ವಿಕಿಪೀಡಿಯ knwiki https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%96%E0%B3%8D%E0%B2%AF_%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%9F MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter ಮೀಡಿಯ ವಿಶೇಷ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸದಸ್ಯ ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಚಿತ್ರ ಚಿತ್ರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸಹಾಯ ಸಹಾಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವರ್ಗ ವರ್ಗ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸಂಪುಟ ಸಂಪುಟ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಕರಡು ಕರಡು ಚರ್ಚೆಪುಟ TimedText TimedText talk ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಚರ್ಚೆಪುಟ Event Event talk 0 890 1307694 1307686 2025-06-29T12:00:50Z Pavanaja 5 Reverted edits by [[Special:Contributions/2A0A:EF40:352:7C01:BB03:6001:257:1DB7|2A0A:EF40:352:7C01:BB03:6001:257:1DB7]] ([[User talk:2A0A:EF40:352:7C01:BB03:6001:257:1DB7|talk]]) to last revision by [[User:Pavanaja|Pavanaja]] 1301829 wikitext text/x-wiki {{Infobox ಜಿಲ್ಲೆ | name = ಮೈಸೂರು | perrow = 2/2/1 | image1= Mysuru Montage.jpg | caption1 = ಮೈಸೂರು | image2 = | caption2 = | image3 = | caption3 = | image4 = | caption4 = | image5 = | caption5 = | image6 = | caption6 = | image7 = | caption7 = | image8 = | caption8 = | map = Karnataka Mysore locator map.svg | total_area = ೬,೩೦೭ ಚ.ಕಿ.ಮೀ | forest_area =೧೬.೬೯ % <br> (೧,೦೫೨.೮೩ ಚ.ಕಿ.ಮೀ) | coastal_length = | district_hq = ಮೈಸೂರು | taluk = {{hlist|ಮೈಸೂರು|ನಂಜನಗೂಡು|ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ|ಹುಣಸೂರು|ಹೆಚ್ ಡಿ ಕೋಟೆ|ತಿ.ನರಸೀಪುರ|ಸರಗೂರು|ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ|ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ}} | census = ೨೦೧೧ | total_population = ೩೦,೦೧,೧೨೭ | urban_population = ೪೧.೫೦% | rural_population = ೫೮.೫೦ % | population_density = ೪೭೬/km² | sex_ratio = ೯೮೫♀/೧,೦೦೦♂ | literacy = ೭೨.೭೯% | hdi = | currency = | gdp = | percapita = | rto = *'''ಕೆಎ ೦೯''' ಮೈಸೂರು ಪಶ್ಚಿಮ *'''ಕೆಎ ೪೫''' ಹುಣಸೂರು *'''ಕೆಎ ೫೫''' ಮೈಸೂರು ಪೂರ್ವ | website = {{url|mysore.nic.in}} }}[[ಚಿತ್ರ:KRS dam.JPG|thumb|ಕೆ.ಆರ್.ಎಸ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು]] '''ಮೈಸೂರು''' ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನಗರ. ಮೈಸೂರು ಅದೇ ಹೆಸರಿನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹಳೆಯ ರಾಜಧಾನಿ. ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಅರಮನೆಗಳಿರುವುದರಿಂದ ಮೈಸೂರನ್ನು ''ಅರಮನೆಗಳ ನಗರ'' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರವೆಂಬ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿಯನ್ನೂ ಪಡೆದಿದೆ. ಮೈಸೂರನ್ನ ನಮ್ಮ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮೈಸೂರು ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಇಡೀ ದೇಶದ ವಾರ್ಡನ್ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಅದ್ಭುತವಾದ ಮೈ ನವಿರೇಳಿಸುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಆಚಾರ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾದ ಮೈಸೂರು ನಗರದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪಿರಂಗಿ ಗುಂಡು ಹಾಗೂ ರಾಕೇಟ್ಗಳ ದಾಳಿ ನಡೆದದ್ದು. ಮೈಸೂರನ್ನು ಚಂದದ ನಗರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [[Image:Mysore Infy bldg.jpg|thumb|alt=A photo of a building in the Infosys campus at Mysore|Multiplex in the [[Infosys]] campus at Mysore]] ಮೈಸೂರಿನ ಅಧಿದೇವತೆ ಈಕೆಯು ಮೈಸೂರಿನ ಅಧಿದೇವತೆ, ಸಪ್ತಮಾತೃಕೆಯರಲ್ಲಿ ಏಳನೆಯವಳು. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ, ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಪ್ರಬಲವಾದ ದೇವತೆ. "[[ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ|ಚಾಮುಂಡಿ]]" ಎಂದೊಡನೆ ಈಕೆ ಶಿಷ್ಟ ಪುರಾಣದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಕ್ತಿದೇವತೆ. ಆದಿಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ದುಷ್ಟ ಶಿಕ್ಷಕಿ-ಶಿಷ್ಟರಕ್ಷಕಿಯಾಗಿ ಮಹಿಷೂರಿನ ಮಹಿಷನನ್ನು ಕೊಂದು, ಲೋಕ ಕಂಟಕರಾಗಿದ್ದ ಚಂಡ-ಮುಂಡರೆಂಬ ರಕ್ಕಸರನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿ 'ಚಾಮುಂಡಿ'ಯಾಗಿದ್ದಾಳೆಂಬುದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಈಕೆ- ಷೋಡಶಿ, ಅಂಬೆ, ಈಶ್ವರಿ, ಚಂಡಿ, ಕಾಳಿ, ಭಗವತೀ, ಮಹೇಶ್ವರಿ, ಮಹಾದೇವಿ, ತ್ರಿಪುರ ಸುಂದರಿ, ದುರ್ಗೆ ಮುಂತಾದ ಹಲವು ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ. ಚಾಮುಂಡಿ ಮಹಿಷಮಂಡಲವನ್ನು ತನ್ನ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಮಹಾಬಲಗಿರಿಯ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿ ದ್ದಾಳೆ. ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟವು ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಸುಮಾರು-೩೪೮೯ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಮೈಸೂರಿನ ದೊಡ್ಡದೇವರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ಬೆಟ್ಟವನ್ನೇರಲು ಬರುವ ಭಕ್ತಾದಿಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲ ವಾಗಲೆಂದು ೧೧೦೧ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿ, ೭೦೦ನೇ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಬಳಿ ಬೃಹತ್ ನಂದಿ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆಶ್ವಯುಜ ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷದ ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತಾದಾದ್ಯಂತ ಚಾಮುಂಡಿ ಆರಾಧನೆ "ದುರ್ಗೆ"ಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬಹಳ ವೈಭವಯುತವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ನವರಾತ್ರಿ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟಲಕ್ಷ್ಮೀಯರ, ಅಷ್ಟದುರ್ಗೆಯರ ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನವ ದಿನವು ದೇವಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅಲಂಕಾರಗಳನ್ನು, ಉಡುಗೆ-ತೊಡುಗೆ, ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ಸಿಂಗರಿಸಿ ಭಕ್ತವೃಂದಕ್ಕೆ ಸಂತಸವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಸೋಮನಾಥಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಿರುಮಕೂಡಲು ನರಸೀಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮೈಸೂರು ನಗರದಿಂದ 38 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೨೪ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಸೋಮನಾಥಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ( ಕೇಶವ ಅಥವಾ ಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ==ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಇತಿಹಾಸ == [[File:Mysore Painting.jpg|thumb|alt=A photo depicting the Mysore style of painting|Mysore painting depicting the goddess [[ಸರಸ್ವತಿ]]]] *ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಸ್ಥಾಪನೆ ಸುಮಾರು ೧೧ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ೧೪ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ [[ಒಡೆಯರ್]] ವಂಶದ ಅರಸರು ಮೈಸೂರನ್ನು ಆಳಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ವಂಶದ ಮೊದಲ ಅರಸು "ಯದುರಾಯ". ಹಾಗಾಗಿ ವಂಶದ ಹೆಸರು 'ಯದುವಂಶ' ಎಂದಾಯಿತು. ಮೊದಲಿಗೆ [[ವಿಜಯನಗರ]] ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನ ೧೫೬೫ ರಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರದ ಪತನದ ನಂತರ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಜ್ಯವಾಯಿತು. ರಣಧೀರ ಕಂಠೀರವ ನರಸರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಈ ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯರು. ೧೮ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಒಡೆಯರ್ ಅರಸರ ಪ್ರಭಾವ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ [[ಹೈದರ್ ಅಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಟೀಪು ಸುಲ್ತಾನ್|ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್‌ರ]] ಆಡಳಿತ ನಡೆಯಿತು. *ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ನಗರಗಳ ನಡುವೆ ಬದಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. [[ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನ]] ಆಧುನಿಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದ ಬಹುಭಾಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ೧೭೯೯ರಲ್ಲಿ [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್|ಟೀಪು ಸುಲ್ತಾನನ]] ಸೋಲಿನ ನಂತರ, ಬ್ರಿಟಿಷರು ಒಡೆಯರ್ ಮನೆತನವನ್ನು ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಪುನಃ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. *೧೮೮೧ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ೧೪೪ ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ, ಪ್ರಜಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಸಭೆ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. ೧೮೮೧ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಣಿ ಬಾಲಕಿಯರ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ೧೮೮೨ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಮೈಸೂರು ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗ ಹಾಸಿದರು. ಕೋಲಾರದ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ೧೯೦೫ರಲ್ಲಿ ಶಿವನ ಸಮುದ್ರ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಹಾಗು ಕೋಲಾರದ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ, ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು. ಪ್ರಥಮಬಾರಿಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪ ಬೆಳಗಿತು. ೧೯೧೬ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡಿತು. ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ೪೫೬೮ ರಿಂದ ೧೧೨೯೪ ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿದವು. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಕಲಿಕಾ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು. ೧೯೧೧ರಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು ಆರು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ, ಕಾವೇರಿ ನದಿಗೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ [ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಸಾಗರ] ಆಣೆಕಟ್ಟು ಕಟ್ಟಿದರು. ಹಾಗೂ ೧೯೧೬- ಭದ್ರಾವತಿಯಲ್ಲಿ ಕಬ್ಬಿಣ ಮತ್ತು ಉಕ್ಕಿನ ಉತ್ಪಾದನೆ ಕೈಗಾರಿಕೆ ನಿರ್ಮಾಣ,  ಎಚ್. ಎ. ಎಲ್. ಕಾರ್ಖಾನೆ, ಮೈಸೂರು ಲ್ಯಾಂಪ್ಸ್ ಕಾರ್ಖಾನೆ, ಮತ್ತು ಶಿವನ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ೪೦೦೦ ಅಶ್ವಶಕ್ತಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಆರಂಭಗೊಂಡವು. ದಿವಾನ್ ಸಾರ್ ಎಮ್. ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ ಇವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ೩೭೨ ಮೈಲಿ ಉದ್ದದ ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹಾಸಲಾಹಿತು. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. ಮೈಸೂರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕೆಳಗೆ ಉಳಿಯಿತು ಮತ್ತು ೧೮೩೪ ರಲ್ಲಿ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. *ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನ ೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರ ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸೇರಿ ೧೯೫೦ ರಲ್ಲಿ ''ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ'' ಎಂಬ ಹೆಸರು ಪಡೆಯಿತು. ನಂತರ, ಈ ರಾಜ್ಯ ೧೯೫೬ರ ಏಕೀಕರಣ ನಂತರ "ವಿಶಾಲ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ" ಎಂಬ ಹೆಸರು ಪಡೆಯಿತು. ಆ ಬಳಿಕ ೧೯೭೩ರಲ್ಲಿ "ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ " ಎಂಬ ಹೆಸರು ಸ್ಥಿರವಾಯಿತು. ಮೈಸೂರು ನಗರ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ೭೭೦ ಮೀ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ, ಹಾಗೂ [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ನಗರದಿಂದ ೧೪೦ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಹತ್ತು ದಿನ-ಒಂಬತ್ತು ರಾತ್ರಿಗಳವರೆಗೆ [[ದಸರಾ]] ಅಥವಾ [[ನವರಾತ್ರಿ]] ಹಬ್ಬವನ್ನು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಅಕ್ಟೋಬರ್]] ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವುದು. == ಉಗಮ == ಮೈಸೂರು ಎಂಬ ಹೆಸರು ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯಿಂದ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡಿದೆ. ಇದರ ಮೂಲ ಹೆಸರು 'ಮಹಿಷಪುರಿ', 'ಮಹಿಷೂರು'. ಇದರ ಅರ್ಥ ಮಹಿಷನ ವಾಸಸ್ಥಾನ ಎಂದು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಹೇಳಬಹುದು. 'ಮಹಿಷ' ಎಂದರೆ ಮಹಿಷಾಸುರ ಎಂಬ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಒಬ್ಬ ರಾಕ್ಷಸ. ಈತ ಮಾನವ ಮತ್ತು ಕೋಣ ಎರಡೂ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಇರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ರಾಕ್ಷಸ ಮಹಿಷಾಸುರನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದ, ಆ ರಾಕ್ಷಸ ತಾಯಿ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯಿಂದ ಹತನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಬಳಿಕ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯು ಅದೇ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ನಂತರ ಮಹಿ‍‌ಷೂರು>ಮಹಿಸೂರು>ಮಸೂರು ಆಗಿ ತದನಂತರ ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಮೈಸೂರು ಎಂದು ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಆಂಗ್ಲ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಇಚ್ಛೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಇದನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ಹೆಸರನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಅಗತ್ಯ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿಲ್ಲ. ==[[ಚಾಮುಂಡಿ]] ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸ== [[ಚಿತ್ರ:Chamundi hill 7.jpg|thumb|೧೦೦px|ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಿಗೂ ಸಹ ಮೈಸೂರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ]] *ಮೈಸೂರು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಗಂಗರ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ೯೫೦ರ ಹಿಂದಿನ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಇದರ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಈಗಲೂ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ನಗರದ ಚೋಳರು, ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಹೊಯ್ಸಳರು, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಜವಂಶದ ನಂತರ ಗಂಗಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಮೊದಲು ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿತು. ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಟ್ಟಡ ಅಥವಾ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಚಾಮುಂಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸೇರಿದಂತೆ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಸುಂದರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಅತ್ಯಂತ ವಿಸ್ತೃತವಾಗಿವೆ. *ನಂತರ ಬೆಟ್ಟದ ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಾಜ ತಮ್ಮ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು, ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಮಾಡಿದ್ದರು. ನಂತರ ಮಹಿಷೂರು, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮೈಸೂರಾಗಿ ಬದಲಾಯಿತು. ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಮೈಸೂರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು. ಹೀಗೆ ರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಮೈಸೂರು ತನ್ನ ವೈಭವವನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಿತು. *ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ ಕೋಟೆಯ ಪ್ರಾಂಗಣ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ III ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಇದು ನಗರದ ಅನೇಕ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮೈಸೂರಿನ ಮಹಾನ್ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಗಳು ಒಡೆಯರ್ ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ನೆರವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖರೆಂದರೆ- ಸರ್. ಎಂ. ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ, ಸರ್. ಮಿರ್ಜಾ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್, ದಿವಾನ್ ಪೂರ್ಣಯ್ಯ ಇವರುಗಳು. ಇವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲ ರಸ್ತೆಗಳು, ಕಾಲುವೆಗಳು ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಬೃಂದಾವನ ಗಾರ್ಡನ್ ಸಿದ್ಧಗೊಂಡವು. ಅವರು ಪ್ರಗತಿಯ ಮುಂಚೂಣಿಗೆ ನಗರವನ್ನು ತರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಉದ್ಯಮ, ಕಲೆ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಬಡ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಕಾಲವನ್ನು "ಮೈಸೂರಿನ ಸುವರ್ಣ ಯುಗ" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. *ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಚಾಮುಂಡಿ ದೇವಾಲಯ ಒಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದು, ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಎರಡೂ ರಸ್ತೆ ೧೦೦೮ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಿಲುಕಿಸಿ ಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ೭೦೦ ಹಂತಗಳನ್ನು ಏರಿಕೆಗೆ ಮತ್ತು ಮಹಿಷಾಸುರನ ಪ್ರತಿಮೆ ಹಾಗೂ ದೇವತೆ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯ ಬಳಿ {BULL} ನಂದಿಯ ಒಂದು ಬೃಹತ್ ಪ್ರತಿಮೆ ಇದೆ. ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿಂದ ಇಡೀ ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಪರಿದೃಶ್ಯವನ್ನು ಕಣ್ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. === ಅರಕೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ === ಕೃಷ್ಣರಾಜ ನಗರವು ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ ಈ ನಗರವು ಇಂದೆ ಎಡ ತೊರೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತು ಈ ನಗರದ ಕಾವೇರಿ ದಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಅರಕೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ ವಾಗಿದ್ದು. ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ನಗರವು ಹಿಂದೆ ಯಡತೊರೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಈ ನಗರದ ಕಾವೇರಿ ದಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಅರಕೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಇದು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಕಂಡು ಬರುವ ಎರಡನೇ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ಶಿವರಾತ್ರಿಯಾದ ಮರುದಿನ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ನೇರವಾಗಿ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ಮಸಣಿಕಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮಸಣಿಕಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನಕರ್ನಾಟಕದ ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ತಾಯಿ ಶಕ್ತಿ ದೇವತೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಕೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಮಸಣಿಕಮ್ಮ ದೇವಿಯೆಂದು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ನೆರೆಯ ಕೇರಳ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ದುಷ್ಟರಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆಯಲು ಆಕೆಯನ್ನು ಭಕ್ತರು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವಳು ಫಲವತ್ತತೆಯ ದೇವತೆಯೂ ಹೌದು. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮಾತೃದೇವತೆಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೂಪವನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದ ಹುಡುಗಿಗೆ ಅವಳ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಕಿರುಕುಳ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಮನೆಯವರ ಅದರಲ್ಲೂ ತಂದೆಯ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಸಹಿಸಲಾರದೆ ಕುದಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲಿಗೆ ಹಾರಿ ಕರಗಿ ಹೋದಳು. ಘಟನೆಯನ್ನು ಕಂಡ ಮೀನುಗಾರರು ಆಕೆಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವಳು ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ತರುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ಅವಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವಂತೆ ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಧ್ವನಿ ಕೇಳಿತು. ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಒಂದು ಮೂರ್ತಿ (ವಿಗ್ರಹ) ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅವಳನ್ನು ಉರಿಮಸಾನಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಮಸಣಿಕಮ್ಮ ಆದರು. === ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ === ಚನ್ನ ಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ,ಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸೋಮನಾಥಪುರದಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ವೈಷ್ಣವ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯ ವಾಗಿದೆ.ಈ ದೇವಾಲಯವು. ೧೨೫೮ CE ಯಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ನರಸಿಂಹ೧೧೧ ನ ಜನರಲ್ ಸೋಮನಾಥ ದಂಡನಾಯಕ ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಇದು ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವಾಕ್ಕೆ 38 ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.. ಅಲಂಕೃತ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಒಂದು ಮಾದರಿ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಯಾಗಿದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನ ವನ್ನು ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕಂಬಗಳ ಒಂದು ಕಂಬದ ಕಾರಿಡಾರ್ ನೊಂದಿಗೆ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಚೌಕಾಕಾರದ ಮಾತೃಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದ ಮೂರು ಸಂಮಿತಿಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಉನ್ನತ ನಕ್ಷತ್ರದ ಆಕಾರದ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. *ಮೈಸೂರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವೆಂದರೆ [[ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ]], [[ಶ್ರೀ ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಮೃಗಾಲಯ]], [[ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ]], [[ಕಾರಂಜಿ ಕೆರೆ]], [[ಕುಕ್ಕರಹಳ್ಳಿ ಕೆರೆ]], ರೀಜನಲ್ ಮ್ಯೂಜಿಯಂ ಆಫ್ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ, ಜಗನ್ಮೊಹನ ಅರಮನೆ. ಮೈಸೂರಿಗೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ|ಣಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]], [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ]], [[ರಂಗನತಿಟ್ಟು]], [[ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ|ಬಂಡೀಪುರ]], [[ತಲಕಾಡು]], [[ಮುಡುಕುತೊರೆ]] [[ಟಿ. ನರಸೀಪುರ]] ಇತ್ಯಾದಿ. [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] ಅತಿ ಹಳೆಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಇದೇ ನಗರದಲ್ಲಿದೆ. *ಇತರ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೆಂದರೆ [[ಕೇಂದ್ರೀಯ ಆಹಾರ ಸಂಶೋಧನಾಲಯ]] (ಸಿಎಫ್‌ಟಿಆರ್‌ಐ), [[ರಕ್ಷಣಾ ಆಹಾರ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ]] (ಡಿಎಫ್‌ಆರ್‌ಎಲ್), ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಸಂಸ್ಥಾನ [http://www.ciil.org/ http://www.ciil.org/]. ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಮೈಸೂರು ಎಂದು ಮೈಸೂರು, ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಮೊದಲು ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರಮುಖ ನಗರವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಮತ್ತು ಪೌರಾಣಿಕ ನಗರದ ದೇವತೆ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ, ಪಾರ್ವತಿಯ ಅವತಾರವೆಂದು ಮೂಲಕ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪ ಟ್ಟಿರಬಹುದು ಪರಿಚಿತರಾಗಿರುವ ಮಹಿಷಾಸುರ ರಾಕ್ಷಸ. ೧೦ ದಿನ ದಸರಾವನ್ನು ಉತ್ಸವ ದುಷ್ಟ ಒಳ್ಳೆಯ ಈ ವಿಜಯವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕತೆಯ ನಗರದ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಮೈಸೂರು ನಗರದಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಉದ್ದೇಶ ತನ್ನ ಹಳೆಯ ಶ್ರೀಮಂತ ಪರಂಪರೆ, ಅರಮನೆ ವೈಭವಗಳು, ಅದ್ಭುತ ತೋಟಗಳು/ಉದ್ಯಾನವನಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಭವ್ಯವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳ ರಕ್ಷಣೆ, ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮತ್ತು ಮೋಡಿಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳವುದಾಗಿದೆ. *'''ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ''':ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ,ಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸೋಮನಾಥಪುರದಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ವೈಷ್ಣವ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯ ವಾಗಿದೆ.ಈ ದೇವಾಲಯವು. ೧೨೫೮ CE ಯಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ನರಸಿಂಹ೧೧೧ ನ ಜನರಲ್ ಸೋಮನಾಥ ದಂಡನಾಯಕ ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಇದು ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವಾಕ್ಕೆ ೩೮ ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.. ಅಲಂಕೃತ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಒಂದು ಮಾದರಿ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಯಾಗಿದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನ ವನ್ನು ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕಂಬಗಳ ಒಂದು ಕಂಬದ ಕಾರಿಡಾರ್ ನೊಂದಿಗೆ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಚೌಕಾಕಾರದ ಮಾತೃಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದ ಮೂರು ಸಂಮಿತಿಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಉನ್ನತ ನಕ್ಷತ್ರದ ಆಕಾರದ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. <gallery> images.jpg| <gallery> ===[[ಮೈಸೂರಿನ ಇತಿಹಾಸ|ಅರಮನೆಗಳು]]=== ಮೈಸೂರು ನಗರವನ್ನು "ಅರಮನೆಗಳ ನಗರ " ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅರಮನೆಗಳು ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಸಹ ಅಂಬಾವಿಲಾಸ ಅರಮನೆ ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಜಗನ್ ಮೋಹನ ಅರಮನೆ, ಜಯಲಕ್ಮೀ ವಿಲಾಸ ಮತ್ತು ಲಲಿತಮಹಲ್ ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಇಂದು ವಿವಿಧ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಮೂರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮಹಲುಗಳನ್ನು ಕಾರಂಜಿ ಮ್ಯಾನ್ಷನ್,ಜಯಲಕ್ಷ್ಮೀ ಮ್ಯಾನ್ಷನ್ ಮತ್ತು ಚೆಲುವಾಂಬ ಮ್ಯಾನ್ಷನ್ ಇವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಮಹಲುಗಳು, ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ ಕಾರಂಜಿಗಳನ್ನು ಸುಂದರ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ತೋಟಗಳು ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ. ಮೈಸೂರು ನಗರದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಅರಮನೆಗಳಿರುವುದರಿಂದ ಮೈಸೂರಿಗೆ '''ಅರಮನೆಗಳ ನಗರ''' ಎಂದೂ ಸಹ ಹೆಸರು. ಈ ಅರಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು: [[ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ|ಮುಖ್ಯ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ]]: ಮುಖ್ಯ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ ಅಥವಾ "ಅಂಬಾ ವಿಲಾಸ", ೧೮೯೭ ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾರಂಭಿಸಿ ೧೯೧೨ ರಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾದ ಅರಮನೆ. ಪ್ರತಿ ಭಾನುವಾರ ಸಂಜೆ ಸಾವಿರಾರು ದೀಪಗಳಿಂದ ಸುಂದರ ದೃಶ್ಯ [http://www.mysorepalace.in/360/palace_night/mysorePalace.htm ೩೬೦° ನೋಟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090130111056/http://mysorepalace.in/360/palace_night/mysorePalace.htm |date=2009-01-30 }} ನೀಡುವ ಅರಮನೆ. ====ರಾಜೇಂದ್ರ ವಿಲಾಸ ಅರಮನೆ==== ಇದಕ್ಕೆ ಬೇಸಿಗೆ ಅರಮನೆ ಎಂದೂ ಹೆಸರು. ಇದು ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಇದೆ. ====ಜಗನ್ಮೋಹನ ಅರಮನೆ==== ಜಗನ್ಮೋಹನ ಅರಮನೆ ಈಗ ಒಂದು ಕಲಾ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ. [[ರಾಜಾ ರವಿ ವರ್ಮ]] ಮೊದಲಾದ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಲಾವಿದರ ಚಿತ್ರಕೃತಿಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ====ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ ಅರಮನೆ==== ಈಗ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಮಾನಸ ಗಂಗೋತ್ರಿಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಜಾನಪದ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗಿದೆ. ====ಲಲಿತ ಮಹಲ್ ಅರಮನೆ==== ಈಗ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮವು ನಡೆಸುವ ಹೋಟೆಲ್ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗಿದೆ. *ಮುಖ್ಯ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಈಗ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದರೂ, ಅರಮನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಹಿಂದಿನ ರಾಜಮನೆತನಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಲಾಗಿದೆ.<ref>http://www.mysorepalace.in/act.doc {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110907041822/http://www.mysorepalace.in/act.doc |date=2011-09-07 }} ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ ಕಾಯ್ದೆ</ref> *'''ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ''' : ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಚಾಮುಂಡಿ ದೇವಾಲಯ ಒಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರ ಎಂದು ಆದರೆ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ನಂದಿ, ಮೈಸೂರಿನ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು '''ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ'''. ಇದು ಇಲ್ಲಿನ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯ), ದೊಡ್ಡ ನಂದಿಯ ವಿಗ್ರಹ, ಮತ್ತು ಮಹಿಷಾಸುರನ ಪ್ರತಿಮೆಗೆ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಮೂಲ: ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಕಣಜದಲ್ಲಿ *'''ಶ್ರೀ ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್''' : ಮೈಸೂರು ಮೃಗಾಲಯ ಪ್ರಾಣಿ ಅದರ ವಿವಿಧ ಭೇಟಿ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಚೀನ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮೃಗಾಲಯದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಸ್ಯವರ್ಗ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ತುಂಬಾ ಉತ್ತಮ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ಹೊಂದಿದೆ. ಮೈಸೂರಿನ '''ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ವನ್ಯ ಮೃಗಾಲಯ''' ಅಥವಾ "ಮೈಸೂರು ಝೂ", ಭಾರತದ ದೊಡ್ಡ ಮೃಗಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕೆಲವು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ನಿಗೂಢವಾಗಿ ಸಾವಿಗೀಡಾಗಿದ್ದು ಈ ಮೃಗಾಲಯ ಸ್ವಲ್ಪ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿತ್ತು. *'''ಝಿಯಾನ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್''' : ಝಿಯಾನ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ವಿಶ್ವದ ತಾರಸಿ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಆರ್ಎಸ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಸೈಟ್ ಇಟ್ಟ, ಗಾರ್ಡನ್ ಕೆಲವೇ ಹೆಸರಿಸಲು, ನೀರಿನ ವಾಹಕಗಳು ಕ್ಯಾಸ್ಕೇಡಿಂಗ್ ಅದರ ಸಮ್ಮಿತೀಯ ಯೋಜನೆ, ಸಂಗೀತ ಕಾರಂಜಿಗಳು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿವೆ. ಸೂರ್ಯನ ಕೆಳಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ ಎಂದು, ಕಾರಂಜಿಗಳು ಪ್ರಕಾಶಿಸುವಂತೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಅದ್ಭುತ ದೃಷ್ಟಿ ಇದು ರಾಗ ನೃತ್ಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಪ್ರವಾಸಿ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ದೋಣಿ ಸವಾರಿ ಆನಂದಿಸಬಹುದು. '''ಕೃಷ್ಣ ರಾಜ ಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟು''' : ಮೂರು ನದಿಗಳು ಕಾವೇರಿ, ಹೇಮಾವತಿ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಣ ತೀರ್ಥ ಒಂದೆಡೆ ಹತ್ತಿರ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಸ್ ಅಣೆಕಟ್ಟೆಯಿಂದ, ಭಾರತದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಜಲಾಶಯ. ಇದು ಮಹಾನ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಸರ್ ಎಂ ವಿಶ್ವೆಸ್ವರಯ್ಯ ಮತ್ತು ಅದರ ಅದ್ಭುತ ಕಾಲುವೆಗಳ ಮೂಲಕ ೧೯೩೨ರಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ನೀರು ಒದಗಿಸುವ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು ನೀರಿನ ಹೊರಬಂದರು ಮಾಡಿದಾಗ ನೋಡು ಒಂದು ಸುಂದರ ದೃಶ್ಯ. '''ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಚರ್ಚ್''' : ನವ್ಯ-ಗೋಥಿಕ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಚರ್ಚ್ ಭಾರತದ ಅತಿ ಭವ್ಯ ಚರ್ಚುಗಳು ಒಂದಾಗಿದೆ. ಚರ್ಚ್ ಅದ್ಭುತ ನೆಲಮಹಡಿಯು ಕ್ರಾಸ್ ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಚರ್ಚ್ ೧೭೫ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಅವಳಿ ಗೋಪುರಗಳು ಹಲವಾರು ಮೈಲಿಗಳ ದೂರದಿಂದ ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಚರ್ಚ್ ಗಾಜಿನ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಕಿಟಕಿಗಳಿವೆ ಅವರ ಹುಟ್ಟು, ಲಾಸ್ಟ್ ಸಪ್ಪರ್, ಶಿಲುಬೆಗೇರಿಸಿದ ಮತ್ತು ಪುನರುತ್ಥಾನದ ರೀತಿಯ ಯೇಸುಕ್ರಿಸ್ತನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಘಟನೆಗಳ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲು. ''' ರೈಲು ಮ್ಯೂಸಿಯಂ''' : ಈ ಇತರ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಜೊತೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಎರಡು ರೈಲು ವಸ್ತು ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು, ಪುಸ್ತಕ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನ್ ಎಂಜಿನ್ ಮತ್ತು ರೈಲು ಗಾಡಿಗಳು ಪ್ರದರ್ಶನ ಮೂಲಕ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಹಿಂದೆ ಮೂಲಕ ಹೊಂದಿದೆ ಪ್ರಗತಿಯ ಪ್ರಯಾಣ ದಾಖಲಿಸಿದೆ. *ಮೈಸೂರಿನ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಮಾನಸಗಂಗೋತ್ರಿ ([[ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ]] ಆವರಣ). ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳೆಂದರೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಚರಿತ್ರೆ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ರೈಲ್ವೇ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಕಲಾ ಮಂದಿರ, [[ಕುಕ್ಕರಹಳ್ಳಿ ಕೆರೆ]], ಪುಷ್ಪಕಾಶಿ (ಪುಷ್ಪೋದ್ಯಾನ), [[ಕಾರಂಜಿ ಕೆರೆ|ಕಾರಂಜಿ ಕೆರೆ,]] ಮೈಸೂರು ರೇಷ್ಮೆ ಕಾರ್ಖಾನೆ ಮುಂತಾದವು. == ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು == ತಿಂಡಿ ತಿನಿಸುಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ - ಮೈಲಾರಿ ದೋಸೆ, ಮೈಸೂರು ಪಾಕ್, ಮೈಸೂರು ಮಲ್ಲಿಗೆ, ಮೈಸೂರು ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ, ಮೈಸೂರು ರೇಷ್ಮೆ ಮತ್ತು ಗಂಧದ ಎಣ್ಣೆ, ಸೋಪು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ. == ಮೈಸೂರು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳು == ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರದೇಶಗಳು- ಸಂತೇಪೇಟೆ, ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಮೋಹಲ್ಲ, ನಜರ್ ಬಾದ್, ಕ್ಯಾತಮಾರನಹಳ್ಳಿ (ಕಂಠೀರವ ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ), ಕನ್ನೇಗೌಡನ ಕೊಪ್ಪಲು, ಇಟ್ಟಿಗೆಗೂಡು, ಚಾಮರಾಜ ಪುರಂ,ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ ಪುರಂ, [[ಅಶೋಕಪುರಂ]], ಶ್ರೀರಾಮಪುರ, ಜಯನಗರ, ಕುವೆಂಪುನಗರ, ಸರಸ್ವತಿ ಪುರಂ, ವಿದ್ಯಾರಣ್ಯಪುರಂ, ಸಿದ್ದಾರ್ಥನಗರ, ವಿವೇಕಾನಂದನಗರ, ರಾಮಕೃಷ್ಣನಗರ, ಶಾರದದೇವಿನಗರ, ತೊಣಚಿಕೊಪ್ಪಲು, ಮಾನಸಗಂಗೋತ್ರಿ, ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿಪುರಂ, ಒಂಟಿಕೊಪ್ಪಲು (ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಮೊಹಲ್ಲ), ಗೋಕುಲಂ, ಯಾದವಗಿರಿ, ಬೃಂದಾವನ ಬಡಾವಣೆ,ಕುಂಬಾರ ಕೊಪ್ಪಲು, ಮೇಟಗಳ್ಳಿ, ಬಿ ಎಂ ಶ್ರೀ ನಗರ, ಮಂಚೇಗೌಡನಕೊಪ್ಪಲು, ಲಕ್ಷ್ಮಿಕಾಂತಾನಗರ,ಹೆಬ್ಬಾಳು ಬಡಾವಣೆ, ವಿಜಯನಗರ, ಜೆ.ಪಿ.ನಗರ, ಶಿವರಾಮಪೇಟೆ, ವೀರನಗೆರೆ (ಗಾಂಧಿನಗರ), ಕನಕದಾಸನಗರ, ರೂಪನಗರ, ದೀಪನಗರ, ದಟ್ಟಗಳ್ಳಿ ಮುಂತಾದವುಗಳು. == ಸಮೀಪದ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == {{colbegin|2}} *[[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] *[[ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ]] *[[ಕಬಿನಿ]] *[[ಸೋಮನಾಥಪುರ]] * [[ಗೋಸಾಯಿ ಘಾಟ್, ಸಂಗಮ]] * [[ನೀಲಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟಗಳು]] * [[ತಲಕಾಡು]] * [[ಬಂಡಿಪುರ ಅಭಯಾರಣ್ಯ]] * [[ಮದುಮಲೈ ಕಾಡುಗಳು]] * [[ನಾಗರಹೊಳೆ ಅಭಯಾರಣ್ಯ]] * [[ರಂಗನತಿಟ್ಟು ಪಕ್ಷಿಧಾಮ]] * [[ಬಲಮುರಿ]] ಮತ್ತು [[ಎಡಮುರಿ]] * [[ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟ|ಹಿಮವದ್ ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟ]] * [[ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟ]] * [[ಕುಂತಿ ಬೆಟ್ಟ]] * [[ಮೇಲುಕೋಟೆ]] * [[ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ]] * ಲಲಿತ್ ಮಹಲ್ {{colend|2}} [[ಚಿತ್ರ:Mahishasura statue at the Chamundeswari Temple, Mysuru, Karnataka, India (2004).jpg|thumb|ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮಹಿಷಾಸುರ]] [[Image:CrawfordHall 1.jpg|thumb|alt=A photo of Crawford Hall, the headquarters of the University of Mysore|Crawford Hall, the administrative headquarters of the [[University of Mysore]]]] ತಿ.ನರಸೀಪುರವುಕಾವೇರಿ-ಕಪಿಲಾ-ಸ್ಫಟಿಕ ಸರೋವರಗಳು ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮದ ತನ್ನೊಡಲಲ್ಲಿ ಹಲವು ದೇಗುಲಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು ಅಗಸ್ತ್ಯೇಶ್ವರ,ಹನುಮಂತೇಶ್ವರ,ಕಾಮಾಕ್ಷಿ,ಪುರಾಣ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಅಶ್ವತ್ಥ ವೃಕ್ಷ, ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ಪೀಠ,ಗ್ರಾಮದೇವತೆ ನಡುಹೊಳೆ ಚೌಡೇಶ್ವರಿ,ಇವು ತಿರುಮಕೂಡಲಿನಲ್ಲಿದ್ದು ಭಿಕ್ಷೇಶ್ವರ -ಆನಂದೇಶ್ವರ ನದಿಯ ಮತ್ತೊಂದು ತೀರದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಇವುಗಳ ಎದುರಿಗೆ ಶ್ರೀ ಗುಂಜಾನರಸಿಂಹ, ಬಳ್ಳೇಶ್ವರ,ಮೂಲಸ್ಥಾನೇಶ್ವರ, ತೋಟಗೇರಿ ಮಾರಮ್ಮ, ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ-ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ದೇಗುಲ,ಛಾಯಾದೇವಿ ಗುಡಿ,ಬಣ್ಣಾರಿಯಮ್ಮ ದೇವಾಲಯಗಳು ನೆಲೆ ನಿಂತಿವೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಇತಿಹಾಸವು ಚಾಲುಕ್ಯ,ಚೋಳ,ಪಲ್ಲವ,ವಿಜಯನಗರ,ಗಂಗ,ಪುನ್ನಾಟ, ಮೂಗೂರು ಪಾಳೇಗಾರರು ಆಳಿದ್ದು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಶಿಲಾಯುಗದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹಲವೆಡೆ ಕಂಡು ಬಂದಿದೆ. == ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ == ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉತ್ತರ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಜಿಲ್ಲೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] ಜಿಲ್ಲೆ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ರಾಜ್ಯ, ದಕ್ಷಿಣ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ [[ಕೇರಳ]] ರಾಜ್ಯ, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ [[ಕೊಡಗು]] ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಕ್ಕೆ [[ಹಾಸನ]] ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿವೆ. ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ೬,೨೬೮ ಚದರ ಕಿಮೀ, ಮತ್ತು ೨೦೦೧ ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೨೬,೨೪,೯೧೧ - ೧೯೯೧ ರಿಂದ ಶೇಕಡ ೧೫.೦೪ ರ ಹೆಚ್ಚಳ. ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ [[ದಖ್ಖನ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿ|ದಖ್ಖನ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿಯ]] ಮೇಲಿದೆ. * ಅದರ ಉತ್ತರಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಭಾಗಗಳ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುವ [[ಕಾವೇರಿ]] ನದಿಯ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಕಾವೇರಿ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಕಟ್ಟಿರುವ [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ]] ಅಣೆಕಟ್ಟು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಇದೆ. [[ಬಂಡೀಪುರ ಅಭಯಾರಣ್ಯ]] ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದರೆ [[ನಾಗರಹೊಳೆ ಅಭಯಾರಣ್ಯ]] ಭಾಗಶಃ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಭಾಗಶಃ ಪಕ್ಕದ ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖರಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯರಾಗಿರುವ ಈರ್ವರು ಕನ್ನಡ ಕಾದಂಬರಿಕಾರ್ತಿಯರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. *ಓರ್ವರು, ಕಾದಂಬರಿಕಾರ್ತಿಯಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ನೋಂದಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಹಿಳಾ ಸಂಘಟನೆಯಾದ ಸ್ತ್ರೀಶಕ್ತಿ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಟ್ರಸ್ತ್ ನ ಸ್ಥಾಪಕರೂ ಹಾಗೂ ಪ್ರಧಾನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರೂ ಆದ ಶ್ರೀಮತಿ ಎಸ್. ಮಂಗಳಾ ಸತ್ಯನ್. ಇವರು ಈವರೆಗೆ ನಲವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾದಂಬರಿ ಗಳನ್ನು, ನೂರ ಐವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳು, ನೂರಾರು ಲೇಖನಗಳು, ನಾಟಕಗಳನ್ನೂ ರಚಿಸಿರುವುದಲ್ಲದೆ, ನಾಲ್ಕು ಸ್ಮರಣ ಸಂಚಿಕೆಗಳನ್ನೂ ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಶ್ರೀಮತಿ ಮಂಗಳಾ ಸತ್ಯನ್ ೨೦೦೨ ರ ಮೇ ೨೫ ಮತ್ತು ೨೬ ರಂದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶ್ರವಣ ಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ೬ ನೇ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲಾ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. *ಶ್ರೀಮತಿ ಮಂಗಳಾ ಸತ್ಯನ್ ರವರ "ಭಾಗ್ಯ ಜ್ಯೋತಿ", "ಮುಗ್ಧ ಮಾನವ", "ಬಿಸಿಲು ಬೆಳದಿಂಗಳು" (ಕಾದಂಬರಿಯ ಹೆಸರು "ಆ ಮುಖ"), ಮತ್ತು "ಮುರಳಿ ಗಾನ ಅಮ್ರತಪಾನ" ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಇವರು "ಹೂವೊಂದು ಬೇಕು ಬಳ್ಳಿಗೆ" ಮತ್ತು "ಸ್ವಾತಿ" ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಕಥೆ ಹಾಗೂ ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಷ್ಟೇ ಜನಪ್ರಿಯರಾಗಿರುವ ಮತ್ತೋರ್ವ ಕಾದಂಬರಿಕಾರ್ತಿ ಶ್ರೀಮತಿ ಆರ್ಯಾಂಬ ಪಟ್ಟಾಭಿ ಅವರು. ಆರ್ಯಾಂಬ ಅವರ ಕೆಲವು ಕಾದಂಬರಿಗಳೂ ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿವೆ. == ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು == {| width="100%" bgcolor="#fff4f4" !align="center" colspan="2"|ಮೈಸೂರಿನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ |-align="center" !align="left" valign="top"|ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು |align="left" valign="top"|<small>[[ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]], ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಮುಕ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಡಾ. ಗಂಗೂಭಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ !align="left" valign="top"|ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು |align="left" valign="top"|<small>ಕೇಂದ್ರೀಯ ಆಹಾರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಶೋಶನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಸಿ ಎಫ್ ಟಿ ಆರ್ ಐ), ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆ (ಸಿ ಐ ಐ ಎಲ್), ರಕ್ಷಣಾ ಆಹಾರ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ (ಡಿ ಎಫ ಆರ್ ಎಲ್) </small> |-align="center" !align="left" valign="top"|ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜುಗಳು |align="left" valign="top"|<small>[[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಅಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್]] (NIE), ಶ್ರೀ ಜಯಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಕಾಲೇಜ್ ಅಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (SJCE), ವಿದ್ಯಾವರ್ಧಕ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಇ೦ಜಿನಿಯರಿ೦ಗ್ (VVCE), ವಿದ್ಯಾವಿಕಾಸ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಅ೦ಡ್ ಎಜ್ಯುಕೇಶನಲ್ ಟೆಕ್ನೊಲಜಿ (VVIET), ಗೀತ ಶಿಶು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಘ ಇನ್ಸಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ಼್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (ಹುಡುಗಿಯರು ಮಾತ್ರ)(GSSIET),ಮಹಾರಾಜ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಅಫ್ ಟೆಕ್ನೊಲಜಿ(MIT)</small>, ಎನ್.ಐ.ಇ. ಇನ್ಸಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ಼್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (NIEIT), ಅಕಡೆಮಿ ಫ಼ಾರ್ ಟೆಕ್ನಿಕಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಎ‍ಕ್ಸೆಲ್ಲೆನ್ಸ್ (ATME) |-align="center" !align="left" valign="top"|ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜುಗಳು |align="left" valign="top"|<small>ಮೈಸೂರು ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜು (MMC), ಜೆ ಎಸ್ ಎಸ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜು(JSS)</small> |-align="center" !align="left" valign="top"|ದಂತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜುಗಳು |align="left" valign="top"|<small>ಜೆ ಎಸ್ ಎಸ್ ಡೆಂಟಲ್ ಕಾಲೇಜು, ಫಾರೂಕಿಯಾ ಡೆಂಟಲ್ ಕಾಲೇಜು </small> |-align="center" !align="left" valign="top"|ಕಾನೂನು |align="left" valign="top"|<small>ಜೆ ಎಸ್ ಎಸ್ ಲಾ ಕಾಲೇಜು, ವಿದ್ಯಾವರ್ಧಕ ಲಾ ಕಾಲೇಜು, ಶಾರದಾ ವಿಲಾಸ</small> |-align="center" !align="left" valign="top"|ಕಲೆ, ವಾಣಿಜ್ಯ, ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಲೇಜುಗಳು |align="left" valign="top"|<small>ಮಹಾರಾಜ ಕಾಲೇಜು, ಮಹಾರಾಣಿ ಕಾಲೇಜು, ಯುವರಾಜ ಕಾಲೇಜು, ಮಹಾಜನ ಕಾಲೇಜು, ಜೆ.ಎಸ್.ಎಸ್ ಕಾಲೇಜು, ಬನುಮಯ್ಯ ಕಾಲೇಜು, ಟೆರೆಷಿಯನ್ ಕಾಲೇಜು,ಟಿ.ಟಿ.ಎಲ್. ಕಾಲೇಜು, ಮರಿಮಲ್ಲಪ್ಪ ಕಾಲೇಜು, ಎಮ್ ಎಮ್ ಕೆ ಅಂಡ್ ಎಸ್ ಡಿ ಎಮ್ ಕಾಲೇಜು</small> '''ಸಂಸ್ಕೃತ ಕಾಲೇಜು'''- ಮಹಾರಾಜ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಾಠಶಾಲೆ, ಬನುಮಯ್ಯ ಕಾಲೇಜು |} == ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ == [[File:Mysore Shatabdi LHB coaches at Mysore Station (1).JPG|right|thumb|[[:w:Chennai|Chennai]]-Mysore [[Shatabdi]] at the [[Mysore Junction]]]] ಮೈಸೂರು ನಗರ ಸುತ್ತಲ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ರೈಲ್ವೆ ಜಂಕ್ಷನ್. ರೈಲ್ವೇ ಮಾರ್ಗಗಳು ಮೈಸೂರನ್ನು ಮಂಡ್ಯದ ಮೂಲಕ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ (ಈಶಾನ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ), ವಾಯುವ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಹಾಸನಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಚಾಮರಾಜನಗರಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. ರಸ್ತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಗೂ ನೆರೆಯ ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿವಿಧೆಡೆಗಳಿಗೆ ಇದೆ. ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮೈಸೂರಿನ ಬಳಿ ಇರುವ ಮಂಡಕಳ್ಳಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ವಿಮಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇತ್ತು. ಈಗ ಈ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ.ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರಗಳು ಈ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ (ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೫)ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿವೆ. ಈಗ ಮ೦ಡಕಳ್ಳಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು ಶುರುವಾಗಿದ್ದು, ಬೆ೦ಗಳೂರಿಗೆ ಕಿ೦ಗ್ಫಫಿಶರ್ ನಿ೦ದ ವಿಮಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇಲ್ಲ.ಕೆವಲ ದಸರಾ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ. [[ಚಿತ್ರ:Daria-daulat-bagh.jpg|thumb|ದರಿಯಾ ದೌಲತ್ - ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣದ ಟೀಪುವಿನ ಬೇಸಿಗೆ ಅರಮನೆ]] == ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು == * [[ಜಯಶ್ರೀ|ಎಂ. ಜಯಶ್ರೀ]] - ಖ್ಯಾತ ಪೋಷಕ ನಟಿ * [[ತಿರುಮಲಾಂಬ]] - ಕನ್ನಡ ಮೊದಲ ಪತ್ರಕರ್ತೆ, ಪ್ರಕಾಶಕಿ; ಲೇಖಕಿ * [[ಟಿ. ಚೌಡಯ್ಯ]] - ಖ್ಯಾತ ಪಿಟೀಲು ವಾದಕ * [[ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವ]] - ಖ್ಯಾತ ಸಾಹಿತಿ * [[ಡಿ. ದೇವರಾಜ ಅರಸ್]] - ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ * [[ಡಾ.ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್]] - ಖ್ಯಾತ ನಟ * [[ಹುಣಸೂರು ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ]] - ಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕ, ನಿರ್ಮಾಪಕ * [[ಸೂರ್ಯಕೀರ್ತಿ (ಉರಗ ತಜ್ಞ)|ಸೂರ್ಯಕೀರ್ತಿ]] - ಖ್ಯಾತ ಉರಗ ತಜ್ಞ, ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣಾವಾದಿ * [[ಆರ್.ಕೆ.ಲಕ್ಷ್ಮಣ್]] - ಚಿತ್ರಕಾರ == ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ == *[[ಮೈಸೂರು (ಲೋಕ ಸಭೆ ಚುನಾವಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)]] ಮೈಸೂರು ಇದು ಬಹಳ ಆಕರ್ಷಣಿಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. *ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಗರಿಯ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆ;ಪೃಥ್ವಿ ದತ್ತ ಚಂದ್ರ ಶೋಭಿ;14 Oct, 2016 [http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/14/444720.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161017221208/http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/14/444720.html |date=2016-10-17 }} == ಬಾಹ್ಯ ಅಂತರಜಾಲ ತಾಣಗಳು == {{commons category|Mysore}} *[http://www.mysorecity.gov.in ಮೈಸೂರು ನಗರಪಾಲಿಕೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080420054048/http://www.mysorecity.gov.in/ |date=2008-04-20 }} *[http://www.mysoredasara.com ಮೈಸೂರು ದಸರ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181105190634/http://www.mysoredasara.com/ |date=2018-11-05 }} *[http://www.uni-mysore.ac.in ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ] *[http://www.starofmysore.com ಸ್ಟಾರ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರ್], ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಜೆ ಪತ್ರಿಕೆ. *[http://mysore.dotindia.com ಬಿಎಸ್‌ಎನ್‌ಎಲ್] *[http://mysoresamachar.com/ ಮೈಸೂರು ಸಮಾಚಾರ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041001083459/http://www.mysoresamachar.com/ |date=2004-10-01 }} *[http://mysorepalace.org/ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041010150950/http://www.mysorepalace.org/ |date=2004-10-10 }} *[http://www.mapsofindia.com/maps/karnataka/mysore.htm ಮೈಸೂರಿನ ಭೂಪಟ] == ಆಧಾರ/ಆಕರಗಳು == {{reflist}} {{ಕರ್ನಾಟಕದ_ಜಿಲ್ಲೆಗಳು}} <br> <br> [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಪಟ್ಟಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು|*]] [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಧಾನಿ ನಗರಗಳು]] gm5u9roeps4m2d1mwohpc4ws9jvvadg 0 1156 1307696 1307656 2025-06-29T12:02:54Z Pavanaja 5 Reverted edit by [[Special:Contributions/Successalltime87|Successalltime87]] ([[User talk:Successalltime87|talk]]) to last revision by [[User:ChiK|ChiK]] 1284045 wikitext text/x-wiki '''ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ''' (ಸಂಸ್ಕೃತ: कर्णाटक संगीतम्) [[ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ|ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ]] ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ [[ಸಂಗೀತ]]. ಭಾರತದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖ್ಯ ಪದ್ಧತಿಯಾದ [[ಹಿಂದುಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ|ಹಿಂದುಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದಿಂದ]] ಇದರ ಮುಖ್ಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ರಚನೆಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಬಿಗಿಯಾದ ನಿಯಮಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಹೆಚ್ಚು-ಕಡಿಮೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭಕ್ತಿಪ್ರಧಾನವಾದದ್ದು. ರಚನೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಹಿಂದೂ]] ದೇವ-ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತವು. ಜಾತ್ಯತೀತ ರಚನೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಾಸ್ಯಪ್ರಧಾನ, ಮಕ್ಕಳ ಹಾಡುಗಳು, ಇಲ್ಲವೇ ಚಿತ್ರಗೀತೆಗಳು. ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತದ ಎಲ್ಲ ಮುಖ್ಯ ಪದ್ಧತಿಗಳಂತೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಎರಡು ಪ್ರಧಾನ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ [[ರಾಗ]] (ಶ್ರುತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟದ್ದು) ಮತ್ತು [[ತಾಳ|ತಾಳ(ಸಂಗೀತ)]] (ಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟದ್ದು). {{ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ}} [[ಚಿತ್ರ:Purandara.jpg|thumb|right|[[ಪುರಂದರದಾಸರು]]-ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಪಿತಾಮಹ]] [[ಚಿತ್ರ:CarnaticTrinity.jpg|thumb|right|250px|[[ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತ|ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತ್]], [[ತ್ಯಾಗರಾಜ|ತ್ಯಾಗರಾಜರು]] ಮತ್ತು [[ಶ್ಯಾಮಾ ಶಾಸ್ತ್ರಿ]]-ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳು]] == ಚರಿತ್ರೆ == *ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಹಿಂದುಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾಚೀನ [[ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ|ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ]] ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂಗೀತವಾಗಿ [[ಸಾಮವೇದ]] ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿತು. ೧೨ ನೆ ಮತ್ತು ೧೩ ನೆ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ [[ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮೊಘಲರು]] ಉತ್ತರ ಭಾರತವನ್ನು ಆಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಉಂಟಾದವು. ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ಅರಾಬಿಕ್ ಸಂಗೀತದ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ [[ಹಿಂದುಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ|ಹಿಂದುಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ]] ಪದ್ಧತಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. *'''ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ''' ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಉಗಮಗೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.<ref>{{cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=OS2JAwAAQBAJ&pg=PA121&dq=%E0%B2%95%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%9F%E0%B2%95+%E0%B2%B8%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B3%80%E0%B2%A4&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwin5LO4l7aLAxXcSmwGHQ0_EdcQuwV6BAgGEAg#v=onepage&q=%E0%B2%95%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%9F%E0%B2%95%20%E0%B2%B8%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B3%80%E0%B2%A4&f=false|title=Kannada Samskruthi-Namma Hemme|author=M. Chidananda Murthy|page=121|access-date=9 February 2025}}</ref> ಪುರಂದರದಾಸರ ಸಮಕಾಲೀನನಾದ ಪುಂಡರೀಕ ವಿಠಲ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಆದ್ಯ ಪ್ರವರ್ತಕಾಚಾರ್ಯನಾದ ಕನ್ನಡಿಗನು. *ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರು (೧೪೯೪ – ೧೫೬೪) 'ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಪದ್ಧತಿಯ ಪಿತಾಮಹ' ಎಂದು ಹೆಸರಾದವರು. ಪುರಂದರದಾಸರು ಕರ್ನಾಟಕದವರು ಹಾಗು ದಾಸಪದ್ಧತಿಯ ಪ್ರಮುಖರು. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪುಂಡರೀಕ ವಿಠಲ, ಪುರಂದರದಾಸ, ಶ್ರೀಪಾದರಾಯ, ಕನಕದಾಸ, ಜಗನ್ನಾಥ ದಾಸ, ವಿಜಯ ದಾಸ ಮತ್ತು ಕಮಲೇಶ ವಿಠ್ಠಲ ಮೊದಲಾದವರು ಸಂಗೀತದ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತಿಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದವರು. ಪುರಂದರದಾಸರ ಎಲ್ಲ ಕೀರ್ತನೆಗಳು ಪುರಂದರ ವಿಠ್ಠಲನನ್ನು (ವಿಷ್ಣು) ನಮಿಸುತ್ತಾ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸಾವಿರಾರು ಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ ಪುರಂದರದಾಸರ ಸುಮಾರು ೧೦೦೦ ಕೀರ್ತನೆಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಉಳಿದಿವೆ. ಇವರ ಎಲ್ಲ ಕೀರ್ತನೆಗಳೂ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿದ್ದು ಭಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಗಾರರಲ್ಲಿ ಪುರಂದರದಾಸರ ಕೀರ್ತನೆಗಳ ಪರಿಚಯ ಇಲ್ಲದವರು ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲವೆನ್ನ ಬಹುದು. ಶ್ರೀ ಪುರಂದರದಾಸರು ೫ ಲಕ್ಷ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರಚನೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶವಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು; ಅವರು ೪,೭೫,೦೦೦ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರಚನೆ ಮಾಡಿ ಅವತಾರ ಮುಗಿಸಿದರು; ಅವರ ಮಗ ಮಧ್ವಪತಿದಾಸರು ಉಳಿದ ೨೫,೦೦೦ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರಚನೆ ಮಾಡಿದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಶಾಸ್ತ್ರ == [[ಚಿತ್ರ:Doraiswamy iyengar.JPG|thumb|ಮೈಸೂರು [[ದೊರೆಸ್ವಾಮಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್]] - ಕರ್ನಾಟಕ ಶೈಲಿಯ ವೀಣಾ ವಾದಕರು]] [[ಚಿತ್ರ:MSSubbulakshmi.jpg|thumb|right|[[ಎಂ.ಎಸ್.ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿ|ಎಮ್ ಎಸ್ ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿ]] - ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಪದ್ಧತಿಯ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗಾಯಕಿ]] === ಸಪ್ತ ಸ್ವರಗಳು === ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಏಳು ಮೂಲ ಸ್ವರಗಳಿವೆ: ಸ-ರಿ-ಗ-ಮ-ಪ-ದ-ನಿ. ಈ ಏಳು ಸ್ವರಗಳ ದೀರ್ಘ ಹೆಸರುಗಳು '''ಷಡ್ಜ, ಋಷಭ, ಗಾಂಧಾರ, ಮಧ್ಯಮ, ಪಂಚಮ, ಧೈವತ ಮತ್ತು ನಿಷಾದ'''. ಸ ಮತ್ತು ಪ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಉಳಿದವು ಮೂರು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಬದಲಾಗದ ಸ ಮತ್ತು ಪ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಪ್ರಕೃತಿ ಸ್ವರಗಳೆಂದು ಹಾಗೂ ರಿ, ಗ, ಮ, ದ ಮತ್ತು ನಿ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ವಿಕೃತಿ ಸ್ವರಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ವರ ಸ್ಥಾನಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಹೀಗಿದೆ. ಷಡ್ಜ - ಸ<br /> <br /> ಶುದ್ಧ ಋಷಭ - ರಿ೧<br /> ಚತುಶ್ರುತಿ ಋಷಭ - ರಿ೨<br /> ಷಟ್ಶ್ರುತಿ ಋಷಭ - ರಿ೩<br /> <br /> ಶುದ್ಧ ಗಾಂಧಾರ - ಗ೧<br /> ಸಾಧಾರಣ ಗಾಂಧಾರ - ಗ೨<br /> ಅಂತರ ಗಾಂಧಾರ - ಗ೩<br /> <br /> ಶುದ್ಧ ಮಧ್ಯಮ - ಮ೧<br /> ಪ್ರತಿ ಮಧ್ಯಮ - ಮ೨<br /> <br /> ಪಂಚಮ - ಪ<br /> <br /> ಶುದ್ಧ ಧೈವತ - ದ೧<br /> ಚತುಶ್ರುತಿ ಧೈವತ - ದ೨<br /> ಷಟ್ಶ್ರುತಿ ಧೈವತ - ದ೩<br /> <br /> ಶುದ್ಧ ನಿಷಾದ - ನಿ೧<br /> ಕೈಶಿಕಿ ನಿಷಾದ - ನಿ೨<br /> ಕಾಕಳಿ ನಿಷಾದ - ನಿ೩<br /> <br /> ಷಟ್ಶ್ರುತಿ ಋಷಭ ಮತ್ತು ಸಾಧರಣ ಗಾಂಧಾರ ಎರಡು ಸಮನಾದ ಸ್ವರಗಳು ಹಾಗೆಯೆ ಚತುಶ್ರುತಿ ಧೈವತ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧ ನಿಷಾದ ಸಮನಾದ ಸ್ವರಗಳು. ಯಾವುದೇ ಒಂದು [[ರಾಗ|ರಾಗದಲ್ಲಿ]] ಒಂದು ಸ್ವರದ ಒಂದು ರೂಪ ಮಾತ್ರ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಕೆಲವು "ಹಗುರ" ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ (ಉದಾ: ಬೇಹಾಗ್)ಕೆಲವು ಸ್ವರಗಳು ಎರಡು ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು (ಆರೋಹಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು). ಒಂದು ರಾಗದ ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣದಲ್ಲಿ ಐದು, ಆರು ಇಲ್ಲವೇ ಏಳು ಸ್ವರಗಳು ಇರಬಹುದು. [[ಚಿತ್ರ:Kadri_gopalnath.jpg|right|thumb|[[ಕದ್ರಿ ಗೋಪಾಲನಾಥ್]] - [[ಸ್ಯಾಕ್ಸೋಫೋನ್]] ವಾದಕರು]] === ರಾಗ === '''ರಾಗ''' ಎಂಬುದು ಶ್ರುತಿಬದ್ಧವಾದ ರಚನೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಇರುವ ನಿಯಮಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಪ್ರತಿ ರಾಗವೂ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. * ಮೇಲಕ್ಕೇರುವ ಸ್ವರಗಳ ಕ್ರಮ (ಆರೋಹಣ) * ಕೆಳಗಿಳಿಯುವ ಸ್ವರಗಳ ಕ್ರಮ (ಅವರೋಹಣ) * ಮುಖ್ಯ ಮತ್ತು ಅಮುಖ್ಯ ಸ್ವರಗಳು * ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಅಲಂಕೃತವಾಗಿರಿಸುವ ಕ್ರಮಗಳು (ಗಮಕ) ..ಇತ್ಯಾದಿ. === ಮೇಳಕರ್ತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ === *ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣಗಳಲ್ಲಿ ಏಳೂ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಾಗಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಗಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಗಗಳನ್ನು '''ಮೇಳಕರ್ತ''' ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟು ೭೨ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗಗಳಿದ್ದು, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ೩೬ ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಸ್ವರ "ಮ" ಶುದ್ದ ಮಧ್ಯಮವಾಗಿದ್ದು, ಇನ್ನುಳಿದ ೩೬ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಸ್ವರ "ಮ" ಪ್ರತಿ ಮಧ್ಯಮವಾಗಿರುವುದು(ಮ ಸ್ವರದ ಎರಡನೆಯ ರೂಪ). ಈ ರಾಗಗಳನ್ನು ಆರರ ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ '''ಚಕ್ರ'''ಗಳೆಂದು ಹೆಸರು. ಹೀಗೆ ಮೇಳಕರ್ತರಾಗಗಳ ೧೨ ಚಕ್ರಗಳಿವೆ. *ಮೇಳಕರ್ತರಾಗಗಳ ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಸ್ವರವೂ ಒಂದು ಮತ್ತು ಒಂದೇ ಒಂದು ಬಾರಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಸ್ವರಗಳು ಇಲ್ಲದೆ ಇರುವ ರಾಗಗಳಿಗೆ ವರ್ಜ್ಯ ರಾಗಗಳೆಂದು ಹೆಸರು. ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗದ ಕೆಲವು ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಕೆಲವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇರುವ ರಾಗಗಳಿಗೆ '''ಜನ್ಯ''' ರಾಗಗಳು ಎಂದು ಹೆಸರು. * ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣಗಳು ವಕ್ರವಾಗಿರುವ ರಾಗಗಳು ಪೂರ್ಣ ರಾಗಗಳಾಗಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆ "ವಕ್ರ ಸಂಪೂರ್ಣ" ಎಂದು ಹೆಸರು. [[ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] [[ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ಇಲ್ಲಿದೆ]] === [[ತಾಳ (ಸಂಗೀತ)|ತಾಳ]] === ತಾಳ ಎಂಬುದು ಸಂಗೀತ ರಚನೆಗಳ ಲಯವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಸಮಯದ ಮೂಲಮಾನಕ್ಕೆ '''ಮಾತ್ರೆ''' ಎಂದು ಹೆಸರು. ಸಂಗೀತಗಾರರು ತಮ್ಮ ಕೈಯನ್ನು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತಟ್ಟುವುದರ ಮೂಲಕ (ತಾಳ ಹಾಕುವುದು) ಈ ಲಯದ ಲೆಕ್ಕವಿಟ್ಟು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ತಾಳ ಸಮಯದ ಲೆಕ್ಕವನ್ನೂ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ. ತಾಳಗಳನ್ನು ಏಳು ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ: ಧ್ರುವ, ಮಠ್ಯ, ರೂಪಕ, ಝಂಪೆ, ತ್ರಿಪುಟ, ಅಟ್ಟ, ಏಕ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ತಾಳವನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ವಾದ್ಯ [[ಮೃದಂಗ]]. == ಕೃತಿಗಳು == ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಬಹುಪಾಲು ಕೃತಿಗಳು [[ಕನ್ನಡ]] ಅಥವಾ [[ಸಂಸ್ಕೃತ]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿವೆ. [[ತೆಲುಗು]] ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು]] ಸಹ ಕೃತಿಗಳ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಭಾಷೆಗಳು. ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಕೆಲವೆಂದರೆ- * [[ಪುರಂದರ ದಾಸ]]ರ ಕೀರ್ತನೆಗಳು * [[ತ್ಯಾಗರಾಜ]] ವಿರಚಿತ '''ಪಂಚರತ್ನ ಕೃತಿಗಳು''', *[[ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತ|ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತರು]] ವಿರಚಿಸಿದ '''ನವಗ್ರಹ ಕೃತಿಗಳು''' ಮತ್ತು *ಜಯದೇವನ ಅಷ್ಟಪದಿಗಳು. === ಕೀರ್ತನೆ === ಕೀರ್ತನೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೂರು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ: * '''ಪಲ್ಲವಿ''' - ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ಸಾಲುಗಳು * '''ಅನುಪಲ್ಲವಿ''' - ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ಸಾಲುಗಳು * '''ಚರಣ''' - ಪಲ್ಲವಿ ಮತ್ತು ಅನುಪಲ್ಲವಿಗಿಂತ ದೀರ್ಘವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಕೆಲವು ಕೀರ್ತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಪಲ್ಲವಿ ಮತ್ತು ಚರಣದ ನಡುವೆ '''ಚಿಟ್ಟೆಸ್ವರ''' ಎಂಬ ಭಾಗವಿರುತ್ತದೆ (ಉದಾ: "ಸಾರಸಮುಖಿ ಸಕಲ ಭಾಗ್ಯದೆ..."). ಚಿಟ್ಟೆಸ್ವರದಲ್ಲಿ ಪದಗಳಿಲ್ಲದೆ ಕೇವಲ ಸ್ವರಗಳು ಮಾತ್ರ ಇರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಕೃತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿರುವ ವಾಗ್ಗೇಯಕಾರರೇ ಚಿಟ್ಟೆ ಸ್ವರವನ್ನೂ ರಚಿಸಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವೆಡೆ ನಂತರ ಬಂದ ಇತರ ಸಂಗೀತ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಚಿಟ್ಟೆಸ್ವರವನ್ನು ಸೇರಿಸಿರುವುದೂ ಉಂಟು. ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಕೀರ್ತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಚರಣದ ನಂತರ '''ಮಧ್ಯಮ ಕಾಲ''' ಎಂಬ ಭಾಗವಿರುತ್ತದೆ. ಮಧ್ಯಮ ಕಾಲವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದ್ವಿಗುಣ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. === ವರ್ಣ === *ವರ್ಣ ಎಂಬುದು ಒಂದು ರಾಗದ ಸಂಪೂರ್ಣ ವರ್ಣನೆಯುಳ್ಳ ವಿಶೇಷ ಕೃತಿ. ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣ, ಮುಖ್ಯ ಸ್ವರಗಳು, ಸಾಮಾನ್ಯ ಪದಪುಂಜಗಳು ಮೊದಲಾದ ಒಂದು ರಾಗದ ಎಲ್ಲ ಅಂಶಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕೃತಿ. ವರ್ಣದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಭಾಗಗಳೆಂದರೆ ಪಲ್ಲವಿ, ಅನುಪಲ್ಲವಿ, ಮುಕ್ತಾಯಿ ಸ್ವರ (ಕೀರ್ತನೆಯ ಚಿತ್ತಸ್ವರದಂತೆ), ಚರಣ ಮತ್ತು ಚಿಟ್ಟೆಸ್ವರ. ಸಾಹಿತ್ಯವು ಶೃಂಗಾರವಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಭಕ್ತಿಪ್ರಧಾನವಾಗಿರಬಹುದು. *ಪೂರ್ವಾಂಗ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಂಗಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿದ್ದು, ಪೂರ್ವಾಂಗದಲ್ಲಿ ಪಲ್ಲವಿ, ಅನುಪಲ್ಲವಿ, ಚಿಟ್ಟೆಸ್ವರಾಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿ, ನಂತರ ಪಲ್ಲವಿಯ ಒಂದು ಆವರ್ತವನ್ನು ಹಾಡಿ ಪೂರ್ವಾಂಗವನ್ನು ಮುಗಿಸಬೇಕು. ಉತ್ತರಾಂಗದಲ್ಲಿ ಚರಣವನ್ನು ಒಂದಾವರ್ತಿ ನಿರೂಪಿಸಿ, ಎತ್ತುಗಡೆ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಹಾಡಬೇಕು. *ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಎತ್ತುಗಡೆಸ್ವರವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದ ನಂತರ ಚರಣ ವನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. *ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಗೊಳ್ಳುವ ಕೃತಿಗಳ ಇತರ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ '''ಸ್ವರಜತಿ''' ಮತ್ತು '''ಗೀತೆ'''ಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಬಹುದು. == ಮನೋಧರ್ಮ ಸಂಗೀತ == ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಗೀತ ಕಛೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ತಯಾರಿಯಿಲ್ಲದೆ ಸಂಗೀತಗಾರರ ಮನೋಧರ್ಮಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಡುವ ಅಂಶಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಸರಾಸರಿ ಒಂದು ಕಛೇರಿಯ ಶೇ.೮೦ ಭಾಗ ಈ ರೀತಿಯ ಮನೋಧರ್ಮ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ರೀತಿಯ ಮನೋಧರ್ಮ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ: === ರಾಗ ಆಲಾಪನೆ === ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದು ಕೃತಿಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ (ವಾದ್ಯಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನುಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ). ಇದು ಕೇಳುಗರಲ್ಲಿ ಆ ಕೃತಿಯನ್ನು ಹಾಡಲ್ಪಡುವ ರಾಗದ ಭಾವವನ್ನು ಮೂಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮುಂದೆ ಸಾಗುವ ಈ ಹಂತ, ತಾಳದ ಬದ್ಧತೆಯಿಲ್ಲದೆ ರಾಗದ ವಿವಿಧ ಗುಣಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ರಾಗದ ಜೀವ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಂದ್ರಸ್ಥಾಯಿಯಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುವ ಈ ರಾಗ ಪರಿಚಯದ ಪದ್ಧತಿ ಕೆಲಕಾಲ ಅಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲೆಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಮಧ್ಯಮಸ್ಥಾಯಿಗೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿ ಸ್ವರವಿದ್ದರೆ ಅದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು ವಿಶ್ರಮಿಸಿ ಮುಂದೆ ತಾರಸ್ಥಾಯಿಗೆ ಯಾವ ಅಡಚಣೆಯೂ ಇಲ್ಲದೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ತೇಲಿದಂತೆ ಮೇಲೇರುತ್ತದೆ. ತಾರಸ್ಥಾಯಿಯಲ್ಲಿ ರಾಗದ ಎಲ್ಲಾ ಗುಣಗಳನ್ನೂ, ರೂಪಗಳನ್ನೂ ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಮಧ್ಯಮಸ್ಥಾಯಿಗೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಂದ ಜಾರಿದಂತೆ ಮಂದ್ರಕ್ಕೆ ಇಳಿಸು ಒಂದು ದೀರ್ಘ ನಿಲುಗಡೆಯೊಡನೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. === ನೆರವಲ್ === ಈ ಹಂತವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಅನುಭವವುಳ್ಳ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಮಾತ್ರ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೃತಿಯ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದೆರಡು ಸಾಲುಗಳನ್ನು ವಿಧ ವಿಧವಾಗಿ ಪುನಃ ಪುನಃ ಆವರ್ತಿಸಿ ರಾಗ ಮತ್ತು ತಾಳದ ಗುಣಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಅಲಂಕಾರಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಪೂರ್ಣ ವಾಗಿ ಸಂಗೀತಗಾರನ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. === ಕಲ್ಪನಾ ಸ್ವರ === ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಸರಳ ರೀತಿಯ ಮನೋಧರ್ಮ ಸಂಗೀತ; ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಲ್ಪನಾ ಸ್ವರಗಳ ಪುಂಜಗಳನ್ನು ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪುಂಜಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವರಗಳು ಜೋಡಣೆಗೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಮ ಆ ರಾಗದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ರಾಗಕ್ಕೂ ಅದರದೇ ಆದ ಒಂದು ಓಟ ಮತ್ತು ವಿಧ ಇದೆ. ಯಾವುದೇ ರಾಗದ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾದರೂ ಸರಿ, ಕಲ್ಪನಾ ಸ್ವರರಚನೆಯಾದರೂ ಸರಿ ಅದು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿದ ಆ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಒಳಗೇ ಇರಬೇಕು. === ತಾನ === ಈ ಹಂತವನ್ನು ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲು [[ವೀಣೆ|ವೀಣೆಯ]] ಮೇಲೆ ನುಡಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಳೆಸಲಾಯಿತು. "ಅನಂತಮ್" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಪುನಃ ಪುನಃ ವಿಶೇಷ ಅಲಂಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಆವರ್ತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. "ಅನಂತಮಾನಂತಮಾನಂತ...." ಎಂಬುದು "ತಾನಮ್ತಾನಮ್ತಾನಮ್..." ಎಂದು ಪದಾಂತರವಾಗಿದೆ. === ರಾಗ ತಾನ ಪಲ್ಲವಿ === ಇದು ರಾಗ ಆಲಾಪನೆ, ತಾನ ಮತ್ತು ನೆರವಲ್ ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸಂಯುಕ್ತ ಹಂತ. ನೆರವಲ್ ಹಂತದ ನಂತರ ಪಲ್ಲವಿಯನ್ನು ಎರಡು ಬಾರಿ ಪುನರಾವರ್ತಿಸಿ, ನಂತರ ಅರ್ಧ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಆವರ್ತಿಸಿ, ಮತ್ತೆ ದ್ವಿಗುಣ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕರಷ್ಟು ವೇಗದಲ್ಲಿ ಪುನರಾವರ್ತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಕಛೇರಿ == *ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಕಛೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇರುವ ಸಂಗೀತಗಾರರೆಂದರೆ: ಒಬ್ಬ ಹಾಡುಗಾರರು (ಇಲ್ಲವೇ ಪ್ರಧಾನ ವಾದ್ಯವನ್ನು ನುಡಿಸುವವರು), ಒಂದು ಪಕ್ಕವಾದ್ಯ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಿಟೀಲು), ಮತ್ತು ತಾಳಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ವಾದ್ಯ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೃದಂಗ) ಸಾಮಾನ್ಯ. *ಕಛೇರಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಗಣೇಶ|ಗಣಪತಿ]] ಸ್ತೋತ್ರದೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ನಂತರ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಛೇರಿಯ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಗುರವಾದ ಕೃತಿಗಳು (ತಿಲ್ಲಾನ) ಅಥವಾ ಮಂಗಳವನ್ನು ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. === ವಾದ್ಯಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Violin.jpg|thumb|right|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಕಛೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುವ ಪಿಟೀಲುಗಳು (ವಯೊಲಿನ್)]] *ಶ್ರುತಿಗಾಗಿ ತಂಬೂರಿ ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಧಾನ ವಾದ್ಯ ಅಥವಾ ಪಕ್ಕವಾದ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಗೊಳ್ಳುವ ವಾದ್ಯಗಳು [[ವೀಣೆ]], [[ಪಿಟೀಲು|ವಯೊಲಿನ್]] (ಪಿಟೀಲು). ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ [[ಕೊಳಲು]] ಉಪಯೋಗಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ತಾಳಕ್ಕಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುವ ವಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವು [[ಮೃದಂಗ]] ಮತ್ತು [[ಘಟಂ|ಘಟ]]. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ [[ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್]], [[ವಿಚಿತ್ರ ವೀಣೆ|ವಿಚಿತ್ರವೀಣೆ]], [[ಸ್ಯಾಕ್ಸೋಫೋನ್]] ಮೊದಲಾದ ವಾದ್ಯಗಳು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. *ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯ ಹೆಚ್ಚು. ವಾದ್ಯಗಳು ಸಹ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯನ್ನೇ ಅನುಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಶುದ್ಧ ವಾದ್ಯ ಸಂಗೀತವೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. === ವ್ಯವಸ್ಥೆ === ಬಹುಪಾಲು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಕಛೇರಿಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ. * ವರ್ಣ - ಕಛೇರಿ ಯಾವುದಾದರೂ ವರ್ಣದ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯಿಂದ (ವಾದ್ಯಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನುಡಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ) ಅರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಗದ ವರ್ಣವನ್ನು ಆರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಛೇರಿಯ ಆರಂಭವಾದದ್ದರಿಂದ ಕಲ್ಯಾಣಿ, ಧೀರ ಶಂಕರಾಭರಣ ಮೊದಲಾದ ರಾಗಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ. ವರ್ಣ ಸುಮಾರು ೬-೧೨ ನಿಮಿಷಗಳಷ್ಟು ಕಾಲ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. * ಕೀರ್ತನೆಗಳು - ವರ್ಣದ ನಂತರ ವಿವಿಧ ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕೀರ್ತನೆಯ ಮೊದಲು ರಾಗ ಆಲಾಪನೆ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಪನಾ ಸ್ವರ ಬರುವುದುಂಟು. * ತನಿ - ಇಂದಿನ ಬಹುಪಾಲು ಕಛೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು "ತನಿ ಆವರ್ತನೆ" ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಹಾಡುಗಾರರು ಮತ್ತು ವಯೊಲಿನ್ ನಡುವೆ ಸ್ವರ ಕಲ್ಪನೆ, ನಿರವಲ್ ಮೊದಲಾದ ಹಂತಗಳ ನಂತರ ತಾಳ ವಾದ್ಯಗಳಾದ ಮೃದಂಗ, ಘಟ ಅಥವ ಖಂಜಿರ ಮೊದಲು ಬೆರೆ ಬೆರೆಯಾಗಿ ನಂತರ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿ ನುಡಿಸುವ ಹಂತ ತನಿ ಆವರ್ತನೆ. * ರಾಗ ತಾನ ಪಲ್ಲವಿ - ಅನುಭವಿ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಅನೇಕ ಕೀರ್ತನೆಗಳ ಬದಲು ರಾಗ ತಾನ ಪಲ್ಲವಿಯನ್ನು ನಡೆಸಬಹುದು. * ದೇವರ ನಾಮಗಳು - ಹಾಡುವ ಪದ್ದತಿ ಇದೆ. * ತಿಲ್ಲಾನ - ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕೊನೆಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ತಿಲ್ಲಾನ ಹಾಡುತ್ತಾರೆ. * ಮಂಗಳ - ಕಛೇರಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಡಲಾಗುವ (ಅಥವಾ ನುಡಿಸಲಾಗುವ) ಮಂಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ ಅಥವಾ ಮಧ್ಯಮಾವತಿ ರಾಗದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. == ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಗೀತಗಾರರು == ;ಪಿತಾಮಹ ಶ್ರೀ [[ಪುರಂದರದಾಸರು]] ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಪಿತಾಮಹರು. ಮುಂದೆ [[ತ್ಯಾಗರಾಜ|ತ್ಯಾಗರಾಜರಂಥ]] ಸಂಗೀತಗಾರರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ತಂದ ಪುರಂದರದಾಸರು ತಾಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಭೂತ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನೂ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು. ;ತ್ರಿಮೂರ್ತಿ ಶ್ರೀ [[ತ್ಯಾಗರಾಜ|ತ್ಯಾಗರಾಜರು]] (೧೭೫೯-೧೮೪೭), [[ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತ|ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತರು]] (೧೭೭೬-೧೮೨೭) ಮತ್ತು [[ಶ್ಯಾಮಾ ಶಾಸ್ತ್ರಿ|ಶ್ಯಾಮಾ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು]](೧೭೬೨-೧೮೨೭) - ಈ ಮೂವರು ವಾಗ್ಗೇಯಕಾರರನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ;ಆಧುನಿಕ ಹಾಡುಗಾರರು ಆಧುನಿಕ ಹಾಡುಗಾರರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಕೆಲವರೆಂದರೆ ಎಂ.ಎಸ್.ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಡಾ.ಬಾಲಮುರಳಿಕೃಷ್ಣ, ಡಿ.ಕೆ ಪಟ್ಟಮ್ಮಾಳ್, ಕೆ.ಜೆ.ಯೇಸುದಾಸ್, ಶೆಮ್ಮಂಗುಡಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಅಯ್ಯರ್ ಮೊದಲಾದವರು. ಇನ್ನೂ ಇತ್ತೀಚಿನ ಆಧುನಿಕ ಹಾಡುಗಾರರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದವರು ಅರುಣಾ ಸಾಯಿರಾಮ್,ಸುಧಾ ರಘುನಾಥನ್,ಬಾಂಬೆ ಜಯಶ್ರೀ, ಸಂಜಯ್ ಮೊದಲಾದವರು. ;ವಾದ್ಯ ವಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಪಡೆದ ಆಧುನಿಕ ಸಂಗೀತಗಾರರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು [[ದೊರೆಸ್ವಾಮಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್]] (ವೀಣೆ), ಟಿ. ಚೌಡಯ್ಯ, [[ಲಾಲ್‍ಗುಡಿ ಜಯರಾಮನ್]], ಕೋಲಾರದ ಕೊಳ್ಳೆಗಾಲ ಗೊಪಾಲಕೃಷ್ಣ (ವಯೊಲಿನ್), [[ಕದ್ರಿ ಗೋಪಾಲನಾಥ್]] (ಸ್ಯಾಕ್ಸೊಫೋನ್) ಮೊದಲಾದವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧರು. ಇನ್ನೂ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ರವಿಕಿರಣ್ (ಚಿತ್ರವೀಣೆ), ಯು ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ (ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್) ಮೊದಲಾದವರು ಹೆಸರು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. == ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು == {{Commons category|Carnatic music}} * [http://musicindiaonline.com/l/1/ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕೇಳಿರಿ (ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041120032810/http://musicindiaonline.com/l/1/ |date=2004-11-20 }} * [http://musicindiaonline.com/l/3/ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕೇಳಿರಿ (ವಾದ್ಯ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041115005957/http://musicindiaonline.com/l/3/ |date=2004-11-15 }} * [http://www.sangeetham.com ಸಂಗೀತ], ಸಂಗೀತಗಾರ ಸಂಜಯ್ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಮ್ ಅವರ ತಾಣ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಪದ್ಧತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತಗಾರರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ * [http://www.carnatica.net Carnatica], ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ, ಆಡಿಯೋ ಸಿಡಿಗಳು * [http://www.carnaticindia.com ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ portal ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190714081225/http://carnaticindia.com/ |date=2019-07-14 }} {{ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ - ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಗೀತಗಾರರು}} {{ಜನ್ಯ ರಾಗಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಸಂಸ್ಕೃತಿ]] [[ವರ್ಗ:ಸಂಗೀತ]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ]] bdx7egifc3fulx5cpgpstp5m6dsfh1b 0 7613 1307749 1272449 2025-06-30T05:10:51Z 117.247.184.43 /* ಮಾಧ್ಯಮಗಳು */ 1307749 wikitext text/x-wiki <!-- See [[Wikipedia:WikiProject Indian cities]] for details -->{{Infobox ಊರು | name = Thirthahalli | native_name = ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ | native_name_lang = KN | other_name = Theertharajapura | nickname = | settlement_type =Taluk | image_skyline = Tunga Bridge with Lightings.JPG | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt =ತೆಪ್ಪೋತ್ಸವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕಾರಗೊಂಡಿರುವ ತುಂಗಾ ಸೇತುವೆ | pushpin_map_caption = Location in Karnataka, India | latd = 13.7 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 75.23 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type =ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|ಭಾರತ}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 =ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = [[Shimoga district|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] | established_title = <!-- Established --> | leader_title = MLA | leader_name = [[ಆರಗ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ]]<ref>https://www.ndtv.com/elections/karnataka/tirthahalli-mla-results</ref> | unit_pref = Metric | area_total_km2 = 5.91 | elevation_footnotes = | elevation_m = 591 | population_total = 14357 | population_as_of = 2011<ref>http://www.thirthahallitown.gov.in/</ref> | population_rank = | population_density_km2 = auto | demographics_type1 = ಭಾಷೆಗಳು | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = IST | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 577 432 | area_code_type = Telephone code | area_code = 08181 | registration_plate = KA-14 | website = {{URL|www.thirthahallitown.gov.in}} | footnotes = }} <!-- See [[Wikipedia:WikiProject Indian cities]] for details -->{{Infobox Indian jurisdiction | native_name = Thirthahalli | other_name = ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ | skyline = Bridge-across-Tunga-at-Thirthahalli.jpg| skyline_caption = Bridge across the river [[Tunga]] at Thirthahalliಈ ಸೇತುವೆಯನ್ನು ಸರ್ ಎಮ್. ವಿಶ್ವೇಶರಯ್ಯನವರು ಕಟ್ಟಿಸಿದರು | type = town| latd = 13.7 | longd = 75.23| locator_position = right | state_name = ಕರ್ನಾಟಕ | district = [[Shimoga district|Shimoga]] | leader_title = | leader_name = | altitude = 591| population_as_of = 2001 | population_total = 14806| area_magnitude= km² | area_total = 5.91 | area_telephone= 08181 | postal_code= 577 432 | vehicle_code_range = KA-14| sex_ratio = | unlocode = | website = www.thirthahallitown.gov.in | footnotes = | }} [[File:Kavishaila-theerthahalli.jpg|thumb|ಕುಪ್ಪಳ್ಳಿಯ ಕವಿಶೈಲ]] '''ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ''' - ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ [[ತಾಲ್ಲೂಕು|ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಲ್ಲಿ]] ಒಂದು ಹಾಗೂ ಅದೇ ಹೆಸರಿನ ತಾಲೂಕಿನ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ. ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನೈಋತ್ಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿದೆ [https://www.thirthahalli.org/ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ], ಅಗ್ರಹಾರ, ಆಗುಂಬೆ, ಮುತ್ತೂರು, ಮಂಡಗದ್ದೆ ಇವು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹೋಬಳಿಗಳು. ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 247 ಗ್ರಾಮಗಳಿವೆ. 1,247 ಚ.ಕಿಮೀ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1,43,209 (2001). [[ತುಂಗಾ]] ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಪಟ್ಟಣವು ಶಿವಮೊಗ್ಗದಿಂದ ೬೧ ಕಿಮಿ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ [[ಮಲೆನಾಡು|ಮಲೆನಾಡಿನ]] ಮಡಿಲಿನಲ್ಲಿರುವ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ತಾಲೂಕು [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಾದ್ಯಂತ [[ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳು|ಸಹ್ಯಾದ್ರಿಯ]] ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ ದಟ್ಟ ಕಾಡು ಇದೆ. [[ಅಡಿಕೆ]] ಇಲ್ಲಿನ ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಅಡಿಕೆ ತೋಟಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಬೆಳೆಗಳಾಗಿ [[ಏಲಕ್ಕಿ]], [[ಕಾಳುಮೆಣಸು]] ಮತ್ತು [[ಬಾಳೆ|ಬಾಳೆಯನ್ನು]] ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. == ಭೌಗೋಳಿಕ ಮಾಹಿತಿ == ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟದ ಪ್ರದೇಶ. ಕವಲೇದುರ್ಗ (969 ಮೀ.), ಕಬ್ಬಿಣದ ಗುಡ್ಡ ಮತ್ತು ಕುಂದರಗುಡ್ಡ ಇಲ್ಲಿಯ ಬೆಟ್ಟಗಳು. ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ಆಗುಂಬೆ ಘಾಟು ಇರುವುದು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ. ಕಬ್ಬಿಣದ ಗುಡ್ಡದ ಕಬ್ಬಿಣ ಅದಿರು ಉತ್ತಮ ದರ್ಜೆಯದು. ತಾಲ್ಲೂಕು ಪಶ್ಚಿಮದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಇಳಿಜಾರಾಗಿದೆ. ತುಂಗಾ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಪ್ರಧಾನ ನದಿ. ಮಾಲತಿ ಮುಂತಾದ ಹಳ್ಳಗಳು ಇದನ್ನು ಸೇರುತ್ತವೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದ ದಟ್ಟ ಕಾಡು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕಡಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಡಕೆ ತೋಟ ಮತ್ತು ಎಲೆಗೊಬ್ಬರಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಡನ್ನು ಸವರುವುದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕರಿಮರ, ಹೊನ್ನೆ, ತೇಗ, ಗಂಧ, ನಂದಿ ಮುಂತಾದ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಮರಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಕಾಡುಕೋಣ, ಹಂದಿ, ಹುಲಿ, ಚಿರತೆ, ಕರಡಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿವೆ. ಬೆಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜೇಡಿಮಣ್ಣು ಇದ್ದರೆ, ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ಕರಿಮಣ್ಣು ಹೆಚ್ಚು. ಪ್ರದೇಶಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಮಳೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗುಂಬೆಯಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆ ಸು. 8,051 ಮಿಮೀ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಸು. 2,979 ಮಿಮೀ. ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಹೋದಂತೆ ಮಳೆ ಇನ್ನೂ ಕಡಿಮೆ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕರು [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.ಜತೆಗೆ [[ತುಳು]] ಭಾಷಿಗರು ಸಹ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತಾರೆ.. == ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಜೇನುಸಾಕಣೆ == ಬತ್ತ, ಅಡಕೆ, ಏಲಕ್ಕಿ, ಮೆಣಸು ಇಲ್ಲಿಯ ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನನುಸರಿಸಿ ರಾಗಿ, ಜೋಳ, ತೊಗರಿ, ಕಬ್ಬು, ಮೆಣಸಿನ ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಜೇನುಸಾಕಣೆ ತುಂಬ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಜೇನು ಸಾಕಣೆದಾರರ ಸಹಕಾರ ಸಂಘ ಇಡೀ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಪಕ್ಕದ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೊಪ್ಪ, ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ ಹಾಗೂ ಶೃಂಗೇರಿ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಲ್ಲೂ ತನ್ನ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ. ಈ ಸಂಘ 1971-72 ಮತ್ತು 1973-74ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 13,215 ಕೆಜಿ. ಜೇನನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿತ್ತು. == ಸಾರಿಗೆ-ಸಂಪರ್ಕ == ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ರೈಲು ಮಾರ್ಗ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮುಖ್ಯ ಊರುಗಳಿಗ ಒಳ್ಳೆಯ ರಸ್ತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಇದೆ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಆಗುಂಬೆ ಘಾಟಿನ ರಸ್ತೆ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಮಾರ್ಗ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಬೇರೆ ಕಡೆ ಹೋಗುವ ಇತರ ರಸ್ತೆಗಳೂ ಇವೆ. == ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳು. == ಅರಗ (ಜ.ಸಂ. 709), ಅಗ್ರಹಾರ, ಕವಲೇದುರ್ಗ, ಮಂಡಗದ್ದೆ, ಮುತ್ತೂರು, ಮೇಗರವಳ್ಳಿ (2,417) ಮುಂತಾದುವು ತಾಲ್ಲೂಕು ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳು. ಆಗುಂಬೆ ಘಾಟು ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯದ ಬೀಡು. ಇಲ್ಲಿಯ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ಸೊಬಗನ್ನು ಸವಿಯಲು ಬರುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಅನೇಕ. ಅರಗ ಅಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಅದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವೂ ಹೌದು. ಕವಲೇದುರ್ಗ ಪಾಂಡವರಿದ್ದ ಕಾಮ್ಯಕವನವೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ. ಇದನ್ನು ಭುವನಗಿರಿದುರ್ಗವೆಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. 1882ರವರೆಗೆ ಇದು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ, ವಿಜಯವಿಠಲ, ವೀರಭದ್ರ ಮತ್ತು ಭುವನೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಇದು ಕೆಳದಿ ನಾಯಕರ ಬೀಡಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಬಳಪದ ಕಲ್ಲಿನ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಮಂಡಗದ್ದೆ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಳ. ಊರಿನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ತುಂಗಾನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪಕ್ಷಿಧಾಮವಿದೆ. ಕೋಣಂದೂರು (2,690) ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಇನ್ನೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಳ. == ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಪಟ್ಟಣ == ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ 14,809 (2001). ಮಲೆನಾಡಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಊರಾದ ಇದು 610 ಮೀ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ತುಂಗಾನದಿಯ ಎಡದಂಡೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಈ ಪಟ್ಟಣ ಶಿವಮೊಗ್ಗದ ನೈಋತ್ಯಕ್ಕೆ ಸು. 65 ಕಿಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ತೀರ್ಥಗಳಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಪರಶುರಾಮ ತನ್ನ ರಕ್ತಕೊಡಲಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿಯೇ ತೊಳೆದನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ. ಇಲ್ಲೊಂದು ರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ರಾಮಚಂದ್ರಪುರ ಮಠ ಮತ್ತು ಪುತ್ತಿಗೆ ಮಠಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದವು. ಊರಿನ ಸುತ್ತ ಅನೇಕ ಅಡಕೆ ತೋಟಗಳಿವೆ. ಇದು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ. ಅಡಕೆ, ಏಲಕ್ಕಿ, ಬತ್ತ ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಗಿರಣಿಗಳೂ ಮರ ಕೊಯ್ಯುವ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳೂ ಇವೆ. ರಾಮೇಶ್ವರ ಜಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ದನಗಳ ವ್ಯಾಪಾರ ಹೆಚ್ಚು. ಬೆಳ್ಳಿ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಇದು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳ. ಇಲ್ಲಿ ಚರ್ಮ, ರಬ್ಬರ್ ವಸ್ತುಗಳೂ ತಯಾರಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಡಕೆ ಸಂಶೋಧನ ಸಂಸ್ಥೆ ಇದೆ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗಳೂ ಶಾಲಾ ಕಾಲೇಜುಗಳೂ ಅಂಚೆ, ವಿದ್ಯುತ್ತು ಮುಂತಾದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳೂ ಇವೆ. ಬಹು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಈ ಪಟ್ಟಣ ಈಗ ತುಂಗಾ ನದಿಯ ಎರಡು ದಂಡೆಗಳಲ್ಲೂ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ==ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಮುಖ ಲೇಖಕರು== *[[ಕುವೆಂಪು]] ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ [[ಕುಪ್ಪಳ್ಳಿ]] ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇರುವುದು. ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಮುಖ ಲೇಖಕರಾದ [[ಹಾ.ಮಾ.ನಾಯಕ|ಹಾ.ಮಾ.ನಾಯಕರ]] ಹುಟ್ಟೂರು ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹಾರೋಗದ್ದೆ. ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪುರಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತಿ [[ಯು.ಆರ್.ಅನಂತಮೂರ್ತಿ]], ಕವಿ [[ಎಸ್.ವಿ ಪರಮೇಶ್ವರ ಭಟ್ಟ]], ಕಾದಂಬರಿಗಾರ್ತಿ [[ಎಂ.ಕೆ.ಇಂದಿರಾ]], [['ಅಲಕ' ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಮೂಲದ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಹಿತಿಗಳು. *ಖ್ಯಾತ ಸಮಾಜವಾದಿ ಧುರೀಣ [[ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡ]] ಇದೇ ತಾಲ್ಲೂಕಿನವರು ಹಾಗೂ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಶಾಸಕರಾಗಿ ಚುನಾಯಿತರಾಗಿದ್ದರು. ತಾಲೂಕಿನ ಪುರುಷೋತ್ತಮರಾವ್ ಮತ್ತು ದೇವಂಗಿ ಪ್ರಫುಲ್ಲಚಂದ್ರ ಸಹಜ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಅನನ್ಯ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿರುವ ಪ್ರಗತಿಪರ ಕೃಷಿಕರು.ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ದೊರೆತಿರುವ [[ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ]] ಎರಡು ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಗೆ ದೊರೆತಿದೆ.[[ಯು.ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ]] ಮತ್ತು [[ಕುವೆಂಪು]] ==ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ ನಟರು== ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ ನಟ ದಿಗ೦ತ್ ಹಾಗು ಸಿನಿಮಾ ಸಾಹಿತಿ ಕವಿರಾಜ್ ಸಹ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನವರು. ದಿಗ೦ತ್ ಅವರನ್ನು ಸಿನಿಮಾ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದ [[ಕೂಡ್ಲು ರಾಮಕೃಷ್ಣ]] ಅವರೂ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯವರು. ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕತೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಜನರು ಯಾವುಗಲು ಮುಂದು. ಕೃಷಿ ಋಷಿ ಪುರೋಷತ್ತಮ ರಾವ್ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಸಾಧನೆ ಒಂದು ಬೆಳ್ಳಿ ಚುಕ್ಕಿ. ==ವಿಶೇಷಗಳು== *ವೀಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಕವಲೇ ದುರ್ಗ (೧೮ ಕಿ.ಮೀ.), ಕುಂದಾದ್ರಿ ಪರ್ವತ (೨೪ ಕಿ.ಮೀ), ಕುಪ್ಪಳ್ಳಿ(೧೭ ಕಿ.ಮೀ.), ಆಗುಂಬೆ(೩೨ ಕಿ.ಮೀ.), ಬರ್ಕಣ ಜಲಪಾತ(೩೫ ಕಿ. ಮೀ.), ಶರವಾತಿ ನದಿಯ ಉಗಮ ಸ್ಥಾನ - ಅಂಬುತೀರ್ಥ(೧೮ಕಿ. ಮೀ.) ಮಂಡಗದ್ದೆ(೩೦ಕಿ.ಮೀ) ಹಾಗು [[ಚಿಬ್ಬಲಗುಡ್ಡೆ]](೧೦ ಕಿ.ಮೀ) ಈ ಜಾಗಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಪೌರಾಣಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. *ಇಲ್ಲಿಯ ಪುರಾಣ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶ್ರೀರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಪವಿತ್ರ ತುಂಗಾ ನದಿ ದಂಡೆಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಸ್ವತಃ ಮಹಾಮುನಿ ಶ್ರೀಪರಶುರಾಮರವರೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದರೆಂಬ ಪ್ರತೀತಿಯಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ದುರ್ಗಿ ಹಾಗೂ ಗಣಪತಿಯ ವಿಗ್ರಹಗಳಿವೆ.ಇದು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಪ್ರಮುಖ ಮುಜುರಾಹಿ ದೇಗುಲವಾಗಿದೆ.ಪರಶುರಾಮ ತನ್ನ ಕೊಡಲಿಯನ್ನು ಪವಿತ್ರ ತುಂಗಾ ನದಿಯ ನೀರಿನಿಂದ ತೊಳೆದ ಕಾರಣ ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ 'ತೀರ್ಥ'ಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ. ==ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳು== *[[ಜಿ ಎನ್ ಆರ್ ಇನ್ ಪೋಟೆಕ್]] *ಸೇವಾಭಾರತಿ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ *[[ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್]] *ಸರಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು *ತುಂಗಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ==ಮಾಧ್ಯಮಗಳು== ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಬಂಧು '''ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ವಾರ್ತೆ''' [[ನಮ್ಮೂರ್ ಎಕ್ಸಪ್ರೇಸ್ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] ಛಲಗಾರ == ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/agumbe/ ಆಗುಂಬೆ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/kuppalli/ ಕುಪ್ಪಳ್ಳಿ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/kavaledurga/ ಕವಲೇದುರ್ಗ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/kaalinga-mane/ ಕಾಳಿಂಗ ಮನೆ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/kundadri-hill/ ಕುಂದಾದ್ರಿ ಬೆಟ್ಟ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/siddeshwar-hill/ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಗುಡ್ಡ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/barkana-falls/ ಬರ್ಕಾನ ಜಲಪಾತ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/jogigundi-falls/ ಜೋಗಿಗುಂಡಿ ಜಲಪಾತ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/malgudi-days-home/ ಮಾಲ್ಗುಡಿ ಡೇಸ್ ಮನೆ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/narasimha-parvatha-trek/ ನರಸಿಂಹ ಪರ್ವತ ಚಾರಣ] ==ಛಾಯಾಂಕಣ== <gallery> File:Tunga Bridge with Lightings & Fireworks2.JPG | Tunga Bridge - Theppothsava 2013 File:Tunga Bridge with Lightings Aerial.JPG| Tunga Bridge f #REDIRECT [[ #REDIRECT [[Target page name]] #REDIRECT [[ #REDIRECT [[Target page name]] rom Agrahara File:Behaind Rameshwara Temple from Rama Mantapa.JPG|Behaind Rameshwara Temple File:Gods in Rameshwara Temple.JPG|Rameshwara Temple File:Nandi (bull) facing the shrine in the Rameshwara Temple at Keladi.jpg|Nandi at Rameshwara Temple File:Big & Small Cars.JPG|Big & Small Cars File:Shivalinga & Nandi.JPG|Shivalinga & Nandi in Basement of Rama Mantapa File:Rama Mantapa Behaid.JPG|Rama Mantapa Behaid File:The Place Parashu Rama God washed his Axe.JPG| The Place Parashu Rama God washed his Axe File:Boating in Tunga River 1.JPG|Boating in Yellamavase Jathre 2013 File:Anandagiri & Tunga River in Thirthahalli from Agrahara.JPG|Beauty of Thirthahalli File:Rama Mantapa from Putthige Mata.JPG|Rama Mantapa from Putthige Mata </gallery> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * [http://www.thirthahallitown.gov.in/ Official Website of Thirtahalli Town Panchayath] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100211005424/http://www.thirthahallitown.gov.in/ |date=2010-02-11 }} * https://www.thirthahalli.org/ {{commons category|Thirthahalli}}{{Includes Wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ}} [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] 4ir2nozy2r4e53yjjga9afheskcwavh 1307750 1307749 2025-06-30T05:29:16Z 117.247.184.43 /* ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು */ 1307750 wikitext text/x-wiki <!-- See [[Wikipedia:WikiProject Indian cities]] for details -->{{Infobox ಊರು | name = Thirthahalli | native_name = ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ | native_name_lang = KN | other_name = Theertharajapura | nickname = | settlement_type =Taluk | image_skyline = Tunga Bridge with Lightings.JPG | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt =ತೆಪ್ಪೋತ್ಸವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕಾರಗೊಂಡಿರುವ ತುಂಗಾ ಸೇತುವೆ | pushpin_map_caption = Location in Karnataka, India | latd = 13.7 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 75.23 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type =ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|ಭಾರತ}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 =ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = [[Shimoga district|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] | established_title = <!-- Established --> | leader_title = MLA | leader_name = [[ಆರಗ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ]]<ref>https://www.ndtv.com/elections/karnataka/tirthahalli-mla-results</ref> | unit_pref = Metric | area_total_km2 = 5.91 | elevation_footnotes = | elevation_m = 591 | population_total = 14357 | population_as_of = 2011<ref>http://www.thirthahallitown.gov.in/</ref> | population_rank = | population_density_km2 = auto | demographics_type1 = ಭಾಷೆಗಳು | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = IST | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 577 432 | area_code_type = Telephone code | area_code = 08181 | registration_plate = KA-14 | website = {{URL|www.thirthahallitown.gov.in}} | footnotes = }} <!-- See [[Wikipedia:WikiProject Indian cities]] for details -->{{Infobox Indian jurisdiction | native_name = Thirthahalli | other_name = ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ | skyline = Bridge-across-Tunga-at-Thirthahalli.jpg| skyline_caption = Bridge across the river [[Tunga]] at Thirthahalliಈ ಸೇತುವೆಯನ್ನು ಸರ್ ಎಮ್. ವಿಶ್ವೇಶರಯ್ಯನವರು ಕಟ್ಟಿಸಿದರು | type = town| latd = 13.7 | longd = 75.23| locator_position = right | state_name = ಕರ್ನಾಟಕ | district = [[Shimoga district|Shimoga]] | leader_title = | leader_name = | altitude = 591| population_as_of = 2001 | population_total = 14806| area_magnitude= km² | area_total = 5.91 | area_telephone= 08181 | postal_code= 577 432 | vehicle_code_range = KA-14| sex_ratio = | unlocode = | website = www.thirthahallitown.gov.in | footnotes = | }} [[File:Kavishaila-theerthahalli.jpg|thumb|ಕುಪ್ಪಳ್ಳಿಯ ಕವಿಶೈಲ]] '''ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ''' - ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ [[ತಾಲ್ಲೂಕು|ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಲ್ಲಿ]] ಒಂದು ಹಾಗೂ ಅದೇ ಹೆಸರಿನ ತಾಲೂಕಿನ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ. ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನೈಋತ್ಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿದೆ [https://www.thirthahalli.org/ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ], ಅಗ್ರಹಾರ, ಆಗುಂಬೆ, ಮುತ್ತೂರು, ಮಂಡಗದ್ದೆ ಇವು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹೋಬಳಿಗಳು. ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 247 ಗ್ರಾಮಗಳಿವೆ. 1,247 ಚ.ಕಿಮೀ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1,43,209 (2001). [[ತುಂಗಾ]] ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಪಟ್ಟಣವು ಶಿವಮೊಗ್ಗದಿಂದ ೬೧ ಕಿಮಿ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ [[ಮಲೆನಾಡು|ಮಲೆನಾಡಿನ]] ಮಡಿಲಿನಲ್ಲಿರುವ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ತಾಲೂಕು [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಾದ್ಯಂತ [[ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳು|ಸಹ್ಯಾದ್ರಿಯ]] ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ ದಟ್ಟ ಕಾಡು ಇದೆ. [[ಅಡಿಕೆ]] ಇಲ್ಲಿನ ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಅಡಿಕೆ ತೋಟಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಬೆಳೆಗಳಾಗಿ [[ಏಲಕ್ಕಿ]], [[ಕಾಳುಮೆಣಸು]] ಮತ್ತು [[ಬಾಳೆ|ಬಾಳೆಯನ್ನು]] ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. == ಭೌಗೋಳಿಕ ಮಾಹಿತಿ == ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟದ ಪ್ರದೇಶ. ಕವಲೇದುರ್ಗ (969 ಮೀ.), ಕಬ್ಬಿಣದ ಗುಡ್ಡ ಮತ್ತು ಕುಂದರಗುಡ್ಡ ಇಲ್ಲಿಯ ಬೆಟ್ಟಗಳು. ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ಆಗುಂಬೆ ಘಾಟು ಇರುವುದು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ. ಕಬ್ಬಿಣದ ಗುಡ್ಡದ ಕಬ್ಬಿಣ ಅದಿರು ಉತ್ತಮ ದರ್ಜೆಯದು. ತಾಲ್ಲೂಕು ಪಶ್ಚಿಮದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಇಳಿಜಾರಾಗಿದೆ. ತುಂಗಾ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಪ್ರಧಾನ ನದಿ. ಮಾಲತಿ ಮುಂತಾದ ಹಳ್ಳಗಳು ಇದನ್ನು ಸೇರುತ್ತವೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದ ದಟ್ಟ ಕಾಡು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕಡಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಡಕೆ ತೋಟ ಮತ್ತು ಎಲೆಗೊಬ್ಬರಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಡನ್ನು ಸವರುವುದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕರಿಮರ, ಹೊನ್ನೆ, ತೇಗ, ಗಂಧ, ನಂದಿ ಮುಂತಾದ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಮರಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಕಾಡುಕೋಣ, ಹಂದಿ, ಹುಲಿ, ಚಿರತೆ, ಕರಡಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿವೆ. ಬೆಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜೇಡಿಮಣ್ಣು ಇದ್ದರೆ, ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ಕರಿಮಣ್ಣು ಹೆಚ್ಚು. ಪ್ರದೇಶಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಮಳೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗುಂಬೆಯಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆ ಸು. 8,051 ಮಿಮೀ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಸು. 2,979 ಮಿಮೀ. ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಹೋದಂತೆ ಮಳೆ ಇನ್ನೂ ಕಡಿಮೆ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕರು [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.ಜತೆಗೆ [[ತುಳು]] ಭಾಷಿಗರು ಸಹ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತಾರೆ.. == ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಜೇನುಸಾಕಣೆ == ಬತ್ತ, ಅಡಕೆ, ಏಲಕ್ಕಿ, ಮೆಣಸು ಇಲ್ಲಿಯ ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನನುಸರಿಸಿ ರಾಗಿ, ಜೋಳ, ತೊಗರಿ, ಕಬ್ಬು, ಮೆಣಸಿನ ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಜೇನುಸಾಕಣೆ ತುಂಬ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಜೇನು ಸಾಕಣೆದಾರರ ಸಹಕಾರ ಸಂಘ ಇಡೀ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಪಕ್ಕದ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೊಪ್ಪ, ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ ಹಾಗೂ ಶೃಂಗೇರಿ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಲ್ಲೂ ತನ್ನ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ. ಈ ಸಂಘ 1971-72 ಮತ್ತು 1973-74ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 13,215 ಕೆಜಿ. ಜೇನನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿತ್ತು. == ಸಾರಿಗೆ-ಸಂಪರ್ಕ == ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ರೈಲು ಮಾರ್ಗ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮುಖ್ಯ ಊರುಗಳಿಗ ಒಳ್ಳೆಯ ರಸ್ತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಇದೆ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಆಗುಂಬೆ ಘಾಟಿನ ರಸ್ತೆ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಮಾರ್ಗ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಬೇರೆ ಕಡೆ ಹೋಗುವ ಇತರ ರಸ್ತೆಗಳೂ ಇವೆ. == ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳು. == ಅರಗ (ಜ.ಸಂ. 709), ಅಗ್ರಹಾರ, ಕವಲೇದುರ್ಗ, ಮಂಡಗದ್ದೆ, ಮುತ್ತೂರು, ಮೇಗರವಳ್ಳಿ (2,417) ಮುಂತಾದುವು ತಾಲ್ಲೂಕು ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳು. ಆಗುಂಬೆ ಘಾಟು ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯದ ಬೀಡು. ಇಲ್ಲಿಯ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ಸೊಬಗನ್ನು ಸವಿಯಲು ಬರುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಅನೇಕ. ಅರಗ ಅಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಅದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವೂ ಹೌದು. ಕವಲೇದುರ್ಗ ಪಾಂಡವರಿದ್ದ ಕಾಮ್ಯಕವನವೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ. ಇದನ್ನು ಭುವನಗಿರಿದುರ್ಗವೆಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. 1882ರವರೆಗೆ ಇದು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ, ವಿಜಯವಿಠಲ, ವೀರಭದ್ರ ಮತ್ತು ಭುವನೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಇದು ಕೆಳದಿ ನಾಯಕರ ಬೀಡಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಬಳಪದ ಕಲ್ಲಿನ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಮಂಡಗದ್ದೆ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಳ. ಊರಿನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ತುಂಗಾನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪಕ್ಷಿಧಾಮವಿದೆ. ಕೋಣಂದೂರು (2,690) ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಇನ್ನೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಳ. == ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಪಟ್ಟಣ == ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ 14,809 (2001). ಮಲೆನಾಡಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಊರಾದ ಇದು 610 ಮೀ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ತುಂಗಾನದಿಯ ಎಡದಂಡೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಈ ಪಟ್ಟಣ ಶಿವಮೊಗ್ಗದ ನೈಋತ್ಯಕ್ಕೆ ಸು. 65 ಕಿಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ತೀರ್ಥಗಳಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಪರಶುರಾಮ ತನ್ನ ರಕ್ತಕೊಡಲಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿಯೇ ತೊಳೆದನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ. ಇಲ್ಲೊಂದು ರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ರಾಮಚಂದ್ರಪುರ ಮಠ ಮತ್ತು ಪುತ್ತಿಗೆ ಮಠಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದವು. ಊರಿನ ಸುತ್ತ ಅನೇಕ ಅಡಕೆ ತೋಟಗಳಿವೆ. ಇದು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ. ಅಡಕೆ, ಏಲಕ್ಕಿ, ಬತ್ತ ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಗಿರಣಿಗಳೂ ಮರ ಕೊಯ್ಯುವ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳೂ ಇವೆ. ರಾಮೇಶ್ವರ ಜಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ದನಗಳ ವ್ಯಾಪಾರ ಹೆಚ್ಚು. ಬೆಳ್ಳಿ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಇದು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳ. ಇಲ್ಲಿ ಚರ್ಮ, ರಬ್ಬರ್ ವಸ್ತುಗಳೂ ತಯಾರಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಡಕೆ ಸಂಶೋಧನ ಸಂಸ್ಥೆ ಇದೆ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗಳೂ ಶಾಲಾ ಕಾಲೇಜುಗಳೂ ಅಂಚೆ, ವಿದ್ಯುತ್ತು ಮುಂತಾದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳೂ ಇವೆ. ಬಹು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಈ ಪಟ್ಟಣ ಈಗ ತುಂಗಾ ನದಿಯ ಎರಡು ದಂಡೆಗಳಲ್ಲೂ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ==ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಮುಖ ಲೇಖಕರು== *[[ಕುವೆಂಪು]] ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ [[ಕುಪ್ಪಳ್ಳಿ]] ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇರುವುದು. ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಮುಖ ಲೇಖಕರಾದ [[ಹಾ.ಮಾ.ನಾಯಕ|ಹಾ.ಮಾ.ನಾಯಕರ]] ಹುಟ್ಟೂರು ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹಾರೋಗದ್ದೆ. ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪುರಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತಿ [[ಯು.ಆರ್.ಅನಂತಮೂರ್ತಿ]], ಕವಿ [[ಎಸ್.ವಿ ಪರಮೇಶ್ವರ ಭಟ್ಟ]], ಕಾದಂಬರಿಗಾರ್ತಿ [[ಎಂ.ಕೆ.ಇಂದಿರಾ]], [['ಅಲಕ' ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಮೂಲದ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಹಿತಿಗಳು. *ಖ್ಯಾತ ಸಮಾಜವಾದಿ ಧುರೀಣ [[ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡ]] ಇದೇ ತಾಲ್ಲೂಕಿನವರು ಹಾಗೂ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಶಾಸಕರಾಗಿ ಚುನಾಯಿತರಾಗಿದ್ದರು. ತಾಲೂಕಿನ ಪುರುಷೋತ್ತಮರಾವ್ ಮತ್ತು ದೇವಂಗಿ ಪ್ರಫುಲ್ಲಚಂದ್ರ ಸಹಜ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಅನನ್ಯ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿರುವ ಪ್ರಗತಿಪರ ಕೃಷಿಕರು.ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ದೊರೆತಿರುವ [[ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ]] ಎರಡು ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಗೆ ದೊರೆತಿದೆ.[[ಯು.ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ]] ಮತ್ತು [[ಕುವೆಂಪು]] ==ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ ನಟರು== ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ ನಟ ದಿಗ೦ತ್ ಹಾಗು ಸಿನಿಮಾ ಸಾಹಿತಿ ಕವಿರಾಜ್ ಸಹ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನವರು. ದಿಗ೦ತ್ ಅವರನ್ನು ಸಿನಿಮಾ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದ [[ಕೂಡ್ಲು ರಾಮಕೃಷ್ಣ]] ಅವರೂ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯವರು. ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕತೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಜನರು ಯಾವುಗಲು ಮುಂದು. ಕೃಷಿ ಋಷಿ ಪುರೋಷತ್ತಮ ರಾವ್ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಸಾಧನೆ ಒಂದು ಬೆಳ್ಳಿ ಚುಕ್ಕಿ. ==ವಿಶೇಷಗಳು== *ವೀಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಕವಲೇ ದುರ್ಗ (೧೮ ಕಿ.ಮೀ.), ಕುಂದಾದ್ರಿ ಪರ್ವತ (೨೪ ಕಿ.ಮೀ), ಕುಪ್ಪಳ್ಳಿ(೧೭ ಕಿ.ಮೀ.), ಆಗುಂಬೆ(೩೨ ಕಿ.ಮೀ.), ಬರ್ಕಣ ಜಲಪಾತ(೩೫ ಕಿ. ಮೀ.), ಶರವಾತಿ ನದಿಯ ಉಗಮ ಸ್ಥಾನ - ಅಂಬುತೀರ್ಥ(೧೮ಕಿ. ಮೀ.) ಮಂಡಗದ್ದೆ(೩೦ಕಿ.ಮೀ) ಹಾಗು [[ಚಿಬ್ಬಲಗುಡ್ಡೆ]](೧೦ ಕಿ.ಮೀ) ಈ ಜಾಗಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಪೌರಾಣಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. *ಇಲ್ಲಿಯ ಪುರಾಣ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶ್ರೀರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಪವಿತ್ರ ತುಂಗಾ ನದಿ ದಂಡೆಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಸ್ವತಃ ಮಹಾಮುನಿ ಶ್ರೀಪರಶುರಾಮರವರೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದರೆಂಬ ಪ್ರತೀತಿಯಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ದುರ್ಗಿ ಹಾಗೂ ಗಣಪತಿಯ ವಿಗ್ರಹಗಳಿವೆ.ಇದು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಪ್ರಮುಖ ಮುಜುರಾಹಿ ದೇಗುಲವಾಗಿದೆ.ಪರಶುರಾಮ ತನ್ನ ಕೊಡಲಿಯನ್ನು ಪವಿತ್ರ ತುಂಗಾ ನದಿಯ ನೀರಿನಿಂದ ತೊಳೆದ ಕಾರಣ ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ 'ತೀರ್ಥ'ಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ. ==ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳು== *[[ಜಿ ಎನ್ ಆರ್ ಇನ್ ಪೋಟೆಕ್]] *ಸೇವಾಭಾರತಿ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ *[[ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್]] *ಸರಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು *ತುಂಗಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ==ಮಾಧ್ಯಮಗಳು== ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಬಂಧು '''ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ವಾರ್ತೆ''' [[ನಮ್ಮೂರ್ ಎಕ್ಸಪ್ರೇಸ್ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] ಛಲಗಾರ == ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/agumbe/ ಆಗುಂಬೆ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/kuppalli/ ಕುಪ್ಪಳ್ಳಿ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/kavaledurga/ ಕವಲೇದುರ್ಗ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/kaalinga-mane/ ಕಾಳಿಂಗ ಮನೆ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/kundadri-hill/ ಕುಂದಾದ್ರಿ ಬೆಟ್ಟ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/siddeshwar-hill/ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಗುಡ್ಡ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/barkana-falls/ ಬರ್ಕಾನ ಜಲಪಾತ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/jogigundi-falls/ ಜೋಗಿಗುಂಡಿ ಜಲಪಾತ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/malgudi-days-home/ ಮಾಲ್ಗುಡಿ ಡೇಸ್ ಮನೆ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/narasimha-parvatha-trek/ ನರಸಿಂಹ ಪರ್ವತ ಚಾರಣ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/tunga-bridge/ ತುಂಗಾ ಸೇತುವೆ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/davanibailu/ ದಾವಣೀಬೈಲು] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/bhimanakatte/ ಭೀಮನಕಟ್ಟೆ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/ambuthirtha/ ಅಂಬುತೀರ್ಥ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/chibbalagudde/ ಚಿಬ್ಬಲಗುಡ್ಡೆ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/mrugavadhe/ ಮೃಗಾವಧೆ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/mandagadde-bird-sanctuary/ ಮಂಡಗದ್ದೆ ಪಕ್ಷಿಧಾಮ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/anandagiri-hill/ ಆನಂದಗಿರಿ ಗುಡ್ಡ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/sri-rameshwara-temple-thirthahalli/ ಶ್ರೀ ರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://www.thirthahalli.org/tourism-places/talasi-abbi-falls/ ತಲಸಿ ಅಬ್ಬಿ ಜಲಪಾತ] ==ಛಾಯಾಂಕಣ== <gallery> File:Tunga Bridge with Lightings & Fireworks2.JPG | Tunga Bridge - Theppothsava 2013 File:Tunga Bridge with Lightings Aerial.JPG| Tunga Bridge f #REDIRECT [[ #REDIRECT [[Target page name]] #REDIRECT [[ #REDIRECT [[Target page name]] rom Agrahara File:Behaind Rameshwara Temple from Rama Mantapa.JPG|Behaind Rameshwara Temple File:Gods in Rameshwara Temple.JPG|Rameshwara Temple File:Nandi (bull) facing the shrine in the Rameshwara Temple at Keladi.jpg|Nandi at Rameshwara Temple File:Big & Small Cars.JPG|Big & Small Cars File:Shivalinga & Nandi.JPG|Shivalinga & Nandi in Basement of Rama Mantapa File:Rama Mantapa Behaid.JPG|Rama Mantapa Behaid File:The Place Parashu Rama God washed his Axe.JPG| The Place Parashu Rama God washed his Axe File:Boating in Tunga River 1.JPG|Boating in Yellamavase Jathre 2013 File:Anandagiri & Tunga River in Thirthahalli from Agrahara.JPG|Beauty of Thirthahalli File:Rama Mantapa from Putthige Mata.JPG|Rama Mantapa from Putthige Mata </gallery> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * [http://www.thirthahallitown.gov.in/ Official Website of Thirtahalli Town Panchayath] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100211005424/http://www.thirthahallitown.gov.in/ |date=2010-02-11 }} * https://www.thirthahalli.org/ {{commons category|Thirthahalli}}{{Includes Wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ}} [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] 6ubsrf6renm7vkwbacdrvuu1dbq48d1 0 15641 1307695 1307669 2025-06-29T12:02:05Z Pavanaja 5 Reverted edits by [[Special:Contributions/2409:40F2:1011:7DF5:A6B2:B52D:A900:FAD7|2409:40F2:1011:7DF5:A6B2:B52D:A900:FAD7]] ([[User talk:2409:40F2:1011:7DF5:A6B2:B52D:A900:FAD7|talk]]) to last revision by [[User:Lahariyaniyathi|Lahariyaniyathi]] 714091 wikitext text/x-wiki '''ಅನನ್ಯ''' ಒಂದು [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಪದ. ಇದು ನಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ''ಅನ್'' ಮತ್ತು ಇತರರು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುವ ''ಅನ್ಯ'' ಪದಗಳ ಮಿಶ್ರಣ. ಅಂದರೆ ಬೇರೆ ಇನ್ನೊಂದಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಪದದ ಅರ್ಥ ''ಇತರರಂತೆ ಅಲ್ಲ'' ಎಂದು ಆಗುತ್ತದೆ. [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಪದಗಳು]] a49pdji5v46vfkv35t6jyz58tu0kfl5 0 18098 1307757 1126884 2025-06-30T11:38:57Z 2401:4900:5C5D:B21E:0:0:1232:E3B 1307757 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ಯಮುನೋತ್ರಿ<br/> Yamunotri | native_name = | native_name_lang = | other_name = | settlement_type = ನದಿ ದಡ | image_skyline = Yamuna at Yamunotri.JPG | image_alt = | image_caption = [[ಯಮುನೊತ್ರಿ ನದಿ]] ಯಮುನೊತ್ರೀ | nickname = | image_map = | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = India Uttarakhand#India | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = {{coord|31.01|N|78.45|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = ಭಾರತ | subdivision_type1 = [[ರಾಜ್ಯ]] | subdivision_name1 = [[ಉತ್ತರಾ ಖಂಡ್]] | subdivision_type2 = [[ಜಿಲ್ಲೆ]] | subdivision_name2 = ಉತ್ತರಕಾಶಿ | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | registration_plate = ಯುಕೆ | website = {{URL|uk.gov.in}} | footnotes = }} '''ಯಮುನೋತ್ರಿ''' [[ಭಾರತ]]ದ [[ಉತ್ತರಾಖಂಡ]] ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿನ ಒಂದು [[ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರ]]. [[ಯಮುನಾ ನದಿ]]ಯ ಉಗಮಸ್ಥಾನವಾದ ಯಮುನೋತ್ರಿ [[ಹಿಮಾಲಯ]]ದ ಅತಿ ಪವಿತ್ರ [[ಚತುರ್ಧಾಮ]]ಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು. ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಮುಖ್ಯ ನಗರಗಳಾದ [[ಹರಿದ್ವಾರ]], [[ರಿಷಿಕೇಶ]] ಮತ್ತು [[ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್]]‍‍ಗಳಿಂದ ಪೂರ್ಣ ಒಂದು ದಿನದ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿ ಯಮುನೋತ್ರಿಯನ್ನು ತಲುಪಬಹುದಾಗಿದೆ. ದಾರಿಯ ಕೊನೆಯ 6 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರವನ್ನು ಕಾಲ್ನಡೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿ ಯಾ ಕುದುರೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಕ್ರಮಿಸಬೇಕು. ೧೮ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ಜೈಪುರ]]ದ ಮಹಾರಾಣಿ ಗುಲಾರಿಯಾರಿಂದ ಕಟ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಯಮುನೋತ್ರಿ ದೇವಾಲಯವು ವಿಪರೀತ ಪ್ರಕೃತಿಯಿಂದ ಹಲವು ಬಾರಿ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿದೆ. [[ಯಮ]]ನ ಸಹೋದರಿ ಯಮುನೆಯ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬಿಸಿನೀರಿನ ಕುಂಡಗಳಿವೆ. ಈ ಕುಂಡದೊಳಕ್ಕೆ [[ಅಕ್ಕಿ]] ಅಥವಾ [[ಆಲೂಗಡ್ಡೆ]]ಗಳನ್ನು ಬಟ್ಟೆಯೊಳಗೆ ಕಟ್ಟಿ ಇಳಿಬಿಟ್ಟು ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆಂದ ಈ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ದೇವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಿ ಪ್ರಸಾದದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಮರಳುತ್ತಾರೆ. ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟದಿಂದ ೩೨೩೫ ಮೀ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಯಮುನೋತ್ರಿ ಚತುರ್ಧಾಮಗಳ ಪೈಕಿ ಅತ್ಯಂತ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಹಿಮಾವೃತ [[ಬಂದರ್‌ಪೂಂಛ್]] ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಯ ತಪ್ಪಲಲ್ಲಿರುವ ಯಮುನೋತ್ರಿ ಅದ್ಭುತ ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯದ ತಾಣವಾಗಿದೆ. [[ಕೇದಾರನಾಥ]], [[ಬದರಿನಾಥ]] ಮತ್ತು [[ಗಂಗೋತ್ರಿ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಂತೆ ಯಮುನೋತ್ರಿ ಧಾಮವು ಸಹ ಚಳಿಗಾಲದ ೬ ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಿಮದಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಿಹೋಗಿರುತ್ತದೆ. ಯಮುನಾ ನದಿಯ ಮೂಲವು ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಇನ್ನೂ ಪರ್ವತಗಳ ಮೇಲ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೪೨೦೦ ಮೀ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.<ref>http://uttarakhandtourism.gov.in/utdb/?q=yamunotri</ref> [[Image:Yamunotri_temple_and_ashram.jpg|right|thumb|230px|ಯಮುನೋತ್ರಿ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಆಶ್ರಮ]] ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಕೊಂಡಿಗಳು == *[http://210.212.78.56/chardham/home.asp ಉತ್ತರಾಖಂಡ ಸರಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ಅಂತರ್ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ಚತುರ್ಧಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090828122314/http://210.212.78.56/chardham/home.asp |date=2009-08-28 }} *[http://www.yamunotri.org/ www.yamunotri.org ಯಮುನೋತ್ರಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080907151926/http://www.yamunotri.org/ |date=2008-09-07 }} ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== * [[ಚತುರ್ಧಾಮ]] * [[ಉತ್ತರಾಖಂಡ]] * [[ಕೇದಾರನಾಥ]] * [[ಬದರಿನಾಥ]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <References/> *[http://sss.vn.ua/india/uttarakhand/yamunotri/indexen.htm ಯಮುನೋತ್ರಿಯ ಚಿತ್ರಗಳು] *[http://www.chardhamyatra.org/yamunotri/ ಯಮುನೋತ್ರಿ] *[http://www.chardham.org/ ಯಮುನಾ ನದಿ] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು]] tfs4wtc69yp45kd1ib7e27jvedjdxa0 0 19405 1307744 1292107 2025-06-30T04:15:53Z 117.247.184.43 /* ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿ */ 1307744 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ದೇವನಹಳ್ಳಿ | native_name = | native_name_lang = | other_name = ದೇವನದೊಡ್ಡಿ | nickname = | settlement_type = ಪಟ್ಟಣ | image_skyline = File:Devanahalli Montage.png | image_alt = | image_caption = ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಮಾಂಟೇಜ್ ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಕಾರವಾಗಿ: [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಜನ್ಮಸ್ಥಳ, ಕೋಟೆಯಿಂದ ಪಟ್ಟಣದ ನೋಟ, ಕೋಟೆ ಗೋಡೆಗಳ ಹೊರಗಿನ ನೋಟ, ಕೋಟೆಯ ಒಳ ನೋಟ, ಡಿಮಾರ್ಟ್ ಸ್ಟೋರ್. | pushpin_map = India Karnataka#India | pushpin_label_position = left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳ | coordinates = {{coord|13.23|N|77.7|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[:en:States and territories of India|ರಾಜ್ಯ]] | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = [[:en:List of districts of India|ಜಿಲ್ಲೆ]] | subdivision_name2 = [[:en:Bengaluru Rural district|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = ಟೌನ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 16 | area_rural_km2 = 413 | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 28051 <ref>{{Cite web|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/587/download/1996/DH_2011_2929_PART_B_DCHB_BANGALORE_RURAL.pdf|access-date=29 September 2023|title=Census Data Handbook 2011}}</ref> | population_rural = 146705 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆ | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[:en:Indian Standard Time|ಐಎಸ್‌ಟಿ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[:en:Postal Index Number|ಪಿಐಎನ್]] | postal_code = ೫೬೨೧೧೦ | registration_plate = ಕೆ‌ಎ-೪೩ | website = http://www.devanahallitown.mrc.gov.in | footnotes = }} '''ದೇವನಹಳ್ಳಿ''', ಇದನ್ನು "ದ್ಯಾವಂದಳ್ಳಿ", "ದೇವನದೊಡ್ಡಿ" ಮತ್ತು "ದೇವನಪುರ' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ]] [[:en: Bengaluru Rural district|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ]] ಒಂದು [[:en: Town Municipal Council|ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣ ಪುರಸಭೆಯಾಗಿದೆ]].<ref>{{Cite web |url=http://bangalorerural.kar.nic.in/english/devenahalli.asp |title=Office of the Deputy Commissioner Bangaluru Rural District |access-date=20 June 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160619002146/http://bangalorerural.kar.nic.in/english/devenahalli.asp |archive-date=19 June 2016 |url-status=dead }}</ref> ಈ ಪಟ್ಟಣವು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕೆ ೪೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೨೫ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ]] ತಾಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.igovernment.in/site/karnataka-approves-rs-943bn-investment-projects-37249 |title=Karnataka approves Rs 943bn investment projects |publisher=iGovernment.in |date=2010-03-30 |access-date=2013-08-18 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120228205929/http://www.igovernment.in/site/karnataka-approves-rs-943bn-investment-projects-37249 |archive-date=2012-02-28 }}</ref> ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಸುಮಾರು ೪೦೦ ಎಕರೆ (೧.೬ ಕಿಮೀ^೨) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಹುಕೋಟಿ [[ಡಾಲರ್]] ವೆಚ್ಚದ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಬರಲಿದೆ. ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಪಾರ್ಕ್, ಸೈನ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ₹ ೧೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೧೨೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಹಣಕಾಸು ನಗರವೂ ಬರಲಿದೆ. ಹೊಸ ಉಪಗ್ರಹ ರಿಂಗ್ ರಸ್ತೆ ನಗರವನ್ನು [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದೊಂದಿಗೆ]] ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಮುಂಬರುವ ₹ ೧,೫೦೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೧೮ ಬಿಲಿಯನ್), ೧೨,೦೦೦ ಎಕರೆ (೪೯ ಕಿಮೀ^೨) [[:en: BIAL IT Investment Region|ಬಿಐಎಎಲ್ ಐಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಪ್ರದೇಶದ]] ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಐಟಿ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.hindu.com/2010/01/29/stories/2010012953620400.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100201235839/http://www.hindu.com/2010/01/29/stories/2010012953620400.htm |url-status=dead |archive-date=2010-02-01 |title=Karnataka / Bangalore News : State Cabinet approves IT park near Devanahalli airport |date=2010-01-29 |work=[[The Hindu]] |access-date=2013-08-18}}</ref> ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ₹ ೨೦,೪೫೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೨೫೦ ಬಿಲಿಯನ್) ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.deccanherald.com/content/39488/devanahalli-aerospace-park-amp-sez.html |title=Devanahalli aerospace park & SEZ gathering steam |publisher=Deccanherald.com |access-date=2013-08-18}}</ref> ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ, [[ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್]] ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು "ಮೈಸೂರಿನ ಹುಲಿ" ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite book |last=Hasan |first=Mohibbul |title=History of Tipu Sultan |url=https://books.google.com/books?id=hkbJ6xA1_jEC |access-date=19 January 2013 |year=2005 |publisher=Aakar Books |isbn=81-87879-57-2 |page=6 }}</ref> ದೇವನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ]] ವಾಸ್ತವಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಕಚೇರಿ [[:en:National Highway 648 (India)|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೬೪೮ (ಭಾರತ)]], ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ (೧೧ ಕಿ.ಮೀ) ಮತ್ತು ದೇವನಹಳ್ಳಿ (೧೨ ಕಿ.ಮೀ) ನಡುವೆ ವಿಶ್ವನಾಥಪುರ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== ದೇವನಹಳ್ಳಿ [[:en:Gangawadi|ಗಂಗವಾಡಿಯ]] ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ, [[ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು]], [[ನೊಳಂಬ|ನೊಳಂಬರು]], [[ಪಲ್ಲವ|ಪಲ್ಲವರು]], [[ಚೋಳರು]], [[ಹೊಯ್ಸಳ|ಹೊಯ್ಸಳರು]] ಮತ್ತು [[ವಿಜಯನಗರ]] ಆಡಳಿತಗಾರರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. [[File:Devanahalli Fort entrance, Devanahalli, Bengaluru, Karnataka, India (2006).jpg|thumb|left|[[:en:Devanahalli Fort|ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ]]]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ಇತ್ತೀಚಿನ ಇತಿಹಾಸವು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು, [[:en:Conjeevaram|ಕಾಂಜೀವರಂ]] (ಇಂದಿನ [[ಕಾಂಚೀಪುರಂ]]) ನಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಕುಟುಂಬವು [[ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ (ಭಾರತ)|ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟದ]] ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರುವ ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನ ಬಳಿ ಶಿಬಿರ ಮಾಡಿತು. ಅವರ ನಾಯಕ ರಾಣಾ ಬೈರೇಗೌಡರಿಗೆ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮೊರಾಸು ಒಕ್ಕಲು ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಅವರು ನಂತರ ಅಹುತಿ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಇದನ್ನು ನಂತರ, ಆವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮಗ ಮಲ್ಲ ಬೈರೇಗೌಡರು ದೇವನಹಳ್ಳಿ, [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] ಮತ್ತು [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವನ್ನು]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ [[:en: Kempe Gowda I|ಒಂದನೇ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು]] ಸಹ ಮೊರಾಸು ಒಕ್ಕಲು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು. ವಿಜಯನಗರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮಲ್ಲ ಬೈರ್‌ರವರು ೧೫೦೧ ರಲ್ಲಿ, ದೇವನದೊಡ್ಡಿ ಗ್ರಾಮದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ದೇವರಾಯನ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಮಣ್ಣಿನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ದೇವಂಡಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದನು.<ref>{{cite book |title=Gazetteer of Bangalore (1875) |date=1875 |pages=57–58 |url=https://archive.org/details/BangaloreGazetteer1875 |access-date=26 March 2024}}</ref> ಒಂದೇ ಕುಟುಂಬದ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಸರಣಿಯು ದೇವನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ೫೪ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿತು. ದೊಡ್ಡ ಬೈರೇಗೌಡರು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಆಳಿದರು. ೧೭೪೭ ರಲ್ಲಿ, ಈ ಕೋಟೆಯು ನಂಜ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ [[ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ಕೈಗೆ ಸೇರಿತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, [[ಹೈದರಾಲಿ|ಹೈದರಾಲಿಯು]] ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ. ಅವನ ಮಗ [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಇಲ್ಲಿಯೇ ಜನಿಸಿದನು. ಹೈದರಾಲಿಯು ಅಂಡಾಕಾರದ ಕಲ್ಲನ್ನು ಬಳಸಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಇದರ ಸುತ್ತಲೂ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕೊತ್ತಲಗಳು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕ್ಯಾವಲಿಯರ್‌ಗಳಿವೆ. ೧೭೯೧ ರಲ್ಲಿ, [[:en: Third Anglo-Mysore War|ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದ]] ಭಾಗವಾಗಿ [[:en:Lord Cornwallis|ಲಾರ್ಡ್ ಕಾರ್ನ್ವಾಲಿಸ್]] ಮುತ್ತಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿತ್ತು. ===೨೧ ನೇ ಶತಮಾನ=== ====ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಕೀರ್ಣ==== ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ, [[:en: Foxconn|ಫಾಕ್ಸ್ಕಾನ್]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೩೦೦ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನಾ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಲು ೨೧,೯೧೧ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್ $ ೨.೬ ಬಿಲಿಯನ್) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/iphone-maker-foxconn-buys-huge-site-in-devanahalli/article66831899.ece |title=iPhone maker Foxconn buys huge site in Devanahalli |work=[[The Hindu]] |access-date=2013-04-28}}</ref><ref>{{cite web|url=https://telecom.economictimes.indiatimes.com/news/devices/foxconn-receives-karnataka-approval-for-additional-investment-of-rs-13911-crore/105941339|title=Foxconn receives Karnataka approval for additional investment of Rs. 13,911 crore |work=[[The Economic Times]] |access-date=2013-04-28}}</ref> [[:en:Boeing|ಬೋಯಿಂಗ್]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೪೩ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ₹ ೧,೬೦೦ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್ $ ೧೯೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್|ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ]] ಹೊರಗೆ ಬೋಯಿಂಗ್‌ಗೆ ಅತಿದೊಡ್ಡ ತಾಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/boeing-india-to-open-a-43-acre-complex-in-devanahalli-bengaluru-11403021.html |title=Boeing India to open its largest facility outside the US in Bengaluru |work=Moneycontrol |access-date=2013-04-28}}</ref> ====ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ==== [[:en:World Trade Center Bangalore|ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಜೊತೆಗೆ, ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಂಬರುವ ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.wtca.org/world-trade-center-devanahalli?locale=en |title=WTC Devanahalli |work=[[World Trade Centers Association]] |access-date=2024-04-28}}</ref> ಇದು ೭೪ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ೨೦೨೭ ರಲ್ಲಿ, ತೆರೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/upcoming-tech-parks-bengaluru-over-25-mega-projects-transform-north-bluru-see-list-862473 |title=Upcoming tech parks in Bengaluru; over 25 mega projects to transform North B'luru |work=[[International Business Times]] |access-date=2024-04-28}}</ref> ==ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ== ೨೦೨೧ ರ ಭಾರತದ [[ಜನಗಣತಿ|ಜನಗಣತಿಯ]] ಪ್ರಕಾರ,<ref>{{cite web|url=http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archive-url=https://web.archive.org/web/20040616075334/http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archive-date=2004-06-16|title= Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)|access-date=2008-11-01|publisher= Census Commission of India}}</ref> ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು ೨೩,೧೯೦ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ೫೨% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ೪೮% ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಸರಾಸರಿ [[ಸಾಕ್ಷರತೆ|ಸಾಕ್ಷರತಾ]] ಪ್ರಮಾಣವು ೬೬% ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೫೯.೫% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಪುರುಷ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೭೩% ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೫೮% ಆಗಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೧೨% ರಷ್ಟು ೬ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರು. ==ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ== ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಕೇವಲ ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ಪ್ರಯಾಣ. [[ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ನೀಡಿದ ಉತ್ತೇಜನದಿಂದಾಗಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ದಟ್ಟಣೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. [[File:Venugopalaswamy temple in the Devanahalli fort.JPG|thumb|left|[[:en:Venugopalaswamy Temple, Devanahalli|ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ (ವಿಷ್ಣು) ದೇವಸ್ಥಾನ]] ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯು ನಂತರದ [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] ಅವಧಿಗೆ ಸೇರಿದೆ.]] ===ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ=== ಹನ್ನೆರಡು ಕೊತ್ತಲಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ೨೦ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ಆಳುವ ರಾಜವಂಶಗಳು ಹೊಂದಿದ್ದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.bangaloretourism.org/Fort-Devanahalli-Fort.php|title=Devanahalli Fort & Venugopala Swamy Temple, Bangalore Rural, Karnataka}}</ref> ===ಕೋಟೆ ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ದೋಷರಹಿತ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಎಲ್ಲಾ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ, [[:en: Venugopala Swami Temple|ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು]] ಹೆಚ್ಚು ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಮತ್ತು ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಅಂಗಳವು ವಿಶಾಲವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು [[ರಾಮಾಯಣ|ರಾಮಾಯಣದ]] ವಿವಿಧ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಸುಂದರವಾದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು [[:en:Archaeological Survey of India|ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯ]] ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ. ===ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳು=== ಹತ್ತಿರದ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಅಷ್ಟೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೂಟೆ ಮಾರಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಚಿಕ್ಕೇರೆ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ವೀರಭದ್ರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕಾಳಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿ ಮಠ, ಮಹಾಂತ ಮಠ, ಬಾಲಗೋಪಾಲ (ಹಳೆಯ), ನಗರೇಶ್ವರ, ಬಸವೇಶ್ವರ, ಜೈನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಇತರ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite web|author=Indrani |url=https://isharethese.com/temples-in-devanahalli-fort-town/ |title=i Share: Temples in Devanahalli |publisher=Isharethese.com |date=2008-05-23 |access-date=2013-08-18}}</ref> ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ [[ದಿವಾನ್ ಪೂರ್ಣಯ್ಯ]] ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಸರೋವರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೊಡ್ಡ ಕೊಳವಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಆಂಜನೇಯನನ್ನು ಸರೋವರಾಂಜನೇಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ===ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ=== {{multiple image | total_width = 350 | image1 = Birth place of Tipu Sultan in Devanahalli 05.jpg | alt1 = Birth place of Tipu Sultan in Devanahalli | image2 = Stone laid at Tippu's birth place.jpg | alt2 = Stone laid at Tippu's birth place | footer = [[:en:Kingdom of Mysore|ಮೈಸೂರು ಸುಲ್ತಾನ್]] [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಮತ್ತು [[:en:Archaeological Survey of India|ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆ]] ರಕ್ಷಿಸಿದ ಸ್ಥಳ. }} ಕೋಟೆಯ ಒಳಗೆ, [[ಹೈದರಾಲಿ|ಹೈದರ್ ಅಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ತಮ್ಮ ಮನೆ ಎಂದು ಕರೆದ ಸ್ಥಳ ಇದಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಜನಿಸಿದರು. ಕೋಟೆಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಈಗ ಸ್ಮಾರಕವಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.karnataka.com/bangalore/devanahalli-fort/|title = Devanahalli Fort – A Fort Guarding Yesteryear's Grandeur|date = 15 January 2014}}</ref> ಇದು ಸುಮಾರು ಆರು ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದ್ದು, ಕಂಬಗಳ ಆವರಣ ಮತ್ತು ಚೌಕಾಕಾರದ ಮೇಲ್ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಫಲಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಖಾಸ್ ಬಾಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶವು ಈಗ ಅನೇಕ [[ಹುಣಸೆ]] ಮರಗಳು, ಕೆಲವು [[ಮಾವಿನ ಮರ|ಮಾವಿನ ಮರಗಳು]] ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಒಣಗಿದ ಕೊಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮನಮೋಹಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಟಿಪ್ಪುವಿನ ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿತ್ತು. ==ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ== ===ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ=== ====ಟರ್ಮಿನಲ್ ೧==== ೨೪ ಮೇ ೨೦೦೮ ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೩.೧ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅನ್ನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೧೨ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ೧೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪೪ ರಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ [[:en:trumpet interchange|ಕಹಳೆ ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ]] ಎಡ ನಿರ್ಗಮನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.<ref>{{cite web|url=https://ir.airasia.com/newsroom/AirAsia_India_Statement.pdf|title=AirAsia_India_Statement.pdf|publisher=AirAsia India|date=2016-10-31|quote=Registered and Corporate Office Ground Floor, Alpha 3 Kempegowda International Airport Devanahalli, Bengaluru – 560300 Karnataka, India}}</ref> [[:en:AirAsia India|ಏರ್‌ಏಷ್ಯಾ ಇಂಡಿಯಾ]] ತನ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿರುವ ಆಲ್ಫಾ ೩ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ====ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨==== ಕೆಐಎನ ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨ ಅನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ಚಿಕಾಗೋ ಮೂಲದ [[:en:Skidmore, Owings & Merrill (SOM)|ಸ್ಕಿಡ್ಮೋರ್, ಓವಿಂಗ್ಸ್ & ಮೆರಿಲ್ (ಎಸ್ಒಎಂ)]] ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.som.com/news/soms-design-for-new-garden-terminal-at-kempegowda-international-airport-in-bengaluru-india-unveiled/|title=SOM’s Design for New Garden Terminal at Kempegowda International Airport in Bengaluru, India Unveiled|publisher=[[SOM (architectural firm)|Skidmore, Owings & Merrill (SOM)]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.som.com/projects/kempegowda-international-airport-bengaluru-terminal-2/|title=Kempegowda International Airport Bengaluru – Terminal 2|publisher=[[SOM (architectural firm)|Skidmore, Owings & Merrill (SOM)]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.dezeen.com/2024/01/19/kempegowda-international-airport-som/|title=SOM designs "terminal in a garden" for Bangalore airport|publisher=[[Dezeen]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.archdaily.com/1012027/kempegowda-international-airport-bengaluru-skidmore-owings-and-merrill|title=Kempegowda International Airport Bengaluru / Skidmore, Owings & Merrill + Enter Projects Asia|publisher=ArchDaily}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.architecturaldigest.in/story/bengalurus-kempegowda-international-airport-t2-is-a-terminal-in-a-garden/#:~:text=Designed%20by%20Skidmore%2C%20Owings%20%26%20Merrill,%E2%80%9Cterminal%20in%20a%20garden%E2%80%9D.|title=Bengaluru's Kempegowda International Airport T2 is a ‘terminal in a garden’|publisher=[[Architectural Digest]]}}</ref> ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨೫೫,೦೦೦ ಚದರ ಮೀಟರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು "ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿನ ಟರ್ಮಿನಲ್" ಆಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ==ಛಾಯಾಂಕಣ== <gallery class="center" widths="200px" heights="150px" perrow="4"> File:Pillar in Someshwara Temple, Gangavaram.jpg|ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಂಬಗಳ ವಿವರ, ಗಂಗವರಂ, ಚೌಡಪ್ಪನಹಳ್ಳಿ, ದೇವನಹಳ್ಳಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ.<ref>{{cite book|last1=Rice|first1=Benjamin Lewis|title=Epigraphia Carnatica: Volume IX: Inscriptions in the Bangalore District|date=1894|publisher=Mysore Department of Archaeology|location=Mysore State, British India|url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso|access-date=14 July 2015}}</ref> </gallery> <gallery> File:Entrance of Devanhalli fort, Bangalore 02.jpg File:Outer wall view of Devanhalli fort, Bangalore 03.jpg File:Devanahalli fort 01.jpg File:Devanahalli fort 02.jpg </gallery> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿ== * [https://www.newindianexpress.com/states/karnataka/2024/Mar/25/rs-25k-cr-mega-rail-terminal-to-come-up-at-devanahalli Rs 2.5k cr mega rail terminal to come up at Devanahalli] [[The New Indian Express]] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district/bengaluru-rural/devanahalli/ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] 31n93us12rzp2df7efum8j2yxmjsy6k 1307748 1307744 2025-06-30T04:27:04Z Pavanaja 5 Reverted edit by [[Special:Contributions/117.247.184.43|117.247.184.43]] ([[User talk:117.247.184.43|talk]]) to last revision by [[User:ChiK|ChiK]] 1292107 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ದೇವನಹಳ್ಳಿ | native_name = | native_name_lang = | other_name = ದೇವನದೊಡ್ಡಿ | nickname = | settlement_type = ಪಟ್ಟಣ | image_skyline = File:Devanahalli Montage.png | image_alt = | image_caption = ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಮಾಂಟೇಜ್ ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಕಾರವಾಗಿ: [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಜನ್ಮಸ್ಥಳ, ಕೋಟೆಯಿಂದ ಪಟ್ಟಣದ ನೋಟ, ಕೋಟೆ ಗೋಡೆಗಳ ಹೊರಗಿನ ನೋಟ, ಕೋಟೆಯ ಒಳ ನೋಟ, ಡಿಮಾರ್ಟ್ ಸ್ಟೋರ್. | pushpin_map = India Karnataka#India | pushpin_label_position = left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳ | coordinates = {{coord|13.23|N|77.7|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[:en:States and territories of India|ರಾಜ್ಯ]] | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = [[:en:List of districts of India|ಜಿಲ್ಲೆ]] | subdivision_name2 = [[:en:Bengaluru Rural district|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = ಟೌನ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 16 | area_rural_km2 = 413 | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 28051 <ref>{{Cite web|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/587/download/1996/DH_2011_2929_PART_B_DCHB_BANGALORE_RURAL.pdf|access-date=29 September 2023|title=Census Data Handbook 2011}}</ref> | population_rural = 146705 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆ | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[:en:Indian Standard Time|ಐಎಸ್‌ಟಿ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[:en:Postal Index Number|ಪಿಐಎನ್]] | postal_code = ೫೬೨೧೧೦ | registration_plate = ಕೆ‌ಎ-೪೩ | website = http://www.devanahallitown.mrc.gov.in | footnotes = }} '''ದೇವನಹಳ್ಳಿ''', ಇದನ್ನು "ದ್ಯಾವಂದಳ್ಳಿ", "ದೇವನದೊಡ್ಡಿ" ಮತ್ತು "ದೇವನಪುರ' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ]] [[:en: Bengaluru Rural district|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ]] ಒಂದು [[:en: Town Municipal Council|ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣ ಪುರಸಭೆಯಾಗಿದೆ]].<ref>{{Cite web |url=http://bangalorerural.kar.nic.in/english/devenahalli.asp |title=Office of the Deputy Commissioner Bangaluru Rural District |access-date=20 June 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160619002146/http://bangalorerural.kar.nic.in/english/devenahalli.asp |archive-date=19 June 2016 |url-status=dead }}</ref> ಈ ಪಟ್ಟಣವು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕೆ ೪೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೨೫ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ]] ತಾಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.igovernment.in/site/karnataka-approves-rs-943bn-investment-projects-37249 |title=Karnataka approves Rs 943bn investment projects |publisher=iGovernment.in |date=2010-03-30 |access-date=2013-08-18 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120228205929/http://www.igovernment.in/site/karnataka-approves-rs-943bn-investment-projects-37249 |archive-date=2012-02-28 }}</ref> ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಸುಮಾರು ೪೦೦ ಎಕರೆ (೧.೬ ಕಿಮೀ^೨) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಹುಕೋಟಿ [[ಡಾಲರ್]] ವೆಚ್ಚದ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಬರಲಿದೆ. ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಪಾರ್ಕ್, ಸೈನ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ₹ ೧೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೧೨೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಹಣಕಾಸು ನಗರವೂ ಬರಲಿದೆ. ಹೊಸ ಉಪಗ್ರಹ ರಿಂಗ್ ರಸ್ತೆ ನಗರವನ್ನು [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದೊಂದಿಗೆ]] ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಮುಂಬರುವ ₹ ೧,೫೦೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೧೮ ಬಿಲಿಯನ್), ೧೨,೦೦೦ ಎಕರೆ (೪೯ ಕಿಮೀ^೨) [[:en: BIAL IT Investment Region|ಬಿಐಎಎಲ್ ಐಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಪ್ರದೇಶದ]] ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಐಟಿ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.hindu.com/2010/01/29/stories/2010012953620400.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100201235839/http://www.hindu.com/2010/01/29/stories/2010012953620400.htm |url-status=dead |archive-date=2010-02-01 |title=Karnataka / Bangalore News : State Cabinet approves IT park near Devanahalli airport |date=2010-01-29 |work=[[The Hindu]] |access-date=2013-08-18}}</ref> ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ₹ ೨೦,೪೫೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೨೫೦ ಬಿಲಿಯನ್) ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.deccanherald.com/content/39488/devanahalli-aerospace-park-amp-sez.html |title=Devanahalli aerospace park & SEZ gathering steam |publisher=Deccanherald.com |access-date=2013-08-18}}</ref> ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ, [[ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್]] ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು "ಮೈಸೂರಿನ ಹುಲಿ" ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite book |last=Hasan |first=Mohibbul |title=History of Tipu Sultan |url=https://books.google.com/books?id=hkbJ6xA1_jEC |access-date=19 January 2013 |year=2005 |publisher=Aakar Books |isbn=81-87879-57-2 |page=6 }}</ref> ದೇವನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ]] ವಾಸ್ತವಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಕಚೇರಿ [[:en:National Highway 648 (India)|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೬೪೮ (ಭಾರತ)]], ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ (೧೧ ಕಿ.ಮೀ) ಮತ್ತು ದೇವನಹಳ್ಳಿ (೧೨ ಕಿ.ಮೀ) ನಡುವೆ ವಿಶ್ವನಾಥಪುರ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== ದೇವನಹಳ್ಳಿ [[:en:Gangawadi|ಗಂಗವಾಡಿಯ]] ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ, [[ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು]], [[ನೊಳಂಬ|ನೊಳಂಬರು]], [[ಪಲ್ಲವ|ಪಲ್ಲವರು]], [[ಚೋಳರು]], [[ಹೊಯ್ಸಳ|ಹೊಯ್ಸಳರು]] ಮತ್ತು [[ವಿಜಯನಗರ]] ಆಡಳಿತಗಾರರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. [[File:Devanahalli Fort entrance, Devanahalli, Bengaluru, Karnataka, India (2006).jpg|thumb|left|[[:en:Devanahalli Fort|ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ]]]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ಇತ್ತೀಚಿನ ಇತಿಹಾಸವು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು, [[:en:Conjeevaram|ಕಾಂಜೀವರಂ]] (ಇಂದಿನ [[ಕಾಂಚೀಪುರಂ]]) ನಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಕುಟುಂಬವು [[ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ (ಭಾರತ)|ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟದ]] ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರುವ ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನ ಬಳಿ ಶಿಬಿರ ಮಾಡಿತು. ಅವರ ನಾಯಕ ರಾಣಾ ಬೈರೇಗೌಡರಿಗೆ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮೊರಾಸು ಒಕ್ಕಲು ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಅವರು ನಂತರ ಅಹುತಿ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಇದನ್ನು ನಂತರ, ಆವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮಗ ಮಲ್ಲ ಬೈರೇಗೌಡರು ದೇವನಹಳ್ಳಿ, [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] ಮತ್ತು [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವನ್ನು]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ [[:en: Kempe Gowda I|ಒಂದನೇ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು]] ಸಹ ಮೊರಾಸು ಒಕ್ಕಲು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು. ವಿಜಯನಗರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮಲ್ಲ ಬೈರ್‌ರವರು ೧೫೦೧ ರಲ್ಲಿ, ದೇವನದೊಡ್ಡಿ ಗ್ರಾಮದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ದೇವರಾಯನ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಮಣ್ಣಿನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ದೇವಂಡಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದನು.<ref>{{cite book |title=Gazetteer of Bangalore (1875) |date=1875 |pages=57–58 |url=https://archive.org/details/BangaloreGazetteer1875 |access-date=26 March 2024}}</ref> ಒಂದೇ ಕುಟುಂಬದ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಸರಣಿಯು ದೇವನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ೫೪ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿತು. ದೊಡ್ಡ ಬೈರೇಗೌಡರು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಆಳಿದರು. ೧೭೪೭ ರಲ್ಲಿ, ಈ ಕೋಟೆಯು ನಂಜ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ [[ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ಕೈಗೆ ಸೇರಿತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, [[ಹೈದರಾಲಿ|ಹೈದರಾಲಿಯು]] ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ. ಅವನ ಮಗ [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಇಲ್ಲಿಯೇ ಜನಿಸಿದನು. ಹೈದರಾಲಿಯು ಅಂಡಾಕಾರದ ಕಲ್ಲನ್ನು ಬಳಸಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಇದರ ಸುತ್ತಲೂ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕೊತ್ತಲಗಳು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕ್ಯಾವಲಿಯರ್‌ಗಳಿವೆ. ೧೭೯೧ ರಲ್ಲಿ, [[:en: Third Anglo-Mysore War|ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದ]] ಭಾಗವಾಗಿ [[:en:Lord Cornwallis|ಲಾರ್ಡ್ ಕಾರ್ನ್ವಾಲಿಸ್]] ಮುತ್ತಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿತ್ತು. ===೨೧ ನೇ ಶತಮಾನ=== ====ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಕೀರ್ಣ==== ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ, [[:en: Foxconn|ಫಾಕ್ಸ್ಕಾನ್]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೩೦೦ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನಾ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಲು ೨೧,೯೧೧ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್ $ ೨.೬ ಬಿಲಿಯನ್) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/iphone-maker-foxconn-buys-huge-site-in-devanahalli/article66831899.ece |title=iPhone maker Foxconn buys huge site in Devanahalli |work=[[The Hindu]] |access-date=2013-04-28}}</ref><ref>{{cite web|url=https://telecom.economictimes.indiatimes.com/news/devices/foxconn-receives-karnataka-approval-for-additional-investment-of-rs-13911-crore/105941339|title=Foxconn receives Karnataka approval for additional investment of Rs. 13,911 crore |work=[[The Economic Times]] |access-date=2013-04-28}}</ref> [[:en:Boeing|ಬೋಯಿಂಗ್]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೪೩ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ₹ ೧,೬೦೦ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್ $ ೧೯೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್|ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ]] ಹೊರಗೆ ಬೋಯಿಂಗ್‌ಗೆ ಅತಿದೊಡ್ಡ ತಾಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/boeing-india-to-open-a-43-acre-complex-in-devanahalli-bengaluru-11403021.html |title=Boeing India to open its largest facility outside the US in Bengaluru |work=Moneycontrol |access-date=2013-04-28}}</ref> ====ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ==== [[:en:World Trade Center Bangalore|ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಜೊತೆಗೆ, ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಂಬರುವ ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.wtca.org/world-trade-center-devanahalli?locale=en |title=WTC Devanahalli |work=[[World Trade Centers Association]] |access-date=2024-04-28}}</ref> ಇದು ೭೪ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ೨೦೨೭ ರಲ್ಲಿ, ತೆರೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/upcoming-tech-parks-bengaluru-over-25-mega-projects-transform-north-bluru-see-list-862473 |title=Upcoming tech parks in Bengaluru; over 25 mega projects to transform North B'luru |work=[[International Business Times]] |access-date=2024-04-28}}</ref> ==ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ== ೨೦೨೧ ರ ಭಾರತದ [[ಜನಗಣತಿ|ಜನಗಣತಿಯ]] ಪ್ರಕಾರ,<ref>{{cite web|url=http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archive-url=https://web.archive.org/web/20040616075334/http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archive-date=2004-06-16|title= Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)|access-date=2008-11-01|publisher= Census Commission of India}}</ref> ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು ೨೩,೧೯೦ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ೫೨% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ೪೮% ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಸರಾಸರಿ [[ಸಾಕ್ಷರತೆ|ಸಾಕ್ಷರತಾ]] ಪ್ರಮಾಣವು ೬೬% ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೫೯.೫% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಪುರುಷ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೭೩% ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೫೮% ಆಗಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೧೨% ರಷ್ಟು ೬ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರು. ==ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ== ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಕೇವಲ ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ಪ್ರಯಾಣ. [[ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ನೀಡಿದ ಉತ್ತೇಜನದಿಂದಾಗಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ದಟ್ಟಣೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. [[File:Venugopalaswamy temple in the Devanahalli fort.JPG|thumb|left|[[:en:Venugopalaswamy Temple, Devanahalli|ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ (ವಿಷ್ಣು) ದೇವಸ್ಥಾನ]] ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯು ನಂತರದ [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] ಅವಧಿಗೆ ಸೇರಿದೆ.]] ===ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ=== ಹನ್ನೆರಡು ಕೊತ್ತಲಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ೨೦ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ಆಳುವ ರಾಜವಂಶಗಳು ಹೊಂದಿದ್ದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.bangaloretourism.org/Fort-Devanahalli-Fort.php|title=Devanahalli Fort & Venugopala Swamy Temple, Bangalore Rural, Karnataka}}</ref> ===ಕೋಟೆ ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ದೋಷರಹಿತ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಎಲ್ಲಾ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ, [[:en: Venugopala Swami Temple|ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು]] ಹೆಚ್ಚು ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಮತ್ತು ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಅಂಗಳವು ವಿಶಾಲವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು [[ರಾಮಾಯಣ|ರಾಮಾಯಣದ]] ವಿವಿಧ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಸುಂದರವಾದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು [[:en:Archaeological Survey of India|ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯ]] ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ. ===ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳು=== ಹತ್ತಿರದ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಅಷ್ಟೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೂಟೆ ಮಾರಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಚಿಕ್ಕೇರೆ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ವೀರಭದ್ರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕಾಳಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿ ಮಠ, ಮಹಾಂತ ಮಠ, ಬಾಲಗೋಪಾಲ (ಹಳೆಯ), ನಗರೇಶ್ವರ, ಬಸವೇಶ್ವರ, ಜೈನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಇತರ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite web|author=Indrani |url=https://isharethese.com/temples-in-devanahalli-fort-town/ |title=i Share: Temples in Devanahalli |publisher=Isharethese.com |date=2008-05-23 |access-date=2013-08-18}}</ref> ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ [[ದಿವಾನ್ ಪೂರ್ಣಯ್ಯ]] ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಸರೋವರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೊಡ್ಡ ಕೊಳವಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಆಂಜನೇಯನನ್ನು ಸರೋವರಾಂಜನೇಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ===ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ=== {{multiple image | total_width = 350 | image1 = Birth place of Tipu Sultan in Devanahalli 05.jpg | alt1 = Birth place of Tipu Sultan in Devanahalli | image2 = Stone laid at Tippu's birth place.jpg | alt2 = Stone laid at Tippu's birth place | footer = [[:en:Kingdom of Mysore|ಮೈಸೂರು ಸುಲ್ತಾನ್]] [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಮತ್ತು [[:en:Archaeological Survey of India|ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆ]] ರಕ್ಷಿಸಿದ ಸ್ಥಳ. }} ಕೋಟೆಯ ಒಳಗೆ, [[ಹೈದರಾಲಿ|ಹೈದರ್ ಅಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ತಮ್ಮ ಮನೆ ಎಂದು ಕರೆದ ಸ್ಥಳ ಇದಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಜನಿಸಿದರು. ಕೋಟೆಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಈಗ ಸ್ಮಾರಕವಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.karnataka.com/bangalore/devanahalli-fort/|title = Devanahalli Fort – A Fort Guarding Yesteryear's Grandeur|date = 15 January 2014}}</ref> ಇದು ಸುಮಾರು ಆರು ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದ್ದು, ಕಂಬಗಳ ಆವರಣ ಮತ್ತು ಚೌಕಾಕಾರದ ಮೇಲ್ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಫಲಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಖಾಸ್ ಬಾಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶವು ಈಗ ಅನೇಕ [[ಹುಣಸೆ]] ಮರಗಳು, ಕೆಲವು [[ಮಾವಿನ ಮರ|ಮಾವಿನ ಮರಗಳು]] ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಒಣಗಿದ ಕೊಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮನಮೋಹಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಟಿಪ್ಪುವಿನ ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿತ್ತು. ==ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ== ===ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ=== ====ಟರ್ಮಿನಲ್ ೧==== ೨೪ ಮೇ ೨೦೦೮ ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೩.೧ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅನ್ನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೧೨ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ೧೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪೪ ರಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ [[:en:trumpet interchange|ಕಹಳೆ ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ]] ಎಡ ನಿರ್ಗಮನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.<ref>{{cite web|url=https://ir.airasia.com/newsroom/AirAsia_India_Statement.pdf|title=AirAsia_India_Statement.pdf|publisher=AirAsia India|date=2016-10-31|quote=Registered and Corporate Office Ground Floor, Alpha 3 Kempegowda International Airport Devanahalli, Bengaluru – 560300 Karnataka, India}}</ref> [[:en:AirAsia India|ಏರ್‌ಏಷ್ಯಾ ಇಂಡಿಯಾ]] ತನ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿರುವ ಆಲ್ಫಾ ೩ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ====ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨==== ಕೆಐಎನ ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨ ಅನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ಚಿಕಾಗೋ ಮೂಲದ [[:en:Skidmore, Owings & Merrill (SOM)|ಸ್ಕಿಡ್ಮೋರ್, ಓವಿಂಗ್ಸ್ & ಮೆರಿಲ್ (ಎಸ್ಒಎಂ)]] ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.som.com/news/soms-design-for-new-garden-terminal-at-kempegowda-international-airport-in-bengaluru-india-unveiled/|title=SOM’s Design for New Garden Terminal at Kempegowda International Airport in Bengaluru, India Unveiled|publisher=[[SOM (architectural firm)|Skidmore, Owings & Merrill (SOM)]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.som.com/projects/kempegowda-international-airport-bengaluru-terminal-2/|title=Kempegowda International Airport Bengaluru – Terminal 2|publisher=[[SOM (architectural firm)|Skidmore, Owings & Merrill (SOM)]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.dezeen.com/2024/01/19/kempegowda-international-airport-som/|title=SOM designs "terminal in a garden" for Bangalore airport|publisher=[[Dezeen]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.archdaily.com/1012027/kempegowda-international-airport-bengaluru-skidmore-owings-and-merrill|title=Kempegowda International Airport Bengaluru / Skidmore, Owings & Merrill + Enter Projects Asia|publisher=ArchDaily}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.architecturaldigest.in/story/bengalurus-kempegowda-international-airport-t2-is-a-terminal-in-a-garden/#:~:text=Designed%20by%20Skidmore%2C%20Owings%20%26%20Merrill,%E2%80%9Cterminal%20in%20a%20garden%E2%80%9D.|title=Bengaluru's Kempegowda International Airport T2 is a ‘terminal in a garden’|publisher=[[Architectural Digest]]}}</ref> ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨೫೫,೦೦೦ ಚದರ ಮೀಟರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು "ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿನ ಟರ್ಮಿನಲ್" ಆಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ==ಛಾಯಾಂಕಣ== <gallery class="center" widths="200px" heights="150px" perrow="4"> File:Pillar in Someshwara Temple, Gangavaram.jpg|ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಂಬಗಳ ವಿವರ, ಗಂಗವರಂ, ಚೌಡಪ್ಪನಹಳ್ಳಿ, ದೇವನಹಳ್ಳಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ.<ref>{{cite book|last1=Rice|first1=Benjamin Lewis|title=Epigraphia Carnatica: Volume IX: Inscriptions in the Bangalore District|date=1894|publisher=Mysore Department of Archaeology|location=Mysore State, British India|url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso|access-date=14 July 2015}}</ref> </gallery> <gallery> File:Entrance of Devanhalli fort, Bangalore 02.jpg File:Outer wall view of Devanhalli fort, Bangalore 03.jpg File:Devanahalli fort 01.jpg File:Devanahalli fort 02.jpg </gallery> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿ== * [https://www.newindianexpress.com/states/karnataka/2024/Mar/25/rs-25k-cr-mega-rail-terminal-to-come-up-at-devanahalli Rs 2.5k cr mega rail terminal to come up at Devanahalli] [[The New Indian Express]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] dom6zp1phyia2jujhejoitgue2kc2rl 0 22075 1307746 1226843 2025-06-30T04:25:06Z 117.247.184.43 /* ಉಲ್ಲೇಖಗಳು */ 1307746 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ | native_name = | native_name_lang = ಕನ್ನಡ | other_name = | nickname = | settlement_type = ನಗರ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = | image_shield = Karnataka emblem.svg | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳ | coordinates = {{coord|13.292|N|77.543|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ರಾಷ್ಟ್ರ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = ನಗರಸಭೆ | government_footnotes = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 14 | area_rural_km2 = 776 | elevation_footnotes = | elevation_m = 880 | population_total = ೯೩೧೦೫ <ref>{{Cite web|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/587/download/1996/DH_2011_2929_PART_B_DCHB_BANGALORE_RURAL.pdf|access-date=28 February 2024|title=Census Data Handbook 2011}}</ref> | population_rural = 214952 | population_as_of = ೨೦೧೧ | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆಗಳು | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[:en:Indian Standard Time|ಐಎಸ್‍ಟಿ]] | utc_offset1 = +೫:೩೦ | postal_code_type = [[:en:Postal Index Number|ಪಿನ್]] | postal_code = ೫೬೧ ೨೦೩<ref>https://www.indiatvnews.com/pincode/karnataka/bangalore-rural/dodballapura</ref> | area_code_type = ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್ | area_code = ೦೮೦ | registration_plate = [[:en:List of RTO districts in India#KA—Karnataka|ಕೆಎ-೪೩]] | website = http://www.doddaballapurcity.mrc.gov.in | footnotes = }} ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಭಾರತದ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ನಗರ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಲವಾರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನಗರವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ೪೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.<ref>http://bangalorerural.kar.nic.in/english/doddaballapur.asp{{Dead link|date=ಮೇ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರದ]] ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರು ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುವ ಹಳೆಯ ಕಂದಾಯ ಉಪವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ. ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದಿ೦ದ ಸುಮಾರು ೧೨ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಘಾಟಿ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಎಂಬ ಪುರಾತನ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ.<ref>https://www.karnataka.com/bangalore/ghati-subramanya-temple/</ref> ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದಿ೦ದ ಸುಮಾರು ೧೫ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ [[ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ (ಭಾರತ)|ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ]] ಇದೆ.<ref>https://mapcarta.com/Nandi_Hills</ref> ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೫೯೮ ರ ಸ್ಥಳೀಯ ಆದಿನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯದ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬಲ್ಲಾಳಪುರ ತಾಂಡಾ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಬಲ್ಲಾಳ ಎಂಬ ಹೊಯ್ಸಳ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ನಂತರ ಬಳ್ಳಾಪುರ ಎಂದು ಭ್ರಷ್ಟಗೊಂಡಿರಬಹುದು. ಒಂದು ಹಸು ಹುತ್ತದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ''ಬಳ್ಳ'' ಹಾಲನ್ನು ಸುರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಿಂದ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಶಕುನವು ಪಟ್ಟಣದ ಅಡಿಪಾಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ''ಬಳ್ಳ'' ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಳ್ಳಾಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ==ಆರ್ಥಿಕತೆ== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಬೆಂಗಳೂರು-ಹಿಂದೂಪುರ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ (ಎಸ್ಎಚ್ -೯) ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೪೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ನೇಯಲು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ಇನ್ನೂ [[ಕೃಷಿ|ಕೃಷಿಯನ್ನು]] ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="magicbricks">https://www.magicbricks.com/blog/locality-review-doddaballapura-bengaluru/130186.html</ref> ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನರು ನೇಯ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿತ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಮಗ್ಗಗಳು) ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಾವಿರಾರು ಪಟ್ಟಣ ಕಾರ್ಯ ಗುಂಪುಗಳು ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು [[ರಾಜಸ್ಥಾನ|ರಾಜಸ್ಥಾನದ]] ಅನೇಕ ಮಾರವಾಡಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮತ್ತು ಆಭರಣ ಅಂಗಡಿಗಳು, ಪ್ಯಾದೆಯುಳ್ಳ ದಲ್ಲಾಳಿ ಅಂಗಡಿಗಳು, ವಿದ್ಯುತ್ ಮತ್ತು ಜವಳಿ ಉಡುಪು ಮಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಾಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಹಲವಾರು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹತ್ತಿರದ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.dia-association.com/member_industries.shtml|title=Doddaballapur Industries Association, Bangalore|website=www.dia-association.com|access-date=2019-12-25}}</ref> ಇದು ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ಸ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. [[ಗೌರಿಬಿದನೂರು|ಗೌರಿಬಿದನೂರಿನ]] ಜನರು ಸೇರಿದಂತೆ ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ==ಹೋಬಳಿಗಳು== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕು ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಹೋಬಳಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. * [[ದೊಡ್ಡಬೆಳವಂಗಲ]] ಹೋಬಳಿ * [[ತೂಬಗೆರೆ]] ಹೋಬಳಿ * ಸಾಸಲು ಹೋಬಳಿ * ಮಧುರೆ ಹೋಬಳಿ * ಕಸಬಾ ಹೋಬಳಿ ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨೮೯ ಗ್ರಾಮಗಳಿವೆ.<ref>https://villageinfo.in/karnataka/bangalore-rural/dod-ballapur.html#list-of-villages-in-dod-ballapur</ref> ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುಖ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕೈಮಗ್ಗಗಳಿಂದ ರೇಷ್ಮೆ ಬಟ್ಟೆಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ವೀಣಾ ಮತ್ತು ತಂಬೂರಿ, ಪಾಟರಿ ಕೃತಿಗಳು, ಅಗರ್ಬತ್ತಿ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದಾಗಿದೆ. == ಶಿಕ್ಷಣ == === ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ === * ಗೀತಂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ * ರೈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ === ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು === * ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸರ್ಕಾರಿ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ದೇವರಾಜ್ ಅರಸ್ ವ್ಯವಹಾರ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಜಾಲಪ್ಪ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಅತ್ರೇಯ ಆಯುರ್ವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಕೊಂಗಾಡಿಯಪ್ಪ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಮಾಳವ ಸಂಜೆ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಬೆಂಗಳೂರು ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜಮೇಂಟ್, ನಾಗದೇವನಹಳ್ಳಿ * ಲಾವಣ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ === ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ === * ಅರವಿಂದ ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸತೀಶಚಂದ್ರ ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ಕೊಲಿಗೆರೆ === ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ === * ಜಾಲಪ್ಪ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಅರವಿಂದ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸರ್ಕಾರಿ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪರ ==ಸಂಪರ್ಕ== ===ರಸ್ತೆಮಾರ್ಗಗಳು=== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೯ ರ ಮೂಲಕ ಗ್ರೇಟರ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು [[ಯಲಹಂಕ]] ಉಪನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ರಸ್ತೆಯು ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ೪ ಪಥದ ಹೆದ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೬೪೮, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪೮ ರ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಇದು ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯು ದೊಬ್ಬಾಸ್ ಪೇಟೆಯಿಂದ [[ಹೊಸೂರು|ಹೊಸೂರಿಗೆ]] ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೭೪ ಸಹ ನಗರದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯು [[ನೆಲಮಂಗಲ]] ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ===ರೈಲುಮಾರ್ಗ=== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ (ಸ್ಟೇಷನ್ ಕೋಡ್: ಡಿಬಿಯು) [[ಬೆಂಗಳೂರು]] - [[ಗುಂಟಕಲ್]] ವಿದ್ಯುದ್ದೀಕೃತ ಜೋಡಿ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ೪ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ರೈಲುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]], [[ನವ ದೆಹಲಿ|ನವದೆಹಲಿ]], [[ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ತೆಲಂಗಾಣ|ಹೈದರಾಬಾದ್]], [[ನಾಗಪುರ|ನಾಗ್ಪುರ]], [[ಜೈಪುರ]] ಮುಂತಾದ ನಗರಗಳಿಗೆ ಹೊರಡುವ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ರೈಲುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಈ ರೈಲುಗಳು ಬೆಂಗಳೂರು, ಹಿಂದೂಪುರ, [[ಅನಂತಪುರ]] ಮತ್ತು ಧರ್ಮಾವರಂನಂತಹ ಹತ್ತಿರದ ನಗರಗಳಿಗೆ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="magicbricks" /> ಈ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ನೈಋತ್ಯ ರೈಲ್ವೆ ವಲಯವು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ===ವಾಯುಮಾರ್ಗ=== [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} == ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == {{commons category|Doddaballapura}} * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district/bengaluru-rural/madhure-shri-shani-mahatma-temple/ ಮಧುರೆ ಶ್ರೀ ಶನಿ ಮಹಾತ್ಮಾ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district/bengaluru-rural/shri-ghati-subrahmanya-temple/ ಶ್ರೀ ಘಾಟಿ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district/bengaluru-rural/makalidurga/ ಮಾಕಳಿದುರ್ಗ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district/bengaluru-rural/grover-zampa-vineyards/ ಗ್ರೋವರ್ ಝಂಪಾ ವೈನ್ಯಾರ್ಡ್ಸ್] [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]] [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] 5j87xaallb0y78p3deugmv5wsk6sq16 1307747 1307746 2025-06-30T04:26:54Z Pavanaja 5 Reverted edit by [[Special:Contributions/117.247.184.43|117.247.184.43]] ([[User talk:117.247.184.43|talk]]) to last revision by [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] 1226843 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ | native_name = | native_name_lang = ಕನ್ನಡ | other_name = | nickname = | settlement_type = ನಗರ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = | image_shield = Karnataka emblem.svg | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳ | coordinates = {{coord|13.292|N|77.543|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ರಾಷ್ಟ್ರ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = ನಗರಸಭೆ | government_footnotes = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 14 | area_rural_km2 = 776 | elevation_footnotes = | elevation_m = 880 | population_total = ೯೩೧೦೫ <ref>{{Cite web|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/587/download/1996/DH_2011_2929_PART_B_DCHB_BANGALORE_RURAL.pdf|access-date=28 February 2024|title=Census Data Handbook 2011}}</ref> | population_rural = 214952 | population_as_of = ೨೦೧೧ | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆಗಳು | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[:en:Indian Standard Time|ಐಎಸ್‍ಟಿ]] | utc_offset1 = +೫:೩೦ | postal_code_type = [[:en:Postal Index Number|ಪಿನ್]] | postal_code = ೫೬೧ ೨೦೩<ref>https://www.indiatvnews.com/pincode/karnataka/bangalore-rural/dodballapura</ref> | area_code_type = ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್ | area_code = ೦೮೦ | registration_plate = [[:en:List of RTO districts in India#KA—Karnataka|ಕೆಎ-೪೩]] | website = http://www.doddaballapurcity.mrc.gov.in | footnotes = }} ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಭಾರತದ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ನಗರ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಲವಾರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನಗರವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ೪೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.<ref>http://bangalorerural.kar.nic.in/english/doddaballapur.asp{{Dead link|date=ಮೇ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರದ]] ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರು ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುವ ಹಳೆಯ ಕಂದಾಯ ಉಪವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ. ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದಿ೦ದ ಸುಮಾರು ೧೨ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಘಾಟಿ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಎಂಬ ಪುರಾತನ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ.<ref>https://www.karnataka.com/bangalore/ghati-subramanya-temple/</ref> ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದಿ೦ದ ಸುಮಾರು ೧೫ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ [[ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ (ಭಾರತ)|ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ]] ಇದೆ.<ref>https://mapcarta.com/Nandi_Hills</ref> ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೫೯೮ ರ ಸ್ಥಳೀಯ ಆದಿನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯದ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬಲ್ಲಾಳಪುರ ತಾಂಡಾ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಬಲ್ಲಾಳ ಎಂಬ ಹೊಯ್ಸಳ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ನಂತರ ಬಳ್ಳಾಪುರ ಎಂದು ಭ್ರಷ್ಟಗೊಂಡಿರಬಹುದು. ಒಂದು ಹಸು ಹುತ್ತದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ''ಬಳ್ಳ'' ಹಾಲನ್ನು ಸುರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಿಂದ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಶಕುನವು ಪಟ್ಟಣದ ಅಡಿಪಾಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ''ಬಳ್ಳ'' ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಳ್ಳಾಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ==ಆರ್ಥಿಕತೆ== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಬೆಂಗಳೂರು-ಹಿಂದೂಪುರ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ (ಎಸ್ಎಚ್ -೯) ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೪೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ನೇಯಲು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ಇನ್ನೂ [[ಕೃಷಿ|ಕೃಷಿಯನ್ನು]] ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="magicbricks">https://www.magicbricks.com/blog/locality-review-doddaballapura-bengaluru/130186.html</ref> ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನರು ನೇಯ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿತ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಮಗ್ಗಗಳು) ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಾವಿರಾರು ಪಟ್ಟಣ ಕಾರ್ಯ ಗುಂಪುಗಳು ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು [[ರಾಜಸ್ಥಾನ|ರಾಜಸ್ಥಾನದ]] ಅನೇಕ ಮಾರವಾಡಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮತ್ತು ಆಭರಣ ಅಂಗಡಿಗಳು, ಪ್ಯಾದೆಯುಳ್ಳ ದಲ್ಲಾಳಿ ಅಂಗಡಿಗಳು, ವಿದ್ಯುತ್ ಮತ್ತು ಜವಳಿ ಉಡುಪು ಮಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಾಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಹಲವಾರು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹತ್ತಿರದ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.dia-association.com/member_industries.shtml|title=Doddaballapur Industries Association, Bangalore|website=www.dia-association.com|access-date=2019-12-25}}</ref> ಇದು ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ಸ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. [[ಗೌರಿಬಿದನೂರು|ಗೌರಿಬಿದನೂರಿನ]] ಜನರು ಸೇರಿದಂತೆ ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ==ಹೋಬಳಿಗಳು== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕು ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಹೋಬಳಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. * [[ದೊಡ್ಡಬೆಳವಂಗಲ]] ಹೋಬಳಿ * [[ತೂಬಗೆರೆ]] ಹೋಬಳಿ * ಸಾಸಲು ಹೋಬಳಿ * ಮಧುರೆ ಹೋಬಳಿ * ಕಸಬಾ ಹೋಬಳಿ ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨೮೯ ಗ್ರಾಮಗಳಿವೆ.<ref>https://villageinfo.in/karnataka/bangalore-rural/dod-ballapur.html#list-of-villages-in-dod-ballapur</ref> ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುಖ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕೈಮಗ್ಗಗಳಿಂದ ರೇಷ್ಮೆ ಬಟ್ಟೆಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ವೀಣಾ ಮತ್ತು ತಂಬೂರಿ, ಪಾಟರಿ ಕೃತಿಗಳು, ಅಗರ್ಬತ್ತಿ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದಾಗಿದೆ. == ಶಿಕ್ಷಣ == === ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ === * ಗೀತಂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ * ರೈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ === ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು === * ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸರ್ಕಾರಿ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ದೇವರಾಜ್ ಅರಸ್ ವ್ಯವಹಾರ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಜಾಲಪ್ಪ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಅತ್ರೇಯ ಆಯುರ್ವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಕೊಂಗಾಡಿಯಪ್ಪ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಮಾಳವ ಸಂಜೆ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಬೆಂಗಳೂರು ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜಮೇಂಟ್, ನಾಗದೇವನಹಳ್ಳಿ * ಲಾವಣ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ === ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ === * ಅರವಿಂದ ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸತೀಶಚಂದ್ರ ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ಕೊಲಿಗೆರೆ === ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ === * ಜಾಲಪ್ಪ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಅರವಿಂದ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸರ್ಕಾರಿ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪರ ==ಸಂಪರ್ಕ== ===ರಸ್ತೆಮಾರ್ಗಗಳು=== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೯ ರ ಮೂಲಕ ಗ್ರೇಟರ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು [[ಯಲಹಂಕ]] ಉಪನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ರಸ್ತೆಯು ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ೪ ಪಥದ ಹೆದ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೬೪೮, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪೮ ರ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಇದು ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯು ದೊಬ್ಬಾಸ್ ಪೇಟೆಯಿಂದ [[ಹೊಸೂರು|ಹೊಸೂರಿಗೆ]] ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೭೪ ಸಹ ನಗರದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯು [[ನೆಲಮಂಗಲ]] ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ===ರೈಲುಮಾರ್ಗ=== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ (ಸ್ಟೇಷನ್ ಕೋಡ್: ಡಿಬಿಯು) [[ಬೆಂಗಳೂರು]] - [[ಗುಂಟಕಲ್]] ವಿದ್ಯುದ್ದೀಕೃತ ಜೋಡಿ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ೪ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ರೈಲುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]], [[ನವ ದೆಹಲಿ|ನವದೆಹಲಿ]], [[ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ತೆಲಂಗಾಣ|ಹೈದರಾಬಾದ್]], [[ನಾಗಪುರ|ನಾಗ್ಪುರ]], [[ಜೈಪುರ]] ಮುಂತಾದ ನಗರಗಳಿಗೆ ಹೊರಡುವ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ರೈಲುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಈ ರೈಲುಗಳು ಬೆಂಗಳೂರು, ಹಿಂದೂಪುರ, [[ಅನಂತಪುರ]] ಮತ್ತು ಧರ್ಮಾವರಂನಂತಹ ಹತ್ತಿರದ ನಗರಗಳಿಗೆ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="magicbricks" /> ಈ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ನೈಋತ್ಯ ರೈಲ್ವೆ ವಲಯವು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ===ವಾಯುಮಾರ್ಗ=== [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} {{commons category|Doddaballapura}} [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]] [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] pfwwsv5vsty1ssgng383v3cq7wrhvbe 1307755 1307747 2025-06-30T07:59:25Z SunilGSI1 93985 /* ಉಲ್ಲೇಖಗಳು */ 1307755 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ | native_name = | native_name_lang = ಕನ್ನಡ | other_name = | nickname = | settlement_type = ನಗರ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = | image_shield = Karnataka emblem.svg | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳ | coordinates = {{coord|13.292|N|77.543|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ರಾಷ್ಟ್ರ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = ನಗರಸಭೆ | government_footnotes = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 14 | area_rural_km2 = 776 | elevation_footnotes = | elevation_m = 880 | population_total = ೯೩೧೦೫ <ref>{{Cite web|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/587/download/1996/DH_2011_2929_PART_B_DCHB_BANGALORE_RURAL.pdf|access-date=28 February 2024|title=Census Data Handbook 2011}}</ref> | population_rural = 214952 | population_as_of = ೨೦೧೧ | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆಗಳು | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[:en:Indian Standard Time|ಐಎಸ್‍ಟಿ]] | utc_offset1 = +೫:೩೦ | postal_code_type = [[:en:Postal Index Number|ಪಿನ್]] | postal_code = ೫೬೧ ೨೦೩<ref>https://www.indiatvnews.com/pincode/karnataka/bangalore-rural/dodballapura</ref> | area_code_type = ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್ | area_code = ೦೮೦ | registration_plate = [[:en:List of RTO districts in India#KA—Karnataka|ಕೆಎ-೪೩]] | website = http://www.doddaballapurcity.mrc.gov.in | footnotes = }} ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಭಾರತದ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ನಗರ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಲವಾರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನಗರವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ೪೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.<ref>http://bangalorerural.kar.nic.in/english/doddaballapur.asp{{Dead link|date=ಮೇ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರದ]] ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರು ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುವ ಹಳೆಯ ಕಂದಾಯ ಉಪವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ. ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದಿ೦ದ ಸುಮಾರು ೧೨ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಘಾಟಿ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಎಂಬ ಪುರಾತನ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ.<ref>https://www.karnataka.com/bangalore/ghati-subramanya-temple/</ref> ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದಿ೦ದ ಸುಮಾರು ೧೫ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ [[ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ (ಭಾರತ)|ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ]] ಇದೆ.<ref>https://mapcarta.com/Nandi_Hills</ref> ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೫೯೮ ರ ಸ್ಥಳೀಯ ಆದಿನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯದ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬಲ್ಲಾಳಪುರ ತಾಂಡಾ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಬಲ್ಲಾಳ ಎಂಬ ಹೊಯ್ಸಳ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ನಂತರ ಬಳ್ಳಾಪುರ ಎಂದು ಭ್ರಷ್ಟಗೊಂಡಿರಬಹುದು. ಒಂದು ಹಸು ಹುತ್ತದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ''ಬಳ್ಳ'' ಹಾಲನ್ನು ಸುರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಿಂದ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಶಕುನವು ಪಟ್ಟಣದ ಅಡಿಪಾಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ''ಬಳ್ಳ'' ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಳ್ಳಾಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ==ಆರ್ಥಿಕತೆ== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಬೆಂಗಳೂರು-ಹಿಂದೂಪುರ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ (ಎಸ್ಎಚ್ -೯) ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೪೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ನೇಯಲು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ಇನ್ನೂ [[ಕೃಷಿ|ಕೃಷಿಯನ್ನು]] ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="magicbricks">https://www.magicbricks.com/blog/locality-review-doddaballapura-bengaluru/130186.html</ref> ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನರು ನೇಯ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿತ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಮಗ್ಗಗಳು) ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಾವಿರಾರು ಪಟ್ಟಣ ಕಾರ್ಯ ಗುಂಪುಗಳು ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು [[ರಾಜಸ್ಥಾನ|ರಾಜಸ್ಥಾನದ]] ಅನೇಕ ಮಾರವಾಡಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮತ್ತು ಆಭರಣ ಅಂಗಡಿಗಳು, ಪ್ಯಾದೆಯುಳ್ಳ ದಲ್ಲಾಳಿ ಅಂಗಡಿಗಳು, ವಿದ್ಯುತ್ ಮತ್ತು ಜವಳಿ ಉಡುಪು ಮಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಾಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಹಲವಾರು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹತ್ತಿರದ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.dia-association.com/member_industries.shtml|title=Doddaballapur Industries Association, Bangalore|website=www.dia-association.com|access-date=2019-12-25}}</ref> ಇದು ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ಸ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. [[ಗೌರಿಬಿದನೂರು|ಗೌರಿಬಿದನೂರಿನ]] ಜನರು ಸೇರಿದಂತೆ ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ==ಹೋಬಳಿಗಳು== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕು ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಹೋಬಳಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. * [[ದೊಡ್ಡಬೆಳವಂಗಲ]] ಹೋಬಳಿ * [[ತೂಬಗೆರೆ]] ಹೋಬಳಿ * ಸಾಸಲು ಹೋಬಳಿ * ಮಧುರೆ ಹೋಬಳಿ * ಕಸಬಾ ಹೋಬಳಿ ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨೮೯ ಗ್ರಾಮಗಳಿವೆ.<ref>https://villageinfo.in/karnataka/bangalore-rural/dod-ballapur.html#list-of-villages-in-dod-ballapur</ref> ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುಖ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕೈಮಗ್ಗಗಳಿಂದ ರೇಷ್ಮೆ ಬಟ್ಟೆಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ವೀಣಾ ಮತ್ತು ತಂಬೂರಿ, ಪಾಟರಿ ಕೃತಿಗಳು, ಅಗರ್ಬತ್ತಿ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದಾಗಿದೆ. == ಶಿಕ್ಷಣ == === ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ === * ಗೀತಂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ * ರೈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ === ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು === * ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸರ್ಕಾರಿ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ದೇವರಾಜ್ ಅರಸ್ ವ್ಯವಹಾರ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಜಾಲಪ್ಪ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಅತ್ರೇಯ ಆಯುರ್ವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಕೊಂಗಾಡಿಯಪ್ಪ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಮಾಳವ ಸಂಜೆ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಬೆಂಗಳೂರು ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜಮೇಂಟ್, ನಾಗದೇವನಹಳ್ಳಿ * ಲಾವಣ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ === ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ === * ಅರವಿಂದ ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸತೀಶಚಂದ್ರ ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ಕೊಲಿಗೆರೆ === ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ === * ಜಾಲಪ್ಪ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಅರವಿಂದ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸರ್ಕಾರಿ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪರ ==ಸಂಪರ್ಕ== ===ರಸ್ತೆಮಾರ್ಗಗಳು=== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೯ ರ ಮೂಲಕ ಗ್ರೇಟರ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು [[ಯಲಹಂಕ]] ಉಪನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ರಸ್ತೆಯು ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ೪ ಪಥದ ಹೆದ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೬೪೮, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪೮ ರ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಇದು ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯು ದೊಬ್ಬಾಸ್ ಪೇಟೆಯಿಂದ [[ಹೊಸೂರು|ಹೊಸೂರಿಗೆ]] ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೭೪ ಸಹ ನಗರದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯು [[ನೆಲಮಂಗಲ]] ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ===ರೈಲುಮಾರ್ಗ=== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ (ಸ್ಟೇಷನ್ ಕೋಡ್: ಡಿಬಿಯು) [[ಬೆಂಗಳೂರು]] - [[ಗುಂಟಕಲ್]] ವಿದ್ಯುದ್ದೀಕೃತ ಜೋಡಿ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ೪ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ರೈಲುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]], [[ನವ ದೆಹಲಿ|ನವದೆಹಲಿ]], [[ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ತೆಲಂಗಾಣ|ಹೈದರಾಬಾದ್]], [[ನಾಗಪುರ|ನಾಗ್ಪುರ]], [[ಜೈಪುರ]] ಮುಂತಾದ ನಗರಗಳಿಗೆ ಹೊರಡುವ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ರೈಲುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಈ ರೈಲುಗಳು ಬೆಂಗಳೂರು, ಹಿಂದೂಪುರ, [[ಅನಂತಪುರ]] ಮತ್ತು ಧರ್ಮಾವರಂನಂತಹ ಹತ್ತಿರದ ನಗರಗಳಿಗೆ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="magicbricks" /> ಈ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ನೈಋತ್ಯ ರೈಲ್ವೆ ವಲಯವು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ===ವಾಯುಮಾರ್ಗ=== [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} {{commons category|Doddaballapura}} == ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district/bengaluru-rural/madhure-shri-shani-mahatma-temple/ ಮಧುರೆ ಶ್ರೀ ಶನಿ ಮಹಾತ್ಮಾ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district/bengaluru-rural/shri-ghati-subrahmanya-temple/ ಶ್ರೀ ಘಾಟಿ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district/bengaluru-rural/makalidurga/ ಮಾಕಳಿದುರ್ಗ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district/bengaluru-rural/grover-zampa-vineyards/ ಗ್ರೋವರ್ ಝಂಪಾ ವೈನ್ಯಾರ್ಡ್ಸ್] [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]] [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] of9x621bhlrgfus7s7yj5exgsw8mbl2 0 23053 1307741 1304475 2025-06-30T03:42:08Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307741 wikitext text/x-wiki {{Infobox Italian comune | name = Milan | official_name = ''Comune di Milano'' | native_name = ''Milano'' | image_skyline = Milan collage.jpg | imagesize = 270px | image_alt = | image_caption = A collage of Milan: The [[Navigli]] to the top left, followed by the [[Via Dante]] which leads to the [[Castello Sforzesco]], then by the [[Galleria Vittorio Emanuele II]], the [[Royal Palace of Milan]], the [[Milan Stock Exchange]], a view of the city and finally the [[Duomo di Milano|Duomo]]. | image_shield = CoA Città di Milano.svg | shield_alt = | image_map = | map_alt = | map_caption = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | latd = 45 |latm = 27 |lats = 51 |latNS = N | longd = 09 |longm = 11 |longs = 25 |longEW = E | coordinates_type = | coordinates_display = title | coordinates_footnotes = | region = [[Lombardy]] | province = [[Province of Milan|Milan]] (MI) | frazioni = | mayor_party = PdL | mayor = Letizia Moratti | area_footnotes = | area_total_km2 = 183.77 | population_footnotes = <ref>‘City’ population (i.e. that of the ''[[comune]]'' or municipality) from [http://demo.istat.it/bilmens2009gen/index.html=Montlhy demopgrahic balance: Januray-April 2009]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, [[Istituto Nazionale di Statistica|ISTAT]].</ref> | population_total = 1301394 | population_as_of = 30 April 2009 | pop_density_footnotes = | population_demonym = Milanesi | elevation_footnotes = | elevation_m = 120 | twin1 = | twin1_country = | saint = [[Ambrose]] | day = [[December 7]] | postal_code = 20100, 20121-20162 | area_code = 02 | website = {{official|http://www.comune.milano.it}} | footnotes = }} '''ಮಿಲನ್''' ; ({{lang-it|'''Milano'''}}, {{audio|It-Milano.ogg|<small>listen</small>}} {{IPA-it|miˈla(ː)no}}; [[ಪಶ್ಚಿಮ ಲೋಂಬಾರ್ಡ್]], '''''ಮಿಲನ್'' ''' {{audio|Milan.ogg|<small>listen</small>}}) [[ಇಟಲಿ]] ದೇಶದ ಒಂದು [[ನಗರ]] [[ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ]] [[ಪ್ರದೇಶ]] ಮತ್ತು [[ಮಿಲನ್ ಪ್ರಾಂತ]]ದ ಒಂದು [[ರಾಜಧಾನಿ]]. ಈ ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸುಮಾರು 1,300,000 ಇದ್ದು, ಈ ನಗರ ಪ್ರದೇಶ ಅಂದಾಜು 4,300,000 ಜನರಿರುವ [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದಲ್ಲಿ ಇದು [[ಐದನೆ ದೊಡ್ಡ]] ನಗರ.<ref>[http://www.demographia.com/db-worldua.pdf Demographia: World Urban Areas]</ref> ಈ [[ಮಿಲನ್ ಮಹಾನಗರದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ]] ಇಡೀ ಇಟಲಿಯಲ್ಲೇ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದ್ದು OECD ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿರುವಂತೆ ಇಲ್ಲಿ 7,400,000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://213.253.134.43/oecd/pdfs/browseit/0406041E.PDF|format=PDF|title=Competitive Cities in the Global Economy|author=[[Organisation for Economic Co-operation and Development|OECD]]|accessdate=2009-04-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070614043229/http://213.253.134.43/oecd/pdfs/browseit/0406041E.PDF|archivedate=2007-06-14}}</ref> ಸೆಲ್ಟಿಕ್ [[ಜನಾಂಗ]]ಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ [[ಇನ್ಸ್‌ಬ್ರರು]] ಈ ನಗರವನ್ನು ''[[ಮೀಡಿಯೋನಮ್]]'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಮುಂದೆ 222 BCಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ರೋಮನ್ನರು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು [[ರೋಮನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ರೋಮನ್ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯ]]ದಡಿ ಈ ನಗರ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡಿತು. ನಂತರ 1500ರಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು [[ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ]], [[ಸಪೋರ್ಜಾ]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಪೇನ್|ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ]]ರು ಮತ್ತು 1700ರಲ್ಲಿ [[ಆಸ್ಟ್ರಿಯ]]ನ್ನರು ಆಳಿದರು 1796ರಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ [[ನೆಪೋಲಿಯನ್ ಬೋನಪಾರ್ತ್|ನೆಪೋಲಿಯನ್]] 1805ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ [[ಇಟಾಲಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ದ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡನು.<ref name="britannica.com">{{cite web|author=Britannica Concise Encyclopedia |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/382069/Milan# |title=Milan (Italy) - Britannica Online Encyclopedia |publisher=Britannica.com |date= |accessdate=2010-01-03}}</ref><ref name="World">{{cite web |url=http://www.worldtravelguide.net/city/82/city_guide/Europe/Milan.html |title=Milan Travel Guide |publisher=www.worldtravelguide.net |accessdate=2010-01-04 }}</ref> [[ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಅವಧಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ಅನೇಕ ಕಲಾವಿದರು, ಕವಿಗಳು ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿ ಯೂರೋಪಿನ ದೊಡ್ಡ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು. ನಂತರ [[2ನೆ ಮಹಾಯುದ್ಧ]]ದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಪಡೆಗಳ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯಿಂದ ನಗರ ವಿರೂಪಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು 1943ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಜರ್ಮನಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಇಟಾಲಿಯನ್ನರ ಪ್ರತಿರೋದದ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು.<ref name="britannica.com"/> ಇಷ್ಟಾದರೂ ದಕ್ಷಿಣ ಇಟಲಿ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಗಳಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ವಲಸೆಗಾರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿ ಯುದ್ಧೋತ್ತರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು.<ref name="britannica.com"/> [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ]] ಮತ್ತು [[ಕಾಸ್ಮೊಪಾಲಿಟನ್]] ನಗರವಾಗಿರುವ ಮಿಲನ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪೈಕಿ 13.9% ವಿದೇಶೀಯರು.<ref name="Official ISTAT estimates">[http://demo.istat.it/str2008/index.html Official ISTAT estimates]</ref> ಈ ನಗರ ಯೂರೋಪಿನ ಮುಖ್ಯ ಸಾಗಾಣಿಕೆ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಲಯ<ref>{{cite web|url=http://www.sacred-destinations.com/italy/milan |title=Milan, Italy - Milan Travel Guide |publisher=Sacred-destinations.com |date= |accessdate=2010-01-03}}</ref> ಮತ್ತು $115 ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ [[GDP]] ಇರುವ ವಿದ್ಯುತ್ ಖರೀದಿಯಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯಲ್ಲಿ 26ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದು [[EU]]ನ ಮುಖ್ಯ [[ವ್ಯಾಪಾರ]]<ref>{{cite web|url=http://www.citymayors.com/economics/usb-purchasing-power.html |title=World's richest cities by purchasing power |publisher=City Mayors |date= |accessdate=2010-01-03}}</ref> ಮತ್ತು [[ಹಣಕಾಸು]] ಕೇಂದ್ರ ([[ಮಿಲನ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕತೆ]] ನೋಡಿ). [[ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶ]] 2004ರಲ್ಲಿ € 241.2 ಬಿಲಿಯನ್ (US$ 312.3 ಬಿಲಿಯನ್)ಗಳಷ್ಟು [[GDP]]ಸಾಧಿಸಿ ಯೂರೋಪಿನ 4ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು. €35,137 (US$ 52,263) ತಲಾವಾರು [[GDP]] ಇರುವ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಇಟಲಿಯಲ್ಲೇ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದೆ, ಅದು [[EU]] ಸರಾಸರಿಯ 161.6% ನಷ್ಟು ಇದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.observatoribarcelona.org/eng/Indicadors.php?IdentificadorTema=1&Identificador=11 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2021-08-10 |archive-date=2007-08-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070806145437/http://www.observatoribarcelona.org/eng/Indicadors.php?IdentificadorTema=1&Identificador=11 |url-status=dead }}</ref> ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಬಂದ ಕೆಲಸಗಾರರಿಗೆ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಜಗತ್ತಿನ ತುಂಬಾ ದುಬಾರಿ ನಗರಗಳ ಪೈಕಿ 11ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.citymayors.com/features/cost_survey.html |title=Cost of living - The world's most expensive cities 2009 |publisher=City Mayors |date=2009-07-07 |accessdate=2010-01-03}}</ref> ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ 28ನೆಯ ಪ್ರಭಾವಿ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯುತ ನಗರವೆಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="mori-m-foundation.or.jp">http://www.mori-m-foundation.or.jp/english/research/project/6/pdf/GPCI2009_English.pdf</ref> [[ವಾಣಿಜ್ಯ]], [[ಕೈಗಾರಿಕೆ]], [[ಸಂಗೀತ]], [[ಕ್ರೀಡೆ]], [[ಸಾಹಿತ್ಯ]], [[ಕಲೆ]] ಮತ್ತು [[ಮಾಧ್ಯಮ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರಭಾವ ಹೊಂದಿರುವ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಫ್ಯಾಷನ್ ವಿನ್ಯಾಸ ರಾಜಧಾನಿಯೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ; [[GaWC]] ಶ್ರೇಷ್ಠ ದರ್ಜೆ ನಗರವಾಗಿ [[ಆಲ್ಫಾ ವರ್ಲ್ಡ್ ಸಿಟೀಸ್]] ಮಾನ್ಯ ಮಾಡಿದೆ.<ref name="lboro.ac.uk">{{cite web |url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html |title=GaWC - The World According to GaWC 2008 |publisher=Lboro.ac.uk |date=2009-06-03 |accessdate=2010-01-03 |archive-date=2016-08-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160811203314/http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html |url-status=dead }}</ref> ಲೋಬಾರ್ಡ್ ಮಹಾನಗರ ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಫ್ಯಾಷನ್]] ಗೃಹಗಳು ಮತ್ತು [[ವಯಾ ಮೊಂಟೆನಾಪೊಲಿಯೋನ್]] ಮತ್ತು [[ಗ್ಯಾಲರಿಯಾ ವಿಟ್ಟೋರಿಯೊ ಇಮ್ಯಾನುಯೆಲ್]] ಮತ್ತು ಪಿಯಝಾ ಡುಯೊಮೊ (ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ಹಳೆಯ [[ವ್ಯಾಪಾರಿ ಸಂಕೀರ್ಣ]]ವೆಂದು ಹೆಸರಾಗಿದೆ) ಮುಂತಾದ ಫ್ಯಾಷನ್ ಗೃಹಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಗಡಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ನಗರಕ್ಕೆ ಶ್ರೀಮಂತ [[ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ]] ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿ ಹೊಂದಿದೆ, ಮತ್ತು ಅನನ್ಯ ಪಾಕ ವಿದ್ಯಾ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (''[[ಪ್ರಾನೆಟೋನ್]]'', ಕ್ರಿಸ್‌ಮಸ್ ಕೇಕ್ ಮತ್ತು ''[[ರಿಸೊಟ್ಟೊ]] ಅಲ್ಲಾ ಮಿಲಾನೀಸ್'' ಮುಂತಾದ ತಿಂಡಿ ತಿನಿಸುಗಳ ತವರಾಗಿದೆ). ಈ ನಗರಕ್ಕೆ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾದ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾದ ಆಪರ್ಯಾಟಿಕ್ ಸಂಗೀತ ಪರಂಪರೆಯಿದೆ; ಇದು [[ಗಿಯೂಸೆಪ್ ವರ್ದಿ]] ಯಂತಹ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಮತ್ತು ([[ಟಿಯಾಟ್ರೊ ಅಲಾಸ್ಕಾಲಾ]]ದಂತಹ) ರಂಗಮಂದಿರಗಳ ತವರು. ಮಿಲನ್ ನಗರ ಅನೇಕ ಮುಖ್ಯ ಮ್ಯೂಜಿಯಂಗಳು, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಅಕಾಡೆಮಿಗಳು, ಅರಮನೆಗಳು, ಚರ್ಚುಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ([[ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಬ್ರೆರಾ]] ಮತ್ತು [[ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲೊ ಜಫೋರ್ಜೆಸ್ಕೊ]]) ಮತ್ತು [[ಎ.ಸಿ.ಮಿಲನ್]] ಮತ್ತು [[ಎಫ್.ಸಿ.ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಜನಾಲೆ ಮಿಲಾನೊ]] ನಂತಹ ಎರಡು ಹೆಸರಾಂತ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ತಂಡಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪರಂಪರೆಗಳಿರುವ ಕಾರಣ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಯೂರೋಪಿನ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ; 2008ರಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ 1914 ಮಿಲಿಯನ್ ವಿದೇಶಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಭೇಟಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.<ref name="euromonitor1">{{cite web|url=http://www.euromonitor.com/_Euromonitor_Internationals_Top_City_Destinations_Ranking |title=Euromonitor Internationals Top City Destinations Ranking > Euromonitor archive |publisher=Euromonitor.com |date=2008-12-12 |accessdate=2010-01-03}}</ref> ಈ ನಗರ ಹಿಂದೆ 1906ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ವಸ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿತ್ತು; ಮುಂದೆ 2015ರಲ್ಲಿ [[ಜಾಗತಿಕ ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನ]]ಕ್ಕೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡಲಿದೆ.<ref name="MilanTourist">{{cite web |url=http://www.milan.world-guides.com/ |title=Milan Tourism and Tourist Information: Information about Milan Area, Italy |publisher=www.milan.world-guides.com |accessdate=2010-01-04 |archive-date=2010-04-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100408130506/http://www.milan.world-guides.com/ |url-status=dead }}</ref> ಮಿಲನ್ ನಗರವಾಸಿಗಳನ್ನು ಮಿಲನೀಸ್ (ಇಟಾಲಿಯನ್: {{lang|it|''Milanesi''}}ವಾಡಿಕೆ ಪ್ರಕಾರ ಅಥವಾ ಅನೌಪಚಾರಿಕವಾಗಿ {{lang|it|''Meneghini''}} {{lang|it|''Ambrosiani''}}) ಮಿಲನ್ ನಗರವಾಸಿಗಳು ಈ ನಗರಕ್ಕೆ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ''"ನೈತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ"'' ಎಂಬ ಅಡ್ಡಹೆಸರಿನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name="britannica.com"/> == ಇತಿಹಾಸ == {{See also|List of rulers of Milan|Governors of the Duchy of Milan}} === ಶಬ್ದವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಶಾಸ್ತ್ರ === ''ಮಿಲನ್ '' ಎಂಬ ಶಬ್ಧ ಲ್ಯಾಟಿನ್ನಿನ ''ಮಿಡಿಯೊಲಾನಮ್'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. ಪ್ರ್ಯಾನ್ಸಿನ ಗ್ಯಾಲೊ-ರೋಮನ್ ನಿವೇಶನಗಳಾದ [[ಮಿಡಿಯೋಲಾನಮ್ ಸ್ಯಾಂಟೋನಮ್]] (ಸೈನೈಟ್ಸ್) ಮತ್ತು [[ಮಿಡಿಯೋಲಾನವ್ ಔಲೆರ್ಕೋರಮ್]] (Évreux)ಗಳಿಂದ ಈ ಹೆಸರು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಗುರುತು ಮಾಡಲಾಗಿರುವ ಪ್ರದೇಶ ಸೆಲ್ಟಿಕ್ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ ( ವೆಲ್ಷ್ ಶಬ್ಧವಾಗಿರುವ ’ಲನ್’ನ ಮೂಲ, ಅಂದರೆ ಚರ್ಚಿನ ಸ್ಯಾಂಕ್ಚುಯರಿ). ಆದ್ದರಿಂದ ''’ಮಿಡಿಯೊಲಾನಮ್’'' ಕೇಂದ್ರೀಯ ನಗರವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ [[ಸೆಲ್ಟಿಕ್ ಬುಡಕಟ್ಟಿ]]ನ ಸ್ಯಾಂಕ್ಚುಯರಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="World"/><ref name="InternationalStudent">{{cite web |url=http://internationalrelations.unicatt.it/it/international_student/the_history_of_milan |title=The History of Milan | Relazioni Internazionali - Università Cattolica del Sacro Cuore |publisher=internationalrelations.unicatt.it |accessdate=2010-01-14 }}</ref> ನಗರದ ಹೆಸರಿನ ಶಬ್ಧ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಒಂದು [[ಹಂದಿ]]ಯನ್ನು [[ಆಂಡ್ರಿಯ ಆಲ್ಸಿಯಾಟೊ]]ನ ''ಎಂಬ್ಲೆಮಾಟಾ'' ದಲ್ಲಿ (1584) ಸೊಗಸಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ; ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತಿರುವ [[ನಗರದ ಮೊದಲ ಗೋಡೆ]]ಯ ತಳದಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನನ ಮಾಡಿ ಹಂದಿಯನ್ನು ಮೇಲೆತ್ತುತ್ತಿರುವ ಚಿತ್ರ ಕಡೆದಿದೆ ಮತ್ತು ''ಮಿಡಿಯೊಲಾನಮ್‌'' ನ ಮೂಲವನ್ನು "ಅರೆ-ಉಣ್ಣೆ" ಎಂದು ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ;<ref>''medius'' + ''lanum'' ; Alciato's "etymology" is intentionally far-fetched.</ref> ಇದನ್ನು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಕೀರ್ತಿ ತಮ್ಮ [[ಲಾಂಛನ]]ದಲ್ಲಿ ಟಗರು ಮತ್ತು ಹಂದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎರಡು [[ಸೆಲ್ಟಿಕ್ ಪಂಗಡ]]ಗಳಾದ [[ಬಿಟುರಿಜ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಅಯೆಡುಯ್]] ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ;<ref>''Bituricis vervex, Heduis dat sucula signum.''</ref> "ಆದ್ದರಿಂದ ನಗರದ ಸಂಕೇತ ಉಣ್ಣೆ ಧರಿಸಿರುವ ಹಂದಿ; ಒಂದು ಕಡೆ ಮೊನಚು ಕೂದಲು, ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ತೆಳು ಉಣ್ಣೆಯಿರುವ ದ್ವಿರೂಪಿ ಪ್ರಾಣಿ".<ref>''Laniger huic signum sus est, animálque biforme, Acribus hinc setis, lanitio inde levi.''</ref> ಪ್ರಕಾಂಡ ಪಂಡಿತ ಮತ್ತು ಸಂತನಾಗಿದ್ದ [[ಆಂಬ್ರೋಸ್‌]]ಗೆ ಸಲ್ಲಬೇಆದ ಹೆಸರನ್ನು ಆಲ್ಸಿಯಾಟೊ ದಾಖಲಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.emblems.arts.gla.ac.uk/french/emblem.php?id=FALc002 |title=Alciato, ''Emblemata'', Emblema II |publisher=Emblems.arts.gla.ac.uk |date= |accessdate=2009-03-13 |archive-date=2012-01-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120113214852/http://www.emblems.arts.gla.ac.uk/french/emblem.php?id=FALc002 |url-status=dead }}</ref> ಈ ನಗರದ ಜರ್ಮನ್ ಹೆಸರು ''ಮೈಲ್ಯಾಂಡ್'' ಎಂದಿದ್ದರೆ, ಸ್ಥಳೀಯ [[ಪಶ್ಚಿಮ ಲೊಂಬಾರ್ಡ್]] ನುಡಿಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಗರದ ಹೆಸರು ಮಿಲನ್. === ಸೆಲ್ಟಿಕ್ ಮತ್ತು ರೋಮನ್ ಅವಧಿ === {{Main|Mediolanum}} [[ಚಿತ್ರ:Ruins-imperial-complex-milan-.jpg|thumb|left|ಮಿಲನ್ ಚಕ್ರಾಧಿಪತಿಗಳ ಪಾಳುಬಿದ್ದ ಅರಮನೆಗಳುಕಾನ್‌ಸ್ಟಾಂಟಿನಸ್ ಮತ್ತು ಲಿಕಿನಿಯಸ್ ಇಲ್ಲಿಂದ ಮಿಲನ್ ಆಜ್ಞೆ ಹೊರಡಿಸಿದರು.]] [[400 BC]] ಯ ಆಚೆ ಈಚೆ ಸೆಲ್ಟಿಕ್ [[ಇನ್ಸಬ್ರೆಸ್]] ಮಿಲನ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನವಸತಿ ಹೂಡಿದರು. [[222 BC]]ರಲ್ಲಿ ಈ ಜನವಸತಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ರೋಮನ್ನರು ಸ್ಥಳೀಕ ಜನತೆ ಸೆಲ್ಟಿಕ್ ಮೆದ್ಲಾನ್ ಮೂಲದ ಮಿಲನ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಕೂಡ [[ಮಿಡಿಯೊಲಾನಮ್]] ಹೆಸರನ್ನು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಹೇರಿದರು.<ref name="InternationalStudent"/> ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳ ರೋಮನ್ ಹಿಡಿತದ ನಂತರ 293 AD ಯಲ್ಲಿ ಡಯೊಕ್ಲೆಷಿಯನ್ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು [[ಪಶ್ಚಿಮ ರೋಮನ್ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯ]]ದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದ. [[ಡಯೊಕ್ಲಿಷಿಯನ್]] ಪೂರ್ವ ರೋಮನ್ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯ ( ರಾಜಧಾನಿ [[ನಿಕೊಮಿಡಿಯಾ]]) ಇರುವ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರೆ ಅವನ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ ಮ್ಯಾಗ್ಸಿಮಿಯಾನಸ್ ಪಶ್ಚಿಮ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕ್ಕೊಂಡ. ತಕ್ಷಣ [[ಮ್ಯಾಗ್ಸಿಮಿಯನ್]] ಬೃಹತ್ ಸರ್ಕಸ್, ಥರ್ಮಾಯ್ ಎರ್ಕುಲಿ ಅರಮನೆ ಸಂಕೀರ್ಣಗಳು,{{convert|470|x|85|m|ft|lk=out|abbr=on}} ಸ್ಮಾರಕಗಳು, ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವಾ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದೆ.ಚಕ್ರವರ್ತಿ [[ಕಾನ್‌ಸ್ಟಾಂಟಿನ್ I]], [[ಮಿಲನ್‌ನ ಕಾಯಿದೆ]] 313ರಲ್ಲಿ [[ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನ]]ರಿಗೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂಗ್ರ್ಯವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿದ.<ref name="Edict">{{cite web |url=http://www.christianitytoday.com/ch/1990/issue28/2809.html |title=313 The Edict of Milan |3=Christian History |publisher=www.christianitytoday.com |accessdate=2010-01-14 |archive-date=2009-09-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090910201345/http://www.christianitytoday.com/ch/1990/issue28/2809.html |url-status=dead }}</ref> 402ರಲ್ಲಿ [[ವಿಷಿಗೋತರು]] ನಗರವನ್ನು ದಿಗ್ಭಂಧಿಸಿಕೊಂಡರು, ಆಗ ಅರಮನೆ ವಾಸವನ್ನು [[ರಾವೆನ್ನಾ]]ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಐವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ (452ರಲ್ಲಿ) ಹೂಣರು ನಗರದ ಮೇಲೆ ದಂಡೆತ್ತಿ ಬಂದರು. 539ರಲ್ಲಿ [[ಬೈಜಾಂಟಿನ್‌]]ನ ಚಕ್ರವರ್ತಿ [[ಜಸ್ಟಿನಿಯನ್ I]] ವಿರುದ್ಧ ಹೂಡಿದ [[ಗಾಥಿಕ್ ಯುದ್ಧ]]ದಲ್ಲಿ [[ಒಸ್ಟ್ರೊಗೋಥರು]] ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡು ನಾಶಮಾಡಿದರು. 569ರ ಬೇಸಗೆಯಲ್ಲಿ [[ಲೊಂಗೊಬಾರ್ಡರು]] (ಇಟಾಲಿಯನ್ ಪ್ರದೇಶ [[ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ]]ಯ ಮೂಲ) ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಉಳಿದಿದ್ದ ಸಣ್ಣ [[ಬೈಜಾಂಟಿನ್ ಸೇನೆ]]ಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಲೋಬಾರ್ಡರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರೋಮನ್ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮಿಲನ್‍ನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದವು.<ref>''[[Versum de Mediolano civitate]]'' ನೋಡಿ.</ref> 774ರಲ್ಲಿ [[ಚಾರ್ಲ್‌ಮ್ಯಾಗ್ನೆ]] ಮಹತ್ತರ ನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಿ ತನ್ನನ್ನು "ಲೊಂಬಾರ್ಡರ ರಾಜ" ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂದಾಗ ಮಿಲನ್ [[ಫ್ರಾಂಕರಿಗೆ]] ಶರಣಾಯಿತು (ಈ ಹಿಂದೆ ಜರ್ಮಾನಿಕ್ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಗಳು ಅನೇಕ ಸಲ ಪರಸ್ಪರ ಕಾದಾಡಿ ವಶಪಡಿಸಿಕ್ಕೊಂಡಿದ್ದರೂ ಬೇರೆ ಜನರ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ರಾಜಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಟಾಪಿಸಿಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ). [[ಲೊಂಬಾರ್ಡರ ಕಬ್ಬಿಣದ ಕಿರೀಟಾವಧಿ]] ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು. ಇಲ್ಲಿಂದ ಇದಾದ ನಂತರ ಮಿಲನ್ ನಗರ [[ಪವಿತ್ರ ರೋಮನ್ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯ]]ದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. === ಮಧ್ಯ ಕಾಲೀನ ಯುಗ === [[ಚಿತ್ರ:IMG 3734 - Milano - Stemma visconteo- sull'Arcivescovado - Foto di Giovanni Dall'Orto - 15-jan-2007.jpg|thumb|150px|ಬಿಸ್ಕಿಯೋನ್: ಪಿಯಾಝಾ ಡುಯೊಮೊನಲ್ಲಿರುವ ಆರ್ಚ್ ಬಿಷಪ್ ಅರಮನೆಯ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿಯ ಅಧಿಕೃತ ಲಾಂಛನ.IO<HANNES> ಅಕ್ಷರಗಳು ಆರ್ಚ್ ಬಿಷಪ್ ಜಿಯೊವಾನಿ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ (1342-1354)ಯ ಸಂಕೇತ.]] [[ಮಧ್ಯಯುಗ]]ದಲ್ಲಿ ಪೊ ನ ಶ್ರೀಮಂತ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಇಟಾಲಿಯಿಂದ ಆಲ್ಪ್ಸ್‌ನ ಆಚೆಗಿನ ಮಾರ್ಗಗಳ ಮೇಲೆ ತನಗಿದ್ದ ಹತೋಟಿಯಿಂದಾಗಿ ಮಿಲನ್ ನಗರ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಏಳಿಗೆ ಕಾಣತೊಡಗಿತು. 1162ರಲ್ಲಿ [[ಫ್ರೆಡರಿಕ್ I ಬಾರ್ಬರೊಸ್ಸಾ]] ಲೊಂಬಾರ್ಡ್ ನಗರಗಳ ಮೇಲೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿ ವಶಮಾಡಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಬಹುಪಾಲು ನಾಶವಾಯಿತು. 1167ರಲ್ಲಿ [[ಲೊಂಬಾರ್ಡ್ ಲೀಗ್]] ಸ್ಥಾಪನೆಯ ನಂತರ ಈ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿತು. 1183ಯಲ್ಲಿ [[ಕಾನ್‌ಸ್ಟೆನ್ಸ್ ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದ]]ದಲ್ಲಿ ಲೊಂಬಾರ್ಡ್ ನಗರಗಳು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಮಿಲನ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಡ್ಯೂಕಿ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಸಿಕ್ಕಿತು. 1208ರಲ್ಲಿ [[ರಾಂಬೆರ್ಟಿನೊ ಬುವಾಲೆಲ್ಲಿ]] 1242ರಲ್ಲಿ [[ಲೂಕಾ ಗ್ರಿಮಾಲ್ಟಿ]] ಮತ್ತು 1208ರಲ್ಲಿ [[ಲುಚೆಟೊ ಗಟ್ಟಿಲುಸಿಯೊ]] ಇವರುಗಳು ಮಿಲನ್ ನಗರದ [[ಪೊಡೆಸ್ತಾ]] ಆಗಿ ಒಂದೊಂದು ಕಾಲಾವಧಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. [[ಮಿಡಿವಿಯಲ್ ಕಮ್ಯೂನ್‌]]ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಪಾಯಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ಸ್ಥಾನವಾದ ಹಿಂಸೆಯ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನ: 1252ರ ಮಿಲನೀಸ್ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚ್‌ನ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಯ ಕೊಲೆ, ನಂತರದಲ್ಲಿ ''ಕೊಂಟಾಡೊ'' ಬಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕ ಕಾಲ್ಗಡದಿಂದ ಅದು [[ಸೇಂಟ್ ಪೀಟರ್ ಮಾರ್ಟಿರ್]] ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂತು, [ಬಲಭಾಗದ ಚಿತ್ರ]; ಕೊಲೆಪಾತಕರು ಅವರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆಂದು ಮತ್ತು ''ಪೊಡೆಸ್ತಾ'' ದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಆಯುಧಪಾಣಿಯಾಗಿ ಎದುರಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಯಿತು. 1256ರಲ್ಲಿ ಆರ್ಚ್‌ಬಿಷಪ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖರನ್ನು ಮಿಲನ್ ನಗರದಿಂದ ಉಚ್ಛಾಟಿಸಲಾಯಿತು. 1259ರಲ್ಲಿ [[ಗಿಲ್ಡ್‌]]ನ ಸದಸ್ಯರಿಂದ [[ಕ್ಯಾಪಿಟಾನೊ ಡೆಲ್ ಪೊಪೊಲೊ]] ಆಗಿ ಚುನಾಯಿತನಾದ ''ಮಾರ್ಟಿನೊ ಡೆಲ್ಲಾ ತೊರ್ರೆ'' ಬಲಾತ್ಕಾರದಿಂದ ನಗರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ವಜಾ ಮಾಡಿದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ತೆರಿಗೆ ವಿಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ, ಕಾಲುವೆಗಳನ್ನು ತೋಡಿಸಿ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರದಿಂದ ಆಳತೊಡಗಿದ.ಅವನ ನೀತಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಮಿಲಾನಿಸ್ ಬೊಕ್ಕಸ ಬರಿದಾಯಿತು. ಅಮಾನವೀಯ ಲೋಭಿತನದ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಜನ ರೊಚ್ಚಿಗೆದ್ದರು; ಇದರಿಂದಾಗಿ ಡೆಲ್ಲಾತೊರ್ರೆಯ ಪಾರಂಪರಿಕ ಶತ್ರು ವಿಸ್ಕೊಂಟಿಗೆ ಜನಬೆಂಬಲ ಒದಗಿಬಂತು.22 ಜುಲೈ 1262ರಂದು ಡೆಲ್ಲಾ ತೊರ್ರೆಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ [[ಕೊಮೊನ ಬಿಷಪ್]], ರಾಯ್‌ಮೊಂಡೊ ಡೆಲ್ಲಾ ತೊರ್ರೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ [[ನಗರದ IV]] ಪೋಪ್, [[ಒಟ್ಟೋನ್ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ]]ಯನ್ನು [[ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಆರ್ಚ್‌ಬಿಷಪ್]] ಪದವಿಗೇರಿಸಿದ. ನಂತರ ಡೆಲ್ಲಾ ತೊರ್ರೆ, [[ಕಟಾರ್|ಕತಾರ್]] ವಿತಂಡವಾದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ ಆಪ್ತನಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬ ದ್ರೋಹಾರೋಪ ಮಾಡಿದ, ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ, ಡೆಲ್ಲಾ ತೊರ್ರೆ ಮೇಲೂ ಇದೇ ದ್ರೋಹಾರೋಪ ಹೊರಿಸಿ ಅವನನ್ನು ಮಿಲನ್ ನಗರದಿಂದ ಉಚ್ಛಾಟಿಸಿ ಆಸ್ತಿ ಪಾಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಜಪ್ತಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ. ಇದಾದ ನಂತರ ಶುರುವಾದ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧ ದಶಕಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ನಡೆದು ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಧಕ್ಕೆಯುಂಟಾಯಿತು.1263ರಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟೊನ್ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ ಉಚ್ಛಾಟಿತರ ಗುಂಪು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ನಗರದ ವಿರುದ್ಧ ವಿಫಲ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಸಿದ, ಆದರೆ ಎಲ್ಲ ಬಣಗಳ ನಡುವಿನ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದ ಹಿಂಸಾಚಾರದ ನಂತರ [[ದೇಸಿಯೊ ಯುದ್ಧ]]ದಲ್ಲಿ ನಗರವನ್ನು ತನ್ನ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡ. [[ಡೆಲ್ಲಾ ತೊರ್ರೆ]]ಯನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಹೊರಗಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ [[ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ]] ನಗರ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಸ್ತಿಪಾಸ್ತಿಗಳನ್ನು [[15ನೆಯ ಶತಮಾನ]]ದ ತನಕ ಆಳಿದ.ಮಿಲನ್‌ನ ಪೂರ್ವ ಇತಿಹಾಸದ ಬಹುಪಾಲು ಗ್ವೆಫ್ಫರು ಮತ್ತು ಘಿಬೆಲಿನ್ನರು ಎಂಬ ಎರಡು ರಾಜಕೀಯ ಬಣಗಳ ನಡುವಿನ ಕಾದಾಟದ ಕತೆ. ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಾರಿ ಗ್ವೆಲ್ಫರು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೂ ಜರ್ಮನ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಅವರಿಗಿದ್ದ "ಘಿಬಲಿನ್" ಗೆಳೆತನದ ಆಧಾರದಿಂದ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿಯ ಕುಟುಂಬ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಅಧಿಕಾರ ಗದ್ದುಗೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>ಹೆನ್ರಿ ಎಸ್ ಲುಕಾಸ್,, ''The Renaissance and the Reformation'' (ಹಾರ್ಪರ್ &amp; ಸಹೋದರರು: ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, 1960) ಪು. 37.</ref> 1395ರಲ್ಲಿ, ಈ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳ ಪೈಕಿ ಒಬ್ಬ ವೆನ್ಸೆಸ್ಲಾಸ್ (1378-1400) ಮಿಲನೀಸರನ್ನು ಡ್ಯೂಕ್ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೇರಿದ.<ref>''Ibid.'', ಪು. 38.</ref> 1395ರಲ್ಲಿ, [[ಗಿಯಾನ್ ಗಲೆಜ್ಜೊ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ]] ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಡ್ಯೂಕ್ ಪದವಿಗೇರಿದ. ಘಿಬೆಲಿನ್ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿಯ ಕುಟುಂಬ 14ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದ 15ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ತನಕ, ಒಂದೂವರೆ ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಅಧಿಕಾರ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು.<ref>ರಾಬರ್ಟ್ ಎಸ್.ಹೊಯ್ಟ್ &amp; ಸ್ಟಾನ್ಲೆ ಚೊಡೊರೊ ''Europe in the Middle Ages'' (ಹರ್ಕೋರ್ಟ್, ಬ್ರೇಸ್ &amp; ಜೊವಾನೊವಿಚ್: ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, 1976) ಪು. 614.</ref> === ನವೋದಯ ಕಾಲ ಮತ್ತು ಸಫೋರ್ಜಾ ಕುಟುಂಬ === [[ಚಿತ್ರ:Milano Castello 1.jpg|thumb|left|150px|ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲೊ ಎಸ್‌ಫೋರ್ಜೆಸ್ಕೊ, ಜಫೋರ್ಜಾ ಕುಟುಂಬದ ಅಧಿಕಾರ ಸಂಕೇತ]] [[ಚಿತ್ರ:Milano - Mappa della città nel 1621.jpg|thumb|right|150px|17ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್]] 1447ರಲ್ಲಿ [[ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಡ್ಯೂಕ್]] [[ಫಿಲಿಪ್ಪೊ ಮಾರಿಯಾ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ]] ಮುಂದೆ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಬಲ್ಲ ಗಂಡುಮಗನಿಲ್ಲದೆ ಸತ್ತ; ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ ವಂಶಾವಳಿ ಕೊನೆಗೊಂಡ ನಂತರ [[ಆಂಬ್ರೋಸಿಯನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್]] ಕಾಯಿದೆ ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆಂಬ್ರೋಸಿಯನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪೋಷಕ ಸಂತ ಸೇಂಟ್ ಆಂಬ್ರೋಸ್‌ನಿಂದ ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="lucas:268">ಹೆನ್ರಿ ಎಸ್.ಲುಕಾಸ್, ''The Renaissance and the Reformation'' ಪು. 268.</ref> ಗ್ವೆಲ್ಫ್ ಮತ್ತು ಘಿಬೆಲಿನ್ ರಾಜಕೀಯ ಬಣಗಳೆರಡೂ ಮಿಲನ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಂಬ್ರೋಸಿಯನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಒಂದಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಆದರೂ, [[ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಸಫೋರ್ಜಾ]]ದ [[ಫ್ರಾನ್ಸೆಸ್ಕೊ ಸಫೋರ್ಜಾ]] 1450ರಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂದಾಗ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಪತನಗೊಂಡಿತು; ಇದು ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ಇಟಾಲಿಯನ್ [[ನವೋದಯ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ನಗರವಾಗಿ ಮಾಡಿತು.<ref name="InternationalStudent"/><ref name="lucas:268"/> === ಫ್ರೆಂಚ್, ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಪಂಗಡಗಳ ಅವಧಿ === [[ಚಿತ್ರ:Martin van Meytens 001.jpg|thumb|150px|right|ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದ ರಾಣಿ ಮರಿಯಾ ತೆರೇಸ-I 1740 ರಿಂದ 1780ತನಕ ಮಿಲನ್‌ನ ಹ್ಯಾಬ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್ ಡ್ಯೂಕ್ಸ್.]] 1492ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ದೊರೆ [[ಲೂಯಿಸ್ XII]] ಮೊದಲಿಗೆ ಡ್ಯೂಕ್ ಪದವಿ ಅರಸಿದ. ಅಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದವರು [[ಸ್ವಿಸ್ ಮರ್ಸೆನರಿಗಳು]]. ಸ್ವಿಸ್ಸರ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ [[ಮರಿಗ್ನಾನೊ ಕದನ]]ದಲ್ಲಿ ಲೂಯಿಸ್‌ನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ದೊರೆ [[ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ I]] ಗೆ ಡ್ಯೂಕ್ ಪದವಿಯ ಭರವಸೆ ಕೊಡಲಾಯಿತು. 1525ರಲ್ಲಿ ಪಾವಿಯಾ ಕದನದಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾಬ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್ [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ V]], ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ I ನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದಾಗ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಸೇರಿದಂತೆ ಉತ್ತರ ಇಟಲಿ [[ಹ್ಯಾಬ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್]] ಕೈ ಸೇರಿತು.<ref>ಜಾನ್ ಲೊತೊರ್ಪ್ ಮೋಟ್ಲೆ, ''The Rise of the Dutch Republic'' ಸಂಪುಟ. II (ಹಾರ್ಪರ್ ಸಹೋದರರು: ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, 1855) ಪು. 2.</ref> 1556ರಲ್ಲಿ, ಚಾರ್ಲ್ಸ್ V ತನ್ನ ಮಗ [[ಫಿಲಿಪ್ II]] ಮತ್ತು ಸಹೋದರ [[ಫರ್ಡಿನಾಂಡ್ I]] ಪರವಾಗಿ ಪದತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದಾಗ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಸೇರಿದಂತೆ, ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ನ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಸೊತ್ತುಗಳು, ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ನ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಹ್ಯಾಬ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್ ವಂಶಾವಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಫಿಲಿಫ್ IIನಿಗೆ ಸೇರಿದವು; ಫರ್ಡಿನಾಂಡ್‌ನ ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಹ್ಯಾಬ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್ ವಂಶಾವಳಿ ಪವಿತ್ರ ರೋಮನ್ ಚಕ್ರಾದಿಪತ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. 1629–31ರಲ್ಲಿ [[ಮಿಲನ್‌ನ ಪ್ಲೇಗ್ ಉಪದ್ರವ]] 130,000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪೈಕಿ ಸುಮಾರು 60,000 ಜನರನ್ನು ಬಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ಶತಮಾನದ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಕೊನೆಯ [[ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗ]] [[ಕಪ್ಪು-ಸಾವಿ]]ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಪ್ಲೇಗ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>ಸಿಪೊಲ್ಲಾ, ಕಾರ್ಲೊ M. ''Fighting the Plague in Seventeenth Century Italy''. ಮ್ಯಾಡಿಸನ್: ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ವಿಸ್ಕೋನ್ಸಿನ್ ಪ್ರೆಸ್, 1981.</ref> 1700ರಲ್ಲಿ [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ II]]ನ ಸಾವಿನೊಂದಿಗೆ ಹ್ಯಾಬ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್‌ನ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ವಂಶಾವಳಿ ಪತನಗೊಂಡಿತು. ಅವನ ಸಾವಿನ ನಂತರ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಯನ್ನು [[ಅಂಜೌನದ ಫಿಲಿಪ್‌]]ಗೆ ವಹಿಸಬೇಕೆಂದು ಫ್ರೆಂಚರು 1701ರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಸೊತ್ತುಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡರು; [[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಸಕ್ಸೆಷನ್ ಕದನ]] ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. 1706ರಲ್ಲಿ, [[ರಾಮಿಲೀಸ್]] ಮತ್ತು [[ಟೂರಿನ್‌]]ನ ಫ್ರೆಂಚರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ [[ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್‌ ಹ್ಯಾಬ್ಸ್‌ಬರ್ಗರು]] ಉತ್ತರ ಇಟಲಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು. 1713ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[ಉಟ್ರೆಕ್ಟ್ ಒಪ್ಪಂದ]], ಸ್ಪೆಯಿನ್‌ನ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಸೊತ್ತುಗಳು, [[ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ]] ಮತ್ತು ಅದರ ರಾಜಧಾನಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಮೇಲೆ ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿತು. === 19ನೆಯ ಶತಮಾನ === [[ಚಿತ್ರ:Episodio delle cinque giornate (Baldassare Verazzi).jpg|thumb|left|150px|ಮಿಲನ್‌ನ ದೇಶ ಪ್ರೇಮಿಗಳು ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಸೇನೆ ವಿರುದ್ಧ ಐದು ದಿನಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಕಾದಾಡಿದರು.]] 1796ರಲ್ಲಿ ಲೊಂಬಾರ್ಡಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ [[ನೆಪೋಲಿಯನ್ ಬೋನಪಾರ್ತ್|ನೆಪೋಲಿಯನ್]] ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು [[ಸಿಸಾಲ್ಪಿನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್‌]]ನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದ. ನಂತರ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು [[ಇಟಲಿ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆ]]ಯ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿ ಡುಯೊಮೊ ಆಗಿ ಕಿರೀಟಧಾರಣೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ. ನೆಪೋಲಿಯನ್ನನ ಆಕ್ರಮಣ ಕೊನೆಗೊಂಡ ನಂತರ [[ವಿಯೆನ್ನಾದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] 1815ರಲ್ಲಿ [[ವೆನೆಟೊ]] ಜೊತೆಗೆ ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ ಮತ್ತು ಮಿಲನ್ ಅನ್ನು ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಹತೋಟಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿಸಿತು.<ref>{{cite web | last= Bloy| first = Marjie| authorlink =| coauthors =| title = The Congress of Vienna, 1 November 1814 — 8 June 1815| work =| publisher = The Victorian Web| date = 30 April 2002| url = http://www.victorianweb.org/history/forpol/vienna.html| doi =| accessdate = 2009-06-09}}</ref> ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಹಾಡು ಮತ್ತು [[ಅಪೆರಾ]]ಗಳ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು. 1770ರಲ್ಲಿ [[ವುಲ್ಫ್‌ಗ್ಯಾಂಗ್ ಅಮೆಡಿಯುಸ್ ಮೊಟ್ಜಾರ್ಟ್|ಮೊಜಾರ್ಟ್]], [[ಟೀಟ್ರೊ ರೀಗಿಯೊ ಡ್ಯೂಕಲ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಮೂರು ಅಪೆರಾ ಪ್ರೀಮಿಯಮ್ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾಡಿದ. ನಂತರ ತನ್ನ [[ಬೆಲಿನಿ]], [[ಡೊನಿಜೆಟಿ]], [[ರೋಸ್ಸಿನಿ]] ಮತ್ತು ವರ್ದಿ ಮುಂತಾದವರ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳ ಮೂಲಕ [[ಲಾ ಸ್ಕಲಾ]] ಜಗತ್ತಿನ ರೆಫರೆನ್ಸ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಆಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಮಿಲನ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ [[ವರ್ದಿ]] ಸ್ವತಃ "Casa di Riposo per Musicisti" ನಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನನಾದ. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ರಂಗಭೂಮಿಗಳೆಂದರೆ ''ಲಾ ಕ್ಯಾನೊಬಿಯಾನ'' ಮತ್ತು ''ಟೀಟ್ರೊ ಕರ್ಕಾನೊ''.1848 ಮಾರ್ಚ್ 18ರಂದು ಮಿಲನೀಸರು ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ಬಂಡಾಯ ಎದ್ದರು, ಈ "[[ಐದು ದಿವಸಗಳ]]" [[ಇಟಾಲಿಯನ್:]] ಬಂಡಾಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ''ಲೀ ಕಿಂಕ್ ಜಿಯೊರ್ನಾಟೆ'' ಮಾತು ಫೀಲ್ಡ್ ಮಾರ್ಷಲ್ [[ರಾದೆಟ್‌ಸ್ಕಿ]] ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ನಗರದಿಂದ ಹೊರಹೋಗಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಆದರೂ ಜುಲೈ 24ರಂದು [[ಕುಸ್ಟೊಜಾ]]ದಲ್ಲಿ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಸೇನೆಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ರಾದೆಟ್‌ಸ್ಕೀ ಉತ್ತರ ಇಟಲಿ ಮತ್ತು ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಮೇಲಿನ ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಹತೋಟಿಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ದೃಢಪಡಿಸಿಕೊಂಡ. ಇಷ್ಟಾದರೂ ಇಟಾಲಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿಗಳು [[ಸಾರ್ಡೀನಿಯಾದ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆ]] ಕಟ್ಟಾಳುಗಳ ಜೊತೆ ಸೇರಿ [[ಇಟಾಲಿಯನ್ ಏಕೀಕರಣ]]ದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗೋಸ್ಕರ ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಕಿತ್ತೊಗೆಯಲು ಕರೆಕೊಟ್ಟರು. ಸಾರ್ಡೀನಿಯಾ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಒಕ್ಕೂಟ ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡು 1859ರಲ್ಲಿ [[ಸೊಲ್ಫೆರಿನೊ ಕದನ]]ದಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾವನ್ನು ಮಣಿಸಿದರು.<ref name="Solferino">{{cite web | title = Solferino | author = Graham J. Morris | url = http://www.battlefieldanomalies.com/solferino/08_the_battle.htm | accessdate = 2009-06-09 | archive-date = 2009-06-30 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090630084539/http://www.battlefieldanomalies.com/solferino/08_the_battle.htm | url-status = dead }}</ref> ಈ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಮಿಲನ್ ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸಾರ್ಡೀನಿಯಾ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಗೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಮುಂದೆ ಇದು ಇಟಲಿಯ ಬಹುತೇಕ ಪ್ರಾಂತಗಳ ಮೇಲೆ ಹತೋಟಿ ಸಾಧಿಸಿತು; 1861ರಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ [[ಇಟಾಲಿ ರಾಜ್ಯ]]ವೆಂದು ಮರುನಾಮಕರಣವಾಯಿತು.[[ಇಟಲಿಯ ರಾಜಕೀಯ ಏಕೀಕರಣ]] ಉತ್ತರ ಇಟಲಿಯ ಮೇಲೆ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ ರೈಲುದಾರಿಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಸುಗಮವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮಿಲನ್ ನಗರ ಉತ್ತರ ಇಟಲಿಯ ರೈಲುದಾಣವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ವಿಪರೀತ [[ಹಣದುಬ್ಬರ]]ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನಡೆದ ಹಿಂಸಾಚಾರದಲ್ಲಿ [[ಬಾವಾ-ಬೆಕ್ಕಾರಿಸ್ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡ]]ದಿಂದ ಮಿಲನ್ ನಗರ ವಿಚಲಿತಗೊಂಡಿತಾದರೂ ಅಗಾಧ ಕೈಗಾರೀಕರಣದಿಂದ ಅದು ಇಟಾಲಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಮೈದಳೆಯಿತು. ಈ ವೇಳೆಗೆ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಇಟಲಿಯ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಿದ್ದವು; ಈ ನಗರ ದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ [[ಆರ್ಥಿಕ ಕೇಂದ್ರ]]ವಾಯಿತು. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯ ಮತ್ತು 20ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದ [[ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ]]ಯಿಂದ ನಗರದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಅಗಾಧವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಂದಿತು.<ref name="World"/> === 20ನೆಯ ಶತಮಾನ === [[ಚಿತ್ರ:Tentoonstelling Milaan - p1906-213.jpg|thumb|left|1906ರಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವ ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನದ ಮುಕ್ಯ ಹಜಾರದ ದೃಶ್ಯ]] 1919ರಲ್ಲಿ, [[ಬೆನಿಟೊ ಮುಸೊಲೊನಿ]] [[ಕಪ್ಪು ಅಂಗಿ ಪಡೆ]]ಯನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದ, ಇವರು ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ [[ಇಟಾಲಿಯನ್ ಫ್ಯಾಸಿಸ್ಟ್ ಚಳುವಳಿ]], 1922ರಲ್ಲಿ ನಗರದಿಂದ [[ರೋಮ್‌ನ ಮಾರ್ಚ್]] ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧ]] ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕನ್ನರ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯಿಂದ ಮಿಲನ್ ನಗರ ತುಂಬಾ ನೊಂದಿತು. 1943ರಲ್ಲಿ [[ಇಟಲಿ ಯುದ್ಧ ತ್ಯಜಿಸಿ]]ದರೂ ಜರ್ಮನ್ನರು 1945ರ ತನಕ [[ಉತ್ತರ ಇಟಲಿ]]ಯ ಬಹುಪಾಲು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿಟ್ದ್ದರು. ಮಿಲನ್ ಮೇಲೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಪಡೆಗಳ [[ಅತಿಕೆಟ್ಟ]] ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ನಡೆದದ್ದು 1944ರಲ್ಲಿ, ಬಹುಪಾಲು ದಾಳಿ [[ಮಿಲನ್‌ನ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ]]ವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. 1943ರಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಿತ ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್ ವಿರೋಧಿ ಪ್ರತಿರೋಧದ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ಮಿಲನ್‌ನಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಕಾದಾಟಗಳು ನಡೆದವು. [[ಚಿತ್ರ:Pirelli T1.png|thumb|right|150px|ನಿರ್ಮಾಣಗೊಳ್ಳೂತ್ತಿರುವ ಪೈರೆಲಿ ಟವರ್, ಯುದ್ದೋತ್ತರ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಆರ್ಥಿಕ ಪವಾಡದ ಸಂಕೇತ.]]ಯುದ್ಧ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಅಮೇರಿಕಾದ [[1ನೆಯ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಪಡೆ]] ತನ್ನ [[ಪೊ ಕಣಿವೆಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ]]ಯ ಅಂಗವಾಗಿ ಮಿಲನ ನಗರದ ಕಡೆಗೆ ಬರತೊಡಗಿತು. ಆದರೆ [[ಇಟಾಲಿಯನ್ ಪ್ರತಿರೋಧ ಚಳುವಳಿ]]ಗಾರರು ಅವರು ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಬಂಡೆದ್ದು ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ವಿಮೋಚನೆಗೊಳಿಸಿದರು. ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮುಸೊಲೊನಿ ಮತ್ತು ಆತನ ಇ[[ಟಾಲಿಯನ್ ಸೋಷಿಯಲ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌]]ನ (''Repubblica Sociale Italiana'',ಅಥವಾ RSI) ಅನೇಕ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಇಟಾಲಿಯನ್ ಬಂಡಾಯಗಾರರು ಡೊಂಗೊ ಹತ್ತಿರ ಸೆರೆ ಹಿಡಿದು ಕೊಂದು ಹಾಕಿದರು. 1945ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 29ರಂದು, ಫ್ಯಾಸಿಸ್ಟರ ಮೃತದೇಹಗಳನ್ನು ಮಿಲನ್ ನಗರಕ್ಕೆ ತಂದು ದೊಡ್ಡ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಚೌಕ ಪಿಯಾಜೆ ಲೊರೆಟೊನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವಿಧಿಗಳಿಲ್ಲದಂತೆ ತಲೆಕೆಳಗಾಗಿ ನೇತು ಹಾಕಿದರು. [[ಚಿತ್ರ:Bundesarchiv Bild 102-12689, Mailand, Signallampen im Straßenverkehr.jpg|thumb|left|20ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಬದಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್‌ನ ಪಿಯಾಝಾ ಡೆಲ್ ಡುಯೊಮೊದ ದೃಶ್ಯ]] ಯುದ್ಧ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದಿಂದ ವಲಸೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಯಹೂದಿಗಳಿಂದ ಗಿಜಿಗಿಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಿಲನ್ ನಗರ [[ನಿರಾಶ್ರಿತ ಶಿಬಿರ]]ದಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿತ್ತು. 1950 ಮತ್ತು 1960ರ ದಶಕದಲ್ಲಿನ [[ಆರ್ಥಿಕ ಪವಾಡ]]ದಿಂದ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಆಂತರಿಕ ವಲಸೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ದಕ್ಷಿಣ ಇಟಲಿ]]ಯ ಜನ ಮಿಲನ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಬರತೊಡಗಿ 1971ರ ವೇಳೆಗೆ ಅಲ್ಲಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1,723,000ಕ್ಕೆ ಏರಿತು. 1970ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಕುಗ್ಗತೊಡಗಿತು, ಕಳೆದ 30 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಗರದ ಮೂರನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗ ಜನತೆ ಕೇಂದ್ರ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಹೊರವಲಯದ ಸುತ್ತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಹೊಸ ಅರೆ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು.<ref name="ISTAT">{{cite web |url=http://demo.istat.it/unitav/index.html?lingua=eng |title=Italian Population Life Tables by province and region of residence |publisher=demo.istat.it |accessdate=2010-01-14 |archive-date=2010-07-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100726112213/http://demo.istat.it/unitav/index.html?lingua=eng |url-status=dead }}</ref> ಇದೇಕಾಲಕ್ಕೆ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಹಿಂಡು ಹಿಂಡು ವಿದೇಶಿ ವಲಸೆಗಾರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸತೊಡಗಿತು ವಿದೇಶಿಯರ ಈ ವಲಸೆಯ ಹೊಸ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೆ ಮಿಲನೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಠಾತ್ತನೆ ತಲೆಯೆತ್ತಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಂಡ ಚೈನಾಟೌನ್ ಕಾರಣ, ಇದು [[ಪಾಲೊ ಸರ್ಪಿ]], ವಯಾ ಬ್ರಮಾಂಟೆ, ವಯಾ ಮೆಸ್ಸಿನಾ ಮತ್ತು ವಯಾ ರೋಸ್ಮಿನಿ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಸುತ್ತ ಇರುವ ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆ ಆಗಿದ್ದು, [[ಝೆಜಿಯಾಂಗ್‌]]ನಿಂದ [[ವಲಸೆ ಬಂದ ಚೀನೀಯರು]] ಇಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ; ಇದು ಇಂದು ನಗರದ ಮನಸೆಳೆಯುವ ದೃಶ್ಯಗಳ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಮಿಲನ್ ನಗರ ಇಟಲಿಯ [[ಫಿಲಪಿನೊ ಜನರ]] ಪೈಕಿ ಮೂರನೆ ಒಂದು ಪಾಲು ಜನರಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ಕೊಟ್ಟಿದೆ;<ref>{{cite web | last=| first =| authorlink =| coauthors =| title = Backgrounder: Profile of Filipinos in Northern Italy| work =| publisher = Republic of the Philippines Office of the Press Secretary| month = February | year = 2009| url = http://www.ops.gov.ph/feb-visits2009/backgrounder.htm#Northern%20Italy| format =| doi =| accessdate = 2009-06-21}}</ref> 33,000 ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದು ಗಣನೀಯ ಗಾತ್ರದ ಈ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ 1000 ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಜನ್ಮ ಕೊಡುತ್ತ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web| last = Uy| first = Veronica| authorlink = | coauthors = | title = Filipinos populating Milan, as 3 are born there daily--exec| work = | publisher = INQUIRER.net| date = 29 April 2008| url = http://globalnation.inquirer.net/news/breakingnews/view/20080429-133398/Filipinos-populating-Milan-as-3-are-born-there-daily--exec| format = | doi = | accessdate = 2009-06-21| archive-date = 2009-09-11| archive-url = https://web.archive.org/web/20090911043554/http://globalnation.inquirer.net/news/breakingnews/view/20080429-133398/Filipinos-populating-Milan-as-3-are-born-there-daily--exec| url-status = dead}}</ref> ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸದೃಢಗೊಂಡಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ, 2001ರಿಂದ ಇಲ್ಲಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕೊಂಚ ಮಾತ್ರ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.<ref name="ISTAT"/> == ಮುನಿಸಿಪಲ್ ಆಡಳಿತ == [[ಚಿತ್ರ:Milan,_administrative_divisions_-_Nmbrs_-_colored.svg|thumb|right|ಮಿಲನ್‌ನ ಐದು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು]] === ರಾಜಕೀಯ === {{See also|Mayors of Milan}} * ಮೇಯರ್‌ನ ಹೆಸರು: [[ಲೆಟಿಝಿಯಾ ಮೊರಟ್ಟಿ]] * ಚುನಾವಣೆ ನಡೆದ ದಿನಾಂಕ: ಮೇ 30, 2006 * ಪಕ್ಷ: [[ದ ಪೀಪಲ್ ಆಫ್ ಫ್ರೀಡಮ್]] ಒಂಬತ್ತು ಪೌರಸಂಸ್ಥೆಯುಳ್ಳ ನಗರಗಳಾಗಿ ಮಿಲನ್ ಅನ್ನು ವಿಭಾಗಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಎಂಟು [[ಕೇಂದ್ರ-ಬಲಭಾಗ]]ಕ್ಕೆ ಸೇರಿವೆn (1-8) ಮತ್ತು ಒಂದು [[ಕೇಂದ್ರ-ಎಡಭಾಗ]]ಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ (9). === ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು === ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ''ಜೋನಾ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಉಪ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ. 1999ಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ 21 ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ''ವಲಯ'' ಗಳಿದ್ದವು; 1999ರಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಲಯಗಳನ್ನು 21ರಿಂದ 9ಕ್ಕೆ ತಗ್ಗಿಸಲು ಇಲ್ಲಿನ ಆಡಳಿತ ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಇಂದು ''ವಲಯ 1'' ಸ್ಪಾನಿಷ್-ಎರಾ ಸಿಟಿ ಗೋಡೆಗಳ ಒಳಗಿನ "ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಕೇಂದ್ರ"ದಲ್ಲಿದೆ; ಉಳಿದ 8 ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಲಯಗಳು 1ನೇ ವಲಯದ ಗಡಿಯಿಂದ ನಗರಮಿತಿಯ ಗಡಿಗಳಾನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.comune.milano.it/dseserver/WebCity/Documenti.nsf/a05ac22aa8296639012567b6005b1193/24ebbbc42dccc2a0c1256d570040abac?OpenDocument |title=web site of Milan |access-date=2010-04-08 |archive-date=2007-07-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070729092029/http://www.comune.milano.it/dseserver/WebCity/Documenti.nsf/a05ac22aa8296639012567b6005b1193/24ebbbc42dccc2a0c1256d570040abac?OpenDocument |url-status=dead }}</ref> == ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ == === ಭೂಲಕ್ಷಣ === ಮಿಲನ್ ಜಿಲ್ಲೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶದ [[ಪದನ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ]]ಯಲ್ಲಿದ್ದು [[ಟಿಸಿನೊ]] ಮತ್ತು [[ಅಡ್ಡಾ]] ನದಿ ಮತ್ತು [[ಪೊ]] ನದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು ಇವು [[ಆಲ್ಪ್ಸ್‌]]ನ ಮೊದಲ ತೊರೆಗಳಾಗಿವೆ ನಗರದ ಭೂವಿಸ್ತೀರ್ಣ 181 ಕಿ.ಮೀ. ಮತ್ತು ಇದು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 122 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದರ ಮೇಲ್ಮೈಯ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 181&nbsp;km² ಹಾಗೂ ಇದು [[ಸಮುದ್ರ|ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟ]]ದಿಂದ 122 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. === ಹವಾಗುಣ === ಮಿಲನ್‌ನ [[ಹವಾಮಾನ ತೇವಾಂಶಭರಿತ ಉಪ ಉಷ್ಣವಲಯ]]ದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; ([[ಕೊಪ್ಪೆನ್ ಹವಾಮಾನ ವರ್ಗೀಕರಣ]] ''Cfa'' )<ref>{{Cite web |url=http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/32/World_Koppen_Map.png |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-04-08 |archive-date=2013-09-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130901172138/http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/32/World_Koppen_Map.png |url-status=dead }}</ref> ದ ಜೊತೆಗೆ ಕೆಲವು [[ಕಾಂಟಿನೆಂಟಲ್]] ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಉತ್ತರ ಇಟಲಿಯ ಒಳನಾಡು ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳು ; ತೇವಾಂಶಭರಿತವಾದ ಸೆಕೆಯ ಬೇಸಗೆ, ಚಳಿಯ ತೇವ ಜಿನುಗುವ ಮಾಗಿಕಾಲ ; ಇಟಲಿಯ ಉಳಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳಾ [[ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಹವಾಮಾನ ಲಕ್ಷಣ]]ಗಳಿಗಿಂಗ ಇದು ಭಿನ್ನ.<ref name="NatGeo">{{cite web |url=http://travel.nationalgeographic.com/places/cities/city_milan.html |title=Milan, Italy facts, Milan, Italy travel videos, flags, photos - National Geographic |publisher=travel.nationalgeographic.com |accessdate=2010-01-04 }}</ref> ನಗರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ಉಷ್ಣಾಂಶ ಕಂಡುಬರುವುದು {{convert|-3|to|4|°C|0|abbr=on}}ಜನವರಿ ಮತ್ತು {{convert|19|to|30|°C|0|abbr=on}}ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ. ಮಾಗಿಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹಿಮಪಾತ ಸರ್ವೆಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಕಳೆದ 15-20ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಹಿಮಪಾತದ ಸರಾಸರಿ ಪ್ರಮಾಣ 35 ಮತ್ತು 45 ಸೆಂ.ಮೀ (16"/18"); 30-50ಸೆಂ.ಮೀ ನಷ್ಟು ಒಂಟಿ ಹಿಮಪಾತ ಆಗಾಗ ಆಗುತ್ತಿದ್ದು 1985ರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಿಮಪಾತ 80-100 ಸೆಂ.ಮೀ.ನಷ್ಟು ದಾಖಲೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ತೇವಾಂಶದ ಪ್ರಮಾಣ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಕೊಂಚ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿನ ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಸರಾಸರಿ 1000ಮಿ.ಮೀ (40&nbsp;ಇಂಚು).<ref name="NatGeo"/> ದಕ್ಷಿಣದ ನೆರೆಯಲ್ಲಿ ಭತ್ತದ ಗದ್ದೆಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದರೂ, [[ನಗರ ಉಷ್ಣಾಂಶ ಧ್ವೀಪ]] ಪರಿಣಾಮ ಮತ್ತು ನಗರಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ವಾಡಿಕೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಈ ನಗರವನ್ನು ಪೊ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದ ಹಿಮ ಕವಿದ ನಗರವೆಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗಿದೆ. {{Milan weatherbox}} == ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ದೃಶ್ಯಗಳು == === ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪ === {{See also|List of buildings in Milan|Villas and palaces in Milan}} [[ಚಿತ್ರ:Santa Maria delle Grazie Milano 07-08-2007.JPG|thumb|left|ಸಂತ ಮರಿಯಾ ಡೆಲ್ಲೆ ಗ್ರೇಝೀ]] [[ಚಿತ್ರ:Lombardia Milano9 tango7174.jpg|thumb|right|ಸ್ಯಾನ್ ಸಿಂಪ್ಲಿಸಿಯಾನ ಪುರಾತನ ಬಿಸಿಲಿಕಾದ ರೋಮನೆಸ್ಕ್ ಬಂಗಲೆ]] ಪುರಾತನ ರೋಮನ್ ವಸಾಹತಿನ ಕೆಲವು ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು ಉಳಿದಿದ್ದು ಮುಂದೆ ಇವು ಪಶ್ಚಿಮ ರೋಮನ್ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದವು. [[4ನೆಯ ಶತಮಾನ CE]]ದ ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಬಿಷಪ್ ಆಗಿದ್ದ [[ಸೇಂಟ್ ಆಂಬ್ರೋಸ್‌]]ಗೆ ನಗರದ ವಿನ್ಯಾಸ, ಕೇಂದ್ರದ ಮರುವಿನ್ಯಾಸ ( ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟರಿಗಳು ಈಗ ಇಲ್ಲವಾಗಿದ್ದರೂ), ನಗರದ ಪ್ರವೇಶಧ್ವಾರದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬೇಸಿಲಿಕಾಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೇಲೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರಭಾವವಿತ್ತು [[ಸೇಂಟ್ ಆಂಬ್ರೋಗಿಯಾ]], [[ಬ್ರೊಲೊಸ್‌ನ ಸ್ಯಾನ್ ನಜಾರೊ]], [[ಸ್ಯಾನ್ ಸಿಂಪ್ಲಿಸಿಯಾನ್]] ಮತ್ತು [[ಸೇಂಟ್ ಯೂಸ್ಟೊರ್ಜಿಯೇ]]ಗಳು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾಣುತ್ತ ಇಂದಿಗೂ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಕೌಶಲ್ಯದ ಚರ್ಚುಗಳಾಗಿ ಇಂದಿಗೂ ಉಳಿದೆವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Leonardo da vinci, Institut de France, Manoscritto B, c. 95r.jpg|thumb|left|ಮಿಲನ್‌ನ ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ ಅವಧಿಯ ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಯೋಜನೆಯ ರೇಖಾಚಿತ್ರ.(ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಹಸ್ತಲಿಖಿತ B)]] ಇಟಲಿಯ [[ಗಾಥಿಕ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ]]ದ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಉದಾಹರಣೇ ಎಂದರೆ ಅದು [[ಮಿಲನ್ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್]] ಇದು [[ರೋಮ್‌]]ನ [[ಸೇಂಟ್ ಪೀಟರ್ ಬೆಸಿಲಿಕಾ]],<ref name="nytimes frommer's">{{cite web |title = Duomo |work = Frommer's |url = http://travel.nytimes.com/travel/guides/europe/italy/milan/25103/duomo/attraction-detail.html |accessdate = 2009-06-01 }}</ref> [[ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್ ಸೆವೈಲ್]] ಮತ್ತು [[ಐವರಿ ಕೋಸ್ಟ್‌]]ನ ಹೊಸ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್‌ನ ನಂತರ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ನಾಲ್ಕನೆಯ ದೊಡ್ಡ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್.<ref name="nytimes frommer's"/> 1386 ಮತ್ತು 1577ರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿರುವ ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಅಮೃತ ಶಿಲೆ ಪ್ರತಿಮೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ಶಿಖರದಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ಕಾಣುವ ಚಿನ್ನದ ಮಡೋನಾ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಮಿಲನ್‌ನ ಜನ ಇದನ್ನು ''ಮದುನಿನಾ'' ( ಪುಟ್ಟ ಮಡೋನಾ) ಎಂದುಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದು ನಗರದ ಗುರುತುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. [[ಚಿತ್ರ:Lombardia Milano3 tango7174.jpg|thumb|right|ಮಿಲನ್ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್: ಮಡೊನ್ನಾ ಡೆಲ್ ಆಲ್ಬೆರೊ ಚಾಪಲ್, ಫ್ರಾನ್ಸೆಸ್ಕೊ ಮರಿಯಾ ರಿಕ್ಕಿನೊ (1614).]] 14 ಮತ್ತು 15ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯೆ [[ಸಫೋರ್ಝಾ ಕುಟುಂಬ]]ದ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿ, ಅಲಂಕರಿಸಿ ಅದನ್ನು [[ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲೊ ಸಪೋರ್ಜೆಕೊ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು, ಇದು ಗೋಡೆಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದ ಶಿಕಾರಿವನ [[ಸೆಪ್ರಿಯೋ]]ಮತ್ತು [[ಕೊಮೊ ಸರೋವರ]]ಗಳಿಂದ ಬೇಟೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದ ನವೋದಯಕಾಲದ ಸೊಗಸಾದ ನ್ಯಾಯಾಲಯ. ಇದರಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳೆಂದರೆ [[ಫ್ಲಾರೆಂಟಿನ್]] ಮುಂದೆ ಎತ್ತರದ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಗೋಪುರ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ನಿಯೋಜಿತನಾದ [[ಫಿಲರೆಟ್]] ಮತ್ತು ಸೇನಾತಜ್ಞ [[ಬಾರ್ಥಲೋಮಿಯೊ ಗಡಿಯೊ]].<ref>[http://www.milanocastello.it/ing/lungaRicostruito.html ‘The Castle Reconstructed by the Sforza’] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030830184307/http://www.milanocastello.it/ing/lungaRicostruito.html |date=2003-08-30 }}, ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲ್ಲೊ ಎಸ್ಫಾರ್ಜೆಸ್ಕೊ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್.</ref> ಫ್ರಾನ್ಸೆಸ್ಕೊ ಸೊಪೊರ್ಜಾ ಮತ್ತು ಫ್ಲಾರೆನ್ಸ್ ಆಫ್ [[ಕೊಸಿಮಾ ಡಿ ಮೆಡಿಸಿ]] ಇವರುಗಳ ನಡುವೆ ಉಂಟಾದ ರಾಜಕೀಯ ಬಾಂಧವ್ಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಫಲಸಿಕ್ಕಿದಂತಾಯಿತು, ಮಿಲನೀಸ್ ಕಟ್ಟಾಡಗಳ ಮೇಲೆ ನವೋದಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮಾದರಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ [[ಬ್ರುನೆಲೆಶ್ಚಿ]]ಯ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೊಳಗಾದವು. ಟುಸ್ಕಾನ್ ಪ್ರಭಾವಳಿಯನ್ನು ತೋರುವ ಮೊದಲ ಗಮನಾರ್ಹ ಕಟ್ಟಡಗಳೆಂದರೆ [[ಮೆಡಿಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]] (ಈಗ ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಧ್ವಾರ ಮಾತ್ರ ಉಳಿದಿದೆ)ಗಾಗಿ ಕಟ್ಟಿದ ಪಲಾಝೊ, ಮಿಲನ್ ಬ್ರಾಂಚ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಮೊದಲ ಮ್ಯಾನೇಜರ್‌ಗಾಗಿ ಕಟ್ಟಿದ ಸ್ಯಾನ್ ಲೊರೆಂಝೊಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಂತಿರುವ ಕೇಂದ್ರೀಯವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿರುವ [[ಪೋರ್ಟಿನಾರಿ ಚಾಪೆಲ್]]. ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಫಿಲಾರೆಟ್, [[ಒಸ್ಪಡಲೆ ಮಗ್ಗಿಯೊರೆ]] ಎಂಬ ಬೃಹತ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, [[ಫ್ರಾನ್ಸೆಸ್ಕೊ ಸಪೋರ್ಜಾ]]ನ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಸಫೋರ್ಜಿಂಡಾ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರದ [[ಮಾದರಿ ನಗರ]]ವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ''ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಕುರಿತಂತೆ ಪ್ರಭಾವಿ ಗ್ರಂಥ'' ರಚನೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಹೊತ್ತಿದ್ದ, ಅವನು ಕೇಂದ್ರೀಯವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಿದ ಆಕಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಭಾವಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದ. 1482ರ ಆಜುಬಾಜಿನಿಂದ ನಗರ 1499ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚರ ಕೈವಶವಾಗುವ ತನಕ ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿಕ್ಕ [[ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ ಡಾವಿಂಚಿ]]ಯನ್ನ್ನು ''ಟಿಬ್ಯೂರಿಯೊ'' ಅಥವಾ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್‌ನ [[ದಾಟು ಗೋಪುರ]] ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅದರ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಅವನನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.<ref>[http://www.universalleonardo.org/lifeevent.php?event=275 ‘First Milanese period 1481/2 - 1499 (1487)’] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100620105957/http://universalleonardo.org/lifeevent.php?event=275 |date=2010-06-20 }}, ಯೂನಿವರ್ಸಲ್ ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ.</ref><ref>[http://www.universalleonardo.org/lifeevent.php?event=276 ‘First Milanese period 1481/2 - 1499 (1488)’] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100620105905/http://universalleonardo.org/lifeevent.php?event=276 |date=2010-06-20 }}, ಯೂನಿವರ್ಸಲ್ ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ.</ref> ಕೇಂದ್ರೀಯವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಿದ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣದ ಬಗ್ಗೆ ಅವನು ಫಿಲರೆಟ್ ಜೊತೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ವಿನ್ಯಾಸ ಕಲೆಗಳು (ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿದೆ) ರೂಪುಗೊಂಡವು, ಇವು [[ಡೊನಾಟೊ ಬ್ರಮಾಂಟೆ]] ಮತ್ತು ಇತರರ ವಿನ್ಯಾಸಕಲೆಗಳಾ ಮೇಲೆ ಗಾಢ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದವು. ನಗರದಲ್ಲಿ ಬ್ರಮಾಂಟೆ ಕೈಗೊಂಡ ಕೆಲಸಗಳೆಂದರೆ [[ಸಂತ ಮಾರಿಯಾ ಪ್ರೆಸೊ ಸ್ಯಾನ್ ಸ್ಯಾಟಿರೊ]](ಒಂಭತ್ತನೆ ಶಮಾನದ ಪುಟ್ಟ ಚರ್ಚಿನ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ), ಸುಂದರವಾಗಿ ಹೊಳೆಯುವ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್ ಆಫ್ [[ಸಂತ ಮಾರಿಯಾ ಡೆಲ್ಲೆ ಗ್ರಾಝಿ]] ಮತ್ತು ಸೇಂಟ್ ಆಂಬ್ರೋಗಿಯೊ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮೂರು ಪ್ರಾರ್ಥನಾಲಯಗಳು, ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಒದಗಿ ಬರುವ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾಮಗಾರಿ ಎಂದರೆ ಅದು ಬೇಸಿಲಿಕಾ ಆಫ್ ಸಾನ್ ಲೊರೆಂಜೋ.<ref name="murray">{{cite book | first= Peter|last= Murray| year=1986| title= The Architecture of the Italian Renaissance| chapter=Milan: Filarete, Leonardo Bramante| editor= | others= | pages=105–120 | publisher= Thames and Hudson| id= | url= | authorlink= }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Milano - Palazzo Litta in un'incisione del Settecento.jpg|thumb|left|ಹೊಸ ಬಂಗಲೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಪಲಝೊ ಲಿಟ್ಟಾದ ಹದಿನೆಂಟನೆ ಶತಮಾನದ ಕೆತ್ತನೆ, 1761ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು.]] [[ಚಿತ್ರ:XIX century print, Piazza della Scala, Milano.jpg|thumb|left|ಟಿಯಾಟ್ರೊ ಅಲ್ಲಾ ಸ್ಕಲಾದ 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಚಿತ್ರಣ, 1770ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿತು.]] [[ಪ್ರತಿ-ಸುಧಾರಣಾವಾದಿ]] ಕಾಲವೆಂದರೆ ಅದು [[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ]]ದ ಅವಧಿ, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಸಮರ್ಥಶಾಲಿಗಳಿದ್ದರು: ಒಬ್ಬ [[ಸೇಂಟ್ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬೊರೊಮಿಯೋ]] ಮತ್ತು ಅವನ ಸಹೋದರ ಸಂಬಂಧಿ [[ಕಾರ್ಡಿನಲ್ ಫೆಡರಿಕೊ ಬೊರೊಮಿಯೊ]]. ತಮ್ಮನ್ನು ಅವರು ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಜನರ ಜನತೆಯ ನೈತಿಕ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳೆಂದು ಹೇರಿದ್ದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, [[ಫ್ರಾನ್ಸೆಸ್ಕೊ ಮಾರಿಯಾ ರಿಚ್ಚಿನೊ]] ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ ಕಟ್ಟಡ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಮೀಪದ [[ಪಿನಾಕೊಟಿಕಾ ಆಂಬ್ರೋಸಿಯಾನಾ]]ದಲ್ಲಿ [[ಬೈಬ್ಲಿಯೋಟಿಕಾ ಅಂಬ್ರೋಸಿಯಾನಾ]]ವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಒಂದು ನಾಡಿ ಮಿಡಿತವನ್ನು ತಂದು ಕೊಟ್ಟರು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಪೆಲೆಗ್ರಿನೊ ಟಿಬಾಲ್ಡಿ, ಗಲಿಯಾಝೊ ಅಲೆಸ್ಸಿ ಮತ್ತು ಸ್ವತಃ ರಿಚ್ಚಿನೊ ಸೇರಿದಂತೆ ಮೂವರು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳು ಅನೇಕ ಚಂದದ ಚರ್ಚುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾರೊಕ್ ಮ್ಯಾನ್ಷನ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದರು.<ref name="Wittkower">{{cite book | first= Rudolf|last= Wittkower| year=1993| title= Pelican History of Art| chapter= Art and Architecture Italy, 1600-1750| editor= | others=1980 | pages= | publisher= Penguin Books| id= | url= | authorlink= }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:8859 - Milano - P.za Belgiojoso - Palazzo Belgiojoso - Foto Giovanni Dall'Orto - 14-Apr-2007.jpg|thumb|right|200px|ನಿಯೊಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಪಲಾಝೊ ಬೆಲ್ಗಿಯೊಜೊಸ್ಕೊ, ನೊಬೆಲ್ ಮಿಲನೀಸ್ ಬೆಲ್ಗಿಯೊಜೊಸ್ಕೊ ಕುಟುಂಬಕ್ಕಾಗಿ 1772 ಮತ್ತು 1781ರ ನಡುವೆ ಕಟ್ಟಿದ್ದು.]] [[ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದ ರಾಜಕುಮಾರಿ ಮರಿಯಾ ತೆರೇಸ]] ಗಮನಾರ್ಹ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯಗಳ ಪಾರುಪತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಳು ಅವಳು ಗಹನವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ನಾಗರೀಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೇ [[ಟೀಟ್ರೊ ಅಲ್ಲಾ ಸ್ಕಲಾ]] ಸೇರಿದಂತೆ ಅವಳು ಕಟ್ಟಿಸಿದ ಅನೇಕ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಇಂದಿಗೂ ನಗರದ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಪ್ರತೀಕಗಳಾಗಿವೆ, 3 ಆಗಸ್ಟ್ 1778ರಲ್ಲಿ ಉಧ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡಾ ಇದು ಇಂದು ಜಗತ್ತಿನ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ [[ಅಪೇರಾ ಹೌಸ್]] ಪೈಕಿ ಒಂದು. ಇದಕ್ಕೆ ಜೋಡಣೆಯಾಗಿರುವ ಮ್ಯೂಸಿಯೊ [[ಟೀಟ್ರಾಲೆ ಅಲ್ಲಾ ಸ್ಕಲಾ]]ದಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾಲಾದ ಚರಿತ್ರೆ ಕುರಿತ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ಕರಡುಗಳು, ಪ್ರತಿಮೆಗಳು, ವಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ದಾಖಲೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹವಿದೆ. ಲಾ ಸ್ಕಲಾದಲ್ಲಿ [[ಟೀಟ್ರೊ ಅಲ್ಲಾ ಸ್ಕಲಾದ ಬ್ರಾಲೆಟ್ ಸ್ಕೂಲ್]] ಆಫ್ ಕೂಡಾ ಇದೆ. ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಸಾರ್ವಭೌಮರು ಬ್ರೆರಾ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಪುರಾತನ [[ಜೆಸುಯಿಟ್]] ಕಾಲೇಜುಗಳನ್ನು ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಒಳಗೊಂಡ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿ, ಖಗೋಳ ವೀಕ್ಷಣಾಲಯಗಳಾಗಿ ಮತ್ತು [[ಸಸ್ಯವಿಜ್ಞಾನ ವನ]]ಗಳಾಗಿ ರೂಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದರು, ಇಲ್ಲಿ [[ಕಲಾಗ್ಯಾಲರಿ]], [[ಲಲಿತಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿ]]ಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಒಂದರ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Einblick Galerie Viktor Emanuel Mailand.jpg|thumb|right|200px|ಗ್ಯಾಲರಿಯಾ ವಿಟ್ಟೋರಿಯೊ ಇಮ್ಯಾನುಯಲ್-IIಯ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಡೋಮ್ಡ್ ಕ್ರಾಸಿಂಗ್.]] 18ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆ ಮತ್ತು 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆದಿಭಾಗದ [[ನಿಯೋಕ್ಲಾಸಿಕಲ್]] ಸಂವೇದನೆ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಮೇಲೆ ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿ ಅದರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆ ಉಂಟುಮಾಡಿತು. 1800ರ ಆದಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಗರದ [[ನೆಪೋಲಿಯನ್ ಬೋನಾಪರ್ಟೆ]]ಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಲ್ಲಾ ರಿಯಾಲೆ ಅಥವಾ ಅನೇಕ ಸಲ ವಿಲ್ಲಾ ಡೆಲ್ ಬೆಲ್ಜಿಯೊಸೊ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವೆ (ಪಲಝೊ ಬಿಗಿಯೊಸೊ ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿಲ್ಲ) ಕಟ್ಟಡ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ನಿಯೋಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಮತ್ತು ಅರಮನೆಗಳು ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡವು. ಇದು ಗಿಮಾರ್ಡಿನಿ ಪಬ್ಲಿಕಿ ಸಮೀಪದ ವಯಾ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ಟ್ರೊನಲ್ಲಿದೆ, ಇದನ್ನು 1790ರಲ್ಲಿ [[ಲಿಯೊಪೊಲ್ಡೊ ಪೊಲಾಕ್]] ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದ.<ref name="ReferenceA">http://www.aboutmilan.com/monuments-in-Milan.html</ref> ಇದರಲ್ಲಿ ಬೊನಾಪರ್ಟೆಯ ಕುಟುಂಬ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[ಜೊಸೆಫಿನ್ ಬೊನಾಪರ್ಟೆ]] ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಕೌಂಟ್ [[ಜೋಸೆಫ್ ರಾಡೆಟ್ಸ್‌ಕಿ]] ಮತ್ತು [[ಯೂಜಿನ್ ಡಿ ಬ್ಯೂಹಾರ್ನಿಸ್]] ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="ReferenceA"/> [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭೂವಿನ್ಯಾಸ ಶೈಲಿಯ ಉದ್ಯಾನವನ]]ದಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದ್ದ ಇದನ್ನ ಮಿಲನ್ ಮತ್ತು ಲೊಂಬಾರ್ಡಿಯ [[ನಿಯೋಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಶೈಲಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ]]ವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ ಇದನ್ನು ಆರ್ನೆಟ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಸ್ಥಂಭಗಳು, ವಿಶಾಲ ಕೋಣೆಗಳು, ಅಮೃತಶಿಲೆಯ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಮತ್ತು ಹರಳಿನ ಗೊಂಚಲು ದೀಪಗಳಿಂದ ಸಿಂಗರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಈಗ ಇಲ್ಲಿ d'Arte Contemporanea (ಇಂಗ್ಲಿಷ್: ''ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್ ಕಂಟೆಂಪೊರರಿ ಆರ್ಟ್'' ) ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="ReferenceA"/> ದ ಪಲಝೊ ಬೆಲ್ಗಿಯೊಜೊಸೊ ಕೂಡ ನೆಪೋಲಿಯನ್‌ನ ವೈಭವಯುತ ನಿವಾಸವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಮಿಲನೀಸ್ ನಿಯೋಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ. ''ಆರ್ಕೊಡೆಲ್ಲಾ ಪೇಸ್'' ಅಥವಾ ಆರ್ಚ್ ಆಫ್ ಪೀಸ್ ಕೆಲವು ಸಲ ಇದನ್ನು ''ಆರ್ಕೊ ಸೆಂಪಿಯೋನ್ '' (ಸೆಂಪಿಯೋನ್ ಆರ್ಚ್) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾರ್ಕೊ ಸಿಂಪಿಯೋನ್‌ನ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪಿಯಾಝಾ ಸೆಂಪಿಯೋನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಈ ಕಟ್ಟಡವೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ನಿಯೋಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಈ ನಗರದಲ್ಲಿವೆ. ಅನೇಕ ಸಲ ಇದನ್ನು ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಆರ್ಕ್ ಡಿ ಟ್ರಿಯೋಂಫ್‌ನ ಕಿರುರೂಪಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆರ್ಚ್‌ನ ಕಾಮಗಾರಿ ನೆಪೋಲಿಯನ್ I ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ 1806 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು, ಇದನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದವನು [[ಲೂಯಿಗಿ ಕಾಗ್ನೊಲಾ]]. ಆರ್ಕ್ ಡಿ ಟ್ರಿಯೋಂಫ್‌ಗೆ ಆದಂತೆಯೇ 1826ರಲ್ಲಿ ನೆಪೋಲಿಯನ್‌ಗೆ [[ವಾಟರ್ಲೂ ಕದನ]]ದಲ್ಲಿ ಆದ ಸೋಲಿನಿಂದ ಈ ಸ್ಮಾರಕದ ಆರ್ಚ್‌ನ ಕಾಮಗಾರಿ ನಿಂತು ಹೋಯಿತು, ಆದರೆ 1815ರ ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದ ಮತ್ತು [[ವಿಯೆನ್ನಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌]]ನ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಕಾಮಗಾರಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಬೇಕೆಂದು [[ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದ ಚಕ್ರಾಧಿಪತಿ ಫ್ರಾನ್ಜ್ ಜೋಸೆಫ್(ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಜೋಸೆಫ್) -I]] ಆಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದ. 10 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1838ರ ವೇಳೆಗೆ [[ಫ್ರಾನ್ಸೆಸ್ಕೊ ಪೆವೆರಿಲ್ಲಿ]] ಈ ಕಾಮಗಾರಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ.<ref name="ReferenceA"/> ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಮತ್ತೊಂದು ನಿಯೋಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಕಟ್ಟಡವೆಂದರೆ 1817ರಲ್ಲಿ [[ಪೈಯರೊ ಗಿಲಾರ್ಡೊನಿ]] ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಪಲಾಜೊ ಡೆಲ್ ಗವರ್ನೊ.<ref name="ReferenceA"/> [[ಚಿತ್ರ:Milano Guastalla Velasca.jpg|thumb|left|ಟೊರ್ರೆ ವೆಲಸ್ಕಾ, BBPRನಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಮಿಲನ್‌ನ 1950ರ ಚಿಹ್ನೆ.]] 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ನಗರೀಕರಣ ಕುರಿತಂತೆ ಇತರೆ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ರಾಜಧಾನಿಗಳಿಂದ ಉತ್ತೇಜಿತಗೊಂಡ ಮಿಲನ್ ನಗರ [[ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ]]ಯ ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನಗರದ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು, [[ಎರಡನೆಯ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ರಾಂತಿ]]ಯ ಸಂಕೇತವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಅವಿಷ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ನಂತರ ಚಾಲನೆಗೆ ಬಂದ ಮಹತ್ತರ [[ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆ]]ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು. 1865 ಮತ್ತು 1877ರ ನಡುವೆ ಏಕೀಕೃತ ಇಟಲಿಯ ಮೊದಲ ದೊರೆ [[ವಿಟ್ಟೊರಿಯೊ ಇಮ್ಯಾನುಯೆಲ್‌ II]]ನ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ [[ಗಿಯುಸೆಪ್ ಮೆಂಗೋನಿ]], ಗ್ರೇಟ್ [[ಗ್ಯಾಲರಿಯಾ ವಿಟ್ಟೊರಿಯೊ ಇಮ್ಯಾನುಯೆಲ್- II]] ನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ, ಇದು [[ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಪಿಯಾಝಾ ಡೆಲ್ ಡೊಮೊ]]ವನ್ನು ಲಾ ಸ್ಕಲಾ ಮುಂದಿರುವ ಚೌಕಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಚಾವಣಿಯುಳ್ಳ ಸುರಂಗಮಾರ್ಗ. ಈ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗವು ಆರ್ಚಿಂಗ್ [[ಗಾಜು]] ಮತ್ತು [[ಕಾಸ್ಟ್ ಕಬ್ಬಿಣ]]ದ ಚಾವಣಿ ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರ್ಕೇಡ್‌ಗಳ ಜನಪ್ರಿಯ ವಿನ್ಯಾಸ, [[ಬ್ರಸೆಲ್ಸ್‌]]ನ [[ಸೈಂಟ್-ಹ್ಯೂಬರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿ]] ಮತ್ತು [[ಸೈಂಟ್ ಪೀಟರ್ಸ್ ಬರ್ಗ್‌]]ನ [[ಪಸ್ಸಾಝ್]] ಆರ್ಕೇಡ್‌ಗಳಿಗೆ ಮೂಲ ಮಾದರಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡ [[ಲಂಡನ್ನಿ]]ನ [[ಬರ್ಲಿಂಗ್ಟನ್ ಆರ್ಕೇಡ್‌]]ಗಳನ್ನು ಇದೇ ರೀತಿ ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದೆ. ಮಿಲನ್ ನಗರದ 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯಭಾಗದ ಮತ್ತೊಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮದರ್ಶಿತ್ವದ ಎಕ್ಲೆಟಿಕ್ ಸ್ಮಾರಕವೆಂದರೆ ಸ್ಮಾರಕ ಸ್ಮಶಾನ (ಪದದ ಅರ್ಥ: "''ಸ್ಮಾರಕ ಸ್ಮಶಾನ'' ಅಥವಾ ''ಸ್ಮಶಾನ'' ") ಇದನ್ನು ನಗರದ ಸ್ಟಾಜಿಯೋನ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ [[ಲೂಕಾ ಬೆಲ್‌ಟ್ರೀಮಿ]] ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳು 1863ರಿಂದ 1866ರ ತನಕ [[ನಿಯೊ-ರೋಮನೆಸ್ಕ್]] ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.20ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಜಟಿಲ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಅನೇಕ ಅವಿಷ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಕಂಡಿತು. [[ಆರ್ಟ್ ನೊವೆಯಾವು]], [[ಆರ್ಟ್ ಡೆಕೊ]] ಮತ್ತು [[ಫ್ಯಾಸಿಸ್ಟ್]] ರೂಪದ ಶೈಲಿಯು [[ಸಿಟಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಸ್ಟೇಷನ್ (Stazione Centrale)]]ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಎರಡನೆ ಮಹಾಯುದ್ಧೋತ್ತರದ ಪುನರ್ ನಿರ್ಮಾಣದ ಅವಧಿ, ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಯೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ಅಗಾಧ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು. ಆದರೆ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ನವೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕ ಬಲಿಷ್ಟ ಚಾಲನೆಯಿಂದ ಮಿಲನ್ ನಗರದ [[ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಚರಿತ್ರೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು, [[ಗಿಯೊ ಪೋಂಟಿ]]ಯ [[ಪೈರೆಲ್ಲಿ ಟವರ್]] (1955-1959), [[ವೆಲಾಸ್ಕಾ ಟವರ್]] (1958), ಹೊಸ ಜನವಸತಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ, ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ [[ರ್ಹೋ]] ನಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾದ ಹೊಸ [[ವಸ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಾ ಕೇಂದ್ರ]], ಈ ಹಿಂದಿನ ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಲಯಗಳನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಆಧುನಿಕ ಜನವಸತಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು [[ಸಿಟಿ ಲೈಫ್]] ನಂತಹ ವಹಿವಾಟು ಮತ್ತು ಜನವಸತಿ ಕೇಂದ್ರಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಗಳು ಈ ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪ ನವೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. {{clear}} === ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಮತ್ತು ತೋಟಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Parco Sempione -Milano.bmp.jpg|thumb|left|ಪಾರ್ಕೊ ಸೆಂಪಿಯೋನ್, ನಗರದ ಮುಖ್ಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪಾರ್ಕ್.]] [[ಚಿತ್ರ:9331 - Milano - Giardini Pubblici - Foto Giovanni Dall'Orto 22-Apr-2007 (ijs).jpg|thumb|175px|right|ಗಿಯಾರ್ಡಿನಿ ಪಬ್ಲಿಕಿ ಡಿ ಪೋರ್ಟಾ ವೆನೆಜಿಯಾ, 1780ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ, ಉಳಿದಿರುವ ಮಿಲನ್ನಿನ ಅತಿಹಳೆಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು.]] ತನ್ನ ಗಾತ್ರದ ನಗರಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಹಸಿರು ಕವಚ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ<ref name="slideshare1">{{cite web|url=http://www.slideshare.net/mtmexperience/tourist-characteristics-and-the-perceived-image-of-milan |title=Tourist Characteristics and the Perceived Image of Milan |publisher=Slideshare.net |date= |accessdate=2010-01-03}}</ref> ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಉದ್ಯಾನವನ ಮತ್ತು ತೋಟಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹೆಮ್ಮೆ ಈ ನಗರಕ್ಕಿದೆ. 1857 ಮತ್ತು 1862ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು, ಇವುಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದವನು [[ಗಿಯೂಸೆಪ್ಪೆ ಬಾಲ್ಜಾರೆಟ್ಟೊ]]. "ಗ್ರೀನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಜಿಲ್ಲೆ"ಯ ಪಿಯಾಜಾಲೆ ಒಬೆರ್ದಾನ್ (ಪೊರ್ಟಾ ವೆನೆಝಿಯಾ), [[ಕೊರ್ಸೊ ವೆನೆಜಿಯಾ]] ವಯಾ ಮಾನಿನ್‌ನಂತಹ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಉದ್ಯಾನಗಳು ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ.<ref name="aboutmilan1">{{cite web|url=http://www.aboutmilan.com/gardens-and-parks-in-milan.html |title=Gardens and Parks in Milan |publisher=Aboutmilan.com |date= |accessdate=2010-01-03}}</ref> ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಉದ್ಯಾನಗಳನ್ನು ನಿಯೋಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ವ್ನ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು ಪಾರಂಪರಿಕ [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ತೋಟ]]ಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ.<ref name="aboutmilan1"/> ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ಯಾನವನಗಳೆಂದರೆ ಪಾರ್ಕೊ ಸೆಂಪಿಯೋನ್ ([[ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲ್ಲೊ ಸಫಾರೆಸ್ಕೊ]] ಹತ್ತಿರ), ಪಾರ್ಕೊ ಫೊರ್ಲಾನಿ, ಗಿಯಾರ್ಡಿನಿ ಪಬ್ಲಿಕಿ, ಹಿಯಾರ್ಡಿನೊ ಡೆಲ್ಲಾ ವಿಲ್ಲಾ ಕಮ್ಯೂನಾಲ್, ಗಿಯಾರ್ಡಿನಿ ಡೆಲ್ಲಾ ಗ್ವಾಸ್ತಾಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಪಾರ್ಕೊ ಲ್ಯಾಂಬ್ರೊ. ಪಾರ್ಕೊ ಸೆಂಪಿಯೋನ್ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಾನವನ, ಇದು ಪಿಯಾಝೊ ಸಿಂಪಿಯೋನ್ ಹತ್ತಿರ [[ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲೊ ಸಫಾರ್ಜೆಸ್ಕೊ]] ಮತ್ತು ಆರ್ಕ್ ಆಫ್ ಪೀಸ್ ನಡುವೆ ಇದೆ. ಇದನ್ನು ಎಮಿಲಿಯೊ ಅಲೆಮ್ಯಾಗ್ನಾ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಇದರಲ್ಲಿ ನೆಪೋಲಿಯನ್ ಅರೆನಾ, Civico Acquario di Milano (ಮಿಲನ್‌ನ ನಾಗರೀಕ ಮತ್ಸ್ಯಾಗಾರ), ಒಂದು ಗೋಪುರ, ಒಂದು ಕಲಾಪ್ರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ, ಕೆಲವು ಕೋಳಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ಇವೆ.<ref name="aboutmilan1"/> ಪಾರ್ಕೊ ಫೊರ್ಲಾನಿ 235 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಆವರಿಸಿದ್ದು ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಉದ್ಯಾನವನ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ,<ref name="aboutmilan1"/> ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ಒಂದು ಕೊಳ ಇದೆ. ಗಿಯಾರ್ದಿನಿ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಅತಿ ಪುರಾತನ ಉದ್ಯಾನವನಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು, ಈಗ ಉಳಿದಿರುವ ಈ ಉದ್ಯಾನವನ ಸ್ಥಾಪನೆ ಶುರುವಾದದ್ದು ನವೆಂಬರ್ 1783ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮುಗಿದಿದ್ದು 1790ರ ಆಜುಬಾಜಿನಲ್ಲಿ.<ref>{{cite web|url=http://www.storiadimilano.it/citta/Porta_Orientale/giardini.htm |title=Storia di Milano ::: Giardini pubblici |publisher=Storiadimilano.it |date= |accessdate=2010-01-03}}</ref> ಇದನ್ನು ನಿಯೋಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ತೋಟದಂತೆ ಭೂವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೊಳ, [[ಮೂಸಿಯೊ ಸಿವಿಕೊ ಡಿ ಸ್ಟೋರಿಯ ನ್ಯಾಚುರಲೆ ಡಿ ಮಿಲನ್]] ಮತ್ತು ವಿಲ್ಲಾ ರಿಯಾಲೆಗಳು ಇವೆ. ಗಿಯಾರ್ಡಿನಿ ಡೆಲ್ಲಾ ಗ್ವಾಸ್ಟಲಾ ಕೂಡ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಅತಿ ಪುರಾತನ ತೋಟಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಿಂಗರಿಸಿದ ಮೀನಿನ ಕೊಳವಿದೆ.ಮಿಲನ್ ನಗರ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಸಸ್ಯ ತೋಟಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, [[ಒರ್ಟೊ ಬಟಾನಿಕೊ ಡಿಡಾಟ್ಟಿಕೊ ಸ್ಪೆರಿಮೆಂಟಾಲೆ ಡೆಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಾ ಡಿ ಮಿಲಾನೊ]] ( ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟೊ ಡಿ ಸೈನ್ಸ್ ಬಾಟಾನಿಕೆ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಪುಟ್ಟ ಸಸ್ಯ ತೋಟ), [[ಒರ್ಟೊ ಬಾಟಾನಿಕೊ ಡಿ ಬ್ರೆರಾ]] ( 1774ರಲ್ಲಿ [[ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದ ರಾಣಿ ಮರಿಯಾ ತೆರೆಸಾ]]ಳ ಆಜ್ಞೆಯ ಮೇರೆಗೆ 1774 ಫುಲ್ಗೆಂಜಿಯೊ ವಿಟ್‌ಮನ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಸಸ್ಯತೋಟ ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಹಾಳಿ ಬಿದ್ದಿದ್ದ ಇದನ್ನು 1998ರಲ್ಲಿ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು) ಮತ್ತು [[ಒರ್ಟೊ ಬಟಾನಿಕಾ ಡಿ ಕ್ಯಾಸ್ಕಿನಾ ರೋಸಾ]]. 23 ಜನವರಿ 2003ರಲ್ಲಿ [[ಗಾರ್ಡನ್ ಆಫ್ ದ ರೈಟಿಯಸ್‌]] ಅನ್ನು ಮೊಂಟೆ ಸ್ಟೆಲ್ಲಾದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು, ಮಾನವತೆ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ ಯುದ್ಧ ಅಪರಾಧಗಳು ಮತ್ತು ನರಮೇಧವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದವರ ಧೀಮಂತಿಕೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಈ ತೋಟ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿದೆ. [[ಯೆರೆವಾನ್]] ಮತ್ತು [[ಸರಜೇವೊ]], [[ಸ್ವೇತ್ಲಾನ ಬ್ರಾಝ್]] ಮತ್ತು [[ಪೈಯಟ್ರೊ ಕುಕಿಯುಕಿಯನ್‌]]ನ ಧೀಮಂತರು ಈ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ಆಫ್ ದ ರೈಟಿಯಸ್‌ನ ಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿದ್ದು [[ಮೊಶೆ ಬೆಜ್‌ಸ್ಕಿ]] ಮತ್ತು [[ಆಂದ್ರೆಯ್ ಸಖಾರೊವ್]] ಇವರುಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಣೆಯಾಗಿರುವ ಗಿಡಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿವೆ. ಉನ್ನತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಆಯೋಗವೊಂದು ವರ್ಷದ "ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತಿ"ಯಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಈ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಅವರ ಧೀಮಂತಿಕೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಮಿಲಪ್ ಷಾ‌ನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಮಿಲನ್ ನಗರ ಗುಟ್ಟಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿತು, ಅದನ್ನು ಅವರು ಪ್ರದೇಶದ ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರತಿಮೆ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಮಿಲಪ್‌ನ ಹೆಸರಿನ ಲಯಗಳು ಮಿಲನ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ತಾಳೆಯಾಗಿರುವುದು. == ಜನಸಾಂದ್ರತೆ == {{Main|Demographics of Italy}} {{Historical populations |type = |footnote = Source: [[Istituto Nazionale di Statistica|ISTAT]] 2001 |1861 |267618 |1871 |290514 |1881 |354041 |1901 |538478 |1911 |701401 |1921 |818148 |1931 |960660 |1936 |1115768 |1951 |1274154 |1961 |1582421 |1971 |1732000 |1981 |1604773 |1991 |1369231 |2001 |1256211 |2009 Est. |1301394 }} 2009 ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಗರದ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1,301,394 ದೇಶವಾಸಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. 1971ರಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ [[ಉತ್ತುಂಗ ಸ್ಥಿತಿ]] ತಲುಪಿತ್ತು. ಆದರೆ ಕಳೆದ ಮೂರು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[ನಿರ್ಕೈಗಾರಿಕಾಕೀಕರಣ]]ದ ದೆಸೆಯಿಂದ ಉಪನಗರಗಳು ಮೇಲೆದ್ದು ನಗರ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶ ಸುಮಾರು ಮೂರನೆಯ ಒಂದರಷ್ಟು ಜನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ [[ಪ್ರಾಂತ]]ಗಳಿಗೆ ಬಹುಪಾಲು ಹೊಂದಿಕೊಂದತಿರುವ ಮಿಲನ್ [[ನಗರ ಪ್ರದೇಶ]]ದಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು 4.3 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆ, ಇದು ಇಡೀ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲೇ ಐದನೆಯ ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. 1950-60ರಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಸುತ್ತಲೂ ತಲೆಯೆತ್ತತೊಡಗಿದ ಉಪನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ ಜನವಸತಿಗಳು ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದವು, ಜನಸಂಚಾರದ ದಟ್ಟಣೆ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳು ನಗರದ ಗಡಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಪ್ರಾಂತಗಳಿಂದಾಚಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ, ಇದು 7.4 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ ಮೆಟ್ರೋ ಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡು [[ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ]] ಪ್ರದೇಶದ ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಿಂದ ಆಚೆಗೆ ಹಿಗ್ಗಿದೆ.<ref>[http://www.oecdbookshop.org/oecd/get-it.asp?REF=0406051E.PDF&amp;TYPE=browse OECD Territorial Review - Milan, Italy]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20081205140422/http://urbact.eu/fileadmin/subsites/Metrogov/pdf/Milan_s2.pdf Competitiveness of Milan and its metropolitan area]</ref> ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ದಟ್ಟಾಣೆಯಿರುವ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ''[[ನೀಲಿ ಬಾಳೆಹಣ್ಣಿ]]'' ನ ಭಾಗವೆಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="Gert">{{cite web | author=Gert-Jan Hospers| year=2002| title=Beyond the Blue Banana? Structural Change in Europe's Geo-Economy | format=PDF | work=42nd EUROPEAN CONGRESS of the Regional Science Association Young Scientist Session - Submission for EPAINOS Award August 27–31, 2002 - Dortmund, Germany | url=http://www.ersa.org/ersaconfs/ersa02/cd-rom/papers/210.pdf | accessdate=2006-09-27|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070929001624/http://www.ersa.org/ersaconfs/ersa02/cd-rom/papers/210.pdf|archivedate=2007-09-29}}</ref> === ವಲಸೆ === ಎರಡನೆ ಮಹಾಯುದ್ಧ ಕೊನೆಗೊಂಡಾಗಿನಿಂದ ಮಿಲನ್ ನಗರ ವಲಸೆಗಾರರ ಎರಡು ಅಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿತು, ಒಂದು [[ಇಟಲಿ]]ಯಿಂದ ಆಂತರಿಕವಾಗಿ, ಎರಡನೆಯದು ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಬಂದ ವಲಸೆಗಾರರ ಅಲೆ. ಈ ಎರಡು ವಲಸೆಗಾರರ ಅಲೆಗಳು ಎರಡು ಭಿನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಹಂತಗಳೊಂದಿಗೆ ಕಲೆತವು. ಮೊದಲನೆಯ ವಲಸೆಗಾರರ ಅಲೆ 1950-60ರ ಉನ್ನತ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಲೋಕೋಪಯೋಗಿ ಕಾಮಗಾರಿಗಳಾನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಅಗಾಧ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಆರ್ಥಿಕ ಪವಾಡದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿದಾರರು. ಎರಡನೆಯ ವಲಸೆಗಾರರ ಅಲೆ ಸೇವಾಸೌಕರ್ಯಗಳು, ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಗಾರೀಕರಣೋತ್ತರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಂತಹ ವಿಭಿನ್ನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಭಾಗೀದಾರರು. ಮೊದಲನೆಯದು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶ, ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳು [[ದಕ್ಷಿಣ]]ದ ನಗರಗಳು, [[ಪೂರ್ವ]]ಪ್ರದೇಶ ಅಥವಾ [[ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ]]ಯ ಇತರೆ ಪ್ರಾಂತಗಳಿಂದ ವಲಸೆ ಬಂದ ಇಟಾಲಿಯನ್ನರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು. ಎರಡನೆಯದು [[ಉತ್ತರ ಆಫ್ರಿಕಾ]], [[ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕ]], [[ಏಷ್ಯಾ|ಏಷಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಪೂರ್ವ ಯೂರೋಪಿ]]ನ ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳಿಂದ ವಲಸೆ ಬಂದ ಇಟಾಲಿಯನೇತರ ವಲಸೆಗಾರರ ಅಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು. 1990ರ ಆಂತ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 10ರಷ್ಟು ವಿದೇಶಿ ವಲಸೆಗಾರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಿತ್ತು, ಇವರಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಸೇವಾಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ( ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ ಕೆಲಸಗಾರರು, ಮಾಣಿಗಳು, ಮಹಿಳಾ ಕೆಲಸಗಾರರು ಮತ್ತು ಮನೆಗೆಲಸಗಾರರು) ಅಥವಾ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="unpop">{{cite paper | url=http://www.feem.it/NR/Feem/resources/EURODIVPapers/ED2006-025.pdf | title=WMapping Diversity in Milan. Historical Approaches to Urban Immigration | format=PDF | publisher=Department of Italian, University College London | author=John Foot | date=2006 | accessdate=2009-10-12 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಜನವರಿ 2008ರಲ್ಲಿ ಇಟಾಲಿಯನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸ್ಟ್ಯಾಟಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ [[ISTAT]] ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿರುವಂತೆ ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ 181,393 ವಲಸೆಗಾರರು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 13.9% ಭಾಗವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Official ISTAT estimates"/> == ಆರ್ಥಿಕತೆ == {{Main|Economy of Milan}} ಮಿಲನ್ ನಗರ ಜಗತ್ತಿನ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು, 2004ರಲ್ಲಿ ಅದರ GDP € 241.2 ಬಿಲಿಯನ್ (US$ 312.3 ಬಿಲಿಯನ್) ಇತ್ತು.<ref>[[GRPಯಿಂದ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ]]</ref> ಮಿಲನ್ ಏನಾದರೂ ಒಂದು ದೇಶವಾಗಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಅದು ಜಗತ್ತಿನ 28ನೆಯ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕ ದೇಶವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಮಿಲನ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಇಡೀ ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದು<ref>[[GDPಯಿಂದ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ (ನಾಮಿನಲ್)]]</ref> ಮಿಲನ್ ನಗರ ಇಟಾಲಿಯನ್ [[ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್]] ([[ಬೊರ್ಸಾ ಇಟಾಲಿಯಾನ]] ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಅದರ [[ಹಿಂಟರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್]] ಇಟಲಿಯ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರ. [[ಬ್ರೂಕಿಂಗ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟಿ]]ನ "ವರ್ಲ್ಡ್ ಸಿಟಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌"ದಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ನಗರಗಳು ಎಂಬ ಆರ್ಥಿಕ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಪೀಟರ್ ಜೆ ಟೈಲರ್ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್ ಇ ಲ್ಯಾಂಗ್ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಹತ್ತು [["ಆಲ್ಫಾ ವರ್ಲ್ಡ್ ಸಿಟೀಸ್‌"]]ಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದನ್ನಾಗಿ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಈ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿದ ಇತರೆ ನಗರಗಳೆಂದರೆ ([https://web.archive.org/web/20050223113811/http://www.brookings.edu/metro/pubs/20050222_worldcities.htm Key Findings], {{PDFlink|[http://www.brookings.edu/dybdocroot/metro/pubs/20050222_worldcities.pdf Full Report]|940&nbsp;KB}}), [[ಮಡ್ರಿಡ್|ಮ್ಯಾಡ್ರಿಡ್]], [[ಸೌಲ್|ಸಿಯೋಲ್]], [[ಮಾಸ್ಕೋ|ಮಾಸ್ಕೊ]], [[ಬ್ರಸೆಲ್ಸ್]], [[ಟೊರೊಂಟೊ]], [[ಮುಂಬಯಿ]], [[ಬುಯೆನೊಸ್ ಏರೆಸ್]] ಮತ್ತು [[ಕೌಲಾಲಂಪುರ್]]. [[12ನೆಯ ಶತಮಾನ]]ದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕುಶಲಕಲೆ ಏಳಿಗೆ ಕಂಡಿತ್ತು, [[ಗುರಾಣಿ]] ತಯಾರಿಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ನೀರಾವರಿ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಲೊಂಬಾರ್ಡಿನ ಬಯಲು ಸೀಮೆಯನ್ನು ಫಲವತ್ತು ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಉಣ್ಣೆ ವ್ಯಾಪಾರದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮುಂದೆ [[ರೇಷ್ಮೆ ಉತ್ಪಾದನೆ]]ಗೆ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಯಿತು.[[ವೆನಿಸ್]] ಮತ್ತು [[ಫ್ಲಾರೆನ್ಸ್]] ನಗರಗಳಂತೆ [[ಐಷಾರಾಮಿ ವಸ್ತು]]ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿತ್ತೆಂದರೆ 16ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು "''ಮಿಲನರ್'' " ಅಥವಾ "''ಮಿಲ್ಲನರ್'' " ಎಂಬ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಶಬ್ಧದಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಅಂದರೆ ಸೊಗಸಾದ ಆಭರಣಗಳು, ಬಟ್ಟೇ, ಹ್ಯಾಟುಗಳು ಮತ್ತು ಐಷಾರಾಮಿ ದಿರಿಸುಗಳು. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಶಬ್ಧ [[ಮಿಲಿನರಿ]] ಅಂದರೆ ಹ್ಯಾಟುಗಳ ತಯಾರಕ ಅಥವಾ ಮಾರಾಟಗಾರ ಎಂಬ ಅವತರಣಿಕೆಯಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು.[[ಉತ್ತರ ಯೂರೋಪಿ]]ನಲ್ಲಿ ಆದ [[ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ರಾಂತಿ]] ಮಿಲನ್ನಿನ ಉತ್ತರ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಆಲ್ಪ್ಸ್‌ನಿಂದ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಸರಕುಗಳು ಸಾಗಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದ [[ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗ]]ದಲ್ಲಿದ್ದ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಅನೇಕ ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ತೊರೆಗಳ ನೀರನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಜಲಚಾಲಿತ ಗಿರಣಿಗಳನ್ನು ಜೋಡಣೆ ಮಾಡಿತು.19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅದು ಏಷಿಯಾದಿಂದ ರೇಷ್ಮೆ ಮತ್ತು ಫೈಲೊಕ್ಸೆರಾ ಕೀಟದಿಂದ ಹರುಕಾದ ರೇಷ್ಮೆ ಮತ್ತು ವೈನ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಅಗ್ಗದ ಬೆಲೆಗೆ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿತು ಮುಂದೆ ಹೆಚ್ಚು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕೈಗಾರೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು. ಜವಳಿ ಉತ್ಪನ್ನದ ನಂತರ ಲೋಹ, ಯಂತ್ರ ಮತ್ತು ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಇಂದು ಮಿಲನ್ ನಗರ ಜವಳಿ, ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ಸ್, ಆಟೋಮೊಬೈಲ್ ([[ಆಲ್ಫಾ ರೋಮಿಯೋ]]) ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಲಕರಣೆಗಳು ಭಾರಿ ಯಂತ್ರಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಕಟಣೆಯ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.ವಸ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದ [[ಫೈಯೆರಾಮಿಲಾನೊ]]ನಲ್ಲಿ ''ಫೈಯರಾ ಮಿಲಾನೊ ಸಿಟಿ'' ಎಂಬ ಸುಮಾರು [[ಭೂ ಪ್ರದೇಶ]]ವಿತ್ತು, ಇದರಲ್ಲಿ 20ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ ಸೈಕಲ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ ಸೇರಿದಂತೆ ಗುರುತರವಾದ ಕಟ್ಟಾಡಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಕೆಡಾವಿ, ಅದರ ನಗರ ಕೇಂದ್ರ ಸಾಮೀಪ್ಯ ಬಳಸಿಕೊಂಡು [[ಸಿಟಿಲೈಫ್]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ [[ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ]] ಕಲ್ಪಿಸಲು ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 2005ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟನೆಯಾದ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದ ಉಪನಗರ [[ರ್ಹೊ]] ನಲ್ಲಿರುವ ಹೊಸ ಸಂತೆ ಮೈದಾನ ಫೈಯರಾಮಿಲಾನೊವನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನಾಗಿಸಿದೆ. === ಮಿಲನ್ ನಗರ ಮತ್ತು ಅದರ ಭವಿಷ್ಯ === [[ಚಿತ್ರ:Expo2015Milan.jpg|thumb|right|200px|ಎಕ್ಪೋ 2015 ಲೋಗೊ]] ಮಿಲನ್ ನಗರ ಈಗ ಮರು-ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಸಜ್ಜಾಗಿದೆ. ನಗರದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಬಳಾಕೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಪುನರ್ವಸತಿ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. [[ಟೀಟ್ರೊ ಅಲ್ಲಾ ಸ್ಕಲಾ]]ದೊಂದಿಗೆ ಹಳೆಯ ಫೈಯೆರಾ ನಿವೇಶನದ ಸಿಟಿಲೈಫ್ ಯೋಜನೆ ಹೊಸ ಸಂತ ಗಿಯೂಲಿಯಾ ಮತ್ತು ಗ್ಯಾರಿಬಾಲ್ಡಿ-ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ವಲಯದ ಪೋರ್ಟಾ ನೋವಾ ಯೋಜನೆಗಳು ಈ ಮರು ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿವೆ. ಈ ನಗರ ಮರುವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳಾದ [[ರೆಂಝೊ ಪಿಯಾನೊ]],[[ನೊರ್ಮನ್ ಫೋಸ್ಟರ್]], [[ಜಹಾ ಹದೀದ್]], [[ಮ್ಯಾಸ್ಸಿಮಿಲಿಯಾನೊ ಫುಕ್ಸಾಸ್]] ಮತ್ತು [[ಡೇನಿಯಲ್ ಲಿಬೆಸ್ಕಿಂಡ್]] ಇವರುಗಳು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಎದ್ದು ಕಾಣುವ [[ಡೊಮೊ]] ಮತು [[ಪೈರೆಲ್ಲಿ ಗೋಪುರ]]ಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣದಾಗಿಸುವ ಈ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಸ್ಕೈಲೈನ್ ಅನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಬದಲು ಮಾಡಲಿವೆ.ಆಧುನೀಕರಣದ ಈ ಭರಾಟೆಯಿಂದ ನವೀಕರಣಾಗೊಂಡ ಮಿಲನ್ ನಗರ [[Expo 2015]] ಕ್ಕೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡಲಿದೆ. === ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಥಾನಮಾನ === 2008ರ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಸಿಟಿ ಪವರ್ ಇಂಡೆಕ್ಸ್ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ವಿಶ್ವದ 27ನೆಯ ಬಲಿಷ್ಠ ನಗರವೆಂದು, 2009ರಲ್ಲಿ 203.5 ಶ್ರೇಯಾಂಕಗಳೊಂದಿಗೆ 28ನೆಯ ಬಲಿಷ್ಠ ನಗರವೆಂಬ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದೆ, ಈ ದರ್ಜೆ [[ಬೀಜಿಂಗ್]] ಮತ್ತು [[ಕೌಲಾಲಂಪುರ]]ಗಳ ನಂತರದ್ದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಮುಂದಿರುವ ಶ್ರೇಯಾಂಕದ ನಗರಗಳು [[ಬ್ಯಾಂಕಾಕ್]], [[ಫುಕುವೋಕ]] [[ತಾಯ್‍ಪೇಯ್]] ಮತ್ತು [[ಮಾಸ್ಕೋ|ಮಾಸ್ಕೊ]].<ref name="mori-m-foundation.or.jp"/> ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರೀಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳಾ ಪ್ರಕಾರ ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ 29ನೆಯ ಸ್ಥಾನ, ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ 30ನೆಯ ಸ್ಥಾನ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ 18ನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಬದುಕಿನ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಲ್ಲಿ 18ನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಪರಿಸರ ಸಂಬಂಧೀ ವಿಷಯಗಳಾಲ್ಲಿ 27ನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಸಾಮೀಪ್ಯದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ 15ನೆಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.<ref name="mori-m-foundation.or.jp"/> ಜೀವನಾಧಾರದ ಅಂಕಿ ಆಂಶಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ನಗರಕ್ಕೆ ಶ್ರೇಷ್ಟ ಸ್ಥಾನವಿದ್ದು ಯೂರೋಪಿಯನ್ ದೇಶಗ ಪೈಕಿ ನಿರ್ವಹಣೆ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ 12ನೆಯ ಸ್ಥಾನ, ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ 13ನೆಯ ಸ್ಥಾನ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸ ಅವಕಾಶಗಳಲ್ಲಿ 8ನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಬಾಳ್ವಿಕೆ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ 11ನೆಯ ಶ್ರೇಯಾಂಕದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.<ref name="mori-m-foundation.or.jp"/> === ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ === {{Main|Tourism in Milan}} [[ಚಿತ್ರ:Atrium of the Basilica of Sant'Ambrogio.jpg|thumb|left|ಸಂತ ಅಂಬೋಜಿಯೊನ ದ ಬೆಸಿಲಿಕಾ.]] 2007ರಲ್ಲಿ 1902 ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರವಾಸಿಗಳು ಮತ್ತು 2008ರಲ್ಲಿ 1914 ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮಿಲನ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದು ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳವೆನಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ, ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿ 42 ಮತ್ತು 52ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.<ref name="euromonitor1"/> ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಮೂಲವೊಂದರ ಪ್ರಕಾರ ಮಿಲನ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಬರುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಪೈಕಿ 56% ರಷ್ಟು ಯೂರೋಪಿನಿಂದ ಬಂದರೆ 44% ಇಟಾಲಿಯನ್ನರು ಮತ್ತು 56% ರಷ್ಟು ವಿದೇಶಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತಾರೆ.<ref name="slideshare1"/> ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪ್ರಮುಖ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಪೈಕಿ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂ|ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್]] (16%), [[ಜರ್ಮನಿ]] (9%) ಮತ್ತು [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]] (6%)ಗಳಿಗೆ ಸೇರಿವೆ.<ref name="slideshare1"/> ಇದೇ ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ಗಳಿಂದ ಬರುವ ಬಹುಪಾಲು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ [[ಚೀನೀಯರು]] ಮತ್ತು [[ಜಪಾನಿ]] ಪ್ರವಾಸಿಗರು [[ವಿಶ್ರಾಂತಿ]] ಮತ್ತು ರಂಜನೆಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ.<ref name="slideshare1"/> ಮಿಲನ್ ನಗರ ಹೆಮ್ಮೆ ಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಂತಹ ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ[[ಡುಯೊಮೊ]] ಮತ್ತು [[ಪಿಯಾಝಾ]], [[ಟೀಟ್ರೊ ಅಲ್ಲಾ ಸ್ಕಲಾ]], [[ಸ್ಯಾನ್ ಸಿರೋ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ]], [[ಗ್ಯಾಲೆರಿಯಾ ವಿಟ್ಟೊರಿಯೊ ಇಮ್ಯಾನುಯೆಲ್ II]], [[ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲ್ಲೊ ಸ್ಫೋರ್ಝೆಸ್ಕೊ]], [[ಪಿನಾಟೆಕಾ ಬ್ರೆರಾ]] ಮತ್ತು [[ವಯಾ ಮಾಂಟೆನಪೊಲಿಯೊನೆ]] ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳು. ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರವಾಸಿಗರು [[ಮಿಲನ್ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್]], [[ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲೊ ಜಪಾರೆಸ್ಕೊ]] ಮತ್ತು [[ಟೀಟ್ರೊ ಅಲ್ಲಾ ಸ್ಕಲಾ]]ಗಳಿಗೆ ಬೇಟಿ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಾದ [[ಬೇಸಿಲಿಕಾ ಆಫ್ ಸೇಂಟ್ ಆಂಬ್ರೋಗಿಯೋ]], [[ನಾವಿಗ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಬ್ರೆರಾ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಗಳಿಗೆ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಇವು ಅಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯವಲ್ಲ.<ref name="slideshare1"/> ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಟ್ರಾ ಲಗ್ಸೂರಿಯಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಹೋಟೆಲುಗಳಿವೆ, [[ಟೌನ್ ಹೌಸ್ ಗ್ಯಾಲೆರಿಯಾ]] ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರಥಮ [[ಸಪ್ತತಾರಾ]] ಹೋಟೆಲು, [[ಸೊಸಿಯೆಟೆ ಜನರಾಲೆ ಡಿ ಸರ್ವೈವಲೆನ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆ]] ಸೂಚಿಸಿರುವಂತೆ [[ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರಮುಖ ಹೋಟೆಲ್‌]]ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.theage.com.au/travel/heaven-at-the-worlds-first-sevenstar-hotel-20090103-79de.html |title=Heaven at Milan's Town House Galleria hotel |publisher=[[The Age]] |date=7 January 2009 |accessdate=21 January 2009 |archive-date=18 ಜನವರಿ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090118144723/http://www.theage.com.au/travel/heaven-at-the-worlds-first-sevenstar-hotel-20090103-79de.html |url-status=dead }}</ref> ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ 343 ರಾತ್ರಿ ತಂಗುತ್ತಾರೆ, ವಿದೇಶಿಯರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲಾವಧಿ ತಂಗುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು 77%ರಷ್ಟು ಸರಾಸರಿ 2-5 ರಾತ್ರಿಗಳ ಕಾಲ ಇಲ್ಲಿ ತಂಗುತ್ತಾರೆ.<ref name="slideshare1"/> 75%ನಷ್ಟು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಹೋಟೆಲುಗಳಲ್ಲಿ ತಂಗುತ್ತಾರೆ, 4-ಸ್ಟಾರ್ ಹೋಟೆಲುಗಳು (47%) ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, 5-ಸ್ಟಾರ್ಸ್, ಅಥವಾ 3-ಸ್ಟಾರ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ದರ್ಜೆಯ ಹೋಟೆಲುಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ 11% ಮತ್ತು 15% ರಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. == ಸಂಸ್ಕೃತಿ == {{Main|Culture of Milan|List of Milanese people}} === ಮೂರ್ತ ಕಲೆ === {{See also|List of Milanese painters}} [[ಚಿತ್ರ:Raffaello - Spozalizio - Web Gallery of Art.jpg|thumb|right|ಪಿನಾಕೊಟಿಕಾ ಡಿ ಬ್ರೆರಾ, ರಾಫೆಲ್‌ನಿಂದ ದ ಮ್ಯಾರಿಯೇಜ್ ಆಫ್ ವರ್ಜಿನ್]] [[ಚಿತ್ರ:Leonardo da Vinci (1452-1519) - The Last Supper (1495-1498).jpg|thumb|left|200px|ಲಿಯೋನಾರ್ಡೊನ ದ ಲಾಸ್ಟ್ ಸಪ್ಪರ್.]] ಶತಮಾನಗಳುದ್ದಕ್ಕೂ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಮಹತ್ವದ ಕಲಾಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಅನೇಕ ಕಲಾಶಾಲೆಗಳು, ಅಕಾಡೆಮಿ ಮತ್ತು ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು ([[ಬ್ರೆರಾ ಅಕಾಡೆಮಿ]] ಮತ್ತು [[ಪಿನಾಕೊಟಿಕಾ ಆಂಬ್ರೋಸಿಯಾನಾ]]ದಂತಹವು) ನಗರದಲ್ಲಿವೆ. ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಕಲೆ [[ಮಧ್ಯಯುಗ]]ದಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು, [[ವಿಸ್ಕೊಂಟಿ]] ಕುಟುಂಬ ಮಹಾನ್ ಕಲಾ ಪೋಷಕರಾಗಿದ್ದರಿಂದ ನಗರ [[ಗಾಥಿಕ್ ಕಲೆ]] ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು ([[ಮಿಲನ್ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್]] ಗಾಥಿಕ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸೊಗಸಾದ ಕಲಾಕೃತಿ).<ref name="aboutmilan.com">{{cite web|url=http://www.aboutmilan.com/art-and-culture-of-milan.html |title=Art and Culture of Milan: from the past to the contemporary |publisher=Aboutmilan.com |date= |accessdate=2010-01-03}}</ref> ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಅವಧಿಯೆಂದರೆ 14 ಮತ್ತು [[15ನೆಯ ಶತಮಾನ]]ದ ನಡುವಿನ [[ಜಫೋರ್ಜಾ ಕುಟುಂಬ]]ದ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅವಧಿ. [[ಜಫೋರ್ಜಾ ಕ್ಯಾಸಲ್]] ನವೋದಯದ ಸೊಗಸಾದ ನ್ಯಾಯಾಂಗಳವಾದರೆ ಫಿಲರೆಟ್ [[ಒಸ್ಪೆಡಾಲ್ ಮ್ಯಾಗಿಯೋರ್]] ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಂತಹ ಮಹಾನ್ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು,<ref name="Castello Sforzesco">{{Cite web |url=http://www.milanocastello.it/intro.html |title=Castello Sforzesco |access-date=2010-04-08 |archive-date=2003-02-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20030207215706/http://www.milanocastello.it/intro.html |url-status=dead }}</ref> [[ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ ಡಾ ಡಾವಿಂಚಿ]]ಯಂತಹ ಅನನ್ಯ ಕಲಾವಿದರು ಮಿಲನ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಫ್ರೆಸ್ಕೊ ಆಫ್ ದ [[ಲಾಸ್ಟ್ ಸಪ್ಪರ್]] ಮತ್ತು [[ಕೋಡೆಕ್ಸ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕಸ್‌]]ನಂತಹ ಬೆಲೆ ಕಟ್ಟಲಾಗದಂತಹ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೋದರು. ಮಿಲನ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಬಂದ [[ಬ್ರಮಾಂಟೆ]] ನಗರದಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ಚರ್ಚುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ, [[ಸಂತ ಮಾರಿಯಾ ಡೆಲ್ ಗ್ರೇಜಿ]]ಯಲ್ಲಿರುವ ಕೋರೈಸುವ ಚೆಲುವಿನ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್ ಅನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದು ಬ್ರಮಾಂಟಿ, ಇದೇ ರೀತಿ [[ಸಂತ ಮಾರಿಯಾ ಪ್ರೆಸ್ಸೊ ಸ್ಯಾನ್ ಸಟೈರೊ]] ಚರ್ಚನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದು ಕೂಡ ಆತನೆ ಆಗಿದ್ದುದು ವಿಶೇಷ. 17 ಮತ್ತು 18ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ಬ್ಯಾರಖ್]] ಕಲಾ ಸಂವೇದನೆಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತಗೊಂಡ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಆ ಅವಧಿಯ [[ಕ್ಯಾರವಾಗಿಯೋ]] ನಂತಹ ಅನೇಕ ಮಹತ್ವದ ಕಲಾವಿದರು, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ಣ ಚಿತ್ರಕಾರರಿಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡಿತು. ಕ್ಯಾರವಾಗಿಯೋನ ಮಹತ್ವದ ಬ್ಯಾರಖ್ ಕಲಾಕೃತಿ "''[[ಬಾಸ್ಕೆಟ್ ಆಫ್ ಫ್ರೂಟ್]]'' " ಮಿಲನ್ ನಗರದ [[ಬೈಬ್ಲಿಯೋಟಿಕ್ ಆಂಬ್ರೋಸಿಯಾನಾ]]ದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅವನ ''[[ಸಪ್ಪರ್ ಅಟ್ ಎಮ್ಮಾಸ್]]'' ಕಲಾಕೃತಿಯನ್ನು [[ಬ್ರೆರಾ ಅಕಾಡೆಮಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="aboutmilan.com"/> ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು [[ಆಸ್ಟ್ರಿಯ]]ನ್ನರು ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಿಲನೀಸ್ [[ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಪರಂಪರೆ]] ಅವರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದಾಗ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ಯೂರೋಪಿನ ಪ್ರಮುಖ ಕಲಾಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಬಹುಶಃ ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಪೈಕಿ ಪ್ರಮುಖವಾದುದೆಂದರೆ [[ಬ್ರೆರಾ ಅಕಾಡೆಮಿ]]ಯಲ್ಲಿರುವ [[ಫ್ರಾನ್ಸೆಸ್ಕೊ ಹಯೇಜ್‌]]ನ "''[[ದ ಕಿಸ್ಸ್]]'' ".<ref name="aboutmilan.com"/> ಮುಂದೆ 20ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಮಸ್ತ ಇಟಲಿ [[ಫ್ಯೂಚರಿಸಂ]]ನ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಯಿತು. 1909ರಲ್ಲಿ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಫ್ಯೂಚರಿಸಂ‌ನ ಸ್ಥಾಪಕ [[ಫಿಲಿಪ್ಪೊ ಮಾರಿನೆಟ್ಟಿ]] ತನ್ನ "''[[ಫ್ಯೂಚರಿಸ್ಟ್ ಮ್ಯಾನಿಫೆಸ್ಟೊ]]'' "(ಇಟಾಲಿಯನ್‌ನಲ್ಲಿ, ''Manifesto Futuristico'' ದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವಂತೆ ಮಿಲನ್ ನಗರ "''grande...tradizionale e futurista'' " (ಇದರರ್ಥ ''ಪಾರಂಪರಿಕ ಭವ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾವಿಷ್ಯಿಕ'' ). [[ಉಂಬರ್ತೊ ಬೊಸಿಯೊನಿ]] ಕೂಡಾ ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ಫ್ಯೂಚರಿಸ್ಟಿಕ್ ಕಲಾವಿದನಾಗಿದ್ದ.<ref name="aboutmilan.com"/> ಇಂದು, ಮಿಲನ್ ನಗರ ಅನೇಕ ಆಧುನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಂದ ಆಧುನಿಕ ಮತ್ತು ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲೆಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.<ref name="aboutmilan.com"/> === ವಿನ್ಯಾಸ === [[ಚಿತ್ರ:SofaDueFoglie.png|thumb|left|ಜಿಯೊ ಪೊಂಟಿಯಿಂದ ಡ್ಯುಯೆ ಫೋಗ್ಲಿ ಸೋಫಾ.]] ಮಿಲನ್ ನಗರ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ [[ವಿನ್ಯಾಸ]] ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಧಾನಿಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು ಮತ್ತು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ನಗರವೆಂದು ಗೌರವಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref name="wiley.com">{{cite web |url=http://www.wiley.com/WileyCDA/WileyTitle/productCd-0470026839.html |title=Design City Milan |publisher=Wiley |date= |accessdate=2010-01-03 |archive-date=2010-12-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101206052654/http://www.wiley.com/WileyCDA/WileyTitle/productCd-0470026839.html |url-status=dead }}</ref> ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾಗಿ ಈ ನಗರ ಉನ್ನತ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಪುರಾತನ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಪೀಟೋಪರಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸರಕುಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಮತ್ತು ಯೂರೋಪಿನ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಸಂತೆ [[ಫೈಯರೋ ಮಿಲಾನೊ]]ವನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಡುತ್ತಿರುವುದು ಮಿಲನ್ ನಗರ.<ref name="wiley.com"/> ''"ಫುವೊರಿ ಸಲೋನ್"'' ಮತ್ತು "''ಸಲೋನ್ ಡೆಲ್ ಮೊಬೈಲ್'' " ನಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಸಂಬಂಧಿ ಸಮಾರಂಭ ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳಿಗೆ ಕೂಡ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಆತಿಥ್ಯ ಕೊಡುತ್ತಿದೆ. 1950 ಮತ್ತು 60ರಲ್ಲಿ ಇಟಲಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದ, ಯೋರೋಪಿನ ಪ್ರಮುಖ ಭೂಭಾಗದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ನಗರಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದ ಮಿಲನ್ ನಗರ, [[ಟ್ಯೂರಿನ್]] ನಗರದೊಂದಿಗೆ [[ಇಟಲಿ]]ಯ ಯುದ್ಧೋತ್ತರ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. [[ಪೈರೆಲಿ ಟವರ್]] ಮತ್ತು [[ಟೊರ್ರೆ ವೆಲಾಸ್ಕಾ]]ದಂತಹ ಗಗನಚುಂಬಿ ಕಟ್ಟಾಡಗಳನ್ನ ಕಟ್ಟಿದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳು, ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರನ್ನು ಹೆಸರಿಸುವುದಾದರೆ, [[ಬ್ರೂನೊ ಮುನಾರಿ]], [[ಲೂಸಿಯೊ ಫೊಂಟಾನ]], [[ಎನ್ರಿಕೊ ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲ್ಲಾನಿ]] ಮತ್ತು [[ಪೈಯೆರೊ ಮನ್‌ಜೋನಿ]] ಮುಂತಾದವರು ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಅಥವಾ ಇಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.frieze.com/issue/article/milan_turin |title=Frieze Magazine &#124; Archive &#124; Milan and Turin |publisher=Frieze.com |date= |accessdate=2010-01-03 |archive-date=2010-01-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100110123141/http://www.frieze.com/issue/article/milan_turin |url-status=dead }}</ref> === ಸಾಹಿತ್ಯ === [[ಚಿತ್ರ:Francesco Hayez - Ritratto di Alessandro Manzoni.jpg|thumb|right|150px|ಅಲೆಸ್ಸಾಂಡ್ರೊ ಮಂಜೋನಿ.]] 18ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯ, ಮತ್ತು 19ನೆಯ ಶತಮಾನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಬೌದ್ಧಿಕ ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. [[ನವೋದಯ]]ಕ್ಕೆ ಫಲವತ್ತಾದ ನೆಲೆಗಟ್ಟು ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ಇಲ್ಲೇ. ತನ್ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ''[[ಡೆಯ್ ಡೆಲಿಟ್ಟಿ ಇ ಡೆಲ್ ಪೆನೆ]]'' ನಿಯತಕಾಲಿಕ ಪತ್ರಿಕೆ ಮೂಲಕ [[ಬೆಕಾರಿಯಾದ ಸೀಜೆರ್, ಮಾರ್ಕ್ವಿಸ್]]ಮತ್ತು ''Il ಕೆಫೆ'' ನಿಯತಕಾಲಿಕದ ಮೂಲಕ ಕೌಂಟ್ [[ಪೈಯಾತ್ರೊ ವೆರ್ರಿ]] ಹೊಸ [[ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗೀಯ]] ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮೇಲೆ ಗಾಢ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದರು, ಮುಕ್ತ ಮನಸ್ಸಿನ ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಆಡಳಿತಕ್ಕೂ ಈ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳು ಸಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ [[ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಚಳುವಳಿಯ]] ಆದರ್ಶಪ್ರಾಯರು ನಗರದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬದುಕಿನ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದರು ಮತ್ತು ಅದರ ಮಹತ್ವದ ಲೇಖಕರು [[ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಕಾವ್ಯ]]ದ ಎದುರಿಗೆ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಪರಂಪರೆಯ ಬಲಾಢ್ಯತೆಯನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಿದರು. ಇಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ [[ಗಿಯೂಸೆಪ್ ಪಾರಿನಿ]] ಮತ್ತು [[ಯೂಗೊ ಫೊಸ್ಕೊಲೊ]] ತಮ್ಮ ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು, ಯುವಕವಿಗಳು ಈ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಕುಸುರಿ ಕೃತಿಗಳೆಂದು ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆಯ ದಿಗ್ಗಜರೆಂದು ಮೆಚ್ಚುಗೆ ತೋರಿದರು. ಫೊಸ್ಕೊಲೊನ ಕವನ ''[[ದೆಯ್ ಸೆಪೊಲ್ಕ್ರಿ]]'', ನಗರವಾಸಿಗಳ ಇಚ್ಛೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ನಗರಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತೃತಗೊಂಡ ನೆಪೊಲಿಯನಿಕ್ ಕಾಯಿದೆಯಿಂದ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಪಡೆದದ್ದು.19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೂರನೆಯ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಲೇಖಕ [[ಅಲೆಜಾಂಡ್ರೊ ಮನ್‌ಜೋನಿ]] ಬರೆದ ''[[I ಪ್ರಾಮೆಸಿ ಸ್ಪೋಸಿ]]'' ಕಾದಂಬರಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಇಟಾಲಿಯನ್ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಸಿಸಂನ ಮ್ಯಾನಿಫೆಸ್ಟ್ ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಂಡಿತು. ''[[Il ಕನ್ಸಿಲಿಯೇಟರ್]]'' ನಿಯತಕಾಲಿಕ ಪತ್ರಿಕೆ, ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಕವನ, ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ದೇಶಪ್ರೇಮಿಗಳೂ ಆಗಿದ್ದ [[ಸಿಲ್ವಿಯಾ ಪೆಲಿಕೊ]],[[ಗಿಯೊವಾನಿ ಬರ್ಕೆಟ್]] ಮತ್ತು [[ಲುಡ್ವಿಕೊ ಡಿ ಬ್ರೆಮೆ]]ಯವರ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.1861ರಲ್ಲಿ [[ಇಟಲಿಯ ಏಕೀಕರಣ]]ದ ನಂತರ ಮಿಲನ್ ನಗರ ತನ್ನ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು; ಆದರೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂವಾದದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಯೂರೋಪಿನ ಇತರೆ ದೇಶಗಳ ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ಸಂವೇದನೆಗಳಾದ: [[ರಿಯಾಲಿಸಂ]] ಮತ್ತು [[ನ್ಯಾಚುರಲಿಸಂ]]ಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದು ''[[ವೆರಿಸ್ಮೊ]]'' ಎಂಬ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಚಳುವಳಿಗೆ ಜನ್ಮಕೊಟ್ಟಿತು. ''ವೆರಿಸ್ತಾ'' ಸಂವೇದನೆಯ ಮಹಾನ್ ಕಾದಂಬರಿಕಾರ [[ಗಿಯೊವಾನಿ ವೆರ್ಗಾ]] ಸಿಸಿಲಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಆದರೆ ಆತ ತನ್ನ ಮಹತ್ವದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಬರೆದದ್ದು ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ. === ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳು === {{See also|Music of Milan}} [[ಚಿತ್ರ:Teatro alla Scala interior Milan.jpg|thumb|left|175px|ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಲಾ ಸ್ಕಲಾ ಅಪೆರಾಹೌಸ್‌ನ ಒಳಾಂಗಣ.]] ಮಿಲನ್ ನಗರ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿಯಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[ಅಪೇರಾ]] ಕಲಾ ಕೇಂದ್ರ. ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ತುಂಬಾ ಮಹತ್ತರವೆನಿಸಿಕೊಂಡ [[ಲಾ ಸ್ಕಲಾ]] ಅಪೇರಾ ಹೌಸ್ ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿದೆ, ಇತಿಹಾಸದುದ್ದಕ್ಕೂ ಅದು ಅನೇಕ ಅಪೇರಾ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ಕೊಡುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ.<ref>{{cite news|last=Willey |first=David |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/4430214.stm |title=Europe &#124; La Scala faces uncertain future |publisher=BBC News |date=2005-11-12 |accessdate=2010-01-03}}</ref> 1842ರಲ್ಲಿ [[ಗಿಯೂಸೆಪ್ ವರ್ದಿ]]ಯ ''[[ನಬೂಕೊ]]'', [[ಅಮಿಲ್ ಕಾರೆ ಪೊಂಚಿಯೆಲಿ]]ಯ ''[[ಲಾ ಗಿಯಾಕೊಂಡ]]'', 1904ರಲ್ಲಿ [[ಗಿಯಾಕೊಮೊ ಪುಕ್ಕಿನಿ]]ಯ ''[[ಮೇಡಮಾ ಬಟರ್ಫ್ಲೈ]]'', 1926ರಲ್ಲಿ [[ಗಿಯಾಕೊಮೊ ಪುಕ್ಕಿನಿ]]ಯ ''[[ತುರಂದೊತ್]]'' ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ 2007ರಲ್ಲಿ [[ಫ್ಯಾಬಿಯಾ ವಾಚ್ಚಿ]]ಯ ''[[ತೆನೆಕೆ]]'' ಹೆಸರಿಸ ಬಹುದಾದ ಕೆಲವು ಅಪೇರಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು. [[ಟಿಯೆಟ್ರೊ ಡೆಗ್ಲಿ ಆರ್ಕಿಮ್‌ಬೋಲ್ಡಿ]], [[ಟಿಯೆಟ್ರೊ ದಲ್ ವರ್ಮೆ]], [[ಟಿಯೆಟ್ರೊ ಲಿರಿಕೊ (ಮಿಲನ್)]] ಮತ್ತು [[ಟಿಯೆಟ್ರೊ ರೀಗಿಯೊ ಡ್ಯೂಕಲ್]] ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಇತರೆ ರಂಗಭೂಮಿಗಳು. ನಗರದಲ್ಲಿ ಹೆಸರಾಂತ [[ಸಿಂಫೊನಿ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ]] ಮತ್ತು [[ಮ್ಯೂಸಿಕಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಟರಿ]]ಗಳಿದ್ದು ಚರಿತ್ರೆಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಸಂಗೀತ ವಿನ್ಯಾಸದ ಮುಖ್ಯ ಕೇಂದ್ರವೆನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ, [[ಗಿಯೊಸೆಪ್ ಕೈಮೊ]], [[ಸೈಮನ್ ಬಾಯ್ಲಿಯು]], [[ಹೊಸ್ತೆ ಡಾ ರೆಗಿಯಾ]], [[ವರ್ದಿ]], [[ಗಿಯೂಲಿಯೊ ಗಾಟಿ ಕಸಾಜಾ]], [[ಪಾಲೊ ಚೆರಿಕಿ]] ಮತ್ತು [[ಆಲಿಸ್ ಎದುನ್‌]]ರಂತಹ ಅನೇಕ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸಕಾರರು ಮಿಲನ್ ನಗರದವರು ಅಥವಾ ಮಿಲನ್ ನಗರವನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. [[ಡೈನಾಮಿಸ್ ಎನ್ಸೆಂಬಲ್]], [[ಸ್ಟಾರ್ಮಿ ಸಿಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಕ್ಯಾಮರಾಟ ಮೀಡಿಯೊಲಾನೆನ್ಸ್]] ಮಿಲನ್ ನಗರ ರಚಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಆಧುನಿಕ ಮೇಳ ಮತ್ತು ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳು. === ಫ್ಯಾಷನ್ === [[ಚಿತ್ರ:9036 - Milano, C.so Venezia - Giuseppe Sommaruga, Pal. Castiglioni (1904) - Foto Giovanni Dall'Orto 22-Apr-2007.jpg|thumb|right|ಕಾರ್ಸೊ ವೆನೆಝಿಯಾ, "ಮಿಲನ್ ಫ್ಯಾಷನ್ ಕ್ವಾಡ್ರಿಲ್ಯಾಟೆರಲ್" ಮುಖ್ಯ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು.]] {{Main|Fashion in Milan|Milan Fashion Week}}[[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್]], [[ಪ್ಯಾರಿಸ್]], [[ರೋಮ್]] ಮತ್ತು [[ಲಂಡನ್|ಲಂಡನ್‌]]ನ ಜೊತೆಗೆ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಜಗತ್ತಿನ [[ಫ್ಯಾಷನ್ ರಾಜಧಾನಿ]] ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref name="languagemonitor.com">{{cite web|url=http://www.languagemonitor.com/popular-culture/fashion |title=The Global Language Monitor » Fashion |publisher=Languagemonitor.com |date=2009-07-20 |accessdate=2010-01-03}}</ref> ಪ್ರಮುಖ [[ಇಟಾಲಿಯನ್ ಫ್ಯಾಷನ್]] ಬ್ರಾಂಡ್‌ಗಳಾದ [[ವ್ಯಾಲೆಂಟಿನೊ]], [[ಗುಕ್ಕಿ]], [[ವರ್ಸಾಕ್]], [[ಪ್ರದಾ]], [[ಅರ್ಮಾನಿ]] ಮಾತು [[ಡೊಲ್ಕಿ ಮತ್ತು ಗಬ್ಬಾನ]] ಈಗ ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿರುವ [[ಅಬೆರ್‌ಕ್ರೊಂಬೀ &amp; ಫಿಚ್]] ಫ್ಲ್ಯಾಗ್‌ಷಿಪ್‌ನಂತಹ ಅನೇಕ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫ್ಯಾಷನ್ ಲೇಬಲ್‌ಗಳು ಮಿಲನ್‌ನಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇತರೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೇಂದ್ರಗಳಾದ ಪ್ಯಾರಿಸ್, ಲಂಡನ್, ಟೋಕಿಯೊ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಮಹಾನಗರಗಳಂತೆ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಕೂಡ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು [[ಫ್ಯಾಷನ್ ವೀಕ್‌]]ಗಳಿಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡುತ್ತಲಿದೆ. ಮಿಲನ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಅಪ್‌ಸ್ಕೇಲ್ ಫ್ಯಾಷನ್ ಜಿಲ್ಲೆ "''[[quadrilatero della moda]]'' " (ಇದರರ್ಥ, "ಫ್ಯಾಷನ್ ಕ್ವಾಡ್ರಿಲ್ಯಾಟೆರಲ್")ದಲ್ಲಿ [[ವಯಾ ಮೊಂಟೆನಾಪೊಲಿಯೋನ್]], [[ವಯಾಡೆಲ್ಲಾ ಸ್ಪೈಗಾ]], [[ವಯಾ ಸಂತ ಆಂಡ್ರಿಯಾ]], [[ವಯಾ ಮನ್‌ಜೋನಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೊರ್ಸೊ ವೆನೆಜಿಯಾ]]ದಂತಹ ನಗರದ ಮಹತ್ತರ ಶಾಪಿಂಗ್ ಬೀದಿಗಳಿವೆ. [[ಗ್ಯಾಲರಿಯಾ ವಿಟ್ಟೋರಿಯ ಇಮ್ಯಾನುಯಲೆ II]], [[ಪಯಾಝಾ ಡೆಲ್ ಡುಯೊಮೊ]], [[ವಯಾ ದಂತೆ]] ಮತ್ತು [[ಕಾರ್ಸೊ ಬುಯೆನ್ಸ್ ಏರೆಸ್]] ಇತರೆ ಪ್ರಮುಖ ಶಾಪಿಂಗ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಮತ್ತು ಚೌಕಗಳು. ಮಿಲನ್ ನಗರ ಫ್ಯಾಷನ್ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾದ ಪ್ರದಾದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ [[ಮಾರಿಯೊ ಪ್ರದಾ]] ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿಯೇ. === ಮಾಧ್ಯಮ === ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆಗಳು, ಮ್ಯಾಗಜೀನ್‌ಗಳು, ಮತ್ತು TV ಮತ್ತು ರೇಡಿಯೋ ಸ್ಟೇಶನ್‌ಗಳಂತವುಗಳ ಸೇವೆ, ವ್ಯಾಪಾರ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಮಿಲನ್ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. <div></div> ==== ವೃತ್ತ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ==== {{col-begin}} {{col-3}} * ''[[ಕೊರ್ರಿಯೆರೆ ಡೆಲ್ಲಾ ಸೆರಾ]]'' * ''[[Il ಫೋಗ್ಲಿಯೊ]]'' * ''[[Il ಗಿಯೊರ್ನಾಲೆ]]'' * ''[[Il ಗಿಯೊರ್ನೊ]]'' * ''[[Il ಸೋಲ್ 24 ಒರೆ]]'' * ''[[Il ಮ್ಯಾನಿಫೆಸ್ಟೊ]]'' {{col-break}} * ''[[ಲಾ ಗಝೆಟ್ಟಾ ಡೆಲ್ಲೊ ಸ್ಪೋರ್ಟ್]]'' * ''[[ಲಾ ಪದನಿಯಾ]]'' * ''[[ಲಿಬೆರೊ]]'' * ''[[MF ಮಿಲನೊ ಫೈನಾಂಜಾ]]'' {{col-end}} ==== ಮ್ಯಾಗಜೀನ್‌ಗಳು ==== * ''[[ಲಾ ಸೆಟ್ಟಿಮನ ಎನಿಗ್ಮಿಸ್ಟಿಕಾ]]'' * ''[[ಅಬಿತಾರೆ]]'' (ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಸಪತ್ರಿಕೆ) * ''[[ಕ್ಯಾಸಬೆಲ್ಲಾ]]'' (ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಸಪತ್ರಿಕೆ) * ''[[ಡೋಮಸ್]]'' (ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಸಪತ್ರಿಕೆ) * ''[[ಪನೋರಮಾ]]'' (ವಾರಪತ್ರಿಕೆ) * ''[[ಜೆಂಟೆ]]'' (ವಾರಪತ್ರಿಕೆ) ==== ರೇಡಿಯೋ ಸ್ಟೇಷನ್‌ಗಳು ==== {{col-begin}} {{col-3}} * ''[[R101]]'' * ''[[RTL 102.5]]'' * ''[[ರೇಡಿಯೊ 105 ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]]'' * ''[[ವರ್ಜಿನ್ ರೇಡಿಯೊ ಇಟಾಲಿಯಾ]]'' {{col-break}} * ''[[ರೇಡಿಯೊ ಮಾಂಟೆ ಕಾರ್ಲೊ]]'' * ''[[ರೇಡಿಯೊ 24]]'' * ''[[ರೇಡಿಯೊ ಡೀಜೆ]]'' * ''[[ರೇಡಿಯೊ ಕ್ಲಾಸಿಕಾ]]'' {{col-end}} === ರಜಾದಿನಗಳು === * ಮಾರ್ಚ್ 18-ಮಾರ್ಚ್ 22: [[ಮಿಲನ್‌ನ ಐದು ದಿನಗಳು]]1848ರ ಕ್ರಾಂತಿ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ. * ಏಪ್ರಿಲ್ 25: ವಿಶ್ವ ಸಮರ IIರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಿಂದ ಮಿಲನ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದುಕೊಂಡದ್ದು. * ಡಿಸೆಂಬರ್ 7: ಸೇಂಟ್ ಅಂಬ್ರೋಸ್‌ನ ಫೀಸ್ಟ್ (''ಫೆಸ್ಟಾ ಡಿ ಸಂತ್ ಅಂಬ್ರೊಗಿಯೊ'' ). * ಡಿಸೆಂಬರ್ 12: ಪಿಯಾಝಾ ಫೊಂಟಾನ ಗುಂಡಿಗೆ ಬಲಿಯಾದವರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ. === ಭಾಷೆ === {{Main|Milanese}} [[ಇಟಾಲಿಯನ್]] ಭಾಷೆ ಜೊತೆಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ [[ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ]]ಯ ಸುಮಾರು ಮೂರನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಇನ್‌ಸಬ್ರಿಕ್ ಎನ್ನಲಾಗುವ [[ಪಶ್ಚಿಮ ಲೊಂಬಾರ್ಡ್ ಭಾಷೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಬಲ್ಲರು. ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸ್ಥಳೀಕರು ಪಾರಂಪರಿಕ [[ಮಿಲನೀಸ್]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ, ಅಂದರೆ ಇದು ಪಶ್ಚಿಮ ಲೊಂಬಾರ್ಡಿನ ನಗರ ತಳಿಯ ಭಾಷೆ ಆದರೆ ಮಿಲನೀಸ್ ಪ್ರಭಾವಿತ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷಾತಳಿ ಎಂಬ ಗೊಂದಲ ಬೇಕಿಲ್ಲ. === ಧಾರ್ಮಿಕತೆ === [[ಚಿತ್ರ:Milano-san lorenzo02.jpg|thumb|ಸೇಂಟ್ ಲಾರೆನ್ಸ್‌ನ ಬೆಸಿಲಿಕಾ]] ಸಮಸ್ತ ಇಟಲಿಯ ಹಾಗೆ ಮಿಲನ್ನಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಹುಪಾಲು [[ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ]]ರು. ಇದು [[ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್]] [[ಆರ್ಚ್‌ಡಯೋಸಿಸ್ ಆಫ್ ಮಿಲನ್‌]]ನ ಪೀಠ. ಇಲ್ಲಿನ ಇತರ ಧಾರ್ಮಿಕತೆಗಳೆಂದರೆ: [[ಆರ್ಥೊಡಾಕ್ಸ್ ಚರ್ಚುಗಳು]],<ref>{{cite web|url=http://maps.google.it/maps?hl=it&um=1&ie=UTF-8&q=chiesa+ortodossa+milano&fb=1&view=text&sa=X&oi=local_group&resnum=1&ct=more-results&cd=1 |title=chiesa ortodossa milano - Google Maps |publisher=Maps.google.it |date= |accessdate=2009-03-13}}</ref> [[ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ]],<ref>{{cite web |url=http://www.lankaramaya.com/ |title=Lankarama Buddhist Temple - Milan,Italy |publisher=Lankaramaya.com |date= |accessdate=2009-03-13 |archive-date=2019-05-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190508203144/http://www.lankaramaya.com/ |url-status=dead }}</ref> [[ಜುದಾಯಿಸಂ]],<ref>{{cite web|url=http://www.mosaico-cem.it/ |title=Jewish Community of Milan |publisher=Mosaico-cem.it |date= |accessdate=2009-03-13}}</ref> [[ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮ|ಇಸ್ಲಾಂ]]<ref>{{cite web|url=http://orthodoxeurope.org/page/8/4.aspx |title=Islam in Italy » Inter-Religious Dialogue » OrthodoxEurope.org |publisher=OrthodoxEurope.org<! |date=2002-12-04 |accessdate=2009-03-13}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.americanchronicle.com/articles/viewArticle.asp?articleID=7230 |title=Milan: The Center for Radical Islam in Europe |publisher=American Chronicle |date= |accessdate=2009-03-13 |archiveurl=https://archive.is/20120720194131/http://www.americanchronicle.com/articles/view/7230 |archivedate=2012-07-20 |url-status=live }}</ref> ಮತ್ತು [[ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟೆಂಟಿಸಂ]].<ref>{{cite web |author=Cini |url=http://www.protestantiamilano.it/ |title=Centro Culturale Protestante - Protestanti a Milano delle Chiese Battiste Metodiste Valdesi |language={{It icon}} |publisher=Protestantiamilano.it |date= |accessdate=2009-03-13 |archive-date=2010-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100528114502/http://www.protestantiamilano.it/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.milanovaldese.it/ |title=Chiesa Evangelica Valdese - Milano |publisher=Milanovaldese.it |date= |accessdate=2009-03-13}}</ref> ಮಿಲನ್‌ಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಆಚರಣೆಯಿದೆ, ಇದು [[ಆಂಬ್ರೋಸಿಯನ್ ಆಚರಣೆ]] (ಇಟಾಲಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ: ''ರೈಟೊ ಆಂಬ್ರೋಸಿಯಾನೊ'' ). ಇದು ವಾಡಿಕೆಯ (ಇತರೆ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಬಳಸುವ ''ರೋಮನ್'' ಆಚರಣೆ), ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಆಚರಣೆಗಿಂತ ಕೊಂಚ ಭಿನ್ನ, ಚರ್ಚಿನಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಪ್ರರ್ಥನಾ [[ನುಡಿಗಟ್ಟು]], ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲೆಂಡರಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿರುತ್ತವೆ.(ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಉಪವಾಸ]] ಆಚರಣೆ, ನಿಗದಿತ ಸಾಮಾನ್ಯ ದಿನಾಂಕದ ಬದಲು ಕೆಲವು ದಿವಸಗಳ ನಂತರ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ, ಇದೇ ರೀತಿ ಕಾರ್ನಿವಾಲ್ ಉತ್ಸವದ ದಿನಾಂಕದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರುತ್ತದೆ). ಆಂಬ್ರೋಸಿಯನ್ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಸುತ್ತಲಿನ ಇತರೆ ಸ್ಥಳಗಳಾಅದ [[ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ]] ಮತ್ತು [[ಟಿಕಿನೊ]]ದ [[ಸ್ವಿಸ್]] ಕ್ಯಾಂಟನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ [[ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಸಂಗೀತ]]ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು. ಮಿಲನ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ [[ಗ್ರೆಗೋರಿಯನ್ ಮಂತ್ರ ಪಠನೆ]] ಸಂಪೂರ್ಣ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ, ಯಾಕೆಂದರೆ ಅದರ ಅಧಿಕೃತ ಪಠನೆ [[ಆಂಬ್ರೋಸಿಯನ್ ಪಠನೆ]]ಯಾಗಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ಗ್ರೆಗೋರಿಯನ್‌ಗೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ [[ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಟ್ರೆಂಟ್]] (1545–1563) ಸ್ಥಾಪಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.newadvent.org/cathen/01389a.htm |title=Catholic Encyclopedia: Ambrosian Chant |publisher=Newadvent.org |date=1907-03-01 |accessdate=2009-03-13}}</ref> ಈ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಂದು ಅನನ್ಯವಾದ ''ಸ್ಕೊಲಾ ಕ್ರಾಂಟೋರಮ್'' ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ರೋಮ್ ನಗರದ "ಫಾಂಟಿಫಿಕಲ್ ಆಂಬ್ರೋಸಿಯನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೇಕ್ರೆಡ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್" (PIAMS) ಸಹಭಾಗಿತ್ವದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಕಾಲೇಜು[http://www.unipiams.org/en/1 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091012143753/http://www.unipiams.org/en/1 |date=2009-10-12 }}. === ಚಲನಚಿತ್ರ === ಹಲವಾರು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇಟಾಲಿಯನ್) ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮಿಲನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದಿವೆ ಇದರಲ್ಲಿ: ''"[[ಕಾಲ್ಮಿ ಕೋರಿ ಅಪ್ಪಾಷನಾಟಿ]]"''', ''' '' '''"[[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ (ಚಲನಚಿತ್ರ)]]"'', '' "[[ಲಾ ಮಲ ಆರ್ಡಿನಾ]]"'', "'' [[ಮಿಲನೊ ಕಾಲಿಬ್ರೊ 9]]''", "'' [[ಮಿರಾಕಲ್ ಇನ್ ಮಿಲನ್]]"'', '' "[[ಲಾ ನೊಟ್ಟೆ]]''", ಮತ್ತು "'' [[ರೊಕ್ಕೊ ಅಂಡ್ ಹಿಸ್ ಬ್ರದರ್ಸ್]]''". '' ''' === ಆಹಾರ ಪದ್ಧತಿ === [[ಚಿತ್ರ:Panettone aufgeschnitten freigestellt.jpg|thumb|right|ಪ್ಯಾನೆಟ್ಟೊನೆ, ಮಿಲನೆಸ್ ಟ್ರೆಡಿಷನಲ್ ಕ್ರಿಸ್‌ಮಸ್ ಕೇಕ್]] ಇಟಲಿಯ ಬಹಳಷ್ಟು ನಗರಗಳಂತೆ ಮಿಲನ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಜುಬಾಜಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಲೊಂಬಾರ್ಡಿನ ಟಿಪಿಕಲ್ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಆಹಾರಶೈಲಿ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದೆ, ಇಲ್ಲಿ [[ಪಾಸ್ತಾ]] ಬದಲು [[ಅಕ್ಕಿ]] ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ, ಅಷ್ಟಾಗಿ [[ಟೊಮ್ಯಾಟೊ]] ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. ಮಿಲನೀಸ್‌ನ ಆಹಾರವೆಂದರೆ ಕೊಟೊಲೆಟಾ ಅಲಾ ಮಿಲನೀಸ್, ಬನ್ನಿನಂತಹ ಕರು ಮಾಂಸ (ಹಂದಿ ಮಾಂಸ ಮತ್ತು ಟರ್ಕಿ ಚಿಕನ್ ಕೂಡ ಬಳಸಬಹುದು)ದ ಕಟ್ಲೆಟನ್ನು ಬೆಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಹುರಿಯುತ್ತಾರೆ (ಇದು ವಿಯೆನ್ನೀಸ್‌ನ "ವೈನೆರ್‌ಷ್ನಿಟ್ಜೆಲ್" ತಿನಿಸಿಗೆ ಸಾಮ್ಯವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇದು ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಮೂಲದ್ದು ಎಂದು ಕೆಲವರು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು "ವೈನೆರ್‌ಷ್ನಿಟ್ಜೆಲ್" ಕೊಟೊಲೆಟಾ ಅಲಾ ಮಿಲಾನೀಸ್‌ನಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ).[[ಚಿತ್ರ:Milan Montenapoaleone 14.JPG|thumb|left|ಮಿಲನ್‌ನ ಹೆಸರಾಂತ ಕೆಫೆಯಲ್ಲಿನ ಕೇಕುಗಳು ಮತ್ತು ಪೇಸ್ಟ್ರಿಗಳು, ವಯಾ ಮಾಂಟೆನಪೊಲೆಯೊನೆ ಫ್ಯಾಷನ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಾಸ್ಟಿಸ್ಸೆರಾ.]] ಮಿಲನ್ನಿನ ಇತರೆ ಟಿಪಿಕಲ್ ಆಹಾರಗಳೆಂದರೆ ''[[ಕ್ಯಾಸೊಯೂಲಾ]]'' ( ಬೇಯಿಸಿದ ಹಂದಿಮಾಂಸ ಮತ್ತು [[ಸಾಸೇಜ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸವಾಯ್ ಕೋಸು]], [[ಒಸೊಬುಕೊ]] (ಬೇಯಿಸಿದ ಕರುವಿನ ಕಾಲಿನೊಂದಿಗೆ ''ಗ್ರೆಮೊಲಾಟಾ'' ಎಂಬ ಸಾಸು, [[ರೆಸೊಟ್ಟೊ ಅಲಾ ಮಿಲನೀಸ್]] ( ಹಸುವಿನ ಮೂಳೆಗಳೊಳಗಿನ ಅಸ್ಥಿರಜ್ಜುವಿನ ಜೊತೆ ಕೇಸರಿ ಪುಡಿ), ''ಬುಸೆಕಾ'' ಬೋಟಿ ಮತ್ತು ಹುರುಳಿಕಾಯಿ, ''ಬ್ರಸಾಟೊ'' ( ಬೇಯಿಸಿದ ಹಸು ಅಥವಾ ಹಂದಿಮಾಂಸದ ಜೊತೆಗೆ ವೈನ್ ಮತ್ತು ಆಲೂಗಡ್ಡೆ). ಋತುಗಾಲ ಸಂಬಂಧಿ ಪೇಸ್ಟ್ರಿಗಳೆಂದರೆ [[ಕಾರ್ನಿವಾಲ್]] ಉತ್ಸವಕ್ಕಾಗಿ ತಯಾರಿಸುವ ''ಚಿಯಾಚಿಯೇರೇ'' (ಸಕ್ಕರೆ ಮಿಶ್ರಿತ ಹೋಳುಗಳು ಮತ್ತು ''ಟೊರ್ಟಿಲಿ '' ( ಹುರಿದ ಗುಂಡಗಿನ ಕುಕೀಸ್), [[ಈಸ್ಟರ್]] ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ತಯಾರಿಸುವ ''ಕೊಲೊಂಬಾ'' (ಪಾರಿವಾಳದ ಆಕಾರದ ಹೊಳಪಿನ ಕೇಕ್) [[ಸರ್ವಾತ್ಮರ ಹಬ್ಬ]]ಕ್ಕಾಗಿ ತಯಾರಿಸುವ ''ಪೇನ್ ಡೆಯ್ ಮೊರ್ಟಿ'', ("Deads' Day bread"ಮ್ ಚಕ್ಕೆಯೊಂದಿಗೆ ತಯಾರಿಸಿಕ ಕುಕೀಸ್) ಮತ್ತು ಕ್ರಿಸ್ಮಸ್ ಹಬ್ಬಕ್ಕಾಗಿ ತಯಾರಿಸುವ [[ಪ್ಯಾನಿಟೋನ್]]. [[ಸಲಾಮಿ]]ಯೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತ ಕಾಳು ನುಚ್ಚಿನ ತಿಂಡಿ ''ಸಲಾಮೆ ಮಿಲನೊ'', ಇಟಲಿಯಾದ್ಯಂತ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದೆ. ತುಂಬಾ ಹೆಸರಾಂತ ಮಿಲನೀಸ್ ಚೀಸ್ ಎಂದರೆ ಹತ್ತಿರದ ಪಟ್ಟಣದ ಹೆಸರಿರುವ [[ಗೊರ್ಗೊನ್‌ಜೋಲಾ]], ಆದರೆ ಇಂದು ಹೆಚ್ಚು ಗೊರ್ಗೊನ್‌ಜೋಲಾ ತಯಾರಕರು ಇರುವುದು ಸೀಡ್ ಮೊಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ.ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅನನ್ಯ ತಿನಿಸುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಲೋಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾದ [[ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್]] ಮತ್ತು [[ಕೆಫೆ]]ಗಳು ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿವೆ. ಹೆಚ್ಚು ಸೊಗಸಾದ ಉನ್ನತ ದರ್ಜೆಯ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ಗಳು ಬಹುತೇಕ ನಗರದ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ತುಂಬಾ ಪಾರಂಪರಿಕ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ಗಳು ಬ್ರೆರಾ ಮತ್ತು [[ನಾವಿಗ್ಲಿ]] ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿವೆ. ಇಂದು ಮಿಲನ್ ನಗರದ [[ವಯಾ ಮಾನ್‌ಜೋನಿ]] ಅರ್ಮಾನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿರುವ [[ನೊಬು]] ಎಂಬ ಜಪಾನೀಸ್ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ ನಗರದ ನವಶೈಲಿಯ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ ಎಂಬ ಕೀರ್ತಿ ಪಡೆದಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.worldtravelguide.net/city/82/restaurant/Europe/Milan.html |title=Milan Restaurants |publisher=Worldtravelguide.net |date= |accessdate=2010-01-22}}</ref> ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಅತಿ ಪುರಾತನ ಕೆಫೆ ಎಂದರೆ 1817ರಲ್ಲಿ ಟಿಯಾಟ್ರೊ ಅಲ್ಲ ಸ್ಕಲಾ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ''ಪ್ಯಾಸ್ಟಿಸ್ಸೆರೀ'', ಇದು [[ಹಾಂಕಾಂಗ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಶಾಖೆ ತೆರೆದಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.pasticceriacova.com/storia/history.html |title=Cova Pasticceria Confetteria - dal 1817 |publisher=Pasticceriacova.com |date= |accessdate=2010-01-22 |archive-date=2010-03-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100326120531/http://www.pasticceriacova.com/storia/history.html |url-status=dead }}</ref> ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಬಿಫ್ಫಿ ಕೆಫೆ ಮತ್ತು ಗ್ಯಾಲರಿಯಾದಲ್ಲಿರುವ ಜುಕ್ಕಾ ಕೆಫೆ ಕೂಡ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಚಾರಿತ್ರಿಕ ’ಕೆಫೆಗಳು’. ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಇತರೆ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟುಗಳೆಂದರೆ ಹೋಟೆಲ್ ಫೋರ್ ಸೀಸನ್ಸ್ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್, ’ಲಾಬ್ರಿಕಿಯೋಲಾ’, ಮರಿನೊ ಅಲ್ಲಾ ಸ್ಕಲಾ ಮತ್ತು ಚಾಂಡೆಲಿಯೆರ್. ಇಂದು [[ಗ್ಯಾಲರಿಯಾ ವಿಟ್ಟೋರಿಯೊ ಇಮ್ಯಾನುಯಲ್-II]]ನಲ್ಲಿ [[ಮೆಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್]] ನಂತಹ [[ಫಾಸ್ಟ್-ಫುಡ್]] ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ ಕೂಡಾ ಇದೆ, ಇದರ ಜೊತೆಗೆ [[ವಯಾ ಡೆಲ್ಲಾಸ್ಪೈಗಾ]]ದಲ್ಲಿ ಕವಾರಿನಂತಹ ಬಾಟಿಕ್ ಕೆಫೆಗಳಿವೆ, ಇದರ ಮಾಲೀಕ ಲಗ್ಸುರಿ ಫ್ಯಾಷನ್ ಗೂಡ್ಸ್ ಬ್ರಾಂಡಿನ [[ರಾಬರ್ಟ್ ಕವಾಲಿ]]. === ಕ್ರೀಡೆ === [[ಚಿತ್ರ:San Siro wide.jpg|thumb|center|600px|ಸ್ಯಾನ್ ಸಿರೋ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ, ಯೂರೋಪ್‌ನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು]] ಇತರೆ ಸಮಾರಂಭಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಮಿಲನ್ ನಗರ 1934 ಮತ್ತು 1990 ರಲ್ಲಿ[[FIFA ವಿಶ್ವಕಪ್]] ಮತ್ತು 1980ರಲ್ಲಿ [[UEFA ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ಷಿಪ್]] ಕ್ರೀಡೆಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ಕೊಟ್ಟಿದೆ. [[ಅಸ್ಸೋಸಿಯೆಷನ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್|ಫುಟ್‌ಬಾಲ್]] ತುಂಬಾ ಜನಪ್ರಿಯವಾದ [[ಇಟಲಿಯ ಕ್ರೀಡೆ]]ಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು [[A.C. ಮಿಲನ್]] ಮತ್ತು [[F.C. ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಝನಾಲೆ ಮಿಲಾನೊ]] ಎಂಬ ಎರಡು ವಿಶ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ತಂಡಗಳ ತವರು. ಮೊದಲಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ "ಮಿಲನ್" ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು (ಮೊದಲ ಅಕ್ಷರದ ಉಚ್ಛಾರಣೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿ, ನಗರದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಮಿಲನೀಸ್ ಹೆಸರಿಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನ), ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅದು "ಇಂಟರ್" ಆಯಿತು. ಈ ಎರಡು ತಂಡಗಳ ನಡುವಿನ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ ಮಿಲನ್ ಡೆರ್ಬೀ ಅಥವಾ [[ಡೆರ್ಬಿ ಡೆಲ್ಲಾ ಮಡೋನ್ನಿನಾ]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿದೆ ( ಮಿಲನ್ ನಗರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳ [[ಡುಯೊಮೊ ಡಿ ಮಿಲಾನೊ]] ಶಿಖರದಲ್ಲಿರುವ [[ವರ್ಜಿನ್ ಮೇರಿ]]ಯ [[ಮಡೋನ್ನಿನಾ]] ಪ್ರತಿಮೆಯ ಗೌರವಾರ್ಥ).ಯೂರೋಪಿಯನ್ ನಗರಗಳ ಪೈಕಿ ಎರಡೂ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಕಪ್ ([[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]]) ಮತ್ತು ದ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಪ್ ([[FIFA ಕ್ಲಬ್ ವಿಶ್ವ ಕಪ್]]) ಗೆದ್ದು ಕೊಂಡದ್ದು ಮಿಲನ್ ನಗರವೊಂದೇ. ಒಗ್ಗೂಡಿದ ಒಂಭತ್ತು ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್ ಹೆಸರುಗಳ ಪೈಕಿ ಅನೇಕ ಹೆಸರುಗಳಾನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡು ಮಿಲನ್ ಮೆಡ್ರಿಡ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮವಾಗಿದೆ. ಎರಡೂ ತಂಡಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಸ್ಯಾನ್ ಸಿರೊ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ 5-ಸ್ಟಾರ್ ದರ್ಜೆಯ UEFA 85,700-ಆಸನಗಳಿರುವ ಗಿಯೋಸೆಪ್ ಮೀಜ್ಜಾ ಸ್ಟೇಡಿಯಂನಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡುತ್ತವೆ. ಸ್ಯಾನ್ ಸಿರೊ [[ಸಿರಿ A]]ಯಲ್ಲಿರುವ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ ತನ್ನ ಇಡೀ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಮೊದಲ ತಂಡ ಸಿರಿಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದಿದ್ದರೆ ಮಿಲನ್ 2ನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಕಾಲಮಾನಗಳನ್ನು ಟಾಪ್-ಫ್ಲೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಳೆದಿದೆ.ಅನೇಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ [[ಇಟಾಲಿಯನ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್]] ಆಟಗಾರರು ಮಿಲನ್ ನಗರ ಅಥವಾ ಅದರ ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶ ಅಥವಾ ಲೊಂಬಾರ್ಡಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವರು. ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಆಟಗಾರರೆಂದರೆ: [[ವ್ಯಾಲೆಂಟಿನೊ ಮಝೊಲ]], [[ಪೌಲೊ ಮಾಲ್ಡಿನಿ]], [[ಜಿಯುಸೆಪ್ಪೆ ಮಿಯಝಾ]], [[ಜಿಯಾಕಿಂಟೊ ಫಾಚೆಟ್ಟಿ]], [[ಲುಯಿಜಿ ರಿವಾ]], [[ಗಯೆಟನೊ ಸ್ಕಿರಿಯ]], [[ಜಿಯುಸೆಪ್ಪೆ ಬರ್ಗೊಮಿ]], [[ವಾಲ್ಟರ್ ಜೆಂಗಾ]], [[ಆಂಟೋನಿಯೊ ಕಾಬ್ರಿನಿ]], [[ರಾಬರ್ಟೊ ಡೊನಾಲ್ಡಿನಿ]], [[ಜಿಯಾನ್ಲುಕ ವಿಯಲ್ಲಿ]], [[ಸಿಲ್ವಿಯೊ ಪಿಯೊಲಾ]], [[ಗೇಬ್ರಿಯೆಲೆ ಒರಿಯಾಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಜಿಯೊವನ್ನಿ ತ್ರಪಟ್ಟೊನಿ]] ಮತ್ತು ಇತರರೂ ಕೂಡಾ ಇದ್ದಾರೆ. [[ಚಿತ್ರ:Fale F1 Monza 2004 40.jpg|thumb|right|ಮೊಂಝಾ ಮೋಟಾರ್‌ಸ್ಪೋರ್ಟ್ ರೇಸ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್, ಇಟಾಲಿಯನ್ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಪ್ರಿಕ್ಸ್‌ನ ಆಸನಗಳು]] * ಪ್ರಸಿದ್ಧ [[ಮೊನ್ಜಾ]] [[ಫಾರ್ಮುಲಾ ಒನ್]] ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ನಗರದ ಹತ್ತಿರದ ವಿಶಾಲ ಪಾರ್ಕಿನಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ತುಂಬಾ ಹಳೆಯ [[ಕಾರು ರೇಸಿ]]ನ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. 1950ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 250,000 ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶವಿತ್ತಾದರೂ ಈಗಿನ [[F1]] ರೇಸಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಸುಮಾರು 137,000. 1980 ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ F1 ಸ್ಪರ್ಧೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಮೊದಲ ವರ್ಷದಿಂದ ಇದು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. * [[ಒಲಿಂಪಿಯಾ ಮಿಲನೊ]] ([[ಅರ್ಮಾನಿ]] ಪ್ರಾಯೋಜನೆ) ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ಇಟಾಅಲಿಯನ್ ಮತ್ತು ಯೂರೋಪಿಯನ್ [[ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್‌|ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್ ಬಾಲ್]] ತಂಡ. ಇದು ತುಂಬಾ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಮತ್ತು ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ಇಟಾಅಲಿಯನ್ ತಂಡ ಮತ್ತು ಇಡೀ ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿಯೇ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ತಂಡ. ಒಲಿಂಪಿಯಾ ಆಟವಾಡುವುದು ಡಚ್‌ಫೋರಮ್ ಅರೆನಾದಲ್ಲಿ (ಸಾಮರ್ಥ್ಯ 14,000). * [[ರೈನೋ ಮಿಲನೊ ಅಮೇರಿಕನ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್]] ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ [[ಅಮೇರಿಕನ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್]] ಕ್ಲಬ್, ಇದು ನಾಲ್ಕು ಇಟಾಲಿಯನ್ ಸೂಪರ್ ಬೌಲ್‌ಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅದು ಇಟಾಲಿಯನ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಲೀಗ್‌ನ ಐದು ಫೌಂಡೇಶನ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು. * [[CUS ಮಿಲನೊ ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್]] ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಅತಿ ಹಳೆಯ ಬೇಸ್ ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್, ಇದು ಎಂಟು ಇಟಾಲಿಯನ್ ಸ್ಕುಡೆಟ್ಟಿ‌ಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿದೆ. * [[ಅಮಾತೊರಿ ರಗ್ಬಿ ಮಿಲನೊ]] 18 [[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ಷಿಪ್‌]]ಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿವೆ. ಇದು ಇಟಲಿಯ ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾದ ರಗ್ಬಿ ತಂಡ. * ಮಿಲನ್‌ನ ಬೇರೆ ಬೇರೆ [[ಐಸ್ ಹಾಕಿ]] ತಂಡಗಳು ತಮ್ಮಗಳ ನಡುವೆ 30 ನ್ಯಾಷನಲ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ಷಿಪ್‌ಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿವೆ. [[ವೈಪರ್ಸ್ ಮಿಲನೊ]] ಕಳೆದ 7 [[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ಷಿಪ್‌ಗಳ]] ಪೈಕಿ 5ನ್ನು ತನ್ನದಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ, [[ಅಲ್ಪೆನ್ಲಿಗಾ]] ಮತ್ತು ಅನೇಕ [[ಕೊಪ್ಪಾ ಇಟಾಲಿಯ]] ತಂಡಗಳು ಈ ಆಟಗಳ ಇಟಾಲಿಯನ್ ನಾಯಕರು. ಅವರು ನಿಯಮಿತ ಕಾಲಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅಗೋರಾ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ (ಸಾಮರ್ಥ್ಯ 4,500)ನಲ್ಲಿ ಪ್ಲೇ ಆಫ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಫೋರಂನಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡುತ್ತಾರೆ. * ಮಿಲನ್ ನಗರ ಪ್ರತಿವರ್ಷ 18 ಟೆನ್ನಿಸ್ ಟೂರ್ನಮೆಂಟ್‌ನಡಿ ಬೊನ್ಫಿಗ್ಲಿಯೊ ಟ್ರೋಫಿಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ತುಂಬಾ ಮುಖ್ಯವಾದ ಯುವ ಟೂರ್ನಮೆಂಟ್, ಅವರು ಮಿಲನ್ ಟೆನಿಸ್ ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತಾರೆ. ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ 8000. ಹಿಂದಿನ ವಿಜೇತರಾದ ತಚ್ಚಿನಿ, [[ಜಾನ್ ಕೊಡೆಸ್]], [[ಅಡ್ರಿಯಾನೊ ಪನಟ್ಟಾ]], [[ಕೊರ್ರಾಡೊ ಬರಝುಟ್ಟಿ]], ಮೊರೆನೊo, [[ಬ್ಜಾರ್ನ್ ಬೊರ್ಗ್]], ಸ್ಮಿಡ್, [[ಇವಾನ್ ಲೆಂಡ್ಲ್]], [[ಗೈ ಫಾರ್ಗೆಟ್]], [[ಜಿಮ್ ಕೊರಿಯರ್]], [[ಗೋರನ್ ಇವಾನಿಸೆವಿಕ್]], [[ಯೆವ್ಗೆನಿ ಕಾಫೆಲ್ನಿಕೊವ್]], ಮತ್ತು [[ಗಿಲ್ಲೆರ್ಮೊಕೊರಿಯಾ]]. * [[ಮಿಲನ್ ಮ್ಯಾರಥಾನ್]] ಇದು ಮಿಲನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ನವೆಂಬರ್‌ನಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುವ [[ಮ್ಯಾರಥಾನ್ ಓಟ]] * ಮಿಲನ್, ಇಟಾಲಿಯನ್ [[ಬ್ಯಾಂಡಿ]] ಫೆಡರೇಶನ್‌ನ ತವರಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.internationalbandy.com/viewNavMenu.do?menuID=57 |title=Federation of International Bandy-About-About FIB-National Federations-Italy |publisher=Internationalbandy.com |date= |accessdate=2010-01-03 |archive-date=2009-10-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091002070035/http://www.internationalbandy.com/viewNavMenu.do?menuID=57 |url-status=dead }}</ref> === ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ === [[ಚಿತ್ರ:Brera Astronomical Observatory.jpg|thumb|left|175px|1764ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ದ ಹಿಸ್ಟಾರಿಕ್ ಬ್ರೆರಾ ಆಸ್ಟ್ರೋನಾಮಿಕಲ್ ಅಬ್ಸರ್ವೇಟರಿ.]] ಮಿಲನ್ ನಗರ ಬಹಳ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಯೂರೋಪಿನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕೇಂದ್ರ. ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಕೈಗಾರೀಕರಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ಇಟಾಲಿಯನ್ ನಗರವಾಗಿರುವ ಮಿಲನ್ ಭೂಖಂಡದ [[ಬ್ರಸೆಲ್ಸ್]], [[ಲಂಡನ್]], [[ಪ್ಯಾರಿಸ್]] ಮತ್ತು ಇತರೆ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕೇಂದ್ರ, ಈ ನಗರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಮಿಲನ್ ಕೂಡ "ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರಿ ಸಿಟೀಸ್"ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿದಾಗ 1800ರ ಅಂತ್ಯ ಮತ್ತು 1900ರ ಆದಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗತೊಂಡಗಿತು.<ref name="milanocittadellescienze.it">{{cite web |author=info@area97.it |url=http://www.milanocittadellescienze.it/html/home_eng.php |title=MILANO Città delle Scienze |publisher=Milanocittadellescienze.it |date= |accessdate=2010-01-22 |archive-date=2013-09-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130921054506/http://www.milanocittadellescienze.it/html/home_eng.php |url-status=dead }}</ref> ನೆರೆಯ [[ಪಾವಿಯಾ]]([[ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಐನ್‌ಸ್ಟೀನ್]] ತನ್ನ ಅಧ್ಯಯನದ ಕೆಲವರ್ಷ ಕಳೆದದ್ದು ಇಲ್ಲಿ)ದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅರಿವಿನ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಿಂದಾಗಿ ಮಿಲನ್ ತನ್ನ ಆಧುನಿಕ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಾತ್ಮಕ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸತೊಡಗಿತು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸತೊಡಗಿತು.<ref name="milanocittadellescienze.it"/> ಮಿಲನ್ ನಗರ "Milano, City of Science" (''Milano, Città delle Scienze'' in Italian)ಎಂಬ ಕುತೂಹಲಕರ ಯೋಜನೆಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡಲಿದ್ದು ಇದು ಸೆಂಪಿಯೋನ್‌ನ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಯುವ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಸ್ಪರ್ಧೆ 13 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1997ರಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಫೊಂಡಾಜಿಯೋನ್ ಸ್ಟೆಲಿನ್‌ನ ವಿಜ್ಞಾನ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಬಂಧಿ ಸಮಾರಂಭ.<ref>{{cite web|url=http://www.iop.org/EJ/abstract/0031-9120/32/6/005 |title=Young scientists in Milan |publisher=Iop.org |date=1997-09-13 |accessdate=2010-01-22}}</ref> ಬಹುಶಃ ಮಿಲನ್‌ನ ತುಂಬಾ ಮುಖ್ಯ ಮತ್ತು ಪುರಾತನ ವೀಕ್ಷಣಾಲಯ ಎಂದರೆ 1764ರಲ್ಲಿ [[ಜೆಸೂಯಿಟ]]ರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ [[ಬ್ರೆರಾ ಖಗೋಳ ವೀಕ್ಷಣಾಲಯ]], 1773ರಲ್ಲಿ ಕಾಯಿದೆ ರೂಪಿಸಿದ ನಂತರ ಸರ್ಕಾರವೇ ಇದರ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. == ಶಿಕ್ಷಣ == [[ಚಿತ್ರ:polimi.jpg|thumb|right|ದ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕೊ ಡಿ ಮಿಲನೊದ ಮುಖ್ಯ ಕಟ್ಟಡ]] [[ಚಿತ್ರ:Bocconi-entrance-vel.jpg|thumb|right|ಬೊಕ್ಕೊನಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ವೆಲೊಡ್ರೊಮ್.]] [[ಚಿತ್ರ:IMG 5741 - Milano - Ca' Granda - Facciata - Foto Giovanni Dall'Orto - 21-Feb-2007.jpg|thumb|right|ಮಿಲನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕೇಂದ್ರ ಕಟ್ಟಡ, ಸಿಟಿ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್ ಎಂದು ಹೊಸದಾಗಿ ಕಟ್ಟಿದ್ದು]] [[ಚಿತ್ರ:HDR - Chiostro Università Cattolica.jpg|thumb|right|ಸೇಕ್ರೆಡ್ ಹಾರ್ಟ್ ಕಂಟ್ರಿಯಾರ್ಡ್‌ನ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ.]] [[ಚಿತ್ರ:Milano Pinacoteca di Brera1.JPG|thumb|right|ಬ್ರೆರಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಒಳಾಂಗಣ]] ಮಿಲನ್ ನಗರದ [[ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ]] ವ್ಯವಸ್ಥೆ 39 ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು(44 ಬೋಧಕರು, 174,000 ಹೊಸ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ಇದು ಸಮಸ್ತ ಇಟಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ 10%ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಸಮ),<ref>{{cite web|url=http://www.comune.milano.it/portale/wps/portal/CDMHome|2=Milan|title=official website|publisher=Comune.milano.it|date=|accessdate=2009-03-13|archive-date=2010-04-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20100414044059/http://www.comune.milano.it/portale/wps/portal/CDMHome|url-status=dead}}</ref> ಹೊಂದಿದ್ದು ಇಡೀ ಇಟಲಿಯಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಪದವೀಧರರು ಮತ್ತು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವೀಧರರನ್ನು (ಕ್ರಮವಾಗಿ 34,000 ಮತ್ತು 5,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು) ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.esfr.org/media/esfr-congress-milano-2010.pdf |title=European Society pieg.qxp |format=PDF |date= |accessdate=2009-07-08 |archive-date=2009-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090704140328/http://www.esfr.org/media/esfr-congress-milano-2010.pdf |url-status=dead }}</ref> === ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು === 29 ನವೆಂಬರ್ 1863ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ [[ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕೊ ಡಿ ಮಿಲಾನೊ]] ಮಿಲನ್ ನಗರದ ತುಂಬಾ ಹಳೆಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ. ಗಣಿತ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಫ್ರಾನ್ಸೆಸ್ಕೊ ಬ್ರೈಯೊಷಿ]] (ಅದರ ಮೊದಲ ನಿರ್ದೇಶಕ), [[ಲುಯಿಗಿ ಕ್ರೆಮೊನಾ]], ಮತ್ತು [[ಗಿಯೂಲಿಯೊ ನಟ್ಟಾ]] (1963ರಲ್ಲಿ ರಾಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ನೊಬೆಲ್ ಬಹುಮಾನ ಪುರಸ್ಕೃತ) ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಪ್ರೊಫೆಸರುಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿವಸಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕೊ ಡಿ ಮಿಲಾನೊ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು 16 ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು [[ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿನ್ಯಾಸ]]ದ 9 ಜಾಲಗಳನ್ನಾಗಿ ಮರು ಸಂಘಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಕೇಂದ್ರೀಯ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ವಿಭಾಗವಿರುವ ಇದು [[ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ]] ಪ್ರದೇಶದ 7 ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. 9 ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಿಟ್ಟರೆ 16 ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 40,000 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗಳಿಗೆ ದಾಖಲಾಗಿದ್ದು ಇದು ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕೊ ಡಿ ಮಿಲಾನೊವನ್ನು ಇಟಲಿಯ ದೊಡ್ಡ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.polimi.it/english/about_the_university/?id_nav=-2 |title=Politecnico di Milano - POLInternational English - About the University |publisher=Polimi.it |date= |accessdate=2009-03-13 |archive-date=2009-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090304051831/http://www.polimi.it/english/about_the_university/?id_nav=-2 |url-status=dead }}</ref> 30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1923ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ [[ಮಿಲನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಇದರಲ್ಲಿ 9 ಬೋದಕರು, 58 ವಿಭಾಗಗಳು, 48 ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಾಗಿ 2,500 ಪ್ರೊಫೆಸರ್‌ಗಳು ಇದ್ದಾರೆ. ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಉತ್ಪಾದನಾಶೀಲ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಇದು ಇಟಲಿ ಮತ್ತು ಸಮಸ್ತ ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಮಿಲನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ದೊಡ್ಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವಾಗಿದ್ದು ಸುಮಾರು 65,000 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ದಾಖಲಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ತಾನೂ ಭಾಗಿಯಾಗಿರುವ [[ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ]] ಸಂದರ್ಬದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.unimi.it/ENG/ |title=The University of Milan - Welcome |publisher=Unimi.it |date= |accessdate=2009-03-13}}</ref> [[ಮಿಲನ್ ಬಿಕೊಕ್ಕಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ವನ್ನು 10 ಜೂನ್ 1998ರಲ್ಲಿ [[ಉತ್ತರ ಇಟಲಿ]]ಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಮಿಲನ್‌ನ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹಗುರಗೊಳಿಸಲು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಉಕ್ಕು ಸಂಸ್ಕರಣೆ, ರಾಸಾಯನಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರೊ ಮೆಕಾನಿಕ್ ಇತ್ಯಾದಿ ಬೃಹತ್ ಇಟಾಅಲಿಯನ್ ಉದ್ದಿಮೆಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಚಿಪ್ಪೆದ್ದು ಹೋಗಿದ್ದ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ಬಿಕೊಕ್ಕಾ ಎಂಬ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿಜ್ಞಾನ ಫ್ಯಾಕಲ್ಟಿಯಲ್ಲಿ B.Sc.ಯಿಂದ Ph.D.ತನಕ ಅಸಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪದವಿಗಳು, [[ಮೆಟೀರಿಯಲ್ ಸೈನ್ಸ್]], ಬಯೋಟೆಕ್ನಾಲಜಿ, [[ಎನ್ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟಲ್ ಸೈನ್ಸ್ ಕ್ಷೇತ್ರ]]ಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಫಿಸಿಕ್ಸ್, ಮ್ಯಾತಮ್ಯಾಟಿಕ್ಸ್, ಬಯಾಲಜಿ, ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ, ಕಂಪ್ಯೂಟೇಷನ್ ಮತ್ತು [[ಅರ್ಥ್ ಸೈನ್ಸ್‌]]ಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇದೇ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ 30,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |author=PCAM |url=http://www.pcam-network.eu/milanobicocca.htm |title=PCAM - University of Milano-Bicocca |publisher=Pcam-network.eu |date= |accessdate=2009-03-13 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 1902ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ [[ಲೂಯಿಗಿ ಬೊಕೊನಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ವನ್ನು [[ವಾಲ್‌ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಜನರಲ್‌]]ನ [[ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ರ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನ 20 [[ವಾಣಿಜ್ಯ ಶಾಲೆ]]ಗಳ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. [[ದೊಡ್ಡ ಮಲ್ಟಿನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಂಪನಿ]]ಗಳು ಪದವೀಧರ ನೇಮಕಾತಿಗಾಗಿ ತೋರಿದ ಆಧ್ಯತೆಯಿಂದ ಇದು 2007ರಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಪೈಕಿ 17ನೇ ಸ್ಥಾನಗಳಿಸಿತು, ಈ ಕೀರ್ತಿ ಸಲ್ಲುವುದು ಇಲ್ಲಿ [[M.B.A.]] ಪದವಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ.<ref>{{cite web |url=http://mba.sdabocconi.it/home/main.php?id=12001&ym=2007-09 |title=Conferenze, ospiti, news ed eventi legati agli MBA della SDA Bocconi &#124; MBA SDA Bocconi |publisher=Mba.sdabocconi.it |date= |accessdate=2009-03-13 |archive-date=2008-04-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080409123912/http://mba.sdabocconi.it/home/main.php?id=12001&ym=2007-09 |url-status=dead }}</ref> ಹಣ ಕುರಿತ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ವರ್ಗಕ್ಕಾಗಿ [[ಫೋರ್ಬ್ಸ್]] ಪತ್ರಿಕೆ ಬೊಕೊನಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಜಗತ್ತಿನ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನ ಕೊಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.oie.gatech.edu/sa/programs/show.html?id=bocc |title=Gatech :: OIE :: GT Study Abroad Programs |publisher=Oie.gatech.edu |date=2006-04-07 |accessdate=2009-03-13 |archive-date=2008-05-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080508020611/http://www.oie.gatech.edu/sa/programs/show.html?id=bocc |url-status=dead }}</ref> ಮೇ 2008ರಲ್ಲಿ [[ಫೈನಾನ್ಷಿಯರ್ ಟೈಮ್ಸ್]], [[ಎಗ್ಸಿಕ್ಯುಟಿವ್ ಎಜುಕೇಷನ್]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಜನತ್ತಿನ ಅನೇಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ಗಳನ್ನು ಸರಿಗಟ್ಟಿದ ಬೊಕೊನಿ ಯೂರೋಪಿನ 5ನೇ ರ್ಯಾಂಕ್ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ 15ನೇ ರ್ಯಾಂಕ್ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.corriere.it/vivimilano/cronache/articoli/2008/05_Maggio/12/sda_bocconi.shtml |title=Sda Bocconi supera London Business School - ViviMilano |publisher=Corriere.it |date= |accessdate=2009-03-13}}</ref> 1921ರಲ್ಲಿ [[ಫಾದರ್ ಆಗಸ್ಟಿನೊ ಗೆಮೆಲ್ಲಿ]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ [[ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಸೇಕ್ರೆಡ್ ಹಾರ್ಟ್]] 42,000 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ದಾಖಲಾತಿ ಇರುವ ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ [[ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್]] ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ.<ref>{{cite web |url=http://www.unicatt.it/inaugurazione/2003/pdf/D1Rettore.pdf |title=Autore |format=PDF |date= |accessdate=2009-07-08 |archive-date=2009-02-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090207170900/http://www.unicatt.it/inaugurazione/2003/pdf/D1Rettore.pdf |url-status=dead }}</ref> 1968ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ [[ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಲಾಂಗ್ವೇಜಸ್ ಅಂಡ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಷನ್]], ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಫ್ಯಾಷನ್, [[ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ]] ಮತ್ತು ಅದರ ನಿಂದನೆ, [[ವಾಣಿಜ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ವಿದೇಶಿ ಭಾಷೆಗಳು]], ಆರ್ಥಿಕತೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸರಬರಾಜು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಮಿಲನ್ ಮತ್ತು [[ಫೆಲ್‌ಟ್ರೆ]], ಈ ಎರಡೂ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ 10,000 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ದಾಖಲಾತಿ ಇದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.crui.it/marcopolo/eng/Libera%20Universit%C3%A0%20di%20Lingue%20e%20Comunicazione%20IULM_eng.htm |title=Libera Università di Lingue e Comunicazione IULM |publisher=Crui.it |date= |accessdate=2009-03-13 |archive-date=2007-10-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071026213121/http://www.crui.it/marcopolo/eng/Libera%20Universit%C3%A0%20di%20Lingue%20e%20Comunicazione%20IULM_eng.htm |url-status=dead }}</ref> [[ಸೇಂಟ್ ರ್ಯಾಫೆಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ]] ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದು [[ಸೇಂಟ್ ರ್ಯಾಫೆಲ್ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್‌]]ನ ಸಂಶೋಧನಾ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳ ಟಿಸಿಲಾಗಿ, ಇಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ]], ವಿವಿಧ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರಿ, ನ್ಯೂರಾಲಜಿ, ನ್ಯೂರೋ ಸರ್ಜರಿ, ಡಯಬೆಟಾಲಜಿ, [[ಮಾಲಿಕ್ಯುಲರ್ ಬಯಾಲಜಿ]], AIDS ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ನಂತರ ಇದು [[ಕಾಗ್ನಿಟಿವ್ ಸೈನ್ಸ್]] ಮತ್ತು ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಾನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.unisr.it/view.asp?id=2395 |title=Vita-Salute San Raffaele University - Università Vita-Salute San Raffaele |publisher=Unisr.it |date= |accessdate=2009-03-13 |archive-date=2006-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060813072806/http://www.unisr.it/view.asp?id=2395 |url-status=dead }}</ref> 1996ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ [[ಟೆಥೀಸ್ ರೀಸರ್ಚ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್]], ಖಾಸಗಿಯಾದ [[ಲಾಭೋದ್ದೇಶವಿಲ್ಲದ ಸಂಸ್ಥೆ]] ಇದು ದೈತ್ಯ ಜಲಚರಗಳ ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಟೆಥೀಸ್ ಸಂಸ್ಥೆ 300ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಬರಹಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಸಮುದ್ರದ ದೈತ್ಯ ಜಲಚರಗಳಾ ಬಗ್ಗೆ ಬೃಹತ್ತಾದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದೆ. ಏಳು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಜೀವ ಪ್ರಬೇಧಗಳ 1,300 ಜೀವಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದರ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿ ಟೆಥೀಸ್‌ನ ಸ್ವಂತ ಫೋಟೊಗ್ರಾಫಿಕ್ ಆರ್ಕೈವ್‌ನಲ್ಲಿ 200,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೈತ್ಯ ಜಲಚರ ಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಟೆಥೀಸ್‌ನ ಜಲಚರ ಸಂಶೋಧನಾ ತಜ್ಞತೆ ಅದಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿನ ಯುರೋಪಿಯ ಕಮಿಷನ್ ಹಣಕಾಸು ನೆರವಿರುವ "ಯುರೋಪ್ಲುಕ್ಸ್" ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ತಂದು ಕೊಟ್ಟಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://www.tethys.org/index_e.htm |title=Tethys Research Institute |publisher=Tethys.org |date= |accessdate=2009-03-13 |archive-date=2008-06-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080609110922/http://www.tethys.org/index_e.htm |url-status=dead }}</ref> [[ಬ್ರೆರಾದ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಫೈನ್ ಆರ್ಟ್ಸ್]] ಅನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರಮುಖ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗಿದೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ [[ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯಾಗಿರುವ ಇದು ಬೋಧನೆ ಮತ್ತು ಸೃಜನಶೀಲ ಕಲೆ (ತೈಲಚಿತ್ರ ಕಲೆ, ಶಿಲ್ಪ ಕಲೆ, ಗ್ರಾಥಿಕ್, ಫೋಟೊ, ವೀಡಿಯೊ ಇತ್ಯಾದಿ) ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಚಾರಿತ್ರಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿದೆ. 3,500 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು 45 ದೇಶಗಳ 850 ವಿದೇಶೀಯರು ಇರುವ ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣಗೊಂಡಿರುವ ಇಟಾಲಿಯ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್. 2005ರಲ್ಲಿ [[UNESCO]] ಈ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಬೋಧನೆಯನ್ನು "A5" ಎಂಬುದಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದೆ.1980ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ [[ಮಿಲನ್‌ನ ನ್ಯೂ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಫೈನ್ ಆರ್ಟ್ಸ್]], ಖಾಸಗಿ ಅಕಾಡೆಮಿಯಾಗಿದ್ದು, ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಮತ್ತು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ, ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಮಾಸ್ಟರ್ಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್, ಡೆಪ್ಲೊಮೊ ಸೆಮಿಸ್ಟರ್ ಅಬ್ರಾಡ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತವೆ, ಇದರ ದೃಶ್ಯಕಲೆ, [[ಗ್ರಾಫಿಕ್ ಡಿಸೈನ್]], ಫ್ಯಾಷನ್, ಮೀಡಿಯಾ ಡಿಸೈನ್ ಮತ್ತು ಥಿಯೇಟರ್ ಡಿಸೈನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳಿಗೆ ಅಮೇರಿಕಾದ [[ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯ ಮಾನ್ಯತೆ ದೊರೆತಿದೆ. ಇಟಲಿಯ ಎಲ್ಲ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು 40 ಬೇರೆ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ 1,000 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಈ ಅಕಾಡೆಮಿಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.naba.it/home_page.php |title=NABA Nuova Accademia di Belle Arti Milano |publisher=Naba.it |date= |accessdate=2009-03-13}}</ref> ದ [[ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಡಿಸೈನ್]] ಒಂದು [[ಖಾಸಗಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಇದು ಫೋಟೊಗ್ರಫಿ, ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂವಹನ ಸೇರಿದಂತೆ ಫ್ಯಾಷನ್, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು [[ಆಂತರಿಕ ವಿನ್ಯಾಸ]] ಮತ್ತು ಆಡಿಯೋ ವಿಷುಯಲ್ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಪಡೆದಿದೆ. 1966ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಈ ಸ್ಕೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಂದು 8,000 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ದಾಖಲಾತಿ ಇದೆ.[[ಮರಂಗೋನಿ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್]] ಫ್ಯಾಷನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಗಿದ್ದು ಮಿಲನ್ ಸೇರಿದಂತೆ [[ಲಂಡನ್]] ಮತ್ತು [[ಪ್ಯಾರಿಸ್|ಪ್ಯಾರಿಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಇದರ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗಳಿವೆ. 1935ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಈ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫ್ಯಾಷನ್ ಮತ್ತು ಡಿಸೈನ್ ಉದ್ದಿಮೆಗಳಿಗೆ ಅವಶ್ಯವಿರುವ ಉನ್ನತ ದರ್ಜೆಯ ಕಸುಬುದಾರರನ್ನು ತರಬೇತುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.[[ಮಿಲನ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಟರಿ]], ಮಿಲನ್ ನಗರ ನೆಪೋಲಿಯಾನಿಕ್ [[ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್ ಆಫ್ ಇಟಲಿ]]ಯ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ 1807ರಲ್ಲಿ [[ರಾಜಾಜ್ಞೆ]]ಯ ಮೇರೆಗೆ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಸಂಗೀತ ಕಾಲೇಜು. ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಇದು ಸಂತ ಮಾರಿಯಾ ಡೆಲ್ಲಾ ಪ್ಯಾಶಿಯೋನ್‌ನ [[ಬ್ಯಾರಖ್]] ಚರ್ಚಿನ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಗೃಹದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಇಲ್ಲಿ 18 ನಿವಾಸಿಗಳಿದ್ದರು. ಇಂದು ಅದು 1,700 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, 240 ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು 20 ಮೇಜರ್‌ಗಳು ಇರುವ ಇಟಲಿಯ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಸಂಗೀತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ.<ref>{{cite web|url=http://www.consmilano.it/erasmusEST.htm |title=Conservatorio di musica "G.Verdi" di Milano |publisher=Consmilano.it |date= |accessdate=2009-03-13}}</ref> === ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ, ಕಲಾಗ್ಯಾಲರಿ ಮತ್ತು ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು === ಮಿಲನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು ಇದ್ದು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ತುಂಬಾ ಮುಖ್ಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.aboutmilan.com/museums-in-Milan.html |title=Museums in Milan |publisher=Aboutmilan.com |date= |accessdate=2010-01-03}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:8829 - Milano - Via Manzoni - Palazzo Poldi Pezzoli - Foto Giovanni Dall'Orto 14-Apr-2007.jpg|thumb|right|ದ ಪೋಲ್ಡಿ ಪೆಝೊಲಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ.]]ಮಿಲನ್‌ನ ಕೇಂದ್ರದ [[ಮೊಂಟೆನಪೊಲಿಯೊನೆ]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ [[ಬಗಟ್ಟಿ ವಾಲ್ಸೇಷಿ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ]]<ref>http://www.museobagattivalsecchi.org/english/montenapoleone/{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಲಾಭೋದ್ದೇಶವಿಲ್ಲದ [[ಚಾರಿತ್ರಿಕ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ]] ಮನೆ. ಬೇರಾನ್ಸ್ ಬಗಟ್ಟಿಯ ಇಟಾಲಿಯನ್ ರನಾಯ್ಸೆನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಶೃಂಗಾರ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಆತನ ಇಚ್ಛೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಅವರ ಈ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವ ಕಲಾಸಕ್ತರು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಕಲಾಕೃತಿಯನ್ನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯಭಾಗದ ಮಿಲನೀಸ್ ಅಭಿರುಚಿಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವ ಮನೆಯ ಸುತ್ತಲಿನ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಕೂಡಾ ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿ ''ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಇನ್ ಮೆಜೆಸ್ಟಿ, ವರ್ಜಿನ್, ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಚೈಲ್ಡ್ ಮತ್ತು ಸೇಂಟ್ಸ್'', ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು [[ಜಿಯೊವಾನಿ ಪೈಯತ್ರೊ ರಿಝೋಲಿ, ಅಕಾ ಜಿಯಾಂಪೈಯತ್ರಿನೊ]], 1540ರಲ್ಲಿ ([[ಲಿಯೋನಾರ್ಡೊ ಡಾವಿಂಚಿಯಿಂದ ಪ್ರೇರಿತನಾದ ಕಲಾವಿದ]]) ಮುಂತಾದವರ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಿವೆ.[[ಪಿನಾಕೊಟಿಕಾ ಡಿ ಬ್ರೆರಾ]] ಮಿಲನ್ ನಗರದ ತುಂಬಾ ಪ್ರಮುಖ ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳಲ್ಲೊಂದು ಬ್ರೆರಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆದಿರುವ ಇದು [[ಬ್ರೆರಾ ಅಕಾಡೆಮಿ]]ಯ ನಿವೇಶನವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಂಗ್ರಹಗಳಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಪೈಯೆರೊ ಡೆಲ್ಲಾ ಫ್ರಾನ್ಸೆಸ್ಕಾ‌]]ನ ''[[ಬ್ರೆರಾ ಮಡೋನ್ನಾ]]'' ಎಂಬ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಲಾಕೃತಿ ಕೂಡಾ ಇದೆ. [[ಚಿತ್ರ:DSC01666 Museo di storia naturale di Milano - Foto di G. Dall'Orto - 20-12-2006.jpg|thumb|right|ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಇತಿಹಾಸದ ಮಿಲನ್‌ನ ಸಿವಿಕ್ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ.]] [[ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲ್ಲೊ ಎಸ್ಫಾರ್ಝೆಸ್ಕೊ]] ಮಿಲನ್‌ನ ಕ್ಯಾಸಲ್, ಅದು ಈಗ ಅನೇಕ ಕಲಾಸಂಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಇರುವ ನಾಗರೀಕ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ಪೈಕಿ ಹೆಚ್ಚು ಚಿರಪರಿಚಿತವಾದುದೆಂದರೆ ಪಿನಾಕೊಟಿಕಾ ಡೆಲ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲೊ ಇಸ್‌ಫಾರ್ಜೆಸ್ಕೊ, ಇದರಲ್ಲಿ [[ಮೈಖೇಲ್ ಏಂಜೆಲೋ]]ನ ಕೊನೆಯ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳಾದ ''[[ರೊಂದಾನಿನಿ ಪೈಯೆಟಾ]] '', [[ಆಂಡ್ರಿಯಾ ಮ್ಯಾಂಟೆಗ್ನಾ]], ''[[ಟ್ರಿವುಲ್ಝಿಯೊ ಮಡೋನ್ನಾ]]'' ಮತ್ತು [[ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ ಡಾವಿಂಚಿ]]ಯ ''[[ಕೋಡೆಕ್ಸ್ ಟ್ರಿವುಲ್ಜಿಯಾನಸ್]]'' ಹಸ್ತಪ್ರತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲಾಗಿದೆ. ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲೊ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮ್ಯೂಜಿಯಂ ಆಫ್ ಏನ್ಷಿಯಂಟ್ ಆರ್ಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಫರ್ನೀಚರ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ, ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಮ್ಯೂಸಿಕಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅನ್ವಯಿಕ ಕಲಾ ಸಂಗ್ರಹಗಳು, ಆರ್ಕಿಯಲಾಜಿಕಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂನ ಈಜಿಪ್ಟಿಯನ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಗೈತಿಹಾಸಿಕ ವಿಭಾಗಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಅಷಿಲ್ಲೆ ಬೆರ್ಟಾರೆಲಿಯ ಮುದ್ರಣಗಳಿವೆ. ಜಿಯೊಸೆಪ್ಪೆ ಡಿ ಕ್ರಿಸ್ಟೊಫೋರಿಸ್ (1803–1837) ತನ್ನ ಸಂಗ್ರಹಗಳನ್ನು ನಗರಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟಾಗ 1838ರಲ್ಲಿ [[Museo Civico di Storia Naturale di Milan]] (ಮಿಲನ್ ನಗರದ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ) ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಅದರ ಮೊದಲ ನಿರ್ದೇಶಕ [[ಗಿಯೊರ್ಗಿಯೊ ಜಾನ್]] (1791–1866).The [[Museo della Scienza e della Tecnologia "Leonardo da Vinci"]] ಮಿಲನ್‌ನ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕುರಿತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ, ಇದನ್ನು ಇಟಾಲಿಯನ್ ಕಲಾಕಾರ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನಿ ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ ಡಾ ವಿಂಚಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. [[Museo Poldi Pezzoli]] ನಗರದ ತುಂಬಾ ಮುಖ್ಯವಾದ ಮಹತ್ತರವಾದ ಇನ್ನೊಂದು ಮ್ಯೂಸಿಯಂ. ಕಂಡೊಟ್ಟಿಯೆರೊ [[ಗಿಯಾನ್ ಗಿಯಾಕೊಮೊ ಟ್ರೈವುಲ್ಜಿಯೊ]] ಕುಟುಂಬದ ಗಿಯಾನ್ ಗಿಯೊಕೊಮೊ ಪೊಲ್ಡಿ ಪೆಜ್ಜೋಲಿ ಮತ್ತು ಆತನ ತಾಯಿ ರೋಸಾ ಟ್ರಿವೂಲ್ಜಿಯೊ ತಮ್ಮಲ್ಲಿದ್ದ ಉತ್ತರ ಇಟಾಲಿ ಮತ್ತು ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡಿಷ್/ ಫ್ಲೆಮಿಷ್ ಕಲಾಕಾರರ ಕೃತಿಗಳ ಖಾಸಗಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿ 19ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಈ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. [[ಚಿತ್ರ:5267MilanoPalBrera.JPG|thumb|right|ದ ಪಿನಾಕೊಟಿಕಾ ಬ್ರೆರಾ]] [[Museo Teatrale alla Scala]] ಮಿಲನ್ ನಗರದ [[ಟಿಯಾಟ್ರೊ ಅಲ್ಲಾ ಸ್ಕಲಾ]]ಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಂತಿರುವ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ. ಇದು [[ಅಪೇರಾ]] ಮತ್ತು [[ಅಪೇರಾ ಹೌಸ್‍ಗಳ]] ಚರಿತ್ರೆಗೆ ಒತ್ತು ಕೊಡುತ್ತದಾದರೂ ಅದರ ಕಾರ್ಯ ಇಟಲಿಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ರಂಗ ಚರಿತ್ರೆಗೂ ವಿಸ್ತಾರಗೊಂಡಿದೆ, ಜೊತೆಗೆ ''[[ಕಮೆಡಿಯಾ ಡೆಲ್ ಆರ್ಟೆ]]'' ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಂಗನಟಿ [[ಎಲಿನೋರಾ ಡ್ಯೂಸ್‌]]ಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಟ್ಟಿದೆ.[[Museum of the Risorgimento]] (''Museo del Risorgimento'' ) 1796ರಿಂದ (ನೆಪೋಲಿಯನ್‌ನ ಮೊದಲ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೇ) 1870ರ ತನಕ (ಇಟಲಿಯ ರಾಜಸತ್ತೆಗೆ ರೋಮ್ ನಗರದ ಲಗತ್ತು) [[ಇಟಲಿಯ ಏಕೀಕರಣ]] ಚರಿತ್ರೆ ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಪಾತ್ರ ( ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾಗಿ [[Five Days of Milan]]) ಕುರಿತ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ. ಇದು 18ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪಲಾಝೊ ಮೊರಿಗ್ಗಿಯಾದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ [[ಬಾಲ್ದಸ್ಸಾರ್ ವೆರಾಜ್ಜಿ]], ''ಮಿಲನ್‌ನ ಐದು ದಿನಗಳ ದೃಶ್ಯಾವಳಿ'', [[ಫ್ರಾನ್ಸೆಸ್ಕೊ ಹಯೇಜ್‌]]ನ 1840ರ ''[[ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಚಕ್ರಾಧಿಪತಿ ಫರ್ಡಿನಾಂಡ್-I]] ನ [[:File:Francesco Hayez 047.jpg|ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ]] '' ಮತ್ತು ಇತರೆ ಸಂಗ್ರಹಗಳಿವೆ.ಲಾ [[ಟ್ರೈಯೆನಾಲೆ]] ಡಿ ಮಿಲಾನೊ ವಿನ್ಯಾಸ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ಆಚರಣಾಗೃಹ, ಇದು [[ಕ್ಯಾಸ್ಟೆಲೊ ಇಸ್ಫೋರ್ಜೆಸ್ಕೊ]]ಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಉದ್ಯಾನ ಭೂಮಿ ಪಾರ್ಕೊ ಸೆಂಪಿಯೋನ್‌ನ ಕಲಾಕಟ್ಟಡದ ಅರಮನೆಯ ಒಳಗಿದೆ. ಸಮಕಾಲೀನ ಇಟಾಲಿಯನ್ ವಿನ್ಯಾಸ, ನಗರ ಯೋಜನೆ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ಒತ್ತು ಕೊಡುವ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಕ್ಕೆ ಒತ್ತುಕೊಡುವ ವಸ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. == ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ == {{Main|Transport in Milan}} [[ಚಿತ್ರ:Milano-stazione101.jpg|thumb|right|ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರದ ಮಿಲಾನೊ ಸೆಂಟ್ರಾಲೆ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ]] [[ಬೊಲೊಗ್ನಾ]] ಬಿಟ್ಟರೆ ಮಿಲನ್ ನಗರ ಇಟಲಿಯ ಎರಡನೆಯ ರೈಲು ಕೇಂದ್ರ, ಮಿಲನ್‌ನ ಐದು ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಪೈಕಿ [[ಮಿಲನ್ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಸ್ಟೇಷನ್]] ಇಟಲಿಯ ಜನಜಂಗುಳಿ ನಿಲ್ದಾಣ, ಮಿಲನ್‍ನ ಪ್ರಥಮ ರೈಲುದಾರಿ, [[ಮಿಲನ್ ಮತ್ತು ಮೊನ್ಜಾ ರೈಲು ದಾರಿ]] 17 ಆಗಸ್ಟ್ 1840ರಂದು ಉದ್ಘಾಟನೆಯಾಯಿತು. 13 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009ರಿಂದ ಎರಡು [[ಹೈ ಸ್ಪೀಡ್ ರೈಲು]] ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ [[ಬೊಲ್ಗೊನಾ]], [[ಫ್ಲಾರೆನ್ಸ್]], [[ರೋಮ್]], [[ನಪ್ಲೆಸ್]] ಮತ್ತು [[ಸಾಲೆರ್ನೊ]] ಮಾರ್ಗವು ಒಂದು ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಮತ್ತು [[ಟ್ಯೂರಿನ್]] ಮಾರ್ಗವು ಇನ್ನೊಂಡು ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಇದೆ. [[ಆಜಿಯೆಂಡಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಮಿಲನೇಸಿ]](ATM) ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರವೇಶದ ಒಳಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದು, [[ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ]] ಮೂರು ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ರೈಲುದಾರಿ ಮತ್ತು ಟ್ರ್ಯಾಮ್, [[ಟ್ರಾಲಿ-ಬಸ್]] ಮತ್ತು [[ಬಸ್ಸು ಮಾರ್ಗಗಳು]] ಈ ಇಷ್ಟು ಸಾರಿಗೆ ಜಾಲವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ATM ಟ್ರಾಮ್‌ವೇ ಸಾರಿಗೆ 1928ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ, ಈಗಲೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಅನೇಕ ಪೀಟರ್ ವಿಟ್ ಕಾರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಈ ಸಾರಿಗೆ ಜಾಲ 86 ಮುನಿಸಿಪಾಲಿಟಿಗಳನ್ನು ತಲುಪುವ 1,400&nbsp;ಕಿಮೀ ದೂರಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ ಜೊತೆಗೆ ATM, ಸೊಸ್ತಾಮಿಲಾನೊ ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಕಾರ್ಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನಗರದ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ವಲಯ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಟರ್ ಚೇಂಜ್ ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಮತ್ತು ಬೀದಿ ವದಿ [[ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ]]ಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.ಮಿಲನ್ ನಗರ 80 ಕಿಮೀಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಪರ್ಕಜಾಲದ [[ಮಿಲನ್ ಮೆಟ್ರೋ]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದು ಮೂರು [[ಉಪಮಾರ್ಗ]]ಗಳ ದಾರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದು ಈಶಾನ್ಯದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಕೆಂಪು ದಾರಿ, ಈಶಾನ್ಯದಿಂದ ನೈರುತ್ಯಕ್ಕೆ ಹಸಿರು ದಾರಿ, ಉತ್ತರದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹಳದಿ ದಾರಿಗಳಿದ್ದು ಅವು ಮಾರ್ಗ ಸೂಚಿಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Milano - mappa rete metropolitana (schematica).svg|thumb|left|ಮಿಲಾನೊ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ನಕ್ಷೆಸುಬುರ್ಬನ್ ರೈಲ್ವೇಸ್‌ನ ನೀಲಿದಾರಿಯು ಪಾಸ್ಸಂಟೆ ಅರ್ಬನ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್‌ ಅನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.]] [[ಚಿತ್ರ:137MilanoTram.JPG|thumb|right|ಮಿಲನ್‌ನ ಟ್ರಾಮ್‌ಗಳ ಒಂದು ಪಿಯಾಝಾ ಫೊಂಟಾನ ಕ್ರಾಸಿಂಗ್.]] ಹತ್ತು ಸಬ್ ಅರ್ಬನ್ ದಾರಿಗಳಿರುವ [[ಸಬ್ ಅರ್ಬನ್ ರೈಲ್ವೆ]] ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಾನ್ನು ಮಿಲನ್ ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ದಾರಿಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಆಗಬೇಕಿತ್ತು ಆದರೆ ಜನವರಿ 2009ರ ತನಕ ಇದರಲ್ಲಿ ಯಾವ ನಿರ್ಮಾಣವೂ ಮುಗಿದಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಉಳಿದ ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರೈಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ನಗರದ ಟ್ರಾಮ್ ಸಂಪರ್ಕಜಾಲ{{convert|160|km}} ಸುಮಾರು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮತ್ತು 19 ದಾರಿಗಳಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://world.nycsubway.org/eu/it/milan.html |title=world.nycsubway.org/Europe/Italy/Milan (Urban Trams) |publisher=World.nycsubway.org |date=2003-12-08 |accessdate=2009-03-13}}</ref> ಬಸ್ ಮಾರ್ಗಗಳು ಸುಮಾರು 1,070&nbsp;km ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುವ [[ಟ್ಯಾಕ್ಸಿ]] ಸೇವೆ ಇದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ''ಕಮ್ಯೂನ್ ಡಿ ಮಿಲಾನೊ '' ಪರವಾನಗಿ ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಗಳೂ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಟ್ಯಾಕ್ಸಿ ಪ್ರಯಾಣ ದರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತವಾಗಿದ್ದು ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಕಳೆದ ವೇಳೆ ಮತ್ತು ಕ್ರಮಿಸಿದ ದೂರದ ಆಧಾರದಿಂದ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈಗಿರುವ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿ ಡ್ರೈವರುಗಳ ಲಾಬಿಯಿಂದ ಪರವಾನಗಿಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆ. [[ಜನಜಂಗುಳಿಯ ವೇಳೆ]] ಅಥವಾ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿ ಸಿಗುವುಕು ಕಷ್ಟ, ಆಗಾಗ್ಗೆ ನಡೆಯುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ ಮುಷ್ಕರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿ ಸಿಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಮಿಲನ್‌ ನಗರದಲ್ಲಿ ಮೂರು [[ಅಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ]]ಗಳಿವೆ. [[ಮಾಲ್ಪೆನ್ಸಾ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ]] ಇಟಲಿಯ ದೊಡ್ಡ ಏರ್ಪೋರ್ಟ್‌ಗಳ ಪೈಕಿ ಎರಡನೆಯದು, ಕೆಳ ನಗರಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲಿಂದ ''ಮಾಲ್ಪೆನ್ಸಾ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್'' ರೈಲು ಸೇವೆ ಇದೆ. 2007ರಲ್ಲಿ ಇದು ಸುಮಾರು 23.8 ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಸಾಗಿಸಿದೆ. ನಗರ ಮಿತಿಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವ [[ಲೈನೇಟ್ ಏರ್‍ಪೋರ್ಟ್]] ಅನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಆಂತರಿಕ ಹಾರಾಟ ಕಡಿಮೆ ದೂರ ಕ್ರಮಿಸುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾರಾಟಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ, 2007ರಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಂದ 9 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. [[ಬರ್ಗಾಮೊ]] ನಗರದ ಹತ್ತಿರ ಇರುವ [[ಒರಿಯೊ ಅಲ್ ಸಿರಿಯೊ]] ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಮಿಲನ್ ನಗರದ ಸುಲಭ ದರಗಳ ಪ್ರಯಾಣ ಸೌಕರ್ಯ ಒದಗಿಸುತ್ತಿದೆ (2007ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 6 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನ ಇಲ್ಲಿಂದ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ). == ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳು == {{See also|List of twin towns and sister cities in Italy}} === ಅವಳಿ ನಗರಗಳು — ಸಹೋದರ ನಗರಗಳು === ಮಿಲಾನ್ ಕೆಳಕಂಡವುಗಳ ಜೊತೆ[[ಅವಳಿಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ]] :<ref name="Milan">{{cite web|url=http://www.comune.milano.it/portale/wps/portal/CDM?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/ContentLibrary/In%20Comune/In%20Comune/Citt%20Gemellate|title=''Milano - Città Gemellate''|publisher=<small>[[ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯ|©]] 2008 Municipality of Milan (Comune di Milano)|accessdate=2009-07-17|archive-date=2014-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20140410020744/http://www.comune.milano.it/portale/wps/portal/CDM?WCM_GLOBAL_CONTEXT=%2Fwps%2Fwcm%2Fconnect%2FContentLibrary%2FIn%20Comune%2FIn%20Comune%2FCitt%20Gemellate|url-status=dead}}</ref> {| cellpadding="10" |- style="vertical-align:top" | * {{flagicon|PER}} [[ಅರೆಕ್ವಿಪಾ]], [[ಪೆರು]] * {{flagicon|Iran}} [[ಮಶ್ಶಾದ್]], [[ಇರಾನ್]] * {{flagicon|United Kingdom}} [[ಬರ್ಮಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್]], [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂ|ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್]]<ref name="Birmingham">{{cite web |url=http://www.birmingham.gov.uk/twins |title=Partner Cities |publisher=Birmingham City Council |accessdate=2009-07-17 |archive-date=2009-09-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090915223157/http://www.birmingham.gov.uk/twins |url-status=dead }}</ref> * {{flagicon|COL}} [[ಬೊಗೋಟಾ]], [[ಕೊಲಂಬಿಯ|ಕೊಲಂಬಿಯಾ]] * {{flagicon|SEN}} [[ಡಾಕರ್]], [[ಸೆನೆಗಲ್]] <small>''( 1974ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/></small> * {{flagicon|GER}} [[ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ ಫರ್ಟ್]], [[ಜರ್ಮನಿ]] <small>''( 1969ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/><ref name="Frankfurt">{{cite web|url=http://www.frankfurt.de/sixcms/detail.php?id=502645|title=''Frankfurt -Partner Cities''|publisher=<small>[[ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯ|©]] 2008 [http://www.frankfurt.de Stadt Frankfurt am Main]|accessdate=2008-12-05|archive-date=2007-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20071107080201/http://www.frankfurt.de/sixcms/detail.php?id=502645|url-status=dead}}</ref></small> * {{flagicon|MEX}} [[ಗುದಲಜರ]], [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ|ಮೆಕ್ಸಿಕೊ]]| | * {{flagicon|Palestinian Authority}} [[ಬೆಥ್ಲೆಹೆಮ್]], [[ಪ್ಯಾಲೆಸ್ತೀನಿಯನ್ ಅಥಾರಿಟಿ]] <small>''( 2000 ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/><ref name="BethlehemTwinning">{{cite web |url=http://www.bethlehem-city.org/Twining.php |title=::Bethlehem Municipality:: |publisher=www.bethlehem-city.org |accessdate=2009-10-10 |archive-date=2019-01-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190107051824/http://www.bethlehem-city.org/Twining.php%20 |url-status=dead }}</ref><ref name="PalestineTwinning">''{{cite web|url=http://www.twinningwithpalestine.net/groupsinternational.html|title=Twinning with Palestine|accessdate=2008-11-29|publisher=<small> [[ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯ|©]] 1998-2008 The Britain - Palestine Twinning Network|archive-date=2012-06-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20120628210624/http://www.twinningwithpalestine.net/groupsinternational.html|url-status=dead}}''</ref><ref>[http://www.bethlehem-city.org/English/Twinning/index.php The City of Bethlehem has signed a twinning agreements with the following cities] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071228042036/http://www.bethlehem-city.org/English/Twinning/index.php |date=2007-12-28 }} ಬೆಥ್ಲೆಹ್ಯಾಮ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ.</ref></small> * {{flagicon|POL}} [[ಕ್ರಾಕೊವ್]], [[ಪೋಲೆಂಡ್|ಪೋಲ್ಯಾಂಡ್]] <small>''( 2003 ರಿಂದ)'' <ref name="Kraków">{{cite web|url=http://www.krakow.pl/otwarty_na_swiat/?LANG=UK&MENU=l&TYPE=ART&ART_ID=16|title=Kraków otwarty na świat|publisher=www.krakow.pl|accessdate=2009-07-19|last=|first=}}</ref></small> * {{flagicon|FRA}} [[ಲಿಯಾನ್]], [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]] <small>''( 1967 ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/><ref name="Partner">{{cite web|url=http://www.lyon.fr/vdl/sections/en/villes_partenaires/villes_partenaires_2/?aIndex=1|title=''Partner Cities of Lyon and Greater Lyon''|publisher=[[ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯ|©]] 2008 Mairie de Lyon|accessdate=2008-11-29|archive-date=2009-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090719003816/http://www.lyon.fr/vdl/sections/en/villes_partenaires/villes_partenaires_2/?aIndex=1|url-status=dead}}</ref></small> * {{flagicon|AUS}} [[ಮೆಲ್ಬೋರ್ನ್]], [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ|ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]] <small>''( 2004 ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/></small><ref name="Melbourne">{{cite web|url=http://www.melbourne.vic.gov.au/info.cfm?top=161&pg=2979|title=City of Melbourne&nbsp;— International relations&nbsp;— Sister cities|publisher=City of Melbourne|accessdate=2009-07-07|archive-date=2008-09-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20080926111720/http://www.melbourne.vic.gov.au/info.cfm?top=161&pg=2979|url-status=dead}}</ref> * {{flagicon|JPN}} [[ಒಸಾಕಾ]], [[ಜಪಾನ್]] <small>''( 1981 ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/></small> * {{flagicon|RUS}} [[ಸೇಂಟ್ ಪೀಟರ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್]], [[ರಷಿಯಾ]] <small>''( 1961ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/><ref>''{{cite web |url=http://eng.gov.spb.ru/figures/ities |title=Saint Petersburg in figures - International and Interregional Ties |publisher=Saint Petersburg City Government |accessdate=2008-10-23 |archive-date=2009-02-24 |archive-url=https://archive.today/20090224073839/http://eng.gov.spb.ru/figures/ities |url-status=dead }}''</ref></small> * {{flagicon|BRA}} [[ಸಾವೊ ಪಾಲೊ]], [[ಬ್ರೆಜಿಲ್|ಬ್ರೆಝಿಲ್]] <small>''(1961 ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/><ref name="São Paulo">{{cite web |url=http://www.netlegis.com.br/indexRJ.jsp?arquivo=/detalhesNoticia.jsp&cod=41796 |title=''São Paulo - Sister Cities Program'' |publisher=<small>[[ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯ|©]] 2005-2008 Fiscolegis - Todos os direitos reservados Editora de publicações periodicas - LTDA / [[ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯ|©]] 2008 City of São Paulo |accessdate=2008-12-09 |archive-date=2012-05-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120517032850/http://www.netlegis.com.br/indexRJ.jsp?arquivo=%2FdetalhesNoticia.jsp&cod=41796 |url-status=dead }}</ref><ref name="São Paulo"/><ref name="São Paulo2">[http://www.prefeitura.sp.gov.br/cidade/secretarias/relacoes_internacionais/cidadesirmas/index.php?p=1066 International Relations - São Paulo City Hall - Official Sister Cities]</ref></small>| | * {{flagicon|BRA}} [[ಮ್ಯಾಕೀಯೊ]], [[ಬ್ರೆಜಿಲ್|ಬ್ರೆಝಿಲ್]] * {{flagicon|People's Republic of China}} [[ಶಾಂಘಾಯ್]] [[ಚೀನಾ|ಚೈನಾ]]ದಲ್ಲಿ <small>''( 1979 ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/></small> * {{flagicon|ISR}} [[ಟೆಲ್ ಅವಿವ್]], [[ಇಸ್ರೇಲ್]] <small>''(1997 ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/><ref name="Tel Aviv">{{cite web |url=http://www.tel-aviv.gov.il/Hebrew/Cityhall/TwinCities/Index.asp |title=Tel Aviv sister cities |accessdate=2009-07-14 |publisher=Tel Aviv-Yafo Municipality |language=Hebrew |archive-date=2009-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090214183503/http://www.tel-aviv.gov.il/Hebrew/Cityhall/TwinCities/Index.asp |url-status=dead }}</ref></small> * {{flagicon|CAN}} [[ಟೊರೊಂಟೊ]], [[ಕೆನಡಾ]] <small>''(2003 ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/></small> * {{flagicon|USA}} [[ಚಿಕಾಗೊ]], [[ಯುನಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]] <small>''(1962 ರಿಂದ)'' <ref name="Milan"/></small> * {{flagicon|TUR}} [[ಇಝ್ಮೀರ್]], [[ಟರ್ಕಿ]] * {{Flagicon|CYP}} [[ನಿಕೊಶಿಯಾ]], [[ಸೈಪ್ರಸ್|ಸಿಪ್ರಸ್]] |} ;ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌ನ ಇತರೆ ರೂಪಗಳು, ಪಾಲುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ನಗರಗಳ ಸ್ನೇಹ {| cellpadding="10" |- style="vertical-align:top" | * {{flagicon|Jordan}} [[ಜೋರ್ಡನ್‌]]ನ [[ಅಮ್ಮನ್]] * {{flagicon|Thailand}}[[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ನ [[ಬ್ಯಾಂಕಾಕ್]] * {{flagicon|SRB}}[[ಸೆರ್ಬಿಯ|ಸೆರ್ಬಿಯಾ]]ದ [[ಬೆಲ್‌ಗ್ರೇಡ್]] * {{flagicon|BRA}}[[ಬ್ರೆಝಿಲ್‌]]ನ [[ಬೆಲೊ ಹಾರಿಝಾಂಟೆ]] | | | * {{flagicon|ARG}} [[ಅರ್ಜೆಂಟಿನಾ]]ದ [[ಬುಯೊನೊಸ್ ಏರೆಸ್]] * {{flagicon|KOR}} [[ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ]]ದ [[ಡೇಗು]] * {{flagicon|COL}} [[ಕೊಲಂಬಿಯ|ಕೊಲಂಬಿಯಾ]]ದ [[ಮೆಡೆಲಿನ್]] | | | * {{flagicon|Belarus}} [[ಬೆಲಾರಸ್‌]]ನ [[ಮಿನ್‌ಸ್ಕ್]] * {{flagicon|CAN}} [[ಕೆನಡಾ]]ದ[[ಮಾಂಟ್ರಿಯಲ್]] * {{flagicon|Bulgaria}} [[ಬಲ್ಗೇರಿಯ|ಬಲ್ಗೇರಿಯಾ]]ದ [[ಸೋಫಿಯಾ]] * {{flagicon|Croatia}} [[ಕ್ರೊಯೇಷಿಯಾ]]ದ [[ಝಾಗ್ರೆಬ್]] |} == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == {{portal|Italy|Flag of Italy.svg}} * [[ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ]] * [[ಮಿಲನ್‌ನ ಮೇಯರ್‌ಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * [[ಮಿಲನ್‌ನ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * [[ಮಿಲನ್ ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶ]] * [[ಮಿಲನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯ]] == ಆಕರಗಳು == * [[The decline and fall of the Roman Empire]] ([[ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಗಿಬ್ಬನ್]]) * The later [[Roman empire]] (ಜೋನ್ಸ್), ಬ್ಲಾಕ್‌ವೆಲ್ ಮತ್ತು ಮೊಟ್, [[ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್]] * Milano romana / Mario Mirabella Roberti (ರುಸ್ಕೊನಿ ಪ್ರಕಾಶಕ) 1984 * Marchesi, i percorsi della Storia Minerva Italica (It) * Acts of [[international convention]] "Milan Capital"), Convegno archeologico internazionale Milano capitale dell'impero romano 1990; Milano Altri autori: Sena Chiesa, Gemma Arslan, Ermanno A. * Milano tra l'eta repubblicana e l'eta augustea: atti del Convegno di studi, 26-27 marzo 1999, Milano * Milano capitale dell'impero romano: 286-402 d.c. – (Milano) : Silvana, (1990). – 533 p.: ill. ; 28&nbsp;cm. * Milano capitale dell'Impero romano: 286-402 d.c. - album storico archeologico. – Milano: Cariplo: ET, 1991. – 111 p.: ill.; 47&nbsp;cm. (Pubbl. in occasione della Mostra tenuta a Milano nel) 1990. * Agostino a Milano: ''il battesimo'' - Agostino nelle terre di Ambrogio: 22-24 aprile 1987 / (relazioni di) Marta Sordi (et al.) Augustinus publ. * Anselmo, Conte di Rosate: istoria milanese al tempo del [[Barbarossa]] / Pietro Beneventi, Europia publ. === ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು === {{reflist|colwidth=30em}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{commons|Milano}} * [http://www.atm-mi.it/ATM/eng/ ATM - Milan's Transportation Company] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090221212311/http://www.atm-mi.it/ATM/eng |date=2009-02-21 }} * [http://milan.arounder.com City of Milan - official Virtual Tour website] * [http://www.comune.milano.it City of Milan - official website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20010615132608/http://www.comune.milano.it/ |date=2001-06-15 }} * {{It icon}} [http://www.sottomilano.it Rete Metropolitana di Milano] * {{wikivoyage|Milan}} * [http://www.gariwo.net/eng_new/foreste/milano.php The Milan Garden of the Righteous] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090818010749/http://www.gariwo.net/eng_new/foreste/milano.php |date=2009-08-18 }} * [http://www.נופש-טיסות.com/,23,נופש_טיסה_מילאנו.html Milan in Hebrew מילאנו]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Regional capitals of Italy}} {{Province of Milan}} [[ವರ್ಗ:ಯುರೋಪ್ ಖಂಡದ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಟಲಿ]] 3yvai7etl4pyn7iees6ctgaoucas4qr 0 23426 1307714 1287922 2025-06-29T16:45:47Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307714 wikitext text/x-wiki {{Prose|date=March 2008}} {{Infobox disease | Name = ಬೆನ್ನು ನೋವು | Image = Spinal column curvature-en.svg | Caption = ಬೆನ್ನುಮೂಳೆಯ ಕಾಲಮ್ನ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳು (ವಕ್ರತೆಗಳು). | DiseasesDB = 15544 | ICD10 = {{ICD10|M|54||m|50}} | ICD9 = {{ICD9|724.5}} | ICDO = | OMIM = | MedlinePlus = | eMedicineSubj = | eMedicineTopic = | MeshID = D001416 | }} '''ಬೆನ್ನು ನೋವು''' ("'''ಡೊರ್‌ಸಾಲ್ಜಿಯ''' " ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಎನ್ನುವುದು [[ಮಾಂಸಖಂಡ]]ಗಳು, [[ನರ]]ಗಳು, [[ಮೂಳೆ]]ಗಳು, [[ಕೀಲು]]ಗಳು ಅಥವಾ [[ಬೆನ್ನೆಲುಬಿ]]ನ ಇನ್ನಾವುದೇ ರಚನೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿ [[ಬೆನ್ನಿ]]ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ [[ನೋವು]]. ಈ ನೋವನ್ನು ಅನೇಕ ವೇಳೆ [[ಕತ್ತು ನೋವು]], [[ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲ್ಭಾಗ ನೋವು]], [[ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗ ನೋವು]] ಅಥವಾ [[ಮೂಳೆತುದಿ ನೋವು]] ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು. ಅದು ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಬರಬಹುದು ಅಥವಾ [[ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನೋವು]] ಆಗಿರಬಹುದು; ಅದು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಇರಬಹುದು ಅಥವಾ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬರಬಹುದು, ಒಂದೇ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಅಥವಾ ಬೇರೆ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಹರಡಬಹುದು. ಅದು ಸಣ್ಣ ನೋವಿರಬಹುದು, ಅಥವಾ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದ ನೋವಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಚುಚ್ಚುವ ಅಥವಾ ಉರಿ ಅನುಭವವಾಗಬಹುದು. ನೋವು [[ತೋಳು]] ಮತ್ತು [[ಕೈ]]ಗಳಿಗೂ, ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲ್ಭಾಗ ಅಥವಾ ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗಗಳಿಗೂ ಹರಡಬಹುದು, ([[ಕಾಲು]] ಅಥವಾ [[ಪಾದ]]ಕ್ಕೂ ಹರಡಬಹುದು), ಮತ್ತು ನೋವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಸುಸ್ತು, ಜೋಮು ಅಥವಾ ನರಗಳ ಹಾರುವಿಕೆ ಮುಂತಾದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಡುವುದೆಂದರೆ ತಲೆನೋವು. [[ಯು.ಎಸ್‌.]]ನಲ್ಲಿ, ವೈದ್ಯರನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಲು ತೀವ್ರವಾದ [[ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗ]] ನೋವು ([[ಲಂಬ್ಯಾಗೋ]] ಎಂತಲೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಐದನೇ ಅತಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರಣ. ಹತ್ತರಲ್ಲಿ ಒಂಭತ್ತು ಜನ ವಯಸ್ಕರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನು ನೋವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಹತ್ತ ಜನ ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥರಲ್ಲಿ ಐದು ಜನರಿಗೆ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಬೆನ್ನುನೋವು ಬರುತ್ತದೆ.<ref name="AAFP">ಎ.ಟಿ. ಪಟೇಲ್, ಎ.ಎ. ಓಗ್ಲೆ. "[http://www.aafp.org/afp/20000315/1779.html ಡಯಾಗ್ನೈಸಿಸ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಅಕ್ಯೂಟ್ ಲೋ ಬ್ಯಾಕ್ ಪೇಯ್ನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111026061007/http://www.aafp.org/afp/20000315/1779.html|date=2011-10-26}}". [[ಅಮೇರಿಕನ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ ಫಿಸಿಶಿಯನ್ಸ್]]. ಮಾರ್ಚ್ 27, 2007ರಲ್ಲಿ ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಬೆನ್ನುಲುಬು ನರಗಳು, ಕೀಲುಗಳು, ಮಾಂಸಖಂಡಗಳು, ಸ್ನಾಯು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಸೇರಿಸುವ ಒಂದು ಸಂಕೀರ್ಣ ಜಾಲಬಂಧ. ಹಾಗೂ ಇವೆಲ್ಲವೂ ನೋವು ತರಬಹುದು. ಬೆನ್ನೆಲುಬಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ಕಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ತೋಳುಗಳ ಕಡೆಗೆ ಹೋಗುವ ದೊಡ್ಡ ನರಗಳು ಕೈ ಕಾಲುಗಳವರೆಗೂ ನೋವನ್ನು ಹರಡಬಹುದು. ==ವರ್ಗೀಕರಣ== ಶರೀರ ರಚನಾ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ ಬೆನ್ನು ನೋವನ್ನು ಹೀಗೆ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು: [[ಕತ್ತಿನ ನೋವು]], [[ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲ್ಭಾಗ ನೋವು]], [[ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗ ನೋವು]] ಅಥವಾ [[ಮೂಳೆತುದಿ ನೋವು]]. ಅವಧಿಯ ಮೇಲೆ ಹೀಗೆ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು: ತೀವ್ರ (4 ವಾರಗಳಿಗಿಂತ ಕೆಳಗೆ), ಅರ್ಧತೀವ್ರ (4 – 12 ವಾರಗಳು), ದೀರ್ಘಾವಧಿ (12 ವಾರಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು). ಅದರ ಕಾರಣದ ಮೇಲೆ: ಎಂಎಸ್‌ಕೆ, ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ, ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌, ಮುಂತಾದವು. ==ಸಂಬಂಧಿತ ರೋಗಸ್ಥಿತಿಗಳು== ಬೆನ್ನುನೋವು ಗಂಭೀರ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಸೂಚನೆಯಾಗಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಸದಾ ಅದೇ ಕಾರಣವಾಗಿರಬೇಕೆಂತೇನೂ ಇಲ್ಲ: * ಜೀವ-ಭಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ತೊಂದರೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳೆಂದರೆ [[ಕರುಳು]] ಮತ್ತು/ಅಥವಾ [[ಮೂತ್ರಕೋಶ]] [[ಅಸಂಯಮ]] ಅಥವಾ ಕಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವ ನಿಶ್ಶಕ್ತಿ. * ತೀವ್ರ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ (''ಉದಾಹರಣೆಗೆ'' [[ಜ್ವರ]], ಕಾರಣ ತಿಳಿಯದೆ [[ತೂಕ ಕಡಿಮೆ ಆಗುವುದು]]) ತೀವ್ರ ಬೆನ್ನುನೋವು ([[ನಿದ್ದೆ]]ಗೆಡಿಸುವಷ್ಟು ನೋವು) ಅಡಗಿರುವ ಗಂಭೀರ ರೋಗಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿರಬಹುದು. * ಕಾರು ಅಪಘಾತ ಅಥವಾ ಬಿದ್ದಾಗ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಬೆನ್ನುನೋವು [[ಮೂಳೆ ಮುರಿತ]] ಅಥವಾ ಬೇರಾವುದೇ ಪೆಟ್ಟನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿರಬಹುದು. * ಬೆನ್ನುನೋವು [[ಎಲುಬುಗಳ ಮುರಿತ]] ಅಥವಾ [[ಬಹುಮಯಲೋಮಾ]] ಮುಂತಾದ ಬೆನ್ನುಹುರಿ ಮುರಿಯುವ ರೋಗಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಕೂಡಲೇ ವೈದ್ಯರನ್ನು ಕಾಣುವುದು ಅತ್ಯವಶ್ಯ. * ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ ಇರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಬೆನ್ನುನೋವು ಬಂದಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನುಹುರಿಯ ಹರಡುರೋಗಗಳು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಎದೆಗೆ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು, ಶ್ವಾಸಕೋಶ ಮತ್ತು ಜನನೇಂದ್ರಿಯ ಗ್ರಂಥಿ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌) ಇಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆನ್ನುನೋವಿಗೆ ತಕ್ಷಣ ಮದ್ದು ಮಾಡುವುದು ಬೇಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಬೆನ್ನುನೋವು ಅಷ್ಟರಲ್ಲೇ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಬಹುತೇಕ ಬೆನ್ನು ನೋವು [[ಉರಿಯುವಿಕೆ]]ಯಿಂದ ಆಗುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತೀವ್ರವಾದಾಗ. ಇದು ಎರಡು ವಾರಗಳಿಂದ ಮೂರು ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಇರಬಹುದು. ಬೆನ್ನುನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಎರಡು ರೋಗಸ್ಥಿತಿಗಳು ಅಂದರೆ [[ಕಟಿ ಡಿಸ್ಕ್‌ ಹರ್ನಿಯೇಷನ್‌]] ಮತ್ತು [[ಡಿಜೆನರೆಟಿವ್‌ ಡಿಸ್ಕ್‌ ರೋಗ]]ಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗಿಂತ ಬೆನ್ನುನೋವು ಇರುವವರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇರಲಾರದೆಂದು, ಆದರೆ ಈ ಸ್ಥಿತಿಗಳು ಯಾವ ರೀತಿ ನೋವನ್ನು ತರುತ್ತದೆಂಬುದು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೆಲವು ಸಮೀಕ್ಷಣಾ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಹೇಳುತ್ತದೆ.<ref>{{cite journal |author=Borenstein DG, O'Mara JW, Boden SD, ''et al.'' |title=The value of magnetic resonance imaging of the lumbar spine to predict low-back pain in asymptomatic subjects : a seven-year follow-up study |journal=The Journal of bone and joint surgery. American volume |volume=83-A |issue=9 |pages=1306–11 |year=2001 |pmid=11568190 |doi=}}</ref><ref>{{cite journal |author=Savage RA, Whitehouse GH, Roberts N |title=The relationship between the magnetic resonance imaging appearance of the lumbar spine and low back pain, age and occupation in males |journal=European spine journal : official publication of the European Spine Society, the European Spinal Deformity Society, and the European Section of the Cervical Spine Research Society |volume=6 |issue=2 |pages=106–14 |year=1997 |pmid=9209878 |doi=}}</ref><ref>{{cite journal |author=Jensen MC, Brant-Zawadzki MN, Obuchowski N, Modic MT, Malkasian D, Ross JS |title=Magnetic resonance imaging of the lumbar spine in people without back pain |journal=N. Engl. J. Med. |volume=331 |issue=2 |pages=69–73 |year=1994 |pmid=8208267 |doi = 10.1056/NEJM199407143310201}}</ref><ref>{{cite journal |author=Kleinstück F, Dvorak J, Mannion AF |title=Are "structural abnormalities" on magnetic resonance imaging a contraindication to the successful conservative treatment of chronic nonspecific low back pain? |journal=Spine |volume=31 |issue=19 |pages=2250–7 |year=2006 |pmid=16946663 |doi=10.1097/01.brs.0000232802.95773.89}}</ref> ಬೇರೆ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ 85% ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ಶಾರೀರಿಕ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ.<ref>{{cite journal |author=White AA, Gordon SL |title=Synopsis: workshop on idiopathic low-back pain |journal=Spine |volume=7 |issue=2 |pages=141–9 |year=1982 |pmid=6211779|doi=10.1097/00007632-198203000-00009}}</ref><ref>{{cite journal |author=van den Bosch MA, Hollingworth W, Kinmonth AL, Dixon AK |title=Evidence against the use of lumbar spine radiography for low back pain |journal=Clinical radiology |volume=59 |issue=1 |pages=69–76 |year=2004 |pmid=14697378 |doi=10.1016/j.crad.2003.08.012}}</ref> ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಕ್ಷ-ಕಿರಣಗಳೋ ಅಥವಾ ಇನ್ಯಾವುದಾದರೂ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿತ್ರಣಗಳು ತೋರುವ ಶರೀರ ರಚನೆಯ ವಿಕೃತಿಗಳಿಗಿಂತ [[ಮನೋಸಾಮಾಜಿಕ]] ಕಾರಣಗಳು ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕೆಲಸದ ಒತ್ತಡಗಳು ಮತ್ತು [[ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳು]] ಬೆನ್ನುನೋವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite journal |author=Burton AK, Tillotson KM, Main CJ, Hollis S |title=Psychosocial predictors of outcome in acute and subchronic low back trouble |journal=Spine |volume=20 |issue=6 |pages=722–8 |year=1995 |pmid=7604349|doi=10.1097/00007632-199503150-00014}}</ref><ref>{{cite journal |author=Carragee EJ, Alamin TF, Miller JL, Carragee JM |title=Discographic, MRI and psychosocial determinants of low back pain disability and remission: a prospective study in subjects with benign persistent back pain |journal=The spine journal : official journal of the North American Spine Society |volume=5 |issue=1 |pages=24–35 |year=2005 |pmid=15653082 |doi=10.1016/j.spinee.2004.05.250}}</ref><ref>{{cite journal |author=Hurwitz EL, Morgenstern H, Yu F |title=Cross-sectional and longitudinal associations of low-back pain and related disability with psychological distress among patients enrolled in the UCLA Low-Back Pain Study |journal=Journal of clinical epidemiology |volume=56 |issue=5 |pages=463–71 |year=2003 |pmid=12812821|doi=10.1016/S0895-4356(03)00010-6}}</ref><ref>{{cite journal |author=Dionne CE |title=Psychological distress confirmed as predictor of long-term back-related functional limitations in primary care settings |journal=Journal of clinical epidemiology |volume=58 |issue=7 |pages=714–8 |year=2005 |pmid=15939223 |doi=10.1016/j.jclinepi.2004.12.005}}</ref> ==ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ವ್ಯಾಧಿ ನಿರ್ಣಯ== ಬೆನ್ನುನೋವಿಗೆ ಹಲವು ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರಣಗಳಿರಬಹುದು.<ref name="ReferenceA">ಬಾಗ್‌ಡುಕ್ ಎನ್ | ಕ್ಲಿನಿಕಲ್ ಅನಾಟಮಿ ಆಫ್ ದ ಲಂಬರ್ ಸ್ಪೈನ್ ಅಂಡ್ ಸ್ಯಾಕ್ರಮ್, 4ನೇ ಆವೃತ್ತಿ. | ಏಡಿನ್‌ಬರೋ: ಚರ್ಚಿಲ್ ಲಿವಿಂಗ್‌ಸ್ಟೋನ್ | 2005</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬೆನ್ನುಹುರಿಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಂಗಾಂಶಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ತೊಂದರೆ ಏನು ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಇದೇಕೆಂದರೆ, ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಅಂಗಾಂಶಗಳಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಒಂದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ [[ಅರವಳಿಕೆ ಮದ್ದಿನ]] ತಡೆಗಳಂತಹ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಂತಹ ವ್ಯಾಪಿಸುವ ವ್ಯಾಧಿ ನಿರ್ಣಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳದೇ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವುದು ಬಹಳ ಕಷ್ಟ. ಬೆನ್ನಿನ ನೋವಿನ ಒಂದು ಮೂಲವೆಂದರೆ ಬೆನ್ನಿನ [[ಅಸ್ಥಿ ಮಾಂಸಖಂಡ]]. ಮಾಂಸಖಂಡದ ಅಂಗಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ ನೋವು ಬರವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳೆಂದರೆ [[ಮಾಂಸಖಂಡ ಚಳಕು (ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಎಳೆತ)]], ಮಾಂಸಖಂಡ [[ಸೆಳವು]], ಮತ್ತು ಮಾಂಸಖಂಡ ಅಸಮತೋಲನ. ಆದರೆ, ಬೆನ್ನುನೋವಿನ ಹಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿತ್ರಣಗಳು ಮಾಂಸಖಂಡಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ತಿಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಮಾಂಸಖಂಡ ಸೆಳವಿನ ಮತ್ತು ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಅಸಮತೋಲನದ ನರಶರೀರಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿಲ್ಲ. ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗ ನೋವಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಬೆನ್ನುಹುರಿಯ [[ಸೈನೋವಿಯಲ್ ಕೀಲುಗಳು]] (ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಜೈಗಪೋಫಿಸಿಯಲ್ ಕೀಲುಗಳು]]). ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗ ನೋವು, ಬಹುತೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನೋವಿನ ನಂತರ ವಿಪ್‌ಲ್ಯಾಶ್‌ಗೆ ತಿರುಗುವ ಸ್ಥಿತಿಯಿರುವ ಮೂರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರ ನೋವಿಗೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮೂಲಗಳೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="ReferenceA" /> ಆದರೆ, ಜೈಗಪೋಫಿಸಿಯಲ್ ಕೀಲು ನೋವಿನ ಕಾರಣವನ್ನು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ವಿಪ್‌ಲ್ಯಾಶ್‌ಗೆ ತಿರುಗುವ ಕತ್ತಿನ ನೋವಿಗೆ ಕ್ಯಾಪ್ಸುಲ್‌ ಅಂಗಾಂಶ ಹಾನಿ ಕಾರಣ ಎಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಜೈಗಪೋಫಿಸಿಯಲ್ ಕೀಲುಗಳಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ಬೆನ್ನು ನೋವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜನರಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತವೆಂದರೆ ಅವುಗಳ ಸೈನೋವಿಯಲ್‌ ಪದರಗಳ ಮತ್ತು ಫೈಬ್ರೋ-ಅಡಿಪೋಸ್ ಮೆನಿಸಾಯಿಡ್ಸ್‌ಗಳಂತಹ ಅಂತರ್-ಕೀಲಿನ ಅಂಗಾಂಶಗಳು (ಇದು ಕುಶನ್ ಹಾಗೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದು ಮೂಳೆಗಳಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಒಂದರ ಮೇಲೊಂದು ಚಲಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ) ಸ್ಥಾನಪಲ್ಲಟಗೊಳ್ಳಬಹುದು, ಹಿಂಜಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಅಥವಾ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡಿರಬಹುದು, ಮತ್ತು ಕ್ರಮೇಣವಾಗಿ ಅದು [[ನೊಸಿಸೆಪ್ಶನ್‌]]ಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆನ್ನುನೋವಿಗೆ ಹಲವಾರು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರಣಗಳು ಇವೆ: ಅವೆಂದರೆ [[ಬೆನ್ನುಹುರಿ ಡಿಸ್ಕ್‌ ಹರ್ನಿಯೇಷನ್‌]] ಮತ್ತು [[ಡಿಜೆನರೆಟಿವ್‌ ಡಿಸ್ಕ್‌ ರೋಗ]] ಅಥವಾ ಇಸ್ಥ್‌ಮಿಕ್‌ ಸ್ಪಾಂಡಿಲೋಲಿಸ್ಥೆಸಿಸ್‌, [[ಆಸ್ಟಿಯೋಆರ್ತ್ರಿಟಿಸ್‌(ಡಿಜೆನೆರೆಟಿವ್‌ ಕೀಲು ರೋಗ)]] ಮತ್ತು [[ಬೆನ್ನುಹುರಿ ಸ್ಟೆನೋಸಿಸ್‌]], ಪೆಟ್ಟು, ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌, ಸೋಂಕು, ಮುರಿತಗಳು, ಮತ್ತು ಉರಿ ಖಾಯಿಲೆಗಳು[http://www.ninds.nih.gov/disorders/backpain/backpain.htm]. ನರಮೂಲ ನೋವನ್ನು ([[ಸಿಯಾಟಿಕ]]) 'ಅಪ್ರತ್ಯೇಕ' ಬೆನ್ನು ನೋವಿನಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಶಸ್ರ್ತೀಯ ವ್ಯಾಧಿ ನಿರ್ಣಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಲ್ಲದೆಯೂ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈಗ ''ನಾನ್-ಡಿಸ್ಕೋಜೆನಿಕ್ ಬೆನ್ನುನೋವಿ'' ನ ಕಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಹರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇಲ್ಲಿ ರೋಗಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಥವಾ ಸಾಮಾನ್ಯಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾದ [[ಎಂ‌ಆರ್‌ಐ]] ಮತ್ತು [[ಸಿಟಿ ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌]]ಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹೊಸ ಅನ್ವೇಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ರೇಡಿಯೋಗ್ರಾಫಿಕ್ ವಿಕೃತಿಗಳಿಲ್ಲದ [[ಡಾರ್ಸಲ್ ರಾಮಸ್]]ನ ಪಾತ್ರದ ಕಡೆಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸುತ್ತದೆ. ನೋಡಿ [[ಮುಂದಿನ ರಾಮಿ ರೋಗಸಮೂಹ ಲಕ್ಷಣ]]. ==ನಿರ್ವಹಣೆ== ಬೆನ್ನುನೋವಿನ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ಧ್ಯೇಯಗಳೆಂದರೆ ಎಷ್ಟು ವೇಗವಾಗಿ ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಅಷ್ಟು ವೇಗವಾಗಿ ನೋವಿನ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು; ದಿನನಿತ್ಯದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಮರಳಿಸುವುದು; ಉಳಿಯುವ ನೋವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ರೋಗಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು; ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಅಡ್ಡಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವುದು; ಮತ್ತು ರೋಗಿಯು ಗುಣಮುಕ್ತನಾಗಲು ಅಡ್ಡಬರುವ ನ್ಯಾಯಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ನಡೆಯಲು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡುವುದು. ಹಲವರಿಗೆ ಪೂರ್ವಸ್ಥಿತಿಗೆ ಮರಳುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ನೋವನ್ನು ಒಂದು ನಿರ್ವಹಣಾ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಧ್ಯೇಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಆರಾಮವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ಹಾಗೆಯೇ, ಕೆಲವರಿಗೆ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯಿಲ್ಲದೆಯೇ ನೋವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಧ್ಯೇಯ, ಇನ್ನೂ ಕೆಲವರಿಗೆ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಆರಾಮ ಪಡೆಯುವ ಸುಲಭೋಪಾಯ. ಎಲ್ಲಾ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳೂ ಎಲ್ಲಾ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಹಲವರು ತಮಗೆ ಯಾವ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಹಲವು ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ನೋಡಬೇಕೆನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಸದ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿ ([[ತೀವ್ರ]] ಅಥವಾ [[ದೀರ್ಘಕಾಲ]]) ಏನು ಎಂಬುದೂ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಅಂಶವಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆನ್ನು ನೋವು ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಜನರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಆವಶ್ಯಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ(ಹಲವರು 1% - 10% ಮಾತ್ರ ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ). ===ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಆರಾಮ=== * [[ಉಷ್ಣ ಚಿಕಿತ್ಸೆ]]ಯು ಬೆನ್ನಿನ ಚಳುಕು ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ. [[ಕೋಕ್ರೇನ್‌ ಕೊಲ್ಯಾಬೊರೇಷನ್‌]]ನ ಅಧ್ಯಯನಗಳ [[ಮೆಟಾ-ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ]]ಯು ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗದ ತೀವ್ರ ಮತ್ತು ಉಪತೀವ್ರ ನೋವಿನ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ.<ref name="pmid16641776">{{cite journal | author = French S, Cameron M, Walker B, Reggars J, Esterman A | title = A Cochrane review of superficial heat or cold for low back pain. | journal = Spine | volume = 31 | issue = 9 | pages = 998–1006 | year = 2006 | pmid = 16641776 | doi = 10.1097/01.brs.0000214881.10814.64}}</ref> ಕೆಲವು ರೋಗಿಗಳು ತೇವಸಹಿತ ಬಿಸಿ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಬಿಸಿನೀರಿನ ಸ್ನಾನ ಅಥವಾ ಜಲಾವರ್ತ) ಅಥವಾ ನಿರಂತರ ಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣಾಂಶ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ 4ರಿಂದ 6 ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಬೆಚ್ಚಗಿರುವ ಬಿಸಿ ಕಾಪಟ) ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ [[ತಂಪು ಕಂಪ್ರೆಷನ್‌ ಥೆರಪಿ]] (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ ಅಥವಾ ಕೋಲ್ಡ್‌ ಪ್ಯಾಕ್‌) ಬೆನ್ನುನೋವಿನಿಂದ ಆರಾಮ ಕೊಡಬಹುದು. * [[ಮಸಲ್‌ ರಿಲಾಕ್ಸೆಂಟ್‌]],<ref name="pmid12804507">{{cite journal | author = van Tulder M, Touray T, Furlan A, Solway S, Bouter L | title = Muscle relaxants for non-specific low back pain. | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = | issue = 2| pages = CD004252 | year = 2003| pmid = 12804507 | doi = 10.1002/14651858.CD004252}}</ref> [[ಒಪಿಯಾಯ್ಡ್ಸ್‌]], [[ನಾನ್‌-ಸ್ಟೆರಾಯ್ಡಲ್‌ ಆಂಟಿ-ಇನ್ಫ್ಲೇಮೇಟರಿ ಡ್ರಗ್ಸ್‌]]<ref name="pmid10796356">{{cite journal | author = van Tulder M, Scholten R, Koes B, Deyo R | title = Non-steroidal anti-inflammatory drugs for low back pain. | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = | issue = 2| pages = CD000396 | year = 2000| pmid = 10796356 | doi = 10.1002/14651858.CD000396}}</ref> ಅಥವಾ [[ಪ್ಯಾರಾಸೆಟಮಾಲ್‌ (ಅಸೀಟಮಿನಫೆನ್‌)]] ಮುಂತಾದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು. [[ಕೋಕ್ರೇನ್‌ ಕೊಲ್ಯಾಬೊರೇಷನ್‌]] ನಡೆಸಿದ [[ಯಾದೃಚ್ಛಿಕ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪ್ರಯೋಗ]]ಗಳ [[ಮೆಟಾ-ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ]]ಯು, ಕೋರ್ಟಿಕೋಸ್ಟೆರಾಯ್ಡ್‌ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಚುಚ್ಚುಮದ್ದುಗಳು ಕೆಳಬೆನ್ನು ನೋವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಿತು.<ref name="pmid10796449">{{cite journal |author=Nelemans P, de Bie R, de Vet H, Sturmans F |title=Injection therapy for subacute and chronic benign low back pain |journal=Cochrane Database Syst Rev |volume= |issue= 2|pages=CD001824 |year= 1999|pmid=10796449 |doi=10.1002/14651858.CD001824}}</ref> ಸ್ನಾಯುಗಳ ನಡುವಿನ [[ಕೋರ್ಟಿಕೋಸ್ಟೆರಾಯ್ಡ್‌]]ಗಳ ಅಧ್ಯಯನವು ಯಾವ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನೂ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ.<ref name="pmid17046475">{{cite journal |author=Friedman B, Holden L, Esses D, Bijur P, Choi H, Solorzano C, Paternoster J, Gallagher E |title=Parenteral corticosteroids for Emergency Department patients with non-radicular low back pain |journal=J Emerg Med |volume=31 |issue=4 |pages=365–70 |year=2006 |pmid=17046475 |doi=10.1016/j.jemermed.2005.09.023}}</ref> * [[ಮಸಾಜ್‌]] ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಒಬ್ಬ ನುರಿತ ಚಿಕಿತ್ಸಕನಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಆರಾಮವನ್ನು ಕೊಡಬಲ್ಲುದು<ref name="BMJ 2008;337:a2656">ಸಾಂಡ್ರಾ ಹೋಲಿಂಗ್‌ಹರ್ಸ್ಟ್ ಎಟ್ ಆಲ್.,[http://www.bmj.com/cgi/content/full/337/dec11_2/a2656 ರೇಂಡಮೈಸ್ಡ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ಡ್ ಟ್ರಯಲ್ ಆಫ್ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಟೆಕ್ನಿಕ್ ಲೆಸನ್ಸ್, ಎಕ್ಸರ್ಸೈಸ್, ಅಂಡ್ ಮಸಾಜ್ (ATEAM) ಫಾರ್ ಕ್ರೋನಿಕ್ ಅಂಡ್ ರಿಕರಂಟ್ ಬ್ಯಾಕ್ ಪೇಯ್ನ್: ಎಕನಾಮಿಕ್ ಇವ್ಯಾಲುಯೇಶನ್], [[ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಜರ್ನಲ್]], 11 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008.</ref>. [[ಆಕ್ಯೂಪ್ರೆಶರ‍್‌]] ಅಥವಾ ಪ್ರೆಷರ್‌ ಪಾಯಿಂಟ್‌ ಮಸಾಜ್‌ಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ(ಸ್ವೀಡನ್‌) ಮಸಾಜ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಲಾಭದಾಯಕ.<ref name="pmid12076429">{{cite journal | author = Furlan A, Brosseau L, Imamura M, Irvin E | title = Massage for low back pain. | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = | issue = 2| pages = CD001929 | year = 2002| pmid = 12076429 | doi = 10.1002/14651858.CD001929}}</ref> ===ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು=== * ನೋವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು [[ವ್ಯಾಯಾಮ]] ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮಾರ್ಗವಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ಅಧಿಕೃತ ಆರೋಗ್ಯೋದ್ಯೋಗಿಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಮಾಡುವುದು ಉತ್ತಮ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಚುವುದು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಯಮ, ಇವು ಬಹುತೇಕ ಬೆನ್ನುನೋವು ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳ ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಭಾಗವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ ವ್ಯಾಯಾಮವು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಬೆನ್ನುನೋವಿನ ಮೇಲೂ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಆದರೆ ತೀವ್ರ ಬೆನ್ನುನೋವಿನ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಲಾರದು.<ref name="pmid16034851">{{cite journal | author = Hayden J, van Tulder M, Malmivaara A, Koes B | title = Exercise therapy for treatment of non-specific low back pain. | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = | issue = 3| pages = CD000335 | year = 2005| pmid = 16034851 | doi = 10.1002/14651858.CD000335.pub2}}</ref> ಮತ್ತೊಂದು ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ, ತೀವ್ರ ನೋವಿದ್ದಾಗ ತಡೆಯುವಷ್ಟು ಸಾಮಾನ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಬೆನ್ನು ಆಡಿಸುವ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳು ''ಕಡಿಮೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ''.<ref name="pmid7823996">{{cite journal | author = Malmivaara A, Häkkinen U, Aro T, Heinrichs M, Koskenniemi L, Kuosma E, Lappi S, Paloheimo R, Servo C, Vaaranen V | title = The treatment of acute low back pain--[[bed rest]], exercises, or ordinary activity? | journal = N Engl J Med | volume = 332 | issue = 6 | pages = 351–5 | year = 1995 | pmid = 7823996 | doi = 10.1056/NEJM199502093320602}}</ref> * [[ಚಾಚುವುದು]] ಮತ್ತು ಬಲಪಡಿಸುವುದೂ ಸೇರಿದಂತೆ [[ಶಾರೀರಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆ]] ಮತ್ತು [[ವ್ಯಾಯಾಮ]]ವನ್ನೊಳಗೊಂಡ [[ಶಾರೀರಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ]] (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬೆನ್ನುಹುರಿಗೆ ಆಧಾರ ನೀಡುವ [[ಮಾಂಸಖಂಡ]]ಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನಹರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ). 'ಬ್ಯಾಕ್‌ ಸ್ಕೂಲ್ಸ್‌’<ref name="pmid15494995">{{cite journal | author = Heymans M, van Tulder M, Esmail R, Bombardier C, Koes B | title = Back schools for non-specific low-back pain. | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = | issue = 4| pages = CD000261 | year = 2004| pmid = 15494995 | doi = 10.1002/14651858.CD000261.pub2}}</ref> ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯೆನಿಸಿದೆ. [[ಸ್ಕೋಲಿಯೋಸಿಸ್‌]], [[ಕೈಫೋಸಿಸ್‌]], [[ಸ್ಪಾಂಡಿಲೋಲಿಸ್‌ಥೀಸೀಸ್‌]], ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಬೆನ್ನುಹುರಿ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಶಾರೀರಿಕ ವ್ಯಾಯಮ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಸ್ಕ್ರಾಚ್‌ ವಿಧಾನ. ಸ್ಕ್ರಾಚ್‌ ವಿಧಾನವು ಸ್ಕೋಲಿಯೋಸಿಸ್‌ ಇರುವ ವಯಸ್ಕರಿಗೆ ಬೆನ್ನುನೋವಿನ ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪದೇ ಪದೇ ಬರುವುದನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>ವೇಇಸ್ ಎಚ್‌ಆರ್, ಸ್ಕೋಲಿಯೋಸಿಸ್-ರಿಲೇಟೆಡ್ ಪೇಯ್ನ್ ಇನ್ ಅಡಲ್ಟ್ಸ್: ಟ್ರೀಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಇನ್‌ಫ್ಲುಯೆನ್ಸಸ್. Eur J Phys Med Rehabil 1993; 3(3):91-94.</ref> * ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಮೆಡಿಕಲ್‌ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಒಂದು ಯಾದೃಚ್ಛಿಕ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪ್ರಯೋಗದಿಂದ [[ಅಲೆಕ್ಸ್ಯಾಂಡರ್‌ ತಂತ್ರ]]ವು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಬೆನ್ನುನೋವಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಬಂತು.<ref name="BMJ2008;337:a884">ಪಾಲ್ ಲಿಟಲ್ ಎಟ್ ಆಲ್.,[http://www.bmj.com/cgi/content/full/337/aug19_2/a884 ರೇಂಡಮೈಸ್ಡ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ಡ್ ಟ್ರಯಲ್ ಆಫ್ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಟೆಕ್ನಿಕ್ ಲೆಸನ್ಸ್, ಎಕ್ಸರ್ಸೈಸ್, ಅಂಡ್ ಮಸಾಜ್ (ATEAM) ಫಾರ್ ಕ್ರೋನಿಕ್ ಅಂಡ್ ರಿಕರಂಟ್ ಬ್ಯಾಕ್ ಪೇಯ್ನ್: ಎಕನಾಮಿಕ್ ಇವ್ಯಾಲುಯೇಶನ್], [[ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಜರ್ನಲ್]], 19 ಅಗಸ್ಟ್ 2008.</ref>. ಇದರ ನಂತರ ಬಂದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು 'ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್‌ ತಂತ್ರದ ಆರು ಸರಣಿ ಪಾಠಗಳು ಜೊತೆಗೆ ವ್ಯಾಯಾಮದ ನಿರ್ದೇಶಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಎಂದು ಕಾಣುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬೆನ್ನು ನೋವಿಗೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವಾಗ ಕಡಿಮೆ ಖರ್ಚಿನಲ್ಲಿಯೂ ಆಗುತ್ತದೆ’ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.<ref name="BMJ 2008;337:a2656" />. * [[ಶಾರೀರಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆ]]ಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಮಾರ್ಗವು ಉಳಿದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಷ್ಟೇ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ ಮತ್ತು [[ಪ್ಲೇಸೆಬೋ]]ಗಿಂತ ಉತ್ತಮ.<ref name="pmid14973958">{{cite journal | author = Assendelft W, Morton S, Yu E, Suttorp M, Shekelle P | title = Spinal manipulative therapy for low back pain. | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = | issue = 1| pages = CD000447 | year = 2004| pmid = 14973958 | doi = 10.1002/14651858.CD000447.pub2}}</ref><ref name="pmid12779300">{{cite journal | author = Cherkin D, Sherman K, Deyo R, Shekelle P | title = A review of the evidence for the effectiveness, safety, and cost of acupuncture, massage therapy, and spinal manipulation for back pain. | journal = Ann Intern Med | volume = 138 | issue = 11 | pages = 898–906 | year = 2003 | pmid = 12779300}}</ref> * [[ಆಕ್ಯುಪಂಕ್ಚರ್‌]]ನಿಂದ ಬೆನ್ನುನೋವಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವಿದೆ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಗಿದೆ<ref>{{Cite web |url=http://www.cochrane.org/reviews/en/ab001351.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-05-24 |archive-date=2011-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111017120709/http://www2.cochrane.org/reviews/en/ab001351.html |url-status=dead }}</ref>; ಆದರೆ, ಇತ್ತೀಚಿನ ಒಂದು [[ಯಾದೃಚ್ಛಿಕ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪ್ರಯೋಗ]]ವು ರಿಯಲ್‌ ಮತ್ತು ಶಾಮ್‌ ಆಕ್ಯುಪಂಕ್ಚರ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಏನೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲವೆಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://clinicalevidence.bmj.com/ceweb/conditions/msd/1116/1116.jsp |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-05-24 |archive-date=2009-12-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091214063535/http://clinicalevidence.bmj.com/ceweb/conditions/msd/1116/1116.jsp |url-status=dead }}</ref>. * ಮಾನಸಿಕ ಅಥವಾ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಕಾರಣಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲು<ref name="sarno1">{{cite book | title = Healing Back Pain: The Mind-Body Connection | first = John E. | last = Sarno | authorlink = John E. Sarno | publisher = Warner Books | year = 1991 | isbn = 0-446-39320-8}}</ref> ಶಿಕ್ಷಣ, ಮತ್ತು ಮನೋಧರ್ಮ ಬದಲಾವಣೆ - ಪ್ರತಿವಾದಿ-ತಿಳಿವಳಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣಾ ಆರಾಮ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನೋವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು.<ref name="pmid15674889">{{cite journal | author = Ostelo R, van Tulder M, Vlaeyen J, Linton S, Morley S, Assendelft W | title = Behavioural treatment for chronic low-back pain. | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = | issue = 1| pages = CD002014 | year = 2005| pmid = 15674889 | doi = 10.1002/14651858.CD002014.pub2}}</ref> ===ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ=== ಈ ರೋಗಲಕ್ಷಣವಿರುವ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತವೆನಿಸಬಹುದು: * [[ಕಟೀಯ ಡಿಸ್ಕ್‌ ಹರ್ನಿಯೇಷನ್‌]] ಅಥವಾ [[ಡಿಜೆನೆರೆಟಿವ್‌ ಡಿಸ್ಕ್‌ ರೋಗ]] * [[ಲಂಬಾರ್‌ ಡಿಸ್ಕ್‌ ಹರ್ನಿಯೇಷನ್‌]]ನಿಂದ [[ಸ್ಪೈನಲ್‌ ಸ್ಟೆನೋಸಿಸ್‌]], ಡಿಜೆನೆರೆಟಿವ್‌ ಕೀಲು ರೋಗ, ಅಥವಾ [[ಸ್ಪಾಂಡಿಲೋಲಿಸ್‌ಥೀಸೀಸ್‌]] * [[ಸ್ಕೋಲಿಯೋಸಿಸ್‌‌]] * [[ಕಂಪ್ರೆಷನ್‌ ಮೂಳೆ ಮುರಿತ]] ಕನಿಷ್ಠ ಪ್ರಮಾಣದ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಬೆನ್ನುನೋವಿನ ಹಲವು ಕಾರಣಗಳು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ. ಈ ವಿಧದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬೆನ್ನುಹುರಿ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ನಿಖರವಾದ ವ್ಯಾಧಿ ನಿರ್ಣಯ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರೋಗನಿವಾರಣೆ.<ref>{{cite web | url = http://northamericanspine.com/compare-procedures | title = Compare Procedures - North American Spine | accessdate = 2010-03-31}}</ref> ===ಪೂರ್ಣಪ್ರಯೋಜನ ಎಂಬುದು ಸಂದೇಹಾಸ್ಪದ=== * ಪ್ರಯಾಸಗೊಂಡಿರುವ ಬೆನ್ನು ಅಥವಾ ದೀರ್ಘಾವಧಿ ಬೆನ್ನು ನೋವು ಇರುವವರಿಗೆ ನೋವು ಮತ್ತು ಉರಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು [[ತಂಪು ಕಂಪ್ರೆಷನ್‌ ಚಿಕಿತ್ಸೆ]]ಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗಾಲ್ಫ್‌, ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಅಥವಾ ಭಾರ ಎತ್ತುವಂತಹ ಆಯಾಸದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಂತರ. ಆದರೆ, [[ಯಾದೃಚ್ಛಿಕ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪ್ರಯೋಗ]]ದ [[ಮೇಟಾ-ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ]] ಮಾಡಿದ [[ಕೋಕ್ರೇನ್‌ ಕೊಲ್ಯಾಬೊರೇಷನ್‌]] "ಕೇವಲ ಮೂರು ಕಳಪೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಇರುವುದರಿಂದ ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗ ನೋವಿಗೆ ತಂಪು ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಕೊಡುವುದು ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಅಸಾಧ್ಯವೇ. ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗ ನೋವಿಗೆ ತಂಪು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೂ ಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ" ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.<ref name="pmid16641776" /> * ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಮಾಡಬಹುದಾದ್ದರಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸುವುದಿಲ್ಲ,<ref name="pmid15495012">{{cite journal | author = Hagen K, Hilde G, Jamtvedt G, Winnem M | title = Bed rest for acute low-back pain and sciatica. | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = | issue = 4| pages = CD001254 | year = 2004| pmid = 15495012 | doi = 10.1002/14651858.CD001254.pub2}}</ref> ಆದರೆ ಹಾಗೆ ಅನುಮೋದಿಸಿದರೆ ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ದಿನಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಥವಾ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಲ್ಲದೇ ಇರುವುದು ಪ್ರತಿನಿರ್ಮಾಪಕ, ಇದರಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಪೆಡಸುತನದಿಂದ ನೋವು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. * [[ವಿದ್ಯುದ್ಚಿಕಿತ್ಸೆ]], ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಟ್ರಾನ್ಸಾಕ್ಯುಟೇನಿಯಸ್‌ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್‌ ನರ್ವ್‌ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್‌]] (TENS)ಅನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಎರಡು [[ಯಾದೃಚ್ಛಿಕ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪ್ರಯೋಗ]]ಗಳು ತದ್ವಿರುದ್ಧ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಕಂಡವು.<ref name="pmid10084439">{{cite journal |author=Cheing GL, Hui-Chan CW |title=Transcutaneous electrical nerve stimulation: nonparallel antinociceptive effects on chronic clinical pain and acute experimental pain |journal=Archives of physical medicine and rehabilitation |volume=80 |issue=3 |pages=305–12 |year=1999 |pmid=10084439|doi=10.1016/S0003-9993(99)90142-9}}</ref><ref name="pmid2140432">{{cite journal |author=Deyo RA, Walsh NE, Martin DC, Schoenfeld LS, Ramamurthy S |title=A controlled trial of transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS) and exercise for chronic low back pain |journal=N. Engl. J. Med. |volume=322 |issue=23 |pages=1627–34 |year=1990 |pmid=2140432 |doi=}}</ref> ಇದರಿಂದ [[ಕೋಕ್ರೇನ್‌ ಕೊಲ್ಯಾಬೋರೇಷನ್‌]] ಟಿಇಎನ್‌ಎಸ್‌ (TENS) ಬಳಕೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಸಮಂಜಸವಾದ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಇಲ್ಲ ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬರಬೇಕಾಯಿತು.<ref name="pmid16034883">{{cite journal |author=Khadilkar A, Milne S, Brosseau L, ''et al.'' |title=Transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS) for chronic low-back pain |journal=Cochrane database of systematic reviews (Online) |volume= |issue=3 |pages=CD003008 |year=2005 |pmid=16034883 |doi=10.1002/14651858.CD003008.pub2}}</ref> ಜೊತೆಗೆ [[ಬೆನ್ನುಹುರಿ ಉದ್ದೀಪನ]], ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿದ್ಯುತ್‌ ಉಪಕರಣವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮೆದುಳಿಗೆ ರವಾನೆಯಾಗುವ ನೋವಿನ ತರಂಗಗಳನ್ನು ಭೇದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬೆನ್ನು ನೋವಿನ ಅನೇಕ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. * [[ತಲೆಕೆಳಗು ಚಿಕಿತ್ಸೆ]]ಯು ಅಂಗಕರ್ಷಣ ವಿಧಾನ ಅಥವಾ (ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ) ಗುರುತ್ವದ ಮೂಲಕ ಬೆನ್ನಿನ ಕಶೇರುಗಳನ್ನು ಹರಡುವುದರಿಂದ ತಾತ್ಕಲಿಕ ಆರಾಮ ಕೊಡುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ಈ ಬೇರ್ಪಡಿಕೆ ಆಗುವವರೆಗೂ ರೋಗಿಯು ಕಾಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಮಂಡಿಯ ಮೇಲೆ ತಲೆಕೆಳಗಾಗಿ ನೇತಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಸಂಪೂರ್ಣ ನೇರಕೋನ(90 ಡಿಗ್ರಿ)ದಲ್ಲಿ ನೇತಾಡದಿದ್ದರೂ ಸಹ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು, 10ರಿಂದ 45 ಡಿಗ್ರಿಗಳಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಕೋನದಲ್ಲಿಯೂ ಗಮನೀಯ ಲಾಭಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.{{citation needed|date=August 2007}} * [[ಅತಿವ್ಯಾಪ್ರ ಶಬ್ದ ತರಂಗ]]ದಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲವೆಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.<ref>ಎ ರಿವ್ಯೂ ಆಫ್ ಥೆರಪ್ಯೂಟೀಕ್ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್: ಎಫೆಕ್ಟಿವ್‌ನೆಸ್ ಸ್ಟಡೀಸ್, ವಾಲ್ಮಾ ಜೆ ರಾಬರ್ಟ್‌ಸನ್, ಕೆರ್ರಿ ಜಿ ಬೇಕರ್, ಫಿಸಿಕಲ್ ಥೆರಪಿ. ಸಂಪುಟ 81. ನಂಬರ್ 7. ಜುಲೈ 2007.</ref> ==ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆ== 50% ಮಹಿಳೆಯರು ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗ ನೋವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>ಓಸ್ಟ್‌ಗಾರ್ಡ್ ಎಚ್‌ಸಿ, ಅಂಡರ್ಸನ್ ಜಿಬಿಜೆ, ಕಾರ್ಲ್ಸನ್ ಕೆ. ಪ್ರಿವಲನ್ಸ್ ಆಫ್ ಬ್ಯಾಕ್ ಪೇಯ್ನ್ ಇನ್ ಪ್ರೆಗ್ನನ್ಸಿ. ಸ್ಪೈನ್ 1991;16:549-52.</ref> ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನುನೋವು ಬಹಳ ನೋವನ್ನು ಮತ್ತು ಅಂಗವಿಕಲತೆಯನ್ನು ತರುವಷ್ಟು ತೀವ್ರವಾಗಿರಬಹುದು. ಮುಂದಿನ ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಬೆನು ನೋವು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ತಾಯಿಯ ತೂಕ ಹೆಚ್ಚುವುದು, ವ್ಯಾಯಾಮ, ಕೆಲಸದಲಿ ತೃಪ್ತಿ, ಅಥವಾ ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯ ನಂತರದ ಅಂಶಗಳಾದ ಹುಟ್ಟು ತೂಕ, ಹುಟ್ಟು ಉದ್ದ, ಮತ್ತು ಅಪ್‌ಗರ್‌ ಮಾನಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಬೆನ್ನು ನೋವು ಹೆಚ್ಚಾಗುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿಲ್ಲ. ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗ ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಜೀವ-ಯಾಂತ್ರಿಕ ಕಾರಣಗಳೆಂದರೆ ಹೊಟ್ಟೆ ಸ್ಯಾಜಿಟ್ಟಾಲ್‌ ಮತ್ತು ವ್ಯತ್ಯಸ್ತ ವ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಕಟಿಯ ಆರ್ಡೋಸಿಸ್‌ನ ಆಳ. ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯ ಬೆನ್ನುನೋವನ್ನು ಬಿಗಡಾಯಿಸುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ ನಿಲ್ಲುವುದು, ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದು, ಮುಂದಕ್ಕೆ ಬಾಗುವುದು, ಭಾರ ಎತ್ತುವುದು, ಮತ್ತು ನಡೆಯುವುದು. ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯ ಬೆನ್ನುನೋವು ತೊಡೆ ಮತ್ತು ಪೃಷ್ಠಗಳಿಗೂ ಹರಡಬಹುದು, ರಾತ್ರಿಯ ಹೊತ್ತು ಬರುವ ನೋವು ರೋಗಿಯ ನಿದ್ದೆಗೆಡಿಸಬಹುದು, ರಾತ್ರಿಯ ಹೊತ್ತು ನೋವು ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು ಅಥವಾ ಬೆಳಗಿನ ಹೊತ್ತು ನೋವು ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ, ತೂಕ ಹೊರುವ ಮತ್ತು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಅಸಮಂಜಸವಾಗಿ ತುಂಬುವಂತಹವು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ಎತ್ತುವ ಜೊತೆಗೆ ಅಧಿಕ ತಿರುವು, ಒಂದೇ ಕಾಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವ ಭಂಗಿಗಳು, ಮೆಟ್ಟಿಲು ಹತ್ತುವುದು, ಮತ್ತು ಬೆನ್ನು ಅಥವಾ ಪೃಷ್ಠದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅದರ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು - ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದರಿಂದ ನೋವು ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದು. ಮೊಣಕಾಲು ಬಗ್ಗಿಸದೇ ನೇರವಾಗಿ ನೆಲಕ್ಕೆ ಬಗ್ಗುವುದು ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗದ ಮೇಲೆ ಅಧಿಕ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಸಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ; ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಲಂಬೋ-ಸ್ಯಾಕ್ರಲ್‌ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಇದು ಮಲ್ಟಿಫೀಡಸ್‌ನ ಪ್ರಯಾಸಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ==ಆರ್ಥಿಕತೆ== ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು [[ಉತ್ಪಾದನಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ]] ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಬೆನ್ನುನೋವು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಕಾರಣ ಎನ್ನುತ್ತವೆ. [[ಕಾಯಿಲೆ ರಜಾ]]ದ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಮಿಕರ ನಷ್ಟವಾಗುವುದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಕೆಲವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಗಮನೀಯವಾಗಿ [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌]]ಗಳು ಈ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಅರಿವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಹೆಲ್ತ್‌ ಮತ್ತು ಸೇಫ್ಟಿ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್‌]]ನ [[ಬೆಟರ್‌ ಬ್ಯಾಕ್ಸ್‌]] ಚಳುವಳಿ. [[ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನಿನ ಕೆಳಭಾಗ ನೋವಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಣಾಮ ಏನು ಹೇಳುತ್ತದೆಂದರೆ 45 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕೆಳಗಿನವರು ತಮ್ಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲು ಮೊದಲ ಕಾರಣ ಬೆನ್ನುನೋವು, ವೈದ್ಯರ ಬಳಿ ಬರುವ ಎರಡನೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ದೂರು, ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ದಾಖಲಾಗಲು ಐದನೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರಣ, ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರ-ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮೂರನೇ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ. ==ಸಂಶೋಧನೆ== * ಬೆನ್ನುಹುರಿಯ [[ಕಂಪ್ರೆಷನ್‌ ಮೂಳೆಮುರಿತ]]ಗಳಿಗೆ [[ವರ್ಟೆಬ್ರೋಪ್ಲಾಸ್ಟಿ]], ಎಂದರೆ ಕಂಪ್ರೆಷನ್‌ ಮೂಳೆಮುರಿತದಿಂದ ಬಿದ್ದುಹೋಗಿರುವ ಕಶೇರುಗಳಿಗೆ ಚರ್ಮದ ಮೂಲಕ ಶಸ್ತ್ರವೈದ್ಯದ ಸಿಮೆಂಟನ್ನು ತುಂಬುವುದು ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಬಂದಿದೆ. * ಉರಿ ಸೈಟೋಕೈನ್‌ [[ಟ್ಯೂಮರ್‌ ನೆಕ್ರೋಸಿಸ್‌ ಫ್ಯಾಕ್ಟರ್‌-ಆಲ್ಫಾ]]ವನ್ನು ತಡೆಯಲು ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಜೈವಿಕ-ತಡೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಡಿಸ್ಕ್‌-ಸಂಬಂಧಿತ ಬೆನ್ನು ನೋವಿಗೆ ಶೀಘ್ರ ಪರಿಹಾರ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.<ref name="ReferenceB">ಯುಸೈಲರ್ ಎನ್, ಸೊಮ್ಮರ್ ಸಿ. ಸೈಟೋಕಿನ್-ಇಂಡ್ಯೂಸ್ಡ್ ಪೇಯ್ನ್: ಬೇಸಿಕ್ ಸೈನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಕ್ಲಿನಿಕಲ್ ಇಂಪ್ಲಿಕೇಶನ್ಸ್. ರಿವ್ಯೂಸ್ ಇನ್ ಅನಾಲ್ಜೇಸಿಯಾ 2007;9(2):87-103.</ref><ref name="ReferenceB"/> ===ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪ್ರಯೋಗಗಳು=== ಉದ್ಯಮದಿಂದ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಾಯೋಜಿತಗೊಂಡ ಹಲವು ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿವೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಿರುವ ಬೆನ್ನು ನೋವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು: [http://clinicaltrials.gov/ct2/results?term=back+pain ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಬೆನ್ನು ನೋವು ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪ್ರಯೋಗಗಳು] [[ನೋವು]] ಎನ್ನುವುದು ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠವಾಗಿದ್ದು ಅದನ್ನು ವಸ್ತುನಿಷ್ಠವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ. ವಸ್ತುನಿಷ್ಠವಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲು ಯಾವ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಇಲ್ಲ. ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ರೋಗಿಯ ನೋವಿನ ತೀವ್ರತೆಯ ವರದಿಯನ್ನು 1ರಿಂದ 10ರ ಮಾಪನದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವಾಗ ರೋಗಿಗೆ ಹಲವಾರು ಎಮೋಟಿಕಾನ್‌ಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಎಮೋಟಿಕಾನ್‌ಅನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಕಾನೂನು ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವಾದರೂ, ಈ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಫಲಕಾರಿ ಅಥವಾ ಕೇವಲ ಫಲಕಾರಿ ಎಂದು ಹೇಳುವುದಕ್ಕೆ ಸಹ ಈ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಆಧಾರವಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಾ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳೂ ರೋಗಿಯ ಗ್ರಹಿಕೆಯನ್ನೇ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬ ವೈದ್ಯನು ಒಂದು ರೋಗಿಯ ಅಂಕ 5, 1 ಅಥವಾ 10ಕ್ಕಿಂತ ಸಮರ್ಪಕವೇ ಎಂದಾಗಲೀ, ಒಬ್ಬ ರೋಗಿಯ 5 ಅಂಕಗಳನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬ ರೋಗಿಯ 5 ಅಂಕಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದೇ ಎಂದಾಗಲೀ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. 2008ರ [[ಯಾದೃಚ್ಛಿಕ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪ್ರಯೋಗ]]ವು [[ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್‌ ತಂತ್ರ]]ದೊಂದಿಗೆ ಬೆನ್ನು ನೋವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವಲ್ಲಿ ಗಮನೀಯ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು. ವ್ಯಾಯಾಮ ಮತ್ತು ಎಟಿ(AT)ಯ 6 ಪಾಠಗಳು 72% ಬೆನ್ನು ನೋವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿತು, ಇದು 24 ಎಟಿ ಪಾಠಗಳಿಗೆ ಸಮ. 21 ದಿನಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಿಂತ 24 ಪಾಠಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವವರು 18 ಕಡಿಮೆ ದಿನಗಳಷ್ಟು ಬೆನ್ನು ನೋವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.<ref name="BMJ2008;337:a884" /> ==ಆಕರಗಳು== {{Reflist|2}} ==ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು== * {{DMOZ|Health/Conditions_and_Diseases/Musculoskeletal_Disorders/Back_and_Spine/|Back and spine}} * [[ನ್ಯಾಶನಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಅರ್ಥ್ರೆಟಿಸ್ ಅಂಡ್ ಮಸ್ಕ್ಯುಲೋಸ್ಕೆಲೆಟಲ್ ಅಂಡ್ ಸ್ಕಿನ್ ಡಿಸೀಸಸ್]] ನಲ್ಲಿ [http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Back_Pain/default.asp ಹ್ಯಾಂಡ್ ಔಟ್ ಆನ್ ಹೆಲ್ತ್: ಬ್ಯಾಕ್ ಪೇಯ್ನ್] * [http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/backpain.html ನ್ಯಾಶನಲ್ ಲೈಬ್ರೆರಿ ಆಫ್ ಮೆಡಿಸಿನ್‌ನ ಸೇವೆಯಾದ ಮೆಡ್‌ಲೈನ್ ಪ್ಲಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನು ನೋವು] * [http://orthoinfo.aaos.org/topic.cfm?topic=A00311 ಬೆನ್ನು ನೋವಿನ ಕುರಿತು ಅಮೇರಿಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಆರ್ಥೋಪೆಡಿಕ್ ಸರ್ಜನ್ಸ್‌ ನ ಸಾರಾಂಶ ] {{Pain}} {{Dorsopathies}} {{DEFAULTSORT:Back Pain}} [[ವರ್ಗ:ನೋವು]] [[ವರ್ಗ:ರೋಗ-ಲಕ್ಷಣಗಳು]] [[id:Nyeri punggung]] msc9d37gh46emu0iu4y5u84zldyp5sm 0 24269 1307708 1292364 2025-06-29T15:38:00Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307708 wikitext text/x-wiki {{two other uses|the city in Maryland|the surrounding county|Baltimore County, Maryland}} {{Infobox settlement |official_name = City of Baltimore |settlement_type = [[Independent city|Independent City]] |nickname = ''Charm City'',<ref name=nicknames>{{cite web |url=http://www.redorbit.com/news/business/511672/baltimores_new_bait_the_city_is_about_to_unveil_a/index.html |title=Baltimore's New Bait: The City is About to Unveil a New [[Slogan]], 'Get In On It,' Meant to Intrigue Visitors |accessdate=2008-11-28 |last=Donovan |first=Doug |date=2006-05-20|work=The Baltimore Sun}}</ref> ''Mobtown'',<ref>{{cite web|url=http://www.citypaper.com/arts/story.asp?id=9176|title=Mob Rules|last=Smith|first=Van|date=2004-10-06|work=Baltimore City Paper|accessdate=2009-01-24}}</ref> ''B'more'', ''Bodymore'',<ref>{{cite news | last=Kane | first=Gregory | url=http://www.washingtonexaminer.com/opinion/columns/gregory-kane/Dispatch-from-Bodymore-Murderland-48061142.html | work=Washington Examiner | title=Dispatch from Bodymore, Murderland | date=June 15, 2009 | access-date=ಆಗಸ್ಟ್ 11, 2010 | archive-date=ಜನವರಿ 17, 2010 | archive-url=https://web.archive.org/web/20100117090911/http://www.washingtonexaminer.com/opinion/columns/gregory-kane/Dispatch-from-Bodymore-Murderland-48061142.html | url-status=dead }}</ref> ''The City of Firsts'',<ref>{{cite web |url=http://www.baltimorecity.gov/answers/index.php?action=artikel&cat=2&id=3&artlang=en |title=Why is Baltimore known as The City of Firsts? |accessdate=2008-09-30 |publisher=City of Baltimore, Maryland }}</ref> ''Monument City'',<ref>{{cite web |url=http://www.citypaper.com/bob/story.asp?id=10574 |title=Best Monument |accessdate=2007-09-19 |date=2005-09-21 |work=2005 Baltimore Living Winners |publisher=Baltimore City Paper }}</ref><ref name="salgaz">{{cite news | title = Baltimore, October 17 |url=http://docs.newsbank.com/openurl?ctx_ver=z39.88-2004&rft_id=info:sid/iw.newsbank.com:EANX&rft_val_format=info:ofi/fmt:kev:mtx:ctx&rft_dat=10C5DE501F137990&svc_dat=HistArchive:ahnpdoc&req_dat=0F418C809CE5EA70 |work = Salem Gazette| location = [[Salem, Massachusetts|Salem]], [[Massachusetts]] | page = 2 | date = 1827-10-23 | accessdate = 2008-10-27 }}</ref> ''Ravenstown''<ref>{{cite web |url=http://preview.baltimoreravens.com/Ravenstown/Ravenstown.aspx |title=Ravenstown |accessdate=2008-06-07 |publisher=Baltimore Ravens |archive-date=2008-07-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080723122211/http://preview.baltimoreravens.com/Ravenstown/Ravenstown.aspx |url-status=dead }}</ref> |motto = "The Greatest City in America",<ref name=nicknames /><br /> "Get in on it."<ref name=nicknames /> "The city that reads."<ref>{{cite web|url=http://www.citypaper.com/news/story.asp?id=8702|title=More Literate than Akron|accessdate=2010-02-10|date=2004-08-18|publisher=Baltimore City Paper}}</ref> |image_skyline = Bmore skyline inner harbor.jpg |imagesize = |image_caption = Baltimore skyline from the [[Inner Harbor]] |image_map = Map of Maryland highlighting Baltimore City.svg |mapsize = 250x200px |map_caption = Location of Baltimore in [[Maryland]] |image_flag = Flag of Baltimore City.svg |image_seal = Seal of Baltimore.jpg |pushpin_map = USA |pushpin_label_position =left |pushpin_mapsize = 250 |pushpin_map_caption = Location of Baltimore in the United States |coordinates_region = US-MD |subdivision_type = [[Country]] |subdivision_type1 = [[U.S. state|State]] |subdivision_name = {{flag|United States}} |subdivision_name1 = {{flag|Maryland}} |established_title = [[Municipal corporation|Founded]] |established_date = 1729 |established_title2 = Incorporation |established_date2 = 1797 |named_for = [[Cecilius Calvert, 2nd Baron Baltimore]] |government_type = [[Independent city|Independent City]] |leader_title =[[List of mayors of Baltimore, Maryland|Mayor]] |leader_name =[[Stephanie C. Rawlings-Blake]] (D) |leader_title1 = [[Baltimore City Council]] |leader_name1 = {{Collapsible list |title = Council members |frame_style = border:none; padding: 0; |list_style = text-align:left;display:none; |1 = [[James B. Kraft]] (1) |2 = [[Nicholas D'Adamo, Jr.]] (2) |3 = [[Robert W. Curran]] (3) |4 = [[Bill Henry (politician)|Bill Henry]] (4) |5 = [[Rochelle Spector|Rochelle "Rikki" Spector]] (5) |6 = [[Sharon Green Middleton]] (6) |7 = [[Belinda Conaway]] (7) |8 = [[Helen L. Holton]] (8) |9 = [[Agnes Welch]] (9) |10 = [[Edward L. Reisinger]] (10) |11 = [[William H. Cole IV]] (11) |12 = [[Bernard C. Young]] (12) |13 = [[Warren Branch]] (13) |14 = [[Mary Pat Clarke]] (14) }} |leader_title2 = [[Baltimore City Delegation|Houses of Delegates]] |leader_name2 = {{Collapsible list |title = Delegates |frame_style = border:none; padding: 0; |list_style = text-align:left;display:none; |1 = [[Frank M. Conaway, Jr.]] (40) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |2 = [[Barbara A. Robinson]] (40) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |3 = [[Shawn Z. Tarrant]] (40) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |4 = [[Jill P. Carter]] (41) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |5 = [[Nathaniel T. Oaks]] (41) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |6 = [[Samuel I. Rosenberg]] (41) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |7 = [[Curt Anderson]] (43) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |8 = [[Ann Marie Doory]] (43) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |9 = [[Maggie McIntosh]] (43) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |10 = [[Keith E. Haynes]] (44) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |11 = [[Ruth M. Kirk]] (44) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |12 = [[Melvin L. Stukes]] (44) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |13 = [[Talmadge Branch]] (45) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |14 = [[Cheryl Glenn]] (45) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |15 = [[Hattie N. Harrison]] (45) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |16 = [[Peter A. Hammen]] (46) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |17 = [[Carolyn J. Krysiak]] (46) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |18 = [[Brian K. McHale]] (46) ([[Democratic Party (United States)|D]]) }} |leader_title3 = [[Baltimore City Senate Delegation|State Senate]] |leader_name3 = {{Collapsible list |title = State senators |frame_style = border:none; padding: 0; |list_style = text-align:left;display:none; |1 = [[Catherine E. Pugh]] (40) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |2 = [[Lisa A. Gladden]] (41) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |3 = [[Joan Carter Conway]] (43) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |4 = [[Verna L. Jones]] (44) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |5 = [[Nathaniel J. McFadden]] (45) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |6 = [[George W. Della, Jr.]] (46) ([[Democratic Party (United States)|D]]) }} |leader_title4 = [[United States House of Representatives|U.S. House]] |leader_name4 = {{Collapsible list |title = Representatives |frame_style = border:none; padding: 0; |list_style = text-align:left;display:none; |1 = [[Dutch Ruppersberger]] (2) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |2 = [[John Sarbanes]] (3) ([[Democratic Party (United States)|D]]) |3 = [[Elijah Cummings]] (7) ([[Democratic Party (United States)|D]]) }} |unit_pref = Imperial |area_magnitude = 1 E+8 |area_total_sq_mi =92.07 |area_total_km2 = 238.5 |area_land_sq_mi = 80.8 |area_land_km2 = 209.3 |area_water_sq_mi = 11.27 |area_water_km2 = 29.2 |area_water_percent = 12.2 |area_urban_sq_mi = 3104.46 |area_urban_km2 = 8040.5 |area_metro_km2 = |area_metro_sq_mi = |elevation_footnotes=<ref name=elevation>{{cite web | url ={{Gnis3|0597040}} | title=USGS detail on Baltimore | accessdate=2008-10-23 }}</ref> |elevation_ft = 33 |elevation_m = 10 |population_as_of=2009 |population_footnotes = <ref name="metropop">{{cite web | title = Annual Estimates of the Population of Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas: April 1, 2000 to July 1, 2009 | publisher = US Census Bureau | date = 2003-10-20 | url = http://www.census.gov/popest/metro/tables/2009/CBSA-EST2009-01.csv | accessdate = 2010-03-31 }}</ref><ref name="BAL2009pop">{{cite web | title = Baltimore city, Maryland | work = Table 1. Annual Estimates of the Resident Population for Counties of Maryland: April 1, 2000 to July 1, 2009 | publisher = US Census Bureau | date = 2010-03-31 | url = http://www.census.gov/popest/counties/tables/CO-EST2009-03-24.csv | accessdate = 2003-10-20 }}</ref> |population_total = 637,418 ([[List of United States cities by population|20th]]) |population_metro = 2,690,886 ([[Table of United States Metropolitan Statistical Areas|20th]]) |population_density_sq_mi = 7889.3 |population_density_km2 = 3045.7 |population_blank1_title = [[Demonym]] |population_blank1 = Baltimorean |timezone = [[Eastern Time Zone|EST]] |utc_offset = -5 |timezone_DST = [[Eastern Time Zone|EDT]] |utc_offset_DST = -4 |latd = 39 | latm = 17 | latNS = N |longd = 76 | longm = 37 | longEW = W |coordinates_type = type:city(650000)_region:US |coordinates_display = inline,title |postal_code_type = [[ZIP Code]] |postal_code = 21201–21231, 21233–21237, 21239–21241, 21244, 21250–21252, 21263–21265, 21268, 21270, 21273–21275, 21278–21290, 21297–21298 |blank_name = [[Federal Information Processing Standard|FIPS code]] |blank_info = 24-04000 |blank1_name = [[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID |blank1_info = 0597040 |website = [http://www.baltimorecity.gov/ www.baltimorecity.gov] |footnotes = }} '''ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್''' ({{pronEng|ˈbɒltɨmɔr}}) [[ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ]] ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪಟ್ಟಣ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಇದು[[ಯು.ಎಸ್ ನಲ್ಲಿರುವ]] [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ]]ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು, [[ಚೆಸಾಪೀಕ್ ಕೊಲ್ಲಿಯ]] ಒಂದು ಭಾಗವಾದ [[ಪಟಾಸ್ಕೊ ನದಿಯ]] ದಂಡೆಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಹಬ್ಬಿದೆ. [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ]] ಸುತ್ತ ಮುತ್ತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು '''ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪಟ್ಟಣ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. 1729ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ [[ರೇವು ಪಟ್ಟಣ]] ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅತಿ ಪ್ರಮುಖ ರೇವು ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಇತರ [[ಪೂರ್ವ ಕರಾವಳಿಯ]] ಪ್ರಮುಖ ಬಂದರುಗಳಿಗಿಂತ [[ಮಧ್ಯಪಶ್ಚಿಮ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಒಳಬಂದರು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಬರುವವರಿಗೆ ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಬಂದರಾಗಿತ್ತು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಪಾದನ ಕೇಂದ್ರವೂ ಆಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಂದು ಈ ಬಂದರು, ವ್ಯಾಪಾರ, ಮನರಂಜನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸ ಕೇಂದ್ರದ ಒಂದು [[ಬಂದರು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ]] ಮತ್ತು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ]]ನ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ ಕಂಡ ನಂತರ, [[ಸೇವಾ]]- ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಡೆಗೆ ಮುಖಮಾಡಿತು. [[ಜಾನ್ ಹಾಪ್ಕಿನ್ಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ]] ಮತ್ತು[[ಜಾನ್ಸ್ ಹಾಪ್ಕಿನ್ಸ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆ]] ಇಂದು ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ಯಮಗಳಾಗಿವೆ. 2009ರಲ್ಲಿ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 637,418.<ref name="BAL2009pop"/> [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮಹಾನಗರ ಪ್ರದೇಶವು]] ಸುಮಾರು 2.7 ಮಿಲಿಯನ್ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ದೇಶದ [[20ನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ]] ನಗರವಾಗಿದೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಸುಮಾರು 8.4 ಮಿಲಿಯನ್ ನಿವಾಸಿಗಳೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲಿನ [[ಸಂಬಂಧಿತ ಒಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ]] ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರವಾಗಿದೆ.<ref name="PopEstCSA">{{cite web|url=http://www.census.gov/popest/metro/tables/2009/CBSA-EST2009-02.csv|title=Annual Estimates of the Population of Combined Statistical Areas: April 1, 2000 to July 1, 2009|format=[[comma-separated values|CSV]]|work=2009 Population Estimates|publisher=[[United States Census Bureau]], Population Division|date=March, 2010|accessdate=March 31, 2010}}</ref> [[ಐರಿಷ್ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್‌]]ನ [[ಲಾರ್ಡ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌]]ನಿಂದ ನಗರಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಈತನು [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಕಾಲೊನಿ]]ಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಮಾಲೀಕನಾಗಿದ್ದನು. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು [[ಬೊರ್ನಾಕೂಲ ಪ್ಯಾರಿಶ್]], [[ಕೌಂಟಿ ಲೀಟ್ರಿಮ್]] ಮತ್ತು [[ಕೌಂಟಿ ಲಾಂಗ್ ಫೋರ್ಡ್]], ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref>ಸೌಹಾರ್ದಯುತ ಚಿಹ್ನೆಯಂತೆ, ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಲೇಡಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಐರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿ 1974ರಲ್ಲಿ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು, ಕೆಲ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ನೋಡಿ [43]</ref> ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಎಂಬುದು [[ಐರಿಷ್]]ನ [[ನುಡಿಗಟ್ಟಿನ]] ರೂಪವಾದ ''Baile an Tí Mhóir'' ಎಂದು ಇದರ ಅರ್ಥ "ದೊಡ್ಡ ಬಂಗಲೆಯ ನಗರ",<ref>{{cite web | url=http://www.n-ireland.co.uk/genealogy/placenames/placenamesb2.htm | title=Placenames | publisher=n-ireland.co.uk | accessdate=March 29, 2007 | archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 30, 2007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070430160651/http://www.n-ireland.co.uk/genealogy/placenames/placenamesb2.htm | url-status=dead }}</ref> ಇದು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್, ಕೌಂಟಿ ಕಾರ್ಕ್]], ಎಂಬ ಐರಿಷ್‌ನ ಹೆಸರಾದ ''Dún na Séad'' ಎಂಬುದರೊಂದಿಗೆ ಅರ್ಥೈಸಬಾರದು.<ref>{{cite web |url= http://www.logainm.ie/?text=baltimore&uiLang=en&placeID=13321 |title= Placenames Database of Ireland |accessdate= April 4, 2009}}</ref> == ಇತಿಹಾಸ == {{Main|History of Baltimore}} ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ವಸಹಾತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯು 1706ರಲ್ಲಿ [[ಲೊಕಸ್ಟ್ ಪಾಯಿಂಟ್]] ಎಂಬ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ತಂಬಾಕು ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ [[ಪೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್]]ನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. 1729, ಜುಲೈ30ರಂದು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಪ್ರದೇಶದ [[ಪ್ರೊಪ್ರಿಯೆಟರಿ ಗವರ್ನರ್]] ಆದ ಲಾರ್ಡ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ([[ಸಿಲಿಸಿಯಸ್ ಕಾಲ್ವರ್ಟ್)]] ಹೆಸರನ್ನು ನಂತರ ಈ ನಗರಕ್ಕೆ ಕೊಡಲಾಯಿತು. [[ಜಾರ್ಜ್ ಕಾಲ್ವರ್ಟ್‌]]ನ ಮಗನಾದ ಸಿಲಿಸಿಯಸ್ ಕಾಲ್ವರ್ಟ್ 1625 ರಲ್ಲಿ [[ಐರ್ಲೆಂಡ್‌]]ನ [[ಕೌಂಟಿ ಕಾರ್ಕ್‌]]ಗೆ [[ಮೊದಲ ಲಾರ್ಡ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್]] ಆದನು.<ref>{{cite book |last=Krugler |first=John D |title=English and Catholic: the Lords Baltimore in the Seventeenth Century |publisher=Johns Hopkins University Press |year=2004 | location=Baltimore |page= 74|url=https://books.google.com/books?id=Lo5Bbf1AqYAC&printsec=frontcover&source=gbs_navlinks_s#v=onepage&q=&f=false |isbn=0801879639 }}</ref> 18ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ [[ಕೆರೆಬಿಯನ್]] ವಸಹಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ಕರೆ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕಣಜವಾಗಿ ಬೆಳೆದು ನಿಂತಿತು. ಸಕ್ಕರೆಯಿಂದ ದೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಲಾಭ ಕಬ್ಬಿನ ಕೃಷಿ ಹಾಗೂ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಆಮದಿಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. [[ಚಿತ್ರ:Balt Battle Monument 1a.jpg|thumb|upright|left|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಯುದ್ಧ ಜ್ಞಾಪಿಸುವ ಯುದ್ಧ ಸ್ಮಾರಕ.]] ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ [[ಅಮೇರಿಕಾದ ಕ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ]] ಮಹತ್ತರ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು. ನಗರದ ಗಣ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾದ [[ಜೊನಾತನ್ ಪ್ಲೊವ್ ಮಾನ್ ಜೂನಿಯರ್]] ನಂತಹ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಪ್ರತಿಭಟನಕಾರರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ಬ್ರಿಟೀಷರ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಬ್ರಿಟನ್‌ನ್ನೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಸದಿರಲು ಅಲ್ಲಿನ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು.{{Citation needed|date=August 2008}} ಡಿಸೆಂಬರ್ 1776 ರಿಂದ ಫೆಬ್ರವರಿ 1777ರವರೆಗೆ ಹೆನ್ರಿ ಫೈಟ್ ಹೌಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಈ ನಗರವನ್ನು [[ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ]] ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಯುದ್ದದ ನಂತರ 1797ರಲ್ಲಿ [[ಜೋನ್ಸ್ ಟೌನ್]] ಎಂಬ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನ ಹತ್ತಿರದ ನಗರ ಹಾಗೂ [[ಫೆಲ್ಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್]] ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. 1851ರ ವರೆಗೆ ಇದು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ]] ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು.ನಂತರ ಇದನ್ನು [[ಸ್ವತಂತ್ರ ನಗರವನ್ನಾಗಿ]]ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.msa.md.gov/msa/mdmanual/36loc/bcity/html/bcity.html|title=Baltimore, Maryland—Government|work=Maryland Manual On-Line: A Guide to Maryland Government|publisher=Maryland State Archives|date=2008-10-23|accessdate=2008-10-27|archive-date=2008-09-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20080919221820/http://www.msa.md.gov/msa/mdmanual/36loc/bcity/html/bcity.html|url-status=dead}}</ref> [[1812ರ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ]] ಈ ನಗರವು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಕದನದ]] ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು. [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್. ಡಿ.ಸಿ.ಯ ದಹನದ]] ನಂತರ, ಬ್ರಿಟೀಷರು ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 13,1814ರಂದು ರಾತ್ರಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದರು [[ಫೋರ್ಟ್ ಮೆಕ್ ಹೆನ್ರಿ]] ಎಂಬ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಗರದ ಬಂದರನ್ನು ಬ್ರಿಟೀಷರಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿತು. ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ವಕೀಲರಾದ [[ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಸ್ಕಾಟ್ ಕೀ]]ಯವರು ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವಾಗ ಅಮೇರಿಕಾದ ಖೈದಿಯಾದ ಡಾ. ವಿಲ್ಲಿಯಂ ಬೇನ್ಸ್‌ರವರ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಈ ಗುಂಡಿನ ಸುರಿಮಳೆಗೆ ಕೀ ಯವರು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು. ನಂತರ ಈ ದಾಳಿಯನ್ನು ಸಾಕ್ಷೀಕರಿಸುವಂತೆ "[[ದಿ ಸ್ಟಾರ್-ಸ್ಪಾಂಗಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾನರ್]]" ಎಂಬ ಕವನವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. 1780ರಲ್ಲಿ ಕೀ ರವರ ಈ ಕವನಕ್ಕೆ [[ಜಾನ್ ಸ್ಟಾಫೋರ್ಡ್ ಸ್ಮಿತ್]] ರಾಗ ಸಂಯೋಜನೆ ಮಾಡಿದರು. ನಂತರ ದಿ ಸ್ಟಾರ್ ಸ್ಪಾಂಗಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾನರ್ 1931ರಂದು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧಿಕೃತ [[ರಾಷ್ಟ್ರ ಗೀತೆ]]ಯಾಯಿತು. [[ಚಿತ್ರ:Harpers 8 11 1877 6th Regiment Fighting Baltimore.jpg|thumb|upright|right|ಆರನೆಯ ರೆಜಿಮೆಂಟ್, ಜುಲೈ 20, 1877<ref>[20]</ref>]] ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಕದನದ ನಂತರ ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಅತಿ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ಫೆಡರಲ್ ಫಂಡ್‌ನಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಸ್ತೆ]] (ಈಗಿನ [[ಯು.ಎಸ್. ರಸ್ತೆ 40]]) ಮತ್ತು [[ಖಾಸಗಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮತ್ತು ಓಹಿಯೊ ರೈಲು ರಸ್ತೆ]] (B&amp;O)ಗಳು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಹಡಗು ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ ಕೇಂದ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು.ಇದು [[ಮಧ್ಯ ಪಶ್ಚಿಮದ]] ಪ್ರಮುಖ ನಗರಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ಕೆಲವು ಚರ್ಚುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ [[ಜಾನ್ ಕ್ವಿನ್ಸಿ ಆಡಮ್ಸ್‌]]ರವರು 1827ರಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ನಂತರ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ "ಸ್ಮಾರಕಗಳ ನಗರ" ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಒಂದು ಸಂಜೆಯ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಆಡಮ್ಸ್ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಉದ್ಗರಿಸಿದರು, "ಸ್ಮಾರಕ ನಗರ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಸುರಕ್ಷಿತ ದಿನಗಳು ಸಂತೋಷಕರವಾಗಿಯೂ ಮತ್ತು ಏಳಿಗೆಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಸಾಗಲಿ, ಏಕೆಂದರೆ ಅದರ ಕಷ್ಟಕರ ದಿನಗಳು ಜಯಪ್ರದವಾಗಿ ಬದಲಾಗಿವೆ."<ref name="salgaz"/> 1835ರಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಆಂಟೆಬೆಲ್ಲಮ್ ದಂಗೆಯಿಂದ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಅಪಾರ ಹಾನಿಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು. ಆಗ ಹೂಡಿದ ಬಂಡವಾಳಗಳು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಆಂಟಿ-ಬ್ಯಾಂಕ್ ದಂಗೆ]]ಗೆ ನಾಂದಿಯಾಯಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.press.uillinois.edu/books/catalog/34gcw3dk9780252034800.html | title=The Baltimore Bank Riot | publisher=University of Illinois Press | accessdate=5 Jan 2010}}</ref> [[ಅಮೇರಿಕಾ ನಾಗರಿಕ ಯುದ್ದ]]ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಒಕ್ಕೂಟದಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ [[ಒಕ್ಕೂಟ ಸೈನಿಕರು]] ಯುದ್ದದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಗರಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಾಗ, ಜೊತೆಗೂಡಿದ ಅನುಕಂಪಿಗಳು ದಳಗಳ ಮೇಲೆರೆಗಿದರು. ಇದು [[1861ರ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ದಂಗೆ]]ಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ದಂಗೆಯಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಸೈನಿಕರು ಮತ್ತು 12 ನಾಗರೀಕರು ಹತ್ಯೆಯಾದರು. ಇದರಿಂದ ಒಕ್ಕೂಟ ತಂಡವು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯಿಂದ ತಡೆಯಲು ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ನ ಬಹುತೇಕ ಭಾಗವನ್ನು 1865 ಏಪ್ರಿಲ್ ಯುದ್ದದ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ಫೆಡರಲ್ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಯಿತು. [[1873ರ ಪ್ಯಾನಿಕ್]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತದ ನಂತರ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮತ್ತು ಒಹಿಯೊ ರೈಲು ರಸ್ತೆ ಕಂಪನಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಕೂಲಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮುಂದಾದವು.ಇದು 1877ರ ಮಹಾ ರೈಲು ರಸ್ತೆ ಧರಣಿಗೆ ನಾಂದಿಯಾಯಿತು. 1877 ಜುಲೈ20, ರಂದು ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ನ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾದ [[ಜಾನ್ ಲೀ ಕ್ಯಾರೊಲ್]] ರವರು [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇವಾದಳದ]] 5 ಮತ್ತು 6ನೇ ಸೈನ್ಯಗಳಿಗೆ ಧರಣಿಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಆದೇಶಿಸಿದರು. ಇದು ಪಶ್ಛಿಮದ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಕುಂಬರ್ಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ನ ರೈಲು ಸೇವೆಯನ್ನು ಅಸ್ತ್ಯ ವ್ಯಸ್ತಗೊಳಿಸಿತು. ರೈಲುರಸ್ತೆ ಕೆಲಸಗಾರರ ಬಗ್ಗೆ ಅನುಕಂಪ ಹೊಂದಿದ ನಾಗರೀಕರು ತಮ್ಮ ಆಯುಧಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಿಂದ [[ಕ್ಯಾಮ್ಡನ್ ನಿಲ್ದಾಣ]]ದವರೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪಡೆಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದರು. 6ನೇ ಸೇನೆ ಪಡೆಯಿಂದ ಹಾರಿದ ಗುಂಡು ಗುಂಪಿನ 10 ಜನರನ್ನು ಕೊಂದಿತು ಮತ್ತು 25 ಜನರು ಗಾಯಗೊಂಡರು. ದಂಗೆಕೋರರು B&amp;O ರೈಲುಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣದ ಬಹುತೇಕ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸುಟ್ಟು ಹಾಕಿದರು. ಜುಲೈ21-22 ರಂದು ಫೆಡರಲ್ ದಳವು ರೈಲು ರಸ್ತೆಯ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮುಂದೆ ಬಂದಾಗ ಆದೇಶವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಯಿತು.ಇದರಿಂದ ಧರಣಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite book|last=Scharf|first=J. Thomas|title=History of Maryland From the Earliest Period to the Present Day|publisher=Tradition Press|location=Hatboro, PA|year=1967|edition=2nd|volume=3|pages=733–42}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Baltimore Fire 1904 - West from Pratt and Gay Streets 3a.jpg|thumb|left|1904ರ ಗ್ರೇಟ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಬೆಂಕಿ]] 1904 ಫೆಬ್ರವರಿ 7 ರಂದು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಜ್ವಾಲೆ 1500 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ಕೇವಲ 30ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಶಪಡಿಸಿತು. ಇದು ನಗರದ ಬಹುಪಾಲು ಭಾಗದ ಪುನರ್ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ 1906 ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 10 ರಂದು ''[[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಅಮೇರಿಕನ್]]'' ದಿನ ಪತ್ರಿಕೆಯು ಈ ರೀತಿ ವರದಿ ಮಾಡಿತು, "ನಗರವು ಬೂದಿಯಿಂದ ಮೇಲೆದ್ದಿದೆ, ಇದು ಆಧುನಿಕ ಯುಗದ ದುರಂತವೊಂದು ಶುಭವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆ ಹೊಂದಿರುವುದಕ್ಕೆ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿದೆ."{{Citation needed|date=September 2008}} ತನ್ನ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲಿನ ಕೆಲವು ಉಪನಗರಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಈ ಪಟ್ಟಣದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ 1918ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಧೀನ ಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಪಟ್ಟಣ ಕಡೆಯದಾಗಿದೆ. 1948ರ ಸಂವಿಧಾನ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಸ್ವಾಧೀನ ಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಯಾವುದೇ ಪ್ರದೇಶದ ಗಡಿ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ನಾಗರಿಕರ ವಿಶೇಷ ಮತಗಳ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.<ref>{{cite news|title=Baltimore seals its borders|last=Duffy|first=James|date=December 2007|work=Baltimore Magazine|pages=124–27}}</ref> 1950ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 23.8% ರಷ್ಟಿದ್ದ ಪಟ್ಟಣದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1970 ರಲ್ಲಿ 46.4% ಕ್ಕೆ ಏರಿತು.<ref>"''[https://books.google.com/books?id=vhc9YTPkYwYC&amp;pg=PA142&amp;dq&amp;hl=en#v=onepage&amp;q=&amp;f=false ಅಲಬಸ್ಟರ್ ನಗರಗಳು: ಅರ್ಬನ್ ಯು.ಎಸ್. 1950ರಿಂದ]'' ". ಜಾನ್ ಆರ್. ಶಾರ್ಟ್ (2006). [[ಸಿರಾಕುಸ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್]]. ಪು.142. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0791067726</ref> [[1968ರ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ದಂಗೆ]] ಯು ಏಪ್ರಿಲ್ 4, 1968ರಲ್ಲಿ [[ಮೆಂಫಿಸ್ ಟೆನ್ನೆಸ್ಸೀ]]ನಲ್ಲಿ [[ಮಾರ್ಟಿನ್ ಲೂಥರ್ ಕಿಂಗ್ ಜೂನಿಯರ್]] ನ ಹತ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. 1968 ಏಪ್ರಿಲ್, 12ರ ವರೆಗೆ ಬೇರೆ ನಗರಗಳಲ್ಲಿನ ದಂಗೆಯಿಂದಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆದೇಶವನ್ನು ಹಿಂದೆ ಪಡೆಯಲಿಲ್ಲ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ದಂಗೆಯಿಂದ ನಗರದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ $10 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗಳಷ್ಟು (US$ {{formatnum:{{Inflation|US|10|1968|r=0}}}} ಮಿಲಿಯನ್ {{CURRENTYEAR}}) ಅಂದಾಜು ವೆಚ್ಚಮಾಡಲಾಯಿತು. ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ದಳ ಹಾಗೂ 1,900 ಫೆಡರಲ್ ದಳಗಳನ್ನು ನಗರಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಆದೇಶಿಸಲಾಯಿತು. [[ಉತ್ತರದ ರಸ್ತೆ]], [[ಹೊವಾರ್ಡ್ ರಸ್ತೆ]], ಮತ್ತು [[ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ ರಸ್ತೆ]]ಗಳು ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಖಾಲಿ ಬಿದ್ದಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ದಂಗೆಯ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.ubalt.edu/template.cfm?page=1639|title=Baltimore Riots of 1968: A Timeline|publisher=University of Baltimore|accessdate=2008-09-11|archive-date=2008-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20080127050525/http://www.ubalt.edu/template.cfm?page=1639|url-status=dead}}</ref> 1970ರಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಹಿಂದುಳಿದ ಪ್ರದೇಶವಾದ [[ಇನ್ನರ್ ಹಾರ್ಬರ್]] ಅನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಕೈಬಿಡಲ್ಪಟ್ಟ ಉಗ್ರಾಣಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯಿಂದ ಆಕ್ರಮಿತವಾದ ಏಕೈಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು. 1979ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಸಭಾಂಗಣ]] ನಿರ್ಮಾಣದೊಂದಿಗೆ ಹಿಂದುಳಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪುನರ್ ಅಭಿವೃದ್ದಿಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. 1980ರಲ್ಲಿ [[ಬಂದರು ಸ್ಥಳ]]ದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉಪಹಾರ ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ಮಳಿಗೆಯನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಯಿತು.ಇದರ ನಂತರ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳವಾದ [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ]] ಮತ್ತು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ]]ಯನ್ನು 1981ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು. 1992ರಲ್ಲಿ [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಓರಿಯೊಲ್ಸ್]] [[ಫುಟ್ ಬಾಲ್ ತಂಡ]] [[ಮೆಮೊರಿಯಲ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ]] ದಿಂದ ಬಂದರಿನ ತಗ್ಗು ಪ್ರದೇಶದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ [[ಕ್ಯಾಮ್ಡನ್‌ನ ಓರಿಯೊಲ್ ಪಾರ್ಕ್]] ಗೆ ಆಗಮಿಸಿತು. ಆರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ರಾವೆನ್ಸ್]] [[ಫುಟ್ ಬಾಲ್ ತಂಡ]] [[ಎಮ್.ಮತ್ತು ಟಿ.ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ]]ಗೆ ಬಂದಿತು, ನಂತರ ಕ್ಯಾಮ್ಡನ್ ಯಾರ್ಡ್ಸ್ ವರ್ಗಾವಣೆ ಹೊಂದಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.mdstad.com/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=26|title=Who We Are|work=Maryland Stadium Authority|accessdate=2008-10-26}}</ref> 2007 ಜನವರಿ 17ರಂದು [[ಶೀಲಾ ದೀಕ್ಷನ್]] ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಮೇಯರ್ ಆದರು.<ref>{{cite news|title=Dixon Takes Oath|last=Fritze|first=John|date=2007-01-19|work=The Baltimore Sun|accessdate=2008-09-11}}</ref> 2009 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1 ರಂದು ಕರ್ತವ್ಯದ ಲೋಪದ ಮೇರೆಗೆ ಅವರನ್ನು ಅಪರಾಧಿ ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಅವರು ಹುದ್ದೆಗೆ ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ಈ ಪಟ್ಟಣವು [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನೊಂದಾಯಿತ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳಗಳ]] ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.<ref name="nris">{{cite web|url=http://www.nr.nps.gov/|title=National Register Information System|date=2008-04-15|work=National Register of Historic Places|publisher=National Park Service|access-date=2010-08-11|archive-date=2008-10-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20081026215351/http://www.nr.nps.gov/|url-status=dead}}</ref> == ಭೌಗೋಳಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರ == [[ಚಿತ್ರ:Baltimoreharborview.jpg|left|thumb|upright|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಬಂದರಿನ ಪೂರ್ವದ ನೋಟ]] [[ಚಿತ್ರ:Lucas Baltimore 1852 Cityplan.png|thumb|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರದ ಯೋಜನೆ(1852)]] ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಉತ್ತರ-ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ನಲ್ಲಿರುವ [[ಪಟಾಕ್ಸೋ ನದಿಯ]] ಹತ್ತಿರವಿದೆ. ಈ ನದಿಯು [[ಚೆಸಾಪೀಕ್ ಕೊಲ್ಲಿಗೆ]] ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ನಗರವು [[ಪೀಡ್ ಮಾಂಟ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ]] ಮತ್ತು [[ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳ]], ಸೀಮಾರೇಖೆಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದು, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನ್ನು "ಕೆಳನಗರ" ಮತ್ತು "ಮೇಲ್ ನಗರ" ಎಂದು ವಿಭಾಜಿಸಿದೆ. ನಗರದ ಪರಿಮಿತಿಯು ಬಂದರಿನ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ {{convert|480|ft|m}} ಆಗ್ನೇಯ ಮೂಲೆಯ ಹತ್ತಿರದ [[ಪಿಮ್ಲಿಕೊ]] ವರೆಗೂ ಹಬ್ಬಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.mgs.md.gov/esic/fs/fs1.html |title=Highest and Lowest Elevations in Maryland's Counties |accessdate=2007-11-14 |work=Maryland Geological Survey |archive-date=2007-10-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071005233230/http://www.mgs.md.gov/esic/fs/fs1.html |url-status=dead }}</ref> ಯು.ಎಸ್. ಜನಗಣತಿ ಬ್ಯೂರೊ ಪ್ರಕಾರ, ನಗರದ ಒಟ್ಟು ಭಾಗ{{convert|92.1|mi2|km2|abbr=off}}, {{convert|80.8|mi2|km2|abbr=off}}ನೆಲದಿಂದ ಮತ್ತು ನೀರಿನಿಂದ{{convert|11.3|mi2|km2|abbr=off}} ಕೂಡಿದೆ. ಒಟ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣದ ಶೇಕಡಾ 12.24ರಷ್ಟು ನೀರಿದೆ. === ಹವಾಗುಣ === [[ಕೊಪ್ಪೆನ್ ವರ್ಗೀಕರಣ]]ದ ಪ್ರಕಾರ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ [[ಆರ್ದ್ರ ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ವಲಯದ]] (''Cfa'' ) ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ ತಿಂಗಳು ವರ್ಷದ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಉಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತಿಂಗಳಾಗಿದ್ದು, ಸರಾಸರಿ ಹೆಚ್ಚು ಉಷ್ಣತೆ {{convert|89|°F|°C|abbr=on}} ಮತ್ತು ಸರಾಸರಿ ಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ{{convert|72|°F|°C|abbr=on}}.<ref name="WeatherChannel">{{cite web |url = http://www.weather.com/outlook/travel/businesstraveler/wxclimatology/monthly/graph/21211?from=36hr_bottomnav_business |title = Average Monthly High and Low Temperatures for Baltimore, MD (21211) |accessdate = 2007-10-21 |publisher = [[The Weather Channel (United States)|The Weather Channel]]}}</ref> ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಆರ್ದ್ರತೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. 1936 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದ ಆರ್ದ್ರತೆ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌{{convert|107|°F|°C|abbr=on}}ನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ದಾಖಲೆಯಾಗಿದೆ.<ref name="WeatherChannel"/> ಜನವರಿ ತಿಂಗಳು ವರ್ಷದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣಾಂಶ ಇರುವ ಮಾಸವಾಗಿದ್ದು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸರಾಸರಿ {{convert|42|°F|°C|abbr=on}} ಮತ್ತು ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಸರಾಸರಿ ಹೊಂದಿದೆ{{convert|28|°F|°C|abbr=on}}.<ref name="WeatherChannel"/> ಹೇಗೂ, ಚಳಿಗಾಲದ ಬಿಸಿ ಮಾರುತಗಳು ವಸಂತ ಋತುವಿನ ಕಾಲಗಳ ವಾತಾವರಣವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಆರ್ಕಟಿಕ್ ಮಾರುತಗಳು ರಾತ್ರಿಗಳ ಉಷ್ಣತೆ 20 ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. 1934ರಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತಿಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣತೆ {{convert|-7|°F|°C|abbr=on}} ದಾಖಲಾಯಿತು.<ref name="WeatherChannel"/> [[ನಗರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ]] [[ಅರ್ಬ್ ನ್ ಹೀಟ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ನ ಪರಿಣಾಮ ಮತ್ತು [[ಚೆಸಾಪಿಕ್ ಕೊಲ್ಲಿಯ]], ಸಾಧಾರಣ ಪರಿಣಾಮದಿಂದ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮೆಟ್ರೋ ಪ್ರದೇಶದ ಹೊರಗಿನ ಮತ್ತು ಒಳಗಿನ ಭಾಗಗಳು ನಗರ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಕರಾವಳಿ ಪಟ್ಟಣಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತಂಪಾಗಿದೆ. {{climate chart | Baltimore | 28 | 41.7 | 3.47 | 29.9 | 44.7 | 3.02 | 38.2 | 54.9 | 3.93 | 47.5 | 65.5 | 3.00 | 57.8 | 75.7 | 3.89 | 67.3 | 84.6 | 3.43 | 72.0 | 88.7 | 3.85 | 70.5 | 86.8 | 3.74 | 63.3 | 79.9 | 3.98 | 51.4 | 68.4 | 3.16 | 42.1 | 57.2 | 3.12 | 32.5 | 46.1 | 3.35 |units = imperial |float = right |clear = none }} [[ಪೂರ್ವ ಕರಾವಳಿಯ]] ಬಹುಪಾಲು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಮಳೆ ಮತ್ತು ಹಿಮ ಹೇರಳಗಾಗಿದ್ದು ವರ್ಷ ಪೂರ್ತಿ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿಯಂತೆ, ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು 3-4 ಇಂಚುಗಳಷ್ಟು ಹಿಮಪಾತ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ವಸಂತಕಾಲ, ಬೇಸಿಗೆ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲಗಳು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ 105 ದಿನಗಳು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕನ್ನು ತರುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಕೆಲವು ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ [[ಮಳೆ ಮತ್ತು ಗುಡುಗ]]ನ್ನು ತರುತ್ತವೆ. ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವೇಳೆ ಧೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಅಲ್ಪ ಮಳೆಯಿದ್ದು, ಕಡಿಮೆ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಮೋಡಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಹಿಮಪಾತದಂತೆ{{convert|20.8|in|cm}},<ref>ಎನ್‌ಒಎ‍ಎ, {{cite web | title=Average Snowfall in Inches | url=http://lwf.ncdc.noaa.gov/oa/climate/online/ccd/snowfall.html | access-date=2010-08-11 | archive-date=2011-06-19 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110619061102/http://www.governor.nh.gov/media/news/2011/061511-hb218.htm | url-status=dead }}</ref> ಸಾಂಧರ್ಬಿಕವಾಗಿ ಹಿಮ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಉಪನಗರಗಳಲ್ಲಿ, ವಾರ್ಷಿಕ ಉಷ್ಣತೆ ಕಡಿಮೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲದ ಹಿಮಪಾತ ಅತಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹಿಮ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ವಾತಾವರಣದ ಮೇಲ್‌ಸ್ತರಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಮಾರುತಗಳು ಉಂಟಾಗುವುದರಿಂದ, ಪ್ರತಿಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಅತಿವೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಹಿಮಪಾತ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿರುವ ಪರ್ವತಗಳು ತಂಪಾದ ಮಾರುತಗಳನ್ನು ತಡೆದು ಅತಿ ವೃಷ್ಟಿ ಅಥವಾ ಆಲಿಕಲ್ಲು ಮಳೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. 2009-2010 ರ ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದ ಹಿಮಪಾತವು ಎಲ್ಲಾ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿಸಿದೆ.ಇದು {{convert|79.7|in|cm}} ಫೆಬ್ರವರಿ 11,2010 ರಂದು ಹಾಗೂ ಫೆಬ್ರವರಿ ತಿಂಗಳಿನ {{convert|49.2|in|cm}} ಮೊದಲ 10 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮುರಿದಿದೆ.<ref>[http://weblogs.marylandweather.com/2010/02/so_far_this_winter_6_feet_7_in.html Marylandweather.com]</ref> ನವಂಬರ್ 13 ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಲ್ಲಿ ಚಳಿಗಾಲದ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದು, ಏಪ್ರಿಲ್ 2 ಚಳಿಗಾಲದ ಸರಾಸರಿಯ ಅಂತಿಮ ದಿನವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url = http://www.weather.com/maps/activity/garden/usnationalnormalfirstfreeze_large.html?clip=undefined&region=undefined&collection=localwxforecast&presname=undefined |title = US National Normal First Freeze |accessdate = 2007-09-11 |publisher = [[The Weather Channel (United States)|The Weather Channel]] |archive-date = 2007-10-12 |archive-url = https://web.archive.org/web/20071012224312/http://www.weather.com/maps/activity/garden/usnationalnormalfirstfreeze_large.html?clip=undefined&region=undefined&collection=localwxforecast&presname=undefined |url-status = dead }}</ref> ಸೂಚನೆ: ಈ ಕೆಳಗೆ ದಾಖಲಾದ ಎಲ್ಲಾ ವಿವರಗಳು ಇನ್ನರ್ [[ಹಾರ್ಬರ್‌]]ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುತ್ತವೆ.ಉಳಿದ ಎಲ್ಲಾ ವಿವರಗಳು [[ಬಿಡಬ್ಲುಐ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ]]ದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿವೆ. {{-}}{{Infobox Weather |single_line=Y |location=Baltimore |Jan_Hi_°F = 41.7 |Feb_Hi_°F = 44.7 |Mar_Hi_°F = 54.9 |Apr_Hi_°F = 65.5 |May_Hi_°F = 75.7 |Jun_Hi_°F = 84.6 |Jul_Hi_°F = 88.7 |Aug_Hi_°F = 86.8 |Sep_Hi_°F = 79.9 |Oct_Hi_°F = 68.4 |Nov_Hi_°F = 57.2 |Dec_Hi_°F = 46.1 |Year_Hi_°F = 66.2 |Jan_Lo_°F = 28.0 |Feb_Lo_°F = 29.9 |Mar_Lo_°F = 38.2 |Apr_Lo_°F = 47.5 |May_Lo_°F = 57.8 |Jun_Lo_°F = 67.3 |Jul_Lo_°F = 72.0 |Aug_Lo_°F = 70.5 |Sep_Lo_°F = 63.3 |Oct_Lo_°F = 51.4 |Nov_Lo_°F = 42.1 |Dec_Lo_°F = 32.5 |Year_Lo_°F = 50.0 |scprecip= green |Jan_Precip_inch = 3.47 |Feb_Precip_inch = 3.02 |Mar_Precip_inch = 3.93 |Apr_Precip_inch = 3.00 |May_Precip_inch = 3.89 |Jun_Precip_inch = 3.43 |Jul_Precip_inch = 3.85 |Aug_Precip_inch = 3.74 |Sep_Precip_inch = 3.98 |Oct_Precip_inch = 3.16 |Nov_Precip_inch = 3.12 |Dec_Precip_inch = 3.35 |Jan_Snow_inch = 7.0 |Feb_Snow_inch = 6.4 |Mar_Snow_inch = 2.4 |Apr_Snow_inch = 0.1 |May_Snow_inch = 0 |Jun_Snow_inch = 0 |Jul_Snow_inch = 0 |Aug_Snow_inch = 0 |Sep_Snow_inch = 0 |Oct_Snow_inch = 0 |Nov_Snow_inch = 0.6 |Dec_Snow_inch = 1.7 |Jan_Sun=155.0 |Feb_Sun=166.7 |Mar_Sun=213.9 |Apr_Sun=231.0 |May_Sun=254.2 |Jun_Sun=276.0 |Jul_Sun=291.4 |Aug_Sun=263.5 |Sep_Sun=222.0 |Oct_Sun=204.6 |Nov_Sun=159.0 |Dec_Sun=145.7 |Jan_Snow_days = 3.7 |Jan_Precip_days = 10.8 |Feb_Snow_days = 2.7 |Feb_Precip_days = 9.3 |Mar_Snow_days = 1.3 |Mar_Precip_days = 10.4 |Apr_Snow_days = 0.2 |Apr_Precip_days = 10.2 |May_Snow_days = 0 |May_Precip_days = 11.5 |Jun_Snow_days = 0 |Jun_Precip_days = 10.0 |Jul_Snow_days = 0 |Jul_Precip_days = 10.0 |Aug_Snow_days = 0 |Aug_Precip_days = 9.1 |Sep_Snow_days = 0 |Sep_Precip_days = 8.4 |Oct_Snow_days = 0 |Oct_Precip_days = 8.2 |Nov_Snow_days = 0.5 |Nov_Precip_days = 8.9 |Dec_Snow_days = 1.5 |Dec_Precip_days = 9.7 |source = Weatherbase,<ref name = Weatherbase >{{cite web | url = http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=074081&refer= | title = Weatherbase: Historical Weather for Baltimore - Inner Harbor, Maryland, United States | publisher = Weatherbase | accessdate = 2010-06-14 | archive-date = 2011-11-10 | archive-url = https://web.archive.org/web/20111110103045/http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=074081&refer= | url-status = dead }}</ref> NOAA,<ref name = NCDC >{{cite web | url = http://cdo.ncdc.noaa.gov/climatenormals/clim20/md/180465.pdf | title = Climatography of the United States No. 20 (1971–2000) | format = PDF | year = 2004 | publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]] | accessdate = 2010-06-14 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> HKO <ref name= HKO >{{cite web | url = http://www.weather.gov.hk/wxinfo/climat/world/eng/n_america/us/Baltimore_e.htm | title = Climatological Normals of Baltimore | accessdate = 2010-06-14 | publisher = [[Hong Kong Observatory]] | archive-date = 2012-03-19 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120319234412/http://www.weather.gov.hk/wxinfo/climat/world/eng/n_america/us/baltimore_e.htm | url-status = dead }}</ref> | accessdate = 2010-06-14 }} == ನಗರದೃಶ್ಯ == [[ಚಿತ್ರ:Baltimore Inner Harbor Panorama.jpg|thumb|center|750px|ಫೆಡರಲ್ ಹಿಲ್‌ನಿಂದ ಕಾಣುವ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಇನ್ನರ್ ಹಾರ್ಬರ್ ದೃಶ್ಯ.]] [[ಚಿತ್ರ:Bmore-Skyline1.jpg|thumb|center|750px|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಇನ್ನರ್ ಹಾರ್ಬರ್‌‌ನಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ಸಮಯದ ಪನೋರಮಾ]] === ವಾಸ್ತುಶೈಲಿ === [[ಚಿತ್ರ:BaltimoreNationalAquarium.JPG|thumb|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್, ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಕ್ವೇರಿಯಂನ ತವರಾಗಿದೆ.]] [[ಚಿತ್ರ:E-mt.vernon.jpg|thumb|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಮೌಂಟ್ ವರ್ನನ್ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ ಸ್ಮಾರಕ]] ಎರಡು ದಶಕಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಹಲವಾರು ಪ್ರಸಿದ್ದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳಾದ [[ಬೆಂಜಮಿನ್ ಲಾಟ್ರೊಬ್]], [[ಜಾನ್ ರಸೆಲ್ ಪೋಪ್]], [[ಮೀಸ್ ವಾನ್ ಡೆರ್ ರೊಹ್]] ಮತ್ತು [[ಐ. ಎಮ್. ಪೆಯ್]] ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನಗರವು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ದವಾದಂತಹ ವಿಭಿನ್ನ ಶೈಲಿಯ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಬೆಸಿಲಿಕ]] (1806-1821) ಎಂಬ ಕಟ್ಟಡವು [[ಬೆಂಜಮಿನ್ ಲಾಟ್ರೋಬ್]], ರಿಂದ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡ ನವಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ವಿನ್ಯಾಸವಾಗಿದ್ದು, ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್ ಆಗಿದೆ. 1813 ರಲ್ಲಿ ರಾಬರ್ಟ್ ಕೇರಿ ಲಾಂಗ್ ರವರಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ರೆಂಬ್ರಾಂಟ್ ಪೀಲೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಗಣನೀಯ ರಚನೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಾಲಯವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಂದು ಇದು ಮುನ್ಸಿಪಾಲ್ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, "[[ಪೀಲೆ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಾಲಯ]]" ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. 1822ರಲ್ಲಿ ಜಾನ್ ಮೆಕ್ ಕಿಮ್‌ರವರ ಮಗ [[ಐಸಾಕ್]] ವಿಲ್ಲಿಯಂ ಹೊವಾರ್ಡ್ ಮತ್ತು ವಿಲಿಯಂ ಸ್ಮಾಲ್ ರವರಿಂದ ವಿನ್ಯಾಸ ಗೊಂಡ ಮೆಕ್ ಕಿಮ್ ಫ್ರೀ ಸ್ಕೂಲ್ ಪ್ರಾರಂಭಿದರೂ, ಇದು ಜಾನ್ ಮೆಕ್ ಕಿಮ್‌ರವರ ಸ್ಮಾರಕಾರ್ಥವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಗ್ರೀಕ್ ದೇಶವು ಸ್ವತಂತ್ರ ಹೊಂದಿದಾಗ ಅವರಲ್ಲಿದ್ದ ಜನಪ್ರಿಯ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಇತ್ತಿಚೆಗೆ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ಅಥೆನ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾಚೀನ ಚಿತ್ರಗಳು ಅವರಿಗೆ ಪಾಂಡಿತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನೂ ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ನಾಗರಿಕ ಯುದ್ದದ ಕಾಲದವರೆಗೂ [[ಫೊಯೆನಿಕ್ಸ್ ಶಾಟ್ ಟವರ್]] (1828), {{convert|234.25|ft|m}} ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿತ್ತು. ಯಾವುದೇ ಹೊರಗಿನ ಸಾರುವೆಯ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು. 1851ರಲ್ಲಿ ಆರ್.ಸಿ.ಹ್ಯಾಟ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ರವರಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಸನ್ ಐರನ್ ಕಟ್ಟಡವು ನಗರದ ಮೊದಲ ಉಕ್ಕಿನ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದ್ದು, ಅವನತಿಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ. 1870ರಲ್ಲಿ ದಾನಿಗಳಾದ[[ಜಾರ್ಜ್ ಬ್ರೌನ್ ರವರ]], ಸ್ಮಾರಕಾರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ [[ಬ್ರೌನ್ ಮೆಮೊರಿಯಲ್ ಚರ್ಚ್]], [[ಲೂಯಿಸ್ ಕಂಫಾರ್ಟ್ ಟಿಫ್ಫನಿ]]ಯವರಿಂದ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡ [[ಬಣ್ಣದ ಗಾಜುಗಳಿಂದ]] ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಕಿಟಕಿಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿದೆ. ''ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆಯು'' ಹೇಳಿರುವಂತೆ, "ಇದು ನಗರದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದ್ದು, ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ನಿಧಿಯಾಗಿದೆ."<ref>{{cite web|last=Evitts|first=Elizabeth|title=Window to the Future|work=Baltimore Magazine|month=April|year=2003|url=http://www.browndowntown.org/files/april_balt_magazine.pdf|accessdate=2009-05-06|format=PDF|archive-date=2011-09-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20110911075155/http://www.browndowntown.org/files/april_balt_magazine.pdf|url-status=dead}}</ref><ref name="Sun2003">{{cite news|last=Bishop|first=Tricia|title=Illuminated by a jewel|work=[[The Baltimore Sun]]|date=April 7, 2003|url=http://pqasb.pqarchiver.com/baltsun/access/321974201.html?dids=321974201:321974201&FMT=ABS&FMTS|accessdate=2009-05-06|archive-date=2011-05-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20110524173047/http://pqasb.pqarchiver.com/baltsun/access/321974201.html?dids=321974201:321974201&FMT=ABS&FMTS|url-status=dead}}</ref> 1845 ರ [[ಗ್ರೀಕ್ ದಂಗೆ]] ಶೈಲಿಯ [[ಲಾಯ್ಡ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಯೆಹೂದಿ ಮಂದಿರವು]] [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಯೆಹೂದಿ ಮಂದಿರವಾಗಿದೆ]].. 1876ರಲ್ಲಿ ಲೆ.ಕರ್ನಲ್ ಜಾನ್.ಎಸ್. ಬಿಲ್ಲಿಂಗ್ಸ್‌ರವರಿಂದ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡ [[ಜಾನ್ಸ್ ಹೊಪ್ ಕಿನ್ಸ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯು]] ಅಂದಿನ ದಿನದ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾದ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿ ನಿರೋಧ ಕಟ್ಟಡದ ನಿರ್ಮಾಣದ ಗಣನೀಯ ಸಾಧನೆಯಾಗಿದೆ. ಐ.ಎಮ್.ಪೆಯ್‌ರವರ [[ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ]] (1977) ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಪಂಚಭುಜಾಕೃತಿಯ ಕಟ್ಟಡವು 405 ಅಡಿ (123.4 ಮೀ) ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರವಿದೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ಗೆ ಮೊಂದಿನ ಕೊಡುಗೆಗಳು "[[10 ಇನ್ನರ್ ಹಾರ್ಬರ್]]". <span style="white-space:nowrap">717 ಅಡಿ (218.5 ಮೀ)</span> ಎತ್ತರವಿರುವ ಬೃಹತ್ ಕಟ್ಟಡದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಕಟ್ಟಡವು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ವಿನ್ಯಾಸ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದು, ಜನವರಿ 10,2010 ಕ್ಕೆ ARC ಯಂತ್ರ ಭೂ ಅಗೆತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ಒಂದು ಹೋಟೆಲ್, ಉಪಹಾರ ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ನಯಾಂಗ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ 300 ಪ್ರ್ಯಾಟ್ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ 50-60 ಅಂತಸ್ತುಗಳ ಒಂದು ಗೋಪುರದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಅನುಮೋದನೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು, ಅದರ ವಿನ್ಯಾಸ ಈಗ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ. [[ಪೂರ್ವಒಳ ಬಂದರು]] ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಹೊಸ ಗೋಪುರಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಒಂದು [[ಲೆಗ್ ಮ್ಯಾಸನ್]]ನ ಪ್ರಪಂಚದ ಹೊಸ ಕೇಂದ್ರವಾದ 24 ಮಹಡಿಗಳ ಕಟ್ಟಡ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ಹವಾಮಾನಗಗಳಲ್ಲೂ ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿರುವ 24 ಮಹಡಿಗಳ ಹೋಟೆಲ್ ಸಂಕೀರ್ಣ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು [[ಚೌಕಟ್ಟು ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ]] ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. [[ಸಾಲುಮನೆಗಳಿರುವ]] ಬೀದಿಗಳನ್ನು ಸಾವಿರಾರು ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ಆಕಾರ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ]] ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಲವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಪ್ರಕಾರ ಸಾಲುಮನೆಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ನಗರದೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೆಲವು ಸಾಲು ಮನೆಗಳು 1790 ಯಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾಗಿವೆ [[ಕ್ಯಾಮ್ಡೆನ್ ಯಾರ್ಡ್ಸ್‌ನ ಒರಿಯೊಲ್ ಪಾರ್ಕ್]] ಹಲವಾರು ಜನರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಂತೆ [[ಪ್ರಮುಖ ಲೀಗ್ ಬೇಸ್ ಬಾಲ್‌]]ನ ಅತಿ ಸುಂದರ[[ಬೇಸ್ ಬಾಲ್]] ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಲವಾರು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ರೆಟ್ರೋ-ಶೈಲಿಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಕ್ಯಾಮ್ಡೆನ್ ಯಾರ್ಡ್ಸ್ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ]] ನೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಉಗ್ರಾಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ [[ಕೈಗಾರಿಕಾ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು]] ಅನೇಕ ಬಾರ್ ಗಳು, ಉಪಹಾರ ಮಂದಿರಗಳು ಮತ್ತು ಸಗಟು ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ. === ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಗಳು === {{Main|List of tallest buildings in Baltimore}} [[ಚಿತ್ರ:Legg Mason Building.jpg|thumb|upright|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಲೆಗ್ ಮಾಸನ್ ಕಟ್ಟಡ]] {| cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin:0 1em 1em 0;font-size:90%" |- style="background:#ccc" | ಕಟ್ಟಡ | ಎತ್ತರ | ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ | ಅಂತಸ್ತುಗಳು | |- | 1 | [[ಲೆಗ್ ಮೇಸನ್ ಕಟ್ಟಡ]] | {{convert|529|ft|m|0}} | 40 | 1973 | <ref>{{cite web | url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=leggmasonbuilding-baltimore-md-usa | title=Legg Mason Building | publisher=Emporis Corporation | accessdate=1 November 2007}}</ref> |- style="background:#efefef" | 2 | [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕಾ ಕಟ್ಟಡ]] | {{convert|509|ft|m|0}} | 37 | 1924 | <ref>{{cite web | url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=bankofamericabuilding-baltimore-md-usa | title=Bank of America Building | publisher=Emporis Corporation | accessdate=1 November 2007}}</ref> |- | 3 | [[ವಿಲಿಯಮ್ ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಸ್ಚೇಫರ್ ಕಟ್ಟಡ]] | {{convert|493|ft|m|0}} | 37 | 1992 | <ref>{{cite web | url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=williamdonaldschaefertower-baltimore-md-usa| title=William Donald Schaefer Tower| publisher=Emporis Corporation | accessdate=1 November 2007}}</ref> |- style="background:#efefef" | 4 | [[ಕಾಮರ್ಸ್ ಪ್ಲೇಸ್]] | {{convert|454|ft|m|0}} | 31 | 1992 | <ref>{{cite web | url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=commerceplace-baltimore-md-usa | title=Commerce Place | publisher=Emporis Corporation | accessdate=1 November 2007}}</ref> |- | 5 | [[100 ಈಸ್ಟ್ ಪ್ರ್ಯಾಟ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್]] | {{convert|418|ft|m|0}} | 28 | 1992 | <ref>{{cite web | url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=100eastprattstreet-baltimore-md-usa | title=100 East Pratt Street | publisher=Emporis Corporation | accessdate=1 November 2007}}</ref> |- style="background:#efefef" | 6 | [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ವರ್ಲ್ಡ ಟ್ರೇಡ್ ಸೆಂಟರ್]] | {{convert|405|ft|m|0}} | 32 | 1977 | <ref>{{cite web | url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=worldtradecenter-baltimore-md-usa | title=Trade Center | publisher=Emporis Corporation | accessdate=1 November 2007}}</ref> |- | 7 | [[ಟ್ರೆಮೊಂಟ್ ಪ್ಲಾಝಾ ಹೋಟೆಲ್]] | {{convert|395|ft|m|0}} | 37 | 1967 | <ref>{{cite web | url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=tremontplazahotel-baltimore-md-usa | title=Tremont Plaza Hotel | publisher=Emporis Corporation | accessdate=1 November 2007}}</ref> |- style="background:#efefef" | 8 | [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಟವರ್ಸ್ ಸೌತ್ ಅಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ಸ್]] | {{convert|385|ft|m|0}} | 30 | 1969 | <ref>{{cite web | url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=charlestowerssouthapartments-baltimore-md-usa | title=Charles Towers South Apartments | publisher=Emporis Corporation | accessdate=1 November 2007}}</ref> |- | 9 | [[ಬ್ಲಾಸ್ಟೀನ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್]] | {{convert|360|ft|m|0}} | 30 | 1962 | <ref>{{cite web | url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=blausteinbuilding-baltimore-md-usa | title=Blaustein Building | publisher=Emporis Corporation | accessdate=1 November 2007}}</ref> |- style="background:#efefef" | 10 | [[250 ವೆಸ್ಟ್ ಪ್ರ್ಯಾಟ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್]] | {{convert|360|ft|m|0}} | 24 | 1986 | <ref>{{cite web | url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=250westprattstreet-baltimore-md-usa | title=250 West Pratt Street | publisher=Emporis Corporation | accessdate=1 November 2007}}</ref> |} === ನೆರೆಹೊರೆ === {{Main|List of Baltimore neighborhoods}} ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಅನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ 9 ಭೌಗೋಳಿಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ; ಉತ್ತರ, ವಾಯುವ್ಯ, ಈಶಾನ್ಯ, ಪಶ್ಚಿಮ, ಕೇಂದ್ರ, ಪೂರ್ವ, ದಕ್ಷಿಣ, ನೈಋತ್ಯ, ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ, ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಪೋಲೀಸ್‌ ಠಾಣೆ]]ಗಳನ್ನು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಗಸ್ತು ವಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌]]ನ್ನು ಸರಹದ್ದಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಈಸ್ಟ್‌ ಅಥವಾ ವೆಸ್ಟ್‌ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರನ್ನು, ಮತ್ತು/ಅಥವಾ [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌]]ನ್ನು ವಿಭಾಗಿಸುವ ಸರಹದ್ದನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣವಾಗಿ ಈ ನಗರವನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸುವುದು ಸ್ಥಳೀಯರಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ನಗರದ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶವು [[ಡೌನ್‌ಟೌನ್‌]] ಪ್ರದೇಶವನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಇದು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. [[ಹಾರ್ಬರ್‌‌ಪ್ಲೇಸ್‌]], ದಿ ಕ್ಯಾಮಡೆನ್‌ ಯಾರ್ಡ್ಸ್‌ ಸ್ಪೋಟ್ಸ್‌ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌([[ಕ್ಯಾಮಡೇನ್‌ ಯಾರ್ಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಓರಿಯೋಲ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌]] ಮತ್ತು [[M&amp;T ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ]]), [[ಕನ್ವೆನ್ಷನ್‌ ಸೆಂಟರ್]], ಮತ್ತು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ]] ಸೇರಿದಂತೆ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ನೈಟ್‌ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು, ಬಾರ್‌, ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳು, ಶಾಪಿಂಗ್‌ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಆಕರ್ಷಣೀಯಗಳು ಸಹ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ [[ಲೆಗ್‌ ಮಾಸನ್‌]] ಮತ್ತು [[ಕಾನ್ಸ್ಟೆಲ್ಲೇಷನ್‌ ಎನರ್ಜಿ]]ಯಂತಹ ಹಲವಾರು ವ್ಯಾಪಾರೀ ತಾಣಗಳಿಗೂ ಕೂಡ ಇದು ತವರಾಗಿದೆ. ಇದು ಸೇರಿದಂತೆ, ಶಾಲೆಗೆ ಹತ್ತಿರವೇ ಇರುವ [[ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್‌ ಮೇರಿ ಲ್ಯಾಂಡ್‌ ಮೆಡಿಕಲ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್]]ನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ದಿನದ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರುವುದರೊಂದಿಗೆ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ [[ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್‌ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್]] ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ ಕೂಡ ಇದೆ. ಮಿತಿಯಾದ ವಾಸ್ತವ್ಯಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವಿರುವ ಡೌನ್‌ಟೌನ್‌ ನಗರವು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರದ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, 2002ರಿಂದ ಡೌನ್‌ಟೌನ್‌ನ ನಿವಾಸಿಗಳಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 10,000 ದುಪ್ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದು, 2012ರಷ್ಟೊತ್ತಿಗೆ ಸುಮಾರು 7,400 ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮನೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಯೋಜನೆಯಿಂದಾಗಿ ವಾಸಿಸಲು ಸಿಗಲಿವೆ.<ref>{{cite news | last=Mirabella | first=Lorraine | url=http://www.ubalt.edu/jfi/jfi/Media/Balto_Sun/sun013007.htm | title=Downtown jobs, housing boom | work=The Baltimore Sun | accessdate=January 30, 2007 | archive-date=ಜನವರಿ 27, 2008 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080127050520/http://www.ubalt.edu/jfi/jfi/Media/Balto_Sun/sun013007.htm | url-status=bot: unknown }}</ref> [[ಡ್ರೂಯಿಡ್‌ ಹಿಲ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌]]ನ ಕೊನೆವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿರುವ ಡೌನ್‌ಟೌನ್‌ನ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವು ಸಹ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೆರೆಹೊರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ [[ಮೌಂಟ್‌ ವೆರ್ನಾನ್‌]], ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ನಾರ್ಥ್‌, [[ರಿಸರ್ವಾಯರ್‌ ಹಿಲ್‍]], [[ಬೋಲ್ಟನ್‌ ಹಿಲ್‌]], ಡ್ರೂಯಿಡ್‌ ಹೈಟ್ಸ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ ಇನ್ನಿತರ ಅನೇಕ ನೆರೆಹೊರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ನೆರೆಹೊರೆಯ ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳು ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ನಗರಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಇವು ತಾಣಗಳಾಗಿವೆ. [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಆಫ್‌ ಆರ್ಟ್‌]], [[ಪೀಬಾಡಿ ಇನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌]] ಆಫ್‌ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌, [[ಲಿರಿಕ್‌ ಒಪೆರಾ ಹೌಸ್‌]], [[ವಾಲ್ಟರ್ಸ್‌ ಆರ್ಟ್‌ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ]], [[ಜೋಸೆಫ್‌ ಮೆಯಿರ್‌ಹಾಫ್ ಸಿಂಫೋನಿ ಹಾಲ್‌]]ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡಿವೆ. ಸೆಂಟ್ರಲ್‌ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್‌ನ [[ಇನ್ನರ್‌ ಹಾರ್ಬರ್‌]] ಮತ್ತು ಮೌಂಟ್‌ ವೆರ್ನಾನ್‌ ನೆರೆಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಮೇಲೆ ಮನಬಂದಂತೆ ಹಲ್ಲೆಯ ವರದಿಗಳಾದಾಗ 2009ರಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧ ತಡೆಗೆ ಕ್ರಮಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news|last=Fenton|first=Justin|title=Assaults on rise in downtown, Inner Harbor|date=May 31, 2009|work=[[The Baltimore Sun]]|url=http://www.baltimoresun.com/news/local/baltimore_city/bal-md.ci.attacks31may31,0,810921.story?page=1|accessdate=2009-05-31}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite news|last=Hermann|first=Peter|title=Downtown gets riskier after dark|date=May 31, 2009|work=[[The Baltimore Sun]]|url=http://www.baltimoresun.com/news/local/crime/bal-md.hermann31may31,0,4060018.story|accessdate=2009-05-31}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ನಗರದ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವು ನೇರವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಇದು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ [[ದಿ ಅಲಮೇಡಾ]] ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ [[ಫಿಮ್ಲಿಕೋ ರೋಡ್]]ನಿಂದ ಪರಿಮಿತಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ನಗರದ ಹೊರವಲಯದ ವಾಸ್ತವ್ಯದ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು, [[ರೋನಾಲ್ಡ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌]], [[ಹೋಮ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌]], [[ಗ್ಯೂಯಿಫೋರ್ಡ್‌]], ಮತ್ತು [[ಸೆಡಾರ್‌ಕ್ರ‍ಾಫ್ಟ್‌]]ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ನೆರೆಪ್ರದೇಶದ, ಅನೇಕ ನಗರಗಳ ಉನ್ನತ ವರ್ಗದ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಆಶ್ರಯವಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರ ಭಾಗವು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದಂತಹ [[ಲೊಯಾಲಾ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್]], [[ದಿ ಜಾನ್ಸ್‌ ಹಾಪ್‌ಕಿನ್ಸ್‌ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ]] ಮತ್ತು [[ಕಾಲೇಜ್‌ ಆಫ್‌ ನೋಟರ್‌ ಡೇಮ್‌ ಆಫ್‌ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್]]ಗಳಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದ ನಗರದಲ್ಲಿ, B&amp;O ರೈಲು ಮಾರ್ಗದ ಹಳಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇನ್ನರ್‌ ಹಾರ್ಬರ್‌ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಹೊಂದಿರುವ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವ್ಯದ ಪ್ರದೇಶಳೆರಡರ ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿರುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು, [[ಲ್ಯೂಕಾಸ್ಟ್‌ ಪಾಯಿಂಟ್‍]]ನಂತಹ ನೆರೆಹೊರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; [[ಫೆಡರಲ್‌ ಹಿಲ್‌]] ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಐಷಾರಾಮಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯನಿರತ ವೃತ್ತಿಪರರು, ಪಬ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‍ಗಳು; ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಆದಾಯದ [[ಚೆರ್ರಿ ಹಿಲ್‌]] ಕೂಡ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮಭಾಗದ ನಗರವು ಈಶಾನ್ಯ, ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಗರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ನಗರದ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದ ಸರಹದ್ದಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ [[ಮೋರ್ಗ್‍ನ್‌ ಸ್ಟೇಟ್‌ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ]], ದಕ್ಷಿಣ ಗಡಿಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ [[ಸಿನ್‌ಕ್ಲೈರ್‌ ಲೇನ್‌]], [[ಎರ್ಡ್‌ಮನ್‌ ಅವೆನ್ಯೂ]], ಮತ್ತು [[ಪುಲಸ್ಕಿ ಹೈವೇ]] ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದ ಗಡಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಲಮೇಡವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈಶಾನ್ಯದ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ವಾಸ್ತವ್ಯಯೋಗ್ಯವಾದ ನೆರೆಹೊರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಆಶ್ರಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳುಂಟಾಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ವೈರುಧ್ಯವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಈ ನಗರದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ [[ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್ನ]]ರ ಪ್ರಭಾವವಿದೆ.<ref>{{cite web|title=Profile of General Demographic Charaterics: Hillen|publisher=Baltimore City Planning Department|url= http://censusprofile.bnia.org/Hillen%20Demographic%20Profile.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-27}}</ref><ref>{{cite web|title=Profile of General Demographic Characteristics: New Northwood|publisher=Baltimore City Planning Department|url=http://censusprofile.bnia.org/New%20Northwood%20Demographic%20Profile.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-27}}</ref><ref>{{cite web|title=Profile of General Demographic Characteristics: Stonewood-Pentwood-Winston|publisher=Baltimore City Planning Department|url= http://censusprofile.bnia.org/Stonewood-Pentwood-Winston%20Demographic%20Profile.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-27}}</ref> "ಪೂರ್ವ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್" ಅನ್ನು ಪೂರ್ವದ ಪ್ರದೇಶದ ಹೃದಯ ಭಾಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು [[ಜಾನ್ಸ್‌ ಹಾಪ್‌ಕಿನ್ಸ್‌ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್]] ಮತ್ತು [[ಜಾನ್ಸ್‌ ಹಾಪ್‌ಕಿನ್ಸ್‌ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಸ್ಕೂಲ್‌ ಆಫ್‌ ಮೆಡಿಸಿನ್‌]]ಗೆ ಆಶ್ರಯನೀಡಿದೆ. ಎರ್ಡ್‌ಮನ್‌ ಅವೆನ್ಯೂ ಕೆಳ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಿನ್‌ಕ್ಲೈರ್‌ ಲೇನ್‌ನ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ [[ಆರ್‌ಲೀನ್ಸ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌]] ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ [[ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್ನ]]ರಿಗೆ ನಿಷೇದಿತವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಆದಾಯದ ವಾಸ್ತವ್ಯದ ನೆರೆಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಜರುಗಿರುವ ಅನೇಕ ಅಪರಾಧಗಳಿಂದಾಗಿ ಇದು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯದ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಈ ನಗರದ ಆಗ್ನೇಯ‌ ಪ್ರದೇಶವು ಇದರ ಪಶ್ಚಿಮ ಇನ್ನರ್‌ ಹಾರ್ಬರ್‌ನ ಆರ್ಲೀನ್ಸ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ನ ಗಡಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ, ಈ ನಗರದ ಪೂರ್ವದ ಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಬಂದರಿನ ದಕ್ಷಿಣ ಗಡಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವ್ಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಯುವ ವೃತ್ತಿಪರರು ಮತ್ತು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ [[ಪಾಲಿಶ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್ಸ್‌]], [[ಗ್ರೀಕ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್‌]]ರು, [[ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್‌]]ರು, [[ಪ್ಯೂರ್ಟೋ ರಿಕಾನ್‌]]ರು, ಮತ್ತು [[ಇಟಾಲಿಯನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್]]ರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಉನ್ನತ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದು, ಅವರ ನೆಲೆಗೆ ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದೆ. [[ಲ್ಯಾಟಿನೋ]] ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ [[ಅಪ್ಪರ್‌ ಫೆಲ್ಸ್‌ ಪಾಯಿಂಟ್]] ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ. ನಗರದ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ನೈರುತ್ಯ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ನಗರದ ನಾರ್ಥ್‌ವೆಸ್ಟ್ರನ್‌ ಪ್ರದೇಶವು ಇದರ ನಾರ್ಥರ್ನ್‌ ಮತ್ತು ವೆಸ್ಟ್ರನ್‌ ಗಡಿಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ದೇಶೀಯ ಗಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಪಿಮ್ಲಿಕೋ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ [[ಗ್ವಿನ್ಸ್‌‍ ಫಲ್ಸ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ವೇ]]ಯು ವಾಸ್ತವ್ಯದ ಪ್ರಭಾವ ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಲಿ [[ಪಿಮ್‌ಲಿಕೋ ರೇಸ್‌ ಕೋರ್ಸ್‌]], [[ಸಿನಾಯ್‌ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್]] ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಸಿನಾಗೋಗ್ಸ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದ [[ಜೀವಿಶ್‌]] ಜನಾಂಗವು, 1960ರಿಂದಲೂ [[ವೈಟ್‌ ಫ್ಲೈಟ್‌]]ನವರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೊಳಗಾಗಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಮತ್ತು ಈಗ ಇದು [[ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್]]ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು [[ಉತ್ತರ ಪಾರ್ಕ್‌ವೇ]]ನ ಮೇಲುಗಡೆ ಅನೇಕ ನಗರದ ಹೊರವಲಯದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವಾಸ್ತವ್ಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪಾರ್ಕ್‌ವೇನ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಡಿಮೆ-ಆದಾಯದಂತಹ ಪ್ರದೇಶಗಳಿವೆ. ಈ ನಗರವು ಪೂರ್ವಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ "ವೆಸ್ಟ್‌ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌"ನ ಹೃದಯಭಾಗವಾಗಿರುವ ಡೌನ್‍ಟೌನ್‌ [[ಗ್ವಿನ್ಸ್‌ ಫಾಲ್ಸ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ವೇ]], [[ಫ್ರೆಮೊಂಟ್‌ ಅವೆನ್ಯೂ]], ಮತ್ತು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌]]ನಿಂದ ಆವರಿಸಿರುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. [[ಕಾಪಿನ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ]] ಮತ್ತು ಪೆನಿಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ ಅವೆನ್ಯೂಗಳಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿದೆ. ಇದು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಿಂದ [[ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್]] ಸಂಸ್ಕ್ರತಿಗೆ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ ನೀಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ನಗರದ ಅನೇಕ ಐತಿಹಾಸಿಕ [[ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್‌]] ನೆರೆಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ಗೆ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಒಂದಾನು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಮಧ್ಯಮವರ್ಗದವರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಶ್ರೀಮಂತ ವರ್ಗದ [[ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್]]ರು ಇಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ [[ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್]] ನಿವಾಸಿಗಳು ಈ ನಗರದ ಇನ್ನಿತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದಂತಹ [[ರಾಂಡಾಲ್ಸ್‌ಟೌನ್‌]] ಮತ್ತು [[ಬಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಕೌಂಟಿ]]ಯಲ್ಲಿನ [[ಓವಿಂಗ್ಸ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಹೋವಾರ್ಡ್ ಕೌಂಟಿ]]ನಲ್ಲಿನ ಕೊಲಂಬಿಯಗಳಿಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಈಗ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ [[ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್‌]] ನಿವಾಸಿಗಳ ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ಅಪಹರಣವಾಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು "ಈಸ್ಟ್‌ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ "ನಂತಹದು ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪರಾಧಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಯಾದಂತಹ ''[[ದಿ ವೈರ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ, ವೆಸ್ಟ್‌ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಾದ ಘಟನೆಗಳ ಆಧಾರಿತ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅಪರಾಧದಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಸಂಬಂಧಿತ ಮಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಭಿತ್ತರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ನಗರದ ಸೌತ್‌ವೆಸ್ಟ್ರನ್‌ ಪ್ರದೇಶವು ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಕೌಂಟಿ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌, ಮತ್ತು ಡೌನ್‌ಟೌನ್‌ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ B&amp;O ರೈಲುಮಾರ್ಗದಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ. [[ಆಫ್ರಿಕನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್‌]]ರ ಪ್ರಭಾವದ ಕುಸಿತದ ನಂತರ ಬಿಳಿಯರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದಾಗಿ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಈ ರೀತಿಯಾದ ಮಿಶ್ರಿತ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವ್ಯದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. <gallery> File:Parkside1.jpg|ಬಿಲೇರ್-ಎಡಿಸನ್ File:1pondhomeland.jpg|ಹೋಮ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ File:Woodberry07.JPG|ವುಡ್‌ಬೆರ್ರಿ File:STWPNTW.jpg|ಸ್ಟೋನ್‌ವುಡ್ File:Guilford.jpg|ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ವಿಲೇಜ್ File:DSCF1284.JPG|ಕರ್ರೊಲ್ಟನ್ ರಿಡ್ಜ್ File:Station North Arts District Baltimore Chas St.jpg|ಸ್ಟೇಷನ್ ನಾರ್ತ್ File:Fells Point A.JPG|ಫೆಲ್ಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್ </gallery> === ನೆರೆಯ ಸಮುದಾಯಗಳು === ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರವು ಕೆಳಕಂಡ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಗಡಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಹೊಂದಿದೆ, ಎಲ್ಲವೂ ಏಕೀಕೃತವಲ್ಲದ [[ಜನಗಣತಿ-ನಮೂದಿಸಿದ ಸ್ಥಳ]]ಗಳು. ಎಲ್ಲವೂ [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪ್ರಾಂತ]]ದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿವೆ, ಬ್ರೂಕ್ಲಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಗ್ಲೆನ್ ಬರ್ನೀಗಳು ಮಾತ್ರ [[ಆ‍ಯ್‌‍ನೆ ಅರುಂಡೆಲ್ ಪ್ರಾಂತ]]ದ ನೆರೆಯಲ್ಲಿದೆ. <div style="float:left;width:33%"> * [[ಆರ್ಬುಟಸ್]] * [[ಬ್ರೂಕ್ಲಿನ್ ಪಾರ್ಕ್]] * [[ಕ್ಯಾಟೊನ್ಸ್‌ವಿಲ್ಲೆ]] * [[ಡುಂಡ್ಲಕ್]] * [[ಗ್ಲೆನ್ ಬರ್ನೀ]] * [[ಲ್ಯಾನ್ಸ್‌ಡೌನೆ-ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಹೈಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್]] * [[ಲೊಚೀರ್ನ್]] </div><div style="float:left;width:33%"> * [[ಓವರ್ಲಿ]] * [[ಪಾರ್ಕ್‌ವಿಲ್ಲೆ]] * [[ಪೈಕ್ಸ್‌ವಿಲ್ಲೆ]] * [[ರೋಸ್ಡೇಲ್]] * [[ಟೌಸನ್]] * [[ವುಡ್‌ಲಾನ್]] </div>{{-}} == ಸಂಸ್ಕೃತಿ == {{Citations missing|section|date=January 2009}} {{Main|Culture of Baltimore}} {{See also|Music of Baltimore|List of museums in Baltimore}} [[ಚಿತ್ರ:Converted.png|thumb|upright|ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ ಸ್ಮಾರಕ]] ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ-ವರ್ಗದ ಬಂದರು ನಗರ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಅನ್ನು ಕೆಲವು ಬಾರಿ "ನೆರೆಹೊರೆಯ ನಗರ" ಎಂದು ಕೂಡಾ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಸುಮಾರು 300 ಜಿಲ್ಲೆಗಳು<ref>{{cite web | last = | first = | authorlink = | coauthors = | title = Baltimore City Residents | work = | publisher = City of Baltimore, Maryland | date = | url = http://www.ci.baltimore.md.us/residents/ | doi = | accessdate = 2009-06-05 | archive-date = 2009-06-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090621195940/http://www.ci.baltimore.md.us/residents/ | url-status = dead }}</ref> ಸಾಂಪ್ರಾದಾಯಿಕವಾಗಿ ವಿವಿಧ ಜನಾಂಗೀಯ ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿವೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇಂದು ಮೂರು ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಬಂದರಿನ ಬದಿಯಲ್ಲಿವೇ ಇವೆ: [[ಇನ್ನರ್ ಹಾರ್ಬರ್]], ಅಲ್ಲಿನ ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳು, ಅಂಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಮ್ಯೂಸಿಯಂಗಳಿಂದಾಗಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ; [[ಫೆಲ್ಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್]], ಮೊದಲಿಗೆ ನಾವಿಕರ ಮೆಚ್ಚಿನ ಮನೋರಂಜನಾ ತಾಣವಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ಈಗ ನವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ (ಮತ್ತು ಇದು ಒಂದು ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ಸ್ಲೀಪ್‌ಲೆಸ್ ಇನ್ ಸೀಟಲ್‌]]'' ನಲ್ಲಿದೆ); ಮತ್ತು [[ಲಿಟಲ್ ಇಟಲಿ]], ಉಳಿದ ಎರಡರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಇದೆ, ಇದು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಇಟಾಲಿಯನ್-ಅಮೇರಿಕನ್ ಸಮುದಾಯದ ಮೂಲ ಪ್ರದೇಶ&nbsp;– ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಯು.ಎಸ್. ಹೌಸ್ ಸ್ಪೀಕರ್ [[ನ್ಯಾನ್ಸಿ ಪೆಲೊಸಿ]] ಇಲ್ಲಿಯೇ ಬೆಳೆದದ್ದು. ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಳನಾಡಾದ [[ಮೌಂಟ್ ವೆರ್ನನ್]], ನಗರದ ಕಲಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ; ವಿವಿಧ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಸ್ಮಾರಕಗಳಿಗೆ ತವರಾಗಿದೆ. [[ಚಿತ್ರ:BromoSeltzertowerBaltimore.jpg|thumb|left|upright|ಎಮರ್ಸನ್ ಬ್ರೊಮೊ-ಸೆಲ್‌ಟ್ಜರ್ ಟವರ್, 1911ರಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು.]] ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಯನ್ನು "[[ಬಾಲ್ಟಿಮೊರೆಸೆ]]" ಅಥವಾ "ಬಾಲ್ಮೊರೆಸೆ" ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಳೀಯರು ಅವರ ನಗರದ ಹೆಸರನ್ನು "ಟಿ"ಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು "ಬಾಲಮೆರ್" ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸುವುದನ್ನು ಹೊರಗಿನ ಜನರು ವೇಗವಾಗಿ ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಯು ಐರ್ಲ್ಯಾಂಡ್, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯೂರೋಪ್‌ನಿಂದ ವಲಸೆ ಬಂದವರ ಜನಾಂಗೀಯ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ "ಬಿ-ಮೋರ್" ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಅನ್ನು ಅಲ್ಲಿನ ನಿವಾಸಿಗಳು "ಟಿ" ಅಕ್ಷರಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ "ಡಿ" ಎಂಬುದಾಗಿ "ಬಾಲ್ಡಿಮೋರ್" ಎಂದು ಉಚ್ಛರಿಸುತ್ತಾರೆ. "ಬಾವ್ಲಮೆರ್" ಉಚ್ಚಾರಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ಪಂಗಡದ ಜನರು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ, ಅವರಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಿಂದ ಹೊರಗಡೆ ಡನ್ಡಾಲ್ಕ್ ಮತ್ತು ಎಸೆಕ್ಸ್ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಬಂದು ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರು "ಬಾವ್ಲಮೆರೆಸೆ" ವ್ಯಾಪಾರದ ವಿಶೇಷತೆಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.{{Citation needed|date=February 2009}} ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರವು ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಬದಲಾಗಿದೆ, ಅದರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸೊಗಡು ಮತ್ತು ಉಚ್ಚಾರಣಾ ರೀತಿಗಳು ಹೊರ ಸೂಸಿವೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ [[ಫೆಡರಲ್ ಹಿಲ್]] ಮತ್ತು [[ಕ್ಯಾಂಟನ್‌]]ಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿವೆ ಮತ್ತು ಯುವ ವೃತ್ತಿನಿರತರಿಗೆ ಹಾಗೂ ಕಾಲೇಜು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ವಾಸಿಸಲು ಯೋಗ್ಯವೆನಿಸಿವೆ. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಲ್ಯಾಟಿನೋಗಳು ಅವರ ಗುರುತನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ [[ಅಪ್ಪರ್ ಫೆಲ್ಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್]] ಕೂಡ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದಂತಹದ್ದು. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಮೇರಿಕನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು 20ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ದಕ್ಷಿಣ]]ದಿಂದ ಬಂದ [["ಗ್ರೇಟ್ ಮೈಗ್ರೇಶನ್‌"]] ವಲಸೆಗಾರರಿಂದ ಬಂದಹುದಾಗಿದೆ. [[ಅಟ್ಲಾಂಟಾ, ಜಾರ್ಜಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.]]ಯಂತೆ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಕಪ್ಪು ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಮತ್ತು ಶತಮಾನದ ವೃತ್ತಿನಿರತ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ತವರಾಗಿದೆ.{{Citation needed|date=August 2009}}. ಸಿವಿಲ್ ಯುದ್ಧಕ್ಕೂ ಮೊದಲೆ, ಅಮೇರಿಕನ್ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪು ಅಮೇರಿಕನ್ನರು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದರು.{{Citation needed|date=August 2009}}. ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ [[ತುರ್ಗೂಡ್ ಮಾರ್ಷಲ್‌]]ನು [[ಯು.ಎಸ್. ಸುಪ್ರೀಮ್ ಕೋರ್ಟ್‌]]ನ ಮೊದಲ ಕಪ್ಪು ಅಮೇರಿಕನ್ ನ್ಯಾಯಾದೀಶನಾದನು. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು [[ಬ್ಯಾರಿ ಲೆವಿನ್ಸನ್]] ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಂಬಿಸಲಾಗಿದೆ, ಈತನು ನಗರದ ಯಹೂದಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದಾನೆ. ಆತನ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಾದ ''[[ಡೈನೆರ್]]'', ''[[ಟಿನ್ ಮೆನ್]]'', ''[[ಅವಲನ್]]'', ಮತ್ತು ''[[ಲಿಬರ್ಟಿ ಹೈಟ್ಸ್]]'', ಅವನು ನಗರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಿಂದ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಪಡೆದಂತಿವೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ [[ಜಾನ್ ವಾಟಾರ್ಸ್]] ತಮ್ಮ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಗರದ ಕಾವ್ಯಪ್ರಹಸನಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ 1972ರ ''[[ಪಿಂಕ್ ಫ್ಯಾಮಿಂಗೊಸ್]]'' ಸಹ ಸೇರಿದೆ. ಆತನ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ಹೇರ್‌ಸ್ಪ್ರೇ]]'' ಮತ್ತು ಅದರ [[ಬ್ರಾಡ್‌ವೇ ಮ್ಯೂಸಿಕಲ್ ರಿಮೇಕ್‌]]ಗಳು ಸಹ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿಯೆ ಚಿತ್ರಿತವಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿವರ್ಷ [[ಆರ್ಟ್‌ಸ್ಕೇಪ್ (ಹಬ್ಬ)]]ವು ನಗರದ [[ಬೋಲ್ಟನ್ ಹಿಲ್]] ಸುತ್ತಲಿನಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಅದು [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್]] ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು ’ಅಮೇರಿಕಾದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಫ್ರೀ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಹಬ್ಬ' ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ''[[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾದ ಚಿತ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ]]'' ನೋಡಿ === ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು === [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಸಿಂಪೊನಿ ವಾದ್ಯಗೊಸ್ಟಿಯು]] ಅಂತರ್‌ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಗೊಂಡ ವಾದ್ಯಗೊಸ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು 1916ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಬಂಡವಾಳಹೂಡಿದ್ದ ಪೌರಸಭೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈಗಿನ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರು [[ಮಾರಿನ್ ಅಲ್ಸೊಪ್]], ಇವರು [[ಲೆಯೊನಾರ್ಡ್ ಬೆರ್ನ್‌ಸ್ಟೈನ್]] ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಕೇಂದ್ರ ವೇದಿಕೆಯು ನಗರದಲ್ಲಿನ ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಟ ಥಿಯೇಟರ್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕವಾಗಿ ಉತ್ತಮ ಮಾನ್ಯತೆಗೊಳಗಾದ ಪಂಗಡವಾಗಿದೆ. [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಒಪೆರಾ]] ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಒಪೆರಾ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಇದು 2008ರಲ್ಲಿ ದಿವಾಳಿಯಾಗಿದ್ದಾಗಿ ದಾಖಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈಗ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web |url=http://www.baltimoresun.com/entertainment/bal-te.to.opera09dec09,0,685458.story |title=Baltimore Opera seeks Chapter 11 protection |accessdate=2009-02-21 |last=Smith |first=Tim |date=December 9, 2008 |publisher=[[The Baltimore Sun]] |archive-date=2011-05-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110523012456/http://www.baltimoresun.com/entertainment/bal-te.to.opera09dec09,0,685458.story |url-status=dead }}</ref> [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಕಾನ್‌ಸೊರ್ಟ್]] ಇಪ್ಪತೈದು ವರ್ಷಗಳಿಗು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಗೀತ ಸಭೆಯಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಾನ್ಸ್-ಮೆರ್ರಿಕ್ ಕಲಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ, ಸ್ವಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬಂದ [[ಥೋಮಸ್ W. ಲಾಂಬ್‌‌‌]]ರ ಮನೆಯನ್ನು [[ಹಿಪೊಡ್ರಮ್ ಥಿಯೇಟರ]]ನ್ನಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಿಸಿದರು, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಇವರಿಗೆ ಪ್ರವಾಸಿ ಬ್ರಾಡ್‌ವೇ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಯುತ್ತಮ ಕಲಾಗಾರನಾಗುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೊರ್ ವೃತ್ತಿಪರ (ಪ್ರಯಾಣವಿಲ್ಲದ) ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಥಿಯೇಟರ್ ಗುಂಪುಗಳು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ರಚನೆಯಾಗಿವೆ ಎಂದು ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತಿತ್ತು. ರಂಗಸ್ಥಳದ ಮದ್ಯದಿಂದ ಒತ್ತಟ್ಟಿಗೆ, ನಗರದಲ್ಲಿನ ನಾಗರಿಕ ತಂಡಗಳು [[ಎವರಿಮೇನ್ ಥಿಯೇಟರ್]], ಸಿಂಗಲ್ ಕೇರಟ್ ಥಿಯೇಟರ್, ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಟಿಮೊರ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಪೆಸ್ಟಿವಲ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ನಗರದಲ್ಲಿನ ಸಮುದಾಯದ ರಂಗಮಂಟಪಗಳು ಪೆಲ್ಲ್ಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್ ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಥಿಯೇಟರ್ ಮತ್ತು ಅರೆನ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಅತೀ ಪುರಾತನ ನಿರಂತರ ಕಾರ್ಯನಿರತ ಆಪ್ರಿಕಾದ ಅಮೆರಿಕನ್ ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ರಂಗಮಂಟಪವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.baltimore.org/africanamerican/visual_performingarts.htm | title=Baltimore's African American Heritage and Attractions Guide:: Visual and Performing Arts | publisher=Visit Baltimore (affiliated with the Baltimore Convention & Tourism Board) | accessdate=5 Jan 2010 | archive-date=5 ಜುಲೈ 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090705085205/http://www.baltimore.org/africanamerican/visual_performingarts.htm | url-status=dead }}</ref> ಬಾಲ್ಟಿಮೊರ್ [[ಪ್ರತಿಸ್ಟಿತ ಬಾಲ್ಟಿಮೊರ್ ಗಾಯಕ ತಂಡದ]] ತವರಾಗಿದೆ, 3-ಬಾರಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬೆಳ್ಳಿ ಪಧಕವನ್ನು ಗೆದ್ದ ಮಹಿಳಾ ಗಾಯಕಿರ ತಂಡವು [[ಸ್ವೀಟ್ ಅಡೆಲೈನ್ಸ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌]]ದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿತ ಗೊಂಡಿದೆ. === ಗಣನೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು === :''ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ [[ಲಿಸ್ಟ್ ಆಫ್ ಪೀಪಲ್ ಫ್ರಮ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್]]'' == ಆರ್ಥಿಕತೆ == ಮೊದಲಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಆಧಾರದಮೇಲೆ ಉಕ್ಕಿನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ, ಹಡಗು ಸಾಗಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಮೋಟರುಗಾಡಿಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಏಕಾಗ್ರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಬೃಹತ್ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನಗರವಾಗಿದ್ದು, ನಗರವು ಕೈಗಾರಿಕಾ ನಾಶದಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ಜನರ ಕಡಿಮೆ ಕೌಶಲ್ಯತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಬಳ ಕೊಡುವ ತೊಂದರಕ್ಕೊಳಗಾಯಿತು. ಕೆಲವು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಈಗ ಆಧುನಿಕ [[ಸೇವಾ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು]] ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಹೊಂದುವ ಆರ್ಥಿಕ, ವ್ಯಾಪಾರ, ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಯ ಆಧಾರವನ್ನು ಉತ್ತರದಿಕ್ಕಿನ ಮಿಡ್-ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಪ್ರಾಂತಕ್ಕೆ ಒದಗಿಸುತ್ತಿದೆ. ಗ್ರೇಟರ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಆರು [[ಫಾರ್ಚೂನ್ 1000]] ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ತವರಾಗಿದೆ: [[ಕಾನ್‌ಸ್ಟೆಲೇಷನ್ ಎನೆರ್ಜಿ]], [[ಗ್ರೇಸ್ ಕೆಮಿಕಲ್ಸ್]] (ಕೊಲಂಬಿಯದಲ್ಲಿ), [[ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ &amp; ಡೆಕ್ಕೆರ್]] (ಟೊವ್‌ಸನ್‌ನಲ್ಲಿ), [[ಲೆಗ್ ಮಾಸೊನ್]], [[ಟಿ. ರೊವೆ ಪ್ರೈಸ್]], ಮತ್ತು [[ಮೆಕ್‌ಕೊರ್ಮಿಕ್ &amp; ಕಂಪನಿ]] (ಹಂಟ್ ವಾಲಿನಲ್ಲಿ). ಬಾಲ್ಟಿಮೋರನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಸ್ಥಾನವೆಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಇತರ ಕಂಪನಿಗಳು, AAI ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ (ಹಂಟ್ ವಾಲಿನಲ್ಲಿ), ಬ್ರೌನ್ ಅಡ್ವೈಸರಿ, [[ಅಲೆಕ್ಸ್‌]]ಗಲನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. [[ಬ್ರವ್ನ್ &amp; ಸನ್ಸ್]], [[ಡೊಯ್‌ಚ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ]] ಸಹಾಯಕ ಸಂಸ್ಥೆ (ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪ್ರಾಂತದ, ಮತ್ತು ಇದರ ಸ್ವಾಧೀನತೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನವಾದ ನಿರಂತರ ನಡೆಯುಇತ್ತಿದ್ದ ಹೂಡಿಕೆಯ ಬ್ಯಾಂಕು ಇದಾಗಿತ್ತು),{{Citation needed|date=January 2009}} FTI ಕನ್ಸಲ್ಟಿಂಗ್, ವೆರ್ಟಿಸ್, [[ಥೊಮ್‌ಸನ್ ಪ್ರೊಮೆಟಿಕ್]], ಪೆರ್ಪೊರ್‌ಮಕ್ಸ್, [[ಸಿಲ್ವನ್ ಲರ್ನಿಂಗ್]]/ಲವ್‌ರೆಯಟ್ ಎಜ್ಯುಕೇಷನ್, [[ಅಂಡರ್ ಆರ್‌ಮೊರ್]], DAP, 180°, [[ಡಿಬಾಫ್ರೆ ಬಕೆರೀಸ್]], [[Wm.]] [[ಟಿ. ಬರ್ನೆಟ್ &amp; ಕಂ]], ಓಲ್ಡ್ ಮುಚ್ಯುಯಲ್ ಪೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್, ಮತ್ತು [[Advertising.com]]. ನಗರವು [[ಜಾಹ್ನ್‌ಸ್ಶಾಪ್‌ಕಿನ್ಸ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ]] ಸಹ ತವರಾಗಿದೆ, ಇದು ಹೊಸಾ ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಪಾರ್ಕಿನ ಕೇಂದ್ರದಂತೆ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುವುದು, ಈ ತರಹದ ಎರಡು ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಸ್ತುತ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣದ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದೆ. == ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ == {{USCensusPop |1790= 13503 |1800= 26514 |1810= 46555 |1820= 62738 |1830= 80620 |1840= 102313 |1850= 169054 |1860= 212418 |1870= 267354 |1880= 332313 |1890= 434439 |1900= 508957 |1910= 558485 |1920= 733826 |1930= 804874 |1940= 859100 |1950= 949708 |1960= 939024 |1970= 905759 |1980= 786775 |1990= 736014 |2000= 651154 |estyear= 2009 |estimate= 637418 }} [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರ]]ದ ನಂತರ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರವು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ 100,000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಗಡಿ ದಾಟಿದ ಎರಡನೆಯ ನಗರವಾಗಿತ್ತು ([[ನ್ಯೂ ಓರ್ಲೀನ್ಸ್]], [[ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾ]], ಮತ್ತು [[ಬೋಸ್ಟನ್‌]] ನಗರಗಳು ನಂತರದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿವೆ).<ref>[http://www.census.gov/population/documentation/twps0027/tab06.txt 1830] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080307083125/http://www.census.gov/population/documentation/twps0027/tab06.txt |date=2008-03-07 }}, [http://www.census.gov/population/documentation/twps0027/tab07.txt 1840] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070715044414/http://www.census.gov/population/documentation/twps0027/tab07.txt |date=2007-07-15 }}, ಮತ್ತು [http://www.census.gov/population/documentation/twps0027/tab08.txt 1850] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080420101529/http://www.census.gov/population/documentation/twps0027/tab08.txt |date=2008-04-20 }} ಇಸವಿಗಳ ಜನಗಣತಿಯ ದತ್ತಾಂಶಗಳು</ref> 1830, 1840, ಮತ್ತು 1850ರ [[ಜನಗಣತಿ]]ಗಳ ಪ್ರಕಾರ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕಾ]]ದ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರವು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನಗರವಾಯಿತು. 1980ರವರೆಗೆ ಜನಗಣತಿಯವರೆಗೆ ಪ್ರತಿ ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಮೊದಲ 10 ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಯುದ್ಧ IIರ ನಂತರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಸುಮಾರು ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್‌ನಷ್ಟಾಯಿತು. ನಗರ ಮತ್ತು ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ನ್ ಪ್ರದೇಶವು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೊದಲ 20ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಡೆಟ್ರಾಯ್ಟ್ ಮತ್ತು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಡಿ.ಸಿ.ಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ 1990ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಅನ್ನು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರದಿಯಾಯಿತು, 1990 ಮತ್ತು 2000ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 84,000 ಜನರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.infoplease.com/ipa/A0763098.html | title=Top 50 Cities in the U.S. by Population and Rank (2005 Census) | publisher=Information Please (a division of Pearson Education, Inc.) | accessdate=August 1, 2006}}</ref> ಇಸವಿ 2006-2008 ಅವಧಿಯ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಸಮುದಾಯ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಜನಾಂಗೀಯ ಅಂಶವು ಕೆಳಕಂಡಂತಿತ್ತು: * ಬಿಳಿಯರು: 38.4% (ಹಿಸ್ಪಾನಿಕೇತರ ಬಿ: 36.5%) * ಕಪ್ಪು ಅಥವಾ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್: 17.4% * ಬುಡಕಟ್ಟು ಅಮೆರಿಕನ್‌: 0.2% * ಏಷ್ಯನ್‌: 1.9% * ಬುಡಕಟ್ಟು ಹವಾಯಿಯನ್ ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಪ್ರಶಾಂತ ಸಾಗರ ದ್ವೀಪದವರು: <0.1% * ಇತರೆ ಜನಾಂಗದವರು: 12.8% * ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಾಂಗಗಳು: 3.0% * ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷರು ಅಥವಾ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಅಮೇರಿಕನ್ನರು (ಯಾವುದೇ ಜನಾಂಗದವರಾಗಿರಬಹುದು): 31.5% ಮೂಲ:[62] [[ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಾಂದ್ರತೆ]]ಯು ಒಂದು ಚದರ ಮೈಲಿಗೆ 8,058.4 ಜನರಷ್ಟಿದೆ(3,111.5/km²). ಸರಾಸರಿ ಸಾಂದ್ರತೆ 3718.6/ಚದರ ಮೈಲಿ (1,435.8/km²)ಯಷ್ಟಿದ್ದು ಅಲ್ಲಿ 300,477 ಮನೆಗಳಿವೆ ಜನಾಂಗೀಯ ರಚನೆಯು ನಗರದಲ್ಲಿ 64.85% [[ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೇರಿಕನ್ನರು]], 31.28% [[ಬಿಳಿಯರು]], 0.32% [[ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೇರಿಕನ್ನರು]], 1.53% [[ಏಷಿಯನ್ನರು]], 0.03% [[ಪೆಸಿಫಿಕ್ ದ್ವೀಪೀಯರು]], 0.67% ನಷ್ಟು [[ಇತರ ಜನಾಂಗೀಯರು]], ಮತ್ತು 1.47% ನಷ್ಟು ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ಜನಾಂಗಗಳು ಇವೆ. 1.70% ನಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು [[ಹಿಸ್ಪ್ಯಾನಿಕ್]] ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಜನಾಂಗದ [[ಲ್ಯಾಟಿನೋ]]. ಈ ಜನಗಣತಿಯು ಹೇಗಾದರೂ ನಗರದ ಲ್ಯಾಟಿನೊ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ, ಸುಮಾರು ಕಳೆದ ಕೆಲ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಆಗ್ನೇಯ ಭಾಗದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಮೇಲಿನ [[ಫೆಲ್ಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್]], [[ಪ್ಯಾಟರ್ಸನ್ ಪಾರ್ಕ್]], ಮತ್ತು [[ಹೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಟೌನ್]], ಮತ್ತು ನಗರದ ವಾಯುವ್ಯದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಫಾಲ್‌ಸ್ಟ್ಯಾಫ್ ಅಲ್ಲದೆ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಈಶಾನ್ಯದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಕೆಲಪ್ರದೇಶಗಳು.<ref>{{cite web|url=http://quickfacts.census.gov/qfd/states/24/24510.html|title=Baltimore city QuickFacts from the US Census Bureau|accessdate=2007-04-30|archive-date=2011-08-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20110829215608/http://quickfacts.census.gov/qfd/states/24/24510.html|url-status=dead}}</ref> 6.2% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು [[ಜನಗಣತಿ 2000]]ದ ಪ್ರಕಾರ [[ಜರ್ಮನ್]] ಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ 257,996 ಮನೆಗಳಿವೆ, ಅದರಲ್ಲಿ 25.5% ನಷ್ಟು 18ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೊಂದಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ, 26.7% ಜನರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ [[ಮದುವೆಯಾದ ಜೋಡಿಗಳು]], 25.0% ಗಂಡನಿಲ್ಲದೆ ಹೆಂಗಸು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಮನೆಗಳು, ಮತ್ತು 43.0% ಜನರು ಕುಟುಂಬವಿಲ್ಲದೆ ಇರುವವರು. 34.9%ರಷ್ಟು ಎಲ್ಲಾ ಮನೆಗಳು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ವಾಸಿಸುವಂತಹವಾಗಿವೆ, ಮತ್ತು 11.3% ರಷ್ಟು 65 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಒಬ್ಬರೇ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸರಾಸರಿ ಮನೆಮಂದಿಯ ಅಳತೆಯು 2.42, ಹಾಗೂ ಸರಾಸರಿ ಕುಟುಂಬದ ಅಳತೆ 3.16. ನಗರದಲ್ಲಿ, 18ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿಗಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಇರುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ 24.8%, 18 ರಿಂದ 24 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರು 10.9%, 25 ರಿಂದ 44 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರು 29.9%, 45 ರಿಂದ 64 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ 21.2% , and 65 ವರ್ಷ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ವಯಸ್ಸಾದವರ ಸಂಖ್ಯೆ 13.2%. ಇಲ್ಲಿನ ಸರಾಸರಿ ವಯಸ್ಸು 33 ವರ್ಷವಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರತಿ 100 ಮಂದಿ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ 99.7 ಪುರುಷರಿದ್ದರು. 18 ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೂಮೀರಿದ ವಯಸ್ಸಿನ ಪ್ರತಿ 100 ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ 102.5 ಪುರುಷರಿದ್ದರು. ನಗರದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಮನೆ ಯಜಮಾನನ ಒಟ್ಟು ಆದಾಯ $30,078, ಒಂದು ಕುಟುಂಬದ ಒಟ್ಟು ಆದಾಯ $35,438 ನಷ್ಟಿತ್ತು. ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಪುರುಷರ ಆದಾಯ $31,767 ಮಹಿಳೆಯ ಆದಾಯ $26,832 ಆಗಿದೆ. ನಗರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತಲಾವ್ಯಕ್ತಿ ಆದಾಯವು 20,101 $ನಷ್ಟಿತ್ತು. ಸುಮಾರು 18.8%ನಷ್ಟು ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು 22.9%ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು [[ಬಡತನ ರೇಖೆ]]ಗಿಂತಲೂ ಕೆಳಗಿದ್ದಾರೆ, ಇದರಲ್ಲಿ 18 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿಗಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಇರುವ 30.6% ಮತ್ತು 65 ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿರುವ 18.0% ಜನರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. === ಅಪರಾಧಗಳು === {{See also|Baltimore Police Department}} 2009ನೆಯ ಇಸವಿಯು ನಗರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 238 ನರಹತ್ಯೆಗಳನ್ನು ಕಂಡಿದೆ,<ref>{{cite web|url=http://baltimore.tewspaper.com/police-baltimore-ended-2009-238-homicides-four-08-trying-last-one|title=Baltimore Police: 2009 Ended with 238 Homicides|month=January|year=2010|accessdate=2010-03-02|archive-date=2011-07-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20110716212414/http://baltimore.tewspaper.com/police-baltimore-ended-2009-238-homicides-four-08-trying-last-one|url-status=dead}}</ref> ಇದು 2008ರ 234ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ,<ref>{{cite web|url=http://www.fbi.gov/ucr/cius2008/data/table_08_md.html|title=Offenses Known to Law Enforcement by State by City, 2008|month=September|year=2009|work=Uniform Crime Report, 2009|accessdate=2010-01-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090923211338/http://www.fbi.gov/ucr/cius2008/data/table_08_md.html|archivedate=2009-09-23|url-status=live}}</ref> ಯು.ಎಸ್‌ನ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ 250,000 ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಇರುವ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯ-ಅತಿಹೆಚ್ಚು ನರಹತ್ಯೆಗಳಾಗಿರುವ ನಗರವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.fbi.gov/ucr/cius2006/data/table_08.html|title=Offenses Known to Law Enforcement by State by City, 2006|month=September|year=2007|work=Uniform Crime Report, 2006|accessdate=2008-09-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071010070602/http://www.fbi.gov/ucr/cius2006/data/table_08.html|archivedate=2007-10-10|url-status=live}}</ref> 1993ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲೆಯಾದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು 379 ನರಹತ್ಯೆಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯೇ ಇದೆ, ರಾಷ್ಟ್ರದ ನರಹತ್ಯೆಯ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಸರಾಸರಿ ಸುಮಾರು ಏಳು ಪಟ್ಟಿದೆ, [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರ]]ದ ಆರು ಪಟ್ಟು, ಮತ್ತು [[ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್‌]]ಗಿಂತಲೂ ಮೂರುಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ಇತರೆ ವಿವಿಧ ಅಪರಾಧಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಳಿಮುಖವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿಗಿಂತಲೂ ಒಟ್ಟು ಅಪರಾಧಗಳ ಸರಾಸರಿ ಹೆಚ್ಚೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಬಲಾತ್ಕಾರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಇಳಿಮುಖ ಕಂಡಿದೆ; ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಣಗಳು, ಕಳ್ಳತನ, ದರೋಡೆಗಳು ಹೆಚ್ಚೇ ಇವೆ.<ref>{{cite web | title=Baltimore Maryland Crime Statistics and Data Resources | url=http://baltimore.areaconnect.com/crime1.htm | access-date=2010-08-11 | archive-date=2011-07-07 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110707160300/http://baltimore.areaconnect.com/crime1.htm | url-status=dead }}</ref> [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪೋಲೀಸ್ ಇಲಾಖೆ]]ಯ ವರದಿಯ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಶಾಸನಸಭೆಯ ನಗರದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web | title=State Lawmaker Calls For Investigation Into Police | url=http://www.thewbalchannel.com/news/7057074/detail.html | access-date=2010-08-11 | archive-date=2006-02-25 | archive-url=https://web.archive.org/web/20060225001127/http://www.thewbalchannel.com/news/7057074/detail.html | url-status=dead }}, ಡಬ್ಲುಬಿಎ‍ಎಲ್-ಟಿವಿ (ಫೆಬ್ರವರಿ 14, 2006)</ref> 2003ರಲ್ಲಿ, ವರದಿಯಾದ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆಯನ್ನು ಎಫ್‌ಬಿಐ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ, ಇದನ್ನು ಮೇಯರ್ [[ಮಾರ್ಟಿನ್ ಒ’ಮ್ಯಾಲೇ]] ಅವರು ದೃಢೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ. 2005ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ನರಹತ್ಯೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ.<ref>{{cite web | title=Homicide Rate, Police Procedures Questioned | url=http://www.thewbalchannel.com/news/7056945/detail.html | access-date=2010-08-11 | archive-date=2006-03-23 | archive-url=https://web.archive.org/web/20060323083654/http://www.thewbalchannel.com/news/7056945/detail.html | url-status=dead }}, ಡಬ್ಲುಬಿಎ‍ಎಲ್-ಟಿವಿ (ಫೆಬ್ರವರಿ 14, 2006)</ref> ಹಿಂದಿನ ಪೋಲೀಸ್ ಕಮಿಷನರ್ ಒಂದು ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಅಪರಾದಗಳ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ತಿದ್ದು ಪಡಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ;<ref>{{cite web | title=Ex-Commish Raised Questions During Tenure | url=http://www.thewbalchannel.com/news/7341879/detail.html | access-date=2010-08-11 | archive-date=2006-06-14 | archive-url=https://web.archive.org/web/20060614184012/http://www.thewbalchannel.com/news/7341879/detail.html | url-status=dead }}, ಡಬ್ಲುಬಿಎ‍ಎಲ್-ಟಿವಿ (ಫೆಬ್ರವರಿ 22, 2006)</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪೋಲೀಸ್ ಕಮಿಷನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಕೆಲ ಶುಲ್ಕಗಳು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಉತ್ತೇಜನ ದೊರೆತಂತಾಗಿದೆ.<ref>ಜಾನ್ ವ್ಯಾಗ್ನರ್ ಮತ್ತು ಟಿಮ್ ಕ್ರೈಗ್, {{cite news | title=Duncan Rebukes O'Malley Over Crime | url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/02/13/AR2006021301857.html | work=The Washington Post | first1=John | last1=Wagner | first2=Tim | last2=Craig | date=February 14, 2006 | accessdate=April 26, 2010}}, ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್ (ಫೆಬ್ರವರಿ 14, 2006)</ref> 2009ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಣದ ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ಮೇಯರ್ [[ಶೀಲಾ ಡಿಕ್ಸನ್]], (2010ರಲ್ಲಿ ಸುಳ್ಳು ಸಾಕ್ಷಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ), ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಹೊಸ ಪೋಲೀಸ್ ಕಮಿಷನರ್ ಅವರ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ, 2007 ರಿಂದ 2008ರವರೆಗೆ ಸುಮಾರು 17% ನಷ್ಟು ನರಹತ್ಯೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ (ಒಟ್ಟು 282).<ref>{{cite web | title=Homicides Down In Many Major Cities | url=http://www.cbsnews.com/stories/2009/01/03/national/main4696974.shtml | access-date=2010-08-11 | archive-date=2010-01-14 | archive-url=https://web.archive.org/web/20100114002101/http://www.cbsnews.com/stories/2009/01/03/national/main4696974.shtml | url-status=dead }}, ಸಿಬಿಎಸ್ ನ್ಯೂಸ್ (ಜನವರಿ 3, 2009)</ref> == ಸರ್ಕಾರ == ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಒಂದು [[ಸ್ವತಂತ್ರ ನಗರ]], ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ [[ಪ್ರಾಂತ]]ದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ. ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರವನ್ನು ಪ್ರಾಂತ-ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನೋಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಜನಗಣತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವಂತಹ ಮೂಲ ಘಟಕವೆಂದರೆ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಸೆನ್ಸಸ್ ಬ್ಯೂರೋ]], ಮತ್ತು ಇದು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಅನ್ನು ಅದಕ್ಕನುಗುಣವಾದ ಪ್ರಾಂತವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಸುಮಾರು 150ವರ್ಷಗಳ ಪ್ರಬಲವಾದ [[ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ]]ವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಸರ್ಕಾರದ ಎಲ್ಲ ಮಟ್ಟದ ಆಡಳಿತದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭುತ್ವ ಸಾಧಿಸಿದೆ. === ಮೇಯರ್ === [[ಚಿತ್ರ:StephanieRawlingsBlake crop.jpg|thumb|ಶೀಲಾ ಡಿಕ್ಸನ್‌ ಅವರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತುಂಬಿದ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಮೇಯರ್ ಸ್ಟೀಫಾನಿ ರಾಲಿಂಗ್ಸ್-ಬ್ಲೇಕ್ (D)]] :''ನಗರಕ್ಕಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮೇಯರ್‌ಗಳ ಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿಗಾಗಿ, ನೋಡಿ [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮೇಯರ್‌ಗಳ ಪಟ್ಟಿ]].'' ನವೆಂಬರ್ 6, 2007ರಂದು, ಹಿಂದಿನ ಡೆಮೊಕ್ರಟಿಕ್ ಮೇಯರ್ [[ಶೀಲಾ ಡಿಕ್ಸನ್]] ಅವರು ಮೇಯರ್ ಆಗಿ [[ಚುನಾಯಿತರಾದರು]]. ಡಿಕ್ಸನ್, ಒಬ್ಬ ನಗರ ಸಮಿತಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು, ಅಲ್ಲಿನ ಮೇಯರ್ [[ಮಾರ್ಟಿನ್ ಒ’ಮ್ಯಾಲೇ]] ಅವರು ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಆ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ 17 ಜನವರಿ 2007ರಲ್ಲಿ ಡಿಕ್ಸನ್ ಮೇಯರ್ ಆಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಜನವರಿ 1, 2009ರಂದು ಮೇಯರ್ ಡಿಕ್ಸನ್ ಅವರು ಅಧಿಕಾರ ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ವಂಚನೆ ಮಾಡಿರುವರೆಂದು ([[ಹಣ ದುರುಪಯೋಗ]]) ಅಪರಾಧಿಯೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news | url=http://www.baltimoresun.com/news/maryland/baltimore-city/bal-dixon-trial1201,0,2096336.story | work=Baltimore Sun | title=Dixon convicted of embezzlement | first=Julie | last=Bykowicz | coauthors=Annie Linskey | date=December 1, 2009 | access-date=ಆಗಸ್ಟ್ 11, 2010 | archive-date=ಜೂನ್ 29, 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110629173951/http://www.baltimoresun.com/news/maryland/baltimore-city/bal-dixon-trial1201,0,2096336.story | url-status=dead }}</ref> ಅಭಿಮತ ಹಾಗೂ ಮನವಿಗಳ ಮೇರೆಗೆ [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ರಾಜ್ಯ ಸಂವಿಧಾನ]]ವು (ಕಲಮು XV, ವಿಭಾಗ 2)<ref>{{cite news | url=http://www.baltimoresun.com/news/maryland/baltimore-city/bal-constitution1201,0,3945234.story | title=Maryland Constitution Article XV, Sec. 2: Removal of elected official after a criminal conviction | work=Baltimore Sun | date=December 1, 2009 | access-date=ಆಗಸ್ಟ್ 11, 2010 | archive-date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 28, 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110928074814/http://www.baltimoresun.com/news/maryland/baltimore-city/bal-constitution1201,0,3945234.story | url-status=dead }}</ref> ಮೇಯರ್ ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಆಕೆಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.baltimoresun.com/news/maryland/baltimore-city/bal-dixon-trial1201,0,2096336.story?page=2 | title=Dixon convicted of embezzlement | work=Baltimore Sun | first=Julie | last=Bykowicz | coauthors=Annie Linskey | date=December 1, 2009 | access-date=ಆಗಸ್ಟ್ 11, 2010 | archive-date=ಜೂನ್ 12, 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130612024718/http://www.baltimoresun.com/news/maryland/baltimore-city/bal-dixon-trial1201,0,2096336.story?page=2 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news | url=http://www.baltimoresun.com/news/maryland/baltimore-city/bal-dixon-legal-1201,0,5245452.story | work=Baltimore Sun | title=The Dixon Legal Battle, Through The Years | date=December 2, 2009 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಜನವರಿ 6, 2010ರಂದು ಮೇಯರ್ ಡಿಕ್ಸನ್ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು, ಅದು ಫೆಬ್ರವರಿ 4, 2010ರಿಂದ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಹಿಂದಿನ ನಗರ ಸಮಿತಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಸ್ಟಿಫಾನೀ ರಾಲಿಂಗ್ಸ್-ಬ್ಲೇಕ್]] ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಮೇಯರ್ ಆಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web | url=http://www.baltimoresun.com/news/maryland/baltimore-city/bal-rawlings-blake-mayor0204,0,4678610.story | title=Rawlings-Blake sworn in as mayor | work=Baltimore Sun | date=February 4, 2010 | first=Ben | last=Nuckols }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> === ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರ ಸಮಿತಿ === [[ಚಿತ್ರ:1city hall baltimore.jpg|thumb|left|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಸಿಟಿ ಹಾಲ್]] ನೆಲಮಟ್ಟದ ಜನ ಬೆಂಬಲಿತ ಚಳವಳಿಯ ಒತ್ತಡದಿಂದಾಗಿ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿ ಕೇಳಲಾದ [[ಪ್ರಶ್ನೆ ಪಿ]]ಯಿಂದಾಗಿ ನವೆಂಬರ್ 2002ರಲ್ಲಿ ನಗರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು, ಮೇಯರ್, ಸಮಿತಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಹಾಗೂ ಸಮಿತಿಯ ಇತರೆ ಸದಸ್ಯರ ವಿರುದ್ಧ ಈ ಚಳವಳಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. [[ACORN]]ನಿಂದ ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಒಕ್ಕೂಟ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯಗಳ ಏಕೀಭವನದ ಪ್ರಯತ್ನವು ಹಿಂದುಳಿಯಿತು. [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರ ಸಮಿತಿ]]ಯು ಈಗ 14 ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬ ಸದಸ್ಯರುಗಳು ಹಾಗೂ ಒಬ್ಬ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಚುನಾಯಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [[ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಸಿ. "]][[ಜಾಕ್" ಯಂಗ್]] ಅವರು ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್ ಡಬ್ಲು.ಕುರ್ರನ್ ಅವರು ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 2010ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಶೀಲಾ ಡಿಕ್ಸನ್ ಅವರು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ನಂತರ [[ಸ್ಟೆಫಾನೀ ರಾಲಿಂಗ್ಸ್ ಬ್ಲೇಕ್]] ಅವರು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರದ ಮೇಯರ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. === ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ === :''ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ: [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಸಿಟಿ ಡೆಲಿಗೇಶನ್]]'' 1969ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮೊದಲೆ, ಕೆಲವರು {{Who|date=April 2010}} [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಸಮಾವೇಶ]]ದಲ್ಲಿ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮತ್ತು ಇದರ ಉಪನಗರಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದಿದರು, ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರು. 1962ರಲ್ಲಿ ''[[ಬಾರ್ಕೆರ್ ವಿ. ಕರ್ರ್]]'' ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮತ್ತು ಇದರ ಉಪನಗರಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ಶಾಸನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ದೃಢವಾದ ಬಹುಮತದ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ; ಇದು ಕೆಲವರು {{Who|date=April 2010}} ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಏನೇಯಾದರು, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ನಾಶದ ಅಧ್ಯಯನವು, ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಸಮಾವೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. 1980ರಿಂದ, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ರಾಜ್ಯದ ಸೆನೇಟ್‌]]ನ 47-ಸದಸ್ಯರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ಸೆನೆಟರನ್ನು ಮತ್ತು [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಡೆಲಿಗೇಟ್ಸ್‌]]ನ 141-ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಹನ್ನೆರಡು ನಿಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ==== ರಾಜ್ಯದ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳು ==== ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ನಿರ್ವಾಹಕ ಇಲಾಖೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುವವೆಂದರೆ [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಏಜಿಂಗ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.mdoa.state.md.us/contact.html | title=MDOA Contact Information | publisher=Maryland Department of Aging | accessdate=March 23, 2009 | archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 6, 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090406071011/http://www.mdoa.state.md.us/contact.html | url-status=dead }}</ref> [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಅಂಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಡೆವೆಲಪ್ಮೆಂಟ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.choosemaryland.org/AboutDBED/Contact.html | title=Contact Us | publisher=Maryland Department of Business and Economic Development | accessdate=March 23, 2009 | archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 21, 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090421071245/http://www.choosemaryland.org/AboutDBED/Contact.html | url-status=dead }}</ref> [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಡಿಸೇಬಲಿಟೀಸ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.mdod.maryland.gov/ | title=Welcome to the Maryland Department of Disabilities | publisher=Maryland Department of Disabilities | accessdate=March 23, 2009}}</ref> [[ಸ್ಟೇಟ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಎಜುಕೇಶನ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.marylandpublicschools.org/MSDE/aboutmsde/department_info.htm | title=About MSDE | publisher=Maryland State Department of Education | accessdate=March 22, 2009 | archive-date=ಜನವರಿ 6, 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090106053736/http://www.marylandpublicschools.org./MSDE/aboutmsde/department_info.htm | url-status=dead }}</ref> [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಎನ್ವಿರಾನ್ಮೆಂಟ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.mde.maryland.gov/ContactUs/index.asp | title=Contact the Office | publisher=Maryland Department of the Environment | accessdate=March 23, 2009}}</ref> [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಜನರಲ್ ಸರ್ವಿಸಸ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.dgs.maryland.gov/overview/index.htm | title=About DGS | publisher=Maryland Department of General Services | accessdate=March 23, 2009}}</ref> [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಹೆಲ್ತ್ ಅಂಡ್ ಮೆಂಟಲ್ ಹೈಜಿನ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.dhmh.state.md.us/html/stoffbldg.htm | title=Directions—State Office Building in Baltimore | publisher=Maryland Department of Health and Mental Hygiene | accessdate=March 23, 2009 | archive-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 6, 2008 | archive-url=https://web.archive.org/web/20081206153347/http://www.dhmh.state.md.us/html/stoffbldg.htm | url-status=dead }}</ref> [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಹ್ಯೂಮನ್ ರೀಸೋರ್ಸಸ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.dhr.maryland.gov/index.php | title=Home Page | publisher=Maryland Department of Human Resources | accessdate=March 23, 2009}}</ref> [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಜುವೆನಿಲ್ ಸರ್ವಿಸಸ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.djs.state.md.us/contact_us.html | title=Contact Us | publisher=Maryland Department of Juvenile Services | accessdate=March 23, 2009 | archive-date=ಮಾರ್ಚ್ 19, 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090319025153/http://www.djs.state.md.us/contact_us.html | url-status=dead }}</ref> [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಲೇಬರ್, ಲೈಸೆನ್ಸಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ರೆಗ್ಯುಲೇಶನ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.dllr.state.md.us/ | title=Welcome to the Maryland Department of Labor, Licensing and Regulation | publisher=Maryland Department of Labor, Licensing and Regulation | accessdate=March 23, 2009}}</ref> ಮತ್ತು [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಪ್ಲಾನಿಂಗ್]].<ref>{{cite web | url=http://www.mdp.state.md.us/contacts.htm | title=Contact Us | publisher=Maryland Department of Planning | accessdate=March 23, 2009 | archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 30, 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090430050653/http://www.mdp.state.md.us/contacts.htm | url-status=dead }}</ref> ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಬಡ್ಜೆಟ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.dbm.maryland.gov/portal/server.pt?open=514&objID=221&cached=true&mode=2 | title=Contact Us | publisher=Maryland Department of Budget and Management | accessdate=March 23, 2009}}</ref> [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಹೌಸಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಡೆವೆಲಪ್ಮೆಂಟ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.dhcd.state.md.us/Website/footer_links/contact.aspx | title=Home page | publisher=Maryland Department of Housing and Community Development | accessdate=March 23, 2009 | archive-date=ಮಾರ್ಚ್ 5, 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090305044554/http://www.dhcd.state.md.us/Website/footer_links/contact.aspx | url-status=dead }}</ref> [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಇನ್ಫಾರ್ಮೇಶನ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ]],<ref>{{cite web | url=http://doit.maryland.gov/about/Pages/ContactUs.aspx | title=Contact Us | publisher=Maryland Department of Information Technology | accessdate=March 23, 2009}}</ref> [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಸೇಫ್ಟಿ ಅಂಡ್ ಕರೆಕ್ಷನ್ ಸರ್ವಿಸಸ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.dpscs.state.md.us/contact_by_agency.shtml | title=Contact Information by Agency | publisher=Maryland Department of Public Safety and Correctional Services | accessdate=March 23, 2009}}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.msa.md.gov/msa/mdmanual/22dpscs/html/dpscs.html | title=Maryland Department of Public Safety and Correctional Services | publisher=Maryland State Archives | accessdate=March 23, 2009 | archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 11, 2010 | archive-url=https://web.archive.org/web/20100411120236/http://www.msa.md.gov/msa/mdmanual/22dpscs/html/dpscs.html | url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು [[ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ವೆಟೆರನ್ಸ್ ಅಫೈರ್ಸ್]] ಕಚೇರಿಗಳು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿವೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.mdva.state.md.us/contact.html | title=Contact Information | publisher=Maryland Department of Veterans Affairs | accessdate=March 23, 2009 | archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 8, 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090408081538/http://www.mdva.state.md.us/contact.html | url-status=dead }}</ref> ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸ್ವತಂತ್ರ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳೆಂದರೆ [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಕಮಿಷನ್ ಆನ್ ಹ್ಯೂಮ ರಿಲೇಶನ್ಸ್]],<ref>{{cite web | url=http://www.dbm.state.md.us/phonebook/Level2Offices.asp?AID=CHR | title=Human Relations, Maryland Commission on (CHR) | publisher=Maryland Department of Budget and Management | accessdate=March 23, 2009}}</ref> [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಹೆಲ್ತ್ ಕೇರ್ ಕಮಿಷನ್]],<ref>{{cite web | url=http://mhcc.maryland.gov/mhccinfo/contacts.html | title=Contact Information | publisher=Maryland Health Care Commission | accessdate=March 23, 2009}}</ref> [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಲಾಟರಿ]],<ref>{{cite web | url=http://www.mdlottery.com/contactus.html | title=Contact the Maryland Lottery | publisher=Maryland Office of the Governor | accessdate=March 23, 2009 | archive-date=ಮಾರ್ಚ್ 15, 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090315012930/http://mdlottery.com/contactus.html | url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್ ಕೋರ್ಟ್]].<ref>{{cite web | url=http://www.txcrt.state.md.us/ | title=Home page | publisher=Maryland Tax Court | accessdate=March 23, 2009 | archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090405060152/http://www.txcrt.state.md.us/ | url-status=dead }}</ref> === ಸಂಯುಕ್ತ ಸರ್ಕಾರ === {{See|Maryland's 2nd congressional district|Maryland's 3rd congressional district|Maryland's 7th congressional district}} {{See also|United States Senate election in Maryland, 2006}} ರಾಜ್ಯದ ಎಂಟು [[ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿಗೆ ಸಂಬಂದಿಸಿದ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ: [[ಡಟ್ಚ್ ರಪ್ಪೆರ್ಸ್ಬರ್ಗರ್‌]]ನಿಂದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿದ, [[2ನೆಯದು]]; [[ಜಾಹ್ನ್ ಸರ್ಬಾನ್ಸ್‌]]ರಿಂದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿದ, [[3ನೆಯದು]]; ಮತ್ತು [[ಎಲಿಜಾಹ್ ಕಮ್ಮಿನ್ಸ್‌]]ರಿಂದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿದ [[7ನೆಯದು]]. ಎಲ್ಲಾ ಮೂರು ಜನರು ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರು; [[ಜಾಹ್ನ್ ಬೊಯ್ನ್‌ಟಾನ್ ಫಿಲಿಪ್ ಕ್ಲಾಯ್‌ಟೊನ್ ಹಿಲ್]] 1927ರಲ್ಲಿ 3ನೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾದಾಗಿದ್ದಾಗಿನಿಂದ [[ರಿಪಬ್ಕಿಕಾನ್‌ರು]] ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಯಾವುದೇ ಮಹತ್ತರವಾದ ಭಾಗದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಮಾಜಿ [[ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾದ]] [[ರಾಬೆರ್ಟ್ ಎಹ್ರ್‌ಲಿಚ್]] 1995 ರಿಂದ 2003ರ ವರೆಗು 2ನೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರತಿನಿಶಿಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಯಾವುದೇ ಭಾಗವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿಲ್ಲ.<ref>{{cite news | url=http://www.cnn.com/ELECTION/2002/pages/states/MD/index.html | title=Election Results: State Races: Maryland | work=CNN | date=2002}}</ref><ref>{{cite news |title=THE 2002 ELECTIONS: MARYLAND; Ending Era, G.O.P. Underdog Is Elected Maryland Governor |first=Francis X.|last=Clines |newspaper=The New York Times |date=November 6, 2002 |url=https://www.nytimes.com/2002/11/06/us/the-2002-elections-maryland-ending-era-gop-underdog-is-elected-maryland-governor.html?pagewanted=1 |accessdate= }}</ref> ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಇಬ್ಬರು [[ಸೆನೆಟರು]]ಗಳಾದ, [[ಬೆನ್ ಕಾರ್ಡಿನ್]] ಮತ್ತು [[ಬರ್ಬರ ಮಿಕುಲ್ಸ್ಕಿ]], ಅವರು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನವರು, ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರು ಸೆನೆಟರುಗಳಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗುವ ಮೊದಲು 3ನೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದ್ದರು. ಮಿಕುಲ್ಸ್ಕಿ 1977ರಿಂದ 1987ರ ವರೆಗು 3ನೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಅವರ ಆಯ್ಕೆ ಮತ್ತು 2007ರಲ್ಲಿನ ಸೆನೆಟಿನ ಪ್ರಾರಂಭದವರೆಗು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತ, ಕಾರ್ಡಿನ್‌ನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಂದರು.<ref>{{cite web | http://www.elections.state.md.us/elections/2006/results/general/office_US_Senator.html | title=Official 2006 Gubernatorial General Election results for U.S. Senator | publisher=Maryland State Board of Elections | accessdate=5 Jan 2010}}</ref> [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಅಂಚೆ ಸೇವೆಯು]] ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಮುಖ್ಯ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಯು [[ಜೊನೆಸ್‌ಟವ್ನ್]] ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ 900 ಈಸ್ಟ್ ಪಯೆಟ್ಟೆ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://usps.whitepages.com/service/post_office/33287?p=1&s=MD&service_name=post_office&z=bALTIMORE | title=Post Office Location—BALTIMORE | publisher=United States Postal Service / WhitePages Inc | accessdate=May 5, 2009 | archive-date=ಜುಲೈ 2, 2012 | archive-url=https://archive.is/20120702215231/http://usps.whitepages.com/service/post_office/33287?p=1&s=MD&service_name=post_office&z=bALTIMORE | url-status=dead }}</ref> == ಕಾನೂನು ನಿರ್ಬಂಧ == * '''ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರದ ಪೋಲಿಸ್ ವಿಭಾಗವು''' ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾನೂನು ನಿರ್ಬಂಧ ಏಜೆನ್ಸಿಯಾಗಿದ್ದು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಸೇವೆ ವದಗಿಸುತ್ತಿದೆ: ಮುಖ್ಯ ಲೇಖನವನ್ನು [[ಇಲ್ಲಿ]] ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. * '''ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರದ ಶರೀಪ್‌'‍ರ ಕಛೇರಿ''' ಯು (BSO) ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವ ಅಸ್ತ್ರವಾಗಿದೆ. ಉಪ ಸರೀಪ್‌ರು ಪ್ರಮಾಣಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಕಾನೂನು ನಿರ್ಬಂಧಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಾಗಿದ್ದು, ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಸಂವಿಧಾನ, [[MPCTC]] ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರದ ಶರೀಪ್‌ರಿಂದ ಪಡೆದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸೆರೆಹಿಡಿಯುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web | http://www.baltimorecity.gov/government/sheriff/ | title=Baltimore CIty Sheriff's Office | publisher=City of Baltimore | accessdate=5 Jan 2010}}</ref> ** '''ಸಂಸ್ಥೆ''' -ಈಗಿನ ಶೆರಿಪರು ಜಾಹ್ನ್ W. ಆಂಡೆರ್ಸನ್. BCSO ಈ ಕೆಳಗೆ ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡನೆಗೊಂಡಿದೆ: *** ಕ್ಷೇತ್ರ ನಿರ್ಬಂಧ ವಿಭಾಗ *** ಜಿಲ್ಲಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ವಿಭಾಗ *** ಶಿಶು ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯ (ನಾಗರಿಕ) ವಿಭಾಗ *** ಶಿಶು ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯ (ವಾರೆಂಟ್) ವಿಭಾಗ *** ಸಾರಿಗೆ ಘಟಕ *** ವಾರೆಂಟ್ ಘಟಕ *** ವಿಶೇಷ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ತಂಡ *** [[K-9]] ತಂಡ *** ಸಾಕ್ಷಿಗಾರ ರಕ್ಷಣೆಯ ತಂಡ * ** '''ಕರ್ತವ್ಯಗಳು''' -ಶೆರಿಪರು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ: ನಗರದ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಇದರ ಸ್ವತ್ತಿನ ರಕ್ಷಣೆ, ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅನುಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳ ಸೇವೆ, ಸಂರಕ್ಶಿಸಬಹುದಾದ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿಯ ಅನುಜ್ಞೆಗಳು, ವಾರೆಂಟುಗಳು, ತೆರಿಗೆ ಶುಲ್ಕಗಳು, ಹಾಗು ಖೈದಿಗಳ ಸಾರಿಗೆ ಮಾತು ಸಾಗಣೆಯ ನಿರ್ಬಂಧ. * [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಅಥಾರಿಟಿ ಪೋಲಿಸ್‌]] ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿನ ಮೆಕ್‌ಹೆನ್ರಿ ಸುರಂಗ ತ್ರೂವೇ (I-95), ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಹರ್ಬರ್ ಸುರಂಗ ತ್ರೂವೇ (I-895) ಮತ್ತು I-395ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾನೂನು ನಿರ್ಬಂಧ ಏಜೆನ್ಸಿಯಾಗಿದೆ, ಇವೆಲ್ಲವು [[MdTA]]ನ ಕಾನೂನುಪರಿಧಿಯ ಒಳಗೆ ಇವೆ ಮತ್ತು ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ [[ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರದಡಿಯಲ್ಲಿ]] ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪೋಲಿಸ್‌ದೊಂದಿಗೆ ಪರಿಮಿತಿಯ ಏಕಾಭಿಪ್ರಾಯವುಳ್ಳ ಕಾನೂನುಪರಿಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. == ಸಾರಿಗೆ == [[ಚಿತ್ರ:BaltimoreLightRail.JPG|thumb|right|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್-ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ತುರ್ಗೂಡ್ ಮಾರ್ಶಲ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಲೈಟ್ ರೈಲ್.]] ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವ [[ಅಂತರ್ ರಾಜ್ಯದ ಹೆದ್ದಾರಿ]]ಗಳು [[I-70]], [[I-83]] (ದಿ [[ಜೊನ್ಸ್ ಪಾಲ್ಸ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್ಸ್‌ವೇ]]), [[I-95]] (ದಿ[[ಜಾಹ್ನ್ ಎಪ್. ಕೆನ್ನೆಡಿ ಮೆಮೊರಿಯಲ್ ಹೈವೇ)]], [[I-395]], [[I-695]] (ದಿ[[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಬೆಲ್ಟ್‌ವೇ]]), [[I-795 (ದಿ ನಾರ್ತೆಸ್ಟ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್ಸ್‌ವೇ)]], [[I-895 (ದಿ ಹಾರ್‌ಬರ್ ಟನ್ನೆಲ್ ತ್ರುವೇ)]], ಮತ್ತು [[I-97]]. ಹಲವು ಅಂತರ್ ರಾಜ್ಯದ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು, ಉ.ದಾ. I-95, I-83, ಮತ್ತು I-70 ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ನೇರ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರದಲ್ಲಿನ [[ಪ್ರೀವೇ (ಕಡಿಮೆ ವಾಹನಗಳ ದಟ್ಟನೆ) ಬಂಡಾಯದ]] ಕಾರಣ I-70 ಹೆದ್ದಾರಿಯು ಪಾರ್ಕ್‌ನ ಹತ್ತಿರ ಕೊನೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಗರದ ಪರಿಮಿತಿಯ ಒಳಗೆಮಾತ್ರ ಸವಾರಿಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಮೂಲತಃ ಈ ಬಂಡಾಯಗಳ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು [[ಬಾರ್ಬರ ಮಿಕಿಲ್ಸ್‌ಕಿ]]ರವರಿಂದ ವಹಿಸಿಲಾಗಿತ್ತು, ಈಗ ಇದು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಸೆನೆಟರ್‌]] ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದು, ಇದು ಮೂಲ ಯೋಜನೆಯ ಪರಿತ್ಯಾಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ಗೆ ಮತ್ತು ಮದ್ಯಭಾಗದ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ನಗರದ ಮೂಲಕ ಚಲಿಸುವ [[ಯು.ಎಸ್. ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು]] ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ರಸ್ತೆಗಳು [[US 1]], [[US 40]] [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಸ್ತೆ]], ಮತ್ತು the [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌-ವಾಷಿಂಗ್‌ಟನ್ ಪಾರ್ಕ್‌ರಸ್ತೆ]]ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಹರ್ಬರ್]] ನಗರದ ಒಳಗೆಯೇ ಪ್ರಯಾಣಿಸಲು ಎರಡು ಸುರಂಗಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ: ನಾಲ್ಕುಮಾರ್ಗಗಳಾಗಿ-ಕೊರೆದ [[ಪೋರ್ಟ್ Mcಹೆನ್ರಿ ಸುರಂಗಮಾರ್ಗ]] ([[I-95]]ನಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ) ಮತ್ತು ಎರಡುಮಾರ್ಗಗಳಾಗಿ-ಕೊರೆದ [[ಹರ್ಬರ್ ಸುರಂಗಮಾರ್ಗ]] ([[I-895]]ನಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ). [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಬೆಲ್ಟ್‌ವೇ]] [[ಪ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಸ್ಕೋಟ್ ಕೀ ಸೇತಿವೆಯ]]ಮೇಲಿಂದ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಹರ್ಬರ್‌ನ ದಕ್ಷಿಣದಿಕ್ಕನ್ನು ಹಾಯ್ದು ಹೋಗುತ್ತದೆ. [[ವಾಯುವ್ಯ ಕಾರಿಡೊರ್‌]]ದೊಂದಿಗೆ [[ಅಮ್‌ಟ್ರಾಕ್‌]]ಗೆ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಶಿಖರದ ಗಮ್ಯಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌’ನ [[ಪೆನ್ನ್ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ದೇಶದಲ್ಲೇ ನಿರಂತರ ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿರುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಎಫ್‌ವೈ 2008ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಸವಾರತ್ವ 1,020,304 ದೊಂದಿಗೆ 8ನೆಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.amtrak.com/pdf/factsheets/MARYLAND08.pdf | title=Amtrak Fact Sheet, Fiscal Year 2008: State of Maryland |publisher=Amtrak | accessdate=2009-12-06 |date=November 2008}}</ref> ಕೇವಲ ನಗರದ ಹೊರಗೆ, [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್/ವಾಷಿಂಗ್‌ಟನ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಬಿಡಬ್ಲುಐ) ಥುರ್ಗೂಡ್ ಮಾರ್ಶಲ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ]]ವು ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ಅಮ್‌ಟ್ರಾಕ್‌'‍ನ ''[[ಅಸೆಲ್ಲ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್ಸ್]]'', ''[[ಪಾಲ್ಮೆಟ್ಟೊ]]'', ''[[ಕರೊಲಿನಿಯನ್]]'', ''[[ಸಿಲ್ವೆರ್ ಸ್ಟಾರ್]]'', ''[[ಸಿಲ್ವೆರ್ ಮೆಟೆಯೊರ್]]'', ''[[ವೆರ್ಮೊಂಟರ್]]'', ''[[ಕ್ರೆಸೆಂಟ್]]'', ಮತ್ತು ''[[ಈಶಾನ್ಯ ಸ್ಥಳೀಯ]]'' ರೈಲುಗಳು ನಗರದಲ್ಲಿನ ಈ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಲು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ರೈಲುಗಳು. ಇದರಜೊತೆಗೆ, [[ಎಮ್‍ಎ‍ಆರ್‍ಕೆ ಕಮುಟೆರ್ ರೈಲು ಸೇವೆಯು]] [[ವಾಷಿಂಗ್‌ಟನ್, D.C.]]'ನ [[ಯುನಿಯನ್ ನಿಲ್ದಾಣ/6} ಹಾಗು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿನ ನಿಲುಗಡೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನಗರದ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಅಂತರ್‌ ನಗರದ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳಾದ, ಕಾಮ್‌ದೇನ್ ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಪೆನ್ನ್ ಸಿಲ್ದಾಣ|ಯುನಿಯನ್ ನಿಲ್ದಾಣ/6} ಹಾಗು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿನ ನಿಲುಗಡೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನಗರದ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಅಂತರ್‌ ನಗರದ [[ರೈಲು]] [[ನಿಲ್ದಾಣಗಳಾದ]], [[ಕಾಮ್‌ದೇನ್ ನಿಲ್ದಾಣ]] ಮತ್ತು [[ಪೆನ್ನ್ ಸಿಲ್ದಾಣ]]]]ಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. [[ಚಿತ್ರ:Kbwi.jpg|thumb|left|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವಾದ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್-ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ತರ್ಗೂಡ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಒಳಾಂಗಣ]] ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾಗಣೆಯನ್ನು [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಸಾಗಣೆ ಆಡಳಿತದಿಂದ]] ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಗರವು ವ್ಯಾಪಕವಾದ [[ಬಸ್]] ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, [[ಚಿಕ್ಕ ಬೆಳಕಿನ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕಜಾಲವು]] ಉತ್ತರದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ [[ಹಂಟ್ ಕಣಿವೆಯನ್ನು]] ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿನ ಕ್ರೋಮ್‌ವೆಲ್‌ನ್ನು, [[ಬಿಡಬ್ಲುಐ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ]] ಮತ್ತು [[ಸುರಂಗಮಾರ್ಗದ ದಾರಿಯು]] [[ಓವಿಂಗ್ಸ್ ಮಿಲ್ಲ್ಸ್]] ಮತ್ತು ಜಾಹ್ನ್‌ಸ್ಶೋಪ್ಕಿನ್ಸ್ ನಡುವೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.mtamaryland.com/ | title=Maryland Transit Administration | publisher=Maryland Transit Administration | accessdate=April 5, 2007 | archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070405053628/http://www.mtamaryland.com/ | url-status=dead }}</ref> [[ರೆಡ್ ಲೈನ್‌]] ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಬಸ್ ಶೀಘ್ರ ಸಾಗಣೆ ಅಥವಾ ರೈಲು ದಾರಿಯು ಸಾಮಾಜಿಕ ರಕ್ಷಣಾ ಆಡಳಿತದಿಂದ [[ಪೆಲ್ಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್‌ಗೆ]] ಮತ್ತು ಬಹುಶಃ ಕಂಟನ್ ಮತ್ತು [[ಡನ್‌ಡಾಲ್ಕ್]] ಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದು, ಇದು 2007ರ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಪರಿಶೀಲನೆಯಲ್ಲಿತ್ತು; [[ಗ್ರೀನ್ ಲೈನ್]] ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಈ ಗಿರುವ ಸುರಂಗಮಾರ್ಗವನ್ನು [[ಮೊರ್ಗಾನ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಯುನಿವೆರ್ಸಿಟಿ]]ವರೆಗು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪನೆಯು ಯೋಜನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.baltimoreregiontransitplan.com/ | title=Baltimore Region Rail System Plan | publisher=Maryland Transit Administration | accessdate=April 5, 2007 | archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 10, 2007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070410080138/http://www.baltimoreregiontransitplan.com/ | url-status=dead }}</ref> ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿನ [[ಅನ್ನೆ ಅರುಂಡೆಲ್ ಪ್ರದೇಶದ]] ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ "ಬಿಡಬ್ಲುಐ," ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್-ವಾಷಿಂಗ್‌ಟನ್ ಅಂತರ್‌ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತರ್‌ಗೂಡ್ ಮರ್ಶಲ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ]], ಮತ್ತು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪ್ರಾಂತದಲ್ಲಿನ]] ಉತ್ತರದಿಕ್ಕಿಗಿನ [[ಸಮಾನ್ಯ ಆಕಾಶಯಾನ]] ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಸೇವೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಬಿಡಬ್ಲುಐ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಟಿನ್ ರಾಜ್ಯದ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ವಾಯುಯಾನ ಆಡಳಿತದಿಂದ ನಿರ್ವಹಣೆಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಇದು [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಸಾರಿಗೆ ವಿಭಾಗದ]] ಭಾಗವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.marylandaviation.com/ | title=Maryland Aviation Administration | publisher=Maryland Aviation Administration | accessdate=April 5, 2007}}</ref> ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ದಟ್ಟನೆಯಲ್ಲಿ, ಬಿಡಬ್ಲುಐ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ 24ನೆಯ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.bwiairport.com/about_bwi/facts_figures/ | title=Facts and Figures | publisher=Baltimore/Washington International Airport | accessdate=January 18, 2009 | archive-date=ಜನವರಿ 16, 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090116234435/http://www.bwiairport.com/about_bwi/facts_figures/ | url-status=dead }}</ref> ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬಿಡಬ್ಲುಐಗೆ ಎರಡು ಬೃಹತ್ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು (I-95 ಮತ್ತು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್-ವಾಷಿಂಗ್‌ಟನ್ ಪಾರ್ಕ್‌ಮಾರ್ಗ]] [[ಇಂಟೆರ್‌ಸ್ಟೇಟ್ 195]] ಮುಖಾಂತರ), ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪೆನ್ನ್ ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು [[ಬಿಡಬ್ಲುಐ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ]] ನಡುವಿನ [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಲೈಟ್ ರೈಲು]] ಮತ್ತು [[ಅಮ್‌ಟ್ರಾಕ್]] ಮತ್ತು [[ಎಮ್‍ಎ‍ಆರ್‍ಕೆ ಕಮ್ಮುಟೆರ್ ರೈಲು ಸೇವೆ]]ಗಳಿಂದ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. [[ಮಾರ್ಟಿನ್ ರಾಜ್ಯದ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ]]ವು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದೊಂದಿಗೆ ಎರಡು ಬೃಹತ್ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು, I-95 ಮತ್ತು ಯು.ಎಸ್. ಮಾರ್ಗ 40, ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಪೆನ್ನ್ ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಇದರ ಹತ್ತಿರದ ಮಾರ್ಟಿನ್ ರಾಜ್ಯದ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ ರೈಲು ನಿಲುಗಡೆಯ ನಡುವಿನ [[ಎಮ್‍ಎ‍ಆರ್‍ಕೆ ಕಮ್ಯುಟರ್ ರೈಲು ಸೇವೆ]] ಇವುಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. === ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌‌ನ ಬಂದರು === {{Main|Helen Delich Bentley Port of Baltimore}} [[ಚಿತ್ರ:Washington Monument, 1849, from Federal Hill 1a.jpg|thumb|right|ಪ್ರಮುಖ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಸ್ಮಾರಕದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ 1849ರ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಬಂದರು]] ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌‌ನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಪೂರ್ವದಲ್ಲೇ, 1706ರಲ್ಲಿ ಬಂದರನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ವಸಾಹತಿನ ವಿಧಾನ ಮಂಡಲವು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಜೊತೆಗಿನ [[ತಂಬಾಕು]]ವಿನ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ [[ಲೊಕಸ್ಟ್ ಪಾಯಿಂಟ್‌]]ನ ಹತ್ತಿರದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು [[ಬಂದರಿನ ಪ್ರವೇಶಸ್ಥಳ]]ವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ. [[ಪೆಲ್ಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್]], ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಹರ್ಬರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಆಳವಾದ ಸ್ಥಳವು, ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ವಸಾಹತಿನ ಹಡಗು ನಿರ್ಮಾಣದ ಮುಖ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ನಂತರ ಕ್ಲಿಪ್ಪರ್ ಹಡಗುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನವಾಯಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.portofbaltimore300.org/history.htm | title=History of the Port of Baltimore | publisher=Port of Baltimore Tricentennial Committee | accessdate=5 Jan 2010 | archive-date=30 ಮೇ 2007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070530070517/http://www.portofbaltimore300.org/history.htm | url-status=dead }}</ref> ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌‌ನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ನಂತರ, ಬಂದರು ಕಟ್ಟೆಗಳ ಹಿಂದೆ ಗಿರಣಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. [[ಕಾಲಿಪೋರ್ನಿಯಾದ ಗೋಲ್ಡ್ ರಷ್]] ಶೀಘ್ರ ಹಡಗುಗಳಿಗೆ ಅನೇಕ ವ್ಯಾಪಾರಾದೇಶಗಳು ಬರಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು; ಬಹುತೇಕ ಭೂಮಾರ್ಗದ ಪ್ರವರ್ತಕರು ಸಹ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌‌‌ನಿಂದ ಬರುವ ಆಹಾರೋತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನೇ ಅವಲಬಿಸಿದ್ದರು. ಸಿವಿಲ್ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ, ಬ್ರೇಜಿಲ್ ನೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಸಲು ಒಂದು ಕಾಫೀ ಹಡಗನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಿಸಲಾಯಿತು. ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಯುರೋಪಿಯನ್ ಹಡಗು ಸಾಲುಗಳು ವಲಸೆಗಾರರಿಗಾಗಿ ವಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಮತ್ತು ಓಹಿಯೊ ರೈಲುಮಾರ್ಗ]]ಗಳು ಬಂದರನ್ನು ಬೃಹತ್ [[ಸರಕುಸಾಗಾಣಿಕಾ]] ಕೇಂದ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿವೆ.{{Citation needed|date=September 2008}} ಪ್ರಸ್ತುತ, ಬಂದರು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ರೋಲ್-ಆನ್ ರೋಲ್-ಆಫ್]] ಸೌಲಭ್ಯ, ಹಾಗು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಉಕ್ಕನ್ನು ಸಾಗಿಸಲು ಬೇಕಾಗುವಂತಹ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.mpa.state.md.us/info/cargo.htm | title=The Port of Baltimore's Cargo, Maryland Port Administration | publisher=Maryland Port Authority | accessdate=5 Jan 2010 | archive-date=10 ಮಾರ್ಚ್ 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090310113944/http://mpa.state.md.us/info/cargo.htm | url-status=dead }}</ref> ಹರ್ಬರ್‌ನ ಒಳಗೆ ಜಲ ಟಾಕ್ಸಿಗಳು ಸಹ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. [[ಹೆಲೆನ್ ಡೆಲಿಚ್ ಬೆಂಟ್ಲೆ]] ನಂತರ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾದ ಎಹ್‌ರ್ಲಿಕ್ ಬಂದರಿನ 300ನೆಯ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದ ಸಮಾರಂಭದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಂದರಿನ ನಾಮಕರಣದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite web | url=http://www.teslasociety.com/bentley.htm | title=Governor Ehrlich Names Port Of Baltimore After Helen Delich Bentley | publisher=Tesla Memorial Society of New York | accessdate=5 Jan 2010}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ, ಡುಕ್ ರಿಯಾಲ್ಟಿ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಬಾಲ್ಡಿಮೊರ್ ಬಂದರಿನ ಹತ್ತಿರ ಚೆಸಪೀಕ್ ಕಾಮರ್ಸ್ ಸೆಂಟರ್ ಅನ್ನುವ ಹೆಸರಿನ, ಹೊಸ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಈ ಹೊಸಾ ಔದ್ಯಮಿಕ ಪಾರ್ಕ್‌ನ್ನು, ಹಿಂದೆ ಜೆನೆರಲ್ ಮೊಟರ್ ಪ್ಲಾಂಟ್ ಇದ್ದಿದ್ದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಂರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪೂರ್ಣ ಯೋಜನೆಯು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ನ ಪೂರ್ವದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿದೆ {{convert|184|acre|km2}} ಮತ್ತು ಸ್ಥಳವು ಗುದಾಮು/ವಿತರಣೆ ಮತ್ತು ಕಛೇರಿ ಜಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ{{convert|2800000|sqft|m2}}. ಚೆಸಪೀಕ್ ಕಾಮರ್ಸ್ ಸೆಂಟರ್ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಅಂತರ್‌ ರಾಜ್ಯದ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಿಂದ (I-95 ಮತ್ತು I-895) ನೇರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಟರ್ಮಿನಲ್ಸ್‌ನ ಎರಡು ಬೃಹತ್ ಬಂದರುಗಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದೆ. ಅತೀದೊಡ್ಡದಾದ ಸರುಕುಗಳನ್ನು ಹಡಗುನಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೂಳೆತ್ತುವ ಯಂತ್ರದೊಂದಿಗೆ {{convert|50|ft|m|sing=on}} ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಬಂದರು ಯು.ಎಸ್. ದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಒಳಪ್ರದೇಶದ ಬಂದರಾಗಿದೆ.{{Citation needed|date=September 2008}} == ಶಿಕ್ಷಣ == {{See also|List of high schools in Maryland}} === ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು === ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಎರಡು ರೀತಿಯ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ತವರಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ: ==== ಖಾಸಗಿ: ==== [[ಚಿತ್ರ:JHU-V.jpg|right|thumb|ವಸಂತದಲ್ಲಿ ಜಾನ್ಸ್ ಹಾಪ್ಕಿನ್ಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಬಳಿ ಇರುವ ಕೇಸರ್ ಕ್ವಾಡ್ರಾಂಗಲ್]] * [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಹೆಬ್ರೆವ್ ಯುನಿವೆರ್ಸಿಟಿ]] (ಬಿಎಚ್‌ಯು) * [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾಲೇಜ್]] (ಬಿಐಸಿ) * [[ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ನೊಟ್ರೆ ಡೇಮ್ ಆಫ್ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್]] (ಸಿಎನ್‌ಡಿ ಅಥವಾ ಎನ್‌ಡಿಎಮ್) * [[ದಿ ಜಾಹ್‌ನ್ಸ್ ಹೊಪ್ಕಿನ್ಸ್ ಯುನಿವೆರ್ಸಿಟಿ]] (ಜೆ‍ಎಚ್‌ಯು) * [[ಲೊಯಲ ಯುನಿವೆರ್ಸಿಟಿ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್]] (ಎಲ್‌ಯು‌ಎಮ್) * [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್]] (ಎಮ್‌ಐ‌ಸಿಎ) * [[ಪೆಯ್‌ಬೊಡಿ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್]] ಆಫ್ ದಿ ಜಾಹ್‌ನ್ಸ್ ಹೊಪ್‌ಕಿನ್ಸ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ * [[ಸೊಜುರ್‌ನರ್-ಡೊಗ್ಲಾಸ್ ಕಾಲೇಜ್]] ==== ಸಾರ್ವಜನಿಕ ==== * [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಸಿಟಿ ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್]] (ಬಿಸಿಸಿಸಿ) * [[ಕೊಪ್ಪಿನ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಯುನಿವೆರ್ಸಿಟಿ]] * [[ಮೊರ್ಗಾನ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಯುನಿವೆರ್ಸಿಟಿ]] * [[ಯುನಿವೆರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌]] (ಯುಬಿ) * [[ಯುನಿವೆರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್, ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌]] (ಯುಎಮ್‌ಬಿ, ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಯುಎಮ್‌ಎಬಿ) === ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆಗಳು === ನಗರದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಸಿಟಿ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಸಿಸ್ಟೆಮ್‌]]ನಿಂದ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಇವು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಎರಡನೆಯ ಪುರಾತನ ಆಪ್ರಿಕಾ ಅಮೆರಿಕಾದ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯಾಗಿದ್ದ,<ref>{{cite web|url=http://www.globegazette.com/articles/2008/06/21/entertainment/tv/doc485dd0f84f4ed169476907.txt|title=Film shows Baltimore school struggling despite No Child Left Behind law|date=2008-06-21|work=Associated Press|accessdate=2009-01-24}}</ref> ಐತಿಹಾಸಿಕ [[ಪ್ರೆಡೆರಿಕ್ ಡವ್‌ಗ್ಲಾಸ್ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್]], [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್]], ದೇಶದಲ್ಲೇ ಮೂರನೆಯ ಪುರಾತನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ,<ref>{{cite web|url=http://baltimore.bizjournals.com/baltimore/stories/2000/01/31/focus2.html|title=School boundaries|last=Katz-Stone|first=Adam|date=2000-01-28|work=Baltimore Business Journal|accessdate=2009-01-24}}</ref> ಮತ್ತು [[ವೆಸ್ಟೆರ್ನ್ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್]], ದಿ ಓಲ್ಡೆಸ್ಟ್ ಆಲ್ಲ್ ಗರ್ಲ್ಸ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಇನ್ ದಿ ನೇಷನ್‌ನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.westernhighschool.org/academics/WHS_flyer.pdf|title=WHS Flyer|publisher=Western High School|accessdate=2009-01-24|archive-date=2009-02-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20090205000343/http://www.westernhighschool.org/academics/WHS_flyer.pdf|url-status=dead}}</ref> ("ಸಿಟಿ" ಎಂದು ಸಹ ಗುರುತಿಸುವ) ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು("ಪೊಲಿ" ಎಂದು ಸಹ ಗುರುತಿಸುವ) [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌]]ಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಎರಡನೆಯ ಪುರಾತನ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯಾದ [[ಫೂಟ್‌ಬಾಲ್ ರಿವಲ್‌ರಿ]]ಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.<ref>{{cite book|last=Patterson|first=Ted|title=Football in Baltimore: History and Memorabilia|publisher=Johns Hopkins University Press|location=Baltimore|date=2000|pages=7|url=https://books.google.com/books?id=cZeye8iTWyMC&printsec=frontcover&source=gbs_navlinks_s#v=onepage&q=&f=false|isbn=978-0801864247}}</ref> ==== ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳು ==== ನಗರದಲ್ಲಿರುವ [[ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳು]]: * [[ಆರ್ಚ್‌ಬಿಷಪ್ ಕರ್ಲೇ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ಆರ್ಲಿಂಗ್‌ಟನ್ ಬಾಪ್‌ಟಿಸ್ಟ್ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಜೂನಿಯರ್ ಅಕಾಡಮಿ]] * [[ದಿ ಬ್ರೈನ್ ಮಾವ್ರ್ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ಬಾಯ್ಸ್' ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ಕಾಲ್ವೆರ್ಟ್ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ಕಾರ್ಡಿನಲ್ ಗಿಬ್ಬನ್ಸ್ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ಸ್ಕೋಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಕಥೆಡ್ರಲ್ ಆಫ್ ಮೇರಿ ಅವರ್ ಕ್ವೀನ್]] * [[ಪ್ರೆಂಡ್ಸ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌]] * [[ಗಿಲ್ಮನ್ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ದಿ ಗ್ರೀನ್ ಮೌಂಟ್ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ನೊಟ್ರೆ ಡೇಮ್]] * [[ಮೌಂಟ್ ಸೈಂಟ್ ಜೊಸೆಫ್ ಕಾಲೇಜ್]] * [[ರೊಲ್ಯಾಂಡ್ ಪಾರ್ಕ್ ಕಂಟ್ರಿ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ದಿ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌]] * [[ವಾಲ್ಡೊರ್ಪ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಾಲ್ಡಿಮೊರ್]] * [[ಲ್ಯಾಬ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಾಲ್ಡಿಮೊರ್]] ==== ಪ್ರಾಂತೀಯ ಶಾಲೆಗಳು ==== * [[ಆರ್ಕ್‌ಬಿಷಪ್ ಕರ್ಲೆ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ಬೈಸ್ ಯಾಕೊವ್ ಆಫ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌]] * [[ಕಾರ್ಡಿನಲ್ ಗಿಬ್ಬನ್ಸ್ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ದಿ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌]] * [[ಸೆಂಟ್. ಪ್ರಾನ್ಸೆಸ್ ಕಾಡೆಮಿ (ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌, ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್)]] * [[ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ನೊಟ್ರೆ ಡೇಮ್]] * [[ಮೆರ್ಸಿ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ಮೌಂಟ್ ಸೈಂಟ್ ಜೊಸೆಫ್ ಕಾಲೇಜ್]] * [[ಸೆತೊನ್ ಕೀಯೊ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್]] * [[ಯೆಶಿವತ್ ರಂಬಮ್]] == ಮಾಧ್ಯಮ == {{Main|Media in Baltimore}} ಮಾಲ್ಟಿಮೊರ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ವಾರ್ತಾ ಪತ್ರಿಕೆಯು ''[[ದಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಸನ್]]''. ಇದನ್ನು 1986ರಲ್ಲಿ ಇದರ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಮಾಲಿಕರಿಂದ ಟೈಮ್ಸ್ ಮಿರ್ರೊರ್ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಮಾರಾಟಮಾಡಲಾಯಿತು,<ref>{{cite web |url=http://www.fundinguniverse.com/company-histories/The-Times-Mirror-Company-Company-History.html |title=The Times Mirror Company—Company History |accessdate=2008-09-25 |work=fundinguniverse.com |publisher=Funding Universe }}</ref> ಇದನ್ನು 2000ರಲ್ಲಿ [[ಟ್ರಿಬುನೆ ಸಂಸ್ಥೆಯು]] ಖರೀದಿಸಿತು.<ref>{{cite news |first=Terence |last=Smith |authorlink=Terence Smith |title=Tribune Buys Times Mirror |url=http://www.pbs.org/newshour/bb/media/jan-june00/tribune_3-21.html |work=pbs.org |publisher=MacNeil/Lehrer Productions |date=2000-03-21 |accessdate=2008-09-25 |archive-date=2008-09-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080907210447/http://www.pbs.org/newshour/bb/media/jan-june00/tribune_3-21.html |url-status=dead }}</ref> ಮಾಲ್ಟಿಮೊರ್ ದೇಶದಲ್ಲಿನ 26ನೆಯ ಅತೀದೊಡ್ಡ [[ದೂರದರ್ಶನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ]] ಮತ್ತು 21ನೆಯ-ಅತೀದೊಡ್ಡ [[ರೇಡಿಯೊ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ]] ಆಗಿದೆ.{{Citation needed|date=August 2008}} 20ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ನಗರಗಳಂತೆ, 1986ರಲ್ಲಿ ''[[ಬಾಲ್ಡಿಮೊರ್ ನ್ಯೂಸ್-ಅಮೆರಿಕಾನ್‌]]'' ನ ಪ್ರಕಟನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದ ವರೆಗು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಎರಡು-ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆಗಳ ನಗರವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web | url=http://www.lib.umd.edu/RARE/MarylandCollection/NewsAmerican/Index.html | title=The Baltimore News American Photograph Collection | publisher=University of Maryland: Libraries | date=December 18, 2009 | accessdate=31 December 2009 | archive-date=30 ಏಪ್ರಿಲ್ 2010 | archive-url=https://web.archive.org/web/20100430114453/http://www.lib.umd.edu/RARE/MarylandCollection/NewsAmerican/Index.html | url-status=dead }}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ, ''[[ದಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಎಕ್ಸಾಮಿನರ್‌]]'' ನ್ನು ''ದಿ ಸನ್‌‌'' ದೊಂದಿಗಿನ ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ''[[ದಿ ಸಾನ್ ಪ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಎಕ್ಸಾಮಿನೆಯರ್]]'' ಮತ್ತು ''[[ದಿ ವಾಷಿಂಗ್‌ಟನ್ ಎಕ್ಸಾಮಿನೆಯರ್‌]]'' ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಚೈನ್‌ನ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ''ಸನ್‌'' ನ ಪಾವತಿಸುವ ಚಂದಾದ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ''ದಿ ಎಕ್ಸಾಮಿನೆರ್'' ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಂದ ಕಾಣಬಹುದಾದ ಏಕೈಕ ಉಚಿತ ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆ. ಇದರಿಂದ ಲಾಭಗಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ, ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಿನ್ನಡೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಿ, ''ದಿ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಎಕ್ಸಾಮಿನೆರ್‌'' ನ ಪ್ರಕಟಣೆಯು ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2009ರಂದು ಸ್ಥಗಿತಕ್ಕೊಳಗಾಯಿತು. == ಕ್ರೀಡಾ ತಂಡಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:CamdenYards 2005-05-08.jpg|thumb|right|ಒರಿಯೊಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಅಟ್ ಕ್ಯಾಮ್ಡೆನ್ ಯಾರ್ಡ್ಸ್]] {{Main|Sports in Baltimore}} ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ವಿವಿಧ ಕಾಲಗಳಿಂದ ಅನೇಕ ತಂಡಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕ್ರೀಡಾ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 1954ರಲ್ಲಿ St. ಲೂಯಿಸ್ ಬ್ರವ್‌ನ್ಸ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾವಣೆಗೊಂಡಾಗಿನಿಂದ [[ಬಲ್ಟಿಮೊರ್ ಓರಿಯಲ್ಸ್]] ಸ್ಥಳೀಯ [[ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು]] ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿತ್ತಿದೆ. ಓರಿಯಲ್ಸ್ ಮೂರು ವರ್ಲ್ಡ್ ಸೀರೀಸ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿದೆ. 1995ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಥಳೀಯ ಆಟಗಾರ (ಮತ್ತು ನಂತರದ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಪಾಮೆರ್) [[ಕಲ್ ರಿಪ್ಕೆನ್, Jr.]] [[ಲುಯ್ ಜೆಹ್ರಿಂಗ್‌]]'‍ರವರು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಆಡಿದ 2,130 ಆಟಗಳ (ಇದಕ್ಕಾಗಿಯೆ ಅವರಿಗೆ [[ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಇಲುಸ್ಟ್ರೇಟೆಡ್]] ಮಾಗಜೆನ್‌ನಿಂದ [[ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮೇನ್ ಆಫ್ ದಿ ಯಿಯರ್]] ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿತ್ತು) "ಮುರಿಯಲಾಗದ" ಅನಿಯಮಿತ ಗೆರೆಯನ್ನು ಮುರಿದರು. ಆರು ಪೂರ್ವ ಓರಿಯಲ್ಸ್‌ರನ್ನು [[ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಪಾಮ್‌]]ನಲ್ಲಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. [[1953]] ರಿಂದ [[1984]]ರ ವರೆಗು, [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಕೊಲ್ಟ್ಸ್]] ನಗರದ ಪರವಾಗಿ ಆಡಿ, [[1958]] ಮತ್ತು [[1959]] [[NFL ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ಗಳನ್ನು]] ಮತ್ತು [[ಸುಪೆರ್ ಬವ್ಲ್ V]]ಯನ್ನು ಗೆದ್ದರು. "[[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಸಿಎಪ್‌ಎಲ್‌ಗಳು]]", ಅಥವಾ [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಸ್ಟಲಿಯನ್‌]]ಗಳು 1994ರಲ್ಲಿ [[CFL]]ಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದ್ದು ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ವೃತ್ತಿಪರ ಪುಡ್‌ಬಾಲ್ ತಂಡಗಳಾಗಿವೆ. ಸಿಎಪ್‌ಎಲ್‌ಗಳು 1995ರ ಕ್ರೀಡಾ ಋತುವಿನ ನಂತರ [[ಮೊಂಟ್ರೆಯಲ್ ಅಲೊಯೆಟೆಸ್]] ಆಗಲು ಮೊಂಟ್ರೆಯಲ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳೂವ ಮೊದಲು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕ್ರೀಡಾ ಋತುಗಳ ಕಾಲ ಇದ್ದರು. [[CFL]]ನ ಯಾವುದೇ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ತಂಡದ ಎರಡು ಉತ್ತಮ ಕ್ರೀಡಾ ಋತುಗಳ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಿಎಪ್‌ಎಲ್‌ಗಳು ರನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅವರ ಅಂತಿಮ ಕ್ರೀಡಾ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಶ್ವಾಸ ಹೊಂದಿದ್ದ [[ಕಾಲ್ಗರಿ ಸ್ಟಾಂಪೆಡರ್ಸ್‌]]ನ್ನು ಸೋಲಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಕೇವಲ ಯು.ಎಸ್. ತಂಡವು [[ಗ್ರೇ ಕಪ್]], ದಿ ಲೆಗ್ಯೂಸ್ ಪ್ಲೇಆಫ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ನ್ನು ಗೆದ್ದಿದೆ. ಸಿಎಪ್‌ಎಲ್‌ಗಳು ಬಿಟ್ಟ ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ ವೃತ್ತಿಪರ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ಗೆ ಮರಳಿ ಬಂತು. 1996ರಲ್ಲಿ ಕ್ಲೆವೆಲಾಂಡ್‌ನಿಂದ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಾಗಿನಿಂದ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪುಟ್‌ಬಾಲ್ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು]] [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ರೆವೆನ್ಸ್]] ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿದೆ. 2000ರಲ್ಲಿನ [[ಸುಪೆರ್ ಬವ್‌ಲ್]] ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್, ಎರಡು [[ವಿಭಾಗದ]] ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ಗಳು (2003 ಮತ್ತು 2006), ಮತ್ತು 2000 ಮತ್ತು 2009ರಲ್ಲಿನ ಆವಿಷ್ಕರಣದ ಎರಡು [[AFC ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್]]ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು, ತಂಡವು ಮಹತ್ತರವಾದ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿತು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಇರುವ ಇತರ ತಂಡಗಳೆಂದರೆ: [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಬ್ಲಾಸ್ಟ್]], 1998ರಿಂದ ಇರುವ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಳಾಂಗಣದ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಆಟದ ಒಕ್ಕೂಟ]]; [[ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಪಲಸೆ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌]], 2006ರಿಂದ ಇರುವ [[USL ಎರಡನೆಯ ವಿಭಾಗ]]; [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಮಾರಿನೆರ್ಸ್]], 2008ರಿಂದ ಇರುವ[[ಅಮೆರಿಕಾದ ಒಳಾಂಗಣದ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಸಮಿತಿ]]; [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ಬರ್ನ್]], 2004ರಿಂದ ಇರುವ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಸಮಿತಿ]]; [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ ನೈಟ್‌ಹವ್‌ಕ್ಸ್]], 2001ರಿಂದ ಇರುವ [[ಸ್ವತಂತ್ರ ಮಹಿಳಾ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಒಕ್ಕೂಟ]]; ಮತ್ತು 2006ರಿಂದ ಇರುವ [[ಚಾರ್ಮ್ ನಗರದ ರೊಲೆರ್ಸ್ ಹುಡುಗಿಯರ]] [[ಮಹಿಳಾ ಪ್ಲಾಟ್ ಟ್ರಾಕ್ ಡರ್ಬಿ ಸಮಿತಿ]]. ಪ್ರಾಂತದ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ವಿಲ್ಡ್ ಬಿಲ್ ಹಗಿ]], ಅವರು ನಗರದಲ್ಲಿ ಆಡಿದ ಅಥವಾ ಅಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕ್ರೀಡಾ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಬಗೆಗಿನ ಅವರ ಭಾವನೆ ಮತ್ತು ಮಾನ್ಯತೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಕ್ರೀಡೆಗಳೊಂದಿಗೆ ದಿ ಒಜೊದ್ ಇನ್‌ಡಿ ಕಾರ್ ಸಿರೀಸ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಆಗಸ್ಟ್ 5-7 ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಇನ್ನೆರ್ ಹರ್ಬೊರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲಿದೆ. == ಅವಳಿ ನಗರಗಳು == {{SisterCities|Baltimore|eleven}}<ref name="Baltimore">{{cite web|url=http://www.baltimorecity.gov/government/intl/sistercities.php|title=Baltimore City Mayor's Office of International and Immigrant Affairs—Sister Cities Program|accessdate=2009-07-18|archive-date=2008-08-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20080807173931/http://www.baltimorecity.gov/government/intl/sistercities.php|url-status=dead}}</ref> <div> * {{flagicon|Egypt}} [[ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಿಯ]], [[ಈಜಿಪ್ಟ್]] (1995) * {{flagicon|Israel}} [[ಆಶ್‌ಕ್ವೆಲೊನ್]], [[ಇಸ್ರಾಯಲ್]] (2005) * {{flagicon|Germany}} [[ಬ್ರೆಮೆರ್ಹವೆನ್]], [[ಜೆರ್ಮನಿ]] (2007) * {{flagicon|Liberia}} [[ಗ್ಬರ್ನ್‌ಗ]], [[ಲಿಬೆರಿಯ]] (1973) * {{flagicon|Italy}} [[ಜೆನೊಯ]], {2ಇಟಲಿ{/2} (1985) * {{flagicon|Japan}} [[ಕವಸಕಿ]], [[ಜಪಾನ್]] (1978) * {{flagicon|Egypt}} [[ಲಕ್ಸೊರ್]], [[ಈಜಿಪ್ಟ್]] (1982) * {{flagicon|Ukraine}} [[ಒಡೆಸ್ಸ]], [[ಯುಕ್ರೈನ್]] (1974) * {{flagicon|Greece}} [[ಪಿರಯುಸ್]], [[ಗ್ರೀಸ್]] (1982) * {{flagicon|Netherlands}} [[ರೊಟೆರ್‌ಡಮ್]], [[ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್]] (1985) * {{flagicon|China}} [[ಕ್ಸಿಯಮೆನ್]], [[ಪಿಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಚೈನ]] (1985) </div> == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == <div> * [[ಅರಬ್ಬರು]] * [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್]] * [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಇನ್ ಫಿಕ್ಷನ್]] * [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಸ್ಟೀಮ್ ಪ್ಯಾಕೆಟ್ ಕಂಪನಿ]] * [[:ವರ್ಗ:Cemeteries in Baltimore, Maryland|ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಸಿಮೆಂಟರಿಗಳು]] * [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ಸಂಸ್ಕೃತಿ]] * [[ಡಿಕೇವಿಲ್ಲೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಜಿಲ್ಲೆ]] * [[ಎಲಿಜಾ ರಿಡ್ಜ್‌ಲಿ]] * [[ಎನೊಕ್ ಪ್ರ್ಯಾಟ್ ಫ್ರೀ ಲೈಬ್ರರಿ]] * [[ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್-ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಉದ್ಯಾನವನಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬೊಹೆಮಿಯಾನ್]] * [[ಪ್ಲಗ್ ಅಗ್ಲೀಸ್]] * [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಲೂ (ರೈಲು)]] * [[ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಪೆಯಿಂಟಿಂಗ್]] * [[ದಿ ವೈರ್]] </div> == ಪರಾಮರ್ಶನಗಳು == <references></references> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{sisterlinks|Baltimore, Maryland}} * [http://www.baltimorecity.gov/ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್] * [http://www.baltimore.org/ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡೆ - ಅಫಿಷಿಯಲ್ ಡೆಸ್ಟಿನೇಶನ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಶನ್] * [http://www.baltimore-maryland.org/history/baltimore-history.html ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಟೈಮ್ ಲೈನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090815120046/http://www.baltimore-maryland.org/history/baltimore-history.html |date=2009-08-15 }} * [http://www.visitmybaltimore.com/ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304124404/http://www.visitmybaltimore.com/ |date=2016-03-04 }} * [http://www.baltimoregrapevine.com/ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ಗ್ರೇಪ್‌ವಿನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100818091938/http://www.baltimoregrapevine.com/ |date=2010-08-18 }} ಸ್ಥಳೀಯ ನಗರದ ಪ್ರತ್ರಿಕೆ {{Start box}} {{Succession box| before=[[Philadelphia, Pennsylvania|Philadelphia]] | title=Capital of the United States of America | years=1776–1777 | after=[[Philadelphia, Pennsylvania|Philadelphia]] }} {{End box}} {{Template group | title = Articles Relating to the City of Baltimore | list = {{Baltimore}} {{County Seats of Maryland}} {{Maryland}} {{All-American City Award Hall of Fame}} {{Location of US capital}} {{USLargestCities}} {{USLargestMetros}} }} [[ವರ್ಗ:ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್, ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್]] [[ವರ್ಗ:ಚೆಸಪೀಕ್ ಕೊಲ್ಲಿ]] [[ವರ್ಗ:ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ನಗರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರಾರಂಭದ ಅಮೇರಿಕನ್ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಮೊದಲ ರಾಜಧಾನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಸ್ವತಂತ್ರ ನಗರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿನ ರೇವುಪಟ್ಟಣದ ವಸಾಹತುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:೧೮೪೦ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜನನಿಬಿಡ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆಫ್ರಿಕನ್‌-ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಜನರು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಮುದಾಯಗಳು]] di0zvkoww8dvawtp4nx7n3k5fso261j 0 24787 1307705 1306003 2025-06-29T14:56:11Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307705 wikitext text/x-wiki {{ಯಂತ್ರಾನುವಾದ}} [[ಚಿತ್ರ:Peter_Paul_Rubens_-_The_Adoration_of_the_Magi_-_WGA20244.jpg|thumb|right|upright|ಪೀಟರ್ ಪೌಲ್ ರುಬೆನ್ಸ್‌ರ ಆರಾಧನೆ.]] [[File:Sant'Andrea.jpg|thumb|right|upright| ಗೈನ್ ಲಾರೆಂಜೊ ಬೆರ್ನಿನಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ದ ಚರ್ಚ್ ಆಫ್ ಸಂಟ್‌ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ರೆಯ ಅಲ್ ಕ್ವಿರಿನಲೆ.]] '''ಬರೊಕ್‌''' ({{pron-en|bəˈroʊk}}, ''bə-{{sm|rohk}})'' ಎನ್ನುವುದು ೧೬ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಿಂದ ೧೮ನೇ ಶತಮಾನದ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದವರೆಗೆ [[ಯುರೋಪ್|ಯೂರೋಪ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದ್ದ ಒಂದು ಕಲಾಶೈಲಿ.<ref>{{cite book |first=Paul|last=Fargis|title=The New York Public Library Desk Reference|year=1998|edition=third|place=New York|publisher=Macmillan General Reference|pages=262|isbn=0-02-862169-7}}</ref> ಅದು ಅನೇಕ ವೇಳೆ "ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾನರಿಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ರೊಕೋಕೋ ಕಾಲಮಾನಗಳ ನಡುವೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಲೆಯ ಶೈಲಿ, ಇದು ಸಕ್ರೀಯ ಚಳುವಳಿ, ಗೋಚರ ಭಾವನೆಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ-ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ವಾಗ್ಮಿತಾ ಕಲೆಗಳ ಮೂಲಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ಶೈಲಿ" ಎಂಬುದಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{Harvnb|Piper|1984|p= 44-45, cited in Wakefield 2004, pp. 3-4}}{{Citation broken|date=June 2010}}</ref> ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಮತ್ತು ಯಶಸ್ಸು, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಟ್ರೆಂಟ್‌ನ ಮಂಡಳಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್‌ನಿಂದ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟೆಂಟರ ಪುನರುತ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಕಲೆಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ನೀತಿಗಳನ್ನು ನೇರವಾದ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂವಹಿಸಲ್ಪಡಬೇಕು ಎಂಬುದಾಗಿ ಪ್ರಚೋದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>ಹೆಲೆನ್ ಗಾರ್ಡನರ್, ಫ್ರೆಡ್ ಎಸ್. ಕ್ಲೈನರ್, ಮತ್ತು ಕ್ರಿಸ್ಟಿನ್ ಜೆ. ಮಾಮಿಯ, ''ಗಾರ್ಡನರ್ಸ್ ಆರ್ತ್ ಥ್ರೂ ದ ಏಜಸ್'' (ಬೆಲ್ಮಾಂಟ್, ಸಿಎ: ಥಾಮ್ಸನ್/ವಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್, ೨೦೦೫), p. ೫೧೬.</ref> ಶ್ರೀಮಂತ ಪ್ರಭುತ್ವವೂ ಕೂಡ ‌ ಬರೊಕ್‌ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ನಾಟಕೀಯ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಸಂದರ್ಶಕರನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿತಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ವಿಜಯೋತ್ಸಾಹದ ಬಲ ಮತ್ತು ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಒಂದು ಸಾಧನವಾಗಿ ಕಲೆಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನೂ ಕೂಡ ಗಮನಿಸಿದರು. ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಅರಮನೆಗಳು ಕೋರ್ಟ್‌ಗಳ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರಧಾನ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕ್ರಮಾನುಗತವಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯ ಸ್ವಾಗತ ಕೋಣೆಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. == ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ == ೧೬೦೦ ವರ್ಷದ ಪ್ರಾರಂಭದ ಸುಮಾರಿಗೆ, ಹೊಸ ಕಲೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಈಗ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕಲೆಯ ಶೈಲಿಗೆ ಕಾರಣವಾದವು. ಟ್ರೆಂಟ್‌ನ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ (೧೫೪೫–೬೩) ಘೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಶಾಸನದ ಜೊತೆ ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟೆಂಟ್ ಪುನರುತ್ಥಾನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಿದ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಕಲೆಯನ್ನು,{{Citation needed|date=March 2010}} ಚರ್ಚ್‌ನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಗಳು ಉತ್ತಮವಾಗಿ-ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ಜನರುಗಳಿಗಿಂತ ಅಶಿಕ್ಷಿತರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾತನಾಡಲ್ಪಡಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳುವುದರ ಮೂಲಕ ವರ್ಣಿಸಿತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಅದು ಒಂದು ತಲೆಮಾರಿನ ನಂತರ ರೂಢಿಯಂತೆ{{Weasel-inline|date=March 2010}} ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಒಂದು ಸ್ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದಿತು. [[ಚಿತ್ರ:Aeneas'_Flight_from_Troy_by_Federico_Barocci.jpg|thumb|ಎನಿಯಸ್ ಫ್ಲೀಸ್ ಬರ್ನಿಂಗ್ ಟ್ರಾಯ್, ಫೆಡರಿಕೊ, ಬರೊಚ್ಚಿ, 1598.]] ಬರೊಕ್‌‍ ಶೈಲಿಯ ಮನವಿಯು ೧೬ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಹಾಸ್ಯದ, ಬುದ್ದಿವಂತಿಕೆಯ ಮ್ಯಾನರಿಸ್ಟ್ ಕಲೆಯಿಂದ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಆಂತರಿಕ ಭಾವಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸುವುದನ್ನು ರೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಇದು ನೇರವಾದ, ಸರಳವಾದ, ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವ, ಮತ್ತು ನಾಟಕೀಯವಾಗಿದ್ದ ಒಂದು ಪ್ರತಿಮಾಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು. ‌ ಬರೊಕ್‌ ಕಲೆಯು ಅನ್ನಿಬೇಲ್ ಕರಾಚಿ ಮತ್ತು ಅವನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಶಾಲ ಮತ್ತು ವೀರೋಚಿತ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿತು, ಮತ್ತು ಕಾರ್ವಾಜಿಯೋ, ಮತ್ತು ಫೆಡರಿಕೋ ಬೊರೊಕ್ಕಿಯಂತಹ ಇತರ ಕಲಾಕಾರರಲ್ಲಿ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯನ್ನು ಕಂಡಿತು, ಇದು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವೇಳೆ ’ಪ್ರೊಟೋ-‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಮೂಲಾವಸ್ಥೆಯ ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಮಿಕಲ್ಯಾಂಜೆಲೋ ಮತ್ತು ಕೊರೆಜೊಯೋರ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಸಮಾನಾಂತರತೆಗಳು "‌ ಬರೊಕ್‌ ಸಂಗೀತ"ದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಕರವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ವಿರೋಧಾಭಾಸವಾದ ಪದಗುಚ್ಛಗಳ ದೀರ್ಘತೆಗಳು, ಸೌಹಾರ್ದತೆ ಮತ್ತು ಬಹುಧ್ವನಿಸಂಕೇತನವನ್ನು ಇಲ್ಲದಂತೆ ಮಾಡುವ ಸಂವಾದಿರಾಗ, ಮತ್ತು ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಬಣ್ಣಗಳು ಒಂದು ಬಲವಾದ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದವು. (‌ ಬರೊಕ್‌ ಸಂಗೀತವನ್ನು ನೋಡಿ.) ಸರಳವಾದ, ಶಕ್ತಿಯುತವಾದ, ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟಕೀಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಅದೇ ರೀತಿಯಾದ ಮೋಡಿಗಳಲ್ಲಿ, ಸರಳವಾದ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತಾಳಲೋಪ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ವರತರಂಗಗಳು, ಜಾನ್ ಡೊನ್ನ್‌ರಂತಹ ಮ್ಯಾನರಿಸ್ಟ್‌ಗಳಿಂದ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ವಿಶದೀಕೃತಗೊಂಡ ತತ್ವಮೀಮಾಂಸೆಯ ಹೋಲಿಗೆಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದವು, ಮತ್ತು ವರ್ಣಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಗೋಚರ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳ ಮೂಲಕ ಬಲವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಿತಗೊಂಡ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಜಾನ್ ಮಿಲ್ಟನ್‌ನ ''ಪ್ಯಾರಡೈಸ್ ಲಾಸ್ಟ್ (ಕಳೆದುಹೋದ ಸ್ವರ್ಗ),'' ಒಂದು ‌ ಬರೊಕ್‌ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.{{Citation needed|date=March 2010}} ‌ ಬರೊಕ್‌ ಕೃತಿಯು ರೊಕೋಕೋ ಶೈಲಿಯ ಮೂಲಕ ಹಲವಾರು ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ರದ್ದುಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟರೂ ಕೂಡ, ೧೭೨೦ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಆಂತರಿಕ ಚಿತ್ರಣ, ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರಿಕ ಕಲೆಗಳಿಗೆ, ‌ ಬರೊಕ್‌ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ೧೮ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನವವಸಾಹತುಶಾಹಿ ನೀತಿಯ ಉದಯದವರೆಗೆ ಒಂದು ನಿರ್ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಬಹುದಾದ ಶೈಲಿಯಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತು. ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ‌ ಬರೊಕ್‌ ಭಾವಾಭಿನಯಗಳು ಮ್ಯಾನರಿಸ್ಟ್ ಭಾವಾಭಿನಯಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಶಾಲವಾಗಿವೆ: ಕಡಿಮೆ ದ್ವಂದಾರ್ಥದ, ಕಡಿಮೆ ನಿಗೂಢವಾದ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯಾವೃತವಾಗಿದೆ, ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕಲೆಯ ವಿಧವಾದ ಒಪೆರಾದ (ಗೀತನಾಟಕ) ರಂಗಸ್ಥಳದ ಭಾವಾಭಿನಯಗಳಿಗೆ ಸದೃಶವಾಗಿದೆ. ‌ ಬರೊಕ್‌ ಭಂಗಿಗಳು ''ಕಾಂಟ್ರಾಪೊಸ್ಟೋ'' ("ಸಮತೋಲನ ಮಾಡು"), ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಒತ್ತಡವು ಭುಜಗಳ ಸಮಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸೊಂಟವನ್ನು ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುವುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಇದು ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಅವು ಚಲಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅನುವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಕಂಡುಬರುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಶುಷ್ಕಕಾರಿ, ಮಿತವಾದ, ಕಡಿಮೆ ನಾಟಕೀಯವಾದ ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಗಳಿಂದಾವೃತವಾದ ೧೮ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ನಂತರದ ಹಂತಗಳ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಗಳು ಅನೇಕ ವೇಳೆ '''‌ ಬರೊಕ್‌ ನಂತರದ''' ಸ್ಪಷ್ಟೀಕರಣದ ಬೇರ್ಪಡುವಿಕೆ ಎಂಬಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. (ಕ್ಲೌಡ್ ಪೆರೌಲ್ಟ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿ.) ವಿಲಿಯಮ್ ಕೆಂಟ್‌ನಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ನಿಯೋ-ಪ್ಯಾಲಡಿಯನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನಾಂತರವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದವು: ಆಂತರಿಕ ಶೈಲಿಗಳ ಜೊತೆ ಕೆಂಟ್‌ನ ಪೀಠೋಪಕರಣ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ರೋಮ್ ಮತ್ತು ಜೆನೋವಾದ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು, ಶ್ರೇಣಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ರಾಚನಿಕ ಶಿಲ್ಪ ಅಂಶಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು, ಇವುಗಳು ಯಾವತ್ತಿಗೂ ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ, ಗೋಡೆಯ ಅಲಂಕಾರವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದವು ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ‌ ಬರೊಕ್‌ವು ಶ್ರೀಮಂತ, ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಣೆಯುಳ್ಳ ಶೈಲಿಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಶೈಲಿಯಾಗಿದೆ. ಕಲೆಯ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು, ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟೆಂಟರು,{{Weasel-inline|date=March 2010}} ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಯು, ಒಂದು ಹೊಸ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಧರ್ಮದ-ಪುನರ್‌ನಿರ್ಮಾಣದ ಹೊಸ ವಿಧಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಹಲವಾರು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಳುವಳಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಬೇಕಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿರುವ ‌ ಬರೊಕ್‌ವು ಲೌಕಿಕ ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದಂತೆ, ಪೋಪ್ ಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಒಂದು ಶೈಲಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ,{{Weasel-inline|date=March 2010}} ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವವು ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಪುನರುಜ್ಜೀವನದ ಯಾವುದೋ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾದ ಒಂದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾದ, ಇದರ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ವಿಧಿಸಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ದೃಷ್ಟಾಂತವಾಗಿ ಅಥವಾ ಅಲ್ಲವಾಗಿ, [[ರೋಮ್|ರೋಮ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಅಲ್ಲಿ ‌ ಬರೊಕ್‌ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಈ ಕಾಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಹುಶಃ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ನಗರೀಕರಣದ ಪುನರವಲೋಕನವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ನವೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.{{Citation needed|date=March 2010}} == ‌ ಬರೊಕ್‌ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಲೆ == [[ಚಿತ್ರ:JosefaObidos4.jpg|thumb|right|ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಚಿತ್ರಗಾರ ಜೋಸೆಫ ದೆ ಒಬಿಡೊಸ್‌ನ ಸ್ಟಿಲ್-ಲೈಫ್, c.1679, ಸಂತರೆಮ್, ಪೋರ್ಚುಗಲ್, ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯ]] {{Main|Baroque painting}} ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಲೆಯಲ್ಲಿ ''‌ ಬರೊಕ್‌'' ಶೈಲಿಯು ಏನನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆಯು ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ (ಈಗ [[ಲೂವ್ರ್|ಲೌರೆ]]ಯಲ್ಲಿದೆ) ಲುಕ್ಸೆಂಬೊರ್ಗ್ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪೀಟರ್ ಪೌಲ್ ರುಬೆನ್ಸ್‌ನಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಾರಿ ದೆ ಮೆಡಿಸಿ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಶ್ರೇಣಿಗಳಿಂದ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು,<ref>[http://www.students.sbc.edu/vandergriff04/mariedemedici.html ಪೀಟರ್ ಪೌಲ್ ರುಬೆನ್ಸ್ ''ದಿ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಮರಿ ಡೆ ಮೆಡಿಸಿ'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030914111817/http://www.students.sbc.edu/vandergriff04/mariedemedici.html |date=2003-09-14 }}.</ref> ಅದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರನು ಒಂದು ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದನು: ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವ, ಪ್ರತಿಮಾಶಿಲ್ಪಕಲೆ, ವರ್ಣಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆ, ಮತ್ತು ಅದರ ಸಂಯೋಜನಗಳು ಹಾಗೆಯೇ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಚಲನೆಗಳ ವಿವರಣೆಗಳ ‌ ಬರೊಕ್‌-ಕಾಲಮಾನದ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳು. ಅಲ್ಲಿ ಕಾರಾವಾಜಿಯೋದಿಂದ ಕೊರ್ಟೊನಾದವರೆಗೆ ಇಟಾಲಿಯನ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಅಂಶಗಳಿವೆ; ಅವೆರಡೂ ಕೂಡ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಶೈಲಿಗಳ ಜೊತೆ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಕ್ರಿಯಾವಾದವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತವೆ. ‌ ಬರೊಕ್‌ದ ಪುನರಾವರ್ತಿತವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಡುವ ಮತ್ತೊಂದು ಕೆಲಸವೆಂದರೆ ಸೇಂಟ್ ಮಾರಿಯಾ ಡೆಲ್ಲಾ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾದಲ್ಲಿನ ಕೊರ್ನಾರೋ ಚಾಪೆಲ್‌ಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬರ್ನಿನಿಯ ''ಭಾವಪರವಶತೆಯಲ್ಲಿ ಸಂತ ಥೆರೆಸಾ'' ಶಿಲ್ಪವಾಗಿದೆ, ಇದು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ಶಿಲ್ಪ, ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಮಂದಿರವನ್ನು ಒಂದು ಬೃಹತ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ಾಲಂಕಾರದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.boglewood.com/cornaro/xteresa.html Bogelwood.comನಲ್ಲಿನ "ಕಾರ್ನಾರೊ ಚಾಪೆಲ್ " ].</ref> ನಂತರದ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಯು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಲಂಕಾರಾತ್ಮಕವಾದ ರೊಕೋಕೋಕ್ಕೆ ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು, ಅದು, ವ್ಯತಿರಿಕ್ತತೆಯ ಮೂಲಕ, ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ‌ ಬರೊಕ್‌ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಇದರ ವೈಯುಕ್ತಿಕತೆಗಳ ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು ನೇರತನಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರವಾಗಿ-ಅವಲೋಕಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಂಶಗಳು ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿರುವಂತಿವೆ ಮತ್ತು ಚರ್ಮದ ರಚನಾ ಚಿತ್ರಣಗಳು-ಇದನ್ನು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಕಲೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿರ್ಬಂಧಿತ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿನ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿವೆ. ಉತ್ತರಭಾಗದ ವಾಸ್ತವವಾದಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚು ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಒಂದು ಕಲೆಯು ೧೭ ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಡಚ್ ಸುವರ್ಣ ಯುಗ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಿತು, ಅದು ಈಗಲೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ, ಪ್ರತಿನಿತ್ಯದ ದೃಶ್ಯಗಳ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಭೂದೃಶ್ಯಗಳ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಂತಹ ಧಾರ್ಮಿಕ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧಾರಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ, ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಹಾಗೆಯೇ ರೆಂಬ್ರಂಡ್ಟ್‌ನ ಕಲೆಯ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಸ್ವರೂಪವು ಸರಳವಾಗಿದೆ, ಅದರ ಗುರುತು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವರ್ಮೀರ್ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಇತರ ಡಚ್ ಕಲಾಕಾರರಿಂದ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಪ್ಲೆಮಿಷ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಲೆಯು ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು, ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದನ್ನೂ ಕೂಡ ಮುಂದುವರೆಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿತು. == ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶಿಲ್ಪಕೃತಿ == {{Main|Baroque sculpture}} ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಯಲ್ಲಿ, ಆಕೃತಿಗಳ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಚಳುವಳಿ ಹಾಗೂ ಮಾನವ ರೂಪಗಳ ಶಕ್ತಿ ಇತ್ತು - ಅವು ಒಂದು ರಿಕ್ತ ಮಧ್ಯದ ಆವರ್ತದ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುವರಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ, ಅಥವಾ ಅಂತರಿಕ್ಷದ ಸುತ್ತ ಹೊರ ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ, ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಗೆ ಬಹು ಆದರ್ಶ ನೋಟಗಳ ಆಯಾಮ ಹಲವು ಸಲ ಹೊಂದಿತ್ತು. ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಯ ವಿಶೇಷ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಅಧಿಕ-ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸಿದವು, ಉದಾ, ಅಡಗಿಸಿ ಇಟ್ಟ ಬೆಳಕುಗಳು, ಅಥವಾ ಕಾರಂಜಿಗಳು. ಬ್ರೆಜಿಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ಎಲೆಜಾಂಡಿಹೊ ಕೂಡ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಶಲ ಕೃತಿ ಎಂದರೆ ಕೊಂಗೊಂಹಾಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ''ಸ್ಯಾಂಟುವಾರಿಯೊ ಡಿ ಬೊಮ್ ಜೀಸಸ್ ಡಿ ಮಾಟೊಸಿನ್ಹೊಸ್‍'' ‌ನ ಮೂರ್ತಿಗಳ ಶ್ರೇಣಿ. ಹಳೆಯ ಬೈಬಲ್ ಧರ್ಮೋಪದೇಶಕರ ಸಾಲುಮನೆಗಳ ಸುತ್ತಿನ ಸೋಪ್‌ಕಲ್ಲು ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಗಳು ಅವರ ಉತ್ತಮ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬರ್ನಿನಿಯ (೧೫೯೮-೧೬೮೦) ವಾಸ್ತುಶಾಸ್ತ್ರ, ಶಿಲ್ಪಕೃತಿ ಹಾಗೂ ಕಾರಂಜಿಗಳು ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಬರ್ನಿನಿ ನಿಸ್ಸಂದೇಹವಾಗಿ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಕಾಲದ ಅತಿ ಪ್ರಮುಖ ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಮೈಕಲ್ಯಾಂಜಿಲೊರನ್ನು ತಮ್ಮ ಸರ್ವಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಲು ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸಿದರು: ಬರ್ನಿನಿ ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ವಾಸ್ತುಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು, ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಾರರಾಗಿದ್ದರು, ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಮೃತಶಿಲೆ ಕೆತ್ತನೆಯಲ್ಲಿನ ಅವರ ವಿಶೇಷ ಗಮನ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ಹಾಗೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯನ್ನು ಕೂಡಿಸಿ ಆಕೃತಿಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಸಕ್ಷಮತೆಗೆ, ೨೦ನೇಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಬರ್ನಿನಿ ತನ್ನ ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಅತಿಯಾಗಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಭಾವಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಡಿಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಎದೆಮಟ್ಟದ ವಿಗ್ರಹದ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಉತ್ತಕೃಷ್ಟ ಶಿಲ್ಪಕೃತರು ಕೂಡ ಆಗಿದ್ದರು. === ಬರ್ನಿನಿಯವರ ಕೊರ್ನಾರೊ ಕ್ರೈಸ್ತರ ಪೂಜಾಸ್ಥಳ: ಕಲೆಯ ಪೂರ್ಣ ಕೃತಿ === ಬರ್ನಿನಿಯವರ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಕೃತಿಯ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದರೆ ''ಸಂತ. ಥೆರೆಸಾ ಇನ್ ಎಕ್ಸಟಸಿ'' (೧೬೪೫-೫೨), ಇದನ್ನು [[ರೋಮ್|ರೋಮ್‌]]ನ ಸ್ಯಾಂಟ ಮಾರಿಯಾ ಡೆಲ್ಲಾ ವಿಟ್ಟೊರಿಯಾದ ಕೊರ್ನಾರೊ ಕ್ರೈಸ್ತರ ಪೂಜಸ್ಥಳಗಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಪೂರ್ಣ ಪೂಜಸ್ಥಳವನ್ನು ಬರ್ನಿನಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದರು, ಇದು ಕೊರ್ನಾರೊ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಚರ್ಚನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪೂರಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು. [[ಚಿತ್ರ:Ecstasy of St. Teresa HDR.jpg|left|thumb|260x260px|ಬೆರ್ನಿನಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಸಂತ ಥೆರೆಸಾರ ಎಸ್ಟಸೆ.]] ಸಂತ ಥೆರೆಸಾ, ಪೂಜಸ್ಥಳದ ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗವು ಒಂದು ನಯವಾದ ಬಿಳಿ ಅಮೃತಶಿಲೆಯ ಮೂರ್ತಿ, ಇದು ಬಹುವರ್ಣ ಚಿತ್ರಕಲಾ ಅಮೃತಶಿಲೆಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಈ ನಿರ್ಮಾಣ ಒಂದು ಅಡಗಿಸಿದ ಕಿಟಕಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಇದು ಮೇಲಿನಿಂದ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳಗಿಸುತ್ತದೆ. ಷಾಲೋ ರಿಲೀಫ್‌ನಲ್ಲಿ, ಒಪೆರಾ ಬಾಕ್ಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬೀಡುಬಿಟ್ಟ ಕೊರ್ನಾರೋ ಕುಟುಂಬದ ಚಿತ್ರ-ಸಮೂಹಗಳು ಚಾಪೆಲ್‌ನ ಎರಡು ಬದಿಯ ಗೋಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಕೊರ್ನಾರೋ ಕುಟುಂಬದ ಜೊತೆಗಿನ ಮೂರ್ತಿಗಳ ಮುಂದೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡುಗನು ವೀಕ್ಷಕನಾಗಿ ಅವುಗಳ ಬಾಕ್ಸ್ ಸೀಟ್‌ಗಳಿಂದ ಹೊರಗೆ ಮತ್ತು ಸಂತರ ಚಿತ್ರಗಳ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಭಾವೋತ್ಕರ್ಷತೆಯನ್ನು ನೋಡುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಬಾಗಿರುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಂತ. ಥೆರೆಸಾರನ್ನು ಬಹಳಷ್ಟು ಆದರ್ಶ ಪೂರ್ಣವಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಒಂದು ಕಾಲ್ಪನಿಕ ನಿಲುವು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಸಂತ. ಅವಿಲಾದ ಥೆರೆಸಾ, ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಪರಿಷ್ಕರಣದ ಒಬ್ಬ ಜನಪ್ರಿಯ ಸನ್ಯಾಸಿನಿ, ತನ್ನ ಒಗಟಾದ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ನಯವಾದ ಬೂದು ಉಣ್ಣೆ ಬಟ್ಟೆ ಉಡುವ ಗುಂಪಿನ ಕ್ರೈಸ್ತ ಸನ್ಯಾಸಿನಿಯರತ್ತ ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ; ಈ ಲೇಖನಗಳು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಆಸಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು. ಅವರ ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ, ಭಗವಂತನ ಪ್ರೀತಿಯು ತನ್ನ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಸುಡುವ ಬಾಣದಂತೆ ಭೇದಿಸಿದೆ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬರ್ನಿನಿ ಇದನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತಾ ಸಂತ. ಥೆರೆಸಾಳ ಆಕೃತಿಯನ್ನು ಒಂದು ಮೋಡದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿ, ಒಂದು ಚಿನ್ನದ ಬಾಣ (ಬಾಣವನ್ನು ಧಾತುವಿನಿಂದ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ) ಹಿಡಿದ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಣಯ ದೇವತೆಯ ಆಕೃತಿಯು ಅವಳತ್ತ ನೋಡಿ ನಗುವಂತೆ ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಆಯಾಮಾತ್ಮಕ ಆಕೃತಿಯು ಅವಳ ಹೃದಯದೊಳಗೆ ಬಾಣವನ್ನು ನೂಕುತಿಲ್ಲ - ಬದಲಾಗಿ ಅದನ್ನು ಅವನು ಹೊರ ತೆಗೆದಂತೆ ಇದೆ. ಭಾವಪರವಶತೆಯ ನಿರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸಂತ. ಥೆರೆಸಾರ ಮುಖ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸದೆ ತೀವ್ರೋದ್ರೇಕ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಲಾದ ಅವರ ಪ್ರಸ್ತುತ ತೃಪ್ತತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಧಾರ್ಮಿಕತೆ ಹಾಗೂ ಕಾಮೋದ್ರೇಕಗೊಳಿಸುವ ಕಲ್ಪನೆಯ ಮಿಶ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಸ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬದ್ಧತೆಯ ನಿರ್ಬಂಧದ ಸಂಬಂಧ ಅತಿ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ‌ ಬರೊಕ್‌ತೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಎಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಬರ್ನಿನಿ ಶ್ರದ್ಧಾವಂತ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಆಗಿದ್ದು ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ ಸನ್ಯಾಸಿನಿಯ ಅನುಭವವನ್ನು ಅಪಹಾಸ್ಯ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಅವರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಅನುಭವವನ್ನು ಒಂದು ತೀವ್ರವಾದ ದೈಹಿಕ ಅನುಭವವಾಗಿ ತೋರಿಸಲು ಲಕ್ಷಿಸಿದರು. ಥೆರೆಸಾ ತನ್ನ ದೈಹಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಬಹಳಷ್ಟು ಅನುಭಾವಿಗಳು ಬಳಸುವ ಭಾವೋತ್ಕರ್ಷತೆಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನೋದಯಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿ ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ಬರ್ನಿನಿರ ಚಿತ್ರಣ ಶ್ರದ್ಧಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿದೆ. ಈ ಕ್ರೈಸ್ತರ ಪೂಜಾಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕೊರ್ನಾರೊ ಕುಟುಂಬ ತಮ್ಮನ್ನು ವಿವೇಕದಿಂದ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ; ಅವರನ್ನು ವೀಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಬಿಂಬಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಪೂಜಸ್ಥಳದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಸಜ್ಜೆಯಿಂದ ವಿಕ್ಷಿಸಿದ ಹಾಗೆ. ಗೀತರೂಪಕದ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ, ಕೊರ್ನಾರೊರಿಗೆ ವೀಕ್ಷಕನ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಸವಲತ್ತಿನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಮೀಸಲಾಗಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಸಂತರ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ; ಹೀಗೆ ಹತ್ತಿರದಿಂದ ವೀಕ್ಷಕನಿಗೆ ಇನ್ನು ಉತ್ತಮ ವೀಕ್ಷಣೆ ದೊರಕುವುದು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನು ಪೂಜಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ತಗಲಿಸುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಸಂತ. ಥೆರೆಸಾ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆ. ಇದು ಖಾಸಗಿ ಪೂಜಸ್ಥಳ ಎಂದರೆ ಯಾರೂ ಕೂಡ ಕುಟುಂಬದವರ ಆಜ್ಞೆ ಇಲ್ಲದೆ ಧರ್ಮಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ವಿಗ್ರಹದ ಕೆಳಗಿನ ಪೂಜವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಮಾಡಬಾರದೆಂದು (೧೭ನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ೧೯ನೇಯ ಶತಮಾನದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ), ಆದರೆ ವೀಕ್ಷಕನನ್ನು ವಿಗ್ರಹದಿಂದ ವಿಭಜಿಸುವ ಒಂದೇ ವಸ್ತು ಎಂದರೆ ಪೂಜವೇದಿಕೆಯ ಅಡ್ಡಕಂಬಿ. ಈ ದೃಶ್ಯವು ಅಧ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನದ ನಿದರ್ಶನ ಹಾಗೂ ಕುಟುಂಬದ ಹೆಮ್ಮೆ ಎರಡರಂತೆಯು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. == ‌ ಬರೊಕ್‌ ವಾಸ್ತುಶಾಸ್ತ್ರ == [[ಚಿತ್ರ:Trier Kurfuerstliches Palais BW 1.JPG|250px|thumb|ಟ್ರಿಯರ್ ಅರಮನೆ(ಜರ್ಮನಿ)]] [[File:Residenzschloss Ludwigsburg.jpg|thumb|right| ಸ್ಟಟ್‌ಗರ್ಟ್ ಹತ್ತಿರದ ಲುಡ್‌ವಿಗ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್ ಅರಮನೆ, ಜರ್ಮನಿಯ ದೊಡ್ಡ ಬರೋಕ್‌ ಅರಮನೆ]] [[File:San Gaetano, facciata 11.JPG|thumb| ಸ್ಯಾನ್ ಗೈಟಾನೊ, ಫ್ಲೊರೆಂಟಿನ್‌ಗಳ ಮುಖ್ಯ ಬರೋಕ್‌ ಚರ್ಚ್]] [[ಚಿತ್ರ:Stift melk 001 2004.jpg|thumb|right|ಮೆಲ್ಕ್ ಅಬೆ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ವಾಚಯ್ ವ್ಯಾಲೀ (ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಜೊಕಬ್ ಪ್ರಾಂಟೌರ್)]] {{Main|Baroque architecture}} ಜಾನ್ ಹೊಗ್‌ರಂತ ಬಹಳಷ್ಟು ತಾತ್ವಿಕರ ಅನುಸಾರ, ‌ ಬರೊಕ್‌ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸೆಲ್ಜಕ್ ಟರ್ಕ್ಸ್ ಅವರಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>ಹೋಗ್, ಜಾನ್ ಡಿ(೧೯೭೫). ''ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್''. ಲಂಡನ್:ಫೇಬರ್. ISBN ೦-೬೮೮-೧೬೮೯೪-೯</ref> ‌ ಬರೊಕ್‌ ವಾಸ್ತುಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಹೊಸ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಸ್ಫುಟ ಧರ್ಮಾಚರಣೆಗಳು, ಕಂಬಗಳ ಸಾಲುಗಳು, ಗುಮ್ಮಟಗಳು, ಬೆಳಕು-ಹಾಗೂ-ನೆರಳು (''ಕಾಯರೊಸ್ಕೊರೊ'' ), ’ವರ್ಣಚಿತ್ರದ’ ಬಣ್ಣಗಳ ಪ್ರಭಾವಗಳು, ಮತ್ತು ಧ್ವನಿ ಹಾಗೂ ಶೂನ್ಯತೆಯ ಸ್ಫುಟ ವಾದನೆ. ಆಂತರಿಕ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ, ಒಂದು ನಿರರ್ಥಕವಾಗಿ ಸೂಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಸುತ್ತಲಿನ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಮೂಲಕದ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಚಳುವಳಿಗಳು ಹಿಂದಿನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ವಿಶ್ವದ ಒಳಾಂಗಣ ‌ ಬರೊಕ್‌ತೆಯ ಇನ್ನೊಂದು ಹೊಸ ಕಲ್ಪನೆ ರಾಜ್ಯ ಕೊಠಡಿ ಆಗಿತ್ತು, ಶ್ರೀಮಂತ ಒಳಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಸರಣಿ ಇದಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೊಣೆ ಅಥವಾ ಸಿಂಹಾಸನದ ಕೊಣೆ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಶಯ್ಯನ ಕೊಣೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಯಾವುದೇ ಆಡಂಬರದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ನಿವಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಸ್ಮಾರಕ ಕೊಠಡಿಯ ಮೆಟ್ಟಲಿನ ಸರಣಿಯನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಕೊಠಡಿಯಿಂದ ಪ್ರತಿಯಾಗಿಸಲಾಗುತಿತ್ತು. ‌ ಬರೊಕ್‌ ವಾಸ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಮಧ್ಯ [[ಜರ್ಮನಿ]] (ನೋಡಿ ಉದಾ. ಲುಡ್ವಿಗ್ಸಬರ್ಗ್ ಅರಮನೆ ಹಾಗೂ ಜ್ವಿಂಗರ್ ಡ್ರೆಸ್ಡೆನ್), [[ಆಸ್ಟ್ರಿಯ]] ಹಾಗೂ [[ರಷ್ಯಾ]] (ನೋಡಿ ಉದಾ. ಪಿಟರ್‌ಹೊಫ್) ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ca. ೧೬೬೦ರಿಂದ ca. ೧೭೨೫ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ‌ ಬರೊಕ್‌ ವಾಸ್ತುಶಾಸ್ತ್ರದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ ಸರ್ ಕ್ರಿಸ್ಟೊಫರ್ ರೆನ್, ಸರ್ ಜಾನ್ ವ್ಯಾನ್‌ಬರ್ಗ್ ಹಾಗೂ ನಿಖೊಲಸ್ ಹಾಕ್ಸ್‌ಮೋರ್ ಅವರುಗಳ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಇತರ ಯುರೊಪಿನ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ‌ ಬರೊಕ್‌ ವಾಸ್ತುಶಾಸ್ತ್ರದ ಹಾಗೂ ನಗರ ಯೋಜನೆಗಳ ಹಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಕಂಡು ಬರುತ್ತವೆ. ಈ ಯುಗದ ನಗರ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳಕು ಸೂಸುವ ವಿಶಾಲಬೀದಿಗಳು ಚೌಕಗಳನ್ನು ಛೇದಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಾಗೆ ತೋರುತ್ತದೆ, ಇದು ‌ ಬರೊಕ್‌ ಉದ್ಯಾನವನ ಯೋಜನೆಗಳಿಂದ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ಸಿಸಿಲಿಯಲ್ಲಿ, ನೊಟೊ, ರಾಗುಸ ಹಾಗೂ ಅಸಿರೆಲ್ "ಬಾಸಿಲಿಕಾ ಡಿ ಸ್ಯಾನ್ ಸೆಬೆಸ್ಟಿಯಾನೊ"ಯ ಹಾಗೆ ‌ ಬರೊಕ್‌ತೆಯು ಹೊಸ ಆಕಾರಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ರೂಪುಗೊಳಿಸಿತು. ‌ ಬರೊಕ್‌ ವಾಸ್ತುಶಾಸ್ತ್ರದ ಇನ್ನೊಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದರೆ ಮೆಕ್ಸಿಕೊಯಿನ ಮೊರೆಲಿಯ ಮಿಖೊಕನ್ ಚರ್ಚು. ೧೭ನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿನ್ಸೆನ್ಸೊ ಬಾರೊಖಿಯೊರವರಿಂದ ಕಟ್ಟಿಸಲಾದ ಇದು ಮೆಕ್ಸಿಕೊನ ಹಲವು ‌ ಬರೊಕ್‌ ಚರ್ಚುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ‌ ಬರೊಕ್‌ ವಾಸ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಫ್ರಾಂನ್ಸಿಸ್ ಚಿಂಗ್ "೧೭ನೇಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಇಟೆಲಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಗೊಂಡ ವಾಸ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರದ ಒಂದು ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್‌ ಹಾಗೂ ಹೊಸ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಒಂದುವರೆ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಹಲವಾರು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲವಾಗಿದ್ದ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶ್ರೇಣಿಗಳ ಹಾಗೂ ಅಲಂಕಾರಗಳ ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಶಿಲ್ಪೀಯ ಬಳಕೆಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ, ಸ್ಥಳಗಳ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಎದುರಾಳಿಕೆ ಹಾಗೂ ಅಂತರಕುಶಾಗ್ರಮತಿ, ಮತ್ತು ವಾಸ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರದ, ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ, ವರ್ಣಚಿತ್ರಿಕೆಯ ಹಾಗೂ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಕಲೆಯ ಪ್ರದರ್ಶನಾತ್ಮಕ ಮಿಶ್ರ ಪ್ರಭಾವಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ." ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಫ್ರಾಂಕೀಸ್ ಡಿಕೆ ಚಿಂಗ್, ''ಎ ವಿಶುಯಲ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ ಆಫ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್'', p.&nbsp;೧೩೩</ref> == ‌ ಬರೊಕ್‌ ರಂಗಮಂದಿರ == ಸಿನೆಮಾ ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ, ವಿವರಾತ್ಮಕವಾದ ‌ ಬರೊಕ್‌ಾಲಂಕಾರ, ಪ್ಲಾಟ್ ತಿರುಗುವಿಕೆಗಳ ಬಹುರೂಪತೆ, ಮತ್ತು ‌ ಬರೊಕ್‌ತೆಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಸಂದರ್ಭಗಳು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ವಿಲಿಯಂ ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್|ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್‌ನ ದುಖಾಂತಗಳು]]) ಒಪೆರಾದಿಂದ ಹಿಂದೆ ಹಾಕಲ್ಪಟ್ಟವು, ಅದು ಎಲ್ಲಾ ಕಲೆಯ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಒಂದು ಒಗ್ಗಟ್ಟಾದ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ವಾಸ್ತವ ವಾಸ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರದ ತಾಣವಾಗಿ ಆರಂಭಗೊಂಡು, ‌ ಬರೊಕ್‌ತೆಯ ಯುಗದಲ್ಲಿ ರಂಗಮಂದಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡಿತು ಹಾಗೂ ಒಂದು ಬಹುಮಾಧ್ಯಮ ಅನುಭವವಾಗಿತು. ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಹೆದ್ದಾರಿ ಅಥವಾ ವ್ಯಾಪಾರದ ನಾರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಈ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಕೆಲವೆ ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ವೇದಿಕೆ ಒಂದು ರೋಮಾಂಚಕ ಉದ್ಯಾನವನದಿಂದ ಅರಮನೆಯ ಒಳಾಂಗಣವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗುತಿತ್ತು. ಇಡಿ ಸ್ಥಳ ಒಂದು ಕಟ್ಟಿನ ಆಯ್ದ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಒಂದು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿ ಕೊಡುತಿತ್ತು, ಎಲ್ಲ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳು ಹಾಗೂ ತಂತ್ರಜ್ಞನಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸಿ - ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಗ್ಗಗಳು ಹಾಗೂ ರಾಟೆಗಳು. ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ನಿರೂಪಿಸಿದ ಅಥವಾ ಅಭಿನಯಿಸಿದ ತುಣುಕಿನ ಅಂಶದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರುತಿತ್ತು, ಹೀಗೆ ಡಿಯಸ್ ಎಕ್ಸ್ ಮಾಕಿನ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗಿತ್ತು. ಕೊನೆಗೆ ದೇವರು ಕೆಳೆಗೆ ಬರಲು ಸಶಕ್ತರಾದರು - ಅಕ್ಷರಶಃ - ಆಕಾಶದಿಂದ ಬಂದು ನಾಯಕನಿಗೆ ಅತಿ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ಹಾಗೂ ಅಪಾಯಕಾರಿ, ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಅಸಂಬದ್ಧ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ರಕ್ಷಿಸಲು. ಥಿಯೆಟ್ರಂ ಮಂಡಿ ಪದ - ವಿಶ್ವವು ವೇದಿಕೆ - ಕೂಡ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ವಾಸ್ತವ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವು, ರಂಗಮಂಚದಲ್ಲಿ ನಟ ಮತ್ತು ಯಂತ್ರಗಳು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ/ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವ ನಟನೆಯಂತೆಯೇ ಅವುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿತು, ಅದು ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಸಂಭವಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಎಲ್ಲಾ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಗುಪ್ತವಾಗಿರಿಸಿತು. ''ವಾಟೆಲ್'', ''ಫರಿನೆಲ್ಲಿ'' ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು, ಹಾಗೂ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾದಲ್ಲಿನ ಗ್ರಾನ್ ಟಿಯೆಟರ್ ಡೆಲ್ ಲಿಸುಯಲ್ಲಿ ಮೊಂಟೆವರ್ಡಿಯವರ ''ಒರ್ಫೆಸ್‌'' ನ ನಾಟಕರೂಪ, ‌ ಬರೊಕ್‌ತೆಯ ಯುಗದ ಶೈಲಿಯ ನಿರ್ಮಾಣಗಳ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಮೇರಿಕಾದ ಸಂಗೀತಕಾರ ವಿಲಿಯಮ್ ಕ್ರಿಸ್ಟೀ ಮತ್ತು ಲೆಸ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಫ್ಲೋರಿಸಂಟ್ಸ್ ಇವರುಗಳು ಫ್ರೆಂಚ್ ಒಪೆರಾದ ಮೇಲೆ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು, ಚಾರ್ಪೆಂಟಿಯರ್ ಮತ್ತು ಲಲ್ಲಿಗಳಿಂದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು, ಇವರುಗಳು ಉಳಿದವರುಗಳಿಗಿಂತ ಮೂಲ ೧೭ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ನಿರ್ಮಾಣಗಳಿಗೆ ಅತಿಯಾಗಿ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಯೋಗ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. == ‌ ಬರೊಕ್‌ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ತತ್ವಜ್ಞಾನ == {{See|17th century in literature|17th century philosophy|Early Modern literature}} ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ‌ ಬರೊಕ್‌ವು ಹೊಸ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ರೂಪಕ ಮತ್ತು ಅನ್ಯೋಕ್ತಿಯ ಬಳಕೆಯು,‌ ಬರೊಕ್‌ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ,ಮತ್ತು "ಮ್ಯಾರವಿಗ್ಲಿಯಾ" ಸಂಶೋಧನೆಗೆ (ಮ್ಯಾರಿನಿಜಂನಲ್ಲಿ-ಬೆರಗು,ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ), ತಂತ್ರಗಾಗಿಕೆಯ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ''ಫಿಜಿಕಲ್ ಫೇನ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನ್''—ಕೋಪರ್ನಿಕನ್ ಮತ್ತು ಲೂಥರನ್‌ನ ಘನ ಲಂಗುರಿನ ಹುಡುಕಾಟ ಕ್ರಾಂತಿಯ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಲಾಯಿತು, ‌ ಬರೊಕ್‌ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ " ಮಾನವನ ಕೊನೆಯ ಶಕ್ತಿ"-ಯ ಪುರಾವೆಯು ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಇವೆರಡಲ್ಲೂ ಇದೆ. ಕಲಾವಿದರು ವಾದನಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಗಮನ ನೀಡುವಿಕೆಯನ್ನು (ಮತ್ತು ಕಲಾರಸಿಕನು ಯಾವುದೇ ಕಲೆಯಲ್ಲೂ ಸಾಮಾನ್ಯ ಆಕೃತಿ)ವಾಸ್ತವಿಕತೆ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತಾರದ ಕಾಳಜಿ ಜೊತೆಗೆ (ಕೆಲವು ವಿಶಿಷ್ಟ ಕ್ಲಿಷ್ಟತೆಯ ಮಾತು) ಸಂಶೋಧಿಸಿದರು.{{Citation needed|date=July 2009}} ಬಾಹ್ಯ ವಿಧಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಹಲವಾರು ‌ ಬರೊಕ್‌ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಂಶಗಳ ಕೊರತೆಯನ್ನು ತುಂಬಬೇಕು ಮತ್ತು ಸರಿದೂಗಿಸಬೇಕು: ಮರಿನೋ‌ನ "ಮ್ಯಾರವಿಗ್ಲಿಯಾ", ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ವಿಧಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ,ಓದುಗರಲ್ಲಿ,ಕೇಳುಗರಲ್ಲಿ ಕಲ್ಪನಾಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಭಾವನಾ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲವು ಏಕ ಮಾನವನ ಸುತ್ತಲೂ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ,ಕಲಾವಿದ ಅಥವಾ ಕಲೆಯ ಮತ್ತು ಇದರ ಬಳಕೆದಾರ,ಇದರ ಗ್ರಾಹಕರ ನಡುವೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಕಲೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ದೂರವಿರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮ್ಯಾರವಿಗ್ಲಿಯಾದ ಮೂಲಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಂತರವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದಕ್ಕೆ, ಹೆಚ್ಚು ನೇರವಾಗಿ ಬಳಕೆದಾರನನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಲೆಯು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆದಾರನಿಂದ ಬಹಳ ಅಂತರವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡಿತ್ತು.{{Citation needed|date=July 2009}} ಆದರೆ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಮನ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ, ''ರೋಮಾನ್ಜೋ'' (ಕಾದಂಬರಿ) ಮತ್ತು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ಕಲೆಯ ರೂಪಗಳು,ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಾಂತಭಾಷೆಯ ಸಾಹಿತ್ಯದಂತಹ ಸಾಕ್ಷಿಗೆ ಸೇರಿಸಬೇಕಾದಂತಹ ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ಇಟಲಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಈ ಚಳುವಳಿಯು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆಡೆಗೆ (ಕೆಲವರು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾರೆ ಒಂದು "ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧಪತನ",‌ ಬರೊಕ್‌ವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವಿರೋಧಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿರುವ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ಇತರರು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ) [[ಲ್ಯಾಟಿನ್]] ಇಟಾಲಿಯನ್‌ನಿಂದ ಖಚಿತವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಡುವ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. {{Citation needed|date=July 2009}} [[ಸ್ಪೇನ್]]‌ನಲ್ಲಿ, ‌ ಬರೊಕ್‌ ಬರಹಗಾರರು ''ಸಿಗ್ಲೋ ದೆ ಓರೋ'' ನಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕ್ವೆವೆಡೊನಂತಹ ''ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟಿಸ್ಟಾ'' ಬರಹಗಾರರಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾನೀಶ್ ಸಮಾಜದ ಮೇಲೆ ವಾಸ್ತವಿಕತೆ ಮತ್ತು ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದ ವಿಮರ್ಶಕ ಅಂಶದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಸಾಮಾನ್ಯಾವಾಗಿತ್ತು, ''ಕಲ್ಟರಾನೊ'' ಲೇಖಕರು ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ ಆಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ವಿಪರ್ಯಯಾಲಂಕಾರದ ಬಳಕೆಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಿದರು. ಕೆಟಲೋನಿಯಾದಲ್ಲಿ ‌ ಬರೊಕ್‌ವು ಕೆಟಲನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹಿಡಿತ ಹೊಂದಿತ್ತು,ಪ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಫೊಂಟಾನೆಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಪ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ವೈಸೆನ್ ಗಾರ್ಸಿಯಾ ರಂತಹ ಕವಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ ಬರಹಗಾರ ಹಾಗೆಯೇ ಜೋಸೆಫ್ ರೊಮಾಗ್ವೆರಾರ ಅಪೂರ್ವವಾದ ಸಂಕೇತದ ಪುಸ್ತಕ ''ಅಥೆನಿಯೋ ದೆ ಗ್ರ್ಯಾಂಡೆಸಾ'' ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದೆ ಉದಾಹರಣೆ. ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಅಮೆರಿಕಾ ವಸಾಹತುವಿನಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಉತ್ತಮ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಬರಹಗಾರರು ಸೊರ್ ಜ್ವಾನಾ ಮತ್ತು ಬೆರ್ನಾರ್ಡೊ ಡೆ ಬಲ್ಬೆನಾ, [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ|ಮೆಕ್ಸಿಕೊ]]ದಲ್ಲಿ,ಮತ್ತು ಜ್ವಾನ್ ಡೆ ಎಸ್ಪಿನೊಸಾ ಮೆಡ್ರಾನೊ ಮತ್ತು ಜ್ವಾನ್ ಡೆಲ್ ವ್ಯಾಲಿ ವೈ ಕ್ಯಾವಿಯೇಡ್ಸ್,[[ಪೆರು]]ವಿನಲ್ಲಿ.{{Citation needed|date=July 2009}} ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಬರಹಗಾರ ಫಾದರ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಟೋನಿಯೊ ವೈರಾ,[[ಬ್ರೆಜಿಲ್]] ೧೮ನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬದುಕಿದ್ದ ಒಬ್ಬ ವೇಷಧಾರಿ. ನಂತರದ ಬರಹಗಾರರು ಗ್ರೆಗೋರಿಯೋ ದೆ ಮ್ಯಾಟೊಸ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ ರೋಡ್ರಿಗ್ಸ್ ಲೋಬೋ.{{Citation needed|date=July 2009}} ಆಂಗ್ಲ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಕವಿಗಳು ಚಳುವಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರ ಸಂಬಂಧಿಗಳು; ಅವರ ಕವಿತೆಗಳು ವಾಡಿಕೆಯಿಲ್ಲದ ರೂಪಕಗಳಂತೆ,ನಂತರ ಅವರು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದರು. ಅವರ ಪದ್ಯಗಳು ಕೂಡ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ವಿರೋಧಾಭಾಸವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು,ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಮತ್ತು ಪದ್ಯವು ವಿಚಿತ್ರವಾದ ತಿರುವು ಹೊಂದಿತ್ತು.{{Citation needed|date=July 2009}} ಜರ್ನನಿ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ, ‌ ಬರೊಕ್‌ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜರ್ನನಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ನೋಡಿ. == ‌ ಬರೊಕ್‌ ಸಂಗೀತ == {{Main|Baroque music}} [[ಚಿತ್ರ:Haendel.jpg|thumb|upright|180px|ಜಾರ್ಜ್ ಫಿಡ್ರಿಕ್ ಹಾಂಡೆಲ್, 1733]] [[ಚಿತ್ರ:Johann Sebastian Bach.jpg|thumb|right|180px|ಜೋಹಾನ್ ಸೆಬಾಸ್ಟೈನ್ ಬಚ್, 1748]] ''‌ ಬರೊಕ್‌'' ಎಂಬ ಶಬ್ದವು ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ ಸಂಗೀತದ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗಿದ್ದು ‌ ಬರೊಕ್‌ ಕಲೆಯೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಿದೆ,ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ ನಂತರದ ಅವಧಿಯಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಜೆ.ಎಸ್. ಬ್ಯಾಚ್, ಗಿ.ಎಫ್. ಹ್ಯಾಂಡೆಲ್ ಮತ್ತು [[ಆಂಟೋನಿಯೊ ವಿವಾಲ್ಡಿ|ಆ‍ಯ್‌೦ಟಾನಿಯೊ ವಿವಲ್ಡಿ]] ಇದನ್ನು ಸಮಾಪ್ತಿ ಮಾಡಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು.{{Weasel-inline|date=May 2010}} ‌ ಬರೊಕ್‌ ಅವಧಿಯ ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಕಲೆಯೊಂದಿಗೆ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಸಂಗೀತವು ವಿಶಾಲವಾದ ಸೌಂದರ್ಯ ತತ್ವಗಳ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಎಷ್ಟು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂಬುದು ಇದು ಇಂದಿಗೂ-ಚರ್ಚಿತ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿದೆ. ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ, ಹಂಚಿಕೆಯಾದ ಅಂಶವು ಅಲಂಕಾರ ಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಭಾಗಶಃ ಅಲಂಕಾರ ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರವು ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಇವೆರಡರಲ್ಲೂ ‌ ಬರೊಕ್‌ವು ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಅವಧಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. "‌ ಬರೊಕ್‌" ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಕೇವಲ ೧೯೧೯ರಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಕರ್ಟ್ ಸ್ಯಾಚ್ಸ್ರಿಂದ "ಬಾರೊಕ್‌" ಶಬ್ದದ ಮೊದಲ ಬಳಕೆ, ಮತ್ತು ಇದು ೧೯೪೦ರವರೆಗೂ ಇರಲಿಲ್ಲ ಇದನ್ನು ಇಂಗ್ಲೀಶ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ( ಮ್ಯಾನ್‌ಫ್ರೆಡ್ ಬಕೊಫ್ಜರ್‌ರಿಂದ ಲೇಖನ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು).{{Citation needed|date=May 2010}} ೧೯೬೦ರ ದಶಕದ ನಂತರವೂ ಅಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತವು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಜ್ಯಾಕೊಪೋ ಪೆರಿ, ಫ್ರಾಂಕೋಯಿಸ್ ಕೌಪೆರಿನ್ ಮತ್ತು ಜೆ.ಎಸ್. ಬ್ಯಾಕ್ ಇವರುಗಳ ವಿರುದ್ಧವಾದ ಸಂಗೀತದಂತೆ ಇರಬೇಕೆ ಎಂಬ ಅಂಶವು ಈಗಲೂ ಕೂಡ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಆಸ್ಪದವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಏಕೈಕ ಶೈಲಿಯ ಶಬ್ದದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಅರ್ಥಗರ್ಭಿತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ.{{Citation needed|date=May 2010}} ಕಾನ್ಸರ್ಟೊ ಮತ್ತು ಸಿನ್ಫೋನಿಯಾದಂತಹ ಹಲವಾರು ಸಂಗೀತ ಪ್ರಕಾರಗಳು ಆ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಉಗಮವಾದವು. ಸೊನಾಟಾ, ಕಂಟಟಾ ಮತ್ತು ಒರಾಟೊರಿಯೋನಂತಹ ಪ್ರಕಾರಗಳು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದವು. ಹಾಗೆಯೇ, ಒಪೆರಾವು ಫ್ಲೋರೆಂಟಿನ್ ಕ್ಯಾಮರೆಟದ ಪ್ರಯೋಗಪರೀಕ್ಷೆ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಉಗಮವಾಯಿತು, ಮೊನೊಡಿ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತರು, ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್‌ನ ನಾಟಕ ಕಲೆಗಳ ಪುನರ್‌ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ,೧೬೦೦ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಇದನ್ನು ‌ ಬರೊಕ್‌ ಸಂಗೀತದ ನಿಖರವಾದ ಪ್ರಗತಿಯ ಆರಂಭವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. {{Citation needed|date=May 2010}} ‌ ಬರೊಕ್‌ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಮಂದ್ರಭಾಗ ವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ,ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಬಾಸ್ ಲೈನ್ ಎಂಬ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಉದಾಹರಣೆ ಹೆನ್ರಿ ಪರ್ಸೆಲ್‌ರಿಂದ ''ಡಿಡೊಸ್ ಲ್ಯಾಮೆಂಟ್''. === ‌ ಬರೊಕ್‌ ಸಂಯೋಜನಕರು ಮತ್ತು ಉದಾಹರಣೆಗಳು === * ಕ್ಲೌಡಿಯೋ ಮೊಂಟೆವೆರ್ಡಿ (೧೫೬೭–೧೬೪೩) ''L'Orfeo, favola in musica'' (೧೬೧೦) * ಹೆನ್ರಿಚ್ ಸ್ಚುಟ್ಜ್ (೧೫೮೫–೧೬೭೨), ''Symphoniae Sacrae'' (೧೬೨೯, ೧೬೪೭, ೧೬೫೦) * ಜೀನ್-ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್ ಲುಲ್ಲಿ (೧೬೩೨–೧೬೮೭) ''ಆರ್ಮಿಡೆ'' (೧೬೮೬) * ಜೊಹಾನ್ ಪ್ಯಾಚೆಲ್‌ಬೆಲ್ (೧೬೫೩–೧೭೦೬), ''ಕ್ಯಾನನ್ ಇನ್ ಡಿ'' (೧೬೮೦) * ಆಕ್ಯಾ‌೦ಜಲೊ ಕೊರೆಲ್ಲಿ (೧೬೫೩–೧೭೧೩), ''೧೨ concerti grossi'' * ಹೆನ್ರಿ ಪರ್ಸೆಲ್ (೧೬೫೯–೧೬೯೫) ''ಡಿಡೊ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ Aeneas'' (೧೬೮೭) * ಟೊಮಾಸೊ ಆಲ್ಬೆರುನಿ (೧೬೭೧–೧೭೫೧), ''Sonata a sei con tromba'' * [[ಆಂಟೋನಿಯೊ ವಿವಾಲ್ಡಿ|ಆ‍ಯ್‌೦ಟೋನಿಯೊ ವಿವಲ್ಡಿ]] (೧೬೭೮–೧೭೪೧), ''ದ ಫೋರ್ ಸೀಜನ್ಸ್'' * ಜೊಹಾನ್ ಡೇವಿಡ್ ಹೈನಿಚೆನ್ (೧೬೮೩–೧೭೨೯) * ಜೀನ್-ಪಿಲಿಪ್ ರಮೆಯಾ (೧೬೮೩–೧೭೬೪) ''ದರ್ದಾನಸ್'' (೧೭೩೯) * ಜಾರ್ಜ್ ಫ್ರಿಡರಿಕ್ ಹಂಡೆಲ್ (೧೬೮೫–೧೭೫೯), ''ವಾಟರ್ ಮ್ಯೂಜಿಕ್ ಸ್ಯೂಟ್ '' (೧೭೧೭) * ಡೊಮಿನಿಕೊ ಸ್ಕ್ಯಾರ್ಲಟಿ (೧೬೮೫–೧೭೫೭), ಸೊನಾಟಾಸ್ ಫಾರ್ ಸೆಂಬಾಲೊ ಆರ್ ಹಾರ್ಪ್ಸಿಚಾರ್ಡ್ * ಜೊಹಾನ್ ಸೆಬಾಸ್ಟಿಯನ್ ಬ್ಯಾಚ್ (೧೬೮೫–೧೭೫೦), ''ಬ್ರ್ಯಾಂಡನ್ಬರ್ಗ್ ಕಾನ್ಸೆರ್ಟೋಸ್'' (೧೭೨೧) * ಜಾರ್ಜ್ ಪಿಲಿಪ್ ಟೆಲೆಮನ್ (೧೬೮೧–೧೭೬೭), ''Der Tag des Gerichts'' (೧೭೬೨) * ಗಿಯೊವನಿ ಬಟ್ಟಿಸ್ಟಾ ಪೆರ್ಗೊಲೆಸಿ (೧೭೧೦–೧೭೩೬), ''ಸ್ಟಬ್ಯಾಟ್ ಮ್ಯಾಟರ್'' (೧೭೩೬) == ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಶಾಸ್ತ್ರ == ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಇಂಗ್ಲೀಶ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ ಪ್ರಕಾರ, ''ಬರೊಕ್'' ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಶಬ್ದ "ಬರಾಕೊ" ಸ್ಪ್ಯಾನೀಶ್ "ಬರಾಕೊ" ಅಥವಾ ಫ್ರೆಂಚ್ "ಬರಾಕೊ"ಎಂಬುದರಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿದೆ, ಇವೆಲ್ಲವು "ನಯವಿಲ್ಲದ ಅಥವಾ ಅಪೂರ್ಣ ಮುತ್ತು" ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಹಾಗಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ಇದು ಲ್ಯಾಟಿನ್,ಅರೆಬಿಕ್.,ಅಥವಾ ಇತರೆ ಕೆಲವು ಮೂಲಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಸಂದೇಹಾಸ್ಪದವಾಗಿದೆ.<ref>''ಒಐಡಿ'' ಆನ್‌ಲೈನ್. ೬ ಜೂನ್ ೨೦೦೮ರಂದು ವೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ, ''ಬಾರೊಕ್'' ಎಂಬ ಶಬ್ದದ ಸರಳವಾದ ಅರ್ಥ "ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ",ಹಲವಾರು ವಿವರಗಳೊಂದಿಗೆ, ಹದಿನೇಳನೆಯ ಮತ್ತು ಹದಿನೆಂಟನೇಯ ಶತಮಾನದ ಬಾರೊಕ್ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದ ಹೊರತಾಗಿ ಏನಾದರು ಇರಬಹುದು. "ಬರೊಕ್" ಎಂಬ ಶಬ್ದ, ನಿಯತಕಾಲಿಕ ಅಥವಾ ಶೈಲಿಯ ಹೆಸರಿನಂತೆ, ೧೭ನೇಯ ಮತ್ತು ೧೮ನೇಯ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲಿನಲ್ಲಿ ಕಲೆಯ ವೃತ್ತಿಗಾರರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಂತರದ ವಿಮರ್ಶೆಗಳಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇದೊಂದು[[ಪೋರ್ಚುಗೀಯ ಭಾಷೆ|ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್]] ಪದ್ಯ "ಪೆರೊಲಾ ಬರೊಕಾ"ದ [[ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆ|ಫ್ರೆಂಚ್]] ಲಿಪ್ಯಂತರಣ, ಇದರರ್ಥ "ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದ ಮೌಕ್ತಿಕ", ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮೌಕ್ತಿಕಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯದಿಂದ ತಿರುಗಿದೆ, ಕ್ರಮವಾದ ರೂಪಗಳು ಪರಿಭ್ರಮಣದ ಅಕ್ಷ ಹೊಂದಿರವನ್ನು "ಬಾರೊಕ್ ಪರ್ಲ್ಸ್"ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತರರು ಇದನ್ನು ಸ್ಮರಣಶಕ್ತಿಯ ಶಬ್ದ "ಬೊರೊಕೋ" ಅನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಶಬ್ದದಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ತರ್ಕಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ''ಸ್ಕೊಲಾಸ್ಟಿಕಾ'' ದಲ್ಲಿ, ತರ್ಕ ಪದ್ಧತಿಯ ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರಮದ ವಿಧದಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{Cite document | last=Panofsky | first=Erwin | contribution=What is Baroque? | title=Three Essays on Style| publisher=The MIT Press | year=1995 | pages=19 | ref=harv | postscript=<!--None-->}}.</ref> "ಬಾರೊಕ್" ಶಬ್ದವನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಅವಹೇಳನಾತ್ಮಕ ಅರ್ಥದೊಂದಿಗೆ ಇದರ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ಈ ಶಬ್ದವನ್ನು ಇದರ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ‌ ಬರೊಕ್‌ದ ಮಿತಿಮೀರುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ಆರ್ಭಟ, ನವೋದಯದ ಸ್ಪಷ್ಟ ಮತ್ತು ಗಂಭೀರ ವಿಚಾರಪರತೆಯ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದ ಭಿನ್ನತೆ ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. [[ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್|ಸ್ವೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ -ಹುಟ್ಟಿದ]] ಕಲಾ ಇತಿಹಾಸಕಾರ,ಹೆನ್ರಿಚ್ ವೋಲ್ಫ್ಲಿನ್ (೧೮೬೪–೧೯೪೫) ತನ್ನ ''Renaissance und Barock'' (೧೮೮೮)ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ ಪುನಶ್ಚೇತನಗೊಳಿಸಿದ; ವೋಲ್ಫ್ಲಿನ್ " ‌ ಬರೊಕ್‌ವನ್ನು "ಸಮೂಹದೊಳಗೆ ಚಳುವಳಿಯ ಆಮದು"ವಾಗಿ, ನವೋದಯ ಕಲೆಗೆ ವಿರೋಧಭಾಸವಾದ ಕಲೆ ಗುರುತಿಸಿದ. ಆಧುನಿಕ ಬರಹಗಾರರು ಮಾಡಿದಂತೆ ಅವನು ಮ್ಯಾನರಿಜಂ ಮತ್ತು ಬಾರೊಕ್ ನಡುವೆ ಭೇದ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ,ಮತ್ತು ಅವನು ನಂತರದ ಕಲೆಯನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದ, ೧೮ನೇಯ ಶತಮಾನದೊಳಗೆ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಬಾರೊಕ್ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ವೋಲ್ಫ್ಲಿನ್‌ನ ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಜರ್ಮನಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವವರೆಗೂ ಬಾಕೊಕ್‌ಗೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೀಶ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರಹಗಾರರು ಗೌರವಯುತವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿರಲಿಲ್ಲ. == ಆಧುನಿಕ ಬಳಕೆ == <div id="pejor">ಆಧುನಿಕ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ, "ಬಾರೊಕ್" ಶಬ್ದವು ಈಗಲೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹದಗೆಟ್ಟ, ಕಲೆಯ ಕೆಸಲದ ವಿವರಣೆ ನೀಡಲು, ನೈಪುಣ್ಯತೆ, ಅಥವಾ ಮಿತಿಮೀರಿದ ಅಲಂಕಾರ ವಿಚಾರದ ವಿನ್ಯಾಸ,ಅಥವಾ ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ ಸಾಲುಗಳು,ಅಥವಾ,"ಬೈಜಾಂಟಿನ್"ಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ಪದವಾಗಿ,ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿವರಿಸಲು,ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್, ಭಿನ್ನತೆಗಳಿ,ಅಥವಾ ಮಿತಿಮೀರಿದ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕಾನೂನು ವಿಚಾರ, ಪರೋಕ್ಷ, ಅಥವಾ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸಂದಿಗ್ಧ, ಮರೆಮಾಚಿದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಅಥವಾ ಅದರ ಅರ್ಥವನ್ನು ಗೊಂದಲಗೊಳಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತದೆ. "‌ ಬರೊಕ್‌ ಭಯ" ಆಳವಾಗಿ ಅನುಭವಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದಿನದ ವಾಸ್ತವಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿಲ್ಲ.</div> == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == <div></div> * ಚಿನ್ನದ ರೇಕು ಹಾಕಿದ ಮರದ ಕೆತ್ತನೆ ಕೆಲಸ * ನಿಯೊ-‌ ಬರೊಕ್‌ * ಡಚ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಕಲಾಕೃತಿ * ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ * ಫ್ರೆಂಚ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ * ಇಟಾಲಿಯನ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ * ನರಿಶ್ಕಿನ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ * ಪೆಟ್ರಿನ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ * ಪೋಲಿಷ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ * ಪೊರ್ಚುಗಲ್‌ನ ‌ ಬರೊಕ್‌ * ಸಿಸಿಲಿಯನ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ * ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ ಕಲಾಕೃತಿ * ಉಕ್ರೇನಿಯನ್ ‌ ಬರೊಕ್‌ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} * {{Cite book|last=Wakefield|first=Steve|title=Capentier's Baroque Fiction: Returning Medusa's gaze|location=Great Britain|publisher=The Cromwell Press|year=2004|isbn=1855661071|ref=harv|postscript=<!--None-->}} == ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ == * ಆ‍ಯ್‌೦ಡರ್ಸನ್, ಲಿಸೆಲೊಟ್ಟೆ. ೧೯೬೯. "ಬರೋಕ್‌ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ರೊಕೊಕೊ ಆರ್ಟ್", ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್:ಹೆಚ್.ಎಸ್.ಅಬ್ರಾಮ್ಸ್ * ಬುಸಿ-ಗ್ಲುಕ್ಸ್‌ಮನ್, ಕ್ರಿಸ್ಟೈನ್. ೧೯೯೪. ''ಬರೋಕ್‌ ರೀಸನ್: ದ ಆಸ್ಥೆಟಿಕ್ಸ್ ಆಫ್ ಮಾಡರ್ನಿಟಿ''. ಸೇಜ್. * ಗಾರ್ಡನರ್, ಹೆಲೆನ್, ಫ್ರೆಡ್ ಎಸ್. ಕ್ಲೈನರ್, ಮತ್ತು ಕ್ರಿಸ್ಟಿನ್ ಜೆ. ಮಾಮಿಯ. ೨೦೦೫. ''ಗಾರ್ಡನರ್ಸ್ ಆರ್ಟ್ ಥ್ರೂ ದ ಏಜಸ್ '', ೧೨ನೇ ಆವೃತ್ತಿ. ಬೆಲ್ಮಾಂಟ್, ಸಿಎ: ಥಾಮ್ಸನ್/ವಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್. ISBN ೯೭೮-೦-೧೫-೫೦೫೦೯೦-೭ (ಹಾರ್ಡ್‌ಕವರ್) ISBN ೯೭೮-೦-೫೩೪-೬೪೦೯೫-೮ (v. ೧, pbk.) ೦೫೩೪೬೪೦೯೧೫ ISBN ೯೭೮-೦-೫೩೪-೬೪೦೯೧-೦ (v. ೨, pbk.) ISBN ೯೭೮-೦-೫೩೪-೬೪೦೮೧-೧ (CD-ROM) ISBN ೯೭೮-೦-೫೩೪-೬೪೧೦೦-೯ (ಮೂಲಗಳ ನಿರ್ದೇಶಕ) ISBN ೯೭೮-೦-೫೩೪-೬೪೧೦೮-೫ (set) ೦೫೩೪೬೪೧೦೭೫ ISBN ೯೭೮-೦-೫೩೪-೬೪೧೦೭-೮ (v. ೧, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಶಿಕ್ಷಣ., pbk.) ISBN ೯೭೮-೦-೫೩೪-೬೩೩೩೧-೮ (cd-rom) == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ == * ಬಾಜಿನ್ ಜರ್ಮೈನ್, ೧೯೬೪. ಬರೋಕ್‌ ಮತ್ತು ರೊಕೊಕೊ''''. ಪ್ರೀಜರ್ ವರ್ಡ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್ ಸೀರೀಸ್. ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್: ಪ್ರೀಜರ್. (ಫ್ರೆಂಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೂಲ ಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು, ''as Classique, baroque et rococo''. ಪ್ಯಾರಿಸ್: ಲರೌಸ್ಸೆ. ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ''ಬರೋಕ್‌ ಅಂಡ್ ರೊಕೊಕೊ ಆರ್ಟ್'' ಯಾಗಿ ಮುದ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ, ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್: ಪ್ರೀಜರ್, ೧೯೭೪) * ಕಿಸ್ಟನ್ ಮೈಕೆಲ್. ೧೯೬೬. ''ದ ಏಜ್ ಆಫ್ ಬರೋಕ್‌''. ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಮಾರ್ಕ್ಸ್ ಆಫ್ ವರ್ಡ್ಸ್ ಆರ್ಟ್. ಲಂಡನ್: ಹಾಮ್‌ಲೈನ್; ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್: ಮ್ಯಾಕ್‌ಗ್ರಾ-ಹಿಲ್. * ಲಾಂಬರ್ಟ್, ಗ್ರೆಗ್, ೨೦೦೪. ''ರಿಟರ್ನ್ ಆಫ್ ಬರೋಕ್‌ ಇನ್ ಮಾಡರ್ನ್ ಕಲ್ಚರ್''. ಕಾಂಟಿನುಮ್. ISBN ೦-೬೮೮-೧೬೮೯೪-೯ * ಮಾರ್ಟಿನ್, ಜಾನ್ ರುಪರ್ಟ್. ೧೯೭೭. ಬರೋಕ್‌ ಐಕಾನ್ ಎಡಿಶನ್ಸ್. ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್:ಶಾರ್ಪರ್ ಮತ್ತು ರೊವೆ. ISBN ೦-೦೬-೪೩೫೩೩೨-X (cloth); ISBN ೦-೦೬-೪೩೦೦೭೭-೩ (pbk.) * ವೂಲ್ಫಿನ್, ಹೆನ್ರಿಚ್. ೧೯೬೪. ''ರೆನೈಸೆನ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಬರೋಕ್‌'' ( ೧೮೮೮ರ ಜರ್ಮನ್ನಿನ ಮೂಲಪ್ರತಿಯನ್ನು ೧೯೮೪ರಂದು ಮರುಮುದ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ ) ದ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಸ್ಟಡಿ. ISBN ೦-೧೯-೫೩೩೮೯೪-೪.ಬ್ಚ್ ಮ್ನ್ವ್ಮ್ಜ್ ‌ಲ್ಕ್ ನ್ ‌ಕ್ಚ್ ಬ್ಕ್ಲ್‌ವ್,ಒವ್ಬ್ == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{commons|Baroque art}} {{Wikisource1911Enc}} * [http://www.baroquelife.org ಬರೋಕ್‌ ಮತ್ತು ರೊಕೊಕೊ ಸಂಸ್ಕೃತಿ] * [http://etext.lib.virginia.edu/DicHist/dict.html "ಡಿಕ್ಷನರಿ ಆಫ್ ದ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಐಡಿಯಾಸ್":] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090918094722/http://etext.lib.virginia.edu/DicHist/dict.html |date=2009-09-18 }} ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರೋಕ್‌ * [http://www.hernandofla.com/liteliz.htm ಬರೋಕ್‌ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಟವಾದ ಕೆಲಸಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927182459/http://www.hernandofla.com/liteliz.htm |date=2007-09-27 }} * [http://www.ibiblio.org/wm/paint/glo/baroque/ ವೆಬ್‌ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್ ಪ್ಯಾರೀಸ್] * [http://www.sentieridelbarocco.it/ ವಾಲ್ ಡಿ ನಿಟೊದಲ್ಲಿನ ಬರೋಕ್‌ - ಸಿಜಿಲಿಯನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180902092035/http://www.sentieridelbarocco.it/ |date=2018-09-02 }} * [http://www.all-art.org/history252_contents_Baroque_Rococo.html "ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್ಸ್"ನಲ್ಲಿ ಬರೋಕ್‌ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101030044455/http://all-art.org/history252_contents_Baroque_Rococo.html |date=2010-10-30 }} * ಜಾನ್ ಹೇಬರ್‌ನ [http://www.haberarts.com/mytime.htm#baroque ಬರೋಕ್‌ ಕಲೆಯ ಪ್ರಬಂಧಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120210002039/http://www.haberarts.com/mytime.htm#baroque |date=2012-02-10 }} * [http://www.oriole-artists.com/Reviews_Baroque_Symbolism ಆನ್ ಬರೋಕ್‌ ಸಿಂಬೋಲಿಸಮ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.antiquestopic.com/the-baroque-style-1620-1700/ ಬರೋಕ್‌ ಸ್ಟೈಲ್ ಮತ್ತು ಲೂಯಿಸ್ XIV ಪ್ರಭಾವಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070624152123/http://www.antiquestopic.com/the-baroque-style-1620-1700/ |date=2007-06-24 }} * {{cite web |publisher= [[Victoria and Albert Museum]] |url= http://www.vam.ac.uk/vastatic/microsites/british_galleries/bg_styles/Style03b/index.html |title= Baroque Style Guide |work=British Galleries |accessdate= 2007-07-16}} * [http://www.bbc.co.uk/radio4/history/inourtime/inourtime.shtml ಮೆಲ್ವೈನ್ ಬ್ರಾಗ್‌ನ BBC4 ರೇಡಿಯೋ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ''ಆನ್ ಅವರ್ ಟೈಮ್'' : ದ ಬರೋಕ್‌] {{Westernart}} [[ವರ್ಗ:ಬರೋಕ್‌]] l5e65jpvca5f64k9b7tlsm76xuvfnqc 0 26586 1307697 1289966 2025-06-29T12:59:18Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307697 wikitext text/x-wiki society depend more on women {{FixBunching|beg}} {{Infobox disease |Name = Major Depressive Disorder |Image = Vincent Willem van Gogh 002.jpg |Caption = [[Vincent van Gogh]]'s 1890 painting ''[[At Eternity's Gate]]'' |Width = 200 |DiseasesDB = 3589 |ICD10 = {{ICD10|F|32||f|30}}, {{ICD10|F|33||f|30}} |ICD9 = {{ICD9|296}} |ICDO = |OMIM = 608516 |MedlinePlus = 003213 |eMedicineSubj = med |eMedicineTopic = 532 |MeshID = D003865 }} {{FixBunching|mid}} {{Depression video}} {{FixBunching|end}} '''ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ''' ('''ಮರುಕಳಿಸುವ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ''', '''ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯ ಖಿನ್ನತೆ''', '''ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆ''', '''ಏಕಧ್ರುವೀಯ ಖಿನ್ನತೆ''', ಅಥವಾ '''ಏಕಧ್ರುವೀಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ''' ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಎಂಬುದು ಮಾನಸಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಕಡಿಮೆಆತ್ಮಾಭಿಮಾನದ ಜತೆ [[ಖಿನ್ನತೆ|ಮಂದ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿ]] ಹಾಗು ಸಹಜವಾಗಿ ಸಂತೋಷಪಡುವಂತಹ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಸಂತೋಷ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. "ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ"(ಮೇಜರ್ ಡಿಪ್ರೆಸಿವ್ ಡಿಸಾರ್ಡರ್) ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೈಕಿಯಾಟ್ರಿಕ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿತು. ಇದನ್ನು ''ಡೈಗ್ನಾಸ್ಟಿಕ್ ಅಂಡ್ ಸ್ಟ್ಯಾಟಿಸ್ಟಿಕಲ್ ಮ್ಯಾನ್ಯೂವಲ್ ಆಫ್ ಮೆಂಟಲ್ ಡಿಸ್ ಆರ್ಡರ್'' (DSM-III) ನ 1980 ರ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಎಂದು ಈ ರೋಗಲಕ್ಷಣದ ಗುಂಪಿಗೆ ಹೆಸರಿಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಪದವಾದ '''ಖಿನ್ನತೆ''' ಯನ್ನು ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಸೂಚಿಸಲು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಇದನ್ನು ಮಾನಸಿಕ ಖಿನ್ನತೆಯ ಇತರ ವಿಧಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಕೂಡ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದ್ದರಿಂದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಯ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪರಿಭಾಷೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯೆಂಬುದು ದುರ್ಬಲ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕುಟುಂಬ, ಕೆಲಸ ಅಥವಾ ಶಾಲಾ ಜೀವನ, ನಿದ್ರಿಸುವ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಸೇವಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು 3.4 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಜನರು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದಾಗಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಆತ್ಯಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ 60 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಜನರು ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಅಥವಾ ಮಾನಸಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ರೋಗಿಯು ತನ್ನ ಅನುಭವಗಳ ಸ್ವಯಂ ವರದಿ, ರೋಗಿಯ ಸಂಬಂಧಿಕರು ಅಥವಾ ಸ್ನೇಹಿತರು ನೀಡಿದ ನಡವಳಿಕೆಯ ವರದಿ ಹಾಗು ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ರೋಗ ನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ ಪರೀಕ್ಷೆಯಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ವೈದ್ಯರು ಇದೇ ರೀತಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ದೈಹಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಕೂಡ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೂಚಿಸಬಹುದು. ಗೆಲ್ಡರ್, ಮೇಯಾನ್ ಮತ್ತು ಗೆಡೇಸ್ (2005){{cn|date=October 2010}} ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ: ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಂತದಲ್ಲೆ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚದಿದ್ದರೆ, ಇದನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುವುದು ನಿಧಾನವಾಗಬಹುದು ಹಾಗು ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ದೈಹಿಕ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು ಅಥವಾ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹಾಳುಮಾಡಬಹುದು. ಇದು 20 ರಿಂದ 30 ವರ್ಷಗಳ ವಯೋಮಾನದವರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದ್ದಲ್ಲದೆ, ಅನಂತರ 30 ರಿಂದ 40 ವರ್ಷಗಳ ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲೂ ತುತ್ತತುದಿ ಮುಟ್ಟಬಹುದು. ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧಿಗಳ ಮೂಲಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನಸಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಕೂಡ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ವಯಂ-ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದಂತಹ ಅಥವಾ ಸ್ವಯಂ ಅಥವಾ ಇತರರಿಗೆ ಹಾನಿಮಾಡುವ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಸೇರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಕಡಿಮೆ ಜನರಿಗೆ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋ ಕನ್‌ವಲ್ಸಿವ್ ಥೆರಪಿ(ವಿದ್ಯುತ್ಕಂಪನದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ)ಯ (ECT) ಮೂಲಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇದನ್ನು ಅಲ್ಪಕಾಲ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅರಿವಳಿಕೆಯ ನಂತರ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ಗತಿಯು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ವಾರಗಳ ಕಾಲ ಸಂಭವಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಸಂಗದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಮರುಕಳಿಸುವ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆ ಪ್ರಸಂಗಗಳವರೆಗೆ ಜೀವನಪೂರ್ತಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಖಿನ್ನತೆಯಿಲ್ಲದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಆಯುರ್ನಿರೀಕ್ಷೆ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಆಂಶಿಕವಾಗಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಔಷಧಿಗಳು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಅಪಾಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತವೆಯೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ. ಪ್ರಸ್ತುತದ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ರೋಗಿಗಳು ಇದರಿಂದ ಕಳಂಕಿತರಾಗಿರಬಹುದು. ಖಿನ್ನತೆಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಕಾರಣಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗ್ರಹಿಕೆಯು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿದೆ.ಈ ಗ್ರಹಿಕೆ ಅಪೂರ್ಣವಾದರೂ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅನೇಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿ ಇರಿಸಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾದ ಕಾರಣಗಳು ಈ ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ: [[ಮನೋಶಾಸ್ತ್ರ|ಮಾನಸಿಕ]], ಮನೋ-ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆನುವಂಶಿಕ, ವಿಕಸನೀಯಮತ್ತು [[ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ|ಜೈವಿಕ]] ಅಂಶಗಳು. ಕೆಲವೊಂದು ರೀತಿಯ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಬಳಸುವುದು ಖಿನ್ನತೆಯ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು. ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಪರ್ಕ, ಮತ್ತು ಕಲಿಕೆಯ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧರಿಸಿವೆ. ಬಹುಪಾಲು ಜೈವಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಮೊನೊಮೈನ್ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, ಸಿರೊಟೋನಿನ್, ನೊರೆಪೈನ್‌ಫ್ರೈನ್ ಮತ್ತು ಡೊಪಮೆನ್ ಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳು ಮಿದುಳಿನಲ್ಲಿ ಸಹಜವಾಗಿ ಉಪಸ್ಥಿತವಿದ್ದು ನರಕೋಶಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ. == ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಹ್ನೆಗಳು == ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯು, ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳು, ಕೆಲಸ ಅಥವಾ ಶಾಲಾ ಜೀವನ, ನಿದ್ರೆ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಸೇವಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು, ಹಾಗು ಸಾಮಾನ್ಯ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ.<ref name="NIMHPub">{{vcite book|title = Depression|publisher = [[National Institute of Mental Health]] (NIMH)|url = http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/nimhdepression.pdf|accessdate = 2008-09-07|format = PDF}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110727123744/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/nimhdepression.pdf |date=2011-07-27 }} {{Cite web |url=http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/nimhdepression.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-12-09 |archive-date=2011-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110727123744/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/nimhdepression.pdf |url-status=dead }}</ref> ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕೆಲಸ ಕಾರ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಯೋಗಕ್ಷೇಮದ ಮೇಲೆ ಇದರ ಪ್ರಭಾವವು, [[ಮಧುಮೇಹ]]ಗಳಂತಹ ಸುದೀರ್ಘಕಾಲದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಸಮನಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Hays RD, Wells KB, Sherbourne CD |year=1995 |title=Functioning and well-being outcomes of patients with depression compared with chronic general medical illnesses |journal=Archives of General Psychiatry |volume=52 |issue=1 |pages=11–19 |pmid=7811158}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂತಹ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ಮಂದ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಜೀವನದ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂತೋಷಪಡುವಂತಹ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷ ಅನುಭವಿಸಲು ಅಸಮರ್ಥನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಜನರು ಅನ್ಯಮನಸ್ಕರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಅಥವಾ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕ ಭಾವನೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಮೆಲುಕುಹಾಕುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅನುಚಿತ ಅಪರಾಧ ಮನೋಭಾವ ಅಥವಾ ವಿಷಾದ ಮನೋಭಾವ, ಅಸಹಾಯಕತೆ, ಹತಾಶೆ, ಮತ್ತು ಆತ್ಮದ್ವೇಷ.<ref name="APA349">{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=349}}</ref> ಅನೇಕ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ, ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಜನರು ಮನೋವಿಕಾರದ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಈ ರೋಗಲಕ್ಷಣವು ಅಹಿತಕರವಾದ ಭ್ರಮೆಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಅಸಹಜವಾಗಿ, ಭ್ರಾಂತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=412}}</ref> ಖಿನ್ನತೆಯ ಇತರ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕೆಳಕಂಡವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ: ಕಡಿಮೆ ಚಿತ್ತೈಕಾಗ್ರತೆ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾಪಕ ಶಕ್ತಿ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿಷಣ್ಣತೆ ಅಥವಾ ಮನೋವಿಕೃತಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವ ಲಕ್ಷಣವಿರುವವರಲ್ಲಿ),<ref name="Delgado">{{vcite journal |author=Delgado PL and Schillerstrom J |title=Cognitive Difficulties Associated With Depression: What Are the Implications for Treatment? |journal=Psychiatric Times |volume=26 |issue=3 |year=2009 |url=http://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/1387631 |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2009-07-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090722165650/http://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/1387631 }}</ref> ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಮತ್ತು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಹಿಂದೆಸರಿಯುವುದು, ತಗ್ಗಿದ ಲೈಂಗಿಕ ಆಸಕ್ತಿ ಹಾಗು ಸಾವಿನ ಅಥವಾ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು. [[ನಿದ್ರಾಹೀನತೆ]]ಯು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದವರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷ ಉದಾಹರಣೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಬೇಗ ಎಚ್ಚರಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಹಾಗು ಮತ್ತೆ ನಿದ್ರೆಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಲಾರ,<ref name="APA350">{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=350}}</ref> ಆದರೆ ನಿದ್ರಾಹೀನತೆಯು ನಿದ್ರಿಸಲು ತೊಂದರೆಯಾಗುವುದನ್ನು ಕೂಡ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="bedfellows">{{Cite web|url=http://www.psychologytoday.com/articles/200307/bedfellows-insomnia-and-depression| title=Bedfellows:Insomnia and Depression|accessdate= 2010-07-02}}</ref> ನಿದ್ರಾಹೀನತೆಯು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಕನಿಷ್ಠ 80 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಜನರ ಮೇಲಾದರೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.<ref name="bedfellows" /> ಹೈಪರ್ ಸೊಮ್ನಿಯ, ಅಥವಾ ಅತಿಯಾದ ನಿದ್ರೆಯು<ref name="APA350" /> ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ 15ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಜನರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ.<ref name="bedfellows" /> ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳು ಕೂಡ ಅವುಗಳ ಉತ್ತೇಜಕ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಂದಾಗಿ ನಿದ್ರಾಹೀನತೆಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಬಹುದು.<ref>[http://www.aafp.org/afp/990600ap/3029.html ಇನ್‌ಸೋಮ್ನಿಯ: ಅಸೆಸ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಡ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಇನ್ ಪ್ರೈಮರಿ ಕೇರ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110726103917/http://www.aafp.org/afp/990600ap/3029.html |date=2011-07-26 }},</ref> ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಬಳಲಿಕೆ, ತಲೆನೋವುಗಳು ಅಥವಾ ಅಜೀರ್ಣ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಂತಹ ಬಹು ದೈಹಿಕ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೇಳಬಹುದು; [[ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಘಟನೆ|ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ]] ಖಿನ್ನತೆಯ ಮಾನದಂಡದ ಪ್ರಕಾರ ದೈಹಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿರುವಂತಹ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಾಗಿವೆ.<ref name="Patel01">{{vcite journal |author=Patel V, Abas M, Broadhead J |year=2001|title=Depression in developing countries: Lessons from Zimbabwe|journal=[[BMJ]]|volume=322 |issue=7284 |pages=482–84|url=http://www.bmj.com/cgi/content/full/322/7284/482 (fulltext)|accessdate=2008-10-05 |doi=10.1136/bmj.322.7284.482}}</ref> ಹಸಿವು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಾ ಬರುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ತೂಕ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹಸಿವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತೂಕ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="APA349" /> ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಿತರು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ನಡವಳಿಕೆ ಕ್ಷೋಬೆ ಅಥವಾ ನಿರಾಸಕ್ತಿಯಿಂದಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು.<ref name="APA350" /> ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕುರಿತಂತೆ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಹೆಚ್ಚು ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಅವರಲ್ಲಿ ಭಾವನೆ ಬೆಳೆದು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾದಾಗ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಮಕ್ಕಳು ಖಿನ್ನತೆಯ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಿಡುಕಿನ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="APA349" /> ಅಲ್ಲದೇ ಅವರು ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಅವಲಂಬಿಸಿ ವಿಭಿನ್ನ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="APA354">{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=354}}</ref> ಬಹುಪಾಲು ಮಕ್ಕಳು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಹಾಗು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಾಧನೆ ಇಳಿಮುಖವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರನ್ನು ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುವ, ವಿಶೇಷ ಗಮನ ಅಪೇಕ್ಷಿಸುವ, ಅವಲಂಬಿತ, ಅಥವಾ ಅಭದ್ರತೆಯ ಭಾವನೆ ಉಳ್ಳವರೆಂದು ವಿವರಿಸಬಹುದುದಾಗಿದೆ.<ref name="APA350" /> ಇದರ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಸಹಜವಾದ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಗಳೆಂದು ಅರ್ಥಕಲ್ಪಿಸಿದಾಗ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಮಾಡುವುದು ನಿಧಾನವಾಗಬಹುದು ಅಥವಾ ವಿಫಲವಾಗಬಹುದು.<ref name="APA349" /> ಖಿನ್ನತೆಯು ಅಟೆನ್ಷನ್-ಡಿಫಿಸಿಟ್ ಹೈಪರ್ ಆಕ್ಟಿವಿಟಿ ಡಿಸಾರ್ಡರ್ (ADHD)(ಗಮನದ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ) ಸಮಯದಲ್ಲೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೇ ಎರಡರ ರೋಗಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಕೊಡಲು ಕಷ್ಟವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Brunsvold GL, Oepen G |title=Comorbid Depression in ADHD: Children and Adolescents |journal=Psychiatric Times |volume=25 |issue=10 |year=2008 |url=http://www.psychiatrictimes.com/adhd/article/10168/1286863 |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2009-05-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090524050341/http://www.psychiatrictimes.com/adhd/article/10168/1286863 }}</ref> ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಹಿರಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಮರೆವು ಮುಂತಾದ ಚಿಂತನೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು.<ref name="Delgado" /> ಅಲ್ಲದೇ ಚಲನೆಗಳು ನಿಧಾನವಾಗುವುದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite book |title=Consensus Guidelines for Assessment and Management of Depression in the Elderly |author=Faculty of Psychiatry of Old Age, NSW Branch, RANZCP |coauthors=Kitching D Raphael B |year=2001 |publisher=NSW Health Department |location=North Sydney, New South Wales |isbn=0-7347-33410 |pages=2 |url=http://www.health.nsw.gov.au/pubs/2001/pdf/depression_elderly.pdf |format=PDF }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161112103003/http://www0.health.nsw.gov.au/pubs/2001/pdf/depression_elderly.pdf/ |date=2016-11-12 }}</ref> ಖಿನ್ನತೆಯು ಹಿರಿಯವಯಸ್ಕರಲ್ಲಿ ದೈಹಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣುವ ದೈಹಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಾದ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು, ಇತರ ಹೃದಯ ಸಂಬಂಧಿ ರೋಗಗಳು, ಪಾರ್ಕಿನ್‌ಸನ್ಸ್ ರೋಗ, ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಪ್ರತಿಬಂಧಕ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ರೋಗ ದಂತಹ ರೋಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal|author=Yohannes AM and Baldwin RC|title=Medical Comorbidities in Late-Life Depression|journal=Psychiatric Times|volume=25|issue=14|year=2008|url=http://www.psychiatrictimes.com/depression/article/10168/1358135|accessdate=2010-12-09|archivedate=2020-06-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200614095605/https://www.psychiatrictimes.com/10168/1358135}}</ref> == ಕಾರಣಗಳು == ಜೈವಿಕಮನೋಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾದರಿಯು, ಜೈವಿಕ, ಮಾನಸಿಕ,ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಶಗಳು ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite web |author=Department of Health and Human Services |year=1999 |url=http://www.surgeongeneral.gov/library/mentalhealth/pdfs/c2.pdf |title=The fundamentals of mental health and mental illness |work=Mental Health: A Report of the Surgeon General |accessdate=2008-11-11| format=PDF}}</ref> ದೇಹಪ್ರಕೃತಿ–ಒತ್ತಡ ಮಾದರಿ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಪಕ್ಕಾಗುವ ಅಥವಾ ದೇಹ ಪ್ರಕೃತಿಯು ಒತ್ತಡಭರಿತ ಜೀವನದ ಘಟನೆಗಳಿಂದ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾದಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ ಇದ್ದ ಸುಲಭವಾಗಿ ಒಡ್ಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಗುಣವು ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಬರಬಹುದು,<ref name="Caspi">{{vcite journal |author=Caspi A, Sugden K, Moffitt TE |title=Influence of life stress on depression: Moderation by a polymorphism in the 5-HTT gene |journal=Science |volume=301 |pages=386–89 |year=2003|pmid=12869766 |doi=10.1126/science.1083968 |issue=5631}}</ref><ref>{{vcite web |author=Haeffel GJ; Getchell M; Koposov RA; Yrigollen CM; DeYoung CG; af Klinteberg B; ''et al.'' |year=2008 |url=http://www.nd.edu/~ghaeffel/Resources/Haeffel%20et%20al.,%202008.pdf |title=Association between polymorphisms in the dopamine transporter gene and depression: Evidence for a gene–environment interaction in a sample of juvenile detainees |work=Psychological Science |accessdate=2008-11-11 |format=PDF |archivedate=2008-12-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081217031910/http://www.nd.edu/~ghaeffel/Resources/Haeffel%20et%20al.%2C%202008.pdf }}</ref> ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಪಾಲನೆ(ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭವಗಳು) ಮಧ್ಯೆ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಸಂಗ್ರಹರೂಪ, ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಲಿತ ಪ್ರಪಂಚದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳ ಫಲವಾಗಿಯೂ ಬರಬಹುದು.<ref>{{vcite web |author=Slavich GM |year=2004 |url=http://www.psychologicalscience.org/observer/getArticle.cfm?id=1640 |title=Deconstructing depression: A diathesis-stress perspective (Opinion) |work=APS Observer |accessdate=2008-11-11 |archivedate=2011-05-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511233644/http://www.psychologicalscience.org/observer/getArticle.cfm?id=1640 }}</ref> ಈ ಪರಸ್ಪರ ಕಾರ್ಯನಡೆಸುವ ಮಾದರಿಗಳು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಕೂಡ ಪಡೆದಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ,ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್ ನಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧಕರು ಖಿನ್ನತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲುಭವಿಷ್ಯಾನ್ವಯದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಈ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಹಜವಾಗಿರುವ ಜನರ ಸಮಾನವಯಸ್ಕರ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಯು ಹೇಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲಾವಧಿ ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಮಾಡಿದರು. ಸಂಶೋಧಕರು, ಸಿರೊಟೋನಿನ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಪೋರ್ಟರ್(5-HTT) ಜೀನ್‌ನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಜೀವನದ ಒತ್ತಡಭರಿತ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುವಂತಹ ಜನರಿಗೆ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಅವಕಾಶಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಖಿನ್ನತೆಯು ಇಂತಹ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬಹುದು, ಆದರೆ ಇದು 5-HTT ಜೀನ್ ನ ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಸಣ್ಣಆಲೀಲ್ ಗಳಿರುವಂತಹ ಜನರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ.<ref name="Caspi" /> ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಸ್ವೀಡಿಷ್ ಅಧ್ಯಯನವು ಖಿನ್ನತೆಯ ಆನುವಂಶಿಕತೆಯನ್ನು ಅಂದಾಜುಮಾಡಿದೆ- ಖಿನ್ನತೆಯ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಆನುವಂಶಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುವ ಪ್ರಮಾಣವು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸುಮಾರು 40 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷರಿಗೆ 30 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ.<ref name="pmid16390897">{{vcite journal |author=Kendler KS, Gatz M, Gardner CO, Pedersen NL |title=A Swedish national twin study of lifetime major depression |journal=American Journal of Psychiatry |volume=163 |issue=1 |pages=109–14 |year=2006 |pmid=16390897 |doi=10.1176/appi.ajp.163.1.109}}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ವಿಕಸನೀಯ ಮನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು, ಖಿನ್ನತೆಯ ಆನುವಂಶಿಕ ಆಧಾರವು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಆಯ್ಕೆಯ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಮಾದಕವಸ್ತು ಸೇವನೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮಾದಕವಸ್ತುವಿನ ಬಳಕೆ ಅಥವಾ ಮಾದಕವಸ್ತುವಿನ ದುರ್ಬಳಕೆ, ಅಥವಾ ಕೆಲವೊಂದು ನೋವು ಶಮನಕಾರಿ ಮತ್ತು ನಿದ್ರಾಜನಕ ಔಷಧಿಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುತ್ತದೆ.<ref name="pmid9210745">{{vcite journal |author=Schuckit MA, Tipp JE, Bergman M, Reich W, Hesselbrock VM, Smith TL |title=Comparison of induced and independent major depressive disorders in 2,945 alcoholics |journal=Am J Psychiatry |volume=154 |issue=7 |pages=948–57 |year=1997 |pmid=9210745}}</ref><ref name="ashman">{{vcite web|author= Professor Heather Ashton|year= 2002|url= http://www.benzo.org.uk/manual/bzcha03.htm|title= Benzodiazepines: How They Work and How to Withdraw}}</ref> === ಜೀವವೈಜ್ಞಾನಿಕ === {{Main|Biology of depression}} ==== ಮೊನೊಅಮೈನ್ ಹೈಪೊಥಿಸಿಸ್ (ಏಕ ಅಮೈನ್ ಕಲ್ಪನೆ) ==== ಬಹುಪಾಲು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧಿಗಳು ಒಂದು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಏಕಅಮೈನ್‌ಗಳ ಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಿದುಳಿ ನಲ್ಲಿ ನರಕೋಶಗಳ ನಡುವೆ ನರಕೋಶ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿರುವಂತಹ ನರಪ್ರೇಕ್ಷಕಗಳಾದ ಸಿರೊಟೋನಿನ್, ನೊರೆಪೈನ್ ಫ್ರೈನ್ ಮತ್ತು ಡೊಪಮೆನ್. ಕೆಲವು ಔಷಧಿಗಳು ಏಕ ಅಮೈನ್ ಗ್ರಾಹಿಗಳ ಮೇಲೆ ನೇರವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Synapse Illustration2 tweaked.svg|thumb|right|250px|ಒಂದು ನರಕೋಶದ ನರತಂತು ಹಾಗು ಮತ್ತೊಂದರ ಒಂದು ಡೆನ್ಡ್ರೈಟ್(ನರ ಸಂಬಂಧವಾದ ಪ್ರಚೋದನೆಯನ್ನು ಜೀವಕೋಶಕ್ಕೆ ತಲುಪಿಸುವ ಜೀವಕೋಶದ ಕವಲುಚಾಚಿಕೆಗಳು) ನಡುವಿನ ನರಕೋಶ ಸಂಗಮದ ಸ್ಥೂಲಚಿತ್ರ.ನರಕೋಶ ಸಂಗಮಗಳು ನರಕೋಶಗಳ ನಡುವಿನ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅಂತರವಾಗಿದೆ.ನರತಂತುವಿನ ತುದಿಯನ್ನು ತಲುಪುವ ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರಚೋದನೆಗಳು ರಾಸಾಯನಿಕ ವಾಹಕಗಳ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು (ನರಪ್ರೇಕ್ಷಕಗಳು)ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳು ನರಕೋಶ ಸಂಗಮದ ಸಂದಿನಿಂದ ಗ್ರಾಹಿಗಳವರೆಗೆ ಪಕ್ಕದ ಡೆನ್ಡ್ರೈಟ್ ನ ಮೇಲೆ ಪ್ರಸರಿಸುತ್ತವೆ. ನಂತರದ ನರಕೋಶದ ಮೇಲೆ ಇದು ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರಚೋದನೆಯನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಸಂಭಾವ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ.ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನರಪ್ರೇಕ್ಷಕವು ಶೀಘ್ರವೇ ಉಪಾಪಚಯಕ್ಕೆ ಒಳಪಡುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ನರಕೋಶಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಪಂಪ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ.ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳು ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಒಟ್ಟಾರೆ ಸಮತೋಲನದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ.]] ಇತರ ನರಪ್ರೇಕ್ಷಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಿರೊಟೋನಿನ್ ನನ್ನು ಆಧಾರಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿ ಪರಿಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ; ಸಿರೊಟೋನಿನ್ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಬಹುಶಃ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಲ್ಲದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದಂತಾಗಬಹುದು.<ref name="IntegrativeSerotonin">{{Harvnb|Barlow|2005| p=226}}</ref> ಈ "ಅನಿರ್ಬಂಧಿತ ಕಲ್ಪನೆಯ" ಪ್ರಕಾರ, ಸಿರೊಟೋನಿನ್ ನ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟಗಳಿಂದ, ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ನೊರ್‌ಪೈನ್‌ಫ್ರಿನ್ ನನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದಾಗ ಖಿನ್ನತೆಯು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ನೊರ್‌ಪೈನ್‌ಫ್ರಿನ್ ಮತ್ತೊಂದು ಏಕ ಅಮೈನ್ ನರಪ್ರೇಕ್ಷಕವಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite web |author=Shah N, Eisner T, Farrell M, Raeder C |year=1999 |month=July/August |url=http://www.pswi.org/professional/pharmaco/depression.pdf |title=An overview of SSRIs for the treatment of depression |work=Journal of the Pharmacy Society of Wisconsin |accessdate=2008-11-10 |format=PDF |archivedate=2008-12-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081217031913/http://www.pswi.org/professional/pharmaco/depression.pdf }}</ref> ಕೆಲವು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳು ನೇರವಾಗಿ ನೊರೆಪೈನ್ ಫ್ರಿನ್ ನ ಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದರೆ, ಇತರ ಶಮನಕಾರಿಗಳು ಡೊಪಮೈನ್ ನ ಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಮೂರನೆಯ ಏಕ ಅಮೈನ್ ನರಪ್ರೇಕ್ಷಕವಾಗಿದೆ. ಈ ಅವಲೋಕನಗಳು ಖಿನ್ನತೆಯ ಏಕ ಅಮೈನ್ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಒತ್ತುನೀಡುತ್ತವೆ. ಇದರ ಸಮಕಾಲೀನ ಸೂತ್ರೀಕರಣದಲ್ಲಿ, ಏಕಅಮೈನ್ ಊಹೆಯು, ಕೆಲವೊಂದು ನರಪ್ರೇಕ್ಷಕಗಳ ಕೊರತೆ ಖಿನ್ನತೆಯ ಸದೃಶವಾದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುತ್ತದೆ: "ನೊರ್‌ಪೈನ್ ಫ್ರಿನ್ ಜಾಗರೂಕತೆ, ಶಕ್ತಿ ಜತೆಗೆ ಆತಂಕ, ಗಮನ ಮತ್ತು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು; ಸಿರೊಟೋನಿನ್ ಕೊರತೆಯು ಆತಂಕ, ಗೀಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಚೋದಿಸುವ ಮನೋವೃತ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು; ಅಲ್ಲದೇ ಡೊಪಮೈನ್ ಗಮನ, ಪ್ರೇರಣೆ, ಸಂತೋಷ, ಸಂತೋಷದ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು."<ref name="pmid18494537">{{vcite journal |author=Nutt DJ |title=Relationship of neurotransmitters to the symptoms of major depressive disorder |journal=Journal of Clinical Psychiatry |volume=69 Suppl E1 |pages=4–7 |year=2008 |pmid=18494537}}</ref> ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ರೋಗ ಲಕ್ಷಣದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವಂತಹ ಕ್ರಿಯಾ ವಿಧಾನದ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಯ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆತಂಕಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಕೆರಳುವ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ SSRI ಅಥವಾ ನೊರ್‌ಪೈನ್‌ಫ್ರಿನ್ ರಿಅಪ್ಟೇಕ್ ಇನ್ ಹೆಬಿಟರ್ಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಬೇಕು. ಅಲ್ಲದೇ ಶಕ್ತಿಯ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷದ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವವರಿಗೆ ನೊರೆಪೈನ್ ಫ್ರಿನ್ ಮತ್ತು ಡೊಪಮೈನ್ ಅನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುವ ಔಷಧಿಗಳ ಮೂಲಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಬೇಕು.<ref name="pmid18494537" /> ಲಭ್ಯವಿರುವ ಏಕ ಅಮೈನ್ ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಔಷಧಿಗಳು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳಾಗಿವೆ ಎಂಬ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅವಲೋಕನಗಳಲ್ಲದೇ ಮನೋವೈದ್ಯಕೀಯ ಆನುವಂಶಿಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರಗತಿಗಳು, ಪ್ರಧಾನ ಏಕಅಮೈನ್ ನ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಲಕ್ಷಣದ ಬದಲಾವಣೆಯು, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಒಳಪಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸಿವೆ. ಈ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯು, ಏಕಅಮೈನ್ ಕೊರತೆ ಮಾತ್ರ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿಲ್ಲ.<ref name="nature08" /> ಹಿಂದಿನ ಎರಡು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದಂತಹ ಸಂಶೋಧನೆಯು, ಏಕಅಮೈನ್ ಕಲ್ಪನೆಯ ಬಹುಪರಿಮಿತಿಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಇದರ ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಮನೋವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="pmid10775017">{{vcite journal |author=Hirschfeld RM |title=History and evolution of the monoamine hypothesis of depression |journal=Journal of Clinical Psychiatry|volume=61 Suppl 6|pages=4–6 |year=2000 |pmid=10775017}}</ref> ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವರ್ಧಿಸುವಂತಹ MAO ಪ್ರತಿರೋಧಕಗಳು ಮತ್ತು SSRI ಗಳ ಪರಿಣಾಮಗಳ ವೃದ್ಧಿಗೆ ವಾರಗಳ ಕಾಲದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಲಭ್ಯ ಏಕಅಮೈನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತೇಜನವು ಕೆಲವೇ ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರತಿವಾದವು, ಏಕ ಅಮೈನ್ ಗಳನ್ನು ಬರಿದುಮಾಡುವ ಔಷಧ ಕಾರಕಗಳ ಪ್ರಯೋಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ; ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಏಕ ಅಮೈನ್ ಗಳ ಸಾಂದ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಇಳಿಕೆಯಿಂದ, ಅದು ಔಷಧೋಪಚಾರಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗದ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ರೋಗಿಗಳ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಡಿಮೆಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಇಳಿಕೆಯು ಆರೋಗ್ಯಕರ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="nature08">{{cite journal |author=Krishnan V, Nestler EJ |title=The molecular neurobiology of depression |journal=Nature |volume=455 |issue=7215 |pages=894–902 |year=2008 |month=October |pmid=18923511 |pmc=2721780 |doi=10.1038/nature07455}}</ref> ಒಂದು ಸ್ಥಿರ {{clarify|date=October 2010}} ಏಕಅಮೈನ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು, ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿಸಲು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ,<ref name="pmid10775018">{{vcite journal |author=Delgado PL |title=Depression: The case for a monoamine deficiency |journal=Journal of Clinical Psychiatry |volume=61 Suppl 6|pages=7–11 |year=2000 |pmid=10775018}}</ref> ಆದರೆ ಟೈನೆಪ್ಟಿನ್ ಮತ್ತು ಒಪಿಪ್ರಮಾಲ್ ನಂತಹ ಕೆಲವು ಔಷಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಟೈನೆಪ್ಟಿನ್ ಸಿರೊಟೋನಿನ್ ಮರುಬಳಕೆ ವರ್ಧಕವಾಗಿದ್ದು, ಓಪಿಪ್ರಮೋಲ್ ಏಕಅಮೈನ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ ಯಾವ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಿರದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.{{fact|date=October 2010}} ಆಗಲೇ ಸೀಮಿತಗೊಂಡ ಏಕಅಮೈನ್ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಸಾಮೂಹಿಕ ಮಾರಾಟ ಸಾಧನವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸರಳಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ "ರಾಸಾಯನಿಕ ಅಸಮತೋಲನ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು.<ref name="PLoS">{{vcite journal |author=Lacasse J, Leo J |title=Serotonin and depression: A disconnect between the advertisements and the scientific literature |journal=[[PLoS Medicine|PLoS Med]] |volume=2 |issue=12 |pages=e392 |year=2005 |pmid=16268734 |doi=10.1371/journal.pmed.0020392.g001 |url=http://medicine.plosjournals.org/perlserv/?request=get-document&doi=10.1371%2Fjournal.pmed.0020392 |accessdate=2008-10-30 |pmc=1277931 |laysummary=http://www.medscape.com/viewarticle/516262 |laysource=[[Medscape]] |laydate=Nov. 8, 2005 |archivedate=2009-01-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090122081424/http://medicine.plosjournals.org/perlserv/?request=get-document&doi=10.1371%2Fjournal.pmed.0020392 }}</ref> 2003ರಲ್ಲಿ ಜೀನ್ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ಸಂಪರ್ಕ (GxE) ವನ್ನು ಆಧಾರಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಜೀವನದ ಒತ್ತಡಗಳು ಉಳಿದವರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಕೆಲವು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇಕೆ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳಿಗೆ ಮುನ್ಸೂಚಕಗಳಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು.ಸಿರೊಟೋನಿನ್-ಸಾಗಣೆಗೆ ಕೊಂಡಿಯಾದ ಉತ್ತೇಜಕ ಪ್ರದೇಶ (5-HTTLPR)ದ ಆಲೀಲ್ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳ ಮೇಲೆ ಇದು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Caspi A, Sugden K, Moffitt TE, ''et al.'' |title=Influence of life stress on depression: moderation by a polymorphism in the 5-HTT gene |journal=Science |volume=301 |issue=5631 |pages=386–9 |year=2003 |month=July |pmid=12869766 |doi=10.1126/science.1083968}}</ref> 2009 ಸಮೂಹ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು, ಜೀವನದ ಒತ್ತಡಭರಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿತು, ಆದರೆ 5-HTTLPR ಜೀನ್ ನಮೂನೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಕಂಡುಬರಲಿಲ್ಲ.<ref>{{vcite journal |author=Risch N, Herrell R, Lehner T, ''et al.'' |title=Interaction between the serotonin transporter gene (5-HTTLPR), stressful life events, and risk of depression: a meta-analysis |journal=JAMA |volume=301 |issue=23 |pages=2462–71 |year=2009 |month=June |pmid=19531786 |pmc=2938776 |doi=10.1001/jama.2009.878}}</ref> 2009 ರ ಮತ್ತೊಂದು ಸಮೂಹ-ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಅನಂತರದ ಆವಿಷ್ಕಾರವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Munafò MR, Durrant C, Lewis G, Flint J |title=Gene X environment interactions at the serotonin transporter locus |journal=Biol. Psychiatry |volume=65 |issue=3 |pages=211–9 |year=2009 |month=February |pmid=18691701 |doi=10.1016/j.biopsych.2008.06.009}}</ref> ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಅಧ್ಯಯನಗಳ 2010ರ ವಿಮರ್ಶೆಯು, ಪರಿಸರದ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲು ಬಳಸುವ ವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ನಡುವಿನ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು. ಈ ವಿಮರ್ಶೆ 2009 ರ ಎರಡೂ ಸಮೂಹ-ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಕಡೆಗೆ ಪೂರ್ವಗ್ರಹ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕೂಡ ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು. ಈ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಪ್ರತಿಕೂಲ ಸ್ಥಿತಿಯ ಸ್ವಯಂ ವರದಿ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಳಸಿತ್ತು.<ref>{{vcite journal |author=Uher R, McGuffin P |title=The moderation by the serotonin transporter gene of environmental adversity in the etiology of depression: 2009 update |journal=Mol. Psychiatry |volume=15 |issue=1 |pages=18–22 |year=2010 |month=January |pmid=20029411 |doi=10.1038/mp.2009.123}}</ref> ==== ಇತರ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ==== ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ರೋಗಿಗಳ MRIಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಗಳು, ಮಿದುಳಿ ನ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಡದವರಿಗಿಂತ ಅನೇಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿವೆ. ಫಲಿತಾಂಶದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಂದು ಅಸಂಗತತೆಗಳು ಇದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಸಮೂಹ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು, ಚಿಕ್ಕ ಹಿಪೊಕ್ಯಾಂಪಸ್ ನ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ<ref>{{vcite journal| author=Videbech, P and Ravnkilde| title=Hippocampal volume and depression: A meta-analysis of MRI studies| journal=American Journal of Psychiatry| volume=161|pages=1957–66.| year=2004| pmid=15514393| doi=10.1176/appi.ajp.161.11.1957| issue=11}}</ref> ಮತ್ತು ಅತೀ ತೀವ್ರತೆಯ ಚುಕ್ಕೆಗಳ ಹೆಚ್ಚಾದ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal|author=Videbech, P| title=MRI findings in patients with affective disorder: a meta-analysis| journal=Acta Psychiatrica Scandinavica| volume=96| issue=3 |pages=157–68| year=1997| doi=10.1111/j.1600-0447.1997.tb10146.x|pmid=9296545}}</ref> ಅತೀ ತೀವ್ರತೆಯ ಚುಕ್ಕೆಗಳು, ರೋಗಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ವಯಸ್ಸಾದ ನಂತರ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ನಾಳೀಯ ಖಿನ್ನತೆ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ವಿಕಾಸಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Herrmann LL, Le Masurier M, Ebmeier KP |title=White matter hyperintensities in late life depression: a systematic review|journal=Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry |volume=79|pages=619–24 |year=2008|doi=10.1136/jnnp.2007.124651|pmid=17717021 |issue=6}}</ref> ಖಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು ಹಿಪೊಕ್ಯಾಂಪಸ್ ನ ನರಜನನದ ನಡುವೆ ಸಂಬಂಧವಿರಬಹುದು.<ref>{{vcite journal |url=http://www.sciam.com/article.cfm?id=brain-pathway-may-underlie-depression |title=Brain pathway may underlie depression |accessdate=2008-09-13 |author=Mayberg H |date=July 6, 2007 |journal=[[Scientific American]]|volume=17|issue=4|pages=26–31}}</ref> ಇದು ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಸ್ಮರಣೆಯ ಮಧ್ಯಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಹಿಪೊಕ್ಯಾಂಪಸ್ ನರಕೋಶಗಳ ಕೊರತೆಯು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ಕೆಲವು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ದುರ್ಬಲ ಜ್ಞಾಪಕಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಔಷಧಗಳು ನರಜನನವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬಹುಶಃ ಮಿದುಳಿನಲ್ಲಿ ಸಿರೊಟೋನಿನ್ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು. ಹೀಗೆ ಹಿಪೊಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಒಟ್ಟು ಗಾತ್ರವು ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆಚ್ಚಳವು ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾಪಕಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪುನರ್ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಹಾಯಮಾಡಬಹುದು.<ref>{{vcite journal |author=Sheline YI, Gado MH, Kraemer HC|title=Untreated depression and hippocampal volume loss |journal=American Journal of Psychiatry |volume=160 |pages=1516–18 |year=2003 |pmid =12900317 |doi=10.1176/appi.ajp.160.8.1516 |issue=8}}</ref><ref>{{vcite journal |author =Duman RS, Heninger GR, Nestler EJ |title=A molecular and cellular theory of depression |journal=Archives of General Psychiatry|volume= 54|issue=7|pages=597–606 |year=1997 |pmid=9236543}}</ref> ಖಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು ಮೆದುಳಿನ ಮುಂಭಾಗದ ಸುತ್ತಲಿನ ಹೊದಿಕೆ ಭಾಗದ ನಡುವೆ ಸದೃಶ್ಯವಾದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ನೋಡಲಾಗಿದೆ. ಭಾವನಾತ್ಮಕ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಇದನ್ನು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="pmid18704022">{{vcite journal |author=Drevets WC, Savitz J, Trimble M |title=The subgenual anterior cingulate cortex in mood disorders |journal=CNS Spectrums |volume=13 |issue=8 |pages=663–81 |year=2008 |pmid=18704022 |pmc=2729429}}</ref> ನರಜನನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ನ್ಯೂರೊಟ್ರೋಫಿನ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮೆದುಳಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ನ್ಯೂರೊಟ್ರೋಫಿಕ್ ಅಂಶ(BDNF) ವಾಗಿದೆ. ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ರಕ್ತದ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾದಲ್ಲಿ BDNF ನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸಹಜವಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ(ಮೂರುಪಟ್ಟಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು). ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು BDNF ನ ರಕ್ತದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಇತರ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ BDNF ನ ಮಟ್ಟವು ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದರೂ ಕೂಡ, BDNF ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಹಾಗು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಸಾಕ್ಷಿಗಳಿವೆ.<ref name="pmid18571629">{{vcite journal |author=Sen S, Duman R, Sanacora G |title=Serum brain-derived neurotrophic factor, depression, and antidepressant medications: Meta-analyses and implications |journal=Biological Psychiatry |volume=64 |issue=6 |pages=527–32 |year=2008 |pmid=18571629 |doi=10.1016/j.biopsych.2008.05.005 |pmc=2597158}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯು ಅತಿಚಟುವಟಿಕೆಯ ಕೆಳಮಿದುಳುಕುಳಿಯ-ಪಿಟ್ಯುಟರಿ-ಅಡ್ರೀನಲ್ ಆಕ್ಸಿಸ್ (HPA ಆಕ್ಸಿಸ್) ನಿಂದಲೂ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಕೆಲವೊಂದು ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳಿವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನರ-ಅಂತಃಸ್ರಾವಕವು ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತಹ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸದೃಶವಾಗಿರುವಂತಹ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಶೋಧನೆಗಳು, ಕಾರ್ಟಿಸಾಲ್ ಹಾರ್ಮೋನ್ ನ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಿರುವುದು ಹಾಗು ಬೆಳೆದ ಪಿಟ್ಯುಟರಿ ಮತ್ತು ಅಡ್ರೀನಲ್ ಗ್ರಂಥಿಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂತಃಸ್ರಾವಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಸ್ಥಿರತೆಗಳು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಕೆಲವೊಂದು ಮನೋವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸಿವೆ. ಕೆಲಮಿದುಳುಕುಳಿ ಯಿಂದ ಕಾರ್ಟಿಕೋಟ್ರಾಫಿನ್-ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವ ಹಾರ್ಮೋನ್ನ ಅತಿಯಾದ ಸ್ರವಿಸುವಿಕೆಯು ಇದನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಸಂವೇದನೆ ಮತ್ತು ಜಾಗೃತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{vcite journal|author=Monteleone P |url=http://www.co-psychiatry.com/pt/re/copsych/abstract.00001504-200111000-00020.htm;jsessionid=JWdDsz1T6hhjhpsR47xrbhpTjhxhpdS64Yh8QzptbqR1rrNkmVfF!1600976923!181195628!8091!-1 (abstract) |title=Endocrine disturbances and psychiatric disorders |publisher=Lippincott Williams & Wilkins, Inc. |year=2001 |volume=14|issue=6|pages=605–10|journal=Current Opinion in Psychiatry |issn=0951–7367}}</ref> ಎಸ್ಟ್ರೋಜನ್ ಎಂಬ ಹಾರ್ಮೋನ್ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಯ ನಂತರ, ಪ್ರಸವ ಪೂರ್ವ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಮುಟ್ಟುನಿಲ್ಲುವಕಾಲದ ನಂತರ ಅದರ ಮಟ್ಟಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಸಂಭವಿಸುವ ಅಪಾಯ ಹೆಚ್ಚಿವೆ.<ref name="pmid12810759">{{vcite journal |author=Cutter WJ, Norbury R, Murphy DG |title=Oestrogen, brain function, and neuropsychiatric disorders |journal=Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry |volume=74 |issue=7 |pages=837–40 |year=2003 |pmid=12810759 |pmc=1738534 |doi=10.1136/jnnp.74.7.837}}</ref> ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಎಸ್ಟ್ರೋಜನ್ ಮಟ್ಟಗಳು ಕಡಿಮೆಯಿರುವಂತಹ ರಜಸ್ರವಪೂರ್ವದ ಮತ್ತು ಪ್ರಸವಾನಂತರದ ಅವಧಿಯು ಖಿನ್ನತೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ.<ref name="pmid12810759" /> ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಹಿಂದೆಸರಿಯುವುದು, ಏರಿಳಿತ ಅಥವಾ ಎಸ್ಟ್ರೋಜನ್ ನ ಮಟ್ಟ ಕಡಿಮೆಯಿರುವ ಅವಧಿಗಳು, ಗಮನಾರ್ಹ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಪ್ರಸವಾನಂತರದ, ಮುಟ್ಟುನಿಲ್ಲುವಕಾಲದ ಮೊದಲು, ಮತ್ತು ಮುಟ್ಟುನಿಲ್ಲುವಕಾಲದ ನಂತರದ ಖಿನ್ನತೆಯಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚೇತರಿಕೆಯು ಎಸ್ಟ್ರೋಜನ್ ನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಅಥವಾ ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ನಂತರ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="pmid16292022">{{vcite journal|author = Douma, S.L, Husband, C., O’Donnell, M.E., Barwin, B.N., Woodend A.K.|title = Estrogen-related Mood Disorders Reproductive Life Cycle Factors|journal = Advances in Nursing Science|volume = 28|issue = 4|pages = 364–375|year = 2005|pmid = 16292022}}</ref><ref name="pmid17909167">{{vcite journal|author = Lasiuk, GC and Hegadoren, KM|title = The Effects of Estradiol on Central Serotonergic Systems and Its Relationship to Mood in Women|journal = Biological Research for Nursing (2007),|volume = 9|issue = 2|pages = 147–160|year = 2007|pmid = 17909167|doi = 10.1177/1099800407305600}}</ref> ಇತರ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು, ಒಟ್ಟು ಎಲ್ಲಾ [[ಜೀವ ಕಣ|ಕೋಶ]]ಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುವಂತಹ ಅಣುಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಶೋಧಿಸಿದೆ: ಉದಾ- ಸೈಟೊಕಿನ್ ಗಳು. ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ರೋಗಗ್ರಸ್ಥ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಸದೃಶವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ನಡವಳಿಕೆಯು ಪ್ರತಿರಕ್ಷಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು [[ಸೋಂಕು|ಸೋಂಕಿನೊಂದಿಗೆ]] ಹೋರಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ದೇಹದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸೈಟೊಕಿನ್ ಗಳ ಪರಿಚಲನೆಯಲ್ಲಿನ ವೈಪರೀತ್ಯದ ಫಲವಾಗಿ ಉಂಟಾಗುವ ರೋಗಿಷ್ಠ ವರ್ತನೆಯ ಸಾಮರಸ್ಯವಿಲ್ಲದ ಲಕ್ಷಣದಿಂದ ಖಿನ್ನತೆ ಸಂಭವಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal| author=Dantzer R, O'Connor JC, Freund GG, Johnson RW, Kelley KW |year=2008 |title=From inflammation to sickness and depression: when the immune system subjugates the brain |journal=Nat Rev Neurosci |volume=9 |pages=46–56 |pmid=18073775| doi=10.1038/nrn2297| issue=1}}</ref> ಉರಿಯೂತವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಸೈಟೊಕಿನ್ ಗಳು ಖಿನ್ನತೆಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಮೂಹ- ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಸೂಚಿಸಿದೆ. ಇದು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ ಒಳಪಡದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗಿಂತIL-6 ಮತ್ತು TNF-α ನ ಅಧಿಕ ರಕ್ತದ ಪ್ರಮಾಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿತು.<ref name="pmid 20015486">{{vcite journal|author = Dowlati Y, Herrmann N, Swardfager W, Liu H, Sham L, Reim EK, Lanctot KL|title = A meta-analysis of cytokines in major depression|journal = Biological Psychiatry|volume = 67|issue = 5|pages = 446–457|year = 2010|pmid = 20015486|doi = 10.1016/j.biopsych.2009.09.033}}</ref> === ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ === ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಮತ್ತು ಅದರ ವಿಕಸನದ ಅನೇಕ ಅಂಶಗಳು ಖಿನ್ನತೆಯ ಸಂಭವ ಮತ್ತು ಅದರ ಮುಂದುವರೆಯುವಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ<ref name="Raph00">{{vcite book |title=Unmet Need in Psychiatry:Problems, Resources, Responses |editor=Andrews G, Henderson S ''(eds)''|year=2000 |publisher=Cambridge University Press |pages=138–39|chapter= Unmet Need for Prevention|author=Raphael B|isbn=0-521-66229-X}}</ref> ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮುನ್ಸೂಚಕವು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಭಾವುಕತೆಯ ಸ್ಥಿತಿ.<ref name="pmid19187578">PMID</ref> ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಪ್ರತಿಕೂಲ ಘಟನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಅದನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವಂತಹ ವಿಶಿಷ್ಠ ಶೈಲಿಯು ಅವರ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.<ref name="Sad541">{{Harvnb |Sadock|2002| p=541}}</ref> ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಆತ್ಮಾಭಿಮಾನದ ಬಗೆಗಿನ ಕೀಳರಿಮೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಸೋಲಿನ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಅಥವಾ ವಿಕೃತ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಕೂಡ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಧರ್ಮಶ್ರದ್ಧೆಯುಳ್ಳವರಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೇ ಅಂತಹವರಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಯು ಬೇಗ ಗುಣವಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite journal |url=http://www.ingentaconnect.com/content/aap/twr/1999/00000002/00000002/art00008 |title=Religion and depression: a review of the literature |author=McCullough, Michael; Larson, David |journal=Twin Research |volume=2 |issue=2 |date=1 June 1999 |pages=126–136 |pmid=10480747 |publisher=Australian Academic Press |doi=10.1375/136905299320565997 |ref=harv |postscript=<!-- Bot inserted parameter. Either remove it; or change its value to "." for the cite to end in a ".", as necessary. -->}}</ref><ref>{{vcite journal|author=Dein, S|title=Religion, spirituality and depression: implications for research and treatment|journal=Primary Care and Community Psychiatry|volume=11|issue=2|pages=67–72|year=2006|url=http://www.librapharm.com/headeradmin/upload/0178web2.pdf|format=PDF|accessdate=2008-11-21|doi=10.1185/135525706X121110|archivedate=2006-10-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061021164223/http://www.librapharm.com/headeradmin/upload/0178web2.pdf}}</ref><ref>{{vcite journal|journal=Rev. Bras. Psiquiatr.|title=Religiousness and mental health: a review |pmid=16924349 |url=http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1516-44462006000300018&lng=en&nrm=iso&tlng=en|date=September 2006|last1=Moreira-Almeida|first1=A|last2=Neto|first2=FL|last3=Koenig|first3=HG|volume=28|issue=3|pages=242–50}}</ref> ಯಾವ ವಿಷಯಗಳು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ ಅಥವಾ ಯಾವುದು ಖಿನ್ನತೆಯ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಎಂಬುದು ಯಾವಾಗಲು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ. ಆದರೂ, ತಮ್ಮ ಆಲೋಚನ ಕ್ರಮವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತಹ ಮತ್ತು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿಶೀಲಿಸುವಂತಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸುಧಾರಿತ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಆತ್ಮಾಭಿಮಾನವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{vcite web|author=Warman DM, [[Aaron Temkin Beck|Beck AT]]|year=2003|url=http://www.nami.org/Template.cfm?Section=About_Treatments_and_Supports&template=/ContentManagement/ContentDisplay.cfm&ContentID=7952|title=About treatment and supports: Cognitive behavioral therapy|work=National Alliance on Mental Illness (NAMI) website|accessdate=2008-10-17|archivedate=2008-10-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081029094646/http://www.nami.org/Template.cfm?Section=About_Treatments_and_Supports&template=%2FContentManagement%2FContentDisplay.cfm&ContentID=7952}}</ref> ಅಮೇರಿಕದ ಮನೋವೈದ್ಯ ಆರನ್ T. ಬೆಕ್ ಎಂಬುವವರು ಜಾರ್ಜ್ ಕೆಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಎಲ್ಲಿಸ್ ರವರ ಹಿಂದಿನ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, 1960 ರ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಈಗ ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅರಿವಿನ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದರು. ಮೂರು ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಒಬ್ಬರ ಬಗ್ಗೆ, ಪ್ರಪಂಚದ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬರ ಭವಿಷ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ತಪ್ಪಾಗಿ ಯೋಜಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಅರಿವಿನ ತಪ್ಪುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಆಲೋಚನೆಗಳ ತ್ರಿತ್ರಯಗಳಾಗಿವೆ. ಕೀಳರಿಮೆಯಂತಹ ಖಿನ್ನತೆಯ ಆಲೋಚನೆಯ ಮರುಕಳಿಸುವ ನಮೂನೆಗಳು, ಅಥವಾ ''ಸ್ಥೂಲಚಿತ್ರ'' ; ಮತ್ತು ವಿಕೃತ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಸ್ಕರಣೆ.<ref name="Beckdep">{{Harvnb |Beck|1987| pp=10–15}}</ref> ಈ ತತ್ವಗಳ ಮೂಲಕ, ಅವರು [[ಸಂವೇದನಾತ್ಮಕ ವರ್ತನ ಚಿಕಿತ್ಸೆ|ಅರಿವಿನ ವರ್ತನ ಚಿಕಿತ್ಸೆ]](CBT)ಯ ರಚನಾ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು..<ref>{{Harvnb |Beck|1987| p=3}}</ref> ಅಮೇರಿಕದ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಸೆಲಿಗ್ಮನ್ ನ ಪ್ರಕಾರ, ಮಾನವರಲ್ಲಿರುವ ಖಿನ್ನತೆಯು ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕಲಿತ ನಿಸ್ಸಹಾಯಕತೆಗೆ ಸದೃಶವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಣಿಗಳು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿದ್ದರು ಕೂಡ ಪ್ರಯತ್ನಿಸದೆ ಅಹಿತಕರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲೇ ಉಳಿದು ಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ನಿಯಂತ್ರಣವಿಲ್ಲವೆಂಬುದನ್ನು ಅವು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಲಿತಿರುತ್ತವೆ.<ref name="Helplessness">{{vcite book |author=Seligman, M|title=Helplessness: On depression, development and death |pages=75–106|chapter=Depression|publisher=WH Freeman |location=San Francisco, CA, USA |year=1975 |isbn=0716707519}}</ref> ಅನುಬಂಧ ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಇದನ್ನು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಮನೋವೈದ್ಯರಾದ ಜಾನ್ ಬೌಲ್ಬಿ 1960ರಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳು ಮತ್ತು ಎಳೆಮಗುವಾಗಿದ್ದಾಗ ಅದರ ಪಾಲಕರೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ನಂಟಿನ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಮುಂಗಾಣುತ್ತಾರೆ. "ಮುಂಚಿನ ನಷ್ಟ, ಪಾಲಕರು ಅಥವಾ ಪೋಷಕರರಿಂದ ದೂರವಾದ ಮತ್ತು ಅವರ ತಿರಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ಅನುಭವಗಳು(ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ವಂಚಿತವಾದ ಮಗು ಎಂಬ ಸಂದೇಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ) ಅಭದ್ರತೆಯ ಆಂತರಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳ ಮಾದರಿಗಳಿಗೆ(ಇಂಟರ್‌ನಲ್ ವರ್ಕಿಂಗ್ ಮಾಡಲ್) ದಾರಿ ಕಲ್ಪಿಸಬಹುದು. ಪ್ರೀತಿವಂಚಿತ ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿಯಿಲ್ಲದ ಅಥವಾ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಅರ್ಹವಲ್ಲದ ಅನುಬಂಧದ ಸ್ವಯಂ ಆಂತರಿಕ ಅರಿವಿನ ಚಿತ್ರಣಗಳು ಬೆಕ್‌ನ ಅರಿವಿನ ತ್ರಿತ್ರಯದ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಸುಸಂಗತವಾಗಿದೆ.<ref name="Ma_attachment" /> ಬಹು ವಿಧದ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಅನುಬಂಧ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಮೂಲ ತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದರೆ, ಸ್ವಯಂ ವರದಿಯ ಪೂರ್ವ ಅನುಬಂಧ ಮತ್ತು ಅನಂತರದ ಖಿನ್ನತೆ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆಯೇ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿವೆ.<ref name="Ma_attachment">{{vcite journal |author=Ma, K |title=Attachment theory in adult psychiatry. Part 1: Conceptualisations, measurement and clinical research findings |journal=Advances in Psychiatric Treatment|volume=12 |pages=440–449 |year=2006|url=http://apt.rcpsych.org/cgi/content/full/12/6/440 |accessdate=2010-04-21}}</ref> ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಸಂಗತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಸ್ವಯಂ ತೆಗಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ,<ref name="Integrative" /> ಅಲ್ಲದೇ, ಸ್ವಯಂವರದಿಯ ಖಿನ್ನತೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ದಾಖಲಾದ ಹರೆಯ ವಯಸ್ಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ 1993 ರ ಅಧ್ಯಯನವು, ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಸಂಗತಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ದೂಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತಹ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳಿಗೆ ತಾವು ಕಾರಣವೆಂದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Pinto A, Francis G |year=1993 |title=Cognitive correlates of depressive symptoms in hospitalized adolescents |journal=Adolescence |volume=28 |issue=111 |pages=661–72 |pmid=8237551}}</ref> ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಖಿನ್ನತೆಯ ಆರೋಪಣೆ,ಅಥವಾ ನಿರಾಶಾಜನಕ ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ಶೈಲಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ.<ref name="Integrative">{{Harvnb|Barlow|2005| pp=230–32}}</ref> ಅಲ್ಬರ್ಟ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ಯುರರವರು ಕೆನಡಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾಗಿದ್ದು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಪ್ರಕಾರ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ತಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಸೋಲಿನ ಅನುಭವದ ಮೇಲೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾದರಿಗಳ ವೈಫಲ್ಯದ ವೀಕ್ಷಣೆಯ ಮೇಲೆ ಹಾಗು ಅವರು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಬಹುದೆಂಬ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರೇರಣೆಯ ಕೊರತೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಉದ್ವೇಗ ಮತ್ತು ಒತ್ತಡವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅವರದ್ದೇ ಆದಂತಹ ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧರಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಭಾವಗಳಿಂದಾಗಿ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಸ್ವ-ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯ ಕೊರತೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಇದರ ಅರ್ಥ ಸಂಗತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವಬೀರುವ ಅಥವಾ ಅಥವಾ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಲ್ಲೆವೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.<ref>{{vcite book |author=Bandura A |chapter=Self-Efficacy |title=Encyclopedia of mental health |editor=Friedman H |publisher=Academic Press |location=San Diego |year=1998 |url=http://www.des.emory.edu/mfp/BanEncy.html |accessdate=2008-08-17 |isbn=0122266765 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121001051249/http://www.des.emory.edu/mfp/BanEncy.html |date=2012-10-01 }} {{Cite web |url=http://www.des.emory.edu/mfp/BanEncy.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-12-09 |archive-date=2012-10-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121001051249/http://www.des.emory.edu/mfp/BanEncy.html |url-status=dead }}</ref> ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪರಿಶೀಲನೆಯು ಅಂತಹ ಒಳಗಾಗಬಹುದಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ—ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಎಳೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೆ ತಾಯ್ತನವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು, ವಿಶ್ವಾಸದ ಸಂಬಂಧದ ಕೊರತೆ, ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಎಳೆಯ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮತ್ತು ನಿರುದ್ಯೋಗ— ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಜೀವನದ ಒತ್ತಡಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಕಾರ್ಯನಡೆಸಬಹುದು.<ref>{{vcite book |title=Social Origins of Depression: A Study of Psychiatric Disorder in Women |author=Brown GW, Harris TO |origyear=1978 |year=2001 |publisher=Routledge |isbn=0-415-20268-X|pages=}}</ref> ಹಿರಿಯ ವಯಸ್ಕರಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದಾದ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ: ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು,ಕಾಳಜಿವಹಿಸುವ(ಪಾಲಕ) ಅಥವಾ ಕಾಳಜಿಬಯಸುವ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತನೆಯಿಂದಾಗಿ ಹೆಂಡತಿ ಅಥವಾ ಗಂಡ ಅಥವಾ ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಯ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವಂತಹ ಬದಲಾವಣೆಗಳು, ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖರಾದವರ ಸಾವು, ಅಥವಾ ಹಳೆಯ ಸ್ನೇಹಿತರ ಲಭ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅವರದ್ದೇ ಆದಂತಹ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಜೀವನದ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳು.<ref>{{vcite journal |author=Hinrichsen GA, Emery EE |title=Interpersonal factors and late-life depression |journal=Clinical Psychology: Science and Practice |volume=12|issue=3|pages=264–75 |year=2006|format=Subscription required |doi=10.1093/clipsy/bpi027}}</ref> ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು, ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದ ಮನೋವಿಶ್ಲೇಷಣ ಪದ್ಧತಿ ಮತ್ತು ಮಾನವತಾವಾದ ವಿಭಾಗಗಳಿಂದಲೂ ಕೂಡ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮನೋವೈದ್ಯ [[ಸಿಗ್ಮಂಡ್‌ ಫ್ರಾಯ್ಡ್‌|ಸಿಗ್ಮಂಡ್ ಫ್ರಾಯ್ಡ್]] ನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮನೋವಿಶ್ಲೇಷಣ ದೃಷಿಕೋನದಿಂದ, ಖಿನ್ನತೆ, ಅಥವಾ ''ವಿಷಣ್ಣತೆ'' ಯು, ಬಹುಶಃ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವಂತಹ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧದ ನಷ್ಟ<ref name="Carhart-Harris08">{{vcite journal |author=Carhart-Harris RL, Mayberg HS, Malizia AL, Nutt D |title=Mourning and melancholia revisited: Correspondences between principles of Freudian metapsychology and empirical findings in neuropsychiatry |journal=Annals of General Psychiatry |volume=7|pages=9 |year=2008 |pmid=18652673 |pmc=2515304 |doi=10.1186/1744-859X-7-9}}</ref><ref name="autogenerated1">{{cite book |editor=Richards A ''(ed.)'' |last=Freud|first= S|title=11.On Metapsychology: The Theory of Psycholoanalysis |chapter=Mourning and Melancholia|pages=245–69 |publisher=Pelican |location=Aylesbury, Bucks |year=1984 |isbn=0-14-021740-1}}</ref> ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಯದ ಅನುಭವಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.<ref name="Radden2003" /> ಅಸ್ಥಿತ್ವಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಚಿಕಿತ್ಸಕರು, ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಪ್ರಸಕ್ತದ<ref name="Frankl">{{vcite book |author=Frankl VE |title=Man's search for ultimate meaning |publisher=Basic Books |location=New York, NY, USA |year=2000 |pages=139–40 |isbn=0738203548}}</ref> ಜೀವನದ ಅರ್ಥ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಮುನ್ನೋಟದ ಕೊರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{vcite web |author=Geppert CMA |year=2006 |url=http://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/51281 |title=Damage control |work=Psychiatric Times |accessdate=2008-11-08 |archivedate=2020-06-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200614095727/https://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/51281 }}</ref><ref name="May">{{Harvnb |May|1994| p=133}}</ref> ಮಾನವಿಕ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಅಮೆರಿಕದ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಅಬ್ರಾಹ್ಯಾಮ್ ಮ್ಯಾಸ್ಲೊ ರವರು, ಜನರು ತಮ್ಮ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿಗೊಳ್ಳಲು ಅಥವಾ ಸ್ವಯಂ ವಾಸ್ತವೀಕರಣ(ಅವರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು)ವೈಫಲ್ಯದಿಂದ ಖಿನ್ನತೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url = http://www.social-psychology.de/do/pt_maslow.pdf|title = Abraham Maslow: Personality Theories|accessdate = 2008-10-27|last = Boeree|first = CG|year = 1998|format = PDF |publisher=Psychology Department, Shippensburg University}}</ref><ref name="Maslow">{{vcite book |author=Maslow A |title=The Farther Reaches of Human Nature|publisher=Viking Books |location=New York, NY, USA |year=1971 |pages=318 |isbn=0670308536}}</ref> === ಸಾಮಾಜಿಕ === ಬಡತನ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿ ಮಾನಸಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ.<ref name="Raph00" /> ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲಿನ ದೌರ್ಜನ್ಯವು (ದೈಹಿಕವಾಗಿ, ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ, ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ, ಅಥವಾ ತಿರಸ್ಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ) ಕೂಡ ನಂತರದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದಾದ ಅಪಾಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.<ref name="pmid18602762">{{vcite journal |author=Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB |title=The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans |journal=Psychoneuroendocrinology |volume=33 |issue=6 |pages=693–710 |year=2008 |pmid=18602762 |doi=10.1016/j.psyneuen.2008.03.008}}</ref> ಮಗುವು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವಂತಹ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಸಮಾಜ ಜೀವಿಯಾಗಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಕಲಿತು ಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಇಂತಹ ಒಂದು ಸಂಬಂಧವು ತರ್ಕಸಮ್ಮತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪಾಲಕನಿಂದ ಶಿಶುವಿನ ಮೇಲೆ ದೌರ್ಜನ್ಯವು ವಿಕಸನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಮಗುವಿನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ವಿಕಾರಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ಭಾವಾನಾತ್ಮಕ ಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುವ ಖಿನ್ನತೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಕುಟುಂಬದ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ತಂದೆ ತಾಯಿಯ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಾಯಿಯ) ಖಿನ್ನತೆ, ವೈವಾಹಿಕ ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಘರ್ಷ ಅಥವಾ ವಿವಾಹವಿಚ್ಛೇದನ, ತಂದೆ ಅಥವಾ ತಾಯಿಯ ಸಾವು, ಅಥವಾ ಮಕ್ಕಳ ಪೋಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಇತರೆ ತೊಂದರೆಗಳು ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದಾದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ.<ref name="Raph00" /> ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವನದ ಒತ್ತಡಭರಿತ ಘಟನೆಗಳು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಆಗಮನಕ್ಕೆ ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ.<ref>{{vcite journal |author=Kessler, RC |year=1997 |title=The effects of stressful life events on depression |journal=Annual revue of Psychology |volume=48|pages=191–214 |pmid=9046559 |doi=10.1146/annurev.psych.48.1.191}}</ref> ಇಂತಹ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿರಾಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಹ ಜೀವನದ ಸಂಗತಿಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ತೋರುತ್ತವೆ.<ref>{{vcite journal |author=Kendler, KS |year=2003 |title=Life event dimensions of loss, humiliation, entrapment, and danger in the prediction of onsets of major depression and generalized anxiety |journal=Archives of General Psychiatry |volume=60|pages=789–796 |pmid=12912762 |doi=10.1001/archpsyc.60.8.789 |last2=Hettema |last3=Butera |last4=Gardner |last5=Prescott |issue=8 |first2=JM |first3=F |first4=CO |first5=CA}}</ref><ref>{{vcite journal |author=Slavich GM, Thornton T, Torres LD, Monroe SM, Gotlib IH |year=2009 |title=Targeted rejection predicts hastened onset of major depression |journal=Journal of Social and Clinical Psychology |volume=28|pages=223–243 |doi=10.1521/jscp.2009.28.2.223}}</ref> ಒತ್ತಡಭರಿತ ಜೀವನದ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರಸಂಗವು ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಪ್ರಸಂಗಗಳಿಗಿಂತ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ತಕ್ಷಣವೇ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಸಾಕ್ಷ್ಯಯು ಖಿನ್ನತೆಯು ಮರುಕಳಿಸುವುದರಿಂದ ಜನರು ಜೀವನದ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಂವೇದನತ್ವವನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಊಹೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Monroe SM, Slavich GM, Torres LD, Gotlib IH |year=2007 |title=Major life events and major chronic difficulties are differentially associated with history of major depressive episodes |journal=Journal of Abnormal Psychology |volume=116|pages=116–124 |pmid=17324022 |doi=10.1037/0021-843X.116.1.116 |issue=1}}</ref><ref>{{Harvnb |Sadock|2002| p=540}}</ref> ಜೀವನದ ಒತ್ತಡಭರಿತ ಸಂಗತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬೆಂಬಲದ(ಕೌಟುಂಬಿಕ ಬೆಂಬಲ) ನಡುವೆ ಇರುವ ಸಂಬಂಧವು ಚರ್ಚಾಸ್ಪದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಬೆಂಬಲದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಜೀವನದ ಒತ್ತಡವು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ದಾರಿ ಕಲ್ಪಿಸಬಹುದು, ಅಥವಾ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಬೆಂಬಲದ ಕೊರತೆಯು ನೇರವಾಗಿ ಖಿನ್ನತೆಯೆಡೆಗೆ ಒಯ್ಯುವ ಒಂದು ವಿಧದ ಪ್ರಯಾಸವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು.<ref name="Vilhjalmsson">{{vcite journal |author=Vilhjalmsson R |title=Life stress, social support and clinical depression: A reanalysis of the literature |journal=Social Science & Medicine |volume=37 |pages=331–42 |year=1993 |pmid=8356482 |doi=10.1016/0277-9536(93)90264-5 |issue=3}}</ref> ನೆರೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅಪರಾಧ ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯಬಾಹಿರ ಮಾದಕವಸ್ತುಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಅಂಶವೆನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರವಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಉತ್ತಮ ಸೌಕರ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ನೆರೆಯ ಸಮಾಜಾರ್ಥಿಕ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಮಾನವು ರಕ್ಷಕ ಅಂಶವಾಗಿದೆ.<ref>ಕಿಮ್ D. (2008) ಬ್ಲೂಸ್ ಫ್ರಮ್ ದಿ ನೈಬರ್ ಹುಡ್? ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಹಾಗು ಖಿನ್ನತೆ. ''ಎಪಿಡೆಮಿಯೋಲ್ ರಿವ್'' ಆಗಸ್ಟ್ 27 PMID 18753674</ref> ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಕಡಿಮೆ ಅವಕಾಶವಿರುವ ಬೇಡಿಕೆಯಿರುವ ಕೆಲಸಗಳು ಖಿನ್ನತೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೂ, ವಿವಿಧತೆ ಮತ್ತು ಗೊಂದಲಕಾರಿ ಅಂಶಗಳು ಇವುಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವು ಕಾರಣಾತ್ಮಕವಾದದ್ದು ಎಂಬುದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಲು ಕಷ್ಟವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿವೆ.<ref>{{vcite journal |author=Bonde JP |year=2008|title=Psychosocial factors at work and risk of depression: A systematic review of the epidemiological evidence|journal=Journal of Occupational and Environmental Medicine |volume=65|pages=438–45|pmid=18417557 |doi=10.1136/oem.2007.038430 |issue=7}}</ref> === ವಿಕಸನೀಯ === {{Main|Evolutionary approaches to depression}} ವಿಕಸನೀಯ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ, ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪುನರುತ್ಪಾದಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಕೆಲವೊಂದು ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಖಿನ್ನತೆಗೆ ವಿಕಸನೀಯ ಮಾರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ವಿಕಸನೀಯ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನವು, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಖಿನ್ನತೆಯು ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಮಾನವರ ಜೀನ್ ರಾಶಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿರಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೇ ಖಿನ್ನತೆಯ ಕೆಲವೊಂದು ಭಾಗಗಳು ಅನುವರ್ತನಗಳು(ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ) ಎಂದು ಸೂಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಧಿಕ ಆನುವಂಶಿಕತೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪನೆಗೆ ಕಾರಣ ನೀಡಬಹುದು.<ref name="Panksepp02">{{vcite journal |author=Panksepp J, Moskal JR, Panksepp JB, Kroes RA |title=Comparative approaches in evolutionary psychology: Molecular neuroscience meets the mind |journal=Neuroendocrinology Letters |volume=23 |issue=Supplement 4 |pages=105–15 |year=2002 |pmid=12496741 |url=http://www.nel.edu/pdf_w/23s4/NEL231002R11_Panksepp_.pdf |format=PDF |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2011-07-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110717123221/http://www.nel.edu/pdf_w/23s4/NEL231002R11_Panksepp_.pdf }}</ref> ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅನುಬಂಧಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವರ್ತನೆಗಳು.<ref name="Sloman2003">{{vcite journal |author=Sloman L, Gilbert P, Hasey G |title=Evolved mechanisms in depression: The role and interaction of attachment and social rank in depression |journal=Journal of Affective Disorders |volume=74 |issue=2 |pages=107–21 |year=2003 |pmid=12706512 |doi=10.1016/S0165-0327(02)00116-7}}</ref> ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಪ್ರಸಕ್ತ ವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಅನುವರ್ತನಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಆಧುನಿಕ ಪರಿಸರಗಳಲ್ಲಿ ಫಲಿತಾಂಶವು ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳದಿರಬಹುದು.<ref name="tooby">{{vcite book|year=2005|title=Conceptual foundations of evolutionary psychology. In D. M. Buss (Ed.), ''The Handbook of Evolutionary Psychology''|pages=5–67|publisher=Wiley & Sons|location=Hoboken, NJ|url=http://www.psych.ucsb.edu/research/cep/papers/bussconceptual05.pdf|format=PDF|author=Tooby, J, Cosmides, L}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181217062649/https://www.psych.ucsb.edu/research/cep/papers/bussconceptual05.pdf |date=2018-12-17 }} {{Cite web |url=https://www.psych.ucsb.edu/research/cep/papers/bussconceptual05.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2021-08-29 |archive-date=2018-12-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181217062649/https://www.psych.ucsb.edu/research/cep/papers/bussconceptual05.pdf |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತೊಂದು ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ, ಸಲಹೆ ನೀಡುವ ಚಿಕಿತ್ಸಕ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಬಹುಶಃ ಜೀವ ರಾಸಾಯನಿಕ ಕಾಯಿಲೆಯಂತೆ ಅಥವಾ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯಂತೆ ನೋಡದಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು "ಜಾತಿ- ವ್ಯಾಪಿ ವಿಕಸಿಸಿದ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಗುಂಪಿನಂತೆ ನೋಡಬಹುದು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗ್ರಹಿಕೆಯಿಂದ,ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಯಾವಾಗಲು ಅತಿಯಾದ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಆಲೋಚನೆಗಳಿಂದ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಉಪಯುಕ್ತತೆಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಪ್ರಮುಖ ಕುಸಿತದಿಂದ ಸಕ್ರಿಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಇದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತಪ್ಪಿತಸ್ಥ ಮನೋಭಾವ, ಅವಮಾನ ಅಥವಾ ಗ್ರಹಿಸುವ ತಿರಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು".<ref name="Carey05">{{vcite journal |title=Evolution, depression and counselling |journal=Counselling Psychology Quarterly|year=2005 |author=Carey TJ |volume=18|issue=3 |pages=215–22 |url=http://www.ingentaconnect.com/content/routledg/ccpq/2005/00000018/00000003/art00005 |doi=10.1080/09515070500304508}}</ref> ಈ ಗುಂಪು ಹಿಂದೆ ಮಾನವರು ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಯಸ್ಸಾದ ಬೇಟೆಗಾರರಲ್ಲಿ ಬಿಂಬಿತವಾಗಿವೆ. ವಯಸ್ಸಾದ ನಂತರ ಕುಂದುತ್ತಿರುವ ಅವರ ಶಕ್ತಿಕೌಶಲಗಳಿಂದಾಗಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಕಡೆಗಣಿತರಾದರು. ಅದನ್ನು ಇಂದಿನ ಸಮಾಜದ ಅಪ್ರಧಾನ ಸದಸ್ಯವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಇಂತಹ ಅಪ್ರಧಾನತೆಯಿಂದಾಗಿ ಉಂಟಾಗುವಂತಹ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕತೆಯ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಸ್ನೇಹಿತರಿಂದ ಮತ್ತು ಬಂಧುಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲ ಸಿಗಬಹುದು. ಮತ್ತಷ್ಟು ನೋವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು [[ನೋವು|ದೈಹಿಕ ನೋವು]] ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ರೀತಿಗೆ ಸದೃಶವಾಗಿ, ಸಂಕಷ್ಟದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಆತುರದ ಮತ್ತು ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಮಾನಸಿಕ ದುಃಖ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರಬಹುದು.<ref name="Mashman97">{{vcite journal|author=Mashman, RC|title = An evolutionary view of psychic misery|journal = Journal of Social Behaviour & Personality|volume = 12| pages = 979–99 |year=1997|issn=0886-1641}}</ref><ref name="Mashman97"/> === ಔಷಧಿ ಮತ್ತು ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಬಳಕೆ === {{See also|Mood disorder#Substance-induced mood disorders}} DSM-IV ಯ ಪ್ರಕಾರ, "ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗೆ ಮಾದಕವಸ್ತು ಸೇವನೆಯ ಶಾರೀರಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು ನೇರ ಕಾರಣ" ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದ್ದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ; ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಹೋಲುವ ಲಕ್ಷಣವು ಮಾದಕವಸ್ತು ಸೇವನೆ ಅಥವಾ ಮಾದಕವಸ್ತು ಸೇವನೆಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮದಿಂದ ಉಂಟಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರೆ, ಇದನ್ನು "ಮಾದಕವಸ್ತು ಪ್ರೇರಿತ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ" ಯೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ಮದ್ಯದ ಗೀಳು|ಮದ್ಯಸೇವನೆ ಚಟ]] ಅಥವಾ ಅತಿಯಾದ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಸೇವನೆ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Fergusson DM, Boden JM, Horwood LJ |title=Tests of causal links between alcohol abuse or dependence and major depression |journal=Arch. Gen. Psychiatry |volume=66 |issue=3 |pages=260–6 |year=2009 |pmid=19255375 |doi=10.1001/archgenpsychiatry.2008.543}}</ref><ref>{{vcite journal |author=Falk DE, Yi HY, Hilton ME |title=Age of onset and temporal sequencing of lifetime DSM-IV alcohol use disorders relative to comorbid mood and anxiety disorders |journal=Drug Alcohol Depend |volume=94 |issue=1–3 |pages=234–45 |year=2008 |pmid=18215474 |doi=10.1016/j.drugalcdep.2007.11.022 |pmc=2386955}}</ref><ref>{{vcite journal |author=Schuckit MA, Smith TL, Danko GP |title=A comparison of factors associated with substance-induced versus independent depressions |journal=J Stud Alcohol Drugs |volume=68 |issue=6 |pages=805–12 |year=2007 |pmid=17960298}}</ref> ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್ ನಂತೆ, ಬೆನ್ಜೋಡಿಯಜೆಪೈನ್ ಗಳು ಕೂಡ ಕೇಂದ್ರೀಯ ನರಮಂಡಲದ ಉಪಶಾಮಕಗಳಾಗಿವೆ; ಈ ವರ್ಗದ ಔಷಧಿಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ನಿದ್ರಾಹೀನತೆ]], ಆತಂಕ, ಮತ್ತು ಸ್ನಾಯುಗಳ ಸೆಳೆತದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್ ನಂತೆಯೇ ಬೆನ್ಜೋಡಿಯಾಜೆಪೈನ್‌ಗಳು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೊಂದಿವೆ. ನರ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳ ಮೇಲೆ ಔಷಧಿಗಳು ಬೀರುವಂತಹ ಪರಿಣಾಮದಿಂದಾಗಿ ಖಿನ್ನತೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಿರೊಟೋನಿನ್ ಮತ್ತು ನೊರೆಪೈನ್‌ಫ್ರಿನ್ ನ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟಗಳು<ref name="ashman" /><ref>{{vcite journal |author=Berber MJ |title=Pharmacological treatment of depression. Consulting with Dr Oscar |journal=Can Fam Physician |volume=45 |pages=2663–8 |year=1999 |pmid=10587774 |pmc=2328680 |url=http://www.pubmedcentral.nih.gov/picrender.fcgi?artid=2328680&blobtype=pdf |format=PDF |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2019-06-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190630214422/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2328680/pdf/canfamphys00045-0117.pdf }}</ref> ಬೆನ್ಜೋಡಿಯಜೆಪೈನ್‌ಗಳ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಬಳಕೆ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಅಥವಾ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು,<ref name="Riss-2008">{{Cite journal|last1 = Riss|first1 = J.|last2 = Cloyd|first2 = J.|last3 = Gates|first3 = J.|last4 = Collins|first4 = S.|title = Benzodiazepines in epilepsy: pharmacology and pharmacokinetics|journal = Acta Neurol Scand|volume = 118|issue = 2|pages = 69–86|year = 2008|doi = 10.1111/j.1600-0404.2008.01004.x|pmid = 18384456|ref = harv}}</ref><ref>{{cite book|last=Semple|first=David|coauthors=Roger Smyth, Jonathan Burns, Rajan Darjee, Andrew McIntosh|title=Oxford Handbook of Psychiatry|origyear=2005|year=2007|publisher=Oxford University Press|location=United Kingdom|isbn=0198527837|page=540|chapter=13}}</ref> ಅಥವಾ ಖಿನ್ನತೆಯು ಸುದೀರ್ಘ ತ್ಯಜಿಸುವ ಲಕ್ಷಣದ (ಮಾದಕವಸ್ತು,ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಸೇವನೆ ನಿಲ್ಲಿಸುವುದು) ಭಾಗವಾಗಬಹುದು.<ref name="ashman" /><ref>{{cite book |last1=Collier |first1=Judith |last2=Longmore |first2=Murray |editor1-first=Peter |editor1-last=Scally |title=Oxford Handbook of Clinical Specialties |edition=6 |year=2003 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0198525189 |page=366 |chapter=4}}</ref><ref>{{vcite journal|journal = Psychiatric Annals|year = 1995|volume = 25|issue = 3|pages = 174–179|title = Protracted Withdrawal From Benzodiazepines: The Post-Withdrawal Syndrome|author = Ashton CH|publisher = benzo.org.uk|url = http://www.benzo.org.uk/pha-1.htm}}</ref><ref>{{vcite web| author= Professor Heather Ashton| year= 2004| url=http://www.benzo.org.uk/pws04.htm| title= Protracted Withdrawal Symptoms From Benzodiazepines|publisher= Comprehensive Handbook of Drug & Alcohol Addiction}}</ref> == ರೋಗನಿರ್ಣಯ == {{Further|[[depression (differential diagnoses)]]}} === ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅಂದಾಜು === {{further|[[Rating scales for depression]]}} ರೋಗನಿರ್ಣಯದ ಅಂದಾಜನ್ನು ಬಹುಶಃ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾದ ಸಾಮಾನ್ಯ ವೈದ್ಯ, ಅಥವಾ ಮನೋವೈದ್ಯ ಅಥವಾ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದು,<ref name="NIMHPub" />. ಇವರು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪ್ರಸಕ್ತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು, ಆತನ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ, ಕೌಟುಂಬಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಕ್ತ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ದಾಖಲುಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದಾದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಜೈವಿಕ, ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದು ರೋಗನಿರ್ಧಾರದ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಮಾಡುವವರು ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಚರ್ಚಿಸಬಹುದು (ಆರೋಗ್ಯಕಾರಕ ಅಥವಾ ಬೇರೆರೀತಿಯಲ್ಲಿ )ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಮತ್ತು ಮಾದಕ ವಸ್ತುವಿನ ಬಳಕೆ. ರೋಗ ನಿರ್ಣಯವು, ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಚಿಂತನೆಯ ವಿಷಯದ ನಿರ್ಣಯವಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಸಹಾಯಕತೆ ಅಥವಾ ಹತಾಶೆ, ಸ್ವಹಾನಿ ಅಥವಾ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ವಿಷಯಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿ, ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳ ಕೊರತೆ.<ref name="NIMHPub" /> ಪರಿಣಿತ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳು ಗ್ರಾಮ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೇ ನಿರ್ಣಯ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಕೇಂದ್ರದ ಚಿಕಿತ್ಸಕರ ಹೊಣೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal|author=Kaufmann IM |date= September 1, 1993 |title=Rural psychiatric services. A collaborative model |journal=Canadian Family Physician|volume=39|pages=1957–61 |pmc=2379905 |pmid=8219844}}</ref> ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite web |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/health/492941.stm |title=Call for action over Third World depression |accessdate=2008-10-11|date=November 1, 1999 |work=BBC News (Health) |publisher=British Broadcasting Corporation (BBC)}}</ref> ಕೇವಲ ರೇಟಿಂಗ್ ಸ್ಕೇಲ್(ಮೌಲ್ಯ ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಮಾಪಕ) ಮೇಲೆ ಪಡೆದಂತಹ ಅಂಕದಿಂದ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ {{Says who|date=October 2010}}, ಅದರೆ ಇದು ಒಂದು ಕಾಲಾವಧಿಯವರೆಗೆ ಲಕ್ಷಣಗಳ ತೀವ್ರತೆಗೆ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ರೇಟಿಂಗ್ ಸ್ಕೇಲ್ ನಲ್ಲಿ ಕೊಡಲಾದ ಗೊತ್ತಾದ ಅಂತಿಮ ಪಾಯಿಂಟ್ ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಂಕ ಪಡೆದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ಆಮೂಲಾಗ್ರ ಪರಿಶೀಲನೆ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="pmid12358212" /> ಈ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಅನೇಕ ರೇಟಿಂಗ್ ಸ್ಕೇಲ್ ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="pmid12358212">{{vcite journal |author=Sharp LK, Lipsky MS |title=Screening for depression across the lifespan: a review of measures for use in primary care settings |journal=American family physician |volume=66 |issue=6 |pages=1001–8 |year=2002 |pmid=12358212}}</ref> ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ರೋಗಪರೀಕ್ಷೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅವು ಖಿನ್ನತೆ ಗುರುತಿಸುವ ದರಗಳನ್ನು, ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರವಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Gilbody S, House AO, Sheldon TA |year=2005 |title=Screening and case finding instruments for depression |journal=Cochrane Database of Systematic Reviews |issue=4 |doi=10.1002/14651858.CD002792.pub2 |url=http://www.cochrane.org/reviews/en/ab002792.html |pmid=16235301 |last1=Gilbody |first1=S |last2=House |first2=AO |last3=Sheldon |first3=TA |pages=CD002792 |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2009-01-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090107171905/http://www.cochrane.org/reviews/en/ab002792.html }}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ವೈದ್ಯರು ಮತ್ತು ಮನೋವೈದ್ಯರಲ್ಲದಂತಹ ಇತರ ವೈದ್ಯರಿಗೆ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರಿಗೆ ದೈಹಿಕ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗಿರುತ್ತದೆ.ಅಲ್ಲದೇ ಖಿನ್ನತೆಯು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ದೈಹಿಕ (ಮನೋದೈಹಿಕ) ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಮನೋವೈದ್ಯರಲ್ಲದವರು ಮೂರನೆ ಎರಡು ಭಾಗ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇತರ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಅನಾವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.<ref name="pmid17968628">{{vcite journal |author=Cepoiu M, McCusker J, Cole MG, Sewitch M, Belzile E, Ciampi A |title=Recognition of depression by non-psychiatric physicians—a systematic literature review and meta-analysis |journal=J Gen Intern Med |volume=23 |issue=1 |pages=25–36 |year=2008 |pmid=17968628 |pmc=2173927 |doi=10.1007/s11606-007-0428-5}}</ref><ref name="lancet">{{vcite journal |author=Dale J, Sorour E, Milner G |year=2008 |title=Do psychiatrists perform appropriate physical investigations for their patients? A review of current practices in a general psychiatric inpatient and outpatient setting |journal=Journal of Mental Health |volume=17 |issue=3 |pages=293–98|doi=10.1016/S0140-6736(09)60879-5}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಮೊದಲು, ರೋಗಲಕ್ಷಣದ ಇತರ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಲು ವೈದ್ಯರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಆಯ್ದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪರೀಕ್ಷೆಯು ಕೆಳಕಂಡವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: ಹೈಪೊಥೈರಾಡಿಸಮ್(ಥೈರಾಡ್ ಹಾರ್ಮೋನ್ ಕೊರತೆ ) ಹೊರತುಪಡಿಸಲು TSH ಮತ್ತು ಥೈರಾಕ್ಸಿನ್‌ನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಅಳೆಯುವ ರಕ್ತಪರೀಕ್ಷೆ; ಚಯಾಪಚಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಲು ಮೂಲ ವಿದ್ಯುದ್ವಿಚ್ಛೇದನ ಮತ್ತು ಸೀರಮ್ [[ಕ್ಯಾಲ್ಶಿಯಮ್|ಕ್ಯಾಲ್ಶಿಯಂ]]; ಮತ್ತು ದೇಹದ ಸೋಂಕು ಅಥವಾ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಕಾಯಿಲೆಯನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಲು ESR ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ರಕ್ತ ಕಣಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತಾರೆ.<ref>{{vcite journal |author=Dale J, Sorour E, Milner G |year=2008|title=Do psychiatrists perform appropriate physical investigations for their patients? A review of current practices in a general psychiatric inpatient and outpatient setting |journal=Journal of Mental Health |volume=17 |issue=3|pages=293–98|doi=10.1080/09638230701498325}}</ref> ಔಷಧಿಗಳು ಅಥವಾ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ನ ದುರ್ಬಳಕೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಳ್ಳಿಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೈಪೊಗೊನಾಡಿಸಮ್(ಜನನಗ್ರಂಥಿಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆ ಕುಂಠಿತ) ಅನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಟೆಸ್ಟೊಸ್ಟೆರೋನ್ (ವೃಷಣಗಳು ಸ್ರವಿಸುವ ಲೈಂಗಿಕ್ ಹಾರ್ಮೋನು)ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕೂಡ ಅಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಪುರುಷರಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite journal|author=Orengo C, Fullerton G, Tan R |year=2004|title=Male depression: A review of gender concerns and testosterone therapy| journal=Geriatrics |volume=59|issue=10 |pages=24–30 |pmid=15508552}}</ref> ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅರಿವಿನ ದೂರುಗಳು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಹಿರಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅವು [[ಬುದ್ಧಿಮಾಂದ್ಯತೆ]] ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿರಬಹುದು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಲ್ಜಮೈರ್ ಕಾಯಿಲೆ.<ref name="pmid17047326">{{vcite journal |author=Reid LM, Maclullich AM |title=Subjective memory complaints and cognitive impairment in older people |journal=Dementia and geriatric cognitive disorders |volume=22 |issue=5–6 |pages=471–85 |year=2006 |pmid=17047326 |doi=10.1159/000096295}}</ref><ref name="pmid9720486">{{vcite journal |author=Katz IR |title=Diagnosis and treatment of depression in patients with Alzheimer's disease and other dementias |journal=The Journal of clinical psychiatry |volume=59 Suppl 9 |pages=38–44 |year=1998 |pmid=9720486}}</ref> ಅರಿವಿನ ಪರೀಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಮೆದುಳಿನ ಚಿತ್ರ ತೆಗೆಯುವುದು ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಬುದ್ಧಿಮಾಂದ್ಯತೆಯಿಂದ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಗುರುತಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ.<ref name="pmid18004006">{{vcite journal |author=Wright SL, Persad C |title=Distinguishing between depression and dementia in older persons: Neuropsychological and neuropathological correlates |journal=Journal of geriatric psychiatry and neurology |volume=20 |issue=4 |pages=189–98 |year=2007 |pmid=18004006 |doi=10.1177/0891988707308801}}</ref> CT ಸ್ಕಾನ್ ಮನೋವಿಕೃತ, ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಕಾಲಿಡುವ ಅಥವಾ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳುಳ್ಳವರ ಮೆದುಳಿನ ರೋಗಶಾಸ್ತ್ರದಿಂದ ಹೊರಗಿಡಬಹುದು.<ref>{{Harvnb |Sadock|2002| p=108}}</ref> ಯಾವುದೇ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಲಾರವು.<ref>{{Harvnb |Sadock|2002| p=260}}</ref> ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸೂಚನೆಯ ಹೊರತಾಗಿ ತರುವಾಯದ ಪ್ರಸಂಗಕ್ಕೆ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. === DSM-IV-TR ಮತ್ತು ICD-10 ನ ಮಾನದಂಡ === ಖಿನ್ನತೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಅತ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಮಾನದಂಡವು ಅಮೇರಿಕನ್ ಸೈಕಿಯಾಟ್ರಿಕ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ನ, ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾದ ನಾಲ್ಕನೇ ಆವೃತ್ತಿ ''ಡಯಾಗ್ನಾಸ್ಟಿಕ್ ಅಂಡ್ ಸ್ಟ್ಯಾಟಿಸ್ಟಿಕಲ್ ಮ್ಯಾನುವಲ್ ಆಫ್ ಮೆಂಡಲ್ ಡಿಸ್ ಆರ್ಡರ್ಸ್'' (DSM-IV-TR) ನಲ್ಲಿ, ಹಾಗು [[ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಘಟನೆ|ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯ ''ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಟ್ಯಾಟಿಸ್ಟಿಕಲ್ ಕ್ಲಾಸಿಫಿಕೇಷನ್ ಆಫ್ ಡಿಸಿಸಸ್ ಅಂಡ್ ರಿಲೇಟೆಡ್ ಹೆಲ್ತ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ಸ್'' (ICD-10) ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಇದು ''ಮರುಕಳಿಸುವ ಖಿನ್ನತೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ'' ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite web|url=http://www.who.int/classifications/apps/icd/icd10online/?gf30.htm+f33|title=ICD-10:|publisher=www.who.int|accessdate=2008-11-08|archivedate=2009-03-15|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090315050547/http://www.who.int/classifications/apps/icd/icd10online/?gf30.htm+f33}}</ref> ಅನಂತರದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದರೆ, ಮುಂಚಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು US ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನೇತರ ಇತರ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ,<ref>{{Harvnb |Sadock|2002| p=288}}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ಇವೆರಡರ ಲೇಖಕರು ಕೂಡ ಒಂದರೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name="APA372">{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=xxix}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು DSM-IV-TR ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="APA345">{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=345}}</ref> ರೋಗನಿರ್ಣಯವು ಏಕ ಅಥವಾ ಮರುಕಳಿಸುವ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ.<ref name="APA349" /> ಮುಂದಿನ ವಿಶೇಷಕಗಳನ್ನು ಎರಡೂ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಸಮಯವನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗದ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸದಿದ್ದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ಮಾನದಂಡ ಪೂರೈಸದ ಖಿನ್ನತೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಎಂಬ ವರ್ಗವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ICD-10 ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ''ಮೇಜರ್ ಡಿಪ್ರೆಸಿವ್ ಡಿಸ್ ಆರ್ಡರ್'' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗದ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕಾಗಿ ಅದೇ ರೀತಿ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡುತ್ತದೆ(ಸೌಮ್ಯ, ಸಾಧಾರಣ ಅಥವಾ ತೀವ್ರ);ಉನ್ಮಾದವಿಲ್ಲದ ಬಹು ಪ್ರಸಂಗಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿ ''ರಿಕರೆಂಟ್'' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite web |url=http://www.who.int/classifications/apps/icd/icd10online2005/fr-icd.htm?gf30.htm |title=Mood (affective) disorders |accessdate=2008-10-19 |work=ICD-10, Chapter V, Mental and behavioural disorders |publisher=World Health Organization (WHO) |year=2004}}</ref> ==== ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗ ==== {{Main|Major depressive episode}} ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗವು ಎರಡು ವಾರಗಳ ವರೆಗೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಂತಹ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಲಕ್ಷಣದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.<ref name="APA349" /> ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಪುನರಾವರ್ತಕವಾಗಿರಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೇ ಅವುಗಳನ್ನು ಸೌಮ್ಯವಾದ (ಕನಿಷ್ಟ ಮಾನದಂಡಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೆಲವು ಲಕ್ಷಣಗಳು), ಸಾಧಾರಣ ಅಥವಾ ತೀವ್ರವಾದ (ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಔದ್ಯೋಗಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮೇಲೆ ಗುರುತಿಸಲಾದ ಪರಿಣಾಮ) ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮನೋವಿಕೃತ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ''ಮನೋವಿಕೃತ ಖಿನ್ನತೆ'' ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ— ಇದನ್ನು ತಾನೇತಾನಾಗಿ ತೀವ್ರಸ್ಥಿತಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ರೋಗಿಯು ಉನ್ಮಾದದ ಪ್ರಸಂಗ ಅಥವಾ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಕೆರಳುವ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಇವುಗಳ ಬದಲಿಗೆ ದ್ವಿಧ್ರುವಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ರೋಗನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="autogenerated2">{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=372}}</ref> ಉನ್ಮಾದದವಿಲ್ಲದಂತಹ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ''ಏಕಧ್ರುವೀಯ'' ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯು ಒಂದು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ "ಧ್ರುವ"ದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{Harvnb |Parker|1996| p=173}}</ref> DSM-IV-TR, ವಿಯೋಗದಿಂದ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಯೋಗವು ಮುಂದುವರಿದರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಬೆಳೆದರೆ, ಸಹಜವಾದ ವಿಯೋಗವು ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗವಾಗಿ ವಿಕಾಸಗೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ.<ref name="APA352">{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=352}}</ref> ಈ ಮಾನದಂಡವು ಖಿನ್ನತೆಯು ಸಂಭವಿಸಬಹುದಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂದರ್ಭದ ಇತರ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದ ಕಾರಣ ಇದನ್ನು ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="Wakefield07">{{vcite journal |author=Wakefield JC, Schmitz MF, First MB, Horwitz AV |title=Extending the bereavement exclusion for major depression to other losses: Evidence from the National Comorbidity Survey |journal=Archives of General Psychiatry |volume=64 |issue=4 |pages=433–40 |year=2007 |pmid=17404120 |doi=10.1001/archpsyc.64.4.433 |url=http://archpsyc.ama-assn.org/cgi/content/full/64/4/433|laysummary=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/04/02/AR2007040201693.html |laysource=The Washington Post|laydate=2007-04-03}}</ref> ಇದರಜೊತೆಗೆ, ಕೆಲವು ಅಧ್ಯಯನಗಳು DSM-IV ಗರಿಷ್ಠ ಮಿತಿಯ ಮಾನದಂಡಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಬೆಂಬಲವಿರುವುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ. ಅವುಗಳು ವಿಭಿನ್ನ ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು ಕಾಲಾವಧಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಖಿನ್ನತೆಯ ರೋಗ ಲಕ್ಷಣದ ಮುಂದುವರಿಕೆ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾದ ರೋಗನಿರ್ಣಯದ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದೆ:<ref name="Kendler98">{{vcite journal |author=Kendler KS, Gardner CO |title=Boundaries of major depression: An evaluation of DSM-IV criteria |journal=American Journal of Psychiatry |volume=155 |issue=2 |pages=172–77 |pmid=9464194 |url=http://ajp.psychiatryonline.org/cgi/content/full/155/2/172 |date= February 1, 1998}}</ref> ಡಿಸ್ತಿಮಿಯ ವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸಂಬಂಧಿತ ರೋಗನಿರ್ಣಯಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಡಿಸ್ತೀಮಿಯ ತೀವ್ರ ಅಥವಾ ಸೌಮ್ಯ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ;<ref name="harvnb">{{Harvnb |Sadock|2002| p=552}}</ref> ರಿಕರೆಂಟ್ ಬ್ರೀಫ್ ಡಿಪ್ರೆಷನ್(ಮರುಕಳಿಸುವ ಅಲ್ಪಕಾಲೀನ ಖಿನ್ನತೆ)ಇದು ಅಲ್ಪಕಾಲಾವಧಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ;<ref>{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=778}}</ref><ref>{{vcite journal |author=Carta MG, Altamura AC, Hardoy MC |year=2003|title=Is recurrent brief depression an expression of mood spectrum disorders in young people? |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=253 |issue=3 |pages=149–53 |doi=10.1007/s00406-003-0418-5 |pmid=12904979 |last1=Carta |first1=MG |last2=Altamura |first2=AC |last3=Hardoy |first3=MC |last4=Pinna |first4=F |last5=Medda |first5=S |last6=Dell'osso |first6=L |last7=Carpiniello |first7=B |last8=Angst |first8=J}}</ref> ಮೈನರ್ ಡಿಪ್ರೆಸಿವ್ ಡಿಸಾರ್ಡರ್, ಇದರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಕೆಲವೊಂದು ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು ಮಾತ್ರ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ;<ref>{{vcite journal |author=Rapaport MH, Judd LL, Schettler PJ |year=2002|title=A descriptive analysis of minor depression |journal=American Journal of Psychiatry |volume=159 |issue=4 |pages=637–43 |pmid=11925303 |doi=10.1176/appi.ajp.159.4.637}}</ref> ಮತ್ತು ಖಿನ್ನತೆ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ, ಇದು ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಸಂಗತಿ ಅಥವಾ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವಂತಹ ದುರ್ಬಲ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="psychiatric355">{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=355}}</ref> ==== ಉಪವಿಧಗಳು ==== DSM-IV-TR, MDD ಯ ಮುಂದಿನ ಐದು ಉಪವಿಧಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ''ಸ್ಪೆಸಿಫೈಯರ್ಸ್'' ಎಂದು ಕರೆದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ವ್ಯಾಪ್ತಿ, ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು ಮನೋವಿಕೃತ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. * '''ವಿಷಣ್ಣತೆಗೆ ಒಳಗಾಗುವ ಖಿನ್ನತೆ''' ಯನ್ನು ಬಹುಪಾಲು ಅಥವಾ ಎಲ್ಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವಂತಹ ಸಂತೋಷದ ಕೊರತೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಯಾವುದೇ ಸಂತೋಷಕರ ಚಟುವಟಿಕೆಗೆ ತೋರಿಸಬೇಕಾದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ವಿಫಲತೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟವು ವ್ಯಥೆ ಅಥವಾ ದುಖಃದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎದ್ದುಕಾಣುತ್ತದೆ. ಬೆಳಗಿನ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ರೋಗಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಬೆಳಗ್ಗೆ ಬೇಗ ಎಚ್ಚರವಾಗುವುದು, ಮಾನಸ ಚಾಲನೆಯ ಕುಂಠಿತ, ಅತಿಯಾಗಿ ತೂಕ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು (ಅನೋರೆಕ್ಸಿಯಾ ನರ್ವೋಸಾವೆಂದು ತಪ್ಪು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ), ಅಥವಾ ಅತಿಯಾದ ಅಪರಾಧಿ ಮನೋಭಾವ.<ref>{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| pp=419–20}}</ref> * '''ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಖಿನ್ನತೆ''' ಯನ್ನು, ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾಶೀಲತೆ (ವಿರೋಧಾಭಾಸದ ಅನ್ ಹೆಡೊನಿಯ(ಸಂತೋಷವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲಾಗದ ಅಸಮರ್ಥತೆ) ಮತ್ತು ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧತೆ, ಗಮನಾರ್ಹ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತೂಕ ಹೆಚ್ಚಾಗುವುದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಾದ ಹಸಿವು (ತಿನ್ನುವ ಮೂಲಕ ಸಮಧಾನಪಡುವುದು), ಅತಿಯಾದ ನಿದ್ದೆ ಅಥವಾ ಮಂಪರು (ಹೈಪರ್ ಸೊಮ್ನಿಯ), ಅಲ್ಲದೇ ಕೈ ಕಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರವಾದ ಸಂವೇದನೆ, ಇದನ್ನು ಭಾರವಾದ(ಜಡ) ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿರಾಕರಣಕ್ಕೆ ಅತಿಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕೌಶಲ್ಯಗಳ ಕೊರತೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.<ref>{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a|pp=421–22}}</ref> * '''ಕ್ಯಾಟಟೋನಿಕ್ ಖಿನ್ನತೆ''' ಎಂಬುದು ಅತ್ಯಂತ ವಿರಳವಾದ ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅತ್ಯಂತ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದ ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸ್ನಾಯು ಚಲನಾ ವರ್ತನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಮೂಕನಂತೆ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಂಕುಬಡಿದಂತಿರುತ್ತಾನೆ. ಅಲ್ಲದೇ ನಿಶ್ಚಲವಾಗಿರುತ್ತಾನೆ ಅಥವಾ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕನಂತೆ ಅಥವಾ ವಿಲಕ್ಷಣ ಮನಃ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಇರುವವನಂತೆ ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಕ್ಯಾಟಟೋನಿಕ್ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು [[ಸ್ಕಿಝೋಫ್ರೇನಿಯ|ಛಿದ್ರಮನಸ್ಕತೆ]] ಅಥವಾ ಉನ್ಮಾದದ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅಥವಾ ಇವು ಉಪಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧದ ಮಾರಕ ಲಕ್ಷಣದಿಂದಲೂ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.<ref>{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| pp=417–18}}</ref> * '''ಪ್ರಸವದ ತಕ್ಷಣದ ಖಿನ್ನತೆ''', ಅಥವಾ [[wiktionary:puerperium|ಪ್ಯುರ್ ಪೆರಿಯಂ]](ಪ್ರಸವದ ನಂತರದ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ)ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ '''ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ವರ್ತನೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳನ್ನು ಬೇರೆಲ್ಲೂ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ''',<ref>{{vcite web |url=http://www.who.int/classifications/apps/icd/icd10online/?gf50.htm+f530 |title=ICD-10: |publisher=www.who.int |accessdate=2008-11-06 |archivedate=2009-03-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090316211209/http://www.who.int/classifications/apps/icd/icd10online/?gf50.htm+f530 }}</ref> ಇದು ತೀವ್ರವಾದ, ಸ್ಥಿರವಾದ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ದುರ್ಬಲಗೊಂಡ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಮಹಿಳೆಯರು ಹೆರಿಗೆಯಾದ ನಂತರ ಇದನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಸವಾನಂತರದ ಖಿನ್ನತೆಯು 10–15 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಹೊಸದಾಗಿ ತಾಯಿಯಾದವರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. DSM-IV,ಇದನ್ನು ಪ್ರಸವಾನಂತರದ ಖಿನ್ನತೆಯೆಂದು ಗುರುತಿಸಬೇಕಾದರೆ, ಇದು ಪ್ರಸವವಾಗಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರಸವಾನಂತರದ ಖಿನ್ನತೆಯು ಮೂರುತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಉಳಿಯಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಕೂಡ ಹೇಳಿದೆ.<ref>{{vcite web |author=Nonacs, Ruta M |url=http://www.emedicine.com/med/topic3408.htm |publisher=eMedicine |title=Postpartum depression|date=December 4, 2007|accessdate=2008-10-30}}</ref> * '''ಋತುಮಾನ ಪರಿಣಾಮದ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ''' (SAD) ಎಂಬುದು ಖಿನ್ನತೆಯ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಶರತ್ಕಾಲ ಅಥವಾ ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಹಾಗು ವಸಂತಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೊರಟುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಚಳಿಗಾಲದ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ ಎರಡು ಬಾರಿಯಾದರು ಸಂಭವಿಸಿ ಬೇರೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅಥವಾ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳದಿದ್ದಾಗ ರೋಗನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Harvnb |American Psychiatric Association|2000a| p=425}}</ref> === ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ರೋಗ ನಿರ್ಣಯಗಳು === {{Main|Depression (differential diagnoses)}} ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಸಂಭವನೀಯ ರೋಗನಿರ್ಣಯವೆಂದು ತಿಳಿಸಬೇಕಾದರೆ ಡಿಸ್ತಿಮಿಯ(ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ತೀವ್ರತೆ) ಖಿನ್ನತೆ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಅಥವಾ ದ್ವಿಧ್ರುವಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಸೇರಿದಂತೆಇತರ ಸಂಭಾವ್ಯ ರೋಗನಿರ್ಣಯಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು. ಡಿಸ್ತಿಮಿಯ ಎಂಬುದು, ದೀರ್ಘಕಾಲದ, ತೀವ್ರವಲ್ಲದ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರತಿದಿನವು ಸುಮಾರು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ದುರ್ಬಲ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದರ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳಷ್ಟು ತೀವ್ರವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರು ಕೂಡ ಡಿಸ್ತಿಮಿಯಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾದ ಜನರು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಎರಡನೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು(ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ''ಡಬಲ್ ಡಿಪ್ರೆಷನ್ '' ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ).<ref name="harvnb" /> ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ(ಅಡ್ಜಸ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಡಿಸಾರ್ಡರ್) ಎಂಬುದು ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಗೊಂದಲವಾಗಿದ್ದು, ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಸಂಗತಿ ಅಥವಾ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುವ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಅಥವಾ ವರ್ತನೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿವೆ. ಆದರೆ ಈ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗದ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಮುಟ್ಟುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="psychiatric355" /> ದ್ವಿಧ್ರುವಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ, ಇದನ್ನು ''ಉನ್ಮಾದ–ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ'' ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಖಿನ್ನತೆಯ ಹಂತಗಳು ಉನ್ಮಾದದ ಅಥವಾ ಲಘು ಉನ್ಮಾದದ ಕಾಲದೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾಗುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಿದರೂ ಕೂಡ, ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಾಗದವರೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ಮುಂದುವರಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಲಘುಉನ್ಮಾದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{vcite journal |author=Akiskal HS, Benazzi F |year=2006 |title=The DSM-IV and ICD-10 categories of recurrent [major] depressive and bipolar II disorders: Evidence that they lie on a dimensional spectrum |journal=Journal of Affective Disorders |volume=92 |issue=1 |pages=45–54 |pmid=16488021 |doi=10.1016/j.jad.2005.12.035}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಮೊದಲು ಇತರ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಇತರ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳು ದೈಹಿಕ ಅನಾರೋಗ್ಯ, ಔಷಧಿಗಳು, ಮತ್ತು ಮಾದಕವಸ್ತು ಬಳಕೆಯಿಂದಾದ ಖಿನ್ನತೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ದೈಹಿಕ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಸಂಭವಿಸುವಂತಹ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು, ಸಾಮಾನ್ಯ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಹಿನ್ನಲೆ, ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು, ಅಥವಾ ದೈಹಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಔಷಧಿಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಮಾದಕವಸ್ತು ದುರ್ಬಳಕೆಯ ಖಿನ್ನತೆ, ಅಥವಾ ವಿಷಕಾರಿ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಖಿನ್ನತೆ ಉಂಟಾಗಿದ್ದರೆ ಆಗ ಇದನ್ನು ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.psychnet-uk.com/dsm_iv/major_depression.htm|title=Differential Diagnosis|accessdate=2010-07-16|archive-date=2010-11-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20101128191008/http://www.psychnet-uk.com/dsm_iv/major_depression.htm|url-status=dead}}</ref> ಇಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ,ವಸ್ತುವನ್ನು ಕಾರಣ ನಿರ್ದೇಶದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆಯೇ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಕಿಜೊಎಫೆಕ್ಟಿವ್ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯು ಮನೋವಿಕೃತ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ಕಿಜೊಎಫೆಕ್ಟಿವ್ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯಲ್ಲಿ, ಪ್ರಧಾನ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ ಎರಡು ವಾರಗಳ ಭ್ರಮೆ ಅಥವಾ ಭ್ರಾಂತಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಖಿನ್ನತೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು [[ಸ್ಕಿಝೋಫ್ರೇನಿಯ|ಛಿದ್ರಮನಸ್ಕತೆ]], ಭ್ರಮೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ, ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಮೂದಿಸಿರದ ಮನೋವಿಕೃತ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಈ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುವ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರೋಗನಿರ್ಣಯದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯು ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಖಿನ್ನತೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆ ಪ್ರಸಂಗದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಆಗ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರೋಗನಿರ್ಣಯದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ, ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನಮೂದಿಸಿರದ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ನಿರ್ಣಯ ಹಾಗು ಛಿದ್ರಮನಸ್ಕತೆಯ ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ಬುದ್ಧಿಮಾಂದ್ಯತೆ|ಡಿಮೆನ್ಷಿಯ]](ಸ್ಮರಣೆ ನಷ್ಟ) ಮುಂತಾದ ಅರಿವಿನ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದಿಗ್ಭ್ರಮೆ, ನಿರುತ್ಸಾಹ, ಏಕಾಗ್ರತೆಗೆ ತೊಂದರೆ ಮತ್ತು ನೆನಪಿನ ಶಕ್ತಿ ನಷ್ಟವಾಗುವುದುಮುಂತಾದುವನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯೆಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಭಾವಿಸಬಹುದು. ಹಿರಿಯ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಇವುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಬಹಳ ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ, ರೋಗಿಯ ರೋಗ ಪೂರ್ವದ ಸ್ಥಿತಿಯು ಎರಡು ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಡಿಮೆನ್ಷಿಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ಅರಿವಿನ ಕ್ರಿಯೆ ಕುಸಿಯುವ ರೋಗಪೂರ್ವದ ಇತಿಹಾಸವಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ರೋಗಿಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ರೋಗಿಗಳು ರೋಗದ ಪೂರ್ವ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಹೋಲುವಂತಹ ವರ್ತನೆಯನ್ನೆ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ ಹಾಗು ಖಿನ್ನತೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುವಂತಹ ಅಸಂಗತ ಸಂವೇದನಾತ್ಮಕ ಕುಸಿತವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. == ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ == 2008 ರ ಸಮೂಹ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು, ಹಲವಾರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಂತಹ ವರ್ತನೆಯ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಗಳು ಹೊಸದಾಗಿ ಆರಂಭವಾಗುವ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು.<ref>{{vcite journal |author=Cuijpers P, van Straten A, Smit F, Mihalopoulos C, Beekman A |title=Preventing the onset of depressive disorders: a meta-analytic review of psychological interventions |journal=Am J Psychiatry |volume=165 |issue=10 |pages=1272–80 |year=2008 |pmid=18765483 |doi=10.1176/appi.ajp.2008.07091422}}</ref> ಏಕೆಂದರೆ ಇಂತಹ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಗುಂಪಿಗೆ ತಲುಪಿಸಿದಾಗ ಇವು ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಅವರು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು[[ಅಂತರ್ಜಾಲ]]ದ ಮೂಲಕ ತಲುಪಬಲ್ಲರು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite web |author=Christensen H; Griffiths KM. |year=2002 |url=http://www.mja.com.au/public/issues/177_07_071002/chr10370_fm.pdf |title=The prevention of depression using the Internet |work=Medical Journal of Australia |accessdate=2009-04-02 |format=PDF |archivedate=2004-07-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20040725184634/http://www.mja.com.au/public/issues/177_07_071002/chr10370_fm.pdf }}</ref> ಮುಂಚಿನ ಸಮೂಹ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಖಿನ್ನತೆ ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವೃದ್ಧಿಸುವ ಭಾಗವು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ವರ್ತನೆ ಆಧಾರಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗಿಂತ ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ತೋರಿಸಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ವರ್ತನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಿರಿಯ ವಯಸ್ಸಿನ ಜನರಿಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಅವರಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬೆಂಬಲದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಿದಂತಹ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಎಂಟಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅವಧಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಪ್ರತಿಯೊಂದು 60 ರಿಂದ 90 ನಿಮಿಷಗಳವರೆಗೆ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು; ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ವೃತ್ತಿಪರ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರರಲ್ಲದ ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿತ್ತು; ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಉತ್ತಮ ಮಟ್ಟದ ಸಂಶೋಧನ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು; ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ತ್ಯಜಿಸುವ ದರಗಳನ್ನು ವರದಿಮಾಡಿದ್ದವು; ಅಲ್ಲದೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref>{{vcite web |author=Jané-Llopis E; Hosman C; Jenkins R; Anderson P.|year=2003 |url=http://bjp.rcpsych.org/cgi/reprint/183/5/384.pdf |title=Predictors of efficacy in depression prevention programmes |work=British Journal of Psychiatry |accessdate=2009-04-02 |format=PDF}}</ref> "ಕೋಪಿಂಗ್ ವಿತ್ ಡಿಪ್ರೆಷನ್ " ಕೋರ್ಸ್ (CWD) ಅನ್ನು, ಖಿನ್ನತೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಮತ್ತು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ಮನೋಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಯಿತು (ವಿವಿಧ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಇದರ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮತ್ತು ಮತ್ತು ಫಲಿತಾಂಶ ಎರಡಕ್ಕೂ). ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯಲ್ಲಿ 38 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಅಪಾಯವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇತರ ಮನೋಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Cuijpers P, Muñoz RF, Clarke GN, Lewinsohn PM |title=Psychoeducational treatment and prevention of depression: the "Coping with Depression" course thirty years later. |journal=Clinical Psychology Review |volume=29 |issue=5 |pages=449–458 |year=2009 |pmid=pmid19450912 |doi=10.1016/j.cpr.2009.04.005}}</ref> == ನಿರ್ವಹಣೆ == <div class="dablink">ಉತ್ತಮಗುಣಮಟ್ಟದ, ವಿರಳವಾಗಿ ಬಳಸುವಂತಹ, ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಗಾಗಿ [[:Treatment for depression|ಖಿನ್ನತೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ]]ಯನ್ನು ನೋಡಿ.</div> ಮನೋಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಔಷಧಿ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ಕಂಪನದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಇರುವಂತಹ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಾಗಿವೆ. ಮನೋಚಿಕಿತ್ಸೆ 18 ವರ್ಷಗಳ ಒಳಗಿನ ಜನರಿಗೆ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಆಯ್ಕೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿದೆ. ವಿದ್ಯುತ್ಕಂಪನದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಕೇವಲ ಅಂತಿಮ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಹೊರರೋಗಿಯ ಆಧಾರ ಮೇಲೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಳರೋಗಿ ಘಟಕದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂ ಅಥವಾ ಇತರರಿಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಅಪಾಯವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧೀಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಆಯ್ಕೆಯು ಅತ್ಯಂತ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಔಷಧಿ ಮತ್ತು ಮನೋಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಕನಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದೆ; ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ವಿರುದ್ಧವಾದ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಿದ್ದರೂ, ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಪಂಚದ ವಿದ್ಯಮಾನವೆಂಬಂತೆ ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿ ಜೀವಬೆದರಿಕೆ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿ ಕಾಣಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ..<ref name="Patel04">{{vcite journal |author=Patel V, Araya R, Bolton P |year=2004|title=Editorial: Treating depression in the developing world|journal=Tropical Medicine & International Health|format=Subscription required|volume=9|issue=5 |pages=539–41|doi=10.1111/j.1365-3156.2004.01243.x |pmid=15117296 |last1=Patel |first1=V |last2=Araya |first2=R |last3=Bolton |first3=P}}</ref> === ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆ === ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆ (ಮಾನಸಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ)ಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ, ಮನೋಚಿಕಿತ್ಸಕರು, ಮನೋವೈದ್ಯ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಮಾಜ ಸೇವಕರು, ಸಲಹೆಗಾರರು, ಮತ್ತು ಸೂಕ್ತ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ಮನೋವೈದ್ಯಕೀಯ ದಾದಿಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವೃತ್ತಿಪರರು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಖಿನ್ನತೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ರೂಪಗಳಿಗೆ ಔಷಧ ಮತ್ತು ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಎರಡನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite journal|author=Thase, ME|title=When are psychotherapy and pharmacotherapy combinations the treatment of choice for major depressive disorder?|journal= Psychiatric Quarterly |volume=70|issue=4|pages= 333–46|year=1999|pmid = 10587988|doi = 10.1023/A:1022042316895}}</ref> ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಹೆಲ್ತ್ ಅಂಡ್ ಕ್ಲಿನಿಕಲ್ ಎಕ್ಸಲೆನ್ಸ್ ನ ಪ್ರಕಾರ 18 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಜನರಲ್ಲಿ ಔಷಧಿಯನ್ನು ಕೇವಲ ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಿ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಸಂವೇದನಾತ್ಮಕ ವರ್ತನ ಚಿಕಿತ್ಸೆ|CBT]], ಅನೇಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಅಥವಾ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ.<ref name="NICEkids5">{{vcite book |author=[[National Institute for Health and Clinical Excellence|NICE]] |title=NICE guidelines: Depression in children and adolescents |publisher=NICE |location=London |year=2005 |pages=5 |isbn=1-84629-074-0 |url=<!--http://www.nice.org.uk/Guidance/CG28/QuickRefGuide/pdf/English--> |accessdate=2008-08-16}}</ref> ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಹಿರಿಯವಯಸ್ಸಿನ ಜನರಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite journal|author=Wilson KC, Mottram PG, Vassilas CA|title=Psychotherapeutic treatments for older depressed people|journal= Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=23|issue=1|pages=CD004853|year=2008|pmid = 18254062|doi=10.1002/14651858.CD004853.pub2}}</ref><ref>{{vcite journal|author=Cuijpers P, van Straten A, Smit F|title=Psychological treatment of late-life depression: a meta-analysis of randomized controlled trials|journal= International Journal of Geriatric Psychiatry|volume=21|issue=12|pages= 1139–49|year=2006|pmid = 16955421|doi=10.1002/gps.1620}}</ref> ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ ಅಥವಾ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಬೂಸ್ಟರ್(ಉತ್ತೇಜಕ)ಅವಧಿಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿದ ನಂತರ ಖಿನ್ನತೆ ಮರುಕಳಿಸುವುದನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಖಿನ್ನತೆಗಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲಾದ ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ರೂಪ CBT ಆಗಿದೆ. ಇದು ಅದರ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಸ್ವವೈಫಲ್ಯತೆಗೆ ಸವಾಲು ಹಾಕುವಂತೆ ಬೋಧಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಆಲೋಚನ ರೀತಿಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವುದು (ಅರಿವುಗಳು) ಮತ್ತು ಪ್ರತ್ಯುತ್ಪಾದಕ ನಡವಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 1990ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಸಂಶೋಧನೆಯು CBT ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಲ್ಲದು ಅಥವಾ ಖಿನ್ನತೆಯ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವಲ್ಲಿ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸಿವೆ.<ref>{{vcite journal |author=Dobson KS |title=A meta-analysis of the efficacy of cognitive therapy for depression |journal=J Consult Clin Psychol |volume=57 |issue=3 |pages=414–9 |year=1989 |pmid=2738214 |doi= 10.1037/0022-006X.57.3.414}}</ref><ref name="RothFonagy78">{{cite book |title=What Works for Whom? Second Edition: A Critical Review of Psychotherapy Research|last=Roth |first=Anthony |coauthors=Fonagy, Peter |year=2005|origyear=1996 |publisher=Guilford Press |isbn=159385272X |pages=78}}</ref> CBT ಯು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಹರೆಯದವರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿರಬಹುದು,<ref name="pmid9444896">{{vcite journal |author=Klein, Jesse |title=Review: Cognitive behavioural therapy for adolescents with depression|journal=Evidence-Based Mental Health|volume=11 |pages=76 |year=2008|url=http://ebmh.bmj.com/cgi/content/full/11/3/76|accessdate=2008-11-27 |doi=10.1136/ebmh.11.3.76 |pmid=18669678 |last1=Weersing |first1=VR |last2=Walker |first2=PN |issue=3}}</ref> ಆದರೂ ತೀವ್ರವಾದ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗಿರಬಹುದು ಎಂಬುದು ಖಂಡಿತವಾಗಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ.<ref name="pmid9596592">{{vcite journal |author=Harrington R, Whittaker J, Shoebridge P, Campbell F|title=Systematic review of efficacy of cognitive behaviour therapies in childhood and adolescent depressive disorder|journal=[[BMJ]]|volume=325|issue=7358 |pages=229–30 |year=1998|pmid=9596592 |doi=10.1136/bmj.325.7358.229 |pmc=28555}}</ref> CBT ಯೊಂದಿಗೆ ಫ್ಲೋಕ್ಸೊಟೈನ್ ಅನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವುದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಅಧಿಕ ಲಾಭವಾಗುವಂತೆ ತೋರುವುದಿಲ್ಲ,<ref name="pmid17556431">{{vcite journal |author=Goodyer I, Dubicka B, Wilkinson P |title=Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) and routine specialist care with and without cognitive behaviour therapy in adolescents with major depression: Randomised controlled trial |journal=[[BMJ]] |volume=335 |issue=7611 |pages=142 |year=2007 |pmid=17556431 |pmc=1925185 |doi=10.1136/bmj.39224.494340.55 |last12=White |first12=L |last13=Harrington |first13=R}}</ref><ref name="pmid18462573">{{vcite journal |author=Goodyer IM, Dubicka B, Wilkinson P |title=A randomised controlled trial of cognitive behaviour therapy in adolescents with major depression treated by selective serotonin reuptake inhibitors. The ADAPT trial |journal=Health Technology Assessment |volume=12 |issue=14 |pages=1–80 |year=2008 |pmid=18462573|url=http://www.hta.ac.uk/execsumm/summ1214.htm |last12=White |first12=L |last13=Harrington |first13=R}}</ref> ಅಥವಾ, ಕೇವಲ ಕನಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟದ ಲಾಭವನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref name="pmid18413703">{{vcite journal |author=Domino ME, Burns BJ, Silva SG |title=Cost-effectiveness of treatments for adolescent depression: Results from TADS |journal=American Journal of Psychiatry |volume=165 |issue=5 |pages=588–96 |year=2008 |pmid=18413703 |doi=10.1176/appi.ajp.2008.07101610}}</ref> ಹರೆಯದವರಲ್ಲಿ ಅರಿವಿನ ವರ್ತನೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಬಹುದೆಂದು ಅನೇಕರು ಮುಂಗಾಣುತ್ತಾರೆ: ಉತ್ತಮ ಮಟ್ಟದ ವಿವೇಕಯುಕ್ತ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಹಾಗೂ ನಿರಾಶೆ, ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂವೇದನಾತ್ಮಕ ವಿಕಾರಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal |last=Becker |first=SJ|title=Cognitive-Behavioral Therapy for Adolescent Depression: Processes of Cognitive Change |journal=Psychiatric Times|volume=25 |issue=14 |year=2008 |url= http://www.psychiatrictimes.com/depression/article/10168/1357884}}</ref> CBT ಯು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಖಿನ್ನತೆ ಮರುಕಳಿಸದಂತೆ ತಡೆಗಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿದೆ.<ref name="pmid15328551">{{vcite journal|pmid=15328551|year=2003|last1=Almeida|first1=AM|last2=Lotufo Neto|first2=F|title=Cognitive-behavioral therapy in prevention of depression relapses and recurrences: a review|volume=25|issue=4|pages=239–44|pmid=15328551|journal=Revista brasileira de psiquiatria (Sao Paulo, Brazil : 1999)}}</ref><ref name="pmid16787553">{{vcite journal|pmid=16787553|year=2007|last1=Paykel|first1=ES|title=Cognitive therapy in relapse prevention in depression.|volume=10|issue=1|pages=131–6|doi=10.1017/S1461145706006912|journal=The international journal of neuropsychopharmacology / official scientific journal of the Collegium Internationale Neuropsychopharmacologicum (CINP)}}</ref> ಸಂವೇದನಾತ್ಮಕ ವರ್ತನೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ವಿಭಿನ್ನ ರೂಪಗಳನ್ನು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿವೇಕಯುಕ್ತ ಭಾವೋತ್ತೇಜಕ ವರ್ತನೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆ,<ref name="autogenerated3">{{Harvnb |Beck|1987| p=10}}</ref> ಹಾಗು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸಾವಧಾನತೆ-ಆಧಾರಿತ ಸಂವೇದನಾತ್ಮಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ.<ref name="pmid18085916">{{vcite journal |author=Coelho HF, Canter PH, Ernst E |title=Mindfulness-based cognitive therapy: Evaluating current evidence and informing future research |journal=Journal of Consulting and Clinical Psychology |volume=75 |issue=6 |pages=1000–05 |year=2007 |pmid=18085916 |doi=10.1037/0022-006X.75.6.1000}}</ref> ಮನೋವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಎಂಬುದು ಚಿಂತನೆಯ ಶಾಲೆಯಾಗಿದ್ದು, [[ಸಿಗ್ಮಂಡ್‌ ಫ್ರಾಯ್ಡ್‌|ಸಿಗ್ಮಂಡ್ ಫ್ರಾಯ್ಡ್]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇದು ಅಪ್ರಜ್ಞಾತ ಸ್ಥಿತಿಯ ಮಾನಸಿಕ ಸಂಘರ್ಷಗಳ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತುನೀಡಿತು.<ref name="isbn0-314-20412-1">{{vcite book |author=Dworetzky J |title=Psychology |publisher=Brooks/Cole Pub. Co |location=Pacific Grove, CA, USA |year=1997 |pages=602 |isbn=0-314-20412-1}}</ref> ಮನೋವಿಶ್ಲೇಷಣ ಪದ್ಧತಿಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ಚಿಕಿತ್ಸಕರು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದಂತಹ ರೋಗಿಗೆಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="pmid12206545">{{vcite journal |author=Doidge N, Simon B, Lancee WJ |title=Psychoanalytic patients in the US, Canada, and Australia: II. A DSM-III-R validation study |journal=Journal of the American Psychoanalytic Association |volume=50 |issue=2 |pages=615–27 |year=2002 |pmid=12206545 |doi=10.1177/00030651020500021101}}</ref> ಮನೋಬಲವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವಂತಹ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸಾರಸಂಗ್ರಹ ಪದ್ಧತಿಯು, ಬಹುಸಡಿಲವಾಗಿ ಮನೋವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ ಹಾಗು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಡುವಣ ಸಂಬಂಧದ ಮೇಲೆ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="IntegrativePP">{{Harvnb|Barlow|2005| p=20}}</ref> ಮನೋಬಲವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪದ್ಧತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಡಲಾದಂತಹ, ಮಾನಸಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಮೂರು ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಸಮೂಹ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ, ಈ ಮಾರ್ಪಾಡು ಸ್ವಲ್ಪ ಮತ್ತು ಸಾಧಾರಣ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿದೆ.<ref name="pmid17557313">{{vcite journal |author=de Maat S, Dekker J, Schoevers R |title=Short Psychodynamic Supportive Psychotherapy, antidepressants, and their combination in the treatment of major depression: A mega-analysis based on three Randomized Clinical Trials |journal=Depression and Anxiety |volume= 25|pages= 565|year=2007 |pmid=17557313 |doi=10.1002/da.20305 |issue=7}}</ref> ಲೋಗೋತೆರಪಿ, ಎಂಬುದು ಅಸ್ಥಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವಂತಹ ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮನೋವೈದ್ಯರಾದ ವಿಕ್ಟರ್ ಫ್ರಾಂಕಲ್ ಎಂಬುವವರು ಇದನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದರು. ಇದು ಅರ್ಥಹೀನತೆ ಮತ್ತು ನಿರರ್ಥಕತೆ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ "ಶೂನ್ಯಸ್ಥಿತಿ" ತುಂಬುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದಂತಹ ಹಿರಿಯ ಹರೆಯದವರಿಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite web |author=Blair RG |year=2004 |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_hb1416/is_4_26/ai_n29132028/pg_1?tag=artBody;col1 |title=Helping older adolescents search for meaning in depression |work=Journal of Mental Health Counseling |accessdate=2008-11-06 |archivedate=2019-06-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190630214420/http://findarticles.com/?noadc=1 }}</ref> === ಖಿನ್ನತೆ ಶಮನಕಾರಿಗಳು === ಲಿಖಿತ ಸೂಚಿ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳ ಪರಿಣಾಮವು ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಶಮನಕಾರಿಗಳಿಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೂ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ರೋಗಿಗಳು— ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಷ್ಟೇನೂ ತೀವ್ರವಲ್ಲದ ಖಿನ್ನತೆಯ ರೂಪಗಳಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರು— ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಔಷಧಿಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಔಷಧಿಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವಂತಹ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಹಾಗು ಔಷಧವಿಜ್ಞಾನ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಗಿಂತ ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳ ಕಡೆಗೆ ರೋಗಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಒಲವು ತೋರಿಸುವುದರಿಂದ ಔಷಧಿಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="Cuijpers2008b">{{vcite journal |author=Cuijpers P, van Straten A, van Oppen P, Andersson G |title=Are psychological and pharmacologic interventions equally effective in the treatment of adult depressive disorders? A meta-analysis of comparative studies |journal=Journal of Clinical Psychiatry |volume=69 |issue=11 |pages=1675–85 |year=2008 |pmid=18945396 |doi=10.4088/JCP.v69n1102}}</ref><ref name="Cuijpers2010">{{vcite journal |author=Cuijpers P, van Straten A, Schuurmans J, van Oppen P, Hollon SD, Andersson G. |title=Psychotherapy for chronic major depression and dysthymia: a meta-analysis. |journal=Clinical Psychology Review |volume=30 |issue=1 |pages=51–62 |year=2010 |pmid=19766369 |doi=10.1016/j.cpr.2009.09.003}}</ref> ಕನಿಷ್ಠ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವಂತಹ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಖಿನ್ನತೆಯ-ಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧಿಯನ್ನು ಪತ್ತೆಮಾಡಲು ಔಷಧಿಯ ಪ್ರಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೇ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳ ವಿವಿಧ ವರ್ಗಗಳ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬಹುದು. ಮೊದಲನೆ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ 50–75 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ದರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಮೇಲೆ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಸುಮಾರು ಆರರಿಂದ ಎಂಟು ವಾರಗಳು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನಂತರ ರೋಗಿಯು ಗುಣಮುಖನಾಗಿ ಸಹಜಸ್ಥಿತಿಗೆ ಮರಳುತ್ತಾನೆ.<ref name="apaguidelines" /> ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧಿಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಪಶಮನದ ನಂತರ ಅದು ಮತ್ತೆ ಮರಳದಂತೆ ತಡೆಯಲು16 ರಿಂದ 20 ವಾರಗಳ ವರೆಗೆ ಮುಂದುವರೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ,<ref name="apaguidelines">{{vcite journal|author=Karasu TB, Gelenberg A, Merriam A, Wang P|title=Practice Guideline for the Treatment of Patients With Major Depressive Disorder (Second Edition)|url=http://www.psychiatryonline.com/pracGuide/loadGuidelinePdf.aspx?file=MDD2e_05-15-06 |pages=1–78 |publisher=American Psychiatric Association|year=2000|doi=10.1176/appi.books.9780890423363.48690 |last1=Wheeler |first1=DC |last2=Morgan |first2=R |last3=Thomas |first3=DM |last4=Seed |first4=M |last5=Rees |first5=A |last6=Moore |first6=RH |volume=9 |issue=3 |journal=Transplant international : official journal of the European Society for Organ Transplantation}}</ref> ಒಂದು ವರ್ಷದವರೆಗೆ ಕೂಡ ಇದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="pmid17146414">{{vcite journal|journal=CNS spectrums|title=Preventing relapse and recurrence of depression: a brief review of therapeutic options|year=2006|author=Thase, M|pmid=17146414|volume=11|issue=12 Suppl 15|pages=12–21}}</ref> ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಜನರು ಖಿನ್ನತೆ ಮತ್ತೆ ಮರುಕಳಿಸದಂತೆ ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟಾವಧಿ ಔಷಧಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.<ref name="NIMHPub" /> ಸೆರ್ಟ್ರಲೈನ್, ಎಸಿಟಲೊಪ್ರಮ್, ಫ್ಲಕ್ಸೊಟೈನ್, ಪ್ಯಾರಾಕ್ಸಟೈನ್ ಮತ್ತು ಸಿಟಲೊಪ್ರಾಮ್ ನಂತಹ ಸೆಲೆಕ್ಟಿವ್ ಸಿರೊಟೋನಿನ್ ರಿಅಪ್‌ಟೇಕ್ ಇನ್ ಹೆಬಿಟರ್ ಗಳು (SSRIs) ಅವುಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವದಿಂದ ಮುಖ್ಯ ಔಷಧಿಗಳಾಗಿವೆ. ಇವು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೀರುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸೇವಿಸಿದರೆ ಇತರೆ ಶಮನಕಾರಿಗಳಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಿಷಕಾರಿ ಆಗಿರುತ್ತದೆ.<ref name="2008-BNF-204" /> ಒಂದು SSRI ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸದಂತಹ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಬಹುಪಾಲು 50ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ಕಾಣಿಸಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Whooley MA, Simon GE |title=Managing Depression in Medical Outpatients |journal=New England Journal of Medicine |volume=343 |pages=1942–50 |year=2000 |url=http://content.nejm.org/cgi/content/short/343/26/1942 |accessdate=2008-11-11 |pmid=11136266 |doi=10.1056/NEJM200012283432607 |issue=26 |archivedate=2008-05-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080516000559/http://content.nejm.org/cgi/content/short/343/26/1942 }}</ref> ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಬುಪ್ರೊಪಿನ್ಬದಲಾಯಿಸುವುದು ಮತ್ತೊಂದು ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Zisook S, Rush AJ, Haight BR, Clines DC, Rockett CB |title=Use of bupropion in combination with serotonin reuptake inhibitors |journal=Biological Psychiatry |volume=59 |issue=3 |pages=203–10 |year=2006 |pmid=16165100 |doi=10.1016/j.biopsych.2005.06.027}}</ref><ref name="pmid16554525">{{vcite journal |author=Rush AJ, Trivedi MH, Wisniewski SR |title=Bupropion-SR, sertraline, or venlafaxine-XR after failure of SSRIs for depression |journal=New England Journal of Medicine |volume=354 |issue=12 |pages=1231–42 |year=2006 |pmid=16554525 |doi=10.1056/NEJMoa052963 |last12=Niederehe |first12=G |last13=Fava |first13=M |last14=Star*d Study |first14=Team}}</ref><ref name="pmid16554526">{{vcite journal |author=Trivedi MH, Fava M, Wisniewski SR, Thase ME, Quitkin F, Warden D, Ritz L, Nierenberg AA, Lebowitz BD, Biggs MM, Luther JF, Shores-Wilson K, Rush AJ |title=Medication augmentation after the failure of SSRIs for depression |journal=New England Journal of Medicine |volume=354 |issue=12 |pages=1243–52 |year=2006 |pmid=16554526 |doi=10.1056/NEJMoa052964 |last12=Shores-Wilson |first12=K |last13=Rush |first13=AJ |last14=Star*d Study |first14=Team}}</ref> ವೆನ್ಲಾಫಾಕ್ಸಿನ್ ಎಂಬುದು ವಿಭಿನ್ನ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ SSRIಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.<ref name="pmid17588546">{{vcite journal |author=Papakostas GI, Thase ME, Fava M, Nelson JC, Shelton RC |title=Are antidepressant drugs that combine serotonergic and noradrenergic mechanisms of action more effective than the selective serotonin reuptake inhibitors in treating major depressive disorder? A meta-analysis of studies of newer agents |journal=Biological Psychiatry |volume=62 |issue=11 |pages=1217–27 |year=2007 |pmid=17588546 |doi=10.1016/j.biopsych.2007.03.027}}</ref> ಆದರೂ, UK ಯಲ್ಲಿ ವೆನ್ಲಾಫಾಕ್ಸಿನ್ ಅನ್ನು ಮೊದಲನೆಯ ಹಂತದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ದಾಖಲೆಗಳು ಇದರ ಲಾಭಕ್ಕಿಂತ ಅಪಾಯಗಳೆ ಹೆಚ್ಚಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ,<ref>{{vcite web |url = http://www.mhra.gov.uk/home/idcplg?IdcService=GET_FILE&dDocName=CON2023842&RevisionSelectionMethod=LatestReleased |title = The Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) |author = Prof Gordon Duff |date = 31 May 2006 |accessdate = 9 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archivedate = 15 ಏಪ್ರಿಲ್ 2013 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20130415061824/http://www.mhra.gov.uk/home/idcplg?IdcService=GET_FILE&dDocName=CON2023842&RevisionSelectionMethod=LatestReleased }}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಹದಿಹರೆಯದವರಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="nice2005">{{vcite journal|title=Depression in children and young people: Identification and management in primary, community and secondary care|year=2005|publisher=NHS National Institute for Health and Clinical Excellence |accessdate=2008-08-17|url=<!--http://www.nice.org.uk/Guidance/CG28-->}}</ref><ref name="pmid16229049">{{vcite journal |author=Mayers AG, Baldwin DS |title=Antidepressants and their effect on sleep |journal=Human Psychopharmacology |volume=20 |issue=8 |pages=533–59 |year=2005 |pmid=16229049 |doi=10.1002/hup.726}}</ref> ಹದಿಹರೆಯದವರ ಖಿನ್ನತೆಗಾಗಿ ಫ್ಲಕ್ಸೊಟೈನ್<ref name="nice2005" /> ಮತ್ತು ಎಸಿಟಲೊಪ್ರಮ್<ref name="lexapropi">{{vcite web |url=http://www.frx.com/pi/lexapro_pi.pdf |title=Lexapro Prescribing Information for the U.S. |date = March 2009|format=PDF |publisher=Forest Laboratories |accessdate=2009-04-09}}</ref> ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಲಾಗುವ ಎರಡು ಆಯ್ಕೆಗಳಾಗಿವೆ. ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಕರವಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದಿಲ್ಲ.<ref>{{vcite journal |author=Tsapakis EM, Soldani F, Tondo L, Baldessarini RJ |title=Efficacy of antidepressants in juvenile depression: meta-analysis |journal=Br J Psychiatry |volume=193 |issue=1 |pages=10–7 |year=2008 |pmid=18700212 |doi=10.1192/bjp.bp.106.031088}}</ref> ಯಾವುದೇ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಸಿರಮ್ ಸೋಡಿಯಮ್ನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಲ್ಲದು (ಇದನ್ನು ಹೈಪೊನೆಟ್ರೇಮಿಯಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ);<ref>{{vcite journal|author=Palmer B, Gates J, Lader M |year=2003|title=Causes and Management of Hyponatremia |journal=The Annals of Pharmacotherapy|volume=37|issue=11|pages=1694–702|doi=10.1345/aph.1D105|pmid=14565794}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ SSRIಗಳಲ್ಲಿ ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.<ref name="2008-BNF-204" /> ನಿದ್ರಾಹೀನತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು SSRIಗಳಿಗೆ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಲ್ಲ; ಇಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಶಮನಗೊಳಿಸುವ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಮಿರ್ಟಾಜ್ಪೈನ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.<ref name="pmid17636748">{{vcite journal |author=Guaiana G., Barbui C., Hotopf M.|title=Amitriptyline for depression. |journal=Cochrane Database Syst Review |volume=18|issue=3 |year=2007 |pmid=9597346|doi=10.1002/14651858.CD004186.pub2 |pages=11–7}}</ref><ref name="pmid10760555">{{vcite journal |author=Anderson IM |title=Selective serotonin reuptake inhibitors versus tricyclic antidepressants: A meta-analysis of efficacy and tolerability |journal=Journal of Affective Disorders |volume=58 |issue=1 |pages=19–36 |year=2000 |pmid=10760555|doi=10.1016/S0165-0327(99)00092-0}}</ref> ಏಕಅಮೈನ್ ಆಕ್ಸಿಡೇಸ್ ಪ್ರತಿರೋಧಕಗಳುಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳ ಹಳೆಯ ವರ್ಗಗಳಾಗಿವೆ. ಜೀವಬೆದರಿಕೆಯ ಆಹಾರಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಔಷಧಿಯ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಇದು ವಿಪತ್ತಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಈಗಲೂ ವಿರಳವಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಆದರೂ ಈ ವರ್ಗದ ನೂತನ ಮತ್ತು ಸಹನೀಯ ಕಾರಕಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="pmid17640156">{{vcite journal |author=Krishnan KR |title=Revisiting monoamine oxidase inhibitors |journal=Journal of Clinical Psychiatry |volume=68 Suppl 8 |pages=35–41 |year=2007 |pmid=17640156}}</ref> "ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಜಗ್ಗದ ಖಿನ್ನತೆ" ಮತ್ತು "ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನಿರೋಧಕ ಖಿನ್ನತೆ" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ ಎರಡು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳ ಬಳಕೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡದಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Wijeratne, Chanaka, Sachdev, Perminder |year=2008|title=Treatment-resistant depression: Critique of current approaches |journal=Australian and New Zealand Journal of Psychiatry |volume=42 |pages=751–62 |pmid=18696279 |issue=9 |doi=10.1080/00048670802277206}}</ref> ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ, ಕೇವಲ 35 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ರೋಗಿಗಳು ಮಾತ್ರ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆತೋರುತ್ತಾರೆ. . ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತಹ ಖಿನ್ನತೆಯಿದೆಯೇ ಅಥವಾ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಒಟ್ಟಿಗಿರುವ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಿಂದ ಸಮಸ್ಯೆ ಉಂಟಾಗಿದೆಯೇ ಎಂದು ವೈದ್ಯರಿಗೆ ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Barbee JG |year=2008|title=Treatment-Resistant Depression: Advances in Assessment|journal=Psychiatric Times |volume=25 |issue=10 |url=http://www.psychiatrictimes.com/depression/article/10168/1285073}}</ref> ಅಮೇರಿಕದ ಬಹು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ತಂಡವು, ಖಿನ್ನತೆಯ-ಶಮನಕಾರಿಗಳು ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಅಥವಾ ಸಾಧಾರಣ ಖಿನ್ನತೆ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಸೀಬೋ ಗಿಂತ ಉತ್ತಮ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅಧ್ಯಯನವು ಪ್ಯಾರಾಕ್ಸಟೈನ್ ಮತ್ತು ಇಮಿಪ್ರಮೈನ್ ನ ಮೇಲೆ ಗಮನಹರಿಸಿತ್ತು<ref>{{Cite web|url=http://www.forbes.com/2010/01/05/antidepressant-paxil-placebo-business-healthcare-depression.html|title=Study Undermines Case for Antidepressants|accessdate=2010-07-02|archiveurl=https://archive.today/20121208170044/http://www.forbes.com/2010/01/05/antidepressant-paxil-placebo-business-healthcare-depression.html|archivedate=2012-12-08|url-status=live}}</ref> ==== ಔಷಧ ವೃದ್ಧಿ ==== ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ನೀಡುವಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಬಹುದು.<ref>{{vcite journal |author=Valenstein M, McCarthy JF, Austin KL, Greden JF, Young EA, Blow FC|year=2006|title=What happened to lithium? Antidepressant augmentation in clinical settings |journal=American Journal of Psychiatry |volume=163 |issue=7 |pages=1219–25 |pmid=16816227 |doi=10.1176/appi.ajp.163.7.1219}}</ref> ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಲು ವಿಫಲವಾದವರಿಗೆ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ವೃದ್ಧಿಗೆ ಲಿತಿಯಮ್ ಲವಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="pmid16918427">{{vcite journal |author=Bschor T, Bauer M |year=2006|title=Efficacy and mechanisms of action of lithium augmentation in refractory major depression|journal=Current Pharmaceudical Design |volume=12 |issue=23 |pages=2985–92 |pmid=16918427 |doi=10.2174/138161206777947650}}</ref> ಇದಿಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಲಿತಿಯಮ್ ಖಿನ್ನತೆಯ ಮರುಕಳಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತಗ್ಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="pmid17388706">{{vcite journal |author=Guzzetta F, Tondo L, Centorrino F, Baldessarini RJ |title=Lithium treatment reduces suicide risk in recurrent major depressive disorder |journal=Journal of Clinical Psychiatry |volume=68 |issue=3 |pages=380–83 |year=2007 |pmid=17388706 |doi=10.4088/JCP.v68n0304}}</ref> ಥೈರಾಯ್ಡ್ ಹಾರ್ಮೋನ್ ಸೇರಿಸುವುದರಿಂದ, ಸಹಜವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಥೈರಾಯ್ಡ್ ಹೊಂದಿರುವ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಟ್ರಿಐಡೊಥೈರಾನೈನ್ ಲಿತಿಯಮ್‌ನಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Nierenberg AA, Fava M, Trivedi MH, Wisniewski SR, Thase ME, McGrath PJ, Alpert JE, Warden D, Luther JF, Niederehe G, Lebowitz B, Shores-Wilson K, Rush AJ |year=2006|title=A comparison of lithium and T(3) augmentation following two failed medication treatments for depression: A STAR*D report |journal=American Journal of Psychiatry |volume=163 |issue=9 |pages=1519–30 |pmid=16946176 |doi=10.1176/appi.ajp.163.9.1519 |last12=Shores-Wilson |first12=K |last13=Rush |first13=AJ}}</ref> ರೋಗಿಯು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅಟಿಪಿಕಲ್ ಆಂಟಿಸೈಕೊಟಿಕ್ ಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧಿಗಳ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ.<ref name="urlEvidence Grows for Value of Antipsychotics as Antidepressant Adjuncts - Psychiatric Times">{{vcite web |url=http://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/1147436 |title=Evidence Grows for Value of Antipsychotics as Antidepressant Adjuncts – Psychiatric Times |author=Bender KJ |date=2008-02-01 |work=Psychiatric Times |accessdate=2008-08-06 |archivedate=2020-06-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200613062630/https://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/1147436 }}</ref> ==== ಔಷಧ ಮತ್ತು ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ತುಲಾನಾತ್ಮಕ ಫಲಪ್ರದತೆ ==== FDA ಗೆ ಮಂಡಿಸಲಾದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಇತ್ತೀಚಿನ ಎರಡು ಸಮೂಹ-ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ತಿಳಿಸಿವೆ: ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳು ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ, ಪ್ಲಾಸೀಬೋಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ. ಆದರೆ ಅವುಗಳ ಒಟ್ಟು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವ ಕಡಿಮೆಯಿಂದ ಸಾಧಾರಣ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ "ವೈದ್ಯಕೀಯವಾಗಿ ಗಮನಾರ್ಹ" ಪರಿಣಾಮದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಹೆಲ್ತ್ ಅಂಡ್ ಕ್ಲಿನಿಕಲ್ ಎಕ್ಸಲೆನ್ಸ್ ವಿಧಿಸಿರುವ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಅವು ಮೀರಿಹೋಗಿಲ್ಲ. ಸಾಧಾರಣ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಪರಿಣಾಮದ ಗಾತ್ರ ತುಂಬ ಕಡಿಮೆಯಿದೆ. ಆದರೆ ಇದು ತೀವ್ರವಾದ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ತೀವ್ರತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮೂಲಕ"ವೈದ್ಯಕೀಯ ಗಮನಾರ್ಹತೆ" ಯನ್ನು ಮುಟ್ಟುತ್ತದೆ.<ref name="Kirsch08">{{vcite journal |author=Kirsch I, Deacon BJ, Huedo-Medina TB, Scoboria A, Moore TJ, Johnson BT |title=Initial severity and antidepressant benefits: A meta-analysis of data submitted to the Food and Drug Administration |journal=PLoS Med. |volume=5 |issue=2 |pages=e45 |year=2008 |pmid=18303940 |pmc=2253608 |doi=10.1371/journal.pmed.0050045 |url=http://medicine.plosjournals.org/perlserv/?request=get-document&doi=10.1371/journal.pmed.0050045&ct=1 |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2008-12-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081219020122/http://medicine.plosjournals.org/perlserv/?request=get-document&doi=10.1371/journal.pmed.0050045&ct=1 }}</ref><ref name="pmid18199864">{{vcite journal |author=Turner EH, Matthews AM, Linardatos E, Tell RA, Rosenthal R |title=Selective publication of antidepressant trials and its influence on apparent efficacy |journal=N. Engl. J. Med. |volume=358 |issue=3 |pages=252–60 |year=2008 |pmid=18199864 |doi=10.1056/NEJMsa065779}}</ref> ಈ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಹಿಂದಿನ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ತೀವ್ರವಾದ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ರೋಗಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಪ್ಲಾಸೀಬೋ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಇಮಿಪ್ರಮೈನ್ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಿಂದ ಲಾಭಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="pmid2684085">{{vcite journal |author=Elkin I, Shea MT, Watkins JT, Imber SD, Sotsky SM, Collins JF, Glass DR, Pilkonis PA, Leber WR, Docherty JP |title=National Institute of Mental Health Treatment of Depression Collaborative Research Program. General effectiveness of treatments |journal=Archives of General Psychiatry |volume=46 |issue=11 |pages=971–82; discussion 983 |year=1989 |pmid=2684085}}</ref><ref name="pmid7593878">{{vcite journal |author=Elkin I, Gibbons RD, Shea MT, Sotsky SM, Watkins JT, Pilkonis PA, Hedeker D |title=Initial severity and differential treatment outcome in the National Institute of Mental Health Treatment of Depression Collaborative Research Program |journal=Journal of Consulting and Clinical Psychology |volume=63 |issue=5 |pages=841–47 |year=1995 |pmid=7593878 |doi=10.1037/0022-006X.63.5.841}}</ref><ref name="pmid1853989">{{vcite journal |author=Sotsky SM, Glass DR, Shea MT, Pilkonis PA, Collins JF, Elkin I, Watkins JT, Imber SD, Leber WR, Moyer J |title=Patient predictors of response to psychotherapy and pharmacotherapy: Findings in the NIMH Treatment of Depression Collaborative Research Program |journal=American Journal of Psychiatry |volume=148 |issue=8 |pages=997–1008 |year=1991 |pmid=1853989}}</ref> ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರೂ, ಲೇಖಕರು ಅವರ ಅರ್ಥವಿವರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ವಾದಿಸಿದರು. ಒಬ್ಬ ಲೇಖಕ "ಯಾವುದೇ ರೋಗಿಗಾದರು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧಿಯ ಲಿಖಿತ ಸೂಚಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವಂತಹ ದಾಖಲೆಗಳು ಕಡಿಮೆ ಇರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಂದ ಲಾಭದೊರೆಯದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಖಿನ್ನತೆ- ಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧಿಯ ಲಿಖಿತ ಸೂಚಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Kirsch08" /> ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಲೇಖಕರು, "ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಯ 'ಬಟ್ಟಲು' ಭರ್ತಿಯಾಗಲು ತುಂಬ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ" ಆದರೆ "ಅದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಖಾಲಿಯಾಗಿದೆ" ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಅಸಮ್ಮತಿ ಸೂಚಿಸಿದರು. ಔಷಧಿಗೆ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಪರ್ಯಾಯವು ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಫಲದಾಯಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. .<ref name="pmid18319297">{{vcite journal |author=Turner EH, Rosenthal R |title=Efficacy of antidepressants |journal=BMJ |volume=336 |issue=7643 |pages=516–7 |year=2008 |pmid=18319297 |pmc=2265347 |doi=10.1136/bmj.39510.531597.80}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಂತೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿವೆ ಹಾಗು ಈ ತೀರ್ಮಾನವು MDDಯ ಸೌಮ್ಯ ಮತ್ತು ತೀವ್ರರೂಪಗಳೆರಡಕ್ಕೂ ನಿಜವೆನಿಸಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಸಂಶೋಧನೆಯ ಒಂದು ಅರ್ಥವಿವರಣೆಯಾಗಿದೆ.<ref name="Cuijpers">{{vcite journal |author=Cuijpers P, van Straten A, van Oppen P, Andersson G |title=Are Psychological and Pharmacologic Interventions Equally Effective in the Treatment of Adult Depressive Disorders? A Meta-Analysis of Comparative Studies |journal=Journal of Clinical Psychiatry |pages=e1–e11 |year=2008 |url=http://www.psychiatrist.com/abstracts/abstracts.asp?abstract=oap/ej08r04112.htm |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2011-07-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110715131622/http://www.psychiatrist.com/abstracts/abstracts.asp?abstract=oap/ej08r04112.htm }}</ref><ref name="pmid18456340">{{vcite journal |author=Imel ZE, Malterer MB, McKay KM, Wampold BE |title=A meta-analysis of psychotherapy and medication in unipolar depression and dysthymia |journal=J Affect Disord |volume=110 |issue=3 |pages=197–206 |year=2008 |pmid=18456340 |doi=10.1016/j.jad.2008.03.018}}</ref> ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಔಷಧಿಯು ಡಿಸ್ತಿಮಿಯ ಗೆ ಉತ್ತಮ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ.<ref name="Cuijpers" /><ref name="pmid18456340" /> SSRIಗಳ ಉಪಗುಂಪು ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಫಲಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಿಂತ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಅಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ರೋಗಿಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ತ್ಯಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳ ಅಡ್ಡಪರಿಣಾಮಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಹೀಗೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref name="Cuijpers" /> ಯಶಸ್ವಿ ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೋಗಲಾಡಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ "ಮರುಕಳಿಸುವ" ಅವಧಿಗಳಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಿದ ನಂತರವು ಅದರ ಮರುಕಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆಯ ಇದೇ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮುಂದುವರೆಸುವ ಮೂಲಕ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.<ref name="pmid18456340" /> ಅದೇನೇ ಆದರೂ ಈ ಕುರಿತು ಮತ್ತೊಂದು ವಾದ ಕೆಳಕಂಡಂತಿದೆ: ಔಷಧಿ ಮತ್ತು ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಎರಡು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇವುಗಳ ಹೋಲಿಕೆಗಳು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಲ್ಲ. ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಭಾವನೆಗಳ ಹಿಂದಿರುವ ಅರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿಯುವ ಮತ್ತು ನಿಭಾಯಿಸುವ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಔಷಧೀಕರಣವು ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅನೇಕ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿ ಅಥವಾ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ==== ಖಿನ್ನತೆ ಶಮನಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ==== {{Main|Selective serotonin reuptake inhibitor#suicidality}} ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ, ಹರೆಯದವರಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಂದು ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ 18 ರಿಂದ 24 ವಯಸ್ಸಿನೊಳಗಿರುವ ಯುವ ವಯಸ್ಕರ ಪೈಕಿ SSRIಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುವವರಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಭಾವನೆಗಳು ಮತ್ತು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಡವಳಿಕೆಗಳು ಉಂಟಾಗುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯವಿದೆ.<ref name="FDA2">{{Cite web|url = http://www.fda.gov/ohrms/dockets/ac/06/briefing/2006-4272b1-01-FDA.pdf|title =Clinical review: relationship between antidepressant drugs and suicidality in adults| accessdate = 2007-09-22|author = Stone MB, Jones ML|date = 2006-11-17| format =PDF|work = Overview for December 13 Meeting of Psychopharmacologic Drugs Advisory Committee (PDAC)|publisher = FDA| pages = 11–74}}</ref><ref name="FDA3">{{Cite web|url = http://www.fda.gov/ohrms/dockets/ac/06/briefing/2006-4272b1-01-FDA.pdf|title = Statistical Evaluation of Suicidality in Adults Treated with Antidepressants|accessdate = 2007-09-22|author = Levenson M, Holland C|date = 2006-11-17| format =PDF|work =Overview for December 13 Meeting of Psychopharmacologic Drugs Advisory Committee (PDAC)|publisher = FDA| pages = 75–140}}</ref><ref name="Olfson">{{vcite journal |author=Olfson M, Marcus SC, Shaffer D |title=Antidepressant drug therapy and suicide in severely depressed children and adults: A case-control study |journal=Archives of General Psychiatry |volume=63 |issue=8 |pages=865–72 |year=2006 |pmid=16894062 |doi=10.1001/archpsyc.63.8.865}}</ref><ref name="FDA">{{Cite web|url = http://www.fda.gov/OHRMS/DOCKETS/ac/04/briefing/2004-4065b1-10-TAB08-Hammads-Review.pdf|title = Review and evaluation of clinical data. Relationship between psychiatric drugs and pediatric suicidality.|accessdate = 2008-05-29|author = Hammad TA|date = 2004-08-116| format =PDF|publisher = FDA| pages = 42; 115}}</ref><ref name="Hetrick S, Merry S, McKenzie J, Sindahl P, Proctor M 2007 CD004851">{{vcite journal |author=Hetrick S, Merry S, McKenzie J, Sindahl P, Proctor M |title=Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) for depressive disorders in children and adolescents |journal=Cochrane Database Syst Rev |issue=3 |pages=CD004851 |year=2007 |pmid=17636776 |doi=10.1002/14651858.CD004851.pub2 }}</ref> ವಯಸ್ಕರಲ್ಲಿ SSRIಗಳು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೋ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ.<ref name="Hetrick S, Merry S, McKenzie J, Sindahl P, Proctor M 2007 CD004851" /> ಒಂದು ವಿಮರ್ಶೆಯು SSRIಗಳು ಮತ್ತು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಅಪಾಯದ ಸಾಧ್ಯತೆಯ ನಡುವೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು;<ref>{{vcite journal |author=Gunnell D, Saperia J, Ashby D |title=Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) and suicide in adults: meta-analysis of drug company data from placebo controlled, randomised controlled trials submitted to the MHRA's safety review |journal=BMJ |volume=330 |issue=7488 |pages=385 |year=2005 |pmid=15718537 |pmc=549105 |doi=10.1136/bmj.330.7488.385 }}</ref> ಆದರೆ ಇತರ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಪ್ಲಾಸೀಬೋ ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ SSRIಗಳನ್ನು ಬಳಸುವವರ ಅತ್ಮಹತ್ಯೆ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಕಂಡಿದೆ;<ref>{{vcite journal |author=Fergusson D, Doucette S, Glass KC, ''et al.'' |title=Association between suicide attempts and selective serotonin reuptake inhibitors: systematic review of randomised controlled trials |journal=BMJ |volume=330 |issue=7488 |pages=396 |year=2005 |pmid=15718539 |pmc=549110 |doi=10.1136/bmj.330.7488.396 }}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ಇನ್ನೂ ಇತರ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಹೊಸ “SSRI-ಯುಗ” ದಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಬಳಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಲ್ಲೆಗೆರೆಯ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಪ್ರಮಾಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಬಹುಪಾಲು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಕುಸಿತ ಉಂಟಾಗಿದ್ದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Rihmer Z, Akiskal H |title=Do antidepressants t(h)reat(en) depressives? Toward a clinically judicious formulation of the antidepressant-suicidality FDA advisory in light of declining national suicide statistics from many countries |journal=J Affect Disord |volume=94 |issue=1–3 |pages=3–13 |year=2006 |pmid=16712945 |doi=10.1016/j.jad.2006.04.003 }}</ref> ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ SSRI ನ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧಿಗಳ ಮೇಲೆ 2007ರಲ್ಲಿ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬಾಕ್ಸ್ ವಾರ್ನಿಂಗ್ ಚಾಲ್ತಿಗೆ ತರಲಾಯಿತು.. ಈ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬಾಕ್ಸ್ ವಾರ್ನಿಂಗ್ ಅನ್ನು 24 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಾದ ಕಾರಣ ಚಾಲ್ತಿಗೆ ತರಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{vcite web |url=http://www.fda.gov/bbs/topics/NEWS/2007/NEW01624.html |title=FDA Proposes New Warnings About Suicidal Thinking, Behavior in Young Adults Who Take Antidepressant Medications|date=2007-05-02 |publisher=[[U.S. Food and Drug Administration|FDA]] |accessdate=2008-05-29}}</ref> ಇಂತಹದ್ದೇ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಯ ಸೂಚನೆ ರೂಪಗಳನ್ನು ಜಪಾನಿನ ಆರೋಗ್ಯ ಸಚಿವಾಲಯ ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www1.mhlw.go.jp/kinkyu/iyaku_j/iyaku_j/anzenseijyouhou/261.pdf |title=www1.mhlw.go.jp |format=PDF |work=Japanese Ministry of Health |language=Japanese |access-date=2010-12-09 |archive-date=2011-04-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110429200312/http://www1.mhlw.go.jp/kinkyu/iyaku_j/iyaku_j/anzenseijyouhou/261.pdf |url-status=dead }}</ref> === ವಿದ್ಯುತ್ಕಂಪನ ಚಿಕಿತ್ಸೆ === {{Main|Electroconvulsive therapy}} ವಿದ್ಯುತ್ಕಂಪನ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು (ECT) ಒಂದು ವಿಧಾನವಾಗಿದ್ದು, ಮಿದುಳಿಗೆ ಎರಡು ವಿದ್ಯುದ್ವಾರಗಳ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಕಂಪನಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಕಣತಲೆಗೆ ಒಂದರಂತೆ ರವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ರೋಗಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅರಿವಳಿಕೆಯ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸೀಜರ್(ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಕ್ರಮವಲ್ಲದ ಮೆದುಳು ಚಟುವಟಿಕೆ) ಪ್ರೇರಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಮನೋವೈದ್ಯರು ತೀವ್ರವಾದ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡದಂತಹ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮನಶ್ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಸಹಾಯಕ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸದಂತಹ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ECT ಯನ್ನು ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಬಹುದು.<ref name="APAguidelines">{{vcite journal |author=American Psychiatric Association |authorlink=American Psychiatric Association |year=2000b |title=Practice guideline for the treatment of patients with major depressive disorder |journal=American Journal of Psychiatry |volume=157 |issue=Supp 4 |pages=1–45 |pmid=10767867 |url=http://www.guideline.gov/summary/summary.aspx?doc_id=2605#s23 |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2009-03-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090317043927/http://www.guideline.gov/summary/summary.aspx?doc_id=2605#s23 }}</ref> ECTಯು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಿಂತ ಅತಿ ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮಬೀರಬಲ್ಲದು. ಆದ್ದರಿಂದ ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಇದನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕ್ಯಾಟಟೋನಿಕ್ ಖಿನ್ನತೆ, ಇಲ್ಲಿ ರೋಗಿಯು ಆಹಾರ ಸೇವಿಸುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ನೀರು ಕುಡಿಯುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿರುತ್ತಾನೆ, ಅಥವಾ ರೋಗಿಯು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿರುತ್ತಾನೆ. ಇಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ECT ಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="APAguidelines" /> ECT ಯು ತತ್‌ಕ್ಷಣ ಅಲ್ಪಾವಧಿಗೆ ಬಹುಶಃ ಫಾರ್ಮಕೊಥೆರಪಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ,<ref name="pmid12642045">{{vcite journal |author=UK ECT Review Group|title=Efficacy and safety of electroconvulsive therapy in depressive disorders: a systematic review and meta-analysis |journal=Lancet |volume=361 |issue=9360 |pages=799–808 |year=2003 |pmid=12642045 |doi=10.1016/S0140-6736(03)12705-5}}</ref> ಸಮುದಾಯ ಆಧಾರಿತ ಅಧ್ಯಯನವು ಇದರ ದಿನನಿತ್ಯದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಉಪಶಮನ ದರವನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{vcite journal |author=Prudic J, Olfson M, Marcus SC, Fuller RB, Sackeim HA |title=Effectiveness of electroconvulsive therapy in community settings |journal=Biological Psychiatry |volume=55 |issue=3 |pages=301–12 |year=2004 |pmid=14744473| doi = 10.1016/j.biopsych.2003.09.015}}</ref> ECT ಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬಳಸಿದಾಗ, ಮೊದಲನೆಯ ಆರುತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಖಿನ್ನತೆ ಮರುಕಳಿಸಬಹುದಾದ ಪ್ರಮಾಣ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ; ಹಿಂದಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸುಮಾರು 50ಪ್ರತಿಶದಷ್ಟು ಮರುಕಳಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ ಎಂದಿವೆ.<ref name="pmid10735328">{{vcite journal |author=Bourgon LN, Kellner CH |title=Relapse of depression after ECT: a review |journal=The journal of ECT |volume=16 |issue=1 |pages=19–31 |year=2000 |pmid=10735328 |url=http://meta.wkhealth.com/pt/pt-core/template-journal/lwwgateway/media/landingpage.htm?issn=1095-0680&volume=16&issue=1&spage=19 |doi=10.1097/00124509-200003000-00003}}</ref> ಅತ್ಯಂತ ಇತ್ತೀಚಿನ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಪ್ಲಾಸೀಬೋನೊಂದಿಗೆ ಕೂಡ 84 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿವೆ.<ref name="Sackeim01">{{vcite journal |author=Sackeim HA, Haskett RF, Mulsant BH |title=Continuation pharmacotherapy in the prevention of relapse following electroconvulsive therapy: A randomized controlled trial |journal=JAMA: Journal of the American Medical Association |volume=285 |issue=10 |pages=1299–307 |year=2001 |pmid=11255384 |doi= 10.1001/jama.285.10.1299|url=http://jama.ama-assn.org/cgi/content/full/285/10/1299}}</ref> ಮುಂಚಿನ ಉಪಶಮನ ದರವನ್ನು ಮನೋವೈದ್ಯಕೀಯ ಔಷಧಿಗಳ ಬಳಕೆ ಅಥವಾ ಮುಂದಿನ ECTಯಿಂದಾಗಿ ಕಡಿಮೆಮಾಡಬಹುದು<ref name="Tew07">{{vcite journal |author=Tew JD, Mulsant BH, Haskett RF, Joan P, Begley AE, Sackeim HA |title=Relapse during continuation pharmacotherapy after acute response to ECT: A comparison of usual care versus protocolized treatment |journal=Annals of Clinical Psychiatry |volume=19 |issue=1 |pages=1–4 |year=2007 |pmid=17453654 |doi=10.1080/10401230601163360}}</ref><ref name="pmid16633200">{{vcite journal |author=Frederikse M, Petrides G, Kellner C |title=Continuation and maintenance electroconvulsive therapy for the treatment of depressive illness: a response to the National Institute for Clinical Excellence report |journal=The journal of ECT |volume=22 |issue=1 |pages=13–7 |year=2006 |pmid=16633200 |url=http://meta.wkhealth.com/pt/pt-core/template-journal/lwwgateway/media/landingpage.htm?an=00124509-200603000-00003 |doi=10.1097/00124509-200603000-00003}}</ref>(ಮುಂದಿನದ್ದನ್ನು ಕೆಲವು ತಜ್ಞರು ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡದಿದ್ದರು ಕೂಡ)<ref name="ECT_NICE">{{vcite book|author = National Institute for Clinical Excellence|authorlink = National Institute for Health and Clinical Excellence|title = Guidance on the use of electroconvulsive therapy|publisher = National Institute for Health and Clinical Excellence|year = 2003|location = London|url = http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/59ectfullguidance.pdf|isbn = 1-84257-282-2|format = PDF|ISBN = status= verified 01-01-2010}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080625160705/http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/59ectfullguidance.pdf |date=2008-06-25 }} {{Cite web |url=http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/59ectfullguidance.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-12-09 |archive-date=2008-06-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080625160705/http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/59ectfullguidance.pdf |url-status=dead }}</ref> ಆದರೆ ಅಧಿಕವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.<ref name="Kellner06">{{vcite journal |author=Kellner CH, Knapp RG, Petrides G |title=Continuation electroconvulsive therapy vs pharmacotherapy for relapse prevention in major depression: A multisite study from the Consortium for Research in Electroconvulsive Therapy (CORE) |journal=Archives of General Psychiatry |volume=63 |issue=12 |pages=1337–44 |year=2006 |pmid=17146008 |doi=10.1001/archpsyc.63.12.1337 |url=http://archpsyc.ama-assn.org/cgi/content/full/63/12/1337 |last12=Bailine |first12=SH |last13=Malur |first13=C |last14=Yim |first14=E |last15=Mcclintock |first15=S |last16=Sampson |first16=S |last17=Fink |first17=M}}</ref> ECT ಯಿಂದ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ಆರಂಭಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಕೆಳಕಂಡವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ: [[ಅಲ್ಪಾವಧಿ]]ಯ ಮತ್ತು [[ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಸ್ಮರಣೆ ನಷ್ಟ]],ಭ್ರಾಂತ ಸ್ಥಿತಿ ಹಾಗು ತಲೆನೋವು.<ref name="IntegrativeECT">{{Harvnb|Barlow|2005| p=239}}</ref> ECT ನಂತರ ಉಂಟಾಗುವ ನೆನಪಿನ ಶಕ್ತಿಯ ತೊಂದರೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಗುಣಮುಖವಾದರೂ ಕೂಡ, ECT ಯು ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದರ ದಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುತ್ತಲೆ ಇದೆ.<ref name="Ingram08">{{vcite journal |author=Ingram A, Saling MM, Schweitzer I|title=Cognitive Side Effects of Brief Pulse Electroconvulsive Therapy: A Review |journal=Journal of ECT |volume=24 |issue=1 |pages=3–9 |year=2008 |pmid=18379328 |doi=10.1097/YCT.0b013e31815ef24a}}</ref><ref name="pmid15000226">{{vcite journal |author=Reisner AD |title=The electroconvulsive therapy controversy: evidence and ethics |journal=Neuropsychology review |volume=13 |issue=4 |pages=199–219 |year=2003 |pmid=15000226 |url=http://www.kluweronline.com/art.pdf?issn=1040-7308&volume=13&page=199 |format=PDF |doi=10.1023/B:NERV.0000009484.76564.58 |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2019-06-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190630214422/http://www.kluweronline.com/art.pdf?issn=1040-7308&volume=13&page=199 }}</ref> === ಡೀಪ್ ಬ್ರ್ಯೇನ್ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್ === ಡೀಪ್ ಬ್ರ್ಯೇನ್ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್ (DBS) ಎಂಬುದು ನರಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪಾರ್ಕಿನ್‌ಸನ್ಸ್ ರೋಗ ದಂತಹ ಚಲನೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ನರಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಾ ತಜ್ಞರು ತಲೆಬುರುಡೆಯಲ್ಲಿ ರಂಧ್ರವನ್ನು ಮಾಡಿ ರೋಗಿಯ ಅಂಗಾಂಶದೊಳಗೆ ವಿದ್ಯುದ್ವಾರವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅನಂತರ, ಎದೆಯಲ್ಲಿರುವಂತಹ ಉಪಕರಣ ಒಳಸೇರಿಸಲಾದ ವಿದ್ಯುದ್ವಾರಕ್ಕೆ ತಲೆಬುರುಡೆಯ ಚರ್ಮದ ಕೆಳಗಿರುವ ವೈರ್ ಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಕೇತವನ್ನು ರವಾನಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://discovermagazine.com/2010/jan-feb/20| title=Can a Shock to the Brain Cure Depression?|accessdate= 2010-07-02}}</ref> ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು,ಅಪಸ್ಮಾರ ಮತ್ತು ಖಿನ್ನತೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ DBS ನ ಬಳಕೆಯ ಮೇಲೆ ಗಮನಹರಿಸಿದವು. ಆದರೆ FDA ಈ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿಲ್ಲ. ಈ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಮಿದುಳಿನ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದು, ಇದು ಖಿನ್ನತೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಮಿದುಳಿನ ಉದ್ದೀಪನದ ಅತ್ಯಂತ ಆಕ್ರಮಣಶೀಲ ರೂಪವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.mayoclinic.com/health/deep-brain-stimulation/MY00184| title=Deep Brain Stimulation|accessdate= 2010-07-02}}</ref> === ದೈಹಿಕ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳು === U.K.ಯ ಆರೋಗ್ಯ ಸಚಿವಾಲಯವು ತೀಕ್ಷ್ಣವಲ್ಲದ ಖಿನ್ನತೆ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆದೈಹಿಕ ವ್ಯಾಯಾಮವನ್ನು ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಿದೆ<ref name="nice2007">{{vcite web |url=http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/CG023fullguideline.pdf |format=PDF |title=Management of depression in primary and secondary care |accessdate=2008-11-04 |work=National Clinical Practice Guideline Number 23 |publisher=[[National Institute for Health and Clinical Excellence]] |year=2007 |archivedate=2008-12-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081217031910/http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/CG023fullguideline.pdf }}</ref> ಆದರೆ ಇದು ಇದು ಸಾಂಖ್ಯಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ಬಹುಪಾಲು ಪ್ರಕರಣಗಳ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳ ಮೇಲೆ ಸಾಧಾರಣ, ಗಮನಾರ್ಹವಲ್ಲದ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.<ref name="Mead">ಮೆಡ್ GE, ಮಾರ್ಲೆಯ್ W, ಕ್ಯಾಂಪ್ಬೆಲ್ P, ಗ್ರೆಯಿಗ್ CA, ಮ್ಯಾಕ್ ಮುರ್ಡೋ M, ಲವ್ಲೋರ್ DA (2009). "ಖಿನ್ನತೆಗೆ ವ್ಯಾಯಾಮ". ''ಕೋಚ್ರನ್ ಡಾಟಾಬೇಸ್ ಸಿಸ್ಟಂ ರಿವ್'' (3): CD004366. doi:10.1002/14651858.CD004366.pub4. PMID 19588354</ref> === ನೇರ ಮಾರಾಟದ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು === ಸೆಂಟ್ ಜಾನ್ಸ್ ವರ್ಟ್ಎಂಬುದು ಪ್ರಪಂಚದ ಕೆಲವೊಂದು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಡಮೂಲಿಕೆ ಔಷಧಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದೊರಕುವ ನೇರ ಮಾರಾಟದ ಔಷಧಿಗಳಾಗಿವೆ;<ref name="2008-BNF-204">{{Harvnb|Royal Pharmaceutical Society of Great Britain|2008|p=204}}</ref><ref>{{vcite web |url=http://nccam.nih.gov/health/stjohnswort/sjwataglance.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071011030548/http://nccam.nih.gov/health/stjohnswort/sjwataglance.htm |archivedate=2007-10-11 |title=St. John's Wort and Depression|publisher=NCCAM Health Information|accessdate=2008-10-13}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯವು ವ್ಯತ್ಯಾಸದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಗೊಂದಲಗೊಳಿಸುವಂತಿದೆ. ಇದರ ಸುರಕ್ಷೆಯನ್ನು ಔಷಧವಸ್ತುಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಅಸಾಂಮಜಸ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಭಿನ್ನ ತಯಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಮೊತ್ತಗಳಿಂದ ರಾಜಿಮಾಡಿಕೊಳ್ಳ ಬೇಕಾಗಬಹುದು.<ref name="linde_mulrow_2003">{{vcite journal |author=Linde K, Mulrow CD, Berner M, Egger M |title=St John's wort for depression |journal=Cochrane Database Systematic Reviews|issue=2 |pages=CD000448 |year=2005 |pmid=15846605 |doi=10.1002/14651858.CD000448.pub2}}</ref> ಇದು ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಮುಂದೆ ಸೂಚಿಸಲಾದ ಅನೇಕ ಔಷಧಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಹಾರ್ಮೋನಿನ ಗರ್ಭನಿರೋಧಕ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಲ್ಲದು.<ref name="SJWcontraceptives">{{vcite journal |author=Sarino LV, Dang KH, Dianat N |title=Drug interaction between oral contraceptives and St. John's Wort: appropriateness of advice received from community pharmacists and health food store clerks |journal=J Am Pharm Assoc (2003) |volume=47 |issue=1 |pages=42–7 |year=2007 |pmid=17338474 |doi= 10.1331/1544-3191.47.1.42.Sarino}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಓಮೆಗ-3 ಫ್ಯಾಟಿ ಆಸಿಡ್ಸ್ ನ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವವು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ,<ref name="pmid17919344">{{vcite journal |author=Richardson AJ |title=n-3 Fatty acids and mood: the devil is in the detail |journal=Br. J. Nutr. |volume=99 |issue=2 |pages=221–3 |year=2008 |pmid=17919344 |doi=10.1017/S0007114507824123}}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಮತ್ತು ಸಮೂಹ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ<ref name="pmid17194275">{{vcite journal |author=Freeman MP, Hibbeln JR, Wisner KL, Davis JM, Mischoulon D, Peet M, Keck PE, Marangell LB, Richardson AJ, Lake J, Stoll AL |title=Omega-3 fatty acids: evidence basis for treatment and future research in psychiatry |journal=Journal of Clinical Psychiatry |volume=67 |issue=12 |pages=1954–67 |year=2006 |pmid=17194275 |doi=10.4088/JCP.v67n1217}}</ref><ref name="pmid17877810">{{vcite journal |author=Ross BM, Seguin J, Sieswerda LE |title=Omega-3 fatty acids as treatments for mental illness: which disorder and which fatty acid? |journal=Lipids Health Dis |volume=6 |pages=21 |year=2007 |pmid=17877810 |pmc=2071911 |doi=10.1186/1476-511X-6-21}}</ref> ಮತ್ತು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ತೀರ್ಮಾನಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿವೆ.<ref name="pmid17158410">{{vcite journal |author=Appleton KM, Hayward RC, Gunnell D |title=Effects of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acids on depressed mood: systematic review of published trials |journal=Am. J. Clin. Nutr. |volume=84 |issue=6 |pages=1308–16 |year=2006 |pmid=17158410}}</ref><ref name="pmid17956647">{{vcite journal |author=Rogers PJ, Appleton KM, Kessler D |title=No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomised controlled trial |journal=Br. J. Nutr. |volume=99 |issue=2 |pages=421–31 |year=2008 |pmid=17956647 |doi=10.1017/S0007114507801097}}</ref> S-ಅಡೆನೊಸಿಲ್ ಮೆಥಿಯನೀನ್ (SAMe)ನ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ವಿಮರ್ಶೆಗಳು, ಇದು ವಯಸ್ಕರಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಆಗಿರಬಹುದೆಂದು ಸೂಚಿಸಿದೆ.<ref name="renamed_from_16021987_on_20081205023023">{{vcite journal |author=Williams AL, Girard C, Jui D, Sabina A, Katz DL |title=S-adenosylmethionine (SAMe) as treatment for depression: a systematic review |journal=Clin Invest Med |volume=28 |issue=3 |pages=132–9 |year=2005 |pmid=16021987 |url=http://www.csci-scrc.org/cim/cim_jun2005.pdf |format=PDF |accessdate=2008-12-04 |archivedate=2008-12-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081217031912/http://www.csci-scrc.org/cim/cim_jun2005.pdf }}</ref> 2002 ರ ವಿಮರ್ಶೆಯು ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ: ಟ್ರಿಪ್ಟೊಫ್ಯಾನ್ ಮತ್ತು 5-ಹೈಡ್ರಾಕ್ಸಿಟ್ರಿಪ್ಟೊಫ್ಯಾನ್, ಪ್ಲಾಸೀಬೋಗಿಂತ ಉತ್ತಮವೆಂಬಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಬಹುತೇಕ ಇವುಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟ ಕಳಪೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ.<ref name="pmid11869656">{{vcite journal |author=Shaw K, Turner J, Del Mar C |title=Tryptophan and 5-hydroxytryptophan for depression |journal=Cochrane Database of Systematic Reviews|issue=1 |pages=CD003198 |year=2002 |pmid=11869656 |doi=10.1002/14651858.CD003198}}</ref> === ಇತರ ಶಾರೀರಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು === ರಿಪಿಟಿಟಿವ್ ಟ್ರಾನ್ಸಕ್ರಾನಿಯಲ್ ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟಿಕ್ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್ (rTMS) ವಿಧಾನವು ತಲೆಯ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಮಿದುಳಿಗೆ ಪ್ರಬಲವಾದ ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ಬಹು ನಿಯಂತ್ರಿತ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ-ಪ್ರತಿರೋಧದ ಖಿನ್ನತೆಯಲ್ಲಿ ಈ ವಿಧಾನದ ಬಳಕೆಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿವೆ; ಈ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಯುರೋಪ್, ಕೆನಡಾ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಮತ್ತು US ನಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ<ref name="pmid17655558">{{vcite journal |author=Marangell LB, Martinez M, Jurdi RA, Zboyan H |title=Neurostimulation therapies in depression: A review of new modalities |journal=Acta Psychiatrica Scandinavica |volume=116|issue=3|pages=174–81 |year=2007 |pmid=17655558 |doi=10.1111/j.1600-0447.2007.01033.x}}</ref><ref name="pmid18447962">{{vcite journal |author=Schutter DJ |title=Antidepressant efficacy of high-frequency transcranial magnetic stimulation over the left dorsolateral prefrontal cortex in double-blind sham-controlled designs: A meta-analysis |journal=Psychological Medicine |pages=1–11 |year=2008 |pmid=18447962 |doi=10.1017/S0033291708003462 |volume=39 |issue=1}}</ref><ref>{{vcite web |url= http://www.webmd.com/depression/news/20081008/fda-oks-tms-depression-device |title=FDA OKs TMS Depression Device: Brain-Stimulating Device Cleared for Depression Treatment After 1 Drug Failure |accessdate=10 November 2008 |last=DeNoon|first=Daniel J. |date=October 8, 2008 |work=WebMD |publisher=WebMD}}</ref> rTMS ಅಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಖಿನ್ನತೆಯ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಔಷಧಿ ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಖಿನ್ನತೆಯ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ;<ref name="pmid18447962" /> ಆದರೂ ಇದು ಅಕ್ಕಪಕ್ಕ ಯಾದೃಚ್ಛಿಕೀಕರಿಸಿದ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ECT ಗಿಂತ ಕೆಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದೆ.<ref name="pmid17202547">{{vcite journal |author=Eranti S, Mogg A, Pluck G |title=A randomized, controlled trial with 6-month follow-up of repetitive transcranial magnetic stimulation and electroconvulsive therapy for severe depression |journal=Am J Psychiatry |volume=164 |issue=1 |pages=73–81 |year=2007 |pmid=17202547 |doi=10.1176/appi.ajp.164.1.73 |last12=Rothwell |first12=J |last13=Edwards |first13=D |last14=Mcloughlin |first14=DM}}</ref> ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವೇಗಸ್ ನರ ಉತ್ತೇಜಕ ವನ್ನು ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಪ್ರತಿರೋಧ ಖಿನ್ನತೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲು FDA 2005ರಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು,<ref>{{vcite web |url=http://www.fda.gov/MedicalDevices/ProductsandMedicalProcedures/DeviceApprovalsandClearances/Recently-ApprovedDevices/ucm078532.htm |date=12 August 2005 |publisher=[[U.S. Food and Drug Administration|FDA]] |accessdate=11 November 2009 |title=VNS Therapy System – P970003s050 |work=Device Approvals and Clearances}}</ref> ಆದರೂ ಇದು ದ್ವಿಕುರುಡು-ಪ್ರಯೋಗ( ರೋಗಿಗೆ ಅರಿವಿಲ್ಲದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ) ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಪ್ರತಿರೋಧದ ಖಿನ್ನತೆಯ ರೋಗಿಗಳ ಮೇಲೆ ಆನುಷಂಗಿಕವಾಗಿ ಬಳಸಿದಾಗ ಇದು ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಲಾಭ ನೀಡುವುದರಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಯಿತು ;<ref name="pmid16139580">{{vcite journal |author=Rush AJ, Marangell LB, Sackeim HA |title=Vagus nerve stimulation for treatment-resistant depression: A randomized, controlled acute phase trial |journal=Biological Psychiatry |volume=58 |issue=5 |pages=347–54 |year=2005 |pmid=16139580 |doi=10.1016/j.biopsych.2005.05.025 |last12=Zajecka |first12=J |last13=Nierenberg |first13=AA |last14=Husain |first14=MM |last15=Ginsberg |first15=D |last16=Cooke |first16=RG}}</ref> 2008 ರ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ವಿಮರ್ಶೆಯು ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ತಿಳಿಸಿದೆ: ಮುಕ್ತ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ವರದಿಮಾಡಲಾದ ಆಶಾದಾಯಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯು, ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಕಾರ್ಯಕಾರಿತ್ವವನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಲು ಮತ್ತಷ್ಟು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸಿದೆ.<ref name="pmid18374988">{{vcite journal |author=Daban C, Martinez-Aran A, Cruz N, Vieta E |title=Safety and efficacy of Vagus Nerve Stimulation in treatment-resistant depression. A systematic review |journal=[[J Affect Disord]] |volume=110 |issue=1–2 |pages=1–15 |year=2008 |pmid=18374988 |doi=10.1016/j.jad.2008.02.012}}</ref> == ವ್ಯಾಧಿಯ ಮುನ್ನರಿವು == ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಸಮಯ ಸರಿದಂತೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಿ ಅಥವಾ ನೀಡದಿರಲಿ ಗುಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಯುತ್ತಿರುವವರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹೊರರೋಗಿಗಳು ಕೆಲವೇ ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ರೋಗಲಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ 10–15 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಇಳಿಕೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಅಲ್ಲದೇ ಸರಿಸುಮಾರು 20 ಪ್ರತಿಶದಷ್ಟು ರೋಗಿಗಳು ಖಿನ್ನತೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಮುಟ್ಟಲಿಲ್ಲ.<ref>{{vcite journal |author=Posternak MA, Miller I |year=2001|title=Untreated short-term course of major depression: A meta-analysis of outcomes from studies using wait-list control groups |journal=Journal of Affective Disorders |volume=66 |issue=2–3 |pages=139–46 |pmid=11578666 |doi=10.1016/S0165-0327(00)00304-9}}</ref> ಪ್ರಸಂಗದ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಕಾಲಾವಧಿಯು, ಮೊದಲನೆಯ ಮೂರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದ ಚೇತರಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಸುಮಾರು 23 ವಾರಗಳೆಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Posternak MA, Solomon DA, Leon AC |year=2006 |title=The naturalistic course of unipolar major depression in the absence of somatic therapy |journal=Journal of Nervous and Mental Disease |volume=194 |issue=5 |pages=324–29 |pmid=16699380 |doi=10.1097/01.nmd.0000217820.33841.53}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಮೊದಲನೆಯ ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ ನರಳುತ್ತಿರುವ 80 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ರೋಗಿಗಳು ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ 1 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಂಗದಿಂದ ನರಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="pmid17144786">{{vcite journal| author=Fava GA, Park SK, Sonino N |title=Treatment of recurrent depression. |journal=Expert Review of Neurotherapeutics |volume=6 |issue=11 |pages=1735–1740 |year=2006 |pmid=17144786 |doi=10.1586/14737175.6.11.1735}}</ref> ಹಾಗು ಅವರ ಜೀವಮಾನದಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು 4 ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನಾದರೂ ಎದುರಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="pmid17555914">{{vcite journal| author=Limosin F, Mekaoui L, Hautecouverture S |title=Stratégies thérapeutiques prophylactiques dans la dépression unipolaire [Prophylactic treatment for recurrent major depression] |journal=La Presse Médicale |volume=36 |issue=11-C2 |pages=1627–1633 |year=2007 |pmid=17555914 |doi=10.1016/j.lpm.2007.03.032}}</ref> ಇತರ ಅನೇಕ ಸಾಮೂಹಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಕೆಳಂಡಂತೆ ಸೂಚಿಸಿವೆ:ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗವಿರುವವರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಅರ್ಧ ಜನ(ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಿ ಅಥವಾ ನೀಡದಿರಲಿ) ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನುಳಿದ ಅರ್ಧಜನರಿಗೆ ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಖಿನ್ನತೆ ಮರುಕಳಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಸುಮಾರು 15 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಜನರು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮರುಕಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="pmid18458203">{{vcite journal |author=Eaton WW, Shao H, Nestadt G |title=Population-based study of first onset and chronicity in major depressive disorder |journal=Archives of General Psychiatry |volume=65 |issue=5 |pages=513–20 |year=2008 |pmid=18458203 |doi=10.1001/archpsyc.65.5.513 |pmc=2761826}}</ref> ಆಯ್ದ ಒಳರೋಗಿ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಒದಗಿಸಲಾದ ಅಧ್ಯಯನಗಳು,ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ಚೇತರಿಕೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿರಂತರತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರೆ, ಬಹುಪಾಲು ಹೊರರೋಗಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನವು, 11 ತಿಂಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಪ್ರಸಂಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ತೀವ್ರವಾದ ಅಥವಾ ಮನೋವಿಕೃತ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ 90ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ರೋಗಿಗಳು ಹಾಗು ಅವರಲ್ಲಿ ಇತರ ಮಾನಸಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದಂತಹ ಬಹುಪಾಲು ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಖಿನ್ನತೆ ಮರುಕಳಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="pmid18251627">{{vcite journal |author=Holma KM, Holma IA, Melartin TK |title=Long-term outcome of major depressive disorder in psychiatric patients is variable |journal=Journal of Clinical Psychiatry |volume=69 |issue=2 |pages=196–205 |year=2008 |pmid=18251627 |doi=10.4088/JCP.v69n0205}}</ref><ref name="pmid12877398">{{vcite journal |author=Kanai T, Takeuchi H, Furukawa TA |title=Time to recurrence after recovery from major depressive episodes and its predictors |journal=Psychological Medicine|volume=33 |issue=5 |pages=839–45 |year=2003 |pmid=12877398 |doi=10.1017/S0033291703007827}}</ref> ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಮೂಲಕ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಗ್ಗಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮರುಕಳಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು, ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಿದ ನಂತರ ಅದರ ಮರುಕಳಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ನಾಲ್ಕರಿಂದ ಆರು ತಿ6ಗಳವರೆಗೆ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಯನ್ನು ಬಳಸುವಂತೆ ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಅನೇಕ ರಾಂಡಮೈಸ್ಡ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ಡ್ ಟ್ರಯಲ್ ಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಸಾಕ್ಷ್ಯವು ಗುಣಹೊಂದಿದ ಮೇಲೂ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುವುದರಿಂದ ಮತ್ತೆ ಮರುಕಳಿಸಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು 70 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಮಾಡಬಹುದು(ಪ್ಲಾಸೀಬೋ ಮೇಲೆ 41% vs. ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಯ ಮೇಲೆ 18%)ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ನಿರೋಧಕ ಪರಿಣಾಮವು ಬಹುಶಃ ಬಳಕೆಯ ಮೊದಲನೆಯ 36&nbsp;ತಿಂಗಳಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref name="pmid12606176">{{vcite journal |author=Geddes JR, Carney SM, Davies C |title=Relapse prevention with antidepressant drug treatment in depressive disorders: A systematic review |journal=Lancet |volume=361 |issue=9358 |pages=653–61 |year=2003 |pmid=12606176 |doi=10.1016/S0140-6736(03)12599-8}}</ref> ಖಿನ್ನತೆ ಮರುಕಳಿಸಿದಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ ಜನರಿಗೆ, ಅತ್ಯಂತ ತೀವ್ರವಾದ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಖಿನ್ನತೆಯು ಉಂಟಾಗದಂತೆ ತಡೆಯಲು ಚುರುಕಾದ ಮತ್ತು ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಜನರು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ವರೆಗೆ ಅಥವಾ ಜೀವನ ಪೂರ್ತಿ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000945.htm| title=Major Depression|accessdate= 2010-07-16}}</ref> ಫಲಿತಾಂಶವು ಕಳಪೆಯಿರುವ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಅಸಮರ್ಪಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುತ್ತವೆ. ತೀವ್ರವಾದ ಆರಂಭಿಕ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು ಕೆಳಕಂಡವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ: ಮನೋವಿಕಾರ, ಮುಂಚಿತ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ರೋಗ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಸಂಗಗಳು, 1 ವರ್ಷದ ನಂತರವು ಚೇತರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ಣತೆ, ಮುಂಚೆಯೇ ಇದ್ದಂತಹ ತೀವ್ರವಾದ ಮಾನಸಿಕ ಅಥವಾ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ, ಹಾಗು ಅಪಸಾಮಾನ್ಯ ಕುಟುಂಬ.<ref>{{Cite web|url=http://www.mdguidelines.com/depression-major/prognosis|title=Prognosis|accessdate=2010-07-16|archive-date=2010-04-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20100420055044/http://www.mdguidelines.com/depression-major/prognosis|url-status=dead}}</ref> ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾಗದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಆಯುರ್ನಿರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯಿಂದ ಮರಣ ಹೊಂದುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿರುತ್ತದೆ.<ref name="pmid12377293">{{vcite journal |author=Cassano P, Fava M |title=Depression and public health: an overview |journal=J Psychosom Res |volume=53 |issue=4 |pages=849–57 |year=2002 |pmid=12377293 |doi= 10.1016/S0022-3999(02)00304-5}}</ref> ಆದರೂ, ಅವರು ಇತರ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ದರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.<ref name="pmid17640152">{{vcite journal |author=Rush AJ |title=The varied clinical presentations of major depressive disorder |journal=The Journal of clinical psychiatry |volume=68 |issue= Supplement 8 |pages=4–10 |year=2007 |pmid=17640152}}</ref> ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೃದಯ ಕಾಯಿಲೆಯಂತಹ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸ್ಥಿತಿಗಳಿಂದ ಮರಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾರೆ.<ref name="pmid18334889" /> ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡ 60 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಜನರು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯಂತಹ ಚಿತ್ತ ಸ್ಥಿತಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಒಂದುವೇಳೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಹತಾಶ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಖಿನ್ನತೆ ಹಾಗು ಅಸ್ಥಿರ ಭಾವನೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಎರಡನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅಪಾಯದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ.<ref name="IntegrativeSuicide">{{Harvnb|Barlow|2005| pp=248–49}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುವ ಜೀವಮಾನವಿಡಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಅಪಾಯದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು US ನಲ್ಲಿ 3.4 ಪ್ರತಿಶದಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಎರಡು ವಿದೃಶ ಅಂಕಿಅಂಶವಾದ ಪುರುಷರಿಗೆ 7%ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ 1% ಸರಾಸರಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.<ref name="pmid11437805">{{vcite journal |author=Blair-West GW, Mellsop GW |year=2001|title=Major depression: Does a gender-based down-rating of suicide risk challenge its diagnostic validity? |journal=Australian and New Zealand Journal of Psychiatry|volume=35 |issue=3 |pages=322–28 |pmid=11437805 |doi=10.1046/j.1440-1614.2001.00895.x}}</ref> (ಆದರೂ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ).<ref>{{vcite journal |author=Oquendo MA, Bongiovi-Garcia ME, Galfalvy H |title=Sex differences in clinical predictors of suicidal acts after major depression: a prospective study |journal=The American journal of psychiatry |volume=164 |issue=1 |pages=134–41 |year=2007 |pmid=17202555 |doi=10.1176/appi.ajp.164.1.134}}</ref> ಈ ಅಂದಾಜು ಹಿಂದೆ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದ್ದ 15 ಪ್ರತಿಶತಕ್ಕಿಂತ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಿದೆ. ಈ ಅಂದಾಜನ್ನು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದ್ದ ರೋಗಿಗಳ ಹಳೆಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಮೇಲೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="pmid11097952">{{vcite journal |author=Bostwick, JM |title=Affective disorders and suicide risk: A reexamination |journal=American Journal of Psychiatry |volume=157 |issue=12 |pages=1925–32 |pmid=11097952 |year=2000 |url=http://ajp.psychiatryonline.org/cgi/content/full/157/12/1925 |doi=10.1176/appi.ajp.157.12.1925 |last2=Pankratz |first2=VS |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2011-06-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110612024359/http://ajp.psychiatryonline.org/cgi/content/full/157/12/1925 }}</ref> == ಸೋಂಕುಶಾಸ್ತ್ರ == === ಹರಡಿಕೆ === [[File:Unipolar depressive disorders world map - DALY - WHO2002.svg|thumb|2002ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ 100,000 ನಿವಾಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಏಕಧ್ರುವೀಯ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಿಗೆ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿಸಿದ ನಷ್ಟವಾದ ವರ್ಷಗಳು.<ref>[551]</ref>[552][553][554][555][556][557][558][559][560][561][562][563][564] ]] ಖಿನ್ನತೆಯು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿರೋಗ ವ್ಯಾಪನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite web |url=http://www.who.int/whr/2001/en/index.html |title=The world health report 2001 – Mental Health: New Understanding, New Hope |accessdate=2008-10-19 |work=WHO website |publisher=World Health Organization |year=2001}}</ref> ಜೀವಾವಧಿಯ ಹರಡಿಕೆಯು ಜಪಾನ್ ನಲ್ಲಿ 3 ಪ್ರತಿಶತದಿಂದ US ನಲ್ಲಿ 17 ಪ್ರತಿಶತದವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಬಹುತೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಜೀವಮಾನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದ ನರಳುವ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆಯು 8–12 ಪ್ರತಿಶದಷ್ಟು ಹರಡಿರುತ್ತದೆ.<ref name="pmid12830306">{{vcite journal |author=Andrade L, Caraveo-A. (2005) [http://media.wiley.com epidemiology of major depressive episodes: Results from the International Consortium of Psychiatric Epidemiology (ICPE) Surveys |journal=Int J Methods Psychiatr Res |volume=12 |issue=1 |pages=3–21 |year=2003 |pmid=12830306 |doi=10.1002/mpr.138 |last12=Kiliç |first12=C |last13=Offord |first13=D |last14=Ustun |first14=TB |last15=Wittchen |first15=HU}}</ref><ref>{{vcite journal |author=Kessler RC, Berglund P, Demler O |year=2003 |title=The epidemiology of major depressive disorder: Results from the National Comorbidity Survey Replication (NCS-R) |journal=[[Journal of the American Medical Association|JAMA]] |volume=289|issue=203 |pages=3095–105 |pmid=12813115 |doi=10.1001/jama.289.23.3095 |author10=National Comorbidity Survey Replication}}</ref> ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾದವರಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು 3–5% ಹಾಗು ಮಹಿಳೆಯರು 8–10 %ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{vcite journal |author=Kessler RC, Berglund P, Demler O, Jin R, Merikangas KR, Walters EE |year=2005|title=Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication |journal=Archives of General Psychiatry |volume=62 |issue=6 |pages=617–27 |pmid=15939837|doi=10.1001/archpsyc.62.6.593}}</ref><ref>{{vcite journal |author=Murphy JM, Laird NM, Monson RR, Sobol AM, Leighton AH |year=2000|title=A 40-year perspective on the prevalence of depression: The Stirling County Study|journal=Archives of General Psychiatry |volume=57 |issue=3 |pages=209–15|pmid=10711905|doi=10.1001/archpsyc.57.3.209}}</ref> ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಅಧ್ಯಯನಗಳು, ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯು ಪುರುಷರಲ್ಲಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ದೃಢವಾಗಿ ತೋರಿಸಿವೆ. ಹೀಗೇಕೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಗಮನಿಸದಂತಹ ಅಂಶಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು.<ref name="Kuehner03">{{vcite journal |last=Kuehner |first=C |year=2003 |title= Gender differences in unipolar depression: An update of epidemiological findings and possible explanations |journal=Acta Psychiatrica Scandinavica |volume=108 |issue=3 |pages=163–74 |pmid=12890270 |doi=10.1034/j.1600-0447.2003.00204.x}}</ref> ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಇದರ ಹೆಚ್ಚಳವು ಕಾಲನುಕ್ರಮ ವಯಸ್ಸಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. 15 ಮತ್ತು 18ರ ವಯಸ್ಸುಗಳ ನಡುವೆ ಲಿಂಗ ಅನುಪಾತಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಹಾರ್ಮೋನ್ ಅಂಶಗಳಿಗಿಂತ ಮನಸ್ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.<ref name="Kuehner03" /> ಜನರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ 30 ರಿಂದ 40 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನ ನಡುವೆ ಅವರ ಮೊದಲನೆಯ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗದಿಂದ ನರಳುತ್ತಾರೆ ಹಾಗು 50 ರಿಂದ 60ನೇ ವಯಸ್ಸಿನ ನಡುವೆ ಎರಡನೆ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಸಂಗ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Eaton97">{{vcite journal |author=Eaton WW, Anthony JC, Gallo J |year=1997|title=Natural history of diagnostic interview schedule/DSM-IV major depression. The Baltimore Epidemiologic Catchment Area follow-up |journal=Archives of General Psychiatry |volume=54 |pages=993–99 |pmid=9366655 |issue=11}}</ref> ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು, ಪಾರ್ಕಿನ್ ಸನ್ ರೋಗ, ಅಥವಾ ಮಲ್ಟಿಪಲ್ ಸ್ಕ್ಲೆರೋಸಿಸ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಸವದ ನಂತರದ ಮೊದಲನೆಯ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಪಾಯವು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Rickards05">{{vcite journal |author=Rickards H |year=2005|title=Depression in neurological disorders: Parkinson's disease, multiple sclerosis, and stroke |journal=Journal of Neurology Neurosurgery and Psychiatry |volume=76 |pages=i48–i52 |pmid=15718222 |url=http://jnnp.bmj.com/cgi/content/full/76/suppl_1/i48 |doi=10.1136/jnnp.2004.060426|pmc=1765679}}</ref> ಇದು ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ರೋಗಗಳ ನಂತರ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಉತ್ತಮ ಫಲಿತಾಂಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಫಲಿತಾಂಶದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.<ref name="pmid18334889">{{vcite journal |author=Alboni P, Favaron E, Paparella N, Sciammarella M, Pedaci M |title=Is there an association between depression and cardiovascular mortality or sudden death? |journal=Journal of cardiovascular medicine (Hagerstown, Md.) |volume=9 |issue=4 |pages=356–62 |year=2008 |pmid=18334889}}</ref><ref name="pmid11383983">{{vcite journal |author=Strik JJ, Honig A, Maes M |title=Depression and myocardial infarction: relationship between heart and mind |journal=Progress in neuro-psychopharmacology & biological psychiatry |volume=25 |issue=4 |pages=879–92 |year=2001 |pmid=11383983 |doi=10.1016/S0278-5846(01)00150-6}}</ref> ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆಯು ಹರಡುವ ಪ್ರಮಾಣ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿವೆ. ಆದರೆ ಬಹುಪಾಲು ಅಂಕಿಅಂಶ ಈ ವಯಸ್ಸಿನವರಲ್ಲಿ ಇಳಿಕೆಯಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿವೆ.<ref>{{vcite journal |author=Jorm AF |title=Does old age reduce the risk of anxiety and depression? A review of epidemiological studies across the adult life span |journal=Psychological Medicine |volume=30 |issue=1 |pages=11–22 |year=2000 |pmid=10722172 |doi=10.1017/S0033291799001452}}</ref> === ಸಹವ್ಯಾಪನೆ === ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯು ಇತರ ಮನೋವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಗಾಗ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. 1990–92 ರ ''ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸಹವ್ಯಾಪನೆ ಸಮೀಕ್ಷೆ'' (US)ಯು ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ 51 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ರೋಗಿಗಳು ಜೀವಮಾನದ ಆತಂಕದಿಂದ ಕೂಡ ನರಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Kessler RC, Nelson C, McGonagle KA |year=1996 |journal=British Journal of Psychiatry |volume=168 |issue=suppl 30 |pages=17–30 |title=Comorbidity of DSM-III-R major depressive disorder in the general population: results from the US National Comorbidity Survey|pmid=8864145}}</ref> ಆತಂಕದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಖಿನ್ನತೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ಕಾಲಾವಧಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಮುಖ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಲ್ಲವು ಹಾಗು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕೂಡ ನಿಧಾನವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಮರುಕಳಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯು ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ, ಅಸಮರ್ಥತೆ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಹೆಚ್ಚುತ್ತವೆ.<ref>{{vcite journal |author=Hirschfeld RMA |year=2001 |journal=Primary Care Companion to the Journal of Clinical Psychiatry |volume=3 |issue=6 |pages=244–254 |title=The Comorbidity of Major Depression and Anxiety Disorders: Recognition and Management in Primary Care|pmid=15014592 |pmc=181193}}</ref> ಅಮೇರಿಕದ ನರ ಅಂತಃಸ್ರಾವಕ ತಜ್ಞರಾದ ರಾಬರ್ಟ್ ಸಪ್ಲೊಸ್ಕಿ ಒತ್ತಡ, ಆತಂಕ, ಮತ್ತು ಖಿನ್ನತೆಯ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಜೀವವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಅಳೆಯಬಹುದು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಇದೇ ರೀತಿ ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{vcite book|author = Sapolsky Robert M|year = 2004|title = Why zebras don't get ulcers|pages = 291–98|publisher = Henry Holt and Company, LLC|isbn = 0-8050-7369-8}}</ref> ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಮತ್ತು ಔಷಧಿ ದುರ್ಬಳಕೆಯ ದರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅವಲಂಬನೆ,<ref>{{vcite journal |author=Grant BF |year=1995|title=Comorbidity between DSM-IV drug use disorders and major depression: Results of a national survey of adults |journal=Journal of Substance Abuse |volume=7 |issue=4 |pages=481–87 |pmid=8838629 |doi=10.1016/0899-3289(95)90017-9}}</ref> ಹಾಗು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಮೂರರಷ್ಟು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ADHDನಿಂದ ರೋಗನಿರ್ಣಯಿಸಿದ ಸಹವ್ಯಾಪನೆ ಖಿನ್ನತೆ(ಕಾಮೋರ್ಬಿಡ್ ಖಿನ್ನತೆ) ಇದೆಯೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{vcite book |title=Delivered from distraction: Getting the most out of life with Attention Deficit Disorder |author=Hallowell EM, Ratey JJ|year=2005 |publisher=Ballantine Books |location=New York |isbn=0-345-44231-8 |pages=253–55}}</ref> ಆಘಾತದ ನಂತರ ಒತ್ತಡದ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಮತ್ತು ಖಿನ್ನತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ-ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.<ref name="NIMHPub" /> ಖಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು [[ನೋವು]] ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ನೋವಿನಲ್ಲಿರುವುದು ಖಿನ್ನತೆ ಭಾವನೆ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ಸರಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರಬಹುದು.{{Citation needed|date=October 2010}} ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಅಥವಾ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗದ ನೋವಾಗಿದ್ದರೆ ಖಿನ್ನತೆ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೂಡ ಸೆಲಿಗ್ಮ್ಯಾನ್ ನ ಅಸಹಾಯಕತೆಯ ಕಲಿಕೆ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ನೋವಿನ ಲಕ್ಷಣಗಳು 65ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ನೋವಿನಿಂದ ನರಳುತ್ತಿರುವ ಐದರಿಂದ 85 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ರೋಗಿಗಳು ಅವರ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದ ನರಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ; ಸಾಮಾನ್ಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಖಿನ್ನತೆಯ ನಿರ್ಣಯವು ಯಾವಾಗಲು ನಿಧಾನವಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಸರಿಯಾಗಿ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ಫಲಿತಾಂಶವು ಕೆಟ್ಟದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾದರೂ, ಸಂಪೂರ್ಣ ತಪ್ಪಾಗಿ ಭಾವಿಸಿದರೆ ಫಲಿತಾಂಶವು ನಿಸ್ಸಂದೇಹವಾಗಿ ಕೆಟ್ಟದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Bair MJ, Robinson RL, Katon W |year=2003|journal=Archives of Internal Medicine |volume=163 |issue=20 |pages=2433–45 |title=Depression and Pain Comorbidity: A Literature Review |url=http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/163/20/2433 (fulltext)|accessdate=08–11–11 |doi=10.1001/archinte.163.20.2433 |pmid=14609780 |last1=Bair |first1=MJ |last2=Robinson |first2=RL |last3=Katon |first3=W |last4=Kroenke |first4=K}}</ref> ಖಿನ್ನತೆಯು 1.5- ರಿಂದ 2-ಪಟ್ಟು ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳ ರೋಗದ ಹೆಚ್ಚಿದ ಅಪಾಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಇತರ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳಿಂದ ಇದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಧೂಮಪಾನ ಮತ್ತು ಬೊಜ್ಜಿನಂತಹ ಸಂಭವನೀಯ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಅಥವಾ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಜನರು ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುವಂತಹ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಿಫಾರಸ್ಸುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆ. ಇದು ಅಪಾಯವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಹೃದಯರೋಗ ತಜ್ಞರು ಅವರ ಆರೈಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಜನರ ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಜಟಿಲಗೊಳಿಸುವ ಮನಸ್ಸಿನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸದೇ ಇರಬಹುದು.<ref>{{vcite journal |author=Schulman J and Shapiro BA |year=2008 |journal=Psychiatric Times |volume=25 |issue=9 |title=Depression and Cardiovascular Disease: What Is the Correlation? |url=http://www.psychiatrictimes.com/depression/article/10168/1171821 |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2020-03-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200306051101/http://www.psychiatrictimes.com/depression/article/10168/1171821 }}</ref> === ರೋಗದ ಪರಿಣಾಮಗಳು === ಖಿನ್ನತೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಿರುದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಬಡತನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{vcite journal |author=Weich S, Lewis G |year=1998|title=Poverty, unemployment, and common mental disorders: Population based cohort study |journal=[[BMJ]]|volume=317 |pages=115–19 |pmid=9657786|url=http://www.bmj.com/cgi/content/full/317/7151/115 (fulltext)|accessdate=2008-09-16 |issue=7151 |pmc=28602}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯು ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾದ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಧಿಕ ಆದಾಯದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ರೋಗದ ಹೊರೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಹಾಗು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ 2030 ನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ,HIV ನಂತರ ಇದು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ರೋಗದ ಹೊರೆಗೆ ಎರಡನೇ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.<ref name="pmid17132052">{{vcite journal |author=Mathers CD, Loncar D |title=Projections of global mortality and burden of disease from 2002 to 2030 |journal=PLoS Med. |volume=3 |issue=11 |pages=e442 |year=2006 |pmid=17132052 |pmc=1664601 |doi=10.1371/journal.pmed.0030442}}</ref> ಮರುಕಳಿಸಿದ ನಂತರ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ನಿಧಾನವಾಗುವುದು ಮತ್ತು ವಿಫಲವಾಗುವುದು, ಹಾಗು ಆರೋಗ್ಯ ವೃತ್ತಿಪರರು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲರಾಗುವುದು ಅಸಮರ್ಥತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಮಾಡಲು ಇರುವಂತಹ ಎರಡು ತಡೆಗಳಾಗಿವೆ.<ref name="Andrews08">{{vcite journal |author=Andrews G |title=In Review: Reducing the Burden of Depression |journal=Canadian Journal of Psychiatry |volume=53 |issue=7 |pages=420–27 |year=2008 |url=http://publications.cpa-apc.org/media.php?mid=642 (fulltext) |pmid=18674396 |accessdate=08–11–10 |archivedate=2016-03-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303195032/http://publications.cpa-apc.org/media.php?mid=642%20%28fulltext%29 }}</ref> == ಇತಿಹಾಸ == {{Main|History of depression}} ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್ ವೈದ್ಯ ಹಿಪ್ಪೋಕ್ರೇಟ್ಸ್, ವಿಷಣ್ಣತೆಯ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು, ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ಮಾನಸಿಕ ಹಾಗು ದೈಹಿಕ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಕಂಡುಬರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಾಯಿಲೆಯೆಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆ; ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ "ಭಯ ಹಾಗು ನಿರಾಶೆಗಳು, ಬಹಳ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೂ ಮುಂದುವರೆದರೆ", ಇವುಗಳು ಕಾಯಿಲೆಯ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref>ಹಿಪ್ಪೋಕ್ರೇಟ್ಸ್, ''ಅಫೋರಿಸಂಸ್'', ವಿಭಾಗ 6.23</ref> ಇದು ಸದೃಶತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಇಂದಿನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಕಲ್ಪನೆಗಿಂತ ವಿಶಾಲವಾದ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; ದುಃಖ, ಖಿನ್ನತೆ, ಹಾಗು ನಿರಾಶೆ, ಹಾಗು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಯ, ಸಿಟ್ಟು, ವಂಚನೆಗಳು ಹಾಗು ಗೀಳಿನ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="Radden2003">{{vcite journal |author=Radden, J |year=2003 |title=Is this dame melancholy? Equating today's depression and past melancholia |journal=Philosophy, Psychiatry, & Psychology |volume=10 |issue=1 |pages=37–52 |url=http://muse.jhu.edu/journals/philosophy_psychiatry_and_psychology/v010/10.1radden01.html |doi=10.1353/ppp.2003.0081}}</ref> ಸ್ವತಃ ''ಖಿನ್ನತೆ'' ಎಂಬ ಪದವು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಭಾಷೆಯ ಕ್ರಿಯಾಪದ ''ಡೆಪ್ರಿಮೆರ್'' ನಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು "ಉತ್ಸಾಹ ಕುಂದಿಸು" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>ನಿರುತ್ಸಾಹ. (n.d.). ಆನ್ ಲೈನ್ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ನಿಘಂಟು. ಜೂನ್ 30, 2008ರಲ್ಲಿ [http://dictionary.reference.com/browse/depress Dictionary.com] ನಿಂದ ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ</ref> 14ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ, "ನಿರುತ್ಸಾಹಗೊಳ್ಳುವುದು" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಚೈತನ್ಯವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವುದು ಎಂಬ ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪದವನ್ನು 1665ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲೇಖಕ ರಿಚರ್ಡ್ ಬೇಕರ್ ತಮ್ಮ ''ಕ್ರೋನಿಕಲ್'' ನಲ್ಲಿ, "ಚೈತನ್ಯದ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು" ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿದರು, ಹಾಗು ಇದೆ ಪದವನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲೇಖಕ ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್ ಜಾನ್ಸನ್ 1753ರಲ್ಲಿ ಇದೆ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದರು.<ref>{{vcite web |author= Wolpert, L |title=Malignant Sadness: The Anatomy of Depression |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/books/first/w/wolpert-sadness.html|accessdate=2008-10-30}}</ref> ಈ ಪದವು ಶರೀರವಿಜ್ಞಾನ ಹಾಗು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲೂ ಸಹ ಬಳಕೆಯಾಯಿತು. ಮನೋವೈದ್ಯಕೀಯ ರೋಗಲಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಈ ಪದದ ಮೊದಲ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಫ್ರೆಂಚ್ ಮನೋವೈದ್ಯ ಲೂಯಿಸ್ ಡೆಲಸಿಯುವೆ 1856ರಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದರು, ಹಾಗು 1860ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಈ ಪದವು ವೈದ್ಯಕೀಯ ನಿಘಂಟುಗಳಲ್ಲಿ, ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಶರೀರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹಾಗು ರೂಪಕ ಲಕ್ಷಣದ ತಗ್ಗಿದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಬಳಕೆಯಾಯಿತು.<ref name="pmid3074848">{{vcite journal |author=Berrios GE |title=Melancholia and depression during the 19th&nbsp;century: A conceptual history |journal=British Journal of Psychiatry |volume=153 |pages=298–304 |year=1988 |pmid=3074848 |doi=10.1192/bjp.153.3.298}}</ref> [[ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್‌|ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್]] ನಿಂದೀಚೆಗೆ, ವಿಷಣ್ಣತೆಯು ವಿದ್ಯಾವಂತ ಹಾಗು ಬೌದ್ಧಿಕ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯ ಮನುಷ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿತ್ತು. ಇದು ಚಿಂತನೆ ಹಾಗು ಸೃಜನಶೀಲತೆಗೆ ಹಾನಿಕಾರಕವೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಹೊಸ ಕಲ್ಪನೆಯು ಈ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಪರಿತ್ಯಜಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ 19ನೇ ಶತಮಾನದುದ್ದಕ್ಕೂ, ಈ ಪದವು ಮಹಿಳೆಯರೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ತಳುಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref name="Radden2003" /> ಆದಾಗ್ಯೂ ''ವಿಷಣ್ಣತೆ'' ಯು, ಪ್ರಧಾನವಾದ ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಪದವಾಗಿ ಉಳಿದರೂ, ''ಖಿನ್ನತೆ'' ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪ್ರಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಲಾವಣೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿತು ಹಾಗು ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಇದು ಒಂದು ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದವಾಯಿತು; ಜರ್ಮನ್ ಮನೋವೈದ್ಯ ಎಮಿಲ್ ಕ್ರಯೆಪೆಲಿನ್, ಇದನ್ನು ಮುಖ್ಯ ಪದವಾಗಿ ಬಳಸಿದವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರಿರಬೇಕು, ಇವರು ''ಖಿನ್ನತೆಯ ಸ್ಥಿತಿ'' ಗಳಾಗಿ ವಿಷಣ್ಣತೆಯ ವಿವಿಧ ವಿಧಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಿದರು.<ref name="Davison2006">{{vcite journal |last=Davison |first=K|year=2006|title=Historical aspects of mood disorders |journal=Psychiatry |volume=5 |issue=4 |pages=115–18 |doi=10.1383/psyt.2006.5.4.115}}</ref> ಸಿಗ್ಮಂಡ್ ಫ್ರಾಯ್ಡ್, ವಿಷಣ್ಣತೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ 1917ರ ಪತ್ರಿಕೆ ''ಮೌರ್ನಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ಮೆಲಾಂಕಲಿಯ'' ಲ್ಲಿ ಶೋಕಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ವಾಸ್ತವಿಕ ನಷ್ಟವಾದ, ಸಾವು ಅಥವಾ ಭಾವಪ್ರಧಾನ ಬೇರ್ಪಡಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಆಗುವಂತಹ ಮೌಲ್ಯಯುತ ಸಂಬಂಧಗಳ ನಷ್ಟವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ನಷ್ಟವನ್ನೂ ಸಹ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ; ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಅಪ್ರಜ್ಞೆಯ, ಸ್ವಾರ್ಥಪರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾದ ಅಹಂನ ''ಸಹಜ ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರಚೋದನೆಯ ಮನಶ್ಶಕ್ತಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣ'' ದ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ವಸ್ತುವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಂತಹ ನಷ್ಟಗಳು ತೀವ್ರತರವಾದ ವಿಷಣ್ಣತೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಶೋಕಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಗಂಭೀರವಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಇದನ್ನು ಬಾಹ್ಯ ಜಗತ್ತು ನಕರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಾಣುವುದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಸ್ವತಃ ಅಹಂನೊಂದಿಗೆ ರಾಜಿಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Carhart-Harris08" /> ರೋಗಿಯ ಸ್ವ-ಗ್ರಹಿಕೆಯ ಕ್ಷೀಣತೆಯು, ಅವನ ಸ್ವದೂಷಣೆ, ಕೀಳರಿಮೆ ಹಾಗು ತಿರಸ್ಕಾರಾರ್ಹತೆಯ ಅವನ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಬಹಿರಂಗಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref name="autogenerated1" /> ಅವರು ಬಾಲ್ಯ ಜೀವನದ ಅನುಭವಗಳೂ ಸಹ ಇದಕ್ಕೆ ಒಳಪಡುವ ಅಂಶಗಳೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="Radden2003" /> ಮೇಯರ್, ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ''ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ'' ಗಳಿಗೆ ಮಹತ್ವನೀಡುತ್ತಾ, ಒಂದು ಮಿಶ್ರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗು ಜೀವವಿಜ್ಞಾನದ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಮುಂದಿಡುತ್ತಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ ''ವಿಷಣ್ಣತೆ'' ಎಂಬ ಪದದ ಬದಲಾಗಿ ''ಖಿನ್ನತೆ'' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಬೇಕೆಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="Lewis1934">{{vcite journal |author=Lewis, AJ| year=1934|title=Melancholia: A historical review |journal=Journal of Mental Science |volume=80 |pages=1–42|doi= 10.1192/bjp.80.328.1}}</ref> DSMನ ಮೊದಲ ರೂಪಾಂತರ (DSM-I, 1952) ''ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ'' ಯನ್ನು ಹಾಗು DSM-II (1968) ''ಖಿನ್ನತೆಯ ನರವ್ಯಾಧಿ'' ಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಆಂತರಿಕ ಸಂಘರ್ಷ ಅಥವಾ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವ ಘಟನೆಗೆ ನೀಡಲಾಗುವ ತೀವ್ರತರವಾದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಎಂದು ಅರ್ಥನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಇದು ಪ್ರಧಾನ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳ ಒಳಗೆ ಉನ್ಮಾದ-ಖಿನ್ನತೆಯ ಮನೋವಿಕಾರವುಳ್ಳ ಖಿನ್ನತೆಯ ವಿಧವನ್ನೂ ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="DSMII">{{vcite book |title=Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-II |author=American Psychiatric Association |publisher=American Psychiatric Publishing, Inc. |location=Washington, DC |year=1968 |chapter=Schizophrenia |url=http://www.psychiatryonline.com/DSMPDF/dsm-ii.pdf |format=PDF |accessdate=2008-08-03 |pages=36–37, 40 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070820165422/http://www.psychiatryonline.com/DSMPDF/dsm-ii.pdf |date=2007-08-20 }} {{Cite web |url=http://www.psychiatryonline.com/DSMPDF/dsm-ii.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-12-09 |archive-date=2007-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820165422/http://www.psychiatryonline.com/DSMPDF/dsm-ii.pdf |url-status=dead }}</ref> 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಸಂಶೋಧಕರು, ಖಿನ್ನತೆಯು ಮಿದುಳಿನಲ್ಲಿರುವ ನರಪ್ರೇಕ್ಷಕಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ರಾಸಾಯನಿಕ ಅಸಮತೋಲನವೆಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತ ರಚಿಸಿದರು, ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತವು 1950ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಅವಲೋಕನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಇದು ಏಕಅಮೈನ್ ನರಪ್ರೇಕ್ಷಕ ಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸುವಾದ ರಿಸರ್ಪಿನ್ ಹಾಗು ಐಸೋನಿಯಸಿಡ್ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಹಾಗು ಇದು ಹೇಗೆ ಖಿನ್ನತೆಯ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅವಲೋಕನಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ.<ref>{{vcite journal|author = Schildkraut, JJ|year=1965|title = The catecholamine hypothesis of affective disorders: A review of supporting evidence |journal = American Journal of Psychiatry |volume=122 |issue=5| pages = 509–22|pmid=5319766}}</ref> ''ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ'' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು 1970ರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ USನ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸಕರ ಗುಂಪೊಂದು, ರೋಗಲಕ್ಷಣದ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ರೋಗನಿರ್ಣಯದ ಮಾನದಂಡದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಿತು(ಇದನ್ನು, ಈ ಹಿಂದಿನ ಫೆಯಿಗ್ಹ್ನರ್ ಕ್ರೈಟೀರಿಯವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ "ರಿಸರ್ಚ್ ಡಯಗ್ನೋಸ್ಟಿಕ್ ಕ್ರೈಟೀರಿಯ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ),<ref>{{vcite web |author=Spitzer RL, Endicott J, Robins E |year=1975 |url=http://www.garfield.library.upenn.edu/classics1989/A1989U309700001.pdf |title=The development of diagnostic criteria in psychiatry |accessdate=2008-11-08 |format=PDF |archivedate=2005-12-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20051214203223/http://www.garfield.library.upenn.edu/classics1989/A1989U309700001.pdf }}</ref> ಹಾಗು ಇದನ್ನು 1980ರಲ್ಲಿ DSM-IIIಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು..<ref name="Philipp1991">{{vcite journal |author=Philipp M, Maier W, Delmo CD |title=The concept of major depression. I. Descriptive comparison of six competing operational definitions including ICD-10 and DSM-III-R |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=240 |issue=4–5 |pages=258–65 |year=1991 |pmid=1829000 |doi=10.1007/BF02189537 |url=http://www.springerlink.com/content/y2460650rm747035/ |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2019-06-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190630214435/http://www.springerlink.com/content/y2460650rm747035/ }}</ref> ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ ICD-10, ಕೇವಲ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಬದಲಾವಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದೆ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಬಳಸಿದವು, ಆದರೆ ''ತೀವ್ರವಲ್ಲದ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗ'' ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು DSM ರೋಗನಿರ್ಣಯದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾರಂಭ ಮಿತಿಯನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡಿತು, ಸಾಧಾರಣ ಹಾಗು ತೀವ್ರತರವಾದ ಪ್ರಸಂಗಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾರಂಭ ಮಿತಿ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಳಿಸಿತು.<ref name="Philipp1991" /><ref>ಗ್ರುಯೆನ್ಬರ್ಗ್, A.M., ಗೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೇಯಿನ್, R.D., ಪಿಂಕಾಸ್, H.A. (2005) [http://media.wiley.com/product_data/excerpt/50/35273078/3527307850.pdf ಕ್ಲಾಸಿಫಿಕೇಷನ್ ಆಫ್ ಡಿಪ್ರೆಶನ್: ರಿಸರ್ಚ್ ಎಂಡ್ ಡಯಾಗ್ನಸ್ಟಿಕ್ ಕ್ರಿಟೇರಿಯ:DSM-IV and ICD-10] (PDF). Wiley.com. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 30, 2008ರಲ್ಲಿ ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ''ವಿಷಣ್ಣತೆ'' ಯ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಲ್ಪನೆಯು, ವಿಷಣ್ಣತೆಗೆ ಒಳಗಾಗುವ ಉಪಮಾದರಿಯ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಖಿನ್ನತೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಹೊಸ ಅರ್ಥನಿರೂಪಣೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಕೆಲವು ಚರ್ಚಾಸ್ಪದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಹಾಗು ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ವಿಷಣ್ಣತೆಯ ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಲು ಕೆಲವು ಮುಂದುವರಿದ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಚರ್ಚೆಗಳಿವೆ.<ref name="ActaPsychiatrica06">{{vcite journal |title=Melancholia: Beyond DSM, beyond neurotransmitters. Proceedings of a conference, May 2006, Copenhagen, Denmark |journal=Acta Psychiatrica Scandinavica Suppl |volume=115 |issue=433 |pages=4–183 |year=2007 |pmid=17280564 |doi=10.1111/j.1600-0447.2007.00956.x |author=Bolwig, Tom G. |last2=Shorter |first2=Edward}}</ref><ref>{{vcite journal |author=Fink M, Bolwig TG, Parker G, Shorter E |year=2007|title=Melancholia: Restoration in psychiatric classification recommended |journal=Acta Psychiatrica Scandinavica |volume=115 |issue=2 |pages=89–92 |doi=10.1111/j.1600-0447.2006.00943.x |pmid=17244171}}</ref> ರೋಗನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ವಿಸ್ತರಣೆ ಕುರಿತು ಕೆಲವು ಟೀಕೆಗಳು ಕೇಳಿಬಂದಿವೆ. ಇವುಗಳು, 1950ರ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಿಂದೀಚೆಗೆ ಖಿನ್ನತೆ-ಶಮನಕಾರಿಗಳು ಹಾಗು ಜೀವವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮಾದರಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಾಗು ಉತ್ತೇಜನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{vcite book |title=The Antidepressant Era |last=Healy |first=David |authorlink=David Healy (psychiatrist)|year=1999 |publisher=Harvard University Press |location=Cambridge, MA |isbn=0-674-03958-0 |pages=42}}</ref> == ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಂಶಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Abraham Lincoln head on shoulders photo portrait.jpg|upright|thumb|ಅಮೆರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್ ಕಡೇಪಕ್ಷ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.<ref>[644]</ref>]] ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಒಳಗೆ ಹಾಗು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ನಡುವೆ ಖಿನ್ನತೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಜನರ ಭಾವನೆಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. "ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ನಿಶ್ಚಿತತೆಯ ಕೊರತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ" ಒಬ್ಬ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರನು, "ಖಿನ್ನತೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಚರ್ಚೆಯು ಭಾಷೆಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುತ್ತದೆಂದು" ಗಮನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಾವು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ-'ಕಾಯಿಲೆ,' 'ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ', 'ಮನಸ್ಸಿನ ಸ್ಥಿತಿಗತಿ'-ನಾವು ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ನೋಡುತ್ತೇವೆ, ಹೇಗೆ ಅದನ್ನು ಪತ್ತೆಮಾಡಿ ಅದಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತೇವೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ."<ref>{{vcite web |url=http://www.slate.com/id/2129377|title=The Depression Wars: Would Honest Abe Have Written the Gettysburg Address on Prozac? |author=Maloney F|date= November 3, 2005|work= Slate magazine |publisher= Washington Post|accessdate=2008-10-03}}</ref> ವೈಯಕ್ತಿಕ ವೃತ್ತಿಪರ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಕಾಯಿಲೆ ಎಂದು ತೀವ್ರತರವಾದ ಖಿನ್ನತೆಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುವ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿವೆ, ಅಥವಾ ಇದು ಮತ್ತೇನನ್ನೋ ಸೂಚಿಸಬಹುದು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಥವಾ ನೈತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವ ಅಗತ್ಯ, ಜೀವವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಸಮತೋಲನಗಳ ಪರಿಣಾಮ, ಅಥವಾ ಕಟುವೇದನೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಎದುರಾಗುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಭೇದಗಳ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿರಬಹುದು. ಇವುಗಳು ಬಲಹೀನತೆ ಹಾಗು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಂಘರ್ಷಗಳ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಬಹುದು.<ref name="Karasz05">{{vcite journal |author=Karasz A |title=Cultural differences in conceptual models of depression |journal=Social Science in Medicine |volume=60 |issue=7 |pages=1625–35 |year=2005 |pmid=15652693 |doi=10.1016/j.socscimed.2004.08.011}}</ref><ref>{{vcite journal|author=Tilbury, F|year=2004|title=There are orphans in Africa still looking for my hands': African women refugees and the sources of emotional distress|journal=Health Sociology Review|volume=13|issue=1|pages=54–64|url=http://www.atypon-link.com/EMP/doi/abs/10.5555/hesr.2004.13.1.54|accessdate=2008-10-03}}</ref> [[ಚೀನಿ ಜನರ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಚೀನಾ]]ದಂತಹ ಕೆಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ರೋಗನಿರ್ಣವು ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಚೀನಿಯರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆಯುತ್ತಾರೆ ಅಥವಾ ದೈಹಿಕ ಕಾಯಿಲೆಯ ಕಲ್ಪನೆ(ಸೊಮಾಟೈಜ್) ಯೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆಂದು ವಾದಿಸಲಾಗಿತ್ತು.(ಆದಾಗ್ಯೂ 1980ರ ಆರಂಭದಿಂದೀಚೆಗೆ, ಖಿನ್ನತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚೀನಿಯರ ನಿರಾಕರಣೆಯು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡಿದೆ).<ref>{{vcite journal |author=[[Gordon Parker|Parker, G]] |year=2001|title=Depression in the planet's largest ethnic group: The Chinese |journal=American Journal of Psychiatry |volume=158 |issue=6 |pages=857–64 |pmid=11384889 |last2=Gladstone |first2=G |last3=Chee |first3=KT}}</ref> ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ, ಮಾನವನ ವೇದನೆಯ ಕೆಲ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತತೆಗಳಿಗೆ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಿ ಮರುರಚನೆ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಎತ್ತರಿಸಿರಬಹುದು.. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಗೊರ್ಡನ್ ಪಾರ್ಕರ್ ಹಾಗು ಇತರರು, ದುಃಖ ಮತ್ತು ಸಂಕಟಕ್ಕೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಖಿನ್ನತೆಯ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಕಲ್ಪನೆ ಎಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="Parker07">{{vcite journal |author=[[Gordon Parker|Parker, G]] |year=2007 |title=Is depression overdiagnosed? Yes |journal=[[BMJ]] |volume=335|issue=7615 |pages=328|pmid=17703040|url=http://www.bmj.com/cgi/content/full/335/7615/328 |doi=10.1136/bmj.39268.475799.AD |pmc=1949440}}</ref><ref>{{vcite journal |author=Pilgrim D, Bentall R|year=1999|title=The medicalisation of misery: A critical realist analysis of the concept of depression |journal=Journal of Mental Health |volume=8 |issue=3 |pages=261–74 |url=http://www.ingentaconnect.com/content/apl/cjmh/1999/00000008/00000003/art00007 |doi=10.1080/09638239917580}}</ref> ಇದೆ ರೀತಿ, ಹಂಗೇರಿಯನ್-ಅಮೆರಿಕನ್ ಮನೋವೈದ್ಯ ಥಾಮಸ್ ಸ್ಜಸ್ಜ್ ಹಾಗು ಇತರರು, ಖಿನ್ನತೆಯು ಒಂದು ರೂಪಕ ಸ್ವರೂಪದ ಕಾಯಿಲೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ವಾಸ್ತವವಾದ ಕಾಯಿಲೆಯೆಂದು ಅಸಮಂಜಸವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{vcite web |author=Steibel W (Producer) |year=1998 |url=http://www.szasz.com/isdepressionadiseasetranscript.html |title=Is depression a disease? |work=Debatesdebates |accessdate=2008-11-16}}</ref> DSM ಹಾಗು ಅದನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಮನೋರೋಗಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಕೇವಲ ಅಮೂರ್ತ ಸಂಗತಿಯಾದ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಮೂರ್ತರೂಪಗೊಳಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಒಲವನ್ನು ತೋರುತ್ತದೆ, ಇದು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ರಚನೆಗಳಾಗಿರಬಹುದು ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ.<ref name="Blazer">{{vcite book |author=Blazer DG |title=The age of melancholy: "Major depression" and its social origins |publisher= Routledge|location=New York, NY, USA |year=2005 |isbn=978-0415951883}}</ref> ಅಮೆರಿಕದ ಮೂಲಕಲ್ಪನೆಯ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಜೇಮ್ಸ್ ಹಿಲ್ಲ್ಮನ್, ಖಿನ್ನತೆಯು [[ಆತ್ಮ]]ಕ್ಕೆ ಆರೋಗ್ಯಕರವಾಗಿರಬಹುದು, ಅಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಇದು "ಆಶ್ರಯ, ಸೀಮಿತತೆ, ಕೇಂದ್ರೀಕರಣ, ಗುರುತ್ವ, ತೂಕ, ಹಾಗು ದೈನ್ಯತೆಯ ಬಲಹೀನತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ.<ref name="Hillman">{{vcite book |author=Hillman J (T Moore, Ed.) |title=A blue fire: Selected writings by James Hillman |publisher= Harper & Row|location=New York, NY, USA |year=1989 |pages=152–53 |isbn=0060161329}}</ref> ಹಿಲ್ಲ್ಮನ್, ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸುವ ಚಿಕಿತ್ಸಕ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು, ಕ್ರೈಸ್ತಧರ್ಮದ ಪುನರುತ್ಥಾನದ ವಿಷಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಭಾವಪೂರ್ಣ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪಿಶಾಚೀಕರಿಸುವ ದುರದೃಷ್ಟಕರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಖಿನ್ನತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸಲು ಅಥವಾ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಖಿನ್ನತೆಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬಗ್ಗೆ ಇದ್ದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಳಂಕ ಅಥವಾ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ರೋಗನಿರ್ಣಯದ ಬಗ್ಗೆ ಇದ್ದ ಅಜ್ಞಾನ ಇದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣವಿರಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪತ್ರಗಳು, ದಿನಚರಿಗಳು, ಚಿತ್ರಗೆಲಸಗಳು, ಬರಹಗಳು ಅಥವಾ ಕೆಲವು ಐತಿಹಾಸಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಕುಟುಂಬ ಹಾಗು ಸ್ನೇಹಿತರು ನೀಡಿದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳ ಬಗೆಗಿನ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಅಥವಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಿಂದ ಕೆಲವು ಮಾದರಿಯ ಖಿನ್ನತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ಊಹೆಗೆ ಎಡೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರಬಹುದಾದ ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲೇಖಕಿ ಮೇರಿ ಶೆಲ್ಲಿ,<ref>{{vcite book |last=Seymour|first=Miranda |title= Mary Shelley|publisher=Grove Press|year=2002 |pages=560–61 |isbn=0802139485}}</ref> ಅಮೆರಿಕನ್-ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಬರಹಗಾರ ಹೆನ್ರಿ ಜೇಮ್ಸ್,<ref>{{vcite web|url=http://www.pbs.org/wgbh/masterpiece/americancollection/american/genius/henry_bio.html|title=Biography of Henry James|publisher=[[Public Broadcasting Service|pbs.org]]|accessdate=2008-08-19|archivedate=2016-09-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160926081921/http://www.pbs.org/wgbh/masterpiece/americancollection/american/genius/henry_bio.html}}</ref> ಹಾಗು ಅಮೆರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಅಬ್ರಹಮ್ ಲಿಂಕನ್|ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್]] ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{vcite book |author=Burlingame, Michael |title=The Inner World of Abraham Lincoln |publisher=University of Illinois Press |location=Urbana |year=1997 |isbn=0-252-06667-7 }}</ref> ಸಂಭಾವ್ಯ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಮಕಾಲೀನ ಜನರಲ್ಲಿ ಕೆನೆಡಿಯನ್ ಹಾಡು ಬರಹಗಾರ ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್ ಕೋಹೆನ್<ref>{{vcite web |author=Pita E |url=http://www.webheights.net/10newsongs/press/elmunmag.htm |title=An Intimate Conversation with...Leonard Cohen |date=2001-09-26 |accessdate=2008-10-03 }}</ref> ಹಾಗು ಅಮೆರಿಕಾದ ನಾಟಕಕಾರ ಹಾಗು ಕಾದಂಬರಿಕಾರ ಟೆನ್ನಿಸ್ಸಿ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ಸ್ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Jeste04">{{vcite journal |author=Jeste ND, Palmer BW, Jeste DV |title=Tennessee Williams |journal=American Journal of Geriatric Psychiatry |volume=12 |issue=4 |pages=370–75 |year=2004 |pmid=15249274 |doi=10.1176/appi.ajgp.12.4.370}}</ref> ಕೆಲವು ಪ್ರವರ್ತಕ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾದ, ಅಮೆರಿಕದವರಾದ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ ಜೇಮ್ಸ್<ref name="James">{{vcite book |author=James H (Ed.) |title=Letters of William James (Vols. 1 and 2) |publisher=Kessinger Publishing Co|location=Montana USA |pages=147–48|isbn=978-0766175662 |year=1920}}</ref><ref name="HistoryJames">{{Harvnb |Hergenhahn|2005| p=311}}</ref> ಹಾಗು ಜಾನ್ B. ವ್ಯಾಟ್ಸನ್,<ref name="Cohen">{{vcite book |author=Cohen D |title=J. B. Watson: The Founder of Behaviourism |publisher=Routledge & Kegan Paul |location=London, UK |year=1979 |pages=7 |isbn=0710000545}}</ref> ಸ್ವಯಂ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳು ಹಾಗು ಚಿತ್ತಿಸ್ಥಿತಿಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳನ್ನು ಸೃಜನಶೀಲತೆಯೊಂದಿಗೆ ತಳಕು ಹಾಕಬಹುದೇ ಬೇಡವೇ ಎಂಬುದನ್ನು ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆಗಳು ಮುಂದುವರೆದಿದೆ, ಈ ಚರ್ಚೆಗಳು ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ಸಮಯದಿಂದಲೂ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.<ref name="pmid18689294">{{vcite journal |author=Andreasen NC |title=The relationship between creativity and mood disorders |journal=Dialogues in clinical neuroscience |volume=10 |issue=2 |pages=251–5 |year=2008 |pmid=18689294}}</ref><ref>{{vcite journal |author=Simonton, DK |year=2005 |title=Are genius and madness related? Contemporary answers to an ancient question |journal=Psychiatric Times |volume=22 |issue=7 |url=http://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/52456?pageNumber=1 |accessdate=2010-12-09 |archivedate=2009-01-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090114065333/http://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/52456?pageNumber=1 }}</ref> ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಖಿನ್ನತೆಯ ಪರ್ಯಾಲೋಚನೆಗಳಿಗೆ ಹಲವಾರು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ.<ref name="Heffernan">{{vcite book |author=Heffernan CF |title=The melancholy muse: Chaucer, Shakespeare and early medicine |publisher=Duquesne University Press |location=Pittsburgh, PA, USA |year=1996 |isbn=0820702625}}</ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಜಾನ್ ಸ್ಟುವರ್ಟ್ ಮಿಲ್, ತಾವೇ ಹೆಸರಿಸಿದ "ನರಗಳ ಜಡ ಸ್ಥಿತಿ"ಯನ್ನು ಹಲವಾರು ತಿಂಗಳ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯವರೆಗೂ ಅನುಭವಿಸಿದರು. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ "ಸುಖಾನುಭವ ಅಥವಾ ಆನಂದಕರ ಪ್ರಚೋದನೆಗೆ ಒಳಗಾಗದಿದ್ದರೆ, ಇತರ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷಕರವಾಗಿದ್ದ ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿಯು ನೀರಸವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಉದಾಸೀನ ಭಾವದಿಂದ ಇರುತ್ತದೆ". ಅವರು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕವಿ ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್ ಟೇಲರ್ ಕಾಲ್ರಿಡ್ಜ್ ರ "ಡಿಜೆಕ್ಶನ್" ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾ, ತಮ್ಮ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಯಥೋಚಿತ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ: "ಒಂದು ಮನೋಯಾತನೆ, ಶೂನ್ಯ, ಕತ್ತಲೆ ಹಾಗು ಉತ್ಸಾಹಶೂನ್ಯವಿಲ್ಲದ ದುಃಖ,/ ಒಂದು ನಿದ್ರಾಜನಕ, ನಿಗ್ರಹಿತ, ತೀವ್ರತರವಾದ ಭಾವನೆಗಳಿಲ್ಲದ ದುಃಖ,/ ಇದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಮಾರ್ಗ ಅಥವಾ ಶಮನ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ/ ಶಬ್ದದ, ಅಥವಾ ನಿಟ್ಟುಸಿರು, ಅಥವಾ ಕಣ್ಣೀರಿನ ಮೂಲಕವಾಗಲಿ."<ref name="Mill">{{vcite book |url=http://www.gutenberg.org/files/10378/10378-8.txt |title=Autobiography |author=[[John Stuart Mill|Mill JS]] |format=txt |publisher=Project Gutenberg EBook |pages=1826–32|chapter= A crisis in my mental history: One stage onward |accessdate=2008-08-09 |isbn=1421242001|year=2003}}</ref><ref>{{vcite journal |author=Sterba R |title=The 'Mental Crisis' of John Stuart Mill|journal=Psychoanalytic Quarterly|volume=16 |issue=2 |pages=271–72 |year=1947|url=http://www.pep-web.org/document.php?id=PAQ.016.0271C |accessdate=2008-11-05}}</ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬರಹಗಾರ ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್ ಜಾನ್ಸನ್, ತಮ್ಮ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲು 1780ರ "ದಿ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಡಾಗ್" ನಲ್ಲಿ ಖಿನ್ನತೆ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ,<ref name="McKinlay05">{{vcite web |url=http://www.blackdoginstitute.org.au/docs/McKinlay.pdf |title=Churchill’s Black Dog?: The History of the ‘Black Dog’ as a Metaphor for Depression |year=2005 |accessdate=2008-08-18 |work=Black Dog Institute website |publisher=Black Dog Institute |format=PDF |archivedate=2008-09-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080910170230/http://www.blackdoginstitute.org.au/docs/McKinlay.pdf }}</ref> ಹಾಗು ಇದನ್ನು ತರುವಾಯ ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದ ಮಾಜಿ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಪ್ರಧಾನಿ ಸರ್ ವಿನ್ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದರು.<ref name="McKinlay05" /> ಪ್ರಧಾನ ಖಿನ್ನತೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಳಂಕವು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಿತ್ತು ಹಾಗು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ತಗ್ಗಿಸಿತು. ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಆರೋಗ್ಯ ವೃತ್ತಿಪರರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಔಷಧವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕಿಂತ ಪರ್ಯಾಯ ಚಿಕಿತ್ಸಾಕ್ರಮಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಹಕಾರಿಯೆಂದು ಹೇಳಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಕಳಪೆಯಾಗಿ ಭಾವಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{vcite book |title=Unmet Need in Psychiatry:Problems, Resources, Responses |editor=Andrews G, Henderson S ''(eds)''|year=2000 |publisher=Cambridge University Press |pages=409|chapter= Public knowledge of and attitudes to mental disorders: a limiting factor in the optimal use of treatment services|author=Jorm AF, Angermeyer M, Katschnig H|isbn=0-521-66229-X}}</ref> UKಯಲ್ಲಿ, ರಾಯಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಸೈಕಿಯಾಟ್ರಿಸ್ಟ್ಸ್ ಹಾಗು ರಾಯಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಜನರಲ್ ಪ್ರ್ಯಾಕ್ಟಿಷನರ್ಸ್ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಐದು ವರ್ಷದ ಡಿಫೀಟ್ ಡಿಪ್ರೆಶನ್ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು 1992ರಿಂದ 1996ರವರೆಗೂ ನಡೆಸಿ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವನ್ನು ಮೂಡಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಕಳಂಕವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರು;<ref>{{vcite journal |author=Paykel ES, Tylee A, Wright A, Priest RG, Rix S, Hart D |year=1997 |title=The Defeat Depression Campaign: psychiatry in the public arena|journal=American Journal of Psychiatry |volume=154|pages=59–65 |pmid=9167546 |issue=6 Suppl}}</ref> ಇದರ ನಂತರ ನಡೆಸಲಾದ ಒಂದು MORI ಅಧ್ಯಯನವು, ಖಿನ್ನತೆ ಹಾಗು ಅದರ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು.<ref>{{vcite journal |author=Paykel ES, Hart D, Priest RG |year=1998 |title=Changes in public attitudes to depression during the Defeat Depression Campaign |journal=British Journal of Psychiatry |volume=173|pages=519–22 |pmid=9926082 |doi=10.1192/bjp.173.6.519}}</ref> == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == === ಉಲ್ಲೇಖಗಳು === {{Reflist|colwidth=30em}} === ಆಯ್ದ ಉಲ್ಲೇಖಿತ ಕೃತಿಗಳು === * {{vcite book |title=Diagnostic and statistical manual of mental disorders, Fourth Edition, Text Revision: DSM-IV-TR |author=American Psychiatric Association |publisher=American Psychiatric Publishing, Inc. |location=Washington, DC |year=2000a|isbn=0890420254|ref= CITEREFAmerican_Psychiatric_Association2000a |author=American Psychiatric Association}} * {{vcite book|author=Barlow DH |coauthors=Durand VM |title=Abnormal psychology: An integrative approach (5th ed.) |publisher=Thomson Wadsworth |location=Belmont, CA, USA |year=2005 |isbn=0534633560|ref= CITEREFBarlow2005}} * {{vcite book |author=Beck AT, Rush J, Shaw BF, Emery G|title=Cognitive Therapy of depression |publisher=Guilford Press |location=New York, NY, USA |year=1987|origyear=1979 |isbn=0898629195|ref= CITEREFBeck1987}} * {{Cite book|author=Simon, Karen Michele; Freeman, Arthur M.; Epstein, Norman |title=Depression in the family |publisher=Haworth Press |location=New York |year=1986 |isbn=0-86656-624-4 |ref=CITEREFFreemanEpsteinSimon1987}} * {{vcite book |author=Hergenhahn BR|title=An Introduction to the History of Psychology |edition=5th |publisher=Thomson Wadsworth |location=Belmont, CA, USA |year=2005|isbn=0534554016|ref= CITEREFHergenhahn2005}} * {{vcite book |author=May R |title=The discovery of being: Writings in existential psychology |publisher= W. W. Norton & Company |location=New York, NY, USA |year=1994|isbn=0393312402|ref= CITEREFMay1994}} * {{vcite book |author=Hadzi-Pavlovic, Dusan; Parker, Gordon |title=Melancholia: a disorder of movement and mood: a phenomenological and neurobiological review |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, UK |year=1996 |isbn=0-521-47275-X|ref= CITEREFParker1996}} * {{vcite book |title=[[British National Formulary]] (BNF 56) |author=Royal Pharmaceutical Society of Great Britain |year=2008 |publisher=BMJ Group and RPS Publishing |location=UK |isbn=9780853697787 |url=http://www.bnf.org/bnf/ |ref=CITEREFRoyal_Pharmaceutical_Society_of_Great_Britain2008 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150513222626/http://www.bnf.org/bnf/ |date=2015-05-13 }} * {{vcite book|author=Sadock, Virginia A.; Sadock, Benjamin J.; Kaplan, Harold I. |title=Kaplan & Sadock's synopsis of psychiatry: behavioral sciences/clinical psychiatry |publisher=Lippincott Williams & Wilkins |location=Philadelphia |year=2003 |isbn= 0781731836| ref= CITEREFSadock2002}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.bbc.co.uk/headroom/mental_health/depression.shtml BBC ಹೆಡ್ ರೂಂ:] ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು * [http://behavenet.com/capsules/disorders/mjrdepd.htm DSM-IVಡಯಾಗ್ನಸ್ಟಿಕ್ ಕ್ರಿಟೇರಿಯ ಫಾರ್ ಮೇಜರ್ ಡಿಪ್ರೆಸಿವ್ ಡಿಸಾರ್ಡರ್ ] – DSM-IV-TR behavenet.comನಿಂದ ವಿಷಯವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹ * {{dmoz|Health/Mental_Health/Disorders/Mood/Depression|Depression}} * [http://www.evidence.nhs.uk/search.aspx?t=Depression NHS ಎವಿಡೆನ್ಸ್ – ಸರ್ಚ್ ರಿಸಲ್ಟ್ಸ್ ಫಾರ್ ಡಿಪ್ರೆಶನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101122154651/http://www.evidence.nhs.uk/search.aspx?t=Depression |date=2010-11-22 }} * [http://www.depressionalliance.org ಡಿಪ್ರೆಶನ್ ಅಲಯನ್ಸ್] ಎಂಬುದು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯ ಖಿನ್ನತೆ ಹಾಗು ಆತಂಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜನರಿಗಾಗಿ ಇರುವ UK ಧರ್ಮದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ {{DEFAULTSORT:Major Depressive Disorder}} [[ವರ್ಗ:ಅಸಮಂಜಸ ಉಲ್ಲೇಖ ಕ್ರಮವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಲೇಖನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಚಿತ್ತಸ್ಥಿತಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ]] [[ವರ್ಗ:ಅಪಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಮನಃಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಔಷಧಶಾಸ್ತ್ರದ ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ದ್ವಿಧ್ರುವಿ ರೋಹಿತ]] [[ವರ್ಗ:ಮನೋರೋಗಗಳು]] jvgtglfn3m7y6n8elarehv9o5vmqgsk 0 27709 1307717 1307480 2025-06-29T17:29:50Z Prnhdl 63675 /* ಎಂ.ಪಿ. ಪ್ರಕಾಶ್‌ ಅವರು ಸಚಿವರಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿರುವ ಖಾತೆಗಳು */ 1307717 wikitext text/x-wiki {{mergefrom|ಎಂ.ಪಿ ಪ್ರಕಾಶ್ }} {{Infobox officeholder | name = ಎಂ ಪಿ ಪ್ರಕಾಶ್ | birth_date = {{birth date|೧೯೪೦|೦೭|೧೧}} | image= | Website = | office1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]]ದ ಮಾಜಿ [[ಉಪಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]]ಗಳು | term_start1 = | term_end1 = | constituency1 = [[ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]] | predecessor1 = | successor1 = | office2 = ಗೃಹ ಖಾತೆ | constituency2 = [[ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]] | term_start2 = | term_end2 = | predecessor2 = | successor2 = | predecessor3 = | constituency3 =ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ | term_start3 = | term_end3 = | predecessor3 = | successor3 = | children = ಲತಾ, ವೀಣಾ, ಸುಮಾ, ರವೀಂದ್ರ | spouse = ರುದ್ರಾಂಬ | party =[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] | nationality = {{IND}} }} ಮಠದ ಪಾಟೀಲ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಅಥವಾ '''ಎಮ್ ಪಿ ಪ್ರಕಾಶ್''' (೧೯೪೦-೨೦೧೧), ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಿರಿಯ ರಾಜಕಾರಣಿ. ಇವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಉಪ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದವರು. ಅಪ್ಪನ 'ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ರಾಜಕಾರಣ' ಮಗನಿಗೆ, ಸರಿಬೀಳಲಿಲ್ಲ. ಸಾಹಿತ್ಯ,ರಾಜಕೀಯ,ಶೈಲಿಯ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಯಾಗಿ ರಾಜಕಾರಣಿಯಾಗುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದರು. ವೀರ ಶೈವರ ನಾಯಕರಾದರು. ಆಳವಾದ ಜ್ಞಾನ,ಸಣ್ಣ ರಾಜಕೀಯ ತರ್ಕವನ್ನೂ ತಾತ್ವಿಕ ಮಟ್ಟಕ್ಕೇರಿಸುವ ಮಾತುಗಳು, ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಯ ಗುಣವಿಶೇಷಗಳು, ಅವರಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == ಪ್ರಕಾಶ್ ರವರು [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] (ಈಗಿನ [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]]) ಜಿಲ್ಲೆಯ [[ಹೂವಿನಹಡಗಲಿ]] ಯಲ್ಲಿ, ಜುಲೈ ೧೧ ೧೯೪೦ ರಂದು, [[ಲಿಂಗಾಯತ]]ರ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ಎಮ್.ಎ., ಎಲ್.ಎಲ್.ಬಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದಿದ್ದರೆ. ಇವರು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಹಲವು ನಾಟಕಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಅದರಲ್ಲಿ ನಟನೆ ಕೂಡ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ’ಮಾಗಳ’ ಪ್ರಕಾಶರ ತಾಯಿಯ ತವರೂರು. ನಾರಾಯಣದೇವರಕೆರೆ, ಹುಟ್ಟೂರಾದರು ’[[ಹೂವಿನಹಡಗಲಿ|ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]]’ ಅವರಿಗೆ ತವರಿನಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿ. ನಂತರ, [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ಬಳ್ಳಾರಿ]], [[ಬೆಂಗಳೂರು]]ಗಳಲ್ಲಿ, 'ಎಮ್. ಎ.ಪದವಿ' ಗಳಿಸಿದರು. ಕಾನೂನಿನ ಪದವಿಯನ್ನು(ಎಲ್.ಎಲ್.ಬಿ) [[ಮುಂಬಯಿ.|ಬೊಂಬಾಯಿ]]ನಲ್ಲಿ ಪಡೆದರು. ೧೯೬೩ ರಲ್ಲಿ 'ರುದ್ರಾಂಬ'ರೊಂದಿವೆ ವಿವಾಹವಾದರು. ೧೯೬೪ ರಲ್ಲಿ ’ವಕೀಲಿವೃತ್ತಿ’ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ಸಹಪಾಠಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಮಾಜೀಶಾಸಕ, ಟಿ. ಸೋಮಪ್ಪ, ಮಾಜೀ ಸಚಿವ [[ಈಟಿ ಶಂಭುನಾಥ|ಇ.ಟಿ.ಶಂಭುನಾಥ]], ಜತೆಗೂಡಿ ’ಕಿತ್ ಅಂಡ್ ಕಿನ್ ಸಂಘ’ಸ್ಥಾಪನೆಮಾಡಿದರು. [[ಹೂವಿನಹಡಗಲಿ]]ಯಲ್ಲಿ ೫ ದಶಕಗಳಕಾಲದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಒಡನಾಡಿಯಾಗಿದ್ದು, ಹಿಂದುಳಿದಿದ್ದ ನಾಡನ್ನು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುವಂತಹ ಅಪೂರ್ವ ಸಾಧನೆಮಾಡಿದರು. ೧೯೭೮ ರಲ್ಲಿ 'ಜನತಾ ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ' ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ, 'ಕೋಗಳಿ ಕರಿಬಸವ ಗೌಡ'ರವಿರುದ್ಧ ನಿಂತು, ಪರಾಜಿತರಾದರು. ೧೯೭೯ ರಲ್ಲಿ [[ಪದವೀಧರ ಕ್ಷೇತ್ರ]]ದಿಂದ [[ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ತು|ವಿಧಾನಪರಿಷತ್]] ಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಪರಾಜಯವಾಯಿತು. ೧೯೮೩ ರಲ್ಲಿ 'ಜನತಾ ಪಕ್ಷ'ದಿಂದ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] 'ಬನ್ನಿಮಟ್ಟೆ ಲಂಕೆಪ್ಪ'ನವರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ, [[ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ವಿಧಾನಸಭೆ]]ಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ಆಗಿನ '[[ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಹೆಗಡೆ|ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಹೆಗ್ಗಡೆ]]'ಯವರ [[ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲ]]ದಲ್ಲಿ, ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿ, ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ೨೦೦೪ ರಲ್ಲಿ, '[[ಧರಮ್ ಸಿಂಗ್|ಧರಂಸಿಂಗ್]]' ರವರ [[ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ]]ದಲ್ಲಿ, '[[ಕಂದಾಯ ಸಚಿವ]]'ರಾಗಿದ್ದರು. ನಂತರ, '[[ಉಪಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]]'ಗಳಾಗಿದ್ದರು. ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಗೆ ಸೇರಿದರು. ಅವರ ಊರಿನಲ್ಲೆ ಸೋತರು.ಸೋಲಿಗಿಂತ ಅಗಾಧ ಅಂತರದ ಸೋಲು ಅವರನ್ನು ಚಿಂತಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತ್ತು.ಸುಮಾರು ೨೫೦೦೦ ಮತಗಳ ಅಂತರದ ಸೋಲು ಅದು !. ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನದ ಏರುಪೇರುಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದರು. 'ಜನತಾ ಪರಿವಾರ'ದಲ್ಲಿ ಜನತಾದಳದ ಆಂತರಿಕ ಭಿನ್ನಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಂದ ಬೇಸತ್ತು, ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ 'ಸೋನಿಯಾಗಾಂಧಿ'ಯವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ 'ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ' ಸೇರಿದ್ದರು. ==ಜನತಾದಳದ ಆಂತರಿಕ ಕಲಹಗಳು== ಬಿಡುವಿನ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ನಾಟಕ, ಕ್ರೀಡೆ, ಮತ್ತಿತರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಆಯೋಜನೆ. ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಮೇರು ಕಲಾವಿದರಾದಾಗ್ಯೂ ತಮ್ಮ ದೊಡ್ಡಪ್ಪ, [[ಕೊಟ್ರಗೌಡ]]ರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೊಳಗಾಗಿ [[ಹುಚ್ಚಿ ಕರಿಯಲ್ಲಪ್ಪ]] ಮತ್ತು ಕೆಲ ಯುವಕರೊಡಗೂಡಿ ೬೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹಡಗಲಿಯಲ್ಲಿ ’[[ರಂಗಭಾರತಿ]]'ಯೆಂಬ '[[ರಂಗತಂಡ]]'ವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದ್ದರು ಈ ಸಂಸ್ಥೆ, ದೇಶದ ನಾನಾರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು [[ನಾಟಕ]]ಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ. ಅವರು, ಸ್ಥಾಪಕ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ನಟರಾಗಿ,ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ 'ಪರಿಪಕ್ವ ರಂಗಕರ್ಮಿ'ಯೆಂದು ಸಾಬೀತು ಪಡಿಸಿದರು. 'ರಂಗಶಿಬರ'ವನ್ನೂ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದರು. ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರೇಮಿ, ಓದುವ-ಬರೆಯುವ ಗೀಳು ವಿಪರೀತವಾಗಿತ್ತು. '[[ಎಸ್.ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ|ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ']]ನವರ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಕೃತಿಯೊಂದನ್ನು [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ]] ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದರು. ಮನೆಯಲ್ಲಿ 'ಪುಸ್ತಕಭಂಡಾರ'ವನ್ನೇ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು, 'ಲಾರಿಲೋಡಿ'ನಷ್ಟು ಅತ್ಯಮೂಲ್ಯ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಪ್ರೀತಿವಿಶ್ವಾಸದ ಮಾತುಗಳು, ಯಾರನ್ನೂ ಲಭುವಾಗಿ ಕಾಣದ ಸದ್ವರ್ತನೆ,ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಲು ಕಾರಣ. '[[ಕ್ಯಾನ್ಸರ್]]' ನಂತಹ ಭಯಾನಕ ರೋಗದ ಶಿಕಾರಿಯಾಗಿಯೂ ಸಹಿತ, ಅದರ ವಿರುದ್ಧ 'ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞ'ರಾಗಿಯೇ ಹೋರಾಡಿ ಆ ಕಾಯಿಲೆಯನು ತಮ್ಮ ದೇಹದಿಂದ ದೂರ ಅಟ್ಟುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಯಶನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದರು. ಯಾವಾಗಲೂ ಲವಲವಿಕೆಯಿಂದಿರುತ್ತಿದ್ದ, ಯಾರಬಗ್ಗೆಯೂ ಕೆಟ್ಟಮಾತಾಡದ, ಸದಾ ಹಸನ್ಮುಖಿ ಅಜಾತಶತೃವೆಂದೇ ರಾಜಕೀಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡ ಪ್ರಕಾಶ್, ಒಳ್ಳೆಯ ವಾಗ್ಮಿಗಳು. ==ಸಮಾಜಸೇವೆ== ೧೯೭೧ ರಿಂದ ೮೧ ರವರೆಗೆ [[ಜೆ.ಬಿ.ಆರ್ ಕಾಲೇಜ್ ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ]]ರಾಗಿ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಜನಪದ ಕಲೆಗಳಾದ 'ಯಕ್ಷಗಾನ', 'ಬಯಲಾಟ', ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ 'ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ'ಯಹೆಸರನ್ನು ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ [[ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪ್ರದಾನ ಸಮಾರಂಭ]]ದ ಆಯೋಜಿಸಿ ಆ ಪ್ರದೇಶದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ 'ಹರಿಕಾರ'ರೆಂದು ಹೆಸರಾದರು. [[ಸಿಂಗಟಾಲೂರು ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆ]] ಚಾಲನೆಮಾಡಿದರು. ಹಿಂದುಳಿದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 'ಸರಕಾರಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜ್' ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. 'ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್' ಆರಂಭವಾಯಿತು. [[ಪೋಲೀಸ್ ತರಬೇತಿ ಕೆಂದ್ರ]] ದ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು.[[ಕೊಯಿಲಾರಗಟ್ಟಿ]]ಗ್ರಾಮದ ಹತ್ತಿರ [[ಚಂಡೀಘರ್]] ನ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರ ನಿರ್ಮಾಣದ ಕಲ್ಪನೆಯಿತ್ತು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಎರಡನೆಯ ರಾಜಧಾನಿಮಾಡುವ ಸಾಹಸದ ಕೆಲಸದ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಉದ್ಯಾನವನದ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ==ಎಂ. ಪಿ. ಪ್ರಕಾಶ್ ನಡೆದು ಬಂದ ಹಾದಿ== * ೧೯೪೦, ಜುಲೈ ೧೧ : ನಾರಾಯಣದೇವರಕೆರೆಯಲ್ಲಿ ಜನನ. * ನಾರಾಯಣದೇವರಕೆರೆ, ಹೊಸಪೇಟೆ, ಬಳ್ಳಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ, ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಎಂಎ, ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಪದವಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನ. * ೧೯೬೩ : ರುದ್ರಾಂಬ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ವಿವಾಹ. * ಹೊಸಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಪ್ರಾಕ್ಟೀಸ್‌ ಆರಂಭ. * ೧೯೬೪ : ಹಡಗಲಿಯಲ್ಲಿ ವಕೀಲರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಶುರು. * ೧೯೬೭ : ಸಮಾಜವಾದಿ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗಿ. * ೧೯೭೩ : ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ. * ಪ್ರಕಾಶ್‌ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸಂಡೂರು ಹೋರಾಟ ಸಮಿತಿ ಸ್ಥಾಪನೆ. * ಮಾ. ೨೩- ಸಂಡೂರು ರಾಜಮನೆತನದ ಶೋಷಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ದೇವರಾಜ್‌ ಅರಸು ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಕಾಶ್‌ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಕೆ. * ೧೯೭೧-೮೧ ರವರೆಗೆ: ಹಡಗಲಿ ಜಿಬಿಆರ್‌ ಕಾಲೇಜಿನ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇವೆ. * ೧೯೭೩ : ಅಖೀಲ ಕರ್ನಾಟಕ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್‌ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಹಡಗಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಘಟಿಸಿದರು. * ೧೯೭೫ : ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ವಿರುದ್ಧದ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಪಾತ್ರ. * ೧೯೭೮ : ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಹಡಗಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧೆ, ಸೋಲು. * ೧೯೭೯ : ಪದವೀಧರ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ವಿಧಾನಪರಿಷತ್ತಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ ಸೋಲು. * ೧೯೮೩ : -ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಮತ್ತೆ ಹಡಗಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧೆ, ಜಯ. * -ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಆರಿಸಿಬಂದಿದ್ದರೂ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಹೆಗಡೆ ಅವರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ. ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಖಾತೆಗಳ ಸಮರ್ಥ ನಿರ್ವಹಣೆ. * -ಹಡಗಲಿಯಲ್ಲಿ ೪ ನೇ ಜಿಲ್ಲಾ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸಂಘಟನೆ. * ೧೯೮೪ : ಬಳ್ಳಾರಿ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧೆ, ಸೋಲು. * ೧೯೮೫ : -ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ನಡೆದ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಗೆಲುವು. * -[[ಹಂಪೆ|ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ]] [[ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಏಕ ಸದಸ್ಯ ಆಯೋಗ ರಚನೆ. * -ಕೃಷಿ ಸಚಿವರಾಗಿ ಧಾರವಾಡದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ವಿವಿ ಸ್ಥಾಪನೆ. * ೧೯೮೭ : ಜನತಾದಳದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಅವಿರೋಧ ಆಯ್ಕೆ. * ೧೯೮೯ : ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ, ಸೋಲು. * ೧೯೯೪ : ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ, ಗೆಲುವು. [[ಹೆಚ್.ಡಿ.ದೇವೇಗೌಡ|ದೇವೇಗೌಡ]] ಅವರ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಸಚಿವ ಸ್ಥಾನ. * ೧೯೯೫ : ಹಡಗಲಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಜಾನಪದ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸಂಘಟನೆ. * ೧೯೯೯ : -೧೯೯೮ ರ 'ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಫೆಲೋಶಿಪ್‌' ಗೌರವ. * -ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ, ಸೋಲು. * -ಹಡಗಲಿಯಲ್ಲಿ ೧೧ ನೇ ಜಿಲ್ಲಾ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸಂಘಟನೆ. * ೨೦೦೦: ವಿಧಾನ‌ಪರಿಷತ್‌ಗೆ ಅವಿರೋಧ‌ ಆಯ್ಕೆ, ಹಿರಿಯರ ಸದನ ಎಂದೇ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೇಲ್ಮನೆ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ೨೦೦೪ ರವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ. * ೨೦೦೪ : ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ ೩೩ ಸಾವಿರ ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಗೆಲುವು. ''ಧರ್ಮಸಿಂಗ್‌ ನೇತೃತ್ವದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌- ಜಾತ್ಯತೀತ ಜನತಾದಳ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಕಂದಾಯ ಸಚಿವ ಸ್ಥಾನ. * ೨೦೦೫ : ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಾತ್ಯತೀತ ಜನತಾದಳ ಶಾಸಕಾಂಗ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ, ರಾಜ್ಯದ ಉಪಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ನೇಮಕ. * ೨೦೦೬ : ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ನೇತೃತ್ವದ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಗೃಹ ಸಚಿವರಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕಾರ. * ೨೦೦೭ : ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆ * ೨೦೦೮ : ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಹರಪನಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧೆ, ಸೋಲು. == '''ಎಂ.ಪಿ. ಪ್ರಕಾಶ್‌ ಅವರು ಸಚಿವರಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿರುವ ಖಾತೆಗಳು''' == * ಸಾರಿಗೆ * ಕಾರ್ಮಿಕ * ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ * ವಾರ್ತಾ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ * ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತ್‌ರಾಜ್‌ * ವಕ್ಫ್³ * ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸಂಸದೀಯ ವ್ಯವಹಾರ * ಕಂದಾಯ ಮತ್ತು ಮುಜರಾಯಿ * ಗೃಹ, ಉಪಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ. ==ಅನುವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯ == * ಪ್ರೀತಿಯೇ ದೇವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಕಥೆಗಳು (ಅನುವಾದಿತ ಕಥಾಸಂಕಲನ) * [[ಸೂರ್ಯಶಿಖಾರಿ]] (ಅನುವಾದಿತ ನಾಟಕ) * ಡೊಮಿಂಗೋ ಪಿಯಾಸ್ ಕಂಡ ವಿಜಯನಗರ (ಅನುವಾದ) * ಅಲೆಕ್ಸಾಂದಡರ ಜೆ. ಗ್ರೀನ್ ಲಾ ಮತ್ತು ಕಾಲಿನ್ಗ್ಸ್ ಕಂಡ ವಿಜಯನಗರ (ಅನುವಾದ) * ಚುನಾವಣಾ ಸುಧಾರಣೆಗಳು (ಅನುವಾದ: ಮೂಲ- ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಹೆಗಡೆ) * [[ನನ್ನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ]] (ಎಸ್. ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಅವರ ಆತ್ಮಕಥನ ಅನುವಾದ) ==ಅಭಿನಂದನ ಗ್ರಂಥಗಳು== * ಬಹುಮುಖಿ * ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ * ಮಲ್ಲಿಗೆ ಮುಡಿಲು ==ಪ್ರವಾಸ ಕಥನಗಳು== * ಕಳಿಂಗ ಸೂರ್ಯ * ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಪ್ರವಾಸ * ಅಮೇರಿಕಾ ಪ್ರವಾಸ ==ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಲೇಖನಗಳು== * ರಂಗಾಯಣದ ಕುಸುಮಬಾಲೆ: ಒಂದು ಅನುಭವ * ಯಾರ ತಲೆದಂಡ? * ಯಾತಕ್ಕೆ ಮಳೆ ಹೋದವೋ... ==ರಾಜಕೀಯ ಲೇಖನಗಳು== * ಒಂದು ಕೋಟಿ ರುಪಾಯಿ ಹಗರಣ * ಕೊರಳಿಗೆ ಉರುಳಾಡುತ್ತಿರುವ ಡನ್ಕೆಲ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪ * ಮೂಲೆಗುಂಪಾದ ರೋಜಗಾರ್ ==ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನ == * ೧೯೮೩-೧೯೮೫-ವಿಧಾನ ಸಭಾ ಸದಸ್ಯ, ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಚಿವ. * ೧೯೮೫-೮೭-ಕೃಷಿ ಸಚಿವ. * ೧೯೮೭-೮೮-ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಮಾಹಿತಿ ಹಾಗು ಪ್ರಚಾರ ಹಾಗು ಬೆಂಗಳೂರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಸಚಿವ. * ೧೯೯೪-೯೯ ವಿಧಾನ ಸಭಾ ಸದಸ್ಯ ಹಾಗು ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಾಗು ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ಹಾಗು ವಕ್ಫ್ಸ್ ಸಚಿವ. * ೧೯೯೯ ರಿಂದ ಮೇ ೨೦೦೪ ರ ವರೆಗೆ -ಶಾಸನಸಭೆಯು ಸದಸ್ಯ * ೨೦೦೪ ಜೆ ಡಿ ಎಸ್ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಕಂದಾಯ ಮಂತ್ರಿ ==ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟ ಹಾಗು ನಿಧನ== ಪ್ರಕಾಶ್ ದೀರ್ಘ ಕಾಲ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು, ಹಾಗು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ರೋಗದಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾಗಿಯೂ ಸುದ್ಧಿ ಬಂದಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಫೆಬ್ರವರಿ ೯ ೨೦೧೧ ಬುಧವಾರ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ೫ ಗಂಟೆಗೆ ಮಣಿಪಾಲ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನಿಧನ ಹೊಂದಿದರು. {{clear}} {{ಕರ್ನಾಟಕದ ಉಪಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ರಾಜಕೀಯ]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಉಪಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜನತಾದಳ]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಧಾನ ಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಶಾಸಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಶಾಸಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಾಸಕರು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ ಸದಸ್ಯರು]] aqowqvr2xe89l6rt91dvaw02pb6z7xj 0 30020 1307702 1288301 2025-06-29T14:12:59Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307702 wikitext text/x-wiki {{Fujita small}} '''ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ''' ('''ಎಫ್‌-ಸ್ಕೇಲ್‌''' ) ಅಥವಾ '''ಫ್ಯುಜಿಟಾ-ಪಿಯರ್ಸನ್‌ ಮಾಪಕ''' ವು ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಒಂದು ಮಾಪಕವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳಿಂದ ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ರಚನೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಹಾನಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಆಧರಿಸಿ, ಅಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಧಿಕೃತ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ ವರ್ಗೀಕರಣವನ್ನು ಹವಾಮಾನತಜ್ಞರು (ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು) ಭೂಮಿ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ವೈಮಾನಿಕವಾಗಿ ಹಾನಿಯ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಂತರ ನಿರ್ಣಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಭೂ-ಸುಳಿಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು(ಚಕ್ರೀಯದ ಗುರುತುಗಳು), ರಾಡಾರ್‌ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವಿಕೆ, ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಸಾಕ್ಷಿಗಳ ಸಾಕ್ಷಾಧಾರಗಳು, ಮಾದ್ಯಮದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ಹಾನಿಯ ಚಿತ್ರಗಳು ಹಾಗೂ ಚಲನೆಯ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು (ಮೋಶನ್‌ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್‌) ಮುದ್ರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಸಿಕ್ಕಿದರೆ ಫೋಟೋಗ್ರಾಮೆಟ್ರಿ/ವಿಡಿಯೋಗ್ರಾಮೆಟ್ರಿಗಳನ್ನು ಮಾಪನಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಹಿನ್ನೆಲೆ == ಈ ಮಾಪಕವನ್ನು ಮೊದಲು ೧೯೭೧ರಲ್ಲಿ ಚಿಕಾಗೋ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಟೆಟ್ಸುಯ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಎನ್ನುವವರು ಅಲೆನ್‌ ಪಿಯರ್ಸನ್‌ ಜೊತೆ ಸೇರಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು (ಪಥದ ಉದ್ದ ಅಂದರೆ ಪಾತ್ ಲೆಂಗ್ತ್‌ ಮತ್ತು ಅಗಲವನ್ನು ೧೯೭೩ರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು). ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತೀವ್ರ ಬಿರುಗಾಳಿ ಮುನ್ಸೂಚನಾ ಕೇಂದ್ರ(ನ್ಯಾಶನಲ್‌ ಸೆವಿಯರ್ ಸ್ಟಾರ್ಮ್‌ ಫೋರ್‌ಕಾಸ್ಟ್‌ ಸೆಂಟರ್‌)ದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರು (ಈ ಕೇಂದ್ರವು ಮೊದಲಿನ ಬಿರುಗಾಳಿ ಊಹೆ ಕೇಂದ್ರ (ಸ್ಟಾರ್ಮ್‌ ಪ್ರೆಡಿಕ್ಷನ್ ಸೆಂಟರ್‌)ದ ನಂತರ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದು). ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ೧೯೭೩ರ ನಂತರದಿಂದ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದ ತಕ್ಷಣವೇ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಮಾಪಕವನ್ನು ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ವರದಿಗಳಿಗಾಗಿ ೧೯೫೦ರಿಂದ ೧೯೭೨ರವರೆಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಗರ ಮತ್ತು ವಾತಾವರಣ ಆಡಳಿತ (NOAA)ಕ್ಕಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಡಾಟಾಬೇಸ್‌ಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ೧೯೧೬–೧೯೯೨ರವರೆಗಿನ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳನ್ನು ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಅಳೆದಿದ್ದಾರೆ. ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌ನ ಟಾಮ್‌ ಗ್ರಜುಲಿಸ್‌ ಕೂಡ ೧೮೮೦ರ ನಂತರ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ, (ಎಫ್‌೨-ಎಫ್‌೫ ಅಥವಾ ಸಾವುನೋವುಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿರುವ)ಗೊತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲ ಗಮನಾರ್ಹ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳನ್ನು ಅಳೆದಿದ್ದಾರೆ. ಮೊದಲು ಗ್ರೇಟ್‌ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಹೊರಗೆ ಬಹುತೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕವನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದ ಸುಧಾರಿತ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕವು ಹಿಂದಿಕ್ಕಿತು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಾನಿಯ ಮಟ್ಟವೂ ಗಾಳಿಯ ವೇಗದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕವು ಹಾನಿಯನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಒಂದು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮಾಪಕವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾದ ಹಾನಿಯೊಂದಿಗೆ ಜೊತೆಗೂಡಿದ ಗಾಳಿಯ ವೇಗವನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ತೀವ್ರವಾದ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳು ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಗಾಳಿಯ ವೇಗವನ್ನು ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕದಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಮೇಲಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ; ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಸುಧಾರಿತ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ(ಇಎಫ್‌) ವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಉನ್ನತ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ತಜ್ಞರಿಂದ ತಜ್ಞ ಪರಿಶೀಲನೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಇಎಫ್‌ ಮಾಪಕದ ಗಾಳಿ ವೇಗಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಇವು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನಿರ್ಮಾಣ ಪದ್ಧತಿಗಳ ಪೂರ್ವಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ. ಇಎಫ್‌ ಮಾಪಕವು ಹಾನಿಯ ಮಾನದಂಡಗಳ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನೂ ಉತ್ತಮಪಡಿಸಿದೆ. == ವ್ಯುತ್ಪನ್ನ == [[File:Fujita scale technical.svg|right|300px]] ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಮೂಲ ಮಾಪಕವು ಒಂದು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ೧೩-ಶ್ರೇಣಿಯ ಮಾಪಕವಾಗಿದ್ದು (ಎಫ್‌೦-ಎಫ್‌೧೨), ಬ್ಯುಫೋರ್ಟ್‌ ಮಾಪಕ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಕ್ ಸಂಖ್ಯೆ ಮಾಪಕವನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಜೋಡಿಸುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಎಫ್‌೧ ಎಫ್‌೧ ಬ್ಯುಫೋರ್ಟ್‌ ಮಾಪಕದ ಹನ್ನೆರಡನೇ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದರೆ, ಎಫ್‌೧೨ ಮ್ಯಾಕ್‌ ಸಂಖ್ಯೆ ೧.೦ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಎಫ್‌೦ ಅನ್ನು ಏನೂ ಹಾನಿಯಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ (ಇದು ಬ್ಯುಫೋರ್ಟ್‌ ಮಾಪಕದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರಾಗಿ ೮ನೇ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸಮ), ಬ್ಯುಫೋರ್ಟ್‌ ಮಾಪಕದ ಶೂನ್ಯ ಮಟ್ಟವು ಗಾಳಿಯು ಸ್ವಲ್ಪ ಇದೆ ಅಥವಾ ಏನೂ ಇಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಇದು ಸಾದೃಶ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈ ಗಾಳಿಯ ವೇಗದ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಿಂದ ಹಾನಿಯ ಗುಣಾತ್ಮಕ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕದ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಈ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನು ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳನ್ನು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="enhancedIntro">[http://www.spc.noaa.gov/efscale/ ಬಿರುಗಾಳಿ ಊಹೆ ಕೇಂದ್ರ(ಸ್ಟಾರ್ಮ್‌ ಪ್ರಡಿಕ್ಷನ್ ಸೆಂಟರ್‌) ಸುಧಾರಿತ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ (ಇಎಫ್‌ ಮಾಪಕ)]</ref> ಬಲಗಡೆ ಇರುವ ರೇಖಾಚಿತ್ರವು ಬ್ಯುಫೋರ್ಟ್‌, ಫ್ಯುಜಿಟಾ, ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಕ್‌ ಸಂಖ್ಯೆ ಮಾಪಕಗಳ ನಡುವಣ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಈ ಮಾಪಕವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಗಾಳಿಯಿಂದಾಗುವ ಹಾನಿಗಳ ಕುರಿತು ತುಂಬ ಕಡಿಮೆ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಮೂಲ ಮಾಪಕವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಹಾನಿಗಳನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವ ಗಾಳಿಯ ವೇಗದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಕುರಿತು ಶಿಕ್ಷಿತರು ಊಹೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚು ಹಾನಿಯನ್ನು ಊಹೆ ಮಾಡುವಂತಿತ್ತು. ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಕೇವಲ ಎಫ್‌೦-ಎಫ್‌೫ ಅನ್ನು ರೂಢಿಗತವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಮನೆಗಳಿಗೆ ಆಗುವ ಹಾನಿಯ ಪ್ರಮಾಣ ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯ ವೇಗದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಅವರು ಎಫ್‌೬ಕ್ಕೆ ಒಂದು ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಸೇರಿಸಿ, ''ಅನೂಹ್ಯ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)" ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟರು. ಇದು ಎಫ್‌೫ಗಿಂತ ಅಧಿಕವಿರುವ ಗಾಳಿಯ ವೇಗಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಹಾನಿಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಆಸ್ಪದ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="SPC FAQ" /> ಅಲ್ಲದೇ, ಮೂಲ ಗಾಳಿಯ ವೇಗದ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಪ್ರತಿ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿಯೂ ವಿವರಿಸಲಾದ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ನಿಜವಾದ ಗಾಳಿಯ ವೇಗಕ್ಕಿಂತ ಅಧಿಕವಿದ್ದುದು ಕಂಡುಬಂದಿತು. ವಿಭಾಗವು ಅಧಿಕಗೊಂಡಂತೆ ತಪ್ಪು ತಾನಾಗಿಯೇ ಅಧಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳತೊಡಗಿತ್ತು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಎಫ್‌೩ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಎಫ್‌೫ರ ಮೂಲಕ ಅಧಿಕವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು. ಎನ್‌ಒಎಎ ಹೀಗೆ ಗಮನಿಸಿತ್ತು, "....ನಿಖರ ಗಾಳಿಯ ವೇಗದ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಊಹೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಎಂದೂ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಭಿನ್ನ ಗಾಳಿಯ ವೇಗಗಳು ಸ್ಥಳದಿಂದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ಕಾಣುವ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಬಹುದು- ಅಷ್ಟೇಕೆ ಕಟ್ಟಡದಿಂದ ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆಕೂಡ. ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಇಲ್ಲದೇ, ಆ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ನಿಜವಾದ ಗಾಳಿಯ ವೇಗಗಳು ಗೊತ್ತಾಗುವುದಿಲ್ಲ".<ref name="SPC FAQ">[http://www.spc.noaa.gov/faq/tornado/ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಎಫ್‌ಎಕ್ಯೂ]. [http://www.spc.noaa.gov ಬಿರುಗಾಳಿ ಊಹೆ ಕೇಂದ್ರ (ಸ್ಟಾರ್ಮ್‌ ಪ್ರೆಡಿಕ್ಷನ್ ಸೆಂಟರ್‌)]. ೨೦೦೬ರ ಜೂನ್‌ ೨೭ರಂದು ಅಂತರಜಾಲ ತಾಣವನ್ನು ಲಭ್ಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಆನಂತರ ಸುಧಾರಿತ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕವನ್ನು ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ಹವಾಮಾನ ತಜ್ಞರು ಗಾಳಿಯ ಉತ್ತಮ ಅಂದಾಜುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. <div style="clear:both"></div> ಕೆಲವು ಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ ಎಫ್‌+" ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದರರ್ಥ ಗಂಟೆಗೆ ೩೯ ಮೈಲಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇರುವ ಗಾಳಿಯಿಂದ ಬೀಸುವ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ); ಕೆಲವು ಅಪರೂಪದ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟು ದುರ್ಬಲ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳು ಬಹಳ ವಿಶಾಲ ಶ್ರೇಣಿಯ ದಾರಿ ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಅಗಲವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಲಾಗಿದೆ.{{Citation needed|May 2011|date=May 2011}} == ಮಾನದಂಡಗಳು == ಐದು ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಗೊಳ್ಳುವ ತೀವ್ರತೆಯ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. # ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಕಂಪನವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ, [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ದಲ್ಲಿ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಕಂಪನ ದರಗಳ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ದತ್ತಾಂಶಗಳು ಇವೆ. ಬಲಶಾಲಿ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳು (ಎಫ್‌೨ ಅಥವಾ ಅಧಿಕ) ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಬೇರೆಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಬ್ರಿಟನ್‌ನಂತಹ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಈ ಅನುಪಾತವು ಕಡಿಮೆ ಇರುವುದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ ಬೇರೆಡೆ ಇದು ಒಂದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ಇರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕೆಲವು ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳು ಬಹಳ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ. [[ಕೆನಡಾ]]ದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗಗಳು, [[ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ]] ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ [[ಭಾರತ]]ದ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಸಂಭಾವ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳು ತುಂಬ ಗಂಭೀರವಾದ ಆಗಾಗ ಸಂಭವಿಸುವ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತವೆ; ಆದರೆ ಈ ಕುರಿತ ದತ್ತಾಶಗಳು ಬಹಳ ವಿರಳ ಮತ್ತು ಈ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿಲ್ಲ. # ಯಾವುದೇ ದತ್ತ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ವನ್ನು ಶ್ರೇಣೀಕರಿಸುವುದು ಅದು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಕಟ್ಟಿದ ಮನೆಯೊಂದನ್ನು ಎಷ್ಟು ಹಾನಿಗೊಳಿಸಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಬೇರೆ ಹಾನಿಯ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಅದನ್ನು ಹೋಲಿಸಿ, ಶ್ರೇಣಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. {| class="wikitable" |- align="center" bgcolor="gainsboro" | rowspan="2"| '''ಮಾಪಕ''' | colspan="2"| '''ಗಾಳಿಯ ಅಂದಾಜು ವೇಗ^*''' <ref name="SPC">[http://www.spc.noaa.gov/faq/tornado/f-scale.html ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಹಾನಿ ಮಾಪಕ] ಬಿರುಗಾಳಿ ಊಹೆ ಕೇಂದ್ರ (ಸ್ಟಾರ್ಮ್‌ ಪ್ರೆಡಿಕ್ಷನ್ ಸೆಂಟರ್‌). 2009-05-20ರಂದು ಲಭ್ಯಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> | rowspan="2"| '''ಸಾಪೇಕ್ಷ ಕಂಪನ ದರ'''{{Citation needed|May 2011|date=May 2011}}''' ''' | rowspan="2"| '''ಸರಾಸರಿ ಹಾನಿಯ ಪಥದ ಅಗಲ (ಮೀಟರ್‌ಗಳು)''' {{Citation needed|May 2011|date=May 2011}} | rowspan="2" colspan="2"| '''ಸಂಭಾವ್ಯ ಹಾನಿ''' <ref name="SPC" /> |- align="center" bgcolor="gainsboro" | '''ಪ್ರತಿ ಗಂಟೆಗೆ ಮೈಲುಗಳು''' | '''ಕಿಮೀ/ಗಂಟೆ(ಪ್ರತಿ ಗಂಟೆಗೆ ಕಿಲೋಮೀಟರ್)''' |- | align="center" bgcolor="#{{storm colour|storm}}" | '''ಎಫ್‌೦''' {{Anchor|F0}} | align="center"| ೪೦–೭೨ | align="center"| ೬೪–೧೧೬ | align="center"| ೩೮.೯% | align="center"| ೧೦–೫೦ | ಲಘು ಹಾನಿ. ಚಿಮಣಿಗಳಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಾನಿ; ಮರಗಳ ಟೊಂಗೆಗಳು ಮುರಿದಿರುವುದು; ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬೇರುಗಳಿದ್ದ ಮರಗಳು ಅಲ್ಲಾಡಿರುತ್ತವೆ; ಸೈನ್‌ಬೋರ್ಡ್‌ಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. | [[File:F0 tornado damage example.jpg|right|150px|ಎಫ್‌0 ಹಾನಿಯ ಉದಾಹರಣೆ]] |- | align="center" bgcolor="#{{storm colour|cat1}}" | '''ಎಫ್‌೧''' {{Anchor|F1}} | align="center"| ೭೩–೧೧೨ | align="center"| ೧೧೭–೧೮೦ | align="center"| ೩೫.೬% | align="center"| ೩೦–೧೫೦ | ಮಧ್ಯಮ ಹಾನಿ.ಇದರ ಕೆಳ ಮಿತಿಯು ಹರಿಕೇನ್‌ (ಚಂಡಮಾರುತ) ಗಾಳಿಯ ವೇಗದಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ; ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಗಳು ಕಿತ್ತುಬಂದಿರುತ್ತವೆ; ಮೊಬೈಲ್ (ಸಂಚಾರಿ) ಮನೆಗಳ ಅಡಿಪಾಯ ಕಿತ್ತಿರುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಬುಡಮೇಲಾಗಿರುತ್ತವೆ; ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಆಟೋಗಳು ರಸ್ತೆಯಿಂದ ನೂಕಲ್ಪಟುತ್ತವೆ; ಮನೆಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡ ಗ್ಯಾರೇಜ್‌ಗಳು ಕುಸಿದುಬೀಳಬಹುದು. | [[File:F1 tornado damage example.jpg|right|150px|ಎಫ್‌1 ಹಾನಿಯ ಉದಾಹರಣೆ]] |- | align="center" bgcolor="#{{storm colour|cat2}}" | '''ಎಫ್‌೨''' {{Anchor|F2}} | align="center"| ೧೧೩–೧೫೭ | align="center"| ೧೮೧–೨೫೩ | align="center"| ೧೯.೪% | align="center"| ೧೧೦–೨೫೦ | ಗಣನೀಯ ಹಾನಿ. ಚೌಕಟ್ಟಿರುವ ಮನೆಗಳ ಮೇಲ್ಚಾವಣಿ ಹಾರಿಹೋಗುತ್ತವೆ; ಮೊಬೈಲ್ ಮನೆಗಳು ಪೂರ್ಣ ಜಖಂಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ; ಬಾಕ್ಸ್‌ಕಾರುಗಳು ತಲೆಕೆಳಗಾಗುತ್ತವೆ; ದೊಡ್ಡ ಮರಗಳು ಬೀಳುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಬುಡಮೇಲಾಗುತ್ತವೆ; ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಕಿಡಕಿಗಳು ಮುರಿಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಹಗುರು ವಸ್ತುಗಳು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ತೂರಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತವೆ. | [[File:F2 tornado damage example.jpg|right|150px|ಎಫ್‌2 ಹಾನಿಯ ಉದಾಹರಣೆ]] |- | align="center" bgcolor="#{{storm colour|cat3}}" | '''ಎಫ್‌೩''' {{Anchor|F3}} | align="center"| ೧೫೮–೨೦೬ | align="center"| ೨೫೪–೩೩೨ | align="center"| ೪.೯% | align="center"| ೨೦೦–೫೦೦ | ತೀವ್ರ ಹಾನಿ. ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಟ್ಟಿರುವ ಮನೆಗಳ ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೋಡೆಗಳು ಕುಸಿದುಬೀಳುತ್ತವೆ; ಕಾಡಿನಲ್ಲಿರುವ ಬಹುತೇಕ ಮರಗಳು ಬುಡಮೇಲಾಗುತ್ತವೆ; ಸ್ಕೈಸ್ಕ್ರೇಪರ್‌ಗಳು ತಿರುಚಿದಂತಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳ ಹೊರಭಾಗಕ್ಕೆ ಅಪಾರ ಹಾನಿಯುಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಭಾರವಾದ ಕಾರುಗಳು ಕೂಡ ನೆಲದಿಂದ ದೂರಕ್ಕೆ ಎಸೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. | [[File:F3 tornado damage example.jpg|right|150px|ಎಫ್‌3 ಹಾನಿಯ ಉದಾಹರಣೆ]] |- | align="center" bgcolor="#{{storm colour|cat4}}" | '''ಎಫ್‌೪''' {{Anchor|F4}} | align="center"| ೨೦೭–೨೬೦ | align="center"| ೩೩೩–೪೧೮ | align="center"| ೧.೧% | align="center"| ೪೦೦–೯೦೦ | ವಿಧ್ವಂಸಗೊಳಿಸುವಷ್ಟು ಹಾನಿ. ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮನೆಗಳು ನೆಲಕಚ್ಚುತ್ತವೆ; ದುರ್ಬಲ ಅಡಿಪಾಯದ ಮನೆಗಳು ದೂರಕ್ಕೆ ಎಸೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ; ರೈಲುಗಳು ತಲೆಕೆಳಗಾಗುತ್ತವೆ; ಕಾರುಗಳು ದೂರಕ್ಕೆ ಎಸೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡದಾದ ಭಾರದ ವಸ್ತುಗಳು ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳಂತೆ ಸುಂಟರಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಹಾರುತ್ತವೆ. ಸ್ಕೈಸ್ಕ್ರೇಪರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಕೆಳಗುರುಳಿ, ನಾಶವಾಗುತ್ತವೆ. | [[File:F4 tornado damage example.jpg|right|150px|ಎಫ್‌4 ಹಾನಿಯ ಉದಾಹರಣೆ]] |- | align="center" bgcolor="#{{storm colour|cat5}}" | '''ಎಫ್‌೫''' {{Anchor|F5}} | align="center"| ೨೬೧–೩೧೮ | align="center"| ೪೧೯–೫೧೨ | align="center"| <0.1% | align="center"| 1100 ~ | ಅತ್ಯಧಿಕ, ಊಹಿಸಲಾಗದಷ್ಟು ಹಾನಿ. ಬಹಳ ಬಲವಾದ ಚೌಕಟ್ಟುಳ್ಳ ಮನೆಗಳ ಅಡಿಪಾಯ ಕಿತ್ತೆದ್ದು, ಬುಡಮೇಲಾಗಿ, ಗಾಳಿಯೊಡನೆ ಸಾಕಷ್ಟು ದೂರಕ್ಕೆ ಎಸೆದಂತಾಗುತ್ತವೆ. ವಾಹನಗಳಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ವಸ್ತುಗಳು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ 100 ಮೀಟರ್‌ಗೂ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳಂತೆ ಹಾರುತ್ತವೆ. ಮರಗಳು ಕೆಳಗುರುಳುತ್ತವೆ; ಸ್ಟೀಲ್‌ ಬಲವರ್ಧಿತ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್‌ ನಿರ್ಮಾಣಗಳೂ ತೀವ್ರ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗುತ್ತವೆ. | [[File:EF5 tornado damage example.jpg|right|150px|ಇಎಫ್‌5 ಹಾನಿಯ ಉದಾಹರಣೆ]] |- |} <small><nowiki>*</nowiki>ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಅವರ ಆರಂಭಿಕ ಗಾಳಿಯ ವೇಗದ ಅಂದಾಜುಗಳು ಹೆಚ್ಚು ನಿಖರವಾಗಿಲ್ಲ. ಸುಧಾರಿತ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ ನೋಡಿ.</small> ಎನ್‌ಬಿ: ಪಥ ಅಗಲಗಳು ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ದರದ ಸರಾಸರಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಂದಾಜು ಮೌಲ್ಯಗಳು; ಹಾನಿಯ ಪಥದ ಗಾತ್ರದಿಂದ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಯ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಊಹೆ ಮಾಡಲಾಗದು. ಒಂದು ಎಫ್‌೫ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ದ ಹಾನಿಯ ಮಾರ್ಗವು ಒಂದು ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ೯೦ ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಅಗಲವಿತ್ತು. ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕವು ಜೋರಾಗಿ ಎತ್ತರದಿಂದ ಬೀಡುವ ಗಾಳಿಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಹಾನಿಯ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿರುವುದರಿಂದ, ಎಫ್‌ಎಫ್‌೬ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಒಂದು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಸೂತ್ರವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಎಫ್‌೫ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ, ಆಸ್ತಿ ಹಾನಿಯು ಒಟ್ಟು ನಾಶವನ್ನು ಮೀರಲಾರದು. (ಗಂಟೆಗೆ ೩೧೯ ಮೈಲಿಗಳಿಗಿಂತ ಅಧಿಕವಿರುವ ಗಾಳಿಯ ವೇಗದಿಂದ ಬೀಸುವ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕವಾಗಿ ಸಾಧ್ಯವಿದೆ ಮತ್ತು ೧೯೯೯ರ ಒಕ್ಲಹಾಮಾ ನಗರದ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಅಂತಹದೊಂದು ಘಟನೆಯಾಗಿರಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಂತಹ ಗಾಳಿಯ ವೇಗವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಂಡೇ ಇಲ್ಲ ಮತ್ತು ಹಾಗೆ ಅಳೆದಿದ್ದು ಭೂಮಟ್ಟದ ಸಮೀಪ ಅಲ್ಲ.) == ಅಂದಾಜು ನಿರ್ಣಯಿಸುವ ವರ್ಗೀಕರಣಗಳು == {| border="1" cellpadding="15" cellspacing="0" style="text-align:center;float:right;margin:0.46em 1.38em" |- |+ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಅಂದಾಜು ನಿರ್ಣಯಿಸುವ ವರ್ಗೀಕರಣಗಳು |- ! style="background:#e0e0ff"| '''ಎಫ್‌0''' ! style="background:#e0e0ff"| '''ಎಫ್‌1''' ! style="background:#e0e0ff"| '''ಎಫ್‌2''' ! style="background:#e0e0ff"| '''ಎಫ್‌3''' ! style="background:#e0e0ff"| '''ಎಫ್‌4''' ! style="background:#e0e0ff"| '''ಎಫ್‌5''' |- | colspan="2" style="background:#fd0"| ದುರ್ಬಲ | colspan="2" style="background:#f3943f"| ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ | colspan="2" style="background:#ea5297"| ವಿಧ್ವಂಸಕ |- | colspan="2"| | colspan="4" style="background:#ffce44"| ಗಣನೀಯ |- | colspan="3"| | colspan="3" style="background:#e84e0f"| ತೀವ್ರ |- |} ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಹವಾಮಾನಶಾಸ್ತ್ರ ಅಧ್ಯಯನದಂತಹ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ, ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ ಅಂದಾಜು ನಿರ್ಣಯಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಗುಂಪು ಮಾಡಬಹುದು.<ref name="significant tornadoes">{{cite book | last = Grazulis | first = Thomas P |authorlink = Thomas P. Grazulis | title = Significant Tornadoes 1680–1991 | month = July | year = 1993 | publisher = The Tornado Project of Environmental Films | location = St. Johnsbury, VT | isbn = 1-879362-03-1 }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.tornadoproject.com/fscale/fscale.htm |title=ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ತೀವ್ರತೆ ಅಳೆಯಲು ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ |access-date=2011-06-03 |archive-date=2011-12-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111230005516/http://www.tornadoproject.com/fscale/fscale.htm |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.nssl.noaa.gov/hazard/ |title=ತೀವ್ರ ಗುಡುಗು ಬಿರುಗಾಳಿಯ ಹವಾಮಾನಶಾಸ್ತ್ರ |access-date=2011-06-03 |archive-date=2012-10-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121004084424/http://www.nssl.noaa.gov/hazard/ |url-status=dead }}</ref> == ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ್ದು == {{main|Enhanced Fujita Scale}} ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕವನ್ನು ೧೯೭೧ರಲ್ಲಿ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಪಥ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಒಂದು ವಿಧಾನವಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಲು ಗಾಳಿಯ ವೇಗವು ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ ಶಿಕ್ಷಿತರ ಊಹೆಗಳಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ಆಧರಿಸಿತ್ತು.<ref name="Fujita scale">{{cite book | last = Fujita| first = Tetsuya Theodore| authorlink = T.T. Fujita| title = Proposed characterization of tornadoes and hurricanes by area and intensity| publisher = University of Chicago| date = 1971| location = Chicago }}</ref> ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರರು ಇದನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಗುರುತಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೭೦ರ ದಶಕದುದ್ದಕ್ಕೂ ಗಂಭೀರವಾದ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ತದನಂತರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ವಿವರಿಸಲಾದ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಗಾಳಿಯ ವೇಗವು ಎಫ್‌-ಮಾಪಕದಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೇಲಿನ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿದವು. ಜೊತೆಗೆ ಮಾಪಕವು ಒಂದು ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಉಂಟು ಮಾಡಬಹುದಾದ ಹಾನಿಯ ವಿಧದ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರೂ, ಅದು ಕಡಿಮೆ ಗಾಳಿಯ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಡವೊಂದು ಅತಿಯಾದ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗುವ ಇನ್ನಿತರ ಅಂಶಗಳು ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣದ ಬಲದ ಕುರಿತು ತುಂಬ ಕಡಿಮೆ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು. ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಲು ೧೯೯೨ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ, ಮಾರ್ಪಾಡು ಮಾಡಿದ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು, ನಿಜ.<ref>[http://www.spc.noaa.gov/efscale/ http://www.spc.noaa.gov/MF Scale and EF Scale..]</ref> ಆದರೆ ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅವರು ಅರೆ-ನಿವೃತ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹವಾಮಾನ ಸೇವೆಯು (ನ್ಯಾಶನಲ್‌ ವೆದರ್ ಸರ್ವಿಸ್) ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಒಂದು ಹೊಸ ಮಾಪಕಕ್ಕೆ ನವೀಕರಣಗೊಳ್ಳುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಆದ್ದರಿಂದ ಆ ಹೊಸ ಮಾಪಕವನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref name="Fujita Memoirs">{{cite book | last = Fujita| first = Tetsuya Theodore| authorlink = Ted Fujita| title = Memoirs of an Effort to Unlock the Mystery of Severe Storms| publisher = University of Chicago| date = 1992| location = Chicago }}</ref> ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬೇರೆ ಕೆಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ೨೦೦೭ರ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧ರಂದು ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಈ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಇದರ ಬದಲಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ನಿಖರವಾದ ಸುಧಾರಿತ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ (ಇಎಫ್‌) ಬಳಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇಎಫ್‌ ಮಾಪವು ಎಫ್‌-ಸ್ಕೇಲ್‌ಅನ್ನು ಅನೇಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮಪಡಿಸಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ - ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ನಿರ್ಮಿತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಭವಿಸುವ ಮನುಷ್ಯ ನಿರ್ಮಿತ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ನಿರ್ಮಿತಿಗಳಿಗೆ ಉಂಟಾಗುವ ವಿವಿಧ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಾನಿಯನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುತ್ತದೆ. ವಿಸ್ತರಿತ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮಪಡಿಸಲಾದ ಹಾನಿಯ ಸೂಚಕಗಳು ಮತ್ತು ಹಾನಿಯ ಪ್ರಮಾಣವು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಗೊಂದಲಮಯವಾಗಿದ್ದನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣಗೊಳಿಸಿವೆ. ಇದು ಗಾಳಿಯ ವೇಗಗಳ ಇನ್ನೂ ಉತ್ತಮ ಅಂದಾಜನ್ನು ಒಡಗಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಯೋಚಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಗಾಳಿಯ ವೇಗಗಳಿಗೆ, ಅಂದರೆ ಇಎಫ್‌೫ಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮೇಲಿನ ಮಿತಿಯನ್ನು ಇರಿಸಿಲ್ಲ. ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಇನ್ನು ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳು ಮೂಲ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕದ ಬಳಕೆಯನ್ನೇ ಮುಂದುವರೆಸಿವೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ‌ == * ಬ್ಯುಫೋರ್ಟ್‌ ಮಾಪಕ * ಟೊರೊ (ಟಿಒಆರ್‌ಆರ್‌ಒ) ಮಾಪಕ * ಸಫಿರ್‌-ಸಿಂಪ್ಸನ್‌ ಹರಿಕೇನ್‌ ಮಾಪಕ * ಯಾವುದೇ ತುರ್ತು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳ ತೀವ್ರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಅಳೆಯುವ ರಾನ್ ತುರ್ತು ಮಾಪಕ * ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು ಹಾನಿ * ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳ ಮತ್ತು ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ನಾಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ * ಪಟ್ಟಿ ಎಫ್‌೫ ಮತ್ತು ಇಎಫ್‌೫ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳು * ತೀವ್ರತೆರವಾದ ಹವಾಮಾನ ಪರಿಭಾಷೆ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ) * ವಿಂಡ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು‌‌== === ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು === {{reflist|2}} === ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ === * ಮಾರ್ಷಲ್‌, ತಿಮೊತಿ ಪಿ. (೨೦೦೧). "ಬತ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಸ್ಕೇಲ್‌". ''ಸ್ಟಾರ್ಮ್‌ ಟ್ರಾಕ್‌''. ೨೪ (೩): ೬–೧೦. == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌‌ == {{Commons|Fujita scale}} * [http://www.noaanews.noaa.gov/stories2006/s2573.htm ಎನ್ಒಎಎ ನ್ಯಾಶನಲ್‌ ವೆದರ್‌ ಸರ್ವಿಸ್‌ ಇಂಪ್ರೂವ್ಸ್‌ ಟೊರ್ನೆಡೋ ರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌] (ಎನ್ಒಎಎ ನ್ಯೂಸ್‌) * [http://www.spc.noaa.gov/faq/tornado/ef-scale.html ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಹಾನಿಗಳ ಸುಧಾರಿತ ಎಫ್‌ ಮಾಪಕ ] (ಎಸ್‌ಪಿಸಿ) * [http://www.spc.noaa.gov/efscale/ ಸುಧಾರಿತ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ (ಇಎಫ್‌ ಮಾಪಕ)] (ಎಸ್‌ಪಿಸಿ) * [http://www.wind.ttu.edu/F_Scale/ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ ಉತ್ತಮಪಡಿಸುವ ಯೋಜನೆ ] (ಟೆಕ್ಸಾಸ್‌ ಟೆಕ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಗಾಳಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ ) * [http://www.fema.gov/fima/mat/fema342.shtm ಉಪಶಮನ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ವರದಿ: 1999, ಮೇ 3ರ ಮಿಡ್‌ವೆಸ್ಟ್‌ ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ)ಗಳು,] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060317202608/http://www.fema.gov/fima/mat/fema342.shtm |date=2006-03-17 }} (ಒಕ್ಕೂಟ ತುರ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಏಜೆನ್ಸಿ) * [http://meted.ucar.edu/resource/wcm/ftp/FinalNWSF-scaleAssessmentGuide.pdf ಎಫ್‌-ಸ್ಕೇಲ್‌ ಹಾನಿ ಮೌಲ್ಯಾಂಕಕ್ಕೆ ಒಂದು ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061013051210/http://meted.ucar.edu/resource/wcm/ftp/FinalNWSF-scaleAssessmentGuide.pdf |date=2006-10-13 }} (ಎನ್‌ಡಬ್ಲ್ಯುಎಸ್‌) * [http://www.srh.noaa.gov/ssd/techmemo/sr146.pdf ಲಂಬಗತಿಯ ಬಿರುಗಾಳಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಒಂದು ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ] (ಎನ್‌ಡಬ್ಲ್ಯುಎಸ್‌ ಎಸ್‌ಆರ್‌೧೪೬) * [http://www.srh.noaa.gov/ssd/techmemo/sr147.pdf ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ): ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಪ್ರೇರಿತ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ] (ಎನ್‌ಡಬ್ಲ್ಯುಎಸ್‌ ಎಸ್‌ಆರ್‌೧೪೭) * [http://tornadoproject.com/fscale/fscale.htm ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ತೀವ್ರತೆಗೆ ಫ್ಯುಜಿಟಾ ಮಾಪಕ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100314043307/http://www.tornadoproject.com/fscale/fscale.htm |date=2010-03-14 }} (ಟೊರ್ನೆಡೋ (ಸುಂಟರಗಾಳಿ) ಯೋಜನೆ) [[ವರ್ಗ:ಅಪಾಯ/ನಷ್ಟದ ಮಾಪಕಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗಾಳಿ]] [[ವರ್ಗ:ಟೊರ್ನೆಡೋ]] [[ವರ್ಗ:ಹವಾಮಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಯಂತ್ರಗಳು]] 6b0e0y9ujzbh2pvrcdug87gwmtuqc6a 0 32468 1307745 1307537 2025-06-30T04:22:21Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307745 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | image = Mimosapudica.png | image_width = frameless | image_caption = ('''ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಮುನಿ (Touch me not)'')<br />Flower-head | regnum = plantae | unranked_divisio = [[ಅಂಜಿಯೋಸ್ಪೆರ್ಮ್ಸ್]] | unranked_classis = [[ಯೂಡಿಕಾಟ್ಸ್]] | unranked_ordo = [[ರೋಸಿಡ್ಸ್]] | ordo = [[ಫೇಬಲ್ಸ್]] | familia = [[ಫೆಬಾಸಿಯೇ]] | subfamilia = [[ಮಿಮೋಸೋಡಿಯೆ]] | genus = ''[[ಮಿಮೋಸ]]'' | species = ''''ಎಂ.ಪುಡಿಕಾ''''' | binomial = ''ಮಿಮೋಸ ಪುಡಿಕಾ'' | binomial_authority = [[Carolus Linnaeus|L.]]<ref>{{cite web |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?24405 |title=Mimosa pudica information from NPGS/GRIN |publisher=www.ars-grin.gov |accessdate=2008-03-27 |last= |first= |archive-date=2009-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090211020047/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?24405 |url-status=dead }}</ref> }} [[Image:Muni 1.jpg|frame|ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಮುನಿ]] [[File: Mimosa pudica MHNT.BOT.2004.0.0.495.jpg|thumb|'' Mimosa pudica '']] '''ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಮುನಿ''' ಅಮೋಘವಾದ ಔಷಧೀಯ ಗುಣವುಳ್ಳ ಗಿಡ. ಆಡುಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ನಾಚಿಕೆಗಿಡ, ಮುಡುಗುದಾವರೆ, ಮುಟ್ಟಲ ಮುರುಕ, ಗಂಡಕಾಲೆ, ನಮಸ್ಕಾರಿ, ನಾಚಿಗೆ ಮುಳ್ಳು, ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಮುಚಕ, ಮುಚ್ಗನ್ ಮುಳ್ಳು, ಪತಿವ್ರತೆ, ಲಜ್ಜಾವತಿ ಎಂಬ ಹೆಸರಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ "ಅಂಜಲೀ ಕಾರಿಕೆ", ಆಂಗ್ಲದಲ್ಲಿ ಟಚ್ ಮಿ ನಾಟ್,<ref name="GRIN">{{GRIN|access-date=2008-03-27}}</ref> ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಚುಯ್ ಮುಯ್ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಹೆಸರು ‘ಮಿಮೋಸ ಪುಡಿಕಾ’ (Mimosa Pudica). ಇದರ ಮೂಲ ದಕ್ಷಿಣ ಹಾಗೂ ಮಧ್ಯ ಅಮೆರಿಕ, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ಬ್ರೆಜಿಲ್|ಬ್ರೆಜ಼ಿಲ್]] ಎಂದು ಬಗೆಯಗಾಲಿದೆ. [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] ಉಷ್ಣಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳೆಲ್ಲೆಲ್ಲ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕಾಣಸಿಕ್ಕುತ್ತದೆ. == ಹೆಸರಿನ ವಿಶೇಷ == "ಅಂಜಲೀ ಕಾರಿಕೆ" ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಗಿಡದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಅದು ಬೊಗಸೆಯನ್ನೇ ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಕೈ ಮುಗಿಯುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಶಿಲ್ಪ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಂಜಲಿಕಾರಿಕೆ ಎಂದೇ ಹೆಸರಿದೆ. "ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಮುನಿ" ಗಿಡದ ಎಲೆಗಳ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿದ್ದು, ಕಿಂಚಿತ್ ಒತ್ತಡ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾದರೂ ಮಡಚಿಕೊಂಡು ಬಿಡುತ್ತೆ. ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಇದನ್ನು ರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಎಂದೂ ಶಂಕಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹುಳು ಹುಪ್ಪಟೆಗಳಿಂದ, ಮೇಯಲು ಬಂದ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಎಲೆಗಳನ್ನು ಮಡಚಿಕೊಂಡರೆ ತನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಮುಳ್ಳು ಆ ಪ್ರಾಣಿಗೆ ಚುಚ್ಚಿ ಪಾರಾಗಬಹುದು. ಇದೊಂದು ಸಸ್ಯಲೋಕದ [https://www.youtube.com/watch?v=g0LFBM3hOLs ವಿಸ್ಮಯ ಜೀವಿ]. == ಸಸ್ಯ ವಿವರಣೆ == ಇದು 50-90 ಸೆಂಮೀ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ [[ಪೊದರು|ಕುಳ್ಳುಪೊದೆಯಾಗಿ]] ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಎಲೆಗಳು ದ್ವಿಪಿಚ್ಛಕ ಮಾದರಿಯವು: ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಎಲೆಯಲ್ಲಿ 2-4 ವರ್ಣಕಗಳೂ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ತಲಾ 10-20 ಕಿರು ಎಲೆಗಳೂ ಇವೆ. '''ಮುದುಡುವುದಕ್ಕೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿವರಣೆ''': ಎಲೆಗಳ [[ಬೆಳಕು]],<ref>{{cite book|title=Biology of Plants|last1=Raven|first1=Peter H.|last2=Evert|first2=Ray F.|last3=Eichhorn|first3=Susan E.|date=January 2005|publisher=[[W. H. Freeman and Company]]|isbn=978-0-7167-1007-3|edition=7th|location=New York|page=639|chapter=Section 6. Physiology of Seed Plants: 29. Plant Nutrition and Soils|lccn=2004053303|oclc=56051064|author-link=Peter H. Raven|chapter-url=https://books.google.com/books?id=8tz2aB1-jb4C&pg=PA58}}</ref> ಕಂಪನ ಹಾಗೂ ಸ್ಪರ್ಶ ಮುಂತಾದ ಚೋದಕಗಳಿಗೆ ಸಂವೇದನವನ್ನು (ರೆಸ್ಪಾನ್ಸ್) ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತವೆ. ಚೋದಕಗಳಿಗೆ ಒಡ್ಡಿದಾಗ ಮೊದಲು ಕಿರುಎಲೆಗಳು ಮೇಲ್ಮುಖವಾಗಿ ಮುದುಡಿಕೊಂಡು ಒಂದನ್ನೊಂದು ಕೂಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.<ref>{{Cite book|url=http://worldcat.org/oclc/1292740991|title=What a Plant Knows: A Field Guide to the Senses|last=Chamovitz|first=Daniel|date=6 October 2020|isbn=978-0-374-60000-6|oclc=1292740991}}</ref> ಅನಂತರ ಈ ಮುದುಡು ಚಲನೆ ಕೇಂದ್ರಾಭಿಗಾಮಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದು ಎಲೆಯ ತೊಟ್ಟು ಹಾಗೂ ಕೊಂಬೆಗಳಿಗೆ ತಲಪಿ ಅವು ಕೂಡ ಶೀಘ್ರಗತಿಯಲ್ಲೆ ಕೆಳಮುಖವಾಗಿ ಬಾಗುವಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ಚಲನೆಯ ತೀವ್ರತೆ ಚೋದಕದ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಶೀಘ್ರ ಇಲ್ಲವೆ ಮಂದಗತಿಯಾದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೆ ಎಲೆಗಳು ಮುಂಚಿನ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬರಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಕಾಲಾವಕಾಶ ಬೇಕು. ಈ ವಿದ್ಯಮಾನಕ್ಕೆ ಸ್ಪರ್ಶಾನುಕುಂಚನ ಅಥವಾ ಕಂಪಾನಾನುಕುಂಚನ ಎಂದು ಹೆಸರಿದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಎಲೆಗಳ ತೊಟ್ಟಿನ ಉಬ್ಬಿದ ಬುಡದಲ್ಲಿ (ಪಲ್ವೈನಸ್) ಇರುವ ಕೋಶಗಳ ಆರ್ದ್ರತಾ ಸಂವೇದನಾಶೀಲತೆ. ಇದರ ಮೈತುಂಬ [[ಮುಳ್ಳುಗಳು, ಸ್ಪೈನ್‍ಗಳು ಮತ್ತು ಮುಳ್ಳಿನ ಗಂತಿಗಳು|ಮುಳ್ಳು]], [[ಎಲೆ|ಎಲೆಗಳನ್ನು]] ಮುಟ್ಟಿದೊಡನೆ ಮುದುಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದೊಂದು ಪ್ರಕೃತಿಯ ರಹಸ್ಯವಾಗಿದ್ದು ಸಸ್ಯವು ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ತಂತ್ರವಿದು. ಈ ಸಸ್ಯವು ಹಸಿರು [[ಪೊಯೇಸಿಯಿ|ಹುಲ್ಲು]] ಮೇಯುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಆಹಾರವಾಗಿದೆ. ಎಲೆಗಳು ಮುದುಡಿದಾಗ ಮೇಯುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಣಗಿದ ಸಸ್ಯಗಳಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ದೀರ್ಘಾವಧಿ [[ಅಲುಬು|ಕಳೆ]] ಗಿಡವಾಗಿರುವ ಇದು [[ಬೇರು|ಬೇರುಗಳಿಂದ]] ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಹೊಂದುವುದರಿಂದ ಕಳೆನಾಶಕಗಳನ್ನು ಸಿಂಪಡಿಸಿದರೂ ಮೇಲಿನ ಭಾಗ ಒಣಗಿದಂತಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಹದ ಸಿಕ್ಕಿದ ಕೂಡಲೇ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಗಿಡದಿಂದ ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಲಕ್ಷ [[ಬೀಜ]] ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಬೀಜವೇ ಇಲ್ಲದೆ ಭೂಮಿಯೊಳಗೆ ಬೇರುಗಳು ಹಬ್ಬಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ.[[Image:Mimosa Pudica.gif|thumb|''Mimosa pudica'' folding leaflets inward ಒಳಮುಚುಗ]] [[Image:Muni 2.png|frame|ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಮುನಿ ೨]]ಗಿಡವು ತಿಳಿ ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣದ ಆಕರ್ಷಕ [[ಹೂವು]] ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಹೂವು ಗಿಡದ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ಹೂವಿನ ವ್ಯಾಸ ೧-೨ ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್ ಗಳಷ್ಟೆ. ಹೂಗಳು ಗುಂಡನೆಯ ಚಂಡಿನಂಥ ಮಂಜರಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಡಕಗೊಂಡಿವೆ. ಕಾಯಿಗಳು ಚಪ್ಪಟೆಯಾದ ಪಾಡ್ ಮಾದರಿಯವು. ಇವುಗಳ ಮೇಲೆಲ್ಲ ಕಿರುಮುಳ್ಳುಗಳುಂಟು. ಬೀಜಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 3-5. === ಸಸ್ಯದ ವಿಧಗಳು === ಈ ಸಸ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧಗಳಿದ್ದು ಒಂದು ಹೊರ ಮುದುಡುವಿಕೆ - '''ಹೊರಮುಚಗ''' ಹಾಗೂ ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಒಳ ಮುದುಡುವಿಕೆ - '''ಒಳಮುಚುಗ''' ಎಂಬ ಭೇದಗಳಿವೆ. == ಉಪಯೋಗಗಳು == ಈ ಗಿಡವನ್ನು (ಹೂ ರಹಿತ) ಜಜ್ಜಿ ಬಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿ ಗಂಜಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ತಿಂದರೆ ಅಥವಾ [[ಕಷಾಯ]] ಮಾಡಿ ಕುಡಿದರೆ, ಯಾವುದೇ [[ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ]] ಇಲ್ಲದೆ [[ಮೂಲವ್ಯಾಧಿ]] (Piles) ಗುಣಮುಖವಾಗುತ್ತದೆ. [[ಮೂತ್ರಕೋಶ|ಮೂತ್ರ ಕೋಶದ]] ಕಲ್ಲು ನಿವಾರಣೆಯಲ್ಲಿ, ಮಹಿಳೆಯರ [[ಋತುಚಕ್ರ]] ಸರಾಗವಾಗಿ ಆಗುವಲ್ಲಿ, ಹಲ್ಲು ನೋವಿನ ನಿವಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಸಸ್ಯದ ಪಾತ್ರ ದೊಡ್ಡದು. ಈ ಸಸ್ಯದ ಎಲೆ, ಹೂವು, [[ಕಾಂಡ]] ಹಾಗೂ ಬೇರು ಎಲ್ಲವೂ ಔಷಧೀಯ ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹಸುರುಗೊಬ್ಬರವಾಗಿ ಕೂಡ ಇದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಮುನಿ ಆಯುರ್ವೇದ ವೈದ್ಯಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಔಷಧಿಸಸ್ಯವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಕಫ ಪಿತ್ತವಿಕಾರಗಳನ್ನು ದೂರ ಮಾಡುವುದಲ್ಲದೆ ರಕ್ತಪಿತ್ತ, ಭೇದಿ, ಯೋನಿರೋಗಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತದೆ. ಮೂತ್ರವಿಸರ್ಜನೆಯಾಗುವಾಗ ಉರಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಕ್ತಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಇದರ ಒಣಬೇರಿನ ಕಷಾಯ ಸೇವನೆ ಉಪಯುಕ್ತವೆನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಭಗಂದರ, [[ಅಂಡವಾಯು]], ಬಿಳಿ ಹಾಗೂ ಕೆಂಪುಸೆರಗು ಮುಂತಾದವಕ್ಕೆ ಇದರ ಎಲೆ ಮತ್ತು ಬೇರಿನ ಕಷಾಯ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಔಷಧ. ಗ್ರಂಥಿಗಳ ಊತ, ಮೂತ್ರಪಿಂಡಗಳ ಊತ ಮುಂತಾದ ಹಲವಾರು ಬೇನೆಗಳಿಗೆ ಇದರ ಎಲೆ ಮತ್ತು ಬೇರು ಕಷಾಯ ಒಳ್ಳೆಯ ಮದ್ದು ಎನಿಸಿದೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [https://www.biodiversitylibrary.org/name/Mimosa_pudica View occurrences of ''Mimosa pudica'' in the Biodiversity Heritage Library] * [https://web.archive.org/web/20050407172948/http://faculty.ucc.edu/biology-ombrello/POW/sensitive_plant.htm "Sensitive Plant" page by Dr. T. Ombrello] * [https://web.archive.org/web/20140202143249/http://www.daff.qld.gov.au/__data/assets/pdf_file/0019/58015/IPA-Common-Sensitive-Plant-PP38.pdf Fact Sheet from the Queensland (Australia) Department of Agriculture, Fisheries and Forestry] * [https://web.archive.org/web/20010220030529/http://www-saps.plantsci.cam.ac.uk/records/rec117.htm Page about nyctinasty and leaf movement of ''Mimosa pudica''] by John Hewitson * [http://plantsinmotion.bio.indiana.edu/plantmotion/movements/nastic/mimosa/mimosa.html 1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081210032044/http://plantsinmotion.bio.indiana.edu/plantmotion/movements/nastic/mimosa/mimosa.html |date=2008-12-10 }} and [http://plantsinmotion.bio.indiana.edu/plantmotion/movements/nastic/mimosa/strongmimosa.html 2] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081210032424/http://plantsinmotion.bio.indiana.edu/plantmotion/movements/nastic/mimosa/strongmimosa.html |date=2008-12-10 }} * {{cite web |title=Video:MIMOSA PUDICA SENSITIVE:guide de culture |url=http://www.ethnoplants.com/mimosa-pudica |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090913093648/http://www.ethnoplants.com/mimosa-pudica/ |archive-date=2009-09-13 |access-date=2009-10-12 |publisher=Ethnoplants.com}} {{Includes Wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಮುನಿ}} [[ವರ್ಗ:ಸಸ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] jyeptv76t87v5d032lzcy42fjmfxct3 0 48795 1307737 1284559 2025-06-29T21:22:29Z Satish.rb 69902 Fixed new address 1307737 wikitext text/x-wiki {{Infobox Mandir | name = ಶ್ರೀ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ | image = Omkareshwar.JPG | image_alt = | caption = ಶ್ರೀ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ | pushpin_map = ಭಾರತ್ ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ | map_caption =Location in [[Madhya Pradesh]] | latd = 22 | latm = 14 | lats = 46 | latNS = N | longd = 76 | longm = 09 | longs = 01 | longEW = E | coordinates_region = IN | coordinates_display= title | other_names = | proper_name = | devanagari = | sanskrit_translit = | tamil = | marathi = | bengali = | country = [[ಭಾರತ್]] | state = [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ]] | district = | location = India | elevation_m = | primary_deity = ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ([[ಶಿವ]]) | important_festivals= | architecture = | number_of_temples = | number_of_monuments= | inscriptions = | date_built = | creator = | website = http://www.shriomkareshwar.org }} '''ಶ್ರೀ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ''' '''ಶ್ರೀ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಅಮರೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ''' == ಸ್ಥಳ : == *ಇಂದೂರಿನಿಂದ ೭೭ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ; [[ಉಜ್ಜಯಿನಿ]] ಗೆ ೧೩೩ ಕಿ.ಮೀ. ಓಂಕಾರೇಶ್ವರವಿದೆ. ಓಂಕಾರೇಶ್ವರದಿಂದ ೧೨ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ ರೈಲು ಮಾರ್ಗ ಸಿಗುವುದು.<ref name="ref2" /> *ಶ್ರೀ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ದೇವಾಲಯ [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ]] ದಲ್ಲಿ [[ನರ್ಮದಾ ನದಿ]] ಯ ದಡದ ಹತ್ತಿರದ ದ್ವೀಪದ ಮೇಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನರ್ಮದಾ ನದಿಯು ತನ್ನ ಇನ್ನೊಂದು ಸಣ್ಣ ಉಪನದಿಯೊಡನೆ ಸಂಗಮವಾಗುವ ಸ್ಥಳ. ದೇವಾಲಯವು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಮಾಂಧಾತ ಅಥವಾ ಶಿವಪುರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದ್ವೀಪವು ಓಂ (ಸಂಸ್ಕೃತ) ಕಾರದ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಓಂ ಕಾರದ ಅಧಿದೇವತೆ ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಇದು ಹನ್ನೆರಡು ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ನದಿಯ ಆಚೆ ದಡದಲ್ಲಿ ಮಮಲೇಶ್ವರ ಅಥವಾ ಅಮರೇಶ್ವರ ವೆಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಶಿವದೇವಾಲಯವಿದೆ ಅದನ್ನೂ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. == ಜ್ಯೋತಿರ್ ಲಿಂಗದ ಉದ್ಭವ ದ ಪುರಾಣ ಕಥೆ == *[[ಬ್ರಹ್ಮ]], [[ವಿಷ್ಣು]] ಮಹೇಶ್ವರರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚನವರಾರೆಂಬ ಚರರ್ಚೆಯಾದಾಗ ಶಿವನು ಮೂರು ಜ್ಯೋತಿಗಳ (ಬೆಳಕಿನ) ಕಂಬಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಠಿಸಿದನು (ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಲಿಂಗ). ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮ ರಿಗೆ ಅದರ ಮೇಲಿನ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ತುದಿಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ತಿಳಿಸಿದನು. ವಿಷ್ಣುವು ಅದರ (ಮೇಲಿನ) ತುದಿಯನ್ನು ಕಾಣದೇ ಹಿಂತುರುಗಿ ಬಂದು ತನಗೆ ಆ ಲಿಂಗದ ತುದಿ ಸಿಗದಿರುವ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಬ್ರಹ್ಮ ನು ತಾನುನೋಡಿರುವದಾಗಿ ಹೇಳಿದನು. ಈಶ್ವರನು ಎರಡನೇ ಜ್ಯೋತಿಸ್ಥಂಬವಾಗಿದ್ದು ಬ್ರಹ್ಮನು ಸುಳ್ಳು ಹೇಳಿದನೆಂದು ತಿಳಿದು ಅವನಿಗೆ ಪೂಜೆ ಯಿಲ್ಲದಿರಲಿ ಎಂದು ಶಪಿಸಿದನು.ಅದರೆ ಸತ್ಯ ಹೇಳಿದ ವಿಷ್ಣು ವು ಪೂಜೆ ಗೆ ಅರ್ಹನೆಂದು ಹೇಳಿದನು ಆ ಆದಿ ಯಲ್ಲಿ ತೋರಿದ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವೇ ಈಗ ಇರುವ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳೆಒದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ (ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ -ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ) == ಶ್ರೀ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ == *ಈ ಸ್ಥಳ ಸುಂದರ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ನದಿಗಳ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿದ್ದು ಮನೋಹರವಾಗಿದೆ. ಮಂದಿರ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ. ನದಿಯ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಅನೇಕ ಮೆಟ್ಟಲುಗಳನ್ನು ಏರಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕು. ದೇವಾಲಯ ಭವ್ಯವಾದ ಗೋಪುರ ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವಾಲಯ ಸದಾ ಜನರಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ -ಸರತಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಗಬೇಕು. ಅಲ್ಲೇ ಸಿಗುವ ಪೂಜಾ ಸಾಮಗ್ರಿ ಹಾಲು ನೀರಿನ ಗಿಂಡಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಗರ್ಭಗುಡಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರೆ ಪುಟ್ಟದಾದ ಶ್ರೀ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ದರ್ಶನವಾಗುತ್ತದೆ. ಗೋಲಾಕಾರದ ಸಣ್ಣಲಿಂಗ ನಿರಾಕಾರ ಈಶ್ವರನನ್ನೂ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಮೂಲ ತತ್ವವನ್ನೂ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಯೂ ಭಕ್ತರು ಸ್ವತಃ ಅಭಿಶೇಕ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆಮಾಡಿ ಸಂತೋಷ ಪಡಬಹುದು. ಪೂಜಾಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿಸಲು,ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸಲು ತುಂಬಾಜನ ಅರ್ಚಕರಿದ್ದಾರೆ. ಮಂದಿರದ ಒಳಗಡೆ ಅನೇಕ ದೇವತೆಗಳ ಮೂರ್ತಿಗಳಿವೆ. ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರನಿಗೆ ಬಿಲ್ವ ಪತ್ರದ ಜೊತೆ ತುಲಸೀಪತ್ರವನ್ನೂ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲಿಂಗದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ [[ಪಾರ್ವತಿ]] ಯ ಶ್ವೇತವರ್ಣದ ಮೂರ್ತಿ ಇದೆ. ರಾತ್ರಿ ಆದ ಮೇಲೆ ಪಾರ್ವತಿ ಪರಮೇಶ್ವರರಿಗಾಗಿ ಶಯನ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ, ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಪಗಡೆ ಮಣೆ ಇಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿ ರಾತ್ರಿ ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರು ಆಗಮಿಸಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆದು ಪಗಡೆಯಾಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಭಕ್ತರ ನಂಬುಗೆ. ಭಕ್ತರು ಇಲ್ಲಿ ಬಂದು ಮನೋನಿವೇದನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರೆ ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ಮನೋಕಾಮನೆಗಳು ಈಡೇರುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ನೈವೇದ್ಯವನ್ನು ಭಕ್ತರು ಸೇವಿಸುವ ಪದ್ಧತಿ ಇಲ್ಲ.. ಕಾರ್ತಿಕ ಪೂರ್ಣಿಮೆಯಂದು ಇಲ್ಲಿ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ [[ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ]] ಮತ್ತು [[ಏಕಾದಶಿ]] ಯಂದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಜನ ಸೇರುತ್ತಾರೆ. == ಸ್ಥಳ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಕಥೆ == *ಈ ಬಗ್ಗೆ ಮೂರು ಕಥೆ ಇದೆ.. *ಇಕ್ಷ್ವಾಕು ವಂಶದ (ಸೂರ್ಯವಂಶ) ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಮಾಂಧಾತನು ಇಲ್ಲಿ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ್ದನೆಂದು ಸ್ಥಳ ಪರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಒಮ್ಮೆ ನಾರದನು ವಿಂಧ್ಯ ಪರ್ವತಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅದರ ಅಧಿಪತಿ ವಿಂಧ್ಯನ ಹತ್ತಿರ ಮೇರು ಪರ್ವತವು ನಿನಗಿಂತ ಎತ್ತರ ಇರುವುದರಿಂದ ಮೇರುವು ನಿನಗಿಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠನೆನಿಸಿದ್ದಾನೆ ಎಂದನಂತೆ. ಅದಕ್ಕೆ ವಿಂಧ್ಯನು ಶಿವನನ್ನು ಕುರಿತು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದನು. ಶಿವನು ತನ್ನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಎರಡುಭಾಗ ಮಾಡಿ ಒಂದು ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ, ಇನ್ನೂಂದು ಪಾರ್ಥಿವ ರೂಪ ಅಮರೇಶ್ವರ ಎಂದು ವಿಭಾಗ ಮಾಡಿ ಪೂಜಿಸಲು ಹೇಳಿ ಅವನಿಗೆ ಬೇಕಾದ ವರ ಕೊಟ್ಟನು. ಆದರೆ ತನ್ನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಕೊಡದಿರಲು ತಿಳಿಸಿದನು. ವಿಂದ್ಯನು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರ ಬೆಳೆದು ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರರ ಸಂಚಾರಕ್ಕೂ ತೊಂದರೆಯಾಯಿತು. ಆಗ ದೇವತೆಗಳೂ ಜನರೂ ಶಿವ ಭಕ್ತ ಮಹರ್ಷಿ ಅಗಸ್ತ್ಯನಿಗೆ ಸಹಾಯಮಾಡಲು ಕೋರಿದರು. ಮಹರ್ಷಿ ಅಗಸ್ತ್ಯನು ವಿಂಧ್ಯ ಪರ್ವತಕ್ಕೆ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಬಂದನು ಆಗ ವಿಂದ್ಯನು ಅವನಿಗೆ ಬಗ್ಗಿ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ತನ್ನನ್ನು (ತುಳಿದು)ದಾಟಿ ಹೋಗಲು ಹೇಳಿದನು. ಮಹರ್ಷಿ ಅಗಸ್ತ್ಯನು ಹಾಗೆಯೇ ಅವನನ್ನು ದಾಟಿ ತಾನು ಹಿಂತಿರುಗಿ ಬರುವವರೆಗೂ ಹೀಗೆಯೇ ಬಗ್ಗಿರಲು ಹೇಳಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹೋದನು- ಆದರೆ ಅವನು ಹಿಂತಿರುಗಿ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಬರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ವಿಂಧ್ಯನು ಬೆಳೆಯುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಬಗ್ಗಿದಂತೆಯೇ ಇದ್ದಾನೆ. ಶಿವನು ಕರುಣಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಎರಡೂ ಲಿಂಗಗಳು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದು ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ.<ref name="ref2">{{Cite web |url=http://www.shriomkareshwar.org/MainTemple.aspx |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2013-09-27 |archive-date=2013-02-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130208061438/http://www.shriomkareshwar.org/MainTemple.aspx |url-status=dead }}</ref> '''ಮತ್ತೊಂದು ಕಥೆ''' ದೇವದಾನವರಿಗೆ ಯುದ್ಧವಾದಾಗ ದೇವತೆಗಳು ದಾನವರಿಗೆ ಸೋತು ದಿಕ್ಕುಕಾಣದೆ ಶಿವನಿಗೆ ಮೊರೆ ಹೋದಾಗ ಶಿವನು ಓಂಕಾರೇಶ್ವರನಾಗಿ ಬಂದು ದಾನವರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಯೆ ನೆಲೆಸಿದನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ. == ಇತರ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳಗಳು == *ಓಂಕಾರೇಶ್ವರನ ದೇವಾಲಯ ನೋಡಿದ ನಂತರ ಅಮಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಯವನ್ನು ನೋಡಬೇಕು. ಅಲ್ಲದೆ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ನರ್ಮದಾನದಿಯ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಲಿಂಗವನ್ನು ಮಾಡಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಶಿವಲಿಂಗ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಸಣ್ಣ ಲಿಂಗವನ್ನು ಪೂಜೆ ಮಾಡಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರನ ದರ್ಶನದ ಪುಣ್ಯ ಲಭಿಸುವುದೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಅನ್ನಪೂರ್ಣೇಶ್ವರೀ ದೇವಸ್ಥಾನ ನೋಡಲೇಬೇಕಾದ್ದು. ಇಲ್ಲಿ ಕಾಳೀ ಮತ್ತು ಸರಸ್ವತಿಯರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಋಣಮುಕ್ತೇಶ್ವರನ ದರ್ಶನ ಮಾಡಬೇಕು. ಇಲ್ಲಿದೇವರಿಗೆ ಕಡಲೆಬೇಳೆ ಅರ್ಪಿಸಿದರೆ ಎಲ್ಲಾಋಣಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ದೊರೆಯುವುದೆಂದು ಹೇಳುವರು. ಹೊಸದಾದ ಗಜಾನನ ಮಹಾರಾಜ್ ದೇವಾಲಯವೂ ನೋಡುವಂತಹುದು. == ರಾತ್ರಿಯ ದೀಪೋತ್ಸವ : == ಓಂಕಾರೇಶ್ವರನಿಗೆ ರಾತ್ರಿ ದೀಪಾರತಿ ನಡೆಯುವ ದೀಪಾರತಿ ನೋಡಲು ಚೆನ್ನಾಗಿರುವುದು. ಎಲೆಗಳನ್ನು ಬಟ್ಟಲಿನಂತೆ ಮಡಚಿ, ಮದ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆ ಬತ್ತಿ ಇಟ್ಟು ದೀಪ ಹಚ್ಚಿ ನದಿಯಲ್ಲಿ ತೇಲಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ ಸಾವಿರಾರು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ನದಿಯಲ್ಲಿ ತೇಲುತ್ತಾ ಹೋಗುವ ದೀಪಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದು ಒಂದು ಅವಿಸ್ಮರಣೀಯ ದೃಶ್ಯ. ಅನುಕೂಲ ವಿದ್ದವರು ರಾತ್ರಿ ಅಲ್ಲಿ ಉಳಿದು ನೋಡಬಹುದು.. == ಆಧಾರ : == *ದ್ವಾದಶ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು ಕೈ ಹೊತ್ತಿಗೆ- ಪ್ರವಾಸ ಲೇಖನ ಗ್ರಂಥ_ ಬರೆದವರು ಶ್ರೀಮತಿ ಚೂಡಾಮಣಿ ರಾಮಚಂದ್ರ [[ಸಾಗರ]] ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ *https://en.wikipedia.org/wiki/Omkareshwar == ನೋಡಿ: == *೧.ಶ್ರೀ [[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] -ಕಾಶಿ *೨.[[ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] | [[ದ್ವಾದಶ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು]] *೩[[ಶ್ರೀ ವೈದ್ಯನಾಥ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ==ಬಹ್ಯಾಕೊಂಡಿಗಳು== *http://omkareshwar.org/omkareshwar-jyotirlinga/ *http://travel.india.com/destinations/omkareshwar {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130914184923/http://travel.india.com/destinations/omkareshwar |date=2013-09-14 }} *[https://shivaseva.com/blog/shri-mamleshwar-jyotirlinga/ Mamleshwar jyotirlinga in omkareshwar -official site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210426175224/https://www.jagghoomiya.com/mamleshwar/ |date=2021-04-26 }} ==ಉಲ್ಲೆಖಣ== {{reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ದ್ವಾದಶ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು]] htsctxmwkw8rbpx7b57jf7vv0bts2ta 0 64366 1307739 877399 2025-06-30T01:04:57Z Kartikdn 1134 Kartikdn [[ಗ್ಯಾರಿಕ್ ಡೇವಿಡ್]] ಪುಟವನ್ನು [[ಡೇವಿಡ್ ಗ್ಯಾರಿಕ್]] ಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ: ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಸರಿಯಾದ ರೂಪ 877399 wikitext text/x-wiki [[File:David Garrick (studio of Sir Joshua Reynolds, c. 1776-1779).jpg|thumb|David Garrick]] ಗ್ಯಾರಿಕ್ ಡೇವಿಡ್ 1717-79. ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಜನಪ್ರಿಯ [[ನಟ]], ನಾಟಕಕಾರ ಮತ್ತು ರಂಗಭೂಮಿಯ ನಿಯಂತ್ರಕ. ಸಹಜ ಅಭಿನಯವನ್ನು ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ತಂದವ. == ಬದುಕು == ಜನಿಸಿದ್ದು ಲಿಚ್ಫೀಲ್ಡ್‌ನ ಬಳಿ. ಪ್ರಾರಂಭದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಹುಟ್ಟೂರಿನಲ್ಲಿ ಪಡೆದು ಅನಂತರ ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್ ಜಾನ್ಸನ್ನೊಂದಿಗೆ ಲಂಡನಿಗೆ ಹೋದ. ಕಾನೂನು ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುವ ಆಶೆಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ, ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ ದ್ರಾಕ್ಷಾರಸ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಿದ. ಅನಂತರ ನಾಟಕದ ಗೀಳು ಹಿಡಿದು ನಟನಾದ. ಈವ್ ಮೇರಿ ವಯೊಲೆಟ್ಟ ಎಂಬ ಫ್ರೆಂಚ್ ನರ್ತಕಿಯನ್ನು ಗ್ಯಾರಿಕ್ 1749ರಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾದ. ಈತ 1779 ರ ಜನವರಿ 20 ರಂದು ನಿಧನನಾದ. == ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ == ರಂಗಭೂಮಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ನಂತರ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕ್ಲಿನ್ನಂಥ ಹೆಸರಾಂತ ರಂಗಭೂಮಿಯ ನಿರ್ವಾಹಕರ ಸ್ನೇಹ ಸಂಪಾದಿಸಿದ. ಸುಖಾಂತ, ದುಃಖಾಂತ ನಾಟಕಗಳ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಅಭ್ಯಾಸಮಾಡಿದ. ರಂಗಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಈತ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು 1741ರಲ್ಲಿ. ಅದೇ ವರ್ಷ ಮೂರನೆಯ ರಿಚರ್ಡ್ ಆಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿ ಹೆಸರುಗಳಿಸಿದ. ಪ್ರವೇಶದ 7 ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 18 ವಿವಿಧ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿನಯಿಸಿದ. ಅಭಿನಯದಲ್ಲಿ ಸಹಜತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿ, ನೂತನ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೆರೆದು, ಲಂಡನ್ ಜನತೆಗೆ ಪ್ರಿಯನಾದ. ಈತನ ಅಭಿನಯವನ್ನು ಕವಿ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್ ಪೋಪ್ ತುಂಬ ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಗ್ಯಾರಿಕ್ ಅನಂತರ ಡ್ರೂರಿ ಲೇನ್ ಥಿಯೇಟರಿನ ನಿಯಂತ್ರಕನೂ ಅದರ ಒಬ್ಬ ಪಾಲುಗಾರನೂ ಆದ (1747). ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿನ ನೆರಳು ಬೆಳಕಿನ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದನಲ್ಲದೆ, ಅಭಿನಯಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಅನೇಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ತಂದ. ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್ ಮತ್ತು ಜಾನ್ಸನ್ರ ಅನೇಕ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಅಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪ ಬದಲಾವಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ ಅವನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಿದ. ಹೊಸ ನಾಟಕಕಾರರ ಅನೇಕ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ ಅವರನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದ. ಈತ ಅನೇಕ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಲೈಯಿಂಗ್ ವ್ಯಾಲೆಟ್ (1741), ಮಿಸ್ ಇನ್ ಹರ್ ಟೀನ್ಸ್‌ (1747) ಮತ್ತು ಐರಿಷ್ ವಿಡೊ (1772) ಇವುಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಬಹುದು. ಗ್ಯಾರಿಕ್ ತನ್ನ ಜೀವಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 96 ವಿವಿಧ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿನಯಿಸಿ ನಾಟಕ ಕಲೆಗೆ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಮೆರುಗನ್ನು ಕೊಟ್ಟ. ಈತ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದುವು ಮೂರನೆಯ ರಿಚರ್ಡ್, ಹ್ಯಾಮ್ಲೆಟ್, ಕಿಂಗ್ ಲಿಯರ್ ಮತ್ತು ಅಬೆಲ್ ಡ್ರಗರ್-ಇವು. ತನ್ನ ಆಕರ್ಷಕ ಸಂಭಾಷಣೆ ಮತ್ತು ಸುಸಂಸ್ಕೃತ ನಡೆವಳಿಕೆಯಿಂದ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನೂ ಸ್ನೇಹಿತರನ್ನೂ ಗ್ಯಾರಿಕ್ ಸಂಪಾದಿಸಿದ. ಈತ ಜಾನ್ಸನ್ನ ಸ್ನೇಹಕೂಟದ ಒಬ್ಬ ಸದಸ್ಯನೂ ಆಗಿದ್ದ. ಈತನ ಔದಾರ್ಯವನ್ನು ಜಾನ್ಸನ್ ಪ್ರಶಂಸಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಗ್ಯಾರಿಕ್ನನ್ನು ಕುರಿತ ಅನೇಕ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಗಳೂ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸಬಹುದಾದ್ದು ಮಾರ್ಗರೆಟ್ ಬಾರ್ಟನ್ನಳದು(1948). == ಮರಣಾನಂತರ == ಗ್ಯಾರಿಕ್ನನ್ನು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅಬೆಯಲ್ಲಿ ಪೊಯೆಟ್ಸ್‌ ಕಾರ್ನರ್ ಎಂಬ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರನ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅಬೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಾಧಿಯಾಗುವ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾದ ಮೊದಲ ನಟ ಇವನು. ಈತ ಸತ್ತಾಗ ಜಾನ್ಸನ್ ‘ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಉಲ್ಲಾಸವೇ ಅಸ್ತಂಗತವಾಯಿತು’ ಎಂದು ಶೋಕಿಸಿದನಂತೆ. ಗ್ಯಾರಿಕ್ನ ಮರಣಾನಂತರ, ಗ್ಯಾರಿಕ್ ಕ್ಲಬ್ ಎಂಬ ಒಂದು ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು (1831). ನಾಟಕಕಲೆಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಕೊಡುವುದು, ನಟನ ಕಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಗ್ರಂಥಭಂಡಾರವೊಂದನ್ನು ತೆರೆಯುವುದು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಕ್ಲಬ್ಬಿನ ಆಸ್ತಿಯಾಗಿ 1000 ನಾಟಕಸಂಬಂಧಿ ಚಿತ್ರಗಳೂ ಇತರ ಚಿತ್ರಗಳೂ ಇವೆ. ಜೊತೆಗೆ ನಾಟಕ ರಂಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಳೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ವಿಪುಲವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ. 1881ರಲ್ಲಿ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಗ್ಯಾರಿಕ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಇಂದಿಗೂ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿದೆ. {{wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಗ್ಯಾರಿಕ್ ಡೇವಿಡ್}} [[ವರ್ಗ:ರಂಗಭೂಮಿ]] [[ವರ್ಗ:ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದರು]] [[ವರ್ಗ:ನಾಟಕಕಾರರು]] pcujqijnnimgwqk03t95r3t8xjg1chy 0 73377 1307753 1291176 2025-06-30T06:40:48Z 2401:4900:4E57:3BB3:9948:53CC:3AF9:FB86 1307753 wikitext text/x-wiki '''ಬಯಲಾಟ''' [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ಜನಪದ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ವೈವಿಧ್ಯದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಗಂಡುಕಲೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯಗಳು ಮುಪ್ಪುರಿಗೊಂಡಿವೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಗ್ರಾಮೀಣರಿಗೆ ಮನರಂಜನೆ ಒದಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವ ಹವ್ಯಾಸಿ ಕಲೆ ಬಯಲಾಟ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುಗ್ಗಿ ಕೆಲಸ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ 'ಬಯಲಾಟ'ಗಳ ಸುಗ್ಗಿ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಕೆಲಸದ ಬಿಡುವು. ಬಯಲು ನಾಟಕದ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಮುನ್ನ ಬಹಳ ಪರಿಶ್ರಮ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಬಯಲಾಟದ ಹುಚ್ಚು ಇರುವವರೆಲ್ಲ ಒಂದು ಕಡೆ ಸೇರಿ ತಾವು ಕಲಿಯಬೇಕೆಂದಿರುವ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಸಂಗದ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಕಲಾವಿದರು ಅನೇಕ ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರತಿದಿನ ರಾತ್ರಿ ಸೇರಿ ಹಿರಿಯ ಕಲಾವಿದರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕಲಿಯುತ್ತಾರೆ. ಬಯಲಾಟ ಕಲಿಸುವವನಿಗೆ '[[ಭಾಗವತ]]' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಭಾಗವತನಿಗೆ ಕಲಾವಿದರೆಲ್ಲರೂ ಸೇರಿ ಇಂತಿಷ್ಟು ದವಸ ಧಾನ್ಯಗಳೆಂದು ಸಂಭಾವನೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಯಲಾಟ ನಡೆಯುವುದು ಹಬ್ಬ, ಜಾತ್ರೆ ಮತ್ತಿತರ ಸಂತೋಷದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರುವ ನೆಂಟರಿಷ್ಟರು, ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಊರಿನವರ ಎದುರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕಲೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ಕಲಾವಿದರ ಆಸೆ. ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯುಳ್ಳವರು ಭಾಗವಹಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಭಾಗವತರು ಅವರವರ ವಯೋಗುಣ, ಮೈಕಟ್ಟು, ಕಂಠಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪಾತ್ರ ಹಂಚುತ್ತಾರೆ. ರಾಜಾ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರ ಬಹುಮುಖ್ಯ. ಬಯಲಾಟ ಎಂಬ ನಾಟಕವು ಇದನ್ನು ಊರಿನ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ (ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕಟ್ಟೆ, ರಂಗಭವನ) ಆಡುವ ಕಲೆ. ಇದನ್ನು ದೊಡ್ಡಾಟ ಎಂತಲೂ ಕರೆಯುವರು. ಈ ನಾಟಕವು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ (ರಾಯಚೂರು, ವಿಜಾಪುರ, ಬಾಗಲಕೋಟೆ, ಬೆಳಗಾವಿ, ಕಲಬುರಗಿ) ಭಾಗದ ಪ್ರಸಿದ್ದಿ ಕಲೆ. ಬಯಲಾಟ ನಾಟಕ ರೂಪದ ಕಥಾ ರೂಪ, ಇದರ ಮುಖ್ಯವಾದ ಕಥಾವಸ್ತು ಎಂದರೆ ಪೌರಾಣಿಕ ಹಿನ್ನಲೆಯುಳ್ಳ ಪಾತ್ರಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ಪೌರುಷದ ಕುಣಿತಗಳು, ಭರ್ಜರಿಯಾದ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು, ಭವ್ಯವಾದ ರಂಗಮಂಟಪ, ಉದ್ದವಾದ ಮಾತುಗಾರಿಕೆ, ಹಾಸ್ಯ, ರೋಷ, ಸಂಗೀತ ಇದು ಬಯಲಾಟದ ವೈಶಿಷ್ಠತೆಗಳು.ಇದು ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಆದಾರಿಸಿ ರಾತ್ರಿಯೆಲ್ಲ ಪ್ರದಶ್ರನಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ==ಭಿನ್ನತೆ== ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶ ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದಡೆ ಪ್ರಚಲಿತವಿದ್ದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಆಟಕ್ಕೆ ಮೂಡಲಪಾಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿಯೇ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಟಗಳಿಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಟಗಳಿಗೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಿನ್ನತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಆಟವೆಂದೇ ಕರೆಯಲಾಗುವ ಈ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ವಿದ್ವಾಂಸರು, "ಬಯಲಾಟ","ಮೂಡಲಪಾಯ ಆಟ" ದೊಡ್ಡಾಟ ಎಂದು ಕರೆಯುವರು. ==ಇತಿಹಾಸ== ಬಯಲಾಟವು ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಕಲೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯಾಗಿದ್ದು ೧೫೦ ವರ್ಷ ಕಾಲದ ಇತಿಹಾಸ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೂಲ ಹೂಂದಿದ್ದು ಹಾಡು ಮತ್ತು ಕುಣಿತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬಯಲಾಟದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ "ಕುಮಾರರಾಮ" ಅಂತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನವಾದ ಕೃತಿ. ಸುಮಾರು ೧೯೦೦ರಲ್ಲಿ ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ಕೃತಿಗಳು ಅಲ್ಲಲ್ಲೇ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದವು ಎಂಬುವುದಕ್ಕೆ ಈ ಕೃತಿಗಳು ಇಂಬು ಕೊಡುತ್ತವೆ. ==ಆಟದ ಆರಂಭ== ಬಯಲಾಟದ ನಾಟಕವನ್ನು ಊರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗುವ ಎರಡು ದಿನದ ಮುಂಚಯೇ ಸುತ್ತಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಡಂಗುರ ಸಾರಿ, ಕರಪತ್ರ ಹಂಚುತ್ತಾರೆ. ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶನ ದಿನದ ಮುನ್ನ "'ಗೆಜ್ಜೆಪೂಜೆ" ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗೆಜ್ಜೆಪೂಜೆ ಎಂದರೆ ಪಾತ್ರಾಧಾರಿಗಳು ಬಣ್ಣ ಹಚ್ಚಿ, ವೇಷಭೂಷಣ ತೂಟ್ಟು ತಾಲೀಮ್ ಮಾಡುವುದಾಗಿದೆ. ನಾಟಕದ ಪ್ರದರ್ಶನ ದಿನ ಪಾತ್ರ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಬಣ್ಣದ ಚೌಕಿಯಲ್ಲಿ ದೇವರ ಸ್ತುತಿ ಮಾಡಿ, ವಾದ್ಯಗಳ ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಗುಡಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಅಲ್ಲೇ ಬಣ್ಣ ಹಚ್ಚಿಕೊಂಡು, ವೇಷ ಭೂಷಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ, ರಂಗಮಂಟಪಕ್ಕೆ ಬರುವ ಪದ್ದತಿ ಇದೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಗಣಪತಿ ಪೊಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ, ರಂಗಮಂಟಪಕ್ಕೆ ಬಾಲಗಣಪತಿ ವೇಷದ ಪಾತ್ರಧಾರಿ ಆಗಮಿಸಿ, ಜೊತೆಗೆ ನಾಟಕದ ಸೂತ್ರಧಾರಿ ಸಾರಥಿಯು ಜೊತೆಗೆ ಸಂಭಾಷಣೆ ಮಾಡಿ, ನಾಟಕವನ್ನು ಯಾವುದೇ ಅಡ್ಡಿ-ಆತಂಕಗಳಿಲ್ಲದೇ ನೆರವೇರಿಸಲು ಸಾರಥಿ ಬಾಲಗಣಪತಿ ಹತ್ತಿರ ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶನ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಊರಿನ ಗ್ರಾಮ ದೇವ-ದೇವತೆಗಳ ಸ್ತುತಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ===ಸ್ತುತಿ=== ಶ್ರೀ ಗೌರಿವರಪುತ್ರಾ ಸತತಾ ಶುಭ ಚರಿತ್ರಾ ಯೋಗಿ ಸಜ್ಜನ ಸ್ತೋತ್ರಾ| ಗಜನಿಭಾಗಾತ್ರಾಃ||೧|| ನಿಟಿಲ ನೇತ್ರನ ಸುತನೆ| ನಿಗಮಾಗಮ ವಂದಿತನೆ ಸುಚಿತಾ ಸನ್ನಿತರ್ಣಾ| ಕುಂಟಲಾಭರಣಾ||೨||" ==ಪಾತ್ರವರ್ಗ== ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ರೋಷ, ಹಾಸ್ಯ, ತೋಳಲಾಟ, ಭಿಭಿತ್ಸ ಮುಂತಾದ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು ಇದ್ದು ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಹಾವ-ಭಾವಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವವರು ಪಾತ್ರ ಮಾಡಬೇಕು. ಸಾತ್ವಿಕ ಪಾತ್ರಗಳು ಬಣ್ಣದ ಚೌಕಿಯಿಂದ ರಂಗಮಂದಿರಕ್ಕೆ ಕುಣಿಯುತ್ತಾ ಬರುತ್ತವೆ. ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ಸಾರಥಿ ಪಾತ್ರ ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದುದು. ಸಾರಥಿಯು ಇಡೀ ನಾಟಕದ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳ ಪರಿಚಯ ಹಾಗೂ ಸಂಭಾಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಸಾರಥಿಯು ಹಾಸ್ಯ, ವಿಡಂಬನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳ ನಡುವೆ ಚಾಡಿ ಚುಚ್ಚುತ್ತಾನೆ. ಭಾಗವತ ಎಂದರೆ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತದ ಹಿಮ್ಮೇಳವನ್ನು ನಡೆಸುವವ. ವೀರಾಧಿವೀರರ ಪಾತ್ರಗಳು ಬಂದಾಗ ಮೇಲೀಂದ ಮೇಲೆ "ಶಹಬ್ಬಾಶ್, ಶಹಬ್ಬಾಶ್" ಎಂದು ಏರುಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಗಂಡಸರೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ರೂಪ, ಲಕ್ಷಣ, ಘನತೆ, ಗೌರವಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾಗುವಂತೆ ಪಾತ್ರ ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ==ವೇಷಭೂಷಣಗಳು== ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಆಕರ್ಷಿಣೀಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬಯಲಾಟದ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯನ್ನು ವೇಷಭೂಷಣದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ವೇಷಭೂಷಣಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿಯೇ ಇದೇ ಪಾತ್ರ ಎಂದು ಹೇಳುವಷ್ಟು ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ವೇಷಭೂಷಣಗಳ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟತೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳ ಕೀರಿಟವನ್ನು ಹಗುರವಾದ ಕಟ್ಟಿಗೆಯಿಂದ ಮಾಡಿದ್ದು, ಸೋನರಿಗಳನ್ನು ಬಣ್ಣದ ಹಾಳೆ ಹಾಗೂ ಕನ್ನಡಿಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳಿಗೆ "ಭುಜಕೀರ್ತಿ" ಹಾಗೂ "ಎದೆಹಾರ" ದೊಡ್ಡ ಮೆರಗು. ಕೊರಳಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣದ ಸರಗಳು, ಕೈಕಟ್ಟು, ಕೈಯಲ್ಲಿ ಖಡ್ಗ, ಬಿಲ್ಲು, ಬಾಣ, ಗದೆ ಇವು ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳ ಸಲಕರಣೆಗಳು. ರಾಕ್ಷಸ, ರೌದ್ರ, ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ "ಕುರಿಯ ಉಣ್ಣೆ'ಯಿಂದ ಮೀಸೆ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. ==ವಾದ್ಯ ಮತ್ತು ಹಿಮ್ಮೇಳ== ಪ್ರಮುಖ ಕತೆಗಾರನಾದ [[ಭಾಗವತ]]ನು ಕ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತಾಳ ಹಿಡಿದಿರುತ್ತಾನೆ. ಈತನಿಗೆ ದನಿಗೂಡಿಸಲು, ಅಲಾಪನೆ ಗೈಯಲು ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ಒಬ್ಬಿಬ್ಬರು ಮೇಳದವರಿರುತ್ತಾರೆ. ಮೃದಂಗ, ಹಾರ್ಮೋನಿಯಂ ವಾದ್ಯಗಾರರು ಜೊತೆಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯ ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಮುಖ (ವೀಣೆ) ವೇಣಿ ಈ ವಾದ್ಯವು ವೀರ ಕರುಣ, ಶೃಂಗಾರಾದಿ ರಸಗಳ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಕಥಾ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಹಾಡುವ ಭಾಗವತರಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪಾತ್ರ ಬಂದಾಗಲೂ ಅದರ ವರ್ಣನೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ವೇದಿಕೆಯ ಮಧ್ಯ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಬರುವ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ಭಾಗವತರ ಹಾಡಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕುಣಿಯುತ್ತಾರೆ. ಮಧ್ಯೆ ಮಧ್ಯೆ ಕಲಾವಿದರೇ ಹಲಹಲ, ಬಾಪ್ಪರೇ ಶಹಬಾಸ್, ಹುರ್ ಭಲಾ ಶಭಾಸ್ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ==ಕುಣಿತ== ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ಕುಣಿತವು ಪುರುಷ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ರೌದ್ರತಾರದಿಂದ, ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರ ಲಾಸ್ಯದಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಸಾರಥಿಯು ಮಾತ್ರ ಲಘವಾದ ಕುಣಿತ, ಬರೀ ಹೆಜ್ಜೆಗಳ್ಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹಾಕುತ್ತಾನೆ. ==ರಂಗಮಂಟಪ== ಬಯಲಾಟವು ರಾತ್ರಿಯೆಲ್ಲಾ ನಡೆದು ಸೂರ್ಯೋದಯದ ವೇಳೆಗೆ ಮುಕ್ತಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ದೊಡ್ಡಾಟಕ್ಕೆ ಮಂಟಪ ಕಟ್ಟುವುದೇ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಕೆಲಸ. ಆಟಕ್ಕೆ ಇನ್ನು ಹತ್ತಿಪ್ಪತ್ತು ದಿನ ಇರುವಾಗಲೇ ಆಡುವ ಜಾಗವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿ 'ಹಂದರಗಂಬ'ವೊಂದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಂಬ ಆಟಕ್ಕೆ ಮುಂಚನೆಯಿದ್ದಂತೆ; ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಪ್ರಚಾರವಿದ್ದಂತೆ. ಆಟ ಇನ್ನು ಒಂದೆರಡು ದಿನವಿರುವಾಗ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರೆಲ್ಲ ಸೇರಿ 'ಅಟ್ಟ' ಕಟ್ಟಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಊರಿನ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಜನ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸೇರುವಂತಹ ವಿಶಾಲವಾದ ಬಯಲಿನಲ್ಲೋ ಅಥವಾ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲೋ ಬಯಲಾಟದ ಅಟ್ಟ ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ.ಸಣ್ಣ ಗೂಟಗಳನ್ನು ನೆಟ್ಟು ಅದರ ಮೇಲೆ ಹಲಗೆಗಳನ್ನು ಹರಡಿ ಬಿಗಿದು ಎತ್ತರದ ವೇದಿಕ ಸಿದ್ದ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ವೇದಿಕೆ ಸುಮಾರು ೩೦*೪೦ರಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ.ಇದಕ್ಕೆ 'ಮಂತು' ಹಾಕುವುದು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಸುಮಾರು ೧೦ ಮೊಳ ಎತ್ತರದ ಚಪ್ಪರ ಹಾಕಿ ಸುತ್ತ ಮೂರು ಕಡೆಯಿಂದಲೂ ತಗಡು, ಸೋಗೆ ಅಥವಾ ಜಮಖಾನ ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚುತ್ತಾರೆ. ಚಪ್ಪರದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಒಂದಿಷ್ಟು ಭಾಗವನ್ನು ಬಣ್ಣ ಹಚ್ಚುವುದಕ್ಕೆ, ವೇಷಭೂಷಣ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ 'ಚೌಕಿ' ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಮಂಟಪದ ಮುಖಭಾಗಕ್ಕೊಂದು ಹಿಂದಕ್ಕೊಂದು ಪರದೆ ಇರುತ್ತದೆ ರಾತ್ರಿ ಊಟ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಸುಮಾರು ೧೦ ಗಂಟೆ ವೇಳೆಗೆ ಬಯಲಾಟ ಆರಂಭವಾಗುವುದು. ==ಕಥಾವಸ್ತು== ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳಾದ ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತದಿಂದ ಆರಿಸಿಕೊಂಡ ಪ್ರಸಂಗಗಳೇ ಹೆಚ್ಚು. ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ, ಕೃಷ್ಣಸಂಧಾನ, ಸುಗಂಧ ಪುಷ್ಪಹರಣ, ವಿರಾಟ ಪರ್ವ, ಕರ್ಣಪರ್ವ, ಸುಧನ್ವಾರ್ಜನ, ತಾರಕಾಸುರ ವಧೆ, ವೀರ ಅಭಿಮನ್ಯು, ಆಶ್ವಮೇಧಯಾಗ, ವಾಲಿ-ಸುಗ್ರೀವ ಕಾಳಗ, ದ್ರೌಪದೀ ವಸ್ತ್ರಾಪಹರಣ, ರತಿಕಲ್ಯಾಣ, ಲವಕುಶರ ಕಾಳಗ, ತಾಮ್ರಧ್ವಜನ ಕಾಳಗ, ಅಹಿರಾವಣ- ಮಹಿರಾವಣ, ಶ್ವೇತ ಚರಿತ್ರೆ, ಭೀಮಾರ್ಜುನರ ಯುದ್ದ, ಕರ್ಣಾರ್ಜುನರ ಕಾಳಗ, ಕಲಾವತಿ ಸ್ವಯಂವರ, ವೃತ್ತಪಾಲಕರಾಜ, ದುರ್ಗಾಸುರನ ಕಾಳಗ, ಭೀಷ್ಮಪರ್ವ, ಸುಭದ್ರಾಕಲ್ಯಾಣ, ಭಕ್ತ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ, ಸತ್ಯ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ, ಇಂದ್ರಜಿತ್ ಕಾಳಗ, ಹಿಡಂಬಿ ಕಲ್ಯಾಣ, ಊರ್ವಶಿ, ರಾಮಾಂಜನೇಯ ಯುದ್ದ, ಲಂಕಾದಹನ, ಜಲಂಧರನ ಕಾಳಗ, ಸಾನಂದ ಗಣೇಶ, ಪಾಂಡುವಿಜಯ, ಕರಿಭಂಟನ ಕಾಳಗ, ಚಂದ್ರಹಾಸ, ವಿಕ್ರಮಾರ್ಜುನ ಕಥೆ, ಕನಕಾಂಗಿ ಕಲ್ಯಾಣ, ಕುಂಭನೀ ಯಾಗ, ಬಾಣಾಸುರನ ಕಾಳಗ, ಸೀತಾಪಹರಣ, ಮದನಸುಂದರಿ, ಬಾಣಾಸುರನ ಕಾಳಗ, ಲಂಕಾದಹನ, ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು, ಪ್ರಮೇಳ, ಕರಿಭಂಟನ ಕಾಳಗ ಇತ್ಯಾದಿ ಆಟಗಳನ್ನು ಆಡುತ್ತಾರೆ. ==ಸಂಭಾಷಣೆ== ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳು ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಸಂಭಾಷಣೆಯು ಗದ್ಯ, ಪದ್ಯ, ಚಂಪೂ ಮಿಶ್ರಿತ ರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಸ, ಅನುಪ್ರಾಸ, ಹಳೆಗನ್ನಡ, ಸಂಸ್ಕೃತದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕಂಠಪಾಠ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== #ಸಂಪಾದಕರು: ಹಿ. ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ಕರ್ನಾಟಕ ಜನಪದ ಕಲೆಗಳ ಕೋಶ, ಪ್ರಸಾರಾಂಗ, ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ, ೧೯೬೬, ಪುಟ: ೨೬೮-೨೭೧ #ಸಂಪಾದಕರು: ಗೊ.ರು. ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ, ಕರ್ನಾಟಕ ಜನಪದ ಕಲೆಗಳು, ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು, ಬೆಂಗಳೂರು, ೧೯೭೭, ಪುಟ: ೯-೨೭ [[ಜಾನಪದ]] [[ವರ್ಗ:ಎಸ್.ಡಿ.ಎಂ. ಉಜಿರೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಲೇಖನಗಳು]] 150jq3lwijv7j77v4f2xzcqi5vwpnek 0 139835 1307700 1300417 2025-06-29T13:33:48Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307700 wikitext text/x-wiki '''ಫರ್ಸನ್''' ಅಥವಾ ಫಾರ್ಸೆಯು ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಉಪ್ಪು ತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref name=Mumbai>{{cite book|author=ವಿಕಾಸ್ ಖನ್ನಾ|title=ಸೇವರ್ ಮುಂಬಯಿ: ಭಾರತದ ಕರಗುವ ಮಡಕೆಯ ಮೂಲಕ ಅಡುಗೆ ಜರ್ನಿ |url=https://books.google.com/books?id=LSTRAQAAQBAJ&pg=PT378|year=2013|publisher=Westland|isbn=9789382618959|pages=378|archive-url=https://web.archive.org/web/20170317144642/https://books.google.ca/books?id=LSTRAQAAQBAJ&pg=PT378|archive-date=17 March 2017|url-status=dead}}</ref> ಫರ್ಸನ್‌ಗಳು ಗುಜರಾತಿ ಪಾಕರೀತಿ, ಮರಾಠಿ ಪಾಕರೀತಿ ಮತ್ತು ಸಿಂಧಿ ಪಾಕರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅತಿಥಿಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಚಹಾದೊಂದಿಗೆ ಸವಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name = tarla>{{cite web|url=https://www.tarladalal.com/recipes-for-gujarati-farsans-25|title=ಫರ್ಸಾನ್ ರೆಸಿಪಿ, 150 ಗುಜರಾತಿ ಫರ್ಸಾನ್ ರೆಸಿಪಿಗಳು ಪುಟ 1 ರಲ್ಲಿ 14 - ತರಲಾ ದಲಾಲ್|accessdate=16 March 2017}}</ref> ಗುಜರಾತಿ ಮತ್ತು ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ಅ೦ತಪ್ರವಾಹ ಮತ್ತು ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಸಿಂಧಿಗಳ ವಲಸೆಯಿಂದಾಗಿ ಫರ್ಸನ್ ಭಾರತದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ..<ref name=Mumbai /> ಕೆಲವು ಹುರಿದು ನಂತರ ಒಣಗಿಸಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ; ಇತರವು ತಾಜಾ ಅಥವಾ ಆವಿಯಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಳಗಿನವುಗಳು ಫರ್ಸನ್‌ನ ಮುಖ್ಯ ವಿಧಗಳಾಗಿವೆ:<ref name=tarla /><ref>{{cite web|url=http://www.gujaratirecipes.in/farsan/|title=ಫರ್ಸಾನ್ • ಗುಜರಾತಿ ಪಾಕವಿಧಾನಗಳು|accessdate=16 March 2017}}{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ಧೋಕ್ಲಾ * ಫಾಫ್ಡಾ * ಖಮಾನ್ * ಚೆವ್ಡೊ (ಬಾಂಬೆ ಮಿಕ್ಸ್) * ಚಕ್ರಿ * ಭಾಜಿಯಾ * ಖಾಂಡ್ವಿ * ಮೆಂಡು ವಡಾ * ಪತ್ರಾಸ್, ಪತರ್ವೇಲಿಯಾ * ಗಥಿಯಾ * ಮಥಿಯಾ * ವನ್ವಾ * ಹ್ಯಾಂಡ್ವೋ * ಆಲೂ ಸೇವ್ * ಬೇಸನ್ ಸೇವ್ * ಧೆಬ್ರಾ * ಗೋಟ * ಭಕರವಾಡಿ * ಮಸಾಲಾ ಪುರಿ ==ಇತಿಹಾಸ== ಭಾರತ ಅವಿಭಜಿತವಾಗಿದ್ದಾಗ, ಸಿಂಧ್ ರಾಜ್ಯವು ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಬಾಂಬೆ ಮತ್ತು ಸಿಂಧ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಗುಜರಾತ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆಯೊಂದಿಗಿನ ರಾಜಕೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ಸಾಮೀಪ್ಯದಿಂದಾಗಿ, ಇದು ಇದೇ ಪಾಕರೀತಿಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿತು. ಗುಜರಾತಿ ಪಾಕರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಫರ್ಸನ್ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ ಅದರ ಮೂಲ ಒಂದೇ ಆಗಿದೆ. ಉಲ್ಲಾಸನಗರದ ಸಿಂಧಿಗಳು ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಬೆಸನ್ ಪಾಪ್ಡಿ, ಸೇವ್ ದಾಲ್ ಸ್ಯಾಂಡ್‌ವಿಚ್, ದಹಿ ಸೇವ್ ಪುರಿ ಮುಂತಾದ ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ.. ==ಭಾರತ== ನಮ್ಕೀನ್ ಮತ್ತು ತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುವುದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಹಳೆಯ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ತಿಂಡಿಗಳ ಇತಿಹಾಸದಂತೆ ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನವರೆಗೂ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 2-3 ವಿಧದ ನಮ್ಕೀನ್ಗಳು ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಿತ್ತು ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ 80 ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯಕಾಲದ ನಂತರ, ಪ್ರಭೇದಗಳು ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡವು ಮತ್ತು ಟ್ರಿಪಲ್-ಲೇಯರ್ ಪೌಚ್ ಪ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಆರು-ಹನ್ನೆರಡು ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಶೆಲ್ಫ್ ಜೀವನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ವರ್ಗವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು/ ಅಂಶವನ್ನು ವಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇಂದು, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 1,000 ತಿಂಡಿ ವಿಧಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ರುಚಿಗಳು, ರೂಪಗಳು, ಟೆಕಶ್ಚರ್‌ಗಳು, ಪರಿಮಳಗಳು, ಬೇಸ್‌ಗಳು, ಗಾತ್ರಗಳು, ಆಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಫಿಲ್ಲಿಂಗ್ಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಲ್ಲದೆ, ಇಂದು ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 300 ಬಗೆಯ ಖಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.indiaretailing.com/2019/04/25/food/food-grocery/taste-of-india-namkeen-industry-on-the-rise/|title=ಭಾರತದ ರುಚಿ: ನಾಮ್‌ಕೀನ್ ಉದ್ಯಮ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ |accessdate=25 April 2019}}</ref> ನೀವು ಬೇರೆ ರಾಜ್ಯದವರಾಗಿರಬಹುದು ಆದರೆ ಇಂದಿಗೂ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಸ್ಟೋರ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಪೋರ್ಟಲ್‌ಗಳಿಂದ ಹಲ್ದಿರಾಮ್ ಅಥವಾ ಬಿಕಾನರ್ ನಂತಹ ಜನಪ್ರಿಯ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಂದ ಫರ್ಸನ್ ಅನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಬಹುದು.<ref>{{cite web|url=https://www.lovelocal.in/india/mumbai/c/sweets-farsan-shops|title=ನನ್ನ ಹತ್ತಿರ ಸಿಹಿ ಅಂಗಡಿಗಳು|accessdate=14 September 2021}}{{Dead link|date=ಮಾರ್ಚ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <references/> [[ವರ್ಗ:ಖಾದ್ಯ, ತಿನಿಸು]] g0bndpuh1kmu19bk8hxyztxdjr7tky2 0 144837 1307751 1206867 2025-06-30T06:06:20Z YehudaHubert 93984 1307751 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ ಟಿವಿ18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017|archive-date=21 ಮಾರ್ಚ್ 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230321132325/https://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|url-status=dead}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. {{Infobox company | name = ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Logo of the Viacom18.svg | type = ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮ | industry = [[ದೂರದರ್ಶನ]] | foundation = 2007 ನವೆಂಬರ್ | location = [[ವೈಲ್ ಪಾರ್ಲೆ]], [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]], ಭಾರತ<ref>{{Cite web|url=http://www.viacom18.com/contact.html |title=Viacom18 Media Pvt. Ltd |publisher=Viacom18.com |access-date=27 July 2018|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023065128/http://www.viacom18.com/contact.html |archive-date=23 October 2018 }}</ref> | key_people = ಜ್ಯೋತಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ (ಸಿ ಈ ಓ) | owners = ನೆಟ್ವರ್ಕ್18 ಗುಂಪು (51%)<br />[[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA1]] (49%) | subsid = | homepage = {{URL|https://www.viacom18.com/|ವಿಯಾಕಾಂ 18. ಕೋಂ}} }} == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018|archive-date=5 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111005175439/http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|url-status=dead}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018|archive-date=13 ಜುಲೈ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190713115247/https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|url-status=dead}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳು == === ಪ್ರಸಾರ ವಾಹಿನಿಗಳು === ಟಿವಿ 18 ನಿಂದ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಿತರಣಾ ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ: <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/onair/|title=Our Channels - On Air|website=viacom18.com|access-date=2022-08-23|archive-date=2022-07-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20220713161028/https://www.viacom18.com/onair/|url-status=dead}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="text-align:middle;" ! style="width:180pt; background:White;" |ಚಾನಲ್ ! style="width:180pt; background:Violet;" |ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ ! style="width:180pt; background:White;" |ಭಾಷೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ವರ್ಗ ! style="width:180pt; background:White;" |SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ |2008 | rowspan="8" |[[ಹಿಂದಿ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ |2014 |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ |2016 | rowspan="3" |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು |SD+HD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ |2021 | rowspan="2" |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್‌ಹಿಟ್ಸ್ |2022 | |- |ಎಂಟಿವಿ |1996 |ಯುವ ಜನ | rowspan="2" |SD+HD | |- |ಎಂಟಿವಿ ಬೀಟ್ಸ್ |2014 |ಸಂಗೀತ | |- |ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 ಖೇಲ್ |2022 |ಕ್ರೀಡೆ |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ |2015 | rowspan="4" |[[ಆಂಗ್ಲ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="4" |SD+HD | |- |ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್ |2012 | |- |ವಿ ಯೆಚ್ 1 |2005 |ಸಂಗೀತ | |- |ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 1 |2022 |ಕ್ರೀಡೆ | |- |ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ |1999 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /> [[ತಮಿಳು]]<br /> [[ತೆಲುಗು]]<br /> [[ಮಲಯಾಳಂ]]<br />[[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] [[ಮರಾಠಿ]] [[ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆ|ಗುಜರಾತಿ]][[ಕನ್ನಡ]] | rowspan="4" |ಮಕ್ಕಳು | rowspan="3" |SD | |- |ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ ಸೋನಿಕ್ |2011 | |- |ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್ |2012 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /><br /><br /><br /> [[ಆಂಗ್ಲ]] | |- |ನಿಕ್ HD+ |2015 |ಎಚ್.ಡಿ | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ |2000 | rowspan="2" |[[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | rowspan="3" |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ |2002 | rowspan="2" |[[ಗುಜರಾತಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |ಹಿಂದೆ ETV ಗುಜರಾತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ |2000 |[[ಮರಾಠಿ]] | rowspan="4" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ |2002 |[[ಒಡಿಯಾ]] |SD |ಹಿಂದೆ ETV ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]] |2000 | rowspan="3" |[[ಕನ್ನಡ]] |SD+HD |ಹಿಂದೆ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]] |2016 | rowspan="2" |SD | |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ]] |2018 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು |2018 |[[ತಮಿಳು]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |} == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160512162728/http://www.viacom18.com/ |date=2016-05-12 }} ar2121yowwljeqnjx5fd4c7vgdarwun 0 153289 1307742 1288378 2025-06-30T03:58:48Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307742 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ | image = File:Smt. Meenakshi Lekhi (cropped).jpg | office = ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರು | term_start = {{Start date|2021|7|7|df=yes}} | alongside=ವಿ. ಮುರಳೀಧರನ್ & ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ರಂಜನ್ ಸಿಂಗ್ | predecessor = | primeminister = [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] | minister = ಎಸ್.ಜೈಶಂಕರ್ | successor = | office1 = ರಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವರು | term_start1 = {{Start date|2021|7|7|df=yes}} | predecessor1 = ಪ್ರಹ್ಲಾದ್ ಸಿಂಗ್ ಪಟೇಲ್ | primeminister1 = [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] | minister1 = [[ಜಿ.ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ]] | successor1 = | office4 = ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಮಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು | term_start4 = ೩೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೯ | term_end4 = ೧೩ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ | predecessor4 = ಶಾಂತ ಕುಮಾರ್ | successor4 = ಸಂತೋಷ್ ಗಂಗ್ವಾರ್ | office5 = ಸಂಸದೀಯ ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು | term_start5 = ೨೦ ಜುಲೈ ೨೦೧೬ | term_end5 = ೨೯ | predecessor5 = ಎಸ್. ಎಸ್. ಅಹ್ಲುವಾಲಿಯಾ | successor5 = ಹರಿವಂಶ ನಾರಾಯಣ ಸಿಂಗ್ | office2 = ಸಂಸದರು, ಲೋಕಸಭೆ | constituency2 = ನವ ದೆಹಲಿ | term_start2 = ೫ ಜೂನ್ ೨೦೧೪ | term_end2 = | predecessor2 = ಅಜಯ್ ಮಕೆನ್ | successor2 = | birth_date = {{birth date and age|1967|04|30|df=y}} | birth_place = [[ನವದೆಹಲಿ]], [[ಭಾರತ]] | occupation = {{hlist|ವಕೀಲ|ರಾಜಕಾರಣಿ}} | party = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ]] | alma_mater = ಕಾನೂನು ವಿಭಾಗ, ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ | spouse = ಅಮನ್ ಲೇಖಿ | children = ೨ }} '''ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ''' (ಜನನ ೩೦ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೬೭) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ. ಇವರು ೭ ಜುಲೈ ೨೦೨೧ ರಿಂದ [[ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯ (ಭಾರತ)|ಭಾರತದ]] [[ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯ (ಭಾರತ)|ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ]] ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದಿಂದ]] ೧೬ ಮತ್ತು ೧೭ ನೇ [[ಲೋಕಸಭೆ|ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ]] ನವದೆಹಲಿ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸಂಸದರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":0">/Loksabha/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=4717</ref> ಅವರು [[ಭಾರತದ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯ|ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ]] ವಕೀಲರೂ ಸಹ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ೨೦೧೪ ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ನವದೆಹಲಿಯ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ ಮರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.<ref>{{Cite web |title=Election Commission of India |url=http://eciresults.ap.nic.in/ConstituencywiseU054.htm?ac=4 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150604083656/http://eciresults.ap.nic.in/ConstituencywiseU054.htm?ac=4 |archive-date=4 June 2015 |access-date=13 January 2015 |publisher=}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೧೬ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ [[ಲೋಕಸಭೆ|ಲೋಕಸಭೆಯ]] ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು.<ref>{{Cite news |date=22 July 2016 |title=BJP leader Meenakshi Lekhi appointed chairperson of Lok Sabha privileges committee |language=en-US |work=The Indian Express |url=https://indianexpress.com/article/india/india-news-india/bjp-leader-meenakshi-lekhi-appointed-chairperson-of-lok-sabha-privileges-committee-2929953/ |access-date=12 July 2018}}</ref> ೨೬ ಜುಲೈ ೨೦೧೯ ರಂದು ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ [[ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ|ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ ಅವರು]] ಲೇಖಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಮಗಳ <ref name="Jansatta">{{Cite news |date=26 July 2019 |title=दो कमेटियों का गठनः कांग्रेसी चौधरी एक के तो दूसरे की लेखी अध्यक्ष |language=hi |work=Jansatta |url=https://www.jansatta.com/national/lok-sabha-speaker-om-birla-appoints-meenakashi-lekhi-chairman-committee-public-undertakings-congress-mp-adhir-ranjan-chowdhury-chairperson-public-accounts-committee-aka-pac/1098329/ |access-date=4 August 2019}}</ref> ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಂದಿನಿಂದ ಅವರು ಆ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲೇ ಮುಂದುವರಿದಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ-ರಾಜಕೀಯ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ವಿವಿಧ ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲೇಖಿ ಅವರು ''ದ ವೀಕ್'' ಮ್ಯಾಗಜೀನ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ <ref>{{Cite web |title=Meenakshi Lekhi |url=https://www.theweek.in/columns/Meenakshi-Lekhi.html |website=[[The Week (Indian magazine)|The Week]]}}</ref> ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಯ ಮೇಲಿನ ಸಮಾನವಾದ ಹಿಡಿತದೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಚರ್ಚಾಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ "ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆ" <ref>[https://www.firstpost.com/politics/intolerance-debate-cong-banned-books-to-protect-image-of-dynasty-says-meenakshi-lekhi-2527350.html "Intolerance debate: Cong banned books to protect image of dynasty, says Meenakshi Lekhi"] on ''Firstpost'', 30 November 2015.</ref> ಮತ್ತು "ಟ್ರಿಪಲ್ ತಲಾಖ್" ಮಸೂದೆ.<ref>{{Cite web |date=28 December 2017 |title=Triple Talaq Debate: Muslim women should not worry when they have a brother like PM Modi, says BJP |url=https://www.indiatvnews.com/news/india-triple-talaq-debate-muslim-women-should-not-worry-when-they-have-a-brother-like-pm-modi-says-bjp-419318 |website=www.indiatvnews.com}}</ref> ಅವರು ವಿವಿಧ ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಮಾತ್ ಅವರಿಂದ "ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದೀಯ" ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು.<ref>[https://www.dailypioneer.com/nation/lokmat-award--for-best-rs-ls-lawmakers.html "lokmat award for best RS, lS lawmakers"] on ''the pioneer'', 20 July 2017.</ref> ==ಶಿಕ್ಷಣ== ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ ಅವರು ದೆಹಲಿಯ ಹಿಂದೂ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಪದವಿ (ಬಿ.ಎಸ್‌ಸಿ.) ಪಡೆದರು.<ref>{{Cite news |title=The argumentative Indians - Times of India |work=The Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/spotlight/The-argumentative-Indians/articleshow/28701888.cms |access-date=22 December 2019}}</ref> ಮುಂದೆ, ಲೇಖಿ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಲಾ ಸೆಂಟರ್, ಫ್ಯಾಕಲ್ಟಿ ಆಫ್ ಲಾ, ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರು ೧೯೮೭ ರಿಂದ ೧೯೯೦ರ ವರೆಗೆ ಕಾನೂನು ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದು, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ ಪಡೆದರು.<ref>{{Cite web |date=8 July 2021 |title=Campus Law Centre DU |url=http://clc.du.ac.in/ |access-date=8 July 2021 |publisher=DU }}{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ಕಾನೂನು ವೃತ್ತಿ== ಕಾನೂನು ಪದವಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಅವರು ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ ಬಾರ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ನಂತರ [[ಭಾರತದ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯ|ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್]], ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ದೇಶದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಇತರ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು, ನ್ಯಾಯಾಧಿಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ಹಲವಾರು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗಳು, ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಲವಾರು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಹಿಂಸಾಚಾರ, ಕೌಟುಂಬಿಕ ಕಾನೂನು ವಿವಾದಗಳು ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಶಾಶ್ವತ ಆಯೋಗದ ಸಮಸ್ಯೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಆಯೋಗ]], ಸಾಕ್ಷಿ, NIPCD ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಕರಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿರುವ ಹಲವಾರು ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Elections.in_Biography">{{Cite web |title=Meenakshi Lekhi Biography |url=http://www.elections.in/political-leaders/meenakshi-lekhi.html |access-date=17 March 2021 |website=Elections.in}}</ref> ಲೇಖಿ ಅವರು "ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಮಸೂದೆ" ಮತ್ತು "ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳ (ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ, ನಿಷೇಧ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ) ಮಸೂದೆ" ಯಂತಹ ಮಸೂದೆಗಳ ಕರಡು ಸಮಿತಿಗಳ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news |last=Reporter |first=B. S. |date=25 May 2014 |title=Meenakshi Lekhi |work=Business Standard India |url=https://www.business-standard.com/article/politics/meenakshi-lekhi-114052600466_1.html |access-date=25 May 2019}}</ref> ಪ್ರಕರಣದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಸಾರದ ಮೇಲಿನ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಲೇಖಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಅವರು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು.<ref>{{Cite news |last=Gottipati |first=Sruthi |date=22 March 2013 |title=Court Opens Delhi Gang Rape Trial to Press |work=[[The New York Times]] |url=http://india.blogs.nytimes.com/2013/03/22/court-opens-delhi-gang-rape-trial-to-press/?_php=true&_type=blogs&_r=0 |access-date=17 March 2021}}</ref> ಅವರು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸುವ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡರು.<ref>{{Cite news |last=IANS |date=12 August 2011 |title=Supreme Court takes up women ex-army officers' plea |work=StratPost |url=https://stratpost.com/supreme-court-takes-up-women-ex-army-officers-plea/ |access-date=17 March 2021}}</ref> ಲೇಖಿ, ಶಾಂತಿ ಮುಕುಂದ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸಂತ್ರಸ್ತೆಯ ವಕೀಲರೂ ಆಗಿದ್ದರು.<ref>{{Cite news |date=25 May 2014 |title=Meenakshi Lekhi |work=Business Standard India |url=https://www.business-standard.com/article/politics/meenakshi-lekhi-114052600466_1.html |access-date=17 March 2021}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೨, ೨೦೧೯ ರಂದು, ಲೇಖಿ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ|ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿಯವರ]] ವಿರುದ್ಧ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನಿಂದನೆ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಆರೋಪ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅವರ ಆರೋಪವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಮತದಾರರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದರು. ರಫೇಲ್ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಹಗರಣ ನಡೆದಿದೆ ಎಂಬುದು ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿಯವರ ವಾದ. ಇದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಆದೇಶವನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಂಡಂತಿದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನಿಂದನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಲೇಖಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref name="auto">{{Cite news |date=12 April 2019 |title=Meenakshi Lekhi files criminal contempt case against Rahul Gandhi for remarks on PM Modi over Rafale verdict |language=en |work=Times Now |url=https://www.timesnownews.com/india/article/meenakshi-lekhi-bjp-rahul-gandhi-narendra-modi-rafale-bjp-supreme-court-congress/398935 |url-status=dead |access-date=17 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412203054/https://www.timesnownews.com/india/article/meenakshi-lekhi-bjp-rahul-gandhi-narendra-modi-rafale-bjp-supreme-court-congress/398935 |archive-date=12 April 2019}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೦, ೨೦೧೯ ರ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ರಫೇಲ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಕಡತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಮೂರು ರಹಸ್ಯ ಕದ್ದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು, ಅಧಿಕೃತ ರಹಸ್ಯ ಕಾಯಿದೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಸರ್ಕಾರದ ವಾದವನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿತು.<ref name="auto1">{{Cite news |last=G |first=Ananthakrishnan |date=11 April 2019 |title=Supreme Court rejects Centre's objections to Rafale deal papers |language=en |work=The Indian Express |url=https://indianexpress.com/article/india/supreme-court-rejects-centres-objections-to-rafale-deal-papers-5669609/ |access-date=17 March 2021}}</ref> ಆದರೆ, ಮಾಧ್ಯಮಗಳೊಂದಿಗೆ ತೀರ್ಪಿನ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುವಾಗ, ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಅವರು 'ಚೌಕಿದಾರ್ ಚೋರ್ ಹೈ' (ಚೌಕಿದಾರ್ ಕಳ್ಳ) - ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಅವರ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಎಸ್‌ಸಿಗೆ ಆರೋಪಿಸಿದರು.<ref name="auto1" /> [[ಚಿತ್ರ:Smt._Meenakashi_Lekhi,_MP_(Lok_Sabha),_New_Delhi_and_Member,_Parliamentary_Standing_Committee_on_Personnel,_Public_Grievances,_Law_and_Justice.JPG|thumb|300x300px| ಮೀನಕಾಶಿ ಲೇಖಿ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳು, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯದ ಸಂಸದೀಯ ಸ್ಥಾಯಿ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು.]] [[ಚಿತ್ರ:Smt._Meenakashi_Lekhi_taking_charge_as_the_Minister_of_State_for_External_Affairs,_in_New_Delhi_on_July_08,_2021_(2).jpg|thumb| ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ ಅವರು ಜುಲೈ ೮, ೨೦೨೧ ರಂದು ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ [[ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯ (ಭಾರತ)|ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾಗಿ]] ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು.]] [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ]] ಸೇರಿದ ನಂತರ ಲೇಖಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆದರು ಮತ್ತು ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ [[ನಿತಿನ್ ಗಡ್ಕರಿ]] ಅವರು ಬಿಜೆಪಿ ಮಹಿಳಾ ಮೋರ್ಚಾದ ಮಹಿಳಾ ಘಟಕದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು.<ref>{{Cite news |last=Vij-Aurora |first=Bhavna |date=13 August 2010 |title=The Ladies Man |work=India Today |url=https://www.indiatoday.in/magazine/radar/story/20100823-the-ladies-man-743791-2010-08-13 |access-date=10 February 2021}}</ref> ಲೇಖಿ, ನಂತರ ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಕ್ತಾರರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು.<ref>{{Cite news |last=Patel |first=Aakar |date=24 April 2014 |title=The BJP's ace debate team |work=mint |url=https://www.livemint.com/Leisure/PAlgruIjY5U75kojQhu00K/The-BJPs-ace-debate-team.html |access-date=10 February 2021}}</ref> ಲೇಖಿಯನ್ನು ಪಕ್ಷದೊಳಗೆ ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ|ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯ]] ಪ್ರಬಲ ಬೆಂಬಲಿಗ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite news |last=Phadnis |first=Aditi |date=13 September 2013 |title=Modi's friends in Delhi |work=Business Standard India |url=https://www.business-standard.com/article/beyond-business/modi-s-friends-in-delhi-113091301105_1.html |access-date=10 February 2021}}</ref> ಲೇಖಿ ಅವರು [[೨೦೧೪ ಭಾರತದ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ ಮತ್ತು ಫಲಿತಾಂಶ|೨೦೧೪ ರ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ]] ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಜಯ್ ಮಾಕನ್ ಅವರನ್ನು ೨೭೦,೦೦೦ ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಸೋಲಿಸಿದರು. ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿ, ಲೇಖಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ನವದೆಹಲಿ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (ಎನ್‌ಡಿ‌ಎಂ‌ಸಿ)ನ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.thehindu.com/news/national/meenakshi-lekhi-takes-oath-as-ndmc-member/article6133731.ece "Meenakshi Lekhi takes oath as NDMC member"] in ''The Hindu'', 20 June 2014.</ref> ಅವರು ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದೀಯರ (ಭಾರತದ ಅಧ್ಯಾಯ) ಪದನಿಮಿತ್ತ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್‌ನಿಂದ ಪ್ರೆಸ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.outlookindia.com/news/article/Rudy-Lekhi-Hari-Nominated-to-Press-Council/858292 "Rudy, Lekhi, Hari Nominated to Press Council"] in ''Outlook'', 3 September 2014.</ref> ಅವರು ಜುಲೈ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸವಲತ್ತುಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಾಯಿ ಸಮಿತಿ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಸಮಿತಿ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಸಮಿತಿಯ ಸಕ್ರಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |title=Archived copy |url=http://164.100.47.134/committee/Committee_Home_Page.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160311032452/http://164.100.47.134/committee/Committee_Home_Page.aspx |archive-date=11 March 2016 |access-date=25 February 2016}}</ref> ==ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿ== ೨೮ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೫ ರಂದು, [[ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ|ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಎನ್‌ಡಿ‌ಎಂ‌ಸಿ ಸಚಿವಾಲಯವು]] ನವದೆಹಲಿಯ [[ಔರಂಗಜೇಬ್]] ರಸ್ತೆಯನ್ನು [[ಎ.ಪಿ.ಜೆ.ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ|ಡಾ. ಎಪಿಜೆ ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ]] ರಸ್ತೆ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲು ಅನುಮೋದಿಸಿತು. ಎನ್‌ಡಿಎಂಸಿ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿ ಹಾಗೂ ರಸ್ತೆ ಇರುವ ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಂಸದೆಯಾಗಿ ಲೇಖಿ ಈ ನಿರ್ಧಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref>[http://indianexpress.com/article/cities/delhi/new-delhi-mp-meenakshi-lekhi-named-ndmc-chairperson/ "New Delhi MP Meenakshi Lekhi named NDMC chairperson"] in ''The Indian Express'', 20 June 2014.</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=G6ipsZWVeQo "Lok Sabha Speech: Renaming of Delhi's Aurangzeb Road"] on ''Youtube.com''.</ref> ಎನ್‌ಡಿಎಂಸಿ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿ, ಅವರು ಡಾಲ್‌ಹೌಸಿ ರಸ್ತೆಯ ಹೆಸರನ್ನು, ಹೊಸ ದೆಹಲಿಯ ಸೆಕ್ರೆಟರಿಯೇಟ್ ಕಟ್ಟಡದ ಸಮೀಪವಿರುವ ರಸ್ತೆ, ದಾರಾ ಶಿಕೋ ರಸ್ತೆ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು.<ref>[https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/Dalhousie-Road-becomes-Dara-Shikoh-Road/article17201267.ece "Dalhousie Road becomes Dara Shikoh Road"] in ''The Hindu'', 6 February 2017.</ref> ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು, ಅವರು ದೆಹಲಿಯ ರೇಸ್ ಕೋರ್ಸ್ ರಸ್ತೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರ ನಿವಾಸದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ರಸ್ತೆ, ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಾರ್ಗ ಹೀಗೆ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ "೭, ಆರ್ ಸಿ ಆರ್" ನಿಂದ "೭, ಎಲ್ ಕೆ ಎಂ" ಎಂಬ ಹೊಸ ವಿಳಾಸವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>[https://www.firstpost.com/india/7-rcr-to-7-lkm-ndmc-renames-race-course-road-to-lok-kalyan-marg-3014498.html "7 RCR to 7 LKM: NDMC renames Race Course Road to Lok Kalyan Marg"] on ''Firstpost'', 21 September 2016.</ref> ಲೇಖಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ನವದೆಹಲಿ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪಿಲಾಂಜಿ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದು, ಪ್ರಧಾನಿ [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿದ ಸಂಸದ್ ಆದರ್ಶ್ ಗ್ರಾಮ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>[https://www.business-standard.com/article/news-ians/meenakshi-lekhi-adopts-a-village-114090401222_1.html "Meenakshi Lekhi adopts a village"] in the ''Business Standard'', 4 September 2014.</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಿಲಾಂಜಿಯು ಈಗ ಯಾವುದೇ ಗ್ರಾಮ ಸಭೆ ಅಥವಾ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್ ಇಲ್ಲದೆ ನಗರೀಕೃತ ವಸಾಹತು ಆಗಿರುವುದರಿಂದ, ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವಿರುವಂತೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಹೊರಗೆ ಬರುವ ದೆಹಲಿಯ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಕುತುಬ್‌ಗಢ್ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಸಹ ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>[https://www.outlookindia.com/newswire/story/no-takers-for-delhi-villages-under-mp-model-village-scheme/900671 "'No Takers for Delhi Villages Under MP Model Village Scheme'"] [sic!] in ''Outlook'', 5 June 2015.</ref> ಜುಲೈ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಲೇಖಿ ಅವರಿಗೆ "ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದೀಯ" ಎಂಬ ಲೋಕಮತ್ ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |title=Lokmat Parliamentary Awards 2017 honours distinguished LS and RS members of India - Exchange4media |url=https://www.exchange4media.com/industry-briefing-news/lokmat-parliamentary-awards-2017-honours-distinguished-ls-and-rs-members-of-india-69767.html |website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ತ್ರಿವಳಿ ತಲಾಖ್ ಮಸೂದೆಯ ಮೇಲಿನ ಚರ್ಚೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ತಲಾಖ್-ಇ-ಬಿದ್ದತ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ತ್ವರಿತ ತ್ರಿವಳಿ ತಲಾಖ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಮತ್ತು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುವ ಧರ್ಮಗುರುಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡರಿಗೆ ಕಠಿಣ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಬೇಕೆಂದು ಲೇಖಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಇದಲ್ಲದೆ, "ನಾನು ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಹೇಳಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ, ನಿಮಗೆ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯಂತಹ ಸಹೋದರ ಇದ್ದಾಗ, ನೀವು ಭಯಪಡುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ, ಈ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ನಾವು ನಿಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತೇವೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>[http://www.ummid.com/news/2017/December/28.12.2017/clerics-supporting-triple-talaq-must-be-punished-bjp-mp.html "Clerics batting for triple talaq must be punished: Meenakshi Lekhi"] on ''Ummid.com'', 28 December 2015.</ref> ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಲಿಂಚಿಂಗ್ ಘಟನೆಗಳ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ಅವರು, ಗುಂಪು ಹತ್ಯೆಯ ಘಟನೆಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆಯ ಕಾರಣ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಕೇರಳದ ತಿರುವನಂತಪುರಂನಲ್ಲಿ ಕೋಳಿ ಕದ್ದಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬ ಶಂಕೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಗುಂಪೊಂದು ಥಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬಂಗಾಳದ ವಲಸೆ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಾಣಿಕ್ ರಾಯ್ ಮತ್ತು ೩೦ ವರ್ಷದ ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯಕ್ತಿ ಮಧು ಅವರನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಳ್ಳತನದ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಆಕ್ರೋಶಗೊಂಡ ಜನಸಮೂಹ, ಬಡತನ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಕೊಲೆಗಳ ಅನೇಕ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಲೇಖಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>[http://www.newindianexpress.com/nation/2018/jul/18/mob-lynchings-due-to-economic-disparity-bjp-mp-meenakshi-lekhi-1845112.html "Mob lynchings due to economic disparity: BJP MP Meenakshi Lekhi"] in ''The New Indian Express'', 18 July 2018.</ref> ಅವರು ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ೧೬ನೇ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಲೇಖಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ, ೧೨೫ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೬೭.೧) ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ, ೪೩೫ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೨೯೨) ಕೇಳಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ೨೦ ಖಾಸಗಿ ಸದಸ್ಯ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದ್ದಾರೆ(ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೨.೩). ೨೦೧೯ ರ ಬಜೆಟ್ ಅಧಿವೇಶನದವರೆಗೆ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅವರ ಒಟ್ಟಾರೆ ಹಾಜರಾತಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೯೫% ಆಗಿದೆ.<ref>[http://www.prsindia.org/mptrack/meenakashilekhi Entry "Meenakashi Lekhi"] on ''PRS Legislative Research''.</ref> ಲೇಖಿ ಅವರು ೨೦೧೯ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ (ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ) ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ [[ಅಜಯ್ ಮಕೆನ್|ಅಜಯ್ ಮಾಕನ್]] ವಿರುದ್ಧ ಮರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಸಮೀಪದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ [[ಅಜಯ್ ಮಕೆನ್|ಅಜಯ್ ಮಾಕನ್]] ಅವರ ಕೇವಲ ೨೬ ಪ್ರತಿಶತ ಮತಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಲೇಖಿ ಅವರು ಸುಮಾರು ೫೪ ಪ್ರತಿಶತ ಮತಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು.<ref>{{Cite web |date=24 May 2019 |title=New Delhi Lok Sabha Election Results 2019 LIVE: BJP's Meenakshi Lekhi wins |url=https://indianexpress.com/elections/new-delhi-lok-sabha-election-results-2019-live-winner-runner-up/ |access-date=24 May 2019 |website=The Indian Express |language=en-IN}}</ref> ೨೬ ಜುಲೈ ೨೦೧೯ ರಂದು ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ [[ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ|ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ ಅವರು]] ಲೇಖಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಮಗಳ ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು.<ref name="Jansatta"/> ೨೦ ಮೇ ೨೦೨೦ ರಂದು, ವುಹಾನ್‌ನ ಕರೋನಾವೈರಸ್ ಏಕಾಏಕಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಲೇಖಿ, ರಾಹುಲ್ ಕಸ್ವಾನ್ ಜೊತೆಗೆ, [[ತೈವಾನ್|ತೈವಾನ್‌ನ]] ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ತ್ಸೈ ಇಂಗ್-ವೆನ್ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ತೈವಾನ್ ಅನ್ನು "ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ದೇಶ" ಎಂದು ಹೊಗಳಿದರು.<ref>{{Cite news |last=Ananth Krishnan |date=20 May 2020 |title=BJP MPs praise Taiwan as 'democratic country' as President Tsai Ing-wen begins new term |work=thehindu.com |publisher=[[The Hindu]] |location=[[Chennai]] |url=https://www.thehindu.com/news/national/bjp-mps-praise-taiwan-as-democratic-country-as-president-tsai-ing-wen-begins-new-term/article31635242.ece/amp/#aoh=15902293578706&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s |access-date=23 May 2020 |quote=A separate video message from Ms. Lekhi was also played at the inaugural, in which she wished Ms. Tsai “great success and the continued strengthening of the comprehensive relations between India and Taiwan”.}}</ref> == ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳು == ಲೇಖಿ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಆಯೋಗದ ವಿಶೇಷ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣದ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಜೆಪಿಎಂ, ಬ್ಲೈಂಡ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ನ (ನವದೆಹಲಿ) ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯ ಅಂಧರ ಪರಿಹಾರ ಸಂಘದ ಜಂಟಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":0"/> ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ, ''ವುಮೆನ್ ಕ್ಯಾನ್'' ಆಯೋಜಿಸಿದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರಿಸರ ಜಾಗೃತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದರು. ಪುರಸ್ಕೃತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ೫೦೦ ಬಹುಮಾನ ಮತ್ತು ಮರದ ಸಸಿಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟರು. ವಿಮೆನ್ ಕ್ಯಾನ್‌ನ ಉಪಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ನಡೆಸಲಾದ ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಅಪೂರ್ವ್ ಝಾ ಅವರ ಸಹಾಯದಿಂದ ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು ಮತ್ತು ರಸಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದರು. ಅವರು ಹಲವಾರು ಎನ್‌ಜಿಒಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ, ಅವರು ಸಂಘ ಪರಿವಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ [[ಸ್ವದೇಶಿ ಜಾಗರಣ ಮಂಚ್|ಸ್ವದೇಶಿ ಜಾಗರಣ್ ಮಂಚ್‌ನೊಂದಿಗೆ]] ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಬಿಜೆಪಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ನಿತಿನ್ ಗಡ್ಕರಿ]] ಅವರು ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಅದರ ಮಹಿಳಾ ಮೋರ್ಚಾದಲ್ಲಿ (ಮಹಿಳಾ ವಿಭಾಗ) ಅದರ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇರಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.<ref name="Elections.in_Biography"/> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} <references group="" responsive="1"></references> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Official website|http://meenakshilekhi.com/}} [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಅನುವಾದ ಶಿಬಿರ ಲೇಖನ]] npfapntrrht2he0gs9amund7si1ne9y 1307743 1307742 2025-06-30T03:58:53Z KiranBOT 93763 removed AMP tracking from URLs ([[:m:User:KiranBOT/AMP|details]]) ([[User talk:Usernamekiran|report error]]) v2.2.7r 1307743 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ | image = File:Smt. Meenakshi Lekhi (cropped).jpg | office = ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರು | term_start = {{Start date|2021|7|7|df=yes}} | alongside=ವಿ. ಮುರಳೀಧರನ್ & ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ರಂಜನ್ ಸಿಂಗ್ | predecessor = | primeminister = [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] | minister = ಎಸ್.ಜೈಶಂಕರ್ | successor = | office1 = ರಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವರು | term_start1 = {{Start date|2021|7|7|df=yes}} | predecessor1 = ಪ್ರಹ್ಲಾದ್ ಸಿಂಗ್ ಪಟೇಲ್ | primeminister1 = [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] | minister1 = [[ಜಿ.ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ]] | successor1 = | office4 = ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಮಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು | term_start4 = ೩೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೯ | term_end4 = ೧೩ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧ | predecessor4 = ಶಾಂತ ಕುಮಾರ್ | successor4 = ಸಂತೋಷ್ ಗಂಗ್ವಾರ್ | office5 = ಸಂಸದೀಯ ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು | term_start5 = ೨೦ ಜುಲೈ ೨೦೧೬ | term_end5 = ೨೯ | predecessor5 = ಎಸ್. ಎಸ್. ಅಹ್ಲುವಾಲಿಯಾ | successor5 = ಹರಿವಂಶ ನಾರಾಯಣ ಸಿಂಗ್ | office2 = ಸಂಸದರು, ಲೋಕಸಭೆ | constituency2 = ನವ ದೆಹಲಿ | term_start2 = ೫ ಜೂನ್ ೨೦೧೪ | term_end2 = | predecessor2 = ಅಜಯ್ ಮಕೆನ್ | successor2 = | birth_date = {{birth date and age|1967|04|30|df=y}} | birth_place = [[ನವದೆಹಲಿ]], [[ಭಾರತ]] | occupation = {{hlist|ವಕೀಲ|ರಾಜಕಾರಣಿ}} | party = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ]] | alma_mater = ಕಾನೂನು ವಿಭಾಗ, ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ | spouse = ಅಮನ್ ಲೇಖಿ | children = ೨ }} '''ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ''' (ಜನನ ೩೦ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೬೭) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ. ಇವರು ೭ ಜುಲೈ ೨೦೨೧ ರಿಂದ [[ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯ (ಭಾರತ)|ಭಾರತದ]] [[ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯ (ಭಾರತ)|ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ]] ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದಿಂದ]] ೧೬ ಮತ್ತು ೧೭ ನೇ [[ಲೋಕಸಭೆ|ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ]] ನವದೆಹಲಿ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸಂಸದರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":0">/Loksabha/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=4717</ref> ಅವರು [[ಭಾರತದ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯ|ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ]] ವಕೀಲರೂ ಸಹ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ೨೦೧೪ ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ನವದೆಹಲಿಯ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ ಮರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.<ref>{{Cite web |title=Election Commission of India |url=http://eciresults.ap.nic.in/ConstituencywiseU054.htm?ac=4 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150604083656/http://eciresults.ap.nic.in/ConstituencywiseU054.htm?ac=4 |archive-date=4 June 2015 |access-date=13 January 2015 |publisher=}}</ref> ಜುಲೈ ೨೦೧೬ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ [[ಲೋಕಸಭೆ|ಲೋಕಸಭೆಯ]] ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು.<ref>{{Cite news |date=22 July 2016 |title=BJP leader Meenakshi Lekhi appointed chairperson of Lok Sabha privileges committee |language=en-US |work=The Indian Express |url=https://indianexpress.com/article/india/india-news-india/bjp-leader-meenakshi-lekhi-appointed-chairperson-of-lok-sabha-privileges-committee-2929953/ |access-date=12 July 2018}}</ref> ೨೬ ಜುಲೈ ೨೦೧೯ ರಂದು ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ [[ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ|ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ ಅವರು]] ಲೇಖಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಮಗಳ <ref name="Jansatta">{{Cite news |date=26 July 2019 |title=दो कमेटियों का गठनः कांग्रेसी चौधरी एक के तो दूसरे की लेखी अध्यक्ष |language=hi |work=Jansatta |url=https://www.jansatta.com/national/lok-sabha-speaker-om-birla-appoints-meenakashi-lekhi-chairman-committee-public-undertakings-congress-mp-adhir-ranjan-chowdhury-chairperson-public-accounts-committee-aka-pac/1098329/ |access-date=4 August 2019}}</ref> ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಂದಿನಿಂದ ಅವರು ಆ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲೇ ಮುಂದುವರಿದಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ-ರಾಜಕೀಯ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ವಿವಿಧ ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲೇಖಿ ಅವರು ''ದ ವೀಕ್'' ಮ್ಯಾಗಜೀನ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ <ref>{{Cite web |title=Meenakshi Lekhi |url=https://www.theweek.in/columns/Meenakshi-Lekhi.html |website=[[The Week (Indian magazine)|The Week]]}}</ref> ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಯ ಮೇಲಿನ ಸಮಾನವಾದ ಹಿಡಿತದೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಚರ್ಚಾಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ "ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆ" <ref>[https://www.firstpost.com/politics/intolerance-debate-cong-banned-books-to-protect-image-of-dynasty-says-meenakshi-lekhi-2527350.html "Intolerance debate: Cong banned books to protect image of dynasty, says Meenakshi Lekhi"] on ''Firstpost'', 30 November 2015.</ref> ಮತ್ತು "ಟ್ರಿಪಲ್ ತಲಾಖ್" ಮಸೂದೆ.<ref>{{Cite web |date=28 December 2017 |title=Triple Talaq Debate: Muslim women should not worry when they have a brother like PM Modi, says BJP |url=https://www.indiatvnews.com/news/india-triple-talaq-debate-muslim-women-should-not-worry-when-they-have-a-brother-like-pm-modi-says-bjp-419318 |website=www.indiatvnews.com}}</ref> ಅವರು ವಿವಿಧ ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಮಾತ್ ಅವರಿಂದ "ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದೀಯ" ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು.<ref>[https://www.dailypioneer.com/nation/lokmat-award--for-best-rs-ls-lawmakers.html "lokmat award for best RS, lS lawmakers"] on ''the pioneer'', 20 July 2017.</ref> ==ಶಿಕ್ಷಣ== ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ ಅವರು ದೆಹಲಿಯ ಹಿಂದೂ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಪದವಿ (ಬಿ.ಎಸ್‌ಸಿ.) ಪಡೆದರು.<ref>{{Cite news |title=The argumentative Indians - Times of India |work=The Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/spotlight/The-argumentative-Indians/articleshow/28701888.cms |access-date=22 December 2019}}</ref> ಮುಂದೆ, ಲೇಖಿ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಲಾ ಸೆಂಟರ್, ಫ್ಯಾಕಲ್ಟಿ ಆಫ್ ಲಾ, ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರು ೧೯೮೭ ರಿಂದ ೧೯೯೦ರ ವರೆಗೆ ಕಾನೂನು ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದು, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ ಪಡೆದರು.<ref>{{Cite web |date=8 July 2021 |title=Campus Law Centre DU |url=http://clc.du.ac.in/ |access-date=8 July 2021 |publisher=DU }}{{Dead link|date=ಜೂನ್ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ಕಾನೂನು ವೃತ್ತಿ== ಕಾನೂನು ಪದವಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಅವರು ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ ಬಾರ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ನಂತರ [[ಭಾರತದ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯ|ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್]], ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ದೇಶದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಇತರ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು, ನ್ಯಾಯಾಧಿಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ಹಲವಾರು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗಳು, ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಲವಾರು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಹಿಂಸಾಚಾರ, ಕೌಟುಂಬಿಕ ಕಾನೂನು ವಿವಾದಗಳು ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಶಾಶ್ವತ ಆಯೋಗದ ಸಮಸ್ಯೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಆಯೋಗ]], ಸಾಕ್ಷಿ, NIPCD ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಕರಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿರುವ ಹಲವಾರು ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Elections.in_Biography">{{Cite web |title=Meenakshi Lekhi Biography |url=http://www.elections.in/political-leaders/meenakshi-lekhi.html |access-date=17 March 2021 |website=Elections.in}}</ref> ಲೇಖಿ ಅವರು "ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಮಸೂದೆ" ಮತ್ತು "ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳ (ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ, ನಿಷೇಧ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ) ಮಸೂದೆ" ಯಂತಹ ಮಸೂದೆಗಳ ಕರಡು ಸಮಿತಿಗಳ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news |last=Reporter |first=B. S. |date=25 May 2014 |title=Meenakshi Lekhi |work=Business Standard India |url=https://www.business-standard.com/article/politics/meenakshi-lekhi-114052600466_1.html |access-date=25 May 2019}}</ref> ಪ್ರಕರಣದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಸಾರದ ಮೇಲಿನ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಲೇಖಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಅವರು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು.<ref>{{Cite news |last=Gottipati |first=Sruthi |date=22 March 2013 |title=Court Opens Delhi Gang Rape Trial to Press |work=[[The New York Times]] |url=http://india.blogs.nytimes.com/2013/03/22/court-opens-delhi-gang-rape-trial-to-press/?_php=true&_type=blogs&_r=0 |access-date=17 March 2021}}</ref> ಅವರು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸುವ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡರು.<ref>{{Cite news |last=IANS |date=12 August 2011 |title=Supreme Court takes up women ex-army officers' plea |work=StratPost |url=https://stratpost.com/supreme-court-takes-up-women-ex-army-officers-plea/ |access-date=17 March 2021}}</ref> ಲೇಖಿ, ಶಾಂತಿ ಮುಕುಂದ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸಂತ್ರಸ್ತೆಯ ವಕೀಲರೂ ಆಗಿದ್ದರು.<ref>{{Cite news |date=25 May 2014 |title=Meenakshi Lekhi |work=Business Standard India |url=https://www.business-standard.com/article/politics/meenakshi-lekhi-114052600466_1.html |access-date=17 March 2021}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೨, ೨೦೧೯ ರಂದು, ಲೇಖಿ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ|ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿಯವರ]] ವಿರುದ್ಧ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನಿಂದನೆ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಆರೋಪ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅವರ ಆರೋಪವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಮತದಾರರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದರು. ರಫೇಲ್ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಹಗರಣ ನಡೆದಿದೆ ಎಂಬುದು ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿಯವರ ವಾದ. ಇದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಆದೇಶವನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಂಡಂತಿದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನಿಂದನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಲೇಖಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref name="auto">{{Cite news |date=12 April 2019 |title=Meenakshi Lekhi files criminal contempt case against Rahul Gandhi for remarks on PM Modi over Rafale verdict |language=en |work=Times Now |url=https://www.timesnownews.com/india/article/meenakshi-lekhi-bjp-rahul-gandhi-narendra-modi-rafale-bjp-supreme-court-congress/398935 |url-status=dead |access-date=17 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412203054/https://www.timesnownews.com/india/article/meenakshi-lekhi-bjp-rahul-gandhi-narendra-modi-rafale-bjp-supreme-court-congress/398935 |archive-date=12 April 2019}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೦, ೨೦೧೯ ರ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ರಫೇಲ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಕಡತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಮೂರು ರಹಸ್ಯ ಕದ್ದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು, ಅಧಿಕೃತ ರಹಸ್ಯ ಕಾಯಿದೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಸರ್ಕಾರದ ವಾದವನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿತು.<ref name="auto1">{{Cite news |last=G |first=Ananthakrishnan |date=11 April 2019 |title=Supreme Court rejects Centre's objections to Rafale deal papers |language=en |work=The Indian Express |url=https://indianexpress.com/article/india/supreme-court-rejects-centres-objections-to-rafale-deal-papers-5669609/ |access-date=17 March 2021}}</ref> ಆದರೆ, ಮಾಧ್ಯಮಗಳೊಂದಿಗೆ ತೀರ್ಪಿನ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುವಾಗ, ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಅವರು 'ಚೌಕಿದಾರ್ ಚೋರ್ ಹೈ' (ಚೌಕಿದಾರ್ ಕಳ್ಳ) - ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಅವರ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಎಸ್‌ಸಿಗೆ ಆರೋಪಿಸಿದರು.<ref name="auto1" /> [[ಚಿತ್ರ:Smt._Meenakashi_Lekhi,_MP_(Lok_Sabha),_New_Delhi_and_Member,_Parliamentary_Standing_Committee_on_Personnel,_Public_Grievances,_Law_and_Justice.JPG|thumb|300x300px| ಮೀನಕಾಶಿ ಲೇಖಿ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳು, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯದ ಸಂಸದೀಯ ಸ್ಥಾಯಿ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು.]] [[ಚಿತ್ರ:Smt._Meenakashi_Lekhi_taking_charge_as_the_Minister_of_State_for_External_Affairs,_in_New_Delhi_on_July_08,_2021_(2).jpg|thumb| ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ ಅವರು ಜುಲೈ ೮, ೨೦೨೧ ರಂದು ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ [[ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯ (ಭಾರತ)|ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾಗಿ]] ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು.]] [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ]] ಸೇರಿದ ನಂತರ ಲೇಖಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆದರು ಮತ್ತು ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ [[ನಿತಿನ್ ಗಡ್ಕರಿ]] ಅವರು ಬಿಜೆಪಿ ಮಹಿಳಾ ಮೋರ್ಚಾದ ಮಹಿಳಾ ಘಟಕದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು.<ref>{{Cite news |last=Vij-Aurora |first=Bhavna |date=13 August 2010 |title=The Ladies Man |work=India Today |url=https://www.indiatoday.in/magazine/radar/story/20100823-the-ladies-man-743791-2010-08-13 |access-date=10 February 2021}}</ref> ಲೇಖಿ, ನಂತರ ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಕ್ತಾರರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು.<ref>{{Cite news |last=Patel |first=Aakar |date=24 April 2014 |title=The BJP's ace debate team |work=mint |url=https://www.livemint.com/Leisure/PAlgruIjY5U75kojQhu00K/The-BJPs-ace-debate-team.html |access-date=10 February 2021}}</ref> ಲೇಖಿಯನ್ನು ಪಕ್ಷದೊಳಗೆ ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ|ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯ]] ಪ್ರಬಲ ಬೆಂಬಲಿಗ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite news |last=Phadnis |first=Aditi |date=13 September 2013 |title=Modi's friends in Delhi |work=Business Standard India |url=https://www.business-standard.com/article/beyond-business/modi-s-friends-in-delhi-113091301105_1.html |access-date=10 February 2021}}</ref> ಲೇಖಿ ಅವರು [[೨೦೧೪ ಭಾರತದ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ ಮತ್ತು ಫಲಿತಾಂಶ|೨೦೧೪ ರ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ]] ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಜಯ್ ಮಾಕನ್ ಅವರನ್ನು ೨೭೦,೦೦೦ ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಸೋಲಿಸಿದರು. ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿ, ಲೇಖಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ನವದೆಹಲಿ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (ಎನ್‌ಡಿ‌ಎಂ‌ಸಿ)ನ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.thehindu.com/news/national/meenakshi-lekhi-takes-oath-as-ndmc-member/article6133731.ece "Meenakshi Lekhi takes oath as NDMC member"] in ''The Hindu'', 20 June 2014.</ref> ಅವರು ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದೀಯರ (ಭಾರತದ ಅಧ್ಯಾಯ) ಪದನಿಮಿತ್ತ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್‌ನಿಂದ ಪ್ರೆಸ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.outlookindia.com/news/article/Rudy-Lekhi-Hari-Nominated-to-Press-Council/858292 "Rudy, Lekhi, Hari Nominated to Press Council"] in ''Outlook'', 3 September 2014.</ref> ಅವರು ಜುಲೈ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸವಲತ್ತುಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಾಯಿ ಸಮಿತಿ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಸಮಿತಿ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಸಮಿತಿಯ ಸಕ್ರಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |title=Archived copy |url=http://164.100.47.134/committee/Committee_Home_Page.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160311032452/http://164.100.47.134/committee/Committee_Home_Page.aspx |archive-date=11 March 2016 |access-date=25 February 2016}}</ref> ==ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿ== ೨೮ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೫ ರಂದು, [[ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ|ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಎನ್‌ಡಿ‌ಎಂ‌ಸಿ ಸಚಿವಾಲಯವು]] ನವದೆಹಲಿಯ [[ಔರಂಗಜೇಬ್]] ರಸ್ತೆಯನ್ನು [[ಎ.ಪಿ.ಜೆ.ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ|ಡಾ. ಎಪಿಜೆ ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ]] ರಸ್ತೆ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲು ಅನುಮೋದಿಸಿತು. ಎನ್‌ಡಿಎಂಸಿ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿ ಹಾಗೂ ರಸ್ತೆ ಇರುವ ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಂಸದೆಯಾಗಿ ಲೇಖಿ ಈ ನಿರ್ಧಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref>[http://indianexpress.com/article/cities/delhi/new-delhi-mp-meenakshi-lekhi-named-ndmc-chairperson/ "New Delhi MP Meenakshi Lekhi named NDMC chairperson"] in ''The Indian Express'', 20 June 2014.</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=G6ipsZWVeQo "Lok Sabha Speech: Renaming of Delhi's Aurangzeb Road"] on ''Youtube.com''.</ref> ಎನ್‌ಡಿಎಂಸಿ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿ, ಅವರು ಡಾಲ್‌ಹೌಸಿ ರಸ್ತೆಯ ಹೆಸರನ್ನು, ಹೊಸ ದೆಹಲಿಯ ಸೆಕ್ರೆಟರಿಯೇಟ್ ಕಟ್ಟಡದ ಸಮೀಪವಿರುವ ರಸ್ತೆ, ದಾರಾ ಶಿಕೋ ರಸ್ತೆ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು.<ref>[https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/Dalhousie-Road-becomes-Dara-Shikoh-Road/article17201267.ece "Dalhousie Road becomes Dara Shikoh Road"] in ''The Hindu'', 6 February 2017.</ref> ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು, ಅವರು ದೆಹಲಿಯ ರೇಸ್ ಕೋರ್ಸ್ ರಸ್ತೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರ ನಿವಾಸದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ರಸ್ತೆ, ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಾರ್ಗ ಹೀಗೆ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ "೭, ಆರ್ ಸಿ ಆರ್" ನಿಂದ "೭, ಎಲ್ ಕೆ ಎಂ" ಎಂಬ ಹೊಸ ವಿಳಾಸವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>[https://www.firstpost.com/india/7-rcr-to-7-lkm-ndmc-renames-race-course-road-to-lok-kalyan-marg-3014498.html "7 RCR to 7 LKM: NDMC renames Race Course Road to Lok Kalyan Marg"] on ''Firstpost'', 21 September 2016.</ref> ಲೇಖಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ನವದೆಹಲಿ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪಿಲಾಂಜಿ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದು, ಪ್ರಧಾನಿ [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿದ ಸಂಸದ್ ಆದರ್ಶ್ ಗ್ರಾಮ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>[https://www.business-standard.com/article/news-ians/meenakshi-lekhi-adopts-a-village-114090401222_1.html "Meenakshi Lekhi adopts a village"] in the ''Business Standard'', 4 September 2014.</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಿಲಾಂಜಿಯು ಈಗ ಯಾವುದೇ ಗ್ರಾಮ ಸಭೆ ಅಥವಾ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್ ಇಲ್ಲದೆ ನಗರೀಕೃತ ವಸಾಹತು ಆಗಿರುವುದರಿಂದ, ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವಿರುವಂತೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಹೊರಗೆ ಬರುವ ದೆಹಲಿಯ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಕುತುಬ್‌ಗಢ್ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಸಹ ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>[https://www.outlookindia.com/newswire/story/no-takers-for-delhi-villages-under-mp-model-village-scheme/900671 "'No Takers for Delhi Villages Under MP Model Village Scheme'"] [sic!] in ''Outlook'', 5 June 2015.</ref> ಜುಲೈ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಲೇಖಿ ಅವರಿಗೆ "ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದೀಯ" ಎಂಬ ಲೋಕಮತ್ ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |title=Lokmat Parliamentary Awards 2017 honours distinguished LS and RS members of India - Exchange4media |url=https://www.exchange4media.com/industry-briefing-news/lokmat-parliamentary-awards-2017-honours-distinguished-ls-and-rs-members-of-india-69767.html |website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ತ್ರಿವಳಿ ತಲಾಖ್ ಮಸೂದೆಯ ಮೇಲಿನ ಚರ್ಚೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ತಲಾಖ್-ಇ-ಬಿದ್ದತ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ತ್ವರಿತ ತ್ರಿವಳಿ ತಲಾಖ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಮತ್ತು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುವ ಧರ್ಮಗುರುಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡರಿಗೆ ಕಠಿಣ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಬೇಕೆಂದು ಲೇಖಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಇದಲ್ಲದೆ, "ನಾನು ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಹೇಳಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ, ನಿಮಗೆ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯಂತಹ ಸಹೋದರ ಇದ್ದಾಗ, ನೀವು ಭಯಪಡುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ, ಈ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ನಾವು ನಿಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತೇವೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>[http://www.ummid.com/news/2017/December/28.12.2017/clerics-supporting-triple-talaq-must-be-punished-bjp-mp.html "Clerics batting for triple talaq must be punished: Meenakshi Lekhi"] on ''Ummid.com'', 28 December 2015.</ref> ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಲಿಂಚಿಂಗ್ ಘಟನೆಗಳ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ಅವರು, ಗುಂಪು ಹತ್ಯೆಯ ಘಟನೆಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆಯ ಕಾರಣ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಕೇರಳದ ತಿರುವನಂತಪುರಂನಲ್ಲಿ ಕೋಳಿ ಕದ್ದಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬ ಶಂಕೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಗುಂಪೊಂದು ಥಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬಂಗಾಳದ ವಲಸೆ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಾಣಿಕ್ ರಾಯ್ ಮತ್ತು ೩೦ ವರ್ಷದ ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯಕ್ತಿ ಮಧು ಅವರನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಳ್ಳತನದ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಆಕ್ರೋಶಗೊಂಡ ಜನಸಮೂಹ, ಬಡತನ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಕೊಲೆಗಳ ಅನೇಕ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಲೇಖಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>[http://www.newindianexpress.com/nation/2018/jul/18/mob-lynchings-due-to-economic-disparity-bjp-mp-meenakshi-lekhi-1845112.html "Mob lynchings due to economic disparity: BJP MP Meenakshi Lekhi"] in ''The New Indian Express'', 18 July 2018.</ref> ಅವರು ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ೧೬ನೇ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಲೇಖಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ, ೧೨೫ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೬೭.೧) ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ, ೪೩೫ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೨೯೨) ಕೇಳಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ೨೦ ಖಾಸಗಿ ಸದಸ್ಯ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದ್ದಾರೆ(ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೨.೩). ೨೦೧೯ ರ ಬಜೆಟ್ ಅಧಿವೇಶನದವರೆಗೆ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅವರ ಒಟ್ಟಾರೆ ಹಾಜರಾತಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೯೫% ಆಗಿದೆ.<ref>[http://www.prsindia.org/mptrack/meenakashilekhi Entry "Meenakashi Lekhi"] on ''PRS Legislative Research''.</ref> ಲೇಖಿ ಅವರು ೨೦೧೯ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ (ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ) ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ [[ಅಜಯ್ ಮಕೆನ್|ಅಜಯ್ ಮಾಕನ್]] ವಿರುದ್ಧ ಮರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಸಮೀಪದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ [[ಅಜಯ್ ಮಕೆನ್|ಅಜಯ್ ಮಾಕನ್]] ಅವರ ಕೇವಲ ೨೬ ಪ್ರತಿಶತ ಮತಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಲೇಖಿ ಅವರು ಸುಮಾರು ೫೪ ಪ್ರತಿಶತ ಮತಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು.<ref>{{Cite web |date=24 May 2019 |title=New Delhi Lok Sabha Election Results 2019 LIVE: BJP's Meenakshi Lekhi wins |url=https://indianexpress.com/elections/new-delhi-lok-sabha-election-results-2019-live-winner-runner-up/ |access-date=24 May 2019 |website=The Indian Express |language=en-IN}}</ref> ೨೬ ಜುಲೈ ೨೦೧೯ ರಂದು ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ [[ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ|ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ ಅವರು]] ಲೇಖಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಮಗಳ ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು.<ref name="Jansatta"/> ೨೦ ಮೇ ೨೦೨೦ ರಂದು, ವುಹಾನ್‌ನ ಕರೋನಾವೈರಸ್ ಏಕಾಏಕಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಲೇಖಿ, ರಾಹುಲ್ ಕಸ್ವಾನ್ ಜೊತೆಗೆ, [[ತೈವಾನ್|ತೈವಾನ್‌ನ]] ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ತ್ಸೈ ಇಂಗ್-ವೆನ್ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ತೈವಾನ್ ಅನ್ನು "ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ದೇಶ" ಎಂದು ಹೊಗಳಿದರು.<ref>{{Cite news |last=Ananth Krishnan |date=20 May 2020 |title=BJP MPs praise Taiwan as 'democratic country' as President Tsai Ing-wen begins new term |work=thehindu.com |publisher=[[The Hindu]] |location=[[Chennai]] |url=https://www.thehindu.com/news/national/bjp-mps-praise-taiwan-as-democratic-country-as-president-tsai-ing-wen-begins-new-term/article31635242.ece |access-date=23 May 2020 |quote=A separate video message from Ms. Lekhi was also played at the inaugural, in which she wished Ms. Tsai “great success and the continued strengthening of the comprehensive relations between India and Taiwan”.}}</ref> == ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳು == ಲೇಖಿ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಆಯೋಗದ ವಿಶೇಷ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣದ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಜೆಪಿಎಂ, ಬ್ಲೈಂಡ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ನ (ನವದೆಹಲಿ) ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯ ಅಂಧರ ಪರಿಹಾರ ಸಂಘದ ಜಂಟಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name=":0"/> ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ, ''ವುಮೆನ್ ಕ್ಯಾನ್'' ಆಯೋಜಿಸಿದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರಿಸರ ಜಾಗೃತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದರು. ಪುರಸ್ಕೃತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ೫೦೦ ಬಹುಮಾನ ಮತ್ತು ಮರದ ಸಸಿಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟರು. ವಿಮೆನ್ ಕ್ಯಾನ್‌ನ ಉಪಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ನಡೆಸಲಾದ ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಅಪೂರ್ವ್ ಝಾ ಅವರ ಸಹಾಯದಿಂದ ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು ಮತ್ತು ರಸಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದರು. ಅವರು ಹಲವಾರು ಎನ್‌ಜಿಒಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ, ಅವರು ಸಂಘ ಪರಿವಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ [[ಸ್ವದೇಶಿ ಜಾಗರಣ ಮಂಚ್|ಸ್ವದೇಶಿ ಜಾಗರಣ್ ಮಂಚ್‌ನೊಂದಿಗೆ]] ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಬಿಜೆಪಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ನಿತಿನ್ ಗಡ್ಕರಿ]] ಅವರು ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಅದರ ಮಹಿಳಾ ಮೋರ್ಚಾದಲ್ಲಿ (ಮಹಿಳಾ ವಿಭಾಗ) ಅದರ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇರಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.<ref name="Elections.in_Biography"/> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} <references group="" responsive="1"></references> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Official website|http://meenakshilekhi.com/}} [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಅನುವಾದ ಶಿಬಿರ ಲೇಖನ]] gsg0u3go1tjkvmfnqpkvyra61uivkqv 0 161219 1307716 1304961 2025-06-29T17:16:26Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307716 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | settlement_type = ನಗರ | official_name = "ಬೋಜ್ನಾರ್ಡ್". | other_name = | nickname = | motto = | image_skyline = {{Photomontage | photo1a =Mofakham Mirror House by Arashk Rajabpour.jpg {{!}} | photo2a =عمارت سردار مفخم بجنورد 1.jpg | photo2b =Jajarmi hosseiniye.jpg{{!}} | spacing = ۲ | size = 266 | foot_montage = }} | imagesize = | image_caption = '''ಮೊಫಖಾಮ್ಸ್ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಮಿರರ್ಸ್, ಸರ್ದಾರ್ ಮೊಫ್ಖಾಮ್ ಮ್ಯಾನ್ಷನ್, ಜಜರ್ಮಿ ಮ್ಯಾನ್ಷನ್''' }} '''"ಬೋಜ್ನಾರ್ಡ್"''' "ಬೋಜ್ನೂರ್ಡ್" ಇದನ್ನು "ಬುಜ್ನೂರ್ಡ್" ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ; ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು "ಬುಜಾನ್ಜಿರ್ಡ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{cite web | title=Maps, Weather, and Airports for Bojnurd, Iran | url=http://www.fallingrain.com/world/IR/30/Bojnurd.html }}</ref> ಇದು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್ (ಬೋಜ್ನಾರ್ಡ್ ಕೌಂಟಿ) ನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ನಗರವಾಗಿದೆ.ಇರಾನ್ ನ ಉತ್ತರ ಖೊರಾಸಾನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಬೊಜ್ನಾರ್ಡ್ ಕೌಂಟಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಪ್ರಾಂತ್ಯ, ಕೌಂಟಿ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref name="Khorasan Province Structure">{{cite report|title=Approval of the organization and chain of citizenship of the elements and units of the divisions of Khorasan province, centered in Mashhad|language=fa|website=rc.majlis.ir|via=Islamic Parliament Research Center|url=https://rc.majlis.ir/fa/law/show/113047|archive-url=https://web.archive.org/web/20151117024415/https://rc.majlis.ir/fa/law/show/113047|publisher=Ministry of the Interior, Defense Political Commission of the Government Council|last=Habibi|first=Hassan|archive-date=17 November 2015|date=c. 2015|orig-date=Approved 21 June 1369|id=Proposal 3223.1.5.53; Approval Letter 3808-907; Notification 84902/T125K|access-date=6 January 2024}}</ref> ಇದು ಟೆಹ್ರಾನ್ ನಿಂದ {{convert|701|km|abbr=on}} ಆಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.tehran.com|title=Tehran}}</ref> ಮತ್ತು ರಝಾವಿ ಖೊರಾಸನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ಮಶಾದ್ ನಿಂದ 237&nbsp;ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{Cite web |title=Distance from Bojnurd to Mashhad |url=https://www.distancecalculator.net/from-bojnurd-to-mashhad |access-date=2022-06-23 |website=www.distancecalculator.net}}</ref> == ಇತಿಹಾಸ == ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, 13 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮಂಗೋಲ್ ಆಕ್ರಮಣಗಳು ಮತ್ತು ವಿಜಯಗಳ ನಂತರ ಇಡೀ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಖರೈ ಟರ್ಕರು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name=":0" /> ಬೊಜ್ನೂರ್ಡ್ ಇತ್ತೀಚಿನ ಮೂಲದ್ದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಬಹುಶಃ ಪ್ರತಿಕೂಲ ತುರ್ಕಮೆನಿಯರ ವಿರುದ್ಧ ಸಫಾವಿದ್ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಅಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದ ಕುರ್ದ್ಸ್ ಸಾಡಿಯನ್ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಕ್ಕಾಗಿ ಸಫಾವಿದ್ ಇರಾನ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ, ನಗರವು ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಗೋಡೆಯಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಹನ್ನೊಂದು ವಸತಿಗಳು, ಬಜಾರ್ಗಳು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಮಸೀದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref name=":0" /> 1849 ರಲ್ಲಿ, ನಗರವು ದಂಗೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು, ಅದು ನಗರವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿತು. 1876 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸಿ ಜಿ.ಸಿ. ನೇಪಿಯರ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ, ಬೋಜ್ನೂರ್ಡ್ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನು ಕುರ್ದ್ ಆಗಿದ್ದು, ಟೆಹ್ರಾನ್ನಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ತೆರಿಗೆಯಿಲ್ಲದೆ ನಗರವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದನು ಎಂದು ಗಮನಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name=":0" /> 1896 ಮತ್ತು 1929 ರಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ತೀವ್ರ ಭೂಕಂಪಗಳು ನಗರ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದವು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ನಗರವನ್ನು ಆಧುನಿಕ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಥವಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ಕೋಟೆಗಳಿಲ್ಲದೆ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುವುದು.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Ehlers|first=Eckart|last2=Bosworth|first2=C. E.|date=1989|title=BOJNŪRD|url=https://iranicaonline.org/articles/bojnurd-a-town-and-district-in-khorasan|journal=[[Encyclopedia Iranica]]|volume=IV}}</ref> 1997 ರಲ್ಲಿ, ಬೋಜ್ನೂರ್ಡ್ ನಗರದಲ್ಲಿ 6.5 ತೀವ್ರತೆಯ ಭೂಕಂಪವು ಗಮನಾರ್ಹ ಹಾನಿ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸಾವುನೋವುಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು.<ref name="rw">{{cite news |title=Earthquake Toll Rises in Iran as Aftershocks Hit |url=https://reliefweb.int/report/iran-islamic-republic/earthquake-toll-rises-iran-aftershocks-hit |access-date=10 March 2022 |work=[[Reuters]] |publisher=[[ReliefWeb]] |date=5 February 1997 |location=Tehran, Iran}}</ref> ==ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ== ===ಜನಸಂಖ್ಯೆ=== 2006 ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜನಗಣತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 44,217 ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ 172,772 ಆಗಿತ್ತು.<ref name="2006 North Khorasan Province">{{cite report|title=Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006): North Khorasan Province|language=fa|publisher=The Statistical Center of Iran|website=amar.org.ir|url=http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/28.xls|access-date=25 September 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20110920084106/http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/28.xls|format=Excel|archive-date=20 September 2011}}</ref> 2011 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ 56,761 ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ 199,791 ಜನರನ್ನು ಎಣಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="2011 North Khorasan Province">{{cite report|title=Census of the Islamic Republic of Iran, 1390 (2011): North Khorasan Province|language=fa|publisher=The Statistical Center of Iran|website=irandataportal.syr.edu|via=Iran Data Portal, Syracuse University|url=https://irandataportal.syr.edu/wp-content/uploads/North-Khorasan.xls|archive-url=https://web.archive.org/web/20230119210728/https://irandataportal.syr.edu/wp-content/uploads/North-Khorasan.xls|archive-date=19 January 2023|access-date=19 December 2022|format=Excel}}</ref> 2016 ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು 67,335 ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ 228,931 ಜನರು ಎಂದು ಅಳೆಯಲಾಗಿದೆ.<ref name="2016 North Khorasan Province">{{cite report|title=Census of the Islamic Republic of Iran, 1395 (2016): North Khorasan Province|language=fa|publisher=The Statistical Center of Iran|website=amar.org.ir|url=https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/abadi/CN95_HouseholdPopulationVillage_28.xlsx|access-date=19 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20201027174651/https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/abadi/CN95_HouseholdPopulationVillage_28.xlsx|format=Excel|archive-date=27 October 2020}}</ref> == ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ == 36 ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಉತ್ತರ ಖೊರಾಸಾನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಬೋಜ್ನೌರ್ಡ್ ನಗರವು ಈಶಾನ್ಯ ಇರಾನ್ನಲ್ಲಿ 57 ಡಿಗ್ರಿ ಮತ್ತು 20 ನಿಮಿಷಗಳ ರೇಖಾಂಶ ಮತ್ತು 37 ಡಿಗ್ರಿ ಮತ್ತು 28 ನಿಮಿಷಗಳ ಅಕ್ಷಾಂಶದಲ್ಲಿ ಕೊಪೆಡಾಗ್ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಅಲಡಾಗ್ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಅಲ್ಬೋರ್ಜ್ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಬೋಜ್ನೋರ್ಡ್ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 1070 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಟೆಹ್ರಾನ್ ಗೆ ಅದರ ದೂರವು 821 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಆಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |title=Bojnord |url=https://www.visitiran.ir/destination/bojnord |access-date=2022-06-05 |website=www.visitiran.ir |language=en}}</ref> {{clear}} ===ಹವಾಮಾನ=== ಕೊಪ್ಪೆನ್ ಹವಾಮಾನ ವರ್ಗೀಕರಣದ ಪ್ರಕಾರ ಬೋಜ್ನಾರ್ಡ್ ಶೀತ, ಅರೆ-ಶುಷ್ಕ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ("ಬಿಎಸ್ಕೆ") ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite web |date=2019-10-22 |title=Köppen Climate Classification: How to Use the Other Plant Map |url=https://www.lawnstarter.com/blog/landscaping/koppen-climate-classification-map/ |access-date=2022-06-23 |website=Lawnstarter |language=en-US}}</ref> {{Weather box |width = auto |location = ಬೋಜ್ನೂರ್ಡ್ (1991–2020){{efn-lr| Rainy days calculated using parameter codes 46 and 71}} |metric first = Y |single line = Y | Jan record high C =19.2 | Feb record high C =27.2 | Mar record high C =30.8 | Apr record high C =34.4 | May record high C =37.4 | Jun record high C =40.0 | Jul record high C =41.2 | Aug record high C =40.6 | Sep record high C =39.0 | Oct record high C =33.6 | Nov record high C =27.8 | Dec record high C =25.0 | year record high C = |Jan high C = 6.9 |Feb high C = 8.7 |Mar high C = 13.9 |Apr high C = 19.9 |May high C = 24.9 |Jun high C = 30.3 |Jul high C = 32.8 |Aug high C = 32.1 |Sep high C = 28.2 |Oct high C = 21.8 |Nov high C = 13.9 |Dec high C = 8.8 |Jan mean C = 0.9 |Feb mean C = 2.4 |Mar mean C = 7.0 |Apr mean C = 12.6 |May mean C = 17.8 |Jun mean C = 22.9 |Jul mean C = 25.4 |Aug mean C = 24.4 |Sep mean C = 20.2 |Oct mean C = 13.8 |Nov mean C = 7.0 |Dec mean C = 2.7 |Jan low C = -3.7 |Feb low C = -2.4 |Mar low C = 1.7 |Apr low C = 6.6 |May low C = 11.2 |Jun low C = 15.5 |Jul low C = 18.2 |Aug low C = 16.7 |Sep low C = 12.8 |Oct low C = 6.9 |Nov low C = 1.8 |Dec low C = -1.9 | Jan record low C =-19.0 | Feb record low C =-21.0 | Mar record low C =-13.6 | Apr record low C =-5.4 | May record low C =-0.2 | Jun record low C =4.0 | Jul record low C =10.0 | Aug record low C =5.4 | Sep record low C =1.6 | Oct record low C =-5.0 | Nov record low C =-14.4 | Dec record low C =-18.1 | year record low C = |precipitation colour = green |unit precipitation days = 1.0 mm |Jan precipitation mm = 22.2 |Feb precipitation mm = 31.9 |Mar precipitation mm = 45.3 |Apr precipitation mm = 38.7 |May precipitation mm = 30.4 |Jun precipitation mm = 10.2 |Jul precipitation mm = 6.8 |Aug precipitation mm = 4.8 |Sep precipitation mm = 7.7 |Oct precipitation mm = 12.4 |Nov precipitation mm = 25.8 |Dec precipitation mm = 19.2 |Jan precipitation days = 5.4 |Feb precipitation days = 6.3 |Mar precipitation days = 7.4 |Apr precipitation days = 6.1 |May precipitation days = 4.9 |Jun precipitation days = 1.9 |Jul precipitation days = 1.1 |Aug precipitation days = 0.7 |Sep precipitation days = 1 |Oct precipitation days = 2.8 |Nov precipitation days = 4.5 |Dec precipitation days = 4.5 | Jan rain days =4 | Feb rain days =5.5 | Mar rain days =9.2 | Apr rain days =9.6 | May rain days =7.9 | Jun rain days =2.9 | Jul rain days =2.1 | Aug rain days =1.1 | Sep rain days =1.9 | Oct rain days =4.5 | Nov rain days =7.4 | Dec rain days =5.9 | year rain days = | Jan snow days =7.2 | Feb snow days =7.5 | Mar snow days =4.7 | Apr snow days =0.6 | May snow days =0 | Jun snow days =0 | Jul snow days =0 | Aug snow days =0 | Sep snow days =0 | Oct snow days =0 | Nov snow days =1.2 | Dec snow days =4.1 | year snow days = | Jan humidity =72 | Feb humidity =71 | Mar humidity =68 | Apr humidity =64 | May humidity =58 | Jun humidity =47 | Jul humidity =45 | Aug humidity =42 | Sep humidity =48 | Oct humidity =57 | Nov humidity =69 | Dec humidity =73 | year humidity =59.5 | Jan dew point C =-4.1 | Feb dew point C =-3.0 | Mar dew point C =0.5 | Apr dew point C =4.9 | May dew point C =8.1 | Jun dew point C =9.1 | Jul dew point C =11.0 | Aug dew point C =8.8 | Sep dew point C =7.2 | Oct dew point C =4.0 | Nov dew point C =0.8 | Dec dew point C =-2.3 | Jan sun =152 | Feb sun =152 | Mar sun =174 | Apr sun =211 | May sun =272 | Jun sun =325 | Jul sun =342 | Aug sun =342 | Sep sun =289 | Oct sun =248 | Nov sun =175 | Dec sun =144 | year sun = |source = [[NOAA]]<ref>{{Cite web |url=https://www.nodc.noaa.gov/archive/arc0216/0253808/2.2/data/0-data/Region-2-WMO-Normals-9120/Iran/CSV/Bojnurd_40723.csv |title=World Meteorological Organization Climate Normals for 1991-2020: Bojnurd-40723 |access-date=18 February 2024 |website=ncei.noaa.gov |publisher=National Oceanic and Atmosoheric Administration |no-pp=y |type=Excel |format=CSV |archive-date=18 ಫೆಬ್ರವರಿ 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240218073738/https://www.nodc.noaa.gov/archive/arc0216/0253808/2.2/data/0-data/Region-2-WMO-Normals-9120/Iran/CSV/Bojnurd_40723.csv |url-status=dead }}</ref> (Snow and Sleet days 1981–2010)<ref>{{Cite web |url=https://www.ncei.noaa.gov/pub/data/normals/WMO/1981-2010/RA-II/Iran/WMO_Normals_Excel_IRAN_060719.xls |title=World Meteorological Organization Climate Normals for 1981-2010: Bojnurd(WMO number: 40723) |access-date=18 February 2024 |website=ncei.noaa.gov |publisher=National Oceanic and Atmosoheric Administration |type=Excel |format=XLS |quote=Parameter Code 80: Number of Days with Sleet/Snow |archive-date=20 ನವೆಂಬರ್ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221120051914/https://www.ncei.noaa.gov/pub/data/normals/WMO/1981-2010/RA-II/Iran/WMO_Normals_Excel_IRAN_060719.xls |url-status=dead }}</ref> }} {{Weather box |width = auto |collapsed =Y |location = Bojnurd (1977–2010) |metric first = Y |single line = Y |Jan high C = 6.2 |Feb high C = 7.8 |Mar high C = 13.0 |Apr high C = 19.8 |May high C = 24.3 |Jun high C = 29.8 |Jul high C = 32.5 |Aug high C = 31.9 |Sep high C = 28.2 |Oct high C = 21.4 |Nov high C = 14.3 |Dec high C = 8.6 |Jan mean C = 1.2 |Feb mean C = 2.6 |Mar mean C = 7.2 |Apr mean C = 13.3 |May mean C = 17.6 |Jun mean C = 22.5 |Jul mean C = 25.2 |Aug mean C = 24.3 |Sep mean C = 20.3 |Oct mean C = 14.1 |Nov mean C = 8.3 |Dec mean C = 3.6 |Jan low C = -3.7 |Feb low C = -2.6 |Mar low C = 1.4 |Apr low C = 6.7 |May low C = 10.9 |Jun low C = 15.2 |Jul low C = 17.9 |Aug low C = 16.6 |Sep low C = 12.5 |Oct low C = 6.9 |Nov low C = 2.2 |Dec low C = -1.5 |precipitation colour = green |Jan precipitation mm = 25.1 |Feb precipitation mm = 32.2 |Mar precipitation mm = 42.9 |Apr precipitation mm = 39.1 |May precipitation mm = 33.3 |Jun precipitation mm = 9.0 |Jul precipitation mm = 8.7 |Aug precipitation mm = 5.5 |Sep precipitation mm = 9.3 |Oct precipitation mm = 12.4 |Nov precipitation mm = 26.0 |Dec precipitation mm = 24.3 |Jan precipitation days = 10.6 |Feb precipitation days = 11.4 |Mar precipitation days = 12.4 |Apr precipitation days = 10.8 |May precipitation days = 9.8 |Jun precipitation days = 3.8 |Jul precipitation days = 2.4 |Aug precipitation days = 1.9 |Sep precipitation days = 2.8 |Oct precipitation days = 5.3 |Nov precipitation days = 8.1 |Dec precipitation days = 9.9 |Jan humidity = 72 |Feb humidity = 71 |Mar humidity = 68 |Apr humidity = 63 |May humidity = 58 |Jun humidity = 48 |Jul humidity = 46 |Aug humidity = 43 |Sep humidity = 48 |Oct humidity = 57 |Nov humidity = 67 |Dec humidity = 72 |Jan sun = 144.4 |Feb sun = 148.6 |Mar sun = 164.7 |Apr sun = 206.8 |May sun = 267.1 |Jun sun = 309.0 |Jul sun = 328.5 |Aug sun = 331.3 |Sep sun = 281.1 |Oct sun = 243.2 |Nov sun = 178.1 |Dec sun = 142.3 |source 1 =[http://worldweather.wmo.int/114/c01446.htm World Meteorological Organisation] |source 2 =[https://irimo.ir] }} {{notelist-lr}} == ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು == ಬೋಜ್ನೋರ್ಡ್ನಲ್ಲಿರುವ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು:<ref>{{cite web | title=دانستنیهایی از استان خراسان شمالی | url=http://www.irandeserts.com/content/درگاه_کویر/شهرها_و_روستاها/شهرهای_مناطق_کویری_و_بیابانی/استانهای_خراسان_شمالی،_جنوبی_و_رضوی/مطالب_مرتبط_با_استان_خراسان/دانستنیهایی_از_استان_خراسان_شمالی.htm }}</ref> - ಬೋಜ್ನಾರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ * ನಾರ್ತ್ ಖೊರಾಸನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸಸ್ * ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಆಜಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬೋಜ್ನೌರ್ಡ್ ಶಾಖೆ * [http://www.eshragh.ac.ir/ ಎಸ್ರಾಗ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್ (ಬೋಜ್ನೂರ್ಡ್, ಉತ್ತರ ಖೊರಾಸನ್)] * [http://bojnurd.pnu.ac.ir/ ಪಾಯಮ್ ನೂರ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬೋಜ್ನೂರ್ಡ್] {{Webarchive|url=http://webarchive.loc.gov/all/20150902234535/http%3A//bojnurd.pnu.ac.ir/Portal/Home/ |date=2 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2015 }} * ಕೋಸರ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ==ಗಮನಾರ್ಹ ಜನರು== [[File:Official Portrait of Teymourtash.jpg|thumb| 20 ನೇ ಶತಮಾನದ (ಪಹ್ಲವಿ ರಾಜವಂಶ) ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಇರಾನಿನ ರಾಜಕಾರಣಿ ಅಬ್ದೊಲ್ಹೊಸೈನ್ ತೈಮೌರ್ತಾಶ್ (ಸರ್ದಾರ್ ಮೊಝಾಮ್ ಖೊರಾಸಾನಿ) ಬೊಜ್ನೋರ್ಡ್ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು|232x232px]] * ಅಬ್ದೋಲ್ಹೊಸೈನ್ ತೈಮೌರ್ತಾಶ್ (ಸರ್ದಾರ್ ಮೊಝಾಮ್ ಖೊರಾಸಾನಿ), 20 ನೇ ಶತಮಾನದ (ಪಹ್ಲವಿ ರಾಜವಂಶ) ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ರಾಜಕಾರಣಿ * ಅಲಿ-ಅಕ್ಬರ್ ದಾವರ್, ರಾಜಕಾರಣಿ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ಮತ್ತು ಇರಾನ್ ನ ಆಧುನಿಕ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸ್ಥಾಪಕ * ಕಾಜೆಮ್ ಮೌಸವಿ-ಬೊಜ್ನೌರ್ಡಿ, ಇತಿಹಾಸಕಾರ, ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಬರಹಗಾರ ಮತ್ತು ಇರಾನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಕ್ಯುರೇಟರ್ (1997-2005) * ಮೊಹಮ್ಮದ್ ದವಾರಿ, ಪತ್ರಕರ್ತ, 2009-10ರ ಇರಾನಿನ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಲ್ಲಿ ಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾಗಿದ್ದರು * ಮುಸ್ತಫಾ ತಬ್ರಿಜಿ, ರಾಜಕಾರಣಿ {| |[[File:Bojnord sky.jpg|alt=Bojnord sky|center|thumb|363x363px|ಬೊಜ್ನೋರ್ಡ್ ನಗರ]] |[[File:Bojnord fall.jpg|alt=bojnord fall|left|thumb|288x288px| ಬೋಜ್ನಾರ್ಡ್]] |[[File:Rainy spring day of Bojnord - 14 April 2018 05.jpg|alt=A rainy spring day in Bojnord|center|thumb|318x318px|ಬೋಜ್ನೋರ್ಡ್ನಲ್ಲಿ ಮಳೆಗಾಲದ ವಸಂತಕಾಲದ ದಿನ]] |} ==ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ== {{commons category-inline|Bojnord }} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಏಷ್ಯನ್ ತಿಂಗಳು ೨೦೨೪]] [[ವರ್ಗ:ಇರಾನ್‍ನ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು]] 788yn7r5sxiibsmuuso2g0ybdximvca 0 166780 1307752 1282884 2025-06-30T06:36:29Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1307752 wikitext text/x-wiki {{Infobox dog breed | country = ಚೀನಾ | fcistd = | image = | image_size = | image_caption = | name = ಮೋಜೀ | altname = ಮೊಜೀ ಕ್ವಾನ್, ಹೀಲಾಂಗ್ ಕ್ವಾನ್, ಮೋಜಿ ಕ್ವಾನ್, ಚೈನೀಸ್ ಹೈಲಾಂಗ್ ಕ್ವಾನ್, ಚೈನೀಸ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ವುಲ್ಫ್ಡಾಗ್, ಮೋಜೀ ಡಾಗ್, ಚೀನಾ ಮೋಜೀ <!-----Traits-----> | coat = short coat | color = Black, Black with white spots | weight = {{convert|40|-|55|kg|lb|order=flip|abbr=on}} | height = {{convert|65|-|75|cm|in|order=flip|abbr=on}} | litter_size = | life_span = <!-----Kennel club standards-----> | kc_name = | kc_std = }} '''ಮೋಜೀ''', ಇದನ್ನು '''ಮೋಜೀ ಕ್ವಾನ್''' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ (墨界犬), '''ಹೀಲಾಂಗ್ ಕ್ವಾನ್''' (黑狼犬), '''ಮೋಜಿ ಕ್ವಾನ್''', '''ಚೈನೀಸ್ ಕಪ್ಪು ತೋಳದ ನಾಯಿ''',ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ನಾಯಿ ತಳಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |author=暖爸 |date=2019-09-16 |title=一個非常有爭議性的犬種——墨界黑狼犬 |trans-title=A very controversial dog breed - Mojie Black Wolf Dog |url=https://twgreatdaily.com/oJEqEm0BJleJMoPMeYDH.html |accessdate= |website=TW Great Daily |publisher=今日頭條 |language=Chinese |quote= |archive-date=2024-12-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20241219141449/https://twgreatdaily.com/oJEqEm0BJleJMoPMeYDH.html |url-status=dead }}</ref> '''ಹೀಲಾಂಗ್ ಕ್ವಾನ್''' ಈ ತಳಿಯ ಅಧಿಕೃತ ಹೆಸರು.<ref>{{Cite journal |author=Yijun |first=Zhao |author2= |author3= |year=2014 |title=墨界犬 |trans-title=Ink Dog |url=https://kns.cnki.net/KCMS/detail/detail.aspx?dbcode=CJFQ&dbname=CJFD2014&filename=GZQY201409024&v=MTkyMDBJamZhZDdHNEg5WE1wbzlIWUlSOGVYMUx1eFlTN0RoMVQzcVRyV00xRnJDVVJMT2VaZWRvRml2blVMclA= |journal=China Working Dog. |language=zh |volume= |issue= |pages=}}</ref> ==ಹಿನ್ನೆಲೆ== ಮೊಜೀ ಕ್ವಾನ್ ಉತ್ತರ [[ಚೀನಾ]] 19 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಇದು [[ಜರ್ಮನ್ ಶೆಫರ್ಡ್]] ಉತ್ತರದ [[ಚೀನಾ]] ಸ್ಥಳೀಯ [[ಟಗೌ]] ಮತ್ತು ಉತ್ತರ [[ಚೀನಾ]]ದಿಂದ ಕಾಡು [[ತೋಳ]] ದಾಟಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ಚೀನೀ ನಾಯಿ ತಳಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news |author=动物的影像声色 |date=2018-09-21 |title=中华黑狼犬真正的战神，神威凛凛仿佛沙场猛张飞 |language=zh |trans-title=The Chinese Black Wolf Dog is the real God of War, as majestic as flying on the battlefield. |pages= |publisher=搜狐 |url=https://www.sohu.com/a/255137352_449634 |accessdate=}}</ref><ref name=":0" /><ref>{{Cite web |url=https://daydaynews.cc/en/housepet/386205.html |title=Four Chinese wolf dogs, known as the Wolf Dog Quartet. Among them, it was rejected due to historical reasons. |author=DayDayNews |date=March 6, 2020 |publisher=DayDayNews |language=English |accessdate= |quote= }}</ref> ==ಗೋಚರತೆ== ಮೋಜೀ ಕ್ವಾನ್ ದೊಡ್ಡ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ನಾಯಿಯಾಗಿದೆ. ಅವರ ತುಪ್ಪಳವು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಕಿವಿಗಳು ನೆಟ್ಟಗೆ ಇವೆ.<ref>{{Cite journal |author=Yijun |first=Zhao |author2= |author3= |year=2013 |title=墨界黑狼——源自本能的吸引 |trans-title=The Black Wolf of the Mo Realm - Attraction from Instinct |url=https://kns.cnki.net/KCMS/detail/detail.aspx?dbcode=CJFQ&dbname=CJFD2013&filename=GZQY201307020&v=MDU3NTJGaXJrVzd2SUlqZmFkN0c0SDlMTXFJOUhaSVI4ZVgxTHV4WVM3RGgxVDNxVHJXTTFGckNVUkxPZVplZG8= |journal=China Working Dog. |language=ZH |volume= |issue= |pages=}}</ref> ಕೆಲವು ಅಟಾವಿಸ್ಟಿಕ್ ಮೊಜೀ ಕ್ವಾನ್ ಅವರ ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ಬಿಳಿ ತುಪ್ಪಳವನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |author=akuilee |date=August 21, 2022 |title=墨界黑狼源自本能的吸引 |trans-title=The Black Wolf of the Mo Realm comes from instinctive attraction |url=https://www.wenmi.com/article/pwksc202gmzw.html |accessdate= |publisher=文秘幫 |language=zh |quote= |archive-date=ನವೆಂಬರ್ 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231103123051/https://www.wenmi.com/article/pwksc202gmzw.html |url-status=dead }}</ref> ==ಕೆಲಸದ ನಾಯಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿ== ಮೊಜೀ ಕ್ವಾನ್ ಬಹುಮುಖ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ನಾಯಿ. ಅವುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೋರಾಟದ ನಾಯಿಗಳು, ಪತ್ತೆ ನಾಯಿಗಳು, ಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಪಾರುಗಾಣಿಕಾ ನಾಯಿಗಳು, ಕಾವಲು ನಾಯಿಗಳು, ಮಿಲಿಟರಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ನಾಯಿಗಳು, ಸಹಾಯ ನಾಯಿಗಳು, ಸೇವಾ ನಾಯಿಗಳು, ಇತ್ಯಾದಿ.<ref>{{Cite web |url=https://www.jendow.com.tw/wiki/%E9%BB%91%E7%8B%BC%E7%8A%AC |title=黑狼犬 |author=百科知識 |date= |publisher=百科知識 |language=Chinese |accessdate=|quote= }}</ref> ಅವುಗಳನ್ನು ಸಂಗಾತಿ ನಾಯಿಗಳಾಗಿಯೂ ಬಳಸಬಹುದು.<ref name=":0">{{cite news |author=凤姐心情日记 |date=May 21, 2020 |title=我国优秀犬种：墨界黑狼犬，你们了解多少 |language=Chinese |trans-title=Outstanding dog breed in China: Mojie Black Wolf Dog, how much do you know about it? |pages= |publisher=搜狐 |url=https://www.sohu.com/a/396718091_120586675 |accessdate=}}</ref><ref>{{cite news |author=宠物世界杂志 |date=September 25, 2017 |title=墨界黑狼 源自本能的吸引 |language=zh |trans-title=The black wolf in the Mo world is attracted by instinct |pages= |publisher=搜狐 |url=https://www.sohu.com/a/194384895_273689 |accessdate=}}</ref> ==ಪೊಲೀಸ್ ನಾಯಿಯಂತೆ== ಜುಲೈ 25, 2011 ರಂದು, ಚೀನಾ ವರ್ಕಿಂಗ್ ಡಾಗ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ​​ಮೊಜೀ ಕ್ವಾನ್‌ನ ವಿಧೇಯತೆ, ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವ ಬಯಕೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ, ಈ ನಾಯಿ ತಳಿಯನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ತಳಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ನಾಯಿ ನೋಂದಣಿ ಮತ್ತು ಚಿಪ್ ಅಳವಡಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿತು. 2013 ರಲ್ಲಿ, ಮೋಜೀ ಕ್ವಾನ್ ಅನ್ನು ಅನೇಕ ಚೀನೀ ಪೋಲಿಸ್ ಡಾಗ್ ಬೇಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಚೀನಾ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೋಲೀಸ್ ಡಾಗ್ ಬೇಸ್‌ನಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite news |language = Chinese |author = 蝎子映像 |url = https://www.sohu.com/a/255707262_100283156 |title = 你知道黑狼犬的起源吗？ |publisher = 搜狐 |pages = |date = October 1, 2018 |accessdate = April 25, 2024}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}}<br /> [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಏಷ್ಯನ್ ತಿಂಗಳು ೨೦೨೪]] 0sol5k27oiapdkfjs3wseiur134wne5 2 174917 1307711 1307640 2025-06-29T16:22:04Z 2440530sarasa 93872 nanna swa parichaya 1307711 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಗುರುಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾ ನನ್ನ ಸ್ವ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಈ ಮೂಲಕವಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಿದ್ಧೇನೆ .ನನ್ನ ಹೆಸರು ಸರಸ ವಿ .ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ  ೩ನೇ ವರ್ಷದ ಬಿ.ಎಸ್.ಸಿ .ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುತಿದ್ದೇನೆ  .ನಾನು  ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ  ಹೊಸಕೋಟೆ ತಾಲೂಕಿನ ಯಳಚಾಮನಹಳ್ಳಿ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ   ವೆಂಕಟೇಶಪ್ಪ ಹಾಗೂ ಲಕ್ಷ್ಮಮ್ಮನವರ ಕಿರಿಮಗಳಾಗಿ ಜನಿಸಿದೆ . ಮೊದಲ ನಾಲ್ವರಕ್ಕಂದಿರೂ ತನ್ನ ತಂಗಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತಿದ್ದರು ಆದರೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಮಗುವಿನ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿತ್ತು .ಹಾಗಾಗ ನಮ್ಮ ಅಕ್ಕಂದಿರ ಬಳಿ ಜಗಳವಾಡಿದರೆ ಅವರು ನನಗೆ ಒಂದೇ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಹೀಯಾಳಿಸಿತ್ತಿದ್ದರು ಅದೇನೆಂದರೆ ನೀನು ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯ ಮಗಳಲ್ಲ ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಕಸದ ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ನಮ್ಮ ತಂದೆ ನಿನ್ನನ್ನು ಕಂಡು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಬದಲಿಸಿ ಬಿಟ್ಟು ಬರಲಾರದೆ ಮನೆಗೆ ತಂದು ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಅಷ್ಟೇ  ಹೊರತರೆ ನೀನು ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೊ  ನಮ್ಮ ರಕ್ತ ಹಂಚಿಕೊಂಡು ಹುಟ್ಟಿದವಳಲ್ಲ ಎಂದು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಬೇಸರವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಎಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ತಂದೆ ತಾಯಿಯ ಬಳಿ ಹೋಗಿ ಅಳುತಿದ್ದೆ ಆಗ ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯೇ ನನಗೆ ಸಮಾಧಾನ ಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.ಓಹ್ ನಮ್ಮ ಅಕ್ಕಂದಿರನ್ನೇ ಪರಿಚಯಿಸಿಲ್ಲ ಅಲ್ವ ಈಗ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತೇನೆ ನನ್ನ ಮೊದಲನೇ ಅಕ್ಕನ ಹೆಸರು ಅಂಬಿಕಾ ಹಾಗು ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಎರಡನೇಯವರಾದ ಅನಿತಾ ಅಕ್ಕರವರಿಗೆ ವಿವಾಹವಾಗಿದೆ ಮೂರನೆಯವಳಾದ ಸುನಿತಾ  ತನ್ನ  ಬಿ.ಬಿ.ಎ ಅನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ವೃತ್ತಿಗಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ . ಕೊನೆಯ  ಅಕ್ಕಳಾದ ಸುಮಾ ತಾನು ಸಹ ಬಿ.ಸ್.ಸಿ.ಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ.ನೋಡಿ ನನಗೆಷ್ಟು ಮರಿವಿದೆಯೆಂದು   ಎಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ ಆದರೆ ದಿನಾಂಕವನ್ನುಹೇಳಲೇ ಇಲ್ಲ ಪರವಾಗಿಲ್ಲ ಈಗ ಹೇಳುತ್ತೇನೆ .ನಾನು  ಜನುಮ ಪಡೆದದ್ದು ಮಳೆ ಮೊದಲಾಗುವ ತಿಂಗಳು ಜೂನ್ ೧೩ ೨೦೦೭ .ನಮ್ಮ ತಂದೆಯವರು  ಕೃಷಿಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ .ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರು ಗೃಹಿಣಿ.ನಮ್ಮದೊಂದು ಪುಟ್ಟ ಕುಟುಂಬ . ನಾನು ಯಾವ ಯು. ಕೆ. ಜಿ.  ಹಾಗೂ ಎಲ್. ಕೆ. ಜಿ. ಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದವಳಲ್ಲ ,ನಾನು ನನ್ನ ಮೂಲಭೂತ ಅಕ್ಷರಭ್ಯಾಸ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಅಂಗನವಾಡಿಯಲ್ಲೆಂದು ಹಾಗೂ ನಾನು ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ನಮ್ಮೂರಿನ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ ಯಳಚಾಮನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ  ಎಂದು  ಯಾವುದೇ ಮುಜುಗರವಿಲ್ಲದೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ .ಬಾಲ್ಯವೆಂಬುದು ಎಲ್ಲರ ಬಾಳಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸುಂದರವಾದ ಭಾಗ .ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದಿರುವ ಒಂದು ಘಟನೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಹಂಚುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ .ನಾನು ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಬೆಳೆದದ್ದು ನನಗೆ ವಾಲಿಬಾಲ್ ,ಖೋ-ಖೋ ಆಟಗಳಿಗಿಂತ ಲಗೋರಿ,ಕುಂಟೆಬಿಲ್ಲೆ,ಟೋಪಿ ಆಟಗಲನ್ನೇ ಬಹಳಷ್ಟು ಬಾರಿ ಆಡಿದ್ದೇನೆ .ಒಮ್ಮೆ ನಾನು ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರೊಂದಿಗೆ  ಸಂಜೆಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಲಗೋರಿ ಆಟವಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ನಾನು ಎಸೆದ ಬಾಲು ಒಂದು ಮನೆಯ ಕಿಟಕಿಗೆ ಒಡೆಯಿತು ಮನೆಯವರು ಹೊರಗೆ ಬರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ಹರಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಕಂಡು ಅವರು ತಕ್ಷಣ ಕ್ಷಮಿಸಿದರು .ಇದೊಂದು ಕಹಿ ಹಾಗು ಸವಿ ನೆನಪು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ಚಿಕ್ಕವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವಾಗ ರಜೆಗಳು ಬಂತೆಂದರೆ ನಾವು ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದೆ ನಮ್ಮ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಗೆ ,ಅದೇನೋ ಒಂದು ತರಹದ ಸಡಗರ ನಮ್ಮಲ್ಲಿತ್ತು. ನಂತರ  ೬ ರಿಂದ ೧೦ನೇ ತರಗತಿವರೆಗೂ ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ವಸತಿ ಶಾಲೆ ಕೊಂಡ್ರಹಳ್ಳಿ ಓದಿದೆ .ಅಯ್ಯೋ ದೇವರೇ ಆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗಲಂತೂ ತುಂಬಾ ಅಳುತ್ತಿದ್ದೆ ,ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ಯಾವಾಗಲು ನಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಹಾಗೂ ನಮ್ಮ ಅಕ್ಕನ ತರಗತಿಯವರ ಬಳಿಯೇ ಇರುತ್ತಿದ್ದೆ ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ನನ್ನ ತರಗತಿಯವರಿಗೆ ನಾನೆಂದರೆ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ .ಎಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ನನಗೆ ಮಾತುಗಳಲ್ಲೇ ನೋಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರು .ಬರಿ ಕಹಿ ನೆನಪೇ.ಜೀವನ ಒಂದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ಎಂದಿಗೂ   ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಯಾರೋ ಹೇಳಿದ ಮಾತು ಸತ್ಯ .  ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ವಿಭಾಗವನ್ನು ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ವಸತಿ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು  ಜಡಿಗೇನಹಳ್ಳಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದೆ ಹಾ! ಮೊರಾರ್ಜಿ ಎಂದರೆ ನನ್ನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಹಾವಭಾವವೇ ಬೇರೆ ಏಕೆಂದರೆ ಆ ಸಮಯ ನನಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಲಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದೆ .ಗೌರವ ,ಅಭಿಮಾನ ,ದಯೆ ,ಸ್ನೇಹ ,ಪ್ರೀತಿ ,ಪ್ರತಿಭೆ ,ಹಾಗೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ತಂದೆ ತಾಯಿಯರ ಬೆಲೆ ಇತ್ಯಾದಿ.. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಾನು ಜೀವಿಸಿದ್ದು ನನಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಮುಖವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದೆ ..ಏಕೆ ಬಹಳಷ್ಟು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ವಸತಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾರೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ !ವಸತಿಯಲ್ಲಿದ್ದವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಗೊತ್ತು ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಯಾವ ತರಹದ ಜನರಿರುತ್ತಾರೆಂದು ಹಾಗೆಂದು ಈ ಜಗತ್ತಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲವು ಗೊತ್ತು  ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿಲ್ಲ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಗೊತ್ತು.ಮೊರಾರ್ಜಿಯಲ್ಲಿರಬೇಕಾದರೆ ನನ್ನ ಪರಿಚಯ ಯಾರಿಗೂ ಬೇಕಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಏಕೆಂದರೆ ಸುಮಾ ಸಹ ಅದೇ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಶಿಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಸಮೇತ ಹಬ್ಬಿ ಹರಡಿದ್ದಳು ಹಾಗಾಗಿ ನನಗೆ ಕಾಲೇಜು ಹೊಸತನವೆಂದೆನಿಸಲಿಲ್ಲ.ಮೊರಾರ್ಜಿ ಕಾಲೇಜು ಎಂದರೆ ನನಗಂತೂ ಎಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಉತ್ಸಾಹ ಮುಖದಲ್ಲಿ ತುಂಬಿರುತ್ತೆ ಅದನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದವರೇ ಬಲ್ಲರು.  ಆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಎರಡು ವರ್ಷ ಕಳೆದರು ನನಗೆ ಒಂದು ದಿನ ಕಳೆಯಿತೇನೋ ಎಂದು ಅನಿಸುತ್ತಿದೆ . ನನಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವು ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು ನಮ್ಮ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ,ಅವರಿಗೆ ವಾದ ಎಂಬ ಪದವು ಹಿಡಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಯಾರ ತಪ್ಪಿದ್ದರು ಅವರೇ ಸರಿ ಎಂಬಂತೆ ಮಾತಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಹ್ಮ್ ಬಿಡಿ ಅದು ಬೇರೆ ವಿಷಯ .ನನಗಂತೂ  ಯಾವ ರೀತಿಯಾಗಿಯೂ ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಆಲೋಚನೆ ಇರಲಿಲ್ಲ ಪದವಿ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರಬೇಕಾಗಲೇ  ನನ್ನ ಮನೆಯವರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದೆ ನನಗೆ ನನ್ನ ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಆಲೋಚನೆ ಇಲ್ಲ ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ಮುಗಿದ ನಂತರ ನೀವು ಎಂತಹಕ್ಕಾದರೂ ಸೇರಿಸಿ ನಾನು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳೋತ್ತೇನೆ ಎಂದು .ನನ್ನ ಮೊದಲನೇ ಅಕ್ಕ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವಾಗಳಷ್ಟೇ ಕೇಳಿದರು .ಕನ್ನಡ ನನಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತ ಪ್ರಿಯವಾದ ವಿಷಯ ಕಾರಣ ಮಾತೃಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪದಗಳೆಂದರೆ ನನಗೆ ಬಹಳ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚು. ಗರ್ವದಿಂದ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ ನಾನು ಕನ್ನಡದ ಹುಡುಗಿ ಕನ್ನಡತಿಯೆಂದು .ಸಿನಿಮಾಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದು ,ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ,ಜನಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಯುವುದು,ಮಾತಾಡುವುದು,ಇತ್ಯಾದಿ ನನ್ನ ಹವ್ಯಾಸಗಳು .ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ನಮಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಬ್ಬಗಳು,ಪ್ರಮುಖರ ಜನ್ಮದಿನಗಳೇನಾದರೂ ಬಂದರೆ ಆ ದಿನದ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ಪ್ರಬಂಧ  ,ಚಿತ್ರಕಲೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಎಲ್ಲವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಪ್ರಬಂಧದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಮೂಡಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಹೌದು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವೆರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮೊದಲನೇ ದಿನದ ಅನುಭವವನ್ನು ಹೇಳೋದೆ ಮರೆತಿದ್ದೆ .ಜೂಲೈ ಒಂದು ೨೦೨೪ ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಭಯಪಟ್ಟಿದ ದಿನ ,ಏಕೆಂದು ವಿವರಣೆ ಸಹ ನೀಡುತ್ತೇನೆ .ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ನಾನು ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದವಳೇ ಅಲ್ಲ ಎದ್ದದ್ದು ವಸತಿಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲವೇ ಅದಕ್ಕೆ .ಅಂದಿನ ದಿನ ನಮ್ಮ ಅಕ್ಕ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಸಿಟಿ ಅಲ್ಲಿ ಬಸ್ಸನ್ನು ಹತ್ತಿಸಿದರು .ಟಿಕೆಟ್ ಪಡೆಯುವಾಗ ಕಂಡಕ್ಟರ್ ಹೇಳಿದ್ದು ಈ ಬಸ್ ಬನಶಂಕರಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತೆ ಎಂದು ಅಷ್ಟಕ್ಕೇ ನನ್ನ ಎದೆ ಬಡಿತ ನಿಂತಂಗಾಯಿತು ಆದರೂ ಮನಸ್ಸಲ್ಲಿ ಇಂದು ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೋಗಲೇಬೇಕೆಂದು ದೃಢನಿಷ್ಠೆ ಮಾಡಿ ಬರುವ ನಿಲ್ದಾಣದ ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಇಳಿದುಕೊಂಡೆ .ಅಲ್ಲಿ ಆ ಜನಗಳ ಕಂಡು ತಲೆ ತಿರುಗುವಂತಾಯಿತು ಆದರೂ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ಅಣ್ಣನನ್ನು ಯಾವ ಬಸ್ ಎಂದು ಕೇಳಿದೆ ಅಷ್ಟೇ ಅವರು ಮುಖ ಬಾಡುವಂತೆ ಇರಿಸಿಕೊಂಡು  ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ ಹೊರಟುಹೋದರು .ಕಣ್ಣೀರು ಕಣ್ಣತುದಿಯಲ್ಲಿತ್ತು ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಬಂದು ಬಸ್ ಅನ್ನು ತೋರಿಸಿದರು .ಓಡೋಗಿ  ಬಸ್ ಹತ್ತಿ ಟಿಕೆಟ್ ಪಡೆದು ಕಂಡಕ್ಟರ್ ರವರಿಗೆ ಸರ್ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಕಾಲೇಜು ನಿಲ್ದಾಣ ಬಂದಾಗ ಹೇಳಿ ಎಂದೆ ಸರಿ ಎಂದರು .ಬ್ಲಾಕ್ ೧ ೨೦೫ ಗೆ ಹೋದರೆ ಅಲ್ಲೊಬ್ಬ ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ನೀನು ಈ ತರಗತಿಗೆ ಸೇರಿದವಳಲ್ಲ ಎಂದುಬಿಟ್ಟ ಮತ್ತೆ ಎದೆ ಬಡಿತ ಜೋರಾಯಿತು ಹೊರಗೆ ಬಂದು ನಿಂತಾಗ ಶಿಕ್ಷಕರೊಬ್ಬರು ತಾವಾಗೇ ಮಾತಾಡಿಸಿ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ನನಗೆ ತರಗತಿಯನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಟ್ಟರು .ಅಬ್ಬಾ ಈ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿಯೂ ಈ ತರಹದವರಿಯುತ್ತಾರೆಂದು ಮನದಲ್ಲಿ ಎಂದುಕೊಂಡು ತರಗತಿಗೆ ಹೊರಟೆ.ತದ ನಂತರ ಎಲ್ಲ ಅನುಕೊಂಡಂತೆಯೇ ನಡೆಯಿತು .  ಆದರೆ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದ ನನಗೆ ನಗರದ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಬೇಗ ಬೆರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ .ತಿಂಗಳುಗಳು ಕಳೆದವು ದಿನಾಲೂ ನಮ್ಮ ಕಾಲೇಜು ಮೊರಾರ್ಜಿಯ ನೆನಪೇ! ಕಷ್ಟವಾಯಿತು .ನಮ್ಮ ತಂದೆ ತಾಯಿ ಪಡುತ್ತಿರುವ ಕಷ್ಟದ ಮುಂದೆ ಇದು ಸಾಸಿವೆಯಷ್ಟು ಅಲ್ಲವಲ್ಲ ಅಂತ ಮನ ಹೇಳಿದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದೆ .ಈಗ ಅದೆಲ್ಲ ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಲೆಕ್ಕವೇ ಅಲ್ಲ.ನಾನು ಚಿಕ್ಕವಳಿದ್ದಾಗ ಬಹಳಷ್ಟು ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಬಹುಮಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದೆ .ನನಗೆ ಅರಿವಾದ ಮಾತೆಂದರೆ ಜೀವನ ನಾವು ಯಾವ ತರಹವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿರೋ ಹಾಗೆಯೇ ಇರುತ್ತದೆ. rroubui4gf39tdkqppmae8lthfup054 1307712 1307711 2025-06-29T16:24:29Z 2440530sarasa 93872 sarasa swa parichaya 1307712 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಗುರುಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾ ನನ್ನ ಸ್ವ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಈ ಮೂಲಕವಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಿದ್ಧೇನೆ .ನನ್ನ ಹೆಸರು ಸರಸ ವಿ .ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ  ೩ನೇ ವರ್ಷದ ಬಿ.ಎಸ್.ಸಿ .ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುತಿದ್ದೇನೆ  .ನಾನು  ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ  ಹೊಸಕೋಟೆ ತಾಲೂಕಿನ ಯಳಚಾಮನಹಳ್ಳಿ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ   ವೆಂಕಟೇಶಪ್ಪ ಹಾಗೂ ಲಕ್ಷ್ಮಮ್ಮನವರ ಕಿರಿಮಗಳಾಗಿ ಜನಿಸಿದೆ . ಮೊದಲ ನಾಲ್ವರಕ್ಕಂದಿರೂ ತನ್ನ ತಂಗಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತಿದ್ದರು ಆದರೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಮಗುವಿನ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿತ್ತು .ಹಾಗಾಗ ನಮ್ಮ ಅಕ್ಕಂದಿರ ಬಳಿ ಜಗಳವಾಡಿದರೆ ಅವರು ನನಗೆ ಒಂದೇ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಹೀಯಾಳಿಸಿತ್ತಿದ್ದರು ಅದೇನೆಂದರೆ ನೀನು ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯ ಮಗಳಲ್ಲ ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಕಸದ ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ನಮ್ಮ ತಂದೆ ನಿನ್ನನ್ನು ಕಂಡು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಬದಲಿಸಿ ಬಿಟ್ಟು ಬರಲಾರದೆ ಮನೆಗೆ ತಂದು ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಅಷ್ಟೇ  ಹೊರತರೆ ನೀನು ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೊ  ನಮ್ಮ ರಕ್ತ ಹಂಚಿಕೊಂಡು ಹುಟ್ಟಿದವಳಲ್ಲ ಎಂದು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಬೇಸರವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಎಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ತಂದೆ ತಾಯಿಯ ಬಳಿ ಹೋಗಿ ಅಳುತಿದ್ದೆ ಆಗ ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯೇ ನನಗೆ ಸಮಾಧಾನ ಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.ಓಹ್ ನಮ್ಮ ಅಕ್ಕಂದಿರನ್ನೇ ಪರಿಚಯಿಸಿಲ್ಲ ಅಲ್ವ ಈಗ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತೇನೆ ನನ್ನ ಮೊದಲನೇ ಅಕ್ಕನ ಹೆಸರು ಅಂಬಿಕಾ ಹಾಗು ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಎರಡನೇಯವರಾದ ಅನಿತಾ ಅಕ್ಕರವರಿಗೆ ವಿವಾಹವಾಗಿದೆ ಮೂರನೆಯವಳಾದ ಸುನಿತಾ  ತನ್ನ  ಬಿ.ಬಿ.ಎ ಅನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ವೃತ್ತಿಗಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ . ಕೊನೆಯ  ಅಕ್ಕಳಾದ ಸುಮಾ ತಾನು ಸಹ ಬಿ.ಸ್.ಸಿ.ಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ.ನೋಡಿ ನನಗೆಷ್ಟು ಮರಿವಿದೆಯೆಂದು   ಎಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ ಆದರೆ ದಿನಾಂಕವನ್ನುಹೇಳಲೇ ಇಲ್ಲ ಪರವಾಗಿಲ್ಲ ಈಗ ಹೇಳುತ್ತೇನೆ .ನಾನು  ಜನುಮ ಪಡೆದದ್ದು ಮಳೆ ಮೊದಲಾಗುವ ತಿಂಗಳು ಜೂನ್ ೧೩ ೨೦೦೭ .ನಮ್ಮ ತಂದೆಯವರು  ಕೃಷಿಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ .ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರು ಗೃಹಿಣಿ.ನಮ್ಮದೊಂದು ಪುಟ್ಟ ಕುಟುಂಬ . ನಾನು ಯಾವ ಯು. ಕೆ. ಜಿ.  ಹಾಗೂ ಎಲ್. ಕೆ. ಜಿ. ಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದವಳಲ್ಲ ,ನಾನು ನನ್ನ ಮೂಲಭೂತ ಅಕ್ಷರಭ್ಯಾಸ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಅಂಗನವಾಡಿಯಲ್ಲೆಂದು ಹಾಗೂ ನಾನು ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ನಮ್ಮೂರಿನ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ ಯಳಚಾಮನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ  ಎಂದು  ಯಾವುದೇ ಮುಜುಗರವಿಲ್ಲದೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ .ಬಾಲ್ಯವೆಂಬುದು ಎಲ್ಲರ ಬಾಳಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸುಂದರವಾದ ಭಾಗ .ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದಿರುವ ಒಂದು ಘಟನೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಹಂಚುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ .ನಾನು ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಬೆಳೆದದ್ದು ನನಗೆ ವಾಲಿಬಾಲ್ ,ಖೋ-ಖೋ ಆಟಗಳಿಗಿಂತ ಲಗೋರಿ,ಕುಂಟೆಬಿಲ್ಲೆ,ಟೋಪಿ ಆಟಗಲನ್ನೇ ಬಹಳಷ್ಟು ಬಾರಿ ಆಡಿದ್ದೇನೆ .ಒಮ್ಮೆ ನಾನು ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರೊಂದಿಗೆ  ಸಂಜೆಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಲಗೋರಿ ಆಟವಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ನಾನು ಎಸೆದ ಬಾಲು ಒಂದು ಮನೆಯ ಕಿಟಕಿಗೆ ಒಡೆಯಿತು ಮನೆಯವರು ಹೊರಗೆ ಬರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ಹರಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಕಂಡು ಅವರು ತಕ್ಷಣ ಕ್ಷಮಿಸಿದರು .ಇದೊಂದು ಕಹಿ ಹಾಗು ಸವಿ ನೆನಪು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ಚಿಕ್ಕವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವಾಗ ರಜೆಗಳು ಬಂತೆಂದರೆ ನಾವು ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದೆ ನಮ್ಮ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಗೆ ,ಅದೇನೋ ಒಂದು ತರಹದ ಸಡಗರ ನಮ್ಮಲ್ಲಿತ್ತು. ನಂತರ  ೬ ರಿಂದ ೧೦ನೇ ತರಗತಿವರೆಗೂ ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ವಸತಿ ಶಾಲೆ ಕೊಂಡ್ರಹಳ್ಳಿ ಓದಿದೆ .ಅಯ್ಯೋ ದೇವರೇ ಆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗಲಂತೂ ತುಂಬಾ ಅಳುತ್ತಿದ್ದೆ ,ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ಯಾವಾಗಲು ನಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಹಾಗೂ ನಮ್ಮ ಅಕ್ಕನ ತರಗತಿಯವರ ಬಳಿಯೇ ಇರುತ್ತಿದ್ದೆ ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ನನ್ನ ತರಗತಿಯವರಿಗೆ ನಾನೆಂದರೆ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ .ಎಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ನನಗೆ ಮಾತುಗಳಲ್ಲೇ ನೋಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರು .ಬರಿ ಕಹಿ ನೆನಪೇ.ಜೀವನ ಒಂದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ಎಂದಿಗೂ   ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಯಾರೋ ಹೇಳಿದ ಮಾತು ಸತ್ಯ .  ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ವಿಭಾಗವನ್ನು ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ವಸತಿ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು  ಜಡಿಗೇನಹಳ್ಳಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದೆ ಹಾ! ಮೊರಾರ್ಜಿ ಎಂದರೆ ನನ್ನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಹಾವಭಾವವೇ ಬೇರೆ ಏಕೆಂದರೆ ಆ ಸಮಯ ನನಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಲಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದೆ .ಗೌರವ ,ಅಭಿಮಾನ ,ದಯೆ ,ಸ್ನೇಹ ,ಪ್ರೀತಿ ,ಪ್ರತಿಭೆ ,ಹಾಗೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ತಂದೆ ತಾಯಿಯರ ಬೆಲೆ ಇತ್ಯಾದಿ.. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಾನು ಜೀವಿಸಿದ್ದು ನನಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಮುಖವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದೆ ..ಏಕೆ ಬಹಳಷ್ಟು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ವಸತಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾರೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ !ವಸತಿಯಲ್ಲಿದ್ದವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಗೊತ್ತು ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಯಾವ ತರಹದ ಜನರಿರುತ್ತಾರೆಂದು ಹಾಗೆಂದು ಈ ಜಗತ್ತಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲವು ಗೊತ್ತು  ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿಲ್ಲ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಗೊತ್ತು.ಮೊರಾರ್ಜಿಯಲ್ಲಿರಬೇಕಾದರೆ ನನ್ನ ಪರಿಚಯ ಯಾರಿಗೂ ಬೇಕಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಏಕೆಂದರೆ ಸುಮಾ ಸಹ ಅದೇ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಶಿಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಸಮೇತ ಹಬ್ಬಿ ಹರಡಿದ್ದಳು ಹಾಗಾಗಿ ನನಗೆ ಕಾಲೇಜು ಹೊಸತನವೆಂದೆನಿಸಲಿಲ್ಲ.ಮೊರಾರ್ಜಿ ಕಾಲೇಜು ಎಂದರೆ ನನಗಂತೂ ಎಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಉತ್ಸಾಹ ಮುಖದಲ್ಲಿ ತುಂಬಿರುತ್ತೆ ಅದನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದವರೇ ಬಲ್ಲರು.  ಆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಎರಡು ವರ್ಷ ಕಳೆದರು ನನಗೆ ಒಂದು ದಿನ ಕಳೆಯಿತೇನೋ ಎಂದು ಅನಿಸುತ್ತಿದೆ . ನನಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವು ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು ನಮ್ಮ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ,ಅವರಿಗೆ ವಾದ ಎಂಬ ಪದವು ಹಿಡಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ .ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಯಾರ ತಪ್ಪಿದ್ದರು ಅವರೇ ಸರಿ ಎಂಬಂತೆ ಮಾತಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಹ್ಮ್! ಬಿಡಿ ಅದು ಬೇರೆ ವಿಷಯ .ನನಗಂತೂ  ಯಾವ ರೀತಿಯಾಗಿಯೂ ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಆಲೋಚನೆ ಇರಲಿಲ್ಲ .ಪದವಿ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರಬೇಕಾಗಲೇ  ನನ್ನ ಮನೆಯವರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದೆ ನನಗೆ ನನ್ನ ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಆಲೋಚನೆ ಇಲ್ಲ ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ಮುಗಿದ ನಂತರ ನೀವು ಎಂತಹಕ್ಕಾದರೂ ಸೇರಿಸಿ ನಾನು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳೋತ್ತೇನೆ ಎಂದು .ನನ್ನ ಮೊದಲನೇ ಅಕ್ಕ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವಾಗಳಷ್ಟೇ ಕೇಳಿದರು .ಕನ್ನಡ ನನಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತ ಪ್ರಿಯವಾದ ವಿಷಯ ಕಾರಣ ಮಾತೃಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪದಗಳೆಂದರೆ ನನಗೆ ಬಹಳ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚು. ಗರ್ವದಿಂದ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ ನಾನು ಕನ್ನಡದ ಹುಡುಗಿ ಕನ್ನಡತಿಯೆಂದು .ಸಿನಿಮಾಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದು ,ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ,ಜನಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಯುವುದು,ಮಾತಾಡುವುದು,ಇತ್ಯಾದಿ ನನ್ನ ಹವ್ಯಾಸಗಳು .ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ನಮಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಬ್ಬಗಳು,ಪ್ರಮುಖರ ಜನ್ಮದಿನಗಳೇನಾದರೂ ಬಂದರೆ ಆ ದಿನದ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ಪ್ರಬಂಧ  ,ಚಿತ್ರಕಲೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಎಲ್ಲವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಪ್ರಬಂಧದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಮೂಡಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಹೌದು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವೆರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮೊದಲನೇ ದಿನದ ಅನುಭವವನ್ನು ಹೇಳೋದೆ ಮರೆತಿದ್ದೆ .ಜೂಲೈ ಒಂದು ೨೦೨೪ ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಭಯಪಟ್ಟಿದ ದಿನ ,ಏಕೆಂದು ವಿವರಣೆ ಸಹ ನೀಡುತ್ತೇನೆ .ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ನಾನು ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದವಳೇ ಅಲ್ಲ ಎದ್ದದ್ದು ವಸತಿಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲವೇ ಅದಕ್ಕೆ .ಅಂದಿನ ದಿನ ನಮ್ಮ ಅಕ್ಕ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಸಿಟಿ ಅಲ್ಲಿ ಬಸ್ಸನ್ನು ಹತ್ತಿಸಿದರು .ಟಿಕೆಟ್ ಪಡೆಯುವಾಗ ಕಂಡಕ್ಟರ್ ಹೇಳಿದ್ದು ಈ ಬಸ್ ಬನಶಂಕರಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತೆ ಎಂದು ಅಷ್ಟಕ್ಕೇ ನನ್ನ ಎದೆ ಬಡಿತ ನಿಂತಂಗಾಯಿತು ಆದರೂ ಮನಸ್ಸಲ್ಲಿ ಇಂದು ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೋಗಲೇಬೇಕೆಂದು ದೃಢನಿಷ್ಠೆ ಮಾಡಿ ಬರುವ ನಿಲ್ದಾಣದ ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಇಳಿದುಕೊಂಡೆ .ಅಲ್ಲಿ ಆ ಜನಗಳ ಕಂಡು ತಲೆ ತಿರುಗುವಂತಾಯಿತು ಆದರೂ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ಅಣ್ಣನನ್ನು ಯಾವ ಬಸ್ ಎಂದು ಕೇಳಿದೆ ಅಷ್ಟೇ ಅವರು ಮುಖ ಬಾಡುವಂತೆ ಇರಿಸಿಕೊಂಡು  ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ ಹೊರಟುಹೋದರು .ಕಣ್ಣೀರು ಕಣ್ಣತುದಿಯಲ್ಲಿತ್ತು ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಬಂದು ಬಸ್ ಅನ್ನು ತೋರಿಸಿದರು .ಓಡೋಗಿ  ಬಸ್ ಹತ್ತಿ ಟಿಕೆಟ್ ಪಡೆದು ಕಂಡಕ್ಟರ್ ರವರಿಗೆ ಸರ್ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಕಾಲೇಜು ನಿಲ್ದಾಣ ಬಂದಾಗ ಹೇಳಿ ಎಂದೆ ಸರಿ ಎಂದರು .ಬ್ಲಾಕ್ ೧ ೨೦೫ ಗೆ ಹೋದರೆ ಅಲ್ಲೊಬ್ಬ ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ನೀನು ಈ ತರಗತಿಗೆ ಸೇರಿದವಳಲ್ಲ ಎಂದುಬಿಟ್ಟ ಮತ್ತೆ ಎದೆ ಬಡಿತ ಜೋರಾಯಿತು ಹೊರಗೆ ಬಂದು ನಿಂತಾಗ ಶಿಕ್ಷಕರೊಬ್ಬರು ತಾವಾಗೇ ಮಾತಾಡಿಸಿ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ನನಗೆ ತರಗತಿಯನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಟ್ಟರು .ಅಬ್ಬಾ ಈ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿಯೂ ಈ ತರಹದವರಿಯುತ್ತಾರೆಂದು ಮನದಲ್ಲಿ ಎಂದುಕೊಂಡು ತರಗತಿಗೆ ಹೊರಟೆ.ತದ ನಂತರ ಎಲ್ಲ ಅನುಕೊಂಡಂತೆಯೇ ನಡೆಯಿತು .  ಆದರೆ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದ ನನಗೆ ನಗರದ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಬೇಗ ಬೆರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ .ತಿಂಗಳುಗಳು ಕಳೆದವು ದಿನಾಲೂ ನಮ್ಮ ಕಾಲೇಜು ಮೊರಾರ್ಜಿಯ ನೆನಪೇ! ಕಷ್ಟವಾಯಿತು .ನಮ್ಮ ತಂದೆ ತಾಯಿ ಪಡುತ್ತಿರುವ ಕಷ್ಟದ ಮುಂದೆ ಇದು ಸಾಸಿವೆಯಷ್ಟು ಅಲ್ಲವಲ್ಲ ಅಂತ ಮನ ಹೇಳಿದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದೆ .ಈಗ ಅದೆಲ್ಲ ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಲೆಕ್ಕವೇ ಅಲ್ಲ.ನಾನು ಚಿಕ್ಕವಳಿದ್ದಾಗ ಬಹಳಷ್ಟು ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಬಹುಮಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದೆ .ನನಗೆ ಅರಿವಾದ ಮಾತೆಂದರೆ ಜೀವನ ನಾವು ಯಾವ ತರಹವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿರೋ ಹಾಗೆಯೇ ಇರುತ್ತದೆ. jtvn8pw22wdmu960w64v7q0hq8ved3a 2 174919 1307698 1307647 2025-06-29T13:11:27Z 2440532sahanar 93866 ಸ್ವ - ಪರಿಚಯ 1307698 wikitext text/x-wiki ನಮಸ್ಕಾರ, ನನ್ನ ಹೆಸರು ಸಹನ.ಆರ್. ನಾನು 25 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2004 ರಂದು ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗೌರಿಬಿದನೂರಿನಲ್ಲಿ ರವಿಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ತ್ರಿವೇಣಿ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಜನಿಸಿದೆ. ನಾನು ಬೆಳೆದದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ. ನನ್ನ ತಂದೆ ಖಾತೆ ನಿರ್ವಾಹಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿ ಗೃಹಿಣಿ. ನನಗೆ ಒಬ್ಬ ಅಕ್ಕ ಇದ್ದಾಳೆ, ಅವಳು ಚಾರ್ಟರ್ಡ್ ಅಕೌಂಟೆಂಟ್ (CA) ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿದ್ದಾಳೆ.ನಾನು ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಗೆ ತುಂಬಾ ಗೌರವ ನೀಡುತ್ತೇನೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕನ ಮೇಲೆ ಅಪಾರ ಪ್ರೀತಿ ಇದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ನಾನು ನನ್ನ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ತುಂಬಾ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ, ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ನಾನು ಸದಾ ಋಣಿ. ಪ್ರಸ್ತುತ ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿನಲ್ಲಿ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಎಸ್ಸಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಪಿಯುಸಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ವಿದ್ಯಾ ಜ್ಯೋತಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು 7ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಭರತನಾಟ್ಯ ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.ನಾನು ಭರತನಾಟ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮಾ ಪರೀಕ್ಷೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ಶ್ರೇಣಿ ಪಡೆದಿದ್ದೇನೆ.ನಾನು ಹಲವು ವೇದಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದೇನೆ.ಭರತನಾಟ್ಯ ನನ್ನ ಮೆಚ್ಚಿನ ಕಲೆ, ಇದರಿಂದ ನನ್ನಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಆಸಕ್ತಿ ಮೂಡಿತು. ಕಲಾಪ್ರಪಂಚದ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಇರುವ ಒಲವಿನಿಂದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಧಮನಿ ಎಂಬ ನಟನ ಕ್ಲಬ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾನು ಹಲವು ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೇನೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಾನು ಸೂತ್ರ ಇತಿಃ ಎಂಬ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದೇನೆ, ಇದು ನನಗೆ ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದ ಅನುಭವವಾಗಿದೆ. ಈ ನಾಟಕದ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಣೆ ನನ್ನ ಕಲಾತ್ಮಕತೆಗೆ ಹೊಸ ದಿಕ್ಕು ತೋರಿಸಿತು. ನಾನು ಅವಕಾಶ ದೊರಕಿದಾಗ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಓದುವದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಾನು ಸುಧಾಮೂರ್ತಿಯವರ '''‘ಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ಅಸಾಮಾನ್ಯರು’''' ಮತ್ತು ಕೇ. ಪಿ. ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ತೇಜಸ್ವಿಯವರ '''‘ಸಂಸ್ಕಾರ’''' ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದಿದ್ದೇನೆ.ಈ ಪುಸ್ತಕಗಳು ನನಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ಜೀವನಮೌಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದವು. ನಾನು ನನ್ನ ಮೊದಲ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಭಾಷಾ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಆಯೋಜಿಸಲಾದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸಹ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೆ. ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ನಾನು ಪಾರ್ವತಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದೆ. ಈ ಪಾತ್ರ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತುಂಬಾ ಹತ್ತಿರವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಅಭಿನಯಿಸುವ ಅನುಭವವು ನನಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸಂತೋಷ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವವಾಯಿತು. ಪಾರ್ವತಿಯ ಶಾಂತ ಸ್ವಭಾವ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯವನ್ನು ನಾಟಕದ ಮೂಲಕ ತೋರಿಸಲು ನಾನು ಹೆಮ್ಮೆಯನ್ನೂ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದೆ. ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿಯೂ ನಾನು ನಾಟಕ, ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಕ್ರೀಡಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು ನನಗೆ ಧೈರ್ಯ, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ತಂಡ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಕಲಿಸಿವೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅನುಭವಗಳು ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾದವು. ಇದಕ್ಕಿಂತ ಹೊರತಾಗಿ, ನಾನು ಪಶುಪ್ರೇಮಿ. ನಾಯಿ, ಬೆಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಪಶುಪಕ್ಷಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವುದು ನನಗೆ ಬಹು ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳ ಸಹವಾಸ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ತರುತ್ತದೆ.ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಬೆಕ್ಕು ಸಾಕಿದ್ದು ಅದು ಸಹ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಸದಸ್ಯಳಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ. ನಮ್ಮ ಬೆಕ್ಕಿನ ಹೆಸರು ಸಿಂಬ.ಸಿಂಬ ಎಂದರೆ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತುಂಬಾ ಪ್ರೀತಿ. ಇಂದು ನನ್ನ ಸ್ವಪರಿಚಯ. ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿಚಯ ನೀಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದಕ್ಕಾಗಿ ಹೃದಯ ಪೂರ್ವಕ ಧನ್ಯವಾದಗಳು. aqcipmxtpo87iu7z0po3535qyrj2igb 1307699 1307698 2025-06-29T13:16:29Z 2440532sahanar 93866 ಸ್ವ - ಪರಿಚಯ 1307699 wikitext text/x-wiki ನಮಸ್ಕಾರ, ನನ್ನ ಹೆಸರು ಸಹನ.ಆರ್. ನಾನು 25 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2004 ರಂದು ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗೌರಿಬಿದನೂರಿನಲ್ಲಿ ರವಿಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ತ್ರಿವೇಣಿ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಜನಿಸಿದೆ. ನಾನು ಬೆಳೆದದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ. ನನ್ನ ತಂದೆ ಖಾತೆ ನಿರ್ವಾಹಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿ ಗೃಹಿಣಿ. ನನಗೆ ಒಬ್ಬ ಅಕ್ಕ ಇದ್ದಾಳೆ, ಅವಳು ಚಾರ್ಟರ್ಡ್ ಅಕೌಂಟೆಂಟ್ (CA) ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದಾಳೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿನಲ್ಲಿ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಎಸ್ಸಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಪಿಯುಸಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ವಿದ್ಯಾ ಜ್ಯೋತಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು 7ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಭರತನಾಟ್ಯ ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.ನಾನು ಭರತನಾಟ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮಾ ಪರೀಕ್ಷೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ಶ್ರೇಣಿ ಪಡೆದಿದ್ದೇನೆ.ನಾನು ಹಲವು ವೇದಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದೇನೆ.ಭರತನಾಟ್ಯ ನನ್ನ ಮೆಚ್ಚಿನ ಕಲೆ, ಇದರಿಂದ ನನ್ನಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಆಸಕ್ತಿ ಮೂಡಿತು. ಕಲಾಪ್ರಪಂಚದ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಇರುವ ಒಲವಿನಿಂದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಧಮನಿ ಎಂಬ ನಟನ ಕ್ಲಬ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾನು ಹಲವು ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೇನೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಾನು ಸೂತ್ರ ಇತಿಃ ಎಂಬ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದೇನೆ, ಇದು ನನಗೆ ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದ ಅನುಭವವಾಗಿದೆ. ಈ ನಾಟಕದ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಣೆ ನನ್ನ ಕಲಾತ್ಮಕತೆಗೆ ಹೊಸ ದಿಕ್ಕು ತೋರಿಸಿತು. ನಾನು ಅವಕಾಶ ದೊರಕಿದಾಗ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಓದುವದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಾನು ಸುಧಾಮೂರ್ತಿಯವರ '''‘ಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ಅಸಾಮಾನ್ಯರು’''' ಮತ್ತು ಕೇ. ಪಿ. ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ತೇಜಸ್ವಿಯವರ '''‘ಸಂಸ್ಕಾರ’''' ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದಿದೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕಗಳು ನನಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ಜೀವನಮೌಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದವು. ನಾನು ನನ್ನ ಮೊದಲ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಭಾಷಾ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಆಯೋಜಿಸಲಾದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸಹ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೆ. ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ನಾನು ಪಾರ್ವತಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದೆ. ಈ ಪಾತ್ರ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತುಂಬಾ ಹತ್ತಿರವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಅಭಿನಯಿಸುವ ಅನುಭವವು ನನಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸಂತೋಷ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವವಾಯಿತು. ಪಾರ್ವತಿಯ ಶಾಂತ ಸ್ವಭಾವ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯವನ್ನು ನಾಟಕದ ಮೂಲಕ ತೋರಿಸಲು ನಾನು ಹೆಮ್ಮೆಯನ್ನೂ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದೆ. ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿಯೂ ನಾನು ನಾಟಕ, ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಕ್ರೀಡಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು ನನಗೆ ಧೈರ್ಯ, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ತಂಡ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಕಲಿಸಿವೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅನುಭವಗಳು ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾದವು. ಇದಕ್ಕಿಂತ ಹೊರತಾಗಿ, ನಾನು ಪಶುಪ್ರೇಮಿ. ನಾಯಿ, ಬೆಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಪಶುಪಕ್ಷಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವುದು ನನಗೆ ಬಹು ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳ ಸಹವಾಸ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ತರುತ್ತದೆ.ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಬೆಕ್ಕು ಸಾಕಿದ್ದು ಅದು ಸಹ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಸದಸ್ಯಳಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ. ನಮ್ಮ ಬೆಕ್ಕಿನ ಹೆಸರು ಸಿಂಬ.ಸಿಂಬ ಎಂದರೆ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತುಂಬಾ ಪ್ರೀತಿ. ಇಂದು ನನ್ನ ಸ್ವಪರಿಚಯ. ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿಚಯ ನೀಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದಕ್ಕಾಗಿ ಹೃದಯ ಪೂರ್ವಕ ಧನ್ಯವಾದಗಳು. 9j4lg7pp18ux9b4760pfqbtowfbnkgf 1307701 1307699 2025-06-29T13:47:40Z 2440532sahanar 93866 ಸ್ವ - ಪರಿಚಯ 1307701 wikitext text/x-wiki ನಮಸ್ಕಾರ, ನನ್ನ ಹೆಸರು ಸಹನ.ಆರ್. ನಾನು 25 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2004 ರಂದು ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗೌರಿಬಿದನೂರಿನಲ್ಲಿ ರವಿಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ತ್ರಿವೇಣಿ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಜನಿಸಿದೆ. ನಾನು ಬೆಳೆದದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ. ನನ್ನ ತಂದೆ ಲೆಕ್ಕ ಪರಿಶೋದಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿ ಗೃಹಿಣಿ. ನನಗೆ ಒಬ್ಬ ಅಕ್ಕ ಇದ್ದಾಳೆ, ಅವಳು ಚಾರ್ಟರ್ಡ್ ಅಕೌಂಟೆಂಟ್ (CA) ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದಾಳೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿನಲ್ಲಿ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಎಸ್ಸಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಪಿಯುಸಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ವಿದ್ಯಾ ಜ್ಯೋತಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು 7ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಭರತನಾಟ್ಯ ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.ನಾನು ಭರತನಾಟ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮಾ ಪರೀಕ್ಷೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ಶ್ರೇಣಿ ಪಡೆದಿದ್ದೇನೆ.ನಾನು ಹಲವು ವೇದಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದೇನೆ.ಭರತನಾಟ್ಯ ನನ್ನ ಮೆಚ್ಚಿನ ಕಲೆ, ಇದರಿಂದ ನನ್ನಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಆಸಕ್ತಿ ಮೂಡಿತು. ಕಲಾಪ್ರಪಂಚದ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಇರುವ ಒಲವಿನಿಂದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಧಮನಿ ಎಂಬ ನಟನ ಕ್ಲಬ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾನು ಹಲವು ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೇನೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಾನು ಸೂತ್ರ ಇತಿಃ ಎಂಬ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದೇನೆ, ಇದು ನನಗೆ ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದ ಅನುಭವವಾಗಿದೆ. ಈ ನಾಟಕದ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಣೆ ನನ್ನ ಕಲಾತ್ಮಕತೆಗೆ ಹೊಸ ದಿಕ್ಕು ತೋರಿಸಿತು. ನಾನು ಅವಕಾಶ ದೊರಕಿದಾಗ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಓದುವದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಾನು ಸುಧಾಮೂರ್ತಿಯವರ '''‘ಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ಅಸಾಮಾನ್ಯರು’''' ಮತ್ತು ಕೇ. ಪಿ. ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ತೇಜಸ್ವಿಯವರ '''‘ಸಂಸ್ಕಾರ’''' ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದಿದೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕಗಳು ನನಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ಜೀವನಮೌಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದವು. ನಾನು ನನ್ನ ಮೊದಲ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಭಾಷಾ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಆಯೋಜಿಸಲಾದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸಹ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೆ. ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ನಾನು ಪಾರ್ವತಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದೆ. ಈ ಪಾತ್ರ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತುಂಬಾ ಹತ್ತಿರವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಅಭಿನಯಿಸುವಾಗ ನನಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸಂತೋಷ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವವಾಯಿತು. ಪಾರ್ವತಿಯ ಶಾಂತ ಸ್ವಭಾವ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯವನ್ನು ನಾಟಕದ ಮೂಲಕ ತೋರಿಸಲು ನಾನು ಹೆಮ್ಮೆ ಪಡುತ್ತಿನೆ. ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿಯೂ ನಾನು ನಾಟಕ, ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಕ್ರೀಡಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು ನನಗೆ ಧೈರ್ಯ, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ತಂಡ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಕಲಿಸಿವೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅನುಭವಗಳು ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾದವು. ಇದಕ್ಕಿಂತ ಹೊರತಾಗಿ, ನಾನು ಪಶುಪ್ರೇಮಿ. ನಾಯಿ, ಬೆಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಪಶುಪಕ್ಷಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವುದು ನನಗೆ ಬಹು ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳ ಸಹವಾಸ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ತರುತ್ತದೆ.ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಬೆಕ್ಕು ಸಾಕಿದ್ದು ಅದು ಸಹ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಸದಸ್ಯಳಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ. ನಮ್ಮ ಬೆಕ್ಕಿನ ಹೆಸರು ಸಿಂಬ.ಸಿಂಬ ಎಂದರೆ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತುಂಬಾ ಪ್ರೀತಿ. ಇದು ನನ್ನ ಸ್ವಪರಿಚಯ. ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿಚಯ ನೀಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದಕ್ಕಾಗಿ ಹೃದಯ ಪೂರ್ವಕ ಧನ್ಯವಾದಗಳು. k3ptoiwl4hlalfn7zdbwzhxmvgn0sme 2 174929 1307736 1307688 2025-06-29T18:47:31Z 223.185.128.240 1307736 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಸ್ವಪರಿಚಯ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಎಲ್ಲರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಪರಿಚಯವನ್ನು ತಮ್ಮ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ನಾನೊಂದು ವಿಭಿನ್ನ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ. ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಮತ್ತು ಬೆಳೆದದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ. ನನ್ನ ತಂದೆ ನರಸಿಂಹ ಮೂರ್ತಿ ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಶುಭ ದಂಪತಿಗಳ ಮೊದಲನೆಯ ಮಗುವಾಗಿ ನಾನು ಜನಿಸಿದೆನು. ಮನೆಯ ಮೊದಲನೇ ಮಗುವಾಗಿ ಎಲ್ಲರ ಅಕ್ಕರೆಗೆ ಪಾತ್ರಳಾಗಿದ್ದ ನಾನು ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದಲೂ ಬಹಳ ಶಿಸ್ತುಬಧ್ಧವಾದ ಹುಡುಗಿ. ನನ್ನ ಕೆಲಸ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ, ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ಮಾಡುತಿದ್ದೆ. ಹೀಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಹುಡುಗಿಯನ್ನು ತಂದೆ-ತಾಯಿಯವರು ರೋಮಾಶಾ ವಿದ್ಯಾನಿಕೇತನ ಎಂಬ ಮಾಂಟೆಸರಿ  ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನರ್ಸರಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಪೂರೈಸಿದೆನು. ಮಾಂಟೆಸರಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವು ನನ್ನನ್ನು ದೈನಂದಿನ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತಗೊಳಿಸಿತು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ತಮ್ಮ ಅನಂತನು ಜನಿಸಿದನು. ತದನಂತರ, ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ, ಸಿಲಿಕಾನ್ ಸಿಟಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಸೇರಿದೆನು. ಎರಡನೆಯ ತರಗತಿಯವರೆಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಓದಿ, ಮೂರನೆಯ ತರಗತಿಯಿಂದ ಹತ್ತನೆಯ ತರಗತಿಯ ವರೆಗಿನ ವ್ಯಾಸಂಗವನ್ನು ಶಾರದಾ ವಿದ್ಯಾನಿಕೇತನದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದೆನು. ಹತ್ತನೆಯ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಫಲಿತಾಶವನ್ನು ಪಡೆದ ನಾನು ವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಓದು ಮುಂದುವರಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ಎಲ್ಲರ ಆಸೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿ ಇದ್ದ ಕಾರಣ, ನಾನು ಅದೇ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆದೆನು. ಎಲೆಚೇನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಟ್ರಾನ್ಸೆಂಡ್ ಪಿ. ಯು. ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ  ಪಿ. ಯು. ಸಿ. ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ೧೧ನೆ ರಾಂಕನ್ನು ಪಡೆದೆನು. ಈಗ, ನನ್ನ ಪದವಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದೆ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲೇ ಒಂದು ಕೆಲಸವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಆಶಿಸುತ್ತೇನೆ. ಇಷ್ಟು ನನ್ನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ. ಆದರೆ, ನನ್ನ ಜೀವನದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಭಾಗವೆಂದರೆ ನೃತ್ಯ, ನನ್ನ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ಹವ್ಯಾಸ. ನಾನು ಎಂಟು ವರ್ಷದ ಹುಡುಗಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ನನ್ನ ತಾಯಿ ನನ್ನನು ಭರತನಾಟ್ಯ ತರಬೇತಿಗೆ ಸೇರಿಸಿದರು. ಕೇವಲ ಮನರಂಜನೆಗಾಗಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಿದ್ದ ನಾನು, ಭರತನಾಟ್ಯದ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ, ಪರಿಶ್ರಮ ಭರಿತ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡಲಿಲ್ಲ. ಹೇಗಾದರೂ ಮಾಡಿ ಅಭ್ಯಾಸವು ತಪ್ಪುವಂತೆ ಉಪಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ಆದರೆ, ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯಾಸದ ನಂತರ, ಭರತನಾಟ್ಯವನ್ನು ನಾನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಪ್ರೀತಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಭರತನಾಟ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಹಲವು ದಿಗ್ಗಜರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ವೀಕ್ಷಿಸಿದ ನಂತರ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಉತ್ಸಾಹ ಹಾಗು ಪ್ರೇರಣೆ ಚಿಮ್ಮಿತು. ಇದೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನನ್ನ ನೃತ್ಯಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಅವಕಾಶವೂ ಒದಗಿ ಬಂತು. ಜೊತೆಗೆ ವ್ಯಾಸಂಗವನ್ನು ಸಹ ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ. "ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮನುಷ್ಯನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಿತ್ರರು" ಎಂಬ ಆಂಗ್ಲ ಗಾದೆಯು ನನಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಪುಷ್ಟಕಗಳೆಂದರೆ ನನಗೆ ಬಹಳ ಪ್ರೀತಿ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು ನನ್ನನು ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಇಂದಿಗೂ ಪುಸ್ತಕವೊಂದನ್ನು ಓದುತ್ತ ಕುಳಿತರೆ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅಪಾರ ನೆಮ್ಮದಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿಯು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕಲಿತಿದ್ದು, ಅವರ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತದ ಪರ ಅಭಿರುಚಿ ಮೂಡಿತು. ನನ್ನ ನೃತ್ಯ ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಸಂಗೀತ ಜ್ಞಾನವು ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ನನ್ನ ತಾಯಿಯೇ ನನ್ನ ಮೊದಲ ಸಂಗೀತ ಗುರು. ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ನನ್ನ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಅಭ್ಯಾಸವು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೂಡಿಬಂತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ತರಬೇತಿಗಾಗಿ, ಸಂಗೀತ ತರಗತಿಯನ್ನು ಇಬ್ಬರು ಗುರುಗಳ ಮುಖೇನ ಮುಂದುವರೆಸಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ, ಭಕ್ತಿ ಗೀತೆ ಮತ್ತು ದೇವರ ನಾಮವನ್ನು ಸಹ ಇಷ್ಟ ಪಟ್ಟು ಹಾಡುತ್ತೇನೆ. ನನಗೆ ತಿಳಿದಂತೆ, ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಜನರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವು ಅವರ ಅಭ್ಯಾಸ, ಹವ್ಯಾಸ, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜನ, ಮತ್ತು ಸ್ವಂತ ಅಭಿರುಚಿಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರೂಪುಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಷಯವು ನಿಜವಾಗಿದ್ದು, ನನ್ನ ಪೂರ್ಣ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ವರ್ಣಿಸಬೇಕೆಂದರೆ, ನನ್ನ ಹವ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಮುಖ್ಯ ಜನರನ್ನು ನೇಮಿಸಲೇಬೇಕು. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ನೃತ್ಯ. ನೃತ್ಯವು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಸಹನೆ ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿತು. ನೃತ್ಯಾಭ್ಯಾಸವು ಕಠಿಣವಾಗಿದ್ದು, ಪರಿಶ್ರಮವಿಲ್ಲದೆ ಒಲಿಯದು. ಈ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಂಚ ಪರಿಣಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕೆಂದರು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಿರಂತರ ಅಭ್ಯಾಸವು ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ಇಂತಹ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ತಾಳ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಬಧ್ಧತೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಿಂದಲೂ ನಾನು ನೃತ್ಯಶಾಲೆಯನ್ನು ಬಿಡದೆ, ತರಗತಿಗಳನ್ನು ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಮುಂದುವರಿಸಿದರಿಂದ ಈ ಗುಣಗಳನ್ನು ನಾನು ಕಲಿತೆನು. ನಾಟ್ಯಕಲೆಯ ಪ್ರತಿ ಒಂದು ಮರ್ಯಾದೆ, ಗೌರವವನ್ನು ತೋರದಿದ್ದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯವಿದ್ಯೆಯು ಒಲಿಯದು. ಅದೇ ರೀತಿ, ನಾಟ್ಯ ಕಲಿಸುವ ಗುರುವಿನ ಪ್ರತಿಯು ಅಪಾರ ಗೌರವವಿರುವುದು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಗೌರವಿಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ವಿದ್ಯೆ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನೃತ್ಯಾಭ್ಯಾಸದಿಂದ ಸಹನೆ, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಕಲಿಸುವ, ನನ್ನ ಜೊತೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಜನರ ಪ್ರತಿ ಗೌರವವು ಬೆಳೆಯಿತು. ನಾನು ಶಾಂತ ಸ್ವಭಾವದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಯಾವುದೇ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲೂ ತಾಳ್ಮೆ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳದೇ, ಸೂಕ್ತ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತೇನೆ. ಮೊದಲು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡದೆ, ಆಲಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತೇನೆ. ಆದಷ್ಟು, ಯಾರಿಗೂ ನೋವು ಅಥವಾ ಹಾನಿ ಉಂಟು ಮಾಡದಿರಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ. ಕಠಿಣ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಿ, ಸರಿಯಾದ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನ ನನ್ನದು. ಈ ಗುಣವೇ ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಶಕ್ತಿ ಅಂದು ನಂಬಿದ್ದೇನೆ. ಮನುಷ್ಯರು ಪರಸ್ಪರ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿರಬೇಕೆಂಬುದು ನನ್ನ ನಂಬಿಕೆ. ಮನುಷ್ಯರಾಗಿ ಈ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಸಮಯ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ. ಈ ರೀತಿ ಇರುವಾಗ ಆದಷ್ಟು ಪರಸ್ಪರ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮತ್ತು ಅನ್ಯೋನ್ಯತೆಯಿಂದ ಜೀವಿಸಲು ನಾವು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಕು. ಕಷ್ಟದಲ್ಲಿ ಇರುವವರಿಗೆ ನೆರೆಯಾಗಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಕೈಲಾದಷ್ಟು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಬೇಕು. ಈ ನಂಬಿಕೆಯ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ನಾನು ಸಹ ನನ್ನ ಅಳಿಲು ಸೇವೆ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ. ಈ ಗುಣಗಳನ್ನು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸುವ ಎಲ್ಲ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು ನನ್ನ ತಂದೆ-ತಾಯಿಗೆ ಸೇರಬೇಕು.  ನನ್ನ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದವರನ್ನು ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದಲೂ ನೋಡಿ, ನಾನು ಈ ಸದ್ಗುಣಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡೆನು. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸದ್ಗುಣಗಳು. ಆದರೆ, ಮನುಷ್ಯನಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಸದ್ಗುಣಗಳಿರಲು ಸಾಧ್ಯವೇ? ಸದ್ಗುಣ-ಅವಗುಣ ಎರಡೂ ಇದ್ದಾರೆ ಥಾಣೆ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮನುಷ್ಯನೆನಿಸುವುದು? ಅದೇ ರೀತಿ, ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಯೂ ನಾನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವ ಕೆಲವು ಅವಗುಣಗಳಿವೆ. ಬಹಳ ಉತ್ಸುಕಳಾಗಿ ಹಲವಾರು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತೇನೆ. ಆದರೆ, ಯಾವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಅಳಿಯುವುದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ತಕರಾರು ಅನುಭವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಇದರಿಂದ ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಸಮಸ್ಯಗಳು ಉಂಟಾಗಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಒಂದು ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ನಾನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತಿದ್ದೇನೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ನಾನು ನಿಜಕ್ಕೂ ಭಾಗ್ಯಶಾಲಿ. ಏಕೆಂದರೆ, ದೇವರ, ಗುರು-ಹಿರಿಯರ ಅನುಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಕಾರುಣ್ಯ ನನ್ನ ಮೇಲಿದೆ. ಒಳ್ಳೆಯ ಕುಟುಂಬ, ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡುವ ತಂದೆ-ತಾಯಿ ಹಾಗು ಅಜ್ಜಿ, ಸದಾ ನಂಗೆ ಸಹಕಾರ ನೀಡುವ ನನ್ನ ಮುದ್ದಿನ ತಮ್ಮ, ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಿದ ಶಿಕ್ಷಕರು ಹಾಗು ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳು - ನಿಜಕ್ಕೂ ಇವೆಲ್ಲವೂ ನನ್ನನ್ನು  "ಅನನ್ಯ ನರಸಿಂಹ ಮೂರ್ತಿ" ಎಂಬ ಪರಿಪೂರ್ಣ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿಸಿದೆ. sfpvd89kxdm7wzrctrxif1wh71kafa7 3 174933 1307703 2025-06-29T14:32:11Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307703 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2431940 Lakshmi S Gudennavar}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೦:೦೨, ೨೯ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) 7dzqdp4kao8t6wm9bmtu6t9ki3yrfbt 2 174934 1307704 2025-06-29T14:46:57Z 2440314chandanp 93942 ಸಿಐಏ ೧ - ನನ್ನ ಪರಿಚೇಯ 1307704 wikitext text/x-wiki ನಮಸ್ಕಾರ ಎಲ್ಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೂ ನಾನು ಚಂದನ್ ಪಿ, ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಯ ಬಿಎಸ್ಸಿ (ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಗಣಿತ) ತರಗತಿಯ ಮೂರನೇ ಸೆಮಿಸ್ಟರ್‌ನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ. ನಾನು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಹೊರವಲಯದ ಜಿಗಣಿ ಎಂಬ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವಾಸವಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಮಂದಿ ಇದ್ದಾರೆ – ನನ್ನ ತಂದೆ ಶ್ರೀ ಪ್ರಶಾಂತ್ ಜಿ.ಎಸ್ ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಶ್ರೀಮತಿ ಮಾಮತಾ ವಿ. ಅವರು ನನ್ನ ಬದುಕಿಗೆ ಬಲವಾದ ಆಧಾರ. ನನ್ನ ತಂದೆ ಬಹಳ ಶ್ರಮಜೀವಿ, ಸದಾ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಪರಿಶ್ರಮ ಪಡುತ್ತಾರೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿ ಕೂಡಾ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನನಗೆ ಸಹೋದರ ಅಥವಾ ಸಹೋದರಿಯರಿಲ್ಲ — ಆದ್ದರಿಂದ ನಾನು ನನ್ನ ಪೋಷಕರಿಗೆ ಬಹಳ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ನನ್ನ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಅಕಾಡೆಮಿ, ಹುಳಹಳ್ಳಿ ಎಂಬ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಶಾಲೆಯ ದಿನಗಳು ನನಗೆ ಬಹಳ ನೆನಪಾಗುತ್ತವೆ. ಸ್ನೇಹಿತರು, ಶಿಕ್ಷಕರು, ಎಲ್ಲರಿಗೂ ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಸ್ಮಿತಹಾಸ್ಯದಿಂದ ಕಾಣುವ ಪ್ರೀತಿ ಇನ್ನೂ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿದೆ. ನನ್ನ ಪಿಯುಸಿ ನಂತರ ನಾನು ನನ್ನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರೂ, ನನ್ನ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರೀತಿಯು ಮಾತ್ರ ಬದಲಾಗಿಲ್ಲ. ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಗಣಿತ ನನ್ನ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ನನಗೆ ಇಷ್ಟ, ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ನಿಸರ್ಗದ ನಿಜವಾದ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಬೆಳಕಿನ ವೇಗದಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ ಆಕರ್ಷಣಾ ಶಕ್ತಿಯ ತನಕ — ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲದರಿಗೂ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕಂಥ ಅನುಭವ! ನನಗೆ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ಗುರಿ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಕಲಿಯುವ ಹಸಿವಿದೆ. ನಾನಿನ್ನೂ ನನ್ನ ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುತ್ತಿರುವೆ ಮತ್ತು ಅದು ಯಾವತ್ತಾದರೂ ಒಂದು ಗುರಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡಲಿದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಗುರಿಯಿಲ್ಲದ ಓಡಾಟವೂ ಒಂದು ಸುಂದರ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಬಹುದು, ಅಲ್ಲವೇ? ನಾನು ಓದುಗನಾಗಿ ಇರುವುದನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವೆ. ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ನಾನು ಕೆಲವು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಅವು ನನ್ನೊಳಗಿನ ಕಲ್ಪನೆ ಮತ್ತು ತಿಳುವಳಿಕೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಆಹಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ನನ್ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನದ ಕೆಲವು ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ನಾನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸೋಲ್ಲ — ಎಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಪ್ರೈವಸಿ ಇಟ್ಕೋಬೇಕು ಅಂತ ನನಗೆ ಅನ್ಸುತ್ತೆ! ನನ್ನ ದಿನಚರ್ಯೆ ಸರಳವಾಗಿರುತ್ತೆ: ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಎದ್ದು ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೋಗೋದು, ಸಂಜೆ ಬಂದು ಕೆಲವೋ ಸಮಯ ವಿಶ್ರಾಂತಿ, ಓದು, ಮತ್ತು ನಂತರ ಮಲಗುವುದು. ಈ ನಿಯಮಿತ ಜೀವನ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ನಾನು ಯಾರಾಗಬೇಕು, ಏನು ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನನ್ನೂ ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ಉತ್ತರಗಳು ಬರುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲೇ ಇರುತ್ತವೆ! ನಾನು ಜಿಗಣಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸವಿದ್ದರೂ, ನಗರಕ್ಕೂ ಹತ್ತಿರವಾದ ಕಾರಣ, ಎಲ್ಲ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ಇದೊಂದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪರಿಸರವಿರುವ ಜಾಗವಾಗಿದೆ — ಇದು ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟ. ನನ್ನ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗಿರುತ್ತೇನೆ. ಕಲಿಕೆಯೊಳಗಿನ ಕುತೂಹಲ ನನಗೆ ಮುಂದೆ ಹೋಗಲು ಶಕ್ತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನಾನು ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ನಂಬುವವನು, ತರ್ಕ, ಪರೀಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ನಂಬುವವನು. ನಾನು ಯಾವುದೇ ತಪ್ಪುಮತಗಳು ಅಥವಾ ಅಂಧವಿಶ್ವಾಸಗಳ ಬೆಂಬಲಕನು ಅಲ್ಲ. ಇಡೀ ಜೀವನದಂತೆ ಈ ಪರಿಚಯವೂ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿಲ್ಲ. ನಾನು ಹೀಗೆಯೇ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ — ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಹೊಸದಾಗಿ, ನವೀನವಾಗಿ. ಕಲಿಯುತ್ತಾ, ಆಲೋಚಿಸುತ್ತಾ, ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಧನ್ಯವಾದಗಳು. 8e59738a7kdx9r3bbbb685pzgd9imfx 3 174935 1307706 2025-06-29T15:17:02Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307706 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Tunneppa}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೦:೪೭, ೨೯ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) 7r1l8r6vcmoysvo21vpws0lynwwnx7t 2 174936 1307707 2025-06-29T15:24:47Z 2440748Shreyas 93871 ಹೊಸ ಪುಟ: '''ಸ್ವಪರಿಚಯ''' ನನ್ನ ಹೆಸರು ಶ್ರೇಯಸ್ ಎಂ ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ನಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ವರ್ಷದ ಬಿಎಸ್ಸಿ ಬಯೋಟೆಕ್ (ಬಾಟನಿ) ಕೋರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಬೆಂಗ... 1307707 wikitext text/x-wiki '''ಸ್ವಪರಿಚಯ''' ನನ್ನ ಹೆಸರು ಶ್ರೇಯಸ್ ಎಂ ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ನಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ವರ್ಷದ ಬಿಎಸ್ಸಿ ಬಯೋಟೆಕ್ (ಬಾಟನಿ) ಕೋರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದವನು .ಈ ನಗರವು ತನ್ನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ , ಇಂತಹ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವುದು ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ , ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನಪರ ದೃಷ್ಠಿಗೆ ಮಹತ್ವದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ . ನಾನು  ರಯಾನ್ ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೇಯ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ ೧೦ನೇ ತರಗತಿ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ ಹಾಗೂ ಎಎಂಸಿ  ಪಿಯು ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ನನ್ನ ದ್ವೇತಿಯ ಪಿಯುಸಿ ಅನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ . ನನ್ನ ತಂದೆ ಶ್ರೀ ಮುನಿರಾಜು ಸಿ ಅವರು ಆದಿತ್ಯ ಬಿರ್ಲಾ ಗ್ರೂಪ್ನಲ್ಲಿ ಸಿಎಸ್ಆರ್ (ಸಮಾಜದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ಜವಾಬ್ದಾರಿ) ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ . ಅವರ ಸಮಾಜದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಮೇಲೆ ಇರುವ ಕಾಳಜಿಯು ನನ್ನ ಮೇಲೂ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ . ನನ್ನ ತಾಯಿ ಶ್ರೀಮತಿ ಸುಮಾ ಜಿ ಅವರು ಬ್ಯೂಟಿಷಿಯನ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಸೃಜನಶೀಲತೆ , ಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯವು ನನಗೆ ಸಹನೆ , ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ದೃಢತೆ ಹೇಗೆ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವೋ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಲಿಸೆದೆ. ನಾನು ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಜೀವಿಗಳ ಬದುಕು, ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ಬಗ್ಗೆ ಕುತೂಹಲ ಹೊಂದಿದ್ದೆ . ಈ ಕುತೂಹಲವೇ ನನ್ನನು ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಕಡೆಗೆ ಸೆಳೆದುಕೊಂಡಿತು , ಬಯೋಟೆಕ್ನಾಲಜಿ   ಕುರಿತು ನನ್ನ ಆಸಕ್ತಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು , ಇದರಿಂದ ನಾನು ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ವನಸ್ಪತಿ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತಿದ್ದೇನೆ. ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಾನು ಉತ್ತಮ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪರಿಸರವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತಿದ್ದೇನೆ. ಲ್ಯಾಬ್ , ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ನನ್ನ ವಿಶ್ಲೇಷಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನಜ್ಞಾನದ ಅರಿವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ . ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿ ನಾನು ಸ್ಟ್ರೈಡ್ಸ್ ಫಾರ್ಮಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಇಂಟರ್ನ್ಶಿಪ್  ಅನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಅನುಭವದಿಂದ ನನಗೆ ಔಷದ ಉದ್ಯಮದ ಆಂತರಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು , ಗುಣಮಟ್ಟದ ನಿಯಂತ್ರಣ , ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪಾಲನೆಯಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ , ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟೇಶನ್ ಮತ್ತು ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ಸಹಕಾರ ಹೇಗೆ ನಡೆಯಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಅರಿವು ದೊರೆಯಿತು . ಈ ಅವಕಾಶ ನನ್ನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕೈಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದರ ಸರಳ ದೃಷ್ಠಾಂತವಾಯಿತು . ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ನಾನು ಕ್ರೇಡೆಗಳಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ, ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಮತ್ತು ಫುಟ್ಬಾಲ್ ನೋಡುವುದು ಮತ್ತು ಆಡುವುದು ಇಷ್ಟಪಡುತೇನೆ , ಕ್ರೇಡೆಗಳು ನನಗೆ ಶಿಸ್ತು , ನೆಗೆಟಿವ್ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಪುನಸ್ಚೇತನತೆ ಮತ್ತು ಸಮಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯಂತಹ ಅತ್ಯಂತ  ಪ್ರಮುಖ ಜೀವನಪಾಠಗಳನ್ನು ಕಲಿತಿದ್ದೇನೆ .  ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ವಿರಾಟ್ ಕೊಹ್ಲಿ ನನ್ನ ಆದರ್ಶ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅವರ ಆಟದ ಕಡೆಗಿನ ಶಿಸ್ತು ಹಾಗು ಏನೇಯಾದರು ಸುಲಭವಾಗಿ ಸೋಲನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳದ  ಮನಸ್ಥಿತಿ ನನಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ ವಾಗಿದೆ ನನ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಶಕ್ತಿಯೊಂದೆಂದರೆ ನಾನು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಸರಿಹೊಂದಬಲ್ಲವನು . ಹೊಸ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿ , ಹೊಸ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಯುವ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶೆಯಿಂದ ಕಲಿಯುವ ಮನೋಭಾವ ನನ್ನಲಿದೆ. ನಾನು ಯಾವ ಕಾರ್ಯವನ್ನಾದರೂ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ, ಬದ್ಧತೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೈಗೂಡಿಸುತ್ತೇನೆ . ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾನು ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ಟರ್ಸ್ ಪಠ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲು ಬಯಸುತೇನೆ , ಇದರಿಂದ ನನಗೆ ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದ ಜ್ಞಾನ , ಸಂಶೋಧನಾ ಮತ್ತು ನವೋತ್ಪಾದನೆಯ ಅವಕಾಶ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಿದೇನೆ , ನಾನು ಸಸ್ಯಜನಕವಿಜ್ಞಾನ , ಮಾಲಿಕ್ಯುಲರ್ ಬಯಾಲಜಿ ಮತ್ತು ಔಷಧೀಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪರಿಣತಿ ಗಳಿಸಲು ಇಚ್ಚಿಸುತೇನೆ . ನಾನು ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮ , ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ನಿಸ್ವಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಕಲಿಯುವ ಮನೋಭಾವದೊಂದಿಗೆ ನನ್ನ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಲಲು ಯತ್ನಿಸುತಿದ್ದೇನೆ ನನಗೆ ಶಿಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಕೇವಲ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ಜೀವನದ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ದಾರಿ ತೋರಿಸುವ ಬೆಳಕು . ನಾನು ವಿಜ್ಞಾನ ಲೋಕದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು , ಮಾನವ ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಕನಸು ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ , ಈ ಕನಸನ್ನು ನನಸಾಗಿಸಲು , ನನ್ನ ಕುಟುಂಬದ ಬೆಂಬಲ , ಗುರುಗಳ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಶ್ರಮ ಸದಾ ನನ್ನ ಪಕ್ಕದಲಿವೆ  , ನಾನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಲು ಸಿದ್ಧನಾಗಿದ್ದೇನೆ. 6b82fmxyyyzws7juqq4sipat47kdq7o 2 174937 1307709 2025-06-29T15:55:17Z 2440128 Kavana 93911 ಹೊಸ ಪುಟ: ನನ್ನ ಹೆಸರು ಕವನ. ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ, ಆದರೆ ನನ್ನ ಹುಟ್ಟೂರಾಗಿದ್ದು ಜಿಂದಲ್ , ತೋರಣಗಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ, ಸಂಡೂರು ತಾಲ್ಲೂಕು, ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ . ಅಲ್ಲಿಯ ಸುಂದರ ನೆನಪುಗಳು ನನ್ನ ಜೀವ... 1307709 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು ಕವನ. ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ, ಆದರೆ ನನ್ನ ಹುಟ್ಟೂರಾಗಿದ್ದು ಜಿಂದಲ್ , ತೋರಣಗಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ, ಸಂಡೂರು ತಾಲ್ಲೂಕು, ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ . ಅಲ್ಲಿಯ ಸುಂದರ ನೆನಪುಗಳು ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಇಂದು ಕೂಡ ತಾಜಾ. ಪ್ರಸ್ತುತ ನಾನು B.Sc (ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸೈನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಗಣಿತ) ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ತಾಂತ್ರಿಕ ಜ್ಞಾನ ಹಾಗೂ ಲಾಜಿಕ್ ಎರಡನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಕೋರ್ಸ್ ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಆಸಕ್ತಿಕರವಾಗಿದೆ. ಈ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಮೂಲಕ ನಾನು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಐಟಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆಯುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಕಲೆಯು ಬಹುಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿದೆ. ನಾನು ನೃತ್ಯವನ್ನು ತುಂಬಾ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೇನೆ — ಅದು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶೈಲಿ ಆಗಿರಲಿ ಅಥವಾ ಭಾರತೀಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶೈಲಿ, ನನಗೆ ಎರಡೂ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸವಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭರತನಾಟ್ಯ ನನ್ನ ಹೃದಯದ ಹತ್ತಿರ ಇರುವ ಶೈಲಿ. ಈ ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕಲೆಯು ನನಗೆ ಶಾರೀರಿಕವಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಸಹ ಸ್ಥೈರ್ಯ ನೀಡಿದೆ. ನೃತ್ಯವು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಆಂತರಿಕ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಹೊರತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿದೆ. ನನ್ನ ಕುಟುಂಬ ನನ್ನ ಜೀವನದ ದೊಡ್ಡ ಶಕ್ತಿಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿ ಶಿಕ್ಷಕಿ ಆಗಿದ್ದು, ಶ್ರದ್ಧೆ, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ಸದ್ಗುಣಗಳನ್ನು ನಾನು ಅವಳಿಂದಲೇ ಕಲಿತೆ. ನನ್ನ ಸಹೋದರನು ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿದ್ದು, ಅವನ ಪರಿಶ್ರಮ ಹಾಗೂ ಸಾಧನೆ ನನಗೆ ಸದಾ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ನಾನು, ಸದಾ ಉತ್ತಮದತ್ತ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡುವ ಕಲೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಸ್ನೇಹಪರ ಸ್ವಭಾವದವಳಾಗಿದ್ದೇನೆ. ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ಸೌಹಾರ್ದಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವುದು, ಸಹಕಾರ ತೋರಿಸುವುದು ನನ್ನ ಸ್ವಭಾವ. ಗೆಳೆಯರೊಂದಿಗೆ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವುದು ನನ್ನ ಮೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯ. ಅವರು ನನ್ನ ಜೀವನದ ನೆಮ್ಮದಿಯ ಭಾಗ. ನನ್ನ ನಗುವು, ಸಹಾನುಭೂತಿ, ಹಾಗೂ ಸದಾ ಸಕಾರಾತ್ಮಕತೆ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮನೋಭಾವ ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರಿಗೆ ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ನಾನು ಒಂದು ದೈಹಿಕ ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಾನಸಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನೂ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಓದಿನಲ್ಲಿ ಶ್ರಮಪಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಸಮಯದ ನಿರ್ವಹಣೆ, ಗುರಿ ಸಾಧನೆ, ಹಾಗೂ ಸ್ವವಿಕಾಸದ ದಾರಿಯಲ್ಲೂ ಸದಾ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಕನಸು ಐಟಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಪರಿಣಿತಿಯಾಗುವುದು. ಈ ಗುರಿಗಾಗಿ ನಾನು ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ನನ್ನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್, ಡೇಟಾ ಅನಾಲಿಸಿಸ್, ಹಾಗೂ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಸಕ್ತಿ ಇದೆ. ನನ್ನ ಜೀವನದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಂತವನ್ನೂ ನಾನೊಂದು ಪಾಠವೆಂದು ಬಲ್ಲೆ. ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಹೊಸದನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಉತ್ಸುಕರಾಗಿರುವ ನಾನು, ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸದಾ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಭಾವನೆಯೊಂದಿಗೆ ಮುಂದೆ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಪೋಷಕರು ಹಾಗೂ ಕುಟುಂಬದವರ ನಂಬಿಕೆ, ಸ್ನೇಹಿತರ ಬೆಂಬಲ, ಹಾಗೂ ನನ್ನ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವೇ ನನಗೆ ಶಕ್ತಿ. ನಾನು ನಂಬಿರುವ ವಿಷಯ: ನನ್ನ ಕನಸುಗಳು ದೊಡ್ಡದಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ನನ್ನ ವಿಶ್ವಾಸವು ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ದೊಡ್ಡದು. c3c8rqwzyws6tdoiuh0ds305swkm9ap 2 174938 1307710 2025-06-29T16:19:37Z 2430921 Deepa S 93926 ಇದು ನನ್ನ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಎಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತೇನೆ, ನನ್ನ ಶಿಕ್ಷಣದ ಕುರಿತು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪರಿಚಯದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ನನ್ನ ಕುಟುಂಬ, ಹವ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಕನಸುಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ನಾನು ಕಲಿತ ಪಾಠಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಅನುಸರಿಸುತ್ತೇನೆ. ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಬ್ಲಾಗ್‌ಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಬರಹಗಾರನ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲು ನನ್ನ ಚಾನಲ್‌ನ ಓದುಗರಿಗೆ ಒದಗಿಸುವುದು 1307710 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು ದೀಪ. ಎಸ್, ನಾನು ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನನ್ನ ತವರೂರು ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ನಾನು ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನುಬಾಲಯೇಸು ವಿದ್ಯಾಲಯ ಎಂಬ  ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮಾಧ್ಯಮದ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿಧಿನಿ. ಚಿಕ್ಕ ವೈಯಸಿನಿಂದಲೂ ನಾವು ಕೇಳಿ ಬೆಳೆದಂಥ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ‘ ಮನೆಯೇ ಮೊದಲ ಪಾಠಶಾಲೆ’,ನನ್ನ ತಂದೆಯು ನನಗೆ ವಯಸಾಧವು ಮಾತು ದೋಡವರ ಮುಂದೆ ತಲೆ ಬಾಗುವುದನ್ನು ಕಲಿಸಿದರು. ನನ್ನ ತಾಯಿ ಯಾವಾಗಲೂ ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ವಿಶ್ವಾಸ ಹೊಂದಲು ಮತ್ತು ಇತರರ ಮೇಲೆ ಕಡಿಮೆ ಅವಲಂಬಿತರಾಗಲು ನನಗೆ ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದೇ ರೇಥಿಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಶಾಲೆಯಿಂದಲೂ ನಾನು ಬಹುತೇಕ ವಿಷಯಗಳನು ಕಲಿತಿದ್ಧೇನೆ. .ಅವು ಸಮಾಜದ ಮುಖ್ಯತ್ವ, ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಮಾನಸಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ತಂದೆ ತಾಯಿ ಹಾಗು ಗುರುಗಳನು ಗೌರವಿಸುವುದು ಅಂತಹ ಅನೇಕ ಜೀವನದ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನೂ ಕಲಿತಿದ್ದೇನೆ. ಪ್ರತಿ ಮಕ್ಕಳ ಜೀವನವು ಅವರನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ವಿಧಾನದಿಂದ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.ನನ್ನ ಶಾಲೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ನಾನು ಹಲವಾರು ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದ್ದೇನೆ- ಕ್ರೀಡಾ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್, ಶಾಲಾ ಕಮಾಂಡರ್, ವರ್ಗ ನಾಯಕಿ, ಹೌಸ್ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಇತ್ಯಾದಿ. ದ್ವಿತೀಯ ಪಿಯುಸಿ  ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಮಾತು ಹುಮಾನಿಟೀಸ್ ಎಂಬ ಕೋರ್ಸ ಅನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಡಿಸ್ಟಿಂಕ್ಷನ್ ಅಲ್ಲಿ ಪಾಸ್ ಅಗಿದೇನೆ. ನಾನು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪೂರ್ವದ ಅವಧಿಯನ್ನು ಮುಗಿಸುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಸ್ನೇಹ ಮತ್ತು ನೀವು ರಚಿಸುವ ಬಂಧಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ನಾನು ಅರಿತುಕೊಂಡೆ. ಕೆಲವು ಸ್ನೇಹಗಳು ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ನಾನು ಎಷ್ಟು ಸೀಮಿತನಾಗಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಅಥವಾ ಪ್ರಪಂಚದ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಅರಿವು ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ನಾನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳು ಮಾತ್ರ ನಾನು ಮಾಹಿತಿಯ ಮೂಲವೆಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದೇನೆ. ಹಿಂತಿರುಗಿ ನೋಡಿದಾಗ ನಾನು ತುಂಬಾ ಬೆಳೆದಿದ್ದೇನೆ. ನಾನೀಗ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವೆರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ ಬಿ.ಏ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕಲಿಯುತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ಸೋಮಶೇಖರ್ ಮತ್ತು ನನ್ನ ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಸುಮಾ. ನನ್ನ ಕುಟುಂಬದಲಿ ನಲುಕ್ಕು ಜನರಿದ್ದ. ನನ್ನ ತಂದೆಯು ಟಾಟಾ ಮೋಟರ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕ್  ಕೆಲಸ ಮಾಡುತಿದ್ದರೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿಯು ಮನೆಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತಾರೆ. ನನಗೆ ಒಂದು ತಂಗಿಯು ಇದ್ದಾಳೆ ಅವಳ ಹೆಸರು ದ್ರಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ. ನಮೆಲ್ಲರಿಗೂ  ಪ್ರಾಣಿ - ಪಾಕಿಷಿಗಳೆಂದರೆ ಬಲು ಪ್ರೀತಿ. ಆದುದ್ಧರಿಂದ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ನಾಯಿಮರಿ, ಗಿಳಿ ಹಾಗು ಲವ್ ಬರ್ಡ್ಸ್ ಇದಾವೆ. ಈ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೆ ನನ್ನ ಕುಟುಂಬ ನನಗೆ ಬಹಳ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಕೊಡುತದೆ. ತಂದೆ ತಾಯಿ ಅವರಿಬರು ತಮ್ಮ ಕಷ್ಟ ಧುಕ್ಕವನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಂಡು ನಮ್ಮನು ಬೆಳಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಲಘುವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ, ಆದರೆ ನಾನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಆಯ್ಕೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ಧಾರದಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕರು ನನ್ನಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೇ ಓಡುತಿದ್ದರು, ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡು ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸುವ ಸುಖವೇ ಬೇರೆಯವುದೋ ಲೋಕದಲಿ ನಿಮ್ಮಧಿಯಿಂದ ಇರುವಂತೆ ಅನಿಸುತದೆ.ಪ್ರಸ್ತುತ ನಾವು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಪೇಸ್‌ನಂತೆ ನನ್ನನ್ನು ಹೆದರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ಸಮಯವನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತೇವೆ, ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಮುಂಜಾನೆ ಹೊರಟು ತಡವಾಗಿ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತೇವೆ. ಪೀಳಿಗೆಯು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಅದು ನಮ್ಮನ್ನು ನಿಕಟವಾದವುಗಳಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ಸಮಯವನ್ನು ಕಳೆಯುವುದು. ಕೆಟ್ಟದ್ದಾಗಿದೆ ನಾವು ಜನರನ್ನು ಹೇಗೆ ಇನ್ಫ್ಯಾಕ್ಟ್ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಕೇಳಲು ಮರೆತಿದ್ದೇವೆ. ಎಲ್ಲರಿಗೆ ಅನಿಸಿದಂತಹ ಕುಟುಂಬ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ, ಸಿಕ್ಕರೆ ಅಧನು ಯಾರು ಸುರಕ್ಷಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅದರಿಂದ ಇರುವ ಕೊಂಚ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೊಡನೆ ಕುಡಿ ಬಾಳಬೇಕು. ಪೋಷಕರ ಪಾತ್ರದಂತೆಯೇ ಶಿಕ್ಷಕರ ಪತ್ರ ಒಬ್ಬರ ಜೀವನದಾಳಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ, ಶಿಕ್ಷಕರ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ನಾನು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತೇನೆ. ಒಬ್ಬ ಶಿಕ್ಷಕ ಎನ್ನುವುದು ಸಂಭಾವ್ಯ ಮನುಷ್ಯನಾಗುವ ಯಾರೊಬ್ಬರ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಜೀವನವನ್ನು ತರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಆದರೆ ನೀವು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಸಾಧಿಸಲು ಬಯಸುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಅದು ನೋವು ಆಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನಂತರ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ವಂಶಾವಳಿಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಬರುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ನೋಟವು ಮೋಸಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ನನ್ನ ಶಿಕ್ಷಕರು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನನ್ನ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ನೀವು ಅದ್ಭುತ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಉತ್ತಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ನನ್ನ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಬೇರೊಬ್ಬರು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ನಾನು ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಬಹಳ ಚುರ್ಕಗಿರುವಂಥವಳು. ನನ್ನ ಹವ್ಯಸಗಳು ನನ್ನ ಗೆಳೆಯರಿಗಿಂತ ಬಹಳ ಭಿನ್ನವಾಗಿಧವು. ನನ್ನ ತಂಧೆಯು ನನ್ನನು ಐಧು ವಾಸಿನಲ್ಲಿ ಕರಾಟೆಗೆ  ಸೇರಿಸಿದರು, ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಅದು ಇಷ್ಟವಾಗದಿಧರು ನಾನು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಲೆವೆಲ್ ಗೊಲ್ದಮೆಡಲಿಸ್ಟ್ ಅದೇ.ನನ್ನ ಮೊದಲ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ ಕದೂರ್‌ನಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ನಾನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ ಆದರೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಾವು ಉತ್ತಮರು ಎಂದು ನಾವು ಭಾವಿಸುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ತರುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ನಾನು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ಜನರನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂತೋಷವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಹಿಂತಿರುಗಲು ಇಷ್ಟಪಡಲಿಲ್ಲ ಆದರೆ ನಾನು ಇಂದು ಇರುವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕ್ರಮೇಣ ಭದ್ರಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದು ಓಪನ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ನಾನು ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿ ಅದನ್ನು ನನ್ನ ತಾಯಿಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆನನ್ನ ಇಡೀ ಕುಟುಂಬದುದ್ದಕ್ಕೂ ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಮತ್ತು ತಾಯಿಯ ಕಡೆಯವರಾದ ಈ ಅವಕಾಶದಿಂದಾಗಿ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾದ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ ನಾನು , ಆಧಾರ ಬಹುತೇಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಲಿಂದ ಅದನ್ನು ವರ್ಲ್ಡ್ ಲೆವೆಲ್ ಹೋಗುವಂಥಗಲ್ಲಿಲ. ಅದರ ನಂತರ ನಾನು ವರ್ಕೌಟ್ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕಿ , ಫುಟ್ಬಾಲ್ ತರಬೇತುದಾರರಾಗಿದ್ದ ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸ್ ಮಹಿಳೆಯರಾಗಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದ ನನ್ನ ತಾಯಿ ನನ್ನ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಮತ್ತು ನನ್ನ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಿಮಾಲಯವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಹಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ಓದುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಭಾರತದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ನಾವೇ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುವಂತೆ ಯೋಚಿಸಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ನಾನು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುವ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕಲಿತಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ಕಲಿತ ಪಾಠಗಳು ಪರ್ವತದ ಮೇಲೆ ಇರುವುದರಿಂದ. ನಂತರ ನ್. ಸಿ. ಸಿ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಹಿಮಪರ್ವತವನ್ನು ಹತಿದೆ ಸುಮಾರು ೧೭೦೦೦ ಫೀಟ್.ನಾನು ವಿವಿಧ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರೂ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಟಿಸುವ ಕೌಶಲ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ನಾನು ಎಂದಿಗೂ ಹೇಳಲಿಲ್ಲ.ಬೃಹತ್ ಬಂಡೆಯನ್ನು ಏರುವಾಗ ನನ್ನ ಎಡಗೈಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳಲು ನಾನು ವಿಫಲವಾಗುತ್ತಿದ್ದೆ ಎಂದು ಹಿಮಲ್ಯದ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯು ನನ್ನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡಿದೆ. ನನ್ನ ಮೊದಲ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ನಾನು ವರ್ತಿಸಬಹುದೆಂದು ಅರಿತುಕೊಂಡಾಗ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಸಹಪಾಠಿಗಳು ಈ ಹೊಸ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ಸಾಕಷ್ಟು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ.  ನಂತರ ಬಹುತೇಕ ಹವ್ಯಾಸಗಳನು ಕಲಿತುಕೊಂಡೆ ಅವು ಚಿತ್ರಬಿಡಿಸುವುದು, ಕ್ರೋಚೆಟ್, ವೋಡಹುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ. ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ ಸರ್ ಒಮ್ಮೆ ಕನಸು ಕಾಣುವಂತೆ ಹೇಳಿದರು. ನಾನು ವಿವಿಧ ಕಷ್ಟಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆದಂತೆ ಗಾಂಧೀಜಿಯ ಉಲ್ಲೇಖದೊಂದಿಗೆ ಈ ಹೇಳಿಕೆಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ನೀವು ನೋಡಲು ಬಯಸುವ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಾನು ಅರಿತುಕೊಂಡೆ. ನನಗೆ ಕನಸು ಕಾಣುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡಿದ ನನ್ನ ಪೋಷಕರು ಅವರಿಗೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅವಕಾಶವಿರಾಲಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ತಾಯಿಯ ಕನಸು ತನ್ನ ತಂದೆಯಂತೆಯೇ ಪೊಲೀಸ್ ಮಹಿಳೆಯರಾಗುವುದು. ನನ್ನ ತಂದೆಗೆ ತನ್ನ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಏಳನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ತನ್ನ ಶಾಲೆಯಿಂದ ಹೊರಗುಳಿಯಬೇಕಾಗಿತು.  ನನ್ನ ತಂದೆಗೆ ಕನಸು ಕಾಣಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ನನ್ನ ತಂದೆ ನಾನು ವಕೀಲನಾಗಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿದ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ದೊಡ್ಡ ಕನಸು ಕಾಣುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ನನ್ನ ತಾಯಿ ನಾನು ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿದ್ದರು. ನಾನು ಐಎಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಬೇಕೆಂದು ಕನಸು ಕಾಣುತ್ತೇನೆ. ಗೆಲ್ಲುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ನನ್ನೊಳಗೆ ಆಳವಾದ ಬೇರೂರಿದೆ ಮತ್ತು ನಾನು ಸಡಿಲಗೊಳಿಸಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಸೋತ ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಾನು ನನ್ನನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಈ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧತೆಗೆ ಸಿಲುಕುತ್ತಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ನನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ದೂಷಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ಅದು ನನ್ನ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಹೋದಂತೆ ನಾನು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ವೈಫಲ್ಯವನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಬಯಸಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ಅದು ನನ್ನ ಅನೇಕ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಇದು ಬಾಂಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಸಹ ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು, ಅದು ಎಂದಿಗೂ ನನ್ನ ಬಳಿಗೆ ಬರದಂತೆ ಬರದಂತೆ. ಅನುಭವಗಳು ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಕಲಿಸಿದೆ ನಾನು ಇಂದು ಹೆಚ್ಚು ಬುದ್ಧಿವಂತ ಮತ್ತು ಪ್ರಬುದ್ಧನಾಗಿದ್ದೇನೆ.   ಐಎಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗುವ ಪ್ರಯಾಣವು ಸುಲಭದ ಕೆಲಸವಲ್ಲ. ಒಂದು ಮಾತಿನಂತೆ, ಮಗುವಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು ಇಡೀ ಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಅದು ನಿಜ ಎಂದು ನಾನು ನಂಬುತ್ತೇನೆ. ನನ್ನ ಕನಸು ಸಾಧಿಸಬಹುದೆಂದು ನಂಬುವಂತೆ ಮಾಡಲು ನಾನು ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ರೀತಿಯ ಜನರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಯಾಣವು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನೀವು ಸಮ್ಥಿಂಗ್‌ಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಾದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವನ್ನು ನಾನು ಅರಿತುಕೊಂಡೆ. ನಿಧಾನವಾಗಿ ಜನರು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಬಿಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಕನಸುಗಳು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅಪ್ರಸ್ತುತವಾಗುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಜೀವನದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಆಗುತ್ತೀರಿ. ಕಲಿಕೆಯ ಬಾಯಾರಿಕೆಯು ನನ್ನನ್ನು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡುವ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಒಮ್ಮೆ ನನ್ನನ್ನು ಬೆಳೆಯದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ಮರೆಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಕಠಿಣವಾಗಿ ಹೊಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಕನಸನ್ನು ಈಡೇರಿಸಲು ನಾನು ಬಯಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಪಾಠವು ರೈತರ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬೋರ್‌ವೆಲ್ಸ್ ತೆರೆಯುವಿಕೆಯ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಅದು ಪರಿಸರ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಹೇಗೆ ದೂರವಿರಿಸುತ್ತದೆ. ನಂತರ ನಾನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಡತನ ಮಟ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದೆ. ನನ್ನ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಇರಬೇಕಾದದ್ದಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಅನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಯುಪಿಎಸ್ಸಿ ಕಠಿಣ ಪರೀಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಬಹುಶಃ ಇದು ಕೇವಲ ಭ್ರಮೆ ಎಂದು ಹಲವರು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ನನ್ನ ಇತಿಹಾಸ ಸರ್ ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಏನೂ ಅಸಾಧ್ಯವಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದು, ಎಲ್ಲವೂ ಮಾನವನ ಮೆದುಳಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ಜೀವನವು ಒಂದು ಓಟವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ನಾನು ಮ್ಯಾರಥಾನ್ ಓಡುತ್ತಿರುವಾಗ ನಾವು ಎಂದಿಗೂ ನಿಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲ, ಒಬ್ಬರು ಹಿಂತಿರುಗಿ ಹೋಗಬೇಡಿ ಅಥವಾ ಹಿಂದೆ ನೋಡಬೇಡಿ ಆದರೆ ಈಗ ಆ ಹಿಂದೆ ನೋಡುವುದು ನಾನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಯಾರೆಂದು ಹೆಮ್ಮೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಇಡುತ್ತೇನೆ. ವಿಷಾದಗಳು ಇರಬಹುದು ಆದರೆ ಈಗ ಜೀವಂತವಾಗಿ ಬಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ನಾನು ಹಾದುಹೋದ ಎಲ್ಲ ಅಡೆತಡೆಗಳಿಲ್ಲದೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದರ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಹಿಮಮ್ಯಾನ್ ದಂಡಯಾತ್ರೆಗೆ ನನ್ನ ತಯಾರಿ, ನಾನು ಓಡಲು ವಿಫಲವಾಗುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಸ್ಪ್ರಿಂಟಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ದುರ್ಬಲನಾಗಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ಭಾವಿಸಿದ್ದೆ ಆದರೆ ನಾನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕ್ರಮೇಣ ಓಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಯಾವಾಗಲೂ ತಂಡದ ಕೊನೆಯದಲ್ಲಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅಗ್ರ ಮೂರು ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದನು. ಈಗ ಅದು ಹೇಗೆ ತಿರುಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ನಾನು ಏನನ್ನಾದರೂ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಸಾಧಿಸಲು ಬಯಸಿದ ನಂತರ ನಾನು ಹೇಗೆ ತಿರುಗುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ನಾವು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವವರೆಗೂ ಏನೂ ಅಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಹಾಗಾಗಿ ನಾನು ಯಾವುದೇ ಬಾರಿ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದರೂ ನಾನು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತೇನೆ ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ಯಾರೆಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ಯಾರೆಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ 332qn1tq4osmphmkbjc8tkvsgnuh3e5 3 174939 1307713 2025-06-29T16:41:14Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307713 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=AmruthaDS}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೧೧, ೨೯ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) s4cl57ycengtlnk28k90qhjcr2d1n6u 2 174940 1307715 2025-06-29T16:49:27Z AmruthaDS 93976 ಸ್ವಪರಿಚಯ 1307715 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು ಅಮೃತಾ ಡಿ ಎಸ್. ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಕಾಲೇಜು  ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ  ಮೂರನೇ ಬಿಎಸ್ಸಿ ಸಿ ಜೆಡ್  ನಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲಿ ನಾನು ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು  ೨೦೦೬ ರ ಮಾರ್ಚ್ ೬ ರಂದು ಸುನಿತಾ ಡಿ ಟಿ ಮತ್ತು ದಿನೇಶ್ ಕೆ ಸಿ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಜನಿಸಿದೆ. ನಾನು ಅವರ ಮೊದಲ ಮಗಳು. ನನ್ನ ತಂದೆ ಗಾರ್ಮೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನನ್ನ ತಾಯಿ ಒಂದು ಕಾನ್ಸಲ್ಟೆನ್ಸಿ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.ಈಗ ನನ್ನ ತಂದೆ ತಾಯಿ ಇಬ್ಬರೂ ಸೇರಿ ಸಾವಯವ ಗೊಬ್ಬರವನ್ನು ಮಾರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ನಾನು ಹುಟ್ಟಿ ಮೂರು ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ತಾಯಿಯ ಜೊತೆ ಇದ್ದೆ, ನಂತರ ನನ್ನನ್ನು ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ನಾನು ಒಂದು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬೆಳೆದೆ. ನಂತರ ನನ್ನನ್ನು  ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ  ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಂದರು. ಪ್ರತಿದಿನ ನಾನು ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಮಗುವಿನ ಆರೈಕೆ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ  ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ನನಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದು, ಮೂರು ತಿಂಗಳಿಗೆ ಒಮ್ಮೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ೨೦೧೦ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೯ರಂದು ನನ್ನ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ತಂದೆಗೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮಗಳು ಜನಿಸಿದಳು. ನಾನು ಐದನೆಯ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಬೇಗೂರು ಕೃಪಾನಿಧಿ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡೆ ಅಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ  ತರಗತಿಯವರೆಗು ಓದಿದ್ದೆ. ನಂತರ ನನ್ನನ್ನು ಸಂತ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಗೆ ಸೇರಿಸಲು ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿ ಕರೆದು ಕೊಂಡು ಹೋದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ತರಗತಿಗೆ ನನ್ನ ವಯಸ್ಸು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆಯೆಂದು ಎರಡನೆಯ ತರಗತಿಗೆ ಮತ್ತೆ ದಾಖಲು ಮಾಡಿಕೊಂಡರು ನಾನು ಹೆಚ್ಚು ಹುಷಾರು ತಪ್ಪುತ್ತಿದ್ದೆ  ನಮ್ಮ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರು ನನ್ನ ತಾಯಿ ತಂದೆಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಸೆಂಟ್ ಜಾನ್ಸ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದಾಗ ನನ್ನ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪೆಂಡಿಕ್ಸ್‌ನ ತೊಂದರೆಯಿದೆ ಎಂದು ವೈದ್ಯರು ಹೇಳಿದರು. ನಾನು ನಾಲ್ಕಾನೆ  ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾಗ ನನಗೆ ಅಪ್ಪೆಂಡಿಕ್ಸ್‌ನ ಶಸ್ತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ನನ್ನ ತಾತ ನನ್ನನ್ನು ಶಾಲೆಗೆ ಬಿಟ್ಟು, ಶಾಲೆಯಿಂದ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ನನಗೆ ಓದಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಸಕ್ತಿ ಇತ್ತು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಇದ್ದರೂ ಶಿಕ್ಷಕರು ನನ್ನನ್ನು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದವು, ಆದರೆ ನನಗೆ  ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ  ಎಂದರೆ ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟ. ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಶಿಕ್ಷಕರು ನನ್ನನ್ನು ಹಾಡು ಮತ್ತು ಸ್ಕಿಟ್‌ಗಾಗಿ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.   ನನಗೆ ಆಟ ಆಡಲು ಹೆಚ್ಚು ಇಷ್ಟವಿತ್ತು. ನಾನು ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಬಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಆಟಕ್ಕೂ ಹೋದೆ, ಆದರೆ ಗೆಲ್ಲಲಿಲ್ಲ. ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಕ್ಯಾರಂ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕ ಗೆದ್ದೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದೆ. ಆದರೆ ನನ್ನ ತಾತ  ನಿಧನರಾದ ಕಾರಣ ನಾನು ಹೋಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಎಂಟನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾಗ ಕೊರೋನಾ ವೈರಸ್ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂತು. ನನ್ನ ತಾಯಿ-ತಂದೆ ನನ್ನನ್ನು ಅವರ ಊರಿಗೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು . ನಾನು ಹಿಂದೆ ಊರಿಗೆ ಹೋಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಬೇಸಿಗೆ ರಜೆ ಇದ್ದಾಗಲು  ನಾನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಓಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಊರಲ್ಲಿ ಮೂರು ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಸಮಯ ಕಳೆದೆ. ಅಲ್ಲಿ ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಸಂತೋಷವಾಯ್ತು. ನಾನು ಆಟವಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ, ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ, ವಿವಿಧ ತರಹದ ಆಹಾರ ಸೇವಿಸಿದ್ದೆ. ಅದು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಅತ್ಯಂತ ಅಮೂಲ್ಯ ಅವಧಿಯೊಂದಾಗಿತ್ತು . ನಂತರ ಆನ್ಲೈನ್ ಕ್ಲಾಸ್ಗಳು ಆರಂಭವಾದವು ಮತ್ತು ಹತ್ತನೇ ತರಗತಿವರೆಗೂ ಹಾಗೆ ಸಾಗಿತು. ನಾನು ಎಸ್.ಎಸ್.ಎಲ್.ಸಿ ಯಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ ತೊಂಬತ್ತೊಂದು ಅಂಕಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಸ್ತ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದೆ .ಇದು ನನ್ನ ಪರಿಚಯ . ಧನ್ಯವಾದಗಳು o6teppb71viki8l2qzc5kckmm6o1n4c 118 174941 1307718 2025-06-29T17:49:23Z Vikashegde 417 "[[:en:Special:Redirect/revision/1292601130|Domlur inscriptions and hero stones]]" ಪುಟವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುವುದರಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು 1307718 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ CE ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಉಪಜೀವನ-ಕತ್ರಿಣಾಂ ಸಮಸ್ತ-ವೃತ-ವಾಸಿನಂ ಅರ್ಕ್ಕಸಲಂ ಪರನ್-ದೈವಂ ಬೌದ್ಯಮೇ ದೈವ-ಶಾಸನಂ ಸಾಧನಂ ರಥಕಾರಣಮ್ ಏತತ್ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯ-ಭೂಷಣರ ಸಮಸ್ತ-ವ ಕುರೈವ್-ಅರ-ಕ್ಕುಡಿ ಸ್ಥಿರ-ಶಾಸನಂ-ಪನ್ನಿನಪಾಡಿ ನಡುಗಳಲ್ಲಿ." === ಅನುವಾದ === "ಇದು ವಿಭಿನ್ನ ವೃತ್ತಿಗಳ ಅನುಯಾಯಿಗಳ ದೈವ-ಶಾಸನ." . ಬಡಗಿಗಳ ಈ ಶಾಸನವು ಮೂರು ಲೋಕಗಳ ಆಭರಣವಾಗಿದೆ. . . . . . . ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರ ಮುಂದೆ, ನಾಡುಗಳಲ್ಲಿ, ಖಾಲಿ ಜಾಗವಿಲ್ಲದೆ ಸಭೆ ಸೇರಿದ ಎಲ್ಲಾ ಪಾಂಚಾಲರು ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಶಾಶ್ವತ ಒಪ್ಪಂದ ಹೀಗಿದೆ. . . . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ CE ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಮಾಡಿದ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಈರಾಜರಾಜ-ಸೋಲ-ವಲ-ನತ್ತು ಲೈಪ್ಪಕ್ಕ-ನತ್ತು ತೊಂಬಲೂರು ಆನ ದೇಸಿಮಾಣಿಕ್ಕಾಪಟನತ್ತು ತಿರಿಪುರಾಂತಕ-ಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ-ದೇವರ ಕಟ್ಟಿನ ಕಟ್ಟುಪಾಡಿ ಇರತ್ತಿ-ಮಾಡಟ್ಟುಕು ತಿರು-ವಿಳಕು ಪಣ ೫" === ಅನುವಾದ === "ಈರಾಜರಾಜ-ಸೋಲ-ವಲ-ನಾಡಿನ ಇಳೈಪ್ಪಕ್ಕ-ನಾಡಿನ ತೊಂಬಲೂರಿನ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ-ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ್, ಅಲಿಯಾಸ್ ಟೇಸಿಮಾಣಿಕ್ಕ-ಪಟ್ಟಣಂ, ಎರಡು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ದೀಪಗಳಿಗಾಗಿ ಐದು ಪಣಗಳು (ಮಂಜೂರಾತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ)." == ಗ್ಯಾಲರಿ ==   == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] mxsg90gwmrfzonqc58zyg9hi3e7q636 1307719 1307718 2025-06-29T17:52:24Z Vikashegde 417 /* ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ CE ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ */ 1307719 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === === Translation === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ CE ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಮಾಡಿದ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಈರಾಜರಾಜ-ಸೋಲ-ವಲ-ನತ್ತು ಲೈಪ್ಪಕ್ಕ-ನತ್ತು ತೊಂಬಲೂರು ಆನ ದೇಸಿಮಾಣಿಕ್ಕಾಪಟನತ್ತು ತಿರಿಪುರಾಂತಕ-ಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ-ದೇವರ ಕಟ್ಟಿನ ಕಟ್ಟುಪಾಡಿ ಇರತ್ತಿ-ಮಾಡಟ್ಟುಕು ತಿರು-ವಿಳಕು ಪಣ ೫" === ಅನುವಾದ === "ಈರಾಜರಾಜ-ಸೋಲ-ವಲ-ನಾಡಿನ ಇಳೈಪ್ಪಕ್ಕ-ನಾಡಿನ ತೊಂಬಲೂರಿನ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ-ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ್, ಅಲಿಯಾಸ್ ಟೇಸಿಮಾಣಿಕ್ಕ-ಪಟ್ಟಣಂ, ಎರಡು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ದೀಪಗಳಿಗಾಗಿ ಐದು ಪಣಗಳು (ಮಂಜೂರಾತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ)." == ಗ್ಯಾಲರಿ ==   == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] ewlt6vlbxnxx1atc1syok0hnsi52t1g 1307720 1307719 2025-06-29T17:54:38Z Vikashegde 417 /* ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ CE ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ */ 1307720 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === === Translation === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ ==   == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] nqce8wpzdhldgs7izt2tgz34mk7tvbn 1307721 1307720 2025-06-29T17:56:09Z Vikashegde 417 /* ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ */ 1307721 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ ==   == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] 0v6spimsz18neac8ju36ga6i3u58ibz 1307722 1307721 2025-06-29T17:56:37Z Vikashegde 417 /* ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ */ 1307722 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ ==   == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] j8xxmxpqkz2r13krm4nwhs9aan4hsvc 1307723 1307722 2025-06-29T17:57:11Z Vikashegde 417 /* ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ */ 1307723 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ ==   == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] hmvxsju5fqee58ynf7mfqwhrbbgzvic 1307724 1307723 2025-06-29T17:57:29Z Vikashegde 417 /* ಅನುವಾದ */ 1307724 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ ==   == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] r76jymmks94u5asd68hnnlgjiq4xui4 1307725 1307724 2025-06-29T17:59:35Z Vikashegde 417 /* ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ */ 1307725 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ ಸಾ.ಶ. 1302 ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ ==   == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] r54rinyttl6neujsy7x0c3r2lzem4ux 1307726 1307725 2025-06-29T17:59:57Z Vikashegde 417 /* ಗ್ಯಾಲರಿ */ 1307726 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ ಸಾ.ಶ. 1302 ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] tnx7ozl5khtwirnja3zjd8sspd07wvd 1307727 1307726 2025-06-29T18:00:53Z Vikashegde 417 /* ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ */ 1307727 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ ಸಾ.ಶ. 1302 ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. ===ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] tpn2zaeo9t1u68pt02l3ypa9r9fimaj 1307729 1307727 2025-06-29T18:04:09Z Vikashegde 417 /* ದೊಮ್ಮಲೂರು 1328CE ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ */ 1307729 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ ಸಾ.ಶ. 1302 ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1328 ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. ===ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] jekf7b1c8utd8upf3busfhz0uq6pzwb 1307730 1307729 2025-06-29T18:04:57Z Vikashegde 417 /* ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) */ 1307730 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ ಸಾ.ಶ. 1302 ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1328 ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ ==   ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. ===ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] 5nayb17pgf3aaw14znjc35vt95csneu 1307731 1307730 2025-06-29T18:05:20Z Vikashegde 417 /* ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸಾ.ಶ. 1328 ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ */ 1307731 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ ಸಾ.ಶ. 1302 ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1328 ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ == ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. ===ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] m39spm6wiv1m80s4h069vznoet1mfg5 1307732 1307731 2025-06-29T18:06:27Z Vikashegde 417 /* ಅನುವಾದ */ 1307732 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ ಸಾ.ಶ. 1302 ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1328 ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ == ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. ===ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === The translation of the inscription is published in the ''[[Epigraphia Carnatica|Epigraphia carnatica]]'' Volume 9.<ref name="archive.org"/> The text reads as follows, "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] a4ap55ia8o0v7m9i7c56kv9vtwquaky 1307733 1307732 2025-06-29T18:08:05Z Vikashegde 417 /* ಅನುವಾದ */ 1307733 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ ಸಾ.ಶ. 1302 ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1328 ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ == ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. ===ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] 0rmxz85kbcm3lte9vb2q23xemy35fib 1307734 1307733 2025-06-29T18:08:29Z Vikashegde 417 /* ಅನುವಾದ */ 1307734 wikitext text/x-wiki === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯ 18 ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದು ದೊಮ್ಮಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 16 ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್ (ಹಿಂದೂ ದೇವರು ವಿಷ್ಣು) ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿವೆ . ಈ ಹನ್ನೊಂದು ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1200-1440 ರ ಅವಧಿಯವು ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲೇ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ, ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |title=Epigraphia Carnatica, Volume 9 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |year=1937 |page=7}}</ref> ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ) ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನಗಳಾಗಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_of_the_Word_Domlur_(dŏṃbalūra)_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.jpg|thumb|330x330px| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ದೊಂಬಲೂರ ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Highlighting_the_Place_Name_'Dŏṃbalūra'_in_the_Domlur_1409CE_Nagappa_Dandanayaka's_Chokkanatha_Temple_Donation_Inscription.png|thumb| ದೊಮ್ಮಲೂರು 1409 CE ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ದೇಣಿಗೆ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ದೊಂಬಲೂರ' ಎಂಬ ಸ್ಥಳನಾಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ''ಟೊಂಬಲೂರು'', ''ದೊಂಬಲೂರು'' ಮತ್ತು ''ದೇಸಿ ಮಾಣಿಕ್ಯ ಪಟನಂ'' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶಾಸನಗಳು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿವೆ. "ದೊಮ್ಮಲೂರು" ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಎಂಬೆ ದೇವರ ತಮಿಳು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ತಮಿಳು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಟೊಂಬಲೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n312/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> 1975 ರಲ್ಲಿ ಎಎಸ್ಐನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ]] 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೈರವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗೆಜಟೀರ್, ಭಾಗ 1, 1990 ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಒಂದು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಹತ್ವವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆ ವಿಗ್ರಹವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್ ಅವರ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲಿ ಇಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. <ref>{{Cite web |last=Damodaran |first=Akhila |date=2017-03-02 |title=Temple of the beautiful god |url=https://www.newindianexpress.com/cities/bengaluru/2017/Mar/02/temple-of-the-beautiful-god-1576356.html |access-date=2024-03-24 |website=The New Indian Express}}</ref> <ref name="Srivatsa">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |last=Srivatsa |first=Sharath |date=2022-07-14 |title=Bengaluru's inscriptions: Footprints of history traced anew |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bengalurus-inscriptions-footprints-of-history-traced-anew/article65636164.ece |access-date=2024-03-24 |work=The Hindu |issn=0971-751X}}</ref> == ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ == ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ನಂತರರ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿ 1911 ರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಅದರ ಅವಶೇಷಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತರುವಾಯ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ 1947 ರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1947 ರ ನಂತರ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಸುದ್ದಿ |date=12 August 2017 |title=70 years of Independence: A Bengaluru temple's tryst with destiny |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/70-years-of-independence-a-bengaluru-temples-tryst-with-destiny/articleshow/60036984.cms |work=The Times of India}}</ref> ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ 11 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ 7 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆ ಸಾ.ಶ. 1302 ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೨೦-ಫೆಬ್ರವರಿ-೧೩೦೨ ದಿನಾಂಕದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದ ದತ್ತಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ, ಆದಾಯ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇತರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ]] ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸೇರಿವೆ, ಸೋಮನಾಥ ದೇವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಚೊಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಳ್‌ಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು [[ಹಳೆ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ]], ಗುಂಜೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಐವರ ಕಂದಪುರ ಧರ್ಮೇಶ್ವರ, ನಂದಿ ಕಮಟೇಶ್ವರ, ಶಿವರ [[ಕೋಲಾರ|ಗಂಗಾದರೇಶ್ವರ]] ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನು [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದನು. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":02">{{Cite web |date=April 2022 |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |url=https://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions/page/171/mode/1}}</ref> === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === [[ಚಿತ್ರ:3D_scanning_of_the_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_North_Wall_1302CE_Veera_Ballala_Inscription_(Tamil).jpg|thumb|314x314px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಗೋಡೆಯ ಸಾ.ಶ. 1302CE ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''೧೯೧೧ ರ ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ವರದಿಯಲ್ಲಿ'' ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore Archaeological Reports |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.107060/mode/1up |title=Annual Report Of The Archaeological Survey Of Mysore For The Year 1910 To 1911}}</ref> ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. ಶಾಸನದ ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿನಾಂಕ (ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತ) ಫೆಬ್ರವರಿ 20, 1302. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೯ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 1658 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು 4.3 ಸೆಂ.ಮಿ. ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" ! !Modern Tamil !IAST !Modern Kannada |- |1 |ஸ்வஸ்தி ஶ்ரீ ஶ்ரீ மத் ப்ரதாப சக்ரவத்தி ஶ்ரீ ஹொய்சாள வீரவல்லாளதேவன் ஹேஸர குந்தாணி ராஜ்யம் விரிவி நாடு மாசந்தி நாடு முரசுனாடு பெண்ணையாண்டார் மட நாடு ஐம்புழுகூர் நாடு எலவூர் நாடு குவளால நாடு கைவார நாடு சொக்கனாயன் பற்று இலைப்பாக்க நாடு முன்னான எல்லா நாடுகளிலுள்ள தேவஸ்தானங்களில் மடபதிகளுக்கும் ஸ்தானாபதிக்கும் விண்ணப்பஞ் செய்யப் (பெற) கலியுக வருஷம் 3679 இதன் மேற் செல்லா நின்ற ஸகாப்தம் 1224 ஆவது ப்ல வருஷத்து மார்கழி மாஸம் 22 ௳ திங்கட்கிழமை நாள் இந்த ராஜ்யத்து தேவதானன் திருவிடையாட்டம் மடப்புறம் பள்ளிச்சந்தமான தான மான்யங்களில் இறுக்கும் ஸித்தாயங் காணி |svasti śrī śrī mat pratāpa cakravatti śrī hŏycāl̤a vīravallāl̤atevan hesara kuntāṇi rājyam virivi nāṭu mācanti nāṭu muracunāṭu pĕṇṇaiyāṇṭār maṭa nāṭu aimpuḻukūr nāṭu ĕlavūr nāṭu kuval̤āla nāṭu kaivāra nāṭu cŏkkanāyaṉ paṟṟu ilaippākka nāṭu muṉṉāṉa ĕllā nāṭukal̤ilul̤l̤a tevastāṉaṅkal̤il maṭapatikal̤ukkum stāṉāpatikkum viṇṇappañ cĕyyap (pĕṟa) kaliyuka varuṣam 3679 itaṉ meṟ cĕllā niṉṟa sakāptam 1224 āvatu pla varuṣattu mārkaḻi māsam 22 ௳ tiṅkaṭkiḻamai nāl̤ inta rājyattu tevatāṉan tiruviṭaiyāṭṭam maṭappuṟam pal̤l̤iccantamāṉa tāṉa mānyaṅkal̤il iṟukkum sittāyaṅ kāṇi |ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಮತ್ ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವತ್ತಿ ಶ್ರೀ ಹೊಯ್ಚಾಳ ವೀರವಲ್ಲಾಳತೇವನ್ ಹೇಸರ ಕುಂತಾಣಿ ರಾಜ್ಯಂ ವಿರಿವಿ ನಾಟು ಮಾಚಂತಿ ನಾಟು ಮುರಚುನಾಟು ಪೆಣ್ಣೈಯಾಂಟಾರ್ ಮಟ ನಾಟು ಐಂಪುೞುಕೂರ್ ನಾಟು ಎಲವೂರ್ ನಾಟು ಕುವಳಾಲ ನಾಟು ಕೈವಾರ ನಾಟು ಚೊಕ್ಕನಾಯನ಼್ ಪಱ್ಱು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟು ಮುನ಼್‌ನ಼ಾನ಼ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟುಕಳಿಲುಳ್ಳ ತೇವಸ್ತಾನ಼ಂಕಳಿಲ್ ಮಟಪತಿಕಳುಕ್ಕುಂ ಸ್ತಾನ಼ಾಪತಿಕ್ಕುಂ ವಿಣ್ಣಪ್ಪಞ್ ಚೆಯ್ಯಪ್ (ಪೆಱ) ಕಲಿಯುಕ ವರುಷಂ 3679 ಇತನ಼್ ಮೇಱ್ ಚೆಲ್ಲಾ ನಿನ಼್ಱ ಸಕಾಪ್ತಂ 1224 ಆವತು ಪ್ಲ ವರುಷತ್ತು ಮಾರ್ಕೞಿ ಮಾಸಂ 22 ௳ ತಿಂಕಟ್ಕಿೞಮೈ ನಾಳ್ ಇಂತ ರಾಜ್ಯತ್ತು ತೇವತಾನ಼ನ್ ತಿರುವಿಟೈಯಾಟ್ಟಂ ಮಟಪ್ಪುಱಂ ಪಳ್ಳಿಚ್ಚಂತಮಾನ಼ ತಾನ಼ ಮಾನ್ಯಂಕಳಿಲ್ ಇಱುಕ್ಕುಂ ಸಿತ್ತಾಯಙ್ ಕಾಣಿ |- |2 |க்கை தறியிறை கட்டாரப்பாட்டம் சாரி(கை)யுட்பட்ட பல வரிவுகளும் மற்றுமெப்பேற்பட்ட இறைகளுந் தவிற்து இந்த விபவங்கள் இந்தந்த தேவர்களுக்கு பூஜைக்கும் அமுதுக்கும் போகங்களுக்கும் திருப்பணிக்கும் தாரா பூ(ர்)ண்ணமாக உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இப்படிக்கு இலைப்பாக்க நாட்டுத் தோம்பலூரில் சோமனாத தேவருடைய தேவதானமு மடப்புறமும் நீக்கி யிந்தத் தோம்பலூர் நஞ்சை புன்செய் நாற்பாலெல்லையு மேநோக்கின மரமும் கீனோக்கின கிணறு மனையும் மனைப்படப்பையு மெப்பேற்பட்ட வுரிமையு மெப்பேற்பட்ட இறைககளும் இவ்வூற் பெருமாள் சொக்கப் பெருமாளுக்கு உதகம் பண்ணிக் குடுத்தோம் இந்த விபவம் கொ |kkai taṟiyiṟai kaṭṭārappāṭṭam cāri(kai)yuṭpaṭṭa pala varivukal̤um maṟṟumĕppeṟpaṭṭa iṟaikal̤un taviṟtu inta vipavaṅkal̤ intanta tevarkal̤ukku pūjaikkum amutukkum pokaṅkal̤ukkum tiruppaṇikkum tārā pū(r)ṇṇamāka utakam paṇṇik kuṭuttom ippaṭikku ilaippākka nāṭṭut tompalūril comaṉāta tevaruṭaiya tevatāṉamu maṭappuṟamum nīkki yintat tompalūr nañcai puṉcĕy nāṟpālĕllaiyu menokkiṉa maramum kīṉokkiṉa kiṇaṟu maṉaiyum maṉaippaṭappaiyu mĕppeṟpaṭṭa vurimaiyu mĕppeṟpaṭṭa iṟaikakal̤um ivvūṟ pĕrumāl̤ cŏkkap pĕrumāl̤ukku utakam paṇṇik kuṭuttom inta vipavam kŏ |ಕ್ಕೈ ತಱಿಯಿಱೈ ಕಟ್ಟಾರಪ್ಪಾಟ್ಟಂ ಚಾರಿ(ಕೈ)ಯುಟ್ಪಟ್ಟ ಪಲ ವರಿವುಕಳುಂ ಮಱ್ಱುಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಳುನ್ ತವಿಱ್ತು ಇಂತ ವಿಪವಂಕಳ್ ಇಂತಂತ ತೇವರ್ಕಳುಕ್ಕು ಪೂಜೈಕ್ಕುಂ ಅಮುತುಕ್ಕುಂ ಪೋಕಂಕಳುಕ್ಕುಂ ತಿರುಪ್ಪಣಿಕ್ಕುಂ ತಾರಾ ಪೂ(ರ್)ಣ್ಣಮಾಕ ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಪ್ಪಟಿಕ್ಕು ಇಲೈಪ್ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ಟುತ್ ತೋಂಪಲೂರಿಲ್ ಚೋಮನ಼ಾತ ತೇವರುಟೈಯ ತೇವತಾನ಼ಮು ಮಟಪ್ಪುಱಮುಂ ನೀಕ್ಕಿ ಯಿಂತತ್ ತೋಂಪಲೂರ್ ನಂಚೈ ಪುನ಼್ಚೆಯ್ ನಾಱ್ಪಾಲೆಲ್ಲೈಯು ಮೇನೋಕ್ಕಿನ಼ ಮರಮುಂ ಕೀನ಼ೋಕ್ಕಿನ಼ ಕಿಣಱು ಮನ಼ೈಯುಂ ಮನ಼ೈಪ್ಪಟಪ್ಪೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ವುರಿಮೈಯು ಮೆಪ್ಪೇಱ್ಪಟ್ಟ ಇಱೈಕಕಳುಂ ಇವ್ವೂಱ್ ಪೆರುಮಾಳ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ ಪೆರುಮಾಳುಕ್ಕು ಉತಕಂ ಪಣ್ಣಿಕ್ ಕುಟುತ್ತೋಂ ಇಂತ ವಿಪವಂ ಕೊ |- |3 |ண்டு திருவாராதனையும் திருப்பொன் கம்ம.... கங்களுந் திருப்பணியும் குறைவற நடத்தி நமக்கும் நம் ராஜ்யத்துக்கும் அற பூதையமாக வாழ்த்தி ஸுகமேயிருப்பது |ṇṭu tiruvārātaṉaiyum tiruppŏṉ kamma.... kaṅkal̤un tiruppaṇiyum kuṟaivaṟa naṭatti namakkum nam rājyattukkum aṟa pūtaiyamāka vāḻtti sukameyiruppatu |ಣ್ಟು ತಿರುವಾರಾತನ಼ೈಯುಂ ತಿರುಪ್ಪೊನ಼್ ಕಮ್ಮ.... ಕಂಕಳುನ್ ತಿರುಪ್ಪಣಿಯುಂ ಕುಱೈವಱ ನಟತ್ತಿ ನಮಕ್ಕುಂ ನಂ ರಾಜ್ಯತ್ತುಕ್ಕುಂ ಅಱ ಪೂತೈಯಮಾಕ ವಾೞ್ತ್ತಿ ಸುಕಮೇಯಿರುಪ್ಪತು |} === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "Salutation ! In the reign of hoysala king Veera vallaala deva, As per the requests to the all the head of temples and monasteries of the Hesara kundani kingdom, virivi naadu, maasanthi naadu, murasu naadu, pennaiyandar mada naadu, Aimpuzhugur naadu, elavur naadu, kuvalaala naadu, kaaivaara naadu, ilaipakka naadu (Properties of chokka natha) In kaliyuga year 3679, saka year 1224  margazhi month 22nd day, monday, all the taxes from the temple lands (devadana - shiva, thiruvidaiyattam - vishnu, pallichandam - buddhist and jain) including loom tax, revenue, customs tax and other taxes are to be given to the pooja, food and others offerings to the gods of the respective temples. In thombalur all the taxes and the rights from the dry and wet lands expect of the somanatha deva's properties are given to the chokka perumaal. It includes all the trees, wells, plots within the boundary of the land, with this revenue all the worships and renovations of the temple should be performed without any issues" == ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ಶಾಸನ (ತಮಿಳು) == ಇದು [[ತಮಿಳು]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಪಠ್ಯವು ತಮಿಳು ಮತ್ತು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಎರಡೂ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಠ್ಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ರು 15 ವತ್ತಮ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ನಾಳಯಾರರ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಗವರ್ ಮತ್ತು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನ್ ಅವರು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಅಲ್ಲಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":2">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription.jpg|thumb|310x310px| ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನ.]] === ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಕಾಲವಿಶ್ಲೇಷಣೆ === ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಇನ್ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಷನ್ಸ್ 3D ಡಿಜಿಟಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ತಂಡವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿತು. ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೌಂದರ್ಯಿ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಪೊನ್ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ್ ಅವರು ಶಾಸನವನ್ನು ನಂತರ ಓದಿದರು. === ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನದ]] ಕಲ್ಲು 16ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 311 ರಿಂದ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು ಸುಮಾರು 4.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 5.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ, ಮತ್ತು 0.3 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳವಾಗಿವೆ. === ಲಿಪ್ಯಂತರ === [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Singaperumal_Nambiyar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|348x348px| 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಿಂಗಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ.]] ಈ ಶಾಸನವನ್ನು [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಮತ್ತು ತಮಿಳು ಲಿಪಿಗಳು ಮತ್ತು [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]] ಮೂರು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳು, [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ನಿಖರವಾದ ಲಿಪ್ಯಂತರವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ (ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೂಲ ಶಾಸನದ ಭಾಗವಾಗಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ). {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! ತಮಿಳು ! ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ. ! ಕನ್ನಡ ಲಿಪ್ಯಂತರ |- | 1 | ವ್ಯಯ ವರುಷಂ ಆದಿ ತಿಂಗಳು ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪ್ಪೆರು ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪದಿನೈಂಜು ವಟ್ಟಂ. ಯಿದಿಲ್ ಯಿರಾಗವ‑ | ವಿಯಯಾ ವರುಷಂ ಆತಿ ಮಾತಂ ಕಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿತೈಂಚು ವಂತಾಂ. ಯಿಟಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ | ವಿಯಯ ವರುಷಂ ಆಟಿ ಮಾತಂ ಚಾಲತ್ತಲ್ ಕಾಣಿಯಿಲ್ ಚಿಂಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಪಿಯಾರ್ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಪತಿನ ಬಗ್ಗೆಯಿಂಚು ವಟ್ಟಂ. ಯಿತಿಲ್ ಯಿರಾಕವ‑ |- | 2 | ರುಮ್ ಸೊಕ್ಕಪ್ಪನುಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನಕ್ಕುಂ ತಂಬಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ದಿನಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತವಾಗಿ ಕುಡುತ್ತೊಂ. | rum cŏkkappaṉum allappanukkum tampimākkum aiunchu nal̤ayarar pūktamāka kuṭuttom. | ರುಂ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಂ ಅಲ್ಲಪ್ಪನುಕ್ಕುಂ ತಂಪಿಮಾಕ್ಕುಂ ಐಂಚು ನಾಳಯಾರರ್ ಪೂಕ್ತಮಾಕ ಕುಟುತ್ತೋಂ. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1328 ಕಾಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕೊಡುಗೆ == ಇದು ಅಪೂರ್ಣ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅದದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ 1328CE ದಿನಾಂಕದ ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಪೊನ್ನಣ್ಣನ ಮಗ ಕಾಮನ ದಂನಾಯಕನು ನೀಡಿದ ದಾನವನ್ನು ಶಾಸನವು ಬಹುಶಃ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ-9 ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 21 ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 229&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4. ಸೆಂ.ಮೀ. ಎತ್ತರ, 5 ಸೆಂ.ಮೀ. ಅಗಲ & 0.27 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಮಧ್ಯಮ ಆಳ) ಇವೆ. ===ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರವು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ, <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಕೆಳಗಿನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಅದು ಈ ರೀತಿ ಇದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ! [[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]] |- | | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಮತ್ಪ್ರತಾಪ ಚಕ್ರವರ್ತ್ತಿ ಹೊಯಿಸಳ ಭುಜಬಲ ಶ್ರೀವೀರಬಲ್ಲಾಳ ದೇವರಸರು ಸುಖ ಸಂಕಥಾ ವಿನೋದದಿಂ |svastiśrīmatpratāpa cakravartti hŏyisal̤a ̤ bhujabal̤a śrīvīr ̤ aballāl̤a de ̤ varasaru sukha saṃkathā vinodadiṃ |- | 1 | ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಜಯಾಭ್ಯುದಯಶ್ಚ ಶಕವರುಷ ೧೨೫೧ನೆಯ ವಿಭವ ಸಂವತ್ಸರದ ಆಶ್ವಯಿಜ ಬ೧೧ಶು ದಂಡು |svastiśrī jayābhyudayaśca śakavaruṣa 1251nĕya vibhava saṃvatsarada āśvayija ba11śu daṃdu |- | 2 | ಪೊನ್ನಣ್ಣನವರ ಮಕ್ಕಳು .......................... |pŏṃnaṃṇanavara makkal̤u k ̤ āmaṃṇa daṃṇāyakaru . . . . . . . . . . . |- | | (ಮುಂದೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ) |(rest is not seen) |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. 1409 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಡನಾಯಕನ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನ == ಇದು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ 15 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ದಾನ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮುನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತನೇಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಶುದ್ಧಾಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ನಿಖರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ 21 ಮಾರ್ಚ್ 1409 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಕರಡಿಯಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ತೆರಿಗೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರಿಗೆ ನಾಗಪ್ಪ ದಂನಾಯಕನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ (ಕರಡಿಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಇಂದು ಇಲ್ಲ, ಇದು ಇಂದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ನೆರೆಯ ಕೋಡಿಹಳ್ಳಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ). ಇದು [[ದೊಮ್ಮಲೂರು|ದೊಮ್ಮಲೂರನ್ನು]] ದೊಮನೂರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಯಲಹಂಕ]] ನಾಡು ಆಡಳಿತ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಯಲಹಂಕ ನಾಡು ಕೆಳೆಕುಂದ-300 ರ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಗಂಗವಾಡಿ-96000 ದೊಡ್ಡ ಆಡಳಿತ ಘಟಕದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಈ ದೇಣಿಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವವು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ತೆರಿಗೆಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಸರಕು ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಗ್ಗದೆರೆ (ಮಗ್ಗ ತೆರಿಗೆ), ಮಡು (ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರು ಅಥವಾ ಮದ್ಯ ತಯಾರಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಭಡಗಿ (ಬಡಗಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಮಾರ (ಕಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಸಗ (ಅಗಸರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ನಾವಿಂದ (ಕ್ಷೌರಿಕರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುಂಭಾರ (ಕುಂಬಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾದೆಗ (ಚಮ್ಮಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕಾಯಿಗಾಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತುಗಾಣ (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿ, ಮಾನವ ಮತ್ತು ಎತ್ತು-ಚಾಲಿತ) ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು, ಎತ್ತು (ಎತ್ತುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ತೊಟ್ಟು (ಗುಲಾಮರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಬಂಡಿ (ಬಂಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕುದುರೆ ಕುಳಿ ಮಾರಿದ ಶುಂಕ (ಕುದುರೆ ಮತ್ತು ಕುರಿಗಳ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳು), ಕೋಣ (ಗಂಡು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಕುರಿ (ಕುರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಯೆಮ್ಮೆ (ಹೆಣ್ಣು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಆಲೆ (ವೀಳ್ಯದ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಡೆಕೆ (ಅಡಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಮಾರಾವಳಿ (''ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ)'', ತೋಟ (ತೋಟಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ತುಡಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಜಮೀನಿನ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಅಕ್ಕಸಾಲೆ (ಚಿನ್ನದ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ), ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಳವರು ಮತ್ತು ಹೊರವರು (ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆ). <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಾಸನವು 62 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು 208 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.16 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ) ಇವೆ. === ಆಧುನಿಕ [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ]] ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |0 ಸ್ವಸ್ತಿ ಶ್ರೀ ಶಖವರುಷ ಸಾವಿರದ ಮೂನ್ನೂಱ ಮೂವತ್ತನೆಯ ವಿರೋಧಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಚಯಿತ್ರ ಸುದ್ದ ೫ಸೋ ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಮನುಮಹಾರಾಜಾ |0 svasti śrī śakhavaruṣa sāvirada mūnnūṟa mūvattanĕya virodhi saṃvatsarada cayitra sudda 5so svastiśrī manumahārājā |- | |0 ದೊಮನೂರ . . . |0 dŏmanūra . . |- |2 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಸ್ವರ ಶ್ರೀವೀರಪ್ರಥಾಪ ದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರ ಭುಜಪ್ರಥಾಪ ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರು ಎಲಕ್ಕನಾಡು ವೊಳಗೆ |dhirāja rājaparamesvara śrīvīraprathāpa devarāya mahārāyara bhujaprathāpa nāgappa daṃṇāykaru ĕlakkanāḍu vŏl̤ag̤ĕ |- |3 |ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಸಲುವಂಥಾ ದಿನ ಕಟ್ಟಲೆಯಲು ಕರಡಿಯಹಳಿಯ ಚತುಸ್ಸೀಮೆ ವೊಳಗಾದ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಸಲುವ ಗ್ರಾಮ೧ |cŏkkanātha devarigĕ saluvaṃthā dina kaṭṭalĕyalu karaḍiyahal̤iy̤ a catussīmĕ vŏl̤ag̤ āda grāmagal̤ig̤ ĕ saluva grāma1 |- |4 |ಱ ಮಗ್ಗದೆಱೆ ಮದು ಭಡಗಿ ಕಂಮಾಱ ಆಸಗ ನಾವಿಂದ ಕುಂಭಾಱ ಮಾದೆಗ ಕಯೀಗಾಣ ಯೆತ್ತು ಗಾಣ ಎತ್ತುತೊತ್ತು |ṟa maggadĕṟĕ madu bhaḍagi kaṃmāṟa āsaga nāviṃda kuṃbhāṟa mādĕga kayīgāṇa yĕttu gāṇa ĕttutŏttu |- |5 |0 ಬಂಡಿ ಕುದುರೆಯ ಕುಳಿಮಾಱಿದ ಶುಂಖ ಕೋಣ ಕುಱಿ ಎಂಮೆ ಆಲೆ ಅಡೆಕೆಯ ಮರವಳಿ . . . . . [ತೋ]ಟ ತುಡಿಕೆ |0 baṃḍi kudurĕya kul̤imāṟida śuṃkha k ̤ oṇa kuṟi ĕṃmĕ ālĕ aḍĕkĕya maraval̤i . . . . . [t ̤ o]ṭa tuḍikĕ |- |6 |0 ಅಕ್ಕಸಾಲೆಱ ಗ್ರಾಮಗಳ ವೊಳವಾಱು ಹೊಱವಾಱು ಮಱು ಕೊಡಗೆ ಕೊಂಡಂತಾ ಎತ್ತು . . . . . ಕುಱಿ ಎಂ |0 akkasālĕṟa grāmagal̤a v ̤ ŏl̤a̤vāṟu hŏṟavāṟu maṟu kŏḍagĕ kŏṃḍaṃtā ĕttu . . . . . kuṟi ĕṃ |- |7 |0 ಮೆ ಕುದುರೆ ವೊಳಗಾದ ಏನುಳಂತಾ ಸುಂಖ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮಗದು ವೊಳಗಾದ ಮೇಲ್ಗಾಪಯಿ . . . . ದೇವರ ನಂದಾ |0 mĕ kudurĕ vŏl̤ag̤ āda enul̤aṃ̤ tā suṃkha svāmiya magadu vŏl̤ag̤ āda melgāpayi . . . . devara naṃdā |- |8 |0 ದೀವಿಗೆಗೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಅಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕಸ್ತಾಯಿಯಾಗಿ ನಡೈಯಲೆಂದು . . . . ಸಾಶನಕೆ |0 dīvigĕgĕ dhārāpūrvvakhavāgi acaṃdrārkkastāyiyāgi naḍaiyalĕṃdu . . . . sāśanakĕ |- |9 |0 ನಾಗಪ್ಪ ದಂಣಾಯ್ಕರ ಬರಹ ಯೀ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದರೂ ಗಂಗೆಯ ತಡಿಯ ಕಪಿಲೆ . . . . . . ದಲ್ಲಿ ಹೋ . . |0 nāgappa daṃṇāykara baraha yī dharmakkĕ āvanānŏbba tappidarū gaṃgĕya taḍiya kapilĕ . . . . . . dalli ho . |- |10 |<nowiki>ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋಹರೇತ್ತು ವಸುಂಧರ | ಷಷ್ಟಿರ್ವ್ವರುಷ ಸ್ರಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ . . . . .</nowiki> |<nowiki>svadĕttāṃ paradĕttāṃ vāyoharettu vasuṃdhara | ṣaṣṭirvvaruṣa srahasrāṇi vriṣṭāyāṃ . . . . </nowiki> |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಸಾ.ಶ. ೧೪೪೦ ಮಲರಸನ ದಾನ ಶಾಸನ == ಇದು ದೊಂಬಲೂರಿನ ಗಡಿಯೊಳಗಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಹೆಜ್ಜುಂಕ ತೆರಿಗೆ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಸರಕುಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆ) ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸನು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೆಳಗಿನ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ದೇವರಾಯ II ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಾನದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು "ಶಖವರುಷ ೧೩೬೨ ರೌದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬಾ ೭ ಸೋ" ಎಂದು ಶಾಸನವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೂಲಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೭-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-೧೪೪೦ ಶನಿವಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅನುದಾನವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಪವಿತ್ರ ಹಸು ಕಪಿಲೆಯನ್ನು ಕೊಂದವನಿಗೆ ಬರುವಂತೆಯೇ ಶಾಪ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಠ್ಯವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಶಾಪವಿದ್ದು, ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಂತ ದಾನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪುಣ್ಯವು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನವನ್ನು ಅಗೌರವಿಸುವ ಯಾರಾದರೂ ಹುಳವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಮೊದಲು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ, ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಮುಂಭಾಗದ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. <ref name="issuu.com">{{Cite web |date=2017-08-20 |title=StoneInscriptionsOfBangalore by Udaya Kumar P.L - Issuu |url=https://issuu.com/udayakumarp.l/docs/stoneinscriptionsofbangalore |access-date=2024-03-25 |website=issuu.com}}</ref> <ref>{{Citation |title=Reading the 1440CE inscription at the Domlur Chokkanathaswamy temple |date=4 March 2019 |url=https://www.youtube.com/watch?v=n3Ebsuq4fJU |access-date=2024-03-25}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೧೭೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 54&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] ಅಕ್ಷರಗಳು 3.7 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 3.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.35 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ (ಕನಿಷ್ಠ ಆಳ). === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, {| class="wikitable" !Line Number ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] |- |1 |ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀ ಶಖವರು |svastiśrī śakhavaru |- |2 |ಷ ೧೩೬೨ ರಊದ್ರಿ ಸಂವತ್ಸ |ṣa 1362 raūdri saṃvats |- |3 |<nowiki>ರದ ಭಾದ್ರಪದ ಬ ೭ ಸೋ | ರಾಜಾ</nowiki> |<nowiki>rada bhādrapada ba 7 so | rājā</nowiki> |- |4 |ಧಿರಾಜ ರಾಜಪರಮೇಶ್ವರ ಶ್ರೀವೀ |dhirāja rājaparameśvara śrīv |- |5 |ರದೇವರಾಯ ಮಹಾರಾಯರು ಸ್ತಿ |radevarāya mahārāyaru sti |- |6 |ರ ಸಿಂಹ್ಹಾಸನಾಱೂಢರಾಗಿ ಯಿ |ra siṃhhāsanāṟūḍharāgi yi |- |7 |ರಭೇಕೆಂದು ಪಟ್ಟಣದ ರಾಯಂ |rabhekĕṃdu paṭṭaṇada rāyaṃ |- |8 |ಣಗಳು ಕಳಿಹಿದ ಸೊಂಡೆಯಕೊ |ṇagal̤u kal̤uihida sŏṃḍĕyakŏ |- |9 |ಪ್ಪದ ವೆಂಠೆಯದ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ |ppada vĕṃṭhĕyada hĕjjuṃkada |- |10 |ಅತಿಕಾರಿ ಮಲ್ಲರಸರು ಡೊಂಬ |atikāri mallarasaru ḍŏṃba |- |11 |ಲೂರ ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಕೊ |lūra cŏkkanātha devarigĕ kŏ |- |12 |ಟ್ಟ ದಾನಧಾರೆಯ ಕ್ರಮವೆಂತೆಂ |ṭṭa dānadhārĕya kramavĕṃtĕṃ |- |13 |ದಡೆ ಪ್ರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಸೊಂಡೆಯಕೊಪ್ಪ |daḍĕ prākinalli sŏṃḍĕyakŏppa |- |14 |ದ ವೆಂಟೆಯಕ್ಕೆ ಆರುಬಂದ ಅ |da vĕṃṭĕyakkĕ ārubaṃda a |- |15 |ಸುಂಕದವರೂ ಆ ಡೊಂಬಲೂ |suṃkadavarū ā ḍŏṃbalū |- |16 |ರಚೊಕ್ಕನಾತದೇವರಿಗೆ ಸಲು |racŏkkanātadevarigĕ salu |- |17 |ವಂತಾ ಚತುಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಂ |vaṃtā catusīmĕyalli ul̤aṃ |- |18 |ತಾ ಆವಾವಾ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಬಹಂ |tā āvāvā grāmagal̤igĕ bahaṃ |- |19 |ತಾ ಹೆಜ್ಜುಂಕದ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡು |tā hĕjjuṃkada varttanĕya uḍu |- |20 |ಗಱೆಯನೂ ಪೂರ್ವ್ವಮರ್ಯ್ಯ |gaṟĕyanū pūrvvamaryya |- |21 |ಯಾದೆಯ ಆ ಚಂದ್ರಾರ್ಕ್ಕ ಸ್ತಾ |yādĕya ā caṃdrārkka stā |- |22 |ಯಿಯಾಗಿ ನಂಮ್ಮ ರಾಯಂಣ |yiyāgi naṃmma rāyaṃṇa |- |23 |ಯೊಡೆರ್ಯ್ಯಗೆ ಸಕಳ ಸಾಂಬ್ರಾಜ್ಯ |yŏḍĕryyagĕ sakal̤a sāṃbrājya |- |24 |ವಾಗಿ ಯಿರಬೇಕೆಂದು ನಂ |vāgi yirabekĕṃdu naṃ |- | |(ಹಿಂಭಾಗ) |Backside |- |25 |ನಂಮ್ಮ ವರ್ತ್ತನೆಯ ಉಡುಗಱೆಯ |naṃmma varttanĕya uḍugaṟĕya |- |26 |ನು ಚೊಕ್ಕನಾಥ ದೇವರಿಗೆ ಉಷಕ್ಕಾಲದ ಆ |nu cŏkkanātha devarigĕ uṣakkālada ā |- |27 |ಹಾರಕ್ಕೆ ಧಾರಾಪೂರ್ವ್ವಖವಾಗಿ ಆ |hārakkĕ dhārāpūrvvakhavāgi ā |- |28 |ಚಂದ್ರಾರ್ಖ್ಖಸ್ತಾಯ್ಯಾಗಿ ದಾರೆಯನೆಱ |caṃdrārkhkhastāyyāgi dārĕyanĕṟa |- |29 |ದು ಕೊಟ್ಟೆವಾಗಿ ಯೀ ದರ್ಮ್ಮಖ್ಖೆ ಆ |du kŏṭṭĕvāgi yī darmmakhkhĕ ā |- |30 |ವನಾನೊಬ್ಬ ತಪ್ಪಿದಡೂ ಗಂಗೆ |vanānŏbba tappidaḍū gaṃgĕ |- |31 |ಯ ತಡಿಯ ಖಪಿಲೆಯ ಕೊಂದ ಪಾ |ya taḍiya khapilĕya kŏṃda pā |- |32 |<nowiki>ಪದಲ್ಲಿ ಹೋಹರು || ಸುದೆತ್ತಾಂ</nowiki> |<nowiki>padalli hoharu || sudĕttāṃ</nowiki> |- |33 |ದುಗುಣಂ ಪುಂಣ್ಯಂ ಪರದೆತ್ತಾ |duguṇaṃ puṃṇyaṃ paradĕttā |- |34 |ನು ಪಾಲನಂ ಪರದೆತ್ತಾಪಹಾರೇ |nu pālanaṃ paradĕttāpahāre |- |35 |<nowiki>ಣ ಸ್ವದೆತ್ತಂ ನಿಷ್ಪಲಂಬವೇತ್||</nowiki> |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |36 |ಸ್ವದೆತ್ತಾಂ ಪರದೆತ್ತಾಂ ವಾಯೋ |<nowiki>ṇa svadĕttaṃ niṣpalaṃbavet||</nowiki> |- |37 |ಹರೇತು ವಸುಂಧರಿ ಸಷ್ಟಿರ್ವ್ವರು |haretu vasuṃdhari saṣṭirvvaru |- |38 |ಷ ಶಹಸ್ರಾಣಿ ವ್ರಿಷ್ಟಾಯಾಂ |ṣa śahasrāṇi vriṣṭāyāṃ |- |39 |<nowiki>ಜಾಯತೆ ಕ್ರಿಮಿ || ಸುಭಮಸ್ತು</nowiki> |<nowiki>jāyatĕ krimi || subhamastu </nowiki> |- |40 |ಮಂಗಳ ಮಹಾಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ |mangal̤a mahā śrī śrī śrī |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕಂಬದ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Left_Pillar_Tamil_Inscription_01.png|thumb|211x211px| <small>16 ನೇ ಶತಮಾನದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಪಡೆದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಚಿತ್ರ ಮಾರಪ್ಪಿಲ್ಲೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಎಡ ಕಂಬ ತಮಿಳು ಶಾಸನ</small>]] [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Marappillai_Suryappan_Fragmented_Right_Pillar_Tamil_Inscription_02.png|thumb|212x212px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಬಲ ಕಂಬದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇವು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಎರಡು [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಲಿಪಿಅಧ್ಯಯದಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಂಬಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಾರಪ್ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರ್ಯಪ್ಪನ್ ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref name=":0">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೫೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 43&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು ೨.೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" |+ಎಡ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 4 |பந் தந்மம் |pan danmaṃ | ಪನ್ ದನ್ಮಂ |- | 4 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} {| class="wikitable" |+ಬಲ ಕಂಬ ! ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- | 1 |பெருவாணியந் மாரப் |pĕruvāṇiyan mārap | ಪೆರುವಾಣಿಯನ್ ಮಾರಪ್ |- | 2 |பிள்ளை சூரியப் |pil̤l̤ai sūriyap | ಪಿಳ್ಳೈ ಸೂರಿಯಪ್ |- | 3 |பந் த |pan da | ಪನ್ |- | 4 |ந்மம் |nmaṃ | ದನ್ಮಂ |- | 5 |இதூண் |itūṇ | ಇತೂಣ್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಮ್ಮನನ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭದ ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_Chokkanathaswamy_Temple_16th-century_Kammanan's_Krishna_Pillar_Fragmented_Tamil_Inscription_01.png|thumb|265x265px| <small>ಕೃಷ್ಣ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ</small>]] ಇದು 16 ನೇ ಶತಮಾನದದ ತಮಿಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಡುಗ ಪಿಳ್ಳೆಯವರ ಮಗನಾದ ಕಾಮನನ್ ರ ಕಂಬ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯ ಕೃಷ್ಣ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. <ref>{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು ೪೩ ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 40&nbsp;ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ಅಕ್ಷರಗಳು 2.0 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 2.5 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.25 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. {| class="wikitable" !ಸಾಲು ಸಂಖ್ಯೆ ! [[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|ತಮಿಳು]] ! '''[[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|ಐ.ಎ.ಎಸ್.ಟಿ.]]''' ! [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ]] |- |1 |இக்கால் |ikkāl |ಇಕ್ಕಾಲ್ |- |2 |பேறுடை |peṟuḍai |ಪೇಱುಡೈ |- |3 |யாந் |yān |ಯಾನ್ |- |4 |காம |kāma |ಕಾಮ |- |5 |ணன் |ṇaṉ |ಣನ಼್ |- |6 |தந்ம |danma |ದನ್ಮ |- |7 |ம் |m |ಮ್ |- |8 |வடுக |vaḍuga |ವಡುಗ |- |9 |பிள்ளை |pil̤l̤ai |ಪಿಳ್ಳೈ |- |10 |மகன் |magaṉ |ಮಗನ಼್ |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ == [[ಚಿತ್ರ:Digital_Image_Obtained_by_3D_Scanning_of_The_Domlur_13th-century_Vira_Ramanathan_Pillar_Tamil_Inscription_04.png|thumb|376x376px| <small>ದೊಮ್ಮಲೂರು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೀರ ರಾಮನಾಥನ್ ಸ್ತಂಭದ ತಮಿಳು ಶಾಸನದ 3D ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರ.</small>]] ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು ಡೊಂಬಲೂರಿಲ್ ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ಕೊಯಿಲಿಲ್" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹಾಕಬಹುದು, ಇದನ್ನು "ಇಲೈಯಾಪಕ್ಕ ನಟ್ಟು, ಡೊಂಬಲೂರ್, ಚೊಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿ ದಿ ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. <ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> === ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು === ಶಾಸನವು 120 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ & 135 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ತಮಿಳು ಅಕ್ಷರಗಳು 6.6 ಸೆಂ.ಮೀ ಎತ್ತರ, 7.8 ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ & 0.4 ಸೆಂ.ಮೀ ಆಳ ಇವೆ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಈ ಪಠ್ಯವು ಮಿಥಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ತೈಮಾಸಿಕ ಜರ್ನಲ್'ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.<ref name=":3">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=The Mythic Society |url=http://archive.org/details/qjms-vol-113-2-2022-43-undocumented-bengaluru-inscriptions |title=Quarterly Journal of the Mythic Society (QJMS) VOl 113 2 2022 43 Undocumented Bengaluru Inscriptions |date=April 2022}}</ref> {| class="wikitable" !Line Number ![[ತಮಿಳು ಲಿಪಿ|Tamil]] ![[ಅ.ಸಂ.ಲಿ.ವ.|IAST]] ![[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|Kannada]] |- | | |Side 2 | |- |1 |..கூ சூ |..kū cū |..ಕೂ ಚೂ |- |2 |..டாமணி ம |.ḍamaṇi ma |.ಡಮಣಿ ಮ |- |3 |ல ராஜரா |la rājarā |ಲ ರಾಜರಾ |- |4 |ஜ ரா மலப் |ja rā malap |ಜ ರಾ ಮಲಪ್ |- |5 |போரு துக |poru tu ga |ಪೋರು ತು ಗ |- |6 |ண்ட கதந |ṇḍa kadana |ಣ್ಡ ಕದನ |- |7 |ப்ரசண்ட |pracaṃḍa |ಪ್ರಚಂಡ |- |8 |..ண்ட இப |..ṇṭa ipa |..ಣ್ಟ ಇಪ |- |9 |..ண்ட நேக |..ṇṭa neka |..ಣ್ಟ ನೇಕ |- |10 |.வீரநஸ |.vīranasa |.ವೀರನಸ |- |11 |ஹாயசுர ஸ |hāyasura sa |ಹಾಯಸುರ ಸ |- |12 |நிவார ஸிதி |nivāra sidi |ನಿವಾರ ಸಿದಿ |- |13 |கிரிதுர்கம்மல்ல ஸா |giridurga mmalla ca |ಗಿರಿದುರ್ಗ ಮ್ಮಲ್ಲ ಚ |- |14 |லடங்க காம |laḍaṃka kā(rā)ma |ಲಡಂಕ ಕಾ(ರಾ)ಮ |- |15 |ல்ல வீர பக |lla vīra paka |ಲ್ಲ ವೀರ ಪಕ |- |16 |ண்டிரவ மகர |ṇṭirava makara |ಣ್ಟಿರವ ಮಕರ |- |17 |ராஜ்ய நிர்மூலந |rājya nirmūlana |ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನ |- | | |Side 3 | |- |18 |(பாண்டிய ராய |(pāṃḍiya rāya |(ಪಾಂಡಿಯ ರಾಯ |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |19 |குல சமதா) – Stone damaged at top. |kula camatā) – Stone damaged at top. |ಕುಲ ಚಮತಾ) – Stone damaged at top. |- |20 |ரணி சோ |raṇi co |ರಣಿ ಚೋ |- |21 |ள ராஜ்ய |l̤a rājya |ಳ ರಾಜ್ಯ |- |22 |ப்ரதிஷ்டா சா |pratiṣṭā cā |ಪ್ರತಿಷ್ಟಾ ಚಾ |- |23 |ய்ய நிஸ்ஸங் |yya nissaṃ |ಯ್ಯ ನಿಸ್ಸಂ |- |24 |க ப்ரதாப ச்ச |ka pratāpa cca |ಕ ಪ್ರತಾಪ ಚ್ಚ |- |25 |க்ரேவத்தி |krevatti |ಕ್ರೇವತ್ತಿ |- |26 |போஶள வீ |pośal̤a vī |ಪೋಶಳ ವೀ |- |27 |ர ராமனா தே |ra rāmaṉā(tha) de |ರ ರಾಮನ಼ಾ(ಥ) ದೇ |- |28 |வது இலைப் |vatu ilaip |ವತು ಇಲೈಪ್ |- |29 |பாக்க நாட் |pākka nāṭ |ಪಾಕ್ಕ ನಾಟ್ |- |30 |டில் தொம்ப |ṭil tŏṃpa |ಟಿಲ್ ತೊಂಪ |- |31 |லூரில்ச் சொ |lūrilc cŏ |ಲೂರಿಲ್ಚ್ ಚೊ |- |32 |க்கப்ப பெ |kkappa pĕ |ಕ್ಕಪ್ಪ ಪೆ |- |33 |ருமாள் கோயிலி நம.. |rumāl̤ koyili nama.. |ರುಮಾಳ್ ಕೋಯಿಲಿ ನಮ.. |- |34 |மமாகுக |mamākuka |ಮಮಾಕುಕ |- |35 |இன்னாரது |iṉṉāratu |ಇನ಼್‌ನ಼ಾರತು |- | | |Side 4 | |- |36 |.......... |.......... |.......... |- |37 |.......... |.......... |.......... |- |38 |...மும் |...muṃ |...ಮುಂ |- |39 |......ல் பலம் |......l palaṃ |......ಲ್ ಪಲಂ |- |40 |....ட்டம் |....ṭṭaṃ |....ಟ್ಟಂ |- |41 |. ...த்தா |. ...ttā |. ...ತ್ತಾ |- |42 |....லம் |....laṃ |....ಲಂ |- |43 |...க.. |...ka.. |...ಕ.. |- |44 |..இப்ப.. |..ippa.. |..ಇಪ್ಪ.. |- |45 |...தித்தவர.. |...tittavara.. |...ತಿತ್ತವರ.. |- |46 |...ல் வைத்.. |...l vait.. |...ಲ್ ವೈತ್.. |} == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಳಗಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು 13 ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸೊಕ್ಕಪ್ಪೆರುಮಾಳ್ ( ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ) ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಳಗಿಯರನೊಬ್ಬ ಎರಡು ಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಮೂಲ: <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n68/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "Sokkaperummal ko...kkan....peril....nninen Alagiyar inda-ttiru-nilai-kal irandum ivan tanma." === ಅನುವಾದ === ಮೂಲ: <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[[iarchive:epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up|"Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore"]]. Bangalore Mysore Govt. Central Press. 1894.</cite></ref> ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. "I, Alagiyar, made in the name of the temple of Sokkapperurnal, These two door-posts are his charity." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1266 ತಲೈಕ್ಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೨೬೬ರ ಗ್ರಂಥ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ತೊಂಬಳೂರಿನ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರಿಂದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿದೆ, ಈತನು ಮೊದಲು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಜಲಪ್ಪಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವ ಮತ್ತು ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ವಿಣ್ಣಮಂಗಲಂನಲ್ಲಿರುವ ಕೆರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ತೊಂಬಳೂರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಇತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಾಲೀಕ ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಪೆರುಮಾಳ್ ಆಚಾರ್ಯನ್‌ಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ, ದೇವಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ 'ತೊಂಬಲೂರು' ಎಂಬುದು ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ತಮಿಳು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ದೊಮ್ಮಲೂರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರನ್ನು 'ದೇಸಿಮಾನಿಕಪಟ್ಟಣಂ' ಎಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ದೊಮ್ಮಲೂರು ಸರೋವರವು ಇಂದು TERI ಕಟ್ಟಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿರಬಹುದು. <ref>{{Cite web |last=DHNS |title=TERI building sits on Domlur lake: Former chief secy |url=https://www.deccanherald.com/india/karnataka/bengaluru/teri-building-sits-domlur-lake-2131271 |access-date=2024-03-24 |website=Deccan Herald}}</ref> ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಅದೇ ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದ ಪಠ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಾಳ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ತೊಂಬಲೂರು ಸವಾರಿ ಪೆರುಮಾಳ್ ನಂಬಿಯಾರ್‌ಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಲಿಪ್ಯಂತರಣದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "Svasti Sri Sakarai-yandu ayirattu-oru-noorenbadu senra Kshaya-varushattu Sittirai-inadam padinelindiyadi Aditya Hastattu nal Rajendra-Sola-vala-nattu, Ilaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapattinattu Talaikkattu Yiravi Tripurantaka-settiyarum Parpati-settichchiyarum Nambi Yiravi-settiyarkum Srideviyakkanukkum yi-vanstttil ullarkum punaravrittiy-illamaikkum Tribhuvanamalla Vembi-devarkum yivar varnattil ullarkum tolukkum vajukkum nanr-agavum tiruv-iradanah-gond-aruluvad-aga i-Tripurantaka-settiyar tiru-pratishthai-pannin a nayanar Tripurantakapperumalukku-ttirunamattu-kkaniy-aga vitta Jalappalli nansey punsey nay-pal-ellaiyum Vinnamangalatt-eriyum Torabalur periya yeriyd kalini panniru-kandagamum i-kkovil kaniyalan Iramapiran Allala-nambiyarukku archana-vrtti Vanniyakatta mariyadi-kuduttu kandaga-kolaiyum kuduttu Talai Sankarappariyan Tillai nayagan marumagan Manali Tripurantaka-pperumal-asariyar ivanukku i-ttiru-murram iidaki-prananam aga kshetrara-kudutten pratishthasarimaiyum periy-eri-kil-ppsanam koiai vilaiya aru-kandaga-kkalaniyun-gaudaga-kkollaiyum raajrura ullanavum puduppanikke tiruppadigal opadi kuli idavum ivan makkal makkal santraditya-varai sella kudutten Manali Tripurantaka-perumal-asarikku i-kkoyilir-kaniyalan Kundaaiyir-Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandarukku Sanduppatti kalani iru-kandagamum . . . ndalinpatti yiru-kandagamura Uvachchapatti kandagamum eraberuman adiyarku ivv-eriyil kalani aru-kandagam idil terkku kalani kandagamum Sokkaperumal Manikkattukku kandagam i-nnayanar tirumadaivilagamum sannadi-teruvumaga peri-eriyil kalani muppadin-kan. . . . . . . kkaraiyil kurar-pasuvaiyum Piramanaraiyum konra papatte kallum Kaveriyum pullum pumiyura ulladanaiyum Brahma-karppam ulladanaiyum vishthaiyille krimiy-ay senikkakadavvakkal         Allala-nambiyar Tombalur ennudaiya kaniyil Savaripperuraal-nambiyarukku danam aga munrattonru kudutten". === ಅನುವಾದ === ಈ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Epigraphia Carnatica Vol. 9 Supplement |url=https://archive.org/details/epigraphia-carnatica-vol.-9-supplement/page/n35/mode/1up}}</ref> “(On the date specified), I, Talaikkatu Iravi Tripurantaka Settiyar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam in Ilaippakka-nattu of Rajendra-Sola-vala-nadu, along with (my wife) Parpatisettichchiyar, granted, as tax-free temple property, for the god Tripurantaka-pperumal, set up by myself, — so that he might be worshipped to save from re-birth Nambi Iravi-settiyar, (his wife) Srideviyakka and their descendants, and for victory to the arm and sword of Tribhuvanamalla Vembi-deva and his descendants, the wet and dry lands with their four boundaries in the village of Jalappalli, the tank at Vinnamangalam and certain other lands (specified) below the big tank of Tombalur, and made them over, along with some other lands (specified), to the holder of the temple land, Irama-piran Allala-nambiyar, for conducting the worship. I also gave over, with pouring of water, the charge of this temple to Talai Sankarappachariyan Tillainayagan's nephew Manali Tripurantaka-pperumal-achariyan, granted him the right of officiating at consecration, and gave him, for meeting the expenses of repairs to the temple, certain lands (specified) to descend to his sons and grandsons for as long as the moon and the sun exist. Further, I granted certain lands (specified in each case) to the holder of the temple land, Kaduvanudaiyan Suriyan Sambandar, to the temple servants and to Sokkapperumal Manikkam. . . . . . . . . (Those who violate this charity) shall incur the sin of having slaughtered tawny cows and Brahmans on the banks (of the Ganges), and shall be born worms in ordure for as long as the rocks, the Kaveri, the grass and the earth endure, and the Brahma-kalpa lasts. I, Allaja-nambiyar, made a gift of one-third of my land in Tombalur to Savari-pperumal-nambiyar". == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಾ.ಶ. 1290 ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ ಶಾಸನ == ಇದು ಸಾ.ಶ. ೧೨೯೦ರ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲೈಪಕ್ಕ ನಾಡಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಸೆಲ್ಲಾ ಪಿಳ್ಳೈ, ದೇವಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಳಂದಿಗಲ್ ನಾರಾಯಣ ತಾಡರ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ರಾಮನಾದ ದೇವ ( ವೀರ ರಾಮನಾಥ ದೇವ ) ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಹಣ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ತೊಂಬಲೂರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತೆರಿಗೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವಂತೆ ರಾಜ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಇಳೈಪಕ್ಕ ನಾಡು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉತ್ತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಲಹಂಕಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "svasti . . . . . .ysala-vira-Ramanada-Devarku yandu muppattu-aravadu Arpasi-madam padina. .... tiyadi Ilaippakka-nattu-nattavarum Kanda-chchettiyarum Nam. . . . . . .rum adikari Sellappillaiyum devar sibarittai Tombalur Sokkappe. . . . .kku tirunal-alivukku porad-enru vinnappanyya i-kovilil kkariyan-jeyar Nalandigal Narayana-tadar vinnappan-jeya devarum Tomb. . . r irukkum ponl mudalil pattu ponl mudalil vitten vira-Iramanada-Devarena yi-ttanmatai alivu-seydar undagi Gengai-kkaraiyil kura-ppasuvai konran pavatte pugakadavargal" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "In the 36th year of the reign of Poysala vira-Ramanada-Devar, On a petition being made by the inhabitants of Ilaippakka-nadu, the officer Sella-pillai, the temple-manager Nalandigal Narayana-tadar and some others (named), to the effect that the provision made for the expenses for festivals of the god Sokkapperumal of Tombalur is inadequate, the king remitted (on the date specified) 10 pon out of the amount that was being paid by (the village of) Tombalur. Usual final imprecatory sentence." == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ಪಾಂಚಾಲ ಶಾಸನ == ಇದು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬಡಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲರ (ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು) [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಪೂರ್ಣವಾದ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]] ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಿಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಓದುತ್ತದೆ, "svasti sri upajivana-katrinam samasta-vrita-vasinam arkkasalam paran-daivam baudyame daiva-sasanam sadhanam rathakaranam etat trailokya-bhushanara samasta-va. . . . . . .ttarum samasta-panchalattarum Sokkapperumal tiru-munbe kuraiv-ara-kkudi sthira-sasanam-panninapadi nadugalil." === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "This is the Daiva-sasana of the followers of different callings. This edict of the carpenters is the ornament of the three worlds. . . . . . . The following is the permanent agreement made by all the Panchalas who had assembled, without a vacancy the assembly, in front of the god Sokkapperumal,  In the nadus. . . . . . . " == [[ದೊಮ್ಮಲೂರು]] ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 13ನೇ ಶತಮಾನದ ತಲೈಕಾಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ದೀಪ ಶಾಸನ == ಇದು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಗ್ರಂಥ ಲಿಪಿ|ಗ್ರಂಥ]] ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ [[ತಮಿಳು]] ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಲೈಕ್ಕಟು ಇರವಿ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಸೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇದು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. === ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲಿಪ್ಯಂತರ === ಶಾಸನದ ಲಿಪ್ಯಂತರವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name="archive.org">{{Cite web |date=1894 |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso/page/n311/mode/1up |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇದೆ. "svasti sri Irajaraja-Sola-vala-nattu llaippakka-nattu Tombalur ana Desimanikkapatanattu Tiripurantaka-pperumal Embe-devar kattina kattupadi iratti-madattuku tiru-vilaku pana 5" === ಅನುವಾದ === ಶಾಸನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ''[[ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯ ಕರ್ನಾಟಿಕ|ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ]]'' ಸಂಪುಟ 9 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref name=":4">{{ಉಲ್ಲೇಖ ಪುಸ್ತಕ |last=Mysore. Dept. of Archaeology |url=http://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso |title=Epigraphia carnatica. By B. Lewis Rice, Director of Archaeological Researches in Mysore |last2=Rice |first2=B. Lewis (Benjamin Lewis) |last3=Narasimhacharya |first3=Ramanujapuram Anandan-pillai |date=1894 |publisher=Bangalore Mysore Govt. Central Press |others=Robarts - University of Toronto}}</ref> ಪಠ್ಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. "According to the stipulation made by Tripurantaka-perumal Enbe devar of Tombalur, alias Tesimanikka-pattanam, of Ilaippakka-nadu in Irajaraja-Sola-vala-nadu, five panams (are sanctioned) for lamps for two months." == ಗ್ಯಾಲರಿ == {{Gallery|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 03.jpg|Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall|File:3D scanning of the Domlur Chokkanathaswamy Temple North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil).jpg|3D scanning of the North Wall 1302CE Veera Ballala Inscription (Tamil)|File:Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription.jpg|Singaperumal Nambiyar Tamil Inscription|File:Image of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription 04.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:Domlur chola stone art 10th century,bangalore.jpg|Kammanan's Krishna Pillar Fragmented Tamil Inscription|File:A close View of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription 03.jpg|Marappillai Suryappan Fragmented Right Pillar Tamil Inscription|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side vishnu sculpture 02.png|Kammanan's Krishna Pillar inscription Another side vishnu sculpture|File:Digital Image Obtained by 3D Scanning of The Domlur Chokkanathaswamy Temple 16th-century Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture 03.png|Kammanan's Krishna Pillar Another side Yoga Narasimha sculpture|File:Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription 05.jpg|Domlur 13th-century Vira Ramanathan Pillar Tamil Inscription|File:Domlur Shilashasana in Kannada.jpg|Domlur 1440CE Malarasa's Donation Inscription}} == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] ta5bkfhdf8f7e6vset5kv5ht6xwautk 3 174942 1307728 2025-06-29T18:02:30Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307728 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Revanna D}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೩:೩೨, ೨೯ ಜೂನ್ ೨೦೨೫ (IST) jzt6w9pnuhm3s4yeg7t6qdm8xvxd6s8 2 174943 1307735 2025-06-29T18:28:44Z 2440124harshitha 93880 ಹೊಸ ಪುಟ: ನನ್ನ ಹೆಸರು ಹರ್ಷಿತ ಎಂ. ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ್ ಜೆ ಮತ್ತು ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಅಂಬಿಕಾ ಆರ್. ನಾನು ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದಲೂ ಉತ್ತಮ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಹೆತ್ತವರು ನನಗೆ ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು... 1307735 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು ಹರ್ಷಿತ ಎಂ. ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ್ ಜೆ ಮತ್ತು ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಅಂಬಿಕಾ ಆರ್. ನಾನು ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದಲೂ ಉತ್ತಮ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಹೆತ್ತವರು ನನಗೆ ಉತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಸದಾ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಿಂದ ಪಡೆದ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬಹು ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ನಾನು ಎಂಟನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೇ ನನ್ನ ತಂದೆಯವರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡೆ. ಆದರೆ ನನ್ನ ತಾಯಿಯವರು ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದರು. ಅವರು ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯಕ್ಕೂ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೂ ಬಲವಾದ ಆಧಾರಶಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ನಂತರ ತಂದೆಯವರ ಅಗಲಿಕೆಯಿಂದ ನಾವು ನನ್ನ ತಾಯಿಯ ಸಹೋದರರ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ನೆಲೆಸಿದ್ದೇವೆ. ನನ್ನ ತಾಯಿಯ ಸಹೋದರರ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ನಾನು ನನ್ನ ಕಲಿಕೆಯನ್ನು ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಮುಂದುವರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಅವರು ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪನಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಅಲ್ಲದೇ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಪ್ರೀತಿಯ ಶಕ್ತಿ ನನ್ನೊಳಗೆ ತಂದೆಯ ಒಡನಾಡಿತನವನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ. ಇದೆಲ್ಲದರೊಂದಿಗೆ, ನನ್ನ ತಾಯಿಯವರು ನನ್ನ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಕುಟುಂಬಕ್ಕಾಗಿ ಮುಂಚಿನಿಂದಲೂ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಇಂದಿಗೂ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಹಗಲಿರುಳೂ ದುಡಿದು ನಿಲ್ಲದೆ ನಮಗೆ ಉತ್ತಮ ಬದುಕನ್ನು ನೀಡಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವುದು ನನ್ನ ಬದುಕಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರೇರಣೆ. ಅವರು ತೋರಿಸಿದ ತ್ಯಾಗಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಫಲವಾಗಿ ನಾನು ಉತ್ತಮ ಉದ್ಯೋಗ ಪಡೆಯಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ, ಹಾಗೂ ಅವರು ಸದಾ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಬದುಕಬೇಕೆಂಬುದು ನನ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ನಾನು ನನ್ನ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಎ ಪಿ ಎಸ್ (ಅತ್ತಿಬೆಲೆ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಸ್ಕೂಲ್) ನಲ್ಲಿ ಪೂರೈಸಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ನಾನು ಕೇವಲ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಜೀವನದ ಮೌಲ್ಯಗಳು, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಕಲಿತೆ. ಶಾಲಾ ದಿನಗಳು ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿವೆ. ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣದ ನಂತರ, ನಾನು ನನ್ನ ಕಾಲೇಜು ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಮೈಸೂರಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಬಿ ಜಿ ಎಸ್ ಕಾಲೇಜನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡೆ. ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಹಾಸ್ಟೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿ ಓದಿದ್ದೆ. ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ದಿನಗಳು ನನ್ನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಮಧುರ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದು, ಆ ಸ್ನೇಹಿತರು ನನ್ನ ಮುಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿಯೂ ಸದಾ ಪ್ರೀತಿಯ ನೆನಪಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತಾರೆ.ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಾವು ಪಾಠಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಕಲಿತೆವು—ಸ್ನೇಹ, ಸಹಕಾರ, ಸ್ವತಂತ್ರತೆ ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಎಂಬ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬಿಜಿಎಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ನಾನು ನನ್ನ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡೆ. ಅಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಹೊಸ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲು, ನನ್ನ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ವೃತ್ತಿಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧರಾಗಲು ಉತ್ತಮ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಅತ್ತಿಬೆಲೆ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಮತ್ತು ಬಿಜಿಎಸ್ ಮೈಸೂರು – ಈ ಎರಡೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನನ್ನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿವೆ, ಮತ್ತು ನಾನು ಅವುಗಳಿಗೆ ಸದಾ ಕೃತಜ್ಞಳಾಗಿರುತ್ತೇನೆ. 6sgm4sv04bqb3gyztsjdbstubodwm5l 0 174944 1307738 2025-06-30T00:59:14Z Kartikdn 1134 ಶರತ್‍ಚಂದ್ರ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ 1307738 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Sarat Chandra Chattopadhyay portrait.jpg|thumb]] '''ಶರತ್‍ಚಂದ್ರ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ''' (1876-1938) [[ಬಾಂಗ್ಲಾ (ಬಙ್ಗ)|ಬಂಗಾಳದ]] ಅಗ್ರಮಾನ್ಯ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ. [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ]] ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲೂ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದವ. ಇವನು ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ, ಅತ್ಯಂತ ಅನುವಾದಿತನಾಗಿರುವ, ರೂಪಾಂತರ ಗೊಂಡಿರುವ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಭಾರತೀಯ ಲೇಖಕನಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{Cite book |url=https://books.google.com/books?isbn=8172017987 |title=A History of Indian Literature 1911–1956: Struggle for Freedom: Triumph and Tragedy |publisher=South Asia Books |access-date=9 April 2015}}</ref><ref>{{Cite web |date=2020-09-15 |title=Sarat Chandra Chattopadhyay — Vagabond Messiah |url=https://filmcriticscircle.com/journal/sarat-chandra-chattopadhyay-vagabond-messiah/ |access-date=2020-10-26 |website=Film Critic's Circle |language=en-GB}}</ref> ವಿಚಿತ್ರ ಘಟನಾವಳಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಈತನ ಜೀವಿತ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಅದನ್ನು ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು; ಬಾಲ್ಯಾನಂತರ [[:en:Bhagalpur|ಭಾಗಲ್ಪುರದಲ್ಲಿ]] ಕಳೆದ ಸುಮಾರು 17 ವರ್ಷಗಳು, ಆನಂತರ [[ಮಯನ್ಮಾರ್|ಬರ್ಮಾದಲ್ಲಿ]] ಕಳೆದ 12 ವರ್ಷಗಳು, [[ಕೊಲ್ಕತ್ತ|ಕೊಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿನ]] ಕಡೆಯ 22 ವರ್ಷಗಳು. == ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ == ಶರತ್‍ಚಂದ್ರನ ತಂದೆ ಮತಿಲಾಲ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ ಸಾಧಾರಣ ಸ್ಥಿತಿಯ ಒಬ್ಬ [[ಬ್ರಾಹ್ಮಣ]]. ಆತನಿಗೆ [[ಸಾಹಿತಿಗಳು|ಸಾಹಿತಿಯಾಗಬೇಕೆಂಬ]] ಚಪಲ. [[ಕಥೆ]], [[ಕಾದಂಬರಿ]], [[ಪದ್ಯ]], [[ನಾಟಕ|ನಾಟಕವೆಲ್ಲಕ್ಕೂ]] ಕೈಹಾಕಿ ಏನೊಂದನ್ನೂ ಮುಗಿಸದೆ, ಪ್ರಕಟಿಸದೆ ನಿಂತ; ಅವನ ಅಸ್ತಿಮಿತತೆಯೇ ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಅಪ್ಪ ತನ್ನ ಲೇಖನ[[ಚಟ]], ಅಸ್ಥಿರ [[ಬುದ್ಧಿ]] ಎರಡನ್ನೂ ಮಗನಿಗೆ ದತ್ತಿ ಬಿಟ್ಟುಹೋದ. ಶರತ್‌ಚಂದ್ರನ ತಾಯಿ ಭಾಗಲ್ಪುರದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗಂಗೂಲಿ ಮನೆತನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವಳು: ಸಹೋದರರ ಉಸ್ತುವಾರಿಯಲ್ಲಿ ಓದಿ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಬರಲೆಂದು ಹತ್ತು ವರ್ಷದ ತನ್ನ ಮಗನನ್ನು ಆಕೆ ಭಾಗಲ್ಪುರಕ್ಕೆ ಕಳಿಸಿದಳು. ಆದರೆ ಮಗ ಅಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗದ ಕಡೆಗೆ ಶ್ರದ್ಧೆ ತೋರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅಲೆಮಾರಿಯಾಗಿ, ಕಾಲ ತಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ ನಿಪುಣನಾದ. ಹೇಗೋ ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ದಾಟಿ ಎಫ್.ಎ.ಗೆ ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆಯಲು ಯತ್ನಿಸುವಾಗಲೇ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಅವನಿಗೆ ಸಾಕುಸಾಕಾಗಿ ಹೋಯಿತು. ಆನಂತರ ಶ್ರೀಮಂತರಲ್ಲಿ ಗುಮಾಸ್ತನಾಗಿ, [[ಸಾಧು|ಸಾಧುವಿನ]] ವೇಷದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತ, ಕೊನೆಗೆ [[ಬಿಹಾರ|ಬಿಹಾರದ]] ಒಬ್ಬ ಭೂಮಾಲೀಕನ ಬಳಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತ ಬೆಳೆದ. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ ಬಿಭೂತಿ ಭೂಷಣ ಭಟ್ಟ ಎಂಬ ಗೆಳೆಯನೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ಒಂದು [[ಸಾಹಿತ್ಯ]] ಸಂಘವನ್ನು, ''ಛಾಯಾ'' ಎಂಬ ಕೈ ಬರಹದ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನೂ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ. [[ಬಂಕಿಮ ಚಂದ್ರ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ|ಬಂಕಿಮಚಂದ್ರ]] ಮೊದಲಾದವರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವುದೆಂದರೆ ಈತನಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಉತ್ಸಾಹ. ಸಾಹಿತಿಯಾಗಿದ್ದ ಸೋದರಮಾವ ಉಪೇಂದ್ರನಾಥ ಗಂಗೂಲಿಯಿಂದಾಗಿ ಈತನಿಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಆಕರ್ಷಣೆ ತಟ್ಟಿತು. == ನಂತರದ ಜೀವನ == 1903ರಂದು ಮತಿಲಾಲ ದೈವಾಧೀನನಾದ. ಕೂಡಲೆ ಶರತ್ ಕೊಲ್ಕತ್ತೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿ, ಮಾರನೆಯ ವರ್ಷ [[ಯಾಂಗೊನ್|ರಂಗೂನಿಗೆ]] ವಲಸೆ ಹೋದ. ಈತನ ಸೋದರತ್ತೆ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಪತಿ ಈತನಿಗೆ ನೆರವು ನೀಡಿ ರೈಲ್ವೆ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗ ದೊರಕಿಸಿಕೊಟ್ಟರು. ರೈಲ್ವೆಯಲ್ಲೊ, [[ಸರಕಾರ|ಸರ್ಕಾರದ]] ಲೋಕೋಪಯೋಗಿ ಶಾಖೆಯಲ್ಲೊ ಚಾಕರಿ ಮಾಡುತ್ತ ಒಟ್ಟು 13 ವರ್ಷ ಬರ್ಮಾದಲ್ಲಿ ಈತ ನೆಲಸಿದ್ದ.<ref name=":1">{{Cite web |last=Chattopadhyay |first=Sarat Chandra |title=Sarat Rachanabali (in Bengali, means "The Writings of Saratchandra" |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.266432/page/n5/mode/2up?view=theater |access-date=February 19, 2023 |website=MIT Internet Archive}}</ref><ref name=":5">{{Cite web |last=Chatterjee |first=Sarat Chandra |title="Sarat Sahitya Samagra" ("Complete Literary Works of Sarat," in Bengali), later renamed "Sulabh Sarat Samagra" ("Affordable Complete Works of Sarat") |url=https://www.anandapub.in/#/book-detail/1449 |access-date=September 18, 2023 |website=Ananda (Website of Ananda Publishers Private Limited, Kolkata, India)}}</ref> ಅಂಕೆಗಿಂಕೆಯಿಲ್ಲದೆ ಸ್ವೇಚ್ಛಾಚಾರ ಈತನ ದಿನಚರಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ನಾನಾ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲಣ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಮನಸ್ಸಿಟ್ಟು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ಜ್ಞಾನಾರ್ಜನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ. ಅಲ್ಲದೆ [[ಪ್ರಬಂಧ]] ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಕೊಲ್ಕತ್ತೆಗೆ ರವಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದ; ಅವನ್ನು ''ಭಾರತಿ'', ''ಯಮುನಾ'', ''ಬಂಗಭಾಷಿ'' ಮುಂತಾದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿದ್ದುವು. ಶರತ್‌ಚಂದ್ರ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸುರೇಂದ್ರನಾಥ ಗಂಗೂಲಿ, ಅನಿಲಾದೇವಿ ಮುಂತಾದ [[ಕಾವ್ಯನಾಮ|ಕಾವ್ಯನಾಮಗಳನ್ನು]] ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. 1912ರಲ್ಲಿ ಏತಕ್ಕೊ ಕೊಲ್ಕತ್ತೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದಾಗ ಶಾಂತಿದೇವಿ ಎಂಬ ಕನ್ಯೆಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾದ; ಅವಳಿಗೆ ಬೇಗ [[ಸಾವು]] ಬಂತು. ರಂಗೂನಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ 1913ರಂದು ಹಿರಣ್ಮಯೀ ದೇವಿ ಎಂಬಾಕೆಯನ್ನು ಕೈಹಿಡಿದ. 1916ರಲ್ಲಿ ಬರ್ಮವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಕೊಲ್ಕತ್ತಗೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಯೆ ಬೀಡುಬಿಟ್ಟ. ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೇ ವೃತ್ತಿಯನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಅದರ ವರಮಾನದಿಂದ ಸುಖಸೌಕರ್ಯದ ಜೀವನ ನಡೆಸಿದ ಗ್ರಂಥಕರ್ತರಲ್ಲಿ ಈತನೇ ಮೊದಲಿಗನೆಂದು ಎಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೊಲ್ಕತ್ತೆಗೆ ಬಂದದ್ದೇ ತಡ ಶರತ್ ಚಂದ್ರ ರಾಜಕೀಯದ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿದ. 1917ರಲ್ಲಿ [[ದೇಶಬಂಧು ಚಿತ್ತರಂಜನ ದಾಸ್|ಚಿತ್ತರಂಜನ ದಾಸನನ್ನು]] ತನ್ನ ಗುರುವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ. 1921ರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಸದಸ್ಯನಾಗಿ ಹೌರ ಜಿಲ್ಲಾಸಮಿತಿಗೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷನಾದ.<ref name=":6">{{Cite journal|last=Sarker|first=Subhash Chandra|date=1977|title=Sarat Chandra Chatterjee: The Great Humanist|url=https://www.jstor.org/stable/24157548|journal=Indian Literature|volume=20|issue=1|pages=49–77|jstor=24157548|issn=0019-5804}}</ref> ದಾಸನ ಸೂಚನೆಯಂತೆ ಹೆಂಗಸರ ಕಾರ್ಯಕಲಾಪಗಳಿಗಾಗಿ ''ನಾರೀಕರ್ಮ ಮಂದಿರ'' ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಹಲವು ನಾಯಕರಿಗೆ ಹತ್ತಿರದವನಾಗಿ [[ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ|ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧೀಜಿಯ]] ಬೆಂಬಲಿಗನಾಗಿ ಬಹಳಷ್ಟು [[ಸಮಾಜ ಸೇವೆ]] ಸಲ್ಲಿಸಿದ. ಗಾಂಧೀಜಿಗೆ ಒಮ್ಮೆ ಈತ ಹೀಗೆಂದನಂತೆ: 'ನೂಲುವುದನ್ನು ನಾನು ಕಲಿತೆ, [[ಚರಕ|ಚರಕದ]] ಒಲುಮೆಯಿಂದಲ್ಲ, ನಿನ್ನ ಕುರಿತು ಒಲುಮೆಗೋಸ್ಕರ.' ಶಾಲಾ ಕಾಲೇಜು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಿ ಬನ್ನಿ ಎಂಬ ಕರೆ ಗಾಂಧೀಜಿಯಿಂದ ಘೋಷಿತವಾದಾಗ [[ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರ್|ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು]] ಅದಕ್ಕೆ ಆಕ್ಷೇಪ ಎತ್ತಿದರಂತೆ; ತತ್‌ಕ್ಷಣ ಶರತ್‌ಚಂದ್ರ ತನಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ದಾರಿ ತೋರುಗರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರೂ ಅವರನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದ. ಕ್ರಾಂತಿಕಾರೀ ಗುಂಪನ್ನು ಕಂಡರೂ ಶರತ್‌ಚಂದ್ರನಿಗೆ ಸಹಾನುಭೂತಿ ಇತ್ತು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು 1927ರಂದು [[ಕಾರಾಗೃಹ|ಜೈಲಿನಿಂದ]] ಹೊರಬಂದಾಗ ಅವರಿಗೆ ಹಾರ್ದಿಕ ಸತ್ಕಾರ ಏರ್ಪಡಿಸಿದ. [[ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆ]] ಇರಕೂಡದೆಂದೇ ಈತನ ತೀವ್ರ ವಾದ; ದೀನ ದಲಿತರ ವಿಷಯವಾಗಿ ಈತನ ಎದೆ ಸದಾ ಕರಗುತ್ತಿತ್ತು. 1934ರಲ್ಲಿ ಪತ್ನಿಯ ಬಯಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಇನ್ನೊಂದು ಭವನವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ. ಮುಂದೆ ನಾಲ್ಕು ಸಂವತ್ಸರ ಬಾಳಿ 1938ರಲ್ಲಿ ಜನವರಿ 16ರಂದು ತೀರಿಕೊಂಡ. == ಬರೆದ ಕೃತಿಗಳು == ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಿ ಈತ ಮೂರು [[ಪುಸ್ತಕ]] ಬರೆದ; ''ನಾರೀರ್ ಮೂಲ್ಯ'' (1923), ''ತರುಣರ್ ವಿದ್ರೋಹ್'' (1929), ''ಸ್ವದೇಶ್ ಒ ಸಾಹಿತ್ಯ'' (1932). ಅಲ್ಲದೆ ತನ್ನ ಕೆಲವು ಪ್ರಬಂಧಗಳಲ್ಲೂ, ಕುಶಲ ಪತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸಿದ. ಈತನ ಕೃತಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 44. 1903ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಕಥೆ-''ಮಂದಿರ್.'' ಅದಕ್ಕೆ ಕುಂತಳ ಬಹುಮಾನ ಸಿಕ್ಕಿತು. ನುರಿತ ಹಿರಿಯ ಸಾಹಿತಿ ಜಾಧವ ಸೇನ್ ತೀರ್ಪುಗಾರನಾಗಿದ್ದ. ಎರಡನೆಯ ಕಥೆ ''ಬಡಾದೀದಿ'' (1907) ಅಷ್ಟೊಂದು ಸಮರ್ಪಕವಲ್ಲವೆಂದು ತಜ್ಞರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ''ರಾಮೆರ್ ಸುಮತಿ'' (1914), ''ಪಥನಿರ್ದೇಶ'', ''ಬಿಂದೂರ್ ಛೇಲೆ'' (1913) ಎಂಬ ಮೂರು ಕಥೆಗಳು ಮೆಚ್ಚಿಕೆ ಪಡೆದಿವೆ. ಈತನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಾದಂಬರಿ ''[[:en:Choritrohin|ಚರಿತ್ರಹೀನ]]''; ಅದರಲ್ಲಿ ಸುಶಿಕ್ಷಿತನೂ, ಕುಲೀನನೂ ಆದ ಒಬ್ಬ ಯುವಕನಿಗೆ ಊಟದ [[ಹೋಟೆಲ್|ಹೋಟೆಲಿನಲ್ಲಿ]] ದಾಸಿಯಾಗಿರುವ ಒಬ್ಬ [[ವಿಧವೆ|ವಿಧವೆಯ]] ಮೇಲೆ ಪ್ರೇಮ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಫಲಿಸದ ಪ್ರಣಯ. ಇದರ [[ಹಸ್ತಪ್ರತಿ|ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯನ್ನು]] ಶರತ್‌ಚಂದ್ರ ಮೊದಲು ''ಭಾರತವರ್ಷ'' ಎಂಬ ಖ್ಯಾತ ಪ್ರತಿಕೆಗೆ ಕಳಿಸಿದ; ಸಂಪಾದಕ [[:en:Dwijendralal_Ray|ದ್ವಿಜೇಂದ್ರಲಾಲ್ ರಾಯ್]] ಅದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ. ಕಾಲಾನಂತರ ಶರತ್‌ಚಂದ್ರ ಯಮುನಾ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಸಹಸಂಪಾದಕನಾದಾಗ ಅದು ಮುದ್ರಣಗೊಂಡಿತು. ಅಷ್ಟೇಕೆ, [[ರಮಾನಂದ ಚಟರ್ಜಿ]] ಸಂಪಾದಿತ [[:en:Prabasi|ಪ್ರಬಾಸಿ]] ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೆಸರಾಂತ ಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಠಾಕೂರರ ಕೃತಿಗಳು ಪ್ರಕಟವಾದುವೇ ವಿನಾ ಶರತ್‌ಚಂದ್ರನ ಒಂದು ಕೃತಿಯೂ ಪ್ರಕಟವಾಗಲಿಲ್ಲ, ಇದೊಂದು ಸೋಜಿಗದ ಸಂಗತಿ. ಶರತ್‌ಚಂದ್ರ ದೊಡ್ಡ, ಮಧ್ಯಮ, ಚಿಕ್ಕ ಗಾತ್ರದ ಹಲವು ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಬರೆದ ಪಂಡಿತ. ''ಮಹಾಶಯ'' (1914), ''ಹಳ್ಳಿ ಸಮಾಜ'' (1916), ''ಗೃಹದಾಹ'' (1920), [[:en:Srikanta_(book)|ಶ್ರೀಕಾಂತ]] I, II, III (1922 ಮುಂದೆ), ''ನಾನು ಮಾಧವಿ'', ''ಶೇಷಪ್ರಶ್ನೆ'' (1931), ''ಭೈರವಿ'', ''ವಿಪ್ರದಾಸ್'', ''ವಿರಾಜ್ ಬಹೂ'', ''ಚಂದ್ರನಾಥ್'', ''ಅರಕ್ಷಣೀಯ'', ''ಮಹೇಶ'', ''ನವ ವಿಧಾನ್'', ''ನಿಷ್ಕೃತಿ'' ಇತ್ಯಾದಿ ಅಲ್ಲದೆ ನಾಲ್ಕೈದು ಪ್ರಬಂಧಗಳೂ, ಪತ್ರಗಳೂ ಈತನಿಂದ ರಚಿತವಾದುವು. ಹೆಣ್ಣಿನ ಸ್ಥಾನಮಾನದ ಸಮಸ್ಯೆ ಈತನ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಸದಾ ಮಿಡಿದಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಕುರಿತು ಈತ ತಯಾರಿಸಿದ ಪ್ರಬಂಧ ಗಮನಾರ್ಹ. ಇಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ರಾಗದಿಂದ ಪೂರಿತನಾಗಿದ್ದರೂ ಶರತ್‌ನ ತರ್ಕವಿಚಕ್ಷಣೆಗೂ, ಸ್ವಂತ ಆಲೋಚನೆಗೂ ಧಕ್ಕೆ ತಟ್ಟಿಲ್ಲ. === ಸನ್ಮಾನಗಳು === ಹಲವು ಸನ್ಮಾನಗಳು ಈತನಿಗೆ ಲಭಿಸಿದವು, 1923ರಲ್ಲಿ ಸೃಜನಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದ ಜಗತ್ತಾರಿಣಿ ಸ್ವರ್ಣಪದಕವನ್ನು [[ಕಲ್ಕತ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಈತನಿಗೆ ಕೊಡಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿತು. 1934ರಂದು ಈತನನ್ನು [[:en:Bangiya_Sahitya_Parishat|ವಂಗೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು]] ವಿಶೇಷ ಸದಸ್ಯನಾಗಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಿತು. 1936ರಲ್ಲಿ ಈತನ ಹುಟ್ಟಿದ ಹಬ್ಬದ ದಿವಸ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ಈತನನ್ನು ಅಭಿನಂದಿಸಿ ಕಾಗದ ಬರೆದರು. ಅದೇ ವರ್ಷ [[:en:University_of_Dhaka|ಢಾಕಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ]] [[:en:Doctor_of_Letters|ಡಿ.ಲಿಟ್.]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |title=Honoris-Causa |url=https://www.du.ac.bd/du_post_details/Honoris-Causa/6 |access-date=2023-10-03 |website=www.du.ac.bd |language=en}}</ref> == ಉಪಸಂಹಾರ == ನಾನಾ ವರ್ಗದ, ನಾನಾ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯ, ನಾನಾ ಜಾಯಮಾನದ ಪಾತ್ರಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಶರತ್‍ಚಂದ್ರನ ಮುಖ್ಯ ಲಕ್ಷಣ; ಅವುಗಳ ಆಂತರ್ಯದಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ಕುದಿಯುವ ತುಯ್ತ, ತಿಕ್ಕಾಟ, ಆಶೆ, ನಿರಾಸೆ, ಸಂತೋಷ, ಅಸಂತೋಷಗಳ ಜಾಲವನ್ನು ಆತ ಮನವೊಪ್ಪುವಂತೆಯೂ ಹೃದಯಸ್ಪರ್ಶಿಯಾಗಿಯೂ ಚಿತ್ರಿಸಬಲ್ಲ. ಸ್ತ್ರಿಪಾತ್ರ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವೀಣನೆಂಬ ಕೀರ್ತಿ ಆತನಿಗೆ ಸಂದಿದೆ. ಆತ ಸೃಜಿಸಿದ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಗಳು ಜೀವಂತವಾದವು; ಅನುಕಂಪ, ಅಚ್ಚರಿ, ಕೊನೆಗೆ ಅನುರಾಗ-ಇವನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸತಕ್ಕವು. ಆದರೆ [[ಸಾವಿತ್ರಿ]], ಅಚಲಾ, ಕಿರಣ್ಮಯಿ ಮುಂತಾದ ಅಪೂರ್ವ ವನಿತೆಯರನ್ನು ಕುರಿತು ವಿಚಾರಗೈಯುವಾಗ ಅವುಗಳ ಒಂದೆರಡು ಘಟಕಾಂಶ ನಾರೀಸಹಜವಲ್ಲವೇನೊ ಎಂಬ ಶಂಕೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಬಹುಶಃ ಆತ್ಮೀಯತೆಯ ಅತಿರೇಕಕ್ಕೆ ಪಕ್ಕಾಗಿ ಶರತ್‍ಚಂದ್ರ ತಾನೇ ಅವುಗಳಾಗಿ ನಡೆನುಡಿ ನಡೆಸಿದಂತೆ ಭಾಸವಾದರೂ ಆಗಬಹುದು. ಕಥಾಸಂವಿಧಾನ ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿದ್ದರೂ ಆಗ ಈಗ ಜರಗುವ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಆಗಮನ ನಿರ್ಗಮನ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಕೃತಕವಾಗಿ ತೋರುತ್ತವೆ. ಶರತ್‌ಚಂದ್ರ ವಾಸ್ತವಿಕತೆಯ ಹಿಂಬಾಲಕನಾದ್ದರಿಂದ ಈ ಮಾತನ್ನು ಆಡಲೇಬೇಕು. ಶರತ್‌ನ ಬಹುಪಾಲು ಕಥೆ, ಕಾದಂಬರಿಗಳು [[ಕನ್ನಡ]] ಮತ್ತು ಇತರ [[ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳು|ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ]] ಅನುವಾದವಾಗಿವೆ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Internet Archive author}} * ''[http://in.rediff.com/movies/2005/jun/20mspec.htm The man behind Devdas, Parineeta]'' * {{IMDb name|0154158}} * [https://www.hindustantimes.com/ht-school/saratchandra-chattopadhyay-literary-giant-who-is-timeless/story-RdYItBkYFQvxrIuCVZLFKO.html Saratchandra Chattopadhyay: Literary Giant who is Timeless] <references />{{Includes Wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ, ಶರತ್ಚಂದ್ರ}} [[ವರ್ಗ:ಕಾದಂಬರಿಕಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] iosx2y0g4pn0jsjnbhcq1fyhunxzltn 0 174945 1307740 2025-06-30T01:04:57Z Kartikdn 1134 Kartikdn [[ಗ್ಯಾರಿಕ್ ಡೇವಿಡ್]] ಪುಟವನ್ನು [[ಡೇವಿಡ್ ಗ್ಯಾರಿಕ್]] ಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ: ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಸರಿಯಾದ ರೂಪ 1307740 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ಡೇವಿಡ್ ಗ್ಯಾರಿಕ್]] tg4bjxkndb3mwcqagiyzu2i2dfw6k76 2 174946 1307754 2025-06-30T06:44:40Z 2410519Goutham 93862 Created blank page 1307754 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1