ವೀನಸ್ ವಿಲಿಯಂಸ್

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="kn">
  <siteinfo>
    <sitename>ವಿಕಿಪೀಡಿಯ</sitename>
    <dbname>knwiki</dbname>
    <base>https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%96%E0%B3%8D%E0%B2%AF_%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%9F</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.5</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">ಮೀಡಿಯ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ವಿಶೇಷ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ಸದಸ್ಯ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ವಿಕಿಪೀಡಿಯ</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ಚಿತ್ರ</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ಚಿತ್ರ ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">ಮೀಡಿಯವಿಕಿ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">ಟೆಂಪ್ಲೇಟು</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">ಸಹಾಯ</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">ಸಹಾಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ವರ್ಗ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ವರ್ಗ ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ಸಂಪುಟ</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ಸಂಪುಟ ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
      <namespace key="118" case="first-letter">ಕರಡು</namespace>
      <namespace key="119" case="first-letter">ಕರಡು ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ಮಾಡ್ಯೂಲ್</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಚರ್ಚೆಪುಟ</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ವೀನಸ್ ವಿಲಿಯಂಸ್</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3154</id>
    <revision>
      <id>1306850</id>
      <parentid>1048568</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:52:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dostojewskij</username>
        <id>21814</id>
      </contributor>
      <comment>ವರ್ಗ:೧೯೮೦ ಜನನ</comment>
      <origin>1306850</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2514" sha1="mj3v53bhx1uak2zaercjkgym61sb2cs" xml:space="preserve">{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=280 style=&quot;margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 85%; clear:right&quot;
|+&lt;big&gt;'''ವೀನಸ್ ವಿಲಿಯಂಸ್'''&lt;/big&gt;
|-
| align=center colspan=&quot;2&quot; |
{| style=&quot;background:#f9f9f9;&quot; border=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot;
|- align=center
| [[Image:Venus Williams.jpg|right|200 px|ವೀನಸ್ ವಿಲಿಯಂಸ್]]
|}
|-
| '''ದೇಶ:''' || ಅಮೇರಿಕಾ
|-
| '''ನಿವಾಸ:''' || ಪಾಮ್‌ಬೀಚ್, ಫ್ಲೊರಿಡಾ, ಅಮೇರಿಕಾ
|-
| '''ಎತ್ತರ:''' || ೬'೧&quot; (೧೮೫ ಸೆಮಿ)
|-
| '''ತೂಕ:''' || ೭೨.೫ ಕೆಜಿ)
|-
| '''ಆಟ:''' || ಬಲಗೈ
|-
| '''ವೃತ್ತಿಪರ ಟೆನ್ನಿಸ್ ರಂಗಕ್ಕೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ:''' || ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೯೪
|-
| '''ಗಳಿಸಿದ ಶ್ರೇಷ್ಟ ಕ್ರಮಾಂಕ:''' || ೧ (ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೫, ೨೦೦೨)
|-
| '''ಸಿಂಗಲ್ಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು:''' || ೩೩
|-
| '''ಗಳಿಕೆಯ ಮೊತ್ತ:''' || $೧೪,೮೧೫,೧೮೮
|-
! colspan=&quot;2&quot; bgcolor=&quot;#ffffff&quot; | ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ಸ್ಲಾಮ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು : ೫
|-
| '''ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮುಕ್ತ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ'''
| ಫೈನಲ್ಸ್ (೨೦೦೩)
|-
| '''ಫ್ರೆಂಚ್ ಮುಕ್ತ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ'''
| ಫೈನಲ್ಸ್  (೨೦೦೨)
|-
| '''ವಿಂಬಲ್ಡನ್ ಮುಕ್ತ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ'''
| '''ವಿಜೇತೆ''' (೨೦೦೦, '೦೧, '೦೫)
|-
| '''ಅಮೇರಿಕಾ ಮುಕ್ತ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ'''
| '''ವಿಜೇತೆ''' (೨೦೦೦, '೦೧)
|}

'''ವೀನಸ್ ವಿಲಿಯಂಸ್''' [[ಅಮೇರಿಕ | ಅಮೇರಿಕದ]] [[ಟೆನ್ನಿಸ್]] ಆಟಗಾರ್ತಿ. ಪೂರ್ವ ವಿಶ್ವ ನಂ ೧ ಆಗಿರುವ ವೀನಸ್ ೨೦೦೫ರ ವಿಂಬಲ್ಡನ್ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್. ಇವಳ ತಂಗಿ [[ಸೆರೀನಾ ವಿಲಿಯಂಸ್]] ಕೂಡ ಪೂರ್ವ ವಿಶ್ವ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್.
[[Image:venus0205.jpg|thumb|250px|'ವೀನಸ್ ವಿಲ್ಲಿಯಂಸ್']]

{{clear}}

{{ಚುಟುಕು}}

[[ವರ್ಗ:ಟೆನ್ನಿಸ್]]
[[ವರ್ಗ:೧೯೮೦ ಜನನ]]</text>
      <sha1>mj3v53bhx1uak2zaercjkgym61sb2cs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಕೇಶಿರಾಜ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9941</id>
    <revision>
      <id>1306835</id>
      <parentid>1306751</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T15:29:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <origin>1306835</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10855" sha1="ptbhyj5hddkbitoq1snp0g0bc230ey0" xml:space="preserve">{{ಹೊಯ್ಸಳ_ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ_ಕನ್ನಡ_ಕವಿಗಳು}}
'''ಕೇಶಿರಾಜ'''ನ ಕಾಲ ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಶ.೧೨೬೦.&lt;ref&gt;http://www.sobagu.in/ಕೇಶಿರಾಜ/&lt;/ref&gt;   ಈತನು [[ಜನ್ನ]]ನ ಸೋದರಳಿಯ.ಹಳಗನ್ನಡ [[:ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ|ವ್ಯಾಕರಣ]]ವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣ ಈತನ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕೃತಿ.
{{Infobox person
| birth_date = ೧೩ ನೇ ಶತಮಾನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಾಲಮಾನ
| death_date = ೧೩ನೆ ಅಥವಾ ೧೪ನೆ ಶತಮಾನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಾಲಮಾನ
| father = ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ
| occupation = ಕನ್ನಡ,ವ್ಯಾಕರಣ, ಕವಿ ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರ
| works=ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣ
}}{{Short description|13th century Kannada poet}}
==ಕೇಶಿರಾಜ==
ಕೇಶಿರಾಜನ ತಂದೆ ಯೋಗಿಪ್ರವರನಾದ '[[ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ]]', [[ತಾಯಿ]]ಯ [[ತಂದೆ]] ಕವಿಯೂ ಯಾದವಕಟಕಾಚಾರ್ಯನೂ ಆಗಿದ್ದ &quot;ಸುಮನೋಬಾಣ&quot; ಎಂದು ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಶಿರಾಜನೇ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ.
ಸು. ೧೫೫೫-೧೬೧೭; ಸಂಸ್ಕೃತ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ವಿದ್ವಾಂಸ; ಕವಿ. ಸಂತಕವಿ [[ತುಳಸಿದಾಸ್|ತುಳಸೀದಾಸ]]ನ ಸಮಕಾಲೀನ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಾಂಡಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ಸನಾಢ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಲದಲ್ಲಿ ಈತ ಹುಟ್ಟಿದ. ವಾಸವಾಗಿದ್ದುದು ತುಂಗರಾಯ್ ಬಳಿ ಚೇತವಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದ್ದ ಓಡಾಛಾ ನಗರದಲ್ಲಿ. ಮಹಾರಾಜ ಮಧುಕರಷಾಹನ ಪುತ್ರ ಮಹಾರಾಜ ಇಂದ್ರಜೀತಸಿಂಹ ಈತನ ಆಶ್ರಯದಾತ. ಈತನ ಹಿರಿಯರು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಆಸ್ಥಾನಪಂಡಿತರಾಗಿದ್ದವರು. ಹೀಗಾಗಿ ರಾಜನೀತಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ಥಾನ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಅರಿವು ಈತನಿಗೆ ಅನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಕೇಶವದಾಸನನ್ನು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ರೀತಿ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರವರ್ತಕನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chapter 6: Chalukyas of Badami |url=http://www.maharashtra.gov.in/pdf/gazeetter_reprint/History-I/chapter_6.pdf |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110301213237/http://www.maharashtra.gov.in/pdf/gazeetter_reprint/History-I/chapter_6.pdf |archivedate= 1 March 2011 |work=Maharashtra State Gazetteer}}&lt;/ref&gt;
ಸುಮನೋಬಾಣಾನು ಇಮ್ಮಡಿ ನರಸಿಂಹನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದರು.(೧೨೩೦) ಅವನ ಅನಂತನಾಥಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಅದರ ಸೂಚನೆಯಿದೆ.ಕೇಶಿರಾಜ ಚೋಳರಾಜನಾದ ಇಮ್ಮಡಿ ನರಸಿಂಹನ ಹಾಗೂ ಅವನ ಮಗ ವೀರ ಸೋಮೇಶ್ವರನ ಆಳಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದನೆಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇಮ್ಮಡಿ ನರಸಿಂಹನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಕಾಲ ೧೨೨೦-೩೮. ಅಲ್ಲದೇ ಅವನ ಮಗನಾದ ಸೋಮೇಶ್ವರನ ಕಾಲ ೧೨೩೩-೬೭. ಈ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿಯೇ ಕೇಶಿರಾಜನ ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣ ರಚನೆಯಾದದ್ದು.&lt;ref&gt;https://en.unionpedia.org/i/Kesiraja&lt;/ref&gt;
==ಇವರ ಕೃತಿಗಳು== 
ಪ್ರಬೋಧಚಂದ್ರ, ಚೋಳಪಾಲಕ ಚರಿತ, ಕಿರಾತ, ಸುಭದ್ರಾ ಹರಣ, ಶ್ರೀ ಚಿತ್ರಮಾಲೆ. ಆದರೆ ಇವು ಯಾವುವೂ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲವಾಗಿವೆ.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://kanaja.in/archives/77935 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2015-12-25 |archive-date=2016-03-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306001908/https://kanaja.in/archives/77935 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
ರಸಿಕಪ್ರಿಯ (೧೫೯೧); ಕವಿಪ್ರಿಯ(೧೬೦೧); ರಾಮಚಂದ್ರಿಕ (೧೬೦೧); ರತನಭಾವನಿ(೧೬೦೧); ವೀರಸಿಂಹ ದೇವಚರಿತ(೧೬೦೭); ಜಹಾಂಗೀರ ಜಸಚಂದ್ರಿಕ (೧೬೧೨); ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಗೀತ (೧೬೦೧)- ಈ ೭ಕೃತಿಗಳು ಕೇಶವದಾಸನ ರಚನೆಗಳೆಂದು ಪಂಡಿತರು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಕಸಿಕವನ್ನು ಈತನ ಹೆಸರಿಗೇ ಆರೋಪಿಸಿದ್ದರೂ ಅದು ಈತನ ಅಣ್ಣ ಬಲಭದ್ರನ ರಚನೆಯೆಂದು ಬಹುಮಂದಿ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಛಂದಮಾಲಾ ಎಂಬ ಕೃತಿಯೂ ಈತನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿದೆ. ರಸಿಕಪ್ರಿಯಾ [[ಕಾವ್ಯ]]ಮೀಮಾಂಸೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಪ್ರೌಢ ಗ್ರಂಥ. ಇದರಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯಪರಂಪರೆಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ರಸ, ವೃತ್ತಿ, ಕಾವ್ಯದೋಷ ಮುಂತಾದುವುಗಳ ವರ್ಣನೆ ಮತ್ತು ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಕಾಣದೊರೆಯುತ್ತವೆ. [[ಭರತ]]ನ ನಾಟ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ, ವಾತ್ಸ್ಯಾಯನನ ಕಾಮಸೂತ್ರ ಮತ್ತು ರುದ್ರಭಟ್ಟನ ಶೃಂಗಾರತಿಲಕ ಕೃತಿಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಈ ಕೃತಿ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ಶೃಂಗಾರರಸವನ್ನು ಕುರಿತ ವಿವೇಚನೆ ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಈ ಬಗೆಗಿನ ಲಕ್ಷ್ಯಪದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ [[ಕೃಷ್ಣ]]ನ ಚಿತ್ರವೂ ಬೇರೆಯ ಬಗೆಯದು. ಇಲ್ಲಿಯ ಕೃಷ್ಣ ಒಬ್ಬ ರಸಿಕ. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಕೃಷ್ಣ ಭಕ್ತಕವಿಗಳ ಕೃಷ್ಣನಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಇತರ ರಸಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿರೂಪಣೆಯೂ ಇದರಲ್ಲಿದೆ. ರಸದ ಅಂಗವಾಗಿಯೇ ನಾಯಿಕಾಭೇದಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವಿಷಯಗಳ ಸಾಂಗೋಪಾಂಗ ವಿವೇಚನೆ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾಮಹ, ಉದ್ಭಟ ಮೊದಲಾದ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸಕರನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಅಲಂಕಾರ ಶಬ್ದವನ್ನು ತುಂಬ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ-ಅಂದರೆ, ರಸ ರೀತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಭಾಷೆ ಸರಳವಾಗಿದೆ. ಅಲಂಕಾರಗ್ರಂಥಗಳ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ಗ್ರಂಥಕ್ಕೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವ ಮಾತ್ರ ದೊರೆಯಬಹುದಾದರೂ ಕೇಶವದಾಸನ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೊಂದು ಸ್ಥಾನವಿದೆ.&lt;ref&gt;https://archive.org/details/abdamaidarpaa00kirjuoft&lt;/ref&gt;
ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣವನ್ನು [[ಜೆ.ಗ್ಯಾರೆಟ್]] ಎನ್ನುವವರು ಕ್ರಿ.ಶ. [[೧೮೬೮]]ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಕ್ರಿ.ಶ.[[೧೮೭೨]]ರಲ್ಲಿ  [[ರೆವೆರಂಡ್ ಕಿಟ್ಟೆಲ್]] ಈ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಕ್ರಿ.ಶ. [[೧೯೫೧]]ರಲ್ಲಿ ಡಿ.ಕೆ.ಭೀಮಸೇನರಾಯರು ಹಾಗು [[೧೯೫೮]]ರಲ್ಲಿ [[ಡಿ.ಎಲ್.ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್]] ಅವರು ಪರಿಷ್ಕೃತ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.&lt;ref&gt;https://play.google.com/store/books/details/KANNADA_SHABDAMANIDARPANA_SANGRAHA?id=HnaYAwAAQBAJ&amp;hl=en_IN&lt;/ref&gt;

==ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣ==
*'''ಕೇಶಿರಾಜ'''ನ &quot;ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣ&quot;ವು ಸಮಗ್ರವೂ ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರವೂ ಆದ ಉತ್ತಮ ವ್ಯಾಕರಣ ಗ್ರಂಥ. ಇಡಿಯ ಕೃತಿ ಕಂದ ಪದ್ಯಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದು ಎಂಟು ಅಧ್ಯಾಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಕರಣಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ.ಕಂದ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು 'ಸೂತ್ರ'ವೆಂದೂ ಗದ್ಯ ರೂಪದ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನು'ವೃತ್ತಿ'ಯೆಂದೂ ವ್ಯಾಕರಣದ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು 'ಪ್ರಯೋಗ'ವೆಂದೂ ಕರೆದು ತನ್ನ ಗ್ರಂಥಕ್ಕೆ [[೨ನೇ ನಾಗವರ್ಮ]]ನ &quot;ಶಬ್ದಸ್ಪೃತಿ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯಾವಲೋಕನ&quot; ಗ್ರಂಥಗಳ 'ಸೂತ್ರ', 'ವೃತ್ತಿ' ಮತ್ತು 'ಪ್ರಯೋಗ'ಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದಾನೆ.
*&quot;ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣ&quot;ವು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದಿನ ಹಳಗನ್ನಡ ಭಾಷಾ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳು ಹೇಗಿದ್ದುವೆಂಬುದನ್ನು ಸವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ, ಸಪ್ರಮಾಣ ವಿವೇಚನೆಯಿಂದ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂಧಿ, ನಾಮ, ಸಮಾಸ, ತದ್ಧಿತ, ಆಖ್ಯಾತ, ಧಾತು, ಅಪಭ್ರಂಶ, ಅವ್ಯಯ ಎಂಬ ಎಂಟು ಪ್ರಕರಣಗಳಿವೆ.
*ಪೂರ್ವಕವಿಗಳ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಯಥೋಚಿತವಾಗಿ ಉದಾಹರಿಸುವ ಕ್ರಮವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಲಾಗಿದೆ.


== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
{{Reflist}}

[[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಕವಿಗಳು]]</text>
      <sha1>ptbhyj5hddkbitoq1snp0g0bc230ey0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಸ್ವರ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16975</id>
    <revision>
      <id>1306847</id>
      <parentid>1289856</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:08:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2401:4900:26FC:7774:0:4B:E469:E301</ip>
      </contributor>
      <origin>1306847</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4590" sha1="nbq6swnksqn0357kxy96mjg6drsls3p" xml:space="preserve">[[File:Badaga script- Vowels and Consonants (jeeva Swara and Dheha Swara).jpg|200px|thumb|ಜೀವ ಸ್ವರ ಮತ್ತು ಧೀರ್ಘ ಸ್ವರ]]

ಸ್ವರವೆಂಬುದು ಭಾಷೆ, ವ್ಯಾಕರಣ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಪದ.  ಸಂಗೀತ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ '''[[ಸ್ವರ (ಸಂಗೀತ)]]''' ಎಂಬ ಪದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.
== ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು ಎಂದರೇನು ?  ==
ಕೇಶಿರಾಜ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ೧೪ ಸ್ವರಗಳಿವೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾನೆ.
# ಸ್ವಯಂ ರಂಜತೇ ಇತಿಃ ಸ್ವರಃ - ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಲು ಬರುವ [[ಅಕ್ಷರ|ಅಕ್ಷರಗಳೇ]] ಸ್ವರಗಳು.
# ಅಕಾರಂ ಮೊದಲಾಗಿರೆ ಪದಿನಾಲ್ಕು ಸ್ವರಂಗಳ್.
[[ಸಂಸ್ಕೃತ|ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ]] (ದೇವನಾಗರಿ) ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು ‘ಅ’ ಕಾರ ದಿಂದ ‘ಔ’ ಕಾರದವರೆಗೆ ೧೪ ಇವೆ.  ಅವುಗಳೆಂದರೆ, 
*[[ಅ]],[[ಆ]], [[ಇ]], [[ಈ]], [[ಉ]], [[ಊ]], [[ಋ]], [[ಋೂ]], [[ಌ]], [[ಎ]], [[ಏ]], [[ಐ]], [[ಓ]], [[ಔ]].

ಌ - ಇದು '''ಲುೃ'' ಗೆ ಹತ್ತಿರದ ಉಚ್ಛಾರ ಹೊಂದಿದೆ

== ವಿಧಗಳು ==
ಸ್ವರಗಳನ್ನು ನಾಲ್ಕು ವಿಭಾಗ ಮಾಡಬಹುದು.
#[[ಹ್ರಸ್ವಸ್ವರ]]
#[[ದೀರ್ಘಸ್ವರ]]
#[[ಸಂಧ್ಯಕ್ಷರ]] 
#[[ಪ್ಲುತ]]
 
=== ಹ್ರಸ್ವಸ್ವರ ===


ಒಂದು ಮಾತ್ರೆಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬಹುದಾದ ಅಕ್ಷರಗಳು  5 - ಅ,ಇ,ಉ,ಋ,ಎ.  ಈ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು [[ಲಘು(ವ್ಯಾಕರಣ)]] ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

=== ದೀರ್ಘಸ್ವರ ===
ಎರಡು [[ಮಾತ್ರೆ]]ಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬಹುದಾದ ಅಕ್ಷರಗಳು 5 – ಆ,ಈ,ಊ.,ಏ.  ಈ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು [[ಗುರು(ವ್ಯಾಕರಣ)]] ಅಕ್ಷರಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

=== ಸಂಧ್ಯಕ್ಷರ ===
*ಮೂರು [[ಮಾತ್ರೆ]]ಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬಹುದಾದ ಅಕ್ಷರಗಳು 4 – ಏ,ಐ,ಓ,ಔ. 
*[[ಸಂಧ್ಯಕ್ಷರ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಗೂಢಸಂಧಿಯಿದೆ. 
**[[ಏ]]=ಅ+ಇ;ಆ+ಈ;ಅ+ಈ;ಆ+ಇ, 
**[[ಓ]]=ಅ+ಉ;ಆ+ಊ,
**[[ಐ]]=ಅ+ಏ, 
**[[ಔ]]=ಅ+ಒ.

=== ಪ್ಲುತ ===
ದೀರ್ಘಸ್ವರವನ್ನೇ ಇನ್ನೂ ಎಳೆದು ಉಚ್ಚರಿಸುವ ಅಕ್ಷರ. ಉದಾ: ಅಣ್ಣಾಽಽ, ತಮ್ಮಾಽಽ, ಹಾ! ರಾಮಾ!

== ಸವರ್ಣಗಳು ==
ಕೇಶಿರಾಜನು  ಅ,ಆ - ಇ,ಈ - ಉ,ಊ - ಋ,ಋೂ - ಲುೃ,ಲೂೃ ಅಕ್ಷರಗಳ ಜೋಡಿಗಳನ್ನು ಸವರ್ಣ/ಸಮಾನಅಕ್ಷರಗಳೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಅಲ್ಲದೆಯೆ, ಎ,ಏ – ಒ,ಓ ಎಂಬ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸವರ್ಣ/ಸಮಾನ ಅಕ್ಷರಗಳೆಂದು ಹೇಳಿ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಕೆಲವು ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾನೆ.  ಅ. ಆ. ಎಂಬ ವರ್ಣಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದ ಸ್ವರಗಳು ‘ನಾಮಿ’ ಸ್ವರಗಳು.

== ಅನುಸ್ವಾರ ಮತ್ತು ವಿಸರ್ಗ ==
ಅನುಸ್ವಾರ ಮತ್ತು ವಿಸರ್ಗಗಳು ಸ್ವರಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಸೇರಿದ್ದರೂ ಸ್ವರದೊಡನೆ ಉಚ್ಚಾರಗೊಳ್ಳುವ ಅನುಸ್ವಾರವನ್ನು ಸ್ವರಾಂಗವೆಂದೂ, ವ್ಯಂಜನದೊಢನೆ ಉಚ್ಚಾರಗೊಳ್ಳುವ ವಿಸರ್ಗವನ್ನು ವ್ವಂಜನಾಂಗವೆಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. (ಅಂ-ಅನುಸ್ವಾರ, ಅ ಃವಿಸರ್ಗ)

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
&lt;references /&gt;

[[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ]]
[[ವರ್ಗ:ಭಾಷೆ]]
[[ವರ್ಗ:ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನ]]
[[ವರ್ಗ:ಸಂಗೀತ]]</text>
      <sha1>nbq6swnksqn0357kxy96mjg6drsls3p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306849</id>
      <parentid>1306847</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T18:33:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A826</username>
        <id>72368</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/2401:4900:26FC:7774:0:4B:E469:E301|2401:4900:26FC:7774:0:4B:E469:E301]] ([[User talk:2401:4900:26FC:7774:0:4B:E469:E301|talk]]) to last revision by ChiK(TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>1306849</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4585" sha1="mocx11mb0em2vwbpxq9gri9wi3bqvdj" xml:space="preserve">[[File:Badaga script- Vowels and Consonants (jeeva Swara and Dheha Swara).jpg|200px|thumb|ಜೀವ ಸ್ವರ ಮತ್ತು ಧೀರ್ಘ ಸ್ವರ]]

ಸ್ವರವೆಂಬುದು ಭಾಷೆ, ವ್ಯಾಕರಣ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಪದ.  ಸಂಗೀತ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ '''[[ಸ್ವರ (ಸಂಗೀತ)]]''' ಎಂಬ ಪದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.
== ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು ಎಂದರೇನು ?  ==
ಕೇಶಿರಾಜ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ೧೪ ಸ್ವರಗಳಿವೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾನೆ.
# ಸ್ವಯಂ ರಂಜತೇ ಇತಿಃ ಸ್ವರಃ - ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಲು ಬರುವ [[ಅಕ್ಷರ|ಅಕ್ಷರಗಳೇ]] ಸ್ವರಗಳು.
# ಅಕಾರಂ ಮೊದಲಾಗಿರೆ ಪದಿನಾಲ್ಕು ಸ್ವರಂಗಳ್.
[[ಸಂಸ್ಕೃತ|ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ]] (ದೇವನಾಗರಿ) ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು ‘ಅ’ ಕಾರ ದಿಂದ ‘ಔ’ ಕಾರದವರೆಗೆ ೧೪ ಇವೆ.  ಅವುಗಳೆಂದರೆ, 
*[[ಅ]],[[ಆ]], [[ಇ]], [[ಈ]], [[ಉ]], [[ಊ]], [[ಋ]], [[ಋೂ]], [[ಌ]], [[ಎ]], [[ಏ]], [[ಐ]], [[ಓ]], [[ಔ]].

ಌ - ಇದು '''ಲುೃ'' ಗೆ ಹತ್ತಿರದ ಉಚ್ಛಾರ ಹೊಂದಿದೆ

== ವಿಧಗಳು ==
ಸ್ವರಗಳನ್ನು ನಾಲ್ಕು ವಿಭಾಗ ಮಾಡಬಹುದು.
#[[ಹ್ರಸ್ವಸ್ವರ]]
#[[ದೀರ್ಘಸ್ವರ]]
#[[ಸಂಧ್ಯಕ್ಷರ]] 
#[[ಪ್ಲುತ]]
 
=== ಹ್ರಸ್ವಸ್ವರ ===
ಒಂದು ಮಾತ್ರೆಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬಹುದಾದ ಅಕ್ಷರಗಳು  5 - ಅ,ಇ,ಉ,ಋ,ಎ.  ಈ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು [[ಲಘು(ವ್ಯಾಕರಣ)]] ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

=== ದೀರ್ಘಸ್ವರ ===
ಎರಡು [[ಮಾತ್ರೆ]]ಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬಹುದಾದ ಅಕ್ಷರಗಳು 5 – ಆ,ಈ,ಊ.,ಏ.  ಈ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು [[ಗುರು(ವ್ಯಾಕರಣ)]] ಅಕ್ಷರಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

=== ಸಂಧ್ಯಕ್ಷರ ===
*ಮೂರು [[ಮಾತ್ರೆ]]ಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬಹುದಾದ ಅಕ್ಷರಗಳು 4 – ಏ,ಐ,ಓ,ಔ. 
*[[ಸಂಧ್ಯಕ್ಷರ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಗೂಢಸಂಧಿಯಿದೆ. 
**[[ಏ]]=ಅ+ಇ;ಆ+ಈ;ಅ+ಈ;ಆ+ಇ, 
**[[ಓ]]=ಅ+ಉ;ಆ+ಊ,
**[[ಐ]]=ಅ+ಏ, 
**[[ಔ]]=ಅ+ಒ.

=== ಪ್ಲುತ ===
ದೀರ್ಘಸ್ವರವನ್ನೇ ಇನ್ನೂ ಎಳೆದು ಉಚ್ಚರಿಸುವ ಅಕ್ಷರ. ಉದಾ: ಅಣ್ಣಾಽಽ, ತಮ್ಮಾಽಽ, ಹಾ! ರಾಮಾ!

== ಸವರ್ಣಗಳು ==
ಕೇಶಿರಾಜನು  ಅ,ಆ - ಇ,ಈ - ಉ,ಊ - ಋ,ಋೂ - ಲುೃ,ಲೂೃ ಅಕ್ಷರಗಳ ಜೋಡಿಗಳನ್ನು ಸವರ್ಣ/ಸಮಾನಅಕ್ಷರಗಳೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಅಲ್ಲದೆಯೆ, ಎ,ಏ – ಒ,ಓ ಎಂಬ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸವರ್ಣ/ಸಮಾನ ಅಕ್ಷರಗಳೆಂದು ಹೇಳಿ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಕೆಲವು ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾನೆ.  ಅ. ಆ. ಎಂಬ ವರ್ಣಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದ ಸ್ವರಗಳು ‘ನಾಮಿ’ ಸ್ವರಗಳು.

== ಅನುಸ್ವಾರ ಮತ್ತು ವಿಸರ್ಗ ==
ಅನುಸ್ವಾರ ಮತ್ತು ವಿಸರ್ಗಗಳು ಸ್ವರಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಸೇರಿದ್ದರೂ ಸ್ವರದೊಡನೆ ಉಚ್ಚಾರಗೊಳ್ಳುವ ಅನುಸ್ವಾರವನ್ನು ಸ್ವರಾಂಗವೆಂದೂ, ವ್ಯಂಜನದೊಢನೆ ಉಚ್ಚಾರಗೊಳ್ಳುವ ವಿಸರ್ಗವನ್ನು ವ್ವಂಜನಾಂಗವೆಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. (ಅಂ-ಅನುಸ್ವಾರ, ಅ ಃವಿಸರ್ಗ)

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
&lt;references /&gt;

[[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ]]
[[ವರ್ಗ:ಭಾಷೆ]]
[[ವರ್ಗ:ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನ]]
[[ವರ್ಗ:ಸಂಗೀತ]]</text>
      <sha1>mocx11mb0em2vwbpxq9gri9wi3bqvdj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಬಂಗಾರಪೇಟೆ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18022</id>
    <revision>
      <id>1306829</id>
      <parentid>1184706</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:25:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moulyags</username>
        <id>72454</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>1306829</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11968" sha1="km9bd4vo62xd96clenezp2axd20gvkj" xml:space="preserve">{{Infobox Indian Jurisdiction |
native_name = ಬಂಗಾರಪೇಟೆ | 
type = city | 
latd = 12.97 | longd = 78.2|
locator_position = right | 
state_name = ಕರ್ನಾಟಕ |
district = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ]] |
leader_title = |
leader_name = |
altitude = 843|
population_as_of = 2001 |
population_total = 38,684| 
population_density = |
area_magnitude= sq. km |
area_total =  |
area_telephone =  08153|
postal_code =563114 |
vehicle_code_range = |
sex_ratio = |
unlocode = |
website = |
footnotes = |
}}

'''ಬಂಗಾರಪೇಟೆ''' [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ, [[ಕೋಲಾರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲ್ಲೂಕು ಮತ್ತು ಅದರ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ. ಇದು  ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಕೋಲಾರ ಉಪವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಕೋಲಾರ ಮುಳಬಾಗಿಲು ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮಾಲೂರು ತಾಲ್ಲೂಕು, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯ, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯ ಇವೆ. ರಾಬರ್ಟ್‍ಸನ್‍ಪೇಟೆ, ಬಂಗಾರಪೇಟೆ, ಕ್ಯಾಸಂಬಳ್ಳಿ, ಬೇತಮಂಗಲ, ಕಾಮಸಂದ್ರ, ಬೂದಿಕೋಟೆ ಇವು ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹೋಬಳಿಗಳು. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪಟ್ಟಣಗಳಿವೆ. ಗ್ರಾಮಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 389. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 868 ಚ. ಕಿಮೀ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ 4,21,058 (2001).

ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಹೆಸರು ''ಮರಮೂಟ್ಲು'' ಎಂದಾಗಿದ್ದು ನಂತರ ''ಬೌರಿಂಗ್‌ಪೇಟೆ'' ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]] ಮತ್ತು [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ಎರಡೂ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಗಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

==ಭೌಗೋಳಿಕ ಮಾಹಿತಿ==
ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಸಣ್ಣ ಗುಡ್ಡಗಳಿವೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಮುಖ್ಯ ನದಿ ಪಾಲಾರ್. ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ದಿಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಹರಿದು ಬೇತಮಂಗಲ ಮತ್ತು ರಾಮಸಾಗರ ಕೆರೆಗಳಿಗೆ ನೀರು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಗುಂಡಲಪಲ್ಲಿಯ ಬಳಿಯಲ್ಲಿ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಉತ್ತರ ಆರ್ಕಾಟ್ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ವಕ್ಕಲಗೇರಿ ಬೆಟ್ಟದ ನೈಋತ್ಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ತೊರೆ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಮಾಲೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಟೇಕಲ್ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಉಗಮಿಸುತ್ತದೆ. ಇವೆರಡೂ ಬೂದಿಕೋಟೆಯ ಬಳಿ ಕೂಡುತ್ತವೆ. ಒಂದಾದ ನದಿಗೆ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಇದು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ. ವಕ್ಕಲಗೇರಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವ ವೃಷಭಾವತಿ ನದಿ ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಹರಿದು ಕೊಪ್ಪ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಗೆ ನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಕಡನಟ್ಟದ ಬಳಿ ತಮಿಳುನಾಡನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ 689 ಮಿಮೀ. ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮಣ್ಣು ಕೆಂಪುಜೇಡಿ, ದಪ್ಪ ಮರಳು ಮತ್ತು ನುರುಜುನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು. ಒಟ್ಟು 86,224 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ನೆಲದಲ್ಲಿ 2,711 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಅರಣ್ಯ, 18,494 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಸಾಗುವಳಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ನೆಲ 31,245 ಹೆಕ್ಟೇರ್. ಪಾಲಾರ್ ನದಿಯಿಂದ ಪೋಷಿತವಾಗುವ ಬೇತಮಂಗಲ ಮತ್ತು ರಾಮಸಾಗರ ಕೆರೆಗಳೂ ವೃಷಭಾವತಿಯಿಂದ ತುಂಬುವ ಕಾಮಸಂದ್ರ ಕೆರೆಯೂ ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕೆರೆಗಳೂ ನೀರಾವರಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿವೆ. ಬಾವಿಗಳೂ ಬೇಸಾಯಕ್ಕೆ ನೀರೊದಗಿಸುತ್ತವೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಬೆಳೆಗಳು ರಾಗಿ, ಬತ್ತ, ನೆಲಗಡಲೆ, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಈರುಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಬೇಳೆಕಾಳುಗಳು. ಮಾವು, ದ್ರಾಕ್ಷಿ, ತರಕಾರಿಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಹಲಗೆ, ಬಳಪ, ಸಿಮೆಂಟ್ ಕೊಳವೆ, ಸಾಮೂನು, ಹುಣಿಸೆ ಬೀಜದ ಪುಡಿ, ಕೈಮಗ್ಗದ ಬಟ್ಟೆ ತಯಾರಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆಂಗಳೂರು-ಮದರಾಸ್ ಬ್ರಾಡ್‍ಗೇಜ್ ರೈಲುಮಾರ್ಗ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ರಸ್ತೆಗಳಿವೆ.

== ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಪುರಾತನ ಸ್ಥಳಗಳು ==
ಬೇತಮಂಗಲ, ಬೂದಿಕೋಟೆ, ಹುನಕುಂದ ಇವು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಪುರಾತನ ಸ್ಥಳಗಳು. 

ಬೇತಮಂಗಲ ಕೋಲಾರಕ್ಕೆ 29 ಕಿಮೀ. ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಪಾಲಾರ್ ನದಿಯ ಬಲದಂಡೆಯ ಮೇಲಿದೆ. ಇದೊಂದು ಪ್ರವಾಸಿ ಕೇಂದ್ರ. ಇಲ್ಲಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಮೇಲೆ ದೋಣಿ ವಿಹಾರ ಸೌಕರ್ಯವಿದೆ. 1864ರವರೆಗೆ ಈ ಊರೇ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು. ಬಂಗಾರಪೇಟೆ-ಮುಳಬಾಗಿಲು ರಸ್ತೆ ಈ ಊರಿನ ಮೂಲಕ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಬಾಣ ದೊರೆ ಬಹುಶಃ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ವಿಜಯಾದಿತ್ಯಮಂಗಲವೇ ಬೇತಮಂಗಲವಾಗಿದೆಯೆನ್ನಲಾಗಿದೆ. [[ನೊಳಂಬ|ನೊಳಂಬರ]] ಕಾಲದ ಎರಡು ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು ಇಲ್ಲಿಯ ಗಂಗಮ್ಮ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆ ಯಾವಾಗ ನಿರ್ಮಾಣವಾಯಿತೆಂಬುದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಇರಿವ ನೊಳಂಬ 950ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ದುರಸ್ತು ಮಾಡಿಸಿದ. ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿಗೆ ಇಲ್ಲಿಂದ ನೀರು ಪೂರೈಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಜಯೇಂದ್ರ ದೇವಾಲಯ ಇಲ್ಲಿಯ ಪ್ರಮುಖ ದೇವಸ್ಥಾನ. 

ಬೂದಿಕೋಟೆ ಬಂಗಾರಪೇಟೆಗೆ 13 ಕಿಮೀ. ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ನದಿಯ ಎರಡು ಕವಲುಗಳ ನಡುವೆ ಇದೆ. ಇದೊಂದು ಹೋಬಳಿ ಕೇಂದ್ರ. ಸಂಸ್ಕೃತದ ವಿಭೂತಿಪುರ ಎಂಬುದು ಬೂದಿಕೋಟೆ ಎಂದಾಗಿದೆಯೆನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ 8ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಬಾಣನ ಶಾಸನವಿದೆ. ಇದು ಹೈದರ್ ಅಲಿಯ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ. ಹೈದರನ ತಂದೆ ಫತೆ ಮಹಮ್ಮದನಿಗೆ ಇದು ಜಹಗೀರಾಗಿತ್ತು. ಶಿರಾದ ಸುಬೇದಾರನಿಂದ ಘೌಜುದಾರನಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡಾಗ ಅವನಿಗೆ ಈ ಜಹಗೀರನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ಒಂದು ತಿಳಿನೀರಿನ ತೊರೆಯಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವೆಂಕಟರಮಣ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಬಂಗಾರಪೇಟೆಗೆ 13 ಕಿಮೀ ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಹುನಕುಂದದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶಾಸನಗಳಿವೆ. ಊರಿನ ಬಳಿಯ ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ ಶಿವನ ದೇಗುಲವಿದೆ. ಬಂಗಾರಪೇಟೆಯ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಯಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿ ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಾಲಯವಿದೆ.

== ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ಪಟ್ಟಣಗಳು ==
=== ರಾಬರ್ಟ್‍ಸನ್ ಪೇಟೆ ===
ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1,41,294 (20001). ಇದು 1964ರವರೆಗೂ ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ಬೋರ್ಡಿನ ಆಡಳಿತಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟಿತ್ತು-ಆ ವರ್ಷ ಇದನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಳಿಸಿ ಇದಕ್ಕೊಂದು ಪುರಸಭೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಉರಿಗಾಂ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿಪ್ರದೇಶವೂ ಈ ಪುರಸಭೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ದೊರೆ ರಾಮನಾಥನ (13ನೆಯ ಶತಮಾನ) ತಮಿಳು ಶಾಸನಗಳಿವೆ. ಆ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಹೆಸರನ್ನು ಉರಿಗೈಯಮ್ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ 1875ರಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಅದಿರು ತೆಗೆಯಲು ಮೊದಲನೆಯ ಸುರಂಗವನ್ನು ಕೊರೆಯಲಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯ ಕಾಲೇಜೂ, ಶಾಲೆ, ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳೂ ಇವೆ.
=== ಬಂಗಾರಪೇಟೆ ===
ಬಂಗಾರಪೇಟೆ ಪಟ್ಟಣ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಳ. ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ 78 ಕಿ.ಮೀ. ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಕೋಲಾರಕ್ಕೆ 18 ಕಿ.ಮೀ. ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿರುವ ಬಂಗಾರಪೇಟೆಗೆ 1948ರವರೆಗೆ ಬೌರಿಂಗ್ ಪೇಟೆ ಎಂಬ ಹೆಸರಿತ್ತು. ಇದರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 38,684 (2001). ಬೆಂಗಳೂರು-ಮದರಾಸ್ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು-ಕೋಲಾರ ರೈಲುಮಾರ್ಗಗಳ ಮೇಲೆ ಇದೊಂದು ನಿಲ್ದಾಣ. ಬಂಗಾರಪೇಟೆಯಿಂದ ಉರಿಗಾಂ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ರೈಲುಮಾರ್ಗವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ಸುತ್ತಣ ಪಟ್ಟಣಗಳಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ರಸ್ತೆ ಸಂಪರ್ಕವುಂಟು. ಶಾಲಾಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ. ಹಲವು ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳುಂಟು. ಭಾನುವಾರ ಸಂತೆಯ ದಿನ. ಇಲ್ಲಿ ಪುರಸಭೆ ಇದೆ.


{{wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಬಂಗಾರಪೇಟೆ|ಬಂಗಾರಪೇಟೆ}}
[[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]]


{{commonscat|Bangarapet}}

[[ವರ್ಗ:ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]]
[[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕ]]</text>
      <sha1>km9bd4vo62xd96clenezp2axd20gvkj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ದೇವತಾರ್ಚನ ವಿಧಿ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33282</id>
    <revision>
      <id>1306852</id>
      <parentid>1287190</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T01:20:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:8100:25DC:F1A5:0:0:DBF8:2FED</ip>
      </contributor>
      <origin>1306852</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67599" sha1="mxo9ig03acy0skt2bszn44kodgnikph" xml:space="preserve">== '''ದೇವತಾರ್ಚನ ವಿಧಿ''' ==
* '''ದೇವತಾರ್ಚನ ನಿತ್ಯ ವಿಧಿ- ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ'''
* '''ಪಂಚಾಯತನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿ - ಯಜುರ್ ವೇದ ಹವ್ಯಕ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪ :'''

== ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ : ==
* ದೇವರ ಮೂರ್ತಿ ಪೂಜಾವಿಧಿಯು ಯಾವಾಗಿನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತೆಂಬುದು ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿದುಬಂದಿಲ್ಲ. ಆರ್ಯ ಸಮಾಜ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಅಸಾಧಾರಣ ವೇದ ವಿದ್ವಾಂಸರಾದ ಶ್ರೀ ದಯಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿಯವರು  ಮೂರ್ತಿಪೂಜಾ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಈ ಮೂರ್ತಿಪೂಜಾ ಪದ್ದತಿಯು ಜೈನರಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದೆಯೆಂದು ತಮ್ಮ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸತ್ಯಾರ್ಥ ಪ್ರಕಾಶ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ೭ ನೇ ಅಧ್ಯಾಯದ ೨೧, ೨೨ನೇ ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವನು ದೇವತೆಗಳ ತನುವನ್ನು (ದೇಹವನ್ನು -ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು?) ಅರ್ಚಿಸಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾನೋ ಅವನಿಗೆ ಆಯಾ ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯುಂಟು ಮಾಡುವೆನು ಮತ್ತು ಅವರ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವೆನು ಎಂದು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಆದರೆ ಭಗವಂತನನ್ನೇ ಸರ್ವಾಂತರ್ಯಾಮಿ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಧ್ಯಾನಮಾಡುವುದು ಶ್ರೇಷ್ಠವೆಂದು ಅದೇ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ.
*[[ಶ್ರೀ ಶಂಕರ]]ರು ಷಣ್ಮತಸ್ಥಾಪಕರೆಂದು ಹೆಸರು ಪಡೆದಿದ್ದು ಪಂಚಾಯತನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪ್ರಚುರ ಪಡಿಸಿದರೆಂಬುದು ಪ್ರತೀತಿ. ಆದರೆ ಅವರ [[ಪ್ರಸ್ಥಾನತ್ರಯ]] ಭಾಷ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಪಂಚಾಯತನ ಪೂಜೆಯ ವಿಷಯ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಷಣ್ಮತದ ವಿಷಯವೂ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ರೂಢಮೂಲವಾಗಿ ಅವರು ಪಂಚಾಯತನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಉಪಾಸಕರ ಮಧ್ಯೆ ಇರುವ ಮನಸ್ತಾಪವನ್ನು ಶಮನಗೊಳಸಿದರೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವರ ಪೂಜಾವಿಧಿ ನಿತ್ಯಕರ್ಮದಲ್ಲಿ ಸೇರುವುದು.

== ಪಂಚಾಯತನ ದೇವತೆಗಳು : ==
* [[ಸೂರ್ಯ]], [[ಗಣಪತಿ]], [[ಅಂಬಿಕಾ]], [[ಶಿವ]], [[ವಿಷ್ಣು ]], ಈ ಐದೂ ದೇವತೆಗಳ ಮೂರ್ತಿಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಶಿಲೆಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮನೆ ದೇವತೆಯ ಮೂರ್ತಿ ಯಾ ಶಿಲೆಯನ್ನು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಉಳಿದವುಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿಡುವುದು ಶಾಸ್ತ್ರ ಪದ್ದತಿ. ಪೂಜೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಅಥವಾ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದು. ದೇವರ ಮಂಟಪ ಪಶ್ಚಿಮ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿದ್ದರೆ ಮಂಟಪಕ್ಕೇ ಎದುರಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಆಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ದೇವರ ಮಂಟಪವು ಪೂರ್ವ ಅಥವಾ ಉತ್ತರ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಇರುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು. ಆಗ ದೇವರ ಮಂಟಪವು ಎಡಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಇದ್ದು ಪೂಜೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವುದು.
* ಪಂಚಾಯತನ ದೇವತೆಗಳು ಸೂರ್ಯ, ಗಣಪತಿ, ಅಂಬಿಕಾ, ಶಿವ,  ವಿಷ್ಣು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಆಯಾ ದೇವತೆಗಳ ಭಕ್ತರು ಮುಖ್ಯದೇವತೆಯನ್ನು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಉಳಿದ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಲೂ ಇಟ್ಟು ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ಈ ಐದೂ ದೆವತೆಗಳಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬಗೆಯ ಶಿಲೆಗಳಿವೆ. ಮೂರ್ತಿಗಳ ಬದಲು ಅವುಗಳನ್ನಿಟ್ಟು ಅಭಿಷೇಕ, ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿಗಳಿವೆ. 
* ವಿಷ್ಣು ಕೇಂದ್ರ; ಶಿವ -ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ-ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ; ಗಣಪತಿ ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ; ಸೂರ್ಯ ಪಶ್ಚಿಮ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ನೈರುತ್ಯದಲ್ಲಿ; ಅಂಬಿಕಾ: ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ -ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ
* ಶಿವ ಕೇಂದ್ರ: ವಿಷ್ಣು ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ-ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ; ಸೂರ್ಯ- ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ; ಗಣಪತಿ -ಪಶ್ಚಿಮ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ನೈರುತ್ಯದಲ್ಲಿ; ಅಂಬಿಕಾ: ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ -ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ.
* ಸೂರ್ಯಕೇಂದ್ರ: ಶಿವ -ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ-ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ; ಗಣಪತಿ -ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ; ವಿಷ್ಣು  -ಪಶ್ಚಿಮ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ನೈರುತ್ಯದಲ್ಲಿ; ಅಂಬಿಕಾ: ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ -ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ.
* ಅಂಬಿಕಾ ಕೇಂದ್ರ: ವಿಷ್ಣು  -ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ-ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ; ಶಿವ -ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ; ಗಣಪತಿ -ಪಶ್ಚಿಮ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ನೈರುತ್ಯದಲ್ಲಿ;: ಸೂರ್ಯ- ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ -ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ.
* ಗಣಪತಿ ಕೇಂದ್ರ: ವಿಷ್ಣು  -ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ-ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ; ಶಿವ -ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ; ಸೂರ್ಯ -ಪಶ್ಚಿಮ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ನೈರುತ್ಯದಲ್ಲಿ; ಅಂಬಿಕಾ - ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ -ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ವಿಷ್ಣು  !!ಕೇಂದ್ರ !! -೧- !! ** !! ಶಿವ !!-ಕೇಂದ್ರ- !!-೨-!! ** !! ಸೂರ್ಯ!!-ಕೇಂದ್ರ- !!-೩-!! ** !!ಅಂಬಿಕಾ!!ಕೇಂದ್ರ !!-೪-
|-
|  ಸೂರ್ಯ  ||ಪಶ್ಚಿಮ||ಅಂಬಿಕಾ||** || ಗಣಪತಿ|| ಪಶ್ಚಿಮ || ಅಂಬಿಕಾ||** || ವಿಷ್ಣು || ಪಶ್ಚಿಮ || ಅಂಬಿಕಾ||** ||ಗಣಪತಿ|| ಪಶ್ಚಿಮ ||ಸೂರ್ಯ
|-
| ದಕ್ಷಿಣ|| ವಿಷ್ಣು || ಉತ್ತರ ||**|| ದಕ್ಷಿಣ || ಶಿವ || ಉತ್ತರ||**|| ದಕ್ಷಿಣ || ಸೂರ್ಯ  || ಉತ್ತರ||**|| ದಕ್ಷಿಣ || ಅಂಬಿಕಾ  ||ಉತ್ತರ
|-
|ಗಣಪತಿ || ಪೂರ್ವ || ಶಿವ || ** || ಸೂರ್ಯ || ಪೂರ್ವ || ವಿಷ್ಣು|| ** ||ಗಣಪತಿ || ಪೂರ್ವ || ಶಿವ|| ** ||ಶಿವ|| ಪೂರ್ವ || ವಿಷ್ಣು 
|}
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ಗಣಪತಿ!!ಕೇಂದ್ರ !! -೫-  
|-
|  ಸೂರ್ಯ||ಪಶ್ಚಿಮ||ಅಂಬಿಕಾ
|-
| ದಕ್ಷಿಣ||ಗಣಪತಿ|| ಉತ್ತರ 
|-
| ಶಿವ || ಪೂರ್ವ ||ವಿಷ್ಣು   
|}

ಹೀಗೆ ಜೋಡಿಸಲು ಅನಾನುಕೂಲವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಜೋಡಿಸಿ ಇಡಬಹುದು.

== ಪೂಜಾ ಪರಿಕರಗಳು : ==
ಒಂದು ಹರಿವಾಣ, ಕಲಶದ ಚೊಂಬು, ಲೋಟ, ಉದ್ಧರಣೆ ಸೌಟು (ಚಮಚ) ತೀರ್ಥದ ಸಣ್ಣ ಬಟ್ಟಲು (ತಾಮ್ರ), ಗಂಧ ಅಕ್ಷತೆಯ ಚಿಕ್ಕ ತಟ್ಟೆ (ತಾಮ್ರ), (ಪ್ಲೇಟು), [[ಆಚಮನ]]ದ ನೀರು ಹಾಕಲು, ಕೈತೊಳೆಯಲು ಚಿಕ್ಕ ಪಾತ್ರೆ (ಬೌಲ್).
* ಬೆಳ್ಳಿ, ತಾಮ್ರ ಅಥವಾ ಹಿತ್ತಾಳೆಯ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು -ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಆದ್ಯತೆಯ ಮೇಲೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು ರೂಢಿ. ಕಬ್ಬಿಣದ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ಈಗ ಉತ್ತಮವಾದ ತುಕ್ಕು ಹಿಡಿಯದ ಸ್ಟೈನ್ ಲೆಸ್ ಸ್ಟೀಲ್ ಪಾತ್ರೆಗಳು ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸುವುದು ಸುಲಭವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಬಹಳ ಜನ ಅದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ.  ಉಪಾದ್ಯರೂ / [[ಪುರೋಹಿತ]]ರೂ ಸಹ ಉಪಯೋಗಿಸುವರು. 
* ಆದರೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜಾದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಶದ (ನೀರು ತುಂಬುವ) ಬೆಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ತಾಮ್ರದ /ಹಿತ್ತಾಳೆಯ ಪಾತ್ರೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. [[ತುಳಸಿ]], ದೂರ್ವೆ, ಹೂವು, ಆರತಿ ಬತ್ತಿ, ಊದಿನ ಕಡ್ಡಿಗಳು, ಕರ್ಪೂರ, ಗಂಧ ತೇಯುವ ಕಲ್ಲು, ಸಣ್ಣ  [[ಶ್ರೀಗಂಧ]]ದ ಕೊರಡು (ತುಂಡು), [[ಕೆಂಪು ಚಂದನ]]ದ ಕೊರಡು. ಮಂಗಳಾಕ್ಷತೆಯ ಬಟ್ಟಲು, ಮಂಟಪವನ್ನೂ, ತೊಳೆದ ದೇವರ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಒರೆಸಲು ಶುದ್ಧವಾದ ಬಟ್ಟೆ, ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಮರದ ಮಣೆ ಅಥವಾ ಚಾಪೆ. ಇವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಜೋಡಿಸಿ ಶುಚಿಯಾಗಿಟ್ಟಿರಬೇಕು.

== ನಿತ್ಯ ಪೂಜಾ ವಿಧಾನ : ==
* ಪೂಜಾವಿಧಾನ ಒಂದೊಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದು ವಿಧವಿದೆ. ಆದರೆ ಮೂಲ ತತ್ವ ಒಂದೇ ಇದೆ.

ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವುದು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿರುವುದು: 
=== ಪಂಚೋಪಚಾರ ಪೂಜೆ ===
* ೧.ಗಂಧ,  ೨.ಪುಷ್ಪ,  ೩.ಧೂಪ,  ೪ದೀಪ, ೫. ನೈವೇದ್ಯ:
ಗಂಧವನ್ನು ಹಚ್ಚುವುದು, ಹೂವುಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವುದು, ಧೂಪವನ್ನು ತೋರಿಸುವುದು, ದೀಪವನ್ನು ಬೆಳಗುವುದು, ನೈವೇದ್ಯ ತೋರಿಸುವುದು ಈ ಐದು ಉಪಚಾರಗಳಿಗೆ 'ಪಂಚೋಪಚಾರ' ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

=== ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಪೂಜೆ (೧೬ ಉಪಚಾರ) ===
'''ಆಸನಂ ಸ್ವಾಗತಂ ಚಾರ್ಘ್ಯಂ ಪಾದ್ಯಮಾಚಮನೀಯಕಂ|''' 
'''ಮಧುಪರ್ಕಾರ್ಪಣಂ ಸ್ನಾನವಸನಾಭರಣಾನಿ ಚ||'''
'''ಸುಗಂಧಃ ಸುಮನೋ ಧೂಪೋ ದೀಪಮನ್ನೇನ ಭೋಜನಂ|'''
'''ಮಾಲ್ಯಾನುಲೇಪನಂ ಚೈವ ನಮಸ್ಕಾರ ಇತಿಕ್ರಮಾತ್ ||'''
* ೧.ಆಸನಂ  ೨.ಸ್ವಾಗತಂ, ೩.ಅರ್ಘ್ಯಂ, ೪.ಪಾದ್ಯಂ,(ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ  ಪಾದ್ಯ ಆದ ಮೇಲೆ ಅರ್ಘ್ಯ),  ೫.ಆಚಮನೀಯಕಂ| ೬.ಮಧುಪರ್ಕಾರ್ಪಣಂ,  ೭.ಸ್ನಾನಂ,  ೮.ವಸನ, ೯.ಆಭರಣಾನಿ ಚ|| ೧೦.ಸುಗಂಧಃ, ೧೧.ಸುಮನೋ ಧೂಪೋ, ೧೨.ದೀಪಂ, ೧೩.ಅನ್ನೇನಭೋಜನಂ|; ೧೪.ಮಾಲ್ಯಾ ೧೫. ಅನುಲೇಪನಂ ಚೈವ,  ೧೬.ನಮಸ್ಕಾರ ಇತಿ ಕ್ರಮಾತ್||  
* ಆದರೆ ರೂಢಿಯ ಪೂಜಾ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ರೀತಿ ಅನಸರಣೆ ಇದೆ.  ೧.ಧ್ಯಾನ, ೨. ಆವಾಹನ, ೩ ಆಸನ, ೪.ಪಾದ್ಯ ೫. ಅರ್ಘ್ಯ, ೬ ಆಚಮನ, ೭.ಸ್ನಾನ (ಮಲಾಪಕರ್ಷಣ, ಪಂಚಾಮೃತ, ಮಹಾಭಿಷೇಕ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧೋದಕ ಸ್ನಾನ) ೮.ವಸ್ತ್ರ, ೯.ಆಭರಣ ೧೦ ಉಪವೀತ, ೧೧.ಗಂಧ, ೧೨.ಅಕ್ಷತಾ, ೧೩.ಪುಷ್ಪ, ಇವುಗಳ ಸಮರ್ಪಣೆ, ೧೪.ದ್ವಾದಶ ನಾಮ ಪೂಜಾ, ೧೫.ಧೂಪ, ೧೬.ದೀಪ, ೧೭.ನೈವೇದ್ಯ,(ಭೋಜನ) ೧೮.ಮಂಗಲ ನೀರಾಜನ, ೧೯.ತಾಂಬೂಲ, ೨೦.ಮಂತ್ರ ಪುಷ್ಪ,  ೨೧.ಪ್ರದಕ್ಷಿಣ ೨೨. ನಮಸ್ಕಾರ, ೨೨.ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯ, ೨೩.ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ೨೪.ವಿಸರ್ಜನ. 
* ಚತುರ್ವಿಂಶತಿ ಉಪಚಾರ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಬೇರೆ ಕ್ರಮ ಇದೆ. ಇವಲ್ಲದೆ ಮಂಟಪ, ದ್ವಾರಪಾಲಕರ, ಶಂಖ, ಆಸನ ಪೂಜಾವಿಧಿಗಳು ಸೇರಿವೆ.
ಇದರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ನಿತ್ಯಪೂಜೆಗೆ ಆವಾಹನೆ ವಿಸರ್ಜನೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ
* ಈ ಕ್ರಮಗಳಲ್ಲದೆ ಸಮಯ ಉಳಿತಾಯಕ್ಕಾಗಿ ೬, ೮, ೧೨ ಉಪಚಾರದ ಪೂಜೆಗಳೂ ಇವೆ.

== ಪೂಜೆಯ ಮೂಲ ತತ್ವ : ==
ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆಯ ಮೂಲ ತತ್ವ - ದೇವರಿಗೆ ವಂದನೆ ಧನ್ಯವಾದ ಅರ್ಪಿಸುವದು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ದೇವತೆಯನ್ನು, ಅಥವಾ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮನೆಯ ದೇವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿರುವ ಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿ ಆ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮನೆಗೆ ಬಂದ ವಿಶೇಷ ಅತಿಥಿಗಳಿಗೆ ಉಪಚಾರ ಮಾಡುವಂತೆ ಉಪಚರಿಸಿ ಬೀಳ್ಕೊಡುವದು. ಉದಾ: ಆವಾಹನೆ -ಅಥಿತಿ ಸ್ವಾಗತ; ಆಸನ- ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಆಸನ ಕೊಡುವುದು; ಅರ್ಘ್ಯ ಮತ್ತು ಪಾದ್ಯ- ಕೈಕಾಲು ತೊಳೆಯಲು ನೀರು; ಆಚಮನ- ಕುಡಿಯಲು ನೀರು ಕೊಡುವುದು; ಅಭಿಷೇಕ -ಸ್ನಾನ; ಗಂಧ, ಹೂ - ಅಲಂಕಾರ; ಧೂಪ, ದೀಪ - ಪರಿಮಳ ಸಿಂಚನ, ಗೌರವ ಅರ್ಪಣ; ನೈವೇದ್ಯ - ಭೋಜನ, ತಾಂಬೂಲ; ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯ - ಕೈತೊಳೆದ ನಂತರ ಕೈಗೆ ಸುವಾಸನೆಯ ನೀರು; ಆರತಿ - ಗೌರವ ಸಮರ್ಪಣೆ; ಪ್ರಾರ್ಥನೆ - ನಮಗೆ ಬೇಕಾದುದನ್ನು ಕೇಳುವುದು. ನಂತರ ಬೀಳ್ಕೊಡುಗೆ. 
ಇದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಶೇಷವು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ತೋರಿಸುವ ಭಕ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.
ಆದರೆ [[ಭಗವದ್ಗೀತೆ]]ಯಲ್ಲಿ [[ಭಗವಂತ]]ನನ್ನು ಸರ್ವಾಂತರ್ಯಾಮಿಯೆಂದು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ದ್ಯಾನ ಮಾಡುವುದೇ ಶ್ರೇಷ್ಠವೆಂದು ಹೇಳಿದೆ.

ಪ್ರಾಙ್ಮುಖ (ಪೂರ್ವ) ಉಪವಿಷ್ಯ  -ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ತೊಂದರೆ ಇದೆ. ಪೂಜೆ ಮಾಡುವವನು ದೇವರಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ   ಅಥವಾ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಇಡಬೇಕಾಗುವುಸದು. ಆದರೆ ಅದು ಅಷ್ಟು ಸರಿ ಅಲ್ಲ. ದೇವರ ಮಂಟಪವು (ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು) ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಇಡುವುದು ಶಾಸ್ತ್ರ ಸಮ್ಮತ. ಆಗ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವವನು ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಿ ಕುಳಿತರೆ ಸರಿಯಾಗುವುದು. ಎಡಕ್ಕೆ ದೇವರ ಮಂಟಪ ಮತ್ತು ಮೂರ್ತಿಗಳು ಇದ್ದು ಬಲ ಕೈಯಿಂದ ಪೂಜೆ ಮಾಡಲು ಅನುಕೂಲ ಆಗುವುದು. ([[ಆಚಮನ]]ದ ಕ್ರಮವನ್ನು [[ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆ]] [[ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆ ಮಂತ್ರ]]) ಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿ. ಸಂಕಲ್ಪ ನಂತರ ಲೋಟ ಮತ್ತು ಹರಿವಾಣದ ನೀರನ್ನು ಬೇರೆ ಪಾತ್ರೆಗೆ ಹಾಕಿ ಹರಿವಾಣವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ(೪ ಚಮಚ) ನೀರು ಹಾಕಿ ಶುಚಿಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು (ಆಚಮನದ ನೀರು ಪೂಜೆಗೆ ಸಲ್ಲದು). ಸ್ವಲ್ಪ ಗಂಧವನ್ನು ತೇಯ್ದು ಗಂಧಾಕ್ಷತೆ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

== ದೇವತಾಹ್ವಾನ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಕ್ರಿಯೆ : ==
ಇಲ್ಲಿರುವ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಹೇಳಬೇಕು;
* ಓಂ ಘಟ್ ಇತಿ ಘಂಟಾಂ ಪೂಜಯೇತ್|| [ಗಂಟೆಯ ಪೂಜೆ: ಗಂಟೆಗೆ ಗಂಧ ಹಚ್ಚಿದ ಹೂವು ಏರಿಸಿ ಗಂಟೆ ಬಾರಿಸುವುದು. ಗಂಟೆ ಬಾರಿಸುವುದು ದೇವತೆಗಳ ಆಗಮನಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ರಾಕ್ಷಸರ ನಿರ್ಗಮನಕ್ಕಾಗಿ]  
* ಆಗಮಾರ್ಥಂತು ದೇವಾನಾಂ ಗಮನಾರ್ಥಂತು ರಾಕ್ಷಸಾಂ|| ಕುರ್ವೇ ಘಂಟಾರವಂ ತತ್ರ ದೇವತಾಹ್ವಾನ ಲಾಂಛನಂ|| ಘಂಟಾಂ ವಾದಯೇತ್ ||
'''ತತ್ವಾರ್ಥ ಧ್ಯಾನ''' 
* ದೇಹೋ ದೇವಾಲಯಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ದೇವೋ ಜೀವಃ ಸದಾಶಿವಃ| ತ್ಯಜೇದ್ ಅಜ್ಞಾನ ನಿರ್ಮಾಲ್ಯಂ ಸೋSಹಂ ಭಾವೇನ ಪೂಜಯೇತ್|| ಇತಿ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ||(ದೇಹವನ್ನು ದೇವಾಲಯವೆಂದೂ, ಜೀವನು ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ಸದಾಶಿವನೆಂದು ಭಾವಿಸಿ ಅಜ್ಞಾನ ತೊರೆದು ಪೂಜಿಸಬೇಕು.)
* '''ಮಂಟಪ ಪೂಜೆ''' 
||ಚತುರ್ ದ್ವಾರ ಸ್ಥಿತ ದ್ವಾರಪಾಲಾದಿ ದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಧ್ಯಾನಾದಿ ಉಪಚಾರಾನ್ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ|| ಇತಿ ದ್ವಾರ ಪಾಲಾದೀನ್ ಅಭ್ಯರ್ಚ್ಯ [ಮಂಟಪದ ಒಳಗೆ ನಾಲ್ಕು ದಿಕ್ಕಿಗೂ ಹೂವು ಇಡುವುದು]|| 
* ||'''ಆಸನ ಪೂಜೆ'''|| ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಮೇರು ಪೃಷ್ಠ ಋಷಿಃ||ಸುತಲಂ ಛಂದಃ|| ಆದಿ ಕೂರ್ಮೋ ದೇವತಾ|| ಆಸನೇ ವಿನಿಯೋಗಃ || ಪೃಥ್ವೀ ತ್ವಯಾ ಧೃತಾ ಲೋಕಾ ದೇವೀ ತ್ವಂ ವಿಷ್ಣುನಾ ಧೃತಾ|| ತ್ವಂ ಚ ಧಾರಯ ಮಾಂ ದೇವಿ ಪವಿತ್ರಂ ಕುರುಚಾಸನಂ|| ಕೂರ್ಮಾಸನಾಯ ನಮಃ|| ಇತಿ ಆಸನಂ ಆಭಿಮಂತ್ರ್ಯ|| 
* ಮಂಟಪದಲ್ಲಿರುವ ಆಸನಕ್ಕೂ, ಕುಳಿತಿರುವ ಆಸನಕ್ಕೂ ಗಂಧಲೇಪಿತ ಹೂ ಹಾಕುವುದು. 
* '''||ಮೂರು ಸಣ್ಣ ಚಪ್ಪಾಳೆಯಿಂದ ಭೂತಗಳ ಉಚ್ಛಾಟನೆ||'''
ಅಪಕ್ರಾಮಂತು ಭೂತಾದ್ಯಾಃ ಸರ್ವೇ ತೇ ಭೂಮಿಭಾರಕಾಃ| ಸರ್ವೇಷಾಮವಿರೋಧೇನ ಪೂಜಾಕರ್ಮ ಸಮಾರಭೇ|| ಸಾರ್ಧತಾಲತ್ರಯೇಣೈವ ಭೂತಮುಚ್ಛಾಟಯೇದ್ಗರುಃ|| ಓಂ ಹ್ರೀಂ ಅಸ್ತ್ರಾಯ ನಮಃ (ಕೈಬರೆಹದ ಪ್ರತಿ)[ಅಥವಾ ಅಸುರಾಂತಕ ತ್ರಿಶೂಲಾಯ ಫಟ್-ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆ ಬಾಣದ ಮುದ್ರೆ ತೋರಿಸುವುದು] ಇತಿ ಭೂತಾದೀನ್ ಉತ್ಸಾದ್ಯ||

*'''ಗುರು ವಂದನೆ'''   
||ಅಜ್ಞಾನ ತಿಮಿರಾಂಧಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಾಂಜನ ಶಲಾಕಯಾ| ಚಕ್ಷುರ್ ಉನ್ಮೀಲಿತಂ ಯೇನ ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರವೇ ನಮಃ||ಇತಿ ಗುರುಂ ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ|| 
*'''ಗಣಪತಿಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯೇತ್'''    
||ಸುಮುಖಶ್ಚೈಕದಂತಶ್ಚ ಕಪಿಲೋ ಗಜಕರ್ಣಕಃ| ಲಂಬೋದರಶ್ಚ ವಿಕಟೋ ವಿಘ್ನರಾಜೋ ಗಣಾಧಿಪಃ|| ಧೂಮ್ರಕೇತುರ್ಗಣಾಧ್ಯಕ್ಷೋ ಫಾಲಚಂದ್ರೋ ಗಜಾನನಃ| ದ್ವಾದಶೈತಾನಿ ನಾಮಾನಿ ಯಃ ಪಠೇಚ್ಛೃಣುಯಾದಪಿ (ಪಠೇತ್ ಶೃಣುಯಾದಪಿ)|| ವಿದ್ಯಾರಂಭೇ ವಿವಾಹೇ ಚ ಪ್ರವೇಶೇ ನಿರ್ಗಮೇ ತಥಾ| ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸರ್ವ ಕಾರ್ಯೇಷು ವಿಘ್ನಸ್ತಸ್ಯ ನ ಜಾಯತೇ||  
* [ಸುಮುಖಃ ; ಏಕದಂತಃ : ಕಪಿಲಃ : ಗಜಕರ್ಣಕಃ : ಲಂಬೋದರಃ : ವಿಕಟಃ : ವಿಘ್ನರಾಜಃ : ಗಣಾಧಿಪಃ : ಧೂಮ್ರಕೇತುಃ : ಗಣಾಧ್ಯಕ್ಷಃ : ಫಾಲಚಂದ್ರಃ : ಗಜಾನನಃ : ಹೀಗೆ ೧೨ ಹೆಸರುಗಳು (ವಿಘ್ನಃ ತಸ್ಯ ನ ಜಾಯತೇ -೧೨ಹೆಸರು ಕೇಳಿದರೆ ವಿಘ್ನ ಬಾರದು).]  
* ||ಶುಕ್ಲಾಂಬರಧರಂ ವಿಷ್ಣುಂ ಶಶಿವರ್ಣಂ ಚತುರ್ಭುಜಂ| ಪ್ರಸನ್ನ ವದನಂ ಧ್ಯಾಯೇತ್ ಸರ್ವವಿಘ್ನೋಪಶಾಂತಯೇ|| 
* ಅಭೀಪ್ಸಿತಾರ್ಥ ಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ಪೂಜಿತೋ ಯಃ ಸುರೈರಪಿ| ಸರ್ವ ವಿಘ್ನಚ್ಛಿದೇ ತಸ್ಮೈ ಗಣಾಧಿಪತಯೇ ನಮಃ||
* ಸರ್ವ ಮಂಗಲ ಮಾಂಗಲ್ಯೇ ಶಿವೇ ಸರ್ವಾರ್ಥ ಸಾಧಿಕೇ| 
* ಶರಣ್ಯೇ ತ್ರ್ಯಂಬಕೇ ಗೌರಿ ನಾರಾಯಣಿ ನಮೋಸ್ತುತೇ||
* ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿನಾರಾಯಣಾಭ್ಯಾಂ ನಮಃ|| ಶ್ರೀಮದುಮಾಮಹೇಶ್ವರಾಭ್ಯಾಂ ನಮಃ|| 
* ಶ್ರೀ ಸೀತಾರಾಮಾಭ್ಯಾಂ ನಮಃ|| ಮಾತೃಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಪಿತೃಭ್ಯೋ ನಮಃ || 
* ಗುರುಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಆಚಾರೇಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಕುಲದೇವತಾಭ್ಯೊ ನಮಃ|| [ಕುಲದೇವರನ್ನು ನೆನೆಯುವುದು]
* ಸರ್ವೇಭ್ಯೋ ದೇವೇಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಸರ್ವಾಭ್ಯೋ ದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಸುಮುಹೂರ್ತಂ ಅಸ್ತು ಇತಿ [ಸುಮುಹೂರ್ತಮಸ್ತ್ವಿತಿ]  ಭವಂತೋ ಬ್ರುವಂತು ||  
||ಸುಮೂಹೂರ್ತಮಸ್ತು || 
||ಅಥ ದ್ವಿರಾಚಮ್ಯ || [ಆಚಮನ ಮಾಡಿದರೆ, ಥಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ನೀರು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹರಿವಾಣದ ನೀರನ್ನೂ ಬಟ್ಟಲು ನೀರನ್ನೂ ಬರಿದುಮಾಡಿ ಪುನಃ ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳ ಬೇಕು] 
 
*'''|| ಪ್ರಾಣಾನಾಯಮ್ಯ||''' 
ಓಂ ಪ್ರಣವಸ್ಯ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಋಷಿಃ -(ಇತಿ ಶಿರಸಿ)|  ಗಾಯತ್ರೀ ಛಂದಃ (ಇತಿ ಮುಖೇ)| ಪರಮಾತ್ಮಾ ದೇವತಾ (ಇತಿ ಹೃದಯೇ)| ಇತಿ ವಿನ್ಯಸ್ಯ| ಪ್ರಾಣಾಯಾಮೇ ವಿನಿಯೋಗಃ|| ಓಂ ಭೂಃ -ಇತಿ ಪಾದಯೋಃ| ಓಂ ಭುವಃ - ಇತಿ ಜಾನುಯೋಃ| ಓಗ್ಂ ಸುವಃ - ಇತ್ಯುರ್ವೋಃ| ಓಂ ಮಹಃ - ಇತಿ ಜಠರೇ| ಓಂ ಜನಃ -ಇತಿ ಕಂಠೇ| ಓಂ ತಪಃ - ಇತಿ ಮುಖೇ| ಓಗ್ಂ ಸತ್ಯಂ - ಇತಿ ಶಿರಸಿ| ತತ್ಸವಿತುರ್ವರೇಣ್ಯಂ ಭರ್ಗೋ ದೇವಸ್ಯ ಧೀಮಹಿ| ಧಿಯೋ ಯೋ ನಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್| ಓಮಾಪೋಜ್ಯೋತಿ ರಸೋSಮೃತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವರೋಂ|| ಇತಿ ತ್ರಿವಾರಮುಚ್ಚಾರಯೇತ್||

* '''||ಸಂಕಲ್ಪ||''' 
ವಿಷ್ಣೋ ವಿಷ್ಣೋ ವಿಷ್ಣೋರಾಜ್ಞಯಾ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಸ್ಯ ಆದ್ಯಬ್ರಹ್ಮಣಃ ದ್ವಿತೀಯ ಪರಾರ್ಧೇ ಶ್ರೀ ಹರೇಃ ಶ್ವೇತವರಾಹಕಲ್ಪೇ ವೈವಸ್ವತ ಮನ್ವಂತರೇ ಕಲಿಯುಗೇ ಪ್ರಥಮ ಪಾದೇ ಜಂಬೂದ್ವೀಪೇ ಭರತಖಂಡೇ ಭಾರತವರ್ಷೇ ಮಹಾಮೇರೋರ್ದಕ್ಷಿಣೇ ಪಾರ್ಶ್ವೇ ಶ್ರೀಮದ್ಗೋದಾವರ್ಯಾಃ ದಕ್ಷಿಣೇ ತೀರೇ ಗೋಕರ್ಣಮಂಡಲೇ ಗೋರಾಷ್ಟ್ರ ದೇಶೇ ಭಾಸ್ಕರ ಕ್ಷೇತ್ರೇ ಸಹ್ಯಪರ್ವತೇ ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕಾಬ್ದೇ- ||
* ಅಸ್ಮಿನ್ ವರ್ತಮಾನಕಾಲೇ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕೇ --ಸಂವತ್ಸರೇ, --ಅಯನೇ, --ಋತೌ, --ಮಾಸೇ, --ಪಕ್ಷೇ,  --ತಿಥೌ, --ವಾಸರೇ, || 
ಅಥವಾ [ಹಿಂದೆ ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಕಲ್ಪ ಹೇಳಿದ್ದರೆ: ಯಾವದ್ ಪೂರ್ವೋಚ್ಚರಿತ ಏವಂ ಗುಣ ವಿಶೇಷಣ ವಿಶಿಷ್ಠಾಯಾಂ ಪುಣ್ಯಾಯಾಂ ಪುಣ್ಯಕಾಲೇ; [[ಧರ್ಮ]] [[ಅರ್ಥ]] [[ಕಾಮ]] [[ಮೋಕ್ಷ]] [[ಪುರುಷಾರ್ಥಗಳು|ಚತುರ್ವಿಧ ಪುರುಷಾರ್ಥ]] ಫಲ ಸಿಧ್ಯರ್ಥಂ ಶ್ರೀ ಸೂರ್ಯಗಣಪತ್ಯಂಬಿಕಾ ಶಿವ ವಿಷ್ಣು [ಮನೆದೇವರ ಹೆಸರೂ ಹೇಳಿ- ಉದಾ: ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥಂ ಅಥವಾ ಶ್ರೀ ಪರಮೇಶ್ವರ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥಂ] ಮಮೋಪಾತ್ತ ದುರಿತಕ್ಷಯದ್ವಾರಾ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಯಥಾ ಜ್ಷಾನ, ಧ್ಯಾನ ಆವಾಹನಾದಿ ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೇ|| ಇತಿ ಸಂಕಲ್ಪ್ಯ ||

== ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಪೂಜೆ ==
[ಅರ್ಘ್ಯಕೊಡುವಾಗ,  ಕರಿಷ್ಯೆ ಎಂದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಬಲಹಸ್ತದಿಂದ ನಾಲ್ಕು ಬೆರಳ ತುದಿಯಿಂದ ಹರಿವಾಣಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸೌಟು ನೀರು ಬಿಡಬೇಕು]
* '''ತನ್ನಿರ್ವಿಘ್ನತಾ ಸಿಧ್ಯರ್ಥಂ ಗಣಪತಿ ಪ್ರಾರ್ಥನಂ ಚ ಕರಿಷ್ಯೇ'''
* ವಕ್ರತುಂಡ ಮಹಾಕಾಯ ಕೋಟಿ ಸೂರ್ಯ ಸಮಪ್ರಭ | ನಿರ್ವಿಘ್ನಂ ಕುರು ಮೇ ದೇವ ಸರ್ವ ಕಾರ್ಯೇಷು ಸರ್ವದಾ || ಇತಿ ಗಣಪತಿಂ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯ || 
* '''||ಕಲಶ ಪೂಜಾಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ||''' 
* [ನೀರು ತುಂಬಿದ ಕಲಶವನ್ನು ದೇವರ ಬಲ/ಎದುರು/ನಮ್ಮ ಬಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ನೀರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಚತುರಶ್ರ ಮಂಡಲ ಹಾಕಿ ಅದರ ಮೇಲಿಟ್ಟು, ಅದಕ್ಕೆ ಹೂವು, ದೂರ್ವೆ, ತುಲಸಿ ಕುಡಿ ಹಾಕಿ, ಅದರ ಮೇಲೆ (ಎರಡು) ಕೈ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅಭಿಮಂತ್ರಿಸುವುದು.] 
* ||ಕಲಶಸ್ಯ ಮುಖೇ ರುದ್ರಃ ಕಂಠೇ ವಿಷ್ಣುಃ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ | ಮೂಲೇ ತತ್ರ ಸ್ಥಿತೋ ಬ್ರಹ್ಮ ಮಧ್ಯೇ ಮಾತೃಗಣಾಃ ಸ್ಮೃತಾಃ || ಕುಕ್ಷೌ ತು ಸಾಗರಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಪ್ತದ್ವೀಪಾ ವಸುಂಧರಾ |  ಋಗ್ವೇದೋSಥ ಯಜುರ್ವೇದಃ ಸಾಮವೇದೋ ಹ್ಯಥರ್ವಣಃ || ಗಂಗೇ ಚ ಯಮುನೇ ಚೈವ ಗೋದಾವರಿ ಸರಸ್ವತಿ | ನರ್ಮದೇ ಸಿಂಧು ಕಾವೇರಿ [ಜಲೇಸ್ಮಿನ್ಸನ್ನಿಧಿಂ] ಕಲಶೇಸ್ಮಿನ್ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕುರು || ಓಂ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವಃ || ಓಂ ತತ್ಸವಿತುರ್ವರೇಣ್ಯಂ ಭರ್ಗೋ ದೇವಸ್ಯ ಧೀಮಹಿ | ಧಿಯೋ ಯೋ ನಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ | ಓಮಾಪೋಜ್ಯೋತಿ ರಸೋSಮೃತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವರೋಂ || ಕಲಶಾಧಿದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ || ಗಂಧಪುಷ್ಪಾಕ್ಷತಾನ್ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||(ಗಂಧ ಮುಟ್ಟಸಿದ ಹೂವು, ದೂರ್ವೆ, ತುಳಸಿ ಹಾಕಿ ನಮಸ್ಕರಿಸುವುದು) ಇತಿ ಕಲಶಾರ್ಚನಂ ||  
* '''||ಅಥ ಶಂಖ ಪೂಜಾ||''' 
ಓಂ ಸಹಸ್ರೋಲ್ಕಾಯ ಸ್ವಾಹಾ ಅಸ್ತ್ರಾಯ ಫಟ್ || ಇತಿ ಶಂಖಂ ಅಭಿಮಂತ್ರ್ಯ (ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ, ತುಳಸೀಕುಡಿಯಿಂದ ನೀರು ಚಿಮಕಿಸಿ ಅಭಿಮಂತ್ರಿಸುವುದು, ಶಂಖವನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಓಂಕಾರ ಹೇಳಿ, ನೀರು ತುಂಬುವುದು; ಗಂಧ ಪುಷ್ಪಾದಿಗಳನ್ನು ಅದಕ್ಕೆ ಏರಿಸುವುದು. ಅದರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಡುವುದು.) ||ಓಮಿತಿಜಲಮಾಪೂರ್ಯ್ಯ- ಗಂಧಪುಷ್ಪಾದಿಭಿರಭ್ಯರ್ಚ್ಯ: ಶಂಖಂ ನಿಧಾಯ || ಓಂ ಪಾಂಚಜನ್ಯಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ ಪದ್ಮಗರ್ಭಾಯ ಧೀಮಹಿ ತನ್ನಃ ಶಂಖಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || ತ್ರೈಲೋಕ್ಯೇ ಯಾನಿ ತೀರ್ಥಾನಿ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಚಾಜ್ಞಯಾ | ಶಂಖೇತಿಷ್ಠಂತಿ ವಿಪ್ರೇಂದ್ರ ತಸ್ಮಾತ್ ಶಂಖಂ ಪ್ರಪೂಜಯೇತ್ || ತ್ವಂ ಪುರಾ ಸಾಗರೋತ್ಪನ್ನೋ ವಿಷ್ಣುನಾ ವಿಧೃತಃ ಕರೇ | ರಕ್ಷಾರ್ಥಂ ಸರ್ವದೇವಾನಾಂ ಪಾಂಚಜನ್ಯ ನಮೋಸ್ತುತೇ || (ಶಂಖ ಜಲವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಳಶಕ್ಕೆ ಹಾಕಿ, ತುಳಸೀ ಕುಡಿಯಿಂದ ತನಗೂ, ಉಪಕರಣಗಳಿಗೂ, ಚಮಕಿಸಿ ಉಳಿದುದನ್ನು ಬರಿದುಮಾಡಿ, ಪುನಃ ಓಂಕಾರದಿಂದ ಕಲಶದ ನೀರನ್ನು ತುಂಬಿ ಯಥಾಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ - ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಬಲಕ್ಕೆ ಚಿಕ್ಕ ಬಟ್ಟಲಲ್ಲಿ ಇಡುವದು.)

* ''|| ಅಥ ಆತ್ಮಾರ್ಚನಂ||'''
(ವೇದದ ಆದಿ ಮತ್ತು ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಿರುವ ಅವನೇ - ಆತ್ಮನೇ  ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ಮಹೇಶ್ವರನು: ನನ್ನ ಆತ್ಮನೇ ಅಚ್ಯುತನು, ಅನಂತನು) 
* || ಗಂಧಪುಷ್ಪಾಕ್ಷತಾನ್ ಸ್ವ ಶಿರಸಿ ನಿಧಾಯ || ಅಚ್ಯುತೋಽಹಂ ಅನಂತೋಽಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಧ್ಯಾನ ಪೂರ್ವಕಂ |  ಓಂ ಯೋ ವೇದಾದೌ ಸ್ವರಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ವೇದಾಂತೇ ಚ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ | ತಸ್ಯ ಪ್ರಕೃತಿ ಲೀನಸ್ಯ ಯಃ ಪರಃ ಸ ಮಹೇಶ್ವರಃ || ಓಂ ಆತ್ಮನೇ ನಮಃ || ಓಂ ಅಂತರಾತ್ಮನೇ ನಮಃ || ಓಂ ಪರಮಾತ್ಮನೇ ನಮಃ || ಓಂ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮನೇನಮಃ || ಇತಿ ಸಂಪೂಜ್ಯ | ಶಿರಸ್ಥ ಪುಷ್ಪಮಾಘ್ರಾಯ ವಿಸೃಜ್ಯ, ಉಪಸ್ಪೃಶೇತ್|| 
* || ಆಧಾರ ಶಕ್ತ್ಯಾದಿ ಪೀಠದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ || ಸ್ವಾಮಿನ್ ಸರ್ವ ಜಗನ್ನಾಥ  ಯಾವತ್ ಪೂಜಾವಸಾನಕಂ | ತಾವತ್ತ್ವಂ ಪ್ರೀತಿಭಾವೇನ ಪೀಠೇಸ್ಮಿನ್ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕುರು || (ವಿಷ್ಣು ಮನೆ ದೇವರಾಗಿರುವವರಿಗೆ) ||ಅಥ ವಿಷ್ಣು ನವ ಶಕ್ತಿ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೇ || ಪಂಚಾಯತನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಕುಲದೇವತೆಯ ನವಶಕ್ತಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವುದು ಎಲ್ಲ ಮೂರ್ತಿ/ಶಿಲೆಗಳನ್ನು ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು- ಲೋಹದ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಒರೆಸಿ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಇಡಬಹುದು. ಅವಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ ಶಿಲೆಗಳಿಗೆ ದಿನವೂ ಆಭಿಷೇಕ ಮಾಡಬಹುದು.

=== ವಿಷ್ಣು ನವಶಕ್ತಿ ಪೂಜೆ ===
----
* || ಓಂ ವಿಮಲಾಯೈ ನಮಃ || ಉತ್ಕರ್ಷಿಣೈ ನಮಃ || ಜ್ಞಾನಾಯೈ ನಮಃ || ಕ್ರಿಯಾಯೈ ನಮಃ || ಯೋಗಾಯೈನಮಃ || ಬ್ರಾಹ್ಮೈ (ಹ್ ಮ್ ಐ) ನಮಃ || ಸತ್ಯಾಯೈ ನಮಃ || ಈಶಾನಾಯೈ ನಮಃ || ಅನುಗ್ರಹಾಯೈ ನಮಃ || ಇತಿ ನವಶಕ್ತಿಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ|| 
'''||ಆವಾಹನೆ ||'''
ಓಂ ನಮೋ ಭಗವತೇ ವಿಷ್ಣವೇ ಸರ್ವಭೂತಾತ್ಮನೇ ವಾಸುದೇವಾಯ ಸಕಲ ಗುಣ ಶಕ್ತಿ ಯುಕ್ತಾಯ ಯೋಗಾಯ ಯೋಗಪದ್ಮಪೀಠಾತ್ಮನೇ ನಮಃ || ಸ್ವರ್ಣ ಪೀಠಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ|| ಸ್ವಾತ್ಮ ಸಂಸ್ಥಂ ಅಜಂ ಶುದ್ಧಂ ತ್ವಾಮದ್ಯ ಪುರುಷೋತ್ತಮ | ಅರಣ್ಯಾಮಿವ ಹವ್ಯಾಶಂ ಮೂರ್ತಾವಾವಾಹಯಾಮ್ಯಹಂ (ಮೂರ್ತೌ ಆವಾಹಯಾಮಿ ಅಹಂ)|| ಓಂ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವರೋಂ ಸಶಕ್ತಿ ಸಾಂಗ ಸಾಯುಧ ಸವಾಹನ ಸಪರಿವಾರ ಸರ್ವಾಲಂಕಾರ ಭೂಷಿತ ಶ್ರೀ ಮಹಾವಿಷ್ಣುಂ ಆವಾಹಯಾಮಿ || ಶ್ರೀ ಸೂರ್ಯಗಣಪತಿ ಅಂಬಿಕಾ ಶಿವ ವಿಷ್ಣುಂ ಆವಾಹಯಾಮಿ || ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣಂ ಆವಾಹಯಾಮಿ (ಅವರವರ ಮನೆ ದೇವರ ಹೆಸರು ಹೇಳಿ ಆವಾಹನೆ ಮಾಡಬಹುದು)|| ಆವಾಹಿತೋ ಭವ| ಸಂಸ್ಥಾಪಿತೋ ಭವ | ಸನ್ನಿಹಿತೋ ಭವ | ಸನ್ನಿರುದ್ಧೋ ಭವ | ಅವಗುಂಠಿತೋ ಭವ | ಅಮೃತ ಕಿರಣೋ ಭವ | ವ್ಯಾಪ್ತೋ ಭವ | ಸುಪ್ರಸನ್ನೋ ಭವ || ಕ್ಷಮಸ್ವ ಸಾನ್ನಿದ್ಧ್ಯಂ (ದ್ ಧ್ಯ್ ಮ್)  ಕುರು [ಯಾವತ್ ಪೂಜಾವಸಾನಕಂ ತಾವತ್ತ್ವಂ ಪ್ರೀತಿಭಾವೇನ ಪೀಠೇಸ್ಮಿನ್ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕುರು] | ಅತ್ರ ಸನ್ನಿಹಿತಾಃ ಸಂತು || 
ಓಂ ನಾರಾಯಣಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ ವಾಸುದೇವಾಯ ಧೀಮಹಿ | ತನ್ನೋ ವಿಷ್ಣುಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || ಇದಂ ಅರ್ಘ್ಯಂ || 
'''ಓಂ ನಮೋ ನಾರಾಯಣಾಯ''' || ಇತಿ  ಜಪಂ ||

=== ಪಂಚೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೇ ===
* || ಓಂ ಲಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾತ್ಮನೇ ನಮಃ | ಗಂಧಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ || ಓಂ ಹಂ ಆಕಾಶಾತ್ಮನೇ ನಮಃ | ಪುಷ್ಪಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ || ಓಂ ಯಂ ವಾಯ್ವಾತ್ಮನೇ ನಮಃ | ಧೂಪಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ || ಓಂ ರಂ ತೇಜೋಮಯಾತ್ಮನೇ ನಮಃ | ದೀಪಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ || ಓಂ ಅಂ ಅಮೃತಾತ್ಮನೇ ನಮಃ | ನೈವೇದ್ಯಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ || ಇತಿ ಪಂಚೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ.
*[ಲಂ ನಿಂದ ಪ್ರತಿ ಬೀಜಾಕ್ಷರಕ್ಕೂ ಕಿರುಬೆರಳಿಂದ ಒಂದೊಂದೇ ಬೆರಳನ್ನು ಹೆಬ್ಬೆರಳಿಂದ ಸ್ಪರ್ಶಿಸಿ ಸಮರ್ಪಣೆ ಭಾವ ತೋರಿಸುವುದು] || ಅಥ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಯಥಾಜ್ಞಾನ ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೇ|| 
 
=== '''ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಪೂಜೆ''' ===
----
|| ಅಂಜಲೌ ಪುಷ್ಪಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ ಹೃದಯಸ್ಥಂ ದೇವಂ ಶ್ವಾಸ ಮಾರ್ಗೇಣ ಪಷ್ಪೇ ಸಮಾಗತಂ ವಿಭಾವ್ಯ ||
* ಸರ್ವಾಕಾರಾಂ ಸರ್ವಲೋಕಾಂತರಸ್ಥಾಂ ಓಂಕಾರಾಖ್ಯಾಂ ಯೋಗಿಹೃದ್ಯಾನುಗಮ್ಯಂ| ಶಕ್ತ್ಯಾ ಯುಕ್ತಾಂ ಸಾಯುಧಾಂ ಭಕ್ತಸೇವ್ಯಾಂ ಶಾಂತಾಂ ಜ್ಯೋತಿರ್ಮೂರ್ತಿಂ ಆವಾಹಯಾಮಿ || 
* || ಸಶಕ್ತಿ ಸಾಂಗ ಸಾಯುಧ ಸವಾಹನ ಸಪರಿವಾರ ಸರ್ವಾಲಂಕಾರ ಭೂಷಿತ ಶ್ರೀ ಸೂರ್ಯ ಗಣಪತಿ ಅಂಬಿಕಾ ಶಿವ ವಿಷ್ಣುಂ ಆವಾಹಯಾಮಿ || [ಪುರುಷ ಸೂಕ್ತದ ಮೊದಲ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಹೇಳಿ (ಇದು ಒಂದು ಕ್ರಮ-ಪದ್ದತಿ) ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿರುವ ಹೂವನ್ನು (ವಿಷ್ಣು ಮೂರ್ತಿಗೆ) ಎದೆಯ ಹೃದಯದ ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಹೂವಿರುವ ಬೊಗಸೆಯನ್ನು  ಮುಖದ ಹತ್ತಿರ ತಂದು (ಶ್ವಾಸ ಮಾರ್ಗದಿಂದ) ದೇವರ ಮೂರ್ತಿಗಳ ಶಿರಸ್ಸುಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾಕುವುದು || ಅತ್ರ ಸನ್ನಿಹಿತಾಃ ಸಂತು || 
* ಆವಾಹನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಆಸನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಪಾದ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
* ಅರ್ಘ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
* ಆಚಮನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* [ವಿಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅಭಿಷೇಕ- ಸಾಲಿಗ್ರಾಮಾದಿ ಶಿಲೆಗಳಿಗೆ ದಿನವೂ ಅಭಿಷೇಕ] ಆದೌ ಮಲಾಪಕರ್ಷಣ ಸ್ನಾನಂ ಕರಿಷ್ಯೆ || [ಮಲಿನವನ್ನು ತೊಳೆಯುವ ಸ್ನಾನ - ನೀರಿನಿಂದ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ ತಿಕ್ಕಿ ತೊಳೆಯುವುದು]
* || '''ಅಭಿಷೇಕ ಮಂತ್ರಃ'''|| 
* ಓಂ ಆಪೋಹಿಷ್ಠಾ ಮಯೋಭುವ ಸ್ಥಾನ ಊರ್ಜೇ ದಧಾತನಃ | ಮಹೇರಣಾಯ ಚಕ್ಷಸೇ||
* ಓಂ ಯೋವಃ ಶಿವತಮೋರಸಸ್ತಸ್ಯಭಾಜಯತೇ ಹನಃ |
* ಓಂ ಉಶತೀರಿವ ಮಾತರಃ || ಓಂ ತಸ್ಮಾ ಅರಂಗಮಾಮವೋ ಯಸ್ಯ ಕ್ಷಯಾಯ ಜಿನ್ವಥ || 
* ಓಂ ಆಪೋ ಜನಯತಾಚನಃ ||
* ಮಲಾಪಕರ್ಷಣ ಸ್ನಾನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ|| 
* '''ಅಥ ಮಹಾಭಿಷೇಕಂ ಕರಿಷ್ಯೇ''' 
*ವೇದ ಮಂತ್ರ ಪೂರ್ವಕ ಮಾಡಲು -ಮೇಲಿನ  ಆವಾಹನಂ --  ಇತ್ಯಾದಿ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕ್ರಮ ಅನುಸರಿಸಬಹುದು : ಮಲಾಪಕರ್ಷಣ(ಮಲಿನ -ಕೊಳೆ ತೆಗೆಯುವ) ಸ್ನಾನವಾದ ಮೇಲೆ -ಪುರುಷಸೂಕ್ತದ ಎಲ್ಲ ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ ಮಹಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿ ಇದೆ.
* || ಓಂ ಸಹಸ್ರಶೀರ್ಷಾ ಪುರುಷಃ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಚಃ ಸಹಸ್ರಪಾತ್||
* ಸ ಭೂಮಿಂ ವಿಶ್ವತೋವೃತ್ವಾ ಅತ್ಯತ್ತಿಷ್ಠದ್ದಶಾಂಗುಲಂ||೧|| (ಆವಾಹನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||)
* ಓಂ ಪುರುಷ ಏವೇದಗ್ಂ ಸರ್ವಂ | ಯದ್ಭೂತಂ ಯಚ್ಚಭವ್ಯಂ|  
* ಉತಾಮೃತತ್ವಸ್ಯೇಶಾನಃ | ಯದನ್ನೇನಾತಿರೋಹತಿ |೨||(ಆಸನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || )
* ಓಂ ಏತಾವಾನಸ್ಯ ಮಹಿಮಾ ಅತೋ ಜ್ಯಾಯಾಗ್ಂಶ್ಚ ಪೂರುಷಃ || 
* ಪಾದೋSಸ್ಯ ವಿಶ್ವಾ ಭೂತಾನಿ ತ್ರಿಪಾದಸ್ಯಾಂಮೃತಂದಿವಿ || ೩||( ಪಾದ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||)
* ಓಂ ತ್ರಿಪಾದೂರ್ಧ್ವ ಉದೈತ್ಪುರುಷಃ | ಪಾದೋಸ್ಯೇಹಾ ಭವಾತ್ಪುನಃ ||
* ತತೋವಿಶ್ವಂಙ್ವ್ಯಕ್ರಾಮತು | ಸಾಶನಾನಶನೇ ಅಭಿ ||೪|| (ಅರ್ಘ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||)
* ಓಂ ತಸ್ಮಾದ್ವಿರಾಡಜಾಯತ ವಿರಾಜೋ ಅಧಿಪೂರುಷಃ ||
* ಸಜಾತೋS ತ್ಯರಿಚ್ಯತ | ಪಶ್ಚಾದ್ಭೂಮಿಮಥೋ ಪುರಃ || ೫|| (ಆಚಮನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || )
* ಓಂ ಯತ್ಪರುಷೇಣ ಹವಿಷಾ  ದೇವಾ ಯಜ್ಞಮತನ್ವತ
* ವಸಂತೋಸ್ಯಾಸೀದಾಜ್ಯಂ || ಗ್ರೀಷ್ಮ ಇಧ್ಮಃ ಶರದ್ಧವಿಃ || ೬|| (ಆಭಿಷೇಕಂ  ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || ಶುದ್ಧೋದಕ ಸ್ನಾನಮ್  ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||)
* [ಈ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ ಶಂಖದಿಂದ ನೀರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಶಾಲಿಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಗಂಟೆ ಬಾರಿಸುತ್ತಾ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡುವುದು- ಆ ನೀರನ್ನು ತೀರ್ಥಕ್ಕಾಗಿ ತಾಮ್ರದ ಬಟ್ಟಲಲ್ಲಿ ತುಲಸಿ ಕುಡಿಹಾಕಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ತೀರ್ಥದ ಬಟ್ಟಲಲ್ಲಿ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮವನ್ನಿಟ್ಟು ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಬಹುದು. ನಂತರ ಒರೆಸಿ ಪೀಠದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಗಂಧ ಹಚ್ಚುವುದು- 
* (ಉದಕಂ ಚಂದನಂ ಚಕ್ರಂ ಶಂಖಶ್ಚ ತುಲಸೀದಲಂ | 
* ಘಂಟಾ ಪುರುಷಸೂಕ್ತಂ ಚ ತಾಮ್ರ ಪಾತ್ರಮಥಾಷ್ಟಮಂ|
* ಶಾಲಗ್ರಾಮ ಶಿಲಾ ಚೈವ ನವಭಿಃ ತೀರ್ಥಮಾಹರೇತ್ - ಈ ಮಂತ್ರ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ, ತಿಳುವಳಿಕೆಗಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಿದೆ)
* |[ಸಮಯ ಉಳಿಸಲು ಇಲ್ಲಿ ಪುರುಷಸೂಕ್ತ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಅಭಿಷೇಕದವರೆಗೆ ಮಾತ್ರಾ ಉಪಯೋಗಿಸಿದೆ. ಒಂದೇ ಮಂತ್ರ ಹೇಳಬಹುದು, ಇಲ್ಲವೇ ಪೂರ್ಣ ಹೇಳಬಹುದು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕ್ರಿಯೆಗೂ ಒಂದೊಂದು ಮಂತ್ರ ಹೇಳುವ ಕ್ರಮವೂ ಇದೆ. ಈ ಪುರುಷ ಸೂಕ್ತದ ಮಂತ್ರಕ್ಕೂ (ಅರ್ಥ- ಪೂಜಾ ಕ್ರಿಯೆಗೂ) ಕ್ರಿಯೆಗೂ ಏನೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ. ಒಳ್ಳೆಯ ವಿಚಾರದೊಂದಿಗೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶ - ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವೇದ ಮಂತ್ರ ಹೇಳುವುದು. 
*ಇಲ್ಲದಿರುವ ಸಲಕರಣೆಗೆ ಹೂವನ್ನಾಗಲೀ ಅಕ್ಷತೆಯನ್ನಾಗಲಿ ಹಾಕುವುದು.
|| ಪೀಠೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪ್ಯ || 
* ವಸ್ತ್ರಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
* ಉಪವೀತಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಆಭರಣಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ|| 
* ಗಂಧಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಅಕ್ಷತಾನ್ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಪುಷ್ಪಾಣಿ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
* (ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಒಂದೊಂದು ಹೂ ಹಾಕುವುದು.

=== || ಅಥ ದ್ವಾದಶ ನಾಮ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೇ || ===
----
'''ಸೂರ್ಯನಿಗೆ'''  
|| ನಾಮಗಳಿಗೆ ಹೂವು ಅಥವಾ ಅಕ್ಷತೆ ಹಾಕುವುದು|| ಎಲ್ಲಾ ಹೆಸರಿಗೂ ಸೇರಿಸಿ ಒಂದೆರಡು ಹೂ ಹಾಕಬಹುದು. (ಶಿವನಿಗೆ ತುಳಸಿ ಆಗದು; ವಿನಾಯಕನಿಗೆ ತುಳಸಿ ಆಗದು; ಅಂಬಿಕೆಗೆ ತುಳಸಿ, ದೂರ್ವೆ ಆಗದು; ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ (ಸಾಲಿಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ) ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ತುಲಸಿ ಆಗಲೇ ಬೇಕು; ಗಣಪನಿಗೆ ದೂರ್ವೆ ಬೇಕು;  ಶಿವನಿಗೆ ಬಿಲ್ವ ಇಷ್ಟ.)
* ಓಂ ಸಹಸ್ರಕಿರಣಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಸೂರ್ಯಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ತಪನಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಸವಿತ್ರೇ ನಮಃ || ಓಂ ರವಯೇ ನಮಃ || ಓಂ ವಿಕರ್ತನಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಜಗಚ್ಚಕ್ಷುಷೇ ನಮಃ || ಓಂ  ದ್ಯುಮಣಯೇ ನಮಃ || ಓಂ ತರಣಯೇ ನಮಃ || ಓಂ ತಿಗ್ಮ ಧೀಧಿತಯೇ ನಮಃ || ಓಂ ದ್ವಾದಶಾತ್ಮನೇ ನಮಃ || ಓಂ ತ್ರಯೀಮೂರ್ತಯೇ ನಮಃ ||  ಇತಿ ದ್ವಾದಶ ನಾಮ ಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
* '''ಗಣಪತಿಗೆ''' 
ಮುಂದೆ ಎಲ್ಲಾ ಹೆಸರಿಗೂ ಮೊದಲು 'ಓಂ' ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಹೆಸರಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ 'ನಮಃ' ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. 
|| ಓಂ ಸುಮುಖಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಏಕದಂತಾಯ || ಓಂ ಕಪಿಲಾಯ || ಓಂ ಗಜಕರ್ಣಕಾಯ || ಓಂ ಲಂಬೋದರಾಯ || ಓಂ ವಿಕಟಾಯ || ಓಂ ವಿಘ್ನರಾಜಾಯ || ಓಂ ಗಣಾಧಿಪಾಯ || ಓಂ ಧೂಮ್ರಕೇತವೇ || ಓಂ ಗಣಾಧ್ಯಕ್ಷಾಯ || ಓಂ ಭಾಲಚಂದ್ರಾಯ || ಓಂ ಗಜಾನನಾಯ || 
* '''ಅಂಬಿಕೆಗೆ'''
|| ಓಂ ದುರ್ಗಾಯೈ ನಮಃ || ಓಂ ಶಾಂತೈ || ಓಂ ಶಾಂಭವೈ || ಓಂ ಭೂತಿದಾಯಿನೈ || ಓಂ ಶಂಕರ ಪ್ರಿಯಾಯೈ || ಓಂ ನಾರಾಯಣೈ || ಓಂ ಭದ್ರಕಾಲ್ಯೈ || ಓಂ ಶಿವದೂತ್ಯೈ  || ಓಂ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೈ (ಕ್.ಷ್.ಮೈ) || ಓಂ ಮಹಾಮಾಯಾಯೈ || ಓಂ ಯೋಗನಿದ್ರಾಯೈ || ಓಂ ಚಂಡಿಕಾಯೈ || 
* '''ಶಿವನಿಗೆ'''
|| ಓಂ ಮಹಾದೇವಾಯ ನಮಃ || ಮಹೇಶ್ವರಾಯ || ಶಂಕರಾಯ  || ವೃಷಧ್ವಜಾಯ  ||  ಕೃತ್ತಿವಾಸಸೇ ||  ಕಾಮಾಂಗನಾಶನಾಯ || ದೇವ ದೇವೇಶಾಯ || ಹರಾಯ || ಶ್ರೀ ಕಂಠಾಯ ||  ಪಾರ್ವತೀಪತಯೇ || ಶ್ರೀ ರುದ್ರಾಯ || ಶಿವಾಯ ನಮಃ || 
* '''ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ'''
|| ಓಂ ಕೇಶವಾಯ ನಮಃ || ನಾರಾಯಣಾಯ || ಮಾಧವಾಯ || ಗೋವಿಂದಾಯ || ವಿಷ್ಣವೇ || ಮಧುಸೂದನಾಯ || ತ್ರಿವಿಕ್ರಮಾಯ || ವಾಮನಾಯ || ಶ್ರೀಧರಾಯ || ಹೃಷೀಕೇಶಾಯ || ಪದ್ಮನಾಭಾಯ || ದಾಮೋದರಾಯ ನಮಃ  || 
* ಇತಿ ದ್ವಾದಶ ನಾಮ ಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಮಿ ||

=== ಧೂಪ ದೀಪಾರಾಧನೆ ===
----
* |ದಶಾಂಗಂ ಗುಗ್ಗುಲಂ ಧೂಪಂ | ಸುಗಂಧಂ ಚ ಸುಮನೋಹರಂ ಕಪಿಲಾಘೃತ ಸಂಯುಕ್ತಂ |
* ಧೂಪೋಽಯಂ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯತಾಂ || ಧೂಪಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||  
*|ಸಾಜ್ಯಂ ತ್ರಿವರ್ತಿ ಸಂಯುಕ್ತಂ | ವಹ್ನಿನಾ ಯೋಜಿತಂ ಮಯಾ | 
ಗೃಹಾಣ ಮಂಗಳಂ ದೀಪಂ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯ ತಿಮಿರಾಪಹಂ || ದೀಪಂ ದರ್ಶಯಾಮಿ ||

=== ನೈವೇದ್ಯ ===
----
* ||ನೈವೇದ್ಯಾರ್ಥಂ ಸೋಪಸ್ಕರಮಭಿಘಾರಿತಂ ಅನ್ನಂ ನಿಧಾಯ [ಚತುರಸ್ರ ಮಂಡಲ ಬರೆದು ಅದರ ಮೇಲೆ ಅಭಿಗಾರ ಮಾಡಿದ ಅನ್ನವನ್ನೂ ಇತರ ಉಪಸ್ಕರಗಳನ್ನೂ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕೆ ಇಡುವುದು. ಗಾಯತ್ರೀ ಮಂತ್ರದಿಂದ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವುದು.]|| 
* || ಓಂ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವಃ || ಓಂ ತತ್ಸವಿತುರ್ವರೇಣ್ಯಂ ಭರ್ಗೋ ದೇವಸ್ಯ ಧೀಮಹಿ | ಧಿಯೋ ಯೋ ನಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || ಸತ್ಯಂತ್ವರ್ತೇನ ಪರಿಷಿಂಚಾಮಿ [ಸುತ್ತುಗಟ್ಟುವುದು] || ಅನ್ನಪೂರ್ಣಪರಮೇಶ್ವರ್ಯೈ ನಮಃ ||
[ಹೂವಿಗೆ ಗಂಧಾಕ್ಷತೆ ಸೇರಿಸಿ ಅನ್ನದ ಪಾತ್ರೆಯ ತಲದ ಹತ್ತಿರ ಹಾಕಿ ಕೈ ಮುಗಿಯುವುದು ]
* || ನಾನಾವಿಧ ಫಲ [ನಾಲೀಕೇರಂ ಕದಳೀ ಫಲಂ] ಭಕ್ಷ್ಯ ಭೋಜ್ಯ ಸಹಿತ ಮಹಾನೇವೇದ್ಯಂ ನಿವೇದಯಾಮಿ || ಇತಿ ತುಲಸೀದಲ ಮಿಶ್ರಿತ ಜಲೇನ ನೈವೇದ್ಯಂ ಪರಿಷಿಚ್ಯ ತುಲಸೀದಲಂ ದೇವೇ ಅರ್ಪಯೇತ್ ||
ನೀರು ತುಲಸೀದಲದಿಂದ ಸುಳಿದು ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುವುದು || ಓಂ ಅಮೃತೋಪಸ್ತರಣಮಸಿ ಸ್ವಾಹಾ ||  ಇತಿ ಕಿಂಚಿಜ್ಜಲಂ ಸಮರ್ಪ್ಯ||
[ಪ್ರತಿಮಂತ್ರಕ್ಕೂ ಹೇಳಿದ ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಹೆಬ್ಬೆರಳಿನಿಂದ ಸ್ಪರ್ಶಮಾಡಿ ದೇವರ ಕಡೆ ಸಮರ್ಪಣೆ ತೋರಿಸುವುದು] 
|| ಕನಿಷ್ಠಾನಾಮಿಕಾ ಅಂಗುಷ್ಠೈಃ | ಓಂ ಪ್ರಾಣಾಯ ಸ್ವಾಹಾ || ಅನಾಮಿಕಾಮಧ್ಯಮಾ ಅಂಗುಷ್ಠೈಃ | ಓಂ ಅಪಾನಾಯ ಸ್ವಾಹಾ || ಮಧ್ಯಮಾ ತರ್ಜನಿ ಅಂಗುಷ್ಠೈಃ | ಓಂ ವ್ಯಾನಾಯ ಸ್ವಾಹಾ || ಕನಿಷ್ಠತರ್ಜನಿ ಅಂಗುಷ್ಠೈಃ | ಓಂ ಉದಾನಾಯ ಸ್ವಾಹಾ || ಸರ್ವಾಭಿಃ ಅಂಗುಲೀಭಿಃ | ಓಂ ಸಮಾನಯ ಸ್ವಾಹಾ || ಇತಿ ಪಂಚ ಮುದ್ರಾ ಪ್ರದರ್ಶ್ಯ || ಓಂ ಬ್ರಹ್ಮಣೇ ಸ್ವಾಹಾ || ಸೂರ್ಯ ಗಣಪತ್ಯಂಬಿಕಾ ಶಿವ ವಿಷ್ಣು ದೇವೇಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಇಷ್ಟದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ [ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಾರಾಯಣೇಭ್ಯೋ ನಮಃ : [ಹೀಗೆ ಇಷ್ಟದೇವರ ಹೆಸರು ಹೇಳುವುದು] || ನೈವೇದ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ [ವಿಸರ್ಜಯಾಮಿ] [ಪುನಃ ತುಲಸೀದಲ ಮಿಶ್ರಿತ ಜಲೇನ ನೈವೇದ್ಯಂ ಪರಿಷಿಚ್ಯ ತುಲಸೀದಲಂ ದೇವೇ ಅರ್ಪಯೇತ್ || ನೀರು ತುಲಸೀದಲದಿಂದ ಸುಳಿದು ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುವುದು] || ಮಧ್ಯೇ ಮಧ್ಯೇ ಪಾನೀಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ|| ಓಂ ಅಮೃತಾಪಿಧಾನಮಸಿ ಸ್ವಾಹಾ || ಪಾರ್ಷದ ಗಣೇಭ್ಯೋ ನಮಃ || ತೃಪ್ತಿರಸ್ತು || ಹಸ್ತ ಪ್ರಕ್ಷಾಲನಂ ಮುಖ ಪ್ರಕ್ಷಾಲನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || ಪೂಗೀಫಲ ತಾಂಬೂಲಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || ಪುಷ್ಪಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || ಸರ್ವೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||

=== || ಮಂಗಲ ನೀರಾಜನಂ ಕರಿಷ್ಯೆ || ===
ಮಂಗಲ ನೀರಾಜನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಓಂ ಯೋ ವೇದಾದೌ ಸ್ವರಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ವೆದಾಂತೇ ಚ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ |  ತಸ್ಯ ಪ್ರಕೃತಿ ಲೀನಸ್ಯ ಯಃ ಪರಃ ಸ ಮಹೇಶ್ವರಃ || 
* ಮಂತ್ರಪುಷ್ಪಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
ಸೂರ್ಯ ಗಣಪತ್ಯಂಬಿಕಾ ಶಿವ ವಿಷ್ಣು ದೇವೇಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಇಷ್ಟದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ [ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣೇಭ್ಯೋ ನಮಃ : ಹೀಗೆ ಇಷ್ಟದೇವರ ಹೆಸರು ಹೇಳಿ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡುವುದು] || ಪ್ರದಕ್ಷಿಣ ನಮಸ್ಕಾರಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
||  ಗಂಧ ಪಷ್ಪ ಅಕ್ಷತ ತುಲಸೀದಲ ದೂರ್ವಾಂಕುರಾನ್ ಗೃಹೀತ್ವಾ ||

=== '''|| ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯಂ ||'' ===
----
*(ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯವನ್ನು ಕೊಡುವಾಗ ತುಲಸಿ, ದೂರ್ವೆ, ಹೂ, ಗಂಧ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷತೆಗಳನ್ನು ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಅಂಗೈ ಮೇಲೆ ನೀರು ಹಾಕಿ ಬೆರಳ ತುದಿಗಳಿಂದ ನೀರು ಬಿಡಬೇಕು. ಐದೂ ಅರ್ಘ್ಯಗಳು ಆದ ಮೇಲೆ ತುಲಸಿ, ದೂರ್ವೆ, ಹೂ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷತೆಗಳನ್ನು ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಪಾದತಲಕ್ಕೆ ಇಡಬೇಕು)
* ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯಂ ಕರಿಷ್ಯೆ 
* ಓಂ ಭಾಸ್ಕರಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ | ಮಹಾದ್ಯುತಿಕಾರಾಯ ಧೀಮಹಿ | ತನ್ನೋ ಆದಿತ್ಯಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ ||  
* ಓಂ ಏಕದಂತಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ | ವಕ್ರತುಂಡಾಯ ಧೀಮಹಿ | ತನ್ನೋ ದಂತಿಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || 
* ಓಂ ಕಾತ್ಯಾಯನಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ | ಕನ್ಯಾಕುಮಾರ್ಯೈ ಧೀಮಹಿ | ತನ್ನೋ ದುರ್ಗೀ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || 
* ಓಂ ತತ್ಪುರುಷಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ | ಮಹಾದೇವಾಯ ಧೀಮಹಿ | ತನ್ನೋ ರುದ್ರಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ ||  
* ಓಂ ನಾರಾಯಣಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ ವಾಸುದೇವಾಯ ಧೀಮಹಿ| ತನ್ನೋ ವಿಷ್ಣುಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || 
ಇತಿ ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
'''|| ಪುನಃ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೆ||''' 
* ಆವಾಹಿತ ದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ ||
* ಸರ್ವ ರಾಜೋಪಚಾರ ಪೂಜಾರ್ಥೇ ಪುಷ್ಪಾಣಿ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ [ಎಲ್ಲ ದೇವ ಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೂ ಹೂವು ಹಾಕುವುದು] || ಸರ್ವ ರಾಜೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||

==== || ಪ್ರಾರ್ಥನೆ || ====
----
ಶ್ರದ್ಧಾಂ ಮೇಧಾಂ ಯಶಃ ಪ್ರಜ್ಞಾಂ | ವಿದ್ಯಾಂ ಬುದ್ಧಿಂ ಶ್ರಿಯಂ ಬಲಂ |  ಆಯುಷ್ಯಂ ತೇಜ ಆರೋಗ್ಯಂ | ದೇಹಿ ಮೇ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ||(ಇದನ್ನು ಬಿಡಬಹುದು - ಪೂಜೆಯು ಪರಮೇಶ್ವರ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥವಾಗಿರುವುದು)

=== || ಸಮರ್ಪಣಂ || ===
----
&lt;poem&gt;
* ಯಸ್ಯ ಸ್ಮೃತ್ಯಾ ಚ ನಾಮೋಕ್ತ್ಯಾ ತಪಃ ಪೂಜಾ ಕ್ರಿಯಾದಿಷು| ನ್ಯೂನಂ  ಸಂಪೂರ್ಣತಾಂ ಯಾತಿ ಸದ್ಯೋ ವಂದೇ ತಮಚ್ಯುತಂ [ತಂ ಅಚ್ಯುತಂ] || 
* ಕಾಯೇನ ವಾಚಾ ಮನಸೇಂದ್ರಿಯೈರ್ವಾ ಬುಧ್ಯಾತ್ಮನಾ ವಾ ಪ್ರಕೃತೇಃ ಸ್ವಭಾವಾತ್ ಕರೋಮಿ ಯದ್ಯತ್ ಸಕಲಂ ಪರಸ್ಮೈ ನಾರಾಯಣಾಯೇತಿ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || ಪೂಜಾಕಾಲೇ ಮಧ್ಯೇ ಮಧ್ಯೇ ಮಂತ್ರ ತಂತ್ರ ಸ್ವರ ವರ್ಣ ಲೋಪದೋಷ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಾರ್ಥಂ ನಾಮತ್ರಯ ಜಪಮಹಂ ಕರಿಷ್ಯೆ || 
ಓಂ ಅಚ್ಯುತಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಅನಂತಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಗೋವಿಂದಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ವಿಷ್ಣವೇ ನಮಃ|| ವಿಷ್ಣವೇ ನಮಃ || ವಿಷ್ಣವೇ ನಮಃ ||
* ಶಂಖಮಧ್ಯೇ ಸ್ಥಿತಂ ತೋಯಂ ಭ್ರಾಮಿತಂ ಕೇಶವೋಪರಿ || ಅಂಗಲಗ್ನಂ ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾಯುತಂ ದಹೇತ್ || ಇತಿ ಶಂಖೋದಕಂ ಕಿಂಚಿದಾತ್ಮನಿ ಪ್ರೋಕ್ಷ್ಯ -ಶೇಷಮುತ್ಸೃಜೇತ್ [ಶಂಖದಲ್ಲಿ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ನೀರನ್ನು ಉಳಿಸಿರಬೇಕು; ಈಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಚಿಮುಕಿಸಿಕೊಂಡು ಉಳಿದುದನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡಬೇಕು] ||  
&lt;/poem&gt;
== ||ಪುನಃ ಪ್ರಾರ್ಥನಂ|| ==
&lt;poem&gt;
* ಅನಾಯಾಸೇನ ಮರಣಂ ವಿನಾ ದೈನ್ಯೇನ ಜೀವನಂ | ದೇಹಿ ಮೇ ಕೃಪಯಾ ಶಂಭೋ || ತ್ವಯಿ ಭಕ್ತಿಮಚಂಚಲಾಂ ||
ಆವಾಹನಂ ನ ಜಾನಾಮಿ ನ ಜಾನಾಮಿ ವಿಸರ್ಜನಂ | 
ಪೂಜಾವಿಧಿಂ ನ ಜಾನಾಮಿ ಕ್ಷಮಸ್ವ ಪರಮೇಶ್ವರ || 
ಆತ್ಮಾ ತ್ವಂ ಗಿರಿಜಾ ಮತಿಃ ಸಹಚರಾಃ ಪ್ರಾಣಾಃ ಶರೀರಂ ಗೃಹಂ | 
ಪೂಜಾ ತೇ ವಿಷಯೋಪಭೋಗ ರಚನಾ ನಿದ್ರಾ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಿತಿಃ || 
ಸಂಚಾರಃ ಪದಯೋಃ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣ ವಿಧಿಃ ಸ್ತೋತ್ರಾಣಿ ಸರ್ವಾ ಗಿರಃ | 
ಯದ್ಯತ್ ಕರ್ಮ ಕರೋಮಿ ತತ್ತದಖಿಲಂ ಶಂಭೋ ತವಾರಾಧನಂ || 
ಕರಚರಣ ಕೃತಂ ವಾಕ್ಕಾಯಜಂ ಕರ್ಮಜಂ ವಾ |  
ಶ್ರವಣ ನಯನಜಂ ವಾ ಮಾನಸಂ ವಾಪರಾಧಂ ||  
ವಿದಿತಂ ಅವಿದಿತಂ ವಾ ಸರ್ವಮೇತತ್ ಕ್ಷಮಸ್ವ ಜಯ ಜಯ ಕರುಣಾಬ್ಧೇ ಶ್ರೀ ಮಹಾದೇವ ಶಂಭೋ || 
*(ಆಯಾಸವಿಲ್ಲದೆ ಇರುವ ಮರಣವನ್ನೂ, ದೀನವೃತ್ತಿ ಇಲ್ಲದ ಜೀವನವನ್ನೂ, ನಿನ್ನಲ್ಲಿ ಅಚಂಚಲ ಭಕ್ತಿಯನ್ನೂ, ಶಂಭುವೇ- ಶಂಕರನೇ ಕೃಪೆಯಿಟ್ಟು ನನಗೆ ಕೊಡು.) 
*ಆವಾಹನಂ ನ ಜಾನಾಮಿ- :ನನಗೆ ನಿನ್ನನ್ನು ಆವಾಹನೆ ಮಾಡುವುದೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ವಿಸರ್ಜನೆ ಮಾಡುವುದೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ; ನೀನೇ ನನ್ನ ಆತ್ಮವು, ನಿನ್ನ ಪತ್ನಿಯಾದ ಗಿರಿಜೆಯೇ ನನ್ನ ಬುದ್ಧಿ; ಪಂಚಪ್ರಾಣಗಳೇ ನನ್ನ ಸಹಚರರು; ನನ್ನ ಶರಿರವೇ ನಿನ್ನ ಮನೆ- ಗುಡಿ; ನಾನು ಪಂಚೇಂದ್ರಯಗಳಿಂದ ಅನುಭವಿಸುವ ಸುಖವೇ ನಿನ್ನ ಪೂಜೆ; ನನ್ನ ನಿದ್ದೆಯೇ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಿತಿ; ನಾನು ಪಾದಗಳಿಂದ ಸಂಚರಿಸುವುದೇ ನಿನ್ನ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ; ನನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಮಾತುಗಳೇ ನಿನ್ನ ಸ್ತೋತ್ರವೆಂದು ತಿಳಿ; ನಾನು ಮಾಡುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕೆಲಸವೂ ನಿನ್ನ ಪೂಜೆಯು.
* ಶ್ರೀಮನ್ನಾರಾಯಣ ಶ್ರೀಶಂಕರಭಗವತ್ಪಾದಾದಿ ಗುರುಭ್ಯೋ ನಮಃ||  
ಇತಿ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯ || 
* ದೇವದೇವ ಜಗನ್ನಾಥ ಹೃದಯೇ ಮಮ ನಿರ್ಮಲೇ | 
ಯಾಗದೇಶಾತ್ಸಮಾಗತ್ಯ ನಿವಾಸಂ ಕುರು ಲೀಲಯಾ || 
ಹೃತ್ ಪದ್ಮ ಕರ್ಣಿಕಾ ಮಧ್ಯೇ ದೇವ್ಯಾ ಸಹ ಪರಮೇಶ್ವರ || 
ಪ್ರವಿಶ ತ್ವಂ ಮಹಾದೇವ ಸರ್ವೈರಾವರಣೈಃ ಸಹ || 
ಇತಿ ಪುಷ್ಪಾಂಜಲೌ ಸಮಾಗತಾನ್ ವಿಭಾವ್ಯ ಆತ್ಮನಿ ವಿಸರ್ಜಯೇತ್ |
*ದೇವರ ದೇವನಾದ ಜಗನ್ನಾಥನೇ- ಜಗತ್ತಿನ ಒಡೆಯನೇ, ನನ್ನ ನಿರ್ಮಲವಾದ ಹೃದಯದಲ್ಲಿರುವ ಚಿಕ್ಕ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಸೇರಿಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿಯೇ ನಿವಾಸ ಮಾಡು- ನೀನು ಹೃದಯದ ಕರ್ಣಿಕೆಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ಸಹಿತ ಸಂತಸದಿಂದ ವಾಸಿಸು; ಹಾಗೆಯೇ ದೇಹದ ಸರ್ವ ಆವರಣದಲ್ಲೂ ಪ್ರವೇಶಿಸು.
{ಅಂಜಲೀ ಬದ್ಧ ಹಸ್ತಗಳನ್ನು ಹೃದಯದ ಕಡೆ ಬಾಗಿಸಿ ದೇವರನ್ನು ಸ್ವಂತ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು] ||

'''|| ತೀರ್ಥ ಸ್ವೀಕಾರ ||''' 
* ಅಕಾಲಮೃತ್ಯು ಹರಣಂ ಸರ್ವವ್ಯಾಧಿ ನಿವಾರಣಂ | 
ಸರ್ವದುರಿತೋಪಶಮನಂ ವಿಷ್ಣು ಪಾದೋದಕಂ ಶುಭಮ್ ||
ಇತಿ ತೀರ್ಥಂ ಸ್ವೀಕೃತ್ಯ- ಈ ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ ತೀರ್ಥ ಸ್ವೀಕಾರ ಮಾಡುವುದು || 
ಪ್ರಸಾದಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ -ಪ್ರಸಾದ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು || ದ್ವಿರಾಚಮ್ಯ || ||  
ಸರ್ವೇಭ್ಯೋ ದೇವೇಭ್ಯೋ ನಮಃ || ಯಥಾ ಸ್ಥಾನಂ ಉದ್ವಾಸಯಾಮಿ || 
&lt;/poem&gt;
ವಿಷ್ಣು ಸ್ಮರಣಂ ಕೃತ್ವಾ || ಘಂಟಾಂ ವಾದಯೇತ್ || &lt;ref&gt;ಯಜುರ್ವೇದ ನಿತ್ಯಕರ್ಮ ಸಂಗ್ರಾಹಕರು ಶ್ರೀ ಬಿ.ಶಂಕರ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ; ಟಿಪ್ಪಣಿ - ವಿವರಣೆ -ಬಿ ಎಸ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಸಾಗರ&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;ಬೋಧಾಯನೀಯ ನಿತ್ಯ ಕರ್ಮ ಪ್ರದೀಪ - ಶ್ರೀ ಬರಿಗೆ ಗಣೇಶ ಭಟ್ಟರು - ಹವ್ಕಕಸಂಘ.ಕೇಡಲೇಸರ.&lt;/ref&gt;
[ಆಗಮಿಸಿದ ದೇವತೆಗಳ ನಿರ್ಗಮನಕ್ಕಾಗಿ ಘಂಟಾ ವಾದನ.]

|| ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಪಣಮಸ್ತು || ಇತಿ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ದೇವತಾರ್ಚನ ವಿಧಿಃ ||

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
{{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}}


=== ನೋಡಿ ===
---- 
*[[ಹವ್ಯಕ]] | 
*[[ಗಾಯತ್ರೀ ಪುಟ೨]]
*[[ಸಂಧ್ಯಾವಂದನ ಪೂರ್ಣಪಾಠ]] ಟಿಪ್ಪಣಿ, ಅರ್ಥ, ಸೂಚನೆಗಳೊಂದಿಗೆ.
*[[ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆ ಮಂತ್ರ]] - ಟಿಪ್ಪಣಿ, ಅರ್ಥ, ಸೂಚನೆಗಳೊಂದಿಗೆ.-ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪ
*ದೇವತಾರ್ಚನ ವಿಧಿ
*[[ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪೂಜಾಕ್ರಮ]] 
*[[ಹವ್ಯಕ]]

== [[ಉಲ್ಲೇಖಗಳು]] ==

[[ವರ್ಗ:ಮಂತ್ರಗಳು;]]
[[ವರ್ಗ:ಧರ್ಮ]]
[[ವರ್ಗ:ಮಂತ್ರಗಳು]]
[[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಕ್ರಿಯಾವಿಧಿಗಳು]]</text>
      <sha1>mxo9ig03acy0skt2bszn44kodgnikph</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306856</id>
      <parentid>1306852</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:44:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A826</username>
        <id>72368</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/2402:8100:25DC:F1A5:0:0:DBF8:2FED|2402:8100:25DC:F1A5:0:0:DBF8:2FED]] ([[User talk:2402:8100:25DC:F1A5:0:0:DBF8:2FED|talk]])(TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>1306856</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67595" sha1="ddyszx50xr8ocdu26hoj7c65182tug9" xml:space="preserve">== '''ದೇವತಾರ್ಚನ ವಿಧಿ''' ==
* '''ದೇವತಾರ್ಚನ ನಿತ್ಯ ವಿಧಿ- ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ'''
* '''ಪಂಚಾಯತನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿ - ಯಜುರ್ ವೇದ ಹವ್ಯಕ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪ :'''

== ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ : ==
* ದೇವರ ಮೂರ್ತಿ ಪೂಜಾವಿಧಿಯು ಯಾವಾಗಿನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತೆಂಬುದು ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿದುಬಂದಿಲ್ಲ. ಆರ್ಯ ಸಮಾಜ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಅಸಾಧಾರಣ ವೇದ ವಿದ್ವಾಂಸರಾದ ಶ್ರೀ ದಯಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿಯವರು  ಮೂರ್ತಿಪೂಜಾ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಈ ಮೂರ್ತಿಪೂಜಾ ಪದ್ದತಿಯು ಜೈನರಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದೆಯೆಂದು ತಮ್ಮ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸತ್ಯಾರ್ಥ ಪ್ರಕಾಶ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ೭ ನೇ ಅಧ್ಯಾಯದ ೨೧, ೨೨ನೇ ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವನು ದೇವತೆಗಳ ತನುವನ್ನು (ದೇಹವನ್ನು -ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು?) ಅರ್ಚಿಸಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾನೋ ಅವನಿಗೆ ಆಯಾ ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯುಂಟು ಮಾಡುವೆನು ಮತ್ತು ಅವರ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವೆನು ಎಂದು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಆದರೆ ಭಗವಂತನನ್ನೇ ಸರ್ವಾಂತರ್ಯಾಮಿ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಧ್ಯಾನಮಾಡುವುದು ಶ್ರೇಷ್ಠವೆಂದು ಅದೇ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ.
*[[ಶ್ರೀ ಶಂಕರ]]ರು ಷಣ್ಮತಸ್ಥಾಪಕರೆಂದು ಹೆಸರು ಪಡೆದಿದ್ದು ಪಂಚಾಯತನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪ್ರಚುರ ಪಡಿಸಿದರೆಂಬುದು ಪ್ರತೀತಿ. ಆದರೆ ಅವರ [[ಪ್ರಸ್ಥಾನತ್ರಯ]] ಭಾಷ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಪಂಚಾಯತನ ಪೂಜೆಯ ವಿಷಯ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಷಣ್ಮತದ ವಿಷಯವೂ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ರೂಢಮೂಲವಾಗಿ ಅವರು ಪಂಚಾಯತನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಉಪಾಸಕರ ಮಧ್ಯೆ ಇರುವ ಮನಸ್ತಾಪವನ್ನು ಶಮನಗೊಳಸಿದರೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವರ ಪೂಜಾವಿಧಿ ನಿತ್ಯಕರ್ಮದಲ್ಲಿ ಸೇರುವುದು.

== ಪಂಚಾಯತನ ದೇವತೆಗಳು : ==
* [[ಸೂರ್ಯ]], [[ಗಣಪತಿ]], [[ಅಂಬಿಕಾ]], [[ಶಿವ]], [[ವಿಷ್ಣು ]], ಈ ಐದೂ ದೇವತೆಗಳ ಮೂರ್ತಿಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಶಿಲೆಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮನೆ ದೇವತೆಯ ಮೂರ್ತಿ ಯಾ ಶಿಲೆಯನ್ನು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಉಳಿದವುಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿಡುವುದು ಶಾಸ್ತ್ರ ಪದ್ದತಿ. ಪೂಜೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಅಥವಾ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದು. ದೇವರ ಮಂಟಪ ಪಶ್ಚಿಮ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿದ್ದರೆ ಮಂಟಪಕ್ಕೇ ಎದುರಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಆಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ದೇವರ ಮಂಟಪವು ಪೂರ್ವ ಅಥವಾ ಉತ್ತರ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಇರುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು. ಆಗ ದೇವರ ಮಂಟಪವು ಎಡಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಇದ್ದು ಪೂಜೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವುದು.
* ಪಂಚಾಯತನ ದೇವತೆಗಳು ಸೂರ್ಯ, ಗಣಪತಿ, ಅಂಬಿಕಾ, ಶಿವ,  ವಿಷ್ಣು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಆಯಾ ದೇವತೆಗಳ ಭಕ್ತರು ಮುಖ್ಯದೇವತೆಯನ್ನು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಉಳಿದ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಲೂ ಇಟ್ಟು ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ಈ ಐದೂ ದೆವತೆಗಳಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬಗೆಯ ಶಿಲೆಗಳಿವೆ. ಮೂರ್ತಿಗಳ ಬದಲು ಅವುಗಳನ್ನಿಟ್ಟು ಅಭಿಷೇಕ, ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿಗಳಿವೆ. 
* ವಿಷ್ಣು ಕೇಂದ್ರ; ಶಿವ -ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ-ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ; ಗಣಪತಿ ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ; ಸೂರ್ಯ ಪಶ್ಚಿಮ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ನೈರುತ್ಯದಲ್ಲಿ; ಅಂಬಿಕಾ: ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ -ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ
* ಶಿವ ಕೇಂದ್ರ: ವಿಷ್ಣು ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ-ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ; ಸೂರ್ಯ- ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ; ಗಣಪತಿ -ಪಶ್ಚಿಮ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ನೈರುತ್ಯದಲ್ಲಿ; ಅಂಬಿಕಾ: ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ -ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ.
* ಸೂರ್ಯಕೇಂದ್ರ: ಶಿವ -ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ-ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ; ಗಣಪತಿ -ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ; ವಿಷ್ಣು  -ಪಶ್ಚಿಮ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ನೈರುತ್ಯದಲ್ಲಿ; ಅಂಬಿಕಾ: ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ -ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ.
* ಅಂಬಿಕಾ ಕೇಂದ್ರ: ವಿಷ್ಣು  -ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ-ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ; ಶಿವ -ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ; ಗಣಪತಿ -ಪಶ್ಚಿಮ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ನೈರುತ್ಯದಲ್ಲಿ;: ಸೂರ್ಯ- ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ -ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ.
* ಗಣಪತಿ ಕೇಂದ್ರ: ವಿಷ್ಣು  -ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ-ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ; ಶಿವ -ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ; ಸೂರ್ಯ -ಪಶ್ಚಿಮ ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯೆ ನೈರುತ್ಯದಲ್ಲಿ; ಅಂಬಿಕಾ - ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯೆ -ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ವಿಷ್ಣು  !!ಕೇಂದ್ರ !! -೧- !! ** !! ಶಿವ !!-ಕೇಂದ್ರ- !!-೨-!! ** !! ಸೂರ್ಯ!!-ಕೇಂದ್ರ- !!-೩-!! ** !!ಅಂಬಿಕಾ!!ಕೇಂದ್ರ !!-೪-
|-
|  ಸೂರ್ಯ  ||ಪಶ್ಚಿಮ||ಅಂಬಿಕಾ||** || ಗಣಪತಿ|| ಪಶ್ಚಿಮ || ಅಂಬಿಕಾ||** || ವಿಷ್ಣು || ಪಶ್ಚಿಮ || ಅಂಬಿಕಾ||** ||ಗಣಪತಿ|| ಪಶ್ಚಿಮ ||ಸೂರ್ಯ
|-
| ದಕ್ಷಿಣ|| ವಿಷ್ಣು || ಉತ್ತರ ||**|| ದಕ್ಷಿಣ || ಶಿವ || ಉತ್ತರ||**|| ದಕ್ಷಿಣ || ಸೂರ್ಯ  || ಉತ್ತರ||**|| ದಕ್ಷಿಣ || ಅಂಬಿಕಾ  ||ಉತ್ತರ
|-
|ಗಣಪತಿ || ಪೂರ್ವ || ಶಿವ || ** || ಸೂರ್ಯ || ಪೂರ್ವ || ವಿಷ್ಣು|| ** ||ಗಣಪತಿ || ಪೂರ್ವ || ಶಿವ|| ** ||ಶಿವ|| ಪೂರ್ವ || ವಿಷ್ಣು 
|}
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ಗಣಪತಿ!!ಕೇಂದ್ರ !! -೫-  
|-
|  ಸೂರ್ಯ||ಪಶ್ಚಿಮ||ಅಂಬಿಕಾ
|-
| ದಕ್ಷಿಣ||ಗಣಪತಿ|| ಉತ್ತರ 
|-
| ಶಿವ || ಪೂರ್ವ ||ವಿಷ್ಣು   
|}

ಹೀಗೆ ಜೋಡಿಸಲು ಅನಾನುಕೂಲವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಜೋಡಿಸಿ ಇಡಬಹುದು.

== ಪೂಜಾ ಪರಿಕರಗಳು : ==
ಒಂದು ಹರಿವಾಣ, ಕಲಶದ ಚೊಂಬು, ಲೋಟ, ಉದ್ಧರಣೆ ಸೌಟು (ಚಮಚ) ತೀರ್ಥದ ಸಣ್ಣ ಬಟ್ಟಲು (ತಾಮ್ರ), ಗಂಧ ಅಕ್ಷತೆಯ ಚಿಕ್ಕ ತಟ್ಟೆ (ತಾಮ್ರ), (ಪ್ಲೇಟು), [[ಆಚಮನ]]ದ ನೀರು ಹಾಕಲು, ಕೈತೊಳೆಯಲು ಚಿಕ್ಕ ಪಾತ್ರೆ (ಬೌಲ್).
* ಬೆಳ್ಳಿ, ತಾಮ್ರ ಅಥವಾ ಹಿತ್ತಾಳೆಯ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು -ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಆದ್ಯತೆಯ ಮೇಲೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು ರೂಢಿ. ಕಬ್ಬಿಣದ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ಈಗ ಉತ್ತಮವಾದ ತುಕ್ಕು ಹಿಡಿಯದ ಸ್ಟೈನ್ ಲೆಸ್ ಸ್ಟೀಲ್ ಪಾತ್ರೆಗಳು ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸುವುದು ಸುಲಭವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಬಹಳ ಜನ ಅದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ.  ಉಪಾದ್ಯರೂ / [[ಪುರೋಹಿತ]]ರೂ ಸಹ ಉಪಯೋಗಿಸುವರು. 
* ಆದರೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜಾದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಶದ (ನೀರು ತುಂಬುವ) ಬೆಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ತಾಮ್ರದ /ಹಿತ್ತಾಳೆಯ ಪಾತ್ರೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. [[ತುಳಸಿ]], ದೂರ್ವೆ, ಹೂವು, ಆರತಿ ಬತ್ತಿ, ಊದಿನ ಕಡ್ಡಿಗಳು, ಕರ್ಪೂರ, ಗಂಧ ತೇಯುವ ಕಲ್ಲು, ಸಣ್ಣ  [[ಶ್ರೀಗಂಧ]]ದ ಕೊರಡು (ತುಂಡು), [[ಕೆಂಪು ಚಂದನ]]ದ ಕೊರಡು. ಮಂಗಳಾಕ್ಷತೆಯ ಬಟ್ಟಲು, ಮಂಟಪವನ್ನೂ, ತೊಳೆದ ದೇವರ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಒರೆಸಲು ಶುದ್ಧವಾದ ಬಟ್ಟೆ, ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಮರದ ಮಣೆ ಅಥವಾ ಚಾಪೆ. ಇವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಜೋಡಿಸಿ ಶುಚಿಯಾಗಿಟ್ಟಿರಬೇಕು.

== ನಿತ್ಯ ಪೂಜಾ ವಿಧಾನ : ==
* ಪೂಜಾವಿಧಾನ ಒಂದೊಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದು ವಿಧವಿದೆ. ಆದರೆ ಮೂಲ ತತ್ವ ಒಂದೇ ಇದೆ.

ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವುದು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿರುವುದು: 
=== ಪಂಚೋಪಚಾರ ಪೂಜೆ ===
* ೧.ಗಂಧ,  ೨.ಪುಷ್ಪ,  ೩.ಧೂಪ,  ೪ದೀಪ, ೫. ನೈವೇದ್ಯ:
ಗಂಧವನ್ನು ಹಚ್ಚುವುದು, ಹೂವುಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವುದು, ಧೂಪವನ್ನು ತೋರಿಸುವುದು, ದೀಪವನ್ನು ಬೆಳಗುವುದು, ನೈವೇದ್ಯ ತೋರಿಸುವುದು ಈ ಐದು ಉಪಚಾರಗಳಿಗೆ 'ಪಂಚೋಪಚಾರ' ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

=== ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಪೂಜೆ (೧೬ ಉಪಚಾರ) ===
'''ಆಸನಂ ಸ್ವಾಗತಂ ಚಾರ್ಘ್ಯಂ ಪಾದ್ಯಮಾಚಮನೀಯಕಂ|''' 
'''ಮಧುಪರ್ಕಾರ್ಪಣಂ ಸ್ನಾನವಸನಾಭರಣಾನಿ ಚ||'''
'''ಸುಗಂಧಃ ಸುಮನೋ ಧೂಪೋ ದೀಪಮನ್ನೇನ ಭೋಜನಂ|'''
'''ಮಾಲ್ಯಾನುಲೇಪನಂ ಚೈವ ನಮಸ್ಕಾರ ಇತಿಕ್ರಮಾತ್ ||'''
* ೧.ಆಸನಂ  ೨.ಸ್ವಾಗತಂ, ೩.ಅರ್ಘ್ಯಂ, ೪.ಪಾದ್ಯಂ,(ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ  ಪಾದ್ಯ ಆದ ಮೇಲೆ ಅರ್ಘ್ಯ),  ೫.ಆಚಮನೀಯಕಂ| ೬.ಮಧುಪರ್ಕಾರ್ಪಣಂ,  ೭.ಸ್ನಾನಂ,  ೮.ವಸನ, ೯.ಆಭರಣಾನಿ ಚ|| ೧೦.ಸುಗಂಧಃ, ೧೧.ಸುಮನೋ ಧೂಪೋ, ೧೨.ದೀಪಂ, ೧೩.ಅನ್ನೇನಭೋಜನಂ|; ೧೪.ಮಾಲ್ಯಾ ೧೫. ಅನುಲೇಪನಂ ಚೈವ,  ೧೬.ನಮಸ್ಕಾರ ಇತಿ ಕ್ರಮಾತ್||  
* ಆದರೆ ರೂಢಿಯ ಪೂಜಾ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ರೀತಿ ಅನಸರಣೆ ಇದೆ.  ೧.ಧ್ಯಾನ, ೨. ಆವಾಹನ, ೩ ಆಸನ, ೪.ಪಾದ್ಯ ೫. ಅರ್ಘ್ಯ, ೬ ಆಚಮನ, ೭.ಸ್ನಾನ (ಮಲಾಪಕರ್ಷಣ, ಪಂಚಾಮೃತ, ಮಹಾಭಿಷೇಕ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧೋದಕ ಸ್ನಾನ) ೮.ವಸ್ತ್ರ, ೯.ಆಭರಣ ೧೦ ಉಪವೀತ, ೧೧.ಗಂಧ, ೧೨.ಅಕ್ಷತಾ, ೧೩.ಪುಷ್ಪ, ಇವುಗಳ ಸಮರ್ಪಣೆ, ೧೪.ದ್ವಾದಶ ನಾಮ ಪೂಜಾ, ೧೫.ಧೂಪ, ೧೬.ದೀಪ, ೧೭.ನೈವೇದ್ಯ,(ಭೋಜನ) ೧೮.ಮಂಗಲ ನೀರಾಜನ, ೧೯.ತಾಂಬೂಲ, ೨೦.ಮಂತ್ರ ಪುಷ್ಪ,  ೨೧.ಪ್ರದಕ್ಷಿಣ ೨೨. ನಮಸ್ಕಾರ, ೨೨.ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯ, ೨೩.ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ೨೪.ವಿಸರ್ಜನ. 
* ಚತುರ್ವಿಂಶತಿ ಉಪಚಾರ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಬೇರೆ ಕ್ರಮ ಇದೆ. ಇವಲ್ಲದೆ ಮಂಟಪ, ದ್ವಾರಪಾಲಕರ, ಶಂಖ, ಆಸನ ಪೂಜಾವಿಧಿಗಳು ಸೇರಿವೆ.
ಇದರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ನಿತ್ಯಪೂಜೆಗೆ ಆವಾಹನೆ ವಿಸರ್ಜನೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ
* ಈ ಕ್ರಮಗಳಲ್ಲದೆ ಸಮಯ ಉಳಿತಾಯಕ್ಕಾಗಿ ೬, ೮, ೧೨ ಉಪಚಾರದ ಪೂಜೆಗಳೂ ಇವೆ.

== ಪೂಜೆಯ ಮೂಲ ತತ್ವ : ==
ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆಯ ಮೂಲ ತತ್ವ - ದೇವರಿಗೆ ವಂದನೆ ಧನ್ಯವಾದ ಅರ್ಪಿಸುವದು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ದೇವತೆಯನ್ನು, ಅಥವಾ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮನೆಯ ದೇವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿರುವ ಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿ ಆ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮನೆಗೆ ಬಂದ ವಿಶೇಷ ಅತಿಥಿಗಳಿಗೆ ಉಪಚಾರ ಮಾಡುವಂತೆ ಉಪಚರಿಸಿ ಬೀಳ್ಕೊಡುವದು. ಉದಾ: ಆವಾಹನೆ -ಅಥಿತಿ ಸ್ವಾಗತ; ಆಸನ- ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಆಸನ ಕೊಡುವುದು; ಅರ್ಘ್ಯ ಮತ್ತು ಪಾದ್ಯ- ಕೈಕಾಲು ತೊಳೆಯಲು ನೀರು; ಆಚಮನ- ಕುಡಿಯಲು ನೀರು ಕೊಡುವುದು; ಅಭಿಷೇಕ -ಸ್ನಾನ; ಗಂಧ, ಹೂ - ಅಲಂಕಾರ; ಧೂಪ, ದೀಪ - ಪರಿಮಳ ಸಿಂಚನ, ಗೌರವ ಅರ್ಪಣ; ನೈವೇದ್ಯ - ಭೋಜನ, ತಾಂಬೂಲ; ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯ - ಕೈತೊಳೆದ ನಂತರ ಕೈಗೆ ಸುವಾಸನೆಯ ನೀರು; ಆರತಿ - ಗೌರವ ಸಮರ್ಪಣೆ; ಪ್ರಾರ್ಥನೆ - ನಮಗೆ ಬೇಕಾದುದನ್ನು ಕೇಳುವುದು. ನಂತರ ಬೀಳ್ಕೊಡುಗೆ. 
ಇದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಶೇಷವು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ತೋರಿಸುವ ಭಕ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.
ಆದರೆ [[ಭಗವದ್ಗೀತೆ]]ಯಲ್ಲಿ [[ಭಗವಂತ]]ನನ್ನು ಸರ್ವಾಂತರ್ಯಾಮಿಯೆಂದು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ದ್ಯಾನ ಮಾಡುವುದೇ ಶ್ರೇಷ್ಠವೆಂದು ಹೇಳಿದೆ.

ಪ್ರಾಙ್ಮುಖ (ಪೂರ್ವ) ಉಪವಿಷ್ಯ  -ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ತೊಂದರೆ ಇದೆ. ಪೂಜೆ ಮಾಡುವವನು ದೇವರಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ   ಅಥವಾ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಇಡಬೇಕಾಗುವುಸದು. ಆದರೆ ಅದು ಅಷ್ಟು ಸರಿ ಅಲ್ಲ. ದೇವರ ಮಂಟಪವು (ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು) ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಇಡುವುದು ಶಾಸ್ತ್ರ ಸಮ್ಮತ. ಆಗ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವವನು ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಿ ಕುಳಿತರೆ ಸರಿಯಾಗುವುದು. ಎಡಕ್ಕೆ ದೇವರ ಮಂಟಪ ಮತ್ತು ಮೂರ್ತಿಗಳು ಇದ್ದು ಬಲ ಕೈಯಿಂದ ಪೂಜೆ ಮಾಡಲು ಅನುಕೂಲ ಆಗುವುದು. ([[ಆಚಮನ]]ದ ಕ್ರಮವನ್ನು [[ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆ]] [[ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆ ಮಂತ್ರ]]) ಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿ. ಸಂಕಲ್ಪ ನಂತರ ಲೋಟ ಮತ್ತು ಹರಿವಾಣದ ನೀರನ್ನು ಬೇರೆ ಪಾತ್ರೆಗೆ ಹಾಕಿ ಹರಿವಾಣವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ(೪ ಚಮಚ) ನೀರು ಹಾಕಿ ಶುಚಿಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು (ಆಚಮನದ ನೀರು ಪೂಜೆಗೆ ಸಲ್ಲದು). ಸ್ವಲ್ಪ ಗಂಧವನ್ನು ತೇಯ್ದು ಗಂಧಾಕ್ಷತೆ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

== ದೇವತಾಹ್ವಾನ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಕ್ರಿಯೆ : ==
ಇಲ್ಲಿರುವ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಹೇಳಬೇಕು;
* ಓಂ ಘಟ್ ಇತಿ ಘಂಟಾಂ ಪೂಜಯೇತ್|| [ಗಂಟೆಯ ಪೂಜೆ: ಗಂಟೆಗೆ ಗಂಧ ಹಚ್ಚಿದ ಹೂವು ಏರಿಸಿ ಗಂಟೆ ಬಾರಿಸುವುದು. ಗಂಟೆ ಬಾರಿಸುವುದು ದೇವತೆಗಳ ಆಗಮನಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ರಾಕ್ಷಸರ ನಿರ್ಗಮನಕ್ಕಾಗಿ]  
* ಆಗಮಾರ್ಥಂತು ದೇವಾನಾಂ ಗಮನಾರ್ಥಂತು ರಾಕ್ಷಸಾಂ|| ಕುರ್ವೇ ಘಂಟಾರವಂ ತತ್ರ ದೇವತಾಹ್ವಾನ ಲಾಂಛನಂ|| ಘಂಟಾಂ ವಾದಯೇತ್ ||
'''ತತ್ವಾರ್ಥ ಧ್ಯಾನ''' 
* ದೇಹೋ ದೇವಾಲಯಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ದೇವೋ ಜೀವಃ ಸದಾಶಿವಃ| ತ್ಯಜೇದ್ ಅಜ್ಞಾನ ನಿರ್ಮಾಲ್ಯಂ ಸೋSಹಂ ಭಾವೇನ ಪೂಜಯೇತ್|| ಇತಿ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ||(ದೇಹವನ್ನು ದೇವಾಲಯವೆಂದೂ, ಜೀವನು ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ಸದಾಶಿವನೆಂದು ಭಾವಿಸಿ ಅಜ್ಞಾನ ತೊರೆದು ಪೂಜಿಸಬೇಕು.)
* '''ಮಂಟಪ ಪೂಜೆ''' 
||ಚತುರ್ ದ್ವಾರ ಸ್ಥಿತ ದ್ವಾರಪಾಲಾದಿ ದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಧ್ಯಾನಾದಿ ಉಪಚಾರಾನ್ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ|| ಇತಿ ದ್ವಾರ ಪಾಲಾದೀನ್ ಅಭ್ಯರ್ಚ್ಯ [ಮಂಟಪದ ಒಳಗೆ ನಾಲ್ಕು ದಿಕ್ಕಿಗೂ ಹೂವು ಇಡುವುದು]|| 
* ||'''ಆಸನ ಪೂಜೆ'''|| ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಮೇರು ಪೃಷ್ಠ ಋಷಿಃ||ಸುತಲಂ ಛಂದಃ|| ಆದಿ ಕೂರ್ಮೋ ದೇವತಾ|| ಆಸನೇ ವಿನಿಯೋಗಃ || ಪೃಥ್ವೀ ತ್ವಯಾ ಧೃತಾ ಲೋಕಾ ದೇವೀ ತ್ವಂ ವಿಷ್ಣುನಾ ಧೃತಾ|| ತ್ವಂ ಚ ಧಾರಯ ಮಾಂ ದೇವಿ ಪವಿತ್ರಂ ಕುರುಚಾಸನಂ|| ಕೂರ್ಮಾಸನಾಯ ನಮಃ|| ಇತಿ ಆಸನಂ ಆಭಿಮಂತ್ರ್ಯ|| 
* ಮಂಟಪದಲ್ಲಿರುವ ಆಸನಕ್ಕೂ, ಕುಳಿತಿರುವ ಆಸನಕ್ಕೂ ಗಂಧಲೇಪಿತ ಹೂ ಹಾಕುವುದು. 
* '''||ಮೂರು ಸಣ್ಣ ಚಪ್ಪಾಳೆಯಿಂದ ಭೂತಗಳ ಉಚ್ಛಾಟನೆ||'''
ಅಪಕ್ರಾಮಂತು ಭೂತಾದ್ಯಾಃ ಸರ್ವೇ ತೇ ಭೂಮಿಭಾರಕಾಃ| ಸರ್ವೇಷಾಮವಿರೋಧೇನ ಪೂಜಾಕರ್ಮ ಸಮಾರಭೇ|| ಸಾರ್ಧತಾಲತ್ರಯೇಣೈವ ಭೂತಮುಚ್ಛಾಟಯೇದ್ಗರುಃ|| ಓಂ ಹ್ರೀಂ ಅಸ್ತ್ರಾಯ ನಮಃ (ಕೈಬರೆಹದ ಪ್ರತಿ)[ಅಥವಾ ಅಸುರಾಂತಕ ತ್ರಿಶೂಲಾಯ ಫಟ್-ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆ ಬಾಣದ ಮುದ್ರೆ ತೋರಿಸುವುದು] ಇತಿ ಭೂತಾದೀನ್ ಉತ್ಸಾದ್ಯ||

*'''ಗುರು ವಂದನೆ'''   
||ಅಜ್ಞಾನ ತಿಮಿರಾಂಧಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಾಂಜನ ಶಲಾಕಯಾ| ಚಕ್ಷುರ್ ಉನ್ಮೀಲಿತಂ ಯೇನ ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರವೇ ನಮಃ||ಇತಿ ಗುರುಂ ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ|| 
*'''ಗಣಪತಿಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯೇತ್'''    
||ಸುಮುಖಶ್ಚೈಕದಂತಶ್ಚ ಕಪಿಲೋ ಗಜಕರ್ಣಕಃ| ಲಂಬೋದರಶ್ಚ ವಿಕಟೋ ವಿಘ್ನರಾಜೋ ಗಣಾಧಿಪಃ|| ಧೂಮ್ರಕೇತುರ್ಗಣಾಧ್ಯಕ್ಷೋ ಫಾಲಚಂದ್ರೋ ಗಜಾನನಃ| ದ್ವಾದಶೈತಾನಿ ನಾಮಾನಿ ಯಃ ಪಠೇಚ್ಛೃಣುಯಾದಪಿ (ಪಠೇತ್ ಶೃಣುಯಾದಪಿ)|| ವಿದ್ಯಾರಂಭೇ ವಿವಾಹೇ ಚ ಪ್ರವೇಶೇ ನಿರ್ಗಮೇ ತಥಾ| ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸರ್ವ ಕಾರ್ಯೇಷು ವಿಘ್ನಸ್ತಸ್ಯ ನ ಜಾಯತೇ||  
* [ಸುಮುಖಃ ; ಏಕದಂತಃ : ಕಪಿಲಃ : ಗಜಕರ್ಣಕಃ : ಲಂಬೋದರಃ : ವಿಕಟಃ : ವಿಘ್ನರಾಜಃ : ಗಣಾಧಿಪಃ : ಧೂಮ್ರಕೇತುಃ : ಗಣಾಧ್ಯಕ್ಷಃ : ಫಾಲಚಂದ್ರಃ : ಗಜಾನನಃ : ಹೀಗೆ ೧೨ ಹೆಸರುಗಳು (ವಿಘ್ನಃ ತಸ್ಯ ನ ಜಾಯತೇ -೧೨ಹೆಸರು ಕೇಳಿದರೆ ವಿಘ್ನ ಬಾರದು).]  
* ||ಶುಕ್ಲಾಂಬರಧರಂ ವಿಷ್ಣುಂ ಶಶಿವರ್ಣಂ ಚತುರ್ಭುಜಂ| ಪ್ರಸನ್ನ ವದನಂ ಧ್ಯಾಯೇತ್ ಸರ್ವವಿಘ್ನೋಪಶಾಂತಯೇ|| 
* ಅಭೀಪ್ಸಿತಾರ್ಥ ಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ಪೂಜಿತೋ ಯಃ ಸುರೈರಪಿ| ಸರ್ವ ವಿಘ್ನಚ್ಛಿದೇ ತಸ್ಮೈ ಗಣಾಧಿಪತಯೇ ನಮಃ||
* ಸರ್ವ ಮಂಗಲ ಮಾಂಗಲ್ಯೇ ಶಿವೇ ಸರ್ವಾರ್ಥ ಸಾಧಿಕೇ| 
* ಶರಣ್ಯೇ ತ್ರ್ಯಂಬಕೇ ಗೌರಿ ನಾರಾಯಣಿ ನಮೋಸ್ತುತೇ||
* ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿನಾರಾಯಣಾಭ್ಯಾಂ ನಮಃ|| ಶ್ರೀಮದುಮಾಮಹೇಶ್ವರಾಭ್ಯಾಂ ನಮಃ|| 
* ಶ್ರೀ ಸೀತಾರಾಮಾಭ್ಯಾಂ ನಮಃ|| ಮಾತೃಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಪಿತೃಭ್ಯೋ ನಮಃ || 
* ಗುರುಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಆಚಾರೇಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಕುಲದೇವತಾಭ್ಯೊ ನಮಃ|| [ಕುಲದೇವರನ್ನು ನೆನೆಯುವುದು]
* ಸರ್ವೇಭ್ಯೋ ದೇವೇಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಸರ್ವಾಭ್ಯೋ ದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಸುಮುಹೂರ್ತಂ ಅಸ್ತು ಇತಿ [ಸುಮುಹೂರ್ತಮಸ್ತ್ವಿತಿ]  ಭವಂತೋ ಬ್ರುವಂತು ||  
||ಸುಮೂಹೂರ್ತಮಸ್ತು || 
||ಅಥ ದ್ವಿರಾಚಮ್ಯ || [ಆಚಮನ ಮಾಡಿದರೆ, ಥಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ನೀರು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹರಿವಾಣದ ನೀರನ್ನೂ ಬಟ್ಟಲು ನೀರನ್ನೂ ಬರಿದುಮಾಡಿ ಪುನಃ ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳ ಬೇಕು] 
 
*'''|| ಪ್ರಾಣಾನಾಯಮ್ಯ||''' 
ಓಂ ಪ್ರಣವಸ್ಯ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಋಷಿಃ -(ಇತಿ ಶಿರಸಿ)|  ಗಾಯತ್ರೀ ಛಂದಃ (ಇತಿ ಮುಖೇ)| ಪರಮಾತ್ಮಾ ದೇವತಾ (ಇತಿ ಹೃದಯೇ)| ಇತಿ ವಿನ್ಯಸ್ಯ| ಪ್ರಾಣಾಯಾಮೇ ವಿನಿಯೋಗಃ|| ಓಂ ಭೂಃ -ಇತಿ ಪಾದಯೋಃ| ಓಂ ಭುವಃ - ಇತಿ ಜಾನುಯೋಃ| ಓಗ್ಂ ಸುವಃ - ಇತ್ಯುರ್ವೋಃ| ಓಂ ಮಹಃ - ಇತಿ ಜಠರೇ| ಓಂ ಜನಃ -ಇತಿ ಕಂಠೇ| ಓಂ ತಪಃ - ಇತಿ ಮುಖೇ| ಓಗ್ಂ ಸತ್ಯಂ - ಇತಿ ಶಿರಸಿ| ತತ್ಸವಿತುರ್ವರೇಣ್ಯಂ ಭರ್ಗೋ ದೇವಸ್ಯ ಧೀಮಹಿ| ಧಿಯೋ ಯೋ ನಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್| ಓಮಾಪೋಜ್ಯೋತಿ ರಸೋSಮೃತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವರೋಂ|| ಇತಿ ತ್ರಿವಾರಮುಚ್ಚಾರಯೇತ್||

* '''||ಸಂಕಲ್ಪ||''' 
ವಿಷ್ಣೋ ವಿಷ್ಣೋ ವಿಷ್ಣೋರಾಜ್ಞಯಾ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಸ್ಯ ಆದ್ಯಬ್ರಹ್ಮಣಃ ದ್ವಿತೀಯ ಪರಾರ್ಧೇ ಶ್ರೀ ಹರೇಃ ಶ್ವೇತವರಾಹಕಲ್ಪೇ ವೈವಸ್ವತ ಮನ್ವಂತರೇ ಕಲಿಯುಗೇ ಪ್ರಥಮ ಪಾದೇ ಜಂಬೂದ್ವೀಪೇ ಭರತಖಂಡೇ ಭಾರತವರ್ಷೇ ಮಹಾಮೇರೋರ್ದಕ್ಷಿಣೇ ಪಾರ್ಶ್ವೇ ಶ್ರೀಮದ್ಗೋದಾವರ್ಯಾಃ ದಕ್ಷಿಣೇ ತೀರೇ ಗೋಕರ್ಣಮಂಡಲೇ ಗೋರಾಷ್ಟ್ರ ದೇಶೇ ಭಾಸ್ಕರ ಕ್ಷೇತ್ರೇ ಸಹ್ಯಪರ್ವತೇ ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕಾಬ್ದೇ- ||
* ಅಸ್ಮಿನ್ ವರ್ತಮಾನಕಾಲೇ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕೇ --ಸಂವತ್ಸರೇ, --ಅಯನೇ, --ಋತೌ, --ಮಾಸೇ, --ಪಕ್ಷೇ,  --ತಿಥೌ, --ವಾಸರೇ, || 
ಅಥವಾ [ಹಿಂದೆ ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಕಲ್ಪ ಹೇಳಿದ್ದರೆ: ಯಾವದ್ ಪೂರ್ವೋಚ್ಚರಿತ ಏವಂ ಗುಣ ವಿಶೇಷಣ ವಿಶಿಷ್ಠಾಯಾಂ ಪುಣ್ಯಾಯಾಂ ಪುಣ್ಯಕಾಲೇ; [[ಧರ್ಮ]] [[ಅರ್ಥ]] [[ಕಾಮ]] [[ಮೋಕ್ಷ]] [[ಪುರುಷಾರ್ಥಗಳು|ಚತುರ್ವಿಧ ಪುರುಷಾರ್ಥ]] ಫಲ ಸಿಧ್ಯರ್ಥಂ ಶ್ರೀ ಸೂರ್ಯಗಣಪತ್ಯಂಬಿಕಾ ಶಿವ ವಿಷ್ಣು [ಮನೆದೇವರ ಹೆಸರೂ ಹೇಳಿ- ಉದಾ: ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥಂ ಅಥವಾ ಶ್ರೀ ಪರಮೇಶ್ವರ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥಂ] ಮಮೋಪಾತ್ತ ದುರಿತಕ್ಷಯದ್ವಾರಾ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಯಥಾ ಜ್ಷಾನ, ಧ್ಯಾನ ಆವಾಹನಾದಿ ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೇ|| ಇತಿ ಸಂಕಲ್ಪ್ಯ ||

== ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಪೂಜೆ ==
[ಅರ್ಘ್ಯಕೊಡುವಾಗ,  ಕರಿಷ್ಯೆ ಎಂದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಬಲಹಸ್ತದಿಂದ ನಾಲ್ಕು ಬೆರಳ ತುದಿಯಿಂದ ಹರಿವಾಣಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸೌಟು ನೀರು ಬಿಡಬೇಕು]
* '''ತನ್ನಿರ್ವಿಘ್ನತಾ ಸಿಧ್ಯರ್ಥಂ ಗಣಪತಿ ಪ್ರಾರ್ಥನಂ ಚ ಕರಿಷ್ಯೇ'''
* ವಕ್ರತುಂಡ ಮಹಾಕಾಯ ಕೋಟಿ ಸೂರ್ಯ ಸಮಪ್ರಭ | ನಿರ್ವಿಘ್ನಂ ಕುರು ಮೇ ದೇವ ಸರ್ವ ಕಾರ್ಯೇಷು ಸರ್ವದಾ || ಇತಿ ಗಣಪತಿಂ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯ || 
* '''||ಕಲಶ ಪೂಜಾಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ||''' 
* [ನೀರು ತುಂಬಿದ ಕಲಶವನ್ನು ದೇವರ ಬಲ/ಎದುರು/ನಮ್ಮ ಬಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ನೀರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಚತುರಶ್ರ ಮಂಡಲ ಹಾಕಿ ಅದರ ಮೇಲಿಟ್ಟು, ಅದಕ್ಕೆ ಹೂವು, ದೂರ್ವೆ, ತುಲಸಿ ಕುಡಿ ಹಾಕಿ, ಅದರ ಮೇಲೆ (ಎರಡು) ಕೈ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅಭಿಮಂತ್ರಿಸುವುದು.] 
* ||ಕಲಶಸ್ಯ ಮುಖೇ ರುದ್ರಃ ಕಂಠೇ ವಿಷ್ಣುಃ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ | ಮೂಲೇ ತತ್ರ ಸ್ಥಿತೋ ಬ್ರಹ್ಮ ಮಧ್ಯೇ ಮಾತೃಗಣಾಃ ಸ್ಮೃತಾಃ || ಕುಕ್ಷೌ ತು ಸಾಗರಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಪ್ತದ್ವೀಪಾ ವಸುಂಧರಾ |  ಋಗ್ವೇದೋSಥ ಯಜುರ್ವೇದಃ ಸಾಮವೇದೋ ಹ್ಯಥರ್ವಣಃ || ಗಂಗೇ ಚ ಯಮುನೇ ಚೈವ ಗೋದಾವರಿ ಸರಸ್ವತಿ | ನರ್ಮದೇ ಸಿಂಧು ಕಾವೇರಿ [ಜಲೇಸ್ಮಿನ್ಸನ್ನಿಧಿಂ] ಕಲಶೇಸ್ಮಿನ್ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕುರು || ಓಂ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವಃ || ಓಂ ತತ್ಸವಿತುರ್ವರೇಣ್ಯಂ ಭರ್ಗೋ ದೇವಸ್ಯ ಧೀಮಹಿ | ಧಿಯೋ ಯೋ ನಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ | ಓಮಾಪೋಜ್ಯೋತಿ ರಸೋSಮೃತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವರೋಂ || ಕಲಶಾಧಿದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ || ಗಂಧಪುಷ್ಪಾಕ್ಷತಾನ್ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||(ಗಂಧ ಮುಟ್ಟಸಿದ ಹೂವು, ದೂರ್ವೆ, ತುಳಸಿ ಹಾಕಿ ನಮಸ್ಕರಿಸುವುದು) ಇತಿ ಕಲಶಾರ್ಚನಂ ||  
* '''||ಅಥ ಶಂಖ ಪೂಜಾ||''' 
ಓಂ ಸಹಸ್ರೋಲ್ಕಾಯ ಸ್ವಾಹಾ ಅಸ್ತ್ರಾಯ ಫಟ್ || ಇತಿ ಶಂಖಂ ಅಭಿಮಂತ್ರ್ಯ (ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ, ತುಳಸೀಕುಡಿಯಿಂದ ನೀರು ಚಿಮಕಿಸಿ ಅಭಿಮಂತ್ರಿಸುವುದು, ಶಂಖವನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಓಂಕಾರ ಹೇಳಿ, ನೀರು ತುಂಬುವುದು; ಗಂಧ ಪುಷ್ಪಾದಿಗಳನ್ನು ಅದಕ್ಕೆ ಏರಿಸುವುದು. ಅದರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಡುವುದು.) ||ಓಮಿತಿಜಲಮಾಪೂರ್ಯ್ಯ- ಗಂಧಪುಷ್ಪಾದಿಭಿರಭ್ಯರ್ಚ್ಯ: ಶಂಖಂ ನಿಧಾಯ || ಓಂ ಪಾಂಚಜನ್ಯಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ ಪದ್ಮಗರ್ಭಾಯ ಧೀಮಹಿ ತನ್ನಃ ಶಂಖಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || ತ್ರೈಲೋಕ್ಯೇ ಯಾನಿ ತೀರ್ಥಾನಿ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಚಾಜ್ಞಯಾ | ಶಂಖೇತಿಷ್ಠಂತಿ ವಿಪ್ರೇಂದ್ರ ತಸ್ಮಾತ್ ಶಂಖಂ ಪ್ರಪೂಜಯೇತ್ || ತ್ವಂ ಪುರಾ ಸಾಗರೋತ್ಪನ್ನೋ ವಿಷ್ಣುನಾ ವಿಧೃತಃ ಕರೇ | ರಕ್ಷಾರ್ಥಂ ಸರ್ವದೇವಾನಾಂ ಪಾಂಚಜನ್ಯ ನಮೋಸ್ತುತೇ || (ಶಂಖ ಜಲವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಳಶಕ್ಕೆ ಹಾಕಿ, ತುಳಸೀ ಕುಡಿಯಿಂದ ತನಗೂ, ಉಪಕರಣಗಳಿಗೂ, ಚಮಕಿಸಿ ಉಳಿದುದನ್ನು ಬರಿದುಮಾಡಿ, ಪುನಃ ಓಂಕಾರದಿಂದ ಕಲಶದ ನೀರನ್ನು ತುಂಬಿ ಯಥಾಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ - ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಬಲಕ್ಕೆ ಚಿಕ್ಕ ಬಟ್ಟಲಲ್ಲಿ ಇಡುವದು.)

* ''|| ಅಥ ಆತ್ಮಾರ್ಚನಂ||'''
(ವೇದದ ಆದಿ ಮತ್ತು ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಿರುವ ಅವನೇ - ಆತ್ಮನೇ  ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ಮಹೇಶ್ವರನು: ನನ್ನ ಆತ್ಮನೇ ಅಚ್ಯುತನು, ಅನಂತನು) 
* || ಗಂಧಪುಷ್ಪಾಕ್ಷತಾನ್ ಸ್ವ ಶಿರಸಿ ನಿಧಾಯ || ಅಚ್ಯುತೋಽಹಂ ಅನಂತೋಽಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಧ್ಯಾನ ಪೂರ್ವಕಂ |  ಓಂ ಯೋ ವೇದಾದೌ ಸ್ವರಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ವೇದಾಂತೇ ಚ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ | ತಸ್ಯ ಪ್ರಕೃತಿ ಲೀನಸ್ಯ ಯಃ ಪರಃ ಸ ಮಹೇಶ್ವರಃ || ಓಂ ಆತ್ಮನೇ ನಮಃ || ಓಂ ಅಂತರಾತ್ಮನೇ ನಮಃ || ಓಂ ಪರಮಾತ್ಮನೇ ನಮಃ || ಓಂ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮನೇನಮಃ || ಇತಿ ಸಂಪೂಜ್ಯ | ಶಿರಸ್ಥ ಪುಷ್ಪಮಾಘ್ರಾಯ ವಿಸೃಜ್ಯ, ಉಪಸ್ಪೃಶೇತ್|| 
* || ಆಧಾರ ಶಕ್ತ್ಯಾದಿ ಪೀಠದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ || ಸ್ವಾಮಿನ್ ಸರ್ವ ಜಗನ್ನಾಥ  ಯಾವತ್ ಪೂಜಾವಸಾನಕಂ | ತಾವತ್ತ್ವಂ ಪ್ರೀತಿಭಾವೇನ ಪೀಠೇಸ್ಮಿನ್ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕುರು || (ವಿಷ್ಣು ಮನೆ ದೇವರಾಗಿರುವವರಿಗೆ) ||ಅಥ ವಿಷ್ಣು ನವ ಶಕ್ತಿ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೇ || ಪಂಚಾಯತನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಕುಲದೇವತೆಯ ನವಶಕ್ತಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವುದು ಎಲ್ಲ ಮೂರ್ತಿ/ಶಿಲೆಗಳನ್ನು ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು- ಲೋಹದ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಒರೆಸಿ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಇಡಬಹುದು. ಅವಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ ಶಿಲೆಗಳಿಗೆ ದಿನವೂ ಆಭಿಷೇಕ ಮಾಡಬಹುದು.

=== ವಿಷ್ಣು ನವಶಕ್ತಿ ಪೂಜೆ ===
----
* || ಓಂ ವಿಮಲಾಯೈ ನಮಃ || ಉತ್ಕರ್ಷಿಣೈ ನಮಃ || ಜ್ಞಾನಾಯೈ ನಮಃ || ಕ್ರಿಯಾಯೈ ನಮಃ || ಯೋಗಾಯೈನಮಃ || ಬ್ರಾಹ್ಮೈ (ಹ್ ಮ್ ಐ) ನಮಃ || ಸತ್ಯಾಯೈ ನಮಃ || ಈಶಾನಾಯೈ ನಮಃ || ಅನುಗ್ರಹಾಯೈ ನಮಃ || ಇತಿ ನವಶಕ್ತಿಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ|| 
'''||ಆವಾಹನೆ ||'''
ಓಂ ನಮೋ ಭಗವತೇ ವಿಷ್ಣವೇ ಸರ್ವಭೂತಾತ್ಮನೇ ವಾಸುದೇವಾಯ ಸಕಲ ಗುಣ ಶಕ್ತಿ ಯುಕ್ತಾಯ ಯೋಗಾಯ ಯೋಗಪದ್ಮಪೀಠಾತ್ಮನೇ ನಮಃ || ಸ್ವರ್ಣ ಪೀಠಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ|| ಸ್ವಾತ್ಮ ಸಂಸ್ಥಂ ಅಜಂ ಶುದ್ಧಂ ತ್ವಾಮದ್ಯ ಪುರುಷೋತ್ತಮ | ಅರಣ್ಯಾಮಿವ ಹವ್ಯಾಶಂ ಮೂರ್ತಾವಾವಾಹಯಾಮ್ಯಹಂ (ಮೂರ್ತೌ ಆವಾಹಯಾಮಿ ಅಹಂ)|| ಓಂ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವರೋಂ ಸಶಕ್ತಿ ಸಾಂಗ ಸಾಯುಧ ಸವಾಹನ ಸಪರಿವಾರ ಸರ್ವಾಲಂಕಾರ ಭೂಷಿತ ಶ್ರೀ ಮಹಾವಿಷ್ಣುಂ ಆವಾಹಯಾಮಿ || ಶ್ರೀ ಸೂರ್ಯಗಣಪತಿ ಅಂಬಿಕಾ ಶಿವ ವಿಷ್ಣುಂ ಆವಾಹಯಾಮಿ || ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣಂ ಆವಾಹಯಾಮಿ (ಅವರವರ ಮನೆ ದೇವರ ಹೆಸರು ಹೇಳಿ ಆವಾಹನೆ ಮಾಡಬಹುದು)|| ಆವಾಹಿತೋ ಭವ| ಸಂಸ್ಥಾಪಿತೋ ಭವ | ಸನ್ನಿಹಿತೋ ಭವ | ಸನ್ನಿರುದ್ಧೋ ಭವ | ಅವಗುಂಠಿತೋ ಭವ | ಅಮೃತ ಕಿರಣೋ ಭವ | ವ್ಯಾಪ್ತೋ ಭವ | ಸುಪ್ರಸನ್ನೋ ಭವ || ಕ್ಷಮಸ್ವ ಸಾನ್ನಿದ್ಧ್ಯಂ (ದ್ ಧ್ಯ್ ಮ್)  ಕುರು [ಯಾವತ್ ಪೂಜಾವಸಾನಕಂ ತಾವತ್ತ್ವಂ ಪ್ರೀತಿಭಾವೇನ ಪೀಠೇಸ್ಮಿನ್ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕುರು] | ಅತ್ರ ಸನ್ನಿಹಿತಾಃ ಸಂತು || 
ಓಂ ನಾರಾಯಣಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ ವಾಸುದೇವಾಯ ಧೀಮಹಿ | ತನ್ನೋ ವಿಷ್ಣುಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || ಇದಂ ಅರ್ಘ್ಯಂ || 
'''ಓಂ ನಮೋ ನಾರಾಯಣಾಯ''' || ಇತಿ  ಜಪಂ ||

=== ಪಂಚೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೇ ===
* || ಓಂ ಲಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾತ್ಮನೇ ನಮಃ | ಗಂಧಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ || ಓಂ ಹಂ ಆಕಾಶಾತ್ಮನೇ ನಮಃ | ಪುಷ್ಪಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ || ಓಂ ಯಂ ವಾಯ್ವಾತ್ಮನೇ ನಮಃ | ಧೂಪಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ || ಓಂ ರಂ ತೇಜೋಮಯಾತ್ಮನೇ ನಮಃ | ದೀಪಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ || ಓಂ ಅಂ ಅಮೃತಾತ್ಮನೇ ನಮಃ | ನೈವೇದ್ಯಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಿ || ಇತಿ ಪಂಚೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ.
*[ಲಂ ನಿಂದ ಪ್ರತಿ ಬೀಜಾಕ್ಷರಕ್ಕೂ ಕಿರುಬೆರಳಿಂದ ಒಂದೊಂದೇ ಬೆರಳನ್ನು ಹೆಬ್ಬೆರಳಿಂದ ಸ್ಪರ್ಶಿಸಿ ಸಮರ್ಪಣೆ ಭಾವ ತೋರಿಸುವುದು] || ಅಥ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಯಥಾಜ್ಞಾನ ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೇ|| 
 
=== '''ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಪೂಜೆ''' ===
----
|| ಅಂಜಲೌ ಪುಷ್ಪಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ ಹೃದಯಸ್ಥಂ ದೇವಂ ಶ್ವಾಸ ಮಾರ್ಗೇಣ ಪಷ್ಪೇ ಸಮಾಗತಂ ವಿಭಾವ್ಯ ||
* ಸರ್ವಾಕಾರಾಂ ಸರ್ವಲೋಕಾಂತರಸ್ಥಾಂ ಓಂಕಾರಾಖ್ಯಾಂ ಯೋಗಿಹೃದ್ಯಾನುಗಮ್ಯಂ| ಶಕ್ತ್ಯಾ ಯುಕ್ತಾಂ ಸಾಯುಧಾಂ ಭಕ್ತಸೇವ್ಯಾಂ ಶಾಂತಾಂ ಜ್ಯೋತಿರ್ಮೂರ್ತಿಂ ಆವಾಹಯಾಮಿ || 
* || ಸಶಕ್ತಿ ಸಾಂಗ ಸಾಯುಧ ಸವಾಹನ ಸಪರಿವಾರ ಸರ್ವಾಲಂಕಾರ ಭೂಷಿತ ಶ್ರೀ ಸೂರ್ಯ ಗಣಪತಿ ಅಂಬಿಕಾ ಶಿವ ವಿಷ್ಣುಂ ಆವಾಹಯಾಮಿ || [ಪುರುಷ ಸೂಕ್ತದ ಮೊದಲ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಹೇಳಿ (ಇದು ಒಂದು ಕ್ರಮ-ಪದ್ದತಿ) ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿರುವ ಹೂವನ್ನು (ವಿಷ್ಣು ಮೂರ್ತಿಗೆ) ಎದೆಯ ಹೃದಯದ ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಹೂವಿರುವ ಬೊಗಸೆಯನ್ನು  ಮುಖದ ಹತ್ತಿರ ತಂದು (ಶ್ವಾಸ ಮಾರ್ಗದಿಂದ) ದೇವರ ಮೂರ್ತಿಗಳ ಶಿರಸ್ಸುಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾಕುವುದು || ಅತ್ರ ಸನ್ನಿಹಿತಾಃ ಸಂತು || 
* ಆವಾಹನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಆಸನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಪಾದ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
* ಅರ್ಘ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
* ಆಚಮನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* [ವಿಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅಭಿಷೇಕ- ಸಾಲಿಗ್ರಾಮಾದಿ ಶಿಲೆಗಳಿಗೆ ದಿನವೂ ಅಭಿಷೇಕ] ಆದೌ ಮಲಾಪಕರ್ಷಣ ಸ್ನಾನಂ ಕರಿಷ್ಯೆ || [ಮಲಿನವನ್ನು ತೊಳೆಯುವ ಸ್ನಾನ - ನೀರಿನಿಂದ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ ತಿಕ್ಕಿ ತೊಳೆಯುವುದು]
* || '''ಅಭಿಷೇಕ ಮಂತ್ರಃ'''|| 
* ಓಂ ಆಪೋಹಿಷ್ಠಾ ಮಯೋಭುವ ಸ್ಥಾನ ಊರ್ಜೇ ದಧಾತನಃ | ಮಹೇರಣಾಯ ಚಕ್ಷಸೇ||
* ಓಂ ಯೋವಃ ಶಿವತಮೋರಸಸ್ತಸ್ಯಭಾಜಯತೇ ಹನಃ |
* ಓಂ ಉಶತೀರಿವ ಮಾತರಃ || ಓಂ ತಸ್ಮಾ ಅರಂಗಮಾಮವೋ ಯಸ್ಯ ಕ್ಷಯಾಯ ಜಿನ್ವಥ || 
* ಓಂ ಆಪೋ ಜನಯತಾಚನಃ ||
* ಮಲಾಪಕರ್ಷಣ ಸ್ನಾನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ|| 
* '''ಅಥ ಮಹಾಭಿಷೇಕಂ ಕರಿಷ್ಯೇ''' 
*ವೇದ ಮಂತ್ರ ಪೂರ್ವಕ ಮಾಡಲು -ಮೇಲಿನ  ಆವಾಹನಂ --  ಇತ್ಯಾದಿ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕ್ರಮ ಅನುಸರಿಸಬಹುದು : ಮಲಾಪಕರ್ಷಣ(ಮಲಿನ -ಕೊಳೆ ತೆಗೆಯುವ) ಸ್ನಾನವಾದ ಮೇಲೆ -ಪುರುಷಸೂಕ್ತದ ಎಲ್ಲ ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ ಮಹಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿ ಇದೆ.
* || ಓಂ ಸಹಸ್ರಶೀರ್ಷಾ ಪುರುಷಃ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಚಃ ಸಹಸ್ರಪಾತ್||
* ಸ ಭೂಮಿಂ ವಿಶ್ವತೋವೃತ್ವಾ ಅತ್ಯತ್ತಿಷ್ಠದ್ದಶಾಂಗುಲಂ||೧|| (ಆವಾಹನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||)
* ಓಂ ಪುರುಷ ಏವೇದಗ್ಂ ಸರ್ವಂ | ಯದ್ಭೂತಂ ಯಚ್ಚಭವ್ಯಂ|  
* ಉತಾಮೃತತ್ವಸ್ಯೇಶಾನಃ | ಯದನ್ನೇನಾತಿರೋಹತಿ |೨||(ಆಸನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || )
* ಓಂ ಏತಾವಾನಸ್ಯ ಮಹಿಮಾ ಅತೋ ಜ್ಯಾಯಾಗ್ಂಶ್ಚ ಪೂರುಷಃ || 
* ಪಾದೋSಸ್ಯ ವಿಶ್ವಾ ಭೂತಾನಿ ತ್ರಿಪಾದಸ್ಯಾಂಮೃತಂದಿವಿ || ೩||( ಪಾದ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||)
* ಓಂ ತ್ರಿಪಾದೂರ್ಧ್ವ ಉದೈತ್ಪುರುಷಃ | ಪಾದೋಸ್ಯೇಹಾ ಭವಾತ್ಪುನಃ ||
* ತತೋವಿಶ್ವಂಙ್ವ್ಯಕ್ರಾಮತು | ಸಾಶನಾನಶನೇ ಅಭಿ ||೪|| (ಅರ್ಘ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||)
* ಓಂ ತಸ್ಮಾದ್ವಿರಾಡಜಾಯತ ವಿರಾಜೋ ಅಧಿಪೂರುಷಃ ||
* ಸಜಾತೋS ತ್ಯರಿಚ್ಯತ | ಪಶ್ಚಾದ್ಭೂಮಿಮಥೋ ಪುರಃ || ೫|| (ಆಚಮನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || )
* ಓಂ ಯತ್ಪರುಷೇಣ ಹವಿಷಾ  ದೇವಾ ಯಜ್ಞಮತನ್ವತ
* ವಸಂತೋಸ್ಯಾಸೀದಾಜ್ಯಂ || ಗ್ರೀಷ್ಮ ಇಧ್ಮಃ ಶರದ್ಧವಿಃ || ೬|| (ಆಭಿಷೇಕಂ  ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || ಶುದ್ಧೋದಕ ಸ್ನಾನಮ್  ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||)
* [ಈ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ ಶಂಖದಿಂದ ನೀರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಶಾಲಿಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಗಂಟೆ ಬಾರಿಸುತ್ತಾ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡುವುದು- ಆ ನೀರನ್ನು ತೀರ್ಥಕ್ಕಾಗಿ ತಾಮ್ರದ ಬಟ್ಟಲಲ್ಲಿ ತುಲಸಿ ಕುಡಿಹಾಕಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ತೀರ್ಥದ ಬಟ್ಟಲಲ್ಲಿ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮವನ್ನಿಟ್ಟು ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಬಹುದು. ನಂತರ ಒರೆಸಿ ಪೀಠದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಗಂಧ ಹಚ್ಚುವುದು- 
* (ಉದಕಂ ಚಂದನಂ ಚಕ್ರಂ ಶಂಖಶ್ಚ ತುಲಸೀದಲಂ | 
* ಘಂಟಾ ಪುರುಷಸೂಕ್ತಂ ಚ ತಾಮ್ರ ಪಾತ್ರಮಥಾಷ್ಟಮಂ|
* ಶಾಲಗ್ರಾಮ ಶಿಲಾ ಚೈವ ನವಭಿಃ ತೀರ್ಥಮಾಹರೇತ್ - ಈ ಮಂತ್ರ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ, ತಿಳುವಳಿಕೆಗಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಿದೆ)
* |[ಸಮಯ ಉಳಿಸಲು ಇಲ್ಲಿ ಪುರುಷಸೂಕ್ತ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಅಭಿಷೇಕದವರೆಗೆ ಮಾತ್ರಾ ಉಪಯೋಗಿಸಿದೆ. ಒಂದೇ ಮಂತ್ರ ಹೇಳಬಹುದು, ಇಲ್ಲವೇ ಪೂರ್ಣ ಹೇಳಬಹುದು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕ್ರಿಯೆಗೂ ಒಂದೊಂದು ಮಂತ್ರ ಹೇಳುವ ಕ್ರಮವೂ ಇದೆ. ಈ ಪುರುಷ ಸೂಕ್ತದ ಮಂತ್ರಕ್ಕೂ (ಅರ್ಥ- ಪೂಜಾ ಕ್ರಿಯೆಗೂ) ಕ್ರಿಯೆಗೂ ಏನೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ. ಒಳ್ಳೆಯ ವಿಚಾರದೊಂದಿಗೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶ - ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವೇದ ಮಂತ್ರ ಹೇಳುವುದು. 
*ಇಲ್ಲದಿರುವ ಸಲಕರಣೆಗೆ ಹೂವನ್ನಾಗಲೀ ಅಕ್ಷತೆಯನ್ನಾಗಲಿ ಹಾಕುವುದು.
|| ಪೀಠೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪ್ಯ || 
* ವಸ್ತ್ರಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
* ಉಪವೀತಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಆಭರಣಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ|| 
* ಗಂಧಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಅಕ್ಷತಾನ್ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಪುಷ್ಪಾಣಿ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
* (ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಒಂದೊಂದು ಹೂ ಹಾಕುವುದು.

=== || ಅಥ ದ್ವಾದಶ ನಾಮ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೇ || ===
----
'''ಸೂರ್ಯನಿಗೆ'''  
|| ನಾಮಗಳಿಗೆ ಹೂವು ಅಥವಾ ಅಕ್ಷತೆ ಹಾಕುವುದು|| ಎಲ್ಲಾ ಹೆಸರಿಗೂ ಸೇರಿಸಿ ಒಂದೆರಡು ಹೂ ಹಾಕಬಹುದು. (ಶಿವನಿಗೆ ತುಳಸಿ ಆಗದು; ವಿನಾಯಕನಿಗೆ ತುಳಸಿ ಆಗದು; ಅಂಬಿಕೆಗೆ ತುಳಸಿ, ದೂರ್ವೆ ಆಗದು; ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ (ಸಾಲಿಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ) ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ತುಲಸಿ ಆಗಲೇ ಬೇಕು; ಗಣಪನಿಗೆ ದೂರ್ವೆ ಬೇಕು;  ಶಿವನಿಗೆ ಬಿಲ್ವ ಇಷ್ಟ.)
* ಓಂ ಸಹಸ್ರಕಿರಣಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಸೂರ್ಯಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ತಪನಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಸವಿತ್ರೇ ನಮಃ || ಓಂ ರವಯೇ ನಮಃ || ಓಂ ವಿಕರ್ತನಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಜಗಚ್ಚಕ್ಷುಷೇ ನಮಃ || ಓಂ  ದ್ಯುಮಣಯೇ ನಮಃ || ಓಂ ತರಣಯೇ ನಮಃ || ಓಂ ತಿಗ್ಮ ಧೀಧಿತಯೇ ನಮಃ || ಓಂ ದ್ವಾದಶಾತ್ಮನೇ ನಮಃ || ಓಂ ತ್ರಯೀಮೂರ್ತಯೇ ನಮಃ ||  ಇತಿ ದ್ವಾದಶ ನಾಮ ಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
* '''ಗಣಪತಿಗೆ''' 
ಮುಂದೆ ಎಲ್ಲಾ ಹೆಸರಿಗೂ ಮೊದಲು 'ಓಂ' ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಹೆಸರಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ 'ನಮಃ' ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. 
|| ಓಂ ಸುಮುಖಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಏಕದಂತಾಯ || ಓಂ ಕಪಿಲಾಯ || ಓಂ ಗಜಕರ್ಣಕಾಯ || ಓಂ ಲಂಬೋದರಾಯ || ಓಂ ವಿಕಟಾಯ || ಓಂ ವಿಘ್ನರಾಜಾಯ || ಓಂ ಗಣಾಧಿಪಾಯ || ಓಂ ಧೂಮ್ರಕೇತವೇ || ಓಂ ಗಣಾಧ್ಯಕ್ಷಾಯ || ಓಂ ಭಾಲಚಂದ್ರಾಯ || ಓಂ ಗಜಾನನಾಯ || 
* '''ಅಂಬಿಕೆಗೆ'''
|| ಓಂ ದುರ್ಗಾಯೈ ನಮಃ || ಓಂ ಶಾಂತೈ || ಓಂ ಶಾಂಭವೈ || ಓಂ ಭೂತಿದಾಯಿನೈ || ಓಂ ಶಂಕರ ಪ್ರಿಯಾಯೈ || ಓಂ ನಾರಾಯಣೈ || ಓಂ ಭದ್ರಕಾಲ್ಯೈ || ಓಂ ಶಿವದೂತ್ಯೈ  || ಓಂ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೈ (ಕ್.ಷ್.ಮೈ) || ಓಂ ಮಹಾಮಾಯಾಯೈ || ಓಂ ಯೋಗನಿದ್ರಾಯೈ || ಓಂ ಚಂಡಿಕಾಯೈ || 
* '''ಶಿವನಿಗೆ'''
|| ಓಂ ಮಹಾದೇವಾಯ ನಮಃ || ಮಹೇಶ್ವರಾಯ || ಶಂಕರಾಯ  || ವೃಷಧ್ವಜಾಯ  ||  ಕೃತ್ತಿವಾಸಸೇ ||  ಕಾಮಾಂಗನಾಶನಾಯ || ದೇವ ದೇವೇಶಾಯ || ಹರಾಯ || ಶ್ರೀ ಕಂಠಾಯ ||  ಪಾರ್ವತೀಪತಯೇ || ಶ್ರೀ ರುದ್ರಾಯ || ಶಿವಾಯ ನಮಃ || 
* '''ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ'''
|| ಓಂ ಕೇಶವಾಯ ನಮಃ || ನಾರಾಯಣಾಯ || ಮಾಧವಾಯ || ಗೋವಿಂದಾಯ || ವಿಷ್ಣವೇ || ಮಧುಸೂದನಾಯ || ತ್ರಿವಿಕ್ರಮಾಯ || ವಾಮನಾಯ || ಶ್ರೀಧರಾಯ || ಹೃಷೀಕೇಶಾಯ || ಪದ್ಮನಾಭಾಯ || ದಾಮೋದರಾಯ ನಮಃ  || 
* ಇತಿ ದ್ವಾದಶ ನಾಮ ಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಮಿ ||

=== ಧೂಪ ದೀಪಾರಾಧನೆ ===
----
* |ದಶಾಂಗಂ ಗುಗ್ಗುಲಂ ಧೂಪಂ | ಸುಗಂಧಂ ಚ ಸುಮನೋಹರಂ ಕಪಿಲಾಘೃತ ಸಂಯುಕ್ತಂ |
* ಧೂಪೋಽಯಂ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯತಾಂ || ಧೂಪಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||  
*|ಸಾಜ್ಯಂ ತ್ರಿವರ್ತಿ ಸಂಯುಕ್ತಂ | ವಹ್ನಿನಾ ಯೋಜಿತಂ ಮಯಾ | 
ಗೃಹಾಣ ಮಂಗಳಂ ದೀಪಂ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯ ತಿಮಿರಾಪಹಂ || ದೀಪಂ ದರ್ಶಯಾಮಿ ||

=== ನೈವೇದ್ಯ ===
----
* ||ನೈವೇದ್ಯಾರ್ಥಂ ಸೋಪಸ್ಕರಮಭಿಘಾರಿತಂ ಅನ್ನಂ ನಿಧಾಯ [ಚತುರಸ್ರ ಮಂಡಲ ಬರೆದು ಅದರ ಮೇಲೆ ಅಭಿಗಾರ ಮಾಡಿದ ಅನ್ನವನ್ನೂ ಇತರ ಉಪಸ್ಕರಗಳನ್ನೂ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕೆ ಇಡುವುದು. ಗಾಯತ್ರೀ ಮಂತ್ರದಿಂದ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವುದು.]|| 
* || ಓಂ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸುವಃ || ಓಂ ತತ್ಸವಿತುರ್ವರೇಣ್ಯಂ ಭರ್ಗೋ ದೇವಸ್ಯ ಧೀಮಹಿ | ಧಿಯೋ ಯೋ ನಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || ಸತ್ಯಂತ್ವರ್ತೇನ ಪರಿಷಿಂಚಾಮಿ [ಸುತ್ತುಗಟ್ಟುವುದು] || ಅನ್ನಪೂರ್ಣಪರಮೇಶ್ವರ್ಯೈ ನಮಃ ||
[ಹೂವಿಗೆ ಗಂಧಾಕ್ಷತೆ ಸೇರಿಸಿ ಅನ್ನದ ಪಾತ್ರೆಯ ತಲದ ಹತ್ತಿರ ಹಾಕಿ ಕೈ ಮುಗಿಯುವುದು ]
* || ನಾನಾವಿಧ ಫಲ [ನಾಲೀಕೇರಂ ಕದಳೀ ಫಲಂ] ಭಕ್ಷ್ಯ ಭೋಜ್ಯ ಸಹಿತ ಮಹಾನೇವೇದ್ಯಂ ನಿವೇದಯಾಮಿ || ಇತಿ ತುಲಸೀದಲ ಮಿಶ್ರಿತ ಜಲೇನ ನೈವೇದ್ಯಂ ಪರಿಷಿಚ್ಯ ತುಲಸೀದಲಂ ದೇವೇ ಅರ್ಪಯೇತ್ ||
ನೀರು ತುಲಸೀದಲದಿಂದ ಸುಳಿದು ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುವುದು || ಓಂ ಅಮೃತೋಪಸ್ತರಣಮಸಿ ಸ್ವಾಹಾ ||  ಇತಿ ಕಿಂಚಿಜ್ಜಲಂ ಸಮರ್ಪ್ಯ||
[ಪ್ರತಿಮಂತ್ರಕ್ಕೂ ಹೇಳಿದ ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಹೆಬ್ಬೆರಳಿನಿಂದ ಸ್ಪರ್ಶಮಾಡಿ ದೇವರ ಕಡೆ ಸಮರ್ಪಣೆ ತೋರಿಸುವುದು] 
|| ಕನಿಷ್ಠಾನಾಮಿಕಾ ಅಂಗುಷ್ಠೈಃ | ಓಂ ಪ್ರಾಣಾಯ ಸ್ವಾಹಾ || ಅನಾಮಿಕಾಮಧ್ಯಮಾ ಅಂಗುಷ್ಠೈಃ | ಓಂ ಅಪಾನಾಯ ಸ್ವಾಹಾ || ಮಧ್ಯಮಾ ತರ್ಜನಿ ಅಂಗುಷ್ಠೈಃ | ಓಂ ವ್ಯಾನಾಯ ಸ್ವಾಹಾ || ಕನಿಷ್ಠತರ್ಜನಿ ಅಂಗುಷ್ಠೈಃ | ಓಂ ಉದಾನಾಯ ಸ್ವಾಹಾ || ಸರ್ವಾಭಿಃ ಅಂಗುಲೀಭಿಃ | ಓಂ ಸಮಾನಯ ಸ್ವಾಹಾ || ಇತಿ ಪಂಚ ಮುದ್ರಾ ಪ್ರದರ್ಶ್ಯ || ಓಂ ಬ್ರಹ್ಮಣೇ ಸ್ವಾಹಾ || ಸೂರ್ಯ ಗಣಪತ್ಯಂಬಿಕಾ ಶಿವ ವಿಷ್ಣು ದೇವೇಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಇಷ್ಟದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ [ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಾರಾಯಣೇಭ್ಯೋ ನಮಃ : [ಹೀಗೆ ಇಷ್ಟದೇವರ ಹೆಸರು ಹೇಳುವುದು] || ನೈವೇದ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ [ವಿಸರ್ಜಯಾಮಿ] [ಪುನಃ ತುಲಸೀದಲ ಮಿಶ್ರಿತ ಜಲೇನ ನೈವೇದ್ಯಂ ಪರಿಷಿಚ್ಯ ತುಲಸೀದಲಂ ದೇವೇ ಅರ್ಪಯೇತ್ || ನೀರು ತುಲಸೀದಲದಿಂದ ಸುಳಿದು ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುವುದು] || ಮಧ್ಯೇ ಮಧ್ಯೇ ಪಾನೀಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ|| ಓಂ ಅಮೃತಾಪಿಧಾನಮಸಿ ಸ್ವಾಹಾ || ಪಾರ್ಷದ ಗಣೇಭ್ಯೋ ನಮಃ || ತೃಪ್ತಿರಸ್ತು || ಹಸ್ತ ಪ್ರಕ್ಷಾಲನಂ ಮುಖ ಪ್ರಕ್ಷಾಲನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || ಪೂಗೀಫಲ ತಾಂಬೂಲಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || ಪುಷ್ಪಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || ಸರ್ವೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||

=== || ಮಂಗಲ ನೀರಾಜನಂ ಕರಿಷ್ಯೆ || ===
ಮಂಗಲ ನೀರಾಜನಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
* ಓಂ ಯೋ ವೇದಾದೌ ಸ್ವರಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ವೆದಾಂತೇ ಚ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ |  ತಸ್ಯ ಪ್ರಕೃತಿ ಲೀನಸ್ಯ ಯಃ ಪರಃ ಸ ಮಹೇಶ್ವರಃ || 
* ಮಂತ್ರಪುಷ್ಪಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
ಸೂರ್ಯ ಗಣಪತ್ಯಂಬಿಕಾ ಶಿವ ವಿಷ್ಣು ದೇವೇಭ್ಯೋ ನಮಃ|| ಇಷ್ಟದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ [ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣೇಭ್ಯೋ ನಮಃ : ಹೀಗೆ ಇಷ್ಟದೇವರ ಹೆಸರು ಹೇಳಿ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡುವುದು] || ಪ್ರದಕ್ಷಿಣ ನಮಸ್ಕಾರಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || 
||  ಗಂಧ ಪಷ್ಪ ಅಕ್ಷತ ತುಲಸೀದಲ ದೂರ್ವಾಂಕುರಾನ್ ಗೃಹೀತ್ವಾ ||

=== '''|| ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯಂ ||'' ===
----
*(ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯವನ್ನು ಕೊಡುವಾಗ ತುಲಸಿ, ದೂರ್ವೆ, ಹೂ, ಗಂಧ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷತೆಗಳನ್ನು ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಅಂಗೈ ಮೇಲೆ ನೀರು ಹಾಕಿ ಬೆರಳ ತುದಿಗಳಿಂದ ನೀರು ಬಿಡಬೇಕು. ಐದೂ ಅರ್ಘ್ಯಗಳು ಆದ ಮೇಲೆ ತುಲಸಿ, ದೂರ್ವೆ, ಹೂ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷತೆಗಳನ್ನು ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಪಾದತಲಕ್ಕೆ ಇಡಬೇಕು)
* ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯಂ ಕರಿಷ್ಯೆ 
* ಓಂ ಭಾಸ್ಕರಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ | ಮಹಾದ್ಯುತಿಕಾರಾಯ ಧೀಮಹಿ | ತನ್ನೋ ಆದಿತ್ಯಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ ||  
* ಓಂ ಏಕದಂತಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ | ವಕ್ರತುಂಡಾಯ ಧೀಮಹಿ | ತನ್ನೋ ದಂತಿಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || 
* ಓಂ ಕಾತ್ಯಾಯನಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ | ಕನ್ಯಾಕುಮಾರ್ಯೈ ಧೀಮಹಿ | ತನ್ನೋ ದುರ್ಗೀ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || 
* ಓಂ ತತ್ಪುರುಷಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ | ಮಹಾದೇವಾಯ ಧೀಮಹಿ | ತನ್ನೋ ರುದ್ರಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ ||  
* ಓಂ ನಾರಾಯಣಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ ವಾಸುದೇವಾಯ ಧೀಮಹಿ| ತನ್ನೋ ವಿಷ್ಣುಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್ || 
ಇತಿ ಪ್ರಸನ್ನಾರ್ಘ್ಯಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||
'''|| ಪುನಃ ಪೂಜಾಂ ಕರಿಷ್ಯೆ||''' 
* ಆವಾಹಿತ ದೇವತಾಭ್ಯೋ ನಮಃ ||
* ಸರ್ವ ರಾಜೋಪಚಾರ ಪೂಜಾರ್ಥೇ ಪುಷ್ಪಾಣಿ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ [ಎಲ್ಲ ದೇವ ಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೂ ಹೂವು ಹಾಕುವುದು] || ಸರ್ವ ರಾಜೋಪಚಾರ ಪೂಜಾಂ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ ||

==== || ಪ್ರಾರ್ಥನೆ || ====
----
ಶ್ರದ್ಧಾಂ ಮೇಧಾಂ ಯಶಃ ಪ್ರಜ್ಞಾಂ | ವಿದ್ಯಾಂ ಬುದ್ಧಿಂ ಶ್ರಿಯಂ ಬಲಂ |  ಆಯುಷ್ಯಂ ತೇಜ ಆರೋಗ್ಯಂ | ದೇಹಿ ಮೇ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ||(ಇದನ್ನು ಬಿಡಬಹುದು - ಪೂಜೆಯು ಪರಮೇಶ್ವರ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥವಾಗಿರುವುದು)

=== || ಸಮರ್ಪಣಂ || ===
----
&lt;poem&gt;
* ಯಸ್ಯ ಸ್ಮೃತ್ಯಾ ಚ ನಾಮೋಕ್ತ್ಯಾ ತಪಃ ಪೂಜಾ ಕ್ರಿಯಾದಿಷು| ನ್ಯೂನಂ  ಸಂಪೂರ್ಣತಾಂ ಯಾತಿ ಸದ್ಯೋ ವಂದೇ ತಮಚ್ಯುತಂ [ತಂ ಅಚ್ಯುತಂ] || 
* ಕಾಯೇನ ವಾಚಾ ಮನಸೇಂದ್ರಿಯೈರ್ವಾ ಬುಧ್ಯಾತ್ಮನಾ ವಾ ಪ್ರಕೃತೇಃ ಸ್ವಭಾವಾತ್ ಕರೋಮಿ ಯದ್ಯತ್ ಸಕಲಂ ಪರಸ್ಮೈ ನಾರಾಯಣಾಯೇತಿ ಸಮರ್ಪಯಾಮಿ || ಪೂಜಾಕಾಲೇ ಮಧ್ಯೇ ಮಧ್ಯೇ ಮಂತ್ರ ತಂತ್ರ ಸ್ವರ ವರ್ಣ ಲೋಪದೋಷ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಾರ್ಥಂ ನಾಮತ್ರಯ ಜಪಮಹಂ ಕರಿಷ್ಯೆ || 
ಓಂ ಅಚ್ಯುತಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಅನಂತಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ಗೋವಿಂದಾಯ ನಮಃ || ಓಂ ವಿಷ್ಣವೇ ನಮಃ|| ವಿಷ್ಣವೇ ನಮಃ || ವಿಷ್ಣವೇ ನಮಃ ||
* ಶಂಖಮಧ್ಯೇ ಸ್ಥಿತಂ ತೋಯಂ ಭ್ರಾಮಿತಂ ಕೇಶವೋಪರಿ || ಅಂಗಲಗ್ನಂ ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾಯುತಂ ದಹೇತ್ || ಇತಿ ಶಂಖೋದಕಂ ಕಿಂಚಿದಾತ್ಮನಿ ಪ್ರೋಕ್ಷ್ಯ -ಶೇಷಮುತ್ಸೃಜೇತ್ [ಶಂಖದಲ್ಲಿ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ನೀರನ್ನು ಉಳಿಸಿರಬೇಕು; ಈಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಚಿಮುಕಿಸಿಕೊಂಡು ಉಳಿದುದನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡಬೇಕು] ||  
&lt;/poem&gt;
== ||ಪುನಃ ಪ್ರಾರ್ಥನಂ|| ==
&lt;poem&gt;
* ಅನಾಯಾಸೇನ ಮರಣಂ ವಿನಾ ದೈನ್ಯೇನ ಜೀವನಂ | ದೇಹಿ ಮೇ ಕೃಪಯಾ ಶಂಭೋ || ತ್ವಯಿ ಭಕ್ತಿಮಚಂಚಲಾಂ ||
ಆವಾಹನಂ ನ ಜಾನಾಮಿ ನ ಜಾನಾಮಿ ವಿಸರ್ಜನಂ | 
ಪೂಜಾವಿಧಿಂ ನ ಜಾನಾಮಿ ಕ್ಷಮಸ್ವ ಪರಮೇಶ್ವರ || 
ಆತ್ಮಾ ತ್ವಂ ಗಿರಿಜಾ ಮತಿಃ ಸಹಚರಾಃ ಪ್ರಾಣಾಃ ಶರೀರಂ ಗೃಹಂ | 
ಪೂಜಾ ತೇ ವಿಷಯೋಪಭೋಗ ರಚನಾ ನಿದ್ರಾ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಿತಿಃ || 
ಸಂಚಾರಃ ಪದಯೋಃ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣ ವಿಧಿಃ ಸ್ತೋತ್ರಾಣಿ ಸರ್ವಾ ಗಿರಃ | 
ಯದ್ಯತ್ ಕರ್ಮ ಕರೋಮಿ ತತ್ತದಖಿಲಂ ಶಂಭೋ ತವಾರಾಧನಂ || 
ಕರಚರಣ ಕೃತಂ ವಾಕ್ಕಾಯಜಂ ಕರ್ಮಜಂ ವಾ |  
ಶ್ರವಣ ನಯನಜಂ ವಾ ಮಾನಸಂ ವಾಪರಾಧಂ ||  
ವಿದಿತಂ ಅವಿದಿತಂ ವಾ ಸರ್ವಮೇತತ್ ಕ್ಷಮಸ್ವ ಜಯ ಜಯ ಕರುಣಾಬ್ಧೇ ಶ್ರೀ ಮಹಾದೇವ ಶಂಭೋ || 
*(ಆಯಾಸವಿಲ್ಲದೆ ಇರುವ ಮರಣವನ್ನೂ, ದೀನವೃತ್ತಿ ಇಲ್ಲದ ಜೀವನವನ್ನೂ, ನಿನ್ನಲ್ಲಿ ಅಚಂಚಲ ಭಕ್ತಿಯನ್ನೂ, ಶಂಭುವೇ- ಶಂಕರನೇ ಕೃಪೆಯಿಟ್ಟು ನನಗೆ ಕೊಡು.) 
*ಆವಾಹನಂ ನ ಜಾನಾಮಿ- :ನನಗೆ ನಿನ್ನನ್ನು ಆವಾಹನೆ ಮಾಡುವುದೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ವಿಸರ್ಜನೆ ಮಾಡುವುದೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ; ನೀನೇ ನನ್ನ ಆತ್ಮವು, ನಿನ್ನ ಪತ್ನಿಯಾದ ಗಿರಿಜೆಯೇ ನನ್ನ ಬುದ್ಧಿ; ಪಂಚಪ್ರಾಣಗಳೇ ನನ್ನ ಸಹಚರರು; ನನ್ನ ಶರಿರವೇ ನಿನ್ನ ಮನೆ- ಗುಡಿ; ನಾನು ಪಂಚೇಂದ್ರಯಗಳಿಂದ ಅನುಭವಿಸುವ ಸುಖವೇ ನಿನ್ನ ಪೂಜೆ; ನನ್ನ ನಿದ್ದೆಯೇ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಿತಿ; ನಾನು ಪಾದಗಳಿಂದ ಸಂಚರಿಸುವುದೇ ನಿನ್ನ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ; ನನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಮಾತುಗಳೇ ನಿನ್ನ ಸ್ತೋತ್ರವೆಂದು ತಿಳಿ; ನಾನು ಮಾಡುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕೆಲಸವೂ ನಿನ್ನ ಪೂಜೆಯು.
* ಶ್ರೀಮನ್ನಾರಾಯಣ ಶ್ರೀಶಂಕರಭಗವತ್ಪಾದಾದಿ ಗುರುಭ್ಯೋ ನಮಃ||  
ಇತಿ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯ || 
* ದೇವದೇವ ಜಗನ್ನಾಥ ಹೃದಯೇ ಮಮ ನಿರ್ಮಲೇ | 
ಯಾಗದೇಶಾತ್ಸಮಾಗತ್ಯ ನಿವಾಸಂ ಕುರು ಲೀಲಯಾ || 
ಹೃತ್ ಪದ್ಮ ಕರ್ಣಿಕಾ ಮಧ್ಯೇ ದೇವ್ಯಾ ಸಹ ಪರಮೇಶ್ವರ || 
ಪ್ರವಿಶ ತ್ವಂ ಮಹಾದೇವ ಸರ್ವೈರಾವರಣೈಃ ಸಹ || 
ಇತಿ ಪುಷ್ಪಾಂಜಲೌ ಸಮಾಗತಾನ್ ವಿಭಾವ್ಯ ಆತ್ಮನಿ ವಿಸರ್ಜಯೇತ್ |
*ದೇವರ ದೇವನಾದ ಜಗನ್ನಾಥನೇ- ಜಗತ್ತಿನ ಒಡೆಯನೇ, ನನ್ನ ನಿರ್ಮಲವಾದ ಹೃದಯದಲ್ಲಿರುವ ಚಿಕ್ಕ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಸೇರಿಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿಯೇ ನಿವಾಸ ಮಾಡು- ನೀನು ಹೃದಯದ ಕರ್ಣಿಕೆಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ಸಹಿತ ಸಂತಸದಿಂದ ವಾಸಿಸು; ಹಾಗೆಯೇ ದೇಹದ ಸರ್ವ ಆವರಣದಲ್ಲೂ ಪ್ರವೇಶಿಸು.
{ಅಂಜಲೀ ಬದ್ಧ ಹಸ್ತಗಳನ್ನು ಹೃದಯದ ಕಡೆ ಬಾಗಿಸಿ ದೇವರನ್ನು ಸ್ವಂತ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು] ||

'''|| ತೀರ್ಥ ಸ್ವೀಕಾರ ||''' 
* ಅಕಾಲಮೃತ್ಯು ಹರಣಂ ಸರ್ವವ್ಯಾಧಿ ನಿವಾರಣಂ | 
ಸರ್ವದುರಿತೋಪಶಮನಂ ವಿಷ್ಣು ಪಾದೋದಕಂ ಶುಭಮ್ ||
ಇತಿ ತೀರ್ಥಂ ಸ್ವೀಕೃತ್ಯ- ಈ ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ ತೀರ್ಥ ಸ್ವೀಕಾರ ಮಾಡುವುದು || 
ಪ್ರಸಾದಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ -ಪ್ರಸಾದ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು || ದ್ವಿರಾಚಮ್ಯ || ||  
ಸರ್ವೇಭ್ಯೋ ದೇವೇಭ್ಯೋ ನಮಃ || ಯಥಾ ಸ್ಥಾನಂ ಉದ್ವಾಸಯಾಮಿ || 
&lt;/poem&gt;
ವಿಷ್ಣು ಸ್ಮರಣಂ ಕೃತ್ವಾ || ಘಂಟಾಂ ವಾದಯೇತ್ || &lt;ref&gt;ಯಜುರ್ವೇದ ನಿತ್ಯಕರ್ಮ ಸಂಗ್ರಾಹಕರು ಶ್ರೀ ಬಿ.ಶಂಕರ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ; ಟಿಪ್ಪಣಿ - ವಿವರಣೆ -ಬಿ ಎಸ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಸಾಗರ&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;ಬೋಧಾಯನೀಯ ನಿತ್ಯ ಕರ್ಮ ಪ್ರದೀಪ - ಶ್ರೀ ಬರಿಗೆ ಗಣೇಶ ಭಟ್ಟರು - ಹವ್ಕಕಸಂಘ.ಕೇಡಲೇಸರ.&lt;/ref&gt;
[ಆಗಮಿಸಿದ ದೇವತೆಗಳ ನಿರ್ಗಮನಕ್ಕಾಗಿ ಘಂಟಾ ವಾದನ.]

|| ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಪಣಮಸ್ತು || ಇತಿ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ದೇವತಾರ್ಚನ ವಿಧಿಃ ||

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
{{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}}


=== ನೋಡಿ ===
---- 
*[[ಹವ್ಯಕ]] | 
*[[ಗಾಯತ್ರೀ ಪುಟ೨]]
*[[ಸಂಧ್ಯಾವಂದನ ಪೂರ್ಣಪಾಠ]] ಟಿಪ್ಪಣಿ, ಅರ್ಥ, ಸೂಚನೆಗಳೊಂದಿಗೆ.
*[[ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆ ಮಂತ್ರ]] - ಟಿಪ್ಪಣಿ, ಅರ್ಥ, ಸೂಚನೆಗಳೊಂದಿಗೆ.-ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪ
*ದೇವತಾರ್ಚನ ವಿಧಿ
*[[ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪೂಜಾಕ್ರಮ]] 
*[[ಹವ್ಯಕ]]

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==

[[ವರ್ಗ:ಮಂತ್ರಗಳು;]]
[[ವರ್ಗ:ಧರ್ಮ]]
[[ವರ್ಗ:ಮಂತ್ರಗಳು]]
[[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಕ್ರಿಯಾವಿಧಿಗಳು]]</text>
      <sha1>ddyszx50xr8ocdu26hoj7c65182tug9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ವಿಜಾಪುರ ನಗರ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>36942</id>
    <revision>
      <id>1306830</id>
      <parentid>1289982</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:35:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moulyags</username>
        <id>72454</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>1306830</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54868" sha1="p35x5xrimh34u3ec9pzxu5alqnauhog" xml:space="preserve">{{Infobox ಭಾರತದ ಭೂಪಟ
| native_name = [[ಬಿಜಾಪುರ]] 
| other_name = [[ವಿಜಾಪುರ]]
| type = city
| state_name = [[ಕರ್ನಾಟಕ]]
| district = [[ವಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಾಪುರ]]
| leader_title =
| leader_name =
| altitude =೭೭೦
| latd = 16.12
| longd = 75.72
| blank3_name_sec1  = Literacy
| blank3_info_sec1        = ೭೦%
| population_as_of = ೨೦೧೧
| population_total = ೨೦0೭೭೫೫ | 
| population_density =೨೦೭
| population_density_km2  = ೨೬೫
| area_magnitude= ಚದರ ಕಿ.ಮಿ.
| area_total =೧೦೫೪೦
| area_telephone =  ೯೧ (೦) ೮೩೫೨
| postal_code =   ೫೮೬೧೦೧-೧೦೫
| vehicle_code_range = ಕೆಎ-೨೮
| sex_ratio = ೧೦೦೦ : ೯೬೦
| timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]]
| utc_offset1  = +೫:೩೦
| unlocode =
| website = www.bijapur.nic.in
| footnotes =
| skyline= 
| skyline_caption= 
}}
[[Image:basaveshvara.jpg|thumb|ವಿಶ್ವಗುರು ಮಹಾತ್ಮ ಬಸವಣ್ಣನವರು]]
[[File:Shiva Bijapur.jpg|thumb|ಶಿವನ ವಿಗ್ರಹ,ಬಿಜಾಪೂರ]]

ವಿಜಾಪುರ ([[ಆಂಗ್ಲ]]: ಬಿಜಾಪುರ) [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ನಗರ.  ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜಿಲ್ಲಾಡಾಳಿತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ನಗರ ವಿಜಾಪುರ. ಬಿಜಾಪುರ ನಗರ [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ]] ಉತ್ತರ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ೫೩೦ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

==ಚರಿತ್ರೆ==

[[Image:GolGumbaz2.jpg|thumbnail|ಗೋಳ ಗುಂಬಜ್]]

ವಿಜಾಪುರದ ([[ಇಂಗ್ಲೀಷ್]]:ಬಿಜಾಪುರ) ಪುರಾತನ ಹೆಸರು ವಿಜಯಪುರ, ಬಿಜ್ಜನಹಳ್ಳಿ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ೧೦-೧೧ ನೆ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣಿ [[ಚಾಲುಕ್ಯ|ಚಾಲುಕ್ಯರಿಂದ]] ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು. ೧೩ ನೆ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ದೆಹಲಿಯ ಖಿಲ್ಜಿ ಸುಲ್ತಾನರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಬಂದ ಬಿಜಾಪುರ, ಕಿ. ಶ. ೧೩೪೭ ರಲ್ಲಿ ಬೀದರಿನ ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು.

ಕ್ರಿ. ಶ. ೧೫೧೮ ರಲ್ಲಿ ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನೇಟ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಒಡೆದು ಐದು ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿ ಹಂಚಿಹೋಯಿತು. ಆಗ ರೂಪುಗೊಂಡ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಾಪುರವೂ ಒಂದು. ಇದು ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿ ಸುಲ್ತಾನರ ರಾಜ್ಯ. ಕ್ರಿ. ಶ. ೧೬೮೬ ರಲ್ಲಿ ಮುಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ [[ಔರಂಗಜೇಬ್]] ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಗೆದ್ದ ನಂತರ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿ ಸುಲ್ತಾನರ ಆಳ್ವಿಕೆ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಕ್ರಿ. ಶ. ೧೭೨೪ರಲ್ಲಿ ವಿಜಾಪುರ ಹೈದರಾಬಾದನ ನಿಜಾಮರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. ಕ್ರಿ. ಶ. ೧೭೬೦ ರಲ್ಲಿ ಮರಾಠರಿಂದ ನಿಜಾಮರು ಸೋಲಲ್ಪಟ್ಟಾಗ ವಿಜಾಪುರ ನಿಜಾಮರಿಂದ ಮರಾಠ ಪೇಶಾವರ ಅಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ನಂತರ ಕ್ರಿ. ಶ. ೧೮೧೮ ರ ೩ ನೆ ಆಂಗ್ಲ-ಮರಾಠಾ ಯುದ್ದದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಮರಾಠರು ಸೋಲಲ್ಪಟ್ಟಾಗ ವಿಜಾಪುರ ಮರಾಠರಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಅಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ನಂತರ ವಿಜಾಪುರನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು. ಬಳಿಕ ಸಾತಾರಾ ರಾಜರಿಗೆ ಓಪ್ಪಿಸಲಾಯಿತು.

ಕ್ರಿ. ಶ. ೧೮೪೮ ರಲ್ಲಿ ಸಾತಾರಾ ಮತ್ತು ವಿಜಾಪುರನ್ನು ಮುಂಬಯಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಲದಗಿ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಈಗಿನ ವಿಜಾಪುರ ಮತ್ತು ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.  ಕ್ರಿ. ಶ. ೧೮೮೫ ರಲ್ಲಿ ವಿಜಾಪುರನ್ನು ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ವಿಜಾಪುರನ್ನು ಆಗಿನ ಮುಂಬಯಿ (ಬಾಂಬೆ) ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ತದನಂತರ ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೯೫೬ ರಲ್ಲಿ ಆಗಿನ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ (ಈಗಿನ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ) ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಜಾಪುರ ನಗರವು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನ ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರವಾಗಿತ್ತು.

==ಭೌಗೋಳಿಕ==

ವಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ೧೦೫೪೧ ಚದರ ಕಿಲೋಮಿಟರಗಳು.ವಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯು; [[ಗುಲ್ಬರ್ಗಾ]] ಜಿಲ್ಲೆ (ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ), [[ರಾಯಚೂರು]] ಜಿಲ್ಲೆ (ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ), [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] ಜಿಲ್ಲೆ (ದಕ್ಷಿಣ-ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ), [[ಬೆಳಗಾವಿ]] ಜಿಲ್ಲೆ (ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ), [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]ದ ಸಾಂಗಲಿ ಜಿಲ್ಲೆ(ಉತ್ತರ-ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ) ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಸೊಲಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ (ಉತ್ತರಕ್ಕೆ) ಆವೃತಗೊಂಡಿದೆ.

ವಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ [[ನದಿ]]ಗಳೆಂದರೆ [[ಕೃಷ್ಣಾ]] ಮತ್ತು [[ಭೀಮಾ]]. ವಿಜಾಪುರ ಪಟ್ಟಣವು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ]] ೫೩೫ ಕಿಮೀ, [[ಪುಣೆ]]ಯಿಂದ ೩೫೦ ಕಿಮೀ, [[ಮುಂಬಯಿ]]ದಿಂದ ೫೦೦ ಕಿಮೀ,[[ಹೈದರಾಬಾದ್]]ದಿಂದ ೩೮೦ ಕಿಮೀ,[[ಗೋವ]]ದಿಂದ ೩೧೦ ಕಿಮೀ,  [[ಗುಲ್ಬರ್ಗಾಾ]]ದಿಂದ ೧೬೫ ಕಿಮೀ,  [[ಧಾರವಾಡ]]ದಿಂದ ೨೦೦ ಕಿಮೀ,[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ]]ಯಿಂದ ೧೯೦ ಕಿಮೀ ಮತ್ತು [[ಬೆಳಗಾವಿ]]ಯಿಂದ ೨೧೦ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ೫.೪೯% ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಭೌಗೋಳಿಕದಲ್ಲಿ ೧೫*x ೫೦ ಮತ್ತು ೧೭*x ೨೮ ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ೭೪*x ೫೪ ಮತ್ತು ೭೬*x ೨೮ ಪಶ್ಚಿಮ ರೇಖಾಂಶದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜಿಲ್ಲಾಡಾಳಿತ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪಟ್ಟಣ ವಿಜಾಪುರ.

==ಹವಾಮಾನ==

* ಬೆಸಿಗೆ-ಚಳಿಗಾಲ- ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹವಾಗುಣವು  ಹಿತಕರವಾಗಿದ್ದು, ಸಾಧಾರಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಜಾಪೂರದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು  ಉಷ್ಣತೆ ಅಂದರೆ ೪೨.೭ ಡಿಗ್ರಿವರೆಗೆ(ಎಪ್ರೀಲನಲ್ಲಿ), ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಅಂದರೆ ೯.೫ ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸವರೆಗೆ (ಡಿಸೆಂಬರನಲ್ಲಿ) ಉಷ್ಣತೆ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಬೇಸಿಗೆ - ೩೫°C-೪೨°C ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್, ಚಳಿಗಾಲ ಮತ್ತು ಮಳೆಗಾಲ -  ೧೮°C-೨೮°Cಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್.
* ಮಳೆ - ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಳೆ ೩೦೦ - ೬೦೦ಮಿಮಿ ಗಳಸ್ಟು ಆಗಿರುತ್ತದೆ.
* ಗಾಳಿ -ಗಾಳಿ ವೇಗ  ೧೮.೨ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಜೂನ), ೧೯.೬ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಜುಲೈ)ಹಾಗೂ  ೧೭.೫ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಅಗಸ್ಟ್) ಇರುತ್ತದೆ.

==ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ==

ಮುಖ್ಯ ಭಾಷೆ ಕನ್ನಡ. ಆದರೆ ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಪ್ರಭಾವದಿಂದಾಗಿ [[ಉರ್ದು]], [[ಮರಾಠಿ]] ಮಿಶ್ರಿತ ವಿಶಿಷ್ಠವಾದ ಕನ್ನಡ 'ವಿಜಾಪುರ ಕನ್ನಡ'ವೆಂದೇ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಒಕ್ಕಲುತನ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ಯೋಗ. ಜೊತೆಗೆ ಕೆಲವೊಂದು ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ (ಚಡಚಣ, ತಾಂಬಾ, ವಂದಾಲ ಮುಂ.)ನೇಕಾರಿಕೆ ಇದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆಗಳು: [[ಜೋಳ]], [[ಸಜ್ಜೆ]], [[ಕಡಲೇಕಾಯಿ|ಶೇಂಗಾ]],[[ಸಪೋಟ|ಚಿಕ್ಕು]], [[ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ]], [[ಈರುಳ್ಳಿ|ಉಳ್ಳಾಗಡ್ಡಿ (ಈರುಳ್ಳಿ)]]. ವಿಜಾಪುರದ [[ದ್ರಾಕ್ಷಿ]], [[ದಾಳಿಂಬೆ]], [[ನಿಂಬೆ]] ಹಣ್ಣುಗಳು ಪರರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ, ಪರದೇಶಗಳಿಗೆ ರಫ್ತು ಆಗುತ್ತವೆ. ಪ್ರಮುಖ ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯ ಜೋಳ. ಜೊತೆಗೆ [[ಗೋಧಿ]], [[ಅಕ್ಕಿ]],[[ಮೆಕ್ಕೆ ಜೋಳ]] ಬೇಳೆಕಾಳುಗಳು. 'ಜವಾರಿ' ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ವಿಶೇಷ ರುಚಿಯ ಕಾಯಿಪಲ್ಯ, ಸೊಪ್ಪುಗಳು ಹೆಸರುವಾಸಿ ಮತ್ತು ಸದಾಕಾಲವೂ ಲಭ್ಯ. ವಿಜಾಪುರದ ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ, ಸೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ, ಎಣ್ಣಿ  ಬದನೆಯಕಾಯಿ ಪಲ್ಯ, ಕೆನೆಮೊಸರುಗಳು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೂಲೆಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿವೆ.

==ಸಾಕ್ಷರತೆ==

ವಿಜಾಪುರ ನಗರದ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ೬೭%.ಅದರಲ್ಲಿ  ೭೭% ಪುರುಷರು ಹಾಗೂ ೫೬% ಮಹಿಳೆಯರು ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ೭ ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ  ಹೆಚ್ಚು  ಪುರುಷರು  ಮತ್ತು ೫ ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಹಿಳೆಯರು ಸಾಕ್ಷರರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

==ಪ್ರವಾಸ== 
[[File:North Karnataka Tourism map 10.11.2008.JPG|thumb|ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು]]

ವಿಜಾಪುರ(ಬಿಜಾಪುರ) ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಿವೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ವಿಜಾಪುರ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾಗಿದೆ.

ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಗಳು

* [[ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್]]

ಇದು ಮಹಮದ್ ಆದಿಲ್ ಶಾ (ಆಳ್ವಿಕೆ: ೧೬೨೭-೧೬೫೭)ನ ಗೋರಿಯಾಗಿ ಕಟ್ಟಲಾದ ಸ್ಮಾರಕ. ಇದನ್ನು  ೧೬೫೯ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ದ  ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳಾದ ಯಾಕುತ್ ಮತ್ತು ದಬೂಲ್ರವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಅಗಲ ೫೦ ಮೀ, ಹೊರಗಡೆ ಎತ್ತರ ೧೯೮ ಅಡಿ ಮತ್ತು ಒಳಗಡೆ ಎತ್ತರ ೧೭೫ ಅಡಿ ಇದ್ದು ಮೇಲಿನ ಗೋಲಾಕಾರದ ಗುಂಬಜ್ ೩೯ ಮೀ (೧೨೪ ಅಡಿ) ವ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿದೆ.ಅದರಂತೆ ೮ ಅಂತಸ್ತುಗಳಿವೆ.  ಇದು ವಿಶ್ವದ ಎರಡನೆ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮಾನವನಿರ್ಮಿತ ಗುಂಬಜ್ (ಇಟಲಿಯ ರೋಮ್ ನಗರದ ಬೆಸಿಲಿಕಾ ಚರ್ಚ್ -  ವಿಶ್ವದ  ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮಾನವನಿರ್ಮಿತ ಗುಂಬಜ್). ಇದರ ವಿಶೇಷ ಆಕರ್ಷಣೆಯೆಂದರೆ ಇದರೊಳಗಿನ ಪ್ರಧಾನ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಶಬ್ದವೂ ಏಳು ಬಾರಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿತವಾಗುತ್ತದೆ!ಹಾಗೆಯೆ ಇಲ್ಲಿರುವ &quot;ಪಿಸುಗುಟ್ಟುವ ಶಾಲೆ&quot;ಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಸಣ್ಣ ಶಬ್ದವೂ ೩೭ ಮಿ ದೂರದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕೇಳಿಬರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹತ್ತಿರ ವಿಜಾಪುರ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳಿಗೆ ಸಂಭದಿಸಿದ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಇದೆ.

* ಇಬ್ರಾಹಿಮ್ ರೋಜಾ

ಇದು ಇಬ್ರಾಹಿಮ್ ಆದಿಲ್ ಶಾ (ಆಳ್ವಿಕೆ: ೧೫೮೦-೧೬೨೭) ಮತ್ತು ಆತನ ರಾಣಿಯಾದ ತಾಜ್ ಸುಲ್ತಾನಳ ಗೋರಿ. ಇದನ್ನು ೧೬೨೭ ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದೇ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟ ರೋಜಾ ತನ್ನ ಉದ್ದಳತೆಯ ಸಮರೂಪತೆಗೆ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಇದರ ಶಿಲ್ಪಿ ಮಲಿಕ್ ಸಂದಾಲ್ ಇರಾನ್ ದೇಶದವನಾಗಿದ್ದು, ಶಿಲ್ಪಿಯ ಗೋರಿಯೂ ಸಹ ಇಲ್ಲಿಯೇ ಇದೆ. ಇದರ ವಿನ್ಯಾಸ ಮುಂದೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ [[ತಾಜ್ ಮಹಲ್]] ನ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಯಿತೆಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯಿದೆ.

* ಮಲಿಕ್-ಎ-ಮೈದಾನ್ ಫಿರಂಗಿ (ಮಲಿಕ್ ತೋಪ್)

ಮಲಿಕ್-ಎ-ಮೈದಾನ್ ಫಿರಂಗಿ (ಮಲಿಕ್ ತೋಪ್)ನ್ನು  ಮಹಮದ್ ಬಿನ್ ಹುಸ್ಸೇನ್ ರುಮಿವು ೧೬೩೨ ರಲ್ಲಿ  ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡದಾದ ಫಿರಂಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದು ೧೪ (೪.೨ ಮೀಟರ) ಅಡಿ ಉದ್ದ, ೧.೫ ಮೀಟರ ವ್ಯಾಸ,  ೫೫ ಟನ್ ತೂಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು  ೧೭ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮದನಗರದಿಂದ ೧೦ ಆನೆಗಳು, ೪೦೦ ಎತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ನೂರಾರು ಮನುಷ್ಯರು ಎಳೆದು ತಂದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಫಿರಂಗಿಯನ್ನು  ಯುದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

* ಜುಮ್ಮಾ ಮಸೀದಿ

ಜುಮ್ಮಾ ಮಸೀದಿಯನ್ನು  ೧೫೭೬ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ೧೦,೮೦೦ ಸ್ಕ್ವೇರ್ ಮೀಟರ್ ಇದ್ದು  ಒಂದೆ ಬಾರಿಗೆ ೨೫೦೦ ಜನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಧರ್ಮದ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.ಈ ಮಸೀದಿಯಲ್ಲಿ ಕುರಾನಿನ ಬಂಗಾರದ ಹೊತ್ತಿಗೆಯಿದೆ.

* ಬಾರಾ ಕಮಾನ್

ಬಾರಾ ಕಮಾನ್ನನ್ನು  ಅಲಿ ರೋಜಾ ೧೬೭೨ ರಲ್ಲಿ  ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಇದನ್ನು  ಹನ್ನೆರಡು ಉದ್ದ, ಹನ್ನೆರಡು ಅಗಲ ಮತ್ತು ಹನ್ನೆರಡು ಎತ್ತರದ ಅಂತಸ್ತಿನ ಕಮಾನುಗಳುಳ್ಳ  ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಯೋಜನೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಹನ್ನೆರಡು ಕಮಾನುಗಳುಳ್ಳ  ಅರ್ಧಕ್ಕೆ  ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ.

* ಅಸರ ಮಹಲ್

ಅಸರ ಮಹಲ್ನ್ನು  ೧೬೪೬ರಲ್ಲಿ ಮಹಮದ್ ಆದಿಲ್ ಶಾ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದರ ಒಳಗೆ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವಿಲ್ಲ. ಸುತ್ತಲೂ ೩ ಸಣ್ಣ ಕೆರೆಗಳಿವೆ.

* ಗಗನ್‌ ಮಹಲ್

ಗಗನ್‌ ಮಹಲ್ನ್ನು  ೧೫೬೦ ರಲ್ಲಿ  ಅಲಿ ಆದಿಲ್ ಶಾ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದನ್ನು  ಸ್ವರ್ಗದ ಅರಮನೆ ಅಥವಾ ದರ್ಬಾರ್ ಹಾಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಂದು ದೊಡ್ಡದಾದ ಕಮಾನು ೨೦ ಮೀಟರ್ ಉದ್ದವಾಗಿದ್ದು, ೧೭ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರವಾದ ಮತ್ತು ಎರಡು ಚಿಕ್ಕದಾದ ಕಮಾನುಗಳನ್ನು  ಮಾಡಿ ಸಂಗೀತ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು  ಆಚರಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

* ಸಂಗೀತ ಮಹಲ್

ಸಂಗೀತ ಮಹಲ್ವು ಬಿಜಾಪೂರ ನಗರದ ಹೊರ ವಲಯದ  ತೊರವಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದ್ದು  ಇಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು  ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

* ಉಪ್ಪಲಿ ಬುರಜ್

ಉಪ್ಪಲಿ ಬುರಜ್ನ್ನು  ೧೫೮೪ ರಲ್ಲಿ  ಹೈದರ ಖಾನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ೨೪ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರವಾಗಿದ್ದು  ಇದರ ಮೇಲೆ ೯ ಅಡಿ ಮತ್ತು ೮.೫ ಅಡಿ ಉದ್ದವಿರುವ ಎರಡು ಫಿರಂಗಿಗಳಿವೆ.
ಇದಕ್ಕೆ  ಹೈದರ ಬುರಜ್ ಎಂತಲೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

* ಜೋಡ ಗುಮ್ಮಟ

ಇವು ಎರಡು ಅವಳಿ ಗುಮ್ಮಟದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಅಷ್ಟಭುಜಾಕೃತಿಯ ಸಮಾಧಿಗಳಾಗಿವೆ. ಇದನ್ನು  ಸೇನಾಧಿಕಾರಿಯಾದ ಖಾನ್ ಮಹಮ್ಮದ್ ಮತ್ತು  ಅವನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಲಹೆಗಾರನಾದ ಅಬ್ದುಲ್ ರಜಾಕ್ ಖಾದ್ರಿ ನಿನಪಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.

* ಮೆಹತರ ಮಹಲ್

ಈ ಮಹಲನ್ನು  ೧೬೨೦ರಲ್ಲಿ ಮಹಮದ್ ಆದಿಲ್ ಶಾನು  ಕಸಗೂಡಿಸುವರಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದನು. ಈ ಮಹಲನ್ನು ಇಂಡೋ - ಸಾರ್ಸೆನಿಕ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.

* ತಾಜ್ ಬೌಡಿ(ಮೆಕ್ಕಾ ಗೇಟ್)

ಇದು ಬಿಜಾಪುರದ ಐದು ಗೇಟುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ತಾಜ್ ಬೌಡಿಯು ದೊಡ್ಡದಾದ ನೀರಿನ ಬಾವಿಯಿದ್ದು  ಇದನ್ನು  ತಾಜ್ ಸುಲ್ತಾನ್''ಳ  ನೆನಪಿಗಾಗಿ ೧೬೨೦ರಲ್ಲಿ ಇಬ್ರಾಹಿಮ್ ೨ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದಾನೆ.
ಬಾವಿಯ ನೀರನ್ನು  ಕುಡಿಯಲು, ಸ್ನಾನಕ್ಕಾಗಿ, ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಮುಳುಗಿಸಲು ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

* ಚಾಂದ್ ಬೌಡಿ

ಇದು ೨೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಲೀಟರ್ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ರಾಜಧಾನಿಗೆ ಪೂರೈಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದನ್ನು  ಅಲಿ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಯು ತನ್ನ ಪತ್ನಿಯಾದ ಚಾಂದ ಬೇಬಿಯ ಸ್ಮರಣೆಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾನೆ.

* ಸಾತ್ ಮಂಜಿಲ್

ಹೆಸರೆ ಹೇಳವಂತೆ ಏಳು ಅಂತಸ್ತುಗಳ್ಳುಳ್ಳ  ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದ್ದು  ನೋಡಲು ಸುಂದರವಾಗಿದೆ.

* ಜಲ ಮಂಜಿಲ್

ಜಲ ಮಂಜಿಲ್ನ್ನು  ರಾಣಿಯರ ಸ್ನಾನದ ಗೃಹವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

* ಆನಂದ ಮಹಲ್

ಆನಂದ ಮಹಲ್ನ್ನು  ಇಬ್ರಾಹಿಮ್ ಆದಿಲ್ ಷಾರವರು ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.

* ಕೋಟೆ: ಬಿಜಾಪುರದ ಕೋಟೆ ಬಹುಶಃ ಭಾರತದ ಬೃಹತ್ ಕೋಟೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ವೃತ್ತಾಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಕೋಟೆಯ ಹೊರಸುತ್ತಿನ ಗೋಡೆಯ ಸುತ್ತಳತೆ ಸುಮಾರು 10 ಕಿ.ಮೀ. ಎಂದರೆ ಇದರ ವಿಸ್ತಾರದ ಪರಿಚಯವಾಗುತ್ತದೆ. ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಕಟ್ಟಿರುವ ಕೋಟೆ ಕೆಲವೆಡೆ 50 ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ದಪ್ಪವಿದೆ. ಕೋಟೆಯ ಸುತ್ತ 50 ಅಡಿ ಅಗಲದ ಕಂದಕವಿದೆ. ಸುರಕ್ಷತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಈ ಕೋಟೆ ಅತ್ಯಂತ ಬಲಿಷ್ಠವೆಂದೇ ಪರಿಗಣಿತವಾಗಿದೆ.
*ನೋಡಬೇಕಾದ ಸ್ಥಳಗಳು: ಒಳಕೋಟೆಯಾದ ಅರಕಿಲ್ಲಾ, ಎರಡನೇ ಇಬ್ರಾಹೀಂ ಆದಿಲ್ ಶಾ 1589ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಸಿದ ಅರಮನೆ ಆನಂದಮಹಲ್, ಹಳೆಯ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳ ಚಪ್ಪಡಿ, ಕಂಬ ಬಳಸಿ ದೇವಾಲಯ ವಾಸ್ತು ರೀತ್ಯ ಕಟ್ಟಲಾಗಿರುವ ಕರೀಮುದ್ದೀನನ ಮಸೀದಿ, ರಾಜಸಭಾ ಸದನ ಗಗನ್‌ಮಹಲ್, ಬೃಹತ್ ಕಟ್ಟಡಗಳಾದ ಸಾತ್ ಮಂಜಿಲ್, ಜಲಮಂಜಿಲ್, ಅಸಾರ್ ಮಹಲ್, ನಗರ್‌ಖಾನಾ, ಜಹಾಜ್ ಮಹಲ್, ಜಾಮಿ ಮಸೀದಿ, ಚಾಂದ ಬೌಡಿ, ತಾಜ್ ಬೌಡಿ ಹಾಗೂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ರೋಜಾ. ಇಬ್ರಾಹಿಂ ರೋಜಾದ ವಾಸ್ತುವೇ ತಾಜಮಹಲಿಗೆ ಬುನಾದಿಯೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹಿಂದೂ ಶೈಲಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳು / ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಗಳು

* ಶಿವನ ಬೃಹತ ಪ್ರತಿಮೆ- ಭಾರತ ದೇಶದ ಮೂರನೇಯ ಬೃಹತ್ ಶಿವನ ಪ್ರತಿಮೆಯಾಗಿದೆ.
* ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ  ದೇವಾಲಯ
* ತೊರವಿ ನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯ
* ಸಹಸ್ರ ಫಣಿ ಜಿನಾಲಯ
* ರುಕ್ಮಾಂಗದ ಪಂಡಿತರ ಸಮಾಧಿ

ಸಮೀಪದ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು

[[File:Basava cropped.jpg|thumb|ಅಣ್ಣ ಬಸವಣ್ಣ]]

[[File:Jamimasjid inside.jpg|thumb|ಜುಮ್ಮಾ ಮಸೀದಿ]]

[[File:BarakamanDSC03712.JPG|thumb|ಬಾರಾ ಕಮಾನ್]]

[[File:Ibrahim Rauza, Bijapur.jpg|thumb|ಇಬ್ರಾಹಿಮ್ ರೋಜಾ]]

[[File:Malik-e-Maidan Bijapur.JPG|thumb|ಮಲಿಕ್- ಎ - ಮೈದಾನ ತೋಪು]]

[[File:TAJ BAWDI, BIJAPUR 05.jpg|thumb|ತಾಜ್ ಬೌಡಿ]]

==ಜನಸಂಖ್ಯೆ==

ಬಿಜಾಪೂರ ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ೩  ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಅಧಿಕವಾಗಿದೆ.

==ಧರ್ಮಗಳು==

ಬಿಜಾಪೂರ ನಗರದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ, ಮುಸ್ಲಿಂ, ಕ್ರಿಸ್ಟಿಯನ್ ಹಾಗೂ ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಜನರಿದ್ದಾರೆ.

==ಭಾಷೆಗಳು==

ನಗರದಲ್ಲಿ  ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ ಕನ್ನಡ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಹಿಂದಿ, ಮರಾಠಿ, ಉರ್ದು ಹಾಗೂ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು  ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.

==ಹಣಕಾಸು==

ನಗರದಲ್ಲಿ  ಅನೇಕ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕಾರ್ಯಾನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಬಿಜಾಪುರ ನಗರದ [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] ರಸ್ತೆಯ ಇಬ್ರಾಹಿಮಪುರ ಗೇಟಿನ ಬಳಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ  ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಕಚೇರಿಯಿದೆ.

==ಆರ್ಥಿಕತೆ==

ನಗರದಲ್ಲಿ  ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ  ಮಧ್ಯಮ  ತರಗತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದಿದೆ.

==ವ್ಯಾಪಾರ==

ಬಿಜಾಪುರ ನಗರವು  ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು  ವಾಣಿಜ್ಯ  ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.

==ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು==

ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ  ಸರ್ಕಾರಿ ರಾಷ್ತ್ರೀಕೃತ, ಸಹಕಾರಿ, ಜಿಲ್ಲಾ  ಕೇಂದ್ರೀಯ ಸಹಕಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಕಾರ್ಯಾನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ

ರಾಷ್ತ್ರೀಕೃತ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು

* ಎಸ್.ಬಿ.ಐ.ಬ್ಯಾಂಕ - ವಿಜಾಪುರ
*
* ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಕಾಸ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್ - ವಿಜಾಪುರ
*
* ಐ.ಎನ್.ಜಿ ವೈಶ್ಯ  ಬ್ಯಾಂಕ್  -  ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಎಚ್.ಡಿ.ಎಪ್.ಸಿ.ಬ್ಯಾಂಕ್  - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಐ.ಡಿ.ಐ.ಬಿ.ಬ್ಯಾಂಕ್  - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಐ.ಸಿ.ಐ.ಸಿ.ಐ.ಬ್ಯಾಂಕ್  - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಎಸ್.ಬಿ.ಎಮ್.ಬ್ಯಾಂಕ್  - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಎಸ್.ಬಿ.ಎಚ್.ಬ್ಯಾಂಕ್  - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ -  ವಿಜಾಪುರ
*  
* ಕಾರ್ಪೋರೇಶನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್  - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ವಿಜಯ ಬ್ಯಾಂಕ್  - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಬ್ಯಾಂಕ್  ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ  - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ - ವಿಜಾಪುರ
*  
* ಆಕ್ಸಿಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಬ್ಯಾಂಕ್  ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಬ್ಯಾಂಕ್  ಆಫ್ ಬರೋಡ - ವಿಜಾಪುರ
*  
* ಇಂಡಸಲ್ಯಾಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್  - ವಿಜಾಪುರ
*  
* ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್  - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಇಂಡಿಯನ್ ಒವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ - ವಿಜಾಪುರ
*  
* ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಕ್ಯಾತೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ - ವಿಜಾಪುರ
*   
* ಆಂಧ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್  - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ - ವಿಜಾಪುರ
* 
* ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ - ವಿಜಾಪುರ

ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು

* ಕರ್ನಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್ -  ವಿಜಾಪುರ

ಸಹಕಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು

* ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಬ್ಯಾಂಕ, ಬಿಜಾಪೂರ.(ಮುಖ್ಯ  ಕಚೇರಿ)
* ಬಿಜಾಪೂರ ಜಿಲ್ಲಾ  ಮಹಿಳಾ ಸಹಕಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕ, ಬಿಜಾಪೂರ.(ಮುಖ್ಯ  ಕಚೇರಿ)
* ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ ಅರ್ಬನ್ ಸಹಕಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಬಿಜಾಪೂರ.(ಮುಖ್ಯ  ಕಚೇರಿ)
* ಬಿಜಾಪೂರ ಸಹಕಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕ, ಬಿಜಾಪೂರ.(ಮುಖ್ಯ  ಕಚೇರಿ)
* ಬಿಜಾಪೂರ ಜಿಲ್ಲಾ  ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರರ ಸಹಕಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕ, ಬಿಜಾಪೂರ.(ಮುಖ್ಯ  ಕಚೇರಿ)
* ಚೈತನ್ಯ  ಮಹಿಳಾ ಸಹಕಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕ, ಬಿಜಾಪೂರ.(ಮುಖ್ಯ  ಕಚೇರಿ)
* ಡೆಕ್ಕನ್ ಅರ್ಬನ್ ಸಹಕಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಬಿಜಾಪೂರ.(ಮುಖ್ಯ  ಕಚೇರಿ)

==ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ಪಿನಕೋಡ್ ಸಂಕೇತಗಳು==

ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೧೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು  ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳಿವೆ. ಪ್ರಧಾನ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಯು ಬಿಜಾಪೂರ ನಗರದ ಎಮ್.ಜಿ. ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿದೆ.

ಬಿಜಾಪೂರ ನಗರ ಭಾಗದ ಪಿನಕೋಡ್ ಸಂಕೇತಗಳು

* ಬಿಜಾಪೂರ ಮುಖ್ಯ  ಕಚೇರಿ - ೫೮೬೧೦೧
* ಬಿಜಾಪೂರ ಸೈನಿಕ ಶಾಲೆ - ೫೮೬೧೦೨
* ಬಿಜಾಪೂರ ವಿಜಯ ಕಾಲೇಜ್ - ೫೮೬೧೦೩
* ಬಿಜಾಪೂರ ಜುಮ್ಮಾ  ಮಸೀದಿ - ೫೮೬೧೦೪
* ಬಿಜಾಪೂರ ಎ.ಎಮ್.ಸಿ - ೫೮೬೧೦೮
* ಬಿಜಾಪೂರ ದರ್ಬಾರ ಗಲ್ಲಿ - ೫೮೬೧೦೯

==ಬಿಜಾಪೂರ ನಗರದ ವಿದ್ಯುತ್ ಪರಿವರ್ತನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು==

* ೨೨೦ ಕೆವಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಪರಿವರ್ತನಾ ಕೇಂದ್ರ, ಬಿಜಾಪೂರ
* ೧೧೦ ಕೆವಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಪರಿವರ್ತನಾ ಕೇಂದ್ರ, ಕೆ.ಐ.ಎ.ಡಿ.ಬಿ., ಬಿಜಾಪೂರ
* ೧೧೦ ಕೆವಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಪರಿವರ್ತನಾ ಕೇಂದ್ರ, ಬಿಜಾಪೂರ ನಗರ

==ಆರಕ್ಷಕ (ಪೋಲಿಸ್) ಠಾಣೆಗಳು==

ವಿಜಾಪುರ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ   ಎಸ್.ಪಿ. ಆಫೀಸ್ ಕೇಂದ್ರ  ಕಚೇರಿಯೊಂದಿಗೆ  ಜಿಲ್ಲೆಯ  ಎಲ್ಲ   ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ.

ವಿಜಾಪುರ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆಗಳು

* ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆ, ಆದರ್ಶ ನಗರ, ವಿಜಾಪುರ  
* ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆ, ಎ.ಪಿ.ಎಮ್.ಸಿ., ವಿಜಾಪುರ  
* ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆ, ಟ್ರಾಫಿಕ್, ವಿಜಾಪುರ  
* ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆ, ಗಾಂಧಿ ಚೌಕ, ವಿಜಾಪುರ  
* ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ, ವಿಜಾಪುರ  
* ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆ, ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್, ವಿಜಾಪುರ 
* ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆ, ಜಲನಗರ, ವಿಜಾಪುರ

==ಆಸ್ಪ ತ್ರೆಗಳು==

ಬಿಜಾಪೂರ ನಗರದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಸರಕಾರಿ ಹಾಗೂ ಖಾಸಗಿ ಆಸ್ಪ ತ್ರೆಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ.

* ಜಿಲ್ಲಾ  ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ, ವಿಜಾಪೂರ
* [[ಶ್ರೀ ಬಿ.ಎಮ್.ಪಾಟೀಲ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ,ವಿಜಾಪೂರ]] (ಬಿ.ಎಲ್.ಡಿ.ಇ. ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ)
* [[ಅಲ್-ಅಮೀನ್ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ,ವಿಜಾಪೂರ]]
* ನಾಗೂರ ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಬನಶಂಕರಿ ಹೆರಿಗೆ ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಚಿರಂಜೀವಿ ಹೆರಿಗೆ ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಸಂಜೀವಿನಿ ಮಕ್ಕಳ ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಹೆಲ್ತ್ ಸಿಟಿ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಬಿದರಿ ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಚೌಧರಿ ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ, ವಿಜಾಪೂರ

==ಆಕಾಶವಾಣಿ ಬಾನುಲಿ ಕೇಂದ್ರ==

ವಿಜಾಪುರ ನಗರದ ಅಥಣಿ  ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಆಕಾಶವಾಣಿ ಕೇಂದ್ರವಿದೆ. ೧೦೧.೮ ಮೆಗಾ ಹರ್ಟ್ಸ್  ತರಂಗಾಂತರದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು  ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

==ವಾಹನ ಸಾರಿಗೆ==

ವಿಜಾಪುರ ಪಟ್ಟಣವು ನಗರ ಹಾಗೂ ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಾರಿಗೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ೯ ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೦೧೩ ರಂದು ಅತ್ಯ್ಯಾಧುನಿಕ [[ಈಶಾನ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ನಿಗಮ]]ದ ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ವಾಹನಗಳು ಪ್ರಾರಭವಾಗಿ ನಗರದ ಜನತೆಗೆ  ಪ್ರಯಾಣದ ಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ವಿಜಯಪುರ ನಗರ ಸಾರಿಗೆ (ದಿ ಸಿಟಿ ಆಫ್ ವಿಕ್ಟರಿ) ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ.ಮತ್ತು ದಿನಕ್ಕೆ ರೂ.೨೦ ಯಂತೆ ದಿನದ ಪಾಸನ್ನು ಪಡೆದು ನಗರದ ತುಂಬೆಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸರಕಾರೇತರ ಮತ್ತು [[ಈಶಾನ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ನಿಗಮ]]ದ ಸಾರಿಗೆ ವಾಹನಗಳುಜಿಲ್ಲೆಯಾದ್ಯಂತ ಸಂಚರಿಸುತ್ತವೆ. ವಿಜಾಪುರದಿಂದ [[ಮುಂಬಯಿ]], [[ಪುಣೆ|ಪೂನಾ]], [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಹೈದರಾಬಾದು]]ಗಳಿಗೆ ಐಷಾರಾಮಿ ಬಸ್ಸುಗಳು ಓಡಾಡುತ್ತವೆ. ಇತರೆ ನಿಗಮದ ಬಸ್ಸುಗಳು,ಅಂತರರಾಜ್ಯ  ([[ಗೋವಾ]] ಮತ್ತು [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]) ವಾಹನಗಳು ಕೂಡ ಸಂಚರಿಸುತ್ತವೆ.

==ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ==

ಬಿಜಾಪುರದಿಂದ ಹೊರಡುವ ರೈಲುಗಳು

ಬಿಜಾಪುರ ರೈಲು ವಿಭಾಗವು ದಕ್ಷಿಣ ಪಶ್ಚಿಮ ರೈಲ್ವೆ  ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ.

{|
|-
|19405/19406 || ಬೆಂಗಳೂರು &lt; - &gt; ಅಮದಾಬಾದ್ ( ವ್ಹಾಯಾ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ, ಬಿಜಾಪೂರ, ಸೊಲ್ಲಾಪುರ ) || (ವಾರಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಲ) 
|-
|16201/16202 || ಶಿರಡಿ &lt; - &gt; ಮೈಸೂರ ( ವ್ಹಾಯಾ ಬೆಂಗಳೂರು,ಬಳ್ಳಾರಿ, ಗದಗ, ಬಿಜಾಪೂರ, ಸೊಲ್ಲಾಪುರ ) || (ವಾರಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಲ) 
|-
|16535/16536 || ಬೆಂಗಳೂರು &lt; - &gt; ಸೊಲ್ಲಾಪುರ  (ಗೊಳಗುಂಬಜ್ ಎಕ್ಸ ಪ್ರೆಸ್) ( ವ್ಹಾಯಾ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ, ಗದಗ, ಬಿಜಾಪೂರ, ಸೊಲ್ಲಾಪುರ ) || (ಪ್ರತಿದಿನ) 
|-
|17307/17308 || ಬೆಂಗಳೂರು  &lt; - &gt; ಬಾಗಲಕೋಟ (ಬಸವ ಎಕ್ಸ ಪ್ರೆಸ್) ( ವ್ಹಾಯಾ ಗುಂತಕಲ್, ಗುಲಬರ್ಗಾ, ಸೊಲ್ಲಾಪುರ, ಬಿಜಾಪೂರ) || (ಪ್ರತಿದಿನ) 
|-
|11423/11424 || ಸೊಲ್ಲಾಪುರ  &lt; - &gt; ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ  ಎಕ್ಸ ಪ್ರೆಸ್  || (ಪ್ರತಿದಿನ) 
|-
|01493/01494 || ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ  &lt; - &gt; ಬಿಜಾಪೂರ ಇಂಟರಸಿಟಿ ಎಕ್ಸ ಪ್ರೆಸ್  || (ಪ್ರತಿದಿನ) 
|-
|57641/57642 || ಸೊಲ್ಲಾಪುರ  &lt; - &gt; ಗದಗ ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ  || (ಪ್ರತಿದಿನ) 
|-
|56903/56904 || ಧಾರವಾಡ  &lt; - &gt; ಸೊಲ್ಲಾಪುರ ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ  || (ಪ್ರತಿದಿನ) 
|-
|56905/56906 || ಸೊಲ್ಲಾಪುರ  &lt; - &gt; ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ  ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ  || (ಪ್ರತಿದಿನ) 
|-
|57685/57686 || ಸೊಲ್ಲಾಪುರ  &lt; - &gt; ಬಿಜಾಪೂರ ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ  || (ಪ್ರತಿದಿನ) 
|-
|57133/57134 || ಬಿಜಾಪೂರ  &lt; - &gt; ರಾಯಚೂರ ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ    ( ವ್ಹಾಯಾ  ಸೊಲ್ಲಾಪುರ, ಗುಲಬರ್ಗಾ  ) || (ಪ್ರತಿದಿನ) 
|-
|51029/51030 || ಮುಂಬಯಿ ಸಿ ಎಸ್ ಟಿ &lt; - &gt; ಬಿಜಾಪೂರ ಪಾಸ್ಟ ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ   ( ವ್ಹಾಯಾ  ಸೊಲ್ಲಾಪುರ, ಪುಣೆ) || (ವಾರದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ದಿನ) 
|-
|57129/57130 || ಬಿಜಾಪೂರ  &lt; - &gt; ಬೊಳರಮ್ (ಹೈದರಾಬಾದ್)  ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ   ( ವ್ಹಾಯಾ  ಸೊಲ್ಲಾಪುರ, ಗುಲಬರ್ಗಾ, ವಾಡಿ) || (ಪ್ರತಿದಿನ) 
|-
|}

==ವಿಮಾನಯಾನ ಸಾರಿಗೆ==

ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ

ವಿಜಾಪುರ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ೫ಕಿ.ಮೀ (ಮಧಬಾವಿ-ಭುರಣಾಪೂರ ಗ್ರಾಮದ ಹತ್ತಿರ) ಇದೆ.ಇದಕ್ಕಾಗಿ ರಾಜ್ಯ  ಸರಕಾರವು ೭೨೫ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು  ಖರೀದಿಸಿದೆ.

==ಜಲಸಾರಿಗೆ==

ಬಂದರು

ನಗರಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾದ [[ಕಾರವಾರ]] ಹಾಗೂ [[ಗೋವಾ]]  ಬಂದರುಗಳಿವೆ.

== ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ  ಹಾಗೂ  ರಾಜ್ಯ   ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ==

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ   ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು

ನಗರದಲ್ಲಿ ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಹಾದುಹೋಗುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ  ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ - ೧೩ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ - ೨೧೮

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ - ೧೩ =&gt; ಸೋಲಾಪೂರ - ಬಿಜಾಪೂರ - ಇಲಕಲ್ಲ -  ಹೊಸಪೇಟೆ - ಚಿತ್ರದುರ್ಗ - ಶಿವಮೊಗ್ಗ - ಮಂಗಳೂರ.

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ - ೨೧೮ =&gt; ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ  - ನವಲಗುಂದ - ನರಗುಂದ - ಬಾಗಲಕೋಟ (ಗದ್ದನಕೇರಿ ಕ್ರಾಸ್) -ಬೀಳಗಿ(ಕ್ರಾಸ್) - ಬಿಜಾಪುರ - ಸಿಂದಗಿ - ಜೇವರ್ಗಿ - ಗುಲಬುರ್ಗಾ - ಹುಮನಾಬಾದ.

ರಾಜ್ಯ   ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು

ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ  ೫ ರಾಜ್ಯ   ಹೆದ್ದಾರಿ ಇವೆ.ಅವು ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ,

ರಾಜ್ಯ   ಹೆದ್ದಾರಿ  - ೧೨ =&gt; ಬಿಜಾಪೂರ - ಅಥಣಿ - ಚಿಕ್ಕೋಡಿ - ಸಂಕೇಶ್ವರ

ರಾಜ್ಯ   ಹೆದ್ದಾರಿ  - ೧೬ =&gt; ಸಿಂದಗಿ - ಶಹಾಪೂರ - ಯಾದಗಿರಿ - ಗುರಮಟ್ಕಲ್

ರಾಜ್ಯ   ಹೆದ್ದಾರಿ  - ೪೧ =&gt; ಶಿರಾಡೋಣ - ಝಳಕಿ -ಇಂಡಿ - ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ - ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ - ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ - ನಾರಾಯಣಪೂರ

ರಾಜ್ಯ   ಹೆದ್ದಾರಿ  - ೫೫ =&gt; ಬಬಲೇಶ್ವರ - ಕಾಖಂಡಕಿ - ಮಮದಾಪೂರ - ಕಂಬಾಗಿ - ಗಲಗಲಿ - ಮುಧೋಳ -ಯಾದವಾಡ - ಯರಗಟ್ಟಿ

ರಾಜ್ಯ   ಹೆದ್ದಾರಿ  - ೬೧ =&gt; ಮನಗೊಳಿ - ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ - ತಾಳಿಕೋಟೆ - ದೇವಾಪುರ - ದೇವದುರ್ಗ - ಶಿರವಾರ

ರಾಜ್ಯ   ಹೆದ್ದಾರಿ  - ೬೫ =&gt; ಬಿಜಾಪೂರ - ಜಮಖಂಡಿ - ಮುಧೋಳ - ರಾಮದುರ್ಗ - ಸವದತ್ತಿ -ಧಾರವಾಡ

==ಸೇತುವೆಗಳು==

ಬಿಜಾಪೂರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨೦ಕ್ಕಿಂತ ಅಧಿಕ ಸೇತುವೆಗಳಿವೆ. ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು  ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೃಷ್ಣಾ, ಭೀಮಾ ಮತ್ತು ಡೋಣಿ ನದಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ.

== ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ==

ಜಿಲ್ಲಾ  ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ :  ಡಾ|| ಬಿ.ಆರ್.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಜಿಲ್ಲಾ  ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ,ವಿಜಾಪೂರ.

==ಕ್ರೀಡೆ==

ಬಿಜಾಪೂರ ನಗರವು ಸೈಕ್ಲಿಸ್ಟಗಳ ಕಣಜ. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಪ್ರೇಮಲತಾ ಸುರೇಬಾನ, ಯಲಗುರೇಶ ಗಡ್ಡಿ, ಲಕ್ಕಪ್ಪ  ಕುರಣಿ, ಗೀತಾಂಜಲಿ ಜ್ಯೋತೆಪ್ಪನ್ನವರ ಮತ್ತು ನೀಲಮ್ಮ ಮಲ್ಲಿಗವಾಡ ಮುಂತಾದವರು. ಇಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ  ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳು ರಾಜ್ಯ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾಗೂ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬಿಜಾಪೂರ ಜಿಲ್ಲೆಯವರಾದ ಕಿರಣ ಕಟ್ಟಿಮನಿಯವರು ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ನ ಬಿಜಾಪೂರ ಬುಲ್ಸ್   ಕ್ರಿಕೆಟ್ ತಂಡದ ಮಾಲೀಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

==ಚಿತ್ರ ಮಂದಿರಗಳು==

ಬಿಜಾಪೂರ ನಗರದಲ್ಲಿ ೬ ಚಿತ್ರ ಮಂದಿರಗಳು ಇವೆ.
* ೧.ಲಕ್ಷ್ಮಿ,
* ೨.ಡ್ರ್ರೀಮಲ್ಯಾಂಡ್
* ೩.ಜಯಶ್ರೀ
* ೪.ಅಮೀರ
* ೫.ಅಲಂಕಾರ
* ೬.ಅಪ್ಸರಾ

==ಶಿಕ್ಷಣ==

[[File:BLDEA's Dr.P.G.Halakatti College of Engineering and Technology. Bijapur - 586101, Karnataka, India..jpg|thumb|ವಚನ ಪಿತಾಮಹ ಡಾ.ಫ.ಗು.ಹಳಕಟ್ಟಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಹಾಗೂ ಅಭಿಯಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ,ವಿಜಾಪೂರ]]
ಪ್ರಮುಖ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳು

ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಮಹಿಳಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]], ವಿಜಾಪೂರ
* ಬಿ.ಎಲ್.ಡಿ.ಇ.ಎ. (ಬಿಜಾಪುರ ಉದಾರ ಜಿಲ್ಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ)ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ (ಡೀಮ್ಡ್  ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ), ವಿಜಾಪೂರ
* ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ  ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮುಕ್ತ  ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ವಿಜಾಪೂರ

ತಾಂತ್ರಿಕ  ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* [[ವಚನ ಪಿತಾಮಹ ಡಾ.ಫ.ಗು.ಹಳಕಟ್ಟಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಹಾಗೂ ಅಭಿಯಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ,ವಿಜಾಪೂರ]]
* [[ಸಿಕ್ಯಾಬ್ ತಾಂತ್ರಿಕ ಹಾಗೂ ಅಭಿಯಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ,ವಿಜಾಪೂರ]]
* ಮಲಿಕ್ ಸಂದಲ್ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ  ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ,ವಿಜಾಪೂರ

ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು
       
* ಸರಕಾರಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಸರಕಾರಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಝಳಕಿ, ಇಂಡಿ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಸಿಕ್ಯಾಬ್ ಮಲಿಕ್ ಸಂದಲ್ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ವಿಜಾಪೂರ 
* ಬಿ.ಎಲ್.ಡಿ.ಇ.ಎ. ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಶ್ರೀ ಸುಭಾಸ ನಾಗೂರ ಸ್ಮಾರಕ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ವಿಜಾಪೂರ

ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* [[ಶ್ರೀ ಬಿ.ಎಮ್.ಪಾಟೀಲ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ,ವಿಜಾಪೂರ]] (ಬಿ.ಎಲ್.ಡಿ.ಇ. ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ)
* [[ಅಲ್-ಅಮೀನ್ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಆಸ್ಪ ತ್ರೆ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ,ವಿಜಾಪೂರ]]

ಔಷಧ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* ಬಿ.ಎಲ್.ಡಿ.ಇ. ಔಷಧ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ

ಆರ್ಯುವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* ಬಿ.ಎನ್.ಎಮ್. ಆರ್ಯುವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ 
* ಬಿ.ಎಲ್.ಡಿ.ಇ.ಆರ್ಯುವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ 
* ರಾಜೇಶ್ವರಿ ಕರ್ಪೂರಮಠ ಸ್ಮಾರಕ ಆರ್ಯುವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ

ಹೋಮಿಯೋಪಥಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* ಅಲ್ - ಅಮೀನ್ ಹೋಮಿಯೋಪಥಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ

ಯುನಾನಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* ಲುಕಮುನ ಯುನಾನಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ

ದಂತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* ಅಲ್ - ಅಮೀನ್ ದಂತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ

ಶುಶ್ರೂಷಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* ಬಿ.ಎಮ್.ಪಾಟೀಲ ಶುಶ್ರೂಷಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ 
* ಅಲ್ - ಅಮೀನ್ ಫಾತೀಮಾ ಶುಶ್ರೂಷಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ 
* ತುಳಜಾ ಭವಾನಿ ಶುಶ್ರೂಷಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ 
* ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಶುಶ್ರೂಷಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ

ವಾಣಿಜ್ಯ  ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* ಎ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ ವಾಣಿಜ್ಯ  ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ,ವಿಜಾಪೂರ
* ಸಿಕ್ಯಾಬ್ ವಾಣಿಜ್ಯ  ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ವಿಜಾಪೂರ

ಕೇಂದ್ರೀಯ ಪಠ್ಯ ಕ್ರಮದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* [[ಸೈನಿಕ ಶಾಲೆ,ವಿಜಾಪೂರ]]
* [[ಜವಾಹರ ನವೋದಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ, ಆಲಮಟ್ಟಿ, ವಿಜಾಪೂರ]]
* ಸಂಗನಬಸವ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಸತಿ ಶಾಲೆ, ಕವಲಗಿ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಬಿ.ಎಂ.ಪಾಟೀಲ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಾಲೆ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಶಾರದಾ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಾಲೆ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ, ವಿಜಾಪೂರ
* ಡಪ್ಪೊಡಿಲ್ಸ್  ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಾಲೆ, ವಿಜಾಪೂರ

ಕೃಷಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ

* ಕೃಷಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ,ಹಿಟ್ಟಿನಹಳ್ಳಿ, ಬಿಜಾಪೂರ

ಕಾನೂನು ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

* ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಕಾನೂನು ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ 
* ಅಂಜುಮನ್ ಕಾನೂನು ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಿಜಾಪೂರ

==ಸಾಹಿತ್ಯ==

ಅಖಿಲ ಕರ್ನಾಟಕ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ  ಸಮ್ಮೇಳನ

೧೯೨೩ರಲ್ಲಿ  ೯ನೇ ಅಖಿಲ ಕರ್ನಾಟಕ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ  ಸಮ್ಮೇಳನವು ಸಿದ್ದಾಂತಿ ಶಿವಶಂಕರ ಶಾಸ್ತ್ರಿಯವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಜರುಗಿತ್ತು.ನಂತರ ಇದೆ ವರ್ಷ [http://www.bijapur.nic.in/79kansam/ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ೭೯ನೇ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ  ಸಮ್ಮೇಳನ, ವಿಜಾಪೂರ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130214230308/http://bijapur.nic.in/79kansam/ |date=2013-02-14 }} ವು [[ಕೊ.ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ]]ರವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ೯,೧೦,೧೧ ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೦೧೩ರಂದು ಜರುಗಿತು.

==ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ==

[[ಭಾಸ್ಕರಾಚಾರ್ಯ]]ರು ಬಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಣಿತಜ್ಞರು.

==ಹೋಟೆಲುಗಳು==

* ಶಶಿನಾಗ ರೆಸಿದೆನ್ಸಿ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಹೋಟೆಲ ಕಾಮತ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಹೋಟೆಲ ಅಶೋಕ, ವಿಜಾಪುರ
* ಮಧುವನ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಪ್ಲಿಜಂಟ ಸ್ಟೆ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಕನಿಷ್ಟ  ಇಂಟರನ್ಯಾಶನಲ್ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ನವರತ್ನ ಇಂಟರನಾಶನಲ್ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಪರ್ಲ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಕೆ.ಎಸ್.ಟಿ.ಡಿ.ಸಿ. ಮಯೂರ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಮೆಘರಾಜ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಸಾಗರ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಪಾರೆಖಾ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಬ್ಲೂ ಡಾಯಮಂಡ್ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಬಸವ ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಗೊಲ್ಡನ್ ಹೈಟ್ಸ್ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಸನ್ಮಾನ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಮೈಸೂರ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಗೊದಾವರಿ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ರತ್ನಾ ಪ್ಯಾಲೇಸ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಯಾತ್ರಿ ನಿವಾಸ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಮಧುವನ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಟೌನ ಪ್ಯಾಲೇಸ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಕೊಹಿನೂರ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ರಾಯಲ್ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಲಲಿತ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಹೆರಿಟೇಜ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಟೂರಿಸ್ಟ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ
* ಮೋಯಿನ್ ಹೊಟೇಲ್, ವಿಜಾಪುರ

==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು==

[http://www.bijapur.nic.in ವಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅಧಿಕೃತ ಸರ್ಕಾರಿ ತಾಣ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190514062653/http://www.bijapur.nic.in/ |date=2019-05-14 }}

[http://www.bijapur.nic.in/PDF/Bijapur_district_profile.pdf ವಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

[http://www.bijapurcity.gov.in/ ಬಿಜಾಪುರ ನಗರಸಭೆ, ವಿಜಾಪುರ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051030192813/http://www.bijapurcity.gov.in/ |date=2005-10-30 }}

[http://www.bldeuniversity.org ಬಿ ಎಲ್ ಡಿ ಇ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ವಿಜಾಪುರ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110709093411/http://www.bldeuniversity.org/ |date=2011-07-09 }}

[http://www.bldea.org/medcol ಬಿ ಎಲ್ ಡಿ ಇ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಶ್ರೀ ಬಿ.ಎಂ. ಪಾಟೀಲ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ವಿಜಾಪುರ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120621052846/http://www.bldea.org/medcol/ |date=2012-06-21 }}

[http://www.kar.nic.in/dio/bijapur.htm ವಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಕಾಶೆ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

[[ವರ್ಗ:ವಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ]]</text>
      <sha1>p35x5xrimh34u3ec9pzxu5alqnauhog</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>37680</id>
    <revision>
      <id>1306828</id>
      <parentid>1306266</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:16:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moulyags</username>
        <id>72454</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>1306828</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8928" sha1="0da0fdvna6pd5u00qfjnb8nwfebhkai" xml:space="preserve">{{Infobox ಭಾರತದ ಭೂಪಟ
| native_name = ಕೋಲಾರ
| other_name = 
| type = 
| type_2 = 
| skyline= View from the rear of Someshwara temple at Kolar.jpg
| skyline_caption= ಶ್ರೀ ಕೋಲಾರಮ್ಮ ದೇವಾಲಯ    
| locator_position = left
| latd = 13.1333
| longd = 78.1333
| state_name = ಕರ್ನಾಟಕ
| district = [[ಕೋಲಾರ]]
| region =
| leader_title = 
| leader_name =
| altitude = 
| population_as_of = 
| population_city = 
| population_rank = 
| population_total = 
| population_density = 
| area_magnitude = 
| area_total = 
| area_total_cite = 
| area_telephone = 
| postal_code = 
| vehicle_code_range = 
| unlocode = 
| footnotes = 
}}

'''ಕೋಲಾರ''' [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಚಿನ್ನದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಗೆ ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಕೋಲಾರ ನಗರ ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರಸ್ಥಾನ. ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯು [[ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ]] ಮತ್ತು [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ರಾಜ್ಯಗಳ ಗಡಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಕೋಲಾರ ಗಂಗರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ಕುವಲಾಲಪುರ ಅಂತಲೂ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಾಲ ಕ್ರಮೇಣ ಕೋಲಾರವಾಯಿತು. ಗಂಗರು ಕಟ್ಟಿಸಿದಂತಹ ಹಲವಾರು ಸ್ಥಳಗಳು ಕೋಲಾರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿವೆ, ಅದರಲ್ಲೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗಂಗರು ಕಟ್ಟಿಸಿದ ಕೋಲಾರಮ್ಮ ದೇವಾಲಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿಯೆ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಾದ ದಿವ೦ಗತ     ಕೆ.ಸಿ.ರೆಡ್ಡಿ, [[ಚೆಂಗಲರಾಯ ರೆಡ್ಡಿ]] ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯವರು. [[ಮೈಸೂರು ಸ೦ಸ್ಥಾನ|ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ]] ದಿವಾನರಾಗಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ [[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ|ಸರ್. ಎಂ. ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ]] ನವರು ಸಹ ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯವರು.

== ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖರು ==
* &quot;ಮಂಕು ತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ &quot; ದ ಕರ್ತೃ ಶ್ರೀಯುತ [[ಡಿ. ವಿ. ಗುಂಡಪ್ಪ]] ನವರು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರ ನಟಿ ದಿ: [[ಸೌಂದರ್ಯ]]    ಮುಳಬಾಗಿಲಿನವರು 
* ಮಾಜಿ ಸಚಿವ ಶ್ರೀ ರಮೇಶ್ ಕುಮಾರ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರದವರು
* ಜ್ಞಾನ ಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ &quot; ಮಾಸ್ತಿ  ಕನ್ನಡದ ಆಸ್ತಿ &quot; [[ವೆಂಕಟೇಶ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್]] ಮಾಲೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮಾಸ್ತಿಯವರು 
* ಕರ್ನಾಟಕ ಮೊತ್ತ ಮೊದಲ ಸಮುದಾಯ ರೇಡಿಯೋ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರಾಂರಂಭವಾದದ್ದು ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಬಂಗಾರಪೇಟೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಬೂದಿಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ಅಂತರ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹೆಸರು ಪಡೆದಿದ್ದು ಕೆಲವೇ ದಿನದಲ್ಲಿ ತರಂಗಾಂತರದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗಲಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ www.voices4all.org ನ್ನು ನೋಡಿ.  ಜೊತೆಗೆ ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಿನಿ ಕೆ.ಆರ್.ಎಸ್ ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯಾದ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಕೆರೆ ಸಹ ಇದೆ. 
* ಮೈಸೂರು ಹುಲಿ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯಾದ [[ಟಿಪ್ಪು]]ವಿನ ತಂದೆ [[ಹೈದರ್ ಆಲಿ]] ಜನಿಸಿದ್ದು ಸಹ ಇಲ್ಲಿಯೇ.
* ರಾಷ್ಡ್ರೀಯ ದಾಲೆಯ ಪದಬಂಧ ರಚನೆಕಾರ [[ಅ.ನಾ.ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾವ್]]. ಇವರು ಕೋಲಾರ ತಾಲ್ಲುಕಿನ ಅಬ್ಬಣಿ ಗ್ರಾಮದವರು. ಪದಬಂಧಕಾರರಾಗಿ, ಲೇಖಕರಾಗಿ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ
* ಕೋಲಾರದ ಅಂತರಗಂಗೆ ಬೆಟ್ಫದ ಶಿವಗಂಗೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ರಂಗ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಕುಟೀರ [[ಅದಿಮ]] ಸಂಸ್ಥಾಪಕ [[ಕೋಟಿಗಾನಹಳ್ಳಿ ರಾಮಯ್ಯ]]
* ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಖ್ಯಾತ ಜಾನಪದ ಗಾಯಕ [[ಪಿಚ್ಚಳ್ಳಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್]] ಪ್ರಸ್ತುತ [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಜಾನಪದ ಅಕಾಡೆಮಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರುb]]
ಎಂ.ಆರ್.ಮುರಳಿ ಎಚ್.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ಅಭಿಮಾನಿ ಬಳಗ ಅದ್ಯಕ್ಷರು  ಖ್ಯಾತ ಉದ್ಯಮಿಗಳು ಹಾಗೂ ನುರಿತ ರಾಜಕೀಯ ತಜ್ಞರು ಸಮಾಜ ಸೇವಕರು

==ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು==
ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸ್ಥಳಗಳೆ೦ದರೆ
[[Image:Antharagange.JPG|thumb|left|220px|ಅ೦ತರಗ೦ಗೆ]]
* ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ ([[ಕೆ.ಜಿ.ಎಫ್]]), 
* [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]], 
* [[ಬ೦ಗಾರು ತಿರುಪತಿ]], 
* [[ಕೋಟಿಲಿ೦ಗೇಶ್ವರ]], 
* [[ಅ೦ತರಗ೦ಗೆ]], 
* [[ಮಾರ್ಕ೦ಡೇಯ ಪರ್ವತ]], 
* [[ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ]], 
* [[ಕೋಲಾರಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ]], 
* [[ಕುರುಡುಮಲೆ]], 
* [[ಆವಣಿ]], 
* [[ಚಿಕ್ಕ ತಿರುಪತಿ]]
* ಮುರುಗಮಲ್ಲ ದರ್ಗ(ಚಿಂತಾಮಣಿ), &lt;sup&gt;ಮರುಗಮಲ್ಲ ಗ್ರಾಮ ಮುಸ್ಲಿಂರ ಪವಿತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಇಲ್ಲಿ ಉರುಸ್ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಉರುಸ್ನಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಜನತೆ ಭಾಗಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ. ಮಾಲೂರೂ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಗ್ರಾಮ.&lt;/sup&gt;
* ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ (ಈಗ ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಸೇರಿದೆ), 
* ವಿಧುರಾಶ್ವತ್ಥ (ಗೌರಿಬಿದನೂರು) 
* ವೀರಕಪುತ್ರ, ಮಾಲೂರು ತಾ.
 
ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೋಲಾರ-ಮುಳಬಾಗಿಲು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಪರಮಾಪ್ತ ಶಿ‌ಷ್ಯಾರಾದ ಶ್ರೀ ಮನ್ಮಾಧವ ತೀಥ೯ರ ಮೂಲ ಮಹಾ ಸಂಸ್ಠಾನ ಮಠ ಇದೆ.

ಕೋಲಾರದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಕೋಲಾರ ಧ್ವನಿ ಕನ್ನಡ ದಿನ ಪತ್ರಿಕೆ ಇಂದು ಕೋಲಾರ, ತುಮಕೂರು, ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ, ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮಾಂತರ, ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಏಕೈಕ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ದಿನ ಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿದೆ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ.

ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ [[ಕನ್ನಡ]]. ಇಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳೆ೦ದರೆ [[ತೆಲುಗು]], [[ತಮಿಳು]] ಮತ್ತು [[ಉರ್ದು]].

ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮುಖ್ಯ ಕಸುಬುಗಳೆ೦ದರೆ ಕೃಷಿ, ಪಶು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಹಾಗೂ ರೇಷ್ಮೆ ಉದ್ಯಮ.

==ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ==
*[[ಕೋಲಾರ (ಲೋಕ ಸಭೆ ಚುನಾವಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)]]

{{ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು}}

[[ವರ್ಗ:ಭೂಗೋಳ]]
[[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು]]
[[ವರ್ಗ:ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]]
[[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು]]</text>
      <sha1>0da0fdvna6pd5u00qfjnb8nwfebhkai</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಸದಸ್ಯ:ಡಾ.ಪ್ರಕಾಶ ಗ.ಖಾಡೆ</title>
    <ns>2</ns>
    <id>48851</id>
    <revision>
      <id>1306824</id>
      <parentid>1242689</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:45:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2401:4900:65AA:C184:669D:FFE8:2E69:B2AC</ip>
      </contributor>
      <origin>1306824</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5217" sha1="jr39bh384o5pe92ct2ggov1is2ihn4c" xml:space="preserve">ಡಾ. ಪ್ರಕಾಶ ಗ. ಖಾಡೆ

ಡಾ. ಪ್ರಕಾಶ ಗಣಪತಿ ಖಾಡೆ ಅವರು [[ಜಮಖಂಡಿ]] ತಾಲೂಕಿನ ತೊದಲಬಾಗಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ 10-06-1965 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಓದಿದ್ದು ತೊದಲಬಾಗಿ, ಕೆರೂರ ([[ಬದಾಮಿ]]), ಇಳಕಲ್ಲ ಹಾಗೂ [[ಧಾರವಾಡ]]ಗಳಲ್ಲಿ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಎಂ.ಎ.ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಸಾಗಿ 2005ರಲ್ಲಿ ಹಂಪಿ ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ &quot;ನವೋದಯ ಕಾವ್ಯದ ಮೇಲೆ ಜಾನಪದದ ಪ್ರಭಾವ&quot; ಮಹಾ ಪ್ರಬಂಧಕ್ಕೆ ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. [[ಬೈಲಹೊಂಗಲ]],[[ಚಂದರಗಿ]] ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ , ಬಾಗಲಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇವೆ . ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ, ರಂಗಭೂಮಿ, ಜಾನಪದ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಂಶೋಧನೆ ಹಾಗೂ ಸಂಘಟನೆ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸದಾ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ, ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಮುಖ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲ್ಲಿ, [[ಆಕಾಶವಾಣಿ]], ದೂರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಲೇಖನ, ಕವಿತೆ, ಕಥೆ, ವಿಮರ್ಶೆ ಪ್ರಕಟ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ. ಈವರೆಗೆ ಗೀತ ಚಿಗಿತ, ಪ್ರೀತಿ ಬಟ್ಟಲು, ತೂಕದವರು, ನವೋದಯ ಕಾವ್ಯದ ಮೇಲೆ ಜಾನಪದದ ಪ್ರಭಾವ, ಕೃಷ್ಣಾ ತೀರದ ಜನಪದ ಒಗಟುಗಳು, ಮುನ್ನುಡಿ ತೋರಣ, ಜತ್ತಿ ಕಾವ್ಯಾಭಿವಂದನ, ನೆಲಮೂಲ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಕನ್ನಡ ಪತ್ರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ, ಜಾನಪದ ಕೋಗಿಲೆ ಗೌರಮ್ಮ ಚಲವಾದಿ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಗತಿ ,ಮೌನ ಓದಿನ ಬೆಡಗು, ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಹೋಳಿ, ಕಾವ್ಯ ನಾದದ ಧ್ಯಾನ, ಹಲಸಂಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯದ ದೇಸಿಯತೆ, ಬೇಂದ್ರೆ ಕಾವ್ಯದ ದೇಸಿಯತೆ ವಿಮರ್ಶಾ ಸಂಕಲನಗಳು. ಚೆಲುವಿ ಚಂದ್ರಿ, ಬಾಳುಕುನ ಪುರಾಣ ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ 51 ಕೃತಿಗಳು ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ. ನಾಡಿನ ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬೆಳಗಾವಿ, ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ , ವಿಜಯಪುರ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಬಳ್ಳಾರಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಗಳು ಪದವಿ ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ಇವರು ಬರೆದ ಲೇಖನಗಳು ಪಠ್ಯಗಳಾಗಿವೆ.,ಶಿವಮೊಗ್ಗ,ವಿಜಾಪುರ, ಮೈಸೂರುಗಳಲ್ಲಿ ಜರುಗಿದ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಹಾಗೂ ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಜರುಗಿದ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧ ಮಂಡನೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಜರುಗಿದ ಮೇಘ ಮೈತ್ರಿ 6 ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಾಧ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗೂ ವಿಜಯಪುರದಲ್ಲಿ ಜರುಗಿದ ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪರಿಷತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಗೌರವಕ್ಕೆ.  ಪಾತ್ರರಾದರು.ಭಾಲ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಜರುಗಿದ ಗಡಿನಾಡು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು.ಉತ್ತಮ ವಾಗ್ಮಿ, ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಅಧ್ಯಾಪಕ,ಜಾನಪದ ತಜ್ಞ, ರಂಗ ಚಿಂತಕ. ಸಾಹಿತಿ ಡಾ.ಪ್ರಕಾಶ ಗ .ಖಾಡೆ  [[ಬಾಗಲಕೋಟ]] ಜಿಲ್ಲಾ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಗೌರವ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಇದೇ 10.6.2025 ರಂದು ಡಾ.ಪ್ರಕಾಶ ಗಣಪತಿ ಖಾಡೆ ಅವರಿಗೆ 60 ವರ್ಷಗಳು ತುಂಬಿದವು.ಅಂದು ಸಂಜೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಅಳಿಯ ಮತ್ತು ಮಗಳ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬವರ್ಗದವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಸರಳವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಅರವತ್ತನೇ ಹುಟ್ಟು ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಿಕೊಂಡರು.

&lt;nowiki&gt;#&lt;/nowiki&gt;</text>
      <sha1>jr39bh384o5pe92ct2ggov1is2ihn4c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>93686</id>
    <revision>
      <id>1306836</id>
      <parentid>1288625</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T15:32:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <origin>1306836</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5345" sha1="ehmjxla801sqdiloiwl4fc8zaed9hbo" xml:space="preserve">[[ಚಿತ್ರ:Sanitary_towel.jpg|thumb|ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆ]]
ನೈರ್ಮಲ್ಯದ ಕರವಸ್ತ್ರ, ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಟವಲ್, ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ಪ್ಯಾಡ್, ಮುಟ್ಟಿನ ಪ್ಯಾಡ್, ಅಥವಾ ಪ್ಯಾಡ್ ಎನ್ನುವುದು  [[ರಕ್ತ]] ಹೀರಿಕೊಳ್ಳಲು ಮಹಿಳೆಯರು ಧರಿಸಿರುವ ವಸ್ತುವಾಗಿದೆ. [[ಯೋನಿ]] ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಲೊಚಿಯ (ಜನನ ನಂತರದ ರಕ್ತಸ್ರಾವ), ಗರ್ಭಪಾತದ ನಂತರ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಇತರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಯೋನಿಯಿಂದ ರಕ್ತದ ಹರಿವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ.&lt;ref&gt;https://owlcation.com/humanities/Overview-of-menstrual-pads&lt;/ref&gt;

== ಇತಿಹಾಸ ==
ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಾಲಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ [[ಮಹಿಳೆ|ಮಹಿಳೆಯರು]] ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಮುಟ್ಟಿನ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ೪ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸಿದ್ದ ಗ್ರೀಕ್ ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞೆ [https://en.wikipedia.org/wiki/Hypatia#Sanitary_napkins ಹೈಪತಿಯ] ಎಂಬಾಕೆ ತನ್ನನ್ನು ಪೀಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಬ್ಬನ ಮೇಲೆ ತಾನು ಬಳಸಿದ್ದ ಮುಟ್ಟು ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಎಸೆದಿದ್ದ ದಾಖಲೆ ಇದೆ. ೧೦ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, [https://en.wikipedia.org/wiki/Suda ಸೂಡಾದಲ್ಲಿ] ಮುಟ್ಟು ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಮಹಿಳೆಯರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮುಟ್ಟಿನ ಹರಿವನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಮಡಚಿದ ಹಳೆಯ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl?db=REAL&amp;search_method=QUERY&amp;login=guest&amp;enlogin=guest&amp;user_list=LIST&amp;page_num=1&amp;searchstr=Hypatia&amp;field=hw_eng&amp;num_per_page=100 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2017-12-03 |archive-date=2018-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181006175659/http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl?db=REAL&amp;search_method=QUERY&amp;login=guest&amp;enlogin=guest&amp;user_list=LIST&amp;page_num=1&amp;searchstr=Hypatia&amp;field=hw_eng&amp;num_per_page=100 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

[[ಚಿತ್ರ:Pad_poster.jpg|right|frame|ಹಾರ್ಟ್ಮನ್‌ನ ಪ್ಯಾಡ್ಗಳಿನ [[ಜಾಹೀರಾತು]] ಪೋಸ್ಟರ್]]
[[ಋತುಚಕ್ರ|ಋತುಚಕ್ರದ]] ಹರಿವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಸಹಾಯವಾಗಿ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 

==ತಯಾರಿಕೆ==
ಋತುಚಕ್ರದ ಪ್ಯಾಡ್ಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಶೈಲಿ, ಮೂಲದ ದೇಶ, ಮತ್ತು ಬ್ರಾಂಡ್ನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ.

==ವಿಧಗಳು==
* ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ತೊಳೆಯಬಹುದಾದ ಅಥವಾ ಪುನರ್ಬಳಕೆಯ ಬಟ್ಟೆ ಮುಟ್ಟಿನ ಪ್ಯಾಡ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕ್ಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ [[ಹತ್ತಿ]] ಫ್ಲಾನೆಲ್, ಅಥವಾ [[ಸೆಣಬು|ಸೆಣಬಿನವಾಗಿರುತ್ತವೆ]].&lt;ref&gt;http://m.kannada.eenaduindia.com/Evezonely/Health/2017/01/20170751/sanitary-pad-by-banana-fiber.vpf{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
* ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ಬಳಸಿ ಎಸೆಯುವಂತಹವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

[[ಚಿತ್ರ:Clothpad.jpg|thumb|ಕೊಕೊಪೆಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯೊಂದಿಗೆ ಮರುಬಳಕೆಯ ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆ.]]

==ಉಪಯೋಗಿಸುವ ವಿಧಗಳು==
ಇದನ್ನು ೨ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು, ಯೋನಿ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯ ಒಳಭಾಗದ ನಡುವೆ ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೊಂದು, ಯೋನಿಯ ಒಳಗೆ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ- ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [https://www.wikihow.com/Use-a-Tampon ಟ್ಯಾಂಪೂನ್ಗಳು], [[ಮುಟ್ಟಿನ ಕಪ್|ಮುಟ್ಟಿನ ಕಪ್ಗಳು]].

[[ಚಿತ್ರ:Hygienebeutel_p.jpg|thumb|ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆಯ ಚೀಲ]]

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
{{Reflist}}

{{health-stub}}</text>
      <sha1>ehmjxla801sqdiloiwl4fc8zaed9hbo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306837</id>
      <parentid>1306836</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T15:32:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <origin>1306837</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5328" sha1="869lj6ugg7uwovlu6xwx8fwcre1dbbt" xml:space="preserve">[[ಚಿತ್ರ:Sanitary_towel.jpg|thumb|ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆ]]
ನೈರ್ಮಲ್ಯದ ಕರವಸ್ತ್ರ, ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಟವಲ್, ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ಪ್ಯಾಡ್, ಮುಟ್ಟಿನ ಪ್ಯಾಡ್, ಅಥವಾ ಪ್ಯಾಡ್ ಎನ್ನುವುದು  [[ರಕ್ತ]] ಹೀರಿಕೊಳ್ಳಲು ಮಹಿಳೆಯರು ಧರಿಸಿರುವ ವಸ್ತುವಾಗಿದೆ. [[ಯೋನಿ]] ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಲೊಚಿಯ (ಜನನ ನಂತರದ ರಕ್ತಸ್ರಾವ), ಗರ್ಭಪಾತದ ನಂತರ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಇತರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಯೋನಿಯಿಂದ ರಕ್ತದ ಹರಿವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ.&lt;ref&gt;https://owlcation.com/humanities/Overview-of-menstrual-pads&lt;/ref&gt;

== ಇತಿಹಾಸ ==
ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಾಲಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ [[ಮಹಿಳೆ|ಮಹಿಳೆಯರು]] ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಮುಟ್ಟಿನ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ೪ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸಿದ್ದ ಗ್ರೀಕ್ ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞೆ [https://en.wikipedia.org/wiki/Hypatia#Sanitary_napkins ಹೈಪತಿಯ] ಎಂಬಾಕೆ ತನ್ನನ್ನು ಪೀಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಬ್ಬನ ಮೇಲೆ ತಾನು ಬಳಸಿದ್ದ ಮುಟ್ಟು ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಎಸೆದಿದ್ದ ದಾಖಲೆ ಇದೆ. ೧೦ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, [https://en.wikipedia.org/wiki/Suda ಸೂಡಾದಲ್ಲಿ] ಮುಟ್ಟು ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಮಹಿಳೆಯರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮುಟ್ಟಿನ ಹರಿವನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಮಡಚಿದ ಹಳೆಯ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl?db=REAL&amp;search_method=QUERY&amp;login=guest&amp;enlogin=guest&amp;user_list=LIST&amp;page_num=1&amp;searchstr=Hypatia&amp;field=hw_eng&amp;num_per_page=100 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2017-12-03 |archive-date=2018-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181006175659/http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl?db=REAL&amp;search_method=QUERY&amp;login=guest&amp;enlogin=guest&amp;user_list=LIST&amp;page_num=1&amp;searchstr=Hypatia&amp;field=hw_eng&amp;num_per_page=100 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

[[ಚಿತ್ರ:Pad_poster.jpg|right|frame|ಹಾರ್ಟ್ಮನ್‌ನ ಪ್ಯಾಡ್ಗಳಿನ [[ಜಾಹೀರಾತು]] ಪೋಸ್ಟರ್]]
[[ಋತುಚಕ್ರ|ಋತುಚಕ್ರದ]] ಹರಿವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಸಹಾಯವಾಗಿ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 

==ತಯಾರಿಕೆ==
ಋತುಚಕ್ರದ ಪ್ಯಾಡ್ಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಶೈಲಿ, ಮೂಲದ ದೇಶ, ಮತ್ತು ಬ್ರಾಂಡ್ನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ.

==ವಿಧಗಳು==
* ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ತೊಳೆಯಬಹುದಾದ ಅಥವಾ ಪುನರ್ಬಳಕೆಯ ಬಟ್ಟೆ ಮುಟ್ಟಿನ ಪ್ಯಾಡ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕ್ಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ [[ಹತ್ತಿ]] ಫ್ಲಾನೆಲ್, ಅಥವಾ [[ಸೆಣಬು|ಸೆಣಬಿನವಾಗಿರುತ್ತವೆ]].&lt;ref&gt;http://m.kannada.eenaduindia.com/Evezonely/Health/2017/01/20170751/sanitary-pad-by-banana-fiber.vpf{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
* ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ಬಳಸಿ ಎಸೆಯುವಂತಹವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

[[ಚಿತ್ರ:Clothpad.jpg|thumb|ಕೊಕೊಪೆಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯೊಂದಿಗೆ ಮರುಬಳಕೆಯ ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆ.]]

==ಉಪಯೋಗಿಸುವ ವಿಧಗಳು==
ಇದನ್ನು ೨ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು, ಯೋನಿ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯ ಒಳಭಾಗದ ನಡುವೆ ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೊಂದು, ಯೋನಿಯ ಒಳಗೆ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ- ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [https://www.wikihow.com/Use-a-Tampon ಟ್ಯಾಂಪೂನ್ಗಳು], [[ಮುಟ್ಟಿನ ಕಪ್|ಮುಟ್ಟಿನ ಕಪ್ಗಳು]].

[[ಚಿತ್ರ:Hygienebeutel_p.jpg|thumb|ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆಯ ಚೀಲ]]

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>869lj6ugg7uwovlu6xwx8fwcre1dbbt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಅರಳಿ ಕಟ್ಟೆ</title>
    <ns>4</ns>
    <id>112271</id>
    <revision>
      <id>1306848</id>
      <parentid>1306491</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:44:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>17558</id>
      </contributor>
      <comment>/* Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates */ ಹೊಸ ವಿಭಾಗ</comment>
      <origin>1306848</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="77359" sha1="c31p56ajoigtf7gi9agoigrgt52yt9g" xml:space="preserve">[[ವರ್ಗ:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ]]
{{Shortcut|WP:VP}}
{{ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ-nav}}
{{ಸೂಚನಾಫಲಕ-ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ}}
__NEWSECTIONLINK__
* '''en:''' Requests for the [[m:bot|bot]] flag should be made on [[WP:Newbotrequest|this page]]. This wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. Other bots should apply below.
* Admin/other rights can be requested at [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ನಿರ್ವಾಹಕ_ಮನವಿ_ಪುಟ]]
{{ಆರ್ಕೈವ್-ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ}}

{{clear}}


== ಲಾಗಿನ್ ಆಗದ, ಐಪಿ ಎಡ್ರಸ್‌ ಸಂಪಾದಕರನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ==
ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂಪಾದಕರು ಲಾಗಿನ್ ಆಗದೆ ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.  ಈ ಬಗ್ಗೆ ನಿರ್ವಾಹಕರು ಎಚ್ಚರವಹಿಸಿ. 
=== ಚರ್ಚೆ ===
* ಲಾಗಿನ್ ಆಗದವರು ಸಂಪಾದಿಸದಂತೆ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು ಹೊಸ ಪಾಲಿಸಿಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ವಾಹಕರ ಗಮನಕ್ಕೆ ತರುತ್ತಿದ್ದೇನೆ.  ಜೊತೆಗೆ ಹೊಸ ಸಂಪಾದಕರು ಲಾಗಿನ್ ಆದ ಕೂಡಲೇ ಅವರನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿಕೊಂಡು ಮುಂದುವರಿಯುವಂತೆ ಸಂಪಾದನೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದನ್ನೂ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.  ಯಾಕೆಂದರೆ ನಿನ್ನೆ ಇವತ್ತು ತುಂಬ ಹೊಸ ಲೇಖನಗಳು ಬಂದಿವೆ.  ಅವುಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಸಂಪಾದನೋತ್ಸವಗಳನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಾದೀತು.  ಈ ಬಗ್ಗೆ ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದೇನೆ.--[[ಸದಸ್ಯ:Vishwanatha Badikana|Vishwanatha Badikana]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Vishwanatha Badikana|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೮:೪೦, ೧೫ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST)

* {{notdone|oppose}}, {{quote| You are free to Contribute To and Edit our various websites or Projects.|https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use}} restricting access to any users/IP is not allowed as per [[foundation:Terms_of_Use]], any mass vandalism can be handled local administrators, [[meta:SWMT]].--&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೨೦:೨೪, ೧೫ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST)


== [[:m:Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India: Initial conversation|Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India: Initial conversation]] ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

''{{int:please-translate}}''

Dear Wikimedians, 

We are excited to '''Initiate the discussions about India’s potential bid to host [[:m:Wikimania 2027|Wikimania 2027]]''', the annual international conference of the Wikimedia movement. This is a call to the community to express interest and share ideas for organizing this flagship event in India.

Having a consortium of a good number of country groups, recognised affiliates, thematic groups or regional leaders primarily from Asia for this purpose will ultimately strengthen our proposal from the region. This is the first step in a collaborative journey. We invite all interested community members to contribute to the discussion, share your thoughts, and help shape the vision for hosting Wikimania 2027 in India.

Your participation will ensure this effort reflects the strength and diversity of the Indian Wikimedia community. Please join the conversation on [[:m:Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India: Initial conversation#Invitation to Join the Conversation|Meta page]] and help make this vision a reality!

Regards,
&lt;br&gt;
[[:m:Wikimedians of Kerala|Wikimedians of Kerala User Group]] and [[:m:Odia Wikimedians User Group|Odia Wikimedians User Group]]
&lt;br&gt;
This message was sent with [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) by [[m:User:Gnoeee|Gnoeee]] ([[m:User_talk:Gnoeee|talk]]) ೨೦:೪೪, ೪ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Gnoeee@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Indic_VPs&amp;oldid=27906962 --&gt;

== Update Logo and Tagline ==

=== Update to other logos of Kannada wikimedia projects ===
&lt;gallery mode=&quot;traditional&quot; perrow=4 caption=&quot;Kannada Wikimedia Logos&quot;&gt;
File:Wikipedia-logo-v3-kn.svg|kannada wikipedia logo
File:Wikipedia-wordmark-tagline-kn.svg|kannada wikipedia wordmark

File:Wikisource-logo-kn-v3.svg|kannada wikisource logo
File:Wikisource-wordmark-tagline-kn-v2.svg|kannada wikisource wordmark

File:Wikiquote-logo-kn-v2.svg|kannada wikiquote logo
File:Wikiquote-wordmark-kn-v2.svg|kannada wikiquote wordmark

File:Wiktionary-logo-kn-v2.svg|Kannada Wiktionary-logo
File:Wiktionary-wordmark-tagline-kn.svg|Kannada Wiktionary-wordmark
&lt;/gallery&gt;

'''ಮುಕ್ತ ವಿಶ್ವಕೋಶ'''ವು '''ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ''' ಪದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಲೋಗೋವನ್ನು '''ಮುಕ್ತ ವಿಶ್ವಕೋಶ''' ಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಲು ನಾನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತೇನೆ. --&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೧೪:೨೩, ೩೦ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST)

=== Discussion/ಚರ್ಚೆ ===
* free encyclopedia ಈ ಪದಕ್ಕೆ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ಈಗ ಸಿಗುವ ಅರ್ಥ ಮುಕ್ತ ವಿಶ್ವಕೋಶ.  ಆದರೆ ಈ ಹಿಂದೆ ಯಾಕೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶವೆಂದು ಬಂತು?  ಕನ್ನಡದ ಯಥಾನುತೂಪ ತುಳುವಿನಲ್ಲೂ ಸೊಸಂತ್ರೊವೆಂದು ಇದೆ. ‍free ಪದವು freedom ಆಯಿತೋ! freedom ಪದಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಅರ್ಥವಿದೆ. dom ಬಿಟ್ಟು free ಉಳಿಸಿ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಯಿತೋ!  ಮುಕ್ತವೆಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನನ್ನ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಿದೆ.--[[ಸದಸ್ಯ:Vishwanatha Badikana|Vishwanatha Badikana]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Vishwanatha Badikana|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೩೧, ೩೦ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST)
* {{Support}} - ನನ್ನ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಿದೆ. ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತ ಎಂದೇ ಇದ್ದುದು. ಅದು ಯಾವಾಗ ಬದಲಾದುದು ಎಂದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.-[[ಸದಸ್ಯ:Pavanaja|ಪವನಜ ಯು. ಬಿ.]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Pavanaja|ಚರ್ಚೆ]])
* {{Support}} - --[[ಸದಸ್ಯ:Vikashegde|ವಿಕಾಸ್ ಹೆಗಡೆ&amp;#124; Vikas Hegde]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Vikashegde|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೦೬, ೧ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
* {{Support}} [[ಸದಸ್ಯ:Ashay vb|Ashay vb]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Ashay vb|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೨:೦೦, ೮ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
{{section resolved|1=--&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೨೦:೪೧, ೧೬ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)}}

== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==

Dear Community Members,

I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.

We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.

This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.

Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6

We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.

Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025

Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.

Warm regards,&lt;br&gt;
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
&lt;!-- Message sent by User:Biplab Anand@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&amp;oldid=28074658 --&gt;

== A2K Monthly Report – December 2024 ==

[[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]]
Dear Wikimedians,

Happy 2025! We are thrilled to share with you the December edition of the CIS-A2K Newsletter, showcasing our initiatives and achievements from the past month. In this issue, we offer a detailed recap of key events, collaborative projects, and community engagement efforts. Additionally, we provide a preview of the exciting plans we have in store for the upcoming month. Stay connected with our dynamic community as we celebrate the progress we’ve made together!

; In the Limelight: Santali Food Festival

; Dispatches from A2K 
; Monthly Recap

* Learning hours Call
* Indic Wikimedia Hackathon 2024
* Santali Food Festival

; Coming Soon - Upcoming Activities
* She Leads Bootcamp

You can access the newsletter [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/December 2024|here]].
&lt;br /&gt;&lt;small&gt;To subscribe or unsubscribe to this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. &lt;/small&gt;

Warm regards,
CIS-A2K Team 
[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೪೧, ೧೨ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&amp;oldid=23719485 --&gt;

== Open Community Call - [[:m:Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India: Initial conversation|Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India]] ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

''{{int:please-translate}}''

Dear Wikimedians, 

Happy 2025.. 😊

As you must have seen, members from Wikimedians of Kerala and Odia Wikimedia User Groups initiated preliminary discussions around submitting an Expression of Interest (EoI) to have Wikimania 2027 in India. You can find out more on the [[:m:Expressions of Interest to host Wikimania 2027 in India: Initial conversation|Meta Page]]. 
 
Our aim is to seek input and assess the overall community sentiment and thoughts from the Indian community before we proceed further with the steps involved in submitting the formal EOI. 
 
As part of the same, we are hosting an '''open community call regarding India's Expression of Interest (EOI) to host Wikimania 2027'''. This is an opportunity to gather your valuable feedback, opinions, and suggestions to shape a strong and inclusive proposal.

* 📅 Date: Wednesday, January 15th 2025  
* ⏰ Time: 7pm-8pm IST 
* 📍 Platform: https://meet.google.com/sns-qebp-hck
 
Your participation is key to ensuring the EOI reflects the collective aspirations and potential of the vibrant South Asian community. 
 
Let’s join together to make this a milestone event for the Wikimedia movement in South Asia. 
 
We look forward to your presence! 
&lt;br&gt;
Warm regards,
&lt;br&gt;
[[:m:Wikimedians of Kerala|Wikimedians of Kerala]] and [[:m:Odia Wikimedians User Group|Odia Wikimedians]] User Group's
&lt;br&gt;
This message was sent with [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) by [[m:User:Gnoeee|Gnoeee]] ([[m:User_talk:Gnoeee|talk]]) at ೧೧:೨೫, ೧೪ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Gnoeee@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Indic_VPs&amp;oldid=28100038 --&gt;

== Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! ==

Dear All,

We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. 

This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture.

* Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]]
* When: Jan 19, 2025 
* Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025).
* Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 
* Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]]

To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025.

Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language.

Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all.

Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate.

Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success!

For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] ೧೭:೩೮, ೧೬ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=27568454 --&gt;

== New Wikimedia Campaign Launching Tomorrow: Indic Writing Systems Campaign 2025 ==

Dear Wikimedians,

We are excited to announce the launch of the [[:d:Wikidata:WikiProject Writing Systems/Indic writing systems campaign 2025|Indic writing systems campaign 2025]], which will take place from 23 January 2025 (World Endangered Writing Day) to 21 February 2025 (International Mother Language Day). This initiative is part of the ongoing efforts of [[:d:Wikidata:WikiProject Writing Systems|WikiProject writing Systems]] to raise awareness about the documentation and revitalization of writing systems, many of which are currently underrepresented or endangered.

Representatives from important organizations that work with writing systems, such as Endangered Alphabets and the Script Encoding Initiative, support the campaign. The campaign will feature two primary activities focused on the [[:d:Wikidata:WikiProject Writing Systems/Indic writing systems campaign 2025/Lists|list of target scripts]]:

* '''Wikidata Labelathon''': A focused effort to improve and expand the information related to South Asian scripts on Wikidata.

* '''Wikipedia Translatathon''': A collaborative activity aimed at enhancing the coverage of South Asian writing systems and their cultural significance on Wikipedia.


We are looking for local organizers to engage their respective communities. If you are interested in organizing, kindly sign-up [[:d:Wikidata:WikiProject Writing Systems/Indic writing systems campaign 2025/Local Organizers|here]]. We also encourage all Indic Wikimedians to [[:d:Wikidata:WikiProject Writing Systems/Indic writing systems campaign 2025/Participate|join us]] in this important campaign to help document and celebrate the diverse writing systems of South Asia. 


Thank you for your support, and we look forward to your active participation. 


Regards [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೫೯, ೨೨ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
Navya sri Kalli
&lt;!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&amp;oldid=22433435 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೬:೪೧, ೨೪ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27746256 --&gt;

== Changes to abuse filter ==

I have updated abuse filters on this wiki
* [[ವಿಶೇಷ:AbuseFilter/10]] - added additional restriction to tag edits which contain more than 85% of english text
* [[ವಿಶೇಷ:AbuseFilter/9]] - restrict non logged users from editing Help and Wikipedia namespace due excessive recent vandalism
--&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೦೯:೦೨, ೨೪ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

== Feminism and Folklore 2025 starts soon ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&gt;

[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]]
::&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;center&gt;''{{int:please-translate}}''&lt;/center&gt;

Dear Wiki Community,

You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia.
 
You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles.
 
Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project:
# Create a page for the contest on the local wiki.
# Set up a campaign on '''CampWiz''' tool.
# Create the local list and mention the timeline and local and international prizes.
# Request local admins for site notice.
# Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]].

This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools''']

Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance.
 
We look forward to your immense coordination.
 
Thank you and Best wishes,

'''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]'''

::::Stay connected [[File:B&amp;W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&amp;nbsp; [[File:B&amp;W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]]

&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
--[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೮:೦೬, ೨೯ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

== Wiki Loves Folklore is back! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

{{int:please-translate}}

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]

Dear Wiki Community,
You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March.

You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&amp;campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest.

You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language.

Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. 

'''Kind regards,'''

'''Wiki loves Folklore International Team'''
--[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೮:೦೬, ೨೯ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&amp;oldid=26503019 --&gt;

== Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. 

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೬:೧೮, ೩ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28198931 --&gt;

== Admin rights request ==
ವರ್ಗ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಬೃಹತ್ ಸಂಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ನಿರ್ವಾಹಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ, ಇದಕ್ಕೆ suppressredirect ಬಳಕೆದಾರ ಹಕ್ಕು ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ, ನಿರ್ವಾಹಕರು suppressredirect ಬಿಡದೆ ಪುಟವನ್ನು ಸರಿಸಬಹುದು, ನಾನು ಈಗಾಗಲೇ ಇನ್ನೊಂದು ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ವಿಶೇಷ%3AContributions&amp;target=~aanzx&amp;namespace=all&amp;tagfilter=OAuth+CID%3A+4664&amp;start=2025-02-10&amp;end=&amp;limit=50 ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ, ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಸಂಪಾದನೆಗಳಿಗಾಗಿ ನಾನು ಈ ಖಾತೆಯನ್ನು ಬಳಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ನಿರ್ವಾಹಕ_ಮನವಿ_ಪುಟ#Anzx-ooo_(admin_rights)]] ಪುಟದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಿ.&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt; [[User:Anzx-ooo|★ Anoop / ಅನೂಪ್]] &lt;sup&gt;[[User talk:Anzx-ooo|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/Anzx-ooo|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೧:೨೦, ೧೨ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

== A2K Monthly Newsletter – January 2025 ==

Dear Wikimedians,

We are delighted to share the January edition of the CIS-A2K Newsletter, highlighting our initiatives and accomplishments from the past month. This issue features a detailed recap of key events, collaborative projects, and community engagement efforts. Plus, get a sneak peek at the exciting plans we have for the upcoming month. Let’s continue strengthening our community and celebrating our collective progress!

;In the Limelight

* Wikipedia and Wikimedia Commons App Usage in India: Key Insights and Challenges

;Dispatches from A2K

;Monthly Highlights
* Learning Hours Call
* She Leads Bootcamp 2025
* Wikisource Reader App

; Coming Soon – Upcoming Activities
* Participation in Wikisource Conference
* Second Iteration of She Leads

Please read the full newsletter [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/January 2025|here]]&lt;br /&gt;&lt;small&gt;To subscribe or unsubscribe to this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. &lt;/small&gt;

Looking forward to another impactful year ahead!

Regards,
CIS-A2K Team [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೦:೦೪, ೧೨ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&amp;oldid=28096022 --&gt;

== ಹೊಸ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಇಂಪೋರ್ಟ್ ಮಾಡಲು ಕೋರಿಕೆ ==

[[ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Constitution of India]] ಅನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಇಂಪೋರ್ಟ್ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿಕೆ.  [[ಸದಸ್ಯ:ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೭:೫೪, ೧೭ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

:{{inprogress}}. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt; [[User:Anzx-ooo|★ Anoop / ಅನೂಪ್]] &lt;sup&gt;[[User talk:Anzx-ooo|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/Anzx-ooo|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೦೯:೩೫, ೧೭ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
:{{done}}, @[[ಸದಸ್ಯ:ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] {{t|ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ}}. --&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೧೦:೨೮, ೧೭ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

== Adding Confirmed users usergroup ==

[[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:Confirmed_Users|Confirmed_Users]] a new user group will be added to avoid ratelimit issues during offline events.--&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೧೦:೪೨, ೧೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

:group is active now on this wiki.--&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೨೧:೨೮, ೧೯ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

== Disable Mint translation on Kannada Wikipedia  ==

Hello, I am writing here to discuss disabling Mint translation model from content translation as it providing faulty translation and references are not being rendered in translation, Also remove Yandex translation as it seems redundant at the moment because of faulty translation. --&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೧೫:೨೭, ೨೦ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

*{{support}}--[[ಸದಸ್ಯ:Vikashegde|ವಿಕಾಸ್ ಹೆಗಡೆ&amp;#124; Vikas Hegde]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Vikashegde|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೫:೧೪, ೪ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST)

=== Discussion ===

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt; Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Hello everyone!
[[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]]
We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''.

This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba.

'''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''.

Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language &amp; Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]].

We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there!
&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; ೧೩:೫೯, ೨೨ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28217779 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ೦೦:೨೧, ೮ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28307738 --&gt;

== An improved dashboard for the Content Translation tool ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
{{Int:hello}} Wikipedians,

Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}.

The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits&amp;active-list=suggestions&amp;from=en&amp;to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device.

With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below.
[[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the &quot;For you&quot; and &quot;...More&quot; buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups (&quot;Create new pages&quot; and &quot;Expand with new sections&quot;)-one for each activity.]]
[[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]]
We will implement [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|this improvement]] on your wiki '''on Monday, March 17th, 2025''' and remove the current dashboard '''by May 2025'''.
Please reach out with any questions concerning the dashboard in this thread. 

Thank you!

On behalf of the Language and Product Localization team.
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]&lt;/bdi&gt; ೦೮:೨೬, ೧೩ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_1&amp;oldid=28382282 --&gt;

== ನಿಮ್ಮ ವಿಕಿ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಓದಲು-ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ ==

&lt;section begin=&quot;server-switch&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|ಸಂದೇಶವನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಓದಲು ಈ ಕೊಂಡಿ ನೋಡಿ]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Tech%2FServer+switch&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]

[[foundation:|ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್]] ತನ್ನ ಡೇಟಾ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ ಮತ್ತು ಇತರೆ ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ವಿಕಿಗಳು ವಿಕೋಪಗಳ ನಂತರವೂ ಆನ್ಲೈನ್ ನಲ್ಲಿ ಇರುವವೆಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಪೂರ್ಣ ಸಂಚಾರವು '''{{#time:j xg|2025-03-19|kn}}''' ಕ್ಕೆ ಶುರುವಾಗುತ್ತದೆ. ಪರೀಕ್ಷೆಯು '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]''' ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.

[[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|ಮೀಡಿಯಾ ವಿಕಿ]]ಯಲ್ಲಿನ ಕೆಲ ಮಿತಿಗಳಿಂದಾಗಿ, ಈ ವರ್ಗಾವಣೆಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಪಾದನೆಗಳು ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಈ ಅಡ್ಡಿಗಾಗಿ ನಾವು ಕ್ಷಮೆ ಕೋರುತ್ತೇವೆ, ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು ನಾವು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. 

ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಯುವ 30 ನಿಮಿಷಗಳ ಮೊದಲು ಎಲ್ಲಾ ವಿಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾನರ್ ಅನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಈ ಬ್ಯಾನರ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. 

'''ನೀವು ಈ ಸಣ್ಣ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ವಿಕಿಗಳನ್ನು ಓದಬಹುದು, ಆದರೆ ಸಂಪಾದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.'''

*ನೀವು ಒಂದು ಗಂಟೆಯವರೆಗೆ ಸಂಪಾದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.{{#time:l j xg Y|2025-03-19|kn}}
*ನೀವು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಉಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದಲ್ಲಿ, ನಿಮಗೆ ಒಂದು ದೋಷ ಸಂದೇಶ ಗೋಚರವಾಗುವುದು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಸಂಪಾದನೆಯೂ ಅಳಿಸಿ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಆಶಿಸುತ್ತೇವೆ, ಆದರೆ ನಾವು ಇದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದೊಮ್ಮೆ ನೀವು ದೋಷ ಸಂದೇಶ ಕಂಡರೆ, ದಯವಿಟ್ಟು ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗುವವರೆಗೆ ಕಾಯಿರಿ. ನಂತರ ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಸಂಪಾದನೆ ಉಳಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ, ನಾವು ನಿಮ್ಮ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಒಂದು ಪ್ರತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ ಎಂದು ಸಲಹೆಕೊಡುತ್ತೇವೆ.

''ಇತರೆ ಪರಿಣಾಮಗಳು:''

*ಹಿಂಬದಿಯ ಕಾರ್ಯಗಳು ನಿಧಾನವಾಗಿರುವವು ಮತ್ತು ಕೆಲವನ್ನು ಕೈ ಬಿಡಲಾಗುವುದು. ಕೆಂಪು ಕೊಂಡಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯದಂತೆ ತಕ್ಷಣ ಅಪ್ಡೇಟ್ ಆಗದೆ ಇರಬಹುದು. ನೀವು ಯಾವುದೇ ಬೇರೆಡೆ ಕೊಂಡಿ ಹೊಂದಿದ ಲೇಖನ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರೆ, ಆ ಕೊಂಡಿ ಸಹಜಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಕೆಂಪು ಉಳಿಯುವುದು. ಕೆಲ ಉದ್ದ-ಓಡುವ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಗಳು ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕಾಗುವುದು.
* ಇತರ ಯಾವುದೇ ವಾರದಂತೆ ಕೋಡ್ ನಿಯೋಜನೆಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಾವು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತೇವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಂತರ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಕೇಸ್-ಬೈ-ಕೇಸ್ ಕೋಡ್ ಫ್ರೀಜ್‌ಗಳು ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.
* [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|ಗಿಟ್‌ಲ್ಯಾಬ್]]  ಸುಮಾರು 90 ನಿಮಿಷಗಳವರೆಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ.

ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮುಂದೂಡಬಹುದು. ನೀವು [[wikitech:Switch_Datacenter|wikitech.wikimedia.org ನಲ್ಲಿ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಓದಬಹುದು]]. ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುವುದು 

'''ದಯವಿಟ್ಟು ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಸಮುದಾಯದೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಿ.'''&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;server-switch&quot;/&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; ೦೪:೪೫, ೧೫ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=28307742 --&gt;

== &quot;ನ್ಯಾಷನಲ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಕರ್ನಾಟಕ&quot; ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಲೇಖನ ==

ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ &quot;ನ್ಯಾಷನಲ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಕರ್ನಾಟಕ&quot; ಅಥವಾ &quot;ದಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾಲೇಜ್&quot; ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಖನವಿದೆಯೇ ಎಂದು ಯಾರಾದರೂ ನನಗೆ ತಿಳಿಸಬಹುದೇ?  ಅವರ ವೆಬ್ಸೈಟ್ನಿಂದ, &quot;ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ 1917 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಕರ್ನಾಟಕ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಹದಿನೇಳು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾಲೇಜು ಒಂದಾಗಿದೆ.&quot; ಇದು ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ [[ಎಚ್ ನರಸಿಂಹಯ್ಯ]] (?) [[ಸದಸ್ಯ:Saiphani02|Saiphani02]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Saiphani02|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೦:೧೫, ೨೮ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST)

:ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ, ದಯವಿಟ್ಟು ರಚಿಸಿ. --&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೨೧:೦೬, ೨೮ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST)
::ನಾನು ವಿಕಿಡೇಟಾ ಐಟಂಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಹುಡುಕಾಟವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ ಯಾವುದೇ ಪುಟಗಳಿವೆಯೇ ಎಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ನನಗೆ ಕನ್ನಡ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಧನ್ಯವಾದಗಳು. [[ಸದಸ್ಯ:Saiphani02|Saiphani02]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Saiphani02|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೩೭, ೨೮ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST)

== Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon.

Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. 

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೭:೩೪, ೪ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== Editing contest about Norway ==
Hello! Please excuse me from writing in English. If this post should be posted on a different page instead, please feel free to move it (or tell me to move it).

I am Jon Harald Søby from the Norwegian Wikimedia chapter, [[wmno:|Wikimedia Norge]]. During the month of April, we are holding [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04|an editing contest]] about India on the Wikipedias in [[:nb:|Norwegian Bokmål]], [[:nn:|Norwegian Nynorsk]], [[:se:|Northern Sámi]] and [[:smn:|Inari Sámi]]̩, and we had the idea to also organize an &quot;inverse&quot; contest where contributors to Indian-language Wikipedias can write about Norway and Sápmi.

Therefore, I would like to invite interested participants from the Kannada-language Wikipedia (it doesn't matter if you're from India or not) to join the contest by visiting [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04/For Indians|this page in the Norwegian Bokmål Wikipedia]] and following the instructions that are there.

Hope to see you there! [[ಸದಸ್ಯ:Jon Harald Søby (WMNO)|Jon Harald Søby (WMNO)]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Jon Harald Søby (WMNO)|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೫:೫೦, ೪ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)

:Thank you [[User:Jon Harald Søby (WMNO)]] , will sure let others know of competition. --&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೧೧:೫೩, ೫ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)

== Invitation for the next South Asia Open Community Call (SAOCC) with a focus on WMF's Annual Plans (27th April, 2025) ==

Dear All,

The [[:m:South Asia Open Community Call|South Asia Open Community Call (SAOCC)]] is a monthly call where South Asian communities come together to participate, share community activities, receive important updates and ask questions in the moderated discussions. 

The next SAOCC is scheduled for 27th April, 6:00 PM-7:00 PM (1230-1330 UTC) and will have a section with representatives from WMF who will be sharing more about their [[:m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Global Trends|Annual Plans]] for the next year, in addition to Open Community Updates. 

We request you all to please attend the call and you can find the joining details [https://meta.wikimedia.org/wiki/South_Asia_Open_Community_Call#27_April_2025 here]. 

Thank you! [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೫೫, ೧೪ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Nitesh_Gill/lists/Indic_VPs&amp;oldid=28543211 --&gt;

== Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}

Hello, dear Wikipedians!&lt;br/&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge &quot;'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''&quot;, which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! 

The most active contesters will receive prizes.

If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest.
&lt;br/&gt;

We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]])
&lt;/div&gt;

೨೧:೪೧, ೧೬ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Hide on Rosé@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&amp;oldid=28552112 --&gt;

== Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines (&quot;UCoC EG&quot;) and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೬:೦೪, ೧೭ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== Sub-referencing: User testing ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]]
&lt;small&gt;''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''&lt;/small&gt;

Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further:

#'''Try it out and share your feedback'''
#:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. 
#'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs'''
#:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''.

We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well.

Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! &lt;/div&gt; &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])&lt;/bdi&gt; ೨೦:೩೩, ೨೮ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&amp;oldid=28628657 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೯:೧೧, ೨೯ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! ==

''(Apologies for posting in English)''

Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them.

As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]].

After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki.

The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org.

If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]].

Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) ೨೦:೩೮, ೬ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28663781 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]].

You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC.

If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, &lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|ಚರ್ಚೆ]])&lt;/bdi&gt; ೦೩:೩೭, ೧೬ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)''

Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. 

We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.

You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) ೨೦:೫೬, ೨೨ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28768453 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection &amp; Call for Questions&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats.

The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4].

Here are the key planned dates:

* May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6]
* June 17 – July 1, 2025: Call for candidates
* July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5]
* August 2025: Campaign period
* August – September 2025: Two-week community voting period
* October – November 2025: Background check of selected candidates
* Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated

Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]].

'''Call for Questions'''

In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]]

'''Election Volunteers'''

Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]]

Thank you!

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter

[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024

[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles

[5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ

[6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates

Best regards,

Victoria Doronina

Board Liaison to the Elections Committee

Governance Committee&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೮:೩೭, ೨೮ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== Update from A2K team: May 2025 ==

Hello everyone,

We’re happy to share that the ''Access to Knowledge'' (A2K) program has now formally become part of the '''Raj Reddy Centre for Technology and Society''' at '''IIIT-Hyderabad'''. Going forward, our work will continue under the name [[:m:IIITH-OKI|Open Knowledge Initiatives]].

The new team includes most members from the former A2K team, along with colleagues from IIIT-H already involved in Wikimedia and Open Knowledge work. Through this integration, our commitment to partnering with Indic Wikimedia communities, the GLAM sector, and broader open knowledge networks remains strong and ongoing. Learn more at our Team’s page on Meta-Wiki.

We’ll also be hosting an open session during the upcoming [[:m:South Asia Open Community Call|South Asia Open Community Call]] on 6 - 7 pm, and we look forward to connecting with you there.

Thanks for your continued support! Thank you 

Pavan Santhosh,

On behalf of the Open Knowledge Initiatives Team.
&lt;!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Nitesh_Gill/lists/Indic_VPs&amp;oldid=28543211 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;  Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Hello everyone,  

''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)''

The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''.

This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable.

The three main features of this extension are:

* '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki.
*  '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''.
*  '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions.

'''Note''': The extension comes with a new user right called '''&quot;Event Organizer&quot;''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment.

The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]])

If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout.

Thank you! &lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೧೭, ೨೯ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST)&lt;/bdi&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Udehb-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&amp;oldid=28803829 --&gt;

== 📣 Announcing the South Asia Newsletter – Get Involved! 🌏 ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

''{{int:please-translate}}''

Hello Wikimedians of South Asia! 👋

We’re excited to launch the planning phase for the '''South Asia Newsletter''' – a bi-monthly, community-driven publication that brings news, updates, and original stories from across our vibrant region, to one page!

We’re looking for passionate contributors to join us in shaping this initiative:

* Editors/Reviewers – Craft and curate impactful content
* Technical Contributors – Build and maintain templates, modules, and other magic on meta.
* Community Representatives – Represent your Wikimedia Affiliate or community

If you're excited to contribute and help build a strong regional voice, we’d love to have you on board!

👉 Express your interest though [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfhk4NIe3YwbX88SG5hJzcF3GjEeh5B1dMgKE3JGSFZ1vtrZw/viewform this link].

Please share this with your community members.. Let’s build this together! 💬

This message was sent with [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) by [[m:User:Gnoeee|Gnoeee]] ([[m:User_talk:Gnoeee|talk]]) at ೨೧:೧೨, ೬ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Gnoeee@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&amp;oldid=25720607 --&gt;

== Vote now in the 2025 U4C Election ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
Apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}

Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC].

Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) ೦೪:೩೦, ೧೪ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28848819 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;
Hello all,

The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|call for candidates for the 2025 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection is now open]] from June 17, 2025 – July 2, 2025 at 11:59 UTC [1]. The Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's work, and each Trustee serves a three-year term [2]. This is a volunteer position.

This year, the Wikimedia community will vote in late August through September 2025 to fill two (2) seats on the Foundation Board. Could you – or someone you know – be a good fit to join the Wikimedia Foundation's Board of Trustees? [3]

Learn more about what it takes to stand for these leadership positions and how to submit your candidacy on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|this Meta-wiki page]] or encourage someone else to run in this year's election.

Best regards,

Abhishek Suryawanshi&lt;br /&gt;
Chair of the Elections Committee

On behalf of the Elections Committee and Governance Committee

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term.

[3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೩:೧೪, ೧೭ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28866958 --&gt;</text>
      <sha1>c31p56ajoigtf7gi9agoigrgt52yt9g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ನ್ಯಾಮತಿ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113810</id>
    <revision>
      <id>1306853</id>
      <parentid>1287420</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:43:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4071:6E12:6483:763C:D13D:FA41:7E20</ip>
      </contributor>
      <origin>1306853</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5852" sha1="eg8zodvisz1wmnmfwtg19mui7l2n6nn" xml:space="preserve">{{Infobox Indian Jurisdiction
|type = village
|native_name= ನ್ಯಾಮತಿ 
|other_name=
|taluk_names=ನ್ಯಾಮತಿ
|nearest_city=[[ಹೊನ್ನಾಳಿ]]
|parliament_const=[[ದಾವಣಗೆರೆ]]
|assembly_const=[[ಹೊನ್ನಾಳಿ]]
|latd = 15.1833 
|longd = 75.5000
|state_name=ಕರ್ನಾಟಕ
|district=[[ದಾವಣಗೆರೆ]]
|leader_title=
|leader_name= 
|altitude=770 
|population_as_of=೨೦೧೧ | 
population_total=೯೨೮೮ | 
|area_telephone=
|postal_code=
|vehicle_code_range=ಕೆಎ - ೧೭
}} 
[[ನ್ಯಾಮತಿ|'''ನ್ಯಾಮತಿ''' ಯು]] [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಒಂದು ತಾಲ್ಲೂಕು. ಇದು ವ್ಯಾಪಾರ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಹೆಸರಾದ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ.

==ಚರಿತ್ರೆ==
ನ್ಯಾಮತಿ ಬಳಿ ಹಳೆಯ ಶಿಲಾಯುಗದ ನೆಲೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆ ಪ್ರದೇಶ ಸಿಂಧವಾಡಿಯ ಸಿಂಧವರ ವಶದಲ್ಲಿದ್ಧಾಗ ಸೇವುಣರ ದಂಡನಾಯಕ ಶ್ರೀಧರನಿಗೂ ಡಾಕರೆಸನಿಗೂ ನಡುವೆ ನ್ಯಾಮತಿಯ ಬಳಿ ಯುದ್ಧವಾಯಿತು (1247). 1867ರಿಂದ 1882ರ ವರೆಗೆ ಇದು ಹೊನ್ನಾಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಅನಂತರ ಹೊನ್ನಾಳಿಯೇ ಆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕಸಬೆಯಾಯಿತು.

ಪಶ್ಚಿಮಭಾಗದಲ್ಲಿರುವಂತೆ ನ್ಯಾಮತಿಯ ಕಡೆ ಕಾಡುಗಳಿಲ್ಲ ಮಲೆನಾಡಿಗೂ ಬಯಲುನಾಡಿಗೂ ನಡುವೆ ಇರುವ ನ್ಯಾಮತಿ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಾರ ಸ್ಥಳ. ನ್ಯಾಮತಿ ಪೇಟೆ ದಿವಾನ್ ಪೂರ್ಣಯ್ಯನವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿಂದ ಬಳ್ಳಾರಿ, ಧಾರವಾಡ ಮೊದಲಾದ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಅಡಕೆ. ಬೆಲ್ಲ, ಧಾನ್ಯ ರಫ್ತಾಗುತ್ತವೆ. ನ್ಯಾಮತಿ-ಬೆಳಗುತ್ತಿ ನಡುವೆ ಫಲವತ್ತಾದ ಕಪ್ಪುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹತ್ತಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಸುತ್ತಿನ ಇತರ ಬೆಳೆಗಳು ಭತ್ತ, ಜೋಳ, ಅಡಕೆ, ತೆಂಗು, ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು, ನ್ಯಾಮತಿ ಯಿಂದ ಶಿವಮೊಗ್ಗ, ಹೊನ್ನಾಳಿ, ಶಿಕಾರಿಪುರ, ಸವಳಂಗ, ಕೊಪ್ಪ, ಶೃಂಗೇರಿ,ಬಾಳೆಹೊನ್ನೂರು,ಕಳಸಾ,ಚಿಕ್ಕಮಂಗಳೂರು ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ,ಉಡುಪಿ,ಮಂಗಳೂರು ಮೊದಲಾದ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಮತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ, ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜು, ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು ಸಮುದಾಯ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ರೈತರ ತರಕಾರಿ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಎಪಿಎಂಸಿ,  ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಕಾರ್ಯಾಲಯ, ತಾಲೂಕು ಪಂಚಾಯಿತಿ ಕಾರ್ಯಾಲಯ, ಉಪಖಜಾನೆ, ತಹಶೀಲ್ದಾರ್ ಕಾರ್ಯಾಲಯ,ಪಶು ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಕೃಷಿ ಇಲಾಖೆ ಕಚೇರಿ 1918ರಲ್ಲಿ ಪೌರಸಭೆ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು. ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಇಲ್ಲಿ ಸಂತೆ ಕೂಡುತ್ತದೆ.
==ಭೌಗೋಳಿಕ==
ಗ್ರಾಮವು ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ೧೬* ೩೨' ೧೦&quot;x ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ೭೫* ೩೧' ೧೯&quot; ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. 
==ಹವಾಮಾನ==
* &lt;big&gt;ಬೆಸಿಗೆ-ಚಳಿಗಾಲ&lt;/big&gt;ದಲ್ಲಿ ಹವಾಗುಣವು ಹಿತಕರವಾಗಿದ್ದು, ಸಾಧಾರಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉಷ್ಣತೆ ಅಂದರೆ ೪೨.೭ ಡಿಗ್ರಿವರೆಗೆ(ಎಪ್ರೀಲನಲ್ಲಿ), ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಅಂದರೆ ೯.೫ ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸವರೆಗೆ (ಡಿಸೆಂಬರನಲ್ಲಿ) ಉಷ್ಣತೆ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. 
* &lt;big&gt;ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ&lt;/big&gt; - ೩೫°C-೪೨°C ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್
* &lt;big&gt;ಚಳಿಗಾಲ&lt;/big&gt; ಮತ್ತು 
* &lt;big&gt;ಮಳೆಗಾಲ&lt;/big&gt; - ೧೮°C-೨೮°C ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್.
* ಮಳೆ - ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಳೆ ೩೦೦ - ೬೦೦ಮಿಮಿ ಗಳಸ್ಟು ಆಗಿರುತ್ತದೆ.
* ಗಾಳಿ -ಗಾಳಿ ವೇಗ ೧೮.೨ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಜೂನ), ೧೯.೬ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಜುಲೈ)ಹಾಗೂ ೧೭.೫ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಅಗಸ್ಟ್) ಇರುತ್ತದೆ.
==ಜನಸಂಖ್ಯೆ==
ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 2011ರ ಜನಗಣತಿ ಪ್ರಕಾರ 9288 ಇದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 4676 ಪುರುಷರು ಮತ್ತು 4612 ಮಹಿಳೆಯರು ಇದ್ದಾರೆ. ಲಿಂಗಾನುಪಾತ ಸರಾಸರಿ ಸುಮಾರು 986(1000 ಪುರುಷರಿಗೆ) ಇದೆ.

==ಉಲ್ಲೇಖನಗಳು==
&lt;references/&gt;

[[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು|*]]
[[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕ]]</text>
      <sha1>eg8zodvisz1wmnmfwtg19mui7l2n6nn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306854</id>
      <parentid>1306853</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T04:47:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4071:6E12:6483:763C:D13D:FA41:7E20</ip>
      </contributor>
      <origin>1306854</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5817" sha1="sykvi5oklllmo9fdl7vq0bmhrbcc75d" xml:space="preserve">{{Infobox Indian Jurisdiction
|type = village
|native_name= ನ್ಯಾಮತಿ 
|other_name=
|taluk_names=ನ್ಯಾಮತಿ
|nearest_city=[[ಹೊನ್ನಾಳಿ]]
|parliament_const=[[ದಾವಣಗೆರೆ]]
|assembly_const=[[ಹೊನ್ನಾಳಿ]]
|latd = 15.1833 
|longd = 75.5000
|state_name=ಕರ್ನಾಟಕ
|district=[[ದಾವಣಗೆರೆ]]
|leader_title=
|leader_name= 
|altitude=770 
|population_as_of=೨೦೧೧ | 
population_total=೯೨೮೮ | 
|area_telephone=
|postal_code=
|vehicle_code_range=ಕೆಎ - ೧೭
}} 
[[ನ್ಯಾಮತಿ]] [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಒಂದು ತಾಲ್ಲೂಕು. ಇದು ವ್ಯಾಪಾರ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಹೆಸರಾದ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ.

==ಚರಿತ್ರೆ==
ನ್ಯಾಮತಿ ಬಳಿ ಹಳೆಯ ಶಿಲಾಯುಗದ ನೆಲೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆ ಪ್ರದೇಶ ಸಿಂಧವಾಡಿಯ ಸಿಂಧವರ ವಶದಲ್ಲಿದ್ಧಾಗ ಸೇವುಣರ ದಂಡನಾಯಕ ಶ್ರೀಧರನಿಗೂ ಡಾಕರೆಸನಿಗೂ ನಡುವೆ ನ್ಯಾಮತಿಯ ಬಳಿ ಯುದ್ಧವಾಯಿತು (1247). 1867ರಿಂದ 1882ರ ವರೆಗೆ ಇದು ಹೊನ್ನಾಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಅನಂತರ ಹೊನ್ನಾಳಿಯೇ ಆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕಸಬೆಯಾಯಿತು.

ಪಶ್ಚಿಮಭಾಗದಲ್ಲಿರುವಂತೆ ನ್ಯಾಮತಿಯ ಕಡೆ ಕಾಡುಗಳಿಲ್ಲ ಮಲೆನಾಡಿಗೂ ಬಯಲುನಾಡಿಗೂ ನಡುವೆ ಇರುವ ನ್ಯಾಮತಿ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಾರ ಸ್ಥಳ. ನ್ಯಾಮತಿ ಪೇಟೆ ದಿವಾನ್ ಪೂರ್ಣಯ್ಯನವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿಂದ ಬಳ್ಳಾರಿ, ಧಾರವಾಡ ಮೊದಲಾದ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಅಡಕೆ. ಬೆಲ್ಲ, ಧಾನ್ಯ ರಫ್ತಾಗುತ್ತವೆ. ನ್ಯಾಮತಿ-ಬೆಳಗುತ್ತಿ ನಡುವೆ ಫಲವತ್ತಾದ ಕಪ್ಪುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹತ್ತಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಸುತ್ತಿನ ಇತರ ಬೆಳೆಗಳು ಭತ್ತ, ಜೋಳ, ಅಡಕೆ, ತೆಂಗು, ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು, ನ್ಯಾಮತಿ ಯಿಂದ ಶಿವಮೊಗ್ಗ, ಹೊನ್ನಾಳಿ, ಶಿಕಾರಿಪುರ, ಸವಳಂಗ, ಕೊಪ್ಪ, ಶೃಂಗೇರಿ,ಬಾಳೆಹೊನ್ನೂರು,ಕಳಸಾ,ಚಿಕ್ಕಮಂಗಳೂರು ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ,ಉಡುಪಿ,ಮಂಗಳೂರು ಮೊದಲಾದ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಮತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ, ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜು, ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು ಸಮುದಾಯ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ರೈತರ ತರಕಾರಿ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಎಪಿಎಂಸಿ,  ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಕಾರ್ಯಾಲಯ, ತಾಲೂಕು ಪಂಚಾಯಿತಿ ಕಾರ್ಯಾಲಯ, ಉಪಖಜಾನೆ, ತಹಶೀಲ್ದಾರ್ ಕಾರ್ಯಾಲಯ,ಪಶು ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಕೃಷಿ ಇಲಾಖೆ ಕಚೇರಿ 1918ರಲ್ಲಿ ಪೌರಸಭೆ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು. ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಇಲ್ಲಿ ಸಂತೆ ಕೂಡುತ್ತದೆ.
==ಭೌಗೋಳಿಕ==
ಗ್ರಾಮವು ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ೧೬* ೩೨' ೧೦&quot;x ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ೭೫* ೩೧' ೧೯&quot; ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. 
==ಹವಾಮಾನ==
* &lt;big&gt;ಬೆಸಿಗೆ-ಚಳಿಗಾಲ&lt;/big&gt;ದಲ್ಲಿ ಹವಾಗುಣವು ಹಿತಕರವಾಗಿದ್ದು, ಸಾಧಾರಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉಷ್ಣತೆ ಅಂದರೆ ೪೨.೭ ಡಿಗ್ರಿವರೆಗೆ(ಎಪ್ರೀಲನಲ್ಲಿ), ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಅಂದರೆ ೯.೫ ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸವರೆಗೆ (ಡಿಸೆಂಬರನಲ್ಲಿ) ಉಷ್ಣತೆ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. 
* &lt;big&gt;ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ&lt;/big&gt; - ೩೫°C-೪೨°C ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್
* &lt;big&gt;ಚಳಿಗಾಲ&lt;/big&gt; ಮತ್ತು 
* &lt;big&gt;ಮಳೆಗಾಲ&lt;/big&gt; - ೧೮°C-೨೮°C ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್.
* ಮಳೆ - ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಳೆ ೩೦೦ - ೬೦೦ಮಿಮಿ ಗಳಸ್ಟು ಆಗಿರುತ್ತದೆ.
* ಗಾಳಿ -ಗಾಳಿ ವೇಗ ೧೮.೨ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಜೂನ), ೧೯.೬ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಜುಲೈ)ಹಾಗೂ ೧೭.೫ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಅಗಸ್ಟ್) ಇರುತ್ತದೆ.
==ಜನಸಂಖ್ಯೆ==
ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 2011ರ ಜನಗಣತಿ ಪ್ರಕಾರ 9288 ಇದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 4676 ಪುರುಷರು ಮತ್ತು 4612 ಮಹಿಳೆಯರು ಇದ್ದಾರೆ. ಲಿಂಗಾನುಪಾತ ಸರಾಸರಿ ಸುಮಾರು 986(1000 ಪುರುಷರಿಗೆ) ಇದೆ.

==ಉಲ್ಲೇಖನಗಳು==
&lt;references/&gt;

[[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು|*]]
[[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕ]]</text>
      <sha1>sykvi5oklllmo9fdl7vq0bmhrbcc75d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306855</id>
      <parentid>1306854</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:44:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>A826</username>
        <id>72368</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 2 edits by [[Special:Contributions/2409:4071:6E12:6483:763C:D13D:FA41:7E20|2409:4071:6E12:6483:763C:D13D:FA41:7E20]] ([[User talk:2409:4071:6E12:6483:763C:D13D:FA41:7E20|talk]])(TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>1306855</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5825" sha1="hfomz3k3v7mcyhrq6jajse39d5zqvcy" xml:space="preserve">{{Infobox Indian Jurisdiction
|type = village
|native_name= ನ್ಯಾಮತಿ 
|other_name=
|taluk_names=ನ್ಯಾಮತಿ
|nearest_city=[[ಹೊನ್ನಾಳಿ]]
|parliament_const=[[ದಾವಣಗೆರೆ]]
|assembly_const=[[ಹೊನ್ನಾಳಿ]]
|latd = 15.1833 
|longd = 75.5000
|state_name=ಕರ್ನಾಟಕ
|district=[[ದಾವಣಗೆರೆ]]
|leader_title=
|leader_name= 
|altitude=770 
|population_as_of=೨೦೧೧ | 
population_total=೯೨೮೮ | 
|area_telephone=
|postal_code=
|vehicle_code_range=ಕೆಎ - ೧೭
}} 
'''ನ್ಯಾಮತಿ'''ಯು [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಒಂದು ತಾಲ್ಲೂಕು. ಇದು ವ್ಯಾಪಾರ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಹೆಸರಾದ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ.

==ಚರಿತ್ರೆ==
ನ್ಯಾಮತಿ ಬಳಿ ಹಳೆಯ ಶಿಲಾಯುಗದ ನೆಲೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆ ಪ್ರದೇಶ ಸಿಂಧವಾಡಿಯ ಸಿಂಧವರ ವಶದಲ್ಲಿದ್ಧಾಗ ಸೇವುಣರ ದಂಡನಾಯಕ ಶ್ರೀಧರನಿಗೂ ಡಾಕರೆಸನಿಗೂ ನಡುವೆ ನ್ಯಾಮತಿಯ ಬಳಿ ಯುದ್ಧವಾಯಿತು (1247). 1867ರಿಂದ 1882ರ ವರೆಗೆ ಇದು ಹೊನ್ನಾಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಅನಂತರ ಹೊನ್ನಾಳಿಯೇ ಆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕಸಬೆಯಾಯಿತು.

ಪಶ್ಚಿಮಭಾಗದಲ್ಲಿರುವಂತೆ ನ್ಯಾಮತಿಯ ಕಡೆ ಕಾಡುಗಳಿಲ್ಲ ಮಲೆನಾಡಿಗೂ ಬಯಲುನಾಡಿಗೂ ನಡುವೆ ಇರುವ ನ್ಯಾಮತಿ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಾರ ಸ್ಥಳ. ನ್ಯಾಮತಿ ಪೇಟೆ ದಿವಾನ್ ಪೂರ್ಣಯ್ಯನವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿಂದ ಬಳ್ಳಾರಿ, ಧಾರವಾಡ ಮೊದಲಾದ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಅಡಕೆ. ಬೆಲ್ಲ, ಧಾನ್ಯ ರಫ್ತಾಗುತ್ತವೆ. ನ್ಯಾಮತಿ-ಬೆಳಗುತ್ತಿ ನಡುವೆ ಫಲವತ್ತಾದ ಕಪ್ಪುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹತ್ತಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಸುತ್ತಿನ ಇತರ ಬೆಳೆಗಳು ಭತ್ತ, ಜೋಳ, ಅಡಕೆ, ತೆಂಗು, ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು, ನ್ಯಾಮತಿ ಯಿಂದ ಶಿವಮೊಗ್ಗ, ಹೊನ್ನಾಳಿ, ಶಿಕಾರಿಪುರ, ಸವಳಂಗ, ಕೊಪ್ಪ, ಶೃಂಗೇರಿ,ಬಾಳೆಹೊನ್ನೂರು,ಕಳಸಾ,ಚಿಕ್ಕಮಂಗಳೂರು ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ,ಉಡುಪಿ,ಮಂಗಳೂರು ಮೊದಲಾದ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಮತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ, ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜು, ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು ಸಮುದಾಯ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ರೈತರ ತರಕಾರಿ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಎಪಿಎಂಸಿ,  ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಕಾರ್ಯಾಲಯ, ತಾಲೂಕು ಪಂಚಾಯಿತಿ ಕಾರ್ಯಾಲಯ, ಉಪಖಜಾನೆ, ತಹಶೀಲ್ದಾರ್ ಕಾರ್ಯಾಲಯ,ಪಶು ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಕೃಷಿ ಇಲಾಖೆ ಕಚೇರಿ 1918ರಲ್ಲಿ ಪೌರಸಭೆ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು. ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಇಲ್ಲಿ ಸಂತೆ ಕೂಡುತ್ತದೆ.
==ಭೌಗೋಳಿಕ==
ಗ್ರಾಮವು ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ೧೬* ೩೨' ೧೦&quot;x ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ೭೫* ೩೧' ೧೯&quot; ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. 
==ಹವಾಮಾನ==
* &lt;big&gt;ಬೆಸಿಗೆ-ಚಳಿಗಾಲ&lt;/big&gt;ದಲ್ಲಿ ಹವಾಗುಣವು ಹಿತಕರವಾಗಿದ್ದು, ಸಾಧಾರಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉಷ್ಣತೆ ಅಂದರೆ ೪೨.೭ ಡಿಗ್ರಿವರೆಗೆ(ಎಪ್ರೀಲನಲ್ಲಿ), ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಅಂದರೆ ೯.೫ ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸವರೆಗೆ (ಡಿಸೆಂಬರನಲ್ಲಿ) ಉಷ್ಣತೆ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. 
* &lt;big&gt;ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ&lt;/big&gt; - ೩೫°C-೪೨°C ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್
* &lt;big&gt;ಚಳಿಗಾಲ&lt;/big&gt; ಮತ್ತು 
* &lt;big&gt;ಮಳೆಗಾಲ&lt;/big&gt; - ೧೮°C-೨೮°C ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್.
* ಮಳೆ - ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಳೆ ೩೦೦ - ೬೦೦ಮಿಮಿ ಗಳಸ್ಟು ಆಗಿರುತ್ತದೆ.
* ಗಾಳಿ -ಗಾಳಿ ವೇಗ ೧೮.೨ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಜೂನ), ೧೯.೬ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಜುಲೈ)ಹಾಗೂ ೧೭.೫ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಅಗಸ್ಟ್) ಇರುತ್ತದೆ.
==ಜನಸಂಖ್ಯೆ==
ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 2011ರ ಜನಗಣತಿ ಪ್ರಕಾರ 9288 ಇದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 4676 ಪುರುಷರು ಮತ್ತು 4612 ಮಹಿಳೆಯರು ಇದ್ದಾರೆ. ಲಿಂಗಾನುಪಾತ ಸರಾಸರಿ ಸುಮಾರು 986(1000 ಪುರುಷರಿಗೆ) ಇದೆ.

==ಉಲ್ಲೇಖನಗಳು==
&lt;references/&gt;

[[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು|*]]
[[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕ]]</text>
      <sha1>hfomz3k3v7mcyhrq6jajse39d5zqvcy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸವದತ್ತಿ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>144903</id>
    <revision>
      <id>1306838</id>
      <parentid>1157361</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T15:51:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <comment>/* ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು */</comment>
      <origin>1306838</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15310" sha1="6o96ubfdl49fmrb2c4sht3yogd9qb50" xml:space="preserve">{{short description|Indian pilgrimage destination}}
{{Use dmy dates|date=December 2019}}
{{Use Indian English|date=December 2019}}
{{Infobox temple
| name               = ರೇಣುಕಾ ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸವದತ್ತಿ
| image              = Savadatti_Renuka_temple.JPG
| alt          = 
| caption            = ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸವದತ್ತಿ
| map_caption        = Location of Yellamma Temple, Saundatti
| coordinates        = {{coord|15.754|75.16|type:landmark_region:IN|display=inline,title}}
| other_names        = 
| proper_name        =

| country            = [[ಭಾರತ]]
| state              = [[ಕರ್ನಾಟಕ]]
| district           = [[ಬೆಳಗಾವಿ]]
| location           = [[ಸವದತ್ತಿ]] 
| Direction_posture  = 
| Pushakarani        = 
| Vimanam            = 
| Poets              = 
| Prathyaksham       = 
| architecture       = ಚಾಲುಕ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ಶೈಲಿಯ ಜೈನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ 
| inscriptions       = 
| creator            = ರಾಯಬಾಗದ ಬೋಮಪ್ಪ ನಾಯ್ಕ 
| website            = 
}}

''ರೇಣುಕಾ ದೇವಸ್ಥಾನ '''ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ''' ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ''  [[ರೇಣುಕ|ರೇಣುಕಾ]] ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] [[ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು|ರಾಜ್ಯದ]] [[ಸವದತ್ತಿ|ಸೌಂದತ್ತಿ]] ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ೫ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಯಾತ್ರಾಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಿಂದೆ ಸಿದ್ಧಾಚಲ ಪರ್ವತ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿತ್ತು, ಈಗ ಇದನ್ನು &quot;ಯಲ್ಲಮ್ಮ ಗುಡ್ಡ&quot; ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ದೇವತೆ ಯಲ್ಲಮ್ಮ ಅಥವಾ ಎಲ್ಲಮ್ಮ ಅಥವಾ [[ರೇಣುಕ|ರೇಣುಕಾ]], ಫಲವತ್ತತೆಯ ದೇವತೆ ಎಂದು ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.belgaum.nic.in/english/Tourist%20Attractions.html|title=Tourist Attraction: Yellamma Temple, Saundatti|publisher=National Informatics Center|access-date=20 May 2016|archive-date=11 ಜೂನ್ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611055406/http://www.belgaum.nic.in/english/Tourist%20Attractions.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; {{Sfn|Yoffee|2007}} &lt;ref name=&quot;Journal of Archaeological Studies&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=20bjAAAAMAAJ|title=Journal of Archaeological Studies|publisher=Manasagangotri Archaeological Society|year=1980}}&lt;/ref&gt; ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳನ್ನು ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸುವ ಪ್ರಾಚೀನ [[ದೇವದಾಸಿ]] ಪದ್ಧತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು {{Sfn|Mowli|1992}} ಇದನ್ನು [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ]] ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. {{Sfn|Singh|1997}} [[ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿ|ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯ]] ಮೇಲಿರುವ ಸಿಧಾಚಲ ಅಥವಾ ರಾಮಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟ ಶ್ರೇಣಿಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾದ ಬೆಟ್ಟವು, {{Sfn|Subburaj|2009}} [[ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ|ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ]] ಆರಂಭದ ಅಥವಾ [[ಚಾಲುಕ್ಯ|ಚಾಲುಕ್ಯರ ಅವಧಿಯ]] ಅಂತ್ಯದ ೮ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಿಂದ ೧೧ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಉದ್ಯೋಗದ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಗಳ ಹಿಂದಿನ ಮೆಗಾಲಿಥಿಕ್ ಗೋರಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. {{Sfn|Yoffee|2007}}

== ಸ್ಥಳ ==
ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಾಲಯದ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಬೆಟ್ಟವು ಸಿಧಾಚಲ ಅಥವಾ ರಾಮಗಿರಿ ಶ್ರೇಣಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು ಪೂರ್ವ-ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸವದತ್ತಿ ಪಟ್ಟಣದ ಸಮೀಪವಿರುವ [[ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿ|ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯನ್ನು]] ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.. ದೇವಾಲಯವು ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ೫ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು ಪಟ್ಟಣವು ಸ್ವತಃ  ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾದ [[ಬೆಳಗಾವಿ|ಬೆಳಗಾವಿಯಿಂದ]] ೧೧೨ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. 

== ಇತಿಹಾಸ ==
ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ೧೫೧೪ ರಲ್ಲಿ ರಾಯಬಾಗದ ಬೊಮ್ಮಪ್ಪ ನಾಯಕ  ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. {{Sfn|Yoffee|2007}} ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಕಂಡುಬರುವ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪುರಾವೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ೮ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಿಂದ ೧೧ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದವರೆಗೆ [[ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ|ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ]] ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ [[ಚಾಲುಕ್ಯ|ಚಾಲುಕ್ಯರ]] ಅವಧಿಯ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಮೆಗಾಲಿಥಿಕ್ ಗೋರಿಗಳು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನ ಅವಧಿಗೆ ಸೇರಿದವು. ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಮೆಗಾಲಿಥಿಕ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ವೇರ್ ಮತ್ತು ರೆಡ್‌ವೇರ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೆ ೩ ನೇ ಶತಮಾನ ಬಿ.ಸಿ.ಇ ನಿಂದ ೩ ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿ.ಇ ವರೆಗಿನ ಆರಂಭಿಕ ಐತಿಹಾಸಿಕ ರೆಡ್‌ವೇರ್‌ಗಳ ಮಡಕೆಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. [[ಕದಂಬ ರಾಜವಂಶ|ಬನವಾಸಿಯ ಕದಂಬರಿಂದ]] ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಯಲ್ಲಮ್ಮ ಫಲವಂತಿಕೆಯ ಆರಾಧನೆಯು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. {{Sfn|Yoffee|2007}}

ಮತ್ತೊಂದು ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳವೆಂದರೆ ಪವಿತ್ರವಾದ &quot;ಯೋಗರಬಾವಿ ಸತ್ಯಬಮ್ಮ ಕುಂಡ&quot; ಅಥವಾ ಬೆಟ್ಟದ ಕೆಳಗಿನ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಟ್ಯಾಂಕ್, ಅಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಪೂಜೆಗಾಗಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತೆರಳುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಒಂದು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು &quot;ನಿಮ್ಮನ&quot; ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಅವರ ಬಾಯಲ್ಲಿ [[ಬೇವು|ಬೇವಿನ]] ಎಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ &quot;ಸತ್ಯಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ&quot;ದ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. {{Sfn|Subburaj|2009}} ದೇವಾಲಯದ ದೇವತೆಯನ್ನು ಜಗದಂಬಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರರ್ಥ &quot;ವಿಶ್ವದ ತಾಯಿ&quot; ಮತ್ತು [[ಕಾಳಿ|ಕಾಳಿಯ]] ರೂಪವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.saundattitown.mrc.gov.in/sites/saundattitown.mrc.gov.in/files/SAUNDATTI%20TALUK%20TOURISM%2005-10-2013.pdf|title=Saundatti Taluk Tourism|publisher=Saundattil taluk Administration, Government of Karnataka|format=pdf|access-date=20 May 2016}}{{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

ಈ ದೇವಾಲಯವು ೧೯೭೫ ರಿಂದ [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ]] ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿದೆ. ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಧರ್ಮಶಾಲೆಗಳು (ಉಚಿತ ಅತಿಥಿ ಗೃಹಗಳು) ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಮೂಲ ಸೌಕರ್ಯಗಳಂತಹ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರವು ರಚಿಸಿದೆ. &lt;ref name=&quot;Tour&quot;&gt;{{Cite web |title=Tourist Attraction: Yellamma Temple, Saundatti |url=http://www.belgaum.nic.in/english/Tourist%20Attractions.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160611055406/http://www.belgaum.nic.in/english/Tourist%20Attractions.html |archive-date=11 ಜೂನ್ 2016 |access-date=20 May 2016 |publisher=National Informatics Center}}&lt;/ref&gt;

== ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು ==
[[ಚಿತ್ರ:Renuka_temple_2.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Renuka_temple_2.JPG/220px-Renuka_temple_2.JPG|right|thumb| ಯಲ್ಲಮ್ಮಗುಡ್ಡದ ರೇಣುಕಾ ದೇವಸ್ಥಾನ]]
ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಾಲಯವನ್ನು [[ಚಾಲುಕ್ಯ]] ಮತ್ತು [[ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ]] ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಜೈನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. &lt;ref name=&quot;Tour&quot;/&gt; ಸರ್ಕಾರಿ ಗೆಜೆಟಿಯರ್ ಪ್ರಕಾರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುವ ದೇವತೆಯು ಪರಶುರಾಮನ ( [[ವಿಷ್ಣು|ವಿಷ್ಣುವಿನ]] ಅವತಾರ) ತಾಯಿ [[ರೇಣುಕ|ರೇಣುಕಾ]] ಹಾಗು [[ಜಮದಗ್ನಿ]] ಋಷಿಯ ಪತ್ನಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಡಳಿತಗಾರರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ [[ಸಪ್ತಮಾತೃಕೆಯರು|ಸಪ್ತಮಾತೃಕಾ]] ಅಥವಾ ಏಳು ದೈವಿಕ ತಾಯಂದಿರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಳಾಗಿ ಅವಳನ್ನು ಗೌರವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಿಯನ್ನು ''ಏಳುಮಕ್ಕಲ್ತೈ'' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] &quot;ಏಳು ಮಕ್ಕಳ ತಾಯಿ&quot;. ಅವಳು ದಕ್ಷಿಣ [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]] ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಧಂಗರ್ ಮತ್ತು [[ಕುರುಬ|ಕುರುಂಬರ ಕುರುಬ]] ಸಮುದಾಯ ಪೂಜಿಸುವ ಆರಾಧ್ಯ ದೇವತೆ. {{Sfn|Yoffee|2007}}

ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ  ಕುಂಕುಂ ಕುಂಡಂ, ಯೋನಿ ಕುಂಡಂ ಮತ್ತು ಅರಿಹನ್ ಕುಂಡಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮೂರು ನೀರಿನ ತೊಟ್ಟಿಗಳು ಅಥವಾ ಕೊಳಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಜನರು ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಜೋಗಲ್ ಭಾವಿ ಎಂಬ ಪವಿತ್ರ ಬಾವಿಯೂ ಇದ್ದು ಈ ಬಾವಿಯ ನೀರು ಚರ್ಮ ರೋಗಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಪರಶುರಾಮ ಕ್ಷೇತ್ರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೇವಾಲಯದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ಥಳವು ಪರಶುರಾಮ ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಕುಳಿತ ಸ್ಥಳವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. {{Sfn|Subburaj|2009}}

ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದೊಳಗೆ [[ಗಣೇಶ]], ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ, [[ಪರಶುರಾಮ]], [[ಸಂತ ಏಕನಾಥ್|ಏಕನಾಥ]] ಮತ್ತು ಸಿದ್ದೇಶ್ವರರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. &lt;ref name=&quot;Tour&quot;/&gt;

== ಹಬ್ಬಗಳು ==
ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಿಂದ ಏಪ್ರಿಲ್‌ವರೆಗೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಈ ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗೋವಾ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. &lt;ref name=&quot;Tour&quot;/&gt; &lt;ref name=&quot;Saun&quot;&gt;{{Cite web |title=Saundatti Taluk Tourism |url=http://www.saundattitown.mrc.gov.in/sites/saundattitown.mrc.gov.in/files/SAUNDATTI%20TALUK%20TOURISM%2005-10-2013.pdf |access-date=20 May 2016 |publisher=Saundattil taluk Administration, Government of Karnataka |format=pdf}}{{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}&lt;/ref&gt;

== ಸಹ ನೋಡಿ ==

* [[ಸಿರ್ಸಿ ಮಾರಿಕಾಂಬಾ ದೇವಸ್ಥಾನ]]

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
{{Reflist}}

== ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ ==

* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=SFXtAAAAMAAJ|title=&quot;Jogin&quot; girl-child labour studies|last=Mowli|first=V. Chandra|publisher=Sterling Publishers|year=1992|isbn=978-81-207-1415-1}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=nYEdPoGAaz0C&amp;pg=PA214|title=Divine Prostitution|last=Singh|first=Nagendra Kr|date=1 January 1997|publisher=APH Publishing|isbn=978-81-7024-821-7}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=hypasmfmVn4C&amp;pg=PA64|title=Tourist Guide to Karnataka|last=Subburaj|first=V.V.K.|publisher=Sura Books|year=2009|isbn=978-81-7478-062-1}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=58WgTin1ORsC&amp;pg=PA168|title=Negotiating the Past in the Past: Identity, Memory, and Landscape in Archaeological Research|last=Yoffee|first=Norman|publisher=University of Arizona Press|year=2007|isbn=978-0-8165-2670-3}}


[[ವರ್ಗ:ದೇವಾಲಯಗಳು]]
[[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಇ-ಲರ್ನಿಂಗ್‍ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೇಖನ]]</text>
      <sha1>6o96ubfdl49fmrb2c4sht3yogd9qb50</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306839</id>
      <parentid>1306838</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T15:56:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <origin>1306839</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15441" sha1="5gbb75p129cu3tgpzoxjipznjt5eozl" xml:space="preserve">{{short description|Indian pilgrimage destination}}
{{Use dmy dates|date=December 2019}}
{{Use Indian English|date=December 2019}}
{{Infobox temple
| name               = ರೇಣುಕಾ ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸವದತ್ತಿ
| image              = Savadatti_Renuka_temple.JPG
| alt          = 
| caption            = ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸವದತ್ತಿ
| map_caption        = Location of Yellamma Temple, Saundatti
| coordinates        = {{coord|15.754|75.16|type:landmark_region:IN|display=inline,title}}
| other_names        = 
| proper_name        =

| country            = [[ಭಾರತ]]
| state              = [[ಕರ್ನಾಟಕ]]
| district           = [[ಬೆಳಗಾವಿ]]
| location           = [[ಸವದತ್ತಿ]] 
| Direction_posture  = 
| Pushakarani        = 
| Vimanam            = 
| Poets              = 
| Prathyaksham       = 
| architecture       = ಚಾಲುಕ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ಶೈಲಿಯ ಜೈನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ 
| inscriptions       = 
| creator            = ರಾಯಬಾಗದ ಬೋಮಪ್ಪ ನಾಯ್ಕ 
| website            = 
}}

''ರೇಣುಕಾ ದೇವಸ್ಥಾನ '''ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ''' ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ''  [[ರೇಣುಕ|ರೇಣುಕಾ]] ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] [[ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು|ರಾಜ್ಯದ]] [[ಸವದತ್ತಿ|ಸೌಂದತ್ತಿ]] ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ೫ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಯಾತ್ರಾಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಿಂದೆ ಸಿದ್ಧಾಚಲ ಪರ್ವತ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿತ್ತು, ಈಗ ಇದನ್ನು &quot;ಯಲ್ಲಮ್ಮ ಗುಡ್ಡ&quot; ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ದೇವತೆ ಯಲ್ಲಮ್ಮ ಅಥವಾ ಎಲ್ಲಮ್ಮ ಅಥವಾ [[ರೇಣುಕ|ರೇಣುಕಾ]], ಫಲವತ್ತತೆಯ ದೇವತೆ ಎಂದು ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.belgaum.nic.in/english/Tourist%20Attractions.html|title=Tourist Attraction: Yellamma Temple, Saundatti|publisher=National Informatics Center|access-date=20 May 2016|archive-date=11 ಜೂನ್ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611055406/http://www.belgaum.nic.in/english/Tourist%20Attractions.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; {{Sfn|Yoffee|2007}} &lt;ref name=&quot;Journal of Archaeological Studies&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=20bjAAAAMAAJ|title=Journal of Archaeological Studies|publisher=Manasagangotri Archaeological Society|year=1980}}&lt;/ref&gt; ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳನ್ನು ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸುವ ಪ್ರಾಚೀನ [[ದೇವದಾಸಿ]] ಪದ್ಧತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು {{Sfn|Mowli|1992}} ಇದನ್ನು [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ]] ೧೯೮೨ರಲ್ಲಿ ದೇವದಾಸಿ ಪದ್ಧತಿ ನಿರ್ಮೂಲನ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಜಾರಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಮೂಲನಗೊಳಿಸಿತು. {{Sfn|Singh|1997}} [[ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿ|ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯ]] ಮೇಲಿರುವ ಸಿಧಾಚಲ ಅಥವಾ ರಾಮಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟ ಶ್ರೇಣಿಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾದ ಬೆಟ್ಟವು, {{Sfn|Subburaj|2009}} [[ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ|ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ]] ಆರಂಭದ ಅಥವಾ [[ಚಾಲುಕ್ಯ|ಚಾಲುಕ್ಯರ ಅವಧಿಯ]] ಅಂತ್ಯದ ೮ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಿಂದ ೧೧ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಉದ್ಯೋಗದ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಗಳ ಹಿಂದಿನ ಮೆಗಾಲಿಥಿಕ್ ಗೋರಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. {{Sfn|Yoffee|2007}}

== ಸ್ಥಳ ==
ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಾಲಯದ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಬೆಟ್ಟವು ಸಿಧಾಚಲ ಅಥವಾ ರಾಮಗಿರಿ ಶ್ರೇಣಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು ಪೂರ್ವ-ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸವದತ್ತಿ ಪಟ್ಟಣದ ಸಮೀಪವಿರುವ [[ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿ|ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯನ್ನು]] ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.. ದೇವಾಲಯವು ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ೫ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು ಪಟ್ಟಣವು ಸ್ವತಃ  ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾದ [[ಬೆಳಗಾವಿ|ಬೆಳಗಾವಿಯಿಂದ]] ೧೧೨ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. 

== ಇತಿಹಾಸ ==
ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ೧೫೧೪ ರಲ್ಲಿ ರಾಯಬಾಗದ ಬೊಮ್ಮಪ್ಪ ನಾಯಕ  ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. {{Sfn|Yoffee|2007}} ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಕಂಡುಬರುವ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪುರಾವೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ೮ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಿಂದ ೧೧ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದವರೆಗೆ [[ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ|ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ]] ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ [[ಚಾಲುಕ್ಯ|ಚಾಲುಕ್ಯರ]] ಅವಧಿಯ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಮೆಗಾಲಿಥಿಕ್ ಗೋರಿಗಳು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನ ಅವಧಿಗೆ ಸೇರಿದವು. ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಮೆಗಾಲಿಥಿಕ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ವೇರ್ ಮತ್ತು ರೆಡ್‌ವೇರ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೆ ೩ ನೇ ಶತಮಾನ ಬಿ.ಸಿ.ಇ ನಿಂದ ೩ ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿ.ಇ ವರೆಗಿನ ಆರಂಭಿಕ ಐತಿಹಾಸಿಕ ರೆಡ್‌ವೇರ್‌ಗಳ ಮಡಕೆಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. [[ಕದಂಬ ರಾಜವಂಶ|ಬನವಾಸಿಯ ಕದಂಬರಿಂದ]] ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಯಲ್ಲಮ್ಮ ಫಲವಂತಿಕೆಯ ಆರಾಧನೆಯು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. {{Sfn|Yoffee|2007}}

ಮತ್ತೊಂದು ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳವೆಂದರೆ ಪವಿತ್ರವಾದ &quot;ಯೋಗರಬಾವಿ ಸತ್ಯಬಮ್ಮ ಕುಂಡ&quot; ಅಥವಾ ಬೆಟ್ಟದ ಕೆಳಗಿನ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಟ್ಯಾಂಕ್, ಅಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಪೂಜೆಗಾಗಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತೆರಳುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಒಂದು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು &quot;ನಿಮ್ಮನ&quot; ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಅವರ ಬಾಯಲ್ಲಿ [[ಬೇವು|ಬೇವಿನ]] ಎಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ &quot;ಸತ್ಯಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ&quot;ದ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. {{Sfn|Subburaj|2009}} ದೇವಾಲಯದ ದೇವತೆಯನ್ನು ಜಗದಂಬಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರರ್ಥ &quot;ವಿಶ್ವದ ತಾಯಿ&quot; ಮತ್ತು [[ಕಾಳಿ|ಕಾಳಿಯ]] ರೂಪವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.saundattitown.mrc.gov.in/sites/saundattitown.mrc.gov.in/files/SAUNDATTI%20TALUK%20TOURISM%2005-10-2013.pdf|title=Saundatti Taluk Tourism|publisher=Saundattil taluk Administration, Government of Karnataka|format=pdf|access-date=20 May 2016}}{{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

ಈ ದೇವಾಲಯವು ೧೯೭೫ ರಿಂದ [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ]] ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿದೆ. ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಧರ್ಮಶಾಲೆಗಳು (ಉಚಿತ ಅತಿಥಿ ಗೃಹಗಳು) ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಮೂಲ ಸೌಕರ್ಯಗಳಂತಹ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರವು ರಚಿಸಿದೆ. &lt;ref name=&quot;Tour&quot;&gt;{{Cite web |title=Tourist Attraction: Yellamma Temple, Saundatti |url=http://www.belgaum.nic.in/english/Tourist%20Attractions.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160611055406/http://www.belgaum.nic.in/english/Tourist%20Attractions.html |archive-date=11 ಜೂನ್ 2016 |access-date=20 May 2016 |publisher=National Informatics Center}}&lt;/ref&gt;

== ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು ==
[[ಚಿತ್ರ:Renuka_temple_2.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Renuka_temple_2.JPG/220px-Renuka_temple_2.JPG|right|thumb| ಯಲ್ಲಮ್ಮಗುಡ್ಡದ ರೇಣುಕಾ ದೇವಸ್ಥಾನ]]
ಯಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಾಲಯವನ್ನು [[ಚಾಲುಕ್ಯ]] ಮತ್ತು [[ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ]] ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಜೈನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. &lt;ref name=&quot;Tour&quot;/&gt; ಸರ್ಕಾರಿ ಗೆಜೆಟಿಯರ್ ಪ್ರಕಾರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುವ ದೇವತೆಯು ಪರಶುರಾಮನ ( [[ವಿಷ್ಣು|ವಿಷ್ಣುವಿನ]] ಅವತಾರ) ತಾಯಿ [[ರೇಣುಕ|ರೇಣುಕಾ]] ಹಾಗು [[ಜಮದಗ್ನಿ]] ಋಷಿಯ ಪತ್ನಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಡಳಿತಗಾರರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ [[ಸಪ್ತಮಾತೃಕೆಯರು|ಸಪ್ತಮಾತೃಕಾ]] ಅಥವಾ ಏಳು ದೈವಿಕ ತಾಯಂದಿರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಳಾಗಿ ಅವಳನ್ನು ಗೌರವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಿಯನ್ನು ''ಏಳುಮಕ್ಕಲ್ತೈ'' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] &quot;ಏಳು ಮಕ್ಕಳ ತಾಯಿ&quot;. ಅವಳು ದಕ್ಷಿಣ [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]] ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಧಂಗರ್ ಮತ್ತು [[ಕುರುಬ|ಕುರುಂಬರ ಕುರುಬ]] ಸಮುದಾಯ ಪೂಜಿಸುವ ಆರಾಧ್ಯ ದೇವತೆ. {{Sfn|Yoffee|2007}}

ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ  ಕುಂಕುಂ ಕುಂಡಂ, ಯೋನಿ ಕುಂಡಂ ಮತ್ತು ಅರಿಹನ್ ಕುಂಡಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮೂರು ನೀರಿನ ತೊಟ್ಟಿಗಳು ಅಥವಾ ಕೊಳಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಜನರು ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಜೋಗಲ್ ಭಾವಿ ಎಂಬ ಪವಿತ್ರ ಬಾವಿಯೂ ಇದ್ದು ಈ ಬಾವಿಯ ನೀರು ಚರ್ಮ ರೋಗಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಪರಶುರಾಮ ಕ್ಷೇತ್ರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೇವಾಲಯದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ಥಳವು ಪರಶುರಾಮ ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಕುಳಿತ ಸ್ಥಳವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. {{Sfn|Subburaj|2009}}

ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದೊಳಗೆ [[ಗಣೇಶ]], ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ, [[ಪರಶುರಾಮ]], [[ಸಂತ ಏಕನಾಥ್|ಏಕನಾಥ]] ಮತ್ತು ಸಿದ್ದೇಶ್ವರರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. &lt;ref name=&quot;Tour&quot;/&gt;

== ಹಬ್ಬಗಳು ==
ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಿಂದ ಏಪ್ರಿಲ್‌ವರೆಗೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಈ ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗೋವಾ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. &lt;ref name=&quot;Tour&quot;/&gt; &lt;ref name=&quot;Saun&quot;&gt;{{Cite web |title=Saundatti Taluk Tourism |url=http://www.saundattitown.mrc.gov.in/sites/saundattitown.mrc.gov.in/files/SAUNDATTI%20TALUK%20TOURISM%2005-10-2013.pdf |access-date=20 May 2016 |publisher=Saundattil taluk Administration, Government of Karnataka |format=pdf}}{{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}&lt;/ref&gt;

== ಸಹ ನೋಡಿ ==

* [[ಸಿರ್ಸಿ ಮಾರಿಕಾಂಬಾ ದೇವಸ್ಥಾನ]]

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
{{Reflist}}

== ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ ==

* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=SFXtAAAAMAAJ|title=&quot;Jogin&quot; girl-child labour studies|last=Mowli|first=V. Chandra|publisher=Sterling Publishers|year=1992|isbn=978-81-207-1415-1}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=nYEdPoGAaz0C&amp;pg=PA214|title=Divine Prostitution|last=Singh|first=Nagendra Kr|date=1 January 1997|publisher=APH Publishing|isbn=978-81-7024-821-7}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=hypasmfmVn4C&amp;pg=PA64|title=Tourist Guide to Karnataka|last=Subburaj|first=V.V.K.|publisher=Sura Books|year=2009|isbn=978-81-7478-062-1}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=58WgTin1ORsC&amp;pg=PA168|title=Negotiating the Past in the Past: Identity, Memory, and Landscape in Archaeological Research|last=Yoffee|first=Norman|publisher=University of Arizona Press|year=2007|isbn=978-0-8165-2670-3}}


[[ವರ್ಗ:ದೇವಾಲಯಗಳು]]
[[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಇ-ಲರ್ನಿಂಗ್‍ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೇಖನ]]</text>
      <sha1>5gbb75p129cu3tgpzoxjipznjt5eozl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:A826</title>
    <ns>3</ns>
    <id>145448</id>
    <revision>
      <id>1306851</id>
      <parentid>1306365</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T23:54:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>17558</id>
      </contributor>
      <comment>/* You're invited: Feminism and Folklore Advocacy Session – June 20! */ ಹೊಸ ವಿಭಾಗ</comment>
      <origin>1306851</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="103322" sha1="hql4clo2a70s954lfo38vlz1ehrtmx4" xml:space="preserve">{{ಸುಸ್ವಾಗತ}}.&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೧:೦೯, ೨೪ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

== Translate ==

Translate Infobox ಊರು ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್
Total → ಒಟ್ಟು
Population → ಜನಸಂಖ್ಯೆ
Time zone → ಸಮಯ ವಲಯ
Vehicle registration → ವಾಹನ ನೋಂದಣಿ ಫಲಕ 
Thanks [[ಸದಸ್ಯ:Ishqyk|Ishqyk]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Ishqyk|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೬:೩೭, ೧೫ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)[[ಸದಸ್ಯ:Ishqyk|Ishqyk]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Ishqyk|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೬:೩೬, ೧೫ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

:ನಾನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತೇನೆ &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೬:೩೮, ೧೫ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

ಧನ್ಯವಾದಗಳು [[ಸದಸ್ಯ:Ishqyk|Ishqyk]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Ishqyk|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೨:೦೯, ೧೬ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

== Template ==

{{Translation|&quot;      &quot;}} 👈
{Translation|&quot;      &quot;}👈 ಈ ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್ ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ?? [[ಸದಸ್ಯ:Ishqyk|Ishqyk]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Ishqyk|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೬:೫೩, ೨೩ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

:Added template. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೦೬:೫೮, ೨೩ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

{{Ping|~aanzx}} But ನಾನು ಹೇಳಿದ್ದು ಅದು ಅಲ್ಲ 
This👇 template 
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Template:Translation [[ಸದಸ್ಯ:Ishqyk|Ishqyk]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Ishqyk|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೦:೩೯, ೨೩ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

:Added &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೦:೪೧, ೨೩ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

ಧನ್ಯವಾದಗಳು 🙏 [[ಸದಸ್ಯ:Ishqyk|Ishqyk]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Ishqyk|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೨:೩೨, ೨೩ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

== Question from [[User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] (೧೫:೨೨, ೨೬ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨) ==

Hello dear mentor! 
I'm testing the feature now that the new system is deployed. You can invite other trusted users to become mentors, they have to visit [[special:EnrollAsMentor]] to signup. 
If you have any question about the Growth features, or about how to improve newcomers' first steps, let me know. 
All the best, --[[ಸದಸ್ಯ:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Trizek (WMF)|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೫:೨೨, ೨೬ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

== Question from [[User:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] (೦೫:೪೧, ೨೭ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨) ==

ವಿಕಿಪೀಡಿಯಗಾಗಿ ʼಮೈಸೂರಿನ ವಿಶ್ವ ವಿಖ್ಯಾತ ಚರ್ಮಪ್ರಸಾಧನ (ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಡರ್ಮಿ) ಸಂಸ್ಥೆ – ವ್ಯಾನ್‌ ಇನ್ಜೇನ್‌ ಮತ್ತು ವ್ಯಾನ್‌ ಇನ್ಜೇನ್‌ʼ ಲೇಖನ ಬರೆಯುವ ಮೊದಲು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿದೆಯೇ ಎಂದು ಹುಡುಕಿದೆ. ಸಿಗಲಿಲ್ಲವಾದ ಕಾರಣ ಮುಂದುವರೆದು ಒಂದೆರೆಡು ಪ್ಯಾರಾ ಮಾಡಿ ಅಪೂರ್ಣವೆಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಇಂದು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ತರುವಾಯು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಹುಡುಕಲಾಗಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಲೇಖನ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಭಾಷೆ ಇರುವುದು ಗೊತ್ತಾಯಿತು. ಅದು ಅತಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ. ನನ್ನದು ಬಾಲಿಷವೆನಿಸಿತು. ಹಾಗಾಗಿ ನಿನ್ನೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಿದರೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಭಾಷೆ ಲೇಖನವನ್ನು ತರ್ಜುಮೆ ಮಾಡುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ನನ್ನದು. --[[ಸದಸ್ಯ:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Shivaprakash Adavanne|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೫:೪೧, ೨೭ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

ಅಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ನೀವು ಈಗ ಹೊಸ ಪುಟದ ಅನುವಾದವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು https://kn.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation?title=Special:ContentTranslation&amp;campaign=contributionsmenu&amp;to=kn&amp;from=en&amp;page=Van+Ingen+%26+Van+Ingen&amp;targettitle=Van+Ingen+%26+Van+Ingen  &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೦೫:೫೩, ೨೭ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

== Question from [[User:Meghana Shivanand|Meghana Shivanand]] on [[ಸದಸ್ಯ:Meghana Shivanand/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ]] (೦೯:೨೯, ೨೮ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨) ==

ನಾನು ಹೊಸದಾದ ಲೇಖನವನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಆಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಏಕೆ? --[[ಸದಸ್ಯ:Meghana Shivanand|Meghana Shivanand]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Meghana Shivanand|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೯:೨೯, ೨೮ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

:ನೀವು ಯಾವುದೇ ದೋಷವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ಹೇಳಬಲ್ಲಿರಾ?, ನೀವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 3 ರಂದು [https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%B6%E0%B3%87%E0%B2%B7:AbuseLog&amp;wpSearchUser=Meghana+Shivanand ಜಾಗತಿಕ ದುರ್ಬಳಕೆ ಫಿಲ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ] ನಿಮ್ಮ ಪುಟ ಸಂಪಾದನೆಯನ್ನು ತಡೆ ಹಿಡಿಯಲಾಗಿದೆ, ಆದರೂ ಅದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸಂಪಾದನೆಗಳಿಲ್ಲ. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೦೯:೩೮, ೨೮ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

== ಅನುವಾದ ==
ನಮಸ್ತೆ, [[ಗಂಧದಗುಡಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ ೨೦೨೨)]] ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾದ ಈ [[ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:About]] ಅನ್ನು ಅನುವಾದ ಮಾಡಿ. [[ಸದಸ್ಯ:Ishqyk|Ishqyk]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Ishqyk|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೦೯, ೧ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

:ನಾಳೆ ಅದನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೩:೨೯, ೧ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)
::ಬಹು ಮಾಡ್ಯೂಲ್‌ಗಳು ಲಿಂಕ್ ಆಗಿದೆ  ಅನುವಾದಿಸಲು  ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನಾನು ಅದನ್ನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಭಾಷಾಂತರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೨:೨೨, ೩ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

ಧನ್ಯವಾದ  [[ಸದಸ್ಯ:Ishqyk|Ishqyk]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Ishqyk|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೫೦, ೩ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (UTC)

== WikiConference India 2023: Program submissions and Scholarships form are now open ==

Dear Wikimedian, 

We are really glad to inform you that '''[[:m:WikiConference India 2023|WikiConference India 2023]]''' has been successfully funded and it will take place from 3 to 5 March 2023. The theme of the conference will be '''Strengthening the Bonds'''. 

We also have exciting updates about the Program and Scholarships. 

The applications for scholarships and program submissions are already open! You can find the form for scholarship '''[[:m:WikiConference India 2023/Scholarships|here]]''' and for program you can go '''[[:m:WikiConference India 2023/Program Submissions|here]]'''. 

For more information and regular updates please visit the Conference [[:m:WikiConference India 2023|Meta page]]. If you have something in mind you can write on [[:m:Talk:WikiConference India 2023|talk page]].

‘‘‘Note’’’: Scholarship form and the Program submissions will be open from '''11 November 2022, 00:00 IST''' and the last date to submit is '''27 November 2022, 23:59 IST'''. 

Regards 

[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೬:೫೫, ೧೬ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (IST) 

(on behalf of the WCI Organizing Committee)
&lt;!-- Message sent by User:Nitesh Gill@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WCI_2023_active_users,_scholarships_and_program&amp;oldid=24082246 --&gt;

== ವರ್ಗ ==

[[ಅಮೋಘವರ್ಷ ಜೆಎಸ್]] ಈ ಪುಟದ ಕೆಳಗಡೆ ಇರುವ error ವರ್ಗ (Articles with invalid date parameter in template),(Articles with hCards),(CS1 ಇಂಗ್ಲಿಷ್-language sources (en),) ಇಂತಹ ವರ್ಗಗಳನ್ನು hide ಮಾಡ್ಲಿಕ್ಕೆ ಆಗುದಿಲ್ಲವೆ?? ಯಾಕೆಂದ್ರೆ ಬೇರೆ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹಿಂದಿ, ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಯೂ ಇಂತಹ error ಇದ್ರು ಸಹ ಕೆಳಗಡೆ ಅಂತಹ ವರ್ಗ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. [[ಸದಸ್ಯ:SyntaxErrors098|SyntaxErrors098]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:SyntaxErrors098|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೭:೨೧, ೧೭ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (IST)

:ಇದನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು, ಆದರೆ ಕೆಲವು ದೋಷಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಉಪಯುಕ್ತವಾದ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ , ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Infobox person ನಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವಲ್ಲದ ವರ್ಗವನ್ನು ಮರೆಮಾಡಲು ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೦೭:೩೧, ೧೭ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (IST)

== WikiConference India 2023: Open Community Call and Extension of program and scholarship submissions deadline ==

Dear Wikimedian,

Thank you for supporting Wiki Conference India 2023. We are humbled by the number of applications we have received and hope to learn more about the work that you all have been doing to take the movement forward. In order to offer flexibility, we have recently extended our deadline for the Program and Scholarships submission- you can find all the details on our [[:m:WikiConference India 2023|Meta Page]].

COT is working hard to ensure we bring together a conference that is truly meaningful and impactful for our movement and one that brings us all together. With an intent to be inclusive and transparent in our process, we are committed to organizing community sessions at regular intervals for sharing updates and to offer an opportunity to the community for engagement and review. Following the same, we are hosting the first Open Community Call on the 3rd of December, 2022. We wish to use this space to discuss the progress and answer any questions, concerns or clarifications, about the conference and the Program/Scholarships. 

Please add the following to your respective calendars and we look forward to seeing you on the call 

* '''WCI 2023 Open Community Call'''
* '''Date''': 3rd December 2022
* '''Time''': 1800-1900 (IST)
* '''Google Link'''': https://meet.google.com/cwa-bgwi-ryx

Furthermore, we are pleased to share the email id of the conference contact@wikiconferenceindia.org which is where you could share any thoughts, inputs, suggestions, or questions and someone from the COT will reach out to you. Alternatively, leave us a message on the Conference [[:m:Talk:WikiConference India 2023|talk page]]. Regards [[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೫೧, ೨ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (IST)

On Behalf of,
WCI 2023 Core organizing team.
&lt;!-- Message sent by User:Nitesh Gill@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WCI_2023_active_users,_scholarships_and_program&amp;oldid=24083503 --&gt;

== Errors ==

[[ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Film date ]] ನಲ್ಲಿ Errors ಬರ್ತಾ ಇದೆ ಅದನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಆಗುತ್ತಾ ಎಂದು ನೋಡಿ. ಈ ರೀತಿ errors ಇದೆ 👇
{{Film date|2022|11|11}} [[ಸದಸ್ಯ:SyntaxErrors098|SyntaxErrors098]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:SyntaxErrors098|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೯:೫೮, ೩೧ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (IST)

:[[ಸದಸ್ಯ:SyntaxErrors098|@SyntaxErrors098]] fixed by Jon Harald Søby &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೩:೩೩, ೭ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)

ಇಲ್ಲಿ ಸರಿ ಬರ್ತಾ ಇದೆ ಆದ್ರೆ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ ಪುಟದಲ್ಲಿ errors ಬರ್ತಾ ಇದೆ ಈ [[ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Film date]] [[ಸದಸ್ಯ:SyntaxErrors098|SyntaxErrors098]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:SyntaxErrors098|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೯:೫೯, ೩೧ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (IST)

== ವಿಕಿ ಸಮ್ಮಿಲನ ೨೦೨೩, ಉಡುಪಿ ==

{| style=&quot;background-color: #FFFF00; border: 1px solid #fceb92;border-style:solid; border-width:6px; border-color:#bca9f5; style:{{corners}}&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;vertical-align: middle; padding: 5px;&quot; | [[File:The gate to Udupi Town.jpg|The_gate_to_Udupi_Town]|225px]]
|style=&quot;font-size: large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.00;&quot; | '''ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮ್ಮಿಲನ ೨೦೨೩, ಉಡುಪಿ'''
|rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;vertical-align: middle; padding: 5px;&quot; | [[File:Wikimedia logo family complete-2013.svg|130px|alt=&quot;Wikidata&quot;]]
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; padding: 3px;&quot; | 

ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಮೀಡಿಯನ್ನರ ಭೌತಿಕ ಸಮ್ಮಿಲನವನ್ನು '''ಜನವರಿ ೨೨,೨೦೨೩ರಂದು ಉಡುಪಿ'''ಯಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಸಮ್ಮಿಲನದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಯಾವುದೇ ವಿಕಿ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲ ಸಂಪಾದಕರಿಗೆ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಮುಕ್ತ ಅವಕಾಶವಿದ್ದು ಬಹಳ ಸಮಯದ ನಂತರ ಎಲ್ಲರ ಭೇಟಿಯು ಒಂದು ಉಲ್ಲಾಸದಾಯಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಮರುಚೈತನ್ಯ ತಂದುಕೊಡಬಹುದೆಂಬ ಆಶಾಭಾವನೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಹಳೆ ಹೊಸ ವಿಕಿಮೀಡಿಯನ್ನರ ಸಮಾಗಮವು ಜ್ಞಾನದ ಹಂಚಿಕೆಗೆ, ಮಾಹಿತಿ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಒಳ್ಳೆಯ ವೇದಿಕೆಯಾಗುವ ವಿಶ್ವಾಸವಿದೆ. ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಸಮುದಾಯದ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಪಾದಕರು ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಇದರಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಯಶಸ್ವಿಗೊಳಿಸೋಣ. ಎಲ್ಲಾ ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಮೀಡಿಯನ್ನರಿಗೆ ಪ್ರೀತಿಯ ಸ್ವಾಗತ.

'''ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ನೊಂದಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಸಮ್ಮಿಲನ/ವಿಕಿ ಸಮ್ಮಿಲನ ೨೦೨೩, ಉಡುಪಿ]] ಪುಟಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ಕೊಡಿ.'''
|}
{{clear}}
----

ಈ ಸಂದೇಶ [[ಸದಸ್ಯ:Vikashegde|ವಿಕಾಸ್ ಹೆಗಡೆ]] ಅವರ ಪರವಾಗಿ ಕಳಿಸಲಾಗಿದೆ. 
&lt;div style=&quot;border-bottom: 2px solid red; border-top: 2px solid yellow; border-radius: 40px 0px 40px 0px; padding: 0px 5px; font-weight:bold; letter-spacing: 1.5px; text-align: center;&quot;&gt;
&lt;br /&gt;
ಹೊಸ ವರ್ಷದ ಶುಭಾಶಯಗಳು. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt;೧೪:೩೭, ೩೧ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ (IST)

&lt;br /&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:~aanzx@knwiki using the list at https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B2%B8%E0%B2%A6%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%AF:~aanzx/Active_user_list&amp;oldid=1143808 --&gt;

== Request for filling up Google Form for Feminism and Folklore 2023 ==

[[File:Feminism and Folklore 2023 logo.svg | logo.svg|right|frameless|300px]]
Greetings Organisers,

We appreciate your enthusiasm for '''Feminism and Folklore''' and your initiative in setting up the competition on your local wikipedia. We would want to learn more about the needs of your community and for that please fill out the google form ([https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScusayFXTzNWV-QgIiT3bRHQbAs_pVczvput2jehOcahnCdMg/viewform here]) as soon as possible so that we can plan and adapt the demands according to your specifications. By February 8, 2023, all entries for this form will be closed. Do share about the contest on your local Wikipedia. Ask your local administrator to add Feminism and Folklore to [[Mediawiki:Sitenotice]]. Create your own or see an example [[:m:User:Tiven2240/sn-fnf|on meta]]

Also a reminder regarding the prior Google form sent for Internet and Childcare Support Financial Aid ([https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSea81OO0lVgUBd551iIiENXht7BRCISYZlKyBQlemZu_j2OHQ/viewform this]). Anyone who hasn't already filled it out has until February 5, 2023 to do so.

Feel free to contact us via talkpage if you have any questions or concerns.

Thanks and Regards, 

Feminism and Folklore 2023 International Team

[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೦:೧೧, ೩೦ ಜನವರಿ ೨೦೨೩ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Rockpeterson/wlf2023&amp;oldid=24455456 --&gt;

== ಸ್ತ್ರೀವಾದ ಮತ್ತು ಜಾನಪದದ ಬಗ್ಗೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಸ್ಪರ್ದೆ ಆಹ್ವಾನ ==

&lt;div style=&quot;border: solid 1px #333; border-radius: 0.2em; box-shadow: 0 4px 4px #999; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 100%; height: 100px; line-height: 1.2; text-align: center; cursor: pointer;&quot;&gt;
&lt;p style=&quot;font-size: 1.4em;&quot;&gt;[[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಸ್ತ್ರೀವಾದ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ೨೦೨೩|'''ಸ್ತ್ರೀವಾದ ಮತ್ತು ಜಾನಪದದ''']] ಬಗ್ಗೆ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಫೆಬ್ರವರಿ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬರವಣಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಇದು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಜಾನಪದ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲುವ ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನ ವಿಕಿ ಲವ್ಸ್ ಫೋಕ್ಲೋರ್ (WLF) ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಅಭಿಯಾನದ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಸ್ಪರ್ದೆ 1 ಫೆಬ್ರವರಿ 2023ರಿಂದ 31 ಮಾರ್ಚ್ 2023 ವರೆಗೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.&lt;/p&gt;
&lt;span class=&quot;mw-ui-button mw-ui-progressive&quot;&gt;[[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಸ್ತ್ರೀವಾದ_ಮತ್ತು_ಜಾನಪದ_೨೦೨೩|&lt;span style=&quot;color:white&quot;&gt;ಬಾಗವಹಿಸಲು ಈ ಪುಟಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ಕೊಡಿ..&lt;/span&gt;]]&lt;/span&gt;
&lt;div style=&quot;display: table-cell; vertical-align: middle;&quot;&gt;[[ಚಿತ್ರ:Feminism_and_Folklore_banner.svg|250px|right]]&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold; align:center;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt;
&lt;!-- Message sent by User:~aanzx@knwiki using the list at https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B2%B8%E0%B2%A6%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%AF:~aanzx/Active_user_list&amp;oldid=1149743 --&gt;

== About wpcleaner ==

@[[ಸದಸ್ಯ:~aanzx|~aanzx]] It seems wpcleaner is not fully configured. At present it seems to detect wpcleaner errors (above 500) and we need to add checkwiki errors [see https://phabricator.wikimedia.org/T330269]. After configuring fully please ping me also. As a general rule [not 100% sure but reference tags come before punctuation marks on french wikipedia]. It also needs some person with thorough understanding of exceptions to general rules. Good luck. [[ಸದಸ್ಯ:రుద్రుడు|రుద్రుడు]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:రుద్రుడు|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೪:೩೬, ೧೦ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)

:[[ಸದಸ್ಯ:రుద్రుడు|@రుద్రుడు]] I have no idea how to use or configure wpcleaner, since any of local users are not interested or asking about it, don't feel any necessity for it , anyway will check if I can understand it and let you know, because last i checked kannada text were rendered as box in wpcleaner. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೪:೪೩, ೧೦ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)
::@[[ಸದಸ್ಯ:~aanzx|~aanzx]] rendered as box: its issue of non existent fonts or issue with wpcleaner. what os: windows or linux [apt install fonts-indic, if on debian]. Will you help with translation of error messages? [[ಸದಸ್ಯ:రుద్రుడు|రుద్రుడు]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:రుద్రుడు|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೫:೨೫, ೧೦ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)
:::[[ಸದಸ್ಯ:రుద్రుడు|@రుద్రుడు]] thank you for help, I use windows is can you suggest how to fix font &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೫:೨೭, ೧೦ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)
::::@[[ಸದಸ್ಯ:~aanzx|~aanzx]] search query: https://www.google.com/search?q=how+install+kannada+fonts+on+windows&amp;btnI=I%27m+Feeling+Lucky&amp;source=hp&amp;ei=lhwLZKCuHKX14-EPlcqtsAI&amp;iflsig=AK50M_UAAAAAZAsqpgdzIRClnXPKwXnUb3NuL58nIALe&amp;ved=0ahUKEwig0dvnqNH9AhWl-jgGHRVlCyYQ19QECAk or see this https://apps.microsoft.com/store/detail/all-kannada-fonts/9N2MN54MM0L6?hl=en-us&amp;gl=us [[ಸದಸ್ಯ:రుద్రుడు|రుద్రుడు]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:రుద్రుడు|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೩೭, ೧೦ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)
:::::[[ಸದಸ್ಯ:రుద్రుడు|@రుద్రుడు]] ok can you give any links to templates other than enwiki  for refference &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೭:೪೧, ೧೦ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)

== Translation help ==

@[[ಸದಸ್ಯ:~aanzx|~aanzx]] 

Do you know other language in india. If possible go through this  [[:bn:উইকিপিডিয়া:WikiProject Check Wikipedia/Translation]] page and add translations for each error on [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:WikiProject Check Wikipedia/Translation]]. Thank you. [[ಸದಸ್ಯ:రుద్రుడు|రుద్రుడు]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:రుద్రుడు|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೮:೧೩, ೧೦ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)

== Page ==

ನೀವು  ಅನುವಾದಿಸಿದ page [[ಮಹಿಳಾ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ (ಕ್ರಿಕೆಟ್)]] ಮೊದಲೇ [[ಮಹಿಳಾ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ಎಂಬ ಪುಟ ಇದೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಾಹಿತಿಯೊಂದಿಗೆ... [[ಸದಸ್ಯ:Goldenbluesoul|Goldenbluesoul]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Goldenbluesoul|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೮:೪೬, ೧೯ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)

:@[[ಸದಸ್ಯ:Goldenbluesoul|Goldenbluesoul]] , ನನಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಧನ್ಯವಾದಗಳು, ನಾನು ಮಾರ್ಚ್ 6 ರಂದು ಪುಟವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದೆ ಆದರೆ  ಉಳಿಸಲು ಮರೆತಿದ್ದೆ ನಾನು ಅದನ್ನು ಇಂದು ಉಳಿಸಿದ್ದೇನೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಪುಟವನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಪುಟವನ್ನು ಈಗ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೯:೪೩, ೧೯ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)
::[[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೬೬ (ಭಾರತ)]] infobox errors please ಸರಿ ಮಾಡಿ. [[ಸದಸ್ಯ:Goldenbluesoul|Goldenbluesoul]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Goldenbluesoul|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೯:೩೪, ೨೧ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)
:::@[[ಸದಸ್ಯ:Goldenbluesoul|Goldenbluesoul]] ಸರಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಧನ್ಯವಾದಗಳು &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೯:೪೫, ೨೧ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)

== Feminism and Folklore 2023 has been extended ==

[[File:Feminism and Folklore 2023 logo.svg | logo.svg|right|frameless|300px]]

Greetings Organizers,

Greetings from Feminism and Folklore International Team,

We are pleased to inform you that [[m:Feminism and Folklore 2023|Feminism and Folklore]] an international writing contest on your local Wikipedia has been extended till the '''15th of April 2023'''. This is the last chance of the year to write about feminism, women biographies and gender-focused topics such as folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, fairy tales, folk plays, folk arts, folk religion, mythology, folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more

We would like to have your immense participation in the writing contest to document your local Folk culture on Wikipedia. You can also help with the translation of [[m:Feminism and Folklore 2023|project pages]] and share a word in your local language.

Organizers have been notified some instructions on mail. Please get in touch via email if you need any assistance.

Best wishes,

International Team
Feminism and Folklore.
--[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೯:೫೮, ೩೦ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೩ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Rockpeterson/wlf2023&amp;oldid=24803574 --&gt;

== Feminism and Folklore 2023 has ended, What's Next? ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;{{int:please-translate}}

[[File:Feminism and Folklore 2023 logo.svg|right|350px]]

Dear {{PAGENAME}},

'''[[m:Feminism and Folklore 2023|Feminism and Folklore 2023]]''' writing competition has ended. We thank you for organizing it on your local Wikipedia and help in document folk cultures and women in folklore in different regions of the world on Wikipedia. What's next?

# Please complete the jury on or before 15th of May 2023.
# Email us on [mailto:support@wikilovesfolklore.org support@wikilovesfolklore.org] the Wiki usernames of top three users with most accepted articles in local contest.
# Write the information about the winners on the projects Meta Wiki '''[[:m:Feminism and Folklore 2023/Results|Results page]]'''
# You can also put the names of the winners on your local project page.
# We will be contacting the winners in phased manner for distribution of prizes.

Feel free to contact us via mail or [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2023|talkpage]] if you need any help, clarification or assistance.

Thanks and regards,

'''International Team'''&lt;br /&gt;
'''Feminism and Folklore'''
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Rockpeterson/wlf2023&amp;oldid=24803574 --&gt;

== about page deleted ==

my page is meghana Shivanand. it was deleted, so I can't find my page in website. so i request you to please give my page back [[ಸದಸ್ಯ:Meghana Shivanand|Meghana Shivanand]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Meghana Shivanand|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೫:೦೨, ೧೯ ಮೇ ೨೦೨೩ (IST)

:@@[[ಸದಸ್ಯ:Meghana Shivanand|Meghana Shivanand]] , I have undeleted page now, for future reference please contact deleting admin instead of someone else to restore deleted page. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೫:೦೮, ೧೯ ಮೇ ೨೦೨೩ (IST)
::ok thank you [[ಸದಸ್ಯ:Meghana Shivanand|Meghana Shivanand]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Meghana Shivanand|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೫:೧೬, ೧೯ ಮೇ ೨೦೨೩ (IST)

== Question from [[User:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] (೧೬:೩೮, ೨೫ ಮೇ ೨೦೨೩) ==

ಆಂಗ್ಲ ವಿಕಿಪಿಡಿಯಾದ ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿ ಲೇಖನವನ್ನುಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅನುವಾದಿಸಿದೆ. ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನೂ ನಮೂದಿಸಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ನೋಡಿ. ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ತಪ್ಪುಗಳು ನುಸುಳದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ... ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ನೋಡಿದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು. --[[ಸದಸ್ಯ:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Shivaprakash Adavanne|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೬:೩೮, ೨೫ ಮೇ ೨೦೨೩ (IST)

== Feminism and Folklore 2023 - A Heartfelt Appreciation for Your Impactful Contribution! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:Feminism and Folklore 2023 logo.svg|center|500px]]

{{int:please-translate}}

Dear Wikimedian,

We extend our sincerest gratitude to you for making an extraordinary impact in the '''[[m:Feminism and Folklore 2023|Feminism and Folklore 2023]]''' writing competition. Your remarkable dedication and efforts have been instrumental in bridging cultural and gender gaps on Wikipedia. We are truly grateful for the time and energy you've invested in this endeavor.

As a token of our deep appreciation, we'd love to send you a special postcard. It serves as a small gesture to convey our immense thanks for your involvement in the competition. To ensure you receive this token of appreciation, kindly fill out [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeXZaej264LOTM0WQBq9QiGGAC1SWg_pbPByD7gp3sC4j7VKQ/viewform this form] by August 15th, 2023.

Looking ahead, we are thrilled to announce that we'll be hosting Feminism and Folklore in 2024. We eagerly await your presence in the upcoming year as we continue our journey to empower and foster inclusivity.

Once again, thank you for being an essential part of our mission to promote feminism and preserve folklore on Wikipedia.

With warm regards,

'''Feminism and Folklore International Team'''.

--[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೦:೦೭, ೨೬ ಜುಲೈ ೨೦೨೩ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/fnf2023p&amp;oldid=25345565 --&gt;

== Question from [[User:Prabhasindhoor|Prabhasindhoor]] on [[ಈಚನೂರು ಶಾಂತಾ]] (೧೯:೩೯, ೨೫ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೩) ==

Eachanoor shantha kaadambari required --[[ಸದಸ್ಯ:Prabhasindhoor|Prabhasindhoor]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Prabhasindhoor|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೯:೩೯, ೨೫ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೩ (IST)

:ಕ್ಷಮಿಸಿ, ನೀವು ಈಚನೂರು ಶಾಂತಾ ಅವರ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲಾದರೂ ಸಪ್ನಾ ಬುಕ್ ಹೌಸ್ ನಲ್ಲಿಸಿಗಬಹುದು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ, ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಒಂದು ಮಾಹಿತಿ ವಿಶ್ವಕೋಶ, ಪುಸ್ತಕಗಳ ನೇರ ಮಾರಾಟ ಸ್ಥಳವಲ್ಲ. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೯:೪೯, ೨೫ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೩ (IST)

== Question from [[User:NANDIBEVOOR PALLAVI|NANDIBEVOOR PALLAVI]] on [[ಸದಸ್ಯ:NANDIBEVOOR PALLAVI/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ]] (೧೨:೫೯, ೫ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩) ==

ಹೆಗೇ ಈ ಳಲೇಖಾಣಾವನ್ನಾ ಊಳಿಶೂವೂದೂ --[[ಸದಸ್ಯ:NANDIBEVOOR PALLAVI|NANDIBEVOOR PALLAVI]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:NANDIBEVOOR PALLAVI|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೨:೫೯, ೫ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

:ದಯವಿಟ್ಟು [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಉತ್ತಮ ಲೇಖನ]]  ಪ್ರಕಾರ ಲೇಖನವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ, ಮತ್ತು [[Wikipedia:Moving a page]] ಆಂಗ್ಲ ಪುಟದ ಪ್ರಕಾರ ನಿಮ್ಮ ಲೇಖನವನ್ನು ಸರಿಸ ಬಹುದು. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೩:೦೮, ೫ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

== Translation of taxobox ==

Hi. How do you change the various names in the taxobox to Kannada? For ex: Domain: to ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, Family: to ಕುಟುಂಬ etc. i.e. I wanted to know which template or module contains these names so that they can be changed to Kannada. Can you help me? Thanks.

[[ಸದಸ್ಯ:Kartikdn|Kartikdn]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Kartikdn|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೪೮, ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

:@[[ಸದಸ್ಯ:Kartikdn|Kartikdn]] , it is in [[ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Anglicise_rank]] &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೮:೨೨, ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)
::Thank you. [[ಸದಸ್ಯ:Kartikdn|Kartikdn]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Kartikdn|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೩೭, ೧೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

== Question from [[User:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] (೨೧:೧೮, ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩) ==

Would like to know what is the impact of article (means how many have gone through the article) - ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನ --[[ಸದಸ್ಯ:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Shivaprakash Adavanne|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೧೮, ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

:@[[ಸದಸ್ಯ:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] , https://xtools.wmcloud.org/articleinfo/kn.wikipedia.org/%E0%B2%95%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%9F%E0%B2%95%E0%B2%A6%20%E0%B2%B9%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B2%BF%20%E0%B2%85%E0%B2%A7%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%AF%E0%B2%A8 &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೨೧:೨೨, ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)
:thanks [[ಸದಸ್ಯ:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Shivaprakash Adavanne|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೫೧, ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

== Question from [[User:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] (೨೧:೩೬, ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩) ==

Would like to know, how to know the impact of all the articles I handled. &quot;Your Impact&quot; provides 60 days input for few articles handled, but not all. --[[ಸದಸ್ಯ:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Shivaprakash Adavanne|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೩೬, ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

:@[[ಸದಸ್ಯ:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] , https://pageviews.wmcloud.org/?project=kn.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;redirects=0&amp;range=all-time&amp;pages=%E0%B2%95%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%9F%E0%B2%95%E0%B2%A6_%E0%B2%B9%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B2%BF_%E0%B2%85%E0%B2%A7%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%AF%E0%B2%A8 . &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೨೧:೪೧, ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)
::thanks [[ಸದಸ್ಯ:Shivaprakash Adavanne|Shivaprakash Adavanne]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Shivaprakash Adavanne|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೫೧, ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

== Question from [[User:S.M. MAHENDRA|S.M. MAHENDRA]] on [[ಹಾಲುಮತ ಕುರುಬ ಪುರಾಣ]] (೧೩:೪೦, ೨೪ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩) ==

Kuruba hithihasa --[[ಸದಸ್ಯ:S.M. MAHENDRA|S.M. MAHENDRA]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:S.M. MAHENDRA|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೪೦, ೨೪ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

:@[[ಸದಸ್ಯ:S.M. MAHENDRA|S.M. MAHENDRA]] , ಆ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಆ ಪುಟವನ್ನು ಅಳಿಸಲಾಗಿದೆ , ನೀವು ಬಯಸಿದರೆ [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:MOS]] ಪ್ರಕಾರ ಉಲ್ಲೇಖಿತ ವಿಷಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಆ ಪುಟವನ್ನು ನೀವು ಮರುಸೃಷ್ಟಿಸಬಹುದು. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೩:೪೯, ೨೪ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

== ಕರ್ನಾಟಕ  ==

ಹೊಸ Infobox ಯಾಕೆ remove ಮಾಡಿದ್ದು? ಅದರಲ್ಲಿ ಏನು ಬದಲಾವಣೆ ಆಗಬೇಕಿತ್ತು? [[ಸದಸ್ಯ:Bhadra 782|Bhadra 782]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Bhadra 782|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೪೪, ೧೯ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

:ಕೆಂಪು,ಹಳದಿ ಬಣ್ಣ ಹಾಕಬಾರದಿತ್ತು. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೨೧:೪೭, ೧೯ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)
::ಯಾಕೆ? [[ಸದಸ್ಯ:Bhadra 782|Bhadra 782]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Bhadra 782|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೪೯, ೧೯ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)
:::@[[ಸದಸ್ಯ:Bhadra 782|Bhadra 782]] , ಇತರ ಇನ್ಫೋಬಾಕ್ಸ್‌ಗಳ ಹಾಗೆಯೇ ಏಕಸಾಮ್ಯತೆ ಇದ್ದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು, ಆದ್ದರಿಂದ ಬಣ್ಣ ಬದಲಾವಣೆ ಬೇಡ. ಬಣ್ಣಗಳ ಬಳಕೆ ಬಿಟ್ಟರೆ ನಿಮ್ಮ ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್ ನಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಯಾವ ತೊಂದರೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೨೧:೫೪, ೧೯ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)
:::Infobox head, sub head ಗಳಗಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ, ಆದ್ರೆ ನೀವು ಯಾಕೆ ಬೇಡ ಅಂತ ಇದೀರಿ , 
:::ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಇನ್ಫೋಬಾಕ್ಸ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣಗಳ ಬಳಕೆ ಇರುವುದನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿದ್ದೇನೆ . ಅದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ sub head ಗಳಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣ ಬಳಸಿದ್ದು . [[ಸದಸ್ಯ:Bhadra 782|Bhadra 782]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Bhadra 782|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೫೫, ೧೯ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)
::::ಪುನಃ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ, ಎಲ್ಲ ಇನ್ಫೋಬಾಕ್ಸ್ ಗಳು ಒಂದೇ ಸಮನೆ ಇರಲಿ ಎಂದು ನಿಮ್ಮ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯನ್ನೂ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ನೀವು ಬದಲಾವಣೆ ಬಯಸಿದ್ದಲ್ಲಿ [[WP:VP]] ಪುಟದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಿ ಮತ್ತು ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೨೨:೦೧, ೧೯ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

== ಸಹಾಯ ==

[[ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:switcher]] ಕನ್ನಡವಿಕಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ, ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ [[en:MediaWiki:Gadget-switcher.js]] ಮತ್ತು [[en:MediaWiki:Gadgets-definition]] ಈ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಪುಟ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು ಎಂದನಿಸುತ್ತಿದೆ, ದಯವಿಟ್ಟು ಈ ಪುಟಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಗೆ ಇಂಪೋರ್ಟ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ, [[ಮೀಡಿಯವಿಕಿ:Gadget-switcher.js]] [[ಮೀಡಿಯವಿಕಿ:MediaWiki:Gadgets-definition]]  , ಡಿಜಿಟಲ್ map ಮತ್ತು ಚಿತ್ರ ನಕ್ಷೆ ಎರಡನ್ನೂ Infobox ನಲ್ಲಿ ನೀಡಲು ಇದರ ಅಗತ್ಯ ಇತ್ತು, [[ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:switcher]] ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಂತೆ ಮಾಡಿಕೊಡಿ. [[ಸದಸ್ಯ:Bhadra 782|Bhadra 782]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Bhadra 782|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೫೫, ೨೬ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

:Request on [[WP:VP]] , i will import it &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೪:೦೦, ೨೬ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)
::👍 [[ಸದಸ್ಯ:Bhadra 782|Bhadra 782]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Bhadra 782|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೪:೧೪, ೨೬ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

== ಸುದ್ದಿ ಅಳಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ವಿವರಣೆ ಕಾರಣ ತಿಳಿಸಿ ==

ನಮಸ್ತೆ ಅನೂಪ್, 

ಸಂಸತ್ ಭವನದ ಭದ್ರತೆ ವೈಫಲ್ಯ ಸುದ್ದಿ...

ಸುದ್ದಿ ಅಳಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ವಿವರಣೆ ಕಾರಣ ತಿಳಿಸಿ

ಸರಿಯಾದ ಬಗೆ ಏನು ?

[[ಸದಸ್ಯ:Gangaasoonu|Gangaasoonu]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Gangaasoonu|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೯:೫೯, ೧೭ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

:@[[ಸದಸ್ಯ:Gangaasoonu|Gangaasoonu]] , ಅದು tear gas bomb ಅಲ್ಲ, ಹೊಳಿ ಬಣ್ಣದ ಬಾಂಬ್. ಅದನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿ ಪುನಃ ಸೇರಿಸಿ. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೦:೦೨, ೧೭ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)
::ಥ್ಯಾಂಕ್ಸ್.
::ಅಳಿಸುವಾಗ ಕಾರಣ ಹಾಕಿದರೆ ಉತ್ತಮ..
::ಸರಿ ಮಾಡ್ತೇನೆ.
::[[ಸದಸ್ಯ:Gangaasoonu|Gangaasoonu]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Gangaasoonu|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೦:೦೩, ೧೭ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)
:::Rollback ಉಪಯೋಗಿಸುವಾಗ ಕಾರಣ ಕೊಡಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ ಆದ್ದರಿಂದ ಕಾರಣ ಕೊಡಲಾಗಲಿಲ್ಲ. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೦:೦೬, ೧೭ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

== Question from [[User:ಪ್ರವೀಣ್ಉಪ್ಪಿತ್ರಿ|ಪ್ರವೀಣ್ಉಪ್ಪಿತ್ರಿ]] on [[ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ]] (೧೯:೪೩, ೨೪ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೩) ==

ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡವಾಗುವುದೆ ? --[[ಸದಸ್ಯ:ಪ್ರವೀಣ್ಉಪ್ಪಿತ್ರಿ|ಪ್ರವೀಣ್ಉಪ್ಪಿತ್ರಿ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಪ್ರವೀಣ್ಉಪ್ಪಿತ್ರಿ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೯:೪೩, ೨೪ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

:ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಶ್ನೆ ಅರ್ಥವಾಗಲಿಲ್ಲ, ದಯವಿಟ್ಟು ವಿವರಿಸಿ.&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೨೦:೩೫, ೨೪ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ (IST)

== Question from [[User:MARUTI SALUNKE|MARUTI SALUNKE]] (೧೩:೧೬, ೨೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೪) ==

how to my profile edit? --[[ಸದಸ್ಯ:MARUTI SALUNKE|MARUTI SALUNKE]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MARUTI SALUNKE|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೧೬, ೨೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೪ (IST)

:@[[ಸದಸ್ಯ:MARUTI SALUNKE|MARUTI SALUNKE]], https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B2%B8%E0%B2%A6%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%AF:MARUTI_SALUNKE&amp;action=edit&amp;redlink=1 . &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೩:೧೭, ೨೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೪ (IST)

== Organising Feminism and Folklore ==

[[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg | 350px | right]]

Hello Community Organizers,

Thank you for organising Feminism and Folklore writing competition on your wiki. We congratulate you in joining and celebrating our cultural heritage and promoting gender equality on Wikipedia.

To encourage boost for the contributions of the participants, we're offering prizes for Feminism and Folklore local prizes. Each Wikipedia will have three local winners:

*First Prize: $15 USD
*Second Prize: $10 USD
*Best Jury Article: $5 USD

All this will be in '''gift voucher format only'''. Kindly inform your local community regarding these prizes and post them on the local project page 

The Best Jury Article will be chosen by the jury based on how unique the article is aligned with the theme. The jury will review all submissions and decide the winner together, making sure it's fair. These articles will also be featured on our social media handles. 

We're also providing internet and childcare support to the first 50 organizers and Jury members for who request for it. Remember, only 50 organizers will get this support, and it's given on a first-come, first-served basis. The registration form will close after 50 registrations, and the deadline is March 15, 2024. This support is optional and not compulsory, so if you're interested, fill out the form [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdnytyact-HR6DvsWwnrVeWuzMfuNH1dSjpF24m6od-f3LzZQ/viewform here]. 

Each organizer/jury who gets support will receive $30 USD in gift voucher format, even if they're involved in more than one wiki. No dual support will be provided if you have signed up in more than one language. This support is meant to appreciate your volunteer support for the contest.  

We also invite all organizers and jury members to join us for office hours on '''Saturday, March 2, 2024'''. This session will help you understand the jury process for both contests and give you a chance to ask questions. More details are on  [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wiki_Loves_Folklore_2024_Office_Hour_2  meta page].

Let's celebrate our different cultures and work towards gender equality on Wikipedia!

Best regards,

Rockpeterson

[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೧:೨೬, ೨೯ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೪ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Rockpeterson/fnf2024golbal&amp;oldid=26304232 --&gt;

== Help Wanted with CampWiz ==

Hi,  Can you please help me translate the following templates in Kannada? {{Special:PrefixIndex/User:CampWiz Bot/Templates/}}[[ಸದಸ್ಯ:Nokib Sarkar|Nokib Sarkar]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Nokib Sarkar|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೯:೫೪, ೬ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೪ (IST)

== Next Steps and Feedback Request for Feminism and Folklore Organizers ==

[[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|centre|550px|frameless]]

Dear Organizer,

I hope this message finds you well.

First and foremost, I want to extend my gratitude to you for your efforts in organizing the '''Feminism and Folklore''' campaign on your local Wikipedia. Your contribution has been instrumental in bridging the gender and folk gap on Wikipedia, and we truly appreciate your dedication to this important cause.

As the campaign draws to a close, I wanted to inform you about the next steps. It's time to commence the jury process using the CampWiz or Fountain tool where your campaign was hosted. Please ensure that you update the details of the jury, campaign links and the names of organizers accurately on the [[:m:Feminism and Folklore 2024/Project Page|sign-up page]].

Once the jury process is completed, kindly update the [[:m:Feminism and Folklore 2024/Results|results page]] accordingly. The deadline for jury submission of results is '''April 30, 2024'''. However, if you find that the number of articles is high and you require more time, please don't hesitate to inform us via email or on our Meta Wiki talk page. We are more than willing to approve an extension if needed.

Should you encounter any issues with the tools, please feel free to reach out to us on Telegram for assistance. Your feedback and progress updates are crucial for us to improve the campaign and better understand your community's insights.

Therefore, I kindly ask you to spare just 10 minutes to share your progress and achievements with us through a Google Form survey. Your input will greatly assist us in making the campaign more meaningful and impactful.

Here's the link to the survey: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfCkFONXlPVlakMmdh-BWtZp0orYBCSVvViJPbsjf2TIXAWvw/viewform?usp=sf_link Survey Google Form Link]

Thank you once again for your hard work and dedication to the Feminism and Folklore campaign. Your efforts are deeply appreciated, and we look forward to hearing from you soon.

Warm regards,

'''Feminism and Folklore International Team #WeTogether'''

[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೫೬, ೭ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೪ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/fnf2024&amp;oldid=26557949 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Reminder to vote now to select members of the first U4C&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote reminder}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear Wikimedian,

You are receiving this message because you previously participated in the UCoC process.

This is a reminder that the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) ends on May 9, 2024. Read the information on the [[m:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility.

The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

On behalf of the UCoC project team,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] ೦೪:೪೧, ೩ ಮೇ ೨೦೨೪ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2024/Previous_voters_list_2&amp;oldid=26721207 --&gt;

== Thank You for Your Contribution to Feminism and Folklore 2024! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|center|500px]]

{{int:please-translate}}

Dear Wikimedian,

We extend our sincerest gratitude to you for making an extraordinary impact in the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition. Your remarkable dedication and efforts have been instrumental in bridging cultural and gender gaps on Wikipedia. We are truly grateful for the time and energy you've invested in this endeavor.

As a token of our deep appreciation, we'd love to send you a special postcard. It serves as a small gesture to convey our immense thanks for your involvement in organizing the competition. To ensure you receive this token of appreciation, kindly fill out [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeHYAhFA9Q5vUs9UA1N45TOUxUdSNO8igGTmg4oPUL_qXS1EQ/viewform?usp=sf_link this form] by August 15th, 2024.

Looking ahead, we are thrilled to announce that we'll be hosting Feminism and Folklore in 2025. We eagerly await your presence in the upcoming year as we continue our journey to empower and foster inclusivity.

Once again, thank you for being an essential part of our mission to promote feminism and preserve folklore on Wikipedia.

With warm regards,

'''Feminism and Folklore International Team'''.
--[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೫೮, ೨೧ ಜುಲೈ ೨೦೨೪ (IST)
&lt;/div&gt;.
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/fnf2024&amp;oldid=26557949 --&gt;

== Question from [[User:2310173 sharina|2310173 sharina]] (೦೯:೧೬, ೨೪ ಜುಲೈ ೨೦೨೪) ==

How to upload the writing in wikipedia. --[[ಸದಸ್ಯ:2310173 sharina|2310173 sharina]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:2310173 sharina|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೯:೧೬, ೨೪ ಜುಲೈ ೨೦೨೪ (IST)

:please refer [[ಸಹಾಯ:ಸಂಪಾದನೆ]].&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೦೯:೧೮, ೨೪ ಜುಲೈ ೨೦೨೪ (IST)

== Question from [[User:Veena Sundar N.|Veena Sundar N.]] (೧೬:೪೦, ೨೬ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೪) ==

Hello,
how can we see the total views of our published articles. --[[ಸದಸ್ಯ:Veena Sundar N.|Veena Sundar N.]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Veena Sundar N.|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೬:೪೦, ೨೬ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST)

:@[[ಸದಸ್ಯ:Veena Sundar N.|Veena Sundar N.]], see [[Special:Contributions/Veena Sundar N.]] &amp; https://guc.toolforge.org/?by=date&amp;user=Veena+Sundar+N._ .&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೬:೫೦, ೨೬ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST)
:@[[ಸದಸ್ಯ:Veena Sundar N.|Veena Sundar N.]] page views can seen at https://xtools.wmcloud.org/pages/kn.wikipedia.org/Veena%20Sundar%20N. , please add . while viewing above pagesas your username has . at the end it doesn't work while link here. &lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] &lt;sup&gt;[[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;sub&gt;[[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/sub&gt;&lt;/span&gt; ೧೬:೫೫, ೨೬ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST)

== Feminism and Folklores  2024 Organizers Feedback ==

Dear Organizer,
[[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg | right | frameless]]

We extend our heartfelt gratitude for your invaluable contributions to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2024 Feminism and Folklore 2024]. Your dedication to promoting feminist perspectives on Wikimedia platforms has been instrumental in the campaign's success.

To better understand your initiatives and impact, we invite you to participate in a short survey (5-7 minutes). 

Your feedback will help us document your achievements in our report and showcase your story in our upcoming blog, highlighting the diversity of [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore Feminism and Folklore] initiatives.

Click to participate in the [https://forms.gle/dSeoDP1r7S4KCrVZ6  survey]. 

By participating in the By participating in the survey, you help us share your efforts in reports and upcoming blogs. This will help showcase and amplify your work, inspiring others to join the movement.

The survey covers:
#Community engagement and participation
#Challenges and successes
#Partnership

Thank you again for your tireless efforts in promoting  [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore Feminism and Folklore].

Best regards,&lt;br&gt;
[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 14:23, 26 October 2024 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

== Organising Tuluvas Aati Month ==

[[File:Tuluvas Aati Month banner logo.svg| 150px | right]]
Hello Organizers,

We want to extend our heartfelt gratitude to you for making the '''[[m:Tuluvas Aati Month|Tuluvas Aati Month]]''' event a success. Your time, dedication, and expertise brought this cultural celebration to life, creating meaningful experiences for everyone involved. To help us improve future events and celebrate the efforts of everyone.
Each organizer/jury who gets support will receive in gift card format. please fill out [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSd3RWB1kvSyR77kYaZtI-S1T9da48Cd7j6giMb6naSDXcYl9Q/viewform this form].

Best regards,&lt;br&gt;
'''Tuluvas Aati Month Team'''.

[[ಸದಸ್ಯ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:MediaWiki message delivery|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೮:೫೬, ೧ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೪ (IST)
&lt;!-- Message sent by User:ChiK@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Tuluvas_Aati_Month/JuryList&amp;oldid=27685549 --&gt;

== [Reminder] Apply for Cycle 3 Grants by December 1st! ==

Dear Feminism and Folklore Organizers,

We hope this message finds you well. We are excited to inform you that the application window for Wikimedia Foundation's Cycle 3 of our grants is now open. Please ensure to submit your applications by December 1st.

For a comprehensive guide on how to apply, please refer to the Wiki Loves Folklore Grant Toolkit: https://meta.wikimedia.org/wiki/Wiki_Loves_Folklore_Grant_Toolkit

Additionally, you can find detailed information on the Rapid Grant timeline here: https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid#Timeline

We appreciate your continuous efforts and contributions to our campaigns. Should you have any questions or need further assistance, please do not hesitate to reach out:  '''support@wikilovesfolkore.org'''

Kind regards, &lt;br&gt;
On behalf of the Wiki Loves Folklore International Team. &lt;br&gt;
[[User:Joris Darlington Quarshie | Joris Darlington Quarshie]] ([[User talk:Joris Darlington Quarshie|talk]]) 08:39, 9 November 2024 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

== [Workshop] Identifying Win-Win Relationships with Partners for Wikimedia ==

Dear Recipient,&lt;br&gt;
We are excited to invite you to the third workshop in our Advocacy series, part of the Feminism and Folklore International Campaign. This highly anticipated workshop, titled &lt;b&gt;&quot;Identifying Win-Win Relationships with Partners for Wikimedia,&quot;&lt;/b&gt; will be led by the esteemed Alex Stinson, Lead Program Strategist at the Wikimedia Foundation. Don't miss this opportunity to gain valuable insights into forging effective partnerships.

===Workshop Objectives===
* &lt;b&gt;Introduction to Partnerships: &lt;/b&gt;Understand the importance of building win-win relationships within the Wikimedia movement.
* &lt;b&gt;Strategies for Collaboration: &lt;/b&gt;Learn practical strategies for identifying and fostering effective partnerships.
* &lt;b&gt;Case Studies:&lt;/b&gt; Explore real-world examples of successful partnerships in the Wikimedia community.
* &lt;b&gt;Interactive Discussions: &lt;/b&gt;Engage in discussions to share experiences and insights on collaboration and advocacy.

===Workshop Details===
📅 Date: 7th December 2024&lt;br&gt;
⏰ Time: 4:30 PM UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1733589000 Check your local time zone])&lt;br&gt;
📍 Venue: Zoom Meeting

===How to Join:===
Registration Link: https://meta.wikimedia.org/wiki/Event:Identifying_Win-Win_Relationships_with_Partners_for_Wikimedia &lt;br&gt;
Meeting ID: 860 4444 3016 &lt;br&gt;
Passcode: 834088

We welcome participants to bring their diverse perspectives and stories as we drive into the collaborative opportunities within the Wikimedia movement. Together, we’ll explore how these partnerships can enhance our advocacy and community efforts.

Thank you,

Wiki Loves Folklore International Team

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 07:34, 03 December 2024 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

== Invitation to Host Wiki Loves Folklore 2025 in Your Country ==

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless]]

Dear Team,
My name is Joris Darlington Quarshie (user: Joris Darlington Quarshie), and I am the Event Coordinator for the Wiki Loves Folklore 2025 (WLF) International campaign.

Wiki Loves Folklore 2025 is a photographic competition aimed at highlighting folk culture worldwide. The annual international photography competition is held on Wikimedia Commons between the 1st of February and the 31st of March. This campaign invites photographers and enthusiasts of folk culture globally to showcase their local traditions, festivals, cultural practices, and other folk events by uploading photographs to Wikimedia Commons.

As we celebrate the seventh anniversary of Wiki Loves Folklore, the international team is thrilled to invite Wikimedia affiliates, user groups, and organizations worldwide to host a local edition in their respective countries. This is an opportunity to bring more visibility to the folk culture of your region and contribute valuable content to the internet.

* Please find the project page for this year’s edition at:
https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025
* To sign up and organize the event in your country, visit:
https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025/Organize

If you wish to organize your local edition in either February or March instead of both months, feel free to let us know.

In addition to the photographic competition, there will also be a Wikipedia writing competition called Feminism and Folklore, which focuses on topics related to feminism, women's issues, gender gaps, and folk culture on Wikipedia.

We welcome your team to organize both the photo and writing campaigns or either one of them in your local Wiki edition. If you are unable to organize both campaigns, feel free to share this opportunity with other groups or organizations in your region that may be interested.

* You can find the Feminism and Folklore project page here:
https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025

* The page to sign up is:
https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025/Project_Page

For any questions or to discuss further collaboration, feel free to contact us via the Talk page or email at support@wikilovesfolklore.org. If your team wishes to connect via a meeting to discuss this further, please let us know.

We look forward to your participation in Wiki Loves Folklore 2025 and to seeing the incredible folk culture of your region represented on Wikimedia Commons.

Sincerely,

The Wiki Loves Folklore International Team

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 08:50, 27 December 2024 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

== Invitation to Organise Feminism and Folklore 2025 ==

== Invitation to Organise Feminism and Folklore 2025 ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&quot;&gt;

[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|center|550px|frameless]]
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;&lt;em&gt;{{int:please-translate}}&lt;/em&gt;&lt;/div&gt;

Dear {{PAGENAME}},

My name is [[User:SAgbley|Stella Agbley]], and I am the Event Coordinator for the Feminism and Folklore 2025 (FnF) International campaign.

We're thrilled to announce the Feminism and Folklore 2025 writing competition, held in conjunction with Wiki Loves Folklore 2025! This initiative focuses on enriching Wikipedia with content related to feminism, women's issues, gender gaps, and folk culture.

=== Why Host the Competition? ===
* Empower voices: Provide a platform for discussions on feminism and its intersection with folk culture.
* Enrich Wikipedia: Contribute valuable content to Wikipedia on underrepresented topics.
* Raise awareness: Increase global understanding of these important issues.

=== Exciting Prizes Await! ===
We're delighted to acknowledge outstanding contributions with a range of prizes:

**International Recognition:**
* 1st Prize: $300 USD
* 2nd Prize: $200 USD
* 3rd Prize: $100 USD
* Consolation Prizes (Top 10): $50 USD each

**Local Recognition (Details Coming Soon!):**
Each participating Wikipedia edition (out of 40+) will offer local prizes. Stay tuned for announcements!  
All prizes will be distributed in a convenient and accessible manner. Winners will receive major brand gift cards or vouchers equivalent to the prize value in their local currency.

=== Ready to Get Involved? ===
Learn more about Feminism and Folklore 2025: [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025 Feminism and Folklore 2025]  
Sign Up to Organize a Campaign: [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025/Project_Page Campaign Sign-Up Page]

=== Collaboration is Key! ===
Whether you choose to organize both photo and writing competitions (Wiki Loves Folklore and Feminism and Folklore) or just one, we encourage your participation. If hosting isn't feasible, please share this opportunity with interested groups in your region.

=== Let's Collaborate! ===
For questions or to discuss further collaboration, please contact us via the Talk page or email at support@wikilovesfolklore.org. We're happy to schedule a meeting to discuss details further.  
Together, let's celebrate women's voices and enrich Wikipedia with valuable content!

Thank you,  
**Wiki Loves Folklore International Team**

&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|{{int:Talkpagelinktext}}]]) 23:02, 05 January 2025 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==

Dear Community Members,

I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.

We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.

This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.

Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6

We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.

Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025

Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.

Warm regards,&lt;br&gt;
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
&lt;!-- Message sent by User:Biplab Anand@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&amp;oldid=28078122 --&gt;

== Thank you for being a medical contributors! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{| style=&quot;background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;vertical-align: middle; padding: 5px;&quot; | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;&quot; |'''The 2024 Cure Award''' 
|-
| style=&quot;vertical-align: middle; padding: 3px;&quot; |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do! 

Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.

Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}

Thanks again :-)  -- [[mdwiki:User:Doc_James|&lt;span style=&quot;color:#0000f1&quot;&gt;'''Doc James'''&lt;/span&gt;]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' ೧೧:೫೪, ೨೬ ಜನವರಿ ೨೦೨೫ (IST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Doc James@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&amp;oldid=28172893 --&gt;

== ಕವಿ ಪರಿಚಯ ರಮೇಶ್ ಎಂ.ಎಸ್ ದೊಡ್ಡಿ ==

ರಮೇಶ್ ಎಂ.ಎಸ್ ದೊಡ್ಡಿ [[ವಿಶೇಷ:Contributions/2409:40F2:2170:7CC1:84CA:BFFF:FE4F:2F95|2409:40F2:2170:7CC1:84CA:BFFF:FE4F:2F95]] ೧೮:೩೨, ೯ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

== Feminism and Folklore 2025: Important Updates for Organizers &amp; Jury ==

Hello Community Organizers and Jury,

Thank you for organising Feminism and Folklore writing competition on your wiki. Feminism and Folklore is the largest Wikipedia contest organized by community members. We congratulate you in joining and celebrating our cultural heritage and promoting gender equality on Wikipedia.

To encourage boost for the contributions of the participants, we're offering prizes for Feminism and Folklore local prizes. Each Wikipedia will have three local winners:

# First Prize: $25 USD

# Second Prize: $20 USD

# Best Jury Article: $15 USD

All this will be in '''gift voucher format only'''.

Prizes will only be given to users who have more than 5 accepted articles. No prizes will be given for users winning below 5 accepted articles.

Kindly inform your local community regarding these prizes and post them on the local project page

The Best Jury Article will be chosen by the jury based on how unique the article is aligned with the theme. The jury will review all submissions and decide the winner together, making sure it's fair. These articles will also be featured on our social media handles.

We're also providing internet and childcare support to the first 75 organizers and Jury members for those who request for it. Remember, only 75 organizers will get this support, and it's given on a first-come, first-served basis. The registration form will close after 75 registrations, and the deadline is &lt;nowiki&gt;'''&lt;/nowiki&gt;March 5, 2025&lt;nowiki&gt;'''&lt;/nowiki&gt;. This support is optional and not compulsory, so if you're interested, fill out the  [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeum8md6FqHY1ISWRLW5bqOAv_lcd1tpVtMMZfWKRDU_IffLQ/viewform?usp=dialog Form]


Each organizer/jury who gets support will receive $40 USD in gift voucher format, even if they're involved in more than one wiki. No dual support will be provided if you have signed up in more than one language. This support is meant to appreciate your volunteer support for the contest.

We also invite all organizers and jury members to join us for Advocacy session on '''Saturday, Feb 28, 2025'''. This session will help you understand the jury process for both contests and give you a chance to ask questions. More details are on [[meta:Event:Telling untold stories: How to document gendered narratives in Folklore on Wikipedia|Event:Telling untold stories: How to document gendered narratives in Folklore on Wikipedia - Meta]]

Let's celebrate our different cultures and work towards gender equality on Wikipedia!

Best regards,

Stella and Tiven

Wiki loves folklore international team


[[User:SAgbley|SAgbley]] ([[User talk:SAgbley|talk]]) 04:39, 25 February 2025 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/Community_Prizes&amp;oldid=28309519 --&gt;

== Question from [[User:Swarthak Gayakawad|Swarthak Gayakawad]] (೨೧:೦೪, ೨೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫) ==

ನಾನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆ ಸೇರಬೇಕು ನನಗೂ ಕರ್ನಾಟಕ ರಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆ ಐಡಿ ಬೇಕು --[[ಸದಸ್ಯ:Swarthak Gayakawad|Swarthak Gayakawad]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Swarthak Gayakawad|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೦೪, ೨೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

:ಇದು ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ,  ಕನ್ನಡ ರಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲ. --&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೨೧:೧೫, ೨೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

== Question from [[User:Swarthak Gayakawad|Swarthak Gayakawad]] (೨೧:೨೧, ೨೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫) ==

ನಾನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆ ಸೇರಬೇಕು --[[ಸದಸ್ಯ:Swarthak Gayakawad|Swarthak Gayakawad]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Swarthak Gayakawad|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೧:೨೧, ೨೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

:ನಮಸ್ಕಾರ, ಇದು ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ
:{{quote|ಕನ್ನಡ ರಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲ}} --&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೨೧:೨೪, ೨೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೨೫ (IST)

== Question from [[User:Sharina.b2310173|Sharina.b2310173]] (೧೦:೪೫, ೬ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫) ==

Why is my article unable to edit --[[ಸದಸ್ಯ:Sharina.b2310173|Sharina.b2310173]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Sharina.b2310173|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೦:೪೫, ೬ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST)

:please use [[special:mypage/Sandbox]] . --&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೧೦:೫೬, ೬ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೫ (IST)

== Join Us Today: Amplify Women’s Stories on Wikipedia! ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&quot;&gt;
[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|center|550px|frameless]]

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{center|''{{int:please-translate}}''}}

Dear {{PAGENAME}},
{{quote|Join us this International Women’s Month to uncover hidden stories and reshape cultural narratives! Dive into an interactive workshop where we’ll illuminate gaps in folklore and women’s history on Wikipedia—and take action to ensure their legacies are written into history.}}

Facilitated by '''Rosie Stephenson-Goodknight''', this workshop will explore how to identify and curate missing stories about women’s contributions to culture and heritage. Let’s work together to amplify voices that have been overlooked for far too long!

== Event Details ==
* '''📅 Date''': Today (15 March 2025)
* '''⏰ Time''': 4:00 PM UTC ([https://www.timeanddate.com/worldclock/converter.html Convert to your time zone])
* '''📍 Platform''': [https://us06web.zoom.us/j/87522074523?pwd=0EEz1jfr4i9d9Nvdm3ioTaFdRGZojJ.1 Zoom Link]
* '''🔗 Session''': [[meta:Event:Feminism and Folklore International Campaign: Finding and Curating the Missing Gaps on Gender Disparities|Feminism and Folklore International Campaign: Finding and Curating the Missing Gaps on Gender Disparities]]
* '''🆔 Meeting ID''': 860 8747 3266
* '''🔑 Passcode''': FNF@2025

== Participation ==
Whether you’re a seasoned editor or new to Wikipedia, this is your chance to contribute to a more inclusive historical record. ''Bring your curiosity and passion—we’ll provide the tools and guidance!''

'''Let’s make history ''her'' story too.''' See you there!

Best regards,&lt;br&gt;
'''Joris Quarshie'''&lt;br&gt;
[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]

&lt;div style=&quot;margin-top:1em; text-align:center;&quot;&gt;
Stay connected [[File:B&amp;W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]  [[File:B&amp;W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]]
&lt;/div&gt;
--[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|msg]]) 07:15, 24 March 2025 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

== Follow-Up: Support for Feminism and Folklore 2025 Contributions ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&quot;&gt;
[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|center|550px|frameless]]

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{center|''{{int:please-translate}}''}}
Dear {{PAGENAME}},

I hope this message finds you well.

We noticed that your community has signed up for the [[meta:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore Writing Contest]], but there have been only a few contributions submitted via the [https://tools.wikilovesfolklore.org/campwiz/ Campwiz tool] so far. We completely understand that challenges may arise, and we’d love to support you and your participants in streamlining the submission process.

To assist your community, here’s a step-by-step guide to adding articles to the campaign. Feel free to share these instructions with your participants:

=== How to Submit Articles via Campwiz ===
'''Tool link:''' https://tools.wikilovesfolklore.org/campwiz/

# Access the Tool
#* Visit Campwiz and log in with your Wikimedia account (same as your Wikipedia credentials).
# Select the Campaign
#* Scroll through the list of campaigns and click on your campaign. 
# Add Your Article
#* Click on &quot;'''+ SUBMIT NEW ARTICLE'''&quot; button.
#* Enter the exact title of your article in the “Tiltle” field.
#* Click on &quot;'''CHECK'''&quot; button. 
#* If you have more articles to submit, click on the  '''&quot;SUBMIT ANOTHER&quot;''' button. 
# Check your submissions. 
#* To check if your submissions went through please click on the '''&quot;DETAILS&quot;''' button
#* Click on the '''SUBMISSIONS''' Button to see the list of your submissions. 

=== Need Help? ===
* Technical issues? 
Ensure article titles are spelled correctly and meet the campaign’s theme (feminism, folklore, or gender-related topics).
* Eligibility questions?
New articles must follow Wikipedia’s notability guidelines.
* Still stuck? 
Send an email to '''support@wikilovesfolklore.org'''! You can also reach out on the campaign’s Talk page.

Your commitment to amplifying untold gendered narratives in folklore is invaluable, and we’re excited to see your community’s contributions come to life. Let’s work together to make this campaign a success!

Looking forward to your response,

Best regards,&lt;br&gt;
Stella&lt;br&gt;
Feminism and Folklore Organizer

-[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 07:29, 17 March 2025 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF2&amp;oldid=28410476 --&gt;

== ಮಾರಿಯಾ ಔರೋರಾ ಕೌಟೊ ==

ನಾನು ರಚಿಸಿದ ಈ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ತಪ್ಪುಗಳು ಇರಬಹುದೇ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿ, ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದ ಪುಟವನ್ನು ನನ್ನ ಸ್ವಂತ ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದೇನೆ. [[ಸದಸ್ಯ:SachinSwami|SachinSwami]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:SachinSwami|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೦೯, ೪ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)

:ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನೀವು ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಭೂತಕಾಲವನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನೆಲೆಸಿದರು ಬದಲು ನೆಲೆಸಿದ್ದರು , ವಹಿಸಿದರು ಬದಲು ವಹಿಸಿದ್ದರು ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕು, ಅದನ್ನು ವರೆತುಪಡಿಸಿದರೆ ಲೇಖನ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಕ್ಕೆ ನಿಮ್ಮ ಅತ್ಯಮೂಲ್ಯ ಕೊಡುಗೆಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು. --&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid grey;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:~aanzx|~aanzx]] · [[user_talk:~aanzx|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/~aanzx|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೧೭:೨೧, ೪ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೫ (IST)

== Feminism and Folklore 2025 Jury Evaluation Guidelines &amp; Results Submission ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&quot;&gt;
[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|center|550px|frameless]]

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{center|''{{int:please-translate}}''}}

Dear {{PAGENAME}},

Thank you once again for your commitment and dedication to the [[meta:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]] campaign!

As we near the conclusion of this year’s contest, please follow the official jury guidelines when evaluating submissions:

===Jury Guidelines:===
* Articles must be created or expanded between 1st February and 31st March 2025.
* Minimum article size: 3000 bytes and at least 300 words.
* No poor or machine-translated content.
* Articles must align with the Feminism and Folklore themes (feminism, gender, culture, folklore).
* Articles should not be orphaned – they must be linked to at least one other article.
* Submissions must not violate copyright rules and should follow local notability guidelines.
* All articles must include proper references according to your local Wikipedia’s citation policies.
* Once your local jury process is complete, kindly submit only the top 3 winners on the official results page:

===Submission Link:===
https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025/Results

Please include the following for each winner:
* Username
* Link to the local user talkpage
* Their ranking (1st, 2nd, or 3rd)

For more information, you can also refer to the main contest page:
https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025

If you need help or have any questions, feel free to reach out.

Warm regards, &lt;br&gt;
Stella Sessy Agbley&lt;br&gt;
Coordinator, Feminism and Folklore

-[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 10:48, 10 April 2025 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF2&amp;oldid=28410476 --&gt;

== Invitation: Gendering the Archive - Building Inclusive Folklore Repositories (April 30th) ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&quot;&gt;
[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|center|550px|frameless]]

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{center|''{{int:please-translate}}''}}
Dear {{PAGENAME}},

You are invited to a hands-on session focused on [[meta:Gendering the Archive: Building Inclusive Repositories for Folklore Documentation|Gendering the Archive: Building Inclusive Repositories for Folklore Documentation]]. This online workshop will guide participants on how to create, edit, and expand gender-inclusive folklore articles and multimedia archives on Wikipedia and Wikidata. The session will be led by Rebecca Jeannette Nyinawumuntu.

=== Objectives ===
* '''Design Inclusive Repositories:''' Learn best practices for structuring folklore archives that foreground gender perspectives.
* '''Hands-On Editing:''' Practice creating and improving articles and items on Wikipedia and Wikidata with a gender-inclusive lens.
* '''Collaborative Mapping:''' Work in small groups to plan new entries and multimedia uploads that document underrepresented voices.
* '''Advocacy &amp; Outreach:''' Discuss strategies to promote and sustain these repositories within your local and online communities.

=== Details ===
* '''Date:''' 30th April 2025
* '''Day:''' Wednesday
* '''Time:''' 16:00 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746028800 Check your local time zone])
* '''Venue:''' Online (Zoom)
* '''Speaker:''' Rebecca Jeannette Nyinawumuntu (Co-founder, Wikimedia Rwanda &amp; Community Engagement Director)

=== How to Join ===
* '''Zoom Link:''' [https://us06web.zoom.us/j/89158738825?pwd=ezEgXbAqwq9KEr499DvJxSzZyXSVQX Join here]
* '''Meeting ID:''' 891 5873 8825
* '''Passcode:''' FNF@2025
* '''Add to Calendar:''' [https://zoom.us/meeting/tZ0scuGvrTMiGNH4I3T7EEQmhuFJkuCHL7Ci/ics?meetingMasterEventId=Xv247OBKRMWeJJ9LSbX2hA Add to your calendar] ''''

=== Agenda ===
# Welcome &amp; Introductions: Opening remarks and participant roll-call.
# Presentation: Overview of gender-inclusive principles and examples of folklore archives.
# Hands-On Workshop: Step-by-step editing on Wikipedia and Wikidata—create or expand entries.
# Group Brainstorm: Plan future repository items in breakout groups.
# Q&amp;A &amp; Discussion: Share challenges, solutions, and next steps.
# Closing Remarks: Summarise key takeaways and outline follow-up actions.

We look forward to seeing you there!

Best regards,&lt;br&gt;
Stella&lt;br&gt;
Feminism and Folklore Organiser

-[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 10:28, 24 April 2025 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=28399508 --&gt;

== Invitation: Gendering the Archive - Building Inclusive Folklore Repositories (April 30th) ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&quot;&gt;
[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|center|550px|frameless]]

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{center|''{{int:please-translate}}''}}
Dear {{PAGENAME}},

You are invited to a hands-on session focused on [[meta:Gendering the Archive: Building Inclusive Repositories for Folklore Documentation | Gendering the Archive: Building Inclusive Repositories for Folklore Documentation]]. This online workshop will guide participants on how to create, edit, and expand gender-inclusive folklore articles and multimedia archives on Wikipedia and Wikidata. The session will be led by Rebecca Jeannette Nyinawumuntu.

=== Objectives ===
* '''Design Inclusive Repositories:''' Learn best practices for structuring folklore archives that foreground gender perspectives.
* '''Hands-On Editing:''' Practice creating and improving articles and items on Wikipedia and Wikidata with a gender-inclusive lens.
* '''Collaborative Mapping:''' Work in small groups to plan new entries and multimedia uploads that document underrepresented voices.
* '''Advocacy &amp; Outreach:''' Discuss strategies to promote and sustain these repositories within your local and online communities.

=== Details ===
* '''Date:''' 30th April 2025
* '''Day:''' Wednesday
* '''Time:''' 16:00 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746028800 Check your local time zone])
* '''Venue:''' Online (Zoom)
* '''Speaker:''' Rebecca Jeannette Nyinawumuntu (Co-founder, Wikimedia Rwanda &amp; Community Engagement Director)

=== How to Join ===
* '''Zoom Link:''' [https://us06web.zoom.us/j/89158738825?pwd=ezEgXbAqwq9KEr499DvJxSzZyXSVQX Join here]
* '''Meeting ID:''' 891 5873 8825
* '''Passcode:''' FNF@2025
* '''Add to Calendar:''' [https://zoom.us/meeting/tZ0scuGvrTMiGNH4I3T7EEQmhuFJkuCHL7Ci/ics?meetingMasterEventId=Xv247OBKRMWeJJ9LSbX2hA Add to your calendar] ''''

=== Agenda ===
# Welcome &amp; Introductions: Opening remarks and participant roll-call.
# Presentation: Overview of gender-inclusive principles and examples of folklore archives.
# Hands-On Workshop: Step-by-step editing on Wikipedia and Wikidata—create or expand entries.
# Group Brainstorm: Plan future repository items in breakout groups.
# Q&amp;A &amp; Discussion: Share challenges, solutions, and next steps.
# Closing Remarks: Summarise key takeaways and outline follow-up actions.

We look forward to seeing you there!

Best regards,&lt;br&gt;
Stella&lt;br&gt;
Feminism and Folklore Organiser

-[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 10:28, 24 April 2025 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF2&amp;oldid=28410476 --&gt;

== Question from [[User:Shivu26|Shivu26]] (೨೨:೪೦, ೧೦ ಮೇ ೨೦೨೫) ==

Hello How to publish my translated article --[[ಸದಸ್ಯ:Shivu26|Shivu26]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Shivu26|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೪೦, ೧೦ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST)

:once completed you can move page by using , tools &gt; move option on top right section on the line of title --&lt;span style=&quot;text-shadow: 0 0 8px silver;  padding:4px; font-weight:bold; border: 2px solid blue;   border-radius: 5px;&quot;&gt;[[User:A826|A826]] · [[user_talk:A826|&lt;big&gt;✉&lt;/big&gt;]] · [[Special:Contributions/A826|&lt;big&gt; ©&lt;/big&gt;]]&lt;/span&gt; ೨೨:೪೫, ೧೦ ಮೇ ೨೦೨೫ (IST)

== Final reminder that the deadline for submitting your Feminism and Folklore 2025 results ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&gt;

Hello {{PAGENAME}}

[[File:Feminism and Folklore logo.svg | right | frameless]]

I hope this message finds you well.

This is a final reminder that the deadline for submitting your Feminism and Folklore 2025 results on Meta has elapsed. For participant prizes to be processed, your community must submit the necessary information as soon as possible.

Please use the following link to submit your results: [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025/Results Submit your results]

We have extended the {{font color||yellow|'''submission deadline to 12 June 2025'''.}}
Kindly note that failure to submit by this date will result in your group’s participants not receiving any prizes from us. 

Thank you for your attention to this important matter and for your continued contributions to the Feminism and Folklore campaign.

Warm regards,&lt;br&gt;
Stella&lt;br&gt;
On behalf of Feminism and Folklore Team&lt;br&gt;

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 12:39, 08 June 2025 (UTC)
 &lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Template:FnF_2025_reminder_list&amp;oldid=28842648 --&gt;

== You're invited: Feminism and Folklore Advocacy Session – June 20! ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&gt;

Hello {{PAGENAME}}

[[File:Feminism and Folklore logo.svg | right | frameless]]

We are pleased to invite you to an inspiring session in the Feminism and Folklore International Campaign Advocacy Series titled:

🎙️ Documenting Indigenous Women’s Wisdom: The Role of Grandmothers and Elders&lt;br&gt;
🗓 Friday, June 20, 2025&lt;br&gt;
⏰ 4:00 PM UTC&lt;br&gt;
🌍 Online – [https://us06web.zoom.us/j/86470824823?pwd=s7ruwuxrradtJNcZLVT9EyClb8g7ho.1 Zoom link]&lt;br&gt;
👤 Facilitator: Obiageli Ezeilo (Wiki for Senior Citizens Network)&lt;br&gt;

Join us as we explore how the oral teachings of grandmothers and elders preserve cultural heritage and influence today’s feminist movements. Learn how to document these narratives using Wikimedia platforms!

🔗 Event Page &amp; Details:
https://meta.wikimedia.org/wiki/Event:Documenting_Indigenous_Women%E2%80%99s_Wisdom:_The_Role_of_Grandmothers_and_Elders

This session includes:&lt;br&gt;
✔️ A keynote presentation&lt;br&gt;
✔️ Story-sharing interactive segment&lt;br&gt;
✔️ Q&amp;A + tools for documenting women’s wisdom on Wikimedia&lt;br&gt;

We hope to see you there!

Warm regards,&lt;br&gt;
Stella&lt;br&gt;
On behalf of Feminism and Folklore Team&lt;br&gt;

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 23:49, 17 June 2025 (UTC)
 &lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=28399508 --&gt;</text>
      <sha1>hql4clo2a70s954lfo38vlz1ehrtmx4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಸದಸ್ಯ:Mahaveer Indra/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ</title>
    <ns>2</ns>
    <id>150214</id>
    <revision>
      <id>1306843</id>
      <parentid>1306754</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:29:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mahaveer Indra</username>
        <id>34672</id>
      </contributor>
      <origin>1306843</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="65974" sha1="mrnh2broh62jeak1qvk18d4w7ofhtso" xml:space="preserve">{{Infobox military conflict
| conflict          = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ
| campaign          = 
| image             = 1971 Instrument of Surrender.jpg
| image_size        = 300px
| caption           = {{small|First row: ಲೆ.ಜ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಝಿ the Cdr. of [[Eastern Military Command of Pakistan|Pakistani Eastern Comnd.]], signing the [[Pakistani Instrument of Surrender|documented Instrument of Surrender]] in [[Dhaka|Dacca]] in the presence of [[Lieutenant General (India)|Lt. Gen.]] [[Jagjit Singh Aurora]] ([[General Officer Commanding-in-Chief|GOC-in-C]] of Indian [[Eastern Command (India)|Eastern Comnd.]]). Surojit Sen of [[All India Radio]] is seen holding a microphone on the right.&lt;br /&gt;Second row (left to right): [[Vice Admiral (India)|Vice Adm.]] [[Nilakanta Krishnan|N. Krishnan]] ([[Flag Officer Commanding|FOC-in-C]] [[Eastern Naval Command|Eastern Naval Comnd.]]), [[Air Marshal (India)|Air Mshl.]] [[Hari Chand Dewan|H.C. Dewan]], ([[Air Officer Commanding|AOC-in-C]] [[Eastern Air Command (India)|Eastern Air Comnd.]]), Lt Gen. [[Sagat Singh]] (Cdr. [[IV Corps (India)|IV Corps]]), Maj Gen. [[J. F. R. Jacob|JFR Jacob]] ([[Chief of Staff|COS]] Eastern Comnd.) and [[Flight lieutenant|Flt Lt]] Krishnamurthy (peering over Jacob's shoulder).}}
| date              = 3–16 December 1971&lt;br /&gt;({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}})
| place             = * [[India–East Pakistan border]]
* [[Indo-Pakistani border|India–West Pakistan border]]
* [[Line of Control]]
* [[Indian Ocean]]
* [[Arabian Sea]]
* [[Bay of Bengal]]
| result            = Indian victory&lt;ref&gt;{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;Eastern front:&lt;br /&gt; [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]&lt;br /&gt;Western front:&lt;br /&gt;Ceasefire agreement&lt;ref&gt;Faruki, Kemal A. &quot;THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS.&quot; Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024.
&quot;On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council.&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Burke, S. M. &quot;The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971.&quot; Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024.
&quot;In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008
&quot;The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border.&quot;&lt;/ref&gt;
| territory         = Eastern Front:
* East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]]
Western Front:
* Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.&lt;ref name=&quot;Shuja Nawaz 2008&quot;&gt;{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;books.google.com&quot;&gt;{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;KC&quot;&gt;{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}&lt;/ref&gt;
* India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}}  territory&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Warikoo 2009&quot;&gt;{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor &amp; Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&amp;pg=PA71 | page=71}}&lt;/ref&gt;{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}}
| combatant1        = {{Plainlist}}
* {{flag|India}}
* {{flag|Provisional Government of Bangladesh}}
{{Endplainlist}}
| combatant2        = {{Plainlist}}
* {{flag|Pakistan}}
{{Endplainlist}}
| commander1        = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]&lt;br /&gt;
{{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]&lt;br /&gt;
----
{{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]&lt;br /&gt;
{{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]]
----
| commander2        = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&amp;nbsp;[[Yahya Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&amp;nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]&lt;br&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}}
| strength1         = [[Indian Armed Forces]]: 825,000&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}&lt;/ref&gt; – 860,000&lt;ref name=&quot;Cloughley&quot;&gt;{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&amp;q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&amp;pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&amp;q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&amp;pg=PT130|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

'''Western Front:''' &lt;br /&gt;
13 infantry divisions, 1 armoured division  + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
'''Eastern Front:''' &lt;br /&gt;
11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69&lt;/ref&gt;

[[Mukti Bahini]]: 180,000&lt;ref&gt;{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}&lt;/ref&gt;
| strength2         = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000&lt;ref name=&quot;Dixit&quot;&gt;{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}&lt;/ref&gt; – 365,000&lt;ref name=&quot;Cloughley&quot; /&gt;

'''Western Front:'''&lt;br /&gt;
7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
'''Eastern Front:''' &lt;br /&gt;
4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

[[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;
| casualties1       = {{IND}}&lt;br /&gt;2,500&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;–3,843 killed&lt;ref name=&quot;injuredsoldiers&quot;&gt;{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;9,851&lt;ref name=&quot;injuredsoldiers&quot;/&gt;–12,000&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt; wounded&lt;br /&gt; 2,100 captured&lt;ref name=&quot;CW&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
{{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]&lt;br /&gt;30,000 killed&lt;ref&gt;[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27&lt;/ref&gt;
* 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}&lt;/ref&gt;
* 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]]
*Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey &amp; Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY &amp; RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}&lt;/ref&gt;
* Damage to several western Indian airfields&lt;ref&gt;{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;indiadefenceupdate.com&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}&lt;/ref&gt;

'''Pakistani claims'''
* 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

'''Indian claims'''
* 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Combat Kills&quot;&gt;{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}&lt;/ref&gt;

'''Neutral claims'''
* 45&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot;&gt;{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&amp;pg=PA806 |publisher=Taylor &amp; Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}&lt;/ref&gt;–65&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt; [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]
| casualties2       = {{PAK}}&lt;br /&gt;5,866&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}&lt;/ref&gt;–9,000 killed&lt;ref&gt;{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor &amp; Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt; 10,000&lt;ref name=&quot;CW&quot; /&gt;–25,000 wounded&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt;&lt;br&gt; 93,000 captured&lt;br /&gt; 
*2 [[Destroyer]]s
*1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]]
*1 [[PNS Ghazi|Submarine]]&lt;ref name=&quot;BR&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}&lt;/ref&gt;
*3 [[Patrol vessel]]s
*7 [[Gunboat]]s
* Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}&lt;/ref&gt;
* Pakistani airfields damaged and cratered&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&amp;nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

'''Pakistani claims'''
* 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}&lt;/ref&gt;

'''Indian claims'''
* 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Combat Kills&quot; /&gt;

'''Neutral claims'''
* 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;
}}

==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್==
{{Infobox government agency
| name            = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ
| type            = Agency
| seal            = 
| seal_size       = 
| seal_width      = 
| seal_caption    =
| logo            = 
| logo_width      = 
| logo_caption    = 
| image           = 
| image_size      = 
| image_caption   = 
| formed          = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}}
| dissolved       = 
| jurisdiction    = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]
| headquarters    = Directorate General, NDRF,  6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001
| coordinates     = &lt;!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --&gt;
| motto           = &quot;आपदा सेवा सदैव सर्वत्र&quot;
| employees       = ೧೩,೦೦೦ &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&amp;q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman &amp; Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}&lt;/ref&gt;
| budget          = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}}
| minister1_name  = [[Amit Shah]]
| minister1_pfo   = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
| minister2_name  = 
| minister2_pfo   = &lt;!-- up to |minister7_name= --&gt;
| deputyminister1_name = 
| deputyminister1_pfo = 
| deputyminister2_name = 
| deputyminister2_pfo = &lt;!-- up to |deputyminister7_name= --&gt;
| chief1_name     = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]]
| chief1_position = Director General
| chief2_name     = 
| chief2_position = &lt;!-- up to |chief9_name= --&gt;
| chief3_name     = 
| chief3_position = 
| chief4_name     = 
| chief4_position = 
| chief5_name     = 
| chief5_position = 
| chief6_name     = 
| public_protector = 
| deputy          = 
| chief6_position = 
| chief7_name     = 
| chief7_position = 
| chief8_name     = 
| chief8_position = 
| chief9_name     = 
| chief9_position = 
| parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]]
| keydocument1    = [[Disaster Management Act, 2005]]
| website         = {{URL|ndrf.gov.in}}
| map             = 
| map_size        = 
| map_caption     = 
| footnotes       = 
| embed           = 
| child1_agency   = Karnataka State Disaster Response Force
| child2_agency   = Maharashtra State Disaster Response Force
| child3_agency   = Telangana State Disaster Response Force
| child4_agency   = Andhra Pradesh State Disaster Response Force
}}

==ತುಂಗಭದ್ರಾ==
{{Infobox dam
| name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ
| image = Tungabhadra Dam.jpg
| image_caption = 
| name_official = Tungabhadra Dam
| dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]]
| location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],&lt;br/&gt; India
| dam_type = Composite, Spillway length (701 m)
| dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}}
| dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation.
| dam_width_base = 
| spillway_type = 
| spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s
| construction_began = 1949
| opening = 1953
| cost = 1,066,342 Dollars
| owner = [[Karnataka State]]
| operator = Tungabhadra Board
| website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in]
| res_name = Tungabhadra Reservoir
| res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft)
| res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft)
| res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl)
| res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}}
| res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}}
| res_max_depth = 
| plant_operator = Karnataka Govt
| plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops
| plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]]
| plant_annual_gen = 
| plant_commission = 
| plant_decommission = 
| location_map = India Karnataka#India
| location_map_caption = 
| extra = 
}}
{{Infobox film
| name           = ಭ್ರಮಯುಗಮ್
| image          = Bramayugam poster.jpg
| caption        = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ
| director       = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]]
| screenplay     = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}}
| story          = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್
| based_on       = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]&lt;ref&gt;{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}&lt;/ref&gt;
| producer       = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}}
| starring       = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}}
| cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್
| editing        = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ
| music          = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್&lt;ref&gt;{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}&lt;/ref&gt;
| studio         = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}}
| distributor    = {{ubl|
*ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ)
*ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ)
*ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ)
*ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}}
| released       = {{Film date|df=y|2024|02|15}}
| runtime        = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು&lt;ref&gt;{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}&lt;/ref&gt;
| country        = ಭಾರತ
| language       = ಮಲಯಾಳಮ್&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| budget         = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ&lt;ref&gt;{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&amp;aoh=17082463150705&amp;referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&amp;aoh=17082463150705&amp;referrer=https://www.google.com |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| gross          = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ&lt;ref&gt;{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
}}

==jhdh==
'''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ'''

'''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ.
== ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು==
{{Navbox
|name  = Hydrography of Karnataka
|title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]]
|state = {{{state|autocollapse}}}
|listclass = hlist
|groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; &lt;!--reduces gap between wrapped groupname lines--&gt;

|group1 = Rivers
|list1  = 
* [[Amarja]]
* [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]]
* [[Bhadra River|Bhadra]] 
* [[Bhima River|Bhima]]
* [[Chakra River|Chakra]]
* [[Chitravathi River|Chitravathi]]
* [[Chulki Nala]]
* [[Dandavati]] 
* [[Gangavalli River|Gangavalli]] 
* [[Ghataprabha River|Ghataprabha]]
* [[Gurupura River|Gurupura]] 
* [[Hemavati River|Hemavati]]
* [[Honnuhole]]
* [[Kabini River|Kabini]]
* [[Kali River (Karnataka)|Kali]]
* [[Karanja River| Karanja]]
* [[Kaveri]] 
* [[Kedaka River|Kedaka]]
* [[Krishna River|Krishna]] 
* [[Kubja River|Kubja]]
* [[Kumaradhara River|Kumaradhara]]
* [[Kumudvathi River|Kumudvathi]]
* [[Lakshmana Tirtha]]
* [[Malaprabha River|Malaprabha]] 
* [[Manjira River|Manjira]] 
* [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]]
* [[Netravati River|Netravati]]
* [[Palar River|Palar]]
* [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]]
* [[Papagni River|Papagni]]
* [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] 
* [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] 
* [[Shambhavi River|Shambhavi]]
* [[Sharavati]]
* [[Shimsha]] 
* [[Souparnika River|Souparnika]]
* [[Tunga River|Tunga]]
* [[Tungabhadra River|Tungabhadra]]
* [[Varada]]
* [[Varahi River|Varahi]] 
* [[Vedavathi River|Vedavathi]] 
* [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]]  
|group2 = Waterfalls
|list2 = 
* [[Abbey Falls|Abbey]]
* [[Bandaje Falls|Bandaje]]
* [[Barkana Falls|Barkana]]
* [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]]
* [[Devaragundi]] 
* [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]]
* [[Gokak Falls|Gokak]]
* [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]]
* [[Hebbe Falls|Hebbe]]
* [[Irupu Falls|Irupu]]  
* [[Jaladurga | Jaladurga]]
* [[Jog Falls|Jog]]
* [[Kalhatti Falls|Kalhatti]]
* [[Kunchikal Falls|Kuchikal]]
* [[Magod Falls|Magod]]
* [[Mallalli Falls|Mallalli]]
* [[Muthyala Maduvu]]
* [[Sathodi Falls|Sathodi]]
* [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]]
* [[Shivganga falls|Shivganga]]
* [[Unchalli Falls|Unchalli]]
* [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] 

|group3= Lakes
|list3= 
* [[Harangi Reservoir|Harangi]]
* [[Hebbal Lake, Bangalore]]
* [[Hebbal Lake, Mysore]]
* [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] 
* [[Honnamana Kere]]
* [[Karanji Lake|Karanji]]
* [[Krishna Raja Sagara]]
* [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]]
* [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]]
* [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] 
* [[Shanti Sagara]]
* [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]]
* [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] 
* [[Yele Mallappa Shetty Lake]]
|group4= Beaches
|list4= 
* [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]]
* [[Murudeshwara]]
* [[Karwar]]
* [[Kapu, Karnataka|Kapu]]
* [[Kudle beach|Kudle]]
* [[Malpe]]
* [[Maravanthe]]
* [[NITK Beach]]
* [[Panambur Beach|Panambur]]
* [[Someshwar Beach|Someshwar]]
* [[St. Mary's Islands]]
* [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]]
* [[Trasi]]  

|group5= Dams
|list5= 
* [[Almatti Dam|Almatti]] 
* [[Basava Sagara]]
* [[Bhadra Dam]]
* [[Gorur dam|Gorur]]
* [[Harangi Dam|Harangi]]
* [[Kabini Dam|Kabini]]
* [[Kadra Dam|Kadra]]
* [[Kanva Reservoir|Kanva]]
* [[Kodasalli Dam|Kodasalli]]
* [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]]
* [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] 
* [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]]
* [[Renuka Sagara]]
* [[Shanti Sagara]]
* [[Supa Dam|Supa]]
* [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]]
* [[Vani Vilasa Sagara]] 
 

}}&lt;noinclude&gt;
{{Documentation|content=
{{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}}
{{collapsible option}}
}}
== ಟೆಂಪ್ಲೇಟು==
{{Infobox government agency
| agency_name     = Ministry of Finance
| seal            = Government of India logo.svg
| seal_width      = 100px
| seal_caption    = Branch of Government of India
| logo            = Ministry of Finance India.svg
| nativename_a    = 
| formed          = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}}
| logo_size       = 230px
| logo_caption    = Ministry of Finance
| preceding1      = 
| jurisdiction    = [[Government of India]]
| headquarters    = [[North Block|Cabinet Secretariat]]&lt;br/&gt; [[Raisina Hill]], [[New Delhi]]
| latd            = 
| latm            = 
| lats            = 
| latNS           = 
| longd           = 
| longm           = 
| longs           = 
| longEW          = 
| employees       = 
| budget          = 
| minister1_name  = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]]
| deputyminister1_name = 
| deputyminister1_pfo = 
| deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]]
| deputyminister2_pfo = [[Minister of State]]
| chief1_name     = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] &amp; [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary)
| chief2_name     = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief2_position = Expenditure Secretary
| chief9_name     = 
| chief9_position = 
| parent_department = 
| child1_agency   = &lt;small&gt;Department of Economic Affairs&lt;/small&gt;
| child2_agency   = &lt;small&gt;Department of Expenditure&lt;/small&gt;
| child3_agency   = &lt;small&gt;Department of Revenue&lt;/small&gt;
| child4_agency   = &lt;small&gt;Department of Financial Services&lt;/small&gt;
| child5_agency   = &lt;small&gt;Department of Investment and Public Asset Management&lt;/small&gt;
| child6_agency   = &lt;small&gt;Department of Public Enterprise&lt;/small&gt;
| keydocument1    = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget]
| keydocument2    = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey]
| website         = https://finmin.gov.in/
| chief3_name     = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management)
| chief4_name     = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}&lt;/ref&gt;
| chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services)
| chief5_name     = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief5_position = Economic Affairs Secretary
| chief6_name     = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]]   (Department of Public Enterprises)
| chief7_name     = [[V. Anantha Nageswaran]]
| chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]]
| chief8_name     = 
| chief8_position = 
}}
== ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು==
{{Navbox
|name  = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು
|title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
| titlestyle = background:#ccf;
| style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9;
| groupstyle = background:#ddf;width:10%;
|liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; &lt;!--otherwise lists can appear to form continuous whole--&gt;
|group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್
|list1  = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]


|group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು

|list2  = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}


|group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ
|list3  = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}}
   

|group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list4  = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್  ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ  ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}

|group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list5  = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain &amp; Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}}

|group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list6  = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}

|group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]]
|list7  = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}}  [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}}
}}&lt;noinclude&gt;


[[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]]
[[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]&lt;!--probably needs focusing--&gt;
&lt;/noinclude&gt;
== ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ==
{{Navbox
|name       = Banking in India
|title      = {{flag icon|India}} [[Banking in India]]
|state      = {{{state&lt;includeonly&gt;|autocollapse&lt;/includeonly&gt;}}}
|listclass  = hlist
|above =  

|group1 = Institutes
|list1 = {{Navbox|child


|group1 = [[Central bank]]
|list1 = {{Reserve Bank of India}}


|group2 = Think tanks
|list2 =
* [[Banks Board Bureau|BBB]]
* [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]]
* [[National Payments Corporation of India|NPCI]]
* [[Indian Banks' Association|IBA]]
* [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]]

|group3 = Speciality banks
|list3 =
* [[IFCI]]
* ''' [[All India Financial Institutions]] :'''
* [[Exim Bank of India]]
* [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]]
* [[National Housing Bank|NHB]]
* [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]]

|group4 = Other
|list4 =
* [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]]
* [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]]
* [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]]

}}

|group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector &lt;br /&gt;banks]]
|list2 =
* [[Bank of Baroda]]
* [[Bank of India]]
* [[Canara Bank]]
* [[Central Bank of India]]
* [[Indian Bank]]
* [[Indian Overseas Bank]]
* [[Jammu &amp; Kashmir Bank]]
* [[Punjab &amp; Sind Bank]]
* [[Punjab National Bank]]
* [[State Bank of India]]
* [[UCO Bank]]
* [[Union Bank of India]]

|group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector &lt;br /&gt;banks]]
|list4 =
* [[Axis Bank]]
* [[Bandhan Bank]]
* [[CSB Bank]]
* [[City Union Bank]]
* [[DCB Bank]]
* [[Dhanlaxmi Bank]]
* [[Federal Bank]]
* [[HDFC Bank]]
* [[ICICI Bank]]
* [[IDBI Bank]]
* [[IDFC First Bank]]
* [[IndusInd Bank]]
* [[Karnataka Bank]]
* [[Karur Vysya Bank]]
* [[Kotak Mahindra Bank]]
* [[Nainital Bank]]
* [[RBL Bank]]
* [[South Indian Bank]]
* [[Tamilnad Mercantile Bank]]
* [[Yes Bank]]

| group5 = Foreign banks
| list5  =
* [[Abu Dhabi Commercial Bank]]
* [[ANZ (bank)|ANZ]]
* [[Bank Maybank Indonesia]]
* [[Bank of America]]
* [[Bank of Bahrain and Kuwait]]
* [[Bank of Ceylon]]
* [[Barclays]]
* [[Credit Suisse]]
* [[CTBC Bank]]
* [[Deutsche Bank]]
* [[HSBC Bank India|HSBC]]
* [[Maybank]]
* [[MUFG Bank|MUFJ]]
* [[Rabobank]]
* [[Scotiabank]]
* [[Standard Chartered India]]

{{Navbox|child
|group1 = Wholly owned subsidiary (WOS)
|list1 =
* [[DBS Bank]]
* [[State Bank of Mauritius]]

|group2 = Wound up/closed (or in process)
|list2 =
* [[Antwerp Diamond Bank]]
* [[Citibank India|Citibank]]
}}

| group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]]
| list6  =
* [[AU Small Finance Bank|AU]]
** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]]
* [[Capital Small Finance Bank|Capital]]
* [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]]
* [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]]
* [[Jana Small Finance Bank|Jana]]
* [[North East Small Finance Bank|North East]]
* [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]]
* [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]]

|group7 = [[Payments bank]]s
|list7 =
*[[Airtel Payments Bank|Airtel]]
*[[National Securities Depository]]
*[[India Post Payments Bank|India Post]]
*[[Jio Payments Bank|Jio]]
*[[Paytm Payments Bank|Paytm]]

{{Navbox|child
|group1 = Surrendered licencees &lt;br/&gt;or wound up
|list1 =
*[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]]
**[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]]
*[[Tech Mahindra]]
}}

| group8 = [[Cooperative banking|Cooperative &lt;br /&gt;banks]]
| list8  =
* [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]].
* [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]]
* [[Cosmos Bank]]
* [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]]
* [[Kerala Bank]]
* [[Mizoram Co-operative Apex Bank]]
* [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]]
* [[Repco Bank]]
* [[Saraswat Bank]]
* [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]]
* [[TNSC Bank]]

| group9 = [[Regional rural bank]]s
| list9  =
* [[Assam Gramin Vikash Bank]]
* [[Bangiya Gramin Vikash Bank]]
* [[Mizoram Rural Bank]]
* [[Paschim Banga Gramin Bank]]
* [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]]
* [[Tamil Nadu Grama Bank]]
* [[Uttar Bihar Gramin Bank]]
* [[Uttarakhand Gramin Bank]]
* [[Vananchal Gramin Bank]]

{{Navbox|child
|group1 = Andhra
|list1 =

* [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]]
* [[Andhra Pragathi Grameena Bank]]

|group2 = Kerala
|list2 =
* [[Kerala Gramin Bank]]
* [[North Malabar Gramin Bank]]
* [[South Malabar Gramin Bank]]

|group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]]
|list3 =
*[[Allahabad UP Gramin Bank]]
*[[Gramin Bank of Aryavart]]
*[[Sarva UP Gramin Bank]]
}}

| group10 = Defunct banks
| list10  = {{Navbox|child
|group1 = Merged
|list1 = {{Navbox|child
|group1 = PSB
|list1 =
* [[New Bank of India]]
* [[Dena Bank]]
* [[Vijaya Bank]]
* [[Allahabad Bank]]
* [[Andhra Bank]]
* [[Corporation Bank]]
* [[Oriental Bank of Commerce]]
* [[United Bank of India]]
* [[Syndicate Bank]]

|group2 = SBI
|list2 =
* [[Bank of Bombay]]
* [[Bank of Calcutta]]
* [[Bank of Madras]]
* [[Imperial Bank of India]]
* [[State Bank of Bikaner &amp; Jaipur]]
* [[State Bank of Hyderabad]]
* [[State Bank of Indore]]
* [[State Bank of Mysore]]
* [[State Bank of Patiala]]
* [[State Bank of Saurashtra]]
* [[State Bank of Travancore]]
* [[Bharatiya Mahila Bank]]

|group3 = Rescued
|list3 =
* [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC)
* [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS)
* [[Nedungadi Bank]] (PNB)
* [[United Western Bank]] (IDBI)
* [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank)
* [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB)

|group4 = Acquired
|list4 =
* [[Bank of Madura]]
* [[Bank of Rajasthan]]
* [[Bengal Central Bank]]
* [[Centurion Bank of Punjab]]
* [[Chartered Bank of India, Australia and China]]
* [[Grindlays Bank]]
** [[National Bank of India]]
* [[ING Vysya Bank]]
* [[Mercantile Bank of India, London and China]]
* [[Lord Krishna Bank]]
* [[Suvarna Sahakari Bank]]
* [[Times Bank]]
* [[Vysya Bank]]
{{Navbox|child
|group1 = PSB
|list1 =
* [[Bharat Overseas Bank]]
* [[Pandyan Bank]]
}}
}}

|group3 = Wound up
|list3 =
* [[Bank of Chettinad]]
* [[Dass Bank]]

|group4 = Failed
|list4 =
* [[Alliance Bank of Simla]]
* [[Arbuthnot &amp; Co]]
* [[Commercial Bank of India]]
* [[Exchange Bank of India &amp; Africa]]
* [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]]
* [[Oudh Commercial Bank]]
* [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]]

|group5 = Liquidated
|list5 =
* [[Bengal Bank (1784)]]
* [[Bank of Bombay (1720)]]
* [[Bank of Hindostan]]
* [[General Bank of India]]
* [[General Bank of Bengal and Bihar]]
* [[Nath Bank]]
* [[Palai Central Bank]]
* [[The Commercial Bank (1819)]]
* [[The Calcutta Bank (1824)]]
* [[The Union Bank (1828)]]
* [[The Government Savings Bank (1833)]]
* [[The Bank of Mirzapore (1835)]]
* [[Travancore National and Quilon Bank]]
}}

| group11 = Networks
| list11 = {{Navbox|child
|group1 = [[Interbank network]]s
|list1 =
* [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]]
* [[National Financial Switch|NFS]]
* [[Plus (interbank network)|PLUS]]

|group2 = [[Interbank_network|ATM networks]]
|list2 =
* [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]]
* [[Cashnet]]
* [[CashTree]]
* [[MITR ATM Sharing Network|MITR]]
}}

| group12 = [[Payment card|Cards]]
| list12  =
* [[Mastercard]]
** [[Debit Mastercard]]
** [[Maestro (debit card)|Maestro]]
* [[RuPay]]
* [[Visa Inc|Visa]]
** [[Visa Debit]]
** [[Visa Electron]]

| group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s
| list13  =
* [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]]
* [[Bharat Bill Payment System|BBPS]]
* [[Bharat Interface for Money|BHIM]]
* [[Immediate Payment Service|IMPS]]
* [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]]
* [[Real-time gross settlement|RTGS]]
* [[Unified Payments Interface|UPI]]

| group15 =  [[Payment service provider|Payment service&lt;br /&gt; providers]]
| list15  =
* [[Atom Technologies|Atom]]
* [[Bharat Interface for Money|BHIM]]
* [[BillDesk]]
* [[Infibeam|CCAvenue]]
* [[Paytm Payments Bank|Paytm]]
* [[Sarvatra Technologies]]
* [[Zeta India]]

{{Navbox|child
|group1 = [[Digital wallet]]s
|list1 =
* [[Amazon Pay]]
* [[BharatPe]]
* [[Freecharge]]
* [[Google Pay (payment method)|Google Pay]]
* [[Mobikwik]]
* [[Payoneer]]
* [[PayU]]
* [[Payworld]]
* [[PhonePe]]
}}

| group17 = Related topics
| list17  =
* [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]]
* [[Bank run]]
* [[Indian black money|Black money]]
* [[Counterfeit money]]
* [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]]
* [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]]
** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]]
** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]]
* [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]]

* '''Lists: '''  [[List of banks in India|List of banks]]
* [[List of oldest banks in India]]

{{Navbox|child

|group1 = Protocol &lt;br&gt; and codes
|list1 =
* [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]]
* [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]]
* [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]]
* [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]

|group2 =  Rates &amp; &lt;br&gt; ratios
|list2 =

{{Navbox|child
|group1 = Rates
|list1 =

* [[Bank rate]]
* [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]]
* [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]]

|group2 = Ratios
|list2 =
* [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]]
* [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]]
* [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]]

}}

|group3 = Regulators
|list3 =
* [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]]
* [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]]
* [[SEBI|Securities - SEBI]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]]

|group4 =  Insolvency, &lt;br&gt; bankruptcy and &lt;br&gt; reconstruction
|list4 = 

{{Navbox|child
|group1 = Boards
|list1 =

* [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]]
* [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]]

|group2 = Legislation
|list2 =
* [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]]
* [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]]

|group3 = Companies
|list3 =

* ARCIL
* Edelweiss ARC
* IAMCL

}}

|group5 =  Legislation
|list5 =

* [[Banking Regulation Act, 1949]]
* [[Government Securities Act, 2006]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]]
* [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]]
* [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]]
* [[Income-tax Act, 1961]]
* [[Companies Act, 2013]]
* [[Insurance Act, 1938]]
* [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]]


|group6 =  Tribunals
|list6 =
* [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]]
* [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]]


|group7 =  Measures
|list7 =
* [[Prompt Corrective Action]]


|group8 =  Other
|list8 =
* [[Institute of Banking Personnel Selection]]
* [[Mumbai Consensus]]


}}


}}

== ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು==
{{Navbox
|name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು
|title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು
|state = collapsible
|navbar = plain
    
|group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]]
|list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]]

|group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]]
|list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]]
   
|group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]]
|list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]]
    
|group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]]
|list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]]
    
|group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]]
|list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]]
    
|group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]]
|list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]]
    
|group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]]
|list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]]
    
|group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]]
|list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]]
    
|group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]]
|list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]]
    
|group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]]
|list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]]
    
|group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]]
|list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]]
    
|group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]]
|list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]]
    
|group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]]
|list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]]
    
|group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]]
|list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]]
    
|group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]]
|list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]]
    
|group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]]
|list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]]
    
|group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]]
|list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]]
    
|group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]]
|list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]]
    
|group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]]
|list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]]
    
|group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]]
|list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]]
    
|group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]]
|list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]]
    
|group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]]
|list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]]
    
|group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]]
|list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]]
    
|group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]]
|list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]]
    
|group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]]
|list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]]
    
|group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]]
|list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]]
    
|group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]]
|list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]]
    
|group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]]
|list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]]
    
|group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]]
|list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]]
    
|group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]]
|list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]]
    
|group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]]
|list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]]
}}</text>
      <sha1>mrnh2broh62jeak1qvk18d4w7ofhtso</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306844</id>
      <parentid>1306843</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:38:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mahaveer Indra</username>
        <id>34672</id>
      </contributor>
      <origin>1306844</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66532" sha1="2znx11nuls4grhgu5ilpombs92si097" xml:space="preserve">{{Infobox military conflict
| conflict          = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ
| campaign          = 
| image             = 1971 Instrument of Surrender.jpg
| image_size        = 300px
| caption           = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}}
| date              = 3–16 December 1971&lt;br /&gt;({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}})
| place             = * [[India–East Pakistan border]]
* [[Indo-Pakistani border|India–West Pakistan border]]
* [[Line of Control]]
* [[Indian Ocean]]
* [[Arabian Sea]]
* [[Bay of Bengal]]
| result            = Indian victory&lt;ref&gt;{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;Eastern front:&lt;br /&gt; [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]&lt;br /&gt;Western front:&lt;br /&gt;Ceasefire agreement&lt;ref&gt;Faruki, Kemal A. &quot;THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS.&quot; Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024.
&quot;On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council.&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Burke, S. M. &quot;The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971.&quot; Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024.
&quot;In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008
&quot;The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border.&quot;&lt;/ref&gt;
| territory         = Eastern Front:
* East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]]
Western Front:
* Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.&lt;ref name=&quot;Shuja Nawaz 2008&quot;&gt;{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;books.google.com&quot;&gt;{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;KC&quot;&gt;{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}&lt;/ref&gt;
* India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}}  territory&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Warikoo 2009&quot;&gt;{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor &amp; Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&amp;pg=PA71 | page=71}}&lt;/ref&gt;{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}}
| combatant1        = {{Plainlist}}
* {{flag|India}}
* {{flag|Provisional Government of Bangladesh}}
{{Endplainlist}}
| combatant2        = {{Plainlist}}
* {{flag|Pakistan}}
{{Endplainlist}}
| commander1        = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]&lt;br /&gt;
{{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]&lt;br /&gt;
----
{{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]&lt;br /&gt;
{{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]]
----
| commander2        = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&amp;nbsp;[[Yahya Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&amp;nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]&lt;br&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}}
| strength1         = [[Indian Armed Forces]]: 825,000&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}&lt;/ref&gt; – 860,000&lt;ref name=&quot;Cloughley&quot;&gt;{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&amp;q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&amp;pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&amp;q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&amp;pg=PT130|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

'''Western Front:''' &lt;br /&gt;
13 infantry divisions, 1 armoured division  + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
'''Eastern Front:''' &lt;br /&gt;
11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69&lt;/ref&gt;

[[Mukti Bahini]]: 180,000&lt;ref&gt;{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}&lt;/ref&gt;
| strength2         = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000&lt;ref name=&quot;Dixit&quot;&gt;{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}&lt;/ref&gt; – 365,000&lt;ref name=&quot;Cloughley&quot; /&gt;

'''Western Front:'''&lt;br /&gt;
7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
'''Eastern Front:''' &lt;br /&gt;
4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

[[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;
| casualties1       = {{IND}}&lt;br /&gt;2,500&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;–3,843 killed&lt;ref name=&quot;injuredsoldiers&quot;&gt;{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;9,851&lt;ref name=&quot;injuredsoldiers&quot;/&gt;–12,000&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt; wounded&lt;br /&gt; 2,100 captured&lt;ref name=&quot;CW&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
{{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]&lt;br /&gt;30,000 killed&lt;ref&gt;[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27&lt;/ref&gt;
* 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}&lt;/ref&gt;
* 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]]
*Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey &amp; Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY &amp; RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}&lt;/ref&gt;
* Damage to several western Indian airfields&lt;ref&gt;{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;indiadefenceupdate.com&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}&lt;/ref&gt;

'''Pakistani claims'''
* 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

'''Indian claims'''
* 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Combat Kills&quot;&gt;{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}&lt;/ref&gt;

'''Neutral claims'''
* 45&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot;&gt;{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&amp;pg=PA806 |publisher=Taylor &amp; Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}&lt;/ref&gt;–65&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt; [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]
| casualties2       = {{PAK}}&lt;br /&gt;5,866&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}&lt;/ref&gt;–9,000 killed&lt;ref&gt;{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor &amp; Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt; 10,000&lt;ref name=&quot;CW&quot; /&gt;–25,000 wounded&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt;&lt;br&gt; 93,000 captured&lt;br /&gt; 
*2 [[Destroyer]]s
*1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]]
*1 [[PNS Ghazi|Submarine]]&lt;ref name=&quot;BR&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}&lt;/ref&gt;
*3 [[Patrol vessel]]s
*7 [[Gunboat]]s
* Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}&lt;/ref&gt;
* Pakistani airfields damaged and cratered&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&amp;nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

'''Pakistani claims'''
* 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}&lt;/ref&gt;

'''Indian claims'''
* 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Combat Kills&quot; /&gt;

'''Neutral claims'''
* 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;
}}

==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್==
{{Infobox government agency
| name            = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ
| type            = Agency
| seal            = 
| seal_size       = 
| seal_width      = 
| seal_caption    =
| logo            = 
| logo_width      = 
| logo_caption    = 
| image           = 
| image_size      = 
| image_caption   = 
| formed          = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}}
| dissolved       = 
| jurisdiction    = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]
| headquarters    = Directorate General, NDRF,  6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001
| coordinates     = &lt;!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --&gt;
| motto           = &quot;आपदा सेवा सदैव सर्वत्र&quot;
| employees       = ೧೩,೦೦೦ &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&amp;q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman &amp; Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}&lt;/ref&gt;
| budget          = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}}
| minister1_name  = [[Amit Shah]]
| minister1_pfo   = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
| minister2_name  = 
| minister2_pfo   = &lt;!-- up to |minister7_name= --&gt;
| deputyminister1_name = 
| deputyminister1_pfo = 
| deputyminister2_name = 
| deputyminister2_pfo = &lt;!-- up to |deputyminister7_name= --&gt;
| chief1_name     = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]]
| chief1_position = Director General
| chief2_name     = 
| chief2_position = &lt;!-- up to |chief9_name= --&gt;
| chief3_name     = 
| chief3_position = 
| chief4_name     = 
| chief4_position = 
| chief5_name     = 
| chief5_position = 
| chief6_name     = 
| public_protector = 
| deputy          = 
| chief6_position = 
| chief7_name     = 
| chief7_position = 
| chief8_name     = 
| chief8_position = 
| chief9_name     = 
| chief9_position = 
| parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]]
| keydocument1    = [[Disaster Management Act, 2005]]
| website         = {{URL|ndrf.gov.in}}
| map             = 
| map_size        = 
| map_caption     = 
| footnotes       = 
| embed           = 
| child1_agency   = Karnataka State Disaster Response Force
| child2_agency   = Maharashtra State Disaster Response Force
| child3_agency   = Telangana State Disaster Response Force
| child4_agency   = Andhra Pradesh State Disaster Response Force
}}

==ತುಂಗಭದ್ರಾ==
{{Infobox dam
| name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ
| image = Tungabhadra Dam.jpg
| image_caption = 
| name_official = Tungabhadra Dam
| dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]]
| location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],&lt;br/&gt; India
| dam_type = Composite, Spillway length (701 m)
| dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}}
| dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation.
| dam_width_base = 
| spillway_type = 
| spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s
| construction_began = 1949
| opening = 1953
| cost = 1,066,342 Dollars
| owner = [[Karnataka State]]
| operator = Tungabhadra Board
| website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in]
| res_name = Tungabhadra Reservoir
| res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft)
| res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft)
| res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl)
| res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}}
| res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}}
| res_max_depth = 
| plant_operator = Karnataka Govt
| plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops
| plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]]
| plant_annual_gen = 
| plant_commission = 
| plant_decommission = 
| location_map = India Karnataka#India
| location_map_caption = 
| extra = 
}}
{{Infobox film
| name           = ಭ್ರಮಯುಗಮ್
| image          = Bramayugam poster.jpg
| caption        = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ
| director       = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]]
| screenplay     = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}}
| story          = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್
| based_on       = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]&lt;ref&gt;{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}&lt;/ref&gt;
| producer       = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}}
| starring       = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}}
| cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್
| editing        = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ
| music          = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್&lt;ref&gt;{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}&lt;/ref&gt;
| studio         = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}}
| distributor    = {{ubl|
*ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ)
*ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ)
*ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ)
*ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}}
| released       = {{Film date|df=y|2024|02|15}}
| runtime        = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು&lt;ref&gt;{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}&lt;/ref&gt;
| country        = ಭಾರತ
| language       = ಮಲಯಾಳಮ್&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| budget         = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ&lt;ref&gt;{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&amp;aoh=17082463150705&amp;referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&amp;aoh=17082463150705&amp;referrer=https://www.google.com |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| gross          = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ&lt;ref&gt;{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
}}

==jhdh==
'''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ'''

'''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ.
== ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು==
{{Navbox
|name  = Hydrography of Karnataka
|title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]]
|state = {{{state|autocollapse}}}
|listclass = hlist
|groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; &lt;!--reduces gap between wrapped groupname lines--&gt;

|group1 = Rivers
|list1  = 
* [[Amarja]]
* [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]]
* [[Bhadra River|Bhadra]] 
* [[Bhima River|Bhima]]
* [[Chakra River|Chakra]]
* [[Chitravathi River|Chitravathi]]
* [[Chulki Nala]]
* [[Dandavati]] 
* [[Gangavalli River|Gangavalli]] 
* [[Ghataprabha River|Ghataprabha]]
* [[Gurupura River|Gurupura]] 
* [[Hemavati River|Hemavati]]
* [[Honnuhole]]
* [[Kabini River|Kabini]]
* [[Kali River (Karnataka)|Kali]]
* [[Karanja River| Karanja]]
* [[Kaveri]] 
* [[Kedaka River|Kedaka]]
* [[Krishna River|Krishna]] 
* [[Kubja River|Kubja]]
* [[Kumaradhara River|Kumaradhara]]
* [[Kumudvathi River|Kumudvathi]]
* [[Lakshmana Tirtha]]
* [[Malaprabha River|Malaprabha]] 
* [[Manjira River|Manjira]] 
* [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]]
* [[Netravati River|Netravati]]
* [[Palar River|Palar]]
* [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]]
* [[Papagni River|Papagni]]
* [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] 
* [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] 
* [[Shambhavi River|Shambhavi]]
* [[Sharavati]]
* [[Shimsha]] 
* [[Souparnika River|Souparnika]]
* [[Tunga River|Tunga]]
* [[Tungabhadra River|Tungabhadra]]
* [[Varada]]
* [[Varahi River|Varahi]] 
* [[Vedavathi River|Vedavathi]] 
* [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]]  
|group2 = Waterfalls
|list2 = 
* [[Abbey Falls|Abbey]]
* [[Bandaje Falls|Bandaje]]
* [[Barkana Falls|Barkana]]
* [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]]
* [[Devaragundi]] 
* [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]]
* [[Gokak Falls|Gokak]]
* [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]]
* [[Hebbe Falls|Hebbe]]
* [[Irupu Falls|Irupu]]  
* [[Jaladurga | Jaladurga]]
* [[Jog Falls|Jog]]
* [[Kalhatti Falls|Kalhatti]]
* [[Kunchikal Falls|Kuchikal]]
* [[Magod Falls|Magod]]
* [[Mallalli Falls|Mallalli]]
* [[Muthyala Maduvu]]
* [[Sathodi Falls|Sathodi]]
* [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]]
* [[Shivganga falls|Shivganga]]
* [[Unchalli Falls|Unchalli]]
* [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] 

|group3= Lakes
|list3= 
* [[Harangi Reservoir|Harangi]]
* [[Hebbal Lake, Bangalore]]
* [[Hebbal Lake, Mysore]]
* [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] 
* [[Honnamana Kere]]
* [[Karanji Lake|Karanji]]
* [[Krishna Raja Sagara]]
* [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]]
* [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]]
* [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] 
* [[Shanti Sagara]]
* [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]]
* [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] 
* [[Yele Mallappa Shetty Lake]]
|group4= Beaches
|list4= 
* [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]]
* [[Murudeshwara]]
* [[Karwar]]
* [[Kapu, Karnataka|Kapu]]
* [[Kudle beach|Kudle]]
* [[Malpe]]
* [[Maravanthe]]
* [[NITK Beach]]
* [[Panambur Beach|Panambur]]
* [[Someshwar Beach|Someshwar]]
* [[St. Mary's Islands]]
* [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]]
* [[Trasi]]  

|group5= Dams
|list5= 
* [[Almatti Dam|Almatti]] 
* [[Basava Sagara]]
* [[Bhadra Dam]]
* [[Gorur dam|Gorur]]
* [[Harangi Dam|Harangi]]
* [[Kabini Dam|Kabini]]
* [[Kadra Dam|Kadra]]
* [[Kanva Reservoir|Kanva]]
* [[Kodasalli Dam|Kodasalli]]
* [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]]
* [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] 
* [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]]
* [[Renuka Sagara]]
* [[Shanti Sagara]]
* [[Supa Dam|Supa]]
* [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]]
* [[Vani Vilasa Sagara]] 
 

}}&lt;noinclude&gt;
{{Documentation|content=
{{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}}
{{collapsible option}}
}}
== ಟೆಂಪ್ಲೇಟು==
{{Infobox government agency
| agency_name     = Ministry of Finance
| seal            = Government of India logo.svg
| seal_width      = 100px
| seal_caption    = Branch of Government of India
| logo            = Ministry of Finance India.svg
| nativename_a    = 
| formed          = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}}
| logo_size       = 230px
| logo_caption    = Ministry of Finance
| preceding1      = 
| jurisdiction    = [[Government of India]]
| headquarters    = [[North Block|Cabinet Secretariat]]&lt;br/&gt; [[Raisina Hill]], [[New Delhi]]
| latd            = 
| latm            = 
| lats            = 
| latNS           = 
| longd           = 
| longm           = 
| longs           = 
| longEW          = 
| employees       = 
| budget          = 
| minister1_name  = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]]
| deputyminister1_name = 
| deputyminister1_pfo = 
| deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]]
| deputyminister2_pfo = [[Minister of State]]
| chief1_name     = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] &amp; [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary)
| chief2_name     = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief2_position = Expenditure Secretary
| chief9_name     = 
| chief9_position = 
| parent_department = 
| child1_agency   = &lt;small&gt;Department of Economic Affairs&lt;/small&gt;
| child2_agency   = &lt;small&gt;Department of Expenditure&lt;/small&gt;
| child3_agency   = &lt;small&gt;Department of Revenue&lt;/small&gt;
| child4_agency   = &lt;small&gt;Department of Financial Services&lt;/small&gt;
| child5_agency   = &lt;small&gt;Department of Investment and Public Asset Management&lt;/small&gt;
| child6_agency   = &lt;small&gt;Department of Public Enterprise&lt;/small&gt;
| keydocument1    = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget]
| keydocument2    = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey]
| website         = https://finmin.gov.in/
| chief3_name     = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management)
| chief4_name     = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}&lt;/ref&gt;
| chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services)
| chief5_name     = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief5_position = Economic Affairs Secretary
| chief6_name     = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]]   (Department of Public Enterprises)
| chief7_name     = [[V. Anantha Nageswaran]]
| chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]]
| chief8_name     = 
| chief8_position = 
}}
== ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು==
{{Navbox
|name  = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು
|title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
| titlestyle = background:#ccf;
| style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9;
| groupstyle = background:#ddf;width:10%;
|liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; &lt;!--otherwise lists can appear to form continuous whole--&gt;
|group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್
|list1  = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]


|group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು

|list2  = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}


|group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ
|list3  = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}}
   

|group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list4  = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್  ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ  ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}

|group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list5  = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain &amp; Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}}

|group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list6  = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}

|group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]]
|list7  = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}}  [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}}
}}&lt;noinclude&gt;


[[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]]
[[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]&lt;!--probably needs focusing--&gt;
&lt;/noinclude&gt;
== ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ==
{{Navbox
|name       = Banking in India
|title      = {{flag icon|India}} [[Banking in India]]
|state      = {{{state&lt;includeonly&gt;|autocollapse&lt;/includeonly&gt;}}}
|listclass  = hlist
|above =  

|group1 = Institutes
|list1 = {{Navbox|child


|group1 = [[Central bank]]
|list1 = {{Reserve Bank of India}}


|group2 = Think tanks
|list2 =
* [[Banks Board Bureau|BBB]]
* [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]]
* [[National Payments Corporation of India|NPCI]]
* [[Indian Banks' Association|IBA]]
* [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]]

|group3 = Speciality banks
|list3 =
* [[IFCI]]
* ''' [[All India Financial Institutions]] :'''
* [[Exim Bank of India]]
* [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]]
* [[National Housing Bank|NHB]]
* [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]]

|group4 = Other
|list4 =
* [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]]
* [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]]
* [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]]

}}

|group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector &lt;br /&gt;banks]]
|list2 =
* [[Bank of Baroda]]
* [[Bank of India]]
* [[Canara Bank]]
* [[Central Bank of India]]
* [[Indian Bank]]
* [[Indian Overseas Bank]]
* [[Jammu &amp; Kashmir Bank]]
* [[Punjab &amp; Sind Bank]]
* [[Punjab National Bank]]
* [[State Bank of India]]
* [[UCO Bank]]
* [[Union Bank of India]]

|group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector &lt;br /&gt;banks]]
|list4 =
* [[Axis Bank]]
* [[Bandhan Bank]]
* [[CSB Bank]]
* [[City Union Bank]]
* [[DCB Bank]]
* [[Dhanlaxmi Bank]]
* [[Federal Bank]]
* [[HDFC Bank]]
* [[ICICI Bank]]
* [[IDBI Bank]]
* [[IDFC First Bank]]
* [[IndusInd Bank]]
* [[Karnataka Bank]]
* [[Karur Vysya Bank]]
* [[Kotak Mahindra Bank]]
* [[Nainital Bank]]
* [[RBL Bank]]
* [[South Indian Bank]]
* [[Tamilnad Mercantile Bank]]
* [[Yes Bank]]

| group5 = Foreign banks
| list5  =
* [[Abu Dhabi Commercial Bank]]
* [[ANZ (bank)|ANZ]]
* [[Bank Maybank Indonesia]]
* [[Bank of America]]
* [[Bank of Bahrain and Kuwait]]
* [[Bank of Ceylon]]
* [[Barclays]]
* [[Credit Suisse]]
* [[CTBC Bank]]
* [[Deutsche Bank]]
* [[HSBC Bank India|HSBC]]
* [[Maybank]]
* [[MUFG Bank|MUFJ]]
* [[Rabobank]]
* [[Scotiabank]]
* [[Standard Chartered India]]

{{Navbox|child
|group1 = Wholly owned subsidiary (WOS)
|list1 =
* [[DBS Bank]]
* [[State Bank of Mauritius]]

|group2 = Wound up/closed (or in process)
|list2 =
* [[Antwerp Diamond Bank]]
* [[Citibank India|Citibank]]
}}

| group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]]
| list6  =
* [[AU Small Finance Bank|AU]]
** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]]
* [[Capital Small Finance Bank|Capital]]
* [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]]
* [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]]
* [[Jana Small Finance Bank|Jana]]
* [[North East Small Finance Bank|North East]]
* [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]]
* [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]]

|group7 = [[Payments bank]]s
|list7 =
*[[Airtel Payments Bank|Airtel]]
*[[National Securities Depository]]
*[[India Post Payments Bank|India Post]]
*[[Jio Payments Bank|Jio]]
*[[Paytm Payments Bank|Paytm]]

{{Navbox|child
|group1 = Surrendered licencees &lt;br/&gt;or wound up
|list1 =
*[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]]
**[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]]
*[[Tech Mahindra]]
}}

| group8 = [[Cooperative banking|Cooperative &lt;br /&gt;banks]]
| list8  =
* [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]].
* [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]]
* [[Cosmos Bank]]
* [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]]
* [[Kerala Bank]]
* [[Mizoram Co-operative Apex Bank]]
* [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]]
* [[Repco Bank]]
* [[Saraswat Bank]]
* [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]]
* [[TNSC Bank]]

| group9 = [[Regional rural bank]]s
| list9  =
* [[Assam Gramin Vikash Bank]]
* [[Bangiya Gramin Vikash Bank]]
* [[Mizoram Rural Bank]]
* [[Paschim Banga Gramin Bank]]
* [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]]
* [[Tamil Nadu Grama Bank]]
* [[Uttar Bihar Gramin Bank]]
* [[Uttarakhand Gramin Bank]]
* [[Vananchal Gramin Bank]]

{{Navbox|child
|group1 = Andhra
|list1 =

* [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]]
* [[Andhra Pragathi Grameena Bank]]

|group2 = Kerala
|list2 =
* [[Kerala Gramin Bank]]
* [[North Malabar Gramin Bank]]
* [[South Malabar Gramin Bank]]

|group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]]
|list3 =
*[[Allahabad UP Gramin Bank]]
*[[Gramin Bank of Aryavart]]
*[[Sarva UP Gramin Bank]]
}}

| group10 = Defunct banks
| list10  = {{Navbox|child
|group1 = Merged
|list1 = {{Navbox|child
|group1 = PSB
|list1 =
* [[New Bank of India]]
* [[Dena Bank]]
* [[Vijaya Bank]]
* [[Allahabad Bank]]
* [[Andhra Bank]]
* [[Corporation Bank]]
* [[Oriental Bank of Commerce]]
* [[United Bank of India]]
* [[Syndicate Bank]]

|group2 = SBI
|list2 =
* [[Bank of Bombay]]
* [[Bank of Calcutta]]
* [[Bank of Madras]]
* [[Imperial Bank of India]]
* [[State Bank of Bikaner &amp; Jaipur]]
* [[State Bank of Hyderabad]]
* [[State Bank of Indore]]
* [[State Bank of Mysore]]
* [[State Bank of Patiala]]
* [[State Bank of Saurashtra]]
* [[State Bank of Travancore]]
* [[Bharatiya Mahila Bank]]

|group3 = Rescued
|list3 =
* [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC)
* [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS)
* [[Nedungadi Bank]] (PNB)
* [[United Western Bank]] (IDBI)
* [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank)
* [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB)

|group4 = Acquired
|list4 =
* [[Bank of Madura]]
* [[Bank of Rajasthan]]
* [[Bengal Central Bank]]
* [[Centurion Bank of Punjab]]
* [[Chartered Bank of India, Australia and China]]
* [[Grindlays Bank]]
** [[National Bank of India]]
* [[ING Vysya Bank]]
* [[Mercantile Bank of India, London and China]]
* [[Lord Krishna Bank]]
* [[Suvarna Sahakari Bank]]
* [[Times Bank]]
* [[Vysya Bank]]
{{Navbox|child
|group1 = PSB
|list1 =
* [[Bharat Overseas Bank]]
* [[Pandyan Bank]]
}}
}}

|group3 = Wound up
|list3 =
* [[Bank of Chettinad]]
* [[Dass Bank]]

|group4 = Failed
|list4 =
* [[Alliance Bank of Simla]]
* [[Arbuthnot &amp; Co]]
* [[Commercial Bank of India]]
* [[Exchange Bank of India &amp; Africa]]
* [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]]
* [[Oudh Commercial Bank]]
* [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]]

|group5 = Liquidated
|list5 =
* [[Bengal Bank (1784)]]
* [[Bank of Bombay (1720)]]
* [[Bank of Hindostan]]
* [[General Bank of India]]
* [[General Bank of Bengal and Bihar]]
* [[Nath Bank]]
* [[Palai Central Bank]]
* [[The Commercial Bank (1819)]]
* [[The Calcutta Bank (1824)]]
* [[The Union Bank (1828)]]
* [[The Government Savings Bank (1833)]]
* [[The Bank of Mirzapore (1835)]]
* [[Travancore National and Quilon Bank]]
}}

| group11 = Networks
| list11 = {{Navbox|child
|group1 = [[Interbank network]]s
|list1 =
* [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]]
* [[National Financial Switch|NFS]]
* [[Plus (interbank network)|PLUS]]

|group2 = [[Interbank_network|ATM networks]]
|list2 =
* [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]]
* [[Cashnet]]
* [[CashTree]]
* [[MITR ATM Sharing Network|MITR]]
}}

| group12 = [[Payment card|Cards]]
| list12  =
* [[Mastercard]]
** [[Debit Mastercard]]
** [[Maestro (debit card)|Maestro]]
* [[RuPay]]
* [[Visa Inc|Visa]]
** [[Visa Debit]]
** [[Visa Electron]]

| group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s
| list13  =
* [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]]
* [[Bharat Bill Payment System|BBPS]]
* [[Bharat Interface for Money|BHIM]]
* [[Immediate Payment Service|IMPS]]
* [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]]
* [[Real-time gross settlement|RTGS]]
* [[Unified Payments Interface|UPI]]

| group15 =  [[Payment service provider|Payment service&lt;br /&gt; providers]]
| list15  =
* [[Atom Technologies|Atom]]
* [[Bharat Interface for Money|BHIM]]
* [[BillDesk]]
* [[Infibeam|CCAvenue]]
* [[Paytm Payments Bank|Paytm]]
* [[Sarvatra Technologies]]
* [[Zeta India]]

{{Navbox|child
|group1 = [[Digital wallet]]s
|list1 =
* [[Amazon Pay]]
* [[BharatPe]]
* [[Freecharge]]
* [[Google Pay (payment method)|Google Pay]]
* [[Mobikwik]]
* [[Payoneer]]
* [[PayU]]
* [[Payworld]]
* [[PhonePe]]
}}

| group17 = Related topics
| list17  =
* [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]]
* [[Bank run]]
* [[Indian black money|Black money]]
* [[Counterfeit money]]
* [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]]
* [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]]
** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]]
** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]]
* [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]]

* '''Lists: '''  [[List of banks in India|List of banks]]
* [[List of oldest banks in India]]

{{Navbox|child

|group1 = Protocol &lt;br&gt; and codes
|list1 =
* [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]]
* [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]]
* [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]]
* [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]

|group2 =  Rates &amp; &lt;br&gt; ratios
|list2 =

{{Navbox|child
|group1 = Rates
|list1 =

* [[Bank rate]]
* [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]]
* [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]]

|group2 = Ratios
|list2 =
* [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]]
* [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]]
* [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]]

}}

|group3 = Regulators
|list3 =
* [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]]
* [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]]
* [[SEBI|Securities - SEBI]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]]

|group4 =  Insolvency, &lt;br&gt; bankruptcy and &lt;br&gt; reconstruction
|list4 = 

{{Navbox|child
|group1 = Boards
|list1 =

* [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]]
* [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]]

|group2 = Legislation
|list2 =
* [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]]
* [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]]

|group3 = Companies
|list3 =

* ARCIL
* Edelweiss ARC
* IAMCL

}}

|group5 =  Legislation
|list5 =

* [[Banking Regulation Act, 1949]]
* [[Government Securities Act, 2006]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]]
* [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]]
* [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]]
* [[Income-tax Act, 1961]]
* [[Companies Act, 2013]]
* [[Insurance Act, 1938]]
* [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]]


|group6 =  Tribunals
|list6 =
* [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]]
* [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]]


|group7 =  Measures
|list7 =
* [[Prompt Corrective Action]]


|group8 =  Other
|list8 =
* [[Institute of Banking Personnel Selection]]
* [[Mumbai Consensus]]


}}


}}

== ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು==
{{Navbox
|name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು
|title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು
|state = collapsible
|navbar = plain
    
|group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]]
|list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]]

|group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]]
|list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]]
   
|group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]]
|list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]]
    
|group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]]
|list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]]
    
|group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]]
|list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]]
    
|group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]]
|list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]]
    
|group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]]
|list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]]
    
|group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]]
|list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]]
    
|group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]]
|list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]]
    
|group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]]
|list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]]
    
|group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]]
|list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]]
    
|group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]]
|list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]]
    
|group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]]
|list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]]
    
|group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]]
|list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]]
    
|group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]]
|list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]]
    
|group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]]
|list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]]
    
|group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]]
|list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]]
    
|group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]]
|list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]]
    
|group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]]
|list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]]
    
|group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]]
|list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]]
    
|group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]]
|list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]]
    
|group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]]
|list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]]
    
|group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]]
|list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]]
    
|group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]]
|list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]]
    
|group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]]
|list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]]
    
|group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]]
|list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]]
    
|group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]]
|list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]]
    
|group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]]
|list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]]
    
|group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]]
|list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]]
    
|group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]]
|list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]]
    
|group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]]
|list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]]
}}</text>
      <sha1>2znx11nuls4grhgu5ilpombs92si097</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306845</id>
      <parentid>1306844</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:39:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mahaveer Indra</username>
        <id>34672</id>
      </contributor>
      <origin>1306845</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66596" sha1="593rabrcnzu4oghj3crkb45iy66obv6" xml:space="preserve">{{Infobox military conflict
| conflict          = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ
| campaign          = 
| image             = 1971 Instrument of Surrender.jpg
| image_size        = 300px
| caption           = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}}
| date              = ೧೯೭೧ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩ರಿಂದ ೧೬ರವರೆಗೆ&lt;br /&gt;({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}})
| place             = * [[India–East Pakistan border]]
* [[Indo-Pakistani border|India–West Pakistan border]]
* [[Line of Control]]
* [[Indian Ocean]]
* [[Arabian Sea]]
* [[Bay of Bengal]]
| result            = Indian victory&lt;ref&gt;{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;Eastern front:&lt;br /&gt; [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]&lt;br /&gt;Western front:&lt;br /&gt;Ceasefire agreement&lt;ref&gt;Faruki, Kemal A. &quot;THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS.&quot; Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024.
&quot;On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council.&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Burke, S. M. &quot;The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971.&quot; Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024.
&quot;In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008
&quot;The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border.&quot;&lt;/ref&gt;
| territory         = Eastern Front:
* East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]]
Western Front:
* Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.&lt;ref name=&quot;Shuja Nawaz 2008&quot;&gt;{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;books.google.com&quot;&gt;{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;KC&quot;&gt;{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}&lt;/ref&gt;
* India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}}  territory&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Warikoo 2009&quot;&gt;{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor &amp; Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&amp;pg=PA71 | page=71}}&lt;/ref&gt;{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}}
| combatant1        = {{Plainlist}}
* {{flag|India}}
* {{flag|Provisional Government of Bangladesh}}
{{Endplainlist}}
| combatant2        = {{Plainlist}}
* {{flag|Pakistan}}
{{Endplainlist}}
| commander1        = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]&lt;br /&gt;
{{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]&lt;br /&gt;
----
{{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]&lt;br /&gt;
{{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]]
----
| commander2        = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&amp;nbsp;[[Yahya Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&amp;nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]&lt;br&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}}
| strength1         = [[Indian Armed Forces]]: 825,000&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}&lt;/ref&gt; – 860,000&lt;ref name=&quot;Cloughley&quot;&gt;{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&amp;q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&amp;pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&amp;q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&amp;pg=PT130|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

'''Western Front:''' &lt;br /&gt;
13 infantry divisions, 1 armoured division  + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
'''Eastern Front:''' &lt;br /&gt;
11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69&lt;/ref&gt;

[[Mukti Bahini]]: 180,000&lt;ref&gt;{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}&lt;/ref&gt;
| strength2         = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000&lt;ref name=&quot;Dixit&quot;&gt;{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}&lt;/ref&gt; – 365,000&lt;ref name=&quot;Cloughley&quot; /&gt;

'''Western Front:'''&lt;br /&gt;
7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
'''Eastern Front:''' &lt;br /&gt;
4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

[[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;
| casualties1       = {{IND}}&lt;br /&gt;2,500&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;–3,843 killed&lt;ref name=&quot;injuredsoldiers&quot;&gt;{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;9,851&lt;ref name=&quot;injuredsoldiers&quot;/&gt;–12,000&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt; wounded&lt;br /&gt; 2,100 captured&lt;ref name=&quot;CW&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
{{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]&lt;br /&gt;30,000 killed&lt;ref&gt;[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27&lt;/ref&gt;
* 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}&lt;/ref&gt;
* 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]]
*Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey &amp; Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY &amp; RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}&lt;/ref&gt;
* Damage to several western Indian airfields&lt;ref&gt;{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;indiadefenceupdate.com&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}&lt;/ref&gt;

'''Pakistani claims'''
* 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

'''Indian claims'''
* 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Combat Kills&quot;&gt;{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}&lt;/ref&gt;

'''Neutral claims'''
* 45&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot;&gt;{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&amp;pg=PA806 |publisher=Taylor &amp; Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}&lt;/ref&gt;–65&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt; [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]
| casualties2       = {{PAK}}&lt;br /&gt;5,866&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}&lt;/ref&gt;–9,000 killed&lt;ref&gt;{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor &amp; Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt; 10,000&lt;ref name=&quot;CW&quot; /&gt;–25,000 wounded&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt;&lt;br&gt; 93,000 captured&lt;br /&gt; 
*2 [[Destroyer]]s
*1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]]
*1 [[PNS Ghazi|Submarine]]&lt;ref name=&quot;BR&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}&lt;/ref&gt;
*3 [[Patrol vessel]]s
*7 [[Gunboat]]s
* Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}&lt;/ref&gt;
* Pakistani airfields damaged and cratered&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&amp;nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

'''Pakistani claims'''
* 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}&lt;/ref&gt;

'''Indian claims'''
* 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Combat Kills&quot; /&gt;

'''Neutral claims'''
* 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;
}}

==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್==
{{Infobox government agency
| name            = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ
| type            = Agency
| seal            = 
| seal_size       = 
| seal_width      = 
| seal_caption    =
| logo            = 
| logo_width      = 
| logo_caption    = 
| image           = 
| image_size      = 
| image_caption   = 
| formed          = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}}
| dissolved       = 
| jurisdiction    = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]
| headquarters    = Directorate General, NDRF,  6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001
| coordinates     = &lt;!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --&gt;
| motto           = &quot;आपदा सेवा सदैव सर्वत्र&quot;
| employees       = ೧೩,೦೦೦ &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&amp;q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman &amp; Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}&lt;/ref&gt;
| budget          = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}}
| minister1_name  = [[Amit Shah]]
| minister1_pfo   = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
| minister2_name  = 
| minister2_pfo   = &lt;!-- up to |minister7_name= --&gt;
| deputyminister1_name = 
| deputyminister1_pfo = 
| deputyminister2_name = 
| deputyminister2_pfo = &lt;!-- up to |deputyminister7_name= --&gt;
| chief1_name     = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]]
| chief1_position = Director General
| chief2_name     = 
| chief2_position = &lt;!-- up to |chief9_name= --&gt;
| chief3_name     = 
| chief3_position = 
| chief4_name     = 
| chief4_position = 
| chief5_name     = 
| chief5_position = 
| chief6_name     = 
| public_protector = 
| deputy          = 
| chief6_position = 
| chief7_name     = 
| chief7_position = 
| chief8_name     = 
| chief8_position = 
| chief9_name     = 
| chief9_position = 
| parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]]
| keydocument1    = [[Disaster Management Act, 2005]]
| website         = {{URL|ndrf.gov.in}}
| map             = 
| map_size        = 
| map_caption     = 
| footnotes       = 
| embed           = 
| child1_agency   = Karnataka State Disaster Response Force
| child2_agency   = Maharashtra State Disaster Response Force
| child3_agency   = Telangana State Disaster Response Force
| child4_agency   = Andhra Pradesh State Disaster Response Force
}}

==ತುಂಗಭದ್ರಾ==
{{Infobox dam
| name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ
| image = Tungabhadra Dam.jpg
| image_caption = 
| name_official = Tungabhadra Dam
| dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]]
| location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],&lt;br/&gt; India
| dam_type = Composite, Spillway length (701 m)
| dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}}
| dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation.
| dam_width_base = 
| spillway_type = 
| spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s
| construction_began = 1949
| opening = 1953
| cost = 1,066,342 Dollars
| owner = [[Karnataka State]]
| operator = Tungabhadra Board
| website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in]
| res_name = Tungabhadra Reservoir
| res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft)
| res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft)
| res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl)
| res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}}
| res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}}
| res_max_depth = 
| plant_operator = Karnataka Govt
| plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops
| plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]]
| plant_annual_gen = 
| plant_commission = 
| plant_decommission = 
| location_map = India Karnataka#India
| location_map_caption = 
| extra = 
}}
{{Infobox film
| name           = ಭ್ರಮಯುಗಮ್
| image          = Bramayugam poster.jpg
| caption        = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ
| director       = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]]
| screenplay     = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}}
| story          = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್
| based_on       = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]&lt;ref&gt;{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}&lt;/ref&gt;
| producer       = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}}
| starring       = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}}
| cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್
| editing        = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ
| music          = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್&lt;ref&gt;{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}&lt;/ref&gt;
| studio         = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}}
| distributor    = {{ubl|
*ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ)
*ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ)
*ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ)
*ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}}
| released       = {{Film date|df=y|2024|02|15}}
| runtime        = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು&lt;ref&gt;{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}&lt;/ref&gt;
| country        = ಭಾರತ
| language       = ಮಲಯಾಳಮ್&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| budget         = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ&lt;ref&gt;{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&amp;aoh=17082463150705&amp;referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&amp;aoh=17082463150705&amp;referrer=https://www.google.com |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| gross          = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ&lt;ref&gt;{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
}}

==jhdh==
'''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ'''

'''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ.
== ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು==
{{Navbox
|name  = Hydrography of Karnataka
|title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]]
|state = {{{state|autocollapse}}}
|listclass = hlist
|groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; &lt;!--reduces gap between wrapped groupname lines--&gt;

|group1 = Rivers
|list1  = 
* [[Amarja]]
* [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]]
* [[Bhadra River|Bhadra]] 
* [[Bhima River|Bhima]]
* [[Chakra River|Chakra]]
* [[Chitravathi River|Chitravathi]]
* [[Chulki Nala]]
* [[Dandavati]] 
* [[Gangavalli River|Gangavalli]] 
* [[Ghataprabha River|Ghataprabha]]
* [[Gurupura River|Gurupura]] 
* [[Hemavati River|Hemavati]]
* [[Honnuhole]]
* [[Kabini River|Kabini]]
* [[Kali River (Karnataka)|Kali]]
* [[Karanja River| Karanja]]
* [[Kaveri]] 
* [[Kedaka River|Kedaka]]
* [[Krishna River|Krishna]] 
* [[Kubja River|Kubja]]
* [[Kumaradhara River|Kumaradhara]]
* [[Kumudvathi River|Kumudvathi]]
* [[Lakshmana Tirtha]]
* [[Malaprabha River|Malaprabha]] 
* [[Manjira River|Manjira]] 
* [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]]
* [[Netravati River|Netravati]]
* [[Palar River|Palar]]
* [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]]
* [[Papagni River|Papagni]]
* [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] 
* [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] 
* [[Shambhavi River|Shambhavi]]
* [[Sharavati]]
* [[Shimsha]] 
* [[Souparnika River|Souparnika]]
* [[Tunga River|Tunga]]
* [[Tungabhadra River|Tungabhadra]]
* [[Varada]]
* [[Varahi River|Varahi]] 
* [[Vedavathi River|Vedavathi]] 
* [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]]  
|group2 = Waterfalls
|list2 = 
* [[Abbey Falls|Abbey]]
* [[Bandaje Falls|Bandaje]]
* [[Barkana Falls|Barkana]]
* [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]]
* [[Devaragundi]] 
* [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]]
* [[Gokak Falls|Gokak]]
* [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]]
* [[Hebbe Falls|Hebbe]]
* [[Irupu Falls|Irupu]]  
* [[Jaladurga | Jaladurga]]
* [[Jog Falls|Jog]]
* [[Kalhatti Falls|Kalhatti]]
* [[Kunchikal Falls|Kuchikal]]
* [[Magod Falls|Magod]]
* [[Mallalli Falls|Mallalli]]
* [[Muthyala Maduvu]]
* [[Sathodi Falls|Sathodi]]
* [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]]
* [[Shivganga falls|Shivganga]]
* [[Unchalli Falls|Unchalli]]
* [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] 

|group3= Lakes
|list3= 
* [[Harangi Reservoir|Harangi]]
* [[Hebbal Lake, Bangalore]]
* [[Hebbal Lake, Mysore]]
* [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] 
* [[Honnamana Kere]]
* [[Karanji Lake|Karanji]]
* [[Krishna Raja Sagara]]
* [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]]
* [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]]
* [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] 
* [[Shanti Sagara]]
* [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]]
* [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] 
* [[Yele Mallappa Shetty Lake]]
|group4= Beaches
|list4= 
* [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]]
* [[Murudeshwara]]
* [[Karwar]]
* [[Kapu, Karnataka|Kapu]]
* [[Kudle beach|Kudle]]
* [[Malpe]]
* [[Maravanthe]]
* [[NITK Beach]]
* [[Panambur Beach|Panambur]]
* [[Someshwar Beach|Someshwar]]
* [[St. Mary's Islands]]
* [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]]
* [[Trasi]]  

|group5= Dams
|list5= 
* [[Almatti Dam|Almatti]] 
* [[Basava Sagara]]
* [[Bhadra Dam]]
* [[Gorur dam|Gorur]]
* [[Harangi Dam|Harangi]]
* [[Kabini Dam|Kabini]]
* [[Kadra Dam|Kadra]]
* [[Kanva Reservoir|Kanva]]
* [[Kodasalli Dam|Kodasalli]]
* [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]]
* [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] 
* [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]]
* [[Renuka Sagara]]
* [[Shanti Sagara]]
* [[Supa Dam|Supa]]
* [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]]
* [[Vani Vilasa Sagara]] 
 

}}&lt;noinclude&gt;
{{Documentation|content=
{{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}}
{{collapsible option}}
}}
== ಟೆಂಪ್ಲೇಟು==
{{Infobox government agency
| agency_name     = Ministry of Finance
| seal            = Government of India logo.svg
| seal_width      = 100px
| seal_caption    = Branch of Government of India
| logo            = Ministry of Finance India.svg
| nativename_a    = 
| formed          = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}}
| logo_size       = 230px
| logo_caption    = Ministry of Finance
| preceding1      = 
| jurisdiction    = [[Government of India]]
| headquarters    = [[North Block|Cabinet Secretariat]]&lt;br/&gt; [[Raisina Hill]], [[New Delhi]]
| latd            = 
| latm            = 
| lats            = 
| latNS           = 
| longd           = 
| longm           = 
| longs           = 
| longEW          = 
| employees       = 
| budget          = 
| minister1_name  = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]]
| deputyminister1_name = 
| deputyminister1_pfo = 
| deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]]
| deputyminister2_pfo = [[Minister of State]]
| chief1_name     = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] &amp; [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary)
| chief2_name     = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief2_position = Expenditure Secretary
| chief9_name     = 
| chief9_position = 
| parent_department = 
| child1_agency   = &lt;small&gt;Department of Economic Affairs&lt;/small&gt;
| child2_agency   = &lt;small&gt;Department of Expenditure&lt;/small&gt;
| child3_agency   = &lt;small&gt;Department of Revenue&lt;/small&gt;
| child4_agency   = &lt;small&gt;Department of Financial Services&lt;/small&gt;
| child5_agency   = &lt;small&gt;Department of Investment and Public Asset Management&lt;/small&gt;
| child6_agency   = &lt;small&gt;Department of Public Enterprise&lt;/small&gt;
| keydocument1    = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget]
| keydocument2    = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey]
| website         = https://finmin.gov.in/
| chief3_name     = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management)
| chief4_name     = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}&lt;/ref&gt;
| chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services)
| chief5_name     = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief5_position = Economic Affairs Secretary
| chief6_name     = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]]   (Department of Public Enterprises)
| chief7_name     = [[V. Anantha Nageswaran]]
| chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]]
| chief8_name     = 
| chief8_position = 
}}
== ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು==
{{Navbox
|name  = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು
|title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
| titlestyle = background:#ccf;
| style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9;
| groupstyle = background:#ddf;width:10%;
|liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; &lt;!--otherwise lists can appear to form continuous whole--&gt;
|group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್
|list1  = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]


|group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು

|list2  = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}


|group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ
|list3  = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}}
   

|group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list4  = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್  ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ  ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}

|group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list5  = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain &amp; Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}}

|group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list6  = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}

|group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]]
|list7  = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}}  [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}}
}}&lt;noinclude&gt;


[[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]]
[[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]&lt;!--probably needs focusing--&gt;
&lt;/noinclude&gt;
== ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ==
{{Navbox
|name       = Banking in India
|title      = {{flag icon|India}} [[Banking in India]]
|state      = {{{state&lt;includeonly&gt;|autocollapse&lt;/includeonly&gt;}}}
|listclass  = hlist
|above =  

|group1 = Institutes
|list1 = {{Navbox|child


|group1 = [[Central bank]]
|list1 = {{Reserve Bank of India}}


|group2 = Think tanks
|list2 =
* [[Banks Board Bureau|BBB]]
* [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]]
* [[National Payments Corporation of India|NPCI]]
* [[Indian Banks' Association|IBA]]
* [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]]

|group3 = Speciality banks
|list3 =
* [[IFCI]]
* ''' [[All India Financial Institutions]] :'''
* [[Exim Bank of India]]
* [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]]
* [[National Housing Bank|NHB]]
* [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]]

|group4 = Other
|list4 =
* [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]]
* [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]]
* [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]]

}}

|group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector &lt;br /&gt;banks]]
|list2 =
* [[Bank of Baroda]]
* [[Bank of India]]
* [[Canara Bank]]
* [[Central Bank of India]]
* [[Indian Bank]]
* [[Indian Overseas Bank]]
* [[Jammu &amp; Kashmir Bank]]
* [[Punjab &amp; Sind Bank]]
* [[Punjab National Bank]]
* [[State Bank of India]]
* [[UCO Bank]]
* [[Union Bank of India]]

|group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector &lt;br /&gt;banks]]
|list4 =
* [[Axis Bank]]
* [[Bandhan Bank]]
* [[CSB Bank]]
* [[City Union Bank]]
* [[DCB Bank]]
* [[Dhanlaxmi Bank]]
* [[Federal Bank]]
* [[HDFC Bank]]
* [[ICICI Bank]]
* [[IDBI Bank]]
* [[IDFC First Bank]]
* [[IndusInd Bank]]
* [[Karnataka Bank]]
* [[Karur Vysya Bank]]
* [[Kotak Mahindra Bank]]
* [[Nainital Bank]]
* [[RBL Bank]]
* [[South Indian Bank]]
* [[Tamilnad Mercantile Bank]]
* [[Yes Bank]]

| group5 = Foreign banks
| list5  =
* [[Abu Dhabi Commercial Bank]]
* [[ANZ (bank)|ANZ]]
* [[Bank Maybank Indonesia]]
* [[Bank of America]]
* [[Bank of Bahrain and Kuwait]]
* [[Bank of Ceylon]]
* [[Barclays]]
* [[Credit Suisse]]
* [[CTBC Bank]]
* [[Deutsche Bank]]
* [[HSBC Bank India|HSBC]]
* [[Maybank]]
* [[MUFG Bank|MUFJ]]
* [[Rabobank]]
* [[Scotiabank]]
* [[Standard Chartered India]]

{{Navbox|child
|group1 = Wholly owned subsidiary (WOS)
|list1 =
* [[DBS Bank]]
* [[State Bank of Mauritius]]

|group2 = Wound up/closed (or in process)
|list2 =
* [[Antwerp Diamond Bank]]
* [[Citibank India|Citibank]]
}}

| group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]]
| list6  =
* [[AU Small Finance Bank|AU]]
** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]]
* [[Capital Small Finance Bank|Capital]]
* [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]]
* [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]]
* [[Jana Small Finance Bank|Jana]]
* [[North East Small Finance Bank|North East]]
* [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]]
* [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]]

|group7 = [[Payments bank]]s
|list7 =
*[[Airtel Payments Bank|Airtel]]
*[[National Securities Depository]]
*[[India Post Payments Bank|India Post]]
*[[Jio Payments Bank|Jio]]
*[[Paytm Payments Bank|Paytm]]

{{Navbox|child
|group1 = Surrendered licencees &lt;br/&gt;or wound up
|list1 =
*[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]]
**[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]]
*[[Tech Mahindra]]
}}

| group8 = [[Cooperative banking|Cooperative &lt;br /&gt;banks]]
| list8  =
* [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]].
* [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]]
* [[Cosmos Bank]]
* [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]]
* [[Kerala Bank]]
* [[Mizoram Co-operative Apex Bank]]
* [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]]
* [[Repco Bank]]
* [[Saraswat Bank]]
* [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]]
* [[TNSC Bank]]

| group9 = [[Regional rural bank]]s
| list9  =
* [[Assam Gramin Vikash Bank]]
* [[Bangiya Gramin Vikash Bank]]
* [[Mizoram Rural Bank]]
* [[Paschim Banga Gramin Bank]]
* [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]]
* [[Tamil Nadu Grama Bank]]
* [[Uttar Bihar Gramin Bank]]
* [[Uttarakhand Gramin Bank]]
* [[Vananchal Gramin Bank]]

{{Navbox|child
|group1 = Andhra
|list1 =

* [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]]
* [[Andhra Pragathi Grameena Bank]]

|group2 = Kerala
|list2 =
* [[Kerala Gramin Bank]]
* [[North Malabar Gramin Bank]]
* [[South Malabar Gramin Bank]]

|group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]]
|list3 =
*[[Allahabad UP Gramin Bank]]
*[[Gramin Bank of Aryavart]]
*[[Sarva UP Gramin Bank]]
}}

| group10 = Defunct banks
| list10  = {{Navbox|child
|group1 = Merged
|list1 = {{Navbox|child
|group1 = PSB
|list1 =
* [[New Bank of India]]
* [[Dena Bank]]
* [[Vijaya Bank]]
* [[Allahabad Bank]]
* [[Andhra Bank]]
* [[Corporation Bank]]
* [[Oriental Bank of Commerce]]
* [[United Bank of India]]
* [[Syndicate Bank]]

|group2 = SBI
|list2 =
* [[Bank of Bombay]]
* [[Bank of Calcutta]]
* [[Bank of Madras]]
* [[Imperial Bank of India]]
* [[State Bank of Bikaner &amp; Jaipur]]
* [[State Bank of Hyderabad]]
* [[State Bank of Indore]]
* [[State Bank of Mysore]]
* [[State Bank of Patiala]]
* [[State Bank of Saurashtra]]
* [[State Bank of Travancore]]
* [[Bharatiya Mahila Bank]]

|group3 = Rescued
|list3 =
* [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC)
* [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS)
* [[Nedungadi Bank]] (PNB)
* [[United Western Bank]] (IDBI)
* [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank)
* [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB)

|group4 = Acquired
|list4 =
* [[Bank of Madura]]
* [[Bank of Rajasthan]]
* [[Bengal Central Bank]]
* [[Centurion Bank of Punjab]]
* [[Chartered Bank of India, Australia and China]]
* [[Grindlays Bank]]
** [[National Bank of India]]
* [[ING Vysya Bank]]
* [[Mercantile Bank of India, London and China]]
* [[Lord Krishna Bank]]
* [[Suvarna Sahakari Bank]]
* [[Times Bank]]
* [[Vysya Bank]]
{{Navbox|child
|group1 = PSB
|list1 =
* [[Bharat Overseas Bank]]
* [[Pandyan Bank]]
}}
}}

|group3 = Wound up
|list3 =
* [[Bank of Chettinad]]
* [[Dass Bank]]

|group4 = Failed
|list4 =
* [[Alliance Bank of Simla]]
* [[Arbuthnot &amp; Co]]
* [[Commercial Bank of India]]
* [[Exchange Bank of India &amp; Africa]]
* [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]]
* [[Oudh Commercial Bank]]
* [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]]

|group5 = Liquidated
|list5 =
* [[Bengal Bank (1784)]]
* [[Bank of Bombay (1720)]]
* [[Bank of Hindostan]]
* [[General Bank of India]]
* [[General Bank of Bengal and Bihar]]
* [[Nath Bank]]
* [[Palai Central Bank]]
* [[The Commercial Bank (1819)]]
* [[The Calcutta Bank (1824)]]
* [[The Union Bank (1828)]]
* [[The Government Savings Bank (1833)]]
* [[The Bank of Mirzapore (1835)]]
* [[Travancore National and Quilon Bank]]
}}

| group11 = Networks
| list11 = {{Navbox|child
|group1 = [[Interbank network]]s
|list1 =
* [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]]
* [[National Financial Switch|NFS]]
* [[Plus (interbank network)|PLUS]]

|group2 = [[Interbank_network|ATM networks]]
|list2 =
* [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]]
* [[Cashnet]]
* [[CashTree]]
* [[MITR ATM Sharing Network|MITR]]
}}

| group12 = [[Payment card|Cards]]
| list12  =
* [[Mastercard]]
** [[Debit Mastercard]]
** [[Maestro (debit card)|Maestro]]
* [[RuPay]]
* [[Visa Inc|Visa]]
** [[Visa Debit]]
** [[Visa Electron]]

| group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s
| list13  =
* [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]]
* [[Bharat Bill Payment System|BBPS]]
* [[Bharat Interface for Money|BHIM]]
* [[Immediate Payment Service|IMPS]]
* [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]]
* [[Real-time gross settlement|RTGS]]
* [[Unified Payments Interface|UPI]]

| group15 =  [[Payment service provider|Payment service&lt;br /&gt; providers]]
| list15  =
* [[Atom Technologies|Atom]]
* [[Bharat Interface for Money|BHIM]]
* [[BillDesk]]
* [[Infibeam|CCAvenue]]
* [[Paytm Payments Bank|Paytm]]
* [[Sarvatra Technologies]]
* [[Zeta India]]

{{Navbox|child
|group1 = [[Digital wallet]]s
|list1 =
* [[Amazon Pay]]
* [[BharatPe]]
* [[Freecharge]]
* [[Google Pay (payment method)|Google Pay]]
* [[Mobikwik]]
* [[Payoneer]]
* [[PayU]]
* [[Payworld]]
* [[PhonePe]]
}}

| group17 = Related topics
| list17  =
* [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]]
* [[Bank run]]
* [[Indian black money|Black money]]
* [[Counterfeit money]]
* [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]]
* [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]]
** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]]
** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]]
* [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]]

* '''Lists: '''  [[List of banks in India|List of banks]]
* [[List of oldest banks in India]]

{{Navbox|child

|group1 = Protocol &lt;br&gt; and codes
|list1 =
* [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]]
* [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]]
* [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]]
* [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]

|group2 =  Rates &amp; &lt;br&gt; ratios
|list2 =

{{Navbox|child
|group1 = Rates
|list1 =

* [[Bank rate]]
* [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]]
* [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]]

|group2 = Ratios
|list2 =
* [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]]
* [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]]
* [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]]

}}

|group3 = Regulators
|list3 =
* [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]]
* [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]]
* [[SEBI|Securities - SEBI]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]]

|group4 =  Insolvency, &lt;br&gt; bankruptcy and &lt;br&gt; reconstruction
|list4 = 

{{Navbox|child
|group1 = Boards
|list1 =

* [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]]
* [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]]

|group2 = Legislation
|list2 =
* [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]]
* [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]]

|group3 = Companies
|list3 =

* ARCIL
* Edelweiss ARC
* IAMCL

}}

|group5 =  Legislation
|list5 =

* [[Banking Regulation Act, 1949]]
* [[Government Securities Act, 2006]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]]
* [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]]
* [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]]
* [[Income-tax Act, 1961]]
* [[Companies Act, 2013]]
* [[Insurance Act, 1938]]
* [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]]


|group6 =  Tribunals
|list6 =
* [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]]
* [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]]


|group7 =  Measures
|list7 =
* [[Prompt Corrective Action]]


|group8 =  Other
|list8 =
* [[Institute of Banking Personnel Selection]]
* [[Mumbai Consensus]]


}}


}}

== ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು==
{{Navbox
|name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು
|title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು
|state = collapsible
|navbar = plain
    
|group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]]
|list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]]

|group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]]
|list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]]
   
|group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]]
|list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]]
    
|group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]]
|list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]]
    
|group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]]
|list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]]
    
|group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]]
|list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]]
    
|group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]]
|list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]]
    
|group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]]
|list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]]
    
|group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]]
|list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]]
    
|group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]]
|list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]]
    
|group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]]
|list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]]
    
|group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]]
|list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]]
    
|group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]]
|list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]]
    
|group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]]
|list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]]
    
|group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]]
|list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]]
    
|group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]]
|list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]]
    
|group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]]
|list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]]
    
|group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]]
|list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]]
    
|group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]]
|list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]]
    
|group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]]
|list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]]
    
|group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]]
|list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]]
    
|group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]]
|list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]]
    
|group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]]
|list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]]
    
|group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]]
|list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]]
    
|group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]]
|list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]]
    
|group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]]
|list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]]
    
|group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]]
|list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]]
    
|group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]]
|list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]]
    
|group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]]
|list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]]
    
|group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]]
|list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]]
    
|group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]]
|list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]]
}}</text>
      <sha1>593rabrcnzu4oghj3crkb45iy66obv6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306846</id>
      <parentid>1306845</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:49:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mahaveer Indra</username>
        <id>34672</id>
      </contributor>
      <origin>1306846</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66781" sha1="05d125w99qrpewxxfwdholquhr7ke3v" xml:space="preserve">{{Infobox military conflict
| conflict          = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ
| campaign          = 
| image             = 1971 Instrument of Surrender.jpg
| image_size        = 300px
| caption           = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}}
| date              = ೧೯೭೧ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩ರಿಂದ ೧೬ರವರೆಗೆ&lt;br /&gt;({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}})
| place             = * ಭಾರತ -ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ
* ಭಾರತ -ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ
* ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ
* ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗಾರ
* ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ
* ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ
| result            = ಭಾರತ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.&lt;ref&gt;{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;Eastern front:&lt;br /&gt; [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]&lt;br /&gt;Western front:&lt;br /&gt;Ceasefire agreement&lt;ref&gt;Faruki, Kemal A. &quot;THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS.&quot; Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024.
&quot;On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council.&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Burke, S. M. &quot;The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971.&quot; Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024.
&quot;In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008
&quot;The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border.&quot;&lt;/ref&gt;
| territory         = Eastern Front:
* East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]]
Western Front:
* Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.&lt;ref name=&quot;Shuja Nawaz 2008&quot;&gt;{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;books.google.com&quot;&gt;{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;KC&quot;&gt;{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}&lt;/ref&gt;
* India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}}  territory&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Warikoo 2009&quot;&gt;{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor &amp; Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&amp;pg=PA71 | page=71}}&lt;/ref&gt;{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}}
| combatant1        = {{Plainlist}}
* {{flag|India}}
* {{flag|Provisional Government of Bangladesh}}
{{Endplainlist}}
| combatant2        = {{Plainlist}}
* {{flag|Pakistan}}
{{Endplainlist}}
| commander1        = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]&lt;br /&gt;
{{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]&lt;br /&gt;
----
{{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]&lt;br /&gt;
{{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]]
----
| commander2        = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&amp;nbsp;[[Yahya Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&amp;nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]&lt;br&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]&lt;br /&gt;
{{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]&lt;br /&gt;
{{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}}
| strength1         = [[Indian Armed Forces]]: 825,000&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}&lt;/ref&gt; – 860,000&lt;ref name=&quot;Cloughley&quot;&gt;{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&amp;q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&amp;pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&amp;q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&amp;pg=PT130|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

'''Western Front:''' &lt;br /&gt;
13 infantry divisions, 1 armoured division  + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
'''Eastern Front:''' &lt;br /&gt;
11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69&lt;/ref&gt;

[[Mukti Bahini]]: 180,000&lt;ref&gt;{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}&lt;/ref&gt;
| strength2         = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000&lt;ref name=&quot;Dixit&quot;&gt;{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}&lt;/ref&gt; – 365,000&lt;ref name=&quot;Cloughley&quot; /&gt;

'''Western Front:'''&lt;br /&gt;
7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
'''Eastern Front:''' &lt;br /&gt;
4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

[[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;
| casualties1       = {{IND}}&lt;br /&gt;2,500&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;–3,843 killed&lt;ref name=&quot;injuredsoldiers&quot;&gt;{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;9,851&lt;ref name=&quot;injuredsoldiers&quot;/&gt;–12,000&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt; wounded&lt;br /&gt; 2,100 captured&lt;ref name=&quot;CW&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
{{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]&lt;br /&gt;30,000 killed&lt;ref&gt;[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27&lt;/ref&gt;
* 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}&lt;/ref&gt;
* 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]]
*Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey &amp; Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY &amp; RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}&lt;/ref&gt;
* Damage to several western Indian airfields&lt;ref&gt;{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;indiadefenceupdate.com&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}&lt;/ref&gt;

'''Pakistani claims'''
* 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

'''Indian claims'''
* 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Combat Kills&quot;&gt;{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}&lt;/ref&gt;

'''Neutral claims'''
* 45&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot;&gt;{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&amp;pg=PA806 |publisher=Taylor &amp; Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}&lt;/ref&gt;–65&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt; [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]
| casualties2       = {{PAK}}&lt;br /&gt;5,866&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}&lt;/ref&gt;–9,000 killed&lt;ref&gt;{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor &amp; Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt; 10,000&lt;ref name=&quot;CW&quot; /&gt;–25,000 wounded&lt;ref name=&quot;Century Air Warfare 1997, pages 384&quot;&gt;''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})&lt;/ref&gt;&lt;br&gt; 93,000 captured&lt;br /&gt; 
*2 [[Destroyer]]s
*1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]]
*1 [[PNS Ghazi|Submarine]]&lt;ref name=&quot;BR&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}&lt;/ref&gt;
*3 [[Patrol vessel]]s
*7 [[Gunboat]]s
* Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}&lt;/ref&gt;
* Pakistani airfields damaged and cratered&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&amp;nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

'''Pakistani claims'''
* 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}&lt;/ref&gt;

'''Indian claims'''
* 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Combat Kills&quot; /&gt;

'''Neutral claims'''
* 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]&lt;ref name=&quot;Leonard2006p806&quot; /&gt;
}}

==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್==
{{Infobox government agency
| name            = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ
| type            = Agency
| seal            = 
| seal_size       = 
| seal_width      = 
| seal_caption    =
| logo            = 
| logo_width      = 
| logo_caption    = 
| image           = 
| image_size      = 
| image_caption   = 
| formed          = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}}
| dissolved       = 
| jurisdiction    = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]
| headquarters    = Directorate General, NDRF,  6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001
| coordinates     = &lt;!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --&gt;
| motto           = &quot;आपदा सेवा सदैव सर्वत्र&quot;
| employees       = ೧೩,೦೦೦ &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&amp;q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman &amp; Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}&lt;/ref&gt;
| budget          = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}}
| minister1_name  = [[Amit Shah]]
| minister1_pfo   = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
| minister2_name  = 
| minister2_pfo   = &lt;!-- up to |minister7_name= --&gt;
| deputyminister1_name = 
| deputyminister1_pfo = 
| deputyminister2_name = 
| deputyminister2_pfo = &lt;!-- up to |deputyminister7_name= --&gt;
| chief1_name     = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]]
| chief1_position = Director General
| chief2_name     = 
| chief2_position = &lt;!-- up to |chief9_name= --&gt;
| chief3_name     = 
| chief3_position = 
| chief4_name     = 
| chief4_position = 
| chief5_name     = 
| chief5_position = 
| chief6_name     = 
| public_protector = 
| deputy          = 
| chief6_position = 
| chief7_name     = 
| chief7_position = 
| chief8_name     = 
| chief8_position = 
| chief9_name     = 
| chief9_position = 
| parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]]
| keydocument1    = [[Disaster Management Act, 2005]]
| website         = {{URL|ndrf.gov.in}}
| map             = 
| map_size        = 
| map_caption     = 
| footnotes       = 
| embed           = 
| child1_agency   = Karnataka State Disaster Response Force
| child2_agency   = Maharashtra State Disaster Response Force
| child3_agency   = Telangana State Disaster Response Force
| child4_agency   = Andhra Pradesh State Disaster Response Force
}}

==ತುಂಗಭದ್ರಾ==
{{Infobox dam
| name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ
| image = Tungabhadra Dam.jpg
| image_caption = 
| name_official = Tungabhadra Dam
| dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]]
| location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],&lt;br/&gt; India
| dam_type = Composite, Spillway length (701 m)
| dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}}
| dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation.
| dam_width_base = 
| spillway_type = 
| spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s
| construction_began = 1949
| opening = 1953
| cost = 1,066,342 Dollars
| owner = [[Karnataka State]]
| operator = Tungabhadra Board
| website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in]
| res_name = Tungabhadra Reservoir
| res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft)
| res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft)
| res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl)
| res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}}
| res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}}
| res_max_depth = 
| plant_operator = Karnataka Govt
| plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops
| plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]]
| plant_annual_gen = 
| plant_commission = 
| plant_decommission = 
| location_map = India Karnataka#India
| location_map_caption = 
| extra = 
}}
{{Infobox film
| name           = ಭ್ರಮಯುಗಮ್
| image          = Bramayugam poster.jpg
| caption        = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ
| director       = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]]
| screenplay     = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}}
| story          = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್
| based_on       = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]&lt;ref&gt;{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}&lt;/ref&gt;
| producer       = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}}
| starring       = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}}
| cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್
| editing        = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ
| music          = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್&lt;ref&gt;{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}&lt;/ref&gt;
| studio         = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}}
| distributor    = {{ubl|
*ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ)
*ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ)
*ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ)
*ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}}
| released       = {{Film date|df=y|2024|02|15}}
| runtime        = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು&lt;ref&gt;{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}&lt;/ref&gt;
| country        = ಭಾರತ
| language       = ಮಲಯಾಳಮ್&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| budget         = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ&lt;ref&gt;{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&amp;aoh=17082463150705&amp;referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&amp;aoh=17082463150705&amp;referrer=https://www.google.com |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
| gross          = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ&lt;ref&gt;{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
}}

==jhdh==
'''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ'''

'''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ.
== ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು==
{{Navbox
|name  = Hydrography of Karnataka
|title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]]
|state = {{{state|autocollapse}}}
|listclass = hlist
|groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; &lt;!--reduces gap between wrapped groupname lines--&gt;

|group1 = Rivers
|list1  = 
* [[Amarja]]
* [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]]
* [[Bhadra River|Bhadra]] 
* [[Bhima River|Bhima]]
* [[Chakra River|Chakra]]
* [[Chitravathi River|Chitravathi]]
* [[Chulki Nala]]
* [[Dandavati]] 
* [[Gangavalli River|Gangavalli]] 
* [[Ghataprabha River|Ghataprabha]]
* [[Gurupura River|Gurupura]] 
* [[Hemavati River|Hemavati]]
* [[Honnuhole]]
* [[Kabini River|Kabini]]
* [[Kali River (Karnataka)|Kali]]
* [[Karanja River| Karanja]]
* [[Kaveri]] 
* [[Kedaka River|Kedaka]]
* [[Krishna River|Krishna]] 
* [[Kubja River|Kubja]]
* [[Kumaradhara River|Kumaradhara]]
* [[Kumudvathi River|Kumudvathi]]
* [[Lakshmana Tirtha]]
* [[Malaprabha River|Malaprabha]] 
* [[Manjira River|Manjira]] 
* [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]]
* [[Netravati River|Netravati]]
* [[Palar River|Palar]]
* [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]]
* [[Papagni River|Papagni]]
* [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] 
* [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] 
* [[Shambhavi River|Shambhavi]]
* [[Sharavati]]
* [[Shimsha]] 
* [[Souparnika River|Souparnika]]
* [[Tunga River|Tunga]]
* [[Tungabhadra River|Tungabhadra]]
* [[Varada]]
* [[Varahi River|Varahi]] 
* [[Vedavathi River|Vedavathi]] 
* [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]]  
|group2 = Waterfalls
|list2 = 
* [[Abbey Falls|Abbey]]
* [[Bandaje Falls|Bandaje]]
* [[Barkana Falls|Barkana]]
* [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]]
* [[Devaragundi]] 
* [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]]
* [[Gokak Falls|Gokak]]
* [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]]
* [[Hebbe Falls|Hebbe]]
* [[Irupu Falls|Irupu]]  
* [[Jaladurga | Jaladurga]]
* [[Jog Falls|Jog]]
* [[Kalhatti Falls|Kalhatti]]
* [[Kunchikal Falls|Kuchikal]]
* [[Magod Falls|Magod]]
* [[Mallalli Falls|Mallalli]]
* [[Muthyala Maduvu]]
* [[Sathodi Falls|Sathodi]]
* [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]]
* [[Shivganga falls|Shivganga]]
* [[Unchalli Falls|Unchalli]]
* [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] 

|group3= Lakes
|list3= 
* [[Harangi Reservoir|Harangi]]
* [[Hebbal Lake, Bangalore]]
* [[Hebbal Lake, Mysore]]
* [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] 
* [[Honnamana Kere]]
* [[Karanji Lake|Karanji]]
* [[Krishna Raja Sagara]]
* [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]]
* [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]]
* [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] 
* [[Shanti Sagara]]
* [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]]
* [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] 
* [[Yele Mallappa Shetty Lake]]
|group4= Beaches
|list4= 
* [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]]
* [[Murudeshwara]]
* [[Karwar]]
* [[Kapu, Karnataka|Kapu]]
* [[Kudle beach|Kudle]]
* [[Malpe]]
* [[Maravanthe]]
* [[NITK Beach]]
* [[Panambur Beach|Panambur]]
* [[Someshwar Beach|Someshwar]]
* [[St. Mary's Islands]]
* [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]]
* [[Trasi]]  

|group5= Dams
|list5= 
* [[Almatti Dam|Almatti]] 
* [[Basava Sagara]]
* [[Bhadra Dam]]
* [[Gorur dam|Gorur]]
* [[Harangi Dam|Harangi]]
* [[Kabini Dam|Kabini]]
* [[Kadra Dam|Kadra]]
* [[Kanva Reservoir|Kanva]]
* [[Kodasalli Dam|Kodasalli]]
* [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]]
* [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] 
* [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]]
* [[Renuka Sagara]]
* [[Shanti Sagara]]
* [[Supa Dam|Supa]]
* [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]]
* [[Vani Vilasa Sagara]] 
 

}}&lt;noinclude&gt;
{{Documentation|content=
{{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}}
{{collapsible option}}
}}
== ಟೆಂಪ್ಲೇಟು==
{{Infobox government agency
| agency_name     = Ministry of Finance
| seal            = Government of India logo.svg
| seal_width      = 100px
| seal_caption    = Branch of Government of India
| logo            = Ministry of Finance India.svg
| nativename_a    = 
| formed          = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}}
| logo_size       = 230px
| logo_caption    = Ministry of Finance
| preceding1      = 
| jurisdiction    = [[Government of India]]
| headquarters    = [[North Block|Cabinet Secretariat]]&lt;br/&gt; [[Raisina Hill]], [[New Delhi]]
| latd            = 
| latm            = 
| lats            = 
| latNS           = 
| longd           = 
| longm           = 
| longs           = 
| longEW          = 
| employees       = 
| budget          = 
| minister1_name  = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]]
| deputyminister1_name = 
| deputyminister1_pfo = 
| deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]]
| deputyminister2_pfo = [[Minister of State]]
| chief1_name     = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] &amp; [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary)
| chief2_name     = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief2_position = Expenditure Secretary
| chief9_name     = 
| chief9_position = 
| parent_department = 
| child1_agency   = &lt;small&gt;Department of Economic Affairs&lt;/small&gt;
| child2_agency   = &lt;small&gt;Department of Expenditure&lt;/small&gt;
| child3_agency   = &lt;small&gt;Department of Revenue&lt;/small&gt;
| child4_agency   = &lt;small&gt;Department of Financial Services&lt;/small&gt;
| child5_agency   = &lt;small&gt;Department of Investment and Public Asset Management&lt;/small&gt;
| child6_agency   = &lt;small&gt;Department of Public Enterprise&lt;/small&gt;
| keydocument1    = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget]
| keydocument2    = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey]
| website         = https://finmin.gov.in/
| chief3_name     = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management)
| chief4_name     = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}&lt;/ref&gt;
| chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services)
| chief5_name     = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief5_position = Economic Affairs Secretary
| chief6_name     = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]]
| chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]]   (Department of Public Enterprises)
| chief7_name     = [[V. Anantha Nageswaran]]
| chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]]
| chief8_name     = 
| chief8_position = 
}}
== ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು==
{{Navbox
|name  = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು
|title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
| titlestyle = background:#ccf;
| style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9;
| groupstyle = background:#ddf;width:10%;
|liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; &lt;!--otherwise lists can appear to form continuous whole--&gt;
|group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್
|list1  = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]


|group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು

|list2  = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}


|group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ
|list3  = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}}
   

|group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list4  = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್  ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ  ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}

|group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list5  = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain &amp; Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}}

|group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]]
|list6  = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}}

|group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]]
|list7  = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}}  [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}}
}}&lt;noinclude&gt;


[[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]]
[[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]&lt;!--probably needs focusing--&gt;
&lt;/noinclude&gt;
== ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ==
{{Navbox
|name       = Banking in India
|title      = {{flag icon|India}} [[Banking in India]]
|state      = {{{state&lt;includeonly&gt;|autocollapse&lt;/includeonly&gt;}}}
|listclass  = hlist
|above =  

|group1 = Institutes
|list1 = {{Navbox|child


|group1 = [[Central bank]]
|list1 = {{Reserve Bank of India}}


|group2 = Think tanks
|list2 =
* [[Banks Board Bureau|BBB]]
* [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]]
* [[National Payments Corporation of India|NPCI]]
* [[Indian Banks' Association|IBA]]
* [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]]

|group3 = Speciality banks
|list3 =
* [[IFCI]]
* ''' [[All India Financial Institutions]] :'''
* [[Exim Bank of India]]
* [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]]
* [[National Housing Bank|NHB]]
* [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]]

|group4 = Other
|list4 =
* [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]]
* [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]]
* [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]]

}}

|group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector &lt;br /&gt;banks]]
|list2 =
* [[Bank of Baroda]]
* [[Bank of India]]
* [[Canara Bank]]
* [[Central Bank of India]]
* [[Indian Bank]]
* [[Indian Overseas Bank]]
* [[Jammu &amp; Kashmir Bank]]
* [[Punjab &amp; Sind Bank]]
* [[Punjab National Bank]]
* [[State Bank of India]]
* [[UCO Bank]]
* [[Union Bank of India]]

|group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector &lt;br /&gt;banks]]
|list4 =
* [[Axis Bank]]
* [[Bandhan Bank]]
* [[CSB Bank]]
* [[City Union Bank]]
* [[DCB Bank]]
* [[Dhanlaxmi Bank]]
* [[Federal Bank]]
* [[HDFC Bank]]
* [[ICICI Bank]]
* [[IDBI Bank]]
* [[IDFC First Bank]]
* [[IndusInd Bank]]
* [[Karnataka Bank]]
* [[Karur Vysya Bank]]
* [[Kotak Mahindra Bank]]
* [[Nainital Bank]]
* [[RBL Bank]]
* [[South Indian Bank]]
* [[Tamilnad Mercantile Bank]]
* [[Yes Bank]]

| group5 = Foreign banks
| list5  =
* [[Abu Dhabi Commercial Bank]]
* [[ANZ (bank)|ANZ]]
* [[Bank Maybank Indonesia]]
* [[Bank of America]]
* [[Bank of Bahrain and Kuwait]]
* [[Bank of Ceylon]]
* [[Barclays]]
* [[Credit Suisse]]
* [[CTBC Bank]]
* [[Deutsche Bank]]
* [[HSBC Bank India|HSBC]]
* [[Maybank]]
* [[MUFG Bank|MUFJ]]
* [[Rabobank]]
* [[Scotiabank]]
* [[Standard Chartered India]]

{{Navbox|child
|group1 = Wholly owned subsidiary (WOS)
|list1 =
* [[DBS Bank]]
* [[State Bank of Mauritius]]

|group2 = Wound up/closed (or in process)
|list2 =
* [[Antwerp Diamond Bank]]
* [[Citibank India|Citibank]]
}}

| group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]]
| list6  =
* [[AU Small Finance Bank|AU]]
** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]]
* [[Capital Small Finance Bank|Capital]]
* [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]]
* [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]]
* [[Jana Small Finance Bank|Jana]]
* [[North East Small Finance Bank|North East]]
* [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]]
* [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]]

|group7 = [[Payments bank]]s
|list7 =
*[[Airtel Payments Bank|Airtel]]
*[[National Securities Depository]]
*[[India Post Payments Bank|India Post]]
*[[Jio Payments Bank|Jio]]
*[[Paytm Payments Bank|Paytm]]

{{Navbox|child
|group1 = Surrendered licencees &lt;br/&gt;or wound up
|list1 =
*[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]]
**[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]]
*[[Tech Mahindra]]
}}

| group8 = [[Cooperative banking|Cooperative &lt;br /&gt;banks]]
| list8  =
* [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]].
* [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]]
* [[Cosmos Bank]]
* [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]]
* [[Kerala Bank]]
* [[Mizoram Co-operative Apex Bank]]
* [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]]
* [[Repco Bank]]
* [[Saraswat Bank]]
* [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]]
* [[TNSC Bank]]

| group9 = [[Regional rural bank]]s
| list9  =
* [[Assam Gramin Vikash Bank]]
* [[Bangiya Gramin Vikash Bank]]
* [[Mizoram Rural Bank]]
* [[Paschim Banga Gramin Bank]]
* [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]]
* [[Tamil Nadu Grama Bank]]
* [[Uttar Bihar Gramin Bank]]
* [[Uttarakhand Gramin Bank]]
* [[Vananchal Gramin Bank]]

{{Navbox|child
|group1 = Andhra
|list1 =

* [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]]
* [[Andhra Pragathi Grameena Bank]]

|group2 = Kerala
|list2 =
* [[Kerala Gramin Bank]]
* [[North Malabar Gramin Bank]]
* [[South Malabar Gramin Bank]]

|group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]]
|list3 =
*[[Allahabad UP Gramin Bank]]
*[[Gramin Bank of Aryavart]]
*[[Sarva UP Gramin Bank]]
}}

| group10 = Defunct banks
| list10  = {{Navbox|child
|group1 = Merged
|list1 = {{Navbox|child
|group1 = PSB
|list1 =
* [[New Bank of India]]
* [[Dena Bank]]
* [[Vijaya Bank]]
* [[Allahabad Bank]]
* [[Andhra Bank]]
* [[Corporation Bank]]
* [[Oriental Bank of Commerce]]
* [[United Bank of India]]
* [[Syndicate Bank]]

|group2 = SBI
|list2 =
* [[Bank of Bombay]]
* [[Bank of Calcutta]]
* [[Bank of Madras]]
* [[Imperial Bank of India]]
* [[State Bank of Bikaner &amp; Jaipur]]
* [[State Bank of Hyderabad]]
* [[State Bank of Indore]]
* [[State Bank of Mysore]]
* [[State Bank of Patiala]]
* [[State Bank of Saurashtra]]
* [[State Bank of Travancore]]
* [[Bharatiya Mahila Bank]]

|group3 = Rescued
|list3 =
* [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC)
* [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS)
* [[Nedungadi Bank]] (PNB)
* [[United Western Bank]] (IDBI)
* [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank)
* [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB)

|group4 = Acquired
|list4 =
* [[Bank of Madura]]
* [[Bank of Rajasthan]]
* [[Bengal Central Bank]]
* [[Centurion Bank of Punjab]]
* [[Chartered Bank of India, Australia and China]]
* [[Grindlays Bank]]
** [[National Bank of India]]
* [[ING Vysya Bank]]
* [[Mercantile Bank of India, London and China]]
* [[Lord Krishna Bank]]
* [[Suvarna Sahakari Bank]]
* [[Times Bank]]
* [[Vysya Bank]]
{{Navbox|child
|group1 = PSB
|list1 =
* [[Bharat Overseas Bank]]
* [[Pandyan Bank]]
}}
}}

|group3 = Wound up
|list3 =
* [[Bank of Chettinad]]
* [[Dass Bank]]

|group4 = Failed
|list4 =
* [[Alliance Bank of Simla]]
* [[Arbuthnot &amp; Co]]
* [[Commercial Bank of India]]
* [[Exchange Bank of India &amp; Africa]]
* [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]]
* [[Oudh Commercial Bank]]
* [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]]

|group5 = Liquidated
|list5 =
* [[Bengal Bank (1784)]]
* [[Bank of Bombay (1720)]]
* [[Bank of Hindostan]]
* [[General Bank of India]]
* [[General Bank of Bengal and Bihar]]
* [[Nath Bank]]
* [[Palai Central Bank]]
* [[The Commercial Bank (1819)]]
* [[The Calcutta Bank (1824)]]
* [[The Union Bank (1828)]]
* [[The Government Savings Bank (1833)]]
* [[The Bank of Mirzapore (1835)]]
* [[Travancore National and Quilon Bank]]
}}

| group11 = Networks
| list11 = {{Navbox|child
|group1 = [[Interbank network]]s
|list1 =
* [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]]
* [[National Financial Switch|NFS]]
* [[Plus (interbank network)|PLUS]]

|group2 = [[Interbank_network|ATM networks]]
|list2 =
* [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]]
* [[Cashnet]]
* [[CashTree]]
* [[MITR ATM Sharing Network|MITR]]
}}

| group12 = [[Payment card|Cards]]
| list12  =
* [[Mastercard]]
** [[Debit Mastercard]]
** [[Maestro (debit card)|Maestro]]
* [[RuPay]]
* [[Visa Inc|Visa]]
** [[Visa Debit]]
** [[Visa Electron]]

| group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s
| list13  =
* [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]]
* [[Bharat Bill Payment System|BBPS]]
* [[Bharat Interface for Money|BHIM]]
* [[Immediate Payment Service|IMPS]]
* [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]]
* [[Real-time gross settlement|RTGS]]
* [[Unified Payments Interface|UPI]]

| group15 =  [[Payment service provider|Payment service&lt;br /&gt; providers]]
| list15  =
* [[Atom Technologies|Atom]]
* [[Bharat Interface for Money|BHIM]]
* [[BillDesk]]
* [[Infibeam|CCAvenue]]
* [[Paytm Payments Bank|Paytm]]
* [[Sarvatra Technologies]]
* [[Zeta India]]

{{Navbox|child
|group1 = [[Digital wallet]]s
|list1 =
* [[Amazon Pay]]
* [[BharatPe]]
* [[Freecharge]]
* [[Google Pay (payment method)|Google Pay]]
* [[Mobikwik]]
* [[Payoneer]]
* [[PayU]]
* [[Payworld]]
* [[PhonePe]]
}}

| group17 = Related topics
| list17  =
* [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]]
* [[Bank run]]
* [[Indian black money|Black money]]
* [[Counterfeit money]]
* [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]]
* [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]]
** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]]
** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]]
* [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]]

* '''Lists: '''  [[List of banks in India|List of banks]]
* [[List of oldest banks in India]]

{{Navbox|child

|group1 = Protocol &lt;br&gt; and codes
|list1 =
* [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]]
* [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]]
* [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]]
* [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]

|group2 =  Rates &amp; &lt;br&gt; ratios
|list2 =

{{Navbox|child
|group1 = Rates
|list1 =

* [[Bank rate]]
* [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]]
* [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]]

|group2 = Ratios
|list2 =
* [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]]
* [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]]
* [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]]

}}

|group3 = Regulators
|list3 =
* [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]]
* [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]]
* [[SEBI|Securities - SEBI]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]]

|group4 =  Insolvency, &lt;br&gt; bankruptcy and &lt;br&gt; reconstruction
|list4 = 

{{Navbox|child
|group1 = Boards
|list1 =

* [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]]
* [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]]

|group2 = Legislation
|list2 =
* [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]]
* [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]]

|group3 = Companies
|list3 =

* ARCIL
* Edelweiss ARC
* IAMCL

}}

|group5 =  Legislation
|list5 =

* [[Banking Regulation Act, 1949]]
* [[Government Securities Act, 2006]]
* [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]]
* [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]]
* [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]]
* [[Income-tax Act, 1961]]
* [[Companies Act, 2013]]
* [[Insurance Act, 1938]]
* [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]]


|group6 =  Tribunals
|list6 =
* [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]]
* [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]]


|group7 =  Measures
|list7 =
* [[Prompt Corrective Action]]


|group8 =  Other
|list8 =
* [[Institute of Banking Personnel Selection]]
* [[Mumbai Consensus]]


}}


}}

== ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು==
{{Navbox
|name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು
|title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು
|state = collapsible
|navbar = plain
    
|group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]]
|list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]]

|group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]]
|list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]]
   
|group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]]
|list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]]
    
|group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]]
|list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]]
    
|group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]]
|list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]]
    
|group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]]
|list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]]
    
|group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]]
|list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]]
    
|group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]]
|list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]]
    
|group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]]
|list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]]
    
|group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]]
|list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]]
    
|group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]]
|list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]]
    
|group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]]
|list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]]
    
|group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]]
|list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]]
    
|group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]]
|list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]]
    
|group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]]
|list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]]
    
|group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]]
|list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]]
    
|group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]]
|list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]]
    
|group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]]
|list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]]
    
|group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]]
|list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]]
    
|group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]]
|list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]]
    
|group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]]
|list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]]
    
|group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]]
|list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]]
    
|group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]]
|list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]]
    
|group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]]
|list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]]
    
|group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]]
|list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]]
    
|group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]]
|list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]]
    
|group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]]
|list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]]
    
|group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]]
|list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]]
    
|group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]]
|list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]]
    
|group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]]
|list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]]
    
|group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]]
|list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]]
}}</text>
      <sha1>05d125w99qrpewxxfwdholquhr7ke3v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ರಂಧ್ರಹೀನ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>173085</id>
    <revision>
      <id>1306840</id>
      <parentid>1300478</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:03:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Kpbolumbu [[ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್]] ಪುಟವನ್ನು [[ರಂಧ್ರಹೀನ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ]] ಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ: ಅಸಮರ್ಪಕ ಅನುವಾದ</comment>
      <origin>1300478</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17054" sha1="9o4j1z32wla8z8dpa4n63mub75nught" xml:space="preserve">{{Infobox medical condition (new)|name=ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್|synonym=|image=|alt=|caption=|pronounce=|specialty=ಸ್ತ್ರೀರೋಗಶಾಸ್ತ್ರ|symptoms=|onset=|duration=|types=|causes=|risks=|diagnosis=|differential=|prevention=|treatment=|medication=|prognosis=|frequency=|deaths=}}'''ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್ (ಅಪೂರ್ಣ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ)'''   ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಒಂದು ಜನ್ಮಜಾತ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ  ಮಹಿಳೆಯರ ಹೈಮೆನ್‌ಗೆ ಯಾವುದೇ ರಂಧ್ರವಿರುವುದಿಲ್ಲ.  ಭ್ರೂಣದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದರ ಹೈಮೆನ್ ರಂಧ್ರವಾಗದೇ ಹೋದಲ್ಲಿ ಇದು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯರ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಗರ್ಭಾಶಯದಲ್ಲಿ [[ಮುಟ್ಟು|ಮುಟ್ಟಿನ ರಕ್ತ]] ಸಂಗ್ರಹವಾದಾಗ  ಈ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಗೋಚರವಾಗುತ್ತದೆ. ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಮೂಲಕ ಹೈಮೆನ್‌ನಲ್ಲಿ ರಂಧ್ರ ಮಾಡಿ ಇದಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

== ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಣಗಳು ==
ಬಾಧಿತ ನವಜಾತ ಶಿಶುಗಳು ತೀವ್ರವಾದ ಮೂತ್ರ ಧಾರಣವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kaiser |first=Georges L. |title=Symptoms and Signs in Pediatric Surgery |publisher=[[Springer Science+Business Media]] |year=2012 |isbn=9783642311611 |page=556}}&lt;/ref&gt; ಹದಿಹರೆಯದ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ, ಇದರ ಲಕ್ಷಣಗಳೆಂದರೆ, ಮುಟ್ಟಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ನೋವು ಮತ್ತು ಅಮೆನೋರಿಯಾ. ಹೆಮಟೊಕೊಲ್ಪೋಸ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರ ಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಮೂತ್ರ ಧಾರಣೆ, [[ಮಲಬದ್ಧತೆ]], ಬೆನ್ನು ನೋವು, [[ವಾಂತಿ|ವಾಕರಿಕೆ]] ಮತ್ತು [[ಅತಿಸಾರ]] ಸೇರಿವೆ.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Lacy |first=Judith |title=The 5-minute Obstetrics and Gynecology Consult |publisher=[[Lippincott Williams &amp; Wilkins]] |year=2008 |isbn=9780781769426 |pages=116–117 |chapter=Imperforate hymen}}&lt;/ref&gt;  ಯೋನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರೆ ರೋಗಗಳೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ  ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್‌ನ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನೇ ಹೊಂದಿರಬಹುದು.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Acién|first=Pedro|last2=Acién|first2=Maribel|date=2016-01-01|title=The presentation and management of complex female genital malformations|url=https://academic.oup.com/humupd/article/22/1/48/2457890|journal=Human Reproduction Update|language=en|volume=22|issue=1|pages=48–69|doi=10.1093/humupd/dmv048|pmid=26537987|issn=1355-4786}}&lt;/ref&gt; ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್‌‌ನಿಂದ ಮಲವಿಸರ್ಜನೆ ಮಾಡಲು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.&lt;ref name=&quot;Mwenda 2013 28&quot;&gt;{{Cite journal|last=Mwenda|first=Aruyaru Stanley|date=2013|title=Imperforate Hymen - a care cause of acute abdominal pain and tenesmus: case report and review of the literature|journal=Pan African Medical Journal|language=en|volume=15|pages=28|doi=10.11604/pamj.2013.15.28.2251|pmid=24009804|pmc=3758851}}&lt;/ref&gt;

=== ತೊಡಕುಗಳು ===
ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಗೆ ಮುನ್ನ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡದಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಗುರುತಿಸದಿದ್ದರೆ, ಅಪೂರ್ಣ ಕನ್ಯಾಪೊರೆಯು ಹಿಮ್ಮುಖ ರಕ್ತಸ್ರಾವದಿಂದಾಗಿ ಪೆರಿಟೋನಿಟಿಸ್ ಅಥವಾ ಎಂಡೊಮೆಟ್ರಿಯೊಸಿಸ್‌ಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಇದು ಮ್ಯೂಕೊಮೆಟ್ರೋಕೊಲ್ಪೋಸ್ (ಲೋಳೆಯ ಶೇಖರಣೆಯಿಂದಾಗಿ ಯೋನಿ ಕಾಲುವೆ ಮತ್ತು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಹಿಗ್ಗುವಿಕೆ) ಅಥವಾ ಹೆಮಟೊಮೆಟ್ರೋಕೊಲ್ಪೋಸ್ ( [[ಮುಟ್ಟು|ಋತುಚಕ್ರದ ದ್ರವದ]] ಶೇಖರಣೆಯಿಂದಾಗಿ ಹಿಗ್ಗುವಿಕೆ) ಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಮ್ಯೂಕೊಮೆಟ್ರೋಕೊಲ್ಪೋಸ್ ಮತ್ತು ಹೆಮಟೊಕೊಲ್ಪೋಸ್ ಮೂತ್ರ ಧಾರಣ, ಮಲಬದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಮೂತ್ರನಾಳದ ಸೋಂಕಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.&lt;ref name=&quot;kaiser&quot;&gt;{{Cite book |last=Kaiser |first=Georges L. |title=Symptoms and Signs in Pediatric Surgery |publisher=[[Springer Science+Business Media]] |year=2012 |isbn=9783642311611 |page=556}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKaiser2012&quot;&gt;Kaiser, Georges L. (2012). ''Symptoms and Signs in Pediatric Surgery''. [[Springer Science+Business Media]]. p.&amp;nbsp;556. [[ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದರ್ಜೆಯ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಖ್ಯೆ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9783642311611|&lt;bdi&gt;9783642311611&lt;/bdi&gt;]].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

== ಶರೀರಶಾಸ್ತ್ರ ==
ಭ್ರೂಣದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸೈನೋವಾಜಿನಲ್ ಬಲ್ಬ್‌ಗಳು ಯೋನಿಯ ಉಳಿದ ಭಾಗದೊಂದಿಗೆ ಕಾಲುವೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸಲು ವಿಫಲವಾದಾಗ ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Paula J. Adams Hillard |date=June 12, 2013 |title=Imperforate Hymen: Pathophysiology |url=http://emedicine.medscape.com/article/269050-overview#a0104 |access-date=May 9, 2014 |publisher=[[eMedicine]]}}&lt;/ref&gt; ಅನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಕೆಲವು ನಿದರ್ಶನಗಳು ವರದಿಯಾಗಿವೆಯಾದರೂ, ಅನುವಂಶಿಕತೆಯೇ ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿಲ್ಲ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Imperforate hymen: a cause of abdominal pain in female adolescents|journal=BMJ Case Reports|volume=2009|last=Lardenoije|first=Céline|last2=Aardenburg|first2=Robert|last3=Mertens|first3=Helen|last4=Mertens|first4=H|year=2009|doi=10.1136/bcr.08.2008.0722|pmc=3029536|pmid=21686660|page=bcr0820080722}}&lt;/ref&gt;

== ರೋಗನಿರ್ಣಯ ==
ಸಾಮಾನ್ಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿರುವ ಋತುಬಂಧದ ವಯಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯರಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ಣ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Puri |first=Prem |title=Pediatric Surgery: Diagnosis and Management |last2=Höllwarth |first2=Michael E. |publisher=[[Springer Science+Business Media]] |year=2009 |isbn=9783540695608 |page=969}}&lt;/ref&gt; ಋತುಸ್ರಾವದ ವಯಸ್ಸಿನ ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯರಲ್ಲಿ, ಈ ಸ್ಥಿತಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಅಮೆನೋರಿಯಾ ಮತ್ತು ಚಕ್ರೀಯ ಶ್ರೋಣಿ ಕುಹರದ ನೋವು (ಸೈಕ್ಲಿಕ್ ಪೆಲ್ವಿಕ್ ಪೇನ್), ಇದು ಯೋನಿಯ ಅಡಚಣೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ದ್ವಿತೀಯಕ ಹೆಮಟೊಕೊಲ್ಪೋಸ್ ಅನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಯೋನಿ ತಪಾಸಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಬ್ಬಿರುವ ನೀಲಿ ಪೊರೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ಣ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ.&lt;ref name=&quot;puri&quot; /&gt; ಹೆಮಟೊಕೊಲ್ಪೋಸ್ ಇದ್ದರೆ, ಹೊಟ್ಟೆ ಅಥವಾ ಗುದನಾಳದ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಗಡ್ಡೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಶಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್ ರೋಗನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೈಹಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ ರೋಗನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಅಬ್ಡೋಮಿನಲ್, ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೆರಿನಿಯಲ್ ಅಥವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ರೆಕ್ಟಲ್ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಮೂಲಕ ದೃಢೀಕರಿಸಬಹುದು.&lt;ref name=&quot;adams&quot;&gt;{{Cite book |last=Lacy |first=Judith |title=The 5-minute Obstetrics and Gynecology Consult |publisher=[[Lippincott Williams &amp; Wilkins]] |year=2008 |isbn=9780781769426 |pages=116–117 |chapter=Imperforate hymen}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFLacy2008&quot;&gt;Lacy, Judith (2008). &quot;Imperforate hymen&quot;. ''The 5-minute Obstetrics and Gynecology Consult''. [[Lippincott Williams &amp; Wilkins]]. pp.&amp;nbsp;&lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;116–&lt;/span&gt;117. [[ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದರ್ಜೆಯ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಖ್ಯೆ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9780781769426|&lt;bdi&gt;9780781769426&lt;/bdi&gt;]].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

ನವಜಾತ ಶಿಶುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್ ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಭ್ರೂಣದ [[ಶ್ರವಣಾತೀತ (ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್)|ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್]] ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಪತ್ತೆಯಾಗುತ್ತದೆ.&lt;ref name=&quot;puri&quot;&gt;{{Cite book |last=Puri |first=Prem |title=Pediatric Surgery: Diagnosis and Management |last2=Höllwarth |first2=Michael E. |publisher=[[Springer Science+Business Media]] |year=2009 |isbn=9783540695608 |page=969}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPuriHöllwarth2009&quot;&gt;Puri, Prem; Höllwarth, Michael E. (2009). ''Pediatric Surgery: Diagnosis and Management''. [[Springer Science+Business Media]]. p.&amp;nbsp;969. [[ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದರ್ಜೆಯ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಖ್ಯೆ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9783540695608|&lt;bdi&gt;9783540695608&lt;/bdi&gt;]].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ನವಜಾತ ಶಿಶುಗಳಲ್ಲಿ ರೋಗನಿರ್ಣಯವು ಹೊಟ್ಟೆ ಅಥವಾ ಶ್ರೋಣಿಯ ಭಾಗದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಅಥವಾ ಉಬ್ಬುವ ಕನ್ಯಾಪೊರೆಯ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ.&lt;ref name=&quot;puri&quot; /&gt; ನವಜಾತ ಶಿಶುವಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಯೋನಿಯ ಪರೀಕ್ಷೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯೋನಿಯ ಮಜೋರಾದ ಹಿಂಭಾಗದ ಕಮಿಷರ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೋಳೆಯ ಜಾಡನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತದೆ; ಲೋಳೆಯ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯು ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್ ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಂದು ಯೋನಿ ಅಡಚಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.&lt;ref name=&quot;kaiser&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Sharma |first=R. K. |title=Concise Textbook Of Forensic Medicine &amp; Toxicology |publisher=[[Elsevier]] |year=2007 |isbn=9788131211458 |page=117}}&lt;/ref&gt;

== ನಿರ್ವಹಣೆ ==
ಹದಿಹರೆಯದವರಲ್ಲಿ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ  ಮುನ್ನ, ಮುಟ್ಟಿನ ಚಕ್ರವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಲು ನಿರಂತರವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಯೋಜಿತ ಮೌಖಿಕ ಗರ್ಭನಿರೋಧಕ ಮಾತ್ರೆ ಅಥವಾ ನೋವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು NSAID ಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಬಹುದು.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Adams Hillard |first=Paula J. |date=June 12, 2013 |title=Imperforate Hymen Treatment &amp; Management: Medical Therapy |url=http://emedicine.medscape.com/article/269050-treatment |access-date=May 9, 2014 |publisher=[[eMedicine]]}}&lt;/ref&gt; ಹೈಮೆನೊಟಮಿ ಮೂಲಕ ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್‌ನ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೈಮೆನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ರೂಸಿಯೇಟ್ ಛೇದನಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು, ಹೈಮೆನ್‌ನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಬುಡದಿಂದ ಹೊರತೆಗೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಯೋನಿ ಕಾಲುವೆ ಮತ್ತು ಗರ್ಭಾಶಯವನ್ನು ಬರಿದಾಗಿಸುವುದು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Wilkinson |first=Edward J. |title=Wilkinson and Stone Atlas of Vulvar Disease |publisher=[[Lippincott Williams &amp; Wilkins]] |year=2012 |isbn=9781451132182 |edition=3rd |pages=187–188}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Goel, Neerja |title=State-of-the-art : vaginal surgery |last2=Rajaram, Shalini |last3=Mehta, Sumita |year=2013 |isbn=9789350902875 |edition=2nd |location=New Delhi |page=6 |oclc=858649878}}&lt;/ref&gt; ತಮ್ಮ ಕನ್ಯಾಪೊರೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿಡಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುವ (ಅಥವಾ ಅವರ ಪೋಷಕರು ಬಯಸುವ) ಬಾಧಿತ ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ, ಕನ್ಯಾಪೊರೆಯ ಮಧ್ಯದ ಚಾಚುಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಲು ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಾ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.&lt;ref&gt;{{Cite journal|journal=Cahiers d'Études et de Recherches Francophones / Santé|title=Imperforate hymen: Can it be treated without damaging the hymenal structure?|year=2008|volume=18|issue=2|pages=83–87|last=Chelli D|last2=Kehila M|last3=Sfar E|last4=Zouaoui B|last5=Chelli H|last6=Chanoufi B|pmid=19188131|doi=10.1684/san.2008.0108}}&lt;/ref&gt; ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಇದನ್ನು ಯಾವಾಗ ಸರಿಪಡಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ಇನ್ನೂ ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ವೈದ್ಯರು ನವಜಾತ ಶಿಶುವಿನ ಅವಧಿಯ ನಂತರ ತಕ್ಷಣವೇ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಿದರೆ ಉತ್ತಮ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಇತರರು  ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಯವರೆಗೆ ಕಾದು ನಂತರ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Gibbs |first=Ronald S. |title=Danforth's Obstetrics and Gynecology |publisher=[[Lippincott Williams &amp; Wilkins]] |year=2008 |isbn=9780781769372 |page=557}}&lt;/ref&gt;

== ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಶಾಸ್ತ್ರ ==
ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್‌ ಅಂದಾಜಿಗೆ ೧,೦೦೦  ದಲ್ಲಿ ೧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಅಥವಾ ೧೦,೦೦೦ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ೧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಇರಬಹುದು.&lt;ref name=&quot;Mwenda 2013 28&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;kaiser&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Adams Hillard |first=Paula J. |date=June 12, 2013 |title=Imperforate Hymen: Epidemiology |url=http://emedicine.medscape.com/article/269050-overview#a0199 |access-date=May 9, 2014 |publisher=[[eMedicine]]}}&lt;/ref&gt;

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
{{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}}
==ಟಿಪ್ಪಣಿ==
* {{Cite journal|pmid=26659454|year=2016|last=Glavan|first=N|title=Imperforate hymen presenting as vaginal cyst in a 16-month-old child - considerations for an early diagnosis|journal=Scottish Medical Journal|volume=61|issue=1|pages=48–50|last2=Haller|first2=H|last3=Brnčić-Fischer|first3=A|last4=Glavan-Gačanin|first4=L|last5=Miletić|first5=D|last6=Jonjić|first6=N|doi=10.1177/0036933015615263}}
==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿ==
* [http://emedicine.medscape.com/article/269050-overview Imperforate hymen] at Medscape

[[ವರ್ಗ:ಸ್ತ್ರೀವಾದ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ಸಂಪಾದನೋತ್ಸವ ೨೦೨೫ ಸ್ಪರ್ಧಾ ಲೇಖನ]]
[[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ]]
[[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಲೇಖನ]]
[[ವರ್ಗ:ರೋಗಶಾಸ್ತ್ರ]]
[[ವರ್ಗ:ಆರೋಗ್ಯ]]</text>
      <sha1>9o4j1z32wla8z8dpa4n63mub75nught</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306842</id>
      <parentid>1306840</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:07:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <origin>1306842</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17047" sha1="8ihvelvqazdrqx1omsg55jpwd9ml0nq" xml:space="preserve">{{Infobox medical condition (new)|name=ರಂಧ್ರಹೀನ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ
|synonym=|image=|alt=|caption=|pronounce=|specialty=ಸ್ತ್ರೀರೋಗಶಾಸ್ತ್ರ|symptoms=|onset=|duration=|types=|causes=|risks=|diagnosis=|differential=|prevention=|treatment=|medication=|prognosis=|frequency=|deaths=}}'''ರಂಧ್ರಹೀನ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ''' ಎಂಬುದು ಕನ್ಯಾಪೊರೆಯಲ್ಲಿ ರಂಧ್ರವಿಲ್ಲದಿರುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು ಇದು  ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಒಂದು ಜನ್ಮಜಾತ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯಾಗಿದೆ. ಭ್ರೂಣದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದರ ಹೈಮೆನ್ ರಂಧ್ರವಾಗದೇ ಹೋದಲ್ಲಿ ಇದು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯರ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಗರ್ಭಾಶಯದಲ್ಲಿ [[ಮುಟ್ಟು|ಮುಟ್ಟಿನ ರಕ್ತ]] ಸಂಗ್ರಹವಾದಾಗ  ಈ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಗೋಚರವಾಗುತ್ತದೆ. ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಮೂಲಕ ಹೈಮೆನ್‌ನಲ್ಲಿ ರಂಧ್ರ ಮಾಡಿ ಇದಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

== ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಣಗಳು ==
ಬಾಧಿತ ನವಜಾತ ಶಿಶುಗಳು ತೀವ್ರವಾದ ಮೂತ್ರ ಧಾರಣವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Kaiser |first=Georges L. |title=Symptoms and Signs in Pediatric Surgery |publisher=[[Springer Science+Business Media]] |year=2012 |isbn=9783642311611 |page=556}}&lt;/ref&gt; ಹದಿಹರೆಯದ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ, ಇದರ ಲಕ್ಷಣಗಳೆಂದರೆ, ಮುಟ್ಟಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ನೋವು ಮತ್ತು ಅಮೆನೋರಿಯಾ. ಹೆಮಟೊಕೊಲ್ಪೋಸ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರ ಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಮೂತ್ರ ಧಾರಣೆ, [[ಮಲಬದ್ಧತೆ]], ಬೆನ್ನು ನೋವು, [[ವಾಂತಿ|ವಾಕರಿಕೆ]] ಮತ್ತು [[ಅತಿಸಾರ]] ಸೇರಿವೆ.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Lacy |first=Judith |title=The 5-minute Obstetrics and Gynecology Consult |publisher=[[Lippincott Williams &amp; Wilkins]] |year=2008 |isbn=9780781769426 |pages=116–117 |chapter=Imperforate hymen}}&lt;/ref&gt;  ಯೋನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರೆ ರೋಗಗಳೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ  ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್‌ನ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನೇ ಹೊಂದಿರಬಹುದು.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Acién|first=Pedro|last2=Acién|first2=Maribel|date=2016-01-01|title=The presentation and management of complex female genital malformations|url=https://academic.oup.com/humupd/article/22/1/48/2457890|journal=Human Reproduction Update|language=en|volume=22|issue=1|pages=48–69|doi=10.1093/humupd/dmv048|pmid=26537987|issn=1355-4786}}&lt;/ref&gt; ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್‌‌ನಿಂದ ಮಲವಿಸರ್ಜನೆ ಮಾಡಲು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.&lt;ref name=&quot;Mwenda 2013 28&quot;&gt;{{Cite journal|last=Mwenda|first=Aruyaru Stanley|date=2013|title=Imperforate Hymen - a care cause of acute abdominal pain and tenesmus: case report and review of the literature|journal=Pan African Medical Journal|language=en|volume=15|pages=28|doi=10.11604/pamj.2013.15.28.2251|pmid=24009804|pmc=3758851}}&lt;/ref&gt;

=== ತೊಡಕುಗಳು ===
ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಗೆ ಮುನ್ನ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡದಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಗುರುತಿಸದಿದ್ದರೆ, ಅಪೂರ್ಣ ಕನ್ಯಾಪೊರೆಯು ಹಿಮ್ಮುಖ ರಕ್ತಸ್ರಾವದಿಂದಾಗಿ ಪೆರಿಟೋನಿಟಿಸ್ ಅಥವಾ ಎಂಡೊಮೆಟ್ರಿಯೊಸಿಸ್‌ಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಇದು ಮ್ಯೂಕೊಮೆಟ್ರೋಕೊಲ್ಪೋಸ್ (ಲೋಳೆಯ ಶೇಖರಣೆಯಿಂದಾಗಿ ಯೋನಿ ಕಾಲುವೆ ಮತ್ತು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಹಿಗ್ಗುವಿಕೆ) ಅಥವಾ ಹೆಮಟೊಮೆಟ್ರೋಕೊಲ್ಪೋಸ್ ( [[ಮುಟ್ಟು|ಋತುಚಕ್ರದ ದ್ರವದ]] ಶೇಖರಣೆಯಿಂದಾಗಿ ಹಿಗ್ಗುವಿಕೆ) ಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಮ್ಯೂಕೊಮೆಟ್ರೋಕೊಲ್ಪೋಸ್ ಮತ್ತು ಹೆಮಟೊಕೊಲ್ಪೋಸ್ ಮೂತ್ರ ಧಾರಣ, ಮಲಬದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಮೂತ್ರನಾಳದ ಸೋಂಕಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.&lt;ref name=&quot;kaiser&quot;&gt;{{Cite book |last=Kaiser |first=Georges L. |title=Symptoms and Signs in Pediatric Surgery |publisher=[[Springer Science+Business Media]] |year=2012 |isbn=9783642311611 |page=556}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKaiser2012&quot;&gt;Kaiser, Georges L. (2012). ''Symptoms and Signs in Pediatric Surgery''. [[Springer Science+Business Media]]. p.&amp;nbsp;556. [[ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದರ್ಜೆಯ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಖ್ಯೆ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9783642311611|&lt;bdi&gt;9783642311611&lt;/bdi&gt;]].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

== ಶರೀರಶಾಸ್ತ್ರ ==
ಭ್ರೂಣದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸೈನೋವಾಜಿನಲ್ ಬಲ್ಬ್‌ಗಳು ಯೋನಿಯ ಉಳಿದ ಭಾಗದೊಂದಿಗೆ ಕಾಲುವೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸಲು ವಿಫಲವಾದಾಗ ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Paula J. Adams Hillard |date=June 12, 2013 |title=Imperforate Hymen: Pathophysiology |url=http://emedicine.medscape.com/article/269050-overview#a0104 |access-date=May 9, 2014 |publisher=[[eMedicine]]}}&lt;/ref&gt; ಅನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಕೆಲವು ನಿದರ್ಶನಗಳು ವರದಿಯಾಗಿವೆಯಾದರೂ, ಅನುವಂಶಿಕತೆಯೇ ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿಲ್ಲ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Imperforate hymen: a cause of abdominal pain in female adolescents|journal=BMJ Case Reports|volume=2009|last=Lardenoije|first=Céline|last2=Aardenburg|first2=Robert|last3=Mertens|first3=Helen|last4=Mertens|first4=H|year=2009|doi=10.1136/bcr.08.2008.0722|pmc=3029536|pmid=21686660|page=bcr0820080722}}&lt;/ref&gt;

== ರೋಗನಿರ್ಣಯ ==
ಸಾಮಾನ್ಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿರುವ ಋತುಬಂಧದ ವಯಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯರಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ಣ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Puri |first=Prem |title=Pediatric Surgery: Diagnosis and Management |last2=Höllwarth |first2=Michael E. |publisher=[[Springer Science+Business Media]] |year=2009 |isbn=9783540695608 |page=969}}&lt;/ref&gt; ಋತುಸ್ರಾವದ ವಯಸ್ಸಿನ ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯರಲ್ಲಿ, ಈ ಸ್ಥಿತಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಅಮೆನೋರಿಯಾ ಮತ್ತು ಚಕ್ರೀಯ ಶ್ರೋಣಿ ಕುಹರದ ನೋವು (ಸೈಕ್ಲಿಕ್ ಪೆಲ್ವಿಕ್ ಪೇನ್), ಇದು ಯೋನಿಯ ಅಡಚಣೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ದ್ವಿತೀಯಕ ಹೆಮಟೊಕೊಲ್ಪೋಸ್ ಅನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಯೋನಿ ತಪಾಸಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಬ್ಬಿರುವ ನೀಲಿ ಪೊರೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ಣ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ.&lt;ref name=&quot;puri&quot; /&gt; ಹೆಮಟೊಕೊಲ್ಪೋಸ್ ಇದ್ದರೆ, ಹೊಟ್ಟೆ ಅಥವಾ ಗುದನಾಳದ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಗಡ್ಡೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಶಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್ ರೋಗನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೈಹಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ ರೋಗನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಅಬ್ಡೋಮಿನಲ್, ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೆರಿನಿಯಲ್ ಅಥವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ರೆಕ್ಟಲ್ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಮೂಲಕ ದೃಢೀಕರಿಸಬಹುದು.&lt;ref name=&quot;adams&quot;&gt;{{Cite book |last=Lacy |first=Judith |title=The 5-minute Obstetrics and Gynecology Consult |publisher=[[Lippincott Williams &amp; Wilkins]] |year=2008 |isbn=9780781769426 |pages=116–117 |chapter=Imperforate hymen}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFLacy2008&quot;&gt;Lacy, Judith (2008). &quot;Imperforate hymen&quot;. ''The 5-minute Obstetrics and Gynecology Consult''. [[Lippincott Williams &amp; Wilkins]]. pp.&amp;nbsp;&lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;116–&lt;/span&gt;117. [[ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದರ್ಜೆಯ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಖ್ಯೆ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9780781769426|&lt;bdi&gt;9780781769426&lt;/bdi&gt;]].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

ನವಜಾತ ಶಿಶುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್ ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಭ್ರೂಣದ [[ಶ್ರವಣಾತೀತ (ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್)|ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್]] ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಪತ್ತೆಯಾಗುತ್ತದೆ.&lt;ref name=&quot;puri&quot;&gt;{{Cite book |last=Puri |first=Prem |title=Pediatric Surgery: Diagnosis and Management |last2=Höllwarth |first2=Michael E. |publisher=[[Springer Science+Business Media]] |year=2009 |isbn=9783540695608 |page=969}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPuriHöllwarth2009&quot;&gt;Puri, Prem; Höllwarth, Michael E. (2009). ''Pediatric Surgery: Diagnosis and Management''. [[Springer Science+Business Media]]. p.&amp;nbsp;969. [[ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದರ್ಜೆಯ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಖ್ಯೆ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9783540695608|&lt;bdi&gt;9783540695608&lt;/bdi&gt;]].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ನವಜಾತ ಶಿಶುಗಳಲ್ಲಿ ರೋಗನಿರ್ಣಯವು ಹೊಟ್ಟೆ ಅಥವಾ ಶ್ರೋಣಿಯ ಭಾಗದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಅಥವಾ ಉಬ್ಬುವ ಕನ್ಯಾಪೊರೆಯ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ.&lt;ref name=&quot;puri&quot; /&gt; ನವಜಾತ ಶಿಶುವಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಯೋನಿಯ ಪರೀಕ್ಷೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯೋನಿಯ ಮಜೋರಾದ ಹಿಂಭಾಗದ ಕಮಿಷರ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೋಳೆಯ ಜಾಡನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತದೆ; ಲೋಳೆಯ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯು ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್ ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಂದು ಯೋನಿ ಅಡಚಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.&lt;ref name=&quot;kaiser&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Sharma |first=R. K. |title=Concise Textbook Of Forensic Medicine &amp; Toxicology |publisher=[[Elsevier]] |year=2007 |isbn=9788131211458 |page=117}}&lt;/ref&gt;

== ನಿರ್ವಹಣೆ ==
ಹದಿಹರೆಯದವರಲ್ಲಿ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ  ಮುನ್ನ, ಮುಟ್ಟಿನ ಚಕ್ರವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಲು ನಿರಂತರವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಯೋಜಿತ ಮೌಖಿಕ ಗರ್ಭನಿರೋಧಕ ಮಾತ್ರೆ ಅಥವಾ ನೋವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು NSAID ಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಬಹುದು.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Adams Hillard |first=Paula J. |date=June 12, 2013 |title=Imperforate Hymen Treatment &amp; Management: Medical Therapy |url=http://emedicine.medscape.com/article/269050-treatment |access-date=May 9, 2014 |publisher=[[eMedicine]]}}&lt;/ref&gt; ಹೈಮೆನೊಟಮಿ ಮೂಲಕ ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್‌ನ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೈಮೆನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ರೂಸಿಯೇಟ್ ಛೇದನಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು, ಹೈಮೆನ್‌ನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಬುಡದಿಂದ ಹೊರತೆಗೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಯೋನಿ ಕಾಲುವೆ ಮತ್ತು ಗರ್ಭಾಶಯವನ್ನು ಬರಿದಾಗಿಸುವುದು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Wilkinson |first=Edward J. |title=Wilkinson and Stone Atlas of Vulvar Disease |publisher=[[Lippincott Williams &amp; Wilkins]] |year=2012 |isbn=9781451132182 |edition=3rd |pages=187–188}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Goel, Neerja |title=State-of-the-art : vaginal surgery |last2=Rajaram, Shalini |last3=Mehta, Sumita |year=2013 |isbn=9789350902875 |edition=2nd |location=New Delhi |page=6 |oclc=858649878}}&lt;/ref&gt; ತಮ್ಮ ಕನ್ಯಾಪೊರೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿಡಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುವ (ಅಥವಾ ಅವರ ಪೋಷಕರು ಬಯಸುವ) ಬಾಧಿತ ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ, ಕನ್ಯಾಪೊರೆಯ ಮಧ್ಯದ ಚಾಚುಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಲು ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಾ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.&lt;ref&gt;{{Cite journal|journal=Cahiers d'Études et de Recherches Francophones / Santé|title=Imperforate hymen: Can it be treated without damaging the hymenal structure?|year=2008|volume=18|issue=2|pages=83–87|last=Chelli D|last2=Kehila M|last3=Sfar E|last4=Zouaoui B|last5=Chelli H|last6=Chanoufi B|pmid=19188131|doi=10.1684/san.2008.0108}}&lt;/ref&gt; ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಇದನ್ನು ಯಾವಾಗ ಸರಿಪಡಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ಇನ್ನೂ ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ವೈದ್ಯರು ನವಜಾತ ಶಿಶುವಿನ ಅವಧಿಯ ನಂತರ ತಕ್ಷಣವೇ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಿದರೆ ಉತ್ತಮ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಇತರರು  ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಯವರೆಗೆ ಕಾದು ನಂತರ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Gibbs |first=Ronald S. |title=Danforth's Obstetrics and Gynecology |publisher=[[Lippincott Williams &amp; Wilkins]] |year=2008 |isbn=9780781769372 |page=557}}&lt;/ref&gt;

== ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಶಾಸ್ತ್ರ ==
ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್‌ ಅಂದಾಜಿಗೆ ೧,೦೦೦  ದಲ್ಲಿ ೧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಅಥವಾ ೧೦,೦೦೦ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ೧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಇರಬಹುದು.&lt;ref name=&quot;Mwenda 2013 28&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;kaiser&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Adams Hillard |first=Paula J. |date=June 12, 2013 |title=Imperforate Hymen: Epidemiology |url=http://emedicine.medscape.com/article/269050-overview#a0199 |access-date=May 9, 2014 |publisher=[[eMedicine]]}}&lt;/ref&gt;

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
{{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}}
==ಟಿಪ್ಪಣಿ==
* {{Cite journal|pmid=26659454|year=2016|last=Glavan|first=N|title=Imperforate hymen presenting as vaginal cyst in a 16-month-old child - considerations for an early diagnosis|journal=Scottish Medical Journal|volume=61|issue=1|pages=48–50|last2=Haller|first2=H|last3=Brnčić-Fischer|first3=A|last4=Glavan-Gačanin|first4=L|last5=Miletić|first5=D|last6=Jonjić|first6=N|doi=10.1177/0036933015615263}}
==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿ==
* [http://emedicine.medscape.com/article/269050-overview Imperforate hymen] at Medscape

[[ವರ್ಗ:ಸ್ತ್ರೀವಾದ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ಸಂಪಾದನೋತ್ಸವ ೨೦೨೫ ಸ್ಪರ್ಧಾ ಲೇಖನ]]
[[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ]]
[[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಲೇಖನ]]
[[ವರ್ಗ:ರೋಗಶಾಸ್ತ್ರ]]
[[ವರ್ಗ:ಆರೋಗ್ಯ]]</text>
      <sha1>8ihvelvqazdrqx1omsg55jpwd9ml0nq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಸತೀಶ್ ರಾಜ್ ಗೊರವಿಗೆರೆ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>174486</id>
    <revision>
      <id>1306827</id>
      <parentid>1305458</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:13:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moulyags</username>
        <id>72454</id>
      </contributor>
      <comment>ಇನ್ಫೋ ಬಾಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಫೋಟೋ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ</comment>
      <origin>1306827</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13638" sha1="22durf4j4slqi0thl8tv81rv8unptdw" xml:space="preserve">{{Infobox writer
| name          = ಸತೀಶ್ ರಾಜ್ ಗೊರವಿಗೆರೆ
| image = Satish_Raj_Goravigere.png
| alt = Journalist Satish Raj Goravigere
| caption = Satish Raj Goravigere
| birth_name    = ಸತೀಶ್ ಕುಮಾರ್ ಜಿ.ಆರ್
| birth_date    = 21 ಫೆಬ್ರವರಿ 1984
| birth_place   = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], 
[[ಭಾರತ]]
| occupation    = ಪತ್ರಕರ್ತ, ಬರಹಗಾರ, ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ
| nationality = ಭಾರತೀಯ
| genre = ಸುದ್ದಿಜಾಲ, ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಧ್ಯಮ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ
| awards = 
&lt;ul&gt;
  &lt;li&gt;ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸುದ್ದಿ ಮೂಲ (ಜನಪದ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡಾ ಸಂಘ, [[ಕರ್ನಾಟಕ]])&lt;/li&gt;
  &lt;li&gt;ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ಗೌರವ (2023)&lt;/li&gt;
  &lt;li&gt;ವರ್ಷದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಾಧಕ (2024)&lt;/li&gt;
&lt;/ul&gt;
| website       = https://kannadanews.today
}}

ಸತೀಶ್ ರಾಜ್ ಗೊರವಿಗೆರೆ (ಜನನ: 21 ಫೆಬ್ರವರಿ 1984) ಭಾರತೀಯ [[ಪತ್ರಕರ್ತ]] ಮತ್ತು [[ಮಾಧ್ಯಮ]] ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು &lt;ref&gt;{{cite web |title=Satish Raj Goravigere Receives the Outstanding Media Contributor Award |url=https://www.ahmedabadmirror.com/satish-raj-goravigere-receives-the-outstanding-media-contributor-award/81892126.html |website=Ahmedabad Mirror |date=May 28, 2025 |access-date=May 28, 2025}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;IMDb&quot;&gt;{{cite web
|title=Satish Raj Goravigere – IMDb
|url=https://www.imdb.com/name/nm17268936/
|website=IMDb
|access-date=2025-05-15
|language=en
}}&lt;/ref&gt; ಹಾಗೂ ಮೂಲತಃ [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ಮೂಲದವರು. ಅವರು ಮಾರ್ಚ್ 2019ರಲ್ಲಿ&lt;ref&gt;{{Cite news
 |title=Regional digital media platform receives recognition for its contribution
 |url=https://www.business-standard.com/content/press-releases-ani/regional-digital-media-platform-receives-recognition-for-its-contribution-125042201126_1.html
 |work=Business Standard
 |date=22 ಏಪ್ರಿಲ್ 2025
 |language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
 |access-date=15 ಮೇ 2025
}}&lt;/ref&gt; [[ಕನ್ನಡ ನ್ಯೂಸ್ ಟುಡೇ]] &lt;ref&gt;{{Cite news
 |title=Kannada News Today Marks Six Years of Regional Journalism Excellence
 |url=https://theentrepreneurpost.com/kannada-news-today-marks-six-years-of-regional-journalism-excellence/
 |work=The Entrepreneur Post
 |date=7 ಮೇ 2025
 |language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
 |access-date=15 ಮೇ 2025
}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news
 |title=Kannada News Today Celebrates 6 Years of Journalism &amp; Future Plans
 |url=https://quoramagazine.com/kannada-news-today-celebrates-6-years-of-journalism-future-plans/
 |work=Quora Magazine
 |date=9 ಮೇ 2025
 |language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
 |access-date=15 ಮೇ 2025
}}&lt;/ref&gt; ಹಾಗೂ 2025ರಲ್ಲಿ &lt;ref&gt;{{Cite news
 |title=Karnataka’s Digital Media Begin US-Focused Expansion
 |url=https://tedxmagazine.com/karnatakas-digital-media-begin-us-focused-expansion/
 |work=TedXMagazine
 |date=9 ಮೇ 2025
 |language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
 |access-date=15 ಮೇ 2025
}}&lt;/ref&gt; [[ಟೈಮ್ಸ್‌ನಿಬ್]] ಎಂಬ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮೀಡಿಯಾ ವೇದಿಕೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. 2012ರಿಂದ [[ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸುದ್ದಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡುವ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
&lt;ref&gt;{{Cite news
|url=https://msnweekly.com/karnatakas-digital-media-eyes-global-reach-with-us-focused-initiative/
|title=Karnataka’s digital media eyes global reach with US-focused initiative
|work=MSN Weekly
|date=2025-05-09
|language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
|access-date=2025-05-15
}}&lt;/ref&gt;

== ವೃತ್ತಿಜೀವನ ==

ಸತೀಶ್ ರಾಜ್ ಗೊರವಿಗೆರೆ ({{lang-en| Satish Raj Goravigere}}) ಅವರು ಸ್ಥಳೀಯ ಸುದ್ದಿಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ತಮ್ಮದೇ [[ಮಾಧ್ಯಮ]] ವೇದಿಕೆಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದವರು. &lt;ref&gt;{{cite web |title=Satish Raj Goravigere Receives the Outstanding Media Contributor Award |url=https://www.ahmedabadmirror.com/satish-raj-goravigere-receives-the-outstanding-media-contributor-award/81892126.html |website=Ahmedabad Mirror |date=May 28, 2025 |access-date=May 28, 2025}}&lt;/ref&gt; ಅವರು [[ಕರ್ನಾಟಕ]]ದಲ್ಲಿ ನೈಜ ಕೃತಕ ಬುದ್ದಿಮತ್ತೆ ಮೂಲಕ ಸುದ್ದಿ ನಿರೂಪಕರನ್ನು ಬಳಸಿದ ಮೊದಲಿಗರು. &lt;ref&gt;{{cite web |title=Revolutionizing Indian News: AI Anchors Leading the Realism Wave |url=https://www.businessupturn.com/technology/internet/revolutionizing-indian-news-ai-anchors-leading-the-realism-wave/ |website=Business Upturn |date=2025-01-24 |access-date=2025-05-15}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{cite web |title=AI Anchors Transforming Indian News: A Leap Towards Realism |url=https://moneynomical.com/ai-anchors-transforming-indian-news-a-leap-towards-realism/ |website=Moneynomical |date=2025-01-24 |access-date=2025-05-15}}&lt;/ref&gt; ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪತ್ರಕರ್ತರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವ ಹಾಗೂ ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಸುದ್ದಿಯ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲು ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸೆಮಿನಾರ್‌ಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡವರು.&lt;ref&gt;{{Cite news
|url=https://upchronicle.com/media-literacy-campaign-gains-ground-in-karnataka-under-journalists-leadership/
|title=Media literacy campaign gains ground in Karnataka under journalists' leadership
|work=Up Chronicle
|date=2025-05-09
|language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
|access-date=2025-05-15
}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{cite web |title=Breaking Barriers in Journalism: Course for Aspiring Reporters Across India |url=https://indiashorts.com/breaking-barriers-in-journalism-course-for-aspiring-reporters-across-india/241393/ |website=India Shorts |date=2025-01-24 |access-date=2025-05-15}}&lt;/ref&gt;

== ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಮನ್ನಣೆ ==
* ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ಗೌರವ (2023) – ''ಜನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕಾ ವೇದಿಕೆ'' ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಾಗೂ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಪ್ರದಾನ.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Satish Raj Goravigere Receives the Outstanding Media Contributor Award |url=https://www.ahmedabadmirror.com/satish-raj-goravigere-receives-the-outstanding-media-contributor-award/81892126.html |website=Ahmedabad Mirror |date=May 28, 2025 |access-date=May 28, 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Journalist Satish Raj Goravigere honoured for media contributions |url=https://www.apnnews.com/journalist-satish-raj-goravigere-honoured-for-media-contributions/ |website=APN News |date=May 25, 2025 |access-date=May 28, 2025}}&lt;/ref&gt;

* ವರ್ಷದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಾಧಕ (2024) – ''ಕರ್ನಾಟಕ ಮೀಡಿಯಾ ಮತ್ತು ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಫೋರಮ್ (ಕೆಎಂಸಿಎಫ್)'' ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಪ್ರದಾನ. &lt;ref&gt;{{cite web |title=Journalist Satish Raj Goravigere honoured for media contributions |url=https://www.apnnews.com/journalist-satish-raj-goravigere-honoured-for-media-contributions/ |website=APN News |date=May 25, 2025 |access-date=May 28, 2025}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{cite web |title=Satish Raj Goravigere awarded for journalism efforts in Karnataka |url=https://english.loktej.com/article/18875/satish-raj-goravigere-awarded-for-journalism-efforts-in-karnataka |website=Loktej English |date=May 25, 2025 |access-date=May 28, 2025}}&lt;/ref&gt;

* ಸುದ್ದಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪರವಾಗಿ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ಜನಪದ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡಾ ಸಂಘ ವತಿಯಿಂದ &quot;ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸುದ್ದಿ ಮೂಲ&quot; ಪ್ರಶಸ್ತಿ.&lt;ref&gt;{{Cite news
 |title=Regional digital media platform receives recognition for its contribution
 |url=https://www.aninews.in/news/business/regional-digital-media-platform-receives-recognition-for-its-contribution20250422165703/
 |work=ANI News
 |date=22 ಏಪ್ರಿಲ್ 2025
 |language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
 |access-date=15 ಮೇ 2025
}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news
 |title=Local News Platform Earns Statewide Recognition for Public-Focused Coverage
 |url=https://delhiscanner.com/local-news-platform-earns-statewide-recognition-for-public-focused-coverage/
 |work=DelhiScanner
 |date=6 ಮೇ 2025
 |language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
 |access-date=15 ಮೇ 2025
}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news
 |title=Regional digital media platform receives recognition for its contribution
 |url=https://theprint.in/ani-press-releases/regional-digital-media-platform-receives-recognition-for-its-contribution/2598954/
 |work=ThePrint
 |date=22 ಏಪ್ರಿಲ್ 2025
 |language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
 |access-date=15 ಮೇ 2025
}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news
 |title=Kannada News Today Honoured for Public-Focused Journalism in Karnataka
 |url=https://hindustanreporter.com/kannada-news-today-honoured-for-public-focused-journalism-in-karnataka/
 |work=Hindustan Reporter
 |date=5 ಮೇ 2025
 |language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
 |access-date=15 ಮೇ 2025
}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{cite web |title=Kannada News Today Receives 'Best Regional News Source' Award for Its Impactful Journalism |url=https://indian-xpress.com/kannada-news-today-receives-best-regional-news-source-award-for-its-impactful-journalism/ |website=Indian Xpress |date=2025-04-23 |access-date=2025-05-15}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{cite web |title=Kannada News Today Recognized as Leading Regional News Source in Journalism Excellence |url=https://xpresstimes.in/kannada-news-today-recognized-as-leading-regional-news-source-in-journalism-excellence/ |website=Xpress Times |date=2025-04-25 |access-date=2025-05-15}}&lt;/ref&gt;  &lt;ref&gt;{{Cite news |title=Digital Media Platform Receives Recognition
|url=https://www.tribuneindia.com/news/business/regional-digital-media-platform-receives-recognition-for-its-contribution/
 |work=The Tribune
 |date=2025-04-22
 |language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
 |access-date=2025-05-15
}}&lt;/ref&gt;

* ನಕಲಿ ಸುದ್ದಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಜಾಗೃತಿಗಾಗಿ ಕಾಲೇಜುಮಟ್ಟದ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಲಯದಿಂದ ಮೆಚ್ಚುಗೆ. &lt;ref&gt;{{Cite news
|url=https://upchronicle.com/media-literacy-campaign-gains-ground-in-karnataka-under-journalists-leadership/
|title=Media literacy campaign gains ground in Karnataka under journalists' leadership
|work=Up Chronicle
|date=2025-05-09
|language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
|access-date=2025-05-15
}}&lt;/ref&gt;

* ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವಲಯದ ಪತ್ರಕರ್ತರನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಅವರಿಗೆ “ಸಾಧನಾ ಹೈಪರ್ ಲೋಕಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ”ಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ. &lt;ref&gt;{{Cite news
|url=https://vijayaprabha.com/latest-news/sadhana-hyper-local-journalism-awards-to-launch-in-january-2026/
|title=ಜನವರಿ 2026ರಲ್ಲಿ ‘ಸಾಧನಾ ಹೈಪರ್-ಲೋಕಲ್ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’ ಆರಂಭ
|work=Vijaya Prabha
|date=2025-01-20
|language=ಕನ್ನಡ
|access-date=2025-05-15
}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite news
 |title=Hyper-Local Journalism Takes Center Stage: Sadhana Awards Debut in January 2026
 |url=https://indiacsr.in/hyper-local-journalism-takes-center-stage-sadhana-awards-debut-in-january-2026/
 |work=India CSR
 |date=22 ಏಪ್ರಿಲ್ 2025
 |language=ಇಂಗ್ಲಿಷ್
 |access-date=15 ಮೇ 2025
}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Nagpur Today&quot;&gt;{{Cite news
 |title=Free Journalism Course Aims to Empower Aspiring Reporters Across India
 |url=https://www.nagpurtoday.in/free-journalism-course-aims-to-empower-aspiring-reporters-across-india/01201842
 |publisher=Nagpur Today
 |date=2025-01-20
 |language=en
 |access-date=2025-05-15
}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{cite web |title=Debut of Sadhana Hyper-Local Journalism Awards to Celebrate Grassroots Media in 2026 |url=https://mangobunch.in/tech/debut-of-sadhana-hyper-local-journalism-awards-to-celebrate-grassroots-media-in-2026/ |website=Mango Bunch |date=2025-01-24 |access-date=2025-05-15}}&lt;/ref&gt;

== ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು ==

* [https://kannadanews.today ಕನ್ನಡ ನ್ಯೂಸ್ ಟುಡೇ – ಅಧಿಕೃತ ಸುದ್ದಿತಾಣ]
* [https://timesnib.com ಟೈಮ್ಸ್‌ನಿಬ್ – ಅಧಿಕೃತ ಸುದ್ದಿತಾಣ]
* [https://kannadanews.today/author/satish-raj-goravigere ಲೇಖಕರ ಪುಟ]

== ಮೂಲಗಳು ==
{{reflist}}


[[ವರ್ಗ:ಪತ್ರಕರ್ತರು]]</text>
      <sha1>22durf4j4slqi0thl8tv81rv8unptdw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಸದಸ್ಯ:Pallaviv123/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ29</title>
    <ns>2</ns>
    <id>174747</id>
    <revision>
      <id>1306831</id>
      <parentid>1306727</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T14:11:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pallaviv123</username>
        <id>75945</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>1306831</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22055" sha1="d1wbhcwffl2lxshzncyiygo31w0f64g" xml:space="preserve">{{under construction}}

{{Infobox Indian politician
| image               = Vijay Rupani.jpg
| caption             = ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ ರೂಪಾನಿಯವರು
| office              = &lt;!--Do NOT add counts or ordinals, as per [[WP:CONSENSUS]]--&gt;[[Chief Minister of Gujarat|ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]]
| term_start          = ೭ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೬
| term_end            = ೧೧ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೧
| governor            = [[Om Prakash Kohli|ಓಂ ಪ್ರಕಾಶ್ ಕೊಹ್ಲಿ]]&lt;br/&gt;[[Acharya Devvrat|ಆಚಾರ್ಯ ದೇವವ್ರತ್]]
| assembly            = [[Gujarat Legislative Assembly|ಗುಜರಾತ್ ವಿಧಾನಸಭೆ]]
| predecessor         = [[Anandiben Patel|ಆನಂದಿಬೆನ್ ಪಟೇಲ್]]
| successor           = [[Bhupendrabhai Patel|ಭೂಪೇಂದ್ರಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್]]
| office1             = [[Anandiben Patel ministry|ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮಂತ್ರಿ]], [[Government of Gujarat|ಗುಜರಾತ್ ಸರ್ಕಾರ]]
| term_start1         = ೧೯ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೪
| term_end1           = ೭ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೬
| 1blankname1         = ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ
| 1namedata1          = ಆನಂದಿಬೆನ್ ಪಟೇಲ್
| 2blankname1         = ಬಂಡವಾಳ
| 2namedata1          = {{ubl|ಸಾರಿಗೆ|ಕಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ|ನೀರು ಸರಬರಾಜು}}
| assembly2           = ಗುಜರಾತ್ ಶಾಸಕಾಂಗ
| constituency_AM2    = [[Rajkot West Assembly constituency|ರಾಜ್‌ಕೋಟ್ ಪಶ್ಚಿಮ]]
| term_start2         = ೧೯ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೪
| term_end2           = ೮ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨
| preceded2           = [[Vajubhai Vala|ವಜುಭಾಯಿ ವಾಲಾ]]
| successor2          = [[Darshita Shah|ದರ್ಶಿತಾ ಶಾ]]
| office3             = [[Member of Parliament, Rajya Sabha|ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯ, ರಾಜ್ಯಸಭೆ]]
| constituency3       = [[List of Rajya Sabha members from Gujarat|ಗುಜರಾತ್]]
| term_start3         = 25 July 2006
| term_end3           = 24 July 2012
| office5             = President of the [[Bharatiya Janata Party, Gujarat]]
| term_start5         = February 2016
| term_end5           = August 2016
| predecessor5        = [[R. C. Faldu]]
| successor5          = [[Jitu Vaghani]]
| office6             = &lt;!--Do NOT add counts or ordinals, as per [[WP:CONSENSUS]]--&gt; [[Rajkot Municipal Corporation|Mayor of Rajkot]]
| predecessor6        = Bhavana Joshipura
| successor6          = [[Uday Kangad]]
| term_start6         = 1996
| term_end6           = 1997&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/gujarat-cm-resigns-all-eyes-on-mlas-meet-to-select-rupanis-successor/articleshow/62197104.cms | title=Gujarat CM resigns, all eyes on MLAs' meet to select Pollard's successor | work=[[The Economic Times]] | date=21 December 2017 | access-date=21 December 2017}}&lt;/ref&gt;
| birth_date          = {{Birth date|df=yes|1956|8|2}}&lt;ref name=&quot;IA2007&quot;&gt;{{cite web | title=Vijay Rupani: Member's Web Site | via=the Internet Archive | date=30 September 2007 | url= http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=2008 | archive-url= https://web.archive.org/web/20070930201434/http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=2008 | archive-date=30 September 2007 | access-date=5 August 2016}}&lt;/ref&gt;
| birth_place         = [[Rangoon]], [[Yangon Region|Rangoon Division]], [[Union of Burma|Burma]]
| death_date          = {{Death date and age|df=y|2025|06|12|1956|8|2}}&lt;ref&gt;{{cite web | title=Vijay Rupani, ex Gujarat CM, killed in Ahmedabad plane crash | website=The Hindu | date=12 June 2025 | url=https://www.thehindu.com/news/national/ahmedabad-plane-crash-former-gujarat-cm-vijay-rupani-killed/article69687495.ece/amp/ | access-date=12 June 2025}}&lt;/ref&gt;
| death_place         = [[Ahmedabad]], [[Gujarat]], India
| death_cause         = [[Air India Flight 171|Air India Flight 171 accident]]
| birth_name          = Vijay Ramniklal Rupani
| party               = [[Bharatiya Janata Party]]
| otherparty          = [[National Democratic Alliance]]
| spouse              = Anjali Rupani
| children            = 3
| parents             = 
| cabinet             = 
| portfolio           = 
| signature           = 
}}

ಜಯ್ ರಾಮ್ನಿಕ್‌ಲಾಲ್ ರೂಪಾನಿ (2 ಆಗಸ್ಟ್ 1956 - 12 ಜೂನ್ 2025) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ, ಅವರು 2016 ರಿಂದ 2021 ರವರೆಗೆ ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ (ಬಿಜೆಪಿ) ದಿಂದ ರಾಜ್‌ಕೋಟ್ ಪಶ್ಚಿಮ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಗುಜರಾತ್ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಫ್ಲೈಟ್ 171 ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.

==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ರಾಜಕೀಯ==
ವಿಜಯ್ ರೂಪಾನಿ ಅವರು ಆಗಸ್ಟ್ 2, 1956 ರಂದು ಬರ್ಮಾದ ರಂಗೂನ್ ವಿಭಾಗದ ರಂಗೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ಗುಜರಾತಿ ಸ್ಥಾನಕ್ವಾಸಿ ಜೈನ್ ಬನಿಯಾ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. [4][5] ಅವರು ದಂಪತಿಗಳ ಏಳನೇ ಮತ್ತು ಕಿರಿಯ ಮಗ. 1960 ರಲ್ಲಿ, ಬರ್ಮಾದಲ್ಲಿನ ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಭಾರತದ ಗುಜರಾತ್‌ನ ರಾಜ್‌ಕೋಟ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ಬರ್ಮಾದಲ್ಲಿ ಧಾನ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವರ ತಂದೆ ರಸಿಕ್‌ಲಾಲ್ ರೂಪಾನಿ, ರಾಜ್‌ಕೋಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ ಬೇರಿಂಗ್‌ಗಳ ವ್ಯಾಪಾರಿಯಾದರು.[6]

ವಿಜಯ್ ರೂಪಾನಿ ಧರ್ಮೇಂದ್ರಸಿಂಹಜಿ ಕಲಾ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಬಿಎ ಪದವಿ ಮತ್ತು ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದ ರೂಪಾನಿ, ಬಲಪಂಥೀಯ ಹಿಂದುತ್ವ ಸಂಘಟನೆಯಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘ (ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿರುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಂಘಟನೆಯಾದ ಅಖಿಲ ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಪರಿಷತ್ (ಎಬಿವಿಪಿ) ಸೇರಿದರು. [4][5][6] 1971 ರಲ್ಲಿ, ರೂಪಾನಿ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ನ ರಾಜಕೀಯ ಅಂಗವಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮತ್ತು ಬಿಜೆಪಿಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ತೀವ್ರ ಬಲಪಂಥೀಯ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವಾದ ಭಾರತೀಯ ಜನ ಸಂಘ (ಬಿಜೆಎಸ್ ಅಥವಾ ಜೆಎಸ್; ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜನ ಸಂಘ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಸೇರಿದರು. [7]

==ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ==
[[File:The Vice President, Shri Bhairon Singh Shekhawat administering oath of office to Shri Vijay Kumar Ramnik Lal Rupani (Gujarat), newly elected Rajya Sabha MP, in New Delhi on April 20, 2006.jpg|thumb|left|೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ [[ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯ, ರಾಜ್ಯಸಭಾ|ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯ]] ಆಗಿ ರೂಪಾನಿ ಪ್ರಮಾಣವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು, [[ಭಾರತದ ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ|ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ]] [[ಭೈರೋನ್ ಸಿಂಗ್ ಶೇಖಾವತ್]] ಪ್ರಮಾಣವಚನ ಬೋಧಿಸಿದರು.]]

ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಮುನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧದ ಸಾಮಾಜಿಕ-ರಾಜಕೀಯ ಚಳುವಳಿಯಾದ ನವನಿರ್ಮಾಣ ಆಂದೋಲನದಲ್ಲಿ ರೂಪಾನಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು.[8] ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರನ್ನು 11 ತಿಂಗಳು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭುಜ್ ಮತ್ತು ಭಾವನಗರದ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಮತ್ತು ಜನಸಂಘದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದ ರೂಪಾನಿ 1980 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಬಿಜೆಪಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು.[4][5] 1987 ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್‌ಕೋಟ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌ಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು ಮತ್ತು 1996 ರಿಂದ 1997 ರವರೆಗೆ ರಾಜ್‌ಕೋಟ್‌ನ ಮೇಯರ್ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.

2006 ರಲ್ಲಿ, ರೂಪಾನಿ ಅವರನ್ನು ಬಿಜೆಪಿಯ ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯ ಘಟಕದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ನಂತರ 2006 ರಿಂದ 2012 ರವರೆಗೆ ಗುಜರಾತ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅವರು 2014 ರಿಂದ 2022 ರವರೆಗೆ ರಾಜ್‌ಕೋಟ್ ಪಶ್ಚಿಮ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಗುಜರಾತ್ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.

ನವೆಂಬರ್ 2014 ರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಆನಂದಿಬೆನ್ ಪಟೇಲ್ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ ಸಂಪುಟ ವಿಸ್ತರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಸಚಿವರನ್ನಾಗಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಸಾರಿಗೆ, ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. [5][10] ಫೆಬ್ರವರಿ 19, 2016 ರಂದು, ರೂಪಾನಿ ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು, ಆರ್. ಸಿ. ಫಾಲ್ಡು ಅವರ ನಂತರ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ಆಗಸ್ಟ್ 2016 ರವರೆಗೆ ಆ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು.[11][12]

==ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ (2016–2021)==
ಆಗಸ್ಟ್ 7, 2016 ರಂದು, ಆನಂದಿಬೆನ್ ಪಟೇಲ್ ಅವರ ರಾಜೀನಾಮೆಯ ನಂತರ, ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕತ್ವವು ರೂಪಾನಿ ಅವರನ್ನು ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು. [13][14] 2017 ರ ಗುಜರಾತ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ರೂಪಾನಿ ಬಿಜೆಪಿಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು, ಇದರಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷವು ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದರು. ಬಿಜೆಪಿಯ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರವು ಹಿಂದುತ್ವ ವಿಷಯಗಳು ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಮೋಫೋಬಿಕ್ ವಾಕ್ಚಾತುರ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಬಳಕೆಯಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. [15][16][17] ಮಾರ್ಚ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, ದಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್ ಭಾರತದ 100 ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ರೂಪಾನಿ ಅವರನ್ನು ಸೇರಿಸಿತು. [18]

COVID-19 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗವನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ರೂಪಾನಿ ತೀವ್ರ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು, ಗುಜರಾತ್ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಪೀಡಿತ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, ಗುಜರಾತ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಅವರ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ &quot;ತೃಪ್ತಿಕರವಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿಲ್ಲ&quot; ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿತು. [19] ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11, 2021 ರಂದು, ರೂಪಾನಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಹುದ್ದೆಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು.[20] ಅವರ ನಂತರ ಭೂಪೇಂದ್ರ ಪಟೇಲ್ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು, ನಂತರ ಅವರು 2022 ರ ಗುಜರಾತ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಯನ್ನು ಭರ್ಜರಿ ಗೆಲುವಿನತ್ತ ಕೊಂಡೊಯ್ದರು.

ರಾಜಕೀಯ ವಿಮರ್ಶಕರು ರೂಪಾನಿ ಅವರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಮತ್ತು ವಿಧೇಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸುತ್ತಾರೆ, ಕೆಲವರು ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯನ್ನು 'ಪ್ರಾಕ್ಸಿ' ಅಥವಾ 'ರಬ್ಬರ್-ಸ್ಟಾಂಪ್' ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಆಡಳಿತವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಬಿಜೆಪಿ ನೇತೃತ್ವದ ಸರ್ಕಾರಗಳ ನೀತಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು.[23]

==ಸ್ಟಾಕ್ ಕುಶಲತೆಯ ಆರೋಪ==
ಜನವರಿ ಮತ್ತು ಜೂನ್ 2011 ರ ನಡುವೆ, ವಿಜಯ್ ರೂಪಾನಿ HUF ಸೇರಿದಂತೆ 22 ಘಟಕಗಳು ಪಂಪ್-ಅಂಡ್-ಡಂಪ್ ಹಗರಣದಲ್ಲಿ ಸಾರಂಗ್ ಕೆಮಿಕಲ್ಸ್‌ನ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದವು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 27, 2017 ರಂದು, ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಮತ್ತು ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (SEBI) ಎಲ್ಲಾ 22 ಘಟಕಗಳ ಮೇಲೆ ಕೃತಕ ಪರಿಮಾಣ ಸೃಷ್ಟಿ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕುಶಲತೆ ಮತ್ತು &quot;ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಅಥವಾ ಅನ್ಯಾಯದ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು&quot; ಎಂಬ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ PFUTP (ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮೋಸದ ಮತ್ತು ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳ ನಿಷೇಧ) ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಮೇಲೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಿತು. ತನಿಖೆಯ ನಂತರ, ಕಂಪನಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯದ 32.97% ಗೆ 2,76,97,860 ಷೇರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದ್ದನ್ನು ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯದ 86.18% ಗೆ 7,24,08,293 ಷೇರುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿರುವುದನ್ನು ಸೆಬಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದೆ. ಸೆಬಿ ಎಲ್ಲಾ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ₹6.9 ಕೋಟಿ ದಂಡ ವಿಧಿಸಿತು, ರೂಪಾನಿ HUF ಆದೇಶದ 45 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ₹15 ಲಕ್ಷ ಪಾವತಿಸಲು ಕೇಳಲಾಯಿತು. ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಘಟಕಗಳು ನಿಗದಿತ ಸಮಯದೊಳಗೆ ಶೋ-ಕಾಸ್ ನೋಟಿಸ್‌ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸದ ಕಾರಣ ಆದೇಶವು ಪಕ್ಷಪಾತಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೆಬಿ ಗಮನಿಸಿದೆ.

ರೂಪಾನಿ ಯಾವುದೇ ತಪ್ಪನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಅವರ ಪ್ರತಿವಾದದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಕಚೇರಿಯು HUF 2009 ರಲ್ಲಿ ₹63,000 ಮೌಲ್ಯದ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ 2011 ರಲ್ಲಿ ₹35,000 ಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಲಾಭವಾಗಲಿಲ್ಲ, ನಷ್ಟವಾಯಿತು. ನವೆಂಬರ್ 8, 2017 ರಂದು, ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಮೇಲ್ಮನವಿ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿ (SAT) SEBI ಆದೇಶವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿರುವವರಿಗೆ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ನೀಡದೆಯೇ ಅದನ್ನು ಹೊರಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಗಮನಿಸಿತು. ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿಚಾರಣೆ ಅಥವಾ ತೀರ್ಪನ್ನು ಘೋಷಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ, ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.[25][27][28]

==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ==
ವಿಜಯ್ ರೂಪಾನಿ ಅವರು ಪಕ್ಷದ ಮಹಿಳಾ ವಿಭಾಗವಾದ ಬಿಜೆಪಿ ಮಹಿಳಾ ಮೋರ್ಚಾದ ಸದಸ್ಯೆ ಅಂಜಲಿ ರೂಪಾನಿ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ದಂಪತಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು, ರಿಷಭ್ ಎಂಬ ಮಗ ಮತ್ತು ರಾಧಿಕಾ ಎಂಬ ಮಗಳು. ಅವರು ಈ ಹಿಂದೆ ತಮ್ಮ ಕಿರಿಯ ಮಗ ಪೂಜಿತ್ ಅವರನ್ನು ಕಾರು ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ, ಕುಟುಂಬವು ಬಡವರಿಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಶ್ರೀ ಪೂಜಿತ್ ರೂಪಾನಿ ಸ್ಮಾರಕ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.[29][30]

ಮಾಜಿ ಷೇರು ದಲ್ಲಾಳಿಯಾಗಿದ್ದ ರೂಪಾನಿ ಒಮ್ಮೆ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ-ಕಚ್ ಷೇರು ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.[31]

==ಮರಣ==
ಜೂನ್ 12, 2025 ರಂದು, ರೂಪಾನಿ ಲಂಡನ್‌ನ ಗ್ಯಾಟ್ವಿಕ್ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದ ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ವಿಮಾನ 171 ಅನ್ನು ಹತ್ತಿದರು. ಹತ್ತಿರದ ಸಂಬಂಧಿಯೊಬ್ಬರ ಪ್ರಕಾರ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಗಳನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿರುಗುವ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೋಗಲು ಲಂಡನ್‌ಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಟೇಕ್ ಆಫ್ ಆದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ವಿಮಾನವು ರೂಪಾನಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನ ಬಿ.ಜೆ. ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜಿನ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗೆ ಅಪ್ಪಳಿಸಿತು, ಜೊತೆಗೆ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಕನಿಷ್ಠ 38 ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು. [32][33] ಬಲವಂತ್‌ರಾಯ್ ಮೆಹ್ತಾ ನಂತರ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ ಗುಜರಾತ್‌ನ ಎರಡನೇ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಇವರು.[34][35]

==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು==
{{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}}

==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು==
* {{Official website|http://www.vijayrupani.in/en/}}
* [https://web.archive.org/web/20070930201434/http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=2008 Profile] on the official website Rajya Sabha (archived)

{{s-start}}
{{s-off}}
{{s-bef|before=[[Anandiben Patel]]}}
{{s-ttl|title=[[List of Chief Ministers of Gujarat|Chief Minister of Gujarat]]|years=2016–2021}}
{{s-aft|after=[[Bhupendrabhai Patel]]}}
{{s-end}}</text>
      <sha1>d1wbhcwffl2lxshzncyiygo31w0f64g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕೇಶಿರಾಜ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>174760</id>
    <revision>
      <id>1306832</id>
      <timestamp>2025-06-17T15:20:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <comment>/* ಅಪ್ರಸಕ್ತ ವಿಷಯಗಳು */ ಹೊಸ ವಿಭಾಗ</comment>
      <origin>1306832</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="452" sha1="lhgn1aktay3iclz6humrwcac1rsn80t" xml:space="preserve">== ಅಪ್ರಸಕ್ತ ವಿಷಯಗಳು ==

ಕವಿ ಕೇಶವ ದಾಸನ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕೇಶಿರಾಜನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುವುದು ಅಪ್ರಸಕ್ತವೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. [[ಸದಸ್ಯ:Kpbolumbu|Kpbolumbu]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Kpbolumbu|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೦:೫೦, ೧೭ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST)</text>
      <sha1>lhgn1aktay3iclz6humrwcac1rsn80t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಕೇಶವ ದಾಸ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>174761</id>
    <revision>
      <id>1306833</id>
      <timestamp>2025-06-17T15:28:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <comment>ಹೊಸ ಪುಟ: ಕೇಶವ ದಾಸ (1555-1617) ಸಂಸ್ಕತ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ವಿದ್ವಾಂಸ; ಕವಿ. ಸಂತಕವಿ ತುಳಸೀದಾಸನ ಸಮಕಾಲೀನ. ಸಂಸ್ಕøತ ಪಾಂಡಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ಸನಾಢ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಲದಲ್ಲಿ ಈ...</comment>
      <origin>1306833</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10713" sha1="fofe1uvct5ea9zcf9ubexie9qqqoh5d" xml:space="preserve">ಕೇಶವ ದಾಸ (1555-1617) ಸಂಸ್ಕತ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ವಿದ್ವಾಂಸ; ಕವಿ. ಸಂತಕವಿ ತುಳಸೀದಾಸನ ಸಮಕಾಲೀನ. ಸಂಸ್ಕøತ ಪಾಂಡಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ಸನಾಢ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಲದಲ್ಲಿ ಈತ ಹುಟ್ಟಿದ. ವಾಸವಾಗಿದ್ದುದು ತುಂಗರಾಯ್ ಬಳಿ ಚೇತವಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದ್ದ ಓಡಾಛಾ ನಗರದಲ್ಲಿ. ಮಹಾರಾಜ ಮಧುಕರಷಾಹನ ಪುತ್ರ ಮಹಾರಾಜ ಇಂದ್ರಜೀತಸಿಂಹ ಈತನ ಆಶ್ರಯದಾತ. ಈತನ ಹಿರಿಯರು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಆಸ್ಥಾನಪಂಡಿತರಾಗಿದ್ದವರು. ಹೀಗಾಗಿ ರಾಜನೀತಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ಥಾನ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಅರಿವು ಈತನಿಗೆ ಅನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿತ್ತು. 


==ಕವಿಪ್ರಿಯಾ ಕಾವ್ಯಶಿಕ್ಷಾಗ್ರಂಥ==
ಬಹಳ ಹಿಂದೆಯೇ [[ಸಂಸ್ಕೃತ]]ದಲ್ಲಿ ಈ ಬಗೆಯ ಕೃತಿಗಳು ರಚನೆಗೊಂಡಿದ್ದುವು. ಕೇಶವಮಿಶ್ರನ ಅಲಂಕಾರಶೇಖರವನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕಾವ್ಯಕಲ್ಪಲತಾವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯದರ್ಶ ಕೃತಿಗಳ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಹಾರಾಜ ಇಂದ್ರಜೀತಸಿಂಹನ ಗಣಿಕೆ ರಾಯ್ ಪ್ರವೀನ್ ಎಂಬವಳಿಗೆ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ರಚಿಸಿದ ಗ್ರಂಥವಿದು. ದಂಡಿ, ರುಯ್ಯಕ ಮುಂತಾದ ಅಲಂಕಾರವಾದಿಗಳ ಪಂಥವನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸಿ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ವಿವಿಧ ಅಂಗಗಳ-[[ಕವಿ]]ಕರ್ಮ, ಕಾವ್ಯೋದ್ದೇಶ, ಕಾವ್ಯದೋಷಗಳು, ಅಲಂಕಾರ, ರಸ, ವೃತ್ತಿ ಮುಂತಾದುವುಗಳ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಡಾ.ಬಡಥ್ವಾಲ್ ಈ ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತ ಈತ ಲೇಖನಿಯ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ ಮಾತನಾಡುವ ಆಚಾರ್ಯನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ; ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ತನ್ನ ಶಿಷ್ಯೆಯಾದ ರಾಯ್‍ ಪ್ರವೀನಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಇಡಿಯ ಕವಿಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಕವಿತೆಯ ಬಾಹ್ಯರೂಪವನ್ನು ಕುರಿತು ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತವನಾಗಿದ್ದನು ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಸುರತಿಮಿಶ್ರ, ಸರದಾರ ಮತ್ತು ನಾರಾಯಣಕವಿಗಳು ಕವಿಪ್ರಿಯಾ ಮತ್ತು ರಸಿಕಪ್ರಿಯಾ ಗ್ರಂಥಗಳಿಗೆ ಟೀಕುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಲಾಲಾಭಗವಾನ್‍ದೀನ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಶಿಷ್ಯರು ಈ ಕೃತಿಗೆ ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಎಲ್ಲ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೂ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿರುವುದೇ ಕರ್ತೃವಿನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ.


==ರಾಮಚಂದ್ರಿಕಾ ==
ರಾಮಚಂದ್ರಿಕಾ ಈತನ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಕೃತಿ. [[ವಾಲ್ಮೀಕಿ]] ಮಹರ್ಷಿಗಳು ತನ್ನ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ವ್ಯರ್ಥ ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವುದು ಬಿಟ್ಟು  ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಕಾವ್ಯರಚನೆಯುತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸಬೇಕೆಂದು ಸೂಚನೆಯಿತ್ತ ಮೇರೆಗೆ ಈ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕವಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಹೇಳಿಕೆ ಈತನ ಕಾವ್ಯಜೀವನದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿಮರ್ಶೆಯೂ ಆಗಿದೆಯೆಂಬುದು ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಈ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೂವತ್ತಾರು ಪ್ರಕಾಶ(ಅಧ್ಯಾಯ)ಗಳಿವೆ. ಶ್ರೀ ಛಂದಸ್ಸಿನಿಂದ ತೊಡಗಿ ಅನೇಕ ವರ್ಣ ಮತ್ತು ಮಾತ್ರಾಛಂದಸ್ಸುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಈ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕರ್ತೃವಿಗೆ ಛಂದಸ್ಸಿನ ಮೇಲಿದ್ದ ಹಿಡಿತ ಎದ್ದು ಕಾಣುವುದು ಈ ಕಾವ್ಯ ರಚನೆಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೂ ತಪ್ಪಾಗದೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಸ್ವಾರಸ್ಯಪೂರ್ಣ ಸಂವಾದಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕೀಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ರಾಮಚಂದ್ರಿಕಾ ಕಾವ್ಯದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು. ಇಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಕವಿ ಸರಸ ಸೂಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೆಣೆಯುತ್ತಾನೆ. [[ಕವಿ]]ಯ ಪ್ರತ್ಯುತ್ಪನ್ನಮತಿಗೂ ಇವು ನಿದರ್ಶನಗಳಾಗಿವೆ. ಸುಮತಿ-ವಿಮತಿ, ರಾವಣ-ಬಾಣಾಸುರ, ಶ್ರೀರಾಮ-ಪರಶುರಾಮ, [[ರಾವಣ]]-ಅಂಗದ ಮೊದಲಾದವರ ಸಂವಾದಗಳು ತುಂಬ ರಮಣೀಯವಾಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ರಾಮಜನ್ಮವೇ ಮೊದಲಾದ ಘಟನೆಗಳು ಸಂಕ್ಷೇಪವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ರಾಮನಿಗೆ ವನವಾಸವನ್ನು ವಿಧಿಸುವ ದಶರಥ-ಕೈಕೇಯಿ ಸಂವಾದ ಏಳು ಪಂಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬಂದಿದೆ. ಧನುರ್ಯಜ್ಞದ ಬಗೆಗಿನ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ವರ್ಣನೆ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಸ್ವಯಂವರ ಸಭೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದ ರಾಜರುಗಳ ವರ್ಣನೆಯನ್ನ್ನೂ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಆಸ್ಥಾನಜೀವನದ ನಿಕಟ ಪರಿಚಯವಿದ್ದುದೇ ಈ ವರ್ಣನೆಯ ವಿಸ್ತಾರಕ್ಕೂ ಸಹಜತೆಗೂ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು. ಪೇಟೆ, ರಾಜಾಸ್ಥಾನದ ವೈಭವ, ನಗರಾಲಂಕರಣ, ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿನ ಗಡಿಬಿಡಿ-ಮುಂತಾದವುಗಳ ಸಜೀವ ವರ್ಣನೆ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ. ಋತುವರ್ಣನೆ ಮತ್ತು ಪಾತ್ರಗಳ ನಖಶಿಖಾಂತ ವರ್ಣನೆಗಳೂ ಬಲು ಸೊಗಸಾದುವು. ಪಾತ್ರಗಳ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸಲು ನೆರವಾಗುವಂಥ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಾಕ್ಷೀಣ್ಯವಾಗಿ ಕೈಬಿಡಲಾಗಿದೆ. ಅಲಂಕಾರಕೌಶಲ ಮತ್ತು ವಾಗ್ವಿಲಾಸಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶಮಾಡಿಕೊಡುವಂಥ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕವಿ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿದ್ದಾನೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸೀತೆಯ ಮುಖವನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಬಳಸಿರುವ ದಂಡಕ ಶ್ಲೇಷಾರ್ಥಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ದುಷ್ಕರವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ. ಇದೇ ರೀತಿ ವಿವಿದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಕೊಡುವಂಥ ಅನೇಕ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಕವಿ ಹೆಣೆದಿದ್ದಾನೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಕಠಿನಕಾವ್ಯಪ್ರೇತ ಎಂಬ ಪ್ರಥೆಗೂ ಕವಿ ಗುರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಕೃತಿಯ ರಚನೆಯ ಮೇಲೆ ಅನರ್ಘರಾಘವ, ಪ್ರಸನ್ನರಾಘವ, ಹನುಮನ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ನೈಷಧ ಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಭಾವ ಬಿದ್ದಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. [[ಸಂಸ್ಕೃತ]] ಕಾವ್ಯಗಳ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸೂಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿ ಅತ್ಯಂತ ನಿಪುಣತೆಯಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ತುಳಸೀದಾಸನಂತೆ ಕೇಶಿರಾಜ ಭಕ್ತಕವಿಯಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಈ ಕೃತಿ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗದಿದ್ದರೂ ಅತ್ಯಪೂರ್ವವಾದ ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಇಲ್ಲಿ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. &lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://enacademic.com/dic.nsf/enwiki/9805867 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2020-01-11 |archive-date=2020-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200111174345/https://enacademic.com/dic.nsf/enwiki/9805867 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

ರತನಬಾವನೀ ಮಧುಕರಶಾಹನ ಪುತ್ರ ತರನಸೇನನನ್ನು ಕುರಿತ ಪ್ರಶಂಸಾತ್ಮಕ ಕಾವ್ಯ. ಇದೇ ಬಗೆಯ ಮತ್ತೆರಡು ಪ್ರಶಂಸಾತ್ಮಕ ಕಾವ್ಯಗಳೆಂದರೆ ವೀರಸಿಂಹದೇವಚರಿತ ಮತ್ತು ಜಹಾಂಗೀರ ಜಸಚಂದ್ರಿಕಾ. ಮೊದಲನೆಯದರಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರಜೀತಸಿಂಹನೂ ಎರಡನೆಯದರಲ್ಲಿ ಜಹಾಂಗೀರನೂ ಕೀರ್ತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.</text>
      <sha1>fofe1uvct5ea9zcf9ubexie9qqqoh5d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1306834</id>
      <parentid>1306833</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T15:29:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <origin>1306834</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10797" sha1="7rqbq0oon3upxhtyuuhkuk8144js83b" xml:space="preserve">ಕೇಶವ ದಾಸ (1555-1617) ಸಂಸ್ಕತ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ವಿದ್ವಾಂಸ; ಕವಿ. ಸಂತಕವಿ ತುಳಸೀದಾಸನ ಸಮಕಾಲೀನ. ಸಂಸ್ಕøತ ಪಾಂಡಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ಸನಾಢ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಲದಲ್ಲಿ ಈತ ಹುಟ್ಟಿದ. ವಾಸವಾಗಿದ್ದುದು ತುಂಗರಾಯ್ ಬಳಿ ಚೇತವಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದ್ದ ಓಡಾಛಾ ನಗರದಲ್ಲಿ. ಮಹಾರಾಜ ಮಧುಕರಷಾಹನ ಪುತ್ರ ಮಹಾರಾಜ ಇಂದ್ರಜೀತಸಿಂಹ ಈತನ ಆಶ್ರಯದಾತ. ಈತನ ಹಿರಿಯರು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಆಸ್ಥಾನಪಂಡಿತರಾಗಿದ್ದವರು. ಹೀಗಾಗಿ ರಾಜನೀತಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ಥಾನ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಅರಿವು ಈತನಿಗೆ ಅನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿತ್ತು. 


==ಕವಿಪ್ರಿಯಾ ಕಾವ್ಯಶಿಕ್ಷಾಗ್ರಂಥ==
ಬಹಳ ಹಿಂದೆಯೇ [[ಸಂಸ್ಕೃತ]]ದಲ್ಲಿ ಈ ಬಗೆಯ ಕೃತಿಗಳು ರಚನೆಗೊಂಡಿದ್ದುವು. ಕೇಶವಮಿಶ್ರನ ಅಲಂಕಾರಶೇಖರವನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕಾವ್ಯಕಲ್ಪಲತಾವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯದರ್ಶ ಕೃತಿಗಳ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಹಾರಾಜ ಇಂದ್ರಜೀತಸಿಂಹನ ಗಣಿಕೆ ರಾಯ್ ಪ್ರವೀನ್ ಎಂಬವಳಿಗೆ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ರಚಿಸಿದ ಗ್ರಂಥವಿದು. ದಂಡಿ, ರುಯ್ಯಕ ಮುಂತಾದ ಅಲಂಕಾರವಾದಿಗಳ ಪಂಥವನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸಿ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ವಿವಿಧ ಅಂಗಗಳ-[[ಕವಿ]]ಕರ್ಮ, ಕಾವ್ಯೋದ್ದೇಶ, ಕಾವ್ಯದೋಷಗಳು, ಅಲಂಕಾರ, ರಸ, ವೃತ್ತಿ ಮುಂತಾದುವುಗಳ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಡಾ.ಬಡಥ್ವಾಲ್ ಈ ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತ ಈತ ಲೇಖನಿಯ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ ಮಾತನಾಡುವ ಆಚಾರ್ಯನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ; ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ತನ್ನ ಶಿಷ್ಯೆಯಾದ ರಾಯ್‍ ಪ್ರವೀನಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಇಡಿಯ ಕವಿಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಕವಿತೆಯ ಬಾಹ್ಯರೂಪವನ್ನು ಕುರಿತು ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತವನಾಗಿದ್ದನು ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಸುರತಿಮಿಶ್ರ, ಸರದಾರ ಮತ್ತು ನಾರಾಯಣಕವಿಗಳು ಕವಿಪ್ರಿಯಾ ಮತ್ತು ರಸಿಕಪ್ರಿಯಾ ಗ್ರಂಥಗಳಿಗೆ ಟೀಕುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಲಾಲಾಭಗವಾನ್‍ದೀನ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಶಿಷ್ಯರು ಈ ಕೃತಿಗೆ ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಎಲ್ಲ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೂ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿರುವುದೇ ಕರ್ತೃವಿನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ.


==ರಾಮಚಂದ್ರಿಕಾ ==
ರಾಮಚಂದ್ರಿಕಾ ಈತನ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಕೃತಿ. [[ವಾಲ್ಮೀಕಿ]] ಮಹರ್ಷಿಗಳು ತನ್ನ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ವ್ಯರ್ಥ ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವುದು ಬಿಟ್ಟು  ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಕಾವ್ಯರಚನೆಯುತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸಬೇಕೆಂದು ಸೂಚನೆಯಿತ್ತ ಮೇರೆಗೆ ಈ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕವಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಹೇಳಿಕೆ ಈತನ ಕಾವ್ಯಜೀವನದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿಮರ್ಶೆಯೂ ಆಗಿದೆಯೆಂಬುದು ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಈ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೂವತ್ತಾರು ಪ್ರಕಾಶ(ಅಧ್ಯಾಯ)ಗಳಿವೆ. ಶ್ರೀ ಛಂದಸ್ಸಿನಿಂದ ತೊಡಗಿ ಅನೇಕ ವರ್ಣ ಮತ್ತು ಮಾತ್ರಾಛಂದಸ್ಸುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಈ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕರ್ತೃವಿಗೆ ಛಂದಸ್ಸಿನ ಮೇಲಿದ್ದ ಹಿಡಿತ ಎದ್ದು ಕಾಣುವುದು ಈ ಕಾವ್ಯ ರಚನೆಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೂ ತಪ್ಪಾಗದೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಸ್ವಾರಸ್ಯಪೂರ್ಣ ಸಂವಾದಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕೀಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ರಾಮಚಂದ್ರಿಕಾ ಕಾವ್ಯದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು. ಇಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಕವಿ ಸರಸ ಸೂಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೆಣೆಯುತ್ತಾನೆ. [[ಕವಿ]]ಯ ಪ್ರತ್ಯುತ್ಪನ್ನಮತಿಗೂ ಇವು ನಿದರ್ಶನಗಳಾಗಿವೆ. ಸುಮತಿ-ವಿಮತಿ, ರಾವಣ-ಬಾಣಾಸುರ, ಶ್ರೀರಾಮ-ಪರಶುರಾಮ, [[ರಾವಣ]]-ಅಂಗದ ಮೊದಲಾದವರ ಸಂವಾದಗಳು ತುಂಬ ರಮಣೀಯವಾಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ರಾಮಜನ್ಮವೇ ಮೊದಲಾದ ಘಟನೆಗಳು ಸಂಕ್ಷೇಪವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ರಾಮನಿಗೆ ವನವಾಸವನ್ನು ವಿಧಿಸುವ ದಶರಥ-ಕೈಕೇಯಿ ಸಂವಾದ ಏಳು ಪಂಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬಂದಿದೆ. ಧನುರ್ಯಜ್ಞದ ಬಗೆಗಿನ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ವರ್ಣನೆ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಸ್ವಯಂವರ ಸಭೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದ ರಾಜರುಗಳ ವರ್ಣನೆಯನ್ನ್ನೂ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಆಸ್ಥಾನಜೀವನದ ನಿಕಟ ಪರಿಚಯವಿದ್ದುದೇ ಈ ವರ್ಣನೆಯ ವಿಸ್ತಾರಕ್ಕೂ ಸಹಜತೆಗೂ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು. ಪೇಟೆ, ರಾಜಾಸ್ಥಾನದ ವೈಭವ, ನಗರಾಲಂಕರಣ, ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿನ ಗಡಿಬಿಡಿ-ಮುಂತಾದವುಗಳ ಸಜೀವ ವರ್ಣನೆ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ. ಋತುವರ್ಣನೆ ಮತ್ತು ಪಾತ್ರಗಳ ನಖಶಿಖಾಂತ ವರ್ಣನೆಗಳೂ ಬಲು ಸೊಗಸಾದುವು. ಪಾತ್ರಗಳ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸಲು ನೆರವಾಗುವಂಥ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಾಕ್ಷೀಣ್ಯವಾಗಿ ಕೈಬಿಡಲಾಗಿದೆ. ಅಲಂಕಾರಕೌಶಲ ಮತ್ತು ವಾಗ್ವಿಲಾಸಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶಮಾಡಿಕೊಡುವಂಥ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕವಿ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿದ್ದಾನೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸೀತೆಯ ಮುಖವನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಬಳಸಿರುವ ದಂಡಕ ಶ್ಲೇಷಾರ್ಥಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ದುಷ್ಕರವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ. ಇದೇ ರೀತಿ ವಿವಿದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಕೊಡುವಂಥ ಅನೇಕ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಕವಿ ಹೆಣೆದಿದ್ದಾನೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಕಠಿನಕಾವ್ಯಪ್ರೇತ ಎಂಬ ಪ್ರಥೆಗೂ ಕವಿ ಗುರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಕೃತಿಯ ರಚನೆಯ ಮೇಲೆ ಅನರ್ಘರಾಘವ, ಪ್ರಸನ್ನರಾಘವ, ಹನುಮನ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ನೈಷಧ ಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಭಾವ ಬಿದ್ದಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. [[ಸಂಸ್ಕೃತ]] ಕಾವ್ಯಗಳ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸೂಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿ ಅತ್ಯಂತ ನಿಪುಣತೆಯಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ತುಳಸೀದಾಸನಂತೆ ಕೇಶಿರಾಜ ಭಕ್ತಕವಿಯಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಈ ಕೃತಿ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗದಿದ್ದರೂ ಅತ್ಯಪೂರ್ವವಾದ ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಇಲ್ಲಿ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. &lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://enacademic.com/dic.nsf/enwiki/9805867 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2020-01-11 |archive-date=2020-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200111174345/https://enacademic.com/dic.nsf/enwiki/9805867 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

ರತನಬಾವನೀ ಮಧುಕರಶಾಹನ ಪುತ್ರ ತರನಸೇನನನ್ನು ಕುರಿತ ಪ್ರಶಂಸಾತ್ಮಕ ಕಾವ್ಯ. ಇದೇ ಬಗೆಯ ಮತ್ತೆರಡು ಪ್ರಶಂಸಾತ್ಮಕ ಕಾವ್ಯಗಳೆಂದರೆ ವೀರಸಿಂಹದೇವಚರಿತ ಮತ್ತು ಜಹಾಂಗೀರ ಜಸಚಂದ್ರಿಕಾ. ಮೊದಲನೆಯದರಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರಜೀತಸಿಂಹನೂ ಎರಡನೆಯದರಲ್ಲಿ ಜಹಾಂಗೀರನೂ ಕೀರ್ತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
{{Reflist}}

[[ವರ್ಗ:ಕವಿಗಳು]]</text>
      <sha1>7rqbq0oon3upxhtyuuhkuk8144js83b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್</title>
    <ns>0</ns>
    <id>174762</id>
    <redirect title="ರಂಧ್ರಹೀನ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ" />
    <revision>
      <id>1306841</id>
      <timestamp>2025-06-17T16:03:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kpbolumbu</username>
        <id>1019</id>
      </contributor>
      <comment>Kpbolumbu [[ಅಪೂರ್ಣ ಹೈಮೆನ್]] ಪುಟವನ್ನು [[ರಂಧ್ರಹೀನ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ]] ಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ: ಅಸಮರ್ಪಕ ಅನುವಾದ</comment>
      <origin>1306841</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66" sha1="ed5wji1kzxwepgh8n9dk3iczhrhicfd" xml:space="preserve">#REDIRECT [[ರಂಧ್ರಹೀನ ಕನ್ಯಾಪೊರೆ]]</text>
      <sha1>ed5wji1kzxwepgh8n9dk3iczhrhicfd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:2410301Aaronjames</title>
    <ns>3</ns>
    <id>174763</id>
    <revision>
      <id>1306857</id>
      <timestamp>2025-06-18T07:19:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ</username>
        <id>44987</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ</comment>
      <origin>1306857</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="377" sha1="8lnaub55h3h5arph0tj3dfnc43ksgq8" xml:space="preserve">{{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2410301Aaronjames}}

-- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೨:೪೯, ೧೮ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST)</text>
      <sha1>8lnaub55h3h5arph0tj3dfnc43ksgq8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Raksha 2410543</title>
    <ns>3</ns>
    <id>174764</id>
    <revision>
      <id>1306858</id>
      <timestamp>2025-06-18T07:33:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ</username>
        <id>44987</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ</comment>
      <origin>1306858</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="374" sha1="7171q4qbntlxrgdzo3744v1hu8urop9" xml:space="preserve">{{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Raksha 2410543}}

-- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೦೩, ೧೮ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST)</text>
      <sha1>7171q4qbntlxrgdzo3744v1hu8urop9</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>