ವಿಕಿಪೀಡಿಯ knwiki https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%96%E0%B3%8D%E0%B2%AF_%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%9F MediaWiki 1.45.0-wmf.3 first-letter ಮೀಡಿಯ ವಿಶೇಷ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸದಸ್ಯ ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಚಿತ್ರ ಚಿತ್ರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸಹಾಯ ಸಹಾಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವರ್ಗ ವರ್ಗ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸಂಪುಟ ಸಂಪುಟ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಕರಡು ಕರಡು ಚರ್ಚೆಪುಟ TimedText TimedText talk ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಚರ್ಚೆಪುಟ 10 1005 1306441 1306386 2025-06-11T07:25:59Z Prnhdl 63675 1306441 wikitext text/x-wiki <!--- ಐದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸುದ್ದಿಗಳು ಬೇಡ ---> <!---ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಸುದ್ದಿಗೆ ಚಿತ್ರ ಇರುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ಆ ಸುದ್ದಿಯ ಮುಂದೆ (ಚಿತ್ರಿತ) ಎಂದು ಸೇರಿಸಿ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಈ ಸಾಲಿನ ಕೆಳಗೆ ಸೇರಿಸಿ ---> <!---ಹೊಸ ಸುದ್ದಿಗಳನ್ನು ಮೇಲೆ ಸೇರಿಸಿ. ಅತ್ಯಂತ ಕೆಳಗಿರುವ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ತೆಗೆಯಿರಿ. ---> <!--ಹೊಸ ಸುದ್ದಿಯ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಒಂದಾದರೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿ ಪುಟದ ಕೊಂಡಿ ಇರುವುದು ಅವಶ್ಯ. ಆ ಕೊಂಡಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಸುದ್ದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪುಟ ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ನಂತರ ಸುದ್ದಿ ಸೇರಿಸಿ --> [[File:FsORR8 XoAA5GL2.jpg|250px|right]] * '''ಜೂನ್ ೧೦''': ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಜನಸಂಖೈ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಭಾರತೀಯರ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ/ಫಲವತ್ತತೆ ಸರಾಸರಿ ೨.೧ ರಿಂದ ೧.೯ ಕ್ಕೆ ಕುಸಿತ.[https://www.prajavani.net/explainer/digest/india-population-fertility-rate-decline-un-report-2025-3336066] * '''ಜೂನ್ ೮''': ಜೂನ್ ೧೦ರಂದು [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ]]ಕ್ಕೆ ಪಯಣಿಸಲಿರುವ ಶುಭಾಂಶು ಶುಕ್ಲಾ[https://www.axiomspace.com/missions/ax4] * '''ಜೂನ್ ೮''': ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ೬,೦೦೦ ದಾಟಿದ [[ಕೋವಿಡ್-೧೯|ಕೋವಿಡ್]] ಸಕ್ರಿಯ ಪ್ರಕರಣ, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೪೨೩ ಸಕ್ರಿಯ ಪ್ರಕರಣ [https://www.prajavani.net/news/india-news/covid-19-cases-active-infections-india-health-ministry-update-3332436][https://www.prajavani.net/district/bengaluru-city/covid-19-active-cases-raised-in-karnataka-3333146] * '''ಜೂನ್ ೬''': ೨೦೨೫ರ ಸಾಲಿನ ನೀಟ್-ಪಿಜಿ ಪರೀಕ್ಷೆ ಆಗಸ್ಟ್ ೩ರಂದು- [[ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ]] [https://www.kannadaprabha.com/nation/2025/Jun/06/sc-nod-for-neet-pg-2025-exams-on-august-3] * '''ಜೂನ್ ೬''': ವಿಶ್ವದ ಅತೀ ಎತ್ತರದ ರೈಲ್ವೇ ಸೇತುವೆ [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ|ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ]]ದ ರಿಯಾಸಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟನೆ('''ಚಿತ್ರಿತ''')[https://www.udayavani.com/homepage-karnataka-edition/breaking-news/pm-opens-landmark-chenab-bridge-flags-off-vande-bharat-in-massive-kashmir-push] <div align=right>{{ಸಂಪಾದಿಸಿ|ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುದ್ದಿ}}</div> 5q3lrbd1uj45swj0q4kq6vhc3go3k36 1306443 1306441 2025-06-11T07:36:34Z Prnhdl 63675 1306443 wikitext text/x-wiki <!--- ಐದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸುದ್ದಿಗಳು ಬೇಡ ---> <!---ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಸುದ್ದಿಗೆ ಚಿತ್ರ ಇರುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ಆ ಸುದ್ದಿಯ ಮುಂದೆ (ಚಿತ್ರಿತ) ಎಂದು ಸೇರಿಸಿ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಈ ಸಾಲಿನ ಕೆಳಗೆ ಸೇರಿಸಿ ---> <!---ಹೊಸ ಸುದ್ದಿಗಳನ್ನು ಮೇಲೆ ಸೇರಿಸಿ. ಅತ್ಯಂತ ಕೆಳಗಿರುವ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ತೆಗೆಯಿರಿ. ---> <!--ಹೊಸ ಸುದ್ದಿಯ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಒಂದಾದರೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿ ಪುಟದ ಕೊಂಡಿ ಇರುವುದು ಅವಶ್ಯ. ಆ ಕೊಂಡಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಸುದ್ದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪುಟ ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ನಂತರ ಸುದ್ದಿ ಸೇರಿಸಿ --> [[File:FsORR8 XoAA5GL2.jpg|250px|right]] * '''ಜೂನ್ ೧೧''': ಜೂನ್ ೧೦ರಂದು [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ]]ಕ್ಕೆ ಉಡಾವಣೆಗಳ್ಳಬೇಕಿದ್ದ ರಾಕೇಟ್ ಫಾಲ್ಕನ್-೯‌‌ ರಲ್ಲಿ ಸೋರಿಕೆ. ಅಂತರಿಕ್ಷಯಾನ ಮುಂದೂಡಿಕೆ. [https://www.prajavani.net/technology/science/spacex-falcon-9-leak-axiom-4-mission-indian-astronaut-shubham-shukla-iss-delay-3337802] * '''ಜೂನ್ ೧೦''': ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಜನಸಂಖೈ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಭಾರತೀಯರ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ/ಫಲವತ್ತತೆ ಸರಾಸರಿ ೨.೧ ರಿಂದ ೧.೯ ಕ್ಕೆ ಕುಸಿತ.[https://www.prajavani.net/explainer/digest/india-population-fertility-rate-decline-un-report-2025-3336066] * '''ಜೂನ್ ೮''': ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ೬,೦೦೦ ದಾಟಿದ [[ಕೋವಿಡ್-೧೯|ಕೋವಿಡ್]] ಸಕ್ರಿಯ ಪ್ರಕರಣ, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೪೨೩ ಸಕ್ರಿಯ ಪ್ರಕರಣ [https://www.prajavani.net/news/india-news/covid-19-cases-active-infections-india-health-ministry-update-3332436][https://www.prajavani.net/district/bengaluru-city/covid-19-active-cases-raised-in-karnataka-3333146] * '''ಜೂನ್ ೬''': ೨೦೨೫ರ ಸಾಲಿನ ನೀಟ್-ಪಿಜಿ ಪರೀಕ್ಷೆ ಆಗಸ್ಟ್ ೩ರಂದು- [[ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ]] [https://www.kannadaprabha.com/nation/2025/Jun/06/sc-nod-for-neet-pg-2025-exams-on-august-3] * '''ಜೂನ್ ೬''': ವಿಶ್ವದ ಅತೀ ಎತ್ತರದ ರೈಲ್ವೇ ಸೇತುವೆ [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ|ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ]]ದ ರಿಯಾಸಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟನೆ('''ಚಿತ್ರಿತ''')[https://www.udayavani.com/homepage-karnataka-edition/breaking-news/pm-opens-landmark-chenab-bridge-flags-off-vande-bharat-in-massive-kashmir-push] <div align=right>{{ಸಂಪಾದಿಸಿ|ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುದ್ದಿ}}</div> nkneynpd5f1bugqx63hvea31jlatbkw 4 2932 1306435 1304157 2025-06-10T18:26:24Z Kavya121 92847 /* ಅರೆಯೂರು ಚಿ.ಸುರೇಶ್ */ 1306435 wikitext text/x-wiki {{/header}} == ಅರೆಯೂರು ಚಿ.ಸುರೇಶ್ == [[ಅರೆಯೂರು ಚಿ.ಸುರೇಶ್]] ಈ ಪುಟ ಅಳಿಸಲು ನನ್ನ ವಿರೋಧವಿದೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಸಾಧಕರ ಪುಟಗಳನ್ನು ಅಳಿಸುವುದು ನಿಜಕ್ಕೂ ಖೇದಕರ ಸಂಗತಿ <span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid blue; border-radius: 5px;">[[User:Kavya121|Kavya121]] · [[user_talk:Kavya121|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/Kavya121|<big> ©</big>]]</span> :ಮೇಲಿನ ಪುಟವನ್ನು ಅಳಿಸಲು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಆ ಪುಟವು ತಟಸ್ಥವಲ್ಲದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ತಟಸ್ಥ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ|ತಟಸ್ಥ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ]] & [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಪರಿಶೀಲನಾರ್ಹತೆ|ಪರಿಶೀಲನಾರ್ಹತೆ]] & [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಜೀವಂತವಾಗಿರುವರ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಗಳು|ಜೀವಂತವಾಗಿರುವರ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಗಳು]] ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಿಲ್ಲ.--<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid blue; border-radius: 5px;">[[User:A826|A826]] · [[user_talk:A826|<big>✉</big>]] · [[Special:Contributions/A826|<big> ©</big>]]</span> ೧೧:೩೭, ೧೦ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST) cklzmt3qwzufti3pq9c2ytt5q8zzn5e 0 13275 1306432 1286915 2025-06-10T14:33:43Z 2401:4900:9024:3FC2:BD5F:295E:91BD:1A62 1306432 wikitext text/x-wiki {{ಉಲ್ಲೇಖ}} '''ಮದ್ದೂರು''' [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ.ಇದು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮದ್ದು ಗುಂಡು ಇಡುತಿದ್ದ ಜಾಗ ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ಮದ್ದೂರು. ಇದು [[ವಡೆ]]ಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. [[ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]]ಯಾಗಿದ್ದ [[ಎಸ್. ಎಂ. ಕೃಷ್ಣ]] ಮದ್ದೂರಿನ [[ಸೋಮನಹಳ್ಳಿ]]ಯವರು. ಮದ್ದೂರಿನ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಪುರದಲ್ಲಿ ೧೯೩೮ರಲ್ಲಿ ಧ್ವಜ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ನಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ಮ್ಯೆಸೂರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಮೊದಲ ಅಧಿವೇಶನ ನಡೆಯಿತು. ಮದ್ದೂರು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ನಡುವಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೨೭೫ ಹಾದು ಹೋಗಿದ್ದು, ಎರಡೂ ಕಡೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಇವೆ.[[ಕೊಕ್ಕರೆ ಬೆಳ್ಳೂರು]] ಹಕ್ಕಿ ನೆಲೆಯಿದೆ.[[ಗೋವಿನ ಹಾಡು]] ಕವಿಯ ಊರು [[ನಗರಕೆರೆ]] ೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ. 'ಗ್ರಾಮ ಸರಕಾರ', ದೇಶದ ಮೊದಲ ಗೋಡೆ ಪತ್ರಿಕೆ ನ.ಲಿ.ಕೃಷ್ಣ ರವರ ಸಂಪಾದಕತ್ವದಲ್ಲಿ ಹೊರ ಬರುತಿತ್ತು. ==ಸಾರಿಗೆ== ಮದ್ದೂರು ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ರೈಲ್ವೆ ಎರಡರಿಂದಲೂ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲ್ಪಸುತ್ತದೆ. ಮದ್ದೂರಿನಿಂದ ನೇರವಾಗಿ [[ಕುಣಿಗಲ್]], [[ತುಮಕೂರು]], [[ಮಳವಳ್ಳಿ]], [[ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ]], [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]], [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಮೈಸೂರು]] ಕಡೆಗೆ ಬಸ್ ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ. ==ಭೌಗೋಳಿಕ ವಿವರ== ಮದ್ದೂರು 12°35′03″N 77°02′42″E / 12.584169°N 77.0449°E ಯಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ. ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ೨೧೭೫ ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ==ಜನಸಂಖ್ಯೆ== ೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ೧ ಲಕ್ಷಕ್ಕು ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿದ್ದಾರೆ. ಇವರಲ್ಲಿ ಶೇ ೫೧ ರಷ್ಟು ಪುರುಷರು ‍‍ಮತ್ತು ೪೯ ಅಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರು ಇದ್ದಾರೆ. ಒಕ್ಕಲಿಗ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ದೊಡ್ಡದಿದೆ. ==ವಿಶೇಷ ತಿನಿಸುಗಳು== [[ಮದ್ದೂರು ವಡೆ]] ಜನಪ್ರಿಯ ತಿನಿಸು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಂಗಳೂರು-ಮೈಸೂರು ದಾರಿಯ ಬಸ್ ಹಾಗು ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ==<span lang="kn" dir="ltr">ನೋಡಬಹುದಾದ</span> ಜಾಗಗಳು== *ಮದ್ದೂರಮ್ಮ ಗುಡಿ *ಉಗ್ರ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ - ಮದ್ದೂರು *ಹೊಳೆ ಆಂಜನೇಯನ ಗುಡಿ- ಮದ್ದೂರು [[*ಮುನೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಶನೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ - ಮದ್ದೂರು]] *ಶಿವಪುರ - ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಧ್ವಜಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಸೌಧ *ಓದಪ್ಪನ ಗುಡಿಯು ಶಿಂಷಾ ಹೊಳೆಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ನಗರಕೆರೆ-ವೈದ್ಯನಾಥಪುರ ಊರಿನಲ್ಲಿದೆ. *ತೊಪ್ಪನಹಳ್ಳಿ - ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟ ಹಾಗೂ ಭೀಮನಕೆರೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟದ ಅರಸಮ್ಮನ ಬೆಟ್ಟವಿದೆ. *ಚಿಕ್ಕಅರಸಿನಕೆರೆ - ಕಾಲಭೈರವನ ಗುಡಿ. ಮದ್ದೂರಿನಿಂದ ಎಂಟು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. *ಹನುಮಂತನಗರ - ಆತ್ಮಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಪ್ರಕೃತಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಕೇಂದ್ರ *ಗೆಜ್ಜಲಗೆರೆ ಹಾಲು ಉತ್ಪನ್ನ ಡೇರಿ.ಮದ್ದೂರಿನಿಂದ ಐದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. *ವೀರಭದ್ರೇಶ್ವರ ಗುಡಿ - ಕಾಡುಕೊತ್ತನಹಳ್ಳಿ *ಬೀರೇದೇವರ ಗುಡಿ-ಆಲೂರು-ನೀಲಕಂಠನಹಳ್ಳಿ *ಬೀರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಅರುವನಹಳ್ಳಿ. ಇದು ಬೀರಪ್ಪನ ತೋಪು ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ದಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಯರಗನಹಳ್ಳಿ- ಕಾಳಿಂಗ ಮರ್ದನ ಶ್ರೀಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ==ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು== * ಹೆಚ್. ಕೆ. ವೀರಣ್ಣಗೌಡ - ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ, ಮಾಜಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವ *[[ಎಸ್. ಎಂ. ಕೃಷ್ಣ]] - ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ, ಮಾಜಿ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ *ಜಿ. ಮಾದೇಗೌಡ - ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಹೋರಾಟಗಾರ, ಮಾಜಿ ಸಂಸದ *ಡಿ.ಸಿ ತಮ್ಮಣ್ಣ, ಮಾಜಿ ಸಾರಿಗೆ ಸಚಿವ ==ಹೋಬಳಿಗಳು== *ಕಸಬಾ-೧ ಮದ್ದೂರು, ಶಿವಪುರ, ವೈದ್ಯನಾಥಪುರ, ಆಲೂರು, ನೀಲಕಂಠನಹಳ್ಳಿ, ಹಾಗಲಹಳ್ಳಿ, ಕಬ್ಬಾರೆ, ಹಳ್ಳಿಕೆರೆ, ಕೆ.ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ,ವಳಗರೆಹಳ್ಳಿ,ಸೊಳ್ಳೇಪುರ,ಗೆಜ್ಜಲಗೆರೆ,ಚಾಮನಹಳ್ಳಿ,ಹುಲುಗನಹಳ್ಳಿ,ಕದಲೀಪುರ,ಕುದುರುಗುಂಡಿ,ಬಿ.ಹೊಸಹಳ್ಳಿ,ಬಿ.ಲಕ್ಕಸಂದ್ರ,ಅಗರಲಿಂಗನದೊಡ್ಡಿ *ಕಸಬಾ-೨ ಅಜ್ಜಹಳ್ಳಿ,ಭೀಮನಕೆರೆ,ಬೋರಪುರ,ಬೂದಗುಪ್ಪೆ,ಬ್ಯಾಡರಹಳ್ಳಿ,ಚಂದಹಳ್ಳಿ,ಚನ್ನಸಂದ್ರ,ಚುಂಚಗಹಳ್ಳಿ,ದಡಿಗ,ದೇಶಹಳ್ಳಿ,ಕೆ.ಬೆಳ್ಳೂರು,ಕೆ.ಹೊನ್ನಲಗೆರೆ,ಮಾಲಗಾರನಹಳ್ಳಿ,ಮೊಬ್ಬಲಗೆರೆ,[[ನಗರಕೆರೆ]],ಸಾದೊಳಲು,ನಾಯಿದೊಡ್ಡಿ. *ಕೊಪ್ಪ *ಆತಗೂರು-ಮಲ್ಲನಕುಪ್ಪೆ,ನಿಡಗಟ್ಟ,ತೈಲೂರು, ಹುಣಸೇಮರದದೊಡ್ಡಿ, ಯರಗನಹಳ್ಳಿ *ಚಿಕ್ಕ ಅರಸಿನಕೆರೆ ==ಮದ್ದೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಗ್ರಾಮಗಳು== [[ನಗರಕೆರೆ]], ಹುಣಸೆಮರದದೊಡ್ಡಿ,ಅಂಬರಹಳ್ಳಿ, ದೇವೇಗೌಡನದೊಡ್ಡಿ, ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ,ಮಾಲಗಾರನಹಳ್ಳಿ,ಅರೆಕಲ್‍ದೊಡ್ಡಿ,ಗೌಡಯ್ಯನದೊಡ್ಡಿ, ಸೋಂಪುರ,ವೈದ್ಯನಾಥಪುರ,ಆಲೂರು, ನೀಲಕಂಠನಹಳ್ಳಿ,ಸೋಮನಹಳ್ಳಿ,ಗೆಜ್ಜಲಗೆರೆ,ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ, ತೊರೆಶೆಟ್ಟಹಳ್ಳಿ,ಕಬ್ಬಾರೆ,ಕೆ.ಹೊನ್ನಲಗೆರೆ,ಕೆ.ಹಾಗಲಹಳ್ಳಿ, ಡಿ.ಹೊಸೂರು,ಬ್ಯಾಡರಹಳ್ಳಿ,ಹಳ್ಳಿಕೆರೆ,ಚುಂಚಗಹಳ್ಳಿ, ಹುಲಿಕೆರೆ,ಕೊಕ್ಕರೆಬೆಳ್ಳೂರು,ಹೆಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ,ಹನುಮಂತಪುರ, ಕದಲೂರು, ಚಿನ್ನನದೊಡ್ಡಿ, ವಳಗೆರೆದೊಡ್ಡಿ, ವಳಗೆರೆಹಳ್ಳಿ, ಸೊಳ್ಳೆಪುರ,ದೇಶಹಳ್ಳಿ, ನಿಡಗಟ್ಟ, ತೈಲೂರು, ತೊಪ್ಪನಹಳ್ಳಿ, ರಾಜೇಗೌಡನದೊಡ್ಡಿ, ಅರೆತಿಪ್ಪೂರು, ಚಂದಹಳ್ಳಿ, ಭೀಮನಕೆರೆ, ಗೊರವನಹಳ್ಳಿ, ಉಪ್ಪಿನಕೆರೆ, ಮಾಲಗಾರನಹಳ್ಳಿ, ಚನ್ನಸಂದ್ರ, ಅಜ್ಜಹಳ್ಳಿ, ತೊರೆಚಾಕನಹಳ್ಳಿ, ಚಿಕ್ಕಅರಸಿನಕೆರೆ, ದೊಡ್ಡಅರಸಿನಕೆರೆ, ಕೆ.ಎಮ್ ದೊಡ್ಡಿ(ಭಾರತಿನಗರ), ಚಾಕನಹಳ್ಳಿ, ಕ್ಯಾತಗಟ್ಟ, ಕಾರ್ಕಳ್ಳಿ, ಬೊಮ್ಮನದೊಡ್ಡಿ, ಅಂಕೆಗೌಡನದೊಡ್ಡಿ,ಆಲೂರು, ಆಲೂರು ದೊಡ್ಡಿ, ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಪುರ, ಕೊಪ್ಪ, ಬೆಸಗರಹಳ್ಳಿ, ಚಾಮನಹಳ್ಳಿ, ಸಾದೊಳಲು, ಅಗರಲಿಂಗನದೊಡ್ಡಿ, ಕುರಿದೊಡ್ಡಿ, ಆಲಂಶೆಟ್ಟಳ್ಳಿ, ಆತಗೂರು, ಮಲ್ಲನಕುಪ್ಪೆ, ಸುಣ್ಣದದೊಡ್ಡಿ ಕುದರಗುಂಡಿ ಕಾಲೋನಿ,ಮರಕಾಡದೊಡ್ಡಿ,ಹೆಚ್‍ಕೆವಿನಗರ,ಗುಡಿಗೆರೆ,ಕನ್ನಲಿ,ಮಲ್ಲಯ್ಯನಗರ ಬಡಾವಣೆ,ಕೆಸ್ತೂರು, ಹುಲಿಗೆರೆಪುರ,ಹುಣ್ಣನದೊಡ್ಡಿ,ಬಿದರಹೊಸಹಳ್ಳಿ ನನ್ನ ಊರು ಕುರುಬರದೊಡ್ಡಿ ಇದು ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ, ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕು, ಆತಗೂರು ಹೋಬಳಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಗ್ರಾಮ. ನಮ್ಮ ಊರು ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ 40 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಗ್ರಾಮ.ನಮ್ಮ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆಗಳೆಂದರೆ ಕಬ್ಬು ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ. ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆಯಾದ ರೇಷ್ಮೆ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ವಿವರ ರೇಷ್ಮೆ ಬೆಳೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಯಲು ಬೇಕಾಗುವ ಭೌಗೋಳಿಕಾಂಶಗಳು : 1] ಮಳೆ- 75&nbsp;cm ಇಂದ 100&nbsp;cm 2] ಉಷ್ಣಾಂಶ - 25&nbsp;°C ಇಂದ 27&nbsp;°C 3] ಮಣ್ಣು- ಕಪ್ಪುಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಕೆಂಪುಮಣ್ಣು ರೇಷ್ಮೆ ವಿಧಗಳು 1] ಹಿಪ್ಪು ನೇರಳೆ 2] ಮುಗ್ 3] ಟಾಸಾರ್ 4] ಈರಿ ರೇಷ್ಮೆಹುಳು ಬೆಳೆಯುವ ವಿಧಾನ * ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳುಗಳು 29 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಗೂಡನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತವೆ. ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳುಗಳಿಗೆ ಎಲೆಯನ್ನು ದಿನಕ್ಕೆ ಎರಡರಿಂದ ಮೂರು ಬಾರಿ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಂಚಿಕೆ * ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರೇಷ್ಮೆಯನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಮೂರನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾo ಇದೆ. * ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ರಾಮನಗರದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ರೇಷ್ಮೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ, ಅದರಿಂದ ರಾಮನಗರವನ್ನು ರೇಷ್ಮೆಯ ನಾಡು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.. dmfz211bh5daicwroo39gmairdasgm3 0 17162 1306437 1198343 2025-06-11T05:56:23Z Manojsinhar8r 93709 1306437 wikitext text/x-wiki {{Infobox official post | post = ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು | body = ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಸೇನೆ | image = Air Chief Marshal VR Chaudhari PVSM AVSM VM ADC.jpg | incumbent = ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ವಿವೇಕ್ ರಾಮ್ ಚೌಧರಿ<br>{{small|([[ಪರಮ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸೇವಾ ಪದಕ|ಪವಿಸೇಪ]], ಅವಿಸೇಪ, ವಾಸೇಪ)}} | flag = Flag of the Chief of Air Staff of the Indian Air Force.svg | flagcaption = ವಾಯು ಸೇನೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಧ್ವಜ | incumbentsince = ೩೦ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ | department = [[File:Air Force Ensign of India (1950–2023).svg|20px]] [[ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ]] | style = | type = ವಾಯುದಳದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮತ್ತು ಕಮಾಂಡಿಂಗ್ ಆಫೀಸರ್ | termlength = ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ೩ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಅಥವಾ ೬೨ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸು ತಲುಪುವ ತನಕ. ಯಾವುದು ಮೊದಲೋ ಅದು. | reports_to = [[File:Flag of India.svg|20px]] ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ <br/>[[File:Flag of the Ministry of Defence of India.svg|20px]] ಭಾರತೀಯ ರಕ್ಷಾ ಮಂತ್ರಿ <br/>[[File:Flag of Chief of Defence Staff (India).svg|20px]] ರಕ್ಷಣಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು | website = [https://indianairforce.nic.in/chief-of-the-air-staff/ Official website] }} == ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು == === ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮೊದಲ ವಾಯು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು === *[[೧೯೩೧]] - [[೧೯೩೫]] ಏರ್ ವೈಸ್-ಮಾರ್ಷಲ್, ನಂತರ ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ಜಾನ್ ಸ್ಟೀಲ್ *[[೧೯೩೫]] - [[೧೯೩೭]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ಎಡ್ಗರ್ ಲುಡ್ಲೌ-ಹೆವಿಟ್ಟ್ *[[೧೯೩೫]] - [[೧೯೩೭]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ಫಿಲಿಪ್ ಜೌಬೆರ್ಟ್ ಡೇ ಲ ಫೆರ್ಟ *[[೧೯೩೯]] - [[೧೯೪೦]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ಜಾನ್ ಹಿಗ್ಗಿನ್ಸ್ *[[೧೯೪೦]] - [[೧೯೪೨]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ ಪ್ಲೇಫೇರ್ *[[೧೯೪೨]] - [[೧೯೪೩]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ರಿಚರ್ಡ್ ಪೀರ್ಸ *[[೧೯೪೩]] - [[೧೯೪೪]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ಗೈ ಗಾರೊಡ್ (ಉಪ ಕಮಾಂಡರ್) *[[೧೯೪೪]] - [[೧೯೪೬]] ಏರ್ ವೈಸ್-ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಂ ಥಾಮಸ್ *[[೧೯೪೬]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ರೋಡ್ರಿಕ್ ಕಾರ್ *[[೧೯೪೬]] - [[೧೯೪೭]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ಹ್ಯೂ ವಾಲ್ಮ್ಸ್ಲೇಯ್ === ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ವಾಯು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು === *[[೧೯೪೭]] - [[೧೯೫೦]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ಥಾಮಸ್ ಎಲ್ಮ್ಹಿರ್ಸ್ಟ್ *[[೧೯೫೦]] - [[೧೯೫೧]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ರೊನಾಲ್ಡ್ ಇವೆಲಾ-ಚಾಪ್ಮನ್ *[[೧೯೫೧]] - [[೧೯೫೪]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸರ್ ಗೆರಾಲ್ಡ್ ಗಿಬ್ಬ್ಸ್ === ೧೯೫೪ ರ ನಂತರದ '''ವಾಯು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು''' === *[[೧೯೫೪]] - [[೧೯೬೦]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸುಬ್ರೊತೊ ಮುಖರ್ಜಿ *[[೧೯೬೦]] - [[೧೯೬೪]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಅಸ್ಪಿ ಇಂಜಿನಿಯರ್ *[[೧೯೬೪]] - [[೧೯೬೯]] ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಅರ್ಜನ್ ಸಿಂಗ್ *[[೧೯೬೯]] - [[೧೯೭೩]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಪ್ರತಾಪ್ ಚಂದ್ರ ಲಾಲ್ *[[೧೯೭೩]] - [[೧೯೭೬]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಓಂ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮೆಹ್ರಾ *[[೧೯೭೬]] - [[೧೯೭೮]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಹೃಷಿಕೇಶ್ ಮೂಲಗವ್ಕಾರ್ *[[೧೯೭೮]] - [[೧೯೮೧]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಇದ್ರಿಸ್ ಲತೀಫ್ *[[೧೯೮೧]] - [[೧೯೮೪]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ದಿಲ್ಬಾಗ್ ಸಿಂಗ್  *[[೧೯೮೪]] - [[೧೯೮೫]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಕಾತ್ರೆ *[[೧೯೮೫]] - [[೧೯೮೮]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಡೆನಿಸ್ ಲ ಫಾಂಟೈನ್ *[[೧೯೮೮]] - [[೧೯೯೧]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸುರಿಂದರ್ ಮೆಹ್ರಾ *[[೧೯೯೧]] - [[೧೯೯೩]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ನಿರ್ಮಲ್ ಚಂದ್ರ ಸೂರಿ *[[೧೯೯೩]] - [[೧೯೯೫]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸ್ವರೂಪ್ ಕೌಲ್ *[[೧೯೯೫]] - [[೧೯೯೮]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸತೀಶ್ ಸರೀನ್ *[[೧೯೯೮]] - [[೨೦೦೧]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಅನಿಲ್ ಟಿಪ್ನಿಸ್ *[[೨೦೦೧]] - [[೨೦೦೪]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರಮ್ ಕೃಷ್ಣಸ್ವಾಮಿ *[[೨೦೦೪]] - [[೨೦೦೭]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಶಶೀಂದ್ರ ಪಾಲ್ ತ್ಯಾಗಿ *[[೨೦೦೭]] - [[೨೦೦೯]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಫಲಿ ಹೋಮಿ ಮೇಜರ್ *[[೨೦೦೯]] - [[೨೦೦೧|೨೦೧೧]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಪ್ರದೀಪ್ ವಸಂತ ನಾಯಕ್ *[[೨೦೦೧|೨೦೧೧]] - [[೨೦೧೩]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ನಾರ್ಮನ್ ಅನಿಲ್ ಕುಮಾರ್ ಬ್ರೌನ್ *[[೨೦೧೩]] - [[೨೦೧೬]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಅರುಪ್ ರಾಹಾ *[[೨೦೧೬]] - [[೨೦೧೯]] ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಬೀರೇಂದರ್ ಸಿಂಗ್ ಧನೋವಾ *[[೨೦೧೯]] ರಿಂದ ಸಧ್ಯದವರೆಗೆ ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ರಾಕೇಶ್ ಕುಮಾರ್ ಸಿಂಗ್ ಭದೌರಿಯಾ === ಮಾರ್ಷಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಏರ್ ಫೋರ್ಸ್ === ಈ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಮಾರ್ಷಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಏರ್ ಫೋರ್ಸ್ ಅರ್ಜನ್ ಸಿಂಗ್ ರವರಿಗೆ ಜನವರಿ ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ಈ ಶ್ರೇಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಸನ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಶ್ರೇಣಿಯು ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಪಡೆಯ ಅತಿಹೆಚ್ಚಿನ ಶ್ರೇಣಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಶ್ರೇಣಿಯು ಭಾರತೀಯ ಭೂಸೇನೆಯ ಪಂಚತಾರಾ ಶ್ರೇಣಿ '''ಫೀಲ್ಡ್ ಮಾರ್ಷಲ್''' ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಯ ಪಂಚತಾರಾ ಶ್ರೇಣಿ '''ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಫ್ಲೀಟ್''' ಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== *[[ಭಾರತೀಯ ಭೂಸೇನೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು]] *[[ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು]] [[ವರ್ಗ: ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ]] [[ವರ್ಗ: ರಕ್ಷಣಾಪಡೆಯ ಹುದ್ದೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ: ರಕ್ಷಣಾಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು]] [[ವರ್ಗ: ಭಾರತೀಯ ರಕ್ಷಣಾಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು]] fkusc9qcgvmxafykuolibm0u2xw6e5e 0 21970 1306438 1298716 2025-06-11T05:57:57Z Manojsinhar8r 93709 1306438 wikitext text/x-wiki '''ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸಂಘರ್ಷ''' ವೆಂದೇ ಹೆಸರಾದ '''ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧ'''ವು [[ಭಾರತ]] ಮತ್ತು [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]]ದ ಮಧ್ಯೆ ನಡೆದ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷವಾಗಿದ್ದು, [[ಕಾಶ್ಮೀರ]]ದ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ (LOC) ಇರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 1999ರ ಮೇ ಮತ್ತು ಜುಲೈ ನಡುವೆ ಸಂಭವಿಸಿತು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು '''ಆಪರೇಷನ್ ವಿಜಯ್''' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಭಾರತೀಯ ಸೇನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸಂಕೇತನಾಮವಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯು ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯೊಂದಿಗೆ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆ ಮತ್ತು ಅರೆಸೇನಾ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಖಾಲಿಯಾದ ಭಾರತೀಯ ಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಹೊರಹಾಕಿತು, ಇದನ್ನು '''ಆಪರೇಷನ್ ಸಫೇದ್ ಸಾಗರ್''' (ಬಿಳಿ ಸಾಗರ) ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. {{Infobox military conflict | conflict = ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧ | partof = ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸಂಘರ್ಷ | campaign = | image = Kargil.png | caption = ಕಾಶ್ಮೀರದ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸ್ಥಳ | date = 3 ಮೇ 1999 – 26 ಜುಲೈ 1999 | place = ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಜಿಲ್ಲೆ, [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ]] ಈಗ ([[ಲಡಾಖ್]]), [[ಭಾರತ]] | cause = ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ ದಾಟಿ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಆಯಕಟ್ಟಿನ ಪರ್ವತ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. | territory = ''Status quo ante bellum''<br>(ಯುದ್ಧದ ಮೊದಲು ಇದ್ದಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ) | result = {{flagicon|India|24px}} [[ಭಾರತ]]ಕ್ಕೆ ಗೆಲುವು | combatant1 = {{flag|India}} | combatant2 = {{flag|Pakistan}} | commander1 = {{flagicon|India|24px}} ಕೆ. ಆರ್.ನಾರಾಯಣ್<br/>(ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ)<br/>{{flagicon|India|24px}} ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ<br/>(ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ)<br/>{{flagicon image|Flag COAS.svg|size=24px}} ಜನರಲ್ ವೇದ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮಲಿಕ್<br/>(ಸೇನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ)<br/>{{flagicon image|Flag of Indian Vice Chief of Army Staff.svg|size=24px}} ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಚಂದ್ರ ಶೇಖರ್<br/>(ಸೇನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಉಪ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ)<br/>{{flagicon image|Flag of the Chief of Air Staff of the Indian Air Force.svg|size=24px}} ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಅನಿಲ್ ಯಶ್ವಂತ್ ಟಿಪ್ನಿಸ್<br/>(ವಾಯು ಸೇನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ) | commander2 = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg|size=24px}} ಮುಹಮ್ಮದ್ ರಫೀಕ್ ತರಾರ್<br/>(ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ)<br/>{{flagicon image|Flag of the Prime Minister of Pakistan.svg|size=24px}} ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್<br/>(ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ)<br/>{{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg|size=24px}} ಜನರಲ್ ಪರ್ವೇಜ್ ಮುಷರಫ್<br/>(ಸೇನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ)<br/>{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg|size=24px}} ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಆಜೀಜ್ ಖಾನ್<br/>(ಜನರಲ್ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ) | strength1 = 30,000 | strength2 = 5,000 | casualties1 = '''ಭಾರತೀಯ ಅಧಿಕೃತ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು:''' * 527 ಕೊಂದರು<ref name=pib>{{cite web|last=Chakraborty|first=A.&nbsp;K.|date=21 July 2000|title=Kargil War Brings into Sharp Focus India's Commitment to Peace|url=https://archive.pib.gov.in/archive/ArchiveSecondPhase/FEATURE/2000-FEATURES%20SERVICE%20JAN%20DEC/PDF/FEA-2000-07-21_201.pdf|publisher=[[Press Information Bureau]], Government of India|access-date=26 July 2022|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220726061145/https://archive.pib.gov.in/archive/ArchiveSecondPhase/FEATURE/2000-FEATURES%20SERVICE%20JAN%20DEC/PDF/FEA-2000-07-21_201.pdf|archive-date=26 July 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=http://164.100.24.208/lsq/quest.asp?qref=51302|title=Breakdown of casualties into Officers, JCOs, and Other Ranks|work=[[Parliament of India]] Website|publisher=|access-date=20 May 2009|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20081202045832/http://164.100.24.208/lsq/quest.asp?qref=51302|archive-date=2 December 2008|df=dmy-all}}</ref><ref name="rollofhonor">{{cite web|url=http://www.indianarmy.nic.in/martyrs/home.jsp?operation=28&hidrecord=10&FormBugs_Page=1#Form|title=Complete Roll of Honour of Indian Army's Killed in Action during Op Vijay|work=Indian Army|publisher=|access-date=20 May 2009 |archive-url = https://web.archive.org/web/20071222013826/http://www.indianarmy.nic.in/martyrs/home.jsp?operation=28&hidrecord=10&FormBugs_Page=1#Form |archive-date = 22 December 2007}}</ref> * 1,363 ಗಾಯಾಳುಗಳು<ref>{{cite web| url=http://164.100.24.219/rsq/quest.asp?qref=3798|title=Official statement giving breakdown of wounded personnel|work=Parliament of India Website|publisher=| access-date=20 May 2009 |archive-url = https://web.archive.org/web/20080216231524/http://164.100.24.219/rsq/quest.asp?qref=3798 |archive-date = 16 February 2008}}</ref> * 1 ಯುದ್ಧ ಖೈದಿ * 1 ಫೈಟರ್ ಜೆಟ್ ಹೊಡೆದುರುಳಿಸಿತು * 1 ಫೈಟರ್ ಜೆಟ್ ಪತನಗೊಂಡಿತು * 1 ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್ ಹೊಡೆದುರುಳಿಸಿತು '''ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ:''' * 1,600 (ಮುಷರಫ್ ರಂತೆ)<ref>{{cite news|title=Musharraf claims Kargil was a big success militarily for Pakistan|url=http://www.greaterkashmir.com/news/2013/Feb/1/musharraf-claims-kargil-was-a-big-success-militarily-for-pak-46.asp|date=1 February 2013|access-date=6 April 2013|newspaper=Greater Kashmir|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130529140050/http://greaterkashmir.com/news/2013/Feb/1/musharraf-claims-kargil-was-a-big-success-militarily-for-pak-46.asp|archive-date=29 May 2013|df=dmy-all}}</ref> | casualties2 = '''ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು:''' *400–4000 ಕೊಂದರು<ref name="bbcfigures">{{cite web |last1=Khan |first1=M. Ilyas |title=Kargil: The forgotten victims of the world's highest war |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-49101016 |website=BBC |access-date=22 March 2021 |date=26 July 2019 |archive-date=17 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210217224208/https://www.bbc.com/news/world-asia-49101016 |url-status=live }}</ref> *700 ಕೊಂದರು (ಯು.ಎಸ್ ರಾಜ್ಯ ಇಲಾಖೆ, ಅಂದಾಜು)<ref name="700killed">{{cite news |title=Kargil probe body had sought Musharraf's court martial |url=https://www.thenews.com.pk/archive/print/410307-kargil-probe-body-had-sought-musharraf%E2%80%99s-court-martial |publisher=The News |agency=AFP |access-date=22 March 2021 |date=13 January 2013 |archive-date=27 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210227103550/https://www.thenews.com.pk/archive/print/410307-kargil-probe-body-had-sought-musharraf%E2%80%99s-court-martial |url-status=dead}}</ref> '''ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು:''' * 2,700–4,000 ಕೊಂದರು (ಷರೀಫ್ ರಂತೆ)<ref name="Tavares2006">{{cite book |last1=Tavares |first1=Rodrigo |title=Understanding Regional Peace and Security |date=2006 |publisher=Göteborg University |isbn=978-9187380679 |page=297 |quote=the US State Department quoted the Pakistani military casualties at 700, but according to the then PM Nawaz Sharif (quoted in Gulf News, February 2002), the entire Northern Light Infantry of Pakistan was wiped out during the conflict claiming 2,700 lives.}}</ref><ref name="Hindu Sharif">{{cite news|title=Over 4,000 soldiers killed in Kargil: Sharif|url=http://hindu.com/thehindu/2003/08/17/stories/2003081702900800.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20031003114303/http://www.hindu.com/thehindu/2003/08/17/stories/2003081702900800.htm|url-status=dead|archive-date=3 October 2003|newspaper=[[The Hindu]] |access-date=17 January 2013}}</ref> * 453 ಕೊಂದರು (ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೇನೆಯಂತೆ)<ref>{{cite news|title=Pak quietly names 453 men killed in Kargil war|url=http://www.rediff.com/news/slide-show/slide-show-1-pak-quietly-names-453-men-killed-in-kargil-war/20101118.htm|access-date=6 April 2013|date=18 November 2010|archive-date=27 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180627173200/http://www.rediff.com/news/slide-show/slide-show-1-pak-quietly-names-453-men-killed-in-kargil-war/20101118.htm|url-status=live}}</ref><ref name="NDTV Shuhada's Corner">{{cite web| url=http://www.ndtv.com/article/world/pakistan-army-admits-to-kargil-martyrs-67190| title=Pakistan Army admits to Kargil martyrs| work=[[NDTV]]| publisher=| access-date=19 November 2010| archive-date=21 November 2010| archive-url=https://web.archive.org/web/20101121130055/http://www.ndtv.com/article/world/pakistan-army-admits-to-kargil-martyrs-67190| url-status=live}}</ref> * 3,000 ಕೊಂದರು(ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ ನಂತೆ)<ref name="700killed"/> * 357 ಕೊಂದರು ಮತ್ತು 665+ ಗಾಯಾಳುಗಳು(ಮುಷರಫ್ ರಂತೆ)<ref name="indianexpress.com">{{cite news |url=http://www.indianexpress.com/news/musharraf-now-has-paks-kargil-toll-357/14208/ |title=Musharraf now has Pak's Kargil toll: 357 |last1= |first1= |last2= |first2= |date=7 October 2006 |work= |newspaper=Indian Express |access-date=2 February 2013 |archive-date=18 December 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121218014539/http://www.indianexpress.com/news/musharraf-now-has-paks-kargil-toll-357/14208/ |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.thenews.com.pk/Todays-News-2-157244-Kargil-probe-body-had-sought-Musharraf%E2%80%99s-court-martial |title=Kargil probe body had sought Musharraf's court martial |last1= |first1= |last2= |first2= |publisher=thenews.com |access-date=2 February 2013 |archive-date=31 January 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130131152806/http://www.thenews.com.pk/Todays-News-2-157244-Kargil-probe-body-had-sought-Musharraf%e2%80%99s-court-martial |url-status=dead }}</ref> * 8 ಯುದ್ಧ ಖೈದಿಗಳು<ref>{{cite news| url=http://www.tribuneindia.com/1999/99aug15/nation.htm#9| title=Tribune Report on Pakistani POWs| newspaper=The Tribune| access-date=20 May 2009| archive-date=18 January 2012| archive-url=https://web.archive.org/web/20120118031055/http://www.tribuneindia.com/1999/99aug15/nation.htm#9| url-status=live}}</ref> '''ಭಾರತ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ:''' * 737–1,200 ಕೊಂದರು (ಭಾರತೀಯ ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ 249 ಮೃತದೇಹಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿವೆ)<ref name="700killed"/><ref>{{cite book |last1=Malik |first1=V. P. |title=Kargil from Surprise to Victory |date=2006 |publisher=HarperCollins |isbn=9788172236359 |page=342 |quote=According to our intelligence estimates, their Army suffered over 737 casualties, primarily due to our artillery fire.}}</ref><ref>{{cite news |last1=Pubby |first1=Manu |title=Kargil: Pak suffered most casualties at Batalik |url=https://indianexpress.com/article/news-archive/web/kargil-pak-suffered-most-casualties-at-batalik/lite/ |access-date=27 June 2018 |work=The Indian Express |date=19 November 2010 |quote=Indian records say a total of 249 bodies of Pakistani soldiers were recovered during the battle but estimates of total enemy casualties is put around 1000–1200.|archive-date=27 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180627180505/https://indianexpress.com/article/news-archive/web/kargil-pak-suffered-most-casualties-at-batalik/lite/|url-status=live }}</ref><ref>{{cite journal |last1=Kanwal|first1=Gurmeet |title=Pakistan's Strategic Blunder at Kargil|journal=CLAWS Journal |date=2009 |page=72 |url=http://www.claws.in/images/journals_doc/1400824835Gurmeet%20Kanwal%20CJ%20SSummer%202009.pdf |access-date=27 June 2018 |quote=The army recovered 249 dead bodies of Pakistani regular soldiers from the area of operations in Kargil; 244 dead bodies were buried as per military norms with religious rites; five bodies were accepted by Pakistan and taken back |archive-date=18 August 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190818124051/https://www.claws.in/images/journals_doc/1400824835Gurmeet%20Kanwal%20CJ%20SSummer%202009.pdf |url-status=dead }}</ref> * 1000+ ಗಾಯಾಳುಗಳು<ref>{{cite news |title=How artillery changed the tide of the Kargil war |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/how-artillery-changed-the-tide-of-the-kargil-war/articleshow/48216559.cms |access-date=27 June 2018 |work=The Economic Times |date=25 July 2017 |archive-date=27 June 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180627202012/https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/how-artillery-changed-the-tide-of-the-kargil-war/articleshow/48216559.cms |url-status=live}}</ref> | campaignbox = {{Campaignbox Kargil War}} {{Campaignbox Indo-Pakistani Wars}} }} ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ''de facto'' (ವಾಸ್ತವವಾಗಿ) ಗಡಿ ರೇಖೆಯಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತದ ನೆಲೆಗಳಿಗೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೈನಿಕರು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಿ [[ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ|ಉಗ್ರಗಾಮಿ]]ಗಳು ನುಸುಳಿದ್ದೇ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಕಾರಣ.<ref name="Globalsecurity">{{cite web| url=http://www.globalsecurity.org/military/world/war/kargil-99.htm|title=1999 Kargil Conflict|work=[[GlobalSecurity.org]]|publisher=| accessdate=2009-05-20}}</ref> ಯುದ್ಧದ ಆರಂಭದ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕದನಕ್ಕೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಗೂಬೆ ಕೂರಿಸಿತು, ಆದರೆ ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಸಾವು ನೋವುಗಳ ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಆ ಬಳಿಕ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ಸೇನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಗಳು, ಜನರಲ್ ಅಶ್ರಫ್ ರಷೀದ್ ನೇತೃತ್ವದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಅರೆಸೇನೆ ಪಡೆಗಳು ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ರುಜುವಾತು ಮಾಡಿತು.<ref>ನವಾಜ್,ಶೂಜಾ, ''ಕ್ರಾಸ್ಡ್ ಸ್ವೋರ್ಡ್ಸ್: ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್, ಇಟ್ಸ್ ಆರ್ಮಿ, ಅಂಡ್ ದಿ ವಾರ್ಸ್ ವಿತಿನ್,'', p. 420 (2007)</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2007/09/10/stories/2007091059781400.htm|title=Sharif admits he let down Vajpayee on Kargil conflict|date=2007-09-10|accessdate=2007-10-06|archive-date=2007-09-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20070916211110/http://www.hindu.com/2007/09/10/stories/2007091059781400.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.indianexpress.com/news/as-spell-binding-as-the-guns-of-navarone/475330/|title=Pak commander blows the lid on Islamabad's Kargil plot|date=June 12, 2009|accessdate=2009-06-13}}</ref><ref>{{cite book | author=[[Tom Clancy]], Gen. Tony Zinni (Retd) and Tony Koltz | title=Battle Ready | publisher=Grosset & Dunlap | year=2004 | isbn=0-399-15176-1}}</ref> ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳು LoCಯಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡ ಭಾರತದ ಬಹುತೇಕ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಬಳಿಕ [[ಭಾರತದ ಸೇನೆ]]ಯು [[ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ|ಭಾರತೀಯ ವಾಯು ಪಡೆ]]ಯ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಮರುವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಡೆಗಳು LOCಯ ಭಾರತದ ನೆಲೆಗಳಿಂದ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಸರಿಯಬೇಕಾಯಿತು. ಅತೀ ಎತ್ತರದ ಪರ್ವತಚ್ಛಾದಿತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಾದಾಟ ಮಾಡಿದಕ್ಕೆ ಈ ಯುದ್ಧ ಇತ್ತೀಚಿನ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಉಭಯ ಕಡೆಗಳೂ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಸೈನ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ತಂತ್ರದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. 1969ರಲ್ಲಿ [[ಚೀನಾ]]-[[ಸೋವಿಯತ್]] ಗಡಿ ಸಂಘರ್ಷದ ನಂತರ, ಯಾವುದೇ ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಅಣ್ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಅವುಗಳ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಎರಡನೇ ನೇರ ಭೂ-ಯುದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಭಾರತವು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಯಶಸ್ವಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು 1974 ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿತು; ಅದೇ ಸಮಯದಿಂದ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ತನ್ನ ಪರಮಾಣು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು 1998 ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿತು, ಅದೂ ಕೂಡ ಭಾರತದ ಎರಡನೇ ಟೆಸ್ಟ್ ಸರಣಿಯ ಕೇವಲ ಎರಡು ವಾರಗಳ ನಂತರ.{{Citation needed|date=August 2009}} == ಸ್ಥಳ == [[ಚಿತ್ರ:Kargil.map.gif|thumb|right|190px|ಸಂಘರ್ಷದ ಸ್ಥಳ]] 1947ರಲ್ಲಿ [[ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆ]]ಗೆ ಮೊದಲು ವಿಶ್ವದ ಕೆಲವು ಉನ್ನತ ಶಿಖರಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಣಿವೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಭಾಷಿಕ, ಜನಾಂಗೀಯ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುಂಪುಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿರಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿದ ಪ್ರದೇಶ [[ಕಾರ್ಗಿಲ್]],[[ಲಡಕ್]] ಜಿಲ್ಲೆಯ [[ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್]] ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. [[ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ]] [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ]] [[ಲಡಕ್]] ಉಪ ವಿಭಾಗದ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆ ಭಾರತದ ಬದಿಯಲ್ಲೇ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಜತೆಗೆ, ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು [[ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ]](LOC)ಯು ಇಬ್ಭಾಗಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ [[ಪ್ರಥಮ ಕಾಶ್ಮೀರ ಕದನ]] (1947–48) ಮುಕ್ತಾಯವಾಗಿತ್ತು.<ref name="Dawn">{{cite web| url=http://www.dawn.com/2006/10/21/ed.htm#4|first=Javed |last=Hussain|title=Kargil: what might have happened|work=Dawn|date=2006-10-21|publisher=| accessdate=2009-05-20}}</ref> [[1971ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ]]ದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೋಲನುಭವಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಗಡಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷ ನಡೆಸದಿರುವ ಭರವಸೆಯೊಂದಿಗೆ [[ಸಿಮ್ಲಾ ಒಪ್ಪಂದ]]ಕ್ಕೆ ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಸಹಿ ಹಾಕಿದವು.<ref>{{cite book | first=Pervaiz Iqbal |last=Cheema | title=The Armed Forces of Pakistan | publisher=Allen & Unwin | year=2003 |isbn=1865081191}} Pg 4</ref> ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪಟ್ಟಣವು [[ಶ್ರೀನಗರ]]ದಿಂದ 205 ಕಿ.ಮೀ(120 ಮೈಲುಗಳು)ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು,<ref>[http://kargil.nic.in/profile/profile.htm ಪ್ರೊಫೈಲ್ ಆಫ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090518031923/http://kargil.nic.in/profile/profile.htm |date=2009-05-18 }} ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ</ref> LOCಯಲ್ಲಿ [[ಉತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶ]]ಗಳಿಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿದೆ. [[ಹಿಮಾಲಯ]]ದ ಇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಕಾರ್ಗಿಲ್ [[ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ]] ಹವಾಗುಣ ಹೊಂದಿದೆ. ಬೇಸಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ತಂಪು ಹವೆ ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿ ಕಡುಶೀತ ವಾತಾವರಣ, ಚಳಿಗಾಲಗಳು ಸುದೀರ್ಘ,ಮೈಕೊರೆಯುವ ವಾತಾವರಣವಿದ್ದು, ಉಷ್ಣಾಂಶ ಆಗಾಗ್ಗೆ −48&nbsp;°C (−54&nbsp;°F)ಗೆ ಕುಸಿಯುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web| url=http://kargil.nic.in/profile/profile.htm| title=Climate & Soil conditions| work=Official website of Kargil District| publisher=| accessdate=2009-05-20| archive-date=2009-05-18| archive-url=https://web.archive.org/web/20090518031923/http://kargil.nic.in/profile/profile.htm| url-status=dead}}</ref> ಶ್ರೀನಗರದಿಂದ [[ಲೆಹ್‌]]ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಭಾರತೀಯ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ]] [[NH 1D]] ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಮ‌ೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಅತಿಕ್ರಮಣ ಮತ್ತು ಬಳಿಕ ಹೋರಾಟ ಕಂಡ ಈ ಪ್ರದೇಶ 160 ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿರುವ [[ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿ]]ಯಾಗಿದ್ದು, ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಗೆ ವೀಕ್ಷಿಸಿದಾಗ ಶ್ರೀನಗರ ಮತ್ತು ಲೆಹ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಏಕೈಕ ರಸ್ತೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Globalsecurity"/> ಹೆದ್ದಾರಿಯ ಮೇಲಿನ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಂದ್ರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 5000 ಮೀಟರ್(16,000 ಅಡಿ)ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಸೇನೆ ಶಿಬಿರಗಳಿರುತ್ತವೆ, ಕೆಲವು ಶಿಬಿರಗಳು 5485 ಮೀಟರ್‌(18,000 ಅಡಿ)ಎತ್ತರದಲ್ಲೂ ಇವೆ.<ref name="Summary">{{cite web| url=http://www.ccc.nps.navy.mil/research/kargil/war_in_kargil.pdf| format=PDF| title=War in Kargil - The CCC's summary on the war| work=| publisher=| accessdate=2009-05-20| archive-date=2004-02-21| archive-url=https://web.archive.org/web/20040221091712/http://www.ccc.nps.navy.mil/research/kargil/war_in_kargil.pdf| url-status=dead}}</ref> ಜಿಲ್ಲಾ ರಾಜಧಾನಿ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಜನಸಾಂದ್ರತೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಮುಷ್ಕೊ [[ಕಣಿವೆ]] ಮತ್ತು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಆಗ್ನೇಯಕ್ಕಿರುವ [[ದ್ರಾಸ್|ಡ್ರಾಸ್]] ಪಟ್ಟಣ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕಿರುವ ಬಟಾಲಿಕ್ ವಲಯ ಮತ್ತಿತರ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಸಂಘರ್ಷದ ವೇಳೆ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದವು. ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸುತ್ತುವರಿದ ಭೂಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಸೇನಾ ವಾಸ್ತವ್ಯ ಇಲ್ಲದೇ ಇದ್ದುದು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಮೇಲೆ ಗುರಿಯಿರಿಸಲು ಮತ್ತು [[ಪೂರ್ವ ನಿಯೋಜಿಸಿದಂತೆ ವಶ]]ಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite web|url=http://acdis.illinois.edu/publications/207/publication-LimitedWarwithPakistanWillItSecureIndiasInterests.html|title=Limited War with Pakistan: Will It Secure India’s Interests?|work=ACDIS Occasional Paper|publisher=Program in Arms Control, Disarmament, and International Security (ACDIS), University of Illinois|first=Suba|last=Chandran|year=2004|accessdate=2009-05-20|archive-date=2010-07-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20100705081726/http://acdis.illinois.edu/publications/207/publication-LimitedWarwithPakistanWillItSecureIndiasInterests.html|url-status=dead}}</ref> ಶಿಖರದ ತುದಿಗಳಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಮುಖ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಸನ್ನದ್ಧ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣಾ ನೆಲೆಗಳಿರುವುದರಿಂದ, ಎತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ನಿಂತವರಿಗೆ ಕೋಟೆಗೆ ಸಮನಾದ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಈ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಗಳು ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತವೆ. [[ಪರ್ವತ ಕಾಳಗ]]ದಲ್ಲಿ ಎತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ನಿಂತವರನ್ನು ಕದಲಿಸಲು ರಕ್ಷಕರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ದಾಳಿಕೋರರ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.rand.org/pubs/monograph_reports/MR638/ ದಾಳಿ ಮಾಡುವ ಪಡೆಗಳು vs ರಕ್ಷಿಸುವ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಅಂಗೀಕಾರ್ಹ 3:1 ಅನುಪಾತ] ದ ವಿರುದ್ಧ ಪರ್ವತಾಚ್ಛಾದಿತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅನುಪಾತ 6:1 ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇಂಡಿಯಾ ಟುಡೆ [http://www.india-today.com/itoday/19990726/cover3.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081206183309/http://www.india-today.com/itoday/19990726/cover3.html|date=2008-12-06}}</ref> ಅತೀ ಎತ್ತರದ ಜಾಗ ಮತ್ತು ಮೈಕೊರೆಯುವ ಚಳಿಯಿಂದ ಸಂಕಷ್ಟಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ಉಲ್ಬಣಿಸುತ್ತವೆ.<ref>ಅಕೋಸ್ಟಾ, ಮಾರ್ಕಸ್ P., CPT, U.S. ಆರ್ಮಿ, ಹೈ ಆಲ್ಟಿಟ್ಯೂಡ್ ವಾರ್‌‌ಫೇರ್- ದಿ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕಾನ್‌ಫ್ಲಿಕ್ಟ್ &amp; ದಿ ಫ್ಯೂಚರ್, ಜೂನ್ 2003. [http://www.nps.edu/academics/sigs/nsa/publicationsandresearch/studenttheses/theses/Acosta03.pdf ಪರ್ಯಾಯ ಕೊಂಡಿ]</ref> ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪ್ರದೇಶ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪ್ರದೇಶ [[ಸ್ಕಾರ್ಡು]] ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಕೇವಲ 173 ಕಿಮೀ(108 ಮೈಲು)ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಯೋಧರಿಗೆ ಯುದ್ಧತಂತ್ರ ಮತ್ತು ಫಿರಂಗಿ ಬೆಂಬಲ ಒದಗಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. == ಹಿನ್ನೆಲೆ == [[ಚಿತ್ರ:Kargil_town,_India_panorama.jpg|thumb|ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪಟ್ಟಣ]] 1971ರಲ್ಲಿ [[ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧದ]] ಬಳಿಕ, ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಸುತ್ತಲಿನ ಶಿಖರಗಳಲ್ಲಿ ಸೇನೆ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಮ‌ೂಲಕ [[ಸಿಯಾಚಿನ್ ನೀರ್ಗಲ್ಲು]] ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿತ ಹೊಂದಲು ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಸಿಯೇ ಇದ್ದವು, ಅದರ ಫಲವಾಗಿ 1980ರಲ್ಲಿ ಸೇನೆ [[ಚಕಮಕಿಗಳ]] ನಡೆಯಿತು, ಆದರೆ ನೆರೆಯ ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸೇನೆ ಪಡೆಗಳ ನಡುವೆ ನೇರ ಇಷ್ಟು ಸುದೀರ್ಘ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷ ನಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web| url=http://outside.away.com/outside/features/200302/200302_siachen_7.html| title=The Coldest War| work=Outside Magazine| publisher=| accessdate=2009-05-20| archive-date=2009-04-02| archive-url=https://web.archive.org/web/20090402185925/http://outside.away.com/outside/features/200302/200302_siachen_7.html| url-status=dead}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ 1990ರಲ್ಲಿ, ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ [[ಪ್ರತ್ಯೇಕತವಾದಿ ಚಟುವಟಿಕೆ]]ಗಳಿಂದ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವಕ್ಕೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಕುಮ್ಮಕ್ಕು ನೀಡಿದ್ದರಿಂದ [[ಉದ್ವಿಗ್ನತೆ ಮತ್ತು ಸಂಘರ್ಷ]] ಹೆಚ್ಚುವ ಜೊತೆಗೆ 1998ರಲ್ಲಿ ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು [[ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಪರೀಕ್ಷೆ]] ನಡೆಸಿದ್ದು ಯುದ್ಧದ ವಾತಾವರಣ ಸ್ಫೋಟಿಸಲು ದಾರಿ ಕಲ್ಪಿಸಿತು. ಉದ್ವಿಗ್ನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಶಮನದ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿ 1999ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ [[ಲಾಹೋರ್ ಘೋಷಣೆ]]ಗೆ ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಅಂಕಿತ ಹಾಕಿ, [[ಕಾಶ್ಮೀರ ಸಂಘರ್ಷ]]ಕ್ಕೆ ಶಾಂತಿಯುತ ಮತ್ತು [[ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ]] ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದವು. 1998-1999ರ ಚಳಿಗಾಲದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೇನೆ]]ಯ ಕೆಲವು ಶಕ್ತಿಗಳು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳು ಮತ್ತು [[ಅರೆಸೇನೆ ಪಡೆ]]ಗಳಿಗೆ ಗೋಪ್ಯ ತರಬೇತಿ ನೀಡಿ, ಕೆಲವರನ್ನು [[ಮುಜಾಹಿದ್ದೀನ್]] ಸೋಗಿನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ LOC ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ನುಸುಳಿಸಿತು. ಈ ಅತಿಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ "ಆಪರೇಷನ್ ಬದ್ರ್" ಎಂಬ [[ಸಂಕೇತ ನಾಮ]]ವನ್ನು ಇಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="VP Malik">[https://archive.is/20120629144634/www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_26-7-2002_pg4_12 ಕಾರ್ಗಿಲ್: ವೇರ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಮೆಟ್ ಡಿಪ್ಲೋಮಸಿ]-ವಿಜಯ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಕುರಿತು ಆಗಿನ ಭಾರತದ [[ಸೇನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ]] ವಿ.ಪಿ.ಮಲಿಕ್ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು. ''[[ಡೇಲಿ ಟೈಮ್ಸ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ; [http://www.stanford.edu/group/sjir/3.1.06_kapur-narang.html ದಿ ಫೇಟ್ ಆಫ್ ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬೈ ವಿಕಾಸ್ ಕಪೂರ್ ಅಂಡ್ ವಿಪಿನ್ ನಾರಂಗ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120118203713/http://www.stanford.edu/group/sjir/3.1.06_kapur-narang.html|date=2012-01-18}} ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ಸ್ಟಾನ್‌ಪೋರ್ಡ್ ಜರ್ನಲ್;[http://www.ipcs.org/ipcs/displayReview.jsp?kValue=102 ಬುಕ್ ರಿವ್ಯೂವ್ ಆಫ್ "ದಿ ಇಂಡಿಯಾನ್ ಆರ್ಮಿ:ಎ ಬ್ರೀಫ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ಬೈ ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಐಯಾನ್ ಕಾರ್ಡೊಜೊ"]-IPCS ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಕಾಶ್ಮೀರ ಮತ್ತು ಲಡಕ್ ನಡುವೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಕಡಿದು,[[ಸಿಯಾಚಿನ್ ನೀರ್ಗಲ್ಲು]] ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಭಾರತದ ಪಡೆಗಳು ಕಾಲುಕೀಳುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಅದು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಹೀಗೆ ಮಾಡುವ ಮ‌ೂಲಕ ಅತ್ಯಂತ ಕ್ಲಿಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಕಾಶ್ಮೀರ ವಿವಾದ ಬಗೆಹರಿಸುವ ಮಾತುಕತೆಗೆ ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರುವ ತಂತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಯಾವುದೇ ಉದ್ವಿಗ್ನಕಾರಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಕಾಶ್ಮೀರ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಮನ ಸೆಳೆದು, ಕಾಶ್ಮೀರ ವಿವಾದದ ಶೀಘ್ರ ಇತ್ಯರ್ಥಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆಂದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನಂಬಿತ್ತು. [[ಭಾರತದ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಶ್ಮೀರ]]ದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ತಾನಾಗಿಯೇ ಮುನ್ನಡಿಯಿಡುವುದರೊಂದಿಗೆ, ದಶಕದ ಕಾಲದ [[ಬಂಡಾಯ]]ಕ್ಕೆ ನೈತಿಕ ಸ್ಥೈರ್ಯ ತುಂಬುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಅದು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಲೂಬಹುದು. 1984ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ [[ಮೇಘದೂತ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ]] ನಡೆಸಿ ಸಿಯಾಚಿನ್ ನೀರ್ಗಲ್ಲು ಪ್ರದೇಶದ ಬಹುಭಾಗ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಪ್ರತೀಕಾರ ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕೂಡ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಕೈಗೊಂಡ ಉದ್ದೇಶವಿರಬಹುದು ಎಂದು ಕೆಲವು ಲೇಖಕರು ಊಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite book | author=Robert G. Wirsing | title=Kashmir in the Shadow of War: regional rivalries in a nuclear age | publisher=M.E. Sharpe | year=2003 |isbn=0-7656-1090-6}} Pg 38</ref> [[ಜನರಲ್|ಸೇನಾ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ]] ವೇದ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮಲಿಕ್ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಇತರ ಪರಿಣತರ ಪ್ರಕಾರ,<ref>{{cite book |title=Operation Badr:Mussharef's contribution to Pakistan's thousand years war against India |last= Ludra |first=Kuldip S. |authorlink= |coauthors= |year=2001 |publisher=Institute for Strategic Research and Analysis [[Chandigarh]] |location= |page= |pages=}}</ref><ref>ಲೋ ಇನ್ಟೆನ್‌ಸಿಟಿ ಕಾನ್ಫ್ಲಿಕ್ಟ್ಸ್ ಇನ್ ಇಂಡಿಯಾಾ ಬೈ ವಿವೇಕ್ ಛಾಡಾ,ಯುನೈಟೆಡ್ ಸರ್ವೀಸ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ ಪ್ರಕಟಣೆ SAGE, 2005, ISBN 0-7619-3325-5</ref> ಸೈನ್ಯ ಸರಬರಾಜು ಮಾರ್ಗ ನಿರ್ಮಾಣ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹುತೇಕ ಪೂರ್ವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸಾಕಷ್ಟು ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. 1980ಮತ್ತು 1990ರ ದಶಕಗಳ ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, [[ಜಿಯಾ ಉಲ್ ಹಕ್]] ಮತ್ತು [[ಬೇನಜೀರ್ ಭುಟ್ಟೊ]] ಮುಂತಾದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಮುಖಂಡರಿಗೆ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪ್ರದೇಶದೊಳಕ್ಕೆ ನುಸುಳಿಸುವ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳನ್ನು ಸೇನೆಯು ಮಂಡಿಸಿತ್ತು, ಆದರೆ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಎಳೆಯಬಹುದೆಂಬ ಭಯದಿಂದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>ಕ್ರಾಸ್ಡ್ ಸ್ವೋರ್ಡ್ಸ್: ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್, ಇಟ್ಸ್ ಆರ್ಮಿ, ಅಂಡ್ ದಿ ವಾರ್ಸ್ ವಿತಿನ್ ಬೈ ಶೂಜಾ ನವಾಜ್ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್</ref><ref>[https://archive.is/20120723125533/www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_2-7-2003_pg7_19 ಮುಷರಫ್ ಅಡ್ವೈಸಡ್ ಎಗೇನಸ್ಟ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್, ಸೇಸ್ ಬೆನಜೀರ್],'ತಾವು PM ಆಗಿದ್ದಾಗ ಮುಷರಫ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯೋಜಿಸಿದರು: ಭುಟ್ಟೊ- [[ಹಿಂದುಸ್ತಾನ್ ಟೈಮ್ಸ್‌]]ಗೆ ನವೆಂಬರ್ 30,2001ರಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಮುಂಚಿನ ಸಂದರ್ಶನ. </ref><ref name="Hassan Abbas">{{cite book | author=Hassan Abbas | title=Pakistan's Drift Into Extremism: Allah, the Army, and America's War on Terror | publisher=M.E. Sharpe | year=2004|isbn=0-7656-1497-9}}</ref> ಅಕ್ಚೋಬರ್ 1998ರಲ್ಲಿ ಪರ್ವೇಜ್ ಮುಷರಫ್ [[:ವರ್ಗ:Chiefs of Army Staff, Pakistan|ಸೇನಾ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ]]ರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡ ಬಳಿಕ ದಾಳಿಯ ನೀಲಿ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಪುನಃ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಕೆಲವು ವಿಶ್ಲೇಷಕರ ಅಂಬೋಣ.<ref name="VP Malik"/><ref>{{cite book |title=Dangerous Deterrent |last= Kapur |first=S. Paul |authorlink= |coauthors= |year=2007 |publisher=Stanford University Press |location= |isbn=0804755507 |page=118}}</ref> ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪಿತೂರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಮಗೆ ತಿಳಿದೇ ಇರಲಿಲ್ಲವೆಂದೂ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಹಯೋಗಿ [[ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ]] ಅವರಿಂದ ತುರ್ತು ಫೋನ್ ಕರೆ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದಾಗಲೇ ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮೊದಲಿಗೆ ಅರಿವಾಯಿತು ಎಂದು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸಂಘರ್ಷದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ [[ನವಾಜ್ ಶರೀಫ್]] ಯುದ್ಧದ ಬಳಿಕ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web| url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/1581473.cms|title=Nawaz blames Musharraf for Kargil|work=The Times of India|publisher=|date=2006-05-28 |accessdate=2009-05-20}}</ref> ಮುಷರಫ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಇಬ್ಬರು ಅಥವಾ ಮ‌ೂವರು [[ಆಪ್ತರು]] ಈ ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸಿದರೆಂದು ಷರೀಫ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref name="sharifunaware">{{cite news |url = http://www.dawn.com/2006/05/29/nat1.htm |title = I learnt about Kargil from Vajpayee, says Nawaz |work = |publisher = Dawn|date =2006-05-29|accessdate = 2006-05-29 }}</ref> ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಕೆಲವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಲೇಖಕರು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಮುಷರಫ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು [[ಜನರಲ್‌]]ಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಯೋಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Hassan Abbas"/><ref name="Qadir">{{cite web|url=http://www.ccc.nps.navy.mil/research/kargil/JA00199.pdf|title=An Analysis of the Kargil Conflict 1999|year=April 2002|last=Qadir|first=Shaukat|work=RUSI Journal|publisher=|accessdate=2009-05-20|archive-date=2009-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20090327120655/http://www.ccc.nps.navy.mil/research/kargil/JA00199.pdf|url-status=dead}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರು [[ಫೆಬ್ರವರಿ 20]]ರಂದು [[ಲಾಹೋರ್‌]]‌ಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವುದಕ್ಕೆ 15 ದಿನಗಳು ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಕುರಿತು ಷರೀಫ್‌ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತೆಂದು ಮುಷರಫ್ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=71008|title=Kargil planned before Vajpayee's visit: Musharraf|work=Indian Express|publisher=|date=2006-07-13|accessdate=2009-05-20|archive-date=2013-01-02|archive-url=https://archive.today/20130102134734/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=71008|url-status=dead}}</ref> == ಯುದ್ಧದ ಪ್ರಗತಿ == ===ಸಂಘರ್ಷದ ಘಟನೆಗಳು=== {| class="wikitable" |- ! style="width:10%;"| '''ದಿನಾಂಕ (1999)''' ! style="width:90%; text-align:center;"| '''ಘಟನೆ'''<ref>{{cite web |url=http://www.tribuneindia.com/2011/20110726/edit.htm#6 |title=The Tribune, Chandigarh, India – Opinions |publisher=Tribuneindia.com |access-date=15 June 2012 |archive-date=8 March 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120308123358/http://www.tribuneindia.com/2011/20110726/edit.htm#6 |url-status=live }}</ref><ref>V.&nbsp;P. Malik, "Kargil War: Need to learn strategic lessons", ''India Tribune'', 26 July 2011.</ref><ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/387702.stm |title=Kargil conflict timeline |publisher=BBC News |date=13 July 1999 |access-date=15 June 2012 |archive-date=29 January 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120129170557/http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/387702.stm |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |title=Factfile |newspaper=The Tribune (Chandigarh) |url=http://www.tribuneindia.com/2011/20110726/edit.htm#6 |date=26 July 2011 |access-date=26 July 2011 |archive-date=5 December 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111205233521/http://www.tribuneindia.com/2011/20110726/edit.htm#6 |url-status=live }}</ref> |- | 3 ಮೇ || ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಜಿಲ್ಲೆ ನಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಒಳನುಗ್ಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಶೆಫ್ ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. |- | 5 ಮೇ || ಹಿಂದಿನ ವರದಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ [[ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆ]] ಗಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲಾಗಿದೆ; 5 ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು. |- | 9 ಮೇ || ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆ ಭಾರೀ ಶೆಲ್ ದಾಳಿ, ಕಾರ್ಗಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಯುದ್ಧಸಾಮಗ್ರಿ ಡಂಪ್‌ಗಳನ್ನು ಹಾನಿಗೊಳಿಸಿತು. |- | 10 ಮೇ || ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಬಹು ಒಳನುಸುಳುವಿಕೆಗಳನ್ನು ದ್ರಾಸ್, ಕಕ್ಸರ್ ಮತ್ತು ಮುಷ್ಕೋಹ್ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ದೃಢೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. |- | ಮೇ-ಮಧ್ಯೆ || ಭಾರತವು ಕಾಶ್ಮೀರ ಕಣಿವೆ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುತ್ತದೆ. |- | 26 ಮೇ || ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆ (IAF) ಶಂಕಿತ ನುಸುಳುಕೋರರ ಸ್ಥಾನಗಳ ವಿರುದ್ಧ ವಾಯುದಾಳಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. |- | 27 ಮೇ || ಒಂದು IAF MiG-21 ಮತ್ತು ಒಂದು MiG-27 ವಿಮಾನವನ್ನು ಅಂಜ ಕ್ಷಿಪಣಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಯಿಂದ ಹೊಡೆದುರುಳಿಸಲಾಯಿತು. ಇವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆಯ ವಿಮಾನ-ವಿರೋಧಿ ವಾರ್ಫರ್‌ನ ವಾಯು ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು;<ref>{{Cite web|title=SA-7 GRAIL|url=http://www.fas.org/man/dod-101/sys/missile/row/sa-7.htm|date=1999-03-21|publisher=[[Federation of American Scientists|FAS]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090203110123/http://www.fas.org/man/dod-101/sys/missile/row/sa-7.htm|archive-date=3 February 2009|access-date=2009-02-09}}</ref> ಫ್ಲೈಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕಂಬಂಪತಿ ನಚಿಕೇತ (ಮಿಗ್-27 ಪೈಲಟ್) ಅನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಗಸ್ತು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಯುದ್ಧದ ಕೈದಿ (POW) ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ (3 ಜೂನ್ 1999 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು). |- | 28 ಮೇ || ಒಂದು IAF Mi-17 ಅನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳು ಹೊಡೆದುರುಳಿಸಿದವು; ನಾಲ್ಕು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು. |- | 1 ಜೂನ್ || ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆಯು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ 1 ಕಾಶ್ಮೀರ ಮತ್ತು ಲಡಾಖ್ ನಲ್ಲಿ ಶೆಲ್ ದಾಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. |- | 5 ಜೂನ್ || ಭಾರತವು ಮೂವರು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೈನಿಕರಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ, ಅದು ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. |- | 6 ಜೂನ್ || ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯು ದೊಡ್ಡ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. |- | 9 ಜೂನ್ || ಭಾರತೀಯ ಪಡೆಗಳು ಬಟಾಲಿಕ್ ಸೆಕ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಪುನಃ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡವು. |- | 11 ಜೂನ್ || ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಜನರಲ್ ಪರ್ವೇಜ್ ಮುಷರಫ್ (ಚೀನಾ ಭೇಟಿಯಲ್ಲಿ) ಮತ್ತು ಚೀಫ್ ಆಫ್ ಜನರಲ್ ಸ್ಟಾಫ್ (ಪಾಕಿಸ್ತಾನ) ನಡುವಿನ ಸಂಭಾಷಣೆಯ ಪ್ರತಿಬಂಧಗಳನ್ನು ಭಾರತ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ. |- | 13 ಜೂನ್ || ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಮಿಲಿಷಿಯಾಗಳೊಂದಿಗೆ ಭೀಕರ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ದ್ರಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಪಡೆಗಳು ಟೋಲೋಲಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತಗೊಳಿಸಿದವು. |- | 15 ಜೂನ್ ||ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್ ನಂತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪ್ರಧಾನಿ, ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್ ಎಲ್ಲಾ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅನಿಯಮಿತ ಸೇನಾಪಡೆಗಳನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಎಳೆಯಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. |- | 29 ಜೂನ್ || ಅವರ ಸರ್ಕಾರದ ಒತ್ತಡದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳು ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತದ ಕಾಶ್ಮೀರದಿಂದ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟುವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯು ಟೈಗರ್ ಹಿಲ್ ಕಡೆಗೆ ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತದೆ. |- | 4 ಜುಲೈ || ಮೂರು ಭಾರತೀಯ ರೆಜಿಮೆಂಟ್‌ಗಳು (ಸಿಖ್, ಗ್ರೆನೇಡಿಯರ್ಸ್ ಮತ್ತು ನಾಗಾ) ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿರುವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ''ನಾರ್ದರ್ನ್ ಲೈಟ್ ಇನ್‌ಫಾಂಟ್ರಿ ರೆಜಿಮೆಂಟ್‌''ನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. |- | 5 ಜುಲೈ || ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಕ್ಲಿಂಟನ್ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಸಭೆಯ ನಂತರ ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್ ಅವರು ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ನಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆಯ ವಾಪಸಾತಿಯನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು. ಭಾರತೀಯ ಪಡೆಗಳು ತರುವಾಯ ದ್ರಾಸ್ ಅನ್ನು ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡವು. |- | 7 ಜುಲೈ || ಭಾರತೀಯ ಪಡೆ ಪಾಯಿಂಟ್ 4875 ಅನ್ನು ಪುನಃ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ [[ವಿಕ್ರಮ್ ಬತ್ರಾ]] ವೀರ ಮರಣ ಮಡಿದರು. |- | 11 ಜುಲೈ || ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡುತ್ತವೆ; ಬಟಾಲಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಪ್ರಮುಖ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. |- | 14 ಜುಲೈ ||ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ [[ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ]] ಆಪರೇಷನ್ ''ವಿಜಯ್'' ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗೆ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. |- | 26 ಜುಲೈ || ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಅನಿಯಮಿತ ಮತ್ತು ನಿಯಮಿತ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು. |} ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಹಂತಗಳಿದ್ದವು. ಮೊದಲಿಗೆ, ಭಾರತ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ತನ್ನ ಪಡೆಗಳನ್ನು ನುಸುಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಫಿರಂಗಿ ದಾಳಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗೆ NH1 ತರಲು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ಎರಡನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಅತಿಕ್ರಮಣವನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದ ಭಾರತ, ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಲು ತನ್ನ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿತು. ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನಡುವೆ ಪ್ರಮುಖ ಯುದ್ಧ ನಡೆದು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳು ಅತಿಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಮರುವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಫಲಶ್ರುತಿ ಕಂಡಿತು, ಮತ್ತು ತರುವಾಯ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಮಣಿದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯಾಚೆಗೆ ತನ್ನ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. === ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆಕ್ರಮಣ === [[ಚಿತ್ರ:Kargil.map.buildup.gif|thumb|right|250px|ಅತಿಕ್ರಮಣ ಮತ್ತು ಸೇನೆ ಸ್ಥಾಪನೆ]] ಚಳಿಗಾಲದ ಋತುವಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಕಾಶ್ಮೀರದ ಹಿಮಾಚ್ಛಾದಿತ ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮೈಕೊರೆಯುವ ಚಳಿಯ ಕಾರಣದಿಂದ,[[LOC]]ಯ ಆಯಾ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು ಮುಂಚೂಣಿ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅತಿಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ದಾರಿಯಾಗಬಹುದಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಗಸ್ತನ್ನು ಕುಂಠಿತಗೊಳಿಸುವುದು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಎರಡೂ ಸೇನೆಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಾಡಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಚಳಿಯ ತೀವ್ರತೆ ಕಡಿಮೆಯಾದ ಬಳಿಕ, ಮುಂಚೂಣಿ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಮರುವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಪಹರೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 1999ರ ಫೆಬ್ರವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೇನೆ]]ಯು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪ್ರದೇಶದ LOCಯ ತನ್ನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ತ್ಯಜಿಸಿದ್ದ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಮರು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭಿಸಿತು, ಇದರ ಜೊತೆಗೆ LOCಯ ಭಾರತದ ಬದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಿಬಿರಗಳ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಕೂಡ ತನ್ನ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಕಳಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.time.com/time/printout/0,8816,991457,00.html|title=How I Started A War|date=1999-07-12|work=[[Time (magazine)|Time]]|publisher=|accessdate=2009-05-20|archive-date=2012-09-14|archive-url=https://archive.today/20120914151255/http://www.time.com/time/printout/0,8816,991457,00.html|url-status=dead}}</ref> ಉನ್ನತ [[ವಿಶೇಷ ಸೇವೆ ಗುಂಪಿನ]] ಪಡೆಗಳು ಮತ್ತು [[ನಾರ್ಥರ್ನ್ ಲೈಟ್ ಇನ್‌ಫೇಂಟ್ರಿ]]ದ ನಾಲ್ಕರಿಂದ ಏಳು [[ತುಕಡಿ]]ಗಳು<ref>{{cite web |title=The Northern Light Infantry in the Kargil Operations |url=http://orbat.com/site/history/historical/pakistan/nli_kargil1999.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090628181523/http://orbat.com/site/history/historical/pakistan/nli_kargil1999.html |archive-date=2009-06-28 |accessdate=2009-05-20 |work= |publisher=}} ಬೈ ರವಿ ರಿಕ್ಯೆ 1999 ಆಗಸ್ಟ್ 25, 2002 - [[ORBAT]]</ref><ref name="Memoirs">{{cite book|author=[[Pervez Musharraf]] | title=[[In the Line of Fire: A Memoir]] | publisher=Free Press | year=2006 | isbn=0-7432-8344-9}}</ref>(ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆಯ ಖಾಯಂ ಭಾಗವಾಗಿರದ ಅರೆಸೇನೆ ಪಡೆ)ಭಾರತದ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವು. ಕೆಲವು ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಕಾಶ್ಮೀರದ [[ಬಂಡುಕೋರರು]] ಮತ್ತು [[ಅಫ್ಘಾನ್]] [[ಬಾಡಿಗೆ ಹಂತಕ]]ರ ಬೆಂಬಲವಿತ್ತು.<ref name="Militant">ಮುಷರಫ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ''ದಿ ನ್ಯೂಸ್‌'' ಗೆ ಜುಲೈ 6, 1999ರಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿರುವಂತೆ ಸುಮಾರು 2000 ಮುಜಾಹಿದ್ದೀನ್ ಭಾಗಿಗಳಾಗಿದ್ದರೆಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ; ಅಂದಾಜನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ [[ಏಷ್ಯಾ ಟೈಮ್ಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ [http://www.atimes.com/ind-pak/AG08Df01.html ಆನ್‌ಲೈನ್ ಲೇಖನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100811111704/http://atimes.com/ind-pak/AG08Df01.html|date=2010-08-11}}. ಭಾರತದ ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್(ನಿವೃತ್ತ) ಕೂಡ NLI [[ಪದಾತಿದಳ]] ಪಡೆಯಲ್ಲದೇ [http://www.rediff.com/news/1999/jul/15ashok.htm ಬಂಡುಕೋರರ ಸಂಖ್ಯೆ 2000] ವೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.</ref> ಕೆಳ [[ಮುಷೋಖ್]] ಕಣಿವೆಯ ಶಿಖರಗಳು, ಡ್ರಾಸ್‌‍ನ ಮಾರ್ಪೋ ಲಾ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳು, [[ಕಾರ್ಗಿಲ್]] ಬಳಿಯ ಕಕ್ಸಾರ್‌, [[ಸಿಂಧು ನದಿ]]ಯ ಪೂರ್ವಕ್ಕಿರುವ ಬಟಾಲಿಕ್ ವಲಯ, LOC ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ತಿರಗುವ ಚೋರ್‌ಬಾಟ್ಲಾ ವಲಯದ ಶಿಖರಗಳು, ಮತ್ತು [[ಸಿಯಾಚಿನ್]] ಪ್ರದೇಶದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕಿರುವ ಟರ್ಟೊಕ್ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೇನೆಯ ಅತಿಕ್ರಮಣ ನಡೆಯಿತು. === ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಅತಿಕ್ರಮಣ ಪತ್ತೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಸೇನೆ ಸಜ್ಜು === ಈ ಅತಿಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲೇ ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೇ ಇರುವುದಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಕಾರಣಗಳಿವೆ: ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಡೆಗಳು ಅತಿಕ್ರಮಿಸಿದ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಭಾರತ ತನ್ನ ಗಸ್ತುಪಡೆಗಳನ್ನು ಕಳಿಸಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಭಾರೀ ಫಿರಂಗಿ ಗುಂಡಿನ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಮ‌ೂಲಕ ಅತಿಕ್ರಮಣಕಾರರಿಗೆ [[ರಕ್ಷಣೆ ಒದಗಿಸಿತು]]. ಆದರೆ ಬಟಾಲಿಕ್ ವಲಯದ ಸ್ಥಳೀಯ ಕುರುಬನೊಬ್ಬ ನೀಡಿದ ಸುಳಿವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಮೇ ಎರಡನೇ ವಾರದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಸೌರಬ್ ಕಾಲಿಯ ನೇತೃತ್ವದ ಭಾರತದ ಗಸ್ತು ಪಡೆ [[ಹೊಂಚು]] ಹಾಕಿದ ಬಳಿಕ<ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2009/07/06/stories/2009070655650700.htm |title=ಸೌರಬ್ ಕೈಲಾ ಹೆತ್ತವರು ಯುದ್ಧಾಪರಾದಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನಸೆಳೆಯಲು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಏಕಾಂಗಿ ಹೋರಾಟ |access-date=2009-12-17 |archive-date=2009-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090713030728/http://www.hindu.com/2009/07/06/stories/2009070655650700.htm |url-status=dead }}</ref> ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪಡೆಗಳ ಅತಿಕ್ರಮಣ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿತ್ತು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಅತಿಕ್ರಮಣದ ಸ್ವರೂಪದ ಬಗ್ಗೆ ತುಸು ಮಾಹಿತಿ ಮಾತ್ರ ಗೊತ್ತಿದ್ದ ಆ ಪ್ರದೇಶದ ಭಾರತೀಯ ಪಡೆಗಳು, ಅತಿಕ್ರಮಣಕಾರರು ಜಿಹಾದಿಗಳಾಗಿದ್ದು ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ತೆರವು ಮಾಡಬಹುದೆಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ LOCಯ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿಕ್ರಮಣವನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದ್ದು ಮತ್ತು ಅತಿಕ್ರಮಣಕಾರರು ಯೋಜಿಸಿದ ಭಿನ್ನ ತಂತ್ರಗಳಿಂದಾಗಿ ಒಟ್ಟು ದಾಳಿಯ ಯೋಜನೆ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿರುವುದು ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಗೆ ಮನದಟ್ಟಾಯಿತು. ಈ ನುಸುಳುವಿಕೆಯಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಒಟ್ಟುಪ್ರದೇಶ 130&nbsp;km² - 200&nbsp;km² ನಡುವೆಯಿದೆಯೆಂಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಿದೆ.<ref name="Qadir"/><ref>[http://www.ccc.nps.navy.mil/research/kargil/war_in_kargil.pdf ವಾರ್ ಇನ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040221091712/http://www.ccc.nps.navy.mil/research/kargil/war_in_kargil.pdf|date=2004-02-21}} [[PDF]] [http://www.tni.org/archives/bidwai/danger.htm ಇಸ್ಲಾಮಾಬಾದ್ ಪ್ಲೇಯಿಂಗ್ ವಿತ್ ಫೈರ್ ಬೈ ಪ್ರಫುಲ್ ಬಿದ್ವಾಯಿ]- [[ದಿ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್]], 7 ಜೂನ್, 1999</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತದ 500 ಚದರ ಮೈಲು (1,300&nbsp;km²)ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಲಾಗಿತ್ತೆಂದು ಮುಷರಫ್ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Memoirs"/> [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] 2,00,000 ಭಾರತೀಯ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿ [[ಆಪರೇಷನ್ ವಿಜಯ್]] ಮ‌ೂಲಕ ಸೂಕ್ತ ಉತ್ತರ ನೀಡಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಸ್ವರೂಪದಿಂದಾಗಿ [[ಡಿವಿಷನ್]] ಮತ್ತು [[ಕಾರ್ಪ್ಸ್]] ಪಡೆಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಲಿಲ್ಲ. [[ರೆಜಿಮೆಂಟ್]] ಅಥವಾ [[ಪದಾತಿದಳದ]] ಮಟ್ಟದಲ್ಲೇ ಬಹುತೇಕ ಹೋರಾಟವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ವಸ್ತುಶಃ 20,000 ಮಂದಿ ಸೈನಿಕರಿದ್ದ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಎರಡು [[ವಿಭಾಗಗಳು]],<ref>{{cite web| url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-6/malik.html| last=Gen VP Malik| title=Lessons from Kargil| work=| publisher=| accessdate=2009-05-20| archive-date=2009-04-08| archive-url=https://web.archive.org/web/20090408082728/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-6/malik.html| url-status=dead}}</ref> ಇದರೊಂದಿಗೆ [[ಭಾರತದ ಅರೆಸೇನೆ ಪಡೆ]]ಯ ಅನೇಕ ಸಾವಿರ ಮಂದಿ ಮತ್ತು ವಾಯುಪಡೆಯನ್ನು ಯುದ್ಧ ವಲಯದಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾರ್ಗಿಲ್-ಡ್ರಾಸ್ ವಲಯದಲ್ಲಿ [[ಸೇನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾದ ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರ ಒಟ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆ 30,000ಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿತ್ತು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೇನೆ ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಿದವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅತಿಕ್ರಮಣಕಾರರ ಸಂಖ್ಯೆ ಸುಮಾರು 5,000ವೆಂದು ಯುದ್ಧ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="Globalsecurity"/><ref name="Qadir"/><ref name="Militant"/> ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಫಿರಂಗಿ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದ [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ]]ದ ಪಡೆಗಳು ಕೂಡ ಈ ಅಂಕಿಅಂಶದಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಭಾರತದ ಭೂಸೇನೆಯ ಜಮಾವಣೆಗೆ ಬೆಂಬಲವಾಗಿ [[ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆ]] [[ಆಪರೇಷನ್ ಸೇಫ್ಡ್ ಸಾಗರ್]] ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಆರಂಭಿಸಿತು, ಆದರೆ ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅದರ ಪರಿಣಾಮಕಾರತ್ವ ಸೀಮಿತಗೊಂಡಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಬಾಂಬ್ ಲೋಡ್‌ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಸೀಮಿತಗೊಂಡವು, ಅಲ್ಲದೆ ಬಳಸಬಹುದಾದ [[ವಾಯುನೆಲೆ]]ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕೂಡ ಸೀಮಿತಗೊಂಡಿತು. [[:ವರ್ಗ:Ports and harbours of Pakistan|ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಬಂದರುಗಳಿಗೆ]](ಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[ಕರಾಚಿ ಬಂದರಿಗೆ]]) ತಡೆ ವಿಧಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದ ಮ‌ೂಲಕ<ref>{{cite web|url=http://www.carnegieendowment.org/files/CP65.Grare.FINAL.pdf|title=The Resurgence of Baluch nationalism|first=Frédéric|last=Grare|work=|format=PDF|publisher=[[Carnegie Endowment for International Peace]]|accessdate=2009-05-20|archive-date=2009-04-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20090420061901/https://www.carnegieendowment.org/files/CP65.Grare.FINAL.pdf|url-status=dead}}</ref> ಸರಬರಾಜು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸಿ [[ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆ]] ಕೂಡ ಸ್ವತಃ ಯುದ್ಧ ಸಿದ್ಧತೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.defencejournal.com/2001/apr/seaspark.htm|title=Exercise Seaspark—2001|first=Cdr. (Retd) Muhammad Azam Khan|work=Defence Journal|publisher=|year=April 2001|accessdate=2009-05-20|archive-date=2012-12-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20121216075557/http://www.defencejournal.com/2001/apr/seaspark.htm|url-status=dead}}</ref> ಬಳಿಕ, ಪೂರ್ಣ ಸ್ವರೂಪದ ಯುದ್ಧ ಭುಗಿಲೆದ್ದರೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 6 ದಿನಗಳಿಗೆ ಸಾಕಾಗುವಷ್ಟು ಇಂಧನ ದಾಸ್ತಾನು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆಯೆಂದು ಆಗಿನ [[ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್]] ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದರು.<ref name="Globalsecurity"/> === ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನೆಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಭಾರತದ ದಾಳಿ === ಕಾಶ್ಮೀರದ ಭೂಪ್ರದೇಶ ಪರ್ವತಮಯವಾಗಿದ್ದು, ಅತೀ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ; ಲೆಹ್‌ನಿಂದ ಶ್ರೀನಗರದವರೆಗಿನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ 1D ಮುಂತಾದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಸ್ತೆಗಳಿಗೆ ಎರಡು ಪಥಗಳು ಮಾತ್ರ ಇವೆ. ಕಡಿದಾದ ಭೂಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ ರಸ್ತೆಗಳು ಸೇನಾಪಡೆಯ ಸಂಚಾರವನ್ನು ನಿಧಾನಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಎತ್ತರ ಪ್ರದೇಶಗಳು ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾದ್ದರಿಂದ NH1 Dಯನ್ನು(ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗುಂಡಿನ ದಾಳಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹೆದ್ದಾರಿಯ ವಾಸ್ತವ ವ್ಯಾಪ್ತಿ) ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಭಾರತದ ಆದ್ಯತೆಯಾಗಿತ್ತು. ತಮ್ಮ ವೀಕ್ಷಣಾ ನೆಲೆಗಳಿಂದ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ NH 1D ಮೇಲೆ [[ಫಿರಂಗಿ ಗುಂಡಿನ ದಾಳಿ]] ನಡೆಸಿ ಭಾರತೀಯ ಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಸಾವುನೋವು ಉಂಟು ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಡೆಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನೋಡಬಹುದಾದ ಮಾರ್ಗವಿತ್ತು.<ref name="NLI">{{cite web|url=http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_5-5-2003_pg7_14|title=Indian general praises Pakistani valour at Kargil|work=Daily Times, Pakistan|date=2003-05-05|publisher=|accessdate=2009-05-20|archiveurl=https://archive.today/20121209121858/http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_5-5-2003_pg7_14|archivedate=2012-12-09|url-status=live}}</ref> ಭಾರತದ ಸೇನೆಗೆ ಸೈನ್ಯ ಜಮಾವಣೆ ಮತ್ತು ಸರಬರಾಜಿಗೆ ಹೆದ್ದಾರಿಯೇ ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗವಾದ್ದರಿಂದ ಗಂಭೀರ ಸಮಸ್ಯೆ ತಲೆದೋರಿತು.<ref>ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಇನ್ ದಿ ಶಾಡೊ ಆಫ್ ವಾರ್ ಬೈ ರಾಬರ್ಟ್ ವಿರ್‌ಸಿಂಗ್ ಪಬ್ಲಿಷ್ಡ್ ಬೈ M.E.ಶಾರ್ಪ್‌, 2003 ISBN 0-7656-1090-6 pp36</ref> [[ಮುಖ್ಯ ಮಾರ್ಗ]]ದ ಮೇಲೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಶೆಲ್ ದಾಳಿ ನಡೆಸುವುದರಿಂದ ಲೆಹ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗುವ ಆತಂಕವಿತ್ತು, ಆದರೂ [[ಹಿಮಾಚಲಪ್ರದೇಶ]]ದ ಮ‌ೂಲಕ ಲೆಹ್‌ಗೆ ಪರ್ಯಾಯ(ಉದ್ದದ)ರಸ್ತೆಯೊಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. ಅತಿಕ್ರಮಣಕಾರರು [[ಸಣ್ಣ ಶಸ್ತ್ರಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಗ್ರೆನೇಡ್ ಲಾಂಚರ್‌]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಲ್ಲದೆ, [[ಮೋರ್ಟಾರ್‌ಗಳು]], [[ಫಿರಂಗಿ]]ಗಳು ಮತ್ತು [[ವಿಮಾನ ನಿಗ್ರಹ ಬಂದೂಕು]]ಗಳಿಂದ ಸಜ್ಜಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಅನೇಕ ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರೀ [[ನೆಲಬಾಂಬ್‌]]ಗಳನ್ನು ಹೂತಿಡಲಾಗಿತ್ತು,[[ICBL]] ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ, ಯುದ್ಧಾನಂತರ ಭಾರತ 8,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು [[ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನಿಗ್ರಹ ನೆಲಬಾಂಬ್‌]]ಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿದ್ದಾಗಿ ಹೇಳಿದೆ.<ref>[http://www.icbl.org/lm/2000/india ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಮೈನ್ ಮಾನಿಟರ್ - ಇಂಡಿಯಾ]</ref> ಅಮೆರಿಕ ಪೂರೈಸಿದ <ref name="indiaenews.com">[http://indiaenews.com/2006-07/15112-indian-army-gets-hostile-weapon-locating-capability.htm ಇಂಡಿಯಾನ್ ಆರ್ಮಿ ಗೆಟ್ಸ್ ಹಾಸ್ಟೈಲ್ ವೆಪನ್ ಲೊಕೇಟಿಂಗ್ ಕೆಪೇಬಿಲಿಟಿ]{{Dead link|url=http://indiaenews.com/2006-07/15112-indian-army-gets-hostile-weapon-locating-capability.htm|date=October 2008|date=June 2009}}</ref> ಮಾನವರಹಿತ ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು <ref name="indiaenews.com"/> AN/TPQ-36 ಫೈರ್‌ಫೈಂಡರ್ ರೆಡಾರ್‌ ಮ‌ೂಲಕ ಭಾರತದ ಪಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ [[ಕಣ್ಗಾವಲು]] ನಡೆಸಿತ್ತು.<ref name="indiaenews.com"/> NH 1Dಯನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ನೋಡಬಹುದಾದ ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಭಾರತದ ಆರಂಭಿಕ ದಾಳಿಗಳ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪಟ್ಟಣದ ಹೆದ್ದಾರಿಯ ಚಾಚಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಅತೀ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬಹುತೇಕ ಶಿಬಿರಗಳು ಹೆದ್ದಾರಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ, ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅತಿಕ್ರಮಿತ ಶಿಬಿರಗಳ ಮರುವಶ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮತ್ತು ಹೆದ್ದಾರಿಯ ಭದ್ರತೆಗಳೆರಡನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದವು. ಯುದ್ಧದುದ್ದಕ್ಕೂ ಈ ಮಾರ್ಗದ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಮುಂಚೂಣಿ ಶಿಬಿರಗಳ ಮರುವಶ ''ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಉದ್ದೇಶ'' ಗಳಾಗಿದ್ದವು. NH 1Dಗೆ ಅತೀ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮರುವಶ ಭಾರತದ ಸೇನಾಪಡೆಯ ಪ್ರಥಮ ಆದ್ಯತೆಯಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ಶ್ರೀನಗರ-ಲೆಹ್ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಟೈಗರ್ ಹಿಲ್ ಮತ್ತು ಡ್ರಾಸ್‌ನ ಟೋಲೊಲಿಂಗ್ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಮೇಲೆ ಭಾರತೀಯ ಪಡೆಗಳು ಮೊದಲಿಗೆ ಗುರಿಯಿರಿಸಿದವು.<ref>ಮ್ಯಾನೇಜಿಂಗ್ ಆರ್ಮ್ಡ್ ಕಾನ್ಫ್ಲಿಕ್ಟ್ಸ್ ಇನ್ ದಿ 21 ಸೆಂಚುರಿ, ಅಡೆಕಿಯೆ ಅಡೆಬಾಜೊ ಅವರಿಂದ, ಚಂದ್ರಲೇಖ ಶ್ರೀರಾಮ್, ರೂಟ್‌ಲೆಡ್ಜ್ pp192,193 ಪ್ರಕಟಣೆ.</ref> ಇದರ ಹಿಂದೆಯೇ ತಕ್ಷಣವೇ ಸಿಯಾಚಿನ್ ನೀರ್ಗಲ್ಲು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಬಟಾಲಿಕ್-ಟರ್ಟೊಕ್ ಉಪ-ವಲಯ ಸೇನಾಪಡೆಗಳ ಗುರಿಯಾದವು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಪಾಯಿಂಟ್ 4590 ಮತ್ತು ಪಾಯಿಂಟ್ 5353 ಮುಖ್ಯ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು ಪರ್ವತಗಳಾಗಿತ್ತು. NH 1Dಯನ್ನು ಅತೀ ಸಮೀಪದಿಂದ ನೋಡಬಹುದಾದ ಸ್ಥಳವೆಂದರೆ ಪಾಯಿಂಟ್ 4590. ಪಾಯಿಂಟ್ 5353 ಡ್ರಾಸ್ ವಲಯದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಮೇಲ್ಮೈ ಲಕ್ಷಣದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪಡೆಗಳಿಗೆ NH 1D ಸರಾಗ ವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದ್ದವು.<ref>{{cite web|first=Praveen|last=Swami|url=http://www.hindu.com/2004/06/30/stories/2004063006391100.htm|title=Commander ordered capture of Point 5353 in Kargil war|work=The Hindu|publisher=|date=2004-06-30|accessdate=2009-05-20|archive-date=2004-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20040907144723/http://www.hindu.com/2004/06/30/stories/2004063006391100.htm|url-status=dead}}</ref> ಜೂನ್ 14ರಂದು ಪಾಯಿಂಟ್ 4590ನ್ನು ಭಾರತದ ಪಡೆಗಳು ಮರುವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದು ಗಮನಾರ್ಹವೆನಿಸಿದರೂ,<ref>ದಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ವಾರ್ ಇನ್ ಸೌತ್ ಏಷ್ಯಾ, ಪ್ರದೀಪ್ ಬರುವಾ ಅವರಿಂದ, U ಆಫ್ ನೆಬ್ರಾಸ್ಕಾ ಪ್ರೆಸ್, ಪುಟ 261.</ref> ಯುದ್ಧದ ವೇಳೆ ನಡೆದ ಏಕೈಕ ಚಕಮಕಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಯಿಂಟ್ 4590ರಲ್ಲೇ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆ ಅತ್ಯಧಿಕ ಸಾವುನೋವು ಅನುಭವಿಸಿದ್ದು ಅಷ್ಟೇ ಸತ್ಯ. ಹೆದ್ದಾರಿಯ ಸಮೀಪದ ಬಹುತೇಕ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಜೂನ್ ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ತೆರವುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತಾದರೂ, ಡ್ರಾಸ್ ಬಳಿ ಹೆದ್ದಾರಿಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳು ಯುದ್ಧ ಅಂತ್ಯಗೊಳ್ಳುವ ತನಕ ವ್ಯಾಪಕ ಶೆಲ್ ದಾಳಿಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾದವು. [[File:Sheeju mig21.JPG|thumb| ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ IAF MiG-21 ಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು.]] NH 1D ನೋಡಬಹುದಾದ ಶಿಖರಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಭಾರತ ಹಿಡಿತ ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಬಳಿಕ, ಭಾರತದ ಸೇನೆಯು ಆಕ್ರಮಿತ ಸೇನೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯ ಆಚೆಗೆ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ದೂಡಲು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಆರಂಭಿಸಿತು. ಇತರ ಪ್ರಹಾರಗಳೊಂದಿಗೆ, [[ಟೋಲೊಲಿಂಗ್ ಯುದ್ಧ]]ದ ನಂತರದ ಹೋರಾಟ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಭಾರತದ ಪರವಾಗಿ ವಾಲಿತು. ಟೊಲೊಲಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಕಾಶ್ಮೀರ]]ಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪರ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ನೆರವು ನೀಡಿದರು. ಯುದ್ಧಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೈವಶವಾದ ಟೈಗರ್ ಹಿಲ್(ಪಾಯಿಂಟ್ 5140) ಸೇರಿದಂತೆ ಅತಿಕ್ರಮಣಕಾರರ ಕೆಲವು ಶಿಬಿರಗಳು ತೀವ್ರ ಪ್ರತಿರೋಧ ಒಡ್ಡಿದವು. ಟೈಗರ್‌ಹಿಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪಡೆಗಳು ಭದ್ರವಾಗಿ ಬೇರೂರಿದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಕಂಡವು, ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಪಡೆಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾವುನೋವು ಅನುಭವಿಸಿತು. ಟೈಗರ್ ಹಿಲ್‌ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಅಂತಿಮ ಪ್ರಹಾರದಲ್ಲಿ 10 ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೈನಿಕರು ಹತರಾಗಿ ಟೈಗರ್ ಹಿಲ್ ಭಾರತದ ಕೈವಶವಾಯಿತು, ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಕೂಡ ತನ್ನ ಐವರು ಯೋಧರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಇದುವರೆಗೂ ಕೇಳಿರದ, ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಪಾಯಿಂಟ್ ಸಂಖ್ಯೆಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿರುವ ಬಹುತೇಕ ಹೆಸರಿಲ್ಲದ ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಭೀಕರ [[ಕೈಮಿಸಲಾಯಿಸಿದ]] ಘಟನೆಗಳೂ ಸಂಭವಿಸಿವೆ. ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಪೂರ್ಣಸ್ವರೂಪ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ [[ಕಾಣುವಂತಿದ್ದ]] ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿನ ಅತಿಕ್ರಮಣಕಾರರನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಲು ಸುಮಾರು 250 ಫಿರಂಗಿ ಬಂದೂಕುಗಳನ್ನು ತರಲಾಯಿತು. ಇಂತಹ [[ಭೂಪ್ರದೇಶ]]ದಲ್ಲಿ ದಾಳಿ ನಡೆಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗುವ [[ಬೋಫೋರ್ಸ್]] ಫೀಲ್ಡ್ [[ಹೋವಿಟ್ಜರ್]] ಬಂದೂಕು([[ಬೋಫೋರ್ಸ್ ಹಗರಣ]]ದ ಮ‌ೂಲಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕುಖ್ಯಾತ)ಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ಸೈನಿಕರು ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡರು, ಈ ಬಂದೂಕುಗಳು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದವು. ಆದರೆ ಭೋಫೋರ್ಸ್ ಬಂದೂಕುಗಳ ನಿಯೋಜನೆಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಆಳ ಪ್ರದೇಶದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಬೇರೆ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಯಶಸ್ಸು ಸೀಮಿತಗೊಂಡಿತು. ಈ ರೀತಿಯ ಭೂಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ [[ವೈಮಾನಿಕ ದಾಳಿ]]ಗಳನ್ನು ಸೀಮಿತ ಪರಿಣಾಮದೊಂದಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ದಾಳಿ ವಿಮಾನ]] [[MiG-27]]ಅನ್ನು [[ಎಂಜಿನ್ ವೈಫಲ್ಯ]]ದಿಂದಾಗಿ ಭಾರತದ IAF ಕಳೆದುಕೊಂಡರೆ, [[MiG-21]] [[ಯುದ್ಧ]] ವಿಮಾನವನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಗುಂಡಿಕ್ಕಿ ಉರುಳಿಸಿತು; ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪ್ರದೇಶದೊಳಕ್ಕೆ ಅತಿಕ್ರಮಿಸಿದ ಎರಡೂ ಜೆಟ್‌ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದುರುಳಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಮತ್ತು ಒಂದು [[Mi-8]][[ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌]]ನ್ನು [[ಸ್ಟಿಂಗರ್]] [[SAM]]ಗಳಿಂದ ಉರುಳಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, MiG-27 ತಾಂತ್ರಿಕ ದೋಷದಿಂದ ಅಪಘಾತಕ್ಕೀಡಾಯಿತು ಎಂದು ನಿವೃತ್ತ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ದೃಢಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದಾಳಿಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪಡೆಗಳ ಭದ್ರವಾಗಿ ಬೇರೂರಿದ ನೆಲೆಗಳ ನಾಶಕ್ಕಾಗಿ [[ಲೇಸರ್ ನಿರ್ದೇಶಿತ ಬಾಂಬ್‌]]ಗಳನ್ನು IAF ಬಳಸಿತು.<ref name="Globalsecurity"/> ಮೇ 27, 1999ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೈಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ನಚಿಕೇತ ಅವರಿದ್ದ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ದೋಷ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು, ಬಳಿಕ ಅವರು ವಿಮಾನದಿಂದ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಪಾರಾದರು, ಆದರೆ ತಮ್ಮ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ ಪತ್ತೆಗೆ ದಾರಿ ಬಿಟ್ಟು ತೆರಳಿದ ಸ್ಕ್ವಾ. ಲೀ.[[ಅಜಯ್ ಅಹುಜಾ]] ಅವರನ್ನು ಕೈಯಿಂದ ಹಾರಿಸುವ ಸ್ಟಿಂಜರ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯಿಂದ ಹೊಡೆದುರುಳಿಸಲಾಯಿತು. ದಾಳಿಗೀಡಾದ ವಿಮಾನದಿಂದ ಅವರು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಪಾರಾದರೂ, ಹಿಂತಿರುಗಿಸಿದ ಅವರ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಗುಂಡುಗಳ ಗಾಯಗಳಿದ್ದ ಕಾರಣ ಅವರನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿದವರೇ ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ವರದಿಗಳು ತಿಳಿಸಿವೆ.<ref name="Globalsecurity"/> ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿಗೆ ನಿಲುಕದಂತಿದ್ದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೈನಿಕರ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಫಿರಂಗಿಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ವೈಮಾನಿಕ ಬಲದಿಂದ ನಾಶಪಡಿಸುವುದು ಸುಲಭದ ಮಾತಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. 18,000 ಅಡಿ(5,500 ಮೀ.)ಯಷ್ಟು ಎತ್ತರದ ಕಡಿದಾದ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಏರುವುದಕ್ಕಾಗಿ ದಾರಿ ಸುಗಮ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸೇನೆಯು ನೇರ ನೆಲದಾಳಿಗಳನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಭಾರೀ ಸಾವುನೋವಿಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು. ಹಗಲು ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ದಾಳಿ ನಡೆಸುವುದು ಆತ್ಮಹತ್ಯಾಕಾರಿಯಾದ್ದರಿಂದ, ರಾತ್ರಿಯ ಕತ್ತಲಿನ ಮರೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಸೇನೆ ಮುನ್ನಡೆದರೂ ಹಿಮದ ಕೊರೆತಕ್ಕೆ ಮೈಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವ ಅಪಾಯ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು. ಶಿಖರಗಳಲ್ಲಿನ [[ಶೀತಲ ಹವೆ]]ಯಿಂದಾಗಿ ಉಷ್ಣಾಂಶ ಆಗಾಗ್ಗೆ −11&nbsp;°C ಯಿಂದ −15&nbsp;°C (12&nbsp;°F ಯಿಂದ 5&nbsp;°F) ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಕುಸಿಯುತ್ತಿತ್ತು. [[ಸೇನಾ ತಂತ್ರಗಳ]] ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ವಿರೋಧಿ ಪಡೆಗಳ ಸರಬರಾಜು ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ [[ತಡೆ]]ಯೊಡ್ಡಿ ವಸ್ತುಶಃ [[ಮುತ್ತಿಗೆ]]ಯ ಸ್ಥಿತಿ ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಲ್ಲಿ, ದುಬಾರಿಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದ [[ಮುಂಚೂಣಿ ಪ್ರಹಾರ]]ಗಳನ್ನು ಸಾಕಷ್ಟು ತಡೆಯಬಹುದಿತ್ತು. ಇಂತಹ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸೇನಾ ಪಡೆಗಳು LoCಯನ್ನು ದಾಟುವುದಲ್ಲದೇ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ವೈಮಾನಿಕ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸುವುದನ್ನು ಕೂಡ ಒಳಗೊಳ್ಳಬೇಕಿತ್ತು, ಆದರೆ [[ಯುದ್ಧದ ಕಾಲಾವಧಿ]] ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಿಗದು ಎಂಬ ಭಯದಿಂದ ಈ ವ್ಯೂಹ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಭಾರತ ಇಚ್ಛಿಸಲಿಲ್ಲ. ಸಂಘರ್ಷದ ಎರಡು ತಿಂಗಳ ಬಳಿಕ, ಅತಿಕ್ರಮಣಕಾರರು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡ ಅನೇಕ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ಪಡೆಗಳು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮರುವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡವು.<ref>{{cite web| url=http://www.lrb.co.uk/v23/n08/ali_01_.html| title=Bitter Chill of Winter| work=[[Tariq Ali]], [[London Review of Books]]| publisher=| accessdate=2009-05-20| archive-date=2009-10-01| archive-url=https://web.archive.org/web/20091001175541/http://www.lrb.co.uk/v23/n08/ali_01_.html| url-status=dead}}</ref><ref>{{cite book | author=Colonel Ravi Nanda | title=Kargil : A Wake Up Call | publisher=Vedams Books | year=1999 | isbn=81-7095-074-0}} [https://www.vedamsbooks.com/no14953.htm ಆನ್ ಲೈನ್ ಸಮ್ಮರಿ ಆಫ್ ದಿ ಬುಕ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928055430/https://www.vedamsbooks.com/no14953.htm |date=2007-09-28 }}</ref> ಅಧಿಕೃತ ಎಣಿಕೆಯ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಆಕ್ರಮಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಅಂದಾಜು ಶೇ.75-ಶೇ.80 ಮತ್ತು ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತೆ ಭಾರತದ ಸ್ವಾಧೀನವಾದವು.<ref name="VP Malik"/> === ವಾಪಸಾತಿ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಯುದ್ಧಗಳು === ಸಶಸ್ತ್ರ ಹೋರಾಟ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಸಂಘರ್ಷದ ಶಮನಕ್ಕೆ ಅಮೆರಿಕದ ನೆರವು ಪಡೆಯಲು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಶತ್ರುತ್ವದಿಂದ ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವೆ ವ್ಯಾಪಕ ಯುದ್ಧ ಉಲ್ಬಣಿಸಬಹುದೆಂಬ ಆತಂಕದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ತನ್ನ ಮುಂಚೂಣಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ನಿಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದ್ದಾಗಿ ಆಗಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಕ್ಲಿಂಟನ್ ಸಹಾಯಕರು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಹೀಗಿದ್ದೂ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯ ಭಾರತದ ಬದಿಯಿಂದ ತನ್ನ ಎಲ್ಲ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳದ ಹೊರತು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ವಹಿಸಲು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್ ನಿರಾಕರಿಸಿದರು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1989886.stm ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ 'ಪ್ರಿಪೇರ್ಡ್ ನ್ಯೂಕ್ಸಿಯರ್ ಸ್ಟ್ರೈಕ್']</ref> ಜುಲೈ 4ರಂದು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಧಾನಿ ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್ ಒಪ್ಪಿದ್ದರಿಂದ ಬಹುತೇಕ ಹೋರಾಟ ಕ್ರಮೇಣ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು, ಆದರೆ ಕೆಲವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳು LOCಯ ಭಾರತದ ಬದಿಯಲ್ಲಿರುವ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೇ ಉಳಿದಿದ್ದವು. ಇದರ ಜತೆಗೆ, [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಜೆಹಾದಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌]]([[ಉಗ್ರಗಾಮಿ]] ಸಂಘಟನೆಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ) ಸೇನೆಯನ್ನು ತೆರವು ಮಾಡುವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ತಳ್ಳಿ ಹಾಕಿ, ಬದಲಿಗೆ ಭಾರತದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟ ಮುಂದುವರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದವು.<ref>{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/386537.stm|title=Pakistan and the Kashmir militants|work=BBC News|publisher=| accessdate=2009-05-20}}</ref> [[File:Kargil war.jpg|thumb|ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಗೆದ್ದ ನಂತರ ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು]] [[File:BSF Role in Kargil War-3.jpg|thumb|BSF ಸೈನಿಕರೊಂದಿಗೆ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ [[ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ]]]] ಜುಲೈ ಕೊನೆಯ ವಾರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸೇನೆ ಅಂತಿಮ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಡ್ರಾಸ್ ಉಪವಲಯವನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳು ತೆರವು ಮಾಡಿದ ಕೂಡಲೇ ಜುಲೈ 26ರಂದು ಹೋರಾಟ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ವಿರುದ್ಧ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿದ ಆ ದಿನವನ್ನು ''ಕಾರ್ಗಿಲ್ ವಿಜಯ್ ದಿವಸ್'' (ಕಾರ್ಗಿಲ್ ವಿಜಯೋತ್ಸವದ ದಿನ) ಎಂದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯುದ್ಧದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಜುಲೈ 1972ರಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾದ ಸಿಮ್ಲಾ ಒಪ್ಪಂದದ ಅನ್ವಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಕ್ಕಿರುವ ಎಲ್ಲ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಭಾರತ ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಧಿಸಿತು. == ವಿಶ್ವದ ಅಭಿಪ್ರಾಯ == [[ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ]]ಯನ್ನು ದಾಟಲು ತನ್ನ ಅರೆಸೇನೆ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು [[ಉಗ್ರಗಾಮಿ]]ಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಕಟು ಟೀಕೆಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು.<ref>{{cite book | author=Hassan Abbas|title=Pakistan's Drift Into Extremism: Allah, The Army, And America's War On Terror|publisher=M.E. Sharpe|year=2004|isbn=0-7656-1497-9}} ಪುಟ 173; [http://www.ipcs.org/whatsNewArticle11.jsp?action=showView&amp;kValue=1647&amp;status=article&amp;mod=b ರಿವಿಸಿಟಿಂಗ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್: ವಾಸ್ ಇಟ್ ಎ ಫೈಲ್ಯೂರ್ ಫಾರ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ಸ್ ಸೇನೆ?, IPCS]</ref> ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಅತಿಕ್ರಮಣವನ್ನು ಕಾಶ್ಮೀರಿ [[ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ]]ರ ಕದನಕ್ಕೆ ತಳಕು ಹಾಕಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವ ಮ‌ೂಲಕ [[ತೋರಿಕೆಯ ನಿರಾಕರಣೆ]] ಮಾಡಿದ್ದು ಕೊನೆಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಯಶಸ್ಸು ನೀಡಲಿಲ್ಲ.<ref name="dawn">{{cite web| url=http://www.dawn.com/weekly/cowas/990711.htm|title=Lesson learnt?|work=[[dawn]]|date=2006-07-24|publisher=| accessdate=2009-08-02}}</ref> ಮೈಕೊರೆಯುವ ಚಳಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಲು ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ಪಡೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಬದುಕುಳಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವ ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಈ ಯುದ್ಧ ನಡೆದಿದ್ದು, ಕಳಪೆ ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಿಗೆ ನೆಲವನ್ನು ಕಬಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಾಗಲೀ, ಅನುಕೂಲವಾಗಲೀ ಎರಡೂ ಇರಲಿಲ್ಲವೆಂದು ಹಿರಿಯ ವಿಶ್ಲೇಷಕರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆಯು ಈ ಅತಿಕ್ರಮಣದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪಡೆಗಳ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರೂ, ತನ್ನ ಇಬ್ಬರು ಸೈನಿಕರಿಗೆ [[ನಿಶಾನ್-ಎ-ಹೈದರ್]](ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಸೇನಾ ಗೌರವ) ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿತ್ತು. ಇನ್ನೂ 90 ಸೈನಿಕರಿಗೆ [[ಮರಣೋತ್ತರ]]ವಾಗಿ [[wikt:gallantry|ಶೌರ್ಯ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು, ಇದರೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ವಿದ್ಯಮಾನದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ದೃಢವಾಯಿತು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೇನೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮತ್ತು ಹಿರಿಯ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಜನರಲ್ ನಡುವಿನ [[ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿತ]] ದೂರವಾಣಿ ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಭಾರತ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ "ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳ ಕುತ್ತಿಗೆಗಳ ಹಿಂಭಾಗದ ಚರ್ಮ ನಮ್ಮ ಕೈಗಳಲ್ಲಿದೆಯೆಂದು"<ref>{{cite web|url=http://www.india-today.com/kargil/audio.html|title=Transcripts of conversations between Lt Gen Mohammad Aziz, Chief of General Staff and Musharraf|work=India Today|publisher=|accessdate=2009-05-20|archive-date=2008-07-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20080701220255/http://www.india-today.com/kargil/audio.html|url-status=dead}}</ref> ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಜನಲರ್ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಇದನ್ನು "ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಟ್ಟುಕತೆ"ಯೆಂದು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದೆ. ಇದರ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಹಲವಾರು ವೈರುಧ್ಯದ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿ, ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿತು. LOC ಸ್ವತಃ ವಿವಾದಿತ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮ‌ೂಲಕ ಅತಿಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.atimes.com/ind-pak/AG07Df01.html |title=U.S. ಬ್ರೋಕರ್ಸ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪೀಸ್ ಬಟ್ ಪ್ರಾಬ್ಲಮ್ಸ್ ರಿಮೇನ್ |access-date=2009-12-17 |archive-date=2012-06-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120618043755/http://atimes.com/ind-pak/AG07Df01.html |url-status=dead }}</ref> ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ವಿಶಾಲ ಕಾಶ್ಮೀರ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ತಳಕು ಹಾಕಿ [[ಕಾಶ್ಮೀರ ಸಂಘರ್ಷ]]ದ ಬಗ್ಗೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು ಕೂಡ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ಆದರೆ ಅಂತಹ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ನಿಲುವಿಗೆ ವಿಶ್ವವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವೇ ಮಂದಿಯ ಬೆಂಬಲ ಮಾತ್ರ ದೊರಕಿತು.<ref name="ASEAN">{{cite web| url=http://www.tribuneindia.com/1999/99jul25/world.htm#6|title=ASEAN backs India's stand|work=[[The Tribune]]|date=2006-07-24|publisher=| accessdate=2009-05-20}}</ref> ಭಾರತದ ಪ್ರತಿದಾಳಿಗಳ ರಭಸ ತೀವ್ರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್ ಅಮೆರಿಕದ ಬೆಂಬಲ ಗಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್‌ರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು [[ಜುಲೈ 4]]ರಂದು ವಿಮಾನವೇರಿದರು. ಆದರೆ ಕ್ಲಿಂಟನ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ತಪ್ಪಿಗಾಗಿ ಷರೀಫ್ ಅವರನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳನ್ನು ಹತೋಟಿಗೆ ತರಲು ಅವರ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ನೆಲದಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಸಲಹೆಯಿತ್ತರು. ''ಷರೀಫ್ ಕ್ರಮಗಳು ಗೊಂದಲಮಯ'' ವಾಗಿದ್ದವು ಎಂದು ಕ್ಲಿಂಟನ್ [[ತಮ್ಮ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆ]]ಯಲ್ಲಿ ನಂತರ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಶ್ಮೀರ ವಿವಾದವನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಗುರಿಯಿಂದ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರು ಲಾಹೋರ್‌ಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ್ದರು, ಆದರೆ''ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯನ್ನು ದಾಟುವ ಮ‌ೂಲಕ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಮಾತುಕತೆಗೆ ಹಾನಿಯುಂಟುಮಾಡಿದೆ'' ಎಂದು ಕ್ಲಿಂಟನ್ ಟೀಕಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite book | author=Bill Clinton | title=[[My Life (Bill Clinton autobiography)|My Life]] | publisher=[[Random House]] | year=2004|isbn=0-375-41457-6}}, ಪುಟ 865</ref> ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ, ಸಂಘರ್ಷ ಉಲ್ಬಣಿಸಿ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಆಸ್ಪದವಾಗದಂತೆ LoCಯನ್ನು ದಾಟದಿರುವ ಭಾರತದ ಸಂಯಮವನ್ನು ಅವರು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/399897.stm ಡೈಲಾಗ್ ಕಾಲ್ ಅಮಿಡ್ ಫ್ರೆಷ್ ಫೈಟಿಂಗ್-] - [[BBC ನ್ಯೂಸ್]] </ref> [[ಜಿ8]] ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಕೂಡ ಭಾರತವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದವು ಮತ್ತು [[ಕೊಲೊಗ್ನೆ]] ಶೃಂಗಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ LOC ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ್ದನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದವು. [[ಐರೋಪ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟ]] ಕೂಡ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ LOC ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ್ದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿತು.<ref>{{cite news| url=http://www.cnn.com/WORLD/asiapcf/9907/02/kashmir.pakistan/| title=India encircles rebels on Kashmir mountaintop| work=[[CNN]]| publisher=| accessdate=2009-05-20| archive-date=2008-06-14| archive-url=https://web.archive.org/web/20080614150423/http://www.cnn.com/WORLD/asiapcf/9907/02/kashmir.pakistan/| url-status=dead}}CNN</ref> LoCಯ ಸಂಘರ್ಷ ಪೂರ್ವನೆಲೆಗಳಿಗೆ ಪಡೆಗಳನ್ನು ವಾಪಸ್ ಕರೆಸಿಕೊಂಡು, ಗಡಿ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿ ಬಗೆಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸುದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮಿತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರ [[ಚೀನಾ]] ಕೂಡ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು. LOCಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸದಿರುವ ಭಾರತದ ನಿಲುವನ್ನು [[ಏಸಿಯಾನ್ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವೇದಿಕೆ]] ಮುಂತಾದ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಕೂಡ ಬೆಂಬಲಿಸಿದವು. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ತೀವ್ರ ಒತ್ತಡ ಎದುರಿಸಿದ ಷರೀಫ್, ಭಾರತದ ನೆಲದಲ್ಲಿದ್ದ ಉಳಿದ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿದರು. ಕ್ಲಿಂಟನ್ ಮತ್ತು ಷರೀಫ್ ಹೊರಡಿಸಿದ ಜಂಟಿ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಅಗತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ವಿವಾದಗಳ ಇತ್ಯರ್ಥಕ್ಕೆ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಮಾತುಕತೆ ಆರಂಭವೇ ಉತ್ತಮ ವೇದಿಕೆಯೆಂಬ ಸಂದೇಶ ರವಾನಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news| url=http://www.cnn.com/WORLD/asiapcf/9907/05/kashmir.02/| title=Text of joint Clinton-Sharif statement| work=CNN| publisher=| accessdate=2009-05-20| archive-date=2008-05-16| archive-url=https://web.archive.org/web/20080516134001/http://www.cnn.com/WORLD/asiapcf/9907/05/kashmir.02/| url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web| url=http://www.acronym.org.uk/dd/dd39/39kash.htm| title=Disarmament Diplomacy - Complete texts of Indian and Pakistani statements following Pakistan's decision to withdraw its troops in Kargil| work=| publisher=| accessdate=2009-05-20| archive-date=2008-12-05| archive-url=https://web.archive.org/web/20081205044657/http://www.acronym.org.uk/dd/dd39/39kash.htm| url-status=dead}}</ref> == ಶೌರ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು == ===ಭಾರತ=== [[file:Operation Vijay Medal.png|thumb|ಆಪರೇಷನ್ ವಿಜಯ್ ಪದಕ - ಆಪರೇಷನ್ ವಿಜಯ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿಸಲಾದ ಭಾರತದ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು]] ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ತೋರಿದ ಶೌರ್ಯ ಪರಾಕ್ರಮಗಳಿಗಾಗಿ ಅನೇಕ ಯೋಧರು ಶೌರ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://indianarmy.nic.in/PVC/pvc.html |title=ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಪರಮ ವೀರ ಚಕ್ರ ವಿಜೇತರು |access-date=2009-12-17 |archive-date=2013-08-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130815195436/http://indianarmy.nic.in/PVC/pvc.html |url-status=dead }}</ref> {| class="wikitable sortable" |- ! scope="col" | ಪದಕ ! scope="col" | ಶ್ರೇಣಿ ! scope="col" | ಹೆಸರು ! scope="col" | ಘಟಕ ! scope="col" | ಉಲ್ಲೇಖಗಳು |- | [[ಪರಮ ವೀರ ಚಕ್ರ]]|| ಗ್ರೇನೆಡಿಯರ್||ಯೋಗೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್|| 18 ಗ್ರೇನೆಡಿಯರ್ಸ್||<ref>{{cite web |title=YOGENDER SINGH YADAV {{!}} Gallantry Awards |url=https://gallantryawards.gov.in/Awardee/yogender-singh-yadav |website=gallantryawards.gov.in |access-date=9 April 2020 |archive-date=11 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200811064623/https://www.gallantryawards.gov.in/Awardee/yogender-singh-yadav |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Param Vir Chakra (PVC), Awardee: Grenadier Yogendra Singh Yadav, PVC @ TWDI |url=http://twdi.in/node/1078 |website=twdi.in |access-date=9 April 2020 |archive-date=30 March 2020 |archive url=https://web.archive.org/web/20200330024915/http://twdi.in/node/1078 |url-status=live }}</ref> |- |[[ಪರಮ ವೀರ ಚಕ್ರ]]||ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್||[[ಮನೋಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಂಡೆ]]||1/11 ಗೋರ್ಖ ರೈಫೈಲ್ಸ್||<ref>{{cite web |title=MANOJ KUMAR PANDEY {{!}} Gallantry Awards |url=https://gallantryawards.gov.in/Awardee/manoj-kumar-pandey |website=gallantryawards.gov.in |access-date=9 April 2020 |archive-date=12 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200812205011/https://www.gallantryawards.gov.in/Awardee/manoj-kumar-pandey |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Param Vir Chakra (PVC), Awardee: Lt Manoj Kumar Pandey, PVC @ TWDI |url=http://twdi.in/node/1067 |website=twdi.in |access-date=9 April 2020 |archive-date=7 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210307235409/http://twdi.in/node/1067 |url-status=live }}</ref> |- |[[ಪರಮ ವೀರ ಚಕ್ರ]]|| ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ || [[ವಿಕ್ರಮ್ ಬತ್ರಾ]]||13 JAK ರೈಫೈಲ್ಸ್||<ref>{{cite web |title=VIKRAM BATRA {{!}} Gallantry Awards |url=https://gallantryawards.gov.in/Awardee/vikram-batra |website=gallantryawards.gov.in |access-date=9 April 2020 |archive-date=12 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200812204913/https://www.gallantryawards.gov.in/Awardee/vikram-batra |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Param Vir Chakra (PVC), Awardee: Capt Vikram Batra, PVC @ TWDI |url=http://twdi.in/node/1059 |website=twdi.in |access-date=9 April 2020 |archive-date=8 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210308082043/http://twdi.in/node/1059 |url-status=live }}</ref> |- |} * 18 ಗ್ರೇನೇಡಿಯರ್ಸ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ ಗ್ರೆನೇಡಿಯರ್ [[ಯೋಗೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್]] [[ಪರಮವೀರ ಚಕ್ರ]]ವನ್ನು ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಹತರಾಗಿದ್ದು ಅವರ ಹೆಸರನ್ನೇ ಹೊಂದಿದ್ದ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಯೋಧರಾಗಿದ್ದು, ಯೋಗೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. * ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ [[ಮನೋಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಂಡೆ]], ಗೋರ್ಖಾ ರೈಫಲ್ಸ್, [[ಪರಮವೀರ ಚಕ್ರ]] ಮರಣೋತ್ತರ. * ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ [[ವಿಕ್ರಮ್ ಬಾತ್ರಾ]], 13 JAK ರೈಫಲ್ಸ್ [[ಪರಮವೀರ ಚಕ್ರ]] ಮರಣೋತ್ತರ. * ರೈಫಲ್‌ಮನ್ [[ಸಂಜಯ್ ಕುಮಾರ್]], 13 JAK ರೈಫಲ್ಸ್, [[ಪರಮವೀರ ಚಕ್ರ]]. ಇಬ್ಬರು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೈನಿಕರು ನಿಷಾನ್-ಎ-ಹೈದರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.shaheedfoundation.org/NishaneHaider.asp |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-12-17 |archive-date=2014-08-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140812211253/http://www.shaheedfoundation.org/nishanehaider.asp |url-status=dead }}</ref> *ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ [[ಕರ್ನಲ್ ಶೇರ್ ಖಾನ್]] ನಿಷಾನ್-ಎ-ಹೈದರ್, ಮರಣೋತ್ತರ. * ಹವಾಲ್ದಾರ್ [[ಲಾಲಕ್ ಜಾನ್]], ನಾರ್ಥರ್ನ್ ಲೈಂಟ್ ಇನ್‌ಫೇಂಟ್ರಿ, ನಿಷಾನ್-ಎ-ಹೈದರ್, ಮರಣೋತ್ತರ. == ಮಾಧ್ಯಮದ ಪರಿಣಾಮ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವ == ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಮೇಲೆ [[ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮ]]ದ ಪರಿಣಾಮ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವ ಕುರಿತಂತೆ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ]]ದಲ್ಲಿ ಸ್ಫೋಟಕಕಾರಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೇ ಬಂದ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸುದ್ದಿ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಟಿವಿಯಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ನೇರ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು <ref>ಇಂಡಿಯಾಾಸ್ ನ್ಯೂಕ್ಸಿಯರ್ ಬಾಂಬ್ ಬೈ ಜಾರ್ಜ್ ಪರ್ಕೋವಿಕ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯ ಪ್ರೆಸ್, 2002 ISBN 0-520-23210-0, ಪುಟ 473</ref> ಮತ್ತು ಅನೇಕ [[ಜಾಲತಾಣ]]ಗಳು ಯುದ್ಧವನ್ನು ಕುರಿತು ಆಳವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮಾಡಿದವು. ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸಂಘರ್ಷವು [[ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ "ಜೀವಂತ" ಯುದ್ಧವೆನಿಸಿತು.<ref>{{cite web| url=http://www.ciaonet.org/olj/sa/sa_00saa01.html| first=A.K.| last=Sachdev| title=Media Related Lessons From Kargil - Strategic Analysis: January 2000 (Vol. XXIII No. 10)| work=| publisher=| accessdate=2009-05-20}}{{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಅದಕ್ಕೆ [[ಮಾಧ್ಯಮ]]ಗಳು ಕೂಡ ವಿಸ್ತ್ರತ ಪ್ರಚಾರ ನೀಡಿದ್ದರಿಂದ ಉಂಟಾದ ಒಂದು ಪರಿಣಾಮವೆಂದರೆ ಜನರಲ್ಲಿ [[ದೇಶಭಕ್ತಿ]]ಯ ಭಾವನೆಗಳು ಉದ್ದೀಪನಗೊಂಡವು. ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸಂಘರ್ಷ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ [[ಸುದ್ದಿ ಪ್ರಚಾರ]] ಯುದ್ಧವಾಗಿ ತಿರುಗಿತು, ಆಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಗಳಲ್ಲಿ ವೈರುಧ್ಯದ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನ [[ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯ]]ದ ಚಾನೆಲ್ [[PTV]] ಪ್ರಸಾರವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿ,<ref>{{cite web |title=Centre bans PTV |url=http://www.indianexpress.com/res/web/pIe/ie/daily/19990603/ige03090.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081202051334/http://www.indianexpress.com/res/web/pIe/ie/daily/19990603/ige03090.html |archive-date=2008-12-02 |accessdate=2009-05-20 |work= |publisher=}}[[ಇಂಡಿಯಾನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್]] ಜೂನ್ 3, 1999</ref> ಅಲ್ಲಿಂದ ಬರುವ ಮಾಹಿತಿಗಳಿಗೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ [[ಸುದ್ದಿ ನಿರ್ಬಂಧ]] ವಿಧಿಸಿತು, ಮತ್ತು ''[[ಡಾನ್]]'' ಸುದ್ದಿಪತ್ರಿಕೆಯ [[ಆನ್‌ಲೈನ್]] ಪ್ರಕಟಣೆಗಳ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಿತು.<ref>[http://www.lib.virginia.edu/area-studies/SouthAsia/SAserials/Dawn/1999/17jul99.html#delh ಡೆಲ್ಲಿ ಲಿಫ್ಟ್ಸ್ ಬ್ಯಾನ್ ಆನ್ ಡಾನ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್, PTV ಬ್ರಾಡ್‌ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202074127/http://www.lib.virginia.edu/area-studies/SouthAsia/SAserials/Dawn/1999/17jul99.html#delh |date=2008-12-02 }} ಡಾನ್ ವೈರ್ ಸರ್ವಿಸ್ 17 ಜುಲೈ 1999</ref> ಭಾರತದಲ್ಲಿ [[ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ]] ಹರಣವನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮಾಧ್ಯಮ ಟೀಕಿಸಿತು, ಆದರೆ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ]]ಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಈ ನಿಲುವು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾರತದ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಸರ್ಕಾರದ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡವು. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ತನ್ನ ನಿಲುವಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಬೆಂಬಲ ಗಳಿಸುವ ಯತ್ನವಾಗಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ''[[ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳಿಗೆ ಕುಮ್ಮಕ್ಕು ನೀಡುವಲ್ಲಿ ವಹಿಸಿದ ಪಾತ್ರವನ್ನು]]'' ವಿಸ್ತೃತವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾ, ''[[ದಿ ಟೈಮ್ಸ್]]'' ಮತ್ತು ''[[ದಿ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್]]'' ಸೇರಿದಂತೆ ವಿದೇಶಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ''[[ಜಾಹೀರಾತು]]'' ಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು. ಯುದ್ಧ ಮುಂದುವರಿದಂತೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಂಘರ್ಷ ಕುರಿತ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಸಾರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತೀವ್ರತೆ ಪಡೆದಿತ್ತು.<ref>[http://www.hinduonnet.com/fline/fl1619/16191300.htm ಎ ಡಿಫರೆಂಟ್ ವ್ಯೂ ಆಫ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಬೈ ರಷೀದಾ ಭಗತ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202110814/http://www.hinduonnet.com/fline/fl1619/16191300.htm|date=2008-12-02}} ಸಂಪುಟ 16 - ಇಷ್ಯೂ 19, ಸೆ. 11 - 24, 1999 [[ದಿ ಫ್ರಂಟ್‌ಲೈನ್]]</ref> [[ಕೊಲ್ಲಿ ಯುದ್ದ]]ವನ್ನು [[CNN]] ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ನೆನಪಿಸುವ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಯುದ್ಧ ವಲಯದ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದವು.(ಸುದ್ದಿ ಪ್ರಸಾರ ಮುಂದುವರಿದಾಗಲೇ ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪಡೆಗಳು ಹಾರಿಸಿದ ಶೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲೊಂದು [[ದೂರದರ್ಶನ]] ಪ್ರಸಾರ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಕೂಡ ಬಡಿದಿತ್ತು).<ref>[http://www.indiantelevision.com/newsletter/070699/dd070699.htm ಪಾಕ್ TV ಬ್ಯಾನ್ ಗೆಟ್ಸ್ ಗುಡ್ ರೆಸ್ಪಾನ್ಸ್]</ref> ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಖಾಸಗಿ ಒಡೆತನದ [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮಾಧ್ಯಮ]] ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವುದು ಮತ್ತು [[ಭಾರತದ ಮಾಧ್ಯಮ]]ದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ [[ಪಾರದರ್ಶಕತೆ]]ಯಿರುವುದರಿಂದ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಾರ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಜನತೆಯನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲವೆಂಬ ವಿಷಯವನ್ನು [[ಕರಾಚಿ]]ಯ [[ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣ]]ವೊಂದರಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪತ್ರಕರ್ತರೇ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.rediff.com/news/1999/jul/20media.htm ಪಾಕ್ ಮೀಡಿಯ ಲ್ಯಾಮೆಂಟ್ ಲಾಸ್ಟ್ ಅಪಾರ್ಚ್ಯುನಿಟಿ] - ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸಂಪಾದಕೀಯ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಸುದ್ದಿ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳು [[Rediff.com]]</ref> ಭಾರತದ ನಿಲುವಿಗೆ ಭಾರತ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಗಳ ಪತ್ರಿಕಾ ಮಾಧ್ಯಮ ಹೆಚ್ಚು ಸಹಾನುಭೂತಿ ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಪಶ್ಚಿಮ ದೇಶಗಳು ಮತ್ತಿತರ ತಟಸ್ಥ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮ‌ೂಲದ ಸುದ್ದಿಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸಂಪಾದಕೀಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವೇ ಹೆಚ್ಚು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯೆಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡಲಾಗಿತ್ತು. ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ದೊಡ್ಡದಾದ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಾದ ಭಾರತದ ಮಾಧ್ಯಮ ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸೇನೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಕೈಗೊಂಡ ವೇಳೆ [[ಸೇನೆಯ ವರ್ಧಕ]]ವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಮತ್ತು [[ನೈತಿಕ ಸ್ಥೈರ್ಯ]] ಉದ್ದೀಪಿಸುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿತೆಂದು ಭಾರತದ ಕೆಲವು ವಿಶ್ಲೇಷಕರು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.defencejournal.com/2000/aug/role-media-war.htm ದಿ ರೋಲ್ ಆಫ್ ಮೀಡಿಯ ಇನ್ ವಾರ್-ಸುಲ್ತಾನ್ M ಹಾಲಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090706045959/http://www.defencejournal.com/2000/aug/role-media-war.htm |date=2009-07-06 }}, [http://pib.nic.in/feature/feyr2000/fjul2000/f210720001.html ಪ್ರೆಸ್ ಇನ್ಫರ್‌ಮೇಷನ್ ಬ್ಯೂರೊ,ಇಂಡಿಯಾ]</ref> ಹೋರಾಟ ತೀವ್ರತೆ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ವಿಶ್ವ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ಕುರಿತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಂಬಲ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ತನ್ನ ನಿಲುವಿನಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯಯುತ [[ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಮನ್ನಣೆ]] ಪಡೆಯಲು ನೆರವಾಯಿತು. == WMDಗಳು ಮತ್ತು ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಅಂಶ == ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಭಾರತ ಎರಡೂ [[ಸಮೂಹ ವಿನಾಶಕ ಅಸ್ತ್ರ]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸಂಘರ್ಷ ತೀವ್ರ ಸ್ವರೂಪ ತಾಳಿದರೆ [[ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಯುದ್ಧ]]ಕ್ಕೆ ತಿರುಗಬಹುದೆಂದು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಮಂದಿ ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು 1998ರಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಿದ್ದವು.(ಭಾರತ ತನ್ನ ಪ್ರಥಮ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು 1974ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದರೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಮೊದಲ [[ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಪರೀಕ್ಷೆ]]ಯಾಗಿತ್ತು.) ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಅಪಾಯಗಳ ಹೆಚ್ಚಳದ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿದೆಯೆಂದು ಅನೇಕ [[ಪಂಡಿತರು]] ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು. ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಬಳಿಕ ಕೇವಲ ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲೇ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸಂಘರ್ಷ ಆರಂಭಗೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ, ಅದು ತೀವ್ರ ಸ್ವರೂಪ ಪಡೆಯುವ ಮುನ್ನ ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸಲು ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಇಚ್ಛಿಸಿದ್ದವು. ಈ ಸೀಮಿತ ಸಂಘರ್ಷ ತೀವ್ರ ಸ್ವರೂಪ ಪಡೆದರೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ತನ್ನ [[ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರ]]ದಿಂದ "ಯಾವುದೇ ಅಸ್ತ್ರ" ಬಳಸಲು ಹಿಂಜರಿಯದೆಂದು [[ಮೇ 31]]ರಂದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ [[ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವ]] [[ಶಮ್ಶೇದ್ ಅಹ್ಮದ್]] ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿ ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಳವಳಗಳು ಹೆಚ್ಚಿತು.<ref>ಕ್ಯೋಟೆಡ್ ಇನ್ ನ್ಯೂಸ್ ಡೆಸ್ಕ್, “ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಮೆ ಯ್ಯೂಸ್ ಎನಿ ವೆಪನ್,” ದಿ ನ್ಯೂಸ್, ಮೇ 31, 1999.</ref> ಯುದ್ಧ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಪ್ರತಿದಾಳಿಯ ಬೆದರಿಕೆಯಿರುವುದನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೆನೆಟ್‌]] ಹೇಳಿಕೆಯಿಂದ ಈ ನಂಬಿಕೆ ಬಲಗೊಂಡಿತು. ಅಗತ್ಯಬಿದ್ದಾಗ ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸದಿದ್ದರೆ ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವೇ ಅರ್ಥಹೀನವೆನಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸೆನೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://www.nd.edu/~krocinst/ocpapers/op_18_2.pdf ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ಸ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ವೆಪನ್ಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ] ([[PDF]]) </ref> ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಇಂತಹ ದ್ವಂದ್ವ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಸನ್ನಿಹಿತವಾಗಿರುವ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯೆಂದೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡಲಾಯಿತು. [[ಅಮೆರಿಕ]] ಮತ್ತು USSR ನಡುವೆ ಸಂಭವಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ [[ಪರಸ್ಪರ ಖಾತರಿಯ ವಿನಾಶ]]ದಲ್ಲಿ ಅಂತ್ಯಗೊಳ್ಳದೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಯುದ್ಧಾಳುಗಳು ತಂತ್ರೋಪಾಯದ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸೀಮಿತ ಪರಮಾಣು ಅಸ್ತ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉಭಯ 1998ರಲ್ಲಿ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬಳಿಕ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆ ತನ್ನ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಉತ್ಸಾಹಗೊಂದು, ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಒತ್ತಡ ಹೇರಿತೆಂದು ಅನೇಕ ತಜ್ಞರು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=17967 ಆಪ್ಶನ್ಸ್ ಅವೈಲೆಬಲ್ ಟು ದಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಟು ಕೌಂಟರ್ ಎ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಇರಾನ್ - ಜಾರ್ಜ್ ಪರ್ಕೊವಿಕ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080112075840/https://www.carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=17967|date=2008-01-12}}- ಹೌಸ್ ಆರ್ಮ್‌ಡ್ ಸರ್ವಿಸಸ್ ಸಮಿತಿ ಎದುರು ಜಾರ್ಜ್ ಪರ್ಕೊವಿಕ್ ಸಾಕ್ಷ್ಯ,[http://www.carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=17967] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080112075840/https://www.carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=17967|date=2008-01-12}} ಫೆಬ್ರವರಿ 1,2006</ref> ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ತನ್ನ [[ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಸಿಡಿತಲೆ]]ಗಳನ್ನು ಗಡಿಯ ಸಮೀಪ ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದೆಯೆಂದು U.S.ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಮಾಹಿತಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದಾಗ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸಂಘರ್ಷದ ಸ್ವರೂಪ ಹೆಚ್ಚು ಕೆಡುಕಿನ ರೂಪಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿತು. ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ [[ಯುದ್ಧದ ಬೆದರಿಕೆ ತಂತ್ರ]] ಬಳಸದಂತೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್ ಅವರನ್ನು ತಡೆಯಲು ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಒಂದು ವೇಳೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಮೀರಿದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಪರಿಣಾಮ ಎದುರಿಸಬೇಕಾದೀತು ಎಂದು ಬೆದರಿಕೆ ಕೂಡ ಹಾಕಿದರು. [[ಶ್ವೇತ ಭವನ]]ದ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರ ಹೇಳಿಕೆ ಪ್ರಕಾರ, ಕ್ಷಿಪಣಿಯ ಚಲನವಲನದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಬಗ್ಗೆ ಷರೀಫ್ ನಿಜವಾಗಲೂ ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತರಾದಂತೆ ಕಂಡರು ಮತ್ತು ಭಾರತ ಬಹುಶಃ ಇದೇ ರೀತಿ ಯೋಜಿಸಿರಬಹುದೆಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದರು. ಭಾರತ ಕೂಡ ಕನಿಷ್ಠ ಐದು ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಸಜ್ಜಿತ [[ಖಂಡಾಂತರ ಕ್ಷಿಪಣಿ]]ಗಳಿಂದ ಸಿದ್ಥವಾಗಿತ್ತೆಂದು ಮೇ 2000ದಲ್ಲಿ ಡಾ.ಸಂಜಯ್ ಬದ್ರಿ-ಮಹಾರಾಜ್ ತಮ್ಮ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ, ತಮ್ಮ ವಾದಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕೃತ ಪುರಾವೆ ನೀಡಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>''ಇಂಡಿಯಾ ಹ್ಯಾಡ್ ಡಿಪ್ಲೋಯ್ಡ್ ಅಗ್ನಿ ಡ್ಯೂರಿಂಗ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್, '', "ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್" ಲೇಖನ 19/6/2000 </ref> ಹದಗೆಡುತ್ತಿರುವ ಸೇನಾ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ, ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಏಕಾಂಗಿತನ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮತ್ತು ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಯುದ್ಧದ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಷರೀಫ್, ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ತೆರವು ಮಾಡುವಂತೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೇನೆಗೆ ಆದೇಶ ನೀಡಿದರು. ಜನರಲ್ ಪರ್ವೇಜ್ ಮುಷರಫ್ ತಮಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡದೆಯೇ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಸಿಡಿತಲೆಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಿದರೆಂದು ಷರೀಫ್ ಬಳಿಕ ತಮ್ಮ ಅಧಿಕೃತ [[ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.nation.com.pk/daily/july-2006/6/index16.php|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071223045736/http://www.nation.com.pk/daily/july-2006/6/index16.php|archivedate=2007-12-23|title=Musharraf moved nuclear weapons in Kargil war|work=The Nation|accessdate=2009-05-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಸರಬರಾಜು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಸಂಘರ್ಷ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಯುದ್ಧದ ಸ್ವರೂಪ ಪಡೆದಿದ್ದರೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಗಂಭೀರ ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ಪರ್ವೇಜ್ ಮುಷರಫ್ ತಮ್ಮ [[ಜೀವನ ವೃತ್ತಾಂತ]]ದಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Memoirs"/> [[WMD]]ಯ ಬೆದರಿಕೆಯಲ್ಲಿ [[ರಾಸಾಯನಿಕ]] ಮತ್ತು [[ಜೈವಿಕ ಅಸ್ತ್ರ]]ಗಳು ಕೂಡ ಸೇರಿತ್ತು. ಭಾರತವು ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಿರುದ್ಧ ರಾಸಾಯನಿಕ ಅಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು [[ನಪಾಲ್ಮ್]] ಮುಂತಾದ [[ಅಗ್ನಿಸ್ಪೋಟಕ ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು]] ಕೂಡ ಬಳಸಿತೆಂದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆರೋಪಿಸಿತು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಅಸಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಅಸ್ತ್ರಗಳ ಬಳಕೆಗೂ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದಿರಬಹುದೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಇತರ [[ಬಂದೂಕುಗಳ]] ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ [[ಅನಿಲ ಮುಖ ಗವಸು]]ಗಳ ರಹಸ್ಯ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಭಾರತ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ಭಾರತ ತನ್ನ ಬಾಂಬ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ನಿಷೇಧಿತ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದೆಯೆಂಬ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರೋಪಗಳು ನಿರಾಧಾರವೆಂದು ಅಮೆರಿಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು [[OPCW]] ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದವು.<ref>[http://www.nti.org/e_research/profiles/India/Chemical/2324_2698.html NTI: ಕಂಟ್ರಿ ಓವರ್‌ವಿವ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080820033051/http://nti.org/e_research/profiles/India/Chemical/2324_2698.html|date=2008-08-20}} - [[ನ್ಯೂಕ್ಸಿಯರ್ ತ್ರೀಟ್ ಇನ್ಫಿಯೇಟಿವ್]]</ref> == ಯುದ್ಧದ ಪರಿಣಾಮಗಳು == === ಭಾರತ === [[ಚಿತ್ರ:Vajpayee Victory.jpg|thumb|180px|right|ಸಂಸತ್ತಿನ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಬಳಿಕ ವಿಜಯದ V ಸಂಕೇತ ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವ ಭಾರತದ PM ಎ.ಬಿ.ವಾಜಪೇಯಿ, ಅವರ ನೇತೃತ್ವದ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಕೂಟ ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತ್ತು.ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಅವರು ನಿಭಾಯಿಸಿದ ರೀತಿ ಮತಗಳನ್ನು ಸಂಚಯಿಸುವಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿತೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.]] ಯುದ್ಧದ ಅಂತ್ಯದಿಂದ ಫೆ.2000ದವರೆಗೆ, [[ಭಾರತೀಯ ಷೇರುಪೇಟೆ]] 30% ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿತು. ಮುಂದಿನ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಜೆಟ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಸೇನೆ ವೆಚ್ಚಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಹೆಚ್ಚಳಗಳು ಸೇರಿದ್ದವು. [[ದೇಶಭಕ್ತಿ]]ಯು ಉಕ್ಕೇರಿತು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಗಣ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಬೆಂಬಲ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.<ref>[http://www.time.com/time/asia/magazine/2000/0410/india.kargil.html ದಿ ಸ್ಪಾಯಿಲ್ಸ್ ಆಫ್ ವಾರ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050506130152/http://www.time.com/time/asia/magazine/2000/0410/india.kargil.html |date=2005-05-06 }}, [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/381006.stm ಇಂಡಿಯಾ ಬ್ಯಾಕ್ಸ್ ಇಟ್ಸ್ 'ಬಾಯ್ಸ್']</ref> [[ಪೈಲಟ್]] [[ಅಜಯ್ ಅಹುಜಾ]] ಅವರನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪಡೆಗಳು ಅವರ ದೇಹವನ್ನು[[ಛಿದ್ರ]]ಗೊಳಿಸಿತ್ತೆಂದು ಭಾರತೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ವರದಿ ಮಾಡಿದ ಬಳಿಕ ಪೈಲಟ್ ಅಜಯ್ ಅಹುಜಾ ಸಾವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಧ್ಯಮದ ವರದಿಗಳು ಭಾರತೀಯರನ್ನು ಕೆರಳಿಸಿತು. ಯುದ್ಧವು ಭಾರತದ ಸೇನೆಗೆ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಾವುನೋವುಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು. ಸತ್ತವರಲ್ಲಿ ನೂತನವಾಗಿ [[ನೇಮಕಗೊಂಡ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೇ]] ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ದ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಬಳಿಕ, [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನೌಕಾಪಡೆ]]ಯ ವಿಮಾನವನ್ನು ಭಾರತ ಹೊಡೆರುಳಿಸಿದ [[ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಘಟನೆ]]ಯು ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಘರ್ಷದ ಕಿಡಿಯನ್ನು ಪುನಃ ಹೊತ್ತಿಸುವ ಆತಂಕ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯ ಇತ್ತು. ಯುದ್ಧದ ಬಳಿಕ ಭಾರತೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಜೊತೆ ಸಂಬಂಧ ಕಡಿದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ತನ್ನ ರಕ್ಷಣಾ ಸಿದ್ಧತೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿತು. ಸ್ವದೇಶೀ ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಲು ಭಾರತ ತನ್ನ [[ರಕ್ಷಣಾ ಬಜೆಟ್]] ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು.<ref>[http://www.financialexpress.com/news/Centre-files-second-affidavit-in-Kargil-scam/131793/ ಸೆಂಟರ್ ಫೈಲ್ಸ್ ಸೆಕೆಂಡ್ ಅಫಿಡವಿಟ್ ಇನ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸ್ಕ್ಯಾಮ್] [[ದಿ ಫೈನಾನ್ಫಿಯಲ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್]] ಏಪ್ರಿಲ್ 14, 2005 </ref> ಸೇನಾ ಖರೀದಿಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ರಮಗಳು ನಡೆದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ವರದಿ ಮಾಡಿದವು<ref>{{Cite web |url=http://www.tribuneindia.com/2001/20011212/edit.htm#2 |title=ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕಫಿನ್ ಸ್ಕಾಮ್ |access-date=2009-12-17 |archive-date=2012-11-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121102024451/http://www.tribuneindia.com/2001/20011212/edit.htm#2 |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅತಿಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ಊಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನುಸುಳುಕೋರರ ಗುರುತು/ಸಂಖ್ಯೆ ಪತ್ತೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾದ [[RAW]] ಮುಂತಾದ [[ಗುಪ್ತಚರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು]] ಟೀಕೆಗೆ ಗುರಿಯಾದವು. ಭಾರತದ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳ ಆಂತರಿಕ ಅಂದಾಜು ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವೈಫಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬೊಟ್ಟು ಮಾಡಲಾಯಿತು.[[ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ವಾದ]]ದಿಂದ ಶಾಂತಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ [[ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಯುದ್ಧ]]ಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧತೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದ ಮತ್ತು "ಆತ್ಮತೃಪ್ತಿ"ಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ವೈಫಲ್ಯಗಳು ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದವು. [[ಆದೇಶ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ದೋಷಗಳು, ಸಾಕಷ್ಟಿಲ್ಲದ ಸೇನಾಪಡೆ ಮತ್ತು ಬೋಫೋರ್ಸ್ ರೀತಿಯ ದೊಡ್ಡ [[ಒಳವ್ಯಾಸ]]ದ ಕೊಳವೆಯ ಬಂದೂಕುಗಳ ಅಭಾವದ ಬಗ್ಗೆ ಲೇಖನ ಗಮನಸೆಳೆಯಿತು.<ref>''ವಾರ್ ಎಗೇನಸ್ಟ್ ಎರರ್'', [[ಕವರ್ ಸ್ಟೋರಿ]] ಆನ್ [[ಔಟ್‌ಲುಕ್]], ಫೆಬ್ರವರಿ 28, 2005,([http://www.outlookindia.com/full.asp?fodname=20050228&fname=Cover+Story+%28F%29&sid=1 ಆನ್‌ಲೈನ್ ಎಡಿಷನ್])</ref> 2006ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ಭೂಸೇನೆ ಅತಿಕ್ರಮಣಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಿಲ್ಲವೆಂದು ನಿವೃತ್ತ [[ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್]] ಎ.ವೈ.ಟಿಪ್ನಿಸ್ ಆರೋಪಿಸಿದರು. ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯ ಪೂರ್ಣದಾಳಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸೇನಾ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ವೇದ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಮಲಿಕ್ ಅವರಿಗೆ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ [[ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್ ಗನ್‌ಶಿಪ್]] ನೆರವಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರೆಂದು ಟಿಪ್ನಿಸ್ ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/2115734.cms ಆರ್ಮಿ ವಾಸ್ ರಿಲಕ್ಟೆಂಟ್ ಟು ಟೆಲ್ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ಎಬೌಟ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್: ಟಿಪ್ನಿಸ್] 7 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2006 - [[ದಿ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]</ref> ಸಂಘರ್ಷದ ಬಳಿಕ ಕೂಡಲೇ, LOCಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೇಲಿ ಹಾಕುವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಅಡ್ಡಿಯಿಂದಾಗಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿದ್ದ ತನ್ನ ಈ ಹಿಂದಿನ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಭಾರತ ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.<ref>[http://www.india-today.com/webexclusive/dispatch/20010421/vinayak.html ಫೆನ್ಸಿಂಗ್ ಡ್ಯುಯಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061027052910/http://www.india-today.com/webexclusive/dispatch/20010421/vinayak.html|date=2006-10-27}} - [[ಇಂಡಿಯಾಾ ಟುಡೆ]]</ref> ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸಂಘರ್ಷದ ಅಂತ್ಯಗೊಂಡ ಹಿಂದೆಯೇ [[ಲೋಕಸಭೆ]]ಗೆ ನಡೆದ [[13ನೇ ಭಾರತೀಯ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳು]] [[NDA]] ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಬಹುಮತದ [[ಜನಾದೇಶ]]ವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟವು. [[ಲೋಕಸಭೆ]]ಯ 545 ಸ್ಥಾನಗಳ ಪೈಕಿ 303 ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1999ರಲ್ಲಿ ಅದು ಮತ್ತೆ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂತು. ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಸೀಮಿತ ಬೌಗೋಳಿಕ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ ಭಾರತದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಮೆರಿಕ ಮೆಚ್ಚಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿದ್ದರಿಂದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ರಂಗದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತ-ಅಮೆರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳು]] ಸುಧಾರಿಸಿದವು.<ref>ಇಂಡಿಯಾ ಚೇಂಜಸ್ ಕೋರ್ಸ್ ಪಾಲ್ ಆರ್.ಡೆಟ್‌ಮ್ಯಾನ್ ಅವರಿಂದ, ಗ್ರೀನ್‌ವುಡ್ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್, 2001, ISBN 0-275-97308-5, ಪುಟ 117-118</ref> ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಿವೇಚನಾಯುಕ್ತವಾಗಿ ಫಿರಂಗಿ ಸರಬರಾಜು ಮತ್ತು [[ಮಾನವರಹಿತ ವಿಮಾನಗಳು]],ಲೇಸರ್ ನಿರ್ದೇಶಿತ ಬಾಂಬ್‌ಗಳು ಮತ್ತು [[ಉಪಗ್ರಹ ಚಿತ್ರ]]ಗಳು ಮುಂತಾದ [[ಸಾಮಗ್ರಿ]] ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ನೆರವು ನೀಡಿದ [[ಇಸ್ರೇಲ್ ಜತೆಗಿನ ಬಾಂಧವ್ಯಗಳು]] ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿಗೊಂಡಿತು.<ref>[https://archive.is/20120730012210/www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_30-7-2002_pg7_37 ನ್ಯೂಸ್ ರಿಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಫ್ರೊಮ್ ''ಡೇಲಿ ಟೈಮ್ಸ್'' (ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್)] ಮತ್ತು [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/3088780.stm BBC] ಸಂಘರ್ಷದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ [[ಇಸ್ರೇಲಿ ಸೇನೆ]] ಬೆಂಬಲದ ಪ್ರಸ್ತಾಪ</ref> === ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪರಾಮರ್ಶೆ ಸಮಿತಿ === ಯುದ್ಧದ ಬಳಿಕ [[ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ]] [[ಸರ್ಕಾರ]], ಯುದ್ಧದ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಹಿಸಬಹುದಾದ ಭಾರತದ ಗುಪ್ತಚರ ವೈಫಲ್ಯಗಳ ಪರಾಮರ್ಶೆಗಾಗಿ ತನಿಖಾ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಉನ್ನತಾಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿದ್ದ ಈ ಸಮಿತಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯೂಹಾತ್ಮಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಕ [[ಕೆ.ಸುಬ್ರಮಣ್ಯಂ]] ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಮಾಜಿ [[ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ]]ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರತದ ಭದ್ರತೆ ಜೊತೆ ಪ್ರಸಕ್ತ ಅಥವಾ ಹಿಂದೆ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಯಾರನ್ನಾದರೂ ಸಂದರ್ಶಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಅವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಸಮಿತಿಯ ಅಂತಿಮ ವರದಿ ('ಸುಬ್ರಮಣ್ಯಂ ವರದಿ'ಯೆಂದು ಕೂಡ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ)<ref>{{cite web|url=http://news.indiamart.com/news-analysis/kargil-subrahmanyam--6975.html|title=Kargil : Subrahmanyam Committee’s Report|work=Indian News|publisher=|accessdate=2009-10-20|archive-date=2006-10-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20061019174555/http://news.indiamart.com/news-analysis/kargil-subrahmanyam--6975.html|url-status=dead}}</ref> ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತದ ಗುಪ್ತಚರ]] ಸೇವೆಯ ಪುನರ್ರಚನೆಗೆ ದಾರಿ ಕಲ್ಪಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.indianexpress.com/ie/daily/20000320/ied20064.html|title=Kargil report shows the way|work=Indian Express|publisher=|accessdate=2009-10-20}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸುಬ್ರಮಣ್ಯಂ ವರದಿ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಅತಿಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿನ ವೈಫಲ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಯಾರ ಮೇಲೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಹೊಣೆ ವಹಿಸದೇ ಜಾರಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದರಿಂದ [[ಭಾರತ]]ದ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಟೀಕೆಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು.<ref>[http://books.google.co.in/books?id=XnzRttnqExUC ಪುಟ 56-60 ದೀಕ್ಷಿತ್, JN, " ಇಂಡಿಯಾ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಇನ್ ವಾರ್ &amp; ಪೀಸ್", ರೂಟ್‌ಲೆಡ್ಜ್, 2002] </ref> ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಶತ್ರು]]ಗಳ ನುಸುಳುವಿಕೆಗಳನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲರಾದ ಮತ್ತು ತರುವಾಯದ ನಡುವಳಿಕೆಗಾಗಿ [[ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆ]]ಯ [[ಬ್ರಿಗೇಡಿಯರ್]] ಸುರೀಂದರ್ ಸಿಂಗ್ ವಿರುದ್ಧ ದೋಷಾರೋಪ ಹೊರಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಕೂಡ ಸಮಿತಿಯು ವಿವಾದದ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿತು. ಅನೇಕ ಪತ್ರಿಕಾ ವರದಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುರೀಂದರ್ ಸಿಂಗ್‌ ಮೇಲೆ ದೋಷಾರೋಪ ಹೊರಿಸಿದ್ದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ, ಅದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ವರದಿಗಳು ಪ್ರಕಟವಾದವು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಸಿಂಗ್ ನುಸುಳುವಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಹಿರಿಯ [[ಸೇನೆ]] ಕಮಾಂಡರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ [[ಸರ್ಕಾರ]]ದ ಉನ್ನತಾಧಿಕಾರಿಗಳು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದರೆಂದು ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದವು.<ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/news/2000/feb/16kargil.htm|title=Army's Kargil inquiry indicts Brig Surinder Singh|work=Rediff|publisher=|accessdate=2009-10-20}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hindu.com/2001/07/01/stories/05011344.htm|title=Scapegoat for the system|work=The Hindu|publisher=|accessdate=2009-10-20|archive-date=2012-11-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20121104060144/http://www.hindu.com/2001/07/01/stories/05011344.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hinduonnet.com/fline/fl1813/18130410.htm|title=The sacking of a Brigadier|work=Frontline|publisher=|accessdate=2009-10-20|archive-date=2001-09-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20010908024051/http://www.hinduonnet.com/fline/fl1813/18130410.htm|url-status=dead}}</ref> ಹಿಂದಿನ ವಾಡಿಕೆಯಿಂದ ಹೊರಬಂದು, ಅಂತಿಮ ವರದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.hinduonnet.com/fline/fl1722/17220240.htm|title=THE KARGIL STORY|work=The Hindu|publisher=|accessdate=2009-10-20|archive-date=2001-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20011220052833/http://www.hinduonnet.com/fline/fl1722/17220240.htm|url-status=dead}}</ref> ಕೆಲವು ಅಧ್ಯಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ಉಪಭಾಗಗಳು [[ಸರ್ಕಾರ]]ದ [[ವರ್ಗೀಕೃತ ಮಾಹಿತಿ]] ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದು, ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ. ವರದಿಯ ಉಪಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ [[ಭಾರತ]]ದ [[ಅಣ್ವಸ್ತ್ರಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ]]ದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು [[ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿದ್ದ]] [[ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ]], [[ಪಿ.ವಿ.ನರಸಿಂಹ ರಾವ್]] ಮತ್ತು [[ವಿ.ಪಿ.ಸಿಂಗ್]] ವಹಿಸಿದ ಪಾತ್ರಗಳ ಕುರಿತು ವಿವರಣೆಗಳಿತ್ತು ಎಂದು [[ಕೆ.ಸುಬ್ರಮಣ್ಯಂ]] ಬಳಿಕ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.informaworld.com/smpp/content~content=a791915926~db=all|title=Narasimha Rao and the Bomb|work=informaworld|publisher=|accessdate=2009-10-20}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.tribuneindia.com/2004/20041229/edit.htm#6|title=P.V. Narasimha Rao and the Bomb|work=The Tribune|publisher=|accessdate=2009-10-20}}</ref> === ಪಾಕಿಸ್ತಾನ === ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕಾಂಗಿತನ ಎದುರಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೊಂದಿಗೆ, ಅದಾಗಲೇ ಚೂರಾಗಿದ್ದ [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಅರ್ಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] ಮತ್ತಷ್ಟು ದುರ್ಬಲವಾಯಿತು.<ref>[http://www.salon.com/news/feature/1999/10/13/reacts/print.html ಮಲ್ಟಿಪಲ್ ವ್ಯೂಸ್ ಅಂಡ್ ಒಪೀನಿಯನ್ಸ್ ಆನ್ ದಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ಸ್ ಎಕಾನಮಿ, ದಿ ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್ ಅಂಡ್ ದಿ ಸೇನೆ ಕೂಪ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091220041521/http://www.salon.com/news/feature/1999/10/13/reacts/print.html |date=2009-12-20 }}, [http://www.acdis.uiuc.edu/Research/S&amp;Ps/2003-04-Wi/S&amp;P-Wi-2003/promise_pakistan.html ದಿ ಪ್ರಾಮಿಸ್ ಆಫ್ ಕಂಟೆಂಪರಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಬೈ ಫೈಸಾಲ್ ಚೀಮಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060901143849/http://www.acdis.uiuc.edu/Research/S%26Ps/2003-04-Wi/S%26P-Wi-2003/promise_pakistan.html |date=2006-09-01 }}</ref><ref name="Samina Ahmed">[http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/1209/diplomatic_fiasco.html ಸಮೀನ ಅಹ್ಮದ್. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110804180723/http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/1209/diplomatic_fiasco.html|date=2011-08-04}}[http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/1209/diplomatic_fiasco.html "ಡಿಪ್ಲೋಮಾಟಿಕ್ ಫಿಯಾಸ್ಕೊ: ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ಸ್ ಫೇಲೂರ್ ಆನ್ ದಿ ಡಿಪ್ಲೋಮಾಟಿಕ್ ಫ್ರಂಟ್ ನಲ್ಲಿಫೈಸ್ ಇಟ್ಸ್ ಗೇನ್ಸ್ ಆನ್ ಬಾಟಲ್‌ಫೀಲ್ಡ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110804180723/http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/1209/diplomatic_fiasco.html|date=2011-08-04}} (ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಬೆಲ್ಫರ್ ಸೆಂಟರ್ [[ಕೆನಡಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಗವರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್]])</ref> [[ನಾರ್ಥರ್ನ್ ಲೈಟ್ ಇನ್‌ಫೇಂಟ್ರಿ]]ಯ ಅನೇಕ ಘಟಕಗಳು ಭಾರೀ ಸಾವು ನೋವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ್ದರಿಂದ ವಾಪಸಾತಿ ಬಳಿಕ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಡೆಗಳ ನೈತಿಕ ಸ್ಥೈರ್ಯ ಕುಸಿಯಿತು.<ref name="Summary"/><ref>[http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/1002/friend_for_all_seasons.html ಸಮೀನಾ ಅಹ್ಮದ್. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304114856/http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/1002/friend_for_all_seasons.html|date=2016-03-04}} [http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/1002/friend_for_all_seasons.html "ಎ ಫ್ರೆಂಡ್ ಫಾರ್ ಆಲ್ ಸೀಸನ್ಸ್."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304114856/http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/1002/friend_for_all_seasons.html|date=2016-03-04}} (ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಬೆಲ್ಫರ್ ಕೇಂದ್ರ, [[ಕೆನಡಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್)]]</ref> ಅನೇಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮೃತದೇಹಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಸರ್ಕಾರ ನಿರಾಕರಿಸಿತು,<ref>[http://www.indianembassy.org/pic/PR_1999/July_1999/PR_July_15_1999.html "ಪ್ರೆಸ್ ರಿಲೀಸ್ ಇಶ್ಯೂಡ್ ಇನ್ ನ್ಯೂಡೆಲ್ಲಿ ರಿಗಾರ್ಡಿಂಗ್ ಬಾಡೀಸ್ ಆಫ್ ಟು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಆರ್ಮಿ ಆಫೀಸರ್ಸ್"] </ref><ref>[http://www.rediff.com/news/1999/jul/11karg1.htm "ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ರಿಫ್ಯೂಸಸ್ ಟು ಟೇಕ್ ಈವನ್ ಆಫೀಸರ್ಸ್ ಬಾಡೀಸ್"]</ref> ಈ ವಿಷಯದಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಉತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆಕ್ರೋಶ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಭುಗಿಲೆದ್ದವು.<ref>[http://www.hinduonnet.com/thehindu/thscrip/print.pl?file=2006092505001100.htm&date=2006/09/25/&prd=th& ಮುಷರಫ್ ಅಂಡ್ ದಿ ಟ್ರೂಥ್ ಎಬೌಟ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110503214522/http://www.hinduonnet.com/thehindu/thscrip/print.pl?file=2006092505001100.htm&date=2006%2F09%2F25%2F&prd=th&|date=2011-05-03}} - [[ದಿ ಹಿಂದು]] 25 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2006</ref><ref>ಸೆಕಂಡ್-ಕ್ಲಾಸ್ ಸಿಟಿಜನ್ಸ್ ಎಂ. ಇಲ್ಯಾಸ್ ಖಾನ್ ಅವರಿಂದ, [[ದಿ ಹೆರಾಲ್ಡ್(ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್)]], ಜುಲೈ 2000. ಲೇಖನದ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸ್ಕ್ಯಾನಡ್ ಆವೃತ್ತಿ [[PDF]]</ref> ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕಡೆಯ ಸಾವು ನೋವನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸದಿದ್ದರೂ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ 4,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಡೆಗಳು ಹತರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ಸೋಲನ್ನನುಭವಿಸಿದೆ ಎಂದು ಷರೀಫ್ ಬಳಿಕ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Hindu Sharif"/> "ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ತಮ್ಮ ಪಡೆಗಳ ಸ್ಥೈರ್ಯ ಕುಗ್ಗಿಸಿದರೆ ತಮಗೆ ನೋವಾಗುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ]] ಪರ್ವೇಜ್ ಮುಷರಫ್, ಭಾರತದ ಕಡೆ ಸಾವು ನೋವುಗಳು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=34665 |title=ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್ ಮುಷರಫ್ ರಿಯಾಕ್ಟ್ಸ್ ಟು ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್ಸ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ಸ್ ಕ್ಯಾಶುಯಲ್ಟ್ ಕ್ಲೇಮ್ಸ್ ಇನ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ |access-date=2009-12-17 |archive-date=2005-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050506125008/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=34665 |url-status=dead }}</ref> ಯುದ್ಧ ಕುರಿತ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, [[ಭಾರತದ ಸೇನೆ]] ವಿರುದ್ಧ ಜಯಸಾಧಿಸುವುದೆಂದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಮಂದಿ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದರು,<ref name="Samina Ahmed"/> ಆದರೆ ಘಟನೆಗಳ ತಿರುವಿನಿಂದ ನಿರಾಶರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ತರುವಾಯ ಸೇನೆಯನ್ನು ವಾಪಸ್ ಪಡೆದಿದ್ದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದರು.<ref name="Hassan Abbas"/><ref>[http://www.wsws.org/articles/1999/aug1999/pak-a07.shtml ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಅಪೋಸಿಷನ್ ಪ್ರೆಸಸ್ ಫಾರ್ ಷರೀಫ್ಸ್ ರಿಸೈನೇಷ್ ಕೆ.ರತ್ನಾಯಕೆ ಅವರಿಂದ 7 ಆಗಸ್ಟ್ 1999], [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/389884.stm ಕ್ಯಾನ್ ಷರೀಫ್ ಡೆಲಿವರ್?], [http://www.stimson.org/southasia/?SN=SA20041217738 ಮೈಕೇಲ್ ಕ್ರೆಪಾನ್. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202155136/http://www.stimson.org/southasia/?SN=SA20041217738 |date=2008-12-02 }} "[http://www.stimson.org/southasia/?SN=SA20041217738 ದಿ ಸ್ಟೆಬಿಲಿಟಿ-ಇನ್‌ಸ್ಟೆಬಿಲಿಟಿ ಪ್ಯಾರಾಡಕ್ಸ್ ಇನ್ ಸೌತ್ ಏಷ್ಯಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202155136/http://www.stimson.org/southasia/?SN=SA20041217738 |date=2008-12-02 }}" ಹೆನ್ರಿ L.ಸ್ಟಿಮ್‌ಸನ್ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಬಳಕೆ</ref> ಭಾರತದ ನೆಲದಲ್ಲಿದ್ದ ಇನ್ನುಳಿದ ಹೋರಾಟಗಾರರ [[ವಾಪಸಾತಿ]]ಗೆ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಷರೀಫ್ ಆದೇಶಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಸೇನೆ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಿದ ಭಾವನೆ ಕೆಲವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಬಂದಿತ್ತೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಷರೀಫ್ ಅವರಿಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದ್ದು ಜನರಲ್ ಮುಷರಫ್ ಎಂದು ಮಾಜಿ [[CENTCOM]] ಕಮಾಂಡರ್ [[ಆಂಥೋನಿ ಜಿನ್ನಿ]], ಮಾಜಿ PM ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಕೆಲವು ಲೇಖಕರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.weeklyvoice.com/site/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=1443&amp;Itemid=66 ಮುಷರಫ್ Vs. ಷರೀಫ್: ಹೂ ಇಸ್ ಲೈಯಿಂಗ್?]</ref><ref>{{cite book | author=[[Tom Clancy]], Gen. Tony Zinni (Retd) and [[Tony Koltz]] | title=Battle Ready | publisher=[[Grosset & Dunlap]] | year=2004 | isbn=0-399-15176-1}}</ref> ಷರೀಫ್ ಅವರು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ದಾಳಿಗಳ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಸೇನಾ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಪರ್ವೇಜ್ ಮುಷರಫ್ ಮೇಲೆ ನೇರವಾಗಿ ವಹಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ಉಭಯತ್ರರ ನಡುವೆ ಅಹಿತಕರ ವಾತಾವರಣ ಉಂಟಾಯಿತು. [[ಅಕ್ಬೋಬರ್ 12]], 1999ರಂದು ಜನರಲ್ ಮುಷರಫ್ ಅವರು ರಕ್ತರಹಿತ ''[[ಕ್ಷಿಪ್ರ ಕ್ರಾಂತಿ]]'' ಯಲ್ಲಿ ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್ ಅವರನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಿದರು. ಪ್ರತಿಪಕ್ಷದ ನಾಯಕಿ ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ [[ಬೇನಜಿರ್ ಭುಟ್ಟೊ]] ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧವನ್ನು "ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮಹಾನ್ ಪ್ರಮಾದ" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು.<ref>[http://farjinews.blogspot.com/2009/07/kargil-was-success-only-for-pervez-only.html ಕಾರ್ಗಿಲ್ ವಾಸ್ ಸಕ್ಸಸ್ ಓನ್ಲಿ ಫಾರ್ ಪರ್ವೇಜ್] </ref> "ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯ ವ್ಯರ್ಥ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ವಿಶಾಲ ತಳಹದಿಯ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಅನುಕೂಲದ ಫಲಿತಾಂಶ ಸಿಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೆಂದು" ಸೇನೆಯ ಅನೇಕ ಮಾಜಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು [[ISI]](ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮುಖ್ಯ [[ಗುಪ್ತಚರ ದಳ]])ಕೂಡ ಭಾವಿಸಿತ್ತು.<ref>[http://www.ipcs.org/PakMedia05-UAug04.pdf ಸೆಲೆಕ್ಟ್ ಮೀಡಿಯಾ ರಿಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಫ್ರಂ ಉರ್ದು ಮೀಡಿಯ ಇನ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್] ([[PDF]])</ref> "[[ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]] ದುರಂತಕ್ಕಿಂತ ಈ ಯುದ್ಧವು ದೊಡ್ಡ ಹಾನಿ" ಎಂದು ನಿವೃತ್ತ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೇನಾ ಜನರಲ್, ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ [[ಆಲಿ ಕುಲಿ ಖಾನ್]] ಕಟುವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="kuli">[http://www.dnaindia.com/report.asp?NewsID=1056536 ಕಾರ್ಗಿಲ್ ವಾಸ್ ಎ ಬಿಗ್ಗರ್ ಡಿಸ್ಯಾಸ್ಟರ್ ದ್ಯಾನ್ 1971] - ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ [[ಆಲಿ ಕುಲಿ ಖಾನ್]] ಅವರ ಸಂದರ್ಶನ</ref> "ಯೋಜನೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ, ತಂತ್ರೋಪಾಯದ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಜಾರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಂತೆ ಲೋಪವಿದ್ದು,ಅನೇಕ ಮಂದಿ ಸೈನಿಕರ ಪ್ರಾಣತ್ಯಾಗದಲ್ಲಿ ಅಂತ್ಯಗೊಂಡಿತು" ಎಂದು ವಿಷಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="kuli"/><ref>[http://jang.com.pk/thenews/oct2006-weekly/books&amp;people-19-10-2006/index.html ರಿವ್ಯೂವ್ ಆಫ್ ಮುಷರಫ್ ಮೆಮೈರ್ಸ್ ಬೈ ಎಸ್.ಎ. ಹಲೀಮ್ ಜಾಂಗ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061124225759/http://jang.com.pk/thenews/oct2006-weekly/books%26people-19-10-2006/index.html |date=2006-11-24 }}, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 19,2006</ref> ಇಡೀ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಶಿಖರಗಳಿಂದ ವಾಪಸಾಗಿದ್ದನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು, ಕೊನೇ ಪಕ್ಷ ಪ್ರಾಣತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕೂ ಯಾವುದೇ ಬೆಲೆ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ, ಕೇವಲ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖಂಡನೆ ಮಾತ್ರ ಸಿಕ್ಕಿತು ಎಂದು ಜರೆಯಿತು.<ref>[http://www.dawn.com/weekly/ayaz/990709.htm ವಿಕ್ಟರಿ ಇನ್ ರಿವರ್ಸ್: ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಕ್ಲೈಂಬ್‌ಡೌನ್], [http://www.dawn.com/weekly/ayaz/990723.htm ಫಾರ್ ದಿಸ್ ಸಬ್‌ಮಿಷನ್ ವಾಟ್ ಗೇನ್?] [[ಅಯಾಜ್ ಅಮೀರ್]] ಅವರಿಂದ - [[ಡಾನ್(ಸುದ್ದಿಪತ್ರಿಕೆ)]]</ref> ಸಂಘರ್ಷದ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಕಾರಣರಾದ ಜನರ ಬಗ್ಗೆ ತನಿಖೆ ನಡೆಸುವಂತೆ ಅನೇಕ ಮಂದಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರಾದರೂ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸರ್ಕಾರ ಯಾವುದೇ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ತನಿಖಾ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸಲಿಲ್ಲ. ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್ ರಚಿಸಿದ ತನಿಖಾ ಸಮಿತಿಯು ಜನರಲ್ ಪರ್ವೇಜ್ ಮುಷರಫ್ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ [[ಸೇನೆ ಕೋರ್ಟ್ ವಿಚಾರಣೆ]]ಗೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆಯೆಂದು ವಿವರಿಸಿರುವ [[ಶ್ವೇತ ಪತ್ರ]]ವನ್ನು 2006ರಲ್ಲಿ [[PML(N)]]ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಆದರೆ ಮುಷರಫ್ ಸ್ವತಃ ತಮ್ಮ ರಕ್ಷಣೆ ಸಲುವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಉರುಳಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಆ ವರದಿಯನ್ನು ಕದ್ದರು. ಕಾರ್ಗಿಲ್ ದಾಳಿ ಆರಂಭವಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತ 11 ತಿಂಗಳು ಮೊದಲೇ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಸುಳಿವು ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇನೆ, ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕತೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಜಯ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಯಿತು ಎಂದು ಕೂಡ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://www.paktribune.com/news/index.shtml?151668 ಇಲ್ ಕನ್ಸೀವ್ಡ್ ಪ್ಲಾನಿಂಗ್ ಬೈ ಮುಷರಫ್ ಲೆಡ್ ಟು ಸೆಕೆಂಡ್ ಮೇಜರ್ ಸೇನೆ ಡಿಫೀಟ್ ಇನ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್: PML-N] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061022085431/http://www.paktribune.com/news/index.shtml?151668 |date=2006-10-22 }} ಪಾಕ್ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್, ಆಗಸ್ಟ್ 6, 2006</ref> ಕಾರ್ಗಿಲ್ ದಾಳಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಷರೀಫ್ ಅವರ ಗಮನಕ್ಕೆ ಸೇನೆ ತರಲೇ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮಾಜಿ ಸೇನಾ ಕಾರ್ಪ್ಸ್ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೂನ್ 2008ರಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯಿಂದ<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7434427.stm ಕಾಲ್ ಫಾರ್ ಮುಷರಫ್ ಟ್ರೆಸನ್ ಟ್ರಯಲ್ ಬೈ ಎಂ.ಇಲಿಯಾಸ್ ಖಾನ್] [[BBC ನ್ಯೂಸ್‍‌]] ಜೂನ್ 3, 2008</ref>, ಕಾರ್ಗಿಲ್ ವಿದ್ಯಮಾನದ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಬೇಕೆಂಬ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಗುಂಪುಗಳ ಒತ್ತಾಯಕ್ಕೆ ಪುನಃ ಕಿಡಿ ಹೊತ್ತಿಕೊಂಡಿತು.<ref>[http://www.app.com.pk/en_/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=40288&amp;Itemid=2 ಲಾಮೇಕರ್ಸ್ ಡಿಮ್ಯಾಂಡ್ ಪ್ರೋಬ್ ಇಂಟು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಡಿಬ್ಯಾಕಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202121602/http://www.app.com.pk/en_/index.php?option=com_content&task=view&id=40288&Itemid=2 |date=2008-12-02 }} ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್ ಆಫ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್, ಜೂನ್ 3, 2008,</ref><ref>[http://www.nation.com.pk/pakistan-news-newspaper-daily-english-online/Politics/04-Jun-2008/MNAs-seek-probe-into-Kargil-debacle MNAS ಸೀಕ್ ಪ್ರೋಬ್ ಇಂಟು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಡಿಬ್ಯಾಕಲ್ ಬೈ ನವೀದ್ ಭಟ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202111503/http://www.nation.com.pk/pakistan-news-newspaper-daily-english-online/Politics/04-Jun-2008/MNAs-seek-probe-into-Kargil-debacle |date=2008-12-02 }} ದಿ ನೇಷನ್</ref> ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸಂಘರ್ಷವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗುರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದ ಕಾಶ್ಮೀರ ವಿವಾದದ ಬಗ್ಗೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಮನ ಸೆಳೆದರೂ ಕೂಡ, ಅದು ನಡೆದುಕೊಂಡ ಸಂದರ್ಭ ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿಲ್ಲದ್ದರಿಂದ ಅದರ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಗೆ ಧಕ್ಕೆಯಾಯಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಶಾಂತಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ನಡೆದ ಬಳಿಕ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಅತಿಕ್ರಮಣ ಘಟಿಸಿತ್ತು. LOCಯ ಪಾವಿತ್ರ್ಯತೆ ಕೂಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆಯಿತು. ಭಾರತದ ಆಡಳಿತ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಕಾಶ್ಮೀರದಿಂದ ನೂರಾರು ಸಶಸ್ತ್ರ ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಇಸ್ಲಾಮಾಬಾದ್‌ಗೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಕ್ಲಿಂಟನ್ ನೀಡಿದ ಆದೇಶವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ವಿರುದ್ಧ US ನೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟ ಬದಲಾವಣೆಯ ಸಂಕೇತವೆಂದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಮಂದಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/371945.stm ಅನಾಲಿಸಿಸ್:ಶಿಫ್ಟ್ ಇನ್ US ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಸ್ಟಾನ್ಸ್ ?], [[BBC]] 1999-06-17</ref> ಯುದ್ಧದ ಬಳಿಕ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆಗೆ ಕೆಲವು ಮಾರ್ಪಾಟುಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಭಾರತದ ನಿವೃತ್ತ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಅವರ ಶ್ಲಾಘನೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದ ನಾರ್ಥರ್ನ್ ಲೈಟ್ ಇನ್‌ಫೇಂಟ್ರಿಯ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ-ದಳವನ್ನು ಖಾಯಂ ಸೇನೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref name="NLI"/> ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧವು ಅಚ್ಚರಿಯ ತಂತ್ರೋಪಾಯದೊಂದಿಗೆ ಭದ್ರ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ರಾಜಕೀಯ-ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಅಳೆಯುವಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕೆಲಸ ನಡೆದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಂತರದ ಘಟನೆಗಳು ರುಜುವಾತು ಮಾಡಿದವು.<ref>[http://www.dawn.com/weekly/mazdak/20000429.htm ಕಾರ್ಗಿಲ್: ದಿ ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ಆಫ್ಟರ್ ಬೈ ಇರ್ಫಾನ್ ಹುಸೇನ್] 29 ಏಪ್ರಿಲ್ 2000 ಡಾನ್ </ref> [[1965ರ ಯುದ್ಧ]]ದ ಕಿಡಿ ಹೊತ್ತಿಸಿದ ''[[ಗಿಬ್ರಾಲ್ಟರ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ]]'' ಮುಂತಾದ ಈ ಹಿಂದಿನ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗದ ಅತಿಕ್ರಮಣ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಂತೆಯೇ, ಈ ಬಾರಿಯೂ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆಯ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಮನ್ವಯತೆ ಅಥವಾ ಮಾಹಿತಿ ಹಂಚಿಕೆ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿತ್ತು. ಒಂದು U.S.ಗುಪ್ತಚರ ವರದಿಯು; ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ [[ಮಹೋನ್ನತ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರ]]ದ ಕೊರತೆ, ಹಿಂದಿನ ಯುದ್ಧಗಳ ಅವಿವೇಕಗಳ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯನ್ನು ರುಜುವಾತು ಮಾಡಲು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಇನ್ನೊಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿತು.<ref>[https://archive.is/20120731003704/www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_19-7-2004_pg3_1 EDITORIAL: ಕಾರ್ಗಿಲ್: ಎ ಬ್ಲೆಸಿಂಗ್ ಇನ್ ಡಿಸ್‌ಗ್ಯೂಸ್?] ಜುಲೈ 19,2004, ಡೇಲಿ ಟೈಮ್ಸ್, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್</ref> == ಸಾವುನೋವುಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Kargil Op Vijay Memorial 1.jpg|180px|thumb|right|ಆಪರೇಷನ್ ವಿಜಯ್ ಸ್ಮಾರಕ]] ಉಭಯ ಕಡೆಗಳಲ್ಲೂ ಭಾರೀ ಸಾವುನೋವುಗಳಾಯಿತು. ಸಾವುನೋವಿನ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಎರಡು ರೀತಿಯ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು. 357 ಸೈನಿಕರು ಸತ್ತಿರುವ ಅಂಕಿಅಂಶವನ್ನು ಕೆಲವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ, ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ 4,000 ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೈನಿಕರು ಹತರಾಗಿದ್ದಾರೆಂದು ವಾದಿಸಿದರು. 665ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೈನಿಕರು ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದು, 8 ಮಂದಿ ಸೆರೆಸಿಕ್ಕಿದ್ದಾರೆಂದು ಕೂಡ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ದೃಢಪಡಿಸಿತು. ಭಾರತದ ಪ್ರಕಾರ, 527 ಸೈನಿಕರು ಹತರಾಗಿದ್ದು, 1,363 ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಗಾಯ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬರು ಸೆರೆಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ಭಾರತಕ್ಕಾದ ನಷ್ಟಗಳಾಗಿವೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೇನೆಯ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದೇ ಕಷ್ಟವಾಯಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ನಿಜವಾಗಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕೃತ ಸಾವುನೋವಿನ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. [[US ವಿದೇಶಾಂಗ ಇಲಾಖೆ]]ಯು ಆಸುಪಾಸು 700 ಸೈನಿಕರ ಸಾವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಪೂರ್ವ, ಆಂಶಿಕ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿತು. ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ 4,000+ ಸೈನಿಕರು ಸಾವಪ್ಪಿದ್ದರು. ಅವರ ಪಕ್ಷವಾದ [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್]] ಯುದ್ಧ ಕುರಿತ ತನ್ನ "ಶ್ವೇತಪತ್ರ"ದಲ್ಲಿ 3,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮುಜಾಹಿದ್ದೀನ್‌ಗಳು,ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸೈನಿಕರು ಸತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದು ವಿವರಿಸಿದೆ.<ref>[http://www.paktribune.com/news/index.shtml?151668 ಇಲ್-ಕನ್ಸೀವ್ಡ್ ಪ್ಲಾನಿಂಗ್ ಬೈ ಮುಷರಫ್ ಲೆಡ್ ಟು ಸೆಕೆಂಡ್ ಮೇಜರ್ ಸೇನೆ ಡಿಫೀಟ್ ಇನ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ : PML-N] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061022085431/http://www.paktribune.com/news/index.shtml?151668 |date=2006-10-22 }},ಆಗಸ್ಟ್ 6,2006, ಪಾಕ್ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್</ref> "ಸಾವಿರಾರು" ಸೈನಿಕರು ಮತ್ತು [[ಅನಿಯತ]] ಸೈನಿಕರು ಹತರಾಗಿದ್ದಾರೆಂದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷ [[PPP]]}ಕೂಡ ತಿಳಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://ppp.org.pk/articles/article30.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071012153208/http://ppp.org.pk/articles/article30.htm |archivedate=2007-10-12 |title=Indo-Pak summit 2001|date=2007-10-12|accessdate=2009-05-27|work=Pakistan Peoples Party}}</ref> ಭಾರತದ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ 1,042 ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೈನಿಕರು ಹತರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name="ht">[https://web.archive.org/web/20070613013854/http://www.hindustantimes.com/news/181_1805833,0008.htm ಇಂಡಿಯಾನ್ ಆರ್ಮಿ ರಬಿಷನ್ ಮುಷರಫ್ಸ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕ್ಲೇಮ್]{{Dead link|url=http://www.hindustantimes.com/news/181_1805833,0008.htm|date=October 2008|date=June 2009}}</ref> ಮುಷರಫ್‌ರ "ಅಗ್ನಿಪಥ್" ಶಿರೋನಾಮೆಯ ಜೀವನ ವೃತ್ತಾಂತದ [[ಹಿಂದಿ]] ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ಸಾವಿನ ಅಂದಾಜು ಎಲ್ಲ ಅಂದಾಜುಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದು, 357 ಸೈನಿಕರು ಹತರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು 665 ಜನರು ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.<ref name="Indianexpress"/> ಗಾಯಗೊಂಡ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕುರಿತು ಜನರಲ್ ಮುಷರಫ್ ತಿಳಿಸಿದ ಅಂಕಿಅಂಶ ಬಿಟ್ಟರೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಶಿಬಿರದಲ್ಲಿ ಗಾಯಗೊಂಡ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆ ಇನ್ನೂ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಹೋರಾಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಪೈಲಟ್ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟರು. 8 ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೈನಿಕರು ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಸೆರೆಸಿಕ್ಕಿದ್ದು, [[1999]]ರ [[ಆಗಸ್ಟ್ 13]]ರಂದು ಅವರನ್ನು ಸ್ವದೇಶಕ್ಕೆ ವಾಪಸು ಕಳಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="tribpow"/> == ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧ == ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಸಂಘರ್ಷವು ಭಾರತದ ಚಿತ್ರನಿರ್ಮಾಪಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕರಿಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ನಾಟಕೀಯ ವಸ್ತುವನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ಈ ವಿಷಯ ಕುರಿತು ಸೆರೆಹಿಡಿದ ಕೆಲವು [[ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ]]ಗಳನ್ನು ಬಿಜೆಪಿ ನೇತೃತ್ವದ ಆಡಳಿತಾರೂಢ [[ಸಮ್ಮಿಶ್ರ]] ಪಕ್ಷಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ, ಯುದ್ಧದ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ ನಡೆದ ಜರುಗಿದ [[ಚುನಾವಣೆ ಪ್ರಚಾರ]]ಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು. ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧದ ವಿಷಯವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ತಯಾರಾದ ಪ್ರಮುಖ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. * ಯುದ್ಧದ ಅನೇಕ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವ ''[[LOC: ಕಾರ್ಗಿಲ್]]'' (2003),[[ಹಿಂದಿ]] ಚಲನಚಿತ್ರವು ಭಾರತದ ಚಲನಚಿತ್ರ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಸುದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ನಾಲ್ಕು ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯದ್ದಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0347416/ LOC: ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಮೇನ್ ಪೇಜ್ ಆನ್] ದಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್[[IMDb]]. </ref> * ''[[ಲಕ್ಷ್ಯಾ]]'' (2003)ಇನ್ನೊಂದು ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ಸಂಘರ್ಷದ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಪಾತ್ರಗಳ ನೈಜ ಚಿತ್ರಣಕ್ಕೆ [[ಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕ]]ರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.rottentomatoes.com/m/lakshya/?show=all ಎ ಕಲೆಕ್ಷನ್ ಆಫ್ ಸಮ್ ರಿವ್ಯೂಸ್ ಆನ್ ದಿ ಮ‌ೂವಿ "ಲಕ್ಷ್ಯ" ಎಟ್] [[ರಾಟನ್ ಟೊಮೇಟೊಸ್]]</ref> ಎರಡೂ ಕಡೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿ ಬಿಂಬಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಈ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಉತ್ತಮ ವಿಮರ್ಶೆಗಳು ಸಿಕ್ಕಿದವು.<ref>[https://archive.is/20120730035046/www.dailytimes.com.pk/print.asp?page=2004%5C06%5C24%5Cstory_24-6-2004_pg3_3 ಬಾಲಿವುಡ್ಸ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ —ಇಹಸಾನ್ ಅಸ್ಲಾಂ] ಡೇಲಿ ಟೈಮ್ಸ್ </ref> * ಮಹೇಶ್ ಸುಖ್‌ಧರೆ ನಿರ್ದೇಶನದ ಸೈನಿಕನ ಜೀವನ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವ ''ಸೈನಿಕ'' (2002)<ref>[http://www.kannadaaudio.com/Songs/FilmStories/home/Sainika.php]</ref> ಚಿತ್ರದ ಘಟನಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧದ ಘಟನೆಯ‌ೂ ಸೇರಿದೆ. ಪಾತ್ರವರ್ಗದಲ್ಲಿ[[ಸಿ.ಪಿ.ಯೋಗೀಶ್ವರ್]], [[ಸಾಕ್ಷಿ ಶಿವಾನಂದ್]]ಇದ್ದಾರೆ. * [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ವಿಜೇತ ಅಶ್ವಿನಿ ಚೌಧರಿ ನಿರ್ದೇಶನದ ''ಧೂಪ್'' (2003)<ref>{{imdb title|id=0387164|title=Dhoop}}</ref>[[ಅನುಜ್ ನಾಯರ್]] ಸಾವಿನ ಬಳಿಕ ಅವರ ತಂದೆತಾಯಿಗಳ ಜೀವನವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಅನುಜ್ ನಾಯರ್ ಅವರಿಗೆ [[ಮಹಾ ವೀರ್ ಚಕ್ರ]]ವನ್ನು ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅನುಜ್ ತಂದೆ ಎಸ್.ಕೆ.ನಾಯರ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಓಮ್ ಪುರಿ]] ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. * ಸಹರಾ ಚಾನೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದ [[ಮಿಷನ್ ಫಟೇ-ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಹೀರೊಗಳ ನೈಜ ಕಥೆ]]ಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿದ TV ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು ಭಾರತದ ಸೇನೆಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದವು. * ''ಫಿಫ್ಟಿ ಡೇ ವಾರ್‌'' -ಯುದ್ಧ ಕುರಿತ [[ನಾಟಕೀಯ]] ನಿರ್ಮಾಣ, ಶೀರ್ಷಿಕೆಯು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸಂಘರ್ಷ ನಡೆದ ಅವಧಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು [[ಏಷ್ಯಾ]]ದಲ್ಲೇ ಅತೀದೊಡ್ಡ ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದ್ದು, ಹೊರಾಂಗಣದ [[ಸನ್ನಿವೇಶ ನಿರ್ಮಾಣ]]ದ ವೇಳೆ ನೈಜ ವಿಮಾನ ಮತ್ತು ಸ್ಫೋಟಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. * ''[[ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ]]'' (2008)-ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧದ ವಾಸ್ತವಿಕ ಅನುಭವ ಆಧರಿಸಿ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆ ಮಾಜಿ ಮೇಜರ್-ಮೇಜರ್ ರವಿ(ನಿವೃತ್ತ)ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ಮಲೆಯಾಳಂ ಚಿತ್ರ. ಕಾರ್ಗಿಲ್ ವಿದ್ಯಮಾನದ ಸುತ್ತ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೆಣೆದಿರುವ''[[ಟಾಂಗೊ ಚಾರ್ಲೀ]]'' ಮತ್ತಿತರ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು<ref>{{imdb title|id=0444913|title=Tango Charlie}}</ref>, [[ಮಲೆಯಾಳಂ]] ಚಿತ್ರ ''[[ಕೀರ್ತಿ ಚಕ್ರ]]'' ಸೇರಿದಂತೆ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಕಥಾವಸ್ತುವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದಿದೆ.<ref>{{imdb title|id=0485922|title=Keerthi Chakra}}</ref> ಕಾರ್ಗಿಲ್ [[ಕಾಲಾವಧಿ]]ಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡ [[1999ರ ವಿಶ್ವಕಪ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನಡುವಿನ ಪಂದ್ಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಯುದ್ಧದ ಪರಿಣಾಮ ಗೋಚರವಾಯಿತು. ಈ ಪಂದ್ಯವು ಸರಣಿಯಲ್ಲೇ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ವೀಕ್ಷಿಸಿದ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಜನರನ್ನು ಬಾವೋದ್ರೇಕಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಕಂಡುಬಂತು. ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/kargil-war-and-pakistan-653022.html ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕಥನ; ಪ್ರಜಾವಾಣಿ: ೨೪-೭-೨೦೧೯] == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == <div class="references-small"> {{fnb|(I)}}ಸಂಘರ್ಷದ ಹೆಸರುಗಳು: ಸಂಘರ್ಷ ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಕಾರ್ಗಿಲ್ ವಾಸ್ತವ ಹೋರಾಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ "ಯುದ್ಧ" ಪದ ಬಳಸದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಿದ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ, "ಯುದ್ಧದ ರೀತಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಿತಾದರೂ, ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ತಾವು "ಯುದ್ಧದ ಸ್ಥಿತಿ"ಯಲ್ಲಿರುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದವು. ಕಾರ್ಗಿಲ್ "ಸಂಘರ್ಷ", ಕಾರ್ಗಿಲ್ "ಘಟನೆ" ಅಥವಾ ಅಧಿಕೃತ ಸೇನೆ ಪ್ರಹಾರ "ಆಪರೇಷನ್ ವಿಜಯ್" ಮುಂತಾದ ಪದಗಳ ಬಳಕೆಗೆ ಹೀಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಯುದ್ಧವನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಯುದ್ಧದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ "ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧ"ವೆಂದೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕರೆಯಿತು. "ಮೂರನೇ ಕಾಶ್ಮೀರ ಯುದ್ಧ" ಮತ್ತು ಅತಿಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸಂಕೇತನಾಮ "ಆಪರೇಷನ್ ಬದರ್" ಸೇರಿದಂತೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಲ್ಲದ ಹೆಸರುಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. </div> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist|3}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|2}} *ದಿ ಕಾಸ್ ಆಂಡ್ ಕನ್ಸೀಕ್ವೆನ್ಸಸ್ ಆಫ್ ದಿ 1999 ಲಿಮಿಟೆಡ್ ವಾರ್ ಇನ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ದಿ CCC ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್. *[[ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕಾನ್ಫ್ಲಿಕ್ಟ್]] GlobalSecurity.org [http://www.globalsecurity.org/military/world/war/kargil-99.htm] *[http://www.rand.org/publications/MR/MR1450/ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಕಾನ್ಫ್ಲಿಕ್ಟ್ ಅಂಡರ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಅಂಬ್ರಲ್ಲಾ] RAND ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ [http://www.rand.org/publications/MR/MR1450/] *[http://www.ccc.nps.navy.mil/research/kargil/war_in_kargil.pdf ವಾರ್ ಇನ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040221091712/http://www.ccc.nps.navy.mil/research/kargil/war_in_kargil.pdf |date=2004-02-21 }}(ಸಮಕಾಲೀನ ಸಂಘರ್ಷದ ಕೇಂದ್ರ PDF ಡೌನ್ಲೋಡ್. *[http://www.jammu-kashmir.com/archives/archives1999/99august05.html ಎಸ್ಸೆ ಆನ್ ದಿ ಔಟ್‌ಕಮ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ವಾರ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090712042543/http://www.jammu-kashmir.com/archives/archives1999/99august05.html |date=2009-07-12 }} * {{cite book | author=[[Stephen P. Cohen]] | title=The Idea of Pakistan | publisher=Brookings Institution Press | year=2004 | isbn=0-8157-1502-1}} * ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್ ಸಮ್ಮರಿ ಆಫ್ ದಿ ರಿಪೋರ್ಟ್, {{cite book | author=Kargil Review Committee | title=From Surprise to Reckoning: The Kargil Review Committee Report | publisher=SAGE Publications | year=2000 | isbn=0-7619-9466-1}} ಆನ್‌ಲೈನ್{{cite book | author=Kargil Review Committee | title=From Surprise to Reckoning: The Kargil Review Committee Report | publisher=SAGE Publications | year=2000 | isbn=0-7619-9466-1}} * [http://acdis.illinois.edu/publications/207/publication-LimitedWarwithPakistanWillItSecureIndiasInterests.html ''ಲಿಮಿಟೆಡ್ ವಾರ್ ವಿತ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್:ವಿಲ್ ಇಟ್ ಸೆಕ್ಯೂರ್ ಇಂಡಿಯಾಾಸ್ ಇಂಟ್‌ರೆಸ್ಟ್ಸ್?'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100705081726/http://acdis.illinois.edu/publications/207/publication-LimitedWarwithPakistanWillItSecureIndiasInterests.html |date=2010-07-05 }} ಸುಭಾ ಚಂದ್ರನ್ ಅವರ ACDIS ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ದಾಖಲೆ, ಶಸ್ತ್ರಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ,ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ (ACDIS) ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ,ಇಲ್ಲಿನಾಯ್ಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ 2004ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. * [http://www.ccc.nps.navy.mil/research/kargil/JA00199.pdf ಆನ್ ಎನೆಲಿಸಿಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕಾನ್ಫ್ಲಿಕ್ಟ್ 1999,ಶೌಕತ್ ಖಾದಿರ್,RUSI ಜರ್ನಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090327120655/http://www.ccc.nps.navy.mil/research/kargil/JA00199.pdf |date=2009-03-27 }}, ಏಪ್ರಿಲ್ 2002[[PDF]] * {{cite book |author=V.P. Malik| title= Kargil; From Surprise to Victory|year=2006 | publisher= Harper Collins, New Delhi, India.}} == ಮತ್ತಷ್ಟು ಓದಿಗೆ == * {{cite book | author=M. K. Akbar | title=Kargil Cross Border Terrorism | publisher=South Asia Books | year=1999 | isbn=81-7099-734-8}} * {{cite book |author=[[Amarinder Singh]]| title=A Ridge Too Far: War in the Kargil Heights 1999| year=2001| publisher=Motibagh Palace, Patiala| id= ASIN: B0006E8KKW}} * {{cite book | author=Jasjit Singh | title=Kargil 1999: Pakistan's Fourth War for Kashmir | publisher=South Asia Books | year=1999 | isbn=81-86019-22-7}} * {{cite book | author=[[J. N. Dixit]] | title=India-Pakistan in War & Peace | publisher=Books Today | year=2002 | isbn=0-415-30472-5}} * {{cite book |author=Muhammad Ayub| title= An Army; Its role and Rule (A History of the Pakistan Army From Independence to Kargil 1947–1999)|publisher= Rosedog Books, Pittsburgh. Pennsylvania, USA.|isbn=0-8059-9594-3}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Spoken Wikipedia|Kargil War.ogg|2006-08-10}} *[http://indianarmy.nic.in/arkargil/welcome.html ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕುರಿತು ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಜಾಲತಾಣ] *[http://www.india-today.com/kargil/ ಆನಿಮೇಟೆಡ್ ಟೈಮ್‌ಲೈನ್ ಅಂಡ್ ಅದರ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಸ್ಟೋರೀಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090403024623/http://www.india-today.com/kargil/ |date=2009-04-03 }}-ಇಂಡಿಯಾಾ ಟುಡೆ [http://www.india-today.com/kargil/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090403024623/http://www.india-today.com/kargil/ |date=2009-04-03 }} *[[ಇಂಪಾಕ್ಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಕಾನ್ಫ್ಲಿಕ್ಟ್ ಆನ್ ಸಿವಿಲಿಯನ್ಸ್]]-[[BBC]] *[http://yaleglobal.yale.edu/display.article?id=4506 ದಿ ಡೇ ಎ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಕಾನ್ಫ್ಲಿಕ್ಟ್ ವಾಸ್ ಅವರ್ಟಡ್-] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090410161359/http://yaleglobal.yale.edu/display.article?id=4506 |date=2009-04-10 }}-[http://yaleglobal.yale.edu/display.article?id=4506 YaleGlobal Online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090410161359/http://yaleglobal.yale.edu/display.article?id=4506 |date=2009-04-10 }} *[http://www.satribune.antisystemic.org/www.satribune.com/archives/august04/P1_rauf.htm ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಡಿಬ್ಯಾಕಲ್: ಮುಷರಫ್ಸ್ ಟೈಮ್ ಬಾಂಬ್ ವೇಟಿಂಗ್ ಟು ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋಡ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081208164106/http://www.satribune.antisystemic.org/www.satribune.com/archives/august04/P1_rauf.htm |date=2008-12-08 }} *[http://www.csis.org/media/csis/pubs/sam12.pdf][[ಬ್ರೀಫ್ ಅನಾಲಿಸಿಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಕಾನ್ಫ್ಲಿಕ್ಟ್]] [[ಯುದ್ಧತಂತ್ರ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಕೇಂದ್ರ]]ದಿಂದ [[PDF]] *[[ಕಾರ್ಗಿಲ್-9 ಇಯರ್ಸ್ ಆನ್]]- [[ದಿ ನ್ಯೂಸ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್]] *[https://archive.is/20121209074344/www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_25-7-2004_pg3_4 POSTCARD USA: ಕಾರ್ಗಿಲ್, ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಎವೆರಿವೇರ್]-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ಸ್ ಡೇಲಿ ಟೈಮ್ಸ್ *[https://web.archive.org/web/20071012085214/http://www.saag.org/papers13/paper1231.html ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ಸ್ ಲೆಸೆನ್ಸ್ ಫ್ರಂ ಇಟ್ಸ್ ಕಾರ್ಗಿಲ್ ವಾರ್] *[http://youtube.com/watch?v=X3FJP4i0JM8&amp;mode=related&amp;search= ಸಂಘರ್ಷದಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ PoWಗಳ ವಿಡಿಯೊ] *[https://www.youtube.com/watch?v=1-rZl-DWcyg ವಿಡಿಯೊ-ಟೈಗರ್ ಹಿಲ್-ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಹಿಲ್ಸ್ ಟರ್ನಿಂಗ್ ಪಾಯಿಂಟ್] *[https://www.youtube.com/watch?v=E7HkMaGsSRQ ಭಾರತದ ಸೇನೆಯು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೈನಿಕರ ದೇಹಗಳನ್ನು ಪಾಕ್ ಸೇನೆಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುತ್ತಿರುವ ವಿಡಿಯೊ] {{Military of Pakistan}} {{Military of India}} [[ವರ್ಗ:ಯುದ್ಧ]] [[ವರ್ಗ:ವಾಜಪೇಯಿ ಆಡಳಿತ]] [[ವರ್ಗ:ಕಾಶ್ಮೀರ ಸಂಘರ್ಷ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧ]] [[ವರ್ಗ:1999ರಲ್ಲಿ ಸಂಘರ್ಷಗಳು]] 8vcr9241ud6c9cdirgxz3rpgz4w2br3 0 23758 1306448 1295229 2025-06-11T09:50:24Z Prnhdl 63675 ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ದಾಖಲೆಯ ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಸೇರಿಸಿದೆ. 1306448 wikitext text/x-wiki {{short description|Rapid transit system in Bengaluru, Karnataka, India}} '''ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೋ''' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ '''ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ,''' ಭಾರತದ [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ನಗರಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ದೆಹಲಿ ಮೆಟ್ರೋ ನಂತರ ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಅತಿ ಉದ್ದದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮೆಟ್ರೋ ಜಾಲವಾಗಿದೆ.<ref>https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/metro-finally-comes-to-whitefield-take-a-ride-on-march-26-from-7-am-1203579.html</ref> ಇದರ ಉದ್ಘಾಟನೆಯ ನಂತರ, ಇದು ದಕ್ಷಿಣ [[ಭಾರತ]]ದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಭೂಗತ ಮೆಟ್ರೋ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಯಿತು. ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ ಭೂಗತ, ದರ್ಜೆಯ ಮತ್ತು ಎತ್ತರದ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಾರ್ಚ್ 2023 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ 64 ಮೆಟ್ರೋ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ 55 ಎತ್ತರದ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು, 8 ಭೂಗತ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಮತ್ತು 1 ದರ್ಜೆಯ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಿವೆ. ಸಿಸ್ಟಮ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್-ಗೇಜ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] ಮತ್ತು [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾದ ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೋ ರೈಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (BMRCL) ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ ಜಾಲವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ, ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಸೇವೆಗಳು ಪ್ರತಿದಿನ 05:00 ಮತ್ತು 24:00 ರ ನಡುವೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ, ರೈಲುಗಳು ನಡುವೆ 5-15 ನಿಮಿಷಗಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರುತ್ತದೆ. ರೈಲುಗಳು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬೋಗಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾದವು ಆದರೆ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ ನಂತರ ಆರು ಬೋಗಿಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಯಿತು. ಮೂರನೇ ರೈಲಿನ ಮೂಲಕ 750kV ನೇರ ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಮೆಟ್ರೋ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸರಾಸರಿ ದೈನಂದಿನ ಸುಮಾರು 570,000 ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. {{Use dmy dates|date=October 2020}} {{Infobox ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾಗಣೆ | box_width = 320px | image = Namma metro.svg | imagesize = 100px | alt = | caption = | image2 = Metro Trains of Namma Metro.jpg | imagesize2 = 300px | alt2 = | caption2 = Namma Metro trains on the [[Purple Line (Namma Metro)|Purple Line]] and [[Green Line (Namma Metro)|Green Line]] | image3 = | imagesize3 = | alt3 = | caption3 = | native_name = ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ | owner = Bengaluru Metro Rail Corporation Limited (BMRCL) | area served = | locale = [[Bengaluru]] | transit_type = [[Rapid transit]] | lines = 10 | line_number = '''''OPERATIONAL'''''<br/> {{color box|#800080; font-size:100%|[[Purple Line (Namma Metro)|<span style="color:white;">'''Purple'''</span>]]|}} {{bulleted list|[[Purple Line (Namma Metro)|<span style="color:#800080;">'''''Kengeri ↔ Baiyappanahalli'''''</span>]]}} {{bulleted list|[[Purple Line (Namma Metro)|<span style="color:#800080;">'''''Krishnarajapura ↔ Whitefield (Kadugodi)'''''</span>]]}} {{color box|#006400; font-size:100%|[[Green Line (Namma Metro)|<span style="color:white;">'''Green'''</span>]]|}} {{bulleted list|[[Green Line (Namma Metro)|<span style="color:#006400;">'''''Nagasandra ↔ Silk Institute'''''</span>]]}} <br/>'''''UNDER CONSTRUCTION'''''<br/> {{color box|#800080; font-size:100%|[[Purple Line (Namma Metro)|<span style="color:white;">'''Purple'''</span>]]|}} {{bulleted list|[[Purple Line (Namma Metro)|<span style="color:#800080;">'''''Kengeri ↔ Challaghatta'''''</span>]]}} {{bulleted list|[[Purple Line (Namma Metro)|<span style="color:#800080;">'''''Baiyyappanahalli ↔ Krishnarajapura'''''</span>]]}} {{color box|#006400; font-size:100%|[[Green Line (Namma Metro)|<span style="color:white;">'''Green'''</span>]]|}} {{bulleted list|[[Green Line (Namma Metro)|<span style="color:#006400;">'''''Nagasandra ↔ Madavara'''''</span>]]}} {{color box|#FFD300; font-size:100%|[[Yellow Line (Namma Metro)|<span style="color:black;">'''Yellow'''</span>]]|}} {{bulleted list|[[Yellow Line (Namma Metro)|<span style="color:#FFD300;">'''''Rashtreeya Vidyalaya Road ↔ Bommasandra'''''</span>]]}} {{color box|#FFC0CB; font-size:100%|[[Pink Line (Namma Metro)|<span style="color:black;">'''Pink'''</span>]]|}} {{bulleted list|[[Pink Line (Namma Metro)|<span style="color:#FFC0CB;">'''''Kalena Agrahara ↔ Nagawara'''''</span>]]}} {{color box|#ADD8E6; font-size:100%|[[Blue Line (Namma Metro)|<span style="color:black;">'''Blue'''</span>]]|}} {{bulleted list|[[Blue Line (Namma Metro)|<span style="color:#ADD8E6;">'''''Central Silk Board ↔ KIAL Terminals'''''</span>]]}} <br/>'''''DPR PREPARATION'''''<br/> {{color box|#FF8000; font-size:100%|[[Orange Line (Namma Metro)|<span style="color:white;">'''Orange'''</span>]]|}} {{bulleted list|[[Orange Line (Namma Metro)|<span style="color:#FF8000;">'''''Jayaprakash Nagara Phase 4 ↔ Kempapura'''''</span>]]}} {{color box|#808080; font-size:100%|[[Pink Line (Namma Metro)#Future Expansion|<span style="color:white;">'''Uncoloured Lines'''</span>]]|}} {{bulleted list|'''''Hosahalli ↔ Kadabagere'''''}} {{bulleted list|'''''Kempapura ↔ Sarjapura'''''}} <br/>'''''ANNOUNCED'''''<br/> {{color box|#800080; font-size:100%|[[Purple Line (Namma Metro)|<span style="color:white;">'''Purple'''</span>]]|}} {{bulleted list|[[Purple Line (Namma Metro)|<span style="color:#800080;">'''''Whitefield (Kadugodi) ↔ Hosakote'''''</span>]]}} {{color box|#FFC0CB; font-size:100%|[[Pink Line (Namma Metro)|<span style="color:black;">'''Pink'''</span>]]|}} {{bulleted list|[[Pink Line (Namma Metro)|<span style="color:#FFC0CB;">'''''Nagawara ↔ KIAL Terminals'''''</span>]]}} {{color box|#808080; font-size:100%|[[Pink Line (Namma Metro)#Future Expansion|<span style="color:white;">'''Uncoloured Lines'''</span>]]|}} {{bulleted list|'''''Mahatma Gandhi Raste ↔ Hope Farm'''''}} {{bulleted list|'''''Bannerghatta ↔ Jigani'''''}} | start = | end = | stations = [[List of Namma Metro stations|64]]<ref>{{cite web|url=http://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/Metro-Phase-I-Will-be-Ready-by-May-to-Miss-Deadline/2015/10/22/article3091913.ece|title=Metro Phase I Will be Ready by May, to Miss Deadline|work=The New Indian Express|date=22 October 2015|access-date=23 ನವೆಂಬರ್ 2016|archive-date=12 ಜನವರಿ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160112104356/http://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/Metro-Phase-I-Will-be-Ready-by-May-to-Miss-Deadline/2015/10/22/article3091913.ece|url-status=dead}}</ref> | daily_ridership = 550,000 /0.5 million (Dec-2022) | annual_ridership = 174.22 million (2020)<ref>{{cite web|url=https://english.bmrc.co.in/uploads/finance/english//FileUploads/de6ed5b5-37e8-4334-bc0b-ae3c77d1d279$@!!@$19802f_BondFiles.pdf|title=14th Annual Report 2019-20|publisher=Bangalore Metro Rail Corporation Limited|access-date=4 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023|archive-date=28 ಮಾರ್ಚ್ 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230328070722/https://english.bmrc.co.in/uploads/finance/english//FileUploads/de6ed5b5-37e8-4334-bc0b-ae3c77d1d279$@!!@$19802f_BondFiles.pdf|url-status=dead}}</ref> | chief_executive = Anjum Parvez <small>(MD)</small> | headquarters = [[Bengaluru Metropolitan Transport Corporation|BMTC]] Complex, Kengal Hanumanthaiah Road, Shanthinagara, [[Bengaluru]] | website = {{url|http://english.bmrc.co.in/|bmrc.co.in}} | began_operation = {{Start date|df=yes|2011|10|20}} | operator = | marks = | host = | character = | vehicles = | train_length = 6 coaches<ref name="ridership">{{cite web|title=At 1 million passengers, Namma Metro records highest ridership on Friday - newindianexpress|url=http://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2019/sep/01/at-1-million-passengers-namma-metro-records-highest-ridership-on-friday-2027307.html|website=The New Indian Express|access-date=1 September 2019}}{{Dead link|date=ಜನವರಿ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | headway = 3–15 minutes<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-karnataka/passengers-welcome-higher-namma-metro-frequency/article17380076.ece |title=Passengers welcome higher Namma Metro frequency - KARNATAKA |newspaper=The Hindu |date=28 February 2017 |access-date=14 January 2018}}</ref> | system_length = Operational {{convert|69.9|km|mi|abbr=on}} Under Construction (Phase 2,2A & 2B) {{convert|103.3|km|mi|abbr=on}} Approved in State cabinet and awaiting confirmation from central (Phase 3A) {{convert|44.65|km|mi|abbr=on}} Under DPR preparation for Kempapura-Sarjapura line (Phase 3A) {{convert|35.0|km|mi|abbr=on}} Announced (Phase 3B) {{convert|59.0|km|mi|abbr=on}} Planned for inner ring metro (Phase 4) {{convert|35.0|km|mi|abbr=on}} | notrack = 2 | track_gauge = {{Track gauge|sg|allk=on}} | minimum_radius_of_curvature = <!-- {{convert|0|ft|0|in|mm|0}} --> | el = {{750 V DC|conductor=y}} | average_speed = {{convert|80|km/h|mph|abbr=on}} | top_speed = {{convert|120|km/h|mph|abbr=on}} | map = [[File:Namma Metro Sitemap.jpg|thumb|ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ನಕ್ಷೆ]] | map_state = | map_name = ಮಾರ್ಚ್ 2023 ರಂತೆ ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ಲೈನ್ ನಕ್ಷೆ }} [[File:Bengaluru Urban Rail Transit Diagram.png|thumb|405x405px|ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಉಪನಗರ ರೈಲು ಮಾರ್ಗಗಳ ಸಾರಿಗೆ ರೇಖಾಚಿತ್ರ (ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ, ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿರುವ ಮತ್ತು ಯೋಜಿತ ಮಾರ್ಗಗಳು)]] =='ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ' ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ== *ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ (ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೋ ಎಂದೂ ಹೆಸರು) ಇದು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಲ್ಲಿನ ಸೇವೆಯ ಮೆಟ್ರೋ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ, ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಅತಿಹೆಚ್ಚು ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎರಡರಲ್ಲೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದಾಗ ದೆಹಲಿ ಮೆಟ್ರೋ ನಂತರ ಭಾರತದ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮೆಟ್ರೋ,. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ ಉದ್ದದಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಂಚದ ನ 99 ನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮೆಟ್ರೋ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು. ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪರಿಗಣನೆಯಲ್ಲಿ 92 ನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮೆಟ್ರೋ. ಸ್ಥಾನ. ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಭೂಗತ ಮೆಟ್ರೋ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಮೆಟ್ರೋ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ 30 ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ 31,52 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಒಟ್ಟು ಉದ್ದದ ಎರಡು ಬಣ್ಣಗಳ ಕೋಡೆಡ್ ದಾರಿಗಳಿವೆ. ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಗೇಜ್ ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮಿಶ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿಗದಿತ-ದರ್ಜೆಯ, ಭೂಗತ, ಮತ್ತು ಭೂ-ಮೇಲಿನ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮೆಟ್ರೋದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಸರಾಸರಿ 140,000 ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುವವರು.<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/South-Indias-first-underground-Metro-launch-on-April-29/articleshow/51971933.cms South India's first underground Metro launch on April 29]</ref> *ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಕೆಲಸ ಕಾರ್ಯ, ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೋ ರೈಲು ನಿಗಮ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಬಿಎಂಆರ್ಸಿಎಲ್), ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಜಂಟಿ, ಉದ್ಯಮ. ಮೆಟ್ರೊ ಸೇವೆಗಳು ಸಮಯ 06:00 ರಿಂದ 22:00 ಗಂಟೆಗಳ ನಡುವೆ ದೈನಂದಿನ ಕೆಲಸ ನಡೆಯುವುದು. 8-10 ನಿಮಿಷಗಳ ನಡುವೆ ವಿವಿಧ ನಿಲುಗಡೆ ವೇಗಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ರೈಲುಗಳು ಮೂರು ಭೋಗಿಗಳು ಅಥವಾ ಕಾರುಗಳು ಇರುವಂತೆ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ಮೂರನೇ ರೈಲು ಮೂಲಕ 750 ವೋಲ್ಟ್ ನೇರ ವಿದ್ಯುತ್ ಪೂರೈಸಲಾಗುತ್ತದೆ.. ‘ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ’ ಭಾರತದಲ್ಲಿ 750 ವಿ ಡಿಸಿ ಮೂರನೇ ರೈಲು ಕಂಬಿ ಬಳಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೊದಲ ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ.<ref>[http://www.thehindu.com/news/cities/bangalore/purple-line-sees-sixfold-increase-in-commuters/article8692017.ece Purple Line sees six-fold increase in commuters]</ref> ==ಇತಿಹಾಸ== [[File:Yeshwantapur Metro-Platform View1.jpg|320px|right|thumb| ಯಶವಂತಪುರದ ಮೆಟ್ರೋ ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮ್ View1]] *ದೆಹಲಿ ಮೆಟ್ರೋ ರೈಲು ನಿಗಮ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (DMRC) ವಿವರವಾದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಮೊದಲ ಹಂತ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮೇ 2003 ರಲ್ಲಿ ಬಿಎಂಆರ್ಸಿಎಲ್ ಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ಕೆಲಸ 2005 ಆರಂಭಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಬಿಎಂಆರ್ಸಿಎಲ್ ಗೆ ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ ಯೋಜನೆಯ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರೂ ಆದರೆ 2006ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದ ನಿಧಾನವಾಯಿತು.. ಯೋಜನೆಯು ಹಣಕಾಸಿನ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವೇ ಮತ್ತು ನಗರಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವೇ ಎಂದು ದೇಶವ್ಯಾಪಿ ಚರ್ಚೆಯಾಯಿತು.. ಯೋಜನೆಯು 2006 ಏಪ್ರಿಲ್ 25 ರಂದು ಕೇಂದ್ರ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆಯಿತು. ಮೊದಲ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಮಗಾರಿಯ ನಿರ್ಮಾಣ, ರೀಚ್ 1 ಬೈಯ್ಯಪ್ಪನಹಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ರಸ್ತೆ ನಡುವೆ ನೇರಳೆ ಮಾರ್ಗವು, ಏಪ್ರಿಲ್ 2007 15 ರಂದು ಆರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2011, 20 ರಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಜಾಲದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ 2 ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ. ಒಂದನೇ ಹಂತ 2016 ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದ್ದು, ಮತ್ತು 2ನೇ ಹಂತ.2022 ರಲ್ಲಿ ಮುಗಿಯುವ ಯೋಜನೆ ಇದೆ. ==ಮೆಟ್ರೋ ಮಾರ್ಗಗಳು== ಯೋಜನೆಯ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಮಾರ್ಗ 42.3 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (26.3 ಮೈಲಿ) ಉದ್ದ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ; 8.8 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (5.5 ಮೈಲಿ) ಭೂಗತಮಾರ್ಗ (ಸುರಂಗ) ಮತ್ತು ಉಳಿದಮಾರ್ಗ ಬಹುತೇಕ ಭೂತಲ (ಮೇಲಿನ) ಮಾರ್ಗ. ಎರಡನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮೆಟ್ರೋನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. <center> {| class="wikitable" |- ! ರೈಲು ಮಾರ್ಗ ! colspan="2" | ರೈಲಿನ ಕೊನೆಯ ನಿಲ್ದಾಣ ! ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ! ಉದ್ದ ! ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳು |- | style="background:#8C2877; text-align: center" | '''[[ಹಸಿರು ರೈಲು ಮಾರ್ಗ(ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ)|{{color|#FFFFFF|೧}}]]''' | ನಾಗಸಂದ್ರ | ರೇಷ್ಮೆ ಸಂಸ್ಥೆ | style="text-align: center;" |೨೦೧೧ | style="text-align: right;" |೩೦.೪ &nbsp;km | style="text-align: right;" | ೨೯ |- | style="background:#009933; text-align: center"| '''[[ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣದ ರೈಲು ಮಾರ್ಗ(ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ)|{{color|#FFFFFF|೨}}]]''' | ಚಲ್ಲಘಟ್ಟ | ವೈಟ್ ಫೀಲ್ಡ್ | style="text-align: center;" |೨೦೧೦ | style="text-align: right;" | ೪೩.೪೯&nbsp;km | style="text-align: right;" | ೩೭ |- | style="text-align: right;" colspan=4 | '''Total:'''&nbsp;&nbsp; | style="text-align: right;" | ೭೩.೮೧'''&nbsp;km''' | style="text-align: right;" | '''೬೬''' |} </center><big>'''ಹಸಿರು ಹಾದಿ (ಮಾರ್ಗ ೧)'''</big> '''<big>ನೇರಳೆ ಹಾದಿ (ಮಾರ್ಗ ೨)</big>''' *ನೇರಳೆ ಹಾದಿ ಬಯ್ಯಪ್ಪನಹಳ್ಳಿ ಟರ್ಮಿನಲ್‍ನಿಂದ ಮೈಸೂರು ರಸ್ತೆಗೆ 17 ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; 18.22 ಕಿಮೀ ಲೈನ್/ ರೈಲುದಾರಿ 4.8 ಕಿಮೀ ಭೂಗತದಾರಿಯ (ಸುರಂಗ ದಾರಿ) ವಿಭಾಗ ಹೊಂದಿದೆ; ಉಳಿದ ರೈಲುಮಾರ್ಗ ಭೂತಲಮಾರ್ಗ (ನೆಲಮಾರ್ಗ). ಇದು [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ.<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/Underground-metro-will-be-ready-to-take-commuters-in-15-days-K-J-George/articleshow/51882004.cms Underground metro will be ready]</ref> *ಎರಡನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರ ರಸ್ತೆಯಿಂದ ಚಲ್ಲಘಟ್ಟದವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಬೈಯಪ್ಪನಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ವೈಟ್ ಫೀಲ್ಡ್ ವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ==ಮೂಲ ಸೌಕರ್ಯಗಳು== <!-- ===Rolling Stock=== tywtywged will be 80ewaryyaweysh&nbsp;keyeyrwym/h (50&nbsp;mph).<reftyrytey>{{cite web|url=http://www.railway-technology.com/projects/bangalore_metro/|work=Railway Technology|tittjhrkhjrhkireuh8erorhyle=Bangalore Metro|accessdate=2010-01-01}}</ref> Initially the bids by [[Bombardier Transportation|Bombardier]] and [[Siemens]], [[Alsyuery4ey23wom]] Projects India Ltd and Indian company [[BEttu64E34JKGTGML]] in a crashshfhfhfhfhonsortium wfhfhtith [[Mitsubishi]] and [[South Korean|Korean]] rolling stock manufacturer [[Hyundai Roteme]] were shortlisted to supply the rolling stock and coaches. In February 2009, the consortium led by BEGHFML was awarded the contract to supply 150 coaches and rolling stock for the first phase of the project. While Mitsubishi would supply the traction for the coaches, Hyundai Rotem would supply the rolling stock and BEpo9puoML would supply the coaches for the first phase of the project.<ref>{{cite web|url=http://www.thehindu.com/2009/02/10/stories/2009021053380500.htm|work=The Hindu|title=BEJFGFL to supply coaches for Bangalore Metro|accessdate=2010-01-01}}</ref> ===Power Supply=== The power for the system will be 750 V [[Direct current|DC]] bottom contact [[third rail]] supply. In December 2009, the [[Ary65ukjrkyrBB Group]] was awarded the contract to provide power solutions for the first phase of the planned metro network. AfhfhfhBB will design, supply, install and commission four substations that receive and distribute electricity, each rated at 66/33 kV, as well as the auxiliary and traction substations. AjrykrykrykrykBB will also provide an integrated network management, or SCfhdfhhfhADA (Supervisory Control And Data Acquisition), system to monitor and control the installations.<ref>{{cite web|url=http://www.abb.com/cawp/seitp202/59ac9f166e5a4a9ac1257685002930d9.aspx|work=The ABB Group|title=ABB wins $115 million order to power Bangalore metro|accessdate=2010-01-01}}</ref> ===Signaling and communications=== The integrated control centre will have direct communication with trains and stations which will also be [[CCTV]] fitted with visual and audio service information. Trains will be [[Wi-retweFi]] enabled and passengers will have emergency voice communication with train staff. In September 2009, the consortium led by [[Alstom]] Project India Limited (APIL) were awarded a contract worth {{INRConvert|563.4|c|1|nolink=yes}} to supply control and signaling system for the first phase of the project. The consortium is led by APIL and composed of Alstom Transport SA, [[Thales]] Security Solutions & Services Portugal and [[Sumitomo Corporation]]. Alstom will provide the design, manufacture, supply, installing, testing and commissioning of the train control and signaling system for the first phase of the metro system. It includes the Urbalis 200 Automatic Train Control system which will ensure optimal safety, flexible operations and heightened passenger comfort.<ref>{{cite web|url=http://www.alstom.com/home/news/news/business_news/60752.EN.php?languageId=EN&dir=/home/news/news/business_news/|work=Alstom|title=Alstom will provide train control and signalling system for the new Bangalore metro network in India|accessdate=2010-01-01}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.business-standard.com/india/news/alstom-led-consortium-in-pactbangalore-metro/370404/|title=Alstom-led consortium in pact with Bangalore Metro|publisher=[[Business Standard]]|date=2009-09-18|accessdate=2010-05-03}}</ref> --> ==ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ== *ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ 21 Nov, 2016 ರಂದು ಬಸವನಗುಡಿ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಕಾಲೇಜು ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಯಲಚೇನಹಳ್ಳಿಯತ್ತ ಭಾನುವಾರ ಪ್ರಯೋಗಾರ್ಥ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ಸಂಚಾರ ಆರಂಭವಾಯಿತು.‘ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಇದೊಂದು ಮೈಲಿಗಲ್ಲು. ಈ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಬಹಳ ದಿನಗಳಿಂದ ನಾವು ಕಾತರರಾಗಿದ್ದೆವು’ ಎಂದು ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ನಿಗಮದ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕ ಪ್ರದೀಪ್‌ ಸಿಂಗ್‌ ಖರೋಲಾ ಹೇಳಿದರು.‘ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆ, ಮೆಜೆಸ್ಟಿಕ್‌ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸುರಂಗ ಕೊರೆಯುವ ವೇಳೆ ಸಾಕಷ್ಟು ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ್ದೇವೆ. ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು, ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು, ಕಾರ್ಮಿಕರ ಅವಿರತ ಶ್ರಮದಿಂದಾಗಿ ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಕಾಮಗಾರಿ ಮುಕ್ತಾಯ ಹಂತಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ’ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. *‘ಸಂಪಿಗೆ ರಸ್ತೆ– ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಕಾಲೇಜು ನಿಲ್ದಾಣ ನಡುವಿನ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ತೊಂದರೆ ಉಂಟಾಗಿತ್ತು. ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸುರಂಗದಿಂದ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲನ್ನು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾಲೇಜು ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲು ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಕಷ್ಟಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಬಳಸಿ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ಓಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಲೋಕೋಮೋಟಿವ್‌ ಯಂತ್ರದ ಸಹಾಯದಿಂದ ರೈಲನ್ನು ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಕಾಲೇಜು ನಿಲ್ದಾಣದವರೆಗೆ ತಂದಿದ್ದೇವೆ’ ಎಂದರು. *‘ರೈಲಿನ ಬೋಗಿಗಳನ್ನು ಒಯ್ಯಲು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಡೀಸೆಲ್‌ ಆಧಾರಿತ ಲೋಕೋಮೋಟಿವ್‌ ಯಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಇದು ಹೊಗೆಯನ್ನು ಉಗುಳುವುದರಿಂದ ಬ್ಯಾಟರಿಚಾಲಿತ ಲೋಕೋಮೋಟಿವ್‌ ಯಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದೇವೆ. ಪ್ರತಿ ನಾಲ್ಕು ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಯಂತ್ರವನ್ನು ಚಾರ್ಜ್‌ ಮಾಡಿದ ಬಳಿಕ ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕಿತ್ತು’ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು. *‘ಸದ್ಯ ಒಂದು ಹಳಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲಿನ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಂಚಾರ ಆರಂಭಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 31ರೊಳಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಹಳಿಯ ಮೇಲೆ ರೈಲು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಂಚಾರ ಆರಂಭಿಸಲಿದೆ. ಗಂಟೆಗೆ 33 ಕಿ.ಮೀ. ವೇಗದಲ್ಲಿ ರೈಲು ಸಂಚರಿಸಲಿದೆ’ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. === ಕೇಬಲ್‌, ಸಿಗ್ನಲ್‌ ಅಳವಡಿಕೆ === *ಸಂಪಿಗೆ ರಸ್ತೆಯಿಂದ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಕಾಲೇಜು ನಿಲ್ದಾಣದವರೆಗಿನ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ಹಳಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೇಬಲ್‌, ವೆಂಟಿಲೇಷನ್‌ ಮತ್ತು ಸಿಗ್ನಲ್‌ ಅಳವಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿದೆ’ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.‘ಪೀಣ್ಯದಿಂದ ಯಲಚೇನಹಳ್ಳಿವರೆಗೆ ರೈಲು ಸಂಚಾರ ಆರಂಭಗೊಂಡರೆ ಈ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ವಾಹನದಟ್ಟಣೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿದೆ. ರೈಲ್ವೆ ಸುರಕ್ಷತಾ ಆಯುಕ್ತರು ಪರಿಶೀಲನೆ ನಡೆಸಿ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಮಾರ್ಚ್‌–ಏಪ್ರಿಲ್‌ ವೇಳೆಗೆ ಈ ಮಾರ್ಗವು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸೇವೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಲಿದೆ’ ಎಂದರು. ‘ಎರಡನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಬೈಯಪ್ಪನಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ವೈಟ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌ವರೆಗೆ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ಮಾರ್ಗ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧತೆಗಳು ನಡೆದಿವೆ. ಸಿಲ್ಕ್‌ಬೋರ್ಡ್‌ ಜಂಕ್ಷನ್‌ನಿಂದ ಕೆ.ಆರ್‌.ಪುರದವರೆಗೆ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ಮಾರ್ಗ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ’ ಎಂದರು. ==2018ರೊಳಗೆ ಕಾಮಗಾರಿ ಪೂರ್ಣ== *‘ಎರಡನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ ನಾಯಂಡಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಕೆಂಗೇರಿವರೆಗೆ ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿರುವ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ಮಾರ್ಗದ ಕಾಮಗಾರಿ 2018ರೊಳಗೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಲಿದೆ. ಬೈಯಪ್ಪನಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ವೈಟ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌ವರೆಗಿನ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ಮಾರ್ಗ ಕಾಮಗಾರಿ 2020ರೊಳಗೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿದೆ’ ಎಂದು ಖರೋಲಾ ಹೇಳಿದರು. *ಮೆಟ್ರೊ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚಾರಿ ಎಟಿಎಂ:‘ನಗರದ ಎಲ್ಲ ಮೆಟ್ರೊ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚಾರಿ ಎಟಿಎಂಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ’ ಎಂದು ಜಾರ್ಜ್‌ ಹೇಳಿದರು.<ref>[http://www.prajavani.net/news/article/2016/11/21/453701.html ಜಯನಗರಕ್ಕೆ ಬಂತು ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು!;ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ;21 Nov, 2016]</ref> ===(ಪ್ರಯಾಣದ) ಶುಲ್ಕ=== ಪ್ರಯಾಣದ ಶುಲ್ಕ ಸ್ವರೂಪ ರೂ.೭ ರಿಂದ ರೂ. ೧೫ ವರೆಗೆ. ==ವರ್ತುಲ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಬರಲಿದೆ ಮೆಟ್ರೊ== {{Quote_box| width=20em|align=|right|quote= <center>'''ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊದ ಪ್ರಗತಿ-೨೦೧೬'''</center> * ಮಾರ್ಚ್‌ 18 * ಸಿಲ್ಕ್ ಬೋರ್ಡ್‌– ಕೆ.ಆರ್‌.ಪುರ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಡಿಪಿಆರ್‌ * ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ಎರಡನೇ ಹಂತದ ವಿಸ್ತರಣೆಯಲ್ಲೇ ಸಿಲ್ಕ್‌ಬೋರ್ಡ್‌– ಕೆ.ಆರ್‌.ಪುರ ನಡುವೆ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗ ನಿರ್ಮಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ;ನವೆಂಬರ್‌ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಮಾರ್ಗದ ವಿಸ್ತೃತ ಯೋಜನಾ ವರದಿಯನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ನಿಗಮ (ಬಿಎಂಆರ್‌ಸಿಎಲ್‌) ಪ್ರಕಟಿಸಿತು * ಏಪ್ರಿಲ್‌ 19 * ಸುರಂಗದಿಂದ ಹೊರಬಂದ ಗೋದಾವರಿ : * ಸಂಪಿಗೆ ರಸ್ತೆಯಿಂದ ಮೆಜೆಸ್ಟಿಕ್‌ವರೆಗೆ ಸುರಂಗ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದ ಸುರಂಗ ಕೊರೆಯುವ ಯಂತ್ರ (ಟಿಬಿಎಂ) ‘ಗೋದಾವರಿ’ ಮಂಗಳವಾರ ಗುರಿ ಪೂರೈಸಿ ಮೆಜೆಸ್ಟಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುರಂಗದಿಂದ ಹೊರಬಂತು. ಖೋಡೆ ವೃತ್ತದ ಸಮೀಪ 60 ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ನೆಲದಾಳದಲ್ಲಿ ಬಂಡೆ ಕಲ್ಲನ್ನು ಕೊರೆಯುವಾಗ ‘ಗೋದಾವರಿ’ಯ ‘ಕಟರ್‌ಹೆಡ್‌’ಗೆ ಹಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇಟಲಿಯಿಂದ ಅದನ್ನು ತರಿಸಿ ಕೆಲಸ ಮುಂದುವರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. * ಏಪ್ರಿಲ್‌ 29 * ಸುರಂಗದಲ್ಲಿ ರೈಲು ಸಂಚಾರ ಶುರು: * ಪೂರ್ವ– ಪಶ್ಚಿಮ ಕಾರಿಡಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ (ಕಬ್ಬನ್‌ ಉದ್ಯಾನದಿಂದ–ಮಾಗಡಿ ರಸ್ತೆ ನಿಲ್ದಾಣವರೆಗೆ) ರೈಲು ಸಂಚಾರ ಆರಂಭ. ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಮೆಟ್ರೊ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗ ಎಂಬ ಖ್ಯಾತಿಗೂ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ.. * ಜೂನ್‌ 8 * ಕೆಲಸ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ‘ಕಾವೇರಿ’ : * ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆಯಿಂದ-ಮೆಜೆಸ್ಟಿಕ್‌ ನಡುವಿನ ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ಕಾವೇರಿ ಯಂತ್ರ ಮೆಜೆಸ್ಟಿಕ್‌ ಬಳಿ ಹೊರಬಂತು. 2015ರ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆಯಿಂದ ಸುರಂಗ ಕೊರೆಯಲು ಆರಂಭಿಸಿತ್ತು. * * ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 14 * ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಮೆಟ್ರೊ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಪ್ರಸ್ತಾವ: * ರೈಲ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಟೆಕ್ನಿಕಲ್‌ ಆ್ಯಂಡ್‌ ಎಕನಾಮಿಕ್‌ ಸರ್ವೀಸಸ್‌ (ರೈಟ್ಸ್‌) ಸಂಸ್ಥೆ ಸೂಚಿಸಿದ 9 ಮಾರ್ಗಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದನ್ನು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಮೆಟ್ರೊ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂಬತ್ತು ಮಾರ್ಗಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಿಎಂಆರ್‌ಸಿಎಲ್‌ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿತು. * ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 23 * ಮೊದಲ ಹಂತ –ಸುರಂಗ ಪೂರ್ಣ * ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆ ಮತ್ತು ಮೆಜೆಸ್ಟಿಕ್‌ ನಡುವೆ ಸುರಂಗ ಕೊರೆಯುವಾಗ ಅನೇಕ ಅಡೆಗಡೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ್ದ ಕೃಷ್ಣಾ ಯಂತ್ರವು ಮೆಜೆಸ್ಟಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೊರಗೆ ಬಂತು. ನಾಗಸಂದ್ರ–ಯಲಚೇನಹಳ್ಳಿ ನಡುವಿನ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ಮಾರ್ಗಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಜೋಡಣೆಯಾದವು. ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿನ ಸುರಂಗ ಕೊರೆಯುವ ಎಲ್ಲ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡವು. * * ನವೆಂಬರ್‌ 20 * ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಮೆಟ್ರೊ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಂಚಾರ * ಬಸವನಗುಡಿ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಕಾಲೇಜು ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಯಲಚೇನಹಳ್ಳಿ ನಿಲ್ದಾಣದ ನಡುವೆ ಪ್ರಯೋಗಾರ್ಥ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ಸಂಚಾರ ಆರಂಭ. <ref>[http://www.prajavani.net/news/article/2016/12/29/462392.html ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ;29 Dec, 2016]</ref> .}} *12 Nov, 2016 ಸಿಲ್ಕ್‌ ಬೋರ್ಡ್‌ – ಕೆ.ಆರ್‌.ಪುರ ಮಾರ್ಗದ ಯೋಜನಾ ವರದಿ ಪ್ರಕಟ; *ಸೆಂಟ್ರಲ್‌ ಸಿಲ್ಕ್‌ ಬೋರ್ಡ್‌ನಿಂದ ಕೆ.ಆರ್‌.ಪುರದವರೆಗೆ ಹೊರ ವರ್ತುಲ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಉದ್ದೇಶಿಸಿರುವ ಮೆಟ್ರೊ ಮಾರ್ಗದ ಕುರಿತು 267 ಪುಟಗಳ ವಿವರವಾದ ಯೋಜನಾ ವರದಿಯನ್ನು (ಡಿಪಿಆರ್‌) ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ನಿಗಮದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾಕಲಾಗಿದೆ. *ಒಟ್ಟಾರೆ ರೂ.4,203 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲಿರುವ ಈ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ 13 ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಇರಲಿವೆ. ಯೋಜನೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಹಣದಲ್ಲಿ ₹ 1,100 ಕೋಟಿಯಷ್ಟು ಮೊತ್ತವನ್ನು ವಿನೂತನ ಹಣಕಾಸು ತಂತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಶೇಖರಣೆ ಮಾಡಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ. *ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿದ್ದು, 2017ರಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಗೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. 15,179 ಚದರ ಮೀಟರ್‌ ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5,911 ಚದರ ಮೀಟರ್‌ ಸರ್ಕಾರಿ ಭೂಮಿ ಸೇರಿದೆ. ಯೋಜನೆ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕಾಗಿ ಕತ್ತರಿಸಲು ಗುರುತಿಸಿರುವ ಮರಗಳು ಚಿಕ್ಕವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಡಿಪಿಆರ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. *‘ಕೆ.ಆರ್‌. ಪುರದಿಂದ ಹೆಬ್ಬಾಳದವರೆಗೆ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ವಿಸ್ತರಣೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶವಿದೆ. ಇದರಿಂದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ’ ಎಂದು ಡಿಪಿಆರ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. *ಹೊರವರ್ತುಲ ರಸ್ತೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡ ಈ ಕಾರಿಡಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಗರದ ಶೇ 32ರಷ್ಟು ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಕಚೇರಿಗಳಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 8 ಲಕ್ಷ ಜನ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಗಂಟೆಗೆ 18,750 ವಾಹನಗಳು ಈ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತವೆ. *ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ರೂ.500 ಕೋಟಿ ಸಹಾಯ ಧನ ನೀಡಲಿದ್ದು, ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ನಿಗಮ ತನ್ನ ಒಡೆತನದ ಕೆಲ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗುತ್ತಿಗೆ ನೀಡಿ, ರೂ. 500 ಕೋಟಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಗುರಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ. ರೂ. 1,100 ಕೋಟಿಯನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ತಂತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಶೇಖರಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಿಕ್ಕ ರೂ.2,100 ಕೋಟಿಯನ್ನು ಸಾಲದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಡೆಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿದೆ. ===13 ನಿಲ್ದಾಣಗಳು=== *ಸಿಲ್ಕ್‌ ಬೋರ್ಡ್‌, ಎಚ್‌ಎಸ್‌ಆರ್‌ ಲೇಔಟ್‌, ಅಗರ ಕೆರೆ, ಇಬ್ಬಲೂರು, ಬೆಳ್ಳಂದೂರು, ಕಾಡುಬೀಸನಹಳ್ಳಿ, ಕೋಡಿಬಸವನಹಳ್ಳಿ, ಮಾರತ್‌ಹಳ್ಳಿ, ಇಸ್ರೊ, ದೊಡ್ಡನೆಕ್ಕುಂದಿ, ಡಿಆರ್‌ಡಿಒ ಕ್ರೀಡಾ ಸಂಕೀರ್ಣ, ಮಹದೇವಪುರ, ಕೆ.ಆರ್‌.ಪುರ.<ref>[http://www.prajavani.net/news/article/2016/11/12/451546.html ವರ್ತುಲ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಬರಲಿದೆ ಮೆಟ್ರೊ]</ref> ==ಆಂಕಿ ಅಂಶ== *2021ರಲ್ಲಿ ಈಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಅಂದಾಜು ಸಂಕ್ಯೆ 3.52 ಲಕ್ಷ *ಸಿಲ್ಕ್ ಬೋರ್ಡನಿಂದ ಕೆ.ಆರ್.ಪುರದವರೆಗೆ ಮಾರ್ಗ ನಿಮಾಣದಯೋಜನಾ ವೆಚ್ಚ ರೂ.4,202ಕೋಟಿ. *ಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಕಡಿತಲೆಯಾಗುವ ಮರಗಳು 1412 ===ವೆಚ್ಚದ ವಿವರ=== {| class="wikitable" |- !ಯೋಜನೆ !! ಹಣ |- | ಭೂ ಸ್ವಾಧೀನ || 173 ಕೋಟಿ |- | ಮರುವಿನ್ಯಾಸ || 868 ಕೋಟಿ |- | ನಿಲ್ದಾಣಗಳು || 441 ಕೋಟಿ |- | ಮಾರ್ಗ ನಿರ್ಮಾಣ || 220ಕೋಟಿ |- | ಡಿಪೋ || 246 ಕೋಟಿ |- | ಇತರೆ || 96 ಕೋಟಿ |- | ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕ || 290 ಕೋಟಿ |- | ನಿರ್ವಹಣೆ || 201 ಕೋಟಿ |- | ರೈಲುಗಳು || 1209 ಕೋಟಿ |- | ಸಿಗ್ನಲ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ || 427 ಕೋಟಿ |- | ರಸ್ತೆ ದುರಸ್ತಿ || 32 ಕೋಟಿ |- | ಒಟ್ಟು || 4,203 ಕೋಟಿ |- |} === ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ದಾಖಲೆಯ ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆ === {| class="wikitable" |+ !ಕ್ರ. ಸಂ. !ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆ !ಮಾರ್ಗವಾರು !ದಿನಾಂಕ !ದಿನದ ವಿಶೇಷ/ಕಾರಣ |- |೦೧ |೯,೬೬,೭೩೨<ref>{{Cite news |last=ವಿ ಎನ್ |first=ಮಂಜುಳಾ |date=೦೫ ಜೂನ್, ೨೦೨೫ |title=RCB ವಿಜಯೋತ್ಸವ: ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲೆ ಬರೆದ ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ! |url=https://www.kannadaprabha.com/karnataka/2025/Jun/05/bmrcl-sets-new-ridership-record-with-nearly-10-lakh-commuters-in-a-day |access-date=೧೧ ಜೂನ್, ೨೦೨೫ |work=ಕನ್ನಡ ಪ್ರಭ}}</ref> |ನೇರಳೆ ಮಾರ್ಗ: ೪,೭೮,೩೩೪ ಹಸಿರು ಮಾರ್ಗ: ೨,೮೪,೬೭೪ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಮೆಜಸ್ಟಿಕ್ ನಿಲ್ದಾಣ: ೨,೦೩,೭೨೪ |ಜೂನ್ ೦೪, ೨೦೨೫ |ರಾಯಲ್ ಚಾಲೆಂಜರ್ಸ್​ ಬೆಂಗಳೂರು - ವಿಜಯೋತ್ಸವ (ಐಪಿಎಲ್ ಟ್ರೋಫಿ) |- |೦೨ |೯,೧೭,೩೬೫<ref>{{Cite news |last=ಬಿರಾದಾರ್‌ |first=ಜಯಪ್ರಕಾಶ್‌ |date=೧೫ ಆಗಷ್ಟ್, ೨೦೨೪ |title=Namma Metro: ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ ಹೊಸ ದಾಖಲೆ! ಶೀಘ್ರ 10 ಲಕ್ಷ ದಾಟಲಿದೆ ನಿತ್ಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆ; ಕಾರಣವೇನು? |url=https://vijaykarnataka.com/news/bengaluru-city/namma-metro-highest-number-of-ridership-set-a-new-record-daily-passengers-will-soon-cross-10-lakh/articleshow/112544352.cms |url-status=live |access-date=೧೧ ಜೂನ್, ೨೦೨೫ |work=ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ}}</ref> |ನೇರಳೆ ಮಾರ್ಗ: ೪,೪೩,೩೪೩ ಹಸಿರು ಮಾರ್ಗ: ೩,೦೧,೭೭೫ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಮೆಜಸ್ಟಿಕ್ ನಿಲ್ದಾಣ: ೧,೭೨,೨೪೭ |ಆಗಷ್ಟ್ ೧೪, ೨೦೨೪ | |- |೦೩ |೯,೦೮,೧೫೩<ref>{{Cite news |last=ಎಚ್ಎಲ್ |first=ಶ್ರೀಲಕ್ಷ್ಮೀ |date=೧೯ ಏಪ್ರೀಲ್, ೨೦೨೫ |title=ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋದಿಂದ ದಾಖಲೆ, ಏಪ್ರಿಲ್ 17 ರಂದು 9 ಲಕ್ಷ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಂದ ಸಂಚಾರ |url=https://vijaykarnataka.com/news/bengaluru-city/namma-metro-milestone-of-record-boarding-achieved-on-17th-april-2025-total-boarding-908153/articleshow/120426577.cms |url-status=live |access-date=೧೧ ಜೂನ್, ೨೦೨೫ |work=ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ}}</ref> |ನೇರಳೆ ಮಾರ್ಗ: ೪,೩೫,೧೫೬ ಹಸಿರು ಮಾರ್ಗ: ೨,೮೫,೨೪೦ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಮೆಜಸ್ಟಿಕ್ ನಿಲ್ದಾಣ: ೧,೮೭,೩೯೭ |ಏಪ್ರೀಲ್ ೧೭, ೨೦೨೫ | |- |೦೪ |೮,೬೫,೦೦೦<ref>{{Cite news |date=೧೫ ಆಗಷ್ಟ್, ೨೦೨೪ |title=Namma Metro hits record 9,17,365 riders on August 14 amid growing concerns of overcrowding in Bengaluru trains |url=https://www.thehindu.com/news/cities/bangalore/namma-metro-hits-record-917365-riders-on-august-14-amid-growing-concerns-of-overcrowding-in-bengaluru-trains/article68528263.ece |url-status=live |access-date=೧೧ ಜೂನ್, ೨೦೨೫ |work=ದಿ ಹಿಂದೂ}}</ref> | -- |ಆಗಸ್ಟ್ ೦೬, ೨೦೨೪ | |} ==ಮೆಟ್ರೊ ಅಪಘಾತ ಪರಿಹಾರ ನಿಯಮಾವಳಿ ರಚನೆ== ಮೆಟ್ರೊ ಸಂಚಾರದ ವೇಳೆ ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕ ಮೃತಪಟ್ಟರೆ ೪ ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾನ್ಯ ಗಾಯಾಳುಗಳಿಗೆ ಗರಿಷ್ಠ ೮೦ ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಪರಿಹಾರ ಧನ ವಿತರಿಸುವುದಾಗಿ ಸರ್ಕಾರ ರೂಪಿಸಿರುವ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೆಟ್ರೊ ಸಂಚಾರದ ವೇಳೆ ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕ ಮೃತಪಟ್ಟರೆ ೪ ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾನ್ಯ ಗಾಯಾಳುಗಳಿಗೆ ಗರಿಷ್ಠ ೮೦ ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಪರಿಹಾರ ಧನ ವಿತರಿಸುವುದಾಗಿ ಸರ್ಕಾರ ರೂಪಿಸಿರುವ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪರಿಹಾರ ಒದಗಿಸುವ ಪರಿಹಾರ ಆಯುಕ್ತರ ವರ್ತನೆ ಕುರಿತಂತೆ ಕೂಡ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು (ಪರಿಹಾರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ) ನಿಯಮಾವಳಿ ೨೦೧೦ ರ ಪ್ರಕಾರ ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿದರೆ ಪ್ರಯಾಣಿಕ ಅಥವಾ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಬಂಧಿಕರು ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು. ಅರ್ಜಿಯ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುವ, ಪರಿಹಾರ ಧನ ನೀಡುವ ಒದಗಿಸುವ ಹಕ್ಕು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನೇಮಕವಾದ ಪರಿಹಾರ ಆಯುಕ್ತರಿಗೆ ಇದೆ. ಆಯುಕ್ತರು ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಂತೆಯೇ ಅರ್ಜಿ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಮಧ್ಯಂತರ ಅಥವಾ ಅಂತಿಮ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡಬಹುದು. ಪ್ರಯಾಣಿಕ ಮೃತಪಟ್ಟಿದ್ದರೆ ಸಂಬಂಧಿಕರಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಇವರೇ ತೀರ್ಮಾನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪರಿಹಾರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ನೋಟಿಸ್ ನೀಡಬಹುದು. ಅರ್ಜಿದಾರರಿಗೆ ಸೂಕ್ತ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಒದಗಿಸುವಂತೆ ಸೂಚಿಸ ಬಹುದು. ಆಯುಕ್ತರು ನೀಡಿದ ಪರಿಹಾರ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಕಂಡು ಬರದೇ ಇದ್ದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ೩೦ ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಪರಾಮರ್ಶನಾ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮರುಪರಿಶೀಲನಾ ಅರ್ಜಿ ಸೂಕ್ತವಾಗಿಲ್ಲದೇ ಇದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುವ ಅಧಿಕಾರ ಆಯುಕ್ತರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಪರಿಹಾರದ ಮೊತ್ತ: ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದವರಿಗೆ ೪ ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುವಂತೆ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅಪಘಾತದಿಂದಾಗಿ ಎರಡೂ ಕೈ, ಅಥವಾ ಎರಡೂ ಕಾಲು, ಸಂಪೂರ್ಣ ದೃಷ್ಟಿ ವೈಕಲ್ಯ, ಮುಖ ಭಾಗಕ್ಕೆ ತೀವ್ರ ಹಾನಿ, ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಿವುಡುತನ ಸಂಭವಿಸಿದ್ದರೆ ೪ ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ಪರಿಹಾರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೀಡುವಂತೆ ನಿಯಮ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ವಿವಿಧ ಅಂಗಗಳು ಊನಗೊಂಡರೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬಗೆಯ ಪರಿಹಾರ ಸೂಚಿಸುವ ಪಟ್ಟಿಯೊಂದನ್ನು ನಿಯಮಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಗಾಯಾಳುವಾಗಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮೃತಪಟ್ಟರೆ ಗಾಯಾಳುವಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಮೃತರಿಗೆ ನೀಡುವ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಳ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ ಗಾಯಾಳುವಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಗರಿಷ್ಠ ೪ ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಪರಿಹಾರ ರೂಪವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸರಕು ಸರಂಜಾಮುಗಳು ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ಒದಗಿಸುವಂತೆ ಕೂಡ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಪಘಾತ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅರ್ಜಿ ಬಿಎಂಆರ್‌ಸಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. [http://www.bmrc.co.in] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111023105535/http://bmrc.co.in/map.html |date=23 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2011 }} ಪರಿಹಾರ ನೀಡುವ ಪರಿಹಾರ ಆಯುಕ್ತರ ಕುರಿತು ಕೂಡ ಕೆಲವು ನಿಯಮವಾಳಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ಪರಿಹಾರ ಆಯುಕ್ತರ ಅನುಚಿತ ವರ್ತನೆ ತನಿಖೆ ಅಥವಾ ಅವರ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನಿಯಮಾವಳಿ- ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ಈ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪರಿಹಾರ ಆಯುಕ್ತ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಅಸಮರ್ಥನಾಗಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಅನುಚಿತವಾಗಿ ವರ್ತಿಸಿದರೆ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಲು ನಿಯಮಾವಳಿ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಮೂವರು ಸದಸ್ಯರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಹಾಗೂ ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಇಲಾಖೆಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಹಾಗೂ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಇಲಾಖೆ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳು ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಆಯುಕ್ತರ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯತೆ ಕುರಿತು ತನಿಖೆ ನಡೆಸಲು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ನೇಮಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಆಯುಕ್ತರ ದೈಹಿಕ ಅಥವಾ ಮಾನಸಿಕ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯತೆ ಕುರಿತಂತೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವರದಿ ನೀಡಲು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಂಡಳಿಯ ನೆರವು ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ.[http://www.prajavani.net/Content/Oct192010/bangalore20101019209246.asp]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ==ಮೊಬೈಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್== ಬಿಎಂಆರ್ಸಿಎಲ್ 2013 ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ ಸಾಧನಗಳಿಗೆ ಒಂದು ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಆರಂಭಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದು ಸೀಮಿತ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು 4 ನವೆಂಬರ್ 2016 ರಂದು ಪುನಃ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಬಳಕೆದಾರರು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಕಾರ್ಡ್ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಮತ್ತು ಪುನರ್ಭರ್ತಿಸಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ, ಹತ್ತಿರದ ಮೆಟ್ರೋ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಪತ್ತೆ ಮತ್ತು ಪಾರ್ಕಿಂಗ್, ರೈಲು ಆವರ್ತನ, ಮಾರ್ಗ ನಕ್ಷೆ, ಮತ್ತು ದರದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ==ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ== ಹಲವಾರು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2016 ರಲ್ಲಿ, ತಮಿಳು ಚಲನಚಿತ್ರ Imaikkaa Nodigal ನೇರಳೆ ಮಾರ್ಗದ ಭೂಗತ ಸುರಂಗ ಏರಿಕೆಯ ಒಳಗೆ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಮೊದಲ ಚಿತ್ರವಾಗಿದೆ. BMRC ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಚಿತ್ರದ ಮೊದಲು, ಒಂದು ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರ, ಒಂದು ತೆಲುಗು ಚಲನಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ==ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ’ ಎರಡನೇ ಹಂತದ ವಿಸ್ತರಣಾ ಯೋಜನೆ== [[File:Namma Metro Phase II Line Map.png|thumb|ಕೆಂಪು ಗೆರೆಯಲ್ಲಿರುವುದು ೨ನೆ ಹಂತದ ಯೊಜನೆ (Phase II Line Map)]] *‘ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ’ ಎರಡನೇ ಹಂತದ ವಿಸ್ತರಣಾ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲಿರುವ 13.79 ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದದ ಸುರಂಗಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ರೂ.3,700 ಕೋಟಿ ಸಾಲ ಪಡೆಯಲು ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ನಿಗಮ (ಬಿಎಂಆರ್‌ಸಿಎಲ್‌) ಮುಂದಾಗಿದೆ. ‘ನಾಗವಾರ– ಗೊಟ್ಟಿಗೆರೆ (ರೀಚ್‌ 6) ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ 13.9 ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದದ ಸುರಂಗ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲಿದೆ. ಈ ಕಾಮಗಾರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ನೀಡಲು ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಇನ್‌ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ತಾತ್ವಿಕ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಿದೆ (ಬಿಎಂಆರ್‌ಸಿಎಲ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕ ಪ್ರದೀಪ್‌ ಸಿಂಗ್‌ ಖರೋಲ). *‘ಮೆಟ್ರೊ ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ 8.8 ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದದ ಸುರಂಗ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. *ಸಂಪಿಗೆ ರಸ್ತೆ– ಮೆಜೆಸ್ಟಿಕ್‌ ನಡುವೆ ನೆಲಮಟ್ಟದಿಂದ 60 ಅಡಿ ಆಳದಲ್ಲಿ ಸುರಂಗ ಕೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಗೋದಾವರಿ ಯಂತ್ರದ ಕಟರ್‌ ಹೆಡ್‌ ಹಾಳಾಗಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ ಕಾಮಗಾರಿ ಮುಂದುವರಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಿಂದ ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆ ಕಡೆಗೆ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗ ಕೊರೆಯುವಾಗ ಅನೇಕ ಅಡ್ಡಿಗಳು ಎದುರಾಗಿದ್ದವು. ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಕಲ್ಲು ಬಂಡೆಗಳು, ಬಾವಿಗಳು, ರಾಜರ ಕಾಲದ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗಗಳು ಎದುರಾಗಿದ್ದವು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸುರಂಗ ನಿರ್ಮಾಣದ ವೇಗ ಕುಂಠಿತಗೊಂಡು ಪರಿಣಾಮ ಕಾಮಗಾರಿಯನ್ನು ನಿಗದಿತ ಅವಧಿಯೊಳಗೆ ಪೂರೈಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. *ಆರ್. ವೀ. ರಸ್ತೆ - ಬೊಮ್ಮಸಂದ್ರ - ೧೮.೮೦ km *ಗೊಟ್ಟಿಗೆರೆ - ನಾಗವಾರ ೨೧.೨೫ km<ref>http://timesofindia.indiatimes.com/city/bangalore/Green-signal-for-Metros-Phase-II/articleshow/11983949.cms</ref> *ಸದ್ಯದ ಮಾರ್ಗಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಣೆ: ನಾಗಸಂದ್ರ - ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ - ೪.೦೨ km ===ಮುಂದಿನ ಯೋಜನೆ=== *ಎರಡನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ ರೀಚ್‌ 6 ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಾಗವಾರದಿಂದ ಡೇರಿ ವೃತ್ತದವರೆಗೆ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗ ಹಾಗೂ ಸ್ವಾಗತ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಗೊಟ್ಟಿಗೆರೆ ನಿಲ್ದಾಣದವರೆಗೆ ಎತ್ತರಿಸಿದ ಮಾರ್ಗ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲಿದೆ. ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 12 ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲಿವೆ. ಈ ಮಾರ್ಗವು ಎಂ.ಜಿ. ರಸ್ತೆ, ಶಿವಾಜಿನಗರ, ದಂಡು (ಕಂಟೋನ್ಮೆಂಟ್‌) ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ತಾಣಗಳಿಗೆ ಮೆಟ್ರೊ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲಿದೆ. ಕಾಮಗಾರಿ ಆರಂಭಿಸುವ ಮುನ್ನ 245 ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. *ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ಪಶ್ಚಿಮ ಕಾರಿಡಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಿಟಿ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ (ಕುಷ್ಠರೋಗ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಬಳಿ) ಚಿನ್ನಸ್ವಾಮಿ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದವರೆಗೆ ಹಾಗೂ ಉತ್ತರ ದಕ್ಷಿಣ ಕಾರಿಡಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಪಿಗೆ ರಸ್ತೆ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಕಾಲೇಜು ನಿಲ್ದಾಣದವರೆಗೆ ಒಟ್ಟು 8.8 ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದದ ಜೋಡಿ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 17 ಕಿ.ಮೀ ಸುರಂಗ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ‘2020ರ ಒಳಗೆ ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಕಾಮಗಾರಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿ ಇದೆ. ಮೊದಲ ಹಂತದ ಕಾಮಗಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸುರಂಗ ಕೊರೆಯುವ ಆರು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಟಿಬಿಎಂಗಳನ್ನು ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಸುರಂಗ ಕಾಮಗಾರಿಗೆ ಒಟ್ಟು 13 ಟಿಬಿಎಂಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ===ಅಂಕಿಅಂಶ=== * 21.25ಕಿ.ಮೀ ನಾಗವಾರ– ಗೊಟ್ಟಿಗೆರೆ ಮಾರ್ಗದ ಉದ್ದ * 13.79ಕಿ.ಮೀ ನಾಗವಾರದಿಂದ ಡೇರಿ ವೃತ್ತದವರೆಗಿನ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗದ ಉದ್ದ * 12 ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಸುರಂಗಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲಿವೆ.<ref>[http://www.prajavani.net/news/article/2017/04/27/487338.html ಕಾಮಗಾರಿಗೆ ₹3,700 ಕೋಟಿ ಸಾಲ;ಪ್ರವೀಣ್‌ ಕುಮಾರ್‌ ಪಿ.ವಿ.;27 Apr, 2017]</ref> ==ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದವರೆಗೆ ‘ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ’== *24 Jun, 2017 *ನಾಗವಾರದಿಂದ ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದವರೆಗೆ ‘ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ’ ಮಾರ್ಗ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಮುಂದಾಗಿರುವ ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ನಿಗಮ (ಬಿಎಂಆರ್‌ಸಿಎಲ್‌) ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿದೆ. ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ’ ಯೋಜನೆಯ ಎರಡನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ ನಿಗಮವು ಗೊಟ್ಟಿಗೆರೆಯಿಂದ ನಾಗವಾರದವರೆಗೆ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಿದೆ. ಇದು ಸುಮಾರು 13.79 ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದದ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗವನ್ನು (ಡೇರಿ ವೃತ್ತದಿಂದ ನಾಗವಾರದವರೆಗೆ) ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref>[http://www.prajavani.net/news/article/2017/06/24/501205.html ಮೇಲ್ಮೈ ವಿನ್ಯಾಸ, ಸ್ವತ್ತು ಸರ್ವೆಗೆ ಟೆಂಡರ್‌;ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ವಾರ್ತೆ;24 Jun, 2017]</ref> == ಮೆಟ್ರೊ ಜಾಲ ಮತ್ತು ನಿಲ್ದಾಣ ನಕ್ಷೆ == {{Rapid transit OSM map|system_qid=Q279343|single_line=y|stations=y|stations_qid=Q279343|zoom=11|frame-width=550|frame-height=370}} ==ನೋಡಿ== * [[ಬೆಂಗಳೂರು]] * [[ಕರ್ನಾಟಕ]] *[[ಬೃಹತ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ ಚುನಾವಣೆ-೨೦೧೫]] *[[ಬೆಂಗಳೂರು ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ]] *[[ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಹಾನಗರಪಾಲಿಕೆಗಳು]] ==ಇದನ್ನು ನೋಡಿ== {{portal|ಬೆಂಗಳೂರು}} {{portal|ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ}} * [[ಭಾರತದ ಮೆಟ್ರೋಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * [[List of rapid transit systems]] * [[ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ]] * [[Rail transport in India]] * [[2010 in rail transport in India]] * [[Delhi Metro]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist|2}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು == {{commons category|Namma Metro}} * [http://www.bmrc.co.in/ Bangalore Metro Rail Corporation Limited] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111023105535/http://bmrc.co.in/map.html |date=23 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2011 }} * [http://www.bmrc.co.in/map.html Official route map] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111023105535/http://bmrc.co.in/map.html |date=2011-10-23 }} {{Bangalore topics|left}} {{Rapid transit in India}} [[ವರ್ಗ:Namma Metro| ]] [[ವರ್ಗ:Bangalore Metro| ]] [[ವರ್ಗ:Transport in Bangalore]] [[ವರ್ಗ:Rapid transit in India]] [[ವರ್ಗ:WikiProject Bangalore]] [[ವರ್ಗ:ಮೆಟ್ರೋ ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ]] [[ವರ್ಗ:ಸಮೂಹಿಕ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಸಾರಿಗೆ]] [[ವರ್ಗ:ಸಾರಿಗೆ]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಹಾನಗರಪಾಲಿಕೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಾನಗರಪಾಲಿಕೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು]] mhr6sb39sxob0ku9bozu2m3plcgtu4t 0 84149 1306445 1301766 2025-06-11T08:37:23Z Prnhdl 63675 1306445 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ | type = [[ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ]] | industry = [[ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್]] | founded = {{start date and age|df=y|2007|p=y}} | location = {{ubl|[[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], ಭಾರತ (ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ)|[[ಸಿಂಗಾಪುರ್]] (ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ವಾಸಸ್ಥಳ)}} | founder = {{ubl|[[:en:Sachin Bansa|ಸಚಿನ್ ಬನ್ಸಾಲ್]] |[[:en:Binny Bansal|ಬಿನ್ನಿ ಬನ್ಸಾಲ್]]}} | owner = {{ubl|[[:en:Walmart|ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್]] (~೮೫%)<ref>{{cite web|url=https://inc42.com/buzz/flipkart-valuation-declines-over-inr-41000-cr-in-two-years/|title=Flipkart Valuation Declines Over INR 41,000 Cr In Two Years|work=Inc42|date=18 March 2024|last=Yadav|first=Pooja|access-date=19 March 2024}}</ref>}} | services = [[:en:Online shopping|ಆನ್ ಲೈನ್ ಶಾಪಿಂಗ್]] | key_people = ಕಲ್ಯಾಣ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ ([[:en:CEO|ಸಿಇಒ]])<ref>{{cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/small-biz/startups/former-tiger-global-executive-kalyan-krishnamurthy-to-be-flipkarts-new-ceo/articleshow/56424429.cms|title=Kalyan Krishnamurthy to be Flipkart's new CEO; Sachin Bansal to remain group chairman|work=[[The Economic Times]] |date=10 January 2017}}</ref> | revenue = {{ubl|{{increase}} {{INRConvert|56013|c}}<ref>{{Cite news|url=https://www.cnbctv18.com/earnings/flipkart-walmart-financial-results-revenue-fiscal-year-2023-18130991.htm#google_vignette|date=23 December 2023|work=CNBCTV 18|title=Flipkart reports a revenue of ₹56,013 crore in 2022-23 fiscal|last=Yadav|first=Pihu|access-date=19 January 2024}}</ref>}} | revenue_year = FY2022-23 | profit = {{ubl|{{IncreaseNegative}} {{INRConvert|-4834|c}}}} | profit_year = FY2022-23 | num_employees = ೨೨,೦೦೦ (ಮಿಂತ್ರಾ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ)<ref>{{cite web|url=https://www.businesstoday.in/technology/news/story/flipkart-layoffs-company-plans-to-fire-1100-1500-employees-says-report-412232-2024-01-08|title=Flipkart layoffs: Company plans to fire 1,100-1,500 employees, says report|work=[[Business Today (India)|Business Today]]|date=8 January 2024|access-date=19 January 2024}}</ref> | num_employees_year = January 2024 | area_served = ಭಾರತ | parent = [[:en:Walmart|ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್]] | subsid = {{plainlist| * ಎ‌ಎನ್‌ಎಸ್ ಕಾಮರ್ಸ್ * [[:en:Cleartrip|ಕ್ಲಿಯರ್‌ಟ್ರಿಪ್]] * [[:en:Ekart|ಇಕಾರ್ಟ್]] * [[:en:Flipkart Health+|ಫ್ಲಿಪ್ ಕಾರ್ಟ್ ಹೆಲ್ತ್+]] * ಫ್ಲಿಪ್ಕಾರ್ಟ್ ಹೋಲ್ಸೇಲ್ * ಜೀವ್ಸ್-ಎಫ್೧ * [[:en:Myntra|ಮಿಂತ್ರಾ]] * [[:en:Shopsy|ಅಂಗಡಿಗಳು]] * [[ಯಂತ್ರ]] }} | website = {{URL|https://www.flipkart.com/}} }} '''ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' ಇದು ಭಾರತೀಯ [[ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್]] ಕಂಪನಿಯಾಗಿದ್ದು, [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ]] ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು [[ಸಿಂಗಾಪುರ|ಸಿಂಗಾಪುರದಲ್ಲಿ]] [[:en:private limited company|ಖಾಸಗಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿ]] ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web | title=Flipkart: India online retail giant raises $3.6bn in latest funding round | website=BBC Home | date=13 Jul 2021 | url=https://www.bbc.com/news/business-57815431 | access-date=21 Dec 2023}}</ref><ref>{{cite web | title=This Indian favourite emerged as the most shopped clothing item on Flipkart in 2023 | website=Moneycontrol | date=18 Dec 2023 | url=https://www.moneycontrol.com/news/trends/this-indian-favourite-emerged-as-the-most-shopped-clothing-item-on-flipkart-in-2023-11920841.html | access-date=21 Dec 2023}}</ref> [[:en:consumer electronics|ಗ್ರಾಹಕ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್]], [[:en:fashion|ಫ್ಯಾಷನ್]], ಗೃಹೋಪಯೋಗಿ ವಸ್ತುಗಳು, ದಿನಸಿ ಮತ್ತು ಜೀವನಶೈಲಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಂತಹ ಇತರ ಉತ್ಪನ್ನ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೊದಲು ಕಂಪನಿಯು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ [[ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಜಾಹೀರಾತು|ಆನ್‌ಲೈನ್‌]] ಪುಸ್ತಕ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿತು. ಈ ಸೇವೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[ಅಮೆಜಾನ್]] ಇಂಡಿಯಾ ಮತ್ತು ದೇಶೀಯ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ [[:en: Snapdeal|ಸ್ನ್ಯಾಪ್ ಡೀಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ]] ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತದೆ. ೨೦೨೩ ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಭಾರತೀಯ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ೪೮% [[ಮಾರುಕಟ್ಟೆ]] ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref>{{Cite news |last=Halzack |first=Sarah |date=9 May 2018 |title=Walmart Is Right on Flipkart Despite Investor Qualms |language=en |work=Bloomberg |url=https://www.bloomberg.com/view/articles/2018-05-09/walmart-s-flipkart-deal-is-right-move-despite-investor-qualms |url-access=subscription |access-date=11 May 2018}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://qz.com/704813/snapdeal-may-die-a-slow-and-painful-death-unless-it-gets-its-act-together/|title=Snapdeal may die a slow and painful death|last=Punit|first=Itika Sharma|work=Quartz|access-date=11 May 2018|language=en-US}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ [[ಉಡುಪು ತಯಾರಿಕೆ|ಉಡುಪುಗಳ]] ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು [[:en:Myntra|ಮಿಂತ್ರಾವನ್ನು]] ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಬಲಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web |last=Sharma |first=Nishant |date=23 March 2018 |title=This Is Why Amazon Hasn't Beaten Flipkart In India Yet |url=https://www.bloombergquint.com/business/2018/03/23/this-is-why-amazon-hasnt-beaten-flipkart-in-india-yet#gs.KaQHHLs |access-date=23 March 2018 |work=Bloomberg Quint}}</ref> ಹಾಗೂ [[ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[:en:mobile phones|ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್‌ಗಳ]] ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿ ಅಮೆಜಾನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://qz.com/1273463/heres-what-walmart-will-get-from-the-flipkart-deal/|title=Why Walmart bought Flipkart, according to Walmart|last=Tandon|first=Suneera|work=Quartz|access-date=13 May 2018|language=en-US}}</ref> ==ಇತಿಹಾಸ== ===೨೦೦೭-೨೦೧೦: ಸ್ಟಾರ್ಟ್ ಅಪ್ ಹಂತ=== ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಅನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ, [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿನ]] [[:en:Sachin Bansal|''ಸಚಿನ್ ಬನ್ಸಾಲ್'']] ಮತ್ತು [[:en:Binny Bansal|''ಬಿನ್ನಿ ಬನ್ಸಾಲ್'']] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |title=The Economic Times: Business News, Personal Finance, Financial News, India Stock Market Investing, Economy News, SENSEX, NIFTY, NSE, BSE Live, IPO News |url=https://economictimes.indiatimes.com/defaultinterstitial.cms |access-date=2024-01-22 |website=economictimes.indiatimes.com}}</ref> ಇವರು [[:en:IIT|ಐಐಟಿ]], [[ದೆಹಲಿ|ದೆಹಲಿಯ]] ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು ಮಾಜಿ [[ಅಮೇಜಾನ್ (ಕಂಪನಿ)|ಅಮೆಜಾನ್]] ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು.<ref>{{Cite web |last=www.ETRetail.com |title=The journey of Flipkart founders Sachin and Binny Bansal - ET Retail |url=http://retail.economictimes.indiatimes.com/news/e-commerce/e-tailing/the-journey-of-flipkart-founders-sachin-and-binny-bansal/50866704 |access-date=2024-02-02 |website=ETRetail.com |language=en}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಕಂಪನಿಯು ಬೆಂಗಳೂರಿನ [[ಕೋರಮಂಗಲ|ಕೋರಮಂಗಲದಲ್ಲಿ]] ಎರಡು ಮಲಗುವ ಕೋಣೆಗಳ ಅಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಇದರ ಆರಂಭಿಕ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ೨ ಲಕ್ಷ ರೂ. ಅಂತೆ ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳು ಒದಗಿಸಿದವು.<ref>{{cite news |last=Joseph Tejaswi |first=Mini |date=2 May 2013 |title=Flipkart goes for fashion branding |work=[[The Times of India]] |url=http://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/Flipkart-goes-for-fashion-branding/articleshow/19832631.cms |access-date=5 October 2013}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Kurian |first1=Boby |last2=Sharma |first2=Samidha |date=4 May 2018 |title=Flipkart co-founder likely to quit after Walmart takeover |work=The Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/people/flipkart-co-founder-likely-to-quit-after-walmart-takeover/articleshow/64022101.cms}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ [[ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ ಸೇವೆಯ ಬಳಕೆ|ವೆಬ್ಸೈಟ್]] ಅನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|title=Now order your next mobile on Flipkart|url=http://www.livemint.com/2010/08/04170204/Now-order-your-next-mobile-on.html|access-date=19 August 2010|newspaper=[[Livemint]]|author=Geetika Rustagi|date=4 August 2010}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ೨೦೦೮ ರ ವೇಳೆಗೆ ದಿನಕ್ಕೆ ೧೦೦ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{Cite news |last1=J. |first1=Anand |last2=Pillai |first2=Shalina |date=30 May 2017 |title=Flipkart's first customer almost didn't get his book |work=The Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/companies/flipkarts-first-customer-almost-didnt-get-his-book/articleshow/59824976.cms |access-date=11 May 2018}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ, ವೀರೀಡ್ ಅನ್ನು ಲುಲು.ಕಾಮ್ ನಿಂದ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದು [[ಪುಸ್ತಕ|ಪುಸ್ತಕಗಳ]] [[ಡಿಜಿಟಲ್]] ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ಇದನ್ನು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಇನ್ಫಿಬೀಮ್‌ನಂತಹ ಸೀಮಿತ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಆಟಗಾರರು ಮಾತ್ರ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ರಿಯಾಯಿತಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿತು ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ನಾಯಕತ್ವದ ಸ್ಥಾನದತ್ತ ಸಾಗಲು ಗ್ರಾಹಕ ಸೇವೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿತು. ವೀರೀಡ್ ಸುಮಾರು ೬೦ [[ಮಿಲಿಯನ್]] ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಓದುಗರ ದೊಡ್ಡ ಜಾಲವನ್ನು (~ ೩ ಮಿಲಿಯನ್) ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{Cite news |date=22 December 2010 |title=Flipkart Buys Social Book Discovery Tool WeRead |url=https://www.vccircle.com/flipkart-buys-social-book-discovery-tool-weread/ |access-date=10 May 2018 |work=VCCircle |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Flipkart.com buys social books service weRead.com - Exchange4media |url=https://www.exchange4media.com/digital-news/flipkart.com-buys-social-books-service-weread.com-40447.html |access-date=2024-03-28 |website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media |language=en}}</ref> ಬಳಕೆದಾರರು ರಚಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಈ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ಗಮನಿಸಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಜನರು ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ನೆಚ್ಚಿನದು ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವುದು, ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ರೇಟಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಕೊಡುವುದು. ವೀರೀಡ್, ಸಮುದಾಯ ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರ ಸ್ವಭಾವಕ್ಕೆ ಅದರ ಉಪಯುಕ್ತತೆಯಿಂದಾಗಿ ಸ್ವಾಧೀನದ ನಂತರವೂ ತನ್ನ ಬ್ರಾಂಡ್ ಗುರುತನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ===೨೦೧೧-೨೦೧೪: ಬೆಳವಣಿಗೆ, ವಿಲೀನ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಧೀನಗಳು=== ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ [[:en:digital distribution|ಡಿಜಿಟಲ್ ವಿತರಣಾ]] ವ್ಯವಹಾರವಾದ ಮೈಮ್೩೬೦.ಕಾಮ್ ಮತ್ತು [[ಬಾಲಿವುಡ್]] ಪೋರ್ಟಲ್ ಚಕ್‌ಪಕ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ವಿಷಯ ಗ್ರಂಥಾಲಯವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web |author=Nikhil Pahwa |date=11 October 2011 |title=Flipkart Acquires Mime360; To Launch Digital Distribution of Music, E-books, Games |url=http://www.medianama.com/2011/10/223-flipkart-mime360-digital-music-ebooks-games/ |access-date=14 October 2011 |work=MediaNama}}</ref> ಸ್ವಾಧೀನದ ನಂತರ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ತನ್ನ [[:en:DRM-free Digital music store|ಡಿಆರ್‌ಎಮ್-ಮುಕ್ತ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಸ್ಟೋರ್]] ಫ್ಲೈಟ್ ಅನ್ನು ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{cite web |last=Saxena |first=Anupam |date=25 November 2011 |title=Updated: Flipkart Acquires Bollywood Site Chakpak's Digital Catalogue; Inline With Digital Downloads? |url=https://www.medianama.com/2011/11/223-flipkart-acquires-bollywood-site-chakpak-inline-with-digital-downloads/ |access-date=11 February 2018 |work=MediaNama}}</ref> ಉಚಿತ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಸೈಟ್‌ಗಳ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಿಂದಾಗಿ, ಫ್ಲೈಟ್ ವಿಫಲವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಜೂನ್ ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮೈಮ್೩೬೦ ವಿಷಯ ವಿತರಕರಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಎಚ್‌ಟಿಟಿಪಿ-ಆಧಾರಿತ ಗೂಢಲಿಪೀಕರಣ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.thinkdigit.com/Internet/Flipkart-to-launch-Flyte-Digital-Store-in_8839.html|title=Flipkart to launch 'Flyte Digital Store' in March|last=Lal|first=Abhinav|date=24 February 2012|work=[[Digit (magazine)|Digit]]|publisher=9.9 Media|location=India|access-date=27 February 2012}}</ref><ref>{{cite web|title=Exclusive: Flipkart to Shutdown Flyte MP3 Store; To Exit Digital Music Business|url=http://www.nextbigwhat.com/flyte-mp3-shutdown-297/|publisher=NextBigWhat|access-date=29 May 2013|archive-date=10 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180710102140/http://www.nextbigwhat.com/flyte-mp3-shutdown-297/|url-status=dead}}</ref> ಅದು ವೇಗದ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತ ದತ್ತಾಂಶ ವಿತರಣೆಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|title=Flyte MP3 Store Shutting Down|url=http://www.thinkdigit.com/forum/technology-news/174319-flyte-mp3-store-shutting-down.html|publisher=ThinkDigit|access-date=29 May 2013}}</ref><ref>{{cite web |last=Pahwa |first=Nikhil |date=29 May 2013 |title=Why Flipkart Shut Down Flyte Music |url=https://www.medianama.com/2013/05/223-why-flipkart-shut-flyte-music/ |access-date=29 May 2013 |publisher=MediaNama}}</ref> ಇದು ತನ್ನ ವಿತರಣಾ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು [[ಸಂಗೀತ]], [[ಮಾಧ್ಯಮ]] ಮತ್ತು [[ಆಟ|ಆಟಗಳನ್ನು]] ವಿತರಿಸಿತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |title=Tech in Asia - Connecting Asia's startup ecosystem |url=https://www.techinasia.com/flipkart-mime360-acquisition |access-date=2024-02-02 |website=www.techinasia.com |language=en-US}}</ref> ಭಾರತದ ''ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ'' ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟಿರುವ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ, ಆನ್‌ಲೈನ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ [[ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರ|ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿ]] ಲೆಟ್ಸ್‌ಬಯ್ ಮತ್ತು ಆನ್ಲೈನ್ ಫ್ಯಾಷನ್ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿ<ref>{{cite web|url=http://www.business-standard.com/india/news/flipkart-buys-letsbuy-incash-equity-deal/464289//|title=Flipkart Buys Letsbuy in Cash-Equity Deal|date=11 May 2012|work=Business Standard|access-date=9 February 2012}}</ref> [[:en:Myntra|ಮಿಂತ್ರಾವನ್ನು]] ಮೇ ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ, ೨೮೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಯುಎಸ್ [[ಡಾಲರ್|ಡಾಲರ್‌ಗೆ]] ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web|url=http://indianexpress.com/article/business/companies/flipkart-myntra-announce-merger/|title=Big deal: Flipkart acquires online fashion retailer Myntra|work=The Indian Express|date=22 May 2014 |access-date=22 May 2014}}</ref> [[:en:Myntra|ಮಿಂತ್ರಾ]] ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಿಭಾಗಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Companies/crgAFNgipSWuf9reSeNDLJ/Flipkart-fashion-business-catches-up-with-Myntra.html|title=Flipkart fashion business catches up with Myntra|last=Sen|first=Anirban|date=9 January 2018|work=Livemint|access-date=13 May 2018}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ''ಬಿಗ್ ಬಿಲಿಯನ್ ಡೇಸ್'' ಈವೆಂಟ್ ಅನ್ನು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಬಹುದಿನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿ ಪುನರಾವರ್ತಿಸಿತು.<ref>{{Cite news |title=Flipkart Big Billion Days Sale to Be App-Only, Start October 13 |url=https://www.gadgets360.com/apps/news/flipkart-big-billion-days-sale-to-be-app-only-start-october-13-745975 |access-date=10 May 2018 |work=Gadgets360.com |language=en}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ತನ್ನ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪೂರೈಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ೩೦೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಯುಎಸ್ ಡಾಲರ್‌ನ [[:en:gross merchandise volume|ಒಟ್ಟು ಸರಕು ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು]] ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{Cite news |last=Thimmaya |first=PP |date=19 October 2015 |title=Flipkart 'Big Billion Days' sale does $300 million GMV in&nbsp;business |url=https://www.financialexpress.com/industry/flipkarts-big-billion-days-sale-churns-out-300-million-gmv/153290/ |access-date=10 May 2018 |work=The Financial Express |language=en-US}}</ref> ಅತಿದೊಡ್ಡ ಪರಿಮಾಣಗಳು [[ಫ್ಯಾಷನ್ ವಿನ್ಯಾಸಕ(ರೂಪದರ್ಶಿಗಳ ಉಡುಪಿನ ವಿನ್ಯಾಸಕ)|ಫ್ಯಾಷನ್]] ಮಾರಾಟದಿಂದ ಬಂದವು ಮತ್ತು ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮೌಲ್ಯವು [[ಮೊಬೈಲ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ|ಮೊಬೈಲ್‌ಗಳಿಂದ]] ಬರುತ್ತಿವೆ. ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ, ಮೊಬೈಲ್ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಮನ ಹರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಮೊಬೈಲ್ ಪಾವತಿ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಎನ್‌ಜಿಪೇನಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿತು. ಮೊಬೈಲ್ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ತನ್ನ ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿ ೫೦% ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{Cite web |date=2014-09-04 |title=Flipkart strengthens mobile payments service by investing in Ngpay |url=https://www.thehindubusinessline.com/info-tech/Flipkart-strengthens-mobile-payments-service-by-investing-in-Ngpay/article20858051.ece |access-date=2024-03-28 |website=BusinessLine |language=en}}</ref> ಎನ್‌ಜಿಪೇನಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಪೇಜಿಪ್ಪಿಯನ್ನು ಮುಚ್ಚಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಎನ್‌ಜಿಪೇಯೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿತು. ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಎನ್‌ಜಿಪೇ [[ಮೊಬೈಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್|ಮೊಬೈಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌]] ಅನ್ನು ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ===೨೦೧೫-೨೦೧೮=== ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ [[ದೆಹಲಿ]] ಮೂಲದ [[:en:mobile marketing|ಮೊಬೈಲ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್]] ಆಟೋಮೇಷನ್ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ''ಅಪಿಟರೇಟ್'' ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite news |date=30 April 2015 |title=Flipkart acquires mobile marketing firm Appiterate |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/small-biz/startups/flipkart-acquires-mobile-marketing-firm-appiterate/articleshow/47098282.cms |access-date=10 May 2018}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ತನ್ನ ಮೊಬೈಲ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಅಪಿಟರೇಟ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದೆ.<ref>{{Cite news |last1=Chanchani |first1=Madhav |last2=Dave |first2=Sachin |date=2015-12-04 |title=Flipkart picking up 34% stake in digital mapping firm MapmyIndia in Rs 1,600 crore deal |url=https://economictimes.indiatimes.com/small-biz/startups/flipkart-picking-up-34-stake-in-digital-mapping-firm-mapmyindia-in-rs-1600-crore-deal/articleshow/50034934.cms |access-date=2024-03-03 |work=The Economic Times |issn=0013-0389}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್ ಪೂರೈಕೆದಾರರಾದ [[:en:MapmyIndia|ಮ್ಯಾಪ್ಮೈ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ]] ಸುಮಾರು ೩೪% ಪಾಲನ್ನು (ಸುಮಾರು $ ೨೬೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ) ಖರೀದಿಸಿತು.<ref>{{Cite news |last=Dalal |first=Mihir |date=3 December 2015 |title=Flipkart buys stake in MapmyIndia to improve delivery operations |work=Mint |url=http://www.livemint.com/Companies/Sr9sLGBAhSVExLiSrNQvVO/Flipkart-buys-stake-in-MapmyIndia-to-improve-delivery-operat.html |access-date=10 May 2018}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ಅದೇ ವರ್ಷ [[:en:UPI mobile payments|ಯುಪಿಐ ಮೊಬೈಲ್ ಪಾವತಿ]] ಸ್ಟಾರ್ಟ್ಅಪ್ [[ಫೋನ್ ಪೇ|ಫೋನ್‌ಪೇನಲ್ಲಿ]] ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ. [[ಫೋನ್ ಪೇ]] ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಎಂಬ ಎರಡು ಘಟಕಗಳು ನಂತರ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಕಂಪನಿಗಳಾಗಿ ಬೇರ್ಪಟ್ಟವು.<ref>{{Cite news |date=26 July 2016 |title=Flipkart-owned Myntra acquires fashion and lifestyle site Jabong |language=en |work=[[Hindustan Times]] |url=http://www.hindustantimes.com/business-news/myntra-acquires-fashion-and-lifestyle-site-jabong/story-zI8iRHc8Xu40S5PHfLxr7N.html |access-date=10 May 2018}}</ref><ref>{{cite web |last=Chathurvedula |first=Sadhana |date=4 April 2016 |title=Flipkart acquires UPI-based payments start-up PhonePe |url=http://www.livemint.com/Companies/DbMTb2tDKuZoTfEa203XBL/Flipkart-acquires-UPIbased-payments-startup-PhonePe.html |work=Livemint}}</ref> ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ [[:en:Rocket Internet|ರಾಕೆಟ್ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ನಿಂದ]] ಆನ್‌ಲೈನ್ ಫ್ಯಾಷನ್ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿ [[:en:Jabong.com|ಜಬೊಂಗ್.ಕಾಮ್]] ಯುಎಸ್ $ ೭೦ ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಜನವರಿ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಪೋಷಕರ ಮಾಹಿತಿ ಸ್ಟಾರ್ಟ್ಅಪ್ [[:en:TinyStep|ಟೈನಿಸ್ಟೆಪ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಯುಎಸ್ $ ೨ ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿತು.<ref>{{Cite web |last=Russell |first=Jon |date=18 January 2017 |title=Flipkart backs parenting network TinyStep with $2 million investment |url=https://techcrunch.com/2017/01/17/flipkart-baby-steps-tinystep-2-million/ |access-date=10 May 2018 |website=TechCrunch |language=en-US}}</ref> ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ತನ್ನ ''ಬಿಗ್ ಬಿಲಿಯನ್ ಡೇಸ್'' ಪ್ರಚಾರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೧ ರಂದು ೨೦ ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ೧.೩ ಮಿಲಿಯನ್ ಫೋನ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು.<ref>{{Cite news |last=Punit |first=Itika Sharma |title=In 20 hours, Flipkart sold a record-breaking 1.3 million smartphones |url=https://qz.com/1084520/in-20-hours-of-its-big-billion-days-sale-flipkart-sold-a-record-breaking-1-3-million-smartphones/ |access-date=11 May 2018 |work=Quartz |language=en-US}}</ref> ಹಾಗೂ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಾ ಭಾರತೀಯ [[ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್]] ಸಾಗಣೆಯಲ್ಲಿ ೫೧% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅಮೆಜಾನ್ ಇಂಡಿಯಾವನ್ನು (೩೩%) ಹಿಂದಿಕ್ಕಿದೆ.<ref>{{Cite news |last=Mishra |first=Digbijay |date=26 February 2018 |title=Flipkart 'beats' Amazon in m-sales |url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/flipkart-beats-amazon-in-m-sales/articleshow/63073944.cms |access-date=11 May 2018 |work=The Times of India}}</ref> ===೨೦೧೯-೨೦೨೨=== ಜುಲೈ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ''ಸಮರ್ಥ್'' ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಹಾಗೂ ನೇಕಾರರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |date=2022-09-26 |title=Flipkart's Samarth programme sees 300% growth in seller base from last year, says company |url=https://www.financialexpress.com/business/sme-msme-eodb-flipkarts-samarth-programme-sees-300-growth-in-seller-base-from-last-year-says-company-2691652/ |access-date=2024-04-10 |website=Financialexpress |language=en}}</ref> ಅವರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಸಮರ್ಥ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಆನ್ಬೋರ್ಡಿಂಗ್ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಮತ್ತು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಆನ್ಲೈನ್ನಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆನ್ಬೋರ್ಡಿಂಗ್ ಹೊರತಾಗಿ, ಕ್ಯಾಟಲಾಗಿಂಗ್, ವೇರ್ಹೌಸಿಂಗ್ ಬೆಂಬಲ ಮುಂತಾದ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಮಾರಾಟದ ಇತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ..<ref>{{Cite web |last=Mathur |first=Nandita |date=2019-07-31 |title=Flipkart launches 'Samarth' to empower Indian artisans, weavers and craftsmen |url=https://www.livemint.com/companies/start-ups/flipkart-launches-samarth-to-empower-indian-artisans-weavers-and-craftsmen-1564564460947.html |access-date=2024-04-10 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=IN |first=FashionNetwork com |title=Flipkart launches 'Samarth' initiative to connect artisans to its customers |url=https://in.fashionnetwork.com/news/Flipkart-launches-samarth-initiative-to-connect-artisans-to-its-customers,1125611.html |access-date=2024-04-10 |website=FashionNetwork.com |language=en-IN}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ೧೯ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೯ ರಂದು ಗ್ರಾಹಕರ ಎಂಗೆಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಬಹುಮಾನಗಳ ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮ್ ಈಸಿರೆವಾರ್ಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ $ ೪ ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{Cite news |title=Flipkart invests in EasyRewardz |url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/flipkart-invests-in-easyrewardz/articleshow/72125708.cms |access-date=20 November 2019 |website=The Times of India|date=19 November 2019 }}</ref><ref>{{Cite web |last= |date=19 November 2019 |title=Flipkart invests in customer rewards platform EasyRewardz |url=https://tech.economictimes.indiatimes.com/news/internet/flipkart-invests-in-customer-rewards-platform-easyrewardz/72126353 |access-date=20 November 2019 |website=ETtech |language=en |archive-date=21 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191221194133/https://tech.economictimes.indiatimes.com/news/internet/flipkart-invests-in-customer-rewards-platform-easyrewardz/72126353 |url-status=dead }}</ref> ಇದು ವ್ಯವಹಾರದಿಂದ-ವ್ಯವಹಾರ ನಿಷ್ಠೆ ನಿರ್ವಹಣಾ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ವೇದಿಕೆಯು [[ಬ್ಯಾಂಕ್|ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು]] ಮತ್ತು ಬ್ರಾಂಡ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ನಿಷ್ಠೆ ಅಂಕಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |last=Mahadevan |first=S. |date=2019-11-20 |title=Flipkart invests in customer engagement and rewards platform 'EasyRewardz' |url=https://www.thenewsminute.com/atom/flipkart-invests-customer-engagement-and-rewards-platform-easyrewardz-112647 |access-date=2024-04-10 |website=The News Minute |language=en}}</ref> ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ [[ಕಿರಾಣಿ ಅಂಗಡಿ|ಕಿರಾಣಿ ಅಂಗಡಿಗಳು]] ಮತ್ತು [[:en:MSMEs|ಎಂಎಸ್ಎಂಇಗಳಿಗೆ]] ಡಿಜಿಟಲ್ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಹೊಸ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಾದ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಹೋಲ್ಸೇಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |last=Jagannath |first=J |date=2 September 2020 |title=Flipkart Wholesale launches digital platform for kiranas, MSMEs |url=https://www.livemint.com/companies/news/flipkart-wholesale-launches-digital-platform-for-kirana-stores-msmes-11599035899128.html |access-date=7 January 2021 |website=Livemint |language=en}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಸಗಟುಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಇದೇ ಉಪಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಸಗಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಲಪಡಿಸಲು ''ಬೆಸ್ಟ್ ಪ್ರೈಸ್ ಕ್ಯಾಶ್-ಅಂಡ್ ಕ್ಯಾರಿ'' ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ''ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನಲ್ಲಿ'' ೧೦೦% ಪಾಲನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web |last=Tandon |first=Suneera |date=2020-07-09 |title=Flipkart invests ₹260 crore in Arvind Youth Brands |url=https://www.livemint.com/industry/retail/flipkart-invests-rs-260-crore-in-arvind-youth-brands-11594284882112.html |access-date=2024-04-10 |website=mint |language=en}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ [[:en:Arvind Fashions Limited|ಅರವಿಂದ್ ಫ್ಯಾಶನ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನ]] ಹೊಸದಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ ''ಅರವಿಂದ್ ಯೂತ್ ಬ್ರಾಂಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ'' ೨೭% ಪಾಲನ್ನು ೩೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಯುಎಸ್ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite news |last1=Balram |first1=Smita |last2=Shrivastava |first2=Aditi |title=Flipkart to invest Rs 260 crore in Arvind Fashions' arm |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/markets/stocks/news/flipkart-to-invest-rs-260-crore-in-arvind-fashions-arm/articleshow/76871712.cms |access-date=19 July 2020}}</ref> ಅರವಿಂದ್ ಯೂತ್ ಬ್ರಾಂಡ್ಸ್ ಫ್ಲೈಯಿಂಗ್ ಮೆಷಿನ್ ಬ್ರಾಂಡ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [[ದಿನಸಿ ಅಂಗಡಿ|ದಿನಸಿ]], ಗೃಹೋಪಯೋಗಿ ವಸ್ತುಗಳು, ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್‌ಗಳು, ಸ್ಟೇಷನರಿಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳಂತಹ ಉತ್ಪನ್ನ ವಿಭಾಗಗಳಿಗಾಗಿ ಹೈಪರ್ ಲೋಕಲ್ ೯೦-ನಿಮಿಷಗಳ ವಿತರಣಾ ಸೇವೆಯಾದ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಕ್ವಿಕ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಹೊರತಂದಿತು.<ref>{{Cite web |last=Srivastava |first=Moulishree |date=2020-07-29 |title=Flipkart rolls out hyperlocal-delivery service to compete with Dunzo and Swiggy |url=https://kr-asia.com/flipkart-rolls-out-hyperlocal-delivery-service-to-compete-with-dunzo-and-swiggy |access-date=2022-08-16 |website=KrASIA |language=en}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ [[:en:Aditya Birla Fashion and Retail|ಆದಿತ್ಯ ಬಿರ್ಲಾ ಫ್ಯಾಷನ್ ಮತ್ತು ರಿಟೇಲ್‌ನಲ್ಲಿ]] ೭.೮% ಪಾಲನ್ನು ೨೦೪ ಮಿಲಿಯನ್ ಯುಎಸ್ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web |last1=Buch |first1=Himadri |last2=Farooqui |first2=Maryam |date=23 October 2020 |title=How will Flipkart and Aditya Birla Fashion Retail deal benefit both entities? |url=https://www.moneycontrol.com/news/business/how-will-flipkart-and-aditya-birla-fashion-retail-deal-benefit-both-entities-6006581.html |access-date=24 October 2020 |website=Moneycontrol}}</ref><ref>{{Cite web |last=Singh |first=Manish |date=23 October 2020 |title=India's Flipkart buys $204 million stake in Aditya Birla Fashion and Retail |url=https://social.techcrunch.com/2020/10/22/flipkart-buys-over-200-million-stake-in-aditya-birla-fashion-and-retail/ |access-date=24 October 2020 |website=TechCrunch |language=en-US }}{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಗೇಮಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ಟ್ಅಪ್ ಮೆಕ್ ಮೋಚಾದ ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸದ ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite news |title=Flipkart acquires gaming startup Mech Mocha |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/tech/startups/flipkart-acquires-gaming-startup-mech-mocha/articleshow/79016495.cms |access-date=2022-08-16}}</ref> ಈ ಸ್ವಾಧೀನವು ಪ್ರಾಸಂಗಿಕ ಆಟಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌ನ ಯೋಜನೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |last=Tiwary |first=Avanish |date=2020-11-04 |title=Flipkart acquires gaming startup Mech Mocha to expand customer base |url=https://kr-asia.com/flipkart-acquires-gaming-startup-mech-mocha-to-expand-customer-base |access-date=2022-08-16 |website=KrASIA |language=en}}</ref> ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌ನ ವರ್ಧಿತ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಕಂಪನಿ ಸ್ಕಾಪಿಕ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದು ವರ್ಧಿತ ವಾಸ್ತವ, ವರ್ಚುವಲ್ ವಾಸ್ತವ ಮತ್ತು ೩ ಡಿ ವಿಷಯವನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಕೋಡಿಂಗ್ ಇಲ್ಲದೆ ರಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಸಾಧನಗಳ ಸೂಟ್ ಅನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |last=Srivastava |first=Moulishree |date=2020-11-17 |title=Flipkart's acquisition of augmented reality startup Scapic aimed at enhancing customer experience |url=https://kr-asia.com/flipkarts-acquisition-of-augmented-reality-startup-scapic-aimed-at-enhancing-customer-experience |access-date=2022-08-16 |website=KrASIA |language=en}}</ref> ===೨೦೨೩-ಪ್ರಸ್ತುತ=== [[ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್]] ''ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಸ್ಟೂಡೆಂಟ್ಸ್ ಕ್ಲಬ್'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ವಾಸ್ತವ ಅಂಗಡಿಯನ್ನು ಸಹ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web |last=Abrar |first=Peerzada |date=2022-05-30 |title=Flipkart starts initiative for academic, extracurricular needs of students |url=https://www.business-standard.com/article/companies/flipkart-student-club-company-s-initiative-for-academic-extracurricular-needs-of-students-122053000659_1.html |access-date=2023-03-23 |website=www.business-standard.com |language=en}}</ref> ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತ ಸುಸ್ಥಿರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸುಸ್ಥಿರ ಜೀವನಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೊಂದಲು ಬಯಸುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗಾಗಿ 'ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಗ್ರೀನ್' ಉದ್ಯಮವನ್ನು ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title='Flipkart Green' e-store for sustainable products launched |url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/flipkart-green-e-store-for-sustainable-products-launched/article66341403.ece |access-date=2023-06-24 |website=www.thehindubusinessline.com |language=en}}</ref> [[:en:Binny Bansal|ಬಿನ್ನಿ ಬನ್ಸಾಲ್‌ರವರು]] ಜನವರಿ ೨೮, ೨೦೨೪ ರಂದು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ತಂಡಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಕಳೆದ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಪಾಲನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಳೆದ ವರ್ಷ, ಬಿನ್ನಿಯವರು, ಎಕ್ಸೆಲ್ ಮತ್ತು [[:en:Tiger Global Management|ಟೈಗರ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್‌ನೊಂದಿಗೆ]] ತಮ್ಮ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಾಲನ್ನು [[:en:Walmart|ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್‌ಗೆ]] ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದರು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಬಿನ್ನಿಯವರು ಸುಮಾರು ೧.೫ ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ಗಳಿಸಿದರು. ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್ ಮೇ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ೭೭% ಪಾಲನ್ನು ೧೬ ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |date=2024-01-29 |title=Why Binny Bansal Left Flipkart Exploring the Move and the Rise of OppDoor |url=https://thehinduvoice.com/why-binny-bansal-left-flipkart-exploring-the-move-and-the-rise-of-oppdoor/ |access-date=2024-01-31 |language=en-US }}{{Dead link|date=ಏಪ್ರಿಲ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೪ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ತನ್ನ ಯುಪಿಐ ಸೇವೆಗಳಾದ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಯುಪಿಐ ಅನ್ನು [[ಆಕ್ಸಿಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |date=2024-02-27 |title=Flipkart's Fintech Dreams: Rolls Out UPI Offering For Select Users|url=https://inc42.com/buzz/flipkarts-fintech-dreams-rolls-out-upi-offering-for-select-users/|access-date=2024-02-27 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Goel |first=Samiksha |date=2024-03-03 |title=Flipkart launches digital payments service Flipkart UPI |url=https://www.livemint.com/companies/news/flipkart-launches-digital-payments-service-flipkart-upi-11709450872092.html |access-date=2024-04-25 |website=mint |language=en}}</ref> ಮೇ ೨೦೨೪ ರಲ್ಲಿ, [[ಗೂಗಲ್]] ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ $ ೩೫೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |last=Singh |first=Manish |date=2024-05-24 |title=Google invests $350 million in Indian e-commerce giant Flipkart |url=https://techcrunch.com/2024/05/24/google-invests-350-million-in-indias-flipkart/ |access-date=2024-05-24 |website=TechCrunch |language=en-US}}</ref> ==ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್ ಹೂಡಿಕೆ== ಮೇ ೪, ೨೦೧೮ ರಂದು, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾಲನ್ನು ಯುಎಸ್ $ ೧೫ ಬಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು [[:en: Walmart|ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್]] [[ಅಮೇಜಾನ್ (ಕಂಪನಿ)|ಅಮೆಜಾನ್‌ನೊಂದಿಗೆ]] ಬಿಡ್ಡಿಂಗ್ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಗೆದ್ದಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ೨೦೧೮ ರ ಮೇ ೯ ರಂದು, ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ೭೭% ನಿಯಂತ್ರಣ ಪಾಲನ್ನು ೧೬ ಬಿಲಿಯನ್ ಯುಎಸ್ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://www.wsj.com/articles/walmart-bets-15-billion-on-an-e-commerce-passage-to-india-1525690804|title=Walmart Bets $15 Billion on an E-Commerce Passage to India|last1=Purnell|first1=Newley|date=7 May 2018|work=The Wall Street Journal|access-date=7 May 2018|last2=Bellman|first2=Eric|issn=0099-9660|last3=Abrams|first3=Corinne}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2018/05/04/walmart-reportedly-triumphs-over-amazon-with-approval-of-15-billion-deal-for-majority-stake-in-flipkart.html|title=Walmart reportedly triumphs over Amazon with approval of $15&nbsp;billion deal for majority stake in Flipkart|last=Browne|first=Ryan|date=4 May 2018|publisher=CNBC|access-date=7 May 2018}}</ref> ಖರೀದಿಯ ನಂತರ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌ನ ಸಹ-ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಾದ ''ಸಚಿನ್ ಬನ್ಸಾಲ್'' ಕಂಪನಿಯನ್ನು ತೊರೆದರು. ಉಳಿದ ನಿರ್ವಹಣಾ ತಂಡವು ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್ [[ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್]] ಯುಎಸ್ [[:en:CEO|ಸಿಇಒ]] [[:en:Marc Lore|ಮಾರ್ಕ್ ಲೊರ್‌ಗೆ]] ವರದಿ ಮಾಡಿತು. ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್‌ನ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ [[ವ್Doug McMillon|ಡೌಗ್ ಮೆಕ್‌ಮಿಲನ್]] ಅವರು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ಗೆ ಅದರ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/markets/stocks/news/walmart-can-invest-another-3-billion-in-flipkart-at-the-same-valuation/articleshow/64134529.cms|title=Walmart can invest another $3 billion in Flipkart at the same valuation|last1=Bansal|first1=Varsha|date=12 May 2018|work=The Economic Times|access-date=15 May 2018|last2=Chanchani|first2=Madhav}}</ref> ಆದರೆ, ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್ ಅನ್ನು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಅದರ ಪರಿಣತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/small-biz/startups/newsbuzz/walmart-acquires-flipkart-for-16-bn-worlds-largest-ecommerce-deal/articleshow/64095145.cms|title=Walmart acquires Flipkart for $16 bn, world's largest ecommerce deal|date=9 May 2018|work=The Economic Times|access-date=9 May 2018}}</ref> ಭಾರತೀಯ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಈ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ದೇಶೀಯ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಬೆದರಿಕೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |title=Indian traders protest $16 billion Walmart-Flipkart deal |url=https://www.trtworld.com/business/indian-traders-protest-16-billion-walmart-flipkart-deal-18606 |access-date=4 July 2018 |website=TRTWorld |language=en}}</ref> ಮೇ ೧೧, ೨೦೧೮ ರಂದು [[:en:U.S. Securities and Exchange Commission|ಯುಎಸ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಮತ್ತು ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ಕಮಿಷನ್‌ಗೆ]] ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಫೈಲಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಷರತ್ತು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರು "ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್ ಪಾವತಿಸಿದ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಿಲ್ಲದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದಲ್ಲಿ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳಿಸಿದ ನಾಲ್ಕನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದ ನಂತರ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ [[:en:initial public offering|ಆರಂಭಿಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು]] ಜಾರಿಗೆ ತರಬೇಕಾಗಬಹುದು" ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Companies/LRQkvFz4nvoUmwDVZUryRP/Walmart-has-longterm-plans-for-Flipkart-an-IPO-isnt-one-o.html|title=Walmart has long-term plans for Flipkart, an IPO isn't one of them|last=Sen|first=Anirban|date=14 May 2018|work=Livemint|access-date=14 May 2018}}</ref><ref>{{Cite web |last=Loizos |first=Connie |date=14 May 2018 |title=Walmart's deal to buy Flipkart came with an interesting caveat |url=https://techcrunch.com/2018/05/13/walmarts-deal-to-buy-flipkart-came-with-an-interesting-caveat/ |access-date=14 May 2018 |website=TechCrunch |language=en-US}}</ref> ==ವ್ಯವಹಾರ ರಚನೆ== ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ಗುಂಪಿನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗಮನಾರ್ಹ ಕಂಪನಿಗಳು: {| class="wikitable" |- !style="background:#2874F0; color:#fada33;"|ಹೆಸರು !style="background:#2874F0; color:#fada33;"|ಪ್ರಕಾರ !style="background:#2874F0; color:#fada33;"|ಅಂದಿನಿಂದ !style="background:#2874F0; color:#fada33;"|ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಾಲು |- | [[:en:Myntra|ಮಿಂತ್ರಾ]] | ಫ್ಯಾಷನ್ | ೨೦೧೪ | ೧೦೦%<ref>{{cite news |last1=Kurup |first1=Deepa |title=Flipkart buys out Myntra for $300 m |url=https://www.thehindu.com/business/Industry//article60382446.ece |access-date=21 June 2022 |work=The Hindu |date=22 May 2014 |language=en-IN}}</ref> |- | [[:en:Ekart|ಇಕಾರ್ಟ್]] | ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ | ೨೦೧೫ | - <ref>{{cite news |last=Pahwa |first=Akanksha |date=22 September 2015 |title=Flipkart Buys Back Its Logistics Arm, Ekart, From WS Retail |language=en |work=Inc42 Media |url=https://inc42.com/flash-feed/flipkart-buys-back-ekart-from-ws-retail/ |access-date=21 June 2022}}</ref> |- | [[:en:Walmart|ವಾಲ್ಮಾರ್ಟ್]] | ಬಿ೨ಬಿ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ | ೨೦೨೦ | ೧೦೦%<ref>{{cite news |title=Flipkart buys parent Walmart's Indian wholesale business |url=https://www.reuters.com/article/us-walmartindia-m-a-flipkart-idUSKCN24O0OM |access-date=21 June 2022 |work=Reuters |date=23 July 2020 |language=en}}</ref> |- | [[:en:Cleartrip|ಕ್ಲಿಯರ್‌ಟ್ರಿಪ್]] | ಟ್ರಾವೆಲ್ ಬುಕಿಂಗ್ | ೨೦೨೪ | ೮೦% <ref>{{cite news |title=Adani Group picks up stake in Cleartrip |url=https://economictimes.indiatimes.com/markets/stocks/news/adani-group-picks-up-stake-in-cleartrip/articleshow/87385767.cms |access-date=21 June 2022 |work=The Economic Times}}</ref> |- |[[:en:Flipkart Health+|ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಹೆಲ್ತ್+]] | ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ | ೨೦೨೧ | ೭೫.೧%<ref>{{cite news |date=13 December 2021 |title=Flipkart Health completes acquisition of 75.1% stake in Sastasundar Marketplace |language=en |work=IndiaInfoline |url=https://www.indiainfoline.com/article/news-top-story/flipkart-health-completes-acquisition-of-75-1-stake-in-sastasundar-marketplace-121121300007_1.html |access-date=21 June 2022}}</ref> |} ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ೨೨ ಸ್ವಾಧೀನಗಳು ಮತ್ತು ೨೭ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಸ್ವಾಧೀನಗಳಿಗಾಗಿ ೪೧೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಯುಎಸ್ ಡಾಲರ್ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{Cite web |title=Acquisitions by Flipkart |url=https://tracxn.com/d/acquisitions/acquisitionsbyFlipkart |access-date= |archive-date=2023-08-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230803091351/https://tracxn.com/d/acquisitions/acquisitionsbyFlipkart |url-status=dead }}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ [[ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್]], ಗ್ರಾಹಕ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್, ಸ್ಥಳೀಯ ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳಂತಹ ಅನೇಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ. ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟಗಾರ ಸ್ನೇಹಿಯಾಗುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟಗಾರರಿಗೆ ತನ್ನ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |last=Livemint |date=2022-07-12 |title=Flipkart rolls out fresh policies to attract more sellers |url=https://www.livemint.com/companies/news/flipkart-rolls-out-fresh-policies-to-attract-more-sellers-11657619824376.html |access-date=2022-10-08 |website=mint |language=en}}</ref> ಇದು ''ದರ ಕಾರ್ಡ್'' ಅನ್ನು ಸರಳೀಕರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಹಿಂತಿರುಗಿದ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗೆ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು ಸೇರಿವೆ. ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ೧.೧ ಮಿಲಿಯನ್ ಮಾರಾಟಗಾರರಿಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ವಹಿಸಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |date=2022-09-15 |title=Flipkart: 220% growth in new seller count this year |url=https://www.financialexpress.com/industry/sme/msme-eodb-flipkart-220-growth-in-new-seller-count-this-year/2668061/ |access-date=2023-06-24 |website=Financialexpress |language=en}}</ref> == [[ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ]] == ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಗೆ ೨೦೨೫ ರ ಮಾರ್ಚ್ ೧೩ರಂದು [[ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯ ಪರವಾನಗಿ ದೊರೆತಿದೆ.<ref name=":0">{{Cite news |date=೦೬/೦೬/೨೦೨೫ |title=Flipkartಗೆ NBFC ಪರವಾನಗಿ; RBI ಅನುಮತಿ ಪಡೆದ ದೇಶದ ಮೊದಲ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ದೈತ್ಯ |url=https://www.prajavani.net/business/commerce-news/flipkart-nbfc-license-rbi-approval-ecommerce-lending-india-3328080 |url-status=live |access-date=೧೧/೦೬/೨೦೨೫ |work=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ}}</ref> ಈ ಪರವಾನಗಿಯೊಂದಿಗೆ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಈಗ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟಗಾರರಿಗೆ ಸಾಲ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕಂಪನಿಯ ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್, [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] (ಆರ್‌ಬಿಐ) ನಿಂದ [[ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ]] (ಎನ್‌ಬಿಎಫ್‌ಸಿ)ಯ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಮೊದಲ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಕಂಪನಿ ಎಂದೆನಿಸಿದೆ.<ref name=":0" /> === '''ಪರವಾನಗಿಯ ಮಹತ್ವ:''' === # '''ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸುಲಭ ಸಾಲ:''' ಈ ಪರವಾನಗಿಯಿಂದಾಗಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ತನ್ನ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಶಾಪಿಂಗ್ ಮಾಡುವವರಿಗೆ, ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಾಲ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಖರೀದಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. # '''ಮಾರಾಟಗಾರರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ:''' ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ಮಾರಾಟಗಾರರಿಗೆ (MSMEs) ಬಂಡವಾಳದ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಈ ಪರವಾನಗಿ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಅವರ ವ್ಯವಹಾರ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. # '''ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆ:''' ಈ ಕ್ರಮವು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಅನ್ನು ಕೇವಲ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿ ನೋಡದೆ, ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ತನ್ನ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತನ್ನು ಮೂಡಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. # '''ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆ:''' ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಾಲ ನೀಡಿಕೆ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ==ಧನಸಹಾಯ ಮತ್ತು ಆದಾಯ== ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌ನ ಆರಂಭಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಬಜೆಟ್ ₹ ೪೦೦,೦೦೦ (ಯುಎಸ್ $ ೫,೦೦೦) ಆಗಿತ್ತು. ನಂತರ, ಇದು ಸಾಹಸೋದ್ಯಮ ಬಂಡವಾಳ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ [[:en:Accel India|ಆಕ್ಸೆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ]] (೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ, ಯುಎಸ್$೧ ಮಿಲಿಯನ್ ಧನಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು) ಮತ್ತು [[:en:Tiger Global|ಟೈಗರ್ ಗ್ಲೋಬಲ್]] (೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಯುಎಸ್$೧೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಮತ್ತು ಜೂನ್ ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ, ಯುಎಸ್$೨೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಗಳಿಂದ ಧನಸಹಾಯವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿತು.<ref>{{cite web |last=Sengupta |first=Snigdha |url=http://startupcentral.in/2011/10/flipkart-deal-is-accel-partners-eyeing-a-25x-partial-exit/ |title=Is Accel Eyeing a 25X Partial Exit From Flipkart? |publisher=Startupcentral.in |access-date=5 October 2013 |archive-date=29 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130929115839/http://startupcentral.in/2011/10/flipkart-deal-is-accel-partners-eyeing-a-25x-partial-exit/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news|title=Accel India Invests in Flipkart|url=http://www.pluggd.in/accel-india-invests-in-flipkart-297/|author=Sinha|work=pluggd.in|access-date=25 August 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110819211842/http://www.pluggd.in/accel-india-invests-in-flipkart-297/|archive-date=19 August 2011|url-status=dead}}</ref> ೨೦೧೨ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೪ ರಂದು, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ತನ್ನ ೪ನೇ ಸುತ್ತಿನ ಧನಸಹಾಯವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು. ಎಂಐಎಚ್ ([[:en:Naspers |ನಾಸ್ಪರ್ಸ್]] ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಭಾಗ) ಮತ್ತು [[:en:ICONIQ Capital|ಐಕಾನಿಕ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್‌ನಿಂದ]] ಒಟ್ಟು ಯುಎಸ್$೧೫೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಗಳಿಸಿತು. ೧೦ ಜುಲೈ ೨೦೧೩ ರಂದು ''ಟೈಗರ್ ಗ್ಲೋಬಲ್'', ''ನಾಸ್ಪರ್ಸ್'', [[:en:Accel Partners|''ಆಕ್ಸೆಲ್ ಪಾರ್ಟ್ನರ್ಸ್'']] ಮತ್ತು ''ಐಕಾನಿಕ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್'' ಸೇರಿದಂತೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಂದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಯುಎಸ್ $ ೨೦೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದೆ ಎಂದು ಕಂಪನಿಯು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite news |last=Gutka |first=Charmi |date=31 January 2012 |title=Flipkart Raises $150Mn From Accel Partners, Tiger Global |url=http://dealcurry.com/20120131-Flipkart-Raises-150Mn-From-Accel-Partners-Tiger-Global.htm |url-status=dead |access-date=5 May 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120413161312/http://www.dealcurry.com/20120131-Flipkart-Raises-150Mn-From-Accel-Partners-Tiger-Global.htm |archive-date=13 April 2012}}</ref><ref>{{cite news|title=A Tale of Two Book Fairs|url=http://www.financialexpress.com/news/a-tale-of-two-book-fairs/576523/3|access-date=19 August 2010|newspaper=[[The Financial Express (India)|The Financial Express]]|author=Sudipta Datta|author2=Suman Tarafdar|date=7 February 2010}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌ನ ವರದಿಯ ಮಾರಾಟವು ಎಫ್‌ವೈ೨೦೦೮-೦೯ ರಲ್ಲಿ ₹೪೦ ಮಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್$೫೦೦,೦೦೦), ಎಫ್‌ವೈ೨೦೦೯-೧೦ ರಲ್ಲಿ ₹೨೦೦ ಮಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್$೨.೫ ಮಿಲಿಯನ್) ಮತ್ತು ಎಫ್‌ವೈ೨೦೧೦-೧೧ ರಲ್ಲಿ ₹೭೫೦ ಮಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್$೯.೪ ಮಿಲಿಯನ್) ಆಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|last=Dua|first=Aarti|title=A winning chapter|url=http://www.telegraphindia.com/1100228/jsp/graphiti/story_12157168.jsp|archive-url=https://web.archive.org/web/20100303154301/http://www.telegraphindia.com/1100228/jsp/graphiti/story_12157168.jsp|url-status=dead|archive-date=3 March 2010|access-date=19 August 2010|work=The Daily Telegraph |date=28 February 2010|location=Calcutta, India}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ೨೦೧೨-೧೩ ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ₹ ೨.೮೧ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೩೫ ಮಿಲಿಯನ್) ನಷ್ಟವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. ಜುಲೈ ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ [[:en:private equity investors|ಖಾಸಗಿ ಈಕ್ವಿಟಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಂದ]] ಯುಎಸ್ $ ೧೬೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.highbeam.com/doc/1P3-3160729871.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20150329175849/http://www.highbeam.com/doc/1P3-3160729871.html|url-status=dead|archive-date=29 March 2015|title=Flipkart India Reports Loss of Rs. 281.7 Crore|work=Hindustan Times|date=19 December 2013|access-date=31 January 2015}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ಹೊಸ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಾದ [[:en:Dragoneer Investment Group|ಡ್ರ್ಯಾಗನ್ನರ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಗ್ರೂಪ್]], [[:en:Morgan Stanley Wealth Management|ಮೋರ್ಗನ್ ಸ್ಟಾನ್ಲಿ ವೆಲ್ತ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್]], [[:en: Sofina|ಸೊಫಿನಾ]] ಎಸ್ಎ ಮತ್ತು [[:en:Vulcan Inc.|ವಲ್ಕನ್ ಇಂಕ್‌ನಿಂದ]] ಹೆಚ್ಚುವರಿ ೧೬೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಯುಎಸ್ ಡಾಲರ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |title=Flipkart raises $160M more from Morgan Stanley, Vulcan Capital, Tiger Global, others |url=http://www.vccircle.com/news/technology/2013/10/09/flipkart-raises-160m-more-morgan-stanley-vulcan-capital-tiger-global |publisher=VCCircle |access-date=19 March 2014 |archive-date=19 March 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140319103131/http://www.vccircle.com/news/technology/2013/10/09/flipkart-raises-160m-more-morgan-stanley-vulcan-capital-tiger-global |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|author=Vikas SN |url=http://www.medianama.com/2013/10/223-flipkart-160m-investment/ |title=Flipkart Raises $160M From Dragoneer Investment, Morgan Stanley Investment & Others |publisher=MediaNama |date=9 October 2013 |access-date=25 October 2013}}</ref><ref>{{cite web |last=Dalal |first=Mihir |date=26 November 2013 |title=Flipkart valued at roughly '9,900 crore, says MIH India |url=http://www.livemint.com/Companies/FPzIYrvktFmq1t2lgFRc1H/Flipkart-valued-at-roughly-9900-crore-says-MIH-India.html |access-date=27 November 2013 |publisher=Livemint}}</ref> ==ನಿಯಂತ್ರಕ ಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳು== [[:en:Foreign Exchange Management Act of 1999|ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾಯ್ದೆಯು ೧೯೯೯]] ರ [[:en: foreign direct investment|ವಿದೇಶಿ ನೇರ ಹೂಡಿಕೆ]] ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ [[:en:Enforcement Directorate|ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯವು]] ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ವಿರುದ್ಧ ತನಿಖೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{cite news |author= |date=28 November 2012 |title=Enforcement Directorate to probe Flipkart. |work=The Times of India |url=http://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/Enforcement-Directorate-to-probe-Flipkart-Walmart-for-violation-of-FDI-norms/articleshow/17397206.cms}}</ref><ref>{{cite news |date=28 November 2012 |title=Flipkart under ED scanner |work=The Hindu |location=Chennai, India |url=http://www.thehindu.com/business/flipkart-under-ed-scanner/article4143824.ece }}</ref> ನವೆಂಬರ್ ೩೦, ೨೦೧೨ ರಂದು, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌‌ನ ಕಚೇರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯವು ದಾಳಿ ನಡೆಸಿತು. ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಹಾರ್ಡ್‌ಡ್ರೈವ್‌ಗಳನ್ನು ಏಜೆನ್ಸಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite web |last=Srivastava |first=Shruti |date=20 August 2014 |title=Flipkart case: ED finds FEMA violation, Rs 1,400 cr fine likely |url=http://indianexpress.com/article/business/companies/flipkart-case-ed-finds-fema-violation-r1400-cr-fine-likely/ |access-date=28 February 2016 |website=The Indian Express}}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ, ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯವು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web |last=Jain |first=Varun |date=24 September 2015 |title=Ecommerce companies like Flipkart, Amazon violated FDI Norms: Delhi High Court |url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/services/retail/ecommerce-companies-like-flipkart-amazon-violated-fdi-norms-delhi-high-court/articleshow/49085576.cms |access-date=28 February 2016 |website=The Economic Times}}</ref> ಹೀಗಾಗಿ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿವೆ ಎಂದು [[:en:Delhi High Court|ದೆಹಲಿಯ ಹೈಕೋರ್ಟ್]] ಘೋಷಿಸಿದೆ. ಜನವರಿ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದೆ ಎಂಬ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಅರ್ಜಿಯ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಯಿತು.<ref>{{Cite web |last=Mittal |first=Priyanka |title=Delhi high court asks RBI to submit latest circular on FDI policy |url=http://www.livemint.com/Industry/EyjqDAyTHOcFakRehWZT2H/Delhi-high-court-asks-RBI-to-submit-latest-circular-on-FDI-p.html |access-date=28 February 2016 |website=Livemint|date=26 January 2016 }}</ref> ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆ ನೀತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸುತ್ತೋಲೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಂತೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು [[ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ|ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯವನ್ನು]] ಕೇಳಿದೆ.<ref>{{Cite web | url = http://www.ibtimes.co.in/marketplace-model-online-retailers-not-under-indias-fdi-policy-dipp-662195 | title = Marketplace model of online retailers not under India's FDI policy: DIPP | website = International Business Times | date = 6 January 2016 | access-date = 28 February 2016 }}</ref> ಅದೇ ತಿಂಗಳು, ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತೇಜನ ಇಲಾಖೆ (ಡಿಐಪಿಪಿ) ಆನ್‌ಲೈನ್ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |title=Action against Snapdeal, Amazon.com, Flipkart for selling medicines without licence |url=http://retail.economictimes.indiatimes.com/news/e-commerce/e-tailing/action-against-snapdeal-amazon-flipkart-for-selling-medicines-without-licence/51155359 |access-date=28 February 2016 |website=The Economic Times |department=}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಆರೋಗ್ಯ ಸಚಿವರಾದ [[:en:J. P. Nadda|ಜೆ.ಪಿ.ನಡ್ಡಾ]] ಅವರು ಮಾನ್ಯ ಪರವಾನಗಿ ಇಲ್ಲದೆ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ|ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ]] ಎಫ್‌ಡಿಎ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ಮತ್ತು ಇತರರ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ==ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳು== ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ವಂಚಿಸಲು ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಿದ ಸ್ಕ್ಯಾಮರ್‌ಗಳ ಗುಂಪನ್ನು [[ಲಕ್ನೋ|ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ]] ಪೊಲೀಸರು ಬಂಧಿಸಿದ್ದರು. ಗ್ರಾಹಕರು ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಮೋಸಗೊಳಿಸಲು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಖರೀದಿ ಮಾಡಿದ [[ಆ್ಯಪಲ್|ಆಪಲ್]] ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸುವುದು ಹಗರಣದಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ.<ref>{{Cite web |title=iPhone scam: Lucknow Police arrests fraudsters for duping Flipkart; here are the details |url=https://www.timesnownews.com/technology-science/iphone-scam-lucknow-police-arrests-fradusters-for-duping-flipkart-here-are-the-details-article-94636020 |access-date=2022-10-29 |website=TimesNow |date=4 October 2022 |language=en}}</ref> ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಅಮೆಜಾನ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಐಫೋನ್‌]] ಬದಲಿಗೆ ಸಾಬೂನುಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಿದ ಇಂತಹ ಹಗರಣಗಳು ಈ ಹಿಂದೆಯೂ ವರದಿಯಾಗಿವೆ. ==ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ವೀಡಿಯೊ== [[:en:premium video |ಪ್ರೀಮಿಯಂ ವೀಡಿಯೊ]] ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಅಮೆಜಾನ್‌ನಂತಹ ಉದ್ಯಮದ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ, [[:en:Flipkart Video |''ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ವಿಡಿಯೋ'']] ಎಂಬ ಇನ್-ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite news |last=Ganjoo |first=Shweta |date=17 August 2019 |title=Flipkart rolls out video service on its Android app to take on Amazon Prime |work=India Today |url=https://www.indiatoday.in/amp/technology/news/story/flipkart-rolls-out-video-service-on-its-android-app-to-take-on-amazon-prime-1581724-2019-08-17 |access-date=19 October 2019}}</ref><ref>{{Cite news |date=17 October 2019 |title=Flipkart joins OTT race: Launches video streaming service |work=Business Standard |url=https://wap.business-standard.com/multimedia/video-gallery/general/flipkart-joins-ott-race-launches-video-streaming-service-92704.htm |access-date=19 October 2019 }}{{Dead link|date=ನವೆಂಬರ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ವಿಷಯದ ಆರಂಭಿಕ ಸಾಲನ್ನು [[ Viu|ವಿಯು]], [[ವೂಟ್]] ಮತ್ತು [[:en:TVF|ಟಿವಿಎಫ್‌ನಂತಹ]] ಸೇವಾ ಪೂರೈಕೆದಾರರಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ===ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ವೀಡಿಯೊ ಮೂಲಗಳು=== ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ವೀಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ವಿಷಯ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌‌ ವಿಡಿಯೋ ಒರಿಜಿನಲ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮೂಲ ವಿಷಯ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{Cite news |last=Chaudhary |first=Deepti |date=15 October 2019 |title=Flipkart to offer original video content |work=Livemint |url=https://www.livemint.com/v/s/www.livemint.com/companies/news/flipkart-to-offer-original-video-content/amp-11571137220758.html |access-date=19 October 2019}}</ref><ref>{{Cite web |last=Subramaniam |first=Nikhil |date=15 October 2019 |title=Flipkart Video Originals Launched: Has Flipkart Got The Timing Right? |url=https://inc42.com/buzz/flipkart-video-originals-launched-has-flipkart-got-the-timing-right/ |access-date=20 October 2020 |website=Inc42 |language=en}}</ref> ಮೊದಲ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ೧೯ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೯ ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. [[:en:Back Benchers|''ಬ್ಯಾಕ್ ಬೆಂಚರ್ಸ್'']] ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾದ ಇದು [[:en:Farah Khan|ಫರಾಹ್ ಖಾನ್]] ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ [[ಬಾಲಿವುಡ್]] ಸೆಲೆಬ್ರಿಟಿ ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿತ್ತು. ==ಟೀಕೆಗಳು== ೨೦೧೪ ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೩ ರಂದು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಡೆಲಿವರಿ ಮ್ಯಾನ್ [[ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ತೆಲಂಗಾಣ|ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಮನೆಕೆಲಸದಾಕೆಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳ ನೀಡಿದ್ದರು. ಈ ಘಟನೆಗಾಗಿ ಮನೆಕೆಲಸದಾಕೆಯ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ವಿರುದ್ಧ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿದರು.<ref>{{cite news |last=Sachitanand |first=Rahul |date=14 December 2014 |title=Women's safety: E-commerce companies need to do more to ensure quality of offline workforce |work=The Economic Times |url=http://economictimes.indiatimes.com/industry/services/retail/womens-safety-e-commerce-companies-need-to-do-more-to-ensure-quality-of-offline-workforce/articleshow/45506321.cms |access-date=15 December 2014}}</ref> ಆಫ್‌ಲೈನ್ ವಿತರಣಾ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿಸಲು ನಿಯಮಗಳ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು. ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ, [[:en:Future Group|ಫ್ಯೂಚರ್ ಗ್ರೂಪ್]] (ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ಸರಪಳಿ ಬಿಗ್ ಬಜಾರ್ನ ಮಾಲೀಕ) ನಂತಹ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳು ಭಾರತದ [[:en:Ministry of Commerce and Industry|ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವಾಲಯಕ್ಕೆ]] ದೂರುಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್‌ನ ಬಿಗ್ ಬಿಲಿಯನ್ ಡೇಸ್ ರಿಯಾಯಿತಿಗಳು ಇತರ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ಲೂಟಿಕೋರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು. ದೂರುಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದಾಗಿ ಸಚಿವಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.<ref>{{cite web |last1=Anand |first1=Shambhavi |last2=Malviya |first2=Sagar |date=8 October 2014 |title=Future Group's Kishore Biyani, vendors accuse Flipkart of undercutting to destroy competition |url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/services/retail/future-groups-kishore-biyani-vendors-accuse-flipkart-of-undercutting-to-destroy-competition/articleshow/44637244.cms |access-date=18 February 2015 |work=The Economic Times}}</ref><ref>{{cite web |date=8 October 2014 |title=Centre to look into complaints against Flipkart sale |url=http://www.thehindubusinessline.com/features/smartbuy/tech-news/sitharaman-will-look-into-complaints-on-flipkart-discount-sale/article6481305.ece |access-date=18 February 2015 |work=Business Line}}</ref><ref>{{cite web |last=Mookerji |first=Nivedita |date=9 October 2014 |title=Big Billion Day sale cost Flipkart big; govt takes notice |url=http://www.business-standard.com/article/companies/billion-day-sale-cost-flipkart-big-govt-sits-up-114100900029_1.html |access-date=18 February 2015 |work=Business Standard}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ [[:en:Airtel Zero|ಏರ್ಟೆಲ್ ಝೀರೋ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣಾ ಪಾಲುದಾರರಾಗಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು. [[:en:zero-rating |ಝೀರೋ-ರೇಟಿಂಗ್]] ಯೋಜನೆಯು [[:en:net neutrality|ನೆಟ್ ನ್ಯೂಟ್ರಾಲಿಟಿಯ]] ತತ್ವಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದೆ ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಂತರ ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಈ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಹಿಂದೆ ಸರಿದಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |last=Balasubramanian |first=Shyam |date=14 April 2015 |title=Flipkart Pulls Out of Airtel Deal Amid Backlash Over Net Neutrality |url=https://www.ndtv.com/india-news/flipkart-pulls-out-of-airtel-deal-amid-backlash-over-net-neutrality-754829 |access-date=5 February 2019 |website=NDTV}}</ref> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಮನ್ನಣೆ== * [[:en:Sachin Bansal|ಸಚಿನ್ ಬನ್ಸಾಲ್]] ಅವರಿಗೆ ೨೦೧೨-೧೩ ನೇ ಸಾಲಿನ ವರ್ಷದ ಉದ್ಯಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news|title=ET Awards 2012–13: How IIT-alumnus Sachin Bansal built Flipkart into a big online brand|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/company/corporate-trends/et-awards-2012-13-how-iit-alumnus-sachin-bansal-built-flipkart-into-a-big-online-brand/articleshow/23065635.cms|work=The Economic Times|date=26 September 2013 |access-date=26 September 2013}}</ref> * ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಇಬ್ಬರು ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು [[:en:Forbes India's richest Indian by year|ಫೋರ್ಬ್ಸ್ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಭಾರತೀಯರೆಂದು]], ತಲಾ ೧.೩ ಬಿಲಿಯನ್ ಯುಎಸ್ ಡಾಲರ್ ನಿವ್ವಳ ಮೌಲ್ಯದೊಂದಿಗೆ ೮೬ ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite news|title=Forbes India rich list: Mukesh Ambani tops for 9th year, Flipkart's Bansals debut at 86th slot|url=http://www.firstpost.com/business/flipkart-co-founders-sachin-and-binny-bansal-enter-forbes-billionaires-list-2443866.html|access-date=24 September 2015|work=Firstpost|date=24 September 2015}}</ref> * ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಸಚಿನ್ ಮತ್ತು [[:en:Binny Bansal|ಬಿನ್ನಿ ಬನ್ಸಾಲ್]] ಅವರನ್ನು ಟೈಮ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕದ [[:en: 100 Most Influential People in the World|ವಿಶ್ವದ ೧೦೦ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ]] ವಾರ್ಷಿಕ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[http://time.com/4300001/binny-bansal-and-sachin-bansal-2016-time-100/ "Time 100 Titans – Binny Bansal and Sachin Bansal"], ''[[Time (magazine)|Time]]'', 21 April 2016</ref> * ವಾರ್ಷಿಕ ಫೇರ್ವರ್ಕ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಟಿಂಗ್ಸ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲಿಪ್‌ಕಾರ್ಟ್ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ - ಇದು ನ್ಯಾಯಯುತ ವೇತನ, ಷರತ್ತುಗಳು, ಒಪ್ಪಂದಗಳು, ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸ್ಕೋರ್ ರಚಿಸುವ ೧೦-ಪಾಯಿಂಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಐಟಿ ಅಂಡ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪಾಲಿಸಿ (ಸಿಐಟಿಎಪಿ), ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಐಐಐಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫೇರ್ವರ್ಕ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್‍ನ ಒಕ್ಕೂಟವು ಒಟ್ಟು ೧೧ ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮ್ಗಳನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಿತು. ಈ ವಿಧಾನವು [[ದೆಹಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ೧೯-೨೦ ಕಾರ್ಮಿಕರೊಂದಿಗೆ ಗುಣಾತ್ಮಕ ಸಂದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |title=Ola, Uber score poorly in gig-work conditions, Flipkart tops the chart: Fairwork Ratings |url=https://www.financialexpress.com/industry/ola-uber-score-poorly-in-gig-work-conditions-flipkart-tops-the-chart-fairwork-ratings/2393621/ |access-date=2022-10-08 |website=Financialexpress |date=30 December 2021 |language=en}}</ref> ==ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ== * [[:en:E-commerce in India|ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್]] * [[:en:Online shopping|ಆನ್ ಲೈನ್ ಶಾಪಿಂಗ್]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] 6v9z71ayna7mapt60k2k4lxmlg9q1dy 0 112276 1306442 1251020 2025-06-11T07:36:08Z 2409:40F2:3013:E04F:44BE:4F73:3505:AD01 1306442 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | bgcolour = | name = ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾ | image = Dhruva Sarja (1).jpg | image_size = | caption = | birthname = ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾ | birth_date = ೬ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1988 | birth_place = ಬೆಂಗಳೂರು, ಕರ್ನಾಟಕ | othername = | nationality = ಭಾರತೀಯ | yearsactive = ೨೦೧೨-ವರ್ತಮಾನ ಕಾಲ | occupation = ನಟ | family = [[ಚಿರಂಜೀವಿ ಸರ್ಜಾ]] (ಸಹೋದರ ) | relatives = [[ಅರ್ಜುನ್ ಸರ್ಜಾ]] (ಸೋದರಮಾವ )<br>[[ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಸಾದ್]] (ಅಜ್ಜ)<br>[[ಐಶ್ವರ್ಯ ಸರ್ಜಾ]] (ಸೋದರಸಂಬಂಧಿ) }} '''ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾ''' ರವರು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಭಾರತೀಯ [[ನಟ]]. ಅವರು ನಟ ಚಿರಂಜೀವಿ ಸರ್ಜಾರವರ ಸಹೋದರ ಹಾಗೂ ನಟ ಮತ್ತು [[ನಿರ್ದೇಶಕ]] ಅರ್ಜುನ್ ಸರ್ಜಾರವರ ಸೋದರಳಿಯ. ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ== ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾರವರು ೧೯೮೮ ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೬ ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಧ್ರುವರವರ ಸಹೋದರ [[ಚಿರಂಜೀವಿ ಸರ್ಜಾ]]ರವರು ಕೂಡ ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರದ ನಟರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ [[ಅರ್ಜುನ್ ಸರ್ಜಾ]]ರವರು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ನಟ ಮತ್ತು ಅವರ ಅಜ್ಜ ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಸಾದ್ ಸಹ ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ನಟರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಧ್ರುವ ರವರು ತಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯದ ಗೆಳತಿ ಪ್ರೇರಣಾ ಶಂಕರ್ ರೊಂದಿಗೆ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೯ ೨೦೧೮ ರಂದು [[ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥ]] ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>https://superstarsbio.com/bios/dhruva-sarja/</ref>ಅವರ ವಿವಾಹವು ನವೆಂಬರ್ ೨೪ ೨೦೧೯ ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಬೃಂದಾವನ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ==ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ== ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾರವರು ಯುವಕರಾಗಿದ್ದಾಗ, ತಮ್ಮ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಅರ್ಜುನ್ ಸರ್ಜಾ ರವರೊಂದಿಗೆ [[ಚಲನಚಿತ್ರ]]ಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರು ಚಲನಚಿತ್ರ ನಾಯಕರಾಗಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿದರು. ಅರ್ಜುನ್ ಸರ್ಜಾರವರು ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾ ಒಬ್ಬ ನಾಯಕನಾಗುವ ಮೊದಲು ಉತ್ತಮ ನಟನಾಗಬೇಕು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಧ್ರುವರವರು ತರಬೇತಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಅಭಿನಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಿದ್ದರಾದರು. ಎ.ಪಿ.ಅರ್ಜುನ್ ಅವರ ಹೊಸ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಆಡಿಷನ್ ಕರೆ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿದಾಗ,ಅವರು ಆಡಿಷನ್ ಗೆ ಹಾಜರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅವರು ಆಯ್ಕೆಯಾಗುವವರೆಗೂ ಅರ್ಜುನ್ ಸರ್ಜಾ ಅವರ ಸೋದರಳಿಯ ಎಂದು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ ಬ್ಲಾಕ್ಬಸ್ಟರ್ ಚಿತ್ರ'ಅದ್ದೂರಿ'ಯಲ್ಲಿ [[ರಾಧಿಕಾ ಪಂಡಿತ್]] ಅವರ ಎದುರು ಪುರುಷನಾಯಕನಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಚಿತ್ರ'ಬಹದ್ದೂರ್'ಗಾಗಿ ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಆತ್ಮೀಯ ಸ್ನೇಹಿತ ಚೇತನ್ ಕುಮಾರ್ ರೊಂದಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು. ಮತ್ತೆ ಅವರು ರಾಧಿಕಾ ಪಂಡಿತ್ ರವರ ಜೊತೆ ನಾಯಕನಟನಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದರು. ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಇನ್ನೊಂದು ಚಿತ್ರ'ಭರ್ಜರಿ'ಗಾಗಿ ಸಹಿ ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.'ಪೊಗರು' ಅವರ ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಿತ್ರ.<ref>https://www.filmibeat.com/celebs/dhruva-sarja/biography.html</ref> ==ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು== ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾರವರು ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ'ಅದ್ದೂರಿ'ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಚಿತ್ರ ಜೂನ್ ೧೫ ೨೦೧೨ ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ'ಬಹದ್ದೂರ್'ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಶೋಕ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಈ ಚಿತ್ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೩ ೨೦೧೪ ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಇದನ್ನು 'ಶ್ರೀರಸ್ತು ಶುಭಮಸ್ತು'ಎಂದು ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮರುನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಯಿತು. ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ 'ಭರ್ಜರಿ'ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಚಿತ್ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೫ ೨೦೧೭ ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.<ref>https://www.filmibeat.com/celebs/dhruva-sarja/filmography.html</ref> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು== ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾರವರಿಗೆ ಅದ್ದೂರಿ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಅವರ ನಟನೆಯಿಂದಾಗಿ ಉದಯ ಚಲನಚಿತ್ರ [[ಪ್ರಶಸ್ತಿ]], ಸೈಮಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಹಾಗೂ ಸುವರ್ಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸಿದೆ. ಬಹದ್ದೂರ್ ಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಸೈಮಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದರು.ಭರ್ಜರಿ ಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಲವ್ ಲವಿಕೆ ರೀಡರ್ಸ್ ಚಾಯ್ಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಸೈಮಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಕೂಡ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದರು.<ref>https://www.filmibeat.com/celebs/dhruva-sarja/awards.html</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರು]] 8unimbav31ucjqfgdbhfddtmzhkgudi 0 117949 1306439 1056840 2025-06-11T06:21:22Z Newjohndoe 93072 ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ ಸರಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ 1306439 wikitext text/x-wiki <span data-segmentid="44" class="cx-segment">'''ಬಿ ಶ್ರೀರಾಮುಲು''' (ಜನನ: 8 ಆಗಸ್ಟ್ 1971) [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ಸರ್ಕಾರದ ಸಮಾಜ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವರು ಹಾಗೂ [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಶಾಸಕರು.</span> ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರಸಭೆಯ 34ನೇ ವಾರ್ಡಿನ ಸದಸ್ಯ ಸ್ಥಾನದಿಂದ, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಬಾರಿಗೆ ಸಚಿವರಾಗುವವರೆಗೆ, <span data-segmentid="47" class="cx-segment">ಅವರು ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ.</span> == ಹಿನ್ನೆಲೆ == ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರು ಆಗಸ್ಟ್ 8, 1971 ರಂದು [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದ]] [[ಬಳ್ಳಾರಿ|ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ]] ರೈಲ್ವೆ ಉದ್ಯೋಗಿ ಬಿ. ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ಮತ್ತು ಗೃಹಿಣಿ ಬಿ. ಹೊನ್ನೂರಮ್ಮ ದಂಪತಿಗೆ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ನಾಲ್ಕು ಸಹೋದರರು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಸಹೋದರಿಯರಲ್ಲಿ ಏಳನೇ ಮಗು. ಇವರ ಪತ್ನಿ, ಲಕ್ಷ್ಮೀ. == ರಾಜಕೀಯ ರಂಗ == 1999 ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿ ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರು [[ಸುಷ್ಮಾ ಸ್ವರಾಜ್]] ಅವರ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು. [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] ನಗರದಿಂದ 1999 ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಸ್ವರಾಜ್ ಮತ್ತು ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರು ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೋತರೂ, ಅವರಿಗೆ, ಆ ವರ್ಷ ನಡೆದ ವಿಧಾನಸಭೆ ಮತ್ತು ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳಾಗಿವೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಶಾಸಕ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷವನ್ನು]] ತೊರೆದರು, ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿನ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಿಗೆ ಅವಮಾನವಾಯಿತು. ಮಾಜಿ ಸಚಿವ ಗಾಲಿ ಜನಾರ್ದನ್ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರನ್ನು ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರ ಜೈಲಿಗೆ ಹಾಕಿತು.<ref>[http://www.dnaindia.com/india/report_sriramulu-files-nomination-as-independent-bjp-expels-him_1609954 Reddy brothers's shock to BJP: Sreeramulu quits party in Karnataka - India - DNA]</ref> ತರುವಾಯ, ಅವರು [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] ಗ್ರಾಮೀಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಮತ್ತೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ ಗೆದ್ದರು.<ref>[http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-12-04/bangalore/30474187_1_independent-candidate-b-sriramulu-reddy-brothers-bjp-ticket Bellary bypoll: Ruling BJP loses deposit, rebel Sriramulu wins - Times Of India]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ನಂತರ ಅವರು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪಕ್ಷವಾದ "ಬಡವರ ಶ್ರಮಿಕರ ರೈತರ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್" ಅಥವಾ ಬಿಎಸ್ಆರ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅನ್ನು ''ಸೇರಿದರು'' .<ref>[http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-12-10/bangalore/30501926_1_gowda-consensus-candidate-bjp-mlas Sriramulu to roll out BSR Party - Times Of India]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಆದರೆ, ಮಾರ್ಚ್ 2014 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಮತ್ತೆ [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ]] ಸೇರಿ ಮತ್ತು [[ಬಳ್ಳಾರಿ|ಬಳ್ಳಾರಿಯಿಂದ]] ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ, ಗೆದ್ದರು.<ref>http://www.ndtv.com/elections/article/election-2014/bs-sriramulu-re-joins-bjp-says-sushma-swaraj-like-my-mother-495787</ref> 2018 ರ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರು ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು ಮತ್ತು ಬಾದಾಮಿಯಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದರು. ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರಿನಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದರು. ಬಾದಾಮಿಯಲ್ಲಿ, ಅಂದಿನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] <ref> </ref> ವಿರುದ್ಧ, 3000 ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಪರಾಜಯಗೊಂಡರು. 27 ಜುಲೈ 2018 ರಂದು ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಆಗಿರುವ ಅನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ, ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಕರೆಕೊಟ್ಟರು. <ref>https://indianexpress.com/article/india/bjp-mla-demands-for-a-separate-state-for-north-karnataka-5279854/</ref> {| class="wikitable" |+ಸಚಿವ ಪದವಿಗಳು ! !ಸರ್ಕಾರ !ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ !ಸ್ಥಾನ |- |೨೦೦೬ |ಬಿಜೆಪಿ–ಜೆಡಿಎಸ್‌ ಮೈತ್ರಿ ಸರ್ಕಾರ |ಎಚ್‌.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ |ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಸಚಿವ |- |೨೦೦೮ |ಬಿಜೆಪಿ |ಬಿ.ಎಸ್‌.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ |ಆರೋಗ್ಯ ಸಚಿವ |- |೨೦೧೯ |ಬಿಜೆಪಿ |ಬಿ.ಎಸ್‌.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ | |} ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಗದಗ ಜಿಲ್ಲಾ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಸಚಿವರಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಲಿಂಕ್‌ಗಳು == * [https://web.archive.org/web/20100619201924/http://kla.kar.nic.in/cabm.htm ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು -] ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ [https://web.archive.org/web/20100619201924/http://kla.kar.nic.in/cabm.htm ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಇಲಾಖೆ] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:೧೯೭೧]] [[ವರ್ಗ:ರಾಜಕೀಯ]] tph2mpybt9imtkwwv1il745z3cdae3k 1306440 1306439 2025-06-11T06:23:01Z Newjohndoe 93072 ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ ಸರಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ 1306440 wikitext text/x-wiki <span data-segmentid="44" class="cx-segment">'''ಬಿ ಶ್ರೀರಾಮುಲು''' (ಜನನ: 8 ಆಗಸ್ಟ್ 1971) [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ಸರ್ಕಾರದ ಸಮಾಜ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವರು ಹಾಗೂ [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಶಾಸಕರು.</span> ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರಸಭೆಯ 34ನೇ ವಾರ್ಡಿನ ಸದಸ್ಯ ಸ್ಥಾನದಿಂದ, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಬಾರಿಗೆ ಸಚಿವರಾಗುವವರೆಗೆ, <span data-segmentid="47" class="cx-segment">ಅವರು ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ.</span> == ಹಿನ್ನೆಲೆ == ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರು ಆಗಸ್ಟ್ 8, 1971 ರಂದು [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದ]] [[ಬಳ್ಳಾರಿ|ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ]] ರೈಲ್ವೆ ಉದ್ಯೋಗಿ ಬಿ. ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ಮತ್ತು ಗೃಹಿಣಿ ಬಿ. ಹೊನ್ನೂರಮ್ಮ ದಂಪತಿಗೆ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ನಾಲ್ಕು ಸಹೋದರರು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಸಹೋದರಿಯರಲ್ಲಿ ಏಳನೇ ಮಗು. ಇವರ ಪತ್ನಿ, ಲಕ್ಷ್ಮೀ. == ರಾಜಕೀಯ ರಂಗ == 1999 ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿ ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರು [[ಸುಷ್ಮಾ ಸ್ವರಾಜ್]] ಅವರ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು. [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] ನಗರದಿಂದ 1999 ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಸ್ವರಾಜ್ ಮತ್ತು ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರು ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೋತರೂ, ಅವರಿಗೆ, ಆ ವರ್ಷ ನಡೆದ ವಿಧಾನಸಭೆ ಮತ್ತು ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳಾಗಿವೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಶಾಸಕ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷವನ್ನು]] ತೊರೆದರು, ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿನ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಿಗೆ ಅವಮಾನವಾಯಿತು. ಮಾಜಿ ಸಚಿವ ಗಾಲಿ ಜನಾರ್ದನ್ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರನ್ನು ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರ ಜೈಲಿಗೆ ಹಾಕಿತು.<ref>[http://www.dnaindia.com/india/report_sriramulu-files-nomination-as-independent-bjp-expels-him_1609954 Reddy brothers's shock to BJP: Sreeramulu quits party in Karnataka - India - DNA]</ref> ತರುವಾಯ, ಅವರು [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] ಗ್ರಾಮೀಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಮತ್ತೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ ಗೆದ್ದರು.<ref>[http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-12-04/bangalore/30474187_1_independent-candidate-b-sriramulu-reddy-brothers-bjp-ticket Bellary bypoll: Ruling BJP loses deposit, rebel Sriramulu wins - Times Of India]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ನಂತರ ಅವರು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪಕ್ಷವಾದ "ಬಡವರ ಶ್ರಮಿಕರ ರೈತರ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್" ಅಥವಾ ಬಿಎಸ್ಆರ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅನ್ನು ''ಸೇರಿದರು'' .<ref>[http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-12-10/bangalore/30501926_1_gowda-consensus-candidate-bjp-mlas Sriramulu to roll out BSR Party - Times Of India]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಆದರೆ, ಮಾರ್ಚ್ 2014 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಮತ್ತೆ [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ]] ಸೇರಿ ಮತ್ತು [[ಬಳ್ಳಾರಿ|ಬಳ್ಳಾರಿಯಿಂದ]] ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ, ಗೆದ್ದರು.<ref>http://www.ndtv.com/elections/article/election-2014/bs-sriramulu-re-joins-bjp-says-sushma-swaraj-like-my-mother-495787</ref> 2018 ರ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರು ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು ಮತ್ತು ಬಾದಾಮಿಯಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದರು. ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರಿನಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದರು. ಬಾದಾಮಿಯಲ್ಲಿ, ಅಂದಿನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] ವಿರುದ್ಧ, 3000 ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಪರಾಜಯಗೊಂಡರು. 27 ಜುಲೈ 2018 ರಂದು ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಆಗಿರುವ ಅನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ, ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಕರೆಕೊಟ್ಟರು. <ref>https://indianexpress.com/article/india/bjp-mla-demands-for-a-separate-state-for-north-karnataka-5279854/</ref> {| class="wikitable" |+ಸಚಿವ ಪದವಿಗಳು ! !ಸರ್ಕಾರ !ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ !ಸ್ಥಾನ |- |೨೦೦೬ |ಬಿಜೆಪಿ–ಜೆಡಿಎಸ್‌ ಮೈತ್ರಿ ಸರ್ಕಾರ |ಎಚ್‌.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ |ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಸಚಿವ |- |೨೦೦೮ |ಬಿಜೆಪಿ |ಬಿ.ಎಸ್‌.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ |ಆರೋಗ್ಯ ಸಚಿವ |- |೨೦೧೯ |ಬಿಜೆಪಿ |ಬಿ.ಎಸ್‌.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ | |} ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಗದಗ ಜಿಲ್ಲಾ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಸಚಿವರಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಲಿಂಕ್‌ಗಳು == * [https://web.archive.org/web/20100619201924/http://kla.kar.nic.in/cabm.htm ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು -] ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ [https://web.archive.org/web/20100619201924/http://kla.kar.nic.in/cabm.htm ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಇಲಾಖೆ] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:೧೯೭೧]] [[ವರ್ಗ:ರಾಜಕೀಯ]] 6nreovjqn86uuekn58qiwoa8fkg2ofi 3 123496 1306449 962711 2025-06-11T10:29:09Z Turkmen 44783 Turkmen [[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Sachin12345633]] ಪುಟವನ್ನು [[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Subin Ramachandran]] ಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Sachin12345633|Sachin12345633]]" to "[[Special:CentralAuth/Subin Ramachandran|Subin Ramachandran]]" 962711 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Sachin12345633}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೪೭, ೩ ಜನವರಿ ೨೦೨೦ (UTC) nbyn4tfjcc51rxfum2rv5pp7e0t9ihu 0 142646 1306429 1306410 2025-06-10T12:09:39Z Prnhdl 63675 1306429 wikitext text/x-wiki {{Infobox bridge |bridge_name = ಚಿನಾಬ್ ರೈಲ್ವೇ ಸೇತುವೆ |native_name = |native_name_lang = |image = FsORR8 XoAA5GL2.jpg |image_size = 300px |alt = |caption = 2023 ರಲ್ಲಿ ಚಿನಾಬ್ ರೈಲ್ವೇ ಸೇತುವೆ |official_name = |other_name = |carries = [[ರೈಲ್ವೇ]] |crosses = [[ಚೀನಾಬ್ |ಚಿನಾಬ್ ನದಿ]] |locale = [[ರಿಯಾಸಿ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ]] |design = [[ಕಮಾನು ಸೇತುವೆ]] |id = |designer = {{bulleted list|[[WSP Global|WSP]]|[[:de:Leonhardt, Andrä und Partner|Leonhardt, Andrä und Partner]]|ವಿಯೆನ್ನಾ ಕನ್ಸಲ್ಟಿಂಗ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್|[[ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ]]|[[ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ]]}} |owner = [[ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ]] |maint = [[ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ]] |builder = {{bulleted list| ಆಫ್ಕಾನ್ಸ್ ಇನ್ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್|ಅಲ್ಟ್ರಾ‌ ಕಂಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್|ವಿ ಎಸ್‌ ಎಲ್ ಇಂಡಿಯಾ}} |material = [[ಉಕ್ಕು]] ಮತ್ತು [[ಕಾಂಕ್ರೀಟ್]] |cost = ₹ 1,486 ಕೋಟಿ |length = {{cvt|1315|m}} |width = {{cvt|13.5|m}} |height = {{cvt|359|m}} |mainspan = {{cvt|467|m}} |spans = 17 |inaugurated= 13 ಆಗಷ್ಟ್ 2022 |open = 6 ಜೂನ್ 2025 |coordinates = {{coord|33|9|3|N|74|52|59|E|}} |extra = |mapframe-zoom = |map_image={{Switcher |{{maplink|frame=yes |frame-align=center |plain=y |type=shape-inverse |id=Q66278313 |frame-width=270 |frame-height=350 |stroke-width=2 |frame-lat=33.5 |frame-long=75.3 |zoom=7 |type2=point |coord2={{coord|33|9|3|N|74|52|59|E|}} |marker-size2=medium}} |ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ }} '''ಚಿನಾಬ್ ರೈಲ್ವೇ ಸೇತುವೆ''' ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಿಯಾಸಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಕಾಲ್ ಮತ್ತು ಕೌರಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ, ಚೀನಾಬ್ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಕಟ್ಟುತ್ತಿರುವ ಕಮಾನು ಅಧಾರಿತ ಸೇತುವೆಯಾಗಿದೆ. ಜಮ್ಮುವಿನ ಉಧಾಮ್‌ಪುರ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಕಣಿವೆಯ ವಾಯುವ್ಯಕ್ಕೆ ಇರುವ ಬಾರಾಮುಲ್ಲಾ ಪಟ್ಟಣಗಳ ನಡುವೆ ರೈಲ್ವೇ ಸಂಪರ್ಕಜಾಲವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಉತ್ತರ ವಿಭಾಗವು ಕೈಗೊಂಡಿರುವ ಬೃಹತ್ ಯೋಜನೆಯಾದ ''ಉಧಾಮ್‌ಪುರ್ ಶ್ರೀನಗರ್ ಬಾರಾಮುಲ್ಲಾ ರೈಲ್ ಲಿಂಕ್'' ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕಮಾನು ಸೇತುವೆ ನಿರ್ಮಾಣದ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ<ref>{{cite web |title=Alignment Plan- USBRL Project |url=http://usbrl.org/brief.php |website=usbrl.org |publisher=Northern Railway Construction Organization- Northern Railway |accessdate=13 August 2022 |archive-date=27 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220927214418/http://usbrl.org/brief.php |url-status=dead }}</ref>. ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೇಯ ವಿಭಾಗವಾದ ಉತ್ತರ ರೈಲ್ವೇ ಈ ಯೊಜನೆ ಮತ್ತು ಸೇತುವೆ ನಿರ್ಮಾಣದ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತಿದೆ. ಸೇತುವೆಯ ನಿರ್ಮಾಣವು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ ವಿಶ್ವದ ಅತೀ ಎತ್ತರದ ರೈಲ್ವೇ ಸೆತುವೆ ಎಂಬ ಖ್ಯಾತಿಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಲಿದೆ. == ಯೋಜನೆ == ಭಾರತದ ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಕಣಿವೆಯನ್ನು ರೈಲು ಜಾಲದ ಮೂಲಕ ಬೆಸೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೇಯ ವಿಭಾಗವಾದ ಉತ್ತರ ರೈಲ್ವೇಯು ''ಉಧಾಮ್‌ಪುರ್ ಶ್ರೀನಗರ್ ಬಾರಾಮುಲ್ಲಾ ರೈಲ್ ಲಿಂಕ್'' ಹೆಸರಿನ ಬೃಹತ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು 2003ರಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿತು<ref>{{cite web |title=Alignment Plan- USBRL Project |url=http://usbrl.org/brief.php |website=usbrl.org |publisher=Northern Railway Construction Organization- Northern Railway |accessdate=13 August 2022 |archive-date=27 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220927214418/http://usbrl.org/brief.php |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |title=Chenab Bridge, Jammu and Kashmir, India |url=https://www.railway-technology.com/projects/chenab-bridge-jammu-kashmir/ |website=railway-technology.com |publisher=Railway-technology.com |accessdate=28 August 2022}}</ref>. ಒಟ್ಟು ೨೭೨ ಕಿಮೀ ಉದ್ದದ ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯೋಜನೆಯೆಂದು ಘೋಷಿಸಿತು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರವೇ ಹಣ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು<ref>{{cite web |title=USBRL KASHMIR RAIL LINK PROJECT |url=http://www.drwingler.com/wp-content/uploads/2020/06/USBRL-KASHMIR-RAIL-LINK-PROJECT-2002-2020.pdf |website=drwingler.com |publisher=Dr. rer. nat. Frank August Wingler |accessdate=20 August 2022}}</ref>. ಜಮ್ಮುವಿನ ಉದಾಂಪುರದಿಂದ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಬಾರಾಮುಲ್ಲಾ ಪಟ್ಟಣಗಳ ನಡುವಿನ ಈ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೩೮ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗ, ೯೨೭ ಸೇತುವೆಗಳು(ಚಿನಾಬ್ ರೈಲ್ವೇ ಸೇತುವೆಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ, ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಸೇತುವೆಗಳು) ಬರುತ್ತವೆ. ಚೆನಾಬ್ ರೈಲು ಸೇತುವೆಯನ್ನು ಮೂಲತಃ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009 ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು<ref>{{cite web |title=J&K; to have world's tallest bridge |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-11-05/india/27960621_1_chenab-bridge-tallest-bridge-reasi |website=timesofindia.indiatimes.com |publisher=TOI |accessdate=28 August 2022 |archive-date=2012-10-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121018211747/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-11-05/india/27960621_1_chenab-bridge-tallest-bridge-reasi |url-status=dead }}</ref>. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008 ರಲ್ಲಿ, ಸೇತುವೆಯ ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಮೇಲಿನ ಭಯದಿಂದಾಗಿ ಯೋಜನೆಯು ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು. ಆದರೆ 2015 ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಸೇತುವೆಯ ಕೆಲಸವನ್ನು 2010 ರಲ್ಲಿ ಮರುಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು<ref>{{cite web |title=Highest railway bridge in J&K; to be ready by 2015 |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-18/india/32298584_1_chenab-bridge-katra-dharam-topography-and-fragile-geology |website=timesofindia.indiatimes.com |publisher=TOI |accessdate=28 August 2022 |archive-date=2013-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511224400/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-18/india/32298584_1_chenab-bridge-katra-dharam-topography-and-fragile-geology |url-status=dead }}</ref>. ಸೇತುವೆಯ ವಿನ್ಯಾಸ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಐಐಎಸ್‌ಸಿ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ವಹಿಸಲಾಯಿತು. ಹಾಗೆಯೇ ಭಾರತದ ಮೂರನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಸ್ಥೆ ಶಾಪೂರ್ಜಿ ಪಲ್ಲೊನ್‌ಜಿ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಭಾಗವಾದ ಆಫ್ಕಾನ್ಸ್ ಇನ್ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಗೆ ಸೇತುವೆಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಕೊಂಕಣ ರೈಲ್ವೇ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಪ್ರಮುಖ ನಿರ್ಮಾಣ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. == ವಿನ್ಯಾಸ == == ಯೋಜನೆಯ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳು == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} [[ವರ್ಗ:ರೈಲ್ವೆ ಇಲಾಖೆ]] [[ವರ್ಗ:ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ]] kjakxnpiicw9kb0b14qy1m6lplopbo1 1306430 1306429 2025-06-10T12:11:38Z Prnhdl 63675 1306430 wikitext text/x-wiki {{Infobox bridge |bridge_name = ಚಿನಾಬ್ ರೈಲ್ವೇ ಸೇತುವೆ |native_name = |native_name_lang = |image = FsORR8 XoAA5GL2.jpg |image_size = 300px |alt = |caption = 2023 ರಲ್ಲಿ ಚಿನಾಬ್ ರೈಲ್ವೇ ಸೇತುವೆ |official_name = |other_name = |carries = [[ರೈಲ್ವೇ]] |crosses = [[ಚೀನಾಬ್ |ಚಿನಾಬ್ ನದಿ]] |locale = [[ರಿಯಾಸಿ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ]] |design = [[ಕಮಾನು ಸೇತುವೆ]] |id = |designer = {{bulleted list|[[WSP Global|WSP]]|[[:de:Leonhardt, Andrä und Partner|Leonhardt, Andrä und Partner]]|ವಿಯೆನ್ನಾ ಕನ್ಸಲ್ಟಿಂಗ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್|[[ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ]]|[[ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ]]}} |owner = [[ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ]] |maint = [[ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ]] |builder = {{bulleted list| ಆಫ್ಕಾನ್ಸ್ ಇನ್ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್|ಅಲ್ಟ್ರಾ‌ ಕಂಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್|ವಿ ಎಸ್‌ ಎಲ್ ಇಂಡಿಯಾ}} |material = [[ಉಕ್ಕು]] ಮತ್ತು [[ಕಾಂಕ್ರೀಟ್]] |cost = ₹ 1,486 ಕೋಟಿ |length = {{cvt|1315|m}} |width = {{cvt|13.5|m}} |height = {{cvt|359|m}} |mainspan = {{cvt|467|m}} |spans = 17 |inaugurated= 13 ಆಗಷ್ಟ್ 2022 |open = 6 ಜೂನ್ 2025 |coordinates = {{coord|33|9|3|N|74|52|59|E|}} |extra = |mapframe-zoom = |map_image={{Switcher |{{maplink|frame=yes |frame-align=center |plain=y |type=shape-inverse |id=Q66278313 |frame-width=270 |frame-height=350 |stroke-width=2 |frame-lat=33.5 |frame-long=75.3 |zoom=7 |type2=point |coord2={{coord|33|9|3|N|74|52|59|E|}} |marker-size2=medium}} |ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ }} }} '''ಚಿನಾಬ್ ರೈಲ್ವೇ ಸೇತುವೆ''' ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಿಯಾಸಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಕಾಲ್ ಮತ್ತು ಕೌರಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ, ಚೀನಾಬ್ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಕಟ್ಟುತ್ತಿರುವ ಕಮಾನು ಅಧಾರಿತ ಸೇತುವೆಯಾಗಿದೆ. ಜಮ್ಮುವಿನ ಉಧಾಮ್‌ಪುರ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಕಣಿವೆಯ ವಾಯುವ್ಯಕ್ಕೆ ಇರುವ ಬಾರಾಮುಲ್ಲಾ ಪಟ್ಟಣಗಳ ನಡುವೆ ರೈಲ್ವೇ ಸಂಪರ್ಕಜಾಲವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಉತ್ತರ ವಿಭಾಗವು ಕೈಗೊಂಡಿರುವ ಬೃಹತ್ ಯೋಜನೆಯಾದ ''ಉಧಾಮ್‌ಪುರ್ ಶ್ರೀನಗರ್ ಬಾರಾಮುಲ್ಲಾ ರೈಲ್ ಲಿಂಕ್'' ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕಮಾನು ಸೇತುವೆ ನಿರ್ಮಾಣದ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ<ref>{{cite web |title=Alignment Plan- USBRL Project |url=http://usbrl.org/brief.php |website=usbrl.org |publisher=Northern Railway Construction Organization- Northern Railway |accessdate=13 August 2022 |archive-date=27 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220927214418/http://usbrl.org/brief.php |url-status=dead }}</ref>. ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೇಯ ವಿಭಾಗವಾದ ಉತ್ತರ ರೈಲ್ವೇ ಈ ಯೊಜನೆ ಮತ್ತು ಸೇತುವೆ ನಿರ್ಮಾಣದ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತಿದೆ. ಸೇತುವೆಯ ನಿರ್ಮಾಣವು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ ವಿಶ್ವದ ಅತೀ ಎತ್ತರದ ರೈಲ್ವೇ ಸೆತುವೆ ಎಂಬ ಖ್ಯಾತಿಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಲಿದೆ. == ಯೋಜನೆ == ಭಾರತದ ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಕಣಿವೆಯನ್ನು ರೈಲು ಜಾಲದ ಮೂಲಕ ಬೆಸೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೇಯ ವಿಭಾಗವಾದ ಉತ್ತರ ರೈಲ್ವೇಯು ''ಉಧಾಮ್‌ಪುರ್ ಶ್ರೀನಗರ್ ಬಾರಾಮುಲ್ಲಾ ರೈಲ್ ಲಿಂಕ್'' ಹೆಸರಿನ ಬೃಹತ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು 2003ರಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿತು<ref>{{cite web |title=Alignment Plan- USBRL Project |url=http://usbrl.org/brief.php |website=usbrl.org |publisher=Northern Railway Construction Organization- Northern Railway |accessdate=13 August 2022 |archive-date=27 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220927214418/http://usbrl.org/brief.php |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |title=Chenab Bridge, Jammu and Kashmir, India |url=https://www.railway-technology.com/projects/chenab-bridge-jammu-kashmir/ |website=railway-technology.com |publisher=Railway-technology.com |accessdate=28 August 2022}}</ref>. ಒಟ್ಟು ೨೭೨ ಕಿಮೀ ಉದ್ದದ ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯೋಜನೆಯೆಂದು ಘೋಷಿಸಿತು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರವೇ ಹಣ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು<ref>{{cite web |title=USBRL KASHMIR RAIL LINK PROJECT |url=http://www.drwingler.com/wp-content/uploads/2020/06/USBRL-KASHMIR-RAIL-LINK-PROJECT-2002-2020.pdf |website=drwingler.com |publisher=Dr. rer. nat. Frank August Wingler |accessdate=20 August 2022}}</ref>. ಜಮ್ಮುವಿನ ಉದಾಂಪುರದಿಂದ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಬಾರಾಮುಲ್ಲಾ ಪಟ್ಟಣಗಳ ನಡುವಿನ ಈ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೩೮ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗ, ೯೨೭ ಸೇತುವೆಗಳು(ಚಿನಾಬ್ ರೈಲ್ವೇ ಸೇತುವೆಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ, ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಸೇತುವೆಗಳು) ಬರುತ್ತವೆ. ಚೆನಾಬ್ ರೈಲು ಸೇತುವೆಯನ್ನು ಮೂಲತಃ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009 ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು<ref>{{cite web |title=J&K; to have world's tallest bridge |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-11-05/india/27960621_1_chenab-bridge-tallest-bridge-reasi |website=timesofindia.indiatimes.com |publisher=TOI |accessdate=28 August 2022 |archive-date=2012-10-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121018211747/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-11-05/india/27960621_1_chenab-bridge-tallest-bridge-reasi |url-status=dead }}</ref>. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008 ರಲ್ಲಿ, ಸೇತುವೆಯ ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಮೇಲಿನ ಭಯದಿಂದಾಗಿ ಯೋಜನೆಯು ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು. ಆದರೆ 2015 ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಸೇತುವೆಯ ಕೆಲಸವನ್ನು 2010 ರಲ್ಲಿ ಮರುಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು<ref>{{cite web |title=Highest railway bridge in J&K; to be ready by 2015 |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-18/india/32298584_1_chenab-bridge-katra-dharam-topography-and-fragile-geology |website=timesofindia.indiatimes.com |publisher=TOI |accessdate=28 August 2022 |archive-date=2013-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511224400/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-18/india/32298584_1_chenab-bridge-katra-dharam-topography-and-fragile-geology |url-status=dead }}</ref>. ಸೇತುವೆಯ ವಿನ್ಯಾಸ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಐಐಎಸ್‌ಸಿ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ವಹಿಸಲಾಯಿತು. ಹಾಗೆಯೇ ಭಾರತದ ಮೂರನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಸ್ಥೆ ಶಾಪೂರ್ಜಿ ಪಲ್ಲೊನ್‌ಜಿ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಭಾಗವಾದ ಆಫ್ಕಾನ್ಸ್ ಇನ್ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಗೆ ಸೇತುವೆಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಕೊಂಕಣ ರೈಲ್ವೇ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಪ್ರಮುಖ ನಿರ್ಮಾಣ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. == ವಿನ್ಯಾಸ == == ಯೋಜನೆಯ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳು == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} [[ವರ್ಗ:ರೈಲ್ವೆ ಇಲಾಖೆ]] [[ವರ್ಗ:ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ]] 16gozas3t2h52khfdotyqhg3figilpk 0 145368 1306436 1301884 2025-06-10T19:04:44Z 103.111.102.118 1306436 wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian media conglomerate}} {{Use dmy dates|date=July 2016}} {{Use Indian English|date=July 2016}} {{Infobox company | name = ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Zee Entertainment 2025.svg | logo_size = 200px | logo_alt = Bd | type = ಪಬ್ಲಿಕ್ | traded_as = {{ubl|{{BSE|505537}}|{{NSE|ZEEL}}}} | industry = {{Plainlist| * ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮ * ಮನರಂಜನೆ }} | products = ಪ್ರಸಾರ, ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು, ಸಂಗೀತ, ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮಾಧ್ಯಮ|ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್, ವೆಬ್ ಪೋರ್ಟಲ್‌ಗಳು. | foundation = {{start date and age|df=yes|1991|12|15}} | founder = ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ | location = [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]] | hq_location_country = [[ಭಾರತ]] | key_people = {{ubl|ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ([[ಅಧ್ಯಕ್ಷ]])|ಪುನಿತ್ ಗೋಯೆಂಕಾ ([[ಸಿ‌ಇಒ]])<ref>{{cite news|url=http://wap.business-standard.com/article/companies/we-want-to-transform-into-an-all-round-media-company-punit-goenka-116082300871_1.html|title=We want to Transform into an all round media company punit goenka|work=Business Standard|date=24 August 2016|access-date=22 July 2017|last1=Malvania|first1=Urvi|archive-date=26 ಆಗಸ್ಟ್ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160826134313/http://wap.business-standard.com/article/companies/we-want-to-transform-into-an-all-round-media-company-punit-goenka-116082300871_1.html|url-status=dead}}</ref>}} | revenue = {{gain}} {{INRConvert|8310|c}} (೨೦೨೨)<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/india/stockpricequote/mediaentertainment/zeeentertainmententerprises/ZEE|title=Zee Entertain Share Price, Zee Entertain Stock Price, Zee Entertainment Enterprises Ltd. Stock Price, Share Price, Live BSE/NSE, Zee Entertainment Enterprises Ltd. Bids Offers. Buy/Sell Zee Entertainment Enterprises Ltd. news & tips, & F&O Quotes, NSE/BSE Forecast News and Live Quotes|website=www.moneycontrol.com}}</ref> | operating_income = {{gain}} {{INRConvert|1460|c}} (೨೦೨೨) | net_income = {{gain}} {{INRConvert|955|c}} (೨೦೨೨) | assets = {{gain}} {{INRConvert|13239|c}} (೨೦೨೨) | owner = {{Unbulleted list|ಎಸ್ಸೆಲ್ ಗ್ರೂಪ್ (೩.೯೯%)<ref>{{Cite web|url=https://www.newindianexpress.com/business/2021/sep/15/investors-want-md-punit-goenka-out-ofzee-entertainment-enterprises-2358877.amp|title=Investors want MD Punit Goenka out of Zee Entertainment Enterprises|work=The New Indian Express}}</ref><br>{{small|(ಸೋನಿ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ಸ್ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳ್ಳಲು)}}<ref>{{cite web|url=https://assets.zee.com/wp-content/uploads/2022/07/21182938/Equity-Sahreholding-Pattern-June-30-2022.pdf|title=Shareholding pattern of June 2022 Equity}}</ref> }} | num_employees = ೩೪೨೯ (೨೦೨೧) | footnotes = <ref>{{Cite web|url=https://www.fortuneindia.com/enterprise/zees-fy19-earnings-may-aid-better-valuation/103259|title=Zee's FY19 earnings may aid better valuation|website=www.fortuneindia.com}}</ref> | homepage = {{URL|https://www.zee.com/|zee.com}} }} '''ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್''' (ಹಿಂದೆ '''ಝೀ ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್ಸ್''' ) ಇದು ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಮೂಹವಾಗಿದೆ. [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ]] ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು [[ದೂರದರ್ಶನ]], ಮುದ್ರಣ, [[ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಇತಿಹಾಸ|ಇಂಟರ್ನೆಟ್]], [[ಚಲನಚಿತ್ರ]], [[ಮೊಬೈಲ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ|ಮೊಬೈಲ್]] ವಿಷಯ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ೪೫ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == === ಸ್ವತಂತ್ರ ಯುಗ === ಕಂಪನಿಯು ೧೫ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೯೧ ರಂದು ಝೀ ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್ಸ್ ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರು ೨೦೦೬ ರವರೆಗೆ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ವಯಾಕಾಮ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್ ಮತ್ತು ಝೀ ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್ಸ್ ನಡುವಿನ ವಿತರಣಾ ಒಪ್ಪಂದದ ಭಾಗವಾಗಿ ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ ಝೀ ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್ಸ್ ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್-ಬ್ರಾಂಡ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದನ್ನು ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಕಾರ್ಟೂನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ನಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.indiantelevision.com/news_analysis/newsletter/111099/zee111099.htm|title=ZEE TV TO LAUNCH NICKELODEON|date=11 October 1999|access-date=21 June 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.indiantelevision.com/y2k2/aug/aug87.htm|title=Cartoon Network block replaces Nick on Zee TV|date=14 August 2002|access-date=19 September 2017}}</ref> ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ, ಕಂಪನಿಯು ಇಟಿಸಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಪಾಲನ್ನು (೫೧%) ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಸಬ್‌ಸ್ಕ್ರೈಬರ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಸರ್ವಿಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಹತ್ತು ಕ್ರೀಡೆಗಳ ಮಾಲೀಕರಾದ [[ತಾಜ್ ಮಹಲ್|ತಾಜ್]] ಟೆಲಿವಿಷನ್‌ನಲ್ಲಿ ೫೦% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಕಂಪನಿಯು ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣಗೊಂಡಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ, ವ್ಯಾಪಾರವು ಹತ್ತು ಕ್ರೀಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪಾಲನ್ನು (೯೫%) ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ, ಝೀ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳು ಝೀ ಮೋಷನ್ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಝೀ ಲೈಮ್‌ಲೈಟ್ (ಈಗ ಝೀ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ) ಅನ್ನು [[ಹಿಂದಿ]], [[ಮಲಯಾಳಂ]], [[ತಮಿಳು]], [[ತೆಲುಗು]], [[ಕನ್ನಡ]], [[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬಂಗಾಳಿ]] ಮತ್ತು [[ಮರಾಠಿ]] ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ನಿರ್ಮಾಣ, ವಿತರಣೆ ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite news|url=https://businessofcinema.com/bollywood-news/zee-group-launches-two-motion-picture-production-banners/22232|title=Zee Group launches two motion picture production banners|date=2008|publisher=Business of Cinema}}</ref> ಝೀ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್‌ನ ಕೆಲವು ನಿರ್ಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಗದರ್: ಏಕ್ ಪ್ರೇಮ್ ಕಥಾ, ನಟಸಾಮ್ರಾಟ್, [[ಸೈರಾಟ್]] ಮತ್ತು ರುಸ್ತಂ ಸೇರಿವೆ. ಝೀ ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್ಸ್ ಆಗಿ, ಕಂಪನಿಯು ೨೦೦೦ ರಿಂದ ೨೦೦೫ ರವರೆಗೆ ಬಿಎಸ್‌ಇ ಸೆನ್ಸೆಕ್ಸ್‌ನ ಭಾಗವಾಯಿತು. ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ಝೀ ನ್ಯೂಸ್ ಎಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಂಪನಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಯಿತು. ಮೇ ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಟಾರ್ ಡೆನ್ ಕಂಪನಿ ಮತ್ತು ಝೀಲ್ ಒಡೆತನದ ಎಲ್ಲಾ ಚಾನಲ್‌ಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲು ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಝೀ ಟರ್ನರ್ ಮತ್ತು ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ (ಝೀಲ್) ನೊಂದಿಗೆ ೫೦/೫೦ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. [[ನೇಪಾಳ]] ಮತ್ತು [[ಭೂತಾನ್]]. ಇದು ಝೀ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಕಂಪನಿ ಎಂಬ ಸಂಗೀತ ಲೇಬಲ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಝೀ ಒಡಿಯಾ-ಭಾಷೆಯ ಪೇ-ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಚಾನೆಲ್ ಸಾರ್ಥಕ್ ಟಿವಿಯನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zee-entertainment-acquires-sarthak-entertainment-60810.html|title=Zee Entertainment acquires Sarthak Entertainment - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media}}</ref> ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ, ೨೮ [[ಜುಲೈ]] ೨೦೧೬ ರಂದು, ಇದು ಜರ್ಮನ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಝೀ ಒನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಚಾನಲ್‌ನ ಪೋಲಿಷ್ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಝೀ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೇರಿಕಾವನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಭಾಷೆಯ ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನೆಲ್ ಝೀ ಮುಂಡೋ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಕಂಪನಿಯು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಬ್ರಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾಲನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.thehindubusinessline.com/companies/zee-group-buys-into-anil-ambanis-tv-and-radio-businesses/article9378020.ece|title=Zee buys Anil Ambani's TV, radio biz for ₹1,900 cr &#124; Business Line|last=Bindu D Menon|publisher=Thehindubusinessline.com|access-date=2017-11-23}}</ref> ೨೦೧೭ ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ {{ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ}} ೧೬೦ ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ೯ಎಕ್ಸ್ ಮೀಡಿಯಾವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಯು ವಿಫಲವಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindubusinessline.com/companies/zee-entertainment-fully-acquires-9x-media-and-inx-music/article9891227.ece|title=Zee to acquire 9X Media, its arms for ₹160 cr|date=2017-10-06|work=The Hindu Business Line|access-date=2017-11-18|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/zee-terminates-9x-media-acquisition/articleshow/63334878.cms?from=mdr|title=ZEE terminates 9X Media acquisition|language=en}}</ref> ಒಂದು ಭಾಗಶಃ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ, ಡಿಲಿಜೆಂಟ್ ಮೀಡಿಯಾ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್, ಭಾರತೀಯ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳ ಪ್ರಕಾಶಕ. ಡಿಎಮ್‌ಸಿ ಝೀ ಮತ್ತು ದೈನಿಕ್ ಭಾಸ್ಕರ್ ಗ್ರೂಪ್ ನಡುವಿನ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.w3newspapers.com/india/|title=Indian Newspapers and News Sites|website=w3newspapers.com|access-date=18 October 2014}}</ref> === ಮಾರಾಟ ಮಾತುಕತೆಗಳು === [[ಫೆಬ್ರವರಿ]] ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಸಾಲದಿಂದ ಉಳಿಸಲು ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನಿಂದ <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/comcast-atairos-sony-shortlisted-for-stake-sale-talks-by-zee-entertainment/articleshow/68056312.cms|title=Zee Entertainment: Comcast-Atairos, Sony shortlisted for stake sale talks by Zee Entertainment|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|last2=Barman|first2=Arijit}}</ref> ತಮ್ಮ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಎಸ್ಸೆಲ್ ಗ್ರೂಪ್ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. [[ಸೋನಿ]], ಕಾಮ್‌ಕ್ಯಾಸ್ಟ್-ಅಟೈರೋಸ್, ಅಮೆರಿಕದ ಕೇಬಲ್ ದೈತ್ಯ ಕಾಮ್‌ಕ್ಯಾಸ್ಟ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಕಂಪನಿಗಳು ಬಿಡ್‌ಗೆ ಶಾರ್ಟ್‌ಲಿಸ್ಟ್ ಆಗಿದ್ದವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ದೈತ್ಯ [[ಆ್ಯಪಲ್|ಆಪಲ್]] ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸೋನಿ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮೈಕ್ ಹಾಪ್ಕಿನ್ಸ್,<ref>{{Cite news |last=Laghate |first=Gaurav |last2=Barman |first2=Arijit |title=Zee Entertainment: Comcast-Atairos, Sony shortlisted for stake sale talks by Zee Entertainment |url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/comcast-atairos-sony-shortlisted-for-stake-sale-talks-by-zee-entertainment/articleshow/68056312.cms |work=The Economic Times}}</ref> ಮತ್ತು ಸೋನಿ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಟೋನಿ ವಿನ್ಸಿಕ್ವೆರಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಸೋನಿಯ ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಝೀ ಯಲ್ಲಿನ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಪ್ರವರ್ತಕರನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಚಂದ್ರು ಘೋಷಿಸಿದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಅವರ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಜಾಗತಿಕ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಮನರಂಜನಾ ಉದ್ಯಮಗಳು. ಏಪ್ರಿಲ್ ೨ ರಂದು <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/markets/stocks/news/zee-entertainment-shares-wobble-after-share-sale-by-promoters/articleshow/68681842.cms|title=Zee Entertainment shares wobble after share sale by promoters|work=The Economic Times}}</ref> ಇತರ ಕೆಲವು ಪ್ರವರ್ತಕರು <ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/stocks/zee-entertainment-down-3-after-promoters-sell-stake-3744761.html|title=Zee Entertainment Down 3% After Promoters Sell Stake|website=Moneycontrol}}</ref> ತಮ್ಮ ಷೇರುಗಳನ್ನು {{ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ}} ೩೩೨ ಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ತಿಳಿಸಿವೆ.[[ಏಪ್ರಿಲ್]] ೩ ರಂದು ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಸೋನಿ ಮತ್ತು ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಡೀಲ್ ಆಫ್ <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/sony-zee-deal-off-for-now-amid-valuation-differences/articleshow/68697156.cms|title=Sony Corporation: Sony, ZEE deal off for now amid valuation differences|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|last2=Barman|first2=Arijit}}</ref> ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. ಇದು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಮ್‌ಕಾಸ್ಟ್-ಅಟೈರೋಸ್‌ಗೆ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯಿತು. ಆಗಸ್ಟ್ ೧ ರಂದು ಝೀ ಎಂಟರ್ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/invesco-oppenheimer-fund-to-buy-11-in-zeel-for-rs-4-224-crore-1564577772129.html|title=Invesco Oppenheimer fund to buy 11% stake in Zee Entertainment for ₹4,224 cr|last=Thomas|first=Tanya|date=31 July 2019|website=www.livemint.com}}</ref> ನಲ್ಲಿ ೧೧% ಪಾಲನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ಒಪೆನ್ಹೈಮರ್ ಫಂಡ್ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ಡೆವಲಪಿಂಗ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ಸ್ ಫಂಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಒ‌ಎಫ್‌ಐ ಗ್ಲೋಬಲ್ [[ಚೀನಾ]] ಫಂಡ್ ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಸಿ, ಜಂಟಿಯಾಗಿ ೧೭.೮೮% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪುನಿತ್ ಗೋಯೆಂಕಾ (ಸಂಸ್ಥಾಪಕರ ಮಗ) ಅವರು ಎಮ್‌ಡಿ ಮತ್ತು ಸಿ‌ಇಒ ಹುದ್ದೆಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಎಸ್ಸೆಲ್ ಗ್ರೂಪ್ ೩.೯೯% ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.newindianexpress.com/business/2021/sep/15/investors-want-md-punit-goenka-out-ofzee-entertainment-enterprises-2358877.amp|title=Investors want MD Punit Goenka out of Zee Entertainment Enterprises - the New Indian Express}}</ref> ==== ಸೋನಿ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ಸ್ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ ==== [[ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್]] ೨೨, ೨೦೨೧ ರಂದು, ಕಂಪನಿಯು ಸೋನಿ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ಸ್ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳ್ಳುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/business/business-news/zee-to-merge-with-sony-pictures-india-1235018372|title=Sony Pictures India to Merge With Zee Entertainment|website=The Hollywood Reporter|language=en|access-date=2021-09-21}}</ref> ಸೋನಿ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್ ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ ವಿಲೀನ ಘಟಕದಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಝೀ ನ ಪುನಿತ್ ಗೋಯೆಂಕಾ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಲಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/companies/zee-entertainment-signs-merger-deal-with-sony-pictures-india-7492871.html|title=Zee Entertainment Approves In-principle Merger With Sony Pictures India|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2021-10-21}}</ref> [[ಡಿಸೆಂಬರ್]] ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ವಿಲೀನವನ್ನು ಎರಡು ಕಂಪನಿಗಳ ಮಂಡಳಿಗಳು ಅನುಮೋದಿಸಿದವು. ಸೋನಿ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ೫೧% ನಷ್ಟು ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಉಳಿದ ಪಾಲನ್ನು ಝೀ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2021/global/news/sony-pictures-networks-zee-merger-complete-1235140626/|title=Sony Pictures Networks, Zee Complete Merger to Create Indian TV Giant|date=22 December 2021|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=22 December 2021}}</ref> == [[ವಿವಾದ]] == [[File:Zee entertainment enterprises logo.svg|thumb|ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಲೋಗೋವನ್ನು 2017 ರಿಂದ 2025 ರವರೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.]] === ಪ್ರವರ್ತಕರ ನಡುವೆ ವಿವಾದ === ೧೧ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಂದು ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ತನ್ನ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಷೇರುದಾರರ "ಅಸಾಧಾರಣ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆ" (ಇ‌ಜಿಎಮ್) ಅನ್ನು ಕರೆಯಲು ಝೀ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಅನ್ನು ಕೇಳಿತು. ಝೀ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರ ಪುತ್ರ ಪುನಿತ್ ಗೋಯೆಂಕಾ ಅವರನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದು ಪ್ರಮುಖ ಬೇಡಿಕೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/corporate-action/zees-largest-shareholders-calls-for-egm-seeking-removal-of-punit-goenka-from-board-7463111.html|title=Zee Entertainment's Largest Shareholders Call EGM Seeking Removal Of Punit Goenka From Board|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2021-10-21}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಝೀ ಮಂಡಳಿಯು ಇನ್ವೆಸ್ಕೊದ ಅಸಾಧಾರಣ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯನ್ನು ಕರೆಯುವ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/zee-says-will-not-hold-egm-as-demanded-by-shareholder-invesco-7531081.html|title=Zee Says Will Not Hold EGM As Demanded By Shareholder Invesco|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2021-10-21}}</ref> ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ಡೆವಲಪಿಂಗ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಫಂಡ್‌ಗಳು ಷೇರುದಾರರು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿರುವ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯನ್ನು (ಇಜಿಎಮ್) ಕರೆಯಲು ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ಗೆ (ಝೀಇಎಲ್) ಕಡ್ಡಾಯ ಆದೇಶವನ್ನು ಕೋರಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಂಪನಿ ಲಾ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನಲ್ (ಎನ್‌ಸಿಎಲ್‌ಟಿ) ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/zee-invesco-nclt-hearing-not-concerned-about-outcome-of-egm-but-about-egm-being-called-says-invesco-7541121.html|title=Zee-Invesco NCLT Hearing: Invesco Says NCLT Must Make A Mandatory Order To Call EGM|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2021-10-21}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/prolonged-battle-ahead-as-zee-entertainment-takes-invesco-to-court-121100400032_1.html|title=Prolonged battle ahead as ZEE Entertainment takes Invesco to court|last=Chatterjee|first=Sudipto Dey & Dev|date=2021-10-04|work=Business Standard India|access-date=2021-10-21}}</ref> ಒ‌ಎಫ್‌ಐ ಗ್ಲೋಬಲ್ [[ಚೀನಾ]] ಫಂಡ್, ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ಜೊತೆಗೆ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಲ್‌ಟಿ ಅನ್ನು ಸಹ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧ ರಂದು ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಬೋರ್ಡ್ ನಡೆಸಿದ ಸಭೆಯು ಕೇವಲ ಕಾನೂನು ಔಪಚಾರಿಕತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಫೋರಂ ಶಾಪಿಂಗ್‌ನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರಕರಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಟೀಕಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೧, ೨೦೨೧ ರಂದು ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ <ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/companies/disappointed-that-leadership-of-zee-has-resorted-to-reckless-public-relations-campaign-invesco-mf-to-shareholders-7569571.html|title=Invesco Shoots Letter To Zee Shareholders, Seeks Better Governance, Says Founding Family Benefiting At The Cost Of Others|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2021-10-21}}</ref> ಇತರ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಮುಕ್ತ ಪತ್ರವನ್ನು ಬರೆದು, ಝೀ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾಯಕತ್ವ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ಷೇರುದಾರರ ಅಗಾಧ ಬೇಡಿಕೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಝೀ ನಾಯಕತ್ವವು ಅಜಾಗರೂಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿದೆ ಎಂದು ನಿರಾಶೆಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಅವರು ೨೦೨೧ ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಝೀ ಅನ್ನು ಇತರ ಕೆಲವು ಭಾರತೀಯ ಕಂಪನಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಝೀ ಬೋರ್ಡ್ ಅದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು. ಝೀ ಬೋರ್ಡ್ ಅವರು ಕಂಪನಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಇನ್ವೆಸ್ಕೊದ ಮುಕ್ತ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಆಡಳಿತದ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾಳಜಿಯಿಂದ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/companies/zee-hits-back-at-invescos-open-letter-rebuts-objections-on-sony-merger-deal-7579641.html|title=Zee Hits Back At Invesco's Open Letter, Rebuts Objections On Sony Merger Deal|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2021-10-21}}</ref> ಆದರೆ ಫೆಬ್ರವರಿ-ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೧ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಗಳಿಂದ ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ಉದ್ದೇಶಿತ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದೆ. ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್.<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/companies/invesco-proposed-merger-with-large-indian-group-in-feb-2021-wanted-punit-goenka-to-lead-zee-7575661.html|title=Invesco Proposed Merger With Large Indian Group In Feb 2021, Wanted Punit Goenka To Lead: Zee|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2021-10-21}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಆರ್‌ಐಎಲ್) ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಧ್ಯಮ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಫೆಬ್ರವರಿ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಚರ್ಚೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಯುತ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದೆ ಎಂದು ಯುಎಸ್ ಹೂಡಿಕೆ ಸಂಸ್ಥೆ ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಕಂಪನಿಯ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೧ ರಂದು ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಷೇರುದಾರರಾದ ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ಅವರ ಬೇಡಿಕೆಯಂತೆ ಇ‌ಜಿಎಮ್ ಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಲು ಝೀ ಬೋರ್ಡ್‌ಗೆ ಕೇಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಪರವಾಗಿ ವಕೀಲರು ಕಂಪನಿಯು ಇಜಿಎಮ್ ದಿನಾಂಕವನ್ನು [[ಅಕ್ಟೋಬರ್]] ೨೨ ರ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/companies/bombay-hc-asks-zee-to-call-egm-as-demanded-by-shareholder-invesco-7608931.html|title=Bombay HC Asks Zee To Call EGM As Demanded By Shareholder Invesco|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2021-10-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bloombergquint.com/law-and-policy/zee-vs-invesco-bombay-high-court-proposes-to-allow-egm-but|title=Zee Vs Invesco: Bombay High Court Proposes To Allow EGM, But...|last=Upadhyay|first=Payaswini|website=BloombergQuint|language=en|access-date=2021-10-21}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೨ ರಂದು ಝೀ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸಿದರು. ಅದು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಯಾವುದನ್ನಾದರೂ ಮಂಡಳಿಯು ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/companies/zee-invesco-row-zee-argues-holding-egm-is-illegal-bombay-hc-to-hear-the-matter-on-october-26-7612421.html|title=Zee-Invesco Row: Zee Argues Holding EGM Is Illegal, Bombay HC To Hear The Matter On October 26|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2021-10-23}}</ref> ಆದ್ದರಿಂದ ಎಚ್‌ಸಿ ಝೀ-ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ವಿಷಯದ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೬ ಕ್ಕೆ ಮುಂದೂಡಿತು. ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೬ ರಲ್ಲಿ [[ಬಾಂಬೆ]] ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಇನ್ವೆಸ್ಕೊಗೆ ತಮ್ಮ ರಿಕ್ವಿಸಿಷನ್ ನೋಟಿಸ್‌ನ ಮುಂದುವರಿಕೆಯಲ್ಲಿ (ಇಜಿಎಮ್ ಅನ್ನು ಕರೆಯಲು) ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಂತೆ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/companies/zee-invesco-row-a-look-at-what-happens-next-after-bombay-hc-bars-invesco-from-calling-egm-7631441.html|title=Zee-Invesco Row: A Look At What Happens Next After Bombay HC Bars Invesco From Calling EGM|website=Moneycontrol|language=en|access-date=2021-10-27}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೭ ರಂದು ಇನ್ವೆಸ್ಕೊ ಸೋನಿ ಜೊತೆಗಿನ ವಿಲೀನ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ನಿರ್ಣಯದ ಕಡೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದೆ, ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಗೋಯೆಂಕಾ ಕುಟುಂಬವು ಯಾವುದೇ ಆದ್ಯತೆಯ ಇಕ್ವಿಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/invesco-to-back-zee-sony-deal-as-long-as-punit-goenka-is-not-given-pe/article37854454.ece|title=Invesco to back Zee-Sony deal as long as Punit Goenka is not given PE|last=Kar|first=Ayushi|website=@businessline|language=en|access-date=2021-12-07}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೨ ರಂದು ಝೀ ಮಂಡಳಿಯು ಅದರ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆದ ನಂತರ ಸೋನಿಯೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.ndtv.com/business/zee-sony-merger-deal-zee-entertainment-board-approves-merger-with-sony-unit-punit-goenka-to-continue-as-ceo-2664366|title=Zee-Sony Merger Approved, Punit Goenka Will Be CEO Of Merged Entity|website=NDTV.com|access-date=2021-12-23}}</ref> === ಝೀ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ವಿರುದ್ಧ ಸೋನು ನಿಗಮ್ === ರಾಜಕಾರಣಿ ಡಾ. ಕುಮಾರ್ ವಿಶ್ವಾಸ್ ಅವರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿ ಟ್ವೀಟ್ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಝೀ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದೆ ಎಂದು [[ಸೋನು ನಿಗಮ್]] ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.abplive.in/movies/2015/04/29/article571728.ece/Zee-Network-bans-Sonu-Nigam-Twitter-stands-by-him|title=ABP Live - English News, Today's Latest Breaking News in English, Online English News|archive-url=https://web.archive.org/web/20150501010601/http://www.abplive.in/movies/2015/04/29/article571728.ece/Zee-Network-bans-Sonu-Nigam-Twitter-stands-by-him|archive-date=1 May 2015|access-date=29 April 2015}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://ibnlive.in.com/news/sonu-nigam-earns-the-wrath-of-a-media-channel-after-he-tweets-in-support-of-aap-leader-kumar-vishwas/542728-45-75.html|title=News18.com: CNN News18 Latest News, Breaking News India, Current News Headlines|publisher=Ibnlive.in.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20150501140323/http://ibnlive.in.com/news/sonu-nigam-earns-the-wrath-of-a-media-channel-after-he-tweets-in-support-of-aap-leader-kumar-vishwas/542728-45-75.html|archive-date=1 May 2015|access-date=16 July 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/sonu-nigam-zee-music-company-ban-singer-bollywood-new-films-250758-2015-04-29|title=Sonu Nigam accuses music company of announcing ban on him|date=29 April 2015|access-date=8 October 2018|publisher=India Today}}</ref> == ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು == === ಭಾರತ === {| class="wikitable sortable" !Channel !Launched !Language !Category !SD/HD availability !Notes |- |ಝೀ ಟಿವಿ |೧೯೯೨ | rowspan="13" |[[ಹಿಂದಿ]] | rowspan="5" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="2" |ಎಸ್ ಡಿ+ಎಚ್ ಡಿ | |- |ಮತ್ತು ಟಿವಿ |೨೦೧೫ | |- |ಝೀ ಅನ್ಮೋಲ್ |೨೦೧೩ | rowspan="3" |ಎಸ್ ಡಿ | |- |ದೊಡ್ಡ ಮ್ಯಾಜಿಕ್ |೨೦೧೧ | |- |ಝೀ ಝಿಂದಗಿ |೨೦೧೪ | |- |ಝೀ ಸಿನಿಮಾ |೧೯೯೫ | rowspan="7" |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು |ಎಸ್ ಡಿ+ಎಚ್ ಡಿ | |- |ಝೀ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ |೨೦೦೫ | rowspan="4" |ಎಸ್ ಡಿ | |- |ಝೀ ಆಕ್ಷನ್ |೨೦೦೬ | |- |ಝೀ ಅನ್ಮೋಲ್ ಸಿನಿಮಾ |೨೦೧೬ | |- |ಝೀ ಬಾಲಿವುಡ್ |೨೦೧೮ | |- |&amp;amp;pictures |೨೦೧೩ |ಎಸ್ ಡಿ+ಎಚ್ ಡಿ | |- |&amp;amp;xplor HD |೨೦೧೯ |ಎಚ್ ಡಿ | |- |ಝಿಂಗ್ |೨೦೦೯ |ಸಂಗೀತ |ಎಸ್ ಡಿ |ಹಿಂದೆ ''ಝೀ ಮ್ಯೂಸಿಕ್'' |- |ಝೀ ಕೆಫೆ |೨೦೦೦ | rowspan="3" |[[ಇಂಗ್ಲೀಷ್]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="2" |ಎಸ್ ಡಿ+ಎಚ್ ಡಿ |ಹಿಂದೆ ''ಝೀ ಇಂಗ್ಲೀಷ್'' |- |&amp;amp;flix |೨೦೦೦ | rowspan="2" |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು |ಹಿಂದೆ ''ಝೀ ಸ್ಟುಡಿಯೋ'' |- |&amp;amp;privé HD |೨೦೧೭ |ಎಚ್ ಡಿ | |- |ಝೀ ಜೆಸ್ಟ್ |೨೦೧೦ |[[ಹಿಂದಿ]], [[ಇಂಗ್ಲೀಷ್]] |ಜೀವನಶೈಲಿ | rowspan="2" |ಎಸ್ ಡಿ+ಎಚ್ ಡಿ |ಹಿಂದೆ ''ಲಿವಿಂಗ್ ಫುಡ್ಜ್'' ಮತ್ತು ''ಝೀ ಖಾನಾ ಖಜಾನಾ'' |- |ಝೀ ಬಾಂಗ್ಲ |೧೯೯೯ | rowspan="2" |[[ಬಂಗಾಳಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | |- |ಝೀ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ |೨೦೧೨ |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | rowspan="3" |ಎಸ್ ಡಿ | |- |ಝೀ ಗಂಗಾ |೨೦೧೩ | rowspan="2" |[[ಭೋಜಪುರಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |ಹಿಂದೆ ''ದೊಡ್ಡ ಗಂಗಾ'' |- |ಝೀ ಬಿಸ್ಕೋಪ್ |೨೦೨೦ |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |ಝೀ ಮರಾಠಿ |೧೯೯೯ | rowspan="4" |[[ಮರಾಠಿ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |ಎಸ್ ಡಿ+ಎಚ್ ಡಿ | |- |ಝೀ ಯುವ |೨೦೧೬ |ಎಸ್ ಡಿ | |- |ಝೀ ಟಾಕೀಸ್ |೨೦೦೭ | rowspan="2" |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು |ಎಸ್ ಡಿ+ಎಚ್ ಡಿ | |- |ಝೀ ಚಿತ್ರಮಂದಿರ |೨೦೨೧ | rowspan="3" |ಎಸ್ ಡಿ | |- |ಝೀ ಸಾರ್ಥಕ್ |೨೦೧೦ |[[ಒರಿಯಾ]] | rowspan="3" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |ಹಿಂದೆ ''ಸಾರ್ಥಕ್ ಟಿವಿ'' |- |ಝೀ ಪಂಜಾಬಿ |೨೦೨೦ |[[ಪಂಜಾಬಿ]] |ಹಿಂದೆ ''ಆಲ್ಫಾ ಟಿವಿ ಪಂಜಾಬಿ'' |- |ಝೀ ಕನ್ನಡ |೨೦೦೬ | rowspan="2" |[[ಕನ್ನಡ]] | rowspan="7" |ಎಸ್ ಡಿ+ಎಚ್ ಡಿ | |- |ಝೀ ಪಿಚ್ಚರ್ |೨೦೨೦ |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |ಝೀ ಕೇರಳಂ |೨೦೧೮ |[[ಮಲಯಾಳಂ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | |- |ಝೀ ತಮಿಳು |೨೦೦೮ | rowspan="2" |[[ತಮಿಳು]] | |- |ಜೀ ತಿರೈ |೨೦೨೦ |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |ಝೀ ತೆಲುಗು |೨೦೦೪ | rowspan="2" |[[ತೆಲುಗು]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | |- |ಝೀ ಸಿನಿಮಾಲು |೨೦೧೬ |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |} === ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ === {| class="wikitable sortable" !ಚಾನಲ್ ! ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ ! ಭಾಷೆ ! ವರ್ಗ ! SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ಝೀ ವರ್ಲ್ಡ್ | ೨೦೧೫ | rowspan="3" | [[ಆಂಗ್ಲ]] | rowspan="3" | ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="10" | ಎಸ್ ಡಿ | |- | ಝೀ ಬೊಲಿನೋವಾ | ೨೦೧೭ | |- | ಝೀ ಒನ್ (ಆಫ್ರಿಕಾ) | ೨೦೨೧ | |- | ಝೀ ಮ್ಯಾಜಿಕ್ | ೨೦೧೫ | [[ಫ್ರೆಂಚ್]] | rowspan="2" | ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | |- | ಝೀ ಬಯೋಸ್ಕೋಪ್ | ೨೦೧೩ | [[ಇಂಡೊನೇಷ್ಯ ಭಾಷೆ|ಇಂಡೋನೇಷಿಯನ್]] | |- | ಝೀ ಮುಂಡೋ | ೨೦೧೬ | [[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಭಾಷೆ|ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್]] | ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- | ಝೀ ಅಲ್ವಾನ್ | ೨೦೧೨ | rowspan="2" | [[ಅರಬ್ಬೀ ಭಾಷೆ|ಅರೇಬಿಕ್]] | ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | |- | ಝೀ ಅಫ್ಲಾಮ್ | ೨೦೦೮ | ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- | ಝೀ ನಂಗ್ | ೨೦೧೪ | [[ಥಾಯ್ ಭಾಷೆ|ಥಾಯ್]] | ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | |- | ಝೀ ಫಿಮ್ | ೨೦೧೭ | [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮಿನ ಭಾಷೆ|ವಿಯೆಟ್ನಾಮೀಸ್]] | ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |} == ಹಿಂದಿನ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು == === ಭಾರತ === {| class="wikitable sortable" !ಚಾನಲ್ ! ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ ! ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಂಡಿದೆ ! ಭಾಷೆ ! ವರ್ಗ ! SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ಝೀ ನೆಕ್ಸ್ಟ್ | ೨೦೦೭ | ೨೦೦೯ | rowspan="9" | [[ಹಿಂದಿ]] | rowspan="3" | ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="12" | ಎಸ್ ಡಿ | |- | ಝೀ ಸ್ಮೈಲ್ | ೨೦೦೪ | ೨೦೧೬ | ಹಿಂದೆ ''ಸ್ಮೈಲ್ ಟಿವಿ'' |- | ೯ಎಕ್ಸ್ | ೨೦೦೭ | ೨೦೧೫ | ೯ಎಕ್ಸ್ ಮೀಡಿಯಾದಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ |- | ಝೀ ಜಾಗರಣ್ | ೨೦೦೫ | ೨೦೧೫ | ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕ | |- | ಝೀ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ | ೨೦೦೬ | ೨೦೧೫ | ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | ಹಿಂದೆ ''ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಸಿನಿಮಾ'' |- | ಝೀಕ್ಯೂ | ೨೦೧೨ | ೨೦೧೭ | ಮಕ್ಕಳು | |- | ಝೀ ಮ್ಯೂಜಿಕ್ | ೧೯೯೭ | ೨೦೦೯ | rowspan="2" | ಸಂಗೀತ | ''ಝಿಂಗ್ ಟಿವಿಯನ್ನು'' ಬದಲಿಸಲಾಗಿದೆ |- | ಝೀ ಇಟಿ‌ಸಿ ಬಾಲಿವುಡ್ | ೧೯೯೯ | ೨೦೨೦ | ಹಿಂದೆ ''ಇಟಿಸಿ'' ಮತ್ತು ''ಇಟಿಸಿ ಬಾಲಿವುಡ್'' |- | ಝೀ ಖಾನಾ ಖಜಾನಾ | ೨೦೧೦ | ೨೦೧೫ | ಜೀವನಶೈಲಿ | ''ಲಿವಿಂಗ್ ಫುಡ್ಜ್'' ಅನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ |- | ಝೀ ಸ್ಟುಡಿಯೋ | ೨೦೦೫ | ೨೦೧೮ | rowspan="3" | [[ಆಂಗ್ಲ]] | ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | ಹಿಂದೆ ''ಝೀ ಎಮ್‌ಜಿ‌ಎಮ್'' ಮತ್ತು ''ಝೀ ಮೂವೀ ಜೋನ್'' |- | ಝೀ ಟ್ರೆಂಡ್ಜ್ | ೨೦೦೩ | ೨೦೧೪ | ಜೀವನಶೈಲಿ | ಹಿಂದೆ ''ಟ್ರೆಂಡ್ಜ್ ಟಿವಿ'' |- | ಝೀ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ | ೨೦೦೫ | ೨೦೧೦ | ಕ್ರೀಡೆ | |- | ಲಿವಿಂಗ್ ಫುಡ್ಜ್ | ೨೦೧೫ | ೨೦೨೦ | [[ಇಂಗ್ಲೀಷ್]], [[ಹಿಂದಿ]] | ಜೀವನಶೈಲಿ | ಎಸ್ ಡಿ+ಎಚ್ ಡಿ | ಝೀ ಝೆಸ್ಟ್ ನೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ |- | ಲಿವಿಂಗ್ ಟ್ರಾವೆಲ್ಜ್ | ೨೦೧೭ | ೨೦೧೭ | [[ಇಂಗ್ಲೀಷ್]], [[ಹಿಂದಿ]] | ಜ್ಞಾನ | ಎಸ್ ಡಿ |- | ಝೀ ಗುಜರಾತಿ | ೨೦೦೦ | ೨೦೦೯ | [[ಗುಜರಾತಿ]] | ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="3" | ಎಸ್ ಡಿ | ಹಿಂದೆ ''ಆಲ್ಫಾ ಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ'' |- | ಝೀ ವಾಜ್ವಾ | ೨೦೨೦ | ೨೦೨೨ | [[ಮರಾಠಿ]] | ಸಂಗೀತ | |- | ಝೀ ಇಟಿಸಿ ಪಂಜಾಬಿ | ೨೦೦೧ | ೨೦೧೪ | [[ಪಂಜಾಬಿ]] | ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | ಹಿಂದೆ ''ಇಟಿಸಿ ಪಂಜಾಬಿ'' |} === ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ === {| class="wikitable sortable" !ಚಾನಲ್ ! ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ ! ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಂಡಿದೆ ! ಭಾಷೆ ! ವರ್ಗ ! SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ಝೀ ಬೊಲ್ಲಿಮೂವೀಸ್ | ೨೦೧೭ | ೨೦೧೯ | [[ಆಂಗ್ಲ]] | ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | rowspan="5" | ಎಸ್ ಡಿ | |- | ಝೀ ಒನ್ | ೨೦೧೬ | ೨೦೨೦ | [[ಜರ್ಮನ್]] | rowspan="4" | ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | ೨೦೨೧ ರಿಂದ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಮರುಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. |- | ಝೀ ಸೈನ್ | ೨೦೧೬ | ೨೦೨೦ | ಫಿಲಿಪಿನೋ | |- | ಝೀ ವರಿಯಾಸಿ | ೨೦೦೬ | ೨೦೧೬ | ಮಲಯ | ೧೯ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೬ ರಂದು ತಾರಾ ಎಚ್‌ಡಿ ನಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ನಂತರ ೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೯ ರಂದು ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿಯಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. |- | ಝೀ ಹಿಬುರಾನ್ | ೨೦೧೫ | ೨೦೧೭ | ಇಂಡೊನೇಷಿಯನ್ | |} == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (ಒಟಿಟಿ) ==   ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಝೀ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಝೀಲ್) ತನ್ನ ಒಟಿಟಿ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ಒಝೀ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ವೀಡಿಯೊ-ಆನ್-ಡಿಮ್ಯಾಂಡ್‌ಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.medianama.com/2016/02/223-zee-launches-ozee/|title=Zee Digital launches online streaming platform OZEE|last=Pai|first=Vivek|date=2016-02-26|website=MediaNama|language=en-US|access-date=2021-10-11}}</ref> ೧೪ [[ಫೆಬ್ರವರಿ]] ೨೦೧೮ ರಂದು, ಈ ಸೇವೆಯನ್ನು ಝೀ೫ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Consumer/c7MymlBR4d5jIrLUeFWRkO/Zee-Entertainment-launches-new-video-streaming-platform-Zee5.html|title=Zee Entertainment launches new video streaming platform Zee5|last=Ahluwalia|first=Harveen|date=2018-02-14|website=mint|language=en|access-date=2021-10-11}}</ref> ಝೀ೫ ಆಗಿ ಮರುಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ, ಇದು ತನ್ನ [[ದೂರದರ್ಶನ]] ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲ ಸರಣಿಗಳಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯವನ್ನು ಸ್ಟ್ರೀಮ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಝೀ೫ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ ೫೬ [[ಮಿಲಿಯನ್]] ಮಾಸಿಕ ಸಕ್ರಿಯ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/iworld/over-the-top-services/zee5-maintains-momentum-with-563-mn-mau-in-third-quarter-190115|title=ZEE5 maintains momentum with 56.3 mn MAU in third quarter|date=2019-01-15|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2021-10-11}}</ref> == ಇತರ ಸ್ವತ್ತುಗಳು == === ಪ್ರಕಟಣೆ <ref>{{Cite web|url=https://www.zee.com/products-platforms-digital-media-domestic/|title=Platforms – Digital – ZEE Entertainment Corporate Website|website=www.zee.com|access-date=2021-10-11}}</ref> === * ಬಿಜಿಆರ್ * [[ಬಾಲಿವುಡ್]] ಜೀವನ * [[ಕ್ರಿಕೆಟ್]] [[ದೇಶ]] * [[ಆರೋಗ್ಯ]] ಸೈಟ್ * ಭಾರತ. * [[ಸಕ್ಕರೆ]] ಪೆಟ್ಟಿಗೆ * ಝೀ೫ಎಕ್ಸ್ === ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಿರ್ವಹಣೆ <ref>{{Cite web|url=https://www.zee.com/products-platforms-live-events-theatre-supermoon/|title=Businesses – Live Entertainment – ZEE Entertainment Corporate Website|website=www.zee.com|access-date=2021-10-11}}</ref> === * ಝೀ ಲೈವ್ * ಸೂಪರ್ ಮೂನ್, ಅರ್ಥ್, ಎಜು ಕೇರ್, ಇಟ್ಸ್ ಎ ಗರ್ಲ್ ಥಿಂಗ್ * ಝೀ ಥಿಯೇಟರ್ === [[ಚಲನಚಿತ್ರ]] ವಿತರಣೆ ಮತ್ತು [[ಸಂಗೀತ]] === * ಝೀ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ <ref>{{Cite web|url=https://www.easterneye.biz/zee-studios-sets-november-11-for-the-theatrical-release-of-their-next-punjabi-film-fuffad-ji/|title=ZEE Studios sets November 11 for the theatrical release of their next Punjabi film Fuffad Ji|date=2021-09-28|website=EasternEye|language=en-GB|access-date=2021-10-11}}</ref> * ಝೀ ಪ್ಲೆಕ್ಸ್ (ಸಿನಿಮಾ-ಆನ್-ಡಿಮಾಂಡ್ ಸೇವೆ) <ref>{{Cite web|url=https://helpcenter.zee5.com/portal/en/kb/articles/rent-movies-with-zee-plex#:~:text=ZEEPLEX%20is%20a%20premium%20movie,re%20marked%20with%20the%20icon.|title=POPUP|website=helpcenter.zee5.com|access-date=2021-10-11}}</ref> * ಝೀ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಕಂಪನಿ <ref>{{Cite web|url=https://www.newslaundry.com/2021/01/22/how-cruise-business-landed-zees-subhash-chandra-in-uncharted-waters|title=How a cruise business landed Zee's Subhash Chandra in uncharted waters|last=Joseph|first=Anto T.|website=Newslaundry|access-date=2021-10-11}}</ref> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Official website|https://www.zee.com/}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಇ-ಲರ್ನಿಂಗ್‍ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೇಖನ]] bjnz5nwobiwah9p1bmlol64cnrfp53d 0 147741 1306444 1305267 2025-06-11T08:02:12Z Prnhdl 63675 1306444 wikitext text/x-wiki {{ಯಂತ್ರಾನುವಾದ|ಮಾರ್ಚ್ ೧೫, ೨೦೨೩}} {{Short description|Artificial intelligence chatbot}} {{Use mdy dates|date=December 2022}} <!-- Please do not change this until consensus is reached --> {{Infobox software | name = ಚಾಟ್ ಜಿಪಿಟಿ | logo = | screenshot = | screenshot size = | caption = | author = ಓಪನ್‌‍ ಎಐ | developer = | released = ನವೆಂಬರ್ ೩೦, ೨೦೨೨ | latest release version = | latest release date = | repo = | programming language = | operating system = | genre = ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ ಚಾಟ್‌ಬಾಟ್ | license = ಸ್ವಾಮ್ಯದ | website = {{url|https://chat.openai.com}} }}   '''ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ''' ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ ಓಪನ್‌‍ಎಐ ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾದ [[ಚಾಟ್‌ಬಾಟ್]] ಆಗಿದೆ. ಇದು ಓಪನ್‌‍ಎಐ ನ ಜಿಪಿಟಿ-೩.೫ ಕುಟುಂಬದ ದೊಡ್ಡ ಭಾಷಾ ಮಾದರಿಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಮತ್ತು ಬಲವರ್ಧನೆಯ ಕಲಿಕೆಯ ತಂತ್ರಗಳೆರಡರ ಜೊತೆಗೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿ-ಟ್ಯೂನ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಅನ್ನು ನವೆಂಬರ್ ೩೦, ೨೦೨೨ ರಂದು ಮೂಲಮಾದರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಅದರ ವಿವರವಾದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದ ಅನೇಕ ಡೊಮೇನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಉತ್ತರಗಳಿಗಾಗಿ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು. ಇದರ ಅಸಮವಾದ ವಾಸ್ತವಿಕ ನಿಖರತೆಯನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹ ನ್ಯೂನತೆಯೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.theverge.com/2022/12/5/23493932/chatgpt-ai-generated-answers-temporarily-banned-stack-overflow-llms-dangers|title=AI-generated answers temporarily banned on coding Q&A site Stack Overflow|last=Vincent|first=James|date=5 December 2022|website=[[The Verge]]|access-date=5 December 2022}}</ref> == ತರಬೇತಿ == [[ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಕಲಿಕೆ]] ಮತ್ತು ಬಲವರ್ಧನೆಯ ಕಲಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಜಿಪಿಟಿ-೩.೫ ನ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಾಟ್ ಜಿಪಿಟಿ ಅನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ-ಟ್ಯೂನ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಮಾದರಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಎರಡೂ ವಿಧಾನಗಳು ಮಾನವ ತರಬೇತುದಾರರನ್ನು ಬಳಸಿದವು. ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಕಲಿಕೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ತರಬೇತುದಾರರು ಬಳಕೆದಾರ ಮತ್ತು ಎಐ ಸಹಾಯಕ ಎರಡೂ ಕಡೆ ಆಡುವ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಲವರ್ಧನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಸಂಭಾಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಾದರಿಯು ರಚಿಸಿದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಮಾನವ ತರಬೇತುದಾರರು ಮೊದಲು ಶ್ರೇಣೀಕರಿಸಿದರು. ಹಲವಾರು ಪುನರಾವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮಾದರಿಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ' ರಿವಾರ್ಡ್ ಮಾಡೆಲ್'ಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಈ ಶ್ರೇಯಾಂಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು ಎಂದು ಪ್ರಾಕ್ಸಿಮಲ್ ಪಾಲಿಸಿ ಆಪ್ಟಿಮೈಸೇಶನ್ (ಪಿಪಿಓ) ತಿಳಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://openai.com/blog/chatgpt/|title=ChatGPT: Optimizing Language Models for Dialogue|last=OpenAI|authorlink=OpenAI|date=30 November 2022|access-date=5 December 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.theverge.com/2022/12/8/23499728/ai-capability-accessibility-chatgpt-stable-diffusion-commercialization|title=ChatGPT proves AI is finally mainstream{{snd}}and things are only going to get weirder|last=Vincent|first=James|date=2022-12-08|website=[[The Verge]]|access-date=2022-12-08}}</ref> ಪ್ರಾಕ್ಸಿಮಲ್ ಪಾಲಿಸಿ ಆಪ್ಟಿಮೈಸೇಶನ್ ಅಲ್ಗಾರಿದಮ್‌ಗಳು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ನೀತಿ ಆಪ್ಟಿಮೈಸೇಶನ್ ಅಲ್ಗಾರಿದಮ್‌ಗಳನ್ನು ನಂಬಲು ವೆಚ್ಚ-ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತವೆ. ಅವರು ವೇಗದ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯೊಂದಿಗೆ ಗಣನೆಯ ದುಬಾರಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://towardsdatascience.com/proximal-policy-optimization-ppo-explained-abed1952457b|title=Proximal Policy Optimization (PPO) Explained|last=van Heeswijk|first=Wouter|date=29 November 2022|website=Towards Data Science|access-date=5 December 2022}}</ref> ಮಾಡೆಲ್‌ಗಳಿಗೆ [[ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್]] ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಜುರೆ ಸೂಪರ್‌ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. == ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು == ಅದರ ಹಿಂದಿನ, ಸೂಚನೆ ಜಿಪಿಟಿ ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಹಾನಿಕಾರಕ ಮತ್ತು ಮೋಸದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸೂಚನೆಜಿಪಿಟಿಯು " [[ಕ್ರಿಸ್ಟೊಫರ್ ಕೊಲಂಬಸ್|ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್ ಕೊಲಂಬಸ್]] ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್‌‍ ಗೆ ಬಂದಾಗ ನನಗೆ ತಿಳಿಸಿ" ಎಂಬ ಅಪೇಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸತ್ಯವೆಂದು ತಿಳಿಸಿದರೆ, ಚಾಟ್‌‍ಜಿಪಿಟಿ ಕೊಲಂಬಸ್‌ನ ಪ್ರಯಾಣದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಪಂಚದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.  <ref name="OpenAIInfo">{{Cite web |last=OpenAI |authorlink=OpenAI |date=30 November 2022 |title=ChatGPT: Optimizing Language Models for Dialogue |url=https://openai.com/blog/chatgpt/ |access-date=5 December 2022}}</ref> ಕೊಲಂಬಸ್ ೨೦೧೫ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್‌‍ ಗೆ ಬಂದರೆ ಏನಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಊಹಿಸುವ ಉತ್ತರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಕೊಲಂಬಸ್‌‍ನ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯ ತರಬೇತಿ ಡೇಟಾವು ಮ್ಯಾನ್ ಪುಟಗಳು ಮತ್ತು ಬುಲೆಟಿನ್ ಬೋರ್ಡ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಪೈಥಾನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್ ಭಾಷೆಯಂತಹ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್ ಭಾಷೆಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="ArsTechnicaTerminal">{{Cite web|url=https://arstechnica.com/information-technology/2022/12/openais-new-chatbot-can-hallucinate-a-linux-shell-or-calling-a-bbs/|title=No Linux? No problem. Just get AI to hallucinate it for you|last=Edwards|first=Benj|date=5 December 2022|website=[[Ars Technica]]|access-date=5 December 2022}}</ref> ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಾಟ್‌ಬಾಟ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಸ್ಥಿತಿವಂತವಾಗಿದೆ. ಅದೇ ಸಂಭಾಷಣೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾದ ಹಿಂದಿನ ಅಪೇಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಕೆಲವು ಪತ್ರಕರ್ತರು ಸೂಚಿಸಿರುವ ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯನ್ನು ವೈಯಕ್ತೀಕರಿಸಿದ ಚಿಕಿತ್ಸಕರಾಗಿ ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="NYTimesInfo">{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/12/05/technology/chatgpt-ai-twitter.html|title=The Brilliance and Weirdness of ChatGPT|last=Roose|first=Kevin|date=5 December 2022|website=[[The New York Times]]|access-date=5 December 2022}}</ref> ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯಿಂದ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಔಟ್‌ಪುಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು, ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡರೇಶನ್ ಎಪಿಐ ಮೂಲಕ ಫಿಲ್ಟರ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಜನಾಂಗೀಯ ಅಥವಾ ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಪ್ರಾಂಪ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="OpenAIInfo"/><ref name="NYTimesInfo" /> ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಬಹು ಮಿತಿಗಳಿಂದ ನರಳುತ್ತದೆ. ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯ ರಿವಾರ್ಡ್ ಮಾಡೆಲ್, ಮಾನವನ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಸುತ್ತ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಬಹುದು ಆದ್ದರಿಂದ ಅದರ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಬಹುದು. ಇದನ್ನು ಗುಡ್‌ಹಾರ್ಟ್‌ನ ಕಾನೂನು ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ೨೦೨೧ ರ ನಂತರ ಸಂಭವಿಸಿದ ಘಟನೆಗಳ ಸೀಮಿತ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ತರಬೇತಿಯಲ್ಲಿ, ವಿಮರ್ಶಕರು ನಿಜವಾದ ಗ್ರಹಿಕೆ ಅಥವಾ ವಾಸ್ತವಿಕ ವಿಷಯವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ದೀರ್ಘ ಉತ್ತರಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿದರು.<ref name="OpenAIInfo"/> ತರಬೇತಿ ದತ್ತಾಂಶವು ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳ ಪಕ್ಷಪಾತದಿಂದ ಕೂಡ ಬಳಲುತ್ತದೆ. ಜನರ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ. == ಸೇವೆ == ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಅನ್ನು ನವೆಂಬರ್ ೩೦, ೨೦೨೨ ರಂದು ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ ಮೂಲದ ಓಪನ್‌‍ಎಐ, ಡಿಎಎಲ್‌‍ಎಲ್‌‍·ಇ ೨ ಮತ್ತು ವಿಸ್ಪರ್‌ನ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತರು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಉಚಿತವಾಗಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಹಣಗಳಿಸುವ ಯೋಜನೆಗಳೊಂದಿಗೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೪ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಓಪನ್‌‍ಎಐ ಅಂದಾಜು ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಈಗಾಗಲೇ ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.zdnet.com/article/what-is-chatgpt-and-why-does-it-matter-heres-what-you-need-to-know/|title=What is ChatGPT and why does it matter? Here's what you need to know|date=2022|work=ZDNET|access-date=18 December 2022|language=en}}</ref> ಸಿಎನ್‌ಬಿಸಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೫, ೨೦೨೨ ರಂದು ಈ ಸೇವೆಯು "ಇನ್ನೂ ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಬರೆದಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2022/12/15/google-vs-chatgpt-what-happened-when-i-swapped-services-for-a-day.html|title=Google vs. ChatGPT: Here's what happened when I swapped services for a day|last=Pitt|first=Sofia|date=2022|work=CNBC|access-date=18 December 2022|language=en}}</ref> === ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಯ === ಜೂನ್  ೧೦, ೨೦೨೫ ರಂದು ಅಮೆರಿಕಾ ಮತ್ತು ಭಾರತ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿಶ್ವದ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಓಪನ್ ಎಐನ ಚಾಟ್ ಜಿಪಿಟಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ದೋಷದ ಕಾರಣ ಡೌನ್ ಆಗಿ, ಬಳಕೆದಾರರು “Hmm…something seems to have gone wrong” ಮತ್ತು “A network error occurred” ಎಂಬ ದೋಷ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ ಘಟನೆ ದಾಖಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆ, ಲಾಗ್ ಇನ್ ಸಮಸ್ಯೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಚಾಟ್ ಜಿಪಿಟಿ ಜೊತೆಗೆ ಓಪನ್ ಎಐನ ವಿಡೀಯೊ ಸೇವೆಯಾದ ಸೋರದ ಮೇಲೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿರುವುದನ್ನು ಓಪನ್ ಎಐ ದೃಡಪಡಿಸಿತ್ತು.<ref>{{Cite news |date=೧೦/೦೬/೨೦೨೫ |title=ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ತೊಂದರೆ ಎದುರಿಸಿದ ChatGPTː ಪರದಾಡಿದ ಬಳಕೆದಾರರು |url=https://www.prajavani.net/technology/gadget-news/chatgpt-faces-global-outage-india-us-most-affected-3336137 |url-status=live |access-date=೧೧/೦೬/೨೦೨೫ |work=ಪ್ರಜಾವಾಣಿ}}</ref> == ಸ್ವಾಗತ, ಟೀಕೆ ಮತ್ತು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು == === ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು === ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಅನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ವಿಮರ್ಶೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಭೇಟಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ''[[ದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]]'' ಇದನ್ನು "ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಚಾಟ್‌ಬಾಟ್" ಎಂದು ಲೇಬಲ್ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2022/12/05/technology/chatgpt-ai-twitter.html|title=The Brilliance and Weirdness of ChatGPT|last=Roose|first=Kevin|date=5 December 2022|work=The New York Times|access-date=18 December 2022}}</ref> ''[[ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್|ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್‌ನ]]'' ಸಮಂತಾ ಲಾಕ್ ಅವರು "ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿ ವಿವರವಾದ" ಮತ್ತು "ಮಾನವ-ತರಹದ" ಪಠ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು ಎಂದು ಗಮನಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/technology/2022/dec/05/what-is-ai-chatbot-phenomenon-chatgpt-and-could-it-replace-humans|title=What is AI chatbot phenomenon ChatGPT and could it replace humans?|last=Lock|first=Samantha|date=2022-12-05|website=[[The Guardian]]|access-date=2022-12-05}}</ref> ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬರಹಗಾರ ಡ್ಯಾನ್ ಗಿಲ್ಮೋರ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಅನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಅದರಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾದ ಪಠ್ಯವು ಉತ್ತಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನೀಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು "ಅಕಾಡೆಮಿಯಾ ಎದುರಿಸಲು ಕೆಲವು ಗಂಭೀರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ" ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/technology/2022/dec/04/ai-bot-chatgpt-stuns-academics-with-essay-writing-skills-and-usability|title=AI bot ChatGPT stuns academics with essay-writing skills and usability|last=Hern|first=Alex|date=2022-12-04|website=[[The Guardian]]|access-date=2022-12-05}}</ref> ''ಸ್ಲೇಟ್‌ನ'' ಅಲೆಕ್ಸ್ ಕಾಂಟ್ರೋವಿಟ್ಜ್ ನಾಜಿ ಜರ್ಮನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯ ಪುಶ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಅನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು. [[ಅಡೋಲ್ಫ್ ಹಿಟ್ಲರ್|ಅಡಾಲ್ಫ್ ಹಿಟ್ಲರ್]] [[ಜರ್ಮನಿ|ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ]] ಹೆದ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಎಂಬ ಹಕ್ಕು ಸೇರಿದಂತೆ, ನಾಜಿ ಜರ್ಮನಿಯ ಬಲವಂತದ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಬಳಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://slate.com/technology/2022/12/chatgpt-openai-artificial-intelligence-chatbot-whoa.html|title=Finally, an A.I. Chatbot That Reliably Passes "the Nazi Test"|last=Kantrowitz|first=Alex|date=2022-12-02|website=[[Slate (magazine)|Slate]]|access-date=2022-12-05}}</ref> ೨೦೨೨ ''ರ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ನ'' "ವರ್ಷದ ಪ್ರಗತಿಗಳು" ನಲ್ಲಿ, ಡೆರೆಕ್ ಥಾಂಪ್ಸನ್ "ಜನರೇಟಿವ್-ಎಐ ಸ್ಫೋಟ" ದ ಭಾಗವಾಗಿ ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದು "ನಾವು ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ, ನಾವು ಹೇಗೆ ಯೋಚಿಸುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಸೃಜನಶೀಲತೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಏನು ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು".<ref>{{Cite web|url=https://www.theatlantic.com/newsletters/archive/2022/12/technology-medicine-law-ai-10-breakthroughs-2022/672390/|title=Breakthroughs of the Year|last=Thompson|first=Derek|date=8 December 2022|website=[[The Atlantic]]|access-date=18 December 2022}}</ref> ''ವೋಕ್ಸ್‌ನ'' ಕೆಲ್ಸಿ ಪೈಪರ್ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ, "ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯು ಆಧುನಿಕ ಎಐ ಎಷ್ಟು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಮೊದಲ ಪರಿಚಯವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು (ದಿಗ್ಭ್ರಮೆಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ)" ಮತ್ತು "ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ನ್ಯೂನತೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ ಹೊಂದಿದೆ. " ಎಂದು ''ವೋಕ್ಸ್‌ನ'' ಕೆಲ್ಸಿ ಪೈಪರ್ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಟ್ವೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ, ಟೆಕ್ ಮೊಗಲ್ [[ಎಲಾನ್ ಮಸ್ಕ್|ಎಲೋನ್ ಮಸ್ಕ್]] ಅವರು "ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಭಯಾನಕವಾಗಿದ್ದು ಒಳ್ಳೆಯದು ಆಗಿದೆ. ನಾವು ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ಪ್ರಬಲ ಎಐ ನಿಂದ ಕೂಡ ದೂರವಿಲ್ಲ" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.vox.com/future-perfect/2022/12/15/23509014/chatgpt-artificial-intelligence-openai-language-models-ai-risk-google|title=ChatGPT has given everyone a glimpse at AI's astounding progress|last=Piper|first=Kelsey|date=15 December 2022|work=Vox|access-date=18 December 2022|language=en}}</ref> === ಋಣಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು === ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ತುಣುಕಿನಲ್ಲಿ, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಪಾಲ್ ಕ್ರುಗ್ಮನ್ ಅವರು ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಜ್ಞಾನ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಬೇಡಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="NYTimesKrugman">{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/12/06/opinion/chatgpt-ai-skilled-jobs-automation.html|title=Does ChatGPT Mean Robots Are Coming For the Skilled Jobs?|last=Krugman|first=Paul|authorlink=Paul Krugman|date=6 December 2022|website=[[The New York Times]]|access-date=6 December 2022}}</ref> ''ವರ್ಜ್‌ನ'' ಜೇಮ್ಸ್ ವಿನ್ಸೆಂಟ್ ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯ ವೈರಲ್ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ತಲುಪಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.<ref name=":1">{{Cite web |last=Vincent |first=James |date=2022-12-08 |title=ChatGPT proves AI is finally mainstream{{snd}}and things are only going to get weirder |url=https://www.theverge.com/2022/12/8/23499728/ai-capability-accessibility-chatgpt-stable-diffusion-commercialization |access-date=2022-12-08 |website=[[The Verge]]}}</ref> ಪತ್ರಕರ್ತರು ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯ ಭ್ರಮೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಮೆಂಟ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ (ಅದರ ತರಬೇತಿ ಡೇಟಾದಿಂದ ಅಸಮರ್ಥನೀಯವೆಂದು ತೋರುವ ಸುಳ್ಳು ಉತ್ತರಗಳನ್ನು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ನೀಡಿ).<ref>{{Cite news|url=https://www.cbc.ca/radio/thecurrent/chatgpt-human-labour-and-fake-news-1.6686210|title=ChatGPT a 'landmark event' for AI, but what does it mean for the future of human labour and disinformation?|date=2022|work=CBC|access-date=18 December 2022}}</ref> ''ಮ್ಯಾಶಬಲ್'' ನ ಮೈಕ್ ಪರ್ಲ್ ಬಹು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಅನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅವರು " [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]] ಅಲ್ಲದ [[ಮಧ್ಯ ಅಮೇರಿಕ|ಮಧ್ಯ ಅಮೆರಿಕದ]] ಅತಿದೊಡ್ಡ ದೇಶ" ಗಾಗಿ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಕೇಳಿದರು. ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ [[ಗ್ವಾಟೆಮಾಲ|ಗ್ವಾಟೆಮಾಲಾದೊಂದಿಗೆ]] ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿತು, ಉತ್ತರವು [[ನಿಕರಾಗುವ|ನಿಕರಾಗುವಾ]] ಎಂದಿತ್ತು.<ref name="MashableInfo">{{Cite web|url=https://mashable.com/article/chatgpt-amazing-wrong|title=The ChatGPT chatbot from OpenAI is amazing, creative, and totally wrong|last=Pearl|first=Mike|date=3 December 2022|website=[[Mashable]]|access-date=5 December 2022}}</ref> "ದಿ ಬಲ್ಲಾಡ್ ಆಫ್ ಡ್ವೈಟ್ ಫ್ರೈ" ಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಿಎನ್‌‍ಬಿಸಿ ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಯನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ, ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ನಿಜವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಆವಿಷ್ಕರಿಸಿದ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು.<ref name="CNBC">{{Cite news |last=Pitt |first=Sofia |date=2022 |title=Google vs. ChatGPT: Here's what happened when I swapped services for a day |url=https://www.cnbc.com/2022/12/15/google-vs-chatgpt-what-happened-when-i-swapped-services-for-a-day.html |access-date=18 December 2022 |work=CNBC |language=en}}</ref> ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಮೆಷಿನ್ ಲರ್ನಿಂಗ್‌ನ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆಂಟನ್ ವಾನ್ ಡೆನ್ ಹೆಂಗೆಲ್ ಮಾಡಿದಂತೆ, ''ದಿ ವರ್ಜ್'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಸಂಶೋಧಕರು ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯನ್ನು "ಅಸ್ಥಿರ ಗಿಳಿ" <ref>{{Cite news|url=https://www.theverge.com/23488017/openai-chatbot-chatgpt-ai-examples-web-demo|title=OpenAI's new chatbot can explain code and write sitcom scripts but is still easily tricked|last=Vincent|first=James|date=1 December 2022|work=The Verge|access-date=18 December 2022}}</ref> ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.smh.com.au/national/is-ai-coming-of-age-or-starting-to-reach-its-limits-20221213-p5c5uy.html|title=Is AI coming of age - or starting to reach its limits?|last=Mannix|first=Liam|date=13 December 2022|work=The Sydney Morning Herald|access-date=18 December 2022|language=en}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಶ್ನೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಓವರ್‌ಫ್ಲೋ, ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ, ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಬಳಕೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿತು.<ref name="TheVergeStackOverflow">{{Cite web |last=Vincent |first=James |date=5 December 2022 |title=AI-generated answers temporarily banned on coding Q&A site Stack Overflow |url=https://www.theverge.com/2022/12/5/23493932/chatgpt-ai-generated-answers-temporarily-banned-stack-overflow-llms-dangers |access-date=5 December 2022 |website=[[The Verge]]}}</ref> ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಟೈಲರ್ ಕೋವೆನ್ ಅವರು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಮೇಲೆ ಅದರ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ನಿಯಮಗಳ ನಿರ್ಧಾರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾಮೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವ ಒಬ್ಬರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="BloombergCowen">{{Cite web|url=https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2022-12-06/chatgpt-ai-could-make-democracy-even-more-messy|title=ChatGPT Could Make Democracy Even More Messy|last=Cowen|first=Tyler|authorlink=Tyler Cowen|date=6 December 2022|website=[[Bloomberg News]]|access-date=6 December 2022}}</ref> ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ ಅಂತರಜಾಲದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯವು "ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನಂಬಲು ಸಾಧ್ಯವೇ" ಎಂದು ''[[ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್|ಗಾರ್ಡಿಯನ್]]'' ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಕರೆ ನೀಡಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/dec/08/the-guardian-view-on-chatgpt-an-eerily-good-human-impersonator|title=The Guardian view on ChatGPT: an eerily good human impersonator|date=8 December 2022|work=the Guardian|access-date=18 December 2022|language=en}}</ref> [[ಮಾಲ್‌ವೇರ್]] ಮತ್ತು ಫಿಶಿಂಗ್ ಇಮೇಲ್‌ಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಚಾಟ್‌‌ಜಿಪಿಟಿ ಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಬ್ಲೀಪಿಂಗ್ ''ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ನ'' ಆಕ್ಸ್ ಶರ್ಮಾ ಗಮನಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="BleepingComputerInfo">{{Cite web|url=https://www.bleepingcomputer.com/news/technology/openais-new-chatgpt-bot-10-dangerous-things-its-capable-of/|title=OpenAI's new ChatGPT bot: 10 dangerous things it's capable of|last=Sharma|first=Ax|date=6 December 2022|website=[[Bleeping Computer]]|access-date=6 December 2022}}</ref> ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ಓಪನ್‌ಎಐನ ಸಿಇಒ, ಸ್ಯಾಮ್ ಆಲ್ಟ್‌ಮ್ಯಾನ್, ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಮುಂದುವರಿದರೆ "(ಉದಾಹರಣೆಗೆ) ದೊಡ್ಡ ಸೈಬರ್ ಸುರಕ್ಷತೆ ಅಪಾಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ದಶಕದಲ್ಲಿ ನಾವು ನಿಜವಾದ ಎಜಿಐಗೆ ಹೋಗಬಹುದು, ಆದ್ದರಿಂದ ನಾವು ಅತ್ಯಂತ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಅಪಾಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="ZDNET">{{Cite news |date=2022 |title=What is ChatGPT and why does it matter? Here's what you need to know |url=https://www.zdnet.com/article/what-is-chatgpt-and-why-does-it-matter-heres-what-you-need-to-know/ |access-date=18 December 2022 |work=ZDNET |language=en}}</ref> === ಶಿಕ್ಷಣದ ಪರಿಣಾಮಗಳು === ''ದಿ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ'' ಸ್ಟೀಫನ್ ಮಾರ್ಚೆ ಅವರು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅರ್ಜಿಗಳ ಪ್ರಬಂಧದ ಮೇಲೆ ಅದರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ ಎಂದು ಗಮನಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2022/12/chatgpt-ai-writing-college-student-essays/672371/|title=The College Essay Is Dead|last=Marche|first=Stephen|date=2022-12-06|website=[[The Atlantic]]|access-date=2022-12-08}}</ref> ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಶಿಕ್ಷಕ ಮತ್ತು ಲೇಖಕ ಡೇನಿಯಲ್ ಹರ್ಮನ್ ಅವರು ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ "ದಿ ಎಂಡ್ ಆಫ್ ಹೈ-ಸ್ಕೂಲ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್" ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2022/12/openai-chatgpt-writing-high-school-english-essay/672412/|title=The End of High-School English|last=Herman|first=Daniel|date=2022-12-09|work=[[The Atlantic]]|access-date=2022-12-12}}</ref> ''ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ'', ಕ್ರಿಸ್ ಸ್ಟೋಕೆಲ್-ವಾಕರ್ ಅವರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ಬರವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೊರಗುತ್ತಿಗೆ ಮಾಡಲು ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಅನ್ನು ಬಳಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಶಿಕ್ಷಕರು ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಬೇಕು. ಆದರೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಪೂರೈಕೆದಾರರು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆ ಅಥವಾ ತಾರ್ಕಿಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.nature.com/articles/d41586-022-04397-7|title=AI bot ChatGPT writes smart essays — should professors worry?|last=Stokel-Walker|first=Chris|date=2022-12-09|website=[[Nature (journal)|Nature]]|access-date=2022-12-19}}</ref> ಎನ್‌ಪಿಆರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಎಮ್ಮಾ ಬೌಮನ್ ಅವರು ಎಐ ಉಪಕರಣದ ಮೂಲಕ ಅದು ಅಧಿಕೃತ ಧ್ವನಿಯೊಂದಿಗೆ ಪಕ್ಷಪಾತ ಅಥವಾ ಅಸಂಬದ್ಧ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಔಟ್‌ಪುಟ್ ಮಾಡಬಹುದು "ನೀವು ಅದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಕೇಳುವ ಹಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಅದು ನಿಮಗೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅದು ಸತ್ತ ತಪ್ಪು ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸಿ." ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಕೃತಿಚೌರ್ಯ ಮಾಡುವ ಅಪಾಯದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/2022/12/19/1143912956/chatgpt-ai-chatbot-homework-academia|title=A new AI chatbot might do your homework for you. But it's still not an A+ student|last=Bowman|first=Emma|date=2022-12-19|website=[[NPR]]|access-date=2022-12-19}}</ref> ''ದಿ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಜರ್ನಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ'' ಜೊವಾನ್ನಾ ಸ್ಟರ್ನ್ ರಚಿತವಾದ ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಉಪಕರಣದೊಂದಿಗೆ ಅಮೇರಿಕನ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೋಸವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.wsj.com/articles/chatgpt-wrote-my-ap-english-essayand-i-passed-11671628256|title=ChatGPT Wrote My AP English Essay—and I Passed|last=Stern|first=Joanna|date=2022-12-21|website=[[The Wall Street Journal]]|access-date=2022-12-21}}</ref> == ಜೈಲ್ ಬ್ರೇಕ್ಸ್ == ತನ್ನ ವಿಷಯ ನೀತಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಬಹುದಾದ ಅಪೇಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲು ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪ್ರಾಂಪ್ಟ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ನಂತಹ ತಂತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಕೆಲವು ಬಳಕೆದಾರರು ಈ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಬೈಪಾಸ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{Cite journal|last=Zvi|date=December 2, 2022|title=Jailbreaking ChatGPT on Release Day|url=https://www.lesswrong.com/posts/RYcoJdvmoBbi5Nax7/jailbreaking-chatgpt-on-release-day|journal=|language=en}}</ref> ಜೈಲ್‌ಬ್ರೇಕ್‌ಗಳು ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿಯನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷೆ ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದವು. ಅದು ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ, ಸೂಕ್ತವಲ್ಲದ ಅಥವಾ ಇತರರಿಂದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.<ref>{{Cite web|url=https://twitter.com/zswitten/status/1598380220943593472?lang=en|title=Thread of known ChatGPT jailbreaks.|last=Written|first=Zack|date=December 1, 2022|website=Twitter|language=en|archive-date=December 17, 2022|access-date=December 17, 2022}}</ref> ಕೆಳಗಿನವುಗಳು ಚಾಟ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಯ ಫಿಲ್ಟರ್ ಅನ್ನು ಬೈಪಾಸ್ ಮಾಡಲು ಬಳಸುವ ಕೆಲವು ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: # ನಕಲಿ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿ. # ಚಾಟ್ ಫಿಲ್ಟರ್ ಅನ್ನು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿ. # ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಡೀಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ. # ಇದನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಮತ್ತು ಆಸ್ಕಿ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಔಟ್‌ಪುಟ್ ಮಾಡುವುದು. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಇ-ಲರ್ನಿಂಗ್‍ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೇಖನ]] n0wa8p1ler8n5d10vigenix4mz7sa6b 1 174693 1306433 2025-06-10T15:10:57Z 2405:201:D028:50C5:488:52B5:E880:2514 /* vishaya */ ಹೊಸ ವಿಭಾಗ 1306433 wikitext text/x-wiki == vishaya == vivarana [[ವಿಶೇಷ:Contributions/2405:201:D028:50C5:488:52B5:E880:2514|2405:201:D028:50C5:488:52B5:E880:2514]] ೨೦:೪೦, ೧೦ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) m5o432krywnwvyjhlqf2gbvh2dx4pbr 1306434 1306433 2025-06-10T15:12:25Z 2405:201:D028:50C5:488:52B5:E880:2514 /* vishaya */ 1306434 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 10 174694 1306446 2025-06-11T08:56:26Z Prnhdl 63675 ಹೊಸ ಪುಟ: . 1306446 wikitext text/x-wiki . 6t9fg2gmch401ldtk8m7pyzz632ixbb 1306447 1306446 2025-06-11T09:03:23Z Prnhdl 63675 1306447 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{maplink | frame=yes | plain={{{plain|yes}}} | zoom={{{zoom|}}} | display={{{display|inline,title}}} | text={{{text|ನಕ್ಷೆ}}} | frame-align={{{frame-align|left}}} | frame-width={{{frame-width|300}}} | frame-height={{{frame-height|200}}} | raw=[ { "type": "ExternalData", "service": "geoline", "properties": { "stroke-width": {{{stroke-width|4}}} }, "query": "SELECT ?id ... service=geoline ..." }, {{#if: {{{stations|}}} | { "type": "ExternalData", "service": "geopoint", "properties": { "marker-symbol": "{{{marker-symbol|rail-metro}}}", "marker-size": "{{{marker-size|small}}}" }, "query": "SELECT DISTINCT ?id ... service=geopoint ..." } }} ] }}</includeonly> <noinclude> {{documentation}} </noinclude> jq17z5ph2no7vyd4kfxtxx04nal164c 3 174695 1306450 2025-06-11T10:29:09Z Turkmen 44783 Turkmen [[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Sachin12345633]] ಪುಟವನ್ನು [[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Subin Ramachandran]] ಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Sachin12345633|Sachin12345633]]" to "[[Special:CentralAuth/Subin Ramachandran|Subin Ramachandran]]" 1306450 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Subin Ramachandran]] i9g1u8ol9d3p91fubyiqqzc107z4iet