಂದು ಇದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು 6 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ಆಗಿದೆ. * ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾರತದ ಗುಜರಾತಿನ ಕೊಯಾಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗುಜರಾತ್ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವು ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್‌ನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವಾಗಿದೆ. ಈ ರಿಫೈನರಿಯನ್ನು 1965 ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮೊದಲ ಹೈಡ್ರೋಕ್ರಾಕಿಂಗ್ ಘಟಕವೂ ಸಹ ಇದೆ. ಇದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು 13.70 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ಆಗಿದೆ. * ಕೊಲ್ಕತ್ತಾದಿಂದ 136 ಕಿಮೀ ಕೆಳಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಬಾ ಮೇದಿನಿಪುರ (ಪೂರ್ವ ಮಿಡ್ನಾಪುರ) ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಹಲ್ದಿಯಾ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವು ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌ನ ಏಕೈಕ ಸಮುದ್ರ ತೀರದ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು 1975 ರಲ್ಲಿ 2.5 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಅಂದಿನಿದ ಇದನ್ನು 5.8 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ * ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್‌ನ ಅಧೀನದಲ್ಲಿರುವ ಆರನೇ ರಿಫೈನರಿಯಾಗಿ 6.0 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ಮೂಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಡನೆ 1982 ರಲ್ಲಿ ಮಥುರಾ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವನ್ನು ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆಗ್ರಾ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ನಗರಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಮಥುರಾ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು 7.5 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಪಾಣಿಪತ್ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರ ವು ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್‌ನ ಏಳನೇ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವಾಗಿದೆ. 6 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎಯೊಂದಿಗಿನ ಮೂಲ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವನ್ನು 1998 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಪಾಣಿಪತ್ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರದ ವಿಸ್ತರಣಾ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅದರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ 6 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ಇಂದ 12 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ ಗೆ ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪೂರಕ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರಗಳು - ಬೊಂಬೈಗಾವ್ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರ (2.95 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ), ಚೆನ್ನೈ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ (9.5 ಎಮ್ಎಮ್‌ಟಿಪಿಎ) == ಸಮೂಹ ಕಂಪನಿಗಳು ಮತ್ತು ಜಂಟಿ ಸಹಯೋಗಗಳು == * ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್: ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಎನ್ನುವುದು ಐಓಸಿಎಲ್‌ನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಿಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಫರೀದಾಬಾದ್ನ ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್ ಆರ್&amp;ಡಿ ಕೇಂದ್ರದವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶ್ರೇಣಿಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿಯು ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್‌ನ ಆರ್&amp;ಡಿ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದೆ. * ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್ (ಮಾರಿಷಸ್) ಲಿಮಿಟೆಡ್. * ಲಂಕಾ ಐಓಸಿ ಪಿಎಲ್‌ಸಿ - [[ಶ್ರೀಲಂಕಾ]] ದಲ್ಲಿ ರಿಟೇಲ್ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ಸಮೂಹ ಕಂಪನಿ. ಇದು ಕೊಲಂಬೋ ಶೇರು ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರ ದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಸರ್ಕಾರದೊಡನೆ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಪಾವತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕಹಿಯಾದ ವಿವಾದವೊಂದರಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿತ್ತು, ನಂತರ ಅದನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.{{Citation needed|date=January 2010}} * ಐಓಸಿ [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯ]] ಎಫ್‌ಜೆಡ್ಇ * ಚೆನ್ನೈ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * ಬೊಂಗೈಗಾಂವ್ ರಿಫೈನರಿ ಮತ್ತು ಪೆಟ್ರೋಕೆಮಿಕಲ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್. * ಗ್ರೀನ್ ಗ್ಯಾಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ - ನಗರ-ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಅನಿಲ ವಿತರಣೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಗ್ಯಾಸ್ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್.ನೊಂದಿಗಿನ ಜಂಟಿ ಸಹಯೋಗ. * ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಎಫ್‌ಸಿಸಿ (ದ್ರಾವಣೀಕರಿಸಿದ ಕ್ಯಾಟಲಿಟಿಕ್ ಕ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್) ವೇಗವರ್ಧಕ ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜನೀಯಗಳ 15,000 ಟನ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗಾಗಿ ಯುಎಸ್‌ಎ ಯ ಇಂಟರ್‌ಕ್ಯಾಟ್ ಸಂಸ್ಥಯೊಂದಿಗಿನ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಇಂಡೋ ಕ್ಯಾಟ್ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್. * ಆಯಿಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್., ಆಯಿಲ್ ಎಂಡ್ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಗ್ಯಾಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ದೊಂದಿಗೆ ಹಲವಾರು ಪರಿಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನೆ ಸಹಯೋಗಗಳು == ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶ್ರೇಯಾಂಕಗಳು == 2007 ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದ ಸಾಧನೆಯ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಫಾರ್ಚ್ಯೂನ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ 500 ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ 116^ನೇ ಸ್ಥಾನ (2008 ರಲ್ಲಿ) ವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಶ್ರೇಯಾಂಕ ಪಡೆದ ಭಾರತೀಯ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ 18 ನೇ ಅತೀದೊಡ್ಡ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಏಷ್ಯಾ-ಫೆಸಿಫಿಕ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತೈಲ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಟ್ರೇಡಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ. 2008 ರ ಫೋರ್ಬ್ಸ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ 2000 ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿನ 303 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಐಓಸಿಎಲ್ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. == ನಿಷ್ಠಾವಂತಿಕೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು == ಎಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾಪವರ್ ಫ್ಲೀಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಮೋಟಾರು ಕಾರುಗಳ ನಿರ್ವಾಹಕರುಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಇದು 1 ಮಿಲಿಯನ್ ಗ್ರಾಹಕರ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಎಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾ ರಿವಾರ್ಡ್ಸ್ ಎನ್ನುವುದು ರಿಟೇಲ್ ಗ್ರಾಹಕರಿಗಾಗಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾದ ನಿಷ್ಠಾವಂತಿಕೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರು ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ಖರೀದಿಗೆ ರಿವಾರ್ಡ್ ಅಂಕಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಬಹುದು == ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳು == ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ದೇಶೀಯ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಭಾರತ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ. ಎರಡೂ ಸಹ ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್‌ನಂತೆಯೇ ಸರ್ಕಾರಿ-ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ. ಎರಡು ಖಾಸಗಿ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳಿದ್ದು, ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ ರಿಲಯನ್ಸ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ಎಸ್ಸಾರ್ ಆಯಿಲ್. == ಆತಂಕಗಳು == ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿದ್ದು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್, ಲಖ್ನೋದಿಂದ ಎಂಬಿಎ ಪಡೆದ ಮಂಜುನಾಥ್ ಷಣ್ಮುಗಂ ಅವರನ್ನು [[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ]] ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಭ್ರಷ್ಟ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಸ್ಟೇಶನ್ ಅನ್ನು ಮುಚ್ಚಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ 2005 ರಲ್ಲಿ ಕೊಲೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಆಗ ತನ್ನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಕಳವಳವನ್ನು ಹೊಂದಿತು.<ref>{{cite web |url=http://syg.com/web/mstrust/manju/scmadmin/Home.php |title=Manjunath Shanmugam Trust |publisher=Syg.com |date=2006-11-19 |accessdate=2010-08-26 |archive-date=2011-08-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110809162641/http://syg.com/web/mstrust/manju/scmadmin/Home.php |url-status=dead }}</ref> ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್‌ನ ಮಥುರಾದ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕದ ಕಾರಣದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ [http://www.indiatogether.org/2009/apr/env-hpgencag.htm ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯ] ದ ಅಪಾಯದ ಕಾರಣದಿಂದ ಅದು [http://www.mcmef.org/landmark.htm ಸತತವಾಗಿ ಸುದ್ದಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081227053748/http://www.mcmef.org/landmark.htm |date=2008-12-27 }} ಯಲ್ಲಿದ್ದಿತು. == ತೈಲ ಉದ್ಯಮ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಂಡಳಿ == ಭಾರತವು ಸುಮಾರು ಎರಡು ವಾರಗಳ ಬಳಕೆಗೆ ಸಾಕಾಗುವ 37.4 ಬಿಲಿಯನ್ ಬ್ಯಾರಲ್‌ಗಳ ಗಾತ್ರದ ಧ್ಯೇಯೋದ್ದೇಶದ ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯ ಅಭಿವೃದ್ದಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.gasandoil.com/goc/news/nts43834.htm |title=Alexander's Gas & Oil Connections - India to build up storage of crude oil |publisher=Gasandoil.com |date=2004-09-21 |accessdate=2010-08-26 |archive-date=2009-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090418001150/http://www.gasandoil.com/goc/news/nts43834.htm |url-status=dead }}</ref> ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯನ್ನು ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ (ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್) ನಿಂದ ಆಯಿಲ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಬೋರ್ಡ್ (ಓಐಡಿಬಿ) ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.thehindubusinessline.com/2006/04/02/stories/2006040202220200.htm |title=Strategic oil reserves to come directly under Govt |publisher=The Hindu Business Line |date=2006-04-02 |accessdate=2010-08-26}}</ref> ಯೋಜನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಂಗ್ರಹಣೆಗಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಓಐಡಿಬಿ ಯು ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಟ್ರಾಟೆಜಿಕ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ರಿಸರ್ವ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಐಎಸ್‌ಪಿಆರ್‌ಎಲ್) ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web|author=20 Jun, 2007, 09.18PM IST,PTI |url=http://economictimes.indiatimes.com/India_to_form_crude_oil_reserve_of_5_mmt/articleshow/2137148.cms |title='India to form crude oil reserve of 5 mmt'- Oil & Gas-Energy-News By Industry-News-The Economic Times |publisher=Economictimes.indiatimes.com |date=2007-06-20 |accessdate=2010-08-26}}</ref> == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == * ಜಾಗತಿಕ ತಂತ್ರಕುಶಲತೆಯ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಸಂಗ್ರಹಣೆಗಳು * ಇಂಡಿಯಲ್ ಆಯಿಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://eledger.indianoil.co.in - ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಗ್ರಾಹಕರ ಪೋರ್ಟಲ್ /ಎಲೆಡ್ಜರ್ -ಮಾಹಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ವಿಭಾಗ -ಕೇಂ.ಕ-ಮುಂಬಯಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100824203701/http://eledger.indianoil.co.in/ |date=2010-08-24 }} * [http://eledger.indianoil.co.in/ioconline - ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಪೋರ್ಟಲ್ /ಎಲೆಡ್ಜರ್ -ಮಾಹಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ವಿಭಾಗ -ಕೇಂ.ಕ-ಮುಂಬಯಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100723112755/http://eledger.indianoil.co.in/ioconline/ |date=2010-07-23 }} * [http://www.indianoil.co.in - ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್.ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಿಭಾಗ -ಮಾಹಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ವಿಭಾಗ -ಕೇಂ.ಕ-ಮುಂಬಯಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150409063315/http://www.indianoil.co.in/ |date=2015-04-09 }} * [http://www.iocl.com www.][http://www.iocl.com IOCL.com] * [http://www.lankaioc.net/ ಲಂಕಾ ಐಓಸಿ ಪಿಎಲ್‌ಸಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101229150419/http://lankaioc.net/ |date=2010-12-29 }} * [http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2006/snapshots/663.html ಫಾರ್ಚೂನ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ೫೦೦ ನಲ್ಲಿ ಐಓಸಿಎಲ್] * [http://businesstoday.digitaltoday.in/i-want-ioc-in-top-100-of-fortune-500-narasimhan.html ಐಓಸಿ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಸಂದರ್ಶನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090111233345/http://businesstoday.digitaltoday.in/i-want-ioc-in-top-100-of-fortune-500-narasimhan.html |date=2009-01-11 }} * [http://www.forbes.com/lists/2006/18/06f2000_The-Forbes-2000_Counrty_5.html ಫೋರ್ಬ್ಸ್ ೨೦೦೦ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಐಓಸಿಎಲ್] * [http://www.iocxtrapower.com ಎಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾ ಪವರ್ ಫ್ಲೀಟ್ ಕಾರ್ಡ್] * [http://www.iocltech.com ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150801154620/http://iocltech.com/ |date=2015-08-01 }} * [http://www.indianoilexpress.com ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಪೋರ್ಟಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080130031035/http://www.indianoilexpress.com/ |date=2008-01-30 }} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} [[ವರ್ಗ:ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಅನಿಲ ಮತ್ತು ತೈಲ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶೇರು ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸರ್ಕಾರಿ ಒಡೆತನದ ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್]] 8m829pfzkhgwo3b27lthxb9dbd8i6dj 0 26069 1306244 1305954 2025-06-07T08:05:31Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306244 wikitext text/x-wiki {{About|the war that began in 2003|other uses|Iraq war (disambiguation)}} {{Infobox military conflict |conflict=Iraq War |partof=the [[War on Terror]] |image=[[Image:Iraq header 2.jpg|300px]] |caption=Clockwise, starting at top left: a joint patrol in [[Samarra]]; the toppling of the Saddam Hussein statue in [[Firdos Square]]; an [[Iraqi Army]] soldier readies his rifle during an assault; a roadside [[Improvised explosive device|bomb]] detonates in South [[Baghdad]]. |date=March 20, 2003 – August 19, 2010<br/>({{Age in years and days|2003|3|20|2010|8|19}}) |place=[[Iraq]] |causes=War justifications: *[[Rationale for the Iraq invasion.]] *[[Governmental positions on the Iraq War prior to the 2003 invasion of Iraq|Governments' pre-war positions]] *[[War on Terrorism]] |status=U.S. combat operations concluded<ref>{{cite news | url=https://www.nytimes.com/reuters/2010/08/31/world/middleeast/international-us-iraq.html | work=The New York Times | title=Iraq Hails Sovereignty as U.S. Departs | last=Reuters | date=August 31, 2010 | accessdate=August 31, 2010 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite news | url=https://www.nytimes.com/2010/01/24/world/middleeast/24iraq.htm | work=The New York Times | title=Biden Says U.S. Will Appeal Blackwater Case Dismissal | first=Anthony | last=Shadid | date=January 24, 2010 | access-date=ಆಗಸ್ಟ್ 27, 2021 | archive-date=ನವೆಂಬರ್ 26, 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20111126230458/http://www.nytimes.com/2010/01/24/world/middleeast/24iraq.htm | url-status=dead }}</ref> *Operation Iraqi Freedom concluded, <small>March 20, 2003 – August 31, 2010</small> *Operation New Dawn begins, <small>September 1, 2010 – present</small> *[[2003 Invasion of Iraq|Invasion of iraq]] *Overthrow of [[Baath Party]] government and [[execution of Saddam Hussein]] *Occupation of Iraq *[[Iraqi insurgency]] and [[civil war in Iraq|sectarian violence]].<ref>{{cite news|title=Sectarian divisions change Baghdad’s image|publisher=MSNBC|date=2006-07-03|url=http://www.msnbc.msn.com/id/13684759/|accessdate=2007-02-18}}</ref> *Foreign [[terrorism|terrorist]] operations<ref>{{cite press release|title=DoD News Briefing with Secretary Gates and Gen. Pace from Pentagon|publisher=U.S. Department of Defense|date=2007-02-02|url=http://www.defenselink.mil/Transcripts/Transcript.aspx?TranscriptID=3879|accessdate=2008-05-10}}</ref> *Democratic [[Iraqi legislative election, December 2005|Elections]] held *[[U.S.-Iraq Status of Forces Agreement|Status of Forces Agreement & Strategic Framework Agreement]] *Presence of American troops in advise and assist role until the end of 2011 |combatant1={{flag|United States}}<br> {{flag|Iraq}}<br> {{Flag icon|Kurdistan}} [[Peshmerga]]<br> {{Flag icon|Iraq}} [[Awakening movements in Iraq|Awakening Councils]]<br> '''Withdrawn [[Multi-National Force – Iraq|Coalition]] forces:'''<br> {{flag|United Kingdom}} <small>(2003–09)</small><br/> {{flag|Australia}} <small>(2003–09)</small><br/> {{flag|Poland}} <small>(2003–08)</small><br/> {{flag|Denmark}} <small>(2003–07)</small><br/> {{flag|Italy}} <small>(2003–06)</small><br/> {{flag|Georgia}} <small>(2003–08)</small><br/> {{flag|Ukraine}} <small>(2003–08)</small><br/> {{flag|Netherlands}} <small>(2003–05)</small><br/> {{flag|Spain}} <small>(2003–04)</small><br/> {{flagicon image|MultinationalForce-IraqDUI.svg‎}} [[Multi-National Force – Iraq|MNF–I]] <small>(2004–09)</small><br/> [[Multi-National Force – Iraq|30 other countries]] ---- {{flag|Turkey}} ''(see: [[Turkey-PKK Conflict]])'' |combatant2= [[Iraqi Insurgency|Insurgent groups:]]<br> {{flagicon image|Flag of the Ba'ath Party.svg}} [[Baath Party]] [[Iraqi Insurgency#Ba'athists|Loyalists]]<br/> {{flagicon image|Islamic State of Iraq.jpg}} [[Islamic State of Iraq]]<br/> &nbsp;{{flagicon image|Flag of al-Qaeda in Iraq.svg}} [[al-Qaeda in Iraq]]<br/> {{flagicon image|Flag of Jihad.svg}} [[Mahdi Army]]<br/> &nbsp;[[Special Groups (Iraq)|Special Groups]]<br/> {{flagicon image|IAILogo.png}} [[Islamic Army of Iraq]]<br/> {{flagicon image|Ansar al-sunnah.jpg}} [[Ansar al-Sunnah]] ---- {{Flag icon|Iraq|1991}} [[Ba'athist Iraq|Iraq under Saddam Hussein]]<br> ---- <small>For fighting between insurgent groups, see [[Civil war in Iraq]].</small> |commander1={{Flag icon|Iraq}} [[Jalal Talabani]] <br/> {{Flag icon|Iraq}} [[Ibrahim al-Jaafari]]<br/> {{Flag icon|Iraq}} [[Nouri al-Maliki]]<br/> {{Flag icon|Kurdistan}} [[Massoud Barzani]]<br/> {{Flag icon|Kurdistan}} [[Masrour Barzani]]<br/> {{Flag icon|Iraq}} [[Abdul Sattar Abu Risha]]{{KIA|alt=yes}}<br /> {{Flag icon|Iraq}} [[Ahmad Abu Risha]]<br /> {{Flag icon|US}} [[Barack Obama]]<br /> {{Flag icon|US}} [[George W. Bush]]<br /> {{Flag icon|US}} [[Lloyd Austin]]<br /> {{Flag icon|US}} [[Ray Odierno]]<br /> {{Flag icon|US}} [[David Petraeus]]<br /> {{Flag icon|US}} [[George W. Casey, Jr.]]<br /> {{Flag icon|US}} [[Ricardo Sanchez]]<br /> {{Flag icon|US}} [[Tommy Franks]]<br /> {{Flag icon|UK}} [[John Cooper (British Army officer)|John Cooper]]<br/> {{Flag icon|UK}} [[Andy Salmon]]<br/> {{Flag icon|UK}} [[Richard Shirreff]] |commander2={{Flag icon|Iraq|1991}} [[Saddam Hussein]]<br/>{{POW}} [[Execution of Saddam Hussein|{{unicode|☠}}]]<br/> {{Flag icon|Iraq|1991}} [[Qusay Hussein]]{{KIA|alt=yes}}<br/>{{Flag icon|Iraq|1991}} [[Uday Hussein]]{{KIA|alt=yes}}<br/> {{Flag icon|Iraq|1991}} [[Tariq Aziz]] {{surrender}} ---- {{flagicon image|Flag of the Ba'ath Party.svg}} [[Izzat Ibrahim ad-Douri]]<br/> {{flagicon image|Islamic State of Iraq.jpg}} [[Abu Omar al-Baghdadi]]{{KIA|alt=yes}}<br/> {{flagicon image|Flag of al-Qaeda in Iraq.svg}} [[Abu Musab al-Zarqawi]]{{KIA|alt=yes}}<br/> {{flagicon image|Flag of al-Qaeda in Iraq.svg}} [[Abu Ayyub al-Masri]]{{KIA|alt=yes}}<br/> {{flagicon image|Flag of Jihad.svg}} [[Muqtada al-Sadr]]<br /> {{flagicon image|Flag of Jihad.svg}} [[Abu Deraa]]<br > {{flagicon image|IAILogo.png}} [[Ishmael Jubouri]]<br/> {{flagicon image|Ansar al-sunnah.jpg}} [[Abu Abdullah al-Shafi'i]]{{POW}} |strength1='''[[2003 Invasion of Iraq|Invasion Forces]]''' <small>(2003–2004)</small><br/>~300,000<br/> ---- '''[[Iraqi Security Forces]]'''<br/>650,000 <small>([[New Iraqi Army|Army]]: 273,000, [[Iraqi Police|Police]]: 227,000, [[Facilities Protection Service|FPS]]: 150,000)</small><br/> '''[[Multinational Force Iraq|Coalition Forces]]''' <small>(2004–2010)</small><br/>176,000 at peak <br/>'''[[Awakening movements in Iraq|Awakening militias]]'''<br/>~103,000 (2008)<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/2009/03/29/world/middleeast/29iraq.html?hpw | work=The New York Times | title=Troops Arrest an Awakening Council Leader in Iraq, Setting Off Fighting | first1=Alissa J. | last1=Rubin | first2=Rod | last2=Nordland | date=March 29, 2009 | accessdate=March 30, 2010}}</ref> <br> '''[[Iraqi Kurdistan]]'''<br> ~400,000 <small>(Kurdish Border Guard: 30,000,<ref>{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2010/1/independentstate3441.htm |title=The Kurdish peshmerga forces will not be integrated into the Iraqi army: Mahmoud Sangawi - Interview |publisher=Ekurd.net |date=2010-01-22 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2019-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402235805/https://ekurd.net/mismas/articles/misc2010/1/independentstate3441.htm |url-status=dead }}</ref> '''[[Peshmerga]]''' 375,000)</small><br/> ---- '''[[USF-I|United States]]'''<br/>50,000 <small>(current)</small> <ref>{{cite news| url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/07/13/AR2010071301768.html | work=The Washington Post | title=Amid threat, U.S. heightens security at its Iraq bases | first=Leila | last=Fadel | date=July 13, 2010}}</ref> <br> '''Security contractors''' 6,000-7,000 <small>(estimate)</small><ref>{{cite web |url=http://www.state.gov/m/ds/rls/rm/143420.htm |title=Deputy Assistant Secretary for International Programs Charlene Lamb's Remarks on Private Contractors in Iraq |publisher=State.gov |date=2009-07-17 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2017-06-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170619163623/https://www.state.gov/m/ds/rls/rm/143420.htm |url-status=dead }}</ref> ---- '''[[Turkish Armed Forces]]''': ~3,000–10,000<ref name="Bendern">{{cite news|first=Paul de|last=Bendern|title=Turkey launches major land offensive into N. Iraq|url=http://uk.reuters.com/article/homepageCrisis/idUKL22614485._CH_.242020080222|publisher=Reuters|date=2008-02-22|accessdate=2008-02-22|archive-date=2008-02-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20080226193501/http://uk.reuters.com/article/homepageCrisis/idUKL22614485._CH_.242020080222|url-status=dead}}</ref> |strength2='''[[Iraqi Army]]''': 375,000 <small>(disbanded in 2003)</small> ---- '''[[Iraqi insurgency#Sunni Islamist|Sunni Insurgents]]'''<br/>~70,000 (2007)<ref name=brookings>The Brookings Institution [http://www3.brookings.edu/fp/saban/iraq/index.pdf Iraq Index: Tracking Variables of Reconstruction & Security in Post-Saddam Iraq] October 1, 2007</ref><br/>'''[[Mahdi Army]]'''<br/>~60,000 <small>(2007)</small><ref>{{cite news|last=Ricks|first=Thomas E.|coauthors=Ann Scott Tyson|title=Intensified Combat on Streets Likely|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/01/10/AR2007011002581_pf.html|publisher=Washington Post|date=2007-01-11|page=A01}}</ref> <br/>'''[[al-Qaeda]]'''<br/>~1,300 <small>(2006)</small><ref>Pincus, Walter. [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/11/16/AR2006111601509.html "Violence in Iraq Called Increasingly Complex"]. ''[[Washington Post]],'' November 17, 2006.</ref><br> '''[[Islamic State of Iraq]]'''<br> ~1,000 <small>(2008)</small> ---- |casualties1='''[[List of Iraqi security forces fatality reports in Iraq|Iraqi Security Forces]]''' (post-Saddam)<br> '''Killed:''' 15,456<ref>260 killed in 2003 [http://www.abc.net.au/news/stories/2003/12/19/1013869.htm] and 15,196 killed from 2004 through 2009 [https://www.theguardian.com/world/2010/oct/22/true-civilian-body-count-iraq] thus giving a total of 15,456 dead</ref> '''Wounded:''' 40,000+<ref>http://fpc.state.gov/documents/organization/77707.pdf</ref> '''Coalition Forces'''<br> '''Killed:''' 4,746<ref name="icas">{{cite web |url=http://icasualties.org/Iraq/index.aspx |title=Operation Iraqi Freedom |publisher=iCasualties |date= |accessdate=2010-08-24 |archive-date=2011-03-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110321080348/http://icasualties.org/Iraq/index.aspx |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news| url=http://www.cnn.com/SPECIALS/2003/iraq/forces/casualties/index.html | work=CNN | accessdate=March 30, 2010 | title=Home and Away: Iraq and Afghanistan War Casualties}}</ref> <small>(4,428 U.S.,<ref name="defenselink.mil">http://www.defenselink.mil/news/casualty.pdf</ref> 179 U.K.,<ref>{{cite web |url=http://www.mod.uk/DefenceInternet/FactSheets/OperationsFactsheets/OperationsInIraqBritishFatalities.htm |title=Ministry of Defence &#124; Fact Sheets &#124; Operations Factsheets &#124; Operations in Iraq: British Fatalities |publisher=Mod.uk |date= |accessdate=2009-10-17 |archive-date=2009-10-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091011220157/http://www.mod.uk/DefenceInternet/FactSheets/OperationsFactsheets/OperationsInIraqBritishFatalities.htm |url-status=dead }}</ref> 139 other)</small><br> '''Missing or captured''' (U.S.): 1<ref>{{cite news| url=http://www.cnn.com/SPECIALS/2003/iraq/forces/pow.mia/index.html | work=CNN | accessdate=March 30, 2010 | title=Forces: U.S. & Coalition/POW/MIA}}</ref> '''[[wounded in action|Wounded]]''': 32,280 <small>(31,965 U.S.,<ref>http://www.defense.gov/NEWS/casualty.pdf</ref> 315 U.K.)</small><ref name=mil>Many official U.S. tables at [http://siadapp.dmdc.osd.mil/personnel/CASUALTY/castop.htm "Military Casualty Information"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110303054755/http://siadapp.dmdc.osd.mil/personnel/CASUALTY/castop.htm |date=2011-03-03 }}. See [http://siadapp.dmdc.osd.mil/personnel/CASUALTY/OIF-Total.pdf latest totals for injury, disease/other medical] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110602035127/http://siadapp.dmdc.osd.mil/personnel/CASUALTY/oif-total.pdf |date=2011-06-02 }}</ref><ref name=antiwarcasualties>[http://www.antiwar.com/casualties/ "Casualties in Iraq"].</ref><ref name=icasualties>iCasualties.org (was lunaville.org). Benicia, California. Patricia Kneisler, ''et al.'', [http://icasualties.org/oif/default.aspx "Iraq Coalition Casualties"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071113210126/http://icasualties.org/oif/default.aspx |date=2007-11-13 }}.</ref><ref name=ukcasualties>[http://www.mod.uk/DefenceInternet/FactSheets/OperationsFactsheets/OperationsInIraqBritishCasualties.htm "Defence Internet Fact Sheets Operations in Iraq: British Casualties"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061114214203/http://www.mod.uk/DefenceInternet/FactSheets/OperationsFactsheets/OperationsInIraqBritishCasualties.htm |date=2006-11-14 }}. U.K. Ministry of Defense. [http://www.mod.uk/DefenceInternet/AboutDefence/CorporatePublications/DoctrineOperationsandDiplomacyPublications/OperationsInIraq/OpTelicCasualtyAndFatalityTables.htm Latest combined casualty and fatality tables] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121004051608/http://www.mod.uk/DefenceInternet/AboutDefence/CorporatePublications/DoctrineOperationsandDiplomacyPublications/OperationsInIraq/OpTelicCasualtyAndFatalityTables.htm |date=2012-10-04 }}.</ref> '''Injured/diseased/other medical''':** 51,139 <small>(47,541 U.S.,<ref>{{Cite web |url=http://siadapp.dmdc.osd.mil/personnel/CASUALTY/oif-total.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-02 |archive-date=2011-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110602035127/http://siadapp.dmdc.osd.mil/personnel/CASUALTY/oif-total.pdf |url-status=dead }}</ref> 3,598 U.K.)</small><ref name=mil/><ref name=icasualties/><ref name=ukcasualties/> '''Contractors'''<br> '''[[List of private contractor deaths in Iraq|Killed]]''': 1,764*<ref name="dol.gov">{{cite web|url=http://www.dol.gov/owcp/dlhwc/dbaallemployer.htm |title=U.S. Department of Labor - Office of Workers' Compensation Programs (ESA) - Office of Workers' Compensation Programs (OWCP) - Division of Longshore and Harbor Workers' Compensation (DLHWC) |publisher=Dol.gov |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref><ref name="projects.propublica.org">{{cite web|author=T. Christian Miller |url=http://projects.propublica.org/tables/contractor_casualties |title=U.S. Government Private Contract Worker Deaths and Injuries|publisher=Projects.propublica.org |date=2009-09-23 |accessdate=2010-10-23}}</ref><br> '''Wounded & injured''': 59,465*<ref name="dol.gov"/><ref name="projects.propublica.org"/><br> '''[[Foreign hostages in Iraq|Missing or captured]]''': 16 (U.S. 5) '''Awakening Councils'''<br> Killed:760+ ---- [[2008 Turkish incursion into northern Iraq|Turkish Armed Forces]]:<br/>27 killed <ref name="globalresearch.ca">{{cite web|last=Savran |first=Sungur |url=http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=8334 |title=Turkish incursion into Northern Iraq: Military Fiasco, Political Debacle |publisher=Globalresearch.ca |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.csmonitor.com/2008/1017/p06s02-woeu.html|title=Turkey's Army loses luster over PKK attack &#124; csmonitor.com|publisher=Csmonitor.com|author=Yigal Schleifer|date=|accessdate=2008-10-27}}</ref> |casualties2='''Iraqi combatant dead''' (invasion period): 13,500–45,000 <ref>{{cite news| url=https://www.theguardian.com/world/2003/may/28/usa.iraq | work=The Guardian | location=London | title=Body counts | first=Jonathan | last=Steele | date=May 28, 2003 | accessdate=March 30, 2010}}</ref> ---- '''Insurgents''' (post-Saddam)<br> '''Killed:''' 24,581 (2003-2009)<ref>597 killed in 2003 [http://www.usatoday.com/news/world/iraq/2007-09-26-insurgents_N.htm] and 23,984 killed from 2004 through 2009 [https://www.theguardian.com/world/2010/oct/22/true-civilian-body-count-iraq] thus giving a total of 24,581 dead</ref> '''[[Detainee]]s:''' 8,300 (U.S.-held)<ref>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/topNews/idUSTRE58G1HZ20090917?feedType=RSS&feedName=topNews|title=U.S. military shuts largest detainee camp in Iraq|publisher=Reuters|date=September 17, 2009|accessdate=2009-09-17}}</ref><br/>24,200 (Iraqi-held)<ref name="yahoo1">{{cite web|url=https://news.yahoo.com/s/ap/20080830/ap_on_re_mi_ea/iraq_1|title=US military: More than 11,000 Iraqis freed in 2008 - Yahoo! News|publisher=News.yahoo.com|date=|accessdate=2008-09-10}}{{Dead link|date=September 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=https://news.yahoo.com/s/afp/20080830/wl_mideast_afp/iraqunrestusdetainees_080830064642|title=U.S. says 11,000 Iraq detainees freed this year - Yahoo! News|publisher=News.yahoo.com|date=|accessdate=2008-09-10}}{{Dead link|date=September 2010}}</ref> ---- [[2008 Turkish incursion into northern Iraq|PKK]]: 537 killed (Turkish claim), 9 killed (PKK claim), 230 (official army figures claim)<ref name="globalresearch.ca"/> |casualties3='''Documented "unnecessary" violent civilian deaths, [[Iraq Body Count project|Iraq Body Count]] – '''October 2010: '''98,170–107,152 '''<ref>{{cite web|url=http://www.iraqbodycount.org/ |title=Iraq Body Count |publisher=Iraq Body Count |date= |accessdate=2009-12-11}}</ref> '''Total excess deaths, [[Lancet surveys of Iraq War casualties|(''Lancet'')]] – '''December 2009: '''1,366,350'''***<ref name="Second Lancet Study">{{PDFlink|[http://www.thelancet.com/webfiles/images/journals/lancet/s0140673606694919.pdf "Mortality after the 2003 invasion of Iraq: a cross-sectional cluster sample survey"]{{Dead link|date=September 2010}}|242&nbsp;KB}}. By Gilbert Burnham, Riyadh Lafta, Shannon Doocy, and Les Roberts. ''[[The Lancet]],'' October 11, 2006</ref><ref name="Lancet supplement">{{PDFlink|[http://web.mit.edu/CIS/pdf/Human_Cost_of_War.pdf The Human Cost of the War in Iraq: A Mortality Study, 2002–2006]|603&nbsp;KB}}. By Gilbert Burnham, Shannon Doocy, Elizabeth Dzeng, Riyadh Lafta, and Les Roberts. A supplement to the second ''Lancet'' study.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.justforeignpolicy.org/iraq|title=Iraq Deaths |publisher=Just Foreign Policy |date= |accessdate=2009-10-17}}</ref> '''(highest estimate)''' For more information see: [[Casualties of the Iraq War]] |notes='''*'''Casualty numbers from the US Dept. of Labor for [[Private military company|Contractors]] are combined for Iraq and Afghanistan.<br/>'''**''' "injured, diseased, or other medical" – required medical air transport. U.K. number includes "aeromed evacuations"<br/>***'''Total deaths''' include all additional deaths due to increased lawlessness, degraded infrastructure, poorer healthcare, etc.}} <br /> {{Campaignbox Iraq War}} 2003 ಮಾರ್ಚ್‌ 20ರಂದು<ref name="Baker">[http://www.americanheritage.com/articles/magazine/ah/2006/5/2006_5_17.shtml ಕೇವಿನ್ ಬೇಕರ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080820002323/http://www.americanheritage.com/articles/magazine/ah/2006/5/2006_5_17.shtml |date=2008-08-20 }} "ದ ಕ್ವಾಯಟೆಸ್ಟ್ ವಾರ್: ವಿ ಹ್ಯಾವ್ ಕೆಪ್ಟ್ ಫಲುಜಾ, ಬಟ್ ಹ್ಯಾವ್ ವಿ ಲಾಸ್ಟ್ ಅವರ್ ಸೌಲ್ಸ್ ?" ''ಅಮೇರಿಕನ್ ಹೇರಿಟೇಜ್'', ಅಕ್ಟೋಬರ್. 2006.</ref><ref name="PBS-20040226">{{cite web |url=http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/invasion/cron/ |title=A chronology of the six-week invasion of Iraq | date=February 26, 2004 |publisher=[[PBS]] | accessdate=2008-03-19}}</ref> ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸೇನಾ ತುಕಡಿಗಳು '''ಇರಾಕಿನ ನೆಲವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ''' <ref>{{cite book|last=Allawi|first=Ali|title=The Occupation of Iraq: Winning the War, Losing the Peace|url=https://books.google.com/?id=ptqgNq8xnOAC&printsec=frontcover|accessdate= September 2008 |edition=1|year=2007|month=April|publisher=Yale University Press|location=New Haven, CT|isbn=0300110154|page=544}}</ref> ಸೇನಾಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು '''ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ (ಇದನ್ನು ಇರಾಕ್‌ ಆಕ್ರಮಣ, '''ಎರಡನೇ ಗಲ್ಫ್‌ ಯುದ್ಧ''' <ref>{{Cite news| last = Keen| first = Judy| coauthors = | title = U.S. begins second Gulf War with a surprise missile strike at Iraq leaders; Cruise missiles, bombs hit Baghdad site; Bush promises "broad and concerted campaign"| newspaper = USA Today| location = | pages = | language = | publisher = | date = March 20, 2003| url = http://pqasb.pqarchiver.com/USAToday/access/311645771.html?dids=311645771:311645771&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Mar+20%2C+2003&author=Judy+Keen+and+Cesar+G.+Soriano&pub=USA+TODAY&desc=U.S.+begins+second+Gulf+War+with+a+surprise+missile+strike+at+Iraq+leaders+%3B+Cruise+missiles%2C+bombs+hit+Baghdad+site%3B+Bush+promises+%27broad+and+concerted+campaign%27&pqatl=google| accessdate = November 18, 2009| archive-date = ಏಪ್ರಿಲ್ 30, 2011| archive-url = https://web.archive.org/web/20110430051530/http://pqasb.pqarchiver.com/USAToday/access/311645771.html?dids=311645771:311645771&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Mar+20%2C+2003&author=Judy+Keen+and+Cesar+G.+Soriano&pub=USA+TODAY&desc=U.S.+begins+second+Gulf+War+with+a+surprise+missile+strike+at+Iraq+leaders+%3B+Cruise+missiles%2C+bombs+hit+Baghdad+site%3B+Bush+promises+%27broad+and+concerted+campaign%27&pqatl=google| url-status = dead}}</ref>, ಹಾಗೂ '''ಆಪರೇಷನ್‌ ಇರಾಕ್‌ ವಿಮೋಚನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ''' <ref name="OPM site">{{cite web |url=http://opm.gov/news/veterans-preference-extended-to-operation-iraqi-freedom,1024.aspx |title=U.S. Office of Personnel Management |publisher=Opm.gov |date=2001-09-11 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2012-01-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120118081134/http://www.opm.gov/news/veterans-preference-extended-to-operation-iraqi-freedom,1024.aspx |url-status=dead }}</ref> ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ). ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯು. ಬುಷ್|ಜಾರ್ಜ್‌.ಡಬ್ಲ್ಯು.ಬುಷ್‌‌]] ಅವರ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಅಮೇರಿಕಾ ಹಾಗೂ ಟೋನಿ ಬ್ಲೇರ್‌ <ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/2862343.stm|title=U.S. Names Coalition of the Willing|accessdate=2007-11-03 | work=BBC News | date=March 18, 2003 | first=Steve | last=Schifferes}}</ref> ಮುಖಂಡತ್ವದ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. ಹೀಗೆ ವಿಮೋಚನೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ [[ಇರಾಕ್|ಇರಾಕಿನ]] ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಕಾಲೂರಿದ ಸೇನೆಯನ್ನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ತೆರವುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news| url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/08/18/AR2010081805644.html | work=The Washington Post | title=Operation Iraqi Freedom ends as last combat soldiers leave Baghdad | first=Ernesto | last=Londoño | date=August 19, 2010}}</ref> ಅಮೇರಿಕಾದ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ಸೇನಾ ತುಕುಡಿ 2010 ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 19ರಂದು ಇರಾಕಿನಿಂದ ಕಾಲ್ತೆಗಿಯಿತು. ಆಗಸ್ಟ್ 31ರಂದು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ|ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ]] [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮ|ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ]] ಯುದ್ಧ ಕೊನೆ ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/reuters/2010/08/31/world/middleeast/international-us-iraq.html?_r=1 | work=The New York Times}} {{Dead link|date=September 2010|bot=RjwilmsiBot}}</ref> ಹಾಗಿದ್ದೂ, ಸುಮಾರು 50 ಸಾವಿರದಷ್ಟು ಅಮೇರಿಕಾದ ಸೇನೆ ಇಂದಿಗೂ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಬೀಡು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದು ದೇಶ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ “ಸಲಹೆ ಹಾಗೂ ಸಹಕಾರ” ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ದಾಳಿಗೆ ಪೀಠಿಕೆ ಎಂಬಂತೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಹಾಗೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಇರಾಕ್‌ ಮೇಲೆ ಸುರಿಮಳೆಗೈದವು. ಇರಾಕ್‌ ಸಮೂಹನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಇದರಿಂದಾಗಿ ತಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಆತಂಕ ಎದುರಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಅವುಗಳು ತಮ್ಮ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ/ಪ್ರಾಂತೀಯ ಸೇನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಅವರು ನೀಡಿದ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು.<ref>ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ಅಮೇರಿಕನ್ ಪ್ರೊಗ್ರೆಸ್ (ಜನವರಿ 29, 2004) [http://www.americanprogress.org/issues/kfiles/b24970.html "ಇನ್ ದೇರ್ ಓನ್ ವರ್ಡ್ಸ್: ಇರಾಕ್ಸ್‌ 'ಇಮಿನೆಂಟ್' ಥ್ರೆಟ್"] ''americanprogress.org''</ref><ref name="nelson">ಸೆನೆಟರ್ ಬಿಲ್ ನೆಲ್ಸನ್ (ಜನವರಿ 28, 2004) [http://www.fas.org/irp/congress/2004_cr/s012804b.html "ನ್ಯೂ ಇನ್ಫಾರ್ಮೇಶನ್ ಆನ್ ಇರಾಕ್ಸ್ ಪ್ರೊಫೆಶನ್ ಆಫ್ ವೆಪನ್ಸ್ ಆಫ್ ಮಾಸ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್",] ''ಕಾಂಗ್ರೆಶನಲ್ ರೆಕಾರ್ಡ್''</ref><ref>ಬ್ಲೇರ್‌,ಎ. (ಮಾರ್ಚ್‌ 5, 2002) [http://www.number10.gov.uk/Page3206 "ಪಿಎಂ ಸ್ಟೇಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆನ್ ಇರಾಕ್‌ ಫೋಲೋವಿಂಗ್ ಯುಎನ್ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ರೆಸಲ್ಯೂಷನ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100124071528/http://www.number10.gov.uk/Page3206 |date=2010-01-24 }} ''ನವೆಂಬರ್ 10&nbsp;ಡೌನಿಂಗ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್''</ref> 2002ರಲ್ಲಿ ಠರಾವು 1441ನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿ ಇರಾಕ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪರೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯಲ್ಲೂ ಸಹಕಾರ ನೀಡಬೇಕು ಮತ್ತು ಆಮೂಲಕ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಆಪಾದನೆಯಂತೆ ತಾನು ಸಮೂಹನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಾಬೀತು ಪಡಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಇರಾಕ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಆದೇಶ ನೀಡಿತು. ಅಂತೆಯೇ, ಇರಾಕ್‌ ಕೂಡ ತಪಾಸಣೆಗಾಗಿ ಬಂದ ’ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ, ಪರಿಶೀಲನೆ ಹಾಗೂ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಾ ಆಯೋಗ(UNMOVIC)’ಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಾ ಬಗೆಯ ಸಹಕಾರ ನೀಡಿತು. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬಗೆಯ ಸಮೂಹನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಕಂಡುಬರಲಿಲ್ಲ. ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಇರಾಕ್‌ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದೆಯೇ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತ ಪರಿಶೀಲನೆ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲೇ ಇಲ್ಲ.<ref name="blix1" /><ref>ಹೆರ್ಶ್, ಸೀಮೋರ್ ಎಂ. (ಮೇ 5, 2002 [http://www.newyorker.com/archive/2003/05/12/030512fa_fact ಸೆಲೆಕ್ಟಿವ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್], ''ನ್ಯೂಯಾರ್ಕರ್''.</ref><ref name="washingtonpost2007">{{cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/02/08/AR2007020802387.html|title=Official's Key Report On Iraq Is Faulted|work=[[Washington Post]]|date=2007-02-08|accessdate=2008-11-04 | first1=Walter | last1=Pincus}}</ref><ref>[http://intelligence.senate.gov/press/record.cfm?id=298775 ಯುಎಸ್ ಸೆನೆಟ್ ಇಂಟೆಲೆನ್ಸ್ ಕಮ್ಯೂನಿಟಿ (ಜೂನ್ 2008):] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090430013510/http://intelligence.senate.gov/press/record.cfm?id=298775 |date=2009-04-30 }} "ಟು ಬೈಪಾಟಿಸನ್ ರಿಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಡಿಟೇಲ್ ಎಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಶನ್ ಮಿಸ್‌ಸ್ಟೇಟ್‌ಮೆಂಟ್ಸ್ ಆನ್ ಪ್ರೀವಾರ್ ಇರಾಕ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್, ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಇನ್‌ಅಪ್ರಾಪ್ರಿಯೇಟ್ ಇಂಟಲಿಜೆನ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟಿವಿಟೀಸ್ ಬೈ ಪೆಂಟಗಾನ್ ಪಾಲಿಸಿ ಆಫೀಸ್".<blockquote>ಅಮೇರಿಕಾ ಜನರಿಗೆ ರಕ್ಷಣಾ ಸುದ್ದಿ ಇಲಾಖೆ ಕಳುಹಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿ ಸರಿಯಿಲ್ಲದೇ ಇರಬಹುದು ಮತ್ತು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಸರಿಯಾಗಿಲ್ಲದೇ ಇರಬಹುದು ಎಂದು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಒಂದು ಚಿತ್ರಣ ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವುದು ಮೂಲಭೂತ ಭಿನ್ನತೆಯಾಗಿದೆ.</blockquote> – ಸೆನೆಟರ್ ಜಾನ್ ಡಿ. (ಜೇ) ರಾಕೆಫೆಲ್ಲರ್&nbsp;IV</ref> ಆದರೆ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪರಿವೀಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದ ಹ್ಯಾನ್ಸ್‌‌ ಬ್ಲಿಕ್ಸ್‌‌, ಇರಾಕ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರ ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ’ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ’ ಸಹಕಾರ ನೀಡಿತ್ತಾದರೂ ಅದು “ಷರತ್ತುರಹಿತ”ವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ “ತಕ್ಷಣ”ವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬರ್ಥದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿಗೆ ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಸಮೂಹನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಇರಾಕ್‌ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಲಿಲ್ಲವಾದರೂ ಇರಾಕಿನ ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರೀಕರಣ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ “ವರ್ಷಗಳಲ್ಲ, ವಾರಗಳಲ್ಲೂ ಅಲ್ಲ ಆದರೆ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿಯೇ” ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="blix1">ಬ್ಲಿಕ್ಸ್, ಎಚ್. (ಮಾರ್ಚ್‌ 7, 2003) [http://www.cnn.com/2003/US/03/07/sprj.irq.un.transcript.blix/index.html "ಟಾನ್ಸ್‌ಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಆಫ್ ಬ್ಲಿಕ್ಸಸ್ ಯು.ಎನ್. ಪ್ರೆಸೆಂಟೇಶನ್"] ''CNN.com''</ref><ref name="BlixtoUN">ಯುಎನ್ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ 04.02.2003 ಹಾನ್ಸ್ ಬ್ಲಿಕ್ಸ್ ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ{{Nowrap|27 January}} "ನಾನು ನೀಡಿರುವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವ ಪ್ರಕಾರ ನಮ್ಮ ಅನುಭವದ ಪ್ರಕಾರ ಅದು ನಂಬಿಕೊಂಡಿರುವ ತತ್ವದ ಪ್ರಕಾರ, ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅದು ಎಲ್ಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು UNMOVICಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಾದ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ." ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಯು ಇಲ್ಲದೇ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವು ಉಳಿಯುತ್ತದೆ." " ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರೀಕರಣದ ತನಿಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಆದಷ್ಟು ಬೇಗ ನಡೆಯಬೇಕು, ಮುಂಬರುವದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಯುಎನ್‌ಎಂಓವಿಐಸಿ ಮತ್ತು ಐಎಇಎ ಜೊತೆಗೆ ಸಕ್ರಿಯ ಮತ್ತು ಯಾವ ಷರತ್ತು ಇಲ್ಲದ ಸಹಕಾರಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತೇವೆ. ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿ: ''[https://archive.is/20130113082429/www.un.org/Depts/dhl/resguide/scact2003.htm 4707th meeting.]''. ಶುಕ್ರವಾರ, {{Nowrap|14 February 2003}}, {{Nowrap|10 a.m.}},ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ</ref> ಇರಾಕ್‌ ಮೇಲೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದ ಆನಂತರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದ ಅಮೇರಿಕಾ ಮೂಲದ ಇರಾಕ್‌ ಸರ್ವೇ ಗ್ರೂಪ್‌‌, ಇರಾಕ್‌ 1991ರಲ್ಲಿಯೇ ತನ್ನ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ, ರಾಸಾಯನಿಕ ಹಾಗೂ ಜೈವಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬರಕಾಸ್ತುಗೊಳಿಸಿತ್ತು, ದಾಳಿ ಮಾಡಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೂ ಇರಾಕ್‌ ಕೈಹಾಕಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ತನ್ನ ಮೇಲಿನ ನಿರ್ಬಂಧ ತೆರವುಗೊಂಡ ಬಳಿಕ ಅಂತದ್ದೊಂದು ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ಇರಾಕ್‌ ಕೈ ಹಾಕುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿತ್ತು ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.globalsecurity.org/wmd/library/report/2004/isg-final-report/isg-final-report_vol1_rsi-06.htm|title=Iraq Survey Group Final Report: Weapons of Mass Destruction (WMD)}}</ref> 1991ರಲ್ಲಿ ಸಮೂಹನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಇರಾಕ್‌ ಕೈ ಹಾಕಿತ್ತು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಅಳುದುಳಿದ ರಾಸಾಯನಿಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಅವಶೇಷಗಳು ದೊರೆತರೂ ಅವು ಇರಾಕ್‌ ಮೇಲಿನ ಅಮೇರಿಕಾದ ಆಪಾದನೆಗೆ ಪೂರಕವಾದಂಥವುಗಳಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>ಶ್ರೇಡರ್, ಕೆ. (ಜೂನ್ 22, 2006) [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/06/22/AR2006062201475.html "ನ್ಯೂ ಇಂಟೆಲ್ ರಿಪೋರ್ಟ್ ರೀಇಂಗ್ನೈಟ್ ಇರಾಕ್ ಆರ್ಮ್ಸ್ ಫೈಟ್"] ''ಅಸೋಸಿಯೇಟೇಡ್ ಪ್ರೆಸ್ ''</ref> ಈ ನಡುವೆ ಇರಾಕಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಸದ್ದಾಮ್ ಹುಸೇನ್|ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌]] [[ಅಲ್ ಖೈದಾ|ಅಲ್‌-ಖೈದಾ]] ಉಗ್ರರಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದೂ ಕೆಲವು ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ದೂರಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಆ ಕುರಿತು ಯಾವ ಸಾಕ್ಷಿಯೂ ಅವರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web |url=http://www.weeklystandard.com/Content/Public/Articles/000/000/003/033jgqyi.asp |title=Saddam's al Qaeda Connection |publisher=Weeklystandard.com |date=2003-08-22 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2014-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141223072010/http://www.weeklystandard.com/Content/Public/Articles/000/000/003/033jgqyi.asp |url-status=dead }}</ref><ref>ವುಡ್ಸ್,ಕೆ.ಕೆಂ. ಮತ್ತು ಲೇಸಿ,ಜೆ. (2008) [http://abcnews.go.com/images/Politics/Saddam%20and%20Terrorism%20Redaction%20EXSUM%20Extract.pdf "ಸದ್ದಾಂ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಟೆರರಿಜಂ: ಎಮರ್ಜಿಂಗ್ ಇನ್‌ಸೈಟ್ಸ್ ಫ್ರಾಮ್ ಕ್ಯಾಪ್ಚರ್ಡ್ ಇರಾಕಿ ಡಾಕ್ಯೂಮೆಂಟ್ಸ್," ಸಂಪುಟ. ][http://abcnews.go.com/images/Politics/Saddam%20and%20Terrorism%20Redaction%20EXSUM%20Extract.pdf 1] ''ಇನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಅನಾಲಿಸಿಸ್ ಐಡಿಎ'' IDA ಪೇಪರ್ ಪು-4287, ಪುಪು. ಇಎಸ್-1</ref><ref>ಕೇರ್, ಆರ್.ಜೆ., ''ಎಟ್.ಅಲ್'' (29 ಜುಲೈ 2004) [http://irrationallyinformed.com/pdfcollection/20040729_Kerr_Report.pdf "ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಅನಾಲಿಸಿಸ್ ಆನ್ ಇರಾಕ್‌: ಇಶ್ಯೂ ಫಾರ್ ದ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಕಮ್ಯೂನಿಟಿ,"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090620051716/http://irrationallyinformed.com/pdfcollection/20040729_Kerr_Report.pdf |date=2009-06-20 }} MORI Doc. ID 1245667 (ಲ್ಯಾಂಗ್ಲಿ, ವಿಎ: ಕೇಂದ್ರೀಯ ಸುದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ)</ref> ಆ ನಂತರ, ಪ್ಯಾಲಿಸ್ತೇನ್‌ [[ಆತ್ಮಾಹುತಿ ಬಾಂಬರ್‌]]ಗಳ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಇರಾಕ್‌ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ, ಇರಾಕ್‌ ಸರ್ಕಾರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಹಕ್ಕು ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಮಿತಿಮೀರಿದೆ<ref>ಸಿಎನ್‌ಎನ್ (ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 12, 2002) [http://archives.cnn.com/2002/US/09/12/iraq.report/ "ವೈಟ್ ಹೌಸ್ ಸ್ಪೆಲ್ಸ್ ಔಟ್ ಕೇಸ್ ಅಗೆನೆಸ್ಟ್ ಇರಾಕ್‌"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090607162127/http://archives.cnn.com/2002/US/09/12/iraq.report/ |date=2009-06-07 }}, " ಶ್ವೇತ ಭವನವು ಗುರುವಾರ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಒಂದು ವರದಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿ ಇರಾಕ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಮುಖಂಡರ ವಿರುದ್ಧ ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಆರೋಪ ಮಾಡಿದೆ &nbsp;... ಇರಾಕ್‌ ಎರಡು ಪ್ಯಾಲಿಸ್ಟೆನ್‌ನ ಬಯೋತ್ಪಾದಕ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿತ್ತು, ಮತ್ತು 2002ರಲ್ಲಿ ಸದ್ದಾಂ ನಿರ್ಧಾರದ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ಯಾಲಿಸ್ಟೆನ್ ಆತ್ಮಾಹುತಿ ಬಾಂಬರ್‌ಗಳ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ $10,000ರಿಂದ $25,000ರಷ್ಟು ಹಣ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಯಿತು."</ref> ಎಂಬ ಆಪಾದನೆಗಳ<ref>ವುಲ್ಫೋವಿಜ್, ಜಿ. (ಮೇ 30, 20025</ref> ಜೊತೆ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಹಾದಿ ತಪ್ಪಿರುವ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಬನಾದಿ ಹಾಕುವ ಮಹತ್ತರ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಈ ಆಕ್ರಮಣ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದೆಲ್ಲಾ ಸಬೂಬು ಹೇಳಲಾಯಿತು.<ref>[http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2003/02/20030226-11.html "ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್ ಡಿಸ್ಕಸಸ್ ದ ಫೂಚರ್ ಆಫ್ ಇರಾಕ್‌"] ದ ವೈಟ್ ಹೌಸ್, ಫೆಬ್ರವರಿ 26, 2003</ref><ref>[http://www.cbsnews.com/stories/2004/01/09/60minutes/main592330.shtml "ಬುಷ್‌ ಸಾಟ್ 'ವೇ' ಟು ಇನ್ವೆಡ್ ಇರಾಕ್‌?"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131008111954/http://www.cbsnews.com/stories/2004/01/09/60minutes/main592330.shtml |date=2013-10-08 }} ''60 ನಿಮಿಷಗಳು''</ref> ಈ ದಾಳಿಯ ನಂತರ ಇರಾಕನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೈವಶ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌ ಅವರನ್ನೂ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. ಇರಾಕಿನ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆದ ಬಳಿಕ ಇರಾಕ್‌ ಸರ್ಕಾರ ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌ ಅವರಿಗೆ ಮರಣ ದಂಡನೆ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿತು. ಇರಾಕ್‌ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ನಡೆಸಿದ ಮಿತ್ರಕೂಟಕ್ಕೆ ಎದುರಾದ ಪ್ರತಿರೋಧ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಪಂಗಡಗಳ ನಡುವಿನ ಹಣಾಹಣಿ ಇರಾಕಿನ ದಂಗೆಗೆ ಹಾದಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಹಾಗೆಯೇ ಇರಾಕಿನ ಶಿಯಾ ಹಾಗೂ [[ಸುನ್ನಿ ಇಸ್ಲಾಂ|ಸುನ್ನಿ]] ಎಂಬ ಎರಡು ಪ್ರಬಲ ಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವಿನ ಕಂದಕವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹಿಗ್ಗಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೇ ಅಲ್‌‌-ಖೈದಾದ ಹೊಸ ಪಂಗಡವೊಂದು ಚಿಗುರೊಡೆಯಲು ವೇದಿಕೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು.<ref>[http://www.defenselink.mil/Transcripts/Transcript.aspx?TranscriptID=3879 ಯುಎಸ್‌ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ರಾಬರ್ಟ್ ಗೇಟ್ಸ್, 2 ಫೆಬ್ರವರಿ 2007], "ಪೋರ್ ವಾರ್ಸ್" ರಿಮಾರ್ಕ್ ನೋಡಿ</ref><ref>{{cite news|title=CBS on civil war|publisher=CBS News|url=http://www.cbsnews.com/stories/2005/09/26/eveningnews/main886305.shtml|date=September 26, 2006|access-date=ನವೆಂಬರ್ 2, 2010|archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 5, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120205115238/http://www.cbsnews.com/stories/2005/09/26/eveningnews/main886305.shtml|url-status=dead}}</ref> 2008ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಯುಎನ್‌ಹೆಚ್‌ಸಿಆರ್ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಯುದ್ಧದದಲ್ಲಿ{{Nowrap|2 million}} ಹೊರದೇಶ (ಸಿಐಎ ಅಂದಾಜು ಪ್ರಕಾರ)<ref>[https://www.ಸಿಐಎ.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/iz.html "ಸಿಐಎ World Factbook: Iraq‌"]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಹಾಗೂ{{Nowrap|2.7 million}} ಇರಾಕ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ ನಿರಾಶ್ರಿತರಾದವರ ಸಂಖ್ಯೆ 4.7 ಮಿಲಿಯನ್‌ (ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಶೇ.16ರಷ್ಟು).<ref name="UNHCR-04084">[http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/iraq?page=briefing&amp;id=4816ef534 ಯುಎನ್‌ಎಚ್‌ಸಿಆರ್ – ಇರಾಕ್‌: ಲೆಟೇಸ್ಟ್ ರಿಟರ್ನ್ ಸರ್ವೇ ಶೋಸ್ ಫ್ಯೂ ಇಂಟೆಂಡಿಂಗ್ ಟು ಗೋ ಹೋಮ್ ಸೂನ್]. ಎಪ್ರಿಲ್‌ 29, 2008ರಂದು ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. 2008 ಮೇ 26ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> 2007ರಲ್ಲಿ, ಇರಾಕಿನ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ನಿಗ್ರಹ ಘಟಕದ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಇರಾಕಿನ ಶೇ.35ರಷ್ಟು ಮಕ್ಕಳು ಅಥವಾ ಐದು ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಕ್ಕಳು ಅನಾಥರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://gorillasguides.com/2007/12/15/5-million-orphans/ {{Nowrap|5 million}} ಇರಾಕಿ ಆರ್ಫನ್ಸ್, ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ಕರರ್ಪ್ಶನಲ್ ಬೋರ್ಡ್ ರಿವೀಲ್ಸ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121217151042/http://gorillasguides.com/2007/12/15/5-million-orphans/ |date=2012-12-17 }} ಆ‍ಯ್‌ಸ್ವತ್ ಅಲ್ ಇರಾಕ್‌‌ ಸುದ್ದಿಪತ್ರಿಕೆಯ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಅನುವಾದ, ಡಿಸೆಂಬರ್ 15, 2007</ref> ಇರಾಕಿನ ಬಹುತೇಕ ಮಂದಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಳಪೆ ಹಾಗೂ ಅಸಮರ್ಪಕ ನೀರಿನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನೇ ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದು ಇರಾಕ್‌ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ದುರ್ಬರ ಮಾನವೀಯ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ರೆಡ್‌ಕ್ರಾಸ್‌ ಸಂಸ್ಥೆ 2008 ಮಾರ್ಚ್‌ ತಿಂಗಳ ತನ್ನ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಆತಂಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.icrc.org/web/eng/siteeng0.nsf/htmlall/iraq-report-170308/$file/ICRC-Iraq-report-0308-eng.pdf |title=Iraq: no let-up in the humanitarian crisis |format=PDF |date= |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2009-09-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090907182444/http://www.icrc.org/web/eng/siteeng0.nsf/htmlall/iraq-report-170308/$file/ICRC-Iraq-report-0308-eng.pdf |url-status=dead }}</ref> ಇರಾಕಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳು ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿವೆ ಎಂದು 2008 ಜೂನ್‌ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹೇಳಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.defenselink.mil/pubs/pdfs/Master_16_June_08_%20FINAL_SIGNED%20.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080725064601/http://www.defenselink.mil/pubs/pdfs/Master_16_June_08_+FINAL_SIGNED+.pdf|archivedate=2008-07-25 |title=U.S. Department of Defense (June 2008): Measuring Security and Stability in Iraq|format=PDF |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> 2008ರ ವಿಫಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸೂಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಿ<ref>{{cite web|url=http://www.foreignpolicy.com/story/cms.php?story_id=4350&page=1 |title=The Failed States Index 2008 |publisher=Foreignpolicy.com |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಇರಾಕ್‌ ಈ ಮೊದಲು ಐದನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು ಹಾಗೂ 2009ರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಆರನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://www.foreignpolicy.com/articles/2009/06/22/2009_failed_states_index_interactive_map_and_rankings |title=2009 Failed States Index |publisher=Foreignpolicy.com |date=2009-11-30 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2010-10-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101026003300/http://www.foreignpolicy.com/articles/2009/06/22/2009_failed_states_index_interactive_map_and_rankings |url-status=dead }}</ref> ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಸೇನೆಯನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂತಸ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ರಾಷ್ಟ್ರದ ರಕ್ಷಣೆಯ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗೆ ಇರಾಕಿನ ಸೇನೆ ಹೆಗಲು ನೀಡಿತ್ತು.<ref>[https://web.archive.org/web/20080918002255/http://www.iht.com/articles/ap/2007/10/02/africa/ME-GEN-Iraq-Britain.php ಬ್ರಿಟನ್ಸ್‌'ಬ್ರೌನ್ ವಿಸಿಟ್ಸ್ ಆಫೀಶೀಯಲ್,ಟ್ರೂಪ್ಸ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌.] ''ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್'', ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2, 2007.</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4352259.stm ಇಟಲಿ ಪ್ಲ್ಯಾನ್ಸ್ ಇರಾಕ್ ಟ್ರೂಪ್ ಪುಲ್-ಔಟ್ ] ಬಿಬಿಸಿ ಮಾರ್ಚ್ 15, 2005</ref> 2008ರ ಅಂತಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಹಾಗೂ ಇರಾಕಿ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ಸ್ಟೇಟಸ್‌ ಆಫ್‌ ಫೋರ್ಸಸ್‌ ಒಡಂಬಡಿಕೆ 2012 ಜನವರಿ 1 ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.acq.osd.mil/log/PS/p_vault/SE_SOFA.pdf |title=ಅಗ್ರೀಮೆಂಟ್ ಬಿಟ್ವಿನ್ ದ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕಾ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ದ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಇರಾಕ್ ಆನ್ ದ ವಿತ್‌ಡ್ರಾವಲ್ ಆಫ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಪೋರ್ಸಸ್ ಫ್ರಾಮ್ ಇರಾಕ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ದ ಆರ್ಗನೈಸೇಶನ್ ಆಫ್ ದೇರ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟಿವಿಟೀಸ್ ಡೂರಿಂಗ್ ದೇರ್ ಟೆಂಪರರಿ ಪ್ರೆಸೆನ್ಸ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌ |access-date=2010-11-02 |archive-date=2009-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090325011746/http://www.acq.osd.mil/log/PS/p_vault/SE_SOFA.pdf |url-status=dead }}</ref> ಇದರ ಜೊತೆಗೇ ಇರಾಕ್‌ ಸರ್ಕಾರ ಅಮೇರಿಕಾದೊಂದಿಗೆ<ref name="sfatext">[http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2008/11/20081127-2.html ಸ್ಟ್ರೇಟೆಜಿಕ್ ಫ್ರೇಮ್‌ವರ್ಕ್ ಅಗ್ರೀಮೆಂಟ್] (ಪಿಡಿಎಫ್ ಬಿಟ್‌ಮ್ಯಾಪ್)</ref> “ಸ್ಟ್ರಟಜಿಕ್‌ ಫ್ರೇಮ್‌ವರ್ಕ್‌ ಒಪ್ಪಂದ” ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಆಮೂಲಕ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು, ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆತಂಕಗಳು, ಶಿಕ್ಷಣ,<ref>[http://exchanges.state.gov/englishteaching/ ಇಂಗ್ಲೀಶ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್ ಟೀಚಿಂಗ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಲರ್ನಿಂಗ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್] (ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ರಾಜ್ಯದ ಇಲಾಖೆ.)</ref> ಇಂಧನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ವಲಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸಹಕಾರ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ.<ref name="cnnsofa">ಕರಡ್ಸ್ಹೆಹ್, ಜೆ. (ನವೆಂಬರ್‌ 27, 2008) [http://www.cnn.com/2008/WORLD/meast/11/27/iraq.main/ "ಇರಾಕ್‌ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಓಕೆಸ್ ಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಆನ್ ಯುಎಸ್‌ ಟ್ರೂಪ್ಸ್ ಫೂಚರ್"] ''ಸಿಎನ್‌ಎನ್''</ref> 2009ರ ಫೆಬ್ರುವರಿಯ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬಾರಕ್‌ ಒಬಾಮ ಮುಂದಿನ 18 ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಸೇನೆಯನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯುವುದಾಗಿಯೂ, ಸರಿಸುಮಾರು 50 ಸಾವಿರ ಸೇನೆ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದು ಹೊಸ ಇರಾಕಿನ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ “ಸಲಹೆ ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಇರಾಕಿನ ಸೇನೆಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲು ಮತ್ತು ಗುಪ್ತಚರ ಹಾಗೂ ವಿಚಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ” ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದರು.<ref>{{cite news|agency=McClatchy Newspapers|first=Steven|last=Thomma|title=Obama to extend Iraq withdrawal timetable; 50,000 troops to remain|date=February 27, 2009|url=http://www.mcclatchydc.com/227/story/62930.html|access-date=ನವೆಂಬರ್ 2, 2010|archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 28, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090228100735/http://www.mcclatchydc.com/227/story/62930.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|agency=Associated Press|first=Ben|last=Feller|title=Obama sets firm withdrawal timetable for Iraq|date=February 27, 2009|url=https://news.yahoo.com/s/ap/20090227/ap_on_go_pr_wh/obama_iraq|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090227132918/http://news.yahoo.com/s/ap/20090227/ap_on_go_pr_wh/obama_iraq|archivedate=ಫೆಬ್ರವರಿ 27, 2009|access-date=ಆಗಸ್ಟ್ 9, 2021|url-status=dead}}</ref> ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಅಮೇರಿಕಾದ ಮುಖ್ಯ ಸೇನಾ ಕಮಾಂಡರ್‌ ಜನರಲ್‌ ರೇ ಒಡಿರ್ನೊ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಸೇನೆ 2009 ಏಪ್ರಿಲ್‌ 30ರಂದೇ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದ್ದು, ಅಮೇರಿಕಾದ ಎಲ್ಲಾ ಸೇನಾ ತುಕುಡಿಗಳು 2011ರ<ref>{{cite news|author=Martina Stewart|url=http://www.cnn.com/2009/WORLD/meast/04/12/iraq.us.troops/index.html |title=General: U.S. should be out of Iraq by late 2011 |publisher=Cnn.com |date=2009-04-12 |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಹೊತ್ತಿಗೆ ಇರಾಕ್‌ ಬಿಟ್ಟು ಹೊರ ನಡೆಯುತ್ತವೆ ಎಂದಿದ್ದರು.<ref name="britpullouttoday">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/8026136.stm|title=U.K. Iraq combat operations to end|publisher=BBC News|accessdate=2009-04-30 | date=April 30, 2009}}</ref> ಸೇನೆಯನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯುವ ಅಮೇರಿಕಾದ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಇರಾಕಿನ ಹೊಸ ಪ್ರಧಾನಿ ನೂರಿ-ಅಲ್‌‌-ಮಲಿಕಿ ಅವರು ಸ್ವಾಗತಿಸಿದ್ದರು. {{Nowrap|31 August 2010}}ರಂದು ಓವಲ್‌ನ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಒಬಾಮ ಅವರು, “ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಸೇನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದೆ. ಆಪರೇಷನ್‌ ಇರಾಕಿ ಫ್ರೀಡಮ್‌‌ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದ್ದು ಇರಾಕಿನ ಜನತೆ ತಮ್ಮ ದೇಶ ರಕ್ಷಣೆಯ ನೊಗಕ್ಕೆ ಹೆಗಲು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ” ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/38944049/ns/politics-white_house |title=Obama's full speech: 'Operation Iraqi Freedom is over' |publisher=MSNBC |date=2010-08-31 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2010-11-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101101211639/http://www.msnbc.msn.com/id/38944049/ns/politics-white_house/ |url-status=dead }}</ref> ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡ ಅಮೇರಿಕಾದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಹೆಸರನ್ನು 2010 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 1ರಲ್ಲಿ “ಆಪರೇಷನ್‌ ಇರಾಕಿ ಫ್ರೀಡಮ್‌‌” ನಿಂದ “ಆಪರೇಷನ್‌ ನ್ಯೂ ಡಾನ್‌” ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. == 2001-2003: ಇರಾಕ್‌ ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರೀಕರಣ ಸಂದಿಗ್ಧತೆ ಹಾಗೂ ಯುದ್ಧಪೂರ್ವ ಗುಪ್ತಚರ ಕಾರ್ಯ == {{See also|Lead up to the Iraq War|Rationale for the Iraq War|Public relations preparations for 2003 invasion of Iraq|Governments' pre-war positions on invasion of Iraq|Saddam Hussein and al-Qaeda|Iraq and weapons of mass destruction}} {{Main|Iraq disarmament timeline 1990–2003|2002 in Iraq}} ಅಂದಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯು. ಬುಷ್|ಜಾರ್ಜ್‌ ಡಬ್ಲ್ಯು.ಬುಷ್‌]] ಅವರು 2001 ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ತಾವು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಗದ್ದುಗೆ ಏರಿದ ಹತ್ತೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಹಾಯಕರಿಗೆ ಇರಾಕಿನ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಬುಡಮೇಲು ಮಾಡುವ ಹಾದಿ ಹುಡುಕಲು ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದ್ದರು ಎಂದು ಅಂದಿನ ಅಮೇರಿಕಾದ ಖಾಜಾಂಚಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದ ಪೌಲ್‌ ಒ’ನೇಲ್‌ ಅವರು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದರು. “ಸದ್ದಾಂ ನಂತರದ ಇರಾಕಿನ ಯೋಜನೆಗಳು” ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ರಹಸ್ಯ ಜ್ಞಾಪನಾಪತ್ರವೊಂದನ್ನು 2001ರ ಜನವರಿ ಹಾಗೂ ಫೆಬ್ರುವರಿಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ 2001 ಮಾರ್ಚ್‌ 5ರ ದಿನಾಂಕ ಹೊಂದಿರುವ “ಇರಾಕಿನ ತೈಲಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಗುತ್ತಿಗೆಗೆ ವಿದೇಶಿ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು” ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಪೆಂಟಗನ್‌ನ ದಾಖಲೆಯೊಂದು ಇರಾಕಿನ ನೆಲದಲ್ಲಿರುವ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ನಕಾಶೆಯೊಂದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref name="jwoilfields">ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ವಾಣಿಜ್ಯ ಇಲಾಖೆ. (ಮಾರ್ಚ್‌ 2001) [http://www.judicialwatch.org/iraqi-oil-maps.shtml "ಫಾರೆನ್ ಸ್ಯೂಟರ್ ಫಾರ್ ಇರಾಕಿ ಆಯಿಲ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಕಾಂಟ್ರಾಕ್ಟ್ಸ್‌"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100705224936/http://www.judicialwatch.org/iraqi-oil-maps.shtml |date=2010-07-05 }} (ವಿನಂತಿಸಿಕೊಂಡು ಮಾಹಿತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾಯಿದೆ ಮೂಲಕ ಪಡೆದು ಕೊಳ್ಳಬಹುದು)</ref> === ಮರು ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಶಸ್ತ್ರ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯ === ಇರಾಕ್‌ ತನ್ನ ಸಮೂಹನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಈ ಕ್ಷಣವೇ ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬುಷ್‌ ಅವರು ಇರಾಕ್‌ ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರುವ ಮೂಲಕ ಇರಾಕಿನ ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರೀಕರಣ ಕಾರ್ಯ 2002-03ರಲ್ಲಿ ಉಲ್ಬಣಗೊಂಡಿತ್ತು. ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿಯ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪರಿವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ತನ್ನ ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರವನ್ನು ಪರಿಶೋಧಿಸಲು ಷರತ್ತುರಹಿತವಾಗಿ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡಬೇಕು ಎಂದೂ ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಇರಾಕ್‌ಗೆ ಆದೇಶ ನೀಡಿದ್ದರು. ಗಲ್ಫ್‌ ಯುದ್ಧದ ಬಳಿಕ ಇರಾಕ್‌ ಈ ಬಗೆಯ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಅಥವಾ ಸಂಪಾದಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಕೈ ಹಾಕದಂತೆ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ನಿರ್ಬಂಧ ಹೇರಿತ್ತು ಮತ್ತು ಸಂದರ್ಭ ಬಂದರೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ತಪಾಸಣಾಕಾರರಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟು ತನ್ನ ನಿರ್ದೋಷಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತು ಪಡಿಸುವ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯೂ ಇರಾಕ್‌ ಮೇಲಿತ್ತು. 1999ರ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಶೋಧನೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌, ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪರಿಶೋಧಕರ ಜೊತೆ ಅಮೇರಿಕಾದ ಗೂಢಾಚಾರರೂ ಬಂದಿದ್ದು, ತನ್ನ ಹಾಗೂ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಮಾತುಕತೆಯ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಅಮೇರಿಕಾಕ್ಕೆ ರವಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಆಪಾದಿಸಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ''ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌'' ಹಾಗೂ ''ವಾಲ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಜರ್ನಲ್'' ಪತ್ರಿಕೆಗಳೂ ಅನುಮೋದಿಸಿದ್ದವು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/250808.stm |title=U.S. silence on new Iraq spying allegations |publisher=BBC News |date=1999-01-07 |accessdate=2010-10-23}}</ref> 2002ರಲ್ಲಿ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಕಾರರಿಗೆ ಸಹಕರಿಸದಿದ್ದರೆ ಸೇನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಬೇಕಾದೀತು ಎಂದು ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜಾರ್ಜ್‌ ಬುಷ್‌ ಪದೇ ಪದೇ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿ ಠರಾವು 1441ಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಇರಾಕ್ ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ 2002ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಕಾರರಿಗೆ ತನ್ನ ದೇಶದ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯಿತು. ಆದರೆ ಈ ತಪಾಸಣೆಯಲ್ಲೂ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಾ ತಂಡಕ್ಕೆ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬಗೆಯ ಸಮೂಹನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ. ಇರಾಕ್‌ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ತುಸು ಮುಂಚೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಾ ತಂಡದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಹ್ಯಾನ್ಸ್‌ ಬ್ಲಿಕ್ಸ್‌, ತಪಾಸಣೆಯಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌ ಸಹಕರಿಸುತ್ತಿದೆ ಹಾಗೂ ಸಹಕಾರ ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದರೆ ಇರಾಕ್‌ ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರೀಕರಣವಾದ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಖಚಿತವಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗುವುದು ಎಂದು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದರು.<ref name="BlixtoUN" /> === ಸಮೂಹ ನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಎಂಬ ಆರೋಪಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:WeaponsInspector.JPG|thumb|ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಆಯುಧ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿ]] ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ಮೇಲೆ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಯುದ್ಧ ಸಾರಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಜ್‌ ಟೆನೆಟ್‌ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದ ಸೆಂಟ್ರಲ್‌ ಇಂಟಲಿಜೆನ್ಸ್‌ ಏಜನ್ಸಿ (ಸಿಐಏ) ಅಫಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿ ಇನ್ನಿಲ್ಲದ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆಯಿತು. ಆದರೆ ರಹಸ್ಯ ಸಭೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಸಿಐಏ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಟೆನೆಟ್‌ ಅಲ್‌-ಕೈದಾ ಹಾಗೂ ಇರಾಕ್‌ ನಡುವೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬುಷ್‌ ಅವರಿಗೆ ವಿಷದವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಡಿಕ್‌ ಚಿನೆ ಹಾಗೂ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ರಂಫೆಲ್ಡ್‌ ಸಿಐಏ ಹಾಗೂ ಟೆನೆಟ್‌ ಅವರನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ಆ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಹಿತಿಗಳ ಮರುಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದರು. ಈ ರಹಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಅಂಗವಾಗಿ ರಕ್ಷಣಾ ಉಪಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಪೌಲ್‌ ವೂಲ್ಫ್‌ವಿಟ್ಜ್‌‌ ಅವರು ಡಾಗ್ಲಾಸ್‌ ಫೀತ್‌ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ’ವಿಶೇಷ ಯೋಜನೆಗಳ ಕಚೇರಿ’ (ಒಎಸ್‌ಪಿ) ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಪೆಂಟಗಾನ್‌ನ ಘಟಕವೊಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯವೆಂದರೆ ಸಿಐಏ ಈವರೆಗೆ ನಡೆಸಿದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಗೂಢಾಚಾರಿಕೆಗೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಇರಾಕ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ಒದಗಿಸುವುದು. ಹೀಗೆ ಒಎಸ್‌ಪಿ ಒದಗಿಸಿದ ಅರೆಬೆಂದ ಮಾಹಿತಿಗಳ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸದೇ ನೇರವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಚೀನೆ ಅವರು ಅದನ್ನೇ ನೇರವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಮುಂದಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ಚೀನೆ ಅವರ ಕಚೇರಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಸೋರಿಕೆ ಮಾಡಿತ್ತು. ಹೀಗೆ ಸೋರಿಕೆಯಾದ ಸುದ್ಧಿ ''ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್‌'' ರೀತಿಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖಪುಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಸಂಡೇ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್‌ ಟಾಕ್‌ ಶೋಗಳಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ಗುಪ್ತಚರ ಮಾಹಿತಿಗಳ ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಚೀನೆ ಅವರು ''ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌'' ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ವರದಿಗಳನ್ನು ಉದಾಹರಿಸಿ ತಮ್ಮ ವಾದವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{cite news|last=Kirk|first=Michael|title=The Dark Side|work=Frontline|publisher=PBS|date=2006-06-20|url=http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/darkside/etc/script.html}}</ref> ಗಲ್ಫ್‌ ಯುದ್ಧಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು.{{convert|550|ST}} 1990ರಲ್ಲಿ, ಇರಾಕ್‌ ಸರ್ಕಾರ <ref>{{cite news|title=Saddam's uranium headed for Ontario processing plant|agency=Associated Press|date=2008-07-05|url=http://www.thestar.com/News/Ontario/article/455063|work=The Star|location=Toronto|accessdate=March 30, 2010|archive-date=2013-01-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20130116091649/http://www.thestar.com/News/Ontario/article/455063|url-status=dead}}</ref> ದಕ್ಷಿಣ ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ತುವೈತಾ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ {{convert|20|km}}ರಷ್ಟು [[ಯುರೇನಿಯಮ್|ಯುರೇನಿಯಮ್‌]]ನ ಹಳದಿಕೇಕ್‌ಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟಿತ್ತು. ಇರಾಕ್‌ ನೈಜರ್‌ನಿಂದ ಯುರೇನಿಯಮ್‌ನ ಹಳದಿ ಕೇಕ್‌ಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ವರದಿಗಳು (ನಂತರ ಈ ವರದಿಗಳು ನಕಲಿ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಬಂದಿತು) ಬಂದ ಕಾರಣ ಆ ಕುರಿತು ತನಿಖೆ ನಡೆಸಲು ಸಿಐಏ 2002ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಾಜಿ ರಾಯಭಾರಿ ಜೋಸೆಫ್‌ ವಿಲ್ಸನ್‌ ಅವರನ್ನು ಇರಾಕ್‌ಗೆ ಕಳುಹಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ವಿಲ್ಸನ್‌ ಅವರು ಇರಾಕ್‌ ಹಳದಿಕೇಕ್‌ಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದು “ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಸುಳ್ಳು” ಎಂದು ಸಿಐಏಗೆ ವರದಿಯೊಪ್ಪಿಸಿದರು. ಆದರೂ ಬುಷ್‌ ಸರ್ಕಾರ ಇರಾಕ್‌ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಳದಿ ಕೇಕ್‌ಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಆಪಾದನೆ ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ನಂತರ ಈ ಆಪಾದನೆಗಳನ್ನೇ ತನ್ನ ಆಕ್ರಮಣದ ಸಮರ್ಥನೆಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿತು. ಅದರಲ್ಲೂ 2003ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸ್ಟೇಟ್‌ ಆಫ್‌ ಯೂನಿಯನ್‌ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಬುಷ್‌ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಗುಪ್ತಚರ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಉದಾಹರಿಸಿ ಇರಾಕ್‌ ಯುರೇನಿಯಮ್‌ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದೆ ಎಂದು ನೇರವಾಗಿ ಆಪಾದಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|last=Duffy|first=Michael|coauthors=James Carney|title=A Question of Trust|publisher=Time|date=2003-07-13|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1101030721-464405,00.html|access-date=2010-11-02|archive-date=2013-05-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20130518152903/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1101030721-464405,00.html|url-status=dead}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:G.W._Bush_delivers_State_of_the_Union_Address.jpg|thumb|2003ರಂದು ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು ಬುಷ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ಯುನಿಯನ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಷಣ ನೀಡಿದರು.]] ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಎಂಬಂತೆ ''ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌‌ನ'' 2003 ಜೂನ್‌ ತಿಂಗಳ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಆಪ್‌-ಎಡ್‌‌ (ಸಂಪಾದಕೀಯ ಪುಟದ ವಿರುದ್ಧವಾದ ಪುಟ) ಪುಟದಲ್ಲಿ ವಿಲ್ಸನ್‌ ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ನಿಲುವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಲೇಖನ ಬರೆದರು. ತಾವು ಸ್ವತಃ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿದ್ದು ಇರಾಕ್‌ ಯುರೇನಿಯಮ್‌ ಹಳದಿ ಕೇಕ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದು ಸತ್ಯಕ್ಕೆ ದೂರವಾದ ಸಂಗತಿ ಎಂದು ವಿಲ್ಸನ್‌ ಆ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದ್ದರು.<ref>{{Cite document|last1=Roberts|first1=Pat|last2=Rockefeller|first2=John D., IV|contribution=Niger: Former Ambassador|contribution-url=http://www.globalsecurity.org/intell/library/congress/2004_rpt/iraq-wmd-intell_chapter2-b.htm|title=Report on the u.s. intelligence community's prewar intelligence assessments on iraq|year=2004|pages=39–47|place=United States Senate|publisher=Select Committee on Intelligence|url=http://www.globalsecurity.org/intell/library/congress/2004_rpt/iraq-wmd_intell_09jul2004_report2.pdf|format=PDF|postscript=<!--None-->}}</ref> ವಿಲ್ಸನ್‌ ಅವರ ಆಪ್‌-ಎಡ್‌‌ ಲೇಖನದ ಬಳಿಕ ವಿಲ್ಸನ್‌ ಅವರ ಮಡದಿ ವ್ಯಾಲರಿ ಪ್ಲಾಮ್‌ ಅವರು ಸಿಐಏ ವಿಶ್ಲೇಷಕಿ ಎಂಬ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಅಂಕಣಕಾರರೊಬ್ಬರು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದರು. ನಂತರ ಮಾಹಿತಿ ಸೋರಿಕೆಯಾದದ್ದನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತನಿಖೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಯಿತು. 2005 ಮೇ 1ರಂದು ''ದಿ ಸಂಡೇ ಟೈಮ್ಸ್‌'' ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ “ಡೌನಿಂಗ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಮೆಮೊ” ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರ, ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವಾಲಯ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಗುಪ್ತಚರ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ನಡುವೆ 2002 ಜೂನ್‌‌ 23ರಂದು ನಡೆದ ರಹಸ್ಯ ಸಭೆಯ ಸಾರಾಂಶ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಈ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಆ ಸಂದರ್ಭದ ಅಮೇರಿಕಾದ ನೀತಿಯ ಕುರಿತಾದ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲಾತಿಗಳನ್ನೂ ಪ್ರಕಟಪಡಿಸಲಾಯಿತು. “ಸೇನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮೂಲಕ ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌ ಅವರನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನೆಗೊಳಿಸುವುದು ಹಾಗೂ ಆ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸಮೂಹ ನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಹಾಗೂ [[ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ]]ಯ ನೆಪ ಹೇಳುವುದು ಬುಷ್‌ ಅವರ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಗುಪ್ತಚರ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು, ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳನ್ನು ನೀತಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗುವಂತೆ ತಿರುಚಲಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite news|last=Rycroft|first=Matthew|title=The secret Downing Street memo|publisher=The Sunday Times|date=2005-05-01|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/politics/election2005/article387390.ece|location=London|access-date=2010-11-02|archive-date=2009-02-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20090212110902/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/politics/election2005/article387390.ece|url-status=dead}}</ref> ಸಿಐಏ ಇರಾಕಿನ ವಿದೇಶಾಂಗ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ನಜಿ ಸಾಬ್ರಿ ಅವರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿತು. ಅದಾಗಲೇ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಏಜೆಂಟ್‌ ಆಗಿ ಹಣಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನಜಿ ಸಾಬ್ರಿ, ಸದ್ದಾಂ ಸುನ್ನಿ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಷಕಾರಿ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟಿರುವುದು ಹಾಗೂ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುವ ಇರಾದೆ ಹೊಂದಿದ್ದಾಗಿಯೂ ಆದರೆ ಈಗ ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿಯೂ ಸಿಐಏಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು. ಅದರ ಜೊತೆ, ಯಾವುದೇ ಬಗೆಯ ಜೈವಿಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಶೇಖರಿಸಲಾಗುತ್ತಿಲ್ಲವಾದರೂ ಆ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆದಿದೆ ಎಂಬ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನೂ ನಜಿ ಸಾಬ್ರಿ ಸಿಐಏ ಕಿವಿಗೆ ಹಾಕಿದರು.<ref>{{cite news|last=Pincus|first=Walter|title=Ex-Iraqi Official Unveiled as Spy|publisher=Washington Post|date=2006-03-23|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/03/22/AR2006032202103.html}}</ref> 2002 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 18ರಂದು ಸಿಡ್ನಿ ಬ್ಲುಮೆತಾಲ್‌ ಹಾಗೂ ಜಾರ್ಜ್‌ ಟೆನೆಟ್‌ ಅವರು, ಇರಾಕ್‌ ಯಾವುದೇ ಬಗೆಯ ಸಮೂಹನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ನಜಿ ಸಾಬ್ರಿ ಅವರೇ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಬುಷ್‌ ಅವರಿಗೆ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌ರ ಆಂತರಿಕ ವಲಯದಿಂದ ಬಂದ ಹಾಗೂ ಸಿಐಏಯ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅನುಮೋದಿಸಿದ ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಬುಷ್‌ ತಯಾರಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಮಾಹಿತಿಯ ಕುರಿತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಯಾವ ಚರ್ಚೆಯನ್ನೂ ನಡೆಸಲಿಲ್ಲ. ಅಥವಾ ಸಿಐಏ ಏಜೆಂಟ್‌ಗಳೇ ಸದ್ದಾಂ ಈ ಬಗೆಯ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದೇ ಎಂದು ಪರೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸತೊಡಗಿದರು.<ref>ಬ್ಲೂಮೆಂನ್ಥಲ್, ಎಸ್. (ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 6, 2007) [http://www.salon.com/opinion/blumenthal/2007/09/06/bush_wmd/ "ಬುಷ್‌ ನ್ಯೂ ಸದ್ದಾಂ ಹ್ಯಾಡ್ ನೋ ವೆಪನ್ಸ್ ಆಫ್ ಮಾಸ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100202153727/http://www.salon.com/opinion/blumenthal/2007/09/06/bush_wmd/ |date=2010-02-02 }} ''Salon.com''</ref> [[ಚಿತ್ರ:George_Tenet_gives_a_briefing_to_George_W._Bush.jpg|left|thumb|ಓವಲ್ ಆಫೀಸಿನಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು ಬುಷ್ ಜೊತೆಗೆ ಟೆನೆಟ್ (ಎಡಭಾಗಕ್ಕೆ, ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣದ ಟೈ ಧರಿಸಿ)]] 2002 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಬುಷ್‌ ಆಡಳಿತ, ಸಿಐಏ ಹಾಗೂ ಡಿಐಏಗಳು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಅಂಗವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾದ ಅಲ್ಯುಮಿನಿಯಂ ಟೂಬ್‌ಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಇರಾಕ್‌‌ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ಅಣುಬಾಂಬ್‌ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಅವಶ್ಯವಿರುವ ಯುರೇನಿಯಮ್‌‌ ಅನ್ನು ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಶೇಖರಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದವು.<ref>{{Cite document|last1=Silberman|first1=Laurence H.|last2=Robb|first2=Charles S.|contribution=Iraq|contribution-url=http://www.globalsecurity.org/intell/library/reports/2005/wmd_report_25mar2005_chap01.htm|title=Report to the President of the United States|year=2005|page=198|publisher=The Commission on the Intelligence Capabilities of the United States Regarding Weapons of Mass Destruction|url=http://www.globalsecurity.org/intell/library/reports/2005/wmd_report_31mar2005.pdf|format=PDF|postscript=<!--None-->}} "ಇರಾಕ್‌ 7075 T6 ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಮ್ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಗಾತ್ರದ ಕುರಿತಾಗಿ ಗೊತ್ತುವಳಿಯನ್ನು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. {{Nowrap|75 mm}}Annex&nbsp;III ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿ ಗೊತ್ತುವಳಿ 687ರ ಪ್ರಕಾರ ಇದನ್ನು ಗ್ಯಾಸ್ ಸೆಂಟ್ರಿಫ್ಯೂಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಅಪಾಯ ಇರುವುದರಿಂದ ಈ ನಿಷೇಧ ಹೇರಲಾಗಿದೆ."</ref> ಆದರೆ ಈ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಅಮೇರಿಕಾದ ಇಂಧನ ಇಲಾಖೆ (ಡಿಒಇ) ಹಾಗೂ ಐಎನ್‌ಆರ್‌ ಅಲ್ಲಗಳೆದವು. ಅಮೆರಿದ ಸರ್ಕಾರದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿಯೇ ಎದುರಾದ ಈ ವಿರೋಧವನ್ನೊಮ್ಮೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಇದನ್ನು ಈ ಬಗೆಯ ಗ್ಯಾಸ್‌ ಸೆಂಟ್ರಿಫ್ಯೂಜ್‌‌ ಹಾಗೂ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಕುರಿತು ಡಿಒಇ ಹೊಂದಿದ ಪ್ರಾವೀಣ್ಯತೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಇರಾಕ್‌ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳು ಸೆಂಟ್ರಿಫ್ಯೂಜ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಇರಾಕ್‌ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳನ್ನು ಅಣ್ವಸ್ತ್ರಗಳ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಬಳಸಬಹುದೇ ವಿನಾ ಹೊಸ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಇವುಗಳಿಂದ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳೂ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಡಿಒಇ ಹಾಗೂ ಐಎನ್‌ಆರ್‌ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದವು.<ref>{{cite web|author=John Pike |url=http://www.globalsecurity.org/intell/library/reports/2005/wmd_report_25mar2005_chap01.htm |title=Commission on the Intelligence Capabilities of the United States Regarding Weapons of Mass Destruction |publisher=Globalsecurity.org |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> 2002ರಲ್ಲಿ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ ಫಾರ್‌ ಸೈನ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದ ವರದಿ ಕೂಡ ಡಿಒಇ ಹಾಗೂ ಐಎನ್‌ಆರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನೇ ಅನುಮೋದಿಸಿತ್ತು.<ref name="isis" /> ಅಮೇರಿಕಾದ ವಿದೇಶಾಂಗ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಕಾಲಿನ್‌ ಪಾವೆಲ್‌ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಿದ್ದ ವರದಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ತಪ್ಪು ಗ್ರಹಿಕೆಗಳನ್ನು ತಿದ್ದಲು ಡಿಒಇ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸರ್ಕಾರ ವಿಫಲಗೊಳಿಸಿತು.<ref name="isis">[http://www.isis-online.org/publications/iraq/al_tubes.html ದ ಸಿಐಎ ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ ಟ್ಯೂಬ್ಸ್' ಅಸೆಸ್ಮೆಂಟ್:] ಇನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಸೈನ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಮಾರ್ಚ್‌ 10, 2003</ref><ref>[http://www.abc.net.au/4corners/content/2003/transcripts/s976015.htm ಸ್ಪಿನ್ನಿಂಗ್ ದ ಟ್ಯೂಬ್] ''ಫೋರ್ ಕಾರ್ನರ್ಸ್'' ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಕಾರ್ಫೋರೇಶನ್ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 27, 2003ರಂದು ಬಿತ್ತರವಾಯಿತು.</ref> ಹಾಗೂ ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧಕ್ಕಿಂತ ಕೊಂಚ ಮೊದಲು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಾಂಗ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದ ಕಾಲಿನ್‌ ಪಾವೆಲ್‌, ಇರಾಕಿನ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿರುವ ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತಾ ಸೆಂಟ್ರಿಫ್ಯೂಜ್‌ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಬಳಕೆಯ ಕುರಿತು ತಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳ ನಿರ್ದಿಷ್ಟತೆ ಅತ್ಯಂತ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.iraqwatch.org/government/US/State/state-powell-un-020503.htm |title=Powell's remarks |publisher=Iraqwatch.org |date=2003-02-05 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2016-05-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160508081500/http://www.iraqwatch.org/government/US/State/state-powell-un-020503.htm |url-status=dead }}</ref> ನಂತರ ಪಾವೆಲ್‌ ಇರಾಕ್‌ ಕುರಿತು ತಾವು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸಿದ ದಾಖಲೆಗಳು ತಜ್ಞರಿಂದ ಅಲ್ಲಗಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ತಾವು ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ “ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಹಾದಿ ತಪ್ಪಿಸುವ” ಮಾಹಿತಿಗಳ ಮೇಲೆಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಅವಲಂಬಿತರಾಗಿದ್ದಾಗಿಯೂ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref>[http://www.washingtonpost.com/ac2/wp-dyn/A36348-2002Sep18 "ಎವಿಡೆನ್ಸ್ ಆನ್ ಇರಾಕ್‌ ಚಾಲೆಂಜ್ಡ್,"] ಜೋಬಿ ವಾರ್‌ರಿಕ್, ''ದಿ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್'', ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್. 19, 2002</ref><ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-srv/nation/transcripts/powelltext_020503.html ಕೊಲಿನ್ ಪೊವೆಲ್‌ಸ್ ಸ್ಪೀಚ್ ಟು ದ ಯುಎನ್], ಫೆಬ್ರವರಿ 5, 2003</ref><ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/4992558/ ''ಮೀಟ್ ದ ಪ್ರೆಸ್''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040517131739/http://www.msnbc.msn.com/id/4992558/ |date=2004-05-17 }} ಎನ್‌ಬಿಸಿ, ಮೇ 16, 2004</ref> ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆ ಮುಗಿದ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, 2008ರಲ್ಲಿ, ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷವಾದ ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್‌ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾದ [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮ|ಬರಾಕ್‌ ಒಬಾಮ]] ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಬಳಿಕ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬುಷ್‌ ಅವರು “ನನ್ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾದವೆಂದರೆ ಇರಾಕಿನ ವಿಷಯದಲ್ಲಾದ ಗುಪ್ತಚರ ಇಲಾಖೆಯ ವೈಫಲ್ಯ” ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2008/dec/02/george-bush-iraq-interview|title=Iraq war my biggest regret, Bush admits|publisher=www.guardian.co.uk|accessdate=2 December 2008 | location=London | date=December 2, 2008 | first=Suzanne | last=Goldenberg}}</ref> 2009 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಟೋನಿ ಬ್ಲೇರ್‌, ಇರಾಕ್‌ ಸಮೂಹ ನಾಶಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತೋ ಇಲ್ಲವೋ ಅದು ಬೇರೆ ಪ್ರಶ್ನೆ, ಆದರೆ ತಾವೆಂದಿಗೂ “ಸದ್ದಾಂ ಅವರನ್ನು ಇರಾಕಿನಿಂದ ನಿರ್ಮೂಲನೆಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಸರಿ” ಎಂದೇ ಭಾವಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದರು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/8409596.stm|title=Unashamed Blair confirms his critics' claims on Iraq |last=Reynolds |first=Paul |date=12 December 2009|publisher=BBC News|accessdate=15 December 2009}}</ref> === ಯುದ್ಧದ ಸಿದ್ಧತೆಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Bush_auth_jbc.jpg|thumb|ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜಾರ್ಜ್ ಬುಷ್‌, ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಶ್ವೇತ ಭವನ ಮತ್ತು ಪರಿಷತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ‘ ಜಾಯಿಂಟ್ ರೆಸಲ್ಯೂಶನ್ ಟು ಅಥೋರೈಸ್ಡ್ ದ ಯೂಸ್ ಆಫ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಆರ್ಮ್ಡ್ ಫೋರ್ಸಸ್ ಅಗೆನೆಸ್ಟ್ ಇರಾಕ್‘‌ ಪ್ರಕಟಣೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2, 2002.]] 2002ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನ ವಿಮಾನ ಹಾರಾಟ ನಿಷೇಧಿತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾದ ವಿಮಾನಗಳು ಫಿರಂಗಿಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಬಳಸಿ ಗಸ್ತು ತಿರುಗುವುದನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಮಾಡಿದವು <ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2002/dec/04/iraq.richardnortontaylor|title=Britain and U.S. step up bombing in Iraq|last=Norton-Taylor|first=Richard |date=4 December 2002|publisher=The Guardian|accessdate=31 August 2010 | location=London}}</ref> ಮತ್ತು ಆಗಸ್ಟ್‌‌ನಲ್ಲಿ "ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನಾರಂಭಿಸಿದವು". ಒಕ್ಕೂಟದ ಕಮಾಂಡರಾದ ‌ಟಾಮಿ ಫ್ರಾಂಕ್ಸ್ ಇರಾಕಿನ ವಾಯು ರಕ್ಷಣಾದಳದ ಆಕ್ರಮಣದ ಮೊದಲೇ "ನಾಶ"ಗೊಳಿಸಲು ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article527701.ece|title=RAF bombing raids tried to goad Saddam into war|last=Smith|first=Michael|date=May 29, 2005|publisher=The Sunday Times|accessdate=31 August 2010|location=London|archive-date=27 ಜುಲೈ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080727015416/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article527701.ece|url-status=dead}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2002ರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೆನೆಟ್‌ ಇರಾಕ್ ವಿರುದ್ಧ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯ ಬಲ ಉಪಯೋಗದ ಕುರಿತು ಜಂಟಿ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಸುಮಾರು 75 ಸೆನೆಟ್ ಸದಸ್ಯರು ಗುಪ್ತ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮತ ಚಲಾಯಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಇರಾಕ್ ಪೂರ್ವ ಸಮುದ್ರದೆಡೆಯಿಂದ ಅಮೇರಿಕಾದ ಮೇಲೆ ಜೈವಿಕ ಅಥವಾ ರಾಸಾಯನಿಕ ಅಸ್ತ್ರವನ್ನು ವಾಯುಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ [[ಯುಏವಿ|ಮಾನವೇತರ ಯಂತ್ರದಿಂದ ಚಲಾಯಿತ ವಾಯು ಮಾರ್ಗದ ವಾಹನ]]ದಿಂದ ಪ್ರಯೋಗಿಸುವ ಭಯ (ಯುಎವಿಗಳು) ಇದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಗುಪ್ತ ಅಧಿವೇಶನದ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="nelson" /> ಫೆಬ್ರವರಿ 5, 2003, ಕೊಲಿನ್ ಪೊವೆಲ್‌ ಯುಎನ್ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿಗೆ ತನ್ನ ಇರಾಕಿ ಡಬ್ಲುಎಮ್‌ಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಯುಎವಿಗಳು ಯುಎಸ್‌ನ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಯುದ್ಧ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಿದೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯ ಮತ್ತು ಸುದ್ಧಿ ಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವೆ ಇರಾಕಿ ಯುಎವಿಗಳು ಖಚಿತವಾಗಿವೆಯೆಂಬ ಸಿಐಎ ನಿರ್ಣಯಗಳ ಬಗೆಗೆ ಜೋರಾದ ವಿವಾದಗಳುಂಟಾದವು,<ref>ಲವ್, ಸಿ. (ಡಿಸೆಂಬರ್ 16, 2003) [http://www.defensetech.org/archives/000690.html "ಸೆನೆಟರ್: ವೈಟ್ ಹೌಸ್ ವಾರ್ನ್ಡ್ ಆಫ್ ಯುಎವಿ ಅಟ್ಯಾಕ್,"] ''ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಟೆಕ್''</ref> ಮತ್ತು ಇತರ ಗುಪ್ತವಾರ್ತಾ ವಿಭಾಗಗಳು ಇರಾಕ್‌ ಯಾವುದೇ ಯುಎವಿ ಆಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದವು, ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳಾನ್ವೇಷಣೆ ಮಾಡಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|author=John Pike |url=http://www.globalsecurity.org/intell/library/reports/2005/wmd_report_25mar2005_chap01.htm |title=Commission of the Intelligence capabilities of the United States regarding weapons of mass destruction |publisher=Globalsecurity.org |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಪರಿಷತ್ತು ದ್ವಿಪಕ್ಷದ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಕಾನೂನಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ಬುಷ್ ಆಡಳಿತದ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಆಕ್ರಮಣದ ಕಾನೂನಿನ ಆಧಾರವನ್ನೊದಗಿಸಿ ಜಂಟಿ ಗೊತ್ತುವಳಿಯನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 11, 2002ರಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಿದವು. ಗೊತ್ತುವಳಿಯು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಸಂವಿಧಾನದಿಂದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಜ್ಯಗಳ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಹಿಂಸೆಯ ವಿರುದ್ಧ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಿತು. 1998ರ ಇರಾಕ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನುಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಇದು ಹುಸೇನ್‌ರ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರವನ್ನುರುಳಿಸಿ ಪ್ರಜಾಸತ್ತೀಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ನಿಯಮವಾಗಬೇಕೆಂದು ಗೊತ್ತುವಳಿಯು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿತು. ಯುಎನ್‌ನ ಮುಖ್ಯ ಆಯುಧಗಳ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿ ಹಾನ್ಸ್ ಬ್ಲಿಕ್ಸ್ ಜನವರಿ 2003ರಲ್ಲಿ "ಇರಾಕ್‌ ಸಹಜವಾಗಿ ಸಮ್ಮತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿಲ್ಲ—ಇವತ್ತಿಗೂ ಸಹ ನೀಡಿಲ್ಲ—ಅದರ ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರೀಕರಣವು ಶಾಂತಿಯಿಂದ ಜೀವಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಗಳಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಆಗಿದೆ" ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದನು.<ref name="IraqWatch-20030127">[http://www.iraqwatch.org/un/unmovic/unmovic-blix-012703.htm ಬ್ಲಿಕ್ಸ್ ರೀಮಾರ್ಕ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160413233921/http://www.iraqwatch.org/un/unmovic/unmovic-blix-012703.htm |date=2016-04-13 }} ಜನವರಿ 27, 2003</ref> ಅವನು ಗಮನಿಸಿದ ಇನ್ನಿತರ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ {{convert|1000|ST}} ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ವಿವರಣೆ ನೀಡಲಾಗದಂತಿದ್ದು, ಇರಾಕಿನ ವಿಎಕ್ಸ್‌ ನರ್ವ್‌ ಎಜೆಂಟ್‌ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮಾಹಿತಿಯು ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು "ಯಾವುದೇ ಮನಗಾಣಿಸುವ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು" {{convert|8500|l}}ನ್ನು ನಾಶಗೊಳಿಸಲು ಆ‍ಯ್‌೦ಥ್ರಾಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಬಳಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದನು.<ref name="IraqWatch-20030127" /> ಫೆಬ್ರವರಿ 3, 2003ರಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಾಂಗ ಖಾತೆಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಕೊಲಿನ್ ಪೊವೆಲ್‌ ಯುಎನ್‌ಗಿಂತ ಮೊದಲು ಬಂದು ಇರಾಕಿನ ಅಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಅವಿತಿಟ್ಟಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು. ಫ್ರೆಂಚ್ ಸರ್ಕಾರವೂ ಸಹ ಸದ್ದಾಮ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಥ್ರಾಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬೊಟುಲಿಸಮ್‌ ವಿಷಕಾರಿ,ಮತ್ತು ವಿಎಕ್ಸ್‌ಗಳನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ವಸ್ತುಗಳ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆಂದು ನಂಬಿತ್ತು.<ref>''ಅಮೇರಿಕನ್ ಬೌಂಡ್: ದ ಬುಷ್‌ ರೆವಲ್ಯೂಶನ್ ಇನ್ ಫಾರೆನ್ ಪಾಲಿಸಿ'' (ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ., 2003), 159–61.</ref> ‍ಬ್ಲಿಕ್ಸ್‌‌‍ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಡಬ್ಲುಎಮ್‌ಡಿಯ ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.<ref name="blix1" /> 2003ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ, ಬ್ರಿಟಿಷ್‌, ಮತ್ತು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಇರಾಕ್‌ಗೆ ಮೊದಲಿನ ಸೈನ್ಯದ ಬೆದರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದ ಗೊತ್ತುವಳಿಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲು ಗಡುವು ನೀಡುವ "ಹದಿನೆಂಟನೇ ಗೊತ್ತುವಳಿ"ಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದವು. ಯುಎನ್ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿಯ ಮೇಲಿನ ಬೆಂಬಲದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಗೊತ್ತುವಳಿಯನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಯಿತು. ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮುದಾಯದ ರಕ್ಷಣೆಯ ಅಪಾಯದಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ರಾಜನೀತಿಯು ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರೀಕರಣದ ಬೆಂಬಲದಿಂದಾಗಿ ಉತ್ತರ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಒಡಂಬಡಿಕೆ ಸಂಸ್ಥೆ (ನ್ಯಾಟೋ)ಸದಸ್ಯರಾದ ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಟೋ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲದ ರಷ್ಯಾಗಳು ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದವು.<ref>[https://pastel.diplomatie.gouv.fr/editorial/actual/ael2/bulletin.gb.asp?liste=20030211.gb.html Joint Declaration by Russia, Germany and France on Iraq‌] ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಡಿಪ್ಲೊಮೆಟಿ ಫೆಬ್ರವರಿ 10, 2003</ref><ref>[https://www.theguardian.com/Iraq/Story/0,2763,810093,00.html ರಷಿಯನ್/ಯುಕ್ರೇನಿಯನ್ ರೀಬಫ್ ಫಾರ್ ಬ್ಲೇರ್‌ ಓವರ್ ಇರಾಕ್‌] ದ ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 11, 2002</ref> ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು ಬುಷ್‌ ಮತ್ತು ಟೋನಿ ಬ್ಲೈರ್‌ ಜನವರಿ 31, 2003ರಂದು [[ಶ್ವೇತ ಭವನ]]ದಲ್ಲಿ ಸಮಾಲೋಚಿಸಿದರು. ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಈ ಮಾತುಕತೆಯ ರಹಸ್ಯ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಬುಷ್‌ ಆಡಳಿತವು ಇರಾಕ್ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಿವೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಲು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು. U-2 ಸ್ಪೈಪ್ಲೇನ್‌ಗೆ ಯುಎನ್ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಹಚ್ಚಿ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹಾರಿಸಿ ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯದಿಂದ ಅದನ್ನು ಹೊಡೆದುರುಳಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಾರಣವನ್ನೊದಗಿಸುವುದು ಬುಷ್‌‌ನ ಉಪಾಯವಾಗಿತ್ತು. ಬುಷ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ಲೇರ್‌‌ರು ಯುಎನ್‌ನ ಆಯುಧಗಳ ತನಿಖಾದಳದವರು ಡಬ್ಲುಎಮ್‌ಡಿಯನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡದಿದ್ದರೂ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವ ರಹಸ್ಯ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡರು, ಬ್ಲೇರ್‌ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಹೌಸ್‌ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್‌ಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದನು, ನಂತರ ಇರಾಕಿನ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೊನೆಯ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಬುಷ್‌‌ನ ಹೇಳಿಕೆಯ ತಾತ್ಪರ್ಯವೆಂದರೆ: {{cquote|The start date for the military campaign was now pencilled in for 10 March. This was when the bombing would begin.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/4849744.stm|title=Bush-Blair Iraq war memo revealed|publisher=[[BBC News Online]]|date=2006-03-27 | accessdate=January 5, 2010}}</ref>}} ಬುಷ್‌ ಬ್ಲೇರ್‌‌ಗೆ ಹೇಳುವಂತೆ "ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಇದು ಎರಡು ವಿವಿಧ ಧರ್ಮಗಳ ಮತ್ತು ಜನಾಂಗದ ಪರಸ್ಪರ ವಿನಾಶಕ ಯುದ್ಧವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತದೆ". === ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ವಿರೋಧಗಳು === {{See|criticism of the Iraq War|legitimacy of the 2003 invasion of Iraq|legality of the Iraq War}} ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2002ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್‌‌ನ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್|ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್‌]] ಇರಾಕಿನ ವಿರುದ್ಧದ ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಸೈನ್ಯಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು‌. ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ ಲೇಬರ್ ಪಕ್ಷದ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ: "ಇಂದಿನ ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಹೇಗೇ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹವಲ್ಲದ ಪರಿಣಾಮಗಳುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ನಾನಿದನ್ನು ಲಕ್ಷಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ನಾನಿದನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಾಗಿ ನಾನು ಆದೇಶ ನೀಡಿದ್ದೇನೆ. ನಿಮ್ಮ ಬಾಂಬುಗಳು ಮತ್ತು ಆಯುಧಗಳು ಎಷ್ಟೇ ನಿಖರವಾಗಿದ್ದರೂ ಅವು ಅಮಾಯಕ ಜನರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತದೆ."<ref>{{cite web|url=http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0210/02/ip.00.html |title=CNN Inside Politics |publisher=Transcripts.cnn.com |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/news/world/politics/clinton-urges-caution-over-iraq-as-bush-is-granted-war-powers-607775.html |title=The Independent. "Clinton urges caution over Iraq as Bush is granted war powers" |publisher=Independent.co.uk |date=2002-10-03 |accessdate=2010-10-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110513103153/http://www.independent.co.uk/news/world/politics/clinton-urges-caution-over-iraq-as-bush-is-granted-war-powers-607775.html|archivedate=2011-05-13}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:London_anti-war_protest_banners.jpg|thumb|ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆ, 2002]] ಜನವರಿ 20, 2003ರಂದು ಫ್ರೆಂಚ್ ವಿದೇಶಾಂಗ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಡಾಮಿನಿಕ್ಯೂ ಡಿ ವಿಲೇಪಿನ್ "ಸೈನ್ಯದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವು ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟ ಪರಿಹಾರವೆಂದು ನಾವು ನಂಬುತ್ತೇವೆ" ಎಂದು ಘೋಷಿಸುತ್ತಾನೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.ambafrance-us.org/news/statmnts/2003/vilepin012003.asp|title=Press conference of Foreign affairs Minister Dominique de Villepin (excerpts)|accessdate=2007-02-13|date=2003-01-20|publisher=Embassy of France in the U.S |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060927144309/http://www.ambafrance-us.org/news/statmnts/2003/vilepin012003.asp |archivedate = September 27, 2006}}</ref> ಅದಲ್ಲದೆ ಯುದ್ಧ ವಿರೋಧಿ ಗುಂಪುಗಳು ಪ್ರಂಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ‍ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಶಿಕ್ಷಣಕಾರ ಡಾಮಿನಿಕ್ಯೂ ರೈನಿಯೆ ಪ್ರಕಾರ ಜನವರಿ 3 ಮತ್ತು ಎಪ್ರಿಲ್‌ 12, 2003ರ ನಡುವೆ{{Nowrap|36 million}} ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2003ರಂದು ನಡೆದ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಫಲಕಾರಿಯಾದ ಬಹಿರಂಗ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ, ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಜನರು 3,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಇರಾಕಿ ಯುದ್ಧದ ವಿರುದ್ದದ ಚಳುವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು‌.<ref name="Difference">[http://www.socialistworker.co.uk/article.php?article_id=6067 ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ವಾರ್ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟ್ಸ್ ಡು ಮೇಕ್ ಎ ಡಿಫರೆನ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060321084247/http://www.socialistworker.co.uk/article.php?article_id=6067 |date=2006-03-21 }}, ಅಲೆಕ್ಸ್ ಕಾಲಿನಿಕೋಸ್, ಸಮಾಜವಾದಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ, ಮಾರ್ಚ್‌ 19, 2005.</ref> ಇರಾಕನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು "ಅನೇಕ ನೂರು ಸಾವಿರ ಸೈನಿಕರನ್ನು" ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು ಎಂದು ಫೆಬ್ರವರಿ 2003ರಂದು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯದ ಮುಖ್ಯ ಜನರಲ್‌ ಎರಿಕ್ ಶಿನ್‌ಸೆಕಿ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಸೈನ್ಯದ ಸೇವಾ ಸಮಿತಿಗೆ ಹೇಳಿದನು.<ref>{{cite web|url=http://www.usatoday.com/news/world/iraq/2003-02-25-iraq-us_x.htm |title=– Army chief: Force to occupy Iraq massive |publisher=Usatoday.com |date=2003-02-25 |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಎರಡು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಡೊನಾಲ್ಡ್ ರಮ್ಸ್‌ಫಿಲ್ಡ್ ಯುದ್ದವನ್ನು ಗೆಲ್ಲಲು ಬೇಕಾಗುವ ಸೈನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಸೈನ್ಯವು ಸಾಕಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು "ಅನೇಕ ಸಾವಿರ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆನ್ನುವ ಯೋಚನೆಯು ಸರಿಯಾದುದಲ್ಲ." ಸಹಾಯಕ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಪೌಲ್ ವೂಲ್ಫೊವಿಜ್‌ ಶಿನೆಸ್ಕಿಯ ಅಂದಾಜನ್ನು "ಗಡಿ ಮೀರಿದ್ದು" ಎಂದರು, ಏಕೆಂದರೆ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳು ಸೈನ್ಯವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿವೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2003/ALLPOLITICS/02/27/sprj.irq.war.cost/ |title=– Administration fends off demands for war estimates – Mar. 3, 2003 |publisher=Cnn.com |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಮಾರ್ಚ್‌ 2003, ಹಾನ್ಸ್ ಬ್ಲಿಕ್ಸ್ ವರದಿಯಂತೆ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ "ಇದುವರೆಗೂ ಯಾವುದೇ ನಿಷೇಧಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಸುಳಿವು ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ", ಆದರೆ ತನಿಖೆ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತದೆ. ತನಿಖೆಯ ಮೂಲಕ ತಿಳಿದು ಬಂದ ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರೀಕರಣಗೊಳ್ಳಲು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಯವೆಂದರೆ "ತಿಂಗಳುಗಳು".<ref name="blix1" /> ಆದರೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸರ್ಕಾರವು "ರಾಯಭಾರವು ವಿಫಲಗೊಂಡಿದೆ " ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಇದು ಇರಾಕನ ಡಬ್ಲುಎಮ್‌ಡಿಯನ್ನು ತೊಲಗಿಸಲು ಒಕ್ಕೊಟ ದೇಶಗಳ "ಇಚ್ಚೆಯ ಸಮ್ಮಿಶ್ರಣ"ದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರೆಯುವುದು. ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸರ್ಕಾರ ಯುಎನ್ ಆಯುಧಗಳ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ [[ಬಾಗ್ದಾದ್|ಬಾಗ್ದಾದ್‌]]ನ್ನು ತಕ್ಷಣ ತೊರೆಯುವಂತೆ ಅದೇಶ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅದು ಇರಾಕಿನ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಹೂಡುವುದು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ಪೂರ್ವದ ಬುಷ್‌ ಬೋಧನೆಯ ಸುತ್ತಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಗಂಬೀರವಾದ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 16, 2004, ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಹಾ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದ [[ಕೋಫಿ ಅನ್ನಾನ್|ಕೋಫಿ ಅನ್ನಾನ್‌]] ಆಕ್ರಮಣದ ಕುರಿತು, "ಇದು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಹಕ್ಕುಪತ್ರದ ಅನುರೂಪತೆಯಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾನು ಸೂಚಿಸಿದ್ದೆ. ನಮ್ಮ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಪತ್ರದ ದೃಷ್ಠಿಯಲ್ಲೂ ಸಹ ಇದು ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರ." ನವೆಂಬರ್‌ 2008 ಲಾರ್ಡ್ ಬಿಂಗಮ್‌, ಮಾಜಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಲಾರ್ಡ್ ಸದಸ್ಯರು ವಿವರಿಸುವಂತೆ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನಿನ ಭಂಗವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟನ್‌ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು "ಪ್ರಪಂಚದ ಶಾಂತಿ-ಪಾಲಕ"ರಂತೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಆಕ್ರಮಣದ ಬ್ರಿಟನ್‌‌ನ ದಾಖಲೆಯಂತೆ "ಇರಾಕಿನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿದ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ‌". ಅಬು ಗರಿಬ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಇರಾಕಿ ಬಂಧನದಲ್ಲಿರುವವರ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ, ಬಿಂಗಮ್ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ: "ಬುಷ್‌ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿನ ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನಿನ ಬಗೆಗೆ ಕಾಳಜಿಯಿರಲಿಲ್ಲ, ಇದು ತತ್ವಪ್ರತಿಪಾದಕರನ್ನು ಭಂಗಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ."<ref>[https://www.theguardian.com/world/2008/nov/18/iraq-us-foreign-policy ಟಾಪ್ ಜಡ್ಜ್: ಯುಎಸ್‌ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟೆಡ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ ವಿಜಿಲಂಟಸ್' ಇನ್ ಇರಾಕ್‌ ಇನ್ವೆಶನ್], ''ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'', ನವೆಂಬರ್‌ 18, 2008</ref> ಜುಲೈ 2010, ಯುಕೆಯ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಧಾನಿ ನಿಕ್ ಕ್ಲೆಗ್, ಸಂಸತ್ತಿನ ವ್ಯವಹಾರಿಕ ಪಿಎಮ್‌ಕ್ಯೂಗಳ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ, ಇರಾಕ್‌‌ನ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವೆಂದು ನಿಂದಿಸಿದರು.<ref name="DailyMail210710">[http://www.dailymail.co.uk/news/article-1296569/Clegg-brands-Iraq-War-illegal-PMQs--backing-No10.html?ITO=1490#ixzz0uLcwVtRw ಕ್ಲೆಗ್ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಇರಾಕ್‌ ವಾರ್ ಇಲ್ಲಿಗಲ್ ಇನ್ ಹಿಸ್ ಫಸ್ಟ್ ಪಿಎಂಕ್ಯೂಸ್ – ವಿತ್ ದ ಬ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ನಂ 10], dailymail.co.ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌, {{Nowrap|21 July 2010}}</ref> == 2003: ಆಕ್ರಮಣ == {{Main|2003 invasion of Iraq|2003 in Iraq|2003 Iraq war timeline|List of people associated with the 2003 invasion of Iraq}} {{See also|Coalition military operations of the Iraq War|Iraq War order of battle}} [[ಚಿತ್ರ:Iraq-War-Map.png|right|thumb|311x311px|2007ರ ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧದ ಆಕ್ರಮಣದ ಮಾರ್ಗದ ನಕ್ಷೆ, ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು]] [[ಚಿತ್ರ:M1abrams_UmmQasr.JPG|right|thumb|ಯುಮ್ ಕಸರ್ ಸಮೀಪ ಅಲ್-ಫಾ ಪೆನಿನ್ಸುಲದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಎಂ1 ಅಬ್ರಾಂ ಯುದ್ಧ ವಾಹನದ 120ಮಿಮಿ ಫಿರಂಗಿಯಿಂದ ಇರಾಕಿ ಪಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ, 23 ಮಾರ್ಚ್‌ 2003.]] [[ಚಿತ್ರ:T-54s,_T-55s,_Type_59s_or_Type_69s_at_Diwaniyah,_Iraq.jpg|right|thumb|ಇರಾಕ್‌ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಲ್ ಕ್ವಾದಿಸಿಯಾಹ್ ಸಮೀಪ ಇರಾಕಿ ಯುದ್ಧವಾಹನದ ನಾಶದ ಪಳವಳಿಕೆ.]] ಜುಲೈ 10, 2002ರಂದು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಸುದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಆಕ್ರಮಣ ತಂಡವು ಇರಾಕಿನ್ನು ‌ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು.<ref name="operation1">ಆಫರೇಶನ್ ಹೋಟೆಲ್ ಕ್ಯಾಲಿಪೋರ್ನಿಯಾ, ದ ಕ್ಲಾಂಡೆಸ್ಟಿನ್ ವಾರ್ ಇನ್‌ಸೈಡ್ ಇರಾಕ್‌, ಮೈಕ್ ಟಕ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಫ್ಯಾಡಿಸ್ಟ್, 2008.</ref> ಈ ತಂಡವು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಸುದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ವಿಶೇಷ ಚಟುವಟಿಕಾ ವಿಭಾಗ ಮತ್ತು ನಂತರ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯದ ಗಣ್ಯರಾದ ಜಂಟೀ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಗಳ ಕಮಾಂಡ್‌(ಜೆಎಸ್‌ಒಸಿ)ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref name="plan2004">ದಾಳಿಯ ಯೋಜನೆ, ಬಾಬ್ ವುಡ್ವಾರ್ಡ್, 2004.</ref> ಒಟ್ಟಿಗೆ ಅವರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸೈನ್ಯದ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇದು ಅನೇಕ ಇರಾಕಿ ಮಿಲಿಟರಿ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಣದ ಬದಲಿಗೆ ಮನವೊಲಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ಸ್ಥಳಾನ್ವೇಷಣೆ ನಿಯೋಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ನಾಯಕತ್ವದ ಗುರಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಾಗಿತ್ತು.<ref name="plan2004" /> ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪೆಶ್ಮರ್ಗದ ಕರ್ದಿ‌ಯವರನ್ನು ಆಕ್ರಮಣದ ಉತ್ತರದ ಸೇನಾಮುಖವನ್ನಾಗಿಸಿದರು. ಈ ಎರಡೂ ಸೈನ್ಯಗಳೂ ಸೇರಿ ಆಕ್ರಮಣದ ಮೊದಲೇ ಇರಾಕಿ ಕರ್ದಿಸ್ಥಾನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಅನ್ಸರ್ ಅಲ್ ಇಸ್ಲಾಮ್‌ನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸೋಲಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="plan2004" /><ref>ಸಿ. ಜೆ. ಚೀವರ್ಸ್‌ರಿಂದ,ಎ ನೇಶನ್ ಎಟ್ ವಾರ್: ಸೆಕೆಂಡ್ ಫ್ರಂಟ್; ಅಲೈಡ್ ಟ್ರೂಪ್ಸ್ ಆರ್ ಫ್ಲೌನ್ ಇನ್ ಏ‌ರ್‌ಫೀಲ್ಡ್ಸ್ ಇನ್ ನಾರ್ತ್ ಇರಾಕ್‌, ಮಾರ್ಚ್‌ 24, 2003</ref> ಅನ್ಸರ್ ಅಲ್ ಇಸ್ಲಾಮ್ನ ವಿರುದ್ಧದ ಯುದ್ಧವು ಅನೇಕ ಬಂದುಕೋರರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು‌ ಮತ್ತು ಸರ್ಗತ್‌‌ನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಯುದ್ಧಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.<ref name="operation1" /><ref>ಸಿ. ಜೆ. ಚೀವರ್ಸ್‌ರಿಂದ, ಎ ನೇಶನ್ ಎಟ್ ವಾರ್: ಇನ್ ದ ಫೀಲ್ಡ್ ದ ನಾರ್ದರ್ನ್ ಫ್ರಂಟ್; ಮಿಲಿಟಂಟ್ಸ್ ಗೋನ್, ಕೇವ್ಸ್ ಇನ್ ನಾರ್ತ್ ಲೈ ಎಬಂಡನ್ಡ್, ಮಾರ್ಚ್‌ 30, 2003</ref> ಮಾರ್ಚ್‌ 20, 2003ರ ಬೆಳಗ್ಗಿನ ಜಾವ 5:34 [[ಬಾಗ್ದಾದ್|ಬಾಗ್ದಾದ್‌]] ಸಮಯದಲ್ಲಿ ({{Nowrap|9:34 p.m.}}, ಮಾರ್ಚ್‌ 19 ಇಎಸ್‌ಟಿ) ಸೈನ್ಯವು ಇರಾಕ್‌‌ನ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು.<ref name="GSorgOIF">{{cite web |title=Operation Iraqi Freedom |work=Target Iraq |publisher=GlobalSecurity.org |date=2005-04-27 |url=http://www.globalsecurity.org/military/ops/iraqi_freedom.htm}}</ref> ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯದ ಜನರಲ್ ಟಾಮೀ ಪ್ರಾಂಕ್ಸ್ "ಆಪರೇನ್ ಇರಾಕಿ ಲಿಬರೇಶನ್‌" ಎನ್ನುವ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಂತರ,<ref name="oil">{{cite web |url=http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2003/03/20030324-4.html |title=Press Briefing by Ari Fleischer |accessdate=2008-11-27 |date=2003-03-24 |publisher=Office of the Press Secretary |quote=March 24, 2003... discussed the ongoing aspects of Operation Iraqi liberation}}</ref> "ಆಪರೇಶನ್ ಇರಾಕಿ ಫ್ರೀಡಮ್‌" ಎನ್ನುವ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ, ಯುಕೆಯ ಸಂಕೇತವಾದ ಆಪರೇಶನ್ ಟೇಲಿಕ್‌, ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಸಂಕೇತವಾದ ಆಪರೇಶನ್ ಫಾಲ್ಕೋನರ್‌ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ 2003ರ ಇರಾಕ್‌‌ನ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನಾರಂಭಿಸಿತು. ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕುರ್ದಿಯವರ ಪೆಶ್ಮರ್ಗ ದಳದೊಂದಿಗೆ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ದಳವೂ ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು. ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ಇತರ ಸರ್ಕಾರಗಳು "ಇರಾಕ್ ವಿರುದ್ಧದ ಯುಎಸ್‌-ನಾಯಕತ್ವದ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸೇನೆಯು ‌," ತಂಡ, ಉಪಕರಣ, ಸೇವೆ, ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ದಳವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದವು, ವಿಶೇಷ ದಳದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ 248,000 ಸೈನಿಕರು, ಬ್ರಿಟೀಷರ 45,000 ಸೈನಿಕರು, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ 2,000 ಸೈನಿಕರು ಮತ್ತು 194 ಪೋಲಿಷ್ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಜಿಆರ್‌ಒಎಮ್‌ ಕುವೈತ್‌ನ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಿ ಕೊಟ್ಟರು.<ref>ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆ (2004). [http://www.defence.gov.au/publications/lessons.pdf ''ದ ವಾರ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌. ''] [http://www.defence.gov.au/publications/lessons.pdf ''ಎಡಿಎಫ್ ಆಪರೇಶನ್ಸ್ ಇನ್ ದ ಮಿಡ್ಲ್ ಈಸ್ಟ್ ಇನ್ 2003'']. ಪುಟ 11.</ref> ಆಕ್ರಮಣ ದಳದಲ್ಲಿ 70,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಇರಾಕಿನ ಕರ್ದರ ಬಂಡುಕೋರ ತಂಡವನ್ನೊಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref name="MajPeltier">{{cite web |url=http://cgsc.cdmhost.com/cgi-bin/showfile.exe?CISOROOT=/p4013coll3&CISOPTR=363 |title=Surrogate Warfare: The Role of U.S. Army Special Forces - MAJ Isaac J. Peltier, U.S. Army – p. 29 |date= |accessdate=2009-09-13 |archive-date=2009-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090211141158/http://cgsc.cdmhost.com/cgi-bin/showfile.exe?CISOROOT=%2Fp4013coll3&CISOPTR=363 |url-status=dead }}</ref> ಆಕ್ರಮಣದ ಉದ್ದೇಶಗಳೆಂದರೆ; ಹುಸೇನ್ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುವುದು; ಸಿಗುವ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮೂಹಿಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡುವುದು; ಸಿಗುವ ಇಸ್ಲಾಮಿನ ಬಂಡುಕೋರರನ್ನು ಹೊರಹಾಕುವುದು; ಬಂಡುಕೋರರ ನೆಲೆಯ ಬಗೆಗೆ ಗುಪ್ತ ಸುದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು; ಲೋಕೋಪಕಾರಿ ಸಹಾಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವುದು; ಇರಾಕ್‌‌ನ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಸ್ಥಾವರಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು; ಮತ್ತು ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಲು ಸಹಕರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಇತರ [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯ|ಮಧ್ಯ ಪೂರ್ವ]] ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಮಾದರಿಯಾಗುವಂತೆ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು. ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ, ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಮತ್ತು ಇತರ ಬಣಗಳು ನೀರೀಕ್ಷಿಸಿದಷ್ಟಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಆಕ್ರಮಣವು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದ್ದು ಪ್ರಮುಖವಾದ ವಿರೋಧಗಳನ್ನು ನಾಶಗೊಳಿಸುದವು. ಇರಾಕಿನ ಪ್ರಭುತ್ವವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಲ್ಲದ ಯುದ್ಧಗಳೆರಡನ್ನೂ ಒಂದೇ ಭಾರಿಗೆ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ಗಡಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಬೇಕಾಯಿತು, ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಸಹ ನಾಗರಿಕ ಮತ್ತು ಅರೆಸೈನಿಕ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ತತ್ಕಾಲಿಕ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರೂ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಸವಾಲುಗಳನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ರಾಯಲ್ ನೌಕಾದಳ, ಪೋಲಿಷ್‌ ನೌಕಾದಳ, ಮತ್ತು ರಾಯಲ್ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್‌ ನೌಕಾದಳದ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಗುಂಪುಗಳು ತೈಲಬಾವಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಬಂದರುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಅಲ್-ಫಾ ಪೆನಿನ್ಸುಲದ ಮೇಲೆ ವೈಮಾನಿಕ ಮತ್ತು ನೀರು ಮತ್ತು ಭೂಮಿಗಳಿಂದಲೂ ಕೂಡ ದಾಳಿಮಾಡಿದರು. ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸೈನ್ಯದ 16 ವೈಮಾನಿಕ ದಾಳಿಯ ಸೇನಾತುಕಡಿ‌ ದಕ್ಷಿಣದ ಇರಾಕ್‌ ತೈಲಭಾವಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ, 3 ಕಮಾಂಡೊ ಸೇನಾತುಕಡಿ‌ ಮತ್ತು [[ಪೋಲೆಂಡ್|ಪೋಲಿಷ್‌]] ವಿಶೇಷ ಸೈನಿಕ ಘಟಕದ ಜಿಆರ್‌ಒಎಮ್‌ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ನೌಕಾದಳದ 15ನೇ ಯುದ್ಧೋದ್ದೇಶದ ನೌಕಾಘಟಕವು ಉಮ್ ಕ್ಯುಸರ್‌ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ದಾಳಿಮಾಡಿದರು. ನಾಶ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಪೋಲಿಷ್‌ ಕಮಾಂಡೊಗಳು ಕಡಲಕರೆಯಾಚೆಯ ಎಣ್ಣೆ ಬಾವಿಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. [[ಚಿತ್ರ:DerelictAsadBabil.JPEG|left|thumb|ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್‌ನಿಂದ ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾದ ನಂತರ T72 ಅಸದ್ ಬಾಬಿಲ್‌ನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಲಾಯಿತು‌.]] [[ಚಿತ್ರ:Marines_in_Saddams_palace_DM-SD-04-12222.jpg|alt=photograph of three Marines entering a partially destroyed stone palace with a mural of Arabic script|left|thumb|ಬಾಗ್ದಾದ್‌ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮರಿನ್‌ನಿಂದ ಮೊದಲ ಬೆಟಲಿಯನ್‌ನ ಏಳನೇಯ ಮರಿನ್ಸ್ ಅರಮನೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿರುವುದು.]] [[ಚಿತ್ರ:USMarineTankinBaghdad.jpg|left|thumb|2003ರ ಇರಾಕಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಾಗ್ದಾದ್ ವಶವಾದ ನಂತರ ಮರಿನ್ ಕಾರ್ಪ್ಸ್ ಎಂ1 ಅಬ್ರಾಂ ಯುದ್ಧವಾಹನ ಗಸ್ತು ತಿರುಗುತ್ತಿರುವುದು.]] ಭಾರಿ ಆಯುಧಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ 3ನೇ ಪದಾತಿಸೈನ್ಯದ ವಿಭಾಗವು ಪಶ್ಚಿಮದ ಮರುಭೂಮಿಯ ಮೂಲಕ ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ನಂತರ ಉತ್ತರದೆಡೆಗೆ ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನತ್ತ ಸಾಗಿದರು, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ 1ನೇ ಯುದ್ಧೋದ್ದೇಶದ ನೌಕಾದಳವು ಹೆದ್ದಾರಿ 1ರ ಮೂಲಕ ದೇಶದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವದೆಡೆಗೆ ಸಾಗಿದರು, ಮತ್ತು 1 (ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌) ಆರ್ಮರ್ಡ್ ವಿಭಾಗವು ಪೂರ್ವ ಮಾರ್ಶ್‌ಲ್ಯಾಂಡಿನ ಮೂಲಕ ಉತ್ತರಾದೆಡೆಗೆ ಸಾಗಿದರು. ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ 1ನೇ ನೌಕಾ ವಿಭಾಗವು ಪ್ರಮುಖ ರಸ್ತೆಗಳು ಸೇರುವ ಜಾಗ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರದ ಟಾಲಿಲ್ ವಾಯುಪಡೆಯ ನೆಲೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಸರಿಯಾದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದರು. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಸೈನ್ಯದ 3ನೇ ಪದಾತಿ ದಳದ ವಿಭಾಗವು ವಾಯುನೆಲೆಯ ಸುತ್ತಲಿನ ಇರಾಕಿ ದಳದ ಭದ್ರವಾದ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದ ಬಳಸು ದಾರಿಯ ಮೂಲಕ ನಗರವನ್ನು ದಾಟಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಇರಾಕಿನ ಮೂಲಕ ಸಾಗಿದರು. 101ನೇ ವಾಯುಗಾಮಿ ವಿಭಾಗದ ಸಹಾಯದೊಂದಿಗೆ 3ನೇಯ ಪದಾತಿ ದಳದ ವಿಭಾಗವು ನಸರಿಯಾ ಮತ್ತು ಟಾಲಿಲ್‌ ವಾಯುನೆಲೆಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿ ನಜಾಫ್‌ ಮತ್ತು ಕರ್ಬಾಲಗಳನ್ನು ಉತ್ತರದಿಂದ ದಾಳಿಮಾಡಿದರು, ಆದರೆ ಮರಳ ಬಿರುಗಾಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಅಲ್ಲೇ ನೆಲೆನಿಂತರು ಮತ್ತು ವಿತರಣಾಜಾಲವು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆಯೆಂದು ಖಾತರಿಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಬಾಗ್ದಾದ್‌‌ನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಕರ್ಬಾಲ ಕಣಿವೆಯನ್ನು ನಂತರ ಯುಫ್ರೇಟಿಸ್ ನದಿಯ ಸೇತುವೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು,ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾದ ಪಡೆಗಳು ಕಣಿವೆಯ ಮೂಲಕ ಬಾಗ್ದಾದ್‌‌ದನ್ನು ತಲುಪಿದರು. ಮಧ್ಯ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ 1ನೇ ನೌಕಾ ವಿಭಾಗವು ಪೂರ್ವ ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತಯಾರಿ ನಡೆಸಿದರು.<ref>{{cite book |last = West |first = Bing |authorlink = Bing West |coauthors = General Ray L. Smith |title = The March Up: Taking Baghdad with the 1st Marine Division |publisher = Bantam Books |month=September |year=2003 |location = New York |url = |doi = |isbn = 0-553-80376-X }}</ref> ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ, ಒಐಎಫ್-1 ತಾಲಿಬಾನ್ ಸರ್ಕಾರದ [[ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ]]ವನ್ನು ವರ್ಷದ ಮೊದಲು ಆಕ್ರಮಿಸಿದ್ದ ವಿಶೇಷ ಪಡೆಯನ್ನು ತನ್ನ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯವು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದಾಳಿಯನ್ನು ಸೆದೆಬಡಿದಿತು, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆತ್ಮಹತ್ಯಾದಾಳಿಯ ಮೂಲಕ ಫೆದಾಯೀನ್ ಸದ್ದಾಮ್‌ ಬಲಗೊಂಡನು, ನಾಗರಿಕರೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತುಹೋಗುವ ಮೊದಲು ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯವು ತೀವ್ರ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನೊಡ್ಡಿತು. ಎಪ್ರಿಲ್ 9ರಂದು ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹುಸೇನ್‌ರ 24 ವರ್ಷಗಳ ಆಡಳಿತವು ನೆಲಕ್ಕುರುಳಿತು. ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪಡೆಗಳು ವಜಾಗೊಂಡಿದ್ದ ಬಾತ್ ಪಕ್ಷದ ಮಂತ್ರಿಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಸೂತ್ರಧಾರ <ref name="articles.latimes.com">{{cite web|url=http://articles.latimes.com/2004/jul/03/nation/na-statue3 |title= Army Stage-Managed Fall of Hussein Statue |publisher=LA Times |date=2004-07-03 |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಹುಸೇನರ ಕಬ್ಬಿಣದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು, ಆ ಘಟನೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಿಡಿಯೋಗಳನ್ನು ನಾಶಗೊಳಿಸಿದರು, ಆ ನಂತರ ಇದು ವಿವಾದಕ್ಕೊಳಗಾಯಿತು. ಶಿಯಾ ಜನರ ಮುಲ್ಲಾ ಆಗಿದ್ದ ಅಲ್-ಸದರ್‌ನಿಗಾಗಿ ಉದ್ರಿಕ್ತ ಜನರು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕುರಿತಾದ ಯಾವುದೇ ಛಾಯಾಚಿತ್ರ, ವೀಡಿಯೋ ಅಥವಾ ಹತ್ತಿರದಿಂದ ತೆಗೆದ ದೃಶ್ಯಾವಳಿಗಳಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>ದ ರಾಚೆಲ್ ಮ್ಯಾಡೊ ಶೋ. ಆಗಸ್ಟ್‌ 18, 2010, ಎಂಎಸ್‌ಎನ್‌ಬಿಸಿ</ref> ನವೆಂಬರ್‌ 2008, ಇರಾಕಿ ಪ್ರತಿಭಟನಾಕಾರರು ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು ಬುಷ್‌‌ನ ಪ್ರತಿಕೃತಿಯನ್ನು ದಹಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |author= |url=http://www.cbsnews.com/stories/2008/11/21/iraq/main4623010.shtml |title=Iraqi Protesters Burn Bush Effigy |publisher=Cbsnews.com |date=2008-11-21 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2013-11-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131111224020/http://www.cbsnews.com/stories/2008/11/21/iraq/main4623010.shtml |url-status=dead }}</ref> ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಹಠಾತ್ ಪತನದೊಂದಿಗೆ ಆಕ್ರಮಣಕಾರರ ಕಡೆಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಕರುಣೆಯು ಹರಿದುಬಂದಿತು, ಆದರೆ ನಾಗರಿಕರಲ್ಲಿ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಯುಂಟಾಯಿತು ಅದರೊಂದಿಗೆ ಜನರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಕಳ್ಳತನ ಮತ್ತು ಅಪರಾಧ ಕೃತ್ಯಗಳು ಹೆಚ್ಚಾದವು.<ref>ಕಾಲಿಯರ್, ಆರ್. (ಎಪ್ರಿಲ್‌ 9, 2003) [http://sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2003/04/09/MN249161.DTL "ಬಾಗ್ದಾದ್‌ ಕ್ಲೋಸರ್ ಟು ಕೊಲ್ಯಾಪ್ಸ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120516050021/http://sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=%2Fc%2Fa%2F2003%2F04%2F09%2FMN249161.DTL |date=2012-05-16 }} ''ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಕ್ರೋನಿಕಲ್''</ref><ref>{{cite web|url=http://www.defenselink.mil/Transcripts/Transcript.aspx?TranscriptID=2367 |title=Stuff Happens |publisher=Defenselink.mil |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಇರಾಕಿ ಬಂಡಾಯಕ್ಕೆ ಯುದ್ಧಸಾಮಾಗ್ರಿಗಳನ್ನೊದಗಿಸುವ ಮೂಲವಾಗಿದ್ದ ಪೆಂಟಗಾನ್, {{convert|250000|ST}} (ಒಟ್ಟು {{convert|650000|ST}}) ಗೋಲಂದಾಜು ಇಲಾಖೆಯನ್ನು ದೋಚಲಾಯಿತು. ಹುಸೇನರ ತವರೂರಾದ ಟಿಕ್ರಿಟ್‌‌ ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರತಿರೋಧದ ನಂತರ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನೌಕಾಪಡೆಗಳ ಟಾಸ್ಕ್ ಫೋರ್ಸ್ ಟೊಪೋಲಿಯ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಶರಣಾದ ನಂತರ ಎಪ್ರಿಲ್‌ 15ರಂದು ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಪಡೆಗಳು ಆಕ್ರಮಣವು ಮುಕ್ತಾಯವಾಯಿತೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದವು. ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಾಯು ಮತ್ತು ಪದಾತಿದಳದವರಿಂದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ (ಮಾರ್ಚ್‌ 19-ಏಪ್ರಿಲ್‌ 30), 9,200 ಇರಾಕಿ ಯೋಧರು ಮತ್ತು 7,299 ನಾಗರಿಕರು ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು.<ref>ಕೊನೆಟ್ಟಾ, ಸಿ. (ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 20, 2003) [http://www.comw.org/pda/0310rm8.html "ದ ವೇಜಸ್ ಆಫ್ ವಾರ್: ಇರಾಕಿ ಕಂಬಾಟಂಟ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಇನ್ ದ 2003 ಕಾನ್ಫ್ಲಿಕ್ಟ್,"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090902070831/http://www.comw.org/pda/0310rm8.html |date=2009-09-02 }} ರಿಸರ್ಚ್ ಮೊನಿಗ್ರಾಫ್ ಸಂಖ್ಯೆ. 8 ''ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್ ಆನ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಅಲ್ಟರ್ನೇಟಿವ್''</ref> ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಪಡೆಗಳು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನಿಕರು 139 ಸೈನಿಕರು <ref>ರಾಯ್ಟರ್ಸ್‌ [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/10/25/AR2005102501190.html "ಗೆಟ್ಟಿಂಗ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಪ್ಯೂಟೀಸ್ ಬ್ಯಾಕ್ ಆನ್ ದೇರ್ ಫೀಟ್"].''ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್.'' ಅಕ್ಟೋಬರ್. 25, 2005.</ref> ಮತ್ತು 33 ಯುಕೆ ಸೈನಿಕರು ಸಾವನಪ್ಪಿದರು.<ref>[http://www.icasualties.org/oif/SumDetails.aspx?hndRef=1 "ಇರಾಕ್‌ ಕಾಲಿಶನ್ ಕ್ಯಾಶುಲ್ಟಿ ಕೋರ್ಟ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080409060431/http://www.icasualties.org/oif/SumDetails.aspx?hndRef=1 |date=2008-04-09 }} ಮಾರ್ಚ್‌ 19, 2003, through ಮೇ 1, 2003 (ಮುಖ್ಯವಾದ ಯುದ್ಧ ಮುಗಿದ ನಂತರ) ''iCasualties.org''</ref> === ಕೊಆಲಿಷನ್ ಪ್ರೊವಿಷನಲ್ ಅಥಾರಿಟಿ ಮತ್ತು ಇರಾಕ್ ಸರ್ವೆ ಗ್ರೂಪ್ === {{See also|Iraqi Governing Council|International Advisory and Monitoring Board|Coalition Provisional Authority Program Review Board|l3=CPA Program Review Board|Development Fund for Iraq|Reconstruction of Iraq}} [[ಚಿತ್ರ:Iraq_2003_occupation.png|right|thumb|300x300px|ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 2003ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ವಲಯ.]] ಇರಾಕ್‌ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾದ ಆಕ್ರಮಣದ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲದ ನಂತರ, ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಕ್ಕೂಟವು ಗ್ರೀನ್ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ಒಂದು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಸರ್ಕಾರದ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗುವವರೆಗೆ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಕೊಆಲಿಷನ್ ಪ್ರೊವಿಷನ್ ಅಥಾರಿಟಿ (ಸಿಪಿಎ) سلطة الائتلاف الموحدةಯನ್ನು ಉಚ್ಛ್ರಾಯ ಕಾಲದ ಸರ್ಕಾರ ನಿರ್ಮಾಣ ಆಗುವವರೆಗೆ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರುವಂತೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಮಸೂದೆ 1483 (ಮೇ 22, 2003) ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತ ಸಿಪಿಎ ಇರಾಕ್ ಸರ್ಕಾರದ [[ಕಾರ್ಯಾಂಗ]], ಶಾಸಕಾಂಗ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಎಪ್ರಿಲ್ 21, 2003ರಂದು ಸಿಪಿಎಯ ಪ್ರಾರಂಭದ ಅವಧಿಯಿಂದ ಜೂನ್ 28, 2004ರಂದು ಅದರ ವಿಭಜನೆಯಾಗುವವರೆಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಸಿಪಿಎಯು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಮುಂಚಿನ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನಿಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಜಯ್ ಗಾರ್ನರ್ ಅವರಿಂದ ಮುಖಂಡತ್ವವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವರ ನೇಮಕಾತಿಯು ಕೇವಲ ಮೇ 11, 2003 ರವರೆಗೆ, ಅಂದರೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬುಷ್ ಎಲ್. ಪೌಲ್ ಬ್ರೆಮೆರ್ ಅನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡುವವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಮುಂದುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಬೆರ್ಮೆರ್ ಜುಲೈ 2004 ರವರೆಗೆ ಸಿಪಿಎಯು ಸ್ಥಗಿತವಾಗುವವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಆಕ್ರಮಣದ-ನಂತರ ಇರಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೈನ್ಯಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಇನ್ನೊಂದು ಗುಂಪಾಗಿ 1,400-ಸದಸ್ಯರ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಇರಾಕ್ ಸರ್ವೆ ಗ್ರೂಪ್ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಅದು ಇರಾಕ್‌‍ನ ಸಮೂಹ ನಾಶಕ ಆಯುಧ (ಡಬ್ಲುಎಮ್‌ಡಿ)ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ನಿಯೋಗವನ್ನು ನೇಮಿಸಿತು. 2004ರಲ್ಲಿ ಐಎಸ್‌ಜಿಯ ಡ್ಯುಲ್ಫರ್ ವರದಿಯು<ref>[https://www.ಸಿಐಎ.gov/ಸಿಐಎ/reports/iraq_wmd_2004/index.html ISG's Duelfer Report]{{Dead link|date=September 2010}}</ref> ಇರಾಕ್‌‍ ಡಬ್ಲ್ಯೂಎಮ್‌ಡಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳಿತು. === ಆಕ್ರಮಣ-ನಂತರದ ಹಂತ === {{Main|Post-invasion Iraq, 2003–present}} {{See|U.S. list of most-wanted Iraqis|Iraq War insurgent attacks}} ಮೇ 1, 2003ರಂದು, ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬುಷ್ ಸ್ಯಾನ್ ಡಿಯಗೋ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಕೆಲವು ಮೈಲಿಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಯುಎಸ್‌ಎಸ್ ''ಅಬ್ರಾಹಮ್ ಲಿಂಕನ್'' ವಿಮಾನ ಕ್ಯಾರಿಯರ್‌ಗೆ ಒಂದು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು. ಈ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಭೇಟಿಯಲ್ಲಿ ಬುಷ್‌ ’ಮಿಷನ್ ಅಕಂಪ್ಲಿಷ್ಡ್’ ಎಂಬ ಜನಪ್ರಿಯ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಪರ್ಯವಸಾನಗೊಂಡಿತು. ವಿಮಾನದ ಡೆಕ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾವಿಕರು ಮತ್ತು ಏರ್‌ಮೆನ್‌ಗಳು ಬರುವುದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಬಿತ್ತರವಾಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ, ಬುಷ್ ಇರಾಕಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬಲಗಳ ವಿಫಲದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ಜಯವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮುಂಚಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹುಸೇನ್ ಇವರು ದೀರ್ಘ ಕಾಲದವರೆಗೆ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಪ್ರತಿಬಂಧಕ ತುಕಡಿಗಳು ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದವು. [[ಚಿತ್ರ:USS_Abraham_Lincoln_(CVN-72)_Mission_Accomplished.jpg|right|thumb|ಯುಎಸ್‌ಎಸ್ ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್ ಮಿಷನ್ ಅಕಂಪ್ಲಿಷ್ಡ್ ಬ್ಯಾನರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಬಂದರಿಗೆ ವಾಪಸ್ಸಾದರು.]] ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬುಷ್‌ ಅವರು ಭಾಷಣ ನೀಡಿದ ನಂತರ, ಒಕ್ಕೂಟದ ಸೈನ್ಯಗಳು ಅಮೇರಿಕಾ ಸೇನೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಅದರಲ್ಲೂ ’ಸುನ್ನಿ ಟ್ರಿಯಾಂಗಲ್‌’ನಲ್ಲಿ ದಾಳಿ ಪ್ರಮಾಣ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿತು.<ref>{{cite news|title=Operation Iraqi Freedom Maps|publisher=GlobalSecurity.Org|date=Unavailable|url=http://www.globalsecurity.org/military/ops/iraqi_freedom-ops-maps.htm}}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿ ಬಂಡಾಯಗಾರರಿಗೆ ಇರಾಕ್ ಸೈನ್ಯ ಮತ್ತು ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಗಾರ್ಡ್‌‍ಗಳು ಆಯುಧಗಳನ್ನು ರಹಸ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ಪೂರೈಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ, ಇರಾಕಿನ ಪ್ರತಿರೋಧಕತೆಯು (ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ "ಪ್ರತಿ-ಇರಾಕಿ ಬಲಗಳು" ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ) ದೊಡ್ದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯಾದಳ ಮತ್ತು ಹುಸೇನ್/ಬಾತ್ ಪಕ್ಷದ ನಿಷ್ಠಾವಂತರಿಂದ ಹೊರಗುಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದರ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರವೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ತೀವ್ರವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಇರಾಕಿಗಳು ಬಂಡಾಯಕ್ಕೆ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದಾಗಿ ಸಿಟ್ಟಿಗೆದ್ದರು. ಬಾಗ್ದಾದ್, ಆಲ್ ಅನ್‌ಬರ್, ಮತ್ತು ಸಲಾಹ್ ಆದ್ ದಿನ್ ಇವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಆಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಮೂರು ಪ್ರಾಂತಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಆ ಮೂರು ಪ್ರಾಂತಗಳು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 35% ವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಯುಎಸ್‌ನ ಮಿಲಿಟರಿ ಮರಣಗಳ 73%ಕ್ಕೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದ್ದವು (ಡಿಸೆಂಬರ್ 5, 2006ರವರೆಗೆ) ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರತಿಶತದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮಿಲಿಟರಿ ಮರಣಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದವು (ಸುಮಾರು 80%.)<ref>{{cite web|url=http://icasualties.org/oif/Province.aspx|title=iCasualties: Iraq Coalition Casualty Count - Deaths by Province Year/Month|publisher=Icasualties.org|date=|accessdate=2008-10-27 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080708203616/http://icasualties.org/oif/Province.aspx |archivedate = July 8, 2008}}</ref> ಬಂಡಾಯಗಾರರು ಗೋರಿಲ್ಲಾ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು: ಸಣ್ಣ ಫಿರಂಗಿಗಳು, ಮಿಸೈಲ್‌ಗಳು, ಆತ್ಮಹತ್ಯಾ ದಾಳಿಗಳು, ಸ್ನಿಪ್ಪರ್‌ಗಳು, ಸುಧಾರಿತ ಸ್ಪೋಟಕ ಸಾಧನಗಳು (ಇಐಡಿ ಗಳು), ಕಾರ್ ಬಂಬ್‌ಗಳು, ಸ್ಮಾಲ್ ಆರ್ಮ್ಸ್ ಫೈರ್ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ರೈಫಲ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೆ), ಮತ್ತು ಆರ್‌ಪಿಜಿಗಳು (ರಾಕೆಟ್ ಪ್ರೊಪೆಲ್ಡ್ ಗ್ರೆನೇಡ್‌ಗಳು), ಹಾಗೆಯೇ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್, ನೀರು, ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ವಿರುದ್ಧ ವಿಧ್ವಂಸಕ ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. [[ಚಿತ್ರ:M60iraq2003.jpg|right|thumb|ಮೇ 2003ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣಾ ದಳ ಎನ್‌ಎಂಸಿಬಿ-15 ಸೀಬೀಸ್ (ನಾವಲ್ ಮೊಬೈಲ್ ಕನ್ಸ್‌ಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್ ಬ್ಯಾಟಾಲಿಯನ್)]] ಆಕ್ರಮಣ-ನಂತರದ ಇರಾಕ್ ಏಕೀಕರಣ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಹುಸೇನ್ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಅವನತಿಯ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಏಕಿಕರಣ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಒಕ್ಕೂಟ-ಅಲ್ಲದ ಬಲಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಅಂತರಿಕ ವಿಭಜನೆಗಳನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಥಿರವಾದ, ಅನುವರ್ತನಶೀಲ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು.<ref name="Soriano">{{cite news|title=Poll: Iraqis out of patience|publisher=USA Today|date=2004-04-30|url=http://www.newsmax.com/archives/articles/2005/1/13/232154.shtml|access-date=2010-11-02|archive-date=2016-04-21|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20160421044502/http://www.newsmax.com/archives/articles/2005/1/13/232154.shtml|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|title=Gloom descends on Iraqi leaders as civil war looms|author=Reuters|url=http://www.turkishdailynews.com.tr/article.php?enewsid=49603|access-date=2010-11-02|archive-date=2007-09-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930165233/http://www.turkishdailynews.com.tr/article.php?enewsid=49603|url-status=dead}}</ref> ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಒಕ್ಕೂಟ ಮಿಲಿಟರಿ ಸೇನೆಗಳು [[ಟೈಗ್ರಿಸ್]] ರಿವರ್ ಪೆನಿನ್ಸುಲಾ ಮತ್ತು ಸುನ್ನಿ ಟ್ರಯಾಂಗಲ್‌ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ಸರಣಿಗಳು ಸುನ್ನಿ ಟ್ರಯಾಂಗಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೇಸಗೆಯ ಅವಧಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. 2003ರ ಕೊನೆಯ ಅವಧಿಯ ಕಡೆಗೆ, ಬಂಡಾಯಗಾರ ಆಕ್ರಮಣಗಳ ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು ಅಂತರವು ಹೆಚ್ಚಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಗೋರಿಲ್ಲಾ ಆಕ್ರಮಣಗಳಲ್ಲಿನ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದ ಮುನ್ನುಗ್ಗುವಿಕೆಯು ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಪ್ರತೀಕಾರವನ್ನು ಮಾಡಿದವು, ಅವುಗಳು ರಾಮ್‌ದಾನ್‌‍ನ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಪವಿತ್ರ ತಿಂಗಳಿನ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾರಣದಿಂದ "ರಾಮ್‌ದಾನ್ ಅಫೆನ್ಸೀವ್" ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟವು. ಈ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಶಮನ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ, ಒಕ್ಕೂಟ ಬಲಗಳು ವಾಯು ಸೇನೆ ಮತ್ತು ಫಿರಂಗಿ ದಳವನ್ನು ಹೊಂಚುದಾಳಿಯ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಬಲಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಸಂಶಯಾಸ್ಪದ ಸೆದೆಬಡಿಯುವಿಕೆಯ ಮೂಲಕದ ಆಕ್ರಮಣದ ಕೊನೆಯ ನಂತರದಿಂದ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು. ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗಗಳು, ಗಸ್ತು ದಳಗಳು, ಸೈನಿಕ ದಾಳಿಗಳ ಕಣ್ಗಾವಲು ಬಂಡಾಯಗಾರರು ಒಳಗೆ ಅಡಿಯಿಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಸಂಶಯಕ್ಕೆ ಎಡೆಮಾಡಿತು. ಅದಕ್ಕೆ ಜೊತೆಯಾಗಿ, ಹುಸೇನ್‌ರ ಹುಟ್ಟು ಸ್ಥಳ ಆಲ್-ಔಜಾವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಎರಡು ಹಳ್ಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಬು ಹಿಷ್ಮಾದ ಸಣ್ಣ ನಗರಗಳು ಮೊನೆಯುಳ್ಳ ವೈರ್‌ಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಯುದ್ಧಕ್ಕೂ-ಮುಂಚಿನ ಮಟ್ಟಗಳಿಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುವುದರಲ್ಲಿನ ವಿಫಲತೆ, ಒಂದು ದಶಕಕ್ಕೂ ಮೀರಿದ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಯು.ಕೆ ಬಾಂಬ್‌ ದಾಳಿಗಳು, [[ಬ್ರಷ್ಟಾಚಾರ|ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ]], ಮತ್ತು ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಅವನತಿಯು ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅಸಮರ್ಪಕವಾಗುವ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದವು, ಇದು ಐಪಿಎ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಉಗ್ರತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. === ಹುಸೇನ್ ಅಧಿಪತ್ಯದ ಅವನತಿಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ === {{See also|Supreme Iraqi Criminal Tribunal|Trial of Saddam Hussein}} [[ಚಿತ್ರ:TOW_uday_qusay_house.jpg|thumb|ಮಸೂಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ಉದಯ್ ಮತ್ತು ಕ್ವಾಸಿ ಹುಸೇನ್‌ ಮನೆಯ ಒಂದು ಪಾರ್ಶ್ವದಿಂದ 65ನೇಯ ಎಂಪಿ ಸಿಒ ಏರ್‌ಬೋರ್ನ್ ಮೂಲಕ ಟಿಒಡಬ್ಲೂ ಮಿಸೈಲ್ ದಾಳಿಯಾಗುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿರುವುದು, ಇರಾಕ್‌, 22 ಜುಲೈ 2003|link=Special:FilePath/TOW_uday_qusay_house.jpg]] 2003ರ ಬೇಸಗೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇನೆಗಳು ಮುಂಚಿನ ಅಧಿಪತ್ಯದ ಉಳಿದ ಮುಖಂಡರುಗಳ ಅವನತಿಯ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಗಮನವನ್ನು ಹರಿಸಿದವು. ಜುಲೈ 22ರಂದು, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ 101ನೆಯ ಏರ್‌ಬೋರ್ನ್ ವಿಭಾಗ ಮತ್ತು ಟಾಸ್ಕ್ ಸೇನೆ 20ರ ಸೈನಿಕರಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ದಾಳಿಯು ಹುಸೇನ್‌ರ ಒಬ್ಬ ಮೊಮ್ಮಗನ ಜೊತೆಗೆ ಅವರ ಮಕ್ಕಳನ್ನು (ಉದಯ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯುಸೇಯ್) ಹತ್ಯೆಗೈಯ್ಯಲಾಯಿತು. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಮುಂಚಿನ ಅಧಿಪತ್ಯದ 300ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮುಖ ಮುಖಂಡರುಗಳು ಹಾಗೆಯೇ ಹಲವಾರು ಇತರ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು ಅಥವಾ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟರು. ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ, ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌ರು ಡಿಸೆಂಬರ್ 13, 2003ರಂದು ಆಪರೇಷನ್ ರೆಡ್ ಡಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಟಿಕ್ರಿಟ್ ಸಮೀಪದ ಒಂದು ಫಾರ್ಮ್‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವೇ ಸೆರೆಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite news|title=Pentagon: Saddam is POW|publisher=CNN|date=2004-01-10|url=http://www.cnn.com/2004/WORLD/meast/01/09/sprj.nirq.saddam/}}</ref> ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯದ 4ನೆಯ ಪದಾತಿ ದಳದ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಮತ್ತು ಟಾಸ್ಕ್ ಫೋರ್ಸ್ 121ರ ಸದಸ್ಯರುಗಳಿಂದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಸದ್ದಾಮ್‌ರ ಇರುವಿಕೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಸುಳಿವುಗಳು ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರುಗಳು ಮತ್ತು ಮುಂಚಿನ ಬೆಂಗಾವಲುದಾರರಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಂದಿತು.<ref>{{cite news|title=Saddam 'caught like a rat' in a hole|publisher=CNN|date=2003-12-15|url=http://www.cnn.com/2003/WORLD/meast/12/14/sprj.irq.saddam.operation/index.html?iref=newssearch}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:SaddamSpiderHole.jpg|left|thumb|ಆಪರೇಷನ್ ರೆಡ್ ಡೌನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸದ್ದಾಂ ಹೆಸೇನ್‌ನ್ನು ಅಡಗುತಾಣದಿಂದ ಹೊರಗೆಳೆಯುತ್ತಿರುವುದು, 13 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2003.]] ಹುಸೇನ್‌ರ ಸೆರೆಹಿಡಿಯುವಿಕೆಯ ನಂತರ ಮತ್ತು ಬಂಡಾಯಗಾರ ಆಕ್ರಮಣಗಳ ಇಳಿಕೆಯ ನಂತರ, ಕೆಲವರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇನೆಗಳು ಬಂಡಾಯದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ನಿರತವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ನಿರ್ಣಯಿಸಿದರು. ತಾತ್ಕಾಲಿಕ (ಹಂಗಾಮಿ) ಸರ್ಕಾರವು ದೇಶವನ್ನು ಕಾವಲು ಕಾಯುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಹೊಸ ಇರಾಕಿ ಸುರಕ್ಷಣಾ ಸೇನೆಗಳ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಇರಾಕಿನ ಭವಿಷ್ಯದ ಎಣ್ಣೆ ಆದಾಯಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಸಾಲದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪುನರ್‌ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ{{Nowrap|$20 billion}} ಬೇಕಾದ ಹಣವನ್ನು ನೀಡುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿತು. ಎಣ್ಣೆಯ ಆದಾಯವೂ ಕೂಡ ಶಾಲೆಗಳ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಮತ್ತು ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ನವೀಕರಣ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹುಸೇನ್‌ರನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ಒಕ್ಕೂಟದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಘಟಕವನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಚೋದನೆ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಒಂದು ಇರಾಕಿ ಮಧ್ಯಾವಧಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. ಇದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮುಖವಾದವರೆಂದರೆ ಶಿಯಾ ಕ್ಲೆರಿಕ್ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಆಯೊತೊಲ್ಲಾಹ್ ಅಲಿ ಆಲ್-ಸಿಸ್ತಾನಿ. ಒಕ್ಕೂಟದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|title=Why the U.S. is Running Scared of Elections in Iraq|publisher=Guardian (London) via Common Dreams|date=2004-01-19|url=http://www.commondreams.org/views04/0119-08.htm|accessdate=2006-11-21|archive-date=2013-01-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20130116062212/http://www.commondreams.org/views04/0119-08.htm|url-status=dead}}</ref> ಬಂಡಾಯಗಾರರು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಅಡಿಯಿರಿಸಿದರು. ಎರಡು ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ (ದೊಂಬಿಯ) ಪ್ರದೇಶಗಳೆಂದರೆ ಫಾಲ್ಲುಜಾಹ್‌ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಯಾದ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳು, [[ಬಾಗ್ದಾದ್|ಬಾಗ್ದಾದ್‌]]ನ ನಗರಗಳ ಕೆಲವು ವಿಭಾಗಗಳು (ಸದ್ರ ನಗರ) ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಬಸ್ರಾ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು. <div class="center"> <gallery> File:GROM DN-SD-04-01612.JPEG|ಇರಾಕಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪೋಲಿಷ್‌ ಜಿಆರ್‌ಒಎಮ್‌ ಪಡೆಗಳ ಸಮುದ್ರ ಕಾರ್ಯಾಚರನೆ. File:VS-1.6 anti-tank mine.jpg|ಮೇ 18, 2004: ಸ್ಟಾಫ್ ಸಾರ್ಜೆಂಟ್ ಕೇವಿನ್ ಜಸೀನ್ ಸುನ್ನಿ ಟ್ರಯಾಂಗಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅದ್ ದುಜಯ್ಲ್ ಹಳ್ಳಿಯ ಹೊರಗೆ ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿದ್ದ ಎರಡು ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಪಕ್ಕ ಸಿಡಿಮದ್ದು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವುದು. File:Airborne and Special Forces Uday-Qusay raid, 2003.jpg|327ನೇಯ ಪದಾತಿದಳದ ಸೈನಿಕಪಡೆಯ ಮೂರನೇಯ ಬೆಟಾಲಿಯನ್‌ ಜೊತೆಗೆ ಟಾಸ್ಕ್ ಫೋರ್ಸ್ 20ಯ ಡೆಲ್ಟಾ ಪೋರ್ಸ್, ಉದಯ್ ಹುಸೇನ್ ಮತ್ತು ಕ್ವಾಸಿ ಹುಸೇನ್‌ರ ಅಡಗುತಾಣದಲ್ಲಿ File:uday qusay house.jpg|ಮೊಸೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಉದಯ್ ಮತ್ತು ಕ್ವಾಸಿ ಹುಸೇನ್‌ರ ಮನೆಯನ್ನು, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪಡೆಗಳಿಂದ ಇರಾಕ್‌ ನಾಶಮಾಡಲಾಯಿತು, ಜುಲೈ 31, 2003]] </gallery> </div> ==2004: ಬಂಡಾಯದ ವಿಸ್ತರಣೆ== {{Main|2004 in Iraq}} :''ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ: ಈ ಅವಧಿಯ ಎಲ್ಲ ಏಕೀಕರಣ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಾದಿಗಾಗಿ ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧದ ಮಿಲಿಟರಿ ಕಾರ್ಯಚರಣೆಗಳು, ಇರಾಕ್‌‌ನಲ್ಲಿ 2004, ಇರಾಕಿ ಒಕ್ಕೂಟ ಪ್ರತಿ-ಬಂಡಾಯಗಾರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು, ಇರಾಕಿ ಬಂಡಾಯದ ಇತಿಹಾಸ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ‌ನಿಂದ ಪಾಲ್ಲುಜಾಹ್‌ನ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ, 2004ರ ಇರಾಕ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಫೈಟಿಂಗ್'' [[File:Bremer signs Iraqi Sovereignty Transfer document, 2004 June 28.jpg|thumb|right|ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಪ್ರಾಂತಿಯ ಅಧಿಕಾರದ ನಿರ್ದೇಶಕ ಎಲ್.ಪೌಲ್ ಬ್ರೆಮ್ನರ್ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಇರಾಕಿನ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ನಿಯೋಜನೆಗೊಂಡು ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿರುವುದು, ಜೂನ್ 28, 2004.|link=Special:FilePath/Bremer_signing.jpg]] 2004ರ ಪ್ರಾರಂಭವು ಹಿಂಸಾಚಾರದಲ್ಲಿ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾದ ಶಮನದ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಬಂಡಾಯಗಾರ ಬಲಗಳು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇನೆಗಳ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಒಂದು ಹೊಸ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಯೋಜನೆಯ ಅಧ್ಯಯನದ ಮೂಲಕ ಪುನಃನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹಿಂಸಾಚಾರವು 2004ರ ಇರಾಕ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಫೈಟಿಂಗ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ ಪೂರ್ವ ಹಾಗೆಯೇ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿನ ಅಲ್-ಕಾಯ್ದಾ (ಒಂದು ಸಂಯೋಜಿತ [[ಅಲ್ ಖೈದಾ|ಅಲ್-ಕಾಯ್ದಾ]] ಗುಂಪು)ಗಳಲ್ಲಿನ ವಿದೇಶಿ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಜೊತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಅಲ್-ಕಾಯ್ದಾವು ಅಬು ಮುಸಬ್-ಅಲ್-ಜಾರ್ಕವಿಯಿಂದ ಬಂಡಾಯಗಾರತೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿದೆ. ಬಂಡಾಯಗಾರತ್ವವು ಬೆಳೆದಂತೆಲ್ಲಾ ಅಲ್ಲಿ ಒಕ್ಕೂಟ ಸೇನೆಗಳಿಂದ ಹೊಸ ಇರಾಕಿ ಸುರಕ್ಷತಾ ಸೇನೆಗಳ ಕಡೆಗೆ ಒಂದು ಭಿನ್ನವಾದ ಬದಲಾವಣೆಯು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು, ನಂತರದ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಇರಾಕಿನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ಪೋಲೀಸ್‌ರು ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು. ಆಳವಾದ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಮ್‌ವಾದಿ ಈ ಎರಡೂ ಪ್ರೇರಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಒಂದು ಸಂಘಟಿತ ಸುನ್ನಿ ಬಂಡಾಯವು ಇರಾಕಿನುದ್ದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ಶಿಯಾ ಮಹ್ಡಿ ಸೈನ್ಯವೂ ಕೂಡ ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ವಾಪಸು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಒಕ್ಕೂಟ ಉದ್ದೇಶಿಗಳ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. ಇರಾಕಿನ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗಗಳು ನಗರ ಗೋರಿಲ್ಲಾ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೋಟವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇನೆಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಕಾಯ್ದಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ನಡೆಸಿದವು ಮತ್ತು ಒಂದು ಪ್ರತಿ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ತಯಾರಿಯನ್ನು ನಡೆಸಿದವು. ಹಿಂದೆಂದಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಆತಂಕಕಾರಿಯಾದ ಹೋರಾಟವು ಮಾರ್ಚ್‌ 31, 2004ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಫಾಲ್ಲುಜಾಹ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿ ಬಂಡಾಯಗಾರರು ಹೊಂಚು ಹಾಕಿ ಕುಳಿತಿದ್ದರು, ನಾಲ್ಕು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಖಾಸಗಿ ಮಿಲಿಟರಿ ಕಂಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬೆಂಗಾವಲು ದಳವು ಒಂದು ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ವಾಟರ್ ಯುಎಸ್‌ಎಗೆ ಬೆಂಗಾವಲಾಗಿ ಹೋಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಅವು ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆದಾರರ ಯೂರೆಸ್ಟ್ ಬೆಂಬಲ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದವು.<ref>{{cite web|url=http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/warriors/contractors/highrisk.html |title=frontline: private warriors: contractors: the high-risk contracting business |publisher=PBS |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> ನಾಲ್ಕು ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಕಂಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ಗಳು, ಸ್ಕಾಟ್ ಹೆಲ್ವೆನ್ಸ್ಟನ್, ಜೆರ್ಕೋ ಜೊವ್ಕೊ, ವೆಸ್ಲೇ ಬ್ಯಾಟಲೊನಾ, ಮತ್ತು ಮೈಕೆಲ್ ಟೀಗ್ ಇವರುಗಳು ಗ್ರೇನೇಡ್‌ಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಸ್ಮಾಲ್ ಆರ್ಮ್ಸ್ ಫೈರ್‌ಗಳಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು. ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ಅವರ ದೇಹವು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರ ಮೂಲಕ ಅವರ ವಾಹನಗಳಿಂದ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಎಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟರು, ಹೊಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟರು, ಕೋಪದಿಂದ ಭುಗಿಲೇಳಲ್ಪಟ್ಟರು, ಮತ್ತು ಅವರ ಸುಡಲ್ಪಟ್ಟ ಶವಗಳನ್ನು ಯುಫಾರೇಟ್ಸ್ ಬ್ರಿಜ್ ಕ್ರಾಸಿಂಗ್‌ಗೆ ತೂಗುಹಾಕಿದರು.<ref>[http://www.cnn.com/2004/WORLD/meast/03/31/iraq.main/ ರೆಸಿಡೆಂಟ್ಸ್ ಹ್ಯಾಗ್ ಸ್ಲೇನ್ ಅಮೇರಿಕನ್ಸ್' ಬಾಡೀಸ್ ಫ್ರಾಮ್ ಬ್ರಿಡ್ಜಸ್] – CNN.com</ref> ಆ ಘಟನೆಯ ಫೋಟೋಗಳು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತದ ನ್ಯೂಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟವು, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ‌ನಲ್ಲಿ ನೀಚತನ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಹಿಂಸಾಚಾರಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದವು ಮತ್ತು ನಗರದ ಅಯಶಸ್ವಿ "ಸಮಾಧಾನಗೊಳಿಸುವಿಕೆ" ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ನಡೆಸಿದವು: ಎಪ್ರಿಲ್ 2004ರಲ್ಲಿ ಫಾಲ್ಲುಜಾಹ್‌ನ ಮೊದಲ ಯುದ್ಧ. [[File:Fallujah 2004 M1A1 Abrams.jpg|thumb|right|ಫಲುಜಾದಲ್ಲಿ ಎಂ1 ಅಬ್ರಹಾಂ,ದಂಗೆಕೋರರನ್ನು ದಮನ ಮಾಡಲು ಮುಖ್ಯ ಗನ್‌ನಿಂದ ಕಟ್ಟಡದ ಒಳಗೆ ದಾಳಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು.]] ಆಕ್ರಮಣವು ನವೆಂಬರ್ 2004ರಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆಂದಿಗಿಂತ ನಿರ್ದಯವಾದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಮುಂದುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು: ಫಾಲ್ಲುಜಾಹ್‌ನ ಎರಡನೆಯ ಯುದ್ಧವು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮಿಲಿಟರಿಯಿಂದ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, "[[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್|ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್‌]]ನಲ್ಲಿನ ಹ್ಯೂ ನಗರದ ಯುದ್ಧದ ನಂತರದ ಅತ್ಯಂತ ಘೋರವಾದ ನಗರ ಯುದ್ಧ (ಅವು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ನಗರಗಳು)."<ref>[http://www.defenselink.mil/news/Jan2005/n01112005_2005011103.html ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ಈಗಲ್ ಪ್ರೂವ್ಸ್ ಇನ್ ಫಲುಜಾ ಫ್ಲೈಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050111214731/http://www.defenselink.mil/news/Jan2005/n01112005_2005011103.html |date=2005-01-11 }}, ''ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ಲಿಂಕ್ಸ್ ನ್ಯೂಸ್''</ref> ಆಕ್ರಮಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೇನೆಗಳು ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಗಮನವನ್ನು ಬೇರೆ ಕಡೆ ತಿರುಗಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ವೈಟ್‌‍ ಪಾಸ್ಪರಸ್ ಅನ್ನು ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚುವ ಆಯುಧವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡರು. 46-ದಿನಗಳ ಯುದ್ಧವು ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಜಯವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು 1,350 ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಜೊತೆಗೆ 95 ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನಿಕರು ಮರಣಹೊಂದಲ್ಪಟ್ಟರು. ಫಾಲ್ಲುಜಾಹ್ ನಗರವು ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಾಶಹೊಂದಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ನಾಗರಿಕರು ಯುದ್ಧವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆಯೇ ಅಲ್ಲಿಂದ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಬೇರೆಡೆಗೆ ಸಾಗಿಸಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದ ನಾಗರಿಕ ದುರ್ಘಟನೆಗಳು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದ್ದವು.<ref>ಥಾಮಸ್ ರಿಕ್ಸ್ (2006) ''ಫಿಯಾಸ್ಕೋ'' : 398–405</ref> ಆ ವರ್ಷದ ಮತ್ತೊಂದು ಮಹತ್ವದ ಘಟನೆಯೆಂದರೆ ಅಬು ಗ್ರೈಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಖೈದಿಗಳ ಕಿರುಕುಳದ ವ್ಯಾಪಕ ಬಹಿರಂಗ, ಅದು ಎಪ್ರಿಲ್ 2004ರಲ್ಲಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಗಮನವನ್ನು ತನ್ನೆಡೆಗೆ ಸೆಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅಬು ಗ್ರೈಬ್ ಖೈದಿಗಳ ಕಿರುಕುಳದ ಮೊದಲ ವರದಿಗಳು, ಹಾಗೆಯೇ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮಿಲಿಟರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಇರಾಕಿ ಖೈದಿಗಳನ್ನು ಮೂದಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಕಿರುಕುಳ ಕೊಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು ಒಂದು ''60 ನಿಮಿಷಗಳ II'' ಸುದ್ದಿ ಮಾಹಿತಿ (ಎಪ್ರಿಲ್ 28) ಮತ್ತು ಸೇಯ್‌ಮುರ್ ಎಮ್. ಹರ್ಶ್‌ರ ''ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕರ್‌'' ನಲ್ಲಿನ ಲೇಖನದ (ಎಪ್ರಿಲ್ 30ರಂದು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು) ಕಾರಣದಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದವು.<ref>ಹೆರ್ಶ್, ಎಸ್. (ಮೇ 10, 2004) [https://web.archive.org/web/20040516231125/http://www.newyorker.com/fact/content/?040510fa_fact "ಟಾರ್ಚರ್ ಎಟ್ ಅಬು ಗರಿಬ್‌"] ''ದ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕರ್''</ref> ಮಿಲಿಟರಿ ಸುದ್ದಿಗಾರ ಥಾಮಸ್ ರಿಕ್ಸ್ ಹೇಳಿದ್ದೇನೆಂದರೆ ಈ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇರಾಕ್ ಜನರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ನೈತಿಕ ಸಮರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವುದಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟವು, ಮತ್ತು ಅದು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ತಿರುವಾಗಿತ್ತು (ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿತ್ತು).<ref>ಥಾಮಸ್ ಇ.ರಿಕ್ಸ್ (2006) ''ಫಿಯಾಸ್ಕೋ, ದ ಅಮೇರಿಕನ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಅಡ್ವೆಂಚರ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌''. ಪೆಂಗ್ವಿನ್</ref> ==2005: ಚುನಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿವರ್ತನಾ ಸರ್ಕಾರ== {{See|2005 in Iraq|Military transition team}} [[File:Baghdad Convention Center inside.jpg|right|thumb|ಇರಾಕ್‌ನ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಸಭೆಗಾಗಿ ಕನ್ವೆಂಶನ್ ಸೆಂಟರ್ ‌ – مجلس النواب العراقي / ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق]] ಜನವರಿ 31ರಂದು, ಇರಾಕಿ ನಾಗರಿಕರು ಒಂದು ಸ್ಥಿರ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದರ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಇರಾಕಿ ಪರಿವರ್ತನಾ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಕೆಲವು ಹಿಂಸಾಚಾರ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಸುನ್ನಿ ಬಹಿಷ್ಕರಣಗಳು ಘಟನೆಯನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದವು. ಫೆಬ್ರವರಿ 4ರಂದು, ಪೌಲ್ ವೊಲ್ಫೊವಿಟ್ಜ್ ಇವರು 15,000 ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ತುಕಡಿಗಳ ಕೆಲಸದ ಪ್ರವಾಸಗಳು ಚುನಾವಣೆಗೆ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಮುಂದೆ ಹಾಕಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನಿಂದ ಹೊರಹೋಗಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite news|title=U.S. to pull out 15,000 from Iraq|publisher=BBC News|date=2005-02-04|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4235787.stm | accessdate=January 5, 2010}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿಯಿಂದ ಎಪ್ರಿಲ್‌ವರೆಗಿನ ಅವಧಿಯು ನವೆಂಬರ್ ಮತ್ತು ಜನವರಿಯ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿ ನೋಡಿದಾಗ ತುಂಬಾ ಶಾಂತಿಯುತ ಅವಧಿಗಳಾಗಿದ್ದವು, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಆಕ್ರಮಣಗಳು ಮುಂಚಿನ ಪ್ರತಿದಿನ 70ರ ಸರಾಸರಿಯಿಂದ ಪ್ರತಿದಿನ 30ರ ಸರಾಸರಿಯವರೆಗೆ ಇಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟವು. ಬಂಡಾಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ತ್ವರಿತವಾದ ಕೊನೆಯ ಇಂಗಿತಗಳು ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ತುಕಡಿಗಳ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ಮೇ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬಂದವು, ಮೇ ತಿಂಗಳು ಆಕ್ರಮಣದ ನಂತರದಿಂದ ಇರಾಕಿನ ಅತ್ಯಂತ ನಿರ್ದಯ ಹತ್ಯಾಕಂಡದ ತಿಂಗಳಾಗಿತ್ತು. ಆತ್ಮಹತ್ಯಾ ಬಾಂಬರ್‌ಗಳು, ಇರಾಕಿ ಸುನ್ನಿ ಅರಬ್‌ರು, ಸಿರಿಯನ್ನರು, ಮತ್ತು ಸೌದಿಗಳನ್ನು ಇರಾಕಿನ ಟೋರ್ ಮೂಲಕ ನಿರಾಶೆಗೊಳಿಸಿತು ಎಂದು ಭಾವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಆತ್ಮಹತ್ಯಾ ಬಾಂಬರ್‌ಗಳ ಗುರಿಗಳು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಶಿಯಾ ಒಂದುಗೂಡುವಿಕೆಗಳು ಅಥವಾ ಶಿಯಾದ ನಾಗರಿಕ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಆ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ 700ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಇರಾಕಿನಾಗರಿಕರು, ಹಾಗೆಯೇ 79 ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನಿಕರು ಮೃತಪಟ್ಟರು. ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೇನೆಗಳು ಸಿರಿಯನ್ ಗಡಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಸಿದ ಕಾರಣದಿಂದ 2005ರ ಬೇಸಗೆಯು [[ಬಾಗ್ದಾದ್|ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಗರದ]] ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಮತ್ತು ನಾರ್ತ್‌ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿನ ಟಾಲ್ ಅಫಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಗಳನ್ನು ಕಂಡಿತು. ಇದು ಯುಫಾರೇಟ್ಸ್‌ನ ಕಣಿವೆಯ ಸಣ್ಣ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಧಾನಿ ಮತ್ತು ಆ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಶರತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref name="Ricks-2006">ಥಾಮಸ್ ರಿಕ್ಸ್ (2006) ''ಫಿಯಾಸ್ಕೋ'' : 413</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 15ರಂದು ಒಂದು ಹೊಸ ಜನಮತ ಸಂಗ್ರಹವು ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್ ಸಂವಿಧಾನವು ಊರ್ಜಿತಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಒಂದು ಇರಾಕಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯು ಸುನ್ನಿಗಳು ಹಾಗೆಯೇ ಕುರ್ಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ಶಿಯಾ ಈ ಎಲ್ಲರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref name="Ricks-2006" /> ಬಂಡಾಯಗಾರ ಆಕ್ರಮಣಗಳು 2005ರಲ್ಲಿ 34,131 ದಾಖಲಿತ ಘಟನೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು, ಅದು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 26,496 ಇತ್ತು.<ref>ಥಾಮಸ್ ರಿಕ್ಸ್ (2006) ''ಫಿಯಾಸ್ಕೋ'' : 414</ref> ==2006: ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರ ಇರಾಕ್ ಸರ್ಕಾರ== {{See|2006 in Iraq|Civil war in Iraq|Operation Together Forward|Provincial Reconstruction Team}} [[File:Bush and al-Maliki.jpg|thumb|upright|ನೂರಿ ಅಲ್-ಮಲಿಕಿ ಜೂನ್ 2006ರಂದು ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು ಬುಷ್‌ರನ್ನು ಬೇಟಿ ಮಾಡಿದರು.]] 2006ರ ಪ್ರಾರಂಭವು ಸರ್ಕಾರ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮಾತುಕತೆಗಳು, ಪಂಥಾಭಿಮಾನಿಗಳ ಹಿಂಸಾಚಾರದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ನಿರಂತರವಾದ ಒಕ್ಕೂಟ-ವಿರೋಧಿ ಆಕ್ರಮಣಗಳಿಂದ ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ 22, 2006ರಂದು ಇರಾಕಿನ ನಗರ ಸಮರ್ರಾದಲ್ಲಿ ಆಲ್-ಅಸ್ಕರಿ ಮಸೀದಿ ಬಾಂಬಿಂಗ್‌ನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತ ಪಂಥಾಭಿಮಾನಿಗಳ ಹಿಂಸಾಚಾರವು ಒಂದು ಹೊಸ ಹಂತಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಶಿಯಾ ಇಸ್ಲಾಮ್‌ನ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಮಸೀದಿಯಲ್ಲಿನ ಆಸ್ಪೋಟನೆಯು ಆಲ್-ಕಾಯ್ದಾ ಮೂಲಕ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಬಾಂಬ್‌ನಿಂದ ಉಂಟಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಎಂಬುದಾಗಿ ನಂಬಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಸ್ಪೋಟದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಹಾನಿಗಳು ಸಂಭವಿಸದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಮಸೀದಿಯು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯು ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಂಸಾಚಾರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ 23ರಂದು ಬುಲೆಟ್‌ಗಳ ತೂತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ 100ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೃತ ದೇಹಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು, ಮತ್ತು ಸರಿಸುಮಾರು 165 ಜನರು ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳುಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಆಕ್ರಮಣದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ [[ಬಾಗ್ದಾದ್|ಬಾಗ್ದಾದ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ದಿನದ ಸರಾಸರಿ ನರಹತ್ಯಾ ಪ್ರಮಾಣವು ಮೂರು ಪಟ್ಟು ದಾಟಿತು, ಅಂದರೆ 11ರಿಂದ 33 ಮರಣಗಳು ಪ್ರತಿ ದಿನ ಆಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಎಂಬುದಾಗಿ ಯುಎಸ್‌ ಮಿಲಿಟರಿಯು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿತು. 2006ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯು ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿನ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಒಂದು "ಅಸೈನಿಕ ಯುದ್ಧದ-ತರಹದ ಸನ್ನಿವೇಶ" ಎಂಬುದಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಿತು.<ref>{{cite news|title=Decrying violence in Iraq, UN envoy urges national dialogue, international support|publisher=UN News Centre|date=2006-11-25|url=https://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=20726&Cr=Iraq&Cr1=}}</ref> ಮಾರ್ಚ್‌ 6ರಂದು, 502ನೆಯ ಇನ್‌ಫ್ಯಾಂಟ್ರಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಐದು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯದ ಸೈನಿಕರು, 14-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಇರಾಕ್ ಹುಡುಗಿ ಅಬೀರ್ ಹಮ್ಜಾ ಆಲ್-ಜುನಾಬಿಯನ್ನು ಮಾನಭಂಗ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವಳನ್ನು, ಅವಳ ತಂದೆ, ಅವಳ ತಾಯಿ ಫಾಕ್ರಿಯಾ ತಾಹಾ ಮುಹಾಸೆನ್ ಮತ್ತು ಅವಳ ಆರು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಸಹೋದರಿಯನ್ನು ಕೊಲೆಗೈಯ್ದರು. ಸೈನಿಕರು ನಂತರ ದುಷ್ಕೃತ್ಯದ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ರಹಸ್ಯವಾಗಿಡುವುದಕ್ಕೆ ಆ ಹುಡುಗಿಯ ದೇಹವನ್ನು ಸುಟ್ಟು ಹಾಕಿದರು.<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1211562,00.html ಎ ಸೋಲ್ಜರ್ಸ್ ಶೇಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130823140457/http://www.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C1211562%2C00.html |date=2013-08-23 }} ಜುಲೈ 9, 2006</ref> ಅವರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಸೈನಿಕರು ಮಾನಭಂಗ ಮತ್ತು ಹತ್ಯೆಯ ಆಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಸೆರೆಯಾಳಾದರು ಮತ್ತು ಐದನೆಯ ಸೈನಿಕನು ಯುದ್ಧ ದುಷ್ಕೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ದುಷ್ಕೃತ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಬಂಧಿಯಾಗಲ್ಪಟ್ಟನು, ಅದು ಮಹುಮುದಿಯಾಹ್ ಹತ್ಯೆಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/30906766/ ಕಿಲ್ಲಿಂಗ್ಸ್ ಶಟರ್ಡ್ ಡ್ರೀಮ್ ಆಫ್ ರೂರಲ್ ಇರಾಕಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121026095318/http://www.msnbc.msn.com/id/30906766/ |date=2012-10-26 }} msnbc.com</ref><ref>{{cite news| url=http://news.smh.com.au/breaking-news-world/iraqi-familys-relatives-confront-killer-20090529-bpm9.html | work=The Sydney Morning Herald | first=Brett | last=Barrouquere | title=Iraqi family's relatives confront killer | date=May 29, 2009}}</ref> ಇರಾಕಿನ ಪ್ರಸ್ತುತದ ಸರ್ಕಾರವು ಮೇ 20, 2006ರಂದು ಇರಾಕಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯ ಸದಸ್ಯರುಗಳ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದು ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2005ರಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿತು. ಸರ್ಕಾರವು ಇರಾಕಿ ಪರಿವರ್ತನಾ ಸರ್ಕಾರದ ತರುವಾಯದ ಸರ್ಕಾರವಾಗಿತ್ತು, ಅದು ಒಂದು ಸ್ಥಿರ ಸರ್ಕಾರದ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗುವವರೆಗೆ ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸುರಕ್ಷೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ===ಇರಾಕ್‌ ಅಧ್ಯಯನ ಗುಂಪಿನ ವರದಿ ಮತ್ತು ಹುಸೇನ್‌ರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ=== {{Main|Iraq Study Group|Execution of Saddam Hussein}} [[File:U.S. President George W. Bush with Lee Hamilton, left, and former Secretary of State James Baker in the Cabinet Room, Dec. 6. 2006.jpg|thumb|ಡಿಸೆಂಬರ್ 6, 2006ರಂದು ಲೀ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ (ಎಡ) ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಬೇಕರ್ (ಬಲ) ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು ಬುಷ್‌ರಿಗೆ ಇರಾಕ್ ಸ್ಟಡಿ ಗ್ರೂಪ್ ರಿಪೋರ್ಟ್ ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವುದು.]] ಐಎಸ್‌ಜಿಯು ಸಹ-ಅಧ್ಯಕ್ಷರುಗಳಾದ ಸ್ಟೇಟ್‌ನ (ಗಣರಾಜ್ಯ) ಮುಂಚಿನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಜೇಮ್ಸ್ ಬೇಕರ್ ಮತ್ತು ಮುಂಚಿನ ಯುಎಸ್‌ ಪ್ರತಿನಿಧಿ (ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ) ಲೀ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ ಇವರುಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಇರಾಕ್ ಅಧ್ಯಯನ ಗುಂಪಿನ ವರದಿಯು ಡಿಸೆಂಬರ್ 6, 2006ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಪ್ರಮುಖ ಯುಎಸ್‌ ಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಟ್ಟ ಇರಾಕ್ ಅಧ್ಯಯನ ಗುಂಪು ಮುಂಚಿನ ಸ್ಟೇಟ್‌ನ ಯುಎಸ್‌ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಜೇಮ್ಸ್ ಬೇಕರ್ ಮತ್ತು ಮುಂಚಿನ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಮನ್ ಲೀ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ ಇವರುಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದೇನೆಂದರೆ "ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿನ ಸನ್ನಿವೇಶವು ಮೃತ್ಯುಲೋಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ನಾಶವಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ" ಮತ್ತು "ಯುಎಸ್‌ ಸೇನೆಗಳು ಒಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಕೊನೆಯಿಲ್ಲದ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಯಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು ಎಂಬಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿತು." ವರದಿಯ 79 ಶಿಫಾರಸುಗಳು [[ಇರಾನ್]] ಮತ್ತು [[ಸಿರಿಯಾ]]ದ ಜೊತೆಗಿನ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿರುವ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಮಾಪನಗಳು ಮತ್ತು ಇರಾಕಿ ತುಕಡಿಗಳನ್ನು ತರಬೇತಿ ಮಾಡುವ ತೀವ್ರತರವಾದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 18 ರಂದು, ಒಂದು ಪೆಂಟಾಗನ್ ವರದಿಯು ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಆಕ್ರಮಣಗಳು ಒಂದು ವಾರದಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿಯಾಗಿ 960 ಇರಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು, ಇವು 2005ರಲ್ಲಿ ವರದಿಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ನಂತರದಿಂದ ನಡೆದ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಕ್ರಮಣಗಳಾಗಿದ್ದವು.<ref>{{cite news|title=Attacks in Iraq at All-Time High, Pentagon Report Says|publisher=PBS|date=2006-12-19|url=http://www.pbs.org/newshour/bb/middle_east/july-dec06/iraq_12-19.html|access-date=2010-11-02|archive-date=2014-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20140115162534/http://www.pbs.org/newshour/bb/middle_east/july-dec06/iraq_12-19.html|url-status=dead}}</ref> ಒಕ್ಕೂಟ (ಸಮ್ಮಿಶ್ರ) ಸೇನೆಗಳು ಇರಾಕಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಿದವು. ಮಿಲಿಟರಿ ಫಿರ್ಯಾದಿಗಳು ಎಂಟು ಯುಎಸ್‌ ಹಡಗುಗಳನ್ನು ನವೆಂಬರ್ 2005, 10ರಂದು ಹಾದಿಥಾದಲ್ಲಿ 24 ಇರಾಕಿ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಕೊಲೆಗೈಯ್ದ ಬಗ್ಗೆ ದಾವೆಯನ್ನು ಹೂಡಿತು. ಅವರಲ್ಲಿ 10 ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಉಳಿದವರು ಮಕ್ಕಳಾಗಿದ್ದರು. ನಾಲ್ಕು ಅಧಿಕಾರಿಗಳೂ ಈ ಘಟನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿ ಕರ್ತವ್ಯದ ಲೋಪದ ಆಪಾದನೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟರು.<ref>{{cite news|title=8 Marines Charged With 24 Iraqi Slayings|publisher=FOX|date=2006-12-22|url=http://www.foxnews.com/wires/2006Dec22/0,4670,MarinesHaditha,00.html | first=Thomas | last=Watkins|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061224030716/http://www.foxnews.com/wires/2006Dec22/0,4670,MarinesHaditha,00.html|archivedate=2006-12-24}}</ref> ಸದ್ದಾಮ್ ಹುಸೇನ್‌ರು ಒಂದು ವರ್ಷದ-ದೀರ್ಘ ವಿಚಾರಣೆಯ ನಂತರ ಮಾನವತ್ವದ ವಿರುದ್ಧದ ದುಷ್ಕೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್ 30, 2006ರಂದು ಗಲ್ಲು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟರು.<ref>{{cite news|title=Saddam Hussein executed in Iraq|publisher=BBC|date=2006-12-30|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/6218485.stm | accessdate=January 5, 2010}}</ref> ==2007: ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯ ಕ್ಷೋಭೆ== {{See|2007 in Iraq|Iraq War troop surge of 2007|Strategic reset}} [[File:US Soldier in Iraq.jpg|thumb|upright|right|ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನೆಮಿಸಿಸ್ ಟ್ರೂಪ್, 3ನೇಯ ಸ್ಕ್ಯಾಡ್ರನ್, 2ನೇಯ ಸ್ಟ್ರೈಕರ್ ಕ್ಯಾವಲ್ರಿ ರೆಜಿಮೆಂಟ್‌ನ ಸೈನಿಕ ಒಂದು ಸ್ಟ್ರೈಕರ್ ವಾಹನಕ್ಕೆ ಸಿಡಿಮದ್ದು ತಾಗಿ ಸ್ಪೋಟವಾದ ನಂತರ ಮನೆಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು, ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 18, 2007, ಬಾಗ್ದಾದ್‌, ಇರಾಕ್‌. ಸಿಪಿಸಿಯಿಂದ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯದ ಚಿತ್ರಲ್ಯೂಕ್ ಥೋರ್ನ್‌ಬೆರ್ರಿ]] ಜನವರಿ 10, 2007ರಲ್ಲಿ, ಯುಎಸ್‌ನ ಸಾರ್ವಜನಿಕರನ್ನು ದೂರದರ್ಶನದ ಮಾಧ್ಯಮದ ಮೂಲಕ ಸಂಬೋಧಿಸಿ, ಬುಷ್ ಇರಾಕ್‌ಗೆ ಇನ್ನು 21,500 ಸೈನಿಕರನ್ನು ರವಾನಿ ಮಾಡುವ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಹಾಗೆಯೇ ಇರಾಕಿಗಳಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ನೀಡುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಈ ಮೂಲಕ ಘೋಷಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪುನರ್‌ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ಮತ್ತು {{Nowrap|$1.2 billion}} ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2007/01/20070110-7.html|title=President's Address to the Nation|date=2007-01-10|publisher=The White House}}</ref> ಜನವರಿ 23, 2007ರಲ್ಲಿ, 2007ರ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಬೋಧನೆಯಲ್ಲಿ, ಬುಷ್ "ಇರಾಕ್‌ಗೆ ಬಲಪಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ 20,000ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಧಿಕೃತ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಹಾಗೂ ನೌಕಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳನ್ನು ನಿಯೋಗಿಸಲಾಗುವುದು" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಫೆಬ್ರುವರಿ 10, 2007ರಂದು, ಡೆವಿಡ್ ಪ್ಯಾಟ್ರೂಸ್‌‍ರನ್ನು ಬಹು-ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಳ- ಇರಾಕ್ (ಎಮ್‌ಎನ್‌ಎಫ್‌-I)ನ ನಾಯಕರಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಜನರಲ್ ಜಾರ್ಜ್ ಕೇಸಿರ ಬದಲಿಯಾಗಿ ಇವರಿಗೆ ದೊರೆತ, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಸಂಯೋಜನಾ ದಳಗಳ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ನಾಲ್ಕು-ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಹುದ್ದೆ ಇದಾಗಿತ್ತು. ಅವರ ಹೊಸ ಪದವಿಯಲ್ಲಿ, ಪ್ಯಾಟ್ರೂಸ್ ಇರಾಕಿನ ಎಲ್ಲ ದಳಗಳ ವುಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು ಹಾಗೂ ಅವರನ್ನು ಬುಷ್ ಆಡಳಿತದಿಂದ ರೂಪರೇಖಿತ ಹೊಸ "ಕ್ಷೋಭೆ" ಸೇನಾವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|first=John|last=Holusha|title=Petraeus Calls Iraq Situation Dire|publisher=New York Times|date=January 23, 2007}}</ref><ref>{{cite news|first=Michael|last=Gordon|title=Bush to Name a New General to Oversee Iraq|work=The New York Times|date=January 5, 2007}}</ref> 2007 ಪ್ರತಿಭಟನೆಕಾರ ಕ್ಲೋರಿನ್‌ ಬಾಂಬುದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ತೀಕ್ಷ್ಣ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡಿತು. ಮೇ 10, 2007ರಂದು, 144 ಇರಾಕಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಶಾಸನಕಾರರು ವಾಪಸಾತಿಗೆ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾ ಒಂದು ಆಡಳಿತದ ಮನವಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು.<ref>[http://www.foxnews.com/story/0,2933,271210,00.html ಇರಾಕ್‌ ಬಿಲ್ ಡಿಮಾಂಡ್ಸ್ ಯುಎಸ್‌ ಟ್ರೂಪ್ ವಿತ್‌ಡ್ರಾ] ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್, ''ಫಾಕ್ಸ್ ನ್ಯೂಸ್'', ಮೇ 10, 2007</ref> ಜೂನ್ 3, 2007ರಂದು, ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿ ಆಜ್ಞೆಯ ಅಧಿಕೃತ ವಿಸ್ತರಣೆಗಳನ್ನು ಬೇಡುವ ಮುನ್ನ ಇರಾಕಿ ಸರ್ಕಾರ ಸಂಸತ್ತಿನೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸಲು ಇರಾಕಿ ಸಂಸತ್ತು 85ರಿಂದ 59 ಮತಗಳನ್ನು ಹಾಕಿತು.<ref>[http://www.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1180960615762&amp;pagename=JPost%2FJPArticle%2FShowFull ಇರಾಕಿ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ವಾಟ್ಸ್ ಸೇ ಇನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಟೆನ್ಶನ್ ಆಫ್ ಯುಎಸ್‌-ಲೀಡ್ ಫೋರ್ಸಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080918101451/http://www.jpost.com/servlet/Satellite?pagename=JPost%2FJPArticle%2FShowFull&cid=1180960615762 |date=2008-09-18 }} ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್, ''ದ ಜೆರುಸಲೇಮ್'', ಜೂನ್ 5, 2007</ref> ಇದಲ್ಲದೆ, ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 18, 2007ರಂದು ಇರಾಕಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಮನ್ನಣೆ ಇಲ್ಲದೆ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|title=Bush, Maliki Break Iraqi Law to Renew U.N. Mandate for Occupation|url=http://www.alternet.org/story/71144/|publisher=[[AlterNet]]|author=Raed Jarrar|coauthors=Joshua Holland|date=2007-12-20|accessdate=2008-06-12|archive-date=2012-03-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20120324100842/http://www.alternet.org/story/71144/|url-status=dead}}</ref> [[File:Land Rover Defender 110 patrol vehicles.jpg|thumb|ಬಸ್ರಾ ಪಟ್ಟಣದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಗಸ್ತು ತಿರುಗುತ್ತಿರುವ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಲ್ಯಾಂಡ್ ರೋವರ್ ವೋಲ್ಫ್ಸ್]] ಸಂಯೋಜನಾ ದಳಗಳ ಸತತ ವಾಪಸಾತಿಯಿಂದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯದ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಅಧಿಕಗೊಂಡಿತು. 2007ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಬ್ಲೇರ್ ಸಿನ್‌ಬಾದ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸೈನ್ಯವು ಬಸ್ರಾ ಗವರ್ನರ್ ಪ್ರಾಂತದಿಂದ ವಾಪಸಾತಿ ಪಡೆಯಲು ಆರಂಭಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಇರಾಕಿಗಳಿಗೆ ವಹಿಸುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್ ಫೆಬ್ರವರಿ 21, 2007, [http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/6380933.stm ''ಬ್ಲೇರ್‌ ಅನೌನ್ಸಸ್ ಇರಾಕ್‌ ಟ್ರೂಪ್ಸ್ ಕಟ್'' ]</ref> ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಡಾನಿಷ್ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಆಂಡರ್ಸ್ ಫೊ ರಾಸ್‌ಮುಸ್ಸೇನ್‌ರು ಕೂಡ ಇರಾಕಿನಿಂದ 441 ಡಾನಿಷ್ ಸೈನ್ಯಗಳ ವಾಪಸಾತಿಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಕೇವಲ ಒಂಬತ್ತು ಸೈನಿಕರ ತಂಡ ನಾಲ್ಕು ವೀಕ್ಷಣೆಯ ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರುಗಳ ಜೊತೆ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು.<ref>ಅಲ್-ಜಜೀರಾ ಇಂಗ್ಲೀಷ್, ಫೆಬ್ರವರಿ 21, 2007, [http://english.aljazeera.net/NR/exeres/70F3CDDC-B326-45FC-9A2F-85F9E74FBF8C.htm ಬ್ಲೇರ್‌ ಅನೌನ್ಸಸ್ ಇರಾಕ್‌ ಟ್ರೂಪ್ಸ್ ಪುಲ್‌ಔಟ್]</ref> ===ಯೋಜಿತ ಸೈನ್ಯದ ಇಳಿಕೆ=== ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10, 2007ರಂದು, ಪ್ಯಾಟ್ರೂಸ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಮಾಡಿದ ಒಂದು ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ, "ಮುಂದಿನ ಬೇಸಿಗೆಯವರೆಗೆ ಕಡಲಿನ ತಂಡದಿಂದ [ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ] ಆರಂಭಗೊಂಡು ಸುಮಾರು 30,000 ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯ ದಳಗಳು ವಾಪಸಾತಿ ಮಾಡುವ ಎದುರುನೋಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ."<ref>ಪ್ಲಾಹರ್ಟಿ, ಎ. (ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 10, 2007) [http://www.comcast.net/news/index.jsp?cat=GENERAL&amp;fn=/2007/09/10/759884.html "ಪೆಟ್ರೇಯಸ್ ಟಾಕ್ಸ್ ಆಫ್ ಟ್ರೂಪ್ ವಿತ್‌ಡ್ರಾವಲ್,"] ''ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್''</ref> ಸೆಂಪ್ಟೆಂಬರ್ 14, ಬುಷ್ ಇರಾಕಿನಿಂದ ದಳಗಳ ಒಂದು ಸೀಮಿತ ವಾಪಸಾತಿಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|title=Bush pledges Iraq troop reduction|publisher=BBC News|date=2007-09-14|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/6993721.stm|accessdate=2007-09-14}}</ref> 5,700 ಸಿಬ್ಬಂದಿ 2007ರ ಕ್ರಿಸ್‌ಮಸ್‌ವರೆಗೆ ಮನೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗೂ ಜುಲೈ 2008ರವರೆಗೆ ಇನ್ನು ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಹಿಂದಿರುಗುವ ಅಪೇಕ್ಷೆಯಿದೆ ಎಂದು ಬುಷ್ ಹೇಳಿದ್ದರು. 2007ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕ್ಷೋಭೆಯ ಮುಂಚೆಯೆ ಈ ಯೋಜನೆ ಸೈನ್ಯದ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿಸುವಂತಿತ್ತು. ===ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ಕ್ಷೋಭೆಯ ಪರಿಣಾಮಗಳು=== [[File:US_Army_soldiers_in_a_firefight_near_Al_Doura,_Baghdad.jpg|thumb|right|ಮಾರ್ಚ್‌ 7, 2007ರಂದು ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಅಲ್ ದೌರಾ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಂಗೆಕೋರರ ಜೊತೆಗೆ ಚಕಮಕಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ ಸುತ್ತುವರೆದ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನಿಕರು.]] ಮಾರ್ಚ 2008ರವರೆಗೆ, ಪೆಂಟಗನ್ ವರದಿಯ ಅನುಸಾರ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂಸೆ 40-80%ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2008/WORLD/meast/06/23/iraq.security/|title=Pentagon: Violence down in Iraq since 'surge'|publisher=CNN|date=2008-06-23}}</ref> ಆ ನಿರ್ಧರಿಸುವಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ವರದಿಗಳು<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/6983841.stm ಯುಎಸ್ ಸರ್ಜ್ ಹ್ಯಾಸ್ ಫೆಲ್ಡ್ – ಇರಾಕಿ ಪೋಲ್] ಬಿಬಿಸಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 10, 2007</ref><ref>[http://abcnews.go.com/US/story?id=3571504 ಫ್ಯೂ ಸೀ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಗೇನ್ಸ್] ಎಬಿಸಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 10, 2007</ref> ಪ್ರೆಶ್ನೆಗಳನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದವು. ಒಬ್ಬ ಇರಾಕಿ ಮಿಲಿಟರಿ ವಕ್ತಾರರ ಹೇಳಿಕೆಯ ಅನುಸಾರ ಸೈನ್ಯ ಕ್ಷೋಭೆ ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭದ ಸಮಯದಿಂದ ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೌರರ ಹತ್ಯೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಹಿಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ 1,440ರಿಂದ 265ಗೆ ಇಳಿಯಿತು. ಇರಾಕಿ ಒಳಪ್ರದೇಶ ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲ ಹಾಗೂ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಆರಂಭದ ದಿನನಿತ್ಯ ವರದಿಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಇದೇ 28-ದಿವಸಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ''ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' 450ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಇರಾಕಿ ಪೌರರ ಹತ್ಯೆಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತಾಗಿ ಅಂಕಿಅಂಶ ನೀಡಿದರು. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ''ಎನ್‌ವೈಟಿ'' ಯಿಂದ ತಾಳೆನೋಡಿದ ದಿನನಿತ್ಯ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಒಟ್ಟು ಸಾವುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ 50% ಕಡಿಮೆ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು ಅಥವಾ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು, ಇರಾಕಿ ಆರೋಗ್ಯ ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲ ಹಾಗೂ ಶವಾಗಾರದ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಮೇಲೆ ಇವು ಆಧಾರವಾಗಿದ್ದವು.<ref>[http://www.telegram.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20070315/NEWS/703150441/1052%7Ctitle=www.telegram.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20070315/NEWS/703150441/1052 "ಬಾಗ್ದಾದ್‌ ವಯೋಲೆನ್ಸ್ ಡಿಕ್ರೀಸ್ ಡಿಬೆಟೇಬಲ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160415195425/http://www.telegram.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20070315%2FNEWS%2F703150441%2F1052%7Ctitle%3Dwww.telegram.com%2Fapps%2Fpbcs.dll%2Farticle%3FAID%3D%2F20070315%2FNEWS%2F703150441%2F1052 |date=2016-04-15 }}. ಡೇಮಿಯನ್ ಕೇವ್‌ರಿಂದ—ದ ''ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್''. ಮಾರ್ಚ್ 15, 2007 ''ವರ್ಸ್‌ಸ್ಟರ್ ಟೆಲೆಗ್ರಾಮ್ &amp; ಗೆಜೆಟ್ ನ್ಯೂಸ್.''</ref> ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಕದನದ ಸಾವುಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಹಿಂದಿನ ಅವಧಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಭದ್ರತಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿನ "ಕ್ಷೋಭೆ"ಯ ಮೊದಲ ಏಳು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಸುಮಾರು 3.14ಕ್ಕೆ ದ್ವಿಗುಣವಾಯಿತು. ಇರಾಕ್‌ನ ಉಳಿದ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಪ್ರಮಾಣ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2007/04/09/world/middleeast/09surge.html|title=Patterns of War Shift in Iraq Amid U.S. Buildup | work=The New York Times | first1=Alissa J. | last1=Rubin | first2=Edward | last2=Wong | date=April 9, 2007 | accessdate=March 30, 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.icasualties.org/oif/SumDetails.aspx?hndRef=6|title=icasualties.org|access-date=2010-11-02|archive-date=2008-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20080410070057/http://icasualties.org/oif/%28rb1qkx45ui3kpa55ngs5pj33%29/SumDetails.aspx?hndRef=6|url-status=dead}}</ref> [[File:Houseraidiraqaug2007.jpg|thumb|right|ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನಿಕರು ಅಮೆರಿಯಾಹ್‌ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮನೆಯ ಅಂಗಳ ಹುಡುಕುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿರುವ ಇರಾಕಿ ಮಹಿಳೆ, ಇರಾಕ್‌.ಇರಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಯುಧ‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಹುಡುಕಾಟ ನಡೆಸಲು ಪ್ರತಿ-ದಂಗೆ ತಂತ್ರ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ]] ಆಗಸ್ಟ್ 14, 2007ರಂದು, ಇಡೀ ಯುದ್ಧದಲ್ಲೇ ಭಯಂಕರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾದ ದಾಳಿ ಸಂಭವಿಸಿತು. ಕತಾನಿಯಾದ ಉತ್ತರ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸಂಘಟಿತವಾದ ಆತ್ಮಾಹುತಿ ಬಾಂಬುಗಳ ಸರಣಿಯ ದಾಳಿಯಿಂದ ಸುಮಾರು 800ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪೌರರ ಹತ್ಯೆಯಾಯಿತು. ಆಸ್ಫೋಟಗಳಲ್ಲಿ 100ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮನೆಗಳು ಹಾಗೂ ಅಂಗಡಿಗಳು ಧ್ವಂಸಗೊಂಡವು. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಇದನ್ನು ಅಲ್-ಕೈದಾಗೆ ಆರೋಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ದಾಳಿಗೊಳಪಟ್ಟ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಅಲ್ಲದ ಯಾಜಿದಿ ಜನಾಂಗೀಯ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದರು. ದುವಾ ಖಲೀಲ್ ಅಸ್ವದ್ ಎಂಬ ಹದಿಹರಯದ ಹುಡುಗಿ ಒಬ್ಬ ಸುನ್ನಿ ಅರಬ್ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಡೇಟಿಂಗ್ ಮಾಡುತ್ತ ಇಸ್ಲಾಮ್ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದ ಕಾರಣ ಅವಳನ್ನು ಯಜಿದಿ ಸಮುದಾಯದವರು ಆ ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಕಲ್ಲಲ್ಲಿ ಹೊಡೆದು ಸಾಯಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಎರಡೂ ಪಂಗಡದ ನಡುವೆ ತೀವೃ ವೈಷಮ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಹುಡುಗಿಯನ್ನು ಕೊಂದಿದ್ದನ್ನು ಮೊಬೈಲ್ ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳಲ್ಲಿ ಸೆರೆ ಹಿಡಿದು ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ಗೆ ಹಾಕಲಾಗಿತ್ತು.<ref>[https://www.theguardian.com/Iraq/Story/0,,2149392,00.html "ಸರ್ಚ್ ಗೋಸ್ ಆನ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ ಇರಾಕ್‌ ಡೆತ್ ಟೋಲ್ ಟಾಪ್ 250"] ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ಅಗಸ್ಟ್ 15</ref><ref>{{cite web |last=Auer |first=Doug |url=http://www.news.com.au/heraldsun/story/0,21985,22257645-663,00.html |title="Iraq toll could hit 500" |publisher=News.com.au |date=2007-08-17 |accessdate=2010-10-23 |archiveurl=https://archive.today/20120904140324/http://www.heraldsun.com.au/news/victoria/bomb-toll-rises-to-400/story-e6frf7mf-1111114201857 |archivedate=2012-09-04 |url-status=live }}</ref><ref>[https://www.theguardian.com/Iraq/Story/0,,2151361,00.html "ದೇ ವೋಂಟ್ ಸ್ಟಾಪ್ ಅನ್‌ಟಿಲ್ ವಿ ಆರ್ ಆಲ್ ವೈಪ್ಡ್ ಔಟ್"] ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ಆಗಸ್ಟ್‌ 18, 2007</ref><ref>[https://www.nytimes.com/2007/08/22/world/middleeast/22iraq-top.html?_r=2&amp;hp&amp;oref=login&amp;oref=slogin "ಟೋಲ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌ ಬಾಂಬಿಂಗ್ಸ್ ಈಸ್ ರೇಸ್ಡ್ ಟು ಮೋರ್ ದ್ಯಾನ್ 500"]</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 13, 2007ರಂದು ಅಬ್ದುಲ್ ಸತ್ತಾರ್ ಅಬು ರಿಷಾ ಎಂಬುವಾತ ರಮೇದಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟ.<ref>{{citenews|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/6993211.stm|title=Iraqi insurgents kill key U.S. ally|publisher=BBC News|date=2007-09-13|accessdate=2007-09-14}}</ref> ಆತ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ನೇಹಿತನಾಗಿದ್ದ, ಏಕೆಂದರೆ ಆತ ಅಲ್-ಕೈದಾವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಇರಾಕಿನ ಸುನ್ನಿ ಪಂಗಡಗಳ "ಅನ್‌ಬರ್ ಅವೇಕನಿಂಗ್" ಎಂಬ ಸಂಘದ ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದ. ಈ ದಾಳಿಯ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಕೊನೆಗೆ ಅಲ್-ಕೈದಾ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite news|last=Compton|first=Ann|coauthors=Terry McCarthy and Martha Raddatz|title=Top Sunni Sheik Killed in IED Attack|publisher=ABC News|date=2007-09-13|url=http://abcnews.go.com/Politics/story?id=3596631}}</ref> ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ಇರಾಕ್‌ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದವರು ಅಬು ರಿಷಾನನ್ನು "ಬುಷ್‌ರ ಕೆಲವು ನಾಯಿಗಳಲ್ಲೊಬ್ಬ‌" ಎಂದು ಮತ್ತು ಆ ಗುರುವಾರದ ದಾಳಿಯು "ಒಂದು ವೀರತನದ ದಾಳಿಯಾಗಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಮಾಡಲು ಒಂದು ತಿಂಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಿದ್ಧತೆ ಬೇಕಾಯಿತು" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.<ref>{{cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/09/14/AR2007091402539.html|title=Mourners Vow Revenge at Sheik's Funeral - washingtonpost.com|publisher=Washingtonpost.com|date=September 14, 2007|accessdate=2008-09-10 | first=David | last=Rising}}</ref> [[File:OIF fatalities by month.png|thumb|right|ಇರಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ‌ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯದ ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣ ತೋರಿಸುವ ರೇಖಾಚಿತ್ರ,ಕಿತ್ತಳೆ ಮತ್ತು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿದ ತಿಂಗಳುಗಾಳು ಸೈನಿಕ ದಾಳಿ ಆದ ನಂತರದ ಗಲಭೆ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.]] ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಸಾವು ನೋವು ಸಂಭವಿಸುವುದು ಮೇ 2007ರ ನಂತರದಲ್ಲಿ<ref>[http://www.globalsecurity.org/military/ops/iraq_casualties.htm ಯುಎಸ್ ಕ್ಯಾಶುಲ್ಟೀಸ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌] GlobalSecurity.org</ref> ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಆ ಸಂಯುಕ್ತ ಪಡೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಆಕ್ರಮಣವೂ ಮೊದಲ ಅಮೇರಿಕಾದ ಆಕ್ರಮಣದ ಮೊದಲ ವರ್ಷದಿಂದ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಳ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿತ್ತು.<ref>[http://ap.google.com/article/ALeqM5gkx-3oYeFwuWKCusr2jrojs98w8wD8TIU33G0 ಯುಎಸ್‌ ಜೆನರಲ್ ಇರಾಕ್‌ ವಯೋಲೆನ್ಸ್ ಡೌನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071219200417/http://ap.google.com/article/ALeqM5gkx-3oYeFwuWKCusr2jrojs98w8wD8TIU33G0 |date=2007-12-19 }} ದಿ ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್ ಡಿಸೆಂಬರ್ 17, 2007</ref> ಇವು ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಧನಾತ್ಮಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಕ್ಷೋಬೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಎಂದು ಅನೇಕ ವಿಶ್ಲೇಷಕರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/columnists/tim_hames/article3059926.ece ಇರಾಕ್‌ – ದ ಬೆಸ್ಟ್ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್ ದ ಈಯರ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110919191355/http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/columnists/tim_hames/article3059926.ece |date=2011-09-19 }} ದಿ ಟೈಮ್ಸ್ ಡಿಸೆಂಬರ್ 17, 2007</ref> ಆದರೆ, ಪೆಂಟಗಾನ್ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ಅಕೌಂಟೆಬಿಲಿಟಿ ಆಫೀಸ್(GAO) ನಂತಹ ಇತರ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಇರಾಕಿನ ನಾಗರೀಕರ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿಗಳು ಫೆಬ್ರುವರಿಯಿಂದ ''ಮೊದಲಿನಂತೆಯೇ'' ಮುಂದುವರೆದವು. ಅದಲ್ಲದೇ ಜನಾಂಗೀಯ ಹಿಂಸೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಗ್ರಹಿಸಬಲ್ಲ ದೋರಣೆ ಕಾಣಲಿಲ್ಲವೆಂದು ಸಹಾ ಜಿಎಒ ಹೇಳಿತು. ಆದರೆ, ಈ ವರದಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಹೋದ ವರದಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿತ್ತು. ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ನಾಗರೀಕರ ಸಾವಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಜನಾಂಗೀಯ ಹಿಂಸೆಯೂ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2006 ರಿಂದ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು. 2007 ರ ಅಂತ್ಯದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೇನೆಯ ದಾಳಿ ಕಡಿಮೆ ಆಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ 2006 ರಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತಿದ್ದ ಹಿಂಸೆಯೂ ಕಡಿಮೆಯಾಗತೊಡಗಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.mcclatchydc.com/iraq/story/23386.html|title=McClatchy Washington Bureau &#124; 12/18/2007 &#124; Despite drop in violence, Pentagon finds little long-term progress in Iraq|publisher=Mcclatchydc.com|author=Nancy A. Youssef|5=McClatchy Newspapers|date=|accessdate=2008-09-10|archive-date=2008-09-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20080917225934/http://www.mcclatchydc.com/iraq/story/23386.html|url-status=dead}}</ref> ಇರಾಕ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸೇನೆ ಹಿಂದೆ ಸರಿದಿದ್ದುದು ಇರಾಕಿನ ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ಗಂಭೀರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯ ವರದಿಗಳು ಅಲ್ಲಗಳೆದವು. [[ಬಾಗ್ದಾದ್|ಬಾಗ್ದಾದ್‌]] ನಲ್ಲಿನ ಜನಜೀವನವು 2007–08 ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮಗೊಂಡಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ ಬಾಗ್ದಾದ್‌‌ಗಾಗಿ ಶಿಯಾ ಮತ್ತು ಸುನ್ನಿಗಳ ನಡುವೆ 2006–07 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಶಿಯಾ ಪಂಗಡದವರು ಗೆದ್ದರು, ಮತ್ತು ಅವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 2008 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಈ ರಾಜಧಾನಿಯ ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕನೇ ಮೂರು ಭಾಗದ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಜನಾಂಗೀಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಸ್ಥಿರವೆಂದು ಕಂಡುಬಂದವು; ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ಸುನ್ನಿಗಳನ್ನು ಕೊಲೆಗೈಯ್ಯಲಾಯಿತು. ಈ ಮೂಲಕ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆಕ್ರಮಣದ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದ್ದ ಮೊದಲು ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನನಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತಗೊಂಡಿದ್ದ ಸುನ್ನಿ ಸಮುದಾಯದ ಹೋರಾಟ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ದ ಇಂಡೆಪೆಂಡೆಂಟ್ ಪ್ರಕಾರ ಸುನ್ನಿಗಳು ಬಹುವಾಗಿ ಸೋತು ಹೋಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಶಿಯಾ ಆಡಳಿತದ ಇರಾಕಿ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಶಿಯಾ ನಾಗರೀಕ ಸೈನ್ಯವೇ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು.<ref>ದಿ ಇಂಡಪೆಂಡೆಂಟ್, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 15, 2008, "ಇರಾಕ್‌: ವಯೋಲೆನ್ಸ್ ಈಸ್ ಡೌನ್ – ಬಟ್ ನಾಟ್ ಬಿಕಾಸ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕಾಸ್ 'ಸರ್ಜ್': ಇಫ್ ಪೀವರ್ ಯುಎಸ್‌ಟ್ರೂಪ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಇರಾಕಿಸ್ ಆರ್ ಬೀಯಿಂಗ್ ಕಿಲ್ಡ್, ಇಟ್ ಈಸ್ ಓನ್ಲಿ ಬಿಕಾಸ್ ದ ಶಿಯಾ ಕಮ್ಯೂನಿಟಿ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಇರಾನ್ ನೌ ಡಾಮಿನೇಟ್", http://www.commondreams.org/headlಇನ್e/2008/09/15{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಜನಾಂಗೀಯವಾಗಿ ಶಿಯಾಗಳು ಮತ್ತು ಸುನ್ನಿಗಳ ನಾಗರೀಕ ಸೈನಿಕರು ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಯಾವುದೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ಈ ಎರಡೂ ಜನಾಂಗದವರು ಇದ್ದರೋ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಜನಾಂಗೀಯ ಹಿಂಸೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಹೋಯಿತು.<ref name="guardian2007">{{cite web|author=Peter Beaumont|url=https://www.theguardian.com/world/2007/mar/04/usa.iraq |title=Sects slice up Iraq as U.S. troops 'surge' misfires |publisher=Guardian |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref><ref name="independent1" /><ref name="ahram2006">{{cite web |url=http://weekly.ahram.org.eg/2006/784/sc4.htm |title="There is ethnic cleansing" |publisher=Weekly.ahram.org.eg |date=2006-03-08 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2010-10-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101012224431/http://weekly.ahram.org.eg/2006/784/sc4.htm |url-status=dead }}</ref> ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ನಗರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಬೆಳಕಿನ ಪ್ರಸಾರದ ಉಪಗ್ರಹ ಚಿತ್ರಣ ಅಧ್ಯಯನದ ಮೂಲಕ ಅಳೆಯಲಾಗಿದ್ದು ಅದು ಈ ಅಂದಾಜನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು. ಜನಾಂಗೀಯ ಶುದ್ಧೀಕರಣದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಿಂಸೆ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು ಎಂದು ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದವು ಮತ್ತು ದಾಳಿ ತಾರಕಕ್ಕೇರುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಜನಾಂಗೀಯ ಹಿಂಸೆಗಳು ಸಹಾ ತಾರಕಕ್ಕೇರಿದವು. ಜಾನ್ ಅಗ್ನಿವ್ ಎಂಬ ಜನಾಂಗೀಯ ಹಿಂಸೆಯ ಕುರಿತ ಪರಿಣತ ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್‌ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ:"''ಈ ದಾಳಿಯು ನಿಜವಾಗಿ ಕುದುರೆ ಓಡಿ ಹೋದ ಮೇಲೆ ಲಾಯಕ್ಕೆ ಬಾಗಿಲು ಹಾಕಿದಂತೆ ಆಗಿತ್ತು.'' "<ref>[https://www.sciencedaily.com/releases/2008/09/080919074830.htm ಸ್ಟಡಿ ಆಫ್ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ ಇಮೇಜರಿ ಕಾಸ್ಟ್ಸ್ ಡೌಟ್ ಆನ್ ಸರ್ಜ್‌ಸ್ ಸಕ್ಸಸ್ ಇನ್ ಬಾಗ್ದಾದ್ ‌] ಸೈನ್ಸ್‌ಡೇಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 22, 2008</ref><ref name="reuters1">[http://www.reuters.com/article/scienceNews/idUSN1953066020080919 ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ ಇಮೇಜಸ್ ಶೋ ಟೆಕ್ನಿಕ್ ಕ್ಲೀನ್-ಔಟ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌], ರೈಟರ್ಸ್, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 19, 2008</ref> ತನಿಖಾ ವರದಿಗಾರ ಬಾಬ್ ವುಡ್‌ವರ್ಡ್ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸರ್ಕಾರದ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ "ದಾಳಿ" 2007–2008 ರ ಹಿಂಸೆಗೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರಣವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದರ ಬದಲಾಗಿ, ಆ ದೃಷ್ಠಿಯಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯ ಮತ್ತು ಗುಪ್ತದಳದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ರಹಸ್ಯ ತಂತ್ರಗಳಾದ ಹಾಲಿ ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ದಂಗೆಕೋರರನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದು, ಅವರನ್ನೇ ಗುರಿಮಾಡಿ ಅವರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು.<ref>ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 5, 2008, [http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/7600077.stm "ಯುಎಸ್‌ '][http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/7600077.stm ಸ್ಪೈಯಿಂಗ್ ಆನ್ ಇರಾಕಿ ಲೀಡರ್‌ಶಿಪ್"] ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖ''ದ ವಾರ್ ವಿದಿನ್: ಎ ಸಿಕ್ರೇಟ್ ವೈಟ್ ಹೌಸ್, 2006–2008'' ಬಾಬ್ ವುಡ್‌ವರ್ಡ್‍ರಿಂದ</ref> ಬಸ್ರಾ ಬಳಿಯ ಶಿಯಾ ಜನಾಂಗ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸೈನ್ಯವು ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು. ಆಕ್ರಮಣದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಒಪ್ಪಿಸಬೇಕಾದ ಹದಿನೆಂಟು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಪೈಕಿ ಬಸ್ರಾ ಒಂಬತ್ತನೆಯದಾಗಿತ್ತು. ===ರಾಜಕೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು=== [[File:Congbench.PNG|thumb|right|ಆಫಿಶಿಯಲ್ ಇರಾಕ್-ಬೆಂಚ್‌ಮಾರ್ಕ್ ಆಫ್ ದಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್, 2007.|link=Special:FilePath/Congbench.PNG]] ಇರಾಕ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿನ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸದಸ್ಯರು ತಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಮೊತ್ತಮೊದಲ ಭಾರಿಗೆ ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ವಿದೇಶೀ ಸೇನಾಬಲವನ್ನು ಇರಾಕಿಗೆ ಒದಗಿಸುವಂತೆ ಯು.ಎನ್. ಮ್ಯಾಂಡೇಟ್‌ಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಬೇಡಿಕೆಯ ಕಾಲಾವಧಿಯು 2008ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಮತ್ತೆ ಈ ಕಾಲಾವಧಿಯ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯಲು ಇರಾಕ್ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಶಾಸನ ರಚನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಧಾಯಕ ಮನವಿಗೆ 275 ಜನ ಶಾಸಕರಲ್ಲಿ 144 ಜನ ಶಾಸಕರು ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಇವರು ವಿದೇಶೀ ಸೈನಿಕದಳವನ್ನು ಹಿಂದೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮತ್ತು ವಿದೇಶೀ ಸೈನಿಕಬಲದ ಭದ್ರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಗಧಿತ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಕರೆ ನೀಡಿತ್ತು. ಯುಎಸ್‌ನ ಅಧಿಕೃತ ಯುಎನ್ ಭದ್ರತಾ ಸಮಿತಿ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿಸಿದ ಸೈನಿಕಪಡೆಯನ್ನು "ಇರಾಕ್ ಸರಕಾರವು ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ" ವಜಾಗೊಳಿಸಬಹುದಿತ್ತು."<ref>ಅಬ್ದುಲ್-ಜಹ್ರಾ, ಕ್ಯೂ. (ಮೇ 10, 2007) [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/05/10/AR2007051000387.html "ಇರಾಕಿ ಬಿಲ್ ಆನ್ ಟ್ರೂಪ್ ಪುಲ್‌ಔಟ್ ಡಿಸ್ಕಸ್ಡ್"] ''ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್'' ಮೇ 10, 2007ರಂದು ಪಡೆದದ್ದು</ref> ಇರಾಕಿನ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಸಭಾಪತಿಯು ಬಹುಪಾಲು ಶಾಸಕರ<ref>ಜರರ್, ಆರ್. ಮತ್ತು ಹೋಲ್ಯಾಂಡ್, ಜೆ. (ಮೇ 9, 2007) [http://www.alternet.org/waroniraq/51624/ "ಮೆಜಾರಿಟಿ ಆಫ್ ಇರಾಕಿ ಲಾಮೇಕರ್ಸ್ ನೌ ರಿಜೆಕ್ಟ್ ಒಕ್ಯುಪೇಶನ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090513073953/http://www.alternet.org/waroniraq/51624/ |date=2009-05-13 }} ''AlterNet.org'' ಮೇ 10, 2007ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದು</ref> ಬೇಡಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ತನ್ನ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಕೊಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. 59% ಜನ ಶಾಸಕರು ತಮ್ಮ ಮತಗಳನ್ನು ಯುಎಸ್‌ಗೆ ನೀಡಿ ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಬಗೆಗಿನ ನಿಗಧಿತ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ತಮ್ಮ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿದರು.<ref>ಸಾದ್, ಎಲ್. (ಮೇ 9, 2007) [http://www.galluppoll.com/content/?ci=27532 "ಅಮೇರಿಕನ್ಸ್ ಫೆವರ್ ಇರಾಕ್‌ ಟೈಮ್‌ಟೇಬಲ್, ಡೋಂಟ್ ಫೊರ್ಸಿ ಇನ್‌ಕ್ರೀಸ್ಡ್ ಟೆರರಿಜಂ"] ''ಯುಎಸ್ಎ ಟುಡೆ/ ಗ್ಯಾಲಪ್ ಟೋಲ್'' ಮೇ 10, 2007ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದು.</ref> 2007ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ "ನಾಗರಿಕ ಸೈನಿಕಪಡೆ"ಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ಇರಾಕಿನ ಸನ್ನಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಒಕ್ಕೂಟವು ಒಂದು ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಈ ರಕ್ಷಕ ಸೈನಿಕಪಡೆಯು ತಮ್ಮ ನೆರೆಯ ಹಲವಾರು ಸನ್ನಿ ಅನುಯಾಯಿಗಳಿಗೆ ನೆರವು ನೀಡಲು ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಮಿಗಳಿಂದ ಅವರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news|title=US uses Sunnis to patrol streets|publisher=New York Times|date=2007-08-20|url=http://www.theage.com.au/news/world/us-uses-sunnis-to-patrol-streets/2007/08/19/1187462082102.html | location=Melbourne}}</ref> ===ಇರಾನ್‌ನೊಂದಿಗಿನ ಘರ್ಷಣೆ=== {{See|United States-Iran relations|Karbala provincial headquarters raid}} 2007ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನ ಕುರ್ದಿಸ್ತಾನ‌ದವರು ತಮ್ಮ ಪವಿತ್ರಸ್ಥಳವನ್ನು [ದೇವಾಲಯವನ್ನು] ಉಗ್ರಗಾಮಿ ಕುರ್ದಿಸ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದಿ ಪರ್ಟಿ ಫಾರ್ ಫ್ರೀ ಲೈಫ್ ಇನ್ ಕುರ್ದಿಸ್ತಾನ್‌[ಪೆಜಕ್] ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದುದರಿಂದ [[ಇರಾನ್]] ಮತ್ತು ಇರಾಕಿನ ಕುರ್ದಿಸ್ತಾನ್‌ ಜನರ ಮಧ್ಯೆ ಘರ್ಷಣೆಯು ತೀವ್ರಗೊಳ್ಳಲಾರಂಭಿಸಿತು. ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಆಗಸ್ಟ್ 16ರಿಂದ ಇರಾನಿನ ಇರಾಕಿನ ಕುರ್ದಿಸ್ತಾನ್‌ನಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಪೆಜಕ್ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಹೊರಬರಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಆಗಸ್ಟ್ 23ರಂದು ಅನೇಕ ಕುರ್ದಿಸ್ ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿ ಹಲವಾರು ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಹಾಗೂ ಸೈನಿಕರ ಹತ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ, ಆಪಾದಿತ ಗಡಿಯ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಇರಾನಿನ ಸೈನಿಕ ತುಕಡಿಯ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ದಾಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಈ ಘರ್ಷಣೆಗಳು ಮತ್ತೂ ತೀವ್ರಗೊಂಡವು.<ref>{{cite news|last=Collins|first=Chris|coauthors=Yaseen Taha|title=Iranians attack Kurdish rebels in Iraq|publisher=McClatchy Washington Bureau|date=2007-08-23|url=http://www.mcclatchydc.com/iraq/story/19172.html|access-date=2010-11-02|archive-date=2009-07-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090703071530/http://www.mcclatchydc.com/iraq/story/19172.html|url-status=dead}}</ref> ಒಕ್ಕೂಟಗಳು ತಮ್ಮ ಸೈನ್ಯಬಲವನ್ನು ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಂಡಿರುವ ಇರಾನಿನ ಕುಡ್ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡು ಸಂಶಯಿತ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಬಂಧಿಸುವ ಅಥವಾ ಕೊಲ್ಲುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದರು. ಬುಷ್‌ರ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಒಕ್ಕೂಟದ ನಾಯಕರು "ಇರಾಕಿನ ಬಂಡಾಯಗಾರರಿಗೆ ಮತ್ತು ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳಿಗೆ ಇಎಫ್‌ಪಿ ಸಾಧನಗಳ ಸಹಿತ ಇತರ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಇರಾನ್ ಒದಗಿಸಿಕೊಡುತ್ತಿದೆ" ಎಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಹೇಳಿಕೆ ಕೊಟ್ಟರೂ ಇಂದಿನವರೆಗೆ ಈ ಆರೋಪದ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ದಾಖಲೆ ಅಥವಾ ಸಾಕ್ಷ್ಯವೊದಗಿಸಲು ಇವರು ವಿಫಲರಾದರು. 2007ರ ಶರತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬುಷ್ ಆಡಳಿತ ವರ್ಗದಿಂದ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ದಂಡನೆಗಳು ಇರಾನಿನ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಘೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. 2007ರ ನವಂಬರ್ 21ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನ ರಕ್ಷಣಾಪಡೆಗಳ ತರಬೇತುದಾರನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ಲಿಫ್ಟೆನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಡುಬಿಕ್ ಇರಾಕ್‌ಗೆ ಆಯುಧಗಳು, ಸ್ಪೋಟಕಗಳನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಉಗ್ರವಾದಿಗಳನ್ನು ತರಬೇತುಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಇರಾನ್ ಮಾಡಿದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದು ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ "ಹಿಂಸಾಚಾರವನ್ನು ಇಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಇರಾನ್‌ನ ಪಾತ್ರ" ದ ಬಗ್ಗೆ ಇರಾನ್‌ನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸಿದನು.<ref>{{cite news|url=http://afp.google.com/article/ALeqM5gyE_23JcWcBZt06lpBqxSXqpkOXg|title=US general says Iran helping stop Iraq bloodshed|publisher=Agence France Presse|date=2007-11-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070609092458/http://afp.google.com/article/ALeqM5gyE_23JcWcBZt06lpBqxSXqpkOXg|archivedate=2007-06-09}}</ref> ===ಟರ್ಕಿಯೊಂದಿಗಿನ ಘರ್ಷಣೆ=== {{See|2008 Turkish incursion into northern Iraq}} ಇರಾಕಿನ ಕುರ್ದಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಿಕೆಕೆ ಉಗ್ರವಾದಿಗಳಿಂದ ನಡೆದ ಗಡಿ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿಗಳು ಮುಂದುವರೆದು ಇದು ಟರ್ಕಿ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಿರುಕುಳ ನೀಡಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ [[ನ್ಯಾಟೋ]]ದ ಸದಸ್ಯತ್ವ ಪಡೆದ ಟರ್ಕಿ, ಮತ್ತು ಇರಾಕಿನ ಕುರ್ದಿಸ್ತಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಕಸ್ಮಿಕ ದುರ್ಘಟನೆಗಳು ಸಂಭವಿಸಿ ಎರಡೂ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಘರ್ಷಣೆಗಳು ಮುಂದುವರೆದುವು. ಪಿಕೆಕೆ ನಾಯಕನೊಂದಿಗಿನ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಆತನು "ಟರ್ಕಿ ತಮ್ಮಲ್ಲುಂಟಾದ ಘರ್ಷಣೆಗಳ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಬಂದಿರುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಈ ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ದೇಶದ ಸುಭದ್ರತೆ ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಹೇಳಿದನು..<ref>{{cite web|author=|url=https://www.youtube.com/watch?v=BkIYSSu21GM&feature=fvst |title=Heart of the PKK - Iraq |publisher=YouTube |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> 2007 ಆರಂಭವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಉಗ್ರವಾದಿಗಳ "ಹಾಟ್ ಪರ್ಸ್ಯೂಟ್" ನಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್ ಕುರ್ದಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿಯನ್ನು ದಾಟುವ ಮೂಲಕ, ಹಾಗೆಯೇ ಇರಾಕಿನ ಕುರ್ದಿಸ್ ಭಾಗಳಿಂದ ಹೊರಬಂದು ಮೌಂಟ್ ಕುಡಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಮಾನದಳವನ್ನು ಬಳಸಿ ಪಿಕೆಕೆ ಮೂಲವನ್ನೇ ಆಕ್ರಮಣಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಟರ್ಕಿ ಸೈನ್ಯವು ತನ್ನ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>[http://online.wsj.com/article/SB119203192366554757.html?mod=googlenews_wsj, ಲಿಂಕ್ ಇನ್ಯಾಕ್ಟೀವ್]{{Dead link|date=September 2010}}</ref><ref>{{cite news|last=Robertson|first=Nic|coauthors=Ingrid Formanek and Talia Kayali|title=Attacks cross Iraq-Turkey border|publisher=CNN|date=2007-10-14|url=http://edition.cnn.com/2007/WORLD/meast/10/14/iraq.turkey/|access-date=2010-11-02|archive-date=2017-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203172513/http://edition.cnn.com/2007/WORLD/meast/10/14/iraq.turkey/|url-status=dead}}</ref> ಇರಾಕ್ ಕುರ್ದಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಪಿಕೆಕೆಯನ್ನು ಬೆನ್ನಟ್ಟಲು ತನ್ನ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ಕೊಡುವ ಮೂಲಕ ಟರ್ಕಿ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ತನ್ನ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿತು.<ref>{{cite news|last=Meixler|first=Louis|title=Turkey May Attack Kurds Using Airstrikes, Troops|publisher=Bloomberg|date=2007-10-23|url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601087&sid=aa16LVehMeiU&refer=home}}</ref> ನವಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಟರ್ಕಿಯ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ವಿಮಾನಗಳು ಇರಾಕಿನ ಉತ್ತರಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದುವು. ಟರ್ಕಿಯ ಈ ಆಕ್ರಮಣಗಳಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಲ್ಲಿನ ಘರ್ಷಣೆಗಳು ಬುಗಿಲೆದ್ದಾಗ ನಡೆದ ವಿಮಾನದಳದ ಆಕ್ರಮಣವು ಮೊದಲನೆಯದು.<ref>{{cite news|last=Barazanji|first=Yahya|title=Turkish Helicopters Strike Inside Iraq|publisher=Huffington Post|date=2007-11-13|url=http://www.huffingtonpost.com/huff-wires/20071113/iraq-turkey-kurds/}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರಿನ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಇನ್ನೊಂದು ಸರಣಿ ಆಕ್ರಮಣವು ಕ್ವಾಂಡಿಲ್, ಝಾಪ್, ಅವಶಿನ್ ಮತ್ತು ಹಾಕುರ್ಕ್ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪಿಕೆಕೆಯನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿ ನಡೆಸಿದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ಆಕ್ರಮಣಗಳ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 50 ಯುದ್ಧವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಫಿರಂಗಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದ್ದು ಈ ಅಕಮಣದಿಂದ ಓರ್ವ ನಾಗರಿಕ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟು ಇಬ್ಬರು ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆಂದು ಕುರ್ದಿಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ವರದಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|last=Tavernise|first=Sabrina|title=Turkey Bombs Kurdish Militant Targets in Iraq|publisher=New York Times|date=2007-12-16|url=https://www.nytimes.com/2007/12/16/world/middleeast/16cnd-turkey.html?_r=1&hp&oref=slogin}}</ref> ಇದಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾಗಿ, ಯುಎಸ್‌ ಮಿಲಿಟರಿಯಿಂದ ಇರಾಕಿನ ರಕ್ಷಣಾ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಟರ್ಕಿ ಅಧಿಕಾರೀ ವರ್ಗ ಅಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite news|last=Cloud|first=David S.|coauthors=Eric Schmitt|title=U.S. Weapons, Given to Iraqis, Move to Turkey|publisher=New York Times|date=2007-08-30|url=https://www.nytimes.com/2007/08/30/washington/30contract.html}}</ref> ===ಖಾಸಗಿ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವಾಗ್ವಾದ=== {{Main|Blackwater Baghdad shootings}} 2007ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 17ರಂದು ಇರಾಕ್ ಸರಕಾರವು ಯುಎಸ್‌ ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಬ್ಲಾಕ್‌ವಾಟರ್ ಯುಎಸ್ಎಯು ಸ್ಟೇಟ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಮೋಟಾರ್‌ಕ್ಯಾಡ್ ಸಮೀಪ ಸಂಭವಿಸಿದ ಅಗ್ನಿ ಅನಾಹುತದೊಡನೆ ಉಂಟಾದ ಬಾಂಬ್ ಸ್ಪೋಟ ನಡೆಸಿ ಓರ್ವ ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಮಗುವನ್ನೂ ಕೂಡಿ ಒಟ್ಟು ಎಂಟು ಜನ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಕೊಂದುದರಲ್ಲಿ ಶಾಮೀಲಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಇದಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಪರವಾನಿಗೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite news|last=Glanz|first=James|coauthors=Sabrina Tavernise|title=Blackwater Shooting Scene Was Chaotic|publisher=New York Times|date=2007-09-28|url=https://www.nytimes.com/2007/09/28/world/middleeast/28blackwater.html?em&ex=1191124800&en=4f97093bf0477829&ei=5087%0A}}</ref> ಅಪಾದಿತ ಕೈಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ತನಿಖೆಯು ಮುಂದುವರೆದು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಕಳ್ಳಸಾಗಾಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೂ ತನಿಖೆಗೊಳಪಡುತ್ತಿವೆ. 1,000 ಜನ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮತ್ತು ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌ಗಳ ತಂಡ ಹೊಂದಿರುವ ಬ್ಲಾಕ್ ವಾಟರ್ ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ಇರಾಕಿನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಈ ಗುಂಪು ಕಾನೂನು ಬದ್ಧವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಯುವುದೇ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬುದು ಇನ್ನೂ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲೇ ಉಳಿದಿದೆ.<ref>{{cite news|last=Mroue|first=Bassem|title=Blackwater License Being Revoked in Iraq|publisher=The Guardian (London)|date=2007-09-17|url=http://saywhen.wordpress.com/2007/09/17/blackwater-license-being-revoked-in-iraq/}}</ref> ==2008: ಇರಾಕಿ ಪಡೆಗಳ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು== {{See|2008 in Iraq}} [[File:080216 3-14 graduation.jpg|thumb|right|3ನೇ ಸೇನಾತುಕಡಿ ಸೈನಿಕರು, 14ನೇಯ ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯ ವಿಭಾಗವು ಮೂಲ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿದ್ದರು.]] [[File:Iraqi T-72 on parade.jpg|thumb|right|2ನೇ ಇರಾಕಿ ಬ್ರಿಗೇಡ್ಸ್ ಇರಾಕಿ T-72 ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಕ್ಯಾಂಪ್ ತಾಜಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಕಾಣುತ್ತವೆ.]] ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳು 2008ರ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಮೂಲಕ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಕ್ರಮಕೈಗೊಂಡು ಸುಧಾರಣೆ ತರಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. 2008 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆ ನೀಡಿರುವ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಜನವರಿ 2007ರಲ್ಲಿ ಗಲಭೆ ಆರಂಭವಾಗುವುವ ಮೊದಲಿಗಿಂತ "ಎಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದಲ್ಲೂ ಹಿಂಸೆ"ಯ ಪ್ರಮಾಣವು 80%ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿನ ಸಾವಿನ ಪ್ರಮಾಣವು ಯದ್ಧ ಪೂರ್ವಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. 2007ರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯ ಪಡೆಗಳ ಗಾಯಾಳುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 904, ಆದರೆ 2008ರಲ್ಲಿ ಗಾಯಾಳುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 314 ಎಂಬುದನ್ನು ಕೂಡ ಗಮನಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="DecDefLink">{{cite web|url=http://www.defenselink.mil/news/newsarticle.aspx?id=52539 |title="U.S. Deaths in Iraq Decrease in 2008" |publisher=Defenselink.mil |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಬ್ರೂಕಿಂಗ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್ ಪ್ರಕಾರ 2007 ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನ 3,500 ಜನರು ಮರಣ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ 2008 ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ 490 ಜನರು ಮರಣ ಹೊಂದಿದರು, ಆದರೆ 2008ರ ಮಧ್ಯದ ನಂತರ ಕೆಲವೊಂದು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಪಡೆಗಳ ವಿರುದ್ದ ನಡೆದ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವಾರವು ಸುಮಾರು 200ರಿಂದ 300 ಜನ ಸಾವನ್ನಪ್ಪುತ್ತಿದ್ದರು, 2007ರ ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ 1,600 ಜನ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. 2008ರ ದ್ವಿತೀಯಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪಡೆಗಳು ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಸುಮಾರು 100 ಜನರನ್ನು ಸಾಯಿಸಿದರು, 2007ರ ಬೇಸಿಗೆಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ 200ರಿಂದ 300 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು.<ref>[http://www.brookings.edu/saban/~/media/Files/Centers/Saban/Iraq%20Index/index20081120.pdf "''ಇರಾಕ್‌ ಇಂಡೆಕ್ಸ್: ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ವೇರಿಯೇಬಲ್ಸ್ ಆಫ್ ರೀಕನ್ಸ್‌ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಇನ್ ಪೋಸ್ಟ್-ಸದ್ದಾಂ ಇರಾಕ್‌'' "] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090620051703/http://www.brookings.edu/saban/~/media/Files/Centers/Saban/Iraq%20Index/index20081120.pdf |date=2009-06-20 }}, ಬ್ರೂಕಿಂಗ್ ಇನ್ಸ‌ಟಿಟ್ಯೂಶನ್</ref> ಈ ನಡುವೆ ಇರಾಕಿ ಸೈನಿಕ ಪಡೆಗಳು ಬಲವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡು ಶಿಯಾ ಸೈನಿಕರ ವಿರುದ್ಧ ನಿರಂತರ ಆಕ್ರಮಣ ನಡೆಸುತ್ತಾ ಬಂದಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲೆ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ನ್ಯೂರಿ-ಅಲ್-ಮಲಿಕಿ ಇದನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದ್ದನು. ಇದು ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಸ್ರಾದಲ್ಲಿ ಮೆಹ್ದಿ ಆರ್ಮಿ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು, ದೇಶದ ಶಿಯಾ ಪ್ರದೇಶದ ಕೆಳ ಮತ್ತು ಮೇಲಿನ ಎರಡು ಕಡೆ ಹೋರಾಟ ಆರಂಭವಾಯಿತು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಸದ್ರ್ ನಗರ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ. ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಿಂದ‌, ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಅಧಿಕಾರಿ ಬಸ್ರಾದ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿದರು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಿಂದ ನಗರವು "ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ" ಮತ್ತು ಕೊಲೆಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಇಂಗ್ಲೇಂಡಿನ [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್|ಮೆಂಚೆಸ್ಟರ್]]‌ಗೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದು.<ref>[http://www.defenselink.mil/transcripts/transcript.aspx?transcriptid=4304 "ಡಾಡ್ ನ್ಯೂಸ್ ಬ್ರೀಫಿಂಗ್ ವಿತ್ ಮೇಜರ್. ಜನರಲ್. ಸಲ್ಮಾನ್ ಫ್ರಾಮ್ ಇರಾಕ್‌"], ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯ ವರದಿಯ ನಕಲು ಪ್ರತಿ</ref> 2008ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್ ದೇಶದದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ಪೋಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಕಾಲು ಭಾಗದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು ಇದು ಇರಾಕಿನ ಬದಲಾದ ಪಾಲಿಸಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯವು ಹೇಳಿದೆ.<ref>{{cite news|title=U.S. credits Iran for drop in Iraq roadside bombs|publisher=The Guardian|date=2008-12-12|url=https://www.theguardian.com/world/2008/dec/12/iran-iraq | location=London | first=Mark | last=Tran | accessdate=May 5, 2010}}</ref> ಜಾಗೃತಿ ಚಳವಳಿಯ ಸದಸ್ಯರು ಯುಎಸ್ ಮಿಲಿಟರಿಯಿಂದ ಇರಾಕ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್‌ಗೆ ಮರ್ಗಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೇಲೆ ಸನ್ನಿ ಭೂಪ್ರದೇಶಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಮುಂದುವರಿಯಲಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{cite news|title=Awakening fears for Iraq's future|publisher=BBC|date=2008-10-01|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/7645647.stm | first=Hugh | last=Sykes}}</ref> ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯವು ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಪಡೆಗಳ ಬೆಂಬಲದಿಂದ ಹೊರಬಂದು ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಆಲ್-ಕೈದಾದ ಉಕ್ಕಿನ ಕೋಟೆಯಾದ ಮಸೂಲ್ ವಿರುದ್ಧ ಆಕ್ರಮಣ ಆರಂಭಿಸಿತು. ಸಾವಿರಾರು ಜನರನ್ನು ಸೆರೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡರೂ ಮಸೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಸುರಕ್ಷತಾ ಸುಧಾರಣೆ ತರುವಲ್ಲಿ ಈ ಆಕ್ರಮಣವು ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನಗರವು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ಲ್ಯಾಶ್‌ಪಾಯಿಂಟ್ ಆಗಿ ಉಳಿಯಿತು.<ref>{{cite news|title=Iraq: Al-Qaida intensifies its stranglehold in the world's most dangerous city|publisher=The Guardian|date=2008-09-15|url=https://www.theguardian.com/world/2008/sep/15/iraq.alqaida | location=London | first=Jonathan | last=Steele | accessdate=May 5, 2010}}</ref><ref>[http://www.understandingwar.org/commentary/operation-mother-of-two-springs "ಆಪರೇಶನ್ ಮದರ್ ಆಫ್ ಟು ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ಸ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100401092645/http://www.understandingwar.org/commentary/operation-mother-of-two-springs |date=2010-04-01 }}, ಯುದ್ಧ ನಿರೂಪಣೆಯ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಸ್ಥೆ</ref> [[File:Kurdish_lands_(3D).gif|thumb|ಉತ್ತರ ಇರಾಕ್ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಟರ್ಕಿಯ 3D ಮ್ಯಾಪ್]]ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಫೆಬ್ರವರಿ 21ರಂದು ಟರ್ಕಿಯು ಉತ್ತರ ಇರಾಕಿನ ಕ್ವಾಂಡೀಲ್ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಟರ್ಕಿ ಮತ್ತು ಪಿಕೆಕೆ<ref>{{cite web|url=http://www.statewatch.org/terrorlists/docs/EUterrorlist-May-06.pdf |title=EU terror list |format=PDF |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20050324113844/http://www.state.gov/s/ct/rls/fs/37191.htm ಯುಎಸ್‌ಟೆರರ್ ಲಿಸ್ಟ್]{{Dead link|date=September 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=NATO chief declares PKK terrorist group|publisher=Xinhua|date=2005-12-20|url=http://english.people.com.cn/200512/20/eng20051220_229424.html}}</ref> ನಡುವೆ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಂಘರ್ಷಣೆಯು ತೀವ್ರವಾಯಿತು. ಒಂಭತ್ತು ದಿನಗಳ ಧೀರ್ಘಕಾಲದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 10,000 ಟರ್ಕಿ ಪಡೆಗಳು ಉತ್ತರ ಇರಾಕಿನೊಳಗೆ 25ಕಿಮೀ ಮುಂದುವರೆದರು. 1995ರಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ಇದು ಟರ್ಕಿಯವರು ನಡೆಸಿದ ಬೃಹತ್‌ಪ್ರಮಾಣದ ಮೊದಲ ನೆಲ ದಾಳಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news|last=Bentley|first=Mark|title=Turkish Army Begins Ground Assault on PKK in Iraq|publisher=Bloomberg|date=2008-02-22|url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601087&sid=aAwz3G7kM9rE&refer=home}}</ref><ref>{{cite news|title=Gov't gives no timetable for return|publisher=Turkish Daily News|date=2008-02-26|url=http://www.turkishdailynews.com.tr/article.php?enewsid=97414|access-date=2010-11-02|archive-date=2013-01-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20130116042340/http://www.turkishdailynews.com.tr/article.php?enewsid=97414|url-status=dead}}</ref> ದಾಳಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಕೂಡಲೇ ಇರಾಕಿ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ಮತ್ತು ಕುರ್ದಿಸ್ತಾನದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಟರ್ಕಿಯ ಈ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಖಂಡಿಸಿ ಆ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಟರ್ಕಿಯ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಆಗ್ರಹ ಪಡಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|last=Kamber|first=Michael|title=Iraq Cabinet Demands Turks Leave Kurdish Area in North|publisher=New York Times|date=2008-02-27|url=https://www.nytimes.com/2008/02/27/world/middleeast/27iraq.html?bl&ex=1204261200&en=0667d0ff53b714a8&ei=5087%0A}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ 29ರಂದು ಟರ್ಕಿಯ ಪಡೆಗಳು ವಾಪಸಾದವು.<ref>{{cite news|last=Torchia|first=Christopher|title=Turkish Troops Withdraw from Iraq|agency=Associated Press|date=2008-02-29|url=http://ap.google.com/article/ALeqM5hHDG79AIius7McB6xz3lTQFLIdhQD8V479B00}}{{Dead link|date=September 2010}}</ref> ಕರ್ದ್ ಜನಾಂಗ ಮತ್ತು ಕಿರ್ಕುಕ್ ನಗರದ ಭವಿಷ್ಯವು ಇರಾಕಿ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವಿಷಯವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಈ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವಾಗ ಯುಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಬಹಳ ಜಾಗೃತರಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಶಾವಾದದಿಂದಲೇ ಸ್ವಾಗತಿಸಿ ಅದನ್ನು ಅವರು 2008ರ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ನಡೆದ ಸಂಧಾನಾತ್ಮಕ ಸಮಾಲೋಚನೆಯಿಂದ ನಡೆದ "ಯು. ಎಸ್‌-ಇರಾಕ್‌ ಸೈನಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯ ಒಪ್ಪಂದ" ದಲ್ಲಿ ಸಾಕಾರಗೊಂಡ "ಪರಿವರ್ತನೆ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು.<ref name="DecDefLink" /> ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ದಾಳಿಯ ನಾಯಕ, ಯುಎಸ್‌ ಸೈನ್ಯಾಧಿಪತಿ ರೈಮಂಡ್ ಟಿ ಒಡಿರ್ನೋ "ಸೈನಿಕ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳು (ಟ್ರಾನ್ಶಿಶನ್ಸ್) ಅತ್ಯಂತ ಗಂಭೀರವಾದ ಸಮಯ" ಗುರುತಿಸಿದನು.<ref name="DecDefLink" /> ===ಶಿಯಾ ನಾಗರಿಕ ಸೇನಾಪಡೆಗಳ ಹಠಾತ್ ದಾಳಿ:=== {{See|Iraq Spring Fighting of 2008|Siege of Sadr City|Battle of Basra (2008)}} [[File:IA-Sadr-City-04242008.jpg|thumb|left|ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಸದರ್ ನಗರದ ಸಶಸ್ತ್ರ ದಂಗೆಕೋರರ ಜೊತೆಗಿನ ಚಕಮಕಿಯಲ್ಲಿ‌ ತನ್ನ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು 42ನೇಯ ಸೇನಾತುಕಡಿಯ ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯ ಸೈನಿಕ, 11ನೆಯ ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯ ವಿಭಾಗವು ಸುತ್ತುವರೆದು ಗುರಿಹಿಡಿದರು, ಎಪ್ರಿಲ್‌ 17, 2008]] ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಗೆ, ಬಂಡುಕೋರರ ವಶದಿಂದ ಬಸ್ರಾ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯವು ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಪಡೆಗಳ ವಾಯುದಳದ ಬೆಂಬಲದಿಂದ "ಸೈನಿಕ ದಾಳಿ" ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಇದೊಂದು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿದ್ದರೂ ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಪಡೆಗಳ ಭೂಸೈನ್ಯದ ನೆರವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೊಂದಿದ್ದ ಮಹ್ದಿ ಸೈನ್ಯವು ಈ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿತು.<ref>{{cite news|last=Dagher|first=Sam|title=Across Iraq, battles erupt with Mahdi Army|publisher=Christian Science Monitor|date=2008-03-26|page=2|url=http://www.csmonitor.com/2008/0326/p01s13-woiq.html?page=2}}</ref><ref name="driveinbasra">{{cite news|author=Stephen Farrell and Ahmar Karim|title=Drive in Basra by Iraqi Army Makes Gains|publisher=The New York Times|date=2008-05-12|url=https://www.nytimes.com/2008/05/12/world/middleeast/12basra.html?ref=middleeast|accessdate=2008-05-12}}</ref> ಹೋರಾಟವು ಸದರ್ ಪಟ್ಟಣ, ಅಲ್ ಕುಟ್, ಅಲ್ ಹಿಲಾ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಪಟ್ಟಣಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡು ಇರಾಕ್‌‌ನ ಇತರೆ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೂ ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಹರಡಿತು. ಹೋರಾಟವು ಬಸ್ರಾ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ ಬಂಡುಕೋರರಿಂದ ಪ್ರಬಲವಾದ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾದ್ದರಿಂದ ಇರಾಕಿನ ಸೈನಿಕ ಆಕ್ರಮಣವು ನಿಧಾನವಾಗುತ್ತ ಸಾಗಿತು, ತೀವ್ರವಾದ ಹೋರಾಟದ ಫಲವಾಗಿ ಸದ್ರಿಸ್ಟ್‌ಗಳು ಸಮಾಲೋಚನೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಮಾರ್ಚ್‌ 31, 2008ರಂದು ಇರಾಕ್ ರೆವಲ್ಯೂಷನರಿ ಗಾರ್ಡ್ ಕಾಪ್ಸ್‌ನ ಕ್ವಾಡ್ಸ್ ಬ್ರಿಗೇಡ್ ಕಮಾಂಡರ್ ಬ್ರಿಗೇಡಿಯರ್ ಜನರಲ್ ಕ್ವಾಸೀಮ್ ಸುಲೈಮಾನಿ ಮತ್ತು ಇರಾನಿನ ಸರ್ಕಾರದ ನಡುವೆ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ವಹಿಸಿ ಅಲ್-ಸದರ್ ಅನುಯಾಯಿಗಳಿಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಶಸ್ತ್ರತ್ಯಾಗ ಮಾಡುವಂತೆ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite news|last=Fadel|first=Leila|title=After Iranian mediation, firebrand Iraqi cleric orders halt to attacks|publisher=McClatchy Newspapers|date=2008-03-30|url=https://news.yahoo.com/s/mcclatchy/20080331/wl_mcclatchy/2895005_1|access-date=2021-08-09|archive-date=2020-05-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20200526235759/https://news.yahoo.com/s/mcclatchy/20080331/wl_mcclatchy/2895005_1|url-status=dead}}</ref> ಬಂಡುಕೋರರು ತಮ್ಮ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ತ್ಯಾಗಮಾಡಿದರು. ಮೇ 12, 2008ರಿಂದ "ತಮ್ಮ ದಿನನಿತ್ಯದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ಬಸ್ರಾದ ಜನರು ತುಂಬಾ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ" ಎಂದು ''ದ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. "ಮಹಿಳೆಯರು, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು, ಸಂಗೀತಗಾರರು,ಮದ್ಯ ಮಾರಾಟಗಾರರು ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರಿಗೆ ಸಹಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಸಂಶಯ ಬಂದವರ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಇಸ್ಲಾಂ ಬಂಡುಕೋರರ ಮುಖ್ಯ ಕಛೇರಿಗಳು, ಮತ್ತು ಬಾಂಬ್‌ ಹಾಕುವವರು ಮತ್ತು ಇಂತಹ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದವರ ವಿರುದ್ಧ ಸರ್ಕಾರವು ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸಿತು", ಒಂದು ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಇದನ್ನು ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯವು ಬಿಟ್ಟರೆ ಈ ಅರಾಜಕತೆ ಪುನರಾರಂಭಾಗಲು ಎಷ್ಟು ಸಮಯ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದಾಗ ಒಬ್ಬ ನಿವಾಸಿಯು ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ "ಕೇವಲ ಒಂದು ದಿನ ಮಾತ್ರ".<ref name="driveinbasra" /> ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆದಿದ್ದ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯು 114, ಆದರೆ ಎಪ್ರಿಲ್‌ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಾ ಸಾಗಿ 250ಕ್ಕೆ ತಲುಪಿತು, ಮೇ 2007ರಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ದಾಳಿ ನಡೆದವು. ===ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಹೇಳಿಕೆಗಳು/ಘೋಷಣೆಗಳು=== [[File:General David Petraeus in testimony before Congress.jpg|thumb|upright|left|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಜನರಲ್ ಡೇವಿಡ್ ಪೆಟ್ರೋಸ್ ಸಾಕ್ಷಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರಾಮಾಣೀಕರಿಸಿದರು.]] 2008ನೇ ಆಗಸ್ಟ್ 8ರಂದು ಯುಎಸ್‌ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಮುಂದೆ ಮಾತನಾಡಿದ ಜನರಲ್ ಡೇವಿಡ್ ಪೇಟ್ರಿಯಸ್ "ನಾನು ಹಲವು ಭಾರಿ ಗಮನಿಸಿದ ಅಂಶವೇನೆಂದರೆ, ನಾವು ಯಾವುದೇ ಮೂಲೆಗಳಿಗೆ ತಿರುಗಲಿಲ್ಲ, ಸುರಂಗದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಯಾವುದೇ ಬೆಳಕನ್ನು ಕಾಣಲಿಲ್ಲ" (ಇದುವರೆಗೂ ನಮಗೆ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಮುಖವಾದ ತಿರುವು ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಅಂತಿಮ ಫಲಿತಾಂಶ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ) ಎಂದು ಹೇಳುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸೈನ್ಯದ ತುಕಡಿಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ನಿಧಾನಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದನು. ಅಲ್ಲದೆ, ಈ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬುಶ್ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ವಿಯಟ್ನಾಂ-ಇರಾದ ಜನರಲ್ ವಿಲಿಯಮ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮೋರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ರಿಗೂ ತಿಳಿಸಿದನು.<ref>ರೆಮ್ಸ್ಕಿ, ಜೆ. (4/09/08) [https://web.archive.org/web/20080415182548/http://www.buffalonews.com/180/story/318826.html "ಪೆಟ್ರೋಸ್ ಅರ್ಜ್ಸ್ ವಿತ್‌ಡ್ರಾವಲ್ ಡಿಲೇ"] ''ಬಫೆಲೋ ನ್ಯೂಸ್''</ref> ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಇದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಸಮ್ಮತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರೆ ಎಂದು ಸೆನೇಟ್ ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಗಿ, "ಜನರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಹೇಳುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ನಾವು ಹೋರಾಡುತ್ತೇವೆ" ಎಂದು ಪೆಟ್ರಿಯಸ್ ನುಡಿದನು.<ref>ಸ್ಮಿತ್, ಎಸ್.ಎ. (ಎಪ್ರಿಲ್ 9, 2008) [http://www.journalgazette.net/apps/pbcs.dll/article?AID=/20080409/NEWS03/804090318/1002/LOCAL "ಸೆನೆಟರ್ ಗ್ರಿಲ್ ಪೆಟ್ರೋಸ್,"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140222220349/http://www.journalgazette.net/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20080409%2FNEWS03%2F804090318%2F1002%2FLOCAL |date=2014-02-22 }} ಇಂಡಿಯಾನಾ ''ಜರ್ನಲ್-ಗೆಜೆಟ್''</ref> ಆಗಿನ ಸೆನೆಟ್ ಕಮಿಟಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜೋ ಬಿಡನ್ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದಾಗ, ರಾಯಭಾರಿ ಕ್ರೂಕರ್ ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಇರಾಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ [[ಅಲ್ ಖೈದಾ|ಅಲ್-ಕೈದಾ]] ಸಂಘಟನೆಗಿಂತ ಅಫ್ಘಾನ್-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಓಸಾಮ ಬಿನ್ ಲಾಡೆನ್ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಅಲ್-ಕೈದಾ ಸಂಘಟನೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮಖವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>ಎಂಬಿಡರ್, ಎಂ. (ಎಪ್ರಿಲ್‌ 9, 2002) [http://marcambinder.theatlantic.com/archives/2008/04/bidens_audition.php "ಬಿಡನ್ಸ್ ಆಡಿಶನ್?"] ''ದಿ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್''</ref> ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳ ಶಾಸಕರು ಮತ್ತು ತೈಲ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಬಿಲಿಯನ್‌ಗಟ್ಟಲೆ ಡಾಲರ್ ಸಂಪಾದಿಸುವ ಯುಎಸ್‌ನ ಕಂದಾಯ ಪಾವತಿದಾರರು ಇರಾಕಿನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಭಾರವನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ದೂರಿದರು. ===ಇರಾಕ್ ಭದ್ರತಾ ಬಲವು ಪುನಃಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತವಾಗುವಿಕೆ=== [[File:Iraqi soldiers and Blackhawk.jpg|thumb|right|ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ದಾಳಿ ಮಿಷನ್‌ಗಾಗಿ ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯವು ಟಾಸ್ಕ್ ಪೋರ್ಸ್ ಬಾಗ್ದಾದ್‌ ಯುಎಚ್-60 ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ಹಾಕ್ ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್ ಯುನಿಟ್ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿತು. 2007ರಂದು ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯವು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿರುವುದು.]] ಇರಾಕ್ ತನ್ನ ಸೈನ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಎಂ-16 ಮತ್ತು ಎಂ-4 ರೈಫಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತನ್ನ [[ಎಕೆ - ೪೭|ಎಕೆ-47]]ರೈಫಲ್ ನೀಡಿ ಯುದ್ಧ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಖರೀದಿ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite web|last=Michaels |first=Jim |url=http://www.usatoday.com/news/military/2008-05-21-iraqarms_N.htm |title=Iraqi forces load up on U.S. arms |publisher=Usatoday.com |date=2008-05-22 |accessdate=2010-10-23}}</ref> 2008ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌ ಒಂದೇ {{Nowrap|$12.5 billion}}{{Nowrap|$34 billion}}ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ವಿದೇಶಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದೆ (F-16 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು).<ref>{{cite web |author= |url=http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JI24Ak02.html |title=Business as usual for U.S. arms sales |publisher=Atimes.com |date=2008-09-24 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2009-07-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090724093252/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JI24Ak02.html |url-status=dead }}</ref> 36 F-16ನಂತಹ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ದರ್ಜೆಯ ಆಯುಧ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಇರಾಕ್‌ ಖರೀದಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ 24 ಅಮೇರಿಕಾದ ಯುದ್ಧ ಹೆಲಿಕಾಫ್ಟರ್‌ನ್ನು ಇರಾಕ್‌ಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ಪೆಂಟಗಾನ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಇದರ ಅಂದಾಜು ಮೊತ್ತ $2.4 ಬಿಲಿಯನ್‌ಗಳು. ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಿಂದ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು, ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್, ಸಶಸ್ತ್ರ ವಾಹನಗಳು, ಸಾಗಾಣಿಕ ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ವಿಧದ ಯುದ್ಧರಂಗದ ಸಾಧನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸುಮಾರು {{Nowrap|$10 billion}} ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಖರೀದಿ ಮಾಡವ ಯೋಜನೆಯಿದೆ ಎಂದು ಇರಾಕ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದ ನಂತರ ಇರಾಕಿ ಸರ್ಕಾರವು ಸುಮಾರು 400ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಶಸ್ತ್ರ ವಾಹನಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ ಎಂದು ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆ ತಿಳಿಸಿದೆ ಇದರ ಅಂದಾಜು ಮೊತ್ತ {{Nowrap|$3 billion}} ಮತ್ತು ಆರು C-130J ಸಾಗಾಣಿಕ ವಿಮಾನಗಳ ಮೊತ್ತ ಸುಮಾರು{{Nowrap|$1.5 billion}} <ref>[http://online.wsj.com/article/SB122056503871901333.html.html ಇರಾಕ್‌ ಸೀಕ್ಸ್ ಎಫ್-16 ಫೈಟರ್ಸ್] (''ವಾಲ್ ಸೇಂಟ್ ಜರ್ನಲ್'' )</ref><ref>[http://wonkroom.thinkprogress.org/2009/01/14/re-arming-iraq/ ರೀ-ಆರ್ಮಿಂಗ್ ಇರಾಕ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160609143536/http://wonkroom.thinkprogress.org/2009/01/14/re-arming-iraq/ |date=2016-06-09 }} (''ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಮೇರಿಕನ್ ಪ್ರೊಗ್ರೇಸ್'' )</ref> 2005ರಿಂದ 2008ವರೆಗೆ, ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಇರಾಕಿನ ಜೊತೆಗೆ ಸುಮಾರು $20 ಬಿಲಿಯನ್ ಮೊತ್ತದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು‌.<ref>{{cite web |url=http://www.armscontrolcenter.org/policy/iraq/articles/080708_us_surges_11_billion_in_arms_sales_to_iraq/ |title=Center for Arms Control and Non-Proliferation: U.S. Surges $11 Billion in Arms Sales to Iraq |publisher=Armscontrolcenter.org |date=2008-08-06 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2010-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100713020435/http://www.armscontrolcenter.org/policy/iraq/articles/080708_us_surges_11_billion_in_arms_sales_to_iraq/ |url-status=dead }}</ref> ===ಸ್ಟೇಟಸ್ ಆಫ್ ಪೋರ್ಸ್ ಅಗ್ರಿಮೆಂಟ್=== {{Main|U.S.-Iraq Status of Forces Agreement}} ಡಿಸೆಂಬರ್ 4, 2008ರಂದು ಯುಎಸ್‌-ಇರಾಕ್‌ ಸ್ಟೇಟಸ್ ಆಫ್ ಪೋರ್ಸ್ ಅಗ್ರಿಮೆಂಟ್ ಇರಾಕಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref name="Zawya">{{cite web |url=http://www.zawya.com/Story.cfm/sidANA20081204T131005ZTKH99/Iraq%20presidential%20council%20endorses%20US%20security%20pact |title=Iraq presidential council endorses U.S. security pact |publisher=Zawya.com |date= |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2011-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511180133/http://www.zawya.com/Story.cfm/sidANA20081204T131005ZTKH99/Iraq%20presidential%20council%20endorses%20US%20security%20pact |url-status=dead }}</ref> ಜೂನ್ 30, 2009ರಿಂದ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹೋರಾಟ ಪಡೆಗಳು ಇರಾಕಿ ನಗರಗಳಿಂದ ಹಿಂದೆ ಸರಿಯಬೇಕು, ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್ 31, 2011ರಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಪಡೆಗಳು ಇರಾಕ್‌‌ನಿಂದ ಸಾಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೊರಹೋಗಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯು ಸಾಧ್ಯವಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಾಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು ಹಿಂದೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿನ ನಿಧಾನತೆ, 2009ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಯೋಜಿಸಿದ ಜನಮತಸಂಗ್ರಹ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="bbcsofa">ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್ (ನವೆಂಬರ್‌ 27, 2008) [http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7752580.stm "ಇರಾಕಿ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ಸ್ ಬ್ಯಾಕ್ಸ್ ಯುಎಸ್ ಪುಲ್‌ಔಟ್"]</ref><ref>{{Cite web |url=http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/infocus/iraq/SE_SOFA.pdf |title=ವೈಟ್ ಹೌಸ್: ಇರಾಕ್‌ ಸ್ಟೇಟಸ್ ಆಫ್ ಪೋರ್ಸ್ ಅಗ್ರಿಮೆಂಟ್ |access-date=2010-11-02 |archive-date=2009-08-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090825022056/http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/infocus/iraq/SE_SOFA.pdf |url-status=dead }}</ref> ಬಂಧಿತರನ್ನು 24ಗಂಟೆಗಳಿಂದಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ವಶದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುವುದರಿಂದ ಈ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಎಲ್ಲಾ ಖರ್ಚು-ವೆಚ್ಚಗಳ ಅಗತ್ಯ ಮತ್ತು ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಮನೆ ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಲು ವಾರಂಟ್(ಅಧಿಕಾರ ಪತ್ರ)ನ ಅಗತ್ಯವೂ ಇದೆ..<ref name="sofatext">{{cite web |url=http://www.mcclatchydc.com/iraq/story/56116.html |title=Status of Forces Agreement |publisher=Mcclatchydc.com |date= |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2009-08-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090801061936/http://www.mcclatchydc.com/iraq/story/56116.html |url-status=dead }}</ref> [[File:L company 3rd Battalion 3rd Marines search house.jpg|thumb|ಅಲ್ ಅನ್ಬರ್ ಗವರ್ನರನ ಪ್ರಾಂತದಲ್ಲಿ 3ನೇ ನೇಯ ಬೆಟಾಲಿಯನ್‌ನ 3ನೇಯ ಮರಿನ್ಸ್ ಒಂದು ಮನೆಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು.]] ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯದ ಪರವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ಕಂಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ಗಳು ಇರಾಕಿನ ಅಪರಾಧ ಕಾನೂನಿನ ಶಿಕ್ಷೆಗೊಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದರು, ಕಂಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ಗಳು ಸ್ಟೇಟ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಎಜೆನ್ಸಿಗಳಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ಇದು ಅನ್ವಯಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಯುಎಸ್ ಸೈನ್ಯವು ಕರ್ತವ್ಯದಲ್ಲಿರದಿರುವಾಗ, ಯಾವುದೇ ಅನಿಶ್ಚಿತ "ಗಂಭೀರ ಅನಾಲೋಚಿತ ಘಾತುಕಕೃತ್ಯ" ಎಸಗಿದರೆ ಮತ್ತು ಸೈನ್ಯವು ಕರ್ತವ್ಯದಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಯುಎಸ್ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿದರೆ, ಅಂತಹವರು ಯುಎಸ್-ಇರಾಕ್ ಜಂಟಿ ಕಮಿಟಿ ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಅನಿರ್ಧರಿತ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. <ref name="Juris"><blockquote>ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹೊರಗೆ ನೆಲೆಗೊಂಡ ಕರ್ತವ್ಯ ನಿರತವಾಗಿರದ ಸೈನಿಕರು ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕರು "ಪ್ರಮುಖವಾದ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಯೋಜಿತವಾದ ಅಪರಾಧ" ಮಾಡಿದರೆ ಅದು ಇರಾಕ್‌ ನ್ಯಾಯಾಂಗವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಸೈನ್ಯವು ಕರ್ತವ್ಯ ನಿರತವಾಗಿದ್ದಾಗಾಗ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ಈ ಪ್ರಮುಖ ಅಪರಾಧಗಳು ನಡೆದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಜಂಟಿ ಸಮಿತಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜೊತೆಗೆ ಒಪ್ಪಂದ ಹೊಂದಿರುವ ಕಾಂಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ಗಳು (ಮತ್ತು ಅವರ ಕೆಲಸಗಾರರ) ಕೂಡ ಇರಾಕಿನ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ.</blockquote>[http://www.armscontrolcenter.org/policy/iraq/articles/112408_how_comfortable_iraq_sofa/ ''ಆರ್ಮ್ಸ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಸೆಂಟರ್'' : ಹೌ ಕಂಫರ್ಟೇಬಲ್ ಈಸ್ ದ ಯುಎಸ್‌-ಇರಾಕ್‌ ಎಸ್‌ಒಎಫ್‌ಎ?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150128062748/http://www.armscontrolcenter.org/policy/iraq/articles/112408_how_comfortable_iraq_sofa/ |date=2015-01-28 }}</ref><ref name="JMOCC"><blockquote>ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹೋರಾಟ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯದ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುವಂತೆ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ರಚನೆಯಾಗುವ ನಡುವೆಯೆ ಇರಾಕ್ ಸಾರ್ವಭೌವತ್ವದೆಡೆಗೆ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯದ ಜನರಲ್ ರೇ ಒಜಿಯರ್ನ್ ವರದಿಗಾರರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು.</blockquote>[http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-fg-iraq-transition24-2008dec24,0,5731621.story ''ಲಾಸ್ ಎಂಜಲೀಸ್ ಟೈಮ್ಸ್'' : ಇನ್ ಇರಾಕ್‌,ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಫರ್-ಆಫ್-ಪವರ್ ಕಮಿಟಿ ಹ್ಯಾವ್ ಯೆಟ್ ಟು ಟೇಕ್ ಶೇಪ್]</ref><ref name="autogenerated1">{{cite web |url=http://www.mcclatchydc.com/iraq/story/56116.html |title=Status of Forces Agreement (Unofficial Translation) |publisher=Mcclatchydc.com |date= |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2009-08-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090801061936/http://www.mcclatchydc.com/iraq/story/56116.html |url-status=dead }}</ref><ref name="ihtsofa">ರುಬಿನ್, ಎ. (ನವೆಂಬರ್‌ 27, 2008) [https://archive.is/20130103195353/www.iht.com/articles/2008/11/27/africa/27iraq-sofa.php "ಇರಾಕಿ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಅಪ್ರೋವ್ಸ್ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಪ್ಯಾಕ್ಟ್"] ''ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್''</ref> ಕೆಲವು ಅಮೇರಿಕನ್ನರು "ಲೋಪದೋಷ"ವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದಾರೆ <ref name="Silent">{{cite web |url=http://www.mcclatchydc.com/227/story/56474.html |title=U.S. staying silent on its view of Iraq pact until after vote |publisher=Mcclatchydc.com |date=2008-11-25 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2008-12-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081231033639/http://www.mcclatchydc.com/227/story/56474.html |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು, ಕೆಲವು ಇರಾಕ್ ಪ್ರಜೆಗಳು ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳು ಇನ್ನೂ ರಹಸ್ಯವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.<ref name="WPSist">{{cite web|author=|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/11/29/AR2008112900341_pf.html |title='&#39;Washington Post'&#39;: Top Shiite Cleric in Iraq Raises Concerns About Security Pact |publisher=Washingtonpost.com |date=2008-11-29 |accessdate=2010-10-23}}</ref> 2011ರ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಇರಾಕ್ ಸೈನ್ಯದ ಜೊತೆ "ಹತ್ತು ಹಲವು ಸಾವಿರಗಳಷ್ಟು ಅಮೇರಿಕಾ ತುಕಡಿ" ಗಳನ್ನು ನೋಡಲು ನಾನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಯುಎಸ್ ರಕ್ಷಣಾಪಡೆಯ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ರಾಬರ್ಟ್ ಗೇಟ್ಸ್ ತನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref name="GatesResidual">[https://www.nytimes.com/2008/12/22/washington/22combat.html?_r=1&amp;hp ''ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' : ಟ್ರೈಯಿಂಗ್ ಟು ರೀಡಿಫೈನ್ ರೋಲ್ ಆಫ್ ಯುಎಸ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌]</ref> [[File:F-16 June 2008.jpg|thumb|left|ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಾಯುದಳ-16C ಇರಾಕ್‌‌ನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವುದು.]] ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ, ಭೂಮಿಯ ಸ್ವಾಧೀನತೆಯು ಕಾನೂನುಬದ್ಧಗೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಮ್ಯತೆಯ ವಿಧಿಗಳು ಸುಧೀರ್ಘವಾಗುವುದರಿಂದ ಇರಾಕಿನ ಹಲವು ಗುಂಪುಗಳು ಎಸ್ಓಎಫ್‌ಎ <ref name="SadrProtests">[https://web.archive.org/web/20081201103604/http://www.iht.com/articles/ap/2008/11/28/news/ML-Iraq-Al-Sadr.php "ಇರಾಕ್‌: ಕ್ಲೆರಿಕ್ ಅಲ್ ಸರ್ದ್ ಕಾಲ್ಸ್ ಫಾರ್ ಪೀಸ್‌ಫುಲ್ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟ್ಸ್"] (''ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್'' )</ref><ref name="AMS">{{cite web |author= |url=http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JL02Ak01.html |title=SOFA not sitting well in Iraq |publisher=Atimes.com |date=2008-12-02 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2017-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701025851/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JL02Ak01.html |url-status=dead }}</ref><ref name="Refugees">{{cite web |url=http://www.dailystar.com.lb/article.asp?edition_id=10&categ_id=2&article_id=98188 |title=Iraqi refugees in Syria protest against military pact with U.S |publisher=Dailystar.com.lb |date=2008-12-03 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2009-01-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090107200053/http://www.dailystar.com.lb/article.asp?edition_id=10&categ_id=2&article_id=98188 |url-status=dead }}</ref> ಒಡಂಬಡಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹಲವು ಹತ್ತು ಸಾವಿರ ಇರಾಕ್ ಜನರು ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌ರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸೀಳಲು ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದ <ref name="Refugees"/> ಬಾಗ್ದಾದ್ ಚೌಕದ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಬುಷ್‌ರ ಪ್ರತಿಕೃತಿಯನ್ನು ಸುಟ್ಟರು. ಕೆಲವು ಇರಾಕ್ ಜನರು 2011ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತನ್ನ ಅಸ್ಥಿತ್ವವನ್ನೇ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಸಂಶಯದ ಆಶಾಭಾವವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.<ref name="IHT_Mixed">[https://archive.is/20130103144900/www.iht.com/articles/2008/11/28/africa/security.php ಪೀಲಿಂಗ್ಸ್ ಆರ್ ಮಿಕ್ಸ್ಡ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ ಇರಾಕಿಸ್ ಪೊಂಡರ್ ಯುಎಸ್‌ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಅಗ್ರೇಮೆಂಟ್]</ref> 2008ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 4 ರಂದು ಇರಾಕಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಸಮಿತಿಯು ಭದ್ರತಾ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿತು.<ref name="Zawya" />} ಗ್ರಾಂಡ್ ಅಯಟೊಲ್ಲಾ ಆಲಿ ಹುಸ್ಸೇನಿ ಆಲ್ ಸಿಸ್ಟಾನಿಸ್‌ನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯೊಬ್ಬ ಅನುಮೋದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತನ್ನ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದನು ಹಾಗೂ ಇರಾಕ್ ಸರಕಾರವು ಆಕ್ರಮಣಕಾರ(ಒಕ್ಕಲುಗಾರ)ರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಇರಾಕಿನ ಒಳಗೂ ಹೊರಗೂ ವರ್ಗಾಯಿಸುವುದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ, ಯಾವುದೇ ಸಾಗಾಣಿಕೆ [ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ತುಂಬುವುದು] ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಇರಾಕಿನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧಿ ವಿಚಾರಣೆಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಎಲ್ಲಾ ಕಾನೂನು ವಿನಾಯಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ನೀಡುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಅವನು, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಣಕಾರರು ಇರುವವರೆಗೆ ಇರಾಕಿನ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನುಗಳು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗದು, ಆದರೆ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಇರಾಕ್ ಜನರೇ ಜನಮತಸಂಗ್ರಹದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಈ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಶುಕ್ರವಾರದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಬಳಿಕ ಸಾವಿರಾರು ಇರಾಕ್ ಜನರು ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಸಭೆಸೇರಿ ಬಾಗ್ದಾದ್ ಮತ್ತು ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ ನಡುವಿನ ಭದ್ರತಾ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ ಇಸ್ರೇಲಿ ವಿರುದ್ಧದ ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನು ಕೂಗತೊಡಗಿದರು. ಒಬ್ಬ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಾರ ಅಂತಿಮವಾಗಿಯೂ, ಮಧ್ಯಂತರ ಭದ್ರತಾ ಒಪ್ಪಂದವು ಅನುಮೋದನೆಗೊಂಡರೂ, ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಇರಾಕ್ ಜನರು ಇದನ್ನು ಜನಮತಗಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮುರಿಯಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನುಡಿದನು.<ref>{{cite web |author= |url=http://www.aljazeera.com/news/newsfull.php?newid=193493 |title=Iraqis hold anti-U.S. rally in Baghdad |publisher=Aljazeera.com |date= |accessdate=2010-10-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110428202824/http://www.aljazeera.com/news/newsfull.php?newid=193493 |archivedate=2011-04-28 |url-status=live }}</ref> ==2009: ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಮರು ಆಯೋಜನೆ== {{See|2009 in Iraq}} ===ಹಸಿರು ವಲಯದ ವರ್ಗಾವಣೆ=== [[File:Baghdad - airport and green zone.jpg|right|thumb|300px|ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಲ್ಲಿನ ಹಸಿರು ವಲಯದ ವೈಮಾನಿಕ ನೋಟ ಮತ್ತು ನಕ್ಷೆ‌.]] 2009 ಜನವರಿ 1ರಂದು ಅಮೇರಿಕಾವು ಹಸಿರು ವಲಯವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತನ್ನ ಕೈವಶ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ಮತ್ತು ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌ರ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಅರಮನೆಯನ್ನು ಈ ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆ ಘಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಇರಾಕ್ ದೇಶದ ಪರಮಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಪುನರ್ವಶ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಮರಳಿಸಲಾಯಿತು ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಲಾಯಿತು. ಇರಾಕ್ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ನೌರಿ ಅಲ್-ಮಲಿಕ್, ಜನವರಿ 1ನೇ ತಾರೀಖನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ‘ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ ದಿನ’ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಅರಮನೆಯನ್ನು ಇರಾಕಿಗಳ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವದ ಗುರುತಾಗಿ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರದ ಪುನರ್ವಶದ ಕುರುಹಾಗಿ ನೋಡಬಹುದು. ಇದರಿಂದ ಎಲ್ಲ ಇರಾಕಿಗಳಿಗೂ ನೈಜ ಸಂದೇಶವನ್ನು ರವಾನಿಸಿದಂತಾಗಿದ್ದು, ಇರಾಕಿ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಮರಳಿಪಡೆಯಿತು ಎಂದು ಅಲ್ ಮಲಿಕ್ ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹಲವಾರು ಸಂಗತಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾ ಲೆಡ್‌ನ ಗುಂಪಿನ ಏಕಾಏಕಿ ದಾಳಿಯು ಇರಾಕಿನಾಗರಿಕರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದ ವರದಿಯನ್ನು ಅಮೇರಿಕಾ ಮಿಲಿಟರಿ ಪಡೆಯು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು. ಯುಎಸ್‌ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಅವೇಕನಿಂಗ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಷಿಯಾ ಪಂಥದ ಧರ್ಮಗುರುವಾದ ಮುಕ್ತಾದ ಅಲ್-ಸಾದರ್ ಎಂಬಾತ ತನ್ನ ಸೈನಿಕ ಪಡೆಗೆ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಲು ತಿಳಿಸಿದನು.<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2009/WORLD/meast/01/31/iraq.civilians/index.html?iref=newssearch |title=Iraqi civilian deaths down in January |publisher=CNN |date=2009-01-31 |accessdate=2010-10-23}}</ref> ===ಪ್ರಾಂತೀಯ ಚುನಾವಣೆ=== {{Main|Iraqi governorate elections, 2009}} [[File:2009 Iraqi elections.png|thumb|right|ಚುನಾವಣಾ ನಕ್ಷೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗವರ್ನರನ ಪ್ರಾಂತದಲ್ಲಿನ ಯಾವುದು ದೊಡ್ಡದಾದ ವಲಯ ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತಿದೆ.]] 2009 ಜನವರಿ 31ರಂದು, ಇರಾಕ್ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಚನಾವಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿತು.<ref>[https://www.nytimes.com/2009/02/08/weekinreview/08myers.html ಸ್ಟೀವನ್ ಲೀ ಮೈಯರ್ಸ್ ಅಮೆರಿಕಾಸ್ ಸ್ಕೋರ್‌ಕಾರ್ಡ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌] ಫೆಬ್ರವರಿ 7, 2009, ''ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್''</ref> ಆದರೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಕೊಲೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದವರು ಮತ್ತು ಕೊಲೆಗೆ ಯತ್ನಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದವರು ಮತ್ತು ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಂತೆ ಮತ್ತಿತರ ಹಿಂಸಾಚಾರ ಪ್ರಕರಣಗಳು ನಡೆದಿದ್ದವು.<ref>[https://www.nytimes.com/2009/01/22/world/middleeast/22iraq.html?ref=world ''ದ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' : ಎ ಟಾಪ್ ಸುನ್ನಿ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಅಟ್ಯಾಕ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌]</ref><ref>{{cite web |url=http://news.trend.az/index.shtml?show=news&newsid=1407389&lang=en |title=Gunmen kill Iraqi soldier south of Baghdad |publisher=News.trend.az |date= |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2012-07-12 |archive-url=https://archive.is/20120712005409/http://news.trend.az/index.shtml?show=news&newsid=1407389&lang=en |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|author=|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/01/16/AR2009011604191.html?hpid=topnews |title= Province Candidate Killed In Iraq |publisher=Washingtonpost.com |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref><ref>[https://www.nytimes.com/2009/02/13/world/middleeast/13iraq.html?ref=world ''ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' : ವಯೋಲೆನ್ಸ್ ಎಕ್ರಾಸ್ ಇರಾಕ್‌ ಕಿಲ್ಸ್ 13, ಇನ್‌ಕ್ಲೂಡಿಂಗ್ ಎ ಸುನ್ನಿ ಪೊಲಿಟಿಶಿಯನ್ ]</ref> ಇರಾಕಿ ಮತದಾರರು ಮತದಾನ ಮಾಡದೇ ವಾಪಸಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದ ಮೂಲ ಆಕಾಂಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ವಿಫಲವಾದರು ಮತ್ತು ಇರಾಕಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಮತದಾನವಾಯಿತು.<ref name="ProvVote">{{Cite web |url=http://www.centredaily.com/505/story/1105833.html |title=''ಸೆಂಟರ್ ಡೇಲಿ'' : ಲೊ ಟರ್ನ್‍ಔಟ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್ಸ್‌' ಎಲೆಕ್ಷನ್ ರಿಫ್ಲೆಕ್ಟ್ಸ್ ಎ ಡಿಸ್‌ಇಲ್ಯೂಷನ್ಡ್ ನೇಶನ್ |access-date=2010-11-02 |archive-date=2009-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090212014733/http://www.centredaily.com/505/story/1105833.html |url-status=dead }}</ref> ಆದರೆ ಅಮೇರಿಕಾ ರಾಯಬಾರಿ ರೈನ್ ಕ್ರೂಕರ್, ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮತದಾರರು ವಾಪಸಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ.<ref>{{cite web|url=http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-fg-iraq-turnout2-2009feb02,0,5997336.story |title=Iraq vote turnout fails to meet expectations |publisher=Los Angeles Times|date=2009-02-02 |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಹೀಗೆ ಮತದಾನದಿಂದ ಹಿಂದೆ ಬಂದವರಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಗುಂಪು ಇದನ್ನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯರಹಿತ ಮತ್ತು ಮೋಸ ಎಂದು ದೂರಿದರು.<ref name="ProvVote" /><ref>{{cite news |author=Nabil Al-jurani |agency=Associated Press |url=http://www.msnbc.msn.com/id/29022158/ |title=Iraq: Sunni tribal leader says he can prove fraud |publisher=MSNBC |date=2009-02-04 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2012-11-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121103031733/http://www.msnbc.msn.com/id/29022158/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.middle-east-online.com/ENGLISH/?id=30269 |title=Iraq's Sadrists complain of vote fraud |publisher=Middle-east-online.com |date=2009-02-07 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2017-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010075648/http://www.middle-east-online.com/ENGLISH/?id=30269 |url-status=dead }}</ref> ಅಂಚೆ ಮತದಾನದ ನಂತರ ವಿಧಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಕರ್ಫ್ಯೂವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಕೆಲ ಗುಂಪುಗಳು ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಿದರೂ ಸಹ ಚುನಾವಣೆ ಫಲಿತಾಂಶ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಬೇಸರಗೊಂಡರು.<ref>[https://web.archive.org/web/20090214012058/http://www.iht.com/articles/2009/02/10/mideast/anbar.1-426529.php ''ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್'' : ಎಲೆಕ್ಷನ್ ರಿಸಲ್ಟ್ಸ್ ಸ್ಪರ್ ಥ್ರೆಟ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಇನ್‌ಫೈಟಿಂಗ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌]</ref> ===ಸಮರತಂತ್ರದಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಘೋಷಣೆ=== {{Wikinews|Obama sets deadline to withdraw troops from Iraq}} 2009 ಫೆಬ್ರವರಿ 27ರಂದು ಅಮೇರಿಕಾ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ|ಅಧ್ಯಕ್ಷ]] [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮ|ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ]] [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜ್ಯಗಳು|ಅಮೇರಿಕಾ]]ದ ಉತ್ತರ ಕಾರೋಲಿನಾದಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದ ಮೆರೈನ್ ಕಾರ್ಪ್ಸ್ ಬೇಸ್ ಕ್ಯಾಂಪ್ ಲೇಜ್ಯೂನ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ, ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಯುದ್ಧ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು 2010ರ ಆಗಸ್ಟ್ 31ರಂದು ಮುಗಿಯಲಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. 2011ರ ಕೊನೆವರೆಗೆ ಸದ್ಯ ಅಲ್ಲಿರುವ 50000 ಗುಂಪಿನ ಟ್ರಾನ್ಸಿಶನಲ್ ಫೋರ್ಸು (ಬದಲಾವಣೆ ಪಡೆ) ಇರಾಕಿನ ರಕ್ಷಣಾ ಪಡೆಗಳನ್ನು ತರಬೇತುಗೊಳಿಸಿ, ಉಗ್ರಗಾಮಿತ್ವದ ವಿರುದ್ಧದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಎದುರಿಸುವ ಬಗೆ ಮತ್ತು ಉಳಿದ ರೀತಿಯ ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಯುದ್ಧತಂತ್ರವನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟು ಇರಾಕ್ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತರುವುದು ಅಮೇರಿಕಾದ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಇರಾಕ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ದೇಶವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಒಬಾಮಾ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದರು. ಒಗ್ಗಟ್ಟಿಲ್ಲದ ಸೈನಿಕ ಪಡೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರೂ ಸಹ ಇರಾಕ್ ಜನರು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರವು ಸ್ವಾಭಿಮಾನದ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಅಮೇರಿಕಾ 2010ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ತಟಸ್ಥಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತು 2011ರಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡಾಗ ಈ ಮೊದಲು ರಾಜಿಗೆ ಒಪ್ಪದ ಕೆಲ ಇರಾಕಿಗಳು ಶಾಂತತೆಯಿಂದ ಇರುವುದನ್ನು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಅದು ಬಿಟ್ಟು ಹತ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರೆ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಬೇಕಾದೀತು ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2009/02/27/us/politics/27obama-text.html?pagewanted=1|title=Obama's Speech at Camp Lejeune, N.C.|agency=The New York Times|date=February 27, 2009}}</ref> ಒಬಾಮಾ ಭಾಷಣಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿನ ದಿನದಂದು ಇರಾಕಿನ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನೌರಿ ಅಲ್-ಮಲಿಕ್ ಸುದ್ದಿಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸೈನ್ಯಪಡೆಯ ನಿರ್ಗಮನ ಸನ್ನಿಹಿತವಾದ್ದರಿಂದ ಇರಾಕ್ ಸರ್ಕಾರ ಯಾವುದೇ ಗಾಬರಿ ಪಡುವುದು ಬೇಡ. ಮತ್ತು ಇರಾಕ್ ರಕ್ಷಣಾ ಸೈನಿಕ ಪಡೆ ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿಯಮಬದ್ಧವಾಗಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸೈನಿಕ ಪಡೆಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದರು<ref>{{cite news|url=http://www.france24.com/en/20090226-iraq-not-fazed-pending-us-pullout-maliki|agency=AFP|title=Iraq not fazed by pending U.S. pullout: Maliki|first=Ines|last=Bel Aiba|date=February 26, 2009}}{{Dead link|date=September 2010}}</ref>. ===ಆರನೇ ವಾರ್ಷಿಕ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು=== 2009 ಏಪ್ರಿಲ್ 9ರಂದು, ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಸರ್ವಸಂಘಟನೆಗಳ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪಥನದ ಆರನೇ ವರ್ಷದ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಮುಂದಾದಾಗ ಹತ್ತು ಸಾವಿರದಷ್ಟು ಇರಾಕಿ ಜನರ ತಂಡವು ನಗರದ ಪಥನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ಈ ಒಕ್ಕೂಟದ ತಂಡವನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಆಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಇರಾಕಿಗಳ ಜನಸಂದಣಿಯು ಸಾದರ್ ನಗರದ ಸ್ಲಂ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಈಶಾನ್ಯ ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಉದ್ದದವರೆಗೂ ಹರಡಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಇದರ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವು 5 ಕಿ.ಮೀ (3 ಮೈಲಿ)ವರೆಗೆ ಇತ್ತು. ಪ್ರತಿಭಟನಾಕಾರರು ಮಾಜಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಬುಷ್‌ರ ಮತ್ತು ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌ರ ಪ್ರತಿಕೃತಿಯನ್ನು ದಹಿಸಿದರು. ಅವರು ಸದ್ದಾಂನ{{Citation needed|date=September 2010}} ಕ್ರೂರ ಕಿರುಕುಳದ ಕಾನೂನಿಂದ ರೋಸಿಹೋಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=/2009/4/9/worldupdates/2009-04-09T142416Z_01_NOOTR_RTRMDNC_0_-389681-2&sec=Worldupdates |title=Six years on, huge protest marks Baghdad's fall |publisher=The Star |date= |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2011-05-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110501175302/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2009%2F4%2F9%2Fworldupdates%2F2009-04-09T142416Z_01_NOOTR_RTRMDNC_0_-389681-2&sec=Worldupdates |url-status=dead }}</ref> ಈ ಜನಸಂದಣಿಯಲ್ಲಿ ಸುನ್ನಿ ಮುಸ್ಲಿಂರು ಸಹ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ಪೊಲೀಸರು ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ, ಹಲವಾರು ಸುನ್ನಿಗಳುಸನ್ಸ್ ಆಫ್ ಇರಾಕ್‌ನ ನಾಯಕನೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref name="MH040909">[http://www.miamiherald.com/news/world/AP/story/992375.html ''ಮಿಯಾಮಿ ಹೆರಾಲ್ಡ್'' : ಟೆನ್ಸ್ ಆಫ್ ಥೌಸಂಡ್ ಆಫ್ ಇರಾಕಿಸ್ ರ್ಯಾಲಿ ಅಗೆನೆಸ್ಟ್ ಯುಎಸ್‌]{{Dead link|date=September 2010}}</ref> ===ಬ್ರಿಟಿಷ್ ತಂಡಗಳು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ=== 2009 ಏಪ್ರಿಲ್ 30ರಂದು, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ತನ್ನ ಯುದ್ಧ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸಿತು. ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಗೋರ್ಡನ್ ಬ್ರೌನ್, ಇರಾಕ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಸೈನ್ಯದ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾದ ‘ಯಶಸ್ಸಿನ ಕಥೆ’ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು. ಬ್ರಿಟನ್, ಅಮೇರಿಕಾ ಸೈನಿಕರ ಪಡೆಯಿಂದ ಬಾಸ್ರಾವನ್ನು ತನ್ನ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/8026136.stm |title='&#39;BBC'&#39;: U.K. combat operations end in Iraq |publisher=BBC News |date=2009-04-30 |accessdate=2010-10-23}}</ref> ===ನಗರ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಸೈನ್ಯ ಹಿಂಪಡೆದ ಅಮೇರಿಕಾ ಮತ್ತು ಇಳಿಮುಖವಾದ ಹಿಂಸಾಚಾರ === [[File:MESFABOT.png|thumb|ಜುಲೈ 2009ರಲ್ಲಿ ಅಲ್ ಬಸ್ರಾ ಎಣ್ಣೆ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ನಿಂತಿರುವ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ನೌಕಾದಳ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕರಾವಳಿ ರಕ್ಷಣಾ ದಳ.]] ಜೂನ್ ಕೊನೆ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸೈನ್ಯವು ತನ್ನ ಪಡೆಯನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಿತು. ಇರಾಕಿಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವಾಗ 38 ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಕೇಂದ್ರ ಸಮೇತ ನೀಡಿದರು. 2009 ಜೂನ್ 29ರಂದು ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಹ ಅಮೇರಿಕಾ ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಿತು. 2009 ನವೆಂಬರ್ 30ರಂದು ಇರಾಕಿನ ಗೃಹ ಮಂತ್ರಿ ಕಚೇರಿ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ, ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕರ ಸಾವಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಮಾಣವು ನವೆಂಬರ್ 2003ರ ದಾಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news | last = Christie | first = Michael | coauthors = | title = Iraqi civilian deaths drop to lowest level of war | work = Reuters | publisher = | date = November 30, 2009 | url = http://www.reuters.com/article/middleeastCrisis/idUSGEE5AT2AD | doi = | accessdate = November 30, 2009}}</ref> ===ಇರಾಕಿನ ಆಯಿಲ್ ಒಪ್ಪಂದಗಳು=== 2009ರ ಜೂನ್ 30 ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್ 11ರಂದು, ಇರಾಕಿನ ಎಣ್ಣೆ ಸಚಿವಾಲಯವು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಯಿಲ್ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಇರಾಕಿನ ಹಲವಾರು ಆಯಿಲ್ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಂದದ ಮೂಲಕ ನೀಡಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಜಯ ಸಾಧಿಸಿದ ಆಯಿಲ್ ಕಂಪನಿಯು ಇರಾಕಿನ ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲದ ಜಂಟಿ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಾಲಮಿತಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಕರಾರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಯಿಲ್ (ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ) ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕಾದರೆ ಪ್ರತಿ ಬ್ಯಾರೆಲ್‌ಗೆ ಸರಿಸುಮಾರು 1.40 ಡಾಲರ್ ಹಣವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="aljazeera091211">{{cite web|url=http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2009/12/200912117243440687.html |title=Oil firms awarded Iraq contracts|publisher=English.aljazeera.net |date=2009-12-11 |accessdate=2010-10-23}}</ref><ref name="aljazeera090630">{{cite web|url=http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2009/06/200963093615637434.html |title=BP group wins Iraq oil contract|publisher=English.aljazeera.net |date=2009-06-30 |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಉತ್ಪಾದನೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಇರಾಕಿನ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಖಾತೆಯು ತನ್ನ ಗುರಿ ಮುಟ್ಟಿದಾಗ ಈ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಒಮ್ಮೆಯಷ್ಟೇ ತುಂಬಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆಯಿಲ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಜ್‌ನೂನ್ ಫೀಲ್ಡ್, ಹಾಲ್ಫಯಾ ಫೀಲ್ಡ್, ವೆಸ್ಟ್ ಕ್ವಾರ್ನಾ ಫೀಲ್ಡ್ ಮತ್ತು ರುಮೈಲಾ ಫೀಲ್ಡ್ ಜತೆ ದೊಡ್ಡ ಒಪ್ಪಂದವೇರ್ಪಟ್ಟಿತು. ಈಸ್ಟ್ ಬಾಗ್ದಾದ್ ಫೀಲ್ಡ್‌ವು, ಸಾದರ್ ನಗರದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅದೂ ಯಾವುದೇ ಆಹ್ವಾನವಿಲ್ಲದೇ ಮತ್ತು ಇರಾಕ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಇಲಾಖೆಯು ಇದನ್ನು ಆಯಿಲ್ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿತು. ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮಂತ್ರಿ ಹುಸೇನ್ ಅಲ್-ಶಹ್ರಿಸ್ತನಿ, ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಿಸಿ ಇರಾಕಿಗರಿಗೆ ಸ್ಕೂಲ್, ಏರ್ಪೋರ್ಟ್, ಮನೆಗಳು, ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಮುಂತಾದ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಇರಾಕಿನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಟಿವಿ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದರು. ಇರಾಕಿನ ಆಯಿಲ್ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು ಸಂಸ್ಕರಿಸದ {{Nowrap|43 billion}} ಬ್ಯಾರೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಇದರಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಅನಿಲವಿರುತ್ತದೆ.<ref name="aljazeera090630" /> ==2010: ಅಮೇರಿಕಾ ಆಡಳಿತ ಕೊನೆ ಮತ್ತು ಹೊಸ ನಾಗರಿಕತೆ ಆರಂಭ== {{anchor|2010:_US_Drawdown_and_Operation_New_Dawn}} {{See|2010 in Iraq|Withdrawal of U.S. troops from Iraq}} 2010 ಫೆಬ್ರವರಿ 17ರಂದು ಅಮೇರಿಕಾದ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ರಾಬರ್ಟ್ ಗೇಟ್ಸ್, 2010 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1ರಂದು ಆಪರೇಷನ್ ಇರಾಕಿ ಫ್ರೀಡಮ್ (ಇರಾಕಿಗರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ) ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಸ ನಾಗರಿಕತೆ ಪುನಾರಂಭ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>[http://blogs.abcnews.com/politicalpunch/2010/02/exclusive-war-in-iraq-to-be-given-new-name.html ಎಕ್ಸ್‌ಕ್ಲೂಸಿವ್: ವಾರ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌ ಟು ಬಿ ಗಿವನ್ ನ್ಯೂ ನೇಮ್] ''ವಾರ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌ ಟು ಬಿ ಗಿವನ್ ನ್ಯೂ ನೇಮ್''</ref> ಜೂನ್ 20ರಂದು ಇರಾಕಿನ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮೇಲೆ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ನಡೆದು 15 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು. ಮತ್ತು ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೆಳನಗರಗಳು ಸ್ಥಬ್ಧವಾದವು. ಈ ದಾಳಿಯನ್ನು ಇರಾಕಿನ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ರಾಜ್ಯವನ್ನಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಇದೇ ರೀತಿ ಮತ್ತೊಂದು ದಾಳಿಯು ಇರಾಕಿನ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರೇಡ್ ಕಟ್ಟಡದ ಮೇಲೆ ನಡೆಯಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 26 ಜನ ಮೃತಪಟ್ಟರೆ, 52 ಜನ ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದರು.<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/2010/06/21/world/middleeast/21iraq.html | title=Car Bombs Hit Crowds Outside Bank in Baghdad | first1=Khalid D.| last1=Ali|first2=Timothy|last2=Williams | date=June 20, 2010 | work=The New York Times}}</ref> 2010 ಆಗಸ್ಟ್ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ದಂಗೆಕೋರರಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಭಾರಿ ದೊಡ್ಡ ದಾಳಿ ನಡೆಯಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 12 ಕಾರುಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಂಬ್ ಇಟ್ಟು ಮೋಸಲ್‌ನಿಂದ ಬಾಸ್ರಾವರೆಗೆ ಒಂದಾದ ಮೇಲೊಂದರಂತೆ ಆಸ್ಫೋಟಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ 51 ಜನರು ಮೃತಪಟ್ಟಿದ್ದರು. ಈ ದಾಳಿಯು ಕಾಕತಾಳೀಯವೆಂಬಂತೆ ಅಮೇರಿಕಾ ತನ್ನ ಯುದ್ಧತಂತ್ರಾ ತಂಡವನ್ನು ವಾಪಸ್ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯೋಜಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/2010/08/26/world/middleeast/26iraq.html?_r=1&hp | work=The New York Times | title=Insurgents Assert Their Strength With Wave of Bombings Across Iraq | first=Anthony | last=Shadid | date=August 25, 2010}}</ref> {{Wikinews|U.S. combat forces pull out of Iraq}} ಅಮೇರಿಕಾದ ಯುದ್ಧ ಸೇನಾಪಡೆಯು 2010, ಆಗಸ್ಟ್ 19ರ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಇರಾಕ್ ಅನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಟಿತು. ಬೆಂಗಾವಲಿನ ಅಮೇರಿಕಾ ಸೈನ್ಯವು ಇರಾಕಿನಿಂದ [[ಕುವೈತ್|ಕುವೈತ್‌]]ಗೆ ಹೋಗಿ ಕೆಲಕಾಲ ನೆಲೆಸಿತು. ಮತ್ತು ಎನ್‌ಬಿಸಿ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಯು ಅಮೇರಿಕಾ ರಕ್ಷಣಾ ಸೈನ್ಯ ಪಡೆಯು ಗಡಿಯನ್ನು ದಾಟಿದ ನೇರಪ್ರಸಾರವನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ ಎಲ್ಲ ಯುದ್ಧ ಸೈನ್ಯದಳವು ದೇಶದಿಂದ ಹೊರ ನಡೆದಂತೆ ಆಯಿತು. ಉಳಿದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ 50 ಸಾವಿರ ಸೈನ್ಯ ಪಡೆಯು ಇರಾಕ್ ಮಿಲಿಟರಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯಕವಾಗುವಂತೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.msnbc.msn.com/id/38744453/ns/world_news-mideastn_africa/|work=MSNBC|title=U.S. ending combat operations in Iraq|date=August 18, 2010|accessdate=August 18, 2010|archive-date=ಜನವರಿ 16, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130116093720/http://www.msnbc.msn.com/id/38744453/ns/world_news-mideastn_africa|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2010/08/201081818840122963.html|title=U.S. ends combat operations in Iraq|work=Al Jazeera English|date=August 18, 2010|accessdate=August 18, 2010}}</ref> ಈ ತಂಡವು 2011 ಡಿಸೆಂಬರ್ 31ರಂದು ಇರಾಕ್ ಹಾಗೂ ಅಮೇರಿಕಾ ಸರ್ಕಾರದ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದದ ಅವಧಿ ಮುಗಿಯುವುದರಿಂದ ನಿರ್ಗಮಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news|title=Final U.S. combat brigade pulls out of Iraq|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/08/18/AR2010081805644.html?sid=ST2010081805662|publisher=The Washington Post|accessdate=19 August 2010|date=18 August 2010 | first=Ernesto | last=Londoã±O}}</ref> 2010 ಆಗಸ್ಟ್ 31ರಂದು, ಒಬಾಮಾ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡಿದಂತೆ, ಓವಲ್ ಕಛೇರಿಯಿಂದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮತ್ತೆ ಮಾತು ಮುಂದುವರೆಸಿದ ಒಬಾಮಾ ಮುಂದಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ [[ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ|ಆಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ]]ದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನೂ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೃದು ಧೋರಣೆಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದುವುದು ಅಮೇರಿಕಾದ ನೀತಿಯಾಗಿದೆ. ಯುದ್ಧದ ಪರಿಣಾಮವು ಅಮೇರಿಕಾ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಮೇಲೆ ಬೀರುತ್ತಿರುವುದೂ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. {{quote|The United States has paid a huge price to put the future of Iraq in the hands of its people. We have sent our young men and women to make enormous sacrifices in Iraq, and spent vast resources abroad at a time of tight budgets at home. We have persevered because of a belief we share with the [[Iraqi people]]—a belief that out of the ashes of war, a new beginning could be born in this [[cradle of civilization]]. Through this remarkable chapter in the history of the United States and Iraq, we have met our responsibility. Now, it is time to turn the page.|President Obama's Address on Iraq, August 31, 2010<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/2010/09/01/world/01obama-text.html?pagewanted=1&ref=world | work=The New York Times | title=President Obama's Address on Iraq | date=August 31, 2010}}</ref>}} ಇದೇ ದಿನ ಇರಾಕಿನ ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಸದ್ದಾಮ್ ಹುಸೇನ್|ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌]]ರ ಹಳೆಯ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಅಲ್ ಫಾ ಪ್ಯಾಲೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಸಮಾರಂಭಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿದ್ದ ಕೆಲ ಗಣ್ಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಟಿವಿ ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳ ಎದುರು ಮಾತನಾಡಿದ್ದರು. ಅವರೆಲ್ಲ ಅಮೇರಿಕಾದ ಯುದ್ಧ ಕುರಿತಾದ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಗೊಂದಲವನ್ನು ಮರೆಮಾಚುವ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದ್ದರು. ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಜೊ ಬಿಡನ್, ಇರಾಕಿನ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾಕ ರಚನೆಯ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಕೊರತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ಕಳಕಳಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಇರಾಕಿನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ಬಗ್ಗೆ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳಿದ್ದರಿಂದ ಅದರ ಪರಿಣಾಮ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದೇ ಇರುವಂತೆ ಮಾಡಿತು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಜನರಲ್ ರಾಯ್ ಓಡಿಯರ್ನೋ, ಹೊಸ ಶಾಖೆ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದು, ಇರಾಕ್ ಜನತೆಯೊಂದಿಗಿನ ಬದ್ಧತೆ ಮುಗಿದಿದ್ದು, ಅವರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಅಡಚಣೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಈ ಮೊದಲು ರಮಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದರು. ರಮಾಡಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ಗೇಟ್ಸ್ ಹೇಳಿದುದೆಂದರೆ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸೈನ್ಯ ಪಡೆಯು ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದದ್ದನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಇದೆಲ್ಲ ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ಯೋಚಿಸಬೇಕಿದ್ದು, ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ಉಳಿದ ಭಾಗವನ್ನು ನೋಡಬೇಕಿದೆ. ಏಳು ವರ್ಷದ ಯುದ್ಧ ನಿಮಗೆ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇತ್ತಾ ಎಂಬಾ ಪತ್ರಕರ್ತರ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ, ಉತ್ತರಿಸಿದ ಗೇಟ್ಸ್, ಇದು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ ಇಲ್ಲಿ ನಡೆದಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧವು ನಿಗೂಢವಾಗಿದ್ದು, ಹೇಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಎಂಬುದು ತಿಳಿಯದಂತಾಗಿದೆ. ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್‌ರ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳಿಂದ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನೇ ನಾಶಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಚಿಂತಿಸಿದ್ದ, ಇದನ್ನು ಖಚಿತವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ ನಡೆದು ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಗೊಂದಲಗಳು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲೂ ಇದೂ ಒಂದು ಕಾರಣವಿರಬಹುದು ಎಂದು ಗೇಟ್ಸ್ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/2010/09/02/world/middleeast/02iraq.html?hp| work=The New York Times | title=U.S. Formally Begins a New Era in Iraq | first=Michael | last=Gordon | date=September 1, 2010}}</ref> ಇದೇ ದಿನ ಜನರಲ್ ರೆ ಓಡಿಯರ್ನೋ ಅವರನ್ನು ಇರಾಕಿನ ಅಮೇರಿಕಾ ಸೈನ್ಯಪಡೆಯ ಕಮಾಂಡರ್ ಲಾಯ್ಡ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟಿನ್ ಜಾಗಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಧಿಕೃತ ನಿಖರವಾದ ಘೋಷಣೆಗಳು ಹೊರಬಿದ್ದರೂ ಸಹ ಕೆಲವು ಗೊಂದಗಳಾಗಿ ಅದರ ಬಗೆಗೆ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆದವು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕಾ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಂತೆ ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆಯೊಂದು ಬಂದಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನ ಯುದ್ಧತಂತ್ರಗಳು ಇನ್ನೂ ಮುಗಿದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ನಾವು ವಿಚಾರಮಾಡದೇ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ, ಈ ಆದೇಶವು ಮೇಲಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಅಧಿಕೃತ ಮಾಹಿತಿ ಬರುವವರೆಗೂ ಏನನ್ನೂ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.huffingtonpost.com/2010/09/03/ap-memo-iraq-war_n_705446.html |title=AP Issues Standards Memo: 'Combat In Iraq Is Not Over' |publisher=Huffingtonpost.com |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> 2010 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 7ರಂದು ಎರಡು ಅಮೇರಿಕಾ ಸೈನ್ಯ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲಾಯಿತು ಮತ್ತು 9 ಮಂದಿ ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಇದು ಇರಾಕ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಇರಾಕ್ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾ ಮಿಲಿಟರಿ ಪಡೆಗಳು ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿದರು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನ ಸೈನಿಕರು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸೈನ್ಯ ಪಡೆಯ ಮೇಲೆ ಗುಂಡು ಹಾರಿಸಿದ್ದರು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/2010/09/08/world/middleeast/08baghdad.html?_r=1&ref=world | work=The New York Times | title=G.I. Deaths Are First for U.S. After Combat Mission's End | date=September 7, 2010}}</ref> ===ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯೆಡೆಗೆ ಪರಿವರ್ತನೆ=== 13 ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ಮೌಲ್ಯದ ಅಮೇರಿಕಾದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಇರಾಕ್‌ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವಾಲಯವು ದೇಶದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪಡೆಯನ್ನು ಆಧುನಿಕಗೊಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಅಮೇರಿಕಾದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸೈನ್ಯದ ಉಪಕರಣಗಳ ದೊಡ್ದ ಗ್ರಾಹಕನಾಯಿತು. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಯುದ್ಧ ಟ್ಯಾಂಕರ್‌ M-1 ಖರೀದಿಸುವುದನ್ನೊಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇರಾಕ್‌ 140 ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಬಯಸಿದೆ, ಮತ್ತು ಇರಾಕಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳಿಗೆ ಅದರ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಅದಲ್ಲದೆ $13 ಬಿಲಿಯನ್ ಖರೀದಿಗೆ, ಇರಾಕಿಗಳು 18 F-16 ಫಾಲ್ಕನ್ ಫೈಟರ್ ಜೆಟ್‌ಗಳನ್ನು $3 ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿ ಮತ್ತು ವಿಮಾನ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನೂ ಅವರು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮ್ಮತಿಸಿದರೆ ಮೊದಲ ವಿಮಾನವು 2013ರ ವಸಂತ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ 10 ಪೈಲಟ್‌ಗಳು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite news| url=http://www.usatoday.com/news/world/iraq/2010-08-31-Iraq-arms-deal_N.htm | work=USA Today | first=Jim | last=Michaels | title=Iraq to spend $13B on U.S. arms, equipment | date=September 1, 2010}}</ref> ===ಅವೇಕನಿಂಗ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ಗಳ ಬದಲಾದ ಚಿತ್ರಣ=== ‍ಇರಾಕಿನ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ನೂರಾರು ಸುನ್ನಿ ಅವೇಕನಿಂಗ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌‌ನ ಸದಸ್ಯರು ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಿ ಇರಾಕಿ ಬಂಡಾಯ ಅಥವಾ ಅಲ್ ಕೈದಾವನ್ನು ಸೇರಬಹುದು.<ref>https://www.nytimes.com/2010/10/17/world/middleeast/17awakening.html?_r=1</ref> ===ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧದ ಕಾರ್ಯಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿತು=== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ 391,832 ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದ ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧದ ಬಗೆಗಿನ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು. == ದುರ್ಘಟನೆಯ ಅಂದಾಜುಗಳು == {{Main|Casualties of the Iraq War}} {{See also|Suicide bombings in Iraq since 2003|Foreign hostages in Iraq}} [[ಚಿತ್ರ:C-17_Medevac_mission,_Balad_AB,_Iraq.jpg|thumb|ವೈಧ್ಯಕೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಇರಾಕ್‌‌ನಿಂದ, ಜರ್ಮನಿಯ ರಾಮ್ಸ್‌ಸ್ಟೇನ್‌ಗೆ ಹೋದ ಗಾಯಗೊಂಡ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನಿಕ, (ಫೆಬ್ರವರಿ 2007)]] ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಪಡೆಗಳ ಸಾವಿನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಮೇಲಿನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧದ ದುರ್ಘಟನೆಯನ್ನು ನೋಡಿ, ಅವು ಎರಡೂ ದೇಶಗಳ ದರ್ಘಟನೆಯ ಒಕ್ಕೂಟ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು, ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು, ಇರಾಕೇತರ ನಾಗರಿಕರು, ಪತ್ರಕರ್ತರು, ಮಾಧ್ಯಮ ಸಹಾಯಕರು, ಚಿಕಿತ್ಸಕರು, ಗಾಯಾಳುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನವೂ ಅಂಕೆ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಅಂದಾಜು ಮತ್ತು ನೈಜ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನೊಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ದುರ್ಘಟನೆಯ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇರಾಕಿನ ಸಾವು ನೋವಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯು ವಿವಾದಕ್ಕೊಳಗಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಭಾಗವು ವಿವರವಾದ ಸ್ಥೂಲ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ. ಮಾಧ್ಯಮ, ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತಿತರರಿಂದ ಸಾವುನೋವಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಅನೇಕ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪಟ್ಟಿಯು ಕೆಲವು ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡುತ್ತದೆ. {| class="wikitable sortable " ! ಮೂಲ ! ಇರಾಕಿ ದುರ್ಘಟನೆಗಳು ! ಮಾರ್ಚ್‌ 2003 ರಿಂದ&nbsp;... |- valign="top" | '''ಇರಾಕ್‌ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ''' | '''151,000''' ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಸಾವುಗಳು. | ಜೂನ್, 2006. |- valign="top" | '''ಲ್ಯಾನ್ಸೆಟ್‌ ಸಮೀಕ್ಷೆ''' | '''654,965''' ರಲ್ಲಿ '''601,027''' ರಷ್ಟು ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಸಾವುಗಳು | ಜೂನ್, 2006. |- valign="top" | '''ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಸಂಶೋಧನಾ ವ್ಯವಹಾರಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ''' | '''1,033,000''' ಸಂಘರ್ಷಣೆಯಿಂದಾದ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಸಾವುಗಳು | ಆಗಸ್ಟ್‌ 2007 |- valign="top" | '''ಅಸೋಸಿಯೆಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್''' | '''110,600''' ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಸಾವುಗಳು | ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 |- valign="top" | '''ಇರಾಕ್‌ ಬಾಡಿ ಕೌಂಟ್''' | '''94,902–103,549''' ಸಂಘರ್ಷಣೆಯಿಂದಾದ ನಾಗರಿಕರ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಸಾವುಗಳು | ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009 |- valign="top" | '''ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್.''' '''ವರ್ಗೀಕೃತ ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧದ ಲಾಗ್ಸ್''' | '''109,032''' ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಸಾವುಗಳು | ಜನವರಿ2004ರಿಂದ ಡಿಸಂಬರ್ 2009 |} == ಟೀಕೆ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ಖರ್ಚುವೆಚ್ಚ == {{See|Criticism of the Iraq War|Opposition to the Iraq War|Legitimacy of the 2003 invasion of Iraq|Legality of the Iraq War|Views on the 2003 invasion of Iraq|Protests against the Iraq War|American popular opinion on invasion of Iraq|Governmental positions on the Iraq War prior to the 2003 invasion of Iraq|Media coverage of the Iraq War|Public relations preparations for 2003 invasion of Iraq}} {{See also|Iraq War misappropriations|Habbush letter|The Way of the World (book)}} [[ಚಿತ್ರ:Us_troop_iraq_casualty_memorial.jpg|thumb|ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007ರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಕೆರೋಲಿನಾದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸ್ಮಾರಕ ಕಟ್ಟಡ; ಹಿಂಬದಿಯಲ್ಲಿ ಗಾಯಾಳುಗಳ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.<ref>[489] [490]</ref>]] ಬುಷ್‌ ಆಡಳಿತದ ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧದ ತಾರ್ಕಿಕ ವಿವರಣೆಯು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಒಳ ಮತ್ತು ಹೊರಗಡೆಯ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ವ್ಯವಹಾರಿಕ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಟೀಕೆಗೊಳಗಾಯಿತು, ಅನೇಕ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪ್ರಜೆಗಳು ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಯುದ್ಧದೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿ ನೋಡುತ್ತಾರೆ.<ref>ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಯುದ್ಧ-ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಸಾಕ್ಷಿ ಬುಕ್ಸ್‌‍ಡಬ್ಲ್ಯೂ.; ''ಇರಾಕ್‌ ಮತ್ತು ವಿಯೆಟ್ನಾಂ: ಭಿನ್ನತೆಗಳು, ಹೋಲಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಒಳನೋಟಗಳು'', (2004: ಸ್ಟ್ರೆಟೆಜಿಕ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ಇನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಟ್)]</ref> ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭದ್ರತಾ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ರಕಾರ 2001ರಿಂದ 2003ರ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಇರಾಕಿನ ಅಪಾಧನೆಯ ಭೀತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬುಷ್‌ ಆಡಳಿತವು ಒಟ್ಟು 935 ತಪ್ಪು ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು.<ref>{{cite web |last=Lewis |first=Charles |url=http://projects.publicintegrity.org/WarCard/ |title=Center for Public Integrity: False Pretenses |publisher=Projects.publicintegrity.org |date=2008-01-23 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2011-02-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110203073833/http://projects.publicintegrity.org/WarCard/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|author=|url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=18319248 |title=Group: 'Orchestrated Deception' by Bush on Iraq |publisher=NPR |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಆಕ್ರಮಣದ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ಮತ್ತು ವಿರೋಧಿಗಳು ಮೊಕದ್ದಮೆಯ ಯುದ್ಧ ಪ್ರಯತ್ನದೊಂದಿಗೆ ಇನ್ನಿತರ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದರು. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಟೀಕಾಕಾರರು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಕ್ರಮಣಕಾರರು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ತಂಡವನ್ನು ಮೀಸಲಿಡಲಿಲ್ಲ, ಆಕ್ರಮಣಾನಂತರದ ಇರಾಕ್‌‌ನ ಬಗೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಆರೋಪಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಅನುಮತಿಸದಿರುವುದಕ್ಕಾಗಿ ದೂಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಯುದ್ಧವು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ ಟೀಕಾಕಾರರೂ ಸಹ ಹೆಚ್ಚಿದ ಸಾವು ಮತ್ತು ಹಣದ ವಿನಿಯೋಗದ ವಿರುದ್ಧ ನಿಂದಿಸಿದರು. ಎಹ್ರೆನ್ ವಟಾಡ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ವಿರೋಧಿಸಿದ ಪ್ರಥಮ ‌ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕೋರ್ಟ್ ಮಾರ್ಶಲ್ ಆಗಿದ್ದಾನೆ, ಇದು ತಪ್ಪು ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನಗೊಂಡಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಜಡ್ಜ್ [[ಅಡ್ವೊಕೇಟ್]] ಜನರಲ್‌ನ ತಂಡವು ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಬದ್ಧವಾಗಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೊ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಿಲ್ಲ. ಸಂಯುಕ್ತ ಜಿಲ್ಲಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಅದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ ವಟಾಡ ತನ್ನ ಐದು ಆರೋಪಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರಕ್ಕೆ ಡಬಲ್ ಜಿಯೋಪಾರ್ಡಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಉಳಿದ ಎರಡು ಆರೋಪಗಳಲ್ಲಿನ ಕಂಡಕ್ಟ್ ಅನ್‌ಬಿಕಮಿಂಗ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಆಫೀಸರ್ ಆರೋಪವು ಮುಂದುವರೆಯಬಹುದು.<ref>ಬೆರ್ನ್‌ಟನ್, ಎಚ್. (ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 22, 2008) [http://seattletimes.nwsource.com/html/localnews/2008295492_watadaruling22m.html "ವಾಟಾಡಾ ವೋಂಟ್ ಬಿ ರಿಟ್ರೈಡ್ ಆನ್ 3 ಆಫ್ 5 ಕೌಂಟ್ಸ್"] ''ಸೀಟಲ್ ಟೈಮ್ಸ್''</ref> ಅನೇಕ ಸೈನಿಕರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಆಡಳಿತದ ಪ್ರಕಾರ ಇರಾಕಿನ‌ ಡಬ್ಲುಎಮ್‌ಡಿಗಳು ಸುಳ್ಳೆಂದು ತಿಳಿದ ನಂತರ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ‌ಯುದ್ಧದ ವಿರುದ್ಧದ ಇರಾಕ್ ಪರಿಣತ ಎಂದು ತನ್ನನ್ನು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಘಟನೆಯು ತಕ್ಷಣ 1,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೈನಿಕರು ಮತ್ತು ಪರಿಣತರ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಜನವರಿ 2006ರಲ್ಲಿ 1,000 ಸೈನಿಕರು (ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಅಪೀಲ್ ಫಾರ್ ರಿಡ್ರೆಸ್) ಬೇಡಿಕೆಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು, ಅದನ್ನು "ಎಲ್ಲಾ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸೈನ್ಯ ಮತ್ತು ಸೈನಿಕ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಇರಾಕಿನಿಂದ ಹಿಂಪಡೆಯಲು" ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ 2006ರಲ್ಲಿ ಜೂಗ್ಬಿ ಮತದಾನವು 72 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಇರಾಕ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಸೈನಿಕರು ಒಂದು ವರ್ಷದೊಳಗೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಇರಾಕಿನಿಂದ ಹೊರಬರುವಂತೆ ಮತಚಲಾಯಿಸಿರುವುದನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿತು. ಕ್ಯಾಮಿಲೊ ಮೆಜಿಯಾರ ''ದ ರೋಡ್ ಫ್ರಂ ಆರ್ ರಮಾಂಡಿ'' ಮತ್ತು ಕರ್ಲ್ ಮಿರ್ರರ ''ಸೋಲ್ಜರ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಸಿಟಿಜನ್ಸ್: ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಓರಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಆಪರೇಶನ್ ಇರಾಕಿ ಫ್ರೀಡಮ್ ಫ್ರಂ ದಿ ಬ್ಯಾಟಲ್‌ಫೀಲ್ದ್ ಟು ದಿ ಪೆಂಟಗಾನ್‌‌'' ನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ಪುಸ್ತಕಗಳು GI ವಿರೋಧವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು. ಮುಂಚಿನ ಸಿಐಎ ಅಧಿಕಾರಿಯು ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್‌ನ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು, ಅವರು ಸ್ಪೆಷಲ್ ಯೋಜನೆಗಳ ಕಛೇರಿಯನ್ನು ಯುಎಸ್‌‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಶಾಂತಿಗೆ ಒಂದು ಭೀತಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಅಪಾಯಕರವಾದ ಆದರ್ಶವಾದಿಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪು ಎಂಬುದಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಆ ಗುಂಪು ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ಇತ್ತು ಮತ್ತು ಅದು ಸದ್ದಾಮ್‌ರನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿತು.<ref>[http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4156/is_20030608/ai_n12583062 "ರಿವೀಲ್ಡ್: ದ ಸಿಕ್ರೇಟ್ ಕ್ಯಾಬಲ್ ವಿಚ್ ಸ್ಪನ್ ಫಾರ್ ಬ್ಲೇರ್‌,"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150128055450/http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4156/is_20030608/ai_n12583062 |date=2015-01-28 }} ''ಸಂಡೆ ಹೆರಾಲ್ಡ್'', ನೇಲ್ ಮ್ಯಾಕೆ, ಜೂನ್ 8, 2003</ref> ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, 2008ರಲ್ಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಮಗ್ರತೆಯ ಪಕ್ಷಾವಲಂಬಿಯಲ್ಲದ ಕೇಂದ್ರವು [[ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯು. ಬುಷ್|ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು ಬುಷ್‌]] ಅವರಿಂದ ಮತ್ತು ಅವರ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿನ ಇತರ ಆರು ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟ 935 ತಪ್ಪು ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅದು ಇರಾಕಿನ ಆಕ್ರಮಣದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಸಲುವಾಗಿ 9/11 ಆಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು "ತಪ್ಪು ಮಾಹಿತಿಗಳ ಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಯೋಜನೆಗಳು" ಎಂಬುದಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಿತು.<ref>[http://www.publicintegrity.org/WarCard/ ಫಾಲ್ಸ್ ಫ್ರಿಟೆನ್ಸಸ್,] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080708071136/http://www.publicintegrity.org/WarCard/ |date=2008-07-08 }} ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಇಂಟಿಗ್ರಿಟಿ ಜನವರಿ 23, 2008</ref><ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/blog/2008/01/23/BL2008012301758.html?hpid=opinionsbox1/ 935 ಇರಾಕ್‌ ಫಾಲ್ಸ್‌ಹುಡ್ಸ್], ಡಾನ್ ಫ್ರೂಮ್ಕಿನ್, ಜನವರಿ 23, 2008</ref> ಯು.ಕೆ.ಗೆ<ref>{{cite web|url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601102&sid=aZiloVkUJNrw&refer=uk|title=UK. Spending on War in Iraq, Afghanistan Rises to $16 Bln (December 2006)|publisher=Bloomberg|date=2006-12-06|accessdate=2007-01-22}}</ref> ಯುದ್ಧದ ಆರ್ಥಿಕ ವೆಚ್ಚವು £4.5 ಬಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು,{{Nowrap|$845 billion}} ಮತ್ತು ಯುಎಸ್‌ಗೆ {{Nowrap|$845 billion}} ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಯುಎಸ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ತಗುಲಿದ ವೆಚ್ಚವು {{Nowrap|$3 trillion}} ಆಗಿತ್ತು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|last=Trotta |first=Daniel |url=http://www.reuters.com/article/topNews/idUSN2921527420080302?feedType=RSS&feedName=topNews&sp=true |title=Iraq war hits U.S. economy: Nobel winner |publisher=Reuters.com |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> ವಿಮರ್ಶೆಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ: * ಆಕ್ರಮಣದ ನ್ಯಾಯಬದ್ಧತೆ<ref>[https://www.theguardian.com/uk/2003/nov/20/usa.iraq1 ವಾರ್ ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್ ಎಸ್ಟೋನಿಶ್ಡ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ ಯುಎಸ್.ಹಾಕ್ ಎಡ್ಮಿಟ್ಸ್ ಇನ್ವೆಶನ್ ವಾಸ್ ಇಲ್ಲಿಗಲ್], ದ ಗಾರ್ಡಿಯನ್, ನವೆಂಬರ್‌ 20, 2003</ref><ref>[https://www.theguardian.com/world/2008/nov/18/iraq-us-foreign-policy ಟಾಪ್ ಜಡ್ಜ್: ಯುಎಸ್.ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಯುಕೆ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟೆಡ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ ವಿಜಿಲೆಂಟ್ಸ್' ಇನ್ ಇರಾಕ್‌ ಇನ್ವೆಶನ್], ದ ಗಾರ್ಡಿಯನ್, ನವೆಂಬರ್‌ 18, 2008</ref> * ಮಾನವರ ದುರ್ಘಟನೆಗಳು * ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ತುಕಡಿಗಳ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ (ಒಂದು ಆರ್‌ಎ‌ಎನ್‍ಡಿ ಅಧ್ಯಯನವು ಹೇಳಿದ್ದೇನೆಂದರೆ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸಿಗಾಗಿ 500,000 ತುಕಡಿಗಳು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ) ಆಕ್ರಮಣಾನಂತರದ ಅಸಮರ್ಥ ಯೋಜನೆಗಳು<ref>{{cite web|url=http://www.rand.org/publications/randreview/issues/summer2003/burden.html|title=RAND Review &#124; Summer 2003 - Burden of Victory|publisher=Rand.org|date=|accessdate=2008-09-10|archive-date=2008-09-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20080927145512/http://www.rand.org/publications/randreview/issues/summer2003/burden.html|url-status=dead}}</ref> * 4/09 ರವರೆಗೆ ಸರಿಸುಮಾರು{{Nowrap|$612 billion}} {{Nowrap|$612 billion}} ಆರ್ಥಿಕ ವೆಚ್ಚಗಳಾಗಿದ್ದವು, ಸಿಬಿಒ ವು ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿನ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್‌ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್‌ಪೇಯರ್‌ಗಳಿಗೆ ತಗುಲಿದ ಒಟ್ಟೂ ವೆಚ್ಚವು {{Nowrap|$1.9 trillion}} ಆಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/politicsNews/idUSN2450753720071024|title=U.S. CBO estimates {{Nowrap|$2.4 trillion}} long-term war costs &#124; Politics &#124; Reuters|publisher=Reuters.com|date=October 24, 2007|accessdate=2008-09-10}}</ref> * ಯುಎಸ್‌ನಿಂದ-ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ "ಭಯೋತ್ಪಾದಕತೆಯ ಮೇಲಿನ ಯುದ್ಧ"ದ ಮೇಲಿನ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪರಿಣಾಮ<ref>[https://www.theguardian.com/uk/2006/sep/28/pakistan.iraq ಇರಾಕ್‌ ವಾರ್ ವಾಸ್ ಟೆರರಿಜಂ 'ರಿಕ್ರೂಟಿಂಗ್ ಸಾರ್ಜೆಂಟ್'], ದ ಗಾರ್ಡಿಯನ್, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 28, 2006</ref><ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/09/23/AR2006092301130.html ಸ್ಪೈ ಎಜನ್ಸೀಸ್ ಸೇ ಇರಾಕ್‌ ವಾರ್ ಹರ್ಟಿಂಗ್ ಯುಎಸ್. ಟೆರರ್ ಫೈಟ್], ದ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 23, 2006</ref> * ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ಇಸ್ರೇಲ್]]<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/2736283.stm ಇಸ್ರೇಲ್ ವಾರ್ನ್ಸ್ ಆಫ್ ಇರಾಕ್‌ ವಾರ್ 'ಅರ್ಥ್‌ಕ್ವೇಕ್'], ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, ಫೆಬ್ರವರಿ 7, 2003</ref> ಮತ್ತು [[ಸೌದಿ ಅರೆಬಿಯ|ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ]]ದಂತಹ ಪ್ರದೆಶಗಳಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್‌ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಒಕ್ಕೂಟ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಉಂಟಾದ ಹಾನಿ.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/2773759.stm ಸೌದೀಸ್ ವಾರ್ನ್ಯುಎಸ್. ಓವರ್ ಇರಾಕ್‌ ವಾರ್], ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, ಫೆಬ್ರವರಿ 17, 2003</ref> * ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಜನಾಂಗೀಯ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಆಪತ್ತಿನ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಜನಾಂಗೀಯ ಸರಿಪಡಿಸುವಿಕೆ<ref name="independent1">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/iraq-is-disintegrating-as-ethnic-cleansing-takes-hold-478937.html |title=Iraq is disintegrating as ethnic cleansing takes hold |publisher=Independent.co.uk |date=2006-05-20 |accessdate=2010-10-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080820035652/http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/iraq-is-disintegrating-as-ethnic-cleansing-takes-hold-478937.html|archivedate=2008-08-20}}</ref><ref>{{cite news|last=Crawford |first=Angus |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/6412453.stm |title=Iraq's Mandaeans 'face extinction' |publisher=BBC News |date=2007-03-04 |accessdate=2010-10-23}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/20294868/ |title=Iraq's Yazidis fear annihilation |publisher=MSNBC |date=2007-08-16 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2007-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070818032938/http://www.msnbc.msn.com/id/20294868/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|last=Sabah |first=Zaid |url=http://www.usatoday.com/news/world/iraq/2007-03-22-christians-iraq_N.htm |title=Christians, targeted and suffering, flee Iraq |publisher=Usatoday.com |date=2007-03-23 |accessdate=2010-10-23}}</ref><ref>{{cite web |url=http://ipsnews.net/news.asp?idnews=33109 |title=Assyrians Face Escalating Abuses in "New Iraq" |publisher=Ipsnews.net |date=2006-05-03 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2010-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100528234208/http://ipsnews.net/news.asp?idnews=33109 |url-status=dead }}</ref> * ಇರಾಕಿನ ಎಣ್ಣೆ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಶಕ್ತಿಯ ಸುರಕ್ಷೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವಿನಾಶ (2002 ರ ನಂತರದಿಂದ ಎಣ್ಣೆಯ ಬೆಲೆಯು ನಾಲ್ಕು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು)<ref>{{cite web|url=http://futures.tradingcharts.com/chart/CO/M|title=Light Crude Oil (CL, NYMEX): Monthly Price Chart|publisher=Futures.tradingcharts.com|date=|accessdate=2008-09-10}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.iht.com/articles/ap/2008/08/10/business/ME-Iraq-China-Oil.php |title=Iraq to revive oil deal with China |publisher=International Herald Tribune |date=2009-03-29 |accessdate=2010-10-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080918001229/http://www.iht.com/articles/ap/2008/08/10/business/ME-Iraq-China-Oil.php|archivedate=2008-09-18}}</ref> ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ 2009 ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ, ಕೆಲವು ಯುದ್ಧ-ವಿರೋಧಿ ಗುಂಪುಗಳು ಯುದ್ಧವು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದಕ್ಕೆ ನಿರ್ಧರಿಸಿದವು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದಕ್ಕೆ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿದರು ಏಕೆಂದರೆ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಮಯವನ್ನು ನೀಡಬೇಕು ಎಂಬುದಾಗಿ ಅವರು ಭಾವಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಇತರರು ಒಬಾಮಾ ಯುದ್ಧವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದರು.<ref>[http://www.timesheraldonline.com/news/ci_11958430 ಆಪ್ಟರ್ ಸಿಕ್ಸ್ ಈಯರ್ಸ್, ಪೀಸ್ ವಿಜಿಲ್ ಎಂಡ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140222015653/http://www.timesheraldonline.com/news/ci_11958430 |date=2014-02-22 }}, ಟೈಮ್ಸ್-ಹೆರಾಲ್ಡ್, ಮಾರ್ಚ್‌ 20, 2009</ref> ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ 2004 ರವರೆಗೆ ಇದ್ದ ಯುಎಸ್‌ನಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರ, ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಹಂಗಾಮಿ ಅಧಿಕಾರವು ಇರಾಕಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಇರುವ ನಿಧಿಯಿಂದ $8,800,000,000 ಹಣವನ್ನು ವಿನಿಯೋಗ ಮಾಡಿತು ಎಂಬುದಾಗಿ ಒಂದು ಸಿಎನ್‌ಎನ್ ವರದಿಯು ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡಿತು. ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಜನರಲ್‌ರ ಒಂದು ವರದಿಯು ಹೇಳಿದ್ದೇನೆಂದರೆ "ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಹಂಗಾಮಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ತೀವ್ರವಾದ ಅಸಮರ್ಥತೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಸಮರ್ಪಕವಾದ ಆಡಳಿತಗಳು ಹಣವು ಅಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ವಿನಿಯೋಗವಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಖಾತರಿಯನ್ನು ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ," ಎಂಬುದಾಗಿ ಇರಾಕ್ ಪುನರ್‌ನಿರ್ಮಾಣದ ಸ್ಪೆಷಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಜನರಲ್‌ನ ಆಫೀಸ್‌ನ ಡೈರೆಕ್ಟರ್ ಸ್ಟೌರ್ಟ್ ಡಬ್ಲು. ಬೊವೆನ್ ಜ್ಯೂನಿಯರ್ ಹೇಳಿದರು. "ಸಿಪಿಎಯು ಹಣಗಳು ಒಂದು ಪಾರದರ್ಶಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಕವಾದ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಕರಾರಿನ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗೆ ತರಲಿಲ್ಲ."<ref>[http://edition.cnn.com/2005/WORLD/meast/01/30/iraq.audit/ ಆಡಿಟ್: ಯುಎಸ್ ಲಾಸ್ಟ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಆಫ್ {{Nowrap|$9 billion}} ಇನ್ ಇರಾಕ್‌ ಫಂಡ್ಸ್] ಸೋಮವಾರ, ಜನವರಿ 31, 2005. ಸಿಎನ್‌ಎನ್‌</ref> ==ಮಾನವೀಯ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳು== .<ref>"ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿ ನಿರಾಶ್ರಿತರನ್ನು ತನ್ನ ದೇಶದೊಳಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ತುಂಬಾ ಜನರನ್ನಲ್ಲ". Msnbc.msn.com. ಜನವರಿ 2, 2008.</ref>]] {{Main|Humanitarian Crises of the Iraq War|Refugees of Iraq}} ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007 ರಲ್ಲಿ, ಇರಾಕ್ ಸರ್ಕಾರವು ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ{{Nowrap|5 million}} ಅನಾಥರು ಇದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವರದಿ ಮಾಡಿತು - ದೇಶದ ಮಕ್ಕಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸರಿಸುಮಾರು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಅನಾಥರಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವರದಿ ಮಾಡಿತು.<ref name="uslaboragainstwar.org">{{cite web |author=Uruknet |url=http://www.uslaboragainstwar.org/article.php?id=15144 |title=U.S. Labor Against the War: {{Nowrap|5 million}} Iraqi orphans, anti-corruption board reveals Voices of Iraq |publisher=Uslaboragainstwar.org |date=2007-12-15 |accessdate=2009-10-17 |archive-date=2010-12-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101204024709/http://www.uslaboragainstwar.org/article.php?id=15144 |url-status=dead }}</ref><ref name="therealnews.com">{{cite web|url=http://therealnews.com/t/index.php?option=com_content&task=view&id=31&Itemid=74&jumival=1478 |title=The Real News Network - Five million orphans in Iraq |publisher=Therealnews.com |date=2008-05-10 |accessdate=2009-10-17}}</ref> ಇರಾಕಿನ ಆರೋಗ್ಯವು 1950ರ ದಶಕದ ನಂತರದಿಂದ ಕಂಡುಬಂದಿಲ್ಲದ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ನಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಎಂಬುದಾಗಿ ಯು.ಎನ್. ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಿಭಾಗದ ಮುಂಚಿನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ಇರಾಕಿನ ತಜ್ಞ ಜೋಸೆಫ್ ಕ್ಯಾಮಿ ಹೇಳಿದರು. 1991 ರ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಗಲ್ಫ್ ಯುದ್ಧಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತ ಅವರು ಹೇಳಿದರು, "ಅವರು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದರು". "ಈಗ ಅವರು ದೇಶವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಉಪ-ಸಹಾರನ್ ಆಫ್ರಿಕಾ ಎಂಬಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದಾರೆ."<ref>[http://www.iraq-war.ru/article/108687 ಡಿಕ್ರಿಪಿಟ್ ಹೆಲ್ತ್ ಕೇರ್ ಆ‍ಯ್‌ಡ್ಸ್ ಟು ಟೋಲ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120912131451/http://www.iraq-war.ru/article/108687 |date=2012-09-12 }}. ಲೂಸಿ ರೋಗ್, ''ಲಾಸ್ ಎಂಜಲೀಸ್ ಟೈಮ್ಸ್,'' ನವೆಂಬರ್‌ 11, 2006.</ref> ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ಯುಎಸ್‌ನಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ-ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಇದ್ದ 19% ರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ 28% ಕ್ಕೆ ತಲುಪಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/L3048136.htm |title=Hunger, disease spread in Iraq |publisher=Alertnet.org |date=2007-07-30 |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಇರಾಕ್ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು 60–70% ಮಕ್ಕಳು ಮಾನಸಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ನರಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/IRIN/4ef14e3c0bd5ad74baf903a1b1ad849c.htm |title=Traumatised Iraqi children suffer psychological damage |publisher=Alertnet.org |date=2007-07-16 |accessdate=2010-10-23}}</ref> 68% ಇರಾಕ್ ಜನರು ಸುರಕ್ಶಿತ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಕಾಲರಾ ಪಿಡಗು ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಕಳಪೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಪರಿಣಾಮ ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://news.independent.co.uk/world/middle_east/article2914413.ece |title=Cholera spreads in Iraq as health services collapse |publisher=News.independent.co.uk |date=2007-08-31 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2007-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071015050932/http://news.independent.co.uk/world/middle_east/article2914413.ece |url-status=dead }}</ref> ಸರಿಸುಮಾರು ಇರಾಕಿನ ಡಾಕ್ಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಡಾಕ್ಟರ್‌ಗಳು 2003 ರ ನಂತರದಿಂದ ದೇಶವನ್ನು ತೊರೆದರು.<ref>{{cite web |url=http://news.independent.co.uk/world/middle_east/article1904962.ece |title=Medics beg for help as Iraqis die needlessly |publisher=News.independent.co.uk |date=2006-10-20 |accessdate=2010-10-23 |archive-date=2008-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081013081317/http://news.independent.co.uk/world/middle_east/article1904962.ece |url-status=dead }}</ref> ==ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ== {{Main|Human rights in post-invasion Iraq|Suicide bombings in Iraq since 2003}} ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಎಲ್ಲ ಪಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಉಂಟಾಗಿದೆ. ===ಇರಾಕಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ=== *ಇರಾಕಿ ಭದ್ರತಾ ಪಡೆ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆ.<ref>{{cite news|url=http://hrw.org/english/docs/2005/01/26/iraq10053.htm|title=Iraq: Torture Continues at Hands of New Government|publisher=Human Rights News|date=2005-01-25}}</ref> *ಆಂತರಿಕ ಮಂತ್ರಿಮಂಡಳದ ಪೋಲೀಸರು ಸಾವಿನ ಸೈನ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಸುನ್ನಿ ಅರಬ್ಬರ<ref>{{cite news|url=http://www.commondreams.org/headlines05/1129-08.htm|publisher=The New York Times|title=Sunnis Accuse Iraqi Military of Kidnappings and Slayings|author=Dexter Filkins|date=2005-11-29|access-date=2010-11-02|archive-date=2006-04-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20060418132739/http://www.commondreams.org/headlines05/1129-08.htm|url-status=dead}}</ref> ವಿರುದ್ಧ ಅನೇಕ ಸಾಮೂಹಿಕ ಕಗ್ಗೊಲೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರೆಂದು ಆರೋಪ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪೋಲೀಸರು ನಾಗರಿಕ ಸೇನೆಯೊಂದಿಗೆ ಘರ್ಷಣೆ ನಡೆದು ಅನೇಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. ===ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಪಡೆ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು=== *ಅಬು ಘ್ರೆಬ್‌ನ ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆ ಮತ್ತು ಖೈದಿಗಳ ಮೇಲೆ ದೌರ್ಜನ್ಯ *ಹಡಿಥದಲ್ಲಿ 24 ನಾಗರಿಕರ ಹತ್ಯೆ (ಇದು ಮುಂದುವರೆದಿದ್ದು ಕೆಲವು ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಗಿದೆ) *ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಬಿಳಿ ರಂಜಕದ ಬಳಕೆ *ಮಹಮ್ಮದೀಯಾದಲ್ಲಿ 14 ವರ್ಷದ ಹುಡುಗಿಯ ಸಾಮೂಹಿಕ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮತ್ತು ಕೊಲೆ ಮತ್ತು ಅವಳ ಕುಟುಂಬದ ಕಗ್ಗೊಲೆ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/6156656.stm|title=Iraq rape soldier jailed for life|publisher=News.bbc.co.uk|date=|accessdate=2008-09-10}}</ref> *ಯುದ್ಧ ಕೈದಿಯಾಗಿದ್ದ ಇರಾಕಿ ವಾಯುದಳದ ಸೇನಾಧಿಪತಿ ಅಬೇದ್ ಹಮೆದ್ ಮೊವ್ಹೌಶ್‌ನ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆ ಮತ್ತು ಆತನ ಕೊಲೆ. *ಮುಕಾರಾದೀಬ್‌‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮದುವೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 42 ಜನರ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಸಿಡಿಮದ್ದಿನ ಮತ್ತು ಗುಂಡಿನ ದಾಳಿ.<ref>{{cite news|url=http://www.sundayherald.com/42229|title=Iraq: The Wedding Party Massacre|publisher=Sunday Herald|date=2004-03-14|author=Neil Mackay|archiveurl=https://web.archive.org/web/20040528213213/http://www.sundayherald.com/42229|archivedate=2004-05-28}}{{Dead link|date=September 2010}}</ref> *ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸೇನೆಗಳು ಮತ್ತು (ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಶಿಯಾ ಮತ್ತು ಕುರ್ದಿಶ್) ಇರಾಕಿ ಸರ್ಕಾರದ ಸೇನೆಯು ಸುನ್ನಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿದ್ದ ಫಲ್ಲುಜಾದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ ನಿಗದಿತ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೂ ಮೀರಿ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದರೇ ಎಂಬ ಕುರಿತು ಇರುವ ವಿವಾದ. *ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ನಿಲ್ಲದ, ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರದ ಇರಾಕಿಗಳನ್ನು ಮೂರು ಅಮೇರಿಕದ ನೌಕಾದಳದವರು ಕೊಂದು ಆಮೇಲೆ ಅವರ ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಇಡುವುದು.<ref>{{cite web|url=http://www.iht.com/articles/2007/07/01/africa/01iraq.php|title=2 GI's charged with murder of Iraqis - International Herald Tribune|publisher=Iht.com|author=|date=|accessdate=2008-09-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080918001602/http://www.iht.com/articles/2007/07/01/africa/01iraq.php|archivedate=2008-09-18}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mnf-iraq.com/index.php?option=com_content&task=view&id=12658&Itemid=128|title=Multi-National Force – Iraq - Additional Soldier charged with murder|publisher=Mnf-iraq.com|date=|accessdate=2008-09-10|archive-date=2007-08-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20070816140724/http://www.mnf-iraq.com/index.php?option=com_content&task=view&id=12658&Itemid=128|url-status=dead}}</ref> ದ ನೇಶನ್‌ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಇಂತಹ ಅನೇಕ ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಸೈನಿಕರು ನೋಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.thenation.com/docprint.mhtml?i=20070730&s=hedges|title=The Other War: Iraq Vets Bear Witness|publisher=Thenation.com|author=About Chris Hedges [[Chris Hedges]], former Middle East bureau chief for the ''New York Times'', is a senior fellow at [[The Nation Institute]]. He is the author, with [[Laila Al-Arian]], of ''Collateral Damage'' and an earlier book, ''American Fascists: The Christian Right and the War on America'' (Free Press). more&nbsp;... About Laila Al-Arian Laila Al-Arian is a freelance journalist and co-author, with Chris Hedges, of Collateral Damage: America's War Against Iraqi Civilians (Nation Books), based on their 2007 Nation article "The Other War." more&nbsp;..|date=|accessdate=2008-09-10|archive-date=2010-07-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20100712233434/http://www.thenation.com/docprint.mhtml?i=20070730&s=hedges|url-status=dead}}</ref> ಇರಾಕ್ ವೆಟರನ್ ಅಗೇನಸ್ಟ್ ದಿ ವಾರ್‌‍<ref>{{cite web|url=http://rawstory.com/news/2007/Antiwar_veterans_group_War_crimes_are_0121.html|title=The Raw Story &#124; Anti-war veterans' group: War crimes are 'encouraged'|publisher=Rawstory.com|date=|accessdate=2008-09-10 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080501130308/http://rawstory.com/news/2007/Antiwar_veterans_group_War_crimes_are_0121.html <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 2008-05-01}}</ref> ನ ಸದಸ್ಯರು ಈ ಕುರಿತಾದ ಬೇರೆಯದೇ ರೀತಿಯ ಕತೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://rawstory.com/news/2007/Antiwar_veterans_group_War_crimes_are_0121.html|title=The Raw Story &#124; Anti-war veterans' group: War crimes are 'encouraged'|publisher=Rawstory.com|date=|accessdate=2008-09-10 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080501130308/http://rawstory.com/news/2007/Antiwar_veterans_group_War_crimes_are_0121.html <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 2008-05-01}}</ref> ===ದಂಗೆಕೋರ ಗುಂಪುಗಳು === {{Main|Iraq War insurgent attacks}} {{further|[[Tactics of the Iraqi insurgency]]}} [[File:Car bomb in Iraq.jpg|thumb|right|ಇರಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ದಂಗೆಕೋರರರು ಪುನಃ ಪುನಃ ಕಾರ್ ಬಾಂಬ್ ತಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ‌.]] *ಇರಾಕಿನ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವ ಬಾಯನ್ ಜಬರ್‌ರ ಪ್ರಕಾರ ಜನವರಿ 2005ರಿಂದ 2006 ಜೂನ್‌ವರೆಗೆ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯಿಂದ 12,000 ಇರಾಕಿಗಳು ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/06/02/AR2005060201098.html|title=Iraq Puts Civilian Toll at 12,000|publisher=The Washington Post|author=Ellen Knickmeyer|date=2005-06-03}}</ref> ದಂಗೆಕೋರರು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಆತ್ಮಹತ್ಯಾ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಇರಾಕಿ ನಾಗರಿಕರ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಶಿಯಾ ಜನರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref>{{cite news|author=Paul McGeough|url=http://www.smh.com.au/news/After-Saddam/Handicapped-boy-made-into-bomb/2005/02/01/1107228705132.html|title=Handicapped boy who was made into a bomb|publisher=The Sydney Morning Herald|date=2005-02-02}}</ref><ref>[http://www.theage.com.au/news/world/iraq-bombing-toll-rises/2006/07/02/1151778799144.html ಇರಾಕ್‌ ಬಾಂಬಿಂಗ್ ಟೋಲ್ ರೈಸಸ್]. ''ದಿ ಏಜ್'' ಜುಲೈ 2, 2006</ref> ಮಾನವ ಹಕ್ಕು ಸಮಿತಿಯ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2005ರ ವರದಿಯಂತೆ ನಾಗರಿಕರ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಹಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದವರ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ತಪ್ಪಾದ ಸ್ಪಷ್ಟೀಕರಣದ ಕುರಿತು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>[http://hrw.org/reports/2005/iraq1005/ ಎ ಫೇಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಎ ನೇಮ್. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081113094149/http://hrw.org/reports/2005/iraq1005/ |date=2008-11-13 }}[http://hrw.org/reports/2005/iraq1005/ ಸಿವಿಲಿಯನ್ ವಿಕ್ಟಿಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇನ್‌ಸರ್ಜೆಂಟ್ ಗ್ರುಪ್ಸ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081113094149/http://hrw.org/reports/2005/iraq1005/ |date=2008-11-13 }}. ಹ್ಯೂಮನ್ ರೈಟ್ಸ್ ವಾಚ್ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2005.</ref> *ನಾಗರಿಕರು ಹಾಗೂ ಮಕ್ಕಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಜನರಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಿದ್ದಂತೆ ಕಾರ್‌ಬಾಂಬ್‍ಗಳನ್ನು ಸ್ಪೋಟಿಸಿರುವುದು. *ಅಕ್ರಮಣದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತ ಹಾಗು ರಾಯಭಾರಿ ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಅಗಸ್ಟ್ 2003ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನ ಯುಎನ್ ವಸತಿಗೃಹದಲ್ಲಿ ಯುಎನ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯ ಕೊಲೆ, ಹಾಗು 21 ಯುಎನ್ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗದ ಕೊಲೆ,<ref>{{cite news|url=http://www.pbs.org/newshour/extra/features/jan-june06/iraq_6-12.html|title=Who are the Iraq Insurgents?|publisher=NewsHour with Jim Lehrer|date=2006-06-12|access-date=2010-11-02|archive-date=2013-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105025836/http://www.pbs.org/newshour/extra/features/jan-june06/iraq_6-12.html|url-status=dead}}</ref> ಅಲ್ಗೆರಿಯಾದ ಇಬ್ಬರು ರಾಜಪ್ರತಿನಿಧಿ, ಅಲಿ ಬೆಳರೌಸ್ಸಿ ಮತ್ತು ಆಜ್ಜೆದಿನೆ ಬೆಲ್ಕಡಿ,<ref>{{cite news|url=https://freeinternetpress.com/story.php?sid=4107|title=Kidnappers Kill Algerian Diplomats|publisher=Free Internet Press|date=2005-07-27|access-date=2010-11-02|archive-date=2007-09-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20070927235252/https://freeinternetpress.com/story.php?sid=4107|url-status=dead}}</ref> ಇಜಿಫ್ಟಿನ ಪರಿಣಿತ ರಾಜಪ್ರತಿನಿಧಿ ಅಲ್-ಶೆರಿಫ್,<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4660909.stm|title=Captors kill Egypt envoy to Iraq|publisher=BBC News|date=2005-07-08 | accessdate=January 5, 2010}}</ref> ಮತ್ತು ರಷ್ಯದ ೪ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಶಿರಚ್ಚೆದನ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/5118702.stm|title=Russian diplomat deaths confirmed|publisher=BBC News|date=2006-06-26 | accessdate=January 5, 2010}}</ref> *ಫೆಬ್ರವರಿಯ 2006ರ ಅಲ್-ಅಸ್ಕರಿ ಮಸೀದಿ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಆ ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರವಾದ ಶಿಯಾ ಜನರ ಮಸೀದಿ ಸರ್ವನಾಶವಾಯಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ 165 ಆರಾಧಕರು ಮೃತಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಇದು ಪಂಥೀಯ ಕಲಹ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕಾರದ ಕೊಲೆಗಯ್ಯುವಿಕೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.<ref>ಅಲೆಕ್ಸ್ ರೋಡ್‌ರ್ರಿಜ್, [http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/1068767901.html?dids=1068767901:1068767901&amp;FMT=ABS&amp;type=current ಇರಾಕಿ ಶ್ರೈನ್ ಬ್ಲಾಸ್ಟ್ ಸಸ್ಪೆಕ್ಟ್ ಕಾಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130402235744/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/1068767901.html?dids=1068767901:1068767901&FMT=ABS&type=current |date=2013-04-02 }} (ಪಾವತಿ ದಾಖಲೆ), ''ದಿ ಚಿಕಾಗೋ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್'' ಜೂನ್ 29, 2006.</ref> *ಅನೇಕ ಹೆಸರಾಂತ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ಮೃತಪಟ್ಟರು; ಯುಗೆನ್ ಅರ್ಮಸ್ತ್ರೊಂಗ್, ಜಾಕ್ ಹೆನ್ಸಲೇ, ಕೆನ್ನೆತ್ ಬಿಗ್ಲೆಯ್, ಇವಯ್ಲೋ ಕೆಪೋವ್ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಜಿ ಲಾಜೋವ್ (ಬಲ್ಗೇರಿಯಾದ ಲಾರಿ ಚಾಲಕರು.)<ref>{{cite news|url=http://www.cbc.ca/world/story/2004/07/13/bulgarian_iraq040713.html|title=Insurgents kill Bulgarian hostage: Al-Jazeera|publisher=CBC News|date=2004-07-14}}</ref> ಅನುವಾದಕ ಕಿಮ್ ಸನ್-ಇಲ್,ಶೊಸೆಇ ಕೊಡ,ಫ್ಯಾಬ್ರಿಜಿಯೊ ಕೊಟ್ರೋಚಿ, (ಇಟಲಿಯವ), ಸಮಾಜಸೇವಕಿ ಮಾರ್ಗರೆಟ್ ಹಸ್ಸನ್, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಅಭಿಯಂತರ ನಿಕ್ ಬೇರ್ಗ್, ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕ ಸಲ್ವತೊರ್ ಸಂತೋರೋ (ಇಟಲಿಯವ)<ref>{{cite news|url=http://www.cbc.ca/news/background/iraq/hostages.html#killed|title=Foreign hostages in Iraq|publisher=CBC News|date=2006-06-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041024135820/http://www.cbc.ca/news/background/iraq/hostages.html#killed|archivedate=2004-10-24}}</ref> ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೆ ಕೆಲಸಗಾರ ಸೈಫ್ ಅದ್ನಾನ್ ಕನಾನ್ (ಇರಾಕಿ) ಹಾಗು ಇನ್ನಿತರ ಸೈನ್ಯೇತರ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮೃತಪಟ್ಟರು. ನಾಲ್ಕು ಖಾಸಗಿ ಸಶಸ್ತ್ರ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ಸ್ಕಾತ್ತ್ ಹೇಳ್ವೆನ್ಸ್ತೋನ್, ಜೆರ್ಕೋ ಒವ್ಕೊ, ವೆಸ್ಲೆಯ್ ಬತಳೋಣ ಮತ್ತು ಮಿಚೆಲ್ ತೆಗ್ಯು, ಗ್ರೆನೇಡ್ ಹಾಗು ಸಣ್ಣ ಅಸ್ತ್ರಗಳ ದಾಳಿಯಿಂದ ಮೃತಪಟ್ಟರು. ಅವರ ಮೃತ ದೇಹಗಳನ್ನು ಅವರದೇ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ಸುಡಲಾಯಿತು. ಸುಟ್ಟ ದೇಹಗಳನ್ನು ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಎಳೆದಾಡಿ ನಂತರ ಸೇತುವೆಯ ತಿರುವಿನಲ್ಲಿ ತೂಗು ಹಾಕಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.washingtonpost.com/wp-srv/mmedia/apdaily/033104-11v.htm |title=4 Contractors murdered by al Qaeda |publisher=Washingtonpost.com |date=2004-03-31 |accessdate=2010-10-23}}</ref> *ಇರಾಕಿನ ಹೊಸ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಕಿರುಕುಳ<ref>{{cite news|author=Sabrina Tavernise|url=https://www.nytimes.com/2005/06/19/international/middleeast/19torture.html?ex=1276833600&en=8711248f5a2b9fe6&ei=5088|title=Iraqis Found in Torture House Tell of Brutality of Insurgents|publisher=The New York Times|date=2005-06-19}}</ref>, ಮತ್ತು ಫರ್ನ್ ಹಾಲೆಂಡ್‌ನಂತಹ‌ ಕೊಅಲಿಶನ್ ಪ್ರಾವಿಶನಲ್ ಅಥಾರಿಟಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಅಥವಾ ಅಕಲಾ ಅಲ್-ಹಶ್ಮಿ ಮತ್ತು ಎಝೆಡಿನ್ ಸಲಿಮ್‌ನಂತಹ ಇರಾಕಿ ಗವರ್ನಿಂಗ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ ಅಥವಾ ಕೀನ್ಯಾದಂತಹ ದೇಶದ ವಿದೇಶೀ ನಾಗರಿಕರ ಮೇಲೆ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಅಥವಾ ಅವರನ್ನೇ ಕೊಲ್ಲುವಿಕೆ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/3920119.stm|title=Iraq kidnappings stun Kenya press|publisher=BBC News|date=2004-07-23 | accessdate=January 5, 2010}}</ref> ==ಯುದ್ಧದ ಕುರಿತಾದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯ== {{Main|Public opinion on the Iraq War}} ===ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯ === ಜನವರಿ 2007ರ ಬಿಬಿಸಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಸರ್ವೀಸ್ 25 ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ 26,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಜಾಗತಿಕ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 73% ಜನರು ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಅಮೇರಿಕ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news |title=World View of U.S. Role Goes from Bad to Worse |publisher=[[BBC World Service]]|date=2007-01-23 |url=http://news.bbc.co.uk/1/shared/bsp/hi/pdfs/23_01_07_us_poll.pdf |format=PDF |accessdate=2007-05-23}}</ref> ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ತನ್ನ ಸೇನೆಯನ್ನು ಇರಾಕಿನಿಂದ ವಾಪಸ್ ಕರೆಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಿಶ್ವದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಜನ ನಂಬಿದ್ದರು ಎಂದು 2007ರ ಸಪ್ಟೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ ಬಿಬಿಸಿ ನಡೆಸಿದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/6981553.stm|publisher=BBC NEWS|title=Most people 'want Iraq pull-out'|date=2007-09-07 | accessdate=January 5, 2010}}</ref> 2004, ಎಪ್ರಿಲ್ ಯುಎಸ್‌ಎ ಟುಡೇ/ಸಿಎನ್‌ಎನ್/ಗಾಲ್‌ಅಪ್ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಕೇವಲ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗದಷ್ಟು ಇರಾಕಿ ಜನ ಹೀಗೆ ನಂಬಿದ್ದಾರೆ, "ಅಮೇರಿಕನ್ನರ ಆಕ್ರಮಣ ಅವರ ದೇಶಕ್ಕೆ ಕೆಟ್ಟದಕ್ಕಿಂತ ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಂಬಲ ತಕ್ಷಣ ಮಿಲಿಟರಿಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ ಅವರು ಇನ್ನೂ ಅಪಾಯಕ್ಕೀಡಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೆದರಿದರು."<ref>{{cite news |last=Soriano|first=Cesar|coauthors=Komarow, Steven |title=Poll: Iraqis out of patience |work=USA Today|publisher=Gannett Co|date=2004-04-28 |url=http://www.usatoday.com/news/world/iraq/2004-04-28-poll-cover_x.htm |accessdate=2007-05-24}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ ಯು.ಕೆ. ಮತ್ತು ಕೆನಡದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿನ ಯುದ್ಧ "ನ್ಯಾಯವಾಗಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಯು.ಕೆ. ಸರ್ಕಾರ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿದ್ದನ್ನು ಯು.ಕೆ.ಯಲ್ಲಿ ಟೀಕಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.icmresearch.co.uk/pdfs/2006_july_guardian_july_poll.pdf|title=Guardian July Poll|month=July|year=2006|publisher=ICM Research|format=PDF|access-date=2010-11-02|archive-date=2007-10-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20071012065041/http://www.icmresearch.co.uk/pdfs/2006_july_guardian_july_poll.pdf|url-status=dead}}</ref> ಅರಬ್ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸಂಸ್ಥೆ ನಡೆಸಿದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಇರಾಕಿನ ಆಕ್ರಮಣದ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ‌, ಈಜಿಪ್ಟಿನ 83% ಜನರು ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಧೋರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಋಣಾತ್ಮಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು; ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾದ 68% ಜನರು ಋಣಾತ್ಮಕ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು; ಜೋರ್ಡಾನ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 96% ಜನರು ಋಣಾತ್ಮಕ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು; ಯುನೈಟೆಡ್ ಅರಬ್ ಎಮಿರೆಟ್ಸ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 70% ಜನರು ಮತ್ತು ಲೆಬನೀಸ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 76% ಭಾಗ ಸಹ ಋಣಾತ್ಮಕ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿತು.<ref>{{cite web|last=Zogby|first=James|publisher=[[Arab American Institute]]|month=March|year=2007|url=http://www.aaiusa.org/page/-/Polls/2007_poll_four_years_later_arab_opinion.pdf|title=Four Years Later: Arab Opinion Troubled by Consequences of Iraq War|format=PDF|access-date=2010-11-02|archive-date=2015-01-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20150128061143/http://www.aaiusa.org/page/-/Polls/2007_poll_four_years_later_arab_opinion.pdf|url-status=dead}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ ದಿ ಪಿವ್‌ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅಟ್ಟಿಟ್ಯೂಡ್ಸ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಹೀಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ, ಹುಸೇನ್‌ರನ್ನು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಇಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧದ ಮೊದಲು ಪ್ರಪಂಚ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು [[ನೆದರ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್|ನೆದರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್]]‌, ಜರ್ಮನಿ, ಜೊರ್ಡಾನ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಲೆಬನಾನ್, ಚೀನಾ, ಸ್ಪೈನ್, [[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ|ಇಂಡೋನೇಷಿಯ]], ಟರ್ಕಿ, [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]], ಮತ್ತು [[ಮೊರಾಕೊ|ಮೊರೊಕೊ]]ಗಳಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಹುಸೇನ್‌ರ ಹೊರತಾಗಿ ವಿಶ್ವ ಹೆಚ್ಚು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ನಂಬಿದರು.<ref>{{cite web|publisher=Pew Research Center|work=Pew Global Attitudes Project|date=2006-02-28|url=http://pewglobal.org/commentary/display.php?AnalysisID=1002|title=India: Pro-America, Pro-Bush|access-date=2010-11-02|archive-date=2010-05-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20100508192741/http://pewglobal.org/commentary/display.php?AnalysisID=1002|url-status=dead}}</ref> ===ಇರಾಕ್‌ ಅಭಿಪ್ರಾಯ=== {{Update|date=September 2010}} [[File:Pleadingforfreedom.jpg|thumb|2ನೇಯ ಕಂಪನಿ, 5ನೇಯ ಸೇನಾತುಕಡಿ, 2ನೇಯ ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯ ವಿಭಾಗವು ಇರಾಕ್‌ನ ತಫಾರಿಯಾ ಸಮೀಪದ ದಾಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಶಯಿತ ದಂಗೆಕೋರನನ್ನು ಬಂಧಿಸಿದಾಗ ಅವನನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಲು ಇರಾಕಿ ಸೈನ್ಯದ ಸೈನಿಕನೊಂದಿಗೆ ಮಹಿಳೆಯು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು.]] ಹೆಚ್ಚಿನ ಇರಾಕಿ ಜನರು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ದಾಳಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿರುವುದಾಗಿ 2005ರಿಂದ 2007ರವರೆಗಿನ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.worldpublicopinion.org/pipa/pdf/sep06/Iraq_Sep06_rpt.pdf|title=The Iraqi Public on the U.S. Presence and the Future of Iraq|format=PDF|publisher=World Public Opinion|date=September 27, 2006|accessdate=2008-11-23|archive-date=2016-08-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20160824163145/http://www.worldpublicopinion.org/pipa/pdf/sep06/Iraq_Sep06_rpt.pdf|url-status=dead}}</ref><ref name="bbcpoll">[http://news.bbc.co.uk/2/shared/bsp/hi/pdfs/19_03_07_iraqpollnew.pdf ಇರಾಕ್‌ ಪೋಲ್] ಡಿ3 ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್, ಬಿಬಿಸಿ, ಎಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, ಎಆರ್‌ಡಿ ಜರ್ಮನ್ ಟಿವಿ ಮತ್ತು ಯುಎಸ್‌ಎ ಟುಡೆ ಜೊತೆಗೂಡಿ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡಿದವು. 2007 ಫೆಬ್ರವರಿ 25 ಮತ್ತು ಮಾರ್ಚ್‌ 5ರ ಮಧ್ಯೆ ಇರಾಕ್‌ನ ಹದಿನೆಂಟು ಪ್ರಾಂತ್ಯದ 450ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶದ 2,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಯಿತು. (ಸಂದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು) + ಅಥವಾ – 2.5% ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ದೋಷ ಇರಬಹುದು.</ref><ref>[http://www.globalpolicy.org/security/issues/iraq/poll/2007/0806oildevt.htm ಇರಾಕಿಸ್ ಅಪೋಸ್ ಆಯಿಲ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಪ್ಲ್ಯಾನ್ಸ್, ಪೋಲ್ ಫೈಂಡ್ಸ್ (ಅಗಸ್ಟ್ 6, 2007)] (ಆಯಿಲ್ ಛೇಂಜ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್,ಇನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಪಾಲಿಸಿ ಸ್ಟಡೀಸ್,ವಾರ್ ಆನ್ ವಾಂಟ್,ಫ್ಲ್ಯಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಪಾಲಿಸಿ ಫೋರಮ್)</ref> ==ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ವಿರುದ್ಧ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದೊಂದಿಗೆ ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧದ ಸಂಬಂಧ== {{Main|Iraq War and U.S. Global War on Terror}} {{See|Saddam Hussein and al-Qaeda|Saddam Hussein and al-Qaeda timeline|Criticism of the War on Terrorism}} ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧ "ಭಯೋತ್ಪಾದಕತೆಯ ಮೇಲಿನ ಯುದ್ಧದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಹಿಂದಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು. ಬುಶ್ ಒಂದೇ ಸಮನೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಇರಾಕಿನ ಹೊರಬಂದರೆ, "ಭಯೋತ್ಪಾದಕರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತಾರೆ" ಎಂದು ಅವರು ತರ್ಕಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|last=Bush|first=President George W.|work=Global Message|publisher=The White House|date=2003-09-09|url=http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2003/09/20030909.html|title=A Central Front in the War on Terror}}</ref><ref>{{cite news|last=Garamone|first=Jim|publisher=American Forces Press Service|date=2002-09-19|url=http://www.defenselink.mil/news/Sep2002/n09192002_200209194.html|title=Iraq Part of Global War on Terrorism, Rumsfeld Says|access-date=2010-11-02|archive-date=2007-09-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070929203848/http://www.defenselink.mil/news/Sep2002/n09192002_200209194.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|last=Bush|first=President George W.|url=http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2006/08/20060821.html|title=Press Conference by the President|date=2006-08-21|work=Peace in the Middle East|publisher=The White House}}</ref> ಯುದ್ಧದ ಇತರ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ಈ ಸಮರ್ಥನೆಗೆ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಧ್ವನಿಗೂಡಿಸಿದರು. ಈ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ, ಇರಾಕ್ ಮತ್ತು ವಿರೋಧಿ-ಯುಎಸ್ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ವಿರುದ್ಧದ ಹೋರಾಟದ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧದ ಬಗ್ಗೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸದಸ್ಯರು, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಜನತೆ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೇನೆಗಳೂ ಸಹ ಪ್ರಶ್ನಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಸುದ್ಧಿ ಸಂಗ್ರಾಹಕ ಪರಿಣತರ ನಡುವೆ ಒಂದು ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ವಿಕಾಸಗೊಂಡಿತು ಇದರಿಂದ ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ಭಯೋತ್ಪಾದನಾ ಪ್ರತಿರೋಧ ನಿಪುಣ ರೋಹನ್ ಗುಣರತ್ನ ಇರಾಕಿನ ಆಕ್ರಮಣ ಒಂದು "ಅವಶ್ಯ ಪ್ರಮಾದ" ದಂತೆ ಎಂದು ಬಾರಿಬಾರಿಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite journal|last=Gunaratna|first=Rohan|title=The Post-Madrid Face of Al Qaeda|journal=Washington Quarterly|volume=27|issue=3|date=Summer 2004|url=http://www.mitpressjournals.org/doi/abs/10.1162/016366004323090278|doi=10.1162/016366004323090278|page=98|access-date=2010-11-02|archive-date=2015-01-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20150128070821/http://www.mitpressjournals.org/doi/abs/10.1162/016366004323090278|url-status=dead}}</ref> ಇರಾಕಿನ ಉದ್ಯೋಗ [[ಮುಜಾಹಿದ್ದೀನ್|ಜಿಹಾದಿಗಳಿಗೆ]] "ಒಂದು ಪರಾಕ್ರಮಿ ಜಾಗತಿಕ ಹೊಸ ಸೇರ್ಪಡೆ ನಿಮಿತ್ತ" ಆಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಅಲ್-ಕೈದಾ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ "ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಸ್ಫೂರ್ತಿಪಡೆದ ದಂಗೆಕೋರರ ಹಿಂಸಾಚಾರ" ಎಂದು 2004ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್ನಿನ ಸಂಪ್ರದಾಯಬದ್ಧ ಯುದ್ಧತಂತ್ರ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದೆ.<ref>{{cite news|last=Sengupta|first=Kim|title=Occupation Made World Less Safe, Pro-War Institute Says|publisher=[[The Independent]]|date=2004-05-26|url=http://www.commondreams.org/headlines04/0526-05.htm|access-date=2010-11-02|archive-date=2006-09-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20060920050852/http://www.commondreams.org/headlines04/0526-05.htm|url-status=dead}}</ref> ಇರಾಕಿನ ಯುದ್ಧ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಒಂದು ಹೊಸ ಪೀಳಿಗೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ಆಧಾರವಾಗಿದೆ ಎಂದು 2005, ಜನವರಿಯ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದೆ; ದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ಬೆದರಿಕೆಗಳಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಡೇವಿಡ್ ಬಿ. ಲಾ ವರದಿ ಹೀಗೆ ನಿರ್ಣಯಿಸಿದೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ, ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿನ ಯುದ್ಧ "ಒಂದು ಮೂಲ ತರಬೇತಿ, ಮೂಲ ನೇಮಕಾತಿಗಳ ಜೊತೆ ಆತಂಕವಾದಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ ಅವರಿಗೆ ತಾಂತ್ರಿಕ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಅವಕಾಶ. ಆದರೂ ಸಹ, ಭವಿಷ್ಯ ಘಟನಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಲಾನಂತರ ಸಾಯದೇ ಇರುವ ಕೆಲವು ಜೆಹಾದಿಗಳು ಅಲ್ಲಿರುವ ಸಂಭವವಿದೆ, ಅಂದರೆ, ಮನೆ ಎಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಮನೆಗೆ ಹೋಗು, ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ವಿವಿಧ ಇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಚೆಲ್ಲಾಪಿಲ್ಲಿಯಾದರು." ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭಯೋತ್ಪಾದನಾ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಅಯಸ್ಕಾಂತವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ರಾಬರ್ಟ್ ಎಲ್. ಹಚಿಂಗ್ಸ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|last=Priest|first=Dana|title=Iraq New Terror Breeding Ground|publisher=Washington Post|date=2005-01-14|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A7460-2005Jan13.html}}</ref> ಎಲ್ಲ 16 ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಮತ್ತು 2006ರ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಎಸ್ಟಿಮೇಟ್ ಹೀಗೆ ತೀರ್ಮಾನಿಸುತ್ತದೆ, "ಇರಾಕ್ ಸಂಘರ್ಷ ಜೆಹಾದಿಗಳ 'ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ', ಮುಸ್ಲಿಂ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಆಳವಾದ ಹಗೆತನದ ಬಿತ್ತುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಜೆಹಾದಿಗಳ ಚಳುವಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲಿಗರನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತದೆ."<ref>{{cite press release|title=Declassified Key Judgments of the National Intelligence Estimate "Trends in Global Terrorism: Implications for the United States"|publisher=Office of the Director of National Intelligence|date=April 2006|url=http://www.dni.gov/press_releases/Declassified_NIE_Key_Judgments.pdf|format=PDF|access-date=2010-11-02|archive-date=2006-09-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20060930220648/http://www.dni.gov/press_releases/Declassified_NIE_Key_Judgments.pdf|url-status=dead}}</ref> ==ಇರಾನಿನ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ== ಕೆಲವು ಮಿಲಿಟರಿ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ವಿಶ್ಲೇಷಕರು ಯಾವುದೇ ನಿಶ್ಚಿತ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರೂ, ಇರಾನ್ ತರಬೇತಿ, ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು, ಹಣ ಮತ್ತು ಇಂಟಲಿಜೆನ್ಸ್‌ಗಳನ್ನು ಇರಾಕಿನ ಷಿಯಾ ಪಂಥಿ ದಂಗೆಕೋರರಿಗೆ ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇರಾನಿನ ಸುಮಾರು 150 ಇಂಟಲಿಜೆನ್ಸ್ ಏಜೆಂಟರು, ಜೊತೆಗೆ ಇರಾನಿನ ರೆವಲ್ಯೂಷನರಿ ಗಾರ್ಡ್‌ಗಳು ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಾದರೂ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news| url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/01/25/AR200701250199.html | work=The Washington Post}}{{Dead link|date=September 2010}} {{Dead link|date=July 2010|bot=RjwilmsiBot}}</ref><ref>{{cite web|author= |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/08/19/AR2007081901394.html |title=Iran Trains Militiamen Inside Iraq, U.S. Says |publisher=Washingtonpost.com |date= |accessdate=2010-10-23}}</ref> ಇರಾನಿನ ಕುದ್ಸ್ ಸೇನೆಯ ಸದಸ್ಯರು ಇರಾನಿನ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಗಾರ್ಡ್‌ಗಳು ಸ್ಫೋಟಕಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಕಝಾಲಿ ಟೆರರ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಲು ಯೋಚಿಸಿತು ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರಗಳು, ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಉಪಕರಣಗಳು, ಮಿಲಿಟರಿ ಸಲಹೆಗಾರರನ್ನೂ ಸಹ ಒದಗಿಸಲಾಯಿತು. ದಂಗೆಕೋರರು ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ಹಲವಾರು ಸ್ಫೋಟಕ ವಸ್ತುಗಳು, ಸುಧಾರಿತ ಸ್ಫೋಟಕಗಳು (ಆಯ್‌ಇಡಿಗಳು) ಮತ್ತು ಬೇಧನಾ ಕವಚಗಳನ್ನು (ಇಎಫ್‌ಪಿಗಳು) ಇರಾನಿಯರು ತಯಾರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಅಥವಾ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದೆ. 2008, ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಇರಾನಿಯರು ತಯಾರಿಸಿದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮಲ್ಟಿ-ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫೋರ್ಸ್ - ಇರಾಕ್ (ಎಮ್‌ಎನ್‌ಎಫ್‌ಆಯ್) ಟಾಸ್ಕ್ ಫೋರ್ಸ್ ಟ್ರಾಯ್‌ ಅನ್ನು ನೇಮಿಸಿತು. 2008, ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಇದು ವರದಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿತು. 4,600 ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಗೋಪ್ಯಸ್ಥಳಗಳು ಪತ್ತೆಯಾದವು, ಕೇವಲ 98 ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಕೇವಲ ಒಂದಾದರೂ ಇರಾನಿನವರು ತಯಾರಿಸಿದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು ಇವು ಸ್ವಾಧೀನ ಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಒಟ್ಟೂ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಒಂದೂವರೆ ಪ್ರತಿಶತಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದವು. ಇರಾನಿಯರು ತಯಾರಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಕರ್ಬಲ ಅಥವಾ ಬಸ್ರದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕಂಡುಬಂದ 350 ಬೇಧನಾ ಆಯುಧ ಗಳಲ್ಲಿ (ಇಎಫ್‌ಪಿಗಳು) ಯಾವುದೂ ಇರಾನೀ ಮೂಲದ್ದಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಇರಾನ್ ದಂಗೆಕೋರರಿಗೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದೆ, "ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಇರಾನಿನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿರುವ ಸಂಭವವಿದೆ" ಎಂದು ಇರಾನಿನ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಯುಎಸ್‌ನ ಅಧಿಕೃತ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಎಮ್‌ಎನ್‌ಎಫ್‌ಆಯ್ ವರದಿ ಟೀಕಿಸಿದೆ.<ref>[http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JK18Ak03.html ಯು.ಎಸ್. ಅಗೇನ್ ಮಿಸ್‌ಫೈಯರ್ಸ್ ಆನ್ ಇರಾನಿಯನ್ ಆರ್ಮ್ಸ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101030181455/http://atimes.com/atimes/Middle_East/JK18Ak03.html |date=2010-10-30 }} ಏಷಿಯಾ ಟೈಮ್ಸ್ ನವೆಂಬರ್‌ 18, 2008</ref>‌ ಹೆಸರು ತಿಳಿಯದ ಎರಡು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಕರ್ಬಲ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಾಲಯದ ದಾಳಿಯ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೆಂಟಗಾನ್ ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಮೂಲದ ಒಳಸೇರಲು ದಂಗೆಕೋರರು ಐದು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಕೊಂದರು, ಮೂವರು ಗಾಯಗೊಂಡರು, ಮತ್ತು ಮೂರು ಹಮ್ವಿಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಇರಾನಿನವರು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದರು. ಇರಾಕಿನ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಾದ ನೌರಿ-ಅಲ್-ಮಲಿಕಿ ಅವರು ಒಂದು ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ,{{Nowrap|31 January 2007}} ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿನ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸೇನೆಯ ವಿರುದ್ಧದ ದಾಳಿಗೆ ಇರಾನ್ ಅನುಮೋದಿಸಿತ್ತು<ref>{{cite news | title = Al-Maliki: Iraq won't be battleground for U.S., Iran | url = http://edition.cnn.com/2007/WORLD/meast/01/31/iraq.main/ | work = [[CNN.com]] | date = 2007-01-31 | accessdate = 2007-01-31 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070202013010/http://edition.cnn.com/2007/WORLD/meast/01/31/iraq.main/ |archivedate = February 2, 2007}}</ref> ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಇರಾಕಿ ನಗರ ಇರ್ಬಿಲ್{{Nowrap|11 January}}‌ನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮೂಲಕ ಇರಾನಿನ ಐದು ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯುವ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ದಾಳಿಯು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಗಾರ್ಡ್ಸ್ ಕಾರ್ಪ್ಸ್‌ನ ಕೊಡ್ಸ್ ಸೇನೆಯ ಮೂಲಕ ಅಪರಾಧ ಮಾಡಿದ್ದಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಕೆಲವು ಇರಾಕಿ ಜನರು ಅನುಮಾನಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite news | title = Iran involvement suspected in Karbala compound attack | url = http://www.cnn.com/2007/WORLD/meast/01/30/iraq.main/index.html | work = [[CNN.com]] | date = 2007-01-31 | accessdate = 2007-01-31}}</ref><ref>{{cite news | first = Robert | last = Baer | authorlink = Robert Baer | title = Are the Iranians Out for Revenge? | url = http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1583523,00.html?cnn=yes | work = [[Time (magazine)|Time.com]] | date = 2007-01-30 | accessdate = 2007-01-31 | archive-date = 2007-02-02 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070202224629/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1583523,00.html?cnn=yes | url-status = dead }}</ref> ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== {{col-begin}} {{col-break}} '''ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಕುರಿತಾದದ್ದು:''' *ಕಾರ್ಟರ್ ಬೋಧನೆ *ಗುಪ್ತ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ವಿದೇಶಿ ಪ್ರಭುತ್ವ ಬದಲಾವಣೆ ಕಾರ್ಯಗಳು *ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ವಿದೇಶೀ ನೀತಿ *ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ದಾಖಲೆ *ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಕಡಲಾಚೆಯ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ *ವಿಶೇಷ ಸೈನ್ಯಗಳು (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಸೇನೆ) *ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು *ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ *ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಯುದ್ಧ ಕ್ರೌರ್ಯಗಳು '''ಸಾಮಾನ್ಯ''' *ಕೆನಡ ಮತ್ತು ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧ *ಕೆನಡ ಮತ್ತು ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧ ವಿರೋಧಿಗಳು *ವಿದೇಶೀ ಸಂಬಂಧಗಳ ಕೌನ್ಸಿಲ್ *ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ತೈಲ ಸಂಗ್ರಹ *ಪೆಟ್ರೋಡಾಲರ್ ಹೋರಾಟ *ಅಮೇರಿಕಾದ ಹೊಸ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ {{col-break}} '''ಒಳಸಂಚುಗಳು:''' *ಕರ್ಬಾಲ್ (ಸುದ್ದಿಗಾರ) *ಇರಾಕ್‌ ಜೈಲು ನಿಂದನಾ ಹಗರಣಗಳು *2007, ಜುಲೈ 12ರ ಬಾಗ್ದಾದ್ ಏರ್‌ಸ್ಟ್ರೈಕ್ (2010ರಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಜೊತೆಗೂಡಿತು) *ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮತ್ತು 2003ರ ಇರಾಕಿನ ಆಕ್ರಮಣ ‌ *ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿ ಮತ್ತು ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧ '''ಪಟ್ಟಿಗಳು:''' *ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧ ವಿರೋಧಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ *ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯದಲ್ಲಿನ ಆಧುನಿಕ ಸಂಘರ್ಷಗಳ ಪಟ್ಟಿ *ಇರಾಕಿನ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿ ಗೊತ್ತುವಳಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ * 2003–ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗಿನ ಯುದ್ಧಗಳ ಪಟ್ಟಿ {{Portal box|Iraq War |Iraq|Military of the United States |War }} {{col-end}} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist|colwidth=30em}} ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ== *ಬೆಲ್ಲಾವಿಯಾ, ಡೇವಿಡ್ (2007) ''ಹೌಸ್ ಟು ಹೌಸ್: ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಎಪಿಕ್ ಆಫ್ ಅರ್ಬನ್ ವಾರ್‌ಫೇರ್‍''. ಸೀಮೋನ್ & ಸ್ಚಸ್ಟೆರ್. ಭಾಗವಹಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ-ಎಬೌಟ್ ದಿ ಸೆಕೆಂಡ್ ಬ್ಯಾಟಲ್ ಆಫ್ ಫಲುಜಾ *ಗೋರ್ಡನ್, ಮೈಕೇಲ್ (2006) ''ಕೋಬ್ರಾ&nbsp;II: ದಿ ಇನ್‌ಸೈಡ್ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್ ದ ಇನ್ವೇಶನ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಆಕ್ಯುಪೇಶನ್ ಆಫ್ ಇರಾಕ್‌'' *ಲಾರ್ಸನ್, ಲ್ಯೂಕ್ (2010) ಸೆನೆಟರ್ಸ್ ಸನ್: ಆ‍ಯ್‌ನ್‌ ಇರಾಕ್‌ ವಾರ್ ನಾವೆಲ್, ಕೀ ಎಡಿಶನ್ *ನಾರ್ತ್, ರಿಚರ್ಡ್. (2009) ''ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಡಿಫೀಟ್: ದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ವಾರ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌ 2003–2009.'' ಕಂಟಿನ್ಯೂಯಮ್. *ಓ'ಕೋನೆಲ್, ಎಡ್ವರ್ಡ್ (2008) ''ಕೌಂಟರ್‌ಇನ್‌ಸರ್ಜೆನ್ಸಿ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌: 2003–2006.'' ರ್ಯಾಂಡ್. *ರಿಕ್ಸ್, ಥಾಮಸ್ (2006) ''ಫಿಯಾಸ್ಕೊ, ದ ಅಮೇರಿಕನ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಅಡ್ವೆಂಚರ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌''. ಪೆಂಗ್ವಿನ್‌‌ ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{Commonscat|Iraq War|ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧ }} {{Wikinews category|Iraq War}} {{Wikiquote}} *[http://www.electroniciraq.net/ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಇರಾಕ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180218204038/http://electroniciraq.net/ |date=2018-02-18 }} ಇರಾಕಿನಿಂದ ಇರಾಕಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿನ ಅನುಭವದ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷವಾದ ದಿನ ಸುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ *[http://www.iraq-war.ru/ ನ್ಯೂಸ್ ಫ್ರಾಮ್ ಇರಾಕ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101123135907/http://iraq-war.ru/ |date=2010-11-23 }}: ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಯುದ್ಧದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ. *[https://web.archive.org/web/20050130005713/http://www.cnn.com/SPECIALS/2005/iraq.transition/ ಇರಾಕ್‌: ಟ್ರಾನ್ಸಿಶನ್ ಆಫ್ ಪವರ್] ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಚರ್ಚೆಯು ತಾರಕಕ್ಕೇರಿತು: ಸಿಎನ್‌ಎನ್ ವರದಿ *[http://costofwar.com/ ಡಾಲರ್ ಕಾಸ್ಟ್ ಆಫ್ ವಾರ್]:ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಿಂದ ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಒಟ್ಟು ವೆಚ್ಚವಾದ ಹಣ *[http://news.independent.co.uk/world/americas/article2362747.ece "ಬ್ಲೀಕ್ ಪೆಂಟಗಾನ್ ಸ್ಟಡಿ ಎಡ್ಮಿಟ್ಸ್'ಸಿವಿಲ್ ವಾರ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070319190219/http://news.independent.co.uk/world/americas/article2362747.ece |date=2007-03-19 }}, ರೂಪರ್ಟ್ ಕಾರ್ನೆವೆಲ್, ''ದಿ ಇಂಡಪೆಂಡೆಂಟ್'', ಮಾರ್ಚ್‌ 2007 *[http://www.gulfwarrior.org/iraq/iraq_maps.htm ಹೈ ರೆಸಲ್ಯೂಷನ್ ಮ್ಯಾಪ್ಸ್ ಆಫ್ ಇರಾಕ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070219040631/http://www.gulfwarrior.org/iraq/iraq_maps.htm |date=2007-02-19 }}, GulfWarrior.org *[http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2003/03/20030319-17.html ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಶಿಯಲ್ ಅಡ್ರೆಸ್ ಬೈ ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು ಬುಷ್‌] ಆನ್ ದ ಇವನಿಂಗ್ ಆಫ್ ಮಾರ್ಚ್‌ 19, 2003, ಅನೌನ್ಸಿಂಗ್ ವಾರ್ ಅಗನೆಸ್ಟ್ ವಾರ್ ಇರಾಕ್‌. *[http://www.clemson.edu/caah/history/FacultyPages/EdMoise/iraqbib.html#2war ಬಿಬ್ಲಿಯೊಗ್ರಫಿ]: ಎರಡನೇಯ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ - ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧ (2003– ) *"''[http://www.zogby.com/news/ReadNews.dbm?ID=734 ಫಸ್ಟ್ ಮೇಜರ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇರಾಕ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110102175946/http://www.zogby.com/news/ReadNews.dbm?ID=734 |date=2011-01-02 }}'' ". ಜಾಗ್ಬಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 10, 2003. *[http://www.pollingreport.com/iraq.htm Iraq at Pollಇನ್g Report.com. ]. ಕ್ರೋನೊಲಾಜಿಕಲ್ ಪೋಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕಾಸ್ 18 ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಓಲ್ಡರ್ *[http://www.psywar.org/apdsearchform.php?war=Iraqi%20Freedom ಏರಿಯಲ್ ಪ್ರೊಪಗೆಂಡಾ ಲೀಫ್‌ಲೆಟ್ ಡಾಟಾಬೇಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100529015719/http://www.psywar.org/apdsearchform.php?war=Iraqi%20Freedom |date=2010-05-29 }}. Psywar.org, ನವೆಂಬರ್‌ 6, 2005. (ಇರಾಕ್‌ ವಾರ್ ಪಿಎಸ್‌ವೈಓಪಿ ಲೀಫ್‌ಲೆಟ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಪೋಸ್ಟರ್ಸ್) *[http://dyhr.com/speciale/JustWarInIraq2003.pdf ಜಸ್ಟ್ ವಾರ್ ಇನ್ ಇರಾಕ್‌ 2003] ಪಿಡಿಎಫ್ ಕೋಪನ್‌ಹೇಗನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯರಿಂದ ಥಾಮಸ್ ಡೈಯರ್‌ರಿಂದ ಕಾನೂನು ಮಹಾಪ್ರಬಂಧ. *[https://www.theguardian.com/world/interactive/2009/apr/14/iraq-war-stories ಇರಾಕ್‌ ವಾರ್ ಸ್ಟೋರಿಸ್],ಮಾನವ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ವೆಚ್ಚದ ಬಗ್ಗೆ ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ಮತ್ತು ಒಬ್ಸರ್ವರ್ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಂದ ಬರಹ ಹಾಗೂ ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ರೂಪದ ದಾಖಲೆಗಳು, ''ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'', ಎಪ್ರಿಲ್‌ 2009. [[ವರ್ಗ:ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧ]] [[ವರ್ಗ:2003ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌]] [[ವರ್ಗ:2004ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌]] [[ವರ್ಗ:2005ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌]] [[ವರ್ಗ:2006ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌]] [[ವರ್ಗ:2007ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌]] [[ವರ್ಗ:2008ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌]] [[ವರ್ಗ:2009ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌]] [[ವರ್ಗ:2010ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್‌]] [[ವರ್ಗ:2003ರಲ್ಲಿನ ಘರ್ಷಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2004ರಲ್ಲಿನ ಘರ್ಷಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2005ರಲ್ಲಿನ ಘರ್ಷಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2006ರಲ್ಲಿನ ಘರ್ಷಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2007ರಲ್ಲಿನ ಘರ್ಷಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2008ರಲ್ಲಿನ ಘರ್ಷಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2009ರಲ್ಲಿನ ಘರ್ಷಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2010ರಲ್ಲಿನ ಘರ್ಷಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು ಬುಷ್‌ ಆಡಳಿತದ ವಿವಾದಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇರಾಕಿನ ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ಇರಾಕ್‌ – ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಸಂಬಂಧಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇರಾಕ್‌ ಯುದ್ಧದ ಕಾನೂನು ವಿವಾದಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆಧುನಿಕ ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ಇರಾಕ್‌‌ನ ಉದ್ಯೋಗ]] [[ವರ್ಗ:ಇರಾಕ್‌ ರಾಜಕೀಯ]] [[ar:حرب العراق]] [[bg:Война в Ирак (2003)]] [[bs:Rat u Iraku 2003.]] [[cs:Válka v Iráku]] [[da:Irakkrigen]] [[de:Irakkrieg]] [[en:Iraq War]] [[eo:Iraka milito]] [[es:Guerra de Iraq]] [[fa:جنگ عراق]] [[fi:Irakin sota]] [[fr:Guerre d'Irak]] [[he:מלחמת עיראק]] [[hr:Rat u Iraku]] [[id:Perang Irak]] [[is:Stríðið í Írak]] [[it:Guerra d'Iraq]] [[ja:イラク戦争]] [[la:Bellum Iracense Alterum]] [[lb:Irakkrich]] [[lt:Irako karas]] [[mk:Втора Заливска војна]] [[nds:Irakkrieg]] [[nl:Irakoorlog]] [[no:Krigen i Irak]] [[pl:II wojna w Zatoce Perskiej]] [[pt:Guerra do Iraque]] [[ru:Иракская война]] [[sl:Iraška vojna]] [[sr:Рат у Ираку]] [[sv:Irakkriget]] [[th:สงครามอิรัก]] [[tr:Irak Savaşı]] [[uk:Війна в Іраку]] [[vi:Chiến tranh Iraq]] [[wa:Guere d' Irak]] [[zh:伊拉克战争]] ppbplnfq5yf9wlr7lo6wl8c2nt0vx2h 0 26092 1306239 1304086 2025-06-07T07:07:08Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306239 wikitext text/x-wiki {{Infobox United Nations | name = {{Collapsible list |title = Food and Agriculture Organization of the United Nations |titlestyle=text-align: center; min-height: 55px; background: none; |liststyle=text-align: center; font-size: small; | {{rtl-lang|ar|'''منظمة الأغذية والزراعة للأمم المتحدة'''}} {{ar icon}} | {{lang|zh-Hans|'''联合国粮食及农业组织'''}} {{cn icon}} | {{lang|fr|'''Organisation des Nations Unies pour l'alimentation et l'agriculture'''}} {{fr icon}} | {{lang|ru|'''Продовольственная и сельскохозяйственная организация'''}} {{ru icon}} | {{lang|es|'''Organización de las Naciones Unidas para la Agricultura y la Alimentación'''}} {{es icon}} }} | image = FAO logo.svg | image size = 180px | caption = FAO emblem with its [[Latin language|Latin]] motto, ''Fiat Panis'' ("Let there be bread") | type = Specialized Agency | acronyms = FAO | headquarters= {{flagicon|Italy}} [[Rome]], [[Italy]] | head = {{Flagicon|Senegal}} [[Jacques Diouf]] | status = active | established = 16 October 1945 in Rome | website = {{URL|www.fao.org}} | parent = [[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] | subsidiaries = }} (ವಿಶ್ವಸಂಘಟನೆ )'''ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಸಂಘಟನೆ ಯ ಫುಡ್ ಅಂಡ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್''' ('''FAO''', ಅಥವಾ [[ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆ|ಫ್ರೆಂಚ್]] ನಲ್ಲಿರುವ ''ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್ ಡೇಸ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಯುನೈಸ್ ಪೋರ್ ಲ್’ಆಲಿಮಂಟೇಷನ್ ಎಟ್ ಲ್’ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್'' ನ ಸಮಾನಪದವಾದ '''ONUAA''' ಆಗಿದೆ) ಎಂಬುದು [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಘಟನೆ]]ಯ ವಿಶೇಷ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಸಿವನ್ನು ನೀಗಿಸಲು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ FAO ತಟಸ್ಥ ವೇದಿಕೆಯಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು, ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನೀತಿಯನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಲು ಸಭೆ ಸೇರುತ್ತವೆ. FAO ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕತೆಯ ಸಂಕ್ರಮಣದಲ್ಲಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಇದು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು [[ಕೃಷಿ]], ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಆಧುನಿಕಗೊಳಿಸಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಉತ್ತಮ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಇದರ [[ಲ್ಯಾಟಿನ್]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಧ್ಯೇಯ ಸೂತ್ರ, ''ಫಿಯೆಟ್ ಪ್ಯಾನೀಸ್'' ಅನ್ನು "ಅಲ್ಲಿಯೂ ಬ್ರೆಡ್ (ಆಹಾರ)ಸಿಗಲಿ " ಎಂದು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ನಲ್ಲಿ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. {{As of|2008|alt=As of 8 August 2008}}FAO, 191 ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು, ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿತ ಸದಸ್ಯರಾಗಿರುವ [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟ]] ಮತ್ತು ಫೆರೋ ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.fao.org/Legal/member-e.htm |title=List of FAO members |publisher=Fao.org |date= |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2011-10-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111001005821/http://www.fao.org/Legal/member-e.htm |url-status=dead }}</ref> == ಹಿನ್ನೆಲೆ == ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಅವಲೋಕಿಸಲು, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕೆಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ, 19 ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಮತ್ತು 20 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನಿನ ಕ್ರೋಢೀಕರಣ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದಡಿ ಮೂಡಿ ಬಂತು. ಕಳೆದ 1905 ರ ಮೇ- ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಧಿವೇಶನವು ರೋಮ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಈ ಸಭೆಯು '''ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೃಷಿ ಸಂಘಟನೆ''' ಯನ್ನು ರಚಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಪ್ಪಂದದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.<ref>[https://web.archive.org/web/20120419013432/http://www.fco.gov.uk/resources/en/pdf/treaties/TS1/1910/17 ಟೆಕ್ಸ್ಟ್ ಆಫ್ ದಿ 1905 ಕನ್ ವೆನ್ಷನ್, ಫ್ರಮ್ ದಿ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಫಾರೀನ್ ಅಂಡ್ ಕಾಮನ್ ವೆಲ್ತ್ ಆಫೀಸ್] ಮತ್ತು [https://web.archive.org/web/20120419014841/http://www.fco.gov.uk/resources/en/pdf/treaties/TS1/1930/5 ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟರಿ ಪ್ರೊಟೊಕಾಲ್ ಆಫ್ 1926]</ref> ಎರಡನೆ ವಿಶ್ವ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೃಷಿ ಸಂಘಟನೆಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಅದರ ಶಾಶ್ವತ ಸಮಿತಿಯ ನಿರ್ಣಯದಿಂದ 1948 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 27 ರಂದು ಅದನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಲಾಯಿತು. ಅದರ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ರಚಿಸಿದ ಫುಡ್ ಅಂಡ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್ ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.fco.gov.uk/resources/en/pdf/treaties/TS1/1948/29 |title=Text of the 1946 convention for the dissolution of the International Agricultural Institute |date= |accessdate=2010-10-15|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120418195812/http://www.fco.gov.uk/resources/en/pdf/treaties/TS1/1948/29|archivedate=2012-04-18}}</ref> == ರಚನಾ ಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು == FAO ಅನ್ನು 1945 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 16 ರಂದು [[ಕೆನಡಾ]] ದ [[ಕ್ವಿಬೆಕ್|ಕ್ವಿಬೆಕ್‌‌]] ನಲ್ಲಿರುವ ಕ್ಯುಬೆಕ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. 1951ರಲ್ಲಿ ಅದರ ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಾಲಯವು, [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ದ [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.|ವಾಷಿಂಗ್ ಟನ್ D.C.]]ಯಿಂದ, [[ರೋಮ್]] ನ [[ಇಟಲಿ]] ಗೆ ಬದಲಾಯಿತು. ಈ ನಿಯೋಗವನ್ನು ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಅಧಿವೇಶನದ ಮೂಲಕ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಂಘಟನೆಯ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯನ್ನು ವಿಮರ್ಶಿಸಲು ಹಾಗು ಕೆಲಸದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಬೇಕಿರುವ ಆಯವ್ಯಯವನ್ನು(ಬಜೆಟ್‌‌) ಅಂಗೀಕರಿಸಲು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಸಭೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಅಧಿವೇಶನವು 49 ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. (ಇವು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಸರದಿಯಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ.) ಈ ಸಮಿತಿಯು ಮಧ್ಯಂತರ ಆಡಳಿತ ರಚನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಈ ನಿಯೋಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು ಇದರ ನೇತೃತ್ವವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. FAO ಎಂಟು ಇಲಾಖೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ವಿಭಾಗ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕ ರಕ್ಷಣಾ ವಿಭಾಗ, ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವಿಭಾಗ, ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಜಲಚರ ಸಾಕಾಣೆ ವಿಭಾಗ, ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶ ವಿಭಾಗ, ಮಾಹಿತಿ-ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕವ್ಯವಸ್ಥೆ ವಿಭಾಗ, ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆ ವಿಭಾಗ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಹಕಾರ ವಿಭಾಗ.<ref>FAO Departments http://www.fao.org/about/depart/en/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101115173820/http://www.fao.org/about/depart/en/ |date=2010-11-15 }}</ref> FAO ಸ್ಥಾಪನೆಯ ನಂತರ, ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಾರ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು, ನಿರ್ವಹಣೆ ಸುಲಭವಾಗಿಸಲು ಮತ್ತು ಬೆಲೆ ಇಳಿಕೆಗೆ, 1994 ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವೆನ್ನಲಾದ ಪುನಃ ರಚನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ, ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು US$50 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ಹಣ ಉಳಿಸಬಹುದೆಂದು ಮನವರಿಕೆಯಾಯಿತು. [[ಚಿತ್ರ:FAO sede.jpg|thumb|ರೋಮ್ ನಲ್ಲಿರುವ FAO ನ ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಾಲಯ.]] === ಆಯವ್ಯಯ === FAO ನ ನಿಯಮಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಆಯವ್ಯಯವನ್ನು ಅದರ ಸದಸ್ಯರ ನಿಧಿ ಕೊಡುಗೆಯ ಮೂಲಕ FAO ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆಯವ್ಯಯ, ಅಗ್ರ ಶ್ರೇಣಿಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ಕಾರ್ಯ, ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಪಾಲುದಾರಿಕೆಗಳು,ಇದರಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಹಕಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ,ಜ್ಞಾನ-ಮಾಹಿತಿ ವಿನಿಮಯ, ನೀತಿ-ಧೋರಣೆ ಮತ್ತು ಸಲಹಾ ನಿರ್ದೇಶನ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ, ಸರ್ಕಾರಿ ಮಟ್ಟದ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 2008–2009 ರ ದ್ವೈವಾರ್ಷಿಕ FAO ನ ಆಯವ್ಯಯ US$929.8 ಮಿಲಿಯನ್. FAO ಅಧಿವೇಶನ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ Euro/US ಡಾಲರ್ ವಿನಿಮಯದೊಂದಿಗೆ ಈ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಹೊಂದಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರಸ್ತುತದ ಆಯವ್ಯಯ ಯಾವುದೇ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಇಲ್ಲದ ನಾಲ್ಕು ಅನುಕ್ರಮ ಆಯವ್ಯಯಗಳನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸಿದೆ. ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು 2001 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಎರಡು ವರ್ಷಕ್ಕೆ US$650 ಮಿಲಿಯನ್ ನಂತೆ, 1994 ರಿಂದ FAO ನ ಆಯವ್ಯಯ ಮಂಡನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದವು. 2002-03 ನೇ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಆಯವ್ಯಯವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ US$651.8 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಮೊತ್ತವು 2004-05 ನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ US$749 ಮಿಲಿಯನ್ ಆಯಿತು. ಆದರೆ ಈ ನಾಮಮಾತ್ರ ಏರಿಕೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಕುಸಿತವನ್ನು ತೋರುತ್ತದೆ.<ref>''UN ಫುಡ್ ಏಜೆನ್ಸಿ ಸೇಸ್ ರಿಯಲ್ ಬಡ್ಜಟ್ ಫಾಲ್ಸ್ ಇನ್ 2004–2005'', UN ಮಿಷನ್ ಟು ದಿ UN ಏಜೆನ್ಸೀಸ್ ಇನ್ ರೋಮ್,2003 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 10 [http://usunrome.usmission.gov/Media/mediamonitor/rt03121001.asp ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070211061035/http://usunrome.usmission.gov/Media/mediamonitor/rt03121001.asp |date=2007-02-11 }}</ref> 2005 ರ ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ FAO ಆಡಳಿತ ಸಮಾವೇಶವು, 2006-2007 ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಗೆ US$765.7 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ಆಯವ್ಯಯ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಿತು; ಭಾಗಶಃ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಈ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಹಣದುಬ್ಬರದ ಕಾರಣದಿಂದ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.fao.org/newsroom/en/news/2005/1000163/index.html |title='&#39;FAO’S 2006–2007 budget'&#39;, FAO Newsroom, 25 November 2005 |publisher=Fao.org |date=2005-11-26 |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2021-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210112153239/http://www.fao.org/newsroom/en/news/2005/1000163/index.html |url-status=dead }}</ref> === ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು === [[ಚಿತ್ರ:Jacques Diouf (Porto Alegre, March 2006).jpeg|thumb|1994 ರಿಂದ FAO ನ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದ ಜಾಕ್ಯೂಸ್ ಡಿಯೋಫ್.]] : :* ಸರ್ ಜಾನ್ ಬಾಯ್ಡ್ ಒರ್(UK):1945 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಿಂದ 1948 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ವರೆಗೆ :* ನಾರೀಸ್ E. ಡಾಡ್ (U.S.) : 1948 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ –1953 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್. :* ಫಿಲಿಪ್ V. ಕಾರ್ಡನ್ (U.S.) : 1954 ರ ಜನವರಿ – 1956 ರ ಏಪ್ರಿಲ್. :* ಸರ್ ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಬ್ರಾಡ್ಲೆ(UK) (acting) : 1956 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ – 1956 ರ ನವೆಂಬರ್. :* ಬಿನಯ್ ರಂಜನ್ ಸೇನ್ (ಭಾರತ): 1956 ರ ನವೆಂಬರ್–1967 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್. :* ಅಡ್ಕೆ ಹೆಂಡ್ರಿಕ್ ಬೋರ್ಮ್ (Neth.) : 1968 ರ ಜನವರಿ –1975 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್. :* ಎಡೌರ್ಡ್ ಸೌಮ (ಲೆಬ್ಯನಾನ್):1976 ರ ಜನವರಿ–1993 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್. :* ಜಾಕ್ಯೂಸ್ ಡಿಯೋಫ್(ಸೆನೆಗಲ್):1994 ರ ಜನವರಿ ಯಿಂದ ಪ್ರಸ್ತುತ === ಉಪ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು === : :* ವಿಲಿಯಂ ನೋಬೆಲ್ ಕ್ಲಾರ್ಕ್(US):1948. :* ಸರ್ ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಬ್ರಾಡ್ಲೆ(UK) : 1948–1958. :* ಫ್ರೆಡ್ ರಿಚ್ ಟ್ರಾಗಾಟ್ ವಾಹ್ಲೆನ್(ಸ್ವಿಜರ್ಲೆಂಡ್) : 1958–1959. :* ನಾರ್ಮನ್ C. ರೈಟ್ (UK):1959–1963. :* ಒರಿಸ್ V.ವೆಲ್ಸ್ (US):1963–1971. :* ರಾಯ್ I. ಜಾಕ್ಸನ್ (US):1971–1978. :* ರಾಲ್ಫ್ W.ಫಿಲಿಪ್ಸ್ (US):1978–1981. :* ಎಡ್ವರ್ಡ್ M.ವೆಸ್ಟ್ (UK):1981–1985. :* ಡಿಕ್ಲ್ಯಾನ್ J.ವಾಲ್ಟನ್(ಐರ್ಲೆಂಡ್):1986–1987. :* ಹೊವರ್ಡ್ ಜೊರ್ಟ್ (US):1992–1997. :* ವಿಕ್ರಮ್ J.ಶಾಹ್ (ಅಡ್ ಪರ್ಸೊನಮ್)(UK): 1992–1995. :* ಡೇವಿಡ್ A. ಹ್ಯಾರ್ಚರಿಕ್(US: 1998–2007. :* ಜೇಮ್ಸ್ G.ಬಟ್ಲರ್ (US):2008–ಪ್ರಸ್ತುತ. == FAO ಕಛೇರಿಗಳು == === ವಿಶ್ವ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯಾಲಯ === ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯಾಲಯವು [[ರೋಮ್]] ನಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಇಟಲಿಯನ್ ಈಸ್ಟ್ ಆಫ್ರಿಕಾ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಕಟ್ಟಡದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಆಕ್ಸಮ್ ಒಬ್ಲಿಸ್ಕ್,(ಅರಸುಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದ ಗೊಮ್ಮಟ ಆಕಾರ) ನಿಯೋಗದ ಕಚೇರಿ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಇಟಲಿಯನ್ ಸರ್ಕಾರ ಅದರ ಹೊರಾಂಗಣವನ್ನು ಮಾತ್ರ FAO ಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಬೆನಿಟೋ ಮುಸೊಲಿನಿ]]ಯ ಸೈನ್ಯದ ಮೂಲಕ [[ಇತಿಯೋಪಿಯ|ಇಥಿಯೋಪಿಯ]] ದಿಂದ 1937 ರಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧದ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿಯಾಗಿ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ 2005 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 18 ರಂದು ಹಿಂದಿರುಗಿಸಲಾಯಿತು. === ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಛೇರಿಗಳು === * ಅಕ್ರಾ, ಘಾನಾದಲ್ಲಿರುವ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಛೇರಿ * ಚಿಲಿಯ ಸ್ಯಾಂಟಿಗೊ ನಲ್ಲಿರುವ, ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೇರಿಕದ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾರಿಬಿಯನ್ ನ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಛೇರಿ * ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ನ ಬ್ಯಾಂಕಾಕ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್ ನ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಛೇರಿ * ಈಜಿಪ್ಟ್ ನ ಕೈರೊದಲ್ಲಿರುವ ಸಮೀಪ ಪ್ರಾಚ್ಯದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಛೇರಿ * ಹಂಗೇರಿಯ ಬುಡಾಪೆಸ್ಟ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಯುರೋಪ್ ನ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಛೇರಿ === ಉಪ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Washington Park Building.JPG|thumb|ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ D.C.ಯಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸಂಪರ್ಕ ಕಛೇರಿ]] * ಜಿಂಬಾಬ್ವೆಯ ಹರೇರ್ ನಲ್ಲಿರುವ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕದ ಉಪಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿ * ಸಮೋವಾದ ಅಪಿಯಾದಲ್ಲಿರುವ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ದ್ವೀಪಗಳ ಉಪಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿ. * ಹಂಗೇರಿಯ ಬುಡಾಪೆಸ್ಟ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪ್ ನ ಉಪಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿ * ಬಾರ್ಬಡಾಸ್ ನ ಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಟೌನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಕ್ಯಾರಿಬೀಯನ್ ನ ಉಪಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿ * ಟುನಿಸಿಯಾದ ಟುನಿಸ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ತರ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಉಪಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿ * ಟರ್ಕಿಯ ಅಂಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾದ ಉಪಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿ * ಘಾನಾದ ಅಕ್ರಾದಲ್ಲಿರುವ ಪಶ್ಚಿಮ ಆಫ್ರಿಕಾದ (SFW) ಉಪ-ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿ * ಇಥಿಯೋಪಿಯಾದ ಅಡಿಸ್ ಅಬಾಬಾದಲ್ಲಿರುವ ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕಾದ (SFE) ಉಪ-ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿ * ಗ್ಯಾಬೋನ್ ನ ಲಿಬ್ರೆವಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಧ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾದ (SFC) ಉಪ-ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿ * ಪನಾಮಾದ ಪನಾಮಾ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಮಧ್ಯ ಅಮೇರಿಕಾದ (SLM) ಉಪ-ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿ === ಸಂಪರ್ಕ ಕಛೇರಿಗಳು === * ಜಿನೀವಾದಲ್ಲಿನ ವಿಶ್ವ ಸಂಘಟನೆಯೊಂದಿಗಿರುವ ಸಂಪರ್ಕ ಕಛೇರಿ * ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ D.C.ಯಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸಂಪರ್ಕ ಕಛೇರಿ * ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಲ್ಲಿರುವಂತಹ ವಿಶ್ವ ಸಂಘಟನೆಯೊಂದಿಗಿರುವ ಸಂಪರ್ಕ ಕಛೇರಿ * ಯೊಕೊಹ್ಮದಲ್ಲಿರುವ ಜಪಾನಿನ ಸಂಪರ್ಕ ಕಛೇರಿ * ಬ್ರೂಸೆಲ್ಸ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟ ಮತ್ತು ಬೆಲ್ಜಿಯಂನೊಂದಿಗಿರುವ ಸಂಪರ್ಕ ಕಛೇರಿ == ಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳು == === ಆಹಾರದ ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ವ ಶೃಂಗಸಭೆ === ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ವಿಶ್ವ ಶೃಂಗ ಸಭೆ,ರೋಮ್, ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ 2009 ರ ನವೆಂಬರ್ 16 ಮತ್ತು 18 ರ ಮಧ್ಯೆ ನಡೆಯಿತು. FAO ನ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾದ, ಜಾಕ್ಯೂಸ್ ಡಿಯೊಫ್ ರವರ ಪ್ರಸ್ತಾಪದ ಮೇರೆಗೆ FAO ದ ಪರಿಷತ್ತು, ಶೃಂಗಸಭೆ ನಡೆಸುವ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿತು. ಸರ್ಕಾರದ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಅರವತ್ತು ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಶೃಂಗಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದರು. ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿರುವ ಹಸಿವನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಎಂಬ ಘೋಷವಾಕ್ಯದ, ನವೀಕರಿಸಿದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಒಮ್ಮತದಿಂದ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡವು.<ref>{{cite web|url=http://www.fao.org/fileadmin/templates/wsfs/Summit/Docs/Final_Declaration/WSFS09_Declaration.pdf |title=Declaration of the World Summit on Food Security, FAO Web site, 16 November 2009 |format=PDF |date= |accessdate=2010-10-15}}</ref> === ಆಹಾರದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ FAO ನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ === 2007 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ FAO, ಸಣ್ಣ ಇಳುವರಿದಾರರ ನೆರವಿಗಾಗಿ, ಉತ್ಪಾದನೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಹಾಗು ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯ ಗಳಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲು, ಆಹಾರದ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಏರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನಿಟ್ಟಿತು. ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆಯಡಿಯಲ್ಲಿಯೇ FAO, UN ಹೈ-ಲೆವೆಲ್ ಟಾಸ್ಕ್ ಫೋರ್ಸ್ ನ (ಉನ್ನತಮಟ್ಟದ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯ)ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿತು, ಇದು ಜಾಗತಿಕ ಆಹಾರದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಇದರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಕ್ರಿಯಾ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. FAO ಸುಮಾರು 25 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಸುಮಾರು 60 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಟರ್ ಏಜೆನ್ಸಿ ಮಿಷಿನ್ ಅನ್ನು(ಅಂತರ್ ಕಾರ್ಯಧ್ಯೇಯ) ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತಂದಿತು. ಇವುಗಳನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಹಾಗು ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರಮಾಣಾನುಸಾರವಾಗಿ ವರ್ಧಿಸಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಆಹಾರ ಉತ್ಪಾದನೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು. ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಲು ಸೂಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವ ನೀತಿ-ಸೂತ್ರಗಳ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ಇದು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಜೊತೆ ಕೈಜೋಡಿಸಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದೆ. ಹೈಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಹೇರಳ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಿತರಿಸಲು ಮತ್ತು ಇಳುವರಿ ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸಲು US$10.2 ಮಿಲಿಯನ್ ನ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿತ್ತು,ಈ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯು ಇದರ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಇರುವ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.<ref>"ಹೈಟೀಸ್ ಸೀಡ್ ಮಲ್ಟಿಪ್ಲಿಕೇಷನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ ಯಿಲ್ಡ್ಸ್ ಫ್ರೂಟ್ಸ್ ",''ಜೆನೆ ಆಫ್ರಿಕೆ'', 2009 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 21 [http://www.afriquejet.com/news/africa-news/haiti's-seed-multiplication-programme-yields-fruits-2009082133773.html ]</ref> ಈ ಯೋಜನೆಯಿಂದಾಗಿ ಆಹಾರದ ಉತ್ಪಾದನೆ ಹೆಚ್ಚಿತು,ಇದರಿಂದಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿ, ಕೃಷಿಕರ ಆದಾಯವನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಯಿತು. === FAO–EU ಪಾಲುದಾರಿಕೆ === FAO ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟ, ಒಟ್ಟು €125 ಮಿಲಿಯನ್ ಮೌಲ್ಯದ ನೆರವಿನ ನಿಧಿಯನ್ನು (US$170 ಮಿಲಿಯನ್) ಒದಗಿಸಲು ಆರಂಭಿಕ ಸಹಕಾರ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ 2009 ರ ಮೇ ಯಲ್ಲಿ ಸಹಿ ಹಾಕಿದವು. ಅಧಿಕ ಹಾನಿ ಅನುಭವಿಸಿದ ಸಣ್ಣ ರೈತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಲು ಈ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಏಡ್ ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಸವಲತ್ತು EU ನ €1 ಬಿಲಿಯನ್ ನೆರವಿನ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ಮೂಲಕ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಇದನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ಆಹಾರದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಅತಿ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ಆಗಬೇಕಿರುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮೇಲೆ FAO ಗಮನಹರಿಸಲೆಂದು, UN ನ ಮಹಾಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯೊಂದಿಗೆ ಇದರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.fao.org/europeanunion/eu-in-action/eu-food-facility-details/en/ |title=FAO and EU Food Facility |publisher=Fao.org |date= |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2018-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180920114031/http://www.fao.org/europeanunion/eu-in-action/eu-food-facility-details/en/ |url-status=dead }}</ref> FAO,25 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸುಮಾರು ಒಟ್ಟು €200 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ನಿಧಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ €15.4 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ನೆರವು ಜಿಂಬಾಬ್ವೆಗೆ ಹೋಯಿತು.<ref>"UN ನ ಆಹಾರ ಇಲಾಖೆಗಳು ಜಿಂಬಾವ್ವೆಯಲ್ಲಿ ರೈತರಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದವು", ಕ್ಸಿನ್ಹು, 2009 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 14 [http://news.xinhuanet.com/english/2009-09/15/content_12052564.htm ]</ref> === ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ಯೋಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು === ಮಿಲೇನಿಯಂ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಗೋಲ್ಸ್ ನ (ಸಹಸ್ರಮಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಗುರಿಗಳು)ಅದರ ಬದ್ಧತೆಯ ಭಾಗವೆಂಬಂತೆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ 2015 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ(ಪ್ರಸ್ತುತ 1 ಬಿಲಿಯನ್ (ನೂರು ಕೋಟಿ)ಜನರನ್ನು ತಲುಪಲಿದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜುಮಾಡಲಾಗಿದೆ.) ಹಸಿವಿನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಸುಮಾರು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಗುರಿಯನ್ನು ತಲುಪುವ FAO ನ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಕ್ರಮ, ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಗೆಂದು ಹಾಕಿಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಸುಮಾರು 100 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು, ಹಸಿವು, ಬಡತನ ಮತ್ತು ಪೋಷಣೆಯ ಕೊರತೆಯ ನಿರ್ಮೂಲನೆಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮತ್ತು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಪರಿಹಾರ ನೀಡಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ 102 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು30 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು, ಪ್ರಾಯೋಗಿಕತೆಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಗೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿವೆ. FAO ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಗರಿಷ್ಠಗೊಳಿಸಲು, ತಾನು ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಡೆತನಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸ್ವಶಕ್ತಿ ಪರಮಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಿತು. === ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ === FAO,ಯು ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿ ತಪ್ಪಿಸಲು, ಶಮನಗೊಳಿಸಲು, ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಸ್ಪಂದಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಿದ್ದಗೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. FAO, ಆಪತ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಸಿದ್ಧತಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕಡೆಗೆ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲುಂಟಾಗಬಹುದಾದ ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿಯ ಶಮನದ ಕಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಪೂರ್ವ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಮತ್ತು ಮೊದಲೇ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡುತ್ತದೆ,ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಅಂದಾಜು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪುನರ್ರಚನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಪರಿಹಾರದ ಮೂಲಕ ಬದಲಾವಣೆ ತರುವಂತಹ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.ಆ ಸಮಯದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ, ಅಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಎದುರಿಸಲು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದು ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿ ಎದುರಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ಇಳುವರಿಯ ಸ್ಥೂಲ ಚಿತ್ರಣ ನೀಡಿರುವ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರದಿ ಅದರ ಕಾರ್ಯವೈಖರಿಗೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.<ref>"18 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸೋಮಾಲಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಬೀಕರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದೆ: UN", ''ಹಿಂದುಸ್ಥಾನ್ ಟೈಮ್ಸ್'',2009 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22.</ref> === ಆಹಾರ ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿಯ ಆರಂಭಿಕ ಎಚ್ಚರಿಕೆ === FAO ನ [http://www.fao.org/giews/english/index.htm ಗ್ಲೋಬಲ್ ಇನ್ಫಾರ್ಮೆಷನ್ ಅಂಡ್ ಅರ್ಲಿ ವಾರ್ನಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ಇನ್ಫಾರ್ಮೆಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್] (GIEWS),ವಿಶ್ವದ ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆ/ಬೇಡಿಕೆಯ ಉಸ್ತುವಾರಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಬೆಳೆ ಇಳುವರಿ,ಉತ್ಪಾದನಾ ಪ್ರಮಾಣದ ಬಗ್ಗೆ ಚುರುಕಾಗಿ ಮಾಹಿತಿ ಕೊಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮೂದಾಯವನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರವಾರು ಆಧರಿಸಿದ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು <ref>"ಜಂಬೇಜಿ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಮೀನು ರೋಗದ ದಾಳಿಗೊಳಗಾಯಿತು",''ಫಿಶ್ ಫಾರ್ಮರ್'',2009 ರ ಜುಲೈ 21</ref> ಕುರಿತು ಚುರುಕಾಗಿ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಆಹಾರ ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿ ಸನಿಹದಲ್ಲಿಯೇ ಸಂಭವಿಸಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿದ್ದಾಗ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು, ಕ್ಷಿಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಸರಬರಾಜು ಅಂದಾಜು ಮಾಡುವ ನಿಯೋಗವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಯೋಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದೊಡನೆ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮುಂದಿನ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗೆ ಮತ್ತು ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವಗಾಮಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. === ಸಮಗ್ರ ಬೆಳೆ ಪಿಡುಗು ನಿರ್ವಹಣೆ === 1990ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, [[ಏಷ್ಯಾ|ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಅಕ್ಕಿಯ ಉತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಪೆಸ್ಟ್ ಮ್ಯಾನೇಂಜ್ಮೆಂಟ್ (ಸಮಗ್ರ ಬೆಳೆ ಪಿಡುಗು ನಿರ್ವಹಣೆ)ಅನ್ನು ರಚಿಸುವಲ್ಲಿ FAO ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದೆ. ನೂರಾರು ಸಾವಿರಾರು ಕೃಷಿಕರಿಗೆ, ಫಾರ್ಮರ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಸ್ಕೂಲ್(FFS) [http://www.comunityipm.org ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130312052945/http://www.comunityipm.org/ |date=2013-03-12 }} ಎಂಬ ಸಂಘಟನೆಯ ನೆರವು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ರೈತರಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. FAO ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಂತೆ ಫಾರ್ಮರ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಗೆ, ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಫಂಡ್ ನಿಂದ(ದತ್ತಿನಿಧಿಯಿಂದ) ಧನಸಹಾಯ ದೊರೆಯಿತು. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ,ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್, ನಾರ್ವೆ, ಸ್ವಿಜರ್ಲೆಂಡ್ ಧನಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾಗಿವೆ. NGO (ಸರ್ಕಾರೇತರ)ಸಂಘಟನೆಗಳು ಬಹುಪಾಲು FAO ನ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸಿವೆ.ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳಿಂದ ಸಂಘಟನೆಯ ಕಾರ್ಯಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಟೀಕಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು. === ಗಡಿಯಾಚೆಯ ಕ್ರಿಮಿಕೀಟಗಳು ಮತ್ತು ರೋಗಗಳು === FAO, 1994 ರಲ್ಲಿ [http://www.fao.org/empres/default.htm ಎಮರ್ಜೆನ್ಸಿ ಪ್ರಿವೆನ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಫಾರ್ ಟ್ರ್ಯಾನ್ಸ್ ಬೌಂಡರಿ ಅನಿಮಲ್ ಅಂಡ್ ಪ್ಲಾಂಟ್ ಪೆಸ್ಟ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಡಿಸೀಸಸ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101115213620/http://www.fao.org/EMPRES/default.htm |date=2010-11-15 }} ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಆಯಾ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸರ್ಕಾರದ ನೆರವಿಗೆ ಮುಂದಾಯಿತು. ಈ ಮೂಲಕ ಗೋಮಾರಿ ರೋಗ, ಕಾಲು ಮತ್ತು ಬಾಯಿ ರೋಗ ಹಾಗು ಹಕ್ಕಿ ಜ್ವರ ದಂತಹ ರೋಗಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕಡೆಗೆ ಗಮನ ನೀಡಿತು. [http://www.fao.org/ag/againfo/programmes/en/grep/home.html ಜಾಗತಿಕ ಗೋಮಾರಿ ರೋಗ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ] ಕೂಡ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಈಗ ವಿಸ್ತೃತ ಸಮಯಾವಧಿ ವರೆಗೆ ಪಶುಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪಿಡುಗಾದ, ಗೋಮಾರಿ ರೋಗದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿವೆ. ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [http://www.fao.org/ag/locusts/en/info/info/index.html ಲೋಕಸ್ಟ್ ವಾಚ್],(ಪಿಡುಗು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ) ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ರೋಗಕಾರಕ ಪಿಡುಗಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದರಿಂದ ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ದಾನಿಗಳಿಗೆ ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. === ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಸ್ಯಕುಲದ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಮಾವೇಶ === FAO, 1952 ರಲ್ಲಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಸ್ಯಕುಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಮಾವೇಶ(ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪ್ಲ್ಯಾಂಟ್ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್ ಕನ್ವೆನ್ಷನ್) ಅಥವಾ IPPC ಯನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಈ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಡಂಬಡಿಕೆ ಸಂಘಟನೆ, ಸಸ್ಯ ರೋಗಗಳ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಮಿಕೀಟಗಳ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಳಕಂಡವುಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು: ಸಸ್ಯ ಪಿಡುಗು ಕೀಟಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು, ರೋಗಕಾರಕ ಕೀಟಗಳ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವುದು, ಮತ್ತು ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವೆ ತಾಂತ್ರಿಕ ನೆರವಿನ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಬಗೆಗೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು. 2009 ರ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ 173 ಸರ್ಕಾರಗಳು ಈ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡವು. === ಸಸ್ಯ ಸಂಕುಲದ ತಳಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯ ಮೊದಲಹೆಜ್ಜೆ === ಸಸ್ಯ ಸಂಕುಲದ ತಳಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯ ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆಯ (GIPB)ಯು, ಜಾಗತಿಕ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ತಳಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅಗತ್ಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://km.fao.org/gipb/index.php?option=com_content&view=article&id=968&Itemid=267&lang=en |title=About GIPB |publisher=Km.fao.org |date= |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2011-06-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110629031804/http://km.fao.org/gipb/index.php?option=com_content&view=article&id=968&Itemid=267&lang=en |url-status=dead }}</ref> GIPB ಯ ನಿಯೋಗವು, ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಗಾಗಿ ಆಹಾರ ಬೆಳೆಗಳ ವಿವಿಧ ತಳಿ ವೃದ್ಧಿಸಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವರ್ಧಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯದ ಅಧಿಕ ಇಳುವರಿಯ ಬೆಳೆಸಂಕುಲವನ್ನು ಸುಧಾರಣೆಯ ನಿರಂತರತೆ ಮೂಲಕ, ವಿತರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮಗ್ರತೆಯಡಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು.<ref>{{cite web |url=http://km.fao.org/gipb/index.php?option=com_content&view=article&id=969&Itemid=264&lang=en |title=Mission |publisher=Km.fao.org |date= |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2011-06-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110629030647/http://km.fao.org/gipb/index.php?option=com_content&view=article&id=969&Itemid=264&lang=en |url-status=dead }}</ref> ಸಂಭವನೀಯ ಅಪಾಯದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಸ್ಯ ತಳಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಾಡುವವರು, ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಭಂಧಿಸಿದ ನೇತಾರರು, ಆಡಳಿತ ನಿರ್ವಾಹಕರು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞರು, ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು, ದಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಲುದಾರರನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಜಾಗತಿಕ ಸಂಪರ್ಕಜಾಲದ ಮೂಲಕ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಇದರ ಅಂತಿಮ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯ ತಳಿ ಬೆಳೆಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಿತಿ ಎನಿಸಿದೆ. ಬಡತನದಲ್ಲಿರುವ ಇವುಗಳು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಫಲಿತಾಂಶ ಪಡೆಯುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು ಹಾಗು ಹಸಿವಿನ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು, ಹಾಗು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಪೀಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಚಿಂತಾಜನಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ. ಸಸ್ಯದ ಹೊಸತಳಿ ಬೆಳೆಸುವಿಕೆಯು, ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿರುವ ವಿಜ್ಞಾನವಾಗಿದೆ. ಆನುವಂಶಿಕ ಮತ್ತು ಅಳವಡಿಕೆ ಆಧಾರಿತ, ಕೃಷಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಮತ್ತೆ ಬರದಂತೆ ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಎದುರಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಆಹಾರದ ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯಾಧಾರಿತ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾದ ಬೇಡಿಕೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವುದು. === ಕೊಡೆಕ್ಸ್ ಅಲೈಮೆಂಟರಿಯಸ್ FAO ದ (ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್ ಸೈಟ್) === FAO ಮತ್ತು ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಘಟನೆಗಳು 1963 ರಲ್ಲಿ ಕೊಡೆಕ್ಸ್ ಅಲೈಮೆಂಟರಿಯಸ್ ಕಮಿಷನ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸಿದವು. ಈ ಆಯೋಗವನ್ನು ಜಂಟಿಯಾಗಿ FAO/WHO ನ ಆಹಾರ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಡಿ, ಆಹಾರದ ಗುಣಮಟ್ಟ, ಕೋಡ್ ಆಫ್ ಪ್ರಾಕ್ಟೀಸ್ ನಂತಹ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಸೂತ್ರ ಮತ್ತು ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪ್ರಮುಖ ಗುರಿಯೆಂದರೆ; ಗ್ರಾಹಕನ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ, ವಂಚನೆರಹಿತ ವಹಿವಾಟಿನ ಭರವಸೆ ನೀಡುವುದು ಹಾಗು ಅಂತರಸರ್ಕಾರದ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಘಟನೆಗಗಳು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಎಲ್ಲಾ ಆಹಾರ ಗುಣಮಟ್ಟ ಕಾರ್ಯದ ಸಹಕಾರ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವುದು. === FAO ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು === FAO ನ ಅಂಕಿಅಂಶ ವಿಭಾಗವು FAOSTAT ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಆನ್ ಲೈನ್ ನ ಬಹುಭಾಷಿಕ ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 210 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಕೃಷಿ, ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶ, ಮೀನುಗಾರಿಕೆ, ಅರಣ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಗಳ ನೆರವಿನ ಬೆಂಬಲ, ಸಹಕಾರ,ಭೂಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಅಂಕಿಅಂಶವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಭೂ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು 3 ಮಿಲಿಯನ್ ಕಾಲಾವಧಿ ಸರಣಿಗಳ ದಾಖಲೆ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಂಕಿಅಂಶ ವಿಭಾಗವು, ವಲ್ಡ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರಲ್ ಟ್ರೇಡ್ ಫ್ಲೋಸ್ ನ (ಕೃಷಿ ವಹಿವಾಟಿನ ಹರಿವು)ಮೇಲೆಯೂ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಈ ದತ್ತಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅಫ್ರಿಕವರ್ (ಆಫ್ರಿಕಾ ಖಂಡದ) ಯೋಜನೆಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ದತ್ತಾಂಶಗಳಾಗಿವೆ. === ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿದ ಬಂಡವಾಳ === FAO ನ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಹಕಾರ ವಿಭಾಗ, [http://www.fao.org/tc/tci/index_en.asp ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ ಕೇಂದ್ರ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091109221521/http://www.fao.org/tc/tci/index_en.asp |date=2009-11-09 }} ವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಈ ಕೇಂದ್ರವು ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಥನೀಯ, ನಿರಂತರ ಕೃಷಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಗುರುತಿಸಲು, ಕೃಷಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಈ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ. ಇದು ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್,ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಂಡವಾಳ ಹಾಗು FAO ನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಾದ ಬಹುಪಕ್ಷೀಯ ಸಂಘಟನೆಗಳಿಂದ ನಿಧಿಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡಿತು. === ಟೆಲಿಫುಡ್ (ಸುದೀರ್ಘ ಆಹಾರ ಯೋಜನೆ) === ಹಸಿವಿನ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಕ್ತಿಯ ಕ್ರೋಢೀಕರಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. 1997ರಲ್ಲಿ FAO [http://www.fao.org/getinvolved/telefood/en/ ಟೆಲಿಫುಡ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101109025333/http://www.fao.org/getinvolved/telefood/en/ |date=2010-11-09 }} ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಇದು ಸಂಗೀತಗೋಷ್ಠಿಗಳು, ಕ್ರೀಡಾ ಸಂದರ್ಭ, ಮತ್ತು ಪ್ರಬಲ ಮಾಧ್ಯಮ, ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪ್ರಭಾವ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ, ಹಾಗು ಹಸಿವನ್ನು ನೀಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೋರಾಡುತ್ತಿರುವವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ನಾಗರಿಕ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಪ್ರಚಾರಾಂದೋಲನ ಕೈಗೊಂಡಿತು. ಈ ಪ್ರಚಾರಾಂದೋಲನದಿಂದ ಸುಮಾರು US$28 ಮಿಲಿಯನ್ ನಿಧಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು. ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ ಮತ್ತು ನಿರಂತರವಾಗಿರುವ ಯೋಜನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಟೆಲಿಫುಡ್ ನ ಈ ನಿಧಿಯ ಮೂಲಕ ನೆರವು ಒದಗಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೃಷಿಕರು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯಗಳಿಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಹಾರಧಾನ್ಯ ಬೆಳೆಯಲು ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು, ಮೀನು ಹಿಡಿಯುವ ಸಾಧನ,ಬೀಜಗಳು ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣಗಳಂತಹ ಅನುಕೂಲಕರ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುಕೂಲಗಳು ಅಗಾಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನತೆ ಹೊಂದಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ; ಕೇಪ್ ವರ್ಡೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮೌರಿಟ್ಯಾನಿಯಾದಲ್ಲಿ ಶಾಲಾ ಉದ್ಯಾನವನ ನಿರ್ಮಾಣ, ಅಥವಾ ವೆನಿಜುಲಾದಲ್ಲಿ ಹಂದಿ ಸಾಕಾಣೆ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ಉಂಗಾಡದಲ್ಲಿ ಶಾಲಾ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದೂಟ ಒದಗಿಸುವುದು. ಅಲ್ಲದೇ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆಹಾರ ಬೆಳೆಯುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಕಲಿಕೆ,ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕುಷ್ಠರೋಗದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾದ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಉದ್ಯೋಗ ಪ್ರೊತ್ಸಾಹಿಸುವುದು. === ಆಹಾರದ ಹಕ್ಕು === [http://www.fao.org/strategicframework/ FAO ಸ್ ಸ್ಟ್ರ್ಯಾಟಜಿಕ್ ಫ್ರೇಮ್ ವರ್ಕ್ 2000–2015],"ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆ ಹಕ್ಕು ಆಧಾರಿತ ಯೋಜನೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿ ಮುಂದಿನ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ". "ಪ್ರಸ್ತುತ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಗಾಗಿ ಆಹಾರ ಭದ್ರತಾ ಸುರಕ್ಷಿತ ವಿಶ್ವ ನಿರ್ಮಾಣಮಾಡಲು ಸಹಾಯಮಾಡುವೆಡೆಗೆ"; ನಮ್ಮ ಗುರಿ,ಎಂದು ಸಾರುವ ಮೂಲಕ ಸಂಘಟನೆಯು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯಲ್ಲೂ ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಭರವಸೆ ನೀಡಿತು. ಸಮಿತಿಯು 2004 ರ ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ [http://www.fao.org/docrep/meeting/009/y9825e/y9825e00.htm ವಾಲೆಂಟರಿ ಗೈಡ್ ಲೈನ್ಸ್] ಅನ್ನು (ಸ್ವಯಂ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು)ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಕೈಪಿಡಿ ಸೂತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಅದರ ಫಲಿತಾಂಶ-ಆಗುಹೋಗುಗಳ ಮೇಲೆ ಸಾಕಷ್ಟು ನಿಗಾ ಇಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. "ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ತರುವುದು" ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿಯ ಸಿದ್ಧತೆ,ಸಂಪರ್ಕ-ಸಂವಹನದ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ವಿಷಯಗಳ ಕೈಪಿಡಿ ಮೂಲಕ ಸೂಕ್ತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. === ಹಸಿವಿನ ವಿರುದ್ಧ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೈತ್ರಿಕೂಟ === 2002ರ ಜೂನ್ ನಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಶೃಂಗಸಭೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವನಾಯಕರು, 2015 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ವಿಶ್ವದ ಹಸಿವಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಮಾಡಲಾಗುವುದು ಎಂಬ 1996 ರ ಶೃಂಗಸಭೆಯ ಧ್ಯೇಯವನ್ನು ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪರಾಮರ್ಶಿಸಿದರು;[http://www.iaahp.net/ ಹಸಿವಿನ ವಿರುದ್ಧ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೈತ್ರಿಕೂಟ(IAAH)] ವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ಅವರ ಕೊನೆಯ ತೀರ್ಮಾನವಾಯಿತು. ಇದು ಹಸಿವು ನಿರ್ಮೂಲನೆಗೆ ಕಂಕಣಬದ್ದ ಮೈತ್ರಿಕೂಟವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು 2003 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 16 ರಂದಿನ ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ದಿನದಂದು ಅನುಷ್ಟಾನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. IAAH, ಇದಕ್ಕಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ಅಂತರಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಘಟನೆ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಹಾಗು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳ ನಡುವೆ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ನಿಶ್ಚಿತ ಕಾರ್ಯತತ್ಪರತೆ ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. IAAH ಎಂಬುದು,ಹಸಿವಿನ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುತ್ತಿರುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘಟನೆಗಳ,ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳ,ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ಸಂಘಟನೆಗಳ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಹಾಗು ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿದೆ. IAAH ನ ಜಾಗತಿಕ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನಹರಿಸಿವೆ: ಸಲಹಾ ಸವಲತ್ತು, ಬದ್ಧತೆ, ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಕ್ರೋಢೀಕರಣ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರರಲ್ಲಿನ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೈತ್ರಿಕೂಟವು, ರೋಮ್-ಮೂಲದ UN ಆಹಾರ ಸಂಘಟನೆಗಳು– FAO,ದಿ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫಂಡ್ ಫಾರ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ (IFAD)(ಕೃಷಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿಧಿ ನೆರವು) ಮತ್ತು ವಲ್ಡ್ ಫುಡ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ(WFP)–(ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಯೋಜನೆ) ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂತರಸರ್ಕಾರ ಹಾಗು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿದೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಹಸಿವಿನ ವಿರುದ್ದ ಹೋರಾಡುತ್ತಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿದ್ದರೂ, ಅವರು ನೇರವಾಗಿ IAAH ನಲ್ಲಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದು. ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿಯೇ 36 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೈತ್ರಿಕೂಟವನ್ನು ಊರ್ಜಿತಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರೆಜಿಲ್, ಬುರ್ಕಿನ ಫ್ಯಾಸೊ,(ಪಶ್ಚಿಮ ಆಫ್ರಿಕಾ) ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಭಾರತ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಂತೆ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. === FAO ನ ಸದಾಶಯದ ರಾಯಭಾರಿಗಳು(FAO ಗುಡ್ ವಿಲ್ ಅಂಬ್ಯಾಸಡರ್ಸ್ ) === FAO ಗುಡ್ ವಿಲ್ ಅಂಬ್ಯಾಸಡರ್ ಸ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು 1999 ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸದಾಶಯದ ಯೋಜನೆಯ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವೆಂದರೆ, ಜಗತ್ತಿನ ಸುಮಾರು 1 ಬಿಲಿಯನ್ ಸಂಖ್ಯೆಯ(ನೂರು ಕೋಟಿ) ಜನರು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ,ನಿರಂತರ ಹಸಿವು ಮತ್ತು ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುವುದೇ ಮೂಲೋದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಇತರೆಡೆ ಸಮೃದ್ಧಿ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಈ ಜನರು ಹಸಿವಿನ ಸಂಕಟ ಅನುಭವಿಸುವಂತಾಗಿದೆ,ಎಂದು ಸಂಘಟನೆ ತೀವ್ರ ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ. ಈ ಜನರು ದುರ್ಗತಿಯ ಬದುಕು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅವರಿಗೆ ಮಾನವನಿಗೆ ಮೂಲ ಭೂತವಾದ ಆಹಾರದ ಹಕ್ಕನ್ನೇ ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಸಿವು ಮತ್ತು ಪೋಷಣೆಯ ಕೊರತೆ ನೀಗಿಸಲು ಕೇವಲ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಂದಲೇ ಮಾತ್ರವೇ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಜನರು, ಹಸಿವು ಮತ್ತು ಪೋಷಣೆ ಕೊರತೆಯ ಕೆಟ್ಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದಿದ್ದರೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ, ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಹಾಗು ಒಟ್ಟಾದ ಮತ್ತು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಸಾಧನಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. FAO ನ ಗುಡ್ ವಿಲ್ ಅಂಬ್ಯಾಸಡರ್ ಗಳಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ – ಕಲೆ, ಮನರಂಜನೆ, ಕ್ರೀಡೆ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರ ದಿಂದ ಬಂದಂತಹ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನೋಬೆಲ್ ಬಹುಮಾನ ವಿಜೇತರಾದ ರಿಟಾ ಲೆವಿ ಮಾಂಟಲ್ಸಿನಿ, ನಾಯಕಿ ಗಾಂಗ್ ಲಿ, ಮಾಜಿ ಗಾಯಕ ಮಿರಿಯಂ ಮ್ಯಾಕೆಬ್, ಮತ್ತು ಸಾಕರ್ ಆಟಗಾರರಾದ ರೊಬೋರ್ಟ್ ಬ್ಯಾಗಿಯೊ ಮತ್ತು ರೌಲ್. ಇಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸಲಾದವರು FAO ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು: ಪ್ರಸ್ತುತದ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಗಾಗಿ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ವಿಶ್ವ ನಿರ್ಮಾಣ ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಗುಡ್ ವಿಲ್ ಅಂಬ್ಯಾಸಡರ್ ಗಳು ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಭೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹಿರಿಯರು ಮತ್ತು ಕಿರಿಯರು, ಬಡವರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮಂತರನ್ನು ವಿಶ್ವದ ಹಸಿವಿನ ವಿರುದ್ಧದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು 21 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಚೆಗೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಆಹಾರ ದೊರೆಯುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. === ಹಸಿವಿನ ವಿರುದ್ಧ ಆನ್ ಲೈನ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ === 2010 ರ ಮೇ 11 ರಂದು FAO, ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು, "ದಿ 1 ಬಿಲಿಯನ್ ಹಂಗ್ರಿ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್" ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಇದು " ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಲೂ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಬಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ಜನರು ಹಸಿವಿನಿಂದ ನರಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿದು ಜನರು ಕೋಪದಿಂದ ಸಿಡಿದೇಳುವಂತೆ" ಮಾಡುತ್ತದೆ. FAOನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ, ಪೀಟರ್ ಫಿಂಚ್ ಎಂಬಾತ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಎಂಬ 1976 ರ ಸಿನಿಮಾದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದಂತಹ "ನಾನು ನರಕವೆಂಬಂತೆ ಬೇಸರಗೊಂಡಿದ್ದೇನೆ, ಮತ್ತು ನಾನೆಂದಿಗೂ ಇದನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ!", ಎಂಬ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಎರವಲಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು ಜನರನ್ನು [http://www.1billionhungry.org www.1billionhungry.org] ನಲ್ಲಿ ಆನ್ ಲೈನ್ ಅಹವಾಲಿಗೆ ಸಹಿಮಾಡುವಂತೆ ಕೋರುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಸಿವಿನ ನಿರ್ಮೂಲನೆಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಥಮ ಆದ್ಯತೆಯನ್ನಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಅಹವಾಲಿಗೆ ಸಹಿಹಾಕಿದ ನಂತರ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ‘’ರಹಸ್ಯ ಸಂಕೇತವೊಂದನ್ನು’’ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಹವಾಲಿನ ಸಂಪರ್ಕ ಕೊಂಡಿಯನ್ನು ಇತರರಿಗೆ ವಿತರಿಸಲು ಈ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. FAO ಈ ಅಹವಾಲು, ಫೇಸ್ ಬುಕ್, ಟ್ವಿಟ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಯು ಟ್ಯೂಬ್ ಗಳಂತಹ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ಮಾಧ್ಯಮದ ಸೈಟ್ ಗಳ ಮೂಲಕ ಹರಡುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಭರವಸೆಯಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.fao.org/news/story/en/item/42158/icode/ |title=FAO launches anti-hunger petition, 11 May 2010 |publisher=Fao.org |date=2010-05-11 |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2018-06-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180629190624/http://www.fao.org/news/story/en/item/42158/icode/ |url-status=dead }}</ref> ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು, ರೋಮ್ ನಲ್ಲಿರುವ FAO ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸ್ಟಾಕೊಲ್ಮ್, ಯೊಕೊಹಮ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಿಸ್ ನಂತಹ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿಲಾಯಿತು. ಅಹವಾಲಿನ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು, 2010 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನ UN ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ದಿನಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಪ್ರತಿ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಇದು FAO ನ ಕ್ಷೇತ್ರ ಘಟಕಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿದೆ: ಮಧ್ಯ ಅಮೇರಿಕಾದ Mr. '''ಡಿಯೊಡೊರೊ ರೊಕಾ''', ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಯುರೋಟ Ms. '''ಮರಿಯಾ ಹೆಲೆನ M Q ಸೊಮೆಡೊ''', ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಾಗರ Mr. '''ಫರ್ನ್ಯಾನ್ಡೊ ಗೆರಿಯರಿ''' ಸರ್ಕ್ಯಾನೊ ಒರಿಯಂಟೆ Mr. '''ಅಲ್-ಒತೈಬಿ ಸಾದ್ ಅಯ್ದ್''' ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚಿನ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೇರಿಕಾದ ಉತ್ತರ ಉಪ ಪ್ರಾಂತ್ಯ, '''ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಕೊಸ್ಟ ಎಸ್ಪರಾಸ್''' <ref name="petition">{{cite web | url = http://www.mmtimes.com/2010/news/530/news009.html | title = FAO fights hunger with petition | accessdate = 2010-07-20 | date = 2010-07-05 | publisher = [[The Myanmar Times]] | archive-date = 2012-01-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120112012429/http://www.mmtimes.com/2010/news/530/news009.html | url-status = dead }}</ref>. FAO, ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸುದೀರ್ಘಕಾಲದ ಹಸಿವು ಕಡೆಯ ಪಕ್ಷ 1 ಬಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ಜನರನ್ನಾದರೂ ನರಳಿಸುತ್ತದೆ, ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ನ(ಯೋಜನೆಯ) ಪ್ರಮುಖ ಆಲೋಚನೆಯಾಗಿದೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ FAO, ಹಸಿವಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಲ್ಲಿ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ಮೂಡಿಸಬೇಕೆಂದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಧಿಸಿರುವ ಅಗ್ರ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿ ಅದರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಲಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಮ್ಯಾಕ್ ಆನ್ ಎರಿಕ್ಸನ್ ಎಂಬ ಇಟಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಷನ್ ಏಜೆನ್ಸಿ(ವಿಭಾಗ) ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಸೃಜನಾತ್ಮಕ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಹಳದಿ ಸಿಳ್ಳೆಯು ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಚಿಹ್ನೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಹಸಿವಿನ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ‘’ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸುವ’’ ರೂಪಕದಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. 1billionhungry.org ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿ, ಆಗಲೇ ಎಷ್ಟು ಜನರು ಈ ಅಹವಾಲಿಗೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ವಿಭಾಗವಿದೆ. ಹಸ್ತಾಕ್ಷರವು ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿರಬಹುದು (ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಅಥವಾ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ) ಅಥವಾ ಹಸ್ತಾಕ್ಷರದ ಹಾಳೆಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಭೌತಿಕವಾಗಿರಬಹುದು(ಈ ಸೌಲಭ್ಯ 1BH ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ). ಈ ಸಂಪರ್ಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಹಿಂದಿನದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಅನೇಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಇದು ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಸಂಘಟನೆಗಳ ಸಹಾಯದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿಸಿತ್ತು. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಸಂಘಟನೆಗಳು ತಮ್ಮ ವೈಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಅದರ ಬ್ಯಾನರ್ ಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಹಾಗು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಭಂಧಿಸಿದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಪಸರಿಸಲು ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, 1 ಬಿಲಿಯನ್ ಹಂಗ್ರಿ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ (1 ಬಿಲಿಯನ್ ಹಸಿವಿನ ಯೋಜನೆ),ಪ್ರಚಾರಾಂದೋಲನ ಸಂಪರ್ಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಅಹವಾಲಿಗೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿದ ಜನರು, ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಸಹಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು, 1 ಬಿಲಿಯನ್ ಹಂಗ್ರಿ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನ ಲಿಂಕ್ ಅನ್ನು ಅವರ ಸ್ನೇಹಿತರು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಅಥವಾ ಮೇಲ್ ಗಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದಾದರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಏರ್ಪಡಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ಸ್ನೇಹಿತರು, ಸಿಳ್ಳೆಗಳು, ಟೀ ಶರ್ಟ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾನರ್ ಗಳನ್ನು ಕಲೆ ಹಾಕುವ ಮೂಲಕ (ಸಿಳ್ಳೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಟೀ ಶರ್ಟ್ ಗಳನ್ನು 1 billionhungry.org ವೈಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಬರವಣಿಗೆಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನೂ ಬಳಕೆ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ.[ftp://ext-ftp.fao.org/GI/data/Giii/1BH_TOOLKIT FAO ಆರಂಭಿಸಿದ FTP ಸರ್ವರ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತವೆ.) ಸಾಂಕೇತಿಕ ಹಳದಿ ಸಿಳ್ಳೆಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಹಸಿವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಬಹುದು. 1BH FTP ನಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಾಕ್ಷರದ ಹಾಳೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಆ ಅವುಗಳನ್ನು ಇಂತಹ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದು. ನಿರಂತರ ಹಸಿವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದರಾಚೆಗೆ, 1 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ಸಹಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಅಹವಾಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿರುವ, ನಿರಂತರ ಹಸಿವಿನ ವಿರುದ್ಧದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು FAO ಅದರ ಸುದೀರ್ಘ ಹಸಿವಿನ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಸಹಾಯಹಸ್ತ ನೀಡುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಇದರ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. == ಸದಸ್ಯತ್ವ == {{Refbegin}} {{Multicol}} ; * {{flag|Afghanistan}} * {{flag|Albania}} * {{flag|Algeria}} * {{flag|Andorra}} * {{flag|Angola}} * {{flag|Antigua and Barbuda}} * {{flag|Argentina}} * {{flag|Armenia}} * {{flag|Australia}} * {{flag|Austria}} * {{flag|Azerbaijan}} * {{flag|The Bahamas}} * {{flag|Bahrain}} * {{flag|Bangladesh}} * {{flag|Barbados}} * {{flag|Belarus}} * {{flag|Belgium}} * {{flag|Belize}} * {{flag|Benin}} * {{flag|Bhutan}} * {{flag|Bolivia}} * {{flag|Bosnia and Herzegovina}} * {{flag|Botswana}} * {{flag|Brazil}} * {{flag|Bulgaria}} * {{flag|Burkina Faso}} * {{flag|Burma}} * {{flag|Burundi}} * {{flag|Cambodia}} * {{flag|Cameroon}} * {{flag|Canada}} * {{flag|Cape Verde}} * {{flag|Central African Republic}} * {{flag|Chad}} * {{flag|Chile}} * {{flag|China}} * {{flag|Colombia}} * {{flag|Comoros}} * {{flag|Democratic Republic of the Congo}} * {{flag|Republic of the Congo}} * {{flag|Cook Islands}} * {{flag|Costa Rica}} * {{flag|Cote d'Ivoire}} * {{flag|Croatia}} * {{flag|Cuba}} * {{flag|Cyprus}} * {{flag|Czech Republic}} * {{flag|Denmark}} * {{flag|Djibouti}} * {{flag|Dominica}} * {{flag|Dominican Republic}} * {{flag|Ecuador}} * {{flag|Egypt}} * {{flag|El Salvador}} * {{flag|Equatorial Guinea}} * {{flag|Eritrea}} * {{flag|Estonia}} * {{flag|Ethiopia}} * {{flag|European Union}} (ಸಂಘಟನೆಯ ಸದಸ್ಯ) * {{flag|Faroe Islands}}, ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್ (ಸಹ ಸದಸ್ಯ) * {{flag|Fiji}} * {{flag|Finland}} * {{flag|France}} {{Multicol-break}} ; * {{flag|Gabon}} * {{flag|The Gambia}} * {{flag|Georgia}} * {{flag|Germany}} * {{flag|Ghana}} * {{flag|Greece}} * {{flag|Grenada}} * {{flag|Guatemala}} * {{flag|Guinea}} * {{flag|Guinea-Bissau}} * {{flag|Guyana}} * {{flag|Haiti}} * {{flag|Honduras}} * {{flag|Hungary}} * {{flag|Iceland}} * {{flag|India}} * {{flag|Indonesia}} * {{flag|Iran}} * {{flag|Iraq}} * {{flag|Ireland}} * {{flag|Israel}} * {{flag|Italy}} * {{flag|Jamaica}} * {{flag|Japan}} * {{flag|Jordan}} * {{flag|Kazakhstan}} * {{flag|Kenya}} * {{flag|Kiribati}} * {{flag|North Korea}} * {{flag|South Korea}} * {{flag|Kuwait}} * {{flag|Kyrgyzstan}} * {{flag|Laos}} * {{flag|Latvia}} * {{flag|Lebanon}} * {{flag|Lesotho}} * {{flag|Liberia}} * {{flag|Libya}} * {{flag|Lithuania}} * {{flag|Luxembourg}} * {{flag|Macedonia}} * {{flag|Madagascar}} * {{flag|Malawi}} * {{flag|Malaysia}} * {{flag|Maldives}} * {{flag|Mali}} * {{flag|Malta}} * {{flag|Marshall Islands}} * {{flag|Mauritania}} * {{flag|Mauritius}} * {{flag|Mexico}} * {{flag|Federated States of Micronesia}} * {{flag|Moldova}} * {{flag|Monaco}} * {{flag|Mongolia}} * {{flag|Montenegro}} * {{flag|Morocco}} * {{flag|Mozambique}} * {{flag|Namibia}} * {{flag|Nauru}} * {{flag|Nepal}} * {{flag|Netherlands}} * {{flag|New Zealand}} * {{flag|Nicaragua}} * {{flag|Niger}} {{Multicol-break}} ; * {{flag|Nigeria}} * {{flag|Niue}} * {{flag|Norway}} * {{flag|Oman}} * {{flag|Pakistan}} * {{flag|Palau}} * {{flag|Panama}} * {{flag|Papua New Guinea}} * {{flag|Paraguay}} * {{flag|Peru}} * {{flag|Philippines}} * {{flag|Poland}} * {{flag|Portugal}} * {{flag|Qatar}} * {{flag|Romania}} * {{flag|Russian Federation}} * {{flag|Rwanda}} * {{flag|Saint Kitts and Nevis}} * {{flag|Saint Lucia}} * {{flag|Saint Vincent and the Grenadines}} * {{flag|Samoa}} * {{flag|San Marino}} * {{flag|Sao Tome and Principe}} * {{flag|Saudi Arabia}} * {{flag|Senegal}} * {{flag|Serbia}} * {{flag|Seychelles}} * {{flag|Sierra Leone}} * {{flag|Slovakia}} * {{flag|Slovenia}} * {{flag|Solomon Islands}} * {{flag|Somalia}} * {{flag|South Africa}} * {{flag|Spain}} * {{flag|Sri Lanka}} * {{flag|Sudan}} * {{flag|Suriname}} * {{flag|Swaziland}} * {{flag|Sweden}} * {{flag|Switzerland}} * {{flag|Syria}} * {{flag|Tajikistan}} * {{flag|Tanzania}} * {{flag|Thailand}} * {{flag|Timor-Leste}} * {{flag|Togo}} * {{flag|Tonga}} * {{flag|Trinidad and Tobago}} * {{flag|Tunisia}} * {{flag|Turkey}} * {{flag|Turkmenistan}} * {{flag|Tuvalu}} * {{flag|Uganda}} * {{flag|Ukraine}} * {{flag|United Arab Emirates}} * {{flag|United Kingdom}} * {{flag|United States}} * {{flag|Uruguay}} * {{flag|Uzbekistan}} * {{flag|Vanuatu}} * {{flag|Venezuela}} * {{flag|Vietnam}} * {{flag|Yemen}} * {{flag|Zambia}} * {{flag|Zimbabwe}} {{Multicol-end}} {{Refend}} ಬ್ರುನೆ, ಲೈಚೆಟೆನ್ಸ್ಟೀನ್, [[ಸಿಂಗಾಪುರ್]],<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2107.html |title=''CIA World Factbook'', 14 May 2009 |access-date=3 ನವೆಂಬರ್ 2010 |archive-date=4 ಮೇ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120504230759/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2107.html |url-status=dead }}</ref> [[ವ್ಯಾಟಿಕನ್ ನಗರ]] ಮತ್ತು ಸದಸ್ಯತ್ವ ಇಲ್ಲದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸೀಮಿತ ವಲಯದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web |url=http://www.fao.org/Legal/member-e.htm |title=FAO members list |publisher=Fao.org |date= |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2011-10-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111001005821/http://www.fao.org/Legal/member-e.htm |url-status=dead }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:FAO members and observers.png|thumb|right|334px|[234] [235]]] == ಟೀಕೆ == === 1970ರ, 80ರ, 90ರ === FAO ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ 30 ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಟೀಕೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. 1974ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಅಧಿವೇಶನದ ನಂತರ ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಸಮಿತಿ(ವಲ್ಡ್ ಫುಡ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್) ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿಧಿ ಸಂಗ್ರಹ(ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫಂಡ್ ಫಾರ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್) ವೆಂಬ ಎರಡು ಹೊಸ ಸಂಘಟನೆಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲು ಸಂಘಟನೆಯ ಸಾಧನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಇದ್ದಂತಹ ಅತೃಪ್ತಿ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ; ಎಂಭತ್ತರ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಘಟನೆಗಳ ನಡುವೆ ತೀವ್ರವಾದ ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು.<ref>''ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್ ಸೇ ರೈವಲ್ರೀಸ್ ಹರ್ಟ್ ವರ್ಕ್ ಆಫ್ ಫುಡ್ ಗ್ರೂಪ್ಸ್'',ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್,1981 ರ ನವೆಂಬರ್ 9 [http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?sec=health&amp;res=9507E1DA1E39F93AA35752C1A967948260 ]</ref> ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, FAO ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲಾದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ 3 ವರ್ಷಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾದಂತಹ ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಅಧಿಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ FAO ನ ಮತ್ತು WFP ನ ನಿರ್ದೇಶಕರೊಂದಿಗೆ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿಯು(ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿಯು) ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರದಲ್ಲಿಯು ಬೆಳೆಯಿತು.<ref>''ಬ್ರೆಡ್ ಅಂಡ್ ಸ್ಟೋನ್ಸ್ : ಲೀಡರ್ ಶಿಪ್ ಅಂಡ್ ದಿ ಸ್ಟ್ರಗಲ್ ಟು ರೀಫಾಮ್ ದಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ವಲ್ಡ್ ಫುಡ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ", ಜೇಮ್ಸ್ ಇನ್ ಗ್ರ್ಯಾಮ್, ಬುಕ್ ಸರ್ಜ್, 2006 [http://www.unhistory.org/pdf/ingram_cover.pdf ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110612174049/http://www.unhistory.org/pdf/ingram_cover.pdf |date=2011-06-12 }}''</ref> 1989 ರ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಈ ಸಂಘಟನೆಯು ಹೆರಿಟೇಜ್ ಫೌಂಡೇಷನ್ ನ ದಾಳಿಗೊಳಗಾಯಿತು. ಇದು ಸಂಪ್ರದಾಯ ಶೀಲ ಚಿಂತಕರ ಚಾವಡಿಯಾಗಿದ್ದು, [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.|ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, D.C.]]ಯಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಫೌಂಡೇಷನ್, ''ದುಖಃಕರ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಹಸಿವಿನ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು FAO ಅತ್ಯಂತ ಅಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ''. ''ಅದರ ಕೆಲಸ ಕಾರ್ಯದ ಸಾಮಾನ್ಯತೆಯು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅದರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗದ ಅದಕ್ಷತೆ FAO ಅನ್ನು ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯಗೊಳಿಸಿದೆ ಎಂದು ಬರೆದಿದೆ. '' <ref>''ದಿ U.N.ಸ್ ಫುಡ್ ಅಂಡ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್:ಬಿಕಮಿಂಗ್ ಪಾರ್ಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಪ್ರಾಬ್ಲಂ'',ಜೂಲಿಯಾನ ಗೆರಾನ್ ಪಿಲೊನ್, ಹೆರಿಟೇಜ್ ಫೌಂಡೇಷನ್ ಬ್ಯಾಕ್ ಗ್ರೌಂಡರ್ #626,1988 ರ ಜನವರಿ 4 [http://www.heritage.org/Research/InternationalOrganizations/bg626.cfm ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080612122734/http://www.heritage.org/Research/InternationalOrganizations/bg626.cfm |date=2008-06-12 }}</ref> ಅದೇ ವರ್ಷದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ, ಜರನಲ್ ಸೊಸೈಟಿ(ಅಮೇರಿಕಾದ ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆ) FAO ಬಗ್ಗೆ ಲೇಖನಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನೇ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು<ref>{{cite web |url=http://www.springerlink.com/content/g13418201246/?p=44d8e35f45444d2e9e8fef258ed2a942&pi=0 |title='&#39;Society'&#39;, Volume 25, Number 6, September 1988 |publisher=Springerlink.com |date=2002-04-05 |accessdate=2010-10-15 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. ಈ ಲೇಖನಗಳು ಹೆರಿಟೇಜ್ ಫೌಂಡೇಷನ್ ನ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಮತ್ತು FAO ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗದ ಸದಸ್ಯರಾದ ರಿಚರ್ಡ್ ಲೈಡಿಕರ್ ಅವರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇವರ ಬಗ್ಗೆ ಅನಂತರ ಡ್ಯಾನಿಷ್ ನ ಕೃಷಿ ಸಚಿವರು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ (ಸ್ವತಃ ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಟ್ಟು ಸಂಘಟನೆಯಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದರು) ಇವರು 'FAO' ನ ಪ್ರಧಾನ ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ವಕ್ತಾರರಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ'.<ref>''ಎ ಸಿಕ್ಸ್ತ್ 100 ಕೊಶ್ಚೆನ್ಸ್ ಆನ್ ಡೆಮೊಕ್ರಸಿ '',ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಫಾರ್ ಪ್ಯಾರಿಟಿ ಡೆಮೊಕ್ರಸಿ, 2002 ರ ನವೆಂಬರ್ 22 [http://webzoom.freewebs.com/shequality/6th%20100%20Questions%20on%20Democracy.doc ]</ref> FAO ನ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಎಡೊರ್ಡ್ ಸೌಮ ರವರನ್ನು ಕೂಡ, 1989 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ಗ್ರ್ಯಾಮ್ ಹ್ಯಾನ್ಕಾಕ್ ನ 'ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಆಫ್ ಪಾವರ್ಟಿ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>''ಲಾರ್ಡ್ ಆಫ್ ಪಾವರ್ಟಿ: ದಿ ಪವರ್, ಪ್ರೆಸ್ಟೀಜ್, ಅಂಡ್ ಕರಪ್ಷನ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏಡ್ ಬಿಸ್ನೆಸ್'', ಮ್ಯಾಕ್ ಮಿಲ್ಲನ್, ಲಂಡನ್,1989 [http://www.amazon.com/dp/0871134691/ ]</ref> ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಸೌಮಾ ರವರ 'ಅಧಿಕ ಸಂಬಳದ ಜೇಬು', ಅವರ 'ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯ' ಆಡಳಿತ ಶೈಲಿ ಹಾಗು 'ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿಯ ಹರಿವಿನ ಮೇಲೆ ಅವರ ನಿಯಂತ್ರಣ'ದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಹ್ಯಾನ್ ಕಾಕ್, ''" ಈ ಎಲ್ಲದರಿಂದ ಒಂದು ಸಂಘಟನೆ, ಅದರ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ ಲೋಕೋಪಕಾರಿ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಕರಾರಿನಿಂದ ದೂರಸರಿಯುವ ಮೂಲಕ, ಖಚಿತವಾಗಿ ಅದು ಏನನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ, ಏಕೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿರುವ ಅದರ ಸ್ಥಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಗೊಂದಲಗೊಂಡು ದಾರಿ ತಪ್ಪಿದೆಯೆಂದು ಯಾರಾದರು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಈ ಟೀಕೆಯನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳಿಸಿದ್ದಾನೆ"''. ಈ ಟೀಕೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯು, ಎಡೊರ್ಡ್ ಸೌಮ, ಮೂರು ಅನುಕ್ರಮ ಅವಧಿಗಳಿಗಾಗಿ 1976 ರಿಂದ 1993 ರ ವರೆಗೆ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. US ರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಭಾಗವು, 1990ರಲ್ಲಿ, ''" US ನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ತರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಬೇಕಿರುವ ಹಣದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಏರಿಸುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವಲ್ಲಿ ದಿ ಫುಡ್ ಅಂಡ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್, ಇತರ UN ಸಂಘಟನೆಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಂದಗತಿಯಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿದೆ"'' ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ನೀಡಿದೆ.<ref>''ಸ್ಟೇಟ್ ಮೆಂಟ್ ಬೈ ಜಾನ್ ಆರ್. ಬೋಲ್ಟಾನ್'',ಅಸಿಸ್ಟೆಂಟ್ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ಫಾರ್ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್, ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್,1990 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 19 [http://dosfan.lib.uic.edu/ERC/briefing/dispatch/1990/html/Dispatchv1no05.html ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304084026/http://dosfan.lib.uic.edu/ERC/briefing/dispatch/1990/html/Dispatchv1no05.html |date=2016-03-04 }}</ref> ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ, 1991 ರಲ್ಲಿ, ''ದಿ ಎಕೊಲಾಜಿಸ್ಟ್ '' ಎಂಬ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ "ದಿ UN ಫುಡ್ ಅಂಡ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್ : ಪ್ರಮೋಟಿಂಗ್ ವಲ್ಡ್ ಹಂಗರ್"ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=http://exacteditions.theecologist.org/exact/browse/307/308/5643/1/1 |title='&#39;The Ecologist'&#39; 21(2), March/April, 1991 |publisher=Exacteditions.theecologist.org |date= |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2011-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728094656/http://exacteditions.theecologist.org/exact/browse/307/308/5643/1/1 |url-status=dead }}</ref> ಈ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯು, ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಮೀನುಗಾರಿಕೆ, ಜಲಚರ ಸಾಕಣೆ, ಮತ್ತು ಕೀಟನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ FAO ನ ಕಾರ್ಯನೀತಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಹೆಲೆನ ನಾರ್ಬರ್ಗ್-ಹೊಡ್ಜ್, ವಂದನಾ ಶಿವ, ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಗೋಲ್ಡ್ ಸ್ಮಿತ್, ಮೈಗೆಲ್ A. ಅಲ್ಟೈರಿ ಮತ್ತು ಬಾರ್ಬರ ಡಿನ್ಹ್ಯಾಮ್ ನಂತಹ ಪರಿಣಿತರು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. 1996 ರಲ್ಲಿ, FAO ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಶೃಂಗಸಭೆಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿತು. ಈ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ 112 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಅಥವಾ ಉಪಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದರು. ಈ ಶೃಂಗಸಭೆಯು ರೋಮ್ ಘೋಷಣೆಗೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡಿತು. ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಹಸಿವಿನಿಂದ ನರಳುತ್ತಿರುವ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು 2015 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂಬುದು ಈ ಘೋಷಣೆಯ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://www.fao.org/wfs/index_en.htm |title='&#39;World Food Summit archive'&#39;, FAO |publisher=Fao.org |date= |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2018-10-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181012090122/http://www.fao.org/wfs/index_en.htm |url-status=dead }}</ref> ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, 80 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ 1,200 ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ಸಂಘಟನೆಗಳು(CSOs), NGO ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಈ ವೇದಿಕೆಯು ಕೃಷಿಯ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಟೀಕಿಸಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಬಡವನ ಆಹಾರದ ಹಕ್ಕನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು FAO ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಕರೆನೀಡಿತು.<ref>''ಪ್ರಾಫಿಟ್ ಫಾರ್ ಫ್ಯೂ ಆರ್ ಫುಡ್ ಫಾರ್ ಆಲ್'',ಫೈನಲ್ ಸ್ಟೇಟ್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ದಿ NGO ಫೋರಂ,1996 [http://www.twnside.org.sg/title/pro-cn.htm ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060920001323/http://www.twnside.org.sg/title/pro-cn.htm |date=2006-09-20 }}</ref> === 2000 ರಿಂದ === FAO 2002 ರಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾದ ಮುಂದಿನ ಆಹಾರ ಶೃಂಗಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಈ ಸಭೆ ಸಮಯವನ್ನು ವ್ಯರ್ಥ ಮಾಡಿತು ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ ಬಂದರು.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/2042664.stm |title='&#39;Food summit waste of time'&#39;. BBC, 13 June 2002 |publisher=BBC News |date=2002-06-13 |accessdate=2010-10-15}}</ref> ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಳವಳಿಗಳು, ಕೃಷಿಕರು, ಮೀನುಹಿಡಿಯುವವರು, ಕುರಿಸಾಕುವವರು, ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು, ಪರಿಸರವಾದಿಗಳು, ಮಹಿಳಾ ಸಂಘಟನೆಗಳು, ವಾಣಿಜ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟಗಳು ಮತ್ತು NGO ಗಳು ''ಈ ಸಭೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಮೂಹಿಕ ಅತೃಪ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು, ಅಲ್ಲದೇ ಶೃಂಗ ಸಭೆಯ ಅಧಿಕೃತ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಯಿತು. '' ''ನಿರಾಕರಿಸಿದರು'' <ref>{{cite web|url=http://practicalaction.org/?id=wfs_statements |title='&#39;NGO/CSO Forum for Food Sovereignty, final statement'&#39;, 12 June 2002 |publisher=Practicalaction.org |date= |accessdate=2010-10-15}}</ref>. 2004ರಲ್ಲಿ FAO, 'ಕೃಷಿ ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ: ಬಡವನ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದೇ?' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವರದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಈ ವರದಿ, "ಕೃಷಿ [[ಜೈವಿಕತಂತ್ರಜ್ಞಾನ|ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]]ವನ್ನು ಹಸಿವಿನ ವಿರುದ್ಧದ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಹೊಸ ಅಸ್ತ್ರದಂತೆ ನಿಜವಾದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ" ಎಂಬುದನ್ನು ವಾದಿಸಿತು.<ref>''ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಬಯೋ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ(ಕೃಷಿ ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ): ಮೀಟಿಂಗ್ ದಿ ನೀಡ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಪುವರ್?'', FAO, 2004ರ ಮೇ 17 [http://www.fao.org/newsroom/en/focus/2004/41655/index.html ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101127131104/http://www.fao.org/newsroom/en/focus/2004/41655/index.html |date=2010-11-27 }}</ref> ಈ ವರದಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವಂತೆ ಅಲ್ಲಿಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು 650 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಘಟನೆಗಳು ಬಹಿರಂಗ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿಹಾಕಿದವು. ಈ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರು ''"FAO, ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಕರ ಸಂಘಟನೆಗಳೊಂದಿದೆ ಅದರ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಮುರಿದುಕೊಂಡಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.''. ಈ ಪತ್ರವು, FAO ಕೃಷಿಕರ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವಂತಹ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಸಲಹೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದೇ, ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕೈಗಾರಿಕೆಯ ಪರವಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ ಎಂದು ದೂರು ನೀಡಿದೆ. ಈ ವರದಿಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ "ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಘಟನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಏಜೆನ್ಸಿಯ ಸ್ವತಂತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಸಮಗ್ರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಭೀರವಾದ ಪ್ರಶ್ನೆ ಏಳುತ್ತದೆ".<ref>{{cite web|url=http://www.grain.org/front/?id=24 |title='&#39;FAO declare war on farmers not hunger'&#39;, Grain, 16 June 2004 |publisher=Grain.org |date=2004-06-16 |accessdate=2010-10-15}}</ref> FAO ನ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು, ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ''"ಸಮರ್ಥ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ"'' ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಕೊಡುವ ಮೂಲಕ ತಕ್ಷಣವೇ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದರು.( ಇದನ್ನು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಘಟನೆಗಳು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತಹದ್ದಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಇದರ ಅರ್ಥವಾಗಿದೆ). ಅವರು, ''"ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಪ್ರಪಂಚದ ಅಗ್ರ ಹತ್ತು ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳು ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿವೆ."'' ಅಲ್ಲದೇ ''" ಈ ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ ಪಡೆದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಕಂಪನಿಗಳು ಪೇಟೆಂಟ್(ಹಕ್ಕು ಸೌಮ್ಯದ) ಮೂಲಕ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿಟ್ಟು ಕೊಂಡಿವೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಕಂಪನಿಗಳು ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡಬೇಕೆಂದಿವೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.fao.org/newsroom/en/news/2004/46429/index.html |title='&#39;Statement by FAO Director General'&#39; |publisher=Fao.org |date= |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2010-10-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101030224418/http://www.fao.org/newsroom/en/news/2004/46429/index.html |url-status=dead }}</ref>'' 2006 ರ ಮೇ ಯಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆ ಲೂಯೀಸ್ ಫ್ರೆಸ್ಕೊ ಎಂಬುವವರ ರಾಜೀನಾಮೆ ಪತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. FAO ನ ಎಂಟು ಉಪ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಲ್ಲಿ ಇವರೂ ಒಬ್ಬರು. ಅವರ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ, ಗೌರವಾನ್ವಿತರಾದ ಡಾ.ಫ್ರೆಸ್ಕೊ ರವರು, "''ಈ ಸಂಘಟನೆಗೆ ಹೊಸ ಯುಗದೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ'' ", "'' ನಮ್ಮ ಕೊಡುಗೆ (ಪ್ರಯತ್ನ) ಮತ್ತು ಗೌರವ ಖಂಡಿತವಾಗಿ ಹಾಳಾಗುತ್ತದೆ'' " ಹಾಗು "''ಇದರ ನಾಯಕತ್ವವು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವಂತಹ ದಿಟ್ಟ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿಲ್ಲ'' " ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>''ರೆಸಿಗ್ನೇಷನ್ ಲೆಟರ್ ಆಫ್ ಲೂಯೀಸ್ ಫ್ರೆಸ್ಕೊ, ADG,FAO'',ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ಅನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್,2006ರ ಮೇ 14, [http://observer.guardian.co.uk/world/story/0,,1774156,00.html ] ಲಿಮಿಟೆಡ್,</ref> 2006 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಲ್ಲಿ ರೋಮ್ ನಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ನಡೆದ FAO ಸಮಿತಿಯ 32 ನೇ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ 120 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಿಯೋಗದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಈ ಅಧಿವೇಶನವನ್ನು ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದವು. ಆದರೆ ಈ ಟೀಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಮುಖ,ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದವು. ವಿಯಾ ಕ್ಯಾಂಪೆಸಿನ,(ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಲಯದ ರೈತ ಸಮೂಹ) FAO ನ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಟೀಕಿಸುವ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಕಾರಣ ಮಾತುಕತೆಯು ಆಕ್ಸ್ ಫ್ಯಾಮ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಒಕ್ಕೂಟದ ನಿರ್ಮಾಣದೊಂದಿಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡಿತು<ref>''ಗ್ಲೋಬಲ್ ಹಂಗರ್: ಆಕ್ಟ್ ನವ್ ಆರ್ ಗೋ ಹೋಮ್'',ಪ್ರೆಸ್ ಸ್ಟೇಟ್ಮೆಂಟ್,2006 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 30 [http://www.oxfam.org/en/news/pressreleases2006/pr061030_hunger ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120307005047/http://www.oxfam.org/en/news/pressreleases2006/pr061030_hunger |date=2012-03-07 }}</ref>.<ref>{{Cite web |url=http://www.viacampesina.org/main_en/index.php?option=com_content&task=view&id=233&Itemid=27 |title=''10 ಇಯರ್ಸ್ ಆಫ್ ಎಂಟಿ ಪ್ರಾಮಿಸಸ್ '', ಪ್ರೆಸ್ ಸ್ಟೇಟ್ಮೆಂಟ್ 2006 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22 |access-date=2021-08-09 |archive-date=2009-02-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090210055905/http://www.viacampesina.org/main_en/index.php?option=com_content&task=view&id=233&Itemid=27 |url-status=dead }}</ref> FAO ನ ಇಂಡಿಪೆಂಡಂಟ್ ಎಕ್ಸ್ ಟ್ರನಲ್ ಇವ್ಯಾಲ್ಯುಯೇಷನ್ ನ (ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ ಬಾಹ್ಯ ಮೌಲ್ಯ ಮಾಪನದ) ಅಂತಿಮ ವರದಿ 2007 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 18 ರಂದು ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಈ ವರದಿಯು 400 ಪುಟಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು. ಈ ರೀತಿಯ ಮೌಲ್ಯ ಮಾಪನವು ಸಂಘಟನೆಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿದೆ. 2005 ರ ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ FAO ಅಧಿವೇಶನದ 33 ನೇ ಸಭೆಯ ನಿರ್ಧಾರದ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ವರದಿಯು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ, ''"ಇಂದು ಈ ಸಂಘಟನೆಯು ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಯೋಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿದೆ".'' ಆದರೆ ''"ಇಂದು ಸಂಘಟನೆಗೆ ತೊಡಕುಂಟುಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ"'' ಎಂದು ತಿಳಿಸಿತು.<ref>''ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್ ಎಕ್ಸ್ಟ್ರನಲ್ ಇವ್ಯಾಲ್ಯುಯೇಷನ್'',ಪೇಜ್ ಅಟ್ FAO ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ವಿತ್ ಲಿಂಕ್ಸ್ ಟು ದಿ IEE ರಿಪೋರ್ಟ್ [http://www.fao.org/pbe/pbee/en/219/index.html ]</ref> IEE ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ : ''"ಸಂಘಟನೆಯು ಸಂಪ್ರದಾಯಶೀಲವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಸತನವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ನಿಧಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ"'', ''"FAO ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ದುಬಾರಿಯಾದ ಮತ್ತು ಜಡ ಅಧಿಕಾರ ಶಾಹಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿದೆ. "'' ಅಲ್ಲದೇ ''"ಸಂಘಟನೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಕುಗ್ಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಶಕ್ತಿಗಳು ಈಗ ವಿಪತ್ತಿಗೆ ಸಿಲುಕುತ್ತಿವೆ"''. ಪರಿಹಾರಗಳಲ್ಲಿ: ''"ಹೊಸ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯ ಕಾರ್ಯ ಚೌಕಟ್ಟು"'', ''" ಸಂಘಟನೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಬದಲಾವಣೆ ಹಾಗು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ"''. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 29 ರಂದು ಬಂದ FAO ನ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು: ''ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಸುಧಾರಣೆಯ' ಬಗ್ಗೆ IEE ನ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದಂತಹ ಪ್ರಧಾನ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ FAO 'ಈ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು' ಸಾಧಿಸುತ್ತದೆ"''.<ref>{{cite web |url=http://www.fao.org/newsroom/en/news/2007/1000692/index.html |title='&#39;Official FAO response to evaluation report'&#39; |publisher=Fao.org |date=2007-10-29 |accessdate=2010-10-15 |archive-date=2011-01-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110116073532/http://www.fao.org/newsroom/en/news/2007/1000692/index.html |url-status=dead }}</ref> ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, FAO ನ ನೂರಾರು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ''"ಆಡಳಿತ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಗುಣಲಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಮೂಲ ಬದಲಾವಣೆ ತರುವುದು, ಮತ್ತು ನೇಮಕಾತಿಗಳನ್ನು ರಾಜಕೀಯರಾಹಿತ್ಯಗೊಳಿಸುವುದು, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗದ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ನಡುವೆ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಪುನರ್ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು, [ಮತ್ತು ] ಸಂಘಟನೆಯ ಆದ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವುದು"'' ಎಂಬ IEE ನ ಶಿಫಾರಸ್ಸುಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಅಹವಾಲಿಗೆ ಸಹಿಹಾಕಿದರು.<ref>''ಫಾರ್ ಎ ರಿನ್ಯೂವಲ್ ಆಫ್ FAO'',ಆನ್ ಲೈನ್ ಪಿಟೀಷನ್, 2007 ರ ನವೆಂಬರ್</ref> ಅಂತಿಮವಾಗಿ IEE, " FAO ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ರಚನೆ ಮಾಡುವ ಅಗತ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ. 2008 ರ ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ, FAO ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನವು, ಇಂಡಿಪೆಂಡಂಟ್ ಎಕ್ಸ್ ಟ್ರನಲ್ ಇವ್ಯಾಲ್ಯುವೇಷನ್ (IEE) ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಿದ "ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು" ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರಲು, ಮೂರುವರ್ಷಗಳ ತಕ್ಷಣದ ಯೋಜನೆಗೆ US$42.6 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ಹಣಕಾಸು ಮಂಜೂರು ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ US$21.8 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ಆರ್ಥಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆ, ಶ್ರೇಣಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆ ಪರಿಶೀಸಲು ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಬಳಸಲಾಗುವುದು.<ref>{{cite web|author=|url=http://economictimes.indiatimes.com/International_Business/UN_food_agency_approves_426_million_reform_plan/articleshow/3745635.cms |title="UN food agency approves US$42.6 million reform plan" |publisher=Economictimes.indiatimes.com |date=2008-11-22 |accessdate=2010-10-15}}</ref> === FAO ಮತ್ತು ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು === 2008 ರ ಮೇ ಯಲ್ಲಿ, [[ಸೆನೆಗಲ್]] ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ವಾಡೆಯವರು, ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿರುವ ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತ, FAO ಎಂಬುದು ''"ಹಣದ ಪೋಲಾಗಿದೆ."'' ಅದಲ್ಲದೇ ''"ನಾವು ಅದನ್ನು ಖಂಡಿತವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಬೇಕು'' " ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ವಾಡೆಯವರು, ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಗಾಗಿ FAO ಅನ್ನು ದೂಷಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲದೇ ಸಂಘಟನೆಯ ಕೆಲಸಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾದರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡ UNನ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫಂಡ್ ಫಾರ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಅಂಡ್ ಡೆವಲಪ್ ಮೆಂಟ್ ನಂತಹ ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ದಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7383628.stm |title='&#39;UN food body should be scrapped'&#39;, BBC News, 5 May 2008 |publisher=BBC News |date=2008-05-05 |accessdate=2010-10-15}}</ref> ಆದರೂ, ಈ ಟೀಕೆಯು ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರ ನಡುವಿನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ದ್ವೇಷಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಇವರು ಸೆನೆಗಲ್ ದೇಶದ ನಿವಾಸಿಯಾಗಿ ಎರಡೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕೈಗೊಂಡ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಪ್ರಮುಖ ಭಿನಾಭಿಪ್ರಾಯದ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. 2008ರಲ್ಲಿ, FAO ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಅಧಿವೇಶನವನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಿತು. ಈ ಶೃಂಗಸಭೆಯು ಜೈವಿಕ ಇಂಧನ ವಿಷಯದ ಬಗೆಗಿನ ಸಮ್ಮತಿಯ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/environment/2008/jun/06/food.biofuels |title='&#39;Food summit fails to agree on biofuels'&#39;, Guardian 06 June 2008 |publisher=Guardian |date= |accessdate=2010-10-15}}</ref> ಶೃಂಗಸಭೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮಿಶ್ರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದವು, ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಆಕ್ಸ್ ಫ್ಯಾಮ್, ''"ರೋಮ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಶೃಂಗಸಭೆ ಆಹಾರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವಲ್ಲಿ ಮೊದಲ, ಪ್ರಮುಖ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಈಗ ಅತ್ಯುತ್ತಮ,ಚುರುಕಿನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ "'' <ref>''ರೋಮ್ ಶೃಂಗಸಭೆ ‘ಇಂಪಾರ್ಟೆಂಟ್ ಫಸ್ಟ್ ಸ್ಟೆಪ್’ ಬಟ್ ಮಚ್ ಮೋರ್ ನೀಡೆಡ್ ಸೇಸ್ ಆಕ್ಸ್ ಫ್ಯಾಮ್, ಆಕ್ಸ್ ಫ್ಯಾಮ್ ಪ್ರೆಸ್ ರಿಲೀಸ್, 2008 ರ ಜೂನ್ 5 [http://www.oxfam.org/en/news/2008/pr080506_un_summit_rome_food_crisis_oxfam ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080612122515/http://www.oxfam.org/en/news/2008/pr080506_un_summit_rome_food_crisis_oxfam |date=2008-06-12 }}''</ref> ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ. ಸತತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಇರಾನ್ ಕೇಂದ್ರದ ಮರ್ಯಮ್ ರಮಣಿಯನ್ ರವರು, ''" ನಾವು ಆಹಾರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ನೋಡಿ ನಿರಾಶರಾದೆವು ಮತ್ತು ರೋಸಿಹೋದೆವು. ಮುಂದಿನ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಅವು ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಆಹಾರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಸಲಿವೆ”'' ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>''ಫಾರ್ಮರ್ಸ್ 'ಡಿಸ್ ಗಸ್ಟೆಡ್' ವಿತ್ ಫುಡ್ ಸಮ್ಮಿಟ್'',ಡ್ಯೇಲಿ ಡಿಸ್ ಪ್ಯಾಚ್ ಆನ್ ಲೈನ್, 2008 ರ ಜೂನ್ 7 [http://www.dispatch.co.za/article.aspx?id=210194 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090209014311/http://www.dispatch.co.za/article.aspx?id=210194 |date=2009-02-09 }}</ref> ಹಿಂದಿನ ಆಹಾರ ಶೃಂಗಸಭೆಗಳೊಂದಿಗೆ, ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದ ಸಂಘಟನೆಗಳು,ಸಮಾಂತರದ ಸಭೆ ನಡೆಸಿ, ಅದರದೇ ಸ್ವಂತ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದವು: ''"ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆಯ ಸಂಘಟಿತ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಮಾದರಿಯು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಿರುವ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಮೂಲಕಾರಣವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು"'' <ref>''ಸಿವಿಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಡಿಕ್ಲರೇಷನ್ ಆಫ್ ದಿ ಟೆರ್ರ ಪ್ರಿಟಾ ಫೋರಂ '', ಲಾ ವಿಯ ಕ್ಯಾಂಪೆಸಿನಾ, 2008 ರ ಜನವರಿ 5 [http://www.viacampesina.org/main_en/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=556&amp;Itemid=38 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090210060535/http://www.viacampesina.org/main_en/index.php?option=com_content&task=view&id=556&Itemid=38 |date=2009-02-10 }}</ref> == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == {{Portal|United Nations}} * ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ವ ಶೃಂಗಸಭೆ * CountrySTAT * [[:ವರ್ಗ:Food and Agriculture Organization officials]] * FAO ನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ-ವಿವರಗಳು * ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ * ಫಾರ್ಮರ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಸ್ಕೂಲ್ * ಆಹಾರ ಸುರಕ್ಷತೆ * ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆ * ಆಹಾರದ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ * ಸಮಗ್ರ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ಹಂತದ ವರ್ಗೀಕರಣ * OIE/FAO ನೆಟ್ ವರ್ಕ್ ಆಫ್ ಎಕ್ಸ್ಪರ್ಟೈಸ್ ಆನ್ ಏವಿಯನ್ ಇನ್ ಫ್ಲುಯೆನ್ಸ್ * ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ದಿನ, ಅಕ್ಟೋಬರ್,16. * ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರ್ವತದ ದಿನ,ಡಿಸೆಂಬರ್, 11. * ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಂದ್ರ * AGROVOC * ಕೃಷಿ ಮಾಹಿತಿ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟಗಳು * ಕೃಷಿ ಮೂಲತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಸೇವೆ * [[Agris: International Information System for the Agricultural Sciences and Technology]] * ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಮೆಟಾಡೇಟಾ ಎಲಿಮೆಂಟ್ ಸೆಟ್ * RIGA ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|2}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.fao.org FAO ವೆಬ್ ಸೈಟ್] [[ವರ್ಗ:ಕೃಷಿ ಸಂಘಟನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯ ಸಂಘಟನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆಹಾರ ಸಂಬಂಧಿ ಸಂಘಟನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆಹಾರ ರಾಜಕೀಯ]] [[ವರ್ಗ:ಫುಡ್‌ ಅಂಡ್‌ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್‌ ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್‌‌]] [[ವರ್ಗ:ಭೂ ಸಂಬಂಧಿ ರಾಜಕೀಯ]] [[ವರ್ಗ:ಇಟಲಿ ಮೂಲದ ಪರಿಸರೀಯ ಸಂಘಟನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆ]] [[ವರ್ಗ:ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಘದ ವಿಶೇಷ ವಿಭಾಗಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1945ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡ ಸಂಘಟನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘಟನೆಗಳು]] dh85jt55sdq13q8kolpaha0prlnup9n 0 26243 1306233 1292702 2025-06-07T03:39:15Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306233 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:IMF advanced UN least developed.svg|thumb|350px|ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ (೨೦೦೮ ರಂತೆ ಐಎಂಎಫ್ ಪ್ರಕಾರ).]] '''ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರ''' ಪದವನ್ನು ಕೆಲವು ಮಾನದಂಡಗಳಳ್ಲಿ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾವ ಮಾನದಂಡ ಮತ್ತು ಯಾವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಾದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರಬಲವಾದ ವಾದವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಆರ್ಥಿಕ ಮಾನದಂಡವು ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ವಸ್ತುವಾಗಲಿದೆ. ಅಂತಹ ಒಂದು ಮಾನದಂಡವೆಂದರೆ ತಲಾವಾರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯ; ಹೆಚ್ಚಿನ ತಲಾವಾರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ|ನಿವ್ವಳ ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ]] (ಜಿಡಿಪಿ) ದೊಂದಿಗಿನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಈ ಮೂಲಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೆಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಆರ್ಥಿಕ ಮಾನದಂಡವೆಂದರೆ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣ; ತೃತೀಯ ಶ್ರೇಣಿಯ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮದ ಚತುಷ್ಕ ವಿಭಾಗಗಳು ಪ್ರಬಲವಾಗಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಈ ಮೂಲಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೆಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಕ್ರಮಗಳು, ಇತರ ಕ್ರಮಗಳೊಂದಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವರಮಾನ, ಜೀವನ ನಿರೀಕ್ಷೆಗೆ ಸೂಚಕಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವ ಮತ್ತೊಂದು ಮಾಪನವಾದ ಮಾನವ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸೂಚಕ (ಹೆಚ್‌ಡಿಐ)ಯು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾನದಂಡವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ (ಹೆಚ್‌ಡಿಐ) ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದೊಂದಿಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರೂ ಸಹ "ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ" ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವಲ್ಲಿ ಹಲವು ವೈಪರೀತ್ಯಗಳು ಇವೆ.{{Examples|date=June 2010}} ಇಂತಹ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. == ಸಮಾನ ಪದಗಳು == '''ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರ''' ಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿರುವ ಪದಗಳಲ್ಲಿ '''ಸುಧಾರಿತ ರಾಷ್ಟ್ರ''', '''ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣಗೊಂಡಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರ''', '''ಹೆಚ್ಚು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರ''' (ಎಮ್‌ಡಿಸಿ), '''ಹೆಚ್ಚು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರ''' (ಎಮ್ಇಡಿಸಿ), '''ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ತರ ದೇಶ''', '''ಮೊದಲ ವಿಶ್ವದ ರಾಷ್ಟ್ರ''', ಮತ್ತು '''ಕೈಗಾರಿಕೋತ್ತರ ರಾಷ್ಟ್ರ''' ಇವುಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣಗೊಂಡಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರವೆಂಬ ಪದವು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣ ಎನ್ನುವುದು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ವಿವರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಎಂಬುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲು ಆಧುನಿಕ ಭೂಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಎಮ್ಇಡಿಸಿ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಮೊದಲು ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣಗೊಂಡ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಬ್ರಿಟನ್ ಆಗಿತ್ತು, ಆ ನಂತರ ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಜರ್ಮನಿ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇತರ [[ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪ್|ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಯುರೋಪ್]] ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣಗೊಂಡವು. ಜೆಫ್ರಿ ಸ್ಯಾಚ್ಸ್ನಂತಹ ಕೆಲವು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ/0}ರ ಅನುಸಾರ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಬೇರ್ಪಡಿಕೆಯು ಬಹುಪಾಲು 20^ನೇ ಶತಮಾನದ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿದೆ.<ref name="The End of Poverty">{{cite book | last = Sachs | first = Jeffrey | authorlink = | coauthors = | year = 2005 | title = [[The End of Poverty]] | publisher = The Penguin Press | tlocation = New York, New York | isbn = 1-59420-045-9}}</ref> == ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ == ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳಾದ [[ಕೋಫಿ ಅನ್ನಾನ್]] ಅವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಈ ಮುಂದಿನಂತೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದ್ದಾರೆ: "ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾದ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯಪೂರ್ಣ ಜೀವನವನ್ನು ಆನಂದಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ."<ref>{{Cite web |url=http://www.unescap.org/unis/press/G_05_00.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-15 |archive-date=2009-08-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090808082724/http://www.unescap.org/unis/press/G_05_00.htm |url-status=dead }}</ref> ಆದರೆ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ವಿಭಾಗದ ಅನುಸಾರ, :"ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ" ಮತ್ತು "ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ" ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಎಂಬ ಹೆಸರಿಗೆ ಅಥವಾ [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ]] ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಾಪಿತ ರೀತಿನೀತಿಗಳಿಲ್ಲ.<ref name="unstats.un.org">{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) regions, geographical sub-regions, and selected economic and other groupings (footnote C)|date=revised 17 October 2008|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|accessdate=2008-12-30}}</ref> ಮತ್ತು ಅದು ಹೇಳುವಂತೆ : "ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ" ಮತ್ತು "ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ" ಎಂಬ ಹೆಸರುಗಳು ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಅನುಕೂಲತೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದೇಶವು ಅಥವಾ ಪ್ರದೇಶವು ತಲುಪಿದ ಹಂತದ ಬಗ್ಗೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ.<ref>http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49.htm</ref> ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯು ಹೀಗೂ ಹೇಳುತ್ತದೆ :''ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ, [[ಏಷ್ಯಾ]]ದಲ್ಲಿ [[ಜಪಾನ್]], [[ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕ]]ದಲ್ಲಿ [[ಕೆನಡಾ]] ಮತ್ತು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]], [[ಒಷ್ಯಾನಿಯ|ಓಶಿಯಾನಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ]] ಮತ್ತು [[ನ್ಯೂ ಜೀಲ್ಯಾಂಡ್|ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್]]ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ[[ಯುರೋಪ್|ಯುರೋಪಿ]]ಯನ್ ದೇಶಗಳನ್ನು "ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ" ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರದೇಶಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ . '' ''ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಹೊಂದಿದ ಪ್ರಾಂತ್ಯವೆಂದು ಮತ್ತು [[ಇಸ್ರೇಲ್]] ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ; ಹಿಂದಿನ ಯುಗೋಸ್ಲೇವಿಯಾದಿಂದ ಉದಯಿಸಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು [[ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪ್]] ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿನ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಜ್ಯಗಳ ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ (ಕೋಡ್ 172) ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಅಥವಾ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳೆರಡರಲ್ಲೂ ಸೇರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ''.<ref name="unstats.un.org"/> ಏಪ್ರಿಲ್ 2004 ರ ಮೊದಲಿನ ಐಎಮ್ಎಫ್ನ ವರ್ಗೀಕರಣದ ಪ್ರಕಾರ, [[ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪ್]] (ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪ್‌ಗೆ ಇನ್ನೂ ಸಹ ಒಳಪಟ್ಟಿರುವ ಮಧ್ಯ ಯುರೋಪಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು)ನ ಎಲ್ಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಹಾಗೂ ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾದ ಹಿಂದಿನ [[ಸೊವಿಯೆಟ್ ಒಕ್ಕೂಟ|ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟ (ಯು.ಎಸ್.ಎಸ್.ಆರ್.)]]ದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ([[ಕಜಾಕಸ್ಥಾನ್|ಕಜಕಸ್ತಾನ್]], [[ಉಜ್ಬೇಕಿಸ್ಥಾನ್|ಉಜ್ಬೇಕಿಸ್ತಾನ್]], [[ಕಿರ್ಗಿಸ್ಥಾನ್|ಕಿರ್ಗಿಸ್ತಾನ್]], [[ತಜಿಕಿಸ್ತಾನ್|ತಜಾಕಿಸ್ತಾನ್]] ಮತ್ತು ತುರ್ಕಮೇನಿಸ್ತಾನ್) ಮತ್ತು [[ಮಂಗೋಲಿಯ|ಮಂಗೋಲಿಯಾ]] ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಅಥವಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು "ಪರಿವರ್ತನೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ; ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಇದೀಗ ವಿಶಾಲವಾಗಿ (ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವರದಿಗಳಲ್ಲಿ) "ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. 21^ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಮೂಲ ನಾಲ್ಕು ಏಷ್ಯನ್ ಟೈಗರ್‌ಗಳು<ref name="tigers">{{Cite web |url=http://www.businesspme.com/uk/articles/economics/78/East-Asian-Tigers-.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-15 |archive-date=2010-12-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101224061819/http://www.businesspme.com/uk/articles/economics/78/East-Asian-Tigers-.html |url-status=dead }}</ref> (ಅವುಗಳೆಂದರೆ [[ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್]]<ref name="tigers"/><ref name="qq"/>, ತೈವಾನ್<ref name="tigers"/><ref name="qq"/>, [[ಸಿಂಗಾಪುರ್]]<ref name="tigers"/><ref name="qq"/> ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ]]<ref name="tigers"/><ref name="qq"/><ref>{{Cite web |url=http://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_1018.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-15 |archive-date=2010-06-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100617013500/http://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_1018.html |url-status=dead }}</ref><ref>http://www.ft.com/cms/s/0/98c62f1c-850f-11dd-b148-0000779fd18c.html</ref>) ಗಳನ್ನು ಸೈಪ್ರಸ್<ref name="qq"/>, ಚೆಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್<ref name="qq"/>, [[ಇಸ್ರೇಲ್]]<ref name="qq"/>, ಮಾಲ್ಟಾ<ref name="qq"/>, ಸ್ಲೊವೇಕಿಯಾ<ref name="qq"/> ಮತ್ತು ಸ್ಲೊವೇನಿಯಾ<ref name="qq"/> ದೊಂದಿಗೆ "ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ" ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರದೇಶಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. == ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಾಂಕ == [[ಚಿತ್ರ:2010_UN_Human_Development_Report.png|thumb|right|400px|ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಾಂಕವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿರುವ ವಿಶ್ವದ ಭೂಪಟ (೨೦೦೮ ರ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ೨೦೧೦ ರ ನವೆಂಬರ್ ೪ ರಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ)<ref>2010 ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಸೂಚ್ಯಾಂಕ</ref>]] {| width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" style="background:transparent" |- | valign=top | {{legend|#003399|> 0,850}}{{legend|#3072D9|0,700–0,850}}{{legend|#A8C3FF|0,550–0,700}} | valign=top | {{legend|#E6EDFF|0,400–0,550}}{{legend|#333333|< 0,400}}{{legend|#858585|data unavailable}} |} {{Main|Human Development Index|List of countries by Human Development Index}} ಯುಎನ್ ಹೆಚ್‌ಡಿಐ ಎನ್ನುವುದು ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಮಾಪನ ಮಾಡುವ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೆಚ್‌ಡಿಐ ಗಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದರ ನಡುವೆ ಬಲವಾದ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧವಿದ್ದರೂ, ಆಧಾಯ ಅಥವಾ ಉತ್ಪಾದನೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ ಹೆಚ್‌ಡಿಐ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಯುಎನ್ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಜಿಡಿಪಿ ತಲಾವಾರು ಅಥವಾ ತಲಾವಾರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯಕ್ಕೆ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಆದಾಯವು ಹೇಗೆ "''ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯದ ಅವಕಾಶಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ತನ್ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಬಳಕೆಯಾಯಿತು'' " ಎನ್ನುವುದು ಹೆಚ್‌ಡಿಐ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ." 1980 ರಿಂದ [[ನಾರ್ವೇ|ನಾರ್ವೆ]] (2001–2006, 2009 ಮತ್ತು 2010), [[ಜಪಾನ್]] (1990–91 ಮತ್ತು 1993), [[ಕೆನಡಾ]] (1992 ಮತ್ತು 1994–2000) ಮತ್ತು [[ಐಸ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್|ಐಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್]] (2007–08) ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೆಚ್‌ಡಿಐ ಅಂಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಪ್ರಮುಖ 42 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು [[ಬಾರ್ಬಡೋಸ್]]ನಲ್ಲಿ 0.788 ರಿಂದ [[ನಾರ್ವೇ|ನಾರ್ವೆ]]ಯಲ್ಲಿ 0.938 ರವರೆಗೆ ಅಂಕಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿವೆ. ಐಎಮ್ಎಫ್ ಅಥವಾ <ref>"ಸುಧಾರಿತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ" ಅಧಿಕೃತ ವರ್ಗೀಕರಣವನ್ನು ಮೂಲತಃ [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ|ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ನಿಧಿ]] (ಐಎಂಎಫ್) ಮಾಡಿತು. ಐಎಂಎಫ್ ಅಲ್ಲದ ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಐಎಂಎಫ್ ವ್ಯವಹರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಸಿಐಎಯು ಐಎಂಎಫ್ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ಐಎಂಫ್‌ನೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸದ ಕೆಲವು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಅವುಗಳು ಐಎಂಎಫ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣದಿಂದ ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ. ಮೇ 2001 ರ ಒಳಗೆ, [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html ಸಿಐಎಯ ಸುಧಾರಿತ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಪಟ್ಟಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170121034019/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html |date=2017-01-21 }} ಯು ಮೂಲ ಐಎಂಎಫ್ ಪಟ್ಟಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಮೇ 2001 ರಿಂದ, ಮೂರು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು (ಸೈಪ್ರಸ್, ಮಾಲ್ಟಾ ಮತ್ತು ಸ್ಲೊವೇನಿಯಾ) ಮೂಲ ಐಎಂಎಫ್ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು, ಈ ಮೂಲಕ ಸಿಐಎ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಣ ಮಾಡದಂತೆ ಉಳಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ಸಿಐಎ ಯು "ಸುಧಾರಿತ" (2009 ರಂತೆ),ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಹಲವು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು 0.788 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು (2008 ರಂತೆ) ಹೆಚ್‌ಡಿಐ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. 0.788 ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ (2008 ರಂತೆ) ಹೆಚ್‌ಡಿಐ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಲವು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು<ref>ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಜ್ಯಗಳು, ಅಂದರೆ [[ಮಕಾವು]] ಹೊರತುಪಡಿಸಿ: 2003 ರಲ್ಲಿ [[ಮಕಾವು]] ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಹೆಚ್‌ಡಿಐ ಅನ್ನು 0.909 ನಂತೆ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡಿತು (ಮಕಾವುನ ಹೆಚ್‌ಡಿಐ ಅನ್ನು ಯುಎನ್ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ); ಜನವರಿ 2007 ರಲ್ಲಿ, [http://english.people.com.cn/200701/29/eng20070129_345749.html ಪ್ಯೂಪಲ್ಸ್ ಡೈಲಿ] ಯು ವರದಿ ಮಾಡಿತು (''ಚೀನಾ ಆಧುನೀಕರಣ ವರದಿ 2007'' ): "2004 ರಲ್ಲಿ...[[ಮಕಾವು]]...ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪಿತು". ಆದರೆ, [[ಮಕಾವು]] ಅನ್ನು ಯಾವುದೇ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ/ಸುಧಾರಿತ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ [http://www.unctad.org/en/docs/tdstat30_enfr.pdf ಯುಎನ್‌ಸಿಟಿಎಡಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070710000327/http://www.unctad.org/en/docs/tdstat30_enfr.pdf |date=2007-07-10 }} ಸಂಸ್ಥೆ ([[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ಯುಎನ್]]ನ), ಹಾಗೂ [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html CIA] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170121034019/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html |date=2017-01-21 }}, ಇವು [[ಮಕಾವು]] ಅನ್ನು "ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ" ಪ್ರಾಂತ್ಯವಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. [http://web.worldbank.org/servlets/ECR?contentMDK=20421402&amp;sitePK=239419#High_income ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್] {{Webarchive|url=https://archive.today/20121228073925/http://web.worldbank.org/servlets/ECR?contentMDK=20421402&sitePK=239419#High_income |date=2012-12-28 }} [[ಮಕಾವು]]ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯದ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿ (ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ) ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.</ref> ಸಹ ಐಎಮ್ಎಫ್ ಅಥವಾ ಸಿಐಎ ಗಳು "ಸುಧಾರಿತ" (2009 ರಂತೆ) ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಹಲವು "ಸುಧಾರಿತ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು" (2009 ರಂತೆ) 0.9 ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ (2007 ರಂತೆ) ಹೆಚ್‌ಡಿಐ ಅಂಕದ ಮೇಲೆ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಸೂಚ್ಯಾಂಕವನ್ನು 2010 ರ ನವೆಂಬರ್ 4 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು 2008 ರ ವರೆಗಿನ ಅವಧಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಮುಂದಿನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು 0.788 ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೆಚ್‌ಡಿಐಯೊಂದಿಗೆ "ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ"ಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು " ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-15 |archive-date=2010-11-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101121150504/http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf |url-status=dead }}</ref> {{col-begin}} {{col-break}} {| class="wikitable sortable " style="text-align:center" |- ! colspan="2"| ಶ್ರೇಣಿ ! rowspan="2" width="250"| ರಾಷ್ಟ್ರ ! colspan="2"| ಹೆಚ್‌ಡಿಐ |- ! width="75"| <small>2008 ಗಾಗಿ ಹೊಸ 2010 ರ ಅಂದಾಜುಗಳು</small><br /><ref name="UNDP">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Complete.pdf|title=2010 Human development Report|publisher=[[United Nations Development Programme]]|page=148|accessdate=4 November 2010}}</ref> ! width="75"| <small>2007 ಗಾಗಿ ಹೊಸ 2010 ರ ಅಂದಾಜುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಬದಲಾವಣೆ</small><br /><ref name="UNDP"/> ! width="75"| <small>2008 ಗಾಗಿ ಹೊಸ 2010 ರ ಅಂದಾಜುಗಳು</small><br /><ref name="UNDP"/> ! width="75"| <small>2007 ಗಾಗಿ ಹೊಸ 2010 ರ ಅಂದಾಜುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಬದಲಾವಣೆ</small><br /><ref name="UNDP"/> |- | 1 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Norway}} | 0.938 | {{Increase}} 0.001 |- | 2 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Australia}} | 0.937 | {{Increase}} 0.002 |- | 3 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|New Zealand}} | 0.907 | {{Increase}} 0.003 |- | 4 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|United States}} | 0.902 | {{Increase}} 0.003 |- | 5 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Ireland}} | 0.895 | {{Increase}} 0.001 |- | 6 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Liechtenstein}} | 0.891 | {{Increase}} 0.002 |- | 7 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Netherlands}} | 0.890 | {{Increase}} 0.002 |- | 8 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Canada}} | 0.888 | {{Increase}} 0.002 |- | 9 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Sweden}} | 0.885 | {{Increase}} 0.001 |- | 10 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Germany}} | 0.885 | {{Increase}} 0.002 |- | 11 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Japan}} | 0.884 | {{Increase}} 0.003 |- | 12 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|South Korea}} | 0.877 | {{Increase}} 0.005 |- | 13 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Switzerland}} | 0.874 | {{Increase}} 0.002 |- | 14 | 18/−2 | style="text-align:left"| {{flag|France}} | 0.872 | {{Increase}} 0.003 |- | 15 | {{Decrease}} <small>(1)</small> | style="text-align:left"| {{flag|Israel}} | 0.872 | {{Increase}} 0.001 |- | 16 | {{Decrease}} <small>(1)</small> | style="text-align:left"| {{flag|Finland}} | 0.871 | {{Increase}} 0.002 |- | ೧೭ | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Iceland}} | 0.869 | {{steady}} |- | 18 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Belgium}} | 0.867 | {{Increase}} 0.002 |- | 19 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Denmark}} | 0.866 | {{Increase}} 0.002 |- | 20 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Spain}} | 0.863 | {{Increase}} 0.002 |- | 21 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Hong Kong}} | 0.862 | {{Increase}} 0.005 |- |} {{col-break}} {| class="wikitable sortable " style="text-align:center" |- ! colspan="2"| ಶ್ರೇಣಿ ! rowspan="2" width="250"| ರಾಷ್ಟ್ರ ! colspan="2"| HDI |- ! width="75"| <small>2008 ಗಾಗಿ ಹೊಸ ಅಂದಾಜುಗಳು</small><br /><ref name="UNDP"/> ! width="75"| <small>2007 ಗಾಗಿ ಹೊಸ 2010 ರ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಬದಲಾವಣೆ</small><br /><ref name="UNDP"/> ! width="75"| <small>2008 ಗಾಗಿ ಹೊಸ 2010 ರ ಅಂದಾಜುಗಳು</small><br /><ref name="UNDP"/> ! width="75"| <small>2007 ಗಾಗಿ ಹೊಸ 2010 ರ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಬದಲಾವಣೆ</small><br /><ref name="UNDP"/> |- | ೨೨ | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Greece}} | 0.855 | {{Increase}} 0.002 |- | 23 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Italy}} | 0.854 | {{Increase}} 0.003 |- | 24 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Luxembourg}} | 0.852 | {{Increase}} 0.002 |- | 25 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Austria}} | 0.851 | {{Increase}} 0.002 |- | 26 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|United Kingdom}} | 0.849 | {{Increase}} 0.002 |- | 27 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Singapore}} | 0.846 | {{Increase}} 0.005 |- | 28 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Czech Republic}} | 0.841 | {{steady}} |- | 29 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Slovenia}} | 0.828 | {{Increase}} 0.002 |- | 30 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Andorra}} | 0.824 | {{Increase}} 0.002 |- | 31 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Slovakia}} | 0.818 | {{Increase}} 0.003 |- | 32 | {{Increase}} <small>(1)</small> | style="text-align:left"| {{flag|United Arab Emirates}} | 0.815 | {{Increase}} 0.003 |- | 33 | {{Decrease}} <small>(1)</small> | style="text-align:left"| {{flag|Malta}} | 0.815 | {{Increase}} 0.002 |- | 34 | {{steady}} <small>(1)</small> | style="text-align:left"| {{flag|Estonia}} | 0.812 | {{Increase}} 0.003 |- | 35 | 18/−2 | style="text-align:left"| {{flag|Cyprus}} | 0.810 | {{Increase}} 0.001 |- | 36 | {{Increase}} <small>(1)</small> | style="text-align:left"| {{flag|Hungary}} | 0.805 | {{Increase}} 0.002 |- | 37 | {{Decrease}} <small>(1)</small> | style="text-align:left"| {{flag|Brunei}} | 0.805 | {{Increase}} 0.001 |- | 38 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Qatar}} | 0.803 | {{Increase}} 0.005 |- | 39 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Bahrain}} | 0.801 | {{Increase}} 0.003 |- | 40 | {{Increase}} <small>(1)</small> | style="text-align:left"| {{flag|Portugal}} | 0.795 | {{Increase}} 0.004 |- | [41] | {{Decrease}} <small>(1)</small> | style="text-align:left"| {{flag|Poland}} | 0.795 | {{Increase}} 0.004 |- | 42 | {{steady}} | style="text-align:left"| {{flag|Barbados}} | 0.788 | {{Increase}} 0.001 |} {{col-end}} == ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಇತರ ಪಟ್ಟಿಗಳು == ಕೇವಲ ಮೂರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮಾತ್ರ "ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ" ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿವೆ. ಮೂರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪಟ್ಟಿಗಳು ಯುಎನ್ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ (ಮೇಲೆ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ), ಸಿಐಎ<ref name="cia">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html|title=Appendix B. International Organizations and Groups. [[World Factbook]].|author=CIA|year=2008|accessdate=2008-04-10|archive-date=2017-01-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20170121034019/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html|url-status=dead}}</ref> ಪಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಎಫ್‌ಟಿಎಸ್ಇ ಸಮೂಹದ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಅವುಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹಯೋಗದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ನೇರವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತವಾದವು ಎಂದು ಇಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.<ref>http://www.ftse.com/Indices/Country_Classification/Downloads/FTSE_Country_Classification_Sept_09_update.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140712235206/http://www.ftse.com/Indices/Country_Classification/Downloads/FTSE_Country_Classification_Sept_09_update.pdf |date=2014-07-12 }} ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಶಬ್ಧಕೋಶವು ಹೀಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ: "ಮುಂದಿನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಎಫ್‌ಟಿಎಸ್ಇ ಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದೆ: ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ, ಆಸ್ಟ್ರಿಯ, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ/ಲಕ್ಸೆಂಬರ್ಗ್, ಕೆನಡಾ, ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್, ಫಿನ್ಲಾಂಡ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಗ್ರೀಸ್, ಹಾಂಗ್‌ಕಾಂಗ್, ಐರ್ಲೆಂಡ್, ಇಸ್ರೇಲ್, ಇಟಲಿ, ಜಪಾನ್, ನೆದರ್ಲೆಂಡ್ಸ್, ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್, ನಾರ್ವೆ, ಪೋರ್ಚುಗಲ್, ದಕ್ಷಿಣಕೊರಿಯಾ, ಸಿಂಗಾಪುರ್, ಸ್ಪೇನ್, ಸ್ವೀಡನ್, ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್."</ref> ಆದರೆ ಹಲವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದು, ಅವುಗಳನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಜನರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಎಂದು ಚರ್ಚಿಸಿದಾಗ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ|ಐಎಮ್ಎಫ್]] 34 "ಸುಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು" ಗುರುತಿಸಿದೆ,<ref name="qq"/> ಓಇಸಿಡಿ ಯು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ 'ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಮೂಹ' ಎಂದೂ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |url=http://www.hungarianquarterly.com/no160/104.shtml |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-15 |archive-date=2012-02-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120217051835/http://www.hungarianquarterly.com/no160/104.shtml |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.indianexpress.com/old/ie/daily/19971214/34850733.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-15 |archive-date=2010-01-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100127184206/http://www.indianexpress.com/old/ie/daily/19971214/34850733.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.esri.go.jp/en/forum1/minute/minute26-e.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-15 |archive-date=2007-10-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071030193612/http://www.esri.go.jp/en/forum1/minute/minute26-e.html |url-status=dead }}</ref> ವು 30 ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ 66 " ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು" ಗುರುತಿಸಿದೆ. ಇಐಯು ನ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಜನಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯಗಳೊಂದಿಗಿನ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನೂ ಸಹ ಇಲ್ಲಿ ಒಳಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಮಾನದಂಡ ಮತ್ತು ಈ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಈ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಹಳೆಯ ದತ್ತಾಂಶದ ಮೇಲೆ ಆಧರಿತವಾಗಿದೆ. === ಐಎಮ್ಎಫ್ ಸುಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:IMF advanced economies 2008.svg|thumb|right|300px|[182]]] [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ|ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ನಿಧಿ]]ಯ ಅನುಸಾರ, ಮುಂದಿನ 14 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು "'''ಸುಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು''' " ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ:<ref name="qq">[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/pdf/c4.pdf#ae ಐಎಂಎಫ್ ಸುಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ. ][http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/pdf/c4.pdf#ae ವರ್ಲ್ಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಔಟ್‌ಲುಕ್, ದತ್ತಾಂಶಮೂಲ—ಡಬ್ಲ್ಯೂಇಓ ಸಮೂಹಗಳು ಮತ್ತು ಸರಾಸರಿ ಮಾಹಿತಿ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2010.]</ref> {{Div col begin|cols=3}} * {{flagcountry|Australia}} * {{flagcountry|Austria}} * {{flagcountry|Belgium}} * {{flagcountry|Canada}} * {{flagcountry|Cyprus}} * {{flagcountry|Czech Republic}} * {{flagcountry|Denmark}} * {{flagcountry|Finland}} * {{flagcountry|France}} * {{flagcountry|Germany}} * {{flagcountry|Greece}} * {{flagcountry|Hong Kong}} * {{flagcountry|Iceland}} * {{flagcountry|Ireland}} * {{flagcountry|Israel}} * {{flagcountry|Italy}} * {{flagcountry|Japan}} * {{flagcountry|Luxembourg}} * {{flagcountry|Malta}} * {{flagcountry|Netherlands}} * {{flagcountry|New Zealand}} * {{flagcountry|Norway}} * {{flagcountry|Portugal}} * {{flagcountry|San Marino}}<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/pdf/statapp.pdf ವರ್ಲ್ಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಔಟ್‌ಲುಕ್], [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವ ಹಣಕಾಸು ನಿಧಿ]], ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2010, ಪು. 169.</ref> * {{flagcountry|Singapore}} * {{flagcountry|Slovakia}} * {{flagcountry|Slovenia}} * {{flagcountry|South Korea}} * {{flagcountry|Spain}} * {{flagcountry|Sweden}} * {{flagcountry|Switzerland}} * {{flagcountry|Taiwan}} * {{flagcountry|United Kingdom}} * {{flagcountry|United States}} {{Div col end}} ಸುಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಐಎಮ್ಎಫ್‌ನ ಪಟ್ಟಿಯ ಹಳೆಯ ಆವೃತ್ತಿಯ ಮಾರ್ಪಡಿತ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಸಿಐಎ ಹೊಂದಿದೆ. ಐಎಮ್ಎಫ್‌ನ ಸುಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯು ಕೆಲವು ಚಿಕ್ಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು "ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ"<ref name="cia"/> ಎಂದು ಸಿಐಎ ಗಮನಿಸಿದೆ. ಇವುಗಳು ಯಾವುವೆಂದರೆ: {| |- | • {{flagcountry|Andorra}} | • {{flagcountry|Bermuda}} | • {{flagcountry|Faroe Islands}} | • {{flagcountry|Holy See}} | • {{flagcountry|Liechtenstein}} | • {{flagcountry|Monaco}} |} === ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಹಾಯಕ ಸಮಿತಿ ಸದಸ್ಯರು === [[ಚಿತ್ರ:DAC members.svg|thumb|right|300px|ಓಇಸಿಡಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಹಾಯ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರು.]] ಒಟ್ಟು 24 ಸದಸ್ಯರುಗಳಿದ್ದಾರೆ- ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಸಹಾಯ ಮತ್ತು ಬಡತನ ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯ <ref>{{Cite web |url=http://www.oecd.org/document/38/0,3343,en_2649_34603_1893350_1_1_1_1,00.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-15 |archive-date=2010-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101023121322/http://www.oecd.org/document/38/0,3343,en_2649_34603_1893350_1_1_1_1,00.html |url-status=dead }}</ref> ಕುರಿತಂತೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸುವ ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ದಾನಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಮೂಹವಾದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಹಾಯಕ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ 23 ಒಇಸಿಡಿ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕಮೀಷನ್.<ref name="dac_dat">[http://www.oecd.org/dataoecd/3/38/1896808.pdf ಡಿಎಸಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ >> "ದಿ ಡಿಎಸಿ ಇನ್ ಡೇಟ್ಸ್"], ಡಿಎಸಿಯ ಸ್ವಯಂ-ವಿವರಣೆಗೆ, ಪರಿಚಯ ಪತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ. ಇತರ ಘಟನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ, ದಿನಾಂಕದಂತೆ ಸಂಬಂಧಿತ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ.</ref> {{As of|2010}}, ಮುಂದಿನ ಓಇಸಿಡಿ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಡಿಎಸಿ ಸದಸ್ಯರುಗಳಾಗಿವೆ: {{div col begin|cols=4}} * {{flagcountry|Australia}} * {{flagcountry|Austria}} * {{flagcountry|Belgium}} * {{flagcountry|Canada}} * {{flagcountry|Denmark}} * {{flagcountry|Finland}} * {{flagcountry|France}} * {{flagcountry|Germany}} * {{flagcountry|Greece}} * {{flagcountry|Ireland}} * {{flagcountry|Italy}} * {{flagcountry|Japan}} * {{flagcountry|Luxembourg}} * {{flagcountry|Netherlands}} * {{flagcountry|New Zealand}} * {{flagcountry|Norway}} * {{flagcountry|Portugal}} * {{flagcountry|South Korea}} * {{flagcountry|Spain}} * {{flagcountry|Sweden}} * {{flagcountry|Switzerland}} * {{flagcountry|United Kingdom}} * {{flagcountry|United States}} {{div col end}} ಡಿಎಸಿ ಸದಸ್ಯತ್ವವು ಮುಂದಿನ ಓಇಸಿಡಿ ಸದಸ್ಯರುಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದೆ: {{flagcountry|Chile}}, {{flagcountry|Czech Republic}}, {{flagcountry|Hungary}}, {{flagcountry|Iceland}}, {{flagcountry|Israel}}, {{flagcountry|Mexico}}, {{flagcountry|Poland}}, {{flagcountry|Slovakia}}, {{flagcountry|Slovenia}} ಮತ್ತು {{flagcountry|Turkey}}. === ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯದ ಓಇಸಿಡಿ ಸದಸ್ಯರುಗಳು === ಮೂರು ಇತರ ಓಇಸಿಡಿ ಸದಸ್ಯರುಗಳಿದ್ದರೂ 30 '''ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯದ ಓಇಸಿಡಿ ಸದಸ್ಯರುಗಳಿದ್ದಾರೆ''',<ref>http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups#OECD_members</ref> ({{flagcountry|Mexico}}, {{flagcountry|Turkey}}, ಮತ್ತು {{flagcountry|Chile}}) ಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯದ ಸದಸ್ಯರುಗಳಲ್ಲ (ಆದರೆ ಮೇಲು ಮಧ್ಯಮ ಆದಾಯ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ), ಹಾಗೂ {{flagcountry|Estonia}} (ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಾಗಿ) ಓಇಸಿಡಿ ಅನ್ನು 2010 ರಲ್ಲಿ ಸೇರುವ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ .<ref>{{Cite web |url=http://www.oecd.org/document/57/0,3343,en_2649_201185_45159737_1_1_1_1,00.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-15 |archive-date=2010-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100513065505/http://www.oecd.org/document/57/0%2C3343%2Cen_2649_201185_45159737_1_1_1_1%2C00.html |url-status=dead }}</ref> 2010 ರಂತೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ-ಆದಾಯ ಓಇಸಿಡಿ ಸದಸ್ಯತ್ವವು ಈ ಮುಂದಿನಂತಿದೆ: [[ಯುರೋಪ್]] ನಲ್ಲಿ 23 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು: {{div col begin|cols=3}} * {{flagcountry|Austria}} * {{flagcountry|Belgium}} * {{flagcountry|Czech Republic}} * {{flagcountry|Denmark}} * {{flagcountry|Finland}} * {{flagcountry|France}} * {{flagcountry|Germany}} * {{flagcountry|Greece}} * {{flagcountry|Hungary}} * {{flagcountry|Iceland}} * {{flagcountry|Ireland}} * {{flagcountry|Italy}} * {{flagcountry|Luxembourg}} * {{flagcountry|Netherlands}} * {{flagcountry|Norway}} * {{flagcountry|Poland}} * {{flagcountry|Portugal}} * {{flagcountry|Slovakia}} * {{flagcountry|Slovenia}} * {{flagcountry|Spain}} * {{flagcountry|Sweden}} * {{flagcountry|Switzerland}} * {{flagcountry|United Kingdom}} {{div col end}} [[ಏಷ್ಯಾ]]ದಲ್ಲಿ 3 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು: * {{flagcountry|Israel}} * {{flagcountry|Japan}} * {{flagcountry|South Korea}} [[ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕ]]ದಲ್ಲಿ ೨ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು: * {{flagcountry|Canada}} * {{flagcountry|United States}} [[ಒಷ್ಯಾನಿಯ|ಓಷಿಯಾನಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ 2 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು: * {{flagcountry|Australia}} * {{flagcountry|New Zealand}} === 2005 ರ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸಮೀಕ್ಷೆ === ಬದುಕುವಿಕೆಯ ಮಾನದಂಡಗಳು ಮತ್ತು ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ ಎಕನಾಮಿಸ್ಟ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಯೂನಿಟ್ ನಡೆಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸೂಚ್ಯಂಕಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. 2005 ರಂತೆ, ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರೇಯಾಂಕಿತ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೆಂದರೆ<ref>[http://www.economist.com/media/pdf/QUALITY_OF_LIFE.pdf ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಇನ್ 2005: ದಿ ಎಕನಾಮಿಸ್ಟ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಯೂನಿಟ್‌ನ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸೂಚ್ಯಾಂಕ], ''ದಿ ಎಕನಾಮಿಸ್ಟ್''. ೨೦೦೭ ರ ಜನವರಿ ೮ ರಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದು.</ref> {{col-begin}} {{col-break}} <ol></ol> <li>[308] ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ <li>[309] ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್ <li>[310]ನಾರ್ವೆ <li>[311] ಲಕ್ಸೆಂಬರ್ಗ್ <li>[312] ಸ್ವೀಡನ್‌ <li>[313] ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ {{col-break}} <ol></ol></li></li></li></li></li></li> <li value="7">[315] ಐಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ <li>[316] ಇಟಲಿ <li>[317] ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್‌ <li>[318] ಸ್ಪೇನ್‌ <li>[319] ಸಿಂಗಾಪುರ್‌ <li>[320] ಫಿನ್ಲೆಂಡ್‌ {{col-break}} <ol></ol></li></li></li></li></li></li> <li value="13">[322] ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ <li>[323] ಕೆನಡಾ <li>[324] ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್ <li>[325] ನೆದರ್ಲೆಂಡ್ಸ್‌ <li>[326] ಜಪಾನ್‌ <li>[327] ಹಾಂಗ್‌ ಕಾಂಗ್‌ {{col-break}} <ol></ol></li></li></li></li></li></li> <li value="19">[329] ಪೋರ್ಚುಗಲ್‌ <li>[330] ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾ <li>[331] ತೈವಾನ್‌ <li>[332] ಗ್ರೀಸ್ <li>[333] ಸೈಪ್ರಸ್ <li>[334] ಬೆಲ್ಜಿಯಂ {{col-break}} <ol></ol></li></li></li></li></li></li> <li value="25">[336] ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ <li>[337] ಜರ್ಮನಿ <li>[338] ಸ್ಲೊವೇನಿಯಾ <li>[339] ಮಾಲ್ಟಾ <li>[340] ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ <li>[341]ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ </li></li></li></li></li></li> {{col-end}} === ೨೦೧೦ ರ ನ್ಯೂಸ್‌ವೀಕ್‌ನ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸಮೀಕ್ಷೆ === <ref name="newsweek.com">[http://www.newsweek.com/2010/08/15/interactive-infographic-of-the-worlds-best-countries.html ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು: 2010 ಸೂಚ್ಯಾಂಕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728092003/http://www.newsweek.com/2010/08/15/interactive-infographic-of-the-worlds-best-countries.html |date=2011-07-28 }}, ''ನ್ಯೂಸ್‌ವೀಕ್''. ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೫ ರಂದು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದು.</ref> ಬದುಕುವಿಕೆಯ ಮಾನದಂಡಗಳು<ref name="newsweek.com"/> ಮತ್ತು ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ ನ್ಯೂಸ್‌ವೀಕ್ ನಡೆಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಯು "ಆರೋಗ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಮಾಪನ ಮಾಡುವ "ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ" ಸೂಚ್ಯಂಕಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. 15/8/೨೦೧೦ ರಂತೆ, ಹೆಚ್ಚು-ಶ್ರೇಯಾಂಕಿತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೆಂದರೆ: {{col-begin}} {{col-break}} <ol></ol> <li value="1">{{flagcountry|Finland}} <li>{{flagcountry|Switzerland}} <li>{{flagcountry|Sweden}} <li>{{flagcountry|Australia}} <li>{{flagcountry|Luxembourg}} <li>{{flagcountry|Norway}}</li></li></li></li></li></li> {{col-break}} <ol></ol> <li value="7">{{flagcountry|Canada}} <li>{{flagcountry|Netherlands}} <li>{{flagcountry|Japan}} <li>{{flagcountry|Denmark}} <li>{{flagcountry|United States}} <li>{{flagcountry|Germany}}</li></li></li></li></li></li> {{col-break}} <ol></ol> <li value="13">{{flagcountry|New Zealand}} <li>{{flagcountry|United Kingdom}} <li>{{flagcountry|South Korea}} <li>{{flagcountry|France}} <li>{{flagcountry|Ireland}} <li>{{flagcountry|Austria}}</li></li></li></li></li></li> {{col-break}} <ol></ol> <li value="19">{{flagcountry|Belgium}} <li>{{flagcountry|Singapore}} <li>{{flagcountry|Spain}} <li>{{flagcountry|Israel}} <li>{{flagcountry|Italy}} <li>{{flagcountry|Slovenia}}</li></li></li></li></li></li> {{col-break}} <ol></ol> <li value="25">{{flagcountry|Czech Republic}} <li>{{flagcountry|Greece}} <li>{{flagcountry|Portugal}} <li>{{flagcountry|Croatia}} <li>{{flagcountry|Poland}} <li>{{flagcountry|Chile}}</li></li></li></li></li></li> {{col-end}} == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ * ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} <references group="nb"></references> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == *[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/02/weodata/groups.htm#ae ಐಎಂಎಫ್] (ಸುಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು) *[http://www.economist.com/theworldin/international/displayStory.cfm?story_id=3372495&amp;d=2005 ದಿ ಎಕನಾಮಿಸ್ಟ್] (ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸಮೀಕ್ಷೆ) *[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html The World Factbook] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170121034019/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html |date=2017-01-21 }} (ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು) *[http://unstats.un.org/unsd/cdb/cdb_dict_xrxx.asp?def_code=491 ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ವಿಭಾಗ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080327210253/http://unstats.un.org/unsd/cdb/cdb_dict_xrxx.asp?def_code=491 |date=2008-03-27 }} (ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ) *[http://unstats.un.org/unsd/mi/developed_new.htm ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ವಿಭಾಗ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050511011954/http://unstats.un.org/unsd/mi/developed_new.htm |date=2005-05-11 }} (ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಹೊಂದಿದ ವಿಭಾಗ) *[http://www.worldbank.org/data/countryclass/classgroups.htm#High_income ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051024075936/http://www.worldbank.org/data/countryclass/classgroups.htm#High_income |date=2005-10-24 }} (ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯದ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು) {{Global economic classifications}} {{GDP country lists}} {{Quality of life country lists}} [[ವರ್ಗ:ದೇಶದ ವಿಂಗಡಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಾನವ ಭೂಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಥಿಕ ಭೂಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಅಭಿವೃದ್ಧಿ]] [[ವರ್ಗ:ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿಗಳು]] 5mgsi8rahnzt8cnqc7n11v8xhsfh3c5 0 26389 1306210 1291620 2025-06-06T18:18:02Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306210 wikitext text/x-wiki :''ಈ ಲೇಖನವು ಸಮುದ್ರ (ಉಪ್ಪುನೀರು) ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿ ಕುರಿತು ಇರುವುದು. '' ''ಸಿಹಿ ನೀರು ಜಾತಿಯ ಕೃಷಿಗಾಗಿ ಸಿಹಿ ನೀರು ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿಯನ್ನು ನೋಡಿ.'' [[File:Shrimp pond.jpg|right|thumb|300px|ದಕ್ಷಿಣ ಕೋರಿಯಾದ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರದ ಸೀಗಡಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹೊಂಡ]] '''ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿ''' ಯು ಜಲಚರಗಳನ್ನು ಸಾಕುವ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರದ ಸಿಗಡಿಯನ್ನು ಅಥವಾ ಸಿಹಿನೀರಿನ ಸಿಗಡಿಗಳನ್ನು{{ref|a}} ಮನುಷ್ಯನ ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಕುತ್ತಾರೆ. ೧೯೭೧ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯಕ ಸಿಗಡಿ ಸಾಕಣೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಅದರ ಉತ್ಪಾದನೆ ಹೆಚ್ಚಿತು. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]], [[ಜಪಾನ್]] ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ [[ಯುರೋಪ್]]ಗಳಿಗೆ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶ. ಕೃಷಿ ಮಾಡಿದ ಸಿಗಡಿಯ ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆ ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ ೧.೬ ದಶಲಕ್ಷ ಟನ್ ಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಆಗಿತ್ತು. ಇದರ ಮೌಲ್ಯ ಸುಮಾರು 9 ಶತಕೋಟಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಡಾಲರ್|ಅಮೆರಿಕದ ಡಾಲರ್‌ಗಳು]]. ಕೃಷಿ ಮಾಡಿದ ಸಿಗಡಿಗಳ ಪೈಕಿ ೭೫% ರಷ್ಟು ಭಾಗವು ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಚೀನಾ ಹಾಗೂ ಥೈಲೆಂಡ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಉಳಿದ ಶೇ.೨೫ ಭಾಗವು [[ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೇರಿಕ|ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕ]]ದಿಂದ ಬರುವುದು. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಬ್ರೆಜಿಲ್|ಬ್ರಾಝಿಲ್]] ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಕ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ರಫ್ತು ಮಾಡುವ ದೇಶವಾಗಿದೆ. [[ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ|ಆಗ್ನೇಯ ಏಷಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿಯು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಉದ್ದಿಮೆಯಾಗಿ ಆರಂಭವಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ಉದ್ದಿಮೆಯೆನ್ನುವ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಬೆಳೆದಿದೆ. ತಾಂತ್ರಿಕ ಮುನ್ನಡೆಗಳು ಸಿಗಡಿ ಬೆಳೆಯುವುದನ್ನು ಹೊಸ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಮುಟ್ಟಿಸಿವೆ. ಮರಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಸಮುದ್ರಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಸ್ತುತಃ ಕೃಷಿ ಮಾಡಿದ ಎಲ್ಲ ಸಿಗಡಿಗಳು ಪೆನೇಯೀಡ್‌‌‌‌‌‌ಗಳಾಗಿವೆ (ಅಂದರೆ, ಪೆನೇಯೀಡೇ ವಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಸೀಗಡಿಗಳಾಗಿವೆ) ಮತ್ತು ಸಿಗಡಿಯ ಕೇವಲ ಎರಡು ಜಾತಿಗಳು— ಅಂದರೆ ''ಪೆನೇಯಸ್‌ ವನ್ನಾಮೀ'' (ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಬಿಳಿ ಸಿಗಡಿ) ಹಾಗೂ ''ಪೆನೇಯಸ್‌ ಮೊನೊಡಾನ್‌'' (ದೈತ್ಯ ಹುಲಿ ಸಿಗಡಿ)- ಸಾಕಲ್ಪಟ್ಟ ಉಳಿದೆಲ್ಲಾ ಸಿಗಡಿಗಳ ಪೈಕಿ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಇದು ೮೦%ನಷ್ಟು ಭಾಗವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ಔದ್ಯಮಿಕ ಏಕ ಫಸಲಿನವು ರೋಗಗಳಿಗೆ ತುತ್ತಾಗುವುದು ಬೇಗ. ಇದು ಸಾಕಿದ ಸಿಗಡಿಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಮೂಹ ನಾಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇರುವ ಪಾರಿಸರಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು,ಮೇಲಿಂದಮೇಲೆ ಬಂದ ರೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಒತ್ತಡವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ NGOಗಳು ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರ ದೇಶಗಳಿಂದ ಬರುವ ಟೀಕೆಯು ೧೯೯೦ರ ದಶಕದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರವು ಕಠಿಣವಾದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದವು. ೧೯೯೯ರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುಕಾಲ ತಾಳಿಕೆ ಬರುವ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಸರ್ಕಾರದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಉದ್ಯಮಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದವು. == ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಭೂಗೋಳ == ಕಡಿಮೆ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾದವರು ಮತ್ತು ಇತರರು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ''ತಂಬಾಕ್ಸ್'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ [[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ|ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ]]ದ ಉಪ್ಪುನೀರಿನ ಹೊಂಡಗಳನ್ನು ೧೫ನೆ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಹೊಂಡಗಳನ್ನು ಏಕಫಸಲಿಗೆ ಅಥವಾ ಬಹು ಫಸಲಿಗೆ ಮಿಲ್ಕ್ ಫಿಶ್ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಥವಾ [[ಅಕ್ಕಿ|ಬತ್ತ]]ದ ಜೊತೆ ಆವರ್ತದಲ್ಲಿ ಒಣ ಶ್ರಾಯದಲ್ಲಿ ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿಗೆ ಬತ್ತದ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ರೊನ್ಬಾಕ್,&nbsp;2001.</ref> ಇಂಥ ಕೃಷಿಯು ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ನದಿ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಣಬರುತ್ತಿದ್ದವು. ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಪ್ರದೇಶವು ಹೇಳಿಮಾಡಿಸಿದಂತಿತ್ತು. ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯ ವಿರುವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಿಗಡಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಿತ್ತು.<ref name="LPCM03" /> ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದ ಎಳೆಯ ಸಿಗಡಿಯನ್ನು ಹೊಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಸಾವಯವರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧಗೊಂಡ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಅವು ನಾವು ಕೃಷಿಗೆ ಉದ್ದೇಶಪಟ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವವರೆಗೆ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಔದ್ಯಮಿಕ ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿಯು ೧೯೩೦ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಕಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಆಗ [[ಜಪಾನ್|ಜಪಾನ]] ದೇಶದ ಕೃಷಿಕರು ಕುರುಮ ಸಿಗಡಿ, ''ಪೆನಾಯಸ್ ಜಪೋನಿಕಾಸ್ ಗಳನ್ನು'' ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ ಬೆಳೆದರು. 1960ರ ವೇಳೆಗೆ ಜಪಾನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಉದ್ದಿಮೆ ಬೆಳೆಯಿತು.<ref name="Ros04a">ರೋಸೆನ್್ಬರ್ರಿ, ''ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿ ಬಗ್ಗೆ''.</ref> ವಾಣಿಜ್ಯಕ ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿ ೧೯೬೦ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ೧೯೭೦ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡಿತು. ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಆದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಅಧಿಕೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸ್ವರೂಪದ ಕೃಷಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿತು. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿಯ ಬೇಡಿಕೆಯು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿ ಪ್ರಸಾರಗೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಇದು ಉಷ್ಣವಲಯ ಮತ್ತು ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಯಿತು. ೧೯೮೦ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕೆ ತಡೆಯಾದಾಗ ಸಿಗಡಿಗೆ ಗ್ರಾಹಕರ ಬೇಡಿಕೆಯು ಹೆಚ್ಚಿದ್ದರಿಂದ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಏಳಿಗೆ ಉಂಟಾಯಿತು. ತೈವಾನ್ ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದು ಮತ್ತು ೧೯೮೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅದು ಉತ್ಪಾದಕ ದೇಶವಾಗಿತ್ತು; ಇದರ ಉತ್ಪಾದನೆ ೧೯೮೮ರಲ್ಲಿ ಕುಸಿಯಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಕಳಪೆ ನಿರ್ವಹಣೆ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಮತ್ತು ರೋಗಗಳು.<ref name="ISA00">ಇಂಟರ್್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಆ್ಯಕ್ಷನ್ ನೆಟ್್ವರ್ಕ್ 2000.</ref> [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್|ಥೈಲ್ಯಾಂಡಿ]]ನಲ್ಲಿ, ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು 1985ರಿಂದ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="HL01"> ಹೊಸೇನ್ ಮತ್ತು ಲಿನ್, 2001.</ref> [[ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕ|ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕ]]ದಲ್ಲಿ, [[ಎಕ್ವಡಾರ್|ಈಕ್ವೆಡೋರ್]] ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು 1978ರಿಂದ ನಾಟಕೀಯವೆನ್ನುವಂತೆ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಯಿತು.<ref name="McC04">ಮೆಕ್್ ಕ್ಲೆನ್ನನ್, 2004.</ref> ಬ್ರೆಝಿಲ್ 1974ರಿಂದ ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರವು ಉಚ್ಛ್ರಾಯಕ್ಕೆ ಬಂದದ್ದು 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿಯೇ. ಕೆಲವೇ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಅದು ಪ್ರಮುಖ ಸಿಗಡಿ ಉತ್ಪಾದಕ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಯಿತು.<ref name="Nov03">ನೋವೆಲ್ಲಿ, 2003.</ref> ಇಂದು ಐವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರ ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿಯು ಇದೆ. == ಕೃಷಿ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿಗಳು == ಸಿಗಡಿ ಕೃಷಿಯು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ತಣಿಸುವ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ಬೆಳೆದು ನಿಂತಾಗ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ದೊರೆಯುವ ಮೀನುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ದಾಟಿ ಅದು ಮುನ್ನಡೆಯಿತು. ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಹಳೆಯದಾದ ಜೀವಮಾತ್ರ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡಿದ್ದ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಪದ್ಧತಿಯು ಬದಲಾಗಿ ಆಧುನಿಕವಾದ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಕತೆಯ ಪದ್ಧತಿಯು ಅಗತ್ಯವಾಯಿತು. ಔದ್ಯಮಿಕ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯು ಮೊದಲು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸಿತು. ಅದನ್ನೇ "ಅತ್ಯಧಿಕ" ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಎನ್ನುವುದು. ಇದರಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಹೊಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಸಾಕಾಣಿಕೆ; ಕೆಲವೇ ಹೆಕ್ಟೇರುಗಳ ಹೊಂಡಗಳ ಬದಲಿಗೆ ಹೊಂಡಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ದೊಡ್ಡದಾಯಿತು. ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು. ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮುಂದುವರಿಕೆಯು ಹೆಚ್ಚು ತೀವ್ರವಾದ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿ ಪ್ರತಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಇಳುವರಿ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದವು, ಇದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸಬೇಕಾದ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಯಿತು. ಅರೆ-ತೀವ್ರತೆಯ ಮತ್ತು ತೀವ್ರತೆಯ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ತಲೆಎತ್ತಿದವು. ಅಲ್ಲಿ ಸಿಗಡಿಯನ್ನು ಕೃತಕ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಿ ಬೆಳೆಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹೊಂಡಗಳನ್ನು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಯಿತು. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಅನೇಕ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಉಳಿದುಬಿಟ್ಟವು, ಹೊಸ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಅರೆ ತೀವ್ರತೆಯ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದವು. ೧೯೮೦ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಬಹುತೇಕ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು 'ಪೋಸ್ಟ್್ಲಾರ್ವೆ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಯುವ ನಿಸರ್ಗಸಹಜವಾದ ಸೀಗಡಿಗಳಿಂದ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿತು. ಇದು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿಯೇ ಹಿಡಿದವುಗಳ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿದ್ದವು. ಪೋಸ್ಟ್ ನಾರ್ವೆ ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯು ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಆರ್ಥಿಕ ವಿಭಾಗವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯ ನೆಲೆಗಳು ಬರಿದಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಮತ್ತು ಬಲಿಷ್ಠವಾದ ಸಿಗಡಿಗಳ ಪೂರೈಕೆ ನಿರಂತವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಉದ್ಯಮವು ಸಿಗಡಿಯ ಮರಿಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯನ್ನು ಮೊಟ್ಟೆಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದವು. === ಜೀವನ ಚಕ್ರ === [[File:Shrimp nauplius.jpg|right|thumb|120px|ಸಿಗಡಿಯ ಲಾರ್ವಾ.]] ಸಿಗಡಿಗಳು ಬೆಳೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಮರಿಯಾಗುವುದು ಸಮುದ್ರದ ಸಹಜ ವಾಸಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ. ಹೆಣ್ಣು ಸೀಗಡಿಗಳು ೫೦,೦೦೦ ದಿಂದ ಹತ್ತು ಲಕ್ಷ ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಇಡುತ್ತವೆ. ಇವು ೨೪ ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಚಿಕಣಿಯಾಕಾರದ ನುಪ್ಲೀಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ನುಪ್ಲೀಗಳು ತಮ್ಮ ಶರೀರದೊಳಗಿರುವ ಮೊಟ್ಟೆಯೊಳಗಿನ ಹಳದಿ ಲೋಳೆ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಆಹಾರವನ್ನಾಗಿ ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವು ಝೋಯೆಗಳಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸಿಗಡಿಯು ತನ್ನ ಈ ಎರಡನೆ ಲಾರ್ವಾ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಅಳಗೆಯಲ್ಲಿ ನಿಸರ್ಗಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಆಹಾರವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಬಳಿಕ ಮೀಸೆಸ್್ಗಳಾಗಿ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತವೆ. ಈ ಮೀಸೆಸ್್ಗಳು ಚಿಕಣಿ ಸಿಗಡಿಗಳ ರೀತಿಯೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಅಳಗೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಝೂಪ್ಲಾಂಕ್ಟಾನ್ನಲ್ಲಿ ಅದು ಪೋಷಣೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಮೂರು ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವು ಲಾರ್ವಾ ನಂತರದ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ: ಮರಿ ಸಿಗಡಿಯು ದೊಡ್ಡದ್ದರ ಎಲ್ಲ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಮೊಟ್ಟೆಯು ಮರಿಯಾಗುವ ಒಟ್ಟೂ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಸುಮಾರು ೧೨ ದಿನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ, ಲಾರ್ವಾ ನಂತರದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ನದೀಮುಖ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಇವು ಪೋಷಕಾಂಶದಲ್ಲಿ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಲವಣಾಂಶ ಇಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಬಳಿಕ ಅವು ಮುಕ್ತ ನೀರಿಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಪ್ರಾಯದ ಸಿಗಡಿಗಳು ಜಲತಳ ಜೀವಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇವು ಸಾಗರದ ತಳದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತವೆ.<ref name="IAA01a">ಇಂಡಿಯನ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಅಥಾರಿಟಿ, ''ಎನ್ವಿರಾನ್ ಮೆಂಟ್ ರಿಪೋರ್ಟ್'', ಅಧ್ಯಾಯ.&nbsp;2.</ref> === ಸರಬರಾಜಿನ ಸರಪಳಿ === ಸಿಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಈ ಜೀವನಚಕ್ರವು ನಿಯಂತ್ರಿತ ಷರತ್ತುಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವವು. ಇದಕ್ಕೆ ನೀಡುವ ಕಾರಣಗಳು ಹೀಗಿವೆ, ಇದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಗಾತ್ರದ ನಿಯಂತ್ರಣವು ಸುಧಾರಣೆಗೊಂಡು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಏಕರೂಪದ ಸಿಗಡಿಯು ದೊರೆ ಯುವಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಪರಭಕ್ಷಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣವೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆ ತ್ವರಿತ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಆಗುವಂತಾಗುವುದು. ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದು. (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಾಕಣೆಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತಾಪಮಾನ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಸಿರುಮನೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಮಾಡುವರು). ಅಲ್ಲಿ ಮೂರು ವಿಭಿನ್ನ ಹಂತಗಳಿವೆ: * ''ಮೊಟ್ಟೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು'' ಸಿಗಡಿ ಮರಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವು ಮತ್ತು ನುಪ್ಲೀಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವವು ಅಥವಾ ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಮರಿಗಳನ್ನೂ ತಯಾರಿಸುವವು. ಇವನ್ನು ಅವರು ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಮಾರುತ್ತಾರೆ. ದೊಡ್ಡಪ್ರಮಾಣದ ಸಿಗಡಿ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಮೊಟ್ಟೆ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನೂ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನಿಪ್ಲೀ ಮತ್ತು ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಸ್ಥಿತಿಯ ಮರಿಗಳನ್ನು ಆ ಪ್ರದೇಶದ ಸಣ್ಣ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಮಾರುತ್ತವೆ. * ''ನರ್ಸರಿಗಳು'' ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಮರಿಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುವ ಹೊಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರದ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಒಗ್ಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. * ''ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮಾಡುವ'' ಹೊಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗಡಿಯು ಜುವೆನಿಲ್್ಗಳ ರೂಪದಿಂದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಒಯ್ಯಲು ಸೂಕ್ತವಾಗುವ ಗಾತ್ರದ ವರೆಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಮೂರರಿಂದ ಆರು ತಿಂಗಳ ಅವಧಿ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಬಹುತೇಕ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದರಿಂದ ಎರಡು ಬೆಳೆಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಉಷ್ಣವಲಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಮೂರು ಬೆಳೆಯೂ ಆಗಬಹುದು. ಉಪ್ಪುನೀರಿನ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಕಾರಣ, ಸಿಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಸಮುದ್ರ ತೀರದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅದರ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಒಳನಾಡ ಸಿಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಉಪ್ಪು ನೀರನ್ನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಒಯ್ಯಬೇಕಾದ ಸಮಸ್ಯೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಗೆ ಬಳಸುವ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸಿಗಡಿ ಬೆಳೆಯಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಉದ್ಭವಿಸಿದ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಿದವು. ೧೯೯೯ರಲ್ಲಿ [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]] ಒಳನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸೀಗಡಿಯನ್ನು ಸಾಕಣೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿತು.<ref name="AGL00">FAO, ''ಉಪ್ಪಿನಿಂದ ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾದ ಮಣ್ಣಿನ ಪರಿಣಾಮಗಳು''.</ref> === ಮೊಟ್ಟೆಕೇಂದ್ರಗಳು === [[File:Shrimp hatchery.jpg|right|thumb|250px|ಸಿಗಡಿ ಮರಿಮಾಡುವ ಕೇಂದ್ರದ ಟ್ಯಾಂಕುಗಳು]] ಆಗ್ನೇಯ ಏಷಿಯಾದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಸಣ್ಣ-ಪ್ರಮಾಣದ ಸಿಗಡಿ ಮೊಟ್ಟೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದವು. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅವನ್ನು ಕುಟುಂಬದ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನಾಗಿ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅನುಸಂಧಾನ ಅಲ್ಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಚಿಕ್ಕ ಕೆರೆಗಳನ್ನು (ಹತ್ತು ಟನ್ ಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಚಿಕ್ಕದು) ಬಳಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಾಣಿ ಸಾಂದ್ರತೆ ಅಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಅವು ರೋಗಗಳಿಗೆ ತುತ್ತಾಗುವುದು ಸುಲಭ. ಆದರೆ ಅವುಗಳ ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ ಕಾರಣ ಸೋಂಕು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಅವು ಮಾದರಿಯೆಂಬಂತೆ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳ ಬದುಕುಳಿದಿರುವಿಕೆ ದರವು ಶೂನ್ಯದಿಂದ 90%ರ ನಡುವೆ ಎಲ್ಲೋ ಒಂದುಕಡೆ ಇರುತ್ತದೆ. ರೋಗಗಳು, ವಾತಾವರಣ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುವವನ ಅನುಭವ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ ಪರಿಣಾಮಗಳ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ''ಗ್ರೀನ್ ರ್ವಾಟರ್'' ಮೊಟ್ಟೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ಮೊಟ್ಟೆ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು. ಇಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಕೆರೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಾಣಿ ಸಾಂದ್ರತೆಯೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಿಗಡಿಯ ಲಾರ್ವಾಗೆ ಆಹಾರವಾಗಿ ಪಾಚಿಯ ಹೂವನ್ನು ಕೆರೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಬದುಕುಳಿಯುವ ಪ್ರಮಾಣ ಸುಮಾರು 40%. ''ಗಾಲ್ವೆಸ್ಟನ್'' ಮೊಟ್ಟೆಕೇಂದ್ರಗಳು (ಗಾಲ್ವೆಸ್ಟನ್, ಟೆಕ್ಸಾಸ್, ನಿಂದ ಈ ಹೆಸರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ್ದು) ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದವು, ಉದ್ಯಮ ಸ್ವರೂಪದ ಮೊಟ್ಟೆಕೇಂದ್ರಗಳು ಮುಚ್ಚಿರುವಂತಹ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ನಿಯಂತ್ರಣದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಬಳಸಿರುತ್ತವೆ. ಅವರು ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಗಳಲ್ಲಿ (15 ರಿಂದ 30 ಟನ್) ದಟ್ಟ ಸಾಂದ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ಸೀಗಡಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವುಗಳ ಬದುಕುಳಿಯುವ ಪ್ರಮಾಣವು ಶೂನ್ಯದಿಂದ 80%ರ ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮಾದರಿಯಾಗಿ 50% ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೊಟ್ಟೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಿಗಡಿಗೆ ಪಾಚಿಯನ್ನು ಆಹಾರವಾಗಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಕೂಡ ಉಪ್ಪುನೀರಿನ ಸಿಗಡಿ ನುಪ್ಲೀಗೆ, ಕೆಲವು ಸಲ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಔದ್ಯಮಿಕ ಮೊಟ್ಟೆಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ) ಕೃತಕ ಆಹಾರವನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.. ನಂತರದ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಆಹಾರವು ತಾಜಾ ಅಥವಾ ಶೀತಲಗೊಳಿಸಿ-ಒಣಗಿಸಿದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಆಗಿರುತ್ತದೆ., ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಪುಟ್ಟಕಡಲಕಳೆ. ಪೋಷಕಾಂಶಗಳು ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ([[ಪ್ರತಿಜೀವಿಕ|ನಂಜುನಿರೋಧಕ]]ಗಳು)ಉಪ್ಪುನೀರಿನ ಸಿಗಡಿ ನುಪ್ಲೀಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಿಗಡಿಯ ಮೇಲೆ ಹಾದು ಹೋಗುವ ಅದನ್ನು ಅವು ತಿನ್ನುತ್ತವೆ.<ref name="Ros04a" /> === ನರ್ಸರಿಗಳು === [[File:Shrimp postlarvae stocking.jpg|right|thumb|250px|ಟ್ರಕ್ಕಿನಲ್ಲಿಯ ಟ್ಯಾಂಕಿನಿಂದ ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಮರಿಗಳನ್ನು ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹೊಂಡಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತಿರುವುದು.]] ಅನೇಕ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ನರ್ಸರಿಗಳು ಇವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಸಿಗಡಿಗಳು ಜುವೆನಿಲ್್ಗಳಾಗಿ ಮುಂದಿನ ಮೂರು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಹೊಂಡಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆರೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಹಾಗೆ ಕರೆಯುವ ರೇಸ್್ವೇಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ರೇಸ್ ರ್ವೇ ಆಯತಾಕಾರದಾಗಿದ್ದು ಉದ್ದ ವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಅವು ನೆರಳಿರುವ ಕೆರೆಗಳು, ಇದರ ಮೂಲಕ ನೀರು ಸತತವಾಗಿ ಹರಿದುಹೋಗುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ.<ref name="vW99a">ವಾನ್್ ವೈಕ್ ''et al.'', [https://web.archive.org/web/20070928001800/http://www.hboi.edu/aqua/downloads/pdf/%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%82%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B3%8D ಮ್ಯಾನ್ಯುಅಲ್_ಅಧ್ಯಾಯ 4.ಪಿಡಿಎಫ್ ''HBOI ಮ್ಯಾನುಅಲ್'', ಅಧ್ಯಾಯ&nbsp;4].</ref> ಮಾದರಿ ನರ್ಸರಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ ಚದರ ಮೀಟರ್್ಗೆ 150ರಿಂದ 200 ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಹೊಂಡಗಳಿಗೆ ತೆರಳುವ ಮೊದಲು ಅವುಗಳಿಗೆ ಮೂರು ವಾರಗಳ ವರೆಗೆ ಅತ್ಯಧಿಕ [[ಪ್ರೋಟೀನ್]] ಆಹಾರವಾಗಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವು ಒಂದು ಮತ್ತು ಎರಡು ಗ್ರಾಂಗಳ ವರೆಗೆ ತೂಗುತ್ತವೆ.. ಬೆಳೆಯುವ ಹೊಂಡದಲ್ಲಿರುವ ನೀರಿನ ಉಪ್ಪಿನಂಶಕ್ಕೆ ಅವು ಕ್ರಮೇಣ ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸಿಗಡಿಯ ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು "PLs" ಎಂದು ರೈತರು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವು ಎಷ್ಟು ವಾರ ಎಂಬುದು ಉತ್ತರ ಪ್ರತ್ಯಯವಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ (i.e., PL-1, PL-2, ಇತ್ಯಾದಿ.). ರೆಕ್ಕೆಗಳು ಟಿಸಿಲುಗೊಂಡ ಬಳಿಕ ಅವು ಬೆಳೆಯುವ ಹೊಂಡಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧ ಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅವು ಸುಮಾರು PL-13 ರಿಂದ PL-17ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸಂಭವಿಸುವುದು. (ಮರಿಯಾದ ದಿನದಿಂದ ಸುಮಾರು 25 ದಿನಗಳ ಬಳಿಕ). ನರ್ಸಿಂಗ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೇಕಾಗಿಯೇ ಇಲ್ಲ, ಆದರೆ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಒಲವು ಹೊಂದಿವೆ. ಏಕೆಂದರೆ, ಇದರಿಂದ ಆಹಾರದ ಬಳಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಆಗುತ್ತದೆ, ಗಾತ್ರವು ಏಕಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಇರುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ, ಬೆಳೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ನಿಯಂತ್ರಿತ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನರ್ಸರಿಗಳ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಅನನಕೂಲವೆಂದರೆ ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಸಿಗಡಿಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುವ ಹೊಂಡಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸುವಾಗ ಕೆಲವು ಸತ್ತುಹೋಗುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ನರ್ಸರಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ, ಅವು ಸೂಕ್ತ ತಾಪಮಾನ ಮತ್ತು ಉಪ್ಪಿನಂಶದ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ಕೆರೆಯಲ್ಲಿ ರೂಢಿ ಮಾಡಿಸಿ ಬೆಳೆಯುವ ಹೊಂಡದಲ್ಲಿಯೇ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಪೋಷಣೆಯ ಬಳಿಕ ಈ ಕೆರೆಗಳಲ್ಲಿಯ ನೀರನ್ನು ಕ್ರಮೇಣ ಬದಲಾಯಿಸಿ ಬೆಳೆಯುವ ಹೊಂಡಗಳಲ್ಲಿರುವ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ತರುವರು. ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಮರಿಯಾದ ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಸಿಗಡಿಗೆ 500/ಲೀಟರ್್ಗೆ ಮೀರಬಾರದು. ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಸೀಗಡಿಗೆ PL-15 ನಂತಹವು 50/ಲೀಟರ್ ಮೀರಬಾರದು.<ref name="vW99b">ವಾನ್ ವೈಕ್ ''et al.'', [https://web.archive.org/web/20070714030808/http://www.hboi.edu/aqua/downloads/pdf/%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%82%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B3%8D ಮ್ಯಾನುಅಲ್_ಅಧ್ಯಾಯ6.pdf ''HBOI ಮ್ಯಾನುಅಲ್'', ಅಧ್ಯಾಯ.&nbsp;6]</ref> === ಬೆಳೆಯುವ ಹಂತ === [[File:Shrimp pond with aerator.jpg|right|thumb|ಇಂಡೋನೇಶಿಯದಲ್ಲಿ ಕಾಲಿನಿಂದ ತುಳಿಯುವ ಚಕ್ರಗಳಿರುವ ವಾಯುಪೂರಣ ಯಂತ್ರ ಹೊಂದಿದ ಸಿಗಡಿ ಹೊಂಡ.ಕೃಷಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಆರಂಭದ ಹಂತದಲ್ಲಿರುವ ಹೊಂಡ; ತೇಲುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳನ್ನು ಬೀಜ ಮಾಡಿ ಮತ್ತು ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ (ಅದರಿಂದ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿರುವ ನೀರು); ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಸೀಗಡಿಯನ್ನು ಮುಂದೆ ಅಲ್ಲಿ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ.]] [[File:Paddlewheel aerator.jpg|right|thumb|ಒಂದು ಅಶ್ವಶಕ್ತಿಯ ಹುಟ್ಟಿನ ಚಕ್ರದ ಅನಿಲಪೂರಣ ಯಂತ್ರಸಿಡಿಸುವಿಕೆಯು ನೀರು ಆವಿಯಾಗುವ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ ಹೊಂಡದ ಉಪ್ಪಿನಂಶದ ಪ್ರಮಾಣವೂ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ]] [[File:Turbo aerator.jpg|right|thumb|ಎರಡು ಅಶ್ವಶಕ್ತಿಯ "ಟರ್ಬೋ ಅನಿಲಪೂರಕ", ಇದನ್ನು ನೀರಿನ ಪಾತಳಿಯಿಂದ ಒಂದು ಮೀಟರ್ ಕೆಳಗೆ ತಿರುಗಿಸುತ್ತಾರೆ.ಹೊಂಡದೊಳಗಿನ ಕೆಸರು ರಾಡಿಯಾಗುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ನೀರಿನ ಮಟ್ಟವು ಕನಿಷ್ಠ 1.5 ಮೀಟರ್ ಇರಬೇಕು.]] ಬೆಳೆಯುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಸೀಗಡಿಗಳು ಪ್ರಬುದ್ಧಾವಸ್ಥೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಲಾರ್ವೋತ್ತರ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅವನ್ನು ಹೊಂಡಗಳಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಒಯ್ಯುವ ಗಾತ್ರದವರೆಗೆ ಅವು ಬೆಳೆಯುವ ತನಕ ಅವುಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಇನ್ನೊಂದು ಮೂರರಿಂದ ಆರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಬಲೆಯನ್ನು ಬಳಸಿ ಅಥವಾ ಹೊಂಡದಲ್ಲಿಯ ನೀರನ್ನೆಲ್ಲ ಖಾಲಿ ಮಾಡಿ ಸಿಗಡಿಯ ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡುವರು. ಹೊಂಡದ ಗಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಮೂಲ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಬಹುತೇಕ ಸಿಗಡಿ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾದ ಕಡಿಮೆ-ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇವು ತಗಲುವ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತವೆ. ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ (ಕಂದಾಳೆ) ಮರಗಳಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತವೆ. ಹೊಂಡಗಳ ಪ್ರಮಾಣವು ಕೆಲವೇ ಕೆಲವುಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು 100ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಹೆಕ್ಟೇರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ; ಸಿಗಡಿಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಸಾಂದ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ. (ಪ್ರತಿ ಚದರ ಮೀಟರ್್ಗೆ 2-3 ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಅಥವಾ 25 ಸಾವಿರ/ಹೆ.){{ref|b}} ಸ್ವಲ್ಪ ನೀರಿನ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿ ಭರತವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವರು ಮತ್ತು ಸಿಗಡಿಗಳಿಗೆ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿಯೇ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಜೀವಿಗಳ ಮೂಲಕ ಆಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುವರು. ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ರೈತರು ಇನ್ನೂ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ ಸಿಗಡಿಯನ್ನು ಕೇವಲ ಗೇಟುಗಳನ್ನು ತೆರೆದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಲಾರ್ವಾಗಳು ಒಳಸೇರುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇದು ಬಡ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ. ಇಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ಬೆಲೆ ಕಡಿಮೆ ಇರುತ್ತದೆ. ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಇಳುವರಿ 50ರಿಂದ 500 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ./ಹೆ. ಸಿಗಡಿ ಇರುತ್ತದೆ. (ಮುಖಾಮುಖಿ-ತೂಕ). ಅವರಿಗೆ ಉತ್ಪಾದನೆ ವೆಚ್ಚವು ಕಡಿಮೆ (ಯುಎಸ್. ಡಾಲರ್ 1-3/ಕಿ.ಗ್ರಾಂ. ಜೀವಂತ ಸಿಗಡಿ), ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರಮವೂ ಇದರಲ್ಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಮುಂದುವರಿದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪರಿಣತಿಯೂ ಇಲ್ಲಿ ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ.<ref name="Tac02">ಟ್ರಾಕೋನ್, 2002.</ref> ಅರೆ ವಿಸ್ತೃತ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ನೀರಿನ ವಿನಿಮಯದ ಮೂಲಕ ಭರತಗಳು ಬರುವುದನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಪಂಪನ್ನು ಬಳಸುವರು ಮತ್ತು ಯೋಜಿತ ಹೊಂಡದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವನ್ನು ಅಧಿಕ ಭರತದ ಮಟ್ಟದ ಮೇಲೆಯೂ ನಿರ್ಮಿಸ ಬಹುದು. ಹೊಂಡದ ಗಾತ್ರವು 2ರಿಂದ 30 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ವಿಸ್ತಾರದ ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತವೆ. ಸಂಗ್ರಹದ ಸಾಂದ್ರತೆಯು 10ರಿಂದ 30/ಚದರ ಮೀಟರ್ ಇರುತ್ತವೆ. (100,000- 300,000/ಹೆ.) ಇಂಥ ಸಾಂದ್ರತೆಯಲ್ಲಿ, ಔದ್ಯಮಿಕವಾಗಿ ಸಿದ್ಧವಾದ ಸಿಗಡಿ ಆಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಿ ಕೃತಕವಾಗಿ ಆಹಾರ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ತಯಾರಾಗುವ ಜೀವಿಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಾಗಿ ಹೊಂಡವನ್ನು ಫಲವತ್ತಗೊಳಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಇಳುವರಿಯು 500ರಿಂದ 5,000 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ./ಹೆ., ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನೆ ವೆಚ್ಚವು ಪ್ರತಿ ಕಿ.ಗ್ರಾಂ.ಜೀವಂತ ಸಿಗಡಿಗೆ 2-6 ಅಮೆರಿಕ ಡಾಲರ್. ಪ್ರತಿ ಚದರ ಮೀಟರ್್ಗೆ 15 ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂದ್ರತೆ ಇರುವಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಣವಾಯುವಿನ ಕೊರತೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಅನಿಲಪೂರಣ ಅಗತ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಉತ್ಪಾದನೆಯು ನೀರಿನ ತಾಪಮಾನವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಬೇರೆಬೇರೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಕೆಲವು ಶ್ರಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಶ್ರಾಯಗಳಿಗಿಂತ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಸಿಗಡಿಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಬಳಕೆಯು ಚಿಕ್ಕ ಹೊಂಡಗಳಲ್ಲಿಯೂ (0.1-1.5 ಹೆ.) ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಂದ್ರತೆಯಲ್ಲೂ ಇದು ಸಾಧ್ಯ. ಹೊಂಡಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ: ಅವುಗಳಿಗೆ ಅನಿಲ ಪೂರಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನಿರುಪಯುಕ್ತ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊರ ಹಾಕಲು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಭಾರೀ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಸಿಗಡಿಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ, ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಗುಳಿಗೆಗಳ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇವನ್ನು ಸಿದ್ಧಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಇಂಥ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳ ವಾರ್ಷಿಕ ಇಳುವರಿಯು 5,000 ಮತ್ತು 20,000 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ./ಹೆ. ನಡುವೆ ಇರುತ್ತದೆ; ಕೆಲವು ಅತ್ಯಂತ ವಿಸ್ತೃತ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು 100,000 ಕಿ.ಗ್ರಾಂ./ಹೆ. ವರೆಗೂ ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಿಗೆ ಮುಂದುವರಿದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯ ಗಳು ಮತ್ತು ಚೆನ್ನಾಗಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ವೃತ್ತಿನಿರತರು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಹೊಂಡದ ಇತರ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯನ್ನು ನೋಡುವುದಕ್ಕೆ ಬೇಕು; ಅವರ ಉತ್ಪಾದನೆ ವೆಚ್ಚ ಪ್ರತಿ ಕಿ.ಗ್ರಾಂ. ಜೀವಂತ ಸಿಗಡಿಗೆ 4-8 ಅಮೆರಿಕದ ಡಾಲರ್ಗಳು. ಸಿಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಚಿತ್ರಗಳ ಅಂದಾಜು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ. ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ಸಿಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ 55–60% ರಷ್ಟು ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳೇ ಆಗಿವೆ ಎಂದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಒಪ್ಪಿವೆ. ಇನ್ನುಳಿದವುಗಳಲ್ಲಿ 25–30% ರಷ್ಟು ಅರೆ-ವಿಸ್ತೃತ ಸ್ವರೂಪದವು, ಮತ್ತು ಉಳಿದವು ವಿಸ್ತೃತ ಅಲ್ಲದವು. ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಅಧಿಕ, ಹೀಗಿದ್ದರೂ [ಟಕೂನ್ (2002)] ಆಯಾ ದೇಶಗಳು ಶೇಕಡಾವಾರು ಲೆಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಬೇರೆಬೇರೆಯೇ ಲೆಕ್ಕವನ್ನು ವಿವಿಧ ಅಧ್ಯಯನದ ಮೂಲಕ ನೀಡುತ್ತವೆ.<ref name="Tac02" /> === ಸಿಗಡಿಗಳಿಗೆ ಆಹಾರ ನೀಡುವುದು === ವಿಸ್ತೃತ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹೊಂಡಗಳ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದರೆ, ಹೆಚ್ಚು ತೀವ್ರವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುವ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಕೃತಕವಾದ ಸಿಗಡಿ ಆಹಾರವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿವೆ, ಇಲ್ಲವೆ ಪೂರ್ತಿ ಹೊರತು ಪಡಿಸಿದ ಅಥವಾ ಹೊಂಡದಲ್ಲಿಯೇ ತಯಾರಾಗುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಬಯಸುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಆಹಾರ ಸರಪಳಿಯು ತೇಲುವ ಸಸ್ಯಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಹೊಂಡದಲ್ಲಿಯೇ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. ಗೊಬ್ಬರಗಳು ಮತ್ತು ಖನಿಜಗಳ ಸುಧಾರಕಗಳನ್ನು ತೇಲು ಸಸ್ಯಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ ಇದು ಸಿಗಡಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತ್ವರಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಕೃತಕ ಆಹಾರಗಳ ಉಂಡೆಗಳ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸಿಗಡಿಗಳ ಮಲವು ಅವುಗಳಿಗೆ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಕೊರತೆಯು ಉಂಟಾಗುವ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯಗಳು ಬೆಳೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಕೃತಕ ಆಹಾರವು ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧಗೊಂಡು ಗುಳಿಗೆಗಳು ಕಣಕಣಗಳಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಕರಗಿಹೋಗುತ್ತವೆ. 70% ರ ವರೆಗೆ ಇಂಥ ಗುಳಿಗೆಗಳು ತ್ಯಾಜ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಸಿಗಡಿಗಳು ಅವನ್ನು ತಿನ್ನುವ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿಯೇ ಅವು ನಾಶ ವಾಗಿರುತ್ತವೆ.<ref name="Ros04a" /> ಅವುಗಳಿಗೆ ದಿನಕ್ಕೆ ಎರಡರಿಂದ ಐದು ಬಾರಿ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಬೇಕು. ಇದನ್ನು ಕೈಯಿಂದಲೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ತೀರದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಕೊಂಡು ಅಥವಾ ದೋಣಿಗಳಲ್ಲಿ ತೆರಳಿ ಅಥವಾ ಹೊಂಡದ ಎಲ್ಲೆಡೆಯೂ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತ ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದೆ. ಆಹಾರ ಪರಿವರ್ತನೆ ದರವು (FCR), ಅಂದರೆ,.ಒಂದು ಘಟಕವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಆಹಾರ ಪ್ರಮಾಣ (ಉದಾ. ಒಂದು ಕಿ.ಗ್ರಾಂ.) ಸಿಗಡಿಗೆ, ಆಧುನಿಕ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ 1.2-2.0 ಬೇಕಾಗುವುದೆಂದು ಉದ್ಯಮದವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅದೊಂದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಮೌಲ್ಯ, ಆದರೆ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರ ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿರಬೇಕೆಂದರೆ ಆಹಾರ ಪರಿವರ್ತನೆ ದರವು 2.5ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇರಬೇಕಾದುದು ಅಗತ್ಯ; ಹಳೆಯ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅರೆ ಪ್ರಶಸ್ತ ಹೊಂಡಗಳ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಅನುಪಾತವು ಸುಲಭವಾಗಿ 4:1 ಕ್ಕೆ ಏರಬಹುದು.<ref name="CDE03_93">ಚೌಟರ್ಡ್ ''et al.'',&nbsp;ಪುಟ.&nbsp;39.</ref> ಕಡಿಮೆ FCRಗಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರವು ಅತ್ಯಧಿಕ ಲಾಭ ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. == ಕೃಷಿ ಮಾಡಿದ ತಳಿಗಳು == ಇಂಚಾಕಾದ ಮತ್ತು ಸೀಗಡಿಯ ತಳಿಗಳು ಹಲವಾರಿದ್ದರೂ ದೊಡ್ಡದಾಗುವ ಜಾತಿಯ ಕೆಲವಷ್ಟನ್ನೇ ಕೃಷಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವೆಲ್ಲವೂ ಪೆನೇಡ್ಗಳ (ವಂಶ ಪೆನಾಡೇಯೇ),<ref name="Ros04b">ರೋಸೆನ್್ಬೆರ್ರಿ, ''ಕೃಷಿ ಮಾಡಿದ ಸೀಗಡಿಯ ಜಾತಿಪ್ರಭೇದ''.</ref> ಮತ್ತು ''ಪೆನೆಯಸ್'' ಕುಲದ ಒಳಗೆಯೇ ಬರುತ್ತವೆ{{ref|c}}. ಅನೇಕ ಜಾತಿಗಳು ಕೃಷಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾದವುಗಳಲ್ಲ: ಲಾಭವನ್ನು ತರುವುದಕ್ಕೆ ಅವು ತೀರ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಅಥವಾ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿದಾಗ ಅವುಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ನಿಂತುಬಿಡುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ಬಹುಬೇಗ ರೋಗಗಳಿಗೆ ಅವು ತುತ್ತಾಗುತ್ತವೆ. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಭುತ್ವ ಸಾಧಿಸಿದ ಎರಡು ತಳಿಗಳಿವೆ: * ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್ ಬಿಳಿ ಸೀಗಡಿ (''ಲಿಟೋಪೆನಾಸ್ ವನ್ನಾಮಿ'', "ಬಿಳಿಕಾಲಿನ ಸೀಗಡಿ" ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಪಶ್ಚಿಮದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವುದು. [[ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ|ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್]] ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇದು [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]] ದಿಂದ [[ಪೆರು]]ವರೆಗೂ ಇದೆ, ಇದು 23&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ. ಉದ್ದದ ವರೆಗೂ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ''ಎಲ್. ವನ್ನಾಮೀ'' [[ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೇರಿಕ|ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕ]]ದ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ 95% ರಷ್ಟಿದೆ. ಇದನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಮರಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಸುಲಭ. ಆದರೆ ಇದು ಟೌರಾ ರೋಗಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗುತ್ತದೆ. * ದೈತ್ಯ ಹುಲಿ ಸೀಗಡಿ (''ಪಿ. ಮೋನೋಡಾನ್'', "ಕಪ್ಪು ಹುಲಿ ಸೀಗಡಿ" ಎಂದೂ ಇದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ) [[ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರ]]ದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು [[ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ|ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ]]ದಲ್ಲಿ ಜಪಾನದಿಂದ [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ|ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]]ದ ವರೆಗೆ ಇದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಾಗಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಕೃಷಿ ಮಾಡುವ ಎಲ್ಲ ಸೀಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದು ಮತ್ತು ಇದು 36 ಸೆಂ.ಮೀ.ಉದ್ದದ ವರೆಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಇದನ್ನು [[ಏಷ್ಯಾ|ಏಶಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡುವರು. ಬಿಳಿಚುಕ್ಕಿ ರೋಗಕ್ಕೆ ಇದು ಬಲಿಯಾಗುವ ಕಾರಣ ಮತ್ತು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಮರಿ ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಇರುವ ಕಷ್ಟ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿಂದಾಗಿ, ಇದು ಕ್ರಮೇಣ 2001ರಿಂದ ''ಎಲ್. ವನ್ನಾಮೀ'' ಮಿಂದ ಸ್ಥಾನಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ಒಟ್ಟಿಗೆ ಈ ಎರಡು ತಳಿಗಳು ಒಟ್ಟಾರೆ ಕೃಷಿ ಮಾಡಿದ ಸೀಗಡಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಸುಮಾರು 80% ರಷ್ಟನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="Jos04">ಜೋಸುಯಿಟ್,&nbsp;ಪುಟ.&nbsp;8.</ref> ಮರಿ ಮಾಡುವ ಇತರ ತಳಿಗಳೆಂದರೆ: [[File:Marsupenaeus japonicus.jpg|right|thumb|250px|ಕುರುಮ ಸೀಗಡಿ ತೈವಾನದ ಜಲಚರ ಜೀವಿ ಕೃಷಿ ನಿರೀಕ್ಷಣಾ ಟ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ.]] * ಪಶ್ಚಿಮದ ನೀಲಿ ಸೀಗಡಿ (''ಪಿ. ಸ್ಟಿಲಿರೋಸ್ಟ್ರಿಸ್'' ) ಪಶ್ಚಿಮ ಗೋಳಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿಗೆ ಇದು, IHHN ವೈರಸ್ 1980ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಇಡಿಯಾಗಿ ನಾಮಾವಶೇಷ ಮಾಡುವ ವರೆಗೂ, ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಉಳಿದುಕೊಂಡ ಕೆಲವು ಸಂಗ್ರಹವು ಈ ವೈರಸ್್ ವಿರುದ್ಧ ನಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಟೌರಾ ವೈರಸ್ ವಿರುದ್ಧವೂ ನಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿದಾಗ ಕೆಲವು ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಪುನಃ ''ಪಿ.ಸ್ಟಿಲಿರೋಸ್ಟ್ರಿಸ್'' ತಳಿಯನ್ನು 1997ರಿಂದ ಮುಂದೆ ಬೆಳೆಯಲಾರಂಭಿಸಿದವು. * ಚೈನೀಸ್್ ಬಿಳಿ ಸೀಗಡಿ (''ಪಿ. ಚಿನೆಸಿಸ್'', ''ಫ್ಲೆಶಿ ಪ್ರಾವ್ನ್'' ) ಎಂದೂ ಇದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ. [[ಚೀನಿ ಜನರ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಚೀನ]]ದ ಮತ್ತು ಕೋರಿಯಾದ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ ಚೀನದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕೃಷಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಅತ್ಯಧಿಕ ಎಂದರೆ 18 ಸೆಂ.ಮೀ. ಉದ್ದದ ವರೆಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ತಂಪು ನೀರನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. (ಕನಿಷ್ಠ. 16 °ಸೆಂ.). ಒಮ್ಮೆ ವಿಶ್ವ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದ್ದ ಇದು, 1993ರಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಸಂಗ್ರಹವೆಲ್ಲ ರೋಗಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗಿ ನಾಶವಾಗಿತ್ತು. ಇಂದು ಚೀನಾದ ದೇಶೀ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಮಾತ್ರ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಕುರುಮ ಸೀಗಡಿ (''ಪಿ. ಜಪೋನಿಕಸ್'' )ಅನ್ನು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಜಪಾನದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ತೈವಾನದಲ್ಲಿ ಸಾಕಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕೂಡ; ಜಪಾನ್ ಮಾತ್ರ ಐಕೈಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ, ಅಲ್ಲಿ ಕುರುಮ ಸೀಗಡಿಯ ಬೆಲೆಯು US$100 ಪ್ರತಿ ಪೌಂಡ್ ($220/ಕಿ.ಗ್ರಾಂ.). * ಇಂಡಿಯನ್ ಬಿಳಿ ಸೀಗಡಿ (''ಪಿ. ಇಂಡಿಕಸ್'' ) [[ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರ]]ದ ಕರಾವಳಿಯ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು [[ಭಾರತ]], [[ಇರಾನ್]] ಮತ್ತು [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯ|ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ]]ದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಆಫ್ರಿಕಾದ ತೀರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. * ಬನಾನಾ ಸೀಗಡಿ (''ಪಿ. ಮೆರ್ಗಿಯೆನ್ಸಿಸ್'' ) ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರದ [[ಒಮಾನ್|ಒಮನ್]] ದಿಂದ [[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ|ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ|ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]]ದ ವರೆಗಿನ ತೀರದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಕೃಷಿಮಾಡುವ ತಳಿ ಇದು. ದಟ್ಟ ಸಾಂದ್ರತೆಯಲ್ಲೂ ಇದನ್ನು ಬೆಳೆಯಬಹುದು. ''ಪೆನೇಯಸ್'' ನ ಇತರ ಅನೇಕ ತಳಿಗಳು ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿರುವ ಪಾತ್ರ ತೀರ ಚಿಕ್ಕದ್ದು. ಇತರ ಕೆಲವು ಮಾದರಿಯ ಸೀಗಡಿಗಳನ್ನೂ ಕೃಷಿ ಮಾಡಬಹುದು, ಉದಾ. "ಅಕಿಯಾಮಿ ಪಾಸ್ಟೆ ಸೀಗಡಿ" ಅಥವಾ ''ಮೆಟಾಪೆನೀಯಸ್ ಎಸ್್ಪಿಪಿ.'' ಜಲಜೀವಿ ಕೃಷಿಯಿಂದ ಆಗುವ ಒಟ್ಟಾರೆ ಉತ್ಪನ್ನದ ಬೇಡಿಕೆ 25,000 ಟನ್ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ. ಪೆನಾಡೇಗಳ ಉತ್ಪನ್ನಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇದು ಚಿಕ್ಕದ್ದು. == ರೋಗಗಳು == ಸೀಗಡಿಗೆ ಮಾರಕವಾಗುವ [[ವೈರಾಣು|ವೈರಲ್]]ನ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ರೋಗಗಳು ಇವೆ.<ref name="BRMES01">ಬೊಂಡಾದ್-ರೀನ್್ಟಾಸೋ ''et al.''</ref> ಅತ್ಯಂತ ದಟ್ಟವಾಗಿರುವ, ಏಕ ಫಸಲಿನ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವೈರಸ್ ಸೋಂಕುಗಳು ಮೇಲಿಂದ ಮೇಲೆ ಹರಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಇಡೀ ಸೀಗಡಿ ಸಮೂಹವನ್ನೇ ನಾಶಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತವೆ. ಈ ಅನೇಕ ವೈರಸ್್ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಗುವ ರೋಗವಾಹಕ ನೀರೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ; ಮತ್ತು ಈ ರೀತಿ ಯಾವುದೇ ವೈರಸ್ ಆಘಾತ ತಲೆದೋರಿದಾಗ ನಿಸರ್ಗಸಹಜವಾದ ಸೀಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹು ಪಾಲನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವುದು. ಹಳದಿ ತಲೆ ರೋಗ, ''ಹ್ಯು ಲಿಯಂಗ್'' ಎಂದು ಥೈನಲ್ಲಿ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ''ಪಿ. ಮೋನೋಡಾನ್'' ಮೇಲೆ ಆಗ್ನೇಯ ಏಶಿಯಾದ್ಯಂತ ಪರಿಣಾಮಬೀರುತ್ತದೆ.<ref name="GSMFC03a">ಗಲ್ಫ್್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಮರೈನ್ ಫಿಶರೀಸ್ ಕಮಿಶನ್: [http://nis.gsmfc.org/nis_factsheet.php?toc_id=119 ''ನಾನ್-ನೇಟಿವ್ ಸ್ಪೀಸಿಸ್ ಸಮರೀಸ್: '' ಯಲ್ಲೋಹೆಡ್ ವೈರಸ್'' (YHV)'' ], 2003. URL ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಪ್ರವೇಶವಿದ್ದದ್ದು 2005-06-23. ಡಾಟಾ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ, ಪರಿಶೀಲನೆ ಬಾಕಿ ಇದೆ. [https://web.archive.org/web/20070928014907/http://nis.gsmfc.org/nis_factsheet.php?toc_id=119 ಕಡತ ಡಾಟಾದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ].</ref> 1990ರಲ್ಲಿ ಥೈಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ ಇದು ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ ವರದಿಯಾಯಿತು. ಈ ರೋಗ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಾಗಿದ್ದು 2ರಿಂದ 4 ದಿನಗಳೊಳಗೆ ಇದು ಸಾಮೂಹಿಕ ನಾಶವನ್ನು ಮಾಡಬಲ್ಲುದು. ಸೆಫೆಲೋಥೋರಾಕ್ಸ್ ರೋಗ ಸೋಂಕಿದ ಸೀಗಡಿಯು ಹಳದಿ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾದ ಅಧಿಕ ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಒಮ್ಮೆಲೇ ನಿಂತಾಗ ಇದು ತಲೆದೋರುತ್ತವೆ. ಮತ್ತು ಸಾಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸೀಗಡಿಯು ಸಾಯುವ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹೊಂಡದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುತ್ತವೆ.<ref name="OIE03a">OIE: [http://www.oie.int/eng/normes/fmanual/2.2.07_YHD.pdf ''ಅಕ್ವೆಟಿಕ್ ಮ್ಯಾನ್ಯುಅಲ್'', ಸೆಕ್ಸನ್. ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}[http://www.oie.int/eng/normes/fmanual/2.2.07_YHD.pdf 2.2.7]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2010-02-23.</ref> ಬಿಳಿಚುಕ್ಕಿ ಸಿಂಡ್ರೋಮ್ ಸಂಬಂಧಿ ವೈರಸ್ಸುಗಳ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಈ ರೋಗ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಜಪನೀಸ್ ''ಪಿ. ಜಪೋನಿಕಸ್್'' ಕಲ್ಚರ್ಸ್್,<ref name="OIE03b">OIE: [http://www.oie.int/eng/normes/fmanual/2.2.05_WSD.pdf ''ಅಕ್ವಾಟಿಕ್ ಮ್ಯಾನ್ಯುಅಲ್'', ಸೆಕ್ಷನ್. ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}[http://www.oie.int/eng/normes/fmanual/2.2.05_WSD.pdf 2.2.5]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2010-02-23.</ref> ನಲ್ಲಿ ಇದು ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ 1993ರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಏಶಿಯಾದ್ಯಂತ ಹಬ್ಬಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೂ ಹಬ್ಬಿತು. ಇದು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಆತಿಥ್ಯದ ಶ್ರೇಣಿ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಘಾತುಕವಾದದ್ದು, ದಿನದೊಳಗೇ ಇದು 100% ಬಲಿ ಪಡೆಯುವುದು. ಬೆನ್ನು ಚಿಪ್ಪಿನ ಮೇಲೆ ಬಿಳಿ ಚುಕ್ಕಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ಹಿಪಾಟೋಪ್ಯಾಂಕ್ರಿಯಾಸ್ ಇರುವುದು ಇದರ ಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ. ಸೋಂಕಿಗೊಳಗಾದ ಸೀಗಡಿಯು ಸಾಯುವ ಮುನ್ನ ಮಂಪರಿಗೊಳಗಾದ ಸ್ಥಿತಿ ಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ.<ref name="GSMFC03b">ಗಲ್ಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಮರೈನ್ ಫಿಶೆರಿಸ್ ಕಮಿಶನ್: [http://nis.gsmfc.org/nis_factsheet.php?toc_id=7 ''ನಾನ್-ನೇಟಿವ್ ಸ್ಪೆಸೀಸ್ ಸಮ್ಮರೀಸ್: '' ವೈಟ್ ಸ್ಪಾಟ್ ಸಿಂಡ್ರೋಮ್ ಬಾಕುಲೋವೈರಸ್ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಷ್'' (WSBV)'' ], 2003. URL ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದದ್ದು 2005-06-23. ಡಾಟಾ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ, ಪರಿಶೀಲನೆ ಬಾರಿ ಇದೆ. [https://web.archive.org/web/20070928014547/http://nis.gsmfc.org/nis_factsheet.php?toc_id=7 ಕಡತವು ಡಾಟಾದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ.].</ref> ಟೌರಾ ಸಿಂಡ್ರೋಮ್ 1992ರಲ್ಲಿ ಈಕ್ವೆಡೋರ್್ನ ಟೌರಾ ನದಿಯ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ವರದಿಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ವೈರಸ್ ಉಂಟುಮಾಡುವ ರೋಗ ''ಪಿ. ವನ್ನಾಮಿ'', ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರದ ಸೀಗಡಿಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬರುವ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ರೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು. ಈ ರೋಗವು ಬೇಗನೆ ಹಬ್ಬುತ್ತದೆ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇದು ಸೋಂಕಿಗೊಳಗಾದ ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮರಿಗಳನ್ನು ಸಾಗಾಟ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಹಬ್ಬುತ್ತದೆ. ಮೊದಲು ಇದು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿಯ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು. ''ಎಲ್. ವನ್ನಾಮಿ'' ಯನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಏಶಿಯಾದ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೂ ತಗುಲಿತು. ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಈ ರೋಗ ಹಬ್ಬುವುದಕ್ಕೆ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಕಾರಣ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗಿದೆ.<ref name="OIE03c">OIE: [http://www.oie.int/eng/normes/fmanual/2.2.04_TAURA.pdf ''ಅಕ್ವಾಟಿಕ್ ಮ್ಯಾನ್ಯುಅಲ್'', ಸೆಕ್ಷನ್. ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}[http://www.oie.int/eng/normes/fmanual/2.2.04_TAURA.pdf 2.2.4]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2010-02-23.</ref> ಇನ್ಫೆರ್ಸಿಯಸ್ ಹೈಪೋಡರ್ಮಲ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಹೆಮಾಟೋಪೋಯಿಟಿಕ್ ನೆಕ್ರೋಸಿಸ್ (IHHN) ಇದೊಂದು ''ಪಿ. ಸ್ಟಿಲಿರೋಸ್ಟ್ರಿಸ್'' (ಅತ್ಯಧಿಕ 90%)ನಲ್ಲಿ ಸಾಮೂಹಿಕ ಸಾವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವಂಥದ್ದು ಮತ್ತು ''ಎಲ್. ವನ್ನಾಮಿಯ'' ಯಲ್ಲಿ ವಿಕೃತ ರೂಪವನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡುವಂಥದ್ದು. ಇದು ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್್ನ ಸಾಕಣೆ ಮಾಡಿದ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ ಸೀಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವುದು. ಆದರೆ [[ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ|ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್]] ಕರಾವಳಿಯ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೀಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="OIE03d">OIE: [http:// www. oie.int/eng/normes/fmanual/2.2.02_IHHN.pdf ''ಅಕ್ವಾಟಿಕ್ ಮ್ಯಾನ್ಯುಅಲ್'', ಸೆಕ್ಷನ್. ][http://www.oie.int/eng/normes/fmanual/2.2.02_IHHN.pdf 2.2.2]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}.</ref> ಅಲ್ಲದೆ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ [[ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯ|ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ]] ಮೂಲದ ಸೋಂಕುಗಳೂ ಸೀಗಡಿಗೆ ಮಾರಕವಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದದ್ದು ವಿಬ್ರಿಯೋಸಿಸ್, ''ವಿಬ್ರಿಯೋ'' ತಳಿಗಳ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದಿಂದ ಇದು ತಲೆದೋರುತ್ತದೆ. ಸೀಗಡಿಯು ಅತ್ಯಂತ ದುರ್ಬಲವಾಗಿತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಭ್ರಾಂತಿಗೊಳಗಾದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅವು ಇರುತ್ತವೆ. ಮತ್ತು ಹೊರ ಚರ್ಮದ ಮೇಲೆ ಕಪ್ಪು ಗಾಯಗಳಿರಬಹುದು. ಸಾವಿನ ಪ್ರಮಾಣ 70%.ನ್ನು ಮೀರಬಹುದು. ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಮೂಲಕ ಬರುವ ಇನ್ನೊಂದು ರೋಗ ನೆಕ್ರೋಟಿಂಗ್ ಹೆಪಾಟೋಪಾಂಕ್ರಿಯಾಟಿಸ್ (NHP); ಹೊರಕವಚವು ಮೃದುವಾಗಿರುವುದು ಮತ್ತು ಗಬ್ಬುನಾರುವುದು ಇದರ ಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಇಂಥ ಬಹುತೇಕ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಮೂಲದ ಸೋಂಕುಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಒತ್ತಡಪೂರ್ಣ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು, ಅಂದರೆ ಹೊಂಡದಲ್ಲಿ ಕಿಕ್ಕಿರಿದು ಸೀಗಡಿ ಇರುವುದು, ಅಧಿಕ ತಾಪಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಕಳಪೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನೀರು ಇವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಅನ್ಯೋನ್ಯ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.ಇವು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತವೆ. [[ಪ್ರತಿಜೀವಿಕ|ಪ್ರತಿ ಜೀವಾಣು]]ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಇದಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ನೀಡಬಹುದು.<ref name="ML99">ವಾನ್್ ವೈಕ್ ''et al.'', [http://web.archive. org/web/20070121201945 /http://www.hboi. edu/aqua/ downloads/ pdf/shrimpmanual_chapter9.pdf ''HBOI ಮ್ಯಾನ್ಯಅಲ್'', ಅಧ್ಯಾಯ&nbsp;9] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130722070542/http://web.archive./ |date=2013-07-22 }}.</ref> ವಿವಿಧ ಪ್ರತಿಜೀವಾಣುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸೀಗಡಿಯ ಮೇಲೆ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ದೇಶಗಳು ಮೇಲಿಂದಮೇಲೆ ಆಮದು ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹೇರುತ್ತಲೆ ಇವೆ. ಇಂಥ ಒಂದು ಪ್ರತಿಜೀವಾಣು ಕ್ಲೋರಾಮ್ಫೆನಿಕೋಲ್, ಇದನ್ನು [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಐರೋಪ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದಲ್ಲಿ 1994ರಿಂದಲೇ ನಿಷೇಧ ಹೇರಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದು ಮುಂದುವರಿದೇ ಇದೆ.<ref name="Ros05a">ರೋಸೆನ್್ಬೆರ್ರಿ, ''ಕ್ಲೋರಾಮ್್ಪೆನಿಕೋಲ್'', 2005.</ref> ಸಾವಿನ ಪ್ರಮಾಣವು ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಇರುವ ಕಾರಣ ಸೀಗತಿ ಬೆಳೆಗಾರರಿಗೆ ರೋಗಗಳು ನಿಜಕ್ಕೂ ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದವು, ಒಂದುವೇಳೆ ಅವರ ಹೊಂಡಕ್ಕೆ ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಇಡೀ ವರ್ಷದ ಆದಾಯವನ್ನೇ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಬಹುತೇಕ ರೋಗಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಗುಣಪಡಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ಇರುವ ಕಾರಣ ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೇ ರೋಗವು ಬರುವುದನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದಕ್ಕೆ ಉದ್ಯಮವು ತನ್ನ ಗಮನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದೆ. ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನಿರ್ವಹಣೆಯು ರೋಗ ಹರಡುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಹೊಂಡದ ಕಳಪೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಲಾರ್ವಾಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ರೋಗಾಣಿ ಮುಕ್ತ ಮರಿಹಿಂಡುಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಕಾಯ್ದಿಟ್ಟ ಪರಿಸರಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದು ರೋಗಗಳನ್ನು ಅವು ಒಯ್ಯುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿ ಬಳಸು ವುದು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ.<ref name="Cea02">ಸೀಟೆಕ್ ಯುೆಸ್ಎ, ಐಎನ್್ಸಿ.: ''[https://web.archive.org/web/20050907195817/http://ceatech.com/products/avoiddisease.htm The Rationale to use SPF broodstock]''. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2005-08-23.</ref> ರೋಗಮುಕ್ತ ಸಂಗ್ರಹವಿರುವ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ರೋಗಪ್ರವೇಶವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಅರೆ ತೀವ್ರತೆಯ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಂಡಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಈಗ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. ಅವುಗಳಿಗೆ ಮಣ್ಣಿನ ಸಂಪರ್ಕ ತಪ್ಪಿಸಲು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ಕಿನ ಪಟ್ಟಿ ಕಟ್ಟುವುದು ಮತ್ತು ಹೊಂಡದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ವಿನಿಮಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ ಕ್ರಮ ಅನುಸರಿಸುವರು.<ref name="McC04" /> == ಆರ್ಥಿಕತೆ == 2005ರಲ್ಲಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿದ ಸೀಗಡಿಯ ಒಟ್ಟಾರೆ ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯು 2.5 ದಶಲಕ್ಷ ಟನ್್ಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟಿತ್ತು.<ref>FAO, ದಿ ಸ್ಟೇಟ್್ ಆಫ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಫಿಶರಿಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ್ಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್, ಪು. 124.</ref> ಕಳೆದ ವರ್ಷದ ಒಟ್ಟೂ ಉತ್ಪಾದನೆಯ 42% ಕ್ಕೆ ಇದು ಸಮನಾದದ್ದು. (ಸಾಕಿದ್ದು ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಹಿಡಿದ್ದು ಒಟ್ಟು ಸೇರಿ). ಸೀಗಡಿಯ ಏಕೈಕ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]], 2003-2009ರ ನಡುವೆ ಇದು 500 – 600,000 ಟನ್್ಗಳ ಸೀಗಡಿ ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="usda_stats">ಯು.ಎಸ್ ಕೃಷಿ ಇಲಾಖೆ: [http://www.ers.usda.gov/Data/Aquaculture/ShrimpImportsVolume.htm ಯು.ಎಸ್. ಶ್ರಿಂಪ್ ಇಂಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಬಾಯ್ ವಾಲ್ಯೂಮ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150331185007/http://www.ers.usda.gov/Data/Aquaculture/ShrimpImportsVolume.htm |date=2015-03-31 }} ([http://www.ers.usda.gov/Data/Aquaculture/ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಡಾಟಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100220083421/http://www.ers.usda.gov/data/Aquaculture/ |date=2010-02-20 }}), ಫೆಬ್ರವರಿ 2010. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು2010-02-23.</ref> ವಾರ್ಷಿಕ ಸುಮಾರು 200,000 ಟನ್್ಗಳನ್ನು[[ಜಪಾನ್]] ಆಮದುಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ,<ref name="picjp">PIC: [http://www.pic.or.jp/en/market/shrimp.htm ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮಾಹಿತಿ: ಸೀಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ನಳ್ಳಿಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100505071343/http://www.pic.or.jp/en/market/shrimp.htm |date=2010-05-05 }}. ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳು 1994-98ಕ್ಕೆ. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2010-02-23.</ref><ref name="noaanmfs">NOAA, ನ್ಯಾಶನಲ್ ಮರೈನ್ ಫಿಶರಿಸ್ ಸರ್ವಿಸ್, ನೈಋತ್ಯ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಚೇರಿ: [http://swr.nmfs.noaa.gov/fmd/sunee/shrimp/jsh.htm ಜಪಾನಿಗಳ ಸೀಗಡಿ ಆಮದು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130216001858/http://swr.nmfs.noaa.gov/fmd/sunee/shrimp/jsh.htm |date=2013-02-16 }},ತಿಂಗಳು ಮಾಹಿತಿ 1997 ರಿಂದ ಮುಂದೆ. URl ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದದ್ದು 2010-02-23.</ref> [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಐರೋಪ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟವು]] 2006ರಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಇನ್ನೊಂದು ಸುಮಾರು 500,೦೦೦ ಟನ್್ಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿ ಕೊಂಡಿತು. ಇಲ್ಲಿಯ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಆಮದುಗಾರರು [[ಸ್ಪೇನ್]] ಮತ್ತು [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]].<ref name="faofigiscommodities">FAO: FIGIS [http://www.fao.org/fishery/statistics/global-commodities-production/query/en ಕಮೋಡಿಟಿಸ್ 1976-2006], ಐರೋಪ್ಯ ಸಮುದಾಯದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆಮದಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲ ಸೀಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಹಿನೀರಿನ ಸೀಗಡಿಗಳ ದಾಖಲಾತಿಯ ತನಿಖೆ ಇದರಲ್ಲಿ ''ಪೆನೇಯಸ್ ಎಸ್್ಪಿಪಿ'' ಸೇರುವುದಿಲ್ಲ. (ಅಲ್ಲದೆ "nei" ದಾಖಲೆ; "nei" ಅಂದರೆ "ಬೇರೆಲ್ಲೂ ಸೇರದೆ ಇದ್ದದ್ದು" ಇದರಲ್ಲಿಲ್ಲ.). ಹೋಲಿಕೆಗೆ ಅಮೆರಿಕದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಆ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾದ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಟನ್ನುಗಳನ್ನು 1,000 ಪೌಂಡುಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದಾಗ [http://www.ers.usda.gov/Data/Aquaculture/ShrimpImportsVolume.htm ಯು.ಎಸ್. DOA ಸಂಖ್ಯೆಗಳೊಂದಿಗೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150331185007/http://www.ers.usda.gov/Data/Aquaculture/ShrimpImportsVolume.htm |date=2015-03-31 }} ಸರಿಯಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2010-02-25.</ref> ಶೀತನೀರಿನ ಸೀಗಡಿಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಐರೋಪ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟವು ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು. ಇದರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಸೀಗಡಿ''(ಕ್ರಾನ್್ಗೊನ್ ಕ್ರಾನ್್ಗೊನ್)'' ಮತ್ತು ''ಪಂಡಾಲಿಡೆ'' ಯಲ್ಲಿಯ ''ಪಂಡಾಲಸ್ ಬೋರೆಯಲಿಸ್ '' ; 2006ರಲ್ಲಿ, ಈ ಆಮದುಗಳು ಸುಮಾರು ಮತ್ತೊಂದು 200,000 ಟನ್್ಗಳು.<ref name="faofigiscommodities2">FAO: FIGIS [http://www.fao.org/fishery/statistics/global-commodities-production/query/en ಕಮೋಡಿಟಿಸ್ 1976-2006], ಅದೇ ತನಿಖೆಯು ''ಕಂಗೋನ್'' ಮತ್ತು ''ಪಂಡಾಲಿಡೇ'' ಯನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2010-02-25.</ref> ಸೀಗಡಿಯ ಆಮದು ಬೆಲೆಯು ದೊಡ್ಡ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮೇಲೆ ಕೆಳಗೆ ಆಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. 2003ರಲ್ಲಿ, ಆಮದು ಬೆಲೆಯು ಪ್ರತಿ ಕಿಲೋಗ್ರಾಂ ಸೀಗಡಿಗೆ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ]] US$ 8.80 ಇತ್ತು., ಜಪಾನಲ್ಲಿದ್ದ US$8.00 ಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಅಧಿಕ. ಐರೋಪ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ಆಮದು ಬೆಲೆಯು ಕೇವಲ ಸುಮಾರು US$5.00/ಕಿ.ಗ್ರಾಂ; ಇಷ್ಟೊಂದು ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಗೆ ಕಾರಣ ಐರೋಪ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟವು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಶೀತ ನೀರಿನ ಸೀಗಡಿಯನ್ನು (ಸಾಗುವ ಬಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದವು) ಎಂದು ವಿವರಣೆ ನೀಡಿತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಇವು ಸಾಕಿದ ಮತ್ತು ಬೆಚ್ಚಗಿನ ನೀರಿನ ಸೀಗಡಿಗಿಂತ ಗಾತ್ರದ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕವು ಇರುತ್ತವೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಇವಕ್ಕೆ ಕಿಮೆ ಬೆಲೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ, ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಭಾಗದ ಯುರೋಪು ಅತ್ಂಯತ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸೀಗಡಿಯನ್ನು ಬಯಸುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳ ತೂಕ ಅಂದಾಜು 30% ಅಧಿಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಕಡಿಮೆಯಾದ ಘಟಕ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="Jos04_16">ಜೋಸುಯಿಟ್,&nbsp;ಪುಟ.&nbsp;16.</ref> ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿದ ಸೀಗಡಿಯ ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 75% ಏಶಿಯಾದ ದೇಶಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತವೆ; ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ದೇಶಗಳು [[ಚೀನಿ ಜನರ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಚೀನ]] ಮತ್ತು [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]], ಇದರ ಬೆನ್ನಿಗೇ [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್|ವಿಯೆಟ್್ನಾಮ್]], [[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ|ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ]], ಮತ್ತು [[ಭಾರತ]]. ಇನ್ನುಳಿದ 25% ಪಶ್ಚಿಮ ಗೋಳಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕದ ದೇಶಗಳು ([[ಬ್ರೆಜಿಲ್|ಬ್ರಾಝಿಲ್]], [[ಎಕ್ವಡಾರ್|ಈಕ್ವೆಡೋರ್]], [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]]) ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸಿವೆ.<ref name="figis">FIGIS; FAO ಡಾಟಾಬೇಸಸ್, 2007.</ref> ಆಮದಿನ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದಲ್ಲಿ, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಅತ್ಯಂತ ಮುಂದುವರಿದ ದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಪಾಲು 30%ಕ್ಕಂತ ಅಧಿಕ, ಅದರ ನಂತರ ಚೀನ, ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ, ಮತ್ತು ಭಾರತ, ಪ್ರತಿಯೊಂದರ ಪಾಲು ಸುಮಾರು 10%. ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ರಫ್ತು ದೇಶಗಳೆಂದರೆ ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಮತ್ತು ಈಕ್ವೆಡೋರ್.<ref name="FM">ಫುಡ್್ಮಾರ್ಕೆಟ್: ''[http://www.foodmarketexchange.com/datacenter/product/seafood/shrimp/detail/dc_pi_sf_shrimp0302.htm ಶ್ರ್ರಿಂಪ್ ಪ್ರಾಡಕ್ಷನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160312082053/http://www.foodmarketexchange.com/datacenter/product/seafood/shrimp/detail/dc_pi_sf_shrimp0302.htm |date=2016-03-12 }}'' ; ಡಾಟಾ ಗ್ಲೋಬ್ ಫಿಶ್್ನಿಂದ, 2001. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2005-06-23.</ref> ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಬಹುತೇಕ ತನ್ನ ಎಲ್ಲ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನೂ ರಫ್ತು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚೀನವು ತನ್ನ ಸೀಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವನ್ನು ದೇಶೀ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುವುದು. ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿದ ಸೀಗಡಿಯ ಬಲವಾದ ದೇಶೀ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಇದ್ದೂ ಅದನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡುವ ಇನ್ನೊಂದು ಏಕೈಕ ದೇಶ [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]].<ref name="McC04" /> <div align="center" style="font-size:smaller"> {| class="wikitable" cellspacing="0" |+ align="bottom"|ಜಲಚರ ಕೃಷಿಯ ಸೀಗಡಿ ಉತ್ಪಾದಕರು ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಪಾದಕ ದೇಶಗಳು<td><ref name="figis" /></td> ! style="background:#ccccff" rowspan="2"|ಪ್ರದೇಶ(ಪ್ರಾಂತ) ! style="background:#ccccff" rowspan="2"|ದೇಶ ! style="background:#ccccff" colspan="23"|ಉತ್ಪಾದನೆ 1,000 ಟನ್ನುಗಳು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ, ಪೂರ್ಣಾಂಕದಲ್ಲಿ |- ! style="background:#ccccff"|1985 ! style="background:#ccccff"|86 ! style="background:#ccccff"|87 ! style="background:#ccccff"|88 ! style="background:#ccccff"|89 ! style="background:#ccccff"|1990 ! style="background:#ccccff"|91 ! style="background:#ccccff"|92 ! style="background:#ccccff"|93 ! style="background:#ccccff"|94 ! style="background:#ccccff"|95 ! style="background:#ccccff"|96 ! style="background:#ccccff"|97 ! style="background:#ccccff"|98 ! style="background:#ccccff"|99 ! style="background:#ccccff"|2000 ! style="background:#ccccff"|01 ! style="background:#ccccff"|02 ! style="background:#ccccff"|03 ! style="background:#ccccff"|04 ! style="background:#ccccff"|05 ! style="background:#ccccff"|06 ! style="background:#ccccff"|07 |- | rowspan="9" valign="top"|'''[[ಏಷ್ಯಾ]]''' | ''[[ಚೀನಿ ಜನರ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಚೀನಾ]]'' | style="text-align:right"|''40'' | style="text-align:right"|''83'' | style="text-align:right"|''153'' | style="text-align:right"|''199'' | style="text-align:right"|''186'' | style="text-align:right"|''185'' | style="text-align:right"|''220'' | style="text-align:right"|''207'' | style="text-align:right"|'''''88'' ''' | style="text-align:right"|''64'' | style="text-align:right"|''78'' | style="text-align:right"|''89'' | style="text-align:right"|''96'' | style="text-align:right"|''130'' | style="text-align:right"|''152'' | style="text-align:right"|''192'' | style="text-align:right"|''267'' | style="text-align:right"|''337'' | style="text-align:right"|''687'' | style="text-align:right"|''814'' | style="text-align:right"|''892'' | style="text-align:right"|''1'080'' | style="text-align:right"|''1'265'' |- | [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್|ಥೈಲೆಂಡ್‌‌]] | style="text-align:right"|10 | style="text-align:right"|12 | style="text-align:right"|19 | style="text-align:right"|50 | style="text-align:right"|90 | style="text-align:right"|115 | style="text-align:right"|161 | style="text-align:right"|185 | style="text-align:right"|223 | style="text-align:right"|264 | style="text-align:right"|259 | style="text-align:right"|'''238''' | style="text-align:right"|225 | style="text-align:right"|250 | style="text-align:right"|274 | style="text-align:right"|309 | style="text-align:right"|279 | style="text-align:right"|264 | style="text-align:right"|330 | style="text-align:right"|360 | style="text-align:right"|401 | style="text-align:right"|501 | style="text-align:right"|''501'' |- | [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್|ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್‌‌]] | style="text-align:right"|''8'' | style="text-align:right"|''13'' | style="text-align:right"|''19'' | style="text-align:right"|27 | style="text-align:right"|28 | style="text-align:right"|32 | style="text-align:right"|36 | style="text-align:right"|37 | style="text-align:right"|39 | style="text-align:right"|45 | style="text-align:right"|55 | style="text-align:right"|46 | style="text-align:right"|45 | style="text-align:right"|52 | style="text-align:right"|55 | style="text-align:right"|90 | style="text-align:right"|150 | style="text-align:right"|''181'' | style="text-align:right"|''232'' | style="text-align:right"|''276'' | style="text-align:right"|''327'' | style="text-align:right"|''349'' | style="text-align:right"|''377'' |- | [[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ|ಇಂಡೊನೇಷಿಯಾ]] | style="text-align:right"|25 | style="text-align:right"|29 | style="text-align:right"|42 | style="text-align:right"|62 | style="text-align:right"|82 | style="text-align:right"|84 | style="text-align:right"|116 | style="text-align:right"|120 | style="text-align:right"|117 | style="text-align:right"|107 | style="text-align:right"|121 | style="text-align:right"|125 | style="text-align:right"|127 | style="text-align:right"|97 | style="text-align:right"|121 | style="text-align:right"|118 | style="text-align:right"|129 | style="text-align:right"|137 | style="text-align:right"|168 | style="text-align:right"|218 | style="text-align:right"|266 | style="text-align:right"|326 | style="text-align:right"|''315'' |- | [[ಭಾರತ]] | style="text-align:right"|''13'' | style="text-align:right"|''14'' | style="text-align:right"|''15'' | style="text-align:right"|''20'' | style="text-align:right"|''28'' | style="text-align:right"|''35'' | style="text-align:right"|''40'' | style="text-align:right"|''47'' | style="text-align:right"|''62'' | style="text-align:right"|''83'' | style="text-align:right"|''70'' | style="text-align:right"|''70'' | style="text-align:right"|67 | style="text-align:right"|83 | style="text-align:right"|79 | style="text-align:right"|97 | style="text-align:right"|103 | style="text-align:right"|115 | style="text-align:right"|113 | style="text-align:right"|118 | style="text-align:right"|131 | style="text-align:right"|132 | style="text-align:right"|''108'' |- | [[ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ]] | style="text-align:right"|11 | style="text-align:right"|15 | style="text-align:right"|15 | style="text-align:right"|17 | style="text-align:right"|18 | style="text-align:right"|19 | style="text-align:right"|20 | style="text-align:right"|21 | style="text-align:right"|28 | style="text-align:right"|29 | style="text-align:right"|32 | style="text-align:right"|42 | style="text-align:right"|48 | style="text-align:right"|56 | style="text-align:right"|58 | style="text-align:right"|59 | style="text-align:right"|55 | style="text-align:right"|56 | style="text-align:right"|56 | style="text-align:right"|58 | style="text-align:right"|63 | style="text-align:right"|65 | style="text-align:right"|64 |- | [[ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್|ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್‌‌]] | style="text-align:right"|29 | style="text-align:right"|30 | style="text-align:right"|35 | style="text-align:right"|44 | style="text-align:right"|47 | style="text-align:right"|48 | style="text-align:right"|47 | style="text-align:right"|77 | style="text-align:right"|86 | style="text-align:right"|91 | style="text-align:right"|89 | style="text-align:right"|77 | style="text-align:right"|'''41''' | style="text-align:right"|38 | style="text-align:right"|39 | style="text-align:right"|41 | style="text-align:right"|42 | style="text-align:right"|37 | style="text-align:right"|37 | style="text-align:right"|37 | style="text-align:right"|39 | style="text-align:right"|40 | style="text-align:right"|42 |- | ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್ | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|1 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|5 | style="text-align:right"|5 | style="text-align:right"|6 | style="text-align:right"|''7'' | style="text-align:right"|''19'' | style="text-align:right"|''30'' | style="text-align:right"|49 | style="text-align:right"|49 | style="text-align:right"|48 |- | ತೈವಾನ್‌ | style="text-align:right"|17 | style="text-align:right"|45 | style="text-align:right"|80 | style="text-align:right"|'''34''' | style="text-align:right"|22 | style="text-align:right"|15 | style="text-align:right"|22 | style="text-align:right"|16 | style="text-align:right"|10 | style="text-align:right"|8 | style="text-align:right"|11 | style="text-align:right"|13 | style="text-align:right"|6 | style="text-align:right"|5 | style="text-align:right"|5 | style="text-align:right"|6 | style="text-align:right"|8 | style="text-align:right"|10 | style="text-align:right"|13 | style="text-align:right"|13 | style="text-align:right"|13 | style="text-align:right"|11 | style="text-align:right"|11 |- | rowspan="4" valign="top"|'''ಅಮೆರಿಕ ಖಂಡಗಳು''' | [[ಬ್ರೆಜಿಲ್|ಬ್ರೆಜಿಲ್‌]] | style="text-align:right"|''<1'' | style="text-align:right"|''<1'' | style="text-align:right"|''<1'' | style="text-align:right"|''<1'' | style="text-align:right"|''1'' | style="text-align:right"|''2'' | style="text-align:right"|''2'' | style="text-align:right"|''2'' | style="text-align:right"|''2'' | style="text-align:right"|''2'' | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|3 | style="text-align:right"|4 | style="text-align:right"|7 | style="text-align:right"|16 | style="text-align:right"|25 | style="text-align:right"|''40'' | style="text-align:right"|''60'' | style="text-align:right"|90 | style="text-align:right"|76 | style="text-align:right"|63 | style="text-align:right"|''65'' | style="text-align:right"|''65'' |- | [[ಎಕ್ವಡಾರ್|ಈಕ್ವೆಡಾರ್‌]] | style="text-align:right"|30 | style="text-align:right"|44 | style="text-align:right"|69 | style="text-align:right"|74 | style="text-align:right"|70 | style="text-align:right"|76 | style="text-align:right"|105 | style="text-align:right"|113 | style="text-align:right"|'''83''' | style="text-align:right"|89 | style="text-align:right"|106 | style="text-align:right"|108 | style="text-align:right"|133 | style="text-align:right"|144 | style="text-align:right"|120 | style="text-align:right"|'''50''' | style="text-align:right"|45 | style="text-align:right"|63 | style="text-align:right"|77 | style="text-align:right"|90 | style="text-align:right"|119 | style="text-align:right"|150 | style="text-align:right"|''150'' |- | [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]] | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|3 | style="text-align:right"|4 | style="text-align:right"|5 | style="text-align:right"|8 | style="text-align:right"|12 | style="text-align:right"|13 | style="text-align:right"|16 | style="text-align:right"|13 | style="text-align:right"|17 | style="text-align:right"|24 | style="text-align:right"|29 | style="text-align:right"|33 | style="text-align:right"|48 | style="text-align:right"|46 | style="text-align:right"|46 | style="text-align:right"|62 | style="text-align:right"|90 | style="text-align:right"|112 | style="text-align:right"|''114'' |- | ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತಸಂಸ್ಥಾನ | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|1 | style="text-align:right"|1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|''2'' | style="text-align:right"|''2'' | style="text-align:right"|''3'' | style="text-align:right"|''2'' | style="text-align:right"|''1'' | style="text-align:right"|''1'' | style="text-align:right"|''1'' | style="text-align:right"|''2'' | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|3 | style="text-align:right"|4 | style="text-align:right"|5 | style="text-align:right"|5 | style="text-align:right"|4 | style="text-align:right"|3 | style="text-align:right"|2 |- | rowspan="2" valign="top"|'''[[ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯ]]''' | [[ಸೌದಿ ಅರೆಬಿಯ|ಸೌದಿ ಅರಬಿಯಾ]] | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|1 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|4 | style="text-align:right"|5 | style="text-align:right"|9 | style="text-align:right"|9 | style="text-align:right"|11 | style="text-align:right"|12 | style="text-align:right"|15 |- | [[ಇರಾನ್|ಇರಾನ್‌]] | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|1 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|4 | style="text-align:right"|8 | style="text-align:right"|6 | style="text-align:right"|7 | style="text-align:right"|9 | style="text-align:right"|4 | style="text-align:right"|6 | style="text-align:right"|3 |- | '''[[ಒಷ್ಯಾನಿಯ|ಓಸಿಯಾನಿಯ]]''' | [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ|ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]] | style="text-align:right"|0 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|<1 | style="text-align:right"|1 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|1 | style="text-align:right"|1 | style="text-align:right"|2 | style="text-align:right"|3 | style="text-align:right"|3 | style="text-align:right"|4 | style="text-align:right"|3 | style="text-align:right"|4 | style="text-align:right"|3 | style="text-align:right"|4 | style="text-align:right"|3 |- | colspan="25" style="background:white"|''ಓರೆ'' ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವುದು ಒಟ್ಟಾರೆ ಅಂದಾಜನ್ನು ಸೂಚಿಸುವವು FAO ದತ್ತಾಂಶ ಮೂಲ.{{ref|d}} ದಪ್ಪಕ್ಷರದ ಅಂಕಿಗಳು ಕೆಲವು ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ರೋಗಗಳ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ |} </div> [[File:Litopenaeus vannamei specimen.jpg|thumb|ತುದಿಯಿಂದ ತಳದ ವರೆಗೆ: ಲಿಟೋಪೆನೆಯಸ್ ವನ್ನಾಮಿ ಚಿಪ್ಪಿನ ತುಣುಕುಗಳು; ಕೃಷಿಮಾಡಿದ ಆರೋಗ್ಯಪೂರ್ಣ ಎಲ್. ವನ್ನಾಮಿ ಗಾತ್ರ&nbsp;66 (17&nbsp;ಜಿ); ಸತ್ತಿರುವ ಎಲ್. ವನ್ನಾಮಿ, ಟೌರಾ ಸಿಂಡ್ರೋಮ್ ವೈರಸ್್ನಿಂದ ಸೋಂಕಿಗೊಳಗಾಗಿದ್ದು. (TSV). ಆರೋಗ್ಯಪೂರ್ಣ ಸೀಗಡಿಯ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಪ್ಲವಕದ ಬಣ್ಣದಿಂದ, ಹೊಂಡದ ತಳದಲ್ಲಿಯ ಮಣ್ಣಿನ ಸ್ವರೂಪ, ಮತ್ತು ಬಳಸಿದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪೋಷಕಾಂಶದಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ.ಸೀಗಡಿಯ ತಳದಲ್ಲಿಯ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣವು ಟಿಎಸ್್ವಿ ಸೋಂಕಿನಿಂದ ಆದದ್ದು.]] ರೋಗದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸೀಗಡಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಮೇಲೆ ಆಗಾಗ್ಗೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿದೆ. 1993ರಲ್ಲಿ ''ಪಿ.ಚಿನೆನ್ಸಿಸ್'' ಸಂಪೂರ್ಣ ನಾಶವಾಗುವ ಸನಿಹ ಬಂದಿತ್ತು. ವೈರಸ್್ ರೋಗಗಳು ಅಪ್ಪಳಿಸಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ ಕಂಡು ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಈಕ್ವೆಡೋರ್್ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 1996/97ರಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ಕುಸಿಯಿತು.<ref name="Jos04_7f">ಜೋಸುಯಿಟ್&nbsp;ಪುಟ.&nbsp;7f.</ref> ಈಕ್ವೆಡೋರ್ ಒಂದರಲ್ಲಿಯೇ, ಉತ್ಪಾದನೆಯು 1989ರಲ್ಲಿ (IHHN), 1993ರಲ್ಲಿ (ಟೌರಾ) ಮತ್ತು 1999ರಲ್ಲಿ (ಬಿಳಿಚುಕ್ಕಿ) ರೋಗದಿಂದ ಕುಂಠಿತವಾಯಿತು.<ref name="FSB03">ಫಂಜ್-ಸ್ಮಿತ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಗ್ಗ್ಸ್, 2003.</ref> ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಫಲಿತದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕಂಡುಬರುವುದಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ಕಾರಣ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ದೇಶಗಳ ರಫ್ತು ನಿಯಮಾವಳಿಗಳು. ಅವು ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಜೀವಾಣುಗಳ ಕಲಬೆರಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಸೀಗಡಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿಲ್ಲ. 1980ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ 1990ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯು ಅತ್ಯಧಿಕ ಲಾಭವನ್ನು ತಂದಿಡುತ್ತಿದ್ದವು. ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆ ಬಂಡವಾಳ ಸಾಕಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭೂಮಿಯ ಬೆಲೆ ಕಡಿಮೆ ಇರುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೂಲಿ ದರ ಕಡಿಮೆ ಇರುವಲ್ಲಿ. ಉಷ್ಣವಲಯದ ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕ ಬಡತನವಿರುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯು ಒಂದು ಆಕರ್ಷಕ ಉದ್ಯಮವಾಗಿತ್ತು. ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶದ ಬಡವರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಒದಗಿಸಿ ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಸೀಗಡಿಗೆ ಇದ್ದ ಅತ್ಯಧಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ದರ. ಅನೇಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಸೀಲ ದೇಶಗಳಿಗೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಾಗದ ವಿದೇಶಿ ಹಣ ಗಳಿಕೆಗೆ ಇದು ಅವಕಾಶಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತ್ತು. ಅನೇಕ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಿತು ಅಥವಾ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ರಿಯಾಯಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದವು.<ref name="LPCM03">ಲೂಯಿಸ್ ''et al.''</ref> 1990ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಬದಲಾಯಿತು. ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ರೈತರು ಒಟ್ಟಿಕೇ ಎನ್ಜಿಓಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಇತರ ಗ್ರಾಹಕ ದೇಶಗಳಿಂದ ಒಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಬೇಕಾಯಿತು. ಅವರು ವ್ಯಾಪಾರದ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದರು. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಘರ್ಷಗಳು ತಲೆದೋರಿದವು. ಪ್ರತಿ ಜೀವಾಣುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ ಸೀಗಡಿಯ ಆಮದಿನ ಮೇಲೆ ಗ್ರಾಹಕ ದೇಶಗಳು ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹೇರಿದವು. [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ದ ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ವಿರುದ್ಧ 2004ರಲ್ಲಿ ಹೇರಿದ ಸೀಗಡಿ ಆಮದು ನಿಷೇಧ ಥೈ ಸೀಗಡಿ ''ಮೀನುಗಾರರು'' ಆಮೆ ಹೊರಗಿಡುವ ಉಪಕರಣ ತಮ್ಮ ಬಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಾರದು ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶದ್ದು,<ref name="TFRC04">ಥೈ ಫಾರ್ಮರ್ಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಸೆಂಟರ್, 2004.</ref> ಅಥವಾ ಯು.ಎಸ್.ನ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಣೆದಾರರು 2002ರಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ಸೀಗಡಿ ಮೀನುಗಾರರ ವಿರುದ್ಧ ಹೂಡಿದ "ಆ್ಯಂಟಿi-ಡಂಪಿಂಗ್" ಪ್ರಕರಣ.<ref name="Ros05b">ರೋಸೆನ್್ಬರ್ರಿ, ''ಶ್ರಿಂಪ್್ನ್ಯೂಸ್'', 2005.</ref> ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಬಳಿಕ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ತಂದು ಸುರಿಯುವ ವಿರೋಧಿತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಸುಮಾರು 10% ಅನೇಕ ಉತ್ಪಾದಕ ದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಹೇರಿತು. ( ಅದು 112% ಸುಂಕವನ್ನು ಪಡೆಯುವಚೀನವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ).<ref name="anti_dumping">ಯು.ಎಸ್. ಡಿಪಾರ್ಟ್್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್: ''[http://www.trade.gov/media/FactSheet/0105/shrimp_012605.html ಅಮೆಂಡೆಡ್ ಫೈನಲ್ ಡಿಟರ್ಮಿನೇಶನ್ಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಇಶ್ಯುಅನ್ಸ್ ಆಫ್ ಆಂಟಿಡಂಪಿಂಗ್ ಡ್ಯೂಟಿ ಆರ್ಡರ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170514045605/http://www.trade.gov/media/FactSheet/0105/shrimp_012605.html |date=2017-05-14 }}'', ಜನವರಿ 26, 2005. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2010-02-23.</ref> ರೋಗಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದವು. ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಮದು ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿರುವ [[ಎಕ್ವಡಾರ್|ಈಕ್ವೆಡೋರ್್]]ನಲ್ಲಿ, (ಉಳಿದ ಎರಡು [[ಬಾಳೆ ಹಣ್ಣು|ಬಾಳೆಹಣ್ಣು]]ಗಳು ಮತ್ತು [[ಎಣ್ಣೆ]]), ಬಿಳಿಚುಕ್ಕಿ ರೋಗವು 1999 ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ಅಂದಾಜು 130,000 ಕೆಲಸಗಾರರು ತಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಆಯಿತು.<ref name="McC04" /> ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ, 2000ರಲ್ಲಿ ಸೀಗಡಿಯ ಬೆಲೆಯು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕುಸಿಯಿತು.<ref name="prices">ರೋಸೆನ್್ಬರ್ರಿ, ಬಿ.: ''[http://www.shrimpnews.com/AnnualReports.html ಅನ್ಯುಅಲ್ ರಿಪೋರ್ಟ್ ಆನ್ ರ್ಲ್ಡ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050816212755/http://shrimpnews.com/AnnualReports.html |date=2005-08-16 }}'' ; ಸೀಗಡಿ ಬೆಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ವಿವರಣೆ ಆನ್್ ಲೈನ್ ಉದ್ಧೃತಗಳು 2000–2004. ಉದ್ಧೃತ 2005-08-18.</ref> ಈ ಎಲ್ಲ ಅಂಶಗಳು ಸೀಗಡಿ ಬೆಳೆಯುವುದನ್ನು ಕ್ರಮೇಣ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಸಾಗಿದ ರೈತರು, ತಮ್ಮ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅಗತ್ಯವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಸಾಗಿದ್ದರ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರಿತು. ಸರ್ಕಾರವು ವಾಣಿಜ್ಯದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಬಿಗಿಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಕೆಲವು ಬಾಹ್ಯ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ವ್ಯವಹಾರ ತುರೀಯಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="LPCM03" /><ref name="McC04" /> === ಸಮಾಜೋ ಆರ್ಥಿಕ ನೆಲೆಗಳು === ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಿಕೆಯ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು, ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಸೂಕ್ತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಕರಾವಳಿಯ ಜನರ ಬಡತನವನ್ನು ದೂರಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಿತ್ತು.<ref name="LPCM03_22">ಲೂಯಿಸ್ ''et al.'', &nbsp;ಪುಟ.&nbsp;22.</ref> ಆ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಕಟವಾದ ಅಧ್ಯಾಯವು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಬಹುತೇಕ ಲಭ್ಯವಿರುವ ದತ್ತಾಂಶಗಳು ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಉಪಾಖ್ಯಾನದಂತೆ ತೋರುವವು.<ref name="cons_43">ಕನ್ಸೋರ್ಟಿಯಂ ''ಕರಡು ವರದಿ'',&nbsp;ಪುಟ.&nbsp;43.</ref> ಇದೇ ಪ್ರಮಾಣದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬತ್ತವನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಬೇಕಾದ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಬಾಹುಳ್ಯವು ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡುವಾಗ ಒಂದು ಮೂರಾಂಶ<ref name="BFS96_14">ಬರ್ರಾಕ್ಲೌಗ್ ಮತ್ತು ಫಿಂಗರ್-ಸ್ಟಿಚ್,&nbsp;ಪುಟ.&nbsp;14.</ref> ದಿಂದ ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಅಧಿಕ<ref name="IAA01b_76">ಇಂಡಿಯನ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಅಥಾರಿಟಿ: ''ಪರಿಸರ ವರದಿ'', ಅಧ್ಯಾಯ.&nbsp;6, ಪುಟ.&nbsp;76.</ref> ದ ವರೆಗೆ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಇದು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ವಿಸ್ತೃತ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯು ಪ್ರತಿ ಘಟಕ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ವಿಸತಾರವಾದ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾರ್ಮಿಕರು ಬೇಕಾಗುತ್ತಾರೆ. ಬೃಹತ್್ಪ್ರಮಾಣದ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಭೂಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆವರಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಆಗಾಗ್ಗೆ, ಯಾವತ್ತೂ ಅಲ್ಲ, ಎಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕೃಷಿಗೆ ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿವೆ.<ref name="HWH02">ಹೆಂಪೆಲ್ ''et al.'',&nbsp;ಪುಟ.&nbsp;42ಎಫ್</ref> ಪೂರಕ ಉದ್ದಿಮೆಗಳಾದ ಆಹಾರ ತಯಾರಿಕೆ ಅಥವಾ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಕೂಡ, ಅವುಗಳೆಲ್ಲ ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿದ್ದರೂ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುವಂತಿಲ್ಲ, ಮಾದರಿಯಾಗಿ, ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರದ ಕೆಲಸಗಾರರು ಇತರ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿರುವವರಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮವಾದ ಸಂಬಳವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನದ ಜಾಗತಿಕ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಕೆಲಸಗಾರ ಇತರ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿರುವವರಿಗಿಂತ 1.5-3 ಪಟ್ಟು ಅಧಿಕ ಸಂಪಾದನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ.<ref name="cons_45">ಕನ್ಸೋರ್ಟಿಯಂ ''ಕರಡು ವರದಿ'',&nbsp;ಪು.&nbsp;45.</ref> ಭಾರತದಲ್ಲಿಯ ಅಧ್ಯಯನವು ಸಂಬಳವು 1.6ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ.<ref name="IAA01b_76" /> ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಬಂದ ಒಂದು ವರದಿಯು, ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡುವ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಸಂಬಳವು 1996ರಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿಯ ಕೆಲಸಗಾರರ ಸರಾಸರಿ ಸಂಬಳದ 1.22ಪಟ್ಟ ಅಧಿಕವಾಗಿತ್ತು.<ref name="LPCM03_1">ಲೂಯಿಸ್ ''et al.'',&nbsp;ಪು.&nbsp;1.</ref> ಲಾಭದ ದೊಡ್ಡ ಭಾಗವು ದೊಡ್ಡದಾದ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆಯೇ ವಿನಾ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರಿಗೆ ದಕ್ಕುವುದಿಲ್ಲೆವಂದು ಎನ್್ಜಿಓಗಳು ಮೇಲಿಂದಮೇಲೆ ಟೀಕಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. [[ಎಕ್ವಡಾರ್|ಈಕ್ವೆಡೋರ್]]್ನಂಥ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಸತ್ಯ ಕೂಡ ಹೌದು. ಇಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ದೊಡ್ಡ ಕಂಪನಿಗಳ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿವೆ. ಇದು ಎಲ್ಲ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲೂ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಥೈಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ, ಬಹುತೇಕ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೇ ಪಡೆದಿವೆ. ಆದರೆ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಉದ್ದಿಮೆಗಳು ಆಹಾರ ಉತ್ಪಾದಕರಿಂದ ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಿಸುವವರ ವರೆಗೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಕಂಪನಿಗಳು ಲಂಬಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಸಂಕಲಿತಗೊಳ್ಳುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದೆ. 1994ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನವು, ಥೈಲ್ಯಾಂಡಿನ ಒಬ್ಬ ರೈತ ತನ್ನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಬತ್ತ ಬೆಳೆಯುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಪಡೆದ ಲಾಭ ಹತ್ತರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾರ ಮಾತ್ರ.<ref name="BFS96_17">ಬರ್ರಾಕ್ಲೌಗ್ ಮತ್ತು ಫಿಂಗರ್-ಸ್ಟಿಚ್, ಪುಟ.&nbsp;17.</ref> 2003ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಭಾರತದಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನವು [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ|ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ]]ದ ಪೂರ್ವ ಗೋದಾವರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref name="KRGN03">ಕುಮಾರನ್ ''et al.'',&nbsp;2003.</ref> ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಕೂಡ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಸಾಕಷ್ಟು ಜನರು ಲಭ್ಯವಾಗುವುದನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಇರುತ್ತದೆ.<ref name="BFS96_15">ಬರ್ರಾಕ್ಲೌಗ್ ಮತ್ತು ಫಿಂಗರ್-ಸ್ಟಿಚ್, ಪುಟ.&nbsp;15.</ref> ಬಹುತೇಕ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅಲ್ಪಕಾಲದ ಸುಗ್ಗಿಯ ಕಾಲದ, ಹೆಚ್ಚು ತರಬೇತು ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲದ ಕೆಲಸವನ್ನಷ್ಟೇ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಈಕ್ವೆಡೋರ್್ನಲ್ಲಿ, ಬಹುತೇಕ ಇಂತಹ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ವಲಸೆ ಕೆಲಸಗಾರರು ಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ.<ref name="McC04_55">ಮೆಕ್ಲೆನ್ನನ್,&nbsp;ಪು.&nbsp;55.</ref> ಹೆಚ್ಚು ಬೃಹತ್್ಪ್ರಮಾಣದ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರು ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. === ಮಾರಾಟ === {{Main|Shrimp marketing}} ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ, ಸೀಗಡಿಗಳ ದರ್ಜೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಶ್ರೇಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸೀಗಡಿ (ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ "ಹೆಡ್ ಆನ್, ಶೆಲ್-ಆನ್" ಅಥವಾ HOSO)ಯಿಂದ ಚಿಪ್ಪು ಸುಲಿದ ಮತ್ತು ಕತ್ತರಿಸಿದ (P&amp;D) ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ವಿವರಣೆಯವು ಮಳಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತವೆ ಸೀಗಡಿಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಏಕರೂಪದ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಒಂದು ತೂಕಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅವು ತೂಗುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದರ ಮೇಲೆ ಅವಕ್ಕೆ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದವು ಹೆಚ್ಚಿನ ದರವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. == ಪಾರಿಸರಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು == [[File:Mangrove lagoon.jpg|right|thumb|250px|ನದೀಮುಖದಲ್ಲಿಯ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.]] [[File:ShrimpFarming Honduras L7 1987-99.jpg|thumb|250px|ಎರಡು ಕೃತಕ-ಬಣ್ಣದ ಚಿತ್ರಗಳು 1987 ಮತ್ತು 1999ರ ನಡುವೆ ಹೊಂಡುರಾಸ್್ನ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ತೀರದಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್್ಗಳು ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿ ಬದಲಾಗಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಆಯತಾಕಾರದ ಸಾಲುಗಳಂತೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ.ಹಳೆಯ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ (ಕೆಳಗೆ), ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಕೆಸರಿನ ಪಟ್ಟಿ ಅನೇಕ ನದಿಗಳ ಮುಖಜ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ; ಒಂದು ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರವು ಈಗಾಗಲೆ ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಎಡದ ಕೋನದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ.1999ರ ವೇಳೆಗೆ (ತುದಿಯ ಚಿತ್ರ), ಪ್ರದೇಶದ ಬಹುಭಾಗವು ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಹೊಂಡದ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ಬದಲಾಗಿದ್ದವು. ]] [[File:Shrimp pond bottom pyrite.jpg|thumb|right|250px|ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾದಲ್ಲಿ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರದ ಹೊಂಡವೊಂದರಲ್ಲಿ ಕುಯಿಲು ಮುಗಿದ ಬಳಿಕ ಹೊಂಡದ ತಳದಿಂದ ವಿಷಯುಕ್ತ ಕೆಸರು ಸೋರಿಹೋಗುತ್ತಿರುವುದು. ಇಂಥ ಕಲುಷಿತಗೊಂಡಿರುವ ಹೊಂಡವು ಸೀಗಡಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದೆ. ಮತ್ತು ಸಾವಿನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ; ಪ್ಲವಕದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೂ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.<ref name="pyrite_effects">Tanavud et al.,&nbsp;p.&nbsp;330.</ref> ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸುಣ್ಣವನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು ಸುಣ್ಮವನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಆಮ್ಲ ಮೇಲ್ಪದರ ಮಣ್ಣಿನ ಹೊಂಡದಲ್ಲಿ ನೀರು ಆಮ್ಲೀಕರಣವಾಗಬಹುದು,<ref name="liming">ವಿಲ್ಕಿನ್ಸನ್</ref> ಇಂಥ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಮಣ್ಣುಗಳು.<ref name="ASS">Fitzpatrick et al.</ref>]] ಬೃಹತ್್ಪ್ರಮಾಣದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ- ಅಧಿಕೋತ್ಪಾದನೆಯವರೆಗೆ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಇವೆಯೋ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲ ಗಂಭೀರ ಸ್ವರೂಪದ ಪಾರಿಸರಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಬೃಹತ್್ಪ್ರಮಾಣದ ಸಿಗಡಿ ಸಾಕಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ, ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್್ಗಳು ಬೆಳೆಯುವ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು [[ಜೀವವೈವಿಧ್ಯ]]ವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. 1980 ಮತ್ತು 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನ ಮ್ಯಾಂಗೋವರ್ ಅರಣ್ಯದ ಶೇ.35 ಭಾಗ ನಾಶವಾಗಿದ್ದವು. ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯೇ ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ ಮೂರರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗಕ್ಕೆ ಇದೇ ಕಾರಣ;<ref name="VBY01">ವಲಿಯೆಲಾ ''et al.'',&nbsp;2001.</ref> ಇತರ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ವರದಿಗಳು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಶೇ.5ರಿಂದ ಶೇ.10ರ ನಡುವೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಅನಂತ ಪ್ರಾದೇಶಿಕವಾಗಿ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ನಾಶವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಇರುವ ಇತರ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಒತ್ತಡವೂ ಒಂದು. ಮರಗಳನ್ನು ಕಟಾವು ಮಾಡುವುದು, ಉದ್ಯಮಗಳಿಂದಾಗುವ ಮಾಲಿನ್ಯ ಅಥವಾ ಉಪ್ಪು ತಯಾರಿಕೆ ಹೊಂಡ ಇತ್ಯಾದಿ ಅನ್ಯ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಬಳಸಿ ಕೊಂಡಿರುವುದು ಇನ್ನಿತರ ಕಾರಣಗಳು.<ref name="LPCM03" /> ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್್ಗಳು ತಮ್ಮ ಬೇರುಗಳ ಮೂಲಕ ಕರಾವಳಿಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ತಂದುಕೊಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವು ಮಣ್ಣಿನ ಗಸಿಯನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಡುತ್ತವೆ; ಅವುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದರಿಂದ ಭೂಮಿಯ ಸವಕಳಿಗೆ ದಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ, ಪ್ರವಾಹ ಬಂದಾಗ ದೊರೆಯುವ ರಕ್ಷಣೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಮ್ಯಾಗ್ರೋವ್್ಗಳಿರುವ ನದೀಮುಖದ ಭೂಮಿ ಕೂಡ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಫಲವತ್ತಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೀನಿನ ಅನೇಕ ತಳಿಗಳಿಗೆ ಮೊಟ್ಟೆಯನ್ನಿಡುವ ನೆಲೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕವು ವಾಣಿಜ್ಯದ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವವಾದವು.<ref name="ISA00" /> ಅನೇಕ ದೇಶಗಳು ತಮ್ಮ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್್ಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ ಮತ್ತು ಹೊಸದಾಗಿ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಉಬ್ಬರವಿಳಿತವಿರುವ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಇರುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸದಂತೆ ನಿಷೇಧಿಸಿವೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಕಾಯಿದೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವುದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ದಾರಿಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಕಡಿಮೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶಗಳಾದ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್ ಅಥವಾ ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್್ಗಳಲ್ಲಿ ಅದರಲ್ಲೂ ಮ್ಯಾನ್ಮಾರದ ಕರಾವಳಿಯ ಮ್ಯಾಂಗೋವರ್್ಗಳನ್ನು ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಪ್ರದೇಶವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವುದು ಒಂದು ವಿವಾದವಾಗಿದೆ.<ref name="LPCM03" /> ಅಧಿಕೋತ್ಪಾದನೆಯ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮ್ಯಾಂಗೋವರ್್ಗಳ ಮೇಲೆ ಆಗುವ ನೇರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವಾಗ ಇತರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿವೆ. ಅವರ ಪೋಷಕಾಂಶ ಭರಿತ ಹೊರಸಾಗುವ ನೀರಿನ ಪ್ರವಾಹವು (ಔದ್ಯಮಿಕವಾದ ಸೀಗಡಿಯ ಆಹಾರವು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ವಿದಳನವಾಗಿಬಿಡುವವು. ಇದರಲ್ಲಿ ನಿಜಕ್ಕೂ ಸೀಗಡಿಗಳು ತಿನ್ನುವುದು ಶೇ.30 ಭಾಗ ಮಾತ್ರ. ಇದು ಸೀಗಡಿ ಸಾಕುವ ರೈತರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ನಷ್ಟವೇ. ಉಳಿದ ಭಾಗ ವ್ಯರ್ಥವಾಗಿ ಹೋಗುವುದು.<ref name="Ros04a" />) ಅದೇ ನಮೂನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆ, ಇದು ಗಂಭೀರ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ತ್ಯಾಜ್ಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಗೊಬ್ಬರಗಳು, ಕೀಟನಾಶಕಗಳು ಮತ್ತು [[ಪ್ರತಿಜೀವಿಕ|ಪ್ರತಿಜೀವಾಣು]]ಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಇವು ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ತಂದೊಡ್ಡುತ್ತವೆ. ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನದೆಂದರೆ ಪ್ರತಿಜೀವಾಣುಗಳನ್ನು ಈ ರೀತಿ ಹೊರಬಿಡುವುದರಿಂದ ಅವು ಆಹಾರ ಸರಪಳಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳು ಅವನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಪ್ರತಿರೋಧ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅಪಾಯವಿದೆ.<ref name="Owen04">ಓವೆನ್,&nbsp;2004.</ref> ಹೀಗಿದ್ದರೂ ನೀರಿನಲ್ಲಿರುವ ಬಹುತೇಕ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳಂತೆ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಅವು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಹಬ್ಬುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಲವೇ ರೋಗಗಳು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಹಬ್ಬಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿಯಾಗಿದೆ.<ref name="cdc_rebuttal">ನ್ಯಾಶನಲ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ (ಎನ್ಎಎ): ''[http://www.nationalaquaculture.org/pdf/CDC%20Response%20to%20the%20Record.pdf ಆಂಟಿಬಯೋಟಿಕ್ ಯೂಸ್ ಇನ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್: ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಡಿಸೀಸ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ರಿಬುಟ್ಟಲ್]'', ಎನ್ಎಎ, ಯುಂ.ಎಸ್., ಡಿಸೆಂಬರ್ 20, 1999. URL ಕೊನೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2007-11-26.[https://web.archive.org/web/19960101-re_/http://www.nationalaquaculture.org/pdf/CDC%20Response%20to%20the%20Record.pdf web archive link] {{Wayback|url=http://www.nationalaquaculture.org/pdf/CDC%20Response%20to%20the%20Record.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070813204310/http://www.nationalaquaculture.org/pdf/CDC+Response+to+the+Record.pdf|archivedate=2007-08-13|date =20070813204310|bot=DASHBot}}</ref> ಒಂದು ಹೊಂಡವನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ವರೆಗೆ ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಹೊಂಡದ ತಳದಲ್ಲಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಸೀಗಡಿಯ ಮಲದಿಂದ ಗಸಿ ಶೇಖರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="NACA03">ಎನ್ಎಸಿಎ/ಎಂಪಿಇಡಿಎ: ''ಹೆಲ್ತ್್ ಮ್ಯಾನ್ಯುಅಲ್'', 2003.</ref> ಈ ಗಸಿಯನ್ನು ಯಂತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ತೆಗೆದುಹಾಕಬಹುದು ಅಥವಾ ಕನಿಷ್ಠ ಆಮ್ಲದ ಸಮಸ್ಯೆ ಇಲ್ಲದೆ ಇರುವಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಒಣಗಲು ಬಿಟ್ಟು ಉಳುಮೆ ಮಾಡಿ ಜೈವಿಕವಾಗಿ ಗೊಬ್ಬರವಾಗಲು ಬಿಡಬಹುದು. ಹೊಂಡದಲ್ಲಿ ನೀರನ್ನು ರಭಸದಿಂದ ಹರಿಸುವುದರಿಂದ ಗಸಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೊರಹಾಕಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಹೊಂಡವು ಪರಿತ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಬಂಜರು ಭೂಮಿಯಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರ ಮಣ್ಣನ್ನು ಯಾವುದೇ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಬಳಸುವಂತಿಲ್ಲ ಏಕೆಂದರೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪಿನಂಶ, ಆಮ್ಲೀಯ ಗುಣ ಮತ್ತು ವಿಷಯುಕ್ತ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಬೃಹತ್್ ಪ್ರಮಾಣದ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರದ ಮಾದರಿಯ ಹೊಂಡವೆಂದರೆ ಅದನ್ನು ಅದನ್ನು ಕೆಲವು ವರ್ಷ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಿ ಬಿಡುವುದು. ಭಾರತೀಯ ಅಧ್ಯಯನವೊಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದ ಸಮಯವೆಂದರೆ ಸುಮಾರು 30 ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಇಂಥ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಬಳಸಬೇಕು. ಮತ್ತು ಪುನರ್ನೆಲೆ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.<ref name="ISA00" /> 1999ರಿಂದ [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]] ಒಳನಾಡು ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಲವಣಾಂಶವು ಹೆಚ್ಚುವುದರಿಂದ ಅವು ಬಹಳಷ್ಟು ಕೃಷಿಭೂಮಿಯನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿವೆ.<ref name="AGL00" /> ಒಂದು ಥೈ ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ ಥೈಲ್ಯಾಂಡಿನ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇ.60 ಭಾಗವು 1989-1996ರ ನಡುವೆ ನಿರುಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.<ref name="HL01" /> ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಬಳಸುವುದರ ಮೂಲದಲ್ಲಿಯೇ ಇವೆ. ಅವು ಅತ್ಯಂತ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ ಪೈರಿಟಿ ಅಂಶವನ್ನು (ಆಮ್ಲ ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದ ಮಣ್ಣು) ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ನೀರು ಬಸಿದುಹೋಗುವ ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಅರೆ-ಅಧಿಕೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಉನ್ನತವಾದ ಎತ್ತರದ ಸ್ಥಳವು ನೀರು ಬಸಿದು ಹೋಗುವ ಕೃಷಿಗೆ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಸಲ್ಫೈಡ್ (ಪೈರಿಟೆ) ಅಂಶವು ಮಣ್ಣು ಆಮ್ಲಜನವಿಲ್ಲದೆ ಬದುಕುವ ಜೀವಿಗಳಿಂದ ಆಮ್ಲಜನಕವಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಬದುಕುವ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬದಲಾಗುವಾಗ ಆಮ್ಲವು ಶೇಖರಣೆಯಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಸ್ವರೂಪವು ವಾಣಿಜ್ಯದ್ದು ಮತ್ತು ಸೀಗಡಿ ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೊಟ್ಟೆ ಮಾಡುವ ಕೇಂದ್ರದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಸಾಗಿಸುವುದು. ಇವು ವಿವಿಧ ತಳಿಗಳನ್ನು ವಿದೇಶಿ ತಳಿಗಳೆಂದು ಪರಿಚಯಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಇವು ಸೀಗಡಿಗಳಿಗೆ ಬರುವ ರೋಗಗಳನ್ನೂ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪಸರಿಸಿದವು. ಇಂಥ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಮೊಟ್ಟೆಗಳ ದಾಸ್ತಾನು ಹೊರದೇಶಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಾಗ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರದ ಅಗತ್ಯ ತಲೆದೋರಿತು/ ಅಥವಾ ವಿಶಿಷ್ಟ ರೋಗಜನಕ ಮುಕ್ತ (ಎಸ್್ಪಿಎಫ್) ಸ್ಥಿತಿ ಹೊಂದಬೇಕಾಯಿತು. ಅನೇಕ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಸಾಕಿದ ಸೀಗಡಿಗಳನ್ನು ಗ್ರಾಹಕರು ಖರೀದಿಸದಂತೆ ಮಾಡಲು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಲಾಬಿ ನಡೆಸಿದವು. ಕೆಲವರು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ತಾಳಿಕೆ ಬರುವ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ವಾದಿಸಿದರು.<ref name="WRM01">ವರ್ಲ್ಡ್ ರೇನ್್ಫಾರೆಸ್ಟ್ ಮೂವ್್ಮೆಂಟ್: ''[http://www.wrm.org.uy/bulletin/51/production.html ಅನ್್ಸಸ್ಟೇನೇಬಲ್ ವರ್ಸಸ್ ಸಸ್ಟೆನೇಬಲ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051111165126/http://www.wrm.org.uy/bulletin/51/production.html |date=2005-11-11 }}'', ಡಬ್ಲೂಆರ್್ಎಂ ಬುಲೆಟಿನ್ 51, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2001. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2007-08-20.</ref> ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕಿನ ಒಂದು ಜಂಟಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಸುಧಾರಿತ ಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದೊಂದಿದೆ ನೆಟ್್ವರ್ಕ್ ಆಫ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಸೆಂಟರ್ಸ್ ಇನ್ ಏಶಿಯಾ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ (ಎನ್ಎಸಿಎ), ಡಬ್ಲ್ಯೂಡಬ್ಲ್ಯೂಎಫ್ ಮತ್ತು ಎಫ್ಎಓಗಳನ್ನು 1999ರ ಆಗಸ್ಟ್್ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="Cons02">ಕನ್ಸೋರ್ಟಿಯಂ, ''ಕರಡು ವರದಿ''.</ref> ಸೀಗಡಿಯನ್ನು "ಪರಿಸರಕ್ಕೊಪ್ಪುವಂತೆಯೇ ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ್ದು" ಎಂದು ಸದ್ಯ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಕೆಲವು ಸಮರ್ಥನೀಯವಾದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಎನ್್ಜಿಓಗಳು, ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾದವು ಮತ್ತು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದ ಆಕರ್ಷಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದವು.<ref name="Roen03">ರೊನ್ನ್್ಬಾಕ್,&nbsp;2003.</ref> 1999ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಉದ್ಯಮವು ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಲು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅದು ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ "ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಡಳಿತ ಪದ್ಧತಿಗಳ"ನ್ನು<ref name="NACA_cert">ಎನ್ಎಸಿಎ: ''[https://web.archive.org/web/20080505001550/http://www.enaca.org/modules/mydownloads/viewcat.php?cid=101 ಕೋಡ್ಸ್್ ಆ್ಯಂಡ್ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಶನ್]'' ; ನೆಟ್್ವರ್ಕ್ ಆಫ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಸೆಂಟರ್ಸ್ ಇನ್ ಏಶಿಯಾ-ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್ (ಎನ್ಎಸಿಎ). ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2005-08-19.</ref> ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು.<ref name="boyd">ಬಾಯ್ಡ್ ''et al.'', 2002.</ref> ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು.<ref name="GAA04a">ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಅಲಾಯನ್ಸ್: ''[http://www.gaalliance.org/resp.html ರೆಸ್ಪಾನ್ಸಿಬಲ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ]''. URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2005-08-19. [https://web.archive.org/web/19960101-re_/http://www.gaalliance.org/resp.html web archive link] {{Wayback|url=http://www.gaalliance.org/resp.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080623090615/http://www.gaalliance.org/resp.html|archivedate=2008-06-23|date =20050829062016|bot=DASHBot}}</ref> ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ರಕ್ಷಣೆ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ದೇಶಗಳು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದ್ದರಿಂದ ಹೊಸ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಅರೆ-ಅಧಿಕೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸ್ವರೂಪದವು, ಇವನ್ನು ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಪ್ರದೇಶದ ಹೊರಗಡೆಯೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದವು. ಈ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ರೋಗ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಇನ್ನೂ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ನಿಯಂತ್ರಣದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು.<ref name="McC04" /> ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಆಧುನಿಕ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಕೇಂದ್ರವು ಮಾಮೂಲಿಯಾಗಿ ಹೊರಹರಿಯುವಿಕೆ ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಹೊಂಡಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕೆಸರು ತಳದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಮತ್ತು ಉಳಿದವನ್ನು ಸೋಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂಥ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ದುಬಾರಿಯಾದುದರಿಂದ ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಕಡಿಮೆ ತೀವ್ರತೆಯ ಪಾಲಿಕಲ್ಚರ್ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಿದೆ. ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಮಣ್ಣು ತ್ಯಾಜ್ಯ ನೀರನ್ನು ಸೋಸುವಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ನೈಟ್ರೇಟ್ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಬಳಿಕ ಉದ್ಯಮವು ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವನ್ನು ಮರಳಿ ಬೆಳೆಯುವಲ್ಲಿಯೂ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿತು. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಈಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅದರ ಕೊಡುಗೆ ಇನ್ನೂ ಅಲ್ಪವಾದ್ದು.<ref name="LPCM03" /> ಈ ಶಿಫಾರಸ್ಸುಗಳ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಶಿಫಾರಸ್ಸುಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮದ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಇದುವರೆಗೂ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಿಲ್ಲ. == ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು == ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯು ಅನೇಕ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಕರಾವಳಿ ಜನರ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ದೂರಗಾಮಿ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭರಾಟೆಯ ವರ್ಷಗಳಾದ 1980 ಮತ್ತು 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಆಗಿನ್ನೂ ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವಾಣಿಜ್ಯವನ್ನು ಕಾನೂನಿನ ಕಟ್ಟಳೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿರಲಿಲ್ಲ, ಉದ್ಯಮದ ಅತ್ಯಂತ ತ್ವರಿತವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು, ಇದು ಕೆಲವು ಸಲ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರಿಗೆ ವಿನಾಶಕಾರಿಯೂ ಆಗಿತ್ತು. ಸಂಘರ್ಷದ ಎರಡು ಮೂಲ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಹೀಗೆ ಗುರುತಿಸಬಹುದು: ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲವಾದ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ನೀರಿಗಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧೆ. ಮತ್ತು ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತಿನ ಮರು ಹಂಚಿಕೆಯಿಂದ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಮನವೊಲಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಒಂದು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಸಮಸ್ಯೆಯು ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ]]ದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿ ಬಳಕೆಯ ಹಕ್ಕುಗಳು. ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯೊಂದಿಗೇ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಉದ್ಯಮವೊಂದು ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಯಿತು. ಈ ಹಿಂದೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಾಗಿದ್ದವುಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭಿಸಿದವು. ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ವಿಸ್ತರಣೆಯು ಸ್ಥಳೀಯ ಕರಾವಳಿ ಜನರು ತೀರಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದನ್ನೇ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಆಯಿತು. ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಸತತವಾದ ಪಟ್ಟಿಯು ಸ್ಥಳೀಯ ಮೀನುಗಾರರ ಮೇಲೆ ಗಂಭೀರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದವು. ಇಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಕಳಪೆಯಾದ ಪಾರಿಸರಿಕ ಪದ್ಧತಿಗಳ ಆಚರಣೆಯಿಂದ ಉಲ್ಬಣವಾದವು. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು (ಹೊಂಡಗಳಲ್ಲಿಯ ಉಪ್ಪಿನಂಶವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಶುದ್ಧ ನೀರನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಿದ್ದರಿಂದ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟವು ಕುಸಿಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಭೂಮಿಯೊಳಗಿನ ಜಲಸ್ತರದಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪಿನಂಶದ ನೀರು ಸೇರುವಂತೆ ಆಯಿತು.) ಅವನತಿಗೀಡುಮಾಡಿತು.<ref name="BFS96_23">ಬರ್ರಾಕ್ಲೌಗ್ ಮತ್ತು ಫಿಂಗರ್-ಸ್ಟಿಚ್, ಪುಟ.&nbsp;23ಎಫ್ಎಫ್.</ref> ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಅನುಭವದಿಂದ, ದೇಶಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಠಿಣವಾದ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದವು. ಮತ್ತು ಇಂಥ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸಲು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡವು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಭೂಮಿ ವಲಯಗಳ ಶಾಸನಗಳ ಮೂಲಕ. ತಡವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ಕೆಲವರು, ಮುಂದಾಗಿಯೇ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಕೆಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಉದಾ, ಮೆಕ್ಸಿಕೋ.<ref name="McC04" /> ಮೆಕ್ಸಿಕೋದಲ್ಲಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದದ್ದು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಬಲವಾಗಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ-ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ. 1990ರ ದಶಕದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಉದಾರೀಕರಣ ಆದರೂ ಬಹುತೇಕ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಸ್ಥಳೀಯರು ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಹಕಾರ ಸಂಘಗಳು (ejidos) ಮಾಲೀಕತ್ವ ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೊಂದಿವೆ.<ref name="DeW00">ಡೆವಾಲ್ಟ್,&nbsp;2000.</ref> ಜನರ ನಡುವೆ ಸಂಪತ್ತಿನ ಹಂಚಿಕೆಯು ಬದಲಾದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕವಾದ ತ್ವೇಷವು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಸಮ್ಮಿಶ್ರವಾದವು. ಮತ್ತು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಕೇವಲ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಣೆಯವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದದ್ದು ಏನಲ್ಲ. ಹಣಕಾಸಿನ ಹಂಚಿಕೆಯು ಬದಲಾದ ಕಾರಣ ಒಂದು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರದ ಸ್ವರೂಪ ಬದಲಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಯಿತು. ಕೆಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನಸಮೂಹಕ್ಕೂ ಸಾಗಡಿ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡು ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಾಲಗಳು, ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರ್ಮಿಟ್್ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ದೊರಕಿಸಿಕೊಂಡ ಸ್ಥಳೀಯ ಗಣ್ಯರ ನಡುವೆ ಅಂತರ ಹೆಚ್ಚುತ್ತ ಹೋಯಿತು.<ref name="HWH02_44">ಹೆಂಪೆಲ್ ''et al.'',&nbsp;ಪು.&nbsp;44.</ref> ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ, ಸ್ಥಳೀಯ ಗಣ್ಯರು ನಗರ ಪ್ರದೇಶದ ಗಣ್ಯರೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೊಂದಿದ್ದ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಗೆ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.<ref name="BFS96_37">ಬರ್ರಾಕ್ಲೌಗ್ ಮತ್ತು ಫಿಂಗರ್-ಸ್ಟಿಚ್, ಪುಟ.&nbsp;37.</ref> ಕೆಲವೇ ಜನರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗುವುದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಹೆಚ್ಚುವುದಕ್ಕೆ, ಅದರಲ್ಲೂ ಭೂಮಿಯ ಮಾಲೀಕರು ಸ್ಥಳೀಯರಲ್ಲದವರಿದ್ದಾಗ ಉಂಟಾಗುವ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="HWH02_44" /> ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಸುಲಭವಾಗಿಯೇ ಅದನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭೂಮಿಯು ದೂರದೂರಿನ ಗಣ್ಯರಿಂದ ಅಥವಾ ಕಂಪನಿಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುವ ಬದಲು ಸ್ಥಳೀಯರೇ ಭೂಮಿಯ ಮಾಲೀಕರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅತ್ಯಧಿಕ ಲಾಭವು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರಿಗೆ ದೊರೆತಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಪರಿಸರ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ನೆರೆಹೊರೆಯವರೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದರಲ್ಲಿ ನೇರ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಭೂ ಆಸ್ತಿಯ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಇದು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Cons02_47">ಕನ್ಸೋರ್ಟಿಯಂ: ''ಕರಡು ವರದಿ'',&nbsp;ಪುಟ.&nbsp;47.</ref> == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == {{Portal|Crustaceans}} * ಸಿಹಿನೀರಿನ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಅನೇಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಉಪ್ಪು ನೀರಿನ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೋಲುತ್ತವೆ. ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಪ್ರಮುಖ ತಳಿಗಳನ್ನು (ದೈತ್ಯ ನದಿ ಸೀಗಡಿ, ''ಮೈಕ್ರೋಬ್ರಾಚಿಯಂ ರೋಸೆನ್್ಬರ್ಜಿ'' ) ಪರಿಚಯಿಸಿದಾಗ ಅಭಿವೃದ್ದಿಯ ಜೀವನಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ತಲೆದೋರಿದವು.<ref name="New02">ನ್ಯೂ, ಎಂ. ಬಿ.: ಫಾರ್ಮಿಂಗ್‌ ಫ್ರೆಶ್‌ವಾಟರ್‌ ಪ್ರಾನ್ಸ್‌; ಎಫ್ಎಓ ಫಿಶರೀಸ್‌ ಟೆಕ್ನಿಕಲ್‌ ಪೇಪರ್‌‌ 428, 2002. ISSN 0429-9345.</ref> ಸಿಹಿನೀರು ಸಿಗಡಿಯ ಜಾಗತಿಕ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯು (ಸಣ್ಣ ಮುಳ್ಳು ನಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಎಸಡಿಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ) 2003ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 280,000 ಟನ್್ಗಳಷ್ಟಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಚೀನವು 1,80,000 ಟನ್ನುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದರೆ ಅದರ ಹಿಂದೆ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್್ಗಳು ತಲಾ 35 ಸಾವಿರ ಟನ್ನುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದವು. ಚೀನವು ಸುಮಾರು 370,000 ಟನ್ನುಗಳಷ್ಟು ಚೈನೀಸ್ ಮಿಟ್ಟನ್ ಕ್ರ್ಯಾಬ್ (ಕೈಗವಸಿನಂತಹ ನಳ್ಳಿ- ''ಎರಿಯೋಚೆಯಿರ್ ಸಿನೆಸಿಸ್'' ) ಉತ್ಪಾದಿಸಿತ್ತು.<ref name="figis_fresh">ಸಿಹಿನೀರಿನ ಕಠಿಣಚರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ [http://www.fao.org/figis/servlet/static?dom=collection&amp;xml=global-aquaculture-production.xml ಎಫ್ಎಓ ಫಿಶರೀಸ್‌ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಆಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್‌ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್‌ ಡೇಟಾಬೇಸ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050927124902/http://www.fao.org/figis/servlet/static?dom=collection&xml=global-aquaculture-production.xml |date=2005-09-27 }}‌‌ನಿಂದ ಪಡೆಯಲಾದ ದತ್ತಾಂಶ. ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ದತ್ತಾಂಶ ಜೋಡಿಗಳು 2003ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಅವು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2005-06-28.</ref> * ಸೀಗಡಿ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ * ಕಡಲಕಳೆ ಚಿಪ್ಪುಜೀವಿ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ == ಅಡಿ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{note|a|a}} ಶ್ರಿಂಪ್(ಉಪ್ಪುನೀರಿನ ಸೀಗಡಿ) ಮತ್ತು ಪ್ರಾವ್ನ್ (ಸಿಹಿ ನೀರಿಗ ಸೀಗಡಿ) ಇವುಗಳ ನಡುವಿನ ಅರ್ಥವ್ಯತ್ಯಾಸ ಮಸುಕಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಪರಿಭಾಷಾ ಶಾಸ್ತ್ರವು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಗೊಂದಲವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತದೆ.. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಎಫ್ಎಓ, ''ಪಿ.ಮೊನೋಡೋನ್'' ಅನ್ನು "ಜೈಂಟ್ ಟೈಗರ್ ಪ್ರಾವ್ನ್" ಎಂದು ಕರೆಯುವದು. ಆದರೆ ''ಪಿ.ವನ್ನಾಮಿ'' ಯು "ವೈಟ್್ಲೆಗ್ ಶ್ರಿಂಪ್". ಇತ್ತೀಚಿನ ಜಲಚರ ಕೃಷಿ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಪ್ರಾವ್ನ್ಅನ್ನು ಕೇವಲ ಸಿಹಿನೀರಿನ ರೂಪವಾದ ಪಾಲೆಮೊನಿಡ್್ಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಶ್ರಿಂಪ್ಅನ್ನು ಉಪ್ಪುನೀರಿನ ಪೆನೇಡ್್ಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="IAA01a" /> {{note|b|b}} ಬೆಳೆದ ಸೀಗಡಿಗಳು ತಳದಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಹೊಂಡದ ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ಪ್ರದೇಶದ ಲೆಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ನೀರಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಲೆಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ. {{note|c|c}} ಇಡೀ ''ಪೆನೆಯಸ್'' ಕುಲದ ಜೀವಿವರ್ಗೀಕರಣ ಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂತತ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಪೆರೆಜ್ ಫಾರ್್ಫಂಟೆ ಮತ್ತು ಕೆನ್್ಸ್ಲೇ<ref name="PFK97">ಪೆರೆಝ್ ಫರ್ಫಾಂಟೆ ಮತ್ತು ಕೆನ್್ಸ್ಲಿ, 1997.</ref> ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಜೀವವಾಹಿನಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಮೇಲೆ ರೂಪಾಂತರದ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಈ ಕುಲದ ಅನೇಕ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಹೊಸದದ ಕುಲದಲ್ಲಿ ಉಪವಿಭಾಗ ಅಥವಾ ಮರುಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ನೋಡಿ''ಪೆನೆಯಸ್'' ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಕೆಲವು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿದ ಜಾತಿಗಳು ಕುಲಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲೂ ಇವೆ. ಸಾದಾ ''ಪೆನೆಯಸ್'' ಬದಲಿಗೆ ''ಲೆಟೋಪೆನೆಯಸ್'', ''ಫಾರ್ಫಾಟೆಪೆನೆಯಸ್'', ''ಫೆನ್ನೆರೋಪೆನೆಯಸ್'', ಅಥವಾ ''ಮಾರ್ಸುಪೆನೆಯಸ್''. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ''ಪೆನೆಯಸ್ ವನ್ನಾಮಿ'', ''ಲಿಟೋಪೆನೆಯಸ್ ವನ್ನಾಮಿ'' ಆಗಿದೆ. {{note|d|d}} ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಕುರಿತು ''ನಿಖರವಾದ'' ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ.<ref name="data">ರೋಸೆನ್್ಬೆರ್ರಿ, ಬಿ.: ''[http://www.shrimpnews.com/AnnualReports.html ಅನ್ಯುಅಲ್ ರಿಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಆನ್ ರ್ಲ್ಡ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050816212755/http://shrimpnews.com/AnnualReports.html |date=2005-08-16 }}'' ; Comments on the quality of aquaculture statistics in the on-line excerpts 2000–2004. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು 2005-08-18.</ref> FAO ಆಯಾದೇಶಗಳು ತಾವಾಗಿಯೇ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವ ವರದಿಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯ ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ; ಯಾವುದೇ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, FAO ತನ್ನದೇ ಸ್ವಂತ "ಊಹೆಯ ಅಂಕಿ"ಗಳನ್ನು ತುಂಬುತ್ತದೆ. ಇಂಥ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇವು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಈಗಾಗಲೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ವರದಿ ಮಾಡಿದ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅನುಮಾನಾಸ್ಪದವಾಗಿ ಪೂರ್ಣ ಅಂಕಿಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಇದನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{reflist|2}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == * ಬರ್ರಾಕ್ಲೌಕ್, ಎಸ್.; ಫಿಂಗರ್-ಸ್ಟಿಚ್, ಎ.: ''[http://www.unrisd.org/unrisd/website/document.nsf/d2a23ad2d50cb2a280256eb300385855/a90a3147dd72acc480256b67005b6935/$FILE/dp74.pdf ಸಮ್ ಇಕಾಲಾಜಿಕಲ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಸೋಶಿಯಲ್ ಇಂಪ್ಲಿಕೇಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ಕಮರ್ಶಿಯಲ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್ ಇನ್ ಏಶಿಯಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200926115258/https://www.unrisd.org/unrisd/website/document.nsf/d2a23ad2d50cb2a280256eb300385855/a90a3147dd72acc480256b67005b6935/$FILE/dp74.pdf |date=2020-09-26 }}'', [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಶನ್ಸ್]] ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್್ ಸೋಶಿಯಲ್ ಡೆವಲಪ್್ಮೆಂಟ್ (UNRISD) ಡಿಸ್ಕಸನ್ ಪೇಪರ್ #74, 1996. * ಬೋನ್ಡಾಡ್-ರಿಅಂಟಾಸೋ, ಎಂ. ಜಿ.; ಮೆಕ್್ಗ್ಲಾಡ್ಡೆರಿ, ಎಸ್. ಇ.; ಈಸ್ಟ್, ಐ.; ಸುಬಸಿಂಘೆ, ಆರ್. ಪಿ. (ಆವೃತ್ತಗಳು.): ''ಏಶಿಯಾ ಡಯಗ್ನೋಸ್ಟಿಕ್ ಗೈಡ್ ಟು ಅಕ್ವಾಟಿಕ್ ಅನಿಮಲ್ ಡಿಸೀಸಸ್'', [http://library.enaca.org/NACA-Publications/ADG-CrustaceanDiseases.pdf ಅಧ್ಯಾಯ 4]. FAO ಫಿಶರಿಸ್ ಟೆಕ್ನಿಕಲ್ ಪೇಪರ್ 402/2, NACA/FAO 2001. ISBN 92-5-104620-4. * ಬೌಯ್ಡ್, ಸಿ. ಇ.; ಹಾರ್್ಗ್ರೀವ್ಸ್, ಜೆ. ಎ.; ಕ್ಲೇ, ಜೆ. ಆರ್.: ''[http://library.enaca.org/Shrimp/Case/Global/CoP/FinalCOP.pdf ಕೋಡ್ಸ್ ಆಫ್ ಪ್ರಾಕ್ಟೀಸ್ ಫಾರ್ ಮರೈನ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್]'', ವರ್ಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್/NACA/WWF/FAO ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ಕುರಿತು ಒಕ್ಕೂಟ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, 2002. * ಚೌಟರ್ಡ್, ಪಿ. (ಆವೃತ್ತಿ.); ಅವಲ್ಲೆ, ಒ.; ಮಿಲ್ಲೋಯಸ್, ಒ.; ವಿಮೌಕ್ಸ್, ಜೆ.-ಎಫ್.: ''[https://web.archive.org/web/20060630084525/http://www.cde.int/files/pubs/99/40W604_fr.PDF ಲೆಲೆವಾಗೆ ಡಿ ಲಾ ಕ್ರೆವೆಟ್ಟೆ ಎನ್ ಝೋನ್ ಟ್ರೋಪಿಕಲ್ ]'' ("ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್ ಇನ್ ದ ಟ್ರೋಪಿಕಲ್ ಝೂನ್"), ಸೆಂಟರ್ ಪೌರ್ ಲೆ ಡೆವೆಲೆಪ್ಪೆಮೆಂಟ್ ಡೆ ಐಎಂಟರ್್ಪ್ರೈಸಸ್, [[ಬ್ರಸೆಲ್ಸ್|ಬ್ರುಸೆಲ್ಸ್]], ಬೆಲ್ಜಿಯಂ; ನವೆಂಬರ್ 2003. ಇನ್ ಫ್ರೆಂಚ್. URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು ನವೆಂಬರ್ 22, 2006. * ''ಒಕ್ಕೂಟ:'' ಒಕ್ಕೂಟ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಕರಡು ವರದಿ ''[http://library.enaca.org/Shrimp/Publications/DraftSynthesisReport-21-June.pdf ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಎನ್ವಿರಾನ್್ಮೆಂಟ್]'', ವರ್ಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್/NACA/WWF/FAO, ಜೂನ್ 21, 2002. * ಡೆ ವಾಲ್ಟ್, ಬಿ. ಆರ್.: ''[https://web.archive.org/web/20060927035650/http://www.pitt.edu/~brdewalt/shrimp-project/mexico.PDF ಸೋಶಿಯಲ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಎನ್ವಿರಾನ್್ಮೆಂಟ್ ಅಸ್ಪೆಕ್ಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಇನ್ ಕೋಸ್ಟಲ್ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]'', ರೆಸಿಫೆ, [[ಬ್ರೆಜಿಲ್|ಬ್ರಾಝಿಲ್್]]ನಲ್ಲಿ, ಮೇ 2000ದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ 2000 ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದ ಪ್ರಬಂಧ. * ದತ್ತಾಂಶ ಿಲ್ಲಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದು [http://www.fao.org/figis/servlet/static?dom=collection&amp;xml=global-aquaculture-production.xml FAO ಫಿಶರಿಸ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಡಾಟಾಬೇಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050927124902/http://www.fao.org/figis/servlet/static?dom=collection&xml=global-aquaculture-production.xml |date=2005-09-27 }} ಸಮಾನವಾಗಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿದ ಏಳು ಜಾತಿಗಳ ಪ್ಲಸ್ ''ಪೆನ್ನೇಯಸ್ spp.'' ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ದತ್ತಾಂಶ ಜೋಡಿಗಳು 2007ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಅವು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2009-11-19. * ಸಿಹಿನೀರಿನ ಕಠಿಣಚರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ FAO ಫಿಶರೀಸ್‌ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಆಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್‌ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್‌ ಡೇಟಾಬೇಸ್‌‌‌ನಿಂದ ಪಡೆಯಲಾದ ದತ್ತಾಂಶ. ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ದತ್ತಾಂಶ ಜೋಡಿಗಳು 2003ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಅವು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2005-06-28. * FAO: ''[http://www.globefish.org/index.php?id=926 GLOBEFISH ಶ್ರಿಂಪ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ರಿಪೋರ್ಟ್ಸ್]'' ; FAO ಗ್ಲೋಬಲ್್ಫಿಶ್; 2003&nbsp;– 2005. * FAO: ದಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಫಿಶರಿಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಆಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್, 2008. * FAO ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಜಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವಿಭಾಗ: ''[http://www.fao.org/ag/agl/agll/spush/topic3.htm ಬಯೋ-ಫಿಸಿಕಲ್, ಸೋಶಿಯೋ-ಇಕಾನಾಮಿಕ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಎನ್ವಿರಾನ್್ಮೆಂಟಲ್ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಸಾಲ್ಟ್- ಅಫೆಕ್ಟೆಡ್ ಸೊಯ್ಲ್ಸ್]'', 2000. URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2005-08-23. * ಫಿಟ್ಝ್್ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್, ಆರ್.; ಪೋವೆಲ್, ಬಿ.; ಮಾರ್ವೆನೆಕ್, ಎಸ್.: ''[http://www.vcc.vic.gov.au/coasttocoastproceedings2/Fitzpatrick_Rob%201600%20Tues%20Aud.pdf ಕೋಸ್ಟಲ್ ಆ್ಯಸಿಡ್ ಸಲ್ಫೇಟ್ ಸೊಯ್ಲ್ಸ್: ನ್ಯಾಶನಲ್ ಅಟ್ಲಾಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಫ್ಯೂಚರ್ ಸೀನಾರಿಯೋಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071024150542/http://www.vcc.vic.gov.au/coasttocoastproceedings2/Fitzpatrick_Rob%201600%20Tues%20Aud.pdf |date=2007-10-24 }}'', CSIRO, 2006. 18^ನೆ ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಆಫ್ ಸೊಯ್ಲ್ ಸೈನ್ಸ್ (WCSS)ನಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದ್ದು, ಜೂನ್ 9–15, 2006. URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2007-10-12. * ಫುಡ್್ಮಾರ್ಕೆಟ್: {0ಶ್ರಿಂಪ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್{/0}; ಗ್ಲೋಬಲ್್ಫಿಶ್್ನಿಂದ ದತ್ತಾಂಶ, 2001. URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2005-06-23. * ಫಂಜ್-ಸ್ಮಿಥ್, ಎಸ್.; ಬ್ರಿಗ್ಸ್, ಎಂ.: [http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/docrep/007/ad505e/ad505e00.HTM ''ಇಂಟ್ರೋಡಕ್ಷನ್ಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಮೂವ್್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ '' ಪೆನೆಯಸ್ ವನ್ನಾಮಿ'' ಆ್ಯಂಡ್ '' ಪೆನೆಯಸ್ ಸ್ಟಿಲಿರೋಸ್ಟ್ರಿಸ್'' ಇನ್ ಏಶಿಯಾ ಆ್ಯಂಡ್ ದಿ ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್'' ]{{Dead link|date=ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, FAO RAP ಪಬ್ಲಿಕೇಶನ್ 2004/10. "ಇಂಟರ್್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಮೆಕಾನಿಸಮ್ಸ್ ಫಾರ್ ದಿ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಆ್ಯಂಡ್ ರೆಸ್ಪಾನ್ಸಿಬಲ್ ಯೂಸ್ ಆಫ್ ಏಲಿಯನ್ ಸ್ಪೀಸಿಸ್ ಇನ್ ಅಕ್ವಾಟಿಕ್ ಎಕೋಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್", ಝಿಂಗ್್ಹಾಂಗ್, ಕ್ಷಿಶುಆಂಗ್್ಬನ್ನ, [[ಚೀನಿ ಜನರ ಗಣರಾಜ್ಯ|PRC]]; ಆಗಸ್ಟ್ 26&nbsp;– 29, 2003, ಕಾರ್ಯಾಗಾರದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದ ವರದಿಯ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪದ [http://library.enaca.org/Health/Publication/Yunnan_presentation.pdf PDF] ಕಡತ ಕೂಡ ಇದೆ. * ಜಾಗತಿಕ ಜಲಜೀವಿಕೃಷಿ ಒಕ್ಕೂಟ: ''[http://www.gaalliance.org/resp.html ರೆಸ್ಪಾನ್ಸಿಬಲ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090314082910/http://gaalliance.org/resp.html |date=2009-03-14 }}''. URl ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2005-08-19. * ಜಾಗತಿಕ ಜಲಜೀವಿಕೃಷಿ ಒಕ್ಕೂಟ: ''[https://web.archive.org/web/20080423134249/http://www.gaalliance.org/anti.html Antidumping]''. URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2005-08-23. * ಗಲ್ಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಮರೈನ್ ಫಿಶರೀಸ್ ಕಮಿಶನ್: [http://nis.gsmfc.org/nis_factsheet.php?toc_id=119 ''ನಾನ್-ನೇಟಿವ್ ಸ್ಪೇಸಿಸ್ ಸಮ್ಮರೀಸ್: '' ಯಲ್ಲೋಹೆಡ್ ವೈರಸ್'' (YHV)'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928014907/http://nis.gsmfc.org/nis_factsheet.php?toc_id=119 |date=2007-09-28 }}, 2003. URl ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2005-06-23. * ಕೊಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಮುದ್ರ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಆಯೋಗ: [http://nis.gsmfc.org/nis_factsheet.php?toc_id=7 ''ನಾನ್-ನೇಟಿವ್ ಸ್ಪೀಸಿಸ್ ಸಮ್ಮರೀಸ್: '' ವೈಟ್ ಸ್ಪಾಟ್ ಸಿಂಡ್ರೋಮ್ ಬ್ಯಾಕುಲೋವೈರಸ್ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್'' (WSBV)'' ], 2003. URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2005-06-23. * ಹೆಂಪೆಲ್, ಇ.; ವಿಂಥೆರ್, ಯು.; ಹ್ಯಾಂಬ್ರೆ, ಜೆ.: ''ಕ್ಯಾನ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್ ಬಿ ಅಂಡರ್್ಟೇಕನ್ ಸಸ್ಟೇನೇಬಲಿ? '', ವರ್ಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್/NACA/FAO/WWF ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ಮೇಲೆ ಒಕ್ಕೂಟ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, 2002. * ಹೊಸೇನ್, Md. Z., ಲಿನ್, ಸಿ.ಕೆ., 2001. ''[https://web.archive.org/web/20051002161604/http://www.aqua-information.ait.ac.th/aarmpage/pdf/zakir-2001-abandoned-shrimp-thailand.pdf ಡೈವರ್ಸಿಫೈಡ್ ಯೂಸಸ್ ಆಫ್ ಅಬಾನ್ಡಡ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಪಾಂಡ್ಸ್- ಎ ಕೇಸ್ ಸ್ಡಿ ಇನ್ ದಿ ಅಪ್ಪರ್ ಗಲ್ಫ್ ಆಫ್ ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]''. ITCZM ಏಕ ವಿಷಯಕ ಪ್ರಬಂಧ ನಂ.5, ಏಶಿಯನ್ ಇನ್್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ, ಬ್ಯಾಂಕಾಕ್ ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್; 2001. URL ಕೊನೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2007-02-15. * ಭಾರತೀಯ ಜಲಜೀವ ಕೃಷಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ: ''[http://aquaculture.tn.nic.in/pdf/farming.pdf ಶ್ರಿಂಪ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಆ್ಯಂಡ್ ದಿ ಎನ್ವಿರಾನ್್ಮೆಂಟ್- ಆ್ಯನ್ ಎನ್ವಿರಾನ್ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಅಸೆಸ್್ಮೆಂಟ್ ರಿಪೋರ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110716081932/http://aquaculture.tn.nic.in/pdf/farming.pdf |date=2011-07-16 }}'', ಅಧ್ಯಾಯ. 2; IAA ವರದಿ, ಏಪ್ರಿಲ್ 2001. * ಭಾರತೀಯ ಜಲಜೀವ ಕೃಷಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ: ''[http://aquaculture.tn.nic.in/pdf/FAO%20Aqua41-79.pdf ಶ್ರಿಂಪ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಆ್ಯಂಡ್ ದಿ ಎನ್ವಿರಾನ್್ಮೆಂಟ್- ಆ್ಯನ್ ಎನ್ವಿರಾನ್ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಅಸೆಸ್್ಮೆಂಟ್ ರಿಪೋರ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051009043541/http://aquaculture.tn.nic.in/pdf/FAO%20Aqua41-79.pdf |date=2005-10-09 }}'', ಅಧ್ಯಾಯ. 6; IAA ವರದಿ, ಏಪ್ರಿಲ್ 2001. * ಇಂಟರ್್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೀಗಡಿ ಕ್ರಿಯಾ ಜಾಲ: ''[https://web.archive.org/web/20051103051029/http://www.shrimpaction.com/SHRIMP~1.PDF Prawn to Trade, Prawn to Consume]'', 2000. URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2007-08-20. * ಜೊಸೆಯಿಟ್, ಎಚ್.: ''[https://web.archive.org/web/20070928001747/http://www.globefish.org/files/SHRIMPMadrid_171.pdf An Overview on the World Shrimp Market]'', FAO ಗ್ಲೋಬಲ್್ ಫಿಶ್ ಜಾಗತಿಕ ಸೀಗಡಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ 2004, ಮ್ಯಾಡ್ರಿಡ್ ಸ್ಪೇನ್್ನಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಪ್ರಾತ್ಯಕ್ಷಿಕೆ 2004; ಅಕ್ಟೋಬರ್ 26/27, 2004. * ಕುಮಾರನ್, ಎಂ.; ರವಿಚಂದ್ರನ್, ಪಿ.; ಗುಪ್ತಾ, ಬಿ.ಪಿ.; ನಗಾವೆಲ್, ಎ.: ''[http://library.enaca.org/AquacultureAsia/Articles/July-Sept-2003/4kumaran-sept03.pdf ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್ ಪ್ರ್ಯಾಕ್ಟಿಸಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಇಟ್ಸ್ ಸೋಶಿಯೋ- ಇಕಾನಾಮಿಕ್ ಕಾನ್ಸೆಕ್ವೆನ್ಸಿಸ್ ಇನ್ ಈಸ್ಟ್ ಗೋದಾವರಿ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಇಂಡಿಯಾ – ಎ ಕೇಸ್ ಸ್ಟಡಿ]'', ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಏಶಿಯಾ '''8''' (3), ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2003. * ಲೂಯಿಸ್, ಆರ್. ಆರ್.; ಫಿಲಿಪ್ಸ್, ಎಂ. ಜೆ.; ಕ್ಲೌಗ್, ಬಿ.; ಮೆಕಿಂತೋಷ್, ಡಿ. ಜೆ.: ''[http://library.enaca.org/Shrimp/Case/Thematic/FinalMangrove.pdf ಥೀಮೆಟಿಕ್ ರಿವ್ಯೂ ಆನ್ ಕೋಸ್ಟಲ್ ವೆಟ್್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಹ್ಯಾಬಿಟ್ಯಾಟ್ಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್]'', ವರ್ಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್/NACA/WWF/FAO ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಕುರಿತು ಒಕ್ಕೂಟ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, 2003. * ಮೆಕ್್ಕ್ಲೆನ್ನನ್, ಸಿ.: ''[http://fletcher.tufts.edu/research/2004/McClennan-Caleb.pdf ವೈಟ್ ಸ್ಪಾಟ್ ಸಿಂಡ್ರೋಮ್ ವೈರಸ್ – ದಿ ಿಕಾನಾಮಿಕ್, ಎನ್ವಿರಾನ್್ಮೆಂಟಲ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಟೆಕ್ನಿಕಲ್ ಇಂಪ್ಲಿಕೇಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಡೆವಲಪ್್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090225134727/http://fletcher.tufts.edu/research/2004/McClennan-Caleb.pdf |date=2009-02-25 }}'', ಮಾಸ್ಟರ್ಸ್' ಥೀಸಿಸ್, ತುಫ್ಟ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ, 2004. * NACA: ''[https://web.archive.org/web/20080505001550/http://www.enaca.org/modules/mydownloads/viewcat.php?cid=101 Codes and Certification]'' ; ನೆಟ್್ವರ್ಕ್ ಆಫ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಸೆಂಟರ್ಸ್ ಇನ್ ಏಶಿಯಾ- ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್ (NACA). URL ಕೊನೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾದದ್ದು 2005-08-19. * NACA/MPEDA: ''[http://library.enaca.org/Shrimp/manual/ShrimpHealthManual.pdf ಶ್ರಿಂಪ್್ ಹೆಲ್ತ್ ನ್ಯಾನೇಜ್್ಮೆಂಟ್ ಎಕ್ಸ್್ಟೆನ್ಶನ್ ಮ್ಯಾನ್ಯುಅಲ್]'', ನೆಟ್್ವರ್ಕ್ ಆಫ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಸೆಂಟರ್ಸ್ ಇನ್ ಏಶಿಯಾ- ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್ (NACA) ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರ ಉತ್ಪನ್ನ ರಫ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (MPEDA), ಇಂಡಿಯಾ; 2003. * ನೊವೆಲ್ಲಿ, ವೈ.: ''[http://lists.iatp.org/listarchive/archive.cfm?id=66469 ಬ್ರಾಝಿಲ್ಸ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಗ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120209141903/http://lists.iatp.org/listarchive/archive.cfm?id=66469 |date=2012-02-09 }}'', ಇ-ಮೇಲ್, 2003. * ವರ್ಲ್ಡ್ ಆರ್ಗನೈಜೇಶನ್ ಫಾನ್ ಅನಿಮಲ್ ಹೆಲ್ತ್ (OIE): ''ಅಕ್ವಾಟಿಕ್ ಮ್ಯಾನ್ಯುಅಲ್'', 4ನೆ ಆವೃತ್ತಿ., 2003. ISBN 92-9044-563-7. * ಓವೆನ್, ಜೆ.: ''[https://web.archive.org/web/20070131085526/http://news.nationalgeographic.com/news/2004/06/0621_040621_shrimpfarm_2.html Shrimp's Success Hurts Asian Environment, Group Says]'', ''ನ್ಯಾಶನಲ್ ಜಿಯಾಗ್ರಾಫಿಕ್್'' ನ ಸುದ್ದಿ, ಜೂನ್ 21, 2004; ಪರಿಷ್ಕೃತ ಡಿಸೆಂಬರ್ 20, 2004. URL ಕೊನೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2007-08-20. * ಪೆರೆಜ್ ಫಾರ್ಫಾಂಟೆ, ಐ.; ಕೆನ್್ಸ್ಲಿ, ಬಿ. ಎಫ್.: ''ಪೆನೆಆಯ್ಡ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಸೆರ್ಗೆಸ್ಟೊಯ್ಡ್ ಶ್ರಿಂಪ್ಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಪ್ರಾವ್ನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ (ಕೀಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಡಯಗ್ನೋಸೆಸ್ ಫಾರ್ ದಿ ಫ್ಯಾಮಿಲೀಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಜೆನೆರಾ)'' ; ಅಡಿಸನ್ಸ್ ಡು ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಡ'ಹಿಸ್ಟೊರಿ ನ್ಯಾಚುರಲ್ಲೆ #175; ಪ್ಯಾರಿಸ್, 1997. ISBN 2-85653-510-0. * ರೊನ್ನೆಬಾಕ್, ಪಿ. (2001): ''[https://web.archive.org/web/20060204233149/http://www-mkb.slu.se/mkb/rakodling/Shrimp-webb.pdf ಶ್ರಿಂಪ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ - ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಆರ್ಟ್]''. ಸ್ವೀಡಿಶ್ EIA ಸೆಂಟರ್, ರಿಪೋರ್ಟ್ 1. ಸ್ವೀಡಿಶ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್ ಸೈನ್ಸಸ್ (SLU), ಉಪ್ಸಲಾ; 2001. ISBN 0-5900761-28-8 URL ಕೊನೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2007-08-20. * ರೊನ್ನೆಬಾಕ್, ಪಿ. (2003): ''[http://www.scampi.nu/pdf/rap-inter-shrimp-naturland.pdf ಕ್ರಿಟಿಕಲ್ ಅನಲಿಸಿಸ್ ಆಫ್ ಸರ್ಟಿಫೈಡ್ ಆರ್ಗನಿಕ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಇನ್ ಸಿದೋಅರ್ಜೋ, ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110724191011/http://www.scampi.nu/pdf/rap-inter-shrimp-naturland.pdf |date=2011-07-24 }}'', ನಿಸರ್ಗ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮೇಲಿನ ಸ್ವೀಡನ್ನಿನ ಅಕಾಡೆಮಿ (SSNC), 2003. URL ಕೊನೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾದದ್ದು 2007-08-20. * ರೋಸೆನ್್ಬರ್ರಿ, B.: ''[http://www.shrimpnews.com/About.html ಅಬೌಟ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100201223644/http://www.shrimpnews.com/About.html |date=2010-02-01 }}'', ಶ್ರಿಂಪ್್ನ್ಯೂಸ್, ಆಗಸ್ಟ್ 2004. URL ಕೊನೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾದದ್ದು 2005-06-28. * ರೋಸೆನ್್ಬರ್ರಿ, B.: ''[https://web.archive.org/web/20051223235349/http://www.shrimpnews.com/Species.html ಸ್ಪೆಸಿಸ್ ಆಫ್ ಫಾರ್ಮ್-ರೇಸ್ಡ್ ಶ್ರಿಂಪ್]'', ಶ್ರಿಂಪ್ ನ್ಯೂಸ್, ಆಗಸ್ಟ್ 2004. ಕಡತ URL ಕೊನೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2007-02-15. * ರೋಸೆನ್್ಬರ್ರಿ, B.: ''[http://www.shrimpnews.com/About.html#Factors ಸೀಗಡಿ ಆಹಾರ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100201223644/http://www.shrimpnews.com/About.html#Factors |date=2010-02-01 }}'', ಶ್ರಿಂಪ್ ನ್ಯೂಸ್, ಆಗಸ್ಟ್್ 2004. URL ಕೊನೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2005-06-28. * ರೋಸೆನ್್ಬರ್ರಿ, B.: ''[https://web.archive.org/web/20051124194554/http://shrimpnews.com/Chloramphenicol.html ರೈಸ್್ ಆ್ಯಂಡ್ ಫಾಲ್ ಆಫ್ ಕ್ಲೋರಾಮ್್ಪೆನಿಕೋಲ್]'', ''ಶ್ರಿಂಪ್್ನ್ಯೂಸ್'', ಮೇ 2005. ಕಡತ URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾದದ್ದು 2007-02-15. * ರೋಸೆನ್್ಬರ್ರಿ, ಬಿ.: ''[https://web.archive.org/web/20060116013038/http://shrimpnews.com/Dumping.html ಅಮೆರಿಕದ ಸೀಗಡಿ ಮೀನುಗಾರರು ಜಗತ್ತಿನ ಸೀಗಡಿ ರೈತರ ಮೇಲೆ ಕೇಸು ಹಾಕಿದರು]'', ''ಶ್ರಿಂಪ್ ನ್ಯೂಸ್'', ಜನವರಿ 2005. ಕಡತ URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾದದ್ದು 2007-02-15. * ಟಾಕೋನ್, ಎ. ಜಿ. ಜೆ.: ''[http://library.enaca.org/Shrimp/Case/Thematic/FinalFeed.pdf ಥೀಮೆಟಿಕ್ ರಿವ್ಯೂ ಆಫ್ ಫೀಡ್ಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಫೀಡ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್್ಮೆಂಟ್ ಪ್ರ್ಯಾಕ್ಟಿಸಸ್ ಇನ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್]'', ವರ್ಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್/NACA/WWF/FAO ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಕುರಿತು ಒಕ್ಕೂಟ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, 2002. * ತನವುದ್, ಅಧ್ಯಾಯ.; ಯಂಗ್್ಚಲೆರಂಚೈ, ಅಧ್ಯಾಯ.; ಬೆನ್ನುಯಿ, ಎ.; ಡೆನ್್ಸ್ರಿಸೆರೀಕುಲ್, ಓ.: "[http://www.thaiscience.info/Article%20for%20ThaiScience/Article/4/Ts-4%20the%20expansion%20of%20inland%20shrimp%20farming%20and%20its%20environmental%20impacts%20in%20songkla%20lake%20basin.pdf ಸಾಂಗ್್ಕ್ಲಾ ಸರೋವರ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಒಳನಾಡ ಸೀಗಡಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ವಿಸ್ತರಣೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಪಾರಿಸರಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722000539/http://www.thaiscience.info/Article%20for%20ThaiScience/Article/4/Ts-4%20the%20expansion%20of%20inland%20shrimp%20farming%20and%20its%20environmental%20impacts%20in%20songkla%20lake%20basin.pdf |date=2011-07-22 }}", ''ಕಾಸೆಟ್್ಸಾರ್ಟ್ ಜೆ. ('' ''Nat. Sci.) 35'', ಪುಚಗಳು.&nbsp;326–343; 2001. URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2007-10-12. * ಥಾಯ್ ರೈತರ ಸಂಶೋಧನ ಕೇಂದ್ರ: ''[http://www.krc.co.th/tfrc/cgi/ticket/ticket.exe/8629112002/tfrc/eng/research/res04/may/aagr585b.htm ಯು.ಎಸ್. ಬ್ಯಾನ್ಸ್ ಶ್ರಿಂಪ್: ಥಾಯ್್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಮಸ್ಟ್ ಅಡ್ಜಸ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051027221102/http://www.krc.co.th/tfrc/cgi/ticket/ticket.exe/8629112002/tfrc/eng/research/res04/may/aagr585b.htm |date=2005-10-27 }}''. URL ಕೊನೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2005-08-19. * ವಲೀಲಾ, I.; ಬೋವೆನ್, ಜೆ. ಎಲ್.; ಯಾರ್ಕ್, ಜೆ. ಕೆ.: ''ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್ಸ್: ಒನ್ ಆಫ್ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್ ಥ್ರೆಟೆಂಡೆಡ್ ಮೇಜರ್ ಟ್ರೋಪಿಕಲ್ ಎನ್ವಿರಾನ್್ಮೆಂಟ್ಸ್''. ಬಯೋಸೈನ್ಸ್ '''51''' (10), ಪುಟಗಳು.&nbsp;807&nbsp;– 815, 2001. * ವಾನ್ ವಿಕ್ ಪಿ.; ಡೇವಿಸ್-ಹಾಡ್ಗ್್ಕಿನ್ಸ್, ಎಂ.; ಲಾರಾಮೋರೆ, ಆರ್.; ಮೇನ್, ಕೆ.ಎಲ್.; ಮೌಂಟೇನ್, ಜೆ.; ಸ್ಕಾರ್ಪಾ, ಜೆ.: ''[https://web.archive.org/web/20070713124810/http://www.hboi.edu/aqua/training_pubs.html ಸಿಹಿ ನೀರನ್ನು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪುನೀರಿನ ಸೀಗಡಿಯನ್ನು ಸಾಕುವುದು]'', ಹಾರ್ಬರ್ ಬ್ರ್ಯಾಂಚ್ ಓಸಿಯಾನೋಗ್ರಾಫಿಕ್ ಇನ್್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್ (HBOI) ಮ್ಯಾನ್ಯುಅಲ್, 1999. * ವಿಲ್ಕಿನ್ಸನ್, ಎಸ್.: "[http://library.enaca.org/AquacultureAsia/April-June-2002.pdf ದಿ ಯೂಸ್ ಆಫ್ ಲೈಮ್, ಜಿಪ್ಸಮ್, ಅಲಮ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಪೋಟಾಶಿಯಂ ಇನ್ ವಾಟರ್್ ಕ್ವಾಲಿಟಿ ಮ್ಯಾನೇಜ್್ಮೆಂಟ್]", ''ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಏಶಿಯಾ '''2''' (2)'', ಏಪ್ರಿಲ್–ಜೂನ್ 2002; ಪುಟಗಳು.&nbsp;12–14. ISSN 0859-600X. URL ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು 2007-10-12. * ಜಗತ್ತಿನ ಮಳೆಕಾಡು ಚಳವಳಿ: ''[http://www.wrm.org.uy/bulletin/51/production.html ಅನ್್ಸಸ್ಟೇನೇಬಲ್ ವರ್ಸಸ್ ಸಸ್ಟೇನೇಬಲ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಪ್ರಾಡಕ್ಷನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051111165126/http://www.wrm.org.uy/bulletin/51/production.html |date=2005-11-11 }}'', WRM ಬುಲೆಟಿನ್ 51, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2001. == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * FAO ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಇಲಾಖೆ: ''[http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/docrep/003/w7499e/w7499e00.HTM ರಿವ್ಯೂ ಆಫ್್ ದಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್]{{Dead link|date=ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}'', FAO ಫಿಶರಿಶ್ ಕಲ್ಚರ್ 886, ಪರಿಷ್ಕೃತ. 1; FAO, 1997. ISSN 0429-9329. * ಹೋಲ್ತುಯಿಸ್, ಎಲ್. ಬಿ.: ''[ftp://ftp.fao.org/FI/document/sidp/AC477E_01Shrimp/AC477E00.pdf FAO ಸ್ಪೈಸೀಸ್ ಕೆಟಲಾಗ್, ಸಂಪುಟ. I: ಸ್ರಿಂಪ್ಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಪ್ರಾವ್್ನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್.]'', FAO ಫಿಶರಿಶ್ ಸಿನೋಪ್ಸಿಸ್ 125, ಸಂಪುಟ. 1.; FAO, 1980. ISBN 92-5-100896-5. * ಮೆಕ್್ಕ್ವೈದ್, ಜೆ.: ''[https://web.archive.org/web/20060925073249/http://www.pulitzer.org/year/1997/%E0%B2%AA%E0%B2%AC%E0%B3%8D%E0%B2%B2%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B3%8D-%E0%B2%B8%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%B8%E0%B3%8D/%E0%B2%B5%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%B8%E0%B3%8D/5-5/ ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್್ಫಾರ್ಮ್್ಡ್ ಬಾಯ್ ಶ್ರಿಂಪ್ ಬೂಮ್],'', ಮಾರ್ಚ್ 28, 1996. ಇದು ನ್ಯೂ ಓರ್ಲಿಯನ್ಸ್್ನ ನ್ಯೂಸ್್ಪೇಪರ್ ''ದಿ ಟೈಮ್ಸ್-ಪಿಕಾಯುನೆ'' ಯ ಸರಣಿಯ ಒಂದು ಭಾಗ. "ಪಬ್ಲಿಕ್ ಸರ್ವಿಸ್" ಈ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅದು ಫುಲಿಟ್ಜರ್ ಬಹುಮಾನವನ್ನು 1997ರಲ್ಲಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. * [http://www.enaca.org/ ನೆಟ್್ವರ್ಕ್ ಆಫ್ ಅಕ್ವಾಕಲ್ಚರ್ ಸೆಂಟರ್ಸ್ ಇನ್ ಏಶಿಯಾ-ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್ (NACA)] ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್್ನ''et al.'' ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ಏಶಿಯದಲ್ಲಿ ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. * [http://www.scampi.nu/ Scampi.nu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180809170411/http://scampi.nu/ |date=2018-08-09 }} ಒಂದು ಸ್ವೀಡನ್್ ದೇಶದ ವೆಬ್್ಸೈಟ್ ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲೇಖನಗಳ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೊಂಡಿಯನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿದೆ. * [https://web.archive.org/web/20051105064716/http://www.wwf.org.hk/eng/maipo/geiwei/ Mai Po ''gei wai'' ] ಒಂದು WWF- [[ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್|ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್್ನಲ್ಲಿ]]. ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಅದು ಹೊಂದಿದೆ. * ಮಾಂಟೆರಿ ಬೇ ಅಕ್ವೆರಿಯಂ [http://www.mbayaq.org/cr/SeafoodWatch/web/sfw_factsheet.aspx?gid=20 'Seafood Guide'] ಸಮುದ್ರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅದು ತಾಳಿಕೆ ಬರುವ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸಂಬಂಧಿ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅದು ಬಳಸುತ್ತದೆ. * [http://www.ejfoundation.org/page211.html ಎನ್ವಿರಾನ್್ಮೆಂಟಲ್ ಜಸ್ಟಿಸ್ ಫೌಂಡೇಶನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722010636/http://www.ejfoundation.org/page211.html |date=2011-07-22 }} ಎನ್ವಿರಾನ್್ಮೆಂಟಲ್ ಜಸ್ಟಿಸ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಕರಾವಳಿಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿಯು ಮಾಡಿದ ಹಾನಿಯ ಕುರಿತು ಅನೇಕ ವಿಡೀಯೋ ಮತ್ತು ಲಿಖಿತ ವರದಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದೆ. * [http://www.greenpeace.org/international/en/campaigns/oceans/aquaculture/shrimp-farming/ ಸೀಗಡಿ ಕೃಷಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110830112619/http://www.greenpeace.org/international/en/campaigns/oceans/aquaculture/shrimp-farming/ |date=2011-08-30 }}, ಗ್ರೀನ್್ಪೀಸ್್ನಿಂದ. * [http://aciar.gov.au/publication/CoP01 ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಪ್ರಾವ್ನ್ ಫಾರ್ಮಿಂಗ್ ಮ್ಯಾನ್ಯುಅಲ್] ಡೌನ್್ಲೋಡ್ ಮಾಡಿದ 159 ನೆ ಪುಟದ ಪಿಡಿಎಫ್, ಕ್ವೀನ್ಸ್್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಉದ್ದಿಮೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಇಲಾಖೆಯು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದು. {{fishing industry topics|expanded=aquaculture}} {{fisheries and fishing}} [[ವರ್ಗ:ದಶಪಾದಿಗಳು (ಸಮುದ್ರನಳ್ಳಿ)]] [[ವರ್ಗ:ಜಪಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆ]] [[ವರ್ಗ:ಜಲಚರ ಸಾಕಣೆ]] [[ವರ್ಗ:ಉದ್ಯಮ]] [[ವರ್ಗ:ಕೃಷಿ]] tkosiqfhlntvgw4tv915qs0rfmrzuoz 0 27684 1306202 1299087 2025-06-06T16:57:58Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306202 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder |name = Nicolas Sarkozy |image = Flickr_-_europeanpeoplesparty_-_EPP_Summit_October_2010_(105).jpg |office = [[President of France]]<!-- Please do not add his order, it is against WP:MOS, unused and clutter --> |primeminister = [[François Fillon]] |term_start = 16 May 2007 |term_end = 15 May 2012 |predecessor = [[Jacques Chirac]] |successor = [[François Hollande]] |office2 = [[Co-Prince of Andorra]] |primeminister2 = [[Albert Pintat]]<br />[[Jaume Bartumeu]] |governor_general2 = [[Philippe Massoni]]<br />[[Emmanuelle Mignon]]<br />[[Christian Frémont]] |alongside2 = [[Joan Enric Vives Sicília]] |term_start2 = 16 May 2007 |term_end2 = 15 May 2012 |predecessor2 = [[Jacques Chirac]] |successor2 = [[François Hollande]] |office3 = [[Minister of the Interior (France)|Minister of the Interior]] |primeminister3 = [[Dominique de Villepin]] |term_start3 = 2 June 2005 |term_end3 = 26 March 2007 |predecessor3 = [[Dominique de Villepin]] |successor3 = [[François Baroin]] |primeminister4 = [[Jean-Pierre Raffarin]] |term_start4 = 7 May 2002 |term_end4 = 30 March 2004 |predecessor4 = [[Daniel Vaillant]] |successor4 = [[Dominique de Villepin]] |office5 = [[Minister of the Economy, Industry and Employment (France)|Minister of Finance]] |primeminister5 = [[Jean-Pierre Raffarin]] |term_start5 = 31 March 2004 |term_end5 = 29 November 2004 |predecessor5 = [[Francis Mer]] |successor5 = [[Hervé Gaymard]] |office7 = [[List of Budget Ministers of France|Minister of the Budget]] |primeminister7 = [[Edouard Balladur]] |term_start7 = 30 March 1993 |term_end7 = 11 May 1995 |predecessor7 = [[Michel Charasse]] |successor7 = [[François d'Aubert]] |office8 = Mayor of [[Neuilly-sur-Seine]] |term_start8 = 14 April 1983 |term_end8 = 7 May 2002 |predecessor8 = [[Achille Peretti]] |successor8 = [[Louis-Charles Bary]] |birth_date = {{birth date and age|1955|1|28|df=y}} |birth_place = [[Paris]], [[French Fourth Republic|France]] |death_date = |death_place = |party = [[Union for a Popular Movement]] <small>(2002–present)</small> |otherparty = [[Rally for the Republic]] <small>(1976–2002)</small> |spouse = Marie-Dominique Culioli <small>(1982–1996)</small><br />[[Cécilia Attias|Cécilia Ciganer-Albéniz]] <small>(1996–2007)</small><br />[[Carla Bruni]] <small>(2008–present)</small> |children = Pierre <small>(by Culioli)</small><br />[[Jean Sarkozy|Jean]] <small>(by Culioli)</small><br />Louis <small>(by Ciganer-Albéniz)</small> |relations = [[Guillaume Sarkozy]] (brother)<br />[[Olivier Sarkozy]] (half-brother) |residence = [[Élysée Palace]] |alma_mater = [[Paris West University Nanterre La Défense]] |profession = [[Lawyer]] |religion = [[Catholic Church|Roman Catholicism]] |signature = Nicolas Sarkozy signature.svg |website = [http://www.sarkozy.fr/home/ sarkozy.fr] }} {{Infobox manner of address | name = Nicolas Sarkozy | image = [[ಚಿತ್ರ:Armoiries république française.svg|x50px]] | reference = ''Son Excellence (Monsieur)'' | spoken = ''Monsieur le Président'' | religious = | posthumous = | alternative = }} '''ನಿಕೋಲಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿ''' ಯವರು {{IPA-fr|nikɔla saʁkɔzi||Sarkozy.ogg}} ('''ನಿಕೋಲಸ್ ಪೌಲ್ ಸ್ಟೀಫನ್ ಸರ್ಕೋಜಿ ಡೆ ನಾಜಿ-ಬೊಕ್ಸಾ''' ಎಂದು ಚಿರಪರಿಚಿತರಾಗಿದ್ದು , ಜನವರಿ 28 1955ರಂದು ಜನನ) 23 ನೇ ಹಾಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತ ಫ್ರೆಂಚ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರೂ ಮತ್ತು ''ನಿವೃತ್ತ ರಾಜನೀತಿ ತಜ್ಞ'' ಹಾಗೂ ಆಂಡೋರ್ರಾದ ನಿಷ್ಠಾ ಬದ್ಧ ರಾಜಕುಮಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು 10ದಿನಗಳ ಮುಂಚೆ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯೆನಿಸಿದ್ದ ಸೆಗೊಲಿನ್ ರಾಯಲ್ರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರ 2007 ಮೇ 16 ರಂದು ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಗಿಂತ ಮೊದಲು, ಅವರು ಯೂನಿಯನ್ ಫಾರ್ ಪಾಪ್ಯುಲರ್ ಮೂವ್ಮೆಂಟ್ (ಯುಎಮ್‌ಪಿ) ನ ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದರು. (ಮೇ 2002 ರಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ 2004) ಅವರು ಜೀನ್‌ಪೀಯರ್ರೆ ರಾಫಾರಿನ್ರ (ಯುಎಮ್‌ಪಿ) ಮೊದಲ ಎರಡು ಸರ್ಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಕ್ವೆಸ್ ಚಿರಾಕ್ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ಕೆಳಗೆ ಆಂತರಿಕ ವ್ಯವಹಾರದ ಗೃಹ ಖಾತೆಯ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಿದರು. (ಮಾರ್ಚ್ 2004 - ಮೇ 2005 ರವರೆಗೆ) ಅವರು ವಿದೇಶಾಂಗ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ರಾಫಾರಿನ್‌ರ ಸರ್ಕಾರದಡಿಯಲ್ಲಿ ನೇಮಕವಾದರು. ಹಾಗೂ (2005–2007) ಡೋಮಿನಿಕ್ ಡೆ ವಿಲ್ಲೆಪಿನ್ ರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಗೃಹ ಖಾತೆಯ ಮಂತ್ರಿಯಾದರು. 2004 ರಿಂದ 2007 ರವರೆಗೆ ಸರ್ಕೋಜಿ ಹೌಟ್ಸ್-ಡೆ-ಸೈನ್ ವಿಭಾಗದ ಜನರಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಕೂಡ ಆಗಿದ್ದರು. ಹಾಗೂ 1983 ರಿಂದ 2002 ರವರೆಗೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಭಾಗದ, ಒಬ್ಬ ಅತ್ಯಂತ ಸಂಪದ್ಭರಿತ [[ನಿಯೈಲ್ಲಿ-ಸರ್-ಸೈನೆ]]ಯ ಮೇಯರ್ ಆಗಿದ್ದರು. (ಆರ್‍‌ಪಿಆರ್, ಯುಎಮ್‌ಪಿಯ ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ)ಯಾಗಿದ್ದ ಇಡೌರ್ಡ್ ಬಲ್ಲದುರ್ನ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ ಫ್ರಾನ್‌ಕೋಯಿಸ್ ಮಿಟ್ಟೆರ್ರಾನ್ಡ್ರ ಅಂತಿಮ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಆಯವ್ಯಯ ಮಂತ್ರಿಕೂಡ ಸರ್ಕೋಜಿ ಆಗಿದ್ದರು. ಫ್ರೆಂಚ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು (ಪುನರ್ ಪ್ರಭಾವೀಕರಿಸಿದ) ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name="bbc"/><ref>ಏಸ್ಟಿಯರ್, ಹೆನ್ರಿ; [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6632711.stm ''ವ್ಹಾಟ್ ನೌ ಫಾರ್ ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೊಜಿ?'' ], ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, 16 ಮೇ 2007</ref><ref>ಬೆನ್ನ್‌ಹೊಲ್ಡ್, ಕ್ಯಾಟ್ರಿನ್; [https://web.archive.org/web/20070508193251/http://www.iht.com/articles/2007/05/07/news/france.php ''ಸರ್ಕೋಜಿ ಪ್ಲೆಡ್ಜಸ್ ಕ್ವಿಕ್ ಆಕ್ಷನ್ ಆನ್ ಫ್ರೆಂಚ್ ಎಕಾನಮಿ''], ''ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಟ್ರೈಬ್ಯೂನ್'' , 7 ಮೇ 2007</ref> ಅವರು ನೈತಿಕವಾಗಿ, ನೀತಿಸೂತ್ರ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪುನಶ್ಚೇತನಗೊಳಿಸಲೆಂದು, ನವೀನ ಶಾಸನ ರಚನಾ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲೆಂದು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಮೀಸಲಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref name="bbc">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3673102.stm ''ವ್ಯಕ್ತಿಚಿತ್ರ: ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿ'' ] (ಬಿಬಿಸಿ)</ref> ವಿದೇಶಿಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಒಬ್ಬ ಮಿತ್ರರಾಜ್ಯ ಕೂಟಗಳ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಬಲಿಷ್ಠಗೊಳಿಸುವಂತಹ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ, ವಾಕ್ಯ ಪರಿಪಾಲಿಸಿದರು. ಅಂದರೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂ <ref>{{cite news | author =David Byers | title =Nicolas Sarkozy calls for 'Franco-British brotherhood' as state visit begins | url =http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article3624398.ece | work =[[The Times]] | publisher =Times Online | date =26 March 2008 | accessdate =26 March 2008 | location =London | archive-date =10 ಮೇ 2008 | archive-url =https://web.archive.org/web/20080510160405/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article3624398.ece | url-status =dead }}</ref> ನೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್<ref>ಆಂಡರ್ಸನ್, ಜಾನ್ ವಾರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಮೊಲ್ಲಿ ಮೂರೆ; [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/05/06/AR2007050600216.html "ಸರ್ಕೋಜಿ ವಿನ್ಸ್, ವಾವ್ಸ್ ಟು ರೀಸ್ಟೋರ್ ಪ್ರೈಡ್ ಇನ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್"], ''ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್'' , 7 ಮೇ 2007</ref> ಗಳ ಜೊತೆ ತುಂಬಾ ಒಳ್ಳೆಯ ಸಹಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ಯಾರೀಸ್‌ನ ಇಲ್ಲಿಸೀ ಪ್ಯಾಲೇಸ್ನಲ್ಲಿ 2008ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 2ರಂದು ಅವರು ಕಾರ್ಲಾ ಬ್ರೂನಿಯನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == === ಕುಟುಂಬದ ಹಿನ್ನೆಲೆ === ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾಗೂ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗೀಯ ಪೂರ್ವಿಕರುಗಳ ಸಂಯೋಗದ ಒಬ್ಬ ಫ್ರೆಂಚ್ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು '''ಪಾಲ್ ಇಸ್ಟಾವನ್ ಇರ್ನೊ ಸರ್ಕೋಜಿ ಡೆ ನಾಜಿ-ಬೋಕ್ಸಾ''' ರವರ ಮಗನಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ಮೂಲಗಳು ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ''ನಾಜಿ-ಬೋಕ್ಸೆ ಸರ್ಕೋಜಿ ಪಾಲ್ ಇಸ್ಟಾವನ್ ಇರ್ನೊ'' ಒಬ್ಬ ಹಂಗೇರಿಯವನಾಗಿದ್ದ ಅರಿಸ್ಟೊಕ್ರಾಟ್,<ref>ಇದು ಹಂಗೇರಿ ಹೆಸರಿನ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯೀಕರಿಸಿದ ಅಥವಾ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಿಸಿದ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ದತ್ತ ಹೆಸರನ್ನು ಮೊದಲು ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ( ಆದರೆ ಹಂಗೇರಿ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಇದು ಕೊನೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ) ಹಾಗೂ ಫ್ರೆಂಚ್ ನ ಉನ್ನತ ಭಾಗವಾದ "de" ಯನ್ನು ಹಂಗೇರಿಯ ಉನ್ನತ ಕೊನೆಯ ಭಾಗವಾದ "-i" ಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಂಗೇರಿ ಹೆಸರುಗಳ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯೀಕರಣವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದು,ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶ್ರಿಮಂತವರ್ಗದವರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹೀಗೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ 1920 ರಿಂದ1944ವರೆಗೆ ಹಂಗೇರಿಯ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದವರ ಹೆಸರು ಹಂಗೇರಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ nagybányai Horthy Miklós ಎಂದಿದೆ ,ಆದರೆ ಇದೇ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ Miklós Horthy de Nagybánya ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ. 1948 ರ Pál Sárközy de Nagy-Bócsa ಎಂಬ ಪ್ರೆಂಚ್ ಹೆಸರನ್ನು Étienne Arnaud Sarközy de Nagy-Bocsa ಎಂದು ಭಾಷಾಂತರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇಲ್ಲಿ ದತ್ತ ಹೆಸರಾದ Pál ನ್ನು ಪ್ರೆಂಚ್ ನಲ್ಲಿ Paul ಎಂದು ಭಾಷಾಂತರಿಸಲಾಗಿದೆ.ಹಾಗೂ Sarközy ಯಲ್ಲಿನ "a" ನ ಉಚ್ಛಾರದ ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು Bocsa ದಲ್ಲಿನ "o" ನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಗಿತ್ತು ,ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಎರಡು ಅಕ್ಷರಗಳು ಯಾವುದೇ ಉಚ್ಛಾರದ ಮೊನಚನ್ನು(''accent aigu'' ) ಪ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿಲ್ಲದೇ ಇರುವುದರಿಂದ ಇವುಗಳನ್ನು ಬಿಡಲಾಗಿತ್ತು. Sárközyಯಲ್ಲಿ "o" ನ ಉಚ್ಛಾರಣೆ ಯನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು, ಯಾಕೆಂದರೆ ಪ್ರಾಯಶಃ ಪ್ರೆಂಚ್ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಾರರು ಕ್ರಮ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸಿದ್ದರು,ಆದರೆ ಒಬ್ಬ ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷಾಂತರಕಾರನಿಗೆ "a" ಅಥವಾ "o" ಯ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಬಳಸಲು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿತ್ತು. </ref> ಮತ್ತು '''ಆಂಡ್ರಿ ಜಿನ್ನೆ "ಡಾಡು" ಮಲ್ಲಹ''' ರ ಮಗನೆನಿಸಿರುವರು(b. ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಎಂಬುದು 1925 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 12ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ರ ಮತ್ತು [[ಗ್ರೀಸ್|ಗ್ರೀಕ್]] ಯಹೂದಿಗಳ ಮೂಲವೆನಿಸಿತ್ತು.<ref name="BBCProf">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3673102.stm |title=Profile: Nicolas Sarkozy |publisher=BBC News |date=26 July 2009 |accessdate=9 March 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ejpress.org/article/22741|title=A Greek book on Nicolas Sarkozy|publisher=The European Jewish Press|date=|accessdate=2008-04-12|archiveurl=https://archive.today/20120729054708/http://www.ejpress.org/article/22741|archivedate=2012-07-29|url-status=live}}</ref> ಅವರು 1950 ಫೆಬ್ರವರಿ 8 ರಂದು ಪ್ಯಾರಿಸ್ XVIIನ ಸೇಂಟ್ ಫ್ರಾಂಕೋಯಿಸ್-ಡೆ-ಸೇಲ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾಗಿದ್ದರು, ಮತ್ತು 1959ರಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಿಚ್ಛೇದನ ನೀಡಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.wargs.com/noble/sarkozy.html |title=Ancestry of Nicolas Sarkozy |publisher=William Addams Reitwiesner |date= |accessdate=9 March 2010}}</ref> ಪಾಲ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯು 1928 ಮೇ 5 ರಂದು, ಅನಾಮಧೇಯ ಹಂಗೇರಿಯಾದ ಒಂದು ಶ್ರೀಮಂತವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿಯೆ [[ಬುಡಾಪೆಸ್ಟ್]]ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದರು.<ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/6752087/Nicolas-Sarkozy-has-the-last-laugh-on-aristocratic-rivals.html ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿ ಹ್ಯಾಸ್ ದಿ ಲಾಸ್ಟ್ ಲಾಫ್ ಆನ್ 'ಅರಿಸ್ಟೋಕ್ರಾಟಿಕ್' ರೈವಲ್ಸ್] ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆನ್ರಿ ಸ್ಯಾಮುಯೆಲ್, ಡೈಲಿ ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್, 8 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009</ref> ಒಟ್ಟೋಮನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸೇನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಯುದ್ಧಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿನ ಅವನ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ 10 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1628 ರಂದು ಹಂಗೇರಿಯದ ಅನಾಮಧೇಯ ಶ್ರೀಮಂತ ಜನಾಂಗದಿಂದ, ಇವನ ತಂದೆ ಕಡೆಯ ಪೂರ್ವಿಕನು ಉನ್ನತಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದನು. ಇವರ ಕುಟುಂಬವು (ಸುಮಾರು 705 ಎಕರೆಗಳು) 285 ಹೆಕ್ಟೇರ್‌‌ಗಳಷ್ಟು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. (18ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, 400-800 ಹೆಕ್ಟೇರ್‌‌‍ಗಳಿಂದ ಒಂದು ಎಸ್ಟೇಟ್ (2000-3000 ಎಕರೆಗಳು ಇಳಿಕೆಯಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು) ಹಾಗೂ <ref>[http://www.lefigaro.fr/reportage/20070207.FIG000000032_la_saga_hongroise_de_la_famille_sarkozy.html La saga hongroise de la famille Sarkozy] "Paul Sarkozy, né en 1928 à Budapest, aurait raconté que ses parents possédaient un château près d'Alattyan. [La réalité était un peu moins flamboyante]" ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷಾಂತರ: ದಿ ಹಂಗೇರಿಯನ್ ಸಾಗಾ ಆಫ್ ದಿ ಸರ್ಕೋಜಿ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ: "ಪಾಲ್ ಸರ್ಕೋಜಿ, ಬುಡಾಪೆಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ 1928ರಲ್ಲಿ ಜನನ. [ದಿ ರಿಯಾಲಿಟಿ ವಾಸ್ ಎ ಲಿಟಲ್ ಲೆಸ್ ಫ್ಲೇಮ್‍ಬಾಯಂಟ್."] ಫ್ರೆಂಚ್ ನ್ಯೂಸ್ ಪೇಪರ್ ''ಲೆ ಫಿಗಾರೊ''</ref> ಬುಡಾಪೆಸ್ಟ್‌ನ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ 92ಕಿಮೀ (57 ಮೈಲಿಗಳು)ದೂರದ ಸ್ಜೋಲ್‌ನೊಕ್, ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಅಲಟ್ಯಾನ್ ಎಂಬ ಒಂದು ಹಳ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಶ್ರೀಮಂತ ಗೃಹವನ್ನು ಈ ಕುಟುಂಬವು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="nytimes.com"/> ಪಾಲ್‌ ಸರ್ಕೋಜಿಯ ತಂದೆ ಮತ್ತು ತಾತ ಸ್ಜೋಲ್‌ನೊಕ್ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಚುನಾಯಿತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೂ, ಸರ್ಕೋಜಿ ಡೆ ನಾಜಿ-ಬೋಕ್ಸಾ ಕುಟುಂಬವು ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್ ವರ್ಗದ್ದಾಗಿತ್ತು, ಪಾಲ್‌ಸರ್ಕೋಜಿಯ ತಾಯಿ, ಕಾಟಲಿನ್ ಟೋತ್ ಡೆ ಸಿಸಫೋರ್ಡ್({{lang-hu|<!--Leave the lower case c please, it's not an error-->csáfordi Tóth Katalin}}) ಅಂದರೆ, ನಿಕೋಲಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯ ಅಜ್ಜಿಯು ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಎಂಬ ಶ್ರೀಮಂತ ವರ್ಗದವರ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದರು. 1944ರಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ಸೇನೆಯಂತೆ ಹಂಗೇರಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ, ಈ ಸರ್ಕೋಜಿ ಕುಟುಂಬವು ಜರ್ಮನಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಪಲಾಯನಮಾಡಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.weeklystandard.com/Utilities/printer_preview.asp?idArticle=13301&R=11249229 |title=ವೀಕ್ಲಿ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಗರ್ಡ್ಸ್ ಫಾರ್ ದಿ ಸರ್ಕೋ-ಸೆಗೊ ಶೋಡೌನ್ |access-date=2021-08-10 |archive-date=2007-08-13 |archive-url=https://archive.is/20070813053720/http://www.weeklystandard.com/Utilities/printer_preview.asp?idArticle=13301&R=11249229 |url-status=dead }}</ref> 1945ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿ ಕುಟುಂಬ ಹಿಂದಿರುಗಿದರೂ ಕೂಡ ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ಆಸ್ತಿ ಪಾಸ್ತಿಗಳೂ ಮುಟ್ಟುಗೋಲಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಪಾಲ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯ, ತಂದೆ ಸ್ವಲ್ಪದಿನಗಳಲ್ಲೇ ಕೊರಗಿ ದೈವಾಧೀನರಾದರು, ಆನಂತರ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕೋಜಿಯ್ ತಾಯಿಯು ಭಯಪಡುತ್ತಾ ಹಂಗೇರಿಯದ ಜನತಾ ಸೇನೆಗೆ ಬಲವಂತದಿಂದ ಸೇರಿಸಿದ್ದಳು ಅಥವಾ [[ಸೈಬೀರಿಯಾ]]ಗೆ ಕಳಿಸಿದಳು. ಹಾಗೇ ದೇಶ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗೆಂದು ಅವನಿಗೆ ಮೇಲಿಂದ ವೇಲೆ ಒತ್ತಾಯಪಡಿಸಿದಳು, ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ಗೆ ತಾನು ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಅವನನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಬರುವುದಾಗಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದಳು. ಪಾಲ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯು ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾಗೆ ಓಡಿಹೋದರು ಮತ್ತೆ ಜರ್ಮನಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿರುವಾಗಿ ಇವರ ತಾಯಿಯು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಬ್ಯಾಲಟನ್ ಸರೋವರದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಹೋದನೆಂದು ವರದಿ ಒಪ್ಪಿಸಿದ್ದಳು. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ, ಸರ್ಕೋಜಿಯು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿನ ಫ್ರೆಂಚ್ ಸೇನೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಅವರು ಫ್ರೆಂಚ್ ಗಡಿಯ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿನ ಬಡೆನ್ ಬಡೆನ್ಗೆ ಆಗಮಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ನೂತನ ಅನನುಭವಿ ಸೈನಿಕನನ್ನು ಫ್ರೆಂಚ್ ವಿದೇಶಿ ಲಿಜನ್ಗೆಂದು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು. ಫ್ರೆಂಚ್ ವಿದೇಶಿ ಲಿಜನ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯಿರುವ ಸಿಡಿ ಬೆಲ್ ಆ‍ಯ್ ಬ್ಬೆಸ್ಗೆ ತರಬೇತಿಗಾಗಿ ಅವನನ್ನು ಕಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿ ಐದು ವರ್ಷಗಳಿಗೆಂದು ಸಹಿಮಾಡಿದ್ದನು. ತರಬೇತಿಯ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಅವನು ಇಂಡೊಚೈನಾಗೆ ಕಳಿಸುವ ಸೇನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆಂದು ನಿಶ್ಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದನು. ಆದರೆ ಅವನು ಹೊರಡುವ ಮುನ್ನ ತಪಾಸಣೆ ಮಾಡಿದ ವೈದ್ಯರು ಕೂಡ ಹಂಗೇರಿಯದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಆತನು ಕರುಣೆಯಿಂದ ಅವನೊಂದಿಗೆ ನಡೆದುಕೊಂಡು, ಒಂದು ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಮೋಚನೆನೀಡುವ ಮೂಲಕ ವಿಯೆಡ್ ಮಿನ್ಹ್ದ ಸಾವಿನ ಕೈಗಳಿಂದ ಕಾಪಾಡಿದರು. 1948ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯು ನಾಗರೀಕ ಜೀವನಕ್ಕೆಂದು ಮರ್ಸಿಲ್ಲೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, 1970ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅವರು ಫ್ರೆಂಚ್ ನಾಗರೀಕ ಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಬೇಡಿದರು (ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ಕಾನೂನು ಬದ್ಧವಾಗಿ ಒಬ್ಬ ರಾಜ್ಯರಹಿತ ವ್ಯಕ್ತೀಯೆನಿಸಿದ್ದರು ಅದೇನೆ ಇದ್ದರೂ, ಅವರ ಹಂಗೇರಿಯನ್ ಹೆಸರನ್ನು "ಪೌಲ್ ಸರ್ಕೋಜಿ ಡೆ ನಾಜಿ-ಬೊಕ್ಸಾ" ಎಂದು ಫ್ರೆಂಚೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. 1949ರಲ್ಲಿ (''ಡಾಡು '' ಎಂದು ಹೆಸರಾದ) ಆಂಡ್ರಿ ಮಲ್ಲಹ್‌ಳನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಿದರು. ಆಂಡ್ರಿ ಮಲ್ಲಾಹ್‌ರವರು ಒಬ್ಬ ಕಾನೂನು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದು, ಬೆನೆಡಿಕ್ಟ್ ಮಲ್ಹರ್ ಮಗಳಾಗಿದ್ದಳು. ಅವರು ಒಬ್ಬ ನಿಪುಣ ಯೂರೋಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ಜನ್ ರಾಗಿದ್ದು, ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ 17ನೇ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ನಂಥ ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ಪಟ್ಟಣಗಳ ಆಡಳಿತವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಘನತೆಯಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. (ಬೆನಿಕೋ ಎಂಡು ಕಿರುನಾಮಾಂಕಿತರಾಗಿದ್ದ) ಬೆನೆಡಿಕ್ಟ್ ಮಲ್ಹಾರು ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಆರೋನ್ ಮಲ್ಲಾ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ಇವರು 1890ರಲ್ಲಿ ಥೆಸ್ಸಾಲೊನಿಕಿಯ ಸೆ‍ಫ್ಹಾರ್ಡಿಕ್ ಯಹೂದಿಗಳ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದರು. (ಆಮೇಲೆ [[ಆಟಮನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಒಟೊಮನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ಭಾಗವಾಗಿ). ಮೂಲವಾಗಿ ಸ್ಪೇನ್‌ನಿಂದ ಈ ಕುಟುಂಬವು ಬಂದಿದ್ದು, ಪ್ರೊವೆನ್ಸ್, ಪ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಪುನ: ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ನೆಲೆಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಆನಂತರ ಥೆಸ್ಸಾಲೊನಿಕಿಗೆ ಹೋಗಿ ಯಹೂದಿ ವರ್ಗದೊಳಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು, ಅಲ್ಲಿನಿಂದಲೇ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಅನ್ವೇಷಣೆಯ ಬೇರೆ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಬಹಿಷ್ಕೃತರ ಸಾಕ್ಷಿಕಳಾಗಿ ಯಹೂದಿ ವರ್ಹವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಆಭರಣಗಾರ ಮಾರ್ಡಿಚೈ ಮಲ್ಹಾ ಮತ್ತು ರೇಯನ್ ಮಾಗ್ರಿಸೊರವರ ಮಗನಾಗಿ ಬೆನಿಕೊ ಮಲ್ಹಾರವರು 1904 ರಲ್ಲಿ ಥೆಸ್ಸಾಲೊನಿಕಿ, ಅವನ ತಾಯಿಯೊಂದಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು. 14ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನ ದಕ್ಷಿಣ ಉಪನಗರದಲ್ಲಿನ ಸ್ಸಿಯಾಕ್ಸ್ನ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಲೈಸಿ ಲಕನಲ್ ಎಂಬ ಬೋರ್ಡಿಂಗ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾಜರಾಗಲೆಂದು ಅವರ ತಾಯಿ ಜೊತೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ನಾತಕ ಪದವಿಯ ನಂತರ ಔಷಧೀಯ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ವ್ಯಾಸಾಂಗ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳಲೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ನಂತರ ಒಬ್ಬ ಫ್ರೆಂಚ್ ಪ್ರಜೆಯಾದರು. ಪ್ರಥಮ ವಿಶ್ವಮಹಾಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ, ಫ್ರೆಂಚ್ ಭೂಸೇನೆಯಲ್ಲಿನ ಒಬ್ಬ ವೈದ್ಯರನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಿದರು (1891–1956), ಅವನು ಆ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಆಗತಾನೆ ವಿಧವೆಯಾದ '''ಅಡೆಲೆ ಔವಿಯರ್''' ಳನ್ನು 1917ರಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾದರು. ಅಡೆಲೆ ಔವಿಯರ್, ನಿಕೋಲಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯ ತಾಯಿಯಕಡೆಯ ಅಜ್ಜಿಯಾಗಿದ್ದು ಲಿಯಾಸ್ನಿಂದ ಬಂದ ಒಂದು ಸಂಪದ್ಭರಿತ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.amarfamily.org/ |title=Genealogie des Amar de Salonique |publisher=Amar Family |date=14 October 2009 |accessdate=9 March 2010}}</ref> ಮಲ್ಲಾಹ್‌ರು, ಅಡೆಲೆ ಔವಿಯರ್‌ರನ್ನು ವಿವಾಹವಾಗಿ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರಗೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ, ಅವರ ಧರ್ಮದ ಯಾವುದೇ ಕೋಮುಗಲಭೆಯಂಥ ಕೇಂದ್ರಿಕೃತ ವಿಚಾರಗಳು ವರದಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಅಡೆಲೆಯ ತಂದೆ ತಾಯಿಯರಿಂದಲೇ ಮನವಿಯಾಗಲ್ಪಟ್ಟರು. ಮತ್ತು ಬೆನೆಡಿಕ್ಟ್ ಎಂದು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಿಸಿಕೊಂಡರು. ಬೆನೆಡಿಕ್ಟ್ ಮಲ್ಹಾ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರಗೊಂಡರೂ ಕೂಡ, ಅವರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಯಾವತ್ತು ಕೂಡ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ಗೆ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಮಹಾಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಕೊರೀಜ್ನಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಡುವುದನ್ನು ತಡೆದರು ಹಾಗೂ ಜರ್ಮನಿಯರನ್ನು ಕಾಪಾಡಿದರು. ಸಾಮೂಹಿಕ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಥೆಸಲೊನಿಕಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ ಹಲವಾರು ಮಲ್ಹಾಜನರು ಸೆರೆ ಹಿಡಿದುಹಾಕಿದ ಶಿಬಿರಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ನಿರ್ನಾಮ ಮಾಡುವ ಶಿಬಿರಗಳಿಗೆ ನಿಷ್ಕರುಣೆಯಿಂದ ಕಳುಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ನಾಜಿಗಳಿಂದ, ಒಟ್ಟು 57 ಮಂದಿ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರು ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟು.<ref name="ajn">[http://www.ajn.com.au/news/news.asp?pgID=3162 ಸರ್ಕೋಜೀಸ್ ಜೆವಿಶ್ ರೂಟ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080701051854/http://www.ajn.com.au/news/news.asp?pgID=3162 |date=2008-07-01 }} ''ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಜೆವಿಶ್‌ನ್ಯೂಸ್'' 8 ಮೇ 2007</ref> 17ನೇ ಪ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಪ್ಯಾರಿಸಿನಂಥ ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗದ ನಗರದಲ್ಲಿ ಪೌಲ್ ಸರ್ಕೋಜಿ ಮತ್ತು ಆ‍ಂಡ್ರಿಮಲ್ಹಾ ನೆಲೆಸಿದರು. ಹಾಗೇ ಮೂರು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪಡೆದರು: ಗೈಲ್ಲಯುಂ 1951ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ, ಆತ [[ಬಟ್ಟೆ|ಟೈಕ್ಸ್‌ಟೈಲ್]] ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಉನ್ನತ ಉದ್ಯಮಿಯಾಗಿರುವನು ಮತ್ತು ಈಗ MEDEFನ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷನಾಗಿಹನು, (ಫ್ರೆಂಚ್ ಯೂನಿಯನ್ ಆಫ್ ಎಪ್ಲಾಂಯ‌ರ್ಸ್). ನಿಕೋಲಸ್, 1955 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ, ಹಾಗೂ ಫ್ರಾನ್ಕೊಯಿಸ್, 1957ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ (MBA ಪದವೀಧರ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಾಲೋಚನ ಕಂಪೆನಿಯ ನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿರುವನು.)<ref>{{cite web |url=http://www.bioalliancepharma.fr/news_press0106_eng.asp |title=Bioalliancepharma.fr |language={{Fr icon}} |publisher=Bio Alliance Pharma |date= |accessdate=9 March 2010 |archive-date=30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007 |archive-url=https://archive.is/20070930134622/http://www.bioalliancepharma.fr/news_press0106_eng.asp |url-status=dead }}</ref> 1959ರಲ್ಲಿ, ಪೌಲ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯು ತನ್ನ ಪತ್ನಿ ಮತ್ತು ಮೂರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ತೊರೆದನು. ಆನಂತರ, ಅವರು ಪುನಃ ಮೂರು ಬಾರಿ ವಿವಾಹವಾದರು ಮತ್ತೆ ಎರಡು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ತಂದೆಯಾದರು. ಅವರ ಮೂರನೇ ಪತ್ನಿ, ಕ್ರಿಸ್ಟಿನ್ ಡೆ ಗನಯ, ಫ್ರಾಂಕ್ ಜಿ.ವೈಸರ್ ಎಂಬ U.S. ರಾಯಭಾರಿಯನ್ನು ವಿವಾಹವಾದಳು. ಸರ್ಕೋಜಿಯ ಮಲ-ಸಹೋದರನಾದ, ಆಲಿವಿಯರ್ ಮಾರ್ಚ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಉಪಮುಖ್ಯಸ್ಥನಾಗಿ ಕಾರ್ಲೆ ಗ್ರೂಪ್ನಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಲ್ಪಟ್ಟನು ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಜಾಗತಿಕ ಹಣಕಾಸು ಸೇವಾ ವಿಭಾಗವು ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದಂತೆಯೇ ನಿರ್ವಹಣಾ ನಿರ್ದೇಶಕನಾದನು.<ref>ನಿಕ್ ಕ್ಲಾರ್ಕ್, [http://www.independent.co.uk/news/business/news/carlyle-poaches-olivier-sarkozy-790939.html ಕಾರ್ಲಿಲ್ ಪೋಚಸ್ ಒಲಿವಿಯರ್ ಸರ್ಕೋಜಿ], ''ದಿ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್'' , 4 ಮಾರ್ಚ್ 2008 {{En icon}}</ref> === ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ === ಸರ್ಕೋಜಿಯ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ, ಆತನ ತಂದೆಯು ಅವನ ತಾಯಿಯ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಕೂಡ, ಅವನು ತನ್ನದೇ ಆದ ಸ್ವಂತ ಜಾಹೀರಾತು ಏಜೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದನು ಹಾಗೂ ಮುಂದೆ ಸಂಪದ್ಭರಿತನಾದನು. 17ನೇ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನ ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗದ ನಗರ ದಲ್ಲಿ, ಬೆನೆಡಿಕ್ಟ್ ಮಲ್ಹಾ, ಅಂದರೆ ಸರ್ಕೋಜಿಯ ತಾತನಿಂದಲೇ ಸ್ವಾಮ್ಯಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟ, ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಕುಟುಂಬವು ವಾಸಮಾಡಿತು. ಈ ಕುಟುಂಬವು ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪಹೊರಭಾಗದ, 17ನೇ ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಇಲೆ-ಡೆ-ಪ್ರಾನ್ಸ್''ಪ್ರದೇಶ'' ದ ಒಂದು ಅತೀ ಸಂಪದ್ಭರಿತ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿಯುಲೈ-ಸರ್-ಸೈನ್ ಎಂಬ ಪ್ರಾಂತೀಯ ನಗರಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು. ಸರ್ಕೋಜಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಅವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆಗಿಂತ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆ ಕಂಡಂತಹ, ವಿಶ್ವಾಸಯೋಗ್ಯ ನೆನಿಸಿದ್ದ, ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಡ ಗಾಲನ ತತ್ವಗಳ ಬೆಂಬಲಿಗ (ಗೌಲಿಸ್ಟ್)ನೂ ಆಗಿದ್ದಂತ ತಾತನಿಂದ ತುಂಬ ಪ್ರಚೋದಿತನಾಗಿದ್ದನು. ಅದರಿಂದಾಗಿ, ಸರ್ಕೋಜಿ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಧರ್ಮವನ್ನು ಪುನಃ ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದರು.<ref name="BBCProf"/> ತನ್ನ ತಂದೆಯಿಂದ ಬಹಿಷ್ಕೃತನಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದೇ ಸರ್ಕೋಜಿಯನ್ನು ಈ ದಿನ ಈ ರೀತಿಯ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ತಾವೇ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿಯೇ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಹಪಾಠಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹಸಂಬಂಧ ಬೆಳೆಸಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿದ್ದರು, ಎಂದೂ ಸಹಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref name="autogenerated1">''ನೋಡಿ ಕ್ಯಾಥರಿನ್ ನಾಯ್ಸ್ ಸೆಮಿ-ಅಫಿಶಿಯಲ್ ಬಯೋಗ್ರಫಿ''</ref> ಆನಂತರ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ, "ಈ ದಿನ ತಾನು ಹೀಗೆ ಇರಲು, ಹಿಂದೆ ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ನೊಂದುಕೊಂಡನೆಂದು ಎಲ್ಲಾ ತೇಜೋಭಂಗಗಳ ಮೊತ್ತವೇ ನನ್ನನ್ನು ಈ ರೀತಿ ಮಾಡಿದೆ.<ref name="autogenerated1"/> === ಶಿಕ್ಷಣ === ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನ8ನೇ ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಮಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಹಿರಿಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಾಲೆಯಾದ ಒಂದು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿತಗೊಂಡಿದ್ದ ''ಲೈಸೀ ಚಾಪ್ಟಲ್'' ನಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯು ದಾಖಲಾಗಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ''ಆರನೇ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ'' ಫೇಲಾದರು. 'ಕೌರ್ಸ್ ಸೇಂಟ್ - ಲೂಯಿಸ್ ಡಿ ಮೊನ್ಶಿಯು'' ಗೆ ಆತನನ್ನು ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಕಳಿಸಿತು. 17ನೇ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ನ ಆಡಳಿತ ನಗರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸ್ಕೂಲ್‍ನಲ್ಲಿ ಅವರು ಒಬ್ಬ ಮಧ್ಯಮ ದರ್ಜೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು,<ref>''Un pouvoir nommé désir'' , ಕ್ಯಾಥರಿನ್ ನೇ, 2007</ref> ಆದರೆ ಅದೇನೆ ಇದ್ದರು ಅವರು ''ಸ್ನಾತಕ ಪದವಿ'' ಯನ್ನು 1973ರಲ್ಲಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ಅವರು ''[[University of Paris X: Nanterre|ಯುನಿವರ‍್ಸಿಟಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್ X ನ್ಯಾಂಟೆರ್ರೆ]]'' , ಮತ್ತು ಅದಾದನಂತರ DEA ಎಂಬ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಾರ ಕಾನೂನು ಪದವಿಯೊಂದಿಗೆ ಪರಿಣಿತರಾದರು. ಪ್ಯಾರಿಸ್ X ನ್ಯಾಂಟೆರ್ರೆ ಎಂಬುದು 68' ಮೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಚಳುವಳಿ ಆರಂಭಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೂ ಅವರು ಒಬ್ಬ ಎಡಪಕ್ಷದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಚಳುವಳಿಯ ಪ್ರಭಲ ಕೇಂದ್ರವೆನಿಸಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಒಬ್ಬ ಪ್ರಶಾಂತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಂತೆ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಸರ್ಕೋಜಿಯು ಪ್ರಭಲ ಪಡೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಂಘಕ್ಕೆ ಬಹು ಬೇಗ ಸೇರಿಕೊಂಡರು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ತುಂಬಾ ಚುರುಕಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ವಾಯ ಸೇನೆ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಕ್ಲೀನರ್‍ನಂತೆ, ತಾತ್ಕಾಲಿಕಲ ಹುದ್ದೆಗಾರನಂತೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪೂರ್ತಿಗೊಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.newsnours.com/2008/07/le-service-mili.html |title=Le service militaire de Sarkozy |publisher=Nousnours |date=22 February 1999 |accessdate=9 March 2010 |archive-date=14 ಫೆಬ್ರವರಿ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100214025105/http://www.newsnours.com/2008/07/le-service-mili.html |url-status=dead }}</ref> ಪದವೀಧರನೆನಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಅವರು ''Institut d'Études Politiques de Paris'' ಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ಸೈನ್ಸಸ್ ಪೋ ಎಂದು ಚನ್ನಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದರು (1979–1981). ಆದರೆ ಇಂಗ್ಲೀಷ ಭಾಷೆಯ ಅತಿ ವಿರಳ ಬಳಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಪದವಿಯಲ್ಲಿ<ref>ಆಗಸ್ಟಿನ್ ಸ್ಕಾಲ್ಬರ್ಟ್, [http://www.rue89.com/2007/09/18/un-soupcon-de-vantardise-sur-les-cv-ministeriels Un soupçon de vantardise sur les CV ministériels], ''Rue 89'' , 18 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007 {{Fr icon}}</ref> ಅನುತ್ತೀರ್ಣರಾದರು.<ref name="cath_nay">ಕ್ಯಾಥರಿನ್ ನೇಸ್ ಸೆಮಿ-ಅಫಿಶಿಯಲ್ ಬಯೋಗ್ರಫಿ</ref> ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಕೌಟುಂಬಿಕ,<ref name="cath_nay"/> ಕಾನೂನು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ವಿಶೇಷ ಪರಿಣಿತ ವಕೀಲನೆನಿಸಿ ಅದರ ಬಾರನಾಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣನೆನಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ಪ್ರವೀಣ ಫ್ರೆಂಚ್ ವಕೀಲರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ [[ಸಿಲ್ವಿಯೊ ಬೆರ್ಲುಸ್ಕೋನಿ|ಸಿಲ್ವಿಯೋ ಬರ್ಲ್ಯ್‌ಸ್ಕೋನಿ]] ಎನಿಸಿದರು<ref>{{cite web|url=http://tempsreel.nouvelobs.com/actualites/international/europe/20090629.OBS2316/berlusconi__le_bon_nicolas_sarkozy_a_ete_mon_avocat.html |title=Berlusconi : le "bon Nicolas Sarkozy" a été mon avocat |publisher=NouvelObs.com |date=29 June 2009|accessdate=9 March 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.repubblica.it/2009/06/sezioni/politica/berlusconi-varie-2/berlusconi-russia/berlusconi-russia.html |title=Corfù, il vertice del disgelo "Riparte collaborazione Nato-Russia" Il Cavaliere: "Mandai il mio avvocato Sarkozy da lui per la Georgia..." |publisher=Repubblica |date= |accessdate=9 March 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://unionesarda.ilsole24ore.com/Articoli/Articolo/131694 |title=Berlusconi al vertice Nato-Russia "Quando mandai l'avvocato Sarkozy" |publisher=L'UNIONE SARDA.it |date=20 November 1948 |accessdate=9 March 2010 |archive-date=30 ಜನವರಿ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120130060410/http://unionesarda.ilsole24ore.com/Articoli/Articolo/131694 |url-status=dead }}</ref>. === ಸಂಬಂಧಗಳು === ==== ಮೇರೀ-ಡಾಮಿನಿಕ್ ಕುಲಿಯೊಲಿ ==== ಸರ್ಕೋಜಿಯು ತನ್ನ ಪ್ರಥಮ ಪತ್ನಿ, ಮೇರಿ-ಡಾಮಿನಿಕ್ ಕ್ಯುಲಿಯೊಲಿಗಳನ್ನು 23, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1982 ರಂದು ವಿವಾಹವಾದರು. ಆಕೆಯ ತಂದೆ ವಿಕೊದ ಒಬ್ಬ ಔಷಧಿ ತಜ್ಞನಾಗಿದ್ದರು. (ಕೊರ್ಸಿಕಾ, ಅಜಶಿಯೊದ ಒಂದು ಉತ್ತರ ಗ್ರಾಮ). ಅವರಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು, ಪಿರ್ರೆ (1985ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ), ಈಗ ಒಬ್ಬ ಹಿಪ್-ಹಾಪ್ ನಿರ್ಮಾಪಕನೂ,<ref>{{cite web|last=Indrisek|first=Scott|url=http://blog.rhapsody.com/2008/01/pierre-sarkozy-hip-hop-producer.html|title=Pierre Sarkozy: Hip-Hop Producer|publisher=Rhapsody Blog|date=7 January 2008|accessdate=9 March 2010|archive-date=24 ಮಾರ್ಚ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100324154727/http://blog.rhapsody.com/2008/01/pierre-sarkozy-hip-hop-producer.html|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತು ಜೀನ್ (1986)ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ) ಈಗ ಪ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ನಿಯುಲ್ಲೇ-ಸರ್-ಸೀನ್ ಎಂಬ ಒಂದು ನಗರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೌನ್ಸಿಲರ್ ರಾಗಿರುವರು. ಸರ್ಕೋಜಿಯ ಬಲಬಂಟನೆನಿಸಿದ್ದ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ರಾಜಕಾರಣಿ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಪಾಸ್ಕ್ವಾ ಅವರ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆನಿಸಿದ್ದ. ಆದರೆ, ಕೆಲಕಾಲನಂತರ ಅವರೇ ರಾಜಕೀಯ ವಿರೋಧಿ ಪಕ್ಷದವನೆನಿಸಿದ.<ref>[http://www.spiegel.de/international/europe/0,1518,476255-2,00.html ಸರ್ಕೋಜಿ ಕ್ಲೋಸಸ್ ಇನ್ ಆನ್ ಹಿಸ್ ಗೋಲ್: ಆಂಬಿಷನ್ ಅಂಡ್ ಹಾನೆಸ್ಟಿ ಆನ್ ದಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಕ್ಯಾಂಪೇನ್ ಟ್ರಯಲ್] ಸ್ಪಿಯೆಗೆಲ್.ಡಿ, 4 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007</ref> ಸರ್ಕೋಜಿಯು 1996ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯುಲಿಯೋಲಿರಿಗೆ ವಿವಾಹ ವಿಚ್ಛೇದನ ನೀಡಿದರು, ಆದರೂ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಅಗಲಿದ್ದರು. ==== ಸೆಸಿಲಿಯಾ ಸಿಗನೆರ್-ಆಲ್ಬೆನಿಝ್ ==== ನಿಯುಲ್ಲೇ-ಸರ್-ಸೀನ್ ಯ ಮೇಯರ್ ಆಗಿ, ಸರ್ಕೊಜಿಯು ಮಾಜಿ ಫ್ಯಾಷನ್ ರೂಪದರ್ಶಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯೆನಿಸಿದ್ದ ಸಿಸಿಲಿಯ ಸಿಗನರ್-ಅಲ್ಬೆನೈಜ್ರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು.(ಐಸ್ಯಾಕ್ ಅಲ್ಬೆನೈಜ್ ಎಂಬ ಸಂಯೋಜಕನ ದೊಡ್ಡ-ಮೊಮ್ಮಗಳು ಮತ್ತು [[ಮಾಲ್ಡೋವ|ಮಾಲ್ಡೊವ]]ನ್ ತಂದೆಯ ಮಗಳು) ಅವನು ಆಕೆಯ ಮದುವೆಯಲ್ಲಿ <ref>{{cite news|title=Cécilia Sarkozy: The First Lady vanishes|date=24 June 2007|work=[[The Independent]] (United Kingdom)|url=http://www.independent.co.uk/news/europe/ccilia-sarkozy-the-first-lady-vanishes-454247.html|location=London|accessdate=31 March 2010|archive-date=17 ಮೇ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080517134053/http://www.independent.co.uk/news/europe/ccilia-sarkozy-the-first-lady-vanishes-454247.html|url-status=dead}}</ref>, ಜಾಕ್ವಸ್ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಎಂಬ ಟಿ.ವಿ. ನಿರೂಪಕಿಯನ್ನು ಅಧಿಕೃತ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು. 1988ರಲ್ಲಿ ಆಕೆಯು ಸರ್ಕೊಜಿಗಾಗಿ ತನ್ನ ಗಂಡನನ್ನೇ ಬಿಟ್ಟಳು, ಹಾಗೂ ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಅವನಿಗೆ ವಿವಾಹ ವಿಚ್ಛೇದನ ನೀಡಿದಳು. ಸರ್ಕೋಜಿ 1996 ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‍ನಲ್ಲಿ ಆಕೆಯನ್ನು ಮಾರ್ಟಿನ್ ಬಾಯ್ಗೆಸ್ ಮತ್ತು ಬರ್ನರ್ಡ್ ಆರ್ನಾಲ್ಟ್ ಎಂಬ ಸಾಕ್ಷಿಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿವಾಹವಾದರು,<ref>{{cite web |url=http://www.netglimse.com/celebs/pages/cecilia_sarkozy/index.shtml |title=Cecilia Sarkozy Biography |publisher=NetGlimse.com |date= |accessdate=9 March 2010 |archive-date=14 ಮಾರ್ಚ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100314171455/http://www.netglimse.com/celebs/pages/cecilia_sarkozy/index.shtml |url-status=dead }}</ref> ಅವರಿಗೆ 1997 ಏಪ್ರಿಲ್ 23ರಂದು ಲೂಯಿಸ್ ಎಂಬ ಒಬ್ಬ ಮಗನು ಜನಿಸಿದ. 2002 ಮತ್ತು 2005ರ ನಡುವೆ, ಈ ಜೋಡಿಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಸಿಸಿಲಿಯ ಸರ್ಕೋಜಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಪತಿಗೆ ಮುಖ್ಯ ಸಹಾಯಕನಾಗಿ ನಟಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು.<ref>{{cite news|last=Wyatt |first=Caroline |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/6656717.stm |title=World &#124; Europe &#124; Sarkozy soap opera grips Paris |publisher=BBC News |date=15 May 2007 |accessdate=9 March 2010}}</ref> 2005 ಮೇ 25ರಂದು, [[ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್|ಸ್ವಿಸ್]] ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯು ''ಲೆ ಮಾಟಿನ್'' ಹೀಗೆ ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿತು, ಸರ್ಕೋಜಿಯನ್ನು ತೊರೆದು ಫ್ರೆಂಚ್- [[ಮೊರಾಕೊ|ಮೊರೊಕ್ಕಾನ್]]ಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಿಚರ್ಡ್ ಆಟಿಯಸ್ರೊಂದಿಗೆ ನಡೆದಳು, ಆತ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಬ್ಲಿಸಿಸ್ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನಾಗಿದ್ದ.<ref>{{cite web|url=http://www.huliq.com/38585/nicolas-sarkozy-divorce-official |title=Nicolas Sarkozy divorce official|publisher=HULIQ|date=18 October 2007 |accessdate=9 March 2010}}</ref> ಅಲ್ಲಿ ''ಲೆ ಮಾಟಿನ್'' ಳ ಒಂದು ಖಾಸಗಿ ನಡರೆಯಿಂದಾಗಿ ಬೇರೆ ಅಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಹೊರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. <ref>{{cite web |url=http://www.globaljournalist.org/stories/2005/12/01/french-roast-served-up-american-style/ |title=Globaljournalist.org |publisher=Global Journalist |date= |accessdate=9 March 2010 |archive-date=31 ಜುಲೈ 2012 |archive-url=https://archive.is/20120731204224/http://www.globaljournalist.org/stories/2005/12/01/french-roast-served-up-american-style/ |url-status=dead }}</ref> ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ''ಲೆ ಫಿಗರೊ'' , ಅನ್ನೆ ಪುಲ್ಡ ಎಂಬ ಪತ್ರಿಕಾವರದಿಗಾರಳ ಜೊತೆಗೆ ತನ್ನದೊಂದು ಪ್ರೀತಿ - ಪ್ರೇಮ ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇದೆ ಎಂದು ಸರ್ಕೋಜಿ ಹೇಳಿದರು.<ref name="telegraph3">{{cite news | work=The Daily Telegraph | url=http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml;jsessionid=SNKICWL0BRPGRQFIQMGCFFWAVCBQUIV0?xml=/news/2006/02/19/wsark19.xml&page=2 | title=The Sarkozy saga | accessdate=12 August 2007 | location=London | first=Kim | last=Willsher | date=19 February 2006 | archive-date=26 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20071226010043/http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml;jsessionid=SNKICWL0BRPGRQFIQMGCFFWAVCBQUIV0?xml=%2Fnews%2F2006%2F02%2F19%2Fwsark19.xml&page=2 | url-status=dead }}</ref> ಅಂತಿಮವಾಗಿ 15 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2007ರಂದು ಸಿಸಿಲಿಯ ಮತ್ತು ಸರ್ಕೋಜಿ ವಿವಾಹ ವಿಚ್ಛೇದನಗೊಂಡರು. ಆದಾದ ತಕ್ಷಣವೇ ಸರ್ಕೋಜಿ ತನ್ನ ಚುನಾವಣೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. ಆಕೆ ಅವರ ಎರಡನೆಯ ಹೆಂಡತಿ.<ref>{{cite web |url=http://www.forbes.com/afxnewslimited/feeds/afx/2007/10/18/afx4234519.html |title=French president Sarkozy separation is 'divorce' - official UPDATE|author=AFX News Limited|publisher=[[Forbes magazine]]|date=18 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110805000643/http://www.forbes.com/feeds/afx/2007/10/18/afx4234519.html|archivedate=28 June 2011}}</ref> ==== ಕಾರ್ಲಾ ಬ್ರೂನಿ ==== ಸಿಸಿಲಿಯಾರವರಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳಿನೊಳಗಾಗಿ ಒಂದು ಭೋಜನ ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರಿಗೆ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಮೂಲದ ಗಾಯಕಿಯಾದ ಕಾರ್ಲಾ ಬ್ರೂನಿ ಯವರೊಂದಿಗೆ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು.ಇದು ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಾಯಿತು.<ref>[https://www.theguardian.com/world/2008/jan/13/france.alexduvalsmith ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಬಿಗಿನ್ಸ್ ಟು ಗ್ರೋ ವಿಯರಿ ವಿತ್ ದಿ ಸರ್ಕೋಜಿ ಸೋಪ್ ಒಪೆರಾ]. ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್, 13 ಜನವರಿ 2008</ref> ಅವರು 2 ಫೆಬ್ರವರಿ 2008 ರಂದು ಪ್ಯಾರೀಸ್ ನ ಎಲಿಸೀ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ನಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾದರು.<ref>{{cite|title=French President Marries Former Model|date=2 February 2008|publisher=ABC News|author=[[Associated Press]]}}</ref> 2010ರಲ್ಲಿ ಅವರ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಗಳಿವೆ ಎಂಬ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. ಇಬ್ಬರೂ ಸಹ ವಿವಾಹ ಹೊರತಾದ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವದಂತಿಯ ಅಪಾದನೆಗಳು ತಿಳಿಸಿದವು.<ref>[http://technology.timesonline.co.uk/tol/news/tech_and_web/the_web/article7069210.ece ಟ್ವಿಟರ್ ಇನ್ ಟ್ರಬಲ್ ಆಫ್ಟರ್ ಸೆಟ್ಟಿಂಗ್ ಸರ್ಕೋಜಿ ರೂಮರ್ ಮಿಲ್ ವ್ಹಿರ್ರಿಂಗ್]{{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. ದಿ ಟೈಮ್ಸ್, 2008 ಮಾರ್ಚ್ 23.</ref> === ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಸ್ತಿ === ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು €ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ನಿವ್ವಳ ಬೆಲೆ ಯನ್ನು ಸಂವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ತಿ ನಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿದರು.ಇದರಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲಿನ ಚರಾಸ್ತಿಗಳು ಜೀವವಿಮಾ ಪಾಲಿಸಿಗಳಾಗಿದ್ದವು.<ref>{{cite news |coauthor=AFP |title=L'homme qui valait 2 millions |trans_title=The man worth 2 million |publisher=[[Libération]] |language=French |date=11 May 2007 |url=http://www.liberation.fr/politiques/010119057-l-homme-qui-valait-2-millions |accessdate=18 March 2010}}</ref> ಒಬ್ಬ ಫ್ರೆಂಚ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ಅವರು ಕೈಗೊಂಡ ಮೊದಲ ಕ್ರಮವೆಂದರೆ ತಮ್ಮ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಂಬಳವನ್ನು €101,000 ನಿಂದ €240,000 ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಕೊಂಡರು ( ಯೂರೋಪ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚ್ ನ ಸಮಾನರಿಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು).<ref>{{cite news |author=Jon Boyle |title=Jokes and anger in France over Sarkozy pay rise |url=http://uk.reuters.com/article/idUKL3132522020071031 |publisher=Reuters UK |date=31 October 2007 |accessdate=12 March 2010 |archive-date=1 ಜನವರಿ 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080101211909/http://uk.reuters.com/article/idUKL3132522020071031 |url-status=dead }}</ref> ನ್ಯೂಯಿಲ್ಲಿ-ಸರ್-ಸಿಯೆನ್ನ ಒಬ್ಬ ಮಾಜಿ ಮೇಯರ್ ಆಗಿದ್ದು ಮೇಯರ್ ಪಿಂಚಣಿಯನ್ನೂ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅವರು ಹೌಟ್ಸ್-ಡಿ-ಸೀನ್ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಒಬ್ಬ ಮಾಜಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಪರಿಷತ್ ಪಿಂಚಣಿಯನ್ನೂ ಸಹ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. == ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯ ಸದಸ್ಯತ್ವ == ಸರ್ಕೋಜಿಯವರನ್ನು ಬಲ ಮತ್ತು ಎಡ ಪಂತಗಳೆರಡೂ ಒಬ್ಬ ನುರಿತ ರಾಜಕಾರಣಿಯಾಗಿ ಹಾಗೂ ಉತ್ತಮ ವಾಗ್ಮಿಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿದವು}.<ref>ಇಗ್ನಾಸಿಯೊ ರೊಮೊನೆಟ್ ಅವರ "ಫ್ರೆಂಚ್ ಪಾಪ್ಯುಲಿಸಂ", ಲಿ ಮೊಂಡ್ ಡಿಪ್ಲೊಮ್ಯಾಟಿಕ್, ಜೂನ್ 2007 ಆವೃತ್ತಿ, [http://www.monde-diplomatique.fr/2007/06/RAMONET/14842 ಫ್ರೆಂಚ್ ಆವೃತ್ತಿ] {{Fr icon}}, [http://www.truthout.org/docs_2006/053107G.shtml ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷಾಂತರ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070612221707/http://www.truthout.org/docs_2006/053107G.shtml |date=2007-06-12 }} {{En icon}}</ref> ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಅವರ ವರ್ಚಸ್ಸಿಗೆ, ರಾಜಕೀಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಹಾಗೂ ರಾಜಕೀಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಲವು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಅದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲೂ " ನಾಟಕೀಯ ತಿರುವುಗಳನ್ನು " ತರಲು ಅವರಲ್ಲಿರುವ ಆಸಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ಕೊಟ್ಟರು. ಒಟ್ಟಾರೆ, ಅವರು ಫ್ರೆಂಚ್ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕಿಂತ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಹಾಗೂ ಇಸ್ರೇಲಿ ರಾಜಕೀಯದ ಪರವಾಗಿದ್ದರು. ನವಂಬರ್ 2004ರಿಂದ ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಪ್ರಮುಖ ಬಲ ಪಂತದ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವಾದ ಯೂನಿಯನ್ ಪೋರ್ ಅನ್ ಮೂವ್ ಮೆಂಟ್ ಪಾಪುಲೈರ್ (ಯುಎಮ್‌ಪಿ)ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿಯೂ ಹಾಗೂ ಡೊಮಿನಿಕ್ ಡಿ ವಿಲ್ಲೆಪ್ಪಿನ್ನ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಆಂತರಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿಯೂ, ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವ ಬಿರುದನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. ಪ್ರೆಂಚ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಜಾಕೆಸ್ ಚೈರಾಕ್ ಹಾಗೂ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರ ನಂತರ ಫ್ರೆಂಚ್ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಇವರೂ ಒಬ್ಬರಾದರು. ಅವರ ಸಚಿವ ಹುದ್ದೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳು ಕಾನೂನು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ನಡುವಿನ ಸುಸಂಘಟಿತ ಸಂಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಸಚಿವರ ಆರಾಧನೆ (ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಮುಸ್ಲಿಂರ ಪ್ರೆಂಚ್ ಪರಿಷತ್ತು CFCMನ್ನು ರಚಿಸಿದರು). ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಅವರು ಫ್ರೆಂಚ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಭೆಯ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಸಚಿನ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ಅವರು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಈ ಹುದ್ದೆಗೆ ರಾಜಿನಾಮೆ ಕೊಡಬೇಕಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಅವರು ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಹುದ್ದೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಹಲವಾರು ಸಚಿವ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದರು. === ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ === ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು 23 ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ನ್ಯೂಯಿಲ್ಲಿ-ಸರ್-ಸೆಯಿನ್ ನ ನಗರ ಕೌನ್ಸೆಲರ್ ಆಗುವುದರ ಮೂಲಕ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟರು. ನಿಯೋ-ಗಾಉಲಿಸ್ಟ್ ಆರ್‍‌ಪಿಆರ್ ಪಕ್ಷದ ಒಬ್ಬ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ , ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದ ಆಚಿಲ್ಲೆ ಪೆರಿಟ್ಟಿಯವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಆ ನಗರದಮೇಯರ್ ಆಗಿ ಆಯ್ಕೆಗೊಂಡರು. ಸರ್ಕೋಜಿಯವರಿಗೆ ಪೆರಿಟ್ಟಿಯೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟವಾದ ಸಂಬಂಧವಿತ್ತು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ತಾಯಿಯವರೂ ಸಹ ಪೆರಿಟ್ಟಿಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಆ ಕಾಲದ ಆರ್‍‌ಪಿಆರ್ ನ ಹಿರಿಯ ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದ, ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಪಾಸ್ಕುವಾ, ತಾವು ಮೇಯರ್ ಆಗುವುದಕ್ಕೆ ಇಚ್ಛಿಸಿದ್ದು, ಸರ್ಕೋಜಿಯವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಪಾಸ್ಕುವಾ ರವರ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ತಾವೇ ಮೇಯರ್ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಏರಿದರು.<ref>''ಲೆ ಪರಿಸಿಯೆನ್'' , 11 ಜನವರಿ 2007</ref> ಇದರ ಮೂಲಕ ಅವರು 50,000ಕ್ಕೂ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಯಾವುದೇ ನಗರದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಮೇಯರ್ ಎಂಬ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾದರು. ಅವರು 1983ರಿಂದ 2002ರವರೆಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. 1988ರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು. 1993ರಲ್ಲಿ, ನ್ಯೂಯಿಲ್ಲಿಯ ಕಿಂಡರ್ ಗಾರ್ಟನ್ ನ ಚಿಕ್ಕ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಒತ್ತೆಯಾಳುಗಳಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಒಬ್ಬ "ಮಾನವ ಬಾಂಬ್" ನ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಸಂಧಾನ ನಡೆಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿದ್ದರು.<ref name="NYTimesWin">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2007/05/07/world/europe/07winner.html |title=Sarkozy Wins the Chance to Prove His Critics Wrong |work=[[ದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]] |author=Craig S. Smith |date=7 May 2007 |accessdate=8 January 2008 |archive-date=17 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090417033215/http://www.nytimes.com/2007/05/07/world/europe/07winner.html |url-status=dead }}</ref> ಈ "ಮಾನವ ಬಾಂಬ್" ಪೋಲಿಸರ ದಾಳಿಯ ಎರಡು ದಿನಗಳ ಮಾತುಕತೆಯ ನಂತರ, ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ತಾನು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಳ್ಳತನದಿಂದ ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ ಪೋಲೀಸರಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟನು. 1993 ರಿಂದ1995ವರೆಗೆ, ಅವರು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಯವರಾದ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಬಲ್ಲಾಡರ್ ರವರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಬಜೆಟ್‌ನ ಸಚಿವರಾಗಿಯೂ ಹಾಗೂ ವಕ್ತಾರರಾಗಿಯೂ ಇದ್ದರು. ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದ ಆರಂಭದ ಬಹುಪಾಲು ಭಾಗ, ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಜಾಕಸ್ ಚಿರಾಕ್ ರವರ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ , ಅವರು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾಲವನ್ನು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿಯವರನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿದರೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಇನ್ನಾವುದೇ ಬಜೆಟ್ ಮಂತ್ರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದರು, ಇದು €200 ಬಿಲಿಯನ್ (USD260 ಬಿಲಿಯನ್) (FY 1994-1996)ಗೆ ಸಮನಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಸಂಸತ್ ನಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದ ಮೊದಲ ಎರಡು ಬಜೆಟ್ ಗಳು ( ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷ1994 ಹಾಗೂ 1995 ಗಳ ಬಜೆಟ್) GDP ಶೇಕಡಾ ಆರರಷ್ಟು ಕೊರತೆಯೊಂದಿಗೆ ವರ್ಷದ ಕೊರತೆಯ ಬಜೆಟ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[[:fr:Dette publique de la France|Dette publique de la France]] {{Fr icon}}</ref> [[ಮಾಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್ ಒಪ್ಪಂದ|ಮಾಸ್ಟ್ರಿಚ್ ಒಪ್ಪಂದ]]ದ ಪ್ರಕಾರ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಬಜೆಟ್‌ನ ಕೊರತೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ GDPಯ ಶೇಕಡಾ ಮೂರಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕೊರತೆ ಮೀರುವಂತಿಲ್ಲ. 1995,ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಚೈರಾಕ್ ರವರನ್ನು ಧಿಕ್ಕರಿಸಿ, ಪುನಃ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಬಲ್ಲಾರ್ಡ್ ರವರನ್ನು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಂದರು ಚೈರಾಕ್ ರವರು ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದ ನಂತರ , ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಬಜೆಟ್ ನ ಸಚಿವ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ, ಅಧಿಕಾರದ ಹೊರಗುಳಿಯಬೇಕಾಯಿತು. ಆದರೆ, 1997 ರ ಸಂಸತ್ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಆರ್‍‌ಪಿಆರ್ ನ ಎರಡನೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಬಲ ಪಂಕ್ತವನ್ನು ಸೋಲಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಮತ್ತೆ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದರು. 1999ರಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದ ಮುಖಂಡರಾದ ಪಿಲಿಪ್ಪಿ ಸೆಗ್ವಿನ್ ರವರು ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡಿದ್ದರಿಂದ , ಸರ್ಕೋಜಿಯವರೇ ನಿಯೋ-ಗಾಉಲಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಆದರೆ 1999 ರ ಯೂರೋಪಿನ ಸಂಸತ್ತಿನ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿರೋಧಿಯಾದ ರಾಲಿ ಫಾರ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್ನ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಪಾಸ್ಕ್ ವಾರವರಿಗಿಂತ 12.7% ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮತಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದರ ಮೂಲಕ ಕಳಪೆ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಆರ್‍‌ಪಿಆರ್ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. [[ಚಿತ್ರ:Sarkozy-congres-ump.jpg|thumb|ನಿಕೊಲಾಸ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಅವರ ಪಕ್ಷದ ಕಾಂಗೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರುವುದು, 28 ನವೆಂಬರ್ 2004]] ಆದರೆ 2002ರಲ್ಲಿ , ಫ್ರೆಂಚ್ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನದ ಮರುಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ( ಫ್ರೆಂಚ್ ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಚುನಾವಣೆ2002ನೋಡಿರಿ), ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು 1995ರಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಬಲ್ಲಾರ್ಡ್ ರವರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರೂ ಸಹ , ಚೈರಾಕ್‌ರವರು ಜೀನ್ ಪ್ರಿಯರ್ ರಫರಿನ್ ರವರ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರನ್ನು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಆಂತರಿಕ ಸಚಿವರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು.<ref>[http://www.dartmouthindependent.com/archives/2007/10/french-presiden.html ಸಾಸ್ಡ್ ಸರ್ಕೋಜಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130902135114/http://www.dartmouthindependent.com/archives/2007/10/french-presiden.html |date=2013-09-02 }} ಫೆಲಿಸ್ ಇ ಬೇಕರ್, ದಿ ಡರ್ಟ್ಮೌತ್ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್, 31 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2007</ref> ಜುಲೈ 14 ರಂದು ಚೈರಾಕ್ ರವರ ರಸ್ತೆಯ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷಣದ ನಂತರ, ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಒಬ್ಬ ಆಂತರಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿ ಹೊಸ ಶಾಸನದ ಮೂಲಕ ವೇಗದ ಛಾಯಾ ಚಿತ್ರಗಳ ಸಮೂಹ ಖರೀದಿಗೆ ಕಾರ‍ಣರಾದರು ಹಾಗೂ ರಸ್ತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾಗುವ ಅಪಘಾತಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಒಂದು ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣರಾದರು. 31 ಮಾರ್ಚ್ 2004ರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದ ಪುನರ್ರಚನೆಯಲ್ಲಿ , ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಹಣಖಾಸು ಮಂತ್ರಿಯಾದರು. ಯುಎಮ್‌ಪಿ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿ ಮತ್ತು ಚೈರಾಕ್ ರವರ ನಡುವಿನ ಬಿರುಕು ಮುಂದುವರೆಯಿತು ,ಏಕೆಂದರೆ ಅಲೈನ್ ಜುಪ್ಪೆ ಯವರ ರಾಜಿನಾಮೆಯ ನಂತರ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕನಾಗಬೇಕೆಂಬ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಉದ್ದೇಶ ಬಹುತೇಕ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ನವಂಬರ್ 2004ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು 85% ಮತಗಳೊಂದಿಗೆ ಯುಎಮ್‌ಪಿ ಯ ನಾಯಕರಾದರು. ಚೈರಾಕ್ ರೊಂದಿಗಿನ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ , ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ತೀವ್ರಯು ಯುಎಮ್‌ಪಿ ಯು ''ಸಾರ್ಕೋಜೈಟ್'' ಗಳ ನಡುವೆ ,ಸರ್ಕೋಜಿಯ ಮೊದಲ ಲೆಫ್ಟಿನಂಟ್, ಬ್ರೈಸ್ ಹೊರ್ಟ್ ಫೆಕ್ಸ್ ಹಾಗೂ ಚೈರಾಕ್ ಲಾಯಲಿಸ್ಟ್ ಜೀನ್- ಲೂಯಿಸ್ ಡೆಬಿರ್ ಎಂದು ವಿಭಜನೆಗೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ವ್ಯಕ್ತವಾಯಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ 2005ರಂದು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಚೈರಾಕ್ ರವರು ಚೆವೇಲಿಯರ್ ಡಿ ಲಾ ಲೆಜಿಯನ್ ಹಾನರ್ ( ಲೆಜಿಯನ್ ಆಫ್ ಹಾನರ್ ಎಂಬ ಬಿರುದು) ಕೊಟ್ಟು ಗೌರವಿಸಿದರು. 13 ಮಾರ್ಚ್ 2005 ರಂದು ರಾಷ್ಟ್ರಿಯ ಸಭೆ ಗೆ ಮರು ಆಯ್ಕೆಗೊಂಡರು( ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಕಾರ,<ref>{{cite web |url=http://www.assemblee-nationale.fr/english/8ab.asp#TITLE%20III |title=French Constitution, article 23 |publisher=Assemblee Nationale |date= |accessdate=9 March 2010 |archive-date=1 ಮಾರ್ಚ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100301072754/http://www.assemblee-nationale.fr/english/8ab.asp#TITLE%20III |url-status=dead }}</ref> 2002ರಲ್ಲಿ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದಾಗ ತಮ್ಮ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡಬೇಕಾಗಿತ್ತು). 31 ಮೇ 2005 ರಂದು ಫ್ರೆಂಚ್ ನ ಪ್ರಮುಖ ವಾರ್ತಾ ಕೇಂದ್ರವಾದ '' ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಇನ್ಫೋ'' ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಡೊಮಿನಿಕ್ ಡೆ ವಿಲ್ಲೆಪಿನ್ನ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಯುಎಮ್‌ಪಿನಾಯಕತ್ವಕ್ಕೆ ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡದೆ ಆಂತರಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿ ಮರುನೇಮಕಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ವದಂತಿಯನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿತು. ಸರ್ಕಾರದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಇದು 2 ಜೂನ್ 2005ರಂದು ಖಚಿತವಾಯಿತು. === ಆಂತರಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿ ಮೊದಲ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ === ಒಬ್ಬ ಆಂತರಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ,2004ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ,2004ರ ಮತ ಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಅತ್ಯಂತ ಸುಧಾರಣಾತ್ಮಕ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದರು. ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಫ್ರೆಂಚ್ ಜನರು ಹಾಗೂ ಮುಸ್ಲಿಂ ಜನಾಂಗದ ನಡುವಣ ಬಿಗಿಯಾದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಥೋಲಿಕ್ ಅಥವಾ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್ ಚರ್ಚುಗಳು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕೃತ ಮುಖಂಡರ ನೇತೃತ್ವದದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಂಘನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂತೆ,ಪ್ರೆಂಚ್ ನ ಮುಸ್ಲಿಂ ರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯದ ಪರವಾಗಿ ಪ್ರೆಂಚ್ ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತವಾದ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ನಡೆಸುವ ಉತ್ತಮ ಸಂಘಟನೆಯ ಕೊರತೆ ಇದೆ. ಮೇ 2003ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಕೌನ್ಸೆಲ್ ಫ್ರಾಂಕೈಸ್ ಡು ಕಲ್ಟ್ ಮುಸಲ್ಮಾನ್ [[( ಮುಸ್ಲಿಂ ರ ಭಾವನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಇರುವ ಫ್ರೆಂಚ್ ಪರಿಷತ್) ಎಂಬ ಫ್ರೆಂಚ್ ಮುಸ್ಲಿಂರನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಒಂದು ಖಾಸಗಿ ಲಾಭರಹಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದರು.<ref>''[[ಜೆಒ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ಸ್]]'' , 28 ಮೇ 2003</ref>]] ಇದರೊಂದಿಗೆ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು, 1905ರ ಚರ್ಚ್ ಹಾಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯ ಕಾನೂನ ನಲ್ಲಿ ತಿದ್ದುಪಡಿಯನ್ನು ತರುವಂತೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. ಪ್ರಾಯಶಃ [[ಮಸೀದಿ]]ಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸು ಸಹಾಯ ಒದಗಿಸಲು ಹಾಗೂ ಇತರ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ<ref>{{Cite web |url=http://www.wwrn.org/article.php?idd=19272&sec=59&con=2 |title=ವರ್ಲ್ಡ್‌ವೈಡ್ ರಿಲೀಜಿಯಸ್ ನ್ಯೂಸ್ |access-date=2021-08-10 |archive-date=2008-12-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081224071400/http://www.wwrn.org/article.php?idd=19272&sec=59&con=2 |url-status=dead }}</ref> ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನಿಧಿಗಳ ಮೂಲಕ ಸಹಾಯ ಒದಗಿಸಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಹಣಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ಕಡಿಮ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ತಿದ್ದುಪಡಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು.[[ಮಸೀದಿ]] === ಹಣಕಾಸು ಮಂತ್ರಿ === ಹಣಕಾಸು ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಅಲ್ಪ ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರು. ಇದು ಯಾವ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತವಾಯಿತೆಂದರೆ ಉದಾರತೆ (ಪ್ರಸಕ್ತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಸರಾಗವಾಗಿ ತಲುಪುವುದು) ಅಥವಾ ಫ್ರೆಂಚ್‌ನ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯಾದ ''ಡಿರಿಜಿಸ್ಮ್'' ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯು ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿತ್ತು. ಯುಎಮ್‌ಪಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನದ ಚುನಾವಣೆಯ ಮರುದಿನವೇ ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. * ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 2004ರಂದು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಟೆಲಿಕಾಂ ನಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಒಡೆತನವು ಶೇ 50.4ರಿಂದ 41ಕ್ಕೆ ಇಳಿದು ಕಡಿಮೆಯಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite news |last=Thorel |first=Jerome |title=Le gouvernement finalise la privatisation de France Télécom |language=French |publisher=ZDNet France |date=1 September 2004 |url=http://www.zdnet.fr/actualites/business/0,39020715,39169571,00.htm |accessdate=18 March 2010 |archive-date=30 ನವೆಂಬರ್ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211130173905/https://www.zdnet.fr/actualites/le-gouvernement-finalise-la-privatisation-de-france-telecom-39169571.htm |url-status=dead }}</ref> * 2003ರಲ್ಲಿ ದಿವಾಳಿಯಾಗಿದ್ದ ಆಲ್ ಸ್ಟೋಮ್ ಎಂಬ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಯೊಂದಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿಯವರ ನಿರ್ಧಾರದಂತೆ ಅದನ್ನು ಅರೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣ ಗೊಳಿಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ಮರುಜೀವ ನೀಡಿದರು.<ref>{{cite news |title=Bruxelles valide le sauvetage d'Alstom |work=[[L'Expansion]] |publisher=[[L'Express (France)|L'Express]] |location=France |language=French |date=22 September 2003 |url=http://www.lexpansion.com/art/17.363.70036.0.html |accessdate=18 March 2010 |archive-date=3 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2005 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050903202733/http://www.lexpansion.com/art/17.363.70036.0.html |url-status=dead }}</ref> * ಜೂನ್ 2004ರಂದ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಗೃಹ ವಸ್ತುಗಳ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ಶೇಕಡಾ ಎರಡರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಒಪ್ಪದವೊಂದನ್ನು ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪರ ಸರಪಳಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಈ ಇಳಿಕೆಯು ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಶೇಕಡಾ ಒಂದರಷ್ಟು ಇದ್ದಿದರಿಂದ ಈ ಕ್ರಮವು ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಯಿತು.<ref>{{cite news |title=Grande distribution&nbsp;: l'accord Sarkozy à moitié appliqué |work=L'Expansion |publisher=L'Express |location=France |language=French |date=30 September 2004 |url=http://www.lexpansion.com/art/2576.78716.0.html |accessdate=18 March 2010 |archive-date=2 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081202200442/http://www.lexpansion.com/art/2576.78716.0.html |url-status=dead }}</ref> * ತೆರಿಗೆಗಳು: ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ISF (ಆಸ್ತಿಯ ಮೆಲಿನ ಏಕ ತರಿಗೆ).ಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ತಡೆದರು. ಇದನ್ನು ಎಡ ಹಾಗೂ ಬಲ ಪಂಥದ ಬಹುಜನರು ಒಂದು ಆದರ್ಶಮಯ ಸಂಕೇತ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟರು. ಅಲೆನ್ ಮಡೆಲಿನ್ ನಂತಹ ಕೆಲವು ವ್ಯಾಪಾರ ವರ್ಗದವರು ಹಾಗೂ ಉದಾರ ನೀತಿಯವರು ಇದನ್ನು ರದ್ದು ಮಾಡುವಂತೆ ಕೋರಿದರು. ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜದ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರೀಮಂತ ವರ್ಗದವರು ಎಂದು ಎಡ ಪಂಥದವರು ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರಿಗೆ ಇದು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಸುವ ಸಂಗತಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news |last=Martine |first=Gilson |title=ISF, la tentation des députés |trans_title=press review |publisher=[[Le Nouvel Observateur]] |language=French |date=20 May 2004 |url=http://www.nouvelobs.com/articles/p2063/a241461.html |archiveurl= https://web.archive.org/web/20050208204557/http://www.nouvelobs.com/articles/p2063/a241461.html |archivedate=8 February 2005}}</ref> === ವಿಲ್ಲೆಪಿನ್ ಸರ್ಕಾರ್ === ===ಆಂತರಿಕ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಎರಡನೆಯ ಅವಧಿ=== [[ಚಿತ್ರ:2006 09 12 sarkozy 600.jpg|thumb|ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಂಟೀರಿಯರ್ ಆಗಿ ಸರ್ಕೋಜಿ ಅವರು ಆಗಿನ ಯು.ಎಸ್. ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಕಾಂಡೋಲಿಸಾ ರೈಸ್ ಅವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಬೈಲ್ಯಾಟೆರಲ್ ಸಭೆಯ ನಂತರ, 12 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2006]] ಆಂತರಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿ ಎರಡನೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು,ಮೊದಲು ತಮ್ಮ ಸಚಿವ ಕಾರ್ಯ ಕಲಾಪಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ವಿಚಾರಶೀಲವುಳ್ಳವರಾಗಿದ್ದರು: ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕಾನೂನು ಹಾಗೂ ಆದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ಕೊಡುವುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ,ಅವರ ಹಲವಾರು ಘೋಷಣೆಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಒಬ್ಬ ಯುಎಮ್‌ಪಿಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. {{Main|Response to the 2005 civil unrest in France}} ಇಬ್ಬರು ಯುವಕರ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಮರಣದ ನಂತರ ಉಂಟಾದ ಗಲಬೆಗೆ ಕಾರಣ ಮೊದಲು "ಪುಂಡರು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಗುಂಪು ಎಂದು ಸಾರ್ಕೊಜಿಯವರು ದೂಷಿಸಿದರು. ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಎಡ ಪಂಥದ ಹಲವಾರು ಜನರು ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರದ ಸದಸ್ಯರೇ ಆದ ಸಮಾನತೆಯ ಹಕ್ಕುಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಸಚಿವರಾದ ಅಜೌಜ್ ಬೆಗಾಗ್ ರವರು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದರು.<ref>[http://www.lemonde.fr/cgi-bin/ACHATS/acheter.cgi?offre=ARCHIVES&amp;type_item=ART_ARCH_30J&amp;objet_id=921072 Azouz Begag, principal opposant à Nicolas Sarkozy], ''Le Monde'' , 2 ನವೆಂಬರ್ 2005 {{Fr icon}}</ref> ಈ ಗೊಂದಲಗಳ ನಂತರ ಅವರು ಮುಂದಿನ ನೀತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು: ವಲಸೆ ಬಂದವರ ಆಯ್ಕೆ, ವಲಸೆಗಾರರ ಜಾಡನ್ನು ತಿಳಿಯುವುದು ಹಾಗೂ ಯುವ ಅಪರಾಧಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ 1945ರ ಸರ್ಕಾರದ ಕಟ್ಟಳೆಯ ಸುಧಾರಣೆ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳಾಗಿದ್ದವು. === ಯುಎಮ್‌ಪಿ ನಾಯಕ === ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು 85 ಮತಗಳಿಂದ ಚುನಾಯಿತರಾಗಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಸುಧಾರಣಾ ಪಕ್ಷವಾದ ಯುಎಮ್‌ಪಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ , ಸದಸ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು. 2005ರಲ್ಲಿ ,ಅವರು ಯೋರೋಪ್ ಸಂವಿಧಾನದ ಫ್ರೆಂಚ್ ಪ್ರಜಾಭಿಪ್ರಾಯದ "yes" ಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದರು, ಅದರೆ "No" ಮತ ಜಯಗಳಿಸಿತು. 2005ರ ಉದ್ದಕೂ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ನೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಮೂಲಾಗ್ರವಾದ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಕರೆಕೊಟ್ಟರು. ಈ ಕರೆಗಳು 8 ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 2005ರಂದು ನಡೆದ ಒಂದು ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೆ ಏರಿದವು. ಈ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ದೇಶವು 30ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸುಳ್ಳು ಆಶ್ವಾಸನೆಗಳಿಂದ ಬೇಸತ್ತಿದೆ " ಎಂದರು.<ref>{{cite web|url=http://sarkozyblog.free.fr/index.php?2005/09/07/170-le-meilleur-pour-la-france |title=Interview with '&#39;Le Monde'&#39;, 8 September 2005 |publisher=Sarkozy Blog|date=19 September 2004 |accessdate=9 March 2010}}</ref> ಇತರ ವಿವಾದಗಳೊಂದಿಗೆ: * ಶೇ 50 ಷ್ಟು ತೆರಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಗರಿಷ್ಠ ತೆರಿಗೆ ದರ(ಎಲ್ಲಾ ''ನೇರ'' ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡು) ಹಾಗೂ ಕೆಲವೇ ತೊಡಕುಗಳ ಮೂಲಕ ಸರಳವಾದ ತೆರಿಗೆ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಕರೆಕೊಟ್ಟರು; * ತಮಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ನಿರಾಕರಿಸುವ [[ನಿರುದ್ಯೋಗ]] ಕೆಲಸಗಾರರಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು. * ಅವರು ಫ್ರೆಂಚ್ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಸಾಲ ಮುಕ್ತ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದರಿಂದ ಕೊರತೆ ಬಜೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿದರು. ಅಂಥಹ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಉದಾರತೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ( ಲೈಸ್ -ಫೈರ್ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಗಳ ಪರವಾಗಿ ಇರುವ) ಅಥವಾ ಹದಗೆಟ್ಟ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಕುಂದಿದ ''ಅತ್ಯಂತ ಉದಾರತೆ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಉದಾರತೆಯ ಹಣೆಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು ಹಾಗೂ ಅವರು ತಮ್ಮನ್ನು ಒಬ್ಬ ವಾಸ್ತವ ವಾದಿ ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಂಡರು. ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಫ್ರೆಂಚ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ನುರಿತ ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ವಲಸೆ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಭಾಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಸುಧಾರಣೆ ತರಲು ಬಯಸಿದ್ದರಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ವಿವಾದಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅವರು ಹೊರದೇಶದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಸಕ್ತ ಪ್ರೆಂಚ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಬಯಸಿದರು. ಇದರ ಮೂಲಕ ಹೊರಗಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ವಸತಿ ಸೌಕರ್ಯ ಪಡೆಯುವಂತೆ ಮುಕ್ತ ಪಠ್ಯ ಕ್ರಮವನ್ನು ತೆಗೆದು ಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ; ಬದಲಾಗಿ ಅವರು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪಠ್ಯ ಕ್ರಮವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳ ಬೇಕೆಂಬುದು ಅವರ ಆಶಯವಾಗಿತ್ತು. 2006ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಸಂಸತ್ತು ಗ್ರಂಥ ಕರ್ತನ ಹಕ್ಕಿನ ಕಾನೂನು ನ್ನು ಉತ್ತಮ ಪಡಿಸುವ DADVSIಎಂಬ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಿತು. ಅವರ ಪಕ್ಷವು ವಿವಾದದಿಂದ ವಿಭಜನೆ ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಮುಂದೆ ಬಂದು ಅನೇಕ ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ಸಭೆಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದರು. ನಂತರ , ಒಡಿಬಿ ಲೀಗ್ ಹಾಗೂ EUCD ಇನ್ಫೋ ನಂತಹ ಗುಂಪುಗಳು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿಯೂ ಹಾಗೂ ಅನಧಿಕೃತವಾಗಿಯೂ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ತಿದ್ದು ಪಡಿಗಳನ್ನು ತರಲು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು. ಇದು ಸಮಾನ ಹಂತ ದ ವ್ಯವಸ್ಥಗಳ ವಿಯ್ನಾಸಕರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಲವಾದ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ದಾರಿಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು ಎಂಬ ಆಪಾದನೆಯನ್ನು ಅವರು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. == ಆಧ್ಯಕ್ಷರ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪೈಪೋಟಿ == {{Main|French presidential election, 2007}} [[ಚಿತ್ರ:Nicolas Sarkozy Bastille Day 2008 n2-Sarko.jpg|thumb|right|ನಿಕೋಲಸ್‌ ಸರ್ಕೋಜಿ]] 2007ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆಯ ಸಂಭವನೀಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದರು; ಫ್ರಾನ್ಸ್ 2 ದೂರದರ್ಶನ ಚಾನೆಲ್ ವೊಂದರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ-ಮತ್ತೆ ಪುನರಾವರ್ತನೆಗೊಂಡ ಸಂಭಾಷಣೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ , ಪತ್ರ ಕರ್ತನೊಬ್ಬನು ಅವರನ್ನು ಮುಂಜಾನೆಯಲ್ಲಿ ಶೇವ್ ಮಾಡುವಾಗ ತಾವು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗುತ್ತೀರೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದಿರಾ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು, ನಾನು ಶೇವ್ ಮಾಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ" ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸಿದ್ದರು.<ref>[http://www.rtl.fr/rtlinfo/article.asp?dicid=159060 Broadcast of "France 2"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050427000943/http://www.rtl.fr/rtlinfo/article.asp?dicid=159060 |date=2005-04-27 }}, 19 ನವೆಂಬರ್ 2003</ref> 14 ಜನವರಿ 2007ರಂದು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರನ್ನು ಯುಎಮ್‌ಪಿ ಯು 2007 ರ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಚುನಾವಣೆಗೆ ತನ್ನ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿತು. ಅವಿರೋಧವಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಶೇ 98 ಮತಗಳನ್ನು ಗಳಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾದರು. ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದ 327,000 ಯುಎಮ್‌ಪಿ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ , ಶೇ 69 ಸದಸ್ಯರು ಆನ್ ಲೈನ್ ಮೂಲಕ ಮತಚಲಾಯಿಸಿದರು.<ref>"[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6260275.stm Sarkozy nod for presidential run]", ''ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್'' , 14 ಜನವರಿ 2007. 2007ರ ಜನವರಿ 27ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ 2007ರಂದು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು TF1 ನ ದೂರದರ್ಶನದ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು, ದೃಡವಾದ ಕಾರ್ಯ ಹಾಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲದ ಕೆಲಸದ ಸ್ವಾತಂತ್ರಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಸಲಿಂಗ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಅವರ ವಿರೋಧವಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಅವರು ನಾಗರಿಕ ಒಕ್ಕೂಟಗಳ ನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು ಹಾಗೂ ಸಲಿಂಗಿಗಳು ವಿವಾಹಿತ ಜೋಡಿಗಳಂತೆ ಒಂದೇ ಕಾನೂನಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ಬದುಕುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನೂ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು. ಈ ಕಾನೂನು ಜುಲೈ 2007ರಂದು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು.<ref>''paquet fiscal'' ನಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಇದು ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಕಾನೂನು ಆಗಿತ್ತು</ref> [[ಚಿತ್ರ:Segolene Royal Arcueil 18 septembre 2010 6.jpg|thumb|upright|right|ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಸೆಗೊಲಿನ್ ರಾಯಲ್.]] ಫೆಬ್ರವರಿ 7 ರಂದು ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿಟೌಲೊನ್ ನಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವರಾದ ಮೈಕೆಲ್ ಆಲಿಯಟ್ -ಮ್ಯಾರಿ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನೌಕಾ ಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ('' ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಗೌಲಿ'' ಯವರ ಪರಮಾಣು ಒಪ್ಪಂದದೊಂದಿಗೆ) [[ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ|ಪರಮಾಣು]] -ರಹಿತ ,ವಾಯು ನೌಕೆ ಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. "ಇದು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ, ಒಂದು ಶಾಶ್ವತವಾದ ಕಾರ್ಯನಿರತವಾದ ನೌಕೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು.<ref>[http://www.marianne2007.info/index.php?id_plugin=266&amp;path=newsAFP/page2News.php&amp;ftpUrl=070207164849.bmmbl7vt.txt&amp;pos=1&amp;action=plugin Sarkozy pour un deuxième porte-avions français] (ಎ‌ಎಫ್‌ಪಿ)</ref> ಮಾರ್ಚ್ 21 ರಂದು ,ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಜಾಕಸ್ ಚಿರಾಕ್ ರವರು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಚೈರಾಕ್ ರವರು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಆಡಳಿತ ಪಕ್ಷವಾದ ಯುಎಮ್‌ಪಿ ಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಸಾರ್ಕೀಜಿಯವರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಬೆಕೆಂದು ಸೂಚಿಸಿದರು:" ಒಟ್ಟಾರೆ ನಾನು ಅವರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಕೊಡುವುದು ಹಾಗೂ ಅವರಿಗೆ ಮತ ನೀಡುವುದು ಸಹಜವಾದದು" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ತಮ್ಮ ಅಭಿಯಾನದ ಕಡೆಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರುಮಾರ್ಚ್ 26 ರಂದು ಆಂತರಿಕ ಸಚಿವ ಹುದ್ದೆಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿದರು.<ref>[http://newsmax.com/archives/articles/2007/3/21/92845.shtml?s=os France's Jacques Chirac Backs Nicolas Sarkozy]. 31 ಮಾರ್ಚ್ 2006</ref> ಅಭಿಯಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಎದುರಾಳಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ,"ಒಬ್ಬ ಕ್ರೂರ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ" ಹಾಗೂ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಭವಿಷ್ಯತ್ತಿನ ಬಗ್ಗೆ ಕಠೋರ ನಿಲುವನ್ನು ತಾಳಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6566649.stm ಫ್ರೆಂಚ್ ಕನ್‌ಫ್ಯೂಸ್ಡ್ ಓವರ್ ದಿ ರಿಯಲ್ ಸರ್ಕೋಜಿ]. 18 ಏಪ್ರಿಲ್ 2007</ref> ಅಲ್ಲದೆ ಕೆಲವು ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಲ ಪಂಥದ ಭಾವನೆಗಳ ಮುಖಾಂತರ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಮತಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಕಡೆಗೆ ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಿತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಎದುರಾಳಿಗಳು ಆರೋಪಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಅಭಿಯಾನದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ನಿರಂತರವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಎದುರಾಳಿ ಸಮಾಜವಾದಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾದ ಸೆಗೊಲಿನ್ ರಾಯಲ್ ರವರಿಗಿಂತ ಮುನ್ನಡೆ ಸಾಧಿಸಲು ಅವರಿಗಿರುವ ಖ್ಯಾತಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕೊರತೆ ಎನಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಚುನಾವಣೆಯ ಮೊದಲ ಸುತ್ತು 22 ಏಪ್ರಿಲ್ 2007ರಂದು ನಡೆಯಿತು. ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಶೇ 31.18ಮತಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಸೆಗೋಲಿನ್ ರಾಯಲ್ ರವರ ಶೇ 25.87ಮತಗಳಿಗಿಂತ ಮುನ್ನಡೆ ಸಾಧಿಸಿದರು. ಎರಡನೇ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಶೇ53.06 ಮತಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೆಗೋಲಿನ್ ರಾಯಲ್ ರವರ ಶೇ 46.94ಮತಗಳಿಗಿಂತ ಮುನ್ನಡೆ ಸಾಧಿಸಿ ಮೊದಲಿಗರಾಗಿ ಚುನಾವಾಣೆಯಲ್ಲಿ ಜಯ ಸಾಧಿಸಿದರು.<ref>Élection présidentielle de 2007—[http://www.interieur.gouv.fr/sections/a_votre_service/resultats-elections/PR2007/FE.html résultats définitifs] ಫ್ರೆಂಚ್ ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ಇಂಟೀರಿಯರ್</ref> ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಘೋಷಣವಾದ ನಂತರ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಆಧುನೀಕರಣದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡಿದರು,ಆದರೆ ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಉನ್ನತವಾದವು ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತಾ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಏಕತೆಗೆ ಕರೆಕೊಟ್ಟರು. ಅವರ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ , "ಫ್ರೆಂಚ್ ತನ್ನ ಗತ ಯೋಜನೆಗಳು ,ಹವ್ಯಾಸಗಳು ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮುರಿಯುವ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಕೆಲಸದ ಮೌಲ್ಯ ,ಅಧಿಕಾರ ಘನತೆ ಹಾಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಗೌರವವನ್ನು ನಾನು ಪುನಃ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತೇನೆ" ಎಂಬ ಭರವಸೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು. == ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನ == ಫ್ರೆಂಚ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು : 2007ರಿಂದ. '''ಸರ್ಕಾರಿ ಕಾರ್ಯಗಳು''' ಬಡ್ಜೆಟ್ ಮಂತ್ರಿ ಹಾಗೂ ಸರ್ಕಾರಿ ವಕ್ತಾರ : 1993–1995. ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ ಮಂತ್ರಿ ಹಾಗೂ ಸರ್ಕಾರಿ ವಕ್ತಾರ : 1994–1995. ರಾಜ್ಯ ಮಂತ್ರಿ, ಇಂಟರ್ನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಹಾಗೂ ಲೋಕಲ್ ಫ್ರೀಡಂಗಳ ಆಂತರಿಕ ಮಂತ್ರಿ : 2002–2004. ರಾಜ್ಯ ಮಂತ್ರಿ, ಹಣಕಾಸು ಮಂತ್ರಿ, ಫೈನಾನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ : ಮಾರ್ಚ್–ನವೆಂಬರ್ 2004 (ರಾಜೀನಾಮೆ). ರಾಜ್ಯ ಮಂತ್ರಿ, ಆಂತರಿಕ ಹಾಗೂ ಯೋಜನಾ ಮಂತ್ರಿ : 2005–2007 (ರಾಜೀನಾಮೆ). '''ಚುನಾವಣಾ ಆದೇಶಗಳು''' '''''ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಆಫ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್'' ''' Hauts-de-Seineಯ (6ನೆಯ ಸಂವಿಧಾನ) ನ್ಯಾಶನಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಆಫ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಸದಸ್ಯತ್ವ : 1988–1993 (1993ರಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾದರು) / 1995–2002 (2002ರಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾದರು) / ಮಾರ್ಚ್-ಜೂನ್ 2005 (ಜೂನ್ 2005ರಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾದರು). 1988ರಲ್ಲಿ ಚುನಾಯಿತರಾದರು, 1993, 1995, 1997, 2002, 2005ರಲ್ಲಿ ಮರು ಚುನಾಯಿತರಾದರು. '''''ರೀಜನಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್'' ''' Île-de-Franceನ ರೀಜನಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲರ್ : 1983–1988 (ರಾಜೀನಾಮೆ). Elected in 1986. '''''ಜನರಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್'' ''' Hauts-de-Seine ಜನರಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು : 2004–2007 (ರಾಜೀನಾಮೆ, 2007ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು). Hauts-de-Seine ಜನರಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು : 1986–1988 (ರಾಜೀನಾಮೆ). Hauts-de-Seine ಜನರಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಜನರಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲರ್ : 1985–1988 / 2004–2007 (ರಾಜೀನಾಮೆ, 2007ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು). '''''ಮುನಿಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್'' ''' Neuilly-sur-Seineನ ಮೇಯರ್ : 1983–2002 (ರಾಜೀನಾಮೆ). 1989, 1995, ಹಾಗೂ 2001ರಲ್ಲಿ ಮರು ಚುನಾಯಿತರಾದರು. Neuilly-sur-Seineನ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲರ್ : 1977–2004 (ರಾಜೀನಾಮೆ). 1983, 1989, 1995, ಹಾಗೂ 2001ರಲ್ಲಿ ಪುನರಾಯ್ಕೆಯಾದರು. '''ರಾಜಕೀಯ ಕಾರ್ಯಗಳು''' ಯೂನಿಯನ್ ಫಾರ್ ಎ ಪಾಪ್ಯುಲರ್ ಮೂವ್ಮೆಂಟ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು : 2004–2007 (ರಾಜೀನಾಮೆ, 2007ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು). 2004ರಲ್ಲಿ ಚುನಾಯಿತರಾದರು. ರ್ಯಾಲಿ ಫಾರ್ ದಿ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು : ಏಪ್ರಿಲ್–ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1999. ರ್ಯಾಲಿ ಫಾರ್ ದಿ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ನ ಜನರಲ್ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ: 1998-1999. ರ್ಯಾಲಿ ಫಾರ್ ದಿ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ನ ಡೆಪ್ಯುಟಿ ಜನರಲ್ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ: 1992-1993. == ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ == {{Main|Presidency of Nicolas Sarkozy}} 6 ಮೇ2007ರಂದು ,ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಐದನೆಯ ಗಣರಾಜ್ಯದ ( 1958ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡಿತು) ಆರನೇ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿಯೂ ಹಾಗೂ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ 23ನೇ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿಯೂ ಆಯ್ಕೆಗೊಂಡರು. ಪ್ರಪಂಚದ ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಜನಿಸಿದ ಮೊದಲ ಫ್ರೆಂಚ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. 16 ಮೇ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 11:00 ಗಂಟೆಗೆ(9:00 UTC) ಎಲಿಸಿ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಜಾಕಸ್ ಚೈರಾಕ್ ರವರಿಂದ ಅಧಿಕಾರವು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ವರ್ಗಾವಣೆ ಆಯಿತು.ಇಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರಿಗೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಅರ್ಸೇನಲ್‌ನ ನೀತಿ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news |last=Samuel |first=Henry |url=http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2007/05/17/wfra17.xml |title=Radiant Cécilia puts Sarkozy in the shade |publisher=Daily Telegraph |date=17 May 2007 |accessdate=9 March 2010 |location=London |archive-date=24 ಏಪ್ರಿಲ್ 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080424160605/http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=%2Fnews%2F2007%2F05%2F17%2Fwfra17.xml |url-status=dead }}</ref> ಮಧ್ಯಾಹ್ನದಂದು , ನೂತನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಜರ್ಮನಿಯ ಕುಲಪತಿ ಯವರಾದ ಏಂಜೆಲಾ ಮೇರ್ಕೆಲ್ ರವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೊರಟರು. [[ಚಿತ್ರ:L. Bush-Sarkozy 20070608-5 d-0047-515h.jpg|thumb|right|ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್.ನ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆ ಲಾರಾ ಬುಶ್ ಅವರನ್ನು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಅಭಿನಂದಿಸುತ್ತಿರುವುದು, ಜೂನ್ 2007]] ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ , ಡೊಮಿನಿಕ್ ಡಿ ವಿಲ್ಲೆಪಿನ್ ರವರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಫ್ರಾಂಕೋಯಿಸ್ ರವರು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>[http://elysee.fr/elysee/elysee.fr/francais_attente/salle_de_presse/communique_concernant_la_nommination_du_premier_ministre.76689.html Communiqué de la Présidence de la République concernant la nomination du Premier ministre.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070519071357/http://www.elysee.fr/elysee/elysee.fr/francais_attente/salle_de_presse/communique_concernant_la_nommination_du_premier_ministre.76689.html |date=2007-05-19 }} ''Élysée Palace'' , 17 ಮೇ 2007</ref> ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು, ಮೆಡಿಸಿನ್ಸ್ ಸಾನ್ಸ್ ಫ್ರಾಂಟಿಯರ್ಸ್ ನ ಎಡ ಪಂಕ್ತದ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಕೌಚ್ನರ್ ರವನ್ನು ತಮ್ಮ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಿದರು.ಇದು ಕೌಚ್ನರವರನ್ನು ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಹೊರಹಾಕುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರ‍ಣವಾಯಿತು. ಕೌಚ್ನರ್‌ರವರ ಜೊತೆ ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಸೆಗೋಲಿನ್ ರಾಯಲ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದ ಎರಿಕ್ ಬೆಸನ್‌ರವರೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಮೂವರು ಎಡಪಕ್ಷದವರಿದ್ದರು. ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದ ಒಟ್ಟು 15 ಜನರಲ್ಲಿ ಏಳು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಪ್ರೆಂಚ್ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಬಂದ ಉತ್ತರ ಆಫ್ರಿಕಾ ಮೂಲದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆಯಾದ ಕಾನೂನು ಸಚಿವರಾದ ರಚೀದಾ ದತಿ. ಈ ಹದಿನೈದರಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಎಕೋಲ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ದಿ ಅಡ್ಮಿನಿ ಸ್ಟ್ರೇಷನ್‌ಗೆ ಹಾಜರಾದರು. ಸಚಿವ ಸಂಪುಟವನ್ನು ಪುನರ್ ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಸಚಿವ ಸ್ಥಾನವಾದ, ಸಚಿವ ಸ್ಥಾನದ ವಲಸೆ, ಭಾವೈಕ್ಯತೆ,ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಐಕ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಸಹ-ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಅವರ ಬಲಗೈ ಬಂಟನಾದ ಬ್ರೈಸ್ ಹಾರ್ಟಿಫಿಯುಕ್ಸ್‌ಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಬಜೆಟ್ ನ ಶಾಖೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಲೆಕ್ಕ ಪತ್ರಗಳು ಹಾಗು ನಾಗರಿಕ ಆಡಳಿತ-ವನ್ನು ಎರಿಕ್ ವರ್ತ್ ರವರಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿ, ನಿವೃತ್ತರಾಗಲಿರುವ ಕೇವಲ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗದ ನಾಗರಿಕ ಸೇವಾ ನೌಕರರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತುಂಬಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ,17 ಜೂನ್ ಸಂಸತ್ತಿನ ಚುನಾವಣೆಗಳ ನಂತರ , ಸಚಿವ ಸಂಪುಟವನ್ನು 15ಸಚಿವರು ಹಾಗೂ 16ಉಪ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಇರುವ ಒಟ್ಟು 31 ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿರುವಂತೆ ಹೊಂದಿಸಲಾಯಿತು. ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರವೇ , [[ಕೊಲೊಂಬಿಯ|ಕೊಲಂಬಿಯಾ]]ದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಆಲ್ವಾರೋ ಯುರೈಬ್ ಹಾಗೂ ಎಡ ಪಂಥದ ಗೆರಿಲ್ಲಾ FARCರವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿ ದಂಗೆಕೋರರ ಗುಂಪೊಂದು ಒತ್ತೆಯಾಳುಗಳಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡ ಜನರನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಫ್ರಾಂಕೋ-[[ಕೊಲೊಂಬಿಯ|ಕೊಲಂಬಿಯಾ]]ದ ರಾಜಕಾರಣಿಯಾದ ಇನ್ ಗ್ರಿಡ್ ಬೆಟಾನ್ ಕೋರ್ಟ್ ರವರನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿದರು. ಕೆಲವು ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು FARC ನ ಕುಲಪತಿಗಳಾದ ರೊಡ್ರಿಗೋ ಗ್ರಾಂಡಾ ಅವರನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಯುರೈಬ್ ನ್ನು ಸ್ವತಃ ತಾವೇ ಕೇಳಿಕೊಂಡರು.<ref>[http://www.lacronica.com/EdicionEnLinea/Notas/Internacional/08062007/244942.aspx Llama G8 a FARC contribuir a liberación de rehenes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081225022851/http://www.lacronica.com/EdicionEnLinea/Notas/Internacional/08062007/244942.aspx |date=2008-12-25 }}, ''ಲಾ ಕ್ರೊನಿಕಾ'' , 8 ಜೂನ್ 2007 {{Es icon}}</ref> ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ , ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು 24 ಜುಲೈ 2007ರಂದು , ಲಿಬಿಯಾದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತರಾಗಿದ್ದ ಬಲ್ಗೇರಿಯಾದ ನರ್ಸ್ ಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ದೇಶಕ್ಕೆ ವಾಪಸ್ಸು ಕಳುಹಿಸಲು ಫ್ರೆಂಚ್ ಹಾಗೂ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ವಶಕ್ಕೆ ಪಡೆಯುವ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ,ಗಡ್ಡಾಫಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಚಿಂತನೆ ಹಾಗೂ ವಲಸೆ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು-ಮತ್ತು $230 ಮಿಲಿಯನ್(168 ಮಿಲಿಯನ್ ಯೂರೊಗಳು) ಗಳ ಆಂಟಿ ಟಾಂಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯಾದMILANನ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು.<ref name="WP Moore">ಮೊಲ್ಲಿ ಮೂರ್, [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/08/03/AR2007080301950.html ಫ್ರಾನ್ಸಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿ ಆಫ್ ಟು ಎ ರನ್ನಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ಟ್], ''ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್'' , 4 ಆಗಸ್ಟ್ 2007 {{En icon}}</ref> 2004ರಿಂದ ಲಿಬಿಯಾ ಮೊದಲ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತ್ತು ಹಾಗೂ EADSನ ಒಂದು ಸಹಾಯಕದ ಮೂಲಕ MBDAನೊಂದಿಗೆ ಸಂಧಾನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಟ್ರೈಪೋಲಿಯ ಪ್ರಕಾರ TETRA ರೇಡಿಯೋ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ 128 ಮಿಲಿಯನ್ ಗಳ ಇನ್ನೊಂದು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ EADS ನೊಂದಿಗೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಿತ್ತು. ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ (PS) ಹಾಗೂ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (PCF) ಗಳು " ರಾಷ್ಟ್ರದ ಕಾರ್ಯಗಳು ಹಾಗೂ ಒಂದು "ವಿನಿಮಯ" ವನ್ನು "ಮೈಗಳ್ಳ ರಾಷ್ಟ್ರ" ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದವು".<ref>[http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-3210,36-941475,0.html Tripoli annonce un contrat d'armement avec la France, l'Elysée dans l'embarras]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ''ಲಿ ಮೊಂಡ್'' , 2 ಆಗಸ್ಟ್ 2007 {{Fr icon}}</ref> ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಮುಖಂಡರಾದ ಫ್ರಾಂಕೋಯಿಸ್ ಹೊಲಾಂಡ್ ರವರು ಒಂದು ಸಂಸತ್ ತನಿಖೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವಂತೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು.<ref name="WP_Moore"/> 8 ಜೂನ್ 2007ರಲ್ಲಿ ಹೀಲಿಜೆಂಡಂ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ 33ನೇ G8 ಶೃಂಗ ಸಭೆ ಯಲ್ಲಿ ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು [[ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನ ಏರಿಕೆ|ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನ]]ವನ್ನು ತಡೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿ ಫ್ರೆಂಚ್ 2050ರೊಳಗೆ [[ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್|CO₂]] ನ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಶೇ 50 ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಗುರಿಯನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟರು. ನಂತರ ಅವರು ಸಮಾಜವಾದಿಯಾದ ಡೊಮಿನಿಕ್ ಸ್ಟ್ರಾಸ್ -ಕಾಹನ್ ರವರನ್ನು [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ|ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ನಿಧಿ]] ಯ (ಐಎಮ್‍ಎಫ್‌)ಯೂರೋಪ್ ನ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರು.<ref>[http://www.lefigaro.fr/economie/20070710.WWW000000271_fmi_strauss_kahn_candidat_officiel_de_lunion_europeenne.html FMI: Strauss-Kahn candidat officiel de l'Union européenne] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070813023639/http://www.lefigaro.fr/economie/20070710.WWW000000271_fmi_strauss_kahn_candidat_officiel_de_lunion_europeenne.html |date=2007-08-13 }}, ''ಲಿ ಫಿಗರೊ'' , 10 ಜುಲೈ 2007 {{Fr icon}}</ref> ವಿಮರ್ಶಕಾರರು ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಸ್ಟ್ರಾಸ್-ಕಾಹ್ನ್ ರವರನ್ನು ಐಎಮ್‍ಎಫ್‌ ನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರನ್ನಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಸಮಾಜವಾದಿಯ ಒಬ್ಬ ಜನಪ್ರಿಯ ನಾಯಕರಲೊಬ್ಬರನ್ನು ವಂಚಿಸಿದೆ ಎಂದು ಅರೋಪಿಸಿದರು.<ref>[http://www.reuters.com/article/worldNews/idUSPAB00331220070707 ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿ ವಾಂಟ್ಸ್ ಸ್ಟ್ರಾಸ್-ಕಾಹ್ನ್ ಅಸ್ ಐಎಮ್‍ಎಫ್‌ ಹೆಡ್] ರೂಟರ್ಸ್, 7 ಜುಲೈ 2007 {{En icon}}</ref> 2010ರ ಯೇಲ್ ಮತ್ತು ಕೊಲಂಬಿಯಾ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ್ನು ಪರಿಸರ ಕಾಳಜಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ g20 ಯ ಅತ್ಯಂತ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಿವೆ.<ref>{{fr}} ''La France au 7e rang mondial pour l'environnement'' - ಲಿ ಮೊಂಡ್</ref> ಜೂನ್ 2007 ರ ವಿಧಾನ ಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಯುಎಮ್‌ಪಿ ಪಕ್ಷವು ನಿರೀಕ್ಷೆಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ ಬಹುಮತದೊಂದಿಗೆ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು. ಜುಲೈ ನಲ್ಲಿ ನೌವಿಯು ಸೆಂಟರ್ ನಂತರದ - ಯುಎಮ್‌ಪಿ ಬಹುಮತವು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಚುನಾವಣೆ ಆಶ್ವಾಸನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ತೆರಿಗೆಯ ಬಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಭಾಗಶಃ ರದ್ದು ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಮ್ಮತಿ ಸೂಚಿಸಿತು.<ref>[http://www.lefigaro.fr/pratique-patrimoine/20070713.FIG000000211_les_deputes_votent_la_quasi_suppression_des_droits_de_succession.html Les députés votent la quasi-suppression des droits de succession], ''ಲಿ ಫಿಗರೊ'' , 13 ಜುಲೈ 2007 {{Fr icon}}</ref><ref>[http://www.liberation.fr/actualite/politiques/266891.FR.php Les droits de succession (presque) supprimés], ''ಲಿಬರೇಶನ್'' , 13 ಜುಲೈ 2007 {{Fr icon}}</ref> ಈ ಮೊದಲು ತೆರಿಗೆಯ ಅರ್ಜನೆಯು ರಾಜ್ಯದ ಬೊಕ್ಕಸಗಳಿಗೆ ಎಂಟು ಬಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ಆದಾಯವನ್ನು ತಂದು ಕೊಟ್ಟಿತು.<ref>[http://www.humanite.fr/2007-06-07_Politique_Droits-de-succession-pour-une-minorite-de-menages-aises Droits de succession: pour une minorité de ménages aisés] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070929133003/http://www.humanite.fr/2007-06-07_Politique_Droits-de-succession-pour-une-minorite-de-menages-aises |date=2007-09-29 }}, ''ಎಲ್'ಹ್ಯುಮನೈಟ್'' , 7 ಜೂನ್ 2007 {{Fr icon}}</ref> ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಯುಎಮ್‌ಪಿ ಬಹುಮತವು ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಒಂದು ಬಜೆಟ್ ನ್ನು ತಯಾರಿಸಿತು. ಇದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೇಲಿನ -ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಜನರಿಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದ್ದು, GDP ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಮೇಲೆತ್ತುವ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಯಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಗಿತ್ತು. ಈ ರೀತಿಯ ಕೃತ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಯೂರೋಪ್ ಆಯೋಗದಿಂದ ವ್ಯಾಪಕ ಟೀಕೆಗೆ ಒಳಗಾದರು. ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಬಾಸ್ಟಿಲ್ ದಿನದಂದು ಸಾವಿರಾರು ಖೈದಿಗಳನ್ನು ಸೆರೆಮನೆಯಿಂದ ಬಿಡುವುದರ ಮೂಲಕ ರಾಜದ್ರೋಹಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುವ ಕ್ಷಮಾದಾನದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಮುರಿದರು, ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ ನ ಬಿರುಗಾಳಿ ಯನ್ನು ಜ್ಞಾಪಕ ಮಾದಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ 1802 ರಲ್ಲಿ ನೆಪೋಲಿಯನ್ ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದನು.<ref name="WP Moore"/> 7 ಆಗಸ್ಟ್ 2007 ರಂದು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಸರ್ಕಾರವು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಸಾರ್ವತ್ರೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ಒಂದು ಐಚಿಕ ಬಯೊಮೆಟ್ರಿಕ್ ಚಿತ್ರಣದ ಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಒಂದು ಕಟ್ಟಳೆ ಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿತು. ಪರಫೆಸ್ ಎಂಬ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಅನ್ನು ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ನೂತನ ಡೇಟಾ ಬೇಸ್ ಸೆಂಜಿನ್ ಮಾಹಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (SIS) ಹಾಗೂ ಅವಶ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ (FPR) ರಾಷ್ಟ್ರಿಯ ಡೇಟಾ ಬೇಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ಅಂತರ್ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿತು. Commission nationale de l'informatique et des libertés (CNIL) ಈ ನೂತನ ಕಟ್ಟಳೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿತು, ಎಸ್‌ಐಎಸ್ ಹಾಗೂ ಎಫ್‌ಪಿಆರ್ ನಡುವಣ ಅಂತರ್ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಮತ್ತು ಬೆರಳಚ್ಚು ಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿತು.<ref name="Parafes">[http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-3224,36-942808@51-931629,0.html Généralisation du fichage biométrique volontaire des voyageurs dans les aéroports français] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070909160705/http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-3224,36-942808@51-931629,0.html |date=2007-09-09 }}, ''ಲಿ ಮೊಂಡ್'' , 8 ಆಗಸ್ಟ್ 2007 {{Fr icon}}</ref> 21 ಜುಲೈ 2008ರಂದು ಫ್ರೆಂಚ್ ಸಂಸತ್ತು ಸಾರ್ಕೊಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಭಿಯಾದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿತು. ಮತಗಳು 539ರಿಂದ 357ರಷ್ಟು ಇದ್ದು, ಮೂರನೇ-ಒಂದು ಬಹುಮತಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ಮತವು ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು,ಆದರೆ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಇತ್ಯರ್ಥವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಗೆ ಎರಡು-ಅವಧಿ ಮಿತಿಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಕ್ಷಮಾದಾನದ ಹಕ್ಕಿನೊಂದೊಗೆ ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅದಿವೇಶನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೂ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ,ತನ್ನದೇ ಆದ ಕಾರ್ಯ ಸೂಚಿಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ನೇಮಕಾತಿಗಳಿಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಿದರು,ಆದರೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತು ಇರುವಂತೆ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟರು. ಈ ನೀತಿಗಳು ಸಂಸತ್ ನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು,ಆದರೆ ಕೆಲವು ವಿರೋಧಿ ಸಮಾಜವಾದಿ ಕಾನೂನು ರಚನಾಕಾರರು ಇದನ್ನು ಒಂದು " ಏಕ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಕ್ರೋಡೀಕರಣ" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು.<ref>ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಪುನಃರಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್; [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/7517505.stm ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಬ್ಯಾಕ್ಸ್ ಕಾನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಶನ್ ರಿಫಾರ್ಮ್] ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, 21 ಜುಲೈ 2008</ref> 23 ಜುಲೈ 2008ರಂದು ಸಂಸತ್ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಗಳ ಬೆಲೆಗಳ ಮೇಲಿನ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ಸಡಿಲಗೊಳಿಸುವ ಹಾಗೂ ವ್ಯಾಪಾರದ ರಚನೆಯ ಮೇಲಿನ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ "loi de modernisation de l'économie" ( ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಯ ಆಧುನೀಕರಣ) ದ ಮಸೂದೆಗೆ ಸಮ್ಮತಿ ನೀಡಿತು. ಸರ್ಕಾರವು ಪ್ರೆಂಚ್ ನ ಕೆಲಸದ-ಅವಧಿಯ ನಿಯಮಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತಂದಿತು. ಇದರ ಮೂಲಕ ಉದ್ಯಮಿಗಳು ನೌಕರರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದಂತಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರೆಂಚ್ 35-ಅವಧಿಯ ಕೆಲಸದ ಮೂಲಕ ತೆರಿಗೆ-ವಿನಾಯಿತಿ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.economist.com/world/europe/displayStory.cfm?source=hptextfeature&story_id=11792306|title=France—The reformist president|date=24 July 2008|accessdate=27 July 2008|publisher=The Economist}}</ref> ಆದರೆ , ಸೆಫ್ಟಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಮುಗ್ಗಟಿನ ಕಾರಣದಿಂದ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯ ನೀತಿ ಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಬೇಕಾಯಿತು. ಲೈಸ್ಸೆಜಿ-ಫೈರ್ [[ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ|ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ ತ್ವ]] ಹಾಗೂ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ "ನಿರಂಕುಶ ಪ್ರಭುತ್ವ ವನ್ನು ಘೋಷಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ತಾವು ಒಬ್ಬ ಸಮಾಜವಾದಿಯಾಗ ಬೇಕು ಎಂಬ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಾ , " ಪ್ರಾಯಶಃ ನಾನು ಸಮಾಜವಾದಿಯಾಗಿದ್ದೇನೆ?" ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸಿದರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ 100,000 ಸಬ್ಸಿಡಿ -ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಾಗಿ ವಚನ ನೀಡಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://www.economist.com/world/europe/displaystory.cfm?story_id=12607041|title=Is Sarkozy a closet socialist?|date=13 November 2008|accessdate=14 November 2008|publisher=The Economist}}</ref> ಈ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಮರಳುವ ''ಪರಿಚಾಲನಾ ಶೀಲತೆಯು '' ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸಮಾಜವಾದಿ ನಾಯಕರಾದ ಓಲಿವಿಯರ್ ಬೆಸಾಂಸೆಂಟ್ ರವರ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/europe/article5162679.ece|title=Carla Bruni ‘stirs the Che Guevara’ inside Nicolas Sarkozy|date=16 November 2008|accessdate=25 November 2008|publisher=The Times|location=London|first=Matthew|last=Campbell|archive-date=29 ಜೂನ್ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110629112557/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/europe/article5162679.ece|url-status=dead}}</ref> ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಜುಲೈ2008ರಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008ರವರೆಗೆ EU ನ ಪರ್ಯಾಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡದ್ದರಿಂದ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ವೀಶೇಷವಾದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿತು. ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ತಮ್ಮ EU ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವುದರೊಳಗಾಗಿ ಪ್ರಗತಿಪರ ಶಕ್ತಿ ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಗಾಗಿ EU ನ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಅವರ ಮುಖ್ಯ ದ್ಯೇಯ ಎಂದು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು. ಈ ಎನರ್ಜ್ಜಿ ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ EU ಗೆ ಹವಾಮಾನದ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಘೂ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಹವಾಮಾನದ ಬದಲಾವಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ನಿಲುವಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಕೊಡುವಂತೆ ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು EU ನ್ನು ಚೀನಾದೊಂದಿಗೆ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಪಡೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>[http://www.eubusiness.com/China/climate-change.23 ನ್ಯೂ ಚಾಪ್ಟರ್ ಓಪನ್ಸ್ ಇನ್ ಇಯು-ಚೈನಾ ಕ್ಲೈಮ್ಯಾಟ್ ಚೇಂಜ್ ಪಾರ್ಟ್ನರ್ಷಿಪ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081224002231/http://www.eubusiness.com/China/climate-change.23/ |date=2008-12-24 }} EUbusiness.com, 29 ಏಪ್ರಿಲ್ 2008</ref> 6 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008ರಂದು ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪ್ರಸಕ್ತ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಪೋಲ್ಯಾಂಡ್ ನಲ್ಲಿ ದಲೈ ಲಾಮ ರವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿ, ಚೀನಾವನ್ನು ಅವಮಾನ ಪಡಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದ ಚೀನಾ-EUಶೃಂಗ ಸಭೆಯು ಅನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಕಾಲ ಮುಂದೂಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5hm4uz6lCdhPdwJhNTl63SxPrkKhA |title=France's Sarkozy meets Dalai Lama as China fumes |publisher=Google |date=6 December 2008 |accessdate=9 March 2010|agency=AFP|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090205094159/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5hm4uz6lCdhPdwJhNTl63SxPrkKhA|archivedate=5 February 2009}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 3 2009ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ರಾಸ್ಬರ್ಗ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[ನ್ಯಾಟೋ|NATO]] ಶೃಂಗ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಗೌಟಾನಮೊ ಸೆರೆಯಾಳುಗಳಿಗೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ದೇಶವು ಒಂದು ಅನಾಥಾಶ್ರಮ ವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿಕೊಡುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref name="HoustonChronicle2009-04-02">ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಮಾರ್ಚ್ 2009 ರಂದು ಆಫ್ರಿಕಾದ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಫ್ರೆಂಚ್ ಸೈನಿಕರು ಹಾಗೂ ವಸಹಾತು ಸೈನಿಕರ ನಡುವಣ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದರು. ಅವರು Rd ಕಾಂಗೋ ,ಕಾಂಗೋ ಹಾಗೂ ಗಬೂನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು. ಗಬೂನ್ ನಲ್ಲಿ ಮೂರು ನಿರಂಕುಶ ಪ್ರಭುತ್ವಗಳಿದ್ದವು ಹಾಗೂ ಕಾಂಗೋದಲ್ಲಿ ವಸಹಾತುಶಾಯಿಯಾದ ಸಾವೊರ್ಗ್ನಾನ್ ಡಿ ಬ್ರಾಜಾ ರವರ ಸ್ಮಾರಕಕ್ಕೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. {{cite news | url=http://www.chron.com/disp/story.mpl/ap/world/6357069.html | title=Sarkozy says France to accept Guantanamo prisoner | publisher=[[Houston Chronicle]] | archiveurl=https://www.webcitation.org/query?url=http%3A%2F%2Fwww.chron.com%2Fdisp%2Fstory.mpl%2Fap%2Fworld%2F6357069.html&date=2009-04-03 | archivedate=3 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 | accessdate=3 April 2009 | date=3 April 2009 | url-status=live }}</ref><ref name="AssociatedPress2009-04-03">{{cite news | url=http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5iOmBrSJce9WwmkDD2o9EU8KT0RxAD97AV7OO0 | author=Tom Raum | title=Obama, Sarkozy find common ground on Guantanamo | archiveurl=https://www.webcitation.org/query?url=http%3A%2F%2Fwww.google.com%2Fhostednews%2Fap%2Farticle%2FALeqM5iOmBrSJce9WwmkDD2o9EU8KT0RxAD97AV7OO0&date=2009-04-03 | agency=Associated Press | date=3 April 2009 | accessdate=3 April 2009 | archivedate=3 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 | url-status=live }}</ref> 22 ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 2009ರ ಯು.ಎನ್ .ಶೃಂಗ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು," ನಾವು ಈಗಿರುವಂತೆಯೇ ಮುನ್ನಡೆದರೆ ನಾವು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಅವನತಿಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದ್ದೇವೆ " ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದರು.<ref>[http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=113015959 NPR.org]{{Dead link|date=March 2010}}</ref> === ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯ === ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಿಯಾದ ಕೆಲವು ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. 5 ಜನವರಿ 2006ರಂದು ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಗಾಜಾ ಸ್ಟ್ರಿಪ್ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕಾಗಿ ಅಗ್ನಿ ನಿರೋಧ ಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಕರೆಕೊಟ್ಟರು.<ref>{{Cite news |title=France's Sarkozy calls for Gaza ceasefire |url=http://www.reuters.com/article/featuredCrisis/idUSL012123322 |publisher=Reuters |date=7 January 2009|accessdate=7 January 2009 | first=Alastair | last=MacDonald}}</ref> ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು , ಸರ್ಕೋಜಿ ಹಾಗೂ [[ಈಜಿಪ್ಟ್]] ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಹೊಸ್ನಿ ಮುಬಾರಕ್ ರವರು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ್ದು, ಗಾಜಾ ಗೆ ನಿರಂತರವಾದ ಸಹಾಯವನ್ನು ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಹಾಗೂ ಗಡಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ [[ಇಸ್ರೇಲ್|ಇಸ್ರಾಯೇಲ್]] ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿದರು,ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಇಸ್ರಾಯೇಲ್ ರ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು ಹಾಮಾಗಳು ರಾಕೆಟ್ ಗಳನ್ನು ಈಜಿಪ್ಟ್ ಗಡಿಯ ಮೂಲಕ ಗಾಜಾಗೆ ಕಳ್ಳ ಸಾಗಣಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ರಾಜ್ಯದ ಯು.ಎನ್ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯವರಾದ ಕಾಂಡೊಲೀಸಾ ರೈಸ್ ರವರು ಈ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತಾ ಅಗ್ನಿ ನಿರೋಧಕವು ಸಹನೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite news |title=UN chief demands Gaza ceasefire |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7814772.stm |publisher=BBC News|date=7 January 2009 |accessdate=7 January 2009}}</ref> == ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರತೀಕ == ''ವ್ಯಾನಿಟಿ ಫೇರ್'' ರವರ ಪ್ರಕಾರ ,[[ಡೇವಿಡ್ ಬೆಕ್‌ಹ್ಯಾಮ್|ಡೇವಿಡ್ ಬೆಕ್ ಹ್ಯಾಮ್]] ಹಾಗೂ [[ಡೇವಿಡ್ ಬೆಕ್‌ಹ್ಯಾಮ್|ಬ್ರಾಡ್ ಪಿಟ್]] ರವರೊಂದಿಗೆ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಪ್ರಂಪಚದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಧರಿಸುವ 68ನೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.showbuzz.cbsnews.com/stories/2007/08/08/style_fashion/main3149183.shtml ಫ್ರೆಂಚ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್ ಈಸ್ ಬೆಸ್ಟ್ ಡ್ರೆಸ್ಡ್ ಪೊಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071013144214/http://www.showbuzz.cbsnews.com/stories/2007/08/08/style_fashion/main3149183.shtml |date=2007-10-13 }}, ''ಸಿಬಿಎಸ್'' , 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2007 {{En icon}}</ref> ಆದರೆ, ''GQ'' ನ ಪ್ರಕಾರ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಳಪೆ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಧರಿಸುವ ಮೂರನೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ,<ref>[http://www.mirror.co.uk/news/top-stories/2010/01/04/gord-at-no-10-down-n-out-street-115875-21940661/ ಗೊರ್ಡನ್ ಬ್ರೌನ್ ಟಾಪ್ಸ್ ಜಿಕ್ಯು ವರ್ಸ್ಟ್ ಡ್ರೆಸ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಪೋಲ್], ''ಡೈಲಿ ಮಿರರ್'' , 4 ಜನವರಿ 2010 (ಮೂಲ ''ಜಿಕ್ಯು'' ಲೇಖನವು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ)</ref> ಈ ಒಂದು ಪಟ್ಟಿಯು ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಯಿತು.<ref>[http://edwinsraisin.blogspot.com/2010/01/gq-and-sarkozy-wrong-wrong-wrong.html ಜಿಕ್ಯೂ ಹಾಗೂ ಸರ್ಕೋಜಿ: ರಾಂಗ್, ರಾಂಗ್, ರಾಂಗ್], ಎಡ್ವಿನ್ಸ್ ರೇಸಿನ್, 15 ಜನವರಿ 2010</ref> ಟೈಮ್ಸ್ ಹಾಗೂ ಇತರ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುವುದರ ಜೊತೆಗೆ , ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವರ್ಚಸ್ಸನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ,ತಮ್ಮ ಮಾಜಿ ಪತ್ನಿಯಾದ ಸಿಸಿಲಿಯಾ ಸಿಗನರ್ -ಆಲ್ಬೆಂಜ್ ರವರ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸುವುದನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಕೆಲವು ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ '' ಪ್ಯಾರೀಸ್ ಮ್ಯಾಚ್'' ನಂತಹ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಪರೀಶೀಲಿಸುವುದರ —ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮುನ್ನಡೆಯಿತು. ತಮ್ಮ ಮಾಜಿ ಪತ್ನಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆಯುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಅದರ ನಿರ್ದೇಶಕಾರನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ್ದರು.ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಗೆ ರಿಚರ್ಡ್ ಅಟ್ಟೈಸ್ ರಂತಹ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರೊಂದಿಗಿರುವ ಸಂಬಂಧ ಅಥವಾ ತಮ್ಮ ಮಾಜಿ ಪತ್ನಿಯವರು 2007 ರ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮತಚಲಾಯಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ'' ಜರ್ನಲ್ ಡು ಡಿಮಾಂಕೆ '' , ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆಯಲು ಮುಂದಾಗಿದ್ದು ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ವರ್ಚಸ್ಸಿಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುವ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿಶೀಲನೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>[http://www.rue89.com/2007/05/13/cecilia_sarkozy_na_pas_vote_un_scoop_censure_du_jdd Cécilia Sarkozy n'a pas voté... scoop censuré du JDD], ''Rue 89'' , 13 ಮೇ 2007 {{Fr icon}}</ref> 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2007ರ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ , ''ಪ್ಯಾರೀಸ್ ಮ್ಯಾಚ್'' ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರವನ್ನು ಪುನರ್ ಸಂಯೋಜನೆ ಗೊಳಿಸಿ ಅದರಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಪ್ರೇಮಪ್ರಕರಣದ ಚಿತ್ರವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು..<ref>[http://www.lexpress.fr/info/quotidien/actu.asp?id=13512 Sarkozy: les poignées de l'amour] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070824095525/http://www.lexpress.fr/info/quotidien/actu.asp?id=13512 |date=2007-08-24 }}, ''ಎಲ್ 'ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್'' , 22 ಆಗಸ್ಟ್ 2007 {{Fr icon}}</ref><ref>[http://rue89.com/2007/08/23/un-bourrelet-relance-le-debat-sur-la-retouche-dimages Un bourrelet relance le débat sur la retouche d'images], ''Rue 89'' , 23 ಆಗಸ್ಟ್ 2007 {{Fr icon}}</ref><ref>[http://blog.foreignpolicy.com/node/5967 ಟಾಪ್ಲೆಸ್ ಸರ್ಕೋಜೀಸ್ ಲವ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ಲೆಸ್ ಏರ್‌ಬ್ರಶ್ಡ್ ಅವೇ], ''ಫಾರಿನ್ ಪಾಲಿಸಿ'' ಬ್ಲಾಗ್, 22 ಆಗಸ್ಟ್ 2007 {{En icon}}</ref> [http://www.sipa.com SIPA] ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕ ಪಿಲಿಪ್ ವಾರಿನ್ ತಯಾರಿಸಿದ ಅವರ ಅಧಿಕೃತ ಛಾಯಾ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಎಲ್ಲಾ ನಗರ ಸಭಾಂಗಣಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಈತನು ತನ್ನ ಹವ್ಯಾಸಿ ಛಾಯಾ ಚಿತ್ರಣ ಕ್ಕೆ ಹೆಸರು ವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದನು.<ref name="Leprince">Chloé Leprince, [http://rue89.com/2007/08/21/pour-le-nouveau-president-la-rupture-commence-par-limage Pour le nouveau Président, la rupture commence par l'image], ''Rue 89'' , 21 ಆಗಸ್ಟ್ 2007 {{Fr icon}}</ref> ''ಡೈಲಿ ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್'' ನ ಮಾಜಿ ಪತ್ರಕರ್ತರಾದ ಕೋಲಿನ್ ರಾಂಡಲ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ವರ್ಚಸ್ಸನು ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ವಹಿಸುವ ಅವರು ಒಂದು ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು ಆಥವಾ ಒಂದು ವಾರ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮುಖ್ಯ ಸಂಪಾದಕರ ಮೇಲೆ ಕೆಂಡ ಕಾರುವುದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ,ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref name="Leprince"/> ರೂಟರ್‌ಗಳು ವರದಿ ಮಾಡಿರುವಂತೆ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಎತ್ತರದ ಬಗ್ಗೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿದ್ದಾರೆ( ನಂಬಲರ್ಹವಾದುದು{{convert|125|cm|ftin}}).<ref>{{cite news | title=Socialists say Sarkozy has "small man syndrome" | url=http://www.reuters.com/article/worldNews/idUSL2186523220070921 | work=Reuters | date=21 September 2007}}</ref> ಅವರು ಯಾವಾಗಲೂ {{By whom|date=November 2009}} ಎತ್ತರದ ಬೂಟುಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರಂಗಳಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವುದರ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದರು ,ಆದರೆ ಪ್ರೆಂಚ್ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಬ್ರೂನಿಯವರು ಸಮತಟ್ಟಾದ ಪಾದುಕೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಿದವು. 2009ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಖಾನೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ತಮ್ಮಷ್ಟೇ ಎತ್ತರವಿರುವ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವಂತೆ ಕೇಳಿದ್ದರು ( ಇದನ್ನು ಒಕ್ಕೂಟ ದ ಕೆಲವು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ದೃಡಪಡಿಸಿದ್ದರು). ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಕಛೇರಿಯು ಇದನ್ನು " ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಾಲಿಶ ಹಾಗೂ ಹಾಸ್ಯಾಸ್ಪದ" ಎಂದು ಹೇಳಿತು ,ಆದರೆ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷವು ಅವರ ಮೆಚ್ಚಿಲಸಾದ್ಯವಾದ ಕೃತ್ಯವನ್ನು ಅಪಹಾಸ್ಯ ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/8243486.stm#graphic|title=Sarkozy height row grips France |publisher=BBC News|date=8 August 2009|accessdate=8 August 2009}}</ref> ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು voodoo dollನ ತಯಾರಿಕರ ಮೇಲೆ ಒಂದು ದಾವೆಯನ್ನು ಹೂಡಿದರು,ಇದರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ತಮಗೆ ಹಕ್ಕಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದರು.<ref>[https://web.archive.org/web/20081031020022/http://www.iht.com/articles/2008/10/30/europe/france.php "ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಎಂಜಾಯ್ಸ್ ಸರ್ಕೋಜೀಸ್ ವೂಡೂ ಡಾಲ್ ಸೆಟ್‌ಬ್ಯಾಕ್"] ಕೇಟ್ರಿನ್ ಬೆನ್‌ಹೋಲ್ಡ್, ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಟ್ರೈಬ್ಯೂನ್, 30 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008</ref> == ವಿವಾದಗಳು == ಒಟ್ಟಾರೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಎಡ ಪಂಥದವರ ಪ್ರಭಲವಾದ ವಿರೋಧಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ಬಲ ಪಂಥದವರ ಟೀಕೆಗಳಿಗೂ ತುತ್ತಾದರು, ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜೀನ್- ಲೂಯಿಸ್ ಡೇಬರ್ ರಂತಹ ಜಾಕೆಸ್ ಚೈರಾಕ್ ಹಾಗೂ ಡೊಮಿನಿಕ್ ವಿಲ್ಲೆಪಿನ್ ರವರ ಬೆಂಬಲಿಗರ ಟೀಕೆಗೆ ಒಳಗಾದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.marianne2007.info/Cette-droite-qui-dit-non-a-Sarkozy_a313.html|title=Cette droite qui dit «non» à Sarkozy|publisher=Marianne2007.info|access-date=2011-02-07|archive-date=2007-01-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20070108194215/http://www.marianne2007.info/Cette-droite-qui-dit-non-a-Sarkozy_a313.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.la-croix.com/article/index.jsp?docId=2288253&rubId=4076|title=Boutin renonce à se présenter et soutient Sarkozy|publisher=la-Croix.com|access-date=2011-02-07|archive-date=2007-09-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070929084218/http://www.la-croix.com/article/index.jsp?docId=2288253&rubId=4076|url-status=dead}}</ref> ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಒಂದು ಹವಾನಿಯಂತ್ರಿತ ಬಸ್ ನ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಬದಲಿಸಿದಕ್ಕಾಗಿ ಮಾರೈನ್ ಎಂಬ ಪತ್ರಿಕೆಯು ಅವರನ್ನು ದೂಷಿಸಿತು.<ref>[http://www.marianne2007.info/Le-retournement-de-Sarkozy-sur-Airbus_a884.html Marianne, Le retournement de Sarkozy sur Airbus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070914020326/http://www.marianne2007.info/Le-retournement-de-Sarkozy-sur-Airbus_a884.html |date=2007-09-14 }}, 5 ಮಾರ್ಚ್ 2007</ref> ''ಎಲ್ ಹ್ಯೂಮನೈಟ್ '' ಫ್ರೆಂಚ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಪತ್ರಿಕೆ'ಯೊಂದು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಒಬ್ಬ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಬಯಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ದೂಷಿಸಿತು.<ref>''L'Humanité'' , [http://www.humanite.presse.fr/journal/2005-06-11/2005-06-11-808328 Humanite.presse.fr] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060427073035/http://www.humanite.presse.fr/journal/2005-06-11/2005-06-11-808328 |date=2006-04-27 }}, 11 ಜೂನ್ 2005</ref>[[ಚಿತ್ರ:Anti Sarko 480342767 8b13c8532f o d.jpg|thumb|"ಅಂಟಿ-ಸರ್ಕೋ" ಚಳುವಳಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗ]] 2004 ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಲಾ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ,ಲೆಸ್ ರಿಲಿಜಿಯನ್ಸ್ ,ಲೆಸ್ಪರೆನ್ಸ್ (''ಗಣರಾಜ್ಯ, ಧರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ನಿರೀಕ್ಷೆ'' ),<ref>{{cite book|coauthors=Thibaud Collin, Philippe Verdin|last=Sarkozy|first=Nicolas|title=La République, les religions, l'espérance|publisher=[[Les éditions du Cerf]]|year=2004|isbn=2204072834}}</ref> ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದರು.ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಯುವಕರನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಜಾತ್ಯಾತೀತ ಅಥವಾ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಬೆಳೆಸಬಾರದು ಎಂದು ವಾದಿಸಿದರು. ಚರ್ಚ್ ಹಾಗು ದೇಶವನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವುದನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಅವರು ವಾದಿಸಿದರು. ಫ್ರೆಂಚ್ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಂ ಭಾವೈಕ್ಯತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ [[ಮಸೀದಿ]]ಗಳ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿವೆ ವ್ಯಾಜ್ಯ ನಡೆಸಿದರು.<ref>{{cite web|title=L'Etat Doit-Il Financer La Construction de Mosquées&nbsp;?|publisher=Libres.org|language=French|date=2 July 2007|url=http://www.libres.org/francais/actualite/archives/actualit%E9_1004/mosquees_a5_4504.htm|access-date=7 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011|archive-date=10 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2009|archive-url=http://arquivo.pt/wayback/20091010194121/http://www.libres.org/francais/actualite/archives/actualit%E9_1004/mosquees_a5_4504.htm|url-status=dead}}</ref> ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಬರುವ ಧನಸಹಾಯವನ್ನು ಅವರು ತೀವ್ರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಟಾಮ್ ಕ್ರೂಸ್‌ರವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ ನಂತರ , ಚರ್ಚ್‌ನ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಒಬ್ಬ ಸದಸ್ಯನನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಮತ ಶ್ರದ್ಧೆ ಯುಳ್ಳವ (''ಪಂತ ಬೇಧವುಳ್ಳವ'' )ಎಂಬ ಟೀಕೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾದರು.( ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಮತಶ್ರದ್ಧೆಯುಳ್ಳ ಸಂಸತ್ತು ನೋಡಿರಿ).<ref>''ವರ್ಲ್ಡ್‌ವೈಡ್ ರಿಲಿಜಿಯಸ್ ನ್ಯೂಸ್'' , 2 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2004</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007 ರಂದು ರೋಮ್ ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು," ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಮೂಲಗಳು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಮೂಲಗಳಾಗಿವೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಜನವರಿ 2008ರಲ್ಲಿ [[ರಿಯಾಧ್|ರಿಯಾದ್]] ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಒಂದು ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ, [[ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮ|ಇಸ್ಲಾಂ]] ಧರ್ಮವು ಪ್ರಪಂಚದ ಅತ್ಯಂತ ಉನ್ನತವಾದ ಹಾಗೂ ಸುಂದರವಾದ ನಾಗರೀಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು. ಈ ಎರಡೂ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಟೀಕೆಗೆ ಗುರಿಯಾದವು.<ref>{{cite news|title=French President's religious mixing riles critics|url=http://www.christiantoday.com/article/french.presidents.religious.mixing.riles.critics/16423.htm|date=23 January 2008|work=Christianity Today}}</ref> ತಮ್ಮ ಒತ್ತಡದ ಅವಧಿಯಲ್ಲೂ ,ಜೂನ್2005ರಲ್ಲಿ ಲಾ ಕೌರ್ನೆವೊ ದ ಉಪನಗರವಾದ ಬಾನ್ಲಿಯೂ ನಲ್ಲಿ 11 ವರ್ಷದ ಬಾಲಕನ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಮರಣವಾದಾಗ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಆ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕಾರ್ಚರ್ ನಿಂದ ( (''nettoyer la cité au Kärcher'' ಎಂಬ ಜರ್ಮನಿಯ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಒತ್ತಡ-ಸ್ವಚ್ಚಕ ಉಪಕರಣ) ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದರು.2005 ಪ್ಯಾರೀಸ್ ದಂಗೆಯ ಎರಡು ದಿನಗಳ ಮುಂಚೆ ಗೃಹ ಯೋಜನೆಯ ಅಪರಾಧಿ ಯುವಕರನ್ನು ''voyous'' (thugs) ಮತ್ತು ''racaille'' ಎಂದು ಕರೆದರು ,ಇದನ್ನು ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ'' ಕಬ್ಬಿಣದ ಸಲಾಕೆ '' ,'' ಕಲ್ಮಷ'' ಅಥವಾ'' ಕಾಕಪೋಕರು'' ಎಂದು ಭಾಷಾಂತರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>"''Quand nous débarrassez-vous de cette racaille ?'' " (ಈ ರಾಡಿಗಳಿಂದ ಯಾವಾಗ ನೀನು ಮುಕ್ತವಾಗುತ್ತೀಯಾ?) — {{cite news|title=Banlieues&nbsp;: filmer et raconter avec Françoise Laborde, Claude Dilain, Nicolas Comte, Guillaume Biet (Les videos)|work=Arrêt sur images|language=French|publisher=[[France 5]]|date=6 November 2005|url=http://www.france5.fr/asi/007548/10/129836.cfm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070703031423/http://www.france5.fr/asi/007548/10/129836.cfm|archivedate=3 July 2007}}</ref> ಫ್ರೆಂಚ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಪಬ್ಲಿಕೇಶನ್' ಆದ ''ಎಲ್ ಹ್ಯುಮನೈಟ್'' ಇದನ್ನು ಅಸಮಂಜಸ ಎಂದು ಹೇಳಿತು..<ref>{{cite news|title=Nicolas Sarkozy pompier pyromane|work=[[L'Humanité]]|date=2 November 2005|url=http://www.humanite.presse.fr/journal/2005-11-02/2005-11-02-817109|access-date=2011-02-07|archive-date=2005-12-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20051214150705/http://www.humanite.presse.fr/journal/2005-11-02/2005-11-02-817109|url-status=dead}}</ref> ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 2005 ರಲ್ಲಿ ಪಾವೂ ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪೋಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯ ಮೇಲೆ [[ಉದ್ದೇಶ ಪೂರ್ವಕ]] ವಾಗಿ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ತುರಾತುರಿಯ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಮೇಲೆ ಆರೋಪಗಳು ಬಂದವು. ಅಪರಾಧಿಗಳ ಮೇಲೆ ಸರಿಯಾದ ಸಾಕ್ಷಾಧಾರವಿಲ್ಲದೇ ಇದ್ದದರಿಂದ [[ದೋಷಮುಕ್ತ]]ರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. 22 ಜೂನ್ 2005ರಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರೊಬ್ಬರು ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವಿಕರಿಸಿ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಕೊಲೆ ಮಾಡಿದ ಬಗ್ಗೆ ಕಾನೂನು ಮಂತ್ರಿಯವರನ್ನು ಆ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಭವಿಷ್ಯತ್ತಿನ ಕುರಿತು ವಿಚಾರಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಕಾನೂನು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|title=Nicolas Sarkozy veut faire «&nbsp;payer&nbsp;» un juge pour «&nbsp;sa faute&nbsp;»|work=Le Monde|language=French|format=Fee required for full article|date=23 June 2005|url=http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-3224,36-665357@51-660372,0.html|access-date=7 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011|archive-date=26 ಜೂನ್ 2005|archive-url=https://web.archive.org/web/20050626010734/http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-3224,36-665357@51-660372,0.html|url-status=dead}}</ref> ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಯು.ಎಸ್. ನೇತೃತ್ವದ ಇರಾಕ್ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ಜಾಕಸ್ ಚೈರಾಸ್ ಹಾಗೂ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವರಾದ ಡೊಮಿನಿಕ್ ಡಿ ವಿಲ್ಲೆಪಿನ್ ರವರು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. 12 ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 2006ರಂದು [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.|ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ D.C.]] ಫ್ರೆಂಚ್- ಅಮೇರಿಕಾ ಪೌಂಡೇಶನ್ ನಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ,ಅವರು ತಾವು "ಪ್ರೆಂಚ್ ಅಹಂಕಾರ "ಎಂದು ಕರೆದದ್ದನ್ನು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಿದರು: ಮತ್ತೊಬ್ಬರನ್ನು ಪೇಚಾಟಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ತೊಂದರೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷ ಪಡುವುದು ಕೆಟ್ಟ ನಡವಳಿಕೆಗಳು" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref name="Iraq_speech">{{Fr icon}} {{cite web|url=http://www.liberation.fr/actualite/politiques/205032.FR.php|title=Chirac juge «lamentable» l'atlantisme de Sarkozy|author=[[Libération]]|date=18 September 2006}}</ref> "ನಾವು ನಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನಾಗಿ ಎಂದೂ ಪರಿವರ್ತಿಸಬಾರದು" ಎಂಬುದನ್ನೂ ಹೇಳಿದರು. ಜಾಕಸ್ ಚೈರಾಕ್ ರವರು ತಮ್ಮ ಖಾಸಗಿ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಭಾಷಣವು " ಭಯ ಪಡಿಸುವ ಹಾಗೂ ತಲೆ ತಗ್ಗಿಸುವ ಕಾರ್ಯ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref name="Iraq_speech"/> ಪ್ರಸಕ್ತ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವರಾದ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಕೌಚ್ನರ್ ( 1)François Fillon ನ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ನಂತರ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಉಚ್ಚಾಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರು) [[ಸದ್ದಾಮ್ ಹುಸೇನ್|ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್]] ನ್ನು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದ್ದಕ್ಕೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ವಿರೋಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದರೂ, ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಯುದ್ಧದ ನಿಲುವು ಬದಲಾಗಲಿಲ್ಲ. 2007 ರ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಚುನಾವಣೆಗಿಂತ ಕೆಲವು ವಾರಗಳ ಮುಂಚೆ ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಒಂದು ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ತತ್ವ ಜ್ಞಾನಿಯಾದ ಮೈಕಲ್ ಒನ್ ಫ್ರೇ <ref>''ಫಿಲಾಸೊಫೈಲ್ ಮ್ಯಾಗಝೀನ್'' , nr 8, ಏಪ್ರಿಲ್ 2007; [http://philomag.com/article,dialogue,nicolas-sarkozy-et-michel-onfray-confidences-entre-ennemis,288.php ಆನ್‌ಲೈನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾಕ್ಟ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110715074700/http://www.philomag.com/article,dialogue,nicolas-sarkozy-et-michel-onfray-confidences-entre-ennemis,288.php |date=2011-07-15 }}</ref> ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಫೀಡೋಪಿಲಿಯಾ ಹಾಗೂ ಮಾನಸಿಕ ಕುಗ್ಗುವಿಕೆ ಯು ಅನುವಂಶೀಯಕವಾಗಿಯೂ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ತಳಹದಿಯನ್ನೂ ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟರು, ಅವರು ಮುಂದುವರೆದು ಹೇಳುತ್ತಾ, " ನಾನು ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ, ಒಬ್ಬನು ಫೀಡೊಫೈಲ್ ತೊಂದರೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾನೆಂದರೆ ನಮಗೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಹೇಗೆ ಅದನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಬೇಕು ಎಂದು ತಿಳಿದಿರುವುದಿಲ್ಲ : ಯುವಕರಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಅನುವಂಶೀಯ ಸಂಬಂಧವಾಗಿದ್ದು ," ನಾನು ಪೋಷಕರಿಗೆ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ " ಎಂದರು. ಒಬ್ಬ ಯುವಕನು ಆತ್ಮ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಯಗಳಲ್ಲೂ ಪೋಷಕರ ತಪ್ಪು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಇರುವುದಲ್ಲ". ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಅನುವಂಶೀಯ ತಜ್ಞರಾದ ಅಕ್ಸೆಲ್ ಕಹಾನ್ ರವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಈ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದರು.<ref>ಎಲ್'ಹುಮನೈಟ್, 4 ಏಪ್ರಿಲ್ 2007, ''[http://www.humanite.presse.fr/journal/2007-04-04/2007-04-04-848961 « Un gène ne commande jamais un destin humain »] {{Webarchive|url=https://archive.is/20070604061336/http://www.humanite.presse.fr/journal/2007-04-04/2007-04-04-848961 |date=2007-06-04 }}''</ref><ref>ಲೆ ಮಾಂಡೆ, 11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2007, ''[http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-823448,36-894367@51-893376,0.html Tollé dans la communauté scientifique après les propos de Nicolas Sarkozy sur la génétique] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071226181644/http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-823448,36-894367@51-893376,0.html |date=2007-12-26 }}''</ref> ನಂತರ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ,ಯಾವ ಭಾಗ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯಾವ ಭಾಗ ಅರ್ಜಿತವಾಗಿದೆ?" ಎಂದು ಕೇಳಿದರು. ಕಡೇ ಪಕ್ಷ ನಾವು ಇದನ್ನು ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸೋಣ, ಎಲ್ಲಾ ಚರ್ಚೆಗಳ ಬಾಗಿಲುಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸೋಣ."<ref>ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್, 10 ಏಪ್ರಿಲ್ 2007, ''[https://www.theguardian.com/france/story/0,,2053956,00.html « Row over Sarkozy's paedophilia comment refuses to go away »]''</ref> 27 ಜುಲೈ 2007ರಂದು ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಹೆನ್ರಿ ಗಯಾನೋ ರವರು ಬರೆದ ಭಾಷಣವನ್ನು [[ಸೆನೆಗಲ್]] ನಲ್ಲಿ ವಾಚನ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಅದರಲ್ಲಿ ಆಫ್ರಿಕನ್ ರೈತರ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು.<ref name="news24Africa">''News24.com'' ; 28 ಜುಲೈ 2007; [http://www.news24.com/News24/Africa/News/0,,2-11-1447_2154961,00.html Sarkozy's Africa vision under fire] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930210956/http://www.news24.com/News24/Africa/News/0,,2-11-1447_2154961,00.html |date=2007-09-30 }}</ref><ref name="guardianAfrica">ಕ್ರಿಸ್ ಮೆಕ್‍ಗ್ರೀಲ್;''ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'' (ಯುಕೆ) 27 ಆಗಸ್ಟ್ 2007 [https://www.theguardian.com/france/story/0,,2156809,00.html ಮ್ಬೆಕಿ ಕ್ರ್ಲಿಟಿಸೈಸ್ಡ್ ಫಾರ್ ಪ್ರೈಸಿಂಗ್ 'ರೇಸಿಸ್ಟ್' ಸರ್ಕೋಜಿ]</ref> ಈ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಫ್ರಿಕನ್ನರು ಅವರು ವರ್ಣ ಬೇಧ ನೀತಿಯವರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಿದರು.<ref name="guardianAfrica"/><ref>ಮೈಕೆಲ್ ಏಜಿಯರ್, [http://www.vacarme.eu.org/article1493.html l'Afrique en France après le discours de Dakar], ''Vacarme'' n°42 {{Fr icon}}</ref><ref name="mgAfrica">ಅಚಿಲ್ಲೆ ಮ್ಬೆಂಬೆ; ''ಮೆಯ್ಲ್ ಅಂಡ್ ಗಾರ್ಡಿಯನ್ (ದಕ್ಷಿಣಾ ಆಫ್ರಿಕಾ)'' ; 27 ಆಗಸ್ಟ್ 2007; [http://www.mg.co.za/articlePage.aspx?articleid=317571&amp;area=/insight/insight__comment_and_analysis/ Sacré bleu! ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927215343/http://www.mg.co.za/articlePage.aspx?articleid=317571&area=%2Finsight%2Finsight__comment_and_analysis%2F |date=2007-09-27 }}[http://www.mg.co.za/articlePage.aspx?articleid=317571&amp;area=/insight/insight__comment_and_analysis/ ಎಂಬೆಕಿ ಹಾಗೂ ಸರ್ಕೋಜಿ?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927215343/http://www.mg.co.za/articlePage.aspx?articleid=317571&area=%2Finsight%2Finsight__comment_and_analysis%2F |date=2007-09-27 }}</ref> ದಕ್ಷಿಣ ಆಪ್ರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ತಾಬೋ ಮೊಬೆಕಿ ಯವರು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಭಾಷಣವನ್ನು ಹೊಗಳಿದರು,ಆದರೆ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಕೆಲವು ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಇದನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದವು.<ref name="guardianAfrica"/><ref name="mgAfrica"/> 23 ಫೆಬ್ರವರಿ 2008ರಂದು ,'' ಲೀ ಪ್ಯಾರಿಸನ್'' ಎಂಬ ಒಬ್ಬ ಫ್ರೆಂಚ್ ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆಯ ವರದಿಗಾರನುಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಪ್ಯಾರೀಸ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೃಷಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಹೋದಾಗ ಅವರನ್ನು ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದನು:<ref>{{cite web|title=Premiers pas mouvementés de Sarkozy au salon de l'agriculture|work=[[Le Parisien]]|language=French|format=[[SWF]]|date=23 February 2008|url=http://videos.leparisien.fr/video/iLyROoaftL1D.html|access-date=7 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011|archive-date=18 ಜುಲೈ 2012|archive-url=https://archive.is/20120718082514/http://videos.leparisien.fr/video/iLyROoaftL1D.html|url-status=dead}}</ref> <blockquote> ಶನಿವಾರದ ಒಂದು ಮುಂಜಾನೆ , ಒಂದು ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಜನ ಸಮೂಹದ ಮಧ್ಯೆ ವೇಗವಾಗಿ ದಾಟುವಾಗ ,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಕೈ ಕುಲುಕಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ ಒಬ್ಬ ಹಟಮಾರಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಾರೆ. " ಇಲ್ಲ, ನನ್ನನ್ನು ಮುಟ್ಟಬೇಡ" ಎಂದು ಆ ಮನುಷ್ಯನು ಹೇಳಿದನು. ಹಾಗಾದರೆ ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಟು ಹೋಗು" ಎಂದು ತಕ್ಷಣವೇ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಉತ್ತರ ನೀಡಿದರು. "ನೀನು ನನ್ನನ್ನು ಅಶುದ್ಧನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೀಯ" ಎಂದು ಆ ಮನುಷ್ಯನು ಚೀರಿಕೊಂಡನು. ತಮ್ಮ ಶುದ್ಧವಾದ ಹೊಳೆಯುವ ಹಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಮಂದಹಾಸ ಬೀರಿದ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು," ಬಡ ಕಿವುಡು -ಕತ್ತೆ ಇಲ್ಲಿಂದ ತೊಲಗು" ಎಂದರು.<ref>ಫ್ರೆಂಚ್‌ನಲ್ಲಿ: ''Lors de sa traversée éclair du salon samedi matin, en plein bain de foule, Sarkozy croise un visiteur récalcitrant qui refuse sa poignée de main. «'' ''Ah non, touche-moi pas», prévient-il. '' ''Le chef de l'État rétorque sans détour : «Casse-toi, alors.» '' ''«Tu me salis», embraye l'homme. '' ''Le sourire se crispe. '' ''Sarkozy lâche, desserrant à peine les dents, un raffiné «Casse-toi alors, pauv'con, va».''</ref> </blockquote> ಈ ವಿನಿಮಯವು ಪ್ರೆಂಚ್ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಾಸ್ಯಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು. ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಗೆ ನಿಖರವಾಗಿ ಭಾಷಾಂತರಿಸಬೇಕಾದರೆ ಹಲವಾರು ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನೂ ಗಮನಿಸಬೇಕು.<ref>{{cite web|last=Goldhammer|first=Arthur|url=http://artgoldhammer.blogspot.com/2008/02/found-on-web.html|title=Found on the web|work=French Politics|publisher=An American observer comments on French politics|date=25 February 2008|accessdate=9 March 2010|archive-date=8 ಜುಲೈ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708023831/http://artgoldhammer.blogspot.com/2008/02/found-on-web.html|url-status=dead}}</ref><ref>[http://www.thetimes.co.za/News/Article.aspx?id=713778 "ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಫ್ರೆಂಚ್ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದರು"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081222231753/http://www.thetimes.co.za/News/Article.aspx?id=713778 |date=2008-12-22 }} ಏಜೆನ್ಸ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್-ಪ್ರೆಸ್, 25 ಫೆಬ್ರವರಿ 2008</ref><ref>{{cite news|url=http://www.nationalpost.com/news/story.html?id=334307|title=Sarkozy runs afoul of critics with rank reply|author=Crispian Balmer|agency=[[Reuters]]|location=[[Toronto]]|work=[[National Post]]|page=A2|date=26 February 2008}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}<br />• ಲೇಖನವು [http://www.fpinfomart.ca/news/ar_results.php?q=1136115&amp;sort=pubd&amp;page=1&amp;n%5Bdb%5D%5B%5D=ntnp&amp;n%5Bby%5D%5B%5D=Crispian+Balmer fpinfomart.ca] ನಲ್ಲಿತ್ತು, ಆದರೆ ಈಗ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ.</ref> 28 ಆಗಸ್ಟ್ 2008ರಂದು ಲವಾಲ್ ನ ಹರ್ವ್ ಇಯೋನ್ ಎಂಬಾತ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ವಿರುದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾ ಅವರು ಉಚ್ಛರಿಸಿದ ''Casse-toi pov' con'' ಎಂಬ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧ ಎಸೆಗಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಇಯೋನ್ ನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ 1000€ ದಂಡವನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|last=Poignard |first=Anne-Claire|title=«&nbsp;Casse-toi, pauvre con&nbsp;!&nbsp;»&nbsp;: quatre mots à 1&nbsp;000 euros|work=Le Monde|language=French|format=Fee required for full article|date=24 October 2008|url= http://www.lemonde.fr/politique/article/2008/10/24/casse-toi-pauvre-con-quatre-mots-a-1-000-euros_1110685_823448.html}}</ref><ref>{{cite news|author=Eon|title=«&nbsp;Casse-toi pov'con&nbsp;»&nbsp;: au tribunal pour outrage au Président|language=French|publisher=[[Rue 89]]|date=4 September 2008|url=http://www.rue89.com/2008/09/04/casse-toi-povcon-au-tribunal-pour-outrage-au-president}}</ref> ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ವರದಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಒಬ್ಬ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಶಿಕ್ಷೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿ , ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಮಾನಹಾನಿಗೆ ಇಯೋನ್ ನ ಕೆಲವು ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news|author=Raphaëlle Besse Desmoulières|title=«Le délit d'outrage est une infraction obsolète»|work=Le Monde|language=French|date=23 October 2008|url=http://www.lemonde.fr/societe/article/2008/10/23/le-delit-d-outrage-est-une-infraction-obsolete_1110460_3224.html}}</ref> 8 ನವಂಬರ್ 2009ರಂದು , [[ಬರ್ಲಿನ್ ಗೋಡೆ]] ಬೀಳುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಕೆತ್ತುತ್ತಿರುವ ಚಿತ್ರವನ್ನು [[ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌|ಫೇಸ್ ಬುಕ್]] ನ ಮುಖ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಹಾಕಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ,ದಿನಾಂಕಗಳು ಸ್ಥಿರವಾಗಿಲ್ಲದೇ ಇದ್ದರಿಂದ ಈ ಚಿತ್ರವು ಕಟ್ಟು ಕಥೆ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ದಾಖಲೆಗಳು ಇದನ್ನು ಖಚಿತ ಪಡಿಸಿದವು. ಸುಳ್ಳು ನಿರೂಪಣೆಯ ಈ ಸುದ್ದಿಯು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಹರಡಿತು ,ನಂತರ ಇದು ವದಂತಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದು , ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಅಲ್ಲಿದ್ದು ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಪೋಟೋಶಾಪ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹಬ್ಬಿಕೊಂಡಿತು.<ref>http://knowyourmeme.com/memes/sarkozy-was-there</ref> 5 ಜುಲೈ 2010ರಂದು , ಬೆಟೆನ್ ಕೋರ್ಟ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ತನಿಖೆಗಳ ನಂತರ , ಆನ್ ಲೈನ್ ವಾರ್ತಾ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮಾಧ್ಯಮದ ಭಾಗ ದಲ್ಲಿ ಲಿಲಿಯನ್ ಬೆಟನ್ ಕೋರ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಾಜಿ ಲೆಕ್ಕ ಪರಿಶೋಧಕರಾದ ಕ್ಲೈರ್ ತಿಬೌಟ್ ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿ ಹಾಗೂ ಎರಿಕ್ ವರ್ತ್ ರವರು 2007ರಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವಾಗಿ ಸಂಘಟನೆಗೆ ನಗದನ್ನು ದಾನ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು.<ref>[http://www.mediapart.fr/ ''L'ex-comptable des Bettencourt accuse: des enveloppes d'argent à Woerth et à Sarkozy'' ], ಮೂಲ ವರದಿ, ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ft.com/cms/s/0/e72598de-88d5-11df-8925-00144feab49a.html?ftcamp=rss|title=Financial Times|publisher=Ft.com|date=2010-07-06|accessdate=2010-11-05}}</ref> 30 ಜುಲೈ 2010 ರಂದು,ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಒಂದು ನೂತನ ರಕ್ಷಣಾ ನೀತಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು ಹಾಗೂ ಪರಕೀಯ ಮೂಲದ ಪ್ರೆಂಚ್ ನಾಗರರೀಕರು ತಮ್ಮ ಪೌರತ್ವವನ್ನು ಬಯಸುವುದಾದರೆ ಯಾವುದೇ ಒಬ್ಬ ಪೋಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಬೆದರಿಸಿರುವುದಾಗಲೀ ಅಥವಾ ಇತರ ಯಾವುದೇ ಗಂಭೀರ ಅಪರಾಧಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದೇ ಇರುವುದು ಸಾಬೀತಾದಲ್ಲಿ ಅಂತವರು ಪೌರತ್ವವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಹರಾಗಿದ್ದಾರೆ" ಎಂಬ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟರು.<ref name="Casting Out the Un-French">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/08/06/opinion/06fri2.html?_r=1&ref=nicolas_sarkozy|work=The New York Times|title=Casting Out the Un-French|date=5 August 2010}}</ref> ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಈ ನೀತಿಯನ್ನು ಯು.ಎಸ್ ವಾರ್ತಾ ಪತ್ರಿಕೆಯ'' ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ '' PSನಾಯಕರಾದ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಔರ್ಬಿ,<ref>{{cite web|url=http://www.lepoint.fr/politique/securite-aubry-denonce-la-derive-antirepublicaine-de-sarkozy-et-de-sa-majorite-01-08-2010-1221034_20.php |title=Réaction : SÉCURITÉ - Aubry dénonce la "dérive antirépublicaine" de Sarkozy et de sa majorité, actualité Politique : Le Point|publisher=Lepoint.fr|accessdate=2010-11-05}}</ref>) ಯವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ <ref name="Casting Out the Un-French"/> ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ರಾಜಕೀಯ ವಿರೋಧಿಗಳು ಹಾಗೂ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಸಂವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ ನ ಮಾಜಿ ಸದಸ್ಯರಾದ ರಾಬರ್ಟ್ ಬ್ಯಾಡಿಂಟರ್ ರವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಕಾನೂನು ತಜ್ಞರು ಈ ಕೃತ್ಯವು ಸಂವಿಧಾನ ಬಾಹಿರವಾದದು ಎಂದು ಹೇಳುವುದರ ಮೂಲಕ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.lemonde.fr/politique/article/2010/08/02/badinter-rappelle-a-sarkozy-l-egalite-de-tous-les-francais-devant-la-loi_1394701_823448.html|title=Badinter rappelle à Sarkozy l'égalité de tous les Français devant la loi|publisher=LeMonde.fr|accessdate=2010-11-05}}</ref> == ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು == === ಫ್ರೆಂಚ್ ಗೌರವಗಳು === * ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕ್ರಾಸ್ ಆಫ್ ದಿ ''ಲೆಜಿಯನ್ ಡಿ ಹಾನರ್'' (2007—ಆಟೋಮ್ಯಾಟಿಕ್ ವೆನ್ ಟೇಕಿಂಗ್ ಆಫೀಸ್) ** ''ಇದು ಮೊದಲೆ ನೈಟ್ ಆಫ್ ಲೆಜಿಯನ್ ಡಿ ಹಾನರ್ ಆಗಿತ್ತು (2004ರಿಂದ)'' * ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕ್ರಾಸ್ ಆಫ್ ದಿ ''ಆರ್ಡ್ರೆ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಡು ಮೆರೈಟ್'' (2007—ಆಟೋಮ್ಯಾಟಿಕ್ ವೆನ್ ಟೇಕಿಂಗ್ ಆಫೀಸ್) === ಇತರ ದೇಶಗಳು === * ಹಾನರರಿ ನೈಟ್ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕ್ರಾಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಆರ್ಡರ್ ಆಫ್ ದಿ ಬಾತ್ (2008—ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್)<ref>{{cite news |url=http://www.news.com.au/heraldsun/story/0,21985,23439015-663,00.html |title=Queen hosts French President Nicolas Sarkozy and wife Carla |publisher=News.com.au |date=27 March 2008 |accessdate=9 March 2010 |archiveurl=https://archive.today/20120904071841/http://www.heraldsun.com.au/news/victoria/queen-hosts-french-president-nicolas-sarkozy-and-wife-carla/story-e6frf7m6-1111115899207 |archivedate=4 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2012 |url-status=live }}</ref> * ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕ್ರಾಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಆರ್ಡರ್ ಆಫ್ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ III (2004—ಸ್ಪೇನ್)<ref>{{cite web|url=http://www.derecho.com/legislacion/boe/69720 |title=Real Decreto 21/2004, de 9 de enero, por el que se concede la Gran Cruz de la Real y Distinguida Orden Española de Carlos III al señor Nicolas Sarkozy, Ministro del Interior de la República Francesa |publisher=Derecho.com |date=18 January 2010 |accessdate=9 March 2010}}</ref> * ಕಮ್ಯಾಂಡರ್ ಆಫ್ ದಿ ''ಆರ್ಡ್ರೆ ಡೆ ಲಿಯೊಪೊಲ್ಡ್'' (ಬೆಲ್ಜಿಯಂ) * ಸ್ಟಾರಾ ಪ್ಲಾನಿನಾ ([[ಬಲ್ಗೇರಿಯ|ಬಲ್ಗೇರಿಯಾ]]) * ಪ್ರೋಟೋ-ಕ್ಯಾನನ್ ಆಫ್ ಪಾಪಲ್ ಬೆಸಿಲಿಕಾ ಆಫ್ ಸೇಂಟ್ ಜಾನ್ ಲ್ಯಾಟೆರನ್ (2007—ಹೋಲಿ ಸೀ)<ref name="Diocese of Rome">{{cite web|url=http://www.vicariatusurbis.org/Ente.asp?ID=674|title=Basilica papale|publisher=Vicariatus Urbis—Portal of the Diocese of Rome|language=Italian|accessdate=7 August 2008|archive-date=17 ಜನವರಿ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090117023403/http://www.vicariatusurbis.org/Ente.asp?ID=674|url-status=dead}}</ref> ದಿ ಪೋಸ್ಟ್ ಈಸ್ ಹೆಲ್ಡ್ ''ಎಕ್ಸ್ ಆಫಿಸಿಯೊ'' ಫ್ರೆಂಚ್ ಹೆಡ್ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಅವರಿಂದ. * ಪ್ರಿಮಿಯೊ ಮೆಡಿಟರೆನಿಯೊ (ಇಟಲಿ)<ref>{{Cite web |url=http://www.denaro.it/VisArticolo.aspx?IdArt=528878&KeyW= |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2022-12-26 |archive-date=2011-07-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110724083340/http://www.denaro.it/VisArticolo.aspx?IdArt=528878&KeyW= |url-status=dead }}</ref> == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{Reflist|colwidth=30em}} == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ == * {{cite book | first = Nicolas | last = Sarkozy | authorlink = | coauthors = | year = 1994 | month = | title = [Georges Mandel] : le moine de la politique | chapter = | editor = | others = | edition = | publisher = B. Grasset | location = Paris | isbn = 978-2-246-46301-6 | url = }} * {{cite book | first = Ghislaine | last = Ottenheimer | authorlink = | coauthors = | year = 1994 | month = | title = Les deux Nicolas: la machine Balladur | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = Plon | location = Paris | isbn = 2-259-18115-5 | url = }} * {{cite book | first = Nicolas | last = Sarkozy | authorlink = | coauthors = and Denisot, Michel | year = 1995 | month = | title = Au bout de la passion, l'équilibre | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = A. Michel | location = Paris | isbn = 2-226-07616-6 | url = }}, ಮೈಕೆಲ್ ಡೆನಿಸೊಟ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಂದರ್ಶನಗಳು * {{cite book | first = Anita | last = Hauser|year=1995 | month = | title = Sarkozy: l'ascension d'un jeune homme pressé | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = Belfond | location = Paris | isbn = 2-7144-3235-2 | url = }}, ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಲಿವ್ರೆ ಡು ಮೊಯಿಸ್ 1995 * {{cite book | first = Nicolas | last = Sarkozy | authorlink = | coauthors = | year = 2003 | month = | title = Libre | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = Pocket | location = Paris | isbn = 2-266-13303-9 | url = }}, ವಿಷಯ (ಗಳು): Pratiques politiques—ಫ್ರಾನ್ಸ್—1990–, France—Politique et gouvernement—1997–2002 * {{cite book | first = Aymeric | last = Mantoux | authorlink = | coauthors = | year = 2003 | month = | title = Nicolas Sarkozy: l'instinct du pouvoir | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = First Éd. | location = Paris | isbn = 2-87691-783-1 | url = }} * {{cite book | first = Catherine| last = Nay | authorlink = | coauthors = | year = 2007 | month = | title = Un Pouvoir Nommé Désir | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = l'Archipel | location = Paris | isbn = 2-84187-495-8 | url = }} * {{cite book | first = Anita | last = Hauser | authorlink = | coauthors = | year = 2003 | month = | title = Sarkozy: itinéraire d'une ambition | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = Grasset | location = Paris | isbn = 978-2246680017}} * {{cite book | first = | last = Le Canard enchaîné (periodical) | authorlink = | coauthors = | year = 2003 | month = | title = Sarkozy, l'homme (trop) pressé | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = "Le Canard enchaîné" | location = Paris | id = ISSN 0292-5354 (series) | url = }}, ಸರಣಿ: Les dossiers du "Canard enchaîné" 89 * {{cite book | first = Nicolas | last = Domenach | authorlink = | coauthors = | year = [2004] | month = | title = Sarkozy au fond des yeux | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = Jacob-Duvernet | location = [Paris] | isbn = 2-84724-064-0 | url = }} * ಆಲ್ವರೆಝ್-ಮೊಂಟಾಲ್ವೊ, ಮರ್ತಾ (9 ಜುಲೈ 2004): "¿Quién teme a Nicolas Sarkozy? El ministro de economía francés se postula como próximo candidato a las presidenciales de 2007", in ''Epoca'' ([ಮ್ಯಾಡ್ರಿಡ್] : Difusora de Informacion Periodica S.A., DINPESA, 9 ಜುಲೈ 2004), ಸಂಖ್ಯೆ 1012, ಪು.&nbsp;46(2), 3 ಪುಟಗಳು, 829 ಶಬ್ಧಗಳು, ಆನ್‍ಲೈನ್ ಲಭ್ಯವಿದೆ{{cite web|url=http://www.amazon.com/exec/obidos/tg/detail/-/B00082FKPA |title=¿Quién teme a Nicolas Sarkozy? El ministro de economía francés se postula como próximo candidato a las presidenciales de 2007.: An article from: Epoca: Marta Alvarez-Montalvo: Books |publisher=Amazon.com |date= |accessdate=9 March 2010}} * {{cite book | first = Antoine | last = Blocier | authorlink = | coauthors = | year = 2004 | month = | title = Voyage à Sarkoland | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = le Temps des cerises | location = Pantin | isbn = 2-84109-449-9 | url = }} * {{cite book | first = | last = Cabu | authorlink = | coauthors = | year = 2004 | month = | title = Sarko circus | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = le Cherche Midi | location = Paris | isbn = 2-7491-0277-4 | url = }}, ವಿಷಯ(ಗಳು): ಸರ್ಕೋಜಿ, ನಿಕೋಲಾಸ್ (1955–)—Caricatures et dessins humoristiques * {{cite book | first = Béatrice | last = Gurrey| year = 2004 | month = | title = Le rebelle et le roi | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = A. Michel | location = Paris | isbn = 2-226-15576-7 | url = }}, Grand Livre du mois 2004, ವಿಷಯ(ಗಳು): ಚಿರಾಕ್ ಜಾಕ್ವೆಸ್ (1932–), ಸರ್ಕೋಜಿ, ನಿಕೋಲಾಸ್ (1955–), ಫ್ರಾನ್ಸ್—Politique et gouvernement—1995– * {{cite book | first = Nicolas | last = Sarkozy | authorlink = | coauthors = and Verdin, Philippe, and Collin, Thibaud | year = 2004 | month = | title = La République, les religions, l'espérance : entretiens avec Thibaud Collin et Philippe Verdin | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = les éd. du Cerf | location = Paris | isbn = 2-204-07283-4 | url = }}, ವಿಷಯ(ಗಳು): Laïcité—ಫ್ರಾನ್ಸ್—1990–, ಇಸ್ಲಾಂ—ಫ್ರಾನ್ಸ್—1990– * {{cite book | first = Michaël | last = Darmon | year = 2004 | month = | title = Sarko Star | chapter = | publisher = Éd. du Seuil | location = Paris | isbn = 2-02-066826-2 | url = }} * {{cite book | first = Jean-Pierre | last = Friedman | authorlink = | year = 2005 | month = | title = Dans la peau de Sarko et de ceux qui veulent sa peau | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = Michalon | location = Paris | isbn = 2-84186-270-4 | url = }} * {{cite book | first = Victor | last = Noir | authorlink = | coauthors = | year = 2005 | month = | title = Nicolas Sarkozy, le destin de Brutus | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = | location = | isbn = 2-207-25751-7 | url = }} * {{cite book | first = Philippe | last = Reinhard | authorlink = | coauthors = | year = 2005 | month = | title = Chirac Sarkozy, mortelle randonnée | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = First éd. | location = Paris | isbn = 2-7540-0003-8 | url = }} * {{cite book | first = Serge | last = Sautreau | authorlink = | coauthors = | year = 2005 | month = | title = Nicoléon, roman | chapter = | editor = | others = | edition = | pages = | publisher = L' Atelier des Brisants | location = [Paris] | isbn = 2-84623-074-9 | url = }} * René Dosière, 'L'argent caché de l'Élysée', Seuil, 2007 == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Wikiquote}} {{Commons}} {{Wikinews}} === ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ === * {{Fr icon}} [http://www.elysee.fr/ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು] * {{Fr icon}} [http://www.sarkozy.fr/home/ Nicolas Sarkozy Construire Ensemble—ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಚಳುವಳಿಯ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070607202819/http://www.sarkozy.fr/home/ |date=2007-06-07 }} * {{Fr icon}} [http://www.u-m-p.org/ ಯುಎಮ್‌ಪಿಯ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್, ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಪಕ್ಷ] * {{Fr icon}} [http://www.sarkozy.fr/ ಅಧಿಕೃತ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210306101017/http://www.sarkozy.fr/ |date=2021-03-06 }} * {{En icon}} {{Fr icon}} 23 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ 63ನೆಯ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ [https://www.un.org/ga/63/generaldebate/france.shtml ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್‌ನ ಜನರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಉದ್ದೇಶಿಸಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160904173323/http://www.un.org/ga/63/generaldebate/france.shtml |date=2016-09-04 }}. ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಹಾಗೂ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ನೇಷನ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರು ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾತನಾಡಿದರು === ಮುದ್ರಣಾಲಯ === * [http://www.rfi.fr/actuen/articles/110/article_2809.asp ರೇಡಿಯೋ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫೀಚರ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120131173459/http://www.rfi.fr/actuen/articles/110/article_2809.asp |date=2012-01-31 }} ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿ ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ 90-ನಿಮಿಷಗಳ ಭಾಷಣ, 6 ಫೆಬ್ರವರಿ 2009 * ಸುಧೀರ್ ಹಝಾರೀಸಿಂಗ್ ಅವರ [http://www.the-tls.co.uk ಟಿಎಲ್‌ಎಸ್‌] ನಲ್ಲಿನ ಲೇಖನ [http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/the_tls/article2959989.ece "ಹಾಸಿಂಗ್ ಸರ್ಕೋಜಿ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091005174006/http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/the_tls/article2959989.ece |date=2009-10-05 }}, 28 ನವೆಂಬರ್ 2007 * [http://www.lefigaro.fr/english/20070607.WWW000000541_interview_with_french_president_nicolas_sarkozy.html ''/ಇಂಟರ್ವ್ಯೂ ಆಫ್ಟರ್ ಒನ್ ಮಂತ್ ಇನ್ ಆಫೀಸ್'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111214181125/http://www.lefigaro.fr/english/20070607.WWW000000541_interview_with_french_president_nicolas_sarkozy.html |date=2011-12-14 }} ಲಿ ಫಿಗಾರೊ, 7 ಜೂನ್ 2007 * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4048917.stm ''ಸರ್ಕೋಜಿ ಟೇಕ್ಸ್ ಓವರ್ ಚಿರಾಕ್ಸ್ ಯುಎಮ್‌ಪಿ ಪಾರ್ಟಿ'' ] (ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್) * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3673102.stm ''ವ್ಯಕ್ತಿಚಿತ್ರ: ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿ'' ] (ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್) * [http://www.globalpolitician.com/articleshow.asp?ID=713&amp;cid=3&amp;sid=9 ''ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿ: ಫ್ರೆಂಚ್ ಚೂಸ್ ದಿ ಅಮೇರಿಕನ್ ವೇ?'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160804112548/http://www.globalpolitician.com/articleshow.asp?ID=713&cid=3&sid=9 |date=2016-08-04 }} ಡೇವಿಡ್ ಸ್ಟೊರೊಬಿನ್ * [http://www.townhall.com/columnists/SuzanneFields/2006/09/18/vive_this_difference ವೈವ್ ದಿಸ್ ಡಿಫರೆನ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120503081026/http://townhall.com/columnists/suzannefields/2006/09/18/vive_this_difference |date=2012-05-03 }} ಸುಝಾನೆ ಫೀಲ್ಡ್ಸ್ * [http://www.economist.com/opinion/displaystory.cfm?story_id=9005216 ಫ್ರಾನ್ಸಸ್ ಚಾನ್ಸ್], ''ದಿ ಎಕನಾಮಿಸ್ಟ್'' , 12 ಏಪ್ರಿಲ್ 2007 * [https://archive.is/20121216122740/www.newyorker.com/reporting/2007/04/23/070423fa_fact_kramer ಯೂರೋಪ್‌ನಿಂದ ಬಂದ ಪತ್ರ- ರೌಂಡ್ 1] ಜೇನ್ ಕ್ರ್ಯಾಮರ್, ''ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕರ್'' , 23 ಏಪ್ರಿಲ್ 2007 * [http://vacarme.eu.org/article1507.html ಸರ್ಕೋಜಿಯವರಿಂಡ "ರಪ್ಚರ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ], Mathieu Potte-Bonneville & Pierre Zaoui, ''Vacarme'' n°41, ಚಳಿಗಾಲ 2007 * [http://www.voltairenet.org/article157821.html ಆಪರೇಷನ್ ಸರ್ಕೋಜಿ], ರಷಿಯನ್ ನ್ಯೂಸ್ ಮ್ಯಾಗಝೀನ್ ''ಪ್ರೊಫೈಲ್'' ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಲೇಕನದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷಾಂತರ 16 ಜೂನ್ 2008 * [http://www.english.rfi.fr/france/20100707-bettencourt-scandal-cranks The Bettencourt/L'Oréal scandal] ರೇಡಿಯೋ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಾಲೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ * [http://www.english.rfi.fr/france/20100708-french-politics-no-stranger-scandals ಫ್ರೆಂಚ್ ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್ ನೊ ಸ್ಟ್ರೇಂಜರ್ ಟು ಸ್ಕ್ಯಾಂಡಲ್ಸ್] ರೇಡಿಯೋ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಾಲೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ * [http://www.english.rfi.fr/france/20100708-will-bettencourt-scandal-help-far-right ಎಲ್'ಓರಿಯಲ್, ಸ್ಕ್ಯಾಂಡಲ್ಸ್ ಅಂಡ್ ದಿ ಫಾರ್ ರೈಟ್] ರೇಡಿಯೋ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಾಲೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ === ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳು === * {{Es icon}} [http://www.cidob.org/es/documentacion/biografias_lideres_politicos/europa/francia/nicolas_sarkozy ಸಿಐಡಿಒಬಿ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನಿಂದ ಎಕ್ಸ್‌ಟೆಂಡೆಡ್ ಬಯೋಗ್ರಫಿ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120503100428/http://www.cidob.org/es/documentacion/biografias_lideres_politicos/europa/francia/nicolas_sarkozy |date=2012-05-03 }} * {{Fr icon}} [http://www.sondages-en-france.fr/sondages/Popularit%C3%A9/Nicolas%20Sarkozy ಸರ್ಕೋಜೀಸ್ ಒಪೀನಿಯನ್ ಪೋಲ್ ಟ್ರ್ಯಾಕರ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * {{Fr icon}} [http://www.lescitations.net/citations/auteurs/Nicolas_Sarkozy.html ಸರ್ಕೋಜಿಯವರ ಕೆಲವು ಉಲ್ಲೆಖನಗಳು] * {{Fr icon}} {{Facebook|nicolassarkozy}} * ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಮೂವೀ ಡಾಟಾಬೇಸ್‌ನಲ್ಲಿ [http://www.imdb.com/name/nm0765324/ ನಿಕೋಲಾಸ್ ಸರ್ಕೋಜಿ] {{s-start}} {{s-off}} {{s-bef|before=[[Daniel Vaillant]]}} {{s-ttl|title=[[Minister of the Interior (France)|Minister of the Interior]]|years=2002–2004}} {{s-aft|after=[[Dominique de Villepin]]}} |- {{s-bef|before=[[Francis Mer]]}} {{s-ttl|title=[[Minister of the Economy, Industry and Employment (France)|Minister of Finance]]|years=2004}} {{s-aft|after=[[Hervé Gaymard]]}} |- {{s-bef|before=[[Dominique de Villepin]]}} {{s-ttl|title=[[Minister of the Interior (France)|Minister of the Interior]]|years=2005–2007}} {{s-aft|after=[[François Baroin]]}} |- {{s-bef|before=[[Jacques Chirac]]}} {{s-ttl|title=[[List of Presidents of the French Republic|President of France]]|years=2007–present}} {{s-inc}} |- {{s-bef|before=[[Janez Janša]]}} {{s-ttl|title=[[President of the European Council]]|years=2008}} {{s-aft|after=[[Mirek Topolánek]]}} |- {{s-reg}} {{s-bef|before=[[Jacques Chirac]]}} {{s-ttl|title=[[List of Co-Princes of Andorra|Co-Prince of Andorra]]|alongside=[[Joan Enric Vives Sicília]]|years=2007–present}} {{s-inc}} |- {{s-ppo}} {{s-bef|before=[[Philippe Séguin]]}} {{s-ttl|title=[[Rally for the Republic|President of Rally for the Republic]]<br /><small>Acting</small>|years=1999}} {{s-aft|after=[[Michèle Alliot-Marie]]}} |- {{s-bef|before=[[Alain Juppé]]}} {{s-ttl|title=[[Union for a Popular Movement|President of the Union for a Popular Movement]]|years=2004–2007}} {{s-aft|after=[[Patrick Devedjian]]<br />[[Jean-Pierre Raffarin]]<br />[[Jean-Claude Gaudin]]<br />[[Pierre Méhaignerie]]}} {{s-end}} {{Template group |title = Nicolas Sarkozy |titlestyle = style="background:#eee; |list = {{Heads of state of France}} {{2007 presidential election candidates, France}} {{Fillon I}} {{Fillon II}} {{G8 Leaders}} {{Current G20 Leaders}} {{European Council}} {{Heads of state of the European Union Member states}} {{Presidents of the European Council}} }} {{Persondata |NAME= Sarkozy, Nicolas |ALTERNATIVE NAMES=Sarközy, Nicolas Paul Stéphane, de Nagy-Bocsa |SHORT DESCRIPTION=current [[President of the French Republic|President of France]] |DATE OF BIRTH= 28 January 1955 |PLACE OF BIRTH= Paris, France |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH= }} {{DEFAULTSORT:Sarkozy, Nicolas}} [[ವರ್ಗ:೧೯೫೫ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:20ನೆಯ-ಶತಮಾನದ ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ಕರು]] [[ವರ್ಗ:21ನೆಯ-ಶತಮಾನದ ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಸೈನ್ಸನ್ ಪೊದ ಅಲುಮಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ರೆಂಚ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಚುನಾವಣೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು, 2007]] [[ವರ್ಗ:ಈಗಿನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಯಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ರೆಂಚ್ ಇಂಟೀರಿಯರ್ ಮಂತ್ರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ರೆಂಚ್ ವಕೀಲರು]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ರೆಂಚ್ ಹಣಕಾಸು ಮಂತ್ರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರೀಕ್ ಮೂಲದ ಫ್ರೆಂಚ್ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಹಂಗೇರಿಯನ್ ಮೂಲದ ಫ್ರೆಂಚ್ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಜೆವಿಶ್ ಮೂಲದ ಫ್ರೆಂಚ್ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ರೆಂಚ್ ರೊಮನ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಆಂಡೊರಾ ಸರ್ಕಾರ]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಸರ್ಕಾರದ ವಕ್ತಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಲೆಜಿಯನ್ ಡಿ ಹಾನರ್‌ನ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕ್ರೊಯಿಕ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಹಂಗೇರಿಯನ್ ನೊಬಿಲಿಟಿ]] [[ವರ್ಗ:ಹಾನರರಿ ನೈಟ್ಸ್ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕ್ರಾಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಆರ್ಡರ್ ಆಫ್ ದಿ ಬಾತ್]] [[ವರ್ಗ:ಬದುಕಿರುವ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡರ್ ಆಫ್ ಲಿಯೊಪೊಲ್ಡ್ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಪ್ರಭುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ರಾಜರು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ಯಾರಿಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಅಲುಮಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ರಾನ್ಸ್]] p7729nbwin8dmzz3l58qcwasahojd4p 0 28337 1306201 1305432 2025-06-06T16:47:26Z Kpbolumbu 1019 1306201 wikitext text/x-wiki {{Multiple image | direction = vertical | image1 = Male masturbation.svg | caption1 = ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಪುರುಷ | image2 = Woman masturbating.tif | caption2 = ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಸ್ತ್ರೀ | alt1 = ಬೆತ್ತಲೆಯಾಗಿ ತನ್ನ ಶಿಶ್ನದಿಂದ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಪುರುಷ | alt2 = ಬೆತ್ತಲೆಯಾಗಿ ತನ್ನ ಚಂದ್ರನಾಡಿಯಿಂದ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಸ್ತ್ರೀ }} ಸಂಗಾತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಇಚ್ಛೆಗಳನ್ನು, ವಾಂಛೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸ್ವತಃ ತಮ್ಮ ಕೈಯಿಂದ ತಮ್ಮ [[ಜನನಾಂಗ]] ಉದ್ರೇಕಿಸಿ ಲೈಂಗಿಕ [[ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ]] ತಲುಪಿ ಸ್ರವಿಸುವುದನ್ನು ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಉದ್ರೇಕವಾದಾಗ ಸಂಗಾತಿ ಸನಿಹದಲ್ಲಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ಅಥವಾ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಲು ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ಸ್ವತಃ ತಮ್ಮ ಕೈಗಳಿಂದ ಅಥವಾ [[ಲೈಂಗಿಕ ಆಟಿಕೆ]]ಗಳಿಂದ ತಮ್ಮ ಜನನಾಂಗಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಉದ್ರೇಕಿಸಿಕೊಂಡು ಸ್ರವಿಸಬಹುದು. ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಒಂದು [[ಲೈಂಗಿಕ_ಕ್ರಿಯೆ]] ಎನ್ನಲಾಗದು. ಮಾನವೇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸೆರೆಯಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.<ref name="Poiani2010">{{cite book|first=Aldo|last=Poiani|title=Animal Homosexuality: A Biosocial Perspective|url=https://books.google.com/books?id=EftT_1bsPOAC&q=%28masturbation+OR+masturbate%29|date=19 August 2010|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49038-2|pages=232–235, 394}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.petplace.com/horses/breeding-soundness-examination-of-the-stallion/page2.aspx |title=Breeding Soundness Examination of the Stallion |website=Petplace.com |access-date=29 May 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110905032903/http://www.petplace.com/horses/breeding-soundness-examination-of-the-stallion/page2.aspx |archive-date=5 September 2011 |date=2014-12-10 }}</ref><ref name="Bagemihl, 1999">{{cite book |last=Bagemihl|first=Bruce |url=https://archive.org/details/biologicalexuber00bage|url-access=registration|quote=(masturbate OR masturbation).|title=Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity|publisher=St. Martin's Press |year=1999 |isbn=978-0-312-19239-6 |access-date=21 October 2015 }}</ref> ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಬಯಕೆಯಾಗಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಸಂಗಾತಿ ಅಥವಾ ಸ್ನೇಹಿತರು ಸನಿಹದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಪರಸ್ಪರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇದ್ದರೆ ಪರಸ್ಪರರ ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಲೂಬಹುದು. ಒಬ್ಬರ ಜನನಾಂಗವನ್ನು ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ತಮ್ಮ ಕೈಯಿಂದ ಉಜ್ಜುತ್ತಾ ಉದ್ರೇಕಿಸುತ್ತಾ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಬಹುದು. ==ಹಸ್ತಮೈಥುನದ ಪ್ರಾಚೀನ ಚರಿತ್ರೆ== ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ನಡೆದುಬಂದಿದೆದೆ. ದಾಖಲಾದ ಇತಿಹಾಸದ ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಗುಹಾ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಜನರು ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಮಾಲ್ಟಾದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿರುವ ಜೇಡಿಮಣ್ಣಿನ ಶಿಲ್ಪವು ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 4 ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಮಹಿಳೆ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪುರಾವೆಗಳು ಪುರುಷರದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದಾಖಲಿತ ಖಾತೆಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ಸುಮರ್‌ನಿಂದ ಬಂದಿವೆ. ಅಲ್ಲಿ, ಲೈಂಗಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಅಥವಾ ಸಂಗಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ, ಹಸ್ತಮೈಥುನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿಸಲಾಯಿತು. ದೇವರುಗಳು ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅದು ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ದೇವತೆ ಆಡಮ್ ಹಸ್ತಮೈಥುನದ ಮೂಲಕ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದಳು ಮತ್ತು ನೈಲ್ ನದಿಯ ಉಬ್ಬರ ಮತ್ತು ಹರಿವು ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಈ ನಂಬಿಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಫೇರೋಗಳು ನೈಲ್ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಸ್ತಮೈಥುನವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಾಗಿತ್ತು<ref>Johnathan Margolis, "O: The intimate history of the orgasm", 2003. p134</ref>. ಹಸ್ತಮೈಥುನದ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ವಿಶಾಲ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕರು ಹಸ್ತಮೈಥುನವನ್ನು ತೀವ್ರವಾದ ಲೈಂಗಿಕ ಬಯಕೆಯ ಒತ್ತಡವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಸಾಧನವಾಗಿ ನೋಡಿದರು. ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಮಹಿಳೆಯರು ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಸಹ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. 18 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಿಸ್ ವೈದ್ಯ ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್ ಟಿಸ್ಸಾಟ್; ವೀರ್ಯವು ವಿಶೇಷ ದ್ರವವಾಗಿದ್ದು ಅದರ ನಷ್ಟ ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ವಾದಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, 20 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಹಸ್ತಮೈಥುನದ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತೀರ್ಮಾನಗಳೊಂದಿಗೆ, ಟಿಸ್ಸಾಟ್‌ನ ವಾದಗಳು ತಪ್ಪು ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು. 20 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವೈದ್ಯ ಹ್ಯಾವ್ಲಾಕ್ ಎಲ್ಲಿಸ್ ಟಿಸ್ಸಾಟ್‌ನ ವಾದಗಳು ತಪ್ಪು ಎಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದರು. ಮಧ್ಯಮ ಹಸ್ತಮೈಥುನವು ಆರೋಗ್ಯವಂತ ಪುರುಷರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ವಾದಿಸಿದರು. ಅಮೇರಿಕನ್ ಸಂಶೋಧಕ ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಕಿನ್ಸೆ ಹಸ್ತಮೈಥುನವು ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರಿಬ್ಬರಲ್ಲೂ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ಅತಿಯಾದ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಸಮಸ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಅವರು ಸಮರ್ಥಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.noharmm.org/paige.htm |title=The Ritual of Circumcision |publisher=Noharmm.org |date=2005-09-06 |accessdate=2011-05-29 |accessdate=2013-11-08}}</ref><ref>{{cite book |author=Stengers, Jean; van Neck, Anne |title=Masturbation: the history of a great terror |url=https://archive.org/details/masturbationhist0000sten |publisher=Palgrave |location=New York |year=2001 |isbn=0-312-22443-5 }}</ref> ==ಹಸ್ತಮೈಥುನದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಿಲ್ಲದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು== ಆಫ್ರಿಕನ್ ಕಾಂಗೋ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದೊಳಗೆ ಅಕಾ ಮತ್ತು ನ್ಗಾಂಡು ಜನಾಂಗೀಯ ಗುಂಪುಗಳ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನಕ್ಕೆ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದಗಳಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಹಸ್ತಮೈಥುನದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಅವರಿಗೆ ಗೊಂದಲವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://jambo.africa.kyoto-u.ac.jp/kiroku/asm_normal/abstracts/pdf/31-3/107-125.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20180726234118/http://jambo.africa.kyoto-u.ac.jp/kiroku/asm_normal/abstracts/pdf/31-3/107-125.pdf |archive-date=2018-07-26 }}</ref> ==ಹಸ್ತಮೈಥುನ ವಿಧಾನಗಳು== ಹಸ್ತಮೈಥುನವು ಒಬ್ಬರ ಸ್ವಂತ ಜನನಾಂಗದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಕೈಗಳು, ಬೆರಳುಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ದಿಂಬಿನಂತಹ ವಸ್ತುವಿನ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವುದು, ಒತ್ತುವುದು, ಉಜ್ಜುವುದು ಅಥವಾ ಮಸಾಜ್ ಮಾಡುವುದು; ಯೋನಿ ಅಥವಾ ಗುದದ್ವಾರಕ್ಕೆ ಬೆರಳುಗಳು ಅಥವಾ ವಸ್ತುವನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದು (ಗುದ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ನೋಡಿ); ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ವೈಬ್ರೇಟರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಶಿಶ್ನ ಅಥವಾ ಯೋನಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು, ಇದನ್ನು ಯೋನಿ ಅಥವಾ ಗುದದ್ವಾರಕ್ಕೂ ಸೇರಿಸಬಹುದು. ಇದು ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡುವಾಗ ಮೊಲೆತೊಟ್ಟುಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಕಾಮಪ್ರಚೋದಕ ವಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವುದು, ಉಜ್ಜುವುದು ಅಥವಾ ಹಿಸುಕುವುದು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು. ಘರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಸ್ತ್ರೀಯರು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟುಗಳನ್ನು ಹಚ್ಚುವುದಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.ippf.org/blogs/lube-5-great-reasons#:~:text=Lube%20can%20be%20used%20by%20anyone%2C%20for%20anything&text=It%20can%20and%20is%20used,also%20be%20used%20during%20masturbation.&text=Lube%20can%20be%20water%2D%2C%20oil,any%20sex%20toys%20you%20use.|title=5 great reasons to use lube the next time you're getting intimate|website=[[International Planned Parenthood Federation]]|date=10 May 2019|access-date=1 November 2021}}</ref> [[File:Édouard-Henri Avril (22).jpg|thumb|ಎಡ್ವರ್ಡ್-ಹೆನ್ರಿ ಅವ್ರಿಲ್ ಅವರ ಡಿ ಫಿಗುರಿಸ್ ವೆನೆರಿಸ್ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದು ಪುರುಷನೊಬ್ಬ ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತಾನಾಗಿ ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಕಲ್ಪನೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.]] ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗುವವರೆಗೆ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು, ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿನವರೆಗೆ ನಿಲ್ಲಿಸಿ, ನಂತರ ಹಸ್ತಮೈಥುನವನ್ನು ಪುನರಾರಂಭಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಈ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಲವು ಬಾರಿ ಪುನರಾವರ್ತಿಸಬಹುದು. "ಎಡ್ಜಿಂಗ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ "ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಪುನರಾರಂಭಿಸುವ" ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಇನ್ನೂ ಬಲವಾದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ನೀಡಬಲ್ಲುದು.<ref name="SXED1">{{cite web|title=Sex Editorials |date=16 March 2004 |url=http://sexeditorials.com/masturbation/male/stop-and-go.html |access-date=15 January 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120101205321/http://sexeditorials.com/masturbation/male/stop-and-go.html |archive-date= 1 January 2012 |df=dmy }} "The Stop-And-Go Masturbation Technique for Men and Women"</ref> ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯ ನಂತರ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಜನರು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೊದಲು ಪ್ರಚೋದನೆಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|first=Margo|last=Woods|url=http://www.onehearttantra.com/uploads/1/0/7/4/10748619/amasturbation_self_love_tantra.pdf|title=Masturbation, Tantra and Self-love|access-date=27 August 2014|archive-date=17 December 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141217040429/http://www.onehearttantra.com/uploads/1/0/7/4/10748619/amasturbation_self_love_tantra.pdf|url-status=dead}}</ref> ===ಪುರುಷರಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನ=== [[File:Male adult masturbation.gif |thumb|300px|right| ಪುರುಷ ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವುದು]] ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಪುರುಷರು. ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗಿಂತ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಪುರುಷರು ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಸಮಯ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಆಕರ್ಷಣೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿ ಕಾಮ ವಾಂಛೆ ಪುರುಷನಲ್ಲಿ ಕೆರಳಿದಾಗ ಪುರುಷ ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವ ಮುನ್ನ ಏಕಾಂತ ಸ್ಥಳ ಬಯಸುವ ಪುರುಷ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಹಾತೊರೆಯುತ್ತಾನೆ. ಏಕಾಂತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಲೈಂಗಿಕ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಜಾರುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತಷ್ಟು ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಉದ್ರೇಕಿತನಾಗುತ್ತಾನೆ. ತಾನು ನೋಡಿದ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ದೃಶ್ಯಾವಳಿಗಳನ್ನೋ ಅಥವಾ ಅಂದುನೋಡಿದ ಸುಂದರ ಸ್ತ್ರೀಯನ್ನೋ ಅಥವಾ ಮತ್ತಾವುದೇ ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಕೆರಳುವ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಯೋಚಿಸುತ್ತಾ ತನ್ನ [[ಶಿಶ್ನ]]ವನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು ಹಿಂದೆಮುಂದೆ ಆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ.ಕೈ ಆಡಿಸುವ ವೇಗ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ ಕ್ರಮೇಣ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ ತಲುಪುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಆ ವೇಗ ಗರಿಷ್ಟ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ ತಲುಪಿದ ನಂತರ ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣದ [[ವೀರ್ಯ]] ಪುರುಷನ ಶಿಶ್ನದಿಂದ ಹೊರ ಧುಮುಕುತ್ತದೆ. ಕೆಲವರಿಗೆ ವೀರ್ಯ ರಭಸವಾಗಿ ಹೊರ ಚಿಮ್ಮಿದರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವರಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲೋಳೆಯಂತೆ ಹೊರಬರುತ್ತದೆ. ೧೬-೧೮ ವಯಸ್ಸಿನ ಕೆಳಗಿರುವರಿಗೆ ಹಸ್ತಮೈಥುನದ ನಂತರ ವೀರ್ಯ ಬರದಿದ್ದರೆ ಅದು ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಯ ಲಕ್ಷಣವಲ್ಲ. ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ವೀರ್ಯ ಉತ್ಪಾದನೆ ಆರಂಭವಾಗುವುದು ಬದಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ೧೮ ರ ನಂತರವೂ ಹಸ್ತಮೈಥುನವಾದ ನಂತರ ವೀರ್ಯ ಬರದಿದ್ದರೆ ವೈದ್ಯರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ಸೂಕ್ತ ಸಲಹೆ ಪಡೆಯುವುದು ಒಳಿತು. [[File:Sex-Masturbation-Toys Penis-Pump (Sex-Masturbations-Spielzeug-Hilfsmittel Penis-Pumpe).jpg |thumb|200px|right| ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಉಪಕರಣದ ಮೂಲಕ ಹಸ್ತಮೈಥುನ]] ಪ್ರಪಂಚದ ಪುರುಷರಲ್ಲಿ ಶೇ.೯೫ ಕ್ಕೂ ಮೀರಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೂ ಎಲ್ಲಾ ಪುರುಷರ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಶೈಲಿ ಒಂದೇ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಲವರು ತಮ್ಮ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಮುಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಲೈಂಗಿಕ ಉದ್ರೇಕ ತಲುಪುತ್ತಾರೆ, ಇದನ್ನೇ ಮುಷ್ಠಿ ಮೈಥುನ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಕೈ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಬದಲು ತಲೆದಿಂಬು ಅಥವಾ ಇನ್ನಿತರ ನಯವಾದ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಉಜ್ಜುತ್ತಾ ಮೈಥುನ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ದೊರೆಯುವ ಲೆಂಗಿಕ ಆಟಿಕೆಗಳು, ವೈಬ್ರೇಟರ್ ಗಳನ್ನೂ ಬಳಸಿ ಕೂಡ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಪುರುಷರು ಲೈಂಗಿಕ ವಿಚಾರಗಳೆಡೆಗೆ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಗ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗುವ ಕಾರಣ ಹೆಚ್ಚು ಬಾರಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಶೇ.೪೫ ರಷ್ಟು ಪುರುಷರು ವಾರದಲ್ಲೊಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. [[ನೀಲಿಚಿತ್ರ]], ಅಥವಾ ಇನ್ನಿತರ ಕಾಮಾಸಕ್ತಿ ಕೆರಳಿಸುವಂತಹ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಿರುವುದು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬೆಳೆದಿದೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಬಲ ಪುರಾವೆ. ದಿನವೊಂದಕ್ಕೆ ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಬಾರಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ರೂಡಿಯಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಹಸ್ತ ಮೈಥುನ ಚಟವೆಂದೇ ಪರಿಗಣಿತವಾಗುವುದು. ಇದು ಪುರುಷರ ಪುರುಷತ್ವದ ಮೇಲೆ ಋಣಾತ್ಮಕ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದೆ. ===ಸ್ತ್ರೀಯರಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನ=== [[file : Masturbation with a flashlight.jpg|thumb|300px|right|ಶಿಶ್ನದಂತಹ ವಸ್ತುವನ್ನು ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಆಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಸ್ತ್ರೀ]] [[ಚಿತ್ರ:Masturbation1.jpg|thumb|297x297px|ತನ್ನ ಭಗನ ಮತ್ತು ಯೋನಿಯ ಮೇಲೆ ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಓಡಿಸಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಮಹಿಳೆ]] [[File:Female Masturbation Close Up.jpg|thumb|300px|right|ಚಂದ್ರನಾಡಿಯನ್ನು ಮೀಟಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಸ್ತ್ರೀ]] ಪುರುಷರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸ್ತ್ರೀಯರು ಬೇಗ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಸ್ತ್ರೀಯರಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯೇ ಇದೆ. ಆದರೂ ಅಧ್ಯಯನವೊಂದರ ಪ್ರಕಾರ ಗರಿಷ್ಟ ಶೇ.೫೦ ರಷ್ಟು ಸ್ತ್ರೀಯರು ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಪುರುಷರಂತೆ ನಿಗದಿತವಾಗಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೂ ತಿಂಗಳಿಗೊಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯವಾದ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ವಿಧಾನವೆಂದರೆ ಬಾಹ್ಯ ಜನನಾಂಗವಾದ ಯೋನಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಭಗನ/ ಚಂದ್ರನಾಡಿಯನ್ನು ಬೆರಳುಗಳಿಂದ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಸವರುವುದು. ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಚಂದ್ರನಾಡಿಗಳನ್ನು ಸವರುವುದು ಸುಲಭವಾಗಿ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ವೈಬ್ರೇಟರ್ ಎಂಬ ಸಾಧನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಚಂದ್ರನಾಡಿ ಅಥವಾ ಯೋನಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಒಂದು ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಬದನೆಕಾಯಿ, ಬಾಳೆಕಾಯಿ ಅಥವಾ ಇತರ ತರಕಾರಿಗಳನ್ನೂ ಸ್ತ್ರೀಯರು ಹಸ್ತಮೈಥುನಕ್ಕಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದುಂಟು. ಯೋನಿ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬೆರಳುಗಳು ಅಥವಾ ಕೃತಕ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದು, ಸ್ತನಗಳು ಮತ್ತು ಮೊಲೆತೊಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಸವರುವುದು ಮತ್ತು ತೇವಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟುಗಳನ್ನು ಹಚ್ಚುವುದು ಇತರ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ವಿರಳವಾಗಿ ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ಗುದ ಪ್ರಚೋದನೆಯನ್ನು ಸಹ ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ. ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ತೊಳೆಯದೆ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಸೇರಿಸುವುದರಿಂದ ಸೋಂಕು ಉಂಟಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಬೇಕು. ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಉದ್ರೇಕವಾಗುವಾಗ ಜನನಾಂಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಲೈಂಗಿಕ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸ್ರವಿಸಿ ಯೋನಿಯ ಒಳಭಾಗ ಒದ್ದೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಒದ್ದೆಯೇ ಎಣ್ಣೆಯಂತೆ ಇದ್ದು ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಯೋನಿಯ ಒಳಭಾಗ ತರಚುವುದು ಅಥವಾ ನೋವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾದ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಪುರುಷರ ಶಿಶ್ನ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಹೋಗುವಾಗ ಈ ಗ್ರಂಥಿಗಳ ಸ್ರಾವವೇ ಎಣ್ಣೆಯಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿ ನೋವಾಗುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರ ಶಿಶ್ನ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಕನ್ಯಾಪೊರೆಯನ್ನು ದಾಟಿ ಮುಂದೆ ಹೋಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ ಹರಿದು ನೋವು ಅಥವಾ ರಕ್ತಸ್ರಾವ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವಾಗ ಗಾಯ ಅಥವಾ ಸೋಂಕನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಬೇಕು. ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಕೊಳಕು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದರಿಂದ ಸೋಂಕು ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಬಳಸುವ ಮೊದಲು ಅವುಗಳನ್ನು ಸೋಪ್ ಮತ್ತು ನೀರಿನಿಂದ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತೊಳೆಯಬೇಕು. ಔಷಧಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಯಾವುದೇ ಉತ್ತಮ ಲೂಬ್ರಿಕೇಟಿಂಗ್ ಜೆಲ್ಲಿಯನ್ನು ಹಚ್ಚುವುದು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ಕೆವಿ, ಡ್ಯುರೆಕ್ಸ್, ಮೂಡ್ಸ್, ಇತ್ಯಾದಿ) ಯೋನಿ ಹಸ್ತಮೈಥುನವನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಹಸ್ತಮೈಥುನವನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹರಡಿ ದಿಂಬನ್ನು ಅಥವಾ ಹಾಸಿಗೆಯ ಅಂಚನ್ನು ಯೋನಿ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಒತ್ತುವ ಮೂಲಕ ಮಾಡಬಹುದು. ಮಹಿಳೆಯರು ನೀರಿನ ಹರಿವನ್ನು ಯೋನಿ ಅಥವಾ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಜನನಾಂಗಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಯೋಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.<ref>{{cite web |url=http://www.onehearttantra.com/uploads/1/0/7/4/10748619/amasturbation_self_love_tantra.pdf |title=Masturbation, Tantra and Self-love (ಹಸ್ತಮೈಥುನ, ತಂತ್ರ ಮತ್ತು ಸ್ವಾನುರಾಗ) |format=PDF |accessdate=2014-08-27 |archive-date=2014-12-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141217040429/http://www.onehearttantra.com/uploads/1/0/7/4/10748619/amasturbation_self_love_tantra.pdf |url-status=dead }}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} ==ಆಕರಗಳು== *[https://en.wikipedia.org/wiki/Masturbation ಹಸ್ತಮೈಥುನ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಆವೃತ್ತಿ] *[http://www.cosmopolitan.com/sex-love/news/a47390/surprising-things-guys-do-when-they-masturbate/ ಪುರುಷರು ಹಸ್ತಮೈಥುನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಲು ಹನ್ನೊಂದು ಕಾರಣಗಳು] *[http://www.healthystrokes.com/young.html ಯುವಕರಿಗೆ ಹಸ್ತಮೈಥುನ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಆವೃತ್ತಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170103012907/http://healthystrokes.com/young.html |date=2017-01-03 }} scnbdz9m93rht4m7wzfq163ao4sfhxv 0 28766 1306246 1285737 2025-06-07T08:23:26Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306246 wikitext text/x-wiki [[File:Aesopnurembergchronicle.jpg|thumb|ಹರ್ಟ್‌ಮನ್ನ್‌ ಷೆಡೆಲ್‌ರು ನ್ಯೂರೆಂಬರ್ಗ್‌ ಕ್ರಾನಿಕಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಈಸೋಪನ ಚಿತ್ರ. ಇಲ್ಲಿ ಆತನು 15ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಜರ್ಮನ್‌‌ ವೇಷಭೂಷಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಹಾಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ]] [[File:Brownhills alphabet plate.jpg|thumb|ಬ್ರೌನ್‌ಹಿಲ್ಸ್‌ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಫಲಕ, ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸರಣಿ, ನರಿ ಹಾಗೂ ದ್ರಾಕ್ಷಿ/ಕೈಗೆಟುಕದ ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಹುಳಿ c.1880]] [[File:Pedigree of fables in The Fables of Æsop (Jacobs).png|thumb|ದ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್ ಈಸೋಪ್‌ (ಜೋಸೆಫ್‌ ಜಾಕೊಬ್ಸ್‌, 1894)ನಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಒಂದು ಪೀಳಿಗೆ]] [[File:Aosta Sant orso Chiostro Capitello10 Lato Nord.jpg|thumb|12ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಸ್ತಂಭ, ಕಾಲೆಜಿಯಾಟಾ ಡಿ ಸ್ಯಾಂಟ್‌'ಒರ್ಸೋದ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಗೃಹ, ಅವೊಸ್ಟಾ: ನರಿ ಹಾಗೂ ಕೊಕ್ಕರೆ]] '''ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು''' ಅಥವಾ '''ಈಸೋಪಿಕಾ''' ಎಂಬುದು ೬೨೦ರಿಂದ ೫೬೦ BCEಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಸ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸಿದ್ದ ಓರ್ವ ಗುಲಾಮ ಹಾಗೂ ಕಥಾ ನಿರೂಪಕನಾಗಿದ್ದ [[ಈಸೋಪ|ಈಸೋಪನು]] ಹೇಳಿದ್ದೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾದ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. ಆತನ ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕವು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಜನಜನಿತವಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಈ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಮಕ್ಕಳ ನೈತಿಕ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಜನಪ್ರಿಯ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದೆ. ''ನರಿ ಹಾಗೂ ದ್ರಾಕ್ಷಿಯ ಕಥೆ'' (ಇದರಿಂದಲೇ "ಹುಳಿದ್ರಾಕ್ಷಿ" ಎಂಬ ನುಡಿಗಟ್ಟು ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಂಡಿದೆ), ''ಆಮೆ ಮತ್ತು ಮೊಲ'', ''ಉತ್ತರ ಮಾರುತ ಹಾಗೂ ಸೂರ್ಯ '', ''ತೋಳ ಬಂತು ತೋಳ/ತೋಳ ಎಂದು ಕೂಗಿದ ಬಾಲಕ'' ಹಾಗೂ ''ಇರುವೆ ಮತ್ತು ಮಿಡತೆ'' ಯಂತಹಾ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿರು ವ ಹಲವು ರಮ್ಯಕಥೆಗಳು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾದಂತಹವು. ೧ನೆಯ ಶತಮಾನ CEಯ ಓರ್ವ [[ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ|ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ]]ಯಾಗಿದ್ದ ಟ್ಯಾನಾದ ಅಪೋಲ್ಲೋನಿಯಸ್‌‌ ಎಂಬಾತನು, ಈಸೋಪನ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದನೆಂದು ದಾಖಲಿಸ ಲಾಗಿದೆ: <blockquote> ತೀರ ಸರಳವಾದ ಭೋಜನವನ್ನೇ ಅತ್ಯಂತ ಭವ್ಯವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಹಲವರಂತೆಯೇ, ಆತನು ಸಾಧಾರಣವಾದ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಅದ್ಭುತ ವಾಸ್ತವಗಳನ್ನು ಬೋಧಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ನಲ್ಲದೇ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳಿದ ನಂತರ ಅದಕ್ಕೆ ಇಂಥಹದ್ದನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು ಇಲ್ಲವೇ ಅದನ್ನು ಮಾಡಬಾರದು ಎಂಬ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಕೂಡಾ ಸೇರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಇಷ್ಟು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ, ಆತ ನು ಕವಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿಯೇ ವಾಸ್ತವದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತನಾಗಿದ್ದ; ಏಕೆಂದರೆ ಕವಿಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಲೋಸುಗ ಅವುಗಳಿಗೇ ಅಪ ಚಾರವೆಸಗುತ್ತಿದ್ದರೆ; ಈತನು ಮಾತ್ರ ತನ್ನ ಕಥೆಗಳು ಕಲ್ಪಿತವಾದವಷ್ಟೇ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರುವ ವಿಚಾರ ಎಂದು ಘೋಷಿಸುತ್ತಲೇ ಅದು ನಿಜವಾದ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿ ಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಾಸ್ತವವನ್ನು ಘಂಟಾಘೋಷವಾಗಿ ಸಾರುತ್ತಿದ್ದ. (ಫಿಲಾಸ್ಟ್ರೇಟಸ್‌‌, ''ಲೈಫ್‌ ಆಫ್‌ ಅಪೋಲ್ಲೋನಿಯಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ಟ್ಯಾನಾ'', ಸಂಪುಟ V:೧೪) </blockquote> ==ಮೂಲಗಳು== [[File:Aesopus - Aesopus moralisatus, circa 1485 - 2950804 Scan00010.tif|thumb|''Aesopus moralisatus'', 1485]] *[[ಗ್ರೀಸ್|ಗ್ರೀಕ್‌‌‌]] ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಹೆರೋಡಾಟಸ್‌‌ನ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ೫ನೆಯ ಶತಮಾನ BCಯ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸಿದ್ದ ಈಸೋಪ ನೆಂಬ ಗುಲಾಮ ಬರೆದಿದ್ದನು. ಈಸೋಪನನ್ನು ಹಲವು ಇತರೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ – ಅರಿಸ್ಟೋಫೇನೆಸ್‌‌ ತನ್ನ ಹಾಸ್ಯಕೃತಿಯಾದ ''ದ ವಾಸ್ಪ್‌ಸ್‌‌‌'' ನಲ್ಲಿ ಭೋಜನಕೂಟಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವ ಮಾತು ಕತೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕಥಾನಾಯಕ ಫಿಲೋಕ್ಲಿಯಾನ್‌‌ ಎಂಬುವವನು ಈಸೋಪನ "ಅಸಂಬದ್ಧತೆಗಳ" ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದು ಕೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಬಿಂಬಿಸಲಾಗಿದೆ; *''ಫೇಡೋ'' ಎಂಬ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ರಟೀಸ್‌‌ ತಾನು ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯವನ್ನು "ತಾನು ತಿಳಿದು ಕೊಂಡಿದ್ದ " ಈಸೋಪನ ನೀತಿ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವನ್ನು ಕವಿತೆ ಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸುತ್ತಾ ಕಳೆದಿದ್ದನು ಎಂದು ಪ್ಲೇಟೋ ಬರೆದಿದ್ದನು. *ಅದೇನೇ ಇರಲಿ, ಎರಡು ಪ್ರಧಾನ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ<ref name="Ashliman">D. L. ಅಷ್ಲಿಮನ್‌, “ಇಂಟ್ರೊಡಕ್ಷನ್‌,” ಜಾರ್ಜ್‌ ಸ್ಟೇಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ (ಸಲಹಾ ಸಂಪಾದಕೀಯ ನಿರ್ದೇಶಕ), ''ಈಸೋಪ್ಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌'' ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌, ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌: ಬಾರ್ನೆಸ್‌ &amp; ನೋಬಲ್‌ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ಸ್‌, ಬಾರ್ನೆಸ್‌ &amp; ನೋಬಲ್‌ ಬುಕ್ಸ್‌ (೨೦೦೫)ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. *ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌, ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌: ಫೈನ್‌ ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್‌ ಮೀಡಿಯಾ, Inc.ನೊಂದಿಗೆ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೈಕೇಲ್‌ J. ಫೈನ್‌, ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗೂ ಪ್ರಕಾಶಕ.. ನೋಡಿ. pp. xiii-xv ಮತ್ತು xxv-xxvi.</ref> - ಈಸೋಪನದೆಂದು ಹೇಳಲಾದ ನೀತಿ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ನೀತಿಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಮೂಡಿಸುವುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಈಸೋಪನ ಜೀವನದ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಥನಗಳು ಕೂಡಾ ವೈರುದ್ಧ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ - ಈಸೋಪನು ಬಹುಶಃ ಅವನು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಎಂಬುದು ಬಹುಶಃ ನಿಜವಾಗಿದ್ದರೂ ಆತನದೆಂದು ಹೇಳಲಾದ ನೀತಿಕಥೆಗಳೆಲ್ಲವನ್ನು ಬಹುಶಃ ತಾನೊಬ್ಬನೇ ಬರೆದದ್ದಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಇದರ ಬಗೆಗಿನ ಆಧುನಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವಾಗಿದೆ.<ref name="Ashliman" /> *ಆಧುನಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸವರ್ಗವು "ಈಸೋಪಿಕ್‌‌‌‌ " ರೂಪದ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಹಾಗೂ ನಾಣ್ಣುಡಿಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ಸುಮರ್‌‌ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಡರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಮೂರನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನ BCEಯಷ್ಟು ಹಿಂದಿನವು ಕೂಡಾ ಆಗಿವೆ ಎಂದೂ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Priest">ಜಾನ್‌ F. ಪ್ರೀಸ್ಟ್‌, "ಗೋದಣಿಗೆಯಲ್ಲಿರುವ ನಾಯಿ : ಇನ್‌ ಕ್ವೆಸ್ಟ್‌ ಆಫ್‌ ಎ ಫೇಬಲ್‌," ''ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್‌ ಜರ್ನಲ್'' ‌ನಲ್ಲಿ, ಸಂಪುಟ ೮೧, No. ೧, (ಅಕ್ಟೋಬರ್‌–ನವೆಂಬರ್‌, ೧೯೮೫), pp. ೪೯-೫೮.</ref> *ಆದ್ದರಿಂದ ತಮ್ಮ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಸ್‌‌, [[ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸ|ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತ]] ಅಥವಾ [[ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟ್‌|ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟ್‌‌]]ಗಳ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಲ್ಲ, ಆದರೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಸುಮರ್‌‌ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಡರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿದ್ದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದವು.<ref name="Priest" /> ====ಈಸೋಪ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು==== *ಬೌದ್ಧ ಜಾತಕ ಕಥೆಗಳು ಹಾಗೂ ಹಿಂದೂಗಳ ''ಪಂಚತಂತ್ರ'' ವು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಭಾರತೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮತ್ತು ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಕಥನ ವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಭಿನ್ನತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಡಜನ್ನಿನಷ್ಟು ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ಸಮಾನವಾಗಿವೆ. ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಹೀಗಿರುವುದರಿಂದಾಗಿ ಗ್ರೀಕರು‌‌ ಈ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಕಥಾ ನಿರೂಪಕರಿಂದ ತಿಳಿದುಕೊಂಡರೋ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆಯೇ ಅಥವಾ ಈ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಪರಸ್ಪರವಾದದ್ದೋ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆದಿವೆ. *ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ<ref>ಲಾರಾ ಗಿಬ್ಸ್‌ರ ಪ್ರಕಾರ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಇದು "ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಬಹು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಹಾಗೂ ನಂಬಿಕಾರ್ಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆ." {{cite book|last=Gibbs|first=Laura |title=Aesop's Fables. A new translation|year=2002|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0192840509|pages=xxxiii|url=http://books.google.co.uk/books?id=K7XwvvIfXh4C&pg=PP1&dq=Aesop%27s+Fables.+A+new+translation+by+Laura+Gibbs&hl=en&ei=fEhoTLn5K5SI4AbUiJWZBA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CDQQ6AEwAQ#v=onepage&q=perry&f=false}}</ref> ಪ್ರಮಾಣಭೂತ ಪೂರ್ಣಪಟ್ಟಿಯ ಲೇಖಕರಾದ ಲೋಯೆಬ್‌ ಸಂಪಾದಕ ಬೆನ್‌ E. ಪೆರ್ರಿ ಎಂಬಾತ ತನ್ನ ಕೃತಿ ''ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌ ಮತ್ತು ಫೇಡ್ರಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಅತಿರೇಕದ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯೊಂದನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ ಅದರ ಪ್ರಕಾರ :ಇಡೀ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಇದುವರೆಗೂ ನನಗೆ ತಿಳಿದ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಒಂದೇ ಒಂದು ರಮ್ಯಕಥೆ ಕೂಡಾ ನೇರವಾಗಿ ಇಲ್ಲವೇ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದಿಂದ ಬಂದದ್ದು ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದಾದಂತಹುದಿಲ್ಲ ; ಆದರೆ ಹಲವು ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಅಥವಾ ನೀತಿಕಥೆ/ರಮ್ಯಕಥಾ ಪ್ರಮುಖ ಭಾವಗಳು ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಅಥವಾ ಪೌರ್ವಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಕಾಣಿಸಿದುದು ನಂತರ ಪಂಚತಂತ್ರ ಹಾಗೂ ಬೌದ್ಧ ಜಾತಕಕಥೆಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರೆ ಭಾರತೀಯ ಕಥಾ-ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬಂದಿವೆ ".<ref>ಬೆನ್‌‌ E. ಪೆರ್ರಿ, "ಇಂಟ್ರೊಡಕ್ಷನ್", p. xix, ''ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌ ಮತ್ತು ಫೇಡ್ರಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ (೧೯೬೫)</ref> ಈಸೋಪ ಹಾಗೂ ಬುದ್ಧರು ಬಹುತೇಕ ಸಮಕಾಲೀನರಾದರೂ, ಅವರ ಸಾವಿನ ನಂತರ ಹಲವು ಶತಮಾನಗಳವರೆಗೆ ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಯಾರೊಬ್ಬರ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಲಿಖಿತ ವಾದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಇದರಿಂದಾಗಿ ಕೆಲವು ಅನಾಸಕ್ತ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಈಗಲೂ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಮೂಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಾಗೂ ಈಗಲೂ ಹೊರ ಬರುತ್ತಿರುವ ಪುರಾವೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಅವುಗಳ ಮೂಲದ ಬಗ್ಗೆ ಅದನ್ನೇ ಒಂದು ನಿಚ್ಚಳ ನಿಲುವನ್ನಾಗಿಸಲು ಸಜ್ಜಾಗಿದ್ದಾರೆ. ==ಭಾಷಾಂತರ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಾರ/ಪ್ರಸಾರ== ===ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಆವೃತ್ತಿಗಳು=== *ಯಾವಾಗ ಹಾಗೂ ಹೇಗೆ ಈ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಸ್‌‌ಅನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದವು ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೇಗೆ ಪ್ರಚಾರವಾದವು ಎಂಬುದು ಈಗಲೂ ನಿಗೂಢವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವನ್ನು ಈಸೋಪನ ನಂತರ ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳ ನಂತರದ ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌ ಮತ್ತು ಫೇಡ್ರಸ್‌ಗಿಂತ ಹಿಂದಿನದು ಎಂದು ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವಾಗಿದ್ದು, ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಅದಕ್ಕಿಂತ ನಂತರದ ಕಾಲದ್ದಾಗಿವೆ. ಪ್ರಸ್ತಾಪಿತವಾದ ತೀರ ಮುಂಚಿನ ಸಂಗ್ರಹವು ೪ನೆಯ ಶತಮಾನ BCE ಕಾಲಮಾನದ ಅಥೆನ್ಸ್‌ನ ಓರ್ವ ಭಾಷಣಕಾರ ಹಾಗೂ ರಾಜನೀತಿಜ್ಞ ಫಲೇರಮ್‌‌ನ ಡೆಮೆಟ್ರಿಯಸ್‌‌ ಎಂಬಾತನದ್ದಾಗಿದ್ದು, ಆತನು ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಹತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳ ಒಂದು ಸಂಕಲನವನ್ನಾಗಿ ಭಾಷಣಕಾರರುಗಳ ಬಳಕೆಗೆಂದು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಟ್ಟಿದ್ದನು. *ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌‌ ನ ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿದ್ದ ಆತ ಹಿಂದಿನ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಲೇಖಕರು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ದೃಷ್ಟಾಂತಗಳನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಿದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ಗದ್ಯ ರೂಪ ಕೊಟ್ಟನು. ಇದು ಕನಿಷ್ಟ ಪಕ್ಷ ಇತರರಿಂದ ಈಸೋಪನದೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದ್ದಿತೋ ಅವುಗಳಿಗೆ ಪುರಾವೆಯಾಗಿದ್ದಿತು; ಆದರೆ ಇದು ಈ ಲೇಖಕರು ಪ್ರಚುರಪಡಿಸಿದ್ದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ನೀತಿಕಥೆಗಳು, ಕಲ್ಪಿತ ಉಪಾಖ್ಯಾನಗಳು, ಕಾರ್ಯಕಾರಣವಾದ ಅಥವಾ ವಿಡಂಬನಾತ್ಮಕ ದಂತಕಥೆಗಳು, ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ನುಡಿಗಟ್ಟು ಅಥವಾ ಹಾಸ್ಯೋಕ್ತಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಆಗಿರಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಮೌಖಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಮೂಲಕ ಆತನದೆಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದ್ದವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದನ್ನಾದರೂ ಕೂಡಾ ಹೊಂದಿರಬಹುದಾಗಿದ್ದಿತು. *ಇದು ಈಸೋಪನ ನಿಜವಾದ ಲೇಖಕತ್ವದ ಪುರಾವೆಯಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಂತಹಾ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳಿಗೆ ಆತನ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಬಲ್ಲ ಆತನ ಹೆಸರಿನ ಪ್ರಭಾವದ ಪುರಾವೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅದೇನೇ ಇರಲಿ ಡೆಮೆಟ್ರಿಯಸ್‌‌ನ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಮುಂದಿನ ಹನ್ನೆರಡು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಪದೇಪದೇ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಇದನ್ನೇ ಅಧಿಕೃತ ಈಸೋಪನ ಕಥೆಗಳು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇದರ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತಿ ಈಗ ಉಳಿದಿಲ್ಲ. *ಪ್ರಸ್ತುತ ದಿನಮಾನದ ಕಥಾಸಂಗ್ರಹಗಳು ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌‌ನ ಕೆಲಕಾಲಾನಂತರದ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಆವೃತ್ತಿಯಿಂದ ವಿಕಸಿತಗೊಂಡಿದ್ದಾಗಿದ್ದು, ಊನ ಅಯಾಂಬಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಚರಣಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸುಮಾರು ೧೬೦ ದಂತಕಥೆಗಳ ಅಪೂರ್ಣವಾದ ಒಂದು ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯು ನಮಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಪ್ರಕಾರ ಆತನು ೧ನೆಯ ಶತಮಾನ CEಯ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸಿದ್ದನು. ೧೧ನೆಯ-ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ 'ಸಿಂತಿಪಾಸ್‌‌'ನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. *ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾವನೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಅವು ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ವಿದ್ವಾಂಸ ಮೈಕೆಲ್‌‌ ಆಂಡ್ರೆಪ್ಯುಲೊಸ್‌‌ನ ರಚನೆಗಳಾಗಿರಬಹುದು. ಇವುಗಳು ಒಂದು ಸಿರಿಯಾಕ್‌ ಆವೃತ್ತಿಯೊಂದರ ಭಾಷಾಂತರ ವಾಗಿದ್ದು, ಅವುಗಳ ಮೂಲಕೃತಿಯೇ ಇನ್ನೂ ಹಿಂದಿನ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದು ಈ ಮುಂಚೆ ದಾಖಲಾಗದಿದ್ದ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಹೊಂದಿದ್ದವು. ೯ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ಇಗ್ನೇಷಿಯಸ್‌ ರಚಿತ ಊನ ಅಯಾಂಬಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಚತುರ್ಗಣ ಪದ್ಯದ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಐವತ್ತೈದು ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಆವೃತ್ತಿಯು ಕೂಡಾ ಮೊದಲಿಗೆಯೇ ಪೌರಸ್ತ್ಯ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಬಂದ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದುದಕ್ಕಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಅರ್ಹವಾಗಿದೆ.<ref>D.L. ಅಷ್ಲಿಮನ್, "ಇಂಟ್ರೊಡಕ್ಷನ್", p. xxii, ''ಈಸೋಪ್ಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ(೨೦೦೩)</ref> *೧ನೆಯ ಶತಮಾನ CEಯ ಕಾಲಮಾನದ ಯಹೂದಿ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳು ಹಾಗೂ ಹೀಬ್ರೂ ಮತಗ್ರಂಥಗಳ ಯಹೂದಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಯಹೂದಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ಈಸೋಪಿಕ್‌‌‌‌ ಕೃತಿಚಕ್ರಕ್ಕೆ ಪೌರಸ್ತ್ಯ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಬಂದ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳ ಪ್ರವೇಶವಾಗಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಬಲ್ಲದು. ಸುಮಾರು ಮೂವತ್ತು ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ,<ref>[http://www.jewishencyclopedia.com/table.jsp?table_id=3&amp;volid=1&amp;title=%C6SOP%27S%20FABLES%20AMONG%20THE%20JEWS: ಜ್ಯೂಯಿಷ್‌ ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಪಟ್ಟಿಯಿದೆ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> *ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡು ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಮೂಲಗಳೆರಡರಲ್ಲೂ ಸರ್ವೇಸಾಧಾರಣವಾಗಿದ್ದವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವಾದರೆ, ಆರು ಕಥೆಗಳು ಕೇವಲ ಭಾರತೀಯ ಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಬೇರೆಯೇ ಆರು ಕಥೆಗಳು ಕೇವಲ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಗ್ರೀಸ್‌‌‌, ಭಾರತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ತರಹದ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಯಹೂದಿ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಯಹೂದಿ ಧರ್ಮಕಥೆಗಳ ಸ್ವರೂಪವು ಹೆಚ್ಚು ಭಾರತೀಯವಾಗಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. *ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಕೊಕ್ಕರೆ ಮತ್ತು ಏಡಿಯ ನೀತಿಕಥೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಿಂಹ ಹಾಗೂ ಮತ್ತೊಂದು ಪಕ್ಷಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದುದಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜೋಷುವಾ ಬಿನ್‌/ಬೆನ್‌ ಹನಾನಿಯಾ ರೋಮ್‌ನ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆಯೇಳದಿರುವಂತೆ ತಡೆಯಲು ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ತಲೆಗಳನ್ನು ಸಿಂಹದ (Gen. R. lxiv.), ದವಡೆಯೊಳಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಹಾಕದಂತೆ ಮನವೊಲಿಸುವಾಗ ಯಹೂದ್ಯರಿಗೆ ಈ ನೀತಿಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳಿದಾಗ ಆತನು ಭಾರತದ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿನ ಕೆಲ ಸಮಾನ ಅಂಶಗಳ ಪರಿಚಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ===ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಆವೃತ್ತಿಗಳು=== *ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಎನ್ನಿಯಸ್‌ ಎಂಬ ಕವಿ ಹಾಗೂ ಹೊರೇಸ್‌‌ನ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಇತರರು ಆ ಹೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ಕನಿಷ್ಟ ಒಂದು ನೀತಿಕಥೆಯನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದರೂ [[ಲ್ಯಾಟಿನ್|ಲ್ಯಾಟಿನ್‌]] ಅಯಾಂಬಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿರುವ ತ್ರಿಮಾತ್ರಾ ಪಂಕ್ತಿಗಳಾಗಿ ಈಸೋಪನ ಕಥೆಗಳ ಮೊತ್ತಮೊದಲ ಸವಿಸ್ತಾರ ಭಾಷಾಂತರವನ್ನು ೧ನೆಯ ಶತಮಾನ CEಯ ಕಾಲಮಾನದಲ್ಲಿ ಸೀಜರ್‌ ಅಗಸ್ಟಸ್‌‌/ಅಗಸ್ಟಸ್‌‌ ಸೀಜರ್‌ನ ಮುಕ್ತ ಗುಲಾಮನಾಗಿದ್ದ ಫೇಡ್ರಸ್‌‌ ಎಂಬಾತನು ಮಾಡಿದ್ದನು. *ಆಂಟಿಯೋಚ್‌ನ ಆಫ್‌ಥೋನಿಯಸ್‌ ಎಂಬ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಭಾಷಣಕಾರ ಇವುಗಳ ಮೇಲೆ ಗ್ರಂಥವೊಂದನ್ನು ಬರೆದು ಅದರಲ್ಲಿ ಈ ೩೧೫ ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತನ್ನು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಗದ್ಯ ರೂಪಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದನು. ಈ ಭಾಷಾಂತರವು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿನ ಹಾಗೂ ನಂತರದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಸಮಕಾಲೀನ ಬಳಕೆಯನ್ನು ವಿಷದೀಕರಿಸುವುದರಿಂದ ಗಮನಾರ್ಹವೆನಿಸುತ್ತದೆ. *ಅಲಂಕಾರಿಕ ಭಾಷಣಕಾರರು ಹಾಗೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಗಳು ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯ ವಿದ್ವಾಂಸರುಗಳಿಗೆ ‌ ಕಥೆಯ ನೀತಿಯನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಲು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ತಮ್ಮದೇ ಆದ ನವೀನ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ವ್ಯಾಕರಣದ ಶೈಲಿ ಹಾಗೂ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿ ಅದರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಕಾಶವಾಗಿ ನೀಡುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲದನಂತರ ಆಸೋನಿಯಸ್‌ ಎಂಬ ಕವಿಯು ಈ ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಪದ್ಯ ರೂಪಕ್ಕಿಳಿಸಿದನು. * ನಂತರ ಹೆಚ್ಚೇನೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧನಲ್ಲದ ಓರ್ವ ಸಮಕಾಲೀನ ಲೇಖಕ ಜ್ಯೂಲಿಯಾನಸ್‌‌ ಟಿಟಿಯೇನಸ್‌ನು ಅವುಗಳನ್ನು ಗದ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದನು, ೫ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಏವಿಯೇನಸ್‌ ಎಂಬಾತನು ಈ ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ೪೨ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಶೋಕಗೀತೆಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದನು. ಫೇಡ್ರಸ್‌‌ನ ಕೃತಿಯ ಗದ್ಯ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದಾದ, ತಿಳಿದು ಬಂದವಲ್ಲಿ ತೀರ ಹಳೆಯದಾದ ಹಾಗೂ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾದದ್ದೆಂದರೆ ಉಳಿದಂತೆ ಅಪರಿಚಿತನಾದ ನೀತಿಕಥೆಗಾರ ರೋಮ್ಯುಲಸ್‌‌ನ ಹೆಸರನ್ನಿಟ್ಟಿರುವ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. *ಇದು ಎಂಬತ್ತಮೂರು ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ೧೦ನೆಯ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ, "ಈಸೋಪ "ನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಮತ್ತೊಂದು ಇನ್ನೂ ಹಿಂದಿನದಾದ ಮತ್ತು ರೂಫಸ್‌ ಎಂಬಾತನನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾದಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದ ಬಹುಶಃ ಕ್ಯಾರಲಿಂಜಿಯನ್‌ ಅವಧಿ ಅಥವಾ ಇನ್ನೂ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ರಚಿಸಿರಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಗದ್ಯ ಆವೃತ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾದದ್ದೆಂದು ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಗ್ರಹವು ಮಧ್ಯ ಯುಗದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಗದ್ಯ ಹಾಗೂ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಥವಾ ಭಾಗಶಃ ಬಳಸಿಕೊಂಡ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹಗಳನ್ನು ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಳಿಸಿದ ಸಂಗ್ರಹಮೂಲವಾಯಿತು. *ಬಹುಶಃ ೧೨ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಸುಮಾರಿನಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದ್ದ ರೋಮ್ಯುಲಸ್‌‌ನ ಶೋಕ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಮೊದಲ ಮೂರು ಕೃತಿಗಳ ಆವೃತ್ತಿಯೊಂದು, ಮಧ್ಯಯುಗೀಯ ಯುರೋಪಿನ ಬಹುತೇಕ ಭಾರೀ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾದ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಪದ್ಯರೂಪಿ/ಚರಣ ಪದ್ಯ ರೋಮ್ಯುಲಸ್‌‌ ಅಥವಾ ಶೋಕಾತ್ಮಕ ರೋಮ್ಯುಲಸ್‌‌ ಎಂದು ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ (ಇತರೆ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದಂತೆ) ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಇದು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕಲಿಸುವ ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯ ಪಠ್ಯಗ್ರಂಥವಾಗಿತ್ತು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ನವೋದಯದ ಕಾಲದವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಕ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. *ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಶೋಕಗೀತೆಗಳ ರೂಪದ ರೋಮ್ಯುಲಸ್‌‌ ನ ಮತ್ತೊಂದು ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ೧೧೫೭ರಲ್ಲಿ St ಆಲ್ಬನ್ಸ್‌‌ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್‌ ನೆಕಮ್‌‌ ಎಂಬಾತನು ರಚಿಸಿದ್ದ. ಶೋಕಾತ್ಮಕ ರೋಮ್ಯುಲಸ್‌‌ನ ವಿವರಣಾತ್ಮಕವಾದ "ಭಾಷಾಂತರಗಳು" ಮಧ್ಯ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಸರ್ವೇ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದವು. ೧೧ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಛಾಬನ್ನೆ ಸ್‌ನ ಅಡೆಮರ್‌‌ ಎಂಬಾತ ರಚಿಸಿದ್ದ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ನವೀನ ಸಾಮಗ್ರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಕೃತಿಯು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಹಿಂದಿನದಾಗಿತ್ತು. *ಇದರ ನಂತರ ಸುಮಾರು ೧೨೦೦ರ ವೇಳೆಗೆ ಸಿಸ್ಟರಿಷಿಯನ್‌ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಷೆ/ಛೆರಿಟನ್‌ನ ಓಡೋ ರಚಿಸಿದ ದೃಷ್ಟಾಂತ ಕಥೆಗಳ ಗದ್ಯ ಸಂಗ್ರಹವು ಒಂದಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ನೀತಿಕಥೆಗಳಿಗೆ (ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕವು ಈಸೋಪಿಕ್‌ ಕಥೆಗಳಲ್ಲ) ಗಾಢವಾದ ಮಧ್ಯಯುಗೀಯ ಹಾಗೂ ಪಾದ್ರಿವರ್ಗದ ಛಾಯೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಹಾಗೂ ಇನ್ನೂ ಮತ್ತಷ್ಟು ಈಸೋಪಿಕ್‌‌‌‌-ಅಲ್ಲದ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಸೇರಿಸುವಿಕೆಗಳು, ಹಲವು ಐರೋಪ್ಯ ದೇಶೀಯ ಭಾಷೆಗಳ ಆವೃತ್ತಿಗಳಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಮುಂದಿನ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತೊಡಗಿದವು. *ನವೋದಯದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಭಾಷೆಯ ಪುನರುತ್ಥಾನವಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಲೇಖಕರು ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ ಅದರಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಈಸೋಪನದಾದ ಹಾಗೂ ಪರ್ಯಾಯ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಬಂದಂತಹವು ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಮುಂಚಿನದೆಂದರೆ ಲಾರೆನ್ಷಿಯಸ್‌ ಅಬ್‌ಸ್ಟೆಮಿಯಸ್‌‌ ಎಂದೂ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ಲಾರೆಂಜೋ ಬೆವಿಲಾಕ್ವಾ ಎಂಬುವನು ರಚಿಸಿದ್ದ ಕಥೆಗಳು ಈತನು ಬರೆದ ೧೯೭ ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ <ref>[http://aesopus.pbworks.com/w/page/1471359/abstemius ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಾನುಮತಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ]</ref> *ಮೊದಲ ನೂರು ಕಥೆಗಳನ್ನು ೧೪೯೯ರಲ್ಲಿ ''ಹೆಕಾಟೋಮಿಥಿಯಮ್'' ‌‌ ಎಂಬುದಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈಸೋಪನ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸ ಲಾಗಿತ್ತು. ಬಹುತೇಕ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಲವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾಯಿತಲ್ಲದೇ ಅವುಗಳನ್ನು ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಯಿತು : ಸಿಂಹ ಹಾಗೂ ಇಲಿ ಕಥೆ ಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ಹೊಸದಾದ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತಾದರೆ (ನೀತಿಕಥೆ ೫೨) ಓಕ್‌ ಮರ ಹಾಗೂ ಜೊಂಡುಗಳು ಕಥೆಯು "ಎಲ್ಮ್‌ ಹಾಗೂ ವಿಲ್ಲೋ ಮರಗಳು " ಆಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು(೫೩). *ಇಲಿಗಳ ಮಹಾಸಭೆ (೧೯೫)ಯಂತಹಾ ಮಧ್ಯಯುಗೀಯ ಕಥೆಗಳೂ ಇದ್ದವಲ್ಲದೇ ನಿಂತ ನೀರಿನ ಆಳ ಹೆಚ್ಚು (೫) ಹಾಗೂ ಓರ್ವ ಹೆಂಗಸು, ಒಂದು ಕತ್ತೆ ಹಾಗೂ ಒಂದು ಆಕ್ರೋಡು ಮರ(೬೫)ದಂತಹಾ ಜನಪ್ರಿಯ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಬಹುತೇಕ ಕಥೆಗಳನ್ನು ನಂತರ ರೋಗರ್‌ ಎಲ್‌‌' ಈಸ್ಟ್ರೇಂಜ್‌ರ ''ಈಸೋಪನ ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಪುರಾಣ ಕಥಾಕರ್ತೃಗಳ ನೀತಿಕಥೆಗಳು'' ಕೃತಿಯ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು (೧೬೯೨);<ref>[http://www.mythfolklore.net/aesopica/lestrange ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಾನುಮತಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ]</ref> *ಕೆಲವು ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷಾಂತರಕೃತಿಯೊಂದಿಗಿನ (೧೭೮೭) H.ಕ್ಲಾರ್ಕೆರ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕವಾದ, ''ಸೆಲೆಕ್ಟ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ : ವಿತ್‌ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌‌ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಲೇಷನ್‌‌'' ಕೃತಿಯ ೧೦೨ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು ಹಾಗೂ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಆಂಗ್ಲ ಹಾಗೂ ಅಮೇರಿಕದ ಎರಡೂ ಆವೃತ್ತಿಗಳಿವೆ.<ref>[https://archive.org/details/fabulaeaesopisel00clariala ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲಾಗಿದೆ]</ref> *ನಂತರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಮೂರು ಗಮನಾರ್ಹ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾದದ್ದು ಗೇಬ್ರಿಯೆಲೆ ಫೇರ್ನೋನ ''ಸೆಂಟಮ್‌ ಫ್ಯಾಬ್ಯುಲೇ'' (೧೫೬೪). ಇದರಲ್ಲಿನ ನೂರು ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕವು ಈಸೋಪನದ್ದಾದರೂ ಅವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಮುಳುಗಿದ ಹೆಂಗಸು ಮತ್ತು ಆತನ ಪತಿ (೪೧) ಮತ್ತು ಗಿರಣಿಯವನು, ಆತನ ಮಗ ಹಾಗೂ ಕತ್ತೆ (೧೦೦) ಅಂತಹಾ ಹಾಸ್ಯಪೂರಿತ ಕಥೆಗಳೂ ಸೇರಿವೆ. *ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಫೇರ್ನೋವು ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ವರ್ಷವೇ ಹಿಯೆರಾನಿಮಸ್‌ ಆಸಿಯಸ್‌ ಎಂಬಾತ ''ಫ್ಯಾಬ್ಯುಲೇ ಈಸೋಪಿ ಕಾರ್ಮೈನ್‌ ಎಲಿಜಿಯಾಕೋ ರೆಡ್ಡಿಟೇ'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಯ ೨೯೪ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹವೊಂದನ್ನು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಹೊರತಂದನು.<ref>[http://aesopus.pbworks.com/w/page/1472440/osius ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಾನುಮತಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ]</ref> ಈ ಸಂಗ್ರಹವೂ ಕೂಡಾ ಗೋದಣಿಗೆಯಲ್ಲಿರುವ ನಾಯಿ (೬೭)ಯಂತಹಾ ಬೇರೆಡೆಯಿಂದ ಬಂದ ಕೆಲವು ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. *ನಂತರ ೧೬೦೪ರಲ್ಲಿ [[:de:Pantaleon Candidus|ಪ್ಯಾಂಟಾಲಿಯಾನ್‌ ಕ್ಯಾಂಡಿಡಸ್‌]] ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದ ಪ್ಯಾಂಟಾಲಿಯಾನ್‌ ವೇಯಿಸ್‌ ಎಂಬಾತ ''ಸೆಂಟಮ್‌ ಎಟ್‌ ಕ್ವಿನ್‌ಕ್ವಾಗಿಂಟಾ ಫ್ಯಾಬ್ಯುಲೆ'' ಎಂಬ ಕೃತಿಯನ್ನು ಹೊರತಂದನು.<ref>[http://aesopus.pbworks.com/w/page/1472518/pantaleon ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ]</ref> ಅದರಲ್ಲಿದ್ದ ೧೫೨ ಪದ್ಯಗಳು ವಿಷಯದ ಪ್ರಕಾರ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಗಿಡುಗ ಹಾಗೂ ನೈಟಿಂಗೇಲ್‌‌ (೧೩೩-೫)ನ ಪ್ರಸಂಗದಂತೆ ಅದರದೇ ಪರ್ಯಾಯ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಒಂದೇ ನೀತಿಕಥೆಯು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರುವಂತಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಂಹ, ಕರಡಿ ಹಾಗೂ ನರಿ (೬೦) ಕಥೆಯ ತೀರ ಹಳೆಯದಾದ ಐರೋಪ್ಯ ದೃಷ್ಟಾಂತವೂ ಸೇರಿದೆ. ==ಇತರೆ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು== *''ವೈಸೊಪೆಟ್‌'', ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಹಳೆಯ ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ ಎಂಟಕ್ಷರದ‌ ದ್ವಿಪದಿಗಳ ರೂಪದ ಅಳವಡಿಕೆಯನ್ನು ಮೇರೀ ಡೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ ಎಂಬಾಕೆ ೧೨ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ್ದಳು.<ref>ಬರ್ಮಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್‌ ALನಮೇರಿ ಲೌ ಮಾರ್ಟಿನ್‌ರಿಂದ ಭಾಷಾಂತರಿತ ''ದ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಮೇರಿ ಡೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್'', ೧೯೭೯; [http://books.google.co.uk/books?id=6iHIlvyXpNQC&amp;pg=PA51&amp;lpg=PA51&amp;dq=marie +de+france ++ the+town+mouse+and+the+country+mouse&amp;source=bl&amp;ots=oTM-vAx8LP&amp;sig=jj_0PdH1d4V3h16ZDQRyPRU4LlQ&amp;hl=en&amp;ei=QOj4S4SiBIXu0wSJssXpBw&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=1&amp;ved=0CBkQ6AEwAA#v=onepage&amp;q&amp;f=false Google Books] ನಲ್ಲಿ p.೫೧ಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತ ಮುನ್ನೋಟ</ref> ಪ್ರತಿ ನೀತಿಕಥೆಯನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಆಕೆ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನೀತಿಗಳು ಆಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿನ ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. *೧೩ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಯಹೂದಿ ಲೇಖಕ ಬೆರೆಚಿಯಾ ಹಾ-ನಾಕ್‌ದಾನ್‌ ಎಂಬಾತ ''ಮಿಷ್ಲೇ ಷುವಾಲಿಮ್''‌ ಎಂಬ ಹೀಬ್ರೂ ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಾಸರೂಪದ ಗದ್ಯ ಕೃತಿ ೧೦೩ 'ನರಿ ನೀತಿಕಥೆಗಳ' ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಮೂದಿತವಾದ ಹಲವು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕಥೆಗಳು ಹಾಗೂ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಮೇರೀ ಡೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರರ ಕೃತಿಗಳಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಗೊಂಡಿದ್ದವೂ ಸೇರಿದ್ದವು. *ಬೆರೆಚಿಯಾರ ಕೃತಿಯು ಈ ಕಥೆಗಳಿಗೆ ಯಹೂದಿ ನೀತಿತತ್ವಗಳನ್ನು ಕಲಿಸುವ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಬೈಬಲ್ಲಿನ ಉದ್ಧರಣೆಗಳು ಹಾಗೂ ಉಲ್ಲೇಖಗಳ ಪದರವನ್ನು ಸೇರಿಸಿದೆ. ೧೫೫೭ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಮುದ್ರಿತ ಆವೃತ್ತಿಯು ಮಾಂಟುವಾದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು; ಮೋಸೆಸ್‌ ಹಾಡಸ್‌ರು ರಚಿಸಿದ ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಜ್ಯೂಯಿಷ್‌ ಈಸೋಪ'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷಾಂತರ ಕೃತಿಯು ಮೊದಲಿಗೆ ೧೯೬೭ರಲ್ಲಿ ಬೆಳಕು ಕಂಡಿತು.<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=s6EjsopJmp4C& amp;printsec=frontcover&amp;dq=%22fables+of+a+jewish+aesop%22&amp;source=bl&amp;ots=8ZHF6DGhhx& amp;sig=yZCPFion1rTDi2jZegJpEERAt5I&amp;hl=en&amp;ei=amA9TOylOqX60wSw8O3WDg&amp; sa= X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=1&amp;ved=0CBgQ6AEwAA#v=onepage&amp;q&amp;f=false Google Booksನಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತ ಮುನ್ನೋಟವು ಲಭ್ಯವಿದೆ]</ref> *''ಅಸೋಪ್‌'', ಎಂಬ ೧೨೫ ರೋಮ್ಯುಲಸ್‌‌ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಮಧ್ಯ ಜರ್ಮನ್‌ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಅಳವಡಿಸಿದ ಕೃತಿಯನ್ನು ಗರ್ಹಾರ್ಡ್‌ ವಾನ್‌ ಮಿಂಡೆನ್‌ ಎಂಬಾತನು ಸುಮಾರು ೧೩೭೦ರ ವೇಳೆಗೆ ರಚಿಸಿದ್ದನು.<ref>ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಈ ಕುರಿತಾದ ಚರ್ಚೆಯು ಲಭ್ಯವಿದೆ ''ಈಪೊಪೀ ಅನಿಮಲೇ, ಫೇಬಲ್‌, ಫ್ಯಾಬ್ಲಿಯಾವು'', ಪ್ಯಾರಿಸ್‌, ೧೯೮೪, pp.೪೨೩-೪೩೨; [http://books.google.co.uk/books?id=HeY9wVDpM80C&amp;pg=PA423&amp;lpg=PA423&amp;dq=Gerhard+von+Minden&amp;source=bl&amp;ots=TIfJE6ErSk&amp;sig=VX5J4fyWARq0L_8x0BXo8gO0xas&amp;hl=en&amp;ei=Ve74S7WSEZHwwTctXpBw&amp;sa= X&amp ;oi=book_ result&amp;ct =result& amp;resnum=6&amp;ved=0CCsQ6AEwBTgU#v=onepage&amp;q=Gerhard%20von%20Minden&amp;f=false Google Books] ನಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತ ಮುನ್ನೋಟ</ref> *''ಛ್ವೇಡ್‌ಲಾವು ಓಡೋ'' ("ಓಡೋನ ಕಥೆಗಳು") ಎಂಬುದು ೧೪ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಛೆರಿಟನ್‌ನ ಓಡೋ ''ದೃಷ್ಟಾಂತ ಕಥೆ'' ಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ನೀತಿ ಕಥೆಗಳ ವೆಲ್ಷ್‌ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಕಥೆಗಳು ಬಡವರು ಹಾಗೂ ತುಳಿತಕ್ಕೊಳಗಾದವರ ಬಗ್ಗೆ ಅನುಕಂಪವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿ ಇಗರ್ಜಿಯ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವವರ ಬಗ್ಗೆ ಉಗ್ರ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.<ref>ಜಾನ್‌ C.ಜಾಕೋಬ್ಸ್‌ ರಚಿತ ಭಾಷಾಂತರವೊಂದು ಲಭ್ಯವಿದೆ : ''ದ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಓಡೋ ಆಫ್‌ ಛೆರಿಟನ್‌ '', ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌, ೧೯೮೫; [http://books.google.co.uk/books?id=8_3W9cYwNWkC&amp;printsec =frontcover&amp;dq=%22the+fables+of+odo+of+cheriton%22&amp;source=bl&amp;ots=DqCy5xgUMn&amp;sig= nmCBskyFFDVuRgoHfY-rcz2WKpo&amp;hl=en&amp;ei=ZvYHTPqTNpi80gTe0Y1e&amp;sa= X&amp;oi= book_result &amp;ct=result&amp;resnum=2&amp;ved=0CBsQ6AEwAQ#v=onepage&amp;q&amp;f=false Google Booksನಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತ ಮುನ್ನೋಟ]</ref> *''ಐಸೋಪ್ಸ್‌/ಇಸೋಪ್ಸ್‌ ಫೇಬ್ಯೂಲ್ಸ್‌'' ಎಂಬ ಕೃತಿಯನ್ನು ಮಧ್ಯಯುಗೀಯ ಆಂಗ್ಲ ಪ್ರಾಸಬದ್ಧ ರಾಜ ಚೌಪದಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಜಾನ್‌ ಲಿಡ್‌ಗೇಟ್‌ ಎಂಬ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯು ೧೫ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ರಚಿಸಿದ್ದನು.<ref>[http://xtf.lib.virginia.edu/xtf/view?docId=chadwyck_ep/uvaGenText/tei/chep_1.0283.xml;chunk.id=d144;toc.depth=1;toc.id=d144;brand=default ಪಠ್ಯವು ಇಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ]</ref> ಏಳು ಕಥೆಗಳನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿ ಅವುಗಳಿಂದ ಕಲಿಯಬೇಕಾದ ನೀತಿ ಪಾಠಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಲಾಗಿದೆ. *''ದ ಮಾರಲ್‌ ಫ್ಯಾಬಿಲ್ಲಿಸ್‌ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ್‌ ದ ಫ್ರಿಜಿಯನ್‌'' ಎಂಬ ಕೃತಿಯನ್ನು ಮಧ್ಯಯುಗೀಯ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಭಾಷೆಯ ಅಯಾಂಬಿಕ್ಕಿನ ಪಂಚಗಣಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ರಾಬರ್ಟ್‌ ಹೆನ್ರಿಸನ್‌ (c.೧೪೩೦-೧೫೦೦) ಎಂಬಾತನು ರಚಿಸಿದ್ದನು.<ref>{{Cite web |url=http://www.arts.gla.ac.uk/STELLA/STARN/poetry/HENRYSON/fables/contents.htm |title=ಆಧುನಿಕೀಕರಿಸಿದ ಆವೃತ್ತಿಯು ಇಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ |access-date=2011-04-10 |archive-date=2011-05-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110514102906/http://www.arts.gla.ac.uk/STELLA/STARN/poetry/HENRYSON/fables/contents.htm |url-status=dead }}</ref> ಸರ್ವಮನ್ನಣೆ ಗಳಿಸಿದ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಹದಿಮೂರು ಆವೃತ್ತಿಗಳಿದ್ದು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಏಳನ್ನು "ಈಸೋಪನ " ರಮ್ಯಕಥೆಗಳನ್ನು ಮಾದರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ರೋಮ್ಯುಲಸ್‌‌ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳಿಂದ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉಳಿದವುಗಳಲ್ಲಿ, ಆರರಲ್ಲಿ ಐದು ಐರೋಪ್ಯ ತಂತ್ರಗಾರ ಸಂಕೇತವಾದ ನರಿಯನ್ನು ಮೂಲಪಾತ್ರವಾಗಿ ಹೊಂದಿವೆ. [[File:Caxton-Fables.png|thumb|ಕಾಕ್ಸ್‌ಟನ್‌ನ ಆವೃತ್ತಿಯಿಂದ ಒಂದು ಚಿತ್ರ]] *ಈಸೋಪನದೆಂದು ಹೇಳಲಾದ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಬೃಹತ್‌ ಸಂಗ್ರಹಗಳು ಹಾಗೂ ಐರೋಪ್ಯ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ ಕೃತಿಗಳ ಭಾಷಾಂತರದ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಧಾನ ಪ್ರಚೋದನೆ ಯು ಹಿಂದೆಯೇ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿನ ಮುದ್ರಿತ ಪ್ರಕಟಣೆಯಾಗಿತ್ತು. c.೧೪೭೬ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ತನ್ನ ''ಈಸೋಪಸ್‌ '' ಎಂಬ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಯ್ನ್‌ರಿಚ್‌ ಸ್ಟೇಯ್ನ್‌ಹೋವೆಲ್‌ ಎಂಬಾತನು ಸಮಗ್ರವಾದ ಆವೃತ್ತಿಯೊಂದನ್ನು ಹೊರತರುವ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಿದನಾದರೂ ಮಧ್ಯ ಯುಗದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಆಯ್ದ ಕಥೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹಗಳಿದ್ದವು. *ಈ ಕೃತಿಯು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಆವೃತ್ತಿ ಹಾಗೂ ಜರ್ಮನ್‌‌ ಭಾಷಾಂತರಗಳೆರಡನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಈಸೋಪನ ಜೀವನದ ಬಗೆಗಿನ (೧೪೪೮) ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಭಾಷೆಯ ರಿನ್ನುಕ್ಕಿಯೋ ಡಾ ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಗ್ಲಿಯೋನ್‌ (ಅಥವಾ ದ'ಅರೆಜ್ಜೋ)'ನ ಆವೃತ್ತಿಯ ಭಾಷಾಂತರವನ್ನು ಕೂಡಾ ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref>[https://archive.org/stream/steinhwelssop01phaegoog#page/n7/mode/1up Archive.org] ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ನಂತರದ ಆವೃತ್ತಿಯ ಮರು ಮುದ್ರಿತ ಪ್ರತಿಯಿದೆ</ref> ಟೀಕಾತ್ಮಕ ಮುನ್ನುಡಿ ಹಾಗೂ ನೀತಿಬೋಧಾತ್ಮಕ ಉಪಸಂಹಾರ ಹಾಗೂ ೨೦೫ ಮರಚ್ಚು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ತನ್ನಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದ್ದ ರೋಮ್ಯುಲಸ್‌‌, ಏವಿಯೇನಸ್‌ ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಸುಮಾರು ೧೫೬ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಇದರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು.<ref>[http://aesopus.pbworks.com/steinhowel PBworks.com] ನಲ್ಲಿ ಮರಚ್ಚು ಚಿತ್ರಗಳ ಹಲವು ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> *ಸ್ಟೇಯ್ನ್‌ಹೋವೆಲ್‌‌ ನ ಗ್ರಂಥದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾದ ಭಾಷಾಂತರಗಳು ಅಥವಾ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ನಂತರ ಇಟಲಿ (೧೪೭೯), ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ (೧೪೮೦) ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌‌ಗಳಲ್ಲಿ (೧೪೮೪ರ ಕಾಕ್ಸ್‌ಟನ್‌ ಆವೃತ್ತಿ) ರೂಪುಗೊಂಡವಲ್ಲದೇ ಹಲವು ಬಾರಿ ಶತಮಾನವು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವ ಮುನ್ನ ಮರುಮುದ್ರಣಗೊಂಡವು. ೧೪೮೯ರ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್‌ ಆವೃತ್ತಿ ಯಾದ ''ಲಾ ವಿಡಾ ಡೆಲ್‌ ವೈಸೊಪೆಟ್‌ ಕಾನ್‌ ಸಸ್‌ ಫ್ಯಾಬ್ಯುಲಸ್‌ ಹಿಸ್ಟೋರಿಯಾಡಸ್‌'' ಕೂಡಾ ಅಷ್ಟೇ ಭವ್ಯವಾಗಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಅನೇಕವೇಳೆ ಮೂರು ಶತಮಾನಗಳ ಅವಧಿಯಾದ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಹಾಗೂ ನವೀನ ವಿಶ್ವಗಳೆರಡರಲ್ಲೂ ಅನೇಕವೇಳೆ ಮರುಮುದ್ರಣವನ್ನು ಕಂಡವು.<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=jBm0xzttYecC&amp;pg=PP4&amp;lpg=PP4&amp;dq=aesop+++spain&amp;source=bl&amp;ots=4XaMGV2hl_&amp;sig=2SFpepv82ITz7Jf28DGMUHDuhk8&amp;hl=en&amp;ei=cOYGTIqbG5L-0gTehuSdDA&amp;sa= X&amp;oi= book_result &amp;ct =result&amp;resnum=6&amp;ved=0CCcQ6AEwBQ#v=onepage&amp;q=aesop%20%20%20spain&amp;f=false Google Booksನಲ್ಲಿ ಭಾಷಾಂತರವೊಂದು ಲಭ್ಯವಿದೆ]</ref> *೧೬ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ [[ಜಪಾನ್|ಜಪಾನ್‌‌]]ಗೆ ಆಗಮಿಸಿದ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್‌‌‌ ಮತಪ್ರಚಾರಕರು [[ಲ್ಯಾಟಿನ್|ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ]] ಆವೃತ್ತಿಯೊಂದನ್ನು ರೋಮ ನೀಕೃತ [[ಜಪಾನಿ ಭಾಷೆ|ಜಪಾನೀ ಭಾಷೆ]]ಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದಾಗ ಜಪಾನ್‌‌ಗೆ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು. ೧೫೯೩ರ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾದ ಇದರ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಯು ''ಈಸೋಪೋ ನೊ ಫ್ಯಾಬ್ಯುಲಾಸ್‌'' ಎಂದಿತ್ತು. ಇದಾದ ಕೆಲವೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಂದರೆ ಸುಮಾರು ೧೫೯೬ರಿಂದ ೧೬೨೪ರವರೆಗಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ {{nihongo|''Isoppu Monogatari''|[[Aesop|伊曾保]][[Monogatari|物語]]}} ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಮೂರು-ಸಂಪುಟಗಳ ಕನಾಝೋಷಿಯಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಭಾಷಾಂತರ ನಡೆಯಿತು.<ref>ಯುಯಿಚಿ ಮಿಡ್‌ಝುನೋ, "ಈಸೋಪ್ಸ್‌ ಅರೈವಲ್‌ ಇನ್‌ ಜಪಾನ್‌‌ ಇನ್‌‌ ದ ೧೫೯೦ಸ್‌ ", [http://pweb.sophia.ac.jp/britto/xavier/midzunoe/midzuyui.pdf ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಆವೃತ್ತಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110514101324/http://pweb.sophia.ac.jp/britto/xavier/midzunoe/midzuyui.pdf |date=2011-05-14 }}</ref> *ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಚೀನೀ ಭಾಷೆಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದ ಮೊತ್ತಮೊದಲಿನ ಭಾಷಾಂತರಗಳನ್ನು ೧೭ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ೩೮ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಮೊದಲ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ವಾಚ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿ ನಿಕೋಲಸ್‌ ಟ್ರೈಗಾಲ್ಟ್‌‌ ಎಂಬ ಜೆಸ್ಯೂಟ್‌‌ ಮತಪ್ರಚಾರಕನು ಹೇಳಿ ಅದನ್ನು ಜ್ಹಾಂಗ್‌‌ ಗೆಂಗ್‌‌ (ಚೀನೀ ಭಾಷೆ: 張賡; ಪಿನ್‌ಯಿನ್‌: ಝ್ಹಾಂಗ್‌ ಗೆಂಗ್‌) ಎಂಬ ಓರ್ವ ಚೀನೀ ಭಾಷಾ ವಿದ್ವಾಂಸ ೧೬೨೫ರಲ್ಲಿ ಬರಹಕ್ಕಿಳಿಸಿದರು. *ಇದಾದ ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳ ನಂತರ ಸುಮಾರು ೧೮೪೦ರಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ರೋಜರ್‌ ಎಲ್‌'ಈಸ್ಟ್ರೇಂಜ್‌‌ ನ ಆವೃತ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ಯಿಷಿ ಯುಯಾನ್‌ 《意拾喻言》 ಎಂಬ (ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು : ವಿದ್ವಾಂಸನಾದ ಮನ್‌ ಮೂಯ್‌ ಸೀನ್‌-ಷಾಂಗ್‌ನಿಂದ ಚೀನೀ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾದ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಪ್ರಸಕ್ತ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿತವಾದ (ಮುಕ್ತವಾದ ಹಾಗೂ ಅಕ್ಷರಶಃ ಭಾಷಾಂತರದೊಂದಿಗೆ) ಕೃತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿತ್ತು. *ಈ ಕೃತಿಯು ವ್ಯಕ್ತಿಯೋರ್ವನು ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಸರ್ವಾಧಿಕಾರತ್ವ ವಿರೋಧಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಗ್ರಹಿಸುವವರೆಗೆ ಮೊದಲಿಗೆ ಭಾರೀ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದರೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲದವರೆಗೆ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>ಟಾವೊ ಚಿಂಗ್‌ ಸಿನ್‌, “ಎ ಕ್ರಿಟಿಕಲ್‌ ಸ್ಟಡಿ ಆಫ್‌ ಯಿಷಿ ಯುಯಾನ್‌ ”, M.Phil ಪ್ರೌಢ ಪ್ರಬಂಧ, ಹಾಂಗ್‌ಕಾಂಗ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೨೦೦೭ [http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:2RrPMc-exF8J:repository.hku.hk/bitstream/10722/54498/1/FullText.html+Aesop+in+China+Zhou+Zuoren&amp;cd=10&amp;hl=en&amp;ct=clnk&amp;gl=uk&amp;source=www.google.co.uk ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ]</ref> ೨೦ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಝೌ ಝುವೋರೆನ್‌ ಹಾಗೂ ಇತರರಿಂದ ಭಾಷಾಂತರಗಳು ಕೂಡಾ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು.<ref>““ಲು ಕ್ಸುನ್‌ ಮತ್ತು ಝೌ ಝುವೋರೆನ್‌ರಿಂದ ಭಾಷಾಂತರಿತ ಮಕ್ಕಳ ಸಾಹಿತ್ಯದ ತುಲನಾತ್ಮಕ ಅಧ್ಯಯನ ”, ಜರ್ನಲ್‌ ಆಫ್‌ ಮಕಾವೊ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌, ೨೦೦೯ [http://www.ipm.edu.mo/p_journal/2009/09eng_3/69_b.pdf ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160308005749/http://www.ipm.edu.mo/p_journal/2009/09eng_3/69_b.pdf |date=2016-03-08 }}</ref> *[[ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆ|ಫ್ರೆಂಚ್‌]]‌ ಜೀನ್‌‌ ಡೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯವರ ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌‌ ಛಾಯಿಸಿಯೆಸ್‌'' (೧೬೬೮) ಎಂಬ ಕೃತಿಯು ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತತೆ ಹಾಗೂ ಸರಳತೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>[http://www.memodata.com/2004/fr/fables_de_la_fontaine/lf3.shtml ಪ್ರಿಫೇಸ್ ಆಕ್ಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಡೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ]</ref> ಮೊದಲ ಆರು ಪ್ರಕರಣಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಈಸೋಪನ ಕಥಾ ಸಾಮಗ್ರಿಯ ಮೇಲೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಆಧಾರಿತವಾಗಿದ್ದರೆ, ಮುಂದಿನ ಆರರಲ್ಲಿರುವ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಹಾಗೂ ಭಿನ್ನವಾದ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.<ref>ಎಲ್ಲಾ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷಾ ಭಾಷಾಂತರಿತ ಕೃತಿಯ ಪ್ರವೇಶಾನುಮತಿ [http://oaks.nvg.org/fontaine.html ಆನ್‌ಲೈನ್‌] ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> *೧೯ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು [[ರಷ್ಯಾದ ಭಾಷೆ|ರಷ್ಯನ್‌‌ ಭಾಷೆ]]ಗೆ ರೂಪಾಂತರಿಸಿತಲ್ಲದೇ, ಆಗಾಗ ನೀತಿಕಥೆಗಾರ ಇವಾನ್‌ ಕ್ರಿಲೋವ್‌ ‌ರಿಂದ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಕೂಡಾ ಒಳಪಟ್ಟಿತು.<ref>''ಕ್ರಿಲಾಫ್ಸ್‌‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ '', C.ಫಿಲ್ಲಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್‌ ಕಾಕ್ಸ್‌ವೆಲ್‌ರಿಂದ ಮೂಲ ಛಂದಸ್ಸುಗಳಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಲಂಡನ್‌‌ ೧೯೨೦; [https://archive.org/stream/kriloffsfables00kryl#page/n3/mode/2up ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲಾಗಿದೆ]</ref> ==ಪ್ರಾಂತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿನ ಆವೃತ್ತಿಗಳು== *೧೮ರಿಂದ ೧೯ನೆಯ ಶತಮಾನಗಳವರೆಗಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಐರೋಪ್ಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯ ಲಾಯಿತು. ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಜನ್ಯ ಭಾಷಿಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಭಾಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ ಅಥವಾ ಅದರಷ್ಟೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದ ಜೀನ್‌-ಪಿಯೆರ್ರೆ ಕ್ಲಾರಿಸ್‌ ಡೆ ಫ್ಲೋರಿಯನ್‌ಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ರೂಪಿಸಿದ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. *ತೀರ ಹಳೆಯದಾದ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದರೆ ಅನಾಮಿಕ ೧೦೬ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಕಾಸಿಡೆಸ್‌‌ ಎನ್‌ ಬರ್ಸ್‌ ಗ್ಯಾಸ್‌‌ಕೌನ್ಸ್‌‌'' (ಗ್ಯಾಸ್ಕನ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಆಯ್ದ ನೀತಿಕಥೆಗಳು, ಬಯೋನ್ನೆ, ೧೭೭೬).<ref>ಇರುವೆ ಹಾಗೂ ಮಿಡತೆ ಮತ್ತು ನರಿ ಹಾಗೂ ದ್ರಾಕ್ಷಿ/ಕೈಗೆಟುಕದ ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಹುಳಿ ಕಥೆಗಳ ಆವೃತ್ತಿಗಳು [http://www.sadipac.com/templates/sadipac.php?id_page=242 Sadipac.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160308061503/http://www.sadipac.com/templates/sadipac.php?id_page=242 |date=2016-03-08 }} ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> *ಇದಾದ ನಂತರ ೧೮೦೯ರಲ್ಲಿ ಆಕ್ಕಿಟನ್‌ ಲಿಮೌಸಿನ್‌‌ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ J. ಫೌಕಾವ್ಡ್‌ 'ರ ಕೃತಿ ''ಕ್ವೆಲ್ಕ್ವೆಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಛಾಯಿಸಿಯೆಸ್‌ ಡೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ ಎನ್‌ ಪಟಾಯಿಸ್ ಲಿಮೌಸಿನ್‌'' ಎಂಬುದು ಬೆಳಕು ಕಂಡಿತು.<ref>ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ ಮೂಲಕಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಇಡೀ ಗ್ರಂಥವು [https://archive.org/details/quelquesfablesc00fontgoog Archive.org] ನಲ್ಲಿ ಇ-ಬುಕ್‌‌ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> *ಬ್ರೆಟನ್‌ ಭಾಷೆಯ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಿಯೆರ್ರೆ ಡಿಸೈರೆ ಡೆ ಗೋಸ್‌ಬ್ರಿಯಾಂಡ್‌ (೧೭೮೪–೧೮೫೩) ಎಂಬಾತ ೧೮೩೬ರಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ವೈವೆಸ್‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೇರೀ ಕಾಂಬಿಯು (೧೭೯೯–೧೮೭೦) ಎಂಬಾತ ೧೮೩೬-೩೮ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದರು. ಇದಾದ ನಂತರ ಬಾಸ್ಕ್‌‌ ಭಾಷೆಗೆ ಎರಡು ಭಾಷಾಂತರಗಳು ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದವು : J-B. ಆರ್ಚು'ರ ''ಛಾಯಿಕ್ಸ್‌ ಡೆ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಡೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ, ಟ್ರಾಡುಯ್ಟೆಸ್‌ ಎನ್‌ ವರ್ಸ್‌ ಬಾಸ್‌ಕ್ವೆಸ್‌'' (೧೮೪೮) ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ೫೦ ಹಾಗೂ ಅಬ್ಬೆ ಮಾರ್ಟಿನ್‌ ಗಾಯ್‌ಹೆಚೆ (೧೭೯೧–೧೮೫೯) ಎಂಬಾತ ರಚಿಸಿದ ''ಫಾಬ್ಲಿಯಾಕ್‌ ಇಡೋ ಅಲೆಗುಯಿಯಾಕ್‌‌ ಲಾಫಾಂಟೆನೆಟಾರಿಕ್‌ ಬೆರೆಚಿಜ್‌ ಹರ್ಟುವಾಕ್'' ‌ (ಬಯೋನ್ನೆ, ೧೮೫೨) ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ೧೫೦ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://lapurdum.revues.org/index916.html?file=1 lapurdum.revues.org] ನಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ಮೂಲಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ</ref> [[:fr:Antoine Bigot|ಆಂಟೊಯಿನ್‌‌ ಬೈಗೋಟ್‌‌]] (೧೮೨೫–೯೭) ಎಂಬಾತ ರಚಿಸಿದ ''ಲಿ ಬೌಟೌನ್‌ ಡೆ ಗುಯೆಟೋ, ಪೊಎಸೀಸ್‌ ಪಟಾಯಿಸೆಸ್''‌ ಕೃತಿಗಳ ಮೂಲಕ ೧೮೫೯ರಲ್ಲಿ ಪ್ರೋವೆಂಕಲ್‌ ಭಾಷೆಯ ಸರದಿಯು ಬಂದಿತು. ಇದಾದ ನಂತರ ೧೮೮೧-೯೧ರ ನಡುವೆ ನೈಮೆಸ್‌ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದದಲ್ಲಿನ ಇತರೆ ಹಲವು ನೀತಿಕಥೆ/ರಮ್ಯಕಥಾಸಂಗ್ರಹಗಳು ಬೆಳಕು ಕಂಡವು.<ref>[http://www.nimausensis.com/Patois/LaFontaine1.htm Nimausensi s.com] ನಲ್ಲಿ ''ಇರುವೆ ಹಾಗೂ ಮಿಡತೆ'' ಕಥೆಯ ಆತನ ಆವೃತ್ತಿಯು ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> *೧೮೭೯ರಲ್ಲಿ ಫ್ರಾಂಕೋ-ಪ್ರಷ್ಯನ್‌‌ ಸಮರಾನಂತರ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ ಕೃತಿಯ ಆಲ್ಸೇಷಿಯನ್‌ (ಜರ್ಮನ್‌‌ ) ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು. ನಂತರದ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ವೇಳೆಗೆ ಸೋದರ ಡೆನಿಸ್‌-ಜೋಸೆಫ್‌ ಸಿಬ್ಲರ್‌ನು (೧೯೨೦–೨೦೦೨), ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ರೂಪಾಂತರಗಳ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದನು, ಅದು ೧೯೯೫ರಿಂದ ಇದುವರೆಗೆ ಹಲವು ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಂಡಿದೆ. *ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ನ (ಪೊಯ್ಟೆವಿನ್‌- ಸೇಂಟಾಂಗೆಯಾಯಿಸ್‌ ) ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯ ಹಲವು ರೂಪಾಂತರಗಳು ಹೊರಬಂದವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ತೀರ ಮುಂಚೂಣಿಯದೆಂದರೆ ವಕೀಲ ಹಾಗೂ ಭಾಷಾತಜ್ಞ [[:fr:Jean-Henri Burgaud des Marets|ಜೀನ್‌-ಹೆನ್ರಿ ಬುರ್ಗಾವ್ಡ್‌ ಡೆಸ್‌ ಮಾರೆಟ್ಸ್]]‌ (೧೮೦೬–೭೩) ಎಂಬಾತ ರಚಿಸಿದ್ದ ''ರೆಕ್ಯೂಯಿಲ್‌ ಡೆ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಎಟ್‌ ಕಾಂಟೆಸ್‌ ಎನ್‌ ಪಟಾಯಿಸ್‌ ಸೇಂಟಾಂಗೆಯಾಯಿಸ್'' ‌ (೧೮೪೯)<ref>ಮುಖಾಮುಖಿ ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ ಭಾಷಾಂತರಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದರ ೧೮೫೯ರ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ ಆವೃತ್ತಿಯು [http://books.google.co.uk/books?id=U785AAAAcAAJ& amp; printsec=frontcover&amp;dq=%22henri+BURGAUD+des+MARETS%22&amp;source=bl&amp;ots=r8d9ZL98W0&amp; sig =zRRh4bUCJgFOJTQp7NsbqxuJaRs&amp;hl=en&amp;ei=aXwLTKLaKJLw0gT_o8hq&amp;sa =X&amp;oi =book_result&amp;ct=result&amp;resnum=4&amp;ved=0CCkQ6AEwAw#v=onepage&amp;q&amp;f=false Google Books] ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> ಎಂಬ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. *ಸುಮಾರು ಅದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರೂಪಾಂತರಗಳನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತಿದ್ದವರಲ್ಲಿ ಪಿಯೆರ್ರಿ-ಜಾಕ್ವೆಸ್‌ ಲುಜಿಯಾವ್‌ (b.೧೮೦೮), ಎಡೋವಾರ್ಡ್‌ ಲಾಕುವ್‌ (೧೮೨೮–೯೯) ಮತ್ತು ಮಾರ್ಕ್‌ ಮರ್ಚಾಂಡಿಯರ್‌ (೧೮೩೦–೧೮೯೮) ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ೨೦ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಸೆಲ್‌ ರಾಲ್ಟ್‌ (ಈತನ ಕಾವ್ಯನಾಮ ಡಯೋಕ್ರೇಟ್‌ ), ಯುಜೆನೆ ಛಾರಿಯರ್‌, Fr ಆರ್ಸೆನೆ ಗಾರ್ನಿಯರ್‌, ಮಾರ್ಸೆಲ್‌‌ ಡೌಇಲ್ಲಾರ್ಡ್‌<ref>ಹತ್ತು ನೀತಿ ಕಥೆಗಳ ಆತನ ಕಿರು ಹೊತ್ತಿಗೆ, ''ಫ್ಯೂ ಡೆ ಬ್ರಾಂಡೆಸ್‌'' (ಬಾನ್‌ಫೈರ್‌, ಛಲನ್ಸ್‌, ೧೯೫೦) ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದ ಜಾಲತಾಣ [http://parlange.free.fr/pages/feu_de_brande.html Free.fr] ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> ಹಾಗೂ ಪಿಯೆರ್ರೆ ಬ್ರಿಸಾರ್ಡ್‌ ಮುಂತಾದವರಿದ್ದರು.<ref>[http://www.shc44.org/La-grolle-et-le-renard#forum602 SHC44.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120307235535/http://www.shc44.org/La-grolle-et-le-renard#forum602 |date=2012-03-07 }} ನಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಸಾರ್ಡ್‌ ನ ''ಲಾ ಗ್ರೊಲ್ಲೆ ಎಟ್‌ ಲೆ ರೆನಾರ್ಡ್‌'' ‌ನ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> *ಮತ್ತಷ್ಟು ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಹೋದರೆ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ/ಪತ್ರಕರ್ತ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಗೆರಿ ಹರ್ಬರ್ಟ್‌ (೧೯೨೬–೧೯೮೫) ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಛಿತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪಿಕಾರ್ಡ್‌ ನ ಕ್ಯಾಂಬ್ರಾಯಿ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ರೂಪಾಂತರಗೊಳಿಸಿದರು.<ref>ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡರ ಪಾಠಾಂತರಗಳನ್ನು ಯೂಟ್ಯೂಬ್‌ನಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ : [https://www.youtube.com/watch?v=YKxUpVbS1pU ''ದ ಆಂಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಗ್ರಾಸ್‌ಹಾಪ್ಪರ್‌'' ] ಮತ್ತು [https://www.youtube.com/watch?v=YKxUpVbS1pU&amp;feature=related ''ದ ಕ್ರೌ ಅಂಡ್‌ ದ ಫಾಕ್ಸ್'' ]</ref> ಈ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದಕ್ಕೆ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ತೀರ ಇತ್ತೀಚಿನ ಭಾಷಾಂತರಕಾರರುಗಳಲ್ಲಿ ಜೋ ಟಾಂಗ್ಹೆ (೨೦೦೫) ಮತ್ತು ಗುಯಿಲ್ಲಾಮೆ ಡೆ ಲೌಚೆನ್‌ಕೋರ್ಟ್‌ರವರುಗಳು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ (೨೦೦೯). *೧೯ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದ ನವೋದಯದಲ್ಲಿ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಹಲವು ಲೇಖಕರ ವಾಲ್ಲೂನ್‌ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದದಲ್ಲಿನ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು (ಹಾಗೂ ಅದನ್ನೇ ವಿಷಯವಸ್ತುವನ್ನಾಗಿ ಉಳ್ಳ) ಸೇವಕರ ಸಹಜಗುಣ ವಿಶಿಷ್ಟ ಭಾಷೆಗೆ ರೂಪಾಂತರಿಸಿದರು.<ref>''ಆಂಥಾಲಜೀ ಡೆ ಲಾ ಲಿಟ್ಟೆರೇಚರ್‌ ವಾಲ್ಲೊನ್ನೆ'' (ed. ಮಾರೀಸ್‌ ಪಿರೋನ್‌), ಲೀಜ್‌, ೧೯೭೯; ಗೂಗಲ್‌ ಬುಕ್ಸ್‌ ಜಾಲತಾಣ [http://books.google.co.uk/books?id=zhpx-DbBkBkC&amp;pg=PR9&amp;lpg=PR&amp;dq=anthologie+de+la+litterature+wallonne&amp;source=bl&amp;ots=ZqnjqFmhYP&amp;sig=jIj9KaM_5R8iPQfiuIf6NhKhSwA&amp;hl=en&amp;ei=dOv4S-faNIn80wS2-5jqBw&amp;sa =X&amp;oi =book_result &amp;ct=result&amp;resnum=5&amp;ved=0CC0Q6AEwBA#v=onepage&amp;q=anthologie%20de%20la%20litterature%20wallonne&amp;f=false Google Books] ನಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತ ಮುನ್ನೋಟ</ref> [[:wa:Charles du Vivier de Streel|ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಡುವಿವಿಯೆರ್‌‌]] (೧೮೪೨ರಲ್ಲಿ); ಜೋಸೆಫ್‌ ಲಮಯೇ (೧೮೪೫); ಹಾಗೂ [[:wa:Jean-Joseph Dehin|ಜೀನ್‌-ಜೋಸೆಫ್‌‌ ಡೆಹಿನ್]]‌‌ರ (೧೮೪೭, ೧೮೫೧-೨) ತಂಡ ಮತ್ತು ಫ್ರಾಂಕಾಯಿಸ್‌‌ ಬೈಲೆಯುಕ್ಸ್‌ (೧೮೫೧–೬೭) ಇವರುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದು, ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಸೇರಿ I-VI ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಗೊಳಿಸಿದ್ದರು.<ref>[http://books.google.fr/books?id=pscTAAAAQAAJ&amp;printsec=titlepage #v=onepage& amp;q&amp;f=false Google Books ] ನಲ್ಲಿ ಭಾಗಶಃ ಮುನ್ನೋಟವು ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> *ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಲೆಟೆಲಿಯರ್‌‌ (ಮಾನ್ಸ್‌, ೧೮೪೨) ಮತ್ತು ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ವೆರೊಟ್ಟೆ (ನಮುರ್‌‌, ೧೮೪೪)ರವರುಗಳು ಇತರೆ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ರೂಪಾಂತರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು ; ಸಾಕಷ್ಟು ಕಾಲದ ನಂತರ, ಲಿಯಾನ್‌ ಬರ್ನಸ್‌ರವರು ಚಾರ್ಲೆರಾಯ್‌‌ (೧೮೭೨) ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದದಲ್ಲಿ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ ಕೃತಿಯ ಸುಮಾರು ನೂರು ಅನುಕರಣಾ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು;<ref>[http://rifondou.walon.org/bernus-rif.html Walon.org] ನಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಕಥೆಗಳ ಪಠ್ಯವು ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> *೧೮೮೦ರ ದಶಕದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ [[:fr:Joseph Dufrane|ಜೋಸೆಫ್‌‌ ಡುಫ್ರೇನ್‌‌]] ಎಂಬಾತ ಆತನನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ಬಾಸ್‌‌ಕ್ವೆಷಿಯಾ ಎಂಬ ಕಾವ್ಯನಾಮದಲ್ಲಿ ಬೋರಿನೇಜ್‌‌ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದದಲ್ಲಿ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ೨೦ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬಂದ ಕಾಂಡ್ರಾಜ್‌ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದದಲ್ಲಿ ಜೋಸೆಫ್‌ ಹೌಝಿಯಾಕ್ಸ್‌‌‌ (೧೯೪೬)<ref>[http://www.lulucom.com/fables00.htm#intro Lulucom.com]</ref> ರಚಿಸಿದ ಐವತ್ತು ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹವು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ರೂಪಾಂತರಗಳ ಉಬ್ಬರದಲ್ಲಿ ಬಹುಫಲಪ್ರದವೆನ್ನಿಸಬಹುದಾದ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. *ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ ಮತ್ತು ಬೆಲ್ಜಿಯಮ್‌‌ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೆರಡರಲ್ಲೂ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಹಿಂದಿನ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಕೇಂದ್ರೀಕರಣ ನೀತಿ ಹಾಗೂ ಅದುವರೆಗೆ ಏಕಭಾಷಿಕ ಪ್ರಾಬಲ್ಯತೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ರಾಜಧಾನಿಯ ಭಾಷೆಯಿಂದಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಅತಿಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಪ್ರಾಂತೀಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವುದಾಗಿತ್ತು. ===ಮಿಶ್ರ ಭಾಷೆಗಳು=== [[File:Les Bambous.png|thumb|ಲೆಸ್‌ ಬಾಂಬೌಸ್‌ ನ ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ ಆವೃತ್ತಿಯ ಮುಖಪುಟ]] *ಕೆರಿಬಿಯನ್‌ ಮಿಶ್ರಭಾಷೆಗಳು ೧೯ನೆಯ ಶತಮಾನ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಅನಂತರ ಅಂತಹಾ ರೂಪಾಂತರಗಳ ವಿಕಸನವನ್ನು ಕಂಡವು - ಮೊದಲಿಗೆ ಒಂದು ವಸಾಹತುವಾದಿ ಯೋಜನೆ ಯೊಂದರ ಭಾಗವಾಗಿ ಆನಂತರ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದದ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರೀತಿ ಹಾಗೂ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಆವೃತ್ತಿಯೊಂದನ್ನು ಫ್ರಾಂಕಾಯಿಸ್‌-ಅಚಿಲ್ಲೆ ಮಾರ್ಬೊ (೧೮೧೭–೬೬) ಎಂಬುವವರು ''ಲೆಸ್‌‌ ಬಾಂಬೌಸ್‌, ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಡೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ ಟ್ರಾವೆಸ್ಟೀಸ್‌ ಎನ್‌ ಪಟಾಯಿಸ್‌'' (೧೮೪೬) ಕೃತಿಯ ಮೂಲಕ ಮಾರ್ಟಿನಿಕ್‌‌ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದರು.<ref>[http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k54261407 BNF.fr] ನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಠ್ಯವು ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> *ನೆರೆಯ ಗ್ವಾಡೆಲೋಪೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಲ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಪಾಲ್‌ ಬೌಡಾಟ್‌ (೧೮೦೧–೭೦) ಎಂಬುವವರು ೧೮೫೦-೬೦ರ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಮರಣಾನಂತರ ಮಾತ್ರವೇ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ೧೮೬೯ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿತವಾದ ಜಾನ್‌ ಜಾಕೋಬ್‌ ಥಾಮಸ್‌ (೧೮೪೦–೮೯) ರಚಿಸಿದ್ದ ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್‌ನ‌ ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ ಮಿಶ್ರಭಾಷೆಯ ವ್ಯಾಕರಣ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಸಯುಕ್ತ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಕೆಲ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. *ಹೊಸ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಜಸ್‌‌ ಸಿಲ್ವೇನಿಯನ್‌’ರ ''ಕ್ರಿಕ್‌?'' ''ಕ್ರಾಕ್‌! '' ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಡೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ ರಾಕಂಟೀಸ್‌ ಪರ್‌‌ ಅನ್‌ ಮಾಂಟಾಗ್ನಾರ್ಡ್‌ ಹೈಟಿಯೆನ್‌ ಎಟ್‌ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಕ್ರೈಟೆಸ್‌ ಎನ್‌ ವರ್ಸ್‌ ಕ್ರಿಯೋಲೆಸ್‌'' (ಹೈಟಿ ಹೈಲ್ಯಾಂಡರ್‌‌ ಹೇಳಿದ ಹಾಗೂ ಮಿಶ್ರಭಾಷೆ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದ್ದ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳು, ೧೯೦೧) ಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು.<ref> *ಮೇರೀ-ಕ್ರಿಸ್ಟೀನ್‌ ಹಝಾಯೆಲ್‌ -ಮಾಸ್ಸೀಯಕ್ಸ್‌ : ''ಟೆಕ್ಸ್‌ಟೆಸ್‌ ಆನ್ಷಿಯೆನ್ಸ್‌ ಎನ್‌ ಕ್ರಿಯೋಲ್‌ ಫ್ರಾಂಕಾಯಿಸ್ ಡೆ ಲಾ ಕಾರೈಬೆ'' ನಲ್ಲಿ ಇವುಗಳೆಲ್ಲದರ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು, ಪ್ಯಾರಿಸ್‌, ೨೦೦೮, pp೨೫೯-೭೨. [http://books.google.co.uk/books?id=nWI7ct3uJlsC&amp;pg=PA259&amp;lpg=PA259&amp;dq=Marbot++++bambous&amp;source=bl&amp;ots=XUnLKaLT1c&amp;sig=wJxaWGAk6VElgztIuxLpbP5ZDqU&amp;hl=en&amp;ei=HXAGTOX0FIuI0wTRvoytDA&amp;sa=X&amp;oi =book_result&amp;ct =result&amp;resnum=2&amp;ved=0CBgQ6AEwAQ#v=onepage&amp;q=Marbot%20%20%20%20bambous&amp;f=false Google Books] ನಲ್ಲಿ ಭಾಗಶಃ ಮುನ್ನೋಟವು ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> *ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕಾದ ಪ್ರಧಾನ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ, ೧೮೭೨ರಲ್ಲಿ ಆಲ್‌ಫ್ರೆಡ್‌ ಡೆ ಸೈಂಟ್‌-ಕ್ವೆಂಟಿನ್‌ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯನ್ನು ಗೈಯಾನೀಸ್‌‌ ಮಿಶ್ರಭಾಷೆಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಿತ ಆಯ್ದ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದನು. ಕವಿತೆಗಳು ಹಾಗೂ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳ (ಮುಖಾಮುಖಿ ಭಾಷಾಂತರಗಳೊಂದಿಗೆ) ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಬಗೆಗಿನ ಕಿರು ಇತಿಹಾಸ ಹಾಗೂ ಮಿಶ್ರಭಾಷೆ ವ್ಯಾಕರಣದ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರಬಂಧಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಹೊಂದಿದ್ದ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು.<ref>[https://archive.org/stream/IntroductionHistoireDeCayenne/creole_cayenne#page/n117/mode/2up/search/fable Archive.org] ನಲ್ಲಿ pp.೫೦-೮೨ ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> *೧೯ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕೆರಿಬಿಯನ್‌‌ ಮತ್ತೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ, ಜೂಲ್ಸ್‌ ಛಾಪ್ಪಿನ್‌‌ (೧೮೩೦–೧೯೧೪) ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯನ್ನು ಲೂಸಿಯಾನಾ ಗುಲಾಮರ ಮಿಶ್ರಭಾಷೆಗೆ ರೂಪಾಂತರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮಿಶ್ರಭಾಷೆ ಸಮೀಪಸಾಮ್ಯದ ಕವನಸಂಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು ''ಕ್ರಿಯೋಲ್‌ ಎಕೋಸ್‌ : ದ ಫ್ರಾಂಕೋ ಫೋನ್‌ ಪೊಯೆಟ್ರಿ ಆಫ್‌ ನೈನ್‌ಟೀಂತ್‌-ಸೆಂಚುರಿ ಲೂಸಿಯಾನಾ''(ಇಲ್ಲಿನಾಯ್ಸ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೨೦೦೪)ದ ನಾರ್ಮನ್‌‌ ಷಾಪಿರೋರವರು ರಚಿಸಿದ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದ ಭಾಷಾಂತರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ಮೂಲಭಾಷಿಕ ಕವನಸಂಗ್ರಹ.<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=zgYGhRqBlTgC&amp;pg = PA23&amp;lpg=PA23&amp;dq=jules+choppin&amp;source=bl&amp;ots=FpDMjVj-lb&amp;sig=au85_S0rxTOUFdD5iDSHhhYnSmo&amp;hl=en&amp;ei=XYIsTNbeA5DesAbn9vSnAg&amp;sa=X&amp;oi= book_result&amp;ct =result &amp;resnum=1&amp;ved=0CBUQ6AEwAA#v=onepage&amp;q=jules%20choppin&amp;f=false Google Books] ನಲ್ಲಿ ಅವುಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> *ಛಾಪ್ಪಿನ್‌‌ರ ಎಲ್ಲಾ ಕವನಸಂಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಸೆಂಟಿನರಿ ಕಾಲೇಜ್‌ ಆಫ್‌ ಲೂಸಿಯಾನಾ (''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಎಟ್‌‌ ರೆವೆರೀಸ್‌‌'', ೨೦೦೪) ಪ್ರಕಟಿಸಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.centenary.edu/editions/choppin_en.htm |title=Centenary.edu |access-date=2011-04-10 |archive-date=2010-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100528174949/http://www.centenary.edu/editions/choppin_en.htm |url-status=dead }}</ref> ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರದ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲಿನ ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ ಮಿಶ್ರಭಾಷೆಯ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಕೆರಿಬಿಯನ್‌‌ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕಿಂತ ಸಾಕಷ್ಟು ಮುಂಚೆಯೇ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದವು. [[:fr:Louis Héry|ಲೂಯಿಸ್‌ ಹೆರಿ]]ಯು (೧೮೦೧–೫೬) ಬ್ರಿಟಾನಿಯಿಂದ ಪುನರೇಕೀಕೃತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ೧೮೨೦ರಲ್ಲಿ ವಲಸೆ ಹೋದನು. *ಶಾಲಾ ಮಾಸ್ತರನಾದುದರಿಂದ ಆತನು ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ ಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಕ್ರೆಯೋಲ್ಸ್‌ ಡೆಡಿಈಸ್‌ ಆಕ್ಸ್‌ ಡೇಮ್ಸ್‌ ಡೆ ಲೈಲ್‌ ಬೌರ್ಬನ್‌'' (ದ್ವೀಪದ ಮಹಿಳೆಯರಿಗಾಗಿ ಮಿಶ್ರಭಾಷೆ ನೀತಿಕಥೆಗಳು) ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದಕ್ಕೆ ರೂಪಾಂತರಿಸಿದನು. ೧೮೨೯ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತಲ್ಲದೇ ಇದರ ಮೂರು ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತರಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.temoignages.re/il-etait-une-fois-louis-hery,31495.html Temoignages.re]</ref> ಇದರೊಂದಿಗೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯ ೪೯ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಸುಮಾರು ೧೯೦೦ರ ವೇಳೆಗೆ ರೋಡೋಲ್ಫೈನ್‌ ಯಂಗ್‌ (೧೮೬೦–೧೯೩೨)ರು ಸೀಷೆಲ್ಸ್‌‌ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದಕ್ಕೆ ರೂಪಾಂತರಿಸಿದರಾದರೂ ಅವು ೧೯೮೩ರವರೆಗೆ ಅಪ್ರಕಟಿತವಾಗೇ ಉಳಿದಿದ್ದವು.<ref>*''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಡೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ ಟ್ರಾಡೈಟೆಸ್‌ ಎನ್‌ ಕ್ರಿಯೋಲ್‌ ಸೀಷೆಲ್ಲಿಯೋಸ್'', ಹ್ಯಾಂಬರ್ಗ್‌, ೧೯೮೩; [http://books.google.co.uk/books?id=sM-5aGQHv2UC&amp;printsec=frontcover &amp;dq=rodolphine+young&amp;source =bl&amp;ots=AwfXgePKos &amp;sig=2zUKu6jMVkb4q2A9Jl5HylNCxDQ&amp;hl=en&amp;ei=VGcHTLfFIpaI0wThv8hl&amp;sa=X&amp;oi= book_ result&amp;ct=result&amp;resnum=3&amp;ved=0CB4Q6AEwAg#v=onepage&amp;q&amp;f=false Google Books]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ನಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತ ಮುನ್ನೋಟ; [http://www.potomitan.info/atelier/contes Potomitan.info] ನಲ್ಲಿ ಆಯ್ದ ಕಥೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹವೂ ಇದೆ</ref> *ಜೀನ್‌-ಲೂಯಿಸ್‌ ರಾಬರ್ಟ್‌ರ ಇತ್ತೀಚಿನ ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌‌ಅನ್ನು ಪುನರೇಕೀಕೃತ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮಿಶ್ರಭಾಷೆ (೨೦೦೭)<ref>[http://www.potomitan.info/bibliographie/babrius.php Potomitan.info]</ref> ಗೆ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಾಂತರವು ಅಂತಹಾ ರೂಪಾಂತರಗಳಿಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಫೂರ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬುತ್ತವೆ. ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಗುಲಾಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಒಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಆರಂಭಗೊಂಡಿದ್ದು ರೈತಾಪಿಗಳ ಜೀವನದ ಸರಳತೆಯು ಇವುಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಗುಲಾಮರುಗಳ-ಮಾಲೀಕನ ನಯವಾದ ಭಾಷೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾವಶುದ್ಧಿಯಿಂದ ಮಿಶ್ರಭಾಷೆಯು ಈ ಅನುಭವವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ===ಪಾಮರ ಭಾಷೆ=== *ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಸಾರಭೂತವಾಗಿ ಮೌಖಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತವೆ ; ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ತನ್ನದೇ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಇತರರಿಗೆ ಹೇಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳನ್ನು ಪಸರಿಸು ವುದರ ಮೂಲಕ ಅವು ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಬರಹ ರೂಪಕ್ಕಿಳಿಸುವಾಗ ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬೋಧನಾ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಅವು ತಮ್ಮ ಸತ್ವವನ್ನೇ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. *ಬರಹದ ಹಾಗೂ ಮೌಖಿಕ ಭಾಷೆಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ದುಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವುಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ಪಡೆಯುವ ಒಂದು ತಂತ್ರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ. ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದ ಓರ್ವ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆಂದರೆ ಸರ್‌ ರೋಜರ್‌ ಎಲ್‌'ಈಸ್ಟ್ರೇಂಜ್‌ ಎಂಬಾತನಾಗಿದ್ದು ಈತ, ತನ್ನ ಕಾಲಮಾನದ ಸಹಜಗುಣವಿಶಿಷ್ಟ ನಾಗರಿಕ ಪಾಮರ ಭಾಷೆಗೆ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೇ ಲಾರೆನ್ಷಿಯಸ್‌ ಅಬ್‌ಸ್ಟೆಮಿಯಸ್‌ನ ವಿಧ್ವಂಸಕ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವನ್ನು ತನ್ನ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದುದರ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದ್ದನು.<ref>[http://mythfolklore.net/aesopica/lestrange/index.htm ಹಿಸ್‌ ''ಈಸೋಪ್‌‌. '' ][http://mythfolklore.net/aesopica/lestrange/index.htm ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌'' (1692) ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ]</ref> *ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ ಹಾಗೂ ಇತರರ ಕಥೆಗಳ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯ ಪ್ರಭಾವೀ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಿಂದ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ೧೭ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನವೀಕರಿ ಸಲಾಗಿತ್ತು. ನಂತರದ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಭಾಷೆಗಳ ಮಾಧ್ಯಮದ ಮೂಲಕ ಇನ್ನಷ್ಟು ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು, ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿದ್ದವುಗಳಿಗಿಂತ ಇವನ್ನು ಪಾಮರ ಭಾಷೆಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಉತ್ತಮವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದ್ದಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಮಹಾನಗರಗಳ ಜನಪ್ರಿಯ ಭಾಷೆಗಳನ್ನೇ ಬರಹದ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ ಸ್ವೀಕೃತವಾಗಲಾರಂಭಿಸಿದವು. *ಇಂತಹಾ ನಾಗರಿಕ ಪಾಮರ ಭಾಷಾ ಭಾಷಾಂತರಕೃತಿಗಳ ತೀರ ಹಳೆಯದಾದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದರೆ ೧೯೨೯ರ ''ಲೆಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಡೆ ಗಿಬ್ಸ್‌'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಯೊಂದಿಗೆ ಒಂದೇ ಮಡಿಚಿದ ಹಾಳೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಬಿಡಿ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಸರಣಿಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ ಇತರ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಅಂತಿಮ ವಾಗಿ ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಡೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ ಎನ್‌ ಆರ್ಗಾಟ್‌'' (ಎಟಾಐಲ್‌ ಸುರ್‌‌ ರೋನ್‌ ೧೯೮೯) ಎಂಬ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೃತಿಸಂಚಯವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು. *ಇದಾದ ನಂತರ [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ವಿಶ್ವ ಸಮರ II]]ರ ನಂತರ ಈ ಪ್ರಭೇದದ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿತು. ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಗೆಲ್ವಾಲ್‌ ರಚಿಸಿದ ನೀತಿ ಕಥೆಗಳ ಎರಡು ಕಿರು ಸಂಗ್ರಹಗಳ ನಂತರ ಸುಮಾರು ೧೯೪೫ರ ವೇಳೆಗೆ ೧೫ ಆಯ್ದ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಮತ್ತೆರಡು ಸಂಗ್ರಹಗಳು ಹೊರಬಂದವು ಇವೆರಡನ್ನೂ ಮಾರ್ಕಸ್‌ ರಚಿಸಿದ್ದರು. ಅವುಗಳೆಂದರೆ (ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ ೧೯೪೭, ೧೯೫೮ ಮತ್ತು ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ ಮರುಮುದ್ರಿಸಲಾಯಿತು), ಅಪಿ ಕಾಂಡ್ರೆಟ್‌‌ರ‌ ''ರೀಕ್ಯುಯಿಲ್‌ ಡೆಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಎನ್‌‌ ಆರ್ಗಾಟ್‌‌ '' (ಪ್ಯಾರಿಸ್‌, ೧೯೫೧) ಮತ್ತು ಜಿಯೋ ಸ್ಯಾಂಡ್ರಿ (೧೮೯೭–೧೯೭೫) ಹಾಗೂ ಜೀನ್‌‌ ಕಾಲ್ಬ್‌'ರ‌ ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಎನ್‌‌ ಆರ್ಗಾಟ್‌‌''(ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ ೧೯೫೦/೬೦). *ಅಂತಹಾ ಮುದ್ರಿತ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ರಚಿಸಿದ ಎಲೆಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಹಾಗೂ ಕೈಹೊತ್ತಗೆಗಳಾಗಿದ್ದು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಮನೋರಂಜನಕಾರರು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಮಾರುತ್ತಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಕರ.<ref>[http://www.languefrancaise.net/?n= Accueil.Accueil&amp;action=search&amp;q=la+fontaine ''Langue Française'' ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ] ಒಂದು ಗ್ರಂಥಸೂಚಿಯು ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> *ಈ ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಆನಂತರ ಬಾಬಿ ಫಾರೆಸ್ಟ್‌‌ ಮತ್ತು ವೈವೆಸ್‌ ಡೆನಿಯಾಡ್‌ರಂತಹಾ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಲಾವಿದರ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಸೇರಿದುದರಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲಾಯಿ ತು.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=T3AT57prk-c YouTubeನಲ್ಲಿ ಮೂರು ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ]</ref> ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ನ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಜಾರ್ಜೆಸ್‌ ಗೌಡನ್‌ ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಮಡಚುಹಾಳೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. *ಏಕ ಭಾಷಿಕರೆಂದು ವರ್ಣಿಸಲಾಗುವ ಅವರು ಲೈಯಾನ್‌‌‌ ಪಾಮರ ಭಾಷೆ ಹಾಗೂ ಸಬೀರ್‌ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌‌ ಸಮಾನ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಳಸು ತ್ತಿದ್ದರು.<ref>[http://pleade.bm-lyon.fr/sdx/pl/doc-tdm.xsp?id=FR693836101_0102DR_d0e16451&amp;fmt=tab& amp;base=fa ಆತನ ಕೃತಿಗಳ ಒಂದು ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ]</ref> ಮುದ್ರಿತ ಹಾಗೂ ದಾಖಲಿತ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಇತರರು ರಚಿಸಿದ ಪಾಮರ ಭಾಷೆಯ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ನ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಾ ಇತ್ತು. ==ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಈಸೋಪ== [[File:Crane title.jpg|thumb|ವಾಲ್ಟರ್‌ ಕ್ರೇನ್‌ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಪುಟ, 1887]] *ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ [[ಆಂಗ್ಲ|ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆ]]ಯ ಮೊದಲ ಮುದ್ರಿತ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಮಾರ್ಚ್‌‌ ೨೬, ೧೪೮೪ರಂದು ವಿಲಿಯಂ ಕ್ಯಾಕ್ಸ್‌ಟನ್‌ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಗದ್ಯ ಹಾಗೂ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯರೂಪಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕವು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೊರಬಂದವು. ೨೦ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬೆನ್‌‌ E. ಪೆರ್ರಿ ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌ ಮತ್ತು ಫೇಡ್ರಸ್‌ನ ಈಸೋಪಿಕ್‌‌‌‌ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಲೋಯೆಬ್‌ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್‌ ಲೈಬ್ರರಿ ಗ್ರಂಥಾಲಯಕ್ಕೆಂದು ಸಂಪಾದಿಸಿದರು. *೧೯೫೨ರಲ್ಲಿ ವಿಧಾನದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾದ ಸಂಖ್ಯಾಸಹಿತ ಸೂಚಿಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದರು.<ref>[http://mythfolklore.net/aesopica/perry/index.htm mythfolklore.net] ನಲ್ಲಿರುವ ಪಟ್ಟಿ ನೋಡಿ</ref> ಒಲಿವಿಯಾ ಹಾಗೂ ರಾಬರ್ಟ್‌ ಟೆಂಪಲ್‌ರ ಪೆಂಗ್ವಿನ್‌ ಆವೃತ್ತಿಗೆ ''ದ ಕಂಪ್ಲೀಟ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಬೈ ಈಸೋಪ್‌'' (೧೯೯೮) ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಆದರೆ ವಸ್ತುತಃ ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌‌, ಫೇಡ್ರಸ್‌‌ ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಪ್ರಧಾನ ಪ್ರಾಚೀನ ಮೂಲಗಳ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಲ್ಲ. ತೀರ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ''ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು'' ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಲಾರಾ ಗಿಬ್ಸ್‌ರ ಭಾಷಾಂತರ ಕೃತಿಯನ್ನು ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ಸ್‌ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ಸ್‌‌ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಪ್ರಕಟಿಸಿತ್ತು. *ಈ ಗ್ರಂಥವು ೩೫೯ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಆಯ್ದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ೧೮ನೆಯ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಈ ನೀತಿಕಥೆ ಗಳನ್ನು ಶಿಕ್ಷಕರು, ಧರ್ಮಬೋಧಕರು, ಭಾಷಣ-ತಯಾರಕರು ಹಾಗೂ ನೀತಿಬೋಧಕರು ವಯಸ್ಕ/ಪ್ರಬುದ್ಧರ ಬಳಕೆಗೆ ಬಹಳವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಹುಶಃ ಜಾನ್‌ ಲಾಕೆ ಎಂಬ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ವಿಶೇಷ ಶ್ರೋತೃ ವರ್ಗವನ್ನಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಬಹುದೆಂಬ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ''ಸಮ್‌ ಥಾಟ್ಸ್‌ ಕನ್ಸರ್ನಿಂಗ್‌ ಎಜುಕೇಷನ್‌'' (೧೬೯೩) ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದರು. *ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಪ್ರಕಾರ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು:ಮಗುವೊಂದಕ್ಕೆ ಸಂತೋಷವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಬಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಮನರಂಜನೆ ನೀಡುವುದಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತವಾಗಿಯೂ ಓರ್ವ ಪ್ರಬುದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ಮಂಥನವನ್ನು ನೀಡಬಲ್ಲದು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಅವುಗಳನ್ನು ಆತನು ಜೀವನದ ಉಳಿದ ಕಾಲ ಪೂರ್ತಿ ಅದನ್ನು ನೆನಪಿಟ್ಟುಕೊಂಡನೆಂದರೆ, ಆತನು ತನ್ನ ವಯಸ್ಕ ಆಲೋಚನಾಶೈಲಿ ಹಾಗೂ ಗಂಭೀರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಅವುಗಳು ನೆನಪಲ್ಲಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಅವನು ಎಂದೂ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ ಪಡಲಾರನು. *ಆತನ ಈಸೋಪ ಕೃತಿಯು ತನ್ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾದರೆ, ಅದು ಆತನನ್ನು ಇನ್ನೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪ್ರಫುಲ್ಲಗೊಳಿಸಬಲ್ಲದು ಹಾಗೂ ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪ್ರಕಟಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಓದಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಬಲ್ಲದು, ಕಾಣಿಸಬಲ್ಲ ವಸ್ತುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪದಗಳನ್ನು ಕೇಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಕ್ಕಳು ಏನನ್ನೂ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾರರು ಹಾಗೂ ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಂತೋಷವಿರುವುದಿಲ್ಲ. * ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಿಗೆ ಏನೂ ಗೊತ್ತಿರುವುದಿಲ್ಲ ; ಅದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಶಬ್ದಗಳಿಂದ ಅವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಬದಲಿಗೆ ಆಯಾ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ಅವುಗಳ ಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಇದು ಸಾಧ್ಯ.<ref>[http://www.bartleby.com/37/1/16.html ಪರಿಚ್ಛೇದ 156]</ref> ನೀತಿಕಥೆಗಳಿಗೆ ಎಳೆಯರನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಬಹುದೆಂಬುದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೊಸ ಆಲೋಚನೆಯೇನೂ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಇನ್ನೂ ಅಂತಹಾ ಶ್ರೋತೃವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ನೀಡುವ ಅನೇಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಯೋಜನೆಗಳು ಅಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. *ಗೇಬ್ರಿಯೆಲೆ ಫೇರ್ನೋರ ''ಸೆಂಟಮ್‌ ಫ್ಯಾಬ್ಯುಲೇ'' ರಚನೆಗೆ ಪೋಪ್‌ ಪಯಸ್‌ IVರು ೧೭ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದರು 'ಮಕ್ಕಳು ಒಂದೇ ಪುಸ್ತಕದ ಮೂಲಕ ಭಾಷಾವಾರು ಶುದ್ಧತೆ ಹಾಗೂ ನೀತಿಬೋಧೆಗಳೆರಡನ್ನೂ ಒಟ್ಟಿಗೆಯೇ ಕಲಿಯಬಹುದಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ' ನಿಯೋಜಿಸಿದ್ದರು. ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ನ ಮಹಾರಾಜ ಲೂಯಿಸ್‌ XIVನು ತನ್ನ ಆರುವರ್ಷದ ಪುತ್ರನಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲುದ್ದೇಶಿಸಿದಾಗ ೧೬೭೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ವರ್ಸೈಲ್ಲೆಸ್‌ನ ಜಟಿಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ೩೮ ಆಯ್ದ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಜಲೀಯವಾದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನೇ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿಸಿದ್ದ. *ಇದರಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದ್ದ ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌‌ ಪೆರ್ರಾಲ್ಟ್‌‌ ಎಂಬಾತನೇ ನಂತರ ಫೇರ್ನೋನ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿತವಾದ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೋತೃ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದನು.<ref>ಈ ಕೃತಿಯ ೧೭೫೩ರ ಲಂಡನ್‌‌ ಮರುಮುದ್ರಣ ಹಾಗೂ ಫೇರ್ನೋರ ಮೂಲ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಆವೃತ್ತಿಯು [https://books.google.com/books?id=wlATAAAAQAAJ&amp;printsec= frontcover &amp;source=gbs_ge_summary_r&amp;cad=0#v=onepage&amp;q&amp;f=false ಆನ್‌ಲೈನ್‌] ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> *ನಂತರ ೧೭೩೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ''ನೌವೆಲ್ಲೆಸ್‌ ಪೊಯೆಸೀಸ್‌ ಸ್ಪಿರಿಚ್ಯುಎಲ್ಲೆಸ್‌ ಎಟ್‌‌ ಮೊರೇಲ್ಸ್‌ ಸುರ್‌ ಲೆಸ್‌ ಪ್ಲಸ್‌ ಬ್ಯೂಕ್ಸ್‌ ಏರ್ಸ್‌'', ಎಂಬ ಕೃತಿಯ ಎಂಟು ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಹೊರತರಲಾಯಿತು, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಆರು, ಮಕ್ಕಳಿಗೆಂದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಆಯಾ ದಿನಮಾನದ ಜನಪ್ರಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಒಗ್ಗುವ ಹಾಗೆ ಮತ್ತು ಸರಳ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಹೊಂದುವ ಹಾಗೆ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಯಿತು. *ಈ ಕೃತಿಯ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ 'ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗುವ ಉಪಯುಕ್ತ ಪಾಠಗಳಿಗೆ ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನು ನೀಡುವದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದೇವೆಂದರೆ, ನಾವು ಅವರಿಗೆ ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಅವರ ಮೇಲೆ ಹೇರಲ್ಪಡುವ ಹಾಗೂ ಕೇವಲ ಅವರ ನಿಷ್ಕಲ್ಮಷತೆಯನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡಲು ಮಾತ್ರ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುವ ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಗೀತೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಿಗುಪ್ಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವ ಹಾಗೆ ನಾವು ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಸಂತಸಪಡುತ್ತೇವೆ' ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು..'<ref> *ಜಾನ್‌ ಮೆಟ್ಜ್‌, ದ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ, ಎ ಕ್ರಿಟಿಕಲ್‌ ಎಡಿಷನ್‌ ಆಫ್‌ ೧೮ತ್‌‌‌ ಸೆಂಚುರಿ ಸೆಟ್ಟಿಂಗ್ಸ್‌, ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌ ೧೯೮೬, pp.೩-೧೦; [http://books.google.co.uk/books?id=vVHRlG34Ub4C&amp;pg=PA3&amp;lpg=PA3&amp;dq=Louis-Nicolas+Cl%C3%A9rambault++Fables+de+la+fontaine& amp;source =bl &amp;ots=EvNKcajVDr&amp;sig=w425tjQ8hB5DqTHcBHvhf1cjqeU&amp;hl=en&amp;ei=PIJ9Ta7CDcjDhAf1oKXvBg&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=8&amp;ved=0CE4Q6AEwBzgK#v=onepage &amp;q&amp;f =false Google Booksನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ]</ref> ಈ ಕೃತಿಯು ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಮುಂದಿನ ಶತಮಾನದವರೆಗೂ ಮರು ಮುದ್ರಣ ಗಳನ್ನು ಕಂಡಿತು. *UKನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಲೇಖಕರು ೧೮ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕಥೆಯ ಸ್ಥೂಲ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಅದರ ನೀತಿ ಹಾಗೂ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಅರ್ಥಗಳ ಮೇಲೆ ದೀರ್ಘವೆನಿಸುವಂಥ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾ ಇದನ್ನೊಂದು ನವೀನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಅಂತಹಾ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದೆಂದರೆ ರೆವರೆಂಡ್‌ ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್‌ ಕ್ರಾಕ್ಸಾಲ್‌ ನ ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ ಅಂಡ್‌ ಅದರ್ಸ್‌, ನ್ಯೂಲಿ ಡನ್‌ ಇನ್‌ಟು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ವಿತ್‌ ಆನ್‌ ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್‌ ಟು ಈಚ್‌ ಫೇಬಲ್‌ '' ಆಗಿದೆ. *೧೭೨೨ರಲ್ಲಿ ಮೊತ್ತಮೊದಲು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ಎಲ್ಲಾ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳಿಗೂ ಎಲಿಷಾ ಕಿರ್ಕಾಲ್‌ರ ಕೆತ್ತನೆ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಇದು ೧೯ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದವರೆಗೆ ಸತತವಾಗಿ ಮರುಮುದ್ರಣಗಳನ್ನು ಕಂಡಿತು.<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=LsMqAAAAYAAJ&amp;printsec =front cover&amp;dq=%22samuel+croxall%22++aesop%27s+fables&amp;source=bl&amp;ots=vdI5fTXc0X&amp;sig=bcYRz8-Qy9lIe426x124WQnVt6Y&amp;hl=en&amp;ei=RRVlTPu-CsXo4gb046m5Cg&amp;sa=X&amp;oi=book_ result&amp;ct =result&amp;resnum=8&amp;ved=0CDMQ6AEwBw#v=onepage&amp;q&amp;f=false Google Booksನಲ್ಲಿ 1835ರ ಆವೃತ್ತಿಯು ಲಭ್ಯವಿವೆ]</ref> *ಮತ್ತೊಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಗ್ರಹವೆಂದರೆ ಜಾನ್‌ ನ್ಯೂಬೆರ್ರಿಯ ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ವರ್ಸಸ್‌ ಫಾರ್‌‌ ದ ಇಂಪ್ರೂವ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಯಂಗ್‌ ಅಂಡ್‌ ದ ಓಲ್ಡ್‌‌'', ತಮಾಷೆಯಾಗಿ ಅಬ್ರಹಾಂ ಈಸೋಪ ಎಸ್ಕ್ವೈರ್‌ ನದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಇದು, ೧೭೫೭ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪ್ರಕಟಣೆಯಾದ ನಂತರ ಹತ್ತು ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಂಡಿತ್ತು.<ref>೫ನೆಯ ಆವೃತ್ತಿಯ ವಿವರಣೆಯೊಂದು ಲಭ್ಯವಿದೆ, ಆಕ್ಸ್‌‌ಫರ್ಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಬಾಡ್ಲೆಯಿಯನ್‌ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಡೌಸ್‌ ಕಲೆಕ್ಷನ್‌ನಲ್ಲಿ ಈಗ [http://www.rarebookroom.org/pdfDescriptions/heafab.pdf ಆನ್‌ಲೈನ್‌] ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> *ರಾಬರ್ಟ್‌‌ ಡಾಡ್‌ಸ್ಲೆ ಎಂಬಾತನ ಮೂರು ಸಂಪುಟಗಳ ''ಸೆಲೆಕ್ಟ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ್‌ ಅಂಡ್‌ ಅದರ್‌ ಫ್ಯಾಬ್ಯುಲಿಸ್ಟ್‌ಸ್‌ '' ಎಂಬ ಕೃತಿಯು ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಇದನ್ನು ಬರ್ಮಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಾನ್‌ ಬಾಸ್ಕರ್‌ವಿಲ್ಲೆ ಎಂಬಾತ ೧೭೬೧ರಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಿಸಿದ್ದು; ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ತಮ್ಮ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ, ಸಿಂಹವು ರಾಜೋಚಿತವಾಗಿ, ಗೂಬೆಯು 'ಪಾಂಪ್‌ ಆಫ್‌ ಫ್ರೇಸ್‌/ಆಡಂಬರದ ಪದಗಳ ಡೌಲು'ನಂತೆ ವ್ಯವಹರಿಸುವುದರಿಂದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಇದು ಆಕರ್ಷಿಸಿತು ;<ref>ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ "ಆನ್‌ ಎಸ್ಸೇ ಆನ್‌ ಫೇಬಲ್‌ " ನೋಡಿ [http://books.google.co.uk/booksid=ZUwPAAAAIAAJ&amp ;printsec=frontcover&amp;dq=robert+dodsley+esop&amp;source=bl&amp;ots=kAaGtqkndO&amp;sig=z1K3zPv-ybsUwjOzyYqrYFmMA5o&amp;hl=en&amp;ei=y0WTTePNOs3r4AbR3JSWAg&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=1&amp;sqi=2&amp;ved=0CBYQ6AEwAA #v= onepage &amp;q=pomp%20of%20phrase&amp;f=false p.lxx]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಮೂರನೆಯದಾಗಿ ಇತ್ತೀಚಿನವು (ಜೀನ್‌‌ ಡೆ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆ ಕೃತಿಯಿಂದ ಎರವಲು ಪಡೆದ ಕೆಲವು ಸೇರಿದಂತೆ), ಹಾಗೂ ಆತನೇ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ ನವೀನ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಪ್ರಾಚೀನ ಮೂಲಗಳ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿದೆ. *ಥಾಮಸ್‌ ಬೆವಿಕ್‌ರ ನ್ಯೂಕ್ಯಾಸಲ್‌ ಆನ್‌ ಟೈನ್‌‌ ಕೃತಿಯ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಅವರ ಮರಚ್ಚು ಚಿತ್ರಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಾನ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆತನದೆಂದು ಹೇಳಲಾದ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದೆಂದರೆ ೧೭೮೪ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ''ಸೆಲೆಕ್ಟ್‌‌‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ಥ್ರೀ ಪಾರ್ಟ್ಸ್‌'' ಆಗಿದೆ.<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=mkoJAAAAQAAJ&amp;printsec=frontcover&amp;dq=inauthor:%22Thomas +Bewick%22&amp;hl=en&amp;ei=qCJlTN7cL4WV4Abvlbj4Cg&amp;sa=X&amp;oi =book_result&amp;ct =resul t&amp;resnum=4&amp;ved=0CEAQ6AEwAzgK#v=onepage&amp;q&amp;f=false ಇದರ 1820ರ ಆವೃತ್ತಿಯು Google Booksನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ]</ref> ಇದಾದ ನಂತರ ೧೮೧೮ರಲ್ಲಿ ''ದ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ್‌ ಅಂಡ್‌ ಅದರ್ಸ್‌'' ಅನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. *ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ : ಮೊದಲನೆಯದು ಕಿರು ಗದ್ಯ ನೀತಿತತ್ವದ ಮುನ್ನುಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಡಾಡ್‌‌ಸ್ಲೇರ ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು ; ಎರಡನೆಯದು 'ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ವಿತ್ ರಿಫ್ಲೆಕ್ಷನ್ಸ್‌ ', ಆಗಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಕಥೆಯ ನಂತರ ಒಂದು ಗದ್ಯ ಹಾಗೂ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯರೂಪಿ ನೀತಿಸಾರವನ್ನು ತದನಂತರ ದೀರ್ಘವಾದ ಗದ್ಯ ಮಂಥನಗಳು ಇರುತ್ತಿದ್ದವು ; ಮೂರನೆಯದಾದ, 'ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ವರ್ಸಸ್‌ ', ಕೃತಿಯು ಇತರೆ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಬಂದ ಹಲವು ಅಜ್ಞಾತ ಲೇಖಕರ ಕವಿತೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ; ಇವುಗಳೆಲ್ಲದರಲ್ಲಿ ನೀತಿಸಾರವನ್ನು ಕವಿತೆಯ /ಪದ್ಯದ ಸಾರದೊಳಗೆಯೇ ಒಡಮೂಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref>[https://archive.org/stream/bewicksselectfab00aesouoft#page/n3/mode/2up Google Books]</ref> *೧೯ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಲೇಖಕರು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆಂದೇ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ನೀತಿಕಥೆಗಳೂ ಕೂಡಾ ಅವರಿಂದ ಹೊರ ಹೊಮ್ಮುತ್ತಿದ್ದವು. ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದರೆ ಅಸಂಬದ್ಧ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯದ ಲೇಖಕ, ರಿಚರ್ಡ್‌ ಸ್ಕ್ರಾಫ್‌ಟನ್‌ ಷಾರ್ಪೆ (d.೧೮೫೨)ರ ''ಓಲ್ಡ್‌ ಫ್ರೆಂಡ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ಎ ನ್ಯೂ ಡ್ರೆಸ್‌ : ಫೆಮಿಲಿಯರ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ವರ್ಸಸ್‌'' ಕೃತಿಯು ೧೮೦೭ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ ಪ್ರಕಟವಾಗಿ ನಂತರ ಸತತವಾಗಿ ಐದು ವರ್ಧಿತವಾಗುತ್ತಾ ಹೋದ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಪ್ರಕಟವಾದವು.<ref>[https://archive.org/details/oldfriendsinnewd00shariala 1820 3ನೆಯ ಆವೃತ್ತಿ ]</ref> *ಜೆಫ್ಫೆರಿಸ್‌ ಟೇಲರ್‌ ರ ''ಈಸೋಪ್‌ ಇನ್‌ ರೈಮ್‌ ವಿತ್‌ ಸಮ್‌ ಒರಿಜಿನಲ್ಸ್'' ‌‌ ಕೃತಿಯು ಮೊದಲಿಗೆ ೧೮೨೦ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದ್ದು ಕೂಡಾ ಇಷ್ಟೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಹಲವು ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಕಂಡಿತು. ಈ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಉಲ್ಲಾಸಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಟೇಲರ್‌ರು ಕಥಾಭಾಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದು ಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಈರ್ವ ಲೇಖಕರೂ ೧೮ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಸಂಗ್ರಹಗಳ ಅತಿರೇಕದ ಗಂಭೀರತೆಯ ಅರಿವಿದ್ದವರಾಗಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. *ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಷಾರ್ಪೆಯು ಅವುಗಳು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಇಕ್ಕಟ್ಟು/ಗೊಂದಲಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದನು ಹಾಗೂ ಅದನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದನು ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಕ್ಸಾಲ್‌ನ ರಮ್ಯಕಥಾ ಸಂಗ್ರಹದ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದನು::ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸುವಾಗ ವಿಷಯವಸ್ತುವಿನಿಂದ ನೀತಿಸಾರವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿಡುವುದು ಒಂದು ಸಹಜಸಿದ್ಧ ವಿಧಾನವೇ ಆಗಿತ್ತು ; ಹಾಗೂ ಉಲ್ಲಾಸಗೊಳಿಸುವ ಕಥೆಯ ಮನರಂಜನೆಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸುವ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಕ್ಕಳು, "ಅನ್ವಯ"ವೆಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಕೆಳಗೆ ಇರುತ್ತಿದ್ದ ಆಸಕ್ತಿ ಕೆರಳಿಸದ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸದೇ ಒಂದು ರಮ್ಯಕಥೆಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದಕ್ಕೆ ಮುಂದುವರೆಯುವುದು ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. *ತನ್ನಿಂದ ಪಡೆಯಬಲ್ಲ ಅನುಕೂಲವನ್ನು ಪಡೆಯದೆಯೇ ಕಥೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ; ಹಾಗೂ ಉಲ್ಲಾಸದಾಯಕತೆ ಹಾಗೂ ಬೋಧನೆಗಳು ಜೊತೆಗೆ ಸಾಗಬಲ್ಲವು ಎಂಬ ನಿಶ್ಚಿತಾಭಿಪ್ರಾಯದಿಂದಲೇ ಪ್ರಸ್ತುತ ಆಯ್ದ ಕಥೆಗಳ ಲೇಖಕರು ವಿಷಯವಸ್ತುವಿನೊಂದಿಗೆ ನೀತಿಸಾರವನ್ನು ಬೆರೆಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರು.<ref>[https://archive.org/stream/oldfriendsinnewd00shariala#page/n3/mode/2up ಪುಟ 4] ರಲ್ಲಿರುವ ಮುನ್ನುಡಿ ನೋಡಿ</ref> ಷಾರ್ಪೆಯು ಚುಟುಕು ಪದ್ಯಗಳ ಪ್ರವರ್ತಕ ಕೂಡಾ ಆಗಿದ್ದರೂ, ಆತನ ಈಸೋಪನ ಕಥೆಗಳ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಜನಪ್ರಿಯ ಗೀತೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದವು ಹಾಗೂ ೧೮೮೭ರವರೆಗೆ ನೀತಿಕಥೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಚುಟುಕುಗಳ ರೂಪವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. *ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದುದು ಸೊಗಸಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ ಆರ್ಟ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಕ್ರಾಫ್ಟ್‌ಸ್‌ ಮೂವ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ‌, ''ದ ಬೇಬಿ'ಸ್‌ ಓನ್‌ ಈಸೋಪ ಬೀಯಿಂಹ್‌ ದ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಕಂಡೆನ್ಸ್‌ಡ್‌ ಇನ್‌ ರೈಮ್‌ ವಿತ್‌ ಪೋರ್ಟೆಬಲ್‌ ಮಾರಲ್ಸ್‌ ಪಿಕ್ಚೋರಿಯಲಿ ಪಾಯಿಂಟೆಡ್‌ ಬೈ ವಾಲ್ಟರ್‌ ಕ್ರೇನ್'' ‌ ಕೃತಿಯಲ್ಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.childrenslibrary.org/icdl/BookReader?bookid=crababy_00150086&twoPage=false&route=text&size=0&fullscreen=false&pnum1=1&lang=English&ilang=English |title=ಚಿಲ್ಡ್ರನ್ಸ್‌ ಲೈಬ್ರರಿ ಮರುಮುದ್ರಣ |access-date=2021-08-09 |archive-date=2015-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151017142928/http://www.childrenslibrary.org/icdl/BookReader?bookid=crababy_00150086&twoPage=false&route=text&size=0&fullscreen=false&pnum1=1&lang=English&ilang=English |url-status=dead }}</ref> *ಕೆಲ ನಂತರದ ಗದ್ಯ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ತಮ್ಮಲ್ಲಿದ್ದ ಚಿತ್ರಗಳಿಂದಾಗಿ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ''ಈಸೋಪ್ಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌: ಎ ನ್ಯೂ ವರ್ಷನ್‌, ಚೀಫ್ಲಿ ಫ್ರಂ ಒರಿಜಿನಲ್‌ ಸೋರ್ಸಸ್‌'' (೧೮೪೮) ಎಂಬ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಮೂಲಭೂತ ಸ್ರೋತಗಳಿಂದ ಬಂದ ಕಥೆಗಳಿದ್ದ ಥಾಮಸ್‌ ಜೇಮ್ಸ್ ರಚಿಸಿದ್ದ ಹಾಗೂ 'ಜಾನ್‌ ಟೆನ್ನಿಯಲ್‌ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದ ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು 'ಹೊಂದಿದ್ದ ಕೃತಿಯು ಸೇರಿದೆ.<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=tlhMAAAAYAAJ& amp;printsec=frontcover&amp;dq=aesop%27s+fables+tenniel&amp;source=bl&amp;ots=nIKqcYEkWf&amp;sig=B3RSOEeVhEU50YYJuQfIl9mgsvg&amp;hl=en&amp;ei=xCdlTN_wJ5Do4AaPz_m0Cg&amp;sa=X&amp;oi=book _result& amp;ct=result&amp;resnum=1&amp;ved=0CBUQ6AEwAA#v=onepage&amp;q&amp;f=false Google Books]</ref> *ಟೆನ್ನಿಯೆಲ್‌ ಸ್ವತಃ ತನ್ನ ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಮಟ್ಟದ್ದೆಂದು ಭಾವಿಸದಿದ್ದುದರಿಂದ ೧೮೮೪ರ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಆವೃತ್ತಿಯ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕೆಲವನ್ನು ಪುನರ್‌ಚಿತ್ರಿಸಿದ, ಇದರಲ್ಲಿ ಎರ್ನೆಸ್ಟ್‌ ಹೆನ್ರಿ ಗ್ರಿಸೆಟ್‌ ಹಾಗೂ ಹ್ಯಾರಿಸನ್‌ ವೇಯ್ರ್‌ರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref>[http://mythfolklore.net/aesopica/aesop1884/index.htm Mythfolklore.net]</ref> *ವರ್ಣಮಯ ಮರುಮುದ್ರಣಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಕೈಗೂಡಿದ ನಂತರ ಚಿತ್ರಗಳು ಇನ್ನಷ್ಟು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟವು. ೨೦ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯ ಗಮನಾರ್ಹ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಥರ್‌ ರಖ್ಹಾಮ್‌ರ (ಲಂಡನ್‌‌, ೧೯೧೨)<ref>{{Cite web |url=http://www.holyebooks.org/authors/aesops/fables/aesops_fables.html |title=Holeybooks.org |access-date=2011-04-10 |archive-date=2010-04-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100417005032/http://www.holyebooks.org/authors/aesops/fables/aesops_fables.html |url-status=dead }}</ref> ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ V.S.ವರ್ನಾನ್‌ ಜೋನ್ಸ್‌'ರ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಹೊಸ ಭಾಷಾಂತರ ಕೃತಿ ಹಾಗೂ ಮಿಲೋ ವಿಂಟರ್‌ರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ USAಯ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ''ಈಸೋಪ್‌ ಫಾರ್‌ ಚಿಲ್ಡ್ರನ್‌'' (ಷಿಕಾಗೋ, ೧೯೧೯) ಕೃತಿಗಳು ಸೇರಿವೆ.<ref>[http://www.mainlesson.com/display.php?author=winter& amp;book=aesop&amp;story=_contents Mainlesson.com]{{Dead link|date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> *ಕ್ರಾಕ್ಸಾಲ್‌ರ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಚಿತ್ರಗಳು ಮಕ್ಕಳಿಗೆಂದು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದ್ದ ಇತರೆ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಆದಿ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ೧೮ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳು ಚೆಲ್ಸಿಯಾ, ವೆಡ್ಜ್‌ವುಡ್‌ ಹಾಗೂ ಫೆಂಟನ್‌ಗಳ ಕುಂಬಾರ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಂದ ಬಂದ ಮೇಜಿನ ಪರಿಕರಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಣಿಸತೊಡಗಿದವು.<ref>[http://collections.vam.ac.uk/search/?offset=0&amp;limit=45&amp;narrow=0&amp;q=aesop%27s+fables& amp;commit=Search&amp;quality=0&amp;objectnamesearch=&amp;placesearch=&amp;after=&amp;after-adbc=AD&amp;before=&amp;before-adbc=AD&amp;namesearch =&amp;materialsearch =&amp;mnsearch =& amp;locationsearch ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ &amp; ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಹಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ]</ref> *ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಣದ ಧ್ಯೇಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ೧೯ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರೌನ್‌ಹಿಲ್ಸ್‌ ಕುಂಬಾರ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಸ್ಟಾಫರ್ಡ್‌ಷೈರ್‌ಗೆ ಭಾರೀ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ವಿತರಿಸ ಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಅಕ್ಷರ ತಟ್ಟೆಗಳ ಮೇಲೆ ಮೂಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳ ಸರಣಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಶಿಶುವಿಹಾರದ ಅಗ್ಗಿಷ್ಟಿಕೆ ಕೋಣೆಯನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆವ ಟೈಲ್ಸ್‌‌ಗಳ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ನೀತಿಕಥೆ ಗಳನ್ನು ಅಷ್ಟೇ ಮುಂಚೆಯಿಂದಲೇ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ೧೯ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ವಿಧಾನವು ಮಿಂಟನ್ಸ್‌,<ref>[http://www.creighton.edu/aesop/artifacts/tiles/mintonsbluetiles/index.php Creighton.edu]</ref> *ಮಿಂಟನ್‌-ಹಾಲಿನ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಮಾ & Co.ಗಳಿಂದ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಕಥಾಸರಣಿಗಳು ಹೊರಬಂದಾಗ ಮತ್ತಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯವಾದವು. ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಜನಪ್ರಿಯ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪಿಂಗಾಣಿ ಸಾಮಾನುಗಳ ಮೇಲೆ ಆಗಾಗ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref>[http://www.creighton.edu/aesop/artifacts/tableware/specifickindsoftableware/plates/epinaldepellerin/index.php creighton.edu] ನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿ</ref> ==ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ನಾಟಕಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವಿಕೆ== *ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಯಶಸ್ಸು ಅವುಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಮೇಲೆ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಐರೋಪ್ಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಿತು. ಎಡ್ಮೆ ಬೌರ್‌ಸಾಲ್ಟ್‌ರು ಇದರ ಪ್ರವರ್ತಕರಾಗಿದ್ದು ಅವರ ''ಲೆಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಡಿಈಸೋಪ್‌'' (೧೬೯೦) ಎಂಬ ಅವರ ಐದು ಅಂಕಗಳ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯ ನಾಟಕವನ್ನು ನಂತರ ''ಈಸೋಪ್‌ ಅ ಲಾ ವಿಲ್ಲೆ'' (ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ) ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದರ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಎಷ್ಟಿತ್ತೆಂದರೆ ಒಂದು ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ರಂಗಮಂದಿರವು [[:fr:Eustache Le Noble|ಯುಸ್ಟಾಚೆ ಲೆ ನೋಬಲ್‌]]ರವರ ‌ ''ಅರ್ಲಾಕ್ವಿನ್‌-ಈಸೋಪ್'' ‌ ಎಂಬ ನಾಟಕವನ್ನು ಮರುವರ್ಷವೇ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. *ನಂತರ ಬೌರ್‌ಸಾಲ್ಟ್‌ರು ''ಈಸೋಪ್‌ ಅ ಲಾ ಕೌರ್'' ‌ (ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ) ಎಂಬ ನಾಯಕಪ್ರಧಾನ ಹಾಸ್ಯನಾಟಕವನ್ನು ಉತ್ತರಭಾಗವಾಗಿ ರಚಿಸಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಪರಾಮರ್ಶಕರು ತಡೆಹಿಡಿದಿದ್ದುದರಿಂದ ೧೭೦೧ರಲ್ಲಿ ಆತನ ಸಾವಿನವರೆಗೂ ಇದನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>ಹಾನೋರ್‌ ಚಾಂಪಿಯನ್‌, ''ರೆಪರ್‌ಟಾಯ್ರ್‌ ಕ್ರೋನೋಲಾಜಿಕ್‌ ಡೆಸ್‌ ಸ್ಪೆಕ್ಟಾಕಲ್ಸ್‌ ಎ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌, ೧೬೮೦-೧೭೧೫'', (೨೦೦೨); [http://www9.georgetown.edu/faculty/ spielmag/ finderegne /repertoire2.htm#top YouTubeನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ][</ref> *''ಈಸೋಪ್‌ ಆವು ಪಾರ್ನಾಸೆ'' ಹಾಗೂ ''ಈಸೋಪ್‌ ಡು ಟೆಂಪ್ಸ್'' ಎಂಬ ಎರಡು ಏಕಾಂಕ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ [[:fr:Charles Stephen Pesselier|ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಸ್ಟೀಫನ್‌ ಪೆಸ್ಸೆಲಿಯರ್‌]] ರಚಿಸಿದ್ದರು. *''ಈಸೋಪ್‌ ಅ ಲಾ ವಿಲ್ಲೆ'' ಕೃತಿಯನ್ನು ಷಡ್ಗಣ ದ್ವಿಪದಿಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದ್ದು ದೈಹಿಕವಾಗಿ ವಿರೂಪಿಯಾದ ಈಸೋಪನು ಮಹಾರಾಜ ಕ್ರೋಯೆಸಸ್‌ನ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಸಿಜಿಕಸ್‌ ಪ್ರಾಂತ್ಯಾಧಿಪತಿಯಾದ ಲಿಯಾರ್ಚಸ್‌ನ ಸಲಹಾಕಾರನಾಗಿ ಪ್ರೇಮ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಸ್ತಬ್ಧ ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಉದಾಹರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪರಿಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದನೆಂದು ಇದರಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. *ಓರ್ವ ಯುವ ಅಭಿಮಾನಿಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರೇಮವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ತನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಹ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದ ಪ್ರಾಂತ್ಯಾಧಿಪತಿಯ ಮಗಳಿಗೆ ಆತ ನಿಶ್ಚಿತ ವರನಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ಆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಈಸೋಪನ ಖಾಸಗಿ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಪ ಮಾತ್ರದ ಕಥಾವಸ್ತುವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಈ ನಾಟಕವು ಪುನರಾವರ್ತಿಸುವ ಮುಕ್ತ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ವಾಚನಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ಒದಗುತ್ತದೆ. *ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ನರಿ ಹಾಗೂ ಹೆಣ್ಣು ಕರು, ನರಿ ಹಾಗೂ ಮುಖವಾಡ, ದ ನೈಟಿಂಗೇಲ್‌, ದೇಹದ ಭಾಗಗಳು ಹಾಗೂ ಹೊಟ್ಟೆ, ಪಟ್ಟಣದ ಇಲಿ ಹಾಗೂ ಹಳ್ಳಿಯ ಇಲಿ, ಟಿಟ್ಟಿಭ ಮತ್ತು ಚಿಟ್ಟೆ, ನರಿ ಹಾಗೂ ಕಾಗೆ, ಏಡಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಗಳು, ಕಪ್ಪೆ ಹಾಗೂ ಎತ್ತು, ಅಡಿಗೆಯವ ಹಾಗೂ ರಾಜಹಂಸ, ಡವ್‌ ಪಾರಿವಾಳ ಹಾಗೂ ರಣಹದ್ದು, ತೋಳ ಹಾಗೂ ಕುರಿಮರಿ, ಪರ್ವತದ ಹೆರಿಗೆ ಹಾಗೂ ೨ ತಲೆಮಾರು/ವಯಸ್ಸುಗಳ ಹಾಗೂ ೨ ನಲ್ಲೆಯರುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಸಿಕ್ಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಕಥೆಗಳು ಸೇರಿವೆ.<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=CmQ8AAAAcAAJ&amp;printsec=frontcover&amp;dq=%22les+fables+d%27Esope%22++boursault&amp;source=bl&amp;ots=IeGmOInEOL&amp;sig=C88oOKzoXRiZQWPSkOud3E-zVB4&amp;hl=en&amp;ei=qlCXTfuuN4iGhQfl2fTkCA&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=10&amp;ved=0CFUQ6AEwCQ#v=onepage&amp;q&amp;f=false Google Books] ನಲ್ಲಿ ಈ ಪಠ್ಯವು ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> *''ಈಸೋಪ್‌ ಅ ಲಾ ಕೌರ್‌'' ಕೃತಿಯು ಬಹುತೇಕ ವಿಡಂಬನಾ ನೀತಿಕಥೆಯಾಗಿದ್ದು ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ನೈತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯವಾಗಿ ಬಹುತೇಕ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಸಿದ್ದರೂ ಪ್ರಣಯದ ಛಾಯೆ ಮೂಡಿಸಲು ಈಸೋಪನ ಉಪಪತ್ನಿ/ಪ್ರಣಯಿನಿ ರೋಡೋಪ್‌ಳನ್ನು ಕಥೆಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=rm0_DWd5jPoC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=%22Boursault%22++Esope&amp;source=bl&amp;ots=4AwpHQxgVy&amp;sig=5q1A7sZbyPPsgB-0L1G9WFh6XSg&amp;hl=en&amp;ei=zFyXTebaNcGHhQf4m7WCCQ&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=6&amp;ved=0CDQQ6AEwBTgK#v=onepage&amp;q&amp;f=false Google Books] ನಲ್ಲಿ ಈ ಪಠ್ಯವು ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> *ಇದರಲ್ಲಿನ ಹದಿನಾರು ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ - ಕ್ರೌಂಚ ಹಕ್ಕಿ, ಸಿಂಹ ಹಾಗೂ ಇಲಿ, ಡವ್‌ ಹಕ್ಕಿ ಹಾಗೂ ಇರುವೆ, ವ್ಯಾಧಿಗ್ರಸ್ತ ಸಿಂಹ ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಥೆಗಳನ್ನು ಲಾ ಫಾಂಟೆನೆಯಿಂದ ನಿಷ್ಪತ್ತಿಸಲಾಗಿದೆ- ಐದನೆಯ ಕಥೆಯು ವಿವರಗಳನ್ನು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿ ಆತನದೇ ಮತ್ತೊಂದು ಕಥೆಯದೇ ನೀತಿಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದರೆ ಆರನೆಯದು ನೀತಿಕಥೆಯಾಗಿ ಆಂಟೊಯಿನೆ ಡೆ ಲಾ ರಾಚೆಫೌಕಾಲ್ಡ್‌‌ ನ ನೀತಿವಾಕ್ಯವೊಂದನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. *ಸಾಧಾರಣ ಮಟ್ಟದ ಕೆಲ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳ ನಂತರ, ಈ ಕೃತಿಯು ಜನಪ್ರಿಯತೆಯ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿ ರಂಗಪ್ರದರ್ಶನಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ೧೮೧೭ರವರೆಗೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡೇ ಇತ್ತು.<ref>H.C.ಲಂಕಾಸ್ಟರ್‌, ''ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್‌ ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ ಡ್ರಾಮಾಟಿಕ್‌ ಸಾಹಿತ್ಯ ಇನ್‌ ದ ೧೭ತ್‌ ಸೆಂಚುರಿ'', ch.XI, pp.೧೮೫-೮; [http://library.du.ac.in/dspace/bitstream/1/930/12/Ch.11%20Boursault%20baron%20bryers%20and%20campisteon.pdf ಈ ಅಧ್ಯಾಯವು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110721145950/http://library.du.ac.in/dspace/bitstream/1/930/12/Ch.11%20Boursault%20baron%20bryers%20and%20campisteon.pdf |date=2011-07-21 }}</ref> *ಬೌರ್‌ಸಾಲ್ಟ್‌ರ ನಾಟಕವು ಕೂಡಾ ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿದ್ದು ಎರಡು ಬಾರಿ ಭಾಷಾಂತರಗೊಂಡಿತ್ತು. ''ಎಲ್‌ ಈಸೋಪೋ ಇನ್‌ ಕಾರ್ಟೆ'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಿಂದ ೧೭೧೯ರಲ್ಲಿ ಬೊಲೋಗ್ನಾದಿಂದ ಹೊರಬಂದ ಇದನ್ನು ಆಂಟೋನಿಯೋ ಝಾನಿಬೊನಿಯು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ, ಹಾಗೂ ೧೭೪೭ರಲ್ಲಿ ''ಲೆ ಫಾವೊಲೆ ಡಿ ಈಸೊಪ್ ಅಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಟೆ'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ವೆನಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೊರಬಂದುದನ್ನು ಗಾಸ್ಪರೋ ಗೊಜ್ಜಿ ಎಂಬಾತ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದ. *ಇದೇ ಭಾಷಾಂತರಕಾರನು ''ಈಸೋಪ್‌ ಅ ಲಾ ವಿಲ್ಲೆ'' ಯ (''ಈಸೊಪೊ ಇನ್‌ ಸಿಟ್ಟಾ'', ವೆನಿಸ್‌, ೧೭೪೮) ಒಂದು ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದ ; ಹಾಗೂ ೧೭೯೮ರಲ್ಲಿ, ''ಲೆ ಫಾವೊಲೆ ಡಿ ಈಸೋಪಾ, ಒಸ್ಸಿಯಾ ಈಸೊಪೊ ಇನ್‌ ಸಿಟ್ಟಾ'' ಎಂಬ ಓರ್ವ ವೆನಿಸ್‌ ನಗರದ ಅನಾಮಿಕ ಮೂರು ಅಂಕಗಳ ರೂಪಾಂತರವೂ ಹೊರಬಂದಿತ್ತು.<ref>ಗಿಯೋವಾನ್ನಿ ಸವೇರಿಯೋ ಸಾಂಟಾಗೆಲೋ, ಕ್ಲಾಡಿಯೋ ವಿಂಟಿ, ''ಲೆ ಟ್ರಾಡುಜಿಯೋನಿ ಇಟಾಲಿಯೇನೆ ಡೆಲ್‌ ಟೀಟ್ರೋ ಕಾಮಿಕೋ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ ಸೆ ಡೇಯಿ ಸೆಕೋಲಿ XVII ಇ XVIII'', ರೋಮ್‌ ೧೯೮೧, p.೯೭, [http://books.google.co.uk/books?id=G6af7qli7XcC& amp;pg=PA97&amp;lpg=PA97&amp;dq=Gasparo+Gozzi:+Esopo+alla+Corte+%281747%29&amp;source= bl&amp;ots =rCsBkc0R2S&amp;sig=sib4rtnEaapOf215wcpTcSaTO0Y&amp;hl=en&amp;ei=NqCYTbLsKImqhAeM6vHhCA&amp;sa =X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=1&amp;sqi=2&amp;ved=0CBYQ6AEwAA#v=onepage&amp;q =Gasparo%20Gozzi%3A%20Esopo%20alla%20Corte%20%281747%29&amp;f=false Google Booksನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ]</ref> *ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಈ ನಾಟಕವನ್ನು ''ಈಸೋಪ್'' ‌ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಜಾನ್‌ ವಾನ್ಬ್ರಗ್‌ ಎಂಬಾತ ರೂಪಾಂತರಿಸಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ೧೬೯೭ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್‌‌ನ ಡ್ರುರಿ ಲೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ಥಿಯೇಟರ್‌ ರಾಯಲ್‌ ರಂಗಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಇದು, ನಂತರದ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿಯೇ ಉಳಿಯಿತು.<ref>[https://archive.org/stream/playsvanbrugh01vanbuoft#page/216/mode/2up ಈ ನಾಟಕವನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲಾಗಿದೆ]</ref> *ಈ ಅವಧಿಯು ಇದು ರಾಜಕೀಯ ಅಂತಃಕಲಹ, ರಾಜವಂಶೀಯ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳು ಹಾಗೂ ಯುದ್ದಗಳ ಅವಧಿಯಾಗಿತ್ತಲ್ಲದೇ ಮತ್ತು ಇದಾದ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ ನಂತರವಷ್ಟೇ ಎಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷಗಳ ಗ್ರಬ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಕಿರು ಗ್ರಂಥಕಾರರು ಪ್ರಚಲಿತ ಸಂದರ್ಭಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಸಯುಕ್ತ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಬಹುತೇಕ ಅನಾಮಿಕವಾಗಿ ಅನ್ವಯಿಸುವಂತಹಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು. ೧೬೯೮ರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಕಥೆಗಳ ಮೊದಲ ಸರಣಿಯು ಆರಂಭಗೊಂಡಿತು. *''ಎಪ್ಸಂ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ ಅಥವಾ ಕೆಲವು ಆಯ್ದ ಪದ್ಯರೂಪದ ನೀತಿಕಥೆ ಗಳಾದ''; ''ಬಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ (ಓರ್ವ ಗುಣಮಟ್ಟದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಯಿಂದ)''; ''ಟನ್‌ಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ (ಓರ್ವ ಗುಣಮಟ್ಟ ಹೊಂದಿಲ್ಲದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ )''; ''ಟನ್‌ಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌ನಿಂದ ಮರಳಿದ ಈಸೋಪ'' ; ''ವೈಟ್‌ಹಾಲ್‌‌ನಲ್ಲಿ ವೃದ್ಧ ಈಸೋಪನು ಟನ್‌ಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌ ಹಾಗೂ ಬಾತ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಯುವ ಈಸೋಪನಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡುವುದು (ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ '' ); ''ಆಮ್‌ಸ್ಟರ್‌ಡ್ಯಾಮ್‌ನಲ್ಲಿನ ಈಸೋಪ, ಟನ್‌ಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌, ಬಾತ್‌, ವೈಟ್‌ಹಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಈಸೋಪರನ್ನು ಸರಿತೂಗಿಸುವುದು &amp;c'' ; *''ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಅಣಕವಾಗಿ ಬರೆದ ಪದ್ಯ ರಿಚ್‌ಮಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ'' ಗಳು ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಮುಂದಿನ ಕೆಲ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಐಸ್ಲಿಂಗ್‌ಟನ್‌ನ ಈಸೋಪ (೧೬೯೯); ''ವೆಸ್ಟ್‌‌ಮಿನ್‌ಸ್ಟರ್‌ ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ, ಅಥವಾ ಜ್ಯಾಕ್‌ಡಾ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಕಥೆ''(೧೭೦೧); ''ಸ್ಪೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ'' ಮತ್ತು ''ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ'' (೧೭೦೧); ''ದರ್ಬಾರಿನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ ಅಥವಾ ಥಾಮಸ್‌ ಯಾಲ್ಡೆನ್‌ ರಚಿತ ರಾಜ್ಯದ/ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಕಥೆಗಳು'' (೧೭೦೨); ''ಅಲೆಮಾರಿ ಈಸೋಪ''(೧೭೦೪); ''ಪೋರ್ಚುಗಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ, ಬೀಯಿಂಗ್‌ ಎ ಕಲೆಕ್ಷನ್‌ ಆಫ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಅಪ್ಲೈಡ್‌ ಟು ದ ಪ್ರೆಸೆಂಟ್‌ ಪೋಸ್ಚರ್‌ ಆಫ್‌ ಅಫೇರ್ಸ್'' ‌(೧೭೦೪); ''ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ'' (೧೭೦೪); ಹಾಗೂ ''ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ, ಅಥವಾ ಎ ಜನರಲ್‌ ಸರ್ವೇ ಆಫ್‌‌ ದ ಪ್ರೆಸೆಂಟ್‌ ಪೋಸ್ಚರ್‌ ಆಫ್‌ ಅಫೇರ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌‌, ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌, ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ ಬೈ ವೇ ಆಫ್‌ ಫೇಬಲ್‌ ಅಂಡ್‌ ಮಾರಲ್‌ '' (೧೭೦೧/೨ರಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾದ ಡಚ್‌ ಭಾಷೆ ಯ ''ಈಸೋಪಸ್‌ ಇನ್‌ ಯುರೋಪಾ'' ದ ೧೭೦೬ರಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾದ ರೂಪಾಂತರ) ಕೃತಿಗಳು ಬೆಳಕು ಕಂಡವು. *ತಡವಾಗಿ ಹೊರಬಂದ ನಂತರದ ಕೆಲವು ಚಟಾಕಿಗಳನ್ನು Mr ಪ್ರೆಸ್ಟನ್‌ ರ ''ಈಸೋಪ ಅಟ್‌‌ ದ ಬೇರ್‌ ಗಾರ್ಡನ್‌, ಎ ವಿಷನ್'' ‌ (೧೭೧೫); ಹಾಗೂ ''ಈಸೋಪ ಇನ್‌ ಮಾಸ್‌ಕ್ವರೇಡ್'' ‌ (೧೭೧೮) ಕೃತಿಗಳು ನೀಡಿದ್ದವು.<ref>ಪೀಟರ್‌-ಎಕ್‌ಹಾರ್ಡ್‌ ಕ್ನೇಬ್, ''ಲಾಬೆ ಡೆ ಲಾ ಮಾಡರ್ನೈಟೆ'' (ಆಮ್‌ಸ್ಟರ್‌ ಡ್ಯಾಮ್‌/ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾ ೨೦೦೨); ''ಲೆ ಫೇಬಲ್‌'' ಎಂಬ ತನ್ನ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ಈ ವಿವಾದವನ್ನು ಗೆರಾರ್ಡ್‌ ಲಾಡಿನ್‌ರು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ, p.೪೮೩; [http://books.google.co.uk/books?id=GNKzAAyUIqsC&amp;pg=PA477&amp;lpg=PA477&amp;dq=Esope+en+Parnasse%22&amp;source=bl&amp;ots=JKPalCmt93&amp;sig=LTzuciTdZ4N8Vt7eOeqsO2ZI0oM&amp;hl=en&amp;ei=k02YTZbUHpKZhQfpqqn_CA&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=6&amp;sqi=2&amp;ved=0CDkQ6AEwBQ#v=onepage&amp;q=esope&amp;f=false Google Booksನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ ]</ref> *ಇದೇ ಅವಧಿಯ ಮತ್ತೊಂದು ಕೃತಿಯಾದ, ಬರ್ನಾಡ್‌ ಡೆ ಮಾಂಡೆವಿಲ್ಲೆರವರ ''ಈಸೋಪ ಡ್ರೆಸ್‌ಡ್‌ ಅಥವಾ ಎ ಕಲೆಕ್ಷನ್‌ ಆಫ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ರಿಟ್‌ ಇನ್‌ ಫೆಮಿಲಿಯರ್‌ ವರ್ಸ್'' ‌‌(೧೭೦೪), ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿನ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಮೊದಲಿನ ಅನುಕರಣ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.<ref>[http://www.gutenberg.org/files/33888/33888-h/33888-h.htm Gutenberg] ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> *೨೦ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ಬಿಡಿ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಸಜೀವ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ/ಕಾರ್ಟೂನುಗಳನ್ನಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು, ಬಹು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್‌‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಕಾರ ಪಾಲ್‌ ಟೆರ್ರಿ ''ಈಸೋಪ್‌ಸ್‌ ಫಿಲ್ಮ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್'' ‌ ಎಂಬ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸರಣಿಯನ್ನು ೧೯೨೧ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು, ಆದರೆ ೧೯೨೮ರಲ್ಲಿ ವಾನ್‌ ಬ್ಯುರೆನ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಸಂಸ್ಥೆಯವರು ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ವೇಳೆಗೆ ಈಸೋಪನ ಯಾವುದೇ ನೀತಿಕಥೆಗೂ ಕಥಾಸಾಮಗ್ರಿಗೂ ಅಲ್ಪ ಹೋಲಿಕೆಗಳಿದ್ದವಷ್ಟೇ. *೧೯೬೦ರ ದಶಕದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ, ಸಜೀವಚಿತ್ರಕಾರ ಜೇ ವಾರ್ಡ್‌ರು ಕಿರು ಕಾರ್ಟೂನ್‌ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ''ಈಸೋಪ್‌ ಅಂಡ್‌ ಸನ್''‌ ಎಂಬ TV ಸರಣಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಇದನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ''ದ ರಾಕಿ ಅಂಡ್‌ ಬುಲ್‌ವಿಂಕಲ್‌ ಷೋ'' ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿ ಬಿತ್ತರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ನಿಜವಾದ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಮೂಲ ನೀತಿಯ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾದ ಶ್ಲೇಷೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಲು ಅಣಕವಾಗಿಸುತ್ತಿತ್ತು. *ಎರಡು ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ''ಈಸೋಪ್ಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ '' ಎಂಬ ೧೯೭೧ರ TV ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ U.S.A.ನಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಮಾಟ ಮಾಡಿದ ಕೊರಕಲು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಮಕ್ಕಳು ಅಲೆದಾಡುವ ಕಥೆಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನು ಎರಡು ಆಮೆಗಳ ನೀತಿಕಥೆಗಳಾದ ಆಮೆ ಹಾಗೂ ಗರುಡ ಪಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಆಮೆ ಹಾಗೂ ಮೊಲ ಎರಡೂ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಓರ್ವ ನೀಗ್ರೋ ಕಥೆಗಾರನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಈ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನೇ ಕಾರ್ಟೂನುಗಳನ್ನಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref> *೨೪-ನಿಮಿಷಗಳ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ [https://www.youtube.com/watch?v=jON9jB6KPws YouTube] ನಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ</ref> ೧೯೮೯-೯೧ರ ನಡುವಿನ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಐವತ್ತು ಈಸೋಪ -ಆಧಾರಿತ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು [[:fr:Les Fables géométriques|ಲೆಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಜಿಯೋಮೆಟ್ರಿಕ್ಸ್]]‌ ಎಂಬ ಫ್ರೆಂಚ್‌‌ TV ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ ನಂತರ ಅದನ್ನು DVDರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಾದರಪಡಿಸಲಾಯಿತು. *ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪಿಯೆರ್ರೆ ಪೆರ್ರೆಟ್‌ ರಚಿತ ಲಾ ಫಾಂಟೇನೆಯ ಮೂಲ ಪದ್ಯದ ಪಾಮರ ಭಾಷೆ ಆವೃತ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಜೀವ ರೇಖಾಗಣಿತೀಯ ಆಕೃತಿಗಳ ಒಂದು ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ಕಾರ್ಟೂನಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>''ಲೆ ಕಾರ್ಬಿಯು ಎಟ್‌ ಲೆ ರೆನಾರ್ಡ್‌ '' [https://www.youtube.com/watch?v=pUu7fqvCImw YouTube] ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ</ref> ೧೯೮೩ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ''ಇಸೊಪ್ಪು ಮಾನೊಗಟಾರಿ'',<ref>http://www.imdb.com/title/tt೦೨೦೨೪೬೩{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಎಂಬ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ವಿಸ್ತರಿತ ಮಂಗಾ ಸರಣಿಯ ಆವೃತ್ತಿಯೂ ಕೂಡಾ ಹೊರಬಂದಿತಲ್ಲದೇ ಈ ರಮ್ಯಕಥೆಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾದ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಚೀನೀ ಭಾಷೆ TV ಸರಣಿಯು ಕೂಡಾ ಹೊರಬಂದಿತ್ತು.<ref>[http://v.youku.com/v_show/id_XMTMwODY4MDYw.html ಈಸೋಪನ ನಾಟಕಗಳು]</ref> *''ಈಸೋಪ್ಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಸಂಗೀತನಾಟಕವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಕೇಪ್‌ ಟೌನ್‌ ನಗರದ ಫ್ಯುಗಾರ್ಡ್‌ ರಂಗಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸ ಲಾಗಿತ್ತು.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=VoTfCFCCBmY YouTube] ನಲ್ಲಿ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾದ ಉದ್ಧೃತ ಭಾಗವಿದೆ</ref>. ಈ ನಾಟಕವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವು ಗಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತಹುದು ಹಾಗೂ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿಂದ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಮುಂದುವರೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಬಹುದಾದಂತಹುದು ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಂಡ ಈಸೋಪನೆಂಬ ನೀಗ್ರೋ ಗುಲಾಮನ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. *ಅವನ ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ಮಾಡುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳೇ ಅವನಿಗೆ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಕೊಡುವ ಗುರುಗಳು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಆಮೆ ಹಾಗೂ ಮೊಲ, ಸಿಂಹ ಹಾಗೂ ಆಡು, ತೋಳ ಹಾಗೂ ಕೊಕ್ಕರೆ, ಮಹಾರಾಜನಾಗಬಯಸಿದ ಕಪ್ಪೆಗಳು/ಮಹಾರಾಜನನ್ನು ಬಯಸಿದ ಕಪ್ಪೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೂವರು ಇತರರು, ಮುಂತಾದ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಬಹುತೇಕ ಕಾಷ್ಠತರಂಗಗಳು, ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ತಾಳವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಮೂಡಿಸಿದ ನಾದಮಯ ಸಂಗೀತದ ಮೂಲಕ ಈ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿಸುತ್ತಾನೆ.<ref>http:// what sonsa.co.za/news/index.php/whats-on/in-cape-town/೧೭-theatre/೬೫೩-aesops-fables-at-the-fugard-೧೦-june-೧೦-july-೨೦೧೦.html</ref> ==ಈಸೋಪನ ಕೆಲವು ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ== [[File:Perugia - Fontana Maggiore - 7 - Esopo (gru e lupo & lupo e agnello) - Foto G. Dall'Orto 5 ago 2006.jpg|thumb|ತೋಳ ಹಾಗೂ ಕೊಕ್ಕರೆ ಮತ್ತು ತೋಳ ಹಾಗೂ ಕುರಿಮರಿ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದ 1275ನೇ ಇಸವಿಯ ನಂತರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿಕೋಲಾ ಪಿಸಾನೋ ಹಾಗೂ ಗಿಯೋವಾನ್ನಿ ಪಿಸಾನೋರಿಂದ ಕೆತ್ತಲ್ಟಟ್ಟ ಫಾಂಟಾನಾ ಮಾಗ್ಗಿಯೋರೆ (ಪ್ರಧಾನ ಕಾರಂಜಿ)ಯ ಒಂದು ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರ ಪೆರುಜಿಯಾ]] [[File:Versailles fox and crane.jpg|thumb|right|ವರ್ಸೈಲ್ಲೆಸ್‌ನ ಜಟಿಲ ವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ "ನರಿ ಹಾಗೂ ಕೊಕ್ಕರೆ"ಗಳ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಪಡಿಯಚ್ಚು ಕೆತ್ತನೆ]] :''ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಪೆರ್ರಿ ಸೂಚಿಯನ್ನು ನೋಡಿ.'' ''ಕೆಳಕಂಡ ನೀತಿಕಥೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ತಮಗೇ ಮೀಸಲಾದ ಬಿಡಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ'' : *''ಇರುವೆ ಹಾಗೂ ಮಿಡತೆ'' *''ಕತ್ತೆ ಹಾಗೂ ಹಂದಿ'' *''ಸಿಂಹದ ಚರ್ಮವನ್ನು ಹೊದ್ದ ಕತ್ತೆ'' *''ಕರಡಿ ಹಾಗೂ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು'' *''ತೋಳ ಬಂತು ತೋಳ/ತೋಳ ಎಂದು ಕೂಗಿದ ಬಾಲಕ'' *''ಬೆಕ್ಕು ಹಾಗೂ ಇಲಿಗಳು'' *''ಹುಂಜ ಮತ್ತು ಅನರ್ಘ್ಯಮಣಿ'' *''ಹುಂಜ,ನಾಯಿ ಮತ್ತು ನರಿ'' *''ಕಾಗೆ ಮತ್ತು ಹೂಜಿ'' *''ಹೃದಯವಿಲ್ಲದ ಜಿಂಕೆ'' *''ನಾಯಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ'' *''ರೈತ ಮತ್ತು ಬಕಪಕ್ಷಿ'' *''ರೈತ ಮತ್ತು ವೈಪರ್‌ ಹಾವು'' *''ಮೀನುಗಾರ ಹಾಗೂ ಸಣ್ಣ ಮೀನು'' *''ನರಿ ಹಾಗೂ ಕಾಗೆ'' *''ನರಿ ಹಾಗೂ ದ್ರಾಕ್ಷಿ/ಕೈಗೆಟುಕದ ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಹುಳಿ'' *''ನರಿ ಹಾಗೂ ಅಸ್ವಸ್ಥ ಸಿಂಹ'' *''ನರಿ ಹಾಗೂ ಕೊಕ್ಕರೆ'' *''ಕಪ್ಪೆ ಹಾಗೂ ಎತ್ತು'' *''ಮಹಾರಾಜನಾಗಬಯಸಿದ ಕಪ್ಪೆಗಳು/ಮಹಾರಾಜನನ್ನು ಬಯಸಿದ ಕಪ್ಪೆಗಳು'' *''ಚಿನ್ನದ ಮೊಟ್ಟೆ ಇಡುವ ಬಾತುಕೋಳಿ'' *''ಗಿಡುಗ ಹಾಗೂ ನೈಟಿಂಗೇಲ್‌‌'' *''ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಸೌದೆ ಒಡೆಯುವವ'' *''ಸಿಂಹ ಹಾಗೂ ಇಲಿ'' *'' ಸಿಂಹದ ಪಾಲು'' *''ತುಂಟ ನಾಯಿ'' *''ಪರ್ವತದ ಹೆರಿಗೆ'' *''ಉತ್ತರ ಮಾರುತ ಹಾಗೂ ಸೂರ್ಯ'' *''ಓಕ್‌ ಮರ ಹಾಗೂ ಜೊಂಡುಗಳು'' *''ಆಮೆ ಹಾಗೂ ಹಕ್ಕಿಗಳು'' *''ಆಮೆ ಹಾಗೂ ಮೊಲ'' *''ಪಟ್ಟಣದ ಇಲಿ ಹಾಗೂ ಹಳ್ಳಿಯ ಇಲಿ'' *''ವೀನಸ್‌ ದೇವತೆ ಹಾಗೂ ಬೆಕ್ಕು'' *''ತೋಳ ಹಾಗೂ ಕುರಿಮರಿ'' *''ತೋಳ ಹಾಗೂ ಕೊಕ್ಕರೆ'' ==='' ಈಸೋಪನದೆಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಸೂಚಿಸಲಾದ ನೀತಿಕಥೆಗಳು'' === *''ಕರಡಿ ಹಾಗೂ ವನಪಾಲಕ/ತೋಟಗಾರ'' *''ಬೆಕ್ಕಿಗೆ ಗಂಟೆ ಕಟ್ಟುವುದು'' (''ಇಲಿಗಳ ಸಭೆ'' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) *''ಬಾಲಕ ಹಾಗೂ ಹೇಸಲ್‌ ಚಿಪ್ಪುಕಾಯಿಗಳು'' *''ಸಾಕಿದ ಹುಂಜ ಹಾಗೂ ನರಿ'' *''ಗೋದಣಿಗೆಯಲ್ಲಿರುವ ನಾಯಿ '' *''ನರಿ ಮತ್ತು ಬೆಕ್ಕು'' *''ಸಿಂಹ, ಕರಡಿ ಹಾಗೂ ನರಿ'' *''ಬಾಣಲಿಯಿಂದ ಬೆಂಕಿಗೆ ಹಾರುವಿಕೆ'' *''ಹಾಲಿನವಳು ಹಾಗೂ ಅವಳ ಕೊಳಗ'' *''ಗಿರಣಿಯವನು, ಆತನ ಮಗ ಹಾಗೂ ಕತ್ತೆ'' *''ಚೇಳು ಮತ್ತು ಕಪ್ಪೆ'' *''ಕುರಿ ಕಾಯುವವ ಹಾಗೂ ಸಿಂಹ'' *''ನಿಂತ ನೀರಿನ ಆಳ ಹೆಚ್ಚು'' *''ಕುರಿಯ ಚರ್ಮ ಹೊದ್ದ ತೋಳ'' *''ಓರ್ವ ಹೆಂಗಸು, ಒಂದು ಕತ್ತೆ ಹಾಗೂ ಒಂದು ಆಕ್ರೋಡು ಮರ'' *''ಮುಳುಗಿದ ಹೆಂಗಸು ಹಾಗೂ ಆಕೆಯ ಗಂಡ'' ==ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ‌== *ಈಸೋಪ *ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಸಾಹಿತ್ಯ *ಪಂಚತಂತ್ರ *ಅಂಕಲ್‌ ರೆಮುಸ್‌ ==ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು== {{Reflist|2}} ==ಮೂಲಗಳು== *ಆಂಥನಿ, ಮೇವಿಸ್, ೨೦೦೬. "ದ ಲೆಜೆಂಡರಿ ಲೈಫ್‌ ಅಂಡ್‌ ಲೆಜೆಂಡ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ್‌". ಟೊರೊಂಟೋ: ಮಯಂತ್‌ ಪ್ರೆಸ್‌‌. *ಟೆಂಪಲ್‌, ಒಲಿವಿಯಾ; ಟೆಂಪಲ್‌, ರಾಬರ್ಟ್‌ (ಭಾಷಾಂತರಕಾರರು), ೧೯೯೮. *''ಈಸೋಪ್‌, ದ ಕಂಪ್ಲೀಟ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌,'' ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌: ಪೆಂಗ್ವಿನ್‌ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ಸ್‌. (ISBN ೦-೧೪-೦೪೪೬೪೯-೪) *ಪೆರ್ರಿ, ಬೆನ್‌ E. (ಸಂಪಾದಕ), ೧೯೬೫. ''ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌ ಮತ್ತು ಫೇಡ್ರಸ್‌'', *(ಲೋಯೆಬ್‌ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್‌ ಲೈಬ್ರರಿ) ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ : ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮುದ್ರಣಾಲಯ, ೧೯೬೫. ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌‌ ರಚಿತ ೧೪೩ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯ ಭಾಷಾಂತರಗಳು, *ಫೇಡ್ರಸ್‌‌ ರಚಿತ ೧೨೬ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಪದ್ಯರೂಪ/ಚರಣ ಪದ್ಯ ನೀತಿಕಥೆಗಳು, * ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌‌ನಲ್ಲಿಲ್ಲದಿರುವ ೩೨೮ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಫೇಡ್ರಸ್‌‌ನಲ್ಲಿಲ್ಲದಿರುವ ೧೨೮ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ನೀತಿಕಥೆಗಳು (ಕೆಲ ಮಧ್ಯಯುಗೀಯ ಕೃತಿಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ) ಸೇರಿದಂತೆ ಒಟ್ಟು ೭೨೫ ನೀತಿಕಥೆಗಳು. *ಹ್ಯಾಂಡ್‌ಫರ್ಡ್‌, S. A., ೧೯೫೪. ''ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ''. ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌: ಪೆಂಗ್ವಿನ್‌. *Rev. ಥಾಮಸ್‌ ಜೇಮ್ಸ್‌ M.A., (Ill. ಜಾನ್‌ ಟೆನ್ನಿಯೆಲ್‌), [https://books.google.com/books?id=rUbRa8jtSz8C ಈಸೋಪ್ಸ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌: ಎ ನ್ಯೂ ವರ್ಷನ್‌, ಚೀಫ್‌ಲಿ ಫ್ರಂ ಒರಿಜಿನಲ್‌ ಸೋರ್ಸಸ್‌], ೧೮೪೮. ಜಾನ್‌ ಮುರ್ರೆ. (ಹಲವು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ) *ಬೆಂಟ್ಲೆ, ರಿಚರ್ಡ್‌, ೧೬೯೭. ''ಡಿಸರ್ಷನ್‌ ಅಪಾನ್ ದ ಎಪಿಸ್ಟಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಫಲಾರಿಸ್‌... ಅಂಡ್‌ ದ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ್''. ಲಂಡನ್. *ಕಾಕ್ಸ್‌ಟನ್‌, ವಿಲಿಯಂ, ೧೪೮೪. ''ದ ಹಿಸ್ಟರಿ ಅಂಡ್‌ ಫೇಬಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ್‌'', ವೆಸ್ಟ್‌‌ಮಿನ್‌ಸ್ಟರ್‌. ರಾಬರ್ಟ್‌ T. ಲೆನಾಘಾನ್‌ ಸಂಪಾದಕ ಆಧುನಿಕ ಮರುಮುದ್ರಣ (ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮುದ್ರಣಾಲಯ: ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌, ೧೯೬೭). == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ == * ಟೆಂಪಲ್‌, ರಾಬರ್ಟ್‌, [http://www.robert-temple.com/papers/Fables_Delphi.pdf "ಫೇಬಲ್ಸ್‌, ರಿಡಲ್ಸ್‌, ಅಂಡ್‌ ಮಿಸ್ಟರೀಸ್‌ ಆಫ್‌ ಡೆಲ್ಫಿ"], ''ಪ್ರೊಸೀಡಿಂಗ್ಸ್‌ ಆಫ್‌‌ ೪ತ್‌ ಫಿಲಾಸಾಫಿಕಲ್‌ ಮೀಟಿಂಗ್‌ ಆನ್‌ ಕಾಂಟೆಂಫೋರರಿ ಪ್ರಾಬ್ಲಮ್ಸ್‌'', No ೪, ೧೯೯೯ (ಅಥೆನ್ಸ್‌, ಗ್ರೀಸ್‌‌‌ ) ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಮತ್ತು ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ. ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌== {{wikisource}} {{Wikisourcelang|el|Αισώπου Μύθοι|Aesop's Fables}} {{Commons category|Aesop's Fables}} *[http://www.mythfolklore.net/aesopica/index.htm ಈಸೋಪಿಕಾ]: ೬೦೦ಕ್ಕೂ ಮೀರಿದ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆ ನೀತಿಕಥೆಗಳು, ಕಾಕ್ಸ್‌ಟನ್‌'ನ ಈಸೋಪ ಸೇರಿದಂತೆ, ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಗ್ರಂಥಗಳು, ವಿಷಯ ಸೂಚಿ, ಮತ್ತು ಜಾಲತಾಣ ಹುಡುಕುವಿಕೆ. *[http://www.childrenslibrary.org/icdl/BookPreview?bookid=crababy_00150086&amp;tab=creator662&amp;route=text&amp;lang=English&amp;msg=&amp;ilang=English#creator662 ಚಿಲ್ರನ್ಸ್‌ ಲೈಬ್ರರಿ, ಈಸೋಪನ ಸಚಿತ್ರ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆ ಆವೃತ್ತಿಗಳ ಹಲವು ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜಾಲತಾಣ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161004185754/http://www.childrenslibrary.org/icdl/BookPreview?bookid=crababy_00150086&tab=creator662&route=text&lang=English&msg=&ilang=English#creator662 |date=2016-10-04 }} *[http://librivox.org ಲಿಬ್ರಿವಾಕ್ಸ್‌] ನಿಂದ [http://librivox.org/aesops-fables-menu/ ಉಚಿತ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಧ್ವನಿಗ್ರಂಥ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304131846/http://librivox.org/ |date=2010-03-04 }} *[http://www.metmuseum.org/TOAH/HD/wifb/ho_31.62.9.htm ವಿಟಾ, ಫ್ಯಾಬ್ಯುಲೆ - ಈಸೋಪಸ್‌ ಮೊರಾಲಿಟಸ್‌ನ ಚಿತ್ರಗಳು] *[http://www.bartleby.com/39/7.html ಕಾಕ್ಸ್‌ಟನ್‌ನ ನೀತಿಕಥೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ ಜನಪ್ರಿಯ ಬೆನ್ನುಡಿ, ಮಾರ್ಚ್‌‌ 26, 1484ರಂದಿನದು] * {{cite web |publisher= [[Victoria and Albert Museum]] |url= http://www.vam.ac.uk/collections/prints_books/features/aesops_fables/index.html |title= Aesop's Fables |work= Prints & Books |accessdate= ೨೦೧೧-೦೪-೦೩ |archive-date= 2011-01-07 |archive-url= https://web.archive.org/web/20110107190339/http://www.vam.ac.uk/collections/prints_books/features/aesops_fables/index.html |url-status= dead }} * {{cite web |publisher= [[Victoria and Albert Museum]] |url= http://www.vam.ac.uk/collections/prints_books/features/aesops_fables/tenterden_aesop/index.html |title= The Tenterden Aesop |work= Prints & Books |accessdate= ೨೦೧೧-೦೪-೦೩ |archive-date= 2011-01-07 |archive-url= https://web.archive.org/web/20110107231338/http://www.vam.ac.uk/collections/prints_books/features/aesops_fables/tenterden_aesop/index.html |url-status= dead }} [[ವರ್ಗ:ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್‌‌‌ ಕೃತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಈಸೋಪನ ನೀತಿ ಕಥೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾಷಾ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವರ್ಗಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] [[ವರ್ಗ:ಸಾಹಿತ್ಯ]] oyejo7bf0tit0l34ztajnd5k30zff00 0 28770 1306245 1293156 2025-06-07T08:22:51Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306245 wikitext text/x-wiki [[File:Aesop pushkin01.jpg|150px|thumb|ಹೆಲೆನಿಸ್ಟಿಕ್ ಕಾಲದ ಈಸೋಪನ ಮೂರ್ತಿ, ವಿಲ್ಲಾ ಅಲ್ಬಾನಿಯ ಕಲಾ ಸಂಗ್ರಹ(ಕೆಳಗೆ ನೋಡಿ "ಕಲೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ "ಚಿತ್ರಣ"".)]] [[File:Aesop and Priests by Francis Barlow 1687.png|thumb|left|190px|ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಬರ್ಲೋ 1687 ರ ಈಸೋಪ್ಸ್ ಫೇಬಲ್ಸ್ ವಿತ್ ಹಿಸ್ ಲೈಫ್ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದಂತೆ ಈಸೋಪ.]] [[Image:Aesopus - Aesopus moralisatus, circa 1485 - 2950804 Scan00010.tif|thumb|''Aesopus moralisatus'', 1485]] ಗ್ರೀಕ್ ನೀತಿಕಥೆಗಾರ '''ಈಸೋಪ''' ಅಥವಾ '''Esop''' ( {{lang-el|Αἴσωπος}}, ''Aisōpos'' ) ಕ್ರಿಸ್ತ ಪೂರ್ವ ಸುಮಾರು ೬೨೦-೫೬೪. ರಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸಿದ್ದ ಮತ್ತು ಆತ ಮೂಲತಃ ಒಬ್ಬ ಗುಲಾಮರ (''δοῦλος'' ) ಮನೆತನದವನಾಗಿದ್ದ. ಆತ ಹೇಳಿದನೆನ್ನಲಾದ [[ನೀತಿಕಥೆ|ನೀತಿಕಥೆಗಳ]] ಮೂಲಕ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧನಾಗಿದ್ದರೂ, ಈಸೋಪನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಕುರಿತು ಸ್ಪಷ್ಟ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ==ಇತಿವೃತ್ತ== * ಯಾವುದೇ ಲಿಖಿತ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವನು ಜೀವಿಸಿದ್ದ ಕುರಿತು ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ. [[ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು]] ಎಂದು ಆತನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಾವಿರಾರು ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಷೆಗಳ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಿಂದ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟವುಗಳಾಗಿದ್ದು, ಈಗಲೂ ಆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಕೆಲಸ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. * ಇಂತಹ ಅನೇಕ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮನುಷ್ಯರಂತೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಗೆ ಮನುಷ್ಯರ ಗುಣಸ್ವಭಾವಗಳೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಈಸೋಪನ ಜೀವನದ ಕುರಿತ ವಿವರಗಳು ಹರಡಿ ಹೋದಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದು, ಅವುಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ಪುರಾತನ ಕಾಲದ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. * ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌|ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್]], [[ಹೆರೊಡೋಟಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಪ್ಲುಟಾರ್ಕ್‌]] ಮುಂತಾದವರ ಮೂಲಕ. ಪುರಾತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಯಾದ [[ದ ಈಸೋಪ್ ರೋಮ್ಯಾನ್ಸ್]] ಆತನ ಕುರಿತಾದ ಉಪಾಖ್ಯಾನದಂತಹ, ಅತ್ಯಂತ ಕಾಲ್ಪನಿಕವಾದ ಆತನ ಜೀವನದ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದು, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಈಸೋಪನ ಕುರಿತು ಇರುವ ಕಥೆ ಎಂದರೆ- * ಆತ ಅತ್ಯಂತ ಕುರೂಪಿಯಾದ ಗುಲಾಮನಾಗಿದ್ದು, ಕೇವಲ ತನ್ನ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅಗಿನ ರಾಜರಿಗೆ ಸಲಹೆಗಾರನಾಗಿ ನಿಯುಕ್ತನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದು. ನಂತರದಲ್ಲಿ (ಅಂದರೆ ಮಧ್ಯ ಕಾಲೀನ ಯುಗ) ಈಸೋಪನನ್ನು ಕಪ್ಪು ಇಥಿಯೋಪಿಯನ್ ಆಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಈಸೋಪನನ್ನು ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ೨೫೦೦ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ವಿಭಿನ್ನ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಆತನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅನೇಕ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಸಿನೆಮಾಗಳು, ನಾಟಕಗಳು ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ==ಜೀವನ== [[File:Aesop woodcut Spain 1489.jpg|thumb|left|150px|La vida del Ysopet con sus fabulas historiadas (Spain, 1489) ದಿಂದ ಪಡೆದ ಒಂದು ಮರದ ಅಚ್ಚು ಪ್ಲಾನುಡೆಸ್‌ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ತನ್ನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯ ಘಟನೆಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಈಸೋಪನನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.]] * "ಗ್ರೀಕೋ-ರೋಮನ್‌ ಪುರಾತನ ಕಾಲದವರಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ಹೆಸರು ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ...ಆದರೂ...ಈಸೋಪ ಎಂಬುವವನು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಜೀವಿಸಿದ್ದನೇ ಎಂಬುದು ಇನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ", ಎಂದು ಎಂ.ಎಲ್ ವೆಸ್ಟ್ ಬರೆಯುತ್ತಾ; "ಐದನೇ ಶತಮಾನದ [ಕ್ರಿ.ಪೂ.] ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ಕಥೆಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಸಮೋಸ್ ಇದರ ಮೂಲವೆಂದು ಕಾಣುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.<ref>ವೆಸ್ಟ್, ಪು.&nbsp;೧೦೬ and ೧೧೯.</ref> * ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನವಾದ ಗ್ರೀಕ್‌ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಅಂದರೆ [[ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌|ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌ನನ್ನೂ]] ಸೇರಿ, ಈಸೋಪ ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ.೬೨೦ ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಥ್ರೇಸ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪು ಸಮುದ್ರದ ತೀರದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ. ಆ ಪ್ರದೇಶ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಮೆಸೆಂಬ್ರಿಯಾ ಸಿಟಿ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಸಿಕೊಂಡಿತು. * ನಂತರದಲ್ಲಿ ರೋಮನ್‌ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕಾಲದ ಅನೇಕ ಬರಹಗಾರರು (ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಭಾಷೆಗೆ ತಂದ ಫೇಡ್ರಸ್‌ ಮತ್ತಿತರರು), ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಆತ ಫ್ರೈಜಿಯಾದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ.<ref>''ಬ್ರಿಲ್ಸ್ ನ್ಯೂ ಪೌಲಿ: ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ದ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌'' (ಇನ್ನುಮುಂದೆ ''ಬಿಎನ್‌ಪಿ'' ) ೧:೨೫೬.</ref> ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೩ನೇ-ಶತಮಾನದ ಕವಿ ಕ್ಯಾಲಿಮ್ಯಾಕಸ್‌ ಆತನನ್ನು "ಸಾರ್ಡಿಸ್‌ನ ಈಸೋಪ" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು <ref>ಕ್ಯಾಲಿಮ್ಯಾಕಸ್‌, ಲ್ಯಾಂಬಸ್ ೨ (ಲೋಬ್ ಫ್ರಾಗ್ಮೆಂಟ್ ೧೯೨)</ref> ನಂತರದ ಬರಹಗಾರ ಟೈರ್‌ನ ಮ್ಯಾಕ್ಸಿಮಸ್ ಆತನನ್ನು "ಲಿಡಿಯಾದ ಸನ್ಯಾಸಿ" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾನೆ.<ref>ಮ್ಯಾಕ್ಸಿಮಸ್ ಆಫ್ ಟೈರ್, ಒರೇಶನ್ ೩೬.೧</ref> ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್<ref>ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್, [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0060:book=2:chapter=20&amp;highlight=aesop ರೆಟರಿಕ್ 2.20].</ref> ಮತ್ತು ಹೆರೊಡೋಟಸ್‌<ref>[10] ^ ಹೆರೊಡೋಟಸ್, ಹಿಸ್ಟರೀಸ್ ೨.೧೩೪.</ref> * ಇವರಿಂದ ನಾವು ತಿಳಿಯುವುದೇನೆಂದರೆ ಈಸೋಪ ಸಮೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಗುಲಾಮನಾಗಿದ್ದ ಮತ್ತು ಆತನ ಮಾಲೀಕರೆಂದರೆ ಮೊದಲು ಝಾಂಥಸ್ ಮತ್ತು ನಂತರ ಲಾಡ್‌ಮನ್ ಎಂಬುವವರು; ಮತ್ತು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಆತನನ್ನು ಗುಲಾಮಗಿರಿಯಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, ಆತ ಸೇಮಿಯನ್ ಶ್ರೀಮಂತನೊಬ್ಬನಿಗಾಗಿ ವಕೀಲನಂತೆ ವಾದಿಸಿದನು, ಮತ್ತು ಆತ ಡೆಲ್ಫಿಯಲ್ಲಿ ತೀರಿಕೊಂಡನು. ಪ್ಲುಟಾರ್ಕ್‌<ref>ಪ್ಲುಟಾರ್ಕ್‌, ''ಆನ್ ದ ಡಿಲೇಸ್ ಆಫ್ ಡಿವೈನ್ ವೆಂಜಿಯೆನ್ಸ್'' ; ''ಬ್ಯಾಂಕೆಟ್ಸ್ ಆಫ್ ದ ಸೆವೆನ್ ಸೇಜಸ್'' ; [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Solon*.html ''ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಸೋಲೊನ್'' ].</ref> * ಈಸೋಪ ಡೆಲ್ಫಿಗೆ ಒಂದು ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕವಾದ ಕಾರ್ಯದ ಮೇಲೆ ಲಿಡಿಯಾದ ಕ್ರೋಸಸ್‌ ನಿಂದ ಕಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಬಂದಿದ್ದ, ಅಲ್ಲಿ ಡೆಲ್ಫಿಯನ್ನರನ್ನು ಅವಮಾನಿಸಿದ ಮತ್ತು ಆ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕಳ್ಳತನ ಮಾಡಿದ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಆತನಿಗೆ ಮರಣ ದಂಡನೆ ವಿಧಿಸಿ ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ತಳ್ಳಲಾಯಿತು (ಆನಂತರದಲ್ಲಿ ಡೆಲ್ಫಿಯನ್ನರು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗ ಮತ್ತು ಬರಗಾಲವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು); * ಈ ಘಟನೆ ನಡೆಯುವ ಮೊದಲು, ಈಸೋಪ ಕೋರಿಂಥ್‌‍ನ ಪೆರಿಯಾಂಡರ್‌ನನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ, ಅಲ್ಲಿ ಪ್ಲುಟಾರ್ಕ್‌ ಹೇಳುವಂತೆ ಗ್ರೀಸ್‌‌ನ ಏಳು ಜನ ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು ಜೊತೆ ಕುಳಿತು ಊಟ ಮಾಡಿದ. ಆತ ಸಾರ್ಡಿಸ್‌ ನಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ್ದ ಆತನ ಗೆಳೆಯ ಸೊಲೊನ್‌ ಕೂಡಾ ಜೊತೆಗಿದ್ದ. (ಲೆಸ್ಲಿ ಕುರ್ಕೆ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಈಸೋಪನೇ "ಏಳು ಸನ್ಯಾಸಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕವನಾಗಿದ್ದಾನೆ".<ref>ಕುರ್ಕೆ ೨೦೧೦, ಪು.&nbsp;೧೩೫.</ref>) * ಈಸೋಪನ ಸಾವು ಮತ್ತು ಕ್ರೋಸಸ್‌ನ ಆಡಳಿತದ ಕಾಲಾವಧಿಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಸಮಾನ ದಿನಾಂಕಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗದ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದಾಗಿ ಈಸೋಪನ ಕುರಿತು ಅಧ್ಯಯನ ಮಡಿದ (ಮತ್ತು "ಪೆರ್ರಿ ಇಂಡೆಕ್ಸ್" ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ) ಬೆನ್ ಎಡ್ವಿನ್ ಪೆರ್ರಿ ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ: * "ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ ಮತ್ತು ಕ್ರೋಸಸ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ದಾಖಲೆಗಳು ಅಥವಾ ಗ್ರೀಸ್‌‌ನ ಏಳು ಜನ ಸನ್ಯಾಸಿಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಆತನ ಸಂಬಂಧ ಎಲ್ಲವೂ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಕಲ್ಪನೆ ಎಂದು ಮಾತ್ರ ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ." ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಪೆರ್ರಿ ಈಸೋಪನ ಸಾವು ಡೆಲ್ಫಿಯಲ್ಲಾಗಿದ್ದು ಕಲ್ಪನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದ;<ref>ಬೆನ್ ಎಡ್ವಿನ್ ಪೆರ್ರಿ, ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್ ಟು ''ಬಾರ್ಬಿಯಸ್ ಅಂಡ್ ಫೇಡ್ರಸ್‌'', ಪು. xxxviii-xlv.</ref> * ಆದರೆ ನಂತರದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಕ್ರೋಸಸ್‌ಗಾಗಿ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಆತ ಹೋಗಿದ್ದು ಮತ್ತು ಆತ ಪೆರಿಯಾಂಡರ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದು" ಈಸೋಪನ ಸಾವಿನ ದಿನಾಂಕದೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತವೆ."<ref>''ಬಿಎನ್‌ಪಿ'' ೧:೨೫೬.</ref> ಇನ್ನೂ ಸಮಸ್ಯಾತ್ಮಕವಾದುದೆಂದರೆ ಫೇಡ್ರಸ್‌ ಬರೆದ ಕಥೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ ಅಥೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆಗಳು ರಾಜನಿಗಾಗಿ ಕೇಳಿದ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಇದು ನಡೆದದ್ದು ಪೀಸಿಸ್ಟ್ರಾಟಸ್‌ನ ಆಡಳಿತ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಇದು ಈಸೋಪನ ಸಾವಿನ ಸಮಯವಾದ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೫೬೪ರ ಅನೇಕ ದಶಕಗಳ ನಂತರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.<ref>ಫೇಡ್ರಸ್‌ ೧.೨</ref> ==ದ ಈಸೋಪ ರೋಮ್ಯಾನ್ಸ್‌== [[File:Aesopnurembergchronicle.jpg|thumb|right|150px|ನ್ಯೂಮರ್‌ಬರ್ಗ್ ಕ್ರೋನಿಕಲ್‌ನಲ್ಲಿ 1493ರಲ್ಲಿ ಹಾರ್ಟ್‌ಮನ್ ಶೀಡೆಲ್ ಚಿತ್ರಿಸಿದಂತೆ ಈಸೋಪ.]] * ಈಸೋಪನ ಜೀವನದ ಕುರಿತಾದ ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದ ಹರಡಿ ಹೋದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ಕಾಲ್ಪನಿಕವಾದ ಒಂದು ಆತನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯಿದ್ದು ಅದರ ಹೆಸರು ''ದ ಈಸೋಪ್ ರೋಮ್ಯಾನ್ಸ್‌'' (ಅದನ್ನು ''ವಿಟಾ'' ಅಥವಾ ''ದ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ'' ಅಥವಾ ''ದ ಬುಕ್ ಆಫ್ ಕ್ಸಾಂಥಸ್ ದ ಫಿಲಾಸಫರ್ ಅಂಡ್ ಈಸೋಪ ಹಿಸ್ ಸ್ಲೇವ್‌'' ), ಎಂದೆಲ್ಲ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. * "ಇದೊಂದು ಅನಾಮಿಕ, ಗ್ರೀಕ್‌ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ನಮ್ಮ ಕಾಲದ ಎರಡನೇ ಶತಮಾನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ.... ''ದ ಅಲೇಕ್ಸಾಂಡರ್ ರೋಮ್ಯಾನ್ಸ್'' ಹಾಗೆ ''ದ ಈಸೋಪ ರೋಮ್ಯಾನ್ಸ್‌'' ಸಹಾ ಒಂದು ಜಾನಪದ ಪುಸ್ತಕವಾಯಿತು. ಈ ಪುಸ್ತಕ ಯಾರಿಗೂ ಸಂಬಂಧಪಡಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಲೇಖಕರು ತಮಗನ್ನಿಸಿದಂತೆ ಆಗಾಗ ಬದಲಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ."<ref> * ಗ್ರಾಮ್ಯಾಟಿಕಿ ಎ. ಕಾರ್ಲಾ ಬರೆದ ''Vita Aesopi: Ueberlieferung, Sprach und Edition einer fruehbyzantinischen Fassung des Aesopromans'' ದ ವಿಲಿಯಮ್‌ ಹ್ಯಾನ್ಸೆನ್‌ ವಿಮರ್ಶೆ, [http://bmcr.brynmawr.edu/2004/2004-09-39.html ಬ್ರಿನ್ ಮಾವ್ರ್‌ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ರಿವ್ಯೂ 2004.09.39].</ref> ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಅನೇಕ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿರೋಧಾಭಾಸದ ಆವೃತ್ತಿಗಳೂ ಲಭ್ಯವಿವೆ. * ಇದರ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು "ಬಹುಶಃ ಕ್ರಿ.ಶ. ಮೊದಲ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ" ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಈ ಕತೆಯು "ಬರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮೊದಲು ಅನೇಕ ಕಡೆ ಶತಮಾನಗಳವರೆಗೆ ತಿರುಗಿದೆ";<ref>''ದ ಕಲ್ಚರ್ಸ್ ವಿಥಿನ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಗ್ರೀಕ್ ಕಲ್ಚರ್‌: ಕಾಂಟ್ಯಾಕ್ಟ್, ಕಾನ್‌ಫ್ಲಿಕ್ಟ್, ಕೊಲ್ಯಾಬೊರೇಶನ್'' ನಲ್ಲಿರುವ ಲೆಸ್ಲಿ ಕುರ್ಕೆ, * "ಈಸೋಪ್ ಅಂಡ್ ದ ಕಾಂಟೆಸ್ಟೇಶನ್ ಆಫ್ ಡೆಲ್ಫಿಕ್ ಅಥಾರಿಟಿ" ಸಂ. ಕೆರೋಲ್‌ ಡವಾರ್ಟಿ ಮತ್ತು ಲೆಸ್ಲಿ ಕುರ್ಕೆ, ಪು. ೭೭.</ref> "ಇದರಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕ್ರಿ.ಪೂ ೪ನೇ ಶತಮಾನದ್ದು ಎನ್ನಬಹುದಾಗಿದೆ."<ref>ಫ್ರಾಂಕಾಯಿಸ್ ಲಿಸ್ಸಾರೇಗ್‌, "ಈಸೋಪ್, ಬಿಟ್ವೀನ್ ಮ್ಯಾನ್ ಅಂಡ್ ಬೀಸ್ಟ್: ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಪೋರ್ಟ್ರೇಟ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಇಲ್ಲಸ್ಟ್ರೇಶನ್ಸ್‌", * ''ನಾಟ್ ದ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಐಡಿಯಲ್‌: ಅಥೆನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ದ ಕನ್ಸ್‌‍ಟ್ರಕ್ಷನ್ ಆಫ್ ದ ಅಧರ್ ಇನ್ ಗ್ರೀಕ್ ಆರ್ಟ್‌'' ಇದರಲ್ಲಿ, ಸಂ. ಬೆಥ್‌ ಕೋಹೆನ್‌ (ಇನ್ನುಮುಂದೆ, ಲಿಸ್ಸಾರ್ರೇಗ್), ಪು. ೧೩೩.</ref> ''ದ ಈಸೋಪ ರೋಮ್ಯಾನ್ಸ್‌'' ದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಥವಾ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯ ಅಂಶಗಳಿರುವದನ್ನು ಸಂಶೋಧಕರು ಅಲ್ಲಗಳೆಯುತ್ತಾರೆ; * ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾದವು. ''ದ ಈಸೋಪ್ ರೋಮ್ಯಾನ್ಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ ಒಬ್ಬ ಸೋಮೊಸ್‌ನ ಫ್ರಿಜಿಯನ್ ಗುಲಾಮನಾಗಿದ್ದು, ತುಂಬಾ ವಿಕಾರ ರೂಪಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಆತನಿಗೆ ಮಾತನಾಡುವ ಶಕ್ತಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. * ನಂತರದಲ್ಲಿ ಆತ ಐಸಿಸ್‌ನ ಆರಾಧಕಳಿಗೆ ತೋರಿಸಿದ ಕರುಣೆಯಿಂದಾಗಿ ಆತನಿಗೆ ಕಥೆ ಹೇಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನೂ ದೇವಿ ಅನುಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅದನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಮಾಲೀಕನಾದ ಝಾಂಥಸ್‌ನಿಗೆ ಅವನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಎದುರು ವಿರೋಧವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಲು ಮತ್ತು ಆತನ ಹೆಂಡತಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಲಗಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. * ಸಮೋಸ್‌ನ ಜನರಿಗೆ ಮುಂದೊಗಲಿರುವ ಅಪಶಕುನದ ಕುರಿತು ಹೇಳಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ, ಈಸೋಪನಿಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆತ ಸಮಿಯನ್ನರು ಮತ್ತು ಕ್ರೋಸಸ್‌ ರಾಜನ ನಡುವೆ ಗುಪ್ತ ದೂತನಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಆತ (ಕಾಲ್ಪನಿಕವಾಗಿ) ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿನ ಲೈಸರ್ಗಸ್ ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟಿನ ನೆಕ್ಟನಾಬೋ ರಾಜರ ಆಸ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಾನೆ. * ಈ ಭಾಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರೋಮಾನ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಹಿಗರ್‌‍ದಿಂದ ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref>ಲಿಸ್ಸಾರ್ರೇಗ್, ಪು. ೧೧೩.</ref> ಈಸೋಪ ಡೆಲ್ಫಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಇದು ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಆತ ಅವಮಾನ ಮಾಡುವಂತಹ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಅಲ್ಲಿನ ಜನರಿಗೆ ಸಿಟ್ಟು ಬರುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಆತನಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆತನನ್ನು ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ತಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ==ನೀತಿಕಥೆಗಾರ ಈಸೋಪ್‌‌== * ಪುರಾತನ ಕಾಲದ ನೀತಿ(ಕಟ್ಟು)ಕಥೆಗಾರನೆಂದು ಈಸೋಪನು ಪ್ರಸಿದ್ಧನಾಗ್ಯೂ ಅವನಿಗಿಂತಲೂ ಸುಮಾರು ಮೂರುನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಹೆಸಿಯದ್‌ ಎಂಬುವವನು ಗ್ರೀಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಗಿಡುಗ ಮತ್ತು ನೈಟೆಂಗಲ್‌<ref>http://www.theoi.com/Text/HesiodWorksDays.html</ref> ಪಕ್ಷಿಗಳ ಮಾತನಾಡುವ ಕಥೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧನಾಗಿದ್ದನು. * ಈಸೋಪನು ತನ್ನ ಕಥೆಗಳನ್ನು ತಾನೇ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಅನುಮಾನಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ''ಈಸೋಪ್‌ ರೊಮಾನ್ಸ್‌'' ಪುಸ್ತಕದ ಪ್ರಕಾರ ಆತನು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಕ್ರೊಸಸ್‌ನ ಗ್ರಂಥಾಲಯಕ್ಕೆ ಧಾರೆಯೆರೆದನೆಂಬುದನ್ನು ಪುಷ್ಠೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಹೆರೊಡೊಟಸ್‌ ಈಸೋಪನನ್ನು "ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಬರಹಗಾರ"ನೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾನೆ. * ಅರಿಸ್ಟೋಫೇನಸ್‌ ಈಸೋಪನ<ref>''BNP'' ೧:೨೫೭; West, ಪು.&nbsp;೧೨೧; ಹಾಗ್‌, ಪು.&nbsp;೪೭.</ref> ಕಥೆಗಳ ಓದಿನ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಳಿದ್ದಾನಾದರೂ ಈಸೋಪನ ಬರವಣಿಗೆಗಳು ಉಳಿದಿಲ್ಲ. ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಆತನ ಬರವಣಿಗೆಗಳು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ.ಐದನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿದ್ದು ಅವು ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿದ್ದವು.<ref>ಹಾಗ್‌, ಪು.&nbsp;೪೭; ವೆಸ್ಟ್, ಪು.&nbsp;೧೨೨ ಸಹಾ ನೋಡಿ.</ref> * ಆ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಯಾರು ಬರೆದರು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಉಲ್ಲೇಖವಿಲ್ಲವಾದರೂ ಕೂಡ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್‌ನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ನೀತಿ ಕಥೆಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ್ದವು ಎಂಬುದು ಸ್ಟಷ್ಟವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಸೊಫೊಕ್ಲೆಸ್‌ ಒಂದು ಪದ್ಯದಲ್ಲಿ ಯುರಿಪಿಡಿಸ್‌ನನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತಾ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಗಳಾದ ಉತ್ತರದಿಂದ ಬೀಸುವ ಗಾಳಿಯ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ನೀತಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref>ಅಥೇನಿಯಸ್‌[http://www.attalus.org/old/athenaeus13d.html 13.82].</ref> * ಸಾಕ್ರಟಿಸ್‌ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಕೆಲವು ನೀತಿಗಳನ್ನು ಕಿರು ಪದ್ಯದ ರೂಪದಲ್ಲಿ<ref>ಪ್ಲ್ಯಾಟೋ, [http://classics.mit.edu/Plato/phaedo.html ಫೇಡೊ'''' 61b] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100123120125/http://classics.mit.edu/Plato/phaedo.html |date=2010-01-23 }}.</ref> ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ತುಣುಕುಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಥವಾಗುವಂತೆ ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಆ ಕುರಿತು ಡಯೋಜನಿಸ್ ಲಾರ್ಟಿಯಸ್ ಸಹಾ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref>ಡಯಾಜಿನಸ್‌ ಲಾರ್ಟಿಯಸ್, [http://classicpersuasion.org/pw/diogenes/dlsocrates.htm ''ಲೈವ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಒಪಿನಿಯನ್ಸ್ ಆಫ್ ಎಮಿನೆಂಟ್ ಫಿಲಾಸಫರ್ಸ್'' 2.5.42] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100302000958/http://classicpersuasion.org/pw/diogenes/dlsocrates.htm |date=2010-03-02 }}: "ಈತನೂ ಈಸೋಪನ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನೀತಿಕತೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ. * ಅವೇನೂ ಅಷ್ಟು ಕಲಾತ್ಮಕವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಅದು ಈ ರೀತಿ ಶುರುವಾಗುತ್ತದೆ—Aesop one day did this sage counsel give / To the Corinthian magistrates: not to trust / The cause of virtue to the people's judgment."</ref> ಪ್ರಾಚೀನ ರೋಮ್‌ನ ನಾಟಕಕಾರನಾದ ಮತ್ತು ಕವಿಯಾದ ಇನ್ನುಯಿಸ್‌ ತನ್ನ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಕವನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದರೂ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಕನಿಷ್ಟ ಪಕ್ಷ ಎರಡು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಾದರೂ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಆಯ್ದುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.<ref>ಔಲಸ್ ಜೆಲ್ಲಿಯಸ್, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Gellius/2*.html ''ಅಟ್ಟಿಕ್ ನೈಟ್ಸ್'' 2.29].</ref> * ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಕ್‌ ಬರಹಗಾರರಿಂದ ಅನುವಾದಿಸಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಲೇಖನಗಳಿಂದ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. ಪಲೆರಮ್‌‌‍ನ ಡೆಮಿಟ್ರಿಯಸ್‌(ca. ೩೫೦-ca. ೨೮೦ BC) ಇವುಗಳನ್ನು ಹತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಅವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗದ್ಯ (''Lopson Aisopeion sunagogai'' ) ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದು ಅವುಗಳನ್ನು ಭಾಷಣಗಳ ಸಲುವಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾಗಿದ್ದವು, * ಆದರೆ ಅವು ಕಳೆದುಹೋಗಿವೆ. ನಂತರ ಇವು ಶೋಕಗೀತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು ಸೂಡಾದಲ್ಲಿ ಇದರ ಉಲ್ಲೇಖವಿದ್ದು ಅದರ ಕತೃವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲ. [[ಅಗಸ್ಟಸ್|ಅಗಸ್ಟಸ್‌]]ನ ಮುಕ್ತಮನುಷ್ಯನಾದ ಫ್ಯಾಡ್ರಸ್ ಇವುಗಳನ್ನು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. * ಬಾಬ್ರಿಯಸ್‌ ಇವುಗಳನ್ನು ಗ್ರೀಕ್‌ ಛಂದಸ್ಸಿಗೆ ಕ್ರಿ.ಶ ಮೂರನೇ ಶತಮಾನದ ಪೂವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಶತಮಾನದ ಬರಹಗಾರನಾದ ಟಿಟಿಯಾನಸ್‌ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಕವನಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದು, ಅವುಗಳು ಈಗ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ.<ref>ಔಸೋನಿಯಸ್, [https://archive.org/stream/ausonius02auso#page/32/mode/2up ಎಪಿಸಲ್ಸ್ 12].</ref> * ಅವಾಯನಸ್‌ (ಸರಿಯಾಗಿ ದಿನಾಂಕಗಳು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ ಆದರೆ ನಾಲ್ಕನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ) ಈತನು ೪೨ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ವಚನಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದ ಮಾಡಿದನು. ನಾಲ್ಕನೇ ಶತಮಾನದ ವ್ಯಾಕರಣಕಾರನಾದ ದೊಸಿಥಸ್‌ ಮೆಜಿಸ್ಟರ್‌ ಕೂಡ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದು ಈಗ ಕಳೆದುಹೋಗಿದೆ. * ಮುಂದಿನ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಅನುವಾದವು ಮುಂದುವರೆದವು, ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಸ್ಸ್ಕೃತಿಗಳಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳ ಅನುವಾದವಾಗುತ್ತಾ, ಅಲ್ಲಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳೂ ಸೇರಿ, ಅವುಗಳು ಸ್ವಂತ ಕಥೆಗಳಂತೆ ಮಾರ್ಪಾಡನ್ನು ಹೊಂದಿ, ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ಮೂಲ ಕಥೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧವೇ ಇಲ್ಲದಿರುವಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತವೆ. * ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಈಸೋಪನ ಕಥೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಪಂಡಿತೋಚಿತವಾದ ಆಸಕ್ತಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಮೂಲ ಈಸೋಪನ ಕಥೆಗಳಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹೋಲಿಕೆಯುಳ್ಳ ಕಥೆಗಳ ಗುಣಧರ್ಮಗಳನ್ನು ಅರಿಯುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆದವು.<ref>''BNP'' ೧:೨೫೮-೯; ವೆಸ್ಟ್; ನಿಕ್ಲಾಸ್‌ ಹಾಲ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್‌, ''ದ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಫೇಬಲ್‌: ಎನ್ ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್‌'', ಪು. ೧೨-೧೩; ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ ''ಐನೋಯಿ, ಲೋಗೋಯಿ, ಮಿಥೋಯಿ: ಫೇಬಲ್‌ಸ್ ಇನ್ ಆರ್ಕೇಯಿಕ್, ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್, ಅಂಡ್ ಹೆಲೆನಿಸ್ಟಿಕ್ ಗ್ರೀಕ್‌'' ಬರೆದವರು ಜೆರ್ಟ್-ಜಾನ್ ವಾನ್ ಡಿಕ್ ಮತ್ತು ''ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ದ ಗ್ರೀಕೊ-ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಫೇಬಲ್‌'' ಬರೆದವರು ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ರಾಡ್ರಿಗ್ಸ್‌ ಅಡ್ರ್ಯಾಡೊ.</ref> ==ದೈಹಿಕ ಚಹರೆ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾದ ಮೂಲದ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರಶ್ನೆ== * ಅನಾಮಧೇಯವಾಗಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ''ಈಸೋಪ್‌‌ ರೊಮಾನ್ಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ(ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕ್ರಿ.ಶ ಒಂದನೇ ಅಥವಾ ಎರಡನೇ ಶತಮಾನದ; ಮೇಲೆ ನೋಡಿ) ಈಸೋಪನನ್ನು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಆತನು ಅಸಹ್ಯಕರವಾಗಿದ್ದನೆಂದು, ಗೂನುಬೆನ್ನಿನ ವಿಕಾರವಾದ ತಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ, ನೇರ ಮೂಗಿನ, ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ, ಕುಳ್ಳದೇಹದ ಅಂಕುಡೊಂಕಾದ ಕಾಲಿನ, ಗಿಡ್ಡ ಕೈಗಳುಳ್ಳ, ವಕ್ರ ಕಣ್ಣುಗಳ, ದಪ್ಪ ತುಟಿಗಳುಳ್ಳ, ಅಶುಭಸೂಚಕ ಘೋರ ರೂಪ"ವುಳ್ಳವನಾಗಿದ್ದನು<ref> * ''ದ ಈಸೋಪ್ ರೋಮ್ಯಾನ್ಸ್‌'', ಅನುವಾದಿಸಿದವರು ಲಾಯ್ಡ್ ಡಬ್ಲೂ. ಡಾಲಿ, ''ಆಂಥಾಲಜಿ ಆಫ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಗ್ರೀಕ್‌ ಪಾಪ್ಯುಲರ್ ಲಿಟರೇಚರ್‌'' ನಲ್ಲಿ, ಸಂ. ವಿಲಿಯಮ್‌ ಹ್ಯಾನ್ಸೆನ್‌, ಪು. ೧೧೧.</ref>. ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಂದು ಅನುವಾದದ ಪ್ರಕಾರ " ಪ್ರೊಮೆಥಿಯಸ್ ಅರೆನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಆಕಾರ"ದಂತಿದ್ದನು.<ref>ಪಪಾಡೆಮೆಟ್ರಿಯು, ಪು.&nbsp;೧೪-೧೫.</ref> * ನಾಲ್ಕನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ಕುರಿತಾಗಿ ಬರೆದ ಅತ್ಯಂತ ಮೊದಲ ಪುಸ್ತಕವದ ಹಿಮೇರಿಯಸ್‌ನ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಇವನ ಉಲ್ಲೇಖ ಬರುತ್ತದೆ. ಅದರ ಪ್ರಕಾರ, "ಈಸೋಪನನ್ನು ನೋಡಿದರೇ ನಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೇವಲ ಆತನ ಕಥೆಗಳಿಂದ ಅಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಆತನ ಆಕಾರ ಮತ್ತು ರೂಪದಿಂದಲೂ ಮತ್ತು ಆತನು ಹೊಂದಿದ ಧ್ವನಿಯಿಂದಲೂ ಅತ ಜನರನ್ನು ರಂಜಿಸುತ್ತಾನೆ".<ref> * ಹಿಮೇರಿಯಸ್, ಒರೇಶನ್ಸ್ ೪೬.೪, ಅನುವಾದಿಸಿದವರು ರಾಬರ್ಟ್ ಜೆ. ಪೆನೆಲ್ಲಾ, ''ಮ್ಯಾನ್ ಅಂದ್ ದ ವರ್ಡ್: ದ ಒರೇಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ಹಿಮೇರಿಯಸ್'', ಪು. ೨೫೦ ದಿಂದ.</ref> ಈ ಎರಡೂ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಬಂದ ಮಾಹಿತಿ ನಂಬಲಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಹಿಮೆರಿಯಸ್‌ ಈಸೋಪನಿಗಿಂತ ಸುಮಾರು ೮೦೦ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಜೀವಿಸಿದ್ದ. * ಆತ ''ದ ಈಸೋಪ್‌‌ ರೊಮಾನ್ಸ್‌'' ಎಂಬ ಕಲ್ಪಿತ ಪುಸ್ತಕದ ಆಧಾರದಿಂದ ಈಸೋಪನ ಕುರಿತು ತಿಳಿದು ಬರೆದಿದ್ದ ಎನ್ನಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸತ್ಯವೋ ಸುಳ್ಳೋ, ಕೆಲವು ಕಾಲದ ನಂತರ ಈಸೋಪನ ಕೆಟ್ಟ ರೂಪವೇ ಜನರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು. * ಈ ರೀತಿಯ ಬಾಹ್ಯ ರಚನೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹೇಗೆ ಬೆಳೆಯಿತು ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>ನೋಡಿ ಲಿಸ್ಸಾರೇಜ್‌; ಪಪಾಡೆಮೆಟ್ರಿಯು; ಕಾಂಪ್ಟನ್, ''ವಿಕ್ಟಿಮ್ ಆಫ್ ದ ಮ್ಯೂಸಸ್'' ; ಲೆಫ್ಕೋವಿಟ್ಸ್, "ಅಗ್ಲಿನೆಸ್ ಅಂಡ್ ವ್ಯಾಲ್ಯೂ ಇನ್ ದ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ್" ''ಕಕೋಸ್: ಬ್ಯಾಡ್‌ನೆಸ್ ಅಂಡ್ ಆಂಟಿ-ವ್ಯಾಲ್ಯೂ ಇನ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಆಂಟಿಕ್ವಿಟಿ'' ನಲ್ಲಿ ಸಂ. ಸ್ಲುಯಿಟರ್‌ ಮತ್ತು ರೋಸೆನ್.</ref> * ಪ್ರಾಚೀನ ಮೂಲಗಳು ಈಸೋಪನ ಎರಡು ರೀತಿಯ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಒಂದನೆಯದು ಅರಿಸ್ಟೊಡೊಮೆಸ್‌ನಿಂದ ಮತ್ತು ಮತ್ತೊಂದು ಲೈಸಿಪಸ್‌ನಿಂದ. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ ಈಸೋಪನ ಮೂರ್ತಿ ಗ್ರೀಸ್‌ನ ಏಳು ಮಹಾಜ್ಞಾನಿಗಳ ಚಿತ್ರಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಫಿಲಾಸ್ಟ್ರಸ್ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ಸುತ್ತ ಆತನ ಕತೆಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿವೆ.<ref>''BNP'' ೧:೨೫೭.</ref> * ಆದರೆ ದುರ್ದೈವವಶಾತ್‌ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಒಂದು ಚಿತ್ರವೂ ಈಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಆಗಿನ ಕಾಲದ ಚಿತ್ರಕಾರರು ಆತನನ್ನು ಹೇಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದರು ಎಂದು ತಿಳಿಯಲು ಸಾದ್ಯ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು ನಮ್ಮ ದೌರ್ಬಾಗ್ಯವಾಗಿದೆ. [[File:Delphi coin sharper.jpg|thumb|right|ಲೀಕೆ ನೀಡಿದ ಪುರಾತನ ಡೆಲ್ಫಿ ನಾಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ಚಿತ್ರದ ಉದಾಹರಣೆ; ಪಾನೋಫ್ಕಾ ಅದು ಬೇರೆ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದ.]] * ನಂತರ ಬಂದ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಈಸೋಪನನ್ನು [[ಇತಿಯೋಪಿಯ|ಇಥೋಪಿಯಾ]]ದಿಂದ ಬಂದ ಕಪ್ಪು ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದವು.<ref>ಲೋಬ್ಬನ್‌, ೨೦೦೪, ಪು. ೮-೯.</ref> ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ಪ್ರಥಮಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದವನೆಂದರೆ ಬೆಜಂಟೈನ್‌ನ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾದ ’ಪ್ಲಾನುಡಾಸ್‌’. ಈತನು ಕ್ರಿ.ಶ ಹದಿಮೂರನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಾಳಿದ್ದನು. * ಈತನು ’''ಈಸೋಪ್‌‌ ರೊಮಾನ್ಸ್‌'' ’ ಪುಸ್ತಕವನ್ನಾಧರಿಸಿ ಆತನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಬರೆದನು ಆತನ ಪ್ರಕಾರ ಈಸೋಪನು ಇಥಿಯೋಪಿಯಾಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದವನಾಗಿದ್ದು ಅದರಿಂದಲೇ ಆತನಿಗೆ ಈಸೋಪನೆಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.<ref>"...niger, unde &amp; nomen adeptus est (idem enim Aesopus quod Aethiops)" ಇದು ಪ್ಲಾನುಡೆಸ್‌ನ ಗ್ರೀಕ್ ಪುಸ್ತಕದ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅನುವಾದವಾಗಿದೆ; ನೋಡಿ [https://archive.org/stream/aesopiphrygisfab1570aeso#page/8/mode/2up Aesopi Phrygis Fabulae], ಪು. ೯.</ref> * ( ಗ್ರೀಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಥಿಯೋಪಿಯನ್‌ ಎಂದರೆ ಸುಟ್ಟಮುಖದವನು ಎಂಬ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಥಿಯೋಪಿಯನ್ನರು ಈ ಶಬ್ದವನ್ನು ತಮ್ಮ ಚರ್ಮ ಕಪ್ಪಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗುವ ಸೂರ್ಯ ಉದಯದ ಸ್ಥಳವಾದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>ಜೆ.ಆರ್. ಮಾರ್ಗನ್, ''ಕಲೆಕ್ಟೆಡ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಗ್ರೀಕ್‌ ನಾವೆಲ್ಸ್'' ನಲ್ಲಿನ ''ಎನ್ ಇಥಿಯೋಪಿಯನ್ ಸ್ಟೋರಿ'' ಕುರಿತ ಟಿಪ್ಪಣಿ, ಸಂ. ಬಿ.ಪಿ. ರಿಯರ್ಡನ್‌, ಪು. ೪೩೨; [http://old.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%232329 Aithiops]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಯ ಕುರಿತು ಲಿಡ್ಡೆಲ್ ಮತ್ತು ಸ್ಕಾಟ್‌ರ ''A ಗ್ರೀಕ್‌-ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ ಲೆಕ್ಸಿಕಾನ್'' ನಲ್ಲಿ ಆನ್ಲೈನ್ ನಮೂದನ್ನೂ ನೋಡಿ.</ref> * ೧೬೮೭ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ಲಾನುಡೊಸ್‌ ಬರೆದ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ " ಆತನ ಮುಖಚರ್ಯೆಯು ಕಪ್ಪಾಗಿತ್ತು.ಈ ಕಪ್ಪು ವರ್ಣದಿಂದಲೇ ಈತನು ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದನು(''ಈಸೊಪಸ್‌'' ಇದು ಕೂಡ ''ಈಥಿಯೋಪ್ಸ್‌'' ನಂತಹುದೇ ಶಬ್ದವಾಗಿದೆ.) ಮತ್ತು ಆತನನ್ನು ಎಲ್ಲಿಯವನೆಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ತಾನೊಬ್ಬ ನಿಗ್ರೋ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನಾಗಿದ್ದೆನೆ. ಎಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದ ಫ್ರಾಂಚಿಸ್‌ ಬಾರ್ಲೊ ಈಸೋಪನ ನುಡಿಗಳನ್ನು ಈ ರೀತಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref>ಥೋ. ಫಿಲಿಪಾಟ್‌ (ಪ್ಲಾನುಡೆಸ್‌ ಅನುವಾದ), [http://magic.lib.msu.edu/search~S39?/cXX%20folio%20PA3857%20.Z9%201687/cpa+3857+z9+1687/1%2C2%2C2%2CE/frameset&amp;FF=cpa+3857+z9+1687+online&amp;1%2C1%2C ''ಈಸೋಪ್ಸ್ ಫೇಬಲ್ಸ್ ವಿಥ್ ಹಿಸ್ ಲೈಫ್ : ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌, ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220403200319/http://magic.lib.msu.edu/search~S39?%2FcXX%20folio%20PA3857%20.Z9%201687%2Fcpa+3857+z9+1687%2F1%2C2%2C2%2CE%2Fframeset&FF=cpa+3857+z9+1687+online&1%2C1%2C |date=2022-04-03 }} ನಲ್ಲಿ, ಪು. ೧ ಮತ್ತು ೭.</ref> * ಆದರೆ ಗ್ರೆಟ್‌ ಜಾನ್‌ ವನ್‌ ಡಿಜ್ಕ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ಲಾನುಡಾಸ್ ಸಂಶೋಧಿಸಿದ ಈಸೋಪನು ಇಥಿಯೋಪಿಯಾದವನೆಂದು ಕರೆದುದು ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ ತಪ್ಪುಮಾಹಿತಿಯಾಗಿದೆ<ref>ಜೆರ್ಟ್-ಜಾನ್ ವ್ಯಾನ್ ಡಿಕ್‌, "ಈಸೋಪ" ಕುರಿತ ನಮೂದು ''ದ ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಗ್ರೀಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ, ಸಂ. ನೈಗೆಲ್ ವಿಲ್ಸನ್, ಪು. ೧೮.</ref>. ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂಕ್‌ ಸ್ನೋಡೆನ್‌ ಹೇಳಿದಂತೆ ಪ್ಲಾನುಡಾಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಯನವು ’ಈಸೋಪನು ಇಥಿಯೋಪಿಯಾಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನು’ ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಮೌಲ್ಯ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ.<ref name="ReferenceA">ಫ್ರಾಂಕ್ ಎಂ. ಸ್ನೋಡೆನ್,ಜೂ., ''ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ಸ್ ಇನ್ ಆಂಟಿಕ್ವಿಟಿ: ಇಥಿಯೋಪಿಯನ್ಸ್ ಇನ್ ದ ಗ್ರೀಕೋ-ರೋಮನ್‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪೀರಿಯೆನ್ಸ್'' (ಇನ್ನುಮುಂದೆ ಸ್ನೋಡೆನ್), ಪು. ೨೬೪.</ref><ref name="ReferenceA"/> * ವಿಲಿಯಂ ಮಾರ್ಟಿನ್‌ ಲೀಕ್‌, ೧೮೫೬ರಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಮೂಲವು ಇಥಿಯೋಪ್‌ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿದನು. ಈತನ ವಿವರಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ ನಿಗ್ರೋಗಳ ತಲೆಯ ಆಕಾರವು ಪ್ರಾಚೀನ ಡೆಲ್ಪಿ ಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ(ಕ್ರಿ.ಪೂ೫೨೦<ref>[http://www.snible.org/coins/hn/phocis.html ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಕಾಯಿನ್ಸ್ ಆಫ್ಹ್ ಫೋಸಿಸ್] ವೆಬ್ ಪುಟ್, ಪಡೆದ ದಿನಾಂಕ ೧೧-೧೨-೨೦೧೦.</ref> ರ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ)ಗಳು ಈಸೋಪನನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿರಬಹುದೆಂದು ಮತ್ತು ಆತನನ್ನು ಡೆಲ್ಪಿಯೆಂದು<ref>ವಿಲಿಯಮ್‌ ಮಾರ್ಟಿನ್‌ ಲೀಕೆ, [https://archive.org/stream/numismatahelleni00leakuoft#page/n289/mode/2up ''ನ್ಯೂಮಿಸ್‌ಮಾಟಾ ಹೆಲೆನಿಕಾ: ಎ ಕೆಟಲಗ್ ಆಫ್ ಗ್ರೀಕ್ ಕಾಯಿನ್ಸ್‌'', ಪು. 45.]</ref> * ಸಂಬಾವ್ಯವಾಗಿ ಹೊಗಳಿರಬಹುದೆಂದು(ಮತ್ತು ಸಮಾಧಾನ ಪಡಿಸಿರಬಹುದೆಂದು) ಆದರೆ ಡೆಲ್ಪಿಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಥೈಡೊರ್‌ ಪನೊಫ್ಕಾ ಪ್ರಕಾರ ಡೆಲ್ಪಿಗಳಿಗೆ<ref>ಥಿಯೊಡೋರ್‌ ಪಾನೋಫ್ಕಾ, [https://books.google.com/books?id=-BsVAAAAYAAJ&amp;pg=PA14-IA20&amp;lpg=PA14-IA20&amp;dq#v=onepage&amp;q&amp;f=false ''Antikenkranz zum fünften Berliner Winckelmannsfest: Delphi und Melaine'', ಪು. 7]; ಸಂಬಂಧಿತ ನಾಣ್ಯದ ಚಿತ್ರಣ ಮುಂದೆ ಇದೆ ಪು. ೧೬.</ref> ಅಂತಹ ತಲೆಯು ಒಂದು ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೆಳಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಈತನನ್ನು ಪ್ರಾಚಿನ ಇತಿಹಾಸಕಾರನೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>ಸ್ನೋಡೆನ್‌, ಪು. ೧೫೦-೫೧ ಮತ್ತು ೩೦೭-೮.</ref> * ಈಸೋಪನು ತನ್ನ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂಟೆ, ಆನೆ ಮತ್ತು ಮಂಗಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಿರುವುದರಿಂದ ಆತನು ಇಥಿಯೋಪಿಯಾದವನಿರಬಹುದೆಂಬ ವಾದವು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಪುಷ್ಟೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಆಫ್ರಿಕಾದ ಬಹಳಷ್ಟು ವಸ್ತುಗಳು ಇಜಿಪ್ತ್‌ ಮತ್ತು [[ಲಿಬಿಯಾ]]ದಿಂದ ಬಂದವುಗಳಾಗಿದ್ದು ಇಥಿಯೋಪಿಯಾದಿಂದ ಬಂದವು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. * ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಫ್ರಿಕಾಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನೇ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಈಸೋಪನು ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲೇ ವಾಸಿಸಿರಬಹುದೆಂದು ವಾದವು ಹೇಳುತ್ತದೆ.<ref>ರಾಬರ್ಟ್ ಟೆಂಪಲ್, ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್ ಟು ''ಈಸೋಪ್: ದ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ ಫೇಬಲ್ಸ್'', ಪು. xx-xxi.</ref> ೧೯೩೨ರಲ್ಲಿ ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾದ ಜೆ.ಎಚ್‌.ಡ್ರೈಬರ್ಗ್‌ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಈಸೋಪ್‌‌ ಮತ್ತು ಎಥಿಯೋಪ್‌ನ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾ ’ಕೆಲವರು ಆತನು (ಈಸೋಪ್‌‌) ಪ್ರಿಜಿಯನ್‌ದವನಾಗಿದ್ದಾನೆಂದು ಹೇಳಿದರೂ ಕೂಡ ಸಾಮಾನ್ಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಆತನು ಆಫ್ರಿಕಾದವನಾಗಿದ್ದಾನೆ’. * ಒಂದು ವೇಳೆ ಈಸೋಪನು ಆಫ್ರಿಕಾದವನಾಗಿರದೇ ಹೊದರೆ ಆತನು ಆಗಿರಬೇಕಾಗಿತ್ತು’<ref>ಡ್ರಿಬರ್ಗ್‌, ೧೯೩೨.</ref> ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ರಿಚರ್ಡ್ ಎ. ಲೊಬ್ಬಾನ್‌ ಪ್ರಕಾರ ಈಸೋಪನು ತನ್ನ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳಲ್ಲಿನ ಹಸ್ತಕೃತಿಯು ಈಸೋಪನು ಒಂದು ನ್ಯುಬಿಯನ್‌ ಕಥೆಗಾರನೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಬಲವಾದ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದಿದ್ದಾನೆ.<ref>ಲೋಬ್ಬನ್‌, ೨೦೦೨.</ref> * ಈಸೋಪನು ಕಪ್ಪುವರ್ಣದವನೆಂಬುದು ಠಕ್ಕ ಬ್ರೆಯರ್‌ ರೆಬಿಟ್‌ ಕಟ್ಟುಕಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಮತ್ತೂ ಪುಷ್ಟಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ಆಫ್ರಿಕಾದ-ಅಮೇರಿಕಾದ ಗುಲಾಮರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇದರಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪಾತ್ರವೆಂದರೆ " ಒಂದು ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಮೇಲ್ವರ್ಗದವರನ್ನು ಚಾಣಾಕ್ಷತೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸಾರುವ ಗುಲಾಮರ ಮತ್ತು ''ಜೀವನ'' (''ಈಸೋಪನ'' )ದ ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದು".<ref>ಕುರ್ಕೆ ೨೦೧೦, ಪು.&nbsp;೧೧-೧೨.</ref> ಆಫ್ರಿಕಾ-ಅಮೇರಿಕಾದ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನನ್ನು ಹೇಗೆ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ೧೯೪೯ರಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತರವಾದ ’[http://www.richarddurham.com/thedeathofaesop.htm ದಿ ಡೆತ್‌ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ್‌‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110715182841/http://www.richarddurham.com/thedeathofaesop.htm |date=2011-07-15 }}’ ಎಂಬ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಿಂದ ತಿಳಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ. * ೧೯೭೧ರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಾಸ್ಯಗಾರ ಬಿಲ್‌ ಕೊಸ್ಬಿಯವರಿಂದ ಟಿ.ವಿಯಲ್ಲಿಯೂ ''ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು'' <ref>[https://www.youtube.com/watch?v=jON9jB6KPws YouTube] ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು. ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ನಟ ಮ್ಲೆಕಾಯಿ ಮೊಸಿಯಾ ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ [[ಕೇಪ್ ಟೌನ್|ಕೇಪ್‌ ಟೌನ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಯ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ನೀಡಿದನು.‍<ref>http://whatsonsa.co.za/news/index.php/whats-on/in-cape-town/೧೭-theatre/೬೫೩-aesops-fables-at-the-fugard-೧೦-june-೧೦-july-೨೦೧೦.htm{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಆನ್ಲೈನ್ ಸುದ್ದಿ</ref> ==ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ವರ್ಣನೆ== * ೧೮೪೩ರಲ್ಲಿ ಪುರಾತತ್ವಜ್ಞನಾದ ಒಟ್ಟೋ ಜಾನ್‌ನ ಪ್ರಕಾರ ಈಸೋಪನು [http://kids.britannica.com/comptons/art-67202/Aesop-talks-with-a-fox-from-one-of-his-fables?&amp;articleTypeId=31 ಗ್ರೀಕ್‌ ರೆಡ್‌-ಫಿಗರ್‌ ಕಪ್‌] ca. ೪೫೦ BCಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಟಿಕನ್‌ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟವನಾಗಿದ್ದಾನೆ.<ref>ಲಿಸ್ಸಾರ್ರೇಗ್, ಪು. ೧೩೭.</ref> * ಈಸೋಪನು ಕಲಿಸುವಾಗ ಸುಮ್ಮನೆ ಕುಳಿತು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಪೌಲ್‌ ಜಾಂಕರ್‌ ಪ್ರಕಾರ ಈಸೋಪನು’ಸಣ್ಣ ದೇಹದ ದೊಡ್ದ ತಲೆಯ, ಅಗಲ ಹಣೆಯ ಮತ್ತು ತೆರೆದ ಬಾಯಿಯ ಮನುಷ್ಯ’ನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಈತನು ತನ್ನ ಸಣಕಲ ದೇಹದ ಸುತ್ತಲೂ ತುಂಬಿರುವಂತಹ ತಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು. * ಆತನು ನೋಡಲು ವಿಕಾರವಾಗಿದ್ದು ಉದ್ದನೆಯ ಕೂದಲಿನ ಬಕ್ಕ ತಲೆಯ ಮತ್ತು ಎಂದೂ ಬಾಚದೇ ಹೋದ ಮಂಡೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ ಆತನು ತನ್ನ ದೇಹದ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪವು ಲಕ್ಷವಹಿಸುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು.<ref>ಪೌಲ್‌ ಝಾಂಕರ್, ''ದ ಮಾಸ್ಕ್ ಆಫ್ ಸಾಕ್ರಟೀಸ್‌'', ಪು. ೩೩-೩೪.</ref> [[File:Velázquez - Esopo (Museo del Prado, 1639-41).jpg|thumb|left|170px|ಪ್ರಾಡೋನಲ್ಲಿರುವ ಈಸೋಪನ ಚಿತ್ರ ರಚಿಸಿದವರು ವೆಲಾಕ್ವೀಜ್.]] ಕ್ರಿ.ಶ ನಾಲ್ಕನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಾಟಕಕಾರನಾದ ಅಲೆಕ್ಸಿಸ್‌ ಈಸೋಪನ ಕುರಿತಾಗಿ ಹಾಸ್ಯನಾಟಕ (ಈಸೋಪ್‌‌)ವೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿ ರಂಗಕ್ಕೆ ತಂದನು. ಇದರಲ್ಲಿ (ಅಥೇನಿಯಸ್‌ [http://digicoll.library.wisc.edu/cgi-bin/Literature/Literature-idx?type=turn&amp;entity=Literature.AthV2.p0163&amp;id=Literature.AthV2&amp;isize=M&amp;pview=hide 10.432]) * ಕೆಲವು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸೊಲೊನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಂವಾದ ನಡೆಸುವಾಗ ಅಥೆನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪದ್ಧತಿಯಾದ ಮಧ್ಯದೊಂದಿಗೆ ನೀರನ್ನು ಬೆರೆಸುವ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref>ಈ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಈಸೋಪ ಬರೆದಿರಬಹುದು ಎನ್ನುವುದು ಊಹಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ; ಕುರ್ಕೆಯ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖ ಮತ್ತು ಪಾದಸೂಚಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ೨೦೧೦, ಪು&nbsp;೩೫೬.</ref> ಲೆಸ್ಲಿ ಕುರ್ಕೆ ಪ್ರಕಾರ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ್‌‌ ಒಬ್ಬ ’ವಿನೋದದ ಸರಕಾ’ಗಿದ್ದನು.<ref>ಕುರ್ಕೆ ೨೦೧೦, ಪು.&nbsp;೩೫೬.</ref> * ಕ್ರಿ.ಶ. ಮೂರನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪೆಲ್ಲಾದ ಕವಿಯಾದ ಪೊಸೆಡ್ಯೂಪಸ್‌ ಒಂದು "ಈಸೋಪಿಯಾ" ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಕವನವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ (ಆದರೆ ಈಗ ಅದು ಕಳೆದುಹೋಗಿದೆ.) ಅಥೆನಿಯಸ್‌ [http://digicoll.library.wisc.edu/cgi-bin/Literature/Literature-idx?type=turn&amp;entity=Literature.AthV3.p0139&amp;id=Literature.AthV3&amp;isize=M&amp;pview=hide 13.596] ರ ಪ್ರಕಾರ ಅದರಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನ ಅನುಯಾಯಿಯಾದ ಗುಲಾಮ ರೊಡಿಪಿಸ್‌(ಅವಳ ನಿಜವಾದ ಹೆಸರು ಡೊರಿಪಿಚಾ) ಹೆಸರನ್ನು ಆಗಾಗ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. * ಪ್ಲಿನಿ ನಂತರದಲ್ಲಿ ರೊಡೊಪಿಸ್‌ ಈಸೋಪನ ಪ್ರೇಯಸಿಯಾಗಿದ್ದಳೆಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ (ಕೆಳಗೆ ನೋಡಿ). ಕೆಲವು ಪ್ರಾಕೃತ ಶಾಸ್ರಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ರೋಮ್‌ನ ವಿಲ್ಲಾ ಅಲ್ಬಿನಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರೀಕರ ಕಾಲದ ಅಪೂರ್ಣವಾದ ಮಾನವಾಕೃತಿಯು ಈಸೋಪನದಾಗಿದೆ (ಈ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾದರೂ ಇರುವ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ) ಆದರೆ ಫ್ರಾಂಕೋಯಿಸ್‌ ಲಿಸ್ಸಾರ್ಗ್ಯೂ ಪ್ರಕಾರ ಬೇರೆ ಯಾರದೋ ನಮಗೆ ತಿಳಿಯದೇ ಇರುವ ಮನುಷ್ಯನ ಆಕಾರವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಇವೆ ಅಥವಾ ಹೆಲೆನೆಸ್ಟಿಕ್‌ ಚಿತ್ರಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪರಿಚಿತನಾದ ಬೇರೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಚಿತ್ರವೂ ಆಗಿರಬಹುದಾಗಿದೆ. * ಈ ವಾದವು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಾ ಆತನು ಕಟ್ಟುಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಜಾಣನಿದ್ದನೆಂದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈತನು ಸ್ವಲ್ಪ ಕೃಶಕಾಯದವನಾಗಿದ್ದನೆಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>ಲಿಸ್ಸಾರ್ರೇಗ್, ಪು. ೧೩೯.</ref> ಸ್ಯಾಟಿರಿಸ್ಟ್‌ ಲ್ಯೂಸಿಯಾನ್‌ ಕ್ರಿ.ಶ ಎರಡನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ''ಎ ಟ್ರೂ ಸ್ಟೋರಿ'' ಎಂಬ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನು ರತ್ನಕಚಿತ ಉಬ್ಬು ಶಿಲ್ಪದಂತಹ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ. * ಬರಹಗಾರನು ಹಾರೈಕೆಯ ಐಲೆಂಡ್‌ಗೆ ಬಂದಾಗ ಹಾಸ್ಯಗಾರನಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪೈರಿಗಿಯನ್‌ನ ಈಸೋಪ್‌‌ ಅಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾನೆ.<ref>Lucian, Verae Historiae (ಎ ಟ್ರೂ ಸ್ಟೋರಿ) ೨.೧೮ (ರಿಯರ್ಡನ್‌ ಅನುವಾದ).</ref> * ೧೪೭೬ರಲ್ಲಿ ಹೆರ್ನಿಚ್‌ ಸ್ಟೆನ್‌ಹೊವೆಲ್‌ನ ಆವೃತ್ತಿಯು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ಲಾನುಡಾಸ್‌ನ ’ಲೈಫ್ ಆಫ್‌ ಈಸೋಪ್‌’ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಬಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಬಾಷಾಂತರ ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಮತ್ತು ಆತನನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ಗೂನು ಬೆನ್ನಿನವನೆಂದೇ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದರು. ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್‌ ಬಾರ್ಲೊದಿಂದ ಪ್ರಕಟವಾದ ೧೬೮೭ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ [http://magic.lib.msu.edu/search~S39?/cXX%20folio%20PA3857%20.Z9%201687/cpa+3857+z9+1687/1%2C2%2C2%2CE/frameset&amp;FF=cpa+3857+z9+1687+online&amp;1%2C1%2C ''ಈಸೋಪ್ಸ್‌ ಫೆಬಲ್ಸ್‌ ವಿಥ್‌ ಹೀಸ್‌ ಲೈಪ್‌: ಇನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌, ಫ್ರೆಂಚ್‌, ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220403200319/http://magic.lib.msu.edu/search~S39?%2FcXX%20folio%20PA3857%20.Z9%201687%2Fcpa+3857+z9+1687%2F1%2C2%2C2%2CE%2Fframeset&FF=cpa+3857+z9+1687+online&1%2C1%2C |date=2022-04-03 }}’ನಲ್ಲಿ ಆತನನ್ನು ಕುಳ್ಳದೇಹದವನಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದು ಆತನ ಹೇಳಿಕೆಯಾದ&nbsp;(ಪು ೭) "ನಾನೊಬ್ಬ ನಿಗ್ರೋ" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ (ಈ ಪುಟದ ಮೇಲಿನ ಬರಹವನ್ನು ನೋಡಿ). ಸ್ಪಾನಿಷ್‌ನ ಚಿತ್ರಕಾರನಾದ ಡೈಗೋವಾಲಾಜ್‌ಕ್ವಿಜ್‌ ಎಂಬಾತನು ಈಸೋಪನ ಬಾವಚಿತ್ರವೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ( ೧೬೩೯-೪೦ನೇ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಚಿತ್ರವು ಈಗ ಮಸ್ಕೊ ಡೆಲ್‌ ಪ್ರಾಡೊ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿದೆ). * ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಒಳ್ಳೆಯ ದೇಹಾಕೃತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲದೇ ಹೋದರೂ ಕೂಡ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಆತನ ದೇಹದ ಅವಯವಗಳು ಸರಿಯಾಗಿವೆ. [[File:Wenceslas Hollar - Aesop 2.jpg|thumb|200px|right|17ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಲಾವಿದ ವೆನ್ಸೆಸ್ಲಾಸ್ ಹೊಲ್ಲಾರ್ ರಚಿಸಿದ ಈಸೋಪ.]] ಸರ್‌ ಜಾನ್‌ ವಾನ್‌ಬ್ರು ಬರೆದ ಹಾಸ್ಯನಾಟಕವಾದ "[https://archive.org/stream/playsvanbrugh01vanbuoft#page/222/mode/2up ಈಸೋಪ್]" ೧೬೯೭ ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್‌ನ ಡ್ರುರಿಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ರೊಯಲ್‌ ರಂಗಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡಿತು. ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೂ ಆಗಿಂದಾಗ ಪ್ರದರ್ಶವನ್ನು ಕಂಡಿತು. * ''ಲೆಸ್‌ ಫೆಬಲ್ಸ್‌ ಡೆ ಈಸೋಪ್‌'' (ನಂತರ ''ಈಸೋಪ್ ಎ ಲಾ ವಿಲ್ಲೆ'' )ದ ಬಾಷಾಂತರವನ್ನು ಫ್ರೆಂಚ್‌ನ ನಾಟಕಕಾರನಾದ ಎಡ್ಮೆ ಬೊರುಸಾಲ್ಟ್‌ ಮಾಡಿದನು, ವನ್‌ಬ್ರು ವಿವರಿಸಿದಂತೆ ಶಾರೀರಿಕವಾಗಿ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿರುವ ಈಸೋಪ್‌ ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ, ಕ್ರೊಸಸ್‌ ರಾಜನ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ಈತನು ಸಲಹೆಗಾರನಾಗಿದ್ದನು. * ಈತನ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಣಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿನ ರಾಜಕಾರಣದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>ಮಾರ್ಕ್‌ ಲವ್‌ರಿಜ್‌, ''ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್‌ ಅಗಸ್ಟನ್‌ ಫೇಬಲ್‌'' (ಇನ್ನುಮುಂದೆ ಲವ್‌ರಿಜ್‌), ಪು. ೧೬೬-೬೮.</ref> ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಶಕಂಡನಂತರ ಬೊರ್‌ಸಾಲ್ಟ್‌ ಸಿಕ್ಷಿಲ್‌(''ಈಸೋಪ್ ಎ ಲಾ ಕೊರ್‌'', ಈಸೋಪ್ ಎಟ್‌ ಕೋರ್ಟ, ಗಳು ೧೭೦೧ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡವು)ನ್ನು ಬರೆದನು. * ಇದು ಇನ್ನೂ ಜನಪ್ರೀಯವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದರಿಂದಾಗಿ ಇಟಾಲಿಯನ್‌ ಭಾಷೆಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=rm0_DWd5jPoC&amp;printsec =frontcover &amp;dq=%22Boursault%22++Esope&amp;source=bl&amp;ots=4AwpHQxgVy&amp;sig=5q1A7sZbyPPsgB-0L1G9WFh6XSg&amp;hl =en&amp;ei=zFyXTebaNcGHhQf4m7WCCQ &amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=6&amp;ved=0CDQQ6AEwBTgK#v=onepage&amp;q&amp;f=false ಗೂಗಲ್ ಬುಕ್ಸ್‌] ನಲ್ಲಿ ಈ ಪಠ್ಯ ಲಭ್ಯವಿದೆ</ref> * ಆದರೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಆತನ ಉಪಪತ್ನಿ ರೊಡೊಪ್‌ನ ಪರಿಚಯವಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ೧೭೮೦ರಲ್ಲಿ ಅನಾಮಧೇಯವಾದ ಒಂದು ಕಾದಂಬರಿಯು ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ರೊಡೊಪ್‌ನ ’''ದಿ ಹಿಸ್ಟರಿ ಎಂಡ್‌ ಅಮೊರಸ್‌'' ’ ಪುಸ್ತಕವು ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. [http://old.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Hdt.+2.134.1 ಹೆರೊಡೊಟಸ್‌ 2.134-5] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120712234700/http://old.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Hdt.+2.134.1 |date=2012-07-12 }} ರಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ ರೊಡೊಪಿಸ್‌ನಿಂದ ಆಳ್ವಿಕೆ ಒಳಗಾದವನೆಂದು ಕುರುಹುಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ., ಮತ್ತು [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext %3A1999.02.0137% 3Abook% 3D36% 3Achapter%3D17 ಪ್ಲಿನಿ 36.17] ರ ಪ್ರಕಾರ ಆಕೆಯು ಈಸೋಪನ ಪ್ರೇಯಸಿಯೂ ಆಗಿದ್ದಳು ಜೊತೆಗೆ ಈ ಕಥೆಯಿಂದ ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಪ್ರೇಮಿಗಳಾಗಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. * ಇದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನು ಕುರುಪಿಯಾಗಿದ್ದರೆ ಆಕೆಯು ಸುಂದರಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ನಂತರ ಆಕೆಯು ಈಸೋಪನಿಂದ ದೂರವಾಗಿ ಈಜಿಪ್ಟ್‌ನ ಪೆರೊ(ರಾಜ)ನನ್ನು ಮದುವೆಯಾದಳು. ಕೆಲವು ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಚಿತ್ರಕಾರ ಅಂಜೆಲಿಕಾ ಕಾಫ್‌ಮನ್ ಈಸೋಪ್ ಮತ್ತು ರೋಡೋಪ್‌ರ ಚಿತ್ರದ ಫ್ರಾಂಕೆಸ್ಕೋ ಬಾರ್ಟೊಲೊಜಿ ಉಕ್ಕು ಕೆತ್ತನೆ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರಣದೊಂದಿಗೆ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. * ವಾಲ್ಟರ್‌ ಸೆವೆಜ್‌ ಲ್ಯಾಂಡರ್‌ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಈಸೋಪ್‌ ಮತ್ತು ರೊಡೊಪ್‌ನ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಕಲ್ಪನೆಯ ಸಂವಾದವನ್ನು ಚಿತ್ರಸಿದ್ದಾನೆ. [https://archive.org/stream/selectionsfromim00landiala#page/n65/mode/2up ಈಸೋಪ್ ಮತ್ತು ರೊಡೊಪ್‌] ನ ಮಾಹಿತಿಯು ''ದಿ ಬುಕ್‌ ಆಫ್‌ ಬ್ಯೂಟಿ'' ಯಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನು "ನಾನು ಸಣ್ಣವನಾದೆ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ನಾಶವಾದೆ" ಎಂದಿದ್ದಾನೆ. * ತುರ್ಹಾನ್‌ ಬೆ ೧೯೪೬ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಚಲನಚಿತ್ರವಾದ ’[http://www.imdb.com/title/tt0038778/ ''ನೈಟ್‌ ಇನ್‌ ಪೆರಡೈಸ್‌'' ]’ ನಲ್ಲಿ ಈಸೋಪನನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಈತನ ಪ್ರಕಾರ ಈಸೋಪನು ಕ್ರೋಸಸ್ ರಾಜನ ಸಲಹೆಗಾರನಾಗಿದ್ದನು, ಮತ್ತು ಅರಸನು ತನಗೆ ನಿಶ್ಚಿತವಾದ ಹುಡುಗಿಯನ್ನು (ಪರ್ಶಿಯನ್‌ ರಾಜಕುಮಾರಿ, ಮರ್ಲೆ ಒಬೆರಾನ್‌ ಪಾತ್ರ ಮಾಡಿದ್ದರು) ಅತಿಯಾಗಿ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. * ೧೯೫೩ರಲ್ಲಿ ಹೆಲೆನೆ ಹಾಂಪ್‌ಳು ರಚಿಸಿದ ಟಿವಿ ನಾಟಕ ’[http://www.imdb.com/title/tt1144648/ ಈಸೋಪ್ ಎಂಡ್‌ ರೊಡೊಪ್‌]’ ಎಂಬ ನಾಟಕ ಹಾಲ್‌ಮಾರ್ಕ್ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತು. * ಇದರಲ್ಲಿ ಲೊಮೊಂಟ್‌ ಜೊನ್‌ಸೆನ್‌ನು ’ಈಸೋಪ್’ ಪಾತ್ರ ಮಾಡಿದ್ದ. ''"ಎ ರಪೋಸಾ ಈ ಎಸ್‌ ಉವಾಸ್‌"'' (ನರಿ ಮತ್ತು ದ್ರಾಕ್ಷಿಯ ಕಥೆ)ಯನ್ನು ಈಸೋಪನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯೊಂದಿಗೆ ಬ್ರೆಜಿಲ್‌ನ ನಾಟಕಕಾರನಾದ ಗುಲೆರ್ಮ ಫಿಗುರೈಡೊ ೧೯೫೩ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಇದು ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡಿತು. ಇದು ೨೦೦೦ದಲ್ಲಿ ಚಿನಾದಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲಾದ ಚಲನ ಚಿತ್ರ ''ಹು ಲಿ ಯು ಪು ತಾವೊ'' ಅಥವಾ [http://v.youku.com/v_show/id_XMTgzOTIzNDQ=.html 狐狸与葡萄] ನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ==ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು== {{reflist|2}} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು‌== *ಅಡ್ರ್ಯಾಡೊ, ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ರಾಡ್ರಿಗ್ಸ್‌, ೧೯೯೯-೨೦೦೩. ''ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ದ ಗ್ರೀಕೊ-ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಫೇಬಲ್'' (ಮೂರು ಸಂಪುಟಗಳು). ಲೀಡೆನ್‌/ಬೋಸ್ಟನ್‌: ಬ್ರಿಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್‌. *ಕ್ಯಾನ್ಸಿಕ್‌, ಹ್ಯೂಬರ್ಟ್‌, ಮುಂತಾದವು., ೨೦೦೨. ''ಬ್ರಿಲ್ಸ್ ನ್ಯೂ ಪೌಲಿ: ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ದ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌.'' ಲೀಡೆನ್‌/ಬೋಸ್ಟನ್‌: ಬ್ರಿಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್‌. *ಕೋಹೆನ್‌, ಬೆಥ್‌ (ಸಂಪಾದಕರು), ೨೦೦೦. ''ನಾಟ್ ದ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಐಡಿಯಲ್‌: ಅಥೆನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ದ ಕನ್ಸ್‌ಟ್ರಕ್ಷನ್ ಅಫ್ ದ ಅರ್ ಇನ್ ಗ್ರೀಕ್ ಆರ್ಟ್‌''. ಲೀಡೆನ್‌/ಬೋಸ್ಟನ್‌: ಬ್ರಿಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್‌. ಇದರಲ್ಲಿ ಫ್ರಾಂಕಾಯಿಸ್ ಲಿಸ್ಸಾರೇಗ್‌ ಬರೆದ "ಈಸೋಪ, ಬಿಟ್ವೀನ್ ಮ್ಯಾನ್ ಅಂಡ್ ಬೀಸ್ಟ್: ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಪೋರ್ಟ್ರೇಟ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಇಲ್ಲಸ್ಟ್ರೇಶನ್ಸ್" ಸೇರಿದೆ. *ಡವಾರ್ಟಿ, ಕೆರೋಲ್‌ ಮತ್ತು ಲೆಸ್ಲಿ ಕುರ್ಕೆ(ಸಂಪಾದಕರು), ೨೦೦೩. ''ದ ಕಲ್ಚರ್ ವಿಥಿನ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಗ್ರೀಕ್ ಕಲ್ಚರ್‌: ಕಾಂಟ್ಯಾಕ್ಟ್, ಕಾನ್‌ಫ್ಲಿಕ್ಟ್, ಕೊಲ್ಯಾಬೊರೇಶನ್.'' ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್ ಲೆಸ್ಲಿ ಕುರ್ಕೆಯ "ಈಸೋಪ ಅಂಡ್ ದ ಕಾಂಟೆಸ್ಟೇಶನ್ ಆಫ್ ಡೆಲ್ಫಿಕ್ ಅಥಾರಿಟಿ" ಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. *ಡ್ರಿಬರ್ಗ್‌, ಜೆ.ಎಚ್‌., ೧೯೩೨. "ಈಸೋಪ", ''ದ ಸ್ಪೆಕ್ಟೇಟರ್'', ಸಂ. ೧೪೮ #೫೪೨೫, ಜೂನ್‌ ೧೮, ೧೯೩೨, ಪು.&nbsp;೮೫೭–೮. *ಹ್ಯಾನ್ಸೆನ್, ವಿಲಿಯಮ್‌ (ಸಂಪಾದಕರು), ೧೯೯೮. ಆಂಥಾಲಜಿ'' ಆಫ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಗ್ರೀಕ್‌ ಪಾಪ್ಯುಲರ್ ಲಿಟರೇಚರ್‌''. ಬ್ಲೂಮಿಂಗ್‌‍ಟನ್‌: ಇಂಡಿಯಾನಾ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌. ''ದ ಈಸೋಪ ರೋಮ್ಯಾನ್ಸ್‌ (ದ ಬುಕ್ ಆಫ್ ಕ್ಸಾಂಥಸ್ ದ ಫಿಲಾಸಫರ್ ಅಂಡ್ ಈಸೋಪ ಹಿಸ್ ಸ್ಲೇವ್‌ ಅಥವಾ ದ ಕರಿಯರ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ)'', ಅನುವಾದಿಸಿದವರು ಲಾಯ್ಡ್ ಡಬ್ಲೂ. ಡಾಲಿ, ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. *ಹಾಗ್‌, ತೋಮಸ್‌, ೨೦೦೪. ಪಾರ್ಥೆನೋಪ್‌'': ಸೆಲೆಕ್ಟೆಡ್ ಸ್ಟಡೀಸ್‌ ಇನ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಗ್ರೀಕ್‌ ಫಿಕ್ಷನ್ (೧೯೬೯-೨೦೦೪)''. ಕೋಪನ್‌ಹೆಗನ್‌: ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್‌ ಟುಸ್ಕುಲಾನಮ್‌ ಪ್ರೆಸ್‌. ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಹಾಗ್‌'s "ಎ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಅಂಡ್‌ ಹಿಸ್ ಸ್ಲೇವ್‌: Conventions and Values in ''ದ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ'' ", ಮೊದಲು ಪ್ರಕಟಣೆಗೊಂಡ ವರ್ಷ ೧೯೯೭. *ಹ್ಯಾನ್ಸೆನ್, ವಿಲಿಯಮ್‌, ೨೦೦೪. ಗ್ರಾಮಾಟಿಕಿ ಎ. ಕರ್ಲ ಬರೆದ ''Vita Aesopi: Ueberlieferung, Sprach und Edition einer fruehbyzantinischen Fassung des Aesopರೋಮನ್‌s'' ಪುಸ್ತಕದ ವಿಮರ್ಶೆ. ಬ್ರಿನ್ ಮಾವ್ರ್‌[http://bmcr.brynmawr.edu/2004/2004-09-39.html ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ರಿವ್ಯೂ 2004.09.39]. *ಹಾಲ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್‌, ನಿಕ್ಲಾಸ್‌, ೨೦೦೨. ''ದ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಫೇಬಲ್‌: ಎನ್ ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್‌'', ಅನುವಾದಿಸಿದವರು ಕ್ರಿಸ್ಟಿನ್ ಜಾಕ್ಸನ್‌-ಹಾಲ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್‌. ಬ್ಲೂಮಿಂಗ್‌‍ಟನ್‌ & ಇಂಡಿಯಾನಾಪೊಲಿಸ್‌: ಇಂಡಿಯಾನಾ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌. *ಕೆಲ್ಲರ್‌, ಜಾನ್‌ ಇ., ಮತ್ತು ಕೀಟಿಂಗ್‌, ಎಲ್. ಕ್ಲಾರ್ಕ್, ೧೯೯೩. ''ಈಸೋಪ್ಸ್ ಫೇಬಲ್ಸ್, ವಿತ್ ಎ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ.'' ಲೆಕ್ಸಿಂಗ್‌ಟನ್‌: ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಕೆಂಟುಕಿ ಪ್ರೆಸ್‌. ೧೪೮೯ ರ ವರ್ಷದ ಈಸೋಪನ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್‌ ಆವೃತ್ತಿಯ ಮೊದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಅನುವಾದ, ''La vida del Ysopet con sus fabulas historiadas'' ; ದ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ ಇದು ಪ್ಲಾನುಡೆಸ್ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. *ಕುರ್ಕೆ, ಲೆಸ್ಲೀ, ೨೦೧೦. ''ಈಸೋಪಿಕ್‌ ಕಾನ್ವರ್ಸೇಶನ್ಸ್‌: ಪಾಪ್ಯುಲರ್ ಟ್ರಡಿಶನ್, ಕಲ್ಚರಲ್ ಡೈಯಲಾಗ್, ಅಂಡ್ ದ ಇನ್ವೆನ್ಶನ್ ಆಫ್ ಗ್ರೀಕ್ ಪ್ರೋಸ್‌.'' ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್. *ಲೀಕೆ, ವಿಲಿಯಮ್‌ ಮಾರ್ಟಿನ್‌, ೧೮೫೬. ನ್ಯೂಮಿಸ್‌ಮಾಟಾ[https://archive.org/details/numismatahelleni00leakuoft '' ಹೆಲೆನಿಕಾ: ಎ ಕೆಟಲಗ್ ಆಫ್ ಗ್ರೀಕ್ ಕಾಯಿನ್ಸ್‌'' ]. ಲಂಡನ್‌: ಜಾನ್‌ ಮರ್ರೇ. *ಲವ್‌ರಿಜ್‌, ಮಾರ್ಕ್‌, ೧೯೯೮. ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್‌'' ಅಗಸ್ಟನ್‌ ಫೇಬಲ್‌''. ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್ *ಲೋಬ್ಬನ್‌, ರಿಚರ್ಡ್ ಎ., ಜೂ.., ೨೦೦೨. "ವಾಸ್ ಈಸೋಪ ಎ ನ್ಯೂಬಿಯನ್ ''ಕುಮ್ಮಾಜಿ'' (ಫೋಕ್‌ಟೆಲ್ಲರ್)?", ''ನಾರ್ಥ್‌ಈಸ್ಟ್ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಸ್ಟಡೀಸ್'', ೯:೧ (೨೦೦೨), ಪು.&nbsp;೧೧–೩೧. *ಲೋಬ್ಬನ್‌, ರಿಚರ್ಡ್ ಎ., ಜೂ.., ೨೦೦೪. ''ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್‌ ಡಿಕ್ಷನರಿ ಆಫ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಅಂಡ್ ಮಿಡೀವಲ್‌ ನುಬಿಯಾ.'' ಲನ್‌ಹಾಮ್‌, ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌: ಸ್ಕೇರ್‌ಕ್ರೋ ಪ್ರೆಸ್‌. *ಪಾನೋಫ್ಕಾ, ಥಿಯೊಡೋರ್‌, ೧೮೪೯. [https://books.google.com/books?id=-BsVAAAAYAAJ&amp;printsec=frontcover&amp;dq=intitle:Antikenkranz+intitle:zum+intitle:f%C3%BCnften+intitle:Berliner+intitle:Winckelmannsfest+inauthor:Theodor+inauthor:Panofka&amp;hl=en&amp;ei=GYbdTLWuOIzWtQPQiuWyCg&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=1&amp;ved=0CCgQ6AEwAA#v=onepage&amp;q&amp;f=false ''Antikenkranz zum fünften ಬರ್ಲಿನ್‌er Winckelmannsfest: Delphi und Melaine'' ]. ಬರ್ಲಿನ್‌: ಜೆ. ಗುಟೆನ್‌ಟ್ಯಾಗ್‌. *ಪಪಾಡೆಮೆಟ್ರಿಯು, J. Th., ೧೯೯೭. ''ಈಸೋಪ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ ಎನ್ ಆರ್ಕಿಟೈಪಲ್ ಹೀರೋ. '' ''ಸ್ಟಡೀಸ್ ಅಂಡ್ ರೀಸರ್ಚ್ ೩೯''. ಅಥೆನ್ಸ್: ಹೆಲೆನಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಫಾರ್ ಹ್ಯುಮ್ಯಾನಿಸ್ಟಿಕ್‌ ಸ್ಟಡೀಸ್. *ಪೆನೆಲ್ಲಾ, ರಾಬರ್ಟ್ ಜೆ., ೨೦೦೭. ''ಮ್ಯಾನ್ ಅಂಡ್ ದ ವರ್ಲ್ಡ್: ದ ಒರೇಶನ್ಸ್ ಆಫ್ಹ್ ಹಿಮೇರಿಯಸ್." '' ''ಬರ್ಕ್‌ಲೀ: ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಮುದ್ರಣಾಲಯ.'' *ಪೆರ್ರಿ, ಬೆನ್ ಎಡ್ವಿನ್ (ಅನುವಾದಕ), ೧೯೬೫. ''ಬಾರ್ಬಿಯಸ್ ಮತ್ತು ಫೇಡ್ರಸ್‌.'' ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌ : ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌‌‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮುದ್ರಣಾಲಯ. *ಫಿಲಿಪಾಟ್‌, ಥೋ. (ಅನುವಾದಕ), ೧೬೮೭. [http://magic.lib.msu.edu/search~S39?/cXX%20folio%20PA3857%20.Z9%201687/cpa+3857+z9+1687/1%2C2%2C2%2CE/frameset&amp;FF=cpa+3857+z9+1687+online&amp;1%2C1%2C ''ಈಸೋಪ್ಸ್ ಫೇಬಲ್ಸ್ ವಿಥ್ ಹಿಸ್ ಲೈಫ್: ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌, ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220403200319/http://magic.lib.msu.edu/search~S39?%2FcXX%20folio%20PA3857%20.Z9%201687%2Fcpa+3857+z9+1687%2F1%2C2%2C2%2CE%2Fframeset&FF=cpa+3857+z9+1687+online&1%2C1%2C |date=2022-04-03 }}. ಲಂಡನ್‌: ಎಚ್. ಹಿಲ್ಸ್‌ ಜುನ್. ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಬರ್ಲೋ ಗಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪ್ಲಾನುಡೆಸ್‌ನ ''ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ'' ದ ಫಿಲಿಪಾಟ್‌ನ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ ಅನುವಾದ, ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಬರ್ಲೋನ ಚಿತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ. *ರಿಯರ್ಡನ್‌, ಬಿ.ಪಿ. (ಸಂಪಾದಕರು), ೧೯೮೯. ''ಸಂಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್‌ ಕಾದಂಬರಿಗಳು.'' ಬರ್ಕ್‌ಲೀ: ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಮುದ್ರಣಾಲಯ. ''ಎನ್ ಇಥಿಯೋಪಿಯನ್ ಸ್ಟೋರಿ'' ಬರೆದವರು ಹೆಲಿಓಡೋರಸ್‌, ಅನುವಾದಿಸಿದವರು ಜೆ.ಆರ್. ಮಾರ್ಗನ್, ಮತ್ತು ''ಎ ಟ್ರೂ ಸ್ಟೋರಿ'' ಬರೆದವರು ಲೂಸಿಯನ್, ಅನುವಾದಿಸಿದವರು ಬಿ.ಪಿ. ರಿಯರ್ಡನ್‌, ಇವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. *ಸ್ನೋಡೆನ್,ಜೂ., ಫ್ರಾಂಕ್ ಎಂ., ೧೯೭೦. ''ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ಸ್ ಇನ್ ಎಂಟಿಕ್ವಿಟಿ: ಈಥಿಯೋಪಿಯನ್ ಇನ್ ದ ಗ್ರೀಕೋ-ರೋಮನ್‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪೀರಿಯೆನ್ಸ್''. ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌ : ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌‌‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮುದ್ರಣಾಲಯ. *ಟೆಂಪಲ್, ರಾಬರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಒಲೀವಿಯಾ (ಅನುವಾದಕರು), ೧೯೯೮. ''ಈಸೋಪ: ದ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ ಫೇಬಲ್ಸ್''. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಪೆಂಗ್ವಿನ್ ಬುಕ್ಸ್. *ವಾನ್ ಡಿಕ್, ಜೆರ್ಟ್-ಜನವರಿ, ೧೯೯೭. ''ಏಯಿನೋಯಿ, ಲೋಗೋಯಿ, ಮೈಥೋಯಿ: ಫೇಬಲ್ಸ್ ಇನ್ ಆರ್ಕೇಯಿಕ್, ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್, ಅಂಡ್ ಹೆಲೆನಿಸ್ಟಿಕ್ ಗ್ರೀಕ್‌.'' ಲೀಡೆನ್‌/ಬೋಸ್ಟನ್‌: ಬ್ರಿಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್‌. *West, M.L., ೧೯೮೪. "ದ ಅಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ ಆಫ್ ಫೇಬಲ್ಸ್ ಟು ಈಸೋಪ ಇನ್ ಆರ್ಕೇಯಿಕ್ ಅಂಡ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಗ್ರೀಸ್‌", ''La Fable'' (Vandœuvres–Genève: Fondation Hardt, Entretiens XXX), ಪು.&nbsp;೧೦೫–೩೬. *ವಿಲ್ಸನ್, ನೈಗೆಲ್, ೨೦೦೬. ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ'' of ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಗ್ರೀಸ್‌''. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ರೌಟ್ಲೆಡ್ಜ್. *ಝಾಂಕರ್, ಪೌಲ್, ೧೯೯೫. ''ದ ಮಾಸ್ಕ್ ಆಫ್ ಸಾಕ್ರಟೀಸ್‌: ದ ಇಮೇಜ್ ಆಫ್ ದ ಇಂಟೆಲೆಕ್ಚುವಲ್ ಇನ್ ಆಂಟಿಕ್ವಿಟಿ''. ಬರ್ಕ್‌ಲೀ: ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಮುದ್ರಣಾಲಯ. == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ == *ಅನಾಮಿಕ, ೧೭೮೦. ''ದ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ಹ್ ಅಮರ್ಸ್ ಆಫ್ ರೋಡೋಪ್''. ಲಂಡನ್‌: ಇ.ಎಂ.ಡೀಮರ್‌ ಗಾಗಿ ಮುದ್ರಿತ. *ಆಂಥೋನಿ, ಮೇವಿಸ್, ೨೦೦೬. ''ದ ಲೆಜೆಂಡರಿ ಲೈಫ್ ಅಂಡ್ ಫೇಬಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ''. ಟೊರೋಂಟೊ: ಮಾಯಂಟ್ ಪ್ರೆಸ್‌. ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ''ದ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ'' ಕಥೆಗಳು. *ಕಾವುರ್ಸಿನ್, ವಿಲಿಯಮ್‌, ''ದ ಸೀಜ್ ಆಫ್ ರೋಡ್ಸ್‌'', ಲಂಡನ್‌ (೧೪೮೨), ಈಸೋಪಸ್, ''ದ ಬುಕ್ ಆಫ್ ಸಟಲ್ ಹಿಸ್ಟರೀಸ್ ಆಫ್ ಫೇಬಲ್ಸ್ ಆಫ್ಹ್ ಈಸೋಪ್'' (೧೪೮೪). ಫ್ಯಾಕ್‌ಸಿಮಿಲಿ ಸಂ., ೨ ಸಂಪುಟ. in ೧, ಸ್ಕಾಲರ್ಸ್‌ ಫ್ಯಾಕ್‌ಸಿಮಿಲಿಸ್ &amp; ರೀಪ್ರಿಂಟ್ಸ್, ೧೯೭೫. ISBN ೯೭೮-೦-೮೨೦೧-೧೧೫೪-೪. *ಕಾಕ್ಸ್‌ಟನ್‌, ವಿಲಿಯಮ್‌, ೧೪೮೪. ''ದ ಹಿಸ್ಟರಿ ಅಂಡ್ ಫೇಬಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ್'', ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್. ಆಧುನಿಕ ಮರುಮುದ್ರಣ ಸಂಪಾದಿಸಿದವರು ರಾಬರ್ಟ್ ಟಿ. ಲೆನಾಘನ್ (ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌: ಕೇಂಬ್ರಿಜ್‌, ೧೯೬೭). ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕಾಕ್ಸ್‌ಟನ್ಸ್ ಎಪಿಲಾಗ್‌ ಟು ದ ಫೇಬಲ್ಸ್‌, ದಿನಾಂಕ ಮಾರ್ಚ್ ೨೬, ೧೪೮೪. *ಕ್ಲೇಟನ್‌, ಎಡ್ವರ್ಡ್. [http://www.nhinet.org/clayton21-1.pdf "ಈಸೋಪ, ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್, ಅಂಡ್ ಎನಿಮಲ್ಸ್: ದ ರೋಲ್ ಆಫ್ಹ್ ಫೇಬಲ್ಸ್ ಇನ್ ಹ್ಯೂಮನ್ ಲೈಫ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230317165839/http://www.nhinet.org/clayton21-1.pdf |date=2023-03-17 }}. ''ಹ್ಯೂಮ್ಯಾನಿಟಾಸ್'', ಸಂಪುಟ XXI, Nos. ೧ and ೨, ೨೦೦೮, ಪು.&nbsp;೧೭೯–೨೦೦. ಬೋವೀ, ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌: ನ್ಯಾಶನಲ್ ಹ್ಯುಮ್ಯಾನಿಟೀಸ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್. *ಕಾಂಪ್ಟನ್, ಟಾಡ್, ೧೯೯೦. [http://www.jstor.org/stable/295155 "ದ ಟ್ರಯಲ್ ಆಫ್ ದ ಸೆಟೈರಿಸ್ಟ್: ಪೋಯೆಟಿಕ್ ವಿಟೇ (ಈಸೋಪ, ಆರ್ಚಿಲೋಕಸ್, ಹೋಮರ್‌) ಆ‍ಯ್‌ಸ್ ಬ್ಯಾಕ್‌ಗ್ರೌಂಡ್ ಫಾರ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟೋಸ್ ಅಪಾಲಜಿ"], ''ದ ಅಮೆರಿಕನ್ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಫಿಲಾಲಜಿ'', ಸಂ. ೧೧೧, ನಂ. ೩ (ಆಟಂ, ೧೯೯೦), ಪು.&nbsp;೩೩೦–೩೪೭. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌: ದ ಜಾನ್ಸ್ ಹಾಪ್ಕಿನ್ಸ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌. *ಕಾಂಪ್ಟನ್, ಟಾಡ್, ೨೦೦೬. ''ವಿಕ್ಟಿಮ್ ಆಫ್ ದ ಮ್ಯೂಸಸ್: ಪೋಯೆಟ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ ಸ್ಕೇಪ್‌ಗೋಟ್, ವಾರಿಯರ್ ಅಂಡ್ ಹೀರೋ ಇನ್ ಗ್ರೀಕೋ-ರೋಮನ್‌ ಅಂಡ್ ಇಂಡೋ-ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮಿಥ್‌ ಅಂಡ್ ಹಿಸ್ಟರಿ''. ವಾಶಿಂಗ್‌ಟನ್‌, ಡಿ.ಸಿ.: ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಹೆಲೆನಿಕ್ ಸ್ಟಡೀಸ್. *ಡಾಲಿ, ಲಾಯ್ಡ್‌ ಡಬ್ಲೂ., ೧೯೬೧. ''ಈಸೋಪ್ ವಿಥೌಟ್ ಮಾರಲ್ಸ್: ದ ಫೇಮಸ್ ಫೇಬಲ್ಸ್, ಅಂಡ್ ಎ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ, ನ್ಯೂಲಿ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಲೇಟೆಡ್ ಅಂಡ್ ಎಡಿಟೆಡ್''. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಅಂಡ್ ಲಂಡನ್‌: ಥೋ.ಮಸ್ ಯೋಸೆಲಾಫ್. ಡಾಲಿಯ ''ದ ಈಸೋಪ ರೋಮ್ಯಾನ್ಸ್‌'' ನ ಅನುವಾದವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. *Figueiredo, Guilherme, ೧೯೫೩? ''ದ ಫಾಕ್ಸ್ ಅಂಡ್ ದ ಗ್ರೇಪ್ಸ್'' (''A raposa e as uvas'' ಪುಸ್ತಕದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ ಅನುವಾದ ). ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ : ಬ್ರೆಜಿಲಿಯನ್‌-ಅಮೆರಿಕನ್ ಕಲ್ಚರಲ್‌ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್. *ಗಿಬ್ಸ್‌, ಲಾರಾ (ಅನುವಾದಕ), ೨೦೦೨, ಮರುಪ್ರಕಟಣೆ ೨೦೦೮. ''ಈಸೋಪ್ಸ್ ಫೇಬಲ್ಸ್'' ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌‌ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್ *ಗಿಬ್ಸ್‌, ಲಾರಾ. [http://journeytothesea.com/aesop-illustrations/ "ಈಸೋಪ ಇಲ್ಲಸ್ಟ್ರೇಶನ್ಸ್‌: ಟೆಲ್ಲಿಂಗ್ ದ ಸ್ಟೋರಿ ಇನ್ ಇಮೇಜಸ್"], [http://journeytothesea.com/ ಜರ್ನಿ ಟು ದ ಸೀ] (ಆನ್ಲೈನ್ ಜರ್ನಲ್ ), ಸಂಚಿಕೆ ೬, ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ೧, ೨೦೦೮. *ಗಿಬ್ಸ್‌, ಲಾರಾ. [http://journeytothesea.com/aesop-wise-fool/ "ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ್: ದ ವೈಸ್ ಫೂಲ್ ಅಂಡ್ ದ ಫಿಲಾಸಫರ್"], [http://journeytothesea.com/ ಜರ್ನಿ ಟು ದ ಸೀ] (ಆನ್ಲೈನ್ ಜರ್ನಲ್ ), ಸಂಚಿಕೆ ೯, ಮಾರ್ಚ್ ೧, ೨೦೦೯. *ಜಾಕೋಬ್ಸ್, ಜೋಸೆಫ್, [https://books.google.com/books?id=Um0PAAAAIAAJ&amp;printsec=frontcover ''ದ ಫೇಬಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ್: ವಿಲಿಯಮ್‌ ಕಾಕ್ಸ್‌ಟನ್‌ ೧೪೮೪ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದಂತೆ'' ], ಲಂಡನ್‌ : ಡೇವಿಡ್ ನಟ್, ೧೮೮೯. *ಪೆರ್ರಿ, ಬೆನ್ ಎಡ್ವಿನ್ (ಸಂಪಾದಕರು), ೧೯೫೨, ೨ನೇ ಆವೃತ್ತಿ ೨೦೦೭. ''ಈಸೋಪಿಕಾ: ಎ ಸೀರೀಸ್ ಆಫ್ಹ್ ಟೆಕ್‌ಸ್ಟ್ಸ್ ರಿಲೇಟಿಂಗ್ ಟು ಈಸೋಪ್ ಆರ್ ಅಸ್ಕ್ರೈಬ್ಡ್ ಟು ಹಿಮ್.'' ಅರ್ಬನಾ: ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಇಲ್ಲಿನೋಯಿಸ್‌ ಪ್ರೆಸ್‌. *ಸ್ಲೂಟರ್, ಇನೇಕೆ ಮತ್ತು ರೋಸೆನ್, ರಾಲ್ಫ್ ಎಂ. (ಸಂಪಾದಕರು), ೨೦೦೮. ''ಕಾಕೋಸ್: ಬ್ಯಾಡ್‌ನೆಸ್ ಅಂಡ್ ಎಂಟಿ-ವ್ಯಾಲ್ಯೂ ಇನ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಆಂಟಿಕ್ವಿಟಿ. '' ''ನೆಮೊಸಿನೆ: ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟ್ಸ್. '' ''ಹಿಸ್ಟರಿ ಅಂಡ್ ಆರ್ಕಿಯಾಲಜಿ ಆಫ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಆಂಟಿಕ್ವಿಟಿ; ೩೦೭''. ಲೀಡೆನ್‌/ಬೋಸ್ಟನ್‌: ಬ್ರಿಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್‌. ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. "ಅಗ್ಲಿನೆಸ್ ಅಂಡ್ ವ್ಯಾಲ್ಯೂ ಇನ್ ದ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಪ" ಬೈ ಜೆರೆಮಿ ಬಿ ಲೆಫ್‌ಕೋವಿಟ್ಸ್. *ಟೆಂಪಲ್, ರಾಬರ್ಟ್, [http://www.robert-temple.com/papers/Fables_Delphi.pdf "ನೀತಿಕಥೆಗಳು, ರಿಡಲ್ಸ್‌, ಅಂಡ್ ಮಿಸ್ಟರೀಸ್ ಆಫ್ ಡೆಲ್ಫಿ"], ''ಪ್ರೊಸೀಡಿಂಗ್ಸ್ ಆಫ್ ೪ಥ್ ಫಿಲಾಸಫಿಕಲ್ ಮೀಟಿಂಗ್ ಆನ್ ಕಂಟೆಂಪರರಿ ಪ್ರಾಬ್ಲೆಮ್ಸ್'', ನಂ ೪, ೧೯೯೯ (ಅಥೆನ್ಸ್, ಗ್ರೀಸ್‌) ಇನ್ ಗ್ರೀಕ್‌ ಅಂಡ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌. *ವಿಲ್ಸ್, ಲಾರೆನ್ಸ್ ಎಂ., ೧೯೯೭. ''ದ ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಆಫ್ ದ ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್‌ ಗಾಸ್ಪೆಲ್: ಮಾರ್ಕ್‌, ಜಾನ್‌, ಅಂಡ್ ದ ಒರಿಜಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ದ ಗಾಸ್ಪೆಲ್ ಜೆನರ್''. ಲಂಡನ್‌‌ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌: ರೌಟ್‌ಲೆಜ್‌‌. ಒಂದು ಅನುಬಂಧವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ವಿಲ್ಸ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ ಅನುವಾದ, ''ದ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಈಸೋಫ್'', ಪು.&nbsp;೧೮೦–೨೧೫. ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌== {{Wikisource |el:Αισώπου Μύθοι|The Fables in Greek}} {{wikiquote|Aesop}} {{Commons category|Aesop}} *[http://librivox.org/aesops-fables-menu/ ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304131846/http://librivox.org/ |date=2010-03-04 }} ಉಚಿತ ಆಡಿಯೋ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್‌ಗಳು *[http://worldoftales.com/fables/Aesop_fables.html ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು] ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ *[http://www.holyebooks.org/authors/aesops/fables/aesops_fables.html ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100417005032/http://www.holyebooks.org/authors/aesops/fables/aesops_fables.html |date=2010-04-17 }} ವಿ.ಎಸ್. ವರ್ನನ್ ಜೋನ್ಸ್‌ರಿಂದ *[http://www.holyebooks.org/authors/aesops/fables_rev/aesop_fables_rev.html ಈಸೋಪನ ನೀತಿಕಥೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100126041635/http://www.holyebooks.org/authors/aesops/fables_rev/aesop_fables_rev.html |date=2010-01-26 }} ಹ್ಯಾರಿಸನ್ ವೀರ್, ಜಾನ್‌ ಟೆನ್ನಿಯೆಲ್, ಎರ್ನಸ್ಟ್ ಗ್ರಿಸೆಟ್, ಮತ್ತು ಇತರರ ಚಿತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ *[http://www.aesopfables.com AesopFables.com] ನೀತಿಕಥೆಗಳ ದೊಡ್ಡ ಸಂಗ್ರಹ; ಈಸೋಪನ ಕಥೆಗಳಲ್ಲದೇ ಇತರ ಕಥೆಗಳೂ ಸೇರಿವೆ. *[http://www.aesopica.net Aesopica.net]{{Dead link|date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಸುಮಾರು ೬೦೦ ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌, ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಕ್‌ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿದ್ದು, ಹುಡುಕಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. *[http://www.creighton.edu/aesop/ ಕಾರ್ಲ್‌ಸನ್ ಫೇಬಲ್‌ ಕಲೆಕ್ಷನ್ ಅಟ್ ಕ್ರೀಗ್‌ಟನ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ] ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ನೀತಿಕತೆಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಆನ್ಲೈನ್ ಕೆಟಲಾಗ್ ಸಹಾ ಲಭ್ಯವಿದೆ. *[http://aesopus.pbworks.com/Vita-Aesopi Vita Aesopi] ''ಈಸೋಪನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ'' ಕುರಿತಂತೆ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಮಾಹಿತಿ *{{gutenberg author|id=Aesop|name=Aesop}} f {{Persondata <!-- Metadata: see [[Wikipedia:Persondata]]. --> | NAME = Aesop | ALTERNATIVE NAMES = | SHORT DESCRIPTION = | DATE OF BIRTH = | PLACE OF BIRTH = | DATE OF DEATH = | PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Aesop}} [[ವರ್ಗ:ಕ್ರಿ.ಪೂ.620 ಜನನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ರಿ.ಪೂ 560 ಸಾವುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪುರಾತನ ಗ್ರೀಕ್‌ ಬರಹಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ನೀತಿಕತೆಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಆ‍ಯ್‌ನ್ಸಿಯೆಂಟ್ ಸೇಮಿಯನ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಸಾಹಿತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] 4tqes7el6b876i2zfu0vzgjfrbzurny 0 38170 1306219 679749 2025-06-06T21:26:02Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306219 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್ |image = Sonal Mansingh.jpg |caption = ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್ ಅವರ ನೃತ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ. |birth_name = ಸೋನಾಲ್ ಪಕ್ವಾಸ |alias = |birth_date = ಏಪ್ರಿಲ್ ೩೦, ೧೯೪೪ |birth_place = ಮುಂಬಯಿ ||origin = ಭಾರತೀಯರು |instrument = |genre = ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ |occupation = ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನರ್ತಕಿ, ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜಕಿ |years_active = 1962–ಪ್ರಸಕ್ತ |label = |associated_acts = |website = [http://www.sonalmansingh.in www.sonalmansingh.in] |current_members = |past_members = }} '''ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್''' ([[ಏಪ್ರಿಲ್ ೩೦]], [[೧೯೪೪]]) ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯಕಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕಲಾವಿದೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿವೆ. ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಒಡಿಸ್ಸಿ ನೃತ್ಯಪ್ರಕಾರದ ಕಲಾವಿದರೂ. ನೃತ್ಯರೂಪಕಗಳ ಸಂಯೋಜಕರೂ ಆದ ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗರು ಇತರ ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಾದ ಭರತನಾಟ್ಯ, ಕೂಚಿಪುಡಿ ಮತ್ತು ಛಾವ್ ಕಲೆಗಳಲ್ಲೂ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಾಧಕರು. ==ಕೌಟುಂಬಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ== ಮಹಾನ್ ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯಕಲಾವಿದರಾದ ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಏಪ್ರಿಲ್ ೩೦, ೧೯೪೪ರಂದು ಮುಂಬಯಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್ ಅವರ ತಂದೆ ಅರವಿಂದ್ ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಾಗಿ ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ತರ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ, ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸ್ವೀಕೃತರಾದ ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಪಕ್ವಾಸ ಅವರು. ಸೋನಾಲ್ ಅವರ ತಾತ ಮಂಗಲ್ ದಾಸ್ ಪಕ್ವಾಸ ಅವರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದುದಲ್ಲದೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿತರಾದ ಪ್ರಥಮ ಐದು ರಾಜ್ಯಪಾಲರಲ್ಲಿ ಓರ್ವರು. ==ಶಿಕ್ಷಣ== *ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್, ತಮ್ಮ ನಾಲ್ಕನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ನಾಗಪುರದಲ್ಲಿ ಮಣಿಪುರಿ ನೃತ್ಯ ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ಏಳನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಭರತನಾಟ್ಯವನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮುಂಬಯಿನ ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯಾಭವನದಿಂದ ಪ್ರವೀಣ ಮತ್ತು ಕೋವಿದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾದ ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗರು ಮುಂಬಯಿನ ಎಲ್ಫಿನ್ಸ್ಟನ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಓದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಬಿ.ಎ ಪದವಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. *ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗರು, ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ವಿರೋಧವಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ತಮ್ಮ ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದು ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಯು ಎಸ್ ಕೃಷ್ಣರಾವ್ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಭಾಗಾದೇವಿ ಅವರಿಂದ ಭರತನಾಟ್ಯದ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಗಳಿಸತೊಡಗಿದರು. ಇದಲ್ಲದೆ ಮೈಲಾಪುರದ ಗೌರಿ ಅಮ್ಮಾಳ್ ಅವರಿಂದ ಅಭಿನಯ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. ೧೯೬೫ರಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡಂತೆ ಗುರು ಕೇಳುಚರಣ್ ಮಹಾಪಾತ್ರರಿಂದ ಒಡಿಸ್ಸಿ ನೃತ್ಯ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ==ನೃತ್ಯ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ== ೧೯೬೨ರ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮುಂಬಯಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ನೃತ್ಯಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಿದ ಸೋನಾಲ್ ಮಾನಸಿಂಗರು, ೧೯೭೭ರ ವೇಳೆಗೆ ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಡ್ಯಾನ್ಸಸ್ ಎಂಬ ಶಿಕ್ಷಣಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ನೃತ್ಯರಂಗದಲ್ಲಿನ ತಪಸ್ಸನ್ನು ನಿರಂತರ ಕೈಗೊಂಡ ಸೋನಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಮುಂಬಂದ ವರುಷಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದೆಲ್ಲೆಡೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದರು. ==ಪ್ರಖ್ಯಾತ ನೃತ್ಯ ರೂಪಕಗಳು== #ಇಂದ್ರಧನುಸ್ಸು, #ಮಾನವತ, #ಮೇರಾ ಭಾರತ್, #ದ್ರೌಪದಿ, #ಗೀತ ಗೋವಿಂದ, # ಸಬ್ರಾಸ್, #ಚತುರಂಗ, #ಪಂಚಕನ್ಯಾ, #ದುರ್ಗಾದೇವಿ, #ಆತ್ಮಯಾನ, #ಸಮನ್ವಯ- ಇವು ಸೋನಾಲ್ ಮಾನಸಿಂಗರು ಸೃಜಿಸಿದ ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ನೃತ್ಯರೂಪಕಗಳು. ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗೌರವಗಳು== #ಪದ್ಮಭೂಷಣ, #ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, #ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ, #ಕಾಳಿದಾಸ ಸಮ್ಮಾನ್, #ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಮುಂತಾದ ಹಲವಾರು ಗೌರವಗಳು ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನರಸಿ ಬಂದಿವೆ. ==ಸಾಕ್ಷಚಿತ್ರ== ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್ ಅವರ ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳ ನೃತ್ಯ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದ ಪ್ರಕಾಶ್ ಜಾ ಅವರ ನಿರ್ದೇಶನದ ‘ಸೋನಾಲ್’ ಎಂಬ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರವು ಚಿತ್ರವು ಕಳೆದ ವರ್ಷದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿತು. ==ಕಲೆ ಎಂಬುದು ನಿಂತ ನೀರಲ್ಲ== “ನೃತ್ಯಪಟು ಕೇವಲ ನೃತ್ಯಗಾರ ಇಲ್ಲವೇ ನೃತ್ಯಗಾತಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲ. ಆತ ಅಥವಾ ಆಕೆ ಪರಿಸರದ ಒಂದು ಭಾಗ. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿನ ಆಗುಹೋಗುಗಳು ಪ್ರತೀ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ, ಆದರಲ್ಲೂ ಕಲಾವಿದರ ಮೇಲೆ ಅಪಾರವಾದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರುವಂತದ್ದಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಕಲೆ ಎಂಬುದು ವರ್ತಮಾನವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಭಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅದು ನಿಂತ ನೀರಾಗಿಬಿಡುತ್ತದೆ” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್. ==ಕೃತಿ ರಚನೆ== ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯ ಕಲೆಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಹಲವಾರು ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * [http://www.prajavani.net/article/%E2%80%98%E0%B2%A8%E0%B3%83%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%B5%E0%B3%87-%E0%B2%B8%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%B5%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%B5%E2%80%99 ಪ್ರಜಾವಾಣಿ,ಸೋನಾಲ್ ಮಾನ್‌ಸಿಂಗ್ ಸಂದರ್ಶನ : ‘ನೃತ್ಯವೇ ಸರ್ವಸ್ವ’- ದಯಾನಂದ, ೦೧/೧೩/೨೦೧೫] * [http://www.culturalindia.net/indian-dance/dancers/sonal-mansingh.html culturalindia, sonal-mansingh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150416051531/http://www.culturalindia.net/indian-dance/dancers/sonal-mansingh.html |date=2015-04-16 }} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ನೃತ್ಯ ಕಲಾವಿದರು]] [[ವರ್ಗ:ನರ್ತಕಿಯರು]] [[ವರ್ಗ:ಒಡಿಸ್ಸಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭರತನಾಟ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು]] e4ys3dtddxfrkr10oxnorqz3dxidatk 0 52556 1306236 1284776 2025-06-07T05:18:03Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306236 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|type=Noble|name=Ahilyabai Holkar|title=|image=|caption=Portrait of Ahilyabai Holkar holding a [[Lingam]].|reign={{nowrap|1 December 1767 – 13 August 1795}}|coronation=11 December 1767|succession=[[Rani]] of [[Indore State|Indore]]|predecessor=[[Male Rao Holkar]]|successor=[[Tukojirao Holkar]]|succession1=Regent of Indore|reign-type1=Regency|reign1=20 May 1766 – 5 April 1767|regent1=Male Rao Holkar|reg-type1=Subedar|spouse=[[Khanderao Holkar|Khande Rao Holkar]]|issue=[[Male Rao Holkar]] (son)<br>Muktabai (daughter)|issue-link=|full name=Ahilya Bai Sahiba Holkar|house=[[House of Holkar|Holkar]]|father=Mankoji Shinde|mother=Sushila Shinde|birth_date={{Birth date |df=yes|1725|5|31}}|birth_place=[[Chondi]], [[Maratha Confederacy]]<br/> (present-day [[Ahmednagar District]], [[Maharashtra]], [[India]])|death_date={{Death date and age|1795|8|13|1725|5|31|df=y}}|death_place=[[Rajwada]], [[Indore]], Indore State, Maratha Confederacy <br/> (present-day, [[Madhya Pradesh]], India)|religion=[[Hinduism]]}}'''ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಹೋಳ್ಕರ್''' (31 ಮೇ 1725–13 ಆಗಸ್ಟ್ 1795),<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=hqE8AAAAIAAJ&q=Ahilyabai+Holkar+Ahilya&pg=PA63|title=Madhya Pradesh District Gazetteers: Hoshangabad|last=Pradesh (India)|first=Madhya|date=1827|publisher=Government Central Press|pages=64|language=en}}</ref> ಈಕೆ [[ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]]ಲ್ಲಿದ್ದ ಮಾಲ್ವ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ರಾಣಿ. ಮಹೇಶ್ವರವನ್ನು (ಈಗಿನ [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ|ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ]]) ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಳ್ಕರ್ ಮನೆತನದವಳು<ref name="DAUniv">{{Cite web |date= |title=Rani Ahilyabai Holkar |url=https://www.dauniv.ac.in/ahilyabai |publisher=University of Indore}}</ref>. ಭಾರತೀಯರ ಮನದಾಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರಸ್ಥಾಯಿಯಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವ ಈಕೆ, ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ, ಸಾಮಜಿಕ ಕಲ್ಯಾಣಗಳು, ಜನಾನುರಾಗಿ ಕಾರ್ಯ, ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಭಾರತೀಯರ ಮನೆ ಮಾತಾಗಿದ್ದಾರೆ<ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/ahalyabaeepoem00bailrich|title=Ahalya Baee: a poem|last=Baillie|first=Joanna|last2=Spottiswoodes & Shaw. (1849) bkp CU-BANC|date=1849|publisher=London, Printed for private circulation [Spottiswoodes and Shaw]|others=University of California Libraries}}</ref>. ಈಕೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಸ್ನಾನಘಟ್ಟಗಳು ಮತ್ತು ಧರ್ಮಛತ್ರಗಳು (ವಿಶ್ರಾಂತಿಗೃಹಗಳು) [[ಭಾರತೀಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ]] ಮತ್ತು ಅದರ ವಿವಿಧ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿಯ ದಾನ, ದತ್ತಿಗಳು ಮಾಳ್ವ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಭಾರತಖಂಡದಾದ್ಯಂತ ಪಸರಿಸಿವೆ<ref name="b1">{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=Karanataka Devi Shree Ahilyabai Holkar|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=34–35}}</ref>. ದೇವಾಲಯಗಳು [[ಸ್ನಾನಘಟ್ಟ]]ಗಳು ಹಾಗು ಧರ್ಮಶಾಲಾ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಹೆಸರಿಲ್ಲದೆ ನಿಂತಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಭಾರತೀಯರ ಮನಸ್ಸು ರಾಜಮಾತಾ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಹೆಸರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತದೆ. ಈಕೆಯನ್ನು ರಾಣಿಯಾಗಿ ನೊಡುವುದಕಿಂತ ಒಬ್ಬ[[ಸಾಧ್ವಿ|ಸಾದ್ವಿ]] ಹಾಗೆ ಮತ್ತು ಮಾಳ್ವಾದ ಮಹಾನ್ ಆಡಳಿತಗಾರ್ತಿಯಾಗಿ ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈಕೆಯನ್ನು ದೇವಾಲಯಗಳ ರಾಣಿ ಎಂದೂ ಸಹ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ <ref name="b1" /><ref>{{Cite web |title=Devi Ahilya Vishwavidyalaya, Indore |url=https://www.dauniv.ac.in/ahilyabai#:~:text=Rani%20Ahilyabai%20was%20a%20great,the%20Patil%20of%20the%20village. |access-date=2024-07-31 |website=www.dauniv.ac.in}}</ref>. ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಎದುರಿಸಿದ ಕಷ್ಟ ನಷ್ಟಗಳಿಗೆ ದುಃಖಿಸದೆ(ಕಡಿಮೆ ಅಯುವಿನಲ್ಲೇ ಗಂಡ ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಾಗ್ಯು) ದ್ರುತಿಗೆಡದೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ದೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳದೆ ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಉನ್ನತಾಗೆ ಶ್ರಮಿಸಿದ ಸಾದ್ವಿ. [[ಇಂದೋರ್]] ನಗರವನ್ನು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ನಗರವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿದಲ್ಲದೆ [[ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು|ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು]]<ref>{{Cite web |title=Maheshwar Textile Industry |url=https://heritagehackathon.weebly.com/maheshwar-textile-industry.html}}</ref> [[ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ|ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳನ್ನು]] ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ <ref>{{Cite web |title=Devi Ahilya Vishwavidyalaya, Indore |url=https://www.dauniv.ac.in/ |access-date=2024-07-30 |website=www.dauniv.ac.in}}</ref>. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 25 ನೇ ಆಗಸ್ಟ್ 1996 ರಂದು ಸಾದ್ವಿಯ 200ನೇ ಪುಣ್ಯ ತಿಥಿಯಂದು ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಅಂಚೆಚೀಟಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು<ref>{{Cite web |title=Death Bicentenary of Ahilyabai Holkar (click for stamp information) ::: 1996-1997 » Commemorative Stamps » Stamps |url=http://www.indianphilatelics.com/stamps/commemorative-stamps/1996-1997/item/11192-death-bicentenary-of-ahilyabai-holkar-click-for-stamp-information.html |access-date=2024-07-30 |website=www.indianphilatelics.com}}</ref>. ಪ್ರಸ್ತುತ ಇಂದೋರ್ ನಲ್ಲಿರುವ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ "[[:en:Devi Ahilya Bai Holkar Airport|ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾ ಬಾಯಿ ಹೋಳ್ಕರ್ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ]]" ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಇಂದೋರ್ ನಗರದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವನ್ನು [[:en:Devi Ahilya Vishwavidyalaya|ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದೆ. ಕೇವಲ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಭಾರತಖಂಡದಾದ್ಯಂತ ಮಂದಿರಗಳು, ಧರ್ಮ ಛತ್ರಗಳು, [[ಸ್ನಾನಘಟ್ಟ|ಸ್ನಾನ ಘಟ್ಟ]]ಗಳು, ದೇವಸ್ಥನಕ್ಕೆ [[ದಾನ]], [[ದತ್ತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನಗಳು|ದತ್ತಿ]] ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕ ಪೂಜಾಗೆ [[ಗಂಗಾ]] ನೀರನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದ ಕೀರ್ತಿ ಈಕೆಯದು. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ವಾರಾಣಸಿ|ವಾರಣಾಸಿಯ]] [[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ|ಕಾಶಿ ವಿಶ್ವನಾಥ ಮಂದಿರ]], ಚೋಳದ [[ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ|ಗೌರಿ ಸೋಮನಾಥ ಮಂದಿರ]] ಮತ್ತು [[ವಾರಾಣಸಿ|ಬನಾರಸ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಪ್ರಸಿದ್ಧ [[:en:Dashashwamedh Ghat|ದಶಾಶ್ವಮೇಧ ಘಾಟ್‌]]ನ ನಿರ್ಮಾಣದಂತಹ ಹಲವಾರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯಗಳ ದುರಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಸೇರ್ಪಡೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಆಕೆಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಪತಿ ಖಂಡೇ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಮಾವ ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್ ಅವರ ನಿಧನದ ನಂತರ, ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಸ್ವತಃ ಹೋಳ್ಕರ್ ರಾಜವಂಶದ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು. ಮಾಳ್ವಾಪ್ರಂತ್ಯದ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಿ ಯುದ್ದವನ್ನು ಮುನ್ನೆಡೆಸಿದರು. == ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಮದುವೆ == ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ|ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ]] ಚೌಂಡಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ (ಈಗಿನ [[ಅಹ್ಮದ್ ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಅಹಮದ್‌ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]]) ಮಂಕೋಜಿ ಶಿಂಧೆ ಮತ್ತು ಸುಶೀಲಾ ಶಿಂಧೆ ದಂಪತಿಯ ಪುತ್ರಿಯಾಗಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರದು ಮರಾಠಿ ಹಿಂದೂ ಕುಟುಂಬ, ಒಟ್ಟು ಐದು ಸಹೋದರರು. ತಂದೆ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಧಂಗರ್ (ಗಡಾರಿಯಾ) ಕುಟುಂಬದ ವಂಶಸ್ಥರು. ಮಂಕೋಜಿ ಶಿಂಧೆ ಗ್ರಾಮದ ಪಾಟೀಲ್ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದನು<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=6aU4AAAAIAAJ&q=Mankoji+Sindhia,+a+scion+of+a+respectable+Dhangar|title=Marathwada University Journal - Volumes 17-18|last=Khanolkar|first=D.D.|date=1979|publisher=Marathwada University|page=67|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=f-jBIp3iWdEC&dq=ahilyabai+holkar+dhangar&pg=PA40|title=Education and the Disprivileged Nineteenth and Twentieth Century India|last=Bhattacharya|first=Sabyasachi|date=2002|publisher=Orient BlackSwan|isbn=9788125021926|page=40|language=en}}</ref>. ಮದುವೆಯಾಗಿ ಮಾಳ್ವ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ವಹಿಸಿಕೋಂಡ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಸಹೋದರರನ್ನು 1779 ಸಿ.ಇ. ಯಲ್ಲಿ [[ಜಹಗೀರು|ಜಹಗೀರ್]] ಕೊಟ್ಟು ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿಕೋಂಡಳು. ಪ್ರಚಲಿತ ಕಥನದ ಪ್ರಕಾರ, [[ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮರಾಠ]] [[ಪೇಷ್ವೆ|ಪೇಶ್ವೆ]] [[ಬಾಜೀರಾಯ 1|ಬಾಜಿ ರಾವ್‌ನ]] ಸೈನ್ಯದ ಕಮಾಂಡರ್ ಮತ್ತು ಮಾಳವಾ ದೊರೆ [[:en:Malhar Rao Holkar|ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್]], [[ಪುಣೆ|ಪುಣೆಗೆ]] ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಚಂಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ದೇವಾಲಯದ ಧರ್ಮಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿರತಳಾಗಿದ್ದ ಎಂಟು ವರ್ಷದ ಬಾಲಕಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಯನ್ನು ನೊಡಿ. ಆಕೆಯ ಧರ್ಮನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಚಾರಿತ್ರ್ಯದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತನಾದ ಮಲ್ಹಾರ ರಾವ್ ಹೊಳ್ಕರ್ ತನ್ನ ಮಗ ಖಂಡೇರಾವ್ ನಿಗೆ ತಕ್ಕ ಪತ್ನಿಯಂಬ ಪೇಶ್ವೆಯವರ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ವಿವಾಹ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಇಡುತ್ತಾನೆ. ಮದುವೆಯಾದಾಗ ಅಹಲ್ಯಬಾಯಿಗೆ 8 ವರ್ಷ. 1733 ಸಿ.ಇ.<ref name="Books LLC">{{Cite book|url=http://archive.org/details/isbn_9781156495728|title=History of Madhya Pradesh: Gwalior State, Ahilyabai Holkar, Bhopal, Gohad, Aulikaras, Magrora, Bhoj Shala, Deur Kothar|date=2011-09-04|publisher=Books LLC|others=Internet Archive|isbn=978-1-156-49572-8}}</ref> ರಲ್ಲಿ ಖಂಡೇರಾವ್ ಜೊತೆ ವಿವಾಹವಾಯಿತು. ದಂಪತಿಗೆ 1745 ಸಿ.ಇ. ಯಲ್ಲಿ ಮಾಲೋಜಿ ಎಂಬ ಗಂಡು ಮಗು ಮತ್ತು 1748 ಸಿ.ಇ. ಯಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಬಾಯಿ ಎಂಬ ಹೆಣ್ಣು ಮಗು ಜನಿಸಿತು<ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=Karanataka Devi Shree Ahilyabai Holkar|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=3}}</ref>. == ಹೊಳ್ಕರ ಮನೆತನ == [[:en:Malhar Rao Holkar|ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್]] ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಾಗಲೇ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರು. [[ಕುರುಬ|ಕುರಿಗಾಹಿ]] ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ಏಳು ಲಕ್ಷ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಾರ್ಷಿಕ ಆದಾಯವನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂವತ್ತು ಪರಗಣಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ [[:en:Subhedar|ಸುಭೇದಾರ್‌]] ಪದವಿಗೆ ಏರಿದ್ದರು. 1748 ಸಿ.ಇ.ಯಲ್ಲಿ ಮಾಳ್ವ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ್ ಮಲ್ಹಾರ ರಾವ್ ಸ್ಥಾನವು ಉತ್ತಮವಾಗಿತ್ತು. ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಭಾರತದ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ಕಿಂಗ್ ಮೇಕರ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. 1750 ಸಿ.ಇ. ಹೊತ್ತಿಗೆ [[ಪೇಷ್ವೆ|ಪೇಶ್ವೆಗಳು]] [[ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮರಾಠ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ಅಧಿಕೃತ ಆಡಳಿತಗಾರರಾದರು. [[ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮರಾಠ]] ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಪೇಶ್ವೆ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಸರ್ಕಾರ್ ಮಾಲ್ಹರ್ ರಾವ್ ಗೆ ಮೋಕಾಸ(ಕಂದಾಯ ವಸೂಲು ಮಾಡಲು ಅನುಮತಿ), ಸರ್ದೇಶಮುಖಿ, ಕಾಮವಿಶೀ ಮತ್ತು [[:en:Patil (title)|ಪಾಟೀಲ್]] ಎಂಬ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು<ref>{{Cite web |title=A Divinely Gifted Queen Of Immortal Fame: Devi Ahilyabai Holkar |url=http://ahilyabaiholkar.blogspot.com/2014/04/a-divinely-gifted-queen-of-immortal.html |access-date=2024-07-31 |language=en}}</ref>. ಇವರ ಅಧಿಕಾರ [[ನರ್ಮದಾ ನದಿ|ನರ್ಮದಾ ನದಿಯ]] ಉತ್ತರ ಭಾಗ ಮತ್ತು [[ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ|ಸಹ್ಯಾದ್ರಿಯ]] ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿತ್ತು<ref name="b1"/>. 1751 ಸಿ.ಇ. ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಮಲ್ಹಾರ ರಾವ್ ಮಾಳ್ವ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ದೃಢವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ನಶಿಸುತ್ತಿದ್ದ [[ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] ಒಂದು ಕಡೆಯಾದರೆ, ಪೇಶ್ವೆಯ [[ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮರಾಠಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ. ಪೇಶ್ವೆಗಳ ಜೊತೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಜಾಮೀನ್ಧಾರ್ ನಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. 1753 ಸಿ.ಇ. ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಪೇಶ್ವೆಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯ ಎನ್ನುವ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಬೆಳೆದರು. ಇವರ ನಡುವೆ ಸ್ನೇಹ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು <ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=Karanataka Devi Shree Ahilyabai Holkar|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=2}}</ref> == ರಾಜಕೀಯ ತರಬೇತಿ == ಮಲ್ಹರ್ ರಾವ್ ಅವರು ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಕುಶಲರಾಗಿದ್ದರು. ಮಂತ್ರಾಲೋಚನೆ, ವಿವಿಧ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಗಳು, ರಾಜ್ಯದ ಹಣಕಾಸು ನಿರ್ವಹಣೆ, ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ (ಮೊಘಲರು ಮತ್ತು ಪೇಶ್ವೆಗಳೆರಡೂ) ಸೆಣಸಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಕದನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ತಾವೇ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಗುಹೋಗುಗಳನ್ನು ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಅಚ್ಚರಿಯ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ರಾಜಕೀಯ ಕುಟುಂಬದ ಹೊರಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಯೊಂದನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಾ ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಗಳ ಪಾಠವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾ ಹೋದಳು. ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಯಾವುದೇ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯು ಹೊಳ್ಕರ್ ರಾಜ್ಯದ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಇವರ ರಾಜಕೀಯ ನೈಪಣ್ಯತೆ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=Karanataka Devi Shree Ahilyabai Holkar|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=4}}</ref>. 1754 ಸಿ.ಇ. ಯಿಂದ ಮಲ್ಹರಾ ರಾವ್‌ ನಡೆಸಿದ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರದಿಂದ(ಮರಾಠಿಯಿಂದ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ), ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಅವರು ಖಂಡೇ ರಾವ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಪಡೆದಿದ್ದು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ತನ್ನ ಅತ್ತೆಯಾದ ಗೌತಮಾ ಬಾಯಿಯ ಆದರ್ಶ ಗುಣಗಳನ್ನು ಮೈದುಂಬಿಕೋಂಡಿದ್ದಳು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ 1759 ರಲ್ಲಿ ಇವರ ಖಾಸಗಿ ಜಾಗೀರ್ ಅನ್ನು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದರು.<ref>{{Cite journal|last=Nagrale|first=N.N.|title=Ahilyabai and Her Benevolent Administration|year=1979|url=https://www.jstor.org/stable/44142013|journal=Proceedings of the Indian History Congress|volume=40|pages=700–706|jstor=44142013|access-date=2 June 2023}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Abhang|first=C.J.|title=The Religious Policy of the Marathas in Malwa|url=https://www.jstor.org/stable/26906264|journal=Proceedings of the Indian History Congress|year=2018|volume=79|pages=323–328|jstor=26906264|access-date=2 June 2023}}</ref> 1765 ರಲ್ಲಿ ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಅವರಿಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರವು ಅವಳನ್ನು ಗ್ವಾಲಿಯರ್‌ಗೆ ಬೃಹತ್ ಫಿರಂಗಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಿಲಿಟರಿ ದಂಡಯಾತ್ರೆಗೆ ಕಳುಹಿಸುವಾಗ ಅವಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವನು ಹೊಂದಿದ್ದ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ:<blockquote>" ''...ಚಂಬಲ್ ದಾಟಿದ ನಂತರ ಗ್ವಾಲಿಯರ್‌ಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಿರಿ. ನೀವು ನಾಲ್ಕೈದು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಅಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಬಹುದು. ನಿಮ್ಮ ದೊಡ್ಡ ಫಿರಂಗಿಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿ... ದೊಡ್ಡ ಫಿರಂಗಿಗಳನ್ನು ಗ್ವಾಲಿಯರ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ನೀವು ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಮುಂದುವರಿಯಬೇಕು, ನೀವು ರಸ್ತೆಯ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮಿಲಿಟರಿ ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕು.''</blockquote>ಈ ಪತ್ರವು ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಮಿಲಿಟರಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ನಾಗರಿಕ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಮರ್ಥಳಾಗಿದ್ದಳು ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. 1765 ಸಿ.ಇ.ಯಲ್ಲಿ [[ಅಹಮದ್ ಷಾ ದುರಾನಿ|ಅಹ್ಮದ್ ಶಾ ದುರಾನಿ]] ಪಂಜಾಬ್ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ, ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ [[ದೆಹಲಿ|ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ]] ಅಬ್ದಾಲಿ-[[:en:rohilla|ರೊಹಿಲ್ಲಾ]] ಸೈನ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ನಿರತರಾಗಿದ್ದರು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಗೋಹಾಡ್ ಕೋಟೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು ([[ಗ್ವಾಲಿಯರ್]] ಬಳಿ) <ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=LIFE AND LIFE'S-WORK OF SHREE DEVI AHILYA BAI HOLKAR|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=4|trans-title=HOLKAR STATE HISTORY VOL. I}}</ref> == ಪತಿ ಖಂಡೆರಾವ್ ನಿಧನ == 1754 ಸಿ.ಇ ಯಲ್ಲಿ, [[:en:Ghazi ud-Din Khan Feroze Jung III|ಇಮಾದ್-ಉಲ್-ಮುಲ್ಕ್]] ಮತ್ತು ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ [[:en:Ahmad Shah Bahadur|ಅಹ್ಮದ್ ಷಾ ಬಹದ್ದೂರ್]] ಅವರ ಸೇನಾಪತಿ [[:en:Bakhshi (Mughal Empire)|ಮೀರ್ ಬಕ್ಷಿ]] ಅವರ ಬೆಂಬಲದ ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಹೋಲ್ಕರ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಭರತ್‌ಪುರದ [[ಜಾಟರು|ಜಾಟ್]] [[:en:Suraj Mal|ರಾಜಾ ಸೂರಜ್ ಮಾಲ್‌]]ನ [[:en:Kumher|ಕುಮ್ಹೇರ್ ಕೋಟೆಯನ್ನು]] ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿದರು. ಸೂರಜ್ ಮಾಲ್ ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಬಂಡಾಯಗಾರ ವಜೀರ್ [[:en:Safdar Jang|ಸಫ್ದರ್ ಜಂಗ್]] ಪರವಾಗಿ ನಿಂತಿದ್ದರು. ಖಂಡೇ ರಾವ್ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೆರೆದ [[ಪಲ್ಲಕ್ಕಿ|ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ]] ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಜಾಟ್ ಸೈನ್ಯದಿಂದ ಗುಂಡು ಹಾರಿಸಿದ ಫಿರಂಗಿ ಗುಂಡು ಅವನ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |last=Holkar |first=Madhusudan Rao |date=16 March 2021 |title=Khande Rao Holkar ki 267 vi Punytithi (17 March ) |url=https://historyofbharat.com/khande-rao-holkar-ki-276-vi-punytithi-17-march/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220727054500/https://historyofbharat.com/khande-rao-holkar-ki-276-vi-punytithi-17-march/ |archive-date=27 July 2022 |access-date=27 July 2022 |website=historyofbharat.com/ |publisher=Madhusudan Rao Holkar}}</ref> ತನ್ನ ಗಂಡನ ಮರಣದ ನಂತರ, ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿಯನ್ನು ಅವಳ ಮಾವ [[ಸತಿ ಪದ್ಧತಿ|ಸತಿ]] ಪದ್ದತಿಯಂತೆ ಜೀವ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ತಡೆದರು. ಪತಿಯ ಮರಣದ ನಂತರ, ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್ ಅವರಿಂದ ಕದನ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಛು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡು ಅದರಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತಿ ಸಾಧಿಸಿದರು.<ref name="DAUniv"/><ref name="ahilyabaiholkar.com">{{Cite web |date=2020-05-02 |title=Ahilyabai Holkar Information in English {{!}} Ahilyabai Holkar |url=https://ahilyabaiholkar.com/ahilyabai-holkar/ |access-date=2020-05-03 |language=en-US}}{{ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ|date=February 2022|bot=InternetArchiveBot}}</ref><ref name="kr2">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=1YSU9Qp9w0MC&pg=PA184|title=Images of Women in Maharashtrian Literature and Religion|last=Anne Feldhaus|date=21 March 1996|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-2838-2|pages=184–}}</ref> ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವು ಮಾಡಿದ ವಿನಂತಿಯು ಹೊಳ್ಕರ್ ಸ್ಟೇಟ್ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿ ಇದೆ.<blockquote>''"ಮಗಳೇ, ನನ್ನ ಮಗ ನನ್ನ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಆಸರೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ಭರವಸೆಯಿಂದ ಬೆಳೆಸಿದ ನನ್ನನ್ನು ತೊರೆದು ಹೋದನು, ಈಗ ನೀನು ಸಹ ಮುದುಕನನ್ನು ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ಬಿಡುವೆಯಾ?... ನೀನೂ ಸಹ ಯಾವುದೇ ಬೆಂಬಲವಿಲ್ಲದೆ ನನ್ನನ್ನು ಬಿಡುವುದೇ?''</blockquote> == ಪಾಣಿಪತ್ ಕದನದ ನಂತರ == 1761 ಸಿ.ಇ. [[ಮೂರನೆಯ ಪಾಣಿಪತ್ ಯುದ್ಧ|ಮೂರನೆಯ ಪಾಣಿಪತ್]] ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮರಾಠರ ಸೊಲಿನಿಂದ ದ್ರುತಿಗೆಡದೆ ಸುಬೇದಾರ್ ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಹೊಳ್ಕರ್ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮರಾಠರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಮರು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಪೇಶ್ವೇ ಮನೆಯು ಗೃಹಕಲಹದಿಂದ ವಿಭಜನೆಯಾಗಿತ್ತು. [[:en:Nizam of Hyderabad|ಹೈದರಾಬಾದಿನ ನಿಜಾಮ]] ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಲಾಭ ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಯಲೆತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್‌ನ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ವೀರ ಯೋಧರು ಪಾಣಿಪತ್ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣತೆತ್ತಿದ್ದರು. ನವ ಯುವಕರನ್ನು ನಿಜಾಮನು ಜಹಗೀರು ಕೊಡುವ ಭರವಸೆಯಿಂದ ಆಮಿಷಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರು. ಇಂಥ ದುರಿತ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಮರಾಠಾ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು, [[:en:Madhavrao II|ಎರಡನೆ ಮಾಧವ ರಾವ್]] ಪೇಶ್ವೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಯುವ ಮರಾಠರನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲೇ, ಅವರು 20 ಮೇ 1766 ಸಿ.ಇ. ಆಲಂಪುರದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು <ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=Karanataka Devi Shree Ahilyabai Holkar|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=9}}</ref>. == ಆಳ್ವಿಕೆ == [[ಚಿತ್ರ:Maheshwar_Fort_-_Exterior_03.jpg|thumb|ಮಹೇಶ್ವರ ಕೋಟೆ]] ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗನಾದ ಖಂಡೇ ರಾವ್ ಅವರ ಏಕೈಕ ಪುತ್ರ ಮಾಲೆ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್ 1766 ಸಿ.ಇ. ರಲ್ಲಿ ಪೇಶ್ವೆಗೆ ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಸೇವೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವ ಷರತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಮಾಳ್ವಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಪೂರ್ಣ ಅಧಿಕಾರದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನು ಮರಾಠ ಸಾಮ್ರಜ್ಯಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟು 23 ಆಗಸ್ಟ್ 1766 ರಂದು [[ಪೇಷ್ವೆ|ಪೇಶ್ವೆಯಿಂದ]] ಇಂದೋರ್‌ನ ಆಡಳಿತಗಾರರಾದರು. ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದಾಗ ಅವರಿಗೆ 21 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರಾಗಿದ್ದರು <ref name="Books LLC"/>. ಮಾಲೆ ರಾವ್ ಅಲ್ಪಕಾಲ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಇದ್ದರು 8 ತಿಂಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ನಂತರ 5 ಏಪ್ರಿಲ್ 1767 ರಂದು ಅವರು ನಿಧನರಾದರು <ref name="Books LLC"/>. [[:en:Tukoji Rao Holkar|ತುಕೋಜಿ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್ (]]ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಅವರ ದತ್ತು ಮಗ) ನಂತರ 16,62,000 ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಕಪ್ಪಕೊಡುವ ಒಪ್ಪಂದದ ಮೂಲಕ ಮಾಳ್ವದ ಸುಬೇದಾರ್ ಪಟ್ಟವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೋಂಡರು. ಅವರು ಮೊದಲಿನಂತೆ ಮರಾಠರ ಎಲ್ಲಾ ಕದನಗಳಲ್ಲಿ ಪೇಶ್ವೆಯ ಜೊತೆ ಕಾದಬೇಕು ಎಂದು ಒಪ್ಪಂದವಾಯಿತು. ಹಾಗಗಿ ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ವಹಿಸಿಕೋಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು<ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=LIFE AND LIFE'S-WORK OF SHREE DEVI AHILYA BAI HOLKAR|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=11–12|trans-title=HOLKAR STATE HISTORY VOL. I}}</ref>. ಜವಾಭ್ದಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುತಿದ್ದಾಗಲೇ ನೆರೆಯ ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ದಂಗೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಿಬೇಕಾಯಿತು ಎಂದು ರಾಜ್ಯದ ದಾಖಲೆಗಳು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ಜೈಪುರ|ಜೈಪುರದ]] ಚಂದ್ರಾವಂತನಿಂದ. ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಸುಬೇದಾರ ತುಕೋಜಿ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್ ಮಾಳ್ವಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಹೊರಾಟದಿಂದ ಹೊರಗಿದ್ದರು. ಪೇಶ್ವೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕದನವನ್ನು ಮಾಡುವ ಅನಿವರ್ಯತೆ ಇತ್ತು. ಪಾಣಿಪತ್ ಯುದ್ದದ ಭೀಕರ ಪರಿಣಾಮದಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮರಾಠನ ಮನೆಯು ಜರ್ಜರಿತವಾಗಿತ್ತು. ಕದನದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮನೆಯು ಒಬ್ಬ ಮಗನನ್ನು ಕಳೆದುಕೋಂಡಿತ್ತು. ಸಾಮ್ರ್ಯಜ್ಯವನ್ನು ಮರು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಪೇಶ್ವೆಯು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಆ ಎಲ್ಲಾ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಅನುಭವದಿಂದ ಅನುದಾನರಹಿತ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಹೋರಾಡುತಿದ್ದಳು. ಪ್ರತಿಯೋಂದು ಕದನದಲ್ಲೂ ಅವಳು ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾದಳು <ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=HOLKAR STATE HISTORY VOL. I LIFE AND LIFE'S-WORK OF SHREE DEVI AHILYA BAI HOLKAR|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=13}}</ref><ref name="kr3">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=_0RpUoGiou4C&pg=PA60|title=Omkareshwar and Maheshwar: Travel Guide|publisher=Goodearth Publications|year=2011|isbn=978-93-80262-24-6|pages=60–}}</ref><ref name="kr4">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=47sfj8DUwNgC&pg=PA70|title=Indian States: A Biographical, Historical, and Administrative Survey|last=R. V. Solomon|last2=J. W. Bond|publisher=Asian Educational Services|year=2006|isbn=978-81-206-1965-4|pages=70–}}</ref>. ವ್ಯಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನವು ಸುಖಕರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ರಾಜ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ 1780 ಸಿ.ಇ. ಯಲ್ಲಿ ಮಗಳಾದ ಮುಕ್ತಾಬಾಯಿ ಅವರ ಪತಿಯ ಮರಣದ ನಂತರ ಅವರ 16 ವರ್ಷದ ಮಗನನ್ನು ಇವರ ಮಡಿಲಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ ''[[ಸತಿ ಪದ್ಧತಿ|ಸತಿ ಪದ್ದತಿ]]ಯಂತೆ ಮರಣ ಹೊಂದಿದಳು <ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=LIFE AND LIFE'S-WORK OF SHREE DEVI AHILYA BAI HOLKAR|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=64|trans-title=HOLKAR STATE HISTORY VOL. I}}</ref>'' == ಆಡಳಿತ == ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತವು ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಎಂಬ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿತ್ತು. ಸೈನಿಕ ಭಾಗವು ಮತ್ತೆ ಇಬ್ಭಾಗತ್ತು, ತುಕೋಜಿ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್ ಅವರು ಸುಬೇದಾರರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರು ಮರಾಠ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸೇವೆಗೆ ನಿಲ್ಲಬೇಕಾಯಿತು. ಆದರೆ ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಅಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ನಿಲ್ಲಬೇಕಾಯಿತು. ಅವಳು " ''ನಾನು ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಅವರ ಸೊಸೆ'' " ಎಂದು ನಿರುಪಿಸಿದಳು. ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಅವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ''ಸರಂಜಾಮು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು'' ಸಮರ್ಥವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು [[ಪೇಷ್ವೆ|ಪುನಾ]] ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಅನುಮೋದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಸರಂಜಾಮು ಎಂದರೆ "ಶಿಬಿರದೊಳಗಿನ ಶಿಬಿರ". ಇದು ಸ್ವತಂತ್ರ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಯವರ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ದಾಖಲೆಗಳು ಅನೈಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತವೆ.<ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=LIFE AND LIFE'S-WORK OF SHREE DEVI AHILYA BAI HOLKAR|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=95|trans-title=HOLKAR STATE HISTORY VOL. I}}</ref> ನ್ಯಾಯದ ಆಡಳಿತವು <ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=LIFE AND LIFE'S-WORK OF SHREE DEVI AHILYA BAI HOLKAR|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=23–24|trans-title=HOLKAR STATE HISTORY VOL. I}}</ref> ಮೃದುವಾಗಿದ್ದರೂ ವೇಗವಾಗಿತ್ತು, ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿದ್ದರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿಯೂ, ಸಂಯಮದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದುಗಿ ದಾಖಲೆಗಳು ತೊರಿಸುತ್ತದೆ. ಮಾಳ್ವ ಮತ್ತು ಪೇಶ್ವೇಯವರ ನಡುವಿನ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ನಾವು ಕಾಣಬಹುದು. == ದಾನ ಮತ್ತು ದತ್ತಿಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Rajwada_Palace,_Indore.jpg|thumb| ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ [[ರಾಜವಾಡಾ|ರಾಜವಾಡ ಅರಮನೆಯು]] ಹೋಳ್ಕರರ ಅಧಿಕೃತ ನಿವಾಸವಾಗಿತ್ತು.]] ಹೋಳ್ಕರ್ ಕುಟುಂಬವು ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದ ಖರ್ಚುಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಣವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಅಂದರೆ ತಮ್ಮ ಖಾಸಗಿ ಆಸ್ತಿಯ ಮೂಲಕ ದಾನ ಮತ್ತು ದತ್ತಿಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟರು. ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹದಿನಾರು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು (ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಣವನ್ನು) ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತವಾಗಿ ಪಡೆದಿದ್ದರು <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=voYn9a1EBkIC|title=Lokmata Ahilyabai|last=Arvind Javlekar|date=2002|publisher=Ocean Books|isbn=978-81-88322-08-4|page=62}}</ref>. ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ತನ್ನ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಅಖಂಡ ಭರತಖಂಡದಾದ್ಯಂತ ಮಾಡಿದ ದತ್ತಿಗಳು ತುಂಬಾ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಇದನ್ನು "ಹೋಳ್ಕರ್ ಸರ್ಕಾರವು 1923 ರ ದೇವಸ್ತಾನ ವರ್ಗೀಕರಣ ಪಟ್ಟಿ" ಯಲ್ಲಿ ವೆಚ್ಚದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು<ref>{{Cite journal|last=Abhang|first=C.J.|date=2018|title=The Religious Policy of the Marathas in Malwa|url=https://www.jstor.org/stable/26906264|journal=Proceedings of the Indian History Congress|volume=79|pages=323–328|jstor=26906264|issn=2249-1937}}</ref>. ಹೋಳ್ಕರ್ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ "ದೇವಸ್ಥಾನ ಅಧಿಕಾರಿ" ಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಿತು. ಅವರು ದೂರ ದೂರದ ಶ್ರದ್ಧಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳದಲ್ಲೇ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಅನುದಾನಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಾರು <ref>https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/28391/download/31573/20_1921_HOL.pdf</ref>. ಎಲ್ಲಾ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾ ಮಾಡಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ '''ಜ್ಯೋತಿರ್-ಲಿಂಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ ದತ್ತಿಗಳು <ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=LIFE AND LIFE'S-WORK OF SHREE DEVI AHILYA BAI HOLKAR|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=34|trans-title=HOLKAR STATE HISTORY VOL. I}}</ref>''' {| class="wikitable" | colspan="5" | |- |'''Sl No''' |'''Name of the Linga''' |'''Geographical''' '''situation.''' |'''Description of''' '''eharity.''' |'''Authority for''' '''statement.''' |- |1 |Shree Somanath |Kathiawad, on the sea side. |In 1786 A. D. The idol was re-installed |Maheshwar Durbar Batmipatre. Part II, P.87 |- |2 |Shree Mallikarjuna. |Dist. Karnul Madras Presidency. |Temple was built. |State Record. |- |3 |Shree Onkareshwar. |Central India (on the Narbada bank.) |House for Drums, Flower-garden, Palanquin,  Boat, Silver-idol |State Record. |- |4 |Shree Vaijnath. |Nizam’s State |In 1784 A. D. The temple was re-built. |Bharat Itihasa Shanshodliak Mandal Report Shak 1834, Bhadrapad Number. |- |5 |Shree Nagnath. |Nizam’s State |In 1784 A, D. Annual payment of Rs. 81/- for 1 worship. |State Record. |- |6 |Shree Vishwanath |Benares |(1) Mankarnikaghat (2) Re-installation of Kashi- Vishwanath. (3) 6 Private temples. (4) Temple of the Ganges and 3 temples on the Ghat. (5) Shree Tarkeshwar temple. (6) Dashaswarnedha Ghat. (7) Female Mankarnika Ghat. (8) Dharmashala Rameshwar. (9) Dharmashala Kapildhara. (10) 9 Private Bungalows. (11) Garden-field. (12) Plinth on Shitala Ghat. (13) Dharmashala Uttar Kashi. (14) Establishment ofBramha-puri. |State Record. |- |7 |Shree Trimbakeshwar. |Nasik District. |Bridge of Kushawarta-Ghat |State Record. |- |8 |Shree Ghirishneshwar |Verul Nizam’s State |Re-built Shivalaya Tirth. |Bharat I.S.M. R. Shak 1838, |- | |Shree Gokarna. |On the Western sea. Madras Presidency. |(1) Alms-House. |State Record. |- | |Shree Mahakaleshwar |Ujjain (Central India) |Worship of the Linga on the Mahashivratra night, and food distribution on the day following. |State Record. |- | |Shree Rameshwar |Madras Presidency. |Alms-House. Wells. Shree Radha-Krishna temple. |State Record. |- | |Shree Bhima-Shankar |Bombay Presidency. |Alms-House, |State Record. |} == ಸಪ್ತ ಪುರಿ ಮತ್ತು ಚಾರ್ ಧಾಮ್ == ಸಪ್ತ ಪುರಿ (ಏಳು ನಗರಗಳು) ಮತ್ತು [[ಚಾರ್ ಧಾಮ್ (ನಾಲ್ಕು ತಾಣ)|ಚಾರ್ ಧಾಮ್]] (ನಾಲ್ಕು ಭಾಗಗಳು)ಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಪಂಥಗಳ ಆರಾಧನೆ ಮತ್ತು ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಯ ಶ್ರದ್ದಾ ಕೆಂದ್ರಗಳು. ಇದರ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವ್ರುದ್ದಿ ಅಹಲ್ಯಾ ಬಾಯಿಯ ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಯಾಗಿದೆ<ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=LIFE AND LIFE'S-WORK OF SHREE DEVI AHILYA BAI HOLKAR|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=36|trans-title=HOLKAR STATE HISTORY VOL. I|chapter=CHAPTER VI.The Devi's Administration ( continued ) Charities and endowments.}}</ref>. ಇದರ ವಿವರಗಳು ಇಂತಿವೆ [[ದ್ವಾರಕಾ]] : ಅವಳು ಆಲೆಮನೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿದಳು [[ಉಜ್ಜೆಯನ್|ಉಜ್ಜಯಿನಿ (ಅವಂತಿಕಾ)]] : ಆಕೆ ನಾಲ್ಕು ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ದತ್ತಿ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದಳು [[ಕಾಂಚೀಪುರಂ]] : [[ಗಂಗಾ|ಗಂಗಾಜಲವನ್ನು]] ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ [[ಮಥುರಾ]] : ಅವಳು ಮಂದಿರ 2 ಘಾಟ್ ಮತ್ತು ಒಂದು ದತ್ತಿ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದಳು [[ಅಯೋಧ್ಯೆ]] : ಅವಳು 4 ರಾಮಮಂದಿರ ಮತ್ತು 3 ದತ್ತಿ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದಳು [[ಹರಿದ್ವಾರ|ಹರಿದ್ವಾರ(ಮಾಯಾ)]] : ಒಂದು ಘಾಟ್ ಮತ್ತು ದತ್ತಿ ಮನೆ [[ವಾರಾಣಸಿ|ವಾರಣಾಸಿ]] : ಮೇಲಿನ ಕೋಷ್ಟಕವನ್ನು ನೋಡಿ ====== [[ಚಾರ್ ಧಾಮ್ (ನಾಲ್ಕು ತಾಣ)|ಚಾರ್ ಧಾಮ]] - ಆರ್ಯಾವರ್ತದ ನಾಲ್ಕು ಚತುರ್ಭುಜಗಳು ====== [[ಬದರೀನಾಥ್‌‌|ಬದರಿನಾಥ]] : 5 ಧರ್ಮಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಎಂಟು ದತ್ತಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು [[ಜಗನ್ನಾಥ|ಜಗನಾಥ (ಪುರಿ)]] : ದೇವಸ್ಥಾನ, ಆಲ್ಮಹೌಸ್ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಾನ ಭೂಮಿ == ಸಾರಂಶ == ಭರತಖಂಡದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿಯ ವಿವಿಧ ದತ್ತಿಗಳನ್ನು ನಾವು ಇಲ್ಲಿ ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ''ಹೋಲ್ಕರ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ.'' ''II ಜೀವನ ಮತ್ತು ಜೀವನ-ದೇವಿ ಶ್ರೀ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ (1725-1795 AD)'' ಪುಟ 42 ಪೂಜಾ ವೆಚ್ಚಗಳಿವೆ <ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.199825|title=LIFE AND LIFE'S-WORK OF SHREE DEVI AHILYA BAI HOLKAR|last=Thombre P.v.|date=2007|pages=42|trans-title=HOLKAR STATE HISTORY VOL. I}}</ref> ಆಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ವಿವಿಧ ದೇವಾಲಯಗಳು ಘಾಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಗೃಹಗಳು ಭಾರತೀಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಶಾಲೆಗಳ ವಿವಿಧ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. ಅವರು ಯುವ ಭಾರತೀಯ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಗೆ ಹಲವು ತರಬೇತಿ ಮೈದಾನಗಳಾದರು. ಅವಳ ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಇಡೀ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ. ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಚಾರಿಟಿಯ ಅಂಶಗಳು ತೀರ್ಥಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಪುನರುಜ್ಜೀವನವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತವೆ.<gallery> ಚಿತ್ರ:Kashi_Vishwanath.jpg|alt=Current Kashi Vishwanath Temple built by Ahilyabai in 1780.|ಪ್ರಸ್ತುತ[[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ|ಕಾಶಿ ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇವಾಲಯವನ್ನು]]1780 ರಲ್ಲಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಚಿತ್ರ:Vishnupadh_Temple.jpg|alt=The current structure of Vishnupad Temple, Gaya, Bihar is built by Maharani Ahilyabai Holkar in 1787|ಬಿಹಾರದ ಗಾಯದ[[ವಿಷ್ಣುಪಾದ ಮಂದಿರ|ವಿಷ್ಣುಪಾದ್ ದೇವಾಲಯದ]]ಪ್ರಸ್ತುತ ರಚನೆಯನ್ನು 1787 ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಣಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಹೋಳ್ಕರ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಚಿತ್ರ:Ahilya_Ghat_by_the_Ganges,_Varanasi.jpg|alt=Ahilya Ghat, Varanasi|ಅಹಲ್ಯಾ ಘಾಟ್,[[ವಾರಾಣಸಿ|ವಾರಣಾಸಿ]] ಚಿತ್ರ:Manikarnika_Ghat,_Varanasi,_Uttar_Pradesh,_India_(2011)_3.jpg|alt=Manikarnika Ghat in varanasi|ವಾರಣಾಸಿಯಲ್ಲಿಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾ ಘಾಟ್ ಚಿತ್ರ:Ahilya_Status_Rajwada_Indore_2014.jpg ಚಿತ್ರ:16_sacred_deeds_of_ahilyabai_holkar_in_india_(16673642718).jpg ಚಿತ್ರ:Stamp_of_India_-_1975_-_Colnect_372806_-_Ahilyabai_Holkar_1725-1795_Chhatri_at_Maheshwar.jpeg ಚಿತ್ರ:Guj21_Somnath_Temple_built_by_Ahilya_Bai_Holkar.jpg ಚಿತ್ರ:Matri-rin_Temple_in_Varanasi.jpg </gallery> == ಸಾವು == ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ 13 ಆಗಸ್ಟ್ 1795 ರಂದು 70 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿಯ ನಂತರ ಆಕೆಯ ಸೋದರಳಿಯ, ತುಕೋಜಿ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್ ಅವರು 1797 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮಗ ಕಾಶಿ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್ ಪರವಾಗಿ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. == ಪರಂಪರೆ == [[ಚಿತ್ರ:Statue_of_Ahilybai_Holkar,_Maheshwar.jpg|thumb| ಅಹಿಲಿಬಾಯಿ ಹೋಳ್ಕರ್ ಪ್ರತಿಮೆ, ಮಹೇಶ್ವರ, [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ|ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ]]]] [[ಚಿತ್ರ:Ahilyabai_Holkar_1996_stamp_of_India.jpg|thumb|ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ 1996 ರ ಭಾರತದ ಅಂಚೆಚೀಟಿ]]  {{Blockquote|text="The reign of Ahilyabai, of Indore in central India, lasted for thirty years. This has become almost legendary as a period during which perfect order and good government prevailed and the people prospered. She was a very able ruler and organizer, highly respected during her lifetime, and considered as a saint by a grateful people after her death."|author=Jawaharlal Nehru|source=''The Discovery of India'' (1946)<ref>Jawaharlal Nehru (1946) ''[[The Discovery of India]]''. Meridian Books. p. 304. {{ISBN|978-0-19-562359-8}}</ref>}} {{Blockquote|text="For thirty years her reign of peace,<br>The land in blessing did increase;<br>And she was blessed by every tongue,<br>By stern and gentle, old and young.<br>Yea, even the children at their mother's feet,<br>Are taught such homely rhyming to repeat.<br>In latter days from Brahma came,<br>To rule our land, a noble Dame,<br>Kind was her heart and bright her fame,<br>And Ahilya was her honored name."|author=Joanna Baillie|source=''English Poem'' (1849)}} 1820 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅವರ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವಾಗ, ಮಧ್ಯ ಭಾರತದ 'ವಸಾಹತು' ದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ನೇರವಾಗಿ ಕಾಳಜಿವಹಿಸುವ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಸರ್ ಜಾನ್ ಮಾಲ್ಕಮ್ ಇವರ ಕಾರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಛು ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು.  {{Blockquote|text="Ahilyabai's extraordinary ability won her the regard of her subjects and of the other [[Maratha Confederacy|Maratha confederates]], including Nana Phadnavis. With the natives of Malwa... her name is sainted and she has styled an avatar or Incarnation of the Divinity. In the soberest view that can be taken of her character, she certainly appears, within her limited sphere, to have been one of the purest and most exemplary rulers that ever existed."|author=[[John Malcolm]]|source=''A Memoir of Central India'' <ref>Malcolm, J., A Memoir of Central India, quoted in {{cite book|author=John Keay|title=India: A History|url=https://books.google.com/books?id=3aeQqmcXBhoC|year=2000|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3797-5|page=407}}</ref>}} {{blockquote|text="This great ruler in Indore encouraged all within her realm to do their best, Merchants produced their finest clothes, trade flourished, the farmers were at peace and oppression ceased, for each case that came to the queen's notice was dealt with severely. She loved to see her people prosper, and to watch the fine cities grow, and to watch that her subjects were not afraid to display their wealth, lest the ruler should snatch it from them. Far and wide the roads were planted with shady trees, and wells were made, and rest-houses for travelers. The poor, the homeless, the orphaned were all helped according to their needs. The Bhils who had long been the torment of all caravans were routed from their mountain fastnesses and persuaded to settle down as honest farmers. Hindu and Musalman alike revered the famous Queen and prayed for her long life. Her last great sorrow was when her daughter became a Sati upon the death of Yashwantrao Phanse. Ahalya Bai was seventy years old when her long and splendid life closed. Indore long mourned its noble Queen, happy had been her reign, and her memory is cherished with deep reverence unto this day."|author=[[Annie Besant]]<ref>{{cite book|author=Annie Besant|title=Children of the Motherland|url=https://books.google.com/books?id=8VLatAEACAAJ|date= 2018|publisher=CHIZINE PUBN|isbn=978-1-377-17734-2|pages=290–291}}</ref>}} {{blockquote|text="From the original papers and letters, it becomes clear that she was the first-class politician, and that was why she readily extended her support to [[Mahadji Shinde]]. I have no hesitation in saying that without the support of Ahilyabai, Mahadji would never have gained so much importance in the politics of northern India."|author=Historian Judunath Sarkar}}{{blockquote|text="Definitely no woman and no ruler are like Ahilyabai Holkar."|author=[[Nizam of Hyderabad]]{{Which|date=February 2024}}}}  {{blockquote|text="It reveals beyond doubt that all ideal virtues described by [[Plato]] and Bhattacharya were present in her personalities like Dilip, Janak, Shri Ram, Shri Krishna, and Yudhishthir. After thorough scrutiny of the long history of the world, we find only one personality of Lokmata Devi Ahilya that represents an absolutely ideal ruler."|author=Arvind Javlekar<ref>{{cite book|author=Arvind Javlekar|title=Lokmata Ahilyabai|url=https://books.google.com/books?id=voYn9a1EBkIC|date=2002|publisher=Ocean Books|isbn=978-81-88322-08-4|page=140}}</ref>}} ಜಾನ್ ಕೀ ಅವಳನ್ನು 'ದಿ ಫಿಲಾಸಫರ್ ಕ್ವೀನ್' ಎಂದು ಕರೆದರು, ಬಹುಶಃ ಇದು ' ಫಿಲಾಸಫರ್ ಕಿಂಗ್ ' ಭೋಜ್ ಅನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. {{ನುಡಿಮುತ್ತು|"Ahilyabai Holkar, the 'philosopher-queen' of Malwa, had evidently been an acute observer of the wider political scene. In a letter to the Peshwa in 1772, she had warned against association with the British and likened their embrace to a bear-hug: "Other beasts, like tigers, can be killed by might or contrivance, but to kill a bear it is very difficult. It will die only if you kill it straight in the face, Or else, once caught in its powerful hold, the bear will kill its prey by tickling. Such is the way of the English. And in view of this, it is difficult to triumph over them."}} {{blockquote|text="The Great [[Maratha]] lady who affords the noblest example of wisdom, goodness, and virtue. [[Akbar]] is among male sovereigns, and Ahilyabai is among female sovereigns".|author=An English writer quoted in the book ''Ahilya Bai Holkar'' by Khadpekar<ref>Quote of an English writer given in the book ''Ahilya Bai Holkar'' by Khadpekar</ref>}} 25 ಆಗಸ್ಟ್ 1996 ರಂದು [[ಭಾರತ|ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯವು]] ಅವಳ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಂಚೆಚೀಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.<ref>{{Cite web |date=25 August 1996 |title=Ahilyabai Holkar |url=http://www.indianpost.com/viewstamp.php/Alpha/A/AHILYABAI%20HOLKAR |access-date=17 September 2012 |publisher=Indianpost.com}}</ref> ಮಹಾನ್ ಆಡಳಿತಗಾರನಿಗೆ ಗೌರವವಾಗಿ ಇಂದೋರ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಂತೆಯೇ, ಇಂದೋರ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="DAUniv"/> 13 ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರಂದು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು [[ಅಹ್ಮದ್ ನಗರ|ಅಹ್ಮದ್‌ನಗರವನ್ನು]] ಅಹಲ್ಯಾನಗರ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲು ಅನುಮೋದಿಸಿತು.<ref>{{Cite news |last=Banerjee |first=Shoumojit |date=2024-03-13 |title=Maharashtra's Ahmednagar to be officially called 'Ahilyanagar' |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/maharashtras-ahmednagar-to-be-officially-called-ahilyanagar/article67947010.ece |access-date=2024-03-13 |issn=0971-751X}}</ref> == ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ == * ಲೋಕಸಭೆಯ ಮಾಜಿ ಸ್ಪೀಕರ್ [[ಸುಮಿತ್ರಾ ಮಹಾಜನ್|ಸುಮಿತ್ರಾ ಮಹಾಜನ್ ಅವರು]] ಅಹಲ್ಯಾದೇವಿ ಹೋಳ್ಕರ್ ಅವರ ಜೀವನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ "ಮಾತೋಶ್ರೀ" ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=ISs6DwAAQBAJ|title=Matoshree: Matoshree: सुमित्रा महाजन's Tale of Motherhood and Legacy|last=Mahajan|first=Sumitra|date=2021-01-19|publisher=Prabhat Prakashan|isbn=978-93-5266-133-6|language=hi}}</ref> * ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಚಲನಚಿತ್ರವು 2002 ರಲ್ಲಿ ಮಲ್ಲಿಕಾ ಪ್ರಸಾದ್ ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿಯಾಗಿ, [[ಶಬಾನ ಆಜ್ಮಿ|ಶಬಾನಾ ಅಜ್ಮಿ]] ಹರ್ಕುಬಾಯಿಯಾಗಿ (ಖಂಡ ರಾಣಿ, ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್ ಅವರ ಪತ್ನಿ) ಮತ್ತು ಸದಾಶಿವ ಅಮ್ರಾಪುರ್ಕರ್ ಅವರನ್ನು ಮಲ್ಹಾರ್ ರಾವ್ ಹೋಳ್ಕರ್, ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿಯ ಮಾವ ಆಗಿ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |title=NFDC: Cinemas of India |url=http://www.nfdcindia.com/view_film.php?film_id=150&categories_id=5 |access-date=17 September 2012 |publisher=Nfdcindia.com |archive-date=13 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081013172437/http://www.nfdcindia.com/view_film.php?film_id=150&categories_id=5 |url-status=dead }}</ref> * UGC-CEC ಚಾನೆಲ್ VYAS ಗಾಗಿ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರವನ್ನು ಇಂದೋರ್‌ನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮಲ್ಟಿಮೀಡಿಯಾ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರವು ಆಕೆಯ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಕುರಿತು ಮಾಡಿದೆ. * [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ|ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ]] [[ಠಾಣೆ|ಥಾಣೆ]] ನಗರದಲ್ಲಿ, ಮಕ್ಕಳ ಉದ್ಯಾನವನಕ್ಕೆ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು 'ಅಹಲ್ಯಾದೇವಿ ಹೋಳ್ಕರ್ ಉದ್ಯಾನ' ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಅದೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ಆಕೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ರಸ್ತೆಗೆ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. * [[ಇಂದೋರ್|ಇಂದೋರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ]] ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಅವರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಹೋಳ್ಕರ್ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. * [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ|ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ]] ಇಂದೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ದೇವಿ ಅಹಲ್ಯಾ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಎರಡು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿವೆ ಮತ್ತು [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ|ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ]] ಸೋಲಾಪುರದಲ್ಲಿ [[ಸೋಲಾಪುರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ|ಪುಣ್ಯಶ್ಲೋಕ ಅಹಲ್ಯಾದೇವಿ ಹೋಳ್ಕರ್ ಸೋಲಾಪುರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವಿದೆ]]. * 2006 ರಲ್ಲಿ, ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ [[ಭೈರೋನ್ ಸಿಂಗ್ ಶೇಖಾವತ್]] ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಕಟ್ಟಡದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಅವರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿದರು. * 1994 ರ [[ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆ|ಹಿಂದಿ]] TV ಸರಣಿ ''ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಮರಾಠದಲ್ಲಿ'', ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮೃಣಾಲ್ ಕುಲಕರ್ಣಿಯವರು ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ. * 2016 ರಲ್ಲಿ, ''ಆವಾಜ್: ಪುಣ್ಯಶ್ಲೋಕ ಅಹಿಲಿಬಾಯಿ ಹೋಳ್ಕರ್'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯು ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು, ಊರ್ಮಿಳಾ ಕೊಠಾರೆ ಅಹಿಲಿಬಾಯಿಯಾಗಿ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. * 2021 ರಲ್ಲಿ, ಸೋನಿಯಲ್ಲಿ ''ಪುಣ್ಯಶ್ಲೋಕ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ'' ಎಂಬ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು. ಅದಿತಿ ಜಲ್ತಾರೆ ಯುವ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಏತಾಶಾ ಸಂಸಗಿರಿ ವಯಸ್ಕ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. * ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ 15 (ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ) ಅನ್ನು ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ರಸ್ತೆ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references /> [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಮುದಾಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ]] lt42emw0r5tnce0lhkvexhgbr1wta3v 0 58495 1306179 1169350 2025-06-06T14:41:23Z Kpbolumbu 1019 1306179 wikitext text/x-wiki {{Infobox book <!-- |italic title = (see above) --> | name = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ | image = MarulaMuniyanaKaggaCover.jpg | caption = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಪುಸ್ತಕದ ಮುಖಪುಟ | alt = | author = [[ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] | title_orig = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ ಭಾಗ ೨ | orig_lang_code = | title_working = | translator = | illustrator = | cover_artist = | country = ಭಾರತ | language = ಕನ್ನಡ | series = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ | subject = | genre = | pub_date = 1984 | publisher = [[ಕಾವ್ಯಾಲಯ]], ಮೈಸೂರು | media_type = ಪೇಪರ್'ಬ್ಯಾಕ್ | pages = ೨೧೭ | awards = | isbn = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = | wikisource = }} ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ">{{cite news|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ|url=http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga}}</ref> [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]]ದ ಮುಂದುವರಿದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಡಿವಿಜಿಯವರ ಮರಣಾನಂತರ ಆಯ್ದು ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಕವಿತೆಗಳ ಗೊಂಚಲು. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಕುರಿತು ಅತೀವ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಭಾವಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮರುಳನೊಬ್ಬ ಬರೆದಿರುವಂತೆ ತೋರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಪ್ರಬುದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜ್ಞಾನಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಒಂದೊಂದು ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಬಹುದು. "ಮರುಳ ಮುನಿಯನು ನಾನು ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ" ಎಂದಿದ್ದರೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನಿಗಿಂತಲೂ ಮಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಹೆಚ್ಚು ಅನುಭವ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇದರ ಒಂದೊಂದು ಸಾಲನ್ನೂ ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಅನುಭವಿಸಿ ಬರೆದರು. ==ವಿವರ== [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ|ಡಿವಿಜಿ]] ಕಾಲಾಕಾಲಕ್ಕೆ ಬರೆದಿರುವ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯಾವಾಗ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳಲಿವೆಯೆಂದು ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಡಿವಿಜಿ ಅವರಿಗೆ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಒಡನಾಟವಿದ್ದುದರಿಂದ ಅವರ ಸೊಸೆ ವಸಂತಮ್ಮ (ಬಿಜಿಎಲ್ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ) ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು. ಸಂಸ್ಥೆ ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಿತಿಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿ ನಿಟ್ಟೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಯರನ್ನು ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು. ಆ ಸಮಿತಿ ಡಿವಿಜಿಯವರ ಸಮಾನಮನಸ್ಕರೂ ಆಪ್ತರೂ ಆದಂಥ ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರಿಗೆ ಕವಿತೆಗಳ ಕರಡು ತಿದ್ದಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಕರಡು ತಿದ್ದುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಬಹಳ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಕೆಲವೆಡೆ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಕೆಲವೆಡೆ ಪದಗಳು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದುವು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಛಂದಸ್ಸಿಗೂ ಅರ್ಥಕ್ಕೂ ಚ್ಯುತಿಯಾಗದಂತೆ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ನಿವಾರಿಸಿದರು. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಸೇರಿಸಿದ ಪದಗಳನ್ನೂ ಸಾಲುಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಅನುಬಂಧವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಓದಬಹುದು.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ"/><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ">{{cite news |url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%A4%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE |title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ |author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ |publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ |date=ಜನವರಿ 26, 2014 |accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014 |location=ಬೆಂಗಳೂರು }}{{Dead link|date=ಮೇ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ">{{cite news|url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ|author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ|publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ|date=ಜುಲಾಯಿ 15, 2012|accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014|location=ಬೆಂಗಳೂರು|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304214311/http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|url-status=dead}}</ref> ==ಕವಿತೆಗಳು== ಬೆಟ್ಟತಿಟ್ಟುಗಳಿಂದೆ ವಾಯುರಭಸಕೆ ತಡೆಯೆ? | <br /> ತಿಟ್ಟುತಗ್ಗುಗಳಿಂದೆ ಹೊಳೆ (ಹರಿಯದಿಹುದೆ)? ||<br /> ರಟ್ಟೆಬೆಟ್ಟುಗಳು ಬಾಗದೆ (ನೆಟ್ಟಗಿರಬಹುದೆ)? |<br /> ಸೊಟ್ಟಿಗುಂ ಬೆಲೆಯುಂಟು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೨) ಅಂದಿನಂದಂದಿಗದು ಮುಂದೆ ಸಾಗುವ ಲೀಲೆ |<br /> ಸಂಧಾನಗಳನೆಲ್ಲ ಮೀರ‍್ದುದಾ ಲೀಲೆ ||<br /> ಅಂದಂದಿಗಂದಂದು ಬಂದಿಹುದು ಕರ್ತವ್ಯ |<br /> ಸಂದುದನು ನಿರ್ವಹಿಸು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೩) ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೮೨೫ ಕವಿತೆಗಳಿವೆ. ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕಿಂತ ೧೨೦ ಕಡಿಮೆ.<ref name="ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ">{{cite book|author=ಜಿ ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ|title=ಡಿ.ವಿ. ಗುಂಡಪ್ಪ|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10, 1995|publisher=ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾದೆಮಿ|isbn=81-260-1386-9}}</ref> ಆದರೆ ಒಟ್ಟಂದದಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಮಿಗಿಲೆಂದು ಬಲ್ಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ">{{cite book|author=[[ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ]]|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿ|year=1984|publisher=ಕಾವ್ಯಾಲಯ ಪ್ರಕಾಶನ, ಮೈಸೂರು ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ}}</ref> ==ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಓದಲು== * [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]] * [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] *[http://marulamuniya.blogspot.in/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಕುರಿತಾದ ಬ್ಲೋಗ್] *[http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130802123848/http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ |date=2013-08-02 }} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ]] ii94nere9aggrrmkozuq83esl2njtoc 1306180 1306179 2025-06-06T14:42:16Z Kpbolumbu 1019 1306180 wikitext text/x-wiki {{Infobox book <!-- |italic title = (see above) --> | name = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ | image = File:MarulaMuniyanaKaggaCover.jpg | caption = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಪುಸ್ತಕದ ಮುಖಪುಟ | alt = | author = [[ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] | title_orig = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ ಭಾಗ ೨ | orig_lang_code = | title_working = | translator = | illustrator = | cover_artist = | country = ಭಾರತ | language = ಕನ್ನಡ | series = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ | subject = | genre = | pub_date = 1984 | publisher = [[ಕಾವ್ಯಾಲಯ]], ಮೈಸೂರು | media_type = ಪೇಪರ್'ಬ್ಯಾಕ್ | pages = ೨೧೭ | awards = | isbn = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = | wikisource = }} ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ">{{cite news|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ|url=http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga}}</ref> [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]]ದ ಮುಂದುವರಿದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಡಿವಿಜಿಯವರ ಮರಣಾನಂತರ ಆಯ್ದು ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಕವಿತೆಗಳ ಗೊಂಚಲು. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಕುರಿತು ಅತೀವ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಭಾವಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮರುಳನೊಬ್ಬ ಬರೆದಿರುವಂತೆ ತೋರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಪ್ರಬುದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜ್ಞಾನಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಒಂದೊಂದು ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಬಹುದು. "ಮರುಳ ಮುನಿಯನು ನಾನು ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ" ಎಂದಿದ್ದರೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನಿಗಿಂತಲೂ ಮಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಹೆಚ್ಚು ಅನುಭವ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇದರ ಒಂದೊಂದು ಸಾಲನ್ನೂ ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಅನುಭವಿಸಿ ಬರೆದರು. ==ವಿವರ== [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ|ಡಿವಿಜಿ]] ಕಾಲಾಕಾಲಕ್ಕೆ ಬರೆದಿರುವ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯಾವಾಗ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳಲಿವೆಯೆಂದು ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಡಿವಿಜಿ ಅವರಿಗೆ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಒಡನಾಟವಿದ್ದುದರಿಂದ ಅವರ ಸೊಸೆ ವಸಂತಮ್ಮ (ಬಿಜಿಎಲ್ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ) ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು. ಸಂಸ್ಥೆ ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಿತಿಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿ ನಿಟ್ಟೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಯರನ್ನು ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು. ಆ ಸಮಿತಿ ಡಿವಿಜಿಯವರ ಸಮಾನಮನಸ್ಕರೂ ಆಪ್ತರೂ ಆದಂಥ ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರಿಗೆ ಕವಿತೆಗಳ ಕರಡು ತಿದ್ದಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಕರಡು ತಿದ್ದುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಬಹಳ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಕೆಲವೆಡೆ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಕೆಲವೆಡೆ ಪದಗಳು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದುವು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಛಂದಸ್ಸಿಗೂ ಅರ್ಥಕ್ಕೂ ಚ್ಯುತಿಯಾಗದಂತೆ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ನಿವಾರಿಸಿದರು. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಸೇರಿಸಿದ ಪದಗಳನ್ನೂ ಸಾಲುಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಅನುಬಂಧವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಓದಬಹುದು.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ"/><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ">{{cite news |url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%A4%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE |title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ |author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ |publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ |date=ಜನವರಿ 26, 2014 |accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014 |location=ಬೆಂಗಳೂರು }}{{Dead link|date=ಮೇ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ">{{cite news|url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ|author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ|publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ|date=ಜುಲಾಯಿ 15, 2012|accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014|location=ಬೆಂಗಳೂರು|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304214311/http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|url-status=dead}}</ref> ==ಕವಿತೆಗಳು== ಬೆಟ್ಟತಿಟ್ಟುಗಳಿಂದೆ ವಾಯುರಭಸಕೆ ತಡೆಯೆ? | <br /> ತಿಟ್ಟುತಗ್ಗುಗಳಿಂದೆ ಹೊಳೆ (ಹರಿಯದಿಹುದೆ)? ||<br /> ರಟ್ಟೆಬೆಟ್ಟುಗಳು ಬಾಗದೆ (ನೆಟ್ಟಗಿರಬಹುದೆ)? |<br /> ಸೊಟ್ಟಿಗುಂ ಬೆಲೆಯುಂಟು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೨) ಅಂದಿನಂದಂದಿಗದು ಮುಂದೆ ಸಾಗುವ ಲೀಲೆ |<br /> ಸಂಧಾನಗಳನೆಲ್ಲ ಮೀರ‍್ದುದಾ ಲೀಲೆ ||<br /> ಅಂದಂದಿಗಂದಂದು ಬಂದಿಹುದು ಕರ್ತವ್ಯ |<br /> ಸಂದುದನು ನಿರ್ವಹಿಸು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೩) ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೮೨೫ ಕವಿತೆಗಳಿವೆ. ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕಿಂತ ೧೨೦ ಕಡಿಮೆ.<ref name="ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ">{{cite book|author=ಜಿ ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ|title=ಡಿ.ವಿ. ಗುಂಡಪ್ಪ|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10, 1995|publisher=ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾದೆಮಿ|isbn=81-260-1386-9}}</ref> ಆದರೆ ಒಟ್ಟಂದದಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಮಿಗಿಲೆಂದು ಬಲ್ಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ">{{cite book|author=[[ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ]]|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿ|year=1984|publisher=ಕಾವ್ಯಾಲಯ ಪ್ರಕಾಶನ, ಮೈಸೂರು ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ}}</ref> ==ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಓದಲು== * [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]] * [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] *[http://marulamuniya.blogspot.in/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಕುರಿತಾದ ಬ್ಲೋಗ್] *[http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130802123848/http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ |date=2013-08-02 }} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ]] llcz15eu0fqzzan7yyrslodcknu0ngv 1306181 1306180 2025-06-06T14:42:31Z Kpbolumbu 1019 1306181 wikitext text/x-wiki {{Infobox book <!-- |italic title = (see above) --> | name = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ | image = MarulaMuniyanaKaggaCover.jpg | caption = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಪುಸ್ತಕದ ಮುಖಪುಟ | alt = | author = [[ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] | title_orig = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ ಭಾಗ ೨ | orig_lang_code = | title_working = | translator = | illustrator = | cover_artist = | country = ಭಾರತ | language = ಕನ್ನಡ | series = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ | subject = | genre = | pub_date = 1984 | publisher = [[ಕಾವ್ಯಾಲಯ]], ಮೈಸೂರು | media_type = ಪೇಪರ್'ಬ್ಯಾಕ್ | pages = ೨೧೭ | awards = | isbn = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = | wikisource = }} ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ">{{cite news|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ|url=http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga}}</ref> [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]]ದ ಮುಂದುವರಿದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಡಿವಿಜಿಯವರ ಮರಣಾನಂತರ ಆಯ್ದು ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಕವಿತೆಗಳ ಗೊಂಚಲು. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಕುರಿತು ಅತೀವ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಭಾವಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮರುಳನೊಬ್ಬ ಬರೆದಿರುವಂತೆ ತೋರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಪ್ರಬುದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜ್ಞಾನಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಒಂದೊಂದು ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಬಹುದು. "ಮರುಳ ಮುನಿಯನು ನಾನು ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ" ಎಂದಿದ್ದರೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನಿಗಿಂತಲೂ ಮಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಹೆಚ್ಚು ಅನುಭವ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇದರ ಒಂದೊಂದು ಸಾಲನ್ನೂ ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಅನುಭವಿಸಿ ಬರೆದರು. ==ವಿವರ== [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ|ಡಿವಿಜಿ]] ಕಾಲಾಕಾಲಕ್ಕೆ ಬರೆದಿರುವ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯಾವಾಗ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳಲಿವೆಯೆಂದು ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಡಿವಿಜಿ ಅವರಿಗೆ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಒಡನಾಟವಿದ್ದುದರಿಂದ ಅವರ ಸೊಸೆ ವಸಂತಮ್ಮ (ಬಿಜಿಎಲ್ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ) ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು. ಸಂಸ್ಥೆ ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಿತಿಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿ ನಿಟ್ಟೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಯರನ್ನು ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು. ಆ ಸಮಿತಿ ಡಿವಿಜಿಯವರ ಸಮಾನಮನಸ್ಕರೂ ಆಪ್ತರೂ ಆದಂಥ ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರಿಗೆ ಕವಿತೆಗಳ ಕರಡು ತಿದ್ದಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಕರಡು ತಿದ್ದುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಬಹಳ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಕೆಲವೆಡೆ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಕೆಲವೆಡೆ ಪದಗಳು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದುವು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಛಂದಸ್ಸಿಗೂ ಅರ್ಥಕ್ಕೂ ಚ್ಯುತಿಯಾಗದಂತೆ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ನಿವಾರಿಸಿದರು. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಸೇರಿಸಿದ ಪದಗಳನ್ನೂ ಸಾಲುಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಅನುಬಂಧವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಓದಬಹುದು.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ"/><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ">{{cite news |url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%A4%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE |title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ |author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ |publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ |date=ಜನವರಿ 26, 2014 |accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014 |location=ಬೆಂಗಳೂರು }}{{Dead link|date=ಮೇ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ">{{cite news|url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ|author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ|publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ|date=ಜುಲಾಯಿ 15, 2012|accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014|location=ಬೆಂಗಳೂರು|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304214311/http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|url-status=dead}}</ref> ==ಕವಿತೆಗಳು== ಬೆಟ್ಟತಿಟ್ಟುಗಳಿಂದೆ ವಾಯುರಭಸಕೆ ತಡೆಯೆ? | <br /> ತಿಟ್ಟುತಗ್ಗುಗಳಿಂದೆ ಹೊಳೆ (ಹರಿಯದಿಹುದೆ)? ||<br /> ರಟ್ಟೆಬೆಟ್ಟುಗಳು ಬಾಗದೆ (ನೆಟ್ಟಗಿರಬಹುದೆ)? |<br /> ಸೊಟ್ಟಿಗುಂ ಬೆಲೆಯುಂಟು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೨) ಅಂದಿನಂದಂದಿಗದು ಮುಂದೆ ಸಾಗುವ ಲೀಲೆ |<br /> ಸಂಧಾನಗಳನೆಲ್ಲ ಮೀರ‍್ದುದಾ ಲೀಲೆ ||<br /> ಅಂದಂದಿಗಂದಂದು ಬಂದಿಹುದು ಕರ್ತವ್ಯ |<br /> ಸಂದುದನು ನಿರ್ವಹಿಸು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೩) ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೮೨೫ ಕವಿತೆಗಳಿವೆ. ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕಿಂತ ೧೨೦ ಕಡಿಮೆ.<ref name="ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ">{{cite book|author=ಜಿ ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ|title=ಡಿ.ವಿ. ಗುಂಡಪ್ಪ|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10, 1995|publisher=ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾದೆಮಿ|isbn=81-260-1386-9}}</ref> ಆದರೆ ಒಟ್ಟಂದದಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಮಿಗಿಲೆಂದು ಬಲ್ಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ">{{cite book|author=[[ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ]]|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿ|year=1984|publisher=ಕಾವ್ಯಾಲಯ ಪ್ರಕಾಶನ, ಮೈಸೂರು ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ}}</ref> ==ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಓದಲು== * [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]] * [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] *[http://marulamuniya.blogspot.in/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಕುರಿತಾದ ಬ್ಲೋಗ್] *[http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130802123848/http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ |date=2013-08-02 }} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ]] ii94nere9aggrrmkozuq83esl2njtoc 1306183 1306181 2025-06-06T15:02:31Z Kpbolumbu 1019 1306183 wikitext text/x-wiki {{Infobox book <!-- |italic title = (see above) --> | name = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ | image = | caption = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಪುಸ್ತಕದ ಮುಖಪುಟ | alt = | author = [[ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] | title_orig = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ ಭಾಗ ೨ | orig_lang_code = | title_working = | translator = | illustrator = | cover_artist = | country = ಭಾರತ | language = ಕನ್ನಡ | series = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ | subject = | genre = | pub_date = 1984 | publisher = [[ಕಾವ್ಯಾಲಯ]], ಮೈಸೂರು | media_type = ಪೇಪರ್'ಬ್ಯಾಕ್ | pages = ೨೧೭ | awards = | isbn = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = | wikisource = }} ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ">{{cite news|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ|url=http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga}}</ref> [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]]ದ ಮುಂದುವರಿದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಡಿವಿಜಿಯವರ ಮರಣಾನಂತರ ಆಯ್ದು ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಕವಿತೆಗಳ ಗೊಂಚಲು. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಕುರಿತು ಅತೀವ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಭಾವಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮರುಳನೊಬ್ಬ ಬರೆದಿರುವಂತೆ ತೋರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಪ್ರಬುದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜ್ಞಾನಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಒಂದೊಂದು ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಬಹುದು. "ಮರುಳ ಮುನಿಯನು ನಾನು ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ" ಎಂದಿದ್ದರೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನಿಗಿಂತಲೂ ಮಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಹೆಚ್ಚು ಅನುಭವ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇದರ ಒಂದೊಂದು ಸಾಲನ್ನೂ ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಅನುಭವಿಸಿ ಬರೆದರು. ==ವಿವರ== [[File:MarulaMuniyanaKaggaCover.jpg|thumb|ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಪುಸ್ತಕದ ಮುಖಪುಟ]] [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ|ಡಿವಿಜಿ]] ಕಾಲಾಕಾಲಕ್ಕೆ ಬರೆದಿರುವ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯಾವಾಗ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳಲಿವೆಯೆಂದು ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಡಿವಿಜಿ ಅವರಿಗೆ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಒಡನಾಟವಿದ್ದುದರಿಂದ ಅವರ ಸೊಸೆ ವಸಂತಮ್ಮ (ಬಿಜಿಎಲ್ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ) ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು. ಸಂಸ್ಥೆ ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಿತಿಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿ ನಿಟ್ಟೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಯರನ್ನು ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು. ಆ ಸಮಿತಿ ಡಿವಿಜಿಯವರ ಸಮಾನಮನಸ್ಕರೂ ಆಪ್ತರೂ ಆದಂಥ ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರಿಗೆ ಕವಿತೆಗಳ ಕರಡು ತಿದ್ದಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಕರಡು ತಿದ್ದುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಬಹಳ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಕೆಲವೆಡೆ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಕೆಲವೆಡೆ ಪದಗಳು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದುವು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಛಂದಸ್ಸಿಗೂ ಅರ್ಥಕ್ಕೂ ಚ್ಯುತಿಯಾಗದಂತೆ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ನಿವಾರಿಸಿದರು. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಸೇರಿಸಿದ ಪದಗಳನ್ನೂ ಸಾಲುಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಅನುಬಂಧವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಓದಬಹುದು.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ"/><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ">{{cite news |url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%A4%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE |title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ |author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ |publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ |date=ಜನವರಿ 26, 2014 |accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014 |location=ಬೆಂಗಳೂರು }}{{Dead link|date=ಮೇ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ">{{cite news|url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ|author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ|publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ|date=ಜುಲಾಯಿ 15, 2012|accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014|location=ಬೆಂಗಳೂರು|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304214311/http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|url-status=dead}}</ref> ==ಕವಿತೆಗಳು== ಬೆಟ್ಟತಿಟ್ಟುಗಳಿಂದೆ ವಾಯುರಭಸಕೆ ತಡೆಯೆ? | <br /> ತಿಟ್ಟುತಗ್ಗುಗಳಿಂದೆ ಹೊಳೆ (ಹರಿಯದಿಹುದೆ)? ||<br /> ರಟ್ಟೆಬೆಟ್ಟುಗಳು ಬಾಗದೆ (ನೆಟ್ಟಗಿರಬಹುದೆ)? |<br /> ಸೊಟ್ಟಿಗುಂ ಬೆಲೆಯುಂಟು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೨) ಅಂದಿನಂದಂದಿಗದು ಮುಂದೆ ಸಾಗುವ ಲೀಲೆ |<br /> ಸಂಧಾನಗಳನೆಲ್ಲ ಮೀರ‍್ದುದಾ ಲೀಲೆ ||<br /> ಅಂದಂದಿಗಂದಂದು ಬಂದಿಹುದು ಕರ್ತವ್ಯ |<br /> ಸಂದುದನು ನಿರ್ವಹಿಸು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೩) ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೮೨೫ ಕವಿತೆಗಳಿವೆ. ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕಿಂತ ೧೨೦ ಕಡಿಮೆ.<ref name="ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ">{{cite book|author=ಜಿ ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ|title=ಡಿ.ವಿ. ಗುಂಡಪ್ಪ|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10, 1995|publisher=ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾದೆಮಿ|isbn=81-260-1386-9}}</ref> ಆದರೆ ಒಟ್ಟಂದದಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಮಿಗಿಲೆಂದು ಬಲ್ಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ">{{cite book|author=[[ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ]]|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿ|year=1984|publisher=ಕಾವ್ಯಾಲಯ ಪ್ರಕಾಶನ, ಮೈಸೂರು ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ}}</ref> ==ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಓದಲು== * [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]] * [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] *[http://marulamuniya.blogspot.in/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಕುರಿತಾದ ಬ್ಲೋಗ್] *[http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130802123848/http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ |date=2013-08-02 }} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ]] edaakkfq1flbvxqke57ctd1tu0t9xp8 1306184 1306183 2025-06-06T15:05:11Z Kpbolumbu 1019 1306184 wikitext text/x-wiki {{Infobox book <!-- |italic title = (see above) --> | name = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ | image = | caption = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಪುಸ್ತಕದ ಮುಖಪುಟ | alt = | author = [[ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] | title_orig = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ ಭಾಗ ೨ | orig_lang_code = | title_working = | translator = | illustrator = | cover_artist = | country = ಭಾರತ | language = ಕನ್ನಡ | series = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ | subject = | genre = | pub_date = 1984 | publisher = [[ಕಾವ್ಯಾಲಯ]], ಮೈಸೂರು | media_type = ಪೇಪರ್'ಬ್ಯಾಕ್ | pages = ೨೧೭ | awards = | isbn = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = | wikisource = }} '''ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ'''<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ">{{cite news|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ|url=http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga}}</ref> [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]]ದ ಮುಂದುವರಿದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಡಿವಿಜಿಯವರ ಮರಣಾನಂತರ ಆಯ್ದು ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಕವಿತೆಗಳ ಗೊಂಚಲು. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಕುರಿತು ಅತೀವ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಭಾವಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮರುಳನೊಬ್ಬ ಬರೆದಿರುವಂತೆ ತೋರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಪ್ರಬುದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜ್ಞಾನಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಒಂದೊಂದು ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಬಹುದು. "ಮರುಳ ಮುನಿಯನು ನಾನು ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ" ಎಂದಿದ್ದರೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನಿಗಿಂತಲೂ ಮಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಹೆಚ್ಚು ಅನುಭವ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇದರ ಒಂದೊಂದು ಸಾಲನ್ನೂ ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಅನುಭವಿಸಿ ಬರೆದರು. ==ವಿವರ== [[File:MarulaMuniyanaKaggaCover.jpg|thumb|ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಪುಸ್ತಕದ ಮುಖಪುಟ]] [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ|ಡಿವಿಜಿ]] ಕಾಲಾಕಾಲಕ್ಕೆ ಬರೆದಿರುವ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯಾವಾಗ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳಲಿವೆಯೆಂದು ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಡಿವಿಜಿ ಅವರಿಗೆ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಒಡನಾಟವಿದ್ದುದರಿಂದ ಅವರ ಸೊಸೆ ವಸಂತಮ್ಮ (ಬಿಜಿಎಲ್ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ) ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು. ಸಂಸ್ಥೆ ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಿತಿಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿ ನಿಟ್ಟೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಯರನ್ನು ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು. ಆ ಸಮಿತಿ ಡಿವಿಜಿಯವರ ಸಮಾನಮನಸ್ಕರೂ ಆಪ್ತರೂ ಆದಂಥ ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರಿಗೆ ಕವಿತೆಗಳ ಕರಡು ತಿದ್ದಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಕರಡು ತಿದ್ದುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಬಹಳ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಕೆಲವೆಡೆ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಕೆಲವೆಡೆ ಪದಗಳು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದುವು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಛಂದಸ್ಸಿಗೂ ಅರ್ಥಕ್ಕೂ ಚ್ಯುತಿಯಾಗದಂತೆ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ನಿವಾರಿಸಿದರು. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಸೇರಿಸಿದ ಪದಗಳನ್ನೂ ಸಾಲುಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಅನುಬಂಧವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಓದಬಹುದು.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ"/><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ">{{cite news |url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%A4%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE |title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ |author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ |publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ |date=ಜನವರಿ 26, 2014 |accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014 |location=ಬೆಂಗಳೂರು }}{{Dead link|date=ಮೇ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ">{{cite news|url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ|author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ|publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ|date=ಜುಲಾಯಿ 15, 2012|accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014|location=ಬೆಂಗಳೂರು|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304214311/http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|url-status=dead}}</ref> ==ಕವಿತೆಗಳು== ಬೆಟ್ಟತಿಟ್ಟುಗಳಿಂದೆ ವಾಯುರಭಸಕೆ ತಡೆಯೆ? | <br /> ತಿಟ್ಟುತಗ್ಗುಗಳಿಂದೆ ಹೊಳೆ (ಹರಿಯದಿಹುದೆ)? ||<br /> ರಟ್ಟೆಬೆಟ್ಟುಗಳು ಬಾಗದೆ (ನೆಟ್ಟಗಿರಬಹುದೆ)? |<br /> ಸೊಟ್ಟಿಗುಂ ಬೆಲೆಯುಂಟು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೨) ಅಂದಿನಂದಂದಿಗದು ಮುಂದೆ ಸಾಗುವ ಲೀಲೆ |<br /> ಸಂಧಾನಗಳನೆಲ್ಲ ಮೀರ‍್ದುದಾ ಲೀಲೆ ||<br /> ಅಂದಂದಿಗಂದಂದು ಬಂದಿಹುದು ಕರ್ತವ್ಯ |<br /> ಸಂದುದನು ನಿರ್ವಹಿಸು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೩) ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೮೨೫ ಕವಿತೆಗಳಿವೆ. ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕಿಂತ ೧೨೦ ಕಡಿಮೆ.<ref name="ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ">{{cite book|author=ಜಿ ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ|title=ಡಿ.ವಿ. ಗುಂಡಪ್ಪ|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10, 1995|publisher=ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾದೆಮಿ|isbn=81-260-1386-9}}</ref> ಆದರೆ ಒಟ್ಟಂದದಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಮಿಗಿಲೆಂದು ಬಲ್ಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ">{{cite book|author=[[ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ]]|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿ|year=1984|publisher=ಕಾವ್ಯಾಲಯ ಪ್ರಕಾಶನ, ಮೈಸೂರು ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ}}</ref> ==ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಓದಲು== * [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]] * [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] *[http://marulamuniya.blogspot.in/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಕುರಿತಾದ ಬ್ಲೋಗ್] *[http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130802123848/http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ |date=2013-08-02 }} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ]] 2v2tq7ej390c8ag1yst7gg2tgjv0twx 1306185 1306184 2025-06-06T15:11:56Z Kpbolumbu 1019 1306185 wikitext text/x-wiki {{Infobox book <!-- |italic title = (see above) --> | name = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ | image = | caption = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಪುಸ್ತಕದ ಮುಖಪುಟ | alt = | author = [[ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] | title_orig = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ ಭಾಗ ೨ | orig_lang_code = | title_working = | translator = | illustrator = | cover_artist = | country = ಭಾರತ | language = ಕನ್ನಡ | series = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ | subject = | genre = | pub_date = 1984 | publisher = [[ಕಾವ್ಯಾಲಯ]], ಮೈಸೂರು | media_type = ಪೇಪರ್'ಬ್ಯಾಕ್ | pages = ೨೧೭ | awards = | isbn = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = | wikisource = }} '''ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ'''<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ">{{cite news|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ|url=http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga}}</ref> [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]]ದ ಮುಂದುವರಿದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಡಿವಿಜಿಯವರ ಮರಣಾನಂತರ ಆಯ್ದು ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಕವಿತೆಗಳ ಗೊಂಚಲು. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಕುರಿತು ಅತೀವ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಭಾವಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮರುಳನೊಬ್ಬ ಬರೆದಿರುವಂತೆ ತೋರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಪ್ರಬುದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜ್ಞಾನಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಒಂದೊಂದು ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಬಹುದು. "ಮರುಳ ಮುನಿಯನು ನಾನು ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ" ಎಂದಿದ್ದರೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನಿಗಿಂತಲೂ ಮಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಹೆಚ್ಚು ಅನುಭವ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇದರ ಒಂದೊಂದು ಸಾಲನ್ನೂ ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಅನುಭವಿಸಿ ಬರೆದರು. ==ವಿವರ== [[File:MarulaMuniyanaKaggaCover.jpg|thumb|cover of Marula Muniyana Kagga]] [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ|ಡಿವಿಜಿ]] ಕಾಲಾಕಾಲಕ್ಕೆ ಬರೆದಿರುವ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯಾವಾಗ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳಲಿವೆಯೆಂದು ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಡಿವಿಜಿ ಅವರಿಗೆ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಒಡನಾಟವಿದ್ದುದರಿಂದ ಅವರ ಸೊಸೆ ವಸಂತಮ್ಮ (ಬಿಜಿಎಲ್ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ) ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು. ಸಂಸ್ಥೆ ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಿತಿಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿ ನಿಟ್ಟೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಯರನ್ನು ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು. ಆ ಸಮಿತಿ ಡಿವಿಜಿಯವರ ಸಮಾನಮನಸ್ಕರೂ ಆಪ್ತರೂ ಆದಂಥ ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರಿಗೆ ಕವಿತೆಗಳ ಕರಡು ತಿದ್ದಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಕರಡು ತಿದ್ದುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಬಹಳ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಕೆಲವೆಡೆ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಕೆಲವೆಡೆ ಪದಗಳು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದುವು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಛಂದಸ್ಸಿಗೂ ಅರ್ಥಕ್ಕೂ ಚ್ಯುತಿಯಾಗದಂತೆ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ನಿವಾರಿಸಿದರು. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಸೇರಿಸಿದ ಪದಗಳನ್ನೂ ಸಾಲುಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಅನುಬಂಧವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಓದಬಹುದು.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ"/><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ">{{cite news |url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%A4%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE |title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ |author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ |publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ |date=ಜನವರಿ 26, 2014 |accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014 |location=ಬೆಂಗಳೂರು }}{{Dead link|date=ಮೇ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ">{{cite news|url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ|author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ|publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ|date=ಜುಲಾಯಿ 15, 2012|accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014|location=ಬೆಂಗಳೂರು|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304214311/http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|url-status=dead}}</ref> ==ಕವಿತೆಗಳು== ಬೆಟ್ಟತಿಟ್ಟುಗಳಿಂದೆ ವಾಯುರಭಸಕೆ ತಡೆಯೆ? | <br /> ತಿಟ್ಟುತಗ್ಗುಗಳಿಂದೆ ಹೊಳೆ (ಹರಿಯದಿಹುದೆ)? ||<br /> ರಟ್ಟೆಬೆಟ್ಟುಗಳು ಬಾಗದೆ (ನೆಟ್ಟಗಿರಬಹುದೆ)? |<br /> ಸೊಟ್ಟಿಗುಂ ಬೆಲೆಯುಂಟು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೨) ಅಂದಿನಂದಂದಿಗದು ಮುಂದೆ ಸಾಗುವ ಲೀಲೆ |<br /> ಸಂಧಾನಗಳನೆಲ್ಲ ಮೀರ‍್ದುದಾ ಲೀಲೆ ||<br /> ಅಂದಂದಿಗಂದಂದು ಬಂದಿಹುದು ಕರ್ತವ್ಯ |<br /> ಸಂದುದನು ನಿರ್ವಹಿಸು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೩) ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೮೨೫ ಕವಿತೆಗಳಿವೆ. ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕಿಂತ ೧೨೦ ಕಡಿಮೆ.<ref name="ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ">{{cite book|author=ಜಿ ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ|title=ಡಿ.ವಿ. ಗುಂಡಪ್ಪ|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10, 1995|publisher=ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾದೆಮಿ|isbn=81-260-1386-9}}</ref> ಆದರೆ ಒಟ್ಟಂದದಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಮಿಗಿಲೆಂದು ಬಲ್ಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ">{{cite book|author=[[ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ]]|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿ|year=1984|publisher=ಕಾವ್ಯಾಲಯ ಪ್ರಕಾಶನ, ಮೈಸೂರು ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ}}</ref> ==ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಓದಲು== * [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]] * [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] *[http://marulamuniya.blogspot.in/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಕುರಿತಾದ ಬ್ಲೋಗ್] *[http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130802123848/http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ |date=2013-08-02 }} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ]] f34sy9wu1vdawe1iorlll8z3jlelj6q 1306187 1306185 2025-06-06T15:12:44Z Kpbolumbu 1019 1306187 wikitext text/x-wiki {{Infobox book <!-- |italic title = (see above) --> | name = ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ | image = | caption = | alt = | author = [[ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] | title_orig = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ ಭಾಗ ೨ | orig_lang_code = | title_working = | translator = | illustrator = | cover_artist = | country = ಭಾರತ | language = ಕನ್ನಡ | series = ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ | subject = | genre = | pub_date = 1984 | publisher = [[ಕಾವ್ಯಾಲಯ]], ಮೈಸೂರು | media_type = ಪೇಪರ್'ಬ್ಯಾಕ್ | pages = ೨೧೭ | awards = | isbn = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = | wikisource = }} '''ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ'''<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ">{{cite news|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ|url=http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga}}</ref> [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]]ದ ಮುಂದುವರಿದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಡಿವಿಜಿಯವರ ಮರಣಾನಂತರ ಆಯ್ದು ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಕವಿತೆಗಳ ಗೊಂಚಲು. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಕುರಿತು ಅತೀವ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಭಾವಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮರುಳನೊಬ್ಬ ಬರೆದಿರುವಂತೆ ತೋರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಪ್ರಬುದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜ್ಞಾನಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಒಂದೊಂದು ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಬಹುದು. "ಮರುಳ ಮುನಿಯನು ನಾನು ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ" ಎಂದಿದ್ದರೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನಿಗಿಂತಲೂ ಮಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಹೆಚ್ಚು ಅನುಭವ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇದರ ಒಂದೊಂದು ಸಾಲನ್ನೂ ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಅನುಭವಿಸಿ ಬರೆದರು. ==ವಿವರ== [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ|ಡಿವಿಜಿ]] ಕಾಲಾಕಾಲಕ್ಕೆ ಬರೆದಿರುವ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯಾವಾಗ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳಲಿವೆಯೆಂದು ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಡಿವಿಜಿ ಅವರಿಗೆ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಒಡನಾಟವಿದ್ದುದರಿಂದ ಅವರ ಸೊಸೆ ವಸಂತಮ್ಮ (ಬಿಜಿಎಲ್ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ) ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು. ಸಂಸ್ಥೆ ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಿತಿಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿ ನಿಟ್ಟೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಯರನ್ನು ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು. ಆ ಸಮಿತಿ ಡಿವಿಜಿಯವರ ಸಮಾನಮನಸ್ಕರೂ ಆಪ್ತರೂ ಆದಂಥ ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರಿಗೆ ಕವಿತೆಗಳ ಕರಡು ತಿದ್ದಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಕರಡು ತಿದ್ದುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಬಹಳ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಕೆಲವೆಡೆ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಕೆಲವೆಡೆ ಪದಗಳು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದುವು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಛಂದಸ್ಸಿಗೂ ಅರ್ಥಕ್ಕೂ ಚ್ಯುತಿಯಾಗದಂತೆ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ನಿವಾರಿಸಿದರು. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾರವರು ಸೇರಿಸಿದ ಪದಗಳನ್ನೂ ಸಾಲುಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಅನುಬಂಧವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಓದಬಹುದು.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ"/><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ">{{cite news |url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%A4%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE |title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ತಮ್ಮ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ |author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ |publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ |date=ಜನವರಿ 26, 2014 |accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014 |location=ಬೆಂಗಳೂರು }}{{Dead link|date=ಮೇ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ">{{cite news|url=http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|title=ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಒಡನಾಡಿ ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ|author=ರವೀಂದ್ರ ಭಟ್ಟ|publisher=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ|date=ಜುಲಾಯಿ 15, 2012|accessdate=ಏಪ್ರಿಲ್ 07, 2014|location=ಬೆಂಗಳೂರು|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304214311/http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%92%E0%B2%A1%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A5-%E0%B2%B6%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE|url-status=dead}}</ref> ==ಕವಿತೆಗಳು== ಬೆಟ್ಟತಿಟ್ಟುಗಳಿಂದೆ ವಾಯುರಭಸಕೆ ತಡೆಯೆ? | <br /> ತಿಟ್ಟುತಗ್ಗುಗಳಿಂದೆ ಹೊಳೆ (ಹರಿಯದಿಹುದೆ)? ||<br /> ರಟ್ಟೆಬೆಟ್ಟುಗಳು ಬಾಗದೆ (ನೆಟ್ಟಗಿರಬಹುದೆ)? |<br /> ಸೊಟ್ಟಿಗುಂ ಬೆಲೆಯುಂಟು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೨) ಅಂದಿನಂದಂದಿಗದು ಮುಂದೆ ಸಾಗುವ ಲೀಲೆ |<br /> ಸಂಧಾನಗಳನೆಲ್ಲ ಮೀರ‍್ದುದಾ ಲೀಲೆ ||<br /> ಅಂದಂದಿಗಂದಂದು ಬಂದಿಹುದು ಕರ್ತವ್ಯ |<br /> ಸಂದುದನು ನಿರ್ವಹಿಸು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೫೯೩) ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೮೨೫ ಕವಿತೆಗಳಿವೆ. ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕಿಂತ ೧೨೦ ಕಡಿಮೆ.<ref name="ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ">{{cite book|author=ಜಿ ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ|title=ಡಿ.ವಿ. ಗುಂಡಪ್ಪ|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10, 1995|publisher=ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾದೆಮಿ|isbn=81-260-1386-9}}</ref> ಆದರೆ ಒಟ್ಟಂದದಲ್ಲಿ ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ ಮಿಗಿಲೆಂದು ಬಲ್ಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="ಮರುಳ ಮುನಿಯ">{{cite book|author=[[ಎನ್. ರಂಗನಾಥ ಶರ್ಮಾ]]|title=ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿ|year=1984|publisher=ಕಾವ್ಯಾಲಯ ಪ್ರಕಾಶನ, ಮೈಸೂರು ಗೋಖಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ}}</ref> ==ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಓದಲು== * [[ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ]] * [[ಡಾ. ಡಿ.ವಿ.ಗುಂಡಪ್ಪ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://www.goodreads.com/book/show/17936242-marula-muniyana-kagga ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] *[http://marulamuniya.blogspot.in/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗದ ಕುರಿತಾದ ಬ್ಲೋಗ್] *[http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ ಮರುಳ ಮುನಿಯನ ಕಗ್ಗ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130802123848/http://www.spiritualbangalore.com/knowledge-center/baligondu-belaku-knowledge-center/marula-muniyana-kagga/ |date=2013-08-02 }} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ]] ffgsv8sx12u6x2gokfnzpj76lro8lai 1 59044 1306250 1278539 2025-06-07T09:22:28Z Prnhdl 63675 1306250 wikitext text/x-wiki ಮುಖ್ಯ ಪುಟದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡಲು ಮಾತ್ರ ಈ ಪುಟವನ್ನು ಬಳಸಿ --[[ಸದಸ್ಯ:Pavanaja|Pavanaja]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Pavanaja|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೭:೩೮, ೩ ಜುಲೈ ೨೦೧೫ (UTC) == ಮುಖ್ಯ ಪುಟದ ಆಂಗ್ಲ ವಿಕಿ ಕೊಂಡಿ == ಮುಖ್ಯ ಪುಟಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಆಂಗ್ಲ ಕೊಂಡಿ [[:en:Dada Vaswani|Dada Vaswani]] ಆಗಿದ್ದು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಮನವಿ.[[ಸದಸ್ಯ:Sangappadyamani|Sangappadyamani]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Sangappadyamani|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೭:೦೮, ೧ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೮ (UTC) ::Fixed ,it was due to [[:en:dada was linked as [[en:dada .<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;"> [[User:Anoop Rao|★ Anoop / ಅನೂಪ್]] ^{[[User talk:Anoop Rao|<big>✉</big>]]}_{[[Special:Contributions/Anoop Rao|<big> ©</big>]]}</span> ೧೬:೧೯, ೨ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೮ (UTC) :@[[User:Anoop Rao|★ Anoop / ಅನೂಪ್]]ರವರೆ ಧನ್ಯವಾದ .[[ಸದಸ್ಯ:Sangappadyamani|Sangappadyamani]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Sangappadyamani|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೪೩, ೨ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೮ (UTC). == ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಮುಖ್ಯ ಪುಟದ ಆಂಗ್ಲ ವಿಕಿ ಕೊಂಡಿ ಸಮಸ್ಯೆ == :ಮುಖ್ಯ ಪುಟಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಆಂಗ್ಲ ಕೊಂಡಿ [[:en:Ayushman Bharat Yojana|Ayushman Bharat Yojana]] ಆಗಿದ್ದು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಮನವಿ [[ಸದಸ್ಯ:Sangappadyamani|Sangappadyamani]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Sangappadyamani|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೮:೧೭, ೨೫ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೧೮ (UTC) == ಮುಖಪುಟದಲ್ಲಿನ ಎದ್ದು ಕಾಣುವ ಘೋಷಣೆ ಹಳೆಯದೇ ? ಅಥವಾ ದಿನಾಂಕ ತಪ್ಪಾಗಿದೆಯೇ? - 2017 ???? == -[[ಸದಸ್ಯ:Shreekant.mishrikoti|Shreekant.mishrikoti]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Shreekant.mishrikoti|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೧:೫೩, ೧೮ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ (UTC) :ಅದು ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪಿಡಿಯದಿಂದ ಬರುತ್ತಿಲ್ಲ. ಗ್ಲೋಬಲ್ ಸಂದೇಶ. ಅದರ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಾಗಿರಬಹುದೇನೋ? ನಾನು ಸರಿಯಾವ ಅನುವಾದ ಈಗ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ ಯಾವಾಗ ಅದು ಅಪ್ಡೇಟ್ ಆಗುತ್ತದೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.--[[ಸದಸ್ಯ:Pavanaja|ಪವನಜ ಯು. ಬಿ.]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Pavanaja|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೫:೦೦, ೧೮ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ (UTC) == ಈ ತಿಂಗಳ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಗಳು == :ಮುಖ್ಯಪುಟದಲ್ಲಿರುವ ಈ ತಿಂಗಳ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಗಳು ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೇ ತಿಂಗಳ ದಿನಾಚರಣೆಗಳು ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. [[ಜೂನ್]] ತಿಂಗಳಿಗೆ ಸರಿಪಡಿಸಲು ಮನವಿ. --[[ಸದಸ್ಯ:Prnhdl|ಪ್ರಶಾಂತ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Prnhdl|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೪:೫೧, ೭ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) p9bxz9x4sf3xvmog2tf32zpjmptbe8f 1306253 1306250 2025-06-07T09:51:04Z A826 72368 /* ಈ ತಿಂಗಳ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಗಳು */ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ 1306253 wikitext text/x-wiki ಮುಖ್ಯ ಪುಟದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡಲು ಮಾತ್ರ ಈ ಪುಟವನ್ನು ಬಳಸಿ --[[ಸದಸ್ಯ:Pavanaja|Pavanaja]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Pavanaja|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೭:೩೮, ೩ ಜುಲೈ ೨೦೧೫ (UTC) == ಮುಖ್ಯ ಪುಟದ ಆಂಗ್ಲ ವಿಕಿ ಕೊಂಡಿ == ಮುಖ್ಯ ಪುಟಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಆಂಗ್ಲ ಕೊಂಡಿ [[:en:Dada Vaswani|Dada Vaswani]] ಆಗಿದ್ದು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಮನವಿ.[[ಸದಸ್ಯ:Sangappadyamani|Sangappadyamani]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Sangappadyamani|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೭:೦೮, ೧ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೮ (UTC) ::Fixed ,it was due to [[:en:dada was linked as [[en:dada .<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;"> [[User:Anoop Rao|★ Anoop / ಅನೂಪ್]] ^{[[User talk:Anoop Rao|<big>✉</big>]]}_{[[Special:Contributions/Anoop Rao|<big> ©</big>]]}</span> ೧೬:೧೯, ೨ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೮ (UTC) :@[[User:Anoop Rao|★ Anoop / ಅನೂಪ್]]ರವರೆ ಧನ್ಯವಾದ .[[ಸದಸ್ಯ:Sangappadyamani|Sangappadyamani]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Sangappadyamani|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೪೩, ೨ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೮ (UTC). == ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಮುಖ್ಯ ಪುಟದ ಆಂಗ್ಲ ವಿಕಿ ಕೊಂಡಿ ಸಮಸ್ಯೆ == :ಮುಖ್ಯ ಪುಟಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಆಂಗ್ಲ ಕೊಂಡಿ [[:en:Ayushman Bharat Yojana|Ayushman Bharat Yojana]] ಆಗಿದ್ದು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಮನವಿ [[ಸದಸ್ಯ:Sangappadyamani|Sangappadyamani]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Sangappadyamani|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೮:೧೭, ೨೫ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೧೮ (UTC) == ಮುಖಪುಟದಲ್ಲಿನ ಎದ್ದು ಕಾಣುವ ಘೋಷಣೆ ಹಳೆಯದೇ ? ಅಥವಾ ದಿನಾಂಕ ತಪ್ಪಾಗಿದೆಯೇ? - 2017 ???? == -[[ಸದಸ್ಯ:Shreekant.mishrikoti|Shreekant.mishrikoti]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Shreekant.mishrikoti|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೧:೫೩, ೧೮ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ (UTC) :ಅದು ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪಿಡಿಯದಿಂದ ಬರುತ್ತಿಲ್ಲ. ಗ್ಲೋಬಲ್ ಸಂದೇಶ. ಅದರ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಾಗಿರಬಹುದೇನೋ? ನಾನು ಸರಿಯಾವ ಅನುವಾದ ಈಗ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ ಯಾವಾಗ ಅದು ಅಪ್ಡೇಟ್ ಆಗುತ್ತದೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.--[[ಸದಸ್ಯ:Pavanaja|ಪವನಜ ಯು. ಬಿ.]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Pavanaja|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೫:೦೦, ೧೮ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ (UTC) == ಈ ತಿಂಗಳ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಗಳು == :ಮುಖ್ಯಪುಟದಲ್ಲಿರುವ ಈ ತಿಂಗಳ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಗಳು ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೇ ತಿಂಗಳ ದಿನಾಚರಣೆಗಳು ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. [[ಜೂನ್]] ತಿಂಗಳಿಗೆ ಸರಿಪಡಿಸಲು ಮನವಿ. --[[ಸದಸ್ಯ:Prnhdl|ಪ್ರಶಾಂತ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Prnhdl|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೪:೫೧, ೭ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) ::@[[ಸದಸ್ಯ:Prnhdl|Prnhdl]] ಅದು ನಿಮ್ಮ ಬ್ರೌಸರ್‌ನ ಕುಕೀ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹ ಮೆಮೊರಿಯಿಂದಾಗಿ ಮೇ ತಿಂಗಳು ತೊರಿಸುತ್ತದೆ, https://kn.wikipedia.org/wikiಮುಖ್ಯ_ಪುಟ?action=purge ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಪುಟ ಪರ್ಜ್ ಮಾಡಿ. --<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid blue; border-radius: 5px;">[[User:A826|A826]] · [[user_talk:A826|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/A826|<big> ©</big>]]</span> ೧೫:೨೧, ೭ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) 748gc5ke113kfffe89p2bn93s02mz9m 0 61572 1306227 1272708 2025-06-07T02:02:23Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306227 wikitext text/x-wiki [[Image:Igylogo.jpg|thumb|180px|Official emblem of IGY]] '''ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭೂಭೌತ ವರ್ಷ'''1957ರ ಜುಲೈ 1ರಿಂದ 1958ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 31 ರವರೆಗಿನ 18 ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಗೆ (ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಜಿಯೋಫಿóಸಿಕಲ್ ಇಯರ್-ಐ.ಜಿವೈ.). ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ [[ಭೂಗ್ರಹ]] ಹಾಗೂ ಅದರ ಸುತ್ತಲಿರುವ ವಾತಾವರಣದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನಾತ್ಮಕ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸುವುದರ ಮೂಲಕ ವಿಶ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅರಿವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು ಈ ಭೂಭೌತ ಸಂಶೋಧನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಸು. 70 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ [[ಭಾರತ]]ವೂ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭೂಭೌತ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಒಕ್ಕೂಟ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಈ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅಯೋನಾವರಣ (ಅಯೋನೋಸ್ಫಿಯರ್), ರೇಡಿಯೋ ಭೌತವಿಜ್ಞಾನ, [[ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ|ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನ]], [[ಭೂಭೌತವಿಜ್ಞಾನ]], [[ಭೂಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರ|ಭೂಗೋಳ]] ವಿಜ್ಞಾನ ಹಾಗೂ ಪ್ರಪಂಚದ [[ಪವನವಿಜ್ಞಾನ]] ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿದ್ದರು. ==ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು== ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮೂರು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ : # '''ಮೇಲಿನ ವಾಯುಮಂಡಲದ ಭೌತವಿಜ್ಞಾನ''' : [[ಸೂರ್ಯ]]ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಘಟನೆಗಳು ಹಾಗೂ [[ಅಂತರಿಕ್ಷ|ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ]]ದ ಇತರ [[ನಕ್ಷತ್ರ]]ಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಮಾಧ್ಯಮದಿಂದ ಬರುತ್ತಿರುವ ಕಣಗಳ ಹಾಗೂ ರಶ್ಮಿಪ್ರಕಾಶದ ಅಧ್ಯಯನ ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿತ್ತು. ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ಅಮೆರಿಕ]] ಮತ್ತು [[ರಷ್ಯಾ|ರಷ್ಯ]] ದೇಶಗಳು ಅನೇಕ ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ರಾಕೆಟ್ಟುಗಳನ್ನೂ ಕೃತಕ ಭೂ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನೂ ಕಳುಹಿಸಿ, ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದುವು. # '''ಶಾಖ ಮತ್ತು ನೀರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನಡೆದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು''' : ಹವಾಮಾನಶಾಸ್ತ್ರ, [[ಸಾಗರ]]ಗಳ ವಿವರಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶಾಸ್ತ್ರ ಹಾಗೂ ನೀರ್ಗಲ್ಲು ನದಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶಾಸ್ತ್ರ ಇವುಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿತ್ತು. # '''ಭೂರಚನೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಒಳಭಾಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು''' : [[ಭೂಕಂಪ]]ಗಳಿಗೆ, [[ಗುರುತ್ವ]]ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಾಗೂ [[ಅಕ್ಷಾಂಶ]], [[ರೇಖಾಂಶ]]ಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ [[ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ]]ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಅಧ್ಯಯನ, ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ವೈದ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಭೂಶಾಸ್ತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ [[ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್]] ಮತ್ತು [[ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕ|ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕ್]] ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಮೇಲಿನ ಮೊದಲೆರಡು ಯೋಜನೆಗಳಂತೆ ದೈನಂದಿನ ನಿಯಮಿತ ವೇಳೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ವೀಕ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ದಿನದ ನಿಯಮಿತ ವೇಳೆಗಳಲ್ಲಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸೂರ್ಯ ಬೆಳಗುವ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಈ ಸಂಶೋಧನಾತ್ಮಕ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಅವಧಿಯನ್ನು ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಘಟನಾವಳಿಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರುವಂತೆ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. ಅಂದರೆ, [[ಸೌರಮಂಡಲ|ಸೂರ್ಯಮಂಡಲ]]ದ ಮೇಲಿನ ತೇಜೋಪ್ರವಾಹಗಳು ಮತ್ತು ಉನ್ನತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಂತಿರುವ ಗರಿಷ್ಠ ಸೌರಕಲೆಗಳ ಆವರ್ತದ (ಮ್ಯಾಕ್ಸಿಮಮ್ ಸನ್ಸ್ಪಾಟ್ ಸೈಕಲ್) ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೇ ಈ ಅವಧಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಸೂರ್ಯನ ಕಪ್ಪುಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಏರುಪೇರುಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಹೊರಡುವ ತೇಜಾಣುಗಳ ಚಲನವಲನ, ಅಯೋನಾವರಣದಲ್ಲಿ ಆಗುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳು, ವಿದ್ಯುದಯಸ್ಕಾಂತ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆ, ಭೂಕಾಂತ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆ ಹಾಗೂ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ನಿತ್ಯಜೀವನದಲ್ಲಿ ಆಗುವಂಥ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಅಧ್ಯಯನ-ಇವುಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲೋಸುಗವೇ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭೂಭೌತ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ವೆಚ್ಚ ಸುಮಾರು 50 ಕೋಟಿ ಪೌಂಡುಗಳಷ್ಟಿತ್ತು. ==ಉಪಯೋಗಗಳು== [[Image:International Geophysical Year in 1957.Japanese sttamp of 10yen.jpg|thumb|A commemorative stamp issued by Japan in 1957 to mark the IGY. The illustration depicts the Japanese Research Ship [[Sōya (icebreaker)|Sōya]] and a [[Penguin]].]] ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭೂಭೌತ ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನ, ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಫಲವಾಗಿ ದೊರಕಿರುವ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ವಿಜ್ಞಾನದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಸಲುವಾಗಿ [[ಹವಾಮಾನ]] ಹಾಗೂ [[ರೇಡಿಯೋ]] ಸಂಪರ್ಕದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಇಂದು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿರುವ ಸಾಧನೆಗಳು ಭೂಭಾಗದ ಹಾಗೂ ಇತರ ಧ್ರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಅರಿವನ್ನು ತಂದಿವೆ. ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ರೇಡಿಯೋ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನಗಳು ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದಿರುವುದಲ್ಲದೆ, ಇತ್ತೀಚಿನ ಹವಾಮಾನ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಕೃತಕ ಭೂಉಪಗ್ರಹಗಳ ಸಲುವಾಗಿ, ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗೊತ್ತಾದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹವಾಮಾನದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭೂಭೌತ ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿದ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳ ಹಾಗೂ ಅನಂತರದ ಪ್ರಗತಿಯ ಫಲವೇ ಆಗಿದೆ ==ಭಾಗವಹಿಸಿದ ದೇಶಗಳು== ಈ ಕೆಳಗಿನ ದೇಶಗಳು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿವೆ. {{col-begin-small}} {{col-3}} * {{flagcountry|ARG}} * {{flagcountry|AUS}} * {{flagcountry|AUT}} * {{flagcountry|BEL}} * {{flagcountry|BOL}} * {{flagcountry|BRA}} * {{flagcountry|BUL|1946}} * {{flag|Burma|1948}} * {{flagcountry|CAN|1957}} * {{flag|Ceylon}} * {{flagcountry|CHI}} * {{flagcountry|COL}} * {{flagcountry|CUB}} * {{flag|Czechoslovakia}} * {{flagcountry|DEN}} * {{flagcountry|DOM}} * [[British East Africa|East Africa]] (Currently [[Kenya]], [[Tanzania]] and [[Uganda]]) * {{flagcountry|ECU}} * {{flagcountry|EGY|1952}} * {{flagcountry|ETH|1897}} * {{flagcountry|FIN}} * {{flagcountry|FRA}} {{col-3}} * {{flagcountry|GDR}} * {{flagcountry|FRG}} * {{flagcountry|GHA}} * {{flagcountry|GRE|old}} * {{flagcountry|GUA}} * {{flagcountry|HUN}} * {{flagcountry|ISL}} * {{flagcountry|IND}} * {{flagcountry|IDN}} * {{flagcountry|IRN|1964}} * {{flagcountry|IRL}} * {{flagcountry|ISR}} * {{flagcountry|ITA}} * {{flagcountry|JPN}} * {{flag|Malaya}} * {{flagcountry|MEX}} * {{flagcountry|MNG}} * {{flagcountry|MAR}} * {{flagcountry|NED}} * {{flagcountry|NZL}} * {{flagcountry|PRK}} * {{flagcountry|NOR}} * {{flagcountry|PAK}} {{col-3}} * {{flagcountry|PAN}} * {{flagcountry|PER}} * {{flagcountry|PHI}} * {{flagcountry|POL}} * {{flagcountry|POR}} * {{flag|Rhodesia and Nyasaland}} * {{flagcountry|ROU|1952}} * {{flagcountry|RSA|1928}} * {{flagcountry|ESP|1945}} * {{flagcountry|SWE}} * {{flagcountry|SUI}} * {{flagicon|ROC}} [[Republic of China|Taiwan]] * {{flagcountry|THA}} * {{flagcountry|TUN}} * {{flagcountry|SUN}} * {{flagcountry|GBR}} * {{flagcountry|USA|1912}} * {{flagcountry|URU}} * {{flagcountry|VEN|1954}} * {{flag|North Vietnam}} * {{flag|South Vietnam}} * {{flagcountry|YUG}} <ref>{{cite web|last=Nicolet|first=M.|title=The International Geophysical Year 1957/58|url=http://www.wmo.int/pages/mediacentre/documents/Int.GeophysicalYear.pdf|publisher=[[World Meteorological Organization]]|accessdate=28 November 2013}}</ref> {{col-end}} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://eisenhower.archives.gov/research/online_documents/igy.html Documents regarding the International Geophysical Year, Dwight D. Eisenhower Presidential Library] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130216000341/http://www.eisenhower.archives.gov/research/online_documents/igy.html |date=2013-02-16 }} *[http://www.soundprint.org/radio/display_show/ID/814/name/IGY+On+the+Ice "IGY On the Ice"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140101125643/http://www.soundprint.org/radio/display_show/ID/814/name/IGY+On+the+Ice |date=2014-01-01 }}, produced by Barbara Bogaev, ''Soundprint''. 2011 radio documentary with John C. Behrendt, Tony Gowan, Phil Smith, and Charlie Bentley. [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] [[ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನ]] 082wvkuvw2o13xoit84l9l1virictbi 0 69261 1306251 1279000 2025-06-07T09:32:37Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306251 wikitext text/x-wiki ಜಪಾನಿನ ಫುಕುಮೋಕಾ ಮಾದರಿ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷಿಮಾಡಿ ವಿಶ್ವಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಕೊಳ್ಳೆಗಾಲ ತಾ. ದೊಡ್ಡಿಂದುವಾಡಿ ಗ್ರಾಮದ ಎಂ.ಕೆ.ಕೈಲಾಸಮೂರ್ತಿಯವರ 'ಸಹಜ ಕೃಷಿ' ಯ ಕಥೆ, ಅತ್ಯಂತ ರೋಚಕವಾಗಿದ್ದು ದೊಡ್ಡ ಸುದ್ದಿಮಾಡಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಕ್ ಉದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿದ್ದ ಮೂರ್ತಿ ೮೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ರೈತರಂತೆ, ಆಧುನಿಕ ಕೃಷಿ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೂ ಭಾಜನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ==ಆಧುನಿಕ ಕೃಷಿ ಪದ್ದತಿ== *ರಸಗೊಬ್ಬರ, ಕ್ರಿಮಿನಾಶಕಗಳ ಬಳಕೆ, ಕಳೆಕೀಳುವಿಕೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಆಧುನಿಕ ಕೃಷಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗಗಳಲ್ಲವೆ ? ಆದರೆ, ಬರ್ತಾ, ಬರ್ತಾ ಕೃಷಿ ಕೈಕೊಡುತ್ತಾ ಬಂತು. ಕ್ರಿಮಿಕೀಟಗಳು ರಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಮೆಟ್ಟಿ ನಿಂತು ಜೀವಿಸಿ ಕಿರುಕುಳ ಕೊಡಲಾರಂಭಿಸಿದವು. ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆ ಯು ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಾ ಬಂತು. ತರಕಾರಿ, ಹಣ್ಣು ಹಂಪಲುಗಳಲ್ಲಿ ನಂಜಿನ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚಿತು. ಆದರೆ ಕೃಷಿ ವೆಚ್ಚವೇನೂ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. *ಆಗ ನೆರವಾದುದು, ಜಪಾನಿನ ಮಸನೋಬು ಫುಕುವೋಕಾ ಅವರು ಸಹಜ ಕೃಷಿ'ಯ ಬಗ್ಯೆ ಬರೆದ 'ವನ್ ಸ್ಟ್ರಾ ರೆವೆಲ್ಯೂಷನ್' ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕ ! ಓದಿ ಮಾರುಹೋದ ಮೂರ್ತಿಯವರು ಜಪಾನ್ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಚೆಲ್ಲಿದರು. ಕಳೆ ತೆಗೆಯಲಿಲ್ಲ. ಕಳೆಯೇ ಮುಂದೆ ಗೊಬ್ಬರವಾಯಿತು. ಎರೆಹುಳುಗಳ ಸಂಖೆ ವೃಧ್ಧಿಯಾಯಿತು. ಭೂಮಿಯ ಮಣ್ಣಿನ ಪದರಗಳು ತೇವಾಂಶವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡಲು ಸಮರ್ಥವಾದವು. * 'ಗುಟುಕು ನೀರಾವರಿ' ಪಧ್ಧತಿಯಿಂದ ನೀರಿನ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ೩೦% ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ೬.೫ ಎಕರೆ ಜಮೀನಿನಲ್ಲಿ ಸಹಜಕೃಷಿಯಿಂದ ಕೇವಲ ೧೫ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲೇ ಅಡಿಕೆ, ತೆಂಗು, ನುಗ್ಗೆ, ಮಾವು, ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ, ಬಾಳೆ, ಪಪ್ಪಾಯಿ, ಬತ್ತ, ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈಗ ಅವರ ತೋಟದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ೨೫೦ ಜಾತಿಯ ಸಸ್ಯಗಳಿವೆ. *೬೦ ಬಗೆಯ ಸೊಪ್ಪುಗಳು, ಹಾಗೂ ಕಾಡಿನ ಗೆಡ್ಡೇ ಗೆಣಸುಗಳು, ಗಿಡ ಮೂಲಿಕೆಗಳು ಇವೆ. ಕೆಲಸಗಾರರೇ ಇಲ್ಲದ ಅವರ ತೋಟವನ್ನು ಗೆದ್ದಲು, ಇರುವೆ, ಎರೆಹುಳು, ಹಾವು, ಪಕ್ಷಿಗಳು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯ ನಿಯಮದಂತೆ ಒಂದು ಕೀಟ ಇನ್ನೊಂದು ಕೀಟವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸು ತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ, ಜಮೀನನ್ನು ಉತ್ತು ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತಿ, ಕೃತಕ ಗೊಬ್ಬರ, ಕೀಟನಾಶಕಗಳನ್ನು ಸಿಂಪಡಿಸಿ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಪದ್ಧತಿಯೇನು ಒಳ್ಳೆಯದಲ್ಲ. *ರಾಸಾಯನಿಕ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ೨೦ ಕ್ವಿ. ಇಳುವರಿಯಾದರೆ, ಸಹಜಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ೩೦ ರಿಂದ ೩೩ ಕ್ವಿ. ಫಸಲು ಸಮೃಧ್ಧಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವುದನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ನೀರಿನ ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೆ. ಹೆಚ್ಚು ವೆಚ್ಚವೂ ಇಲ್ಲ. ಅವರ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಿದ ಮಾವಿನಮರಗಳು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ೧೦ ಟನ್ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಿವೆ. ಕೈಲಾಸ ಮೂರ್ತಿಯವರ ಪ್ರಕಾರ ಉಳುಮೆಯೇ ಮಾಡದಿರುವುದರಿಂದ ಭೂಮಿಯ ಮಣ್ಣಿನ ಸವೆತ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ. # ನೀರಿನ ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೆ. # ಪರಿಶುಧ್ಧ ರಾಸಾಯನಿಕ ಮುಕ್ತ ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ. # ಬಂಡವಾಳವಿಲ್ಲ. # ಪರಿಸರ ನಾಶವಿಲ್ಲ. ==ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣಿನ ಸ್ಪರ್ಧೆ== *ಕಳೆದ 10 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ [[ಕೃಷಿ ]]ಪದ್ಧತಿ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲೋಸುಗ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣು ತಿನ್ನುವ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಏರ್ಪಡಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವ ಕೈಲಾಸಮೂರ್ತಿ ಅವರು, ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣು ತಿನ್ನುವ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೂ ಮುಂಚೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಆಹಾರದ ಮಹತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ತೋಟದ ಅಂಗಳದಲ್ಲೇ ಪಾಠ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. *ಮಾವಿನಹಣ್ಣು ಎನ್ನುತ್ತಲೇ ಹಿರಿ ಹಿರಿ ಹಿಗ್ಗಿದ ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳು ತಮಗಿಷ್ಟ ಬಂದಂತೆ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸವಿಯುವರು. ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು 10ರಿಂದ 15 ಹಣ್ಣು ತಿಂದು ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳುವರು. 10 ವರ್ಷದಿಂದಲೂ ಕೈಲಾಸಮೂರ್ತಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಹಣ್ಣನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡದೆ ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. *ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಹೆಚ್ಚು ಹಣ್ಣು ತಿಂದ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬಹುಮಾನವನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದ ಚಾಮರಾಜನಗರದ ದೀನಬಂಧು ಶಾಲೆ, ಇಕ್ಕಡಹಳ್ಳಿ, ಮತ್ತಿಪುರ ಹಾಗೂ ದೊಡ್ಡಿಂದುವಾಡಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಗಳ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉಪನ್ಯಾಸಕ ಕಾಂತರಾಜು ಹಾಗೂ ಕೈಲಾಸಮೂರ್ತಿ ಅವರು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೃಷಿ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಿದರು. ==ಎಂ.ಕೆ.ಕೈಲಾಸಮೂರ್ತಿಯವರ 'ಸಹಜ ಕೃಷಿ'ವಿಧಾನ== ಎಂ.ಕೆ.ಕೈಲಾಸಮೂರ್ತಿಯವರ 'ಸಹಜ ಕೃಷಿ'ವಿಧಾನವನ್ನು ಅವರ ಮಾತುಗಳಲ್ಲೇ ಕೇಳಬಹುದು... *ಭೂಮಿಯ ಆರ್ದ್ರತೆ ಆರದಿರಲು ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಹ್ಯೂಮಸ್ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಲು ಈ ಬಗೆಯ ಹೊದಿಕೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕಾನೇಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಾಣುಗಳು, ಎರೆಹುಳುಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿ ತೀರಿದ ಬಳಿಕ ಮರಳಿ ಮಣ್ಣು ಸೇರುತ್ತವೆ. ನಾವು ಫಸಲು ಪಡೆದ ಬಳಿಕ ಉಳಿದ ಕೃಷಿ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಮಣ್ಣಿಗೆ ಹೊದಿಕೆಯಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಿಸಬೇಕು. * ಕಬ್ಬಿನ ಸೋಗಾಗಿರಲಿ, ಭತ್ತದ ಹೊಟ್ಟಾಗಲಿ ಸುಡಬಾರದು. ಬಿದ್ದ ತೆಂಗು, ಬಾಳೆ, ಅಡಿಕೆ ಗರಿಗಳನ್ನು ಒಂದೆಡೆ ಒಟ್ಟಾಗಿ ರಾಶಿ ಹಾಕುವ ಬದಲು ಅಲ್ಲಲ್ಲೇ ಹೊದಿಕೆ ಮಾಡಿ. ಬೇರುಸಹಿತ ಕಿತ್ತ ಕಳೆಗಿಡಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಲ್ಲೆ ಕೊಳೆಯಲು ಬಿಡಿ. ಶರದೃತುವಿನಲ್ಲಿ ಗಿಡಮರಗಳ ಎಲೆ ಉದುರುವುದು ಮಣ್ಣಿನ ತಾಪಮಾನ ಕಾಪಾಡಲು ಮತ್ತು ಜೀವಾಣುಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು. *ಬಿದ್ದ ಎಲೆ, ಕಸ, ಕಡ್ಡಿಗಳೆಲ್ಲ ಭೂತಾಯಿಗೆ ವಸ್ತ್ರವಿದ್ದಂತೆ. ಆ ವಸ್ತ್ರದ ಸೆರಗಲ್ಲಿ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಆಸರೆ ನೀಡಿದ್ದಾಳೆ. ನಾವು ಅವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಉರಿಸಿ ಬೂದಿ ಮಾಡಿದರೆ ಭೂ ತಾಯಿಯನ್ನು ಬೆತ್ತಲುಗೊಳಿಸಿದಂತೆ.ಈ ಹೊದಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ದ್ರತೆ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಹ್ಯೂಮಸ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹ್ಯೂಮಸ್ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿರುವ ತೇವಾಂಶವನ್ನು ಹೀರಿ ಅಗತ್ಯಬಿದ್ದಾಗ ಗಿಡಗಳಿಗೆ ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ. *ಸಾಲದ್ದಕ್ಕೆ ಕೇಶಾಕರ್ಷಣ ಬಲದಿಂದ ಊರ್ಧ್ವಗಾಮಿಯಾಗಿ ಬರುವ ಖನಿಜ-ಲವಣಾಂಶಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡುತ್ತದೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮಣ್ಣಿನ ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಒಣ ಹೊದಿಕೆ ಮುಂಜಾವಿನ ಇಬ್ಬನಿ, ವಾತಾವರಣದ ಆರ್ದ್ರತೆಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ ತೇವಾಂಶ ಇದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಹೀರಿ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿ ದ್ವಿಮುಖಿ ಸಂಚಾರಿ ಭಾವವನ್ನು ಪ್ರಕಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. *ಜೊತೆಗೆ ಈ ಹೊದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಫಾಸ್ಪೇಟ್, ಪೊಟ್ಯಾಷ್, ಜಿಂಕ್, ಸತು, ಮಾಲಿಬ್ಡಿನಂ ಇತ್ಯಾದಿ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಮತ್ತೆ ಅವು ಬೆಳೆಯುವ ಬೆಳೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಒಣ ಹೊದಿಕೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಜೈವಿಕ ಹೊದಿಕೆಯೂ ಇದ್ದರೆ ಅದರ ಸೊಗಸು ಹೇಳತೀರದು. ಒಣ ಹೊದಿಕೆಯಂತೆಯೇ ಜೈವಿಕ ಹೊದಿಕೆಯೂ ಕಳೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. *ನಾವು ಜೈವಿಕ ಹೊದಿಕೆಯಾಗಿ ಉದ್ದು, ಅಲಸಂದೆ, ಹೆಸರು ಇತ್ಯಾದಿ ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯದ ಗಿಡಗಳನ್ನೂ; ಹಾಗಲ, ಕುಂಬಳ, ಹೀರೆ, ಪಡುವಲ, ಸೌತೆ, ಕಲ್ಲಂಗಡಿ, [[ಕರ್ಬೂಜ|ಕರಬೂಜ]] ಇತ್ಯಾದಿ ಹಬ್ಬುವ ಬೆಳೆಗಳನ್ನೂ ಆಯೋಜಿಸಬೇಕು. ಇದರಿಂದ ಕಳೆಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತವೆ, ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೀಟಗಳ ತೊಂದರೆಯೂ ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಫಸಲಿನಿಂದ ಆದಾಯವೂ ಬರುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಹೊದಿಕೆಯೂ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. *ಇದರಿಂದಾಗಿ ತ್ವರಿತಗತಿಯಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮಣ್ಣೂ ವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಹ್ಯೂಮಸ್ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಲು ಸಾವಯವ ಕಾರ್ಬನ್ ಜೊತೆಗೆ ಸಾರಜನಕವೂ ಇರಬೇಕು. ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಶೇಕಡ ೫೬ರಷ್ಟು ಸಾವಯವ ಇಂಗಾಲ, ಶೇಕಡ ೬ರಷ್ಟು ಸಾರಜನಕ ಇದ್ದಾಗಲೆ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಸಂತೃಪ್ತ ಮಟ್ಟದ ಹ್ಯೂಮಸ್ ಸೃಷ್ಟಿ ಸಾಧ್ಯ. ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಪದರದಲ್ಲಿ ಹೊದಿಕೆ, ಕೆಳಗಿನ ೪.೫ ಇಂಚಿನಲ್ಲೆ ಹ್ಯೂಮಸ್ ಇರುವಂಥದ್ದೇ ನಿಸರ್ಗ ಕೃಷಿ. ಇಂಥ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ವರ್ಷದ ೩೬೫ ದಿನವೂ ಮೈಕ್ರೋ ಕ್ಲೈಮೇಟ್ ತಾಂಡವವಾಡುತ್ತದೆ. ==ಪಾರ್ಥೇನಿಯಂ ಬಗ್ಗೆ== *[[ಪಾರ್ಥೇನಿಯಮ್|ಪಾರ್ಥೇನಿಯಂ]] ಕುರಿತು ನೀವ್ಯಾರೂ ಅಷ್ಟೊಂದು ಚಿಂತಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಪಾರ್ಥೇನಿಯಂ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಲ್ಚಿಂಗ್ ಪರಿಕರ, ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗೆ ಪೈಪೋಟಿ ನೀಡುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಹೂ ಬಿಡುವ ಮುಂಚೆ ಅದನ್ನು ಬೇರುಸಹಿತ ಕಿತ್ತು ಹೊದಿಕೆಯನ್ನಾಗಿಸಿ, ಲಂಟಾನ ಮತ್ತು ಗಂಜಳದೊಂದಿಗೆ ಕುದಿಸಿ- ಪಾರ್ಥೇನಿಯಂ ಅನ್ನು ಕೀಟನಾಶಕವಾಗಿಯೂ ಬಳಸಬಹುದು. *ಈ ಪಾರ್ಥೇನಿಯಂ ಕೆಲವರ ಪಾಲಿಗೆ ಅಲರ್ಜಿಕಾರಕ, ಮಾರಣಾಂತಿಕ ವಿಪತ್ತುಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಸರಕಾರದವರು ಪಾರ್ಥೇನಿಯಂ ನಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಜೈಕೋಗ್ರಾಮ ಕೀಟಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇವು ಪಾರ್ಥೇನಿಯಂ ಕಳೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೆಯೆ ಬಿಟ್ಟು ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ, ಎಳ್ಳು, ಹುಚ್ಚೆಳ್ಳು ಜಾತಿಯ ಗಿಡಗಳಿಗೆ ಅಮರಿಕೊಂಡಿವೆ. ನಮ್ಮ ಮುಳ್ಳುಕೀರೆ, ಚೆನ್ನಂಗಿ ಅಥವಾ ಚಗಚೆ CASIA GRANDIFLORA, CASIA UTILATA ಸಸ್ಯಗಳು ಪಾರ್ಥೇನಿಯಂ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿಕ್ಕುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮೂಲನೆಯನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತವೆ. *ಸಹಜ ಕೃಷಿಯ ಕೆ.ಎಂ.ಕೈಲಾಸಮೂರ್ತಿ ಪಾರ್ಥೇನಿಯಂ ನಿರ್ಮೂಲನಕ್ಕೆ ಅಮರಿಂತಾಸ್ ಮತ್ತು ಪುವೇರಿಯಾ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಅಮೆರಿಂತಾಸ್ ಮತ್ತು ಪುವೇರಿಯಾ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಸಾರಜನಕವನ್ನು ಸ್ಥಿರೀಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಚಗಚೆ ಗಿಡ. ಮಲ್ಚಿಂಗ್‌ಗಾಗಿ ಎಕ್ಕ ಮತ್ತು ಎಕ್ಕದ ಜಾತಿಯ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಬಾರದು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೀಟನಾಶಕ ಗುಣಗಳಿರುವುದರಿಂದಾಗಿ ಜೀವಾಣುಗಳು ಸಾಯುತ್ತವೆ. *ಈ ಬಾರಿ ನಿಸರ್ಗ ಕೃಷಿ ಶುರುಮಾಡಿದ್ದೀರಿ, ಮಳೆ ಆಶ್ರಯ ಬೇರೆ; ಮಲ್ಚಿಂಗ್‌ಗಾಗಿ ಯಾವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೂ ಇಲ್ಲ; ಅಂಥವರು ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ರದ್ದಿ ಪೇಪರ್‌ಗಳನ್ನಾದರೂ ಬೆಳೆಯ ನಡುವೆ ಹೊದಿಕೆಯಾಗಿಸಿ. ಹಳೇ ಗೋಣಿಚೀಲ, ಹರಿದ ಹತ್ತಿ ಬಟ್ಟೆಗಳಿದ್ದರೆ ಬಳಸಿ (ಪಾಲಿಥಿನ್, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಹಾಳೆಗಳನು ಬಳಸಬೇಡಿ). ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ನಿಂದಾಗಿ ತಾಪಮಾನ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಜೀವಾಣುಗಳು ಸಂಕಟಕಾರಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಲುತ್ತವೆ. *ಯಥೇಚ್ಛ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹೊದಿಕೆಯ ಪರಿಕರಗಳಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮ ಬಹಳಷ್ಟು ತೋಟದ ಬೆಳೆಗಾರರು ಹೊದಿಕೆಯ ಮಹತ್ವ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ತೋಟಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ನೆರಳಿದ್ದರೂ ತಂಪಿನ ವಾತಾವರಣವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಹ್ಯೂಮಸ್ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆಯಾಯ ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ [[ಸೂರ್ಯ]] ರಶ್ಮಿಗಳ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯೂ ಅಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. *ಅಂಥ ತೋಟವಿರುವ ರೈತರು ತೆಂಗು, ಅಡಿಕೆ, ಬಾಳೆ ಸಾಲುಗಳ ನಡುವೆ ಮೂರು ಅಡಿ ಅಗಲ, ಅರ್ಧ ಅಡಿ ಆಳದ ಕಾಲುವೆಗಳನ್ನು ತೋಡಿರಿ. ಕಾಲುವೆಯ ಮಣ್ಣನ್ನು ಎರಡೂಬದಿಯ ದಿಬ್ಬದ ಮೇಲೆ ಹರಡಿ. ದಿಬ್ಬದ ಎರಡೂ ಕಡೆಯೂ ಪ್ರತಿ ಒಂದು ಅಡಿಗೆ ಒಂದರಂತೆ ಅಲಸಂದೆ, ಸಜ್ಜೆ, ಜೋಳ, ರಾಗಿ, ನವಣೆ, ಹಾಗಲ, ಕುಂಬಳ, ಹೀರೆ, ಸೌತೆ, ಕಲ್ಲಂಗಡಿ, ಕರಬೂಜ ಬೀಜಗಳನ್ನು ನೆಡಬೇಕು. ಮಳೆ ಶುರುವಾಗುವ ಮುಂಚೆ ಬೀಜೋಪಚಾರ ಮಾಡಿದ ಬೀಜಗಳನ್ನು ನೆಡಬೇಕು. *ಮಳೆ ಬಿದ್ದ ಮೇಲೆ ಇವೆಲ್ಲ ಚಿಗುರುತ್ತವೆ, ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಬಳ್ಳಿ ಗಿಡಗಳು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಲು ಬೀಳುತ್ತೋ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲ ಹಬ್ಬಿ ಇಡೀ ತೋಟವನ್ನೂ ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಫಸಲು ಬಂದಾಗ ತೆನೆಗಳನ್ನು ಕಟಾವು ಮಾಡಿ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಬಿಡಿ. ಬಿತ್ತನೆಗಾಗಿಯೂ ಕೆಲ ಫಸಲುಗಳನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಬಿಡಿ. ಬೀಜಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡುವ ತಾಪತ್ರಯ ಬೇಡ. *ಹಕ್ಕಿಗಳು, ಇಲಿಗಳು, ಕೀಟಗಳು ತಿಂದು ಅಳಿದುಳಿದ ಬೀಜಗಳು ಮತ್ತೆ ಮೊಳೆತು ಇಡೀ ತೋಟವನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ. ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ನಿಸರ್ಗಕ್ಕೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದರೆ ಮುಂದಿನ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಅವು ಸಂರಕ್ಷಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ತೋಟಗಳನ್ನು ಉಳುವ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಕೈಹಾಕಬೇಡಿ. ಈ ಹಿಂದೆ ತೋಡಿದ ಆ ಕಾಲುವೆಯನ್ನು ತೆಂಗು ಮತ್ತು ಅಡಿಕೆಯ ಗರಿಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಿ. ==ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿ== ಕೈಲಾಸಮೂರ್ತಿಯವರ 'ಕೃಷಿ ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣ'ಗಳು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳನ್ನೂ ಕೃಷಿಕರನ್ನೂ ಆಕರ್ಷಿಸಿವೆ. ಅವರ [[ತೋಟ]] ಸಹಜ ಕೃಷಿಯ ಅಧ್ಯಯನದ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಯಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ಕೃಷಿಯ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಮನಗಂಡ ಹಲವರು 'ಸಹಜ ಕೃಷಿಗೆ' ಮಗ್ಗಲು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಕಾಣಬರುತ್ತಿದೆ! ಇವರಿಗೆ ಹಲವಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗಿವೆ. ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು== *ಅರಣ್ಯ, ಜೀವಿಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಇಲಾಖೆ ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಯು 2011-12ನೇ ಸಾಲಿನ ರಾಜ್ಯ ಪರಿಸರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ<ref>http://vijaykarnataka.indiatimes.com/state/karnataka/-/articleshow/13825407.cms</ref>. ==ಸಂಪರ್ಕಿಸ ಬೇಕಾದ ವಿಳಾಸ== ಆಧುನಿಕ ಕೃಷಿ ಪದ್ದತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯ ಬಯಸುವವರು ನೇರವಾಗಿ ಎಂ.ಕೆ.ಕೈಲಾಸಮೂರ್ತಿ, ಅವರನ್ನೇ ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು. ಅವರ ವಿಳಾಸ- * ಆಧುನಿಕ ಕೃಷಿ ಋಷಿ- ಶ್ರೀ.ಎಂ.ಕೆ. ಕೈಲಾಸಮೂರ್ತಿ * ದೊಡ್ಡಿಂದುವಾಡಿ, * ಕೊಳ್ಳೆಗಾಲ ತಾ. [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] ಜಿಲ್ಲೆ, * ಫೋ: ೯೮೮೦೧೮೫೭೫೭. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} <ref>http://www.kannadaprabha.com/districts/chamarajanagar/%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%B3%E0%B3%86%E0%B2%AF%E0%B2%BF%E0%B2%82%E0%B2%A6-%E0%B2%AC%E0%B2%A3%E0%B3%8D%E0%B2%A3%E0%B2%BE%E0%B2%B0%E0%B2%BF-%E0%B2%85%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8-%E0%B2%9C%E0%B2%BE%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B3%86/32330.html{{Dead link|date=ಮಾರ್ಚ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> <ref>http://vijaykarnataka.indiatimes.com/district/chamarajnagara/District-kannada-meet-concludes/articleshow/46890217.cms</ref> <ref>{{Cite web |url=http://pvhome.yodasoft.com/article/%E0%B2%A1%E0%B2%BF-2%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B3%86-%E0%B2%97%E0%B3%81%E0%B2%82%E0%B2%A1%E0%B3%8D%E0%B2%B2%E0%B3%81%E0%B2%AA%E0%B3%87%E0%B2%9F%E0%B3%86%E0%B2%AF%E0%B2%B2%E0%B3%8D%E0%B2%B2%E0%B2%BF-%E0%B2%95%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E0%B2%A8%E0%B2%A1-%E0%B2%A1%E0%B2%BF%E0%B2%82%E0%B2%A1%E0%B2%BF%E0%B2%AE |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2015-06-09 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305022516/http://pvhome.yodasoft.com/article/%E0%B2%A1%E0%B2%BF-2%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B3%86-%E0%B2%97%E0%B3%81%E0%B2%82%E0%B2%A1%E0%B3%8D%E0%B2%B2%E0%B3%81%E0%B2%AA%E0%B3%87%E0%B2%9F%E0%B3%86%E0%B2%AF%E0%B2%B2%E0%B3%8D%E0%B2%B2%E0%B2%BF-%E0%B2%95%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E0%B2%A8%E0%B2%A1-%E0%B2%A1%E0%B2%BF%E0%B2%82%E0%B2%A1%E0%B2%BF%E0%B2%AE |url-status=dead }}</ref> <ref>{{Cite web |url=http://kanaja.in/archives/77171 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2015-06-09 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305213509/http://kanaja.in/archives/77171 |url-status=dead }}</ref> <ref>http://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/Green-is-their-colour/articleshow/13858504.cms</ref> <ref>http://akkaonline.org/documents/VeerashivaSabha.pdf{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ಬಾಹ್ಯಕೊಂಡಿಗಳು== [[ವರ್ಗ :ಸಹಜ ಕೃಷಿಕ]] [[ವರ್ಗ : ವ್ಯವಸಾಯ]] 40uyd8e4rcy222tvx5vht9x1k8w8ad5 10 73600 1306218 626420 2025-06-06T21:00:17Z Milenioscuro 12959 correct file ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.5]]) 1306218 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} | name = Cambodia | top = 14.8 | bottom = 9.9 | left = 102.2 | right = 107.9 | image = Cambodia location map.svg | image1 = Cambodia relief map.svg }}<noinclude><!-- -- The above switch-statement branches by text in parameter #1, -- returning the associated value after each equals sign ("="). -->{{Location map/Info}} {{Documentation}}<!-- Categories in /doc, interwikis in Wikidata --> </noinclude> ho9dkh3140t90yvqtas2so0baewnetk 10 74211 1306225 1073353 2025-06-06T23:33:03Z Milenioscuro 12959 1306225 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} | name = Lesotho | left = 26.74 | bottom = -30.89 | right = 29.62 | top = -28.33 | image = Lesotho location map.svg | image1 = Lesotho relief location map.svg }}<noinclude><!-- -- The above switch-statement branches by text in parameter #1, -- returning the associated value after each equals sign ("="). -->{{Location map/Info}}{{Documentation}} [[ವರ್ಗ:Location map by country templates|Lesotho]] </noinclude> lihgs9xtha39683nwhzspb88jx7xzr3 0 78937 1306214 1304661 2025-06-06T19:57:54Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306214 wikitext text/x-wiki {{Infobox scientist | name = ಸುನೇತ್ರ ಗುಪ್ತ | image = <!--(filename only)--> | image_size = | alt = | caption = | birth_date = {{Birth year and age|1965}} | birth_place = [[ಕಲ್ಕತ್ತಾ]] | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date then birth date) --> | death_place = | resting_place = | resting_place_coordinates = <!-- {{Coord|LAT|LONG|type:landmark|display=inline,title}} --> | residence = | citizenship = | nationality = | fields = | workplaces = ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ<br>ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ<br>ಪ್ರಿನ್ಸ್ಟನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ | alma_mater = | thesis_title = ಹೆಟ್ರೋಜೆನೆಟಿ ಅಂಡ್ ದಿ ಟ್ರಾಂಸ್ಮಿಶಂನ್ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ಆಫ್ ಇನ್‌ಫೆಕ್ಷಿಸ್ ಡಿಸೀಸಸ್ | thesis_url = http://ethos.bl.uk/OrderDetails.do?uin=uk.bl.ethos.309107 | thesis_year = ೧೯೯೨ | doctoral_advisor = | academic_advisors = | doctoral_students = | notable_students = | known_for = | author_abbrev_bot = | author_abbrev_zoo = | influences = | influenced = | awards = ರೋಸಲಿಂಡ್ ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ಲಿನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ<br>ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ | signature = <!--(filename only)--> | signature_alt = | website = {{URL|http://www.sunetragupta.com}}<br>{{URL|http://www.zoo.ox.ac.uk/people/view/gupta_s.htm}} | footnotes = | spouse = | module = {{Listen |embed= yes |filename= Prof_Sunetra_Gupta_BBC_Radio4_The_Life_Scientific_25_Sept_2012_b01mw2d6.flac |title= ಸುನೇತ್ರ ಗುಪ್ತರವರ ದ್ವನಿ |type= speech |description= ಬಿಬಿಸಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ೨೫ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೧೨. }} }} '''ಸುನೇತ್ರ ಗುಪ್ತ''' ೧೫ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೬೫ ರಂದು [[ಕಲ್ಕತ್ತಾ]]ದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ರೋಗದ ಪ್ರೊಫೆಸರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=https://literature.britishcouncil.org/writer/sunetra-gupta|title=ಸುನೇತ್ರ ಗುಪ್ತ}}</ref> [[ಮಲೇರಿಯಾ]], [[ಎಚ್‌.ಐ.ವಿ.]], ಇನ್ಫ್ಲುಯೆನ್ಸ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗ ಹರಡಬಲ್ಲ ಎಜೆಂಟ್‌ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಸಕ್ತಿವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬೆಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ '''ಆಡ್ರಿಯನ್ ವಿ.ಎಸ್ ಹಿಲ್''' ವಿವಾಹವಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.magd.ox.ac.uk/member-of-staff/adrian-hill/|title=ಆಡ್ರಿಯನ್ ವಿ.ಎಸ್ ಹಿಲ್}}</ref> ==ಬಾಲ್ಯ== ಸುನೇತ್ರ ಗುಪ್ತರವರ ಬಾಲ್ಯ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಇವರ ಭವಿಷ್ಯದ ಮೇಲೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ. ಅವರ ಬಾಲ್ಯದ ದಿನಗಳನ್ನು [[ಇಥಿಯೋಪಿಯ]], ಜಾಂಬಿಯ, [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.sunetragupta.com/biography.asp|title=ಸುನೇತ್ರ ಗುಪ್ತರ ಬಾಲ್ಯ ಜೀವನ|access-date=2016-03-12|archive-date=2013-12-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20131208101646/http://sunetragupta.com/biography.asp|url-status=dead}}</ref> ಇವರಿಗೆ ೧೧ ವರ್ಷವಿದ್ದಾಗ ಕುಟುಂಬದವರು ಮತ್ತೆ [[ಕಲ್ಕತ್ತಾ]]ಗೆ ಮರಳಿದರು. ಇಲ್ಲಿ ಈ ನಗರವು ಅವಳಿಗೆ ಬರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರೆಪಿಸಿತು. ತಂದೆ ದ್ರುಬ ಗುಪ್ತ (೧೯೩೪-೨೦೦೪) ಇವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಸುನೇತ್ರಳ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಚಿಂತನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಆಳವಾದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. [[ಕಲ್ಕತ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದಲ್ಲಿ [[ಆಫ್ರಿಕಾ]]ದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಉಪನ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಬರೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಸಿನಿಮಾ ಬಗ್ಗೆ ಭಾಷಣ ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಸಮಯ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಎಷ್ಟೋ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಾದಂಬರಿಗಳು, ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಬಂಧಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ - ಹೇಗೆ ಕಲೆ ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸುನೇತ್ರಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಿದರು. ಇವರಿಗೆ ಸುನೇತ್ರ ವಿಜ್ಞಾನಿಯಾಗುವುದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಆಸಕ್ತಿಯಿರಲಿಲ್ಲ. ==ಶಿಕ್ಷಣ== *ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರದ ತರಬೇತಿ *ಪ್ರಿನ್ಸ್ಟನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸ್ನಾತಕ ಪದವಿ <ref>{{cite web|url=http://press.princeton.edu/europe/content/pages/advisory_board.html|title=ಪ್ರಿನ್ಸ್ಟನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ|access-date=2016-03-12|archive-date=2016-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160404171739/http://press.princeton.edu/europe/content/pages/advisory_board.html|url-status=dead}}</ref> *ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಪಿಎಚ್ಡಿ.<ref>{{cite web|url=http://ethos.bl.uk/OrderDetails.do?uin=uk.bl.ethos.309107|title=ಹೆಟ್ರೋಜೆನೆಟಿ ಅಂಡ್ ದಿ ಟ್ರಾಂಸ್ಮಿಶಂನ್ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ಆಫ್ ಇನ್‌ಫೆಕ್ಷಿಸ್ ಡಿಸೀಸಸ್|access-date=2016-03-12|archive-date=2016-01-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20160129195054/http://ethos.bl.uk/OrderDetails.do?uin=uk.bl.ethos.309107|url-status=dead}}</ref> ==ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆಗಳು== ಗುಪ್ತಾ ಪ್ರಸ್ತುತ ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರದ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ರೋಗದ ಪ್ರೊಫೆಸರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಿನ್ಸ್ಟನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌ನ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಲಹಾಗಾರರಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://press.princeton.edu/about_pup/european_advisory_board.html|title=ಪ್ರಿನ್ಸ್ಟನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌|access-date=2016-03-12|archive-date=2011-06-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20110608160559/http://press.princeton.edu/about_pup/european_advisory_board.html|url-status=dead}}</ref> ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಲಂಡನ್‌ನಿಂದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪದಕ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ [[ಸಂಶೋಧನೆ]]ಗೆ ರಾಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ರೋಸಲಿಂಡ್ ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ಲಿನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರಕಿದೆ. ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳಿಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಕ್ರಾಸ್ವರ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ಆರೆಂಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಜುಲೈ ೨೦೧೩ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರಾಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಬೇಸಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಮಹಿಳಾ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ [[ಮೇರಿ ಕ್ಯೂರಿ|ಮೇಡಮ್ ಕ್ಯೂರಿ]] ಮುಂತಾದವರ ಭಾವಚಿತ್ರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಗುಪ್ತರವರ ಭಾವಚಿತ್ರವು ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/nri/nri-achievers/Indian-woman-scientists-portrait-to-be-exhibited-in-Britain/articleshow/21216983.cms?referral=PM|title=ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳಾ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಭಾವಚಿತ್ರ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ}}</ref> ==ಬರಹಗಾರರಾಗಿ ಸಾಧನೆ== ಗುಪ್ತಾ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಕೃತಿಗಯನ್ನು [[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬಂಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ]] ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅನುವಾದಕರಾಗಿ [[ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರ್]] ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು [[ಆಂಗ್ಲ|ಇಂಗ್ಲೀಷ್]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೨ರಲ್ಲಿ ಇವರ ೫ನೇ ಕಾದಂಬರಿಯಾದ '''ಸೋ ಗುಡ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್''' ಡಿಎಸ್ಸಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ [[ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ]] ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ===ಕಾದಂಬರಿಗಳು=== *ಮೆಮೊರೀಸ್ ಆಫ್ ರೇನ್, ಪೆಂಗ್ವಿನ್ ಬುಕ್ಸ್ ಇಂಡಿಯ, ನವ ದೆಹಲಿ (೧೯೯೨)<ref>{{cite web|url=http://www.sunetragupta.com/novels.asp|title=ಸುನೇತ್ರ ಗುಪ್ತರ ಕಾದಂಬರಿಗಳು|access-date=2016-03-12|archive-date=2016-04-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20160422090502/http://www.sunetragupta.com/novels.asp|url-status=dead}}</ref> *ದಿ ಗ್ಲ್ಯಾಸ್‌ಬ್ಲೊವರ್ಸ್ ಬ್ರೆಥ್ (೧೯೯೩) *ಮೂನ್ಲೈಟ್ ಇನ್ ಮರ್ಜಿಪಾನ್(೧೯೯೫) *ಎ ಸಿನ್ ಆಫ್ ಕಲ್ಲರ್(೧೯೯೯) *ಸೋ ಗುಡ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್(೨೦೦೯) ===ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳು=== *ಸ್ವೀಟ್ ಲವ್ ===ಪ್ರಬಂಧಗಳು=== *ದಿ ವಿಕ್‌ಟಿಮ್ ಆಫ್ ಟ್ರೂತ್<ref>{{cite web|url=http://www.sunetragupta.com/essays.asp|title=ಸುನೇತ್ರ ಗುಪ್ತ ಬರೆದಿರುವ ಪ್ರಬಂಧಗಳು|access-date=2016-03-12|archive-date=2016-04-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20160423191109/http://www.sunetragupta.com/essays.asp|url-status=dead}}</ref> *ಕಲ್ಕತ್ತ *ದಿ ರಿಲೇಶನ್ ಬಿಟ್ವೀನ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್ ಅಂಡ್ ಥಾಟ್ *ಇಯರ್ ಟೂ ಆರ್ ಸೆಮೆಟೆರೀಸ್, ಫೇಮ್ ಆಂಡ್ ಸ್ನೋ *ಆವಾಯ್‌ಡಿಂಗ್ ಅಮ್‌ಬಿಗ್ವಿಟಿ: ಮ್ಯಥೆಮ್ಯಾಟಿಕ್ಸ್ ಅಂದ್ ದಿ ಇಲ್ಲೂಶನ್ ಆಫ್ ಸರ್ಟೆನಿಟಿ ==ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು== *ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ(೧೯೯೭)<ref>{{cite web|url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/awards/akademi%20samman_suchi.jsp#ENGLISH|title=ಆಂಗ್ಲಾ ಭಾಷೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರ ಪಟ್ಟಿ|access-date=2016-03-12|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084937/http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/awards/akademi%20samman_suchi.jsp#ENGLISH|url-status=dead}}</ref> * ಕ್ರಾಸ್ವರ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ(೧೯೯೯) *ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಆಯ್ಕೆ(೨೦೦೦) *ರೋಸಲಿಂಡ್ ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ಲಿನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ(೨೦೦೯)<ref>{{cite web|url=https://docs.google.com/spreadsheets/d/1dsunM9ukGLgaW3HdG9cvJ_QKd7pWjGI0qi_fCb1ROD4/pubhtml?gid=1516032557&single=true|title=ರೋಸಲಿಂಡ್ ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ಲಿನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರ ಪಟ್ಟಿ}}</ref> *ಆರೆಂಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಆಯ್ಕೆ(೨೦೦೦) ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <references/> [[ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕಿಯರು]] [[ವರ್ಗ:೧೯೬೫ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಯೋಜನೆ-೨೦೧೫-೧೬‎]] [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿಕ್ಲಬ್ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ರಚಿಸಿದ ಲೇಖನಗಳು]] cffnm52xsgotpjjs8ud24s9gb98gz9d 0 93193 1306243 1260596 2025-06-07T08:02:16Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306243 wikitext text/x-wiki {{see also|ಈಬೇ}} {{merge from|ಈಬೇ}} ಇಬೇ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್, ಇಂಕ್ (ಹಿಂದೆ ಜಿಎಸ್ಐ ಕಾಮರ್ಸ್, ಇಂಕ್.) ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ನಿಗಮವಾಗಿದ್ದು ಇಟ್ಟಿಗೆ ಮತ್ತು ಗಾರೆ ಬ್ರಾಂಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ಆನ್ಲೈನ್ ಶಾಪಿಂಗ್ ಸೈಟ್‍ಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವಲ್ಲಿ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಕಂಪನಿಯು ವಿವಿಧ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್, ಗ್ರಾಹಕ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ, ಗ್ರಾಹಕ ಆರೈಕೆ, ಪಾವತಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ, ನೆರವೇರಿಕೆ, ವಂಚನೆ ಪತ್ತೆ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಏಕೀಕರಣ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಒದಗಿಸಿತು. ಇಬೇ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್ ೫೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು [[ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕ|ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕ]], [[ಯುರೋಪ್]] ಮತ್ತು [[ಏಷ್ಯಾ|ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ೨೬ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಝಾಲೆಸ್, ಐರೋಬೋಟ್, ಟಿಂಬರ್ಲ್ಯಾಂಡ್, ಏಸ್ ಹಾರ್ಡ್ವೇರ್, ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಅಥಾರಿಟಿ, ಡಿಕ್ಸ್ ಸ್ಪೋರ್ಟಿಂಗ್ ಗೂಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ರೇಡಿಯೋಶಾಕ್‌ನಂತಹ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.businessinsider.com/gsi-commerce-2011-2 | title=Meet GSI Commerce, the Biggest E-Commerce Empire You've Never Heard of | website=[[Business Insider]] }}</ref> ==ಇತಿಹಾಸ== ===ಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆ=== ಗ್ಲೋಬಲ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಇನ್ಕಾರ್ಪೊರೇಟೆಡ್ ಆಗಿ ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ಮೈಕೆಲ್ ರೂಬಿನ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಕಂಪನಿಯು ಕ್ರೀಡಾ ಸರಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸರಬರಾಜುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸಿತು.<ref name="youngest">{{cite web|date=July 6, 2006 |title=America's Youngest CEOs |url=https://www.forbes.com/2006/07/06/leadership-management-ceo-cz_ph_0706americasyoungestceos.html |first=Patricia |last=Huang |work=Forbes |access-date=2010-03-14}}</ref> ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ ಇದು ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತು ಮತ್ತು ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಜಿಎಸ್ಐ ಕಾಮರ್ಸ್ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿತು.<ref name="history">{{cite web|year=2009 |title=Our History |url=http://www.gsicommerce.com/about/our_history.php |publisher=GSI Commerce |access-date=2010-03-14}}</ref> ಜಿಎಸ್ಐನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಪಾಲುದಾರರಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಟಾಯ್ಸ್ "ಆರ್" ಯುಎಸ್, ತನ್ನ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅಮೇಜಾನ್.ಕಾಮ್ ವಿರುದ್ಧ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿದ ನಂತರ ಜಿಎಸ್ಐ ಅನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿತು.<ref name="ect">{{cite news|date=March 3, 2006 |title=Toys 'R' Us Wins Right to End Amazon Partnership |url=http://www.ecommercetimes.com/story/49188.html |first=Keith |last=Regan |work=E-commerce Times |access-date=2010-03-14}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೦ ದಲ್ಲಿ ಜಿಎಸ್ಐ ಆನ್ಲೈನ್ ಕ್ರೀಡಾ ಸರಕುಗಳ ಅಂಗಡಿಯಾದ ಫಾಗ್‌ಡಾಗ್.ಕಾಮ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="Fogdog">{{cite web|last=Sandoval |first=Greg |title=Web site developer buys sports site Fogdog |url=http://www.cnet.com/news/web-site-developer-buys-sports-site-fogdog/ |publisher=CNET |date=October 24, 2000 |access-date=2015-07-26}}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ಜಿಎಸ್ಐ ಇದೇ ರೀತಿಯ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಕ್ರೆಟಿವ್ ಕಾಮರ್ಸ್ ಎಂಬ ಕಂಪನಿಯನ್ನು $೯೭.೫ ಮಿಲಿಯನ್ಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="Accretive">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2007/08/27/technology/27ecom.html|title=Late to Web Retailing? There's Still Money There|last=Tedeschi|first=Bob|date=August 27, 2007|work=The New York Times|location=New York|access-date=2010-03-14}}</ref> ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಾದ್ಯಂತ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಪೂರೈಸುವ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಕಂಪನಿಯಾದ ಇನ್ನೊಟ್ರಾಕ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು ಆದಾಗ್ಯೂ ಜನವರಿ ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಕಂಪನಿಯು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಇ-ಡೈಲಾಗ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು; ಜೊತೆಗೆ ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ರೂ ಲಾ ಲಾ ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಬಾರ್ಗೈನ್ಸ್.ಕಾಮ್ ಆಪರೇಟರ್‌ಗಳಾದ ರೀಟೇಲ್ ಕನ್ವರ್ಜೆನ್ಸ್. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಜಿಎಸ್ಐ ಮತ್ತು ಟಿಂಬರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಒಂದು ವರ್ಗದ ಸೆಲ್ ಫೋನ್ ಚಂದಾದಾರರೊಂದಿಗೆ $೭,೦೦೦,೦೦೦ ವರೆಗೆ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡವು, ಅವರು ಟಿಂಬರ್ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಗಾಗಿ ಜಾಹೀರಾತು ನೀಡುವ ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ಎಸ್ಎಂಎಸ್ ಪಠ್ಯ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು. ಟಿಂಬರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಜಿಎಸ್ಐ ಎರಡೂ ಯಾವುದೇ ತಪ್ಪು ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಪಠ್ಯ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ತರಗತಿಯ ಸದಸ್ಯರ ಒಪ್ಪಿಗೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಂಪನಿ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. [೧೧] ದೂರವಾಣಿ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ಪಠ್ಯ ಸಂದೇಶಗಳಿಗೆ ಇದು ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಇತ್ಯರ್ಥವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ೨೦೦೯ರ ನವೆಂಬರ್ ೯ ರಂದು ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್-ಸೇವೆಗಳ ವಿಭಾಗವಾದ ಜಿಎಸ್ಐ ಇಂಟರ್ಯಾಕ್ಟಿವ್ ಅನ್ನು ಟ್ರೂ ಆಕ್ಷನ್ ಎಂದು ಮರು-ಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಿತು. ೨೦೧೦ರ ಮಾರ್ಚ್ ೨೧ ರಂದು ಕಂಪನಿಯು ಮತ್ತು ಅದರ ಮಾಜಿ ಸಿಇಒ ಮೈಕೆಲ್ ರೂಬಿನ್ ಸಿಬಿಎಸ್ ದೂರದರ್ಶನ ಸರಣಿ ಅಂಡರ್ಕವರ್ ಬಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web | url=https://www.imdb.com/title/tt1620388/ | title=GSI Commerce | website=[[IMDb]] }}</ref> ೨೦೧೦ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೧ ರಂದು ಜಿಎಸ್ಐ ಕಾಮರ್ಸ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಸೇವೆಗಳ ವಿಭಾಗವಾದ ಇ-ಡೈಲಾಗ್, ಪೂರ್ಣ-ಸೇವೆಯ ಮೊಬೈಲ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಮಾದರಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾ ಮೂಲದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಎಂ ೩ ಮೊಬೈಲ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url=https://www.dmnews.com/channel-marketing/mobile/news/13061636/edialog-acquires-mobile-firm-m3 | title=E-Dialog acquires mobile firm M3 | date=22 April 2010 | access-date=24 ನವೆಂಬರ್ 2024 | archive-date=27 ಫೆಬ್ರವರಿ 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190227182110/https://www.dmnews.com/channel-marketing/mobile/news/13061636/edialog-acquires-mobile-firm-m3 | url-status=dead }}</ref> ೨೦೧೦ ಮೇ ೩ ರಂದು ಜಿಎಸ್ಐ ಕಾಮರ್ಸ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಸೇವೆಗಳ ವಿಭಾಗವಾದ ಇ-ಡೈಲಾಗ್, ವರ್ಲ್ಡ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಇಂಕ್‌ನಿಂದ ಡೇಟಾಬೇಸ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಪರಿಹಾರಗಳ ಪೂರೈಕೆದಾರ ಎಂಬಿಎಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು. ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿಯು ಶಾಪ್‌ರನ್ನರ್.ಕಾಮ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಇದು ಇಂದಿನ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧಿವಂತ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಅನಿಯಮಿತ ಉಚಿತ ಎರಡು ದಿನಗಳ ಶಿಪ್ಪಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಆದಾಯದ ಮೇಲೆ ಉಚಿತ ಶಿಪ್ಪಿಂಗ್ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಶಾಪ್ ರನ್ನರ್ ತನ್ನ ಚಿಲ್ಲರೆ ಪಾಲುದಾರರಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಹಣ-ಉಳಿತಾಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ವೇಗದ, ಉಚಿತ ಶಿಪ್ಪಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>https://www.businesswire.com/news/home/20101111005422/en/ShopRunner-Redefines-Savvy-Consumers-Save-Ultimate-Shopping</ref> ===ಇಬೇ ಮಾಲೀಕತ್ವ=== ೨೦೧೧ರ ಮಾರ್ಚ್ ೨೮ ರಂದು ಇಬೇ ಇಂಕ್ ಜಿಎಸ್ಐ ಅನ್ನು $ ೨.೪ ಬಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ೨೦೧೧ರ ಜೂನ್ ೨೦ ರಂದು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web | url=https://techcrunch.com/2011/06/20/ebay-closes-2-4-billion-acquisition-of-gsi-commerce/ | title=EBay Closes $2.4 Billion Acquisition of GSI Commerce | date=20 June 2011 }}</ref> ೨೦೧೩ರ ಜೂನ್ ೨೦ ರಂದು ಕಂಪನಿಯು ಇಬೇ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್ ಪರವಾಗಿ ಜಿಎಸ್ಐ ಕಾಮರ್ಸ್ ಹೆಸರನ್ನು ನಿವೃತ್ತಿಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url=https://thenextweb.com/insider/2013/06/20/two-years-after-the-acquisition-ebay-rebrands-gsi-commerce-as-ebay-enterprise/ | title=EBay Rebrands GSI Commerce as eBay Enterprise Two Years Later | date=20 June 2013 }}</ref> ಮೆಜೆಂಟೊ ಇಂಕ್ ೨೦೧೩ರ ನವೆಂಬರ್ ೨೧ ರಂದು ಇಬೇ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್‌ನ ಭಾಗವಾಯಿತು. ಜಿಎಸ್ಐ ಕಾಮರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಇಬೇ ಇಂಕ್ ೨೦೧೧ರ ಜೂನ್ ೬ ರಂದು ಮೆಜೆಂಟೊವನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite web | url=http://www.pcworld.com/article/229503/article.html | title=EBay Buys Magento to Boost Its E-commerce Developer Tools }}</ref> ===ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ವಿಸರ್ಜನೆ=== ೨೦೧೫ರ ಜುಲೈ ೧೬ ರಂದು ಸ್ಟರ್ಲಿಂಗ್ ಪಾರ್ಟ್ನರ್ಸ್, ಲಾಂಗ್ವ್ಯೂ ಅಸೆಟ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್, ಇನ್ನೊಟ್ರಾಕ್, ಇಂಕ್ ಮತ್ತು ಪರ್ಮಿರಾ ಫಂಡ್‌ಗಳ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಪೆರ್ಮಿರಾ ನೇತೃತ್ವದ ಖರೀದಿದಾರರ ಒಕ್ಕೂಟವು ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>https://www.reuters.com/article/us-ebay-divestiture-idUSKCN0PQ1B620150716</ref> ೨೦೧೫ರ ನವೆಂಬರ್ ೨ ರಂದು ಮಾರಾಟವನ್ನು $೯೨೫ ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇಬೇ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಂಪನಿಯಾಯಿತು. ಕಂಪನಿಯನ್ನು ೪ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ: ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸೇವೆಗಳು, ಮೆಜೆಂಟೊ ಕಾಮರ್ಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್, ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಸೊಲ್ಯೂಷನ್ಸ್, ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಬಂಧ ನಿರ್ವಹಣೆ (ಸಿಆರ್ಎಂ).<ref>{{cite web | url=https://www.altassets.net/private-equity-news/by-news-type/deal-news/permira-nabs-chunk-of-ebay-enterprise-in-925m-buyout.html | title=Permira nabs chunk of Ebay Enterprise in $925m buyout | date=3 November 2015 }}</ref> ಇಬೇ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್‌ನ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ, ವಿಡಿಯೋ ಮತ್ತು ನಕಲು ಬರವಣಿಗೆ ಸೇವೆಗಳ ವಿಭಾಗವನ್ನು ೨೦೧೬ರ ಮಾರ್ಚ್ ೨೮ ರಂದು ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಕಲರ್ ಬ್ರಾಂಡ್ಸ್‌ಗೆ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸದ ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web | url=https://www.internetretailer.com/2016/03/28/ebay-enterprise-sells-its-photo-and-video-production-studios | title=Retail News, Ecommerce Market Research I Digital Commerce 360 }}</ref> ಇಬೇ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಸೊಲ್ಯೂಷನ್ಸ್ ಅನ್ನು ೨೦೧೬ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ೭ ರಂದು ಪೆಪ್ಪರ್ಜಾಮ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>http://thetimes-tribune.com/news/business/pepperjam-name-revived-1.2027852</ref> ೨೦೧೬ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯ ರಂದು ಇಬೇ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್‌ನ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್ ಸೇವೆಗಳ ವಿಭಾಗವು ಇನ್ನೋಟ್ರಾಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ರೇಡಿಯಲ್ ಇಂಕ್ ಆಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು. ==ಸ್ವಾಧೀನಗಳ ಪಟ್ಟಿ== *ಫಾಗ್ ಡಾಗ್ (೨೦೦೦) *ಅಕ್ರೆಟಿವ್ ಕಾಮರ್ಸ್ (೨೦೦೭) *ಇ-ಸಂವಾದ (೨೦೦೮) *ಸಿಲ್ವರ್ಲಿಗ್ನ್ (೨೦೦೯) *ಪೆಪ್ಪರ್ಜಾಮ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ (೨೦೦೯) *ರೀಟೇಲ್ ಕನ್ವರ್ಜೆನ್ಸ್ (೨೦೦೯) *ವೆಂಡರ್ ನೆಟ್ (೨೦೧೦) *ಫೆಟ್ಚ್‌ಬ್ಯಾಕ್ (೨೦೧೦) *ಕ್ಲಿಯರ್ ಸೇಲಿಂಗ್ (೨೦೧೧) *ಮತಾಂಧರು (೨೦೧೧) ===ಬಂಡವಾಳ ಹಿಂತೆಗೆತಗಳ ಪಟ್ಟಿ=== *ಮತಾಂಧರು (೨೦೧೨) *ರೀಟೇಲ್ ಕನ್ವರ್ಜೆನ್ಸ್ (೨೦೧೨) ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== [[ವರ್ಗ:ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] 3rb2p43jsguuap2mzebepdf0nur67m5 0 104197 1306174 1306161 2025-06-06T12:38:44Z A826 72368 Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/2409:4071:E4B:7E8D:168E:5948:4A41:C76F|2409:4071:E4B:7E8D:168E:5948:4A41:C76F]] ([[User talk:2409:4071:E4B:7E8D:168E:5948:4A41:C76F|talk]]) to last revision by Pavanaja(TwinkleGlobal) 1306174 wikitext text/x-wiki == ಲೋಪಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು ? == '''ಎಯ್ದೆ ಪೋಪವು ಲೋಪವು''' <ref>ಕೇಶಿರಾಜನ ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣಂ</ref>. ಎಂದರೆ ಸ್ವರದ ಮುಂದೆ ಸ್ವರವು ಬಂದು ಸಂಧಿಯಾಗುವಾಗ ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವರವು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಲೋಪವಾಗುವುದು. ಇದರಿಂದ ಮೂಲ ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ಬಾಧೆ ಬಾರದಿದ್ದಲ್ಲಿ ‘ಲೋಪಸಂಧಿ’ಯಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾ: ನೀರಿಲ್ಲ(‘ಉ’ಕಾರ ಲೋಪ)ಅವನೂರು('ಅ’ ಕಾರ ಲೋಪ) ಬೇರೊಬ್ಬ(‘ಎ’ ಕಾರ ಲೋಪ) ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ : ಹಳಗನ್ನಡ - ನೆಲದಿಂದುಣ್ಬಂ, ಚಲದಾಣ್ಮಂ, ಇಂದ್ರಂಗೈರಾವತಂ, ಪೊಲದಲ್ಲಿರ್ದಂ. ಹೊಸಗನ್ನಡ - ಊರಲ್ಲಿ, ದೇವರಿಂದ, ಬಲ್ಲೆನೆಂದ, ಏನಾದುದು, ಇವನಿಗಾನು, ಮಾತೆಲ್ಲಂ. * ಕೇಸಿರಾಜನು ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣಂ ಗಂಥದ ಸೂತ್ರ 62 ರಲ್ಲಿ '''ನಾಮರೂಢಿಯಳಿಯದ ಪಕ್ಷಂ''' ಎಂದಿದ್ದಾನೆ. ಎಂದರೆ, ‘ಸಂಧಿಮಾಡುವಾಗ ಅರ್ಥ ಕೆಡಬಾರದು’ ಎಂಬುದು ನಿಯಮ. ಉದಾ: ತಂದೆ+ಇಲ್ಲ=ತಂದಿಲ್ಲ. ಗುರು+ಅನ್ನು=ಗುರನ್ನು, ಮಡು+ಇದು=ಮಡಿದು, ಮುದಿ+ಅಪ್ಪ=ಮುದಪ, ಬಾಳು+ಅನ್ನು=ಬಾಳನ್ನು ಎಂಬುದು ಭಿನ್ನಾರ್ಥ / [[ಸಂಧಿದೋಷ]]. == ಸ್ವರ ಲೋಪ ಸಂಧಿ == ಲೋಪ ಸಂಧಿಯನ್ನು ಸ್ವರಲೋಪ ಸಂಧಿಯೆನ್ನುವರು. ಸ್ವರಸಂಧಿ ಎಂದರೆ ಸ್ವರದ ಮುಂದೆ ಸ್ವರವು ಬಂದು ಸಂಧಿಯಾದರೆ ಸ್ವರಸಂಧಿ. ಎಂದರೆ ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಸಂಧಿಸಿದಾಗ ಸಂಧಿ ಆಗುವುದು. ಇದನ್ನು ಸಂಧಿಕಾರ್ಯವೆನ್ನುವರು. ಉದಾ: * ಮಾತು+ಇಲ್ಲ=ಮಾತುವಿಲ್ಲ- ಮಾತಿಲ್ಲ (ಸಂಧಿ ವಿಕಲ್ಪ) ಉ+ಇ (ಸಂಧಿಪದ ಸಂದರ್ಭ) * ಮರ+ಅನ್ನು = ಮರವನ್ನು. ಅ+ಅ(ಸಂಧಿಪದ ಸಂದರ್ಭ) == ಲೋಪ ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ == ಲೋಪ ಸಂಧಿ ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲ ಅಕ್ಷರಗಳ ಸಂಧಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಪೂರ್ವಪದದಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಅಕ್ಷರವು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ - ಲೋಪಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮಾತಿಲ್ಲ= ಮಾತು+ಇಲ್ಲ=ಇಲ್ಲಿ ‘ಉ’ ಸ್ವರ ಲೋಪ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಪೂರ್ವಪದ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪದಗಳಲ್ಲಿಯ ಎಲ್ಲ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಹೊಸದಾಗಿ ಒಂದು ಅಕ್ಷರ ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದರೆ-ಆಗಮಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮನೆ+ಅನ್ನು = ಮನೆಯನ್ನು = ‘ಯ್’ ವ್ಯಂಜನ ಆಗಮ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಉತ್ತರ ಪದದ ಆದಿಯಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ವ್ಯಂಜನವು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಲೋಪವಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಂಜನವು ಆಗಮವಾಗಿ ಬಂದರೆ - ಆದೇಶ ಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮಳೆ+ಕಾಲ=ಮಳೆಗಾಲ=‘ಕ್’ವ್ಯಂಜನ ಲೋಪ. ‘ಗ್’ ವ್ಯಂಜನ ಆದೇಶ. #ಎಲ್ಲಾ ಅಕ್ಷರಗಳು ಇದ್ದಷ್ಟೇ ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇರುವುದು ‘ಪ್ರಕೃತಿಭಾವ’ / ವಿಸಂಧಿ. :ಸಂಧಿಯಾಗುವಾಗ ಸ್ವರದ ಮುಂದೆ ಸ್ವರವು ಬಂದಾಗ, ಅರ್ಥವು ಕೆಡದಿದ್ದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಸ್ವರವು ಲೋಪವಾಗುವುದು.: :ಉದಾ:- ಮತ್ತು(ಉ)+ಒಬ್ಬ=ಮತ್ತೊಬ್ಬ.ಇಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಸ್ವರ ''''ಉ'''' ಕಾರ ಲೋಪವಾಗಿದೆ. :ಉದಾ:- ಅಲ್ಲಿ(ಇ)+ಅಲ್ಲಿ=ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ.ಇಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಸ್ವರ ''''ಇ''''ಕಾರ ಲೋಪವಾಗಿದೆ ಅಂದರೆ ಮಾಯವಾಗಿದೆ. ;'''ಗಮನಿಸಿರಿ''': :ಇಲ್ಲಿ "ಅರ್ಥವು ಕೆಡದಿದ್ದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಹೇಳುವಾಗ, ಸಂಧಿ ಮಾಡುವವರು ಅರ್ಥ ಕೆಡುವುದೇ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂದು ಹೇಳಲು ಹಲವು ಸರತಿ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. *ಬಾಳನ್ನು = ಬಾಳೆ + ಅನ್ನು ? ಇಲ್ಲವೆ ಬಾಳು + ಅನ್ನು ? *ಒಂದು ವೇಳೆ ಬಾಳೆ + ಅನ್ನು = ಬಾಳನ್ನು ಅಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಅರ್ಥ ಹೇಗೆ ಕಟ್ಟಿದೆ, ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. :ಆದುದರಿಂದ ಇಂತಹ ಹಲವು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅರ್ಥವೇ ಸರಿಯೆಂದು ತಿಳಿವುದು. ;;:ಹಾಗೆ *ಬಾಲೆ + ಅನ್ನು = ಬಾಲನ್ನು ತಪ್ಪು ಎಂದು ತಿಳಿವುದು. *"ಬಾಲನ್ನು = ಬಾಲು + ಅನ್ನು" ಎಂದೇ ರೂಢಿ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references /> [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾಷೆ]] fl42be8eyznwrpum35fxkmsogk7r9uz 4 112271 1306190 1305463 2025-06-06T15:42:01Z MediaWiki message delivery 17558 /* 📣 Announcing the South Asia Newsletter – Get Involved! 🌏 */ ಹೊಸ ವಿಭಾಗ 1306190 wikitext text/x-wiki [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ]] {{Shortcut|WP:VP}} {{ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ-nav}} {{ಸೂಚನಾಫಲಕ-ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ}} __NEWSECTIONLINK__ * '''en:''' Requests for the [[m:bot|bot]] flag should be made on [[WP:Newbotrequest|this page]]. This wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. Other bots should apply below. * Admin/other rights can be requested at [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ನಿರ್ವಾಹಕ_ಮನವಿ_ಪುಟ]] {{ಆರ್ಕೈವ್-ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ}} {{clear}} == ಲಾಗಿನ್ ಆಗದ, ಐಪಿ ಎಡ್ರಸ್‌ ಸಂಪಾದಕರನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ == ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂಪಾದಕರು ಲಾಗಿನ್ ಆಗದೆ ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಬಗ್ಗೆ ನಿರ್ವಾಹಕರು ಎಚ್ಚರವಹಿಸಿ. === ಚರ್ಚೆ === * ಲಾಗಿನ್ ಆಗದವರು ಸಂಪಾದಿಸದಂತೆ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು ಹೊಸ ಪಾಲಿಸಿಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ವಾಹಕರ ಗಮನಕ್ಕೆ ತರುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಜೊತೆಗೆ ಹೊಸ ಸಂಪಾದಕರು ಲಾಗಿನ್ ಆದ ಕೂಡಲೇ ಅವರನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿಕೊಂಡು ಮುಂದುವರಿಯುವಂತೆ ಸಂಪಾದನೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದನ್ನೂ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ನಿನ್ನೆ ಇವತ್ತು ತುಂಬ ಹೊಸ ಲೇಖನಗಳು ಬಂದಿವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಸಂಪಾದನೋತ್ಸವಗಳನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಾದೀತು. ಈ ಬಗ್ಗೆ ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದೇನೆ.--[[ಸದಸ್ಯ:Vishwanatha Badikana|Vishwanatha Badikana]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Vishwanatha Badikana|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೮:೪೦, ೧೫ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST) * {{notdone|oppose}}, {{quote| You are free to Contribute To and Edit our various websites or Projects.|https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use}} restricting access to any users/IP is not allowed as per [[foundation:Terms_of_Use]], any mass vandalism can be handled local administrators, [[meta:SWMT]].--<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey; border-radius: 5px;">[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</span> ೨೦:೨೪, ೧೫ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST) == [[:m:Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India: Initial conversation|Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India: Initial conversation]] == <div lang="en" dir="ltr"> ''{{int:please-translate}}'' Dear Wikimedians, We are excited to '''Initiate the discussions about India’s potential bid to host [[:m:Wikimania 2027|Wikimania 2027]]''', the annual international conference of the Wikimedia movement. This is a call to the community to express interest and share ideas for organizing this flagship event in India. Having a consortium of a good number of country groups, recognised affiliates, thematic groups or regional leaders primarily from Asia for this purpose will ultimately strengthen our proposal from the region. This is the first step in a collaborative journey. We invite all interested community members to contribute to the discussion, share your thoughts, and help shape the vision for hosting Wikimania 2027 in India. Your participation will ensure this effort reflects the strength and diversity of the Indian Wikimedia community. Please join the conversation on [[:m:Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India: Initial conversation#Invitation to Join the Conversation|Meta page]] and help make this vision a reality! Regards, <br> [[:m:Wikimedians of Kerala|Wikimedians of Kerala User Group]] and [[:m:Odia Wikimedians User Group|Odia Wikimedians User Group]] <br> This message was sent with [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) by [[m:User:Gnoeee|Gnoeee]] ([[m:User_talk:Gnoeee|talk]]) ೨೦:೪೪, ೪ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Gnoeee@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Indic_VPs&oldid=27906962 --> == Update Logo and Tagline == === Update to other logos of Kannada wikimedia projects === <gallery mode="traditional" perrow=4 caption="Kannada Wikimedia Logos"> File:Wikipedia-logo-v3-kn.svg|kannada wikipedia logo File:Wikipedia-wordmark-tagline-kn.svg|kannada wikipedia wordmark File:Wikisource-logo-kn-v3.svg|kannada wikisource logo File:Wikisource-wordmark-tagline-kn-v2.svg|kannada wikisource wordmark File:Wikiquote-logo-kn-v2.svg|kannada wikiquote logo File:Wikiquote-wordmark-kn-v2.svg|kannada wikiquote wordmark File:Wiktionary-logo-kn-v2.svg|Kannada Wiktionary-logo File:Wiktionary-wordmark-tagline-kn.svg|Kannada Wiktionary-wordmark </gallery> '''ಮುಕ್ತ ವಿಶ್ವಕೋಶ'''ವು '''ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ''' ಪದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಲೋಗೋವನ್ನು '''ಮುಕ್ತ ವಿಶ್ವಕೋಶ''' ಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಲು ನಾನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತೇನೆ. --<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey; border-radius: 5px;">[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</span> ೧೪:೨೩, ೩೦ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST) === Discussion/ಚರ್ಚೆ === * free encyclopedia ಈ ಪದಕ್ಕೆ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ಈಗ ಸಿಗುವ ಅರ್ಥ ಮುಕ್ತ ವಿಶ್ವಕೋಶ. ಆದರೆ ಈ ಹಿಂದೆ ಯಾಕೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶವೆಂದು ಬಂತು? ಕನ್ನಡದ ಯಥಾನುತೂಪ ತುಳುವಿನಲ್ಲೂ ಸೊಸಂತ್ರೊವೆಂದು ಇದೆ. ‍free ಪದವು freedom ಆಯಿತೋ! freedom ಪದಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಅರ್ಥವಿದೆ. dom ಬಿಟ್ಟು free ಉಳಿಸಿ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಯಿತೋ! ಮುಕ್ತವೆಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನನ್ನ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಿದೆ.--[[ಸದಸ್ಯ:Vishwanatha Badikana|Vishwanatha Badikana]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Vishwanatha Badikana|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೩೧, ೩೦ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST) * {{Support}} - ನನ್ನ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಿದೆ. ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತ ಎಂದೇ ಇದ್ದುದು. ಅದು ಯಾವಾಗ ಬದಲಾದುದು ಎಂದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.-[[ಸದಸ್ಯ:Pavanaja|ಪವನಜ ಯು. ಬಿ.]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Pavanaja|ಚರ್ಚೆ]]) * {{Support}} - --[[ಸದಸ್ಯ:Vikashegde|ವಿಕಾಸ್ ಹೆಗಡೆ&#124; Vikas Hegde]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Vikashegde|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೦೬, ೧ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST) * {{Support}} [[ಸದಸ್ಯ:Ashay vb|Ashay vb]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Ashay vb|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೨:೦೦, ೮ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST) {{section resolved|1=--<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey; border-radius: 5px;">[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</span> ೨೦:೪೧, ೧೬ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)}} == Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey == Dear Community Members, I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity. We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal. This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference. Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6 We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations. Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025 Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input. Warm regards,<br> [[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]] <!-- Message sent by User:Biplab Anand@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28074658 --> == A2K Monthly Report – December 2024 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Happy 2025! We are thrilled to share with you the December edition of the CIS-A2K Newsletter, showcasing our initiatives and achievements from the past month. In this issue, we offer a detailed recap of key events, collaborative projects, and community engagement efforts. Additionally, we provide a preview of the exciting plans we have in store for the upcoming month. Stay connected with our dynamic community as we celebrate the progress we’ve made together! ; In the Limelight: Santali Food Festival ; Dispatches from A2K ; Monthly Recap * Learning hours Call * Indic Wikimedia Hackathon 2024 * Santali Food Festival ; Coming Soon - Upcoming Activities * She Leads Bootcamp You can access the newsletter [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/December 2024|here]]. <br /><small>To subscribe or unsubscribe to this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Warm regards, CIS-A2K Team [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೪೧, ೧೨ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&oldid=23719485 --> == Open Community Call - [[:m:Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India: Initial conversation|Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India]] == <div lang="en" dir="ltr"> ''{{int:please-translate}}'' Dear Wikimedians, Happy 2025.. 😊 As you must have seen, members from Wikimedians of Kerala and Odia Wikimedia User Groups initiated preliminary discussions around submitting an Expression of Interest (EoI) to have Wikimania 2027 in India. You can find out more on the [[:m:Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India: Initial conversation|Meta Page]]. Our aim is to seek input and assess the overall community sentiment and thoughts from the Indian community before we proceed further with the steps involved in submitting the formal EOI. As part of the same, we are hosting an '''open community call regarding India's Expression of Interest (EOI) to host Wikimania 2027'''. This is an opportunity to gather your valuable feedback, opinions, and suggestions to shape a strong and inclusive proposal. * 📅 Date: Wednesday, January 15th 2025 * ⏰ Time: 7pm-8pm IST * 📍 Platform: https://meet.google.com/sns-qebp-hck Your participation is key to ensuring the EOI reflects the collective aspirations and potential of the vibrant South Asian community. Let’s join together to make this a milestone event for the Wikimedia movement in South Asia. We look forward to your presence! <br> Warm regards, <br> [[:m:Wikimedians of Kerala|Wikimedians of Kerala]] and [[:m:Odia Wikimedians User Group|Odia Wikimedians]] User Group's <br> This message was sent with [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) by [[m:User:Gnoeee|Gnoeee]] ([[m:User_talk:Gnoeee|talk]]) at ೧೧:೨೫, ೧೪ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Gnoeee@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Indic_VPs&oldid=28100038 --> == Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! == Dear All, We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture. * Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]] * When: Jan 19, 2025 * Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025). * Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 * Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]] To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025. Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language. Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all. Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate. Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success! For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] ೧೭:೩೮, ೧೬ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> == New Wikimedia Campaign Launching Tomorrow: Indic Writing Systems Campaign 2025 == Dear Wikimedians, We are excited to announce the launch of the [[:d:Wikidata:WikiProject Writing Systems/Indic writing systems campaign 2025|Indic writing systems campaign 2025]], which will take place from 23 January 2025 (World Endangered Writing Day) to 21 February 2025 (International Mother Language Day). This initiative is part of the ongoing efforts of [[:d:Wikidata:WikiProject Writing Systems|WikiProject writing Systems]] to raise awareness about the documentation and revitalization of writing systems, many of which are currently underrepresented or endangered. Representatives from important organizations that work with writing systems, such as Endangered Alphabets and the Script Encoding Initiative, support the campaign. The campaign will feature two primary activities focused on the [[:d:Wikidata:WikiProject Writing Systems/Indic writing systems campaign 2025/Lists|list of target scripts]]: * '''Wikidata Labelathon''': A focused effort to improve and expand the information related to South Asian scripts on Wikidata. * '''Wikipedia Translatathon''': A collaborative activity aimed at enhancing the coverage of South Asian writing systems and their cultural significance on Wikipedia. We are looking for local organizers to engage their respective communities. If you are interested in organizing, kindly sign-up [[:d:Wikidata:WikiProject Writing Systems/Indic writing systems campaign 2025/Local Organizers|here]]. We also encourage all Indic Wikimedians to [[:d:Wikidata:WikiProject Writing Systems/Indic writing systems campaign 2025/Participate|join us]] in this important campaign to help document and celebrate the diverse writing systems of South Asia. Thank you for your support, and we look forward to your active participation. Regards [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೫೯, ೨೨ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST) Navya sri Kalli <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೬:೪೧, ೨೪ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Changes to abuse filter == I have updated abuse filters on this wiki * [[ವಿಶೇಷ:AbuseFilter/10]] - added additional restriction to tag edits which contain more than 85% of english text * [[ವಿಶೇಷ:AbuseFilter/9]] - restrict non logged users from editing Help and Wikipedia namespace due excessive recent vandalism --<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey; border-radius: 5px;">[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</span> ೦೯:೦೨, ೨೪ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST) == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೮:೦೬, ೨೯ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೮:೦೬, ೨೯ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೬:೧೮, ೩ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == Admin rights request == ವರ್ಗ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಬೃಹತ್ ಸಂಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ನಿರ್ವಾಹಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ, ಇದಕ್ಕೆ suppressredirect ಬಳಕೆದಾರ ಹಕ್ಕು ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ, ನಿರ್ವಾಹಕರು suppressredirect ಬಿಡದೆ ಪುಟವನ್ನು ಸರಿಸಬಹುದು, ನಾನು ಈಗಾಗಲೇ ಇನ್ನೊಂದು ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ವಿಶೇಷ%3AContributions&target=~aanzx&namespace=all&tagfilter=OAuth+CID%3A+4664&start=2025-02-10&end=&limit=50 ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ, ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಸಂಪಾದನೆಗಳಿಗಾಗಿ ನಾನು ಈ ಖಾತೆಯನ್ನು ಬಳಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ನಿರ್ವಾಹಕ_ಮನವಿ_ಪುಟ#Anzx-ooo_(admin_rights)]] ಪುಟದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಿ.<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;"> [[User:Anzx-ooo|★ Anoop / ಅನೂಪ್]] ^{[[User talk:Anzx-ooo|<big>✉</big>]]}_{[[Special:Contributions/Anzx-ooo|<big> ©</big>]]}</span> ೧೧:೨೦, ೧೨ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST) == A2K Monthly Newsletter – January 2025 == Dear Wikimedians, We are delighted to share the January edition of the CIS-A2K Newsletter, highlighting our initiatives and accomplishments from the past month. This issue features a detailed recap of key events, collaborative projects, and community engagement efforts. Plus, get a sneak peek at the exciting plans we have for the upcoming month. Let’s continue strengthening our community and celebrating our collective progress! ;In the Limelight * Wikipedia and Wikimedia Commons App Usage in India: Key Insights and Challenges ;Dispatches from A2K ;Monthly Highlights * Learning Hours Call * She Leads Bootcamp 2025 * Wikisource Reader App ; Coming Soon – Upcoming Activities * Participation in Wikisource Conference * Second Iteration of She Leads Please read the full newsletter [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/January 2025|here]]<br /><small>To subscribe or unsubscribe to this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Looking forward to another impactful year ahead! Regards, CIS-A2K Team [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೦:೦೪, ೧೨ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&oldid=28096022 --> == ಹೊಸ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಇಂಪೋರ್ಟ್ ಮಾಡಲು ಕೋರಿಕೆ == [[ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Constitution of India]] ಅನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಇಂಪೋರ್ಟ್ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿಕೆ. [[ಸದಸ್ಯ:ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೭:೫೪, ೧೭ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST) :{{inprogress}}. <span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;"> [[User:Anzx-ooo|★ Anoop / ಅನೂಪ್]] ^{[[User talk:Anzx-ooo|<big>✉</big>]]}_{[[Special:Contributions/Anzx-ooo|<big> ©</big>]]}</span> ೦೯:೩೫, ೧೭ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST) :{{done}}, @[[ಸದಸ್ಯ:ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] {{t|ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ}}. --<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey; border-radius: 5px;">[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</span> ೧೦:೨೮, ೧೭ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST) == Adding Confirmed users usergroup == [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:Confirmed_Users|Confirmed_Users]] a new user group will be added to avoid ratelimit issues during offline events.--<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey; border-radius: 5px;">[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</span> ೧೦:೪೨, ೧೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST) :group is active now on this wiki.--<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey; border-radius: 5px;">[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</span> ೨೧:೨೮, ೧೯ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST) == Disable Mint translation on Kannada Wikipedia == Hello, I am writing here to discuss disabling Mint translation model from content translation as it providing faulty translation and references are not being rendered in translation, Also remove Yandex translation as it seems redundant at the moment because of faulty translation. --<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey; border-radius: 5px;">[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</span> ೧೫:೨೭, ೨೦ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST) *{{support}}--[[ಸದಸ್ಯ:Vikashegde|ವಿಕಾಸ್ ಹೆಗಡೆ&#124; Vikas Hegde]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Vikashegde|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೫:೧೪, ೪ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST) === Discussion === == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> ೧೩:೫೯, ೨೨ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ೦೦:೨೧, ೮ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == An improved dashboard for the Content Translation tool == <div lang="en" dir="ltr"> {{Int:hello}} Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]] [[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]] We will implement [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|this improvement]] on your wiki '''on Monday, March 17th, 2025''' and remove the current dashboard '''by May 2025'''. Please reach out with any questions concerning the dashboard in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> ೦೮:೨೬, ೧೩ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_1&oldid=28382282 --> == ನಿಮ್ಮ ವಿಕಿ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಓದಲು-ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ == <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|ಸಂದೇಶವನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಓದಲು ಈ ಕೊಂಡಿ ನೋಡಿ]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] [[foundation:|ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್]] ತನ್ನ ಡೇಟಾ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ ಮತ್ತು ಇತರೆ ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ವಿಕಿಗಳು ವಿಕೋಪಗಳ ನಂತರವೂ ಆನ್ಲೈನ್ ನಲ್ಲಿ ಇರುವವೆಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಪೂರ್ಣ ಸಂಚಾರವು '''{{#time:j xg|2025-03-19|kn}}''' ಕ್ಕೆ ಶುರುವಾಗುತ್ತದೆ. ಪರೀಕ್ಷೆಯು '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]''' ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|ಮೀಡಿಯಾ ವಿಕಿ]]ಯಲ್ಲಿನ ಕೆಲ ಮಿತಿಗಳಿಂದಾಗಿ, ಈ ವರ್ಗಾವಣೆಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಪಾದನೆಗಳು ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಈ ಅಡ್ಡಿಗಾಗಿ ನಾವು ಕ್ಷಮೆ ಕೋರುತ್ತೇವೆ, ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು ನಾವು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಯುವ 30 ನಿಮಿಷಗಳ ಮೊದಲು ಎಲ್ಲಾ ವಿಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾನರ್ ಅನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಈ ಬ್ಯಾನರ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. '''ನೀವು ಈ ಸಣ್ಣ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ವಿಕಿಗಳನ್ನು ಓದಬಹುದು, ಆದರೆ ಸಂಪಾದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.''' *ನೀವು ಒಂದು ಗಂಟೆಯವರೆಗೆ ಸಂಪಾದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.{{#time:l j xg Y|2025-03-19|kn}} *ನೀವು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಉಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದಲ್ಲಿ, ನಿಮಗೆ ಒಂದು ದೋಷ ಸಂದೇಶ ಗೋಚರವಾಗುವುದು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಸಂಪಾದನೆಯೂ ಅಳಿಸಿ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಆಶಿಸುತ್ತೇವೆ, ಆದರೆ ನಾವು ಇದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದೊಮ್ಮೆ ನೀವು ದೋಷ ಸಂದೇಶ ಕಂಡರೆ, ದಯವಿಟ್ಟು ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗುವವರೆಗೆ ಕಾಯಿರಿ. ನಂತರ ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಸಂಪಾದನೆ ಉಳಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ, ನಾವು ನಿಮ್ಮ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಒಂದು ಪ್ರತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ ಎಂದು ಸಲಹೆಕೊಡುತ್ತೇವೆ. ''ಇತರೆ ಪರಿಣಾಮಗಳು:'' *ಹಿಂಬದಿಯ ಕಾರ್ಯಗಳು ನಿಧಾನವಾಗಿರುವವು ಮತ್ತು ಕೆಲವನ್ನು ಕೈ ಬಿಡಲಾಗುವುದು. ಕೆಂಪು ಕೊಂಡಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯದಂತೆ ತಕ್ಷಣ ಅಪ್ಡೇಟ್ ಆಗದೆ ಇರಬಹುದು. ನೀವು ಯಾವುದೇ ಬೇರೆಡೆ ಕೊಂಡಿ ಹೊಂದಿದ ಲೇಖನ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರೆ, ಆ ಕೊಂಡಿ ಸಹಜಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಕೆಂಪು ಉಳಿಯುವುದು. ಕೆಲ ಉದ್ದ-ಓಡುವ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಗಳು ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕಾಗುವುದು. * ಇತರ ಯಾವುದೇ ವಾರದಂತೆ ಕೋಡ್ ನಿಯೋಜನೆಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಾವು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತೇವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಂತರ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಕೇಸ್-ಬೈ-ಕೇಸ್ ಕೋಡ್ ಫ್ರೀಜ್‌ಗಳು ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|ಗಿಟ್‌ಲ್ಯಾಬ್]] ಸುಮಾರು 90 ನಿಮಿಷಗಳವರೆಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮುಂದೂಡಬಹುದು. ನೀವು [[wikitech:Switch_Datacenter|wikitech.wikimedia.org ನಲ್ಲಿ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಓದಬಹುದು]]. ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುವುದು '''ದಯವಿಟ್ಟು ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಸಮುದಾಯದೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಿ.'''</div><section end="server-switch"/> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> ೦೪:೪೫, ೧೫ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 --> == "ನ್ಯಾಷನಲ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಕರ್ನಾಟಕ" ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಲೇಖನ == ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ "ನ್ಯಾಷನಲ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಕರ್ನಾಟಕ" ಅಥವಾ "ದಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾಲೇಜ್" ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಖನವಿದೆಯೇ ಎಂದು ಯಾರಾದರೂ ನನಗೆ ತಿಳಿಸಬಹುದೇ?  ಅವರ ವೆಬ್ಸೈಟ್ನಿಂದ, "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ 1917 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಕರ್ನಾಟಕ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಹದಿನೇಳು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾಲೇಜು ಒಂದಾಗಿದೆ." ಇದು ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ [[ಎಚ್ ನರಸಿಂಹಯ್ಯ]] (?) [[ಸದಸ್ಯ:Saiphani02|Saiphani02]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Saiphani02|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೦:೧೫, ೨೮ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST) :ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ, ದಯವಿಟ್ಟು ರಚಿಸಿ. --<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey; border-radius: 5px;">[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</span> ೨೧:೦೬, ೨೮ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST) ::ನಾನು ವಿಕಿಡೇಟಾ ಐಟಂಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಹುಡುಕಾಟವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ ಯಾವುದೇ ಪುಟಗಳಿವೆಯೇ ಎಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ನನಗೆ ಕನ್ನಡ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಧನ್ಯವಾದಗಳು. [[ಸದಸ್ಯ:Saiphani02|Saiphani02]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Saiphani02|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೩೭, ೨೮ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST) == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೭:೩೪, ೪ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Editing contest about Norway == Hello! Please excuse me from writing in English. If this post should be posted on a different page instead, please feel free to move it (or tell me to move it). I am Jon Harald Søby from the Norwegian Wikimedia chapter, [[wmno:|Wikimedia Norge]]. During the month of April, we are holding [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04|an editing contest]] about India on the Wikipedias in [[:nb:|Norwegian Bokmål]], [[:nn:|Norwegian Nynorsk]], [[:se:|Northern Sámi]] and [[:smn:|Inari Sámi]]̩, and we had the idea to also organize an "inverse" contest where contributors to Indian-language Wikipedias can write about Norway and Sápmi. Therefore, I would like to invite interested participants from the Kannada-language Wikipedia (it doesn't matter if you're from India or not) to join the contest by visiting [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04/For Indians|this page in the Norwegian Bokmål Wikipedia]] and following the instructions that are there. Hope to see you there! [[ಸದಸ್ಯ:Jon Harald Søby (WMNO)|Jon Harald Søby (WMNO)]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Jon Harald Søby (WMNO)|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೫:೫೦, ೪ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST) :Thank you [[User:Jon Harald Søby (WMNO)]] , will sure let others know of competition. --<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey; border-radius: 5px;">[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</span> ೧೧:೫೩, ೫ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST) == Invitation for the next South Asia Open Community Call (SAOCC) with a focus on WMF's Annual Plans (27th April, 2025) == Dear All, The [[:m:South Asia Open Community Call|South Asia Open Community Call (SAOCC)]] is a monthly call where South Asian communities come together to participate, share community activities, receive important updates and ask questions in the moderated discussions. The next SAOCC is scheduled for 27th April, 6:00 PM-7:00 PM (1230-1330 UTC) and will have a section with representatives from WMF who will be sharing more about their [[:m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Global Trends|Annual Plans]] for the next year, in addition to Open Community Updates. We request you all to please attend the call and you can find the joining details [https://meta.wikimedia.org/wiki/South_Asia_Open_Community_Call#27_April_2025 here]. Thank you! [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೫೫, ೧೪ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Nitesh_Gill/lists/Indic_VPs&oldid=28543211 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> ೨೧:೪೧, ೧೬ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:Hide on Rosé@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೬:೦೪, ೧೭ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> ೨೦:೩೩, ೨೮ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೯:೧೧, ೨೯ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)</div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! == ''(Apologies for posting in English)'' Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them. As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]]. After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki. The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org. If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) ೨೦:೩೮, ೬ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 --> == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|ಚರ್ಚೆ]])</bdi> ೦೩:೩೭, ೧೬ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) ೨೦:೫೬, ೨೨ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೮:೩೭, ೨೮ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == Update from A2K team: May 2025 == Hello everyone, We’re happy to share that the ''Access to Knowledge'' (A2K) program has now formally become part of the '''Raj Reddy Centre for Technology and Society''' at '''IIIT-Hyderabad'''. Going forward, our work will continue under the name [[:m:IIITH-OKI|Open Knowledge Initiatives]]. The new team includes most members from the former A2K team, along with colleagues from IIIT-H already involved in Wikimedia and Open Knowledge work. Through this integration, our commitment to partnering with Indic Wikimedia communities, the GLAM sector, and broader open knowledge networks remains strong and ongoing. Learn more at our Team’s page on Meta-Wiki. We’ll also be hosting an open session during the upcoming [[:m:South Asia Open Community Call|South Asia Open Community Call]] on 6 - 7 pm, and we look forward to connecting with you there. Thanks for your continued support! Thank you Pavan Santhosh, On behalf of the Open Knowledge Initiatives Team. <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Nitesh_Gill/lists/Indic_VPs&oldid=28543211 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೧೭, ೨೯ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST)</bdi> <!-- Message sent by User:Udehb-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == 📣 Announcing the South Asia Newsletter – Get Involved! 🌏 == <div lang="en" dir="ltr"> ''{{int:please-translate}}'' Hello Wikimedians of South Asia! 👋 We’re excited to launch the planning phase for the '''South Asia Newsletter''' – a bi-monthly, community-driven publication that brings news, updates, and original stories from across our vibrant region, to one page! We’re looking for passionate contributors to join us in shaping this initiative: * Editors/Reviewers – Craft and curate impactful content * Technical Contributors – Build and maintain templates, modules, and other magic on meta. * Community Representatives – Represent your Wikimedia Affiliate or community If you're excited to contribute and help build a strong regional voice, we’d love to have you on board! 👉 Express your interest though [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfhk4NIe3YwbX88SG5hJzcF3GjEeh5B1dMgKE3JGSFZ1vtrZw/viewform this link]. Please share this with your community members.. Let’s build this together! 💬 This message was sent with [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) by [[m:User:Gnoeee|Gnoeee]] ([[m:User_talk:Gnoeee|talk]]) at ೨೧:೧೨, ೬ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) </div> <!-- Message sent by User:Gnoeee@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=25720607 --> cl91xp6as5vm44ku45j79smken6qmhl 0 115041 1306215 917038 2025-06-06T20:25:30Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306215 wikitext text/x-wiki '''ಸುಪ್ರಿಯಾ ಎಸ್. ರಾವ್''', ಒಬ್ಬ ಬಹುಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಕಲಾವಿದೆ. ಕನ್ನಡ ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರರಂಗದಲ್ಲೂ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ವಸ್ತ್ರ ವಿನ್ಯಾಸ, ಪ್ರಸಾಧನ, ಸ್ಟೇಜ್ ನ ಕೆಲಸಗಳು,ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜನೆ,ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚನೆ,ಮೊದಲಾದ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಅನುಭವಿಗಳು. ಕಲಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಮಾಡುವ ಆಸೆಯುಳ್ಳವರು. <ref> [https://www.prajavani.net/entertainment/cinema/supriya-583980.html ಸುಪ್ರಿಯಾ ಗಾನಾಭಿನಯ] </ref> ಸುಪ್ರಿಯ ಅವರು ಅಭಿನಯ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ. ಅವರು == ಅಭಿನಯಿಸಿದ ನಾಟಕಗಳು == # ಗಿರಿಜಾ ಕಲ್ಯಾಣ # ಕರ್ಣಾಂತರಂಗ, # ರಾವಣ ದರ್ಶನ, # ಮೈಥಿಲಿ,<ref> [https://hegdevyaktivyakta.blogspot.com/2018/01/blog-post_18.html ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ನಾಟಕದ ಬಹುಮುಖೀ ಪ್ರತಿಭೆ, ಸುಪ್ರಿಯಾ ರಾವ್] </ref> # ಮಂಥರೆ, # ಯಹೂದಿ ಹುಡುಗಿ, ===ಜನನ, ಪರಿವಾರ=== '''ಸುಪ್ರಿಯ''', ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭದ್ರಾವತಿಯವರು. ತಾಯಿ ಸೀತಾಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಸಂಗೀತ ಬಲ್ಲವರು. ಮಗಳಿಗೆ ಅವರಿಂದಲೇ ಸಂಗೀತದ ಕಲಿಕೆ ಶುರುವಾಯಿತು. ತಂದೆ ರಂಗಕರ್ಮಿ ಹಾಗೂ ನಟ. ಸುಪ್ರಿಯ ೮ ನೆಯ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, "ಎದೆತುಂಬಿಹಾಡಿದೆನು" ಎನ್ನುವ ಟೆಲಿವಿಶನ್ ಶೋನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಕರುನಾಡಿಗೆ ಪರಿಚಿತಳಾದಳು. ಅವರು ಮೊದಲನೆಯ ಪಿಯುಸಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ,"ಸರಿಗಮಪ"ಸ್ಟಾರ್ ಸಿಂಗರ್-ಸೀಸನ್-೨ ನಲ್ಲಿ ಟೆಲಿವಿಶನ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. ಸುಪ್ರಿಯರವರು ಸಂಗೀತದ ಜೊತೆಗೆ, ಬಿ.ಬಿ.ಎ.ಪರೀಕ್ಷೆ ಮುಗಿಸಿ ಎಂ.ಕಾಂ ಪದವಿಗೆ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ===ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾರಂಗದಲ್ಲಿ=== # "ಹಸಿರು ರಿಬ್ಬನ್", ಕನ್ನಡದ ಹೆಸರಾಂತ ಲೇಖಕ, ಕವಿ, ಎಚ್ಚೆಸ್ವಿ ಯವರ ಬರೆದ, ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref> [https://kannada.asianetnews.com/entertainment/sandalwood-latest-movie-hasiru-ribban-film-review-pbuihg asianetnews, ಸುವರ್ಣ ನ್ಯೂಸ್, ಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶೆ, ಹೇಗಿದೆ ಹಸಿರು ರಿಬ್ಬನ್] </ref> # "ಅಮೃತ ವಾಹಿನಿ", ನಿರ್ದೇಶಕ ನರೇಂದ್ರ ಬಾಬು ನಿರ್ದೇಶನದ ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣದ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ. ==ಕಿರುತೆರೆಯಲ್ಲಿ== ನಿರ್ದೆಶಕ, ಟೀ.ಎನ್.ಸೀತಾರಾಂರವರ "ಮಗಳು ಜಾನಕಿ" ಧಾರಾವಾಹಿಯಲ್ಲಿ ನಿರಂಜನನ ಅಕ್ಕ"ಸಂಜನ" ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ===ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು=== * ಗಾನಶ್ರೀ-೨೦೦೮ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, * ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಸುಗಮ ಸಂಗೀತ ಅಕ್ಯಾಡೆಮಿ ಪುರಸ್ಕಾರ, * ಮೈಥಿಲಿ ಏಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ, ಕೃಷಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಇವರಿಂದ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪುರಸ್ಕಾರ, * ಶಿವಮೊಗ್ಗ ದಸರಾ-೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಮೈಥಿಲಿ ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, * ಉಡುಪಿ ರಂಗಭೂಮಿ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ನಾಟಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, * ಕಲಾ ಪ್ರತಿಭೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಾಟಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಕಲಾವೃಂದದ ನೃತ್ಯ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನ, * ೧೮ ನೇ ಅಖಿಲಭಾರತ ಕುವೆಂಪು ಏಕಾಂಕ ನಾಟಕ ಸ್ಪರ್ಧೆ-೨೦೧೪ ಕರ್ಣಾಂತರಂಗ ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, * ಶ್ರೀಗಂಧ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಆರ್. ಏನ್. ಜಯಗೋಪಾಲ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗಾಯಕಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, * ಸ್ಪಂದನ ಶ್ರೀ ಟ್ರಸ್ಟ್ ವತಿಯಿಂದ ಕಲಾಸೇವೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಸ್ಪಂದನ ಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <References /> ==ಬಾಹ್ಯಸಂಪರ್ಕಗಳು== # [https://www.publicvibe.com/redirect.php?postId=1533751002001949299 ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡ 'ಅಮೃತವಾಹಿನಿ',ಮಾರ್ಚ್,೧೯,೨೦೧೯,Public Vibe] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190602143506/https://www.publicvibe.com/redirect.php%3FpostId%3D1533751002001949299 |date=2019-06-02 }} [[ವರ್ಗ:ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದರು]] [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ನಟನಟಿಯರು]] [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನವರು]] qbcwbovr0a9kppg3a3h5z32jnaodfxy 0 117962 1306170 1288352 2025-06-06T12:20:16Z 2409:408C:AD8A:4A12:0:0:2809:4114 1306170 wikitext text/x-wiki '''ಕರ್ನಾಟಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು''' ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾದ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ. ನೈಸರ್ಗಿಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಭೂರಚನೆಮತ್ತು [[ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ|ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು]] ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಕಾರಗಳು, (ಪರಿಸರದ ಭೌತಿಕ ಅಂಶಗಳು) ನೈಸರ್ಗಿಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಮಾನವನ ನೆಲೆಸುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಇತರ ವಿನ್ಯಾಸ ರೂಪಗಳನ್ನು ಕೃತಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ನೈಸರ್ಗಿಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು == === ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು === ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದಗಳಿವೆ: ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಬಯೋಮ್. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಜೀವಿಗಳ ಸಮುದಾಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite book|title=Fundamentals of Ecology|last=Odum|first=Eugene P.|last2=Odum|first2=Howard T.|date=1971|publisher=[[Saunders (imprint)|Saunders]]|edition=3rd|author-link=Eugene Odum|author-link2=Howard Thomas Odum}}</ref> ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಬಯೋಮ್‌ಗಳು ಜಗತ್ತಿನ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.<ref>{{Cite book|title=Environmental Science: Earth as a Living Planet|last=Botkin|first=Daniel B.|last2=Keller|first2=Edward A.|date=1995|publisher=John Wiley & Sons, Inc. Canada}}</ref> ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗಿನ ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯು ಅಂತರಾಳವಾದ, ಅಂದರೆ ಭೂಮಂಡಲ, ಸಮುದ್ರ ಮತ್ತು ಇತರ ಜಲವಾಸಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಜೀವಂತ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ಜೀವಂತ ಜೀವಿಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಪರಿಸರವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ ಮತ್ತು ಜೀವಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪರಿಸರದ ನಡುವೆ ಸಂಬಂಧವಿರುವ ಯಾವುದೇ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. [[ಸಸ್ಯ|ಸಸ್ಯಗಳು]], [[ಪ್ರಾಣಿ|ಪ್ರಾಣಿಗಳು]] ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಜೀವಿಗಳ ಪರಿಸರ, ಸಮಾನ ಸಮುದಾಯಗಳ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಬಯೋಮ್‌ಗಳು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ಸಸ್ಯದ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು (ಮರಗಳು, ಪೊದೆ ಸಸ್ಯಗಳು, ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲು), ಎಲೆ ಬಗೆಗಳು (ಅಗಲವಾದ ಚೂಪಾದ ಎಲೆ), ಸಸ್ಯದ ಅಂತರ ಬಿಡುವಿಕೆ (ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ, ಗುಡ್ಡಗಾಡು, ಹುಲ್ಲುಗಾಡು), ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಿಸರ ವಲಯಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಬಯೋಮ್‌ಗಳನ್ನು ಅನುವಂಶಿಕತೆ, ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣ ಅಥವಾ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹೋಲಿಕೆಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪರಿಸರದ ಅನುಕ್ರಮದ ಮೇಲೆ ಬಯೋಮ್‌ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಭೂರಚನೆ == ಭೂರಚನೆಯು [[ಭೂರೂಪಶಾಸ್ತ್ರ|ಭೂರೂಪಶಾಸ್ತ್ರೀಯ]] ಘಟಕವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿ ಭೂದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿನ ಅದರ ಮೇಲ್ಮೈ ರೂಪ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳದಿಂದ ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಸ್ಥಳ ವರ್ಣನೆ|ಸ್ಥಳಾಕೃತಿಯ]] ಒಂದು ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಎತ್ತರ, ಇಳಿಜಾರು, ದೃಷ್ಟಿಕೋನ, ಶ್ರೇಣೀಕರಣ, ಶಿಲಾ ಮಾನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಪ್ರಕಾರದಂತಹ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಿಂದ ಭೂರಚನೆಯನ್ನು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಗುಡ್ಡಪ್ರದೇಶಗಳು, ದಿಬ್ಬಗಳು, ಬೆಟ್ಟಗಳು, [[ಕಡಿಬಂಡೆ|ಬಂಡೆಗಳು]], [[ಕಣಿವೆ|ಕಣಿವೆಗಳು]], [[ನದಿ|ನದಿಗಳು]] ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಇತರ ಅಂಶಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಜಲರಾಶಿಯು ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. "ಜಲರಾಶಿ" ಎಂಬ ಪದವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ [[ಮಹಾಸಾಗರ|ಸಾಗರಗಳು]], [[ಸಮುದ್ರ|ಸಮುದ್ರಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಸರೋವರ|ಸರೋವರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ]], ಆದರೆ ಇದು [[ಕುಂಟೆ (ಜಲಸಮೂಹ)|ಕೊಳಗಳು]], ಕೊಲ್ಲಿಗಳು ಅಥವಾ ಗದ್ದೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಂತಹ ಸಣ್ಣ ನೀರಿನ ಕೊಳಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು. [[ನದಿ|ನದಿಗಳು]], [[ಹೊಳೆ|ತೊರೆಗಳು]], [[ಕಾಲುವೆ|ಕಾಲುವೆಗಳು]] ಮತ್ತು ಇತರ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಒಂದು ಸ್ಥಳದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ನೀರು ಚಲಿಸುವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಜಲರಾಶಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವು ನೀರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಭೌಗೋಳಿಕ ರಚನೆಗಳಾಗಿ ಸೇರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. == ಕೃತಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು == === ವಸಾಹತು === ವಸಾಹತು ಎಂಬುದು ಜನರು ವಾಸಿಸುವ ಶಾಶ್ವತ ಅಥವಾ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸಮುದಾಯವಾಗಿದೆ. ವಸಾಹತುಗಳು ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸಂಖ್ಯೆಯ ವಾಸಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ನಗರೀಕೃತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೊಡ್ಡ ನಗರಗಳವರೆಗೆ ಇವೆ. ರಸ್ತೆಗಳು, ಆವರಣಗಳು, ಕ್ಷೇತ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಗಡಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಗಳು, ಕೊಳಗಳು, ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಡುಗಳು, ಗಿರಣಿಗಳು, ಮೇನರ್ ಮನೆಗಳು, ಕಂದಕಗಳು ಮತ್ತು ಚರ್ಚುಗಳಂತಹ ಇತರ ಭೂದೃಶ್ಯದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ವಸಾಹತು ಭಾಗವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.<ref>{{Cite web|url=http://medieval-settlement.com/about/policy/|title=MSRG Policy Statement|date=2014-05-11|website=Medieval-Settlement.com|publisher=Medieval Settlement Research Group|access-date=13 September 2015}}</ref> === ರಚನಾ ವಿನ್ಯಾಸ === ರಚನಾ ವಿನ್ಯಾಸವು ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಾದ [[ಹೆದ್ದಾರಿ|ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು]], [[ಸೇತುವೆ|ಸೇತುವೆಗಳು]], [[ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು]], ರೈಲುಮಾರ್ಗಗಳು, [[ಕಟ್ಟಡ|ಕಟ್ಟಡಗಳು]], [[ಕಟ್ಟೆ|ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಜಲಾಶಯ|ಜಲಾಶಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ]] ಮತ್ತು ಅವು ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವು ಮಾನವಗೋಳದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು. == ಕಾರ್ಟೊಗ್ರಾಫಿಕ್ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು == ಕಾರ್ಟೊಗ್ರಾಫಿಕ್ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಅಮೂರ್ತ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ, ಅವು ನಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಆದರೆ ಅವು ಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದ್ದರೂ ಸಹ ಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಅಕ್ಷಾಂಶ|ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳು]], ರೇಖಾಂಶಗಳು, [[ವಿಷುವದ್ರೇಖೆ|ಸಮಭಾಜಕ]] ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಮೆರಿಡಿಯನ್ ಅನ್ನು ಭೂಮಿಯ ನಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅದು ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಉಲ್ಲೇಖ, ಸಂಚರಣೆ ಮತ್ತು ಅಳತೆಗಾಗಿ ಬಳಸುವ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ರೇಖೆಯಾಗಿದೆ. ==ಭಾರತದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು== * [[ಭಾರತದ ಭೌಗೋಳಿಕತೆ‎]] * [[ಭೂಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರ‎]] * [[ಭೂಮಿ]]‎ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಭೂಗೋಳ]] 4cl6o5d81wey3yhwrl25vrdlj5iivk9 1306173 1306170 2025-06-06T12:38:39Z A826 72368 Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/2409:408C:AD8A:4A12:0:0:2809:4114|2409:408C:AD8A:4A12:0:0:2809:4114]] ([[User talk:2409:408C:AD8A:4A12:0:0:2809:4114|talk]])(TwinkleGlobal) 1306173 wikitext text/x-wiki '''ಕರ್ನಾಟಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು''' ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾದ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ. ನೈಸರ್ಗಿಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಭೂರಚನೆಮತ್ತು [[ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ|ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು]] ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಕಾರಗಳು, (ಪರಿಸರದ ಭೌತಿಕ ಅಂಶಗಳು) ನೈಸರ್ಗಿಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಮಾನವನ ನೆಲೆಸುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಇತರ ವಿನ್ಯಾಸ ರೂಪಗಳನ್ನು ಕೃತಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ನೈಸರ್ಗಿಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು == === ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು === ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದಗಳಿವೆ: ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಬಯೋಮ್. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಜೀವಿಗಳ ಸಮುದಾಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite book|title=Fundamentals of Ecology|last=Odum|first=Eugene P.|last2=Odum|first2=Howard T.|date=1971|publisher=[[Saunders (imprint)|Saunders]]|edition=3rd|author-link=Eugene Odum|author-link2=Howard Thomas Odum}}</ref> ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಬಯೋಮ್‌ಗಳು ಜಗತ್ತಿನ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.<ref>{{Cite book|title=Environmental Science: Earth as a Living Planet|last=Botkin|first=Daniel B.|last2=Keller|first2=Edward A.|date=1995|publisher=John Wiley & Sons, Inc. Canada}}</ref> ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗಿನ ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯು ಅಂತರಾಳವಾದ, ಅಂದರೆ ಭೂಮಂಡಲ, ಸಮುದ್ರ ಮತ್ತು ಇತರ ಜಲವಾಸಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಜೀವಂತ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ಜೀವಂತ ಜೀವಿಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಪರಿಸರವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ ಮತ್ತು ಜೀವಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪರಿಸರದ ನಡುವೆ ಸಂಬಂಧವಿರುವ ಯಾವುದೇ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. [[ಸಸ್ಯ|ಸಸ್ಯಗಳು]], [[ಪ್ರಾಣಿ|ಪ್ರಾಣಿಗಳು]] ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಜೀವಿಗಳ ಪರಿಸರ, ಸಮಾನ ಸಮುದಾಯಗಳ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಬಯೋಮ್‌ಗಳು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ಸಸ್ಯದ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು (ಮರಗಳು, ಪೊದೆ ಸಸ್ಯಗಳು, ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲು), ಎಲೆ ಬಗೆಗಳು (ಅಗಲವಾದ ಚೂಪಾದ ಎಲೆ), ಸಸ್ಯದ ಅಂತರ ಬಿಡುವಿಕೆ (ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ, ಗುಡ್ಡಗಾಡು, ಹುಲ್ಲುಗಾಡು), ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಿಸರ ವಲಯಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಬಯೋಮ್‌ಗಳನ್ನು ಅನುವಂಶಿಕತೆ, ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣ ಅಥವಾ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹೋಲಿಕೆಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪರಿಸರದ ಅನುಕ್ರಮದ ಮೇಲೆ ಬಯೋಮ್‌ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಭೂರಚನೆ == ಭೂರಚನೆಯು [[ಭೂರೂಪಶಾಸ್ತ್ರ|ಭೂರೂಪಶಾಸ್ತ್ರೀಯ]] ಘಟಕವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿ ಭೂದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿನ ಅದರ ಮೇಲ್ಮೈ ರೂಪ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳದಿಂದ ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಸ್ಥಳ ವರ್ಣನೆ|ಸ್ಥಳಾಕೃತಿಯ]] ಒಂದು ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಎತ್ತರ, ಇಳಿಜಾರು, ದೃಷ್ಟಿಕೋನ, ಶ್ರೇಣೀಕರಣ, ಶಿಲಾ ಮಾನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಪ್ರಕಾರದಂತಹ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಿಂದ ಭೂರಚನೆಯನ್ನು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಗುಡ್ಡಪ್ರದೇಶಗಳು, ದಿಬ್ಬಗಳು, ಬೆಟ್ಟಗಳು, [[ಕಡಿಬಂಡೆ|ಬಂಡೆಗಳು]], [[ಕಣಿವೆ|ಕಣಿವೆಗಳು]], [[ನದಿ|ನದಿಗಳು]] ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಇತರ ಅಂಶಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಜಲರಾಶಿಯು ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. "ಜಲರಾಶಿ" ಎಂಬ ಪದವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ [[ಮಹಾಸಾಗರ|ಸಾಗರಗಳು]], [[ಸಮುದ್ರ|ಸಮುದ್ರಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಸರೋವರ|ಸರೋವರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ]], ಆದರೆ ಇದು [[ಕುಂಟೆ (ಜಲಸಮೂಹ)|ಕೊಳಗಳು]], ಕೊಲ್ಲಿಗಳು ಅಥವಾ ಗದ್ದೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಂತಹ ಸಣ್ಣ ನೀರಿನ ಕೊಳಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು. [[ನದಿ|ನದಿಗಳು]], [[ಹೊಳೆ|ತೊರೆಗಳು]], [[ಕಾಲುವೆ|ಕಾಲುವೆಗಳು]] ಮತ್ತು ಇತರ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಒಂದು ಸ್ಥಳದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ನೀರು ಚಲಿಸುವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಜಲರಾಶಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವು ನೀರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಭೌಗೋಳಿಕ ರಚನೆಗಳಾಗಿ ಸೇರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. == ಕೃತಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು == === ವಸಾಹತು === ವಸಾಹತು ಎಂಬುದು ಜನರು ವಾಸಿಸುವ ಶಾಶ್ವತ ಅಥವಾ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸಮುದಾಯವಾಗಿದೆ. ವಸಾಹತುಗಳು ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸಂಖ್ಯೆಯ ವಾಸಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ನಗರೀಕೃತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೊಡ್ಡ ನಗರಗಳವರೆಗೆ ಇವೆ. ರಸ್ತೆಗಳು, ಆವರಣಗಳು, ಕ್ಷೇತ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಗಡಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಗಳು, ಕೊಳಗಳು, ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಡುಗಳು, ಗಿರಣಿಗಳು, ಮೇನರ್ ಮನೆಗಳು, ಕಂದಕಗಳು ಮತ್ತು ಚರ್ಚುಗಳಂತಹ ಇತರ ಭೂದೃಶ್ಯದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ವಸಾಹತು ಭಾಗವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.<ref>{{Cite web|url=http://medieval-settlement.com/about/policy/|title=MSRG Policy Statement|date=2014-05-11|website=Medieval-Settlement.com|publisher=Medieval Settlement Research Group|access-date=13 September 2015}}</ref> === ರಚನಾ ವಿನ್ಯಾಸ === ರಚನಾ ವಿನ್ಯಾಸವು ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಾದ [[ಹೆದ್ದಾರಿ|ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು]], [[ಸೇತುವೆ|ಸೇತುವೆಗಳು]], [[ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು]], ರೈಲುಮಾರ್ಗಗಳು, [[ಕಟ್ಟಡ|ಕಟ್ಟಡಗಳು]], [[ಕಟ್ಟೆ|ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಜಲಾಶಯ|ಜಲಾಶಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ]] ಮತ್ತು ಅವು ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವು ಮಾನವಗೋಳದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು. == ಕಾರ್ಟೊಗ್ರಾಫಿಕ್ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು == ಕಾರ್ಟೊಗ್ರಾಫಿಕ್ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಅಮೂರ್ತ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ, ಅವು ನಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಆದರೆ ಅವು ಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದ್ದರೂ ಸಹ ಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಅಕ್ಷಾಂಶ|ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳು]], ರೇಖಾಂಶಗಳು, [[ವಿಷುವದ್ರೇಖೆ|ಸಮಭಾಜಕ]] ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಮೆರಿಡಿಯನ್ ಅನ್ನು ಭೂಮಿಯ ನಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅದು ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಉಲ್ಲೇಖ, ಸಂಚರಣೆ ಮತ್ತು ಅಳತೆಗಾಗಿ ಬಳಸುವ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ರೇಖೆಯಾಗಿದೆ. ==ನೋಡಿ== * [[ಭಾರತದ ಭೌಗೋಳಿಕತೆ‎]] * [[ಭೂಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರ‎]] * [[ಭೂಮಿ]]‎ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಭೂಗೋಳ]] 32820npme2lvjib5k8v9ypezzyvx4py 0 122255 1306212 1253045 2025-06-06T18:27:01Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306212 wikitext text/x-wiki '''ಸಿಪ್ಲಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' (ಸಿಪ್ಲಾ ಎಂದು ಶೈಲೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ) ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರತೀಯ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಔಷಧೀಯ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ. ಸಿಪ್ಲಾ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಉಸಿರಾಟದ ಕಾಯಿಲೆ, ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆ, ಸಂಧಿವಾತ, ಮಧುಮೇಹ, ಖಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಅನೇಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಸಿಪ್ಲಾ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ೪೭ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ೮೬ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಔಷಧ ಉತ್ಪಾದಕವಾಗಿದೆ.<ref>https://www.livemint.com/market/stock-market-news/cipla-q4-results-consolidated-pat-at-rs-526-cr-healthy-growth-in-india-and-us-drives-revenue-key-highlights-here-11683885367430.html</ref> == ಸಿಪ್ಲಾ == [[ಚಿತ್ರ:Cipla inhaler.jpg|thumb]] ಸಿಪ್ಲಾ [[ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿಗಮಗಳು|ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ]] ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರತೀಯ ಔಷಧೀಯ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ [[ಕಂಪನಿ/ಸಂಘ (ಕಾನೂನು )|ಕಂಪನಿ]]ಯಾಗಿದ್ದು, ಜೆನೆರಿಕ್ ಔಷಧೀಯ ಸೂತ್ರೀಕರಣಗಳ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ತಯಾರಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು.<ref>https://www.edudwar.com/top-pharma-companies-in-india/</ref> ಇದನ್ನು ೧೯೩೫ ರಲ್ಲಿ ಡಾ. ಖ್ವಾಜಾ ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದಾಸ್ ಅವರು ರಾಸಾಯನಿಕ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಔಷಧೀಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇದು ಮುಂಬೈ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಯುಕೆ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡಾ. ಯೂಸುಫ್ ಕೆ. ಹಮೀದ್. ಸಿಪ್ಲಾ [[ಭಾರತ]]ದಲ್ಲಿ ೩೪ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದು ಸಿಜಿಎಂಪಿ ಅನುಸರಣೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನದಂಡಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಸೂತ್ರೀಕರಣಗಳನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್, ಕೆನಡಾ, ಯುರೋಪ್, ಆಫ್ರಿಕಾ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ ಸೇರಿದಂತೆ ೧೭೦+ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಿಪ್ಲಾದ ಪೋರ್ಟ್ಫೋಲಿಯೊ ತೀವ್ರ, ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮತ್ತು ಅಪರೂಪದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಚಿಕಿತ್ಸಕ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ೨೦೦೦+ [[ಉತ್ಪನ್ನ]]ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕಂಪನಿಯು ಕೈಗೆಟುಕುವ ದರದಲ್ಲಿ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಚ್ಐವಿ / ಏಡ್ಸ್ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ತಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ. ಇದು ವಿಶ್ವದ ಎಆರ್‌ವಿ (ಆಂಟಿ-ರೆಟ್ರೊವೈರಲ್) ಔಷಧಿಗಳ ಪ್ರಮುಖ ತಯಾರಕರಲ್ಲಿದೆ. ಎಆರ್‌ವಿಗಳನ್ನು ದಿನಕ್ಕೆ ಒಂದು ಡಾಲರ್‌ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ದರದಲ್ಲಿ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಪೂರೈಸುವ ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ಔಷಧೀಯ ಕಂಪನಿ ಇದಾಗಿದೆ (೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ). ೨೦೧೪-೧೫ರ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ (ಕಂಪನಿಯ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ), ಅದರ ಎಆರ್‌ವಿ ಸೂತ್ರೀಕರಣಗಳನ್ನು ೧೦೦ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ೨ ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಎಚ್‌ಐವಿ ರೋಗಿಗಳು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ೧೯೩೫ ರಲ್ಲಿ, ಸಿಪ್ಲಾವನ್ನು ಖ್ವಾಜಾ ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದ್ ಅವರು ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ರಾಸಾಯನಿಕ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಔಷಧೀಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಜುಲೈ ೧೯೮೪ ರಲ್ಲಿ, ಕಂಪನಿಯ ಹೆಸರನ್ನು 'ಸಿಪ್ಲಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್' ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=https://www.bseindia.com/stock-share-price/cipla-ltd/cipla/500087/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2023-09-26 |archive-date=2023-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230728113159/https://www.bseindia.com/stock-share-price/cipla-ltd/cipla/500087/ |url-status=dead }}</ref> ೧೯೭೨ ರಲ್ಲಿ ಹಮೀದ್ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್-ಶಿಕ್ಷಣ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಅವರ ಮಗ ಯೂಸುಫ್ ಹಮೀದ್ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ, ಸಿಪ್ಲಾ ಡಿಫೆರಿಪ್ರೊನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದು ಪ್ರಪಂಚದ ಮೊದಲ ಮೌಖಿಕ ಕಬ್ಬಿಣದ ಚೆಲೇಟರ್ ಆಗಿದೆ. ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜೆನೆರಿಕ್ ಔಷಧಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಸಿಪ್ಲಾ ಭಾರತೀಯ ಫಾರ್ಮಾಸ್ಯುಟಿಕಲ್ ಅಲೈಯನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಕ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ೨೦೦೦ದ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಏಡ್ಸ್ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಹ್ಯಾಮಿಡ್ ಮೂರು-ಔಷಧದ ಆಂಟಿರೆಟ್ರೋವೈರಲ್ ಕಾಕ್ಟೈಲ್ ಅನ್ನು ರಿವರ್ಸ್-ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮಾಡಿದರು. ಅದನ್ನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ $೧೨,೦೦೦ ಕ್ಕೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ $೩೦೪ ಕ್ಕೆ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಅಗ್ಗದ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು. ಈ ಔಷಧಿಯನ್ನು ನಂತರ ಆಫ್ರಿಕನ್ ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು "ಒಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಬಡ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ೪೦ ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಏಡ್ಸ್ ರೋಗಿಗಳು ಸಿಪ್ಲಾ ಔಷಧಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು". ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ಏವಿಯನ್ ಫ್ಲೂ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸಿಪ್ಲಾ ಟ್ಯಾಮಿಫ್ಲು ಔಷಧವನ್ನು ರಿವರ್ಸ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಸಿಪ್ಲಾ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಸಿಪ್ಲಾ-ಮೆಡ್ಪ್ರೊ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಅದನ್ನು ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು ಸಿಪ್ಲಾ ಮೆಡ್ಪ್ರೊ ಸೌತ್ ಆಫ್ರಿಕಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸಿಪ್ಲಾ-ಮೆಡ್‌ಪ್ರೊ ಸಿಪ್ಲಾಗೆ ವಿತರಣಾ ಪಾಲುದಾರರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಮೂರನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಔಷಧೀಯ ಕಂಪನಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref>https://www.pharmaceutical-technology.com/news/cipla-acquisition-actor-pharma/</ref> ಕಂಪನಿಯು ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಎನಾಲೆನಿ ಫಾರ್ಮಾಸ್ಯುಟಿಕಲ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ, ಎನಾಲೆನಿ ಸಿಪ್ಲಾ-ಮೆಡ್ಪ್ರೊದ ಎಲ್ಲಾ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತು. ಇದು ಸಿಪ್ಲಾ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಜೆನೆರಿಕ್ಸ್ ಕಂಪನಿಯಾದ ಮೆಡ್ಪ್ರೊ ಫಾರ್ಮಾಸ್ಯುಟಿಕಲ್ಸ್ ನಡುವೆ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿತ್ತು. ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಅದು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಸಿಪ್ಲಾ-ಮೆಡ್ಪ್ರೊ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ, ಸಿಪ್ಲಾ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾವು ಮಿಡ್ರಾಂಡ್-ಹೆಡ್ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಡ್ ಹೆಲ್ತ್‌ಕೇರ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ತಯಾರಕ, ಆಕ್ಟರ್ ಫಾರ್ಮಾವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಸಿಪ್ಲಾ ಇನ್ವಾಜೆನ್ ಫಾರ್ಮಾಸ್ಯುಟಿಕಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ಎಕ್ಸೆಲಾನ್ ಫಾರ್ಮಾಸ್ಯುಟಿಕಲ್ಸ್, ಎರಡು ಅಮೇರಿಕನ್ ಫಾರ್ಮಾಸ್ಯುಟಿಕಲ್ಸ್ ಅನ್ನು ೫೫೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗಳಿಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ ಸಿಪ್ಲಾ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವೆಲ್ಥಿ ಥೆರಪ್ಯೂಟಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಂಡ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಡಿಜಿಟಲ್ ಥೆರಪ್ಯೂಟಿಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. == ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳು == * ೧೯೩೫: ಸ್ಥಾಪಕ ಡಾ. ಕೆ.ಎ.ಹಮೀದ್ ಸಿಪ್ಲಾವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು *[[ಚಿತ್ರ:Cipla logo.svg|thumb|ಲೋಗೋ]]1939: ಮಹಾತ್ಮ [[ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ|ಗಾಂಧಿ]]ಯವರು ಸಿಪ್ಲಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಸಿಪ್ಲಾ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯ ಷಧಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಸ್ವಾವಲಂಬಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು * ೧೯೬೦ ರ ದಶಕ: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪಯೋನಿಯರ್ಸ್ ಎಪಿಐ ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಔಷಧ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ * ೧೯೭೦: ಹೊಸ ಪೇಟೆಂಟ್ ಕಾನೂನನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದೆ, ಭಾರತೀಯ ಔಷಧೀಯ ಕಂಪೆನಿಗಳಿಗೆ ಪೇಟೆಂಟ್ ಪಡೆದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ - ಭಾರತೀಯ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ - ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ - ಯಾವುದೇ ಔಷಧಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಕೈಗೆಟುಕುವ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. * ೧೯೭೮: ಆಮದು ಮಾಡಿದ ಸರಬರಾಜುಗಳು ನಿಂತುಹೋದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೀಟರ್-ಡೋಸ್ ಇನ್ಹೇಲರ್ (ಎಂಡಿಐ) ತಯಾರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪಯೋನಿಯರ್ಸ್ ಇನ್ಹಲೇಷನ್ ಥೆರಪಿ * ೧೯೯೬: ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ಪಾರದರ್ಶಕ ಡ್ರೈ ಪೌಡರ್ ಇನ್ಹೇಲರ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ * ೨೦೦೧: ಆಂಟಿ-ರೆಟ್ರೊವೈರಲ್‌ಗಳನ್ನು (ಎಆರ್‌ವಿ) ದಿನಕ್ಕೆ ಒಂದು ಡಾಲರ್‌ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ದರದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಎಚ್‌ಐವಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಪ್ರವರ್ತಕರು ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಉಳಿಸಿದ ಜೀವಗಳು * ೨೦೦೫: ಬರ್ಡ್ ಫ್ಲೂ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಸಮಯದಲ್ಲಿ 3 ತಿಂಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಫ್ಲೂ-ವಿರೋಧಿ ಔಷಧವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ೩ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ * ೨೦೧೨: [[ಕ್ಯಾನ್ಸರ್]] ಔಷಧಿಗಳ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಕೈಗೆಟುಕುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತೊಂದು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತದೆ * ಪ್ರಸ್ತುತ: ವಿಶ್ವದ ಅನಿಯಮಿತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ವೆಚ್ಚ-ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಪರಿಹರಿಸಲು ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು, ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸ್ಟೆಮ್ ಸೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವುದು. ==ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳು== ಸಿಪ್ಲಾ ಇತರ ಉತ್ಪಾದಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಔಷಧೀಯ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆರೈಕೆ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಸಕ್ರಿಯ ಔಷಧೀಯ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಎಸ್ಸಿಟಾಲೋಪ್ರಾಮ್ ಆಕ್ಸಲೇಟ್ (ಆಂಟಿ-ಡಿಪ್ರೆಸೆಂಟ್), ಲ್ಯಾಮಿವುಡಿನ್ ಮತ್ತು ಫ್ಲುಟಿಕಾಸೋನ್ ಪ್ರೊಪಿಯೊನೇಟ್. ಅವರು ಆಂಟಿರೆಟ್ರೋವೈರಲ್ ಔಷಧಗಳ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ತಯಾರಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಜುಲೈ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಕಂಪನಿಯು ಪೋಷಕ ಕಂಪನಿಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಪರವಾನಗಿ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮತ್ತು ನಿರ್ಣಾಯಕ ದೃಢಪಡಿಸಿದ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಕೋವಿಡ್-೧೯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ "ನಿರ್ಬಂಧಿತ ತುರ್ತು ಬಳಕೆ" ಗಾಗಿ ಡಿಸಿಜಿಐ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ತಲುಪಿದ ನಂತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ CIPREMI ಎಂಬ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಗಿಲಿಯಾಡ್ ಸೈನ್ಸಸ್‌ನ ರೆಮ್‌ಡೆಸಿವಿರ್ ಅನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು. ==ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ== ಸಿಪ್ಲಾ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ೮ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ೩೪ ಉತ್ಪಾದನಾ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ೮೦ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ೨೦೧೩–೧೪ ರ ಆದಾಯದ ರಫ್ತುಗಳು ೪೮% ರೂ.೪,೯೪೮ ಕೋಟಿ (ರೂ.೮೪ ಶತಕೋಟಿ ಅಥವಾ ಯುಎಸ್$೧.೦ ಶತಕೋಟಿ ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ) ರಫ್ತು ಮಾಡಿದೆ. ೨೦೧೩–೧೪ ರಲ್ಲಿ ಆರ್ ಮತ್ತು ಡಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಸಿಪ್ಲಾ ೫೧೭ಕೋಟಿ (ಅವರ ಆದಾಯದ ೫.೪%) ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದೆ. ಹೊಸ ಸೂತ್ರೀಕರಣಗಳು, ಔಷಧ-ವಿತರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಎಪಿಐ ಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ (ಸಕ್ರಿಯ ಔಷಧೀಯ ಪದಾರ್ಥಗಳು) ಆರ್ ಮತ್ತು ಡಿ ಗಾಗಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಗಮನದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಾಗಿವೆ. ಕನ್ಸಲ್ಟಿಂಗ್, ಕಮಿಷನಿಂಗ್, ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಅಪ್ರೈಸಲ್, ಗುಣಮಟ್ಟ ನಿಯಂತ್ರಣ, ತಿಳಿವಳಿಕೆ ವರ್ಗಾವಣೆ, ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯ ಪೂರೈಕೆಯಂತಹ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಪ್ಲಾ ಇತರ ಉದ್ಯಮಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸುತ್ತದೆ. ೩೧ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೩ರಂತೆ, ಕಂಪನಿಯು ೨೨,೦೩೬ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು (ಅದರಲ್ಲಿ ೨,೪೫೫ ಮಹಿಳೆಯರು (೭.೩೦%) ಮತ್ತು ೨೩ ವಿಕಲಚೇತನರು (೦.೧%)). ೨೦೧೩-೧೪ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಕಂಪನಿಯು ಉದ್ಯೋಗಿ ಲಾಭದ ವೆಚ್ಚಗಳ ಮೇಲೆ ೧,೨೮೫ಕೋಟಿಗಳನ್ನು (೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ ೨೦ ಬಿಲಿಯನ್ ಅಥವಾ ಯುಎಸ್$೨೬೦ ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ) ಹೊಂದಿತ್ತು. ==ಪಟ್ಟಿಗಳು ಮತ್ತು ಷೇರುಗಳು== ಸಿಪ್ಲಾದ ಈಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಬಾಂಬೆ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅದು ಬಿಎಸ್‌ಇ ಸೆನ್ಸೆಕ್ಸ್ ಸೂಚ್ಯಂಕ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಇದು ಸಿಎನ್‌ಎಕ್ಸ್ ನಿಫ್ಟಿಯ ಘಟಕವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಜಾಗತಿಕ ಠೇವಣಿ ರಸೀದಿಗಳನ್ನು (GDRs) ಲಕ್ಸೆಂಬರ್ಗ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ೩೧ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರಂತೆ, ಪ್ರವರ್ತಕ ಗುಂಪು, ವೈ. ಕೆ. ಹಮೀದ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಸಿಪ್ಲಾದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೩೩.೬೧% ಈಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಷೇರುದಾರರು ಅದರ ಶೇರುಗಳ ಸರಿಸುಮಾರು ೧೪.೭೨% ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಎಸ್‌ಬಿಐ ಮ್ಯೂಚುಯಲ್ ಫಂಡ್, ಎಲ್‌ಐಸಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವರ್ತಕರಲ್ಲದ ಷೇರುದಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>https://www.moneycontrol.com/financials/cipla/consolidated-balance-sheetVI/C</ref><ref>https://www.equitymaster.com/stock-research/shareholding-pattern/CIPL/CIPLA-Shareholding-Pattern</ref> {| class="wikitable" |- ! ಷೇರುದಾರರು(೩೧ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ) !! ಷೇರುಗಳು<ref>{{Cite web |title=Latest CIPLA Shareholding Pattern |url=https://www.equitymaster.com/stock-research/shareholding-pattern/CIPL/CIPLA-Shareholding-Pattern |access-date=2023-01-25 |website=Equitymaster}}</ref> |- | ಪ್ರೊಮೋಟರ್ ಗ್ರೂಪ್|| 33.61% |- | ಮ್ಯೂಚುವಲ್ ಫಂಡ್ಸ್|| 14.09% |- |ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ/ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು/ವಿಮೆ |4.96% |- | ವಿದೇಶಿ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು (FII)|| 28.39% |- |ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು |0.53% |- | ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು|| 14.72% |- |ಎನ್‌ಆರ್‌ಐ/ಒ‌ಸಿ‌ಬಿ |0.88% |- |ಎಡಿಆರ್/ಜಿಡಿಆರ್ |NIL |- | ಇತರೆ|| 2.82% |- | '''ಒಟ್ಟು'''||'''100.00%''' |} ==ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಮನ್ನಣೆಗಳು== * 2012 ರಲ್ಲಿ, ಸಿಪ್ಲಾ ಥಾಮ್ಸನ್ ರಾಯಿಟರ್ಸ್ ಇಂಡಿಯಾ ಇನ್ನೋವೇಶನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು.[34] * ಸಿಪ್ಲಾ 2006 ರಲ್ಲಿ ಡನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಡ್‌ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಅಮೇರಿಕನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು.[35] * 2007 ರಲ್ಲಿ, ಫೋರ್ಬ್ಸ್ ಸಿಪ್ಲಾವನ್ನು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಣ್ಣ ಏಷ್ಯನ್ ಕಂಪನಿಗಳ 200 'ಒಂದು ಬಿಲಿಯನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಸ್ಟ್' ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿತು.[36] * 1980 ರಲ್ಲಿ, ಸಿಪ್ಲಾ ರಫ್ತಿಗಾಗಿ ಕೆಮೆಕ್ಸಿಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು.[37] * 2015 ರಲ್ಲಿ, ಸಿಪ್ಲಾ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಬ್ರಾಂಡ್‌ಗಳ (ಔಷಧೀಯ) ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ,[38] ಬ್ಲೂಬೈಟ್ಸ್ ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ,[39] ಪ್ರಮುಖ ಮಾಧ್ಯಮ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾ ಸಂಸ್ಥೆ TRA ರಿಸರ್ಚ್,[40] ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಒಳನೋಟಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ (ಎರಡೂ) ಪರಿಜ್ಞಾನದ ಗುಂಪಿನ ಒಂದು ಭಾಗ). * ==ಟೀಕೆ== ===ತುರ್ತು ಗರ್ಭನಿರೋಧಕ=== ಆಗಸ್ಟ್ 2007 ರಲ್ಲಿ, ಸಿಪ್ಲಾ ತುರ್ತು ಗರ್ಭನಿರೋಧಕ ಔಷಧ "i-ಪಿಲ್" ಅನ್ನು ಕೌಂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು,[41] ಇದು ಪ್ರಿಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ ಇಲ್ಲದೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಡೋಸ್‌ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಔಷಧವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿತ್ತು. ===ಜೆನೆರಿಕ್ ಔಷಧಗಳು=== ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಔಷಧದ ಪೇಟೆಂಟ್ ಹೊಂದಿರುವ ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಕೆಮಿಕಲ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ನ ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಸಿಪ್ಲಾ ಹೊಸ, ಪೇಟೆಂಟ್ ಔಷಧವಾದ ಪ್ರೊಪ್ರಾನೊಲೊಲ್ ಅನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ಸಿಪ್ಲಾ ಸಿಇಒ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರಿ, ಔಷಧಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಪೇಟೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಭಾರತದ ಪೇಟೆಂಟ್ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಬದಲಿಗೆ ಔಷಧಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಪೇಟೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಅನುಮತಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದ ಸಿಪ್ಲಾ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ ಬಡವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯ ಜೆನೆರಿಕ್ ಔಷಧಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದು. ಅಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ ಎಚ್‌ಐವಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಸಿಪ್ಲಾ ಕಡಿಮೆ-ವೆಚ್ಚದ ಔಷಧವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಚ್‌ಐವಿ ಮತ್ತು ಬಡ ರೋಗಿಗಳು ಒಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಮಾಡಿದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಭಾರತದ ಪೇಟೆಂಟ್ ಕಾನೂನುಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಪ್ಲಾ ಎರಡರ ಟೀಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಭಾರತವು ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ ಔಷಧಗಳ ಮೇಲಿನ ಪೇಟೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} sf3t8xherfmpqvaagy07c4c8echssre 0 125140 1306176 1291844 2025-06-06T13:38:38Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306176 wikitext text/x-wiki [[File:Velu Nachchiyar 2008 stamp of India.jpg|thumb|ವೇಲು ನಾಚಿಯಾರ್]] '''ರಾಣಿ ವೇಲು ನಾಚಿಯಾರ್''' (3 ಜನವರಿ 1730 - 25 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1796) [[:en:Sivaganga estate|ಶಿವಗಂಗ ಎಸ್ಟೇಟ್ನ]] ರಾಣಿಯಾಗಿದ್ದು {{circa}} 1780–1790. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಶಕ್ತಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದ ಮೊದಲ ರಾಣಿ ಅವಳು. ಆಕೆಯನ್ನು ತಮಿಳರು ''ವೀರಮಂಗೈ'' ("ಧೈರ್ಯಶಾಲಿ ಮಹಿಳೆ") ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. == ಜೀವನ == ವೇಲು ನಾಚಿಯಾರ್ ಅವರು [[:en:Ramanathapuram|ರಾಮನಾಥಪುರಂ]] ರಾಜಕುಮಾರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ರಾಜ ಚೆಲ್ಲಮುತ್ತು ವಿಜಯರಗುನಾಥ ಸೇತುಪತಿ ಮತ್ತು ರಾಮನಾಡ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಣಿ ಸಕಂಧಿಮುಥಾಥಾಲ್ ಅವರ ಏಕೈಕ ಮಗು. ನಾಚಿಯಾರ್ ಯುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಬಳಕೆ, ಹಾಗೆ ಸಮರ ಕಲೆಗಳ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ವಾಲರಿ, [[ಸಿಲಂಬಾಟ್ಟಮ್‌|ಸಿಲಂಬಮ್]], ಕುದುರೆ ಸವಾರಿ ಮತ್ತು ಬಿಲ್ಲುಗಾರಿಕೆ. ಅವರು ಅನೇಕ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರು ಫ್ರೆಂಚ್, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಉರ್ದು ಮುಂತಾದ ಭಾಷೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾವೀಣ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವಳು [[:en:Sivaganga|ಶಿವಗಂಗೈ]] ರಾಜನನ್ನು ಮದುವೆಯಾದಳು, ಅವಳೊಂದಿಗೆ ಮಗಳಿದ್ದಳು. ಪತಿ ಮುತ್ತುವಾಡುಗನಾಥಪೆರಿಯಾಉದಯ ಥೇವರ್ ಅವರನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನಿಕರು ಮತ್ತು ಆರ್ಕೋಟ್ ನವಾಬನ ಮಗನಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟಾಗ, ಅವಳು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸೆಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟಳು. ಅವಳು ಮಗಳೊಂದಿಗೆ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಳು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸೈನ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಗೋಪಾಲ ನಾಯಕರ್ ಮತ್ತು [[ಹೈದರಾಲಿ|ಹೈದರ್ ಅಲಿ]] ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು, ಬ್ರಿಟಿಷರ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ, ಅವರು 1780 ರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದರು. ವೇಲು ನಾಚಿಯಾರ್ ಬ್ರಿಟಿಷರು ತಮ್ಮ ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಾಗ, ಅವರು ಆತ್ಮಹತ್ಯಾ ದಾಳಿಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಏರ್ಪಡಿಸಿದರು. ತನ್ನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆದ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಆಡಳಿತಗಾರರಲ್ಲಿ ನಾಚಿಯಾರ್ ಕೂಡ ಒಬ್ಬಳು ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅದನ್ನು ಆಳಿದಳು. 1790 ರಲ್ಲಿ, ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಅವಳ ಮಗಳು [[:en:Vellacci|ವೆಲ್ಲಾಕ್ಸಿ]] ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆದಳು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದ ಮೊದಲ ರಾಣಿ ವೇಲು ನಾಚಿಯಾರ್. ಅವರು 1780 ರಲ್ಲಿ ಮಾರುಡು ಸಹೋದರರಿಗೆ ದೇಶದ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲು ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಿದರು. ವೇಲು ನಾಚಿಯಾರ್ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಡಿಸೆಂಬರ್ 25, 1796 ರಂದು ನಿಧನರಾದರು. == ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ == 31 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008 ರಂದು, ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಚೆನ್ನೈನ ಒವಿಎಂ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಶಿವಗಂಗ ರಾಣಿಯ ಮೇಲೆ "ವೇಲು ನಾಚಿಯಾರ್" ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಬ್ಯಾಲೆಟ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಎಎಲ್ಐ, ತಮಿಳು-ಅಮೇರಿಕನ್ ಹಿಪ್-ಹಾಪ್ ಕಲಾವಿದ, ವೇಲು ನಾಚಿಯಾರ್ ಅವರಿಗೆ "ನಮ್ಮ ರಾಣಿ" ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಹಾಡನ್ನು ಅವರ ''ತಮಿಳು'' ಆಲ್ಬಂನ ಭಾಗವಾಗಿ 2016 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. 21 ಆಗಸ್ಟ್ 2017 ರಂದು ಚೆನ್ನೈನ ನಾರಧ ಗಣ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ವೇಲು ನಾಚಿಯಾರ್ ಅವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಭವ್ಯ ನೃತ್ಯ ಬ್ಯಾಲೆ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಸುಮಾರು ಒಂದು ದಶಕದಿಂದ ರಾಣಿಯ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿದ ಶ್ರೀರಾಮ್ ಶರ್ಮಾ ಈ ನಾಟಕವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>https://learn.culturalindia.net/velu-nachiyar.html{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[:en:Puli Thevar|ಪುಲಿ ತೇವರ್]] * [[ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿ|ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು]] * [[ವೆಲ್ಲೂರು ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆ|1806 ರ ವೆಲ್ಲೂರು ದಂಗೆ]] * [[:en:Kuyili#Birth|ಕುಯಿಲಿ]] * [[:en:Suicide attack|ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ದಾಳಿ]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು]] rqex24su7fxr3cvucnagge4xs9gcyrn 0 128938 1306217 1253154 2025-06-06T20:56:48Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306217 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:St. Anthony's Minor Basilica, Doranahalli.jpg|thumb|301x301px|ಸಂತ ಅಂತೋಣಿಯವರ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ, ಡೋರ್ನಹಳ್ಳಿ]] ಕರ್ನಾಟಕದ ಡೋರ್ನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸೇಂಟ್ ಅಂತೋನಿ ಬೆಸಿಲಿಕಾವು ಪಡುವಾ ಸಂತ ಅಂತೋನಿ ಅವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ <ref>{{Cite web |url=http://www.mysorediocese.com/st-anthonys-minor-basilica-dornahalli-mysore/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2024-05-09 |archive-date=2020-02-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200223024355/http://www.mysorediocese.com/st-anthonys-minor-basilica-dornahalli-mysore/ |url-status=dead }}</ref>. ಸುಮಾರು ೨೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಡೋರ್ನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹೊಲವನ್ನು ಉಳುಮೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ರೈತನೊಬ್ಬ ಪಡುವಾ ಸಂತ ಅಂತೋನಿಯವರ ಮರದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದನು <ref>https://www.deccanherald.com/spectrum/spectrum-statescan/a-place-that-has-a-special-meaning-724715.html</ref>. ರೈತನು ಸಂತನ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಚರ್ಚ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೧೯೨೦ ರಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಚರ್ಚ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಚರ್ಚ್ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಅದನ್ನು ಕೆಡವಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೧೯೬೯ ರಲ್ಲಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ೧೯೨೦ರ ಚರ್ಚ್‌ನ ಮುಂಭಾಗವನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಟೌ (ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ ಟಿ) ಶಿಲುಬೆಯ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಚರ್ಚ್ ಸಾವಿರ ಜನರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಇಟಲಿಯಿಂದ ತಂದ ಸೇಂಟ್ ಅಂತೋನಿಯ ಸಣ್ಣ ಅವಶೇಷವನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ. ಪೋಪ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಅವರು ೧೭ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೯ರ ತೀರ್ಪಿನ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮೈನರ್ ಬೆಸಿಲಿಕಾ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಿದರು <ref>http://www.daijiworld.com/news/newsDisplay.aspx?newsID=642844</ref> <ref>{{Cite web |url=http://www.mysorediocese.com/st-anthonys-minor-basilica-dornahalli/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2024-05-09 |archive-date=2020-02-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200207075936/http://www.mysorediocese.com/st-anthonys-minor-basilica-dornahalli/ |url-status=dead }}</ref>. ==ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವ== [[ಚಿತ್ರ:St. Anthony's Shrine, Doranahalli.jpg|thumb|ಸಂತ ಅಂತೋಣಿಯವರ ಪ್ರತಿಮೆ]] ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಜೂನ್ ತಿಂಗಳ ೧೩ ರಂದು [[ಸಂತ ಅಂತೋಣಿ]]ಯವರ ವಾರ್ಷಿಕ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದು ಸಂತ ಅಂತೋಣಿಯವರು ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ದಿನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂತರು ಇಟಲಿ ದೇಶದ ಪಾದುವ ಎಂಬ ಊರಿನವರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇವರನ್ನು ಪಾದುವ ಸಂತ ಅಂತೋಣಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ==ಹಿನ್ನಲೆ== [[ಚಿತ್ರ:Interior of San Francesco della Vigna (Venice) - Choir - Wood statue of St. Antony by Girolamo Campagna.jpg|thumb|ಸಂತ ಅಂತೋಣಿ]] ಸುಮಾರು ೨೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಒಬ್ಬ ರೈತ ಈ ಡೋರ್ನಹಳ್ಳಿಯ ತನ್ನ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಉಳುಮೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿ ನೇಗಿಲಿನಿಂದ ಒಂದು ಶಬ್ದ ಕೇಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆಗ ಅವನು ತನ್ನ ನೇಗಿಲನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯನ ಮುಖವನ್ನು ಹೋಲುವ ಒಂದು ಮರದ ಗೊಂಬೆ ಕಾಣಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ರೈತ ಅದನ್ನು ತನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಜೋಪಾನವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ. ಅವನ ಆಶ್ಚರ್ಯಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿರುವ ಗೆದ್ದಲುಗಳು ಈ ಗೊಂಬೆಯನ್ನು ತಿಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ರೈತ ಅದನ್ನು ಒಂದು ಅಧ್ಭುತ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ. ಅದನ್ನು ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆಟವಾಡಲು ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಆಟಿಕೆ ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿ ಅದನ್ನು ಒಂದು ಪಕ್ಕಕೆ ಇಟ್ಟು ತನ್ನ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ಆ ಗೊಂಬೆಯನ್ನು ಮನೆಗೆ ತಂದು ತನ್ನ ಮುದ್ದಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆಟವಾಡಲು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಆ ರಾತ್ರಿ ರೈತ ಮಲಗಿರುವಾಗ ತನ್ನ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಈ ಗೊಂಬೆ ಅವನಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಸನ್ಯಾಸಿಯಂತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಸನ್ಯಾಸಿಯ ನಿಲುವಂಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ಋಷಿ ಗೊಂಬೆಯನ್ನು ಅವಮಾನಿಸಬಾರದೆಂದು ಹೇಳಿತು ಹಾಗೂ ರೈತನು ಬಯಸುವ ಎಲ್ಲಾ ಒಳ್ಳೆಯ ಭರವಸೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವಂತೆ ನಂಬಿಕೆ ನೀಡಿತು. ಆದರೆ ಈ ರೈತನು ಅದನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ಎಂದಿನಂತೆ ತನ್ನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಮಗ್ನನಾದ ಕಾರಣ ತನ್ನ ಎತ್ತುಗಳನ್ನು ಕಳೆದು ಕೊಂಡನು ಹಾಗೂ ತನ್ನ ಬಂಧುಗಳು ಮರಣ ಹೊಂದಿದರು. ನಂತರ ತನ್ನ ಮುದ್ದಿನ ಮಕ್ಕಳು ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾದರು. ಆಗ ಅವರಿಗೆ ಕನಸಿನ ಅರಿತು ಮೂಡಿತು. ಅವರು ಮಾಡಿದು ತಪ್ಪೆಂದು  ತಿಳಿದುಕೊಂಡರು. ಪಶ್ಚಾತಾಪ ಪಟ್ಟು ತನ್ನ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ಅದನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಅವನ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ಗುಣವಾದವು ಹಾಗೂ ಅವನು ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದನು. ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅವನು ಮೈಸೂರಿನ ಒಬ್ಬ ಕ್ರೈಸ್ತ ಸನ್ಯಾಸಿಯನ್ನು (ಗುರುಗಳನ್ನು) ಭೇಟಿಯಾದನು. ಅವರು ಗೊಂಬೆಯನ್ನು ಹೋಲುವ  ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಗೊಂಬೆಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸಿದರು. ಕ್ರೈಸ್ತ ಗುರುಗಳು ಆ ರೈತನೊಂದಿಗೆ ಆ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿರುವ ಕೈಗಳಿಲ್ಲದ ಸಣ್ಣ ೧೩ ಇಂಚಿನ ಮರದ ಗೊಂಬೆಯನ್ನು ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದರು. ಆಗ ಅವರಿಗೆ ತಕ್ಷಣ ಇದು ಸಂತ ಅಂತೋಣಿಯವರ ಪ್ರತಿಮೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯಿತು. ನಂತರ ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ೧೩ ಜೂನ್ ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಮೈಸೂರಿನ ಧರ್ಮ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಅದನ್ನು ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಿದರು. ಪ್ರತಿ ಮಂಗಳವಾರ ವಿಶೇಷ ಆರಾಧನೆ, ಜಪಸರ, ದಿವ್ಯ ಬಳಿ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನೆರವೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂತರು ಅನೇಕ ಅದ್ಭುತಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಳೆದು ಹೋದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಸಿಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇವರನ್ನು ಪವಾಡ ಪುರುಷರು, ಅದ್ಭುತ ತಾರೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಸಂತ ಅಂತೋಣಿಯವರ ನಾಲಿಗೆ ಮತ್ತು ದವಡೆ ಮೂಳೆಯನ್ನು [[ಇಟಲಿ]]ಯ ಸಂತ ಅಂತೋಣಿಯವರ ಚರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ==ವಿಶೇಷತೆ== ಸಂತ ಅಂತೋಣಿಯವರ ಅವಶೇಷಗಳ ನೋಟವು ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಕ್ರೈಸ್ತರಿಗೆ ನಂಬಿಕೆ, ಕುಟುಂಬ, ಸಾಮರಸ್ಯ, ಆರೋಗ್ಯ, ಮನಸಿನ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುಗಳ ನಷ್ಟವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಗಾಜಿನಿಂದ ಆವೃತ್ತವಾದ ಬಲಿಪೀಠದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಂತ ಅಂತೋಣಿಯವರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಭಕ್ತರ ತಲೆ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಆಶೀರ್ವದಿಸುತ್ತಾರೆ. ರೋಮ್ ಇಂದ ಪೋಪ್ ಗುರುಗಳು ಸಂತ ಅಂತೋಣಿಯವರ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕಿರಿಯ ಬೆಸಿಲಿಕಾ ಎಂದು ಪರಿವರ್ತಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಆದಕಾರಣ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಜನ ಸಾಗರವೇ ಹರಿದು ಬರುತ್ತದೆ. ಹಬ್ಬದ ದಿನದಂದು ಈ ಪುಟ್ಟ ಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ದೀಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ತೇರು ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನು ಇಡೀ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಚರ್ಚ್]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] 6o59bjsesvymjs1vlq6ncs1dtr6xyz3 0 129244 1306260 1304756 2025-06-07T11:39:24Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306260 wikitext text/x-wiki '''ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಭಾರತ|ಭಾರತೀಯ]] ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ [[ಬ್ಯಾಂಕ್|ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್]] ಮತ್ತು [[ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳು|ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳ]] ಕಂಪನಿಯಾಗಿದ್ದು, [[ಗುಜರಾತ್|ಗುಜರಾತ್‌ನ]] [[ವಡೋದರಾ|ವಡೋದರಾದಲ್ಲಿ]] ನೋಂದಾಯಿತ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ|ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ]] [[ಮುಂಬೈ|ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ]] ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [[ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಯ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ (ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಹೂಡಿಕೆ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್]], [[ಜೀವ ವಿಮೆ|ಜೀವ]], ಜೀವರಹಿತ ವಿಮೆ, ಸಾಹಸೋದ್ಯಮ ಬಂಡವಾಳ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿ ನಿರ್ವಹಣೆ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ವಿತರಣಾ ಮಾರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಮತ್ತು ಚಿಲ್ಲರೆ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಇದು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ೫,೨೭೫ ಶಾಖೆಗಳು ಮತ್ತು ೧೫,೫೮೯ ಎಟಿಎಂಗಳ ಜಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಬ್ಯಾಂಕ್ ೧೭ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.icicibank.com/aboutus/article.page?identifier=news-performance-review-quarter-ended-december-31-2019-20202501153443818|title=ICICI Bank {{!}} Performance Review: Quarter ended December 31, 2019|website=www.icicibank.com|access-date=2020-02-06}}</ref> ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಭಾರತದ ''ದೊಡ್ಡ ನಾಲ್ಕು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಲ್ಲಿ'' ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.relbanks.com/asia/india|title=The Largest Banks in India|website=www.relbanks.com|access-date=2015-11-11}}</ref> ಇದು ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಮೇರಿಕಾ, ಸಿಂಗಾಪುರ್, ಬಹ್ರೇನ್, ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್, ಕತಾರ್, ಓಮನ್, ದುಬೈ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಸೆಂಟರ್, ಚೀನಾ <ref>{{Cite news|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2015-05-16/news/62239324_1_ceo-chanda-kochhar-shanghai-branch-largest-private-sector-bank|title=PM Modi inaugurates ICICI Bank's first Chinese branch in Shanghai|publisher=Economic Times|access-date=2020-06-28|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305105556/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2015-05-16/news/62239324_1_ceo-chanda-kochhar-shanghai-branch-largest-private-sector-bank|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ|ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ]] ಶಾಖೆಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite news|url=http://zeenews.india.com/business/news/companies/icici-bank-enter-south-africa-opens-branch-in-johannesburg_1847256.html|title=ICICI Bank enter South Africa, opens branch in Johannesburg|publisher=Zee News}}</ref> ಅರಬ್, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ಮಲೇಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಕಚೇರಿಗಳು. ಕಂಪನಿಯ ಯುಕೆ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯು ಬೆಲ್ಜಿಯಂ ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.sify.com/finance/icici-uk-opens-branch-in-frankfurt-news-fixed-income-jegnpydhffj.html|title=ICICI UK opens branch in Frankfurt|date=29 February 2008|publisher=Sify.com|access-date=30 July 2011|archive-date=22 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121022012353/http://www.sify.com/finance/icici-uk-opens-branch-in-frankfurt-news-fixed-income-jegnpydhffj.html|url-status=dead}}</ref> == ಇತಿಹಾಸ == ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ '''ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮತ್ತು ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ (ಐಸಿಐಸಿಐ)''' ೧೯೯೪ರಲ್ಲಿ [[ವಡೋದರಾ|ವಡೋದರಾದಲ್ಲಿ]] ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಭಾರತೀಯ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಯೋಜನಾ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸಲು [[ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್]], ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ವಿಮಾ ಕಂಪನಿಗಳ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿ ೧೯೫೫ ರಲ್ಲಿ ಮೂಲ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.nos.org/srsec319/319-20.pdf|title=NOS on ICICI|publisher=NOS org|archive-url=https://web.archive.org/web/20120322123605/http://www.nos.org/srsec319/319-20.pdf|archive-date=22 March 2012|access-date=5 August 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.lloydstsb.com/current_accounts/india_banking_service_faqs.asp|title=about ICICI|publisher=lloydstsb|archive-url=https://web.archive.org/web/20121223023101/http://www.lloydstsb.com/current_accounts/india_banking_service_faqs.asp|archive-date=23 December 2012|access-date=5 August 2011}}</ref> ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಮೊದಲು ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮತ್ತು ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಎಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಮೂಲ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.mckinsey.com/clientservice/bto/pointofview/pdf/MoIT11_ICICInterview_F.pdf|title=Page not found|website=McKinsey & Company|archive-url=https://web.archive.org/web/20110927094058/http://www.mckinsey.com/clientservice/bto/pointofview/pdf/MoIT11_ICICInterview_F.pdf|archive-date=27 September 2011|access-date=29 July 2011}}</ref> ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ಐಸಿಐಸಿಐನ ಷೇರುಗಳನ್ನು ೪೬% ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಷೇರುಗಳ ಮೂಲಕ, ನಂತರ ೨೦೦೦ರಲ್ಲಿ ಎನ್ವೈಎಸ್ಇಯಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕನ್ ಠೇವಣಿ ರಶೀದಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಇಕ್ವಿಟಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿತ್ತು.<ref name="economictimes.indiatimes.com">{{Cite web|url=http://economictimes.indiatimes.com/icici-bank-ltd/infocompanyhistory/companyid-9194.cms|title=ICICI Bank|publisher=Economic Times}}</ref> ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಟಾಕ್ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ''ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಧುರಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್'' ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ೨೦೦೧-೦೨ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪಾಲನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/thehindu/2000/12/28/stories/0628000c.htm|title=Bank of Madura, ICICI Bank merger - a synergy for better service|access-date=25 May 2015}}</ref> ೧೯೯೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಐಸಿಐಸಿಐ ತನ್ನ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಯೋಜನಾ ಹಣಕಾಸನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಪರಿವರ್ತಿಸಿತು. ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕಿನಂತಹ ಹಲವಾರು ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ, ಐಸಿಐಸಿಐ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಕಂಪನಿ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್ ಅಲ್ಲದ ಏಷ್ಯಾದಿಂದ ಎನ್‌ವೈಎಸ್‌ಇಯಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾದ ಮೊದಲ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಥವಾ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.mondovisione.com/media-and-resources/news/icici-bank-joins-icic-as-indian-companies-listed-on-the-nyse/|title=ICICI Bank _NYSE|publisher=Mondovisione}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ, ಐಸಿಐಸಿಐ ಮತ್ತು ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮಂಡಳಿಗಳು ಐಸಿಐಸಿಐ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಎರಡು ಚಿಲ್ಲರೆ ಹಣಕಾಸು ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ಐಸಿಐಸಿಐ ಪರ್ಸನಲ್ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಮತ್ತು ಐಸಿಐಸಿಐ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅನ್ನು ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕಿನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲು ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿತು. ವಿಲೀನವನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಅನುಮೋದಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.businessstandard.com/special/bank06/bank06_03.htm|title=ICICI_ICICI Bank merger|website=Business Standard|access-date=2020-06-28|archive-date=2012-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20120331231922/http://www.businessstandard.com/special/bank06/bank06_03.htm|url-status=dead}}</ref> [[ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು 2007-2009|೨೦೦೮ ರ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ನಂತರ]], ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ವದಂತಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಗ್ರಾಹಕರು ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಐಸಿಐಸಿಐ ಎಟಿಎಂ ಮತ್ತು ಶಾಖೆಗಳಿಗೆ ಧಾವಿಸಿದರು. ವದಂತಿಗಳನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸಲು ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸ್ಪಷ್ಟನೆ ನೀಡಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.indianexpress.com/news/rbi-scotches-icici-bank-rumours-govt-says-d/368045/|title=ICICI Financial Rumours|website=Indian Express}}</ref> ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಮಂಡಳಿಯು ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನಲ್ಲಿ ೧,೦೦೦ ಕೋಟಿ ರೂಗಳನ್ನು ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿತು. ಈ ಹೂಡಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ಐದು ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. == ಸ್ವಾಧೀನಗಳು == * ೧೯೯೬: ಐಸಿಐಸಿಐ ಲಿಮಿಟೆಡ್. ಮುಂಬೈನ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ <ref name="ICICI Bank Ltd">{{Cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/icici-bank-ltd/infocompanyhistory/companyid-9194.cms|title=ICICI Bank Ltd.|access-date=22 May 2015}}</ref> * ೧೯೯೭: ಐಟಿಸಿ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಫೈನಾನ್ಸ್. ೧೯೮೬ ರಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಐಟಿಸಿ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು ಅದು ಬಾಡಿಗೆ, ಖರೀದಿ ಮತ್ತು ಗುತ್ತಿಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಐಟಿಸಿ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಎಂಟು ಕಚೇರಿಗಳು, ೨೬ ಮಳಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ೭೦೦ ದಲ್ಲಾಳಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|url=http://www.business-standard.com/article/specials/itc-classic-to-merge-into-icici-197112701090_1.html|title=Itc Classic To Merge Into Icici|date=27 November 1997|access-date=22 May 2015}}</ref> * ೧೯೯೭: ಎಸ್‌ಸಿಐಸಿಐ (ಶಿಪ್ಪಿಂಗ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮತ್ತು ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ) <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/specials/icici-scici-merger-sets-trend-for-consolidation-197122601056_1.html|title=Icici-Scici Merger Sets Trend For Consolidation|date=26 December 1997|access-date=2 Mar 2019}}</ref> * ೧೯೯೮: ಅನಗ್ರಾಮ್ (ಎನಾಗ್ರಾಮ್) ಹಣಕಾಸು. ಅನಗ್ರಾಮ್ ಗುಜರಾತ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೫೦ ಶಾಖೆಗಳ ಜಾಲವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತ್ತು, ಅವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಾರುಗಳು ಮತ್ತು ಟ್ರಕ್‌ಗಳ ಚಿಲ್ಲರೆ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದವು. ಇದು ಸುಮಾರು ೨೫೦,೦೦೦ ಠೇವಣಿದಾರರನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|url=http://www.rediff.com/business/1998/may/21icici.htm|title=ICICI swallows Anagram Finance|date=21 May 1998|access-date=22 May 2015}}</ref> * ೨೦೦೧: ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಧುರಾ <ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/thehindu/2000/12/28/stories/0628000c.htm|title=Bank of Madura, ICICI Bank merger - a synergy for better service|access-date=22 May 2015}}</ref> * ೨೦೦೨: ಗ್ರಿಂಡ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ [[ಡಾರ್ಜಿಲಿಂಗ್‌|ಡಾರ್ಜಿಲಿಂಗ್]] ಮತ್ತು [[ಶಿಮ್ಲಾ]] ಶಾಖೆಗಳು <ref>{{Cite news|url=http://www.business-standard.com/article/companies/icici-bank-to-pick-grindlays-shimla-darjeeling-branches-102062901012_1.html|title=Icici Bank To Pick Grindlays Shimla, Darjeeling Branches|date=June 29, 2002|access-date=22 May 2015}}</ref> * ೨೦೦೫: ಇನ್ವೆಸ್ಟಿಷಿಯೊ-ಕ್ರೆಡಿಟ್ನಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಐಕೆಬಿ), ರಷ್ಯಾದ ಬ್ಯಾಂಕ್ <ref>{{Cite news|url=http://www.moneycontrol.com/news/business/icici-bk-acquires-investitsionno-kreditny_167951.html|title=ICICI Bk acquires Investitsionno-Kreditny|date=May 19, 2005|access-date=22 May 2015}}</ref> * ೨೦೦೭: ಸಾಂಗ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್. ಸಾಂಗ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅನ್ನು ಖಾಸಗಿ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ೧೯೧೬ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೩೦% ಬಹ್ಟೆ ಕುಟುಂಬದ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ. ಇದರ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿ [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ|ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ]] ಸಾಂಗ್ಲಿಯಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದು ೧೯೮ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ೧೫೮, [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ]] ೩೧, ಗುಜರಾತ್, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಗೋವಾ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ೩೧ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇದರ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಥವಾ ಅರೆ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಸಮನಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-business/icici-bank-sangli-bank-agree-on-merger/article3031837.ece|title=ICICI Bank, Sangli Bank agree on merger|date=December 10, 2006|access-date=22 May 2015}}</ref> * ೨೦೧೦: ರಾಜಸ್ಥಾನ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಬೋರ್) ₹ ೩೦ ಬಿಲಿಯನ್ ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಬಿಒಆರ್‌ನ ಪ್ರವರ್ತಕರು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹಿಡುವಳಿಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡದಿರುವುದನ್ನು ಆರ್‌ಬಿಐ ಟೀಕಿಸಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಬಿಒಆರ್ ಅನ್ನು ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. == ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರ == ದೇಶದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಲವಾರು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಅವುಗಳು ಇಂತಿವೆ, * ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಸಮಾನ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಈಕ್ವಿಟಿಗಳು, ಸಾಲ ಉಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಮಿಶ್ರತಳಿಗಳಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ೧೯೯೨ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ತವಾದ ಸಂವಹನ ಜಾಲದ ಮೂಲಕ ದೇಶಾದ್ಯಂತ (ಐಸಿಐಸಿಐ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಸೇರಿದಂತೆ) [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಷೇರು ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರ|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಷೇರು ವಿನಿಮಯ]] ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಪರವಾಗಿ ಉತ್ತೇಜಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.nseindia.com/|title=NSE - National Stock Exchange of India Ltd.|website=www.nseindia.com}}</ref> * ೧೯೮೭ ರಲ್ಲಿ, ಯುಟಿಐ ಜೊತೆಗೆ ಐಸಿಐಸಿಐ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಸಿಆರ್ಐಸಿಎಲ್ ಅನ್ನು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ವೃತ್ತಿಪರ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ರೇಟಿಂಗ್ ಏಜೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.crisil.com/index.jsp|title=A global analytical company providing Ratings, Research, and Risk and Policy Advisory services|date=30 June 2011|publisher=CRISIL|archive-url=https://web.archive.org/web/20110728075706/http://www.crisil.com/index.jsp|archive-date=28 July 2011|access-date=30 July 2011}}</ref> * ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಎಲ್ಐಸಿ, [[ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್|ನಬಾರ್ಡ್]], ಎನ್ಎಸ್ಇ, [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]], ಕ್ರಿಸ್ಸಿಲ್, ಗೋಲ್ಡ್ಮನ್ ಸ್ಯಾಚ್ಸ್, ಇಂಡಿಯನ್ ಫಾರ್ಮರ್ಸ್ ಫರ್ಟಿಲೈಜರ್ ಕೋಆಪರೇಟಿವ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಇಫ್ಕೊ) ಮತ್ತು [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ ಎನ್‌ಸಿಡಿಎಕ್ಸ್ (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಕು ಮತ್ತು ಉತ್ಪನ್ನ ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರ) ವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.ncdex.com/|title=Commodity Market&#124;Commodity Price&#124;Futures&#124;Trading&#124;Bullion&#124;Indian Commodity Exchange&#124;Agri Commodity Price&#124;Commodities|publisher=NCDEX|access-date=30 July 2011|archive-date=26 ಜುಲೈ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110726143224/http://www.ncdex.com/|url-status=dead}}</ref> * ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ "ಫಿನೋ ಕ್ರಾಸ್ ಲಿಂಕ್ ಟು ಕೇಸ್ ಲಿಂಕ್ ಸ್ಟಡಿ" ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಇದು ಕಂಪನಿಯ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ತಲುಪಲು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಪರಿಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. [[ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಕಾರ್ಡ್|ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳು]], ಬಯೋಮೆಟ್ರಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲ ಸೇವೆಗಳ ಬುಟ್ಟಿಯಂತಹ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದ, [[ಕಿರುಬಂಡವಾಳ]] ಮತ್ತು ಜೀವನೋಪಾಯಗಳಲ್ಲಿ ವಲಯದ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಮಾಡಲು, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಫಿನೋ ಶಕ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://fino.co.in/|title=FINO|publisher=FINO|access-date=30 July 2011}}</ref> * ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ತರಬೇತಿಗಾಗಿ ಬದ್ಧವಾಗಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ [[ಗುಜರಾತು ಸರ್ಕಾರ|ಗುಜರಾತ್ ಸರ್ಕಾರದ]] ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಐಡಿಬಿಐ, ಐಸಿಐಸಿಐ, ಐಎಫ್‌ಸಿಐ ಮತ್ತು ಎಸ್‌ಬಿಐನಂತಹ ಹಿಂದಿನ ಉನ್ನತ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ೧೯೮೩ ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಇಡಿಐಐ) ಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.ediindia.org/|title=EDII|publisher=EDII}}</ref> * ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ, ಕೃಷಿ-ತೋಟಗಾರಿಕೆ ತೋಟ, ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳು, ಸೀರಿಕಲ್ಚರ್, ಜಲಚರ ಸಾಕಣೆ, ಕೋಳಿ ಮತ್ತು ಡೈರಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ (ಎನ್‌ಇಡಿಎಫ್‌ಐ) ಅನ್ನು ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾಂನ ಗುವಾಹಟಿಯಲ್ಲಿ ಐಸಿಐಸಿಐ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನಂತಹ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತೇಜಿಸಿದವು.<ref>{{Cite web|url=http://www.nedfi.com/|title=North Eastern Development Finance Corporation Ltd|publisher=Nedfi.com|access-date=30 July 2011}}</ref> * ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೈಸೇಶನ್ ಕಾಯ್ದೆ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ, ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ, ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಕಂಪನಿ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಎಆರ್ಸಿಐಎಲ್) ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ಸ್ವತ್ತುಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮತ್ತು ಚೇತರಿಕೆಯ ಗರಿಷ್ಠೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸದ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು (ಎನ್‌ಪಿಎ) ಪಡೆಯಲು ಎಆರ್ಸಿಎಲ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://203.115.117.202/Arcil1/index.html|title=home|date=10 June 2010|publisher=203.115.117.202|archive-url=https://web.archive.org/web/20120120095628/http://203.115.117.202/Arcil1/index.html|archive-date=20 January 2012|access-date=30 July 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://203.115.117.202/Arcil1/knowledge_centre/ARC_business/historical_background.html|title=international_scenario|date=2 December 2009|publisher=203.115.117.202|archive-url=https://web.archive.org/web/20120120100117/http://203.115.117.202/Arcil1/knowledge_centre/ARC_business/historical_background.html|archive-date=20 January 2012|access-date=30 July 2011}}</ref> * ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ೨೦೦೦ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯೂರೋ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಇನ್ಫರ್ಮೇಷನ್ ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಸಿಬಿಲ್) ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ. ಸಿಬಿಲ್ ತನ್ನ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಭಂಡಾರವನ್ನು (ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕ ಸಾಲಗಾರರ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ) ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮಾಹಿತಿ ವರದಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.cibil.com/|title=Welcome to CIBIL|publisher=Cibil.com|access-date=30 July 2011|archive-date=27 ಜುಲೈ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110727071944/http://www.cibil.com/|url-status=dead}}</ref> * ಫಸ್ಟ್‌ಸೋರ್ಸ್, ಭಾರತೀಯ ಬಿಪಿಓ ಸಂಸ್ಥೆ, ವಿಭಜನೆಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡಿದೆ. * ೩ಐ ಇನ್ಫೋಟೆಕ್, ಭಾರತೀಯ ಐಟಿ / ಐಟಿಇಎಸ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ವಿಭಜನೆಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. == ಉತ್ಪನ್ನಗಳು == ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮತ್ತು ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಸೇವೆ, ಚಾಲ್ತಿ ಖಾತೆ, ಉಳಿತಾಯ ಖಾತೆ, ಸಮಯ ಠೇವಣಿ, ಮರುಕಳಿಸುವ ಠೇವಣಿ, ಅಡಮಾನ, ಸಾಲ, ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಲಾಕರ್‌ಗಳು, ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳು, ಪ್ರಿಪೇಯ್ಡ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳು, ಡೆಬಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಐಸಿಐಸಿಐ ಪೂಕೆಟ್ಸ್ ಎಂಬ [[ಇ ವಾಲೆಟ್|ಡಿಜಿಟಲ್ ವ್ಯಾಲೆಟ್ನಂತಹ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು]] ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.icicibank.com/Personal-Banking/products.page?|title=Products|website=ICICI Bank|access-date=12 September 2018}}</ref> == ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳು == === ಗೃಹಬಳಕೆಯ === * ಐಸಿಐಸಿಐ ಪ್ರುಡೆನ್ಶಿಯಲ್ ಲೈಫ್ ಇನ್ಶುರೆನ್ಸ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಲೊಂಬಾರ್ಡ್ ಜನರಲ್ ಇನ್ಶುರೆನ್ಸ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಪ್ರುಡೆನ್ಶಿಯಲ್ ಅಸೆಟ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಪ್ರುಡೆನ್ಶಿಯಲ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಪ್ರುಡೆನ್ಶಿಯಲ್ ಪಿಂಚಣಿ ನಿಧಿಗಳ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ <ref>{{Cite news|url=http://www.icicibank.com/aboutus/annual.html|title=Annual Reports - 2012|publisher=ICICI Bank}}</ref> * ಐಸಿಐಸಿಐ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಪ್ರೈಮರಿ ಡೀಲರ್ಶಿಪ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * ಐಸಿಐಸಿಐ ವೆಂಚರ್ ಫಂಡ್ಸ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಹೋಮ್ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಟ್ರಸ್ಟೀಶಿಪ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ === ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ === * ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೆನಡಾ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಯುಎಸ್ಎ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಯುಕೆ ಪಿಎಲ್ಸಿ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಜರ್ಮನಿ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಯುರೇಷಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಕಂಪನಿ * ಐಸಿಐಸಿಐ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ಇಂಕ್. * ಐಸಿಐಸಿಐ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಇಂಕ್. * ಐಸಿಐಸಿಐ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್. === ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೆನಡಾ === '''ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೆನಡಾವು''' ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಎನ್ವೈಎಸ್ಇ ''':''' ಐಬಿಎನ್) ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಗಿದೆ. ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೆನಡಾದ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಕಚೇರಿಯು [[ಟೊರಾಂಟೊ ನಗರ|ಟೊರೊಂಟೊದಲ್ಲಿದೆ]]. ಇದು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದೆ.<ref name="icici-bank-canada-01">{{Cite web|url=https://www.icicibank.ca/abouticicibank/aboutus/default.page?|title=All about ICICI Bank|website=ICICI Bank Canada|access-date=16 October 2019}}</ref> ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೆನಡಾವು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩೧, ೨೦೧೯ ರ ವೇಳೆಗೆ ಸುಮಾರು $ ೬.೫ ಬಿಲಿಯನ್ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪೂರ್ಣ-ಸೇವಾ ನೇರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕೆನಡಾದ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಕ್ಟ್ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅಧೀಕ್ಷಕರ ಕಚೇರಿಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="osfi-wwr-foreignbanks">{{Cite web|url=http://www.osfi-bsif.gc.ca/Eng/wt-ow/Pages/wwr-er.aspx?sc=1&gc=1&ic=2#WWRLink112|title=Who We Regulate - Foreign Banks|website=Office of the Superintendent of Financial Institutions Canada|access-date=16 October 2019}}</ref> ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಏಳು ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ, ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೆನಡಾವನ್ನು ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ II (ವಿದೇಶಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಅಥವಾ-ನಿಯಂತ್ರಿತ) ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಅದರ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ಡೌನ್ಟೌನ್ ಟೊರೊಂಟೊ ಶಾಖೆಯನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಯಿತು. ೨೦೦೪ ರಲ್ಲಿ [[ಆನ್ಲೈನ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್|ಆನ್‌ಲೈನ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್]] ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ, ಇದು ತನ್ನ ಹಣಕಾಸು ಸಲಹೆಗಾರ ಸೇವೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ತನ್ನ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಕಚೇರಿಯನ್ನು [[ಟೊರಾಂಟೊ ನಗರ|ಒಂಟಾರಿಯೊದ ಟೊರೊಂಟೊದಲ್ಲಿನ]] ಡಾನ್ ವ್ಯಾಲಿ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಪಾರ್ಕ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿತು. ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಅಡಮಾನ ಬ್ರೋಕರ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ೨೦೧೪ರಲ್ಲಿ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮೊಬೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೆನಡಾ ಹಲವಾರು ಗೌರವಾನ್ವಿತ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಘದ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೆನಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕರ್ಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ (ಸಿಬಿಎ);<ref name="cba">{{Cite web|url=https://cba.ca/member-banks|title=Member Banks|website=Canadian Bankers Association|access-date=16 October 2019}}</ref> ಕೆನಡಾ ಠೇವಣಿ ವಿಮಾ ನಿಗಮ (ಸಿಡಿಐಸಿ) ಯೊಂದಿಗೆ ನೋಂದಾಯಿತ ಸದಸ್ಯ,<ref name="cdic">{{Cite web|url=https://www.cdic.ca/your-coverage/list-of-member-institutions/|title=List of Members|website=Canada Deposit Insurance Corporation|access-date=16 October 2019}}</ref> ಕೆನಡಾದ ಎಲ್ಲಾ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಲ್ಲಿ ಠೇವಣಿಗಳನ್ನು ವಿಮೆ ಮಾಡುವ ಫೆಡರಲ್ ಏಜೆನ್ಸಿ; ಇಂಟರ್ಯಾಕ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್;<ref name="interac-corp">{{Cite web|url=https://www.interac.ca/en/about/network-participation.html|title=Network Participation|website=Interac Corporation|access-date=16 October 2019|archive-date=16 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191016051304/https://www.interac.ca/en/about/network-participation.html|url-status=dead}}</ref> ಸಿರಸ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ; ಮತ್ತು ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="exchange-network">{{Cite web|url=https://www.theexchangenetwork.ca/Participating-Financial-Institutions.aspx|title=Participating Financial Institutions|website=THE EXCHANGE ATM Network|access-date=16 October 2019}}</ref> ===ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಯುಕೆ ಪಿಎಲ್ಸಿ=== '''ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಯುಕೆ ಪಿಎಲ್ಸಿಯನ್ನು''' ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ವೇಲ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೧, ೨೦೦೩ ರಂದು ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಯುಕೆ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಹೆಸರಿನ ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಯಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಅದು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೩೦, ೨೦೦೬ ರಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೀಮಿತ ಕಂಪನಿಯಾಯಿತು.<ref name="icici-bank-uk-01">{{Cite web|url=https://www.icicibank.co.uk/personal/about-us.page?|title=About ICICI Bank UK PLC|website=ICICI Bank UK PLC}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ ಏಳು ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ <ref>{{Cite web|url=https://www.icicibank.co.uk/branchFinder.page?|title=ICICI Bank UK PLC Branches|website=ICICI Bank UK PLC}}</ref>. : [[ಬರ್ಮಿಂಗ್ಹ್ಯಾಮ್]], ಈಸ್ಟ್ ಹ್ಯಾಮ್, ಹಾರೋ, [[ಲಂಡನ್]], [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್]], ಸೌತಲ್ ಮತ್ತು ವೆಂಬ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ತಲಾ ಒಂದೊಂದು ಶಾಖೆಗಳು ಇವೆ. ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಯುಕೆ ಪಿಎಲ್‌ಸಿಯನ್ನು ಪ್ರುಡೆನ್ಶಿಯಲ್ ರೆಗ್ಯುಲೇಶನ್ ಅಥಾರಿಟಿ ಅಧಿಕೃತಗೊಳಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ನಡವಳಿಕೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರುಡೆನ್ಶಿಯಲ್ ರೆಗ್ಯುಲೇಶನ್ ಅಥಾರಿಟಿಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳ ಪರಿಹಾರ ಯೋಜನೆ (ಎಫ್‌ಎಸ್‌ಸಿಎಸ್) ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಮೂಡಿರವರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ವಿದೇಶಿ ಕರೆನ್ಸಿ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬಾ ೧ ರೇಟಿಂಗ್ ಹೊಂದಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಮಾರ್ಚ್ ೩೧, ೨೦೧೯ ರಂದು, ಇದು ಬಂಡವಾಳದ ಸಮರ್ಪಕ ಅನುಪಾತವನ್ನು ೧೬.೮% ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref name="icici-bank-uk-01"/> ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಯುಕೆ ಪಿಎಲ್‌ಸಿ ಚಾಲ್ತಿ ಖಾತೆ, ಉಳಿತಾಯ ಖಾತೆ, ಭಾರತಕ್ಕೆ ರವಾನೆ, ಸುರಕ್ಷಿತ ಠೇವಣಿ ಪೆಟ್ಟಿಗೆ, [[ಅನಿವಾಸಿ ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ವ್ಯಕ್ತಿ|ಎನ್‌ಆರ್‌ಐ]] ಸೇವೆಗಳು, ವ್ಯಾಪಾರ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಸೇವೆಗಳು, ವಾಣಿಜ್ಯ ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌ನಂತಹ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.icicibank.co.uk/|title=ICICI Bank UK PLC Products & Services|website=ICICI Bank UK PLC}}</ref> ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ, ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಯುಕೆ ಪಿಎಲ್‌ಸಿ ತನ್ನ ಐಮೊಬೈಲ್ ಆ್ಯಪ್ ಮೂಲಕ ತ್ವರಿತ ಖಾತೆ ತೆರೆಯುವ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/money/migrating-to-uk-you-may-now-get-a-functional-bank-account-even-without-reaching-there/1723658/|title=ICICI Bank UK PLC Launches Instant Account Opening On iMobile App - Financial Express ►|website=Financial Express}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.businessworld.in/article/ICICI-Bank-UK-PLC-Launches-Instant-Account-Opening-Facility-On-Mobile/03-10-2019-177095/|title=ICICI Bank UK PLC Launches Instant Account Opening On iMobile App - Business World ►|website=Business World}}</ref> == ವಿವಾದಗಳು == === ಅಮಾನವೀಯ ಸಾಲ ಮರುಪಡೆಯುವಿಕೆ ವಿಧಾನಗಳು === ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಾಲ ಪಾವತಿ ಡೀಫಾಲ್ಟರ್‌ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಬಳಸಿದ ಚೇತರಿಕೆ ವಿಧಾನಗಳ ಕುರಿತು ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು. ಹಣವನ್ನು ವಸೂಲಿ ಮಾಡಲು "ಕ್ರೂರ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು" ಬಳಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮತ್ತು ಅದರ ನೌಕರರ ವಿರುದ್ಧ ಹಲವಾರು ಪ್ರಕರಣಗಳು ದಾಖಲಾಗಿವೆ. ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಮರುಪಡೆಯಲು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗೂಂಡಾಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಈ "ಹಣ ಹಿಂಪಡೆಯುವ ಏಜೆಂಟರು" ಅನುಚಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅಮಾನವೀಯ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಆರೋಪಗಳು ಹೆಚ್ಚಿದ್ದವು. ಹಣ ಹಿಂಪಡೆಯುವ ಏಜೆಂಟ್‌ಗಳಿಂದ ಡೀಫಾಲ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು "ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅವಮಾನ" ಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ ಘಟನೆಗಳು ವರದಿಯಾಗಿವೆ. ಸಾಲವನ್ನು ವಸೂಲಿ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಅನುಚಿತ ವರ್ತನೆಯ ಆರೋಪವನ್ನೂ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಎದುರಿಸಿತು. ಈ ಆರೋಪಗಳು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ "ಮರು ಪಡೆಯುವಿಕೆ ಏಜೆಂಟರು" ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೌಕರರು ಡೀಫಾಲ್ಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾದವು. ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಬ್ಯಾಂಕಿನ ನೌಕರರು "ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರು ಸೇರಿದಂತೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು" ಡೀಫಾಲ್ಟ್ ಮಾಡುವವರನ್ನು ಕೇಳುವ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಪ್ರಕರಣಗಳು ವರದಿಯಾದಾಗ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಇಂತಹ ಆರೋಪಗಳು ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಚೇತರಿಕೆ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಇದು ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಭಾರಿ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಿತು.<ref name="RBI warns ICICI Bank on recovery agents">{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-11-21/india-business/27978291_1_recovery-agents-icici-bank-private-banks|title=RBI warns ICICI Bank on recovery agents|last=PTI|date=21 November 2007|work=Times of India|access-date=16 March 2013|archive-date=14 ಜುಲೈ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130714194151/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-11-21/india-business/27978291_1_recovery-agents-icici-bank-private-banks|url-status=dead}}</ref><ref name="How to deal with rising abuse of bank recovery agents">{{Cite news|url=http://www.firstpost.com/investing/how-to-deal-with-rising-abuse-of-bank-recovery-agents-487476.html|title=How to deal with rising abuse of bank recovery agents|last=Sarang|first=Bindisha|date=7 January 2013|work=first post|access-date=16 March 2013}}</ref> === ಮನಿ ಲಾಂಡರಿಂಗ್ ಆರೋಪ === ಏಪ್ರಿಲ್-ಮೇ ೨೦೧೩ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಬೆಚ್ಚಿಬೀಳಿಸಿದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೋಬ್ರಾಪೋಸ್ಟ್ <ref>{{Cite web|url=http://www.moneycontrol.com/news/economy/rbi-probes-cobrapost-report-reveals-violations-by-banks_870061.html|title='' RBI response to Cobra Post Exposé''}}</ref> ಸ್ಟಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಆರ್‌ಬಿಐ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆಯ ಆರೋಪದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾರತೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಲ್ಲಿ ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೂಡ ಒಂದು.<ref>{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-05-10/india/39168568_1_cobrapost-axis-bank-icici-bank|title=Cobra Post Exposure of Indian Banks|work=The Times of India|access-date=2020-06-28|archive-date=2013-06-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20130607041632/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-05-10/india/39168568_1_cobrapost-axis-bank-icici-bank|url-status=dead}}</ref> ೨೦೧೩ರ ಮಾರ್ಚ್ ೧೪ ರಂದು ಆನ್‌ಲೈನ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯಾದ ಕೋಬ್ರಾಪೋಸ್ಟ್ ಆಪರೇಷನ್ ರೆಡ್ ಸ್ಪೈಡರ್ ನಿಂದ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಕೆಲವು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ಕಪ್ಪು ಹಣವನ್ನು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುವ ವಿಡಿಯೋ ತುಣುಕನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು, ಇದು ಮನಿ ಲಾಂಡರಿಂಗ್ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾಯ್ದೆಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿದೆ. ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ ನಂತರ [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್|ಭಾರತ]] [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ]] [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್|ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] ತನಿಖೆಗೆ ಆದೇಶಿಸಿತ್ತು. ೧೫ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೩ ರಂದು, ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ೧೮ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಿದೆ, ಈ ಇನ್ನೂ ವಿಚಾರಣೆ ಬಾಕಿ ಇದೆ.<ref name="Money laundering case: ICICI bank suspends 18 employees">{{Cite news|url=http://zeenews.india.com/business/news/economy/money-laundering-case-icici-bank-suspends-18-employees_72295.html|title=Money laundering case: ICICI bank suspends 18 employees|date=15 March 2013|work=zee news|access-date=16 March 2013}}</ref><ref name="Probes Begin as Top Indian Banks Are Embroiled in Sting Operation">{{Cite web|url=http://knowledgetoday.wharton.upenn.edu/2013/03/probes-begin-as-top-indian-banks-are-embroiled-in-sting-operation/|title=Probes Begin as Top Indian Banks Are Embroiled in Sting Operation|website=Wharton School of the University of Pennsylvania|access-date=16 March 2013}}</ref><ref name="India's Private Banks Under Scanner: Is RBI to be Blamed for Money Laundering?">{{Cite news|url=http://www.ibtimes.co.in/articles/446610/20130315/money-laundering-rbi-icici-bank-hdfc-axis.htm|title=India's Private Banks Under Scanner: Is RBI to be Blamed for Money Laundering?|last=Ronamai|first=Raymond|date=15 March 2013|work=International Business Times|access-date=16 March 2013}}</ref> ೧೧ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೩ ರಂದು [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್|ಆರ್‌ಬಿಐನ]] ಡೆಪ್ಯೂಟಿ ಗವರ್ನರ್ ಎಚ್‌ಆರ್ ಖಾನ್ ಅವರು ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆಯ ಆರೋಪಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.<ref name="Cobrapost expose: IRDA report likely next week">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/business/Industry/cobrapost-expose-irda-report-likely-next-week/article4610508.ece|title=Cobrapost expose: IRDA report likely next week|last=PTI|date=12 April 2013|work=The Hindu|access-date=18 April 2013|location=Chennai, India}}</ref><ref name="Cobrapost expose: RBI initiating action against banks over money laundering allegations">{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/money/1821269/report-cobrapost-expose-rbi-initiating-action-against-banks-over-money-laundering-allegations|title=Cobrapost expose: RBI initiating action against banks over money laundering allegations|last=pti|date=11 April 2013|work=DNA|access-date=18 April 2013}}</ref> === ಚಂದಾ ಕೊಚ್ಚರ್ ವಂಚನೆ ಪ್ರಕರಣ === ೪ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೮ ರಂದು ಅಂದಿನ ಎಂಡಿ ಮತ್ತು ಸಿಇಒ [[ಚಂದಾ ಕೋಚರ್|ಚಂದಾ ಕೊಚ್ಚರ್]] ಅವರು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಆರೋಪದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/chanda-kochhar-quits-icici-bank-sandeep-bakhshi-appointed-as-md-and-ceo/articleshow/66068380.cms|title=Chanda Kochhar quits ICICI Bank; Sandeep Bakhshi appointed new CEO - Times of India ►|website=The Times of India|access-date=2019-09-09}}</ref> ಜನವರಿ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ, [[ಬಿ. ಎನ್. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ|ಜಸ್ಟೀಸ್ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ]] ರವರ ನೇತೃತ್ವದ ತನಿಖಾ ಸಮಿತಿಯ ವರದಿಯನ್ನಾಧರಿಸಿ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಬೋರ್ಡ್ ನ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಬಂದಿದೆ. ಬೋನಸ್ ಮತ್ತು ಸವಲತ್ತುಗಳ ಪಂಜವನ್ನು ಕೇಳುವ ದೇಶದ ಮೊದಲನೆಯವರಲ್ಲಿ ಇದು ಕೂಡ ಒಂದು.<ref>{{Cite web|url=https://www.icicibank.com/managed-assets/docs/about-us/2019/icici-bank-statement-on-findings-in-enquiry-report.pdf|title=Justice Srikrishna Report|last=|first=|date=|website=|archive-url=https://web.archive.org/web/20201125030542/https://www.icicibank.com/managed-assets/docs/about-us/2019/icici-bank-statement-on-findings-in-enquiry-report.pdf|archive-date=2020-11-25|access-date=|url-status=dead}}</ref> ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಾಲ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ [[ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ|ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯವು]] ೭೮ ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೌಲ್ಯದ ಚಂದಾ ಕೊಚ್ಚಾರ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಷೇರುಗಳನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.businesstoday.in/current/economy-politics/enforcement-directorate-attaches-apartment-worth-rs-78-crore-shares-belonging-to-chanda-kochhar/story/393558.html|title=ED attaches assets worth Rs 78 crore, shares belonging to Chanda Kochhar|last=|first=|date=10 January 2020|website=Business Today India|archive-url=|archive-date=|access-date=28 April 2020}}</ref> == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == * [[ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್|ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist|30em}} * {{Finance links|name=ICICI Bank|symbol=IBN|sec_cik=1103838|hoovers=PMC-Sierra_Inc.8dc88e3c821b1f71}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು]] iajxb0ut5q87ytloohwte4syroeivh1 0 130150 1306216 1300737 2025-06-06T20:38:49Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306216 wikitext text/x-wiki {{Infobox government agency|agency_name=ಸೂಕ್ಷ್ಮ, ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ|chief6_name=|chief3_name=|chief3_position=|chief4_name=|chief4_position=|chief5_name=|chief5_position=|chief6_position=|chief2_name=|chief7_name=|chief7_position=|chief8_name=|chief8_position=|chief9_name=|chief9_position=|parent_department=|chief2_position=|chief1_position=|seal=Emblem_of_India.svg|minister1_pfo=ಸಚಿವರು|seal_width=70px|seal_caption=ಭಾರತದ ಲಾಂಛನ|jurisdiction={{flagicon|India}}[[ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯ]]|headquarters=ಉದ್ಯೋಗ ಭವನ, ರಫಿ ಮಾರ್ಗ, [[ನವದೆಹಲಿ]],110011|region_code=IN|minister1_name=[[ನಿತಿನ್ ಗಡ್ಕರಿ]]|minister2_name=ಪ್ರತಾಪ್ ಚಂದ್ರ ಸಾರಂಗಿ|chief1_name=|minister2_pfo=ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರು|website={{url|http://msme.gov.in}}|logo=MSME_Logo.jpg|formed=|Secretary=ಅರವಿಂದ್ ಕೆ ಶರ್ಮ|employees=|budget={{INRConvert|6552.61|c}} <small>(2018-19 ಅಂ.)</small><ref>{{cite web |url=http://www.indiabudget.gov.in/ub2018-19/eb/sbe95.pdf |title=Budget data |date=2019 |website=www.indiabudget.gov.in |format=PDF |access-date=15 September 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180304170727/http://www.indiabudget.gov.in/ub2018-19/eb/sbe95.pdf |archive-date=4 March 2018 |url-status=dead }}</ref>|native_name=}} [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ಒಂದು ಶಾಖೆಯಾದ '''ಸೂಕ್ಷ್ಮ, ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ'''ವು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ತರಹದ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಗಳ ಸೂತ್ರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಕ್ಕಾಗಿ ಉನ್ನತ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. 31 ಮೇ 2019 ರಿಂದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ, ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಉದ್ಯಮಗಳ ಸಚಿವರಾಗಿ [[ನಿತಿನ್ ಗಡ್ಕರಿ]] ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾಗಿ ಪ್ರತಾಪ್ ಚಂದ್ರ ಸಾರಂಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸಚಿವಾಲಯದ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಗಳು ಒದಗಿಸಿದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು [[ಖಾದಿ]] ವಲಯಕ್ಕೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದ ಯೋಜನಾ ಮೊತ್ತವನ್ನು ₹1942.7 ದಶಲಕ್ಷದಿಂದ ₹14540 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೇತರ ಮೊತ್ತವು ₹437 ದಶಲಕ್ಷದಿಂದ ₹2291 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ. 1994-95 ರಿಂದ 2014–2015ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಖಾದಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಬಡ್ಡಿ ಸಹಾಯಧನವು.₹96.3 ದಶಲಕ್ಷದಿಂದ ₹314.5 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ, ಸಚಿವಾಲಯವನ್ನು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವಾಲಯ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು. ೯ ಮೇ ೨೦೦೭ ರ ಅಧಿಸೂಚನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ [[ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ|ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು]] ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ (ವ್ಯವಹಾರ ಹಂಚಿಕೆ) ನಿಯಮಗಳನ್ನು ೧೯೬೧ ರಲ್ಲಿ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಿದರು. ಈ ತಿದ್ದುಪಡಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ಸಚಿವಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಪ್ರಚಾರದ ಸಚಿವಾಲಯವನ್ನು ವಹಿಸಲಾಯಿತು. ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಸಚಿವಾಲಯದ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿತ್ತು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನಿಗಮ ನಿಯಮಿತ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಕಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು ). ಸಣ್ಣ ಉದ್ಯಮಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಫೋರ್ಡ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನ ಶಿಫಾರಸುಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ೧೯೫೪ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು 60 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ೨೧ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಕರ ಕೊಠಡಿಗಳು, ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್-ಕಮ್-ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಒದಗಿಸಿದ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಕೂಡ ಸೇರಿವೆ: * ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಪರೀಕ್ಷೆ, ಪರಿಕರ ತಯಾರಿಕೆ, ತರಬೇತಿ * ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಪನ್ನ ಪ್ರೊಫೈಲ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ * ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ಸಲಹಾ * ರಫ್ತಿಗೆ ಸಹಾಯ * ಮಾಲಿನ್ಯ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧನೆ ಇದು ಆರ್ಥಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಸ್‌ಎಸ್‌ಐಗಳ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನೀತಿ ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಲಹೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕ್ಷೇತ್ರ ಕಚೇರಿಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ನಡುವೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಕೊಂಡಿಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಲಿಂಕ್‌ಗಳು == * [https://web.archive.org/web/20100312035006/http://msme.gov.in/welcome.html ಸೂಕ್ಷ್ಮ, ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಉದ್ಯಮಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ] * [https://web.archive.org/web/20070416075640/http://ssi.nic.in/index.html] * [http://www.nsic.co.in ಎನ್ಎಸ್ಐಸಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210506180129/https://nsic.co.in/ |date=2021-05-06 }} * [http://msme.gov.in ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ] * [https://web.archive.org/web/20170217144857/http://ari.nic.in/ari_org.htm ಎಆರ್ಐನ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಸೆಟಪ್] * [https://www.patnalive.in/how-to-apply-for-msme-loan-to-start-an-own-business ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಎಂಎಸ್‌ಎಂಇ ಸಾಲ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210513000924/https://www.patnalive.in/how-to-apply-for-msme-loan-to-start-an-own-business/ |date=2021-05-13 }} * [https://udyogaadhaar.gov.in/ ಉದ್ಯೋಗ ಆಧಾರ (ಎಂಎಸ್‌ಎಂಇ ನೋಂದಣಿಗಾಗಿ ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ)] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] aepz2nej1c8u42vmk8ragaq8kwedd7j 0 142041 1306171 1284828 2025-06-06T12:30:41Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306171 wikitext text/x-wiki {{Infobox historic site | name = ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕ | native_language = | image = RockMemorial.jpg | image_size = 250px | caption = | designation1 = | designation1_date = | designation1_number = | designation1_criteria = | designation1_type = Cultural | designation1_free1name = State Party | designation1_free1value = {{IND}} | designation1_free2name = Region | designation1_free2value = | location = [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]], [[ಭಾರತ]] | elevation = | built = {{foundation date and age|1970|9|2|df=y}} | architect = | architecture = | coordinates = {{coord|8|04|41.1|N|77|33|19.7|E|type:landmark_region:IN|display=inline,title}} | locmapin = India Tamil Nadu#India | map_caption = | visitation_num = | visitation_year = | website = {{URL|https://www.vrmvk.org/}} }} '''ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕವು''' ಭಾರತದ ದಕ್ಷಿಣ ತುದಿಯ [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ|ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ]] ಒಂದು ಸ್ಮಾರಕ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ತಾಣವಾಗಿದೆ.<ref name="T">tentaran.com : ''[https://www.tentaran.com/five-best-places-to-visit-in-kanyakumari/ Five best places to visit in Kanyakumari ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230524193452/https://www.tentaran.com/five-best-places-to-visit-in-kanyakumari/ |date=2023-05-24 }}''; Abgerufen am 30. Jan. 2019.</ref> ಈ ಸ್ಮಾರಕವು ವವತುರೈನ ಮುಖ್ಯ ಭೂಭಾಗದಿಂದ ಸುಮಾರು ೫೦೦ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ಬಂಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದರ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ. ಇದನ್ನು ೧೯೭೦ ರಲ್ಲಿ [[ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ|ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರ]] ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಜ್ಞಾನೋದಯವನ್ನು ಪಡೆದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="T" /><ref name="VK">books.google.de : ''[https://books.google.de/books?id=XRcK1293WMUC&pg=PT4&dq=Vivekananda+Rock+Memorial&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwie8eGLk5XgAhXQhKYKHe0RCXcQ6AEIWDAH#v=onepage&q=Vivekananda%20Rock%20Memorial&f=false Swami Vivekananda's Rousing Call to Hindu Nation]'', Vivekananda Kendra, 2009, Pages 168; Retrieved 30. Jan. 2019.</ref><ref name="TN">Tamilnadu.com : ''[https://archive.today/20130411223146/http://tamilnadu.com/arts/dance-bharatanatyam.html Bharatanatyam]'', 11 April 2013, Retrieved 3. Feb. 2019.</ref><ref name="I">india.com : ''[https://www.india.com/news-travel/kanyakumari-right-at-the-tip-of-india-offers-great-sight-seeing-options-3392663/ Kanyakumari: 6 Top Things to do at The Tip of The Country]'', 2018, Retrieved 30. Jan. 2019.</ref> ದಂತಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ದೇವಿಯು ([[ಪಾರ್ವತಿ]] ) [[ಶಿವ|ಶಿವನ]] ಭಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ತಪಸ್ಸನ್ನು [[ತಪಸ್ಸು|''ಮಾಡಿದಳು'']]. ಸ್ಮಾರಕಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ''ಧ್ಯಾನ ಮಂಟಪ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ಧ್ಯಾನ ಮಂದಿರವನ್ನು ಸಂದರ್ಶಕರು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಲು ಮೀಸಲಿಡಲಾಗಿದೆ. ''ಮಂಟಪದ'' ವಿನ್ಯಾಸವು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತದ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ವಿಭಿನ್ನ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="T" /> ಬಂಡೆಗಳು ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿವೆ, ಅಲ್ಲಿ ಮೂರು ಸಾಗರಗಳು ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ, ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರ ಮತ್ತು ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರಗಳು ಸಂಧಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ಮಾರಕವು ''ವಿವೇಕಾನಂದ ಮಂಟಪ'' ಮತ್ತು ''ಶ್ರೀಪಾದ ಮಂಟಪ'' ಎಂಬ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ,.<ref name="DB">books.google.de : ''[https://books.google.de/books?id=xHNOBAAAQBAJ&pg=PT303&dq=Vivekananda+Rock+Memorial+india&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwizz8ynk_ffAhUHiKYKHZQNADYQ6AEIMTAB#v=onepage&q=Vivekananda%20Rock%20Memorial%20india&f=false Monuments of India]'', Renu Saran, Diamond Pocket Books Pvt Ltd, 2014, Pages 272; Retrieved 30. Jan. 2019.</ref> == ಇತಿಹಾಸ == ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿಯಲ್ಲಿ ಶಾರ್ಕ್‌ಗಳಿದ್ದರೂ ಸಹ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರೇ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಈಜಿ ಸಮುದ್ರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಬಂಡೆಯನ್ನು ತಲುಪಿದರು. ಅಲ್ಲಿ [[ಮೋಕ್ಷ|ಜ್ಞಾನೋದಯವನ್ನು]] ಪಡೆಯುವವರೆಗೂ ಅವರು ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಮೂರು ಹಗಲು ರಾತ್ರಿ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಿದರು.<ref name="ToI">timesofindia.indiatimes.com : ''[https://timesofindia.indiatimes.com/travel/destinations/swami-vivekananda-jayanti-take-pride-in-these-memorials-built-in-his-honour/as62475226.cms Swami Vivekananda Jayanti: take pride in these memorials built in his honour ]'', 12 Jan. 2018, Retrieved 8. Nov. 2021.</ref> == ಸ್ಮಾರಕದ ಪ್ರಾರಂಭ == ಜನವರಿ 1962 ರಲ್ಲಿ, ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಸಮಾನಮನಸ್ಕ ಗುಂಪೊಂದು 'ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಸಮಿತಿ'ಯನ್ನು ರಚಿಸಿತು, ಅದರ ಉದ್ದೇಶವು ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಮಾರಕ ಮತ್ತು ಬಂಡೆಗೆ ಹೋಗುವ ಪಾದಚಾರಿ ಸೇತುವೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು. ಬಹುತೇಕ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿರುವ [[ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಿಷನ್]] ಈ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸಿತು.<ref name="DB"/> [[ಚಿತ್ರ:Kanyakumari_rock_temple.jpg|left|thumb| ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕ, ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್|ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್]] ಮೀನುಗಾರರ ದೊಡ್ಡ ಗುಂಪೊಂದು ಉತ್ತಮ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ದೊಡ್ಡ ಶಿಲುಬೆಯನ್ನು ಹಾಕಿದರು, ಅದು ಸಮುದ್ರ ತೀರದಿಂದ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು [[ಹಿಂದೂ]]ಗಳ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಅವರು ಬಂಡೆಯು ಹಿಂದೂಗಳ ಆರಾಧನೆಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. [[ಚೆನ್ನೈ|ಮದ್ರಾಸ್]] (ಈಗಿನ ಚೆನ್ನೈ) ಸರ್ಕಾರವು ಆದೇಶಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ತನಿಖೆಯು ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧವಾದ ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಬಂಡೆಯು ವಿವೇಕಾನಂದ ಬಂಡೆ ಮತ್ತು ಶಿಲುಬೆಯು ಅತಿಕ್ರಮಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕಠೋರತೆಯ ನಡುವೆ, ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಶಿಲುಬೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು. ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಅಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಬಂಡೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿತ ಪ್ರದೇಶವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಹಿಂದೂಗಳು ಇದನ್ನು ವಿವೇಕಾನಂದ ಬಂಡೆ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು [[ಸಂತ ಫ಼್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಸಾವೇರಿ|ಸೇಂಟ್ ಕ್ಸೇವಿಯರ್]] ಬಂಡೆ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬಂಡೆಯು ವಿವಾದದ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಅರಿತ ಸರ್ಕಾರ "ಬಂಡೆಯು ವಿವೇಕಾನಂದ ಬಂಡೆಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದರ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬಾರದೆಂದು" ಅದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತು. ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಆಗಿನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಂ. ಭಕ್ತವತ್ಸಲಂ ಅವರು "ಈ ಬಂಡೆಯು ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ಘೋಷಿಸುವ ಫಲಕವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹಾಕಬಹುದು ಮತ್ತು ಬೇರೇನೂ ಇಲ್ಲ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಸರ್ಕಾರದ ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ಸ್ಮಾರಕಫಲಕವನ್ನು ೧೯೬೩ರ ಜನವರಿ ೧೭ರಂದು <ref name="PH">books.google.de : ''[https://books.google.de/books?id=uuuICwAAQBAJ&lpg=PT136&ots=oG3zPOsUOY&dq=Vivekananda%20Rock%20Memorial%2C%20Kanyakumari%2C%20India&pg=PT138#v=onepage&q=Vivekananda%20Rock%20Memorial,%20Kanyakumari,%20India&f=false Public Hinduisms]'', 2012, SAGE Publications India, Retrieved 1. Feb. 2019.</ref> ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. == ಏಕನಾಥ ರಾನಡೆಯವರ ಪಾತ್ರ == ಈ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಠ ಮತ್ತು ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಿಷನ್‌ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬೆಂಬಲವಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಏಕನಾಥ ರಾನಡೆ ಅವರನ್ನು ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕ ಕಾರ್ಯದ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಲು ಕೇಳಿಕೊಂಡು ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಟ್ಟಿತು. ಅವರನ್ನು ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕ ಸಮಿತಿಯ ಸಂಘಟನಾ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ 'ರಾಕ್ ಮೆಮೋರಿಯಲ್ ಮಿಷನ್‌'ನ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref name="THI">thehansindia.com : ''[https://www.thehansindia.com/posts/index/Telangana/2016-11-21/Every-obstacle-is-an-opportunity-says-Eknath-Ranade/264869 Every obstacle is an opportunity, says Eknath Ranade]'', 21 Nov. 2016, Retrieved 4. Feb. 2019.</ref> ಕೇಂದ್ರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವ ಹುಮಾಯೂನ್ ಕಬೀರ್ ಅವರು ಬಂಡೆಯ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರಿಂದ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಭಕ್ತವತ್ಸಲಂ ಅವರ ನಿಲುವು ತಕ್ಷಣದ ಅಡಚಣೆಯಾಗಿದೆ. ಕಬೀರ್ ಅವರ ಕ್ಷೇತ್ರ [[ಕೊಲ್ಕತ್ತ|ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ]] (ಹಿಂದಿನ ಕಲ್ಕತ್ತಾ). ಬಂಗಾಳದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪುತ್ರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಕಬೀರನ ವಿರೋಧವಿದೆ ಎಂದು ರಾನಡೆ ಅವರು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದಾಗ, ಕಬೀರ್ ಅವರು ಪೆಚ್ಚುಮೋರೆ ಹಾಕಬೇಕಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಕ್ತವತ್ಸಲಂ ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸಲು, ಪ್ರಧಾನಿ [[ಜವಾಹರ‌ಲಾಲ್ ನೆಹರು|ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು]] ಅವರು ಬೆಂಬಲಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಆ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ [[ಲಾಲ್ ಬಹಾದುರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ|ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿಯವರ]] ಸಲಹೆಯಂತೆ ರಾನಡೆಯವರು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಮೊಕ್ಕಾಂ ಹೂಡಿದರು. ಮೂರು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕಕ್ಕೆ ಸರ್ವಾಂಗೀಣ ಬೆಂಬಲದ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ೩೨೩ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರ ಸಹಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು, ಇದನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿಯವರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ಆಗ ಭಕ್ತವತ್ಸಲಂ ಅವರು ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡದೆ ಬೇರೆ ದಾರಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಭಕ್ತವತ್ಸಲಂ ಅವರು ೧೫' x ೧೫' ಅಳತೆಯ ಚಿಕ್ಕ ದೇಗುಲಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದ್ದರು. ಕಂಚಿ ಕಾಮಕೋಟಿ ಪೀಠದ ಪರಮಾಚಾರ್ಯರ ಬಗೆಗಿನ ಅವರ ಗೌರವವನ್ನು ತಿಳಿದ ರಾನಡೆ ಅವರು ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಎರಡನೆಯವರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದರು. ಪರಮಾಚಾರ್ಯರು ಅನುಮೋದಿಸಿದ ದೊಡ್ಡ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ (೧೩೦'-೧೧/೨" x ೫೬') ಭಕ್ತವತ್ಸಲಂ ಹಿಂಜರಿಕೆಯಿಲ್ಲದೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ಅಡೆತಡೆಗಳು ನಿವಾರಣೆಯಾದ ನಂತರ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಅವರ ಈ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ: ಬಂಡೆಯು ರಚನಾತ್ಮಕವಾಗಿಯೂ ಹಾಗೂ ಉತ್ತಮವಾಗಿಯೂ ಇದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಲೆ ಅಂತಹ ಬೃಹತ್ ಶಿಲಾ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಪ್ರತಿಷ್ಟಾಪಿಸಲು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿರುವ; ಕಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಬಂಡೆಗಳನ್ನು ಬಹಳ ದೂರದಿಂದ, ಅಂದರೆ ತೀರದಿಂದ ಬಂಡೆಯವರೆಗೆ ಸಾಗಿಸುವ ಸಾಗಾಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆ; ನೀರು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು; ನುರಿತ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಬೇಡಿಕೆ; ಬಂಡೆ ಮತ್ತು ದಡದಲ್ಲಿ ಇಳಿಗಟ್ಟೆ ದಿಬ್ಬಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ (ತೀರದಿಂದ ಬಂಡೆಯವರೆಗಿನ ಪಾದಚಾರಿ ಪಾದಚಾರಿ ಸೇತುವೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು); ದೊಡ್ಡ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ದಡಕ್ಕೆ ತಲುಪಿಸಲು ಇಳಿಗಟ್ಟೆ ದಿಬ್ಬ(ಜೆಟ್ಟಿ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್) ಪ್ರದೇಶಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ಹೂಳೆತ್ತುವಿಕೆ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ರಾನಡೆ ಅವರು ತಾವೇ ಮುಂದೆ ನಿಂತು ಎದುರಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಎಂದೆಂದಿಗೂ ಇರುವ ಸವಾಲುಗಳೆಂದರೆ ಇಡೀ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸುವುದು. 'ರಾಕ್ ಮೆಮೋರಿಯಲ್ ಮಿಷನ್‌'ನ ಯಶಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ರಾನಡೆ ಅವರ ನಂಬಿಕೆ ಎಷ್ಟು ಬಲವಾಗಿತ್ತೆಂದರೆ ಹಣದ ಕೊರತೆಯಿರುವಾಗ ಅವರು ಕೆಲಸದ ವೇಗವನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ನಿಧಾನಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ತಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ಕೊಡದಿರುವ ಇತರರನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೇ ನಿಧಿ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕ ಒಂದು 'ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಮಾರಕ' ಎಂದು ರಾನಡೆ ನಂಬಿದ್ದರು; ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಲು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಬೇಕು. ಅವರು ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ ಅವರ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಕೇಳಿದರು, ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಗಲು ವಿಶೇಷ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಿದರು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಜೆಗಳೂ ಸಹ ಇದೊಂದು ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಪ್ರಯತ್ನದ ಭಾಗವೆಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೊಡುಗೆಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬಂದವು. ರಾನಡೆ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರದಾದ್ಯಂತ ಒಂದು ರೂಪಾಯಿ ನಿಧಿ ಸಂಗ್ರಹ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ದೇಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇದು ಒಂದು ರೂಪಾಯಿಯಷ್ಟು ಸಣ್ಣ ಮೊತ್ತದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾಸ್ಮಾರಕವನ್ನು 1970 ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="HM">hindumandirmn.org : ''[http://hindumandirmn.org/AboutHSMN/AboutTemple/HSMWiki/tabid/64/loc/TopicHistory/ShowHistory/49/MyAccount.aspx HSM Wiki] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190212012622/http://hindumandirmn.org/AboutHSMN/AboutTemple/HSMWiki/tabid/64/loc/TopicHistory/ShowHistory/49/MyAccount.aspx |date=2019-02-12 }}'', Retrieved 10. Feb. 2019.</ref> == ಜೀವಂತ ಸ್ಮಾರಕ == [[ಚಿತ್ರ:Vivekananda_Rock_Memorial_1996_stamp_of_India.jpg|thumb|1996 ರ ಭಾರತದ ಅಂಚೆಚೀಟಿಯಲ್ಲಿ ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕ]] ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕವೆಂಬ ಜೀವಂತ ಸ್ಮಾರಕದ ರಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿವೇಕಾನಂದ ಕೇಂದ್ರದ ಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು 1964 ರಲ್ಲಿ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು ಒಂಬತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಿರಂತರ ಪರಿಶ್ರಮದ ನಂತರ, ವಿವೇಕಾನಂದ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ 7 ಜನವರಿ 1972(ಹಿಂದೂ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರ 108 ನೇ ಜನ್ಮದಿನ) ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ದಿನ, ಸೂರ್ಯೋದಯವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ,ಮಠಗಳ ಆದೇಶಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗದಿರುವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸೇವೆಯ ಧ್ಯೇಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ: ವಿವೇಕಾನಂದ ಕೇಂದ್ರದ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕದ ಮೇಲೆ [[ಓಂ]] ಚಿಹ್ನೆ ಇರುವ ಕೇಸರಿ ಧ್ವಜವನ್ನು ಅರಳಿಸಲಾಯಿತು. ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಸಾರಲು [https://en.wikipedia.org/wiki/Vivekananda%20Kendra ವಿವೇಕಾನಂದ ಕೇಂದ್ರದ] ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಾಗಿ ಬರುವ ಯುವಕ-ಯುವತಿಯರು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. {{quote|ಪವಿತ್ರತೆಯ ಉತ್ಸಾಹದ ಜ್ವಾಲಾಗ್ನಿಯಿಂದ, ಭಗವಂತನಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾದ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಸಿಂಹದ ಧೈರ್ಯಕ್ಕೆ ನರಳುವ ತಾವು ಬಡವರು, ಅಸಹಾಯಕರು ಮತ್ತು ದೀನದಲಿತರ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರ ಸಹಾನುಭೂತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಸಾವಿರಾರು ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು, ಮೋಕ್ಷದ ಮಂತ್ರ, ಸಹಾಯದ ಮಂತ್ರ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಉನ್ನತಿಯ ಮಂತ್ರ, ಸಮಾನತೆಯ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಬೋಧಿಸಲು ಭೂಮಿಯ ಉದ್ದಗಲವನ್ನು ಪರ್ಯಟನೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref name="WS" />}} ವಿವೇಕಾನಂದ ಕೇಂದ್ರದ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಮಾನವ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ. ವಿವೇಕಾನಂದ ಕೇಂದ್ರವು ಉತ್ತಮ ಕ್ರಮಾಧಾರಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಬೇಕೆಂದು ರಾನಡೆ ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸೇವೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಹಂಬಲಿಸುವ ಯುವಕ ಯುವತಿಯರಿಗೆ ಮನುಷ್ಯನಲ್ಲಿ ದೇವರ ಸೇವೆ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ಮತ್ತು ಸರಿಯಾದ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗುವುದು. ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕದ ನೀಲನಕ್ಷೆಯನ್ನು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ನಾಗರ್‌ಕೋಯಿಲ್‌ನ ಎಸ್‌ಟಿ ಹಿಂದೂ ಕಾಲೇಜಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಇ.ತನುಮಲಯನ್ ಅವರು ರೂಪಿಸಿದರು. ಅವರು ಪ್ಯಾರಾಫಿನ್ ಮೇಣದ ಮೂಲಕ ಅದರ ಮಾದರಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು. ಸ್ಮಾರಕವು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸಮ್ಮಿಳಿತವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಬೇಲೂರು ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಠದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಭಕ್ತವತ್ಸಲಂ ಅವರು ಅದರ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ಮೆಚ್ಚಿದರು. == ವಿವೇಕಾನಂದ ಮಂಟಪ == ವಿವೇಕಾನಂದರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ಮಂಟಪವು ಈ ಕೆಳಗಿನ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ:<ref name="CI">culturalindia.net : ''[https://www.culturalindia.net/monuments/vivekananda-rock.html Vivekananda Rock Memorial]{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}'', Retrieved 5. Feb. 2019.</ref> * ''ಧ್ಯಾನ ಮಂಟಪವು'' ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಧ್ಯಾನ ಮಂದಿರವಾಗಿದೆ. * ''ಸಭಾ ಮಂಟಪವು'' ಸಭಾಂಗಣ ಪ್ರತಿಮೆಗಳ ಮಂಟಪ (ಪ್ರತಿಮೆ ವಿಭಾಗ) ಎರಡು ಕೋಣೆಗಳು, ಹೊರ ಚಾವಡಿ ಮತ್ತು ಸಭಾ ''ಮಂಟಪದ'' ಸುತ್ತಲೂ ತೆರೆದ ''ಪ್ರಾಕಾರ'' (ಹೊರ ಪ್ರಾಂಗಣ) ಆಗಿದೆ. * ''ಮುಖ ಮಂಟಪ'' == ಶ್ರೀಪಾದ ಮಂಟಪ == ಈ ಚೌಕಾಕಾರದ ಸಭಾಂಗಣವು ಈ ಕೆಳಗಿನ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="CI"/> * ''ಗರ್ಭ ಗ್ರಹ'' * ''ಒಳಪ್ರಾಕಾರ'' * ಹೊರ ''ಪ್ರಾಕಾರ'' * ಹೊರ ವೇದಿಕೆ ಎರಡೂ ''ಮಂಟಪಗಳನ್ನು'' ಎಷ್ಟು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದರೆ ಪ್ರತಿಮೆಯಲ್ಲಿನ ವಿವೇಕಾನಂದರ ದರ್ಶನವು ಶ್ರೀಪಾದಂನ ಕಡೆಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ''ಪಾದಪರೈ ಮಂಟಪವೂ'' ಇದೆ, ಇದು ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕನ್ಯಾದೇವಿಯ ಪಾದದ ಗುರುತು ಕಂಡುಬರುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಿಲ್ಪಿ ಹಾಗೂ ಮುಂಬೈನ ಜೆಜೆ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾದ ನಾರಾಯಣರಾವ್ ಸೋನವಡೇಕರ್ ಅವರು ಕೆತ್ತಿಸಿದ್ದಾರೆ. == ಛಾಯಾಂಕಣ == <gallery widths="160" heights="160"> ಚಿತ್ರ:Vivekananda Rock.jpg| ವಿವೇಕಾನಂದ ರಾಕ್ ಸ್ಮಾರಕದ ದೂರದ ನೋಟ ಚಿತ್ರ:Vivekananda Memorial Kanyakumari.jpg|ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಪ್ರತಿಮೆ ಚಿತ್ರ:Entrance view Vivekananda rock temple.JPG|ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದ ನೋಟ ಚಿತ್ರ:Vivekananda Rock Memorial New.jpg|2016 ರಲ್ಲಿ ವಿವೇಕಾನಂದ ಶಿಲಾ ಸ್ಮಾರಕ </gallery> == ಇದನ್ನು ಸಹ ನೋಡಿ == * [[ತಿರುವಳ್ಳುವರ್]] ಪ್ರತಿಮೆ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references> <ref name="DB"/> <ref name="VK"/> <ref name="T"/> <ref name="I"/> <ref name="PH"/> <ref name="TN"/> <ref name="THI"/> <ref name="WS">en.wikisource.org : ''[[wikisource:The Complete Works of Swami Vivekananda/Volume 5/Epistles - First Series/IV Alasinga|The Complete Works of Swami Vivekananda by Swami Vivekananda, Volume 5, Epistles - First Series]]'', 20 Aug. 1893, Retrieved 4. Feb. 2019.</ref> <ref name="CI"/> <ref name="HM"/> <ref name="ToI"/> </references> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.vivekanandakendra.org ವಿವೇಕಾನಂದ ಕೇಂದ್ರ] * [http://www.vkinternational.org ವಿವೇಕಾನಂದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೇಂದ್ರ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180621135212/http://www.vkinternational.org/ |date=2018-06-21 }} [[ವರ್ಗ:ಸ್ಮಾರಕಗಳು]] mvysfqzs1esbcod755maivxcn1siyej 0 142056 1306252 1300826 2025-06-07T09:43:27Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306252 wikitext text/x-wiki '''ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರವು''' [[ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌|ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್]] ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸುವ ನೈತಿಕ ತತ್ವಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು [[ಸಮಾಜ|ಸಮಾಜಕ್ಕೆ]], ಅವರ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಗೆ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೊಂದಿಸುತ್ತದೆ. ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ವಿಭಾಗವಾಗಿ, ಇದು ವಿಜ್ಞಾನದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರದಂತಹ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. == ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಮೂಲ == === ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಕಾಳಜಿಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Original_Tay_Bridge_before_the_1879_collapse.jpg|thumb| ಮೊದಲ ಟೇ ಸೇತುವೆ ೧೮೭೯ ರಲ್ಲಿ ಕುಸಿಯಿತು. ಕನಿಷ್ಠ ಅರವತ್ತು ಮಂದಿ ಸತ್ತರು.]] ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರವು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸುವ ನೈತಿಕ ತತ್ವಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ, ಅವರ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಗೆ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೊಂದಿಸುತ್ತದೆ. ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ವಿಭಾಗವಾಗಿ, ಇದು ವಿಜ್ಞಾನದ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರದಂತಹ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ವೃತ್ತಿಯಾಗಿ ಏರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರ ವೃತ್ತಿಪರ ವೃತ್ತಿಗಾರರು ಅಥವಾ ದೊಡ್ಡ ಉದ್ಯಮಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಂಡರು. ದೊಡ್ಡ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ತಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೋರಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಎರಡು ಕಡೆಯ ನಡುವೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಉದ್ವಿಗ್ನತೆ ಇತ್ತು. <ref>Layton (1986). pp. 6-9</ref> ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ವೃತ್ತಿಪರತೆ ನಾಲ್ಕು ಸ್ಥಾಪಕ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸೊಸೈಟಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು: ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಸಿವಿಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (ಎ.ಎಸ್.ಸಿ.ಇ) (೧೮೫೧), ಅಮೇರಿಕನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (ಎ.ಐ.ಇ.ಇ) (೧೮೮೪), <ref name="AIEE to IEEE">The AIEE merged with the [[Institute of Radio Engineers]] (IRE) (1912) in 1963 to form the IEEE.</ref> ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (ಎ.ಎಸ್.ಎಮ್.ಇ) (೧೮೮೦), ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಮೈನಿಂಗ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (ಎ.ಐ.ಎಮ್.ಇ) (೧೮೭೧). <ref name="AIME">AIME is now the umbrella organization of four technical societies: the [http://www.smenet.org/ Society for Mining, Metallurgy, and Exploration] (SME) (1957), [[The Minerals, Metals & Materials Society (TMS)|The Minerals, Metals & Materials Society]] (TMS) (1957), the [[Society of Petroleum Engineers]] (SPE) (1957), and the [http://www.aist.org Association For Iron and Steel Technology] (AIST) (1974). Neither AIME, nor its subsidiary societies have adopted a formal code of ethics.</ref> ಎ.ಎಸ್.ಸಿ.ಇ ಮತ್ತು ಎ.ಐ.ಇ.ಇ ಗಳು ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕಲಿತ ವೃತ್ತಿಪರರಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ನಿಕಟವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಟ್ಟಿಗೆ ಎ.ಎಸ್.ಎಮ್.ಇ ಮತ್ತು ಎ.ಐ.ಎಮ್.ಇ ಬಹುತೇಕವಾಗಿ, ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಒಬ್ಬ ತಾಂತ್ರಿಕ ಉದ್ಯೋಗಿ ಎಂಬ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. <ref name="Layton p. 35">Layton (1986) p. 35.</ref> ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ವಿಶಾಲವಾದ ವೃತ್ತಿಪರ ಕಾಳಜಿಗಿಂತ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ನೋಡಲಾಯಿತು. <ref name="ASCE Standard, p. 10">ASCE (2000). p. 10.</ref> <ref name="ASCE code of ethics">{{Cite web|url=http://www.asce.org/Ethics/Principles-Study-Application/ASCE-Code-of-Ethics--Principles,-Study,-and-Application/|title=The ASCE Code of Ethics: PRINCIPLES, STUDY, AND APPLICATION|last=Flavell|first=Eric|publisher=ASCE|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203133506/http://www.asce.org/Ethics/Principles-Study-Application/ASCE-Code-of-Ethics--Principles,-Study,-and-Application/|archive-date=2013-12-03|access-date=Nov 27, 2013}}</ref> {{Rp|6}} === ೨೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ತಿರುವು ಮತ್ತು ತಿರುವು === [[ಚಿತ್ರ:BostonMolassesDisaster.jpg|thumb| ಬೋಸ್ಟನ್ ಮೊಲಾಸಸ್ ದುರಂತವು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿಪರ ಪರವಾನಗಿ ಮತ್ತು ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಬಲವಾದ ಪ್ರಚೋದನೆಯನ್ನು ನೀಡಿತು.]] ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನವು ಅಂತ್ಯಗೊಂಡಾಗ ಮತ್ತು ೨೦ ನೇ ಶತಮಾನವು ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗ, ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ರಚನಾತ್ಮಕ ವೈಫಲ್ಯಗಳ ಸರಣಿಯು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅದ್ಭುತವಾದ ಸೇತುವೆಯ ವೈಫಲ್ಯಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಷ್ಟಬುಲಾ ನದಿಯ ರೈಲ್ರೋಡ್ ದುರಂತ (೧೮೭೬), ಟೇ ಬ್ರಿಡ್ಜ್ ದುರಂತ (೧೮೭೯) ಮತ್ತು ಕ್ವಿಬೆಕ್ ಸೇತುವೆ ಕುಸಿತ (೧೯೦೭). ಇವುಗಳು ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಆಳವಾದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರಿದವು ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ನ್ಯೂನತೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಮಾನದಂಡಗಳಿಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು. <ref>ASME member H.F.J. Porter had proposed as early as 1892 that the engineering societies adopt uniform membership, education, and licensing requirements as well as a code of ethics. (Layton (1986). pp. 45-46)</ref> ನಾಲ್ಕು ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸೊಸೈಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರರಿಂದ ಔಪಚಾರಿಕ ನೀತಿಸಂಹಿತೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಒಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ. ಎ.ಐ.ಇ.ಇ ಯು ೧೯೧೨ ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಎ.ಎಸ್.ಸಿ.ಇ ಮತ್ತು ಎ.ಎಸ್.ಎಮ್.ಇ ಗಳು ೧೯೧೪ ರಲ್ಲಿ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದವು. <ref name="Layton pp. 70 & 114">Layton (1986). pp. 70 & 114.</ref> ಎ.ಐ.ಎಮ್.ಇ ತನ್ನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. <ref name="Layton p. 35">Layton (1986) p. 35.</ref> ವೃತ್ತಿಪರ ಅಭ್ಯಾಸದ ಕಾಳಜಿ ಮತ್ತು ಈ ಸೇತುವೆಯ ವೈಫಲ್ಯಗಳಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು ಎದ್ದುಕಂಡಿತು. ಹಾಗೆಯೇ ಬೋಸ್ಟನ್ ಮೊಲಾಸಸ್ ದುರಂತ (೧೯೧೯), ಕೆಲವು ಸಮಯದಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಚಳುವಳಿಗೆ ಪ್ರಚೋದನೆಯನ್ನು ನೀಡಿತು. ಔಪಚಾರಿಕ ರುಜುವಾತುಗಳ ಅಗತ್ಯತೆ (ಯುಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿಪರ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಪರವಾನಗಿ) ಅಭ್ಯಾಸದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಂತೆ. ಇದು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಅನುಭವ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷಾ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳ ಕೆಲವು ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. <ref name="Layton pp. 124-125">Layton (1986). pp. 124-125.</ref> ೧೯೫೦ ರಲ್ಲಿ, ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಜರ್ಮನ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ 'ದಿ ಕನ್ಫೆಷನ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿತು. ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ದುಷ್ಕೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಸುಳಿವು ನೀಡಿತು. <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=FGfkMqguYd4C|title=Technische Intelligenz und "Kulturfaktor Technik"|date=1996|isbn=9783893254477|editor-last=Dietz|editor-first=Burkhard|pages=29}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=9ClQ9yxA7-QC|title=Technik und Verantwortung im Nationalsozialismus|last=Lorenz|first=Werner|last2=Meyer|first2=Torsen|date=2004|isbn=9783830964070|pages=55}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.vdi.de/fileadmin/media/content/hg/16.pdf|title=Archived copy|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304093738/https://www.vdi.de/fileadmin/media/content/hg/16.pdf|archive-date=2016-03-04|access-date=2015-10-14}}</ref> ಮುಂದಿನ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಮೇರಿಕನ್ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳಿಗೆ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾಗಿತ್ತು ಅಥವಾ ವೃತ್ತಿಪರ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಸಂಘಟನೆಗೆ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದಿರಿಸುವ ವಿಶೇಷ ಶಾಸನವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದವು. <ref name="Layton">Layton (1986)</ref> ಕೆನಡಾದ ಮಾದರಿಯು ಜೀವ, ಆರೋಗ್ಯ, ಆಸ್ತಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ನೀಡಬೇಕು ಮತ್ತು ೧೯೫೦ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಗೆ ಪರವಾನಗಿ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿತು. ಯು.ಎಸ್. ಮಾದರಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ, ಸುರಕ್ಷತೆ, ಜೀವನ, ಆರೋಗ್ಯ, ಅಥವಾ ಆಸ್ತಿಯ ರಕ್ಷಣೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಅಭ್ಯಾಸ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳಿಗೆ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ನೇರವಾಗಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡದೆ ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಥವಾ ಇತರ ವ್ಯವಹಾರಗಳು, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರವು ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆಯಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |url=https://engineers.texas.gov/downloads/lawrules.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2022-02-08 |archive-date=2022-10-09 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://engineers.texas.gov/downloads/lawrules.pdf |url-status=dead }}</ref> ಇದು ವೃತ್ತಿಪರ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿರುವವರ ನಡುವಿನ ಒಡಕನ್ನು ಶಾಶ್ವತಗೊಳಿಸಿತು. <ref name="Layton pp. 6-7">Layton (1986). pp. 6-7</ref> ವೃತ್ತಿಪರ ಸಮಾಜಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಏಕರೂಪದ ನೀತಿಸಂಹಿತೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. === ಇತ್ತೀಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Citigroup_center_from_ground.jpg|thumb| ಸಿಟಿಗ್ರೂಪ್ ಸೆಂಟರ್ ನಿರ್ಮಾಣದ ನಂತರ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದ ವಿನ್ಯಾಸದ ನ್ಯೂನತೆಗಳಿಗೆ ವಿಲಿಯಂ ಲೆಮೆಸ್ಸುರಿಯರ್ ಅವರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನೈತಿಕ ನಡವಳಿಕೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.]] ನೈತಿಕ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತವೆ. ತಮ್ಮ ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ ವೃತ್ತಿಪರ ಸಮಾಜಗಳು ಮತ್ತು ಚಾರ್ಟರ್ ಮಾಡುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಕೆನಡಿಯನ್ ಐರನ್ ರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕನ್ ಆರ್ಡರ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ತಮ್ಮ ಮೂಲವನ್ನು ೧೯೦೭ ಕ್ವಿಬೆಕ್ ಸೇತುವೆಯ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದರು. ಇಬ್ಬರೂ ಸದಸ್ಯರು ನೈತಿಕ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾಪನೆಯಾಗಿ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಉಂಗುರವನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ೧೯೪೬ ರಲ್ಲಿ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಅದರ ಕ್ಯಾನನ್ಸ್ ಆಫ್ ಎಥಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ನಡವಳಿಕೆಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಗೆ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿತು, ಇದನ್ನು ೧೯೬೪ ರಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ವಿನಂತಿಗಳು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ೧೯೫೪ ರಲ್ಲಿ ಎಥಿಕಲ್ ರಿವ್ಯೂ ಮಂಡಳಿಯ ರಚನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಎಥಿಕ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಸುಲಭವಾದ ಉತ್ತರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಬಿ.ಇ.ಆರ್ ನ ಸುಮಾರು ೫೦೦ ಸಲಹಾ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು, ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಪ್ರತಿದಿನ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ನೈತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯನ್ನು ತರಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=http://www.nspe.org/Ethics/BoardofEthicalReview/index.html|title=Board of Ethical Review|year=2013|publisher=National Society of Professional Engineers|access-date=Nov 29, 2013}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಲಂಚ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ವೃತ್ತಿಪರ ಸಮಾಜಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ಗುಂಪುಗಳು ನೇರವಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಿವೆ. <ref>{{Cite book|url=http://www.transparency.org/whatwedo/pub/business_principles_for_countering_bribery|title=Business Principles for Countering Bribery|last=Transparency International and Social Accountability International|year=2009|access-date=2013-11-29}}</ref> <ref name="ASCE bribery">{{Cite press release|title=Report Details Guidelines to Reduce Corruption in Engineering and Construction Industry|publisher=ASCE|date=2005-06-17|url=http://www.asce.org/pressroom/news/display_press.cfm?uid=1794|accessdate=2006-10-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070930165346/http://www.asce.org/pressroom/news/display_press.cfm?uid=1794|archivedate=2007-09-30}}</ref> ಆದರೂ, ವೃತ್ತಿಯು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಾದ ಮತ್ತು ಪರಿಹರಿಸಬೇಕಾದ ಕಡಲಾಚೆಯ, ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಂತಹ ಹೊಸ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಉದ್ಭವಿಸಿವೆ. == ಸಾಮಾನ್ಯ ತತ್ವಗಳು == <blockquote class="templatequote rquote" id="77" style="float:right; width:33%;">ಒಬ್ಬ ಸಾಧಕನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ವೈದ್ಯರ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಅತಿಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾನೆ.<div class="templatequotecite"> -&#x2009;<cite>ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಒಂಟಾರಿಯೊ, <ref name="PEO public good" /></cite></div></blockquote> [[Category:Pages incorrectly using the Blockquote template]] ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ನೀತಿಸಂಹಿತೆಗಳು [[ಸಮಾಜ|ಸಾರ್ವಜನಿಕರು]], ಗ್ರಾಹಕರು, ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಗೆ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ನ ಪರಿಗಣನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತವೆ. ಅನೇಕ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವೃತ್ತಿಪರ ಸಮಾಜಗಳು ನೀತಿಸಂಹಿತೆಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿವೆ. ಕೆಲವು ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿವೆ. <ref name="Layton">Layton (1986)</ref> ಇವುಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಗಳ ನಿಯಂತ್ರಕ ಕಾನೂನುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ತತ್ವಗಳ ಈ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂದರ್ಭಗಳಿಗೆ ಕೋಡ್ ಹೇಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಲು ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಉತ್ತಮ ತೀರ್ಪು ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ನೀತಿಸಂಹಿತೆಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ತತ್ವಗಳು ಪ್ರಪಂಚದ ವಿವಿಧ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸೊಸೈಟಿಗಳು ಮತ್ತು ಚಾರ್ಟರಿಂಗ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಾದ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೋಲುತ್ತವೆ, <ref name="ICE canon">ICE (2004).</ref> ಇದು ಕೋಡ್ ಅನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. <ref name="ASCE Standards">ASCE (2000).</ref> ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಸಿವಿಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್‌ನವರ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ: <ref name="ASCE canons">ASCE [1914] (2006).</ref> # ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಅತಿಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಪರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಶ್ರಮಿಸಬೇಕು. <ref name="ASCE canons">ASCE [1914] (2006).</ref> # ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ತಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. <ref name="ASCE canons" /> # ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ವಸ್ತುನಿಷ್ಠ ಮತ್ತು ಸತ್ಯವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನೀಡಬೇಕು. <ref name="ASCE canons" /> # ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಪ್ರತಿ ಉದ್ಯೋಗದಾತ ಅಥವಾ ಕ್ಲೈಂಟ್‌ಗೆ ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಏಜೆಂಟ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಟ್ರಸ್ಟಿಗಳಾಗಿ ವೃತ್ತಿಪರ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಆಸಕ್ತಿಯ ಸಂಘರ್ಷಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬೇಕು. <ref name="ASCE canons" /> # ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ತಮ್ಮ ಸೇವೆಗಳ ಅರ್ಹತೆಯ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಪರ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಅನ್ಯಾಯವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಬಾರದು. # ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವೃತ್ತಿಯ ಗೌರವ, ಸಮಗ್ರತೆ ಮತ್ತು ಘನತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಲಂಚ, ವಂಚನೆ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ಶೂನ್ಯ ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯಿಂದ ವರ್ತಿಸಬೇಕು. <ref name="ASCE canons" /> # ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಪರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ವೃತ್ತಿಪರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾರೆ. <ref name="ASCE canons" /> # ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು, ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ, ಲಿಂಗ ಅಥವಾ ಲಿಂಗ ಗುರುತು, ಜನಾಂಗ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೂಲ, ಜನಾಂಗೀಯತೆ, ಧರ್ಮ, ವಯಸ್ಸು, ಲೈಂಗಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ, ಅಂಗವೈಕಲ್ಯ, ರಾಜಕೀಯ ಸಂಬಂಧ ಅಥವಾ ಕುಟುಂಬ, ವೈವಾಹಿಕತೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸದೆ ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಸಮಾನ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಬೇಕು., ಅಥವಾ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ. <ref>{{Cite web|url=https://www.asce.org/code-of-ethics/|title=Code of Ethics {{!}} ASCE|website=www.asce.org|access-date=2018-12-14|archive-date=2020-02-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20200206083405/https://www.asce.org/code-of-ethics/|url-status=dead}}</ref> === ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಬಾಧ್ಯತೆ === ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಗುರುತಿಸಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಮೌಲ್ಯವೆಂದರೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣ. ಕೆಳಗಿನ ಆಯ್ದ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಂತೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿಪರ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಇದು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ: * '''ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್''' : "ನಾವು, ಐ.ಇ.ಇ.ಇ ನ ಸದಸ್ಯರು, ಈ ಮೂಲಕ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ನಡವಳಿಕೆಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಬದ್ಧರಾಗಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ: ೧. ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು, ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಅಥವಾ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ. <ref name="IEEE Paramount">IEEE (2006). ''Code of Ethics'' [http://www.ieee.org/about/corporate/governance/p7-8.html Canon 1.]. Retrieved: 2006-10-19.</ref> * '''ಸಿವಿಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ''' : "ಐ.ಸಿ.ಇ ಸದಸ್ಯರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಒಳಿತಿಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮೇಲಿರುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ತಿಳಿದಿರಬೇಕು. ಕ್ಲೈಂಟ್‌ಗೆ ಸದಸ್ಯರ ಬಾಧ್ಯತೆಗಳು ಇದನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಅತಿಕ್ರಮಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಐ.ಸಿ.ಇ ನ ಸದಸ್ಯರು ಈ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಬಾರದು. 'ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಒಳಿತು' ಪರಿಸರದ ಕಾಳಜಿ ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯತೆಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಪುರಾತತ್ವ ಪರಂಪರೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಸದಸ್ಯರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಯ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕು." <ref name="ICE fundamental canon">ICE (2004). p. 38.</ref> * '''ವೃತ್ತಿಪರ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಒಂಟಾರಿಯೊ''' : "ಒಬ್ಬ ಅಭ್ಯಾಸಿಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ವೈದ್ಯರ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಅತ್ಯುನ್ನತವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು." <ref name="PEO public good">PEO. ''Professional Engineers Ontario Code of Ethics''. Section 77.2.i of the Ontario Regulation 941. Retrieved: 2006-10-19.</ref> * '''ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್''' : "ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು, ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಪರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳ ನೆರವೇರಿಕೆಯಲ್ಲಿ: ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಅತಿಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು." <ref name="NSPE Paramount">{{Cite web|url=http://www.nspe.org/Ethics/CodeofEthics/index.html|title=NSPE Code of Ethics for Engineers|year=2013|publisher=National Society of Professional Engineers|access-date=Nov 29, 2013}}</ref> * '''ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್''' : "ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಪರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ." <ref name="ASME Paramount">{{Cite web|url=https://www.asme.org/getmedia/9EB36017-FA98-477E-8A73-77B04B36D410/P157_Ethics.aspx|title=Code of Ethics of Engineers|year=2013|publisher=ASME|archive-url=https://web.archive.org/web/20131206204606/https://www.asme.org/getmedia/9EB36017-FA98-477E-8A73-77B04B36D410/P157_Ethics.aspx|archive-date=2013-12-06|access-date=Nov 29, 2013}}</ref> * '''ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್''' : "ಎಂಜಿನಿಯರ್ಗಳು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವೃತ್ತಿಯ ಸಮಗ್ರತೆ, ಗೌರವ ಮತ್ತು ಘನತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ: 2. ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತ, ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ, ಅವರ ಉದ್ಯೋಗದಾತರಿಗೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು." <ref name="IIE Ethics">IIE. "Ethics". Retrieved: 2011-6-01.</ref> * '''ಅಮೇರಿಕನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಕೆಮಿಕಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್''' : "ಈ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು, ಸದಸ್ಯರು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಪರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಸರವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ." <ref name="AIChE Paramount">AIChE (2003). [http://www.aiche.org/About/Code.aspx ''Code of Ethics''] Retrieved: 2006-10-21.</ref> * '''ಅಮೇರಿಕನ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಸೊಸೈಟಿ''' : "ಎ.ಎನ್.ಎಸ್ ಸದಸ್ಯರು ತಮ್ಮ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ಮಾನವ ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ವರ್ಧನೆಗಾಗಿ ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಗಳ ಸಮಗ್ರತೆ ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ ಹಾಗು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ; ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತ; ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ, ಅವರ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಮತ್ತು ಅವರ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ; ಮತ್ತು ಅವರ ವಿವಿಧ ವೃತ್ತಿಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸುಧಾರಿಸಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ." <ref name="ANS Code of ethics">ANS (2003). [http://www.new.ans.org/about/coe/ ''Code of Ethics''] Retrieved: 2011-08-19.</ref> * '''ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಫೈರ್ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು''' : "ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ, ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ತಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಹಾಗು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸುಧಾರಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ನಡವಳಿಕೆಯ ಮಾನದಂಡದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು, ಸಾರ್ವಜನಿಕರು, ಗ್ರಾಹಕರು, ಉದ್ಯೋಗದಾತರು, ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿ ಇವುಗಳು ನೈತಿಕ ನಡವಳಿಕೆಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. " <ref>{{Cite web|url=http://www.sfpe.org/page/CodeofEthics|title=Code of Ethics - SFPE|website=www.sfpe.org|access-date=2017-05-18|archive-date=2017-05-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20170507081858/http://www.sfpe.org/page/CodeofEthics|url-status=dead}}</ref> '''ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿ''' ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅರ್ಹತೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಬದ್ಧವಾಗಿರುವ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಬಹುಪಾಲು ಜನರ ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಗೆ ಹಾಜರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಮನುಕುಲದ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಮಾನವೀಯತೆಯ ವಾಸಸ್ಥಾನವಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಅರಿವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬೇಕು, ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅವರ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಅವರ ಚೈತನ್ಯವನ್ನು ಜಯಿಸುವ ಭರವಸೆಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಜಗತ್ತನ್ನು ಸುಂದರವನ್ನಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷದಿಂದ ಮಾಡಲು ವಾಸ್ತವದ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬೇಕು. ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗೆ ಹಾನಿ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಯಾವುದೇ ಕಾಗದವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಬೇಕು, ಹೀಗಾಗಿ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಅಥವಾ ಪರಿಸರ, ಜೀವನ, ಆರೋಗ್ಯ ಅಥವಾ ಮಾನವರ ಇತರ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆಯಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬೇಕು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಒಳಿತಿಗೆ ಅಧೀನವಾಗಿರುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಯೋಗಕ್ಷೇಮದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೊಂದಿಗೆ ವೃತ್ತಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವುದು, ಅದರ ಸರಿಯಾದ ವಿಸರ್ಜನೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ಸ್ಥೈರ್ಯ, ಸಂಯಮ, ಉದಾತ್ತತೆ, ನಮ್ರತೆ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿರುವ ವೃತ್ತಿಪರ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ನ ಅನಿವಾರ್ಯ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ತಮ್ಮ ಜ್ಞಾನದ ನಿರಂತರ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅವರ ವೃತ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ, ಅವರ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಬೇಕು, ಅವರ ಅನುಭವವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಕಾರ್ಮಿಕರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಗೆ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು, ಅವರು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಮಾನ್ಯತೆ, ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ವಸ್ತು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರು ಮತ್ತು ಅವರ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಪಡೆದಿರುವ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸುತ್ತದೆ. ತಮ್ಮ ಕೆಲಸವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಕಾನೂನನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಕಾನೂನಿನಿಂದ ಒದಗಿಸಲಾದ ಕಾರ್ಮಿಕರ ರಕ್ಷಣೆಯ ಮಾನದಂಡಗಳ ಅನುಸರಣೆಯನ್ನು ಅವರು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ವೃತ್ತಿಪರರಾಗಿ, ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಉನ್ನತ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನಡವಳಿಕೆಗೆ (ಎನ್.ಎಸ್.ಪಿ.ಇ) ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. [1] === ವಿಸ್ಲ್‌ ಬ್ಲೋಯಿಂಗ್ === [[ಚಿತ್ರ:Challenger_explosion.jpg|right|thumb|220x220px| ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ ಚಾಲೆಂಜರ್ ವಿಪತ್ತು ಗ್ರೂಪ್‌ಥಿಂಕ್ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿಸ್ಲ್‌ಬ್ಲೋಯಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ನಡವಳಿಕೆಯ ಕೇಸ್ ಸ್ಟಡಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.]] ಒಂದು ಮೂಲಭೂತ ನೈತಿಕ ಸಂದಿಗ್ಧತೆ ಎಂದರೆ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ವಿಫಲವಾದ ಗ್ರಾಹಕ ಅಥವಾ ಉದ್ಯೋಗದಾತರಿಂದ ಇತರರಿಗೆ ಸಂಭವನೀಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ಸೂಕ್ತ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ವರದಿ ಮಾಡುವ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ಮೊದಲ ತತ್ವಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಸುಂಕವು ಕ್ಲೈಂಟ್ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಉದ್ಯೋಗದಾತರಿಗೆ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಅತಿಕ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. <ref>Weil, [http://www.nspe.org/Ethics/EthicsResources/Otherresources/whistle.html "Whistleblowing: What Have We Learned Since the Challenger?"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130810134141/http://www.nspe.org/Ethics/EthicsResources/Otherresources/whistle.html |date=2013-08-10 }}</ref> ಅಂತಹ ಅಪಾಯವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಲು ವಿಫಲವಾದರೆ ಜೀವ ಅಥವಾ ಆರೋಗ್ಯದ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗದಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧವಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಅವರ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಕ್ಲೈಂಟ್‌ಗೆ ನೇರವಾದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಕುರಿತು ಸಲಹೆ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರು ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ನ ಸಲಹೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಈ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು. ಅಪರೂಪದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಸಹ ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು. <ref name="NSPE Whistleblowing">{{Cite journal|last=NSPE|title=Final Report of the NSPE Task Force on Overruling Engineering Judgment to the NSPE Board of Directors|date=2006-06-30|url=https://www.nspe.org/sites/default/files/resources/pdfs/Ethics/EthicsResources/EducPubs/OverrulingEngineeringJudgement.pdf|accessdate=2020-08-28}}</ref> ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ವೃತ್ತಿಪರ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳಿಂದ ವಿಸ್ಲ್ಬ್ಲೋವರ್ ಮಾಡುವುದು ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಘಟನೆಯಲ್ಲ, ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಪರವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಉದ್ಯೋಗದಾತರಿಗೆ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಗೌಪ್ಯತೆಯ ಪರಿಗಣನೆಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ, ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಮಾತನಾಡದಂತೆ ತಡೆಯುತ್ತದೆ. <ref>See the case of [[Shawn Carpenter]].</ref> === ನಡೆಸುವುದು === ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಎದುರಿಸಬಹುದಾದ ಹಲವಾರು ಇತರ ನೈತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿವೆ. ಕೆಲವರು ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಭ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಇತರರು ವ್ಯವಹಾರ ನಡವಳಿಕೆಯ ವಿಶಾಲ ಪರಿಗಣನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಬೇಕು. ಇವುಗಳೆಂದರೆ: <ref name="ASCE Standards">ASCE (2000).</ref> * ಗ್ರಾಹಕರು, ಸಲಹೆಗಾರರು, ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಗಳು * ಗ್ರಾಹಕರು, ಗ್ರಾಹಕರ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ಮತ್ತು ಇತರರಿಂದ ಕಾನೂನು ಅನುಸರಣೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು * ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಸಂಘರ್ಷ * [[ಲಂಚಗುಳಿತನ|ಲಂಚ]] ಮತ್ತು ಕಿಕ್‌ಬ್ಯಾಕ್‌ಗಳು, ಇವುಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು: ** ಉಡುಗೊರೆಗಳು, ಊಟ, ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಮನರಂಜನೆ * ಗೌಪ್ಯ ಅಥವಾ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಮಾಹಿತಿಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆ * ಉದ್ಯೋಗದಾತರ ಆಸ್ತಿಗಳ ಪರಿಗಣನೆ * ಹೊರಗಿನ ಉದ್ಯೋಗ/ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ( [[wiktionary:moonlight#Verb|ಮೂನ್‌ಲೈಟಿಂಗ್]] ) ಕೆಲವು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸಮಾಜಗಳು [[ಪರಿಸರ ರಕ್ಷಣೆ|ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು]] ನೈತಿಕತೆಯ ಅದ್ವಿತೀಯ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿ ಸಂಬೋಧಿಸುತ್ತಿವೆ. <ref name="ASCE canons">ASCE [1914] (2006).</ref> [[ವ್ಯಾಪಾರದ ನೀತಿ ತತ್ವಗಳು|ವ್ಯಾಪಾರ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರದ]] ಕ್ಷೇತ್ರವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅತಿಕ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳಿಗೆ ನೈತಿಕ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. == ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು == ಪೆಟ್ರೋಸ್ಕಿಯವರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವೈಫಲ್ಯಗಳು ಸರಳವಾದ ತಾಂತ್ರಿಕ ತಪ್ಪು-ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಅಥವಾ ನಿರ್ವಹಣಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ವೈಫಲ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. <ref name="Petroski">Petroski (1985)</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಎಲ್ಲಾ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವೈಫಲ್ಯಗಳು ನೈತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಮೊದಲ ಟಕೋಮಾ ನ್ಯಾರೋಸ್ ಸೇತುವೆಯ ಕುಖ್ಯಾತ ಕುಸಿತ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಸ್ ಪೋಲಾರ್ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಸ್ ಕ್ಲೈಮೇಟ್ ಆರ್ಬಿಟರ್ ನಷ್ಟಗಳು ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ವೈಫಲ್ಯಗಳಾಗಿವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವೈಫಲ್ಯಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ - ನಾರ್ತ್‌ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಬೋಧಕ ಶೆಲ್ಡನ್ ಎಪ್ಸ್ಟೀನ್, ನಾಜಿಗಳ ನರಮೇಧದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಸೃಷ್ಟಿಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರೂ (ಮತ್ತು ಕಾರಣ) ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರದ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ [[ಹೋಲೋಕಾಸ್ಟ್|ಹತ್ಯಾಕಾಂಡವನ್ನು]] ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.chronicle.com/article/northwestern-u-fires-adjunct-who-taught-about-holocaust/|title=Northwestern U. Fires Adjunct Who Taught About Holocaust|website=www.chronicle.com|access-date=2021-06-11}}</ref> ;ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವೈಫಲ್ಯದ ಈ ಕಂತುಗಳು ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. * ಜನರಲ್ ಮೋಟಾರ್ಸ್ ಇಗ್ನಿಷನ್ ಸ್ವಿಚ್ ರೀಕಾಲ್ಸ್ (೨೦೧೪) * ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ ಕೊಲಂಬಿಯಾ ದುರಂತ (೨೦೦೩) * ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ ಚಾಲೆಂಜರ್ ದುರಂತ (೧೯೮೬) * ಥೆರಾಕ್-25 ಅಪಘಾತಗಳು (೧೯೮೫ ರಿಂದ ೧೯೮೭) * [[ಚೆರ್ನೊಬಿಲ್ ದುರಂತ|ಚೆರ್ನೋಬಿಲ್ ದುರಂತ]] (೧೯೮೬) * [[ಭೋಪಾಲ್ ದುರಂತ]] (೧೯೮೪) * ಕಾನ್ಸಾಸ್ ಸಿಟಿ ಹ್ಯಾಟ್ ರೀಜೆನ್ಸಿ ವಾಕ್‌ವೇ ಕುಸಿತ (೧೯೮೧) * ಲವ್ ಕೆನಾಲ್ (೧೯೮೦), ಲೋಯಿಸ್ ಗಿಬ್ಸ್ * ತ್ರೀ ಮೈಲ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್ ಅಪಘಾತ (೧೯೭೯) * ಸಿಟಿಗ್ರೂಪ್ ಸೆಂಟರ್ (೧೯೭೮) * ಫೋರ್ಡ್ ಪಿಂಟೊ ಸುರಕ್ಷತೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು (೧೯೭೦) * ಮಿನಮಾಟಾ ಕಾಯಿಲೆ (೧೯೦೮-೧೯೭೩) * ಅಬರ್ಫಾನ್ ದುರಂತ (೧೯೬೬) * ಚೆವ್ರೊಲೆಟ್ ಕೊರ್ವೈರ್ ಸುರಕ್ಷತೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು (೧೯೬೦ ರ ದಶಕ), ರಾಲ್ಫ್ ನಾಡರ್, ಮತ್ತು ''ಯಾವುದೇ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತ'' * ಬೋಸ್ಟನ್ ಮೊಲಾಸಸ್ ದುರಂತ (೧೯೧೯) * ಕ್ವಿಬೆಕ್ ಸೇತುವೆ ಕುಸಿತ (೧೯೦೭), ಥಿಯೋಡರ್ ಕೂಪರ್ * ಜಾನ್‌ಸ್ಟೌನ್ ಫ್ಲಡ್ (೧೮೮೯), ಸೌತ್ ಫೋರ್ಕ್ ಫಿಶಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ಹಂಟಿಂಗ್ ಕ್ಲಬ್ * ಟೇ ಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಡಿಸಾಸ್ಟರ್ (೧೮೭೯), ಥಾಮಸ್ ಬೌಚ್, ವಿಲಿಯಂ ಹೆನ್ರಿ ಬಾರ್ಲೋ ಮತ್ತು ವಿಲಿಯಂ ಯೋಲ್ಯಾಂಡ್ * ಅಷ್ಟಬುಲಾ ನದಿಯ ರೈಲ್ರೋಡ್ ದುರಂತ (೧೮೭೬), ಅಮಾಸ ಸ್ಟೋನ್ * [[ಡೀಪ್ ವಾಟರ್ ಹೊರೈಸನ್ ತೈಲ ಸೋರಿಕೆ|ಡೀಪ್‌ವಾಟರ್ ಹರೈಸನ್ ತೈಲ ಸೋರಿಕೆ]] (೨೦೧೦) == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{Reflist}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == * {{Cite book|url=http://www.asce.org/Leadership-and-Management/Ethics/Code-of-Ethics/|title=Code of Ethics|last=American Society of Civil Engineers|publisher=ASCE Press|year=2010|location=Reston, Virginia, USA|author-link=American Society of Civil Engineers|access-date=2011-12-07|orig-year=1914|archive-url=https://web.archive.org/web/20110214054231/http://www.asce.org/Leadership-and-Management/Ethics/Code-of-Ethics/|archive-date=2011-02-14}} * {{Cite book|url=http://www.asce.org/uploadedFiles/Ethics_-_New/ethics_guidelines010308v2.pdf|title=Ethics Guidelines for Professional Conduct for Civil Engineers|last=American Society of Civil Engineers|publisher=ASCE Press|year=2000|location=Reston, Virginia, USA|author-link=American Society of Civil Engineers|access-date=2013-11-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20141021082242/http://www.asce.org/uploadedFiles/Ethics_-_New/ethics_guidelines010308v2.pdf|archive-date=2014-10-21}} * {{Cite book|url=http://www.ice.org.uk/getattachment/99b7cf7e-4bb1-4adb-8b40-bccdbdd8c9fc/ICE-Royal-Charter,-By-laws,-Regulations-and-Rules.aspx|title=Royal Charter, By-laws, Regulations and Rules|last=Institution of Civil Engineers|year=2004|author-link=Institution of Civil Engineers|access-date=2006-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203045733/http://www.ice.org.uk/getattachment/99b7cf7e-4bb1-4adb-8b40-bccdbdd8c9fc/ICE-Royal-Charter,-By-laws,-Regulations-and-Rules.aspx|archive-date=2013-12-03}} * {{Cite book|title=The Revolt of the Engineers: Social Responsibility and the American Engineering Profession|last=Layton|first=Edwin|publisher=The Johns Hopkins University Press|year=1986|isbn=0-8018-3287-X|location=Baltimore, Maryland, USA}} * {{Cite book|title=To Engineer is Human: the Role of Failure in Successful Design|last=Petroski|first=Henry|publisher=[[St Martins Press]]|year=1985|isbn=0-312-80680-9|author-link=Henry Petroski}} * {{Cite book|url=http://www.nspe.org/resources/pdfs/Ethics/CodeofEthics/Code-2007-July.pdf|title=Code of Ethics|last=National Society of Professional Engineers|publisher=NSPE|year=2007|location=Alexandria, Virginia, USA|author-link=National Society of Professional Engineers|access-date=2006-10-20|orig-year=1964|archive-url=https://web.archive.org/web/20081202180723/http://www.nspe.org/resources/pdfs/Ethics/CodeofEthics/Code-2007-July.pdf|archive-date=2008-12-02}} == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದುವಿಕೆ == * ಆಲ್ಫೋರ್ಡ್, CF (2002). ''ವಿಸ್ಲ್ಬ್ಲೋವರ್ಸ್: ಬ್ರೋಕನ್ ಲೈವ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿ'', ಕಾರ್ನೆಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್. [[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0801487804|978-0801487804]], 192 ಪುಟಗಳು. * Fleddermann, CB (2011). ''ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಎಥಿಕ್ಸ್'', ಪ್ರೆಂಟಿಸ್ ಹಾಲ್, 4 ನೇ ಆವೃತ್ತಿ. [[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0132145213|978-0132145213]], 192 ಪುಟಗಳು. * ಗ್ಲೇಜರ್, ಎಂಪಿ (1991). ''ವಿಸ್ಲ್‌ಬ್ಲೋವರ್'', ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, NY: ಬೇಸಿಕ್ ಬುಕ್ಸ್. [[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0465091744|978-0465091744]], 306 ಪುಟಗಳು. * ಹ್ಯಾರಿಸ್, CE, MS ಪ್ರಿಚರ್ಡ್, ಮತ್ತು MJ ರಾಬಿನ್ಸ್ (2008). ''ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರ: ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕರಣಗಳು'', ವಾಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್, 4 ನೇ ಆವೃತ್ತಿ. [[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0495502791|978-0495502791]], 332 ಪುಟಗಳು. * ಪೀಟರ್ಸನ್, ಮಾರ್ಟಿನ್ (2020). ಎಥಿಕ್ಸ್ ಫಾರ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್, ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್. [[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/9780190609191|9780190609191]], 256 ಪುಟಗಳು. * ಹ್ಯೂಸ್‌ಮನ್, ಮೈಕೆಲ್ ಎಚ್., ಮತ್ತು ಜಾಯ್ಸ್ ಎ. ಹ್ಯೂಸ್‌ಮನ್ (2011). [http://www.newtechnologyandsociety.org ''Technofix: ಏಕೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ನಮ್ಮನ್ನು ಅಥವಾ ಪರಿಸರವನ್ನು ಉಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ''], ಅಧ್ಯಾಯ 14, “ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿ”, ನ್ಯೂ ಸೊಸೈಟಿ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್, ಗೇಬ್ರಿಯೊಲಾ ದ್ವೀಪ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕೊಲಂಬಿಯಾ, ಕೆನಡಾ, , 464 ಪುಟಗಳು. * ಮಾರ್ಟಿನ್, MW, ಮತ್ತು R. ಸ್ಕಿಂಜರ್ (2004). ''ಎಥಿಕ್ಸ್ ಇನ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'', ಮೆಕ್‌ಗ್ರಾ-ಹಿಲ್, 4ನೇ ಆವೃತ್ತಿ. [[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0072831153|978-0072831153]], 432 ಪುಟಗಳು. * ವ್ಯಾನ್ ಡಿ ಪೊಯೆಲ್, ಐ., ಮತ್ತು ಎಲ್. ರಾಯಕ್ಕರ್ಸ್ (2011). ''ಎಥಿಕ್ಸ್, ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್: ಆನ್ ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್'', ವೈಲಿ-ಬ್ಲಾಕ್‌ವೆಲ್. [[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-1-444-33095-3|978-1-444-33095-3]], 376 ಪುಟಗಳು. == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == === ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ === * ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್, ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರು, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ : [http://www.apesma.com.au/?page=486 ನೈತಿಕ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು] * ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ : [http://www.engineersaustralia.org.au/sites/default/files/shado/About%20Us/Overview/Governance/CodeOfEthics2000.pdf ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120526161140/http://www.engineersaustralia.org.au/sites/default/files/shado/About%20Us/Overview/Governance/CodeOfEthics2000.pdf |date=2012-05-26 }} === ಕೆನಡಾ === * ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕೊಲಂಬಿಯಾದ ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು (APEGBC) : [https://web.archive.org/web/20081201090443/http://www.apeg.bc.ca/resource/publications/actbylawscode.html ಕಾಯಿದೆ, ಬೈಲಾಗಳು ಮತ್ತು ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] * ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್, ಮತ್ತು ಆಲ್ಬರ್ಟಾದ ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು (APEGA) : [http://www.apegga.org/About/ACT/code.htm EGGP ನೀತಿಸಂಹಿತೆ] * ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾನಿಟೋಬಾದ ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು (APEGM) : [http://www.apegm.mb.ca/pdf/ethics00.pdf ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] * ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಒಂಟಾರಿಯೊ (PEO) : [http://www.peo.on.ca/ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ (ಮುಖಪುಟದಲ್ಲಿ ಲಿಂಕ್ ನೋಡಿ.] [http://www.peo.on.ca/ )] * L'Ordre des ingénieurs du Québec (OIQ) : [http://www2.publicationsduquebec.gouv.qc.ca/dynamicSearch/telecharge.php?type=2&file=%2F%2FI_9%2FI9R3_A.htm ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] * ಐರನ್ ರಿಂಗ್ : [http://www.ironring.ca/ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಕರೆ ಮಾಡುವ ಆಚರಣೆ] * ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಒಂಟಾರಿಯೊ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ : [https://web.archive.org/web/20090417004217/http://www.uwo.ca/its/pps/softethics.html ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಎಥಿಕ್ಸ್] - ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಒಂಟಾರಿಯೊ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಸಮುದಾಯದ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ನ ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಬಳಕೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ === ಜರ್ಮನಿ === * ವೆರೆನ್ ಡ್ಯೂಷರ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ : [https://www.vdi.de/fileadmin/media/content/hg/16.pdf ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವೃತ್ತಿಯ ನೈತಿಕ ತತ್ವಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304093738/https://www.vdi.de/fileadmin/media/content/hg/16.pdf |date=2016-03-04 }} Archived === ಐರ್ಲೆಂಡ್ === * ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್ : [http://www.engineersireland.ie/EngineersIreland/media/SiteMedia/about/Engineers-Ireland-Code-Of-Ethics-2010.pdf ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191213070436/http://www.engineersireland.ie/EngineersIreland/media/SiteMedia/about/Engineers-Ireland-Code-Of-Ethics-2010.pdf |date=2019-12-13 }} Archived === ಶ್ರೀಲಂಕಾ === * ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಶ್ರೀಲಂಕಾ : [http://www.iesl.lk/page-1541842 ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190512044345/http://www.iesl.lk/page-1541842 |date=2019-05-12 }} Archived === ಟರ್ಕಿ === * ಯೂನಿಯನ್ ಆಫ್ ಚೇಂಬರ್ಸ್ ಆಫ್ ಟರ್ಕಿಶ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಟ್ಸ್ : [https://www.tmmob.org.tr/etkinlik/muhendislik-mimarlik-kurultayi-2003/kurultay-kararlari-mesleki-davranis-ilkeleri ವೃತ್ತಿಪರ ವರ್ತನೆಯ ತತ್ವಗಳು] === ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ === * ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಫಾರ್ ಕನ್ಸಲ್ಟೆನ್ಸಿ ಅಂಡ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (ACE) : [https://web.archive.org/web/20120218203524/http://www.acenet.co.uk/documents/Forum_ActStatement.pdf ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ವಿರೋಧಿ ಕ್ರಮ ಹೇಳಿಕೆ] * ಸಿವಿಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆ (ICE) : [https://web.archive.org/web/20060927012350/http://www.ice-london.org.uk/london/documents/charter_and_bylaws_2005.pdf ''ರಾಯಲ್ ಚಾರ್ಟರ್, ಬೈ-ಲಾಸ್, ರೆಗ್ಯುಲೇಷನ್ಸ್ ಮತ್ತು ರೂಲ್ಸ್''] * ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ (IET) : [https://web.archive.org/web/20111226200714/http://www.theiet.org/about/ethics/index.cfm ''ವೃತ್ತಿಪರ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು IET''] * ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (ಇ.ಸಿ) : ಆರ್ಕೈವ್ [http://www.engc.org.uk/ecukdocuments/internet/document%20library/Statement%20of%20Ethical%20Principles.pdf ''ನೈತಿಕ ತತ್ವಗಳ ಹೇಳಿಕೆ''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150205221827/http://www.engc.org.uk/ecukdocuments/internet/document%20library/Statement%20of%20Ethical%20Principles.pdf |date=2015-02-05 }} === ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ === * ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ : [http://www.onlineethics.org/ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ನ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಎಥಿಕ್ಸ್ ಸೆಂಟರ್] * ವಿವಿಧ ವೃತ್ತಿಪರ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮಾಜಗಳ ನೀತಿಸಂಹಿತೆಗಳಿಗೆ ಲಿಂಕ್‌ಗಳ ಪಟ್ಟಿ : [http://www.onlineethics.org/Resources/ethcodes.aspx Onlineethics.org] * [https://web.archive.org/web/20061026014446/http://www.murdough.ttu.edu/pd.cfm?pt=NIEE ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಎಥಿಕ್ಸ್] (ಎನ್.ಐ.ಇ.ಇ) * ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (ಎನ್.ಎಸ್.ಪಿ.ಇ) : [http://www.nspe.org/Ethics/CodeofEthics/index.html ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] : [http://www.nspe.org/Ethics/BoardofEthicalReview/index.html ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಎಥಿಕಲ್ ರಿವ್ಯೂ ಮತ್ತು ಬಿ.ಇ.ಆರ್ ಪ್ರಕರಣಗಳು] : [http://www.nspe.org/Ethics/EthicsResources/index.html ನೈತಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಉಲ್ಲೇಖಗಳು] * ಅಮೇರಿಕನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಕೆಮಿಕಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ : [http://www.aiche.org/About/Code.aspx ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] * ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಸಿವಿಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (ಎ.ಎಸ್.ಸಿ.ಇ) : [https://web.archive.org/web/20061004120236/http://www.asce.org/inside/codeofethics.cfm ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] : [https://web.archive.org/web/20061014084108/http://www.asce.org/pdf/ethics_manual.pdf ಸಿವಿಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳಿಗೆ ವೃತ್ತಿಪರ ನಡವಳಿಕೆಯ ಮಾನದಂಡಗಳು] * ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (ಎ.ಎಸ್.ಎಮ್.ಇ), [http://www.asme.org/Education/PreCollege/TeacherResources/Code_Ethics_Engineers.cfm ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] * ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (ಐ.ಇ.ಇ.ಇ) : [http://www.ieee.org/about/corporate/governance/p7-8.html ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] * ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಆದೇಶ : [https://web.archive.org/web/20061012040131/http://www.order-of-the-engineer.org/oblig.htm ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ನ ಬಾಧ್ಯತೆ] * ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನುಫ್ಯಾಕ್ಚರಿಂಗ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (SME) : [https://web.archive.org/web/20060911061125/http://www.sme.org/cgi-bin/presshtml.pl?%2Fpress%2Fethics.htm&&&SME& ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ] === ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ === * [http://www.giaccentre.org/index.php ಜಾಗತಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ವಿರೋಧಿ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಕೇಂದ್ರ] * ಟ್ರಾನ್ಸ್ಪರೆನ್ಸಿ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ q3mokuqzkzrq0yzbug0101n3pzwccjf 0 144654 1306221 1130853 2025-06-06T22:01:20Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306221 wikitext text/x-wiki {{under construction}} [[ಚಿತ್ರ:Sneh Rana.jpg|೬೦px|thumb|right|ಸ್ನೇಹ ರಾಣಾ]] '''ಸ್ನೇಹ ರಾಣಾ''' (ಜನನ: ೧೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೯೪) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ [[ಕ್ರಿಕೆಟ್|ಕ್ರಿಕೆಟಿಗ]]. ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ರೈಲ್ವೇಸ್ ಮತ್ತು [[ಭಾರತಿಯ ಮಹಿಳಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ತಂಡ|ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ]] ಬಲಗೈ ಆಫ್ ಬ್ರೇಕ್ ಬೌಲರ್ ಮತ್ತು ಬಲಗೈ [[ಬ್ಯಾಟಿಂಗ್‌ (ಕ್ರಿಕೆಟ್)|ಬ್ಯಾಟರ್]] ಆಗಿ ಆಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. <ref name="Cricinfo">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/india/content/player/556537.html|title=Sneh Rana|website=ESPN Cricinfo|access-date=18 April 2016}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/karuna-jain-left-out-of-india-women-s-one-day-squad-802131|title=Karuna Jain left out of India women's one-day squad|website=ESPN Cricinfo|access-date=21 November 2014}}</ref> == ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಹಿನ್ನೆಲೆ == ರಾಣಾ [[ದೆಹರಾದೂನ್‌|ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್‌ನ]] ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಸಿನೌಲಾದಿಂದ ಬಂದವರು. <ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/sports/cricket/sneh-rana-india-women-bristol-rearguard-tragedy-injury-7367900/|title=Sneh Rana overcomes personal tragedy, injury to script India’s Bristol rearguard|last=Menon|first=Vishal|date=2021-06-22|website=The Indian Express|language=en|access-date=2021-06-26}}</ref> ಆಕೆಯ ತಂದೆ ಕೃಷಿಕರಾಗಿದ್ದರು. <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/dehradun/farmers-daughter-creates-cricketing-history/articleshow/83694835.cms|title=Farmer’s daughter creates cricketing history in Bristol|last=Banerjee|first=Kathakali|last2=Anab|first2=Mohammad|date=2021-06-21|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-06-26}}</ref> == ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ == ಇವರು ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾ ವಿರುದ್ಧ ಮಹಿಳಾ ಏಕದಿನ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಟ್ವೆಂಟಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚೊಚ್ಚಲ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಆಡಿದರು <ref>{{Cite web|url=https://www.womenscriczone.com/india-test-newbies-where-were-they-in-november-2014|title=India's potential Test debutantes: Where were they in November 2014?|website=Women's CricZone|access-date=10 June 2021}}{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> . ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಮೊಣಕಾಲಿನ ಗಾಯದ ನಂತರ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂಡದಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಡುವುದಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/england-vs-india-women-only-test-sneh-rana-love-loss-and-comeback-1266786|title=The love, loss and comeback of Sneh Rana|last=Ghosh|first=Annesha|date=2021-06-17|website=ESPNcricinfo|language=en|access-date=2021-06-26}}</ref> ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ದೇಶೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಭಾರತ ಬಿ ತಂಡದ ಪರ ಆಡಿದರು. ಮೇ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧದ ಏಕೈಕ ಪಂದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಭಾರತದ ಟೆಸ್ಟ್ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. <ref>{{Cite web|url=https://www.bcci.tv/articles/2021/news/154389/india-s-senior-women-squad-for-the-only-test-match-odi-t20i-series-against-england-announced|title=India's Senior Women squad for the only Test match, ODI & T20I series against England announced|website=Board of Control for Cricket in India|access-date=14 May 2021}}</ref> ರಾಣಾ ೧೬ ಜೂನ್ ೨೦೨೧ ರಂದು [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ಟೆಸ್ಟ್‌ಗೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದರು. <ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1260093.html|title=Only Test, Bristol, Jun 16 - 19 2021, India Women tour of England|website=ESPN Cricinfo|access-date=16 June 2021}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.womenscriczone.com/off-spinner-sneh-rana-shines-on-test-debut-v-england|title=Turning it in: Sneh Rana shines on Test debut|website=Women's CricZone|access-date=17 June 2021|archive-date=10 ಫೆಬ್ರವರಿ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220210045952/https://www.womenscriczone.com/off-spinner-sneh-rana-shines-on-test-debut-v-england|url-status=dead}}</ref> ಜನವರಿ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ೨೦೨೨ ರ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ವಿಶ್ವಕಪ್‌ಗಾಗಿ ಭಾರತದ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. <ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/womens-odi-world-cup-2022-renuka-singh-meghna-singh-yastika-bhatia-break-into-indias-world-cup-squad-1295643|title=Renuka Singh, Meghna Singh, Yastika Bhatia break into India's World Cup squad|website=ESPN Cricinfo|access-date=6 January 2022}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ [[ಬರ್ಮಿಂಗ್ಹ್ಯಾಮ್|ಬರ್ಮಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್‌ನಲ್ಲಿ]] ೨೦೨೨ ರ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಾಗಿ ಭಾರತ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಅವರು ಹೆಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. <ref>{{Cite web|url=https://www.bcci.tv/articles/2022/news/55555899/team-india-senior-women-squad-for-birmingham-2022-commonwealth-games-announced?type=Latest|title=Team India (Senior Women) squad for Birmingham 2022 Commonwealth Games announced|website=Board of Control for Cricket in India|access-date=11 July 2022}}</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * Sneh Rana at ESPNcricinfo * Sneh Rana at CricketArchive (subscription required) [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಇ-ಲರ್ನಿಂಗ್‍ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೇಖನ]] 7srhluvw4d5eq26rivxxhtw64kdeohh 0 145630 1306211 1127520 2025-06-06T18:24:57Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306211 wikitext text/x-wiki  {{Use dmy dates|date=April 2017}} {{Use Indian English|date=April 2017}} {{Infobox musical artist |name = ಸಿದ್ದೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ |image = Siddheshwari Devi.jpg |background = ಗಾಯಕಿ |birth_name = |birth_date =8 ಆಗಸ್ಟ್ 1908 |birth_place =[[ವಾರಣಾಸಿ]], [[British Raj|British India]] |death_date = {{death date and age|df=yes|1977|3|18|1908}} |death_place = [[ನವ ದೆಹಲಿ]], [[ಭಾರತ]] |origin = |genre = [[ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ]] |occupation = ಗಾಯಕಿ |years_active = |label = |website = }} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Articles with hCards]] '''ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ''' (1908- 18 ಮಾರ್ಚ್ 1977) <ref>[https://books.google.de/books?id=QcQJAQAAMAAJ&q=SIDDHESWARI+DEVI,+1977&dq=SIDDHESWARI+DEVI,+1977&hl=de&sa=X&redir_esc=y Journal of the Indian Musicological Society], 1977, p. 51</ref> [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ವಾರಾಣಸಿ|ವಾರಣಾಸಿಯ]] ಖ್ಯಾತ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಗಾಯಕಿ, ಇವರನ್ನು ''ಮಾ'' (ತಾಯಿ) ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. 1908 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೆತ್ತವರನ್ನು ಬೇಗನೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ, ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗಾಯಕಿ ರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ ಅವರಿಂದ ಸಾಕಲ್ಪಟ್ಟರು. == ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ದೀಕ್ಷೆ == ಸಂಗೀತದ ಮನೆತನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿ ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ರಾಜೇಶ್ವರಿ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಮಗಳು ಕಮಲೇಶ್ವರಿಗೆ ಸಂಗೀತ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದರು, ಆಗ ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಒಮ್ಮೆ, ಹೆಸರಾಂತ [[ಸಾರಂಗಿ]] ವಾದಕ ''ಸಿಯಾಜಿ ಮಿಶ್ರಾ'' ಕಮಲೇಶ್ವರಿಗೆ ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ "ತಪ್ಪ"ವನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸಲು ಕಮಲೇಶ್ವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ರಾಜೇಶ್ವರಿ ತಾಳ್ಮೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಕಮಲೇಶ್ವರಿಗೆ ಬೆತ್ತದಿಂದ ಹೊಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಳು.ಕಮಲೇಶ್ವರಿ ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಕೂಡತೊಡಗಿದಳು ಅವಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಏಕೈಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅವಳ ಆಪ್ತ ಸ್ನೇಹಿತೆ ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿ, ತನ್ನ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಯನ್ನು ತಬ್ಬಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಡುಗೆಮನೆಯಿಂದ ಓಡಿಹೋಗಿ ತನ್ನ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಥಳಿತವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಳಲು ತೋಡಿಕೊಂಡ ಕಮಲೇಶ್ವರಿಗೆ, ‘ಸಿಯಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರು ನಿಮಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಹಾಡುವುದು ಅಷ್ಟು ಕಷ್ಟವಲ್ಲ’ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ನಂತರ ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿ ಅವರು ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ಹಾಡಬೇಕೆಂದು ತೋರಿಸಿದರು, ಇಡೀ ರಾಗವನ್ನು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು, ಎಲ್ಲರೂ ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತರಾದರು. ಮರುದಿನ, ಸಿಯಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರು ರಾಜೇಶ್ವರಿ ಬಳಿಗೆ ಬಂದರು ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ದತ್ತು ಕೊಡುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡರು (ಅವರು ಮಕ್ಕಳಿರಲಿಲ್ಲ). ಆದ್ದರಿಂದ ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿ ಸಿಯಾಜಿ ದಂಪತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ತೆರಳಿದರು.ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಸ್ನೇಹಿತ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲ ದೊರೆಯಿತು. ಈ ಮನಕಲಕುವ ಘಟನೆಯು ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿಯ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಗಾಢ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು. ಇದನ್ನು ಆಕೆಯ ಮಗಳು ಸವಿತಾ ದೇವಿ ಸಹ-ಲೇಖಕರಾದ "ಮಾ" ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="maa">''Maa...Siddheshwari'' Vibha S. Chauhan and Savita Devi, Roli Books, New Delhi, 2000</ref> == ಸಂಗೀತ ವೃತ್ತಿ == ತರುವಾಯ, ಅವರು ದೇವಾಸ್‌ನ ರಜಬ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಲಾಹೋರ್‌ನ ಇನಾಯತ್ ಖಾನ್ ಅವರ ಬಳಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು, ಆದರೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಬಡೇ ರಾಮದಾಸ್ ಅವರನ್ನು ಗುರುಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದರು. ಅವರು [[ಖ್ಯಾಲ್]], [[ಠುಮ್ರಿ]] (ಅವಳ ಫೋರ್ಟೆ) ಮತ್ತು ''ದಾದ್ರಾ'', ''ಚೈತಿ'', ''ಕಜ್ರಿ'' ಮುಂತಾದ ಚಿಕ್ಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ರೂಪಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದರು. ಹಲವಾರು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ದರ್ಭಾಂಗದ ಮಹಾರಾಜನ ರಾತ್ರಿಯ ದೋಣಿ ವಿಹಾರ ಯಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ. <ref name="maa">''Maa...Siddheshwari'' Vibha S. Chauhan and Savita Devi, Roli Books, New Delhi, 2000</ref> ಕರ್ನಾಟಿಕ ಗಾಯಕಿ [[ಎಂ.ಎಸ್.ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿ|MS ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿ]] ಅವರು ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಹಿಂದಿ ಭಜನೆಯನ್ನು ಹಾಡಲು ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಯವರಿಂದ ಭಜನ ಗಾಯನವನ್ನು ಕಲಿತರು., ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ 1989 ರಲ್ಲಿ, ಹೆಸರಾಂತ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಣಿ ಕೌಲ್ ಅವರು ಇವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ "''ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಿ"'' ಮಾಡಿದರು <ref>[http://www.nfdcindia.com/view_film.php?film_id=190&categories_id=8 NFDC Siddheshwari (film)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250223175213/https://www.nfdcindia.com/view_film.php?film_id=190&categories_id=8 |date=23 ಫೆಬ್ರವರಿ 2025 }}, 1989, by [[Mani Kaul]], produced by the [[National Film Development Corporation of India]]</ref> ಅವರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ: * ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] (1966) * ಗೌರವ ಡಿ.ಲಿಟ್. [[ಕೊಲ್ಕತ್ತ|ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ]] ರವೀಂದ್ರ ಭಾರತಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಪದವಿ (1973) * [[ವಿಶ್ವ-ಭಾರತಿ ವಿದ್ಯಾನಿಲಯ|ವಿಶ್ವ ಭಾರತಿ]] ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ದೇಶಿಕೋತ್ತಮ.ಪ್ರಶಸ್ತಿ. ಅವರು 18 ಮಾರ್ಚ್ 1977 ರಂದು [[ನವ ದೆಹಲಿ|ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ]] ನಿಧನರಾದರು. ಅವರ ಮಗಳು ಸವಿತಾ ದೇವಿ ಕೂಡ ಸಂಗೀತಗಾರ್ತಿ ಮತ್ತು [[ದೆಹಲಿ|ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ]] ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.underscorerecords.com/artists/details.php?art_id=56 ಅಂಡರ್‌ಸ್ಕೋರ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಿರು ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091224074831/http://underscorerecords.com/artists/details.php?art_id=56 |date=24 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009 }} * ಅವರ ಸಂಗೀತದ ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನ ಸಂಗೀತ ಕೇಂದ್ರದ ಸಂಗ್ರಹದಿಂದ ಕೇಳಬಹುದು: * [http://www.kamat.com/indica/music/29403.htm ಕಾಮತ್ ಅವರ ಪಾಟ್‌ಪುರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರ] {{Padma Shri Award Recipients in Art}} [[ವರ್ಗ:೧೯೭೭ ನಿಧನ]] [[ವರ್ಗ:೧೯೦೮ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದುಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ]] [[ವರ್ಗ:ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತಗಾರರು]] 03fto6hiko16y2659jlqbnj4m7o5bfa 0 146390 1306234 1304058 2025-06-07T04:14:35Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306234 wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian politician and businessman}} {{Use dmy dates|date=May 2022}} {{Infobox officeholder | name = ಅರವಿಂದ್ ಖನ್ನಾ | image = | caption = ೨೦೨೨ರಲ್ಲಿ ಖನ್ನಾ ಅವರು | birth_date = {{Birth date and age|೧೯೬೭|೫|೨೯|df=yes}} | birth_place = [[ದೆಹಲಿ]], [[ಭಾರತ]] | office = [[ಪಂಜಾಬ್ ವಿಧಾನಸಭೆ|ಪಂಜಾಬ್ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರು]] | constituency = [[:en:Sangrur Assembly Constituency|ಸಂಗ್ರೂರ್]] | term = ೨೦೦೨-೨೦೦೭ | predecessor = [[:en:Ranjit Singh Balian|ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್]] | successor = [[:en:Surinder Pal Singh Sibia|ಸುರಿಂದರ್ ಪಾಲ್ ಸಿಂಗ್ ಸಿಬಿಯ]] | constituency2 = [[:en:Dhuri Assembly Constituency|ಧುರಿ]] | term2 = ೨೦೧೨-೨೦೧೫ | predecessor2 = [[:en:Iqbal Singh Jhundan|ಇಕ್ಬಾಲ್ ಸಿಂಗ್ ಜುಂದನ್]] | successor2 = [[:en:Gobind Singh Longowal|ಗೋವಿಂದ್ ಸಿಂಗ್ ಲೋಂಗೊವಾಲ್]] | party = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] (೨೦೨೨ ಪ್ರಸ್ತುತ) | otherparty = [[:en:Shiromani Akali Dal|ಶಿರೋಮಣಿ ಅಕಾಲಿದಳ]] (೧೯೯೭)<br /> [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] (೧೯೯೮-೨೦೧೫) | children = ಆದಿರಾಜ್ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯವೀರ್ | spouse = ಶಗುನ್ ಖನ್ನಾ | parents = ವಿಪಿನ್ ಖನ್ನಾ (ತಂದೆ)<br /> ನಾಗಿಂದರ್ ಖನ್ನಾ(ತಾಯಿ) | relatives = [[:Category: Khanna family|ಖನ್ನಾ ಅವರ ಕುಟುಂಬ]] | alma_mater = [[:en:Pepperdine University|ಪೆಪ್ಪರ್ಡೈನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]] | occupation = {{Hlist|ರಾಜಕಾರಣಿ|ಉದ್ಯಮಿ|ಪರೋಪಕಾರಿ}} | website = {{Official website|http://www.arvindkhanna.com/}} | education = ಮಿಲ್‌ಫೀಲ್ಡ್ }} '''ಅರವಿಂದ್ ಖನ್ನಾ''' ಅವರು ಮೇ ೧೯೬೭ ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಖನ್ನಾ ಅವರು ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ, ಉದ್ಯಮಿ ಮತ್ತು ಲೋಕೋಪಕಾರಿ.<ref name=":6">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Q82MDgAAQBAJ&dq=arvind+khanna+sangrur&pg=PT382|title=Captain Amarinder Singh: The People's Maharaja: An Authorized Biography|last=Singh|first=Khushwant|date=15 February 2017|publisher=Hay House, Inc|isbn=978-93-85827-44-0|language=en}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರು [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ]] (ಬಿಜೆಪಿ) ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":21">{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/punjab-elections-ex-congress-mla-arvind-khanna-tohra-s-grandson-join-bjp-101641889474633.html|title=Punjab elections: Ex-Congress MLA Arvind Khanna, Tohra's grandson join BJP|last=HT Correspondent|date=11 January 2022|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2022-01-11}}</ref> ಅವರು ಬಿಜೆಪಿಯ ಹಿರಿಯ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದು ಅವರು ಬಿಜೆಪಿ [[ಪಂಜಾಬ್|ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಬಿಜೆಪಿಯ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/punjab-elections-bjp-releases-first-list-of-34-candidates-101642767939263.html|title=Punjab elections: BJP announces its first 35 candidates|last=Vasudeva|first=Ravinder|date=2022-01-21|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2022-03-10}}</ref><ref name=":17">{{Cite web|url=https://www.freepressjournal.in/india/another-setback-for-congress-in-punjab-as-4-former-ministers-mohali-mayor-join-bjp|title=Another setback for Congress in Punjab as its 5 senior leaders join BJP|last=Moudgil|first=Rajesh|date=4 June 2022|website=Free Press Journal|language=en|access-date=2022-06-04}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಲೋಕೋಪಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":6" /><ref name=":8">{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/punjab/coffers-empty-state-congress-office-goes-on-a-treasurer-hunt/story-CW7QqphlevPPwe6H8MEdxL.html|title=Coffers empty, state Congress office goes on a 'treasurer' hunt|last=Kaur|first=Sukhdeep|date=2015-12-09|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2022-02-24}}</ref><ref name=":10">{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/2011/20110616/main3.htm|title=Main News: Amarinder to keep his coterie ‘in check’ this time|last=Singh|first=Jangveer|date=16 June 2011|website=The Tribune|access-date=2022-05-19}}</ref> ಅವರು ೨೦೦೨ ರಿಂದ ೨೦೦೭ ರವರೆಗೆ ಸಂಗ್ರೂರ್‌ನಿಂದ ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ (ಎಂಎಲ್‌ಎ) ಮತ್ತು ೨೦೧೨ ರಿಂದ ೨೦೧೪ ರವರೆಗೆ ಧುರಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಸಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":21" /><ref name=":22" /> ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರದೇಶ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿಯ (ಪಿಪಿಸಿಸಿ) ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಪಿಪಿಸಿಸಿ ಖಜಾಂಚಿಯಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":22">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/punjab-congress-mla-arvind-khanna-resigns/|title=Punjab Congress MLA Arvind Khanna resigns|last=Press Trust of India|date=2014-05-14|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-06-12}}</ref><ref name=":9">{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/2004/20040407/election.htm|title=The Tribune, Chandigarh, - Elections 2004|last=Goyal|first=Sushil|date=2004|website=The Tribune|access-date=2022-02-28}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರ ವ್ಯಾಪಾರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳು ರಕ್ಷಣಾ, ಏರೋಸ್ಪೇಸ್, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಉದ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿವೆ.<ref name=":20">{{Cite web|url=http://www.arvindkhanna.com/business-activity.html|title=Business Activity|website=Arvind Khanna|access-date=2022-06-23}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://archive.indianexpress.com/news/arms-and-the-men--------/15574/|title=Arms and the Men - Indian Express|date=28 October 2006|website=archive.indianexpress.com|access-date=2021-09-06}}</ref><ref name="theweek.in">{{Cite web|url=https://www.theweek.in/news/india/2019/04/12/exclusive-indian-army-decision-to-buy-failed-missiles-raises-eyebrows.html|title=Exclusive: Indian Army's decision to buy 'failed' missiles raises eyebrows|last=Sagar|first=Pradip R|date=12 April 2019|website=The Week|language=en|access-date=2021-09-06}}</ref> ಅವರು ಪ್ರಬಲ ಉದ್ಯಮಿ ಎಂದು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/archive/features/speaker-to-accept-khanna%E2%80%99s-resignation-after-verification-31984|title=Speaker to accept Khanna’s resignation after verification|last=Singh|first=Varinder|date=19 January 2015|website=The Tribune|language=en|access-date=2022-08-22}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರ [[ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆ|ಎನ್‌ಜಿಒ]], ಉಮೀದ್, [[ಪಂಜಾಬ್|ಪಂಜಾಬ್‌ನ]] ಅತಿದೊಡ್ಡ ಎನ್‌ಜಿಒಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref name=":7">{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/economy-policy/punjab-rural-women-benefiting-from-ngos-110082000083_1.html|title=Punjab rural women benefiting from NGOs|last=Roy|first=Vijay C.|date=2010-08-20|work=Business Standard India|access-date=2022-05-08}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.indiangoslist.com/ngo-address/umeed-in-sangrur-punjab_PB-2009-0003071|title=Umeed NGO in Sangrur Punjab Address Contact details|website=Indian NGO list directory Database|language=en-US|access-date=2022-01-26|archive-date=16 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220416083726/https://www.indiangoslist.com/ngo-address/umeed-in-sangrur-punjab_PB-2009-0003071|url-status=dead}}</ref> == ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ == ಅರವಿಂದ್ ಖನ್ನಾ ಅವರು ೨೯ ಮೇ ೧೯೬೭ ರಂದು [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ದೆಹಲಿ|ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ]] ಜನಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/p/CPcZWfngl5q/|title=Shagun Khanna Instagram post|website=[[Instagram]]|url-access=registration|archive-url=https://web.archive.org/web/20221030055351/https://www.instagram.com/p/CPcZWfngl5q/|archive-date=30 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022|access-date=2021-10-08|url-status=bot: unknown}}</ref> ಖನ್ನಾ ಉದ್ಯಮಿ ವಿಪಿನ್ ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ನಾಗಿಂದರ್ ಖನ್ನಾ ಅವರ ಎರಡನೇ ಮಗ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಮಗು.<ref name=":14">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/news-archive/arms-and-the-men-6/|title=Arms and the Men|last=Sarin|first=Ritu|date=2006-10-28|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-06-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/magazine/living/story/19970515-indian-industrialists-choose-to-represent-diplomatic-interests-of-other-countries-831369-1997-06-09|title=Indian industrialists choose to represent diplomatic interests of other countries|last=Jain|first=Madhu|date=9 June 1997|website=India Today|language=en|access-date=2022-06-10}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/nagindra-khanna/articleshow/14648231.cms|title=Nagindra Khanna - Times of India|last=|date=3 July 2012|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-08-22}}</ref> ಅವರ ತಾಯಿ, ನಾಗಿಂದರ್, ಪಟಿಯಾಲಾದ ಮಹಾರಾಜ ಭೂಪಿಂದರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮಗಳು.<ref name=":1">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=yInZdHn-pKoC&dq=arvind+khanna+sangrur&pg=PA367|title=India Votes: Lok Sabha & Vidhan Sabha Elections 2001-2005|last=Rana|first=Mahendra Singh|date=2006|publisher=Sarup & Sons|isbn=978-81-7625-647-6|language=en}}</ref> ಖನ್ನಾಗೆ ಮೂವರು ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಆದಿತ್ಯ ಖನ್ನಾ, ಒಬ್ಬ ವಾಣಿಜ್ಯೋದ್ಯಮಿ ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆದಾರ. ಖನ್ನಾ [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್|ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ]] ಸೋಮರ್‌ಸೆಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಮಿಲ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿದರು.<ref name=":9"/> ನಂತರ ಅವರು [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯ|ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ]] ಪೆಪ್ಪರ್ಡಿಯನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರು ೧೯೮೯ ರಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು.<ref name=":9" /> ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಬೆವರ್ಲಿ ಹಿಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜೂನಿಯರ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಗಾಲ್ಫ್ ಆಟಗಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಮಿಲ್‌ಫೀಲ್ಡ್, ಪೆಪ್ಪರ್‌ಡೈನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪುರುಷರ ತಂಡಕ್ಕಾಗಿ ಗಾಲ್ಫ್ ಆಡಿದ್ದಾರೆ. ೧೯೯೧ ರಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ದೆಹಲಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡರು.<ref name=":9" /> == ಆರಂಭಿಕ ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ == ಖನ್ನಾರನ್ನು ಸುಖಬೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಬಾದಲ್ ಅವರು ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೯೭ ರಲ್ಲಿ <ref>{{Cite web|url=https://www.ptcnews.tv/arvind-khanna|title=Arvind Khanna|last=K|first=Muskan|date=2022-01-23|website=PTC News|language=en|access-date=2022-06-18}}</ref> ಶಿರೋಮಣಿ ಅಕಾಲಿದಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು. ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಬಾದಲ್ ಆಪ್ತ ಸ್ನೇಹಿತರಾಗಿದ್ದರು.<ref name="hindustantimes.com">{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/congress-ex-mla-arvind-khanna-gurcharan-singh-tohra-s-grandson-join-bjp-101641935020010.html|title=Congress ex-MLA Arvind Khanna, Gurcharan Singh Tohra's grandson join BJP|last=HT Correspondent|date=2022-01-12|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2022-02-24}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/india-others/punjab-congress-mla-resigns-from-assembly-party/|title=Punjab Congress MLA Arvind Khanna resigns from Assembly, party|last=Vasdev|first=Kanchan|date=2015-01-19|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-23}}</ref> ಪಕ್ಷ ಸೇರಿದ ನಂತರ ಶಿರೋಮಣಿ ಅಕಾಲಿದಳದ ಯುವ ಘಟಕದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/chandigarh/two-time-punjab-mla-quits-congress-joins-bjp/articleshow/88843919.cms|title=khanna: Two-time Punjab MLA Arvind Khanna quits Congress, joins BJP {{!}} Chandigarh News - Times of India|last=TNN|first=|date=12 January 2022|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-06-12}}</ref> === ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ === ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಅವರು [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರದೇಶ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿ (ಪಿಪಿಸಿಸಿ) ಪಕ್ಷದ ಖಜಾಂಚಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.<ref name=":9"/> ಖನ್ನಾ ಅವರು ಎರಡು ಬಾರಿ ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಭೆಯ (ಎಂಎಲ್‌ಎ) ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ೨೦೦೨ ರ ಪಂಜಾಬ್ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಅವರು ಸಂಗ್ರೂರ್‌ನಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೪೨,೩೩೯ ಮತಗಳನ್ನು (೪೪.೨%) ಗಳಿಸಿದರು. ೧೯,೧೩೨ ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಗೆದ್ದರು.<ref>{{Cite web|url=https://resultuniversity.com/election/sangrur-punjab-assembly-constituency|title=Sangrur Assembly Constituency Election Result - Legislative Assembly Constituency|website=Result University|access-date=2021-09-05}}</ref> ೨೦೦೪ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸಂಗ್ರೂರ್ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸುಖದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಂಡ್ಸಾ ವಿರುದ್ಧ ನಿಕಟವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೋತರು.<ref>{{Cite web|url=https://resultuniversity.com/election/sangrur-lok-sabha#2004|title=Sangrur Lok Sabha Election Result - Parliamentary Constituency|website=Result University|access-date=2022-05-29}}</ref> ೨೦೧೨ ರ ಪಂಜಾಬ್ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಧುರಿಯಿಂದ ೫೧,೫೩೬ ಮತಗಳನ್ನು (೪೫.೬೫%) ಗಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗೆದ್ದರು.<ref>{{Cite web|url=https://resultuniversity.com/election/dhuri-punjab-assembly-constituency#2012|title=Dhuri Assembly Constituency Election Result - Legislative Assembly Constituency|website=Result University|access-date=2021-09-05}}</ref> ಖನ್ನಾ ಪಿಪಿಸಿಸಿಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಪಂಜಾಬ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿ (ಪಿಸಿಸಿ) ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಕಚೇರಿಗೆ ಲಗತ್ತಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು.<ref name=":11">{{Cite web|url=http://archive.indianexpress.com/news/monthly-expense-bill-up-to-rs-4-lakh-state-cong-office-needs--incharge--to-arrange-it/1095217/|title=Monthly expense bill up to Rs 4 lakh, state Cong office needs ‘in-charge’ to arrange it - Indian Express|last=Kaur|first=Sukhdeep|date=30 March 2013|website=archive.indianexpress.com|access-date=2022-06-02}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರ ಅಪಾರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಮಾಜಿ [[ಪಂಜಾಬದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು|ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]] [[ಅಮರಿಂದರ್ ಸಿಂಗ್]] ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧದಿಂದಾಗಿ ಪಂಜಾಬ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.<ref name=":10"/> ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಸಿಂಗ್ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಳು. ಅವರು ಸಿಂಗ್ ಅವರ ತಂದೆಯ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ ಆಗಿದ್ದ ಖನ್ನಾ ಅವರ ತಾಯಿ ನಾಗಿಂದರ್ ಮೂಲಕ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":1"/><ref name="hindustantimes.com"/><ref>{{Cite web|url=https://www.pressreader.com/india/hindustan-times-jalandhar/20120703/281694021877201|title=PressReader.com - Digital Newspaper & Magazine Subscriptions|date=2012|website=www.pressreader.com|access-date=2022-04-03}}</ref> ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಅವರು ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಬಲಗೈ ಬಂಟರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/punjab/capt-amarinder-blue-eyed-boy-arvind-khanna-shuns-sonia-s-rally/story-uyhFacB6PX6q4x0LfAqObP.html|title=Capt Amarinder blue-eyed boy Arvind Khanna shuns Sonia's rally|last=Rambani|first=Vishal|date=2014-04-26|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2022-02-23}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/in-punjab-its-all-in-the-family/article2781332.ece|title=In Punjab, it's all in the family|last=Gupta|first=Smita|date=2016-07-25|work=The Hindu|access-date=2022-02-23|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/chandigarh/cbi-cases-behind-khanna-break/story-S68xo8W2hTq3Bd6zPDYKzO.html|title=CBI cases behind Khanna break?|last=Sukhdeep|first=Kaur|date=2014-05-15|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2022-02-24|archive-date=24 ಫೆಬ್ರವರಿ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220224104824/https://www.hindustantimes.com/chandigarh/cbi-cases-behind-khanna-break/story-S68xo8W2hTq3Bd6zPDYKzO.html|url-status=dead}}</ref> ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಖನ್ನಾ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಖಾಸಗಿ ಜೆಟ್ ಮತ್ತು ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್ ಅನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name=":12">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/captain-loyalist-stays-away-from-his-campaign/|title=Captain loyalist stays away from his campaign|last=Vasdev|first=Kanchan|date=2014-05-03|website=The Indian Express|language=en|access-date=2021-09-06}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/elections/punjab-assembly-elections-2017/cash-crunch-all-india-congress-committee-provides-only-1-chopper-for-campaign-4473470/|title=Cash crunch: All India Congress Committee provides only 1 chopper for campaign|last=Vasdev|first=Kanchan|date=2017-01-14|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-23}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರು ಪಿಸಿಸಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಎರಡನೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಕಚೇರಿಗೆ ಹಣ ನೀಡಲು ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಪಂಜಾಬ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಸಭೆಗಳನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು, ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref name=":6"/><ref name=":11"/> [[ಚಂಡೀಗಡ|ಚಂಡೀಗಢಕ್ಕೆ]] ಅವರ ಭೇಟಿಗಳಲ್ಲಿ, ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಸೆಕ್ಟರ್ ೧೦ <ref name=":12" /> ಖನ್ನಾ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ಮೇ ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಶಾಸಕ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷವನ್ನು ತೊರೆದರು.<ref name=":18">{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/chandigarh/dhuri-congress-mla-arvind-khanna-resigns/story-EFpZfkimXc8Nlr4rCwOK9K.html|title=Dhuri Congress MLA Arvind Khanna resigns|last=Rambani|first=Vishal|last2=Mohan|first2=Neeraj|date=2014-05-14|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2021-09-05}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/chandigarh/arvind-khanna-eventually-quits-congress-punjab-assembly/story-yiIZS3gqX9VCYdh2FHqxWI.html|title=Arvind Khanna eventually quits Congress, Punjab assembly|last=Rambani|first=Vishal|date=2015-01-18|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2021-09-05}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರು ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ತೊರೆಯಲು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಖನ್ನಾ ಅವರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಖನ್ನಾ ಅವರು ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ತೊರೆದರು.<ref name=":18" /> ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಅದರ ನಾಯಕತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಅತೃಪ್ತರಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಖನ್ನಾ ಅವರೇ ಹೇಳಿದ್ದು ನಿಜ.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/news/punjab-congress-mla-arvind-khanna-resigns/articleshow/35118802.cms|title=Punjab Congress MLA Arvind Khanna resigns|last=PTI|date=May 14, 2014|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-02-24}}</ref><ref name=":19">{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/chandigarh/dhuri-mla-arvind-khanna-quits-cong-assembly-and-politics/story-O40bRZCmTYIwdapyiCWkBO.html|title=Dhuri MLA Arvind Khanna quits Cong, assembly, and politics|last=Rambani|first=Vishal|last2=Mohan|first2=Neeraj|date=2014-05-14|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2022-02-24}}</ref> ಪಂಜಾಬ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಅವರು ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕ ಫಲಾನುಭವಿಯಾಗಿದ್ದರು.<ref name=":8"/> == ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ == ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಅವರು ಶಿರೋಮಣಿ ಅಕಾಲಿದಳಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ೨೦೨೨ ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರೂರ್‌ನಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ಊಹಾಪೋಹಗಳು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು.<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/punjab/contrasting-tales-of-two-seats-303934|title=Contrasting tales of two neighbouring Punjab Assembly seats|date=30 August 2021|website=The Tribune|language=en|access-date=2021-09-05}}</ref> ಜನವರಿ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಅವರು ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಮರುಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮಂತ್ರಿಗಳಾದ ಗಜೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಶೇಖಾವತ್ ಮತ್ತು ಹರ್ದೀಪ್ ಸಿಂಗ್ ಪುರಿ ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತಾರೂಢ [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ]] ಸೇರಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.devdiscourse.com/article/politics/1878773-former-punjab-mla-arvind-khanna-others-join-bjp|title=Former Punjab MLA Arvind Khanna, others join BJP {{!}} Politics|last=PTI|date=2022|website=Devdiscourse|language=en|access-date=2022-01-11}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/punjab/former-punjab-congress-mla-arvind-khanna-joins-bjp-360300|title=Former Punjab Congress MLA Arvind Khanna joins BJP|last=Tribune News Service|date=2022|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2022-01-11|archive-date=11 ಜನವರಿ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220111080906/https://www.tribuneindia.com/news/punjab/former-punjab-congress-mla-arvind-khanna-joins-bjp-360300|url-status=dead}}</ref> ಖನ್ನಾ ಬಿಜೆಪಿಯ ಹಿರಿಯ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಬಿಜೆಪಿ ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":0"/><ref>{{Cite web|url=https://theprint.in/india/bjp-holds-meeting-of-punjab-candidates/857501/|title=BJP holds meeting of Punjab candidates|last=PTI|date=2022-03-03|website=ThePrint|language=en-US|access-date=2022-03-10}}</ref> ಅವರು ೨೦೨೨ ರ ಪಂಜಾಬ್ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸಂಗ್ರೂರ್‌ನಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.ndtv.com/india-news/bjp-releases-first-list-of-34-candidates-for-punjab-assembly-elections-2722016|title=BJP Releases First List Of 34 Candidates For Punjab Assembly Elections|website=NDTV.com|access-date=2022-01-21}}</ref> ೨೦೨೨ ರ ಪಂಜಾಬ್ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಮೊದಲು ಬಿಜೆಪಿ ಪಂಜಾಬ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಖನ್ನಾ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಮುಖರು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/ludhiana/all-in-a-week-security-breach-hits-bjp-momentum-aap-implodes/articleshow/88843341.cms|title=bjp: All In A Week: Security Breach Hits Bjp Momentum, Aap Implodes {{!}} Ludhiana News - Times of India|last=Singh|first=IP|date=12 January 2022|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-06-02}}</ref> === ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ === ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ಹಿರಿಯ ನಾಯಕರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಯ ಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಖನ್ನಾ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":17"/><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/amritsar/bjp-aiming-to-poach-leaders-from-former-ally-akali-dal/articleshow/92094807.cms|title=akali dal: Bjp Aiming To Poach Leaders From Former Ally Akali Dal? {{!}} Chandigarh News - Times of India|last=Rana|first=Yudhvir|date=9 June 2022|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-06-10}}</ref><ref name=":16" /> ಮೇ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಮಾಜಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕ ಸುನಿಲ್ ಜಾಖರ್ ಅವರನ್ನು ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಸ್ವಾಗತಿಸಿದ [[ಗೃಹಮಂತ್ರಿ|ಗೃಹ ಸಚಿವ]] [[ಅಮಿತ್ ಶಾ]], ಬಿಜೆಪಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಗತ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ನಡ್ಡಾ|ಜೆಪಿ ನಡ್ಡಾ]], ಮಂಜಿಂದರ್ ಸಿಂಗ್ ಸಿರ್ಸಾ ಮತ್ತು ಪರ್ಮಿಂದರ್ ಸಿಂಗ್ ಬ್ರಾರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಖನ್ನಾ ಕೂಡ ಇದ್ದರು.<ref name=":16">{{Cite web|url=https://www.news9live.com/photogallery/sunil-jakar-new-bjp-member-and-others-in-a-meet-and-greet-with-amit-shah-171650|title=Sunil Jakhar attends meet and greet with Amit Shah, other BJP members|last=News9 Staff|first=|date=2022-05-21|website=NEWS9LIVE|language=en|access-date=2022-05-25|archive-date=30 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221030055344/https://www.news9live.com/photogallery/sunil-jakar-new-bjp-member-and-others-in-a-meet-and-greet-with-amit-shah-171650|url-status=dead}}</ref> ಜೂನ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ೪ ಮಾಜಿ ಪಂಜಾಬ್ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಹಿರಿಯ ಪಂಜಾಬ್ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮತ್ತು ಇತರ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಸೇರಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಖನ್ನಾ, ಗಜೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಶೇಖಾವತ್, ಬಿಜೆಪಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ದುಶ್ಯಂತ್ ಕುಮಾರ್, ಗೌತಮ್, ಸುನೀಲ್ ಜಾಖರ್, ಬಿಜೆಪಿ ಪಂಜಾಬ್ ರಾಜ್ಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಶ್ವನಿ ಕುಮಾರ್ ಶರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಮಂಜಿಂದರ್ ಸಿಂಗ್ ಸಿರ್ಸಾ ಅವರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":17"/><ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/politics/four-senior-punjab-congress-leaders-and-two-former-akali-dal-mlas-join-bjp-122060400580_1.html|title=Four senior Punjab Congress leaders and two former Akali Dal MLAs join BJP|last=Press Trust of India|first=|date=2022-06-04|work=Business Standard India|access-date=2022-06-05}}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಿರಿಯ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರು [[ಮೊಹಾಲಿ|ಮೊಹಾಲಿಗೆ]] ಅವರ ಭೇಟಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ|ಪ್ರಧಾನಿ]] [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಮೋದಿಯವರು ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಿರುವ ನೀರಿನ ತಳದ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಕಳವಳವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/bjp-used-pm-s-visit-to-make-new-joinees-feel-at-home-101661457357828.html|title=BJP used PM’s visit to make new joinees ‘feel at home’|last=Vasudeva|first=Ravinder|date=2022-08-26|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2022-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/modi-spends-40-minutes-with-bjp-leaders-message-was-to-win-punjab-8110169/|title=Modi spends 40 minutes with BJP leaders: ‘message was to win Punjab’|last=Gopal|first=Navjeevan|date=2022-08-25|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-08-26}}</ref> === ಪಂಜಾಬ್ ವಿರೋಧದಲ್ಲಿ === ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ|ಆಮ್ ಆದಾಮಿ ಪಕ್ಷದ]] ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಬಿಜೆಪಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ಅಣಕು ಪಂಜಾಬ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಖನ್ನಾ ಮಾತನಾಡಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/punjab/punjab-bjp-holds-mock-house-session-discusses-unkept-promises-435947|title=Punjab BJP holds mock House session, discusses ‘unkept’ promises|last=Tribune News Service|first=|date=27 September 2022|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2022-10-26}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ [[ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಸಚಿವಾಲಯ|ಅವರು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ]] [[ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ|ಸಚಿವರು ಮತ್ತು ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವರಾದ]] ಹರ್ದೀಪ್ ಸಿಂಗ್ ಪುರಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಂಗ್ರೂರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಲೆಹ್ರಗಾಗಾದಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯಾದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಂಕುಚಿತ ಜೈವಿಕ ಅನಿಲ ಘಟಕದ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೆ ಬಂದರು.<ref name=":23">{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/punjab/story/union-minister-hardeep-singh-puri-inaugurates-asias-largest-compressed-bio-gas-plant-sangrur-punjab-2287065-2022-10-19|title=Hardeep Singh Puri inaugurates Asia's largest Compressed Bio Gas plant in Punjab|last=India Today Web Desk|date=19 October 2022|website=India Today|language=en|access-date=2022-10-26}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.dnpindia.in/states/punjab/hardeep-singh-puri-and-bhagwat-mann-inaugurates-asias-largest-compressed-bio-gas-plant-in-punjab/111640/|title=Hardeep Singh Puri And Bhagwat Mann Inaugurates Asia's largest Compressed Bio Gas plant in Punjab|last=Kumari|first=Neha|date=2022-10-19|website=DNP INDIA|language=en-GB|access-date=2022-10-26}}</ref> ಆ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ಜರ್ಮನ್ ಬಯೋಎನರ್ಜಿ ಕಂಪನಿಯಾದ ವರ್ಬಿಯೊ ನಿಯೋಜಿಸಿದೆ.<ref name=":23" /> == ವ್ಯಾಪಾರ ವೃತ್ತಿ == ಖನ್ನಾ ಅವರ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಆಸಕ್ತಿಗಳು ರಕ್ಷಣಾ, ಏರೋಸ್ಪೇಸ್, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಉದ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿವೆ. ಖನ್ನಾ ಅವರ ಕಂಪನಿ ಟಿಎಸ್‌ಎಲ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. ಈ ಕಂಪೆನಿಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ರಕ್ಷಣಾ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.zaubacorp.com/director/ARVIND-KHANNA/00672332|title=Arvind Khanna - Director information and companies associated with|website=Zauba Corp|access-date=2021-09-06}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=rLshAQAAIAAJ&q=TSL+defence+technologies|title=Indian Defence Year Book|publisher=Natraj Publishers|year=2007|isbn=978-81-86857-11-3|location=New Delhi, India|pages=535|language=en}}</ref> ರಕ್ಷಣಾ ಉತ್ಪಾದನಾ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ೯ ಭಾರತೀಯ ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಟಿಎಸ್‌ಎಲ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಕೂಡ ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://pib.gov.in/newsite/erelcontent.aspx?relid=25995|title=Private participation in production of Defence Items|last=Ministry of Defence|date=15 March 2007|website=Press Information Bureau: Government of India|access-date=2022-06-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.tsldefence.com/index.html#aboutus|title=TSL|website=www.tsldefence.com|access-date=2022-06-23}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.defencetalk.com/indian-defense-weapons-procurement-updates-10876/|title=Indian Defense Weapons Procurement Updates|last=|date=19 March 2007|website=DefenceTalk|language=en-US|access-date=2022-06-04}}</ref> ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಎ‌ಎಸ್‌ಎ‌ಎಸ್‌ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name=":20"/><ref>{{Cite web|url=http://www.mycorporateinfo.com/business/asas-investments-private-limited|title=Asas Investments Private Limited Company Director Infor|website=MyCorporateInfo|language=en|access-date=2022-06-23}}</ref> ಎ‌ಎಸ್‌ಎ‌ಎಸ್‌ ಹೂಡಿಕೆಗಳು ಭಾರತೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಬಯಸುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಿರುವ ಭಾರತೀಯ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಂಶೋಧನೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಲಹಾ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref name=":20" /> ಕಂಪನಿಯು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳಿಗೆ ಬಂಡವಾಳ, ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಸಲಹೆಗಾರ ಅಥವಾ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.<ref name=":20" /> ಭಾರತೀಯ ರಕ್ಷಣಾ, ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಮತ್ತು ಟೆಲಿಕಾಂ ಉದ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಸುಧಾರಿತ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್ ಮತ್ತು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲು ಖನ್ನಾ ಅವರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":20"/> ಖನ್ನಾಅವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಇತರ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಎ‌ಎಸ್‌ಎ‌ಎಸ್‌ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಸರ್ವಿಸಸ್, ಎ‌ಎಸ್‌ಎ‌ಎಸ್‌ ಟೆಕ್ ಸೊಲ್ಯೂಷನ್ಸ್, ಎ‌ಎಸ್‌ಎ‌ಎಸ್‌ ಟೆಕ್, ರೂಟ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್, ಉಮೀದ್ ಅರ್ಬನ್ ಸೊಲ್ಯೂಷನ್ಸ್, ಉಮೀದ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಟೈಗರ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಸೇರಿವೆ.<ref name=":2"/><ref>{{Cite web|url=http://www.mycorporateinfo.com/director/arvind-khanna-672332|title=Arvind Khanna - 672332 Director Info|website=MyCorporateInfo|language=en|access-date=2021-09-06}}</ref><ref name="kc">{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/2009/20090110/saturday/main1.htm|title=King of Clubs|last=Banerjee|first=Donald|date=10 January 2009|website=The Tribune|access-date=2022-02-28}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರು [[ಇಂಡಿಯನ್ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] [[ಕ್ರಿಕೆಟ್]] ತಂಡವಾದ [[ಕಿಂಗ್ಸ್ ೧೧ ಪಂಜಾಬ್|ಪಂಜಾಬ್ ಕಿಂಗ್ಸ್‌ನ]] ಮಾಲೀಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.news18.com/news/india/punjap-ipl-337058.html|title=Kings XI Punjab owners under the scanner|last=Bhonsle|first=Anubha|date=2010-04-21|website=News18|language=en|access-date=2021-09-11}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/magazine/special-report/story/20140630-happily-never-after-804177-2014-06-20|title=Happily Never After|last=Jayaraman|first=Gayatri|date=20 June 2014|website=India Today|language=en|access-date=2022-06-06}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರ ತಂದೆ, ವಿಪಿನ್ ಖನ್ನಾ, ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.<ref name=":14"/><ref name=":15">{{Cite web|url=https://openthemagazine.com/features/india/the-men-who-do-not-exist/|title=The Men Who Do Not Exist|last=Srivastava|first=Mihir|date=2012-04-05|website=Open The Magazine|language=en-GB|access-date=2021-09-06}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.theweek.in/news/india/2019/04/12/exclusive-indian-army-decision-to-buy-failed-missiles-raises-eyebrows.html|title=Exclusive: Indian Army's decision to buy 'failed' missiles raises eyebrows|last=Sagar|first=Pradip R|date=2019|website=The Week|language=en|access-date=2022-01-26}}</ref><ref name="aa">{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/cover-story/story/at-arm-360650-2012-04-13|title=At Arm|date=13 April 2012|website=India Today|language=en|access-date=2021-09-06}}</ref> ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತನಿಖೆಗಳು ಎಂದಿಗೂ ಯಾವುದೇ ದೋಷಾರೋಪಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ತಪ್ಪನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.theindiapost.com/nation/punjab/mann-seems-to-have-lost-his-mental-balance-arvind-khanna/|title=Mann seems to have lost his mental balance :Arvind Khanna|last=News Team|date=5 August 2011|website=The India Post|language=en-US|access-date=2022-04-24|archive-date=30 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221030060837/https://www.theindiapost.com/nation/punjab/mann-seems-to-have-lost-his-mental-balance-arvind-khanna/|url-status=dead}}</ref><ref name=":4">{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/pti-feed/story/cbi-registers-fir-against-nri-arms-dealer-in-embraer-deal-727719-2016-10-21|title=CBI registers FIR against NRI arms dealer in Embraer deal|last=PTI|date=2016|website=India Today|language=en|access-date=2022-04-24}}</ref> ೨೦೦೦ ರಲ್ಲಿ, [[ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆ|ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಯು]] [[ಇಸ್ರೇಲ್|ಇಸ್ರೇಲಿ]] ರಕ್ಷಣಾ ಮತ್ತು ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಕಂಪನಿಯಾದ ಇಸ್ರೇಲ್ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ (ಐಎ‌ಐ) ನಿಂದ ಏಳು ಬರಾಕ್ ವಿರೋಧಿ ಕ್ಷಿಪಣಿ ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ೨೦೦ ಬರಾಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳಿಗೆ ಖರೀದಿ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/news-ians/court-accepts-closure-report-in-barak-missile-deal-117020101010_1.html|title=Court accepts closure report in Barak missile deal|last=IANS|date=2017-02-01|work=Business Standard India|access-date=2022-06-06}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.scribd.com/document/359577838/Indian-Navy-Scam-Barak-Missile-Deal|title=Indian Navy Scam - Barak Missile Deal {{!}} PDF {{!}} Armed Conflict|last=Hindu Nation|date=2014|website=Scribd|language=en|access-date=2021-09-11}}</ref> ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಐಎಐ ಪರವಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಕಿಕ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಪಡೆದಿದೆ ಎಂದು [[ಕೇಂದ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ದಳ|ಕೇಂದ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆ]] (ಸಿಬಿಐ) ಆರೋಪಿಸಿತ್ತು. ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಕಂಪನಿಗಳು ಐಎ‌ಐ ಭಾರಿ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ ಎಂದು ಶಂಕಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/arms-dealer-with-congress-link-in-cbi-net/articleshow/2008339.cms|title=Arms-dealer with Congress link in CBI net|last=Mohan|first=Vishwa|date=6 May 2007|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-09-11}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/barak-deal-kickback-7-3m/articleshow/2282054.cms|title=Barak deal kickback £7.3m|last=Mahapatra|first=Dhananjay|date=15 August 2007|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-09-11}}</ref> ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ವಿರುದ್ಧದ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು.<ref name=":4"/> ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ, [[ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ|ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ]] ರಕ್ಷಣಾ ಮತ್ತು ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಕಂಪನಿಯಾದ ಡೆನೆಲ್, ೧೨೦೦ ಬಂಕರ್ ಬಸ್ಟರ್ ಆಂಟಿ-ಮೆಟೀರಿಯಲ್ ರೈಫಲ್‌ಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು [[ಭಾರತೀಯ ಭೂಸೇನೆ|ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯಿಂದ]] ಆದೇಶವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿತ್ತು.<ref name="aa"/><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/fir-filed-in-denel-arms-scam/articleshow/1134159.cms|title=FIR filed in Denel arms scam {{!}} India News - Times of India|last=PTI|first=|date=6 June 2005|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-07-17}}</ref> ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬದವರು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಿದರು ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/magazine/cover-story/story/20120423-tatra-truck-deal-murky-defence-deals-ak-antony-general-singh-758073-2012-04-13|title=Tatra truck deal has blown the lid off a shadowy world of arms dealers|last=Ray|first=Shantanu Guha|last2=Unnithan|first2=Sandeep|date=13 April 2012|website=India Today|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://openthemagazine.com/features/india/indian-arms-dealers-the-defence-dynasty/|title=Indian Arms Dealers: The Defence Dynasty|last=Ramesh|first=PR|date=2016-05-12|website=Open The Magazine|language=en-GB|access-date=2022-08-12}}</ref> ಡೆನೆಲ್ ಪರವಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಬೆಲೆ ಮಾತುಕತೆ ಸಮಿತಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ೧೨.೭೫% ಕಮಿಷನ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ ಎಂದು ಸಿಬಿಐ ಶಂಕಿಸಿತ್ತು.<ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/news/nation/cbi-quizzes-two-arms-dealers-in-defence-deals_353189.html|title=CBI quizzes two arms dealers in defence deals|date=2007-02-09|website=Zee News|language=en|access-date=2022-02-10}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/news-archive/web/swiss-give-leads-in-denel-payoffs-case/|title=Swiss give leads in Denel payoffs case|last=Sarin|first=Ritu|date=2011-05-20|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-08-12}}</ref> ಆದರೆ, ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಡೆನೆಲ್ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಭಾಗಿಯಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಿರಾಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಸಿಬಿಐ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.millenniumpost.in/cbi-files-closure-report-in-denel-arms-deal-scam-case-39048|title=CBI files closure report in Denel arms deal scam case|last=MPost|date=2013-10-01|website=Millennium Post|language=en|access-date=2021-09-11}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india/barak-deal-george-charged-by-cbi/story-SIBqFAoucAC9CpRxegXAHN.html|title=Barak deal: George charged by CBI|last=Mohan|first=Archis|date=2006-10-14|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2021-09-11}}</ref> ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ, ಇಸ್ರೇಲಿ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ತಯಾರಕರಾದ ಇಸ್ರೇಲ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ (ಐಎಮ್‌ಐ) ಗೆ ಆರ್ಡಿನನ್ಸ್ ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿ ಬೋರ್ಡ್ (ಒ‌ಎಫ಼್‌ಬಿ) ಫಿರಂಗಿ ಶುಲ್ಕಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಕಾರ್ಖಾನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref name=":5">{{Cite web|url=https://corruption-tracker.org/case/the-ordnance-factory-board-scam|title=The Ordnance Factory Board Scam – Corruption Tracker|last=World Peace Foundation|date=7 November 2020|language=en-US|access-date=2021-09-11}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರ ಕಂಪನಿ ಟಿಎಸ್‌ಎಲ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ಒ‌ಎಫ಼್‌ಬಿ ಯ ಹಿರಿಯ ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಐಎಮ್‌ಐ ಪರವಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಆಯ್ಕೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸಿಬಿಐ ಆರೋಪಿಸಿದೆ.<ref name=":5" /><ref>{{Cite web|url=https://indiankanoon.org/doc/198154534/|title=Israel Military Industries vs Union of India|last=Shakdher|first=Rajiv|date=2013-05-13|website=Indian Kanoon|archive-url=https://web.archive.org/web/20190422165008/https://indiankanoon.org/doc/198154534/|archive-date=2019-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.deccanherald.com/national/blacklisted-israel-military-industries-moves-delhi-high-court-239712.html|title=Blacklisted Israel Military Industries moves Delhi High Court|date=6 May 2012|website=Deccan Herald|language=en|access-date=2021-09-11}}</ref> ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನಂತರ ಖನ್ನಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ದೋಷಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಕ್ಲೀನ್ ಚಿಟ್ ನೀಡಿತು.<ref name=":3"/> ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಖನ್ನಾ ಅವರ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಾಗಿ ಸಿಲುಕಿಸಿದ [[ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವಾಲಯ (ಭಾರತ)|ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವಾಲಯಕ್ಕೆ]] ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ದಂಡವನ್ನೂ ವಿಧಿಸಿದೆ.<ref name=":3" /> == ಪರೋಪಕಾರ == ೧೯೯೭ ರಲ್ಲಿ, ಖನ್ನಾ ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಸಂಗ್ರೂರ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಮೀದ್ ( [[ಹಿಂದಿ|ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ]] ಭರವಸೆ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ [[ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆ|ಎನ್‌ಜಿಒ]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.<ref name=":6"/><ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/punjab/khanna-s-umeed-swings-into-action-will-organise-job-fair/story-MhBXl5AxRJHo8yVIopHj0J.html|title=Khanna's Umeed swings into action, will organise Job Fair|last=HT Correspondent, Sangrur|date=8 November 2014|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2021-10-02}}</ref> ಉಮೀದ್ ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಎನ್‌ಜಿಒಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref name=":7"/> ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ, ಉಮೀದ್ ೫೫೦ ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ತಲುಪಿದೆ ಮತ್ತು ೧೨ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.indiangoslist.com/ngo-address/umeed-in-sangrur-punjab_PB-2009-0003071|title=UMEED NGO in Sangrur Punjab Address Contact details|website=Indian NGO list directory Database|language=en-US|access-date=2021-10-02|archive-date=16 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220416083726/https://www.indiangoslist.com/ngo-address/umeed-in-sangrur-punjab_PB-2009-0003071|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/umeed-foundation-opened-job-placement-center-at-sangrur-the-center-will-provide-employment-avenues-to-the-unemployed-umeed-is-headed-by-former-sangrur-mla-and-ppcc-general-secretary-arvind-khanna-/articleshow/9137190.cms|title=Umeed foundation opened job placement center at Sangrur. The center will provide employment avenues to the unemployed. Umeed is headed by former Sangrur MLA and PPCC general secretary Arvind Khanna. - Times of India|last=Kamal|first=Neel|date=7 July 2011|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-10-02}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/ngo-umeed-foundation-to-distribute-cycles-to-meritorious-students-having-excelled-in-studies-foundation-chairman-arvind-khanna-to-preside-the-felicitation-/articleshow/10384114.cms|title=NGO Umeed foundation to distribute cycles to meritorious students having excelled in studies. Foundation chairman Arvind Khanna to preside the felicitation. - Times of India|last=Kamal|first=Neel|date=17 October 2011|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-10-02}}</ref> ಉಮೀದ್ ನ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಬಲೀಕರಣದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿವೆ, ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://umeedonline.org/how-we-began.html|title=How We Began|website=Umeed Online|access-date=2022-06-24|archive-date=30 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221030055345/https://umeedonline.org/how-we-began.html|url-status=dead}}</ref> ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಆಕ್ಷನ್ ಅಂಡ್ ರೂರಲ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (ಸಿಎ‌ಪಿಎ‌ಆರ್‌ಟಿ), ಮೇದಾಂತ, ಸಿಪ್ಲಾ, ಮೋಹನ್‌ದೈ ಓಸ್ವಾಲ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಹೈಕಮಿಷನ್ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಎನ್‌ಜಿಒ ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://umeedonline.org/partners.html|title=Our Partners|website=Umeed Online|access-date=2022-06-23|archive-date=30 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221030055344/https://umeedonline.org/partners.html|url-status=dead}}</ref> == ಕ್ರೀಡೆ == ಖನ್ನಾ ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗಾಲ್ಫ್ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವೃತ್ತಿಪರ ಗಾಲ್ಫರ್ಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ (ಪಿಜಿಐ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರೂ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/golf/top-stories/pgai-head-offers-to-resign/articleshow/1632277.cms|title=PGAI head offers to resign|last=TNN|date=June 8, 2006|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-11-23}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sportstar.thehindu.com/golf/delhi-golf-club-league-kapil-dev-bmw-motoren-rakesh-goel-sports-news/article37311687.ece|title=Delhi Golf Club League: Kapil Dev fails to stop BMW-Deutsche Motoren from driving to title|last=Rao|first=Rakesh|date=2 November 2021|website=Sportstar|language=en|access-date=2021-11-23}}</ref> ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿಪರ ಗಾಲ್ಫ್ ಅನ್ನು ಬೆಳೆಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಖನ್ನಾ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="kc"/><ref name=":13">{{Cite web|url=https://www.golfplusmonthly.com/delhi-golf-club-league-set-to-light-up-capital/|title='Delhi Golf Club League' set to light up Capital|date=10 October 2021|website=GolfPlus Monthly|language=en|access-date=2022-02-28}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರ ಕಂಪನಿ, ಟೈಗರ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್, ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ <ref name="kc" /> ಭಾರತದ ಮೊದಲ ವೃತ್ತಿಪರ ಗಾಲ್ಫ್ ಟೂರ್ ಅನ್ನು,<ref name=":13" /> ನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಚಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಯುವ ಭಾರತೀಯ ಗಾಲ್ಫ್ ಆಟಗಾರರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://issuu.com/indiandiplomacy/docs/ip_july-august_11|title=India Perspectives July-Aug11 by Indian Diplomacy|last=Indian Diplomacy|date=27 July 2011|website=Issuu|page=79|language=en|access-date=2022-02-28|archive-date=28 ಫೆಬ್ರವರಿ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220228124429/https://issuu.com/indiandiplomacy/docs/ip_july-august_11|url-status=dead}}</ref> ಖನ್ನಾ ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಫೆನ್ಸಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/2000/20000217/sports.htm|title=The Tribune, Chandigarh, India - Sport|last=Tribune News Service|date=16 February 2000|website=www.tribuneindia.com|access-date=2022-07-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/fai-hire-hungarian-coach-for-fencers/articleshow/381665497.cms|title=FAI hire Hungarian coach for fencers - Times of India|last=TNN|first=|date=30 January 2002|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-06-12}}</ref> == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == ಖನ್ನಾ ಅವರು ಬ್ಲಾಗರ್ ಶಗುನ್ ಖನ್ನಾ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಅವರಿಗೆ ಆದಿರಾಜ್ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯವೀರ್ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=http://archive.asianage.com/life-and-style/multi-tasking-ease-073|title=Multi tasking with ease|website=The Asian Age|language=en|access-date=2021-09-06}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.shagunkhanna.in/about-shagun/|title=About Me|website=Ayurvedic & Health Tips for Healthy living by Shagun Khanna|language=en-US|access-date=2021-09-06|archive-date=25 ಜನವರಿ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220125013444/https://www.shagunkhanna.in/about-shagun/|url-status=dead}}</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} {{Authority control}} [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಇ-ಲರ್ನಿಂಗ್‍ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೇಖನ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಉದ್ಯಮಿಗಳು]] 1w04hpku5fufwjmg0832jilw2av737e 0 146871 1306231 1305104 2025-06-07T03:02:48Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306231 wikitext text/x-wiki {{short description|Indian conglomerate}} {{Use Indian English|date=September 2020}} {{Use dmy dates|date=September 2020}} {{Infobox company | name = ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ | logo = Adani Group logo.svg | logo_size = 200px | caption = | image = | image_size = 250px | image_caption = ಅದಾನಿ ಸಮೂಹದ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಕಚೇರಿ [[ಅಹ್ಮದಾಬಾದ್|ಅಹಮದಾಬಾದ್]] | type = ಖಾಸಗಿ | traded_as = | fate = | predecessor = | successor = | foundation = {{Start date and age|20 July 1988}} | founder = ಗೌತಮ್ ಅದಾನಿ | defunct = | location_city = [[ಅಹ್ಮದಾಬಾದ್|ಅಹಮದಾಬಾದ್]], [[ಗುಜರಾತ್]] | location_country = [[ಭಾರತ]] | area_served = ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ | key_people = [[ಗೌತಮ್ ಅದಾನಿ]] | ISIN = | industry = ಕಾಂಗ್ಲೋಮರೇಟ್ (ಕಂಪನಿ) | products = | services = {{hlist|ಬಂದರು ನಿರ್ವಹಣೆ |[[ವಿದ್ಯುಚ್ಛಕ್ತಿ|ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ]] |[[ಗಣಿಗಾರಿಕೆ]] |ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿ |ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು |ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ | ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ |[[ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ]]}} | revenue = | operating_income = | net_income = | assets = | equity = | owner = [[ಗೌತಮ್ ಅದಾನಿ]] (೧೦೦%) | num_employees = 23,000+ (2021)<ref>{{cite web |url=https://www.adani.com/About-us |title = About us {{!}} Growth with Goodness}}</ref> | parent = | subsid = {{plainlist| * ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ * ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ & ಎಸ್‌ಇಝಡ್ * ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ ಎನರ್ಜಿ * ಅದಾನಿ ಪವರ್ * ಅದಾನಿ ಪ್ರಸರಣ * ಅದಾನಿ ಟೋಟಲ್ ಗ್ಯಾಸ್ * ಅದಾನಿ ವಿಲ್ಮಾರ್ * ಅಂಬುಜಾ ಸಿಮೆಂಟ್ಸ್ * ಎಸಿ‌ಸಿ (ಕಂಪನಿ) * ಅಬಾಟ್ ಪಾಯಿಂಟ್|ನಾರ್ತ್ ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ರಫ್ತು ಟರ್ಮಿನಲ್ * ಸರ್ಗುಜಾ ರೈಲು ಕಾರಿಡಾರ್ * ಅದಾನಿ ಫೌಂಡೇಶನ್}} | homepage = {{URL|https://www.adani.com/}} | footnotes = }}   '''ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್''' ಭಾರತೀಯ [[ಮಲ್ಟಿನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್|ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ]] [[ಸಂಘಟಿತ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆ (ಕಂಪನಿ)|ಸಂಘಟಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು]], [[ಅಹ್ಮದಾಬಾದ್|ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಗೌತಮ್ ಅದಾನಿ]] ಅವರು ೧೯೮೮ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಕಂಪನಿಯಾದ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸರಕು ವ್ಯಾಪಾರ ವ್ಯವಹಾರವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಸಮೂಹದ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದರು ನಿರ್ವಹಣೆ, [[ವಿದ್ಯುಚ್ಛಕ್ತಿ|ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ]] [[ಉತ್ಪಾದನೆ]] ಮತ್ತು ಪ್ರಸರಣ, ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿ, [[ಗಣಿಗಾರಿಕೆ]], [[ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು]], ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ, [[ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ]] ಮತ್ತು [[ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ]] ಸೇರಿವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/after-adag-adani-enters-defence-sector-signs-up-with-israeli-firm/article8414039.ece|title=After ADAG, Adani enters defence sector, signs up with Israeli firm|date=30 March 2016|access-date=25 June 2018}}</ref> ೨೦೨೨ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ೭೦ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ೧೦೦ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಯುಎಸ್$ ೨.೫ ಶತಕೋಟಿ $೧೦೦ ಶತಕೋಟಿ ಒಟ್ಟು ಆಸ್ತಿಗಳ ನಿವ್ವಳ ಲಾಭದೊಂದಿಗೆ ಗುಂಪು ಯುಎಸ್$ ೨೫ ಶತಕೋಟಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಾರ್ಷಿಕ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ೨೦೨೨-೨೩ರಲ್ಲಿ $೪೫ ಶತಕೋಟಿ $೪ ಶತಕೋಟಿ ನಿವ್ವಳ ಲಾಭದಿಂದ ೨೦೨೩-೨೪ರಲ್ಲಿ $೯೦ ಶತಕೋಟಿ $೧೦ ಶತಕೋಟಿ ಲಾಭವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದೆ. ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ೧೦೦,೦೦೦ ಒಟ್ಟು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ೨೦೨೪ ರಲ್ಲಿ ಒತ್ತು ಯುಎಸ $೫.೧ ಶತಕೋಟಿ ಅಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.weforum.org/organizations/adani-ports-and-special-economic-zone-limited-apsez|title=Adani Group Employees|website=World Economic Forum|language=en|access-date=2018-01-19}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bseindia.com/xml-data/corpfiling/AttachHis/a939a85e-c702-43f5-a1f2-9a3072384ff3.pdf|title=Empowering India, Shaping a new future|access-date=12 ನವೆಂಬರ್ 2022|archive-date=25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220425173109/https://www.bseindia.com/xml-data/corpfiling/AttachHis/a939a85e-c702-43f5-a1f2-9a3072384ff3.pdf|url-status=dead}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬಂಡವಾಳದಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್$ ೧೦೦ ದಾಟಲು ಭಾರತೀಯ ಸಂಘಟಿತವಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/adani-group-becomes-3rd-indian-conglomerate-to-cross-100-billion-in-m-cap-121040600984_1.html|title=Adani Group becomes 3rd Indian conglomerate to cross $100 billion in m-cap|date=6 April 2021|work=Business Standard India|access-date=11 July 2021}}</ref> ಇದು ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್$೨೦೦ ಶತಕೋಟಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ದಾಟಿ ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್ ಮತ್ತು [[ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್]] ನಂತರ ಮೂರನೇ ಭಾರತೀಯ ಸಂಘಟಿತವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/earnings/adani-group-becomes-third-indian-conglomerate-to-cross-200-billion-mcap-8328061.html|title=Adani Group becomes third Indian conglomerate to cross $100 billion Mcap|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2022-04-13}}</ref> ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬಂಡವಾಳೀಕರಣವು ಟಾಪ್ $೨೮೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಐ‌ಎನ್‌ಆರ್ ೨೪ ಟ್ರಿಲಿಯನ್) ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬಂಡವಾಳ ದೃಷ್ಟಿ $೧ ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ೨೦೨೯ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ತಲುಪಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.adani.com/About-us|title=About us - Market Capitalisation|website=adani.com|language=en|access-date=2022-09-17}}</ref> ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್ ಅನ್ನು ಮೀರಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/adani-beats-tatas-to-be-most-valued-group/articleshow/94255942.cms|title=Adani beats Tatas to be most valued group|website=Times of India|language=en|access-date=2022-09-17}}</ref> == ಇತಿಹಾಸ == ಅದಾನಿ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ೧೯೮೮ ರಲ್ಲಿ ಸರಕು ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬಹು-ಬಾಸ್ಕೆಟ್ ಸರಕುಗಳ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತಿಗೆ ವೈವಿಧ್ಯಗೊಳಿಸಿತು. ₹ ೫ ಲಕ್ಷಗಳ ಬಂಡವಾಳದೊಂದಿಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ಈ ಹಿಂದೆ ಅದಾನಿ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಕಂಪನಿಯಾದ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://business.mapsofindia.com/business-leaders/gautam-adani.html|title=Gautam Adani Biography- About family, children, education, wife, age, and more|website=business.mapsofindia.com|access-date=25 June 2018}}</ref> ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ತನ್ನ ವ್ಯಾಪಾರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಆಧಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಮುಂದ್ರಾದಲ್ಲಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ಬಂದರನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿತು. ಇದು ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ಮುಂದ್ರಾದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಇಂಡಿಯಾ ಇಂಕ್‌ಗೆ ಅಗ್ರ ನಿವ್ವಳ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯವನ್ನು ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.superbrandsindia.com/images/brand_pdf/business_3rd_edition_2011/ADANI.pdf|title=Adandi: Business of Success|website=superbrandsindia.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20180501225757/http://www.superbrandsindia.com/images/brand_pdf/business_3rd_edition_2011/ADANI.pdf|archive-date=1 May 2018|access-date=16 December 2018}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು ಮತ್ತು ೨೦೦೦ ರಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ವಿಲ್ಮಾರ್ ರಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ಖಾದ್ಯ ತೈಲ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.dnaindia.com/business/report-adani-to-bring-wilmar-products-to-india-1768311|title=Adani to bring Wilmar products to India|date=23 November 2012|access-date=25 June 2018}}</ref> ಗುಂಪಿನ ಎರಡನೇ ಹಂತವು ದೊಡ್ಡ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಸ್ವತ್ತುಗಳ ರಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಕಂಪನಿಯು ಭಾರತದ ಒಳಗೆ ಮತ್ತು ಹೊರಗೆ ಬಂದರುಗಳು, ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರಗಳು, ಗಣಿಗಳು, ಹಡಗುಗಳು ಮತ್ತು ರೈಲು ಮಾರ್ಗಗಳ ಪೋರ್ಟ್ಫೋಲಿಯೊವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಅದಾನಿ ೪ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ಮುಂದ್ರಾದಲ್ಲಿ ಎಮ್‌ಟಿ ಸರಕು ಸಾಗಣೆ, ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ಬಂದರು. ನಂತರ ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ, ಕಂಪನಿಯು ೧೧ ನೊಂದಿಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಆಮದುದಾರರಾದರು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಎಮ್‌ಟಿ.<ref>{{Cite web|url=http://www.superbrandsindia.com/images/brand_pdf/business_3rd_edition_2011/ADANI.pdf|title=Adandi: Business of Success|website=superbrandsindia.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20180501225757/http://www.superbrandsindia.com/images/brand_pdf/business_3rd_edition_2011/ADANI.pdf|archive-date=1 May 2018|access-date=16 December 2018}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20180501225757/http://www.superbrandsindia.com/images/brand_pdf/business_3rd_edition_2011/ADANI.pdf "Adandi: Business of Success"] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. ''superbrandsindia.com''. </cite></ref> ಕಂಪನಿಯು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ೧೮೦ ಹೊಂದಿರುವ ಬುನ್ಯು ಮೈನ್ ಅನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ನಿಕ್ಷೇಪಗಳ ಎಮ್‌ಟಿ. ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ೩೩೦ ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಉಷ್ಣ ವಿದ್ಯುತ್ ಎಮ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೨.೨ ಖಾದ್ಯ ತೈಲ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎಮ್‌ಟಿ. ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ೬೦% ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಎನ್‌ಟಿ‌ಪಿ‍ಸಿ ಗೂ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-10-27/news/27576926_1_coal-block-chhattisgarh-mineral-development-corporation-adani-enterprises|title=Adani bags rights to develop Orissa coal block|date=27 October 2010|website=economictimes.indiatimes.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20121015035046/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-10-27/news/27576926_1_coal-block-chhattisgarh-mineral-development-corporation-adani-enterprises|archive-date=15 October 2012|access-date=16 December 2018}}</ref> ರಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಒರಿಸ್ಸಾ ಗಣಿ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದ ನಂತರ ಅದಾನಿ ಸಮೂಹವು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾಯಿತು. ದಹೇಜ್ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ತರುವಾಯ ೨೦ ಕ್ಕೆ ಏರಿತು ಎಮ್‌ಟಿ. ಕಂಪನಿಯು ೧೦.೪ ಗಿಗಾಟನ್ (ಜಿ‌ಟಿ) ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ನಿಕ್ಷೇಪಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಗೆಲಿಲೀ ಬೇಸಿನ್ ಗಣಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತು. ಇದು ೬೦ ಅನ್ನು ಸಹ ನಿಯೋಜಿಸಿತು ಮುಂದ್ರಾದಲ್ಲಿನ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಆಮದು ಟರ್ಮಿನಲ್‌ಗೆ ಎಮ್‌ಟಿ ನಿರ್ವಹಣೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ.<ref>http://thepropertytimes.in/management/press-release/203-adani-group?start=2 {{Dead link|date=December 2018}}</ref> ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಸಮೂಹವು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಅಬಾಟ್ ಪಾಯಿಂಟ್ ಪೋರ್ಟ್ ಅನ್ನು ೫೦ ನೊಂದಿಗೆ ಖರೀದಿಸಿತು. ನಿರ್ವಹಣೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಎಮ್‌ಟಿ. ಇದು ೪೦ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿತು ಎಮ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಸಂಸ್ಥೆಯು ೩,೯೬೦ ಅನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆಯಂತೆ ಎಮ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ಉಷ್ಣ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಕವಾಯಿತು. ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿಯು ಮೂರು ವ್ಯಾಪಾರ ಸಮೂಹಗಳ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಗಮನವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿತು - ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು, ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ.<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/adani-group-to-have-new-identity-logo/article23064221.ece|title=Adani Group to have new identity, logo|date=22 February 2012|access-date=25 June 2018}}</ref> ಅದಾನಿ ಪವರ್ ೨೦೧೪ <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Industry/Jv2Ih444FhQCbWRNfZpGkI/Adani-power-commissions-fourth-unit-of-Tiroda-power-plant.html|title=Adani Power commissions 4th unit of Tiroda power plant in Gujarat|last=Gadgil|first=Makarand|date=3 April 2014|access-date=25 June 2018}}</ref> ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಕರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಅದಾನಿ ಪವರ್‌ನ ಒಟ್ಟು ಸ್ಥಾಪಿತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ೯,೨೮೦ ಎಮ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಆಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2014-04-04/news/48866632_1_power-generation-capacity-power-sector-adani-power|title=Adani Power becomes India's largest private power producer|date=4 April 2014|website=articles.economictimes.indiatimes.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20140407064138/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2014-04-04/news/48866632_1_power-generation-capacity-power-sector-adani-power|archive-date=7 April 2014|access-date=16 December 2018}}</ref> ಮುಂದ್ರಾ ಪೋರ್ಟ್, ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಎಸ್‌ಇ‌ಝಡ್ ಲಿ. (ಎ‌ಪಿಎಸ್‌ಇ‌ಝಡ್), ೧೦೦ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ೨೦೧೩-೧೪ {{En dash}} ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್. ಅದೇ ವರ್ಷದ ಮೇ ೧೬ ರಂದು, ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಭಾರತದ ಪೂರ್ವ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಧಮ್ರಾ ಬಂದರನ್ನು {{INRConvert|5500|c|lk=|year=2014}} ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/industry/transportation/shipping-/-transport/adani-ports-acquires-dhamra-port-on-east-coast-of-india-for-rs-5500-crore/articleshow/35206023.cms|title=Adani Ports acquires Dhamra Port on east coast of India for Rs 5,500 crore|last=Mandavia|first=Megha|date=17 May 2014|work=The Economic Times|access-date=25 June 2018|last2=Barman|first2=Arijit}}</ref> ಧಮ್ರಾ ಬಂದರು [[ಟಾಟಾ ಸ್ಟೀಲ್‌|ಟಾಟಾ ಸ್ಟೀಲ್]] ಮತ್ತು ಎಲ್ & ಟಿ ಇನ್ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ಸ್ ನಡುವಿನ 50:50 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಈಗ ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಬಂದರು ಮೇ ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ೧೪.೩ ಸರಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಮೌಂಟ್ ೨೦೧೩ {{En dash}} ೧೪.<ref>{{Cite news|url=http://www.business-standard.com/article/companies/adani-acquires-dhamra-port-for-rs-5-500-crore-114051601060_1.html|title=Adani acquires Dhamra Port for Rs 5,500 crore|date=17 May 2014|work=Business Standard India|access-date=25 June 2018|via=Business Standard}}</ref> ಧಮ್ರಾ ಬಂದರನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಗ್ರೂಪ್ ತನ್ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ೨೦೦ ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ ೨೦೨೦ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮೌಂಟ್.<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/business/Industry/adani-ports-acquires-dhamra-port-for-rs5500-cr/article6017248.ece|title=Adani Ports acquires Dhamra Port for Rs.5,500 cr|date=16 May 2014|work=The Hindu|access-date=25 June 2018|via=www.thehindu.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.businesstoday.in/current/deals/adani-buys-dhamra-port-from-tata-steel-l-and-t/story/206299.html|title=Adani Ports buys Dhamra Port from Tata Steel, L&T for Rs 5,500 crore|date=17 May 2014|website=businesstoday.in|access-date=25 June 2018}}</ref> ೧೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಅದಾನಿ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಎನರ್ಜಿ ಪಾರ್ಕ್ ೧೦,೦೦೦ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸೌರ ಪಾರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ೫೦:೫೦ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮಕ್ಕಾಗಿ ರಾಜಸ್ಥಾನ ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಎಮ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.dnaindia.com/business/report-adani-to-set-up-country-s-largest-solar-park-of-10000-mw-in-rajasthan-2095988|title=Adani to set up country's largest solar park of 10,000&nbsp;MW in Rajasthan|date=16 June 2015|access-date=25 June 2018}}</ref> ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಸಮೂಹವು [[ಕೇರಳ|ಕೇರಳದ]] ವಿಝಿಂಜಂನ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.marinelink.com/news/vizhinjam-kerala-adani396369|title=Adani in Pact with Kerala for Vizhinjam Port|date=18 August 2015|access-date=25 June 2018}}</ref> ಅದಾನಿ ಏರೋ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅನ್ ಮ್ಯಾನ್ಡ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ (ಯುಎಎಸ್) ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಎಲ್ಬಿಟ್-ಐಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ ಮತ್ತು ಆಲ್ಫಾ ಡಿಸೈನ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. ಎಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ [[ಗುಜರಾತು ಸರ್ಕಾರ|ಗುಜರಾತ್ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ]] ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ಉಪಕರಣ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ವಿಭಾಗವಾದ ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ ಎನರ್ಜಿ ( [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ) ತಮಿಳುನಾಡಿನ ರಾಮನಾಥಪುರಂನಲ್ಲಿರುವ ಕಮುತಿಯಲ್ಲಿ ೬೪೮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.{{INRConvert|4550|c|lk=|year=2016}} ಅಂದಾಜು ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಎಮ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಅದೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ೬೪೮ ಅನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿತು. ಎಮ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಏಕ-ಸ್ಥಳ ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರ. ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/Adani%E2%80%99s-648-MW-solar-plant-inaugurated/article14993341.ece|title=Adani's 648-MW solar plant inaugurated|last=Scott|first=D. j Walter|date=22 September 2016|work=The Hindu|access-date=25 June 2018|via=www.thehindu.com}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ೧೦೦ ಅನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿತು. [[ಬಟಿಂಡಾ|ಭಟಿಂಡಾದಲ್ಲಿ]] ಎಮ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರ, [[ಪಂಜಾಬ್|ಪಂಜಾಬ್‌ನ]] ಅತಿ ದೊಡ್ಡದು. {{INRConvert|640|c|lk=|year=2016}} ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ೨೨ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೭ ರಂದು, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ [[ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇನ್ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್|ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇನ್‌ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್‌ನ]] ಪವರ್ ಆರ್ಮ್ ಅನ್ನು {{INRConvert|18800|c|year=2017|mode=historical}} <ref>{{Cite web|url=http://www.livemint.com/Companies/9bKCuIrmHj5gHLINdSO7XO/Reliance-Infra-sells-Mumbai-power-business-to-Adani-Transmis.html|title=Reliance Infrastructure sells Mumbai power business to Adani Transmission for Rs18,800 crore|last=Patra|first=Shakti|date=21 December 2017|access-date=25 June 2018}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ರೆಂಚ್ ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ಕಂಪನಿ ಟೋಟಲ್ ಎನರ್ಜಿಸ್ ಅದಾನಿ ಗ್ಯಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ೩೭.೪% ಪಾಲನ್ನು {{INRConvert|6155|c|year=2019|mode=historical}} ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯ ಜಂಟಿ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/total-buys-374-stake-in-adani-gas-for-rs-5662-crore/article29678364.ece|title=Total buys 37.4 per cent stake in Adani Gas for Rs 6,155 crore|last=Manoj|first=P.|date=14 October 2019|work=Business Line|access-date=5 July 2021|language=en}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೦ <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/small-biz/productline/power-generation/adani-green-energy-surges-after-signing-deal-with-total-for-510-million/articleshow/74133215.cms|title=Adani Green Energy surges after signing deal with Total for $510 million|work=The Economic Times|access-date=6 July 2021}}</ref> ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ ಎನರ್ಜಿಯ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಯುಎಸ್$ ೫೧೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ. ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಜಿವಿಕೆ ಗ್ರೂಪ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಾಲ ಸ್ವಾಧೀನ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ನಂತರ ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮತ್ತು ನವಿ ಮುಂಬೈ [[ವಿಮಾನ]] ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/gvk-in-deal-with-adani-group-for-mumbai-international-airport/article32484211.ece|title=Adani takes over MIAL, Navi Mumbai airports after a 2-year tussle with GVK|work=Business Line|access-date=5 June 2021|language=en}}</ref> [[ಭಾರತೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ|ಭಾರತೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗೆ]] ರಿಯಾಯಿತಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಮೂಲಕ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ [[ಅಹ್ಮದಾಬಾದ್|ಅಹಮದಾಬಾದ್]], [[ಗುವಾಹಾಟಿ|ಗುವಾಹಟಿ]], [[ಜೈಪುರ]], [[ಲಕ್ನೋ]], [[ಮಂಗಳೂರು]] ಮತ್ತು ತಿರುವನಂತಪುರಂ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ೫೦ ವರ್ಷಗಳ ಗುತ್ತಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.businesstoday.in/current/corporate/adani-group-completes-acquisition-of-235-stake-in-mumbai-airport-to-hike-ownership-to-74/story/430554.html|title=Adani Group completes acquisition of 23.5% stake in Mumbai Airport; to hike ownership to 74%|work=www.businesstoday.in|access-date=25 April 2021}}</ref> ಮೇ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ ಎನರ್ಜಿಯು ಎಸ್‌ಬಿ ಎನರ್ಜಿ, ಸಾಫ್ಟ್‌ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗ್ರೂಪ್ ಮತ್ತು ಭಾರ್ತಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಯುಎಸ್$ ೩.೫ ಶತಕೋಟಿಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/adani-green-buys-sb-energy-from-softbank-and-bharti-firm-valued-at-3-5-bn-121051900157_1.html|title=Adani Green buys SB Energy from Softbank and Bharti; firm valued at $3.5 bn|last=Jai|first=Shreya|date=19 May 2021|work=Business Standard India|access-date=5 July 2021}}</ref> ಮೇ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಅಂಬುಜಾ ಸಿಮೆಂಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಎ‌ಸಿ‌ಸಿ ಅನ್ನು ಯುಎಸ್ $ ೧೦.೫ ಶತಕೋಟಿಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಅದಾನಿ ಸಮೂಹವನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಿಮೆಂಟ್ ತಯಾರಕರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/business/story/adani-group-india-2nd-largest-cement-maker-acquires-10-5-billion-ambuja-acc-holcim-1949859-2022-05-16|title=Adani Group becomes India's 2nd largest cement maker with $10.5 billion acquisition of Ambuja-ACC|last=|first=|last2=|first2=|website=India Today|language=en|access-date=2022-05-16|last3=|first3=}}</ref> ಮೇ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಸೈಯದ್ ಬಸಾರ್ ಶುಯೆಬ್ ನೇತೃತ್ವದ ಯುಎಇ ಮೂಲದ ಸಂಘಟಿತ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್ ಕಂಪನಿ (ಐಹೆಚ್‌ಸಿ) ಮೂರು ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಕಂಪನಿಗಳಾದ ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ ಎನರ್ಜಿ, ಅದಾನಿ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಮಿಷನ್ ಮತ್ತು ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್$ ೨ ಬಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/energy/power/three-adani-group-companies-receive-2-billion-from-abu-dhabis-ihc/articleshow/91620861.cms|title=Three Adani Group companies receive $2 billion from Abu Dhabi's IHC|work=The Economic Times}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/abu-dhabi-s-ihc-invests-rs-15-400-crore-in-three-adani-firms-11652779640296.html|title=Abu Dhabi's IHC invests ₹15,400 crore in three Adani firms|date=17 May 2022}}</ref> ಜೂನ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಟೋಟಲ್ ಎನರ್ಜಿಸ್ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನ ಹೊಸದಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡ [[ಹಸಿರು]] ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಅದಾನಿ ನ್ಯೂ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್$ ೧೨.೫ ಶತಕೋಟಿಗೆ ೨೫% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/companies/news/french-energy-giant-totalenergies-to-invest-12-5-bn-in-adani-group-s-new-firm-11655186103383.html|title=French energy giant TotalEnergies to invest $12.5 bn in Adani Group's new firm|last=Laskar|first=Anirudh|date=14 June 2022|work=mint|access-date=1 July 2022|language=en}}</ref> == ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾದ ಕಂಪನಿಗಳು == === ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ === ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಒಂದು ಹಿಡುವಳಿ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು]] ಮತ್ತು [[ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು|ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರಿನ]] ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಹೊಸ ವ್ಯಾಪಾರ ಉದ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಇನ್ಕ್ಯುಬೇಟರ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/markets/adani-enterprises-now-2nd-most-valuable-adani-group-firm-up-30-in-a-week-121060400609_1.html|title=Adani Enterprises becomes second-most valuable Adani Group firm|date=4 June 2021|work=Business Standard India|access-date=5 June 2021}}</ref> ಇದು ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ಅದಾನಿ ವಿಲ್ಮಾರ್ (ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ), ಅದಾನಿ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ (ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು) ಮತ್ತು ಅದಾನಿ ರಸ್ತೆ [[ಸಾರಿಗೆ]] (ರಸ್ತೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ).<ref>{{Cite news|url=https://www.adanienterprises.com/-/media/Project/Enterprises/Investors/Investor-Downloads/Investors-Presentation/AEL-Q3FY21-Performance-Highlights.pdf|title=Adani Enterprises Ltd Q3 FY21 Performance Highlights|access-date=21 April 2021}}</ref> ಅದರ ಇತರ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ, ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಸೌರ ಪಿ‌ವಿ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ತಯಾರಿಕೆ,<ref>{{Cite news|url=https://www.indiainfoline.com/article/news-top-story/adani-green-arm-transfers-74-stake-held-in-mundra-solar-energy-to-adani-enterprises-121052400237_1.html|title=Adani Green arm transfers 74% stake held in Mundra Solar Energy to Adani Enterprises|work=India Infoline|access-date=1 June 2021}}</ref> ನೀರಿನ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ,<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/news-cm/adani-enterprises-incorporates-subsidiary-prayagraj-water-118122700425_1.html|title=Adani Enterprises incorporates subsidiary - Prayagraj Water|date=2018-12-27|work=Business Standard India|access-date=1 June 2021}}</ref> ದತ್ತಾಂಶ ಕೇಂದ್ರಗಳು,<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/companies/news/adani-enterprises-edgeconnex-form-new-data-center-jv-adaniconnex-11614052245227.html|title=Adani Enterprises, EdgeConneX form new data center JV, AdaniConneX|date=2021-02-23|work=mint|access-date=1 June 2021|language=en}}</ref> ಕೃಷಿ-ಔಟ್‌ಪುಟ್ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆ,<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Companies/FLrzHPxTLdCJdwjWPihI5K/Adani-in-slow-strategic-bid-to-stay-ahead-in-agriculture.html|title=Adani in slow, strategic bid to stay ahead in agriculture|last=Singh|first=Ruchira|date=2015-01-21|work=mint|access-date=1 June 2021|language=en}}</ref> ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಏರೋಸ್ಪೇಸ್,<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/news-cm/adani-enterprises-gains-as-airbus-adani-defence-sign-mou-120020700337_1.html|title=Adani Enterprises gains as Airbus, Adani Defence sign MoU|date=2020-02-07|work=Business Standard India|access-date=1 June 2021}}</ref> ಬಂಕರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Companies/HBjJhxDsT7rOB4UYHRCjcI/Adani-Enterprises-plans-shipfuelling-business-expansion.html|title=Adani Enterprises plans ship-fuelling business expansion|last=Sood|first=Jyotika|date=28 February 2017|work=mint|access-date=7 June 2021|last2=Bhaskar|first2=Utpal|language=en}}</ref> ರೈಲು ಮತ್ತು [[ಮೆಟ್ರೋ ರೈಲು|ಮೆಟ್ರೋ]] ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ,<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/transportation/railways/adani-enterprises-sets-up-new-arm-for-metro-rail-business/articleshow/71634876.cms|title=Adani Enterprises sets up new arm for metro rail business|last=Prasad|first=Rachita|date=17 October 2019|work=The Economic Times|access-date=8 June 2021}}</ref> ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್,<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/adani-in-realty-push-lines-up-projects-114052701395_1.html|title=Adani in realty push, lines up projects|last=Jog|first=Sanjay|date=2014-05-28|work=Business Standard India|access-date=1 June 2021|last2=Kamath|first2=Raghavendra}}</ref> ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳು,<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/adani-capital-acquires-essel-finances-msme-loan-business/article30623649.ece|title=Adani Capital acquires Essel Finance's MSME loan business|last=Kurup|first=Rajesh|work=Business Line|access-date=1 June 2021|language=en}}</ref> ತೈಲ ಪರಿಶೋಧನೆ,<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/industry/energy/adani-welspun-finds-gas-in-mumbai-offshore-s-tapti-daman-sector-11615782567464.html|title=Adani Welspun finds gas in offshore Mumbai|work=Mint|access-date=21 June 2021}}</ref> ಪೆಟ್ರೋಕೆಮಿಕಲ್ಸ್,<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/company/corporate-trends/adani-enterprises-incorporates-wholly-owned-arm-mundra-petrochem-limited/articleshow/82164822.cms|title=Adani Enterprises incorporates wholly-owned arm Mundra Petrochem Limited|work=The Economic Times|access-date=2 July 2021}}</ref> ಮತ್ತು ಸಿಮೆಂಟ್.<ref name="moneycontrol.com">{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/adani-enterprises-incorporates-new-subsidiary-for-cement-business-7026321.html|title=Adani Enterprises Incorporates New Subsidiary For Cement Business|website=Moneycontrol|access-date=2021-06-18}}</ref> === ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ ಎನರ್ಜಿ === ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ ಎನರ್ಜಿಯು ತನ್ನ ಪೋರ್ಟ್‌ಫೋಲಿಯೊದಲ್ಲಿ ಗಾಳಿ ಮತ್ತು ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗುಂಪಿನ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/energy/power/adani-green-energy-arm-bags-130-mw-wind-power-project-from-seci/articleshow/69874616.cms?from=mdr|title=Adani Green Energy arm bags 130-MW wind power project from SECI|work=The Economic Times|access-date=2021-03-23}}</ref> ಇದು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮೂಲಕ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸೌರಶಕ್ತಿ ಡೆವಲಪರ್ ಆಗಿದೆ. ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ೧೨.೩ ಜಿ‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ.<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/companies/news/with-8gw-of-seci-contracts-adani-green-is-largest-solar-power-developer-globally-11598970933610.html|title=With 8GW of SECI contracts, Adani Green is largest solar power developer|last=Thomas|first=Tanya|date=1 September 2020|work=mint|access-date=8 July 2021|language=en}}</ref> ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ಸ್ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಇಂಧನ ಬಿಝ್‌ಗಾಗಿ ೩ ಹೊಸ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/adani-greens-forms-3-new-subsidiary-companies-for-renewable-energy-biz-122100301134_1.html|title=Adani Green|first=Business Standard}}</ref> === ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ & ಎಸ್‌ಇ‌ಝಡ್ === [[ಚಿತ್ರ:Adani_port.jpg|thumb| ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ [[ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು|ಮುಂಡ್ರಾ ಬಂದರಿನ]] ನೋಟ.]] ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ & ಎಸ್‌ಇ‌ಝಡ್ (ಎಪಿಎಸ್‌ಇ‌ಝಡ್) ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ಬಂದರು ಕಂಪನಿ ಮತ್ತು [[ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ|ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯವಾಗಿದ್ದು]], [[ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು]] ಸೇರಿದಂತೆ ಹತ್ತು ಬಂದರುಗಳು ಮತ್ತು ಟರ್ಮಿನಲ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/news/adani-aims-to-become-worlds-top-port-operator-by-2030/article34994650.ece|title='Adani aims to become world's top port operator by 2030'|date=26 June 2021|website=@businessline|language=en|access-date=2021-07-20}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ಎಪಿಎಸ್‌ಇ‌ಝಡ್ ನ ಸಿ‌ಇಒ ಕರಣ್ ಅದಾನಿ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಕಂಪನಿಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಬಂದರು ನಿರ್ವಹಣೆ, ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು [[ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ|ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯವನ್ನು]] ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಕಂಪನಿಯು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಬಂದರುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ: [[ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು|ಮುಂದ್ರಾ]], ದಹೇಜ್ ಮತ್ತು ಹಜಿರಾ, ಗುಜರಾತ್; ಧಮ್ರಾ, [[ಒರಿಸ್ಸಾ|ಒಡಿಶಾ]] ; ಕಟ್ಟುಪಲ್ಲಿ, [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ; ಮತ್ತು ವಿಝಿಂಜಂ, [[ಕೇರಳ]]. === ಅದಾನಿ ಪವರ್ === [[ಚಿತ್ರ:Mundra_thermal_power_station.jpg|thumb|ಗುಜರಾತಿನ ಮುಂದ್ರಾ ಥರ್ಮಲ್ ಪವರ್ ಸ್ಟೇಷನ್.]] ಅದಾನಿ ಪವರ್ ಅನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೯೬ <ref>{{Cite web|url=http://pressroom.today/journey-of-rajesh-adani-managing-director-adani-group/|title=Rajesh Adani: The Journey from Ahmedabad to Adani Group|website=Pressroom Today|archive-url=https://web.archive.org/web/20180504012626/http://pressroom.today/journey-of-rajesh-adani-managing-director-adani-group/|archive-date=4 May 2018|access-date=20 April 2018}}</ref> ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಕಂಪನಿಯು ವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2014-04-04/news/48866632_1_power-generation-capacity-power-sector-adani-power|title=Adani Power becomes India's largest private power producer|date=2014-04-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20140407064138/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2014-04-04/news/48866632_1_power-generation-capacity-power-sector-adani-power|archive-date=2014-04-07|access-date=2021-07-06}}</ref> ಇದು ೧೨,೪೫೦ ಸಂಯೋಜಿತ ಸ್ಥಾಪಿತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ನಾಲ್ಕು ಉಷ್ಣ ವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಎಮ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/adani-looks-to-buy-opg-s-thermal-plant-11597860895406.html|title=Adani looks to buy OPG's thermal plant|last=Thomas|first=Tanya|date=2020-08-19|website=mint|language=en|access-date=2021-07-20}}</ref> === ಅದಾನಿ ಪ್ರಸರಣ === ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿತವಾದ ಅದಾನಿ ಪ್ರಸರಣವು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಸರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಕಾರ್ಯಾರಂಭ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite news|url=http://www.business-standard.com/company/adani-transmissi-66273/information/company-history|title=Adani Transmission Ltd.|work=Business Standard India|access-date=25 June 2018|via=[[Business Standard]]}}</ref> ಮೇ ೨೦೨೧ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ೪೦೦ ರಿಂದ ೭೬೫ ಕಿಲೋವೋಲ್ಟ್‌ಗಳವರೆಗಿನ ೧೭,೨೦೦ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಮಿಷನ್ ಲೈನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರಸರಣ ಮತ್ತು ವಿತರಣಾ ಜಾಲವಾಗಿದೆ.<ref name="adanitran">{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/markets/adani-transmission-pips-adani-port-to-becomes-2nd-valuable-adani-group-firm-121052100421_1.html|title=Adani Transmission becomes the second most valuable Adani Group firm|date=21 May 2021|work=Business Standard India|access-date=7 July 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://in.reuters.com/finance/stocks/company-profile/ADAI.NS|title=Company Profile for ${Instrument_CompanyName}|website=IN|access-date=25 June 2018}}</ref> === ಅದಾನಿ ಒಟ್ಟು ಅನಿಲ === ಅದಾನಿ ಟೋಟಲ್ ಗ್ಯಾಸ್ ಒಂದು ನಗರ ಅನಿಲ ವಿತರಣಾ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದ್ದು. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಪೈಪ್ಡ್ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಕುಚಿತ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚ್ ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ಕಂಪನಿ ಟೋಟಲ್ ಎನರ್ಜಿಸ್ ನಡುವಿನ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/energy/oil-gas/adani-gas-to-change-name-to-adani-total-gas/articleshow/79425964.cms|title=Adani Gas to change name to Adani Total Gas|work=The Economic Times|access-date=2021-02-06}}</ref> ಅದಾನಿ ಟೋಟಲ್ ಗ್ಯಾಸ್ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೦ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಘಟಕವಾಗಿ ೨೨ ಭೌಗೋಳಿಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ಜಿ‌ಎ‌ಎಸ್) ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್-ಅದಾನಿ ಗ್ಯಾಸ್ ಪ್ರೈ. ಲಿ. ಅದಾನಿ ಟೋಟಲ್ ಗ್ಯಾಸ್ ಮತ್ತು [[ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್]] ನಡುವಿನ ೫೦:೫೦ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮ, ೧೯ ಜಿಎಗಳಲ್ಲಿ ನಗರ ಅನಿಲ ವಿತರಣಾ ಜಾಲಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/markets/adani-gas-gains-for-fifth-straight-day-after-it-buys-cgd-biz-in-3-new-areas-120110900243_1.html|title=Adani Gas gains for fifth straight day after it buys CGD biz in 3 new areas|date=2020-11-09|work=Business Standard India|access-date=6 June 2021}}</ref> ೭೪ [[ಭಾರತದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು|ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ]] ೪೧ ಜಿಎಗಳ ಸಂಯೋಜಿತ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯೊಂದಿಗೆ, ಅದಾನಿ ಟೋಟಲ್ ಗ್ಯಾಸ್ ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಿಟಿ ಗ್ಯಾಸ್ ಆಪರೇಟರ್ ಆಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/adani-gas-to-acquire-three-of-jay-madhok-energy-s-city-gas-licences-120110401231_1.html|title=Adani Gas to acquire three of Jay Madhok Energy's city gas licences|date=2020-11-04|work=Business Standard India|access-date=6 June 2021}}</ref> ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಯುರೋಪ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಅನಿಲ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಕಂಪನಿಯಾದ ಸ್ನಾಮ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಶಕ್ತಿಯ ಮಿಶ್ರಣ ಪರಿವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಸಹಯೋಗವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.adanigas.com/newsroom/media-release/2020_11_06_AGL-Media-Release|title=Adani Group announces strategic collaboration with Snam, Europe's leading gas infrastructure company on energy mix transition|website=www.adanigas.com|language=en|access-date=2021-10-20}}</ref> === ಅದಾನಿ ವಿಲ್ಮರ್ === ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಮತ್ತು ವಿಲ್ಮರ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿರುವ '''ಅದಾನಿ ವಿಲ್ಮಾರ್''', ಫಾರ್ಚೂನ್ ಬ್ರಾಂಡ್ ಖಾದ್ಯ ತೈಲಗಳ ಮಾಲೀಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಸೋಯಾ ಬೀನ್, ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ, ಸಾಸಿವೆ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಿ ಹೊಟ್ಟು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಖಾದ್ಯ ತೈಲಗಳ ದೊಡ್ಡ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಫಾರ್ಚೂನ್ ಬ್ರಾಂಡ್ ತೈಲವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨೦% ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದಾನಿ ವಿಲ್ಮಾರ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಎ‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ‌ಎಲ್), ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ಯಾಕೇಜ್ಡ್ ಆಹಾರ ಎಫ್‌ಎಮ್‌ಸಿಜಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕಂಪನಿಗಳು ಮಂಗಳವಾರ (೦೩-೦೫-೨೦೨೨) ಹೆಸರಾಂತ ಕೊಹಿನೂರ್ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ - ದೇಶೀಯ (ಭಾರತೀಯ ಪ್ರದೇಶ) ಅನ್ನು ಮೆಕ್‌ಕಾರ್ಮಿಕ್ ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್ ಜಿಎಮ್‌ಬಿಎಚ್ ನಿಂದ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸದ ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು. ಈ ಸ್ವಾಧೀನವು ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರದ ವಿಲ್ಮಾರ್ ಗ್ರೂಪ್ ನಡುವಿನ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾದ ಎ‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ‌ಎಲ್ ಗೆ 'ಕೊಹಿನೂರ್' ಬ್ರಾಂಡ್‌ನ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ 'ರೆಡಿ ಟು ಕುಕ್' ರೆಡಿ ಟು ಈಟ್' ಮೇಲೋಗರಗಳು ಮತ್ತು ಊಟದ ಪೋರ್ಟ್‌ಫೋಲಿಯೊವನ್ನು ಕೊಹಿನೂರ್ ಬ್ರಾಂಡ್ ಛತ್ರಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಬಿಡುಗಡೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.fortuneindia.com/enterprise/adani-wilmar-buys-kohinoor-rice-brand-to-boost-position-in-food-biz/108008|title=Adani Wilmar buys Kohinoor rice brand to boost position in food biz|website=www.fortuneindia.com|language=en|access-date=2022-05-05}}</ref> == [[ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು]] ಮತ್ತು ಮನ್ನಣೆ == '''ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್''' * ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿಯು ''ದಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ ರಿಪೋರ್ಟ್'' ೨೦೧೫ <ref>{{Cite book|title=The Brand Trust Report 2015|last=Chandramouli|publisher=TRA|year=2015|isbn=978-81-920823-8-7|page=152}}</ref> ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ [[ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ]] ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಅನ್ನು ಶ್ರೇಣೀಕರಿಸಿತು. ಎಪಿಎಸ್‌ಇಝಡ್ * ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ & ಎಸ್‌ಇಝಡ್ (ಎಪಿಎಸ್‌ಇಝಡ್) [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ]] "ಭಾರತದ ಕಂಟೈನರ್ ಪೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್ ೨೦೧೬" ಅನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಪೋರ್ಟ್ ಡೆವಲಪರ್ ಮತ್ತು ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಮ್ಯಾರಿಟೈಮ್ ಮತ್ತು ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್ (ಮಾಲಾ) ೭ ನೇ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://mala-awards.com/mala16-winners.aspx|title=MALA 2016|website=mala-awards.com|access-date=25 June 2018}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.supplychainlog.com/2016/10/08/adani-ports-wins-indias-container-port-of-the-year-award/|title=Adani Ports wins "India's Container Port of the year" award|date=8 October 2016|access-date=25 June 2018|archive-date=3 ಫೆಬ್ರವರಿ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210203110633/http://www.supplychainlog.com/2016/10/08/adani-ports-wins-indias-container-port-of-the-year-award/|url-status=dead}}</ref> * ಅದಾನಿ ಬಂದರುಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ (ಎಪಿಎಸ್‌ಇಝಡ್) ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಆಲ್ ಟೈಮ್ ಮ್ಯಾರಿಟೈಮ್ ಮತ್ತು ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಅವಾರ್ಡ್ (ಎಮ್‌ಎ‌ಎಲ್‌ಎ) ಯಿಂದ "೨೦೧೫ ರ ವರ್ಷದ ಪ್ರಮುಖವಲ್ಲದ ಬಂದರು" ಅನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://mala-awards.com/Mala15-winners.aspx|title=Rock Band|publisher=Mala-awards.com|access-date=5 February 2020}}</ref> * ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ (ಎಪಿಎಸ್‌ಇಝಡ್) ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ೨೦೧೪ ರ ವರ್ಷದ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/slideshows/events/et-awards-2014-meet-the-winners/lifetime-achievement-yusuf-k-hamied-chairman-cipla/slideshow/45342498.cms|title=ET Awards 2014: Meet the winners|website=The Economic Times|access-date=25 June 2018}}</ref> '''ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ ಎನರ್ಜಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' * ಜನವರಿ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ವಿಭಾಗವಾದ ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ ಎನರ್ಜಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಗ್ರೀನ್‌ಟೆಕ್ ಮೀಡಿಯಾದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಲಹಾ ವಿಭಾಗವಾದ ಜಿಟಿಎಂ ರಿಸರ್ಚ್‌ನಿಂದ ಜಾಗತಿಕ ಟಾಪ್ ೧೫ ಸೌರಶಕ್ತಿ ಅಭಿವರ್ಧಕರ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/adani-arm-breaks-into-global-top-15-list-of-solar-power-developers/article10020414.ece|title=Adani arm breaks into global top 15 list of solar power developers|date=8 January 2018|access-date=25 June 2018}}</ref> '''ಅದಾನಿ ಪವರ್''' * ಅದಾನಿ ಪವರ್‌ನ [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] ಪವರ್ ಪ್ಲಾಂಟ್‌ಗೆ [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು]] ಪವರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.daijiworld.com/news/newsDisplay.aspx?newsID=479055|title=Udupi: Adani UPCL honoured with Power Awards|publisher=daijiworld.com|access-date=25 June 2018}}</ref> == ಪರೋಪಕಾರ == ಅದಾನಿ ಫೌಂಡೇಶನ್ [[ಅಹ್ಮದಾಬಾದ್|ಅಹಮದಾಬಾದ್]] <ref>{{Cite web|url=https://indiaeducationdiary.in/adani-vidyamandir-school-ahmedabad-got-distinction-first-cost-free-school-india-get-nabet-accredited-school-certificate/|title=Adani VidyaMandir School, Ahmedabad got the distinction of being the first cost-free school in India to get NABET Accredited School certificate|date=4 April 2019|website=India Education Diary Bureau|access-date=12 ನವೆಂಬರ್ 2022|archive-date=12 ಜೂನ್ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210612225732/https://indiaeducationdiary.in/adani-vidyamandir-school-ahmedabad-got-distinction-first-cost-free-school-india-get-nabet-accredited-school-certificate/|url-status=dead}}</ref> ಭದ್ರೇಶ್ವರ <ref>{{Cite web|url=https://ahmedabadmirror.indiatimes.com/ahmedabad/others/another-feather-in-cap-for-adani-foundation/articleshow/71301165.cms|title=Another feather in cap for Adani foundation|website=Ahmedabad Mirror}}</ref> ಮತ್ತು ಸುರ್ಗುಜಾ <ref>{{Cite web|url=https://indiacsr.in/dr-priti-adani-fronts-adani-vidya-mandir-surguja-chhattisgarh-educate-underprivileged/|title=Dr. Priti Adani fronts Adani Vidya Mandir at Surguja, Chhattisgarh to educate the underprivileged|date=28 February 2018}}</ref> ನ ೩ ವಿಭಿನ್ನ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ವಿದ್ಯಾ ಮಂದಿರ ಎಂಬ ಉಚಿತ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದಿಂದ ಧನಸಹಾಯ ಪಡೆದ ಇತರ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ಡಿಎವಿ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಸ್ಕೂಲ್, ಅದಾನಿ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ನವಚೇತನ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಸೇರಿವೆ. ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವು ೬೦೦ ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಲವಾಡಿಗಳ ಮೂಲಕ ೧,೦೦೦,೦೦೦ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://exclusivenews.co.in/adani-vidya-mandir-school-ahmedabad-becomes-the-first-cost-free-school-in-india-to-get-nabet-accredited-school-certificate/|title=Adani Vidya Mandir School, Ahmedabad becomes the first cost-free school in India to get NABET Accredited School certificate|date=3 April 2019|access-date=12 ನವೆಂಬರ್ 2022|archive-date=28 ಜುಲೈ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210728070214/https://exclusivenews.co.in/adani-vidya-mandir-school-ahmedabad-becomes-the-first-cost-free-school-in-india-to-get-nabet-accredited-school-certificate/|url-status=dead}}</ref> ಗುಜರಾತ್ ಅದಾನಿ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸಸ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಜಿಕೆ ಜನರಲ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯು ಭುಜ್‌ನಲ್ಲಿ ೭೫೦ ಹಾಸಿಗೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/rajkot/First-batch-of-Bhuj-Medical-college-commences/articleshow/4904224.cms|title=First batch of Bhuj Medical college commences &#124; Rajkot News - Times of India|website=The Times of India}}</ref> ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವು ಬಾಡ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾಮಗಾರಿಗಳನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.daijiworld.com/news/newsDisplay.aspx?newsID=626465|title=Udupi: Adani Foundation CSR - Development works worth Rs 30.50 lac unveiled in Bada GP|website=daijiworld.com}}</ref> ಅದಾನಿ ಫೌಂಡೇಶನ್ ೪೨ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ೪,೦೦೦ ಎಕರೆ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕಿ ತೀವ್ರಗೊಳಿಸುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದೆ ಮತ್ತು ೨,೦೫೦ ರೈತರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://ahmedabadmirror.indiatimes.com/others/specials/art-of-giving/articleshow/58433385.cms|title=Art of Giving|website=Ahmedabad Mirror}}</ref> ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಫೌಂಡೇಶನ್ {{INRConvert|100|c|lk=|year=2020}} ಕೋವಿಡ್-೧೯ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಪಿಎಮ್ ಕೇರ್ಸ್ ನಿಧಿಗೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatvnews.com/business/news-coronavirus-gautam-adani-donation-rs-1000-crore-pm-fund-602679|title=Gautam Adani gives Rs 100 crore to PM Fund to fight coronavirus|last=Joshi|first=Manas|date=29 March 2020|website=www.indiatvnews.com|language=en|access-date=1 April 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiagazette.com/news/264473036/covid-19-adani-foundation-contributes-rs-100-cr-to-pm-cares-fund|title=COVID-19: Adani Foundation contributes Rs. 100 Cr to PM-CARES fund|website=India Gazette|language=en|access-date=1 April 2020|archive-date=13 ಮಾರ್ಚ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220313111432/https://www.indiagazette.com/news/264473036/covid-19-adani-foundation-contributes-rs-100-cr-to-pm-cares-fund|url-status=dead}}</ref> ಫೌಂಡೇಶನ್ ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿಗೆ {{INRConvert|5|c|lk=|year=2020}} ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿಗೆ {{INRConvert|1|c|lk=|year=2020}} ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/company/corporate-trends/billionaire-gautam-adani-commits-to-support-fight-against-coronavirus/articleshow/74983932.cms|title=Billionaire Gautam Adani commits to support fight against coronavirus|date=4 April 2020|work=The Economic Times|access-date=10 April 2020}}</ref> ಅದಾನಿ ಸಮೂಹದ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು [[ಕೋವಿಡ್-೧೯|ಕೋವಿಡ್-19]] ಪರಿಹಾರ ಕ್ರಮಗಳಿಗಾಗಿ ಅದಾನಿ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ಗೆ {{INRConvert|4|c|lk=|year=2020}} ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/ahmedabad/adani-employees-contribute-rs-4-crore-to-pm-fund/articleshow/74975161.cms|title=Ahmedabad: Gautam Adani employees contribute Rs 4 crore to PM fund|date=4 April 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=10 April 2020}}</ref> ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ [[ಕೋವಿಡ್-೧೯]] ವ್ಯಾಕ್ಸಿನೇಷನ್‌ಗಾಗಿ ನೌಕರರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮಾಡಿದ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಮರುಪಾವತಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/adani-group-to-reimburse-covid-vaccination-charges-to-employees-11616299865627.html|title=Adani Group to reimburse Covid vaccination charges to employees|last=Staff Writer|date=2021-03-21|website=mint|language=en|access-date=2021-04-26}}</ref> ಮೇ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ತರಂಗ [[ಕೋವಿಡ್-೧೯]] ಅನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ವೈದ್ಯಕೀಯ ದರ್ಜೆಯ ದ್ರವ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಸಾಗಿಸಲು [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]], ಸಿಂಗಾಪುರ್, [[ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ]], [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಅರಬ್ ಎಮಿರೇಟ್ಸ್|ಯುಎಇ]] ಮತ್ತು [[ತೈವಾನ್|ತೈವಾನ್‌ನ]] ತಯಾರಕರಿಂದ ೪೮ ಕ್ರಯೋಜೆನಿಕ್ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/adani-group-deploys-resources-for-covid-fight-procures-48-oxygen-carrying-tanks/2248324/|title=Adani Group deploys resources for Covid fight, procures 48 oxygen carrying tanks|date=2021-05-08|website=The Financial Express|language=en-US|access-date=2021-07-01}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.msn.com/en-in/money/topstories/from-amazon-to-tata-reliance-to-vedanta-industry-steps-up-to-combat-covid-19-pandemic/ar-BB1gx932?li=AAgfW3S&srcref=rss|title=From Amazon to Tata, Reliance to Vedanta, industry steps up to combat COVID-19 pandemic|website=www.msn.com|access-date=2021-07-01}}</ref> ಜೂನ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ೬೦,೦೦೦ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್$೭.೭ ಬಿಲಿಯನ್) ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಲು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.adani.com/Newsroom/Media-Release/The-Adani-Family-Commits-Rs-60000-Cr-To-Charity|title=The Adani Family Commits Rs 60000 Cr To Charity|website=www.adani.com|access-date=2022-06-23}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-06-23/adani-richest-asian-pledges-7-7-billion-for-social-causes|title=Richest Asian Adani Pledges $7.7 Billion for Social Causes|website=www.bloomberg.com|access-date=2022-06-23}}</ref> "ನಮ್ಮ ತಂದೆಯ ೧೦೦ ನೇ ಜನ್ಮದಿನ ಮತ್ತು ನನ್ನ ೬೦ ನೇ ಜನ್ಮದಿನದಂದು, ಅದಾನಿ ಕುಟುಂಬವು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಆರೋಗ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯ-ದೇವ್‌ಗಾಗಿ ೬೦,೦೦೦ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಲು ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ. ಸಮಾನವಾದ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ಭಾರತವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಕೊಡುಗೆ." ~ಗೌತಮ್ ಅದಾನಿ ಅಧಿಕೃತ ಟ್ವಿಟರ್.<ref>{{Cite web|url=https://twitter.com/gautam_adani/status/1539947148199964673?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1539947148199964673%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fd-2583447329767622887.ampproject.net%2F2206101637000%2Fframe.html|title=Adani Tweet|website=www.twitter.com|access-date=2022-06-23}}</ref> == ಕ್ರೀಡೆ == [[ಚಿತ್ರ:Adani_Arena_Rockhampton.jpg|thumb|ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ರಾಕ್‌ಹ್ಯಾಂಪ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅದಾನಿ ಅರೆನಾ]]   ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [[೨೦೧೬ ಬೇಸಿಗೆ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್|ರಿಯೊ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ಗೆ]] ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲು ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ''ಗರ್ವ್ ಹೈ ('' <span>ನಾವು ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತೇವೆ</span> ). ಕ್ರೀಡೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ೨೦೨೦ ಟೋಕಿಯೊ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್, ೨೦೨೨ ಏಷ್ಯನ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಮತ್ತು [[ಕಾಮನ್‍ವೆಲ್ತ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟ|ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳಿಗೆ]] ಅಥ್ಲೀಟ್‌ಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಲು ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ಇದನ್ನು ಮರು-ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಬಿಲ್ಲುಗಾರಿಕೆ, ಶೂಟಿಂಗ್, ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ಸ್, ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಕುಸ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ''ಗರ್ವ್ ಹೈ'' ಪೈಲಟ್ ಯೋಜನೆಯ ಫಲಾನುಭವಿಗಳು [[ಅಂಕಿತಾ ರೈನಾ]] (ಟೆನ್ನಿಸ್), ಪಿಂಕಿ ಜಾಂಗ್ರಾ (ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್), ಶಿವ ಥಾಪಾ (ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್), ಖುಷ್ಬೀರ್ ಕೌರ್ (ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ಸ್), ಇಂದರ್ಜೀತ್ ಸಿಂಗ್ (ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ಸ್), ಮನ್ದೀಪ್ ಜಾಂಗ್ರಾ (ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್), ಮಲೈಕಾ ಗೋಯೆಲ್ (ಶೂಟಿಂಗ್) ), ದೀಪಕ್ ಪುನಿಯಾ (ಕುಸ್ತಿ), ಕೆಟಿ ಇರ್ಫಾನ್ (ರೇಸ್‌ವಾಕಿಂಗ್) ಮತ್ತು ಸಂಜೀವನಿ ಜಾಧವ್ (ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ಸ್).<ref>{{Cite web|url=https://www.thequint.com/news/hot-news/adani-group-announces-training-aid-for-hidden-sports-talents|title=Adani Group announces training aid for hidden sports talents|date=27 June 2019|website=The Quint}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://sportstar.thehindu.com/other-sports/adani-group-garv-hai-project-sports-grooming-training-india/article28246243.ece|title=Adani Group launches Garv Hai project to groom potential medallists|work=Sportstar|access-date=2 July 2021|language=en}}</ref> [[ಪ್ರೊ ಕಬಡ್ಡಿ|ಪ್ರೊ ಕಬಡ್ಡಿ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಅದಾನಿ ಗುಂಪು ಗುಜರಾತ್ ಜೈಂಟ್ಸ್ ತಂಡವನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.gujaratgiants.com/about-gujarat-giants|title=Gujarat Giants About|work=Gujarat Giants|language=en|access-date=12 ನವೆಂಬರ್ 2022|archive-date=26 ಆಗಸ್ಟ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220826050656/https://www.gujaratgiants.com/about-gujarat-giants|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತೊಂದು ಉಪಕ್ರಮವೆಂದರೆ ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದ ಸರ್ಗುಜಾ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿ. ಇದುವರೆಗೆ ಸುರ್ಗುಜಾದಿಂದ ೧೧ ಆಟಗಾರರು ಭಾರತೀಯ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ತಂಡಕ್ಕೆ ಆಡಲು ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news|url=https://sportstar.thehindu.com/other-sports/adani-group-garv-hai-project-sports-grooming-training-india/article28246243.ece|title=Adani Group launches Garv Hai project to groom potential medallists|work=Sportstar|access-date=2 July 2021|language=en}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://sportstar.thehindu.com/other-sports/adani-group-garv-hai-project-sports-grooming-training-india/article28246243.ece "Adani Group launches Garv Hai project to groom potential medallists"]. </cite></ref> ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ರಾಕ್‌ಹ್ಯಾಂಪ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹೆಗ್ವಾಲ್ಡ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ (ಈಗ ಅದಾನಿ ಅರೆನಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ).<ref>{{Cite news|url=https://www.themorningbulletin.com.au/news/goodbye-hegvold-stadium-hello-adani-arena/3712737|title=Goodbye Hegvold Stadium, hello Adani Arena|work=The Morning Bulletin|access-date=22 July 2021|archive-date=22 ಆಗಸ್ಟ್ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190822062416/https://www.themorningbulletin.com.au/news/goodbye-hegvold-stadium-hello-adani-arena/3712737/|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತು ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಸ್ಟೇಡಿಯಂನ ಪೆವಿಲಿಯನ್ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸುವ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-02-25/india-cricket-arena-that-hosted-trump-named-after-narendra-modi|title=World's Biggest Cricket Arena That Hosted Trump Is Renamed After Modi|work=Bloomberg|access-date=22 July 2021}}</ref> ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಯುಎಇಯ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಲೀಗ್ ಟಿ೨೦ ನಲ್ಲಿ ಗಲ್ಫ್ ಜೈಂಟ್ಸ್ ತಂಡವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://emiratescricket.com/news-detail/OyLkQWjnegZ6dwZ1p0GD|title=Adani Group makes landmark foray into franchise cricket acquiring rights to a franchise in UAE's flagship T20 league|work=Emirates cricket|access-date=16 May 2022}}</ref> ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಲೆಜೆಂಡ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಫ್ರಾಂಚೈಸಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/companies/news/adani-gmr-buy-franchises-in-legends-league-cricket-11661413452291.html|title=Adani Group acquires franchise in Legends League Cricket|work=livemint|access-date=25 Aug 2022}}</ref>  == ವಿವಾದಗಳು == === ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ === [[ಚಿತ್ರ:Adani's_Abbot_Point_coal_spill_photos_(33962498356).jpg|thumb|೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಡೆಬ್ಬಿ ಚಂಡಮಾರುತದ ನಂತರ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಅಬಾಟ್ ಪಾಯಿಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಸೋರಿಕೆ.]] ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಒಂದು ಭಾಗದ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. [[ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌|ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ]] ಗೆಲಿಲೀ ಬೇಸಿನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ಮೈಕಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ರೈಲು ಯೋಜನೆ ( ಕಾರ್ಮೈಕಲ್ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿ ) $೨೧.೫ ಶತಕೋಟಿ <ref>ADANI, [http://www.adaniaustralia.com.au/pdf_details.php?pid=63 "Description of the mine project" by the Adani, PDF, 110 pages] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150316183555/http://www.adaniaustralia.com.au/pdf_details.php?pid=63 |date=16 ಮಾರ್ಚ್ 2015 }} (version projecting a 90-year exploitation)</ref> ಗೆ (ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆ, ಅಂದರೆ ೬೦ ವರ್ಷಗಳು). ಈ ಗಣಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದರ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ೧೦ ಆಗಿರುತ್ತದೆ ಉಷ್ಣ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನ ಎಮ್‌ಟಿ.<ref>{{Cite web|url=https://www.bravus.com.au/carmichael-mine/|title=Carmichael Mine {{!}} Bravus Mining & Resources|website=Carmichael Mine {{!}} Bravus Mining & Resources|language=en|access-date=2021-05-18|archive-date=25 ಮಾರ್ಚ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220325025450/https://www.bravus.com.au/carmichael-mine/|url-status=dead}}</ref> ಈ ಯೋಜನೆಯು {{Convert|35,000|ha}} ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಕೆಲವು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ಹಣಕಾಸು ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದವು.<ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/environment/2014/nov/18/carmichael-mine-environmental-impact-unknown-for-years|title=Carmichael mine: environmental impact will be unknown for years|last=Milman|first=Oliver|date=17 November 2014}}</ref> ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾವು ಕಾರ್ಮೈಕಲ್ ಯೋಜನೆಯು ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಂದ ೧೦೦% ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸಲಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/pti-stories/adani-s-carmichael-mine-rail-project-to-be-financed-through-group-s-resources-118112900349_1.html|title=Adani's Carmichael mine, rail project to be financed through group's resources|date=2018-11-29|work=Business Standard India|access-date=2021-05-18|agency=Press Trust of India}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ, ಯೋಜನೆಯು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಅದರ ಅಂತಿಮ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಗಣಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.statedevelopment.qld.gov.au/coordinator-general/assessments-and-approvals/coordinated-projects/completed-projects/carmichael-coal-mine-and-rail-project.html|title=Carmichael Coal Mine and Rail Project|date=12 November 2020|website=statedevelopment.qld.gov.au}}</ref> ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಶನ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಎರಡು ಬಾರಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಫೆಡರಲ್ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಿತು. ಒಮ್ಮೆ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಒಮ್ಮೆ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ (ಇನ್ನೂ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೦ ರಂತೆ ), [[ಅಂತರ್ಜಲ]] ಮತ್ತು ದೇಶದ ಜಲಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಮೈಕಲ್ ಗಣಿಯ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅದರ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಮತ್ತು ''ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯಿದೆ ೧೯೯೯'' ರ ಆಪಾದಿತ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.acf.org.au/acf_challenges_morrison_govt_decision_to_not_apply_water_trigger_to_adani_pipeline|title=ACF challenges Morrison Government decision to not apply water trigger to Adani pipeline|date=16 March 2020|website=Australian Conservation Foundation|access-date=31 August 2020|archive-date=15 ಮಾರ್ಚ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220315190040/https://www.acf.org.au/acf_challenges_morrison_govt_decision_to_not_apply_water_trigger_to_adani_pipeline|url-status=dead}}</ref> ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಮೈನಿಂಗ್ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಬ್ರಾವಸ್ ಮೈನಿಂಗ್ ಮತ್ತು ರಿಸೋರ್ಸಸ್ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.abc.net.au/news/2020-11-05/adani-changes-name-to-barvus-mining-and-resources/12851592|title=Adani Mining changes name to Bravus in Australia|last=Philpott|first=Meech|date=2020-11-05|work=ABC News|access-date=2022-09-19|language=en-AU}}</ref> ೨೯ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಂದು, ಕಾರ್ಮೈಕಲ್ ಗಣಿಯಿಂದ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನ ಮೊದಲ ಸಾಗಣೆಯನ್ನು ಬೋವೆನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ತರ ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ರಫ್ತು ಟರ್ಮಿನಲ್‌ನಲ್ಲಿ (ಎನ್‌ಕ್ಯೂ‌ಎಕ್ಸ್‌ಟಿ) ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಬ್ರಾವಸ್ ಘೋಷಿಸಿದಂತೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=https://www.bravus.com.au/carmichael-s-first-export-ready-to-sail-yzj7r4/ |title=''Carmichael's first export ready to sail'' |access-date=12 ನವೆಂಬರ್ 2022 |archive-date=2 ಜನವರಿ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220102083113/https://www.bravus.com.au/carmichael-s-first-export-ready-to-sail-yzj7r4/ |url-status=dead }}</ref> === ತೆರಿಗೆ ವಂಚನೆ === ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೭, ೨೦೧೦ ರಂದು, [[ಕೇಂದ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ದಳ|ಕೇಂದ್ರೀಯ ತನಿಖಾ]] ದಳವು ₹೮೦ ಲಕ್ಷದ ಕಸ್ಟಮ್ ಸುಂಕವನ್ನು ವಂಚಿಸಿದ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕ ರಾಜೇಶ್ ಅದಾನಿಯನ್ನು ಬಂಧಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/Adani-Enterprises-MD-arrested-for-custom-duty-evasion/articleshow/5623927.cms|title=Adani Enterprises MD arrested for custom duty evasion – Times of India ►|website=The Times of India|access-date=7 April 2019}}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಕಂಪನಿಯ ಪುಸ್ತಕಗಳಿಂದ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಹಣವನ್ನು ವಿದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಅದಾನಿ [[ಕುಟುಂಬ]] ತೆರಿಗೆ ಸ್ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ತಿರುಗಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಭಾರತೀಯ ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಆರೋಪಿಸಿದೆ. ಹಣವನ್ನು ಬೇರೆಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸಲು ದುಬೈ ಶೆಲ್ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಅದಾನಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/business/2018/feb/22/adani-mining-giant-facing-renewed-claims-of-600m-in-india|title=Adani mining giant facing renewed claims of $600m fraud in India|last=Safi|first=Michael|date=21 February 2018|website=the Guardian|language=en|access-date=25 June 2018}}</ref> ದಿ ''[[ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್|ಗಾರ್ಡಿಯನ್‌ನಿಂದ]]'' $೨೩೫ ಮಿಲಿಯನ್ ತಿರುವುಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.scribd.com/document/356317230/Adani-document|title=Adani document|website=Scribd|language=en|access-date=25 June 2018}}</ref> ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ, ಡೈರೆಕ್ಟರೇಟ್ ಆಫ್ ರೆವೆನ್ಯೂ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ [[ಭಾರತ|ಭಾರತದಿಂದ]] [[ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ]] ಮತ್ತು ದುಬೈ ಮೂಲಕ ಸಂಕೀರ್ಣ ಹಣದ ಹಾದಿಯನ್ನು ಮ್ಯಾಪ್ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ [[ಗೌತಮ್ ಅದಾನಿ|ಗೌತಮ್ ಅದಾನಿಯವರ]] ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ ವಿನೋದ್ ಶಾಂತಿಲಾಲ್ ಅದಾನಿ ಒಡೆತನದ [[ಮಾರಿಷಸ್|ಮಾರಿಷಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ]] ಕಡಲಾಚೆಯ ಕಂಪನಿಗೆ ಮ್ಯಾಪ್ ಮಾಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2017/aug/16/adani-mining-giant-faces-financial-claims-as-it-bids-for-australian-coal-loan|title=Adani mining giant faces financial fraud claims as it bids for Australian coal loan|last=Safi|first=Michael|date=15 August 2017|website=[[The Guardian]]|language=en|access-date=25 June 2018}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[ಗುಜರಾತ್]] ಅದಾನಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ [[ವಿಜ್ಞಾನ]] ಸಂಸ್ಥೆ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{url|www.adani.com}} [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಇ-ಲರ್ನಿಂಗ್‍ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೇಖನ]] re3f1wjxwgqqr5c5qkzalahpjfwbcxm 0 146887 1306230 1292628 2025-06-07T03:00:55Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306230 wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian multinational holding company}} {{Use Indian English|date= April 2021}} {{Use dmy dates|date= April 2021}} {{Infobox company | name = ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Adani logo 2012.svg | logo_size = 200px | logo_caption = ಒಳ್ಳೆಯತನದೊಂದಿಗೆ ಬೆಳವಣಿಗೆ | caption = | image = | image_caption = | type = ಪಬ್ಲಿಕ್ | traded_as = {{plainlist| *{{BSE|512599}} *{{NSE|ADANIENT}} *[[NIFTY 50|NSE NIFTY 50 Constituent]]}} | ISIN = INE423A01024 | genre = | fate = | predecessor = | successor = | foundation = {{start date and age|df=yes|2 March 1993}} | founder = ಗೌತಮ್ ಅದಾನಿ | defunct = | location_city = ಶಾಂತಿಗ್ರಾಮ್, ಖೋಡಿಯಾರ್, [[ಅಹ್ಮದಾಬಾದ್|ಅಹಮದಾಬಾದ್]], [[ಗುಜರಾತ್]] | location_country = ಭಾರತ | location = | locations = | area_served = ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ | key_people = ಗೌತಮ್ ಅದಾನಿ (ಅಧ್ಯಕ್ಷ) <br> ರಾಜೇಶ್ ಅದಾನಿ (ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕ) <br> ಪ್ರಣವ್ ಅದಾನಿ (ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ದೇಶಕ) <br> ವಿನಯ್ ಪ್ರಕಾಶ್ (ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ದೇಶಕ) | revenue = {{increase}} {{INRConvert|70432|c}} (FY 2022)<ref>{{cite news |title=Q4 FY22 Financials |url=https://www.adanienterprises.com/-/media/Project/Enterprises/Investors/Investor-Downloads/Financial/AELOUTCOME03052022.pdf |access-date=23 May 2022 |work=Adani Enterprises}}</ref> | net_income = {{increase}} {{INRConvert|1233|c}} (FY 2022) | assets = {{increase}} {{INRConvert|101760|c}} (FY 2022) | equity = {{increase}} {{INRConvert|26928|c}} (FY 2022) | services = {{hlist| ಗಣಿಗಾರಿಕೆ | ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು | ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ ||ರಸ್ತೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ | ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ | ಡೇಟಾ ಸೆಂಟರ್‌ಗಳು | ನೀರಿನ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ |ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ |ರಕ್ಷಣಾ ಉದ್ಯಮ | ರೈಲ್ವೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ನಿರ್ವಾಹಕ | ಬಂಕರಿಂಗ್ | ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ ಪರಿಶೋಧನೆ}} | products = | parent = ಅದಾನಿ ಗುಂಪು | divisions = | subsid = See [[#Subsidiaries|list]] | homepage = {{url|www.adanienterprises.com}} | footnotes = | intl = }}   '''ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' ಭಾರತೀಯ [[ಮಲ್ಟಿನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್|ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ]] ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾದ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್ ಕಂಪನಿ ಮತ್ತು [[ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್|ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್‌ನ]] ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಇದು [[ಅಹ್ಮದಾಬಾದ್|ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು]] ಮತ್ತು [[ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು|ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರಿನ]] ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅದರ ವಿವಿಧ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ, ಇದು [[ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು]], ಖಾದ್ಯ ತೈಲಗಳು, ರಸ್ತೆ, ರೈಲು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಡೇಟಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ಸೌರ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ೨೦೨೨–೨೩ರಲ್ಲಿ $೨೦ ಬಿಲಿಯನ್ ಆದಾಯವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಕಂಪನಿಯು ಅದಾನಿ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ೧೯೯೩ ರಲ್ಲಿ ಸಂಘಟಿತವಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/company/adani-enterp-4244/information/company-history#:~:text=Adani%20Enterprises%20Ltd%20was%20incorporated,status%20in%20the%20year%201993.&text=The%20company%20introduced%20new%20products,Seeds%20Sorghum%20and%20Barley%20etc|title=Adani Enterprises Ltd.|work=Business Standard India|access-date=2021-07-20}}</ref> ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗುಂಪಿನ ಸಮಗ್ರ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆ, ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ವ್ಯವಹಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/markets/adani-enterprises-now-2nd-most-valuable-adani-group-firm-up-30-in-a-week-121060400609_1.html|title=Adani Enterprises becomes second-most valuable Adani Group firm|date=2021-06-04|work=Business Standard India|access-date=2021-07-20}}</ref> [[ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್|ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್‌ನ]] ಹೊಸ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಸ್ವಯಂ-ಸಮರ್ಥವಾಗುವವರೆಗೆ ಆಂತರಿಕ ಇನ್‌ಕ್ಯುಬೇಟರ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಇದರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.careratings.com/upload/CompanyFiles/PR/Adani%20Enterprises%20Limited-09-30-2020.pdf|title=Adani Enterprises Limited - CARE Ratings Analyst Report|date=30 September 2020|work=CARE Ratings|access-date=20 July 2021}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=gsiSDwAAQBAJ&q=Adani+Enterprises&pg=PA1|title=Cases in Strategic Management: A Flexibility Perspective|last=Dhir|first=Sanjay|last2=Sushil|date=2019-04-16|publisher=Springer|isbn=978-981-13-7064-9|language=en}}</ref> ಅದರ ವಿವಿಧ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ, ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಖಾದ್ಯ ತೈಲಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಆಹಾರಗಳು,<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/adani-wilmar-sees-food-business-growing-3x-over-oils-in-next-five-years/article33170588.ece|title=Adani Wilmar sees food business growing 3x over oils in next five years|last=Vora|first=Rutam|work=Business Line|access-date=5 June 2021|language=en}}</ref> ಸೌರ ಪಿವಿ ಉತ್ಪಾದನೆ,<ref>{{Cite news|url=https://www.indiainfoline.com/article/news-top-story/adani-green-arm-transfers-74-stake-held-in-mundra-solar-energy-to-adani-enterprises-121052400237_1.html|title=Adani Green arm transfers 74% stake held in Mundra Solar Energy to Adani Enterprises|work=India Infoline|access-date=1 June 2021}}</ref> ರಸ್ತೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ,<ref name="loa_nhai">{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/news-cm/adani-enterprises-road-biz-receives-loa-from-nhai-121031900520_1.html|title=Adani Enterprises road biz receives LoA from NHAI|date=19 March 2021|work=Business Standard India|access-date=6 July 2021}}</ref> ನೀರಿನ [[ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ]],<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/news-cm/adani-enterprises-incorporates-subsidiary-prayagraj-water-118122700425_1.html|title=Adani Enterprises incorporates subsidiary - Prayagraj Water|date=2018-12-27|work=Business Standard India|access-date=1 June 2021}}</ref> ದತ್ತಾಂಶ ಕೇಂದ್ರಗಳು,<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/adani-group-data-centre-bengal-silicon-valley-new-town-kolkata-1959113-2022-06-06|title=Adani Group to set up hyper-scale data centre at Bengal Silicon Valley|last=Kundu|first=Indrajit|date=June 6, 2022|website=India Today|language=en|access-date=2022-06-09}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/companies/news/adani-enterprises-edgeconnex-form-new-data-center-jv-adaniconnex-11614052245227.html|title=Adani Enterprises, EdgeConneX form new data center JV, AdaniConneX|date=2021-02-23|work=mint|access-date=1 June 2021|language=en}}</ref> ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆ,<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Companies/FLrzHPxTLdCJdwjWPihI5K/Adani-in-slow-strategic-bid-to-stay-ahead-in-agriculture.html|title=Adani in slow, strategic bid to stay ahead in agriculture|last=Singh|first=Ruchira|date=2015-01-21|work=mint|access-date=1 June 2021|language=en}}</ref> ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಏರೋಸ್ಪೇಸ್,<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/news-cm/adani-enterprises-gains-as-airbus-adani-defence-sign-mou-120020700337_1.html|title=Adani Enterprises gains as Airbus, Adani Defence sign MoU|date=2020-02-07|work=Business Standard India|access-date=1 June 2021}}</ref> ಬಂಕರ್‌ಗಳು,<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Companies/HBjJhxDsT7rOB4UYHRCjcI/Adani-Enterprises-plans-shipfuelling-business-expansion.html|title=Adani Enterprises plans ship-fuelling business expansion|last=Sood|first=Jyotika|date=28 February 2017|work=mint|access-date=7 June 2021|last2=Bhaskar|first2=Utpal|language=en}}</ref> [[ರೈಲು]] ಮತ್ತು [[ಮೆಟ್ರೋ ರೈಲು|ಮೆಟ್ರೋ]] ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ,<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/transportation/railways/adani-enterprises-sets-up-new-arm-for-metro-rail-business/articleshow/71634876.cms|title=Adani Enterprises sets up new arm for metro rail business|last=Prasad|first=Rachita|date=17 October 2019|work=The Economic Times|access-date=8 June 2021}}</ref> [[ಎಣ್ಣೆ|ತೈಲ]] ಪರಿಶೋಧನೆ,<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/industry/energy/adani-welspun-finds-gas-in-mumbai-offshore-s-tapti-daman-sector-11615782567464.html|title=Adani Welspun finds gas in offshore Mumbai|work=Mint|access-date=21 June 2021}}</ref> ಪೆಟ್ರೋಕೆಮಿಕಲ್ಸ್,<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/company/corporate-trends/adani-enterprises-incorporates-wholly-owned-arm-mundra-petrochem-limited/articleshow/82164822.cms|title=Adani Enterprises incorporates wholly-owned arm Mundra Petrochem Limited|work=The Economic Times|access-date=2 July 2021}}</ref> [[ಸಿಮೆಂಟ್]],<ref name="moneycontrol.com">{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/adani-enterprises-incorporates-new-subsidiary-for-cement-business-7026321.html|title=Adani Enterprises Incorporates New Subsidiary For Cement Business|website=Moneycontrol|access-date=2021-06-18}}</ref> ಮತ್ತು [[ಮಾಧ್ಯಮ|ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮ]].<ref>{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/business/companies/adani-enterprises-sets-up-wholly-owned-subsidiary-called-amg-media-networks-7890149/|title=Adani Enterprises sets up wholly-owned subsidiary called AMG Media Networks|date=28 April 2022|work=The Indian Express|access-date=15 May 2022|language=en}}</ref> == ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳು == ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನ ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಜಂಟಿ-ನಿಯಂತ್ರಿತ ಕಂಪನಿಗಳು ಸೇರಿವೆ: === ಅದಾನಿ ಅಗ್ರಿ ಫ್ರೆಶ್ === ಅದಾನಿ ಅಗ್ರಿ ಫ್ರೆಶ್ [[ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ|ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ]] ರೈತರು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಸೇಬುಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ಪ್ಯಾಕೇಜಿಂಗ್, ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು "ಫಾರ್ಮ್ ಪಿಕ್" ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/cons-products/food/adani-agri-fresh-procures-2500-tonnes-of-apples-from-farmers/articleshow/85765014.cms|title=Adani Agri Fresh procures 2,500 tonnes of apples from farmers|work=The Economic Times|access-date=15 May 2022}}</ref> ಬೇರೆ ದೇಶಗಳಿಂದಲೂ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಭಾರತೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://ageconsearch.umn.edu/bitstream/144676/2/20120018.pdf|title=Supply Chain Re-engineering in the Fresh Produce Industry: A Case Study of Adani Agrifresh|work=IFAMA|access-date=15 May 2022}}</ref> === ಅದಾನಿ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ === ಅದಾನಿ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ [[ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ]] ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿರುವ ನವಿ [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮುಂಬೈ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏರ್ಪೋರ್ಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಎಮ್‌ಐಎ‌ಎಲ್) ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಕಂಪನಿಯು ಅಹಮದಾಬಾದ್, ಗುವಾಹಟಿ, [[ಜೈಪುರ]], [[ಲಕ್ನೋ]], [[ಮಂಗಳೂರು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಮಂಗಳೂರು]] ಮತ್ತು ತಿರುವನಂತಪುರಂ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ೫೦ ವರ್ಷಗಳ ಗುತ್ತಿಗೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಜನವರಿ ೨೦೨೧ ರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಎಲ್ಲಾ ಆರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ೫೦ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. === ಅದಾನಿ ಸಿಮೆಂಟ್ === ಅದಾನಿ ಸಿಮೆಂಟ್ ಅಥವಾ ಅದಾನಿ ಸಿಮೆಂಟ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಎಸಿಐಎಲ್) [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಗುಜರಾತ್]] ಮೂಲದ ಸಿಮೆಂಟ್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಜೂನ್,<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/adani-enterprises-incorporates-new-subsidiary-for-cement-business-7026321.html|title=Adani Enterprises Incorporates New Subsidiary For Cement Business|website=Moneycontrol|access-date=2021-06-18}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.moneycontrol.com/news/business/adani-enterprises-incorporates-new-subsidiary-for-cement-business-7026321.html "Adani Enterprises Incorporates New Subsidiary For Cement Business"]. </cite></ref> ೨೦೨೧ ರಂದು ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಸಂಯೋಜಿಸಿತು. ಅದಾನಿ ಸಿಮೆಂಟ್ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ವ್ಯಾಪಾರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/adani-enterprises-forms-subsidiary-to-foray-into-cement-business-121061200776_1.html|title=Adani Enterprises forms subsidiary to foray into cement business|date=2021-06-12|work=Business Standard India|access-date=2021-06-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.businesstoday.in/current/economy-politics/adani-group-enters-cement-business-incorporates-adani-cement-industries/story/441513.html|title=Adani Group enters cement business, incorporates Adani Cement Industries|website=www.businesstoday.in|access-date=2021-06-18}}</ref> ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ|ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ]] ಸಿಮೆಂಟ್ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ ಎಂದು ಜೂನ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ವಾರ್ಷಿಕ 5 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್‌ಗಳ ಆರಂಭಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅಂದಾಜು ₹೯೦೦-೧,೦೦೦ ಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/adani-enterprises-plans-5-mtpa-cement-plant-in-maharashtra/article34836749.ece|title=Adani Enterprises plans 5-MTPA cement plant in Maharashtra|last=Vora|first=Rutam|website=@businessline|language=en|access-date=2021-06-18}}</ref> ಗ್ರೂಪ್ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ೧೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್‌ಗಳಷ್ಟು ಲಖ್‌ಪತ್ ಸಿಮೆಂಟ್ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ನಂತರ ಆ ಸ್ಥಾವರದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಿತು. === ಅದಾನಿಕಾನೆಎಕ್ಸ್ === [[ಚೆನ್ನೈ]], [[ನವೀ ಮುಂಬಯಿ|ನವಿ ಮುಂಬೈ]], ನೋಯ್ಡಾ, [[ವಿಶಾಖಪಟ್ನಂ|ವಿಶಾಖಪಟ್ಟಣಂ]] ಮತ್ತು [[ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ತೆಲಂಗಾಣ|ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಿಂದ]] ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೈಪರ್‌ಸ್ಕೇಲ್ ಡೇಟಾ ಸೆಂಟರ್‌ಗಳ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಎಡ್ಜ್‌ಕಾನೆಕ್ಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ೫೦:೫೦ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿ ಅದಾನಿಕಾನೆಎಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/adani-enterprises-edgeconnex-form-jv-to-develop-data-centers-in-india/2200104/|title=Adani Enterprises, EdgeConneX form JV to develop data centers in India|date=2021-02-23|website=The Financial Express|language=en-US|access-date=2021-07-20}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/tech/information-tech/adani-group-forms-equal-jv-with-us-company-to-build-data-centre-parks-in-6-indian-cities/articleshow/81165220.cms|title=Adani Group forms equal JV with US company to build data centre parks in 6 Indian cities|work=The Economic Times|access-date=2021-07-20}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/chennai/flipkart-partners-with-adani-group-for-data-centre-in-city/articleshow/82036926.cms|title=Flipkart partners with Adani Group for data centre in Chennai|last=Hariharan|first=Sindhu|date=April 13, 2021|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-07-20}}</ref> ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅದಾನಿ ಕಾನೆಕ್ಸ್ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಬೆಂಗಾಲ್ ಸಿಲಿಕಾನ್ ವ್ಯಾಲಿ <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/adani-enterprises-to-set-up-hyper-scale-data-centre-park-at-bengal-silicon-valley-report/articleshow/92045358.cms|title=adani enterprises: Adani Enterprises to set up hyper-scale data centre park at Bengal Silicon Valley: Report - Times of >{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/adani-group-data-centre-bengal-silicon-valley-new-town-kolkata-1959113-2022-06-06|title=Adani Group to set up hyper-scale data centre at Bengal Silicon Valley|last=Kundu|first=Indrajit|date=June 6, 2022|website=India Today|language=en|access-date=2022-06-09}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKundu2022">Kundu, Indrajit (6 June 2022). </cite></ref><ref>{{Cite web|url=https://www.businessinsider.in/business/corporates/news/adani-group-to-set-up-hyper-scale-data-centre-near-kolkata/articleshow/92052609.cms|title=Adani Group to set up hyper-scale data centre near Kolkata|website=Business Insider|access-date=2022-06-09|archive-date=12 ನವೆಂಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221112102813/https://www.businessinsider.in/business/corporates/news/adani-group-to-set-up-hyper-scale-data-centre-near-kolkata/articleshow/92052609.cms|url-status=dead}}</ref> === ಅದಾನಿ ಡಿಫೆನ್ಸ್ & ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ === ಇದು ಕಂಪನಿಯ ರಕ್ಷಣಾ ಉತ್ಪಾದನಾ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹರ್ಮ್ಸ್ ೯೦೦ ಯುಎವಿ <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/adani-opens-uav-facility/article25752067.ece|title=Adani opens UAV facility|date=2018-12-15|work=The Hindu|access-date=2021-07-20|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ನಂತಹ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಡ್ರೋನ್‌ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಐಡಬ್ಲ್ಯೂ‌ಐ ನೆಗೆವ್, ಟೇವರ್ ಟಿಎಆರ್-೨೧ ಮತ್ತು ಐ‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ‌ಐ ಎಸಿ‌ಇ ನಂತಹ ಸಣ್ಣ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/adani-defence-to-focus-on-small-arms-and-ammo-anti-drone-systems/articleshow/80718551.cms|title=Adani Defence to focus on small arms and ammo, anti-drone systems|last=Pubby|first=Manu|work=The Economic Times|access-date=2021-07-20}}</ref> ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ ಎಲ್ಬಿಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅದಾನಿ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ನಡುವಿನ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದ ಭಾಗವಾಗಿ, ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡ [[ತೆಲಂಗಾಣ|ತೆಲಂಗಾಣದ]] [[ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ತೆಲಂಗಾಣ|ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ]] [[ಯುಏವಿ|ಮಾನವರಹಿತ ವೈಮಾನಿಕ ವಾಹನಗಳ]] ಉತ್ಪಾದನಾ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/hyderabad-adding-muscle-to-indias-armed-forces/articleshow/78474137.cms|title=Hyderabad adding muscle to India's armed forces {{!}} India News - Times of India|last=Rao|first=Ch Sushil|last2=Bharadwaj|first2=Swati|website=The Times of India|language=en|access-date=2021-07-20|last3=Rathor|first3=Swati}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Technology/EXlKtDL4Vo2aqQr8lLIjkK/Adani-Elbit-Unamanned-Aerial-Vehicles-complex-inaugurated-in.html|title=Adani Elbit UAV complex inaugurated in Hyderabad|last=Lasania|first=Yunus Y.|date=2018-12-14|website=mint|language=en|access-date=2021-07-20}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಆಲ್ಫಾ ಡಿಸೈನ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದು ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಏವಿಯಾನಿಕ್ಸ್‌ನ ವಿನ್ಯಾಸ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/adani-enterprises-arm-acquires-alpha-design-technologies/article26899360.ece|title=Adani Enterprises arm acquires Alpha Design Technologies|website=@businessline|language=en|access-date=2021-07-20}}</ref> ಇದಲ್ಲದೆ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಸಂಘಟಿತವಾದ ಪಿಎಲ್‌ಆರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನಲ್ಲಿ ೫೧ ಪ್ರತಿಶತ ಪಾಲನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಾಧನಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/adani-defence-subsidiary-acquires-majority-stake-in-plr-systems-120091101525_1.html|title=Adani's defence subsidiary acquires majority stake in PLR Systems|date=2020-09-11|work=Business Standard India|access-date=2021-07-20}}</ref> ಮೇ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಅದಾನಿ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್, ಬೆಂಗಳೂರು ಮೂಲದ ಜನರಲ್ ಏರೋನಾಟಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ೫೦% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯಲು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.fortuneindia.com/amp/story/enterprise%2Fadani-buys-50-stake-in-drone-startup-general-aeronautics%2F108374|title=Adani buys 50% stake in drone startup General Aeronautics|website=Fortune India|language=en}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ಡಿಆರ್‌ಡಿ‌ಒ ಜೊತೆಗೆ ದೀರ್ಘ-ಶ್ರೇಣಿಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಬಾಂಬ್, ವಿಎಸ್‌ಎಚ್‌ಒಆರ್‌ಎ‌ಡಿ, ಯುಎವಿ ಉಡಾವಣೆಯಾದ ನಿಖರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಮ್ಯೂನಿಷನ್ (ಯುಎಲ್‌ಪಿಜಿಎಮ್) ಮತ್ತು ರುದ್ರಂ -೧ ನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.bqprime.com/business/how-adani-defence-has-scaled-up-in-the-last-five-years|title=How Adani Defence Has Scaled Up In The Last Five Years|last=Manghat|first=Sajeet|date=2022-10-19|website=BQ Prime|language=en|access-date=2022-10-19}}</ref> === ಅದಾನಿ ಮೈನಿಂಗ್ === ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಭಾರತ, ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಗಣಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು [[ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ]], [[ಚೀನಾ]] ಮತ್ತು [[ದಿಕ್ಕು|ಆಗ್ನೇಯ]] ಏಷ್ಯಾದ ಕೆಲವು ದೇಶಗಳಿಗೆ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದ [[ಉತ್ತರ]] ಕಾಲಿಮಂಟನ್‌ನ ಬುನ್ಯುನಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ೩.೯ ಉತ್ಪಾದಿಸಿತು. ಮೌಂಟ್ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು. [[ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌|ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ]] ಗೆಲಿಲೀ ಬೇಸಿನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಕಾರ್ಮೈಕಲ್ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಕಂಪನಿಯೊಂದು ಅತಿದೊಡ್ಡ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಗುಂಪು ಮಾಡಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ಗಣಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ೨೦೨೦ ರಂತೆ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಸರ್ಕಾರವು ಪರಿಸರ ಶಾಸನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸದಿರುವಿಕೆಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಸವಾಲಿನ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.acf.org.au/acf_challenges_morrison_govt_decision_to_not_apply_water_trigger_to_adani_pipeline|title=ACF challenges Morrison Government decision to not apply water trigger to Adani pipeline|date=16 March 2020|website=Australian Conservation Foundation|access-date=31 August 2020|archive-date=15 ಮಾರ್ಚ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220315190040/https://www.acf.org.au/acf_challenges_morrison_govt_decision_to_not_apply_water_trigger_to_adani_pipeline|url-status=dead}}</ref> ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಅಂಗವಾದ ಅದಾನಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾವನ್ನು [[ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್|ಬ್ರೇವಸ್ ಮೈನಿಂಗ್ ಮತ್ತು ರಿಸೋರ್ಸಸ್]] ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>[https://www.bravus.com.au/adani-launches-new-brand-for-its-mining-business-to-celebrate-10-years-in-australia/ Adani launches new brand for its mining business to celebrate 10 years in Australia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220307105918/https://www.bravus.com.au/adani-launches-new-brand-for-its-mining-business-to-celebrate-10-years-in-australia/ |date=7 ಮಾರ್ಚ್ 2022 }} Bravus Mining & Resources 5 November 2020</ref><ref>[https://www.australianmining.com.au/news/adani-australia-rebrands-to-bravus-mining-and-resources/ Adani Australia rebrands to Bravus Mining and Resources] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210805184110/https://www.australianmining.com.au/news/adani-australia-rebrands-to-bravus-mining-and-resources/ |date=5 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 }} ''Australian Mining'' 5 November 2020</ref><ref>[https://www.theguardian.com/business/2020/nov/05/crooked-not-courageous-adani-renames-australian-group-bravus-mistaking-it-for-brave Crooked not courageous: Adani renames Australian group Bravus, mistaking it for brave] ''[[The Guardian]]'' 5 November 2020</ref> ಹೊಸ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮೈಕಲ್ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.<ref>[https://www.brisbanetimes.com.au/politics/queensland/adani-on-track-for-first-carmichael-mine-coal-exports-in-2021-20200716-p55cnh.html Adani on track for first Carmichael mine coal exports in 2021] ''[[Brisbane Times]]'' 16 July 2020</ref> === ಅದಾನಿ ನ್ಯೂ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ === ಅದಾನಿ ನ್ಯೂ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅನ್ನು ಜನವರಿ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಹೊಸ ಶಕ್ತಿಯ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಕಡಿಮೆ ಇಂಗಾಲದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯಂತಹ ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ [[ಇಂಧನಕೋಶ|ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಇಂಧನ ಕೋಶಗಳು]], ಗಾಳಿ ಟರ್ಬೈನ್ಗಳು, [[ಸೌರ ಫಲಕ|ಸೌರ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ಗಳು]] ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಟರಿಗಳ ತಯಾರಿಕೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.businesstoday.in/industry/energy/story/adani-group-sets-up-subsidiary-for-new-energy-business-318400-2022-01-09|title=Adani Group sets up subsidiary for new energy business|work=Business Today|access-date=23 May 2022|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/economy/adani-group-in-pact-with-ballard-for-hydrogen-fuel-cells-in-india-8144311.html|title=Adani Group in pact with Ballard to manufacture hydrogen fuel cells in India|work=Moneycontrol|access-date=23 May 2022|language=en}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾದ [[ಅಮೊನಿಯ|ಅಮೋನಿಯಾ]], ಮೆಥನಾಲ್ ಮತ್ತು [[ಯೂರಿಯಾ|ಯೂರಿಯಾವನ್ನು]] ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/stocks/adani-enterprises-joins-adani-ports-in-nifty50-expect-etf-buying-worth-rs-1750-crore-9254141.html|title=Adani Enterprises joins Adani Ports in Nifty50; expect ETF buying worth Rs 1,750 crore|work=Moneycontrol|access-date=30 September 2022}}</ref> ಜೂನ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಟೋಟಲ್ ಎನರ್ಜಿಸ್ ಅದಾನಿ ನ್ಯೂ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ೨೫% ಪಾಲನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/markets/deals/totalenergies-buy-25-stake-adani-new-industries-ltd-part-india-hydrogen-deal-2022-06-14/|title=TotalEnergies to buy 25% stake in India's Adani New Industries in green push|last=Kar-gupta|first=Sudip|date=14 June 2022|work=Reuters|access-date=7 September 2022|last2=Verma|first2=Nidhi|language=en}}</ref> === ಅದಾನಿ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ === ಅದಾನಿ ರೋಡ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ ರಸ್ತೆಗಳು, ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು, ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಗಳು ಮತ್ತು ಟೋಲ್‌ವೇಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಕಂಪನಿಯು [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]],<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/indl-goods/svs/construction/adani-enterprises-wins-rs-1546-cr-project-from-nhai/articleshow/74575101.cms|title=Adani Enterprises wins Rs 1,546-cr project from NHAI|work=The Economic Times|access-date=8 January 2022}}</ref> [[ಛತ್ತೀಸ್‌ಘಡ್|ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ]],<ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/business/2018/apr/04/adani-forays-into-road-infrastructure-wins-rs-1140-crore-highway-project-in-chhattisgarh-1796985.html|title=Adani forays into road infrastructure, wins Rs 1,140-crore highway project in Chhattisgarh|work=The New Indian Express|access-date=6 July 2021}}</ref> [[ಗುಜರಾತ್]],<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/news-cm/adani-enterprises-road-biz-receives-loa-from-nhai-121031900520_1.html|title=Adani Enterprises road biz receives LoA from NHAI|date=19 March 2021|work=Business Standard India|access-date=6 July 2021}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.business-standard.com/article/news-cm/adani-enterprises-road-biz-receives-loa-from-nhai-121031900520_1.html "Adani Enterprises road biz receives LoA from NHAI"]. </cite></ref> [[ಕೇರಳ]],<ref>{{Cite news|url=https://www.businesstoday.in/latest/corporate/story/adani-bags-rs-1838-crore-kerala-road-project-from-nhai-284375-2021-01-14|title=Adani bags Rs 1,838 crore Kerala road project from NHAI|work=Business Today|access-date=6 July 2021|language=en}}</ref> [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ|ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ]],<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/pti-stories/adani-enterprises-wins-rs-866-cr-highway-project-from-nhai-in-madhya-pradesh-120033101634_1.html|title=Adani Enterprises wins Rs 866 cr highway project from NHAI in Madhya Pradesh|date=31 March 2020|work=Business Standard India|access-date=6 July 2021}}</ref> [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]],<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/economy/infrastructure/adani-enterprises-arm-gets-loa-for-highway-project-in-maharashtra/articleshow/90573079.cms|title=Adani Enterprises arm gets LoA for highway project in Maharashtra|work=The Economic Times|access-date=23 May 2022}}</ref> [[ಒರಿಸ್ಸಾ|ಒಡಿಶಾ]],<ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/business/2021/apr/03/adani-enterprises-bags-rs-1169-crore-highway-project-from-nhai-in-odisha-2285280.html|title=Adani Enterprises bags Rs 1,169 crore highway project from NHAI in Odisha|work=The New Indian Express|access-date=6 July 2021}}</ref> [[ತೆಲಂಗಾಣ]],<ref name="Adani Transport wins ₹1,040 crore highway contract from NHAI in Telangana" /> ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎನ್‌ಎಚ್‌ಎಐ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="Adani Transport wins ₹1,040 crore highway contract from NHAI in Telangana">{{Cite news|url=https://www.livemint.com/news/india/adani-transport-wins-rs-1-040-crore-highway-contract-from-nhai-in-telangana-11616580710449.html|title=Adani Transport wins ₹1,040 crore highway contract from NHAI in Telangana|date=24 March 2021|work=mint|access-date=6 July 2021|language=en}}</ref> ಮತ್ತು [[ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ]].<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/news-cm/adani-road-transport-secures-nhai-road-project-in-west-bengal-121040300265_1.html|title=Adani Road Transport secures NHAI road project in West Bengal|date=3 April 2021|work=Business Standard India|access-date=6 July 2021}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಇದು ೪೬೪ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು ೫೯೪ ರ ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದದ ಗಂಗಾ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/adani-wins-big-chunk-of-ganga-expressway-project-worth-17085-crore/article37997744.ece|title=Adani wins big chunk of Ganga Expressway project worth ₹17,085 crore|work=Business Line|access-date=8 January 2022|language=en}}</ref> === ಅದಾನಿ ಸೋಲಾರ್ === ಅದಾನಿ ಸೋಲಾರ್ ಸೌರ ಪಿವಿ ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನ ಇಪಿಸಿ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೦ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಂಯೋಜಿತ ಸೌರ ಕೋಶ ಮತ್ತು ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ತಯಾರಕ.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/adani-solar-to-add-2-gw-cell-and-module-capacity-at-mundra/article33163475.ece|title=Adani Solar to add 2-GW cell and module capacity at Mundra|last=Mishra|first=Lalatendu|date=2020-11-23|work=The Hindu|access-date=2021-07-20|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> === ಅದಾನಿ ನೀರು === ಇದನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ನೀರಿನ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ [[ಪ್ರಯಾಗ್ ರಾಜ್|ಪ್ರಯಾಗ್‌ರಾಜ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಶುದ್ಧ ಗಂಗಾ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಿಷನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ತ್ಯಾಜ್ಯನೀರಿನ ಸಂಸ್ಕರಣೆ, ಮರುಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಮರುಬಳಕೆ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/adani-enterprises-incorporates-a-new-subsidiary-prayagraj-water-118122700797_1.html|title=Adani Enterprises incorporates a new subsidiary, Prayagraj Water|date=2018-12-27|work=Business Standard India|access-date=2021-07-20|agency=Press Trust of India}}</ref> === ಅದಾನಿ ವೆಲ್ಸ್ಪನ್ ಪರಿಶೋಧನೆ === ಅದಾನಿ ವೆಲ್‌ಸ್ಪನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರೇಶನ್ [[ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್]] (ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಮೂಲಕ) ಮತ್ತು ವೆಲ್‌ಸ್ಪನ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ನಡುವಿನ ೬೫:೩೫ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ. ಇದು ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ಪರಿಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/companies/news/adani-enterprises-updates-on-gas-discovery-by-jv-in-tapti-daman-sector-of-mumbai-offshore-11623295491568.html|title=Adani Enterprises updates on gas discovery by JV in Tapti-Daman Sector|date=10 June 2021|work=mint|access-date=28 October 2021|language=en}}</ref> === ಅದಾನಿ ವಿಲ್ಮರ್ === ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ ಸಂಘಟಿತವಾದ ಅದಾನಿ ವಿಲ್ಮಾರ್ [[ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ|ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ]] ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಮತ್ತು ವಿಲ್ಮಾರ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್ ನಡುವಿನ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ. ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೦ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ವಿಲ್ಮರ್ ತನ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಬ್ರಾಂಡ್ "ಫಾರ್ಚೂನ್" ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಅದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ [[ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ ಎಣ್ಣೆ]], [[ತಾಳೆ ಎಣ್ಣೆ]], ಸೋಯಾಬೀನ್ ಎಣ್ಣೆ, ಸಾಸಿವೆ ಎಣ್ಣೆ, [[ಅಕ್ಕಿತವುಡು ಎಣ್ಣೆ|ಅಕ್ಕಿ ಹೊಟ್ಟು ಎಣ್ಣೆ]], [[ಹತ್ತಿಬೀಜದ ಎಣ್ಣೆ]], [[ಶೇಂಗಾ ಎಣ್ಣೆ|ಕಡಲೆಕಾಯಿ ಎಣ್ಣೆ]] ಮತ್ತು ವನಸ್ಪತಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಖಾದ್ಯ ತೈಲಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಖಾದ್ಯ ತೈಲಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ಇದು [[ಹಿಟ್ಟು]], [[ಅಕ್ಕಿ]], ಬೇಳೆಕಾಳುಗಳು, [[ಸಕ್ಕರೆ]], ಸೋಯಾ ಗಟ್ಟಿಗಳು ಮತ್ತು ತ್ವರಿತ ಆಹಾರ ಮಿಶ್ರಣಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/adani-wilmar-completes-20-years-of-fortune-brand-to-set-up-new-plants-across-businesses/2135589/|title=Adani Wilmar completes 20 years of Fortune brand; to set up new plants across businesses|date=2020-11-24|website=The Financial Express|language=en-US|access-date=2021-03-10}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.businesstoday.in/markets/stocks/story/adani-wilmar-on-a-roll-shares-zoom-over-80-in-one-month-331132-2022-04-25|title=Adani Wilmar on a roll; shares zoom over 80% in one month|work=Business Today|access-date=31 May 2022|language=en}}</ref> ಕಂಪನಿಯು "ಅಲೈಫ್" ಬ್ರಾಂಡ್‌ನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೋಪ್‌ಗಳು, ಹ್ಯಾಂಡ್‌ವಾಶ್ ಮತ್ತು ಹ್ಯಾಂಡ್ ಸ್ಯಾನಿಟೈಜರ್‌ಗಳಂತಹ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆರೈಕೆ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಸಹ ತಯಾರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/adani-wilmar-sees-food-business-growing-3x-over-oils-in-next-five-years/article33170588.ece|title=Adani Wilmar sees food business growing 3x over oils in next five years|last=Vora|first=Rutam|work=Business Line|access-date=5 June 2021|language=en}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFVora">Vora, Rutam. </cite></ref> ಜೊತೆಗೆ, ಇದು ಒಲಿಯೊಕೆಮಿಕಲ್ಸ್, ಕ್ಯಾಸ್ಟರ್ ಆಯಿಲ್ ಮತ್ತು ಲೆಸಿಥಿನ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಬಳಕೆಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.businesstoday.in/magazine/corporate/story/how-adani-wilmar-became-indias-second-largest-fmcg-firm-326608-2022-03-23|title=How Adani Wilmar Became India’s Second-largest FMCG Firm|work=Business Today|access-date=31 May 2022|language=en}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ಜನವರಿ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ [[ಆರಂಭಿಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಷೇರು ಬಿಡುಗಡೆ|ಆರಂಭಿಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೊಡುಗೆಯೊಂದಿಗೆ]] ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಹೋಯಿತು. ಅದರ ನಂತರ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಮತ್ತು ವಿಲ್ಮಾರ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸಂಯೋಜಿತ ೮೮% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/markets/adani-wilmar-finalises-issue-price-of-rs-3-600-cr-ipo-at-rs-230-per-share-122020401399_1.html|title=Adani Wilmar finalises issue price of Rs 3,600-cr IPO at Rs 230 per share|date=4 February 2022|work=Business Standard India|access-date=31 May 2022|agency=Press Trust of India}}</ref> === ಎ‌ಎಮ್‌ಜಿ ಮೀಡಿಯಾ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳು === ಎ‌ಎಮ್‌ಜಿ ಮೀಡಿಯಾ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಪ್ರಕಾಶನ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/business/companies/adani-enterprises-sets-up-wholly-owned-subsidiary-called-amg-media-networks-7890149/|title=Adani Enterprises sets up wholly-owned subsidiary called AMG Media Networks|date=28 April 2022|work=The Indian Express|access-date=15 May 2022|language=en}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://indianexpress.com/article/business/companies/adani-enterprises-sets-up-wholly-owned-subsidiary-called-amg-media-networks-7890149/ "Adani Enterprises sets up wholly-owned subsidiary called AMG Media Networks"]. </cite></ref> ಮೇ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಎ‌ಎಮ್‌ಜಿ ಮೀಡಿಯಾ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳು ಬಿಕ್ಯು ಪ್ರೈಮ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕ್ವಿಂಟಿಲಿಯನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಮೀಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನಲ್ಲಿ ೪೯% ಪಾಲನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸದ ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು. ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಈ ಹಿಂದೆ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೨ <ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/companies/news/adani-group-to-acquire-49-stake-in-quintillion-business-media-for-undisclosed-amount-11652623151162.html|title=Adani group to acquire 49% stake in Quintillion Media for undisclosed amount|date=15 May 2022|work=mint|access-date=15 May 2022|language=en}}</ref> ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಎ‌ಎಮ್‌ಜಿ ಮೀಡಿಯಾ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ಸ್ ತನ್ನ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಎನ್‌ಡಿಟಿವಿ ಯಲ್ಲಿ ೨೯.೧೮% ಪಾಲನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ೨೬% ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಟೆಂಡರ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಮಾಡಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/business/adani-group-to-acquire-29-in-ndtv-says-will-launch-open-offer-for-another-26-101661261046131.html|title=Adani Group to acquire 29% in NDTV, says will launch open offer for another 26% stake|work=Hindustan Times|access-date=30 September 2022}}</ref> == ಹಿಂದಿನ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳು == ಹಿಂದಿನ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ & ಎಸ್‍ಇ‌ಝಡ್, ಅದಾನಿ ಪವರ್ ಮತ್ತು ಅದಾನಿ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಮಿಷನ್‌ಗಳನ್ನು ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಅದಾನಿ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನಿಂದ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Companies/FJeraNpdKs0MazN4W0qySN/Adani-board-approves-mega-demerger-scheme.html|title=Adani announces mega demerger scheme, to list Adani Transmissions|last=Pathak|first=Maulik|date=30 January 2015|work=mint|access-date=21 April 2021|language=en}}</ref> ಆದರೆ ಅದಾನಿ ಗ್ರೀನ್ ಎನರ್ಜಿ ಮತ್ತು ಅದಾನಿ ಗ್ಯಾಸ್ ಅನ್ನು ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/markets/adani-enterprises-trades-ex-date-to-spin-off-its-renewable-energy-biz-118040500237_1.html|title=Adani Enterprises trades ex-date to spin off its renewable energy biz|date=5 April 2018|work=Business Standard India|access-date=21 April 2021}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/markets/adani-gas-lists-at-72-after-demerger-from-parent-ael/article25428423.ece|title=Adani Gas lists at ₹72 after demerger from parent AEL|date=5 November 2018|work=Business Line|access-date=21 April 2021|language=en}}</ref> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Official website|www.adanienterprises.com}} * ಅದಾನಿ ಅಗ್ರಿ ಫ್ರೆಶ್ * ಅದಾನಿ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ * ಅದಾನಿ ಡಿಫೆನ್ಸ್ & ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ * ಅದಾನಿಕಾನೆಎಕ್ಸ್ * ಅದಾನಿ ಸೋಲಾರ್ಬ್ರಾ * ವಸ್ ಮೈನಿಂಗ್ & ರಿಸೋರ್ಸಸ್ (ಅದಾನಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ) * ಅದಾನಿ ಮೈನಿಂಗ್ * ಅದಾನಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್ * ಅದಾನಿ ವೆಲ್ಸ್ಪನ್ ಪರಿಶೋಧನೆ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಇ-ಲರ್ನಿಂಗ್‍ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೇಖನ]] jwul6w7767xc3ipi2798v9h098ptjyo 0 147594 1306222 1302524 2025-06-06T22:58:38Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306222 wikitext text/x-wiki {|style="margin: 0 auto;" [[ಚಿತ್ರ:Waymo_Chrysler_Pacifica_in_Los_Altos,_2017.jpg|thumb| ವೇಮೊ ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ ಕೊಲ್ಲಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿದೆ.]] [[ಚಿತ್ರ:Roborace_NYC_ePrix.jpg|thumb| ೨೦೧೭ ರ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿ ಇಪ್ರಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ರೋಬೋರೇಸ್ ಸ್ವಾಯತ್ತ ರೇಸಿಂಗ್ ಕಾರ್ ಅನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗಿದೆ.]] |} '''ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರು''' ಇದನ್ನು '''ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕಾರು''', '''ಚಾಲಕ-ರಹಿತ ಕಾರು''', ಅಥವಾ '''ರೋಬೋಟಿಕ್ ಕಾರು''' ( '''ರೋಬೋ-ಕಾರ್''') ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. <ref name=":5">{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|last2=Lim|first2=Hazel Si Min|date=2 January 2019|title=Governing autonomous vehicles: emerging responses for safety, liability, privacy, cybersecurity, and industry risks|journal=Transport Reviews|volume=39|issue=1|pages=103–128|doi=10.1080/01441647.2018.1494640|issn=0144-1647|arxiv=1807.05720}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-autos-selfdriving-uber/self-driving-uber-car-kills-arizona-woman-crossing-street-idUSKBN1GV296|title=Self-driving Uber car kills Arizona woman crossing street|last=Maki|first=Sydney|date=19 March 2018|work=[[Reuters]]|access-date=14 April 2019|last2=Sage|first2=Alexandria}}</ref> <ref name="thrun2010toward">{{Cite journal|last=Thrun|first=Sebastian|year=2010|title=Toward Robotic Cars|journal=Communications of the ACM|volume=53|issue=4|pages=99–106|doi=10.1145/1721654.1721679}}</ref> ಇದು ವಾಹನ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ [[ಮೋಟಾರು ವಾಹನ|ಕಾರ್]] ಆಗಿದೆ. ಅಂದರೆ ನೆಲದ [[ವಾಹನ]] ತನ್ನ ಪರಿಸರವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಅಥವಾ [[ಬಳಕೆದಾರರ ಅಂತರಸಂಪರ್ಕ (ಯೂಸರ್ ಇಂಟರ್ ಫೇಸ್)|ಮಾನವ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೆ]] ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಚಲಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ. ಥರ್ಮೋಗ್ರಾಫಿಕ್ ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳು, [[ರೇಡಾರ್]], ಲಿಡಾರ್, [[ಸೋನಾರ್]], [[ಜಿಪಿಎಸ್]], ಓಡೋಮೆಟ್ರಿ ಮತ್ತು ಜಡತ್ವ ಮಾಪನ ಘಟಕಗಳಂತಹ ತಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳು ವಿವಿಧ ಸಂವೇದಕಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತವೆ. <ref name=":5" /> <ref name="Platoon">{{Cite journal|last=Hu|first=Junyan|last2=et|first2=al|title=Cooperative control of heterogeneous connected vehicle platoons: An adaptive leader-following approach|journal=IEEE Robotics and Automation Letters|year=2020|volume=5|issue=2|pages=977–984|doi=10.1109/LRA.2020.2966412}}</ref> ಸುಧಾರಿತ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸೂಕ್ತವಾದ ಸಂಚರಣೆ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು [[ಇಂದ್ರಿಯ|ಸಂವೇದನಾ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು]] ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಅಡೆತಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ . <ref name="tro">Hu, J.; Bhowmick, P.; Jang, I.; Arvin, F.; Lanzon, A., "[https://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=9423979 A Decentralized Cluster Formation Containment Framework for Multirobot Systems]" IEEE Transactions on Robotics, 2021.</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.motortrend.com/features/auto_news/2012/1301_the_beginning_of_the_end_of_driving/|title=The Beginning of the End of Driving|last=Lassa|first=Todd|date=January 2013|work=[[Motor Trend]]|access-date=1 September 2014}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.smart-systems-integration.org/public/documents/publications/EPoSS%20Roadmap_Smart%20Systems%20for%20Automated%20Driving_2015_V1.pdf|title=European Roadmap Smart Systems for Automated Driving|year=2015|website=[[European Technology Platform on Smart Systems Integration|EPoSS]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20150212024339/http://www.smart-systems-integration.org/public/documents/publications/EPoSS%20Roadmap_Smart%20Systems%20for%20Automated%20Driving_2015_V1.pdf|archive-date=12 February 2015|access-date=24 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022|archivedate=12 ಫೆಬ್ರವರಿ 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150212024339/http://www.smart-systems-integration.org/public/documents/publications/EPoSS%20Roadmap_Smart%20Systems%20for%20Automated%20Driving_2015_V1.pdf|url-status=deviated}}</ref> <ref name=":7">{{Cite journal|last=Lim|first=THazel Si Min|last2=Taeihagh|first2=Araz|year=2019|title=Algorithmic Decision-Making in AVs: Understanding Ethical and Technical Concerns for Smart Cities|journal=Sustainability|volume=11|issue=20|page=5791|doi=10.3390/su11205791|bibcode=2019arXiv191013122L|arxiv=1910.13122}}</ref> [[ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ|ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯನ್ನು]] ಆಧರಿಸಿದ ನಿಯಂತ್ರಣ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ವಾಹನವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಚಾಲನಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಸಂವೇದನಾ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಬಳಸಬಹುದು. <ref name="MBK">{{Cite journal|last=Matzliach B., Ben-Gal I., and Kagan E. (2022)|title=Detection of Static and Mobile Targets by an Autonomous Agent with Deep Q-Learning Abilities|journal=Entropy|year=2022|volume=24|issue=8|page=1168|url=http://www.eng.tau.ac.il/~bengal/DeepQ_MBK_2023.pdf|publisher=Entropy, 2022, 24, 1168|doi=10.3390/e24081168|pmid=36010832|pmc=9407070|bibcode=2022Entrp..24.1168M|access-date=2022-12-24|archive-date=2023-01-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20230103060328/http://www.eng.tau.ac.il/~bengal/DeepQ_MBK_2023.pdf|url-status=dead}}</ref> ಭವಿಷ್ಯದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಾಗಿ ಅವು ಆಟೋಮೊಬೈಲ್ ಉದ್ಯಮ, ಆರೋಗ್ಯ, ಕಲ್ಯಾಣ, ನಗರ ಯೋಜನೆ, ಸಂಚಾರ, ವಿಮೆ, ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಸಮಗ್ರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ವಾಹನ ವಿದ್ಯುದೀಕರಣ ಸಂಪರ್ಕಿತ ವಾಹನಗಳು ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೆಯ ಚಲನಶೀಲತೆಯಂತಹ ಇತರ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಆಟೋಮೋಟಿವ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳು ಕನೆಕ್ಟೆಡ್, ಅಟಾನಮಸ್, ಶೇರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ (ಕೇಸ್) ಮೊಬಿಲಿಟಿ ಎಂಬ ಭವಿಷ್ಯದ ಚಲನಶೀಲತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. <ref>{{Cite journal|last=Hamid|first=Umar Zakir Abdul|title=Autonomous, Connected, Electric and Shared Vehicles: Disrupting the Automotive and Mobility Sectors|date=2022|url=https://www.sae.org/publications/books/content/r-517/|accessdate=11 November 2022}}</ref> ಎಸ್‍ಎಇ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಎಸ್‍ಎಇ ಜೆ೩೦೧೬, ನಿಯತಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ) ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ <ref>[https://www.caranddriver.com/features/path-to-autonomy-self-driving-car-levels-0-to-5-explained-feature Path to Autonomy: Self-Driving Car Levels 0 to 5 Explained] – Car and Driver, October 2017</ref> ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿನ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref name="SAE-J3016">{{Cite web|url=https://www.sae.org/standards/content/j3016_202104/|title=Taxonomy and Definitions for Terms Related to Driving Automation Systems for On-Road Motor Vehicles (SAE J3016)|last=SAE International|date=30 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211220101755/https://www.sae.org/standards/content/j3016_202104/|archive-date=20 December 2021|access-date=25 December 2021}}</ref> ಎಸ್‍ಎಇ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ '''ಹಂತ ೦''' ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡಿಲ್ಲ; '''ಹಂತ ೧''' - ಹ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಆನ್ / ಹಂಚಿದ ನಿಯಂತ್ರಣ; '''ಹಂತ ೨''' - ಕೈಗಳನ್ನು ಆಫ್; '''ಹಂತ ೩-''' ಕಣ್ಣುಗಳು ಆಫ್; '''ಹಂತ ೪''' - ಮನಸ್ಸು ಆಫ್, ಮತ್ತು '''ಹಂತ ೫''' - ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ವೀಲ್ ಐಚ್ಛಿಕ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೨ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಹಂತ 3 ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ವಾಹನಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಕನಿಷ್ಠ ಭಾಗವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತವೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಅರಿಜೋನಾದ ಫೀನಿಕ್ಸ್‌ನ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ವೇಮೊ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಚಾಲಕ ರಹಿತ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿ ರೈಡ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಮೊದಲ ಸೇವಾ ಪೂರೈಕೆದಾರರಾದರು. ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಹೋಂಡಾ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಅನುಮೋದಿಸಲಾದ ಲೆವೆಲ್ ೩ ಕಾರನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೊದಲ ತಯಾರಕರಾದರು. ಟೊಯೋಟಾ ಟೋಕಿಯೊ ೨೦೨೦ ಒಲಂಪಿಕ್ ವಿಲೇಜ್ ಸುತ್ತಲೂ ಸಂಭಾವ್ಯ ಮಟ್ಟದ ೪ ಸೇವೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿತು. ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿತರಣಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ನ್ಯೂರೊ ಗೆ ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಮರ್ಸಿಡಿಸ್-ಬೆನ್ಝ್ ಅವರು ಕಾನೂನು ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಹಂತ ೩ರ ಕಾರಿಗೆ ಕಾನೂನು ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ಎರಡನೇ ತಯಾರಕರಾದರು. ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗೆ ಚಾಲಕ-ಕಡಿಮೆ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿ ಸವಾರಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಎರಡನೇ ಸೇವಾ ಪೂರೈಕೆದಾರರಾದರು. ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ರೋಬೋಟ್ಯಾಕ್ಸಿಸ್‌ನ ಎರಡು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾದ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ ಶೆನ್‌ಜೆನ್‌ನ ಪಿಂಗ್‌ಶಾನ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಚೈನೀಸ್ ಸಂಸ್ಥೆ ಆಟೋಎಕ್ಸ್ <ref>{{Cite news|url=https://asia.nikkei.com/Business/Automobiles/Reporter-s-notebook-a-ride-in-a-driverless-AutoX-robotaxi|title=Reporter's notebook: a ride in a driverless AutoX robotaxi|date=23 March 2021|access-date=21 June 2021}}</ref> ಮತ್ತು ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ ಬೀಜಿಂಗ್‌ನ ಶೌಗಾಂಗ್ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಬೈದು|ಬೈದು ಬೈದು]] ೨೦೨೨ ರ ಚಳಿಗಾಲದ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ನ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://techwireasia.com/2021/05/baidu-rolls-out-chinas-first-paid-driverless-taxi-service/|title=Baidu rolls out China's first paid, driverless taxi service|date=5 May 2021|work=Fleet News|access-date=21 June 2021}}</ref> == ಇತಿಹಾಸ == ಕನಿಷ್ಠ ೧೯೨೦ ರ ದಶಕದಿಂದಲೂ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಚಾಲನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://news.google.com/newspapers?id=unBQAAAAIBAJ&pg=7304,3766749|title='Phantom Auto' will tour city|date=8 December 1926|access-date=23 July 2013}}{{Dead link|date=October 2022|bot=InternetArchiveBot}}</ref> ಇದರ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ೧೯೫೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದವು. ಮೊದಲ ಅರೆ-ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರನ್ನು ೧೯೭೭ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನ್‌ನ ಟ್ಸುಕುಬಾ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾದ ಬೀದಿಗಳ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ವಾಹನದಲ್ಲಿನ ಎರಡು ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳು ಮತ್ತು ಅನಲಾಗ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ನಿಂದ ಅರ್ಥೈಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಾಹನವು ರೈಲಿನ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಗಂಟೆಗೆ ೩೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=http://www.computerhistory.org/atchm/where-to-a-history-of-autonomous-vehicles/|title=Where to? A History of Autonomous Vehicles|last=Weber|first=Marc|date=8 May 2014|website=Computer History Museum|access-date=26 July 2018}}</ref> ೧೯೮೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೆಗ್ಗುರುತು ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕಾರು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಕಾರ್ನೆಗೀ ಮೆಲನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ನವ್ಲಾಬ್ <ref>{{Cite web|url=https://www.cs.cmu.edu/afs/cs/project/alv/www/index.html|title=Carnegie Mellon|website=Navlab: The Carnegie Mellon University Navigation Laboratory|publisher=The Robotics Institute|access-date=20 December 2014}}</ref> ಮತ್ತು ಎಎಲ್‍ವಿ<ref>{{Cite book|url=http://dl.acm.org/citation.cfm?id=325197|title=Proceedings of the 1986 ACM fourteenth annual conference on Computer science – CSC '86|last=Kanade|first=Takeo|date=February 1986|work=CSC '86 Proceedings of the 1986 ACM Fourteenth Annual Conference on Computer Science|isbn=9780897911771|series=Csc '86|pages=71–80|chapter=Autonomous land vehicle project at CMU|doi=10.1145/324634.325197}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Wallace|first=Richard|year=1985|title=First results in robot road-following|url=http://www.ijcai.org/Past%20Proceedings/IJCAI-85-VOL2/PDF/086.pdf|journal=JCAI'85 Proceedings of the 9th International Joint Conference on Artificial Intelligence|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140806093746/http://ijcai.org/Past%20Proceedings/IJCAI-85-VOL2/PDF/086.pdf|archivedate=6 August 2014}}</ref> ಯೋಜನೆಗಳು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌‌ನ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (ಡಿಎಆರ್‌‍ಪಿಎ) ನಿಂದ ೧೯೮೦ ರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. [[ಮರ್ಸಿಡಿಸ್-ಬೆನ್ಜ್]] ಮತ್ತು ೧೯೮೭ ರಲ್ಲಿ ಬುಂಡೆಸ್‌ವೆಹ್ರ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮ್ಯೂನಿಚ್‌ನ ಯುರೆಕಾ ಪ್ರಮೀತಿಯಸ್ ಯೋಜನೆ . <ref name="idsia">{{Cite web|url=http://www.idsia.ch/~juergen/robotcars.html|title=Prof. Schmidhuber's highlights of robot car history|last=Schmidhuber|first=Jürgen|year=2009|access-date=15 July 2011}}</ref> ೧೯೮೫ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಎಎಲ್‌ವಿ ಎರಡು-ಲೇನ್ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಟೆಗೆ ೩೧ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೧೯ ಮೀಟರ್ / ಗಂಟೆ) ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ವೇಗವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ೧೯೮೬ ರಲ್ಲಿ ಅಡೆತಡೆ ತಪ್ಪಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೮೭ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಹಗಲು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಫ್-ರೋಡ್ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ <ref>{{Cite journal|last=Turk|first=M.A.|last2=Morgenthaler|first2=D.G.|last3=Gremban|first3=K.D.|last4=Marra|first4=M.|date=May 1988|title=VITS-a vision system for automated land vehicle navigation|journal=IEEE Transactions on Pattern Analysis and Machine Intelligence|volume=10|issue=3|pages=342–361|doi=10.1109/34.3899|issn=0162-8828}}</ref> ಕಾರ್ನೆಗೀ ಮೆಲನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ನವ್‌ಲ್ಯಾಬ್ ೫ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಮೊದಲ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕರಾವಳಿಯಿಂದ ಕರಾವಳಿಯ ಚಾಲನೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು ಸಾಧಿಸಲಾಯಿತು. ೨,೮೪೯ ಮೈ (೪,೫೮೫ ಕಿಮೀ) ರಲ್ಲಿ [[ಪಿಟ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್]], ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾನ್ ಡಿಯಾಗೋ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ೨,೭೯೭ ಮೈ (೪,೫೦೧ ಕಿಮೀ) ನಡುವೆ ಸ್ವಾಯತ್ತ (೯೮.೨%), ೬೩.೮ ಎಂಪಿಎಚ್ (೧೦೨.೭ ಕಿಮೀ/ಗಂ) ರ ಸರಾಸರಿ ವೇಗದೊಂದಿಗೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು .<ref>{{Cite web|url=https://www.cmu.edu/news/stories/archives/2015/july/look-ma-no-hands.html|title=Look, Ma, No Hands-CMU News – Carnegie Mellon University|last=University|first=Carnegie Mellon|website=cmu.edu|access-date=2 March 2017}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.cs.cmu.edu/~tjochem/nhaa/navlab5_details.html|title=Navlab 5 Details|website=cs.cmu.edu|access-date=2 March 2017}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.roboticstrends.com/article/back_to_the_future_autonomous_driving_in_1995|title=Back to the Future: Autonomous Driving in 1995 – Robotics Trends|last=Crowe|first=Steve|date=3 April 2015|website=roboticstrends.com|access-date=2 March 2017|archive-date=29 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229081126/http://www.roboticstrends.com/article/back_to_the_future_autonomous_driving_in_1995|url-status=deviated|archivedate=29 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171229081126/http://www.roboticstrends.com/article/back_to_the_future_autonomous_driving_in_1995}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.cs.cmu.edu/afs/cs/usr/tjochem/www/nhaa/Journal.html|title=NHAA Journal|website=cs.cmu.edu|access-date=5 March 2017}}</ref> ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದಿಂದ ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಡಿಎಆರ್‌ಪಿಎ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಚಾಲೆಂಜ್ ಮೂಲಕ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಡಿಎಆರ್‌ಪಿಎ, ಯುಎಸ್‌ ಸೈನ್ಯ ಮತ್ತು ಯುಎಸ್‌ ನೌಕಾಪಡೆಯಿಂದ ಧನಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ವೇಗದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚು ಸಂಕೀರ್ಣ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಚಾಲನೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ನಿಯಂತ್ರಣಗಳು ಮತ್ತು ಸಂವೇದಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು. <ref>{{Cite book|url=http://www.nap.edu/catalog/10592|title=Technology Development for Army Unmanned Ground Vehicles|last=Council|first=National Research|date=2002|isbn=9780309086202|doi=10.17226/10592}}</ref> ಕಂಪನಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮೂಲಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿವೆ. <ref name="idsia" /> <ref name="BoschAutomatedDriving">{{Cite web|url=https://spectrum.ieee.org/automaton/robotics/industrial-robots/video-friday-875243152|title=Video Friday: Bosch and Cars, ROVs and Whales, and Kuka Arms and Chainsaws|last=Ackerman|first=Evan|date=25 January 2013|website=IEEE Spectrum|access-date=26 February 2013}}</ref> <ref name="CarMakerOne">{{Cite web|url=http://www.audiusa.com/us/brand/en/tools/news/pool/2010/07/new_look__reaffirmed.html|title=Audi of America / news / Pool / Reaffirmed Mission for Autonomous Audi TTS Pikes Peak|publisher=AudiUSA.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20120710202052/http://www.audiusa.com/us/brand/en/tools/news/pool/2010/07/new_look__reaffirmed.html|archive-date=10 July 2012|access-date=28 April 2012}}</ref> <ref name="CarMakerTwo">{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-19829906|title=Nissan car drives and parks itself at Ceatec|date=4 October 2012|access-date=4 January 2013|publisher=BBC News}}</ref> <ref name="ToyotaBot">{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-20910769|title=Toyota sneak previews self-drive car ahead of tech show|date=4 January 2013|access-date=4 January 2013|publisher=BBC News}}</ref> <ref name="Vislab_electric_autonomous_car">{{Cite web|url=http://mnn.com/green-tech/transportation/stories/8000-mile-driverless-test-drive-begins|title=Vislab, University of Parma, Italy – 8000 miles driverless test begins|archive-url=https://web.archive.org/web/20131114073738/http://www.mnn.com/green-tech/transportation/stories/8000-mile-driverless-test-drive-begins|archive-date=14 November 2013|access-date=27 October 2013|archivedate=14 ನವೆಂಬರ್ 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131114073738/http://www.mnn.com/green-tech/transportation/stories/8000-mile-driverless-test-drive-begins|url-status=deviated}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://manonthemove.com/2010/07/21/vislab-intercontinental-autonomous-challenge-inaugural-ceremony-milan-italy/|title=VisLab Intercontinental Autonomous Challenge: Inaugural Ceremony – Milan, Italy|archive-url=https://web.archive.org/web/20210224011835/http://manonthemove.com/2010/07/21/vislab-intercontinental-autonomous-challenge-inaugural-ceremony-milan-italy/|archive-date=24 February 2021|access-date=27 October 2013|archivedate=24 ಫೆಬ್ರವರಿ 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210224011835/http://manonthemove.com/2010/07/21/vislab-intercontinental-autonomous-challenge-inaugural-ceremony-milan-italy/|url-status=deviated}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.npr.org/sections/alltechconsidered/2016/06/29/471599187/a-24-year-old-designed-a-self-driving-minibus-maker-built-it-in-weeks|title=A 24-Year-Old Designed A Self-Driving Minibus; Maker Built It in Weeks|last=Selyukh|first=Alina|date=29 June 2016|access-date=21 July 2016|publisher=NPR}}</ref> ಯುಎಸ್‌ $೬೫೦ ಅನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿತು. ೧೯೯೧ ರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಹೆದ್ದಾರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ ಮಿಲಿಯನ್, ಇದು ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದೊಂದಿಗೆ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಚಾಲನೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ವಾಹನಗಳ ನಡುವೆ ಮತ್ತು ಹೆದ್ದಾರಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಸಹಕಾರಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕಿಂಗ್. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ೧೯೯೭ ರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿ ಪ್ರದರ್ಶನದೊಂದಿಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡಿತು ಆದರೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿರ್ದೇಶನ ಅಥವಾ ಧನಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.smithsonianmag.com/history/the-national-automated-highway-system-that-almost-was-63027245/|title=The National Automated Highway System That Almost Was|last=Novak|first=Matt|work=Smithsonian|access-date=8 June 2018}}</ref> ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಹೆದ್ದಾರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಡಿಎಆರ್‌ಪಿಎ ಯಿಂದ ಭಾಗಶಃ ಧನಸಹಾಯ ಪಡೆದ ಕಾರ್ನೆಗೀ ಮೆಲಾನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ನವ್ಲಾಬ್ ೪,೫೮೪ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೨,೮೪೮ ಮೈ) ಓಡಿಸಿತು ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದಾದ್ಯಂತ, ೪,೫೦೧ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೨,೭೯೭ ಮೈ) ಅಥವಾ ೯೮% ಸ್ವಾಯತ್ತವಾಗಿ. <ref>{{Cite news|url=https://www.roboticsbusinessreview.com/slideshow/back_to_the_future_autonomous_driving_in_1995/|title=Back to the Future: Autonomous Driving in 1995 – Robotics Business Review|date=3 April 2015|work=Robotics Business Review|access-date=8 June 2018|archive-date=12 ಜೂನ್ 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180612140201/https://www.roboticsbusinessreview.com/slideshow/back_to_the_future_autonomous_driving_in_1995/|url-status=deviated|archivedate=12 ಜೂನ್ 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180612140201/https://www.roboticsbusinessreview.com/slideshow/back_to_the_future_autonomous_driving_in_1995/}}</ref>ನವ್‌‍ಲ್ಯಾಬ್‌ ನ ದಾಖಲೆಯ ಸಾಧನೆಯು ೨೦೧೫ ರವರೆಗೆ ಎರಡು ದಶಕಗಳವರೆಗೆ ಸರಿಸಾಟಿಯಿಲ್ಲದಾಗಿತ್ತು. ಡೆಲ್ಫಿ ೧೫ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ ೫.೪೭೨ ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ (೩,೪೦೦ ಮೈ) ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ೯೯% ಸೆಲ್ಫ್-ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಡೆಲ್ಫಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದೊಂದಿಗೆ ಆಡಿ ಅನ್ನು ಪೈಲಟ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸುಧಾರಿಸಿತು. ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಯುಎಸ್ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ [[ನೆವಾಡಾ]], ಫ್ಲೋರಿಡಾ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, [[ವರ್ಜೀನಿಯ|ವರ್ಜೀನಿಯಾ]] ಮತ್ತು ಮಿಚಿಗನ್, ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿಸಿ ಜೊತೆಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸಿದವು. <ref>{{Cite news|url=http://www.richmond.com/news/article_b1168b67-3b2b-5274-8914-8a3304f2e417.html|title=Self-driving cars to be tested on Virginia highways|last=Ramsey|first=John|date=1 June 2015|work=[[Richmond Times-Dispatch]]|access-date=4 June 2015}}</ref> ೨೦೧೬ ರಿಂದ ೨೦೧೮ ರವರೆಗೆ ಸಮನ್ವಯ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಕಾರ್ಟ್ರೆ ಮತ್ತು ಸ್ಕೌಟ್ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕಿತ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಚಾಲನೆಗಾಗಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕಮಿಷನ್ ನವೀನ ತಂತ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಿತು. <ref>{{Cite book|title=European Roadmaps, Programs, and Projects for Innovation in Connected and Automated Road Transport. In: G. Meyer, S. Beiker, Road Vehicle Automation 5. Springer 2018|last=Meyer|first=Gereon|date=2018|doi=10.1007/978-3-319-94896-6_3}}</ref> ಇದಲ್ಲದೆ ಸಂಪರ್ಕಿತ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಸಾರಿಗೆಗಾಗಿ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ನಾವೀನ್ಯತೆ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿ (ಎಸ್‍ತಿಆರ್‌ಐಎ) ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಯನ್ನು ೨೦೧೯ರಲ್ಲಿ <ref>{{Cite book|url=https://trimis.ec.europa.eu/sites/default/files/roadmaps/stria_roadmap_2019-connected_and_automated_transport.pdf|title=STRIA Roadmap Connected and Automated Transport: Road, Rail and Waterborne|last=European Commission|date=2019|access-date=2022-12-24|archive-date=2022-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20221016163601/https://trimis.ec.europa.eu/sites/default/files/roadmaps/stria_roadmap_2019-connected_and_automated_transport.pdf|url-status=deviated|accessdate=2022-12-24|archivedate=2022-10-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221016163601/https://trimis.ec.europa.eu/sites/default/files/roadmaps/stria_roadmap_2019-connected_and_automated_transport.pdf}}</ref> ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಚಾಲಕನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸುರಕ್ಷತಾ ಚಾಲಕ ಇಲ್ಲದೆ ಚಾಲಕ-ರಹಿತ ಕಾರುಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ ಎಂದು ವೇಮನ್‌ ಘೋಷಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.theverge.com/2017/11/7/16615290/waymo-self-driving-safety-driver-chandler-autonomous|title=Waymo is first to put fully self-driving cars on US roads without a safety driver|last=Hawkins|first=Andrew J.|date=7 November 2017|website=The Verge|access-date=7 November 2017}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಒಬ್ಬ ಉದ್ಯೋಗಿ ಇದ್ದನು. <ref>{{Cite web|url=https://waymo.com/apply/faq/|title=Early rider program – FAQ – Early Rider Program – Waymo|website=Waymo|access-date=30 November 2018}}</ref> ಬ್ರೂಕಿಂಗ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೭ ರ ವರದಿಯು $೮೦ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದೆ. ಆ ಹಂತದವರೆಗೆ ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇದು "ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿನ ಒಟ್ಟು ಜಾಗತಿಕ ಹೂಡಿಕೆಯು ಇದಕ್ಕಿಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಎಂದು ಊಹಿಸಲು ಸಮಂಜಸವಾಗಿದೆ." <ref>{{Cite web|url=https://www.brookings.edu/research/gauging-investment-in-self-driving-cars/|title=Gauging investment in self-driving cars|date=16 October 2017|access-date=21 June 2021}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, ವೇಮೊ ತನ್ನ ಪರೀಕ್ಷಾ ವಾಹನಗಳು ೧೦,೦೦೦,೦೦೦ ಮೈಲುಗಳು (೧೬,೦೦೦,೦೦೦ ಕಿಮೀ) ) ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು. ತಿಂಗಳಿಗೆ ಸುಮಾರು ೧,೦೦೦,೦೦೦ ಮೈಲುಗಳು (೧,೬೦೦,೦೦೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್) ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://waymo.com/ontheroad/|title=On the Road – Waymo|website=Waymo|archive-url=https://web.archive.org/web/20180323062918/https://waymo.com/ontheroad/|archive-date=23 March 2018|access-date=27 July 2018|archivedate=23 ಮಾರ್ಚ್ 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180323062918/https://waymo.com/ontheroad/|url-status=deviated}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ ಫೀನಿಕ್ಸ್, ಅರಿಜೋನಾದ ಯುಎಸ್‌ ನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಿಸಿದ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ ವೇಮೊ. <ref>{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/local/trafficandcommuting/waymo-launches-nations-first-commercial-self-driving-taxi-service-in-arizona/2018/12/04/8a8cd58a-f7ba-11e8-8c9a-860ce2a8148f_story.html|title=Waymo launches nation's first commercial self-driving taxi service in Arizona|work=The Washington Post|access-date=6 December 2018}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ ವೇಮೊ ಫೀನಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಿಯೋ-ಬೇಲಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಡ್ರೈವರ್-ಲೆಸ್ ರೈಡ್ ಹೈಲಿಂಗ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-01-21/waymo-self-driving-taxis-are-coming-to-more-u-s-cities|title=Waymo's Self-Driving Future Looks Real Now That the Hype Is Fading|date=21 January 2021|work=Bloomberg.com|access-date=5 March 2021}}</ref> <ref name=":11">{{Cite web|url=https://spectrum.ieee.org/cars-that-think/transportation/self-driving/full-autonomy-waymo-driver|title=What Full Autonomy Means for the Waymo Driver|last=Ackerman|first=Evan|date=4 March 2021|website=IEEE Spectrum: Technology, Engineering, and Science News|access-date=8 March 2021}}</ref> ರಿಮೋಟ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ತಂಡದಿಂದ ಕಾರುಗಳನ್ನು ನೈಜ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ರಿಮೋಟ್ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಬೇಕಾದ ಸಂದರ್ಭಗಳಿವೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.theverge.com/2020/10/8/21507814/waymo-driverless-cars-allow-more-customers-phoenix|title=Waymo will allow more people to ride in its fully driverless vehicles in Phoenix|last=Hawkins|first=Andrew J.|date=8 October 2020|website=The Verge|access-date=5 March 2021}}</ref> <ref name=":11" /> ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ, ಸ್ವಾಯತ್ತ ರೇಸಿಂಗ್ ಸರಣಿಯ ರೋಬೋರೇಸ್‌ನ ಮುಂದೆ, ರೋಬೋಕಾರ್ ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗದ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕಾರು ಎಂಬ [[ಗಿನ್ನೆಸ್ ದಾಖಲೆಗಳ ಪುಸ್ತಕ|ಗಿನ್ನೆಸ್ ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆಯನ್ನು]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ವಾಹನಗಳ ಮಿತಿಯನ್ನು ತಳ್ಳುವಲ್ಲಿ, ರೋಬೋಕಾರ್ ೨೮೨.೪೨ ಕಿಮೀ/ಗಂ (೧೭೫.೪೯ ಮೀ/ಗಂ) - ಯುಕೆ ಯ ಯಾರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ವಿಂಗ್‌ಟನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಯುಕೆ ಟೈಮಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನಿಂದ ಸರಾಸರಿ ದೃಢೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/robocar-watch-the-worlds-fastest-autonomous-car-reach-its-record-breaking-282-k|title=Robocar: Watch the world's fastest autonomous car reach its record-breaking 282 km/h|date=17 October 2019|website=Guinness World Records|access-date=30 June 2020}}</ref> ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್‌ ನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರು ಖರೀದಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳು ( ಎಸ್‌ಎಇ ಮಟ್ಟ ೩+ ) ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷತಾ ಮಂಡಳಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ: ಸ್ವಯಂ ಚಾಲಿತ ವಾಹನವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಯುಎಸ್‌ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅವಧಿ. ಸುಧಾರಿತ ಚಾಲಕ ಸಹಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದಾಗಲೂ ಸಹ ಯುಎಸ್‌‍ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಾಹನಕ್ಕೂ ಚಾಲಕನು ಚಾಲನಾ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನೀವು ಸುಧಾರಿತ ಚಾಲಕ ಸಹಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ. ನೀವು ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ಕಾರನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ. ನೀವು ಸುಧಾರಿತ ಚಾಲಕ ಸಹಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರನ್ನು ಚಾಲನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ೫ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೧ ರಂದು ಹೋಂಡಾ ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೦೦ ಲೆಜೆಂಡ್ ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಇಎಕ್ಸ್ ಸೆಡಾನ್‌ಗಳ ಸೀಮಿತ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ಅನುಮೋದಿಸಲಾದ ಹಂತ ೩ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಉಪಕರಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಲೀಸ್ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದನ್ನು ಜಪಾನೀಸ್ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರ ಸ್ವಾಯತ್ತ "ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಜಾಮ್ ಪೈಲಟ್" ಚಾಲನಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸುರಕ್ಷತಾ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಚಾಲಕರು ತಮ್ಮ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ರಸ್ತೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. <ref name="Honda-Legend">{{Cite web|url=https://global.honda/newsroom/news/2021/4210304eng-legend.html|title=Honda to Begin Sales of Legend with New Honda SENSING Elite|date=4 March 2021|website=[[Honda]]|access-date=6 March 2021}}</ref> <ref name="mainichi">{{Cite news|url=https://mainichi.jp/english/articles/20210304/p2g/00m/0bu/109000c|title=Honda to start selling world's 1st level-3 autonomous car for $103K on Fri.|date=4 March 2021|access-date=6 March 2021|agency=[[Kyodo News]]|archive-date=5 ಮಾರ್ಚ್ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210305144526/https://mainichi.jp/english/articles/20210304/p2g/00m/0bu/109000c|url-status=deviated|archivedate=5 ಮಾರ್ಚ್ 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210305144526/https://mainichi.jp/english/articles/20210304/p2g/00m/0bu/109000c}}</ref> <ref name="mlit_2020-11-11">{{Cite web|url=https://www.mlit.go.jp/report/press/jidosha08_hh_003888.html|title=世界初！ 自動運転車（レベル３）の型式指定を行いました|date=11 November 2020|website=[[Ministry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism|MLIT, Japan]]|language=ja|trans-title=The world's first! approval of level-3 type designation for certification|access-date=6 March 2021}}</ref> <ref name="car_and_driver_2021-03">{{Cite web|url=https://www.caranddriver.com/news/a35729591/honda-legend-level-3-autonomy-leases-japan/|title=Honda Legend Sedan with Level 3 Autonomy Available for Lease in Japan|last=Beresford|first=Colin|date=4 March 2021|website=Car and Driver|access-date=6 March 2021}}</ref> == ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು == ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ಕಾರು ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅಸಂಗತತೆಗಳು ಇವೆ. ನಿಖರವಾದ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರವಾದ ಶಬ್ದಕೋಶವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲು ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿವೆ. ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ, ಅಂತಹ ಗೊಂದಲವನ್ನು ಎಸ್‌ಎಇ ಜೆ೩೦೧೬ ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದು ಹೇಳುತ್ತದೆ "ಕೆಲವು ದೇಶೀಯ ಬಳಕೆಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಆಟೊಮೇಷನ್ (ಮಟ್ಟ ೫) ನೊಂದಿಗೆ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಇತರ ಬಳಕೆಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಹಂತದ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಆಟೊಮೇಷನ್‌ಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯ ಶಾಸನವು ಇದನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದೆ ಸರಿಸುಮಾರು ಯಾವುದೇ ಎಡಿಎಸ್‌ [ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್] ಮಟ್ಟ ೩ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದು (ಅಥವಾ ಅಂತಹ ಎಡಿಎಸ್‌‍ ಹೊಂದಿದ ಯಾವುದೇ ವಾಹನಕ್ಕೆ)." === ಪರಿಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆ ಪರಿಗಣನೆಗಳು === ಆಧುನಿಕ ವಾಹನಗಳು ಕಾರನ್ನು ಅದರ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಇರಿಸುವುದು, ವೇಗ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳು ಅಥವಾ ತುರ್ತು ಬ್ರೇಕಿಂಗ್‌ನಂತಹ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಆ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಕೇವಲ ಚಾಲಕ ಸಹಾಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಮಾನವ ಚಾಲಕ ನಿಯಂತ್ರಣ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳು ಮಾನವ ಡ್ರೈವರ್ ಇನ್‌ಪುಟ್ ಇಲ್ಲದೆಯೇ ಚಾಲನೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಫಾರ್ಚೂನ್ ಪ್ರಕಾರ ಆಟೋನೋಡ್ರೈವ್, ಪೈಲಟ್ ಅಸಿಸ್ಟ್, ಫುಲ್-ಸೆಲ್ಫ್ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಅಥವಾ ಡ್ರೈವ್‌ಪೈಲಟ್‌ನಂತಹ ಕೆಲವು ಹೊಸ ವಾಹನಗಳ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಹೆಸರುಗಳು ಚಾಲಕನನ್ನು ಗೊಂದಲಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಚಾಲಕನು ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದಾಗ ಯಾವುದೇ ಡ್ರೈವರ್ ಇನ್‌ಪುಟ್ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.<ref name=":15">{{Cite web|url=https://fortune.com/2020/11/08/tesla-full-self-driving-autonomous-vehicle-safety/|title=What's in a name? For Tesla's Full Self Driving, it may be danger|last=Morris|first=David|date=8 November 2020|website=Fortune|access-date=8 March 2021}}</ref> [[ಬಿಬಿಸಿ]] ಯ ಪ್ರಕಾರ ಆ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳ ನಡುವಿನ ಗೊಂದಲವು ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/business-44159581|title=Who is to blame for 'self-driving car' deaths?|last=Leggett|first=Theo|date=22 May 2018|publisher=BBC News}}</ref> ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಎಎಎ ನಂತಹ ಕೆಲವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಚಾಲನಾ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎಎಲ್‌ಕೆಎಸ್‌ ನಂತಹ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಹೆಸರಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಯಾವುದೇ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳು ಎಂದು ಇನ್ನೂ ಅನುಮೋದಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಿಮಾದಾರರ ಸಂಘವು ಆಧುನಿಕ ಕಾರುಗಳ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ''ಸ್ವಾಯತ್ತ'' ಪದದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಕಾರು ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ವಾಹನ ಚಾಲಕರು 'ಸ್ವಾಯತ್ತ' ಮತ್ತು 'ಆಟೋಪೈಲಟ್' ಎಂದರೆ ವಾಹನವು ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಚಾಲಕನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದ್ದಾಗ ಸ್ವತಃ ಚಾಲನೆ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದರ್ಥ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕಾರನ್ನು ಓಡಿಸುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಇನ್ನೂ ಬೀಟಾ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ. ಕೆಲವು ಕಾರು ತಯಾರಕರು ವಾಹನಗಳು ಕೆಲವು ಚಾಲನಾ ಸಂದರ್ಭಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದಾಗ ''ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನೆ'' ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ ಅಥವಾ ಹಕ್ಕು ಸಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದ್ದರೂ ಟೆಸ್ಲಾ ತನ್ನ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2021/03/23/business/teslas-autopilot-safety-investigations.html|title=Tesla's Autopilot Technology Faces Fresh Scrutiny|last=Boudette|first=Neal E.|date=23 March 2021|work=The New York Times|access-date=15 June 2021|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/03/23/business/teslas-autopilot-safety-investigations.html|archive-date=28 December 2021}}</ref> ಇದು ಚಾಲಕರು ಅತಿಯಾದ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಹೊಂದುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಚಂಚಲ ಚಾಲನೆಯ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಪಘಾತಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಗ್ರೇಟ್-ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿರುವಾಗ, ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲಾದ ಕಾರು ಮಾತ್ರ. <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/technology-44439523|title=Insurers warning on 'autonomous' cars|last=Cellan-Jones|first=Rory|date=12 June 2018|publisher=BBC News}}</ref> ಸುರಕ್ಷತಾ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ವಾಯುಯಾನ ವಲಯವು ದಶಕಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಅನುಭವದಿಂದಾಗಿ, ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳ ಸುರಕ್ಷಿತ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಯುಯಾನ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ಸುರಕ್ಷತೆ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳಿವೆ. <ref>{{Cite journal|last=Umar Zakir Abdul|first=Hamid|title=Adopting Aviation Safety Knowledge into the Discussions of Safe Implementation of Connected and Autonomous Road Vehicles|journal=SAE Technical Papers (SAE WCX Digital Summit)|date=2021|issue=2021–01–0074|url=https://www.researchgate.net/publication/350669647|display-authors=etal|accessdate=12 April 2021}}</ref> ಎಸ್‌ಎಮ್‌ಎಮ್‌ಟಿಯ ಪ್ರಕಾರ "ಎರಡು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಸ್ಥಿತಿಗಳಿವೆ - ವಾಹನವು ಚಾಲಕನಿಗೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತುಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಅಥವಾ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಚಾಲಕವನ್ನು ಬದಲಿಸುತ್ತದೆ." <ref>SMMT publishes guiding principles for marketing automated vehicles, SMMT, 22 novembre 2021</ref> === ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ === ''ಸ್ವಾಯತ್ತ'' ಎಂದರೆ ಸ್ವಯಂ ಆಡಳಿತ. <ref name="antsaklis1991introduction">{{Cite journal|last=Antsaklis|first=Panos J.|last2=Passino|first2=Kevin M.|last3=Wang|first3=S.J.|year=1991|title=An Introduction to Autonomous Control Systems|url=http://neuron-ai.tuke.sk/hudecm/PDF_PAPERS/Intro-Aut-Control.pdf|journal=IEEE Control Systems Magazine|volume=11|issue=4|pages=5–13|doi=10.1109/37.88585|accessdate=21 January 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170516202116/http://neuron-ai.tuke.sk/hudecm/PDF_PAPERS/Intro-Aut-Control.pdf|archivedate=16 May 2017}}</ref> ವಾಹನ ಯಾಂತ್ರೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನೇಕ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಯೋಜನೆಗಳು ತಮ್ಮ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟಿಕ್ ಸ್ಟ್ರಿಪ್‌ಗಳಂತಹ ಕೃತಕ ಸಹಾಯಗಳ ಮೇಲೆ ಭಾರೀ ಅವಲಂಬನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟು ''ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿವೆ'' (ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ). ಸ್ವಾಯತ್ತ ನಿಯಂತ್ರಣವು ಪರಿಸರದಲ್ಲಿನ ಗಮನಾರ್ಹ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ತೃಪ್ತಿದಾಯಕ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಬಾಹ್ಯ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವಿಲ್ಲದೆ ಸಿಸ್ಟಮ್ ವೈಫಲ್ಯಗಳನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref name="antsaklis1991introduction" /> [[ದೂರಸಂಪರ್ಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಜಾಲ|ಸಂವಹನ ಜಾಲಗಳನ್ನು]] ತಕ್ಷಣದ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ( ಘರ್ಷಣೆ ತಪ್ಪಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ) ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ದೂರದಲ್ಲಿ (ದಟ್ಟಣೆ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ) ಅಳವಡಿಸುವುದು ಒಂದು ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ನಿರ್ಧಾರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಭಾವಗಳು ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಾಹನದ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇನ್ನೂ ಮಾನವ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪದ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ೨೦೧೭ ರಂತೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ವಾಣಿಜ್ಯ ಯೋಜನೆಗಳು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದವು. ಅದು ಇತರ ವಾಹನಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಥವಾ ಸುತ್ತುವರಿದ ನಿರ್ವಹಣಾ ಆಡಳಿತದೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸುವುದಿಲ್ಲ. ಯುರೋ ಎನ್‌ಸಿಎಪಿಯು "ಸ್ವಾಯತ್ತ ತುರ್ತು ಬ್ರೇಕಿಂಗ್" ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಹೀಗೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ: "ಅಪಘಾತವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಅಥವಾ ತಗ್ಗಿಸಲು ಸಿಸ್ಟಮ್ ಚಾಲಕರಿಂದ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ". ಇದು ಸ್ವಾಯತ್ತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಚಾಲಕ ಅಲ್ಲ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಯುರೋಪ್‌‍ನಲ್ಲಿ ''ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ'' ಮತ್ತು ''ಸ್ವಾಯತ್ತ'' ಪದಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಬಳಸಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಯುರೋಪಿಯನ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್‌ನ ೨೦೧೯/೨೧೪೪ ನಿಯಂತ್ರಣ (ಇಯು) ಮತ್ತು ೨೭ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೯ ರ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಮೋಟಾರು ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಟೈಪ್-ಅನುಮೋದನೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳ ಮೇಲೆ "ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ" ಮತ್ತು "ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ" ಅವುಗಳ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ. <ref name="Regulation_eU_2019_2144">Regulation (EU) 2019/2144</ref> * "ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ" ಎಂದರೆ ನಿರಂತರ ಚಾಲಕ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅವಧಿಗೆ ಸ್ವಾಯತ್ತವಾಗಿ ಚಲಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಮೋಟಾರು ವಾಹನವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಚಾಲಕ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಇನ್ನೂ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. <ref name="Regulation_eU_2019_2144" /> * "ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ" ಎಂದರೆ ಯಾವುದೇ ಚಾಲಕ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ಸ್ವಾಯತ್ತವಾಗಿ ಚಲಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಮೋಟಾರು ವಾಹನ. <ref name="Regulation_eU_2019_2144" /> ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ, ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಪದವು ಹಲವಾರು ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಈ ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ " ''ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ'' ಲೇನ್ ಕೀಪಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಹನ್ನೆರಡು ತತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನ್ನು ಮಾತ್ರ ಪೂರೈಸಬಲ್ಲವು ಎಂದು ಥಟ್ಚಮ್ ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ' ''ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ'' ಚಾಲನೆ' ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬದಲಿಗೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು 'ಸಹಾಯದ ಚಾಲನೆ' ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ." <ref>{{Cite web|url=https://www.visordown.com/news/industry/abi-and-thatcham-warn-against-automated-driving-plans|title=The ABI and Thatcham warn against automated driving plans|last=HancocksMon|first=Simon|last2=Oct 2020|first2=26|website=Visordown}}</ref> "ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ" ಪದದ ಮೊದಲ ಸಂಭವವು ಯುನೆಸ್ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಎರಡನೆಯ ಸಂಭವವು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಾನೂನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಾನೂನು "ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ" ದ ಅರ್ಥವನ್ನು "ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ" ಎಂಬ ವಾಹನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ''ವಿಮೆ ಮಾಡಿದ ವಾಹನ'' . <ref>Automated and Electric Vehicles Act 2018</ref> === ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಿರುದ್ಧ ಸಹಕಾರಿ === ವಾಹನದೊಳಗೆ ಯಾವುದೇ ಚಾಲಕ ರಹಿತ ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಲು, ಕೆಲವು ಕಂಪನಿಗಳು ರಿಮೋಟ್ ಡ್ರೈವರ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಎಸ್‌‍ಎಇ ಜೆ೩೦೧೬ರ ಪ್ರಕಾರ, ಕೆಲವು ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ತಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಾವಲಂಬಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ ಸ್ವಾಯತ್ತವಾಗಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಅವು ಸಂವಹನ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಹೊರಗಿನ ಘಟಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹಕಾರವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಹಕಾರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು. == ವರ್ಗೀಕರಣಗಳು == === ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ಕಾರು === ''ಪಿಸಿ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್'' ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ಕಾರನ್ನು "ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಕಾರು" ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.pcmag.com/encyclopedia/term/65738/self-driving-car|title=self-driving car Definition from PC Magazine Encyclopedia|website=PC Magazine}}</ref> ಯೂನಿಯನ್ ಆಫ್ ಕನ್ಸರ್ನ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಸ್ಟ್ಸ್ ಹೇಳುವಂತೆ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳು "ಕಾರುಗಳು ಅಥವಾ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು, ಇದರಲ್ಲಿ ವಾಹನವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮಾನವ ಚಾಲಕರು ಎಂದಿಗೂ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಸ್ವಾಯತ್ತ ಅಥವಾ 'ಚಾಲಕ-ಕಡಿಮೆ' ಕಾರುಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವುಗಳು ವಾಹನವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು, ನ್ಯಾವಿಗೇಟ್ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಓಡಿಸಲು ಸಂವೇದಕಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತವೆ." <ref>{{Cite web|url=https://www.ucsusa.org/clean-vehicles/how-self-driving-cars-work|title=Self-Driving Cars Explained|website=Union of Concerned Scientists}}</ref> ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಟೋಮೇಟೆಡ್ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ವೆಹಿಕಲ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್ ೨೦೧೮ ಕಾನೂನು ವಾಹನವನ್ನು "ಸ್ವತಃ ಚಾಲನೆ" ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ. ವಾಹನವು "ಒಂದು ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ." <ref>{{Cite web|url=https://www.penningtonslaw.com/news-publications/latest-news/2018/automated-and-electric-vehicles-act-2018-becomes-law|title=Automated and Electric Vehicles Act 2018 becomes law|website=penningtonslaw.com|access-date=24 March 2021}}</ref> ಮತ್ತೊಂದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು "ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ವಾಹನಗಳು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಸ್ವತಃ ಚಾಲನೆ ಮಾಡುವ ವಾಹನಗಳಾಗಿವೆ" ಎಂದು ಊಹಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.gov.uk/guidance/self-driving-vehicles-listed-for-use-in-great-britain|title=Self-driving vehicles listed for use in Great Britain|date=20 April 2022|publisher=GOV.UK|access-date=19 July 2022}}</ref> === ಎಸ್‌‍ಎಇ ವರ್ಗೀಕರಣ === [[ಚಿತ್ರ:Tesla_Autopilot_Engaged_in_Model_X.jpg|thumb| ಟೆಸ್ಲಾ ಆಟೋಪೈಲಟ್ ಅನ್ನು ಎಸ್‍ ೨ನೇ ಹಂತದ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.tesla.com/support/autopilot|title=Support – Autopilot|date=13 February 2019|website=[[Tesla, Inc.|Tesla]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20190410153216/https://www.tesla.com/support/autopilot|archive-date=10 April 2019|access-date=6 September 2019}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.caranddriver.com/news/a35785277/tesla-fsd-california-self-driving/|title=Tesla Tells California DMV that FSD Is Not Capable of Autonomous Driving|last=Roberto Baldwin|date=9 March 2021|website=[[Car and Driver]]}}</ref>]] ಆರು ಹಂತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವರ್ಗೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ - ಸಂಪೂರ್ಣ ಕೈಪಿಡಿಯಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳವರೆಗೆ - ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣ ಸಂಸ್ಥೆ ಎಸ್‌‍ಎಇ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ನಿಂದ ಜೆ೩೦೧೬, ''ಟ್ಯಾಕ್ಸಾನಮಿ ಮತ್ತು ಆನ್-ರೋಡ್ ಮೋಟಾರ್ ವಾಹನ ಆಟೋಮೇಟೆಡ್ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು'' ; ವಿವರಗಳನ್ನು ನಿಯತಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref name="SAE-J3016"/> ಈ ವರ್ಗೀಕರಣವು ವಾಹನದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚಾಲಕ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಗಮನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಇವುಗಳು ಸಡಿಲವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಂಚಾರ ಸುರಕ್ಷತಾ ಆಡಳಿತ (ಎನ್‍ಎಚ್‍ಟಿಎಸ್‌‍ಎ) ತನ್ನ ಮೂಲ ಔಪಚಾರಿಕ ವರ್ಗೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಎಸ್‌‍ಎಇ ತನ್ನ ವರ್ಗೀಕರಣವನ್ನು ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ನವೀಕರಿಸಿದ ನಂತರ, ಜೆ೩೦೧೬_೨೦೧೬೦೯, <ref>SAE International</ref> ಎನ್‌ಎಚ್‌‍ಟಿಎಸ್‌ಎ ಎಸ್‌ಎಇ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.nhtsa.gov/sites/nhtsa.gov/files/federal_automated_vehicles_policy.pdf|title=Federal Automated Vehicles Policy|date=September 2016|website=[[National Highway Traffic Safety Administration|NHTSA]], U.S.|page=9|access-date=1 December 2021|archive-date=1 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211201121752/https://www.nhtsa.gov/sites/nhtsa.gov/files/federal_automated_vehicles_policy.pdf|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತು ಎಸ್‌ಎಇ ವರ್ಗೀಕರಣವು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.jsae.or.jp/08std/data/DrivingAutomation/jaso_tp18004-18.pdf|title=JASO TP 18004: 自動車用運転自動化システムのレベル分類及び定義|date=1 February 2018|website=[[Japanese Automotive Standards Organization|JASO]], Japan|trans-title=JASO TP 18004: Taxonomy and Definitions for Terms Related to Driving Automation Systems|access-date=1 December 2021|archive-date=1 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211201121753/https://www.jsae.or.jp/08std/data/DrivingAutomation/jaso_tp18004-18.pdf|url-status=deviated|archivedate=1 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211201121753/https://www.jsae.or.jp/08std/data/DrivingAutomation/jaso_tp18004-18.pdf}}</ref> === ಚಾಲನಾ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ಮಟ್ಟಗಳು === ಎಸ್‌ಎಇ ಯ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ಮಟ್ಟದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಲ್ಲಿ, "ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಮೋಡ್" ಎಂದರೆ "ವಿಶಿಷ್ಟ ಡೈನಾಮಿಕ್ ಚಾಲನಾ ಕಾರ್ಯ ಅಗತ್ಯತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಚಾಲನಾ ಸನ್ನಿವೇಶ. (ಉದಾ, ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ವಿಲೀನ, ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಗದ ಪ್ರಯಾಣ, ಕಡಿಮೆ ವೇಗದ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಜಾಮ್, ಕ್ಲೋಸ್ಡ್-ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು, ಇತ್ಯಾದಿ. )" <ref name=":5"/> <ref name="SAE_definitions">{{Cite web|url=https://cdn.oemoffhighway.com/files/base/acbm/ooh/document/2016/03/automated_driving.pdf|title=Automated Driving – Levels of Driving Automation are Defined in New SAE International Standard J3016|year=2014|website=[[SAE International]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20180701034327/https://cdn.oemoffhighway.com/files/base/acbm/ooh/document/2016/03/automated_driving.pdf|archive-date=1 July 2018}}</ref> * ಹಂತ ೦: ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಎಚ್ಚರಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು ಆದರೆ ನಿರಂತರ ವಾಹನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಹಂತ ೧ ("ಹ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಆನ್"): ಚಾಲಕ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ವಾಹನದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಳೆಂದರೆ ಚಾಲಕನು ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ಅನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಸೆಟ್ ವೇಗವನ್ನು (ಕ್ರೂಸ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್) ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಎಂಜಿನ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ವೇಗವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಎಂಜಿನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರೇಕ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು (ಅಡಾಪ್ಟಿವ್ ಕ್ರೂಸ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಅಥವಾ ಎಸಿಸಿ); ಮತ್ತು ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಸಹಾಯ, ಅಲ್ಲಿ ವೇಗ ಹಸ್ತಚಾಲಿತ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಚಾಲಕ ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿರಬೇಕು. ಲೇನ್ ಕೀಪಿಂಗ್ ಅಸಿಸ್ಟೆನ್ಸ್ (ಎಲ್‌‍ಕೆಎ) ಭಾಗ II ಹಂತ ೧ರ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಆಟೋಪೈಲಟ್ ರಿವ್ಯೂ ನಿಯತಕಾಲಿಕದ ಪ್ರಕಾರ, ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ತುರ್ತು ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ಚಾಲಕನನ್ನು ಅಪಘಾತದ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸಹ ೧ನೇ ಹಂತದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾಗಿದೆ. ಹಂತ ೨ ("ಹ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಆಫ್"): ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ವಾಹನದ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ: ವೇಗವರ್ಧಕ, ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀರಿಂಗ್. ಚಾಲಕನು ಚಾಲನೆಯನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಬೇಕು ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸರಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಲು ವಿಫಲವಾದರೆ ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಕ್ಷಣವೇ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿರಬೇಕು. "ಹ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಆಫ್" ಎಂಬ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪವನ್ನು ಅಕ್ಷರಶಃ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ - ಎಸ್‌ಎಇ ೨ರ ಚಾಲನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೈ ಮತ್ತು ಚಕ್ರದ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿದೆ. ಚಾಲಕನು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಚಾಲಕನು ಟ್ರಾಫಿಕ್‌ನತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಚಾಲಕನ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳಿಂದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಅಕ್ಷರಶಃ ಹ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಆಫ್ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಹಂತ ೨.೫ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಅರ್ಧ ಹಂತಗಳಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಅಡಾಪ್ಟಿವ್ ಕ್ರೂಸ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್. ಇದು ಲೇನ್ ಕೀಪಿಂಗ್ ಅಸಿಸ್ಟ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸಹ ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಚಾಲಕನು ವಾಹನವನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕ್ಯಾಡಿಲಾಕ್ ಸಿಟಿ೬ ರಲ್ಲಿ ಜನರಲ್ ಮೋಟಾರ್ಸ್ ಅಥವಾ ಫೋರ್ಡ್‌ನ F-150 ಬ್ಲೂಕ್ರೂಸ್ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹಂತ ೩ ("ಕಣ್ಣುಗಳು ಆಫ್"): ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ಚಾಲಕ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಗಮನವನ್ನು ತಿರುಗಿಸಬಹುದು, ಉದಾ. ಚಾಲಕ ಪಠ್ಯ ಸಂದೇಶ ಅಥವಾ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು. ತುರ್ತು ಬ್ರೇಕಿಂಗ್‌ನಂತಹ ತಕ್ಷಣದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಕರೆ ಮಾಡುವ ಸಂದರ್ಭಗಳನ್ನು ವಾಹನವು ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಚಾಲಕನು ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಸೀಮಿತ ಸಮಯದೊಳಗೆ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿರಬೇಕು. ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ವಾಹನದಿಂದ ಕರೆ ಮಾಡಿದಾಗ ತಯಾರಕರಿಂದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮಟ್ಟದ ಯಾಂತ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಸಹ-ಚಾಲಕ ಅಥವಾ ಸಹ-ಪೈಲಟ್ ಎಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದು. ಅದು ಚಾಲಕನಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸರದಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವಾಗ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾದ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚರಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಜಾಮ್ ಚಾಲಕ (ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಲೇನ್ ಕೀಪಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಕಾರು). ಹಂತ ೪ ("ಮೈಂಡ್ ಆಫ್"): ಹಂತ ೩ ರಂತೆಯೇ, ಆದರೆ ಸುರಕ್ಷತೆಗಾಗಿ ಚಾಲಕರ ಗಮನವು ಎಂದಿಗೂ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಉದಾ. ಚಾಲಕ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನಿದ್ರೆಗೆ ಹೋಗಬಹುದು ಅಥವಾ ಚಾಲಕನ ಸೀಟನ್ನು ಬಿಡಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನೆಯು ಸೀಮಿತ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ಜಿಯೋಫೆನ್ಸ್ಡ್) ಅಥವಾ ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಅಥವಾ ಸಂದರ್ಭಗಳ ಹೊರಗೆ ವಾಹನವು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲು ಶಕ್ತವಾಗಿರಬೇಕು. ಉದಾ. ಚಾಲಕ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯದಿದ್ದರೆ ನಿಧಾನಗೊಳಿಸಿ ಮತ್ತು ಕಾರನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ. ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ರೋಬೋಟಿಕ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿ ಅಥವಾ ರೊಬೊಟಿಕ್ ವಿತರಣಾ ಸೇವೆಯು ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಆಯ್ದ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಮತ್ತೊಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಹಂತ ೫ ("ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ವೀಲ್ ಐಚ್ಛಿಕ"): ಯಾವುದೇ ಮಾನವ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪದ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ, ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ, ಎಲ್ಲಾ ಹವಾಮಾನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ರೋಬೋಟಿಕ್ ವಾಹನವು ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಕೆಳಗಿನ ಔಪಚಾರಿಕ ಎಸ್‌ಎಇ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ, ಎಸ್‌ಎಇ ಮಟ್ಟ ೨ ರಿಂದ ಎಸ್‌ಎಇ ಮಟ್ಟ ೩ಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಚಾಲಕನು ಪರಿಸರವನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿಲ್ಲ. ಎಸ್‌ಎಇ ೩ರಲ್ಲಿ, ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ಕೇಳಿದಾಗ ಮಾನವ ಚಾಲಕನು ಇನ್ನೂ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ಎಸ್‌ಎಇ ೪ ರಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಚಾಲಕ ಯಾವಾಗಲೂ ಆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಎಸ್‌ಎಇ ೫ ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಎಂದಿಗೂ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಕೇಳಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. {| class="wikitable mw-collapsible" |+ಎಸ್‌‍ಎಇ (ಜೆ೩೦೧೬) ಆಟೋಮೇಷನ್ ಮಟ್ಟಗಳು <ref name="SAE_definitions"/> !ಎಸ್‌‍ಎಇ ಮಟ್ಟ ! ಹೆಸರು ! colspan="2" | ನಿರೂಪಣೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ! ಮರಣದಂಡನೆ<br /><br /><br /><br /> ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ಮತ್ತು<br /><br /><br />ವೇಗವರ್ಧನೆ<br /><br /><br /><br /> ನಿಧಾನಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ! ಚಾಲನಾ ಪರಿಸರದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ! ಡೈನಾಮಿಕ್ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಟಾಸ್ಕ್‌ನ ಫಾಲ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ! ಸಿಸ್ಟಮ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ (ಚಾಲನಾ ವಿಧಾನಗಳು) |- | colspan="8" | '''''ಮಾನವ ಚಾಲಕ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಪರಿಸರವನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.''''' |- | ೦ | ಆಟೋಮೇಷನ್ ಇಲ್ಲ | colspan="2" | "ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಅಥವಾ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ವರ್ಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ" ಸಹ ಡೈನಾಮಿಕ್ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯದ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳ ಮಾನವ ಚಾಲಕರಿಂದ ಪೂರ್ಣ ಸಮಯದ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ | ಮಾನವ ಚಾಲಕ | rowspan="3" | ಮಾನವ ಚಾಲಕ | rowspan="3" | ಮಾನವ ಚಾಲಕ | ಎನ್ / ಎ |- | ೧ | ಚಾಲಕ ಸಹಾಯ | ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಮೋಡ್-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯು ಡ್ರೈವರ್ ಸಹಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ''ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ಅಥವಾ ವೇಗವರ್ಧನೆ/ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವಿಕೆ'' | rowspan="2" | ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಪರಿಸರದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಮತ್ತು ಮಾನವ ಚಾಲಕನು ಡೈನಾಮಿಕ್ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯದ ಉಳಿದ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆಯೊಂದಿಗೆ | ಮಾನವ ಚಾಲಕ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥೆ | rowspan="2" | ಕೆಲವು ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಮೋಡ್‌ಗಳು |- | ೨ | ಭಾಗಶಃ ಆಟೊಮೇಷನ್ | ''ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ವೇಗವರ್ಧನೆ/ಕಡಿಮೆ ಎರಡರ'' ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಾಲಕ ಸಹಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಮೋಡ್-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವಿಕೆ | ವ್ಯವಸ್ಥೆ |- | colspan="8" | '''''ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಚಾಲನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಚಾಲನಾ ಪರಿಸರವನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ''''' |- | ೩ | ಷರತ್ತುಬದ್ಧ ಆಟೊಮೇಷನ್ | rowspan="3" | ಡೈನಾಮಿಕ್ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಟಾಸ್ಕ್‌ನ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಿಂದ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಮೋಡ್-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ | ''ಮಾನವ ಚಾಲಕನು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸುವ ವಿನಂತಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತಾನೆ'' ಎಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆಯೊಂದಿಗೆ | rowspan="3" | ವ್ಯವಸ್ಥೆ | rowspan="3" | ವ್ಯವಸ್ಥೆ | ಮಾನವ ಚಾಲಕ | ಕೆಲವು ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಮೋಡ್‌ಗಳು |- | ೪ | ಹೈ ಆಟೊಮೇಷನ್ | ''ಮಾನವ ಚಾಲಕನು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸುವ ವಿನಂತಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸದಿದ್ದರೂ ಸಹ'' ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಕಾರನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಎಳೆಯಬಹುದು | rowspan="2" | ವ್ಯವಸ್ಥೆ | ಅನೇಕ ಚಾಲನಾ ವಿಧಾನಗಳು |- | ೫ | ಪೂರ್ಣ ಆಟೊಮೇಷನ್ | ಮಾನವ ಚಾಲಕರಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದಾದ ''ಎಲ್ಲಾ ರಸ್ತೆಮಾರ್ಗ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ'' | ಎಲ್ಲಾ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಮೋಡ್‌ಗಳು |} === ಎಸ್‌ಎಇ ಯ ಟೀಕೆ === ಎಸ್‌ಎಇ ಆಟೊಮೇಷನ್ ಮಟ್ಟಗಳು ಅವುಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕ ಗಮನಕ್ಕಾಗಿ ಟೀಕೆಗೊಳಗಾಗಿವೆ. ಮಟ್ಟಗಳ ರಚನೆಯು ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ರೇಖಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡವು ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಅದು ಯಾವಾಗಲೂ ಅಲ್ಲದಿರಬಹುದು ಎಂದು ವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite journal|last=Stayton|first=E.|last2=Stilgoe|first2=J.|date=September 2020|title=It's Time to Rethink Levels of Automation for Self-Driving Vehicles [Opinion]|journal=IEEE Technology and Society Magazine|volume=39|issue=3|pages=13–19|doi=10.1109/MTS.2020.3012315|issn=1937-416X}}</ref> ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ <ref>{{Cite web|url=https://www.lboro.ac.uk/news-events/news/2020/july/preparing-motorways-for-autonomous-vehicles/|title=Preparing the UK's motorways for self-driving vehicles: New £1m research project announced in partnership with Highways England|website=Loughborough University|access-date=13 April 2021}}</ref> ಮತ್ತು ರಸ್ತೆ ಬಳಕೆದಾರರ ನಡವಳಿಕೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಎಸ್‌ಎಇ ಮಟ್ಟಗಳು ಸಹ ಕಾರಣವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite journal|last=Cavoli|first=Clemence|last2=Phillips|first2=Brian|year=2017|others=Tom Cohen|title=Social and behavioural questions associated with Automated Vehicles A Literature Review.|url=https://www.ucl.ac.uk/transport/sites/transport/files/social-and-behavioural-literature-review.pdf|journal=UCL Transport Institute}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Parkin|first=John|last2=Clark|first2=Benjamin|last3=Clayton|first3=William|last4=Ricci|first4=Miriam|last5=Parkhurst|first5=Graham|date=27 October 2017|title=Autonomous vehicle interactions in the urban street environment: a research agenda|journal=Proceedings of the Institution of Civil Engineers – Municipal Engineer|volume=171|issue=1|pages=15–25|doi=10.1680/jmuen.16.00062|issn=0965-0903}}</ref> == ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ == === ಸಾಮಾನ್ಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು === ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ಕಾರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಚರ್ಚೆಗಳ ಮಂಡಳಿಯ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಅದರ ವರ್ಗೀಕರಣಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ವರ್ಗೀಕರಣವನ್ನು ಹೊಂದುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಿದೆ. ಕಾರ್ ಸಂಚರಣೆ, ಮಾರ್ಗ ಯೋಜನೆ, ಪರಿಸರ ಗ್ರಹಿಕೆ ಮತ್ತು ಕಾರು ನಿಯಂತ್ರಣ. <ref name="Zhao_2018">{{Cite journal|last=Zhao|first=Jianfeng|last2=Liang|first2=Bodong|last3=Chen|first3=Qiuxia|date=2 January 2018|title=The key technology toward the self-driving car|journal=International Journal of Intelligent Unmanned Systems|volume=6|issue=1|pages=2–20|doi=10.1108/IJIUS-08-2017-0008|issn=2049-6427}}</ref>೨೦೨೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ನಾವು ಯೋಚಿಸಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. <ref>{{Cite web|url=https://www.theverge.com/2019/12/9/21000085/waymo-fully-driverless-car-self-driving-ride-hail-service-phoenix-arizona|title=Waymo's driverless car: ghost-riding in the back seat of a robot|last=Andrew J. Hawkins|date=9 December 2019|website=[[The Verge]]|access-date=11 April 2022}}</ref> <ref name="2020_tech_report"/> ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ವೀಡಿಯೊ ಗೇಮ್‌ಗಳನ್ನು ಸಹ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://esource.dbs.ie/handle/10788/4340|title=Deep Learning in Games to Improve Autonomous Driving|last=Rafael Borghi|date=10 January 2022|website=[[Dublin Business School]]|access-date=11 September 2022}}</ref> === ಹೈಬ್ರಿಡ್ ನ್ಯಾವಿಗೇಷನ್ === ಹೈಬ್ರಿಡ್ ನ್ಯಾವಿಗೇಷನ್ ಎನ್ನುವುದು ನ್ಯಾವಿಗೇಷನ್‌ಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಸ್ಥಳ ಡೇಟಾ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು [[ನೌಕಾಯಾನ ಶಾಸ್ತ್ರ|ನ್ಯಾವಿಗೇಷನ್]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಏಕಕಾಲಿಕ ಬಳಕೆಯಾಗಿದೆ. '''ಸಂವೇದನೆ'''ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನವನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂವೇದಕಗಳ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref name="2020_tech_report"/> ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂವೇದಕಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಡಾರ್ (ಲೈಟ್ ಡಿಟೆಕ್ಷನ್ ಮತ್ತು ರೇಂಜಿಂಗ್), ಸ್ಟಿರಿಯೊ ದೃಷ್ಟಿ, [[ಜಿಪಿಎಸ್|ಜಿಪಿಎಸ್‌]] ಮತ್ತು ಐಎಮ್‌‍ಯು ಸೇರಿವೆ. <ref name="IEEE2">{{Cite journal|title=An Introduction to Inertial and Visual Sensing|first=Peter|last=Corke|first2=Jorge|last2=Lobo|first3=Jorge|last3=Dias|date=1 June 2007|volume=26|issue=6|journal=The International Journal of Robotics Research|doi=10.1177/0278364907079279|pages=519–535}}</ref> ಆಧುನಿಕ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಯೆಸಿಯನ್ ಏಕಕಾಲಿಕ ಸ್ಥಳೀಕರಣ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್ (ಎಸ್‍ಎಲ್‍ಎಎಮ್‌) ಅಲ್ಗಾರಿದಮ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಬಹು ಸಂವೇದಕಗಳಿಂದ ಡೇಟಾವನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಳ ಅಂದಾಜುಗಳು ಮತ್ತು ನಕ್ಷೆ ನವೀಕರಣಗಳಿಗೆ ಆಫ್-ಲೈನ್ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. <ref name="IEEE1">{{Cite journal|journal=IEEE Robotics & Automation Magazine|title=Simultaneous localization and mapping|volume=13|issue=2|pages=99–110|date=5 June 2006|issn=1070-9932|doi=10.1109/mra.2006.1638022|last=Durrant-Whyte|first=H.|last2=Bailey|first2=T.}}</ref> ವೇಮೊ ಇತರ ಚಲಿಸುವ ವಸ್ತುಗಳ (ಡಿಎಟಿಎಮ್‌ಓ) ಪತ್ತೆ ಮತ್ತು ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಎಸ್‌ಎಲ್‌ಎಎಮ್‌‍ ನ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ. ಇದು ಕಾರುಗಳು ಮತ್ತು ಪಾದಚಾರಿಗಳಂತಹ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಸಹ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಳೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಸರಳವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ರಸ್ತೆಬದಿಯ ನೈಜ-ಸಮಯದ ಲೊಕೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ಆರ್‌ಟಿಎಲ್‌ಎಸ್‌‍) ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. '''ನಕ್ಷೆಗಳು'''ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ವರ್ಗದ ಹೈ-ಡೆಫಿನಿಷನ್ ಮ್ಯಾಪ್‌ಗಳು (ಎಚ್‍ಡಿ ನಕ್ಷೆಗಳು) ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಅದು ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಎರಡು ಆರ್ಡರ್‌ಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. <ref name="2020_tech_report">{{Cite web|url=https://www.wevolver.com/article/2020.autonomous.vehicle.technology.report|title=2020 Autonomous Vehicle Technology Report|date=20 February 2020|website=Wevolver|access-date=11 April 2022}}</ref> ಮೇ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, [[ಮ್ಯಾಸಚೂಸೆಟ್ಸ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ|ಮ್ಯಾಸಚೂಸೆಟ್ಸ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ]] (ಎಮ್‍ಐಟಿ) ಯ ಸಂಶೋಧಕರು ತಾವು ಮ್ಯಾಪ್ ಮಾಡದ ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾವಿಗೇಟ್ ಮಾಡುವ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. <ref>{{Cite web|url=https://www.theverge.com/2018/5/13/17340494/mit-self-driving-car-unmapped-country-rural-road|title=MIT built a self-driving car that can navigate unmapped country roads|last=Hawkins|first=Andrew J.|date=13 May 2018|website=The Verge|access-date=14 May 2018}}</ref> ತಮ್ಮ ಗಣಕ ಯಂತ್ರ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ (ಸಿಎಸ್‍ಅಐಎಲ್‍) ಸಂಶೋಧಕರು ಮ್ಯಾಪ್ಲೈಟ್ ಎಂಬ ಹೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ೩ಡಿ ನಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಬಳಸದೆ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳನ್ನು ಹಿಂದೆಂದೂ ಇಲ್ಲದ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಓಡಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ವಾಹನದ ಜಿಪಿಎಸ್‌‍ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. [[ಒಪನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಮ್ಯಾಪ್|ಓಪನ್‌ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ಮ್ಯಾಪ್‌ನಂತಹ]] "ವಿರಳವಾದ ಸ್ಥಳಶಾಸ್ತ್ರದ ನಕ್ಷೆ" (ಅಂದರೆ ರಸ್ತೆಗಳ ೨ಡಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿದೆ) ಮತ್ತು ರಸ್ತೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸುವ ಸಂವೇದಕಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://news.mit.edu/2018/self-driving-cars-for-country-roads-mit-csail-0507|title=Self-driving cars for country roads: Today's automated vehicles require hand-labeled 3-D maps, but CSAIL's MapLite system enables navigation with just GPS and sensors.|last=Connor-Simons|first=Adam|last2=Gordon|first2=Rachel|date=7 May 2018|access-date=14 May 2018}}</ref> '''ಸಂವೇದಕ ಸಮ್ಮಿಲನ'''ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳಲ್ಲಿನ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸಂವೇದಕ ಸಮ್ಮಿಲನವನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಇದು ಪರಿಸರದ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರವಾದ, ನಿಖರವಾದ ಮತ್ತು ಉಪಯುಕ್ತ ನೋಟವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಕಾರಿನಲ್ಲಿರುವ ವಿವಿಧ ಸಂವೇದಕಗಳಿಂದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://medium.com/udacity/how-self-driving-cars-work-f77c49dca47e|title=How Self-Driving Cars Work|date=14 December 2017|access-date=18 April 2018}}</ref> ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳು ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ರಸ್ತೆಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಮತ್ತು ಇತರ ಚಾಲಕರ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳು, ಲಿಡಾರ್ ಸಂವೇದಕಗಳು ಮತ್ತು ರಾಡಾರ್ ಸಂವೇದಕಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಸ್ಥಿರತೆಯು ಒಂದು ದೋಷಯುಕ್ತ ಸಂವೇದಕದಿಂದಾಗಿ ಸಂಭವಿಸಬಹುದಾದ ಅಪಘಾತಗಳನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite journal|last=Yeong|first=De Jong|last2=Velasco-Hernandez|first2=Gustavo|last3=Barry|first3=John|last4=Walsh|first4=Joseph|date=2021|title=Sensor and Sensor Fusion Technology in Autonomous Vehicles: A Review|journal=Sensors|language=en|volume=21|issue=6|pages=2140|doi=10.3390/s21062140|pmid=33803889|pmc=8003231|bibcode=2021Senso..21.2140Y|issn=1424-8220}}</ref> '''ಮಾರ್ಗ ಯೋಜನೆ'''ಮೂಲದಿಂದ ಗಮ್ಯಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವಸ್ತುವನ್ನು ಚಲಿಸುವ ಮಾನ್ಯವಾದ ಕಾನ್ಫಿಗರೇಶನ್‌ಗಳ ಅನುಕ್ರಮವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಮಾರ್ಗ ಯೋಜನೆಯು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ . ಟ್ರಾಫಿಕ್ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಂಭವಿಸುವ ಅಪಘಾತಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳು ಮಾರ್ಗ ಯೋಜನೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿವೆ. ವೊರೊನೊಯ್ ರೇಖಾಚಿತ್ರ, ಆಕ್ಯುಪೆನ್ಸಿ ಗ್ರಿಡ್ ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್ ಅಥವಾ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಕಾರಿಡಾರ್ ಅಲ್ಗಾರಿದಮ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ವಾಹನದ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಬಹುದು. <ref>{{Cite web|url=https://www.electronicsforu.com/market-verticals/automotive/design-considerations-autonomous-vehicles|title=Design Considerations For Autonomous Vehicles|last=Deepshikha Shukla|date=16 August 2019|access-date=18 April 2018}}</ref> ಚಾಲನಾ ಕಾರಿಡಾರ್ ಅಲ್ಗಾರಿದಮ್ ವಾಹನವು ಲೇನ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಅಡೆತಡೆಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿದ ಮುಕ್ತ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ವಾಹನವನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಮತ್ತು ಓಡಿಸಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅಲ್ಗಾರಿದಮ್‌ಗಳು ಸರಳವಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಮಾರ್ಗ ಯೋಜನೆಯು ಸಂಕೀರ್ಣ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಗಿಲ್ಲ. ಮಾರ್ಗ ಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಎರಡು ತಂತ್ರಗಳು ಗ್ರಾಫ್-ಆಧಾರಿತ ಹುಡುಕಾಟ ಮತ್ತು ವಿಭಿನ್ನ-ಆಧಾರಿತ ಆಪ್ಟಿಮೈಸೇಶನ್ ತಂತ್ರಗಳಾಗಿವೆ. ಗ್ರಾಫ್-ಆಧಾರಿತ ತಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತೊಂದು ವಾಹನ/ಅಡೆತಡೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಹಾದುಹೋಗುವುದು ಎಂಬಂತಹ ಕಠಿಣ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ವಿಭಿನ್ನ-ಆಧಾರಿತ ಆಪ್ಟಿಮೈಸೇಶನ್ ತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಘರ್ಷಣೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ವಾಹನದ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಕಾರಿಡಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಸುವಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಯೋಜನೆ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.researchgate.net/publication/318805881|title=Computing possible driving corridors for automated vehicles|last=Althoff|first=Matthias|last2=Sontges|first2=Sebastian|date=June 2017}}</ref> === ತಂತಿಯಿಂದ ಚಾಲನೆ === ಆಟೋಮೋಟಿವ್ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ತಂತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ಚಾಲನೆ ಎನ್ನುವುದು ಯಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಪರ್ಕಗಳಿಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಸಾಧಿಸಲಾದ ವಾಹನ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ವಿದ್ಯುತ್ ಅಥವಾ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋ-ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್ ಹೈಬ್ರಿಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಬಳಕೆಯಾಗಿದೆ. === ಚಾಲಕ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ === ಚಾಲಕ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಚಾಲಕನ ಜಾಗರೂಕತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ ಚಾಲಕನಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಲು ವಾಹನ ಸುರಕ್ಷತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಎಸ್‌‍ಎಇ ೨ನೇ ಹಂತದ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದಂತೆ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ ಪಾತ್ರವು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಸ್ತಾಂತರಕ್ಕೆ ಚಾಲಕನ ಸಿದ್ಧತೆಯನ್ನು ಊಹಿಸಲು ಹಂತ ೩ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸವಾಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಡೆವಲಪರ್ ಕಡೆಯಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.sbdautomotive.com/en/news-insight-driver-monitoring|title=Why driver monitoring will be critical to next-generation autonomous vehicles|last=Alain Dunoyer|date=27 January 2022|website=SBD Automotive|access-date=13 May 2022}}</ref> === ವಾಹನ ಸಂವಹನ === ವಾಹನ ಸಂವಹನವು ರಸ್ತೆಬದಿಯ ಸಂವಹನ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಸೇರಿದಂತೆ ವಾಹನಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂವಹನಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ವಾಹನ ಸಂವಹನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ವಾಹನಗಳು ಮತ್ತು ರಸ್ತೆಬದಿಯ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಪೀರ್-ಟು-ಪೀರ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂವಹನ ನೋಡ್‌ಗಳಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಪರಸ್ಪರ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಸಂಪರ್ಕವು ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳು ಸ್ವಾಯತ್ತವಲ್ಲದ ದಟ್ಟಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಪಾದಚಾರಿಗಳಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.smartcitiesworld.net/opinions/opinions/driving-autonomous-vehicles-forward-with-intelligent-infrastructure|title=Driving autonomous vehicles forward with intelligent infrastructure|last=Mike Beevor|date=11 April 2019|website=Smart Cities World|access-date=27 April 2022}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.nhtsa.gov/DOT/NHTSA/NVS/Crash%20Avoidance/Technical%20Publications/2010/811381.pdf|title=Frequency of Target Crashes for IntelliDrive Safety Systems|date=October 2010|website=[[US National Highway Traffic Safety Administration|NHTSA]]|access-date=27 April 2022|archive-date=5 ಏಪ್ರಿಲ್ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210405114215/https://www.nhtsa.gov/DOT/NHTSA/NVS/Crash%20Avoidance/Technical%20Publications/2010/811381.pdf|url-status=deviated|archivedate=5 ಏಪ್ರಿಲ್ 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210405114215/https://www.nhtsa.gov/DOT/NHTSA/NVS/Crash%20Avoidance/Technical%20Publications/2010/811381.pdf}}</ref> ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳು ತಮ್ಮ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಮತ್ತು ನಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲು ಕ್ಲೌಡ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಯಾರಕರ ಬಳಸಿದ ನಕ್ಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುತ್ತವೆ. <ref name="2020_tech_report"/> === ಮರು-ಪ್ರೋಗ್ರಾಮೆಬಲ್ === ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳು ವಾಹನವನ್ನು ಓಡಿಸುವ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅಂದರೆ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅನ್ನು ರಿಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್ ಅಥವಾ ಸಂಪಾದಿಸುವ ಮೂಲಕ ನವೀಕರಣಗಳು ಮಾಲೀಕರ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು (ಉದಾ. ಕುರುಡರ ವಿರುದ್ಧ ಉತ್ತಮ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಾಹನವು ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಕುರುಡು ವ್ಯಕ್ತಿ). ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳ ಈ ಮರು-ಪ್ರೋಗ್ರಾಮೆಬಲ್ ಭಾಗದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ನವೀಕರಣಗಳು ಪೂರೈಕೆದಾರರಿಂದ ಮಾತ್ರ ಬರಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ [[ಯಂತ್ರ ಕಲಿಕೆ|ಯಂತ್ರ ಕಲಿಕೆಯ]] ಮೂಲಕ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳು ಕೆಲವು ನವೀಕರಣಗಳನ್ನು ರಚಿಸಬಹುದು. ಅದಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದು (ಉದಾ. ಹೊಸ ನ್ಯಾವಿಗೇಷನ್ ನಕ್ಷೆಗಳು ಅಥವಾ ಹೊಸ ಛೇದಕ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ) ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಈ ರಿಪ್ರೊಗ್ರಾಮೆಬಲ್ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಯಂತ್ರ ಕಲಿಕೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯು ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳ ತಯಾರಕರಿಗೆ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಮಾರ್ಚ್೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅಪ್‌ಡೇಟ್ ಮತ್ತು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅಪ್‌ಡೇಟ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುಎನ್‍ಇಸಿಇ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name="unece156">{{Cite web|url=https://unece.org/transport/documents/2021/03/standards/un-regulation-no-156-software-update-and-software-update|title=UN Regulation No. 156 – Software update and software update management system|date=4 March 2021|website=[[United Nations Economic Commission for Europe|UNECE]]|access-date=20 March 2022}}</ref> === ಮಾಡ್ಯುಲಾರಿಟಿ === ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಮಾಡ್ಯುಲರ್ ಆಗಿರುತ್ತವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಹಲವಾರು ಮಾಡ್ಯೂಲ್‌ಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದನ್ನು ಲೇಯರ್ಡ್ ಮಾಡ್ಯುಲರ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ಮೂಲಕ ಮುಂದೆ ವಿವರಿಸಲಾಗುವುದು. ಲೇಯರ್ಡ್ ಮಾಡ್ಯುಲರ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ನಾಲ್ಕು ಸಡಿಲವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಸಾಧನಗಳು, ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳು, ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭೌತಿಕ ವಾಹನಗಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಡಿಲವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಪದರಗಳು ಕೆಲವು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಇಂಟರ್‌ಫೇಸ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂವಹನ ನಡೆಸಬಹುದು. # ಈ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮೊದಲ ಪದರವು ಸಾಧನದ ಪದರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಪದರವು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಎರಡು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: ತಾರ್ಕಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ಯಂತ್ರಗಳು. ಭೌತಿಕ ಯಂತ್ರವು ನಿಜವಾದ ವಾಹನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಚಾಸಿಸ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾರೊಸ್ಸೆರಿ). ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ, ಭೌತಿಕ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ತಾರ್ಕಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಪದರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದು ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಸ್ವಾಯತ್ತವಾಗಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ತಾರ್ಕಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ವಾಹನದ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಇತರ ಪದರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. # ಸಾಧನದ ಪದರದ ಮೇಲೆ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಲೇಯರ್ ಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಪದರವು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: ಭೌತಿಕ ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ತಾರ್ಕಿಕ ಪ್ರಸರಣ. ಭೌತಿಕ ಸಾರಿಗೆ ಪದರವು ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಸರಣವನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳ ರಾಡಾರ್‌ಗಳು, ಸಂವೇದಕಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಬಲ್‌ಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಮುಂದೆ, ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಪದರವು ತಾರ್ಕಿಕ ಪ್ರಸರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಇತರ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಥವಾ ಲೇಯರ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂವಹನ ಮಾಡಲು ಸಂವಹನ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಅಥವಾ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ನ ಕಂಪ್ಯೂಟೇಶನಲ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. # ಸೇವಾ ಪದರವು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಚಾಲನಾ ಇತಿಹಾಸ, ಸಂಚಾರ ದಟ್ಟಣೆ, ರಸ್ತೆಗಳು ಅಥವಾ ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ವಿಷಯವನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವುದು, ರಚಿಸುವುದು, ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸೇವಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನ (ಮತ್ತು ಅದರ ಮಾಲೀಕರು) ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. # ಮಾದರಿಯ ಅಂತಿಮ ಪದರವು ವಿಷಯಗಳ ಪದರವಾಗಿದೆ. ಈ ಪದರವು ಧ್ವನಿಗಳು, ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ವೀಡಿಯೊಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳು ತಮ್ಮ ಚಾಲನೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತವೆ, ಹೊರತೆಗೆಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ವಿಷಯಗಳ ಪದರವು ವಿಷಯದ ಮೂಲ, ಮಾಲೀಕತ್ವ, ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯ, ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್ ವಿಧಾನಗಳು, ವಿಷಯ ಟ್ಯಾಗ್‌ಗಳು, ಜಿಯೋ-ಟೈಮ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಮುಂತಾದವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮೆಟಾಡೇಟಾ ಮತ್ತು ಡೈರೆಕ್ಟರಿ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. === ಏಕರೂಪೀಕರಣ === ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳು ತಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು, ಅವುಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಹಿತಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ (ಉದಾ. ರಾಡಾರ್, ಜಿಪಿಎಸ್‌‍, ಚಲನೆಯ ಸಂವೇದಕಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ದೃಷ್ಟಿ). ಏಕರೂಪೀಕರಣವು ಈ ವಿಭಿನ್ನ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒಂದೇ ರೂಪದಲ್ಲಿ ರವಾನಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರರ್ಥ ಅವುಗಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಾಹನಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ರವಾನಿಸಬಹುದು, ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡಬಹುದು. ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ, [[ಐಎಸ್ಓ|ಐಎಸ್‌ಓ]] /ಟಿಸಿ ೨೨ ವಾಹನದ ಸಾರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಉಸ್ತುವಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.iso.org/committee/46706.html|title=ISO/TC 22: Road vehicles|website=[[International Organization for Standardization|ISO]]|access-date=11 May 2022}}</ref> ಮತ್ತು [[ಐಎಸ್ಓ|ಐಎಸ್‌ಓ]] /ಟಿಸಿ ೨೦೪ ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮೇಲ್ಮೈ ಸಾರಿಗೆ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ, ಸಂವಹನ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಉಸ್ತುವಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.iso.org/committee/54706.html|title=ISO/TC 204: Intelligent transport systems|website=[[International Organization for Standardization|ISO]]|access-date=11 May 2022}}</ref>ಎಡಿ/ಎಡಿಎಎಸ್‌‍ ಕಾರ್ಯಗಳು, ಸಂಪರ್ಕ, ಮಾನವ ಸಂವಹನ, ವಾಹನದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ನಿರ್ವಹಣೆ/ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ಡೈನಾಮಿಕ್ ನಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನೀಕರಣ, ಗೌಪ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆಯ ಡೊಮೇನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.connectedautomateddriving.eu/standards/standards-collection/|title=Standards Collection|website=connected automated driving.eu|access-date=23 November 2021|archive-date=22 ನವೆಂಬರ್ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211122234007/https://www.connectedautomateddriving.eu/standards/standards-collection/|url-status=deviated|archivedate=22 ನವೆಂಬರ್ 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211122234007/https://www.connectedautomateddriving.eu/standards/standards-collection/}}</ref> === ಗಣಿತ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮಾದರಿ === ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಮೊಬೈಲ್ಯೆ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ ಸುರಕ್ಷತೆಗಾಗಿ ಗಣಿತದ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಇದನ್ನು "ಜವಾಬ್ದಾರಿ-ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸುರಕ್ಷತೆ (ಆರ್‌ಎಸ್‌‍ಎಸ್‌)" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite arXiv|title=On a Formal Model of Safe and Scalable Self-driving Cars}}</ref> ಇದು ಐಇಇಇ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನಲ್ಲಿ "ಐಇಇಇ ಪಿ೨೮೪೬: ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ ನಿರ್ಧಾರ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸುರಕ್ಷತಾ ಪರಿಗಣನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಔಪಚಾರಿಕ ಮಾದರಿ" ಎಂದು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://sagroups.ieee.org/2846/|title=WG: VT/ITS/AV Decision Making|website=[[IEEE Standards Association]]|access-date=18 July 2022|archive-date=18 ಜುಲೈ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220718061845/https://sagroups.ieee.org/2846/|url-status=dead}}</ref> ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಇನ್ಫರ್ಮ್ಯಾಟಿಕ್ಸ್ (ಎನ್‌‍ಐಐ, ಜಪಾನ್) ಸಂಶೋಧನಾ ಗುಂಪು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ ಅನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ ತರ್ಕದ ಮೂಲಕ ಸಂಕೀರ್ಣ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಲು "ಗೋಲ್-ಅವೇರ್ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌" ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿತು. <ref>{{Cite journal|first=Ichiro|last=Hasuo|first2=Clovis|last2=Eberhart|first3=James|last3=Haydon|first4=Jérémy|last4=Dubut|first5=Brandon|last5=Bohrer|first6=Tsutomu|last6=Kobayashi|first7=Sasinee|last7=Pruekprasert|first8=Xiao-Yi|last8=Zhang|first9=Erik|last9=Andre Pallas|date=5 July 2022|title=Goal-Aware RSS for Complex Scenarios Via Program Logic|url=https://ieeexplore.ieee.org/document/9815834|journal=IEEE Transactions on Intelligent Vehicles|language=en|pages=1–33|doi=10.1109/TIV.2022.3169762|arxiv=2207.02387}}</ref> == ಸವಾಲುಗಳು == === ಅಡೆತಡೆಗಳು === ವಿವರಿಸಿದ ಹೆಚ್ಚಿದ ವಾಹನ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ವಿವಾದಗಳಂತಹ ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಸವಾಲುಗಳಿಂದ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಬಹುದು. <ref name="auto">{{Cite book|title=Being digital|last=Negroponte|first=Nicholas|date=1 January 2000|publisher=Vintage Books|isbn=978-0679762904|oclc=68020226}}</ref> <ref name="auto1">{{Cite web|url=http://www.technewsworld.com/story/83102.html|title=Feds Put AI in the Driver's Seat|last=Adhikari|first=Richard|date=11 February 2016|website=Technewsworld|access-date=12 February 2016}}</ref> ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ವಾಹನಗಳ ಸ್ಟಾಕ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಲ್ಲದವುಗಳಿಂದ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಬೇಕಾಗುವ ಸಮಯ, <ref>{{Cite web|url=https://www.zdnet.com/article/nhtsa-chief-takes-conservative-view-on-autonomous-vehicles/|title=NHTSA chief takes conservative view on autonomous vehicles: "If you had perfect, connected autonomous vehicles on the road tomorrow, it would still take 20 to 30 years to turn over the fleet."|last=Nichols|first=Greg|date=13 February 2016|publisher=ZDNet|access-date=17 February 2016}}</ref> ಹೀಗೆ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಮಾನವರು ಮತ್ತು ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳು ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕಾರುಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿರೋಧ, <ref name="auto2">{{Cite web|url=http://www.prnewswire.com/news-releases/new-allstate-survey-shows-americans-think-they-are-great-drivers---habits-tell-a-different-story-126563103.html|title=New Allstate Survey Shows Americans Think They Are Great Drivers – Habits Tell a Different Story|date=2 August 2011|access-date=7 September 2013}}</ref> ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ, <ref name="auto3">{{Cite news|url=https://www.npr.org/2015/07/31/427990392/remembering-when-driverless-elevators-drew-skepticism|title=Remembering When Driverless Elevators Drew Skepticism|last=Henn|first=Steve|date=31 July 2015|work=NPR.org|access-date=14 August 2016|publisher=[[NPR]]}}</ref> ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳಿಗೆ ಕಾನೂನು ಚೌಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರವಾದ ಜಾಗತಿಕ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಮಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನ. <ref>{{Cite news|url=https://www.forbes.com/sites/quora/2013/09/24/will-regulators-allow-self-driving-cars-in-a-few-years/|title=Will Regulators Allow Self-Driving Cars in a Few Years?|date=24 September 2013|work=Forbes|access-date=5 January 2014}}</ref> ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಸೈಬರ್‌ಟಾಕ್‌ಗಳು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಚಾಲನೆಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ಬೆದರಿಕೆಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite journal|last=Alsulami|first=Abdulaziz A.|last2=Abu Al-Haija|first2=Qasem|last3=Alqahtani|first3=Ali|last4=Alsini|first4=Raed|date=15 July 2022|title=Symmetrical Simulation Scheme for Anomaly Detection in Autonomous Vehicles Based on LSTM Model|journal=Symmetry|language=en|volume=14|issue=7|pages=1450|doi=10.3390/sym14071450|bibcode=2022Symm...14.1450A|issn=2073-8994}}</ref> ಇತರ ಅಡೆತಡೆಗಳು ಸಂಭಾವ್ಯ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು ಮತ್ತು ವೈಪರೀತ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸಲು ಡಿ-ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಚಾಲಕ ಅನುಭವವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು, <ref>{{Cite web|url=https://www.theverge.com/2013/11/18/5120270/reliance-on-autopilot-is-now-the-biggest-threat-to-flight-safety|title=Reliance on autopilot is now the biggest threat to flight safety, study says|last=Newton|first=Casey|date=18 November 2013|website=The Verge|access-date=19 November 2013}}</ref> ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನದ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅನಿವಾರ್ಯ ಅಪಘಾತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಹು ಹಾನಿಕಾರಕ ಕ್ರಮಗಳ ನಡುವೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದಾಗ ನೈತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು (' ಟ್ರಾಲಿ ಸಮಸ್ಯೆ ') <ref>{{Cite journal|title=Forced-choice decision-making in modified trolley dilemma situations: a virtual reality and eye tracking study|journal=Frontiers in Behavioral Neuroscience|volume=8|page=426|first=Alexander|last=Skulmowski|first2=Andreas|last2=Bunge|date=16 December 2014|first3=Kai|last3=Kaspar|first4=Gordon|last4=Pipa|doi=10.3389/fnbeh.2014.00426|pmid=25565997|pmc=4267265}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಾಲಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರನ್ನು ನಿರುದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ, ದೊಡ್ಡ ಡೇಟಾ ಸೆಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಪೋಲೀಸ್ ಮತ್ತು ಗುಪ್ತಚರ ಸಂಸ್ಥೆ ಪ್ರವೇಶದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸ್ಥಳ, ಸಂಘ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒಳನುಗ್ಗುವ ಸಾಮೂಹಿಕ ಕಣ್ಗಾವಲು ಸಾಧ್ಯತೆ ಸಂವೇದಕಗಳು ಮತ್ತು ನಮೂನೆ-ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ AI, ಮತ್ತು ಪೋಲೀಸ್, ಇತರ ಚಾಲಕರು ಅಥವಾ ಪಾದಚಾರಿಗಳಿಂದ ಮೌಖಿಕ ಶಬ್ದಗಳು, ಸನ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೌಖಿಕ ಸೂಚನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ತಿಳುವಳಿಕೆಯಿಲ್ಲದಿರಬಹುದು. <ref name="technologyreview">{{Cite news|url=http://www.technologyreview.com/news/530276/hidden-obstacles-for-googles-self-driving-cars/|title=Hidden Obstacles for Google's Self-Driving Cars|last=Gomes|first=Lee|date=28 August 2014|work=MIT Technology Review|access-date=22 January 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150316001705/http://www.technologyreview.com/news/530276/hidden-obstacles-for-googles-self-driving-cars/|archive-date=16 March 2015|archivedate=16 ಮಾರ್ಚ್ 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150316001705/http://www.technologyreview.com/news/530276/hidden-obstacles-for-googles-self-driving-cars/|url-status=deviated}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Autonomous_Delivery_Vehicle_Pileup.jpg|thumb| ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಿತರಣಾ ವಾಹನಗಳು ಒಂದನ್ನೊಂದು ತಪ್ಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವ ಮೂಲಕ ಒಂದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಕೊಂಡಿವೆ]] ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಡೆತಡೆಗಳು: * ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತವಾಗಿರುವ ನಗರದೊಳಗಿನ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯು ಇನ್ನೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. <ref>{{Citation|last=SingularityU The Netherlands|title=Carlo van de Weijer on real intelligence|date=1 September 2016|url=https://www.youtube.com/watch?v=I6sWZMR9OZM&t=32s|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190405092754/https://www.youtube.com/watch?v=I6sWZMR9OZM&t=32s|archivedate=5 ಏಪ್ರಿಲ್ 2019|access-date=21 November 2016|url-status=bot: unknown}}</ref> * ಕಾರುಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂವಹನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಂತೆ ಕಾರಿನ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ರಾಜಿಯಾಗಬಹುದು. <ref>{{Cite news|url=http://business.financialpost.com/2013/09/03/hackers-find-ways-to-hijack-car-computers-and-take-control/?__lsa=5b32-d392|title=Hackers find ways to hijack car computers and take control|date=3 September 2013|work=Financial Post|access-date=7 September 2013}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://spectrum.ieee.org/tech-talk/transportation/advanced-cars/a-connected-car-is-a-hackable-car|title=A Cloud-Connected Car Is a Hackable Car, Worries Microsoft|last=Ross|first=Philip E.|date=11 April 2014|website=IEEE Spectrum|access-date=23 April 2014}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.v3.co.uk/v3-uk/analysis/2394924/driverless-cars-face-cyber-security-skills-and-safety-challenges|title=Driverless cars face cyber security, skills and safety challenges|last=Moore-Colyer|first=Roland|date=12 February 2015|website=v3.co.uk|access-date=24 April 2015}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Petit|first=J.|last2=Shladover|first2=S.E.|date=1 April 2015|title=Potential Cyberattacks on Automated Vehicles|journal=IEEE Transactions on Intelligent Transportation Systems|volume=16|issue=2|pages=546–556|doi=10.1109/TITS.2014.2342271|issn=1524-9050}}</ref> <ref name="autosens">{{Cite web|url=http://auto-sens.com/the-challenges-facing-autonomous-vehicles/|title=Challenges facing Autonomous Vehicle Development|last=Tussy|first=Ron|date=29 April 2016|publisher=AutoSens|access-date=5 May 2016}}</ref> * ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಹವಾಮಾನಕ್ಕೆ (ಹಿಮದಂತಹ) ಕಾರಿನ ಸಂವೇದನೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾವಿಗೇಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ ಒಳಗಾಗುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಜಾಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ವಂಚನೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ. <ref name="technologyreview"/> * ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾರಿಬೌ, [[ಜಿಂಕೆ]] ಮತ್ತು ಎಲ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ [[ಕಾಂಗರೂ|ಕಾಂಗರೂಗಳೊಂದಿಗೆ]] ನಿಷ್ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು [[ವೋಲ್ವೋ]] ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2017/jul/01/volvo-admits-its-self-driving-cars-are-confused-by-kangaroos|title=Volvo admits its self-driving cars are confused by kangaroos|last=Zhou|first=Naaman|date=1 July 2017|work=[[Guardian Australia|The Guardian]]|access-date=1 July 2017}}</ref> * ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕಾರುಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಹೈ-ಡೆಫಿನಿಷನ್ ಮ್ಯಾಪ್‌ಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರಬಹುದು. ಈ ನಕ್ಷೆಗಳು ಹಳೆಯದಾಗಿದ್ದರೆ, ಅವರು ಸಮಂಜಸವಾದ ನಡವಳಿಕೆಗಳಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. * ಕಾರಿನ ಸಂವಹನಕ್ಕಾಗಿ ಬಯಸಿದ ರೇಡಿಯೋ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರಮ್‌ಗಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧೆ. <ref name="tampabay">{{Cite news|url=http://www.tampabay.com/news/business/autos/automakers-say-self-driving-cars-are-on-the-horizon/2171386|title=Automakers say self-driving cars are on the horizon|last=Garvin|first=Glenn|date=21 March 2014|work=Miami Herald|access-date=22 March 2014}}</ref> * ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಫೀಲ್ಡ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮೆಬಿಲಿಟಿ ಉತ್ಪನ್ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಘಟಕ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. <ref name="autosens" /> * ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತುತ ರಸ್ತೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಕ್ಕೆ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಬೇಕಾಗಬಹುದು. <ref name="badger">{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/blogs/wonkblog/wp/2015/01/15/5-confounding-questions-that-hold-the-key-to-the-future-of-driverless-cars/|title=5 confounding questions that hold the key to the future of driverless cars|last=Badger|first=Emily|date=15 January 2015|work=The Washington Post|access-date=22 January 2015}}</ref> * ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಡ್ರೈವಿಂಗ್‌ನ ಮೌಲ್ಯೀಕರಣ ಸವಾಲು ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಅವಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಏಜೆಂಟ್-ಆಧಾರಿತ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಸಿಮ್ಯುಲೇಶನ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕಾದಂಬರಿ ಸಿಮ್ಯುಲೇಶನ್-ಆಧಾರಿತ ವಿಧಾನಗಳ ಅಗತ್ಯತೆ. <ref>{{Cite journal|last=Hallerbach|first=S.|last2=Xia|first2=Y.|last3=Eberle|first3=U.|last4=Koester|first4=F.|title=Simulation-Based Identification of Critical Scenarios for Cooperative and Automated Vehicles|journal=SAE International Journal of Connected and Automated Vehicles|year=2018|volume=1|issue=2|pages=93–106|publisher=SAE International|doi=10.4271/2018-01-1066|url=https://www.researchgate.net/publication/324194968}}</ref> === ಕಾಳಜಿಗಳು === '''ನಿಯಂತ್ರಣ'''೨೦೧೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳ ನಿಯೋಜನೆಯನ್ನು ವಿಳಂಬಗೊಳಿಸಲು ಭವಿಷ್ಯದ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಸಂಭಾವ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧಕರು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಚಿಂತಿಸಿದರು. <ref name="law journal">{{Cite journal|last=Brodsky|first=Jessica|title=Autonomous Vehicle Regulation: How an Uncertain Legal Landscape May Hit the Brakes on Self-Driving Cars|journal=Berkeley Technology Law Journal|year=2016|volume=31|issue=Annual Review 2016|pages=851–878|url=http://heinonline.org/HOL/Page?handle=hein.journals/berktech31&div=28&g_sent=1&casa_token=&collection=journals#|accessdate=29 November 2017}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಯುಎನ್‌‍ಇಸಿಇ ಡಬ್ಲ್ಯೂಪಿ.೨೯ ಜಿಆರ್‌ವಿಎ ನಲ್ಲಿ ಬರೆದಂತೆ, ಹಂತ ೩ ಗಾಗಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ ಸುಗಮವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲಾಯಿತು. ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ, ಹಂತ ೩ ರಂತೆ ಅನುಮೋದಿಸುವುದು ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟ. '''ಮೋಸಗೊಳಿಸುವ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್'''ಟೆಸ್ಲಾ ಅವರ "ಫುಲ್ ಸೆಲ್ಫ್-ಡ್ರೈವಿಂಗ್ (ಎಫ್‌‍ಎಸ್‌‍ಡಿ)" ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ೨ ನೇ ಹಂತಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿದೆ, <ref>{{Cite web|url=https://www.consumerreports.org/advertising-claims/call-to-investigate-tesla-marketing-claims-autopilot-fsd-a1181594362/|title=Senators Call for Investigation of Tesla's Marketing Claims of Its Autopilot and 'Full Self-Driving' Features|last=Keith Barry|website=[[Consumer Reports]]|access-date=13 April 2020}}</ref> <ref name="Tesla_FSD_202108">{{Cite web|url=https://www.thedrive.com/tech/39647/tesla-admits-current-full-self-driving-beta-will-always-be-a-level-2-system-emails|title=Tesla Admits Current 'Full Self-Driving Beta' Will Always Be a Level 2 System: Emails|last=Stumpf|first=Rob|date=8 March 2021|website=The Drive|access-date=29 August 2021}}</ref> ಸೆನೆಟರ್‌ಗಳು ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಫೆಡರಲ್ ಟ್ರೇಡ್ ಕಮಿಷನ್ (ಎಫ್‌‍ಟಿಸಿ) ಗೆ ತನಿಖೆಗೆ ಕರೆ ನೀಡಿದರು. ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಮರ್ಸಿಡಿಸ್-ಬೆನ್ಜ್ ಜಪಾನ್ ಕೋ.,ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ ಅನ್ನು ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಏಜೆನ್ಸಿಯು ಅವರ ಕರಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ವಿವರಣೆಗಳಿಗೆ ವಾಸ್ತವಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಿಸಿತು. <ref name="NHK_Mercedes_2021">{{Cite news|url=https://www3.nhk.or.jp/news/html/20211210/k10013383761000.html|title=メルセデス・ベンツ日本に措置命令 事実と異なる記載 消費者庁|date=10 December 2021|work=[[NHK]], Japan|access-date=13 April 2022|language=ja|trans-title=Administrative order to Mercedes-Benz Japan Co., Ltd. for the descriptions that are different from the fact – The Consumer Affairs Agency}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ "ಆಟೋಪೈಲಟ್" ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಟೆಸ್ಲಾ ಕಾರ್‌ನಿಂದ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಅಪಘಾತದ ನಂತರ, "ಡ್ರೈವ್ ಪೈಲಟ್" ನೊಂದಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿದ್ದ ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಜಾಹೀರಾತು ಇ-ಕ್ಲಾಸ್ ಮಾದರಿಗಳಿಗಾಗಿ ಮರ್ಸಿಡಿಸ್-ಬೆನ್ಜ್ ಕೂಡ ಸ್ಲ್ಯಾಮ್ ಮಾಡಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://www-thetruthaboutcars-com.translate.goog/2016/07/mercedes-benz-slammed-misleading-ad-ad-seems-go-missing/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ja&_x_tr_hl=ja&_x_tr_pto=op,sc|title=Mercedes-Benz Slammed Over Misleading Commercial|last=Steph Willems|date=28 July 2016|work=The Truth About Cars|access-date=15 April 2022}}</ref> ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮರ್ಸಿಡಿಸ್- ಬೆಂಜ್ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಾಲನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ತನ್ನ "ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರ್" ಜಾಹೀರಾತು ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://www-thedrive-com.translate.goog/news/4632/mercedes-benz-to-stop-running-self-driving-car-ads?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ja&_x_tr_hl=ja&_x_tr_pto=op,sc|title=Mercedes-Benz to Stop Running "Self-Driving Car" Ads|last=Aaron Brown|date=29 July 2016|work=The Drive|access-date=15 April 2022}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www-reuters-com.translate.goog/article/us-mercedes-marketing-idUSKCN1081VV?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ja&_x_tr_hl=ja&_x_tr_pto=op,sc|title=Mercedes rejects claims about 'misleading' self-driving car ads|date=25 April 2016|access-date=15 April 2022|agency=[[Reuters]]|archive-date=31 ಮೇ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220531204702/https://www-reuters-com.translate.goog/article/us-mercedes-marketing-idUSKCN1081VV?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ja&_x_tr_hl=ja&_x_tr_pto=op,sc|url-status=deviated|archivedate=31 ಮೇ 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220531204702/https://www-reuters-com.translate.goog/article/us-mercedes-marketing-idUSKCN1081VV?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ja&_x_tr_hl=ja&_x_tr_pto=op,sc}}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಡಿಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಮೋಟಾರ್ ವೆಹಿಕಲ್ಸ್ (ಡಿಎಮ್‌ವಿ) ಟೆಸ್ಲಾರನ್ನು ಮೋಸಗೊಳಿಸುವ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಆರೋಪಿಸಿತು. <ref name="cbt_2022">{{Cite news|url=https://www.cbtnews.com/california-dmw-accuses-tesla-of-deceptive-marketing-for-its-self-driving-tech/|title=California DMV accuses Tesla of deceptive marketing for its self-driving tech|date=9 August 2022|work=CBT Automotive Network|access-date=22 November 2022}}</ref> '''ಉದ್ಯೋಗ''' ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಕಂಪನಿಗಳು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ನೇಮಕಾತಿ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಲಭ್ಯವಿರುವ ಪ್ರತಿಭೆಯ ಪೂಲ್ ಬೇಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆದಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web|url=https://thenextweb.com/contributors/2018/01/20/limited-talent-pool-standing-way-driverless-cars/|title=Limited talent pool is standing in the way of driverless cars|last=Silver|first=David|date=20 January 2018|website=[[The Next Web]]}}</ref> ಅಂತೆಯೇ, ಆನ್‌ಲೈನ್ ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳ ಪೂರೈಕೆದಾರರಂತಹ ಮೂರನೇ-ಪಕ್ಷದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ-ಕಲಿಸಿದ ಸಮುದಾಯ-ಚಾಲಿತ ಯೋಜನೆಗಳಾದ ಡಿಐವಿ ರೋಬೋಕಾರ್ಸ್ <ref>{{Cite web|url=https://www.diyrobocars.com/2017/12/22/diy-robocars-first-year-in-review/|title=DIY Robocars first year in review}}</ref> ಮತ್ತು ಫಾರ್ಮುಲಾ ಪೈ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆಗಳಿಸಿವೆ. ಆದರೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮಟ್ಟದ ಪಠ್ಯೇತರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಫಾರ್ಮುಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಚಾಲಕ-ಕಡಿಮೆ <ref>{{Cite web|url=https://spectrum.ieee.org/cars-that-think/transportation/self-driving/the-tech-that-won-the-first-formula-student-driverless-race|title=The Tech That Won the First Formula Student Driverless Race|last=Laursen|first=Lucas|date=28 August 2017|website=[[IEEE Spectrum]]}}</ref> ಪದವಿ ಅನುಭವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ನೇಮಕಾತಿ ಪೂಲ್ ಅನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಕೋಡ್, <ref>{{Cite web|url=https://github.com/udacity/self-driving-car|title=udacity/self-driving-car|date=31 December 2018|website=GitHub}}</ref> ಡೇಟಾಸೆಟ್‌ಗಳು <ref>{{Cite web|url=http://bdd-data.berkeley.edu/|title=Berkeley Deep Drive|website=bdd-data.berkeley.edu}}{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಮತ್ತು ಗ್ಲಾಸರಿಗಳು <ref>{{Cite web|url=https://levelfivejobs.com/glossary/|title=Glossary – Level Five Jobs|date=27 July 2018|website=levelfivejobs.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20180803163555/https://levelfivejobs.com/glossary/|archive-date=3 August 2018|access-date=3 August 2018|archivedate=3 ಆಗಸ್ಟ್ 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180803163555/https://levelfivejobs.com/glossary/|url-status=deviated}}</ref> ನಂತಹ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಉದ್ಯಮವು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಿದೆ. '''ದೇಶದ ಭದ್ರತೆ'''೨೦೨೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಆಟೋಮೋಟಿವ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ, ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ಕಾರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಸೈಬರ್ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಡೇಟಾ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾಳಜಿಯು ಬಳಕೆದಾರರ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾದ ಡೇಟಾದ ಸಂಗ್ರಹವು, ಸೈಬರ್ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ದೋಷಗಳೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಯಾಗಿ, ಗುಪ್ತಚರ ಸಂಗ್ರಹಣೆಗೆ ಆಕರ್ಷಕವಾದ ಗುರಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳನ್ನು ಹೊಸ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.csis.org/analysis/national-security-implications-leadership-autonomous-vehicles|title=National Security Implications of Leadership in Autonomous Vehicles|last=James Andrew Lewis|date=28 June 2021|website=[[Center for Strategic and International Studies|CSIS]]|access-date=12 April 2022}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, ಮಾಜಿ ಆಪಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಅನ್ನು [[ಫ಼ೆಡರಲ್ ಬ್ಯೂರೊ ಆಫ಼್ ಇನ್ವೆಸ್ಟಿಗೇಶನ್|ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟಿಗೇಶನ್]] (ಎಫ್‌ಬಿಐ) ಸ್ಯಾನ್ ಜೋಸ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ (ಎಸ್‌ಜೆಸಿ) ಚೀನಾಕ್ಕೆ ವಿಮಾನ ಹತ್ತಲು ತಯಾರಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಆಪಲ್‌ನ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರ್ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕದ್ದ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಲಾಯಿತು. . <ref>{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/news/morning-mix/wp/2018/07/11/ex-apple-engineer-arrested-on-his-way-to-china-charged-with-stealing-companys-autonomous-car-secrets/|title=Ex-Apple engineer arrested on his way to China, charged with stealing company's autonomous car secrets|last=Allyson Chiu|date=11 July 2018|work=[[The Washington Post]]|access-date=18 April 2022}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2022/08/22/former-apple-employee-xiaolang-zhang-pleads-guilty-.html|title=Former Apple engineer accused of stealing automotive trade secrets pleads guilty|last=Kif Leswing|date=22 August 2022|access-date=23 August 2022|publisher=[[CNBC]]}}</ref> ಮತ್ತು ಜನವರಿ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ, ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಆಪಲ್ ಉದ್ಯೋಗಿ ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ಕಾರ್ ಯೋಜನೆಯ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಕದಿಯುವ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://www.theverge.com/2019/1/30/18203718/apple-self-driving-trade-secrets-china-titan|title=A second Apple employee was charged with stealing self-driving car project secrets|last=Sean O'Kane|date=30 January 2019|work=[[The Verge]]|access-date=18 April 2022}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಜಸ್ಟೀಸ್ (ಡಿಓಜೆ) ಚೀನೀ ಭದ್ರತಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಘಟಕಗಳಿಂದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕದಿಯಲು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಡೇಟಾವನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್ ದಾಳಿಯನ್ನು ಆರೋಪಿಸಿದರು. <ref>{{Cite web|url=https://www.justice.gov/opa/pr/four-chinese-nationals-working-ministry-state-security-charged-global-computer-intrusion|title=Four Chinese Nationals Working with the Ministry of State Security Charged with Global Computer Intrusion Campaign Targeting Intellectual Property and Confidential Business Information, Including Infectious Disease Research|date=19 July 2021|website=[[United States Department of Justice|DOJ, US]]|access-date=14 June 2022}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2021/07/19/us/politics/chinese-hackers-justice-dept.html|title=The Justice Dept. accuses Chinese security officials of a hacking attack seeking data on viruses like Ebola.|last=Katie Benner|date=19 July 2021|work=[[The New York Times]]|access-date=14 June 2022}}</ref> ಚೀನಾ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಈಗಾಗಲೇ "ಆಟೋಮೋಟಿವ್ ಡೇಟಾ ಭದ್ರತೆ (ಟ್ರಯಲ್) ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮೇಲಿನ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು" ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref name="CN_ADS_2021">{{Cite web|url=https://www.kwm.com/cn/en/insights/latest-thinking/china-issues-new-rules-on-data-security-in-auto-industry.html|title=China MIIT formulating new rules on data security|last=Mark Schaub|last2=Atticus Zhao|date=24 August 2021|website=[[King & Wood Mallesons]]|access-date=23 April 2022|last3=Mark Fu}}</ref> ಲೀಪ್‌ಫ್ರಾಗ್ಗಿಂಗ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕಾರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.csis.org/analysis/ai-and-avs-implications-us-china-competition|title=Transcript: AI and AVs: Implications in U.S.-China Competition|date=27 April 2022|website=[[Center for Strategic and International Studies|CSIS]]|access-date=24 May 2022}}</ref> ಅಲ್ಲದೆ, ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಸೆಲ್ಯುಲಾರ್ ವಿ೨ಎಕ್ಸ್‌‍ (ಸೆಲ್ಯುಲಾರ್ ವೆಹಿಕಲ್-ಟು-ಎವೆರಿಥಿಂಗ್) ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ೫ಜಿ ವೈರ್‌ಲೆಸ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.zdnet.com/article/guide-to-autonomous-vehicles-what-business-leaders-need-to-know/|title=What is V2X communication? Creating connectivity for the autonomous car era|last=Charles McLellan|date=4 November 2019|publisher=[[ZDNet]]|access-date=8 May 2022}}</ref> ನವೆಂಬರ್‌ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಆಮದು ಮಾಡಿದ ಚೀನೀ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್ ಆಗಿರಬಹುದು ಎಂಬ ಸಾಧ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಸ ಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತಿದೆ. <ref name="Wired_2022">{{Cite news|url=https://www.wired.co.uk/article/autonomous-vehicles-china-us-national-security|title=Autonomous Vehicles Join the List of US National Security Threats|date=21 November 2022|work=[[Wired (magazine)|Wired]]|access-date=22 November 2022}}</ref> === ಮಾನವ ಅಂಶಗಳು === '''ಚಲಿಸುವ ಅಡೆತಡೆಗಳು''' ಸ್ವಯಂ ಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಪಾದಚಾರಿಗಳು, ಬೈಸಿಕಲ್ ಸವಾರರು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ನಡವಳಿಕೆಯ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಚಾಲನಾ ಅಲ್ಗಾರಿದಮ್‌ಗಳಾಗಿ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಮಾಡಬೇಕು. <ref name=":7"/> ಮಾನವ ರಸ್ತೆ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಸವಾಲು ಇದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿನ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಸಿಗ್ನಲ್‌ಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಚಾಲಕ ಇಲ್ಲ. ಡ್ರೈವ್ ಎಐ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ವಾಹನದ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿರುವ ಎಲ್‍ಇಡಿ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. "ಈಗ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ, ದಾಟಬೇಡ" ಮತ್ತು "ನೀವು ದಾಟಲು ಕಾಯುತ್ತಿರುವಿರಿ" ಎಂಬಂತಹ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nbcnews.com/mach/science/what-s-big-orange-covered-leds-start-s-new-approach-ncna897151|title=What's big, orange and covered in LEDs? This start-up's new approach to self-driving cars|publisher=NBC News}}</ref> '''ಹಸ್ತಾಂತರ ಮತ್ತು ಅಪಾಯ ಪರಿಹಾರ''' ಸುರಕ್ಷತೆಗಾಗಿ ಎರಡು ಮಾನವ ಅಂಶಗಳ ಸವಾಲುಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿವೆ. ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಚಾಲನೆಯಿಂದ ಹಸ್ತಚಾಲಿತ ಚಾಲನೆಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವುದು ಒಂದು. ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಮಾನವ ಅಂಶಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಜನರು ನಿಧಾನವಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದ ನಂತರ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಧಾನವಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿದೆ. ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ವೈಫಲ್ಯಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ ಚಾಲಕನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳು ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಚಾಲಕನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲದಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web|url=https://www-robsonforensic-com.translate.goog/articles/autonomous-vehicle-human-factors-expert?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ja&_x_tr_hl=ja&_x_tr_pto=op,sc|title=Human Factors behind Autonomous Vehicles|date=25 April 2018|website=Robson Forensic|access-date=17 April 2022}}</ref> ಎರಡನೆಯ ಸವಾಲನ್ನು ಅಪಾಯ ಪರಿಹಾರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸುರಕ್ಷಿತವೆಂದು ಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ, ಎಲ್ಲಾ ಹೆಚ್ಚಿದ ಸುರಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯುವ ಬದಲು, ಜನರು ಅಪಾಯಕಾರಿ ನಡವಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಆನಂದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅರೆ-ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಟೆಸ್ಲಾ ಆಟೊಪೈಲಟ್‌ನ ಬಳಕೆದಾರರು ರಸ್ತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಾಧನಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಕಾರ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಾಯತ್ತವಾಗಿರಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕಂಪನಿಯ ಸಲಹೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಪಾದಚಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ದ್ವಿಚಕ್ರ ವಾಹನ ಸವಾರರು ಸ್ವಯಂ ಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬಿದರೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಬಹುದು. '''ನಂಬಿಕೆ''' ಜನರು ಸ್ವಯಂ ಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಮತ್ತು ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಮತಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಲು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಬೇಕು. <ref>{{Cite journal|date=1 January 2015|title=Trust in Automation – Before and After the Experience of Take-over Scenarios in a Highly Automated Vehicle|journal=Procedia Manufacturing|volume=3|pages=3025–3032|doi=10.1016/j.promfg.2015.07.847|issn=2351-9789|last=Gold|first=Christian|last2=Körber|first2=Moritz|last3=Hohenberger|first3=Christoph|last4=Lechner|first4=David|last5=Bengler|first5=Klaus}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://gmauthority.com/blog/2017/08/survey-data-suggests-self-driving-cars-could-be-slow-to-gain-consumer-trust/|title=Survey Data Suggests Self-Driving Cars Could Be Slow To Gain Consumer Trust|work=GM Authority|access-date=3 September 2018}}</ref> ಸ್ವಯಂ ಚಾಲಿತ ಎಲಿವೇಟರ್‌ಗಳನ್ನು ೧೯೦೦ ರಲ್ಲಿ ಆವಿಷ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರು ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಆಪರೇಟರ್‌ಗಳು ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವವರೆಗೆ ಹಲವಾರು ದಶಕಗಳವರೆಗೆ ಅಳವಡಿಕೆಯನ್ನು ನಿಧಾನಗೊಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ತುರ್ತು ನಿಲುಗಡೆ ಬಟನ್‌ನಂತಹ ಜಾಹೀರಾತು ಮತ್ತು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://www.npr.org/2015/07/31/427990392/remembering-when-driverless-elevators-drew-skepticism|title=Remembering When Driverless Elevators Drew Skepticism|work=NPR.org}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.npr.org/sections/money/2015/07/29/427467598/episode-642-the-big-red-button|title=Episode 642: The Big Red Button|work=NPR.org}}</ref> ಮಾನವ ಮತ್ತು ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ನಡುವೆ ಮೂರು ವಿಧದ ನಂಬಿಕೆಗಳಿವೆ. <ref name=":13">{{Cite journal|date=1 February 2020|title=Shared autonomous vehicle services: A comprehensive review|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0968090X19303493|journal=Transportation Research Part C: Emerging Technologies|volume=111|pages=255–293|doi=10.1016/j.trc.2019.12.008|issn=0968-090X|last=Narayanan|first=Santhanakrishnan|last2=Chaniotakis|first2=Emmanouil|last3=Antoniou|first3=Constantinos}}</ref> ಚಾಲಕ ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯ ಉತ್ಪನ್ನದ ನಡುವಿನ ಇತ್ಯರ್ಥದ ವಿಶ್ವಾಸವಿದೆ. <ref name=":13" /> ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ನಂಬಿಕೆ ಅಥವಾ ವಿಭಿನ್ನ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿಂದ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. <ref name=":13" /> ಮತ್ತು ಅದೇ ರೀತಿಯ ಘಟನೆಗಳ ನಡುವೆ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಕಲಿತ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. <ref name=":13" /> === ನೈತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು === '''ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗೆ ತಾರ್ಕಿಕತೆ''' ಅಪಘಾತದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜನರು ಗಾಯಗೊಂಡರೆ ಯಾರನ್ನು ಹೊಣೆಗಾರರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ವಿಭಿನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿವೆ. <ref name=":2">{{Cite journal|last=Alexander Hevelke|last2=Julian Nida-Rümelin|title=Responsibility for Crashes of Autonomous Vehicles: An Ethical Analysis|journal=Sci Eng Ethics|year=2015|volume=21|issue=3|pages=619–630|doi=10.1007/s11948-014-9565-5|pmid=25027859|pmc=4430591}}</ref> ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನವು ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಅಂತಿಮ ಬಳಕೆದಾರ ಪರವಾನಗಿ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ (ಇಯುಎಲ್‍ಎ ಗಳು) ಸಹಿ ಮಾಡಲು ವಿನಂತಿಸುತ್ತದೆ, ಯಾವುದೇ ಅಪಘಾತಗಳಿಗೆ ಅವರಿಗೆ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite journal|last=Pattinson|first=Jo-Ann|last2=Chen|first2=Haibo|last3=Basu|first3=Subhajit|date=2018|title=Legal issues in automated vehicles: critically considering the potential role of consent and interactive digital interfaces|url=https://www.nature.com/articles/s41599-020-00644-2|journal=Humanities and Social Sciences Communications|volume=7}}</ref> ಇತರ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ತೆರಿಗೆ ಅಥವಾ ವಿಮೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ ಅದು ಅಪಘಾತದ ಬಲಿಪಶುಗಳು ಮಾಡಿದ ಹಕ್ಕುಗಳ ಮಾಲೀಕರು ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. <ref name=":2" /> ವಾಹನಗಳ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಾಗಿ ಕೋಡ್ ಅನ್ನು ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಮಾಡಿದ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಮತ್ತುಎವಿ ಯ ಘಟಕಗಳ ಪೂರೈಕೆದಾರರು ತಾಂತ್ರಿಕ ವೈಫಲ್ಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಬಹುದಾದ ಇತರ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪಕ್ಷಗಳು. <ref>{{Cite journal|last=Gary E. Marchant|last2=Rachel A. Lindor|title=The Coming Collision Between Autonomous Vehicles and the Liability System|url=https://digitalcommons.law.scu.edu/lawreview/vol52/iss4/6/|journal=Santa Clara Law Review|date=17 December 2012|volume=52|issue=4|page=1321}}</ref> '''ಟ್ರಾಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಪರಿಣಾಮಗಳು''' ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ವಾಹನದ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅನ್ನು ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಅಥವಾ ಕಾರು ತಯಾರಕರು ಎದುರಿಸಬಹುದಾದ ನೈತಿಕ ಸಂದಿಗ್ಧತೆಯನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೈತಿಕ ಚಿಂತನೆಯ ಪ್ರಯೋಗದ ಬದಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಗಿದೆ, ಟ್ರಾಲಿ ಸಮಸ್ಯೆ : ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಎವಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರೊಂದಿಗೆ ಚಾಲನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಅದರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಓಡಿಸಲು ಅಥವಾ ಗೋಡೆಗೆ ದೂಡುವ ಮೂಲಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಡೆಯುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು, ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ಕಾರು ಎರಡು ಆಯ್ಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. <ref>{{Cite journal|last=Himmelreich|first=Johannes|date=17 May 2018|title=Never Mind the Trolley: The Ethics of Autonomous Vehicles in Mundane Situations|journal=Ethical Theory and Moral Practice|volume=21|issue=3|pages=669–684|doi=10.1007/s10677-018-9896-4|issn=1386-2820}}</ref> ಸಂಶೋಧಕರು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, ತುರ್ತು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳ ವರ್ತನೆಗೆ ಅನ್ವಯವಾಗುವಂತೆ ಎರಡು ನೈತಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ: ಡಿಯಾಂಟಾಲಜಿ ಮತ್ತು [[ಉಪಯುಕ್ತತಾವಾದ|ಯುಟಿಲಿಟೇರಿಯನ್]] . <ref name=":7"/> <ref name=":3">{{Cite book|url={{google books |plainurl=y |id=TxmfDAAAQBAJ}}|title=Road vehicle automation|last=Meyer|first=G.|last2=Beiker|first2=S|publisher=Springer International Publishing|year=2014|pages=93–102}}</ref> ಡಿಯೊಂಟೊಲಾಜಿಕಲ್ ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರು ಯಾವುದೇ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಲಿಖಿತ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಯುಟಿಲಿಟೇರಿಯನಿಸಂ, ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಬದುಕುಳಿದ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಗರಿಷ್ಠಗೊಳಿಸಲು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ. ಕ್ರ್ಯಾಶ್‌ನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನೈತಿಕವಾಗಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳು ಬಹು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. <ref name=":7" /> <ref name=":3" /> ಇತ್ತೀಚಿಗೆ, ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನೈತಿಕ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು ಅಂದರೆ, ಉಪಯುಕ್ತತಾವಾದ, ಡಿಯೋಂಟಾಲಜಿ, ಸಾಪೇಕ್ಷತಾವಾದ, ನಿರಂಕುಶವಾದ (ಮಾನಿಸಂ) ಮತ್ತು ಬಹುತ್ವವಾದ, ಅನಿವಾರ್ಯ ಅಪಘಾತಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳ ಸ್ವೀಕಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ತನಿಖೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite journal|last=Karnouskos|first=Stamatis|year=2020|title=Self-Driving Car Acceptance and the Role of Ethics|journal=IEEE Transactions on Engineering Management|volume=67|issue=2|pages=252–265|doi=10.1109/TEM.2018.2877307|issn=0018-9391}}</ref> ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಜನರು ಅಗಾಧವಾಗಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ ವಿಚಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಮಾಡಲು ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ ಏಕೆಂದರೆ, ಕನಿಷ್ಠ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಚಾಲನಾ ಅಪಘಾತಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. <ref name="Jean-François Bonnefon 1510">{{Cite journal|last=Jean-François Bonnefon|last2=Azim Shariff|last3=Iyad Rahwan|title=The Social Dilemma of Autonomous Vehicles|journal=Science|year=2016|volume=352|issue=6293|pages=1573–6|doi=10.1126/science.aaf2654|pmid=27339987|bibcode=2016Sci...352.1573B|arxiv=1510.03346}}</ref> ಇತರರು ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ ಪ್ರಚಾರದ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಬೇಕೆಂದು ಜನರು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ, ಅವರು ಸ್ವತಃ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ಸವಾರಿ ಮಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ, ಅದು ಎಲ್ಲಾ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ವಾಹನದೊಳಗಿನ ಜನರ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. <ref name="Jean-François Bonnefon 1510" /> ಇದು ವಿರೋಧಾಭಾಸವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಜನರು ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವಗಳನ್ನು ಗರಿಷ್ಠಗೊಳಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ಉಪಯುಕ್ತ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಚಾಲನೆ ಮಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವ ಕಾರುಗಳಲ್ಲಿ ಸವಾರಿ ಮಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. <ref name="Jean-François Bonnefon 1510" /> ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳನ್ನು ಜನರು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಇಷ್ಟಪಡುವುದಿಲ್ಲ, ಅದು ಅದರ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾದದ್ದನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಬಹುದು. <ref name="Jean-François Bonnefon 1510" /> ಬೋನೆಫೋನ್ ಮತ್ತು ಇತರರು. ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನ ನೈತಿಕ ಪ್ರಿಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್‌ಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕೂಲವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದೆ. <ref name="Jean-François Bonnefon 1510"/> ಏಕೆಂದರೆ ಸರ್ಕಾರವು ಉಪಯುಕ್ತ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಿದರೆ ಮತ್ತು ಜನರು ಸ್ವಯಂ-ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಕಾರುಗಳಲ್ಲಿ ಸವಾರಿ ಮಾಡಲು ಬಯಸಿದರೆ, ಅದು ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ತಡೆಯಬಹುದು. <ref name="Jean-François Bonnefon 1510" /> ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕಾರುಗಳ ಅಳವಡಿಕೆಯನ್ನು ವಿಳಂಬಗೊಳಿಸುವುದು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಸಮಾಜದ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಹಲವಾರು ಜೀವಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="Jean-François Bonnefon 1510" /> '''ಗೌಪ್ಯತೆ''' ಗೌಪ್ಯತೆ-ಸಂಬಂಧಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಮೊಬೈಲ್ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ (ನೋಡಿ [[ದತ್ತಾಂಶ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ|ಡೇಟಾ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ]] ). ಈ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಮಾರ್ಗಗಳ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್, ಧ್ವನಿ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್, ವೀಡಿಯೊ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್, ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಸೇವಿಸುವ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿನ ಆದ್ಯತೆಗಳು, ನಡವಳಿಕೆಯ ಮಾದರಿಗಳು, ಮಾಹಿತಿಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಟ್ರೀಮ್‌ಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. <ref name=":8">{{Cite journal|last=Lim|first=Hazel Si Min|last2=Taeihagh|first2=Araz|year=2018|title=Autonomous Vehicles for Smart and Sustainable Cities: An In-Depth Exploration of Privacy and Cybersecurity Implications|journal=Energies|volume=11|issue=5|page=1062|doi=10.3390/en11051062|bibcode=2018arXiv180410367L|arxiv=1804.10367}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2016/03/self-driving-cars-and-the-looming-privacy-apocalypse/474600/|title=How Self-Driving Cars Will Threaten Privacy|last=Lafrance|first=Adrienne|date=21 March 2016|access-date=4 November 2016}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Jack|first=Boeglin|date=1 January 2015|title=The Costs of Self-Driving Cars: Reconciling Freedom and Privacy with Tort Liability in Autonomous Vehicle Regulation|url=http://digitalcommons.law.yale.edu/yjolt/vol17/iss1/4|journal=Yale Journal of Law and Technology|volume=17|issue=1}}</ref> ಈ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಡೇಟಾ ಮತ್ತು ಸಂವಹನ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವು ಕಣ್ಗಾವಲು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇತರ ಡೇಟಾ ಸೆಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಿತ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಿದರೆ. <ref name=":8" /> == ಪರೀಕ್ಷೆ == === ವಿಧಾನಗಳು === ವಿವಿಧ ಹಂತದ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ವಾಹನಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿದ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ <ref>{{Cite web|url=http://www.mtc.umich.edu/|title=Mcity testing center|date=8 December 2016|website=University of Michigan|access-date=13 February 2017|archive-date=16 ಫೆಬ್ರವರಿ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170216092805/http://www.mtc.umich.edu/|url-status=dead}}</ref> ಅಥವಾ ಅನುಮತಿಸಲಾದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪರವಾನಗಿ ಅಥವಾ ಪರವಾನಗಿ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.dmv.ca.gov/portal/dmv/detail/vr/autonomous/testing|title=Adopted Regulations for Testing of Autonomous Vehicles by Manufacturers|date=18 June 2016|website=DMV|access-date=13 February 2017}}</ref> ಅಥವಾ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸೆಟ್‌ಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿ ನಡೆಸಬಹುದು. ತತ್ವಗಳು), <ref>{{Cite web|url=https://www.gov.uk/government/publications/automated-vehicle-technologies-testing-code-of-practice|title=The Pathway to Driverless Cars: A Code of Practice for testing|date=19 July 2015|access-date=8 April 2017}}</ref> ಅಥವಾ ವರ್ಚುವಲ್ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಿಮ್ಯುಲೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು. <ref>{{Cite web|url=https://www.cyberbotics.com/doc/automobile/index|title=Automobile simulation example|date=18 June 2018|website=Cyberbotics|access-date=18 June 2018}}</ref> <ref>{{Cite book|title=Toolchain for simulation-based development and testing of Automated Driving|last=Hallerbach|first=Sven|last2=Xia|first2=Yiqun|last3=Eberle|first3=Ulrich|last4=Koester|first4=Frank|date=3 April 2018|work=SAE World Congress 2018|series=SAE Technical Paper Series|volume=1|pages=93–106|chapter=Simulation-based Identification of Critical Scenarios for Cooperative and Automated Vehicles|doi=10.4271/2018-01-1066|access-date=22 December 2018|chapter-url=https://www.researchgate.net/publication/324194968|issue=2}}</ref> ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಓಡಿಸಿದಾಗ, ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳು ತಮ್ಮ ಸರಿಯಾದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಾಗ "ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು" ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಪರೀಕ್ಷಾ ಚಾಲಕರಿಗೆ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅಂದರೆ ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆದ ನಿರ್ವಾಹಕರಿಂದ ವಾಹನವನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ಸರಿಪಡಿಸಬಹುದು; ಕಾರ್ಡಿಯನ್ ಕ್ಯೂಬ್ ಕಂಪನಿಯ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಎನ್‍ವೈಎಸ್‌ ಡಿಎಮ್‍ವಿ ಯೊಂದಿಗಿನ ಚರ್ಚೆಗಳಿಂದ ಹೈಲೈಟ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://dmv.ny.gov/dmv/apply-autonomous-vehicle-technology-demonstration-testing-permit|title=Apply for an Autonomous Vehicle Technology Demonstration / Testing Permit|date=9 May 2017}}</ref> === ೨೦೧೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಗಿತಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Waymo_self-driving_car_front_view.gk.jpg|thumb| ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಮೌಂಟೇನ್ ವ್ಯೂನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ನ್ಯಾವಿಗೇಟ್ ಮಾಡುವ ವೇಮೊ ನ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರಿನ ಮೂಲಮಾದರಿ]] ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದಲ್ಲಿ, ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರು ತಯಾರಕರು ತಮ್ಮ ವಾಹನಗಳು ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಮೋಡ್‌ನಿಂದ ಎಷ್ಟು ಬಾರಿ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಂಡಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.dmv.ca.gov/portal/vehicle-industry-services/autonomous-vehicles/disengagement-reports/|title=Disengagement Reports|website=[[California Department of Motor Vehicles|California DMV]]|access-date=24 April 2022}}</ref> ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಬಾರಿ "ವಿಚ್ಛೇದನೆ" ಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅವು ಎಷ್ಟು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಾಗುತ್ತಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಾವು ಕಲಿಯುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. <ref name="Templeton_2021">{{Cite news|url=https://www.forbes.com/sites/bradtempleton/2021/02/09/california-robocar-disengagement-reports-reveal-about-tesla-autox-apple-others/?sh=170c8ff27fab|title=California Robocar Disengagement Reports Reveal Tidbits About Tesla, AutoX, Apple, Others|last=[[Brad Templeton]]|date=9 February 2021|work=[[Forbes]]|access-date=24 April 2022}}</ref> ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ವೇಮೊ ೩೫೨,೫೪೫ ಮೈಲಿ (೫೬೭,೩೬೬ ಕಿಮೀ) ಕ್ಕಿಂತ ೬೩ ವಿಘಟನೆಗಳನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ ಪರೀಕ್ಷೆ, ಸರಾಸರಿ ದೂರ ೫,೫೯೬ ಮೈಲಿ (೯,೦೦೬ ಕಿಮೀ) ನಿಲುಗಡೆಗಳ ನಡುವೆ, ಅಂತಹ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡುವ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು. ವೇಮೊ ಇತರ ಯಾವುದೇ ಕಂಪನಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒಟ್ಟು ದೂರವನ್ನು ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದೆ. ಅವರ ೨೦೧೭ ರ ದರವು ಪ್ರತಿ ೧,೦೦೦ ಮೈಲಿ (೧,೬೦೦ ಕಿಮೀ) ಕ್ಕೆ ೦.೧೮ ವಿಂಗಡಣೆಗಳು ಪ್ರತಿ ೧,೦೦೦ ಮೈಲಿ (೧,೬೦೦ ಕಿಮೀ) ಕ್ಕೆ ೦.೨ ಡಿಸ್‌ಎಂಗೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಸುಧಾರಣೆಯಾಗಿದೆ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ೦.೮ ರಲ್ಲಿ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ. ಮಾರ್ಚ್ 2017 ರಲ್ಲಿ, ಊಬರ್‌‍ ಕೇವಲ ೦.೬೭ ಮೈಲಿ (೧.೦೮ ಕಿಮೀ) ರ ಸರಾಸರಿಯನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ ಪ್ರತಿ ನಿಲುಗಡೆಗೆ ಹೊಂದಿದೆ. ೨೦೧೭ ರ ಅಂತಿಮ ಮೂರು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ, ಕ್ರೂಸ್ (ಈಗ [[ಜನರಲ್ ಮೋಟರ್ಸ್|ಜಿಎಮ್‌‍]] ಮಾಲೀಕತ್ವ) ಸರಾಸರಿ ೫,೨೨೪ ಮೈಲಿ (೮,೪೦೭ ಕಿಮೀ) ಒಟ್ಟು ೬೨,೬೮೯ ಮೈಲಿ (೧೦೦,೮೮೮ ಕಿಮೀ) ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ನಿಲುಗಡೆ ಹೊಂದಿತ್ತು . <ref name=":6">{{Cite news|url=https://www.nextbigfuture.com/2018/03/uber-self-driving-system-was-still-400-times-worse-waymo-in-2018-on-key-distance-intervention-metric.html|title=Uber' self-driving system was still 400 times worse [than] Waymo in 2018 on key distance intervention metric|last=Wang|first=Brian|date=25 March 2018|work=NextBigFuture.com|access-date=25 March 2018}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, ಮೊದಲ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಡ್ರೈವರ್-ಲೆಸ್ ರೇಸಿಂಗ್ ಕಾರ್, "ರೋಬೋಕಾರ್", ಅದರ ನ್ಯಾವಿಗೇಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಮತ್ತು ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ೧.೮ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಅನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite news|url=http://www.euronews.com/2018/07/16/first-self-driving-race-car-completes-1-8-kilometre-track|title=First self-driving race car completes 1.8-kilometre track|date=16 July 2018|work=euronews|access-date=17 July 2018}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+೨೦೧೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ವಿಚ್ಛೇದನ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ದೂರದ ನಡುವಿನ ಅಂತರವು ಸ್ವಾಯತ್ತವಾಗಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿತು ! rowspan="2" |ಕಾರು ತಯಾರಕ ! colspan="2" |ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ೨೦೧೬<ref name=":6"/> ! colspan="2" |ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ೨೦೧೮<ref>{{Cite web|url=https://infographic.statista.com/normal/chartoftheday_17144_test_miles_and_reportable_miles_per_disengagement_n.jpg|title=The Self-Driving Car Companies Going The Distance|last=California Department of Motor Vehicles|website=Statista|archive-url=https://web.archive.org/web/20190225203749/https://infographic.statista.com/normal/chartoftheday_17144_test_miles_and_reportable_miles_per_disengagement_n.jpg|archive-date=25 February 2019|access-date=21 December 2019|archivedate=25 ಫೆಬ್ರವರಿ 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190225203749/https://infographic.statista.com/normal/chartoftheday_17144_test_miles_and_reportable_miles_per_disengagement_n.jpg|url-status=deviated}}</ref> ! colspan="2" |ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ೨೦೧೯<ref>{{Cite web|url=https://venturebeat.com/2020/02/26/california-dmv-releases-latest-batch-of-autonomous-vehicle-disengagement-reports/|title=California DMV releases autonomous vehicle disengagement reports for 2019|date=26 February 2020|website=VentureBeat|access-date=30 November 2020}}</ref> |- ! data-sort-type="number" |ನಡುವಿನ ಅಂತರ<br /><br />ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳು ! data-sort-type="number" |ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ ಒಟ್ಟು ದೂರ ! data-sort-type="number" |ನಡುವಿನ ಅಂತರ<br /><br />ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳು ! data-sort-type="number" |ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ ಒಟ್ಟು ದೂರ ! data-sort-type="number" |ನಡುವಿನ ಅಂತರ<br /><br />ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳು ! data-sort-type="number" |ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ ಒಟ್ಟು ದೂರ |- |ವೇಮೊ |೫,೧೨೮ ಮೈಲಿ (೮,೨೫೩ ಕಿಮೀ) |೬೩೫,೮೬೮ ಮೈಲಿ (೧,೦೨೩,೩೩೦ ಕಿಮೀ) |೧೧,೧೫೪ ಮೈಲಿ (೧೭,೯೫೧ ಕಿಮೀ) |೧,೨೭೧,೫೮೭ ಮೈಲಿ (೨,೦೪೬,೪೨೧ ಕಿಮೀ) |೧೧,೦೧೭ ಮೈಲಿ (೧೭,೭೩೦ ಕಿಮೀ) |೧,೪೫೦,೦೦೩೦ ಮೈಲಿ (೨೦೩೦ ಕಿಮೀ) |- |ಬಿಎಂಡಬ್ಲ್ಯೂ |೬೩೮ ಮೈಲಿ (೧,೦೨೭ ಕಿಮೀ) |೬೩೮ ಮೈಲಿ (೧,೦೨೭ ಕಿಮೀ) | | | | |- |ನಿಸ್ಸಾನ್ | ೨೬೩ ಮೈಲಿಗಳು (೪೨೩ ಕಿಮೀ) |೬,೦೫೬ ಮೈಲಿಗಳು (೯,೭೪೬ ಕಿಮೀ) |೨೧೦ ಮೈಲಿಗಳು (೩೪೦ ಕಿಮೀ) |೫,೪೭೩ ಮೈಲಿಗಳು (೮,೮೦೮ ಕಿಮೀ) | | |- |ಫೋರ್ಡ್ |೧೯೭ ಮೈಲಿ (೩೧೭ ಕಿಮೀ) |೫೯೦ ಮೈಲಿ (೯೫೦ ಕಿಮೀ) | | | | |- |ಜನರಲ್ ಮೋಟರ್ಸ್ |೫೫ ಮೈಲಿ (೮೯ ಕಿಮೀ) |೮,೧೫೬ ಮೈಲಿ (೧೩,೧೨೬ ಕಿಮೀ) |೫,೨೦೫ ಮೈಲಿ (೮,೩೭೭ ಕಿಮೀ) |೪೪೭,೬೨೧ ಮೈಲಿ (೭೨೦,೩೭೬ ಕಿಮೀ) |೧೨,೨೨೧ ಮೈಲಿ (೧೯,೬೬೮ ಕಿಮೀ) |೮೩೧,೦೪೦ ಮೈಲಿ (೧,೩೩೭,೪೩೦ ಕಿಮೀ) |- |ಆಪ್ಟಿವ್ |೧೫ ಮೈಲಿ (೨೪ ಕಿಮೀ) |೨,೬೫೮ ಮೈಲಿ (೪,೨೭೮ ಕಿಮೀ) | | | | |- |ಟೆಸ್ಲಾ |೩ ಮೈಲಿ (೪.೮ ಕಿಮೀ) |೫೫೦ ಮೈಲಿ (೮೯೦ ಕಿಮೀ) | | | | |- |ಮರ್ಸಿಡಿಸ್-ಬೆನ್ಜ್ |೨ ಮೈಲಿ (೩.೨ ಕಿಮೀ) |೬೭೩ ಮೈಲಿ (೧,೦೮೩ ಕಿಮೀ) |೧.೫ ಮೈಲಿ (೨.೪ ಕಿಮೀ) |೧,೭೪೯ ಮೈಲಿ (೨,೮೧೫ ಕಿಮೀ) | | |- |ಬಾಷ್ |೭ ಮೈಲಿ (೧೧ ಕಿಮೀ) |೯೮೩ ಮೈಲಿ (೧,೫೮೨ ಕಿಮೀ) | | | | |- |- |ಝೂಕ್ಸ್ | | |೧,೯೨೩ ಮೈಲಿ (೩,೦೯೫ ಕಿಮೀ) |೩೦,೭೬೪ ಮೈಲಿ (೪೯,೫೧೦ ಕಿಮೀ) |೧,೫೯೫ ಮೈಲಿ (೨,೫೬೭ ಕಿಮೀ) |೬೭,೦೧೫ ಮೈಲಿ (೧೦೭,೮೫೦ ಕಿಮೀ) |- |ನ್ಯೂರೊ | | |೧,೦೨೮ ಮೈಲಿ (೧,೬೫೪ ಕಿಮೀ) |೨೪,೬೮೦ ಮೈಲಿ (೩೯,೭೨೦ ಕಿಮೀ) |೨,೦೨೨ ಮೈಲಿ (೩,೨೫೪ ಕಿಮೀ) |೬೮,೭೬೨ ಮೈಲಿ (೧೧೦,೬೬೨ ಕಿಮೀ) |- |ಪೋನಿ ಎ.ಐ | | |೧,೦೨೨ ಮೈಲಿ (೧,೬೪೫ ಕಿಮೀ) |೧೬,೩೫೬ ಮೈಲಿ (೨೬,೩೨೨ ಕಿಮೀ) |೬,೪೭೬ ಮೈಲಿ (೧೦,೪೨೨ ಕಿಮೀ) |೧೭೪,೮೪೫ ಮೈಲಿ (೨೮೧,೩೮೬ ಕಿಮೀ) |- |ಬೈದು (ಎ ಪೊಲೊಂಗ್) | | |೨೦೬ ಮೈಲಿ (೩೩೨ ಕಿಮೀ) |೧೮,೦೯೩ ಮೈಲಿ (೨೯,೧೧೮ ಕಿಮೀ) |೧೮,೦೫೦ ಮೈಲಿ (೨೯,೦೫೦ ಕಿಮೀ) |೧೦೮,೩೦೦ ಮೈಲಿ (೧೭೪,೩೦೦ ಕಿಮೀ) |- |ಅರೋರಾ | | |೧೦೦ ಮೈಲಿ (೧೬೦ ಕಿಮೀ) |೩೨,೮೫೮ ಮೈಲಿ (೫೨,೮೮೦ ಕಿಮೀ) |೨೮೦ ಮೈಲಿ (೪೫೦ ಕಿಮೀ) |೩೯,೭೨೯ ಮೈಲಿ (೬೩,೯೩೮ ಕಿಮೀ) |- |ಆ್ಯಪಲ್ | | |೧.೧ ಮೈಲಿ (೧.೮ ಕಿಮೀ) |೭೯,೭೪೫ ಮೈಲಿ (೧೨೮,೩೩೭ ಕಿಮೀ) |೧೧೮ ಮೈಲಿ (೧೯೦ ಕಿಮೀ) |೭,೫೪೪ ಮೈಲಿ (೧೨,೧೪೧ ಕಿಮೀ) |- |ಉಬರ್ ಕಂಪನಿ | | |೦.೪ ಮೈಲಿ (೦.೬೪ ಕಿಮೀ) |೨೬,೮೯೯ ಮೈಲಿ (೪೩,೨೯೦ ಕಿಮೀ) | |೦ ಮೈಲಿ (೦ ಕಿಮೀ) |} === ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ === '''ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳು''' ೨೦೨೨ರಲ್ಲಿ , "ವಿಚ್ಛೇದನೆಗಳು" ವಿವಾದದ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿವೆ. ಸಮಸ್ಯೆ ಏನೆಂದರೆ, ವರದಿ ಮಾಡುವ ಕಂಪನಿಗಳು ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕೆ ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದುವ ವಿಭಿನ್ನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಗಬಹುದು. <ref>{{Cite news|url=https://techcrunch.com/2022/02/10/fewer-autonomous-vehicle-companies-in-california-drive-millions-more-miles-in-testing/|title=Despite a drop in how many companies are testing autonomous driving on California roads, miles driven are way up|last=Rebecca Bellan|date=10 February 2022|work=[[TechCrunch]]|access-date=25 April 2022}}</ref> <ref name="Templeton_2021"/> '''ಅನುಸರಣೆ'''ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಡಬ್ಲ್ಯೂಪಿ೨೯ ಜಿಆರ್‌ವಿಎ "ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಡ್ರೈವಿಂಗ್‌ಗಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಾ ವಿಧಾನ (ಎನ್‌ಎಟಿಎಮ್‌‌‍)" ಕುರಿತು ಮಾಸ್ಟರ್ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟ್ ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://unece.org/transport/documents/2021/04/working-documents/grva-new-assessmenttest-method-automated-driving-natm|title=(GRVA) New Assessment/Test Method for Automated Driving (NATM) – Master Document|date=13 April 2021|website=[[United Nations Economic Commission for Europe|UNECE]]|access-date=23 April 2022}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಚಾಲನೆಯ ಯುರೋಪ್‌ನ ಸಮಗ್ರ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆ, ಎಲ್‌೩ಪೈಲೆಟ್‌, ಐಟಿಎಸ್‌‌ ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ೨೦೨೧ ರೊಂದಿಗೆ ಜರ್ಮನಿಯ [[ಹ್ಯಾಂಬರ್ಗ್|ಹ್ಯಾಂಬರ್ಗ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಕಾರುಗಳಿಗೆ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ಎಸ್‌‍ಎಇ ಮಟ್ಟ ೩ ಮತ್ತು ೪ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.connectedautomateddriving.eu/blog/l3pilot-joint-european-effort-boosts-automated-driving/|title=L3Pilot: Joint European effort boosts automated driving|date=15 October 2021|website=Connected Automated Driving|access-date=9 November 2021}}</ref> <ref name="ITSWC2021">{{Cite web|url=https://l3pilot.eu/detail/news/from-the-final-event-week-on-motorways|title=From the Final Event Week: On Motorways|date=13 October 2021|website=L3Pilot|access-date=27 April 2022|archive-date=27 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220427221346/https://l3pilot.eu/detail/news/from-the-final-event-week-on-motorways|url-status=deviated|archivedate=27 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220427221346/https://l3pilot.eu/detail/news/from-the-final-event-week-on-motorways}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೨ ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಎಲ್‌೩ಪೈಲೆಟ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಅಂತಿಮ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://l3pilot.eu/detail/news/l3pilot-final-project-results-published|title=L3Pilot Final Project Results published|date=28 February 2022|website=L3Pilot|access-date=27 April 2022|archive-date=22 ಮೇ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220522015155/https://l3pilot.eu/detail/news/l3pilot-final-project-results-published|url-status=deviated|archivedate=22 ಮೇ 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220522015155/https://l3pilot.eu/detail/news/l3pilot-final-project-results-published}}</ref> ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, "ಸನ್ನಿವೇಶ ಆಧಾರಿತ ಸುರಕ್ಷತಾ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಚೌಕಟ್ಟು" ಕುರಿತು ಐಎಸ್‍ಓ ೩೪೫೦೨ ಅನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name="ISO_34502">{{Cite web|url=https://www.iso.org/standard/78951.html|title=ISO 34502:2022 Road vehicles — Test scenarios for automated driving systems — Scenario based safety evaluation framework|date=November 2022|website=[[International Organization for Standardization|ISO]]|access-date=17 November 2022}}</ref> '''ಸಿಮ್ಯುಲೇಶನ್ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯೀಕರಣ'''ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಬಿಪ್ರೊಜಿ "ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ವ್ಯಾಲಿಡೇಶನ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ (ಡಿವಿಪಿ)" ನ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಆಫೀಸ್ ನೇತೃತ್ವದ ಜಪಾನೀಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯೋಜನೆ "ಎಸ್‌ಐಪಿ-ಅಡಸ್" ನ ಸಾಧನೆಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಉಪಯೋಜನೆಯ ಅದೇ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ [[ಅಸ್ಸಾಂ]] ನ ಓಪನ್ ಸಿಮ್ಯುಲೇಶನ್ ಇಂಟರ್‌ಫೇಸ್‌ ( ಓಎಸ್‌ಐ) ನೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ . <ref>{{Cite web|url=https://www8.cao.go.jp/cstp/stmain/20220906divp.html|title=SIP自動運転の成果を活用した安全性評価用シミュレーションソフトの製品化～戦略的イノベーション創造プログラム（SIP）研究成果を社会実装へ～|date=6 September 2022|website=[[Cabinet Office (Japan)|Cabinet Office, Japan]]|trans-title=Commercial product of the achievement of SIP-adus: Driving Intelligence Validation Platform|access-date=10 September 2022}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://divp.net/|title=DIVP|website=DVIP|access-date=10 September 2022}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://en.sip-adus.go.jp/wp/wp-content/uploads/presentation_material2021.pdf|title=Development of 'Driving Intelligence Validation Platform' for ADS safety assurance|last=Seigo Kuzumaki|website=SIP-adus|access-date=12 September 2022}}</ref> '''ವಿಷಯಗಳು''' ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಡಿಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಮೋಟಾರ್ ವೆಹಿಕಲ್ಸ್ (ಡಿಎಮ್‍ವಿ) ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೮ ರಂದು ಫ್ರೀಮಾಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾದ ಘರ್ಷಣೆಯ ನಂತರ ಅದರ ಚಾಲಕರಹಿತ ಪರೀಕ್ಷಾ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಪೋನಿ ಎಐ ಗೆ ಸೂಚಿಸಿತು. ವಾಹನವು ಸ್ವಾಯತ್ತ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ವಾಹನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಈ ಘಟನೆಯು ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://techcrunch.com/2021/12/14/pony-ai-suspension-driverless-pilot-california/|title=California suspends Pony.ai driverless test permit after crash|last=Rita Liao|date=14 December 2021|work=[[TechCrunch]]|access-date=23 April 2022}}</ref> ಮೇ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಡಿಎಮ್‌‍ವಿ ತನ್ನ ಪರೀಕ್ಷಾ ಪರವಾನಗಿಯಲ್ಲಿ ಸುರಕ್ಷತಾ ಚಾಲಕರ ಚಾಲನಾ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ವಿಫಲವಾದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಪೋನಿ.ಎಐ ನ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://techcrunch.com/2022/05/24/pony-ai-loses-permit-to-test-autonomous-vehicles-with-driver-in-california/|title=Pony.ai loses permit to test autonomous vehicles with driver in California|last=Rebecca Bellan|date=25 May 2022|work=[[TechCrunch]]|access-date=30 May 2022}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಕ್ರೂಸ್‌ನ ಪರೀಕ್ಷಾ ವಾಹನವು ತುರ್ತು ಕರೆಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಎಂಜಿನ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿದೆ. ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ರಸ್ತೆಮಾರ್ಗ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.iotworldtoday.com/2022/05/29/gms-cruise-autonomous-car-blocks-fire-truck-on-emergency-call/|title=GM's Cruise Autonomous Car Blocks Fire Truck on Emergency Call|last=Graham Hope|date=29 May 2022|work=IoT World Today|access-date=30 May 2022|archive-date=29 ಮೇ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220529194251/https://www.iotworldtoday.com/2022/05/29/gms-cruise-autonomous-car-blocks-fire-truck-on-emergency-call/|url-status=dead}}</ref> ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಟೊಯೋಟಾ ತನ್ನ ಜಿಆರ್ ಯಾರಿಸ್ ಟೆಸ್ಟ್ ಕಾರ್ ಅನ್ನು ಎಐ ಹೊಂದಿದ ಒಂದು ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಇದು ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ವೃತ್ತಿಪರ ಯಾರ್ಲಿ ಚಾಲಕರ ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ಕುರಿತು ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://japannews.yomiuri.co.jp/business/companies/20221117-71380/|title=Toyota pushes AI to drive like pros|last=|date=17 November 2021|work=[[Yomiuri Shinbun]]|access-date=20 November 2022}}</ref> ಟೊಯೋಟಾ ೨೦೧೭ ರ ಋತುವಿನಿಂದ ಎಫ್‌‌ಐಎ ವರ್ಲ್ಡ್ ರ್ಯಾಲಿ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್|ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್‌ನ]] ಸಹಯೋಗದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಕಲಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://global.toyota/en/detail/13770530|title=Microsoft and Toyota Join Forces in FIA World Rally Championship|date=20 September 2016|website=[[Toyota]]l|access-date=20 November 2022}}</ref> == ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು == === ಸ್ವಾಯತ್ತ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಾನ್‌ಗಳು === ಒಟ್ಟೊ ಮತ್ತು ಸ್ಟಾರ್ಸ್ಕಿ ರೊಬೊಟಿಕ್ಸ್‌ನಂತಹ ಕಂಪನಿಗಳು ಸ್ವಾಯತ್ತ ಟ್ರಕ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿವೆ. ಟ್ರಕ್‌ಗಳ ಯಾಂತ್ರೀಕರಣವು ಮುಖ್ಯವಾದುದು. ಈ ಭಾರೀ ವಾಹನಗಳ ಸುಧಾರಿತ ಸುರಕ್ಷತಾ ಅಂಶಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಆದರೆ ಪ್ಲಟೂನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಇಂಧನ ಉಳಿತಾಯದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ. ಒಕಾಡೊದಂತಹ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಕಿರಾಣಿಗಳ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವ್ಯಾನ್‌ಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/technology-56771536|title=Ocado in self-driving vans push with £10m stake in Oxbotica|date=16 April 2021|access-date=14 May 2022|publisher=BBC News|language=en-GB}}</ref> ಮ್ಯಾಕ್ರೋ (ನಗರ ವಿತರಣೆ) ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ( ಕೊನೆಯ ಮೈಲಿ ವಿತರಣೆ ) ಸರಕುಗಳ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಸಂಶೋಧನೆ ಸೂಚಿಸಿದೆ <ref>{{Cite journal|title=Scope of Using Autonomous Trucks and Lorries for Parcel Deliveries in Urban Settings|first=Evelyne|last=Kassai|journal=Logistics|publisher=mdpi|date=17 June 2020|volume=4|issue=3|page=17|doi=10.3390/logistics4030017}}</ref> ಸಣ್ಣ ವಾಹನ ಗಾತ್ರಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು. === ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು === ಚೀನಾ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಹೆನಾನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಝೆಂಗ್ಝೌ ಮತ್ತು ಕೈಫೆಂಗ್ ಅನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬಸ್ ಅನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-10-05/the-world-s-first-driverless-bus-takes-to-the-road-in-china|title=China Rolls Out the 'World's First Driverless Bus|last=Metcalfe|first=John|date=5 October 2015|work=Bloomberg.com|access-date=25 July 2020|publisher=Bloomberg CityLab}}</ref> [[ಬೈದು]] ಮತ್ತು ಕಿಂಗ್ ಲಾಂಗ್ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಮಿನಿಬಸ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.ಆದರೆ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಸೀಟ್ ಇಲ್ಲದೆ ೧೪ ಆಸನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಾಹನ. ೧೦೦ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ೨೦೧೮ ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಸೇವೆಯೊಂದಿಗೆ ಮೊದಲ ವರ್ಷವಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://newatlas.com/baidu-king-long-apolong/55310/|title=China's first Level 4 self-driving shuttle enters volume production|date=4 July 2018|website=newatlas.com}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.globenewswire.com/news-release/2018/07/04/1533217/0/en/Baidu-Joins-Forces-with-Softbank-s-SB-Drive-King-Long-to-Bring-Apollo-Powered-Autonomous-Buses-to-Japan.html|title=Baidu Joins Forces with Softbank's SB Drive, King Long to Bring Apollo-Powered Autonomous Buses to Japan|last=LLC|first=Baidu USA|date=4 July 2018|website=GlobeNewswire News Room}}</ref> ಯುರೋಪ್ನಲ್ಲಿ, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಇಟಲಿ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ನಗರಗಳು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳಿಗೆ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿವೆ <ref>{{Cite web|url=http://cordis.europa.eu/result/brief/rcn/10263_en.html|title=Driverless cars take to the road|publisher=E.U.CORDIS Research Program CitynetMobil|access-date=27 October 2013|archive-date=3 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203105328/http://cordis.europa.eu/result/brief/rcn/10263_en.html|url-status=deviated|archivedate=3 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203105328/http://cordis.europa.eu/result/brief/rcn/10263_en.html}}</ref> <ref name="Detroit News">{{Cite news|url=http://www.detroitnews.com/article/20131227/POLITICS02/312270067/1148/rss25|title=Snyder OKs self-driving vehicles on Michigan's roads|date=27 December 2013|work=Detroit News|access-date=1 January 2014|archive-date=2 ಜನವರಿ 2014|archive-url=https://archive.today/20140102041034/http://www.detroitnews.com/article/20131227/POLITICS02/312270067/1148/rss25|url-status=deviated|archivedate=2 ಜನವರಿ 2014|archiveurl=https://archive.today/20140102041034/http://www.detroitnews.com/article/20131227/POLITICS02/312270067/1148/rss25}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/technology-28551069|title=UK to allow driverless cars on public roads in January|date=30 July 2014|access-date=4 March 2015|publisher=BBC News}}</ref> ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿ, ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪೇನ್ ಟ್ರಾಫಿಕ್ನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸಿವೆ. ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಯುಕೆ ಮಿಲ್ಟನ್ ಕೇನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಲುಟ್ಜ್ ಪಾತ್‌ಫೈಂಡರ್ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಪಾಡ್‌ನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/finance/businessclub/technology/11403306/This-is-the-Lutz-pod-the-UKs-first-driverless-car.html|title=This is the Lutz pod, the UK's first driverless car|last=Burn-Callander|first=Rebecca|date=11 February 2015|website=The Daily Telegraph|archive-url=https://web.archive.org/web/20150211183424/http://www.telegraph.co.uk/finance/businessclub/technology/11403306/This-is-the-Lutz-pod-the-UKs-first-driverless-car.html|archive-date=11 February 2015|access-date=11 February 2015}}</ref> ೨೦೧೫ ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡು, ಫ್ರೆಂಚ್ ಸರ್ಕಾರವು ಪಿಎಸ್‌‍ಎ ಪಿಯುಗಿಯೊ-ಸಿಟ್ರೊಯೆನ್ ಅನ್ನು ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೈಜ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ೨೦೧೬ <ref>{{Cite web|url=http://www.psa-peugeot-citroen.com/en/featured-content/autonomous-car|title=Autonomous vehicle: the automated driving car of the future|website=PSA PEUGEOT CITROËN|archive-url=https://web.archive.org/web/20150926164601/http://www.psa-peugeot-citroen.com/en/featured-content/autonomous-car|archive-date=26 September 2015|access-date=2 October 2015}}</ref> ವೇಳೆಗೆ ಬೋರ್ಡೆಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ರಾಸ್‌ಬರ್ಗ್‌ನಂತಹ ಇತರ ನಗರಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಫ್ರೆಂಚ್ ಕಂಪನಿಗಳಾದ ಥೇಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಲಿಯೊ (ಆಡಿ ಮತ್ತು ಮರ್ಸಿಡಿಸ್ ಪ್ರೀಮಿಯನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುವ ಮೊದಲ ಸ್ವಯಂ-ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಕಾರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಒದಗಿಸುವವರು) ನಡುವಿನ ಮೈತ್ರಿಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ. ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್ ಟೌರಂಗಾ ಮತ್ತು ಕ್ರೈಸ್ಟ್‌ಚರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆಗಾಗಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.stuff.co.nz/technology/88790124/first-new-zealand-autonomous-vehicle-demonstration-kicks-off-at-christchurch-airport|title=First New Zealand autonomous vehicle demonstration kicks off at Christchurch Airport|last=Hayward|first=Michael|date=26 January 2017|website=Stuff|access-date=23 March 2017}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.nzherald.co.nz/bay-of-plenty-times/news/article.cfm?c_id=1503343&objectid=11748639|title=Self-driving car to take on Tauranga traffic this week|date=15 November 2016|work=[[Bay of Plenty Times]]|access-date=23 March 2017}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.stuff.co.nz/motoring/news/86555735/nzs-first-selfdrive-vehicle-demonstration-begins|title=NZ's first self-drive vehicle demonstration begins|date=17 November 2016|website=Stuff|access-date=23 March 2017}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.radionz.co.nz/news/national/307435/driverless-buses-'it-is-going-to-be-big'|title=Driverless buses: 'It is going to be big'|last=Frykberg|first=Eric|date=28 June 2016|publisher=[[Radio New Zealand]]|access-date=23 March 2017}}</ref> == ಘಟನೆಗಳು == === ಟೆಸ್ಲಾ ಆಟೋಪೈಲಟ್ === ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಂತೆ, ಟೆಸ್ಲಾ ಅವರ ಸುಧಾರಿತ ಚಾಲಕ-ಸಹಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (ಎಡಿಎಎಸ್‌‌‌‍) ಆಟೋಪೈಲಟ್ ಅನ್ನು ಹಂತ ೨ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://techcrunch.com/2021/10/25/ntsb-chair-elon-musk-change-tesla-autopilot/|title=NTSB chair calls on Elon Musk to change design of Tesla Autopilot|last=Kirsten Korosec|date=26 October 2021|work=[[TechCrunch]]|access-date=12 November 2021}}</ref> ೨೦ ಜನವರಿ ೨೦೧೬ ರಂದು ಚೀನಾದ ಹುಬೈ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಟೋಪೈಲಟ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಟೆಸ್ಲಾದ ಐದು ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಅಪಘಾತಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ಸಂಭವಿಸಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://datasetsearch.research.google.com/search?query=tesla%20deaths&docid=QYBSmRGFh9iXZv8xAAAAAA==|title=Tesla Fatalities Dataset|access-date=17 October 2020}}</ref> ಚೀನಾದ ೧೬೩.ಕೋಮ್‌‌ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಇದು "ಟೆಸ್ಲಾ ಅವರ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಚಾಲನೆಯಿಂದ (ಸಿಸ್ಟಮ್) ಚೀನಾದ ಮೊದಲ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಸಾವು" ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಟೆಸ್ಲಾ ವಾಹನವು ಪರಿಣಾಮದಿಂದ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾರು ಸ್ವಯಂಪೈಲಟ್‌ನಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಅವರ ರೆಕಾರ್ಡರ್ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ ೧೬೩.ಕೋಮ್‌‍ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಗದ ಅಪಘಾತಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಕಾರಿನ ಸಮಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಫಲತೆ ಮತ್ತು ಚಾಲಕನ ಉತ್ತಮ ಚಾಲನಾ ದಾಖಲೆಯಂತಹ ಇತರ ಅಂಶಗಳು, ಕಾರು ಆಟೋಪೈಲಟ್‌ನಲ್ಲಿದೆ ಎಂಬ ಬಲವಾದ ಸಂಭವನೀಯತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿತು. ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಫ್ಲೋರಿಡಾದಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿದೆ. <ref name="china-fatality">{{Cite news|url=https://qz.com/783009/the-scary-similarities-between-teslas-tsla-deadly-autopilot-crashes|title=There are some scary similarities between Tesla's deadly crashes linked to Autopilot|last=Horwitz|first=Josh|date=20 September 2016|work=Quartz|access-date=19 March 2018|last2=Timmons|first2=Heather}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://c.m.163.com/news/a/C0UBU2I0002580S6.html|title=China's first accidental death due to Tesla's automatic driving: not hitting the front bumper|date=14 September 2016|website=[[Media of China|China State Media]]|language=zh|access-date=18 March 2018}}</ref> ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟ ಚಾಲಕನ ತಂದೆ ಮತ್ತು ಟೆಸ್ಲಾ ನಡುವಿನ ನಂತರದ ಸಿವಿಲ್ ಮೊಕದ್ದಮೆಯಲ್ಲಿ ಅಪಘಾತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾರು ಆಟೋಪೈಲಟ್‌ನಲ್ಲಿತ್ತು ಎಂದು ಟೆಸ್ಲಾ ನಿರಾಕರಿಸಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಆ ಸತ್ಯವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಪುರಾವೆಯನ್ನು ಬಲಿಪಶುವಿನ ತಂದೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದರು. <ref>{{Cite web|url=https://jalopnik.com/two-years-on-a-father-is-still-fighting-tesla-over-aut-1823189786|title=Two Years On, A Father Is Still Fighting Tesla Over Autopilot And His Son's Fatal Crash|last=Felton|first=Ryan|date=27 February 2018|website=jalopnik.com|access-date=18 March 2018}}</ref> ೭ ಮೇ ೨೦೧೬ ರಂದು ಫ್ಲೋರಿಡಾದ ವಿಲ್ಲಿಸ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ಟೆಸ್ಲಾ ಮಾಡೆಲ್ ಎಸ್ [[ವಿದ್ಯುತ್ ಕಾರ್|ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಕಾರು]] ಆಟೋಪೈಲಟ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಗ ವಾಹನವನ್ನು ಸ್ವತಃ ಚಲಾಯಿಸಿದ ಎರಡನೇ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿದೆ. ೧೮ ಚಕ್ರಗಳ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಟರ್-ಟ್ರೇಲರ್‌ಗೆ ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆದು ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ. ೨೮ ಜೂನ್ ೨೦೧೬ ರಂದು ಯುಎಸ್‌‌ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಹೈವೇ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಸೇಫ್ಟಿ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್ (ಎನ್‌ಎಚ್‌ಟಿಎಸ್‌ಎ) ಫ್ಲೋರಿಡಾ ಹೈವೇ ಪೆಟ್ರೋಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಅಪಘಾತದ ಬಗ್ಗೆ ಔಪಚಾರಿಕ ತನಿಖೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಎನ್‌‍ಎಚ್‌‍ಟಿಎಸ್‌‍ಎ ಪ್ರಕಾರ, ಟ್ರಾಕ್ಟರ್ ಟ್ರೈಲರ್ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪ್ರವೇಶ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಛೇದಕದಲ್ಲಿ ಟೆಸ್ಲಾ ಮುಂದೆ ಎಡಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿದಾಗ ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವರದಿಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಕಾರು ಬ್ರೇಕ್‌ಗಳನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಲು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ. ಟ್ರಕ್‌ನ ಟ್ರೇಲರ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಾದುಹೋದ ನಂತರ ಕಾರು ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2016/jun/30/tesla-autopilot-death-self-driving-car-elon-musk|title=Tesla driver dies in first fatal crash while using autopilot mode|last=Yadron|first=Danny|date=1 July 2016|work=[[The Guardian]]|access-date=1 July 2016|last2=Tynan|first2=Dan|location=San Francisco}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/07/01/business/self-driving-tesla-fatal-crash-investigation.html|title=Self-Driving Tesla Involved in Fatal Crash|last=Vlasic|first=Bill|date=30 June 2016|work=[[The New York Times]]|access-date=1 July 2016|last2=Boudette|first2=Neal E.}}</ref> ಎನ್‌‍ಎಚ್‌‍ಟಿಎಸ್‌‍ಎ ಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವು ಅಪಘಾತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಯಾವುದೇ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ತೆರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ಅಂದಾಜು ೨೫,೦೦೦ ಮಾಡೆಲ್ ಎಸ್‌ ಕಾರುಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=http://www-odi.nhtsa.dot.gov/acms/cs/jaxrs/download/doc/UCM530776/INOA-PE16007-7080.PDF|title=ODI Resume – Investigation: PE 16-007|last=Office of Defects Investigations, NHTSA|date=28 June 2016|publisher=[[National Highway Traffic Safety Administration]] (NHTSA)|access-date=2 July 2016|archive-date=6 ಜುಲೈ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160706022332/http://www-odi.nhtsa.dot.gov/acms/cs/jaxrs/download/doc/UCM530776/INOA-PE16007-7080.PDF|url-status=deviated|archivedate=6 ಜುಲೈ 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160706022332/http://www-odi.nhtsa.dot.gov/acms/cs/jaxrs/download/doc/UCM530776/INOA-PE16007-7080.PDF}}</ref>೮ ಜುಲೈ ೨೦೧೬ ರಂದು, ಎನ್‌‍ಎಚ್‌‍ಟಿಎಸ್‌‍ಎ ಟೆಸ್ಲಾ ಮೋಟಾರ್ಸ್ ತನ್ನ ಆಟೋಪೈಲಟ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ವಿನ್ಯಾಸ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಂತೆ ವಿನಂತಿಸಿತು. ಏಜೆನ್ಸಿಯು ತನ್ನ ಪರಿಚಯದ ನಂತರ ಆಟೋಪೈಲಟ್‌ಗೆ ಎಲ್ಲಾ ವಿನ್ಯಾಸ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ನವೀಕರಣಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ವಿನಂತಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಟೆಸ್ಲಾ ಅವರ ನವೀಕರಣಗಳ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಯೋಜನೆ ಮಾಡಿದರು. <ref>{{Cite news|url=http://www.autonews.com/article/20160712/OEM06/160719970/nhtsa-seeks-answers-on-fatal-tesla-autopilot-crash|title=NHTSA seeks answers on fatal Tesla Autopilot crash|last=Shepardson|first=David|date=12 July 2016|work=[[Automotive News]]|access-date=13 July 2016}}</ref> ಟೆಸ್ಲಾ ಪ್ರಕಾರ, "ಆಟೋಪೈಲಟ್ ಅಥವಾ ಡ್ರೈವರ್ ಟ್ರಾಕ್ಟರ್-ಟ್ರೇಲರ್‌ನ ಬಿಳಿ ಭಾಗವನ್ನು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗಿ ಬೆಳಗಿದ ಆಕಾಶದ ವಿರುದ್ಧ ಗಮನಿಸಲಿಲ್ಲ, ಆದ್ದರಿಂದ ಬ್ರೇಕ್ ಅನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ." "ಟ್ರೇಲರ್‌ನ ಕೆಳಭಾಗವು ಮಾಡೆಲ್ ಎಸ್‌‌ ನ ವಿಂಡ್‌ಶೀಲ್ಡ್‌ನ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದರೊಂದಿಗೆ" ಟ್ರೇಲರ್‌ನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ವೇಗವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಲು ಕಾರು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ಇದು ೧೩೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಮೈಲುಗಳು (೨೧೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಕಿಲೋಮೀಟರ್) ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಟೆಸ್ಲಾ ಅವರ ಮೊದಲ ಸ್ವಯಂಪೈಲಟ್ ಸಾವು ಎಂದು ಟೆಸ್ಲಾ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ತನ್ನ ಗ್ರಾಹಕರಿಂದ ಆಟೋಪೈಲಟ್ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಆದಾಗ್ಯೂ ಈ ಹೇಳಿಕೆಯ ಮೂಲಕ, ಟೆಸ್ಲಾವು ೨೦೧೬ ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಹುಬೈ ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಆಟೊಪೈಲಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ದೋಷದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಟೆಸ್ಲಾ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರತಿ ೯೪ ಮಿಲಿಯನ್ ಮೈಲುಗಳು (೧೫೧ ಮಿಲಿಯನ್ ಕಿಲೋಮೀಟರ್) ಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಾವು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ ಯುಎಸ್‌‌ ನಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ. <ref name="AutopilotCrash01">{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2016/jun/30/tesla-autopilot-death-self-driving-car-elon-musk|title=Tesla driver dies in first fatal crash while using autopilot mode|last=Yadron|first=Danny|date=1 July 2016|work=[[The Guardian]]|access-date=1 July 2016|last2=Tynan|first2=Dan|location=San Francisco}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFYadronTynan2016">Yadron, Danny; Tynan, Dan (1 July 2016). [https://www.theguardian.com/technology/2016/jun/30/tesla-autopilot-death-self-driving-car-elon-musk "Tesla driver dies in first fatal crash while using autopilot mode"]. ''[[ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್|The Guardian]]''. San Francisco<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">1 July</span> 2016</span>.</cite></ref> <ref name="AutopilotCrash02">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/07/01/business/self-driving-tesla-fatal-crash-investigation.html|title=Self-Driving Tesla Involved in Fatal Crash|last=Vlasic|first=Bill|date=30 June 2016|work=[[The New York Times]]|access-date=1 July 2016|last2=Boudette|first2=Neal E.}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFVlasicBoudette2016">Vlasic, Bill; Boudette, Neal E. (30 June 2016). [https://www.nytimes.com/2016/07/01/business/self-driving-tesla-fatal-crash-investigation.html "Self-Driving Tesla Involved in Fatal Crash"]. ''[[ದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್|The New York Times]]''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">1 July</span> 2016</span>.</cite></ref> <ref>{{Cite press release|title=A Tragic Loss|date=30 June 2016|publisher=[[Tesla Motors]]|url=https://www.teslamotors.com/blog/tragic-loss|quote=This is the first known fatality in just over 130 million miles where Autopilot was activated. Among all vehicles in the US, there is a fatality every 94&nbsp;million miles. Worldwide, there is a fatality approximately every 60&nbsp;million miles.|accessdate=1 July 2016}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅಪಘಾತಗಳ ಸಾವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪಾದಚಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೋಟಾರ್‌‌ ಸೈಕಲ್‌‍ ಚಾಲಕರು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/sites/samabuelsamid/2016/07/05/adding-some-statistical-perspective-to-tesla-autopilot-safety-claims|title=Adding Some Statistical Perspective To Tesla Autopilot Safety Claims|last=Abuelsamid|first=Sam|website=[[Forbes]]}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www-fars.nhtsa.dot.gov/Main/index.aspx|title=FARS Encyclopedia|last=Administration|first=National Highway Traffic Safety}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಯುಎಸ್‌‍ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷತಾ ಮಂಡಳಿ (ಎನ್‌‍ಟಿಎಸ್‌‍ಬಿ) ಆಟೋಪೈಲಟ್ ತೊಡಗಿರುವಾಗ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಅಪಘಾತದ ಬಗ್ಗೆ ಔಪಚಾರಿಕ ತನಿಖೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಎನ್‌‍ಟಿಎಸ್‌‍ಬಿ ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು ಅದು ಕೇವಲ ನೀತಿ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಏಜೆನ್ಸಿಯ ವಕ್ತಾರರು "ಆ ಘಟನೆಯಿಂದ ನಾವು ಏನನ್ನು ಕಲಿಯಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡುವುದು ಮತ್ತು ನೋಡುವುದು ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಆ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡವು ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ನಾವು ಅದನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಸುರಕ್ಷಿತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಬಹುದು." <ref>{{Cite news|url=http://www.autonews.com/article/20160708/OEM11/307089859/ntsb-to-scrutinize-driver-automation-with-probe-of-tesla-crash|title=NTSB to scrutinize driver automation with probe of Tesla crash|last=Levin|first=Alan|date=8 July 2016|work=[[Automotive News]]|access-date=11 July 2016|last2=Plungis|first2=Jeff}}</ref> ಜನವರಿ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಎನ್‌‍ಟಿಎಸ್‌‍ಬಿ ಟೆಸ್ಲಾ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ ವರದಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಟೆಸ್ಲಾ ಕಾರುಗಳಿಗೆ, ಆಟೋಪೈಲಟ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ನಂತರ ಕ್ರ್ಯಾಶ್ ದರವು ೪೦ ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ತನಿಖೆಯು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.theverge.com/2017/1/19/14323990/tesla-autopilot-fatal-accident-nhtsa-investigation-ends|title=Fatal Tesla Autopilot accident investigation ends with no recall ordered|date=19 January 2016|website=[[The Verge]]|access-date=19 January 2017}}</ref> ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಎನ್‌‍ಟಿಎಸ್‌‍ಬಿ ಚೇರ್ ಕಂಪನಿಯ ಸಿಇಓ ಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದ ಪತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ, ಚಾಲಕರಿಂದ ದುರುಪಯೋಗವಾಗದಂತೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತನ್ನ ಆಟೋಪೈಲಟ್‌ನ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಟೆಸ್ಲಾಗೆ ಕರೆ ನೀಡಿತು. <ref name="NTSB_2021">{{Cite news|url=https://techcrunch.com/2021/10/25/ntsb-chair-elon-musk-change-tesla-autopilot/|title=NTSB chair calls on Elon Musk to change design of Tesla Autopilot|last=Kirsten Korosec|date=26 October 2021|work=[[TechCrunch]]|access-date=12 November 2021}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKirsten_Korosec2021">Kirsten Korosec (26 October 2021). [https://techcrunch.com/2021/10/25/ntsb-chair-elon-musk-change-tesla-autopilot/ "NTSB chair calls on Elon Musk to change design of Tesla Autopilot"]. ''[[ಟೆಕ್ಕ್ರಂಚ್|TechCrunch]]''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">12 November</span> 2021</span>.</cite></ref> === ವೇಮೊ === [[ಚಿತ್ರ:Google_driverless_car_at_intersection.gk.jpg|thumb| ಗೂಗಲ್‌‍ ನ ಆಂತರಿಕ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರು]] ವೇಮೊ ಗೂಗಲ್‌‌ ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರು ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವಾಹನಗಳು ೩೦೦,೦೦೦ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ-ಚಾಲನಾ ಮೈಲುಗಳನ್ನು (೫೦೦,೦೦೦ ಕಿಮೀ) ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿವೆ ಎಂದು ಗೂಗಲ್ ಘೋಷಿಸಿತು. ಅಪಘಾತ-ಮುಕ್ತ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಹನ್ನೆರಡು ಕಾರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಜೋಡಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಗಿ ಏಕ ಚಾಲಕರೊಂದಿಗೆ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. <ref>[http://googleblog.blogspot.hu/2012/08/the-self-driving-car-logs-more-miles-on.html Self-driving Car Logs More Miles], googleblog</ref> ಮೇ ೨೦೧೪ ರ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ವೀಲ್, ಗ್ಯಾಸ್ ಪೆಡಲ್ ಅಥವಾ ಬ್ರೇಕ್ ಪೆಡಲ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರದ ಹೊಸ ಮೂಲಮಾದರಿಯನ್ನು ಗೂಗಲ್ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿತ್ತು. ಮಾರ್ಚ್‌ ೨೦೧೬ರಲ್ಲಿ , ಗೂಗಲ್ ತಮ್ಮ ಫ್ಲೀಟ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೧,೫೦೦,೦೦೦ ಮೈಲಿ (೨,೪೦೦,೦೦೦ ಕಿಮೀ) ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=https://static.googleusercontent.com/media/www.google.com/lt//selfdrivingcar/files/reports/report-0316.pdf|title=Google Self-Driving Car Project, Monthly Report, March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160917091525/https://static.googleusercontent.com/media/www.google.com/lt//selfdrivingcar/files/reports/report-0316.pdf|archive-date=17 September 2016|access-date=23 March 2016|archivedate=17 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160917091525/https://static.googleusercontent.com/media/www.google.com/lt//selfdrivingcar/files/reports/report-0316.pdf|url-status=deviated}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಗೂಗಲ್‌‍ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ತನ್ನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ವೇಮೊ ಎಂಬ ಹೊಸ ಕಂಪನಿಗೆ ತಿರುಗಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು. ಗೂಗಲ್‌ ಮತ್ತು ವೇಮೊ ಎರಡೂ ಆಲ್ಫಾಬೆಟ್ ಎಂಬ ಹೊಸ ಮೂಲ ಕಂಪನಿಯ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ. <ref>{{Cite web|url=https://waymo.com/|title=Waymo|website=Waymo}}</ref> ೨೦೧೬ ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಗೂಗಲ್‌‍ನ ಅಪಘಾತ ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಅವರ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕಾರುಗಳು ೧೪ ಘರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದವು. ಅದರಲ್ಲಿ ಇತರ ಚಾಲಕರು ೧೩ ಬಾರಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಕಾರಿನ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅಪಘಾತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/news/innovations/wp/2016/02/29/for-the-first-time-googles-self-driving-car-takes-some-blame-for-a-crash/|title=For the first time, Google's self-driving car takes some blame for a crash|date=29 February 2016|work=The Washington Post}}</ref> ಜೂನ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಆ ದಿನಾಂಕದವರೆಗೆ ೧೨ ವಾಹನಗಳು ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆದವು ಎಂದು ಬ್ರಿನ್ ದೃಢಪಡಿಸಿದರು. ಸ್ಟಾಪ್ ಚಿಹ್ನೆ ಅಥವಾ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಲೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಹಿಂಬದಿಯ ಘರ್ಷಣೆಗಳು, ಎರಡರಲ್ಲಿ ವಾಹನವನ್ನು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಚಾಲಕನು ಬದಿಗೆ ಸ್ವೈಪ್ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಚಾಲಕನು ಸ್ಟಾಪ್ ಚಿಹ್ನೆಯ ಮೂಲಕ ಉರುಳಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಒಂದು ಗೂಗಲ್‌‍ ಉದ್ಯೋಗಿ ಕಾರನ್ನು ಹಸ್ತಚಾಲಿತವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. <ref>{{Cite news|url=https://www.latimes.com/business/la-fi-google-cars-20150603-story.html|title=Google founder defends accident records of self-driving cars|date=3 June 2015|work=[[Los Angeles Times]]|access-date=1 July 2016|agency=[[Associated Press]]}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಮೂರು ಗೂಗಲ್‌ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ವಾಹನವನ್ನು ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಲೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ರೇಕ್ ಮಾಡಲು ವಿಫಲವಾದ ಕಾರಿನಿಂದ ಹಿಂಬದಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಗಾಯಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು. ಘರ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಗಾಯಗೊಂಡಿರುವುದು ಇದೇ ಮೊದಲು. <ref>{{Cite web|url=http://www.govtech.com/transportation/Google-Autonomous-Car-Experiences-Another-Crash.html|title=Google Autonomous Car Experiences Another Crash|last=Mathur|first=Vishal|date=17 July 2015|access-date=18 July 2015}}</ref> ೧೪ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೬ ರಂದು ಗೂಗಲ್‌‌ ವಾಹನವು ಮರಳು ಚೀಲಗಳು ತನ್ನ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತಡೆಯುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದು ಬಸ್‌ಗೆ ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆದಿದೆ. "ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ನಾವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕೆಲವು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊರುತ್ತೇವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಕಾರು ಚಲಿಸದಿದ್ದರೆ, ಘರ್ಷಣೆ ಸಂಭವಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಗೂಗಲ್ ಹೇಳಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.latimes.com/local/lanow/la-me-ln-google-self-driving-car-bus-collision-20160229-story.html|title=Passenger bus teaches Google robot car a lesson|date=29 February 2016|work=Los Angeles Times}}</ref> ಗೂಗಲ್ ಕ್ರ್ಯಾಶ್ ಅನ್ನು ತಪ್ಪು ತಿಳುವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಕಲಿಕೆಯ ಅನುಭವ ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸಿದೆ. ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಗಾಯಗಳು ವರದಿಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref name="WashingtonPost">{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/news/innovations/wp/2016/02/29/for-the-first-time-googles-self-driving-car-takes-some-blame-for-a-crash/|title=For the first time, Google's self-driving car takes some blame for a crash|date=29 February 2016|work=The Washington Post}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.washingtonpost.com/news/innovations/wp/2016/02/29/for-the-first-time-googles-self-driving-car-takes-some-blame-for-a-crash/ "For the first time, Google's self-driving car takes some blame for a crash"]. ''The Washington Post''. 29 February 2016.</cite></ref> === ಉಬರ್‌ನ ಸುಧಾರಿತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಗುಂಪು (ಎಟಿಜಿ) === ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, ಯುಎಸ್ ರಾಜ್ಯದ ಅರಿಜೋನಾದಲ್ಲಿ ಉಬರ್‌ನ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಗ್ರೂಪ್ ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರಿಗೆ ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆದ ನಂತರ ಎಲೈನ್ ಹೆರ್ಜ್‌ಬರ್ಗ್ ನಿಧನರಾದರು. ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಸುರಕ್ಷತಾ ಚಾಲಕ ಇದ್ದ. ಹರ್ಜ್‌ಬರ್ಗ್ ಒಂದು ಛೇದಕದಿಂದ ಸುಮಾರು ೪೦೦ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ರಸ್ತೆಯನ್ನು ದಾಟುತ್ತಿದ್ದರು. <ref>{{Cite news|url=https://www.wsj.com/articles/video-shows-final-seconds-before-fatal-uber-self-driving-car-crash-1521673182|title=Video Shows Moments Before Uber Robot Car Rammed into Pedestrian|last=Bensinger|first=Greg|date=22 March 2018|work=[[The Wall Street Journal]]|access-date=25 March 2018|last2=Higgins|first2=Tim}}</ref> ಇದು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನದಿಂದ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಘಟನೆಯು ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರು ಉದ್ಯಮದ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://news.vice.com/en_us/article/kzxq3y/self-driving-uber-killed-a-pedestrian-as-human-safety-driver-watched|title=Self-driving Uber killed a pedestrian as human safety driver watched|last=Lubben|first=Alex|date=19 March 2018|publisher=[[Vice News]]|access-date=18 November 2021|archive-date=19 ಮೇ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190519235813/https://news.vice.com/en_us/article/kzxq3y/self-driving-uber-killed-a-pedestrian-as-human-safety-driver-watched|url-status=dead}}</ref> ಮಾನವ ಚಾಲಕನು ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಅಪಘಾತವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬಹುದೆಂದು ಕೆಲವು ತಜ್ಞರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-03-22/video-said-to-show-failure-of-uber-s-tech-in-fatal-arizona-crash|title=Human Driver Could Have Avoided Fatal Uber Crash, Experts Say|date=22 March 2018|work=Bloomberg.com}}</ref> ಅರಿಝೋನಾ ಗವರ್ನರ್ ಡೌಗ್ ಡ್ಯೂಸಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಆದ್ಯತೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯ "ಪ್ರಶ್ನಾತೀತ ವೈಫಲ್ಯ" ವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಸ್ತೆಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕಂಪನಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಿದರು. <ref>{{Cite news|url=https://www.abc15.com/news/region-phoenix-metro/central-phoenix/governor-ducey-suspends-uber-from-autonomous-vehicle-testing|title=Governor Ducey suspends Uber from automated vehicle testing|date=27 March 2018|access-date=27 March 2018|publisher=[[KNXV-TV]]|agency=Associated Press}}</ref> ಉಬರ್ ನಂತರ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದಲ್ಲಿ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ನೀಡುವವರೆಗೆ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://www.sfchronicle.com/business/article/Uber-pulls-out-of-all-self-driving-car-testing-in-12785490.php|title=Uber puts the brakes on testing robot cars in California after Arizona fatality|last=Said|first=Carolyn|date=27 March 2018|work=San Francisco Chronicle|access-date=8 April 2018}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/technology-51393808|title=Uber self-driving cars allowed back on California roads|date=5 February 2020|access-date=24 October 2022|publisher=BBC News|language=en-GB}}</ref> ಮೇ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, ಯುಎಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷತಾ ಮಂಡಳಿಯು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವರದಿಯನ್ನು ನೀಡಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.ntsb.gov/investigations/AccidentReports/Reports/HWY18MH010-prelim.pdf|title=Preliminary Report Released for Crash Involving Pedestrian, Uber Technologies, Inc., Test Vehicle|date=24 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180607193425/https://www.ntsb.gov/investigations/AccidentReports/Reports/HWY18MH010-prelim.pdf|archive-date=7 June 2018}}</ref> ೧೮ ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಅಂತಿಮ ವರದಿಯು ಅಪಘಾತಕ್ಕೆ ತಕ್ಷಣದ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಸುರಕ್ಷತಾ ಚಾಲಕ ತನ್ನ ಫೋನ್‌ನಿಂದ ವಿಚಲಿತಳಾಗಿ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಉಬರ್ ಎಟಿಜಿಯ "ಅಸಮರ್ಪಕ ಸುರಕ್ಷತಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿ" ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ವರದಿಯು ಮರಣೋತ್ತರ ಪರೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ಸಂತ್ರಸ್ತೆಯ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಮೆಥಾಂಫೆಟಮೈನ್ ಅನ್ನು "ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು" ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.ft.com/content/6d0c5544-0afb-11ea-bb52-34c8d9dc6d84|title=Uber back-up driver faulted in fatal autonomous car crash|date=19 November 2019|work=Financial Times|access-date=24 October 2022}}</ref> ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಪರೀಕ್ಷಾ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅನುಮತಿಸುವ ಮೊದಲು ಫೆಡರಲ್ ನಿಯಂತ್ರಕರನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಮಂಡಳಿಯು ಕರೆ ನೀಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.ntsb.gov/news/press-releases/Pages/NR20191119c.aspx|title='Inadequate Safety Culture' Contributed to Uber Automated Test Vehicle Crash – NTSB Calls for Federal Review Process for Automated Vehicle Testing on Public Roads|website=ntsb.gov|access-date=24 October 2022}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಬ್ಯಾಕಪ್ ಡ್ರೈವರ್ ರಾಫೆಲ್ ವಾಸ್ಕ್ವೆಜ್ ಅವರ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದ ನರಹತ್ಯೆಯ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಲಾಯಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಆಕೆಯ ಫೋನ್ ಹುಲು ಮೂಲಕ ಪ್ರಸಾರವಾದ ''ಧ್ವನಿಯನ್ನು'' ಸ್ಟ್ರೀಮ್ ಮಾಡುವಾಗ ಅವಳು ಹಲವಾರು ಸೆಕೆಂಡುಗಳವರೆಗೆ ರಸ್ತೆಯತ್ತ ನೋಡಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ನಿರಪರಾಧಿ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಳು ಮತ್ತು ವಿಚಾರಣೆಗಾಗಿ ಕಾಯಲು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಊಬರ್‌‌ ಯಾವುದೇ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಆರೋಪವನ್ನು ಎದುರಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಏಕೆಂದರೆ ಯುಎಸ್‌ಎ ನಲ್ಲಿ ನಿಗಮಕ್ಕೆ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಆಧಾರವಿಲ್ಲ. ಸುರಕ್ಷತಾ ಚಾಲಕ ಅಪಘಾತಕ್ಕೆ ಜವಾಬ್ದಾರನೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವಳು ಅಪಘಾತವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಸೀಟಿನಲ್ಲಿದ್ದಳು (ಮಟ್ಟ ೩ ರಂತೆ). ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೧ ಕ್ಕೆ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/technology-54175359|title=Uber's self-driving operator charged over fatal crash|date=16 September 2020|publisher=BBC News}}</ref> === ನವ್ಯಾ ಆರ್ಮಾ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ === ೯ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೭ ರಂದು ಪ್ರಯಾಣಿಕರೊಂದಿಗೆ ನವ್ಯ ಅರ್ಮಾ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಸ್ವಯಂ ಚಾಲಿತ ಬಸ್ ಟ್ರಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಅಪಘಾತಕ್ಕೀಡಾಯಿತು. ಟ್ರಕ್ ಅಪಘಾತದ ತಪ್ಪು ಎಂದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ನಿಂತಿದ್ದ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಬಸ್‌ಗೆ ಹಿಮ್ಮುಖವಾಗಿದೆ. ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಬಸ್ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅದರ ಹೆಡ್‌ಲೈಟ್‌ಗಳನ್ನು ಮಿನುಗುವುದು ಅಥವಾ ಹಾರ್ನ್ ಅನ್ನು ಧ್ವನಿಸುವಂತಹ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಚಾಲನಾ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಲಿಲ್ಲ. ಒಬ್ಬ ಪ್ರಯಾಣಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದಂತೆ, "ನೌಕೆಯು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಚಲಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ನೌಕೆಯು ಇನ್ನೂ ನಿಂತಿತು." <ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2017/nov/09/self-driving-bus-crashes-two-hours-after-las-vegas-launch-truck-autonomous-vehicle|title=Self-driving bus involved in crash less than two hours after Las Vegas launch|last=Gibbs|first=Samuel|date=9 November 2017|work=[[The Guardian]]|access-date=9 November 2017}}</ref> === ಎನ್‌ಐಓ ನ್ಯಾವಿಗೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೈಲಟ್ === ೧೨ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ ರಂದು, ಅವರ ಎನ್‌ಐಓ ಇಎಸ್‌‍೮ ನಿರ್ಮಾಣ ವಾಹನಕ್ಕೆ ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆದ ನಂತರ ೩೧ ವರ್ಷದ ಚೀನೀ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು. <ref>{{Cite web|url=https://www.newsdirectory3.com/believing-too-much-in-the-words-automatic-driving-the-ceo-of-a-chinese-startup-company-crashed-into-a-construction-vehicle-in-self-driving-mode-and-died-t客邦/|title=Believing too much in the words 'automatic driving', the CEO of a Chinese startup company crashed into a construction vehicle in self-driving mode and died {{!}} T客邦|date=20 August 2021|website=News Directory 3|language=en-US|access-date=17 February 2022}}</ref> ಎನ್‌ಐಓನ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವು ಇನ್ನೂ ಬೀಟಾದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಸ್ಥಿರ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web|url=https://investorplace.com/2021/08/nio-stock-10-things-to-know-about-the-fatal-crash-dragging-down-nio-today/|title=NIO Stock: 10 Things to Know About the Fatal Crash Dragging Down Nio Today|last=Rearick|first=Brenden|last2=Aug 16|first2=InvestorPlace Assistant News Writer|date=16 August 2021|website=InvestorPlace|language=en-US|access-date=17 February 2022|last3=2021|last4=EST|first4=12:56&nbsp;pm}}</ref> ವಾಹನದ ಕೈಪಿಡಿಯು ನಿರ್ಮಾಣ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುವಾಗ ಚಾಲಕನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದರೂ, ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆಯೇ ಎಂಬುದು ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಮೃತರ ಕುಟುಂಬದ ವಕೀಲರು ವಾಹನಕ್ಕೆ ಎನ್‌ಐಓನ ಖಾಸಗಿ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ನಕಲಿ ಡೇಟಾಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಅವರು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.autoevolution.com/news/nio-s-autopilot-nop-faces-intense-scrutiny-with-first-fatal-crash-in-china-167486.html|title=Nio's Autopilot, NOP, Faces Intense Scrutiny With First Fatal Crash in China|last=Ruffo|first=Gustavo Henrique|date=17 August 2021|website=autoevolution|language=en|access-date=17 February 2022}}</ref> === ಟೊಯೋಟಾ ಇ-ಪ್ಯಾಲೆಟ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ === ೨೬ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ ರಂದು, ಒಲಂಪಿಕ್ ಮತ್ತು [[2020 ಬೇಸಿಗೆ ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ಸ್|ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಟೋಕಿಯೊ ೨೦೨೦]] ರಲ್ಲಿ ಅಥ್ಲೀಟ್‌ಗಳ ಹಳ್ಳಿಯೊಳಗೆ ಚಲನಶೀಲತೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಬಳಸಲಾದ ಮೊಬಿಲಿಟಿ ವಾಹನವಾದ ಟೊಯೋಟಾ ಇ-ಪ್ಯಾಲೆಟ್, ಪಾದಚಾರಿ ದಾಟುವಿಕೆಯನ್ನು ದಾಟಲು ದೃಷ್ಟಿಹೀನ ಪಾದಚಾರಿಗೆ ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆದಿದೆ. <ref name="toyota_2021-08-27">{{Cite news|url=https://global.toyota/en/newsroom/corporate/35952477.html|title=Statement Regarding a Collision between a Pedestrian and a Toyota e-Palette Vehicle at the Tokyo 2020 Olympic and Paralympic Athletes' Village|date=27 August 2021|work=[[Toyota]]Times|access-date=17 November 2021}}</ref> ಅಪಘಾತದ ನಂತರ ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಿತ ಸುರಕ್ಷತಾ ಕ್ರಮಗಳೊಂದಿಗೆ ೩೧ ರಂದು ಮರುಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2021/08/f57b83f9f778-breaking-news-toyota-self-driving-buses-in-paralympic-village-to-restart-tues.html|title=Toyota self-driving buses in Paralympic village to restart on Aug. 31|date=30 August 2021|access-date=17 November 2021|agency=[[Kyodo News]]}}</ref> == ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು == ೨೦೧೧ ರ ಆಕ್ಸೆಂಚರ್‌ನ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ೨,೦೦೬ ಯುಎಸ್‌‍ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ೪೯% ಆನ್‌ಲೈನ್ ಗ್ರಾಹಕರು "ಚಾಲಕರಹಿತ ಕಾರ್" ಅನ್ನು ಬಳಸಲು ಆರಾಮದಾಯಕ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. <ref>{{Cite web|url=http://newsroom.accenture.com/article_display.cfm?article_id=5146|title=Consumers in US and UK Frustrated with Intelligent Devices That Frequently Crash or Freeze, New Accenture Survey Finds|date=10 October 2011|publisher=Accenture|access-date=30 June 2013}}</ref> ೨೦೧೨ ರ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಜೆಡಿ ಪವರ್ ಮತ್ತು ಅಸೋಸಿಯೇಟ್ಸ್‌ನ ೧೭,೪೦೦ ವಾಹನ ಮಾಲೀಕರ ೩೭% ರಷ್ಟು ಜನರು "ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕಾರನ್ನು" ಖರೀದಿಸಲು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಯುಎಸ್‌ $೩,೦೦೦ ಹೆಚ್ಚು ವೆಚ್ಚವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೆ ಆ ಅಂಕಿ ಅಂಶವು ೨೦% ಕ್ಕೆ ಇಳಿಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://reviews.cnet.com/8301-13746_7-57422698-48/many-car-buyers-show-interest-in-autonomous-car-tech/|title=Many car buyers show interest in autonomous car tech|last=Yvkoff|first=Liane|date=27 April 2012|publisher=CNET|access-date=30 June 2013}}</ref> ಆಟೋಮೋಟಿವ್ ಸಂಶೋಧಕ ಪಲ್ಸ್ ಸುಮಾರು ೧,೦೦೦ ಜರ್ಮನ್ ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳ ೨೦೧೨ ರ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ೨೨% ಈ ಕಾರುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ೧೦% ನಿರ್ಧರಿಸದವರಾಗಿದ್ದರು, ೪೪% ಸಂಶಯಾಸ್ಪದರು ಮತ್ತು ೨೪% ಪ್ರತಿಕೂಲವಾಗಿದ್ದರು. <ref>{{Cite web|url=http://www.motorvision.de/service-ratgeber/selbstfahrende-autos-deutschland-22-prozent-deutschen-grosse-akzeptanz-roboterfahrzeuge-39281.html|title=Große Akzeptanz für selbstfahrende Autos in Deutschland|date=9 October 2012|publisher=motorvision.de|archive-url=http://arquivo.pt/wayback/20160515125001/http://www.motorvision.de/service-ratgeber/selbstfahrende-autos-deutschland-22-prozent-deutschen-grosse-akzeptanz-roboterfahrzeuge-39281.html|archive-date=15 May 2016|access-date=6 September 2013|archivedate=15 ಮೇ 2016|archiveurl=http://arquivo.pt/wayback/20160515125001/http://www.motorvision.de/service-ratgeber/selbstfahrende-autos-deutschland-22-prozent-deutschen-grosse-akzeptanz-roboterfahrzeuge-39281.html|url-status=deviated}}</ref> ೨೦೧೩ ರ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಸಿಸ್ಕೊ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್‌ನ ೧೦ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ೧,೫೦೦ ಗ್ರಾಹಕರಲ್ಲಿ ೫೭% ಗ್ರಾಹಕರು " ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮಾನವ ಚಾಲಕನ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುವ ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಸವಾರಿ ಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬ್ರೆಜಿಲ್, ಭಾರತ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ಒಪ್ಪಲು ಹೆಚ್ಚು ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=http://www.autosphere.ca/collisionmanagement/2013/05/22/autonomous-cars-found-trustworthy-in-global-study/|title=Autonomous Cars Found Trustworthy in Global Study|date=22 May 2013|publisher=autosphere.ca|access-date=6 September 2013|archive-date=29 ಜುಲೈ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140729095102/http://www.autosphere.ca/collisionmanagement/2013/05/22/autonomous-cars-found-trustworthy-in-global-study/|url-status=dead}}</ref> ೨೦೧೪ರಲ್ಲಿ ಇನ್ಸೂರೆನ್ಸ್‌‍.ಕೋಮ್‌‍ನಿಂದ ನಡೆದ ಯುಎಸ್‌‍ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ, ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆದಿರುವ ಮುಕ್ಕಾಲು ಭಾಗದಷ್ಟು ಚಾಲಕರು ಕನಿಷ್ಠ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಕಾರು ವಿಮೆಯು ಅಗ್ಗವಾಗಿದ್ದರೆ ೮೬% ಕ್ಕೆ ಏರುತ್ತದೆ. ೩೧.೭% ಜನರು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರು ಲಭ್ಯವಿದ್ದರೆ ಅವರು ಚಾಲನೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. <ref>{{Cite web|url=http://www.insurance.com/about-us/news-and-events/2014/07/autonomous-cars-bring-em-on-drivers-say-in-insurance.com-survey.html|title=Autonomous cars: Bring 'em on, drivers say in Insurance.com survey|date=28 July 2014|website=Insurance.com|access-date=29 July 2014}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೫ ರ ಉನ್ನತ ಸ್ವಯಂ ಪತ್ರಕರ್ತರ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ, ೪೬% ಜನರು ಟೆಸ್ಲಾ ಅಥವಾ ಡೈಮ್ಲರ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನದೊಂದಿಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಮೊದಲಿಗರಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ (೩೮% ರಷ್ಟು) ಡೈಮ್ಲರ್ ಅತ್ಯಂತ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ, ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಇನ್ - ಬೇಡಿಕೆ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನ. <ref>{{Cite web|url=http://www.partcatalog.com/blog/autonomous-vehicle-predictions/|title=Autonomous Vehicle Predictions: Auto Experts Offer Insights on the Future of Self-Driving Cars|date=16 March 2015|website=PartCatalog.com|access-date=18 March 2015}}</ref> ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಡೆಲ್ಫ್ಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯ ಪ್ರಶ್ನಾವಳಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಚಾಲನೆಯ ಕುರಿತು ೧೦೯ ದೇಶಗಳ ೫,೦೦೦ ಜನರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಿತು. ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದಕರು, ಸರಾಸರಿಯಾಗಿ, ಹಸ್ತಚಾಲಿತ ಚಾಲನೆಯನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಆನಂದದಾಯಕ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಮೋಡ್ ಅನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ. ೨೨% ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದವರು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಹಣವನ್ನು ಖರ್ಚು ಮಾಡಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದಕರು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್/ದುರುಪಯೋಗದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಚಿಂತಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದವರು (ಕಡಿಮೆ ಅಪಘಾತದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು, ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ) ತಮ್ಮ ವಾಹನ ರವಾನೆ ಡೇಟಾದೊಂದಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ಆರಾಮದಾಯಕವಾಗಿದ್ದಾರೆ. <ref name=":4">{{Cite journal|last=Kyriakidis|first=M.|last2=Happee|first2=R.|last3=De Winter|first3=J. C. F.|year=2015|title=Public opinion on automated driving: Results of an international questionnaire among 5,000 respondents|journal=Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour|volume=32|pages=127–140|doi=10.1016/j.trf.2015.04.014|url=https://repository.tudelft.nl/islandora/object/uuid%3Aa779b2bc-dcca-4f8c-b8e0-8209791a3146/datastream/OBJ/download|access-date=2022-12-24|archive-date=2022-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20221224061917/https://repository.tudelft.nl/islandora/object/uuid:a779b2bc-dcca-4f8c-b8e0-8209791a3146/datastream/OBJ/download|url-status=dead}}</ref> ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಆಸಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ಗ್ರಾಹಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು, ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಾಲೀಕರಲ್ಲಿ ೩೭% "ಖಂಡಿತವಾಗಿ" ಅಥವಾ "ಬಹುಶಃ" ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. <ref name=":4" /> ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿನ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ೧,೬೦೩ ಜನರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿತು. ಅವರು ಜರ್ಮನ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ವಯಸ್ಸು, ಲಿಂಗ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗಶಃ ಹೆಚ್ಚು ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರು. ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಇಚ್ಛೆಯಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಎಂದು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ. ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪುರುಷರು ಕಡಿಮೆ ಆತಂಕ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸಂತೋಷವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಮಹಿಳೆಯರು ನಿಖರವಾಗಿ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ತೋರಿಸಿದರು. ಆತಂಕದ ಕಡೆಗೆ ಲಿಂಗ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಯುವಕರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ನಡುವೆ ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಭಾಗವಹಿಸುವವರ ವಯಸ್ಸಿನೊಂದಿಗೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite journal|last=Hohenberger|first=C.|last2=Spörrle|first2=M.|last3=Welpe|first3=I. M.|year=2016|title=How and why do men and women differ in their willingness to use automated cars? The influence of emotions across different age groups|journal=Transportation Research Part A: Policy and Practice|volume=94|pages=374–385|doi=10.1016/j.tra.2016.09.022}}</ref> ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಿಡಬ್ಲ್ಯೂಸಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ೧,೫೮೪ ಜನರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. "೬೬ ಪ್ರತಿಶತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದವರು ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕಾರುಗಳು ಬಹುಶಃ ಸರಾಸರಿ ಮಾನವ ಚಾಲಕರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಎಂದು ಅವರು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ" ಎಂದು ಹೈಲೈಟ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಜನರು ಇನ್ನೂ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾರನ್ನು ಹ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಿದ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಕೇವಲ ೧೩% ಸಂದರ್ಶಕರು ಈ ಹೊಸ ರೀತಿಯ ಕಾರುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite news|url=https://techcrunch.com/2016/12/22/autonomous-cars-seen-as-smarter-than-human-drivers/|title=Autonomous cars seen as smarter than human drivers|last=Hall-Geisler|first=Kristen|date=22 December 2016|work=[[TechCrunch]]|access-date=26 December 2016}}</ref> ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಪ್ಯೂ ರಿಸರ್ಚ್ ಸೆಂಟರ್ ೧-೧೫ ಮೇ ವರೆಗೆ ೪,೧೩೫ ಯುಎಸ್ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿತು. ಅನೇಕ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಿಂದ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಅಳವಡಿಕೆಯಿಂದ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಉದ್ಯೋಗ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ರೋಬೋಟ್‌‍ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬದಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.pewinternet.org/2017/10/04/automation-in-everyday-life/|title=Automation in Everyday Life|last=Smith|first=Aaron|last2=Anderson|first2=Monica|date=4 October 2017}}</ref> ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ, ೫೪ ಮತ್ತು ೧೮೭ ಯುಎಸ್ ವಯಸ್ಕರ ಎರಡು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೊಸ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿದ ಪ್ರಶ್ನಾವಳಿ, ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನ ಸ್ವೀಕಾರ ಮಾದರಿ (ಎವಿಎಎಮ್‌‍) ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದಕರು ವಿಭಿನ್ನ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ಹಂತಗಳ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಬಳಕೆದಾರರು ಕಡಿಮೆ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಭಾಗಶಃ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ (ಮಟ್ಟವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ) ಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಗಿಂತ ಏಕರೂಪವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಾಲಕ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ (ಕೈಗಳು, ಪಾದಗಳು ಮತ್ತು ಕಣ್ಣುಗಳ ಬಳಕೆ) ಅಗತ್ಯವೆಂದು ಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite journal|last=Hewitt|first=Charlie|last2=Politis|first2=Ioannis|last3=Amanatidis|first3=Theocharis|last4=Sarkar|first4=Advait|title=Assessing public perception of self-driving cars: the autonomous vehicle acceptance model|journal=Proceedings of the 24th International Conference on Intelligent User Interfaces|year=2019|pages=518–527|doi=10.1145/3301275.3302268|publisher=ACM Press}}</ref> == ನಿಯಂತ್ರಣ == ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನಾ ಕಾರುಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣವು ಬಹು ಉಪವಿಷಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯವಾದ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಕಾರಿನ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ, ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. == ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಉಡಾವಣೆ == ಹಸ್ತಚಾಲಿತವಾಗಿ ಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳು (ಎಸ್‌ಎಇ ಮಟ್ಟ ೦) ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳ (ಎಸ್‌‍ಎಇ ಮಟ್ಟ ೫) ನಡುವೆ ಕೆಲವು ಹಂತದ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡಂತೆ ವಿವರಿಸಬಹುದಾದ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ವಾಹನಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಅರೆ-ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣ ಯಾಂತ್ರೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಮೊದಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದವರೆಗೆ, ವಾಹನಗಳು ಯಾಂತ್ರೀಕೃತಗೊಂಡ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಈ ಅರೆ-ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನಗಳ ಅನೇಕ ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆದರೆ ಚಾಲಕನನ್ನು ವಾಹನದ ಉಸ್ತುವಾರಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಬಹುದು. <ref>{{Cite journal|last=Hancock|first=P. A.|last2=Nourbakhsh|first2=Illah|last3=Stewart|first3=Jack|date=16 April 2019|title=On the future of transportation in an era of automated and autonomous vehicles|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=116|issue=16|pages=7684–7691|doi=10.1073/pnas.1805770115|issn=0027-8424|pmc=6475395|pmid=30642956|bibcode=2019PNAS..116.7684H}}</ref> === ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಹಂತ ೨ === ಟೆಸ್ಲಾ ವಾಹನಗಳು ಯಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂ ಚಾಲನೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಟೆಸ್ಲಾ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ ಟೆಸ್ಲಾ ತನ್ನ "ಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನೆ" ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ನ " ಬೀಟಾ " ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಕರ ಸಣ್ಣ ಗುಂಪಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.motortrend.com/news/tesla-full-self-driving-beta-capability-testing/|title=Tesla Puts "Beta" Version of Full Self-Driving Capability in Hands of Select Few|last=Stoklosa|first=Alexander|date=22 October 2020|website=Motor Trend|access-date=25 October 2020}}</ref> ಆದಾಗಿಯೂ ಈ "ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನೆ" ಹಂತ ೨ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಗೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. <ref name="Tesla_FSD_202108" /> === ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಹಂತ ೩ === ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, [[ಬಿಎಂಡಬ್ಲ್ಯೂ]] ೨೦೨೧ <ref>{{Cite web|url=https://www.motor1.com/news/147074/bmw-fully-autonomous-car-2021/|title=BMW Details Plan For Fully Automated Driving By 2021|last=Angel Sergeev|date=31 March 2017|website=Motor1.com}}</ref> ಅವುಗಳನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಿಸುವ ಮೊದಲು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನಗರ ಮೋಟಾರುಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ೭ ಸಿರೀಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರ್ ಆಗಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೂ, ೨೦೨೨ ರ ದ್ವಿತೀಯಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ೩ ನೇ ಹಂತವನ್ನು ತಲುಪುವ ಮುಂದಿನ ತಯಾರಕರಾಗಲು [[ಬಿಎಂಡಬ್ಲ್ಯೂ]] ಇನ್ನೂ ೭ ಸರಣಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.forbes.com/wheels/features/bmw-7-series-level-3-autonomy/|title=BMW 7 Series To Reach Level 3 Autonomy Next Year|last=Michael Taylor|date=4 November 2021|work=[[Forbes]] Wheels|access-date=22 November 2021|last2=Carly Schaffner}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.bmwblog.com/2021/11/05/2022-bmw-7-series-will-get-level-3-autonomous-driving-next-year/|title=2022 BMW 7 Series Will Get Level 3 Autonomous Driving Next Year|last=Nico DeMattia|date=5 November 2021|work=[[ಬಿಎಂಡಬ್ಲ್ಯೂ|BMW]]BLOG|access-date=22 November 2021}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ೩ ನೇ ಹಂತದ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಪೈಲಟ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂನಿಂದ ಸ್ಟೆಲಾಂಟಿಸ್ ತನ್ನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದೆ. ಸ್ಟೆಲ್ಲಂಟಿಸ್‌ನ ಹೈವೇ ಚಾಲಕರು ಹಂತ ೩ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಇದನ್ನು ಮಾಸೆರೋಟಿ ಘಿಬ್ಲಿ ಮತ್ತು ಫಿಯೆಟ್ ೫೦೦ಎಕ್ಸ್‌‌ ಮೂಲಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.tu-auto.com/stellantis-shows-off-its-level-3-technology/|title=Stellantis Shows Off its Level 3 Technology|last=Paul Myles|date=17 September 2021|work=[[Informa]]|access-date=29 November 2021}}</ref> ನಾಕ್ಷತ್ರಿಕ ತನ್ನ ಕಾರುಗಳಲ್ಲಿ ೨೦೨೪ ರಲ್ಲಿ ಹಂತ ೩ರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊರತರಲಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://europe.autonews.com/automakers/stellantis-will-roll-out-level-3-self-driving-2024|title=Stellantis will roll out Level 3 self-driving in 2024|last=Nick Gibbs|date=9 December 2021|work=Automotive News|access-date=25 April 2022}}</ref> ಜನವರಿ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಪೋಲೆಸ್ಟಾರ್, ವೋಲ್ವೋ ಕಾರ್ಸ್ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್, ಪೋಲೆಸ್ಟಾರ್ ೩ ಎಸ್‌ಯುವಿ, ವೋಲ್ವೋ ಎಕ್ಸ್‌ಸಿ ೯೦ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹಂತ ೩ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಚಾಲನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನೀಡಲು ಲುಮಿನಾರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಎನ್‌ವಿಡಿಯಾ ಮತ್ತು ಜೆನ್‌ಸ್ಯಾಕ್ಟ್‌ನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.autoweek.com/news/green-cars/a38737805/polestar-3-level-3-autonomous-ride-pilot/|title=Polestar 3 with Level 3 Autonomous Tech on the Way|last=Jay Ramey|date=11 January 2022|work=Autoweek|access-date=31 May 2022|archive-date=31 ಮೇ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220531180633/https://www.autoweek.com/news/green-cars/a38737805/polestar-3-level-3-autonomous-ride-pilot/|url-status=dead}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೨ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಹುಂಡೈ ಮೋಟಾರ್ ಕಂಪನಿಯು ಕೊರಿಯನ್ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ೩ ನೇ ಹಂತದ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ಜೆನೆಸಿಸ್ ಜಿ೯೦ ಅನ್ನು ಹಾಕಲು ಸಂಪರ್ಕಿತ ಕಾರುಗಳ ಸೈಬರ್ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://pulsenews.co.kr/view.php?year=2022&no=147214|title=Korean firms enhance car cybersecurity before Level 3 autonomous car releases|last=Seo Jin-woo|date=16 February 2022|work=Pulse by [[Maeil Business Newspaper]]|access-date=22 April 2022|last2=Jung You-jung|last3=Lee Ha-yeon}}</ref> ೨೦೨೩ ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, [[ಮರ್ಸಿಡಿಸ್-ಬೆನ್ಜ್|ಮರ್ಸಿಡಿಸ್- ಬೆಂನ್ಜ್‌‌‌]] ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಮತ್ತು ನೆವಾಡಾದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ೩ ನೇ ಹಂತದ ಡ್ರೈವ್ ಪೈಲಟ್‌ಗಾಗಿ ೨೦೨೩ ರ ಮಧ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಅನುಮೋದನೆಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://electrek.co/2022/07/22/mercedes-drive-pilot-review/|title=Mercedes DRIVE PILOT: Level 3 luxury, coming soon to US|date=22 July 2022}}</ref> === ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಹಂತ ೪ === ಜುಲೈ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಟೊಯೋಟಾ ಹಂತ ೪ರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಲೆಕ್ಸಸ್ ಎಲ್‌ಎಸ್‌‍ (ಐದನೇ ತಲೆಮಾರಿನ) ಆಧಾರಿತ ಟಿಆರ್‌ಐ-ಪಿ೪ ನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನ ಸವಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite press release|url=https://global.toyota/en/newsroom/corporate/30344967.html|date=24 October 2019|title=Toyota to Offer Rides in SAE Level-4 Automated Vehicles on Public Roads in Japan Next Summer|publisher=[[Toyota]]|accessdate=17 March 2022}}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಟೊಯೋಟಾ ಟೋಕಿಯೊ ೨೦೨೦ ಒಲಂಪಿಕ್ ವಿಲೇಜ್ ಸುತ್ತಲೂ ಇ-ಪ್ಯಾಲೆಟ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹಂತ ೪ರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿತು. <ref name="bloomberg_2021-08">{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2021-08-02/toyota-seizes-olympic-glory-by-shuttling-athletes-autonomously|title=Hyperdrive Daily: The Driverless Shuttle Helping Toyota Win Gold|last=River Davis|date=2 August 2021|work=[[Bloomberg News]]|access-date=7 November 2021}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, [[ಮರ್ಸಿಡಿಸ್-ಬೆನ್ಜ್|ಮರ್ಸಿಡಿಸ್- ಬೆಂನ್ಜ್‌‌]] ತನ್ನ ಹೊಸ ಎಸ್‌‌- ಕ್ಲಾಸ್‌ಗಾಗಿ ''ಇಂಟೆಲಿಜೆಂಟ್ ಪಾರ್ಕ್ ಪೈಲಟ್'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ೪ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ (ಎವಿಪಿ) ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ಮೊದಲೇ ಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದು ಆದರೆ ಭವಿಷ್ಯದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನು ಅನುಮೋದನೆಯ ಮೇಲೆ ಷರತ್ತುಬದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://media.mercedes-benz.com/article/92eb97a3-3477-4ca1-acf1-32ee0e07d646|title=Automotive luxury experienced in a completely new way – The main points of the new Mercedes-Benz S-Class at a glance|date=2 September 2020|website=Mercedes me media|language=en|access-date=21 May 2022}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://iot-automotive.news/bosch-stuttgart-airport-set-to-welcome-fully-automated-and-driverless-parking/|title=BOSCH – STUTTGART AIRPORT SET TO WELCOME FULLY AUTOMATED AND DRIVERLESS PARKING|website=IoT Automotive News|access-date=21 May 2022}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಕ್ರೂಸ್ ಎವಿ ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕ್ರೂಸ್ ಮತ್ತು [[ಜನರಲ್ ಮೋಟರ್ಸ್|ಜನರಲ್ ಮೋಟಾರ್ಸ್]] ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಂತ ೪ ಮೊಬಿಲಿಟಿ ಸೇವಾ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಹೋಂಡಾ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite press release|url=https://global.honda/newsroom/news/2021/c210908eng.html|date=8 September 2021|title=Honda to Start Testing Program in September Toward Launch of Autonomous Vehicle Mobility Service Business in Japan|publisher=[[Honda]]|accessdate=16 March 2022}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಆನ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆಂಟ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ಹೋಂಡಾ ಅವರು ಈಗಾಗಲೇ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿದ ಲೆಜೆಂಡ್ ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಇಎಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಂತ ೪ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದರು. <ref>{{Cite news|url=https://carbuzz.com/news/honda-is-beating-tesla-in-driverless-car-race|title=Honda Is Beating Tesla in Driverless Car Race|last=Martin Bigg|date=12 October 2021|work=CarBuzz|access-date=10 November 2021}}</ref> ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಹೋಂಡಾ ಅವರು ಟೋಚಿಗಿ ಪ್ರಿಫೆಕ್ಚರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕೋರ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ೪ ನೇ ಹಂತದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಪರಿಶೀಲನೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು. ೨೦೨೨ <ref>{{Cite news|url=https://carbuzz.com/news/honda-is-beating-tesla-in-driverless-car-race|title=Honda testing Level 4 autonomous driving technology|date=30 October 2021|work=[[NHK]] World|access-date=24 November 2021}}</ref> ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಹೋಂಡಾ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಜನರಲ್ ಮೋಟಾರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕ್ರೂಸ್ ಸ್ವಯಂ-ಚಾಲನಾ ವಾಹನವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಮತ್ತು ನಿಯೋಜಿಸಲು ಅನುಮತಿಗಾಗಿ ಎನ್‌ರಚ್‌‌ಟಿಎಸ್‌‍ಎಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದರು. ಕ್ರೂಸ್ ಮೂಲ ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ಚಕ್ರಗಳು ಅಥವಾ ಬ್ರೇಕ್ ಪೆಡಲ್‌ಗಳಂತಹ ಮಾನವ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳಿಲ್ಲ. ಕಾರನ್ನು ಜಿಎಮ್‌‍ ಮತ್ತು ಕ್ರೂಸ್ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಾದ ಹೋಂಡಾದೊಂದಿಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ೨೦೨೨ ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಡೆಟ್ರಾಯಿಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಿಎಮ್‌‍ ನ ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿ ಝೀರೋದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/business/autos-transportation/gm-seeks-us-approval-deploy-self-driving-vehicle-2022-02-18/|title=GM seeks U.S approval to deploy self-driving vehicles|last=David Shepardson|date=19 February 2021|work=[[Reuters]]|access-date=18 April 2022}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://arstechnica.com/cars/2022/02/gm-seeks-us-approval-to-put-driverless-cruise-origin-into-commercial-service/|title=GM seeks US approval to deploy self-driving car without a steering wheel|last=Jon Brodkin|date=22 February 2021|work=[[Ars Technica]]|access-date=18 April 2022}}</ref> ೨೦೨೨ರ ಅರ್ಜಿ ಬಾಕಿ ಇದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/business/autos-transportation/senate-democrats-urge-us-transport-chief-develop-autonomous-vehicle-rules-2022-04-27/|title=U.S. Senate Democrats urge Buttigieg to develop autonomous vehicle rules|last=David Shepardson|date=26 April 2022|work=[[Reuters]]|access-date=29 April 2022}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಕ್ರೂಸ್ ಮೂಲವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ೨೦೨೨ ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ ಟೋಕಿಯೊದಲ್ಲಿ ಹೊರತರಲು ಹೋಂಡಾ ತನ್ನ ಹಂತ ೪ ಮೊಬಿಲಿಟಿ ಸೇವಾ ಪಾಲುದಾರರನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite press release|url=https://global.honda/newsroom/news/2022/c220421eng.html?from=newsrelease_area|title=Honda Signs Memorandum of Understanding with Teito Motor Transportation and kokusai motorcars as Part of Aim to Launch Autonomous Vehicle Mobility Service in Central Tokyo|publisher=[[Honda]]|accessdate=21 April 2022}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಟೋಕಿಯೊಗಾಗಿ ಕ್ರೂಸ್ ಮೂಲದ ಜಪಾನ್ ಆವೃತ್ತಿಯ ಮೂಲಮಾದರಿಯು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.honda.co.jp/topics/2022/ct_2022-09-29.html|title=自動運転車両「クルーズ・オリジン」の試作車が完成、米国でテストを開始|date=29 September 2022|website=[[Honda]]|language=JA|trans-title=Prototype of self-driving car "Cruise Origin" completed, started testing in the United States|access-date=25 November 2022}}</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಇ-ಲರ್ನಿಂಗ್‍ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೇಖನ]] jochuwpylq573d7ptabpcfzymea4zsh 0 148711 1306248 1157216 2025-06-07T08:41:36Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306248 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ಉತ್ಪಲಾ ಸೇನ್|image=|caption=|birth_date={{Birth date|df=yes|1924|03|12}}|birth_place=[[:en:Dhaka|ಢಾಕಾ]], [[:en:Bengal Presidency|ಬೆಂಗಾಲಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ]], [[:en:British India|ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಡಿಯಾ]] (ಈಗ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ)|death_date={{Death date and age|df=yes|2005|05|13|1924|03|12}}|death_place=[[:en:Kolkata|ಕಲ್ಕತಾ]], [[:en:West Bengal|ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ]], [[:en:India|ಇಂಡಿಯಾ]]|occupation=[[:en:Playback singer|ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕಿ]]|years active=1935–2005|spouse=ಬೆನು ಸೇನ್, ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ ಸತಿನಾಥ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು|family=ಮಗ- ಅಶಿಸ್ ಸೇನ್ ; ಮೊಮ್ಮಗ- ಸೂರ್ಯ ಸೇನ್}} '''ಉತ್ಪಲಾ ಸೇನ್''' (12 ಮಾರ್ಚ್ 1924 - 13 ಮೇ 2005) ಒಬ್ಬ ಪ್ರಮುಖ ಭಾರತೀಯ ಬಂಗಾಳಿ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕಿ.<ref>{{cite web|url=https://www.cinemaazi.com/people/utpala-sen|title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು|access-date=2023-02-13|archive-date=2022-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20221206184540/https://www.cinemaazi.com/people/utpala-sen|url-status=dead}}</ref> ಅವರು 1950 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸಂಧ್ಯಾ ಮುಖರ್ಜಿ, ಪ್ರತಿಮಾ ಬಾಂದರ್ಜಿ, ಮತ್ತು ಅಲ್ಪನಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ಮುಂತಾದವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಕಾಲದ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಪ್ರಮುಖ ಪುರುಷ ಗಾಯಕರಾದ ಹೇಮಂತ ಮುಖರ್ಜಿ, [[ಮನ್ನಾ ಡೆ|ಮನ್ನಾ ಡೇ]] ಮತ್ತು ಅವರ ಪತಿ ಸತಿನಾಥ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹಲವಾರು ಯುಗಳ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ. == ವೃತ್ತಿ == ಉತ್ಪಲಾ ಸೇನ್ ಅವರು 1924 ರ ಮಾರ್ಚ್ 12 ರಂದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಡಿಯಾದ [[ಢಾಕಾ|ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ]] (ಈಗ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿದೆ) ಹಿಂದೂ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ಸಂಗೀತದ ಆರಂಭಿಕ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಹಿರನಬಾಲಾ ದೇವಿಯವರಿಂದ ಮತ್ತು ನಂತರ ಉಸ್ತಾದ್ ಗುಲ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಅವರಿಂದ ಪಡೆದರು. ಅವರು 1935 ರಲ್ಲಿ ಢಾಕಾ ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ 11 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಹಾಡಿದರು. ಅವರು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಹಾಡನ್ನು 1939 ರಲ್ಲಿ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿದರು. 1941 ರಲ್ಲಿ, ಸುಧೀರ್‌ಲಾಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅವರು ಸಂಯೋಜಿಸಿದ "ಏಕ್ ಹೇತೆ ಮೋರ್ ಪೂಜಾರ್ ಥಾಲಾ" ಭಕ್ತಿಗೀತೆಯೊಂದಿಗೆ ಅವರು ಅಪಾರ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದರು. "ಮಹಿಷಾಸುರ ಮರ್ದಿನಿರ್ ಶಾಂತಿ ದಿಲೆ ಭಾರಿ" ಹಾಡು ಅವರ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. 1940 ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಅವರು [[ಕೊಲ್ಕತ್ತ|ಕಲ್ಕತ್ತಾ]], ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಈಗ [[ಕೊಲ್ಕತ್ತ|ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ]], [[ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ]], [[ಭಾರತ]] ) ಗೆ ತೆರಳಿದರು ಮತ್ತು ಅಂದಿನಿಂದ ರೇಡಿಯೊ [[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಬಾನುಲಿ ಕೇಂದ್ರ|ಆಕಾಶವಾಣಿಯೊಂದಿಗೆ]] ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು. 1944 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ''ಮೇರಿ ಬಹೆನ್'' ಚಲನಚಿತ್ರದೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಚೊಚ್ಚಲ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದರು. ನಂತರ ಅವರು 1954 ರವರೆಗೆ ಕೆಲವು ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ಅವರು 11 ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 17 ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ''ಬಿಚಾರಕ್'' (1959) ನಲ್ಲಿ "ಅಮರ್ ಮಲ್ಲಿಕಾ ಬೋನ್" ನಂತಹ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರ್|ಟ್ಯಾಗೋರ್]] ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದರು. 1953 ರಲ್ಲಿ [[ಸಲಿಲ್ ಚೌಧುರಿ|ಸಲೀಲ್ ಚೌಧರಿ]] ಸಂಯೋಜಿಸಿದ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ "ಪ್ರಂತತೇರಿ ಗಾನ್ ಅಮರ್" ಹಾಡು ಅವರಿಗೆ ಶಾಶ್ವತ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಈ ವರೆಗಿನ ಅವರ ಕೆಲಸವನ್ನು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃತಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಹಾಡಿರುವ ಕೆಲವು ಅಧುನಿಕ್ ಗೀತ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಸತಿನಾಥ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹಾಡಿದರು. ಅವರು 1957 ರಲ್ಲಿ ಶ್ಯಾಮಲ್ ಮಿತ್ರ ಅವರೊಂದಿಗೆ "ಸಪ್ತರಂಗೇರ್ ಖೇಲಾ" ಹಾಡಿದರು. == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == ಅವರು ಬೇನು ಸೇನ್ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ ಆಕೆಯ ಅತ್ತೆ ಸಹ-ಗಾಯಕ ಸತಿನಾಥ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಸತೀನಾಥ್ 13 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1992 ರಂದು ನಿಧನರಾದರು. ಉತ್ಪಲಾ ಐದು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ 13 ಮೇ 2005 ರಂದು ತನ್ನ ಏಕೈಕ ಮಗನನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನಿಧನರಾದರು. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == [[ವರ್ಗ:೨೦೦೫ ನಿಧನ]] [[ವರ್ಗ:೧೯೨೪ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ತ್ರೀವಾದ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ೨೦೨೩ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಲೇಖನ]] kesgk4k0lws9j2zspjks37pc7v1hycx 0 148839 1306242 1287148 2025-06-07T07:59:21Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306242 wikitext text/x-wiki {{Hatnote|For silicon on insulator optical devices, see [[silicon photonics]].}} ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ, '''ಸಿಲಿಕಾನ್ ಆನ್ ಇನ್ಸುಲೇಟರ್''' ( '''SOI''' ) ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಲೇಯರ್ಡ್ ಸಿಲಿಕಾನ್-ಇನ್ಸುಲೇಟರ್-ಸಿಲಿಕಾನ್ ತಲಾಧಾರದಲ್ಲಿ [[ಸಿಲಿಕಾನ್]] ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್ ಸಾಧನಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ಸಾಧನದೊಳಗೆ ಪರಾವಲಂಬಿ ಧಾರಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="celler">{{Cite journal|last=Celler|first=G. K.|last2=Cristoloveanu|first2=S.|title=Frontiers of silicon-on-insulator|journal=[[Journal of Applied Physics]]|volume=93|issue=9|pages=4955|year=2003|doi=10.1063/1.1558223|bibcode=2003JAP....93.4955C}}</ref> SOI-ಆಧಾರಿತ ಸಾಧನಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಿಲಿಕಾನ್-ನಿರ್ಮಿತ ಸಾಧನಗಳಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಜಂಕ್ಷನ್ [[ಅವಾಹಕ|ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಇನ್ಸುಲೇಟರ್‌ನ]] ಮೇಲಿರುತ್ತದೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಅಥವಾ [[ನೀಲಮಣಿ]] (ಈ ರೀತಿಯ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಸಿಲಿಕಾನ್ ಆನ್ ನೀಲಮಣಿ ಅಥವಾ SOS ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ). ಅವಾಹಕದ ಆಯ್ಕೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಉದ್ದೇಶಿತ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ರೇಡಿಯೊ ಆವರ್ತನ (RF) ಮತ್ತು ವಿಕಿರಣ-ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ನೀಲಮಣಿಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಮೈಕ್ರೋಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿನ ಕಡಿಮೆ-ಚಾನಲ್ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite book|title=SOI design: analog, memory and digital techniques|last=Marshall|first=Andrew|last2=Natarajan|first2=Sreedhar|publisher=Kluwer|year=2002|isbn=0792376404|location=Boston}}</ref> ನಿರೋಧಕ ಪದರ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಪದರವು ಅನ್ವಯದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite book|title=Silicon-on-Insulator Technology: Materials to VLSI|last=Colinge|first=Jean-Pierre|publisher=Springer Verlag|year=1991|isbn=978-0-7923-9150-0|location=Berlin}}</ref> == ಕೈಗಾರಿಕೆ ಅಗತ್ಯ == SOI ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಮೈಕ್ರೊಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಾಧನಗಳ ನಿರಂತರ ಕಿರುಚಿತ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಅನುಮತಿಸುವ ಹಲವಾರು ಉತ್ಪಾದನಾ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಆಡುಮಾತಿನಲ್ಲಿ "ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂರ್ ಕಾನೂನು " (ಅಥವಾ "ಮೋರ್ ಮೂರ್", ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ "MM") ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಿಲಿಕಾನ್ (ಬೃಹತ್ [[ಸಿ ಎಮ್ ಒ ಎಸ್|CMOS]] ) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ SOI ಯ ವರದಿ ಮಾಡಲಾದ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಸೇರಿವೆ:<ref>[http://www.soiconsortium.org/pdf/Consortium_9april09_final.pdf Silicon-on-insulator - SOI technology and ecosystem - Emerging SOI applications] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170701003115/http://www.soiconsortium.org/pdf/Consortium_9april09_final.pdf |date=2017-07-01 }} by Horacio Mendez, Executive Director of the SOI Industry Consortium, April 9, 2009</ref> * ಬೃಹತ್ ಸಿಲಿಕಾನ್‌ನಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ''ಕಡಿಮೆ ಪರಾವಲಂಬಿ ಧಾರಣಶಕ್ತಿ'', ಇದು ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ * n- ಮತ್ತು p-ವೆಲ್ ರಚನೆಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯಿಂದಾಗಿ ''ಲ್ಯಾಚ್ಅಪ್ಗೆ ಪ್ರತಿರೋಧ'' * ಸಮಾನವಾದ VDD ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ. ಕಡಿಮೆ VDD ಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬಹುದು <ref>{{Cite web|url=http://www.infotech-enterprises.com/fileadmin/infotech-enterprises.com/assets/downloads/White_Papers/Infotech_SOI_Paper_Oct_2010.pdf|title=Archived copy|archive-url=https://web.archive.org/web/20130418043957/http://www.infotech-enterprises.com/fileadmin/infotech-enterprises.com/assets/downloads/White_Papers/Infotech_SOI_Paper_Oct_2010.pdf|archive-date=2013-04-18|access-date=2014-04-12}}</ref> * ಡೋಪಿಂಗ್ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಕಡಿಮೆ ತಾಪಮಾನ ಅವಲಂಬನೆ * ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂದ್ರತೆ, ಉತ್ತಮ ವೇಫರ್ ಬಳಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಉತ್ತಮ ಇಳುವರಿ * ಕಡಿಮೆಯಾದ ಆಂಟೆನಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು * ಯಾವುದೇ ದೇಹ ಅಥವಾ ಬಾವಿ ಟ್ಯಾಪ್‌ಗಳ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ * ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯಿಂದಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಸೋರಿಕೆ ಪ್ರವಾಹಗಳು ಹೀಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿದ್ಯುತ್ ದಕ್ಷತೆ * ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿ ವಿಕಿರಣವು ಗಟ್ಟಿಯಾಗುತ್ತದೆ (ಮೃದು ದೋಷಗಳಿಗೆ ನಿರೋಧಕ), ಪುನರುಕ್ತಿ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಉತ್ಪಾದನಾ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ, SOI ತಲಾಧಾರಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕೇಶನ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ವಿಶೇಷ ಉಪಕರಣಗಳು ಅಥವಾ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಗಮನಾರ್ಹ ಮರುಪರಿಶೀಲನೆ ಇಲ್ಲದೆ SOI-ಆಧಾರಿತ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಬಹುದು. SOI ಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸವಾಲುಗಳೆಂದರೆ, ಸಮಾಧಿ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಪದರವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲು ನವೀನ ಮಾಪನಶಾಸ್ತ್ರದ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಪದರದಲ್ಲಿನ ಭೇದಾತ್ಮಕ ಒತ್ತಡದ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ. ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್‌ನ ಥ್ರೆಶೋಲ್ಡ್ ವೋಲ್ಟೇಜ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ವೋಲ್ಟೇಜ್ ಅನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ, ಹೀಗಾಗಿ ಮಾಡೆಲಿಂಗ್ ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. SOI ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ತಡೆಗೋಡೆಯು ತಲಾಧಾರದ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿನ ತೀವ್ರ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ, ಇದು ಒಟ್ಟು ಉತ್ಪಾದನಾ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗೆ ಅಂದಾಜು 10 &ndash; 15% ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.cnet.com/news/ibm-touts-chipmaking-technology/|title=IBM touts chipmaking technology|date=29 March 2001|website=cnet.com|access-date=22 April 2018}}</ref>  == SOI ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್‌ಗಳು == SOI MOSFET ಎಂಬುದು ಲೋಹದ-ಆಕ್ಸೈಡ್-ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್ ಫೀಲ್ಡ್-ಎಫೆಕ್ಟ್ ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್ (MOSFET) ಸಾಧನವಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಅಥವಾ [[ಜರ್ಮೇನಿಯಮ್|ಜರ್ಮೇನಿಯಮ್‌ನಂತಹ]] [[ಅರೆವಾಹಕ]] ಪದರವು ಅವಾಹಕ ಪದರದ ಮೇಲೆ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಇದು ಅರೆವಾಹಕ ತಲಾಧಾರದಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ಆಕ್ಸೈಡ್ (BOX) ಪದರವಾಗಿರಬಹುದು.<ref>United States Patent 6,835,633 ''SOI wafers with 30-100 Ang. Buried OX created by wafer bonding using 30-100 Ang. thin oxide as bonding layer''</ref><ref>United States Patent 7,002,214 ''Ultra-thin body super-steep retrograde well (SSRW) FET devices''</ref><ref>''Ultrathin-body SOI MOSFET for deep-sub-tenth micron era''; Yang-Kyu Choi; Asano, K.; Lindert, N.; Subramanian, V.; Tsu-Jae King; Bokor, J.; Chenming Hu; Electron Device Letters, IEEE; Volume 21, Issue 5, May 2000 Page(s):254 - 255</ref> SOI MOSFET ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಉದ್ಯಮದ ಬಳಕೆಗೆ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ.{{Fact|date=October 2008}} ಸಮಾಧಿ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಪದರವನ್ನು SRAM ವಿನ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದು.<ref>United States Patent 7138685 " Vertical MOSFET SRAM cell" describes SOI buried oxide (BOX) structures and methods for implementing enhanced SOI BOX structures.</ref> ಎರಡು ವಿಧದ SOI ಸಾಧನಗಳಿವೆ: PDSOI (ಭಾಗಶಃ ಖಾಲಿಯಾದ SOI) ಮತ್ತು FDSOI (ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಖಾಲಿಯಾದ SOI) MOSFET ಗಳು. n-ಮಾದರಿಯ PDSOI MOSFET ಗಾಗಿ ಗೇಟ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ (GOX) ಮತ್ತು ಸಮಾಧಿ ಆಕ್ಸೈಡ್ (BOX) ನಡುವಿನ ಸ್ಯಾಂಡ್‌ವಿಚ್ಡ್ n-ಮಾದರಿಯ ಫಿಲ್ಮ್ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಸವಕಳಿ ಪ್ರದೇಶವು ಸಂಪೂರ್ಣ n ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆವರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ PDSOI ಬೃಹತ್ MOSFET ನಂತೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಸ್ಸಂಶಯವಾಗಿ ಬೃಹತ್ MOSFET ಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ಪ್ರಯೋಜನಗಳಿವೆ. ಎಫ್‌ಡಿಎಸ್‌ಒಐ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಫಿಲ್ಮ್ ತುಂಬಾ ತೆಳುವಾಗಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಸವಕಳಿ ಪ್ರದೇಶವು ಇಡೀ ಚಾನಲ್ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. FDSOI ನಲ್ಲಿ ಮುಂಭಾಗದ ಗೇಟ್ (GOX) ಬಲ್ಕ್‌ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಸವಕಳಿ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ ಆದ್ದರಿಂದ ವಿಲೋಮ ಶುಲ್ಕಗಳ ಹೆಚ್ಚಳವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ವಿಚಿಂಗ್ ವೇಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. BOX ನಿಂದ ಸವಕಳಿ ಚಾರ್ಜ್‌ನ ಮಿತಿಯು ಸವಕಳಿ ಧಾರಣವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ FD SOI MOSFET ಗಳು ಕಡಿಮೆ ಗೇಟ್ ಬಯಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಸಬ್‌ಥ್ರೆಶೋಲ್ಡ್ ಸ್ವಿಂಗ್‌ನ ಗಣನೀಯ ಕಡಿತವು ಕಡಿಮೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಬ್‌ಥ್ರೆಶೋಲ್ಡ್ ಸ್ವಿಂಗ್ 300K ನಲ್ಲಿ MOSFET ಗಾಗಿ ಕನಿಷ್ಠ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು, ಇದು 60mV/ದಶಕ. ಈ ಆದರ್ಶ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಮೊದಲು ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕ ಸಿಮ್ಯುಲೇಶನ್ ಬಳಸಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು.<ref>F. Balestra, Characterization and Simulation of SOI MOSFETs with Back Potential Control, PhD thesis, INP-Grenoble, 1985</ref><ref>F. Balestra, Challenges to Ultralow-Power Semiconductor Device Operation, in "Future Trends in Microelectronics-Journey into the unknown", S. Lury, J. Xu, A. Zaslavsky Eds., J. Wiley & Sons, 2016</ref> BOX ನಿಂದಾಗಿ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಡ್ರೈನ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಫೀಲ್ಡ್‌ಗಳು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಲಾರದ ಕಾರಣ, ಥ್ರೆಶೋಲ್ಡ್ ವೋಲ್ಟೇಜ್ ರೋಲ್ ಆಫ್, ಇತ್ಯಾದಿ ಬೃಹತ್ MOSFET ಗಳಲ್ಲಿನ ಇತರ ನ್ಯೂನತೆಗಳನ್ನು FDSOI ನಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. PDSOI ನಲ್ಲಿನ ಮುಖ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಯು " ಫ್ಲೋಟಿಂಗ್ ಬಾಡಿ ಎಫೆಕ್ಟ್ (FBE)" ಆಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಫಿಲ್ಮ್ ಯಾವುದೇ ಸರಬರಾಜುಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿಲ್ಲ.{{Fact|date=June 2018}} == SOI ವೇಫರ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ == [[ಚಿತ್ರ:SIMOX_processing_schematic.svg|thumb|424x424px| SIMOX ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ]] [[ಚಿತ್ರ:Smart_Cut_SOI_Wafer_Manufacturing_Schema.svg|thumb|675x675px| ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಕಟ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ]] SiO ₂ -ಆಧಾರಿತ SOI ವೇಫರ್‌ಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದು: * ''SIMOX'' - '''OX'''ygen ನ '''IM''' ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್‌ನಿಂದ '''S''' ಬೇರ್ಪಡಿಕೆ &ndash; ಸಮಾಧಿ SiO ₂ ಪದರವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಆಮ್ಲಜನಕದ ಅಯಾನು ಕಿರಣದ ಅಳವಡಿಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನಂತರ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಾಪಮಾನದ ಅನೆಲಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. * ವೇಫರ್ ಬಾಂಡಿಂಗ್ &ndash; ಆಕ್ಸಿಡೀಕೃತ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಅನ್ನು ಎರಡನೇ ತಲಾಧಾರದೊಂದಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಬಂಧಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಿರೋಧಕ ಪದರವು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಎರಡನೆಯ ತಲಾಧಾರದ ಬಹುಪಾಲು ಭಾಗವನ್ನು ತರುವಾಯ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅವಶೇಷಗಳು ಮೇಲ್ಭಾಗದ Si ಪದರವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ** ವೇಫರ್ ಬಾಂಡಿಂಗ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ''ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಕಟ್'' ವಿಧಾನವು ಫ್ರೆಂಚ್ ಸಂಸ್ಥೆ ಸೊಯ್ಟೆಕ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದು, ಇದು ಮೇಲಿನ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಪದರದ ದಪ್ಪವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ನಿಯಂತ್ರಿತ ಎಕ್ಸ್‌ಫೋಲಿಯೇಶನ್ ನಂತರ ಅಯಾನ್ ಇಂಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ** ''ನ್ಯಾನೊಕ್ಲೀವ್'' ಸಿಲಿಕಾನ್ ಜೆನೆಸಿಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಾಗಿದ್ದು, ಸಿಲಿಕಾನ್ ಮತ್ತು ಸಿಲಿಕಾನ್-ಜರ್ಮೇನಿಯಮ್ ಮಿಶ್ರಲೋಹದ ಇಂಟರ್ಫೇಸ್ನಲ್ಲಿ ಒತ್ತಡದ ಮೂಲಕ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.sigen.com/|title=SIGEN.COM|website=www.sigen.com|access-date=22 April 2018}}</ref> ** ''ELTRAN'' ಎಂಬುದು ಕ್ಯಾನನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪೋರಸ್ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಮತ್ತು ವಾಟರ್ ಕಟ್ ಅನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ.<ref>[http://www.jsapi.jsap.or.jp/Pdf/Number04/CuttingEdge2.pdf ELTRAN - Novel SOI Wafer Technology] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927200620/http://www.jsapi.jsap.or.jp/Pdf/Number04/CuttingEdge2.pdf |date=2007-09-27 }}, JSAPI vol.4</ref> * ಬೀಜ ವಿಧಾನಗಳು - ಇದರಲ್ಲಿ ಉನ್ನತವಾದ Si ಪದರವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಇನ್ಸುಲೇಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೀಜ ವಿಧಾನಗಳಿಗೆ ಹೋಮೋಪಿಟಾಕ್ಸಿಗೆ ಕೆಲವು ರೀತಿಯ ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಅವಾಹಕದ ರಾಸಾಯನಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಆಧಾರಿತ ಸ್ಫಟಿಕದ ಅವಾಹಕ ಅಥವಾ ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ತಲಾಧಾರದಿಂದ ಇನ್ಸುಲೇಟರ್ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಬಹುದು. ಈ ವಿವಿಧ ಉತ್ಪಾದನಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಸಮಗ್ರ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು <ref name="celler"/> == ಮೈಕ್ರೋಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಉದ್ಯಮ == === ಸಂಶೋಧನೆ === ಸಿಲಿಕಾನ್-ಆನ್-ಇನ್ಸುಲೇಟರ್ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು 1964 ರ ಹಿಂದಿನದು, ಇದನ್ನು CW ಮಿಲ್ಲರ್ ಮತ್ತು PH ರಾಬಿನ್ಸನ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು.<ref>{{Cite book|title=Microelectronics Technology and Devices, SBMICRO 2003: Proceedings of the Eighteenth International Symposium|last=Colinge|first=Jean-Pierre|date=2003|publisher=[[The Electrochemical Society]]|isbn=9781566773898|pages=2–17|chapter=Multiplate-Gate Silicon-On-Insulator MOS Transistors|chapter-url=https://books.google.com/books?id=ibsOv36zIV0C&pg=PA2}}</ref> 1979 ರಲ್ಲಿ, Al F. Tasch, TC ಹಾಲೋವೇ, ಕೈ ಫಾಂಗ್ ಲೀ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ F. ಗಿಬ್ಬನ್ಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ [[ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಇಂಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್|ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಇನ್ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್]] ಸಂಶೋಧನಾ ತಂಡವು ಸಿಲಿಕಾನ್-ಆನ್-ಇನ್ಸುಲೇಟರ್ MOSFET (ಮೆಟಲ್-ಆಕ್ಸೈಡ್-ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್ ಫೀಲ್ಡ್-ಎಫೆಕ್ಟ್ ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್) ಅನ್ನು ತಯಾರಿಸಿತು.<ref>{{Cite journal|last=Tasch|first=A. F.|last2=Holloway|first2=T. C.|last3=Lee|first3=K. F.|last4=Gibbons|first4=J. F.|title=Silicon-on-insulator m.o.s.f.e.t.s fabricated on laser-annealed polysilicon on SiO2|journal=Electronics Letters|date=1979|volume=15|issue=14|pages=435–437|doi=10.1049/el:19790312|bibcode=1979ElL....15..435T}}</ref> 1983 ರಲ್ಲಿ, S. ಕವಾಮುರಾ ನೇತೃತ್ವದ ಫುಜಿತ್ಸು ಸಂಶೋಧನಾ ತಂಡವು SOI [[ಸಿ ಎಮ್ ಒ ಎಸ್|CMOS]] (ಕಾಂಪ್ಲಿಮೆಂಟರಿ ಮೆಟಲ್-ಆಕ್ಸೈಡ್-ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್) ರಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ಮೂರು ಆಯಾಮದ ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ಅನ್ನು ತಯಾರಿಸಿತು.<ref>{{Cite journal|last=Kawamura|first=S.|last2=Sasaki|first2=N.|last3=Iwai|first3=T.|last4=Mukai|first4=R.|last5=Nakano|first5=M.|last6=Takagi|first6=M.|title=3-Dimensional SOI/CMOS IC's fabricated by beam recrystallization|journal=1983 International Electron Devices Meeting|date=December 1983|pages=364–367|doi=10.1109/IEDM.1983.190517}}</ref> 1984 ರಲ್ಲಿ, ಅದೇ ಫುಜಿತ್ಸು ಸಂಶೋಧನಾ ತಂಡವು ಕಿರಣದ ಮರುಸ್ಫಟಿಕೀಕರಣವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಲಂಬವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಡ್ಯುಯಲ್ SOI/CMOS ರಚನೆಯೊಂದಿಗೆ 3D ಗೇಟ್ ರಚನೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿತು.<ref>{{Cite journal|last=Kawamura|first=S.|last2=Sasaki|first2=Nobuo|last3=Iwai|first3=T.|last4=Mukai|first4=R.|last5=Nakano|first5=M.|last6=Takagi|first6=M.|title=3-Dimensional Gate Array with Vertically Stacked Dual SOI/CMOS Structure Fabricated by Beam Recrystallization|journal=1984 Symposium on VLSI Technology. Digest of Technical Papers|date=1984|pages=44–45|url=https://ieeexplore.ieee.org/document/4480691}}</ref> ಅದೇ ವರ್ಷ, ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಟೆಕ್ನಿಕಲ್ ಲ್ಯಾಬೋರೇಟರಿ ಸಂಶೋಧಕರಾದ ತೋಶಿಹಿರೊ ಸೆಕಿಗಾವಾ ಮತ್ತು ಯುಟಕಾ ಹಯಾಶಿ ಡಬಲ್-ಗೇಟ್ MOSFET ಅನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು, ಎರಡು ಗೇಟ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಡ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಖಾಲಿಯಾದ SOI ಸಾಧನವನ್ನು ಸ್ಯಾಂಡ್‌ವಿಚ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಶಾರ್ಟ್-ಚಾನೆಲ್ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು.<ref name="Colinge">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=t1ojkCdTGEEC&pg=PA11|title=FinFETs and Other Multi-Gate Transistors|last=Colinge|first=Jean-Pierre|date=2008|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=9780387717517|page=11}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Sekigawa|first=Toshihiro|last2=Hayashi|first2=Yutaka|title=Calculated threshold-voltage characteristics of an XMOS transistor having an additional bottom gate|journal=Solid-State Electronics|date=1 August 1984|volume=27|issue=8|pages=827–828|doi=10.1016/0038-1101(84)90036-4|issn=0038-1101|bibcode=1984SSEle..27..827S}}</ref> 1986 ರಲ್ಲಿ, HP ಲ್ಯಾಬ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜೀನ್-ಪಿಯರ್ ಕೋಲಿಂಗ್ 90&nbsp;nm ತೆಳುವಾದ [[ಸಿಲಿಕಾನ್]] ಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು SOI NMOS ಸಾಧನಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು.<ref>{{Cite journal|last=Colinge|first=Jean-Pierre|title=Subthreshold slope of thin-film SOI MOSFET's|journal=IEEE Electron Device Letters|date=1986|volume=7|issue=4|pages=244–246|doi=10.1109/EDL.1986.26359|bibcode=1986IEDL....7..244C}}</ref> 1989 ರಲ್ಲಿ, Ghavam G. ಶಾಹಿದಿ IBM ಥಾಮಸ್ J ವ್ಯಾಟ್ಸನ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ SOI ಸಂಶೋಧನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref name="IEEE-Shahidi">{{Cite web|url=https://ieeexplore.ieee.org/author/37264864000|title=Ghavam G. Shahidi|website=[[IEEE Xplore]]|publisher=[[Institute of Electrical and Electronics Engineers]]|access-date=16 September 2019}}</ref> ಅವರು IBM ಮೈಕ್ರೋಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ SOI ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮುಖ್ಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಬಾಸ್ ಬಿಜನ್ ದಾವರಿ ಅವರ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ವಸ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ ಮೊದಲ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವಾದ ಸಾಧನಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯವರೆಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು.<ref name="eetimes">{{Cite web|url=http://www.eetimes.com/story/OEG20010529S0126|title=SOI scientist counted among latest IBM fellows|date=30 May 2001|website=[[EE Times]]}}</ref> SOI CMOS ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ತಯಾರಿಸಬಹುದಾದ ವಾಸ್ತವತೆಯನ್ನು ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಶಾಹಿದಿ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. 1990 ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಸಾಧನಗಳು ಮತ್ತು ಸರಳ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್‌ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಸಾಧನ-ಗುಣಮಟ್ಟದ SOI ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಸಿಲಿಕಾನ್ ಎಪಿಟಾಕ್ಸಿಯಲ್ ಓವರ್‌ಗ್ರೋತ್ ಮತ್ತು ರಾಸಾಯನಿಕ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್ ಪಾಲಿಶಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಹೊಸ ತಂತ್ರವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು, ಇದು SOI ತಲಾಧಾರಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲು IBM ತನ್ನ ಸಂಶೋಧನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. [[ಮೈಕ್ರೊಪ್ರೊಸೆಸರ್]] ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬೃಹತ್ CMOS ಗಿಂತ SOI CMOS ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ವಿದ್ಯುತ್-ವಿಳಂಬ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೊದಲಿಗರು. ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್ ಉದ್ಯಮವು SOI ಅನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಅವರು ನಿವಾರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸಾಮೂಹಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚದ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ SOI ತಲಾಧಾರದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಚಾಲನೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು.<ref name="ethw">{{Cite web|url=https://ethw.org/Ghavam_Shahidi|title=Ghavam Shahidi|date=26 January 2016|website=Engineering and Technology History|publisher=[[Institute of Electrical and Electronics Engineers]]|access-date=16 September 2019}}</ref> 1994 ರಲ್ಲಿ, ಶಾಹಿದಿ, ಬಿಜನ್ ದಾವರಿ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್ ಎಚ್. ಡೆನ್ನಾರ್ಡ್ ನೇತೃತ್ವದ IBM ಸಂಶೋಧನಾ ತಂಡವು ಮೊದಲ ಉಪ-100 ಅನ್ನು ತಯಾರಿಸಿತು.<nowiki><span typeof="mw:Entity" id="mwtQ">&</nowiki>nbsp;<nowiki></span></nowiki>ನ್ಯಾನೊಮೀಟರ್ SOI CMOS ಸಾಧನಗಳು.<ref>{{Cite journal|last=Shahidi|first=Ghavam G.|last2=Davari|first2=Bijan|authorlink2=Bijan Davari|last3=Dennard|first3=Robert H.|authorlink3=Robert H. Dennard|last4=Anderson|first4=C. A.|last5=Chappell|first5=B. A.|last6=Chappell|first6=T. I.|last7=Comfort|first7=J. H.|last8=Franch|first8=R. L.|last9=McFarland|first9=P. A.|display-authors=5|title=A room temperature 0.1 µm CMOS on SOI|journal=IEEE Transactions on Electron Devices|date=December 1994|volume=41|issue=12|pages=2405–2412|doi=10.1109/16.337456|bibcode=1994ITED...41.2405S}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Critchlow|first=D. L.|title=Recollections on MOSFET Scaling|journal=IEEE Solid-State Circuits Society Newsletter|date=2007|volume=12|issue=1|pages=19–22|doi=10.1109/N-SSC.2007.4785536}}</ref> 1998 ರಲ್ಲಿ, ಹಿಟಾಚಿ, TSMC ಮತ್ತು UC ಬರ್ಕ್ಲಿ ಸಂಶೋಧಕರ ತಂಡವು FinFET (ಫಿನ್ ಫೀಲ್ಡ್-ಎಫೆಕ್ಟ್ ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್ ) ಅನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು,<ref name="Liu">{{Cite web|url=https://people.eecs.berkeley.edu/~tking/presentations/KingLiu_2012VLSI-Tshortcourse|title=FinFET: History, Fundamentals and Future|last=Tsu‐Jae King|first=Liu|authorlink=Tsu-Jae King Liu|date=June 11, 2012|website=[[University of California, Berkeley]]|publisher=Symposium on VLSI Technology Short Course|access-date=9 July 2019}}</ref> ಇದು SOI ತಲಾಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಪ್ಲ್ಯಾನರ್ ಅಲ್ಲದ, ಡಬಲ್-ಗೇಟ್ MOSFET ಆಗಿದೆ.<ref>{{Cite journal|first=Digh|last=Hisamoto|first2=Chenming|last2=Hu|authorlink2=Chenming Hu|first3=Xuejue|last3=Huang|first4=Wen-Chin|last4=Lee|first5=C.|last5=Kuo|first6=Leland|last6=Chang|first7=J.|last7=Kedzierski|first8=E.|last8=Anderson|first9=H.|last9=Takeuchi|display-authors=5|title=Sub-50 nm P-channel FinFET|journal=IEEE Transactions on Electron Devices|date=May 2001|volume=48|issue=5|pages=880–886|doi=10.1109/16.918235|url=https://people.eecs.berkeley.edu/~hu/PUBLICATIONS/PAPERS/717.pdf|bibcode=2001ITED...48..880H}}</ref> 2001 ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಶಾಹಿದಿ IBM ನಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ-ಶಕ್ತಿಯ RF CMOS ಸಾಧನವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು SOI ಅನ್ನು ಬಳಸಿದರು.<ref name="eetimes"/> === ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣ === IBM ನಲ್ಲಿ ಶಾಹಿದಿಯವರ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ CMOS ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ SOI ಯ ಮೊದಲ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬಳಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref name="IEEE-Shahidi"/> SOI ಅನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ 1995 ರಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, SOI ನಲ್ಲಿ ಶಾಹಿದಿ ಅವರ ಕೆಲಸವು IBM ನ ಸರ್ವರ್ ವಿಭಾಗವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಜಾನ್ ಕೆಲ್ಲಿಗೆ AS/400 ಲೈನ್ ಸರ್ವರ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ SOI ಅನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿತು, ಇದು ತಾಮ್ರದ ಮೆಟಾಲೈಸೇಶನ್ SOI ಸಾಧನಗಳೊಂದಿಗೆ 220&nbsp;nm CMOS ಅನ್ನು ಬಳಸಿತು.<ref name="eetimes"/> IBM 2000 ರಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ-ಮಟ್ಟದ RS64-IV "Istar" PowerPC-AS [[ಮೈಕ್ರೊಪ್ರೊಸೆಸರ್|ಮೈಕ್ರೊಪ್ರೊಸೆಸರ್‌ನಲ್ಲಿ]] SOI ಅನ್ನು ಬಳಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. SOI ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಮೈಕ್ರೊಪ್ರೊಸೆಸರ್‌ಗಳ ಇತರ ಉದಾಹರಣೆಗಳೆಂದರೆ [[ಅಡ್ವಾನ್ಸ್‍ಡ್ ಮೈಕ್ರೋ ಡಿವೈಸಸ್|AMD]] 130&nbsp;nm, 90&nbsp;nm, 65&nbsp;nm, 45&nbsp;nm ಮತ್ತು 32&nbsp;2001 ರಿಂದ nm ಸಿಂಗಲ್, ಡ್ಯುಯಲ್, ಕ್ವಾಡ್, ಆರು ಮತ್ತು ಎಂಟು ಕೋರ್ ಪ್ರೊಸೆಸರ್‌ಗಳು <ref>{{Cite web|url=http://chip-architect.com/news/2000_11_07_process_130_nm.html|title=Chip Architect: Intel and Motorola/AMD's 130 nm processes to be revealed.|last=Vries|first=Hans de|website=chip-architect.com|access-date=22 April 2018|archive-date=28 ಆಗಸ್ಟ್ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140828175654/http://chip-architect.com/news/2000_11_07_process_130_nm.html|url-status=dead}}</ref> 2001 ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, IBM ಶಾಹಿದಿ ಅವರ ಕೆಲಸದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ತಾಮ್ರ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ-κ ಡೈಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 130 ನ್ಯಾನೊಮೀಟರ್ CMOS SOI ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="eetimes"/> ಫ್ರೀಸ್ಕೇಲ್ 2001 ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ PowerPC 7455 CPU ನಲ್ಲಿ SOI ಅನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಪ್ರಸ್ತುತ,  <sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">&#x5D;} ಫ್ರೀಸ್ಕೇಲ್ 180&nbsp;nm, 130&nbsp;nm, 90&nbsp;nm ಮತ್ತು 45&nbsp;nm ಲೈನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ SOI ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.freescale.com/webapp/sps/site/overview.jsp?nodeId=0121000303#soi|title=NXP Semiconductors - Automotive, Security, IoT|website=www.freescale.com|access-date=22 April 2018}}</ref> 90&nbsp;nm PowerPC - ಮತ್ತು Xbox 360, PlayStation 3, ಮತ್ತು [[ವೈ|Wii]] ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಪವರ್ ISA- ಆಧಾರಿತ ಪ್ರೊಸೆಸರ್‌ಗಳು SOI ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ [[ಇಂಟೆಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್|ಇಂಟೆಲ್‌ನಿಂದ]] ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಕೊಡುಗೆಗಳು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತವೆ  ಪ್ರತಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ನೋಡ್‌ಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬೃಹತ್ [[ಸಿ ಎಮ್ ಒ ಎಸ್|CMOS]] ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಲು, ಬದಲಿಗೆ ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು HKMG ಮತ್ತು ಟ್ರೈ-ಗೇಟ್ ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್‌ಗಳಂತಹ ಇತರ ಸ್ಥಳಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಜನವರಿ 2005 ರಲ್ಲಿ, ಇಂಟೆಲ್ ಸಂಶೋಧಕರು SOI ಬಳಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಿಂಗಲ್-ಚಿಪ್ ಸಿಲಿಕಾನ್ ರಿಬ್ ವೇವ್‌ಗೈಡ್ ರಾಮನ್ ಲೇಸರ್ ಕುರಿತು ವರದಿ ಮಾಡಿದರು.<ref name="Intel 2005">{{Cite journal|url=http://www.ece.ucsb.edu/uoeg/publications/papers/Rong05nature.pdf|title=An all-silicon Raman laser|journal=Nature|date=January 2005|volume=433|issue=7042|pages=292–294|doi=10.1038/nature03723|pmid=15931210|last=Rong, Haisheng; Liu, Ansheng; Jones, Richard; Cohen, Oded; Hak, Dani, Nicolaescu, Remus; Fang, Alexander; Paniccia, Mario|access-date=2023-02-24|archive-date=2015-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923232916/http://www.ece.ucsb.edu/uoeg/publications/papers/Rong05nature.pdf|url-status=dead}}</ref> ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಫೌಂಡರಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಜುಲೈ 2006 ರಲ್ಲಿ TSMC ಯಾವುದೇ ಗ್ರಾಹಕರು SOI ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡರು,<ref>{{Cite web|url=http://www.fabtech.org/content/view/1698/74/|title=TSMC has no customer demand for SOI technology - Fabtech - The online information source for semiconductor professionals|website=fabtech.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20070928162940/http://www.fabtech.org/content/view/1698/74/|archive-date=28 September 2007|access-date=22 April 2018}}</ref> ಆದರೆ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್ ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್ ಸಂಪೂರ್ಣ ಫ್ಯಾಬ್ ಅನ್ನು SOI ಗೆ ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿತು.<ref>[http://www.charteredsemi.com/media/corp/2006n/20060420_IBM_SOI.asp Chartered expands foundry market access to IBM's 90nm SOI technology]</ref> == ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ರೇಡಿಯೊ ಆವರ್ತನ (RF) ಅನ್ವಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿ == 1990 ರಲ್ಲಿ, ಪೆರೆಗ್ರಿನ್ ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್ ಪ್ರಮಾಣಿತ 0.5 ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು SOI ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.&nbsp;μm CMOS ನೋಡ್ ಮತ್ತು ವರ್ಧಿತ ನೀಲಮಣಿ ತಲಾಧಾರ. ಅದರ ಪೇಟೆಂಟ್ ಪಡೆದ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಆನ್ ನೀಲಮಣಿ (SOS) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ RF ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇನ್ಸುಲೇಟಿಂಗ್ ನೀಲಮಣಿ ತಲಾಧಾರದ ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ರೇಖಾತ್ಮಕತೆ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋ-ಸ್ಟ್ಯಾಟಿಕ್ ಡಿಸ್ಚಾರ್ಜ್ (ESD) ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಇತರ ಕಂಪನಿಗಳು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸೆಲ್ಯುಲಾರ್ ರೇಡಿಯೊಗಳಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿ RF ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಿಗೆ SOI ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಿವೆ.<ref>{{Cite news|url=http://mobile-experts.net/manuals/mexp-rffe-12%20toc.pdf|title=Handset RFFEs: ''MMPAs, Envelope Tracking, Antenna Tuning, FEMs, and MIMO''|last=Madden|first=Joe|access-date=2 May 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304044306/http://mobile-experts.net/manuals/mexp-rffe-12%20toc.pdf|archive-date=4 March 2016|publisher=Mobile Experts}}</ref>  == ಫೋಟೊನಿಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಿ == SOI ವೇಫರ್‌ಗಳನ್ನು ಸಿಲಿಕಾನ್ ಫೋಟೊನಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=6lsVVvFCBeAC&q=SOI+Wafers+in+Photonics&pg=PA111|title=Silicon Photonics: An Introduction|last=Reed|first=Graham T.|last2=Knights|first2=Andrew P.|date=5 March 2004|publisher=Wiley|isbn=9780470870341|access-date=22 April 2018|via=Google Books}}</ref> ಇನ್ಸುಲೇಟರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಫಟಿಕದಂತಹ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಪದರವನ್ನು ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ವೇವ್‌ಗೈಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಬಹುದು, ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಅಥವಾ ಸಕ್ರಿಯ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಇಂಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ). ಸಮಾಧಿ ಇನ್ಸುಲೇಟರ್ ಒಟ್ಟು ಆಂತರಿಕ ಪ್ರತಿಫಲನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಪದರದಲ್ಲಿ ಅತಿಗೆಂಪು ಬೆಳಕಿನ ಪ್ರಸರಣವನ್ನು ಶಕ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ವೇವ್‌ಗೈಡ್‌ಗಳ ಮೇಲಿನ ಮೇಲ್ಮೈಯನ್ನು ಮುಚ್ಚದೆ ಬಿಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಗಾಳಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸೆನ್ಸಿಂಗ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಿಗೆ), ಅಥವಾ ಕ್ಲಾಡಿಂಗ್‌ನಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಿಲಿಕಾದಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.{{Fact|date=June 2018}} == ಅನಾನುಕೂಲಗಳು == ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸೆಮಿಕಂಡಕ್ಟರ್ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ SOI ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಮುಖ ಅನನುಕೂಲವೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚಿದ ಉತ್ಪಾದನಾ ವೆಚ್ಚ.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://semiwiki.com/semiconductor-services/1470-silicon-on-insulator-soi/|title=Silicon on Insulator (SOI)|last=McLellan|first=Paul|website=Semiwiki|language=en-US|access-date=2021-03-07}}</ref> 2012 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ IBM ಮತ್ತು AMD ಮಾತ್ರ SOI ಅನ್ನು ಉನ್ನತ-ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ಪ್ರೊಸೆಸರ್‌ಗಳಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿ ಬಳಸಿದವು ಮತ್ತು ಇತರ ತಯಾರಕರು (Intel, TSMC, ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫೌಂಡ್ರೀಸ್ ಇತ್ಯಾದಿ) ತಮ್ಮ [[ಸಿ ಎಮ್ ಒ ಎಸ್|CMOS]] ಚಿಪ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಿಲಿಕಾನ್ ವೇಫರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು.<ref name=":0" /> == SOI ಮಾರುಕಟ್ಟೆ == ಮಾರ್ಕೆಟ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಫ್ಯೂಚರ್ ಗ್ರೂಪ್ ಪ್ರಕಾರ 2020 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ SOI ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಮುಂದಿನ 5 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ~ 15% ರಷ್ಟು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.globenewswire.com/news-release/2021/02/17/2176707/0/en/Silicon-on-Insulator-SoI-Market-is-Anticipated-to-Surpass-USD-2-40-Billion-By-2026-APAC-Region-to-Remain-Forerunner-in-Global-Silicon-on-Insulator-Industry.html|title=Silicon on Insulator (SoI) Market is Anticipated to Surpass USD 2.40 Billion By 2026 {{!}} APAC Region to Remain Forerunner in Global Silicon on Insulator Industry|last=Future|first=Market Research|date=2021-02-17|website=GlobeNewswire News Room|access-date=2021-03-07}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * Intel TeraHertz - ಇಂಟೆಲ್‌ನಿಂದ ಇದೇ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ * ಸ್ಟ್ರೈನ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ * ವೇಫರ್ (ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್) * ವೇಫರ್ ಬಾಂಡಿಂಗ್ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|30em}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://soiconsortium.org/ SOI ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಕನ್ಸೋರ್ಟಿಯಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220308010306/https://soiconsortium.org/ |date=2022-03-08 }} - SOI ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸೈಟ್ * [https://web.archive.org/web/20100525073147/http://www.chipestimate.com/soi/ SOI IP ಪೋರ್ಟಲ್] - SOI IP ಗಾಗಿ ಹುಡುಕಾಟ ಎಂಜಿನ್ * [http://www.amdboard.com/soispecial.html AMDboard] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161221211712/http://www.amdboard.com/soispecial.html |date=2016-12-21 }} - SOI ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸೈಟ್ * [http://www.advancedsubstratenews.com/ ಸುಧಾರಿತ ಸಬ್‌ಸ್ಟ್ರೇಟ್ ನ್ಯೂಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161202113115/http://www.advancedsubstratenews.com/ |date=2016-12-02 }} - SOI ಉದ್ಯಮದ ಕುರಿತು ಸುದ್ದಿಪತ್ರ, Soitec ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ * [http://www.migas.inpg.fr/2004/ MIGAS '04] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210225164742/http://www.migas.inpg.fr/2004/ |date=2021-02-25 }} - SOI ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಧನಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಸುಧಾರಿತ ಮೈಕ್ರೋಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ನ MIGAS ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸಮ್ಮರ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ನ 7 ನೇ ಅಧಿವೇಶನ * [http://www.migas.inpg.fr/2009/ MIGAS '09] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210224143344/http://www.migas.inpg.fr/2009/ |date=2021-02-24 }} - ಸುಧಾರಿತ ಮೈಕ್ರೋಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ನ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸಮ್ಮರ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ನ 12 ನೇ ಅಧಿವೇಶನ: "ಸಿಲಿಕಾನ್ ಆನ್ ಇನ್ಸುಲೇಟರ್ (SOI) ನ್ಯಾನೊಡಿವೈಸಸ್" noxztiysyqigvhokykcu200eq8g3kjk 0 151222 1306200 1197265 2025-06-06T16:41:44Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306200 wikitext text/x-wiki {{Infobox film|image=|caption=''Theatrical release Poster'' |director=ಹೇಮಂತ್ ರಾವ್ |producer=ಪುಷ್ಕರ್ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನಯ್ಯ |writer=ಹೇಮಂತ್ ರಾವ್ |starring=[[ರಕ್ಷಿತ್ ಶೆಟ್ಟಿ]], [[ರುಕ್ಮಿಣಿ ವಸಂತ್]] |cinematography=ಅದ್ವೈತ ಗುರುಮೂರ್ತಿ |editing=ವರುಣ್ ಗೋಲಿ |language = [[ಕನ್ನಡ]] |music=ಚರಣ್ ರಾಜ್ |studio=[[ಪರಂವಃ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್]] |distributor=ಕೆ.ವಿ.ಎನ್. ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ಸ್ |released= 1 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2023 |country=[[ಭಾರತ]] |budget= |runtime= |Budjet= 14 Crore | Box office= 225 Crore }} '''''ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ- ಸೈಡ್ ಎ''''' [[ಹೇಮಂತ್ ಎಂ.ರಾವ್|ಹೇಮಂತ್ ಎಂ ರಾವ್]] ನಿರ್ದೇಶನದ ಭಾರತೀಯ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ರೋಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ನಾಟಕ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿದೆ. ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ [[ರಕ್ಷಿತ್ ಶೆಟ್ಟಿ]], ರುಕ್ಮಿಣಿ ವಸಂತ್ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು. ಚರಣ್ ರಾಜ್ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದು, ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಮತ್ತು ಸಂಕಲನವನ್ನು ಅದ್ವೈತ ಗುರುಮೂರ್ತಿ ಮತ್ತು ವರುಣ್ ಗೋಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref>{{Cite news |date=19 March 2020 |title=Hemanth Rao announces his next movie "Sapta Saagaradaache Ello" |work=Udayavani |url=https://udayavani.com/article/hemanth-rao-announces-his-next-movie-sapta-sagaradaache-yello/809233 |access-date=6 August 2023}}</ref> == ಕಥಾವಸ್ತು == ಇಬ್ಬರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಪ್ರೇಮದ ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವರು. ಇಬ್ಬರು ದೂರ ಇದ್ದರು ಅವರಿಬ್ಬರ ಪ್ರೀತಿ ಎಂದಿಗೂ ದೂರವಾಗದಂತಹ ಪ್ರೀತಿ ಎಂಬುವುದು ಕಥೆಯಾಗಿದೆ. == ಪಾತ್ರವರ್ಗ == * [[ರಕ್ಷಿತ್ ಶೆಟ್ಟಿ]]: ಮನು ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ * [[ಅಚ್ಯುತ್ ಕುಮಾರ್]] * [[ರುಕ್ಮಿಣಿ ವಸಂತ್]]: ಪ್ರಿಯಾ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ * [[ಪವಿತ್ರ ಲೋಕೇಶ್|ಪವಿತ್ರಾ ಲೋಕೇಶ್]]: ಪ್ರಿಯಾ ಅಮ್ಮನ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ * [[ಅವಿನಾಶ್ (ನಟ)|ಅವಿನಾಶ್]] * ಶರತ್ ಲೋಹಿತಾಸ್ವ * ಸುರಭಿಯಾಗಿ ಚೈತ್ರ ಜೆ.ಆಚಾರ್ * ರಮೇಶ್ ಇಂದಿರಾ * ಗೋಪಾಲ ಕೃಷ್ಣ ದೇಶಪಾಂಡೆ == ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆ == ಚರಣ್ ರಾಜ್ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref>{{Cite news |date=21 June 2023 |title='Horaata', The First single from Rakshith Shetty's 'Sapta Saagaradaache Ello' Out |work=Udayavani |url=https://m.udayavani.com/article/sapta-sagaradaache-ello-new-song/1505704 |access-date=6 August 2023 |archive-date=6 ಆಗಸ್ಟ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230806064813/https://m.udayavani.com/article/sapta-sagaradaache-ello-new-song/1505704 |url-status=dead }}</ref> == ಬಿಡುಗಡೆ == ಸೈಡ್ ಎ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸೈಡ್ ಬಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 20 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಲಿದೆ <ref>{{Cite news |date=15 June 2023 |title=Release dates of Rakshith Shetty's 'Sapta Saagaradaache Ello' announced |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/release-dates-of-rakshit-shettys-sapta-sagaradaache-ello-announced/article66971316.ece |access-date=6 August 2023}}</ref> <ref>{{Cite web |last=Rajesh Duggumane |date=15 June 2023 |title=Sapta Saagaradaache Ello release date announcement; Both part releases in two months |url=https://tv9kannada.com/entertainment/sandalwood/sapta-sagaradache-yello-movie-will-be-released-in-two-parts-first-on-september-1-and-second-one-on-october-20-rmd-601443.html |access-date=6 August 2023 |website=tv9kannada.com}}</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{IMDb title|11992424}} ob6q291a6nywuratbkz3gegwd9l0aea 0 151604 1306196 1290322 2025-06-06T16:14:21Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306196 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ಸಂತೋಷ್ ರಾಮ್|nationality=ಭಾರತೀಯ|occupation=ನಿರ್ದೇಶಕ, ಚಿತ್ರಕಥೆಗಾರ, ನಿರ್ಮಾಪಕ|birth_place=ಡೊಂಗರ್ಶೆಲ್ಕಿ, ಉದ್ಗೀರ್|years active=2008-ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಮಯ|known for=ಇಟಲಿಯ ಇನ್ನೊಸೆಂಟಿ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಐರಿಸ್}} '''ಸಂತೋಷ್ ರಾಮ್''' ಭಾರತೀಯ [[ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕ]], ಬರಹಗಾರ ಮತ್ತು [[ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ|ನಿರ್ಮಾಪಕ]]. ಅವರು ''ವರ್ತುಲ್'' (೨೦೦೯), ಗಲ್ಲಿ (೨೦೧೫) ಮತ್ತು ಪ್ರಶ್ನಾ (೨೦೨೦) ಎಂಬ ಕಿರುಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |title=साकारले प्रयत्नांचे ‘वर्तुळ’ |url=http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=29034:2009-12-03-19-26-11&Itemid=1 |website=archive.loksatta.com |access-date=2023-09-10 |archive-date=2021-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210913030827/http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=29034:2009-12-03-19-26-11&Itemid=1 |url-status=dead }}</ref> ಅವರ ಚೊಚ್ಚಲ ಕಿರುಚಿತ್ರ ''ವರ್ತುಲ್'' <ref>{{Cite web |title=Vartul to be screened at Third Eye Asian Film Festival |url=http://archive.indianexpress.com/news/zee-talkies--film-released/510207/2 |website=archive.indianexpress.com}}</ref> ಇದು ೫೬ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತು, ಹದಿಮೂರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು. ಪ್ರಶ್ನಾ (ಪ್ರಶ್ನೆ) ೨೦೨೦ ಅನ್ನು [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್]] ಕಿರುಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ೨೦೨೦ ಗಾಗಿ ಶಾರ್ಟ್‌ಲಿಸ್ಟ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. [[ಇಟಲಿ|ಇಟಲಿಯ]] ಫ್ಲಾರೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ೨೦೨೧ ರ ಯುನಿಸೆಫ್ ಇನ್ನೋಸೆಂಟಿ ಫಿಲ್ಮ್ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಾಗೆ ವಿಶೇಷ ಉಲ್ಲೇಖಕ್ಕಾಗಿ (ಬರಹ) ಸಂತೋಷ್ ರಾಮ್ ಐರಿಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದರು. == ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಹಿನ್ನೆಲೆ == ರಾಮ್ [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ|ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ]] ಲಾತೂರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಡೊಂಗರ್ಶೆಲ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ರಾಮ್ ಉದ್ಗೀರ್,<ref>{{Cite web |title=वर्तूळ - एक अनुभव |url=https://www.misalpav.com/node/15564 |website=misalpav.com}}</ref> ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತದ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದರು. ರಾಮ್ ಅವರು ಮರಾಠವಾಡ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಬಾಲ್ಯದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{Cite web |title=Cinema that can’t escape reality |url=https://www.thehindu.com/news/cities/mumbai/news/Cinema-that-can%E2%80%99t-escape-reality/article13991081.ece |website=thehindu.com}}</ref> == ವೃತ್ತಿ == ಸಂತೋಷ್ <ref>{{Cite web |title=Showcasing Maharashtra’s rural milieu like no other filmmaker |url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/showcasing-maharashtras-rural-milieu-like-no-other-filmmaker/article37672830.ece |website=thehindu.com}}</ref> ಅವರು ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ <ref>{{Cite web |title=His Cinema doesnot escape reality |url=https://issuu.com/thegoldensparrow/docs/tgs_broadsheet_pages_april_30_pdf_f/7 |website=issuu.com/thegoldensparrow/docs |access-date=2023-09-10 |archive-date=2023-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230506120455/https://issuu.com/thegoldensparrow/docs/tgs_broadsheet_pages_april_30_pdf_f/7 |url-status=dead }}</ref> ಕಿರುಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ದೇಶಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರ ಚೊಚ್ಚಲ [[ಮರಾಠಿ]] ಭಾಷೆಯ ಕಿರುಚಿತ್ರ ''ವರ್ತುಲ್'' ಅವರು ೩೫ ಎಂಎಂ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದರು. ''ವರ್ತುಲ್'' (೨೦೦೯) ೧೧ ನೇ ಒಸಿಯನ್ ಸಿನೆಫಾನ್ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ಸೇರಿದಂತೆ ೫೬ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು <ref>{{Cite web |title='Vartul' to be screened at Osian's-Cinefan film festival |url=https://www.deccanherald.com/content/27577/Vartul-screened-osians-cinefan-film.html |website=deccanherald.com}}</ref> ೨೦೦೯, [[ನವ ದೆಹಲಿ|ನವದೆಹಲಿ]], ೩ ನೇ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ಮತ್ತು [[ಕೇರಳ|ಕೇರಳದ]] ಕಿರುಚಿತ್ರೋತ್ಸವ, ೨೦೧೦, [[ಭಾರತ]], ಮೂರನೇ ಕಣ್ಣು 8 ನೇ ಏಷ್ಯನ್ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ <ref>{{Cite web |title=Vartul' to be screened at 8th Third Eye Asian film festival |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/vartul-to-be-screened-at-8th-third-eye-asian-film-festival/articleshow/5285972.cms |website=timesofindia.Indiatimes.com}}</ref> ೨೦೦೯, [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]], ಮತ್ತು ೧೭ನೇ ಟೊರೊಂಟೊ ರೀಲ್ ಏಷ್ಯನ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ೨೦೧೩ ( [[ಕೆನಡಾ]] ), ಹದಿಮೂರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದೆ. ಅವರ ಎರಡನೇ ಕಿರುಚಿತ್ರ ''ಗಲ್ಲಿ'' (೨೦೧೫) ೧೩ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತು. ಅವರ ಇತ್ತೀಚಿನ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶ್ನಾ (೨೦೨೦) <ref>{{Cite web |title=UNICEF Innocenti Film Festival tells stories of childhood from around the world |url=https://www.unicef.org/press-releases/unicef-innocenti-film-festival-tells-stories-childhood-around-world |website=Unicef.org}}</ref> [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್]] ಕಿರುಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ೨೦೨೦ <ref name="filmfare.com">{{Cite web |title=Prashna (Question) – Social Awareness Short Film |url=https://www.filmfare.com/awards/short-films-2020/finalists/prashna-question/3612 |website=Filmfare.com}}</ref> ಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ 36 ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳಿಗೆ <ref>{{Cite web |title=Online programme |url=https://www.migrationcollective.com/lmff-online-program-2021 |website=migrationcollective.com}}</ref> ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದೆ, ಹದಿನೇಳು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದೆ. == ಚಿತ್ರಕಥೆ == {| class="wikitable sortable" !ವರ್ಷ ! ಚಲನಚಿತ್ರ ! ಭಾಷೆ ! ನಿರ್ದೇಶಕ ! ಬರಹಗಾರ ! ನಿರ್ಮಾಪಕ ! class="unsortable" | ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ೨೦೦೯ | ''ವರ್ತುಲ್'' | ಮರಾಠಿ | ಹೌದು |ಹೌದು |ಸಂ |ಐವತ್ತಮೂರು ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತ ಆಯ್ಕೆ<br /> 14 ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದೆ<br /> |- | ೨೦೧೫ | ಗಲ್ಲಿ | ಮರಾಠಿ | ಹೌದು |ಹೌದು |ಹೌದು |ಹದಿಮೂರು ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತ ಆಯ್ಕೆ''<br />'' |- |೨೦೨೦ | ಪ್ರಶ್ನೆ <ref>{{Cite web |title=Short Film Review: Prashna (Question, 2020) by Santosh Ram |url=https://asianmoviepulse.com/2021/09/short-film-review-prashna-question-2020-by-santosh-ram |website=asianmoviepulse.com}}</ref> | ಮರಾಠಿ | ಹೌದು |ಹೌದು |ಸಂ |ಮೂವತ್ತನಾಲ್ಕು ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತ ಆಯ್ಕೆ ಹದಿನಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ |- | ೨೦೨೪ | ಯುವರಾಜ್ ಮತ್ತು ಶಹಾಜಹಾನ್ ಕಥೆ | ಮರಾಠಿ, ಹಿಂದಿ | ಹೌದು |ಹೌದು |ಹೌದು |ಕಿರುಚಿತ್ರ<br /><br /> |- | ೨೦೨೬ | ಚೀನಾ ಮೊಬೈಲ್ <ref>{{Cite web |title=संतोष राम दिग्दर्शित 'चायना मोबाईल' सिनेमाच्या पोस्टरचे अनावरण |url=https://divyamarathi.bhaskar.com/news/BOL-MB-marathi-film-china-mobiles-poster-release-5219132-NOR.html |website=divyamarathi.bhaskar.com}}</ref> | ಮರಾಠಿ | ಹೌದು |ಹೌದು |ಹೌದು |ಫೀಚರ್ ಫಿಲ್ಮ್ |} == ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಮನ್ನಣೆ == ''ವರ್ತುಲ್'' ೨೦೦೯ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರ - ಭಾರತದ 4ನೇ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಿರುಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ೨೦೧೦, ಚೆನ್ನೈ. * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರ - 2 ನೇ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ನಾಗ್ಪುರ ೨೦೧೧ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶಕ - ಪುಣೆ ಕಿರುಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ೨೦೧೧, ಪುಣೆ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ - 6 ನೇ ಗೋವಾ ಮರಾಠಿ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ೨೦೧೩, ಗೋವಾ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಕ್ಕಳ ಚಿತ್ರ - ಮಲಬಾರ್ ಕಿರುಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ೨೦೧೩ * ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಗಾಗಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ- ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ೨೦೧೩, ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ * ತೀರ್ಪುಗಾರರ ವಿಶೇಷ ಉಲ್ಲೇಖ -ನವಿ ಮುಂಬೈ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ <ref>{{Cite web |title=The winners of the festival are |url=https://www.americanbazaaronline.com/2014/02/06/filmmakers-ravi-jadhav-nagesh-kukunoor-felicitated-navi-mumbai-international-film-festival |website=americanbazaaronline.com}}</ref> ೨೦೧೪, ನವಿ ಮುಂಬೈ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ - ಬಾರ್ಶಿ ಕಿರುಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ೨೦೧೪ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ - 1ನೇ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಕಿರುಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ೨೦೧೪ * ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ - ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಟೈಮ್ಸ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್ ೨೦೧೦ ''ಪ್ರಶ್ನಾ'' ೨೦೨೦ * UNICEF ಇನೋಸೆಂಟಿ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ೨೦೨೧ ಫ್ಲಾರೆನ್ಸ್, [[ಇಟಲಿ|ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ]] ಐರಿಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಶೇಷ ಉಲ್ಲೇಖ (ಬರಹ) <ref>{{Cite web |title=Honors Given to Top Films in Competition at the UNICEF Innocenti Film Festival |url=https://www.unicef.org/nepal/press-releases/uiff-scarecrow-win |website=unicef.org}}</ref> * ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ - ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ - ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ೨೦೨೦ <ref name="filmfare.com"/> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ - 3ನೇ ವಿಂಟೇಜ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ,<ref>{{Cite web |title=विंटेज आंतरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सवास आजपासून सुरु, जाणून घ्या 'विंटेज'च्या कलाकृती |url=https://www.maharashtrajanbhumi.in/2020/10/Vintage-International-Film-Festival-starts-today.html |website=www.maharashtrajanbhumi.in |access-date=2023-09-10 |archive-date=2021-04-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210424120123/https://www.maharashtrajanbhumi.in/2020/10/Vintage-International-Film-Festival-starts-today.html |url-status=dead }}</ref> ೨೦೨೦ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ - 4 ನೇ ಅನ್ನಾ ಭಾವು ಸಾಥೆ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ, ೨೦೨೧ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಿರುಚಿತ್ರ - ಬೆಟ್ಟಿಯಾ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ, ೨೦೨೦ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ವಿಶೇಷ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಉಲ್ಲೇಖ - ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುವ ಬೀಜ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಿರು ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ, ೨೦೨೦ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶಕ - 4 ನೇ ಅನ್ನಾ ಭಾವು ಸಾಥೆ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ, ೨೦೨೧ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರಕಥೆ - 4 ನೇ ಅನ್ನಾ ಭಾವು ಸಾಥೆ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ, ೨೦೨೧ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರು ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಶೇಷ ಉಲ್ಲೇಖ - ೧೪ ನೇ ಸಿಜಿಎನ್‌ಎಸ್ ಕಿರು ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ,<ref>{{Cite web |title=santosh ram's question best short film at Bengal and kerala |url=https://www.lokmat.com/latur/santosh-rams-question-best-short-film-bengal-kerala-a693 |website=lokmat.com}}</ref> ೨೦೨೧ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ - 6ನೇ ಬಂಗಾಳ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಿರುಚಿತ್ರೋತ್ಸವ,<ref>{{Cite web |title=बंगाल आणि केरळ मध्ये संतोष राम यांचा "प्रश्न" ठरला सर्वोत्कृष्ट लघुपट |url=https://btvnewsmaharashtra.blogspot.com/2021/06/blog-post_14.html |website=btvnewsmaharashtra.blogspot.com}}</ref> ೨೦೨೧ * ವಿಶೇಷ ತೀರ್ಪುಗಾರರ ಉಲ್ಲೇಖ ಪ್ರಶಸ್ತಿ - 9ನೇ ಸ್ಮಿತಾ ಪಾಟೀಲ್ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಕಿರುಚಿತ್ರೋತ್ಸವ, ಪುಣೆ. * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಥೆ - ಮಾ ತಾ ಕಿರು ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ ೨೦೨೨, ಮುಂಬೈ * "ದೂರಸ್ಥ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ" ಕಿರು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ.<ref>{{Cite web |title=Winners of the IX International Festival "Zero Plus" |url=https://vk.com/@zeroplusfest-pobediteli-ix-mezhdunarodnogo-festivalya-nol-plus |website=zeroplusff.ru}}</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Imdb name|4407714}} [[ವರ್ಗ:Pages using infobox person with unknown parameters|NationalitySantosh Ram]] [[ವರ್ಗ:Articles with hCards]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕರು]] 9avnumc8u4hvmzvf2jd1c8fnipqlvdm 0 152529 1306188 1216459 2025-06-06T15:25:28Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306188 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ಶೋಭಾ ನಾಯ್ಡು | image = Indian dance (Elena Tarasova) fragments.ogv | image_size = | birth_date = ೧೯೫೬ | birth_place = [[ಅನಕಪಲ್ಲಿ]], [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]] | birth_name = | death_date = {{death date and age|2020|10|14|1956|df=y}} | death_place = ಹೈದರಾಬಾದ್ | occupation = ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರಿಯ ನೃತ್ಯಗಾತಿ‌‌‌‍ | website = sobhanaidu.org | awards = [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] (೨೦೦೧) }} '''ಶೋಭಾ ನಾಯ್ಡು''' (೧೯೫೬ - ೧೪ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೦) [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] ಅಗ್ರಗಣ್ಯ [[ಕೂಚಿಪೂಡಿ|ಕೂಚಿಪುಡಿ]] ನೃತ್ಯಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಇವರು ಹೆಸರಾಂತ ಮಾಸ್ಟರ್ ವೆಂಪಟಿ ಚಿನ್ನ ಸತ್ಯಂ ಅವರ ಶಿಷ್ಯೆ. ಇವರು ಕೂಚಿಪುಡಿಯ ತಂತ್ರವನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ನೃತ್ಯ-ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನೃತ್ಯ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಸತ್ಯಭಾಮಾ ಮತ್ತು ಪದ್ಮಾವತಿ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ ತಮ್ಮ ಗುರುಗಳ ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದರು. ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ಕೂಚಿಪುಡಿ ಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾದ ಶೋಭಾ ನಾಯ್ಡು ಅವರು ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕಿರಿಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. <ref>{{Cite web |title=I explained it when I danced it |url=http://sobhanaidu.org/profile.html |access-date=25 Aug 2017 |publisher=sobhanaidu.org |archive-date=10 ಆಗಸ್ಟ್ 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170810234555/http://sobhanaidu.org/profile.html |url-status=dead }}</ref> ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಶಾಲೆಯು ೩೦ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿದ ಸಂಭ್ರಮವನ್ನು ಆಚರಿಸಿತು. <ref name="Sobha Naidu" /> ಇವರು ಹಲವಾರು ನೃತ್ಯ-ನಾಟಕಗಳಿಗೆ ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಮದ್ರಾಸಿನ ಕೃಷ್ಣ ಗಾನ ಸಭಾದಿಂದ ನೃತ್ಯ ಚೂಡಾಮಣಿ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಪಡೆದರು. ಇವರು ೧೯೯೧ ರಲ್ಲಿ [[ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ಮತ್ತು <ref>{{Cite web |date=2015 |title=Padma Awards |url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |access-date=21 July 2015 |publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India |archive-date=15 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |url-status=dead }}</ref> ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ]] [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. == ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ == ಶೋಭಾ ನಾಯ್ಡು ಅವರು ೧೯೫೬ ರಲ್ಲಿ [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ|ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ]] ರಾಜ್ಯದ [[ಅನಕಾಪಲ್ಲಿ|ಅನಕಪಲ್ಲಿ]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ <ref>{{Cite web |date=29 Jan 2016 |title=Shobha Naidu Success Story |url=http://www.mahilalu.com/shobha-naidu-success-story/ |access-date=25 Aug 2017 |publisher=mahilalu.com}}</ref> ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ಕ್ವೀನ್ ಮೇರಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. <ref>{{Cite web |date=16 May 2016 |title=Personalities: Sobha Naidu |url=http://www.andhraportal.org/personalities-sobha-naidu/ |access-date=25 Aug 2017 |publisher=Andhra Portal}}</ref> ಕುಟುಂಬದ ವಿರೋಧವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ, ಅವರ ತಾಯಿ ಸರೋಜಿನಿ ದೇವಿ ಅವರು ರಾಜಮಹೇಂದ್ರವರಂನಲ್ಲಿ ಪಿಎಲ್ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರಿಂದ ಟ್ಯೂಷನ್‌ಗೆ ಸೇರಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಪೌರಾಣಿಕ ಶ್ರೀ ವೆಂಪತಿ ಚಿನ್ನ ಸತ್ಯಂ ಅವರಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು. <ref name="AP1">{{Cite web |date=16 May 2016 |title=Personalities: Sobha Naidu |url=http://www.andhraportal.org/personalities-sobha-naidu/ |access-date=25 Aug 2017 |publisher=Andhra Portal}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.andhraportal.org/personalities-sobha-naidu/ "Personalities: Sobha Naidu"]. Andhra Portal. 16 May 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">25 August</span> 2017</span>.</cite></ref> ಅವರು ವೆಂಪತಿಯವರ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯಾಗಿದ್ದರು. <ref name="mahilalu">{{Cite web |date=29 Jan 2016 |title=Shobha Naidu Success Story |url=http://www.mahilalu.com/shobha-naidu-success-story/ |access-date=25 Aug 2017 |publisher=mahilalu.com}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.mahilalu.com/shobha-naidu-success-story/ "Shobha Naidu Success Story"]. mahilalu.com. 29 January 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">25 August</span> 2017</span>.</cite></ref> ಖ್ಯಾತ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಿಟೀಲು ವಾದಕ ದ್ವಾರಂ ವೆಂಕಟಸ್ವಾಮಿ ನಾಯ್ಡು ಇವರ ಸಂಬಂಧಿ. <ref>{{Cite web |last= |date=18 July 2019 |title=Personalities: Dwaram Venkataswami Naidu |url=http://andhraportal.org/personalities-dwaram-venkataswami-naidu/ |access-date=2023-05-13 |website=Andhra Cultural Portal |language=en-US}}</ref> == ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳು == ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಠಿಣ ಅಭ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ, ಸತ್ಯಭಾಮಾ, ಪದ್ಮಾವತಿ ಮತ್ತು ಚಂದಾಲಿಕಾ ಅವರ ಕೆಲವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪಾತ್ರಗಳಾಗಿವೆ. ಅವರು ಎಂಬತ್ತು ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ನೃತ್ಯಗಳು, ಹದಿನೈದು ಬ್ಯಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಸಾಗರೋತ್ತರ ೧೫೦೦ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಿದರು. <ref>{{Cite web |date=29 Apr 2012 |title=Dancer with a difference |url=http://www.deccanherald.com/content/245521/dancer-difference.html |access-date=25 Aug 2017 |publisher=Deccan Herald}}</ref> ನಾಯ್ಡು ಅವರನ್ನು ದೇಶದಲ್ಲಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಶಂಸಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಯು‌ಎಸ್‍ನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು. ಯುಕೆ, ಯುಎಸ್‌ಎಸ್‌ಆರ್, ಸಿರಿಯಾ, ಟರ್ಕಿ, ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್, ಬಾಗ್ದಾದ್, ಕಂಪುಚಿಯಾ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕಾಕ್‌ನಂತಹ ವಿವಿಧ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾರತವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಪರವಾಗಿ, ಶೋಭಾ ನಾಯ್ಡು ಅವರು ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್, ಮೆಕ್ಸಿಕೋ, ವೆನೆಜುವೆಲಾ, ಟುನಿಸ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯೂಬಾಕ್ಕೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಿಯೋಗವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು, ನಂತರ ಪಶ್ಚಿಮ ಏಷ್ಯಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು. <ref name="Sobha Naidu">{{Cite web |title=I explained it when I danced it |url=http://sobhanaidu.org/profile.html |access-date=25 Aug 2017 |publisher=sobhanaidu.org |archive-date=10 ಆಗಸ್ಟ್ 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170810234555/http://sobhanaidu.org/profile.html |url-status=dead }}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://sobhanaidu.org/profile.html "I explained it when I danced it"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170810234555/http://sobhanaidu.org/profile.html |date=2017-08-10 }}. sobhanaidu.org<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">25 August</span> 2017</span>.</cite></ref> ===ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು=== * ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ <ref name="Padma Awards">{{Cite web |date=2015 |title=Padma Awards |url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |access-date=21 July 2015 |publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India |archive-date=15 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |url-status=dead }}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf "Padma Awards"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |date=2015-10-15 }} <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">21 July</span> 2015</span>.</cite></ref> * ೧೯೮೨ ರಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಚೂಡಾಮಣಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ <ref name="mahilalu"/> * ಅವರು ೧೯೯೧ ರಲ್ಲಿ ಕೂಚಿಪುಡಿ ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ [[ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು]] ಪಡೆದರು. * ೧೯೯೬ ರಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಕಲಾ ಸಿರೋಮಣಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ ಎನ್ಟಿಆರ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ * ಎಪಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಹಂಸ ಪ್ರಶಸ್ತಿ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} * ಕೂಚಿಪುಡಿ ಸಮ್ಮೇಳನ [http://www.siliconandhra.org/sablog/Kuchipudi_Sammelanam.php] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090528124438/http://www.siliconandhra.org/sablog/Kuchipudi_Sammelanam.php |date=2009-05-28 }} * ಸ್ಪಿಕ್ ಮೆಕೆ [http://www.spicmacay.com/artistprofile.php?artistid=60]{{Dead link|date=ಮಾರ್ಚ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * http://www.hyderabadbest.com/discoverhyd/personalities/dance/Shobhanaidu.asp == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [https://web.archive.org/web/20080211184103/http://www.kuchipudi.com/home.cfm ಕೂಚಿಪುಡಿ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ] * [https://web.archive.org/web/20070807091642/http://www.kuchipudischool.com/kuchipudi%20page.htm ಕೂಚಿಪುಡಿಯ ಸಮಗ್ರ ಹಿನ್ನೆಲೆ] * [https://web.archive.org/web/20080213050115/http://www.nayika.org/ ಸಿಡ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಚಿಪುಡಿ ನರ್ತಕಿ]   [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಅನುವಾದ ಶಿಬಿರ ಲೇಖನ]] 3qtsprb96f44g66fuw3hqju4cb5wecr 0 154480 1306195 1286762 2025-06-06T16:13:13Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306195 wikitext text/x-wiki {{Cleanup rewrite|date=May 2024}} {{Infobox ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ|image_name=SPC MAIN BUILDING PUTTUR.jpg|caption=|name=ಸಂತ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು (ಸ್ವಾಯತ್ತ)|established=1958|Principal=ಡಾ ಆಂಟನಿ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮೊಂತೇರೊ|city=ದರ್ಬೆ ಪುತ್ತೂರು|state=ಕರ್ನಾಟಕ|country=ಭಾರತ|type=ಉನ್ನತ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆ|website=https://spcputtur.ac.in/|ಕ್ಯಾಂಪಸ್=25|ಅಂತರಜಾಲ=info@spcputtur.ac.in|motto=ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಸೇವೆ|ಸ್ಥಾಪನೆ=1958|affiliation=ಸ್ವಾಯತ್ತ|ಹೆಸರು=ಸಂತ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು (ಸ್ವಾಯತ್ತ)|ಚಿಕ್ಕ_ಹೆಸರು=spcputtur}} [[ಚಿತ್ರ:SPC Logo autonomous.png|thumb|444x444px|College logo]] [[ಪುತ್ತೂರು|ಪುತ್ತೂರಿನ]] ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು ಮಂಗಳೂರಿನ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶದ ಜನರನ್ನು ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ಫ್ರಾ ಆಂಟನಿ ಪತ್ರಾವೊ ಅವರು 1958 ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಸಂಸ್ಥೆಯು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಅನುಮೋದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು 2(f) ಮತ್ತು 12B ಅಡಿಯಲ್ಲಿ [https://www.ugc.gov.in/ UGC] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20241106190436/https://www.ugc.gov.in/ |date=2024-11-06 }} ಯಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜ್ಯ ರಾಜಧಾನಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ 300 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ, ಕರ್ನಾಟಕ-ಕೇರಳ ಗಡಿಯ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ 30 ಕಿಲೋಮೀಟರ್, ಮರ್ಕಾರಾದಿಂದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ 85 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಮತ್ತು ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ 5 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಇದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯು ಇರುವ ಸ್ಥಳದ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ ನಿರ್ದೇಶಾಂಕಗಳು 12.7506° N ಮತ್ತು 75.2164° E.<ref>https://spcputtur.ac.in/</ref><ref>https://www.mangaloretoday.com/main/St-Philomena-P-U-College-Puttur-bags-the-runners-up-trophy-in-the-National-Level-Fest.html</ref> == ISO 9001:2015 ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತ ಸಂಸ್ಥೆ== [[ಚಿತ್ರ:SPC MAIN BUILDING PUTTUR.jpg|thumb|352x352px|65 Years Old Main Block]] ISO 9001:2015 : ಸಂತ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು ಪುತ್ತೂರು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ISO 9001:2015 ಮಾನ್ಯತೆ ದೊರಕಿದೆ. ISO 9001:2015 ಒಂದು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಗುಣಮಟ್ಟ ನಿರ್ವಹಣಾ ಮಾನದಂಡವಾಗಿದ್ದು, ಗ್ರಾಹಕರ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಹಾಗೂ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. [[ಚಿತ್ರ:SPC Main Building 1958.webp|thumb|354x354px|1958 ರ ಕಟ್ಟಡ]] ISO 9001:2015 ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣವು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು, ಕಾರ್ಯದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ತೃಪ್ತಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು. ಮುಂಬರುವ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಲೇಜಿನ ಎಲ್ಲಾ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಮರು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಿ ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ನವೀಕರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮಾನ್ಯತೆಯ ಕಾಲಾವಧಿ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ 3 ವರ್ಷಗಳಿರುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯು ISO 9001:2015 ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣವನ್ನು ಪಡೆದ ಮೇಲೆ, ಅದು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು ಹಾಗೂ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡುವುದು. ಈ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣವು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿರಂತರ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಕೀಲಿ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಇತರರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸ ಉಂಟುಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. == ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾಪಕ: == [[ಚಿತ್ರ:Msgr Antony Patrao.jpg|thumb|267x267px|ಸ್ಥಾಪಕರು: Msgr ಆಂಟನಿ ಪತ್ರಾವೊ]] [[ಚಿತ್ರ:ಫಾದರ್ ಪತ್ರಾವೋ.webp|thumb|ಫಾದರ್ ಪತ್ರಾವೋ]] ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೂ, ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬದುಕಿದೆ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕೇತರ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರವಾದ ಮತ್ತು ಪ್ರಶಂಸನೀಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯು ಆರು UG ಮತ್ತು ಆರು PG ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರನ್ನು ಲಾಭದಾಯಕ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅನುಭವದೊಂದಿಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಉನ್ನತ ನಿರ್ವಹಣೆಯಾಗಿರುವ ಮಂಗಳೂರಿನ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಎಜುಕೇಶನ್‌ನಿಂದ ಸಂಸ್ಥೆಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಉಳಿದಿಲ್ಲ. CBE 7 UG/PG ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, 11 ಪ್ರಿ-ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, 48 ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು 116 ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಉಸ್ತುವಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಮಂಗಳೂರು ಧರ್ಮಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಬಿಷಪ್ [[:en:Peter Paul Saldanha|ಡಾ.ಪೀಟರ್ ಪೌಲ್ ಸಲ್ಡಾನ್ಹಾ]] ಅವರು CBE ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [[ಚಿತ್ರ:St Philomena College Entrance.jpg|thumb|ಕಾಲೇಜು ಪ್ರವೇಶ]] [[ಚಿತ್ರ:Kuvempu Speach at SPC.webp|thumb|ಡಾ.ಕೆ.ವಿ. ಪುಟ್ಟಪ್ಪ (ಕುವೆಂಪು), ಉಪಕುಲಪತಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ]] ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜನ್ನು Msgr Antony Patrao, ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯ ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞರಿಂದ 1958 ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆ, ನೈತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಬದ್ಧತೆಯ ತತ್ವಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಲೇಜಿನ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಹಾಕಲಾಯಿತು. ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಲೇಜು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿತು, ಪ್ರದೇಶದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಭೂದೃಶ್ಯವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref>https://spcputtur.ac.in/the-institution/the-founder</ref> == ಇತಿಹಾಸ == ಫಾದರ್ ಪತ್ರಾವೋ ಅವರು ಅತ್ಯಂತ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಸಂತ, ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಟ್ಟರು. ಉದ್ಘಾಟನಾ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ಶ್ರೀ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವರಾದ ಅಣ್ಣಾರಾವ್ ಗಣಮುಖಿ ಮತ್ತು ಡಾ.ಕೆ.ವಿ. ಪುಟ್ಟಪ್ಪ (ಕುವೆಂಪು), ಉಪಕುಲಪತಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ. ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿರುವ ಕಾಲೇಜು ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಪಿಯು ಕೋರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ನೀಡಿತು. ಕಾಲೇಜಿನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಚುಕ್ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ರೆ.ಫಾ. ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಸೆರಾವೊ ಅವರೊಂದಿಗೆ 10 ಶಿಕ್ಷಕರು ಇದ್ದರು, ಅಲ್ಲಿ 121 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ರೋಲ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದರು. ಅದರ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಫಾ. ಪತ್ರರಾವ್ ಅವರ ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಕುವೆಂಪು ಅವರ ಭವಿಷ್ಯವಾಣಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಕಾಲೇಜು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯ ಕೇಂದ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಾದ್ಯಂತ ಅತ್ಯಧಿಕ ಉತ್ತೀರ್ಣ ಶೇಕಡಾವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ದಾರ್ಶನಿಕ ಫಾ.ಪತ್ರರಾವ್ ಅವರ ದಣಿವರಿಯದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿ ಪುರಸ್ಕರಿಸಿದೆ. == ಉದ್ಘಾಟನಾ ಸಮಾರಂಭ == ಉದ್ಘಾಟನಾ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ಶ್ರೀ. [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವರಾದ [[ಅಣ್ಣಾರಾವ ಗಣಮುಖಿ|ಅಣ್ಣಾರಾವ್ ಗಣಮುಖಿ]] ಮತ್ತು ಡಾ.ಕೆ.ವಿ. ಪುಟ್ಟಪ್ಪ (ಕುವೆಂಪು), ಉಪಕುಲಪತಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ. ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿರುವ ಕಾಲೇಜು ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಪಿಯು ಕೋರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ನೀಡಿತು. == NAAC == [[ಚಿತ್ರ:St Philomena College NAAC4 cycle photo.jpg|thumb|ನ್ಯಾಕ್ ನಾಲ್ಕನೇ ಆವೃತ್ತಿ]] ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ದಾಖಲಾತಿ, ಭೌತಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಾಧನೆಗಳಲ್ಲಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯ ದಾಖಲೆಯೊಂದಿಗೆ, ಸಂಸ್ಥೆಯು 2004 ರಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಯತೆಗಾಗಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ನೀಡಿತು, ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಮತ್ತು 2010 ರಲ್ಲಿ II ಚಕ್ರಕ್ಕೆ. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಲು, [https://naac.gov.in/ NAAC] ಸಂಸ್ಥೆಯು II ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ 3.19 CGPA ಯೊಂದಿಗೆ 'A' ದರ್ಜೆಯೊಂದಿಗೆ ಮಾನ್ಯತೆ ನೀಡಿದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯು 2016 ರಲ್ಲಿ III ಸೈಕಲ್ ಆಫ್ ಅಸೆಸ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗೆ ಸ್ವಯಂಸೇವಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಮತ್ತು ಇದರಲ್ಲಿ NAAC ಸಂಸ್ಥೆಯು 3.19 ರ CGPA ಯೊಂದಿಗೆ 'A' ಗ್ರೇಡ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಮಾನ್ಯತೆ ನೀಡಿದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯು ಜುಲೈ 2022 ಮತ್ತು ಜನವರಿ 2023 ರ ನಡುವೆ NAAC ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮತ್ತು ಮಾನ್ಯತೆಯ (A&A) 4 ನೇ ಚಕ್ರಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಯಿತು ಮತ್ತು NAAC ಪೀರ್ ತಂಡವು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಜನವರಿ 4 ಮತ್ತು 5, 2023 ರಂದು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿತು. ಸಂಸ್ಥೆಯು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ NAAC ತೃಪ್ತವಾಗಿದೆ, ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, 4-ಪಾಯಿಂಟ್ ಸ್ಕೇಲ್‌ನಲ್ಲಿ 3.16 ರ ಸಿಜಿಪಿಎ ಹೊಂದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ "A" ಗ್ರೇಡ್ ಅನ್ನು ನೀಡಿದೆ, ಅದನ್ನು ಉತ್ತಮ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸತತ ಮೂರನೇ ಅವಧಿಗೆ ನ್ಯಾಕ್ ನಿಂದ "A" ಗ್ರೇಡ್ ಪಡೆದಿರುವುದಕ್ಕೆ ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ. ಇದು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅತ್ಯಂತ ಭವ್ಯವಾದ ಸಾಧನೆಯಾಗಿದೆ. NAAC ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಅಥವಾ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ನಾನು ಅತ್ಯಂತ ಕೃತಜ್ಞನಾಗಿದ್ದೇನೆ == ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು: == ಸಂಸ್ಥೆಯು 6 UG ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ - BA, B.Com, B.Sc., BBA, BCA & BCA AI & ML ಮತ್ತು 5 PG ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು - MSW, M.Com, M.Sc.-ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ, M.Sc.-ಗಣಿತ ಇದು ಎನ್‌ಜಿಒಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಲುದಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ 21 ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸಹ ನೀಡುತ್ತದೆ == ಸಿಬ್ಬಂದಿ: == ಸಂಸ್ಥೆಯು 72 ಬೋಧನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು 24 ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ/ಬೆಂಬಲ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. == ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು: == ಸಂಸ್ಥೆಯು ಯುಜಿಯಲ್ಲಿ 1421 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅವರಲ್ಲಿ 778 ಹುಡುಗರು ಮತ್ತು 643 ಹುಡುಗಿಯರು. ಪಿಜಿಯಲ್ಲಿ 206 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿದ್ದು, ಅವರಲ್ಲಿ 167 ಹುಡುಗಿಯರು ಮತ್ತು 39 ಹುಡುಗರು. == ದೃಷ್ಟಿ == ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಧಾನ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಲು. == ಮಿಷನ್ == ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಲು ಅವರ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಯುವ ಜ್ಞಾನ ಅನ್ವೇಷಕರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ನೀಡುವುದು. == ಗುರಿ == ಸಂಸ್ಥೆಯ ಲಾಂಛನದ ಮೇಲೆ 'ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಸೇವೆ' ಎಂಬ ಧ್ಯೇಯವಾಕ್ಯವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಕೆಳಗೆ 'ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು' ಎಂದು ಮುದ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. == ಉದ್ದೇಶಗಳು: == • ಯುವ ಜ್ಞಾನ ಅನ್ವೇಷಕರಿಗೆ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು. • ಸಮರ್ಥನೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ವಿವಿಧ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿಸಲು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವುದು. • ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಗತ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಸಂವೇದನಾಶೀಲಗೊಳಿಸುವುದು. • ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಸರ್ವತೋಮುಖ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನೀಡುವುದು. • ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು. == ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು: == [[ಚಿತ್ರ:UG library.jpg|thumb|ಲೈಬ್ರರಿ ವಿಭಾಗ |230x230px]] ಕಾಲೇಜಿನ ಗ್ರಂಥಾಲಯವು ಜ್ಞಾನದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಜರ್ನಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಕೋರ್ಸ್‌ವರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಉತ್ತಮವಾದ ಆಯ್ಕೆಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಗ್ರಂಥಾಲಯವು ಕೇವಲ ಮಾಹಿತಿಯ ಭಂಡಾರವಲ್ಲ ಆದರೆ ಬೌದ್ಧಿಕ ಪರಿಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಪಾಂಡಿತ್ಯಪೂರ್ಣ ಅನ್ವೇಷಣೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.<ref>https://www.daijiworld.com/news/newsDisplay?newsID=1140693</ref> == ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು: == [[ಚಿತ್ರ:Students Group.jpg|thumb|ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಗುಂಪು|230x230px]] ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಲವಾದ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಸೃಜನಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಉತ್ಸವಗಳು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ, ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ, ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಲಲಿತಕಲೆಗಳಂತಹ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಾತ್ಮಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಘಟನೆಗಳು ರೋಮಾಂಚಕ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತವೆ, ಒಟ್ಟಾರೆ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅನುಭವವನ್ನು ಉತ್ಕೃಷ್ಟಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ.<ref>https://www.daijiworld.com/news/newsDisplay?newsID=1128788</ref> == ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಬೆಂಬಲ ಸೇವೆಗಳು: == [[ಚಿತ್ರ:St Philomena PG Center.jpg|thumb|ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ|226x226px]] ತನ್ನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಮೂಹದ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿ, ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು ಸಮಗ್ರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಬೆಂಬಲ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಮಾಲೋಚನೆ ಸೇವೆಗಳು, ವೃತ್ತಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಪೂರಕ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಕಾಲೇಜು ಬದ್ಧವಾಗಿದೆ.<ref>https://spcputtur.ac.in/students-support-and-services</ref> == ಸಹಕಾರಗಳು: == ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು ಉದ್ಯಮದ ಪಾಲುದಾರರು, ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಘಟಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ಸಹಯೋಗಗಳು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಇಂಟರ್ನ್‌ಶಿಪ್‌ಗಳು, ಅತಿಥಿ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮದ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಗಳು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ನೈಜ-ಪ್ರಪಂಚದ ಸವಾಲುಗಳಿಗೆ ತಯಾರು ಮಾಡುವ ಮುಂದಾಲೋಚನೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಕಾಲೇಜಿನ ಖ್ಯಾತಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತವೆ.<ref>https://www.catholictime.com/mangaluru/522-puttur-deanery/puttur/11942-st-philomena-college-inaugurates-centre-of-excellence-for-youth-empowerment-in-collaboration-with-honeywell-and-ict-academy{{Dead link|date=ಮಾರ್ಚ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ಎನ್‌ಸಿಸಿ ಮತ್ತು ಎನ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್: == [[ಚಿತ್ರ:St Philomena College NCC.jpg|thumb|ಎನ್‌ಸಿಸಿ]] ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೆಡೆಟ್ ಕಾರ್ಪ್ಸ್ (ಎನ್‌ಸಿಸಿ) ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇವಾ ಯೋಜನೆ (ಎನ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್) ಮೂಲಕ ಶಿಸ್ತು, ನಾಯಕತ್ವ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ತುಂಬಲು ಕಾಲೇಜು ತನ್ನ ಬದ್ಧತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸಮುದಾಯ ಸೇವೆ, ನಾಯಕತ್ವ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ, ನಾಗರಿಕ ಕರ್ತವ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಗೃತಿಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತವೆ.<ref>https://pingara.com/post/ncc-day-celebration-st-philomena-college-puttur-green-initiative-sustainable-future</ref><ref>https://www.daijiworld.com/index.php/news/newsDisplay?newsID=1133416</ref> == ಪಠ್ಯೇತರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು: == ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ಹೊರತಾಗಿ, ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು ರೋಮಾಂಚಕ ಪಠ್ಯೇತರ ಪರಿಸರವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಕ್ರೀಡೆಗಳು, ಚರ್ಚಾ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು, ಪ್ರಕೃತಿ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಬಹುದು. ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಕೇವಲ ದೈಹಿಕ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು, ತಂಡದ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಸೌಹಾರ್ದತೆಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ.<ref>https://spcputtur.ac.in/extra-curricular</ref><ref>https://www.daijiworld.com/news/newsDisplay?newsID=1157350</ref> == ದತ್ತು ಗ್ರಾಮ == ಪುತ್ತೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಕೆದಂಬಾಡಿ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಸಂತ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು ಪುತ್ತೂರು ಮಹತ್ವದ ಉಪಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಔಪಚಾರಿಕ ಒಪ್ಪಂದವು, ತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MOU) ಸಹಿ ಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ಕೆದಂಬಾಡಿ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್ ನಡುವಿನ ಸಹಯೋಗದ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ 2027 ರವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಮುದಾಯಗಳ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲು, ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಸುಸ್ಥಿರ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ನವೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಲು ಈ ಎಂಒಯು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಸ್ವ-ಸಹಾಯ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಸಮರ್ಥನೀಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸುಸಂಘಟಿತ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದು. ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯು ಆಂತರಿಕ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಭರವಸೆ ಕೋಶ (IQAC), ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇವಾ ಯೋಜನೆ (NSS) ಮತ್ತು ಕಾಲೇಜಿನ 35 ಇತರ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಘಟಕಗಳಿಂದ ಸಕ್ರಿಯ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜಿನ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾದ [[ಆಂಟನಿ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮೊಂತೇರೊ|ರೆ.ಡಾ. ಆಂಟನಿ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮೊಂತೇರೊ]] ಅವರು ಸಹಯೋಗದ ವಿಶಾಲ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು. ಪರಿಸರ ಸಮಸ್ಯೆ, ಕೃಷಿ, ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸವಾಲುಗಳ ಕುರಿತು ಜಾಗೃತಿ ಅಭಿಯಾನ ಸೇರಿದಂತೆ ಕೆದಂಬಾಡಿ ಗ್ರಾಮದ ಜನರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುವ ಇರಾದೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ನಿಸರ್ಗದ ಬಗ್ಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವುದು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸುವುದು ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ಕೆದಂಬಾಡಿ ಗ್ರಾ.ಪಂ.ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಶ್ರೀ ರಥನ್ ರೈ ಕುಂಬ್ರ ಅವರು ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜು ದತ್ತು ಸ್ವೀಕಾರಕ್ಕೆ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವುದಕ್ಕೆ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಈ ಸಹಯೋಗವು ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಲಭ್ಯತೆ, ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ, ಸಾಕ್ಷರತೆ, ಆರೋಗ್ಯ, ನೈರ್ಮಲ್ಯ, ನೈರ್ಮಲ್ಯ, ಸುರಕ್ಷಿತ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಮತ್ತು ಜೀವನೋಪಾಯದ ಆಯ್ಕೆಗಳಂತಹ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>https://spcputtur.ac.in/updates/adoption-of-kedambadi-village-by-st-philomena-college-puttur</ref><ref>https://timesofindia.indiatimes.com/city/mangaluru/college-adopts-village-for-dvpt/articleshow/96558339.cms</ref><mapframe latitude="12.7506° N," longitude="75.2164° E" zoom="2" width="291" height="251" /> == ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರು [[ಆಂಟನಿ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮೊಂತೇರೊ]] == [[ಆಂಟನಿ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮೊಂತೇರೊ|ಡಾ. ಆಂಟನಿ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮೊಂತೇರೊ]] ಅವರು ಪುತ್ತೂರಿನ ಸೈಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕಾಲೇಜಿನ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಇಲಾಖೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ವಿಷನ್ ಗ್ರೂಪ್ (VGST) ನಿಂದ ವರ್ಷದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ವಿಜಿಎಸ್‌ಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.. ಅವರು ಹಲವಾರು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿ, ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.[[ಆಂಟನಿ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮೊಂತೇರೊ]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist|30em}} pp74sk4068f7zurxomfyvno8l7hb238 0 154773 1306255 1206087 2025-06-07T10:36:57Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306255 wikitext text/x-wiki {{Infobox ಭಾಷೆ|name=ಎರುಕಲ|nativename=|region=ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ|speakers=58,065, 11% ಜನಾಂಗೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2011 ಜನಗಣತಿ)|date=2011 ಜನಗಣತಿ|familycolor=ದ್ರಾವಿಡ|fam2=[[ದಕ್ಷಿಣ ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳು|ದಕ್ಷಿಣ]]|fam3=[[ತಮಿಳು-ಕನ್ನಡ]]|fam4=ತಮಿಳು-ಕೊಡಗು|fam5=ತಮಿಳು-ಮಲಯಾಳಂ|fam6=[[ತಮಿಳು ಭಾಷೆಗಳು]]|fam7=ಎರುಕುಲ-ಕೊರವ-ಕೈಕಾಡಿ<ref>{{cite web |title=Glottolog 4.8 - Yerukula-Korava-Kaikadi |url=https://glottolog.org/resource/languoid/id/yeru1242 |website=glottolog.org}}</ref>|iso3=yeu}} '''ಎರುಕುಲ''' [[ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳು|ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಯಾಗಿದ್ದು]], ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎರುಕಲ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಭಾಷೆಯನ್ನು ''ಕುರ್ರು ಬಾಷ'' ಅಥವಾ ''ಕುಲವತ'' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |title=Yerukula language and alphabet |url=https://www.omniglot.com/writing/yerukula.htm |website=www.omniglot.com}}</ref> ಎರುಕಳವು ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣ ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳಾದ ರವುಳ ಮತ್ತು [[ಇರುಳ ಭಾಷೆ|ಇರುಳಕ್ಕೆ]] ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪದಗಳ ಹೋಲಿಕೆಯು 53% ರಿಂದ 81% ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ; ಇರುಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇದು 33% ರಿಂದ 38% ವರೆಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ; ರವುಳದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇದು 28% ರಿಂದ 45% ವರೆಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ; ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇದು 27% ರಿಂದ 45% ವರೆಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |title=Yerukula |url=http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=yeu}}</ref><ref>{{cite web |title=About: Yerukala language |url=https://dbpedia.org/page/Yerukala_language |website=dbpedia.org}}</ref> == ಉಪಭಾಷೆಗಳು == ಎರುಕಳವು ಸಾಹಿತ್ಯೇತರ ದ್ರಾವಿಡ ಉಪಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. "ಸೆನ್ಸಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ 1891" ಈ ಕೆಳಗಿನ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ; ಎರುಕಳದಲ್ಲಿ ‘ತಮಿಳಿನ ಮೂರು ಉಪಭಾಷೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳು; ಕೊರವ, ಇರುಳ ಮತ್ತು ಕಸುವ. ಆದರೆ ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಪ್ರಭೇದಗಳು. ಇವು ಆಯಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದವು ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಬುಡಕಟ್ಟು ಅಥವಾ ಜಾತಿಗಳ ಭಾಷೆಯಲ್ಲ; ಮತ್ತು ಅವರು ಈ ಭಾಷೆಯನ್ನು ತಮಿಳು ಎಂದೇ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |title=The Unreached Peoples Prayer Profiles |url=http://kcm.co.kr/bethany_eng/p_code1/644.html |website=kcm.co.kr}}</ref><ref>https://www.tamildigitallibrary.in/admin/assets/book/TVA_BOK_0019500_Yerukala_Dialect.pdf</ref> == ಲಿಪಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ == ಸಾತುಪತಿ ಪ್ರಸನ್ನ ಶ್ರೀಗಳು ಭಾಷೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಳಸಲು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಎರುಕಲ ಭಾಷಾ ಲಿಪಿ ಇಂದ್ರಾಣಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |last1=Bharat |first1=E. T. V. |title=ఎరుకల భాషకు మనుగడనిచ్చేందుకు నడుం బిగించిన యువతి లిపి సృష్టించింది అభివృద్ధే తరువాయి |url=https://www.etvbharat.com/telugu/telangana/state/jagtial/yerukala-language-lipi-developed-by-indrani-in-jagtial-district-erukala-language-script/ts20231104183756589589027 |website=ETV Bharat News |language=en |date=4 November 2023}}</ref> == ಸಂಬಂಧವಾಚಕ ಪದಗಳು == {| class="wikitable" ! ಆಂಗ್ಲ ! ಕನ್ನಡ ! ಕುರ್ರು |- | Father | ತಂದೆ | ಆವಾ |- | Father's Father | ತಂದೆಯ ತಂದೆ | ಜೆಜಾವ |- | Father's Mother | ತಂದೆಯ ತಾಯಿ | ಜೆಜಿ |- | Mother | ತಾಯಿ | ಅಮ್ಮಾ |- | Mother's Father | ತಾಯಿ ತಂದೆ | ಟಾಟಾ |- | Mother's Mother | ತಾಯಿಯ ತಾಯಿ/ಅಮ್ಮಮ್ಮ | ಅಮ್ಮಮ್ಮ |- | Son | ಮಗ | ಮೋಮು |- | Elder Brother | ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ | ಬೇರನ್ನು |- | Younger Brother | ತಮ್ಮ | ತೇನ್ಭಿ |- | Daughter | ಮಗಳು | ಮಗಾ |- | Elder Sister | ಅಕ್ಕ | ಬೇರುಕ್ಕ |- | Younger Sister | ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರಿ | ತಂಗಿಸೀ |- | Grand Daughter | ಮೊಮ್ಮಗಳು | ಪೇಠಿ |- | Grand Son | ಮೊಮ್ಮಗ | ಪಯತು |- | Father's Sister | ತಂದೆಯ ತಂಗಿ /ಅತ್ತೆ | ಅಟ್ಟ |- | Elder Sister-in-law | ಹಿರಿಯ ಅತ್ತಿಗೆ | ನಂಗ |- | Younger Sister-in-law | ಕಿರಿಯ ಅತ್ತಿಗೆ | ಮರ್ಚೆಂಚಿ |- | Uncle | ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ | ಅಮ್ಮ |} == ಅನುವಾದ ಸೇವೆ == ಯುಎಸ್ಎ ಯಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಿಂದ ಎರುಕುಲಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಎರುಕುಲದಿಂದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಗೆ ಜೊತೆಯಾಗಿ ವೃತ್ತಿಪರ ಅನುವಾದ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. 100 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸುವ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಎರುಕುಲವನ್ನು ಅಕ್ಷರಶಃ ಪ್ರಪಂಚದ ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭಾಷಾಂತರಿಸುವ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ಏಕೈಕ ಸಂಸ್ಥೆ. <ref>{{cite web |title=Yerukula Translation Services - English to Yerukula Translations |url=https://www.translation-services-usa.com/languages/yerukula.php |website=www.translation-services-usa.com}}</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist|30em}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.yerukala.info Yerukalas ಮುಖಪುಟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190409220227/http://yerukala.info/ |date=2019-04-09 }} * [https://web.archive.org/web/20070819032443/http://www.hindu.com/2007/08/08/stories/2007080853290400.htm ಎರುಕಲ ಲಿಪಿ] {{ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳು}} [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಭಾಷೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾಷೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕರಾವಳಿ ವಿಕಿಮೀಡಿಯನ್ಸ್]] 34fxnmuqj9q4vtvcno0mx6nr4u4b2wx 0 156005 1306177 1305260 2025-06-06T14:34:52Z Sudheerbs 63909 ಇನ್ಫೋಬಾಕ್ಸ್‌ ಸೇರಿಸಿದ್ದು 1306177 wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian writer and translator (born 1983)}} {{Use Indian English|date=May 2025}} {{Use dmy dates|date=May 2025}} {{Infobox writer | name = ದೀಪಾ ಬಸ್ತಿ | image = <!-- optional: add image filename --> | caption = | birth_date = {{birth year and age|1983}} | birth_place = [[ಮಡಿಕೇರಿ]] , [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]] | occupation = ಬರಹಗಾರ್ತಿ, ಪತ್ರಕರ್ತೆ, ಅನುವಾದಕಿ | language = ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌,ಕನ್ನಡ | nationality = ಭಾರತೀಯ | notable_works = | awards = ಮ್ಯಾನ್‌ ಬುಕರ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೨೩), ಪೆನ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೨೪) | website = }} '''ದೀಪಾ ಬಸ್ತಿ''' (ಜನನ:೧೯೮೩) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಬರಹಗಾರ್ತಿ, ಪತ್ರಕರ್ತೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅನುವಾದಕಿ. [[ಕನ್ನಡ]]ದ ಲೇಖಕಿ [[ಬಾನು ಮುಷ್ತಾಕ್]] ಅವರ ಸಣ್ಣ ಕಥಾ ಸಂಕಲನ "ಹಾರ್ಟ್ ಲ್ಯಾಂಪ್" (ಮೂಲ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ "ಎದೆಯ ಹಣತೆ") ಅನ್ನು [[ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆ]]ಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಇವರು ೨೦೨೫ರ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬೂಕರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು (ಲೇಖಕಿಯೊಂದಿಗೆ ಜಂಟಿಯಾಗಿ) ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬೂಕರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದಕಿ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name="guardian">{{cite news |title='Radical translation' of ''Heart Lamp'' by Banu Mushtaq wins International Booker priz |url=https://www.theguardian.com/books/2025/may/20/radical-translation-of-heart-lamp-by-banu-mushtaq-wins-international-booker-prize |access-date=22 May 2025 |work=The Guardian |date=20 May 2025}}</ref> ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ== ದೀಪಾ ಬಸ್ತಿ ಅವರು ೧೯೮೩ರಲ್ಲಿ [[ಕರ್ನಾಟಕ]]ದ [[ಕೊಡಗು]] ಜಿಲ್ಲೆಯ [[ಮಡಿಕೇರಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರ ತಂದೆ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಸುಧಾ. ದೀಪಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಕೊಡಗು ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು. ನಂತರ ಫೀಲ್ಡ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಕೆ. ಎಂ. ಕಾರ್ಯಪ್ಪ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪದವಿ (ಬಿ.ಕಾಂ) ಪಡೆದರು. [[ಮಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ]]ದ [[ಕೊಣಾಜೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಸಮೂಹ ಸಂವಹನ ಮತ್ತು [[ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ]]ದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ತಾತನಿಂದ ಬಳುವಳಿಯಾಗಿ ಬಂದ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಗ್ರಹವು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಒಲವು ಮೂಡಲು ಪ್ರೇರಣೆಯಾಯಿತು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ==ವೃತ್ತಿಜೀವನ== ಶಿಕ್ಷಣದ ನಂತರ ದೀಪಾ ಬಸ್ತಿ ಅವರು ಪತ್ರಕರ್ತೆಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. "[[ಇಂಡಿಯನ್‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌|ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್]]" ಮತ್ತು "[[ದಿ ಹಿಂದೂ]]" ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಾ ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಅಂಕಣಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. "ದಿ ಫೋರೇಜರ್" ಎಂಬ ಆಹಾರ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಸಂಪಾದಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು. ಕೆಲವು ಕಾಲ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದ ನಂತರ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಪತಿ, ಕಲಾವಿದ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಕರಾದ ಚೆಟ್ಟಿರ ಸುಜನ್ ನಾಣಯ್ಯ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮಡಿಕೇರಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿ, ಪೂರ್ಣಾವಧಿಯಾಗಿ ಬರವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಅನುವಾದ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref name=udayavani>{{cite news |title=From ''Hridaya Deepa'' to ''Heart Lamp'': Kodagu's Deepa Bhasthi behind Booker Prize winning English translation |url=https://www.udayavani.com/english-news/from-hridaya-deepa-to-heart-lamp-kodagus-deepa-bhasthi-behind-booker-prize-winning-english-translation |access-date=22 May 2025 |work=Udayavani Kannada |date=21 May 2025}}</ref><ref name=toi>{{cite news |title=Just the beginning, says Bhasthi after winning International Booker Prize |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/just-the-beginning-says-bhasthi-after-winning-international-booker-prize/articleshow/121322992.cms |access-date=22 May 2025 |work=The Times of India |date=22 May 2025}}</ref> ==ಸಾಹಿತ್ಯ ಅನುವಾದ ಮತ್ತು ಕೃತಿಗಳು== ದೀಪಾ ಬಸ್ತಿ ಅವರು ಕನ್ನಡದ ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಲೇಖಕರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ [[ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತ|ಕೋಟ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತ]] ಮತ್ತು [[ಕೊಡಗಿನ ಗೌರಮ್ಮ]] ಅವರ ಕೃತಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಬಾನು ಮುಷ್ತಾಕ್ ಅವರ "ಹಸೀನಾ ಮತ್ತು ಇತರ ಕತೆಗಳು" ಕಥಾ ಸಂಕಲನವನ್ನು "ಹಾರ್ಟ್ ಲ್ಯಾಂಪ್: ಸೆಲೆಕ್ಟೆಡ್ ಸ್ಟೋರೀಸ್" ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿದರು. ಈ ಅನುವಾದಿತ ಕೃತಿಗೆ ೨೦೨೫ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ [[ಮ್ಯಾನ್ ಬುಕರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಬೂಕರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ಲಭಿಸಿತು. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು ಮೂಲ ಲೇಖಕಿ ಮತ್ತು ಅನುವಾದಕರಿಗೆ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ನೀಡಲಾಯ್ತು. ಈ ಸಾಧನೆಯು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಈ ಅನುವಾದಕ್ಕಾಗಿ ದೀಪಾ ಬಸ್ತಿ ಅವರಿಗೆ "ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪೆನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ"ಯೂ ದೊರೆತಿದೆ. ಅನುವಾದದ ಜೊತೆಗೆ, ದೀಪಾ ಅವರು ಮಕ್ಕಳ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲೂ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, "ಚಂಪಿ ಆ್ಯಂಡ್ ದಿ ಫಿಗ್ ಟ್ರೀ" (೨೦೨೫) ಎಂಬ ಮಕ್ಕಳ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccan">{{cite news |title=Deepa Bhasthi, translator of Booker winner ''Heart Lamp'', quit journalism for literature |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/deepa-bhasthi-translator-of-booker-winner-heart-lamp-quit-journalism-for-literature-3552026 |access-date=22 May 2025 |work=Deccan Herald |date=21 May 2025}}</ref><ref>{{cite web |last1=Rajagopalan |first1=Sudha |title=Soviet books, geopolitical imagination and eclectic solidarities in India |url=https://pure.uva.nl/ws/files/154823713/10.4324_9781003196334-14_chapterpdf.pdf |access-date=23 May 2025 |page=208 |date=2024}}</ref> ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ== ದೀಪಾ ಬಸ್ತಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪತಿ ಚೆಟ್ಟಿರ ಸುಜನ್ ನಾಣಯ್ಯ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮಡಿಕೇರಿಯ ಡೇರಿ ಫಾರ್ಮ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|date=೨೪/೦೫/೨೦೨೫ |title=ಕೊಡಗಲ್ಲಿ ದೀಪಾ ಬಸ್ತಿ ಕುಟುಂಬಸ್ಥರಲ್ಲಿ ಸಂಭ್ರಮ |url=https://www.kannadaprabha.in/karnataka-news/celebration-at-deepa-basti-family-in-kodagali/articleshow-ym528ti |access-date=೨೪/೦೫/೨೦೨೫ |website=https://www.kannadaprabha.in/}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:೧೯೮೩ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಹಿತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಬರಹಗಾರ್ತಿ]] cfgy7ufenu6bybjukv2v3xaaozdbp7e 0 172699 1306172 1298146 2025-06-06T12:33:53Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306172 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=Vishmi Gunaratne|female=true|image=|caption=|full_name=Rajapaksha Mudiyanselage Vishmi Dewmini Gunarathne|birth_date={{Birth date and age|2005|8|22|df=yes}}|birth_place=|nickname=|heightft=|heightinch=|heightm=|batting=Right-handed|bowling=|role=[[Batting (cricket)|Batter]]|international=true|internationalspan=|country=Sri Lanka|odidebutdate=4 July|odidebutyear=2022|odidebutagainst=India|odicap=75|lastodidate=7 July|lastodiyear=2022|lastodiagainst=India|T20Idebutdate=18 January|T20Idebutyear=2022|T20Idebutagainst=Scotland|T20Icap=49|lastT20Idate=26 June|lastT20Iyear=2024|lastT20Iagainst=West Indies|T20Ishirt=62|club1=Chilaw Marians Cricket Club|year1={{nowrap|2021/22–present}}|columns=2|hidedeliveries=true|column1=[[Women's One Day International|WODI]]|matches1=2|runs1=6|bat avg1=3.00|100s/50s1=0/0|top score1=3|catches/stumpings1=0/–|column2=[[Women's Twenty20 International|WT20I]]|matches2=9|runs2=104|bat avg2=13.00|100s/50s2=0/0|top score2=45|catches/stumpings2=1/–|date=12 February 2023|source=https://cricketarchive.com/Archive/Players/2491/2491728/2491728.html CricketArchive}} ಆಗಸ್ಟ್ 22, 2005 ರಂದು ಜನಿಸಿದ ರಾಜಪಕ್ಷ ಮುಡಿಯನ್ಸೇಲಾಜ್ ಸಂಸ್ಥೆಯು '''ವಿಶ್ಮಿ ಗುಣರತ್ನೆ''' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಶ್ಮಿ ದೇವ್ಮಿನಿ ಗುಣರತ್ನೆ ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಆಟಗಾರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಿಲಾವ್ ಮೇರಿಯನ್ಸ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗಾಗಿ ಆಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವಳು ತನ್ನ ಆಟದಲ್ಲಿ ಬಲಗೈಯಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಟ್ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ.<ref name="CricketArchive">{{Cite web |title=Player Profile: Vishmi Gunaratne |url=https://cricketarchive.com/Archive/Players/2491/2491728/2491728.html |access-date=18 August 2022 |website=CricketArchive}}</ref> == ದೇಶೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ == ಗುಣರತ್ನೆ 2022 ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಬಾಲಕಿಯರ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಕ್ವಾಡ್ರುಪಲ್ ಶತಕವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದರು, ಅವರ ಶಾಲೆಯಾದ ರತ್ನಾವಳಿ ಬಾಲಿಕಾ ವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕಾಗಿ ಜಯಸಿರಿಪುರ ಕೆವಿ ವಿರುದ್ಧ 128 ಎಸೆತಗಳಲ್ಲಿ 417 ರನ್ ಗಳಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |title=Vishmi Gunaratne: The Sri Lanka cricketer who smashed 417 runs in 128 balls |url=https://sportslumo.com/cricket/vishmi-gunaratne-the-sri-lanka-cricketer-who-smashed-417-runs-in-128-balls/ |access-date=18 August 2022 |website=Sportslumo }}{{Dead link|date=ಮಾರ್ಚ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಗುಣರತ್ನೆ ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಆರ್ಮಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಕ್ಲಬ್ ಎರಡನೇ XI ವಿರುದ್ಧದ ತನ್ನ ತಂಡದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 2021–22 ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಮಹಿಳಾ ವಿಭಾಗದ ಒಂದು ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಚಿಲಾವ್ ಮೇರಿಯನ್ಸ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗಾಗಿ ಆಡುವಾಗ 138* ರನ್ ಗಳಿಸಿದರು..<ref>{{Cite web |title=Sri Lanka Army Sports Club Women Second XI v Chilaw Marians Cricket Club Women |url=https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/1213/1213308.html |access-date=18 August 2022 |website=CricketArchive}}</ref> == ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ == ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2021 ರಲ್ಲಿ 2021 ರ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ವಿಶ್ವಕಪ್ ಅರ್ಹತಾ ಪಂದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಗುಣರತ್ನೆ ಅವರನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡರೂ, ಅವರು ಯಾವುದೇ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite web |title=Chamari Atapattu to lead 17-member Sri Lankan squad in ICC World Cup Qualifiers |url=https://www.womenscriczone.com/sri-lanka-announce-17-member-squad-for-icc-world-cup-qualifiers |access-date=18 August 2022 |website=Women's CricZone |archive-date=21 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240921153741/https://www.womenscriczone.com/news/inoka-ranaweera-recalled-as-sri-lanka-name-womens-t20-world-cup-2024-squad-7083085 |url-status=dead }}</ref> ಜನವರಿ 18, 2022 ರಂದು, ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ವಿರುದ್ಧದ 2022 ರ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕ್ವಾಲಿಫೈಯರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಗುಣರತ್ನೆ ಬ್ಯಾಟಿಂಗ್ ತೆರೆಯುವ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಟ್ವೆಂಟಿ 20 ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚೊಚ್ಚಲ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಎಂಟು ರನ್ ಗಳಿಸಿದರು. ಅವರು ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿತ್ತು, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರು. ಜೂನ್ ಮತ್ತು ಜುಲೈ 2022 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ವಿರುದ್ಧದ ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಸರಣಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು WT20I ಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ದಾಖಲೆಯ ಆರಂಭಿಕ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ 45 ರನ್ ಗಳಿಸಿದರು (87, ಚಾಮರಿ ಅಥಾಪತ್ತು ಅವರೊಂದಿಗೆ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ). ಅದೇ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ, ಅವರು 4 ಜುಲೈ 2022 ರಂದು ತಮ್ಮ ಏಕದಿನ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚೊಚ್ಚಲ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಗುಣರತ್ನೆ ಅವರನ್ನು 2022 ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್‌ಗಾಗಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ತಂಡದ ಭಾಗವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಆಡಿದರು. ಗುಣರತ್ನೆ 2023ರ ICC ಅಂಡರ್-19 ಮಹಿಳಾ T20 ವಿಶ್ವಕಪ್‌ಗೆ ಜನವರಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾ ತಂಡದ ನಾಯಕರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅವರು 44.66 ರ ಸರಾಸರಿಯಲ್ಲಿ 134 ರನ್‌ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು, ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಅಗ್ರ ರನ್ ಸ್ಕೋರರ್ ಆಗಿದ್ದರು. ಫೆಬ್ರವರಿ 2020 ICC ಮಹಿಳಾ ಕಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾಕ್ಕಾಗಿ ಫೆಬ್ರವರಿ 2020 ICC ನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ನಾಲ್ಕು ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ 60 ರನ್ ಗಳಿಸಿದರು. 2023. ಶ್ರೀಲಂಕಾದ 2024 ICC ಮಹಿಳಾ T20 ವಿಶ್ವಕಪ್ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} == ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಸ್ತ್ರೀವಾದ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ಸಂಪಾದನೋತ್ಸವ ೨೦೨೫ ಸ್ಪರ್ಧಾ ಲೇಖನ]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಕ್ರೀಡಾಪಟು]] 3l28v9juecvsjohxj581e5sfshn4t9u 0 172808 1306175 1284022 2025-06-06T13:11:16Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306175 wikitext text/x-wiki {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|name=ವೆನೆವಿಷನ್|logo=|logo_size=200px|launch_date=|closed_date=|picture_format=|owner=[[ಗ್ರೂಪೋ ಸಿಸ್ನೆರೋಸ್]]|key_people=|country={{VEN}}|language=[[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಭಾಷೆ|ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್]]|area=|affiliates=|headquarters=[[ಕ್ಯಾರಕಾಸ್]] |sister_channels=|website=|network=|online_serv_1=|online_chan_1=|type=ಭೂಮಂಡಲ ದೂರದರ್ಶನ ಜಾಲ|broadcast area={{VEN}}|launch={{Start date and age|1961|3|1|df=y}}|logofile=Logotipo de Venevisión.svg|online serv 1=|online chan 1=|picture format=|web={{URL|venevision.com}}|sister names=|logosize=200px}} '''ವೆನೆವಿಷನ್''' ({{lang-es|Venevisión}}) [[ಗ್ರೂಪೊ ಸಿಸ್ನೆರೋಸ್]] ಒಡೆತನದ [[ವೆನೆಜುವೆಲಾ|ವೆನೆಜುವೆಲಾದ]] ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಆಗಿದೆ.<ref>{{cite web|title=Lo Mejor de Venevisión desde 1961|url=https://www.flickr.com/photos/112682086@N07/31045311067|website=[[Flickr]]|accessdate=2024-03-18|date=2018-11-21}}</ref> ಇದನ್ನು ೧೯೬೧ ರಲ್ಲಿ [[ಡಿಯಾಗೋ ಸಿಸ್ನೆರೋಸ್]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|title=VENEVISIÓN EN SU 60 ANIVERSARIO: UNA HISTORIA QUE HABLA POR SÍ SOLA.|url=https://www.lamovidaenvenezuela.com/2021/03/01/venevision-en-su-60-aniversario-una-historia-que-habla-por-si-sola/|website=La Movida Venezuela|accessdate=2024-05-09|date=2021-03-01|archive-date=2024-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20240511085943/https://www.lamovidaenvenezuela.com/2021/03/01/venevision-en-su-60-aniversario-una-historia-que-habla-por-si-sola/|url-status=dead}}</ref> ೨೦೦೭ ರಿಂದ, ವೆನೆವಿಷನ್ ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ [[ಆರ್‌ಸಿಟಿವಿ]] ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡ ನಂತರ [[ಟೆಲಿವೆನ್]], [[ಟೆವ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ವೆನೆಜೋಲಾನಾ ಡಿ ಟೆಲಿವಿಷನ್]] ಜೊತೆಗೆ ವೆನೆಜುವೆಲಾದ ಪ್ರಮುಖ ದೂರದರ್ಶನ ಜಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಯಿತು.<ref name="cisneros-nyt">{{cite web|title=Media Mogul Learns to Live With Chávez|url=http://www.nytimes.com/2007/07/05/world/americas/05venez.html?_r=4&n=Top/News/World/Countries%20and%20Territories/Venezuela&oref=slogin&|website=[[The New York Times]]|accessdate=2024-03-18|date=2007-07-05}}</ref> == ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು == === ಸುದ್ದಿ === * ನೋಟಿಸಿಯಾಸ್ ವೆನೆವಿಷನ್ * ಪ್ರೈಮರ್ ಸಂಪರ್ಕ * ಎಂಟ್ರೆವಿಸ್ಟಾ ಮಾತುಟಿನಾ * ಅಬ್ರಿಯೆಂಡೋ ಪೋರ್ಟಾಸ್ === ಟೆಲಿನೋವೆಲಾಗಳು === * ವೆನೆವಿಷನ್ ಟೆಲಿನೋವೆಲಾಗಳು === ಗೇಮ್ ಶೋ === * ಪೋರ್ಟಡಾಸ್ ಅಲ್ ದಿಯಾ === ಮನರಂಜನೆ === * ಮಾಸ್ ಅಲಿಯಾ ಡೆ ಲಾ ಬೆಲ್ಲೆಜಾ * ಕ್ಲೋಸ್ ಅಪ್ * ಸುಪರ್ ಸಬಾಡೋ ಸೆನ್ಸೇಷನಲ್ === ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ === * ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟ್ ವೆನೆವಿಷನ್ === ಕ್ರೀಡೆ === * ಡಿಪೋರ್ಟಿವಾಸ್ ವೆನೆವಿಷನ್ === ಸೌಂದರ್ಯ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು === * ಮಿಸ್ ವೆನೆಜುವೆಲಾ == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[ಟೆಲಿವಿಸಾ]] * [[ಟಿವಿ ಅಜ್ಟೆಕಾ]] * [[ಟೆಲಿಮುಂಡೋ]] * [[ಟಿವಿ ಗ್ಲೋಬೊ]] == ಆಕರಗಳು == <references /> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Official website|https://www.venevision.com}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವೆನೆಜುವೆಲಾ]] ggcone7nqmjptv32l897498taxjktkx 0 174197 1306213 1303237 2025-06-06T19:14:24Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1306213 wikitext text/x-wiki {{Infobox handball biography | name = Silje Solberg | fullname = Silje Margaretha {{nowrap|Solberg-Østhassel}} | image = 20241215 Womens EHF Euro 7491.jpg | caption = Solberg-Østhassel in 2024 | nationality = Norwegian | birth_date = {{birth date and age|1990|6|16|df=y}} | birth_place = [[Bærum]], Norway | height = 1.78 m | position = Goalkeeper | currentclub = ''Without club'' | clubnumber = 12 | years1 = 2006–2007 | clubs1 = [[Helset IF]] | years2 = 2007–2014 | clubs2 = [[Stabæk IF]] | years3 = 2014–2016 | clubs3 = [[TTH Holstebro]] | years4 = 2016–2018 | clubs4 = [[Issy-Paris Hand]] | years5 = 2018–2020 | clubs5 = [[Siófok KC]] | years6 = 2020–2024 | clubs6 = [[Győri ETO KC]] | years7 = 2024–01/2025 | clubs7 = [[Vipers Kristiansand]] | nationalyears1 = 2011– | nationalteam1 = [[Norway women's national handball team|Norway]] | nationalcaps1 = 228 | nationalgoals1 = 9 | ntupdate = 13 January 2025 | show-medals = | medaltemplates = {{MedalOlympic}} {{MedalGold|[[2024 Summer Olympics|2024 Paris]]|[[Handball at the 2024 Summer Olympics – Women's tournament|Team]]}} {{MedalBronze|[[2020 Summer Olympics|2020 Tokyo]]|[[Handball at the 2020 Summer Olympics – Women's tournament|Team]]}} {{MedalCompetition|[[IHF World Women's Handball Championship|World Championship]]}} {{MedalGold|[[2015 World Women's Handball Championship|2015 Denmark]]|}} {{MedalGold|[[2021 World Women's Handball Championship|2021 Spain]]|}} {{MedalSilver|[[2017 World Women's Handball Championship|2017 Germany]]|}} {{MedalSilver|[[2023 World Women's Handball Championship|2023 Denmark/Norway/Sweden]]|}} {{MedalCompetition|[[European Women's Handball Championship|European Championship]]}} {{MedalGold|[[2014 European Women's Handball Championship|2014 Croatia/Hungary]]|}} {{MedalGold|[[2016 European Women's Handball Championship|2016 Sweden]]|}} {{MedalGold|[[2020 European Women's Handball Championship|2020 Denmark]]|}} {{MedalGold|[[2022 European Women's Handball Championship|2022 Slovenia/North Macedonia<br>/Montenegro]]|}} {{MedalGold|[[2024 European Women's Handball Championship|2024 Austria/Hungary/Switzerland]]|}} {{MedalSilver|[[2012 European Women's Handball Championship|2012 Serbia]]|}} {{MedalCompetition|[[IHF Women's Junior World Championship|Junior World Championship]]}} {{MedalGold|[[2010 Women's Junior World Handball Championship|2010 South Korea]]|}} {{MedalCompetition|[[European Women's Junior Handball Championship|Junior European Championship]]}} {{MedalGold|[[2009 European Women's Junior Handball Championship|2009 Hungary]]|}} }}   '''ಸಿಲ್ಜೆ ಸೋಲ್ಬರ್ಗ್-ಓಸ್ತಾಸೆಲ್''' (ಜನನ ೧೬ ಜೂನ್ ೧೯೯೦) ಒಬ್ಬ ನಾರ್ವೇಜಿಯನ್ ವೃತ್ತಿಪರ ಹ್ಯಾಂಡ್‌ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರ್ತಿ. ಅವರ ಹಿಂದಿನ ಕ್ಲಬ್ <ref name="bankruptcy">{{Cite web |date=13 January 2025 |title=Norsk storklub går konkurs - igen |trans-title=Norwegian top club in bankrupt - again |url=https://www.dr.dk/sporten/haandbold/norsk-storklub-gaar-konkurs-igen |access-date=17 January 2025 |publisher=[[Danmarks Radio]] |language=DA}}</ref> ವೈಪರ್ಸ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಿಯಾನ್‌ಸಾಂಡ್ [[ದಿವಾಳಿತನ|ದಿವಾಳಿಯಾದ]] ನಂತರ ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಯಾವುದೇ ಕ್ಲಬ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅವರು ನಾರ್ವೇಜಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂಡಕ್ಕೂ ಆಡುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web |title=Silje Margaretha Solberg profile |url=https://www.eurohandball.com/en/player/9icqKSTNnh_VXo_vtb0dlw/silje-margaretha-solberg/ |access-date=25 December 2015 |publisher=[[European Handball Federation]]}}</ref> ಅವರು ಸನ್ನಾ ಸೋಲ್ಬರ್ಗ್-ಇಸಾಕ್ಸೆನ್ ಅವರ ಅವಳಿ ಸಹೋದರಿ ಮತ್ತು ಅವರ ತಾಯಿಯ ಮೂಲಕ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಸ್ವೀಡಿಷ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Overvik |first=Jostein |date=11 December 2021 |title=Solberg-tvillingene halvt svenske: − De skulle valgt annerledes |url=https://www.vg.no/sport/haandball/i/KzlRj6/solberg-tvillingene-halvt-svenske-de-skulle-valgt-annerledes |access-date=11 December 2021 |work=VG |publisher=Høidalen, Ida |language=no}}</ref> == ವೃತ್ತಿಜೀವನ == ಸಿಲ್ಜೆ ಸೋಲ್ಬರ್ಗ್ ಹೆಲ್ಸೆಟ್ ಐಎಫ್‌ನಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾಂಡ್‌ಬಾಲ್ ಆಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾರ್ವೇಜಿಯನ್ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ಯಾಬೆಕ್ ಐಎಫ್‌ಗಾಗಿ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರಿ ಸನ್ನಾ ಸೋಲ್ಬರ್ಗ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಆಡಿದರು. ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕ್ಲಬ್‌ನೊಂದಿಗೆ ನಾರ್ವೇಜಿಯನ್ ಕಪ್‌ನ ಫೈನಲ್ ತಲುಪಿದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಲಾರ್ವಿಕ್ ಎಚ್‌ಕೆ ವಿರುದ್ಧ ಸೋತರು. <ref>{{Cite web |title=Familiedrama i NM-finalene |trans-title=Family drama in NM finals |url=http://www.budstikka.no/sport/h%C3%A5ndball/familiedrama-i-nm-finalene-1.6689157 |access-date=13 November 2012 |publisher=budstikka.no |language=no}}</ref> ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಡ್ಯಾನಿಶ್ ತಂಡದ ಟ್ವಿಸ್ ಹೋಲ್ಸ್ಟೆಬ್ರೊ ತಂಡವನ್ನು ಸೇರಿದರು. <ref>{{Cite web |title=TTH henter svensk Liga-topscorer og norsk landsholdskeeper |trans-title=TTH sings Swedish league topscorer and Norwegian national team player |url=http://www.teamtvisholstebro.dk/nyheder/tth-henter-svensk-liga-topscorer-og-norsk-landsholdskeeper/ |publisher=[[TTH Holstebro]] |language=da}}</ref> ಇಲ್ಲಿ ಅವರು ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಇಹೆಚ್ಎಫ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಲೀಗ್ ಗೆದ್ದರು. ೨೦೧೬ ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಫ್ರೆಂಚ್ ತಂಡ ಇಸ್ಸಿ-ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಸೇರಿದರು. <ref>{{Cite web |title=Transfermarkt: Erste Niederländerin in Paris |trans-title=Transfer Market: First Dutch woman in Paris |url=http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-2-10-26372.html |access-date=9 March 2016 |publisher=handball-world.com |language=de |archive-date=15 ಮೇ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160515195427/http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-2-10-26372.html |url-status=dead }}</ref> ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅವರು ಹಂಗೇರಿಯನ್ ತಂಡ ಸಿಯೋಫೊಕ್ ಕೆಸಿಯನ್ನು ಸೇರಿದರು. <ref>{{Cite web |title=Siófok sign World and European Champion Goalkeeper |url=http://www.siofokkc.hu/en/news/siofok-sign-world-and-european-champion-goalkeeper |access-date=27 March 2018 |website=siofokkc.hu |publisher=[[Siófok KC]]}}</ref> ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಲೀಗ್ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳಾದ ಗೈರಿ ಇಟಿಒ ಕೆಸಿಯನ್ನು ಸೇರಿದರು. <ref>{{Cite web |title=Silje Solberg will join Győr from the next season |url=http://timeoutmag.com/2020/01/20/silje-solberg-will-join-gyor-from-the-next-season/ |access-date=26 January 2020 |publisher=timeoutmag.com}}</ref> ಇಲ್ಲಿ ಅವರು 2021 ರ ಹಂಗೇರಿಯನ್ ಕಪ್, ೨೦೨೨ ಮತ್ತು ೨೦೨೩ ರ ಹಂಗೇರಿಯನ್ ಲೀಗ್ ಮತ್ತು ೨೦೨೪ ರ EHF ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಅನ್ನು ಗೆದ್ದರು. ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ ಅವರು [[ತಾಯಿ|ಮಾತೃತ್ವ]] ರಜೆಯ ಕಾರಣ ಹ್ಯಾಂಡ್‌ಬಾಲ್‌ನಿಂದ ವಿರಾಮ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. <ref>{{Cite web |title=Változás kapusposzton - Solberg anyai örömök elé néz, Leynaud visszatér |url=https://www.gyorietokc.hu/hu/hirek/hir/7896 |access-date=11 March 2023 |website=gyorietokc.hu |publisher=[[Győri ETO KC]] |language=Hungarian}}</ref> ೨೦೨೪ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ವೈಪರ್ಸ್ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ಸ್ಯಾಂದ್‌ಗೆ ಸೇರಲು ನಾರ್ವೆಗೆ ಮರಳಿದರು. <ref>{{Cite web |title=Velkommen Silje Solberg-Østhassel |trans-title=Welcome Silje Solberg-Østhassel |url=https://vipers.no/2024/02/23/velkommen-silje-solberg-osthassel/ |access-date=23 February 2024 |website=vipers.no |publisher=[[Vipers Kristiansand]] |language=no |archive-date=23 ಫೆಬ್ರವರಿ 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240223140233/https://vipers.no/2024/02/23/velkommen-silje-solberg-osthassel/ |url-status=dead }}</ref> ಅದೇ ಋತುವಿನ ನಂತರ ಕ್ಲಬ್ ದಿವಾಳಿಯಾದಾಗ ಅವಳು ಮತ್ತೆ ಕ್ಲಬ್ ಅನ್ನು ತೊರೆದಳು. <ref name="bankruptcy" /> ಅವರು ಮಾರ್ಚ್ ೨೭, ೨೦೧೧ ರಂದು ರಷ್ಯಾ ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾರ್ವೇಜಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂಡಕ್ಕೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದರು. == ಸಾಧನೆಗಳು == * '''ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟ''' : ** ''ವಿಜೇತ:'' 2024 ** ''ಕಂಚು:'' 2020 * '''ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್''' : ** ''ವಿಜೇತರು'' : 2015, 2021 ** ''ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕ ವಿಜೇತ'' : 2017, 2023 * '''ಯುರೋಪಿಯನ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್''' : ** ''ವಿಜೇತರು'' : 2014, 2016, 2020, 2022, 2024 ** ''ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕ ವಿಜೇತ'' : 2012 * '''ಜೂನಿಯರ್ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್''' : ** ''ವಿಜೇತ'' : 2010 * '''ಜೂನಿಯರ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್''' : ** ''ವಿಜೇತ'' : 2009 * '''ಇಹೆಚ್ಎಫ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್''' : ** ''ವಿಜೇತ'' : 2024 ** ''ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕ ವಿಜೇತ'' : 2022 ** ''ಕಂಚಿನ ಪದಕ ವಿಜೇತ'' : 2021, 2023 * '''ಇಹೆಚ್ಎಫ್ ಕಪ್''' ** ''ವಿಜೇತರು:'' 2015, 2019 * '''ಹಂಗೇರಿಯನ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್''' ** ''ವಿಜೇತರು'' : 2022, 2023 * '''ಮಗ್ಯಾರ್ ಕೂಪ''' : ** ''ವಿಜೇತ'' : 2021 * '''ನಾರ್ವೇಜಿಯನ್ ಕಪ್''' : ** ''ಅಂತಿಮ ಸ್ಪರ್ಧಿ'' : 2011, 2012 == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು == * ೨೦೧೫/೨೦೧೬ ರ ಡ್ಯಾನಿಶ್ ಲೀಗ್‌ನ ಆಲ್-ಸ್ಟಾರ್ ಗೋಲ್‌ಕೀಪರ್ <ref>{{Cite web |title=Årets hold Primo Tours Ligaen |url=http://xn--tophåndbold-45a.dk/rundens-hold/rundens-hold-damer/ |access-date=4 July 2016 |publisher=tophåndbold.dk }}{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ಯುರೋಪಿಯನ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ನ ಆಲ್-ಸ್ಟಾರ್ ಗೋಲ್‌ಕೀಪರ್: 2014 * ಪೋಸ್ಟೆನ್ಲಿಗೇನ್ 2013/2014 ರ ಆಲ್-ಸ್ಟಾರ್ ಗೋಲ್ಕೀಪರ್ * Møbelringen ಕಪ್‌ನ MVP : 2018 <ref>{{Cite web |date=25 November 2018 |title=All-Star Team |url=https://www.handball.no/nyheter/2018/11/all-star-team/ |publisher=handball.no |language=Norwegian}}</ref> == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪತಿ ಲಾರ್ಸ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಮಗುವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು. ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಗಳು ಎಮ್ಮಾಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡಿದರು. <ref>{{Cite web |date=13 August 2023 |title=Babylykke for Silje Solber-Østhassel: – Verden stoppet opp |url=https://www.vg.no/sport/haandball/i/ve1MVL/babylykke-for-silje-solberg-oesthassel |publisher=[[Verdens Gang|VG]] |language=Norwegian}}</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೋಂಡಿಗಳು == {{Commons category}} {{Commonscat|Silje Solberg}} [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:೧೯೯೦ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:ನಾರ್ವೆ ಕ್ರೀಡಾಪಟು]] [[ವರ್ಗ:ನಾರ್ವೆ ಮಹಿಳ ಕ್ರೀಡಪಟು]] 8b31a9ndyda5f29cvstp4784b3rdvx1 6 174517 1306229 1305042 2025-06-07T03:00:12Z Yathiraj Veerambudhi 88655 Yathiraj Veerambudhi uploaded a new version of [[ಚಿತ್ರ:ಯತಿರಾಜ ವೀರಾಂಬುಧಿ.jpg]] 1305041 wikitext text/x-wiki == ಪರವಾನಗಿ == {{self|cc-by-sa-4.0}} skqsd7vlllqvghraxl6puf54feqi6ng 1306232 1306229 2025-06-07T03:07:39Z Yathiraj Veerambudhi 88655 Yathiraj Veerambudhi reverted [[ಚಿತ್ರ:ಯತಿರಾಜ ವೀರಾಂಬುಧಿ.jpg]] to an old version 1305041 wikitext text/x-wiki == ಪರವಾನಗಿ == {{self|cc-by-sa-4.0}} skqsd7vlllqvghraxl6puf54feqi6ng 3 174658 1306249 2025-06-07T09:09:18Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1306249 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=ಡಿ ರಾಮಪ್ಪ}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೪:೩೯, ೭ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) 2p1wnov9l6o2jy7p4f6sfrpervkb7fk 3 174659 1306257 2025-06-07T10:51:04Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1306257 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Ranganath Arer}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೬:೨೧, ೭ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) rediaxtf0gihkkwf5vf3kk40whjv2tr