ವಿಕಿಪೀಡಿಯ knwiki https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%96%E0%B3%8D%E0%B2%AF_%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%9F MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter ಮೀಡಿಯ ವಿಶೇಷ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸದಸ್ಯ ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಚಿತ್ರ ಚಿತ್ರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸಹಾಯ ಸಹಾಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವರ್ಗ ವರ್ಗ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸಂಪುಟ ಸಂಪುಟ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಕರಡು ಕರಡು ಚರ್ಚೆಪುಟ TimedText TimedText talk ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಚರ್ಚೆಪುಟ Event Event talk 0 1023 1307839 1292012 2025-07-02T09:00:52Z SunilGSI1 93985 /* ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌‌ */ 1307839 wikitext text/x-wiki {{Infobox ಊರು | name = Hassan | native_name = ಹಾಸನ | native_name_lang = kn | other_name = | nickname = | settlement_type = district ಜಿಲ್ಲೆ | image_skyline = [[File:Karnataka Hassan locator.svg|150px]] | image_alt = | image_caption = | latd = 13 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 76 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|ಭಾರತ}} | subdivision_type1 = [[ರಾಜ್ಯ]] | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | parts_type = [[ತಾಲೂಕು]] | parts = [[ಹಾಸನ]], [[ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]], [[ಅರಕಲಗೂಡು]], [[ಸಕಲೇಶಪುರ]], [[ಬೇಲೂರು]], [[ಆಲೂರು]], [[ಅರಸೀಕೆರೆ]], [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] | seat_type = ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಳ | seat = [[ಹಾಸನ]] | government_type = | governing_body = | leader_title1 = ಲೋಕಸಭೆ | leader_name1 = [[ಎಚ್ ಡಿ ದೇವೇಗೌಡ|ಹರದನಹಳ್ಳಿ ದೊಡ್ಡೇಗೌಡ ದೇವೆಗೌಡ]] | leader_title = | leader_name = | unit_pref = | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆ | demographics1_title1 = ಅಧೀಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = | utc_offset1 = +೫:೩೦ | postal_code_type = | postal_code = ೫೭೩೨೦೧ | area_code_type = ದೂರವಾಣಿ | area_code = ೦೮೧೭೨ | registration_plate = ಕೆಎ-೧೩[[ಹಾಸನ]] ಕೆಎ-೪೬[[ಸಕಲೇಶಪುರ]] ಕೆಎ-೭೭[[ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]] | website = {{URL|www.hassan.nic.in}} | footnotes = }} ಹಾಸನವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಾನ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ವಿಸ್ತಾರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಬಲಿಷ್ಠ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಹೊಯ್ಸಳರು ತಮ್ಮ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತದ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನವನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬೇಲೂರು ಅವರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಮುಂದೆ ಅವರು ೧೦೦೦ - ೧೩೩೪ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಹಳೇಬೀಡಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇಂದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯು ತನ್ನ ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅನೇಕ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೫೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳ ಆಗರಗಳು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. [[ಇನ್ಸಾಟ್|ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಪಗ್ರಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು]] ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ [http://www.isro.org/index.htm ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಶನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090619092246/http://www.isro.org/index.htm |date=2009-06-19 }} ನ ಮಾಸ್ಟರ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಕೇಂದ್ರ ಹಾಸನದಲ್ಲಿದೆ. ==ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು == [[File:Lakshminarasimha Temple at Nuggihalli.jpg|thumb|right|150px|ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯ 1246 ತ್ರಿಕೂಟ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿ]] [[File:Decorated Pillars in Chennakeshava Temple at Belur.jpg|thumb|right|150px|ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, 1117 ಒರ್ನೇಟ್ ಕಂಬಗಳು ಬೇಲೂರು]] *[[ಹಾಸನ]] *[[ಆಲೂರು]] *[[ಬೇಲೂರು]] *[[ಅರಸೀಕೆರೆ]] *[[ಸಕಲೇಶಪುರ]] *[[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] *[[ಅರಕಲಗೂಡು]] *[[ಹೊಳೇನರಸೀಪುರ]] [[File:Hassan map kannada.svg|300px|thumb|ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಕ್ಷೆ]] ==ಇತಿಹಾಸ== ಹಾಸನವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಸ್ತಾನ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಆಳ್ವಿಕೆಯನೊಳಗೊಂಡು ಮತ್ತು ಬಲಿಷ್ಠ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಹೊಯ್ಸಳ ರು ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತದ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಇಂದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿದೆ. <nowiki>*</nowiki> ಬಡವರ ಊಟಿ, ಮಲೆನಾಡಿನ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲು, ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳ ಬೀಡು, ಹೊಯ್ಸಳರ ನಾಡು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಪಗ್ರಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಆರ್ಗ ನೈಸೇ ಶನ್ ನ ಮಾಸ್ಟರ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಪೆಸಿಲಿಟಿ ಕೂಡ iಲ್ಲೇ ಇರುವುದು. ===ಪ್ರಾಚೀನ ಇತಿಹಾಸ=== [[File:Bahubali Shravana Belagola.jpg|right|thumb|150px|ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ, ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ]] [[File:Doddagaddavalli Lakshmidevi temple1 retouched.JPG|thumb|right|150px|ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿ ದೇವಾಲಯ 1113 ಚತುಷ್ಕೂಟ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ದೊಡ್ಡಗದ್ದವಳ್ಳಿ]] ಕ್ರಿಸ್ತ ಶಕ ೩೦೦ ರಲ್ಲಿ ಹಾಸನವು ಮೌರ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು.. ಜೈನ ಮುನಿ ಭದ್ರಬಾಹುವು ಕ್ರಿಸ್ತ ಶಕ ೩ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಭಾರತದಿಂದ ಆಗಮಿಸಿದನು. ಕೆಲವು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅಶೋಕನ ಅಜ್ಜ ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯನು ಯತಿ ಭದ್ರಬಾಹು ಮತ್ತು ಆವರ ಶಿಷ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳಕ್ಕೆ ಬಂದು ಗತಿಸಿದರು ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ರಾಜ ಅಶೋಕನ ಮೊಮ್ಮಗನು ಆಗಮಿಸಿದ್ದನು ಎಂದೂ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ''ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಬಸದಿ'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಒಂದು ''ಬಸದಿ'' ಅಥವಾ ಸ್ಮಾರಕವು ಇಂದಿಗೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯನ ವಂಶಾವಳಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸತ್ಯ ವಿಷಯಗಳು ಏನೇ ಇದ್ದರೂ ಇದು [[ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ|ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳವು]] ಹದಿನೇಳು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಜೈನರ ಶ್ರದ್ಧಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. === ಪುರದಮ್ಮ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ: === ===ಮಧ್ಯಯುಗ=== [[File:Sadashiva Temple at Nuggihalli.jpg|thumb|right|125px|ಸದಾಶಿವ ದೇವಾಲಯ 1246, ಏಕಕೂಟ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿ]] ನಂತರ ಹಾಸನವು ತಲಕಾಡು [[ಗಂಗ (ರಾಜಮನೆತನ)|ಗಂಗ ರಾಜವಂಶದ]] ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಗಂಗರು ೩೫೦-೫೫೦ ನೆ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಆಳಿದರು. ನಂತರ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಸಾಮಂತರು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಆಳ್ವಿಕೆ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ೧೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, [[ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ|ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ]] ಅನೇಕ ಜೈನ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಗೋಮಟೇಶ್ವರ ವಿಗ್ರಹವು ಐವತ್ತೇಳು ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಏಕಶಿಲೆಯ ವಿಗ್ರಹವು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಗಂಗರ ದಂಡ ನಾಯಕ ಚಾಮುಂಡರಾಯನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಗಂಗರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಪ್ರಮುಖ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಇಂದು ಇದು ದೊಡ್ಡ ಪುರಾತತ್ವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಒಂದು ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಪಟ್ಟಣದ ಹೆಸರು "ಶ್ರವಣ ಅಥವಾ ಶ್ರಮಣ" ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರವಣ ಅಥವಾ ಶ್ರಮಣ ಎಂದರೆ ಜೈನ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಎಂದರ್ಥ ಮತ್ತು ''ಬೆಳಗೊಳ'' ಅಥವಾ ಬಿಳಿಯ ಕೊಳ ಎಂದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಶುಭ್ರ ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣದ ಕೊಳ ಎಂದರ್ಥ. ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಸುತ್ತುಮುತ್ತಲೂ ಸುಮಾರು ೮೦೦ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ೮೦ ಶಾಸನಗಳು ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲ ೬೦೦ - ೧೮೩೦ ಸಿಇ ಗೆ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟಿವೆ. ಈ ಶಾಸನಗಳು ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಬಹಳ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಬರಿಯ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ನಮ್ಮ ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಆಳಿದ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನೂ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು ಕನ್ನಡ, [[ಸಂಸ್ಕೃತ]], [[ತಮಿಳು]], [[ಮರಾಠಿ]], ಮಾರ್ವಾಡಿ ಮತ್ತು ಮಹಾಜನಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಆಳಿದ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಶೇಷತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾ [[ಜೈನ ಧರ್ಮ|ಜೈನ ಧರ್ಮದ]] ಆಶ್ರಯವು ಮಧ್ಯಯುಗದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬ ಅಂಶದ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. ೧೦೦೦ ಸಿಇ. ಸುತ್ತ, ಚೋಳರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸೋಲು ಅನುಭವಿಸಿದ ಗಂಗಾ ವಂಶಾವಳಿಯ ಗಂಗಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ದಕ್ಷಿಣ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು) ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಕಣ್ಮರೆಯಾದವು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ೧೩೩೪ ರವರೆಗೆ ಸಿಇ, ಹೊಯ್ಸಳರು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಅವಸಾನದ ನಂತರ, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವನತಿಯ ನಂತರ, ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಲ್ನಾಡು ಪ್ರದೇಶದ ಜಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅಂಗಡಿ ಎಂಬ ಸ್ಥಳದ ಮೂಲದ ಒಂದು ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಜನಾಂಗವು ಪ್ರಬಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತ್ತು. ಈ ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಜನರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೇ ಹಾಸನ ತನ್ನ ಖ್ಯಾತಿಯ ಉತ್ತುಂಗ ತಲುಪಿತ್ತು. ಈಗಲೂ ಸುಮಾರು ಐವತ್ತು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳು ಉದ್ದಗ್ಗಲಕ್ಕೂ ಹರಡಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ಶಾಸನಗಳು ಕಳೆದುಹೋದ ಕಾಲದ ಒಂದು ವೈಭವದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಸಂಪುಟಗಳಷ್ಟು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಡಳಿತದ ವಿವರಣೆ, ಭೂ ಸುಧಾರಣೆ, ತೆರಿಗೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಎಂದು ಅನೇಕ ವಿಷಯಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಕುರುಬ / ಯಾದವ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರೆಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ಹೊಯ್ಸಳರು, ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರಾದ ಗಂಗರ ಜೊತೆ ಸೇರಿದರು. ಇವರು ಈ ಮೊದಲು ಸುಮಾರು ೧೦೦೦ - ೧೧೫೦ ಸಿಇ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಅಧೀನರಾಗಿದ್ದರು. ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಅವನತಿಯ ನಂತರ ಹಾಗೂ ಹೊಯ್ಸಳರಿಗೆ ಅಧೀನರಾಗಿದ್ದ ಸಾಮಂತರ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನ ನಿರಂತರ ಹೋರಾಟದ ಫಲವಾಗಿ ಹೊಯ್ಸಳರು "ಸ್ವತಂತ್ರ" ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ೧೨ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪಡೆದರು. ಬಿಟ್ಟಿದೇವನೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ಮೂಲತಃ ಜೈನ ಧರ್ಮ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದವನು. ಆದರೆ ಮುಂದೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಒಂದು ಪಂಥವಾದ "ವೈಷ್ಣವ" ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು "ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ" ಎಂದ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡನು. ಅನೇಕ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸ್ಥಾಪಕ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೊಯ್ಸಳರು ತಮ್ಮ ಪರಮಾಧಿಕಾರದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವಿಕೆ ಎರಡು ನಿರ್ಣಾಯಕ ವಿಜಯಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ೧೧೧೪ CE ರಲ್ಲಿ ತಲಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಚೋಳರ ವಿರುದ್ಧ ಗಳಿಸಿದ ಜಯ. ಈ ವಿಜಯದ ನಂತರ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ "ವೀರ ಗಂಗಾ" ಮತ್ತು "ತಲಕಾಡು ಗೊಂಡಾ" ಎಂಬ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ. ವಿಜಯದ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ, ತಲಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತಿ ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮತ್ತು ಗಂಗಾವತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡನು. ಎರಡನೆಯ ವಿಜಯ ೧೧೧೮ ಸಿಇ ಕನ್ನೇಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬಲಿಷ್ಠರಾದ ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ ಆರನೇ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ವಿರುದ್ಧ ಪಡೆದ ರೋಚಕ ಗೆಲುವು. ಆದರೆ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ಇಂದಿನ ಹಾನಗಲ್ ಕರ್ನಾಟಕ, ಉಚ್ಛಂಗಿ, ಬನವಾಸಿ ಮತ್ತು ಬರ್ಕಾಪುರ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾದದ್ದು ಮಾತ್ರ ಆರನೇ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ನಿಧನದ ನಂತರವೇ. ಹೊಯ್ಸಳರು ಮೊಮ್ಮಗ, ಎರಡನೇ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲ ೧೧೭೩-೧೨೨೦ CE ದಲ್ಲಿ "ಚೋಳರಾಜ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಚಾರ್ಯ" ಅಥವಾ "ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಕ್ಷಕ" ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥರಾದ ಒಂದು ನಿಜವಾದ ಪಡೆ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇದೇ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಹಾಸನ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಅಧಿಕೇಂದ್ರ ಆಯಿತು. ==ಹೆಸರಿನ ಬಗ್ಗೆ== ಹಾಸನ ಹೆಸರಿನ ಹಿಂದೆ ಎರಡು ಬೇರೆ-ಬೇರೆ ವಾಡಿಕೆಗಳು ಇವೆ: * ಮೊದಲಿನ ಹೆಸರು ಸಿಂಹಾಸನಪುರಿ ಇಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು, ಎರಡನೆಯದು * ಹಾಸನ ನಗರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಹಾಸನಾಂಬೆ ದೇವಿಯ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ==ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ== [[File:Mantapa (hall) in Hoysaleshvara Temple at Halebidu.jpg|thumb|right|150px|ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, 1120 ಒರ್ನೇಟ್ ನವರಂಗ ಹಳೇಬೀಡು]] ಹೊಯ್ಸಳರ ಅಮರತ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ]] ಮತ್ತು vesara ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಅನನ್ಯ ಶೈಲಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಕೊಡುಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹೆನ್ರಿ Cousens ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ Furgusson ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಅಧಿಕವಾಗುವುದು ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ಮತ್ತಷ್ಟು ಆರಂಭಿಸಿತು vesara ಶೈಲಿಯ ವಿಸ್ತರಣೆ ಮತ್ತು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ ಗಮನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಕೆತ್ತಿದ ಬಾಗಿಲು, ಲೇಥ್ ಕಂಬಗಳು ತಿರುಗಿ ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಚುಚ್ಚಿದ ಕಿಟಕಿ ಪರದೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಿಂದಿನ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಅನೇಕ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಮೇಲೆ ಸ್ಟಾರ್ ಆಕಾರದ ವೇದಿಕೆ, Jagati, ಗೋಡೆಗಳ ZIG-ಅಂಕುಡೊಂಕು ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಬೂದು ಸೋಪ್ ಸ್ಟೋನ್ (chloritic ಪದರ) ಮೇಲೆ ಶಿಲ್ಪ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಆದರೆ ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಒಂದು ಅನನ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಯಳೇಶಪುರದಲ್ಲಿ ೫ ಶಾಸನಗಳು ಇದೆ. ==ಕನ್ನಡ ಕೊಡುಗೆ== ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯು[[ಹಲ್ಮಿಡಿ]] ಕನ್ನಡ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ [[ಬೇಲೂರು]] ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಗ್ರಾಮ ೪೫೦ CE ರ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ]] ಹಳೆಯ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಶಾಸನ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ದಿನಾಂಕ ಶಾಸನ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ೪೨೫ ಸಿಇ ಇರಬಹುದೆಂದು ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜ ಕಾಕುತ್ಸ ವರ್ಮನು, ಕದಂಬ ರಾಜಮನೆತನದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ರಾಜ ಮಯೂರಶರ್ಮನ ಮೊಮ್ಮಗ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ==ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು== ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಎ೦ಟು ತಾಲೂಕುಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ: * [[ಹಾಸನ]] * [[ಅರಸೀಕೆರೆ]] * [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] * [[ಹೊಳೇನರಸೀಪುರ]] * [[ಅರಕಲಗೂಡು]] * [[ಬೇಲೂರು]] * [[ಸಕಲೇಶಪುರ]] * [[ಆಲೂರು]] ==ಭೌಗೋಳಿಕ ವಿವರಗಳು== [[File:Vesara tower of Chennakeshava temple at Mosale.JPG|thumb|upright|ಮೊಸಳೆಯಲ್ಲಿನ ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲಿನ ವೇಸರ ಶೈಲಿಯ ಗೋಪುರ]] ೧೨ ° ೧೩ 'ಮತ್ತು ೧೩ ° ೩೩' ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ೭೫ ° ೩೩ ನಡುವೆ ಇರುವ 'ಮತ್ತು ೭೬ ° ೩೮' ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದ, ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ೬೮೨೬,೧೫&nbsp;km ² ನಷ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ. ಇದು ೮ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಲ್ಲಿ, ೩೮ hoblies ಮತ್ತು ೨೩೬೯ ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭೌಗೋಳಿಕ ''Bisle ಘಾಟ್'' ಮತ್ತು ಉತ್ತರ, ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದ ''ಮೈದಾನ್'' ಅಥವಾ planis ಪ್ರದೇಶಗಳು ಎಂದು ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಪಶ್ಚಿಮ ''malnad'' ಅಥವಾ ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶದ ಬೆರೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಳದರ್ಜೆಗೆ ಅರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳಿವೆ. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇದು ಆಗ್ನೇಯ Hampapura ಹತ್ತಿರ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಹಾಸಿಗೆ ಕಡೆಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ನಿಂದ ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯ ಕೋರ್ಸ್ ಇಳಿಜಾರುಗಳು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಮುಖ್ಯ ಉಪನದಿ ಗೊರೂರು ಬಳಿ ಇದು ಸೇರುತ್ತದೆ ಇದು ಬೇಲೂರು taluq ರಿಂದ Yagachi ಹೊಂದಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ಒಂದು ದಕ್ಷಿಣದ Holenarsipur taluq ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಡಿಗೆ Hampapura ನಿಕಟ ಬಳಿ ಕಾವೇರಿ ನದಿ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಹಾಸನ ಮತ್ತು ಬೇಲೂರು ೩.೦೮೪ ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ನಿಂತಿದೆ {{convert|3150|ft|m}} ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಕ್ರಮವಾಗಿ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉತ್ತರ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ದಕ್ಷಿಣ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ, [[ಮೈಸೂರು]], ನೈಋತ್ಯ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] ಜಿಲ್ಲೆ ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲಾ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ==ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಿವರ== ೨೦೧೧ ಜನಗಣತಿಯ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಕಾರ ೧.೭೭೬.೨೨೧ [[ಭಾರತದ ಜನತೆ|ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು]] ಹೊಂದಿದೆ,<ref name="districtcensus">{{cite web | url = http://www.census2011.co.in/district.php | title = District Census 2011 | accessdate = 2011-09-30 | year = 2011 | publisher = Census2011.co.in}}</ref> ಗ್ಯಾಂಬಿಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಸಮಾನ <ref name="cia">{{cite web | author = US Directorate of Intelligence | title = Country Comparison:Population | url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html | accessdate = 2011-10-01 | quote = Gambia, The 1,797,860 July 2011 est. | archive-date = 2011-09-27 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110927165947/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html | url-status = deviated | archivedate = 2011-09-27 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110927165947/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html }}</ref> ನೆಬ್ರಸ್ಕಾ ಅಥವಾ ಅಮೇರಿಕಾದ ರಾಜ್ಯ.<ref>{{cite web|url=http://2010.census.gov/2010census/data/apportionment-pop-text.php|title=2010 Resident Population Data|publisher=U. S. Census Bureau|accessdate=2011-09-30|quote=Nebraska 1,826,341|archive-date=2010-12-27|archive-url=https://archive.today/20101227010452/http://2010.census.gov/2010census/data/apportionment-pop-text.php|url-status=dead}}</ref> ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೨೭೦th ಒಂದು ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು (ಔಟ್ ೬೪೦ ಒಟ್ಟು ಆಫ್) ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref name="districtcensus" /> ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸಾಂದ್ರತೆ ಹೊಂದಿದೆ {{convert| 261 |PD/sqkm|PD/sqmi}}.<ref name="districtcensus" /> ದಶಕದ ೨೦೦೧-೨೦೧೧ ಮೇಲೆ ಇಲ್ಲಿನ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರವು ೩.೧೭% ಆಗಿತ್ತು.<ref name="districtcensus" /> ಹಾಸನ ಪ್ರತಿ ೧೦೦೦ ಪುರುಷರಿಗೆ ೧೦೦೫ ಮಹಿಳೆಯರು ಲೈಂಗಿಕ ಅನುಪಾತವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ,<ref name="districtcensus" /> ಮತ್ತು ೭೫,೮೯% ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ.<ref name="districtcensus" /> ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನರ ಬಹುಪಾಲು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ==ಮಾಧ್ಯಮಗಳು== * ಆಕಾಶವಾಣಿ : ಹಾಸನದ ಸಾಲಗಾಮೆ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಆಕಾಶವಾಣಿ ಹಾಸನ ಕೇಂದ್ರವಿದೆ. ಇದು ಆರು ಕಿಲೋ ವ್ಯಾಟ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಎಫ್. ಎಮ್ ಪ್ರೇಷಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಪಕ್ಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲೂ ಇದರ ಪ್ರಸಾರವಿದೆ. ==ಸಾರಿಗೆ== ===ವಾಯುಸಾರಿಗೆ=== ಹಾಸನದಲ್ಲಿನ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು ೨೦೨೨ ರಿಂದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ೩ ದಶಲಕ್ಷ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಪ್ರಯಾಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ೧೦೦,೦೦೦ ಟನ್ ಸರಕು ಸಾಗಣೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://hassanairport.com/html/profile.htm|title=Profile|access-date=2012-11-01|archive-date=2012-07-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20120724071847/http://hassanairport.com/html/profile.htm|url-status=deviated|archivedate=2012-07-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120724071847/http://hassanairport.com/html/profile.htm}}</ref> ಈ ನಿಲ್ದಾಣವು ವಿಮಾನ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಪರಿವರ್ತನೆ (AMM) ಹಬ್ ಹೊಂದಲಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://hassanairport.com/html/Aug2007.htm|title=Press release|access-date=2012-11-01|archive-date=2012-03-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20120314152938/http://hassanairport.com/html/Aug2007.htm|url-status=deviated|archivedate=2012-03-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120314152938/http://hassanairport.com/html/Aug2007.htm}}</ref> ===ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ=== [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ನಿಗಮ|ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ]] ಹಾಸನವನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ಇತರ ಭಾಗಳ ಜೊತೆಗೆ ದೇಶದ ಇತರೆ ಭಾಗಗಳಿಗೂ ಸಂಪರ್ಕಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಸನವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಂಖ್ಯೆ ನಂ ೪೮ ದೇಶದ ಇತರೆ ಸ್ಥಳಗಳ ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸನದ ಕೆ ಎಸ ಆರ್ ಟಿ ಸಿ ಬಸ್ಸು ನಿಲ್ದಾಣವು ದೇಶದ ಎರಡನೆಯ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಿಲ್ದಾಣ ಎಂಬ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. ===ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ=== ಹಾಸನದ ರೈಲ್ವೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು [[ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ|ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ]] ನೈರುತ್ಯ ರೈಲ್ವೆ ವಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಹಾಸನ ಸಿಟಿ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವು [[ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ|ಭಾರತೀಯ [[ರೈಲ್ವೆಯ]]]] ಮೂಲಕ ದೇಶದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳ ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸನವು ರೇಲ್ವೆಯ ಮೂಲಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುತೇಕ ಸ್ಥಳಗಳು ಹಾಗು ಮೂಲಕ ದೇಶದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳ ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸನವು ರೇಲ್ವೆಯ ಮೂಲಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುತೇಕ ಸ್ಥಳಗಳು ಹಾಗು [[ಮುಂಬಯಿ]] ನಂಥ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಿಗೆ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ==ಸಂಸ್ಕೃತಿ== [[File:Chennakeshava Temple at Belur.jpg|right|thumb|150px|ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, ಬೇಲೂರು]] [[File:Bucesvara Temple in Koravangala.jpg|left|thumb|150px|ಬುಕ್ಕೆಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, 1173 ಏಕಕೂಟ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಕೊರವಂಗಳ]] ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದ ಹೊಯ್ಸಳ ಮತ್ತು [[ಗಂಗ (ರಾಜಮನೆತನ)|ಗಂಗ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ದೊರೆಗಳ ಪ್ರಭಾವದೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಗಂಗರು ಹಿಂದೂಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ ೭೮೫ ರ ವೇಳೆಗೆ ರಾಜನಾಗಿದ್ದ ಎರಡನೆಯ ಶಿವಮಾರ ಜೈನ ಧರ್ಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದನು. ಹೊಯ್ಸಳರು ಜೈನರಾಗಿದ್ದರು. ಹೊಯ್ಸಳ ವಂಶದ ಸ್ಥಾಪಕ ''ಸಳ'' ಎಂಬ ಪೌರಾಣಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಕೂಡ ಜೈನ ಸನ್ಯಾಸಿ ಸುದತ್ತ ಮುನಿಯ ಆಶೀರ್ವಾದ ಹೊಂದಿದ್ದನು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ಯಶಸ್ವಿ ಆಡಳಿತಗಾರರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಜೈನರು ಇದ್ದರು. ೧೨ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು ಚೋಳರ ಕಿರುಕುಳದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ದೊರೆ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ ಹಿಂದು ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮರಳಿದನು. ಆದರೆ ಆತನ ಪತ್ನಿ ಶಾಂತಲ ದೇವಿಯು ಜೈನ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿಯೇ ಮುಂದುವರೆದಳು. ಇದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸೌರ್ಹದಕ್ಕೊಂದು ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.. ಪತ್ನಿ ಶಾಂತಲಾದೇವಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯನ್ನು ಉದಾಹರಣೆ ಹೊಂದಿಸುವ, ಜೈನ್ ಧರ್ಮ ಅನುಸರಿಸಿ ಮುಂದುವರೆಸತೊಡಗಿದರು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ, ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವನಿರ್ಧಾರಿತ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ''ಚನ್ನಕೇಶವ'' ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹತ್ತಿರದ ''ಚನ್ನಿಗರಾಯ '' ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದವಳು ಶಾಂತಲಾದೇವಿ. ಈ ಸೌಹಾರ್ದವು ಇಂದಿಗೂ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನತೆಯ ಈ ಸೌಹಾರ್ದವನ್ನು, ''ಮಹಾಮಸ್ತಿಕಾಭಿಷೇಕ '' ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.ಬಹುತೇಕ ಹೊಯ್ಸಳ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ೧೧ ರಿಂದ ೧೩ ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾದವು. ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿನ ಜೈನ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಗಂಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ೩೫೦ ರಿಂದ ೯೯೯ ರ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾದುವು. ಇದು ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಜೈನ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇಂದು, ಹಾಸನ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ ಮತ್ತು ವಸಾಹತು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಹೊಯ್ಸಳರ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಅಂದವಾದ ''vesara'' ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಂದು ಹೋಲುವಂತಿತ್ತು ಒಂದು ಚಾರ್ಮ್ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಕೃಷಿಕ ಸಮುದಾಯ. ಒಂದು ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ಸ್ಮಾರಕ ಭೇಟಿ ಕೆಲವು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಯಾಣ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅದರ ತಿನಿಸು ''ಮಿಡಿಗಾಯಿ'' (ಸಣ್ಣ ಕಚ್ಚಾ ಮಾವು) ''ಸಂಡಿಗೆ,' ' ಅವಲಕ್ಕಿ'' (ಸಿಪ್ಪೆ ಸುಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಕ್ಕಿ), ''ಕಡಬು'' (ಕಡಬು ವಿವಿಧ ಅಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಧಾನ್ಯಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಮತ್ತು ''ಥಾಲಿಪಿಟ್ಟು' ' ಅಕ್ಕಿರೊಟ್ಟಿ' (ಅಕ್ಕಿ ಹಿಟ್ಟಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ) ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ಮುಂತಾದ ರುಚಿಕರ ವೈವಿಧ್ಯತೆಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ [[ಮೈಸೂರು]], [[ಕೊಡಗು]] ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಒಂದು ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೫% ರಷ್ಟು ಮುಸ್ಲಿಮರು. ಹೆಬ್ಬಾರ್ ಒಂದು ಸಮುದಾಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒಂದು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದ್ದ ಒಂದು ಪ್ರಾಚೀನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಮುದಾಯ ಅಯ್ಯಂಗಾರಿಗಳು. Shantigrama ಶಾಸನಗಳ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಕಾಶಿ ಒಂದು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಸನ ಅಯ್ಯಂಗಾರಿಗಳು, ಬೇರೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಮುದಾಯ ಇತ್ಯಾದಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಬೇಕರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಟ್ಟಣಗಳು ​​ಮತ್ತು ನಗರಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ ಕೇಕ್, ಹಲ್ಲೆಗಳು, ಬಿಸ್ಕೆಟ್ ಮತ್ತು ಬ್ರೆಡ್ ತನ್ನ ಟೇಸ್ಟಿ ವ್ಯಂಜನವಾಗಿ ಸಿದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕ ಮೇಲೆ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಸನ್ ಕೂಡ ''ಬಡವರ ಊಟಿ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರ Bisle ಘಾಟ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕ ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣ ಇಲ್ಲದೆ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ''ನೀಲಗಿರಿ'' ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅದೇ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸನ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ [[ಗೊರೂರು ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್]] ಮುಂತಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಒಂದು ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. [[File:Lakshminarasimha Temple in Haranhalli.jpg|right|thumb|150px|ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯ, 1235 ಹಾರನಹಳ್ಳಿ]] [[File:Somesvara Temple in Haranhalli.jpg|right|thumb|150px|ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, 1235 ಹಾರನಹಳ್ಳಿ]] == ಶಿಕ್ಷಣ == ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಲಾಶಿಕ್ಷಣ, ಪದವಿ-ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವ ಸರಕಾರಿ, ಸ್ವಾಯತ್ತ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಶಾಲಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== *ಡಾ ಸೂರ್ಯನಾಥ ಯು. ಕಾಮತ್ (೨೦೦೧). ಪೂರ್ವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲದಿಂದ ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಎ ಕನ್ಸೈಸ್ ಹಿಸ್ಟರಿ, ಗುರು ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಎಂಸಿಸಿ, ಬೆಂಗಳೂರು (೨೦೦೨ ಮರುಮುದ್ರಣ), OCLC: ೭೭೯೬೦೪೧ {{Reflist|colwidth=30em}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌‌== {{commons category|Hassan district}} {{commons category|Hassan, Karnataka}} *[https://kannada.karnatakaexplore.com/district/hassan/ ಹಾಸನ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು] *[https://web.archive.org/web/20110708025835/http://www.brightchannarayapatna.blogspot.com/ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ] *[https://archive.is/20121128003036/www.hassan-history.blogspot.com/ ಹಾಸನ ಇತಿಹಾಸ] *[http://www.mahamasthakabhisheka.com/heritageofshravanabelagola/royalpatronage.htm ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಇತಿಹಾಸ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070420131413/http://www.mahamasthakabhisheka.com/heritageofshravanabelagola/royalpatronage.htm |date=2007-04-20 }} *[http://hassanairport.com ಹಾಸನ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120426010439/http://www.hassanairport.com/ |date=2012-04-26 }} *[http://www.ourkarnataka.com/history.htm ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸ, ಅರ್ತಿಕಜೆ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061104095148/http://www.ourkarnataka.com/history.htm |date=2006-11-04 }} *[http://www.hoysalatourism.org/ ಹೊಯ್ಸಳ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209004127/http://www.hoysalatourism.org/ |date=2014-02-09 }} *[http://www.censusindiamaps.net/page/India_WhizMap/IndiaMap.htm ಭಾರತದ ಜನಗಣತಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150425105619/http://www.censusindiamaps.net/page/India_WhizMap/IndiaMap.htm |date=2015-04-25 }} *[http://Kannadasiri.kar.nic.inarchaeology/eng/E23_Hassan.htm ಹಾಸನದ ರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕಗಳು]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://www.mahamastakabisheka.com/around.html ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130103213455/http://www.mahamastakabisheka.com/around.html |date=2013-01-03 }} *[http://www.deccanherald.com/deccanherald/Jun212005/spectrum11122005620.asp ದೇವಾಲಯಗಳ ಗತ ವೈಭವ ] *[http://www.flickr.com/search/?q=Bisle&amp;w=88563023%40N00 ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಿಸಲೆ ಪ್ರದೇಶದ ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳು] *[http://www.flickr.com/photos/dynastyphotoinc/sets/72157625855516866/detail/ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು] * {{Geographic location |Centre = ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ |North = |Northeast = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ]] (ದಕ್ಷಿಣ) |East = |Southeast = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ]] |South = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ]] |Southwest = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ]] |West = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ]] |Northwest = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ]] }} {{ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು}} {{Karnataka topics}} {{DEFAULTSORT:Hassan District}} [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ]] 37krsdswzl6f8pqsp06zi7pe5jtbk53 0 1908 1307844 1306640 2025-07-02T09:47:23Z SunilGSI1 93985 /* Gallery */ 1307844 wikitext text/x-wiki <!-- See [[Wikipedia:WikiProject Indian cities]] for details --> {{Infobox Indian Jurisdiction | native_name =ಬೇಲೂರು| other_name=ಬೇಲೂರು| skyline=Belur1.JPG| skyline_caption=ಬೇಲೂರಿನ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇಗುಲ| type = town | latd = 13.1629 | longd = 75.8571 | locator_position = right | state_name = ಕರ್ನಾಟಕ | district = [[ಹಾಸನ]] | leader_title = | leader_name = | altitude = ೯೭೫| population_as_of = ೨೦೦೧ | population_total = ೮೯೬೨| population_density = | area_magnitude= km² | area_total = | area_telephone = ೦೮೧೭೭| postal_code = ೫೭೩ ೧೧೫| vehicle_code_range = ಕೆ ಎ-೪೬| sex_ratio = | unlocode = | website = | footnotes = | }} '''ಬೇಲೂರು''' - [[ಹಾಸನ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲೊಂದು. ''ಶಿಲಾಬಾಲಿಕೆಯರ ಬೇಲೂರು'' ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ಬೇಲೂರು, ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೆ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದೆ. [[ಹಳೇಬೀಡು]], [[ಸೋಮನಾಥಪುರ]]ದ ಜೊತೆಗೆ ಬೇಲೂರು, [[ಹೊಯ್ಸಳ|ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ದ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.ಬೇಲೂರಿನ ಶ್ರೀ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವು ಸಹಸ್ರಾರು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ತನ್ನೆಡೆಗೆ ತನ್ನ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಹಳೇಬೀಡಿಗೆ ಮುನ್ನ ಬೇಲೂರು ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. [[Image:royal_Emblem.jpg|thumb|ಹೊಯ್ಸಳರ ಲಾಂಛನ]] [[Image:belur.jpg|thumb|ಶ್ರೀ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, ಬೇಲೂರು]] [[Image:Garuda_Emblem.jpg|thumb|ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಗರುಡನ ವಿಗ್ರಹ]] [[Image:hassan.jpg|thumb|ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಕ್ಷೆ]] [[Image:chanakeshv.jpg|thumb|ಶ್ರೀ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, ಬೇಲೂರು]] [[Image:belurpiller.jpg|thumb|carved Piller,ಕೆತ್ತನೆಯ ಕಂಬ- ಬೇಲೂರು]] [[Image:govardhana.jpg|thumb|ಗೋವರ್ಧನಗಿರಿಧಾರಿ, ಬೇಲೂರು]] [[File:Kesava Temple, Belur.jpg|thumb|300px|ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎದುರು ನೋಟ]] [[Image:belur01.jpg|thumb|ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯಗೋಪುರ]] <!--[[File:Display board at Belur.JPG|thumb|300px|Display board in front of the temple]]---> <!--[[File:belur statue.jpg|thumb|300px|right|A sculpture of "lady and the mirror" at the Channakeshava temple, Belur]]--->[8/30, 14:28] ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಬೇಲೂರು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯದ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರ ಚೆನ್ನಕೇಶವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಭವ್ಯವಾದ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೇಲೂರು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದು, ಬೆಂಗಳೂರು ಬಳಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವು 10-14ನೇ ಶತಮಾನದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಡಳಿತಗಾರರಾದ ಹೊಯ್ಸಳರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸುಂದರವಾದ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಬೇಲೂರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಯಗಚಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಸೊಂಪಾದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ನಡುವೆ ಇದೆ. ವೇಲಾಪುರ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಮಲೆನಾಡು ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬಂದವರು. ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರಂಗತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ಕಲಚೂರಿ ರಾಜವಂಶದ ನಡುವೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧಗಳ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೇಳೆಗೆ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಸಣ್ಣ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹಾಸನದಿಂದ 38 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವು ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಬೇಲೂರು ಹೊಯ್ಸಳರ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ದಂತಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ವೇಲಾಪುರ, ವೇಲೂರು ಮತ್ತು ಬೆಲಹೂರ್ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಕೆಲಸಗಾರಿಕೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪಟ್ಟಣವು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರು ತಮ್ಮ ರಚನೆಗಳಿಗೆ ಮೃದುವಾದ ಸಾಬೂನು ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವೆಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದವು. ವಿಜಯನಗರ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಗೋಪುರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಕಾರದಿಂದ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ವೇದಿಕೆ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ಕಲಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಉಸಿರುಗಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸ ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸ. ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸ ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ಕ್ರಿ.ಶ.1117 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಈ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮೇರುಕೃತಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ರಾಜಮನೆತನದ ಮೂರು ತಲೆಮಾರಿನವರು 103 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ಈ ಅದ್ಭುತವನ್ನು ರಚಿಸಲು 1000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಲಾವಿದರು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ಚೋಳರ ಮೇಲೆ ರಾಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಮುಖ ಮಿಲಿಟರಿ ವಿಜಯದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ರಾಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ಜೈನ ಧರ್ಮದಿಂದ ವೈಷ್ಣವಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರಗೊಂಡುದನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ಅವರು ಜೈನ ಧರ್ಮದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿದೇವ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರ ಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಅವರು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರಗೊಂಡರು. ಅವನ ರಾಣಿ ಶಾಂತಲಾ ದೇವಿಯು ಕಲೆ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯಗಳ ಮಹಾನ್ ಪೋಷಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವಳು ಸ್ವತಃ ಬಹುಮುಖ ಭರತನಾಟ್ಯ ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಅವಳನ್ನು ನೃತ್ಯದ ರಾಣಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಸೋಪ್‌ಸ್ಟೋನ್‌ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ ನೀಲನಕ್ಷೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಅತ್ಯಂತ ವಿವರವಾದ ಮುಕ್ತಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅದರ ಮಿಲಿಟರಿ ವಿಜಯಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅದರ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕಾಗಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾಲದ ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೇವಾಲಯಗಳು ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಇವೆ. ಮೂರು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳೆಂದರೆ ಸೋಮನಾಥಪುರದ ಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, ಬೇಲೂರಿನ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಹಳೇಬೀಡುವಿನ ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ. ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ದೇವಾಲಯದ ಕಂಬಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಮತ್ತು ಕಲಾಕೃತಿಯ ಕೆಲವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಕಂಬಗಳಲ್ಲಿ ನರಸಿಂಹ ಸ್ತಂಭವು ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 48 ಕಂಬಗಳಿದ್ದು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಕೇಂದ್ರ ಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ಮದನಿಕಾಗಳು ಅಥವಾ ಆಕಾಶದ ಡ್ಯಾಮ್ಸ್‌ಗಳು ಕೈಯಿಂದ ಕತ್ತರಿಸಿದ್ದರು . ಮದನಿಕರು ವಿಭಿನ್ನ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಉತ್ಸಾಹಿಗಳ ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಕೆಲವು ಜನಪ್ರಿಯವಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಬೇಟೆಗಾರ್ತಿ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಶಿಲ್ಪಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಉತ್ಸುಕರಾಗಿರುವ ಸಂದರ್ಶಕರು ಮಹಾಭಾರತ ಮತ್ತು ರಾಮಾಯಣದ ಪ್ರಮುಖ ಘಟನೆಗಳ ಅನೇಕ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಣಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಗೋಡೆಯ ಶಿಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಗಳು, ಆನೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಂಹಗಳು ಸಹ ನೋಡಬಹುದು. ದೇವಾಲಯದ ಮಂಟಪದ ದ್ವಾರಗಳು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜನು ಹುಲಿ ಅಥವಾ ಸಿಂಹ ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ನಂಬುವದನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಚೋಳರ ಸೋಲಿನ ಸಾಂಕೇತಿಕ ನಿರೂಪಣೆಯಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಅವರ ರಾಜ ಲಾಂಛನವು ಹುಲಿಯಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಗಂಧರ್ವ ನರ್ತಕಿ ಮತ್ತು ಶಾಂತಲಾದೇವಿಯ ಆಕೃತಿಗಳು ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಪರಿಕರಗಳು ಚಲಿಸಬಲ್ಲವು. ರಾಣಿಯ ಶಿರಸ್ತ್ರಾಣದ ಮೇಲಿನ ಸಣ್ಣ ಉಂಗುರ ನೈಋತ್ಯ ಸ್ತಂಭ ಮತ್ತು ನರ್ತಕಿಯ ತೋಳಿನ ಮೇಲೆ ಬಳೆ ವಾಯುವ್ಯ ಕಂಬದಲ್ಲಿ ತಿರುಗಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚೆನ್ನಕೇಶವನ ದಂತಕಥೆ ಚೆನ್ನಕೇಶವನ ದಂತಕಥೆ ಚೆನ್ನಕೇಶವನ ದಂತಕಥೆ ರಾಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ಬಾಬಾ ಬುಡನ್ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ತಂಗಿದ್ದಾಗ ಭಗವಾನ್ ಕೇಶವನ ಬಗ್ಗೆ ಕನಸು ಕಂಡನು ಮತ್ತು ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಚನ್ನ ಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಬಾಬಾ ಬುಡನ್ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ತನ್ನ ಸಂಗಾತಿಯಿಂದ ಅವನು ತಿಳಿಯದೆ ಭಗವಂತನನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿದನು. ಭಗವಂತನು ತನ್ನ ಸಂಗಾತಿಯನ್ನು ತೃಪ್ತಿಪಡಿಸಲು ವಾಡಿಕೆಯಂತೆ ಬೆಟ್ಟಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಚಮ್ಮಾರ ಸಮುದಾಯವು ದೇವಾಲಯದ ಬಲಿಪೀಠದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ತಾಜಾ ಸ್ಯಾಂಡಲ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಭಗವಂತನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ ನಂತರ ಚಪ್ಪಲಿಗಳು ಮಾಯವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ತಲುಪುವುದು ಹೇಗೆ? ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ ತಲುಪಲು NH75 ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರವನ್ನು 220 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬೇಲೂರಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವಾಗ ಪ್ರಯಾಣವು SH 57 ಮೂಲಕ 155 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. NH73 ಮಂಗಳೂರನ್ನು ಕರಾವಳಿ ನಗರವಾದ ಮಂಗಳೂರಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು 153 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹಾಸನ, ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಬೆಂಗಳೂರು, ಮೈಸೂರು, ಮತ್ತು ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಬೇಲೂರಿಗೆ ನಿಯಮಿತ ಬಸ್ಸುಗಳು ಚಲಿಸುತ್ತವೆ. ರೈಲಿನ ಮೂಲಕ ತಲುಪಲು 22 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಬೇಲೂರಿಗೆ ಹತ್ತಿರದ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸನ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವು ಬೇಲೂರು ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು 32 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣಗಳ ನಡುವೆ ಹಲವಾರು ಬಸ್ಸುಗಳು ಸಂಚರಿಸುತ್ತವೆ. ವಿಮಾನದ ಮೂಲಕ ತಲುಪಲು : ಬೇಲೂರು ಮಂಗಳೂರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು 130 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು ಸರಿಸುಮಾರು 222 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವು 10-14ನೇ ಶತಮಾನದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಡಳಿತಗಾರರಾದ ಹೊಯ್ಸಳರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸುಂದರವಾದ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಬೇಲೂರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಯಗಚಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಸೊಂಪಾದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ನಡುವೆ ಇದೆ. ವೇಲಾಪುರ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಮಲೆನಾಡು ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬಂದವರು. ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರಂಗತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ಕಲಚೂರಿ ರಾಜವಂಶದ ನಡುವೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧಗಳ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೇಳೆಗೆ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಸಣ್ಣ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹಾಸನದಿಂದ 38 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವು ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಬೇಲೂರು ಹೊಯ್ಸಳರ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ದಂತಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ವೇಲಾಪುರ, ವೇಲೂರು ಮತ್ತು ಬೆಲಹೂರ್ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಕೆಲಸಗಾರಿಕೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪಟ್ಟಣವು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರು ತಮ್ಮ ರಚನೆಗಳಿಗೆ ಮೃದುವಾದ ಸಾಬೂನು ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವೆಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದವು. ವಿಜಯನಗರ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಗೋಪುರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಕಾರದಿಂದ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ವೇದಿಕೆ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ಕಲಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಸಂಪೂರ್ಣ ವಾಗಿ ಉಸಿರುಗಟ್ಟುತ್ತದೆ ಬಿಕ್ಕೋಡು ಬಿಕ್ಕೋಡು, ಬೇಲೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಗ್ರಾಮ. ಇದು ಬಿಕ್ಕೋಡು ಪಂಚಾಯತ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೈಸೂರು ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ. ಇದು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ ಹಾಸನದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ 31 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಬೇಲೂರಿನಿಂದ 8 ಕಿ.ಮೀ. ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 219 ಕಿ.ಮೀ ಬಿಕ್ಕೋಡು ಪಿನ್ ಕೋಡ್ 573215 ಮತ್ತು ಅಂಚೆ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿ ಬಿಕ್ಕೋಡು. ಮದಘಟ್ಟ (6 ಕಿಮೀ), ಕೆಸಗೋಡು (7 ಕಿಮೀ), ಅರೇಹಳ್ಳಿ (7 ಕಿಮೀ), ತೊಳಲು (8 ಕಿಮೀ), ಅನುಘಟ್ಟ (8 ಕಿಮೀ) ಬಿಕ್ಕೋಡುಗೆ ಸಮೀಪದ ಗ್ರಾಮಗಳು. ಬಿಕ್ಕೋಡು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಆಲೂರು ತಾಲೂಕು, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕು, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮೂಡಿಗೆರೆ ತಾಲೂಕು, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಹಾಸನ ತಾಲೂಕು ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ. ಸಕಲೇಶಪುರ, ಹಾಸನ, ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಅರಸೀಕೆರೆ ನಗರಗಳು ಬಿಕ್ಕೋಡುಗೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಸ್ಥಳವು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಡಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ==ಶಾಸನಗಳ ಪ್ರಕಾರ== ಶಾಸನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಈ ನಗರವನ್ನು '''ವೇಲಾಪುರಿ''' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತಿತ್ತು ಎಂದು ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. [[೨೦೦೫]]ರಲ್ಲಿ [http://asi.nic.in ಆರ್ಖಿಯಾಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ]ದವರು ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ [[ಬಾಹುಬಲಿ|ಗೊಮ್ಮಟ]]ನ ಜೊತೆಗೆ ಬೇಲೂರು-ಹಳೇಬೀಡನ್ನೂ ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನಿಲಯವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲು ನೇಮಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2005/06/16/stories/2005061610870500.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2007-01-14 |archive-date=2008-10-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081025035639/http://www.hindu.com/2005/06/16/stories/2005061610870500.htm |url-status=dead }}</ref> ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ವಿಜಯನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವೆಂದೂ, ಸೌಮ್ಯಕೇಶವಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವೆಂದೂ ಕರೆಯುವ ವಾಡಿಕೆ ಇರುವುದಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರಿಂದ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. == ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು == ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಕೇಶವಸ್ವಾಮಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣವೇ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆ. ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೇ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ಸ್ವಾಮಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಜೊತೆಗೆ, ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಕಪ್ಪೆಚೆನ್ನಿಗರಾಯನ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು. ಇದಲ್ಲದೇ ಮುಖ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಶಿಲಾಬಾಲಿಕೆಗಳು, ದೇವಸ್ಥಾನದ ಒಳಾಂಗಣದ ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಪುರ ನಯನ ಮನೋಹರ. == ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳ == ಬೇಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿನ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನೋಡಲು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ದೇಶ ವಿದೇಶಗಳಿಂದ ಜನರು ಬರುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಒಂದು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ರಥೋತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ದ್ವಾರಸಮುದ್ರ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವೂ ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಈ ದೇವಾಲಯವು ನಕ್ಷತ್ರ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕೆತ್ತನೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಡೆಯಿಂದ ಹೆಚ್ಚುಹೆಚ್ಚು ಜನ ಬಂದು ಈ ದೇವಾಲಯನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ==ಭೂಗೋಳ== ಬೇಲೂರು [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿದೆ. [[ಯಗಚಿ ನದಿ]]ಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಬೇಲೂರು, [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ]] ೨೨೨ ಕಿ.ಮಿ, [[ಮೈಸೂರು|ಮೈಸೂರಿನಿಂದ]] ೧೪೯ ಕಿ.ಮಿ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ೩೭ಕಿ.ಮಿ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಲು ರಸ್ತೆ ಮಾರ್ಗವೇ ಮುಖ್ಯ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದ್ದು, ಹತ್ತಿರದ ಅರಸೀಕೆರೆಗೆ ಅಥವಾ ಬಾಣಾವರಕ್ಕೆ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಬಂದು, ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬರಬಹುದು. ಬಾಣಾವರದದಿಂದ ಹಳೇಬೀಡು ಕೇವಲ ೨೫ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿಂದ ಬೇಲೂರು ಕೇವಲ ೧೫ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ರೈಲು ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಬಾಣಾವರದ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಇಳಿದರೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಪ್ರತಿ ಅರ್ಧ ಗಂಟೆಗೊಮ್ಮೆ ಬಸ್ಸಿನ ಸೌಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== ಇದನ್ನು ಹಿ೦ದೆ '''ವೇಲುಪುರ'''' ಎ೦ದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ದೇವಾಲಯ ಕಟ್ಟುವ ಕಾರ್ಯ ಹೊಯ್ಸಳ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾದ [[ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ]]ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ರಾಜಾ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ತಲಕಾಡಿನಲ್ಲಿ [[ಚೋಳರು|ಚೋಳರ]] ಮೇಲಿನ ವಿಜಯೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಸಮಯವಾದ ೧೧೧೭ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀ [[ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು|ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರ]] ಆಶಿರ್ವಾದದೊಂದಿಗೆ ಚೆನ್ನಕೇಶವಸ್ವಾಮಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಮಾಡಿದನು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವಿಜಯನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವೆಂದು ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಸುಮಾರು ೧೦೩ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಡೆದಂತಹ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಕಾರ್ಯ, ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನ ಮೊಮ್ಮಗನಾದ ಇಮ್ಮಡಿ ವೀರ ಬಲ್ಲಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ರೂಪಗೊಂಡಿತು. ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ವಿಮಾನ ಗೋಪುರವಿದ್ದು, ಈ ಕಾರಣವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಹೊಯ್ಸಳದ ಏಕಕೂಟ ಶೈಲಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಪುರವು ೭೦ ಅಡಿಗಳಿಗೂ ಎತ್ತರವಾಗಿದ್ದು ಧಾಳಿಕಾರರ ಹಾವಳಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿ ವಿರೂಪಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ೧೩೯೭ರಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರಾದ [[ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ]]ರ ಮುತ್ತಜ್ಜರಾದ ಹರಿಹರ ಮಹಾರಾಜರ ದಂಡಾಧಿಪತಿ ಸಾಲುವ ಗೊಂಡನೆಂಬವರು ಇದರ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು. ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ಬಾಗಿಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ 'ಆನೆ ಬಾಗಿಲು' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಬೇಲೂರೀನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಚನ್ನ ಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರಸಿದ್ದವಾಗಿದೆ. ==ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು== ಗೋಪುರದ ಮೂಲಕ ಒಳಗೆ ಬಂದ ಕೂಡಲೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಕಾರದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸುತ್ತಿದರೆ ಕಾಣುವ ಮುಖ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. # ಚೆನ್ನಕೇಶವಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ. # ಕಪ್ಪೆ ಚೆನ್ನಿಗರಾಯ ದೇವಸ್ಥಾನ # ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ # ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ # ವೀರನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ # ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇದಲ್ಲದೆ ಗೋಪುರದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಂಟಪ ಸಾಲನ್ನು ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ಗುಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ನಂತರ ಶ್ರೀ ರಾಮದೇವರ ಗುಡಿ ಇದೆ. ಗೋಪುರದ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪುಷ್ಕರಣಿಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಮುಖ ದೇವಸ್ಥಾನವಾದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಮುಂದಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮಿಕ್ಕ ಆವರಣವನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ===ಕಪ್ಪೆ ಚೆನ್ನಿಗರಾಯ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ಈ ಗುಡಿಯು ಮುಖ್ಯ ಗುಡಿಯ ಹಾಗೆ ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರವಾದ/ಶ್ರೀಚಕ್ರದ ಪೀಠದ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಕೆಲವು ಜನರಿಂದ ಇದೇ ಮೂಲವಾಗಿ ಪ್ರಧಾನ ದೇವಾಲಯವಾಗಬೇಕಿತ್ತು ಎಂದು ಕೇಳಿ ಬಂದರೂ ಈ ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರದ ಪೀಠವನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳು ಮೂಡಿ ಬಂದಿಲ್ಲ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆ ಚೆನ್ನಿಗರಾಯನ ವಿಗ್ರಹವಿದೆ. ಈ ವಿಗ್ರಹದ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆಯನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಪ್ಪೆಯ ಕೆತ್ತನೆಗೆ ಒಂದು ಹಿನ್ನೆಲೆ ಇದೆ ಹಿಂದೆ [[ಜಕಣಾಚಾರಿ]]ಗೂ ಅವರ ಮಗ ಡಂಕಣಾಚಾರ್ಯರಿಗೂ ವಾದ ನಡೆದು, ಡಂಕಣನು ಚೆನ್ನಿಗರಾಯನ ವಿಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ದೋಷವಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿ, ಅದನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಲು ಹೊರಟಾಗ ವಿಗ್ರಹದ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆ ಕಂಡು ಬರಲು, ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿತೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೇ ಒಳಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ, ಮಹಿಷಾಸುರಮರ್ದಿನಿ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು-ಲಕ್ಷ್ಮಿಯರ ಸುಂದರ ಮೂರ್ತಿಗಳಿವೆ. ===ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ಕಪ್ಪೆ ಚೆನ್ನಿಗರಾಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎಡಪಾರ್ಶ್ವದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಸ್ಥಾನ ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಚತುರ್ಭುಜಾಧಾರಿಯಾದಿ ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರು. ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರು ಚೆನ್ನಕೇಶವನ ಮೆಚ್ಚಿನ ಪತ್ನಿಯೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ===ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ=== ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಾಲಯದ ನಂತರ ಸಿಗುವುದೇ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ. ಇಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ಸ್ವಾಮಿಗೂ ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರಿಗೂ ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಜಾತ್ರೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೋಮಯಾಗಾದಿಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ===ವೀರನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ಇದು ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪದ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಒಳಗೆ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಿಗ್ರಹ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣವಾಗಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ===ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ವೀರನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನದ ನಂತರ ಸಿಗುವುದು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನ. ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರನ್ನು ಚೆನ್ನಕೇಶವಸ್ವಾಮಿಯ ಜೇಷ್ಠ ಪತ್ನಿ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರಿಗೆ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ತೊಡಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ==ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಇತರೆ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು== ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಕಂಡ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನೋಡಲು ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಿವೆ. ಯಜ್ಞ ಯಾಗಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಯಾಗಶಾಲೆ, ಅಡಿಗೆ ಮಾಡಲು ಪಾಕಶಾಲೆ, ಪುಷ್ಕರಣಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗೆ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ===ದೀಪಾಲೆ ಕಂಬ=== ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗೋಪುರದ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರೆ ಆವರಣದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರ್ಉ ೪೦ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಒಂದು ಕಂಬ ಕಾಣಿಸುವುದು. ಈ ಕಂಬವನ್ನು ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರದ ಒಂದು ಜಗುಲಿಯ ಮೇಲೆ ನಿರಾಧಾರವಾಗಿ ನಿಲ್ಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಂಬವು ಈ ಜಗುಲಿಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದು ಇದರ ಕೆಳಗಡೆ ೪ಸಂದುಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂದುಗಳ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಕಡೆ ಇಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ನೋಡಬಹುದು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಈ ಕಂಬವು ಯಾವ ಆಧಾರವೂ ಇಲ್ಲದೆ ನಿಂತಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತವಾಗುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ವಾಯವ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಿಂದ ಒಂದು ತೆಳುವಾದ ಬಟ್ಟೆ ಅಥವ ಪೇಪರ್ ಚೂರನ್ನು ತುದಿಯಿಂದ ಮಧ್ಯದ ವರೆಗೆ ತಳ್ಳಿದರೆ ಸಲೀಸಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ - ಹೀಗಾಗಿ ಇದು ಮೂರೇ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ಇದನ್ನು ''ಗುರುತ್ವಾಕೇಂದ್ರ ಕಂಬ''(ಗ್ರಾವಿಟಿ ಪಿಲ್ಲರ್) ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.ಈ ತುದಿಯ ಬೆಳಕನ್ನು ಆ ತುದಿಯಿಂದ ನೋಡಬಹುದು. ===ಆನೆ ಬಾಗಿಲು=== ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇನ್ನೊಂದು ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಆನೆಬಾಗಿಲು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಮೂಲ ದ್ವಾರ ಗೋಪುರದ ದ್ವಾರವಾಗಿದ್ದರೂ, ದೇವರಿಗೆ ನಡೆಯುವ ಎಲ್ಲಾ ಉತ್ಸವಗಳು ಈ ದ್ವಾರದ ಮೂಲಕವಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಇದು ವೈಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ===ಮಂಟಪದ ಸಾಲು=== ದೇವಸ್ಥಾನದ ಗೋಪುರ ಮತ್ತು ಆನೆಬಾಗಿಲ ನಡುವೆ ಮಂಟಪದ ಸಾಲನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ಗುಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಗುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು, ಯೋಗನರಸಿಂಹರು, ಕಾಳಿಮರ್ಧನ ಕೃಷ್ಣ, ಆಂಜನೇಯ ಮುಂತಾದ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೂ ಮಂಟಪದ ಸಾಲು ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶಿಲಾವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೋಡಲು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿ ಇಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಮೂಲತಃ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣವನ್ನು ಅಗೆದಾಗ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಿಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೪ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಗಣಪತಿಯ ವಿಗ್ರಹ, ವಿಷ್ಣು, ಆಂಜನೇಯರ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ನಾಗ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶಾಸನ ಕಂಬಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ.ಈ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸ, ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ ಶಿಲ್ಪಿಗಳ ಹೆಸರಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯರಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ===ಪಾಕ ಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಯಾಗ ಶಾಲೆ=== ಆನೆ ಬಾಗಿಲಿನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವುದೇ ಪಾಕಶಾಲೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ದಿವಿಸವೂ ದೇವರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಯಾಗಶಾಲೆ ಉಂಟು. ರಥೋತ್ಸವ ಅಥವ ಉತ್ಸವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ ನಡೆಯಬೇಕಾದ ಯಜ್ಞ-ಯಾಗಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ===ಶ್ರೀ ರಾಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ವಾಹನ ಮಂಟಪ=== ಯಾಗಶಾಲೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ರಾಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಮ, ಸೀತೆ, ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಮತ್ತು ಮಾರುತಿಯರ ವಿಗ್ರಹಗಳಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಮನ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸೀತೆ, ಇಲ್ಲಿ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.<br> ರಾಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ವಾಹನ ಮಂಟಪವಿದೆ. ಉತ್ಸವಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ವಾಹನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು ೭ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಹಿತ್ತಾಳೆಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಗರುಡ, ಹಂಸ, ಆನೆ, ಆಂಜನೇಯ, ಕುದುರೆ, ನವಿಲು ಮುಂತಾದ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಉತ್ಸವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಗೆ ಚಿನ್ನದ ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡಿ, ಈ ವಾಹನಗಳ ಮೇಲೆ ಕೂರಿಸಿ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ===ಗಜಾ ಗುಂಡ=== ಗೋಪುರದ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಪುಷ್ಕರಣಿ/ಕಲ್ಯಾಣಿಗೆ ಗಜಾಗುಂಡ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಇದನ್ನು ವಾಸುದೇವತೀರ್ಥ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಲ್ಯಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕರೀತಿಯ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಮುಚ್ಚಿರುವುದರಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀರಿನ ಹತ್ತಿರ ಹೋಗುವ ಪ್ರವೇಶವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ರಾಷ್ಟ್ರಕವಿ [[ಕುವೆಂಪು]] ಅವರು ಇಲ್ಲಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿ "ಶಿಲೆಯಲ್ಲವೀ ಗುಡಿಯು ಕಲೆಯ ಬಲೆಯು ಸೌಂದರ್ಯ ವಿಪ್ಲವದ ಪಲ್ಲವಿಯು" ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.ourkarnataka.com/states/hassan/belur.htm Hassan]</ref> == ಬೇಲೂರು ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/hoysaleshwara-temple-halebidu/' ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಹಳೇಬೀಡು] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/kedareshwara-temple-halebidu/ ಕೇದಾರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಹಳೇಬೀಡು] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/asi-halebeedu-museum/ ASI ಹಳೇಬೀಡು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/chennakeshava-temple-belur/ ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/yagachi-dam-belur/ ಯಗಚಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಬೇಲೂರು] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/shri-yoganarasimha-temple-narasipura/ ಶ್ರೀ ಯೋಗನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ ನರಸೀಪುರ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/hulikere-pushkarani-hassan/ ಹುಲಿಕೆರೆ ಪುಷ್ಕರಣಿ ಹಾಸನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/sri-doddagaddavalli-lakshmi-devi-temple/ ಶ್ರೀ ದೊಡ್ಡಗದ್ದವಳ್ಳಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/halebidu-jain-basadi-temple/ ಹಳೇಬೀಡು ಜೈನ ಬಸದಿ ದೇವಸ್ಥಾನ] ==Gallery== <gallery> File:Belur1.JPG| A profile of the Chennakeshava temple File:Dhwaja Sthamba at Belur.jpg | ''Dhwaja Sthamba'' (pillar) at the Chennakeshava temple File:Belur 1.jpg | Close up of ''gopura'' (tower) over main entrance File:Stone Carvings, Chennakeshava Temple, Beluru.JPG | The Hoysala emblem, Chennakeshava temple File:Patterns, Chennakeshava Temple, Beluru.JPG | A frieze pattern at the Chennakeshava temple File:Sculptures at the Chennakesava Temple, Belur, Hassan Karnataka, India (2013).jpg|Frieze on moldings and perforated windows at the Chennakeshava temple </gallery> ==ನೋಡಿ== *ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಕವನಗಳು:[https://kn.wikisource.org/s/1w7n ಬೇಲೂರಿನ ಶಿಲಾಬಾಲಿಕೆಯರು- ವಿಕಿ ಸೋರ್ಸ್] *[[ಬೇಲೂರು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಣಬರುವ ಮದನಿಕೆಗಳು]] *[https://kn.wikisource.org/s/1vy4 ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಬೇಲೂರು] ==ಬಾಹ್ಯಪುಟಗಳು== ೧. http://www.kamat.com/kalranga/deccan/hoysala/belur.htm ೨. http://www.art-and-archaeology.com/india/belur/bel01.html ೩. http://www.ourkarnataka.com/states/hassan/belur.htm ೪. [http://kstdc.nic.in Karnataka Tourism] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061205021834/http://kstdc.nic.in/ |date=2006-12-05 }} ೫. https://archive.is/20121127202507/hassan-history.blogspot.com/ ೬.[http://hoysalatourism.org/ ಹೊಯ್ಸಳ ಟೂರಿಸಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209004127/http://www.hoysalatourism.org/ |date=2014-02-09 }} ==ಉಲ್ಲೇಖ== {{reflist}} {{ಹಾಸನ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ]] [[ವರ್ಗ:ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ: ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣಗಳು]] i8m5pzjjcz28n5wcttzevc2u7x8qcoq 0 8686 1307835 1272481 2025-07-02T08:32:27Z SunilGSI1 93985 /* ಉಲ್ಲೇಖಗಳು */ 1307835 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian Jurisdiction | native_name = ಹೊಸಕೋಟೆ | type = city | latd = 13.07 | longd = 77.8| locator_position = right | state_name = ಕರ್ನಾಟಕ | district = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] | pin_code=562_114 | leader_title = | leader_name = | altitude = 875| population_as_of = ೨೦೦೧ | population_total = 36,333| population_density = | area_magnitude= sq. km | area_total = | area_telephone = 91-80 | postal_code = 562114 | vehicle_code_range =KA 53 | sex_ratio = | unlocode = | website = | footnotes = | }} {{Wikify}} '''ಹೊಸಕೋಟೆ''' -[[ಭಾರತ]]ದ [[ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ|ರಾಜ್ಯ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ]]ದಲ್ಲಿನ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಹೊಸಕೋಟೆ ತಾಲೂಕು 548 ಚ.ಕಿ.ಮೀ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹೊಂದಿದೆ. ಹೊಸಕೋಟೆ ಎಂದಾಕ್ಷಣ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಕಾಡುವ ಪ್ರೆಶ್ನೆ ಒಂದೇ ಹೊಸಕೋಟೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಹೇಗೆ ಬಂತು ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಏನು ಎಂಬುದು, ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋ ಕುತೂಹಲ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಹೊಸಕೋಟೆಯನ್ನು ಆಳ್ವಿಕೆ ಮಾಡಿದ ಮುಖ್ಯವಾದ ವಂಶಸ್ಥರು ಅಂದರೆ ಅವರು ಸುಗಟುರು ಪಾಳೆಗಾರರು ಈ ಪಾಳೇಗಾರರ ವಂಶದ ಮೂಲ ಪುರುಷ ದೇವಪ್ಪ ಗೌಡ ( ಕ್ರಿ ಶ 1377 - 1422) ಸುಗಟುರು ಪಾಳೆಗಾರರು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಮಂತರಾಗಿದ್ದು ದೇವಪ್ಪ ಗೌಡರ ನಂತರ ಆತನ ಮಗ ಹಾಗೂ ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಮೂಲಪುರುಷನು ಅದ ತಮ್ಮೆಗೌಡ (ಕ್ರಿ ಶ 1422-1464) ತನ್ನ ಆಡಳಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಸಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಿನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸುತ್ತಾನೆ. ಹೊಸಕೋಟೆಯು ಸುಗಟುರಿನಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 16 ಕಿ ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು ರಕ್ಷಣೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಆಯಕಟ್ಟಿನ (ನಗರದ ಸುತ್ತಲು) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಶತ್ರುಗಳ ಸಂಭವನೀಯ ದಾಳಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಭದ್ರವಾದ ರಕ್ಷಣಾ ಗೋಡೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ಕೋಟೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಕಂದಕ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಮುಳ್ಳು ಹಾಗು ಕಳ್ಳಿ ಮರಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿ ಶತ್ರುಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತಿತು ರಕ್ಷಣಾ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಕೋಟೆ ಎಂದು ಕರೆದು ಅದನ್ನು ಹೊಸಕೋಟೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. {{ಉಲ್ಲೇಖ}} ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಕೋಟೆ ನಿರ್ಮಾಣ 1422-1464 ರ ಮಧ್ಯ ಕಟ್ಟಿಸಲಾಗಿದ್ದು , ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಯಲಹಂಕ ನಾಡ ಪ್ರಭುಗಳ ವಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಒಂದನೆಯ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ಬೆಂಗಳೂರು ಕೋಟೆಯನ್ನು 1535 ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದು ಅದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಅಂದರೆ 75 ವರ್ಷಗಳ ಮುಂಚೆಯೇ ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಕೋಟೆಯನ್ನು ತಮ್ಮೆಗೌಡ ಕಟ್ಟಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. "ನಮ್ಮ ಹೊಸಕೋಟೆ" ಯ ಸಮಗ್ರ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಕೇಳಿದರು ಅವರು ಹೇಳುವ ಹೆಸರು ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಮೂಲ ಪುರುಷ ಹಾಗೂ ಹೊಸಕೋಟೆಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದ ತಮ್ಮೆಗೌಡರ ಹೆಸರು ಮಾತ್ರ ಕೇಳಿಬರುತ್ತೆ 3 ಶತಮಾನಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿರುವ ಸುಗಟುರು ಪಾಳೇಗಾರರು ಯಾರು ಎಂಬುದು ಎಷ್ಟೋ ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ ಹೊಸಕೋಟೆಯನ್ನು ಹಲವು ಪಾಳೆಗಾರರು ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ್ದು ಎಲ್ಲಾ ಪಾಳೆಗಾರರು ಹೊಸಕೋಟೆಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದು ಅವರ ಪಟ್ಟಿ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. * ತಮ್ಮೆಗೌಡ (1422-1464) *ಚಿಕ್ಕರಾಯ ತಮ್ಮೆಗೌಡ (1೪೬೯-1542) *ಇಮ್ಮಡಿ ತಮ್ಮೆಗೌಡ (1542-1608) *ಮುಮ್ಮಡಿ ತಮ್ಮೆಗೌಡ (1608-1642) *ಮುಮ್ಮಡಿ ಚಿಕ್ಕರಾಯ ತಮ್ಮೆಗೌಡ (1642-1670) ಮು ಚಿ ತಮ್ಮೆಗೌಡರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ವಿಜಯನಗರ]] ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದ ನಂತರ ಹೊಸಕೋಟೆಯು ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ ಷಾಹಿಗಳ ವಶವಾಗುತ್ತದೆ ಅವರ ಪರವಾಗಿ [[ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ|ಶಿವಾಜಿ]] ಮಹಾರಾಜರ ತಂದೆ ಶಹಾಜಿ ರಾಜೆ ಭೋಸ್ಲೆ ರವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ 1664 ಶಹಾಜಿ ಮರಣದ ನಂತರ ಅವರ ಮಗ ವೆಂಕೋಜಿ ರವರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತದೆ. *1756 ರಲ್ಲಿ ಹೊಸಕೋಟೆ ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆ *1831-1881 ರ ವರಗೆ ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. *1947 ಆಗಸ್ಟ್ 15 ರಂದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಗೊಂಡ ನಂತರ ಶ್ರೀ [[ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್|ಜಯಚಾಮರಾಜ]] ಒಡೆಯರ್ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತ kc ರೆಡ್ಡಿ ರವರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದರು ಅದರೊಂದಿಗೆ ಹೊಸಕೋಟೆಯು ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದೊಂದಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿತು. ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಡಾ ರವಿಕುಮಾರ್ ರವರ ಶಾಸನಗಳ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಹೊಸಕೋಟೆ ಎನ್ನುವ ಲೇಖನದ ಮೂಲಕ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ನಿಮ್ಮ ಪುರುಷೋತ್ತಮ್ 9886842756 #ನಮ್ಮಹೊಸಕೋಟೆ #ಹೊಸಕೋಟೆಸಮಗ್ರಇತಿಹಾಸ ==ಭೌಗೋಳಿಕ== ಹೊಸಕೋಟೆಯು ೧೩.೦೭ ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ೭೭.೮ ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶ ( {{coor d|13.07|N|77.8|E|}} )ದಲ್ಲಿದೆ<ref>[http://www.fallingrain.com/world/IN/19/Hoskote.html Falling Rain Genomics, Inc - Hoskote]</ref>. ಅದರ ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರವು ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟದಿಂದ ೮೭೫&nbsp; [[ಮೀಟರ್]]ಗಳು ಅಥವಾ ೨೮೭೦&nbsp; [[ಅಡಿ( ಉದ್ದಳತೆಯ ಮಾಪಕ) |ಅಡಿ]]ಗಳು. ==ಸಂಪರ್ಕ== ಹೊಸಕೋಟೆಯು [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಂಖ್ಯೆ ೪ |ಎನ್‌ಹೆಚ್ ೪]] ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೨.೩ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು , ಅಲ್ಲಿಗೆ [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ]] [[ಬೆಂಗಳೂರು ಮಹಾನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ|ಬಿ.ಎಂ.ಟಿ.ಸಿ]] ಮತ್ತು [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ| ಕ.ರಾ.ರ.ಸಾ.ಸಂ]] ಗಳ ಬಹಳಷ್ಟು ಬಸ್ಸುಗಳ ಸೌಲಭ್ಯ ಇದೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ರಾಜಧಾನಿ ಚೆನ್ನೈಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪ (ಹಳೆ ಮದ್ರಾಸ್ ರಸ್ತೆ) ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಹೊಸ ರಾಜಧಾನಿ ಅಮರಾವತಿಗೆ ಮುಖ್ಯ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪುರ]] ಮತ್ತು [[ ವೈಟ್‌ಫೀಲ್ಡ್]] ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಹತ್ತಿರದ ರೇಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು. ==ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಮಾಹಿತಿ== [[೨೦೦೧]]ರ ಭಾರತೀಯ [[ಜನಗಣತಿ]]{{GR|India}}ಯ ಪ್ರಕಾರ , ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೩೬,೩೩೩ ಇತ್ತು . ಗಂಡಸರು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೫೨% ರಷ್ಟೂ ಹೆಂಗಸರು ೪೮% ರಷ್ಟೂ ಇದ್ದರು. ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಸರಾಸರಿ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೭೦% ಇದ್ದು ಇದು ದೇಶದ ಸರಾಸರಿಯಾದ ೫೯.೫% ಕ್ಕಿಂದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಗಂಡಸರ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೭೪% ಮತ್ತು ಹೆಂಗಸರದು ೬೫%. ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೧೨% ಭಾಗವು ೬ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯವರದು. == ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು== ಅನೇಕ ಖಾಸಗಿ ಮತ್ತು ಸರಕಾರೀ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹೊಸಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಇವೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (CREST) ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಖಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೂ ಇವೆ. {{col-begin}} *'''ಪದವಿಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣ''' (11 and 12) **[[ಸರಕಾರಿ ಕಾಲೇಜು, ಹೊಸಕೋಟೆ]] {{col-end}} {{col-begin}} {{col-begin}} *'''D.Ed College''' (Diploma) **[[R.C.N.C Education trust]] {{col-begin}} *'''ಹೈಸ್ಕೂಲುಗಳು''' (8-10) **[[ವಿವೇಕಾನಂದ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ಸೂಲಿಬೆಲೆ]] **[[ಬ್ರೈಟ್ ಸ್ಕೂಲ್]] **[[ಶ್ರೀ ವಿವೇಕಾನಂದ ವಿದ್ಯಾ ಕೇಂದ್ರ]] *'''ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜು''' **[[ಎಂ ವಿ ಜೆ Medical College and Research Hospital]] {{col-end}} {{col-begin}} **ಚ್, Hoskote {{col-end}} {{col-begin}} *'''Primary Schools''' (KG-7) **Government Primary School,Kolathur **Government Girls midle School **Bright School **Citizen **Fathima **Sri Vivekananda Vidya Kendra **Government Primary School **Om Shree Public school {{col-end}} **Government Primary School Doddagattiganabbe **Government High School Doddagattiganabbe == ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು == {{col-begin}} ===ಸಾಹಿತ್ಯ=== *[[ಹೊಸಕೋಟೆ ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತ್ರಿ]] * [[ಸಮೇತನಹಳ್ಳಿ ರಾಮಾರಾವ್]] * [[ದೊಡ್ಡ ರಂಗೇಗೌಡ]] * [[ನೇ ಬಾ ಚಂದ್ರಮೋಹನ್]] * [[ವೈ ಎನ್ ಎಸ್ ಮೂರ್ತಿ]] * [[ನಾಣಿ ]] ===ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು=== * [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]] * [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] * [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] *[[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]] *[[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] *[[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] *[[ಟೌನ್ ಕೋಆಪೆರೇಟಿವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] *[[ಕರ್ನಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{col-end}} == ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/bengaluru-rural/hoskote-lake/ ಹೊಸಕೋಟೆ ಕೆರೆ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/bengaluru-rural/shri-saptamatheyara-temple/ ಶ್ರೀ ಸಪ್ತಮಾತೆಯರ ದೇವಸ್ಥಾನ] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <references/> [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] 0bh8hrc94a5y54mve20dmrb47b4dmve 0 11945 1307842 1292765 2025-07-02T09:14:11Z SunilGSI1 93985 /* ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಯ */ 1307842 wikitext text/x-wiki {{Infobox ಭಾರತದ ಭೂಪಟ | native_name=ಅರಸೀಕೆರೆ | skyline=Arsikere railway junction.jpg| skyline_caption= ಅರಸೀಕೆರೆ ರೈಲ್ವೆ ಜಂಕ್ಷನ್ | latd = 13.30|longd=76.25| state_name=ಕರ್ನಾಟಕ | district=[[ಹಾಸನ]] | leader_title= | leader_name= | altitude=೮೦೬ | population_as_of = ೨೦೦೧| population_total =೪೫,೧೬೬| population_density = ೫,೬೦೦ | area_magnitude= | area_total= | area_telephone= ೦೮೧೭೯| postal_code=೫೭೩ ೨೦೧| vehicle_code_range=ಕೆಎ-೧೩| footnotes = | }} {{Infobox ಊರು | name = Arsikere | native_name = ಅರಸೀಕೆರೆ | native_name_lang = ಕನ್ನಡ | other_name = Arasikere | nickname = | settlement_type = town | image_alt = | image_caption = Arsikere railway junction | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Karnataka, India | latd = 13 | latm = 18 | lats = 50 | latNS = N | longd = 76 | longm = 15 | longs = 22 | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = State | subdivision_name1 = Karnataka | subdivision_type2 = District | subdivision_name2 = [[Hassan District]] | established_title = <!-- Established --> | unit_pref = Metric | area_total_km2 = 8 | elevation_footnotes = | elevation_m = 806 | population_total = 45,166 | population_as_of 2013 = 45,166<ref>[http://www.arasikeretown.gov.in Home | ಅರಸೀಕೆರೆ ಪುರಸಭೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130314113604/http://www.arasikeretown.gov.in/ |date=2013-03-14 }}. Arasikeretown.gov.in (10 May 2013).</ref> | population_rank = | population_density_km2 = auto | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kannada]] | timezone1 = IST | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 573,103 | area_code_type = Telephone code | area_code = 91 8174 | registration_plate = KA-13 | website = {{URL|www.arasikeretown.gov.in}} | footnotes = }} [[File:Malekallu Tirupathi-balaji, Arsikere.jpg|thumb|ಮಾಲೆಕಲ್ಲು ತಿರುಪತಿ-ಬಾಲಾಜಿ]] [[File:Jenukallu siddeshwara Betta (hill) Arsikere.jpg|thumb|ಜೇನುಕಲ್ಲು ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ]] [[File:Kattameshvara and Chandramoulishvara Temple, Shivalaya, Arsikere.jpg|thumb|ಕಟ್ಟಮೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಮೌಳೀಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಶಿವಾಲಯ]] '''ಅರಸೀಕೆರೆ''' [[ಹಾಸನ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು [[ತಾಲೂಕು]] ಕೇಂದ್ರ. [[ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ]] ಬೆಳೆಗೆ ಹಾಗು ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಇದೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದ ಅರಸಿ ಎಂಬ ರಾಣಿಯೋರ್ವಳು ಈ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಕೆರೆಯೊಂದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.<ref>http://www.fallingrain.com/world/IN/19/Arsikere.html</ref> ಅರಸಿಯೆಂದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ಎಂದರ್ಥ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಇದು 'ಅರಸಿಯಾ + ಕೆರೆ' ಅಂದರೆ "ರಾಣಿಯ ಕೊಳ". ಅರಸೀಕೆರೆಯನ್ನು 'ಉದ್ಭವ ಸರ್ವಜ್ಞ ವಿಜಯ' ಮತ್ತು 'ಬಲ್ಲಾಳಪುರ' ಎಂದು ವಿವಿಧ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. == ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು== ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳೆಂದರೆ-ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದ ಶಿವಾಲಯ, ಯಾದಾಪುರದ ಶ್ರಿ ಜೇನುಕಲ್ಲು ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟ,ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ,ಮಾಲೆಕಲ್ಲು ತಿರುಪತಿ,ಲಕ್ಷ್ಮೀಪುರದ ಗಣಪತಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಹಾಗಣಪತಿ, ಬೆಟ್ಟದ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ನಾಗವೇದಿ ಹಾಗೂ ಮಾಡಾಳು ಶ್ರೀ ಗೌರಮ್ಮನವರು ಹಾಗೂ ಗರುಡನಗಿರಿ ಏಳು ಸುತ್ತಿನ ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಕರಡಿ ಅವಾಸ ಸ್ಥಾನ ಗರುಡನಗಿರಿ, ಹರಳಕಟ್ಟ-ಕ್ಯಾತನಹಳ್ಳಿ ಸಿರಿಗೆರೆ ಶಾಖಾ ಶ್ರೀಹೊಸಮಠ. [[ಚಿತ್ರ:Arsikere_1.jpg|thumb|none|alt=ಶಿವಾಲಯ.|ಶಿವಾಲಯ.]] ==ಊರಿನ ಪರಿಚಯ== ಈ ತಾಲ್ಲೂಕನ್ನು [[ಕಡೂರು]], [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]], [[ತಿಪಟೂರು]], [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]], [[ಹಾಸನ]], [[ಬೇಲೂರು]] ಮತ್ತು [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು ಸುತ್ತವರಿದಿವೆ. ಕಸಬ, ಕಣಕಟ್ಟೆ, [[ಬಾಣಾವರ]], ಜಾವಗಲ್, [[ಗಂಡಸಿ]] ಹೋಬಳಿಗಳಿವೆ. ಒಟ್ಟು ೩೭೦ ಗ್ರಾಮಗಳೂ ಅರಸೀಕೆರೆ ಮತ್ತು ಬಾಣಾವರ ಪಟ್ಟಣಗಳೂ ಇವೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ೧೨೭೮ಚ.ಕಿಮೀ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೩,೦೩,೦೦೦. ಮೊದಲು ಹಾರ್ನಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕ್ಕಾಗಿದ್ದು ೧೮೮೨ರಲ್ಲಿ ಅರಸೀಕೆರೆ ತಾಲ್ಲೂಕಾಯಿತು.<ref>https://web.archive.org/web/20130314113604/http://www.arasikeretown.gov.in/</ref> ==ಮೇಲ್ಮೈ ಲಕ್ಷಣ== ಇದು ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳ ಪ್ರದೇಶ. ಹಿರೇಕಲ್ಲುಬೆಟ್ಟ ಎಂಬುದು ಎತ್ತರವಾದ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಈ<nowiki> </nowiki>ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ದಕ್ಷಿಣಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಾಧಾರಣವಾದ ಅನೇಕ ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳೂ ಹುಲ್ಲು ಬೆಳೆಯುವ ಪ್ರದೇಶಗಳೂ ಇವೆ. ಇಲ್ಲೆಲ್ಲ ಸಾಧಾರಣ ಫಲವತ್ತಾದ, ಗಡುಸಾದ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಬೂದು ಬಣ್ಣದ ಮಣ್ಣಿದೆ. ಭೂಮಿ ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ ಉತ್ತರದ ಕಡೆಗೆ ಇಳಿಜಾರಾಗಿದೆ. ==ಹವಾಮಾನ== ಮಳೆ ಕಡಿಮೆ, ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ೬೭೧ ಮಿಮೀ. ==ಬೇಸಾಯ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ== [[ರಾಗಿ]], [[ತೆಂಗು]], [[ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ]], ಎಣ್ಣೆಕಾಳುಗಳು, [[ಜೋಳ]] ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು. ಕೆರೆಗಳಿಂದ ೧೭೭೦, ಬಾವಿಗಳಿಂದ ೮೨೦ ಮತ್ತು ಕೊಳವೆ ಬಾವಿಗಳಿಂದ ೨೮೦೦ಹೆ.ಗಳ ಜಮೀನು ನೀರಾವರಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ [[ಅಮೃತಮಹಲ್]] ಕಾವಲುಗಳು ಅನೇಕವಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿ <nowiki> </nowiki>ಒಳ್ಳೆಯ ದನಕರುಗಳನ್ನು ಸಾಕುತ್ತಾರೆ. [[ಕುರಿ]] ಸಾಕಣೆಯೂ ಹೆಚ್ಚು. ==ಪ್ರವಾಸ ತಾಣ== ಬಾಣಾವರ, ಗರುಡನಗಿರಿ, ಹಾರನಹಳ್ಳಿ, ಹುಲ್ಲೆಕೆರೆ ಮತ್ತು ಜಾವಗಲ್ಲು ಹಿರೆಕಲ್ಲುಸಿದ್ದೇಶ್ವರಬೆಟ್ಟ,ಬಿಳಿಕಲ್ಲು ಲಕ್ಷ್ಮಿರಂಗನಾಥ ಕ್ಷೇತ್ರ,ಜೇನುಕಲ್ಲು ಸಿದ್ದೇಶ್ವರಬೆಟ್ಟ, ಆದಿಹಳ್ಳಿ ಬಾರೆ ವಿರೂಪಾಕ್ಷಲಿಂಗ ಕ್ಷೇತ್ರ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಇತರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳಗಳು (ಆಯಾ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ನೋಡಿ). ಅರಕೆರೆ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಚನ್ನಕೇಶವ ಮತ್ತು ರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ [[ಗಂಗ]]ದೊರೆ ಎರೆಯಪ್ಪನ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ [[ಶಾಸನ]]ವಿರುವ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ವೀರಗಲ್ಲಿದೆ. ಕಂಚಿನಕೋವಿ ಮರತಿ ಎಂಬುದು ಅರಸೀಕೆರೆ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ೪ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಬೆಟ್ಟ. ಇಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳ ಅವಶೇಷಗಳಿವೆ.ಹಿಂದೆ ಇಲ್ಲೊಂದು ಊರಿದ್ದಿರಬಹುದೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಮಾಲೆಕಲ್ಲುತಿರುಪತಿ ಅರಸೀಕೆರೆಗೆ<nowiki> </nowiki>೩ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಯಾತ್ರಾಸ್ಥಳ. ಇಲ್ಲಿನ ಹಿರೇಕಲ್ಲು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ವೆಂಕಟರಮಣಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟದ ಬುಡದಲ್ಲಿರುವ ಗೋವಿಂದರಾಜಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದವು.ಮಾವತ್ತನ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಅಗ್ಗುಂದದಲ್ಲಿ ಶಿಥಿಲವಾದ ಎರಡು ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಅರಸೀಕೆರೆಗೆ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ೧೧ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ನಾಗಪುರಿ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ [[ಹೈದರ್ ಅಲಿ]] ಕಟ್ಟಿದ ಕೋಟೆಯ ಅವಶೇಷವಿದೆ,ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಬಾಣಾವರದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಪುರದಿಂದ ನಾಗಪುರಿಗೆ ಓಡಿಸಿ ಅಲ್ಲಿರಲು ಅವರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದ್ದ,ಅರಸೀಕೆರೆಗೆ ೨೮ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ತಿಮ್ಮನಹಳ್ಳಿಯ ಹತ್ತಿರ ವೇದಾವತಿ ನದಿಗೆ ಹಿರೆಕಟ್ಟೆವಡ್ಡು ಎನ್ನುವ ಕಟ್ಟೆ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ==ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ== ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕೇಂದ್ರ ಅರಸೀಕೆರೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೪೫,೧೬೦. ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು ಕಡೆಗಳಿಂದ ಅರಸೀಕೆರೆಗೂ ಮುಂದಕ್ಕೂ ರೈಲು ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ. ಇದೊಂದು ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ. ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ದೊಡ್ಡ ಸಂತೆ [[ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೊಬ್ಬರಿ]] ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ೧೮೮೨ ರಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದ ಇಲ್ಲಿನ ಪುರಸಭೆ ಹಳೆಯ ಪುರಸಭೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಈ ಊರಿಗೆ ಸಮೀಪವಾಗಿ ಕಸ್ತೂರಬಾ ಗ್ರಾಮವೆಂಬ ಒಂದು ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಶ್ರೀಮತಿ ಯಶೋಧರಾ ದಾಸಪ್ಪ ಅವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ==ಇತಿಹಾಸ== ಈ ಊರು ಹೊಯ್ಸಳರ ಆರಂಭಕಾಲದಲ್ಲಿಯೆ ಹುಟ್ಟುಕೊಂಡಿತು. ೧೧ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಎರೆಯಂಗನ ಪಟ್ಟದರಸಿ ಮಹಾದೇವಿ ಕೆರೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಶಾಸನದಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುವುದರಿಂದ ಈ ಅರಸಿಯ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೇ ಅರಸೀಕೆರೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಈ ಊರಿಗೆ ಬಂದಿರಬಹುದು. ಮುಂದೆ ಇಮ್ಮಡಿ ಬಲ್ಲಾಳನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಊರು ಅಭ್ಯುದಯುದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು<nowiki> </nowiki>ಕಂಡಿತು. ಬಲ್ಲಾಳನ ಪೆರಿಯರಸಿ ಉಮಾದೇವಿಯ ತವರಾಗಿದ್ದ ಈ ಊರು ಅವನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಹೊಯ್ಸಳ]] ರಾಜ್ಯದ ‘ಭಂಡಾರವಾಡ’ವಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಜಯಗೊಂಡ ಬಲ್ಲಾಳಪುರ, ವೀರವಿಜಯ ಬಲ್ಲಾಳಪುರ ಎಂಬ<nowiki> </nowiki>ಹೆಸರುಗಳೂ ಇದ್ದು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಧಾನಿ ಅರಸಿಯಕೆರೆ ಎನ್ನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ವೇದವಿದರಾದ ವಿಪ್ರರು, ವೀರರಾದ ಕಾಯ್ವಾಳುಗಳು, ಆಢ್ಯರಾದ ಪರದರು, ಅಲಕಾಧೀಶ ಕುಬೇರರನ್ನೂ<nowiki> </nowiki>ಧಿಕ್ಕರಿಸುವ ವಾಣಿಜ್ಯರು, ಅಚಲವಾಕ್ಯರಾದ ಜನ, ವಿನೂತಾಕಾರ ರಾದ ಕಾಂತಾಜನ, ಇಳೆಗೆ ಮಂಡನಪ್ರಾಯವಾದ ದೇವಾಗಾರ ಸಂದೋಹ, ಸಾಗರತೀರದಂತೆ ಶೋಭಿಸುವ ತುಂಬುಕೆರೆಗಳು, ಫಲಭರಿತ ವನಗಳು, ಪುಷ್ಪಭರಿತ ತೋಟಗಳು, ಸುರ ವೃಕ್ಷದಂತಿರುವ ಮಾವು, ಸುರಲತೆಯಂತಿರುವ ತಾಂಬೂಲ, ತೆಂಗು, ಕೌಂಗುಗಳು, ಗಂಧಶಾಲೀ ಪರಿಮಳಗಳಿಂದ ಕೂಡಿ ಉದ್ಯತ್ ಪ್ರಜಾಪೂರಿತವಾದ ಈ ನಗರಿಯು ಸುತ್ತಲೂ ಬಳಸಿದ್ದ ಕೋಟೆಯಿಂದ ಉರ್ವೀಮಂಡನವಾಯಿತೆಂದು ಇಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ಶಾಸನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿರುವ ದೇವಪಾರ್ಯ, ತ್ರಿವಿಕ್ರಮಪಂಡಿತ, ಶಾಂತಿನಾಥ ಮೊದಲಾದ ಕವಿಗಳು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸನ್ನ ಚೆನ್ನ ಕೇಶವ, ನಖರ ಜಿನಾಲಯ, ಸಹಸ್ರಕೂಟ ಚೈತ್ಯಾಲಯ, ಕೊಯ್ಲಾಳೇಶ್ವರ ಜಗತೇಶ್ವರ, ಮೇಳೇಶ್ವರ, ಬ್ರಹ್ಮ, ಕತ್ತಮೇಶ್ವರ, ಬಲ್ಲೇಶ್ವರ, ಅರೆಯಶಂಕರದೇವ ಮುಂತಾದ ಹಲವು ಗುಡಿಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ರಾಜ್ಯಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಹಾಗೂ ವಣಿಕ್ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿ ಶ್ರೇಣಿಗಳು, ಸರಸ್ವತಿ ಗಣದಾಸಿ ಕೇತೋಜ, ಪುಲಿಗೆಯ ಏಚೋಜ, ಸಿಂಗೋಜ ಮುಂತಾದ ಬಿರುದ<nowiki> </nowiki>ರೂವಾರಿಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿ ಕಟ್ಟಿಸಿದರೆಂದು ಹೊಯ್ಸಳ ಶಾಸನ ಗಳಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ವಿದ್ಯೆಗೆ, ಕಲೆಗೆ ಐಶ್ವರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ಈ ಊರು ತೆಂಕಣ ಅಯ್ಯಾವೊಳೆ ಯಾಯಿತು. ಅಭಿನವ ದ್ವಾರಾವತಿಯಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿನ ಧರ್ಮಪ್ರತಿಪಾಲಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೇಳಿದ ಕಳಚೂರ್ಯರ ಸಚಿವ ರೇಚರಸ ಬಲ್ಲಾಳನನ್ನಾಶ್ರಯಿಸಿ ಸಹಸ್ರಕೂಟ ಚೈತ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಹಸ್ರಕೂಟ ಜಿನಬಿಂಬವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿಕೊಟ್ಟ.ಆದರೆ ಇಷ್ಟು ಉನ್ನತಿಗೇರಿದ ಈ ಊರು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ್ಯದ ಅವನತಿಯೊಂದಿಗೆ ಇಳಿಮುಖವಾಯಿತು.<nowiki> </nowiki> ಮುಂದೆ ಕ್ರಮವಾಗಿ [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]]ದ ಜಗದೇವರಾಯ, [[ತರೀಕೆರೆ]]ಯ ತಿಮ್ಮಪ್ಪನಾಯಕ, ಇಕ್ಕೇರಿಯ ಶಿವಪ್ಪನಾಯಕ ಇವರ ಅಧೀನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಊರಾಗಿದ್ದು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರರಸರಿಗೆ ಸೇರಿತು. ಆದರೆ ಮರಾಠಿಗರ ದಾಳಿಗೆ ಬೆದರಿ ಕಪ್ಪ ತೆತ್ತು ಸಾಕಾಗಿದ್ದ ಮೈಸೂರು ಕಪ್ಪದ ಹೊರೆ ತೀರುವವರೆಗೆ ಒತ್ತೆ ಇಟ್ಟ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಊರು ಸೇರಿತು. ಆಗ ಇದು ಸುಲಿಗೆಗೊಳಗಾಗಿ ಹಾಳುಹಳ್ಳಿಯಾಗಿ ದಾರಿಹೋಕರನ್ನು ಸುಲಿಯುವ ದರೋಡೆಕಾರರಿಗೆ ಆಶ್ರಯಸ್ಥಾನವಾಯಿತು. ೧೯ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು- ಪುಣೆ ರೈಲುಮಾರ್ಗ ಹಾಕಿದಮೇಲೆ ಈ ಊರು ಪುನಃ ಬೆಳೆಯಲಾರಂಭಿಸಿತು. == ದೇವಾಲಯಗಳು == == '''ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಯ''' == ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಸೀಕೆರೆ ತಾಲೂಕಿನ ಲಿಂಗದಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಲು ಸದಾ ಹಚ್ಚಹಸಿರಿನಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ದಟ್ಟವಾದ ಹರಣ್ಯದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸುಮಾರು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ.ಇಲ್ಲಿಯ ಜನರು ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ದೇವಾಲಯವು ಎಂದು ತಿಳಿದಿದೆ. ಕಾಡಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯ ಮೂಲಕ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಅರಣ್ಯದ ತುತ್ತತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಡಿದಾದ ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲುಬಂಡೆಯನ್ನು ಹತ್ತಿ ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅಚ್ಚರಿಯ ಸಂಗತಿ ಏನೆಂದರೆ ಈ ಹಿಂದೆ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಜನರು ಮರಣ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಯಾರು ಸಹ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಸುತ್ತಲೂ ನೋಡಿದರೆ ತಂಪಾದ ಗಾಳಿ ಜೋರಾಗಿ ಬೀಸುತ್ತದೆ ನೋಡುಗರಿಗೆ ಸ್ವರ್ಗದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕೊನೆ ಶ್ರಾವಣದಿಂದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ದೇವರ ದರ್ಶನವನ್ನು ಪಡೆದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರು ಸಹ 101 ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಆ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ತಯಾರಿಸಿ ದೇವರಿಗೆ ನೈವೇದ್ಯವನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲಿಂಗದಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ಇಲ್ಲಿಯ ಭಕ್ತಾದಿಗಳನ್ನು ಸದಾ ಕಾಲ ಅರಸಿ ಸಲಹುತ್ತಾನೆ. [[ಹೊಯ್ಸಳ]]ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳು ಈಗ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ನಾಶವಾಗಿವೆ. ಆದರೆ ಬಹುಶಃ ಎರಡನೆಯ ಬಲ್ಲಾಳ ಕಟ್ಟಿಸಿರಬಹುದಾದ [[ಈಶ್ವರ]]ದೇವಾಲಯ ಉಳಿದಿದೆ. ಪುಟ್ಟಪುಟ್ಟ ಗರ್ಭಗೃಹ<nowiki> </nowiki>ಸುಕನಾಸಿ, ನವರಂಗ, ಮುಖಮಂಟಪಗಳು, ನಕ್ಷತ್ರಾ ಕಾರದಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗಿ ಸುಂದರವಾಗಿರುವ<nowiki> </nowiki>ಹೊರವಿನ್ಯಾಸ, ಅದೇ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ನೀಳವಾಗಿ ಗರ್ಭಗೃಹದ ಮೇಲೆದ್ದಿರುವ ಲಾವಣ್ಯಮಯವಾದ <nowiki> </nowiki>ಗೋಪುರ, ಹೊರಗೂ ಒಳಗೂ ಯಾವ ಭಾಗವನ್ನೂ ಬಿಡದಂತೆ ಚಾತುರ್ಯದಿಂದ ಕಡೆದು ತುಂಬಿಸಿದ್ದರೂ ಅತಿಯಾಯಿತು ಎನ್ನಿಸಿದ ಶಿಲ್ಪಜಾಣ್ಮೆಯಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಹೊರಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಸಾಲು ಮಾತ್ರ ಮೂರ್ತಿಶಿಲ್ಪವಿದೆ. ಹಲವಾರು ಮೂಲೆಗಳುಳ್ಳ ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರದ ಮುಖಮಂಟಪಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡದಾದ ಒಂದೇ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯಿದ್ದು ಅಪರೂಪವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ನವರಂಗದ ಒಳಗೋಡೆಯ ಕಲಾತ್ಮಕವಾದ ಗೂಡುಗಳು, ಸುಂದರವಾಗಿ ಲಲಿತವಾಗಿ ಕಡೆದಿರುವ ಕಂಬಗಳು, ಕುಸುರಿ ಕೆಲಸದ ಪರಾಕಾಷ್ಟೆಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿರುವ ಗರ್ಭಗೃಹದ ಬಾಗಿಲು ಎಲ್ಲವೂ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿವೆ.<ref>https://www.onefivenine.com/india/Places/Taluk/Hassan/Arsikere/Temple</ref> == ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಜಾವಗಲ್ == ೧೩ ನೇ ಶತಮಾನದ ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಜಾವಗಲ್ ನಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ (ಜಾವಗಲ್ ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ) ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಜಾವಗಲ್ ಹಾಸನ ನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು ೫೦ ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಹಳೆಬೀಡುದಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಹಳೇಬೀಡು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ೧೨೫೦ ರಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ವೀರಾ ಸೋಮೇಶ್ವರರಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ದೇವಾಲಯವು ನರಸಿಂಹ (ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಒಂದು ರೂಪ) ಆಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣೆಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ವಿಭಾಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವು ರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://templesofkarnataka.com/navigation/details.php?id=21 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2020-01-11 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130082103/http://templesofkarnataka.com/navigation/details.php?id=21 |url-status=dead }}</ref> == ದೇವಾಲಯದ ಯೋಜನೆ == ದೇವಾಲಯದ ಯೋಜನೆ ಸರಳ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇತರ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಮಧ್ಯದ ದೇವಾಲಯವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಸೂಪರ್ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ (ಗೋಪುರ ಅಥವಾ ''ಶಿಖರಾ'' ) ಮತ್ತು ''ಸುಖಾನಾಸಿ'' ( ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಮೂಗು ಅಥವಾ [[ಗೋಪುರ]]) ಮಾತ್ರ ಮೂರು ಟ್ರೈಕುಟಾ (ಮೂರು ಶ್ರೈನ್), ಆದರೆ ಮೂರು ಸಮಾನ ಗಾತ್ರದ ದೇವಾಲಯಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಚದರ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮುಚ್ಚಿದ ಸಭಾಂಗಣ ( ''ಮಂಟಪ'' ) ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.ಪಾರ್ಶ್ವದ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಸಭಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಮಧ್ಯದ ದೇವಾಲಯವು ಪವಿತ್ರವನ್ನು (ಸೆಲ್ಲಾ) ಹಾಲ್ಗೆ ಜೋಡಿಸುವ ಒಂದು ಕವಚವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪಕ್ಕದ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಗೋಪುರವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ನೇರವಾಗಿ ಒಂದು ಗೋಡೆ ಇಲ್ಲದೆ ಹಾಲ್ಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಪ್ರೊಜೆಕ್ಷನ್ನಂತಹ ಅದರ ಅನುಗುಣವಾದ ಗೋಪುರವು ಹೊರಗಿನಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ದೇವಾಲಯಗಳಂತೆ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ, ಅವು ಹಾಲ್ ಗೋಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೀರಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಕೆಳಗಿನ ಭಾಗವು (ಛಾವಣಿಯ ಕೆಳಗೆ) ಪ್ರತಿ ಬದಿಯ ಐದು ಪ್ರಕ್ಷೇಪಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಈ ಪ್ರಕ್ಷೇಪಣಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿದೆ ( ''ಜಗತಿ'' ). ಇದು ಅನೇಕ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ವೇದಿಕೆಯು ಅದರ ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಜೊತೆಗೆ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತಲೂ ಸುತ್ತುವರಿದ ( ''ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಪಥ'' ) ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ರೂಪರೇಖೆಯನ್ನು ಇದು ನಿಕಟವಾಗಿ ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಉತ್ತಮವಾದ ನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲಿರುವ ಗೋಪುರವು ಅಖಂಡ ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರಿಕವಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿನ ಇತರ ಮಾನದಂಡಗಳು ಗೋಪುರದ ಮೇಲಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಗುಮ್ಮಟ ಛಾವಣಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯದ ದೊಡ್ಡ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯಾಗಿದೆ (ಇದನ್ನು "ಹೆಲ್ಮೆಟ್" ಅಥವಾ ''ಅಮಲಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ'') == ಅಲಂಕಾರ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಗಳು == ಭಕ್ತರು ಕಟ್ಟಮೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಮೌಳೀಶ್ವರ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕಲಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ (ಈಶ್ವರ) ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ [[ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ]]ದ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ. ಇದು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮಾಡಿದೆ. ಸಹಸ್ರಕೂಟ ಜಿನಾಲಯವು ಕ್ರಿ.ಶ ೧೨೨೦ ರಿಂದ ಹೊಯ್ಸಳ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ವೀರ ಬಲ್ಲಾಲ II ರ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ವಾಸುದೈಕಾ ಬಂಧವ ರೇಚರಸ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮಾಲೆಕಲ್ ತಿರುಪತಿ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ತಿರುಪತಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಅರಸೀಕೆರೆ ಯಂದ ಮೂರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಎರಡು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: (ವೆಂಕಟರಮಣ ಮತ್ತು ಗೋವಿಂದರಾಜ), ಇವುಗಳನ್ನು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಯಾತ್ರಿಕರು ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಮಾಲೆಕಲ್ ತಿರುಪತಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ೧೩೦೦ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳು ಮತ್ತು ನಿಂತಿರುವ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ವಿಗ್ರಹವಿದೆ. ಸಾಯಿನಾಥ ಮತ್ತು ಗಣಪತಿ ದೇವಾಲಯಗಳು ಆಧುನಿಕ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.ಅರಸೀಕೆರೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಆನೆ ಕಲ್ಲಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಆನೆ ಬೆಟ್ಟದ ಪಟ್ಟಣದ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ===ಶ್ರಿ ಜೇನುಕಲ್ಲು ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ=== ಈ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಅರಸೀಕೆರೆಯಿಂದ ಸುಮಾರು ೮ ಕಿಲೋಮಿಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಯಾದಾಪುರ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತಾಧಿಗಳು ರಾಜ್ಯದ ವಿವಿಧ ಸ್ಠಳಗಳಿಂದ ಆಗಿಮಿಸಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ [[ಬೆಟ್ಟ]]ವನ್ನು ಹತ್ತಿ ತಮ್ಮ ಭಕ್ತಿ ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳಿಗೆ ಅನ್ನದಾಸೋಹದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುತ್ತದೆ. === ಶ್ರೀಮಹಾಗಣಪತಿ ದೇವಾಲಯ,ಲಕ್ಷ್ಮೀಪುರ=== ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸುಮಾರು 50 ಹೆಜ್ಜೆ ದೂರದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ ಇಲ್ಲಿನ ಬಲಮುರಿಗಣಪತಿ ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ. ಈ ದೇವರು ಅನೇಕ ಭಕ್ತರ ಸಂಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ನಿವಾರಣೆ ಮಾಡಿರುವುದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ದಿನೇ ದಿನೇ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇದೆ. === ಮಾಲೆಕಲ್ಲು ತಿರುಪತಿ === ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಅರಸೀಕೆರೆಯಿಂದ ೨ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಚಿಕ್ಕ ತಿರುಪತಿ ಎಂದೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಸಾವಿರಾರು ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಬೆಟ್ಟ ದ ಮೇಲೆ ವೆಂಕಟೇಶ್ವವರ ಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ದೇವಿಯವರ ದೇವಾಲಯವಿದ್ದು ೨೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಇದೆ ಹಾಗೂ ಕೆಳಗಡೆಯು ಸವಿಸ್ತಾರವಾದ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಠಾನವಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಜಾತ್ರಾಮಹೋತ್ಸವ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಜರುಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ಎಂದೂ ಬತ್ತದಂಥ ಹೊಂಡ ಇದೆ.<ref>https://www.karnataka.com/hassan/arsikere-amargiri-malekal-tirupati-temple/</ref> == ಅರಸೀಕೆರೆ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/chandramouleswara-temple-arasikere/ ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಅರಸೀಕೆರೆ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/lakshminarasimha-temple-haranhalli/ ಹಾರನಹಳ್ಳಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/lakshminarasimha-temple-javagal/ ಜಾವಗಲ್ ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/hullekere-channakeshava-temple/ ಹುಲ್ಲೇಕೆರೆ ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <references/> {{ಹಾಸನ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} 40erg78oypd5y2w14mt4rng0kerk70x 0 12382 1307791 1055398 2025-07-01T13:18:51Z Prnhdl 63675 1307791 wikitext text/x-wiki '''ಜೂನ್ ೨೫''' - [[ಜೂನ್]] [[ತಿಂಗಳು|ತಿಂಗಳ]] ಎಪ್ಪತ್ತ ಐದನೇ [[ದಿನ]]. [[ಗ್ರೆಗೋರಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್]] [[ವರ್ಷ]]ದಲ್ಲಿನ ೧೭೬ನೇ ದಿನ ([[ಅಧಿಕ ವರ್ಷ]]ದಲ್ಲಿ ೧೭೭ನೇ ದಿನ). {{ಜೂನ್ ತಿಂಗಳು}} == ಪ್ರಮುಖ ಘಟನೆಗಳು == * [[೧೯೫೦]] - [[ಕೊರಿಯದ ಯುದ್ಧ]]ದ ಪ್ರಾರಂಭ. * [[೧೯೭೫]] - [[ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ]] [[ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ]] [[ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿ]]ಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಿದರು. * ೧೯೭೫ - [[ಮೊಜಾಂಬಿಕ್]] [[ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ]]ವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. * [[೧೯೮೩]] - [[ಕಪಿಲ್ ದೇವ್]] ನೇತೃತ್ವದ [[ಭಾರತದ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ತಂಡ]] [[ವೆಸ್ಟ ಇಂಡೀಸ್]] ಅನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ [[ಕ್ರಿಕೆಟ್ ವಿಶ್ವ ಕಪ್]] ಅನ್ನು ತನ್ನದಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿತು. * [[೧೯೯೧]] - [[ಕ್ರೊಯೇಶಿಯ]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಲೊವೇನಿಯ]] [[ಯುಗೊಸ್ಲಾವಿಯ]]ದಿಂದ [[ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ]]ವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿಕೊಂಡವು. * [[೨೦೨೫]] - ಮಿಷನ್ ಆ‍ಕ್ಸಿಯಂ-೪ ಯಶಸ್ವಿ ಉಡಾವಣೆ. ೪೧ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಭಾರತೀಯ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಶುಭಾಂಶು ಶುಕ್ಲಾ ಬಾಹ್ಯಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಪಯಣ. == ಜನನ == * [[೧೯೦೦]] - [[ಲೂಯಿಸ್ ಮೌಂಟ್‍ಬ್ಯಾಟನ್]], [[ಭಾರತ]]ದ ಕೊನೆಯ ಆಂಗ್ಲ [[ವೈಸ್‍ರಾಯ್]]. * [[೧೯೦೩]] - [[ಜಾರ್ಜ್ ಒರ್ವೆಲ್]], [[ಬ್ರಿಟನ್]]ನ ಲೇಖಕ. * [[೧೯೭೫]] - [[ವ್ಲಾಡಿಮೀರ್ ಕ್ರಾಮ್ನಿಕ್]], [[ಚದುರಂಗ]]ದ ಕ್ರೀಡಾಪಟು. == ನಿಧನ == * [[೧೯೮೪]] - [[ಮೈಕಲ್ ಫೂಕಾಲ್ಟ್]], [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]]ನ [[ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ]]. * == ರಜೆಗಳು/ಆಚರಣೆಗಳು == * [[ಮೊಜಾಂಬಿಕ್]] - ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನಾಚರಣೆ. == ಹೊರಗಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳು == *[http://www.tnl.net/when/today ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ದಿನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050805011822/http://www.tnl.net/when/today |date=2005-08-05 }} *[http://www.todayinsci.com/ ವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಈ ದಿನ] *[[ದಿ ಹಿಸ್ಟರಿ ಚಾನೆಲ್]] : [http://www.historychannel.com/today/ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ದಿನ] *[http://www.on-this-day.com/ ಆನ್-ದಿಸ್-ಡೇ ತಾಣ] {{ತಿಂಗಳುಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಜೂನ್|೨]] [[ವರ್ಗ:ಜೂನ್‍ನ ದಿನಗಳು|೨]] a6fu4pb7u5rk9b913xhh5udq6ctc100 0 13265 1307846 1247823 2025-07-02T10:16:42Z SunilGSI1 93985 /* ಶಿಕ್ಷಣ */ 1307846 wikitext text/x-wiki {{Wikify}} {{Infobox ಭಾರತದ ಭೂಪಟ | native_name = ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ | type = town | latd = 12.783| longd = 76.243| locator_position = | state_name = ಕರ್ನಾಟಕ | district = [[ಹಾಸನ]] | leader_title = | leader_name = | altitude = ೮೪೯| population_as_of = ೨೦೦೧| population_total = ೨೭,೦೧೮| population_density = ೧೦೮೦೭.೨| area_magnitude= sq. km | area_total = ೨.೫೦| area_telephone = ೦೮೧೭೫| postal_code = ೫೭೩೨೧೧| vehicle_code_range = ಕೆಎ-೧೩| sex_ratio = | unlocode = | website = | footnotes = | }} '''ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ''' [[ಹಾಸನ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ. ಈ ಊರನ್ನು ನರಸೀಪುರ ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ [[ಹೇಮಾವತಿ|ಹೇಮಾವತಿ ನದಿ]] ಹರಿಯುವುದರಿಂದ ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪುರಸಭೆ ಇಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತ ಸಂಸ್ಥೆ.ಇಡೀ ಊರನ್ನು ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಪೇಟೆ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮೂರು ಹೋಬಳಿಗಳು: [[ಹಳೇಕೋಟೆ]], [[ಹಳ್ಳಿಮೈಸೂರು]] ಮತ್ತು [[ಕಸಬಾ]]. ==ಇತಿವೃತ್ತ== *ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ಪಟ್ಟಣವು ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಂಖ್ಯೆ ೫೭ ರಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿದೆ ಹಾಗೂ ಹಾಸನ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ರೈಲ್ವೆ ದಾರಿಯ ಪೂರ್ವವಲಯದಲ್ಲಿದೆ. ಹೊಳೆನರಸೀಪುರವು ದಕ್ಷಿಣಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು ಮೂರು ನಗರ ವಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೋಟೆ ಪ್ರದೇಶ ಜತೆಗೆ ದೇವಾಲಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರದ ಕೋಟೆಯು ಮತ್ತು ರೈಲ್ವೆದಾರಿಯ ಮಧ್ಯೆ ಅಭಿವೃದ್ದಿಯಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀರಾಮದೇವರಕಟ್ಟೆಯ ನೀರಾವರಿ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ. ಹೊಳೆನರಸೀಪುರದ ಈಗಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೨೭,೦೨೪ ಇದ್ದು, ಇದು ೨೦೧೧ರ ವೇಳೆಗೆ ೬೫೦೦೦ ಮುಟ್ಟುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. *ಭಾರತದ ಮಾಜಿ [[ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ|ಪ್ರಧಾನಿ]] [[ದೇವೇಗೌಡ]]ರ ಹುಟ್ಟೂರು [[ಹರದನಹಳ್ಳಿ]]ಯು ಹಳೇಕೋಟೆ ಹೋಬಳಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಹಳೇಕೋಟೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿಯೇ ಇರುವ ಮಾವಿನಕೆರೆಯು ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಮಾವಿನಕೆರೆ ರಂಗನಾಥನಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ರಸ್ತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಹರಿಹರಪುರವು ಇದೇ ಹೋಬಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಪ್ರಮುಖ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಹರಿಹರಪುರದ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ ಉಡುಸಲಮ್ಮ-ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಹೊರರಾಜ್ಯದಲ್ಲೂ ಭಕ್ತರಿದ್ದಾರೆ. <br /> ==ಹೊಳೆನರಸೀಪುರದ ಹಿರೇಬೆಳಗುಲಿಯ ಗ್ರಾಮದ ಚರಿತ್ರೆ== * ಕೋಟ್ಯಂತರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಭೋ ಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹಾಸ್ಪೋಟ ಉಂಟಾಗಿ ಆಕಾಶ ಕಾಯವು ಛಿದ್ರಗೊಂಡು ಆಕಾಶ, ಗಾಳಿ, ನೀರು, ಭೂಮಿ, ಸೂರ್ಯ ಎಂಬ ಪಂಚ ಭೂತಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ಪ್ರಪಂಚ ಸೃಷ್ಟಿ ಯಾದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಶಾಖ, ನೀರು, ಗಾಳಿ ಇವುಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಿಂದ ಭೂಮಿಯ ಬಂಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ‘ಪಾಚಿ ಶೀಲಾವಲ್ಕಗಳೆಂಬ’ ಜೀವ ಕೋಶಗಳು ಹುಟ್ಟಿ ಕೊಳುತ್ತವೆ. *ಇದರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಜೀವಿಗಳ ಪರಿವರ್ತನೆಯು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ವಿಕಾಸ ಹೊಂದಿ ವಿವಿಧ ಜೀವಿಗಳ ಮೂಲದಿಂದ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮಾನವನ ಉಗಮವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಇತಿಹಾಸ ಮೂಲಗಳಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಂದಿರುತ್ತದೆ. ಮಾನವನ ವಿಕಾಸವು ಸಿಂಧು ನದಿ ಕಣಿವೆಯ ನಾಗರಿಕತೆಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ''ಹಿಂದೂದೇಶ'' ವೆಂದು ರೂಪುಗೊಂಡು ಇಲ್ಲಿನ ನಿವಾಸಿಗಳು ಹಿಂದೂಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. *ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಆದಿ ಮಾನವನ ಜೀವನ ಕ್ರಮವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವುದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರಾಕ್ಷಸರು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಮಾನವನ ಕುಲದ ವಿಕಾಸಕ್ಕೆ ಕಂಟಕ ಪ್ರಾಯವಾಗುತ್ತದೆ ಇದರಿಂದ ಭಕ್ತಿಗೆ ನೆಲೆಯಿಲ್ಲದಂತಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮನುಕುಲವು ವಿನಾಶದ ಹಾದಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಆತಂಕಗೊಂಡ ವೈಕುಂಠಪತಿಯಾದ ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಯುಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಅವತಾರಗಳನೆತ್ತಿ ದುಷ್ಟ ಸಂಹಾರ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು 'ಋಷಿ' ಮುನಿಗಳಿಂದ ರಚಿತವಾಗಿರುವ ಪುರಾಣ ಕಥೆಗಳಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಂದಿರುತ್ತದೆ: ದುಷ್ಟ ಸಂಹಾರವಾದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಮಾನವನ ಸಂತತಿಯು ಉಳಿದು ಬೆಳೆಯಲು ನಾಂದಿಯಾಗುತ್ತದೆ. *ಇವರುಗಳು ತಮ್ಮ ಕಷ್ಟ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಶ್ರೀ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ರೂಪದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿ ದೇವತೆಯಾಗಿ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಆರಾಧಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ವೈಕುಂಠಪತಿಯಿಂದ ದುಷ್ಟ ಸಂಹಾರವಾದರೂ ಸಹ, ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಿಂದೂಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪಿಡುಗು ಗಳಾದ ಅಧರ್ಮ, ಅಜ್ಞಾನ, ಅನಾಚಾರ, ದರಿದ್ರ್ಯ, ಮೂಡನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳೆಂಬ ಧೈತ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಉಳಿದು ಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ದೈವದ ಮೇಲೆ ಭಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಜನರಲ್ಲಿ ಲೌಕಿಕ ವಿಕಾಸವು ನಿಂತ ನೀರಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ ಕಾರಣ ಮಾನವ ಸಂತತಿಯು ವಿನಾಶದ ಹಾದಿ ಹಿಡಿದಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿದ ಪರಶಿವನು, ರಾಣಿಯಾದ ಶ್ರೀ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯವರು ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಈ ಜ್ವಲಂತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಆತಂಕಪಟ್ಟು ದೈವ ಭಕ್ತಿ, ಶಾಂತಿ, ನೆಮ್ಮದಿ, ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಜೀವನ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿ, ತಮ್ಮ ಪರಿಚಾರಿಕೆಯರ ಪೈಕಿ ಅರ್ಹರಾದ ೭ ಜನ ಕನ್ಯೆಯರಿಗೆ ಸರ್ವಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ''ಸಪ್ತ ಮಾತೃಕೇಯರನ್ನು'' ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿ, ನೀವುಗಳು ಭೂಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಸ್ಥಳ, ಸನ್ನಿವೇಶ ಅಲ್ಲಿನ ಮಾನವರಲ್ಲಿರುವ ಆಚಾರ, ವಿಚಾರ, ನಂಬಿಕೆ ಪದ್ದತಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಶಿಲಾ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿ, ಆರಾಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಅಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಸ್ಯೆ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತಿರಬೇಕೆಂದು ಆದೇಶ ಮಾಡಿ, ಅಂಬಿಕಾ ಎಂಬ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟು ಉಳಿದ ಆರು ಜನರನ್ನು ಈಕೆಯ ಸಂಗಡ ಕಳುಹಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಮೇರೆಗೆ ''ಏಳು ಜ್ಯೋತಿ ರೂಪ'' ದಲ್ಲಿ ಇಹಲೋಕಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಡುತ್ತಾರೆ. *ಇತ್ತ ಭೂಲೋಕದ ದಕ್ಷಿಣ ಕರಾವಳಿ ತೀರದ ಕೊಂಕಣ ಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಬೇಡನು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಮೂಢನಂಬಿಕೆಯಿಂದ, ಸಿಕ್ಕಿದ ಜನರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದು, ಅವರಿಂದ ದೋಚಿಕೊಂಡು ತಂದು ಜೀವನ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಈತನ ತೊಂದರೆ ಯನ್ನು ಸಹಿಸಲಾರದೆ ನಿಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ಶಕ್ತಿ ದೇವತೆಗೆ ಮೊರೆಯಿಡುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೈಲಾಸದಿಂದ ಹೊರಟ ಸಪ್ತಮಾತೃಕೆಯರುಗಳು ಮೊದಲು ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ ಮೊದಲು ಬೇಡನನ್ನು ಬೇಟಿ ಮಾಡಿದ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯು ಬಗೆ ಬಗೆಯಾಗಿ ಉಪದೇಶ ಮಾಡಿ ಕ್ರಮೇಣ ಪರಮ ಭಕ್ತನನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಹಿಂಸಾ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಮನುಷ್ಯನಾಗುತ್ತಾನೆ. *ಇದರಿಂದ ಈತನ ಆತಂಕ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಕೊಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದ ಊರು ‘ಕೊಲ್ಲೂರು' ಎಂದು ಕರೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ದುಶ್ಚಟವನ್ನು ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ''ಮೂಕ+ಅಂಬಿಕೆ = ಮೂಕಾಂಬಿಕೆ'' ಎಂತಲೂ ನೆಲೆಸಿ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯನ್ನು ಪಡೆದು, ಇಂದಿನ ಈ ಭಾಗದ ಜನರ, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ, ಕಲಾವಿದರ, ಆರಾಧ್ಯ ಧೈವವಾಗಿ ನೆಲೆಸಿರುತ್ತಾಳೆ. *ಇದಾದ ನಂತರ ಉಳಿದ ಆರು ಜನ ಮಾತೃಕೆಯರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಆರು ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಹೊರಟು ''ಸ್ತ್ರೀ'' ಹೆಸರಿನ ಮುಖ್ಯ ನದಿ ಪಾತ್ರದ ಮುಖ ಜಾಲ ಸೀಮೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿ ಪವಾಡಗಳಿಂದ ಆ ಸ್ಥಳದ ಜನರ ಎಲ್ಲಾ ತೊಂದರೆ, ಕಷ್ಟ ಗಳನ್ನು, ಪರಿಹಾರ ಮಾಡಿ ನಂಬಿಕೆ, ಧೈವ ಭಕ್ತಿ ನೆಲೆಯಾಗುವಂತೆ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿ ಹೊರಟವರಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಮಾತೃಕೆಯು ಅಲ್ಲಿಂದ ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಟು ಹೇಮಾವತಿ ನದಿ ತೀರದ ಈಗಿನ ''ಹಿರೇಬೆಳಗುಲಿ'' ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದ ಊರಿನ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬಂದ ನಂತರ ಗ್ರಾಮದ ಒಳಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ ಕ್ರಮವು ಬಹಳ ಕುತೂಹಲ ಕಾರಿಯಾಗಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ==ಹಿರೇಬೆಳಗುಲಿಗೆ ಮೂರನೇ ಮಾತೃಕೆಯ ಪ್ರವೇಶ== *ಹನ್ನೊಂದನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಕ್ಷಾಮ, ಅಭಾವಗಳು, ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳು ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ಬಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆವತ್ತಿನ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಮದ್ದುಗಳು ಇನ್ನೂ ಆವಿಷ್ಕಾರ ಗೊಂಡಿರ ಲಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಜನರು ಮೂಢನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಹಾದಿ ಬೀದಿಯ ಮಾರಿ ಮಸಣಿಯರನ್ನು ಕರೆದು ಬೇವಿನ ಸೊಪ್ಪಿನಿಂದ ಮಂತ್ರ ಹಾಕಿಸುವುದು, ಶಾಸ್ತ್ರ ಕೇಳಿ ಪೂಜೆ ಹಾಕಿಸುವುದು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ತೊಂದರೆಗಳು, ರೋಗಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬಾರದೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಜನ, ಜಾನುವಾರುಗಳು ಸಾವಿಗೆ ತುತ್ತಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಇದರಿಂದ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಮತೋಲನವು ತಪ್ಪುತ್ತಾ ಬರುತ್ತದೆ. *ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಜನರಲ್ಲಿ ಭಯ, ಭೀತಿ, ಧಾರಿದ್ರ್ಯ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ನೆಮ್ಮದಿಯಾಗಿ ಜೀವನ ಮಾಡಲು ಆಸೆ, ಉತ್ಸಾಹಗಳು ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವಾದ ಕಾರಣ ಕೆಲವರು ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಬೇರೆ ಕಡೆಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ದೈರ್ಯ ಮಾಡಿ ಉಳಿದವರು ಕೂಲಿ ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಜೀವನವನ್ನು ಸಾಗಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದ್ದಿತ್ತು. ಆಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಅಂಗಡಿಗಳಾಗಲಿ, ಪೇಟೆಗಳಾಗಲಿ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ತಾವು ಬೆಳೆದ ರಾಗಿ ನವಣೆ, ಹುರುಳಿ, ಮುಂತಾದ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತಿದ್ದ ವಾರದ ಸಂತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸರಕು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಗಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿತ್ತು. *ಇಂದಿಗೆ ಇಪ್ಪತೊಂದನೆ ತಲೆಮಾರಿನವರಾದ ಈ ಗ್ರಾಮದ ಹಿರಿಯರಾಗಿದ್ದ ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡ ಎಂಬುವವರು ಇದ್ದವರ ಪೈಕಿ ಧೃಡ ಕಾಯಾಕರು, ದೈವ ಭಕ್ಟರು, ವ್ಯವಹಾರ ಚತುರರು ಆಗಿದ್ದರು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ರಾಗಿ, ಹುರುಳಿ, ನವಣೆ, ಅವರೇ ಮುಂತಾದ ಧಾನ್ಯ ಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಾಮೂಲಿನಂತೆ ಒಂದು ಗುರುವಾರ ದಿನ, ಇಲ್ಲಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಮೈಲಿ ದೂರದ ಗುಡ್ಡದ ತಪ್ಪಲಿನ ಈಗಿನ ''ಕುಂಚೇವು'' ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದ ಹತ್ತಿರ ವಿಶಾಲವಾದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತಿದ್ದ ಸಂತೆಗೆ ಕಾಲುನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ರಾಗಿ ಚೀಲವನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹೋಗುತಿದ್ದರು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿಗಳಾಗಲಿ, ಇತರೆ ವಾಹನಗಳು ಆವಿಷ್ಕಾರ ಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. *ಆ ದಿನದ ಸಂತೆಯಲ್ಲಿ ಗೌಡರ ಮಾಲು ಪೂರ ಖರ್ಚಾಗದೆ ಉಳಿದು ಬಿಡುತ್ತದೆ : ಉಳಿದಿದ್ದ ರಾಗಿ ಚೀಲವನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಊರು ಕಡೆಗೆ ವಾಪಸ್ಸು ಬರಲು ಸ್ವಲ್ಪ ತಡವಾಗುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರದ ಈಗಿನ ''ಕೆರೆಕೋಡಿ'' ಇರುವ ಜಾಗವು ತುಂಬಾ ತಗ್ಗು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ತ್ತು. ಆಗ ಕೆರೆ ಇರಲಿಲ್ಲ ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಒಂದು ನೀರಿನ ಹಳ್ಳ ಹರಿಯುತಲಿದ್ದಿತ್ತು. ಈ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಹಲಗೆ ಗೌಡರು ರಾಗಿ ಚೀಲವನ್ನು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಇಟ್ಟು ಬಹಿರ್ದೆಶೆಗೆ ಹೋಗಿ ಬಂದು ದೇಹಶೌಚ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹಳ್ಳದ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೇಲುಭಾಗಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಮುಖ ಕೈಕಾಲು ತೊಳೆದು ಕೊಂಡು ನೀರನ್ನು ತಲೆ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮನೆಕಡೆಗೆ ಹೊರಡುವುದು ಇವರ ಮಾಮೂಲಿ ಪದ್ದತಿಯಾಗಿತ್ತು. *ಈ ದಿನವೂ ಅದೇ ನಿಯಮಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಚೀಲವನ್ನು ಹೆಗಲಿಗೇರಿಸಿ ಹೊರಡಲು ಸಿದ್ದರಾದಾಗ ‘ನಾನು ಬರುತ್ತೇನೆ' ಎಂಬ ಅಶರೀರವಾಣಿಯು ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿನ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಈ ಅನುಭವ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ; ಈಗ ಗೌಡರು ಸ್ವಲ್ಪ ಧೈರ್ಯ ಗೆಡುತ್ತಾರೆ. ಸುತ್ತಲೂ ಕತ್ತಲು ಆವರಿಸಿದೆ ನರ ಸಂಚಾರವಿಲ್ಲ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಜೀರುಂಡೆಗಳ ಜೂಕರ, ನರಿಗಳು ಗುಳಿಡುವಿಕೆ, ಗೂಬೆಗಳು ಉಲಿಯುವಿಕೆ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಬಾವುಲಿಗಳ ನಲಿಯುವಿಕೆ. ಇವುಗಳು ಮಾಮೂಲಿನ ಶಕುನಗಳು; ಆದರೆ ಈ ದಿನ ಈ ವಿಸ್ಮಯದಿಂದ ಭಯವುಂಟಾಗು ತ್ತದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಕಣ್ಣು ಕವಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಮೈ ಬೆವರುತ್ತದೆ. ಪುನಃ ಅದೇ ಅಶರಿರವಾಣಿಯು ಹಳ್ಳದ ಮೇಲುಭಾಗದಿಂದ ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತದೆ. *ಇವರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅರಿತ ಆಗಂತಕರು, ಗೌಡರೇ ಹೆದರ ಬೇಡಿ ನಾನು ಒಬ್ಬ ರಕ್ಷಾದೇವತೆ ''ಕೊಂಕಣ'' ದೇಶದಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿರುತ್ತೇನೆ. ಈ ಮದ್ಯೆ ಎಲ್ಲೂ ಸರಿಯಾದ ನೆಲೆ ಸಿಗದೆ ಹೋದ ಕಾರಣ ಶರಣರು ಮುಟ್ಟಿದ ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಮವು ಪವಿತ್ರ ತಾಣವೆಂದು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿ ರುತ್ತೇನೆ. ಹರಿಯುತ್ತಿರುವ ಹಳ್ಳದ ಬಲಭಾಗದ ನೀರಿನ ದಡದ ಮೇಲೆ ಮೂರು ರೂಪಿತ ಕಪ್ಪು ಶಿಲೆಗಳೊಳಗೆ ಜ್ಯೋತಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಲೀನಳಾಗಿರುತ್ತೇನೆ. ಬಹಳ ಹೊತ್ತಿನಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಕಾದು ಕುಳಿತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಮುಂಚೆ ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದು ಹೋದ ಯಾವ ದಾರಿಹೋಕನು ನಿಮ್ಮ ಹಾಗೆ ಸಂಧ್ಯಾವಿಧಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮ ನಿಯಮಗಳಿಂದ ಆಚಾರವಂತರು, ದೈವ ಭಕ್ತರು ಆಗಿರುವುದನ್ನು ಮನಗಂಡು ನಿಮ್ಮ ಮುಖಾಂತರ ಗ್ರಾಮದ ಒಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ನೆಲೆಯಾಗಿರಲು ಆಪೇಕ್ಷೇಪಟ್ಟು ಬಂದಿರುತ್ತೇನೆ; *ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಮವು ಪವಿತ್ರ ನದಿ ಉತ್ತಮ ಪರಿಸರ ಋಷಿ ಮುನಿಗಳ ತಪೋಭೂಮಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಗಿರಬಹುದು ಹಾಗೂ ಶಾಂತಿ ಪ್ರೀಯರೆಂದು ಊಹಿಸಿರುತ್ತೇನೆ; ಆದ್ದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ನೆಲಸಿ ಜನ, ಜಾನುವಾರುಗಳ ನೆಮ್ಮದಿಗೆ ಮಾರಕವಾಗಿರುವ ದುಷ್ಟಮಾರಿಗಳನೆಲ್ಲ ಹೊರಕ್ಕೆ ಹಾಕಿ, ದಾರಿದ್ರ್ಯವನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸುಖ, ಶಾಂತಿ ನೆಲಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದ ಬಂದಿರುತ್ತೇನೆ; ನನ್ನ ವಿವಿಧ ಶಕ್ತಿಗಳ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುವ ಈ ಮೂರು ಶೀಲಾಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಸಂತೆಯಿಂದ ಉಳಿದು ತಂದಿರುವ ರಾಗಿ ಚೀಲದೊಳಕ್ಕೆ ಇಟ್ಟು, ತೆಗೆದು ಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅದೇ ಚೀಲದ ಒಳಗಡೆ ಇಡಬೇಕು. ಈ ವಿಚಾರ ರಾತ್ರಿ ಇಡೀ ಗುಪ್ತವಾಗಿರಬೇಕು. ನಂತರ ನನ್ನಲಿರುವ ಮೂರು ಶಕ್ತಿಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂಬ ಅಭಯವಾಣಿ ಕೇಳಿ ಬಂದ ಮೇಲೆ ದೈವ ಪ್ರೇರಣೆಯಾದಂತೆ ಧೈರ್ಯ, ಭಕ್ತಿ ಉಂಟಾಗು ತ್ತದೆ. *ಆ ದಿನ ಜೇಷ್ಠ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷ ಷಷ್ಠಿ ದಿನವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಚಂದ್ರನ ಹೊಂಬೆಳಕಿನೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಕುಡಿಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಮಿಣುಕು ಹುಳಗಳ ತುಣುಕು ಬೆಳಕಿನಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಶಿಲಾರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವಿಯ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ಅಪ್ಪಣೆಯಾಗಿದ್ದಂತೆ ಮೂರು ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿ ರಾಗಿ ಚೀಲದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಬೆಳಕಾಗುವವರೆಗೂ ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ನಿಗೂಢವಾಗಿ ಇಡುತ್ತಾರೆ. ಮನೆಗೆ ಬಂದ ನಂತರ ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡರಿಗೆ ಭಯ, ಆತಂಕ ಹಾಗೂ ದಿಗುಲು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಕಾರಣ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಯಾವನೋ (ಮಾರಿಯನ್ನು ಮನೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ ಮುಂದೆ ಏನೋ ಎಂತೋ ?) ಎಂಬ ಸಂಶಯ ಕಾಡುತ್ತದೆ. * ರಾತ್ರಿ ಊಟವನ್ನು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ ಆವೇಶ ಬಂದವರಂತೆ ಮೌನವಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಮಡದಿ ಶಿವಮ್ಮನಿಗೆ ಅನುಮಾನ ಬಂದು ವಿಚಾರಿಸಲಾಗಿ ನನಗೆ ಹಸಿವಿಲ್ಲ ಸಂತೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲಾಹಾರ ಸೇವಿಸಿ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ ಈ ದಿನ ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಮಲಗಲು ಬಿಡಿ ತುಂಬಾ ಆಯಾಸವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿ ತಾವು ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದ ಕೊಣೆಗೆ ಹೋಗಿ ಚಾಪೆಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ; ಆದರೂ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬಹಳ ದುಗುಡವುಂಟಾಗಿದ್ದರಿಂದ ನಿದ್ರೆ ಹತ್ತಲಿಲ್ಲ ಹಾಗೇ ಯೋಚಿಸುತ್ತಾ ಭಾವನಾಲೂಕದಲ್ಲಿ ಲೀನರಾಗಿದ್ದಾಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಜೊಂಪುಬರುತ್ತದೆ. ಆಗ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಛಾಯಾ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಗೌಡರ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಬಂದು ಹೇಳಿದಂತೆ ನಾನು ಜಗನ್ಮಾತೆ ಪಾರ್ವತಿದೇವಿಯವರ ವರಕನ್ಯೆ ಧೈವ ಸಂಕೇತವಾದ ಆಕಾರಗೊಂಡಿರುವ ಮೂರು ಕಪ್ಪು ಶೀಲಾ ಪ್ರತಿಮೆ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ನೆಲಸುವ ಆಕಾಂಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಬಂದಿರುತ್ತೇನೆ; *ನೀವು ಹಳ್ಳದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮಾಡಿ ನಿಂತಿದ್ದಾಗ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರತಿಮೆಯೊಳಗೆ ಲೀನಗೊಂಡಿರುವ ನನ್ನ ಮೂಲ ನಾಮಧೇಯ ''ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ'' ನೆಂದು ನನ್ನ ಬಲಭಾಗಕ್ಕೆ ಇದ್ದ ಪ್ರತಿಮೆಯೊಳಗೆ ನನ್ನ ಇಷ್ಟೊಂದು ಶಕ್ತಿ ಮಾರಿಕಾಂಬೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಎಡಭಾಗಕ್ಕೆ ಇರುವ ಪ್ರತಿಮೆಯೊಳಗೆ ಮೂರನೆ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಶ್ರೀ ದೇವಿರಮ್ಮನೆಂತಲೂ, ಜ್ಯೋತಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಲೀನಗೊಂಡಿರುವ; ಈ ಮೂರು ವಿವಿಧ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ''ಗ್ರಾಮದೇವತೆ'' ಎಂಬ ನಾಮಸ್ಮರಣೆಯಿಂದ ಕರೆಸಿ ಕೊಳ್ಳು ತ್ತೇನೆ. *ಹಳ್ಳದ ನೀರಿನ ದಡದಲ್ಲಿ ಯಾವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತ್ತಿದ್ದಾನೋ ಹಾಗೆ ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ ಎಂಬ ನಾಮೋಂಕಿತದ ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುವ ಶೀಲಾ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಮಧ್ಯಭಾಗಕ್ಕೂ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೂ ಸ್ಪಂದಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಿರುವ ಹಾಗೆ ತಲೆಯ ಭಾಗವು ಮತ್ತವಾಗಿರುವ ನನ್ನ ಎರಡನೇ ಶಕ್ತಿ ಶೀಲಾ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ನನ್ನ ಬಲಭಾಗಕ್ಕೂ ನನ್ನ ಕರುಣೆ ತೀಕ್ಷ್ಣ ದೃಷ್ಠಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುವ ತಲೆಯ ಭಾಗವು ಸ್ವಲ್ಪ ನನ್ನ ಕರುಣೆ, ತೀಕ್ಷ್ಣ ದೃಷ್ಟಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ತಲೆಯ ಭಾಗವು ಸ್ವಲ್ಪ ಮೊನಚಾಗಿರುವ ಮೂರನೇ ಶಕ್ತಿಯ ಶೀಲಾ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಎಡ ಭಾಗಕ್ಕೂ, ಗ್ರಾಮದ ಮೂರು ರಸ್ತೆಗಳು ಕೂಡುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದು ನಿಂತಿರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ''ವಟವೃಕ್ಷ'' (ಆಲದಮರ) ದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ನಿಮ್ಮ ಅನುಭವದಲ್ಲಿರುವ ''ದೇವರ ಬನ'' ದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಬೇಕು. *ನಾಳೆಯಿಂದ ಜೇಷ್ಠ ಮಾಸದ ಸಪ್ತಮಿ ತಿಥಿ ರೋಹಿಣಿ ನಕ್ಷತ್ರವಿದ್ದು ಶುದ್ಧ ಶುಕ್ರವಾರ ವಿರುವುದರಿಂದ ಬಹಳ ಶುಭವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಉದಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ದೇವನ ಹೊಂಗಿರಣಗಳು, ನನ್ನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬೀಳುವುದರಿಂದ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಯೋಗ ಶಕ್ತಿ ಲಬಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಸೌಂದರ್ಯ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಮೈಗೂಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ; ಎಂದು ಆದೇಶವಾಗುತ್ತದೆ. ==ಮೂರ್ತಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ== *ನೀವು ಬ್ರಾಹ್ಮೀಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ನಿಮ್ಮ ನಿತ್ಯ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನೆಲ್ಲ ಮುಗಿಸಿ ಸ್ನಾನಾದಿ ನಿಯಮಗಳನೆಲ್ಲ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ನಂತರ ನನ್ನ ಶಕ್ತಿಯ ಶಿಲಾಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ರಾಗಿ ಚೀಲದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ತೆಗದು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಎಳ್ಳು ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಹಚ್ಚಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಜ್ಜನ ಮಾಡಿರಿ. ಕೆಲವು ಸಮಯ ಬಿಟ್ಟು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ ಅಭಿಷೇಕದ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಕಳಾನಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿರಿ. ಆಗ ನನ್ನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳೊಳಗೆ ''ಚೀತ್ಕಳೆ''(ಜ್ಯೋತಿ) ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ಚೀತ್ಕಳೆಯನ್ನು ತದೇಕ ದ್ರ್ ಷ್ಟಿ ಯಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಅದರೊಳಗೆ ನನ್ನ ಸುಂದರ ರೂಪವು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಕಾರಣ ಪೂಜಾ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಮಜ್ಜನ ಮಾಡಿ, ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ ಆರಾಧಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತವಾದುದ್ದು. * ನಂತರ ಕುಲ ಪುರೋಹಿತರ ಮಂತ್ರ ಘೋಷಣೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಧೈವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ತಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದರೆ ತೃಪ್ತಳಾಗುತ್ತೇನೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಬೆಳಗಿನ ೬-೩೦ ಘಂಟೆ ಗೊಳಗಾಗಿ ಮುಗಿಸಬೇಕು ಎಂದು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ತಿಳಿಸಿದಂತಾದ ಮೇಲೆ, ತನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಮೂರು ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಭಾವಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾ- ಯಾರು ಶ್ರದ್ದೆ, ಪ್ರಭಾವ ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾ ಯಾರು ಶ್ರದ್ದೆ, ಭಕ್ತಿ, ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೋ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕಂಕಣ ಭಾಗ್ಯ, ಉತ್ತಮ ದಾಂಪತ್ಯ ಭಾಗ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಮೃದ್ದ ಜೀವನವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತೇನೆ. * ''ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ'' ಶಕ್ತಿಯಾಗಿಯೂ ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಆಚಾರ, ನಿಷ್ಟೆಯಿಂದ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೋ, ಅಂತಹವರನ್ನು ಕಾಡುವ ದುಷ್ಟ ಪಿಡುಗುಗಳಾದ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ದುಷ್ಟ ಮಾರಿಗಳನ್ನು ಹೊರ ಹಾಕುವ ಎರಡನೇ ಶಕ್ತಿ ''ಶ್ರೀ ಮಾರಿಕಾಂಬೆ ''ಯಾಗಿಯೂ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ತಾಂಡವ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಅಜ್ಞಾನ, ಧಾರಿದ್ರ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಭಾವಗಳನ್ನು ನಿವಾರಣೆ ಮಾಡಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೃದ್ದಿ ಸುಜ್ಞಾನವನ್ನು ಮೂರನೇ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ''ಶ್ರೀ ದೇವೀರಮ್ಮ'' ನಾಗಿಯೂ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾಲ ಕಾಲಕ್ಕೆ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುತ್ತೇನೆ. ನನ್ನನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದ ದಿನದಿಂದ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ 'ಬಂಡಿ ಹಬ್ಬ' ಎಂದು ಪರಿಷೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ. * ಆ ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಅನಧಿಕೃತವಾಗಿ ಗ್ರಾಮದ ಒಳಗಡೆಗೆ ನುಸುಳಿ ಬಂದು ಜನ, ಜಾನುವಾರುಗಳು ಕಾಡುವ ಎಲ್ಲ ದುಷ್ಟ ಮಾರಿಗಳನ್ನು ತಮಟೆ ವಾದ್ಯ ಶಬ್ದ ಗಳಿಂದ ಎಚ್ಚಿಸಿ, ಅವುಗಳನೆಲ್ಲ ಊರಿನ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಕರೆತಂದು ಸಿದ್ದ ಮಾಡಿದ ಬಂಡಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿ ಮಾರಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಿಯ ವಾದ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಬಟ್ಟೆಯಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಜಿಗಿಯದಂತೆ ಬಂದಿಸಿ ಇವುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದ ಖಂಡಾ ಹಾರದ ತದ್ರೂಪ ಶಾವಿಗೆ ಪರ್ಪನ್ನು ಎಡೆ ಇತ್ತು ಪೂಜಿಸಿ ಕೂಸ್ಮಂಡದಿಂದ ಬಂಡಿಗೆ ದಿಗ್ಬಾಂದನಮಾಡಿ ಅದನ್ನು ಬಲಿಕೊಟ್ಟು ನಂತರ ಗಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಭದ್ರಗೊಳಿಸಿ ಹಳ್ಳಿವಾದ್ಯ ಪ್ರತಿ ಮನೆಯ ಎಡೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತ ಭಕ್ತರು ಬಂಡಿಯನ್ನು ಸುತ್ತುವರಿದು, ಎಳೆದು ತಂದು ನನ್ನ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ; *ಇವುಗಳು ನನ್ನ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಭಕ್ತರು ತಂದ ಶಾವಿಗೆ ಪರ್ಪನ್ನು ೧೦೧ ಮಾರಿಗಳಿಗೆ ಎಡೆ ಇತ್ತು ಪೂಜಿಸಿ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಬರಬೇಡ ಸುಖಕ್ಕೆ ಬಾ ಎಂದು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಮಾಡಿ ಈ ಮಾರಿಗಳಿಗೆ ಆರ್ಫಿಸಿದರೆ; ತೃಪ್ತಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ನಂತರ ಇವರನ್ನೆಲ್ಲ ಗ್ರಾಮದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಓಡಿಸಿ ಜನ, ಜಾನುವಾರುಗಳು ಆರೋಗ್ಯ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಇರುವಂತೆ ಬೆಂಗಾವಲಾಗಿರುತ್ತೇನೆ ಇಂದಿನ ದಿನದಿಂದ ನಿಮ್ಮ ಸಂತತಿಯವರು ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ತಪ್ಪದೆ ನನಗೆ ಪೂಜೆ, ನೈವೇದ್ಯ, ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕ್ರಮವು ನಿರಂತರ ವಾಗಿ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ಬರಬೇಕು, ನನ್ನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಅಲಕ್ಷ ಮಾಡುತ್ತಾರೋ ಅಂತವರನ್ನು ನಾನು ಸಹ ಅಲಕ್ಷ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸಿರುವ ಎಲ್ಲ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಕೊಡಲೇ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರಲು ಗೌಡರಿಗೆ ಶಕ್ತಿ, ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಅದೃಶ್ಯ ವಾದಂತೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. *ಆ ರಾತ್ರಿ ಎಲ್ಲ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಹಲಗೇಗೌಡರ ಕನಸಿಗೆ ಆವೇಶವಾಗಿ ಬಂದು ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ ವಿಸ್ಮಯವನ್ನು ತಿಳಿದು, ಜಾಗೃತವಸ್ಥೆಗೆ ಬಂದ ಕೂಡಲೇ ಎಚ್ಚರ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಕೂಡಲೇ ಎದ್ದು ಹೊರಕ್ಕೆ ಬಂದು ನೋಡುತ್ತಾರೆ ಎಲ್ಲವೂ ಯಥಾಸ್ತಿತಿ ಆಗಲೇ ಮೂಡಣ ಕೆಂಪಾಗಿದ್ದು ದಿನಕರನ ಆಗಮನದ ಛಾಯೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ರಾತ್ರಿ ಇಡೀ ಕಂಡ ಸಂಗತಿ ಇಂದ ತುಂಬಾ ಭಾವುಕರಾಗಿ ಶ್ರದ್ದಾ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖರಾಗುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಶೌಚೊಪಚಾರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು, ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆಗಾಗಿ ಬಗೆ ಬಗೆಯ ಪುಷ್ಪ ಪತ್ರೆಗಳನ್ನು ಅರಸಿ ತಂದು ಇಡುತ್ತಾರೆ. * ನಂತರ ರಾಗಿ ಚೀಲದ ಒಳಗಡೆಯಿಂದ ಧೈವ ಬಿಂಬಿತ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊರಕ್ಕೆ ತೆಗದು ದೇವಿಯವರ ಆಪೇಕ್ಷೆಯಂತೆ ದೊಡ್ಡ ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಮೊದಲು ಎಣ್ಣೆ ಮಜ್ಜನ ಮಾಡಿ ಅಗತ್ಯ ಪೂಜಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸಿದ್ದತೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆ ನಂತರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಶುಚಿಭೂತರಾಗಿ ಮನೆಯವರನ್ನು ಏಳಿಸುತ್ತಾರೆ; ಈ ದಿನದಿಂದ ನಮ್ಮ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಪರ್ವ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ, ಎಲ್ಲರೂ ಬೇಗ ಸ್ನಾನಾದಿಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಸಿದ್ದರಾಗಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದಂತೆ ಕುತೂಹಲ ಸಂಶಯ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಯಜಮಾನರ ಆದೇಶದಂತೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸಿದ್ದರಾದ ಮೇಲೆ ತಾವು ಮಲಗಿದ್ದ ಕೋಣೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದ್ದ ಲಿಂಗಾಕಾರದ ಮೂರು ಕಪ್ಪು ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾ, ನಿನ್ನೆ ಸಂಜೆಯಿಂದ ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ''ಶ್ರೀ ಉಡಿ ಶೀಲಮ್ಮ'' ಆವೇಶವಾಗಿ ಬಂದು ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿ ಪವಾಡ ಆಚರಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿ ಅಂತರ್ಧಾನಳಾದ ವಿಚಾರವನ್ನು ತುಂಬಾ ಬಾವುಕರಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ. *ಈ ವಿಸ್ಮಯವನ್ನು ಕೇಳಿದ ಮನೆಯವರಿಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತಿ ಉಂಟಾಗಿ ಮುಂದಿನ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಿದ್ಧರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಿಚಾರವು ಕೇರಿಯವರಿಗೆಲ್ಲ ಹರಡಿ ಕುತೂಹಲ ಭರಿತರಾಗಿ ಗೌಡರ ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದ್ದ ದೇವಿಯಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಶ್ರದ್ದೆ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದಾಗ ವಿಚಾರವನ್ನು ಗೌಡರಿಂದ ತಿಳಿದು ಉತ್ಸಾಹ, ಸಂತೋಷದಿಂದ ದೇವಿಯವರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಸಿದ್ದರಾಗುತ್ತಾರೆ; ಅಪ್ಪಣೆಯಾದಂತೆ ದೇವರ ಬನವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಮಾಡಿ ಕೇರಿಯಿಂದ ಬನದವರೆಗೆ ಗುಡಿಸಿ ನೀರು ಹಾಕುವುದು ತಳಿರು ತೋರಣ ಗಳಿಂದ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡುವುದು ಬನಕ್ಕೆ ಚಪ್ಪರ ಹಾಕುವುದು ಮುಂತಾದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಸಹಕಾರದಿಂದ ಹಾಗೂ ಸಂಭ್ರಮಗಳಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. *ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ ಅಪೇಕ್ಷೆಯಂತೆ ಪುರೋಹಿತರ ಸಲಹೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸರಳವಾದ ಅಗ್ರಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಆರತಿ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ದೇವರು ದುಂಬಿತ ಹರಿವಾಣವನ್ನು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆಲ್ಲ ಕಾರಣ ಕರ್ತರಾದ ಹಲಗೇಗೌಡರ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹೊತ್ತು ಮೂಡಣ ದಿಕ್ಕಿನತ್ತ ಹೇಮಾ ವತಿ ನಡಿಗೆ ಬಿಜಯಂಗೈದು; ಗಂಗಾಸ್ನಾನದಲ್ಲಿ ಪುರೋಹಿತರ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ದೈವತ್ವವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ದಶ ಕುಂಭಗಳನ್ನು ದೇವಿ ಕಲಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ವನಿತೆಯರಿಗೆಲ್ಲ ಹೂವಿನ ಕಂಕಣ ಕಟ್ಟಿ, ಮುತ್ತೈದೆಯರಿಂದ ಪಂಚ ಪೂಜೆಯಾದ ಮೇಲೆ ಎಲ್ಲಾ ಮಾನಿನಿಯ ರಿಗೂ ಮಡಿಲನ್ನು ತುಂಬಿ, ಒಬ್ಬ ಮಾನಿನಿಯ ದೇವಿ ಕಲಶ ಹತ್ತು ಜನ ವನಿತೆಯರಿಂದ ಪೂರ್ಣಕುಂಭ ಹಾಗೂ ಗೌಡರಿಂದ ಪ್ರತಿಮೆ ಗಳನ್ನಿಟ್ಟು ಹರಿವಾಣ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹೊತ್ತು ದಾರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಪಕ್ಷಾಮಡಿಯ ಮೇಲೆ ಘಂಟೆಯಿಂದ ಮಂತ್ರ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಸಿದ್ದಪಡಿಸಲಾಗಿದ್ದ ದೇವರ ಬನಕೆ ತರುತ್ತಾರೆ. * ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರನ್ನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡುವ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಗೋಮಯ ಪಾದೋದಕಗಳಿಂದ ದೋಷರಹಿತವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ದೇವಿಯ ದಾನ್ಯ ಸ್ತಂಬನದ ಮುಖಾಂತರ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಚೀಲದಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಗಿಯನ್ನು ಗದ್ದುಗೆಯಂತೆ ಹರಡಿ ಕಲಶ ಹಾಗೂ ಪೂರ್ಣ ಖೊಂಬಗಳನ್ನು ಈ ಗದ್ದುಗೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಹರಿವಾಣವನ್ನು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆ ಮಜ್ಜನ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಅರ್ಘ್ಯಪಾದ್ಯ ಆಚಮನ ಪರಿಕರಗಳಿಂದ ಅಭಿಷೇಕಮಾಡಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳೊಳಗೆ ಚೀತ್ಕಲೆ ಕಾಣುವಂತೆ ಹೊಳಪು ಹೋಳಿಸಿದಾನಾಂತರ ಗದ್ದುಗೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ, ಮಧ್ಯಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ ಎರಡನೇ ಶಕ್ತಿ ಸಂಕೇತ ಮಾರಿಕಾಂಬೆಯನ್ನು ಬಲಭಾಗಕ್ಕೂ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಶಕ್ತಿ ಸಂಕೇತ ದೇವೀರಮ್ಮನವರನ್ನು ಎಡ ಭಾಗಕ್ಕೂ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. * ಎರಡು ಬದಿಗೂ ಕೈ ಎಣ್ಣೆ ದೀಪ ಹಚ್ಚಿಟ್ಟು ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಗೊಳಿಸಿ, ಹೊಳಪುಗೊಳಿಸಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳೊಳಗೆ ಚೀತ್ಕಲೆ ಕಾಣುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಪೋರೋಹಿತರ ಮಂತ್ರೋಪದೇಶಗಳ ಆಗರವಾಗಿ ರುದ್ರ ಹೋಮವಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಗಣಪತಿ ಪೂಜೆ, ಕಲಶ,ಕುಂಭಗಳಿಗೆ, ಪೂಜೆಯೊಂದಿಗೆ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ನವ ವಿಧಧ ಪುಷ್ಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿ ದೈವ ಕಲೆಯನ್ನು ತುಂಬಿ ಪೂಜಿತರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ, ಮಹಾಪೂಜೆ, ಮಂಗಳಾರತಿ, ಪಂಚಾಮೃತಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಣೆ ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ ಬೆಲ್ಲದ ನೈವೇದ್ಯ ಆದ ಮೇಲೆ, ಆರು ತೋಳು ಬಲಗಳನ್ನೂ ಸರ್ವಶಕ್ತಿ ಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗ್ರಾಮದ ಅಧಿದೇವತೆ ''ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ'' ಎಂಬ ಒಂದೇ ಅರ್ಥದ ರೂಡಿ ನಾಮದಿಂದ ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು; *ನೆರದಿದ್ದ ಭಕ್ತ ಸಮೂಹವು ಜನ ಮನದ ಜಯದೇವಿ ''ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ '' ಎಂಬುದಾಗಿ ಸಾಮೂಹಿಕವಾಗಿ ಜನ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳೆಲ್ಲ ಮುಗಿದನಂತರ ಭಕ್ತರ ಮನೆಗಳಿಂದ ಬಂದಿದ್ದ ತಳಿಗೆ ಪದಾರ್ಥಗಳು( ಅಕ್ಕಿ ಬೆಲ್ಲ) ಬಾಳೆ ಹಣ್ಣು ತೆಂಗಿನ ಕಾಯಿ ಸೇವೆ ಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತೀರ್ಥ, ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಪುನೀತರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಸಂಬಂಧ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಸತ್ಕಾರ್ಯವು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನೆರವೇರಿದ್ದರಿಂದ ನಂಬಿಕೆ, ಭಕ್ತಿ, ಸಂತೋಷವೂ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಕಿರು ಧಾನ್ಯದಿಂದ ರಾಗಿಯ ಗದ್ದುಗೆಯ ಮೇಲೆ ಆಸೀನರಾಗಲು ಇಷ್ಟ ಪಟ್ಟಿದ್ದು ಬಹಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. * ''ರಾಗಿ'' ಎಂಬ ಸಂಭವನೀಯ ವಾಕ್ಯವು ಭಕ್ತಿಯ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಬಂದಿರಬಹುದೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಾಗಿದೆ; ಹೇಗೆಂದರೆ ರಾಗಿಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾದ ಮಯವಾಗಿ ಸೇವನೆ ಮಾಡುವವರು ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಆಶೀರ್ವಧಿಸಿದಂತೆ. ಭಕ್ತಿವಂತರಾಗಿ ನಿಷ್ಟೆಯಿಂದ ಪೂಜೆಮಾಡುವವರಿಗಾಗಿ ನಂಬಿಕೆಯುಳ್ಳವರಾಗಿ, ಜ್ಞಾನಳ್ಳವರಾಗಿ, ಶಕ್ತಿವಂತರಾಗಿ, ಆರೋಗ್ಯವಂತರಾಗಿ, ಯೋಗವಂತರಾಗಿ, ಗುರು ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಟಾವಂತರಾಗಿ, ತಂದೆ ತಾಯಿಯವರನ್ನು ಪೂಜಿಸುವವರಾಗಿ, ಹೀಗೆ ಪ್ರತಿ ಭಾವಾರ್ಥದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ರಾಗಿ ಎಂದು ಇದರ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತಿಳಿಸಿರುವುದರಿಂದ ರಾಗಿಯ ತಳಿಗೆಯನ್ನು ದೇವಿಯವರು ಇಷ್ಟಪಡುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಬಂಡಿ ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆ ದಿನ ಎಡೆಯಾಗಿ ರಾಗಿ ಶಾವಿಗೆಯನ್ನು ತಂದು ಅರ್ಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು ಪ್ರಸ್ತುತವೆನಿಸಿರುತ್ತೆ. *ಈ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ನೆರವೇರಿದ ಮೇಲೆ ದೇವಿಯವರ ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭ ಹಾಗೂ ಕಲಶದ ಪವಿತ್ರ ಜಲವನ್ನು ದೇವರ ಬನದ ಸುತ್ತಲೂ ಪ್ರೋಕ್ಷಿಸಿ ದಿಗ್ಬಂದನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ನಂತರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯ ಅಪಚಾರಗಳು ಆಗಬಾರದೆಂಬ ಭಾವನೆಯಿಂದ ಕೆಲವು ಭಕ್ತರು ಸ್ವಾಧೀನ ದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಲ್ಲು ಚಪ್ಪಡಿಗಳನ್ನು ತಂದು ಭದ್ರವಾದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಗುಡಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲರ ಸಹಕಾರದಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. * ಹೀಗೆ ದೇವಿಯವರನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಪೂರ್ಣವಾದಂತಾದ ಮೇಲೆ ''ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡರು'' ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನೆಡಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಆದನಂತರ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ ಮಹಿಮೆಯಿಂದ ರೋಗ ರುಜಿನಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತವೆ; ಜನರಲ್ಲಿ ಆಚಾರ ವಿಚಾರಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬರುತ್ತವೆ, ಕಾಲ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಸಮೃದ್ಧಿ ವಾತಾವರಣ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಇದರಿಂದ ನೆಮ್ಮದಿಯ ಬದುಕನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾ ಆಶಾವಾದಿಗಳಾಗಿ ಬಾಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ; ======ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ====== *ಈ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ಕೆಳದಿಯ ಅಂದರೆ ಶಿವಮೊಗ್ಗದ ಪಾಳೇಗಾರರಿದ್ದ ''ಶ್ರೀ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕನನ್ನು'' ತನ್ನ ಶತ್ರುಗಳ ನೆಲೆಯನ್ನು ಅರಸುತ್ತಾ ಹಾಗೂ ತನ್ನ ಆಡಳಿತದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಜೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಅವರ ಸಮಸ್ಯೆ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯುವ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ನದಿ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೂ ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ: ಇಲ್ಲಿ ಜನರಲ್ಲಿ ಆಚಾರ, ವಿಚಾರ, ಭಕ್ತಿ, ಆನ್ಯೂನತೆ, ಸಮೃದ್ದಿ ಮತ್ತು ರಾಜಭಕ್ತಿ ಇವುಗಳನೆಲ್ಲ ನೋಡಿ ಸಂತೋಷ ಭರಿತನಾಗಿ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯಾಡಳಿತದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆ ಪಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ಆದರ್ಶ ಹಾಗೂ ಸಂತೋಷಗಳಿಗೆ ಸಕಾರಣ ಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯುವ ಆಸೆಯಾಗುತ್ತದೆ; ಊರಿನ ಪುರೋಹಿತರನ್ನು ಮತ್ತು ಮುಖಂಡರಾಗಿದ್ದ ''ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡರನ್ನು'' ಕರಸಿಕೊಂಡು ಯೋಗ ಕ್ಷೇಮವನ್ನು ವಿಚಾರಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಜನರಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವ ಈ ಮಡಿವಂತಿಕೆಗೆ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ. * ''ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡರು'' ಹೇಳಿದ್ದೇನೆಂದರೆ- ಶ್ರೀ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯವರ ಕನ್ಯೆರಾದ ''ಉಡಿಶಿಲಮ್ಮ''ನವರು ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಯಾಗಿ ನೆಲೆಯಾಗಿರುವ ಕಾರಣ '''' ಬೇಡಿದ್ದಕೆಲ್ಲ ವರ, ಮುಟ್ಟಿದ್ದಕೆಲ್ಲ ಚಿನ್ನ''' ಎಂಬಂತೆ ಅವರ ಶಕ್ತಿ ಪವಾಡಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಗಿ ಬಂದ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಸವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮಹಾತ್ಮೆಯನ್ನು ತಿಳಿದ ನಾಯಕನಿಗೂ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತಿವುಂಟಾಗಿ ದೇವಿಯವರ ದರ್ಶನ ಮಾಡುವ ಹಂಬಲ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; *ಭಕ್ತರ ಸಮೇತ ಬಾಣಕ್ಕೆ ಬಂದು ಪೂಜಿಸಿದ್ದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಲ್ಲಿ ಏಕ ಚಿತ್ತದಿಂದ ದೃಷ್ಟಿ ಇಟ್ಟು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದ ''ಚೀತ್ಕಲೆ''ಯ ಅಂತರಂಗದಿಂದ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ ಸುಂದರ ರೂಪವನ್ನು ಕಂಡು ಲೀನರಾಗಿ ಭಾವಪರವಶರಾಗುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಜಾಗೃತಗೊಂಡು ಆರಾಧಕರಿಂದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ ತೀರ್ಥ ಪ್ರಸಾಧವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತನ್ನನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಕೊರತೆಯನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ತನ್ನ ಮನಿಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡಿ, ಹರಕೆ ಹೊತ್ತು ನಂಬಿಕೆ ಸಂತೋಷದಿಂದ ತಮ್ಮ ಬೇಟಿಗಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೆ ಸಾಂತ್ವನ ಹೇಳಿ, ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಶ್ರೇಯಸ್ಸನ್ನು ಕೊಡಲಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ಹಾರೈಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಬೀಳ್ಕೊಂಡು ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಾನೆ. ದಾರಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಶುಭ ಶಕುನಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಇದು ದೇವಿಯವರ ದರ್ಶನದ ಪಲ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾನೆ. * ಆ ಲಾಗಾಯ್ತಿನಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ತೊಂದರೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಹೀಗಿರುತ್ತಿರುವಾಗ ನಮ್ಮ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ಕೊಟ್ಟು ಹರಕೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಫಲವಾಗಿ ೧೩ನೇ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಸಂತಾನಹೀನನಾಗಿದ್ದು ನಾಯಕನಿಗೆ ವಂಶೋದ್ದಾರಕನ ಆಗಮನವಾಗುತ್ತದೆ; ಕಳಂಕ ತಪ್ಪಿ ಜನ ನಿಂದನಾ ರಹಿತವಾದ ಕಾರಣ ಆನಂದ ಸಂತೋಷ ಉಂಟಾಗಿ ವಿಜಯೋತ್ಸವ ಆಚರಿಸಿ ಕೋಟೆಯವರಿಗೆಲ್ಲ ಅನ್ನ ವಸ್ತ್ರದಾನ ಮಾಡಿ ಈ ಎಲ್ಲ ಉತ್ಸಾಹಕ್ಕೆ ಕೃಪೆ ಮಾಡಿದ. ''ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ'' ಯಾ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರನ್ನು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳುತ್ತಾನೆ; ಮಗ ಹುಟ್ಟಿದ ನಂತರ ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲೂ ಯಶಸ್ಸು ಕಾಣುತ್ತಾನೆ. ಈ ಅದೃಷ್ಟದ ವಿಚಾರವನ್ನು ಆಗ ತನ್ನ ಪತ್ನಿಗೆ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. * ಮಗುವಿಗೆ ಒಂದು ವರ್ಷ ತುಂಬುವುದರ ಒಳಗಾಗಿ ಹರಕೆ ಮಾಡಿ ಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಒಂದು ಶುಭ ದಿನ ಪತ್ನಿ ಪುತ್ರ ಹಾಗೂ ಪರಿವಾರ ಸಮೇತ ಕುದುರೆ ಸಾರೋಟಿನಲ್ಲಿ ಬಂದು ಇಲ್ಲಿನ ''ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ'' ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಗೆ ಕಣ್ಮಣಿ, ಸೀರೆ, ಮುಕುಟಗಳಿಂದ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡಿಸಿ ಹೊವು ಹಾರಗಳನ್ನಿಟ್ಟು ಶೃಂಗಾರ ಮಾಡಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸಿ ಪಂಚಾಮೃತ ತಳಿಗೆಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿ ಮಹಾ ಮಂಗಳಾರತಿ,ತೀರ್ಥ ಪ್ರಸಾದಗಳನ್ನು, ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಕೃತಾರ್ಥರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಪೂರ್ವೋಚಿತವಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದಂತೆ ಕೇರಿಯ ಭಕ್ತ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ನೆಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಗಳು ನೆರೆವೇರಿಸಿ, ತನ್ನ ಪ್ರಜೆಗಳ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಪಾತ್ರನಾಗಿ ತನ್ನ ಕಳಂಕ ನಿವಾರಣೆ ಹಾಗೂ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಬಗೆಹರಿದು ಕೊಂಡು ಬರುತಿದ್ದುದ್ದರಿಂದ, ಉತ್ಸಾಹ ಉಳ್ಳವನಾಗಿ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಸುಂದರ ಹಾಗೂ ಭದ್ರವಾದ ದೇವ ಮಂದಿರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ತನ್ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಆದೇಶ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. * ದೇವಿಯ ಅಭಿಷೇಕ ತಳಿಗೆ ಹಾಗೂ ಪೂಜೆ ಇವುಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ನೀರಿನ ಸೌಕರ್ಯಗಳಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗ ಹಾಗೂ ಈಶಾನ್ಯ ಮೂಲೆಗೆ ಲಗತ್ತಾದಂತೆ ವಿಶಾಲವಾಗಿ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಲಿ ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದು ನೀರಿನ ಹಳ್ಳವನ್ನು ಒಳ ಸರಿಸಿ ಒಂದು ಕೆರೆಯನ್ನು ಸಹ ಮಾಡಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಸಿಬ್ಭಂದಿಯವರಿಗೆ ಆದೇಶ ಕೊಟ್ಟು ಹೋದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿದ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಆರು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡು ಸೇವೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಜನ ಹಿತ ಸೇವಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಿದ್ದರಿಂದ ದೇವಿಯವರ ಅನುಗ್ರಹ ವುಂಟಾಗಿ ಸುಖ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಆಡಳಿತ ಮಾಡಿದನೆಂಬ ವಿಚಾರವು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರು ನೆಲೆಯಾದನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸುಭಿಕ್ಷತೆ ಉಂಟಾಗಿದ್ದರು ಸಹ ಜನರಲ್ಲಿ ಮೂಡ ನಂಬಿಕೆಯ ಭದ್ರವಾಗಿ ಬೇರೂರಿದ್ದಿತ್ತು. * ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮದ ಹಾಗೂ ಶರಣರ ತತ್ವ ಉಪದೇಶ ಆದರ್ಶಗಳ ಅರಿವಿಲ್ಲದೆ ಅಜ್ಞಾನ ತಮ್ಮ ಕಷ್ಟ ತೊಂದರೆಗಳ ನಿವಾರಣೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಕೊಡುವ ಅನಿಷ್ಟ ಪದ್ಧತಿಯೂ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದಿತ್ತು; ಈ ಕೃತ್ಯವು ದೈವ ಮಾನವರಾಗಿ. ಜನಿಸಿ ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡ ''ಶ್ರೀ ಜಗಜ್ಯೋತಿ ಬಸವಣ್ಣನವರ'' ಆದರ್ಶ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಕಳಂಕ ಹಾಗೂ ಮಾರಕವಾದ ಹೀನ ಕೃತ್ಯ ಈ ಹಿಂದೆ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಬಂಡಿಹಬ್ಬವನ್ನು ಎರಡು ಜಾತಿಯವರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೂಡಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಒಂದು ಘಟನೆ ನೆಡೆಯಿತು. ಸುಮಾರು ೭೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಒಂದು ಪ್ರಸಂಗ ಆ ವರ್ಷ ಬಂಡಿಹಬ್ಬವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಸ್ಮಯಕರ ಸಂಗತಿ ನೆಡೆಯಿತೆಂಬುದನ್ನು ನಮ್ಮ ಹಿರಿಯರಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಂದಿತು. * ವಿಷಯವೇನೆಂದರೆ ೧೯೪೨ ಇಸವಿಗೆ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ವಿದ್ಯುತ್‌ಶಕ್ತಿ ಇಲಾಖೆಯ ೪ ಕುಟುಂಬಗಳು ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿರುವ ಇಲಾಖೆಯ ಬಂಗಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರಲ್ಲಿ ೨ ಕುಟುಂಬ ವೀರಶೈವರು, ೨ ಕುಟುಂಬ ವಕ್ಕಲಿಗರು. ಆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಬಂಡಿ ಹಬ್ಬ ದ ವೈಭವವನ್ನು ನೋಡಲು ಹಾಗೂ ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಸಲು ಬಂದಿದ್ದರು ಜನ ಸಂದಣಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಾದ ಮೇಲೆ ವಕ್ಕಲಿಗ ಕುಟುಂಬದ ಹೆಣ್ಣು ಮಗಳು ದೇವರ ದರ್ಶನವನ್ನು ಮಾಡಲು ಗುಡಿಯ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಬಂದು ಹಣ್ಣು, ಕಾಯಿ, ಬುತ್ತಿಯನ್ನು ಒಳಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟು ಬಾಗಿಲಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೈಮುಗಿದು ಕೊಂಡು ನಿಂತುಕೊಂಡರು; ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ ಅರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ ಮಂಗಳಾರತಿಯನ್ನು ಕೊಡಲು ತಂದಾಗ, ಇವರ ಹಿಂಬಾಗದಿಂದ ಕರ್ಕಶವಾದ ಜೀರಲು ಶಬ್ದ ಬರುತ್ತದೆ; ಜಯಮ್ಮನೆಂಬ ಹುಡುಗಿಯೂ ತಿರುಗಿ ನೋಡುತ್ತಾಳೆ. * ಹರಿಜನ ಮತದ ತಲೆಗಡುಕ ಒಂದು ಕುರಿಯ ತಲೆಯನ್ನು ಕಡಿದು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಉರುಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ಕರ್ತವ್ಯವೂ ದೇವರ ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದಿತ್ತು. ಇನ್ನೂ ನಾಲ್ಕು ಕುರಿಗಳು ವಧೆಯಾಗಲು ಬಂದಿದ್ದವು. ಕಡಿದ ಕುರಿಯ ಚೆಲ್ಲಿದ ರಕ್ತ ಅದು ಒದ್ದಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನೋಡಿದ ಈ ಭಕ್ತೆಯು ಮಾಂಸಾಹಾರಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ಮತಿಭ್ರಮಣೆಯಾದಂತಾಗಿ, ''ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು'' ಮೈ ಮೇಲೆ ಆವೇಶವಾಗಿ ಬಂದಂತೆ, ಮೈ ಯನ್ನು ನಡುಗಿಸುತ್ತಾ ಆರ್ಭಟಿಸಿ, ನನಗೆ ಕರ್ಪೂರ ಹಚ್ಚಿ ತೀರ್ಥಹಾಕು ಎಂದು ದೊಡ್ಡ ದ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದ ಜನ ಸಮೂಹವು ಈಕೆಯ ಕೆಂಪಾದ ಕಣ್ಣು ಅದುರುತ್ತಿದ್ದ ಮೈಯನ್ನು ನೋಡಿ ಭಯದಿಂದ ದಿಗ್ಮೂಢರಾಗುತ್ತಾರೆ; ಮತ್ತೆ ಕರ್ಪೂರ ಹಚ್ಚಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಘರ್ಜಿಸಿದಾಗ ಅರ್ಚಕರು ಕೂಡಲೇ ಕರ್ಪೂರದ ತಟ್ಟೆಯನ್ನು ತಂದು ತೀರ್ಥಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. * ಆಗ ಹುಡುಗಿಯೂ ತಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕೈಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ''ಅಹಹಾ'' ನಾನು ಹಿಂಸಾ ಮಾರ್ಗದವಳಲ್ಲ, ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮದ ಉಪದೇಶ ಪಡೆದು ನೆಲೆಸಿರುವ ಕಾರಣ ಯಾವ ಪ್ರಾಣಿಯು ಜೀವವನ್ನು ಕೊಳ್ಳುವವಳು ಅಲ್ಲ, ತೆಗೆಯುವವಳು ಅಲ್ಲ. ಈ ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಾಣಿಯು ಜೀವನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ, ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿರುತ್ತೇನೆ. ಎಲ್ಲರ 'ರಕ್ಷಾ ದೇವತೆ''ಯಾಗಿರುತ್ತೇನೆಯೇ, ಹೊರತು ರಕ್ಕಸಿಯಲ್ಲ ಲಿಂಗವಂತರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದು ಅಹಿಂಸಾ ಧರ್ಮವನ್ನು ಆಚರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಲಿಂಗವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮುಖಾಂತರ ಅಭಿಷೇಕ, ಹೋಮ, ಪೂಜೆಗಳಿಂದ ಸಂಸ್ಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದು ಶರಣ ಧರ್ಮದ ಆಚರಣೆಯುಳ್ಳವಳಾಗಿದ್ದೇನೆ ಆದಕಾರಣ ''ವೀರಶೈವರಾಗಲಿ'' ಇತರೆ ಯಾವ ತಿನ್ನುಣ್ನುವ ಈ ಮೂಡ ಪದ್ಧತಿಯಿಂದ ಕಳಂಕಿತಳಾಗುತ್ತೇನೆ. ಅಸ್ಪುರ್ಷರ ಸಾಲಿನ ದುಷ್ಟ ದೇವತೆ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ನನ್ನ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿರಿ ವೀರಶೈವರು ಅಹಿಂಸಾ ದರ್ಮದವರಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತೆ ೧೦೧ ಮಾರಿಗಳಿಗೆ ಶಾವಿಗೆ ಎಡೆ ಇತ್ತು ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಮೊದಲು ಆಚರಿಸಬೇಕು. * ನಂತರ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಯವರು ಮುಂದಿನ ವಾರ ಆಚರಿಸುವುದು ನನಗ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ತಿನ್ನುಣ್ನುವ ಜಾತಿ ತಮ್ಮ ಉದರ ಪೋಷಣೆಗಾಗಿ ಮಾಡುವ ''ಹಿಂಸಾ ಕಾರ್ಯದ ಪಾಪವನ್ನು ಸ್ವಾರ್ಥತೆಯಿಂದ ದೈವದ ಮೇಲೆ ಹೊರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಹೇಯ ಕೃತ್ಯ, ಆದರೂ ಧರ್ಮದ ಅರಿವು ಪ್ರಾಣದ ಬೆಲೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ ಮೌಡ್ಯತೆಯಿಂದ ಕೊಡುವ ಪಾಪದ ಬಲಿಯು ನನ್ನ ಎದುರಿನಲ್ಲಿರುವ ''ದ್ವಾಮವ್ವ'' ಎಂಬ ಚೌಡಿಯು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಆಕೆಗೆ ನಿತ್ಯದ ಪೂಜೆ ವಾರದ ಪೂಜೆಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯಿಂದಲೇ ತೃಪ್ತಿ ಪಡುವವಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ನಾನು ಮಾತ್ರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಖಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತೇನೆ. * ಈ ಹಿಂಸಾ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟು ನನ್ನನ್ನು ನಿತ್ಯ ಅಲಂಕರಿಸುವ ಶಾಶ್ವತ ವಸ್ತುಗಳು ಬೆಳ್ಳಿಯ ರೂಪಕಗಳು ಕಂಚು, ತಾಮ್ರದ ವಸ್ತುಗಳು ಉಡಿಗೆ ಸಾಧನಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ ನಂಬಿಕೆ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸಿದರೆ ತೃಪ್ತಳಾಗುತ್ತೇನೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ದೇವಿಯವರ ಅಪ್ಪಣೆಯಾದಂತೆ ಆ ಹೆಣ್ಣು ಮಗಳ ಬಾಯಿಂದ ಹೋರಟ ಮಾತುಗಳಿಂದ ನೆರದಿದ್ದ ಭಕ್ತ ಸಮೂಹವು ನಂಬಿಕೆ, ಭಯದಿಂದ ಮೂಕ ಪ್ರೇಕ್ಷರಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಲ್ಲರ ಸಲಹೆಯಂತೆ ಸನ್ನಿದಿಯಿಂದ ತೀರ್ಥ ತಂದು ಹೆಂಗಸಿನ ಮೇಲೆ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಮತ್ತು ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ ಆಕೆಯ ವಾಸ್ತವ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬರುತ್ತಾಳೆ. ಕುತೂಹಲ ಗೊಂಡ ಸಮೂಹದವರು ಯಾಕೆ ಹೀಗೆಲ್ಲ ಮಾತನಾಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಚಾರ ಮಾಡಿದಾಗ, ನಾನೇನು ಮಾತನಾಡಿದೆ; ಈ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವ ಅರಿವು ಇರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ. * ದೇವಿಯವರು ಈ ಭಕ್ತೇಯ ಮೇಲೆ ಆವೇಶವಾಗಿ ಈ ರೀತಿ ಅಪ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ: ನಂತರ ಉಳಿದ ಕುರಿಗಳು ಪುನರ್ಜನ್ಮವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ; ಶ್ರೀಮತಿ ಜಯಮ್ಮನಿಗೆ ಸನ್ನಿಧಿಯಿಂದ ತಾಂಬೂಲ, ಫಲ, ಪುಷ್ಪಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಸನ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು ಅಂದಿನಿಂದ ಆದೇಶವಾದಂತೆ ಬಂಡಿಹಬ್ಬವನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುವುದು ಪದ್ದತಿಯಾಗಿದೆ * * * * * *. <br /> ==ದ್ಯಾಮವ್ವ(ಚೌಡಿಯು)ನ ಆಗಮನ== *ಈ ಗ್ರಾಮದ ಹರಿಜನ(ಪಂಗಡ) ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದವನಾದ ಸುಮಾರು ೧೪ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಕಾಳಯ್ಯನೆಂಬ ಹುಡುಗನು ತನ್ನ ಮನೆಯಲ್ಲಿನ ಬಡತನ ಹಾಗೂ ಈತನು ಸೋಮಾರಿತನದ ಬಗ್ಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿನ ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಬೇಸರ ಉಂಟಾಗಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗು ಏನಾದರೂ ದುಡಿಮೆ ಮಾಡು ಎಂದು ದಿನವೂ ನಿಂದನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು; ನಿತ್ಯವೂ ಹಂಗಿನ ಊಟಕ್ಕಾಗಿ ಬಹಳ ಬೇಸರವುಂಟಾಗಿ ಒಂದು ದಿನ ಮನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಡುತ್ತಾನೆ; ಗೊತ್ತು ಗುರಿಯಿಲ್ಲದ ದಿಕ್ಕಿನತ್ತ ಹೊರತು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿದ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಅವರಿವರ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪೊತ್ತಿನ ಊಟಕ್ಕಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಊರಿಂದ ಊರಿಗೆ ಸವೆದ ಕಾಲುದಾರಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ಆಳವಿಲ್ಲದ ನದಿ, ಕಣಿವೆಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ೬೦ ಮೈಲಿಗಳನ್ನು ಕ್ರಮಿಸಿ ಮಂಜ್ರಾಬಾದ್(ಸಕಲೇಶಪುರ) ಗೆ ಬರುತ್ತಾನೆ. * ಅಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಅಂಗಡಿ ಮುಂದೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡಾಗ ಅಂಗಡಿ ಮಾಲಿಕನು ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ, ತನ್ನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಂಗಡಿಯವನಿಗೆ ಕನಿಕರ ಉಂಟಾಗಿ ತಿನ್ನಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಳುಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಅದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಬಂದು ಕಾಫಿ ಎಸ್ಟೇಟಿನ ರೈತನೊಬ್ಬ ಅದೇ ಅಂಗಡಿಗೆ ಬರುತ್ತಾನೆ ಅವನ ಸಂಗಡ ಈ ಹುಡುಗನನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ: ಅಲ್ಲಿಂದ ಅದೇ ತಾಲ್ಲೂಕಿಗೆ ಸೇರಿದ ''ಹಾನಬಾಳು'' ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದ ಶ್ರೀ ದಗ್ಗಪ್ಪಗೌಡರ ಒಡೆತನದ ''ಗಿರಿಕನ್ಯೆ'' ಎಂಬ ಕಾಫಿ ತೋಟಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿ ದಿನಗೂಲಿ ಆಳಾಗಿ ಸೇರಿ ಕೊಂಡು ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಈತನ ಅನುಭವ ಕಾರ್ಯದಕ್ಷತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪಟ್ಟಿ ಆಳಾಗಿ ಖಾಯಂ ಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ'. * ಈ ಸಂಬಂಧ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ನಿಯತ್ತಿನಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಸಹುದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿಗೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಈ ತೋಟದಲ್ಲಿ ''ಕಾಳಯ್ಯ'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನವರು ಮೂರ್ನಾಲ್ಕು ಜನರಿರುತ್ತಾರೆ ಕಾರಣ ಈತನನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಲಿಗೆಯಿಂದ 'ಮೂಡ್ಲಾ' ಎಂಬ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರಿನಿಂದ, ಇದರ ಅರ್ಥ ಮೂಡಣ ಸೀಮೆಯವನು ಎಂಬ ಭಾವನೆ , ದುಗ್ಗಪ್ಪ ಗೌಡರು ತಮ್ಮ ತೋಟದ ಬೆಂಗಾವಲಿಗಾಗಿ ''ದ್ಯಾಮವ್ವ'' ಎಂಬ ಚೌಡಿಯನ್ನು ಕರೆತಂದು ತೋಟದ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರದ ದೇವತಾರೆ ಮರದ ಬುಡದಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ಮಾಡಿರುತ್ತಾಲೆ, ಗೌಡರು ಒಕ್ಕಲಿಗ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿ ಮಾಂಸಾಹಾರಿಯಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ಸ್ವಾರ್ಥತೆಯಿಂದ ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿ ಇಲ್ಲವೇ ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಈ ಚೌಡಿಗೆ ಬಲಿಕೊಟ್ಟು ನಂತರ ತಾವು ಸ್ವಾಹಾ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಚೌಡಿಗೆ ಬೇರೆ ಯಾವ ಪೂಜೆ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. *ಬಲಿಯಿಂದಲೇ ಶೋಷಣೆಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಚೌಡಿ ಇದ್ದ ಸಂಕೇತ ಕಪ್ಪಾದ ಗುಂಡು ಕಲ್ಲು ಅರಿಶಿಣ, ಕುಂಕುಮ ಲೇಪನ ಮತ್ತು ಬಲಗಡೆಗೆ ಒಂದು ದ್ವಿಶೂಲ ನಿಲ್ಲಿಸಿರುವುದು ಕೆಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ದುಗ್ಗಪ್ಪ ಗೌಡರು'' ತಮ್ಮ ತೋಟವನ್ನು ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ 'ಮೆ II ಪ್ರಾನ್ಸಿ ಸ್ ಹಾರ್ಲೆ' ಎಂಬ ಆಂಗ್ಲ ಉದ್ಯಮಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಮೇ II ಹಾರ್ಲೆಯವರು ಮೂಢನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಅನಾಚಾರಗಳನೆಲ್ಲ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಚೌಡಿಗೆ ಯಾವ ಪುರಸ್ಕಾರವು ಇಲ್ಲದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾರಣ ಈಕೆಗೆ ಬಳಲುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮಧ್ಯೆ 'ಮೂಡ್ಲನು' ತನ್ನ ಜೊತೆಗಾರನ ಸಂಗಡ ಮಾತನಾಡುವಾಗಲೆಲ್ಲ, ನಮ್ಮ ಊರಿನ ''ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆ'' ಬನದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಗಳಿಕೆಯ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಆಗಿಂದಾಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದದನ್ನು ಈ ಚೌಡಿಯು ಕೇಳಿಸಿ ಕೊಂಡಿರುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಡಬೇಕೆಂಬ ನೀರಿಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಯ ಕಾಯುತ್ತಿರುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಸಮಯ 'ಮೂಡ್ಲಕಾಳನಿಗೆ' ೨೭ ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದಿರುತ್ತದೆ. ಸಂಸಾರಿಯಾಗುವ ಹಂಬಲದಿಂದ ಊರಿಗೆ ಹೊರಡುವ ಮನಸ್ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಕೈಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಣವನ್ನು ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡು; ಒಂದು ಶುಭದಿನ ಬೆಳಗಿನ ೫ ಘಂಟೆಗೆ ಊರಿಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ಸಮಯವನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಚೌಡಿಯು ಈತನ ಬೆನ್ನುಹಿಡಿದು ಮೈತುಂಬಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. * ಇದರಿಂದ ಕಾಲವು ಮೂಡ್ಲನಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣದ ಆಯಾಸ, ಹಸಿವು, ನೀರಡಿಕೆಗಳು ಕಂಡು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ತಾನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಇದ್ದ ನೇರ ದಾರಿಯೂ ಸವೆದು ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಬಹಳ ಬೇಗ ಊರು ತಲುಪುತ್ತಾನೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಪದ್ದತಿ ನಂಬಿಕೆಯಂತೆ ದೇವರಿಗೆ ಕೈ ಮುಗಿಯಲು ನಿಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಈತನ ಏಕಾಂಕತೆಯನ್ನು ತಿಳಿದ ಚೌಡಿಯು ಇಳಿದು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಈಗ ಹುಡುಗನಿಗೆ ಆಯಾಸ, ದಣಿವು, ಹಸಿವು ಎಲ್ಲವುದರ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ. ಮನೆಗೆ ಹೋದ ಮೇಲೆ ಊಟ ಮಾಡಿ ಇದಾವುದರ ಅರಿವೂ ಇಲ್ಲದೆ ನಿದ್ರೆಗೆ ಜಾರುತ್ತಾನೆ. ಸುಖ ನಿದ್ರೆ ಕಳೆದು ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಅರೆ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಯಾರೋ ಕರೆದಂತಾಗುತ್ತದೆ. * ನಾನು 'ಹಾರ್ಲೆ' ತೋಟದ 'ದ್ಯಾಮವ್ವ(ಚೌಡಿಯು)'' ನಿನ್ನನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ; ಕಾಫಿ ತೋಟದಲ್ಲಿ ನಾವಿದ್ದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ನಾಳೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ನದಿಯಿಂದ ಸವೆದು ಹೊಳಪಾಗಿರುವ ಗುಂಡುಕಲ್ಲಿನ ರೂಪದ ಒಂದು ಕಲ್ಲು ಶಿಲೆಯನ್ನು ತಂದು ಅರಿಶಿಣ, ಕುಂಕುಮ ಲೇಪನ ಮಾಡಿ ಒಂದು ದ್ವಿಶೂಲ ವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ನನ್ನ ಬಲಕ್ಕೆ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ''ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ'' ದೇವಸ್ಥಾನದ'' ಮುಂಭಾಗಕ್ಕೆ ದೇವಿಗೆ ಎದುರಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡು. ಬಂಡಿಹಬ್ಬದ ದಿನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡು'. ಇದು ನಿನ್ನ ವಂಶ ಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ನಡೆಯಲಿ ಎಂದು ಹೇಳಿದಂತೆ ಕೆಲಸ ನೆರವೇರಿಸಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. *ಹೀಗೆ ಚೌಡಿಯು 'ಮೂಡ್ಲನ ಮೇಲಿಂದ ಇಳಿದ ತಕ್ಷಣ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನೆಲ್ಲ ಹೇಳಿ ನನ್ನ ನಾಮಧೇಯ ದ್ವ್ಯಾಮವ್ವ ಎಂಬ ಚೌಡಿರೂಪಿಣಿ ನನಗೆ ಯಾವ ತರಹದ ಪೂಜೆ, ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ಗುಡಿ ಗೋಪುರಗಳಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಇಷ್ಟವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಂಪು ವರ್ಣ, ಅರಿಶಿನ, ಕುಂಕುಮ, ರಕ್ತ ಮಾಂಸ ಪ್ರಿಯವಾದ ವಸ್ತುಗಳು. ಈ ಹಿಂದೆ ನಾನಿದ್ದ ಕಾಫಿ ತೋಟವು ಮೆ II ಹಾರ್ಲೆ ಎಂಬ ಕ್ರೈಸ್ತ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾರಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ಆಹಾರವಿಲ್ಲದೆ ಎಷ್ಟೋ ಸಲ ''ಲಂಗನೆ'' ಮಾಡಿರುತ್ತೇನೆ; ತಮ್ಮ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಪ್ರಿಯ ವಾದ ಅನುಕೂಲತೆಗಳು ಇರುವ ಕಾರಣ ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯ ಕೂರಿ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಅರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಸಂಬಂಧ ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರು ಪೂರ್ವಾಪರ ಯೋಚಿಸಿ, ಕೆಲವು ಷರತ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಯಾಗಿರಲು ಒಪ್ಪಿಗೆ ಕೊಟ್ಟಂತೆ. ನಾನು ಶೈವ ಧರ್ಮದ ತತ್ವ ಸಿದ್ಧಾಂತ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮೈ ಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ವೀರಶೈವರಿಂದ ಪೂಜಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ನೆಲೆಯಾಗಿರುತ್ತೇನೆ. *ಈ ಗ್ರಾಮದ ದಲಿತ ವರ್ಗದವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಾರ್ಥ, ಅಜ್ಞಾನ, ಮೂಡನಂಬಿಕೆ, ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ನನ್ನ ಬನದಲ್ಲಿ ಕೊಡುತ್ತಿರುವ ಸಂಬಂಧ ನನಗೆ ಕಳಂಕ ತರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಜೀವ ರಾಶಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ದಯೆ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಕ್ಷಾ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿರುತ್ತೇನೆ ಅಹಿಂಸಾ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಆರಾಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ ಹಿಂಸೆಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಳಿಯೂ ಇಷ್ಟವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ನೀನು ನನ್ನ ಸಹಚಾರಳಾಗಿದ್ದು ನನ್ನ ಎದುರಿನಲ್ಲೇ ಇರಬೇಕು ಈ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನಿನಗೆ ಯಾವುದೇ ವಿಧವಾದ ಹಕ್ಕು ಬಾಧ್ಯತೆಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ನಿನ್ನ ಇಚ್ಛೆ ಪ್ರಕಾರ ನಿತ್ಯದ ವಾರದ ಪೂಜೆ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಅನರ್ಹಳಾಗಿರುತ್ತಿ ಹರಿಜನ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮುಖಾಂತರ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ, ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನೆಡೆಯುವ ಬಂಡಿ ಹಬ್ಬದ ದಿನ ಮಾತ್ರ ಮೂಡ್ಲನಿಂದ ಪೂಜಿಸಿಕೊಂಡು ಅವರು ಕೊಡುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನೀನೆ ಅನುಭವಿಸು; ಮತ್ತು ನನ್ನ ಆಜ್ಞಾದಾರಕಳಾಗಿದ್ದು ,ಭಕ್ತ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಯಾವ ವಿಧವಾದ ಕಷ್ಟ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಕೊಡದೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ನಡೆದು ಕೊಳ್ಳಬೇಕು. * ನೀನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ನನಗೆ ಕಳಂಕ ತಪ್ಪಿದೆ ಒಳ್ಳೆಯದೆಯಾಯಿತು ಈ ದ್ವಾರದ ಮುಖಾಂತರ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಯಾವ ಮಾರಿಯೂ ನುಸಳದಂತೆ ಬೆಂಗಾವಲಾಗಿರು ಎಂದು ಹೇಳಿ ನೆಲಸಲು ಒಪ್ಪಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಪರಿಶಿಷ್ಟರು ಕೊಡುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ''ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ'' ಎಂಬ ರೂಡಿನಾಮದಿಂದ 'ಚೌಡಿಯು' ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರ ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಈಕೆಯ ಸಂಕೇತ ಹೊಳಪಾದ ಗುಂಡುಕಲ್ಲು, ಅರಿಶಿನ ಕುಂಕುಮ, ಲೇಪಿತ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ದ್ವಿಶೂಲ ದೇವಿಯವರು ದ್ವಾಮವ್ವ ಎಂಬ ಚೌಡಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಎದುರಿನಲ್ಲೇ ನೆಲೆ ಮಾಡಿದ ಸಂಬಂಧ ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ನೆಡೆದ ಸಂವಾದವು 'ಹಲಗೇಗೌಡರ' ಮಗ 'ಶಿವೇಗೌಡರ' ಸ್ವಪ್ನದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಆದೇಶಗಳು ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ನಡದಂತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ವಿಚಾರವನ್ನು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಭಕ್ತರಿಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಲ್ಲು ಚಪ್ಪಡಿಗಳಿಂದ ಮಂಟಪ ಇವುಗಳು ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನ ರೂಪಕಗಳು ಹಾಗೂ ಇರುವಿಕೆಗಳು. ==ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯ ಆಚರಣೆ== * 'ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯು' ನಮ್ಮ ಗ್ರಾಮದ ವಾಸ್ತು ಪ್ರದಾನವಾದ ಅಂದರೆ ಈಶಾನ್ಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಾಭಿ ಮುಖವಾಗಿ ನೆಲೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಶಕ್ತಿ, ಯೋಗ, ಕರಣ ಹಾಗೂ ಆರು ಭುಜ ಬಲಗಳು ಇರುವುದರಿಂದ ಅಧಿಕವಾಗಿ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿ ಕೊಂಡಿರುತ್ತಾಳೆ. ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ದೇವಿಯವರ ಅಭಿಷೇಕ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಜೀವನಾಧಾರವಾದ ನೀರಿನ ಕೆರೆ ಮೂರು ರಸ್ತೆಗಳು ಕೂಡುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಆಯಸ್ಸು ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಕೊಡುವ ವಿಶಾಲವಾದ 'ಅಶ್ವಥ' ಮರ ಇರುವುದು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ, ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಹೆಚ್ಚಿ ನ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ತುಂಬಾ ಪುರಾತನದ್ದಾಗಿದ್ದ 'ಅಶ್ವಥ' ಮರವು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಒತ್ತಡದಿಂದ ಬಿದ್ದು ಹೋದ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಹಾಲಿ ಬೆಳೆದಿರುವ ಮರವನ್ನು ಗ್ರಾಮದ ಮುಖಂಡರು, ದೇವಿಯ ಪರಮ ಭಕ್ತರೂ ಆಗಿದ್ದ 'ಲಿಂII ಬಿ ಯಳ್ಳಪ್ಪನವರು ಆಚಾರವೆಂಬ ಸಸಿಯನ್ನು ನೆಟ್ಟು ಭಕ್ತಿಯೆಂಬ ನೀರನ್ನೆರೆದು ಬೆಳಸಿ ಚಿರಋಣಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. * ಈ ಮರದ ಬುಡದ ಸುತ್ತಲೂ ಲಿಂIIಕುಂಟೇಗೌಡ ರುದ್ರಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರ ಹಾಗೂ ಲಿಂII ಆರ.ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರರು ಆದ ಶ್ರೀ ಹೆಚ್, ಎಸ್, ಶಿವಾನಂದ ಎಂಬ ಭಕ್ತನಿಗೆ ದೇವಿಯವರ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿ ಸುಂದರ ಹಾಗೂ ಸುಭದ್ರವಾದ ಅರಳೀ ಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿ ಇದ್ದನ್ನು ತ್ರಿವಿಧ ದಾಸೋಹಿಗಳು ನೆಡೆದಾಡುವ ದೇವರು ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಅರ್ಹರಾದ ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದಗಂಗಾ ಮಠಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಪರಮ ಪೂಜ್ಯ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶಿವಕುಮಾರ ಸ್ವಾಮಿಗಳವರ ಅಮೃತ ಹಸ್ತದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭೋತ್ಸವ ಮಾಡಿಸಿ ಗ್ರಾಮದ ಭಕ್ತ ಸಾಮೂಹಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಣೆಮಾಡಿ ಕೀರ್ತಿವಂತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದೆ ಭಕ್ತರು ಅರಳಿ ಮರದ ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಬೇವಿನ ಸಸಿಯನ್ನು ಬೆಳಸಿ ಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ನಾಗರ ಕಲ್ಲು ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿರುವುದರಿಂದ, ಗ್ರಾಮದ ಭಕ್ತ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯರ ಹಾಗೂ ಶೋಡಶಿಯರ ಮನಸ್ಸಿನ ಹಂಬಲ ಈಡೇರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಚೈತನ್ಯ ಮಾಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ; * ಇದೆ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಆರ್. ಸಿದ್ಧಪ್ಪ ಮತ್ತು ಅವರ ಪುತ್ರರುಗಳಿಗೆ ದೇವಿಯ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿ ಗ್ರಾಮದ ಹೃದಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ 'ಶ್ರೀ ಬಸವೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ' ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂಭಾಗದ ಪ್ರಭಾವಳಿಯ ಮೇಲೆ ಸುಂದರವಾದ ಬೃಹತ್ ಗಾತ್ರದ ಬಸವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿ ಅದಕ್ಕೆ ವಿಧಿ, ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕುಲ ಪುರೋಹಿತರಿಂದ ದೈವಕಳೆಯನ್ನು ತುಂಬಿ ಮುಂಗಾರು ಮಳೆಯ ಆಗಮನ ನೈರುತ್ಯ ಮೂಲೆಗೆ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಈ ಗ್ರಾಮದ ಸುಭಿಕ್ಷತೆಗೆ ನಾಂದಿಯಾಗುವಂತೆ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಂಬಂಧ ದಾನಿಗಳು ಹಾಗೂ ಭಕ್ತ ಮಹನೀಯರುಗಳು ಗ್ರಾಮದ ವೀರಶೈವ ಸಮಾಜವು ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. *ಈ ಎಲ್ಲ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪತ್ತುಗಳು ದೇವಿಯವರ ಸಮಾಚ್ಚಯದಲ್ಲಿ ಇರುವುದರಿಂದ ಈ ದೇವ ಬನವು ''ಪಾಪನಾಶಿನಿ'' ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಅರ್ಹವಾಗಿದೆ ಈ ರೀತಿ ಎಲ್ಲ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ನೆಲೆ ಯಾಗಿರುವ ಸಂಬಂಧ ಜನರು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಾರ್ಥವಾಗಿ ಹೊರಗಡೆ ಹೋಗುವಾಗ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮದ ಒಳಕ್ಕೆ ಬರುವಾಗ, ದೇವಿಯವರ ದೇವಾಲಯವಿರುವ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಚೈತನ್ಯವುಂಟಾಗಿ ಕೂಡಲೇ ಜಾಗೃತರಾಗಿ ಧೃಡ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಕೈ ಮುಗಿಯುತ್ತಾರೆ, ಇಲ್ಲವೇ ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ಕೈ ಇಟ್ಟು ಮನಸ್ಸಿನೊಳಗೆ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ವಂದಿಸಿ ಹೋಗುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಹೋದ ಕಾರ್ಯವು ನಿರ್ವಿಘ್ನವಾಗಿ ನೆರವೇರುವುದರಿಂದ ನಂಬಿಕೆಯು ದಿನೇ ದಿನೇ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಾ ಬಂದಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಅಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ದೇವಿಯ ಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡದೆ ಸನ್ನಿಧಿಯನ್ನು ದಾಟಿ ಹೂಡಾಗ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸಗಳು ನೆರವೆರದೇ ತೊಂದರೆಗಳು ಕಂಡು ಬಂದಾಗ ಇದ್ದ ಜಾಗದಿಂದಲೇ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಿಸಿ, ಹರಸಿಕೊಂಡಾಗ ತೊಂದರೆಗಳು ಕೂಡಲೆ ಬಗೆಹರಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ. * ಅನೇಕ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಸ್ವಂತ ಅನುಭವವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸಹಜವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ದುಷ್ಟ ಮಾರಿಗಳಿಂದ ಕಷ್ಟ, ತೊಂದರೆಗಳು ಒದಗಿ ಬಂದಾಗ ಮೊಸರನ್ನ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲದ ಅನ್ನದ ತಳಿಗೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಿ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತೇನೆಂದಾ ಗಲಿ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಮುಖವಾಡಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಸುಂದರ ರೂಪದ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತೇನೆಂದಾಗಲಿ ಅವರವರ ನಂಬಿಕೆಯಂತೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಜ್ಯೋತಿ ಹಚ್ಚಿ ಹರಸಿಕೊಂಡಂತಹ ಭಕ್ತರ ಎಲ್ಲ ಕಷ್ಟ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರದ ಅಪ್ಪಣೆಯಾಗುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ; ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯು ದಿನೇ ದಿನೇ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಬಂದಿರುತ್ತದೆ, ಧನುರ್ಮಾಸದ ಪೂಜಾದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳು ಉಷಾ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕ ಮಡಿಯಿಂದ ದೇವಿಯ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಬಂದು ಪ್ರದಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿ ಸ್ವ ಹಸ್ತದಿಂದ ಇಚ್ಛಾಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮೀಸಲು ಪದ್ದತಿಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಪಂಚಾಮೃತ ತಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ 'ಈ ಕಾಯವನ್ನು ಹಣ್ಣು ಮಾಡಿ' ಅಂದರೆ ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ ಪರಿಮಳ ಪುಷ್ಪಗಳನೆಲ್ಲ ಅರ್ಪಿಸಿ, ನಂತರ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಶ್ವಥ ಮರಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿರುವ ನಾಗರಕಲ್ಲಿಗೆ ಹಾಲನ್ನೆರೆದು ಭಕ್ತಿ, ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೂ, ವನಿತೆಯರಿಗೂ ದೇವಿಯವರು ಬಹಳ ಬೇಗ ಒಲಿದು ಅವರ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನೆಲ್ಲ ನೆರೆವೆರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಂಬಂಧ ವಾರದ ದಿನಗಳ ಸಂದ್ಯಾ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯವರನ್ನು ತಾವೇ ಸ್ವತಃ ಪೂಜಿಸಿ ತೃಪ್ತಿ ಪಡುತ್ತಿರುವ ಪದ್ದತಿಯು ತುಂಬಾ ಸುದ್ದಿಯಾಗುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. * ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರು ದೂರದೃಷ್ಟಿ ಹಾಗೂ ತುಂಬಾ ತೀಕ್ಷ್ಣ ಸ್ವಭಾವದ ಸಾಕಾರ ತಾಯಿಯಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ತನ್ನ ಭಕ್ತರು ಹೊರಗಡೆ ಯಾವ ಊರಿನಲ್ಲಿರಲಿ ಅವರುಗಳಿಗೆ ತೊಂದರೆಗಳು ಎದುರಾದಾಗ ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದಲೇ ಹರಕೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಾಗ ಅವರ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಪರಿಹಾರದ ಕೃಪೆಯಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಈ ಭಕ್ತರು ಅಷ್ಟೈಶ್ವರ್ಯವಂತರಾಗಿ ಪ್ರಭಾವ ಶಾಲಿಗಳಾಗಿ ಬಾಳುತ್ತ ಇದ್ದಾರೆಂಬುದನ್ನು ಕೆಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಆಸಕ್ತಿವುಳ್ಳವನಾಗಿರುತ್ತೇನೆ. ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ ಆರಾಧಕರಿಗೆ ''ವೀರಶೈವ'' ಧರ್ಮದ ತತ್ವ, ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಆದರ್ಶಗಳ ಅರಿವಾಗ ತೊಡಗಿದ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ದೇವಿಯವರ ಅಪ್ಪಣೆಯಾದಂತೆ ಅಜ್ಞಾನ, ಮೂಢತನದಿಂದ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಖಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಪರಿಶಿಷ್ಟರು ಮಾತ್ರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಈ ಬನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾರ್ಥ ಹಾಗೂ ಮೂಡ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಕೊಡುತ್ತಾ ಬಂದಿರುತ್ತಾರೆ. * ಇದನ್ನು ಸಹಚರಳಾದ ''ದ್ವ್ಯಾಮವ್ವ/ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ'' ಎಂಬ ಚೌಡಿಯು ಆರ್ಫಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ನೆಲೆಸಿರುತ್ತಾಳೆ. ವೀರಶೈವರಲ್ಲಿ ''ಅಹಿಂಸಾ'' ಧರ್ಮದ ಜಾಗೃತಿಯಾದ ನಂತರ ತಮ್ಮ ತೊಂದರೆ ಕಷ್ಟಗಳು ನಿವಾರಣೆಯಾದ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹರಿಸಿ ಕೊಂಡಿದ್ದಂತೆ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಕಣ್ಮಣಿಗಳು, ತಾಮ್ರದ ಬಿಂದಿಗೆ, ಕಂಚಿನ ದೀಪದ ಕಂಬಗಳು, ಬೆಳ್ಳಿಯ ಮುಖವಾಡಗಳು, ಸೀರೆ, ತಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಿ ಸೇವೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವುದು ಪ್ರಶಂಸನೀಯ. ಬೆಳ್ಳಿಯ ಕಣ್ಮಣಿಗಳು ಅಗತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿ ಚಿನ್ನ-ಬೆಳ್ಳಿ ಅಂಗಡಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಅವುಗಳ ತೂಕಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಗೆ ಸಧಾ ಧರಿಸುವ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಮುಖವಾಡಗಳನ್ನು ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ತಂದು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. ==ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು== *ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮನವರ ಪುಂಮಿಲನ ದ್ವೈವಾರ್ಷಿಕ ಮಹಾ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಮಂದಿರದ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದು ದೂಳುಹೊಡೆದು; ಗುಡಿಸಿ ನಂತರ ನೆಲವನ್ನು ತೊಳೆದು ಸ್ವಚಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು, ಗೋಡೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಸುಣ್ಣ-ಬಣ್ಣ ಬಳಿದು ರಂಗುಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು ಹಬ್ಬದ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ಅಂದರೆ ಗುರುವಾರ ಸಂಜೆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ದೇವ ಮಂದಿರದಿಂದ ನದಿಯ ದಡದವರೆಗೆ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ಗುಡಿಸಿ, ನೀರುಹಾಕಿ, ದೂಳು ಏಳದಂತೆ ತಂಪು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರಕ್ಕೆ ಹಸಿರು ಚಪ್ಪರ ಹಾಕಿ ತಳಿರು ತೋರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗು ತ್ತದೆ; ದೇವಿಯವರನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಪೂಜಾರಿಯು ಬುಧವಾರದ ಸಂಜೆಯಿಂದಲೇ ಉಪವಾಸದಿಂದ ಇರಬೇಕು. ಫಲಾಹಾರ ಮಾತ್ರ ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಕಾರಣ ಗುರುವಾರ ರಾತ್ರಿ ೨ ಘಂಟೆಯಿಂದ ಶುಕ್ರವಾರ ಮದ್ಯಾಹ್ನ 3 ಘಂಟೆಯವರೆಗೆ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಒಳಗಡೆ ಪೂಜಾಮಗ್ನರಾಗಿರುವುದ ರಿಂದ ಸನ್ನಿಧಿಯಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಬರುವಂತಿಲ್ಲ. ಜಲ-ಮಲ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರ ಬೇಕಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಕ್ರಮ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಜಲ ಬಾದಿಯಾದರೂ ಸೂತಕವಾಗುತ್ತದೆ. *ಆಗ ಪುನಃ ಸ್ನಾನ, ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ಮಂದಿರ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿರುವ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಕನಿಷ್ಟ ೧೮ ಘಂಟೆ; ಇವುಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ದುರಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಪೂಜಾರಿಯ ನಿಯಮಗಳು. ಅಮ್ಮನವರ ದೈವಾರ್ಷಿಕ ಪೂಜೆ ಬರುವ ಶುಕ್ರವಾರದ ಹಿಂದಿನ ರಾತ್ರಿ ೩ ಘಂಟೆ ವೇಳೆಗೆ ದೇವಿಯವರನ್ನು ಕುಂಭ ಸಮೇತ ಕವಚದಲ್ಲಿರಿಸಿ ಪುರೋಹಿತರು ಹಾಗೂ ಭಕ್ತರ ಸಮೇತ ಹೇಮಾವತಿ ನಡಿಗೆ ಬಿಜಯಂಗೈದು ನದಿಯ ಆಳದಿಂದ ಮರಳನ್ನು ತೆಗೆದು ದಡದ ಮೇಲೆ ಗದ್ದಿಗೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಕುಂಭಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ದೈವ ಜಲವನ್ನು ತುಂಬಿಸಿ ಮರಳಿನ ಗದ್ದಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ''ನವರನ್ನು ಒಂದು ಕುಂಭಕ್ಕೆ ಕಳಾಹ್ವಾನ ಮಾಡಿ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಪೂಜಿಸಿ ಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. * ದೈವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಈ ಕುಂಭಕ್ಕೆ ಕರ್ಪೂರದ ಆರತಿ ಮಾಡಿ, ಕವಚದ ಒಳಕ್ಕೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದು. ನಂತರ ಇನ್ನೊಂದು ಕುಂಭಕ್ಕೆ ಗುರುಗಳವರಿಂದ ಉಪದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವಜಲವೆಂದು ಸಂಕಲ್ಪಮಾಡಿ ಕ್ರಮವಾದ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಅದನ್ನು ಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಒಳಗಡೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಪೂಜಾರಿ ಯ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಅದೃಶ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವಿಯವರನ್ನು ನಡೆ ಮಡಿಯ ಮೇಲೆ ನಿಶಬ್ದತೆಯಿಂದ ಮೂಲ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕರೆತಂದು ಪುನರ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಲಾಗುವುದು. ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರತಿ 2 ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾ ಬರಲಾಗಿದೆ. ಈ ದ್ವೈವಾರ್ಷಿಕ ಪುಂಮಿಲನ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯ ಕ್ರಮದ ದಿನಕ್ಕೆ ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರಾಗಿದ್ದು ಹೊರಗಡೆ ಯಾವ ಭಾಗದಲ್ಲೆ ಇರಲಿ ಆದಿನ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಬಂದು; ಶುದ್ಧ ಮಡಿ ಹಾಗೂ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ ನವರನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿ ತೀರ್ಥ, ಪ್ರಸಾದ ಹಾಗೂ ದೋಷ ಪರಿಹಾರ ಸಂಕೇತವಾದ ಚಿಗಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಸಾದ ಮಯವಾಗಿ ಪಡೆದು, ದೇವಿಯವರ ಕೃಪಾಶೀರ್ವಾದಕ್ಕೆ ಅರ್ಹರಾಗುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. * ಇದೆ ದಿನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಹಬ್ಬವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸಿ ಸುಖ, ಸಂತೋಷಗಳನ್ನು ಹಂಚಿ ಕೊಳ್ಳುತಿರುವುದು ಜೀವಂತ ನಿದರ್ಶನಗಳಾಗಿವೆ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮನವರು ನೆಲೆಯಾಗೀರುವ ಈ ಕೇರಿಯಲ್ಲಿ 'ವೀರಶೈವ' ರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ನಿಷ್ಠರಲ್ಲದ ಬೇರೆ ಧರ್ಮ ದವರು ನೆಲೆ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಾಣದೆ ಇರುವುದು; ದೇವಿಯ ಆಚಾರ, ಪರಿಶುದ್ಧತೆ, ಅಹಿಂಸಾ ತತ್ವದ ಆರಾದಕರೆಂದು ನಂಬಬುಹುದಾಗಿದೆ. ದ್ವೈವಾರ್ಷಿಕ ಮಹಾ ಪೋಜಾದಿನ ''ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು'' ಸರ್ವಭಕ್ತರ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಮಂದಿರದ ಗರ್ಭಾಂಕಣ ಗದ್ದುಗೆಯಮೇಲೆ ಛಾಯಾ ರೂಪ ದಿಂದಿದ್ದು ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರ ಮುಖ ದರ್ಶನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ; ಕನ್ಯಾಮಣಿ ಹಾಗೂ ಅತ್ಯಂತ ಸೌಂದರ್ಯವತಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಒಂಟಿಯಾಗಿ ವರ್ಷವಿಡೀ ಹೊರಗಡೆ ಇರಲು ಆತಂಕ, ಸಂಕೋಚದಿಂದ ಇಷ್ಟಪಡದೆ, ಈ ದಿನ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಬಂದ ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರ ದರ್ಶನವಾದ ನಂತರ ಮಹಾ ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ; ಗರ್ಭಾಂಕಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ನೆಲಮಾಳಿಗೆಯ ಗುಪ್ತ ಕೋಣೆಯ ಪ್ರಾಂಗಣದ ಗದ್ದುಗೆಯ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ರಕ್ಷಾಕವಚ(ಪೆಟ್ಟಿಗೆ) ಸಮೇತ ಆಸೀನರಾಗುತ್ತಾರೆ. * ಮತ್ತೆ ತಮಗೆ ಸರ್ವಾಲಂಕಾರದ ವ್ಯಾಮೋಹ ಉಂಟಾದಾಗ ಹೊರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಸ್ತ್ರೀ ಸಹಜ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸರ್ವಾಭರಣ ಸುಂದರಿಯಾಗಿ ಕುಳಿತು ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ ಕಾರಣ ಇಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದರೆ ಮುಜುಗರ ಉಂಟಾಗಿ ಅವರ ಸಂತೋಷಕ್ಕೆ ಅಡಚಣೆ ಯಾಗಬಾರದೆಂದು ಪದೇ ಪದೇ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆಯದೆ ವಾರಕ್ಕೊಂದು ಸಲ ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಮಾಡುವ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಬಾಗಿಲಿನಿಂದಲೇ ಸ್ವೀಕಾರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಜನಜನಿತವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಸರ್ವಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ'' ದೇವಿಯ ವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನಂಬಿ ಕಷ್ಟ, ತೊಂದರೆಗಳ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿ ಹರಕೆ ಹೊತ್ತು ಪೂಜಿಸಿದ ಆಸ್ತಿಕರಿಗೆಲ್ಲ ಕಳ್ಳತನವಾಗಿಹೋಗಿದ್ದ ವಸ್ತುಗಳು ಪುನಃ ಸಿಕ್ಕಿರುವುದು. * ಕಾಣೆಯಾಗಿದ್ದ ಜಾನುವಾರುಗಳು ಪುನಃ ಮನೆಗೆ ಬಂದಿರುವುದು ಅರ್ಹ ಯುವಕ-ಯುವತಿಯರಿಗೆ ವಿವಾಹ ಸಂಬಂಧ ಕೂಡಿಬಂದಿರುವುದು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಬಗೆ ಹರಿದಿರುವುದು. ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ, ಸುಭಿಕ್ಷತೆ ನೆಲೆಸಿರುವುದು ಹೀಗೆ ಹತ್ತು ಹಲವಾರು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಿ ಕೃಪೆಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಂಬಂಧ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಾ ಇದ್ದು, ಬಂದಿರುವ ಅನೇಕ ಹರಕೆ ವಸ್ತುಗಳು ''ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರನ್ನು'' ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿದೆ. ದ್ವೈವಾರ್ಷಿಕ ಪುಂಮಿಲನ ಮಹಾಪೂಜೆಗೆ ದಿನ ನಿಗದಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಹಿಂದಿನ ಸೋಮವಾರ ಅಂದರೆ ೫ ದಿನ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಈ ಪೂಜಾಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ನೇಮಕ ಗೊಂಡಿರುವ ೫ ಜನ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಸ್ನಾನ, ಪೂಜೆ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ಶುದ್ದ ಮಡಿಯಿಂದ ಬಾಳೆತೋಟಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಪರಿಪಕ್ವವಾದ ೧೨ ಗೊನೆಗಳನ್ನು ಕಡಿದು ತೊಳೆದು ಶುದ್ದಗೊಳಿಸಿದ ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿ ಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿಸಿ ತಂದು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹಗೇವಿಗೆ ಇಡಲಾಗುವುದು; *ಈ ಅವಧಿ ಮದ್ಯೆ ಯಾವ ದೈಹಿಕ ವಿಸರ್ಜನೆ, ದುಶ್ಚಟ ಸೇವನೆ ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ ಒಂದು ವೇಳೆ ಅಚಾತುರ್ಯ ನಡೆದು ಹೋದರೆ ಬಾಳೆಗೊನೆಗಳು ಹಣ್ಣಾಗದೇ ಹೋಗಿರುವುದು ಈ ಹಿಂದೆ ಹಿರಿಯರು ಅನುಭವಿಸಿರುವ ಕಹಿ ಅನುಭವವಾಗಿ ಪೂಜೆಯನ್ನೇ ಮುಂದೂಡಿದ ನಿದರ್ಶನಗಳಿವೆ; ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ, ಪರಿಮಳ ದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ತರುವಾಗಲೂ ಇದೇ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಿರುವುದರಿಂದ ದೇವಿಯವರ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಸರ್ವರಿಗೂ ಮಂಗಳಕರವಾಗುವುದೆಂದು ನಂಬಿ ನಡೆಯೋಣ ಎಂಬುದಾಗಿ ಇಂದಿನ ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ==ನಂಬಿಕೆಗಳು== *ಇದೆ ಗ್ರಾಮದ ನಂಜೇಗೌಡರ 'ಲಿಂII ಬಸಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರ ಶ್ರೀ. ನಾಗರಾಜಪ್ಪ ಇವರ ಪುತ್ರಿ ಶ್ರೀಮತಿ. ರೂಪ ಎಂಬ ಕನ್ಯಾಮಣಿಗೆ ಒದಗಿ ಬಂದಿದ್ದ ತೊಂದರೆಯೂ 'ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ' ಕೃಪೆಯಿಂದ ನಿವಾರಣೆಯಾಗಿ ಆಕೆಗೆ ಉತ್ತಮ ದಾಂಪತ್ಯ ಜೀವನ, ಸೇವಾಭಾಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸುಖ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿದ್ದಕ್ಕೆ ಹರಕೆಯ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಒಂದು ಜೊತೆ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಕಂಚಿನ ದೀಪದ ಕಂಭಗಳನ್ನು ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ ದೇವಿಯ ಆನುಗ್ರಹದಿಂದ ಸುಖ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಬಾಳುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ; ಹಾಗೂ ದೇವಮಂದಿರಕ್ಕೆ ನೆನಪಿನ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಜನೋಪೋಯೋಗಿ ಕೆಲಸವನು ಮಾಡಿ ಸುವ ಇಚ್ಛೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾಳೆ. *ಇದೆ ಗ್ರಾಮದ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ದಾನಿ ಲಿಂII ಸಿದ್ಧವೀರಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರಿ ಶ್ರೀ .ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರಿ 'ಶ್ರೀಮತಿ ''ಶಶಿಕಲಾ''ಎಂಬ ಕನ್ಯಾಮಣಿಗೆ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ ಕೃಪೆಯಿಂದ ತನ್ನ ತೊಂದರೆ ಪರಿವಾರವಾದ್ದರಿಂದ ಹರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅಭಿಷೇಕಕ್ಕೆ ಬಳಸುವ ಒಂದು ತಾಮ್ರದ ಬಿಂದಿಗೆ ಯನ್ನು ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ ನೆಮ್ಮದಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಇದೇ ಗ್ರಾಮದ ನಂಜೇಗೌಡರ ಲಿಂIIಬಸಪ್ಪ ಇವರ ಪೌತ್ರ ಲಿಂII ಚನ್ನವೀರಪ್ಪ ಮತ್ತು ಗೌರಮ್ಮ ಇವರ ವರ ಪುತ್ರ ಕೊಡುಗೆ ದಾನಿ ಕೋಟಿವೀರ ಶ್ರೀ. ಹೆಚ್. ಎಸ್. ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಉ ಮೂರ್ತಿ ಎಂಬುವವರು ''ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯನ್ನು'' ಧೃಡವಾಗಿ ನಂಬಿ ಪರಮ ಭಕ್ತರಾಗಿರುವ ಸಂಬಂಧ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಯಶಸನ್ನು ಕಂಡು ವಿದ್ಯುತ್ ಕೆಲಸಗಳ ಗುತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿ, ಈಗ ಇದೆ ಇಲಾಖೆಯ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಸಲಕರಣೆಗಳ ಅಂಗಡಿ ''ಶ್ರೀ ಶಿಸಸಾಯಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್''; ದಾಸರಹಳ್ಳಿ -ಬೆಂಗಳೂರು ಎಂಬ ಬೃಹತ್ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. * ಈ ಎಲ್ಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಚೈತನ್ಯ ಹಾಗೂ ಕೃಪೆಯಾಗಿದ್ದು 'ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರು'' ಎಂಬುದಾಗಿ ತಮ್ಮ ಭಕ್ತಿಯ ವಾಣಿಯಿಂದ ಸ್ಮರಿಸಿ ತಮ್ಮ ಭಕ್ತಿಯ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ 'ಒಂದು ಕೆಜಿ ತೂಕದ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಸ್ವಚ್ಛ, ಸುಂದರ ಮುಖವಾಡಗಳನ್ನು ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ಪುರೋಜೀತರಿಂದ ಅಭಿಷೇಕ, ಹೋಮ ಸಂಪ್ರದಯಾಯಕ ಪೂಜೆ ಮುಂತಾದ ಪುಣ್ಯವದನ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ ವಿಧಿ, ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ದೈವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಗೆ ಧಾರಣೆ ಮಾಡಿ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ವೈವಸ್ಥೆಯಿಂದ ದೇವಿಯವರ ತೇಜಸ್ಸು ಹಾಗೂ ಸುಂದರವಾದ ಮುಖದರ್ಶ ನ ಭಾಗ್ಯ ಭಕ್ತರಿಗೆ ದೊರೆಯುವಂತೆ ರೂಪಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. * ಇದೇ ಶುಭದಿನದಂದು ತಾ.೨೨-೦೫-೨೦೦೯, ಶುಕ್ರವಾರ ತೇಜೂರು ಸಿದ್ಧರಾಮೇಶ್ವರ ಮಠದ ಶ್ರೀ ಕಲ್ಯಾಣ ಸ್ವಾಮಿಗಳವರ ದಿವ್ಯ ಪಾದ ಪೂಜೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿ, ಈ ಸಂಬಂಧ ಎಲ್ಲ ಭಕ್ತಮಂಡಳಿ ಯವರಿಗೆ ಪ್ರಸಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರ ಹಾಗೂ ಗುರು ಹಿರಿಯರ ಶುಭ ಹಾರೈಕೆಗೆ ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇದೆ ದಾನಿಯು ದೇವ ಮಂದಿರವನ್ನು ವಿಶಾಲವಾಗಿ, ಸುಂದರವಾಗಿ ಹೊಸದಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ''ಮೂರು ಲಕ್ಷ'' ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ದಾನವಾಗಿ ಕೊಡಲು ಭರವಸೆ ಕೊಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ, ಕಾರಣ ಈ ಭಕ್ತನು ಧಾನಶೂರ ಹಾಗೂ ಗ್ರಾಮದ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಪುತ್ರ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತಾರೆ; ವೀರಶೈವ ಸಮಾಜವು ಇವರಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿರುತ್ತದೆ; ಇಂತಹ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ದಿನೇ ದಿನೇ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವ ಕಾರಣ ಭಕ್ತಿಯ ಕಾಣಿಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ದೇವರ ಹುಂಡಿಯನ್ನು ಸೇರುವ ಮುನ್ಸೋಚನೆ ಗಳು ಕಂಡು ಬಂದಿರುತ್ತದೆ. *ಈ ಗ್ರಾಮದ ಹರಿಜನ ಬಾಂದವರು ಸಹ ''ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರನ್ನು'' ಭಕ್ತಿ, ನಂಬಿಕೆಗಳಿಂದ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರೂ ಸಹ ತಮ್ಮ ಕಷ್ಟ ನಿವಾರಣೆಗಾಗಿ ಹರಕೆಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತಂತೆ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬಣ್ಣ ಹೊಡೆಸುವುದು. ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ, ಕರ್ಪೂರ ಕೊಟ್ಟು ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸುವ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ''ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ'' ಅರ್ಧಾತ್ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರು ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಲು ಮೂಲ ಕಾರಣರಾದ ''ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡರ'' ಸಂತತಿಯವರಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಮಕ್ಕಳೇ ಪಾಳೇಪಟ್ಟಿನ ಸರದಿಯಂತೆ ಪೂಜಾ, ವಿಧಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಹಕ್ಕುದಾರ ರಾಗಿರುತ್ತಾರೆಂಬುದು ಸಾಗಿಬಂದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ; ಇದೆ ಪದ್ದತಿಯಂತೆ ಹತ್ತಾರು ತಲೆಮಾರಿನವರು ಆದಮೇಲೆ ಈಗಿನ ಹಿಂದೆ ಐದನೇ ತಲೆ ಮಾರಿನ ವಂಶಸ್ಥರಾದ ''ಶ್ರೀ ನಿಂಗೇಗೌಡರ'' ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪೂಜಾರಿಕೆ ಪದ್ಧತಿಯು ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. * ಅಂದರೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಎಲ್ಲ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಪೂಜೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಬರುತ್ತದೆ. ನಿಂಗೇಗೌಡರಿಗೆ ಮೂರು ಜನ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳುಗಳು ಇರುತ್ತಾರೆ ಕ್ರಮವಾಗಿ 'ಶ್ರೀ ಈರೇಗೌಡ, ಸಿದ್ದೇಗೌಡ ಮತ್ತು ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿಗೌಡ ಎಲ್ಲರೂ ಅನ್ಯೋನ್ಯವಾಗಿ ಬಾಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ನಿಂಗೇಗೌಡರು ಮೊದಲು ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮದುವೆ ವಗೈರೆ ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ.' ಆದರೆ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಕೆಲವೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಧಿ ವಶರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಸಂಸಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯೂ 'ಈರೇಗೌಡರ' ಮೇಲೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಇವರು ಸ್ವಲ್ಪ ಜಡ ಸ್ವಭಾವದವರು ಎಲ್ಲ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಎರಡನೇ ಸಿದ್ದೇಗೌಡರು ನಿಭಾಯಿಸಿ ಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ ಆದರೆ ಮೂರನೇ 'ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿಗೌಡ' ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಆಸಕ್ತರಾಗಿದ್ದು ಹೊರ ಸಂಚಾರ ಸ್ವಭಾವ ಉಳ್ಳವರು ಮನೆ ಕೆಲಸಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. * ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಸಹೋದರರ ಮದ್ಯೆ ಮನಸ್ಥಾಪಗಳು ಹುಟ್ಟಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಕಾರಣ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ವಿಭಾಗ ಮಾಡಿ ಕೊಳ್ಳುವ ವಿರ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬರುತ್ತಾರೆ. ನಿಂಗೇಗೌಡರ ಅನುಭವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸ್ವಂತ ಆಸ್ತಿ ಹಾಗೂ ದೇವರ ಕೊಡುಗೆ ಜಮೀನುಗಳನ್ನು ಸಮನಾಗಿ ಮೂರು ಭಾಗಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ 'ಸಿದ್ಧೇಗೌಡರು'' ಮಾತ್ರ ಒಂದು ಭಾಗದ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡು, ತಮ್ಮ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಬೇರೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಒಂದು ವರ್ಷ ಕಾಲ ದೇವರ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಒಂದನೇ ಈರೇಗೌಡ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಎರಡು ಭಾಗ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಎರಡು ವರ್ಷ ದೇವರ ಪೂಜೆ ಮಾಡಲು ಜವಬ್ದಾರರಾಗುತ್ತಾರೆ; *ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿಯವರು ಅವಿವಾಹಿತರು ಹಾಗೂ ದೈವ ಭಕ್ತಿ ಉಳ್ಳವರು ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಶ್ರದ್ದಾ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಗ್ರಾಮದೇವಟೆಯವರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಬಂಧ ದೈವ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ ಕೆಲವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ದರ್ಶನ ಮಾಡುವ ಹಂಬಲವುಂಟಾಗಿ ಒಂದು ಶುಭದಿನ ದಂದು; ಅಣ್ಣನವರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆದು ಪಡುವಣ ದಿಕ್ಕಿನತ್ತ ಕಾಲುನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಾರೆ. ದಾರಿ ಮಧ್ಯೆ ಕೆಲವು ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವ ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ನಿತ್ಯದ ಕಾಯಕಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾದದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಹಳೇಬೀಡು, ಬೇಲೂರು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಚಿಕ್ಕಮಗ ಳೂರಿಗೆ ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆಯಾಸ ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಇಲ್ಲಿನ ಪುರಜನರ ಸಹಕಾರದಿಂದ ಆರು ಮೈಲಿ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ''ಶ್ರೀ ನಿರ್ಮಾಣಸ್ವಾಮಿ'' ಮಠ ಇರುವುದನ್ನು ತಿಳಿದು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. * ಮುಸ್ಸಂಜೆ ವೇಳೆಗೆ ಮಠಕ್ಕೆ ಬಂದು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ, ಶ್ರೀ ಮಠದ ಗುರುಗಳನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ನಂತರ ಶಿವ ಪೂಜೆ ಪ್ರಸಾದವಾದ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮರುದಿನ ಮುಂಜಾನೆ ಎದ್ದು ಶ್ರೀಗಳವರ ಸಲಹೆಯಂತೆ ಸ್ನಾನ, ಪೂಜಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಡಿ ಕೊಡಲೇ ತಮ್ಮ ಸ್ನಾನ ಪೂಜೆ ಮುಗಿಸಿ ಪ್ರಸಾದದ ಸಿದ್ಧತೆಗೆ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ; ಗುರುಗಳವರ ಸ್ನಾನ, ಪೂಜೆ ಮುಗಿಯುವುದರೊರಳಗೆ ಪ್ರಸಾದ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ ಮೊದಲು ಗುರುಗಳಿಗೆ ಲಿಂಗಾರ್ಪಿತವಾದಾನಂತರ ತಾವು ಪ್ರಸಾದ ತೆಗೆ ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಈ ದಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದ ಗುರುಗಳವರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಾರಣ ಮಠದ ಶಿಷ್ಯನಾಗಿ ಕೆಲವುದಿನ ಸೇವೆ ಮಾಡಿ ಕೊಂಡಿರಲು ಆದೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ. * ಇಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ, ಪ್ರಕೃತಿ, ಸೌಂದರ್ಯ, ಗುರುಗಳ ಶಿವಪೂಜಾವಿಧಾನ ಶಿಷ್ಯನನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿತನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ; ಈತನ ಸೇವೆಯನ್ನು ಗುರುಗಳು ಬಹಳ ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದರು, ಇಲ್ಲಿದ್ದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಪಂಚಪೀಠಗಳೊಲ್ಲೊಂದಾದ 'ಶ್ರೀ ರಂಭಾಪುರಿ' ಮಠವನ್ನು ದರ್ಶ ನ ಮಾಡಿ ಬರಬೇಕೆಂದು ಆಕಾಂಕ್ಷೆಯಾಗುತ್ತದೆ; ಗುರುಗಳವರಿಂದ ದಾರಿಯನ್ನು ತಿಳಿದು ಅಪ್ಪಣೆಪಡೆದು ಒಂದು ಶುಭ ದಿನ ಉದಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೊರಟು; ಇಲ್ಲಿಗೆ ೩೫ ಮೈಲಿ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬಾಳೆಹೊನ್ನೂರನ್ನು ಅಪರಾನ ೩ ಘಂಟೆಗೆ ತಲುಪಿ ಗುರುಗಳವಾರ ದರ್ಶನ ಪಡೆದು ಪ್ರಸಾದ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಆಯಾಸ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲವು ದಿನ ಅಲ್ಲಿದ್ದು ''ವೀರಶೈವ'' ಧರ್ಮದ ತತ್ವ, ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಶಿವಪೂಜಾ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಪುನಃ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರತು 'ಶ್ರೀ ನಿರ್ವಾಣ'ಸ್ವಾಮಿ ಮಠಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿ ಶಿಷ್ಯನಾಗಿ ತಮ್ಮ ಇಳಿವಯಸ್ಸಿನವರಿಗೂ ಸೇವೆ ಮಾಡಿ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪ್ರೇರಣೆಯಂತೆ ''ವಿರಕ್ತಾಶ್ರಮ'' ಧರ್ಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಬಂದು ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತಾಯ್ನಾಡಿಗೆ ವಾಪಸ್ಸು ಬರುತ್ತಾರೆ. ==ಗೌಡರ ಲಿಂಗೈಕ್ಯತೆ== * ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಹಿರಿಯ ಅಣ್ಣನವರಾದ ಈರೇಗೌಡರ ಜೊತೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಮನೆಯಲ್ಲಿ 'ಶ್ರೀ ನೀರ್ವಾಣ' ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಗದ್ದುಗೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಮಠದಿಂದ ತಂದಿದ್ದ ನೀರ್ವಾಣ ಸ್ವ್ವಾಮಿ ಹೆಸರಿನ 'ಲಿಂಗವನ್ನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿ ನಿತ್ಯವೂ ಧೃಡ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ವಾರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ 'ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯನ್ನು' ಪೂಜಿಸುತ್ತಾ ''ವೈರಾಗಿಯಾಗಿ'' ಜೀವನವನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಿದ್ದಾಗ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಮುಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗದ ಅಂತಿಮ ಗೀತೆಯನ್ನು ಹಾಡಿ 'ಲಿಂಗೈಕ್ಯರಾಗುತ್ತಾರೆ'; ನಂತರ ಇವರ ಅಂತಿಮ ವಿಧಿ ವಿಧಾನ ಗಳೆಲ್ಲಾ 'ಈರೇಗೌಡರೆ' ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಕಾರಣ ಎರಡು ಭಾಗದ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ದೇವರ ಪೂಜೆಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗುತ್ತಾರೆ. *ಈ ಸಂಬಂಧ ''ಈರೇಗೌಡರ'' ಮನೆಯಲ್ಲಿ 'ಶ್ರೀ ನೀರ್ವಾಣ'ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಮೂರ್ತಿ ಇದ್ದದ್ದು ಸತ್ಯ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯನ್ನು ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ಮಾಡಲು ಕಾರಣರಾಗಿದ್ದ 'ಹಲಗೇಗೌಡರ' ಹಕ್ಕು ಭದ್ಯತೆಗೆ ಸೇರಿದ ದೇವರ ಕೊಡುಗೆ ಜಾಮೀನು ಸರೈನಂ: ೨೩/೬ ಅಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟೂ ೧-೧೬ ಎಕರೆ ಋಷ್ಕಿ ಇದರ ಪೈಕಿ ಪೂರ್ವ ಭಾಗಕ್ಕೆ ೧೬ ಗುಂಟೆಯನ್ನು ದೇವರ ಬನಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯ್ದಿರಿಸಲಾಯಿತು. ಉಳಿದ ೧-೦೦ ಎಕರೆಯನ್ನು ಇವರ ವಂಶಸ್ತರು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿ ತಮ್ಮ ಮೂರು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ತಲಾ ೧೩ ರವರೆ ಗುಂಟೆಯಂತೆ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಿದರು. ಈರೇಗೌಡರಿಗೆ ೨ ಭಾಗದ ಒಟ್ಟೂ ೨೭ ಗುಂಟೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. *ಈಗ ಅವರ ಪೀಳಿಗೆಯವರಾಗಿರುವ ಹೆಚ್ ಎಸ್.ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಬಿನ್ ಸಿದ್ದವೀರಪ್ಪ ಇವರಿಗೆ ೭ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೬ ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ದೇವರ ಪೂಜೆ ಹೆಚ್ ಎಸ್. ಚಂದ್ರಪ್ಪ ಬಿನ್ ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಉ. ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿ ಇವರಿಗೆ ೭ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೬ ತಿಂಗಳ ದೇವರ ಪೂಜೆ; ಹೆಚ್ ಎಸ್. ಬಸವರಾಜಪ್ಪ ಉ ರಾಜ ಇವರಿಗೆ ೬ ವರೆ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೬ ತಿಂಗಳ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ ವಿ ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಬಿನ್ ವೀರಣ್ಣ ಇವರ ಮಗ 'ಅಣ್ಣಪ್ಪ'ನಿಗೆ ೬ ವರೆ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೬ ತಿಂಗಳ ದೇವರ ಪೂಜೆ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸಹೋದರರ ಮದ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಒಳ ಒಪ್ಪಂದದಂತೆ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. *ಎರಡನೇ ಸಹೋದರರಾದ 'ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದೇಗೌಡರ' ಪೀಳಿಗೆಯ ಶ್ರೀ ಹೆಚ್ ವಿ. ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಪ್ಪ ಉ ಸ್ವಾಮಿ ಇವರಿಗೆ ೩ವರೆ ಜಮೀನು ೩ ತಿಂಗಳು ದೇವರ ಪೂಜೆ ಹೆಚ್ ಬಿ. ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಉ ಉದ್ದಾರಣ್ಣ ಬಿನ್ ಸಿದ್ದವೀರಪ್ಪ ಇವರಿಗೆ ೩ ವರೆ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೩ತಿಂಗಳು ದೇವರ ಪೂಜೆ; ಬಿ. ಬಸಪ್ಪ a/ss ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಇವರಿಗೆ ೩ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೩ ತಿಂಗಳ ದೇವರ ಸೇವೆ; ಈ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಹಾಲಿ ೮ ಕುಟುಂಬದವರು ದೇವರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಚ್ಯುತಿಯಾಗ ದಂತೆ; ತಮ್ಮ ವಂಶ ಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ನೆಡೆಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿರುವಂತೆ ಇಂದಿನ ದಿನಗಳವರೆಗೂ ಸಾರೋದ್ದಾರವಾಗಿ ನೆರವೇರುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ==ಬರಗಾಲ ಸಂದರ್ಭ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಗಳ ಜಗಳ== *ಕೋಸಲ ದೇಶವೆಂಬುದು ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಆಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ಗಡಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಂಗಾಡು ಪ್ರದೇಶ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಯಾವಾಗಲೂ ಬರಗಾಲಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಜನಗಳಿಗೆ ಜೀವನ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುವುದು ಬಹಳ ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ; ಕಾರಣ ಕೆಲಸವನ್ನು ಹುಡಿಕಿಕೊಂಡು ಬೇರೆ ಕಡೆಗೆ ಗುಳೇ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಎದುರಾದಾಗ ಜನರಲ್ಲಿ ಆಚಾರ ವಿಚಾರ, ಧೈವ ಭಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ಗುಡಿ ಗೋಪುರಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಪೂಜೆ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ನಿಂತು ಹೋಗುತ್ತವೆ: ಆದ ಕಾರಣ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದ ಯಕ್ಷ ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ಯಾವ ವಿಧವಾದ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ಇಲ್ಲದಂತಾಗುತ್ತದೆ; ಇದರಿಂದ ಆತಂಕ ಮತ್ತು ಬಳಲಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾರೆ; *ಆದ ಕಾರಣ ಸಮೃದ್ಧಿ ಇರುವ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಾನ ಪಲ್ಲಟ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿ ಈ ನಾಲ್ಕು ಜನ ಯಕ್ಷ ಕನ್ಯೆಯರು, ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಡುತ್ತಾರೆ ; ಜನರಲ್ಲಿ ಧೈವ ಭಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ಸುಭಿಕ್ಷ ಸಮೃದ್ದಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಅರಸುತ್ತಾ ಅನೇಕ ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮಾರ್ಗ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಪ್ರದೇಶವು ಅವರಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಕೊನೆಗೆ ಮೈಸೊರು ಸೀಮೆಗೆ ಸೇರಿದ 'ನರಸೀಪುರದ' ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕನ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುವ ಒಂದು ಕುಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಬಂದು ಸೇರುತ್ತಾರೆ; ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಕೃತಿ, ಗಿರಿ, ವನಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸುಂದರ ಪ್ರದೇಶವು ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. * ಅಂದ, ಚಂದದ ಪುಷ್ಪ ವೃಕ್ಷಗಳಾದ ನಾಗಲಿಂಗ, ಸುರಹೊನ್ನೆ ಕೇದಿಗೆ, ಬಿಲ್ಪತ್ರೆ, ನೀಲಿ ಹೂವು, ಕೆಂಡ ಸಂಪಿಗೆ, ಗೋಲ್ಡ್ಮೊಹರ್ ಹಾಗೂ ಹೂವಿನ ಬಳ್ಳಿಗಳಾದ ಕಾಡುಗುಲಾಬಿ, ಮಲ್ಲಿಗೆ, ಪಾರಿಜಾತ, ರಾತ್ರಿ ರಾಣಿ, ನಿತ್ಯಪುಷ್ಪ ದೇವಕಣಗಳ ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ದಾಸವಾಳದ ಹೂಗಳು ಮುಂತಾದ ಪುಷ್ಪ ಸಮೂಹಗಳಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಾ ಇರುವುದು; ಸಮೃದ್ಧಿ, ಹಸಿರು, ಪೈರುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿ ಜನರಲ್ಲಿ ದಾರಿದ್ರ್ಯವನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಿರುವುದರ ಕಾರಣ ಹಲವಾರು ದೇವ ಮಂದಿರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಜನರಲ್ಲಿ ಆಚಾರ, ಧೈವ ಭಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾ. ಮತ್ತು ಈ ಪರಿಸರ, ಹವಾಮಾನ ಇಷ್ಟವಾದ ಕಾರಣ ತಮಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಏಕಾಂತ ಸ್ಥಳದ ಅನುಕೂಲ ಇದ್ದ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಈ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಲು ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ; *ಈ ಸುತ್ತ ಎಲ್ಲಿ ನೋಡಿದರು ಸುಹಾಸನ ಭರಿತವಾದ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಹೂವುಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಕನ್ಯೆಯರು ತೆಲುಗುಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ಈ ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಕೆ ''ಪೊವಿನ ಹಳ್ಳಿ'' ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದರು ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾದ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಬಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ'' ಎಂಬುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರಬಹುದೆಂದು ನಂಬ ಬಹುದಾದ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳೆಲ್ಲ ಮುಂದುವರಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಈ ಕನ್ಯೆಯರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಆಶ್ರಯ, ಬೆಂಬಲ ಸಿಕ್ಕಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಇವರ ನಿತ್ಯದ ಕಾಯಕಗಳೆಂದರೆ; ನಸುಕಿನಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕದ 'ಹೇಮಾವತಿ' ನದಿಗೆ ಹೋಗಿ ತಮ್ಮ ನಿತ್ಯದ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನೆಲ್ಲ ಮುಗಿಸಿ ಸ್ನಾನಾದಿ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮಲ್ಲಿದ್ದ ''ಸುವರ್ಣಗಿಂಡಿ'' (ಮಣ್ಣಿನ)ಗಳಿಂದ ಗಂಗಾ ಜಲವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನದಿ ಪಕ್ಕದ 'ಶ್ರೀ ರುದ್ರೇಶ್ವರ' ದೇವರಿಗೆ ಹಾಗೂ ಬಿಲ್ವತ್ರೆಮರಗಳಿಗೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಮಾಡಿ 'ನಡೆ ಮಡಿ'ಯ ಮೇಲೆ ಬಂದು ನಿರ್ಜನ ಹಾಗೂ ವಿಶಾಲವಾದ ಆಲದ ಮರ ಬನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಕಲ್ಪ ಜಲದಿಂದ ದೋಷಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ನಿಜರೂಪವನ್ನು ಕಳೆದು ನಾಲ್ಕು ಶೀಲಾ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವೃಕ್ಷದ ಕೆಳಗೆ ನೆಲೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ. * ಈ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯರ ನಾಮಾಂಕಿತ ಕ್ರಮವಾಗಿ ''ಬನ್ನಿಕಟ್ಟಮ್ಮ, ಎರಡನೇ ಆಲಕಮ್ಮ, ಮೂರನೇ ಮುನಿಯಮ್ಮ, ನಾಲ್ಕನೇ ಲಕ್ಷ್ಮಮ್ಮ'' ಎಂಬುದಾಗಿ ಸರ್ವಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.' ಇವರು ದಿನನಿತ್ಯ ತಮ್ಮ ಕಾಯಕಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು; ಈ ಗ್ರಾಮದ ಜನಗಳ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಭಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಅವರ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹಾರ ಮಾಡಿ ಭಕ್ತರಿಂದ ಪೂಜಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಕೆಲವು ಕಾಲದವರೆಗೆ ಅನ್ಯೂನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕನ್ಯೆಯರು ಇಲ್ಲಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಮಳೆ, ಬೆಳೆಗಳಾಗಿ ಜನರು ಸುಖ, ಶಾಂತಿ, ನೆಮ್ಮದಿ ಯಿಂದ ಜೀವನ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಕಾಲಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಇವರ ಶಕ್ತಿ ಸಾಧನೆಗಳ ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಈ ಕನ್ಯೆಯರ ಮಧ್ಯೆ ಸಂಶಯ, ದ್ವೇಷ, ಅಸೂಯೆ, ಸ್ವಾರ್ಥ ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. * ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಪದೇ ಪದೇ ಕಲಹಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮಾತೃ ಸ್ಥಾನದ 'ಶ್ರೀ ಬನ್ನಿಕಟ್ಟಮ್ಮನವರು' ತಂಗಿಯರ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬಾ ಒರಟುತನ ಮತ್ತು ಅಸಭ್ಯವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತಾ ತುಚ್ಛ ಹಾಗೂ ಕೀಳು ನುಡಿಗಳಿಂದ ನಿಂದನೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ನೆಡೆದು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಆದರ್ಶ, ಶಿಸ್ತು, ಚತುರತೆ ಹಾಗೂ ಚಾಣಾಕ್ಷತೆಯುಳ್ಳ ''ಶ್ರೀ ಆಲಕಮ್ಮನವರು'' ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಶಾಂತಿ, ಸಮಾಧಾನದ ಮಾತುಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆಕೊಡದೆ ಕೆಂಡಮಂಡಲವಾಗಿ ನಿಂದಿಸುತ್ತಾ ಇದ್ದುದ್ದರಿಂದ ಉಳಿದ ಮೂವರು ತಂಗೀಯವರ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತುಂಬಾ ಬೇಸರ ದುBಖ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಆಶಾಂತಿ ಬಂದ ಕಾರಣದಿಂದ ''ಶ್ರೀ ಬನ್ನಿಕಟ್ಟಮ್ಮ''ನವರ ಸಹವಾಸವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಮಾಡುವ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಿದ್ದಾಗ ಒಂದು ದಿನ ''ಹೂವಿನ ಹಳ್ಳಿ'' ನೆಲದ ಬಂಧನವನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಂಡು; ಮೂರು ಜನರು ಹೊರಟೆ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. * ಹೀಗೆ ಹೊರಡುವಾಗ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಬುದ್ಧಿಯವಳಾದ ''ಶ್ರೀ ಆಲಕಮ್ಮನವರು'' ಅಕ್ಕ ‘ಬನ್ನಿಕಟ್ಟಮ್ಮ'ನಿಗೆ ಕೆಲವು ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ ಅವುಗಳೆಂದರೆ ನಿನ್ನನ್ನು ತೊರೆದು ಹೋದ ಮೇಲೆ ನಾನು ನೆಲೆಯಾಗುವ ಜಾಗದಿಂದ ವಿವಾಹ ಸಂಬಂಧ ದನ, ಕುರಿ ಮೊದಲಾದ ಯಾವ ವಸ್ತುವನ್ನು ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಎಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಒದಗಿ ಬಂದರು ನಿನ್ನ ನೆಲೆಯಿಂದಲೂ ಯಾವ ವಸ್ತುವನ್ನು ನಾನು ಕೇಳುವುದಿಲ್ಲ, ನೀನು ಕೇಳಬಾರದು. ಇದು ನನ್ನ ಶಾಪ ಇನ್ನೂ ಮುಂದೆ ನಿನಗೂ ನನಗೂ ಯಾವ ಸಂಬಂಧವು ಇರುವುದಿಲ್ಲ ನಿನ್ನ ಮುಖದರ್ಶನವನ್ನು ಸಹ ಮಾಡುವು ದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಆಲದ ಮರದ ಬನದಲ್ಲಿದ್ದು ನಮ್ಮ ದ್ವೇಷ ಹುಟ್ಟಿದಾಗ ಮರವು ಯಾವ ಸಾಂತ್ವಾನವನ್ನು ಮಾಡದೆ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯೆವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ನನ್ನ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಲದ ಮರವನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂಬ ಷರತ್ತು ಬದ್ಧ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ, ಮೂಕ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದು ಮುಗ್ದ ತಂಗಿಯರಿಬ್ಬರನ್ನು ಕರೆದು ಕೊಂಡು ತಿರುಗಿಯೂ ನೋಡದಂತೆ ಹೊರಟು ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ==ಸೂಕ್ತ ನೆಲೆಯ ಹುಡುಕಾಟ== * ಅಲ್ಲಿಂದ ನದಿ ತೀರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಟು ಸುಮಾರು ಅರ್ಧ ಗ್ರಾಮದ ದೂರ ಇರುತ್ತಾರೆ' ಅಲ್ಲಿ ಇದೆ ನದಿ ದಡದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ದೇವಾಲಯ ಕಂಡು ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ದೇವರ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಹೆಚ್ಚು ಭಕ್ತ ಮಂಡಳಿ ಇರುವ ಸಂಕೇತವೆಂದು ತಿಳಿದು ನದಿ ತೀರದಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಬಂದು ನೋಡಿದಾಗ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ಜನ ಸಂದಣಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಗ್ರಾಮಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ, ಕಾಲುದಾರಿ ಹಿಡಿದು ಸಂಧ್ಯಾವೇಳೆಗೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ ಉತ್ತಮ ಪರಿಸರ ಒಳ್ಳೆಯ ಭಕ್ತ ಸಮೂಹ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಶ್ರದ್ಧಾ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನಡೆಯುವ ಸೋಜಿಗಮಯವಾದ ''ಶ್ರೀ ರುದ್ರೇಶ್ವರ'' ದೇವರ ಮೆರೆಯುವ ಬಿಂದಿಗೆ ಜಾತ್ರೆ, ರಥೋತ್ಸವ ಈ ಸಂಬಂಧ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವುದನ್ನು ಅಂತರಂಗ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಹಳ ಸಂತೋಷ ಪಡುತ್ತಾರೆ. * ಈ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ಆಲಕಮ್ಮ''ನೆಲೆಸುವ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿ ಆಲದ ಮರಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಒಂದು ನಿರ್ಜನವಾದ ಬಾಗೇಮರಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಪಾಳು ಜಾಗದ ಬಣದಲ್ಲಿರಲು ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಕುಂಭಗಳಿಗೆ ತಂದಿದ್ದ ಶುದ್ಧ ಜಲದಿಂದ ಬನವನ್ನು ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಿ ಈ ಬಾಗೇಮರದ ಪಾಳಿನ ಬನದಲ್ಲಿ ಶಿಲರೂಪದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ಬಾಗೇಮರದ ಪಾಲೀನ ಬನದಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮನವರು ನೆಲೆಯಾದ ಕಾರಣ, ಈ ಬನಕ್ಕೆ ಬಾಗೆಪಾಳು ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೆಸರು ಬರುತ್ತದೆ. ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಿಂದ ಕ್ರಮೇಣ ಬಾಗೇವಾಳು ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆದಿರಬಹುದೆಂದು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ. ದೇವಿಯವರು ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾದ ಮೇಲೆ ಇಲ್ಲಿನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯ, ಸಮೃದ್ಧಿ, ಸುಖ, ನೆಮ್ಮದಿಗಳು ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ; *ಈ ಕಾರಣ ದೇವಿಯ ತುಂಬಾ ಪ್ರಭಾವಿ ಹಾಗೂ ಸರ್ವರಿಗೂ ಪೂಜ್ಯನೀಯಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ, ಈ ಸಂಬಂಧ ತನ್ನ ಅಕ್ಕ ಬನ್ನಿಕಟ್ಟಮ್ಮ ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ ನೆಲೆಗೆ ಷರತ್ತಿನಂತೆ, ಇಲ್ಲಿಂದ ಯಾವ ವಸ್ತುವನ್ನು ಕೊಡುವ, ತರುವ ಪದ್ಧತಿ ನಿಷಿದ್ಧವಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಆಲದಮರವನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸಿದ ಸಂಬಂಧ ಬಾಗೇವಾಳಿನಲ್ಲಿ ಆಲದ ಮರಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಿಲ್ಲ ಎಂಬ ವಾದವು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿನ ಘಟನೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಹಸಿ ಇದ್ದಾಗಲೇ ಶ್ರೀ ಅಲಕಮ್ಮನವರು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಿ ತಂಗಿಯರಿಬ್ಬರನ್ನು ಕುರಿತು, ನಾವು ಮೂರು ಜನ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಒಂದೇ ಕಡೆ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಪುನಃ ಕಿತ್ತಾಡುವುದು ಸಮಂಜಸವಲ್ಲ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಕುಂದಾಗುತ್ತದೆ; *ಕಾರಣ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ನಾವೇ ಗುರಿ ಸಾಧಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯ ಎಂಬುದಾಗಿ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ'' ಮತ್ತು 'ಲಕ್ಷ್ಮಮ್ಮ'ನವರ ಮನವೊಲಿಸಿ ಇಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ ನಿಮ್ಮ ಇಚ್ಛಿತ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಆರಿಸಿ ಕೊಳ್ಳಿರಿ ನನಗಿಂತಲೂ ಒಳ್ಳೆಯ ಬನವು ಸಿಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಧೈರ್ಯ ತುಂಬಿ ಗಿಂಡಿಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಶುಭ ಕೋರಿ ಬೀಳ್ಕೊಡುತ್ತಾಳೆ. ಆಗ ಈ ಇಬ್ಬರು ಕನ್ಯೆಯರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ದಾರಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ಪುನಃ ನದಿ ತೀರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಟು ಸುಮಾರು ಎರಡು ಗಾವುದ ದೂರವನ್ನು ನದಿತೀರದಲ್ಲಿ ಪಯಣಿಸಿದಾಗ ಇಲ್ಲೊಂದು ಈಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಶಕುನ ಶುಭವಾಯಿತೆಂದು ನಂಬಿ ನದಿ ದಡದಿಂದ ಮೇಲೆ ಬಂದು ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಮಾಡಿ ಮುಂದಕ್ಕೆ ನೋಡುತ್ತಾರೆ. * ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಋಷಿಗಳ ಆಶ್ರಮದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಎತ್ತರದ ಕಂಭದ ಮೇಲೆ ಹಿರಿದಾದ ಬೆಳಕನ್ನು ಪಸರಿಸುವ ಬಂಗಾರ ಬಣ್ಣದ ದೀಪ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ; ಆ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಹೊರಡುತ್ತಾರೆ. ಸಮಯ ಎರಡನೇ ಜಾವ (ರಾತ್ರಿ ೧೧.ಘಂಟೆ) ಈ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಜನ ಸಂಚಾರ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತೆ. ಪಕ್ಕದ ಕೋಟೆಯ ಪಾಳೇಗಾರರ ಸಿಪಾಯಿಗಳು ಗಸ್ತು ತಿರುಗುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ, ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರು ಪೂಜಾಮಗ್ನರಾಗಿ ಸೂಚನೆ ಬಂಗಾರದ ಬಣ್ಣದ ಗಾಜಿನ ಕವಚದ ಮೂಲಕ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಹೊಂಬೆಳಕಿನಿಂದ ತಿಳಿದು ಬರುತ್ತದೆ. *ಈ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದರೆ ಶತ್ರು ಪಾಳೆಯದ ಗೂಡಾಚಾರರಿರಬಹುದೆಂದು ಹಿಡಿದು ತೊಂದರೆ ಕೊಡಬಹುದು ಎಂಭುದಾಗಿ ಭಯ ಪಟ್ಟಿ ಸ್ವಲ್ಪ ತಡವಾಗಿ ಅಂದರೆ ೩ ನೇ ಜಾವಕ್ಕೆ (ರಾತ್ರಿ 3 ಘಂಟೆ ಮೇಲೆ) ಪ್ರವೇಶ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹತ್ತಿರವೇ ಹೊತ್ತು ಕಳೆದು ನದಿಯಿಂದ ಗಿಂಡಿಗಳಿಗೆ ಜಲವನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡು; ಶರಣರು ಮೆಟ್ಟಿರುವ ನೆಲವು ಅಪವಿತ್ರವಾಗಬಾರದೆಂದು ದಾರಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ನೀರನ್ನು ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಾರೆ; ಬರುವ ದಾರಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ 'ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರ' ಅಪ್ಪಣೆ, ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯಲು ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ, ಇರುಳು ಬಹಳ ಹೊತ್ತಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಮುನಿಗಳು 'ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ' ಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಗೋಧಿ ಮೈಬಣ್ಣ, ನೆತ್ತಿ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಎತ್ತಿ ಕಟ್ಟಿದ ಕೇಶರಾಶಿ, ಲಿಂಗಾಕಾರದ ಮುಖದ ಭಾಗದ ಕಪ್ಪುದಾಡಿ, ಸೌಮ್ಯ ಸ್ವರೂಪದ ಕಣ್ಣು ದೃಷ್ಠಿ ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ೬ ಅಂಗುಲ ಉದ್ದದ ಭಸ್ಮಧಾರಣೆ. *ಈ ರೂಪದ ಮುನಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ ಕನ್ಯೆಯರಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರ ಋಷಿಯನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದಂತೆ ಭಕ್ತಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಇವರು ಆಶ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಬೆಳಕಾದಂತಾಗುತ್ತದೆ; ಇದರಿಂದ ಮುನಿಗಳಿಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಉಂಟಾಗಿ ಕಣ್ಣ್ ತೆರೆದು ನೋಡುತ್ತಿರಲಾಗಿ ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ಅಪ್ರತಿಮ ಸುಂದರಿಯಾದ ಇಬ್ಬರು ಕನ್ಯೆಯರು ನಿಂತಿದ್ದು ಆಗ 'ಶ್ರೀ ಗುರುಗಳವರಿಗೆ' ಸಾಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಆಗುಂತಕರ ಆಗಮನದಿಂದ ಆಶ್ಚರ್ಯ, ಸಂದೇಹಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಜಯಸಿ ವಿರಕ್ತಾ ಶ್ರಮ ಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಭಾವುಕರಾಗದೆ ಎದ್ದು ಬಂದು ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಘ್ರಾಸನದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ; ನಂತರ ಕನ್ಯೆಯರ ಪರಿಚಯ ಅಕಾಲ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದ ಉದ್ದೇಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. * ಆಗ ಕನ್ಯೆಯರು ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನ ವೃತ್ತಾಂತಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿ, ತಾವು ಅಪ್ಪಣೆ ಕೊಟ್ಟರೆ ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿ ತಮ್ಮ ಆದೇಶದಂತೆ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಆಶೀರ್ವಾದ ಉಪದೇಶವನ್ನು ಪಡೆದು ನಮ್ಮ ಕಾರ್ಯ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಹಂಬಲಿಸಿ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ನಿವೇದನೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಕನ್ಯೆಯರ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಮುನಿಗಳಿಗೆ ಆನಂದವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಇಚ್ಛಾ ಶಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಮ್ಮತಿ ಪಟ್ಟು ನಂತರದಲ್ಲಿ ನಾಮಾಂಕಿತವನ್ನು ತಿಳಿಯಲಾಪೇಕ್ಷಿಸಲಾಗಿ ಮೊದಲೆನೆಯ ''ಮುನಿಯಮ್ಮ'' ಎರಡನೆಯ ''ಲಕ್ಷ್ಮಮ್ಮ'' ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ ; ಈಗ ಮುನಿಗಳಿಗೆ ಸಂಶಯ ಉಂಟಾಗಿ ನೀವುಗಳು ಅಪರಿಮಿತ ಸುಂದರಿಯಾಗಿದ್ದೀರ; ಅದರಲ್ಲೂ ''ಮುನಿಯಮ್ಮ'' ದೇವಲೋಕದ ಅಪ್ಸರೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ, ಆದ ಕಾರಣ ನೀವು ಈ ರೂಪದಿಂದ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರೆ ಯಾರಾದರೂ ಯಕ್ಷ ಪುರುಷರು; ಮೋಹಿಸಿ ತೊಂದರೆ ಕೊಡಬಹುದು ಆದ ಕಾರಣ ''ನಿರಾಕಾರ'' ರೂಪದಿಂದ ಇದ್ದು ಗ್ರಾಮದ ಎಲ್ಲ ಭಕ್ತರ ಮನೆಯ ಹಾಗೂ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ''ಅಮ್ಮ'' ಎಂಬ ಅಭಿದಾನದಿಂದ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ'' ಮತ್ತು ''ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಮ್ಮ'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ನೆಲಸಬೇಕು ಎಂಬುದಾಗಿ ಅಪ್ಪಣೆ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. * ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಶರಣರು ಮೆಟ್ಟಿರುವ ಈ ಪವಿತ್ರ ನೆಲಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ''ವೀರಶೈವ'' ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಯಾವ ವಿಧವಾದ ಹಿಂಸೆ, ಅಪಚಾರ, ಅಪವಿತ್ರತೆ ಆಗಬಾರದು. ಪರಿಶುದ್ದತೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಆರೋಗ್ಯಕರವಾದ ಭಕ್ತಿ ಪೂರಕವಾದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಠಿ ಮಾಡಿ ನಿಮ್ಮ ತತ್ವ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಕಾಯಕಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಇರಬೇಕು ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಜಾಗೃತಿಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಪೂಜಾಮಂದಿರದಿಂದ ತಾಮ್ರದ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅಭಿಷೇಕಜಲದಿಂದ ಪಾದೋದಕವನ್ನು ಮಾಡಿ ಇದಕ್ಕೆ ಬೀಜಾಕ್ಷರಗಳಿಂದ ದೈವತ್ವವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಈ ಪವಿತ್ರ ತೀರ್ಥವನ್ನು ಕನ್ಯೆಯರ ಮೇಲೆ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆಮಾಡಿದನಂತರ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷಗಳಿಂದ ಧರ್ಮೊಪದೇಶಮಾಡಿ ದೈವಬಲವನ್ನು ಕೂಡಿಸುತ್ತಾರೆ; *ಹೀಗೆ ದೈವಬಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ''ದೇವಿ ಮತ್ತು ''ಲಕ್ಷ್ಮಿದೇವಮ್ಮ'' ಎಂಬುದಾಗಿ ಮರು ನಾಮಕರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಅನಂತರ ನಾಯಕರಿಂದ ಬಂದಿದ್ದ ಪೂರ್ಣ ಕಂಭಗಳ ಪೈಕಿ ಎರಡು ಹವಳ ವರ್ಣ ಒಂದು ನೀಲಿವರ್ಣದ ಕುಂಭಗಳನ್ನು ತಂದು ಅವುಗಳಿಗೆ ಗಂಗೋದಕವನ್ನು ತುಂಬಿ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಪೂಜಿಸಿ ಹವಳವರ್ಣದ ಕುಂಭಕ್ಕೆ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಮ್ಮನವರನ್ನು'' ಕಳಾಹ್ವಾನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಲೀನಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ; ನಂತರ ಎರಡು ತಾಮ್ರದ ತಗಡನ್ನು ತಂದು ಷಡ್ಯಂತ್ರವನ್ನು ಬರೆದು; ಪೂಜಿಸಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಕ ದಾರರಿಂದ ಸುರುಳಿ ಸುತ್ತಿ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಧಾರಣೆಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಇದು ಯಾವ ದುಷ್ಟಶಕ್ತಿಯಿಂದಲು ಅವರ ನೆಲೆಗೆ ತೊಂದರೆ ಅಡಚಣೆಗಳು ಬರದಂತೆ; ದಿಗ್ಭಂದನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. * ಇನ್ನು ಮೂರನೇ ಹವಳದ ಕುಂಭಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಗುರುಗಳಿಂದ ಉಪದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವರಕ್ಷಕ ಜಲವಾಗಿರಬೇಕೆಂದು ಸಂಕಲ್ಪಮಾಡಿ ಮೇಲೆ ''ಓಂ'' ಎಂಬ ಬೀಜಾಕ್ಷರ ಬರೆದು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಗುರುಗಳ ಕುಂಭವು ದೇವಿಯರಿಬ್ಬರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಇಚ್ಛಾ ನಿರಾಕಾರತ್ವವು ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಇದರಿಂದ ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಕನ್ಯೆಯರು ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರ'' ತಪೋಬಲಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಹಾಗೂ ಉಪದೇಶದಿಂದ ದೈವತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ; ಇದಾದ ನಂತರ ಇವರಿಗೆ ತೀರ್ಥ, ಪ್ರಸಾದ ಹಾಗೂ ಕಲ್ಲು ಸಕ್ಕರೆ ಹರಳುಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾರೆ, ಇಲ್ಲಿಂದ ಗ್ರಾಮದ ಒಳಕ್ಕೆ ಹೋಗುವವರಿಗೆ ಸಶರೀರವಾಗಿ ಈ ಮೂರು ಕುಂಭಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತು ದಾರಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ನೀರನ್ನು ಚಿಮುಕಿಸುತ್ತಾರೆ ನಡೆ ಮಡಿಯ ಮೇಲೆ ಹೋಗಬೇಕು; ಭಕ್ತನ ಮನೆ ವರಾಂಡಕ್ಕೆ ತಲುಪುವ ವೇಳೆ ತಡರಾತ್ರಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಆತ ಗಾಢ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾನೆ. ನೀವು ಆತನ ಮೇಲೆ ಆವೇಶವಾಗಿ ಹೋದರೆ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡಂತೆ ಕೂಡಲೇ ಎಚ್ಚರ ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. * ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಟ್ಟು ಎದ್ದು ಬರುವುದರೊಳಗೆ ನಿಮಗೆ ಮಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಕಲ್ಲುಸಕ್ಕರೆ ಹರಳುಗಳನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಬಾಯಿಗೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಬಿಡಿ ಕಲ್ಲುಸಕ್ಕರೆ ಹರಳುಗಳು ಕರಗಿದಂತೆ ಕುಂಭದಲ್ಲಿರುವ ಪವಿತ್ರ ಜಲದಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುತ್ತೀರ ಆಗ ನಿಮಗೆ ನಿರಾಕಾರತ್ವವು ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ನಿಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿರುವ ಕುಂಭಗಳಿಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪೂಜಾ ವಿಧಿಗಳು ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತವೆ, ನೀನು ಅಪ್ರತಿಮ ಸುಂದರಿಯಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಹಗಲಿನಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಬಾರದು ಎಂಬುದಾಗಿ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮದೇವಿ''ಯವರಿಗೆ ಸೂಚನೆ ಕೊಟ್ಟು ನಾನು ನಿಮಗೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಭೋದನೆ, ಉಪದೇಶಗಳನ್ನು ಮರೆಯದೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಆಚಾರವಂತಿಕೆಯಿಂದ ''ವೀರಶೈವ'' ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಕಳಂಕ ಬರದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ನೆಲೆಯಾಗಿ ಭಕ್ತರ ಎಲ್ಲಾ ತೊಂದರೆ ಕಷ್ಟಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಿ ನಿಮ್ಮ ಧ್ಯೇಯ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿರಿ ಎಂದು ಆಶೀರ್ವಾದ ಮಾಡಿ ಬೀಳ್ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. *ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಗ್ರಾಮದ ಮೂಲ ನೆಲೆಯವರಾದ ಶ್ರೀ ಲಿಂಗೇಗೌಡರು ಒಬ್ಬ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ದೈವ ಭಕ್ತರು ಹಾಲಿ ''ಶ್ರೀ ಬಸವೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ'' ದೇವರ ಅರ್ಚಕರು ಅವರ ನಿವಾಸವು ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿದೆ; ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅವರ ಮನೆ ವರಾಂಡಕ್ಕೆ ಇಳಿದುಕೊಂಡು; ನಾನು ತಿಳಿಸಿರುವ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅವರ ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಎಚ್ಚರ ಗೊಳಿಸಿದರೆ ನಿಮಗೆ ಆಶ್ರಯ ಸಿಗುತ್ತದೆ; ಅವರೇ ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಜಾಗರೂಕರಾದಾಗ ನಿಮ್ಮ ಪರಿಚಯ ಪವಾಡ ತತ್ವ ಆದರ್ಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರೆ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ ವಾಸ್ತವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನೆಲೆಯನ್ನು ಗುರಿಮಾಡಿ ಕಳುಹಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಆಶ್ರಮದಿಂದ ಬೀಳ್ಕೊಂಡು ಮೂರು ಕುಂಭಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತು ನೆಡೆ ಮಡಿಯ ಮೇಲೆ ಹೊರಟು ಸೂಚನೆಯಾದ ಮನೆಯ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಬರುವವರೆಗೂ ಜನ ಸಂಚಾರ, ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕೋಗುವಿಕೆ ಯಾವುದು ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರಲಿಲ್ಲ ಪ್ರಶಾಂತ ವಾತಾವರಣ ಶುಭಶಕುನದ ಪ್ರಯಾಣದಿಂದ ಇಂದಿನ ಅರ್ಚಕ ವಂಶದ ಮೂಲ ಪುರುಷರಾದ ''ಶ್ರೀ ಲಿಂಗೇಗೌಡರ'' ಮನೆಯ ವರಾಂಡಕ್ಕೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. * ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದನಂತರ ''ಶ್ರೀ ಮುನಿಗಳ'' ಆದೇಶದಂತೆ ''ಶ್ರೀ ಗೌಡರ'' ಸ್ವಪ್ನದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನ ವೃತ್ತಾಂತವನ್ನೆಲ್ಲ ತಿಳಿಸಿ ಉದ್ದೇಶ ಸಾಧನೆ ಹಾಗೂ ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರು'' ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಉಪದೇಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿ-ಈಗ ನಾವು ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯ ವರಾಂಡದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವತ್ತಿರುವ ಮೂರು ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಗಳ ಎರಡರಲ್ಲಿ 'ಭಸ್ಮ'ದಾರಣೆ ಮತ್ತು 'ಬಿಲ್ಪತ್ರೆ' ಜಲದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳೊಳಗೆ ನಾವು ಲೀನರಾಗಿದ್ದೇವೆ ಹಾಗೂ ನಿರಾಕಾರದಿಂದಿದ್ದೇವೆ ಆದರೆ ನಾವು ನಿಮಗೆ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ನಮಗೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರುತ್ತವೆ; *ಈಗ ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೋಣೆಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿ ನಾವು ತಂದಿರುವ ಪೂರ್ಣಕುಂಭಗಳ ಪೈಕಿ ''ಓಂ'' ಎಂಬ ಬೀಜಾಕ್ಷರದಿಂದ ಗುರುತಿಸಿರುವ ಹವಳ ವರ್ಣದ ಕುಂಭದಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರು''ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಪಾದೋದಕ ಯುಕ್ತ ಜೀವ ಜಲವಿರುತ್ತೆ ಇದರಲ್ಲಿರುವ ಪವಿತ್ರ ತೀರ್ಥವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಕೊಣೆಗೆಲ್ಲ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿ ಯಾವ ದುಷ್ಠ ಶಕ್ತಿಯು ಇಲ್ಲದಂತೆ ಪರಿಶುದ್ದಗೊಳಿಸಿ ಒಂದು ಮಣೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟು ಇದರ ಮೇಲೆ ಗುರುಗಳ ಸಂಕೇತದ ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭವನ್ನು ಮದ್ಯಕ್ಕೂ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ''ದೇವಿ ಎಂದು ಲೀನವಾಗಿರುವ ಹವಳ ವರ್ಣದ ಕುಂಭವನ್ನು ಬಲಭಾಗಕ್ಕೂ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಮ್ಮ'' ಎಂದು ಲೀನವಾಗಿರುವ ನೀಲಿವರ್ಣದ ಕುಂಭವನ್ನು ಎಡಭಾಗಕ್ಕೂ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿ ಶ್ರದ್ಧಾ-ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಬೇಕು. * ಹೀಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಮಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾ ಬಂದರೆ ನಿಮ್ಮ ವಂಶಕ್ಕೂ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೂ ಸಮೃದ್ಧಿ, ಸುಖ, ಶ್ರೇಯಸ್ಸನ್ನು ಕೊಡುತ್ತೇವೆ; ನಮಗೆ ಅಪಚಾರವಾದರೆ ದೋಷ ತೊಂದರೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ಗುರುಗಳವರ ಕುಂಭದ ಬಲ ಮತ್ತು ಎಡ ಭಾಗಕ್ಕೂ ಸ್ಥಾಪಿಸ ಲ್ಪಡುವ ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಲೀನಗೊಂಡಿರುವ ನಾವಿಬ್ಬರೂ ಅಕ್ಕ ತಂಗಿಯರು ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದೇವೆ; ನಾವು ಈ ನೆಲೆಗೆ ಮಾಘ ಮಾಸದ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯ ಹಿಂದಿನ ಶುಕ್ರವಾರ ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಹೊರಬಾಗಿಲಿನಿಂದ ನಮ್ಮ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಿಮ್ಮ ವಂಶಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬರಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಪೂಜೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಪ್ರತಿ ಪೂಜಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಪವಿತ್ರ ತೀರ್ಥದಿಂದ ಕಳಂಕ ರಹಿತವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕು. * ನಾವು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಯಾದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬ ಬರುವ ಹಿಂದಿನ ಶುಕ್ರವಾರಕ್ಕೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಹಾ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು ಈ ಪೂಜಾ ಮುನ್ನಾ ದಿನವಾದ ಗುರುವಾರ ರಾತ್ರಿ; ಅಂದರೆ ನಾವು ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ ವೇಳೆ ರಾತ್ರಿ ಮೂರನೇ ಜಾವದಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ಗುರುಗಳ'' ಹಾಗೂ ನಾವುಗಳು ಲೀನವಾಗಿರುವ ಮೂರು ಕುಂಭಗಳನ್ನು ಕವಚ ಸಮೇತ(ಪೆಟ್ಟಿಗೆ) ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಗೆ ಕರೆತಂದು ಸ್ನಾನ ಶೋಪಚಾರಗಳಿಂದ ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿದ ಕುಂಭಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ಗಂಗಾ ಜಲವನ್ನು ತುಂಬಿ ಪುರೋಹಿತರ ಮಂತ್ರ ಪೋಷಣೆಗಳಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ಪುನಃ ಈ ತೀರ್ಥಕ್ಕೆ ಕಳಾಹ್ವಾನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಲೀನಗೊಳಿಸಬೇಕು. * ಈ ರೀತಿ ''ಪುಂಮಿಲನ'' ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳೆಲ್ಲ ನೆರೆವೇರಿದ ಮೇಲೆ ಪೂಜೆ ಮಂಗಳಾರತಿ ಆದಮೇಲೆ ದೈವಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಪೂರ್ಣಕುಂಭಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿದ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯೊಳಕ್ಕೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಅರ್ಚಕರ ತಲೆಮೇಲೆ ಹೊರಿಸಿ ನಾವು ಸಾಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಅಪವಿತ್ರ ಆಗದಂತೆ ನಡೆ ಮಡಿಯ ಮೇಲೆ; ನಿಶಭ್ದತೆಯಿಂದ ಸ್ವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕರೆತಂದು ಮೊದಲಿನಂತೆ ಸ್ಥಾಪನೆಮಾಡಬೇಕು. ಈ ಕ್ರಮದಿಂದ ನಮಲ್ಲಿದ್ದ ಜಡತ್ವವೂ ಕಳೆದು ಹೊಸ ಚೈತನ್ಯ ಪಡೆದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕ್ರಮದಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ಶುಚಿಭೂತರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಆ ರಾತ್ರಿಯ ಪ್ರಥಮ ಪೂಜೆ ನಿಮ್ಮ ಮನೆತನದಾಗರುತ್ತದೆ ಪೂಜೆಗೆ ಪಕ್ಕ ಮಡಿಯಿಂದ ತಂದ ಪರಿಮಳ ಪುಷ್ಪ ಪತ್ರೆ, ಹಣ್ಣು, ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ, ಮಂಗಳದ್ರವ್ಯಗಳು ಇವುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಮುನ್ನ ಶುದ್ಧ ತೀರ್ಥಪ್ರೋಕ್ಷಿಸಿ ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಬೇಕು. ಹಾಗೂ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದ ಪಂಚಾಮೃತ ತಳಿಗೆಯನ್ನು ನಿವೇದಿಸಿದರೆ ತೃಪ್ತರಾಗುತ್ತೇವೆ. * ಅದೇ ವೇಳೆಗೆ ಗ್ರಾಮದ ಪರವಾದ ಎರಡನೇ ಪೂಜೆಯು, ಇದೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ನಡೆಯಬೇಕು ಈ ಕ್ರಮದಿಂದ ಶ್ರದ್ಧಾ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾ ಬಂದರೆ ಗ್ರಾಮದ ಎಲ್ಲ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ ಜನ, ಜಾನುವಾರುಗಳಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯ, ಸುಖ, ಶಾಂತಿ, ಸಮೃದ್ದಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಪ್ರಬುದ್ಧರು, ಪ್ರೌಡರು, ವಯೋವೃದ್ದರು, ಗಂಡಾಗಲಿ, ಹೆಣ್ಣಾಗಲಿ ಎಲ್ಲೆ ಇರಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನಡೆಯುವ ಪುಂಮಿಲನ ಮಹಾಕಾರ್ಯ ನೆಡೆಯುವ ದಿನಕ್ಕೆ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಬಂದು ಪಕ್ಕಾ ಮಡಿಯಿಂದ ನಮಗೆ ಪೂಜೆಸಲ್ಲಿಸುವುದು ಆದ್ಯಕರ್ತವ್ಯ ಈ ಕ್ರಮದಿಂದ ನೆಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಅವರ ಕಷ್ಟ, ತೊಂದರೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಪರಿಹರಿಸಿ ಸುಖ, ಸಂತೋಷಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಹ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯರಿಗೆ ಕಂಕಣಭಾಗ್ಯ, ಸಂತಾನಭಾಗ್ಯ, ಸುಖ ದಾಂಪತ್ಯ ಜೀವನ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಿರುವ ವೇಳೆ ನಾಲ್ಕನೇ ಜಾವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ; ನೀವು ನಮ್ಮನ್ನು ವ್ಯವಸ್ತೆಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಪೂಜೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಸಿದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿರಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. * ಈ ಅಗೋಚರ ವಿಸ್ಮಯವನ್ನು ತಿಳಿದ ''ಶ್ರೀ ಲಿಂಗೇಗೌಡರಿಗೆ'' ಜಾಗರೂಕ ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ತಕ್ಷಣ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡು ತಮ್ಮ ಇಷ್ಟಲಿಂಗಕ್ಕೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ಶಿವ ಶಿವಾ ಎಂದು ಮೇಲೇಳುತ್ತಾ ರಾತ್ರಿಯೆಲ್ಲಾ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ದೇವಿಯವರು ಆವೇಶಭರಿತವಾಗಿ ಬಂದು ತಿಳಿಸಿದ ಆದೇಶಗಳು ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದರಿಂದ ಭಾವಪರವಶವಾಗಿ ಕೂಡಲೇ ಎದ್ದು ಬಂದು ನೋಡುತ್ತಾರೆ ವರಾಂಡದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಗಳು ಇದ್ದುದ್ದರಿಂದ ರಾತ್ರಿಯ ಕನಸು ಸಹಜವಾಗುತ್ತದೆ, ಆಶ್ಚರ್ಯದಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಕುಂಭಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಿಯವರ ಸೌಮ್ಯ ರೂಪವು ಕಂಡಂತಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅಭಯ ಹಸ್ತದಿಂದ ಆಶೀರ್ವಾದ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಂತೆ ನೈಜ ಚಿತ್ರಣ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ; *ಆಗ ಮುಂದೆ ಬಂದು ಕುಂಭಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟಿ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ; ಆದೇಶವಾದಂತೆ ಮುಂದಿನ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ; ಮೊದಲು ಮಡಿ ಬಟ್ಟೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲು ಬಚ್ಚಲುಮನೆ ಕಡೆ ಹೋಗಿ ಇದ್ದ ತಣ್ಣೀರಿನಿಂದಲೇ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲು ಇಳಿಯುತ್ತಾರೆ ನೀರುಮುಟ್ಟಿನೋಡಿದಾಗ ಆಶ್ಚರ್ಯ ದೇವಿಯವರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ನೀರು ಬಿಸಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಇದೊಂದು ಶುಭಗಳಿಗೆ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಸ್ನಾನ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುವುದರೊಳಗೆ ಅಕಾಲ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಪೂಜೋವಸ್ತ್ರಗಳು ಸಿದ್ಧಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ; ಈ ವಿಸ್ಮಯದಿಂದ ಗೌಡರಿಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ದೇವಿಯವರ ಆಜ್ನೆಯಾದಂತೆ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಕೋಣೆಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಮಾಡಿ ''ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರ'' ಗುರುಗಳವರ ಕುಂಭದಲ್ಲಿದ್ದ ಪವಿತ್ರ ಜಲದಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಪಾದೋದಕವನ್ನು ತೆಗೆದು ಕೊಣೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಸಿಂಪಡಿಸಿ ಕೋಣೆಯನ್ನು ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ; * ಇದಾದ ನಂತರ ವರಾಂಡದಲ್ಲಿದ್ದ ಮೂರು ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಗಳನ್ನು ತಂದು ಒಂದು ಶುಬ್ರವಾದ ಮಣೆಯ ಮೇಲೆ ದೇವಿಯವರು ಇಚ್ಚಿಸಿದ ಪ್ರಕಾರ ಮದ್ಯದಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರು'' ಉಪದೇಶಿಸಿರುವ ಜೀವಜಲದ ಕುಂಭ ಇವರ ಬಲಕ್ಕೆ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ ದೇವಿಯವರು'' ಎಡಭಾಗಕ್ಕೆ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಮ್ಮ''ದೇವಿಯವರು ಸಂಮಿಲನವಾಗಿರುವ ಕುಂಭಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದ ವಿವಿಧ ಪರಿಮಳ ಪುಷ್ಪಗಳಿಂದ ಕುಂಭಗಳಿಗೆ ಅರ್ಥಾತ್ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡಿ ಉಳಿದಂತೆ ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ ಪರಿಮಳದ್ರವ್ಯಗಳ ಪೂಜೆ ನೈವೇದ್ಯೆ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಯುವುದರೊಳಗೆ ಬೆಳಗಾಗುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಪೂಜಾ ಕೋಣೆಯ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಹೊರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. * '' ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ'' ಮಹಿಮೆಯಿಂದ ಯಾವುದೂ ಗೋಚರವಿಲ್ಲದೆ ಗಾಢ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಮನೆ ಮಂದಿಯನ್ನು ಎಚ್ಚರ ಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಲ್ಲರೂ ಎದ್ದು ವರಾಂಡಕ್ಕೆ ಬಂದ ಕೂಡಲೇ ಸುಗಂಧ ವಸ್ತುಗಳ ಕಂಪು ಮನೆಯಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಪಸರಿಸುತ್ತದೆ. ಯಜಮಾನರು ಸ್ನಾನಾದಿ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನೆಲ್ಲ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಮನೆಯಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಸುತ್ತಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ; ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಮನೆಯವರಿಗೆ ಸಂಶಯ ಕುತೂಹಲವುಂಟಾಗಿ ಕಾರಣ ತಿಳಿಯಲು ಆತುರದಿಂದಿರುತ್ತಾರೆ; ಮೊದಲು ಎಲ್ಲರೂ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಬನ್ನಿ ಶುಚಿರ್ಭೂತರಾದ ನಂತರ ನಮ್ಮ ಮನೆತನಕ್ಕೆ ಒದಗಿ ಬಂದಿರುವ ಅದೃಷ್ಟದ ವಿಚಾರವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದಾಗ ಆತುರದಿಂದ ಎಲ್ಲರ ಸ್ನಾನ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ; ಆಗ ಅವರನ್ನೆಲ್ಲ ದೇವಿಯರನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿರುವ ತಮ್ಮ ಮನೆಯ ಪೂಜಾಕೊಣೆಗೆ ಕರೆತಂದು ಸಕಲ ಪೂಜಾವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಿದ್ದ ೩ ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಈ ಪೈಕಿ ಎರಡರಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಿರುವ ದೇವಿಯವರು ರಾತ್ರಿ ಕನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆವೇಶಭರಿತಾಗಿ ಹೇಳಿದ ಎಲ್ಲಾ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ. * ಈ ಎಲ್ಲಾ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಕೇಳಿದ ಮನೆಯವರಿಗೂ ಹಾಜರಿದ್ದ ನೆರೆ ಹೊರೆಯವರಿಗೂ ಭಕ್ತಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ದೇವಿಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸಾಷ್ಠಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರ ಹಾಕಿ ಗೌಡರು ಕೊಟ್ಟ ತೀರ್ಥ ಪ್ರಸಾದ ಪಡೆದು ಪುನೀತರಾಗುತ್ತಾರೆ ಅಂದಿನಿಂದಲೂ ಇವತ್ತಿನವರೆಗೂ ''ಲಿಂಗೇಗೌಡರ'' ವಂಶಸ್ಥರು ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರದ ದಿನ ಮಂದಿರದ ಬಾಗಿಲಿನಿಂದಲೇ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವುದುಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ. ಈ ಪದ್ದತಿಯ ಆಚರಣೆಗೆ ಬರಲು ಮುಖ್ಯ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ'' ದೇವಿಯು ಸುರಸುಂದರಿ ಹಾಗೂ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ದೇವ ಮಂದಿರದ ಒಳಗಡೆ ಇರುವಾಗ ತಮ್ಮ ನಿಜರೂಪದಿಂದ ತಮ್ಮ ರೂಪ ಲಾವಣ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಸರ್ವಾಲಂಕಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬೀಗುತಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸ್ತ್ರೀ ಸಹಜಗುಣ. * ಹೀಗಿರುತ್ತಿರುವಾಗ ಪದೇ ಪದೇ ಮಂದಿರದ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ಮುಜುಗರವಾಗಿ ಅವರ ಸ್ವಾತಂತ್ರಕ್ಕೆ ಹಕ್ಕು ಚ್ಯುತಿಯಾಗುವುದರಿಂದ ಬಾಗಿಲಿನಿಂದಲೇ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೇವ ಮಂದಿರದ ಗರ್ಭಾಂಕಣ ಒಳಗಡೆ ದೇವಿಯವರ ಸರ್ವಾಲಂಕಾರ ದಾರಿಗಳಾಗಿ ನಿಜ ರೂಪದಿಂದ ಇರುತ್ತಿರುವಾಗ ತಾವೇ ವಿಶೇಷವಾದ ತಳಿಗೆಯನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಹಂಬಲ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಇದಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯ ಪರಿಕರಗಳನೆಲ್ಲ ಸ್ವಂತ ಅಗೋಚರ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಉತ್ತಮರ ಕೇರಿಯಲ್ಲಿನ ಮನೆಯಿಂದ ತರಲು ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಮ್ಮ''ನನ್ನು ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಅವೇಳೆ ತಡ ರಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಯಾರ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಬೆಂಕಿ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಕಾರಣ ಪಕ್ಕದ ಹರಿಜನ ಕೇರಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾಳೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಮನೆಯ ಮೇಲೆ ಹೊಗೆ ಬರುತ್ತಿರುವುದು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''ಅಕ್ಕ ಮನೆಯಮ್ಮ''ನಿಗೆ ಗೊತ್ತಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಆಮನೆ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಬಂದು ನೋಡಲಾಗಿ ಆ ಮನೆಯವರು ಬಾಗಿಲನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸಿ ಒಳಗಡೆ ಕಳ್ಳತನದಿಂದ ತಂದಿದ್ದ ಒಂದು ಕೋಳಿಯನ್ನು ಕಡಿದು ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಾಗಬಾರದೆಂದು ತಡ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಂಸದ ಅಡಿಗೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ; ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ''ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಮ್ಮನು'' ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಶಬ್ದ ಮಾಡಿ ಮನೆಯವರು ಹೊರಕ್ಕೆ ಬರುವುದರೊಳಗೆ ನಿರಾಕಾರತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿ ಒಳ ಬಂದು ಮನೆಯವರಿಗೆ ಗೋಚರವಾಗದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆ ಒಲೆಯಿಂದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ತರುತ್ತಾಳೆ. * ಬೆಂಕಿ ಸಿಕ್ಕಿದ ಖುಷಿಯಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೆಶ್ವರರ'' ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಮಾತುಗಳು ಹಾಗೂ ಶರಣರು ಮೆಟ್ಟಿದ ಉತ್ತಮರ ಕೇರಿಯ ನೆಲದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಿ, ಎರಡು ಅಪರಾಧಗಳಾದ ಕಳ್ಳತನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಹಿಂಸೆ ಹಾಗೂ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರ ಮನೆಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಮತ್ತು ಅಪವಿತ್ರವಾದ ಒಲೆಯಿಂದ ಕೊಳ್ಳಿಯನ್ನು ತಂದಿರುವುದರಿಂದ ಸೂಕ್ಷ್ಮದೃಷ್ಠಿಯುಳ್ಳ ಶರಣರ ವಾಕ್ಯ ಪರಿಪಾಲಕಳು ಆಚಾರ ಹಾಗೂ ಶೀಲವಂತಳಾಗಿರುವ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮನವರಿಗೆ'' ಕೊಳ್ಳಿಯನ್ನು ತಂದ ಮೂಲದ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಬಂಧ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಮ್ಮ''ನ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಹ್ಯ, ಕೋಪ, ಮತ್ಸರವುಂಟಾಗಿ ಒರಟು ಮಾತುಗಳಿಂದ ಶಪಿಸುತ್ತಾ ನಿನ್ನಿಂದ ಈ ದೇವಮಂದಿರವು ಅಪವಿತ್ರವಾಯಿತು. '' ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರ'' ಸ್ವಾಮಿಗಳವರ ಉಪದೇಶವಾದಂತೆ ನೀನು ಮಹಾ ಧ್ರೊಹಿ, ವಚನ ಭ್ರಷ್ಟಳೂ ''ಶ್ರೀ ಗುರುಗಳವರ'' ಆದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ ನೆಡೆದುಕೊಳ್ಳದೆ ಇದ್ದ ಕಾರಣ ಅವರಿಂದ ಉಪದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪಾವಿತ್ರತೆ ಮತ್ತು ದೈವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಈ ಘಳಿಗೆಯಿಂದಲೇ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಅಸಹಾಯಕಳಾಗಿದ್ದೀಯ ಕಾರಣ ಈ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ವಾಪಸ್ಸು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗು; *ಮತ್ತೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಬೇಡ ದಲಿತರ ಕೇರಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲಸಿ ಅವರ ಆಚಾರ, ಪದ್ಧತಿಗಳಂತೆ ಪೂಜಿಸಿಕೊಂಡು ಹಿಂಸಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಅವರುಗಳ ತೊಂದರೆ ಕಷ್ಟ, ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಸ್ಪಂದಿಸಿ ಸುಖ, ಶಾಂತಿ, ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾ ಅವರುಗಳ ಇಷ್ಟ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಇರು, ನಾನು ನೀನು ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಸಹ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಸಂಬಂಧ, ಸಂಪರ್ಕ, ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ದಿಟ್ಟ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ ಆಕೆಯನ್ನು ಹೊರಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಆಕೆಯನ್ನು ಲೀನಗೊಳಿಸಿ ಪೂಜಿಸಿದ್ದ ನೀಲಿ ವರ್ಣದ ಕುಂಭವನ್ನು ಹೊರಕ್ಕೆತಂದು ದೈವತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಪವಿತ್ರ ಜಲವನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡಿ ಅದೃಶ್ಯ ರೂಪದಿಂದ ಕೇರಿಗೆ ಹೋಗಿ ಶಿಲಾರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿತಳಾಗಿರು ಎಂಬುದಾಗಿ ಬೀಳ್ಕೊಂಡಂತೆ ಅಂದಿನಿಂದ ಹರಿಜನ ಕೇರಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾಳೆ. * ಪ್ರತಿ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬದ ದಿನ ಅಹಿಂಸಾ ಪದ್ದತಿಯಿಂತೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವುದು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ, ಈ ಘಟನೆಯ ನಂತರ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮನವರು'' ಅರ್ಚಕರಾದ 'ಶ್ರೀ ಲಿಂಗೇಗೌಡರ' ಮೇಲೆ ಆವೇಶವಾಗಿ ಬಂದು ನೆರೆದಿದ್ದ ಭಕ್ತ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಅಪ್ಪಣೆ ಕೊಟ್ಟಂತೆ, ನನ್ನ ದೇವ ಮಂದಿರಕ್ಕೆ ಸೂತಕ ಅಪವಿತ್ರತೆ ಕಳಂಕವಾಗಿದೆ ಕಾರಣ ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಹೋದ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಮ್ಮ'' ಕಳ್ಳತನ, ಪ್ರಾಣಿಹಿಂಸೆ ಮಾಡಿ, ಮಾಂಸಾಹಾರ ಬೇಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರ ಮನೆಯ ಅಪವಿತ್ರ ಒಲೆಯಿಂದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ತಂದುದ್ದರಿಂದ ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮದ ಉಪದೇಶವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದವಳು ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರ'' ಮುನಿಗಳವರ ಆದರ್ಶ ತತ್ವ ವಾಗ್ವಾನಗಳಿಗೆ ಚ್ಯುತಿಯಾಗಿದೆ ಈಗ ನನಗೂ ನನ್ನ ಮಂದಿರಕ್ಕೂ ಸೂತಕ ಆವರಿಸಿದೆ ನನ್ನ ತಂಗಿಯು ಸಹವಾಸದಿಂದ ಮಹಾ ಪಾಪ ಮಾಡಿದ ದೋಷಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದೇನೆ; ಇಲ್ಲಿರುವ ಜೀವ, ಜಲ ಇರುವ ಕುಂಭವೂ ಅವವಿತ್ರವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ನೀವು ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರ''ಸ್ವಾಮಿಗಳವರ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಪಾದೋದಕವನ್ನು ತಂದು; ಈ ದೇವ ಮಂದಿರಕ್ಕೆ ಹಾಕಿ ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಬೇಕು. * ಕರಿ-ಎಳ್ಳು, ಬೆಲ್ಲದ ಮಿಶ್ರಣ 'ಚಿಗಳಿ' ಮಾಡಿ ಸೂತಕ ಹಾಗೂ ದೋಷನಿವಾರಣೆಗಾಗಿ ನನ್ನ ಸನ್ನಿಧಿಯಿಂದ ಭಕ್ತರಿಗೆಲ್ಲ ಪ್ರಸಾದವಾಗಿ ವಿತರಿಸಿದರೆ ಎಲ್ಲರ ಭಕ್ತಿ ಹಾರೈಕೆಗಳಿಂದ ಕಳಂಕಮುಕ್ತಳಾಗುತ್ತೇನೆ. ಚಿಗಳಿಯ ಸೂತಕ ನಿವಾರಣೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಅಲ್ಲದೆ ಅಪವಿತ್ರ ವಾಗಿರುವ ಸ್ಥಾನ ಪಲ್ಲಟವಾಗಿರುವ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯನ್ನು'' ಲೀನಗೊಳಿಸಿ ಪೂಜಿಸಿದ ನೀಲಾವರ್ಣದ ಕುಂಭವು ಖಾಲಿ ಇದೆ. ಇದನ್ನು ನಿಶಬ್ಧವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಬರಬೇಕು ಎಂಬ ಆದೇಶವಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೂ ಮುಂದೆ ಪರಿಶುದ್ದತೆ, ಶೀಲವಂತಿಕೆ, ಅಹಿಂಸಾವಾದಿಯು ಆಗಿರುವ ನನಗೆ ಯಾವ ಮೂಲದಿಂದಲೂ ಅಪವಿತ್ರತೆ ಮೈಲಿಗೆ ಉಂಟಾಗಬಾರದು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ನೆಡೆಯುವ ''ಪುಂಮಿಲನ'' ಪೂಜಾದಿನ ಪೂಜೆಗಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ, ಬಾಳೆಹಣ್ಣುಗಳಿಗಾಗಿ ೫ ದಿನ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಪಕ್ಕಾ ಮಡಿಯಿಂದ ಬಾಳೆಗೊನೆಗಳನ್ನು ತಂದು ಯಾವ ಕೃತಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸದೆ ನನ್ನ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಗೇವಿನಲ್ಲಿಟ್ಟು ಹಣ್ಣು ಮಾಡಿ ಪೂಜೆಗೆ ಬಳಸಬೇಕು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಪಕ್ಕ ಮಡಿಯಿಂದ ಮರದಿಂದ ಕಿತ್ತು ಸುಲಿದು ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕು. * ಪರಿಮಳ ದ್ರವ್ಯಗಳಾದ ಕರ್ಪೂರ, ಉದುಬತ್ತಿ, ಹಾರ, ಹೂವುಗಳಿಗೆ ಸನ್ನಿಧಿಯ ಪವಿತ್ರ ತೀರ್ಥಪ್ರೋಕ್ಷಣೆಮಾಡಿ ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿದನಂತರ ಪೂಜೆಗೆ ಬಳಸಬೇಕು, ಈ ರೀತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪೂಜಾ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು ದೈವಾರ್ಷಿಕ ''ಪುಂಮಿಲನ'' ಪೂಜಾ ಮಹೋತ್ಸವ ನಡೆಯುವ ಶುಕ್ರವಾರದ ದಿನ ಗ್ರಾಮದ ಮುಖಂಡರಾದವರು ಶುದ್ಧ ಮಡಿಯಿಂದ ದೇವ ಮಂದಿರದ ವರಾಂಡದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು; ಭಕ್ತರು ತರುವ ತಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಪೂಜಾವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತುಂಬಿ ಕೊಡಬೇಕು. ಈ ಕ್ರಮವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ಬರಬೇಕು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಜೊತೆಗೆ ಚಿಗುಳಿಯು ಸಹ ಪೂಜಾ ತಟ್ಟೆಗೂ ಪ್ರಸಾದವಾಗಿ ತುಂಬಬೇಕು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ನಿಯಮಗಳಿಂದ ಭಕ್ತರು ನನಗೆ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವುದರಿಂದ ಅಂತಹ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನು ಕಳೆದು ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ತೀರ್ಥ-ಪ್ರಸಾದ ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ನಾನು ಸಂತುಷ್ಟಳಾಗುತ್ತೇನೆ. * ಈ ಎಲ್ಲಾ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅಂಟಿದ್ದ ಕಳಂಕಗಳೆಲ್ಲ ನಿವಾರಣೆಯಾಗಿ ಭಕ್ತಪರಾದೀನಳಾಗುತ್ತೇನೆ; ಎಂದು ಹೇಳಿದ ದೇವಿಯು ಅರ್ಚಕರಿಂದ ಇಳಿದು ಮೂಲಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ''ಶ್ರೀ ಲಿಂಗೇಗೌಡರಿಗೆ'' ಸಹಜ ಸ್ಥಿತಿ ಉಂಟಾಗಿ ದೇವಿಯು ಗೌಡರ ಬಾಯಿ ಮುಖಾಂತರ ಹೇಳಿದ ವಿಸ್ಮಯವನ್ನು ಕೇಳಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿದ್ದ ಭಕ್ತರಿಗೆ ನಂಬಿಕೆಯುಂಟಾಗಿ ಆದೇಶವಾದಂತೆ ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖರಾಗುತ್ತಾರೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== *ಈ ಊರನ್ನು ಹಿಂದೆ ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ ಎಂಬ ರಾಜನು ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ್ದನು. ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಹೊಳೆಯ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಪಟ್ಟಣ ಇರುವುದರಿಂದ ಈ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಾಲೂಕಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಗ್ರಾಮ ತಾತನಹಳ್ಳಿ. ಇದು ಹೊಳೆನರಸೀಪುರದಿ೦ದ ಸುಮಾರು ೮ ಕಿಮಿ ದೂರ ಇದೆ. *ಇಲ್ಲಿಯ ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯ ಶ್ರಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ತಾತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರುಶ ಯುಗಾದಿ ಕಳೆದ ೯ ನೆಯ ದಿನ ದೇವಿಯ ವೈಭವದ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಹಿರೇಬೆಳಗುಲಿಯ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ ಮತ್ತು ಮನೆಯಮ್ಮನವರ ಇತಿಹಾಸ ಬಹಳ ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಇದನ್ನು ಓದಲು ಕೆಳಗೆ ಹೋಗಿ. == ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳಗಳು == ಪುರಾತನ ಶ್ರೀ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ಇಲ್ಲಿನ ಆಕರ್ಷಣೆ. ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಇಲ್ಲಿ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮಾವಿನಕೆರೆ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ರಂಗನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ಜಾತ್ರ ಮಹೋತ್ಸವ ಜರುಗುತ್ತದೆ. === ಪ್ರಮುಖ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು === * ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಹಂಗರ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ದೇವಸ್ಥಾನ * ಶ್ರೀ ಆಂಜನೇಯ ದೇವಸ್ಥಾನ * ಶ್ರೀ ಗಣಪತಿ ದೇವಸ್ಥಾನ * ಶ್ರೀ ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರ ದೇವರು * ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿದೇವಸ್ಥಾನ === ಹಂಗರ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ === [[ಚಿತ್ರ:Hangaramallappa.jpg|thumb|[[ಚಿತ್ರ:Hangaramallappa.jpg|thumb|ಹಂಗರ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ]]ಹಂಗರ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ]] ದೂರದಲೆಲ್ಲೋ ಇರುವ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನ ನೋಡಲಿಕ್ಕೆ ನೂರಾರು ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ಹೋಗುವ ನಾವು ನಮ್ಮ ತಾಲ್ಲೋಕಿನ ಹಂಗರಮಲ್ಲಪ್ಪ ಬೆಟ್ಟವನ್ನೊಮ್ಮೆ ನೋಡಿದ್ದೇವೆಯೇ….. ನಮ್ಮ ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ತಾಲ್ಲೋಕಿನ 8 ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿನ ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ (ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ – ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ ರಸ್ತೆ) ಸಮೀಪದ ಹಂಗರ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ದೇವರು ಇರುವ ಸ್ಥಳವೇ ಹಂಗರಮಲ್ಲಪ್ಪ ಬೆಟ್ಟ. ಯಾವುದೇ ಮಲೆನಾಡಿಗೂ ಕಡಿಮೆಯೆನಿಸದ ಸುತ್ತಲೂ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದ ಸುಂದರ ಪರಿಸರದೊಂದಿಗೆ ಚಾರಣಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಸಹಲ್ ಗೆ ತೆರಳುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಕೈಬೀಸಿ ಕರೆಯುತ್ತಿರುವಂತಿದೆ ಬೆಟ್ಟ. ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ತೆರಳಲು ರಸ್ತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದ್ದು, ಕಾರು ಅಥವಾ ಬೈಕ್ ಗಳ ಮೂಲಕವೂ ಸರಾಗವಾಗಿ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯನ್ನ ತಲುಪಬಹುದು. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಿಶೇಷತೆ ಏನು? ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಇದ್ದಾರ? ಅನ್ನೋ ಗೊಂದಲವೇ ನಿಮಗೆ ಬನ್ನಿ ಅದರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ನೋಡೋಣ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ 10 ಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾದ ಹಳ್ಳಿಗಳ (ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ, ಕಾಳೇನಹಳ್ಳಿ ಕಾವಲು, ಬಾಗಿವಾಳು, ಬೆಟ್ಟದ ಸಾತೇನಹಳ್ಳಿ, ಜಾಂದಾಳ್ ಕ್ರಾಸ್, ಬಿಚೇನಹಳ್ಳಿ, ಉಣ್ಣೇನಹಳ್ಳಿ, ಹರಿಹರಪುರ, ಬೀರನಹಳ್ಳಿ ಇತ್ಯಾದಿ) ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನೇ ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಕಸುಬನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕೃಷಿ ಅಂದಾಕ್ಷಣ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತೇ ಇದೆ ಪ್ರತೀ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಹಸು ಹಾಗೂ ಎಮ್ಮೆಗಳನ್ನ ಸಾಕಿರುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿ ಹಸು ಅಥವಾ ಎಮ್ಮೆಗಳು ಕರು ಹಾಕಿದಾಗ ಗಿಣ್ಣು ತಯಾರಿಸಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ತಂದು ಪೂಜಿಸಿ ನಂತರ ಮನೆಯವರೆಲ್ಲರೂ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಪದ್ದತಿ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಬೆಳೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ ಕೈಗೊಂಡರೆ ಹಸು/ಎಮ್ಮೆ ಹಾಗೂ ಕರುಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಯಾಗೊಲ್ಲವೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇಲ್ಲಿನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳದ್ದು. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೊಂದು ದಂತ ಕಥೆಯೂ ಇದೆ ಅದೇನೆಂದರೆ, ಪಕ್ಕದ ಬಾಗಿವಾಳು ಗ್ರಾಮದ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬರ ಮನೆಯ ಹಸು ಕರು ಹಾಕಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗಿಣ್ಣು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಪೂಜಿಸಿಕೊಂಡು ಬರಲು ಯಾರೂ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಆಕೆಯೇ ತೆರಳುತ್ತಾಳೆ ಮಾರ್ಗಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಕೆಗೆ ಸುಸ್ತಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲೇ ಕುಳಿತು ಭಗವಂತ ನೀನೇಕೆ ಅಷ್ಟು ದೂರ ಇದ್ದೀಯ ಇಲ್ಲೇ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಇರಬಾರದಿತ್ತೆ ಎಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡಾಗ ಪಕ್ಕದ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವರು ಅಲ್ಲಿ ಮೂಡಿತೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಇದು ಸತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಮೀಪವೆಂಬಂತೆ ಪುಷ್ಟಿ ನೀಡಲು ಹಂಗರಮಲ್ಲಪ್ಪ ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದ ದೊಡ್ಡ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲೂ ಈಗಲೂ ಪಾದದ ಗುರುತುಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಕಲ್ಲು ಇದ್ದು ಅದನ್ನೂ ಪೂಜಿಸುವ ಪದ್ದತಿ ಇದೆ. ಈ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರತೀ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಭಕ್ತಾದಿಗಳೆಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿ ಸಭ್ರಮ ಸಡಗರದಿಂದ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವ ನಡೆಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. === ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿಯ ಸಂಗಮೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ವೀರಭದ್ರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ವೀರಗಲ್ಲುಗಳ ಇತಿಹಾಸ === ಹೊಳೆನರಸೀಪುರದಿಂದ ೮ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ಕಾಲದ ಮಹತ್ವದ ವೀರಗಲ್ಲು ಶಾಸನವೊಂದು ಲಭ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈ ವೀರಗಲ್ಲು ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿಯ ''ಈಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ (ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಸ್ತಾನ)'' ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಇದು ಕ್ರಿ.ಶ ೧೧೭೨ ಮಾರ್ಚ್ ೧ರ ಕಾಲಮಾನ ಸೂಚಿಸುವ ಈ ವೀರಗಲ್ಲು ೨ನೇ ಬಲ್ಲಾಳನ ಕಾಲದ್ದಾಗಿದೆ. ಇಮ್ಮಡಿ ಬಲ್ಲಾಳ ನಡೆಸಿದ ಗ್ರಾಮ ದಾಳಿಯ ಸಂದರ್ಭವೊಂದರಲ್ಲಿ ಬಮ್ಮಯನಾಯಕ ಎಂಬಾತ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಇದು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಆತ ಬಲ್ಲಾಳನ ಪರವಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಇದು ಬಲ್ಲಾಳ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆಸಿದ ಬಂಡಾಯದ ಅಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಸೂಚನೆ. ಕೆಲವರು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೂಚಿತವಾಗಿರುವಂತೆ ಕ್ರಿ.ಶ ೧೧೬೮ ರಿಂದಲೇ ತನ್ನ ತಂದೆಯೊಂದಿಗೆ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ರಾಜ್ಯವಾಳುತಿದ್ದ ಕ್ರಿ.ಶ ೧೧೭೨ ರಲ್ಲಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ಸೇನಾಬಲವನ್ನು ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ತಂದೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟಕ್ಕಿಳಿದ === '''<u><big>ಶ್ರವಣೂರು ಗ್ರಾಮ.</big></u>''' <small>ಗರುಡಾಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ</small> === ಈ ಗ್ರಾಮ ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ತಾಲೋಕಿನ 12 ಕಿ.ಮಿ.ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ನಮ್ಮ ಊರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಗರುಡಾಳೇಶ್ವರ ದೇವರು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿ ಶಾಲಿ ದೇವರು ಎಂದು ಹೇಳುತಾರೆ ಗರುಡನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಾಹನದೇವತೆ ಎಂದು ಹೇಳುತಾರೆ ನಮ್ಮ ಊರಿನ ಈ ದೇವಾಲಯದ ದಲ್ಲಿ ಗರುಡನ ಆಕೃತಿ ಮನುಷ್ಯನ ರೀತಿ ಇದ್ದು ಬಾಗಿದ ಕೊಕ್ಕು ಮತ್ತು ರೆಕ್ಕೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಗರುಡ ಮತ್ತು ನಾಗರ ಹಾವಿಗೆ ಬದ್ದ ದ್ವೇಷ ಇದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಮ್ಮ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅದ್ಬುತವಾಗಿ ಚಿತ್ರೀಸಲಾಗಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಂಗತಿ ಎಂದರೆ ಮಕ್ಕಳು ಇಲ್ಲದವರು ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಬಂದು ಶ್ರದ್ದೆ ಭಕ್ತಿ ಇಂದ ಗರುಡ ಸೆರೆಯನ್ನು ಬಿಡಿಸಿದರೆ ಮಕ್ಕಳ ಭಾಗ್ಯ ಕರುಣಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ನಿಜವಾದ ಸಂಗತಿ ಆಗಿದೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ವಾಡಿಕೆ ಇದೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನ ಅತ್ಯಂತ ಅದ್ದೂರಿ ಯಾಗಿ ಹಬ್ಬ ವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ರಂಗದ ಹಬ್ಬ ಎನ್ನುವರು. ಸುತೂರಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಜನರು ರಂಗದ ಕುಣಿತಕ್ಕೆ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿನ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಯಾದ '''<big>ಶಿವರದಮ್ಮ</big>''' ನೆಲೆಸಿರುತಾಳೆ. ಹಾಗು 1986ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ '''<big>ಶ್ರೀ ಶಿಂಗಮ್ಮ.</big>'''ದೇವಾಲಯ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ. ನಾಯಕ ಸಮುದಾಯದವರಿಂದ <big>'''ಶ್ರೀ ಶಿಂಗಮ್ಮನವರ'''</big> ಹಬ್ಬವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗು '''<big>ಈಶ್ವರ</big>''' ದೇವಾಲಯ ಇದೆ. == ವನ == ಕೃಷಿ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬು. ಭತ್ತ,ಕಬ್ಬು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದು ವ್ಯವಸಾಯ ಪ್ರಧಾನವಾದ ಪಟ್ಟಣ. ಹೇಮಾವತಿ ಹೊಳೆಯು ಪಟ್ಟಣದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದು ಇದರಿಂದ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಹೂಲಗದ್ದೆಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸಾಯ ಪ್ರಧಾನ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಪಡೆದಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ಹೊಳೆಯಿಂದ ನೀರಾವರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹಲವು ಕಡೆ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದೆ. ಹೊಳೆನರಸೀಪುರವು ಒಂದು ಆಕರ್ಷಣೀಯವಾದ ವಸತಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. =='''ಹೊಳೆ ನರಸೀಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಆನೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಗ್ರಾಮ'''== ಆನೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಎಂಬುದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೊಳೆ ನರಸೀಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹಳ್ಳಿ ಮೈಸೂರು ಹೋಬಳಿಯ ಒಂದು ಗ್ರಾಮ ವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಿಶೇಷತೆ ಗಳಿವೆ. ಶತಮಾನಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಅಗ್ರಹಾರವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ಪೂರ್ವಜರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶತಮಾನಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ, ೧೨ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳರು ನಿರ್ಮಿಸಿರುವ ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯವಿದ್ದು, ಸುಂದರ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೆತ್ತನೆಯನ್ನೂ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿನ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯಾದ ಶ್ರೀ ಬಿದಿರು ಕಾಳಮ್ಮ ದೇವತೆಯ ದೇವಾಲಯವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವವು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಯುಗಾದಿ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೂ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ಜರುಗುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯ, ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಹಾಗೂ ಮಾರಮ್ಮನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಕೂಡ ಇವೆ. ಆನೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಎಂಬುದರ ಮೂಲ -ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆನೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪಳಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖವಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿಯೇ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಆನೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದೆ. =='''ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು'''== ಹೊಳೇನರಸೀಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆಯಾದ ಬತ್ತಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾದ ಹಲವಾರು ಅಕ್ಕಿಗಿರಣಿಗಳು ತಾಲ್ಲೂಕಿನಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿದೆ. =='''ಶಿಕ್ಷಣ'''== ಹೊಳೆನರಸೀಪುರದಲ್ಲಿ ಕಲೆ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗಗಳಿರುವ ಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ. ಮಹಿಳೆಯರಿಗಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪ್ರಥಮದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜಿದೆ. ಇವಲ್ಲದೇ ಹಲವು ಖಾಸಗಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹತ್ತಾರು ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.ಪ್ರಮುಖವಾದ ಸರಕಾರಿ ಕಾನೂನು ಕಾಲೇಜ್ ಕೂಡ ಇದೆ,ಪಡುವಾಲಹಿಪ್ಪೆ ಗ್ರಾಮ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿದೆ.ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.ಸರಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು,ಇದೆ ಎಂಕಾಮ್,ಎಂಎ.ಮುಂತಾದ ಪದವಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಎಲ್ಲ ಸೌಲ್ಯಭ್ಯ ಗಳನ್ನು ದೊರಕಿಸಿ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ.ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಕೂಡ ಇದೆ. ==== '''ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ''' ==== [http://www.holenarasipurtown.gov.in ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140305222733/http://www.holenarasipurtown.gov.in/ |date=2014-03-05 }} ಬೈಪಾಸ್ ರಸ್ತೆಯ ಮಹಿಳಾ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು ಮುಂಭಾಗ ಗುತ್ತಮ್ಮ ತಮ್ಮೇಗೌಡ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ [http://www.micegroup.net/ ಮಣಿಪಾಲ್ ಇನಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಎಜುಕೇಷನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140604165513/http://micegroup.net/ |date=2014-06-04 }} ಕೇಂದ್ರವು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅಂಗಗಳಾದ ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್, ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್, ಹಾರ್ಡವೇರ್ ಮತ್ತು ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸುಸಜ್ಜಿತ ಲ್ಯಾಬ್ ಹೊಂದಿದ್ದು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ತರಬೇತಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟ ಹಾಗೂ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು ಮಣಿಪಾಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯಿಂದ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. == ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district/hassan/sri-rama-devara-katte/ ಶ್ರೀರಾಮ ದೇವರ ಕಟ್ಟೆ] {{commons category|Holenarasipura}} ೧.[http://holenarasipurtown.gov.in/ಪುರಸಭೆ ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ೨.[https://archive.is/20121127202507/hassan-history.blogspot.com/ ಹಾಸನ ಇತಿಹಾಸ] ೩.[http://hoysalatourism.org/ ಹೊಯ್ಸಳ ಟೂರಿಸಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209004127/http://www.hoysalatourism.org/ |date=2014-02-09 }} {{ಹಾಸನ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] nulex531dgjcry5o6jy9tktc3pe6sno 0 13266 1307843 1261180 2025-07-02T09:21:52Z SunilGSI1 93985 /* ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು */ 1307843 wikitext text/x-wiki {{Infobox ಊರು | name = ಅರಕಲಗೂಡು | native_name = ಅರಕಲಗೂಡು | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ಪುರಸಭ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Karnataka, India | latd = 12.77 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 76.06 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|ಭಾರತ}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = [[ ಹಾಸನ|ಹಾಸನ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = 916 | population_total = 15184 | population_as_of = 2001 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kannada]] | timezone1 = IST | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = <!-- [[Postal Index Number|PIN]] --> | postal_code = | registration_plate = | website = | footnotes = }} ಇದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ತಾಲೂಕು ಹಾಗೂ ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ. ಹಾಸನ, ಆಲೂರು,ಹಾಗೂ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೊಳೇನರಸೀಪುರ ತಾಲ್ಲೋಕುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ ಹಾಗೂ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ ತಾಲೂಕಿನಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಕೊಣನೂರು ಹ್ಯಾಂಗಿಂಗ್ ಬ್ರಿಡ್ಜ್, ರಾಮನಾಥಪುರದ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ಗೊರೂರು ಅಣೆಕಟ್ಟು, ಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಚರ್ಚ್, ನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿ, ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇಗುಲ ಇಲ್ಲಿನ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳು. ಭತ್ತ, ತೆಂಗು, ಅಡಿಕೆ, ತಂಬಾಕು, ಆಲೂಗೆಡ್ಡೆ ಈ ತಾಲೂಕಿನ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆಗಳು. ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇದ್ದು ಐದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಮ್ಮೆ ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ಹಬ್ಬ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ ಹಬ್ಬದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಪಾಲ್ಗೊಂಡು ಹಬ್ಬವನ್ನು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ ಅರಕಲಗೂಡು ಮಲೆನಾಡು ಅರೆ ಮಲೆನಾಡು ಬಯಲು ಸೀಮೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅರಕಲಗೂಡು ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಏ ಮಂಜು ಅವರು ಈ ಬಾರಿ ಜಯಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ==ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು== ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಅರಕಲಗೂಡು ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ತಾಯಿಯ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಅರಕಲಗೂಡಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಂತೆಯೆ ಇರುವ ಗೊರೂರಿನಲ್ಲಿ ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಗೆ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು ನೀರಾವರಿಗೆ ಇಂಬು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಕೊಣನೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ತೂಗು ಸೇತುವೆ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಾಮನಾಥಪುರದಿಂದ ಐದು ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಕೊಣನೂರಿನಿಂದ ಕಟ್ಟೇಪುರ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಜನರು ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಂಚರಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಕಾವೇರಿ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿವೆ. ===== ದಕ್ಷಿಣಕಾಶಿ ರಾಮನಾಥಪುರ ===== ರಾಮನಾಥಪುರ, ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಅರಕಲಗೂಡು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಪ್ರಮುಖ ಹೋಬಳಿ ಕೇಂದ್ರ. ಈ ಸ್ಥಳ ಪವಿತ್ರ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಎಡ ದಂಡೆಯ ಮೇಲಿದ್ದು, ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಯಾತ್ರಾ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಮನಾಥಪುರ ಶತ-ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು "ದಕ್ಷಿಣ ಕಾಶಿ" ಎಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಹೊಂದಿದೆ. ತ್ರೇತಾಯುಗದ ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರನು ಈಶ್ವರನ ಲಿಂಗವನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದ ಸ್ಥಳವೆಂಬ ಕಾರಣದಿಂದ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ "ರಾಮನಾಥಪುರ" ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರತೀತಿಯಿದೆ. ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಿರುವುದರಿಂದ "ದೇವಾಲಯಗಳ ಪಟ್ಟಣ" ಎಂದೂ ಸಹ ಪ್ರಸಿದ್ದವಾಗಿದೆ. ರಾಮನಾಥಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿರುವ ದೇವಾಲಯಗಳೆಂದರೆ ಪ್ರಸನ್ನ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಚತುರ್ಯುಗ ಶ್ರೀ ರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಶ್ರೀ ಪಟ್ಟಾಭಿರಾಮ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಶ್ರೀ ಅಗಸ್ತ್ಯೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ಮಠ ಮುಂತಾದವುಗಳು. ಕಾವೇರಿ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನವನ್ನು ಮಾಡಿ, ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿಯ ಸೇವೆಯನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಮಾಡಿದರೆ, ಅವರ ಜನ್ಮಜನ್ಮಾಂತರದ ಪಾಪ-ಕರ್ಮಗಳೆಲ್ಲವೂ ಕರಗಿ ಹೋಗುವುದೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ನೂರಾರು ಭಕ್ತಾದಿಗಳು, ಯಾತ್ರಾತ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ತಮ್ಮ ಹರಕೆ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ಅಭೀಷ್ಠೆಗಳನ್ನು ಭಗವಂತನ ಪೂಜಾ-ಕೈಂಕರ್ಯದ ಮೂಲಕ ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಡಿಸೆಂಬರ್-ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಸ್ವಾಮಿಯ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. == ಅರಕಲಗೂಡು ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/gorur-dam/ ಗೊರೂರು ಅಣೆಕಟ್ಟು] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/sri-ranganathaswamy-temple-konapura/ ಶ್ರೀ ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಕೋನಪುರ] ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== ೧.[https://archive.is/20121127202507/hassan-history.blogspot.com/ ಹಾಸನ ಇತಿಹಾಸ] ೨.[http://www.hoysalatourism.org/ ಹೊಯ್ಸಳ ಟೂರಿಸಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209004127/http://www.hoysalatourism.org/ |date=2014-02-09 }} {{ಹಾಸನ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] bqon6fefhbsxfaxznawsxu5c3r941m0 0 13267 1307845 1286092 2025-07-02T10:11:20Z SunilGSI1 93985 /* ಉಲ್ಲೇಖಗಳು */ 1307845 wikitext text/x-wiki {{refimprove|date=April 2024}} '''ಸಕಲೇಶಪುರವು''' [[ಕರ್ನಾಟಕ]]ದ [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಒಂದು ಗಿರಿಧಾಮ ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರವು ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಸಕಲೇಶಪುರವು ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಕೇಂದ್ರವೂ ಆಗಿದೆ.ಸದಾಕಾಲ ತುಂಬಿ ಹರಿಯುವ ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ [[ಸಕಲೇಶ್ವರ]] ದೇವರ ಸನ್ನಿಧಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವಂತಹ ಮಲೆನಾಡಿನ ಸೌಂದರ್ಯಭರಿತವಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.{{Citation needed}} ಭಾರತ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಎರಡು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ಏಲಕ್ಕಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿದ್ದು,ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜ್ಯವಾದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಮ್ಮ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ದೋಣಿಗಲ್ ಎಂಬ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ತಪ್ಪಲಲ್ಲಿದ್ದು ಮಲೆನಾಡ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಹಸಿರು ಬೆಟ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಫಿ,ಏಲಕ್ಕಿ, ಮೆಣಸು, ಅಡಕೆ,ತೆಂಗು, ಬಾಳೆಯ ತೋಟಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದ್ದು ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಡೀ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಸಕಲೇಶಪುರ ನಗರಕ್ಕೆ ತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಟ್ಟಣವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ಮತ್ತು [[ಮಂಗಳೂರು]] ಬಂದರು ನಗರವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ 48 (NH-48) ರಲ್ಲಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು [[ಮಂಗಳೂರು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಮಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ]].<ref>{{cite news|title=ಕರ್ನಾಟಕದ ಊಟಿ ಸಕಲೇಶಪುರ|url=http://m.vijaykarnataka.com/lavalavk/tourism/weekend-getaways-sakhleshpur/articleshow/59563048.cms|publisher=vijaykarnataka.com{{Dead link|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, 1 October 2017} ಐಗೂರು ವಿಷೇಶ....... ಸಕಲೇಶಪುರ ದಿಂದ ಸೂಮಾರು 30‌ ಕೀ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಐಗೂರು ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಐಗೂರಿಗೆ 300 ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ.ಐಗೂರಿಗೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದ್ದು ಹೇಗೆಂದರೆ, ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿಯ ರೂಪವಗಿದ್ದ ಐದು ಹೆಡೆ ಆದಿಶೇಷ ರತ್ನವನ್ನು ಉಗುಳಿದನಂತೆ.ಈ ಊರಿಗೆ‌ ಐದು ಮೋಗದ ಊರು-ಐಮೋಗದೂರು- ಐಗೂರು ಆಯಿತೆಂದು ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಣಿನಾಗಪುರ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರೂ ಇತ್ತು ಎಂದು ಕೆಲವು ಕಡೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಐಗೂರು ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು ಎರೆಯ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಾಯಕ ಎನ್ನುವ ಪಾಳೆಯಗಾರನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದನು. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಾಯಕ.ಚೆನ್ನಪ್ಪನಾಯಕ.ವೆಂಕಟಾದ್ರಿ ನಾಯಕ.ವೆಂಕಟಪ್ಪನಾಯಕ. ಎನ್ನುವ ನಾಲ್ವರು ಪಾಲೇಯಗಾರರು ರಾಜ್ಯಭಾರ ಮಾಡಿದರು. ಈಗಲೂ ಚೆನ್ನಪ್ಪನಾಯಕ ಎನ್ನುವ ಕೆರೆ ಇದೆ.ಐಗೂರು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಗ್ರಾಮವಾಗಿದ್ದರೂ ಅದು ಮದ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಪಾಳೆಯ ಷಟ್ಟನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷವೇನೆಂದರೆ ರೈತರು ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಬೆಳೆ ಒಕ್ಕಣೆಯಸಮಯದಲ್ಲಿ ಊರ ದೇವತೆ ಶ್ರೀ ದೇವಿರಮ್ಮನವರ ಸುಗ್ಗಿ ಉತ್ಸವವನ್ನು 8 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಆಚರಣೆ ಮಾಡುವುದು ಅತ್ಯಂತ ವಿಶೇಷ ಹಾಗೂ ರೋಚಕತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ.ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಐಗೂರು ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತ ವಾಗಿರದೆ ಅಕ್ಕ-ಪಕ್ಕದ ಹತ್ತಾರು ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲೂ ಊರ ದೇವತೆಯ ಸುಗ್ಗಿ ಉತ್ಸವವನ್ನು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.ಈ ಐಗೂರು ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಊರುಗಳು ಚೋಳರಕಾಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂದಿಸಿದ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ದೇವಾಲಯಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರವಾಗೆವೆ.ದೊಡ್ಡಕಲ್ಲೂರು ಗ್ರಾಮದ ಮೂರು ಮುಖದ ದೇವಿರಮ್ಮನವರ ಸುಗ್ಗಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಕೊನೆಯ ದಿನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ದೇವರ ತೀರ್ಥದ ಬಾವಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ಮಣ್ಣಿನ ಕಲಶಗಳು ದೇವರ ಶಕ್ತಿಗೆ ಹಿಡಿದ ಕೈಗನ್ನಡಿಯಾಗಿದೆ.ಈ ಮೇಲ್ಕಂಡ ವಿಷಯದಿಂದ ತಿಳಿದು ಬರುದೇನೆಂದರೆ ಐಗೂರು ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದು ಕೊಂಡಿದೆ. ==ಭೂಗೋಳ== ಸಕಲೇಶಪುರವು 12,97 ° ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು 75,78 ° ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಇದು ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟದಿಂದ 949 ಮೀಟರ್ (3113 ಅಡಿ)ಎತ್ತರವಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯು ಸಕಲೇಶಪುರ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ===ಹವಾಮಾನ=== ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕು.. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ rಪಟ್ಟಣದ ಹವಮಾನವು ವರ್ಷವಿಡೀ ಹಿತಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್) ಗರಿಷ್ಠ ೩೨ ಡಿ ಗ್ರಿ ಉಷ್ಣಾಂಶವಿರುತ್ತದೆ. ಹಿತಕರವಾದ ತಂಗಾಳಿಯೂ ಇರುತ್ತೆ. ಮುಂಗಾರು ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಿನಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುವ ಮುಂಗಾರು ಮಳೆಯೂ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ ನಡುವಿನವರೆಗೂ ಎಡಬಿಡದೆ ಸುರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿಯು ಹಸಿರಿನಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅಕ್ಟೊಬರ್ ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ ವರೆಗೂ ಚಳಿಗಾಲದ ವಾತವರಣವಿರುತ್ತದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ ಮತ್ತು ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಚಳಿ ಇರುತ್ತದೆ.2023 ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಮಳೆ ಕಮ್ಮಿಯಾಗಿದೆ.ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ನೇರ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ===ಜನಸಂಖ್ಯೆ=== 2011ರ ಭಾರತದ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಸಕಲೇಶಪುರವು 23352 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ೪೯% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ೫೧% ಇದ್ದಾರೆ. ಸಕಲೇಶಪುರವು 59.5% ನಷ್ಟಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಂದರೆ, 74% ಸರಾಸರಿ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ ಹೊಂದಿದೆ. ಪುರುಷರ ಸಾಕ್ಷರತೆ 78% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ಸಾಕ್ಷರತೆ 69% ಇದೆ. ಸಕಲೇಶಪುರದಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 12% ರಷ್ಟು 6 ವರ್ಷ ವಯೋಮಿತಿಗಿಂತ ಕೆಳಗಿನವರು.<ref>{{cite web|title=Sakleshpur Population Census 2011|url=http://www.census2011.co.in/data/town/803171-sakleshpur.html|website=www.census2011.co.in|accessdate=1 October 2017}}</ref> ಕಲ್ಲರಹಳ್ಳಿ ಇದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಗ್ರಾಮ. ಈ ಗ್ರಾಮದ ಸೌಂದರ್ಯವು ಕಣ್ಣಿಗೂ ಹಾಗೂ ಮನಸಿಗೂ ತಂಪನ್ನು ನೀಡುವಂತಿದೆ. ಈ ಒಂದು ಗ್ರಾಮದ ಜನರು ಕಾಫಿ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಹಚ್ಚಹಸಿರಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಪ್ರಶಾಂತ ಪ್ರದೇಶ ಇದಾಗಿದೆ. ಸುತ್ತಲೂ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಚಿಲಿಪಿಲಿ ಶಬ್ದಗಳು ನವಿಲು ಗರಿಬಿಚ್ಚಿ ಕುಣಿಯುವುದು ಹಬ್ಬಿ ಜಲಪಾತದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ನೀರಿನ ಶಬ್ದ ಇವೆಲ್ಲ ಈ ಹಳ್ಳಿಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಾಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರೆಸಾರ್ಟ್ ಗಳಿರುವದರಿಂದ ಇದು ಒಂದು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ತಾಣ ಎಂದು ಸಹ ಹೇಳಬಹುದು. ಶಾಂತಿಯುತ ಹಾಗೂ ಪರಸ್ಪರ ಐಕ್ಯದಿಂದ ಒಂದು ಕೂಡಿ ಬಾಳುವ ಜನರು ಈ ಗ್ರಾಮದ ಒಂದು ವರದಾನವಾಗಿದೆ.ಮಳೆಗಾಲ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಊರಿನ ಸೌಂದರ್ಯವು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಮನಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ ‌‌. ಇಲ್ಲಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದಂತಹ ಎಲ್ಲಾ ಮೂಲ ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಇರುವುದನ್ನು ಸಹ ಗಮನಿಸಬಹುದು ಅದೇ ರೀತಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೇಂದ್ರ ಮುಂತಾದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಕೂಡ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಗ್ರಾಮವು ಹಚ್ಚಸಿರಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಎಲ್ಲರ‌ಮನಸೆಳೆಯುವಂತ್ತಿದೆ. ಮಂಜರಾಬಾದ್ (ಮಂಜು ತುಂಬಿದ)ಕೋಟೆ: ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಸಕಲೇಶಪುರವು ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಹಾಗೂ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯವು ಕಣ್ಣಿಗೆ ತಂಪನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಮನ್ನಸ್ಸಿಗೆ ಹಿತವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ,ಅಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆಯು ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದ ನೈರುತ್ಯ ದಿಕ್ಕಿಗೆ 5 ಕಿ. ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಭೂಮಟ್ಟದ್ದಿoದ ಸುಮಾರು 988 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದ ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ 48ರ ಮೂಲಕ ಹೋಗುವಾಗ ಎಡಬದಿಯ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ತಿರುಗಿ ಹೋದರೆ ಕೋಟೆಯನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು. ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು 1792ರಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪುಸುಲ್ತಾನನು ನಿರ್ಮಿಸಿರುತ್ತಾನೆ.ಈ ಕೋಟೆಯು ನಕ್ಷ್ರಾಕಾರದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ಹಾಗೂ ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆಯಿಂದ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಟಿಪ್ಪುಸುಲ್ತಾನನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದನು. ಮಳಲಿ ಗ್ರಾಮ.... ಇದು ಸಕಲೇಶಪುರ ದಿಂದ 6ಕೀ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.ಇದು ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯ ದಡದ ಪೂವ೯ದಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಮ ಇಲ್ಲಿಯ ಗದ್ದೆಗಳು ಮರಳು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಭತ್ತದ ಬೆಳೆಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ.ಈ ಗ್ರಾಮವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮರಳು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಕೂಡಿರುವುದರಿಂದಲೇ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ 'ಮಳಲಿ'ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿರುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಈ ಗ್ರಾಮವು ಸುಂದರವಾದ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು, ಮರಗಿಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಹಿತಕರವಾದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಭತ್ತ,ಏಲಕ್ಕಿ,ಕಾಫಿ,ಮೆಣಸು,ಮುಖ್ಯವಾದ ಬೆಳೆಗಳಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಅಡಿಕೆ, ಬಾಳೆ, ಕಿತ್ತಳೆ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ :ಐಗೂರ ದೂರೆಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ೧೮ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಈ ದೊರೆಯ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಈ ೧೮ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಳಲಿ ಗ್ರಾಮವು ಒಂದು. ಮಳಲಿ ಮರಿಚನ್ನೇಗೌಡ ಈ ದೊರೆಯ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದನು.ಹುಗ್ಗಿಹಳ್ಳಿ ಸೋಮೇಗೌಡ ಸೇನಾಧಿಪತಿಯಾಗಿದ್ದ.ಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ಸೇನಾಧಿಪತಿ ದೊರೆಯನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಹಿಡಿದುಕೊಡುತ್ತಾರೆ.ದೊರೆಯನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಈ ೧೮ ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ಬ್ರಿಟೀಷರು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. **ಗದ್ದೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ನಟ್ಟಿರುವ ಕಲ್ಲು. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಾಯಕನ ಮಗ ವೆಂಕಟರಾಮಯ್ಯ ನಾಯಕ ಒಂದು ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸುತ್ತಾನೆ.ಅಂದರೆ ಮಳಲಿ ಅಪ್ಪೇಗೌಡನಿಗೆ,ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿ ವಿಕೋಪಗಳ ನಷ್ಟದ ಬಗೆಗೆ ವಿವರವಿರುತ್ತದೆ. ೧೭-೧೮ ನೇ ಶತಮಾನ ೧. ಸವ೯ಧಾರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ೨. ಚರಿತ್ರೆ ಬಗಗಲ್ಲು ೩. ಶ್ರೀಮಂತ ಕ್ರಿಷ್ಣಪ್ಪನಾ ೪. ಯಕರ ವೆಂಕಟಾದ್ರಿಯ ೫. ಕರು/ಮಳಲಿ ಅಪ್ಪೆ ಉಡುಗೆ ೬. ಬಯಸಿ ಕಳುಹಿಸಿದ ಕಾಯ೯ ಹೊಸ. ಮಳಲಿ ಗ್ರಾಮದ ದೇವಾಲಯಗಳು : ೧.ಶ್ರೀ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯ. ೨.ಸುಗ್ಗಿ ದೇವಿರಮ್ಮ ದೇವಾಲಯ. ೩.ಸಪ್ಪಿನ ಮಲ್ಲಪ್ಪ. (ಈಶ್ವರ) ೧.ಶ್ರೀ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯ. ಈ ದೇವಾಲಯ ಪೂವ೯ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಇದೆ. ಹಿಂದೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಮಾವಿನಮರದ ಕೆಳಗೆ ಈ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹವಿದ್ದು ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಮರವನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ಪ್ರತಿಷ್ಟಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ದಿನನಿತ್ಯ ಪೂಜೆ ಪುನಸ್ಕಾರ ನಡೆಯುತ್ತವೆ ವಾರದಲ್ಲಿ ಮಂಗಳವಾರ ಮತ್ತು ಶುಕ್ರವಾರ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಊರುಗಳಿಂದ ಜನರು ಪೂಜೆಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಮೈಸೂರು ದಸರಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಬಂಭತ್ತು ದಿನಗಳ ನವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಬಂಭತ್ತು ದಿನವು ದೇವರಿಗೆ ಚಿನ್ನಾಭರಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಅಂಲಕಾರ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳೆಲ್ಲರಿಗೂ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಮತ್ತು ಸಂಜೆ ಅನ್ನದಾನವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಭ೯ಗುಡಿಯೊಳಗೆ ಆಯಾತಾಕಾರದ ಗದ್ದುಗೆಯ ಮೇಲೆ ಕಪ್ಪು ಶಿಲೆಯ ದೇವಿ ವಿಗ್ರಹವು ಕುಳಿತಿರುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಸನ್ನವಾಗಿದೆ. ೨.ಸುಗ್ಗಿ ದೇವಿರಮ್ಮ ದೇವಾಲಯ. ಊರಿನ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಇದೆ. ಈ ಸುಗ್ಗಿ ಕಟ್ಟೆಯ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ೭೦೦-೮೦೦ವಷ೯ ಹಿಂದೆ ಈ ಸುಗ್ಗಿಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ನಿಮಿ೯ಸಿದ್ದಾರೆ.ಈ ಸುಗ್ಗಿಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸುಗ್ಗಿದೇವತೆಗಳನ್ನು ವಷ೯ಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ತಂದು ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ೩. ಸಪ್ಪಿನ ಮಲ್ಲಪ್ಪ (ಈಶ್ವರ) ಇದು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಗೋಣಿ ಮರದ ಕೆಳಗಡೆ ಇರುವಂತಹ ಈಶ್ವರ ವಿಗ್ರಹ. ಈ ಮರವು ತುಂಬಾ ಹಳೆಯದು. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮರದ ಗಾತ್ರವು ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಈಶ್ವರ ವಿಗ್ರಹವು ಮರದಳೊಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಬ್ಬದ ದಿನಗಳಂದು ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕಾತಿ೯ಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಊರಿನ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರೆಲ್ಲರೂ ಸೇರಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಂಲಕಾರಗೊಳಿಸಿ ವಾದ್ಯದ ಸಮೇತ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನೆರವೇರಿಸುತ್ತಾರೆ.ಈ ದಿನದಂದು ಅನ್ನ ಸಂತರ್ಪಣೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಮರವನ್ನು ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೋಕಿನ ಪುಟ್ಟ ಗ್ರಾಮವಾದ ಯಡಕೇರಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಸುಗ್ಗಿ ಮಹೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮಹೋತ್ಸವವು ಸತತ ಎಂಟು ದಿನಗಳ ಕಾಲದವರೆಗೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸಕಲೇಶಪುರದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಳೆಗಾರರು ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಇತಿಹಾಸನೂ ಇದೆ ಸಕಲೇಶಪುರವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರವು. ಸಕಲೇಶಪುರವು ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಕೇಂದ್ರವೂ ಆಗಿದೆ.ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವರ ಸನ್ನಿಧಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ತಪ್ಪಲಲ್ಲಿದ್ದು ಇದು ಹಸಿರು ಬೆಟ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಫಿ,ಏಲಕ್ಕಿ, ಮೆಣಸು, ಅಡಕೆ, ಬಾಳೆಯ ತೋಟಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದ್ದು ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನಿಡಿಗೆರೆ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ನಿಡಿಗೆರೆ ಗ್ರಾಮವು ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಿಶೇಷತೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು ಮಲೆನಾಡ ವೀಕ್ಷಣೆ ಬಹಳ ರೋಮಾಂಚಕಾರಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅನೇಕ ಜನರು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಬರುತ್ತಾರೆ ಈ ಗ್ರಾಮದಿಂದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಹೊಸಳ್ಳಿ ಬೆಟ್ಟ ನೋಡಲು ಬಹಳ ಸುಂದರವಾಗಿದೆ ಮಳೆಯ ಗಾಲದಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಸುಂದರವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಈ ಹೊಸಳ್ಳಿ ಬೆಟ್ಟವು ನೋಡಲು ಎರಡು ಕಣ್ಣು ಸಾಲದು ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನಡೆಯುವ ಕಾರ್ತಿ ಪೂಜೆಯು ಬಹಳ ಸುಂದರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಹಳೆಯ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇರುವ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲು ಕಾಫಿ ತೋಟಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದೆ ನೋಡಲು ರಮಣೀಯವಾಗಿದೆ ==ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ== ಸಕಲೇಶಪುರವು ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಾಫಿ ಮತ್ತು ಏಲಕ್ಕಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಮಂಡಳಿ ಇದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಕಾಫಿ ಬೆಳೆಗಾರರ ಸಂಘ, ಏಲಕ್ಕಿ ಬೆಳೆಗಾರರ ಸಂಘವನ್ನು ರೈತರು ಬೆಳೆದ ಬೆಳೆಗೆ ಬೆಂಬಲ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಏಲಕ್ಕಿ ಬೆಳೆಯು ಸಾಂಬಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ರಾಣಿಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದಿದೆ. ಏಲಕ್ಕಿ ಬೆಳೆಯು ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಮಲೆನಾಡಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. == ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು == ಸಕಲೇಶಪುರ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ 1.5 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸಕಲೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.ಹೇಮಾವತಿ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿದೆ, ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. 11 ನೇ ಮತ್ತು 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿದ ಸಮಯದ ಒಂದು ಮಹಾನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ.ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲೆಗಾರಿಕೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿದೆ, ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. 11 ನೇ ಮತ್ತು 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿದ ಸಮಯದ ಒಂದು ಮಹಾನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ.ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲೆಗಾರಿಕೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಪಟ್ಟಣದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಾರಣದಿಂದ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವನ ದೈವದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅದು ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಫೆಬ್ರವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಜಾತ್ರೆಗೆ ಈ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಬೆಳಗ್ಗೆಯಿಂದ ಸಂಜೆವರೆಗೆ ರಥೋತ್ಸವ ಬೆಂಗಳೂರು-ಮಂಗಳೂರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುವುದರಿಂದ ವಾಹನ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಬದಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕಲ್ಪಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಮುಂಜಾಗ್ರತಾ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಂಜೆವರೆಗೆ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿತ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಜೆ ರಥ ದೇವಸ್ಥಾನ ಆವರಣ ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಭಕ್ತರ ಹರ್ಷೋದ್ಘಾರ ಮುಗಿಲು ಮುಟ್ಟುವುದು. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಸಕಲೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ರಥೋತ್ಸವ ಕಂಡು ಕಣ್ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. === ಹೊಳೆ ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಸಕಲೇಶಪುರ === == ‌‌ == ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಹೊಳೆ ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಹೇಮಾವತಿಯ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 500 ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 2000 ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಟ್ರಸ್ಟ್ ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಒಂದು ವಿಶಾಲವಾದ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಕಾಶಿಯಿಂದ ತಂದು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಶಿವಲಿಂಗದ ಜೊತೆಗೆ ಪಾರ್ವತಿ ಮತ್ತು ಗಣಪತಿ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳೆಂದರೆ ಸಂಕಷ್ಟ ಚೌತಿ, ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಗಿರಿಜಾ ಕಲ್ಯಾಣ, ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಹೆಗಡೆಯವರಿಂದ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ವತಿಗೆ 9 ದಿನದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಅಭಿಷೇಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಅನ್ನ ಸಂತರ್ಪಣೆಯೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ವಾರದ ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಕೈಬೀಸಿ ಕರೆಯುವಂತಹ ಸಕಲೇಶಪುರದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಲಿಂಗವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆಶಿವಈ ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಶಿವನ ವಿಗ್ರಹವು ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈಗ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಟ್ರಸ್ಟ್ ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ ದಾನಿಗಳು ಕೂಡ ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ದಾನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. == '''ಸಕಲೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ:''' == ಸಕಲೇಶಪುರ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ 1.5 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸಕಲೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿದೆ. ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. 11 ನೇ ಮತ್ತು 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಂಗಕೇರಿಸಿದ ಸಮಯದ ಒಂದು ಮಹಾನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ. ಇಂದು ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತು ಶೈಲಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲೆಗಾರಿಕೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಪಟ್ಟಣದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಯಾತಾರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವನ ದೈವದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದು ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಫೆಬ್ರವರಿ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಜಾತ್ರೆಗೆ ಈ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಬೆಳಗ್ಗೆಯಿಂದ ಸಂಜೆಯವರೆಗೆ ರಥೋತ್ಸವ ಬೆಂಗಳೂರು ಮಂಗಳೂರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುವುದರಿಂದ ವಾಹನ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಬದಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಮುಂಜಾಗ್ರತ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಂಜೆವರೆಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿತ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಜೆ ರಥ ದೇವಸ್ಥಾನ ಆವರಣ ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಭಕ್ತರ ಅಶೋದ್ಧಾರ ಮುಗಿಲು ಮುಟ್ಟುವುದು. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಸಕಲೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ರಥೋತ್ಸವ ಕಂಡು ಕಣ್ತುಂಬಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ವಸ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲರೂ ತೆರಳುತ್ತಾರೆ. {{Citation needed}} ==== ಸಿಂಧೂ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ ==== ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕು ಹೆತ್ತುರು ಹೋಬಳಿ ಬೆಳ್ಳೂರು ಗ್ರಾಮ ದಲ್ಲಿ ಇದೆ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣ ವಾಗಿದ್ದು , ಸುಂದರವಾದ ಕಲ್ಲಿನ ಕೇತನೆ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಮುಖದ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವರ ಶಿಲೆ ಇದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಚತುರು ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮ ಎಂಬುದಾಗಿಯು  ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ಎಂದರೆ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಕೇವಲ ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ.  ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿ ಮಂಗಳವಾರ ದಂಡು ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ತಿಪೂಜೆ ನೆಡೆಯುತ್ತದೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಅದ್ದೂರಿ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವ ನೆಡೆಯುತ್ತದೆ. ಬೆಳ್ಳೂರು ಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಈಚಲಪುರ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. = ಸ್ಮಾರಕಗಳು = === ಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಚಚ್ === ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸುಂದರವಾದ ಚಚ್‌ ಇದೆ. ಅದರ ಹೆಸರು "ರೊಸರಿ ಮೇರಿ ಚಚ್"‌, ಇದು ತೇಲುವ ಟೈಟಾನಿಕ್‌ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಇದು ಬ್ರೀಟಿಷ್‌ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿಮಾಣಗೊಂಡಿದ್ದು, ಗೋಥಿಕ್‌ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ಚಚ್‌ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ೧೫ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ೧೮೬೦ ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಫ್ರಂಚ್‌ ಫಾದ್ರಿಗಳ ಶ್ರಮದಿಂದ ನಿಮಾಣಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಚಚ್‌ ಕೇವಲ ಮಣ್ಣು ಇಟ್ಟಿಗೆಯಿಂದ ನಿಮಾಣವಾಗದೆ ಸುಣ್ಣ ಬೆಲ್ಲ ಬಳಸಿ ನಿಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿಮಾಣವಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹಾಸನ,ಸಕಲೇಶಪುರ ಮತ್ತು ಗೊರೂರು ಭಾಗದ ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ರಿಶ್ಛಯನ್ನರು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಕ್ರಮೇಣ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಅಭಾವ ಉಂಟಾಯಿತು. ಆಗ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಚಚ್ ನಿಂದ ೧೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಗೆ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿಮಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ ಜಲಾಶಯದ ನಿಮಾಣದ ನಂತರ ಚಚ್ ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜನರನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು ಕಾರಣ ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಹಿನ್ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂಣ ಮುಳುಗಿ ಹೋಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಇದು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ಮಾಪಟ್ಟಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಇದನ್ನು "ತೇಲುವ ಟೈಟಾನಿಕ್‌" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಚಚ್‌ ಈ ಭಾಗದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕಷಣೀಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಚಚ್‌ ಕಾಣದಂತೆ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಕಾಣದಂತೆ ಮಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟನಲ್ಲಿ ಈ ಚಚ್‌ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ತನ್ನತ್ತ ಸೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಮ್ಮೆಯಾಗಿದೆ. ==ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆ== ಸಕಲೇಶಪುರವು ಗುಜರಾತ್ ನಿಂದ [[ಕೇರಳ]]ದವರೆಗೆ ಚಾಚಿಕೊಂಡಿರುವ ಪಶ್ಚಿಮಘಟ್ಟದ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಸಕಲೇಶಪುರದ ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶವು [[ಬಿಸಿಲೆ]] ಮೀಸಲು ಅರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ದಕ್ಷಿಣ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು [[ಪ್ರಾಣಿ]] ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ 18 ಅತ್ಯಂತ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಸದಾ ತೇವಾಂಶವಿರುವ ಉಪಉಷ್ಣವಲಯದ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೀಳುವ ಉತ್ತಮ ಮಳೆಯು ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಏಳಿಗೆಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. = <big>ಚಾರಣ</big> = ====== ಜೇನುಕಲ್ ಬೆಟ್ಟ ====== ಸರಾಸರಿ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 1,380 ಮೀಟರ್ (4,530 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಜೇನುಕಲ್ ಬೆಟ್ಟ ಅಥವಾ ಜೇನುಕಲ್ಲು ಶಿಖರ (12.955377°N 75.617224°E), ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಶಿಖರ, ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಸಕಲೇಶಪುರ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಸುಮಾರು 38 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಜೇನುಕಲ್ಲು ಗುಡ್ಡ ಅಥವಾ ಜೇನುಕಲ್ಲು ಪರ್ವತ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಎರಡನೇ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಶಿಖರವೆಂದೂ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪರ್ವತ ಶಿಖರವು ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡುಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧ ಕಾಫಿ ತೋಟಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.ಜೇನುಕಲ್ ಬೆಟ್ಟದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಈ ಶಿಖರವನ್ನು ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮಳೆಗಾಲದ ನಂತರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ.ಇದು ಚಾರಣಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಇಲ್ಲಿಂದ ಮಂಗಳೂರಿನ ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು.ಇಲ್ಲಿಂದ ಎತ್ತಿನ ಭುಜ, ಕುಮಾರ ಪರ್ವತ ಮತ್ತು ಶೇಷ ಪರ್ವತದಂತಹ ಹಲವಾರು ಇತರ ಪರ್ವತ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಸಹ ನೋಡಬಹುದು. ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ದೀಪದ ಕಲ್ಲು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಬೆಟ್ಟವೂ ಇದೆ, ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್ಗಾಗಿ ಜೇನುಕಲ್ ಗುಡ್ಡದೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಈ ಪರ್ವತ ಶಿಖರದಿಂದ ಸುಂದರವಾದ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತವನ್ನು ಸಹ ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.<br /> '''ನಾಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿ ಬೆಟ್ಟ - ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ( ಉಚ್ಚಾಂಗಿ)''' ಪ್ರಕೃತಿಯ ರಮ್ಯ ಸೊಬಗನ್ನು ಅಕ್ಷರಶಃ ಸವಿಯಬೇಕಾದರೆ ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ನೋಡಲೇಬೇಕು. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಚಂಗಡಿಹಳ್ಳಿಯ ಪಂಚಾಯತಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಹೇರೂರು ದಾಖಲೆ ನಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿ( ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ)ಯನ್ನು. ಈ ವನ್ಯ ಸಿರಿಯ ವೈಯ್ಯಾರ ಸೊಬಗಿನ ರಾಶಿ ಮೊಗೆದಷ್ಟೂ ಮುಗಿಯದು ಒಂದೆಡೆ ಕಡಿದಾದ ಬೆಟ್ಟ ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ರಣಪ್ರಪಾತ ಜಲಪಾತದಿಂದ ಬೇಳುವ ನೀರಿನ ಭೋರ್ಗರೆತ, ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣೆತ್ತಿ ನೋಡಿದರೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ಮೋಡಗಳು, ಬೆಟ್ಟದ ನಡುವಿನಿಂದ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ಬೆಂಕಿಯ ದಟ್ಟ ಹೋಗೆಯಂತೆ ಮೇಲೇರುವ ಆವಿ, ಬೆಟ್ಟದ ನಡುವೆ ಕಿರಿದಾಗಿ ಹರಿಯುವ ನೂರಾರು ತೊರೆಗಳು, ಪ್ರಶಾಂತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುವ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ನೋಡಿದಷ್ಟೂ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನೋಡುವ ತವಕ. ಏನು ವಿಶೇಷ?... ಉತ್ತರಕ್ಕೆ, ಹೇರೂರು ಹಾಗೂ ನಗಭೌದ್ದರಹಳ್ಳಿ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹುಲಗುತ್ಹೂರು ಒಡಳ್ಳಿ, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಉಚ್ಚಂಗಿ, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ, ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಕೇವಲ ೩ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದ ಕೂತಿ, ಕುಂದಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮಗಳು ಈ ಎಲ್ಲ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು ೩೦೦೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ೫೦೦೦ ಎಕರೆ ಭೂ ಪ್ರದೇಶವುಳ್ಳ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಮುತಿಕ್ಕುವತಿರುವಾಂತಹ ನಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿಬೆಟ್ಟ.  ಸಕಲೇಶಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದವರು ಈ ನಗಭೋದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ನೋಡಲೇ ಬೇಕೆಂಬ ಮನಸ್ಸು ನಿಮ್ಮದಿದ್ದರೆ ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದ ೫೦ಕೀ.ಮಿ. ಬಿಸಲೆ ಘಾಟಿನಿಂದ ೨೦ ಕೀ.ಮೀ. (ಕೊಡಗು) ಸೋಮರಪೇಟೆಯಿಂದ ೩೦ ಕೀ.ಮೀ. ಶನಿವಾರಸಂತೆಯಿಂದ ೧೦ ಕೀ.ಮೀ., ಚಂಗಡಿಹಳ್ಳ - ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ರಸ್ತೆ ಉಚ್ಚಂಗಿ ಸಮೀಪ ನಾಗಭೋದ್ಧರ ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ೨ ಕೀ.ಮೀ., ಶ್ರಮಿಸಿದರೆ ಕಾಡುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಸುತ್ತಲಿನ ರಮಣೀಯ ದೃಶ್ಯಗಳು ಧನ್ಯತೆಯ ಆಹ್ಲಾದ ನೀಡುತ್ತದೆ. === ಅಗ್ನಿ ಗುಡ್ಡ === ಹನುಬಾಳಿನಿಂದ 9 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರದ ನಾಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿ ಬೆಟ್ಟ - ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ( ಉಚ್ಚಾಂಗಿ)   ಪ್ರಕೃತಿಯ ರಮ್ಯ ಸೊಬಗನ್ನು ಅಕ್ಷರಶಃ ಸವಿಯಬೇಕಾದರೆ ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ನೋಡಲೇಬೇಕು. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಲ್ಲುಕಿನ ಚಂಗಡಿಹಳ್ಳಿಯ ಪಂಚಾಯತಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಹೇರೂರು ದಾಖಲೆ ನಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿ( ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ)ಯನ್ನು.     ಈ ವನ್ಯ ಸಿರಿಯ ಸೊಬಗಿನ ರಾಶಿ ಮೊಗೆದಷ್ಟೂ ಮುಗಿಯದು ಒಂದೆಡೆ ಕಡಿದಾದ ಬೆಟ್ಟ ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ರಣಪ್ರಪಾತ ಜಲಪಾತದಿಂದ ಬೀಳುವ ನೀರಿನ ಭೋರ್ಗರೆತ, ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣೆತ್ತಿ ನೋಡಿದರೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ಮೋಡಗಳು, ಬೆಟ್ಟದ ನಡುವಿನಿಂದ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ಬೆಂಕಿಯ ದಟ್ಟ ಹೋಗೆಯಂತೆ ಮೇಲೇರುವ ಆವಿ, ಬೆಟ್ಟದ ನಡುವೆ ಕಿರಿದಾಗಿ ಹರಿಯುವ ನೂರಾರು ತೊರೆಗಳು, ಪ್ರಶಾಂತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ವೈಯ್ಯಾರದಿಂದ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುವ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ನೋಡಿದಷ್ಟೂ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನೋಡುವ ತವಕ. ಏನು ವಿಶೇಷ?...   ಉತ್ತರಕ್ಕೆ, ಹೇರೂರು ಹಾಗೂ ನಗಭೌದ್ದರಹಳ್ಳಿ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹುಲಗುತ್ಹೂರು ಒಡಳ್ಳಿ, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಉಚ್ಚಂಗಿ, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ, ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಕೇವಲ ೩ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದ ಕೂತಿ, ಕುಂದಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮಗಳು ಈ ಎಲ್ಲ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು ೩೦೦೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ೫೦೦೦ ಎಕರೆ ಭೂ ಪ್ರದೇಶವುಳ್ಳ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಮುತಿಕ್ಕುವತಿರುವಾಂತಹ ನಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿಬೆಟ್ಟ.   ಸಕಲೇಶಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದವರು ಈ ನಗಭೋದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ನೋಡಲೇ ಬೇಕೆಂಬ ಮನಸ್ಸು ನಿಮ್ಮದಿದ್ದರೆ ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದ ೫೦ಕೀ.ಮಿ. ಬಿಸಲೆ ಘಾಟಿನಿಂದ ೨೦ ಕೀ.ಮೀ. (ಕೊಡಗು) ಸೋಮರಪೇಟೆಯಿಂದ ೩೦ ಕೀ.ಮೀ. ಶನಿವಾರಸಂತೆಯಿಂದ ೧೦ ಕೀ.ಮೀ., ಚಂಗಡಿಹಳ್ಳ - ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ರಸ್ತೆ ಉಚ್ಚಂಗಿ ಸಮೀಪ ನಾಗಭೋದ್ಧರ ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ೨ ಕೀ.ಮೀ., ಶ್ರಮಿಸಿದರೆ ಕಾಡುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಸುತ್ತಲಿನ ರಮಣೀಯ ದೃಶ್ಯಗಳು ಧನ್ಯತೆಯ ಆಹ್ಲಾದ ನೀಡುತ್ತದೆ.ುರದಿಂದ 25 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಅಗ್ನಿ ಗುಡ್ಡಾ ಎಂಬುದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಅಗನಿ(ಅಗ್ನಿ) ಗ್ರಾಮದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟವಾಗಿದೆ.  ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸುಂದರವಾದ ಶಿಖರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಾರಣ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. 'ಅಗ್ನಿ ಗುಡ್ಡಾ' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಅರ್ಥ 'ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ಪರ್ವತ' ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಈ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸ್ವಭಾವದಿಂದಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.  ಚಾರಣ ಉತ್ಸಾಹಿಗಳು ಮತ್ತು ಹೊರಾಂಗಣ ಕ್ಯಾಂಪಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.  ಪರ್ವತದಿಂದ, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಭತ್ತದ ಗದ್ದೆಗಳ ನೋಟವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.  ಈ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮತ್ತು ಬಾಲಿವುಡ್‌ನ ವಿವಿಧ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿಯೂ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಗನಿ ಗ್ರಾಮದಿಂದ 3 ಕಿ.ಮೀ ಚಾರಣದ ಮೂಲಕ ಶಿಖರವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.  ಇದು ಸಾಕಷ್ಟು ಮಧ್ಯಮ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯನ್ನು ತಲುಪಲು 1 ಗಂಟೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.  ಮೇಲಿನಿಂದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನ ಹೊಲಗಳ ಪೋಸ್ಟ್‌ಕಾರ್ಡ್ ನೋಟವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.  ಯಾವುದೇ ಅಂಗಡಿಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ನೀರು ಮತ್ತು ತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.  ಒಬ್ಬರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಗುಡಾರವನ್ನು ಹಾಕಬಹುದು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಕ್ಯಾಂಪಿಂಗ್ ಮಾಡಬಹುದು. === ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆ === ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆಯು 1792 ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ನಂತರದ ಆಡಳಿತಗಾರನಾದ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ನಕ್ಷತ್ರ ಆಕಾರದ ಕೋಟೆಯಾಗಿದ್ದು, ಫ್ರೆಂಚ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಸೆಬಾಸ್ಟಿಯನ್ ಲೆ ಪ್ರೀಸ್ಟ್ರೆ ಡಿ ವೂಬಾನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಮಿಲಿಟರಿ ಕೋಟೆಗಳ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ.ಈ ಕೋಟೆಯು ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದ 10 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯ ಬಲ ದಡದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಹಾಸನದಿಂದ 37 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಮಂಗಳೂರಿಗೆ ಹೋಗುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಂಖ್ಯೆ 48 ರಲ್ಲಿದೆ.ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆ 988 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಇದೆ, ಇದು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸ್ಪಷ್ಟ ಮತ್ತು ಸುಂದರವಾದ ನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ದಿನದಂದು, ಅರೇಬಿಯನ್ ಸಮುದ್ರವನ್ನೂ ಸಹ ಕೋಟೆಯಿಂದ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. '''<big>ಗುಡ್ಡೆ ಬಸವಣ್ಣದೇವಸ್ಥಾನ ಬೈಕೆರೆ</big>''' === ದೇವಿರಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ,ಉದೇಯವಾರ === ಪುರಾತನ ದೇವಾಲಯವಾದ ಈ ದೇವೀರಮ್ಮ ದೇವಾಲಯವು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಸಮೀಪವಿರುವ ಉದೇಯವರ ಎಂಬ ಸುಂದರ ಗ್ರಾಮದ ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನ ಮಡಿಲಿನಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಸಾರಿಗೆ :ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದಾ ಸುಮಾರು 12 ಕಿ. ಲೊ ಮೀಟರ್ ದೂರವಿದ್ದು. ಸರಿಸುಮಾರು 20 ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪ ಬಹುದು. ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿದಿನ ಬಸ್ಸಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಈ ದೇವಿಯ ಜಾತ್ರಾ ದಿನದಂದು ಭಕ್ತರಿಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಬಸ್ಸಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ದೇವಾಲಯದ ವಿಶೇಷತೆ : ಇಲ್ಲಿ 7 ದೇವಿಯರು ಕೂಡ ಒಂದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವಂತಹ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ ಇದಾಗಿದೆ. ಏಳು ದೇವಿಯರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಪ್ತ ಮಾತ್ರಿಕೆಯರು ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಈ ಏಳು ದೇವಿಯರನ್ನು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಇದು ಈ ದೇವಾಲಯದ ವಿಶೇಷತೆ ಆಗಿದೆ. ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವ : ದೇವಿಯ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವವು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಡಿಪಾವಳಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದ್ದೂರಿಯಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಸೇರಿರುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಾರದಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನಗಳು ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.ವಾರದಲ್ಲಿ ಮಂಗಳವಾರ, ಶುಕ್ರವಾರ, ಮತ್ತು ಭಾನುವಾರ ದಿನದಂದು ಪೂಜೆ ನಡಯುಥ್ದೆ === ಶ್ರೀ ಭ್ರಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ === ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಾಗಿಲ್ಲ ಯಾಕೆಂದರೆ ಇದು ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಬಾಗೇ ಗ್ರಾಮದ ಅಲ್ಲುವಲ್ಲಿ ಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ರಾಮರಾಜ್ಯ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇದೆ ಎನ್ನುವ ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಮಹೇಶ್ವರ (ಈಶ್ವರ )ರು ಒಂದೇ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅಪರೂಪದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಇರುವ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಎಂದರೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ದಿನ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿ ವಾರ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಹಿರಿಯರ ಅನುಭವದ ಮೇಲೆ ತಿಳಿದ ಮಾಹಿತಿಯಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ನಾಗರಕಲ್ಲಿನ   ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸಹ ಕಾಣಬಹುದು ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯವು ಹಾಗಿದೆ ಇದು ಈ ಶ್ರೀ ಭ್ರಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಭ್ರಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಾಗಿಲ್ಲ ಯಾಕೆಂದರೆ ಇದು ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಬಾಗೇ ಗ್ರಾಮದ ಅಲ್ಲುವಲ್ಲಿ ಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ರಾಮರಾಜ್ಯ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇದೆ ಎನ್ನುವ ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಮಹೇಶ್ವರ (ಈಶ್ವರ )ರು ಒಂದೇ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅಪರೂಪದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಇರುವ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಎಂದರೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ದಿನ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿ ವಾರ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಹಿರಿಯರ ಅನುಭವದ ಮೇಲೆ ತಿಳಿದ ಮಾಹಿತಿಯಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ನಾಗರಕಲ್ಲಿನ   ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸಹ ಕಾಣಬಹುದು ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯವು ಹಾಗಿದೆ ಇದು ಈ ಶ್ರೀ ಭ್ರಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸವಾಗಿದೆ.[[ಅರಣ್ಯ]] ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ [[ಎಡಕುಮರಿ]], ದೋಣಿಗಾಲ್ ಮತ್ತು [[ಕೆಂಪುಹೊಳೆ]] ಪ್ರದೇಶಗಳು ಚಾರಣಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಾದುದು ಮತ್ತು ಸವಾಲಿನದೂ ಆಗಿದೆ. [[ಬಿಸಿಲೆ]] ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಚಾರಣಕ್ಕೆ ಹೊರಟು [[ಕುಮಾರಪರ್ವತ]] ದಲ್ಲಿ ಚಾರಣವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುವ ಪರಿಪಾಠವೂ ಇದೆ. ಆಳವಾದ ಕಣಿವೆಗಳು, ರಭಸವಾಗಿ ಹರಿಯುವ ನದಿಗಳು ಚಾರಣಿಗರಿಗೆ ಸವಾಲೊಡ್ಡುತ್ತದೆ. === ಮಂಜೇ ಅಲ್ಲದೆಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತಗಳು === ಮಳೆಗಾಲದ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಮಂಜೆಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತವನ್ನು ತಲುಪಲು ಪರಿಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ತ ಸಮಯ. ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹಿಗಳಿಗೆ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯಿಂದಾಗಿ ಮಳೆಯಾಗುವ ಅವಕಾಶ ಈ ಜಲಪಾತವು ಆದ್ಯತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಕರ್ಷಕ ಕ್ಯಾಸ್ಕೇಡಿಂಗ್ ಫಾಲ್ಸ್ಗೆ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ನೂರು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಈ ಸ್ಥಳದ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ.ಮಂಜೇಹಳ್ಳಿ ಸಮೃದ್ಧ ಹಸಿರುಮನೆಗಳನ್ನು ಹೊದಿಸಿ, ಇಡೀ ಪ್ರದೇಶವು ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ದೈವಿಕ ಪ್ರಶಾಂತತೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆನೆಸಿರುತ್ತದೆ. ಮಂಜೆಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತದಿಂದ ಪುಷ್ಪಗಿರಿ ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ವೈಭವೀಕರಿಸುವ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಸಕಲೇಶಪುರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಸ್ತುಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜಲಪಾತ ಪರ್ವತದ ತಪ್ಪಲಿನಲ್ಲಿದೆ. ಮಂಜೇಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತ ಮಂಜೇಹಳ್ಳಿ ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಕೇವಲ ಒಂದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮಂಜೇಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸುಮಾರು 8 ಕಿ.ಮೀ ದೂರವಿದೆ. ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ: ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಮಳೆಗಾಲದ ತಿಂಗಳುಗಳು ಈ ಜಲಪಾತವನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಉತ್ತಮ ಕಾಲವಾಗಿದೆ. ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕ: ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕವಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರು ತಮ್ಮ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಮಂಜೇಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೊದಲು ಸಮಯ: ಸಂಜೆಯ ವೇಳೆಗೆ ಜಲಪಾತವು ಬೆಳಗ್ಗೆ 5:30 ರವರೆಗೆ ಭೇಟಿ ಮಾಡಬಹುದು. ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ದೂರ: ಎರಡು ಸ್ಥಳಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರವು ಸುಮಾರು 6 ಕಿ.ಮೀ. === ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು === ===== ಜೆಎಸ್ಎಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸಕಲೇಶಪುರ ===== {{Https://jssonline.org/}}ಜೆಎಸ್ಎಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಉತ್ತಮ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ '''''ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ನೂರಾರು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು''''' ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಮಲೆನಾಡಿನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಮಕ್ಕಳ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ದೃಷ್ಠಿಯಿಂದ ಸಕಲೇಶಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವು ಕಳೆದ 35 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 3000+ ಪ್ರಶಿಕ್ಷಣಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಿ ಶಿಕ್ಷಕ/ಉಪನ್ಯಾಸಕ ವೃತ್ತಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿರುವ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ ಎ0ಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. === ಜೆಎಸ್ಎಸ್ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು === ಸಕಲೇಶಪುರ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ 2.5 ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಲೇಜು ಸುತ್ತಲೂ '''ಹಸಿರುಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದ್ದು''' ಪ್ರಕೃತಿ ಪ್ರಿಯರಿಗೆ ಕೈಬೀಸಿ ಕರೆಯುವಂತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿದೆ. ಇದೇ ಸಮಚ್ಚಯದಲ್ಲಿ ಜೆ.ಎಸ್.ಎಸ್ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ಹಾಗೂ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು ಹೊಂದಿದ್ದು ಪ್ರಶಾಂತವಾದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಲು ಅನುಕೂಲಕರ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿದೆ. ==ಸಾರಿಗೆ/ಸಂಪರ್ಕ== *ಬಸ್ಸು : ಬೆಂಗಳೂರು-ಮಂಗಳೂರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವ ಎಲ್ಲ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಬಸ್ಸುಗಳಿಗೂ ಇಲ್ಲಿ ನಿಲುಗಡೆಯಿದೆ *ರೈಲು : ಬೆಂಗಳೂರು-ಮಂಗಳೂರು ನಡುವೆ ಸಂಚರಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ರೈಲುಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ನಿಲುಗಡೆಯಿದೆ. *ವಿಮಾನ: ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಮಂಗಳೂರಿನ ಬಜ್ಪೆಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ. *ವಾಹನ ಸಂಚಾರ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಇದೆ. == ಸಕಲೇಶಪುರ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/bisle-ghat/ ಬಿಸಿಲೆ ಘಾಟ್] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/manjarabad-fort/ ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/bettada-biraveshwara-temple/ ಬೆಟ್ಟದ ಬೀರವೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/jenukallu-gudda-deepadakallu-gudda/ ಜೇನುಕಲ್ಲು ಗುಡ್ಡ & ದೀಪದಕಲ್ಲು ಗುಡ್ಡ] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references/> {{commons category|Sakleshpur}} [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] croz5o6wx8tre6q0j9puax564k6lotl 0 13268 1307841 1290659 2025-07-02T09:10:45Z SunilGSI1 93985 /* ಬಾಹ್ಯಾಪುಟಗಳು */ 1307841 wikitext text/x-wiki {{Underlinked|date=ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೫}} {{Infobox ಭಾರತದ ಭೂಪಟ |native_name=ಆಲೂರು |skyline= |skyline_caption= |latd = 12.983 |longd=75.983 |state_name=ಕರ್ನಾಟಕ |district=[[ಹಾಸನ]] |leader_title= |leader_name= |altitude= ೯೭೪ |population_as_of = ೨೦೦೧ | population_total = ೪,೯೬೧ | population_density = |area_magnitude= |area_total= |area_telephone= ೦೮೧೭೦ |postal_code=೫೭೩ ೨೧೩ |vehicle_code_range=ಕೆಎ-೧೩ |footnotes = | }} ಬೆಟ್ಟದ ರಂಗನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ಈ ದೇವಾಲಯವು '''ಆಲೂರು''' ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಅಡಿಬಯಲು ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.ಇಲ್ಲಿನ ವಿವೇಷತೆ ಎಂದರೆ ಅಡಿಬಯಲು ಗ್ರಾಮದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ್ಲಿನ ೧೪ಗ್ರಾಮಗಳು ಸೇರಿ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಪೆಬ್ರವರಿ ತಿಂಗಳಿನಂದು ಜಾತ್ರೆಯನ್ನು ನೆಡೆಸುತ್ತಾರೆ.. ಜನರು ರಂಗನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ದರ್ಶನ ಪಡೆಯವುದರ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಕೋರಿಕೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. === ಶ್ರೀ ವಿಜಯದುರ್ಗ ಕ್ಷೇತ್ರ: === ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬಡವರ ಊಟಿ ಎಂದೇ ಎಂದೇ ಪ್ರಖ್ಯಾಟಿ ಹೊಂದಿರುವ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಸುಮಾರು ಹದಿನೈದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಕ್ರಮಿಸಿದರೆ ಸಿಗುವ ಪಟ್ಟಣವೇ ಆಲೂರು. ಆಲೂರಿನಿಂದ ಸರಿ ಸುಮಾರು 2 ಕಿ.ಮೀ ಕ್ರಮಿಸಿದರೆ ಸಿಗುವ ಪುಣ್ಯಸ್ಥಳವೇ ಶ್ರೀ ವಿಜಯದುರ್ಗ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಭಕ್ತರಿಗೆ ಆರಾಧನೆಯ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅಚ್ಚು ಮೆಚ್ಚು. ಸುಮಾರು ಮೂರು ಶತಮಾನಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಶ್ರೀ ಉಡಸಲಮ್ಮ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಮತ್ಸಾಲಮ್ಮ ದೇವಿಯರ ವಿನೂತನ ದೇವಾಲಯದ ಸಮುಚ್ಚಯವೇ ಶ್ರೀ ವಿಜಯದುರ್ಗ  ಕ್ಷೇತ್ರ. ಇನ್ನು 2011ರಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ವಂಶಸ್ಥರಾದ  ಸುಂದರರಾಜ  ಅರಸ್ ಮತ್ತು ವಂಶಸ್ಥರಿಂದ  ಸುಮಾರು 5 ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ವಾಸ್ತು ಮತ್ತು ಕಲೆಯಿಂದ ಚೈತನ್ಯ ಪಡೆದು ದಿವ್ಯ ದೇಗುಲವಾಗಿ ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಮತ್ಸಾಲಮ್ಮ  ದೇವಿಯವರ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಅಪರೂಪದ ಐಶ್ವರ್ಯ ಗಣಪತಿ ಮತ್ತು ಇಷ್ಟ ಸಿದ್ಧಿ ಆಂಜನೇಯ ದೇವರ ಪುಟ್ಟ ಗುಡಿಗಳು ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಮತ್ತೊಂದು ಆಕರ್ಷಣೆ ಎಂದರೆ ಯಾಗ ಮಂಟಪ ಈ ಯಾಗ ಮಂಟಪದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲು ನವದುರ್ಗೇಯರ ಮೂರ್ತಿಗಳ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ ಇದ್ದು, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶುಭ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳು ಜರಗುತ್ತದೆ. == ಆಲೂರು ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/shri-parvatammana-gudi-betta/ ಶ್ರೀ ಪಾರ್ವತಮ್ಮನ ಗುಡಿ ಬೆಟ್ಟ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/sri-vijayadurga-kshetra/ ಶ್ರೀ ವಿಜಯದುರ್ಗಾ ಕ್ಷೇತ್ರ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/watehole-dam/ ವಾಟೆಹೊಳೆ ಅಣೆಕಟ್ಟು] ==ಬಾಹ್ಯಾಪುಟಗಳು== * [https://archive.is/20121127202507/hassan-history.blogspot.com/ ಹಾಸನ ಇತಿಹಾಸ] * [http://hoysalatourism.org/ ಹೊಯ್ಸಳ ಟೂರಿಸಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209004127/http://www.hoysalatourism.org/ |date=2014-02-09 }} {{ಹಾಸನ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} '''ಚಾಕನಹಳ್ಳಿ''' ಗ್ರಾಮ ಆಲೂರು ತಾಲೂಕು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಆಲೂರುನಿಂದ 10 ಕಿ ಮಿ ದೂರವಿ... ಚಾಕನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮ ಆಲೂರು ತಾಲೂಕು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಆಲೂರುನಿಂದ 10 ಕಿ ಮಿ ದೂರವಿರುವ ಗ್ರಾಮ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣ: ಅರೆಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು ವಾರ್ಷಿಕ 70% ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಬ್ಬಗಳು: ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶ್ರೀ ಮಾರಿಕಾಂಬ ದೇವಿಯ ಉತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಪ್ರತಿ 5ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಸುಬು: ಕೃಷಿ ಕಾಫಿ ಜೋಳ ಆಲೂಗಡ್ಡೆ ಭತ್ತರಾಗಿ ತರಕಾರಿ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆಯುತಾರೆ ಜನಸಂಖ್ಯೆ: ಕೇವಲ 51 ಮನೆಗಳಿರುವ ಚಿಕ್ಕ ಗ್ರಾಮ 165 ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿದ ಧರ್ಮ: ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ನೆರೆಹೊರೆ ಊರುಗಳು: ಕರಿಗೋಡನಹಳ್ಳಿ ಹಸಗನೂರು ಮುತ್ತಿಗೆ ವಿಶೇಷತೆ: ಗ್ರಾಮದಿಂದ 500 ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿ ಯಗಚಿ ನದಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ 8ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇದೆ ಇಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಜರಾಯಿ ಇಲಾಖೆ ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] mv7bvpf7uprbfrkqk2t3pbrb8049af1 0 13921 1307817 491246 2025-07-02T03:16:39Z Ooligan 93815 better photo/ foto/ image 1307817 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific-prefix = [[ಗೌರವಾನ್ವಿತ]] | name = ಕೆವಿನ್ ರುಡ್ | honorific-suffix = | image = Kevin Rudd 2024 (cropped).jpg | office = ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ೨೬ನೆಯ [[ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ]] | monarch = [[Elizabeth II]] | governor-general = [[Quentin Bryce]] | deputy = [[Anthony Albanese]] | term_start = 27 June 2013 | term_end = 18 September 2013 | predecessor = [[Julia Gillard]] | successor = [[Tony Abbott]] | monarch1 = [[Elizabeth II]] | governor-general1 = [[Michael Jeffery]]<br>[[Quentin Bryce]] | deputy1 = [[Julia Gillard]] | term_start1 = 3 December 2007 | term_end1 = 24 June 2010 | predecessor1 = [[John Howard]] | successor1 = [[Julia Gillard]] | office2 = [[Australian Labor Party#ALP federal parliamentary leaders|ಲೇಬರ್ ಪಾರ್ಟಿಯ ನಾಯಕ]] | deputy2 = [[Anthony Albanese]] | term_start2 = 26 June 2013 | term_end2 = 13 September 2013 | predecessor2 = [[Julia Gillard]] | successor2 = [[Bill Shorten]] | deputy3 = [[Julia Gillard]] | term_start3 = 4 December 2006 | term_end3 = 24 June 2010 | predecessor3 = [[Kim Beazley]] | successor3 = [[Julia Gillard]] | office4 = [[Minister for Foreign Affairs (Australia)|Minister for Foreign Affairs]] | primeminister4 = [[Julia Gillard]] | term_start4 = 14 September 2010 | term_end4 = 22 February 2012 | predecessor4 = [[Stephen Smith (Australian politician)|Stephen Smith]] | successor4 = [[Bob Carr]] | office5 = [[Leader of the Opposition (Australia)|Leader of the Opposition]] | deputy5 = [[Julia Gillard]] | term_start5 = 4 December 2006 | term_end5 = 3 December 2007 | predecessor5 = [[Kim Beazley]] | successor5 = [[Brendan Nelson]] | office6 = [[Minister for Foreign Affairs (Australia)|Shadow Minister for Foreign Affairs]] | leader6 = [[Simon Crean]]<br/>[[Mark Latham]]<br/>[[Kim Beazley]] | term_start6 = 11 November 2001 | term_end6 = 4 December 2006 | predecessor6 = [[Jenny Macklin]] | successor6 = [[Stephen Smith (Australian politician)|Stephen Smith]] | constituency_MP7 = [[Division of Griffith|Griffith]] | parliament7 = Australian | term_start7 = 3 October 1998 | term_end7 = 22 November 2013 | predecessor7 = [[Graeme McDougall]] | successor7 = To be elected | majority7 = 5,059 (2.94%) | birthname = Kevin Michael Rudd | birth_date = {{birth date and age|1957|9|21|df=y}} | birth_place = [[Nambour, Queensland]], Australia | death_date = | death_place = | party = [[Australian Labor Party|Labor Party]] | spouse = [[Thérèse Rein]] | children = 3 | residence = [[Norman Park, Queensland]], Australia<ref>{{cite web|title=Kevin Rudd once again running the nation from his back deck in Brisbane's Norman Park|url=http://www.couriermail.com.au/news/queensland/kevin-rudd-once-again-running-the-nation-from-his-back-deck-in-brisbane8217s-norman-park/story-fnihsrf2-1226672194878|publisher=Courier Mail|accessdate=9 September 2013}}</ref> | alma_mater = [[Australian National University]] | religion = [[Anglican Church of Australia|Anglicanism]]<ref>{{cite interview|last=Rudd|first=Kevin|subjectlink= |interviewer=[[Geraldine Doogue]]|title=Kevin Rudd: The God Factor|callsign=ABC1|date=8 May 2005|program=[[Compass (TV program)|Compass]]|accessdate=18 February 2012|quote=I come from a long history of people who have spoken about the relevance of their faith to their political beliefs, on our side of politics going back. I mean here in Queensland Andrew Fisher was the Labor Prime Minister from this State. Andrew Fisher was a Christian Socialist. He taught Presbyterian Sunday School. He in turn came out of the stable of Keir Hardie who was himself a Presbyterian Sunday School teacher who founded the British Labour Party in the 1890s and was the first British Labour member of parliament. There's a long tradition associated with this; currently called the Christian Socialist Movement. And it's a worldwide network of people. The fact that you don't often hear from us in this country, well it's open for others to answer. I'm a relatively recent arrival. But I think, I think given what's happening on the political right in this country, what's happening on the political right in America, it's important that people on the centre-left of politics begin to argue a different perspective from within the Christian tradition.}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.theaustralian.com.au/news/nation/rudds-decision-to-take-holy-communion-at-catholic-mass-causes-debate/story-e6frg6nf-1225810746387|title=Rudd's decision to take holy communion at Catholic mass causes debate|date=16 December 2009|accessdate=18 February 2012|work=The Australian |author1=Maiden, Samantha}}</ref> | signature = Kevin Rudd Signature 2.svg | website = [http://www.aph.gov.au/Senators_and_Members/Parliamentarian?MPID=83T Parliamentary website]<br/>[http://www.kevinrudd.org.au/ Personal website] }} '''ಕೆವಿನ್ ಮೈಕೆಲ್ ರಡ್''' [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ]]ದ ೨೬ ನೆಯ ಹಾಗೂ ಪ್ರಸಕ್ತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು. ಇವರು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಲೇಬರ್ ಪಾರ್ಟಿಯ ನಾಯಕರು. ಇವರ ಪಕ್ಷ ೨೪ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೭ ರಂದು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಗೆದ್ದ ನಂತರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩, ೨೦೦೭ ರಂದು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://www.aph.gov.au/Senators_and_Members/Parliamentarian?MPID=83T Official Parliamentary homepage for Kevin Rudd] *[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/7043713.stm BBC Profile&nbsp;– Kevin Rudd] *[https://archive.is/20121231020141/www.news.com.au/dailytelegraph/gallery/0,22056,5025871-5010140,00.html "Kevin Rudd: The early years | Daily Telegraph"&nbsp;– Images] {{OpenAustralia}} {{ಚುಟುಕು}} [[ವರ್ಗ:ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು]] stxeu2uwm8lb9pc38dd9ss13rairz7j 0 16563 1307809 1165756 2025-07-02T01:58:12Z Makrumanju 1772 /* ಮಾಕಳಿ ಶಾಸನ */ 1307809 wikitext text/x-wiki [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ|ಚನ್ನಪಟ್ಟಣದಿಂದ]] ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ೧೫ ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ದೂರವಿರುವ '''ಮಾಕಳಿಗ್ರಾಮ'''. ಸುಮಾರು ೩೫೦೦ ರಿಂದ ೪೦೦೦ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಗ್ರಾಮ. ಸುಮಾರು ಹನ್ನೆರಡು ಸಾವಿರ ಎಕರೆಯ ಸುಂದರವಾದ ಹಸಿರಿನ [[ಅರಣ್ಯ|ಅರಣ್ಯದ]] ನಡುವೆ ಇರುವ ಮಾಕಳಿಗ್ರಾಮ. ರಾಜ ಮಹಾರಾಜರ ಕಾಲದ ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳನ್ನೇ ತೆರೆದಿಡಲು ಇಲ್ಲಿ ಐವತ್ತಕ್ಕು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ ದೊರೆಯುವ [[ವೀರಗಲ್ಲು|ವೀರಗಲ್ಲುಗಳು]], [[ಮಾಸ್ತಿಗಲ್ಲು|ಮಾಸ್ತಿಗಲ್ಲುಗಳು]] ಒಂದು ಪುಟ್ಟ [[ಇತಿಹಾಸ|ಇತಿಹಾಸವನ್ನೇ]] ತೆರೆದಿಡುತ್ತವೆ ಆದರೆ ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸುವ ಅಗತ್ಯತೆ ಅವಶ್ಯಕ ವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಶಾಸನದಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸು ದೇವರಾಯನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗೋಪಿನಾಯಕ ಎಂಬುವವನು ಆಳ್ವಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದುದಾಗಿ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಊರಿನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ಕಲ್ಲು ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಈ ಹಿಂದೆ ಕೋಟೆ ಇತ್ತು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಮೂಕ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ವೀರಗಲ್ಲುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ ಮಾಸ್ತಿಗಲ್ಲುಗಳು ದೊರೆಯುವುದರಿಂದ ಈ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಸತಿಸಹಗಮನ ಪದ್ದತಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ. *ಮಾಕಳಿಯ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ದೇವಾಲಯವು ಇಲ್ಲಿನ ಶಾಸನದ ಪ್ರಕಾರ ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಈಗ ಜೀರ್ಣೋದ್ದಾರದಿಂದಾಗಿ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದು ತನ್ನ ಹಳೆಯ ಸೊಬಗನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. * ಮಾಕಳಿಯು ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಾಕಳಿ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯಿತಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪ್ರದೇಶವೆಂದರೆ '''ಮಾಕಳಿಹೊಸಹಳ್ಳಿ, ಕೋಟೆಹೋಲ(ರಾಮರಾಜಪುರ), ನಾಯಿದೊಳ್ಳೆ, ಪ್ಲಾಂಟೆಷನ ದೊಡ್ಡಿ, ರಾಮನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ''' ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಮಾಕಳಿಯ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳೆಂದರೆ '''ಶ್ರೀ ಹಿರಿಯಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಶ್ರೀ ಬಲ್ಲೆಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಶ್ರೀ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ''' ಮುಂತಾದವು. ಮಾಕಳಿ ಎಂದೊಡನೆ '''ಮಾಕಳಿ ಬೇರು''' ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮಾಕಳಿ ಬೇರಿನ ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ತುಂಬ ವಿಶಿಷ್ಟ. ಮಾಕಳಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದನೆ ತರಗತಿಯಿಂದ ದ್ವಿತೀಯ ಪಿ.ಯು.ಸಿ ವರೆಗಿನ ಶಾಲಾ-ಕಾಲೇಜು ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮಗಳ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಿದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾದ ವಾತವಾರಣದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಗ್ರಾಮ ಇದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಜನರ ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬು ವ್ಯವಸಾಯ. ಪ್ರಮುಖವಾದ ಬೆಳೆಗಳೆಂದರೆ '''[[ರಾಗಿ]], [[ಭತ್ತ]], [[ಮಾವು]], [[ತರಕಾರಿ]] ಬೆಳೆಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ. [[ವ್ಯವಸಾಯ|ವ್ಯವಸಾಯದ]] ಜೊತೆಗೆ [[ಹೈನುಗಾರಿಕೆ]], [[ಕುರಿ]] ಸಾಕಣೆ, [[ರೇಷ್ಮೆ]] ಸಾಕಣೆ ಮುಂತಾದ ಈ ಜನರ ಮುಖ್ಯ ಆಧಾಯದ ಮೂಲಗಳಾಗಿವೆ. * ಮಾಕಳಿಯ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯೆಂದರೆ ಪ್ರತಿವರ್ಷವು ನಡೆಯುವ ಹಿರಿಯಮ್ಮ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಯ ಹಬ್ಬವು ಬಹು ವಿಜೃಭಣೆಯಿಂದ ಜರಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಒಂದು ವಾರಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲ ಗ್ರಾಮದವರಿಗೂ ಒಂದು ಸಡಗರದ ದಿನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ದೇವರ ಉತ್ಸವ, ಕೋಲಾಟ, ಕೊಂಡ(ಬೆಂಕಿಯ ಕೆಂಡದ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುವುದು), ನೀರ್ಗಾಲಿ, ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಮುತಾಂದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಜನರ ಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. * ಮಾಕಳಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಮತ್ತೊಂದರ ಪ್ರಕಾರ ಮಾಕಳಿ ರಾಜ್ಯ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪಿನ ಕಾಯಿಗೆ ಬಳಸುವ "ಮಾಗಣಿ ಬೇರು" ದೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಮಾಗಣಿ ಊರು ತದನಂತರದಲ್ಲಿ "ಮಾಕಳಿ"ಯಾಗಿರಬೇಕು. ಇನ್ನೊಂದು ಐತಿಹ್ಯದ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಊರಿನಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಹಾಕಾಳಿ ದೇವಾಲಯವಿತ್ತೆಂದು ಅದರಿಂದ ಮಹಾಕಾಳಿ ಊರೆಂದು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಮಾಕಳಿಯಾಯಿತ್ತೆಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈಗ ಮಹಾಕಾಳಿ ದೇವಾಲಯ ನಶಿಸಿಹೋಗಿ ಈಗಿನ ಹಿರಿಯಮ್ಮ ದೇವಾಲಯವೇ ಹಿಂದೆ ಮಹಾಕಾಳಿ ದೇವಾಲಯವಾಗಿರಬೇಕು ಎನಿಸುತ್ತದೆ.<br />''' == ಮಾಕಳಿ ಶಾಸನ == ಮಾಕಳಿ ಗ್ರಾಮದಿಂದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಸಿಗುವ ಈ ಶಾಸನದ ಕಾಲ ಕ್ರಿ.ಶ.೧೪೧೪. ಇದನ್ನು ಬಿ.ಎಲ್.ರೈಸ್ ರವರು ತಮ್ಮ ಎಫಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಆಫ್ ಕರ್ನಾಟಕದ ೯ನೇ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದೊಂದು ದಾನ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸು ದೇವರಾಯನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಸೀಮೆಯನ್ನು ಗೋಪಿನಾಯಕ ಎಂಬುವವನು ಆಳ್ವಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಕೇತುಗೌಡ ಎಂಬುವವನು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾದ ಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಕೆರೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿ ದತ್ತಿ ಬಿಟ್ಟ ವಿಚಾರ ಈ ಶಾಸನದಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಶಿಲಾಶಾಸನದ ಭಾಷೆ ಹಾಗೂ ಲಿಪಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿದ್ದು, ೨೫ ಸಾಲುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.''' ಮಾಕಳಿಯ ಬರಹಗಾರರು : ಡಾ.ಎಂ.ಕೆ.ಮಂಜುನಾಥ == ಮಾಕಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಮಾಸ್ತಿ-ವೀರಗಲ್ಲುಗಳು == ಮಾಸ್ತಿಗಲ್ಲು - ವೀರಗಲ್ಲುಗಳು [[Image: makali2.jpg]] [[Image: makali3.jpg]] ==ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು== *ಮಾಕಳಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳು[http://karnatakavaibhava.blogspot.in/2012/02/blog-post_17.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160307031102/http://karnatakavaibhava.blogspot.in/2012/02/blog-post_17.html |date=2016-03-07 }} *ಮಾಕಳಿಯ ವಿವರಗಳು[http://makrumanju.blogspot.in/] [[ವರ್ಗ:ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಗ್ರಾಮಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು]] cfgfjhk2nj60vsguv1g1tq28xbw6gmd 0 19405 1307838 1307748 2025-07-02T08:54:06Z SunilGSI1 93985 /* ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ */ 1307838 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ದೇವನಹಳ್ಳಿ | native_name = | native_name_lang = | other_name = ದೇವನದೊಡ್ಡಿ | nickname = | settlement_type = ಪಟ್ಟಣ | image_skyline = File:Devanahalli Montage.png | image_alt = | image_caption = ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಮಾಂಟೇಜ್ ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಕಾರವಾಗಿ: [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಜನ್ಮಸ್ಥಳ, ಕೋಟೆಯಿಂದ ಪಟ್ಟಣದ ನೋಟ, ಕೋಟೆ ಗೋಡೆಗಳ ಹೊರಗಿನ ನೋಟ, ಕೋಟೆಯ ಒಳ ನೋಟ, ಡಿಮಾರ್ಟ್ ಸ್ಟೋರ್. | pushpin_map = India Karnataka#India | pushpin_label_position = left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳ | coordinates = {{coord|13.23|N|77.7|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[:en:States and territories of India|ರಾಜ್ಯ]] | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = [[:en:List of districts of India|ಜಿಲ್ಲೆ]] | subdivision_name2 = [[:en:Bengaluru Rural district|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = ಟೌನ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 16 | area_rural_km2 = 413 | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 28051 <ref>{{Cite web|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/587/download/1996/DH_2011_2929_PART_B_DCHB_BANGALORE_RURAL.pdf|access-date=29 September 2023|title=Census Data Handbook 2011}}</ref> | population_rural = 146705 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆ | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[:en:Indian Standard Time|ಐಎಸ್‌ಟಿ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[:en:Postal Index Number|ಪಿಐಎನ್]] | postal_code = ೫೬೨೧೧೦ | registration_plate = ಕೆ‌ಎ-೪೩ | website = http://www.devanahallitown.mrc.gov.in | footnotes = }} '''ದೇವನಹಳ್ಳಿ''', ಇದನ್ನು "ದ್ಯಾವಂದಳ್ಳಿ", "ದೇವನದೊಡ್ಡಿ" ಮತ್ತು "ದೇವನಪುರ' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ]] [[:en: Bengaluru Rural district|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ]] ಒಂದು [[:en: Town Municipal Council|ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣ ಪುರಸಭೆಯಾಗಿದೆ]].<ref>{{Cite web |url=http://bangalorerural.kar.nic.in/english/devenahalli.asp |title=Office of the Deputy Commissioner Bangaluru Rural District |access-date=20 June 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160619002146/http://bangalorerural.kar.nic.in/english/devenahalli.asp |archive-date=19 June 2016 |url-status=dead }}</ref> ಈ ಪಟ್ಟಣವು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕೆ ೪೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೨೫ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ]] ತಾಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.igovernment.in/site/karnataka-approves-rs-943bn-investment-projects-37249 |title=Karnataka approves Rs 943bn investment projects |publisher=iGovernment.in |date=2010-03-30 |access-date=2013-08-18 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120228205929/http://www.igovernment.in/site/karnataka-approves-rs-943bn-investment-projects-37249 |archive-date=2012-02-28 }}</ref> ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಸುಮಾರು ೪೦೦ ಎಕರೆ (೧.೬ ಕಿಮೀ^೨) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಹುಕೋಟಿ [[ಡಾಲರ್]] ವೆಚ್ಚದ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಬರಲಿದೆ. ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಪಾರ್ಕ್, ಸೈನ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ₹ ೧೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೧೨೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಹಣಕಾಸು ನಗರವೂ ಬರಲಿದೆ. ಹೊಸ ಉಪಗ್ರಹ ರಿಂಗ್ ರಸ್ತೆ ನಗರವನ್ನು [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದೊಂದಿಗೆ]] ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಮುಂಬರುವ ₹ ೧,೫೦೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೧೮ ಬಿಲಿಯನ್), ೧೨,೦೦೦ ಎಕರೆ (೪೯ ಕಿಮೀ^೨) [[:en: BIAL IT Investment Region|ಬಿಐಎಎಲ್ ಐಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಪ್ರದೇಶದ]] ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಐಟಿ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.hindu.com/2010/01/29/stories/2010012953620400.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100201235839/http://www.hindu.com/2010/01/29/stories/2010012953620400.htm |url-status=dead |archive-date=2010-02-01 |title=Karnataka / Bangalore News : State Cabinet approves IT park near Devanahalli airport |date=2010-01-29 |work=[[The Hindu]] |access-date=2013-08-18}}</ref> ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ₹ ೨೦,೪೫೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೨೫೦ ಬಿಲಿಯನ್) ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.deccanherald.com/content/39488/devanahalli-aerospace-park-amp-sez.html |title=Devanahalli aerospace park & SEZ gathering steam |publisher=Deccanherald.com |access-date=2013-08-18}}</ref> ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ, [[ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್]] ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು "ಮೈಸೂರಿನ ಹುಲಿ" ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite book |last=Hasan |first=Mohibbul |title=History of Tipu Sultan |url=https://books.google.com/books?id=hkbJ6xA1_jEC |access-date=19 January 2013 |year=2005 |publisher=Aakar Books |isbn=81-87879-57-2 |page=6 }}</ref> ದೇವನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ]] ವಾಸ್ತವಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಕಚೇರಿ [[:en:National Highway 648 (India)|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೬೪೮ (ಭಾರತ)]], ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ (೧೧ ಕಿ.ಮೀ) ಮತ್ತು ದೇವನಹಳ್ಳಿ (೧೨ ಕಿ.ಮೀ) ನಡುವೆ ವಿಶ್ವನಾಥಪುರ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== ದೇವನಹಳ್ಳಿ [[:en:Gangawadi|ಗಂಗವಾಡಿಯ]] ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ, [[ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು]], [[ನೊಳಂಬ|ನೊಳಂಬರು]], [[ಪಲ್ಲವ|ಪಲ್ಲವರು]], [[ಚೋಳರು]], [[ಹೊಯ್ಸಳ|ಹೊಯ್ಸಳರು]] ಮತ್ತು [[ವಿಜಯನಗರ]] ಆಡಳಿತಗಾರರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. [[File:Devanahalli Fort entrance, Devanahalli, Bengaluru, Karnataka, India (2006).jpg|thumb|left|[[:en:Devanahalli Fort|ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ]]]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ಇತ್ತೀಚಿನ ಇತಿಹಾಸವು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು, [[:en:Conjeevaram|ಕಾಂಜೀವರಂ]] (ಇಂದಿನ [[ಕಾಂಚೀಪುರಂ]]) ನಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಕುಟುಂಬವು [[ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ (ಭಾರತ)|ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟದ]] ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರುವ ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನ ಬಳಿ ಶಿಬಿರ ಮಾಡಿತು. ಅವರ ನಾಯಕ ರಾಣಾ ಬೈರೇಗೌಡರಿಗೆ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮೊರಾಸು ಒಕ್ಕಲು ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಅವರು ನಂತರ ಅಹುತಿ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಇದನ್ನು ನಂತರ, ಆವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮಗ ಮಲ್ಲ ಬೈರೇಗೌಡರು ದೇವನಹಳ್ಳಿ, [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] ಮತ್ತು [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವನ್ನು]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ [[:en: Kempe Gowda I|ಒಂದನೇ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು]] ಸಹ ಮೊರಾಸು ಒಕ್ಕಲು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು. ವಿಜಯನಗರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮಲ್ಲ ಬೈರ್‌ರವರು ೧೫೦೧ ರಲ್ಲಿ, ದೇವನದೊಡ್ಡಿ ಗ್ರಾಮದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ದೇವರಾಯನ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಮಣ್ಣಿನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ದೇವಂಡಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದನು.<ref>{{cite book |title=Gazetteer of Bangalore (1875) |date=1875 |pages=57–58 |url=https://archive.org/details/BangaloreGazetteer1875 |access-date=26 March 2024}}</ref> ಒಂದೇ ಕುಟುಂಬದ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಸರಣಿಯು ದೇವನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ೫೪ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿತು. ದೊಡ್ಡ ಬೈರೇಗೌಡರು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಆಳಿದರು. ೧೭೪೭ ರಲ್ಲಿ, ಈ ಕೋಟೆಯು ನಂಜ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ [[ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ಕೈಗೆ ಸೇರಿತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, [[ಹೈದರಾಲಿ|ಹೈದರಾಲಿಯು]] ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ. ಅವನ ಮಗ [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಇಲ್ಲಿಯೇ ಜನಿಸಿದನು. ಹೈದರಾಲಿಯು ಅಂಡಾಕಾರದ ಕಲ್ಲನ್ನು ಬಳಸಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಇದರ ಸುತ್ತಲೂ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕೊತ್ತಲಗಳು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕ್ಯಾವಲಿಯರ್‌ಗಳಿವೆ. ೧೭೯೧ ರಲ್ಲಿ, [[:en: Third Anglo-Mysore War|ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದ]] ಭಾಗವಾಗಿ [[:en:Lord Cornwallis|ಲಾರ್ಡ್ ಕಾರ್ನ್ವಾಲಿಸ್]] ಮುತ್ತಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿತ್ತು. ===೨೧ ನೇ ಶತಮಾನ=== ====ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಕೀರ್ಣ==== ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ, [[:en: Foxconn|ಫಾಕ್ಸ್ಕಾನ್]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೩೦೦ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನಾ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಲು ೨೧,೯೧೧ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್ $ ೨.೬ ಬಿಲಿಯನ್) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/iphone-maker-foxconn-buys-huge-site-in-devanahalli/article66831899.ece |title=iPhone maker Foxconn buys huge site in Devanahalli |work=[[The Hindu]] |access-date=2013-04-28}}</ref><ref>{{cite web|url=https://telecom.economictimes.indiatimes.com/news/devices/foxconn-receives-karnataka-approval-for-additional-investment-of-rs-13911-crore/105941339|title=Foxconn receives Karnataka approval for additional investment of Rs. 13,911 crore |work=[[The Economic Times]] |access-date=2013-04-28}}</ref> [[:en:Boeing|ಬೋಯಿಂಗ್]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೪೩ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ₹ ೧,೬೦೦ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್ $ ೧೯೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್|ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ]] ಹೊರಗೆ ಬೋಯಿಂಗ್‌ಗೆ ಅತಿದೊಡ್ಡ ತಾಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/boeing-india-to-open-a-43-acre-complex-in-devanahalli-bengaluru-11403021.html |title=Boeing India to open its largest facility outside the US in Bengaluru |work=Moneycontrol |access-date=2013-04-28}}</ref> ====ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ==== [[:en:World Trade Center Bangalore|ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಜೊತೆಗೆ, ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಂಬರುವ ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.wtca.org/world-trade-center-devanahalli?locale=en |title=WTC Devanahalli |work=[[World Trade Centers Association]] |access-date=2024-04-28}}</ref> ಇದು ೭೪ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ೨೦೨೭ ರಲ್ಲಿ, ತೆರೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/upcoming-tech-parks-bengaluru-over-25-mega-projects-transform-north-bluru-see-list-862473 |title=Upcoming tech parks in Bengaluru; over 25 mega projects to transform North B'luru |work=[[International Business Times]] |access-date=2024-04-28}}</ref> ==ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ== ೨೦೨೧ ರ ಭಾರತದ [[ಜನಗಣತಿ|ಜನಗಣತಿಯ]] ಪ್ರಕಾರ,<ref>{{cite web|url=http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archive-url=https://web.archive.org/web/20040616075334/http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archive-date=2004-06-16|title= Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)|access-date=2008-11-01|publisher= Census Commission of India}}</ref> ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು ೨೩,೧೯೦ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ೫೨% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ೪೮% ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಸರಾಸರಿ [[ಸಾಕ್ಷರತೆ|ಸಾಕ್ಷರತಾ]] ಪ್ರಮಾಣವು ೬೬% ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೫೯.೫% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಪುರುಷ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೭೩% ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೫೮% ಆಗಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೧೨% ರಷ್ಟು ೬ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರು. ==ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ== * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/bengaluru-rural/kundana-betta/ ಕುಂದನ ಬೆಟ್ಟ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/bengaluru-rural/tipu-sultans-birth-place/ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/bengaluru-rural/devanahalli-fort/ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/bengaluru-rural/shri-kote-venugopala-swamy-temple/ ಶ್ರೀ ಕೋಟೆ ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/bengaluru-rural/sadahalli-quarry-temple/ ಸಾದಹಳ್ಳಿ ಕ್ವಾರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/bengaluru-rural/shri-shri-nakoda-avanti-108-parshwanath-jain-tirth-dham/ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ನಾಕೋಡ ಅವಂತಿ 108 ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಜೈನ ತೀರ್ಥ ಧಾಮ] ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಕೇವಲ ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ಪ್ರಯಾಣ. [[ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ನೀಡಿದ ಉತ್ತೇಜನದಿಂದಾಗಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ದಟ್ಟಣೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. [[File:Venugopalaswamy temple in the Devanahalli fort.JPG|thumb|left|[[:en:Venugopalaswamy Temple, Devanahalli|ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ (ವಿಷ್ಣು) ದೇವಸ್ಥಾನ]] ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯು ನಂತರದ [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] ಅವಧಿಗೆ ಸೇರಿದೆ.]] ===ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ=== ಹನ್ನೆರಡು ಕೊತ್ತಲಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ೨೦ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ಆಳುವ ರಾಜವಂಶಗಳು ಹೊಂದಿದ್ದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.bangaloretourism.org/Fort-Devanahalli-Fort.php|title=Devanahalli Fort & Venugopala Swamy Temple, Bangalore Rural, Karnataka}}</ref> ===ಕೋಟೆ ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ದೋಷರಹಿತ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಎಲ್ಲಾ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ, [[:en: Venugopala Swami Temple|ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು]] ಹೆಚ್ಚು ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಮತ್ತು ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಅಂಗಳವು ವಿಶಾಲವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು [[ರಾಮಾಯಣ|ರಾಮಾಯಣದ]] ವಿವಿಧ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಸುಂದರವಾದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು [[:en:Archaeological Survey of India|ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯ]] ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ. ===ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳು=== ಹತ್ತಿರದ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಅಷ್ಟೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೂಟೆ ಮಾರಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಚಿಕ್ಕೇರೆ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ವೀರಭದ್ರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕಾಳಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿ ಮಠ, ಮಹಾಂತ ಮಠ, ಬಾಲಗೋಪಾಲ (ಹಳೆಯ), ನಗರೇಶ್ವರ, ಬಸವೇಶ್ವರ, ಜೈನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಇತರ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite web|author=Indrani |url=https://isharethese.com/temples-in-devanahalli-fort-town/ |title=i Share: Temples in Devanahalli |publisher=Isharethese.com |date=2008-05-23 |access-date=2013-08-18}}</ref> ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ [[ದಿವಾನ್ ಪೂರ್ಣಯ್ಯ]] ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಸರೋವರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೊಡ್ಡ ಕೊಳವಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಆಂಜನೇಯನನ್ನು ಸರೋವರಾಂಜನೇಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ===ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ=== {{multiple image | total_width = 350 | image1 = Birth place of Tipu Sultan in Devanahalli 05.jpg | alt1 = Birth place of Tipu Sultan in Devanahalli | image2 = Stone laid at Tippu's birth place.jpg | alt2 = Stone laid at Tippu's birth place | footer = [[:en:Kingdom of Mysore|ಮೈಸೂರು ಸುಲ್ತಾನ್]] [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಮತ್ತು [[:en:Archaeological Survey of India|ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆ]] ರಕ್ಷಿಸಿದ ಸ್ಥಳ. }} ಕೋಟೆಯ ಒಳಗೆ, [[ಹೈದರಾಲಿ|ಹೈದರ್ ಅಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ತಮ್ಮ ಮನೆ ಎಂದು ಕರೆದ ಸ್ಥಳ ಇದಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಜನಿಸಿದರು. ಕೋಟೆಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಈಗ ಸ್ಮಾರಕವಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.karnataka.com/bangalore/devanahalli-fort/|title = Devanahalli Fort – A Fort Guarding Yesteryear's Grandeur|date = 15 January 2014}}</ref> ಇದು ಸುಮಾರು ಆರು ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದ್ದು, ಕಂಬಗಳ ಆವರಣ ಮತ್ತು ಚೌಕಾಕಾರದ ಮೇಲ್ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಫಲಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಖಾಸ್ ಬಾಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶವು ಈಗ ಅನೇಕ [[ಹುಣಸೆ]] ಮರಗಳು, ಕೆಲವು [[ಮಾವಿನ ಮರ|ಮಾವಿನ ಮರಗಳು]] ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಒಣಗಿದ ಕೊಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮನಮೋಹಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಟಿಪ್ಪುವಿನ ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿತ್ತು. ==ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ== ===ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ=== ====ಟರ್ಮಿನಲ್ ೧==== ೨೪ ಮೇ ೨೦೦೮ ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೩.೧ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅನ್ನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೧೨ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ೧೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪೪ ರಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ [[:en:trumpet interchange|ಕಹಳೆ ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ]] ಎಡ ನಿರ್ಗಮನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.<ref>{{cite web|url=https://ir.airasia.com/newsroom/AirAsia_India_Statement.pdf|title=AirAsia_India_Statement.pdf|publisher=AirAsia India|date=2016-10-31|quote=Registered and Corporate Office Ground Floor, Alpha 3 Kempegowda International Airport Devanahalli, Bengaluru – 560300 Karnataka, India}}</ref> [[:en:AirAsia India|ಏರ್‌ಏಷ್ಯಾ ಇಂಡಿಯಾ]] ತನ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿರುವ ಆಲ್ಫಾ ೩ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ====ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨==== ಕೆಐಎನ ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨ ಅನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ಚಿಕಾಗೋ ಮೂಲದ [[:en:Skidmore, Owings & Merrill (SOM)|ಸ್ಕಿಡ್ಮೋರ್, ಓವಿಂಗ್ಸ್ & ಮೆರಿಲ್ (ಎಸ್ಒಎಂ)]] ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.som.com/news/soms-design-for-new-garden-terminal-at-kempegowda-international-airport-in-bengaluru-india-unveiled/|title=SOM’s Design for New Garden Terminal at Kempegowda International Airport in Bengaluru, India Unveiled|publisher=[[SOM (architectural firm)|Skidmore, Owings & Merrill (SOM)]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.som.com/projects/kempegowda-international-airport-bengaluru-terminal-2/|title=Kempegowda International Airport Bengaluru – Terminal 2|publisher=[[SOM (architectural firm)|Skidmore, Owings & Merrill (SOM)]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.dezeen.com/2024/01/19/kempegowda-international-airport-som/|title=SOM designs "terminal in a garden" for Bangalore airport|publisher=[[Dezeen]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.archdaily.com/1012027/kempegowda-international-airport-bengaluru-skidmore-owings-and-merrill|title=Kempegowda International Airport Bengaluru / Skidmore, Owings & Merrill + Enter Projects Asia|publisher=ArchDaily}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.architecturaldigest.in/story/bengalurus-kempegowda-international-airport-t2-is-a-terminal-in-a-garden/#:~:text=Designed%20by%20Skidmore%2C%20Owings%20%26%20Merrill,%E2%80%9Cterminal%20in%20a%20garden%E2%80%9D.|title=Bengaluru's Kempegowda International Airport T2 is a ‘terminal in a garden’|publisher=[[Architectural Digest]]}}</ref> ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨೫೫,೦೦೦ ಚದರ ಮೀಟರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು "ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿನ ಟರ್ಮಿನಲ್" ಆಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ==ಛಾಯಾಂಕಣ== <gallery class="center" widths="200px" heights="150px" perrow="4"> File:Pillar in Someshwara Temple, Gangavaram.jpg|ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಂಬಗಳ ವಿವರ, ಗಂಗವರಂ, ಚೌಡಪ್ಪನಹಳ್ಳಿ, ದೇವನಹಳ್ಳಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ.<ref>{{cite book|last1=Rice|first1=Benjamin Lewis|title=Epigraphia Carnatica: Volume IX: Inscriptions in the Bangalore District|date=1894|publisher=Mysore Department of Archaeology|location=Mysore State, British India|url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso|access-date=14 July 2015}}</ref> </gallery> <gallery> File:Entrance of Devanhalli fort, Bangalore 02.jpg File:Outer wall view of Devanhalli fort, Bangalore 03.jpg File:Devanahalli fort 01.jpg File:Devanahalli fort 02.jpg </gallery> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿ== * [https://www.newindianexpress.com/states/karnataka/2024/Mar/25/rs-25k-cr-mega-rail-terminal-to-come-up-at-devanahalli Rs 2.5k cr mega rail terminal to come up at Devanahalli] [[The New Indian Express]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] s74ifnsntl1ruenag3hn3shaxhtuvuz 0 21750 1307836 1271094 2025-07-02T08:42:10Z SunilGSI1 93985 /* ಸಹ ನೋಡಿ */ 1307836 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian jurisdiction| native_name= ನೆಲಮಂಗಲ | type = town | locator_position=right | latd = 13.5|longd=77.23| state_name=ಕರ್ನಾಟಕ | district=[[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] | altitude=೮೮೨ | population_as_of = ೨೦೧೧ | population_total = ೭೦೩೯೩ | population_density = ೮೮೭೨.೬೩ | area_magnitude= | area_total=೨.೮೫ | area_telephone= ೦೮೧೧೮ | postal_code= ೫೬೨ ೧೨೩ | vehicle_code_range= ಕೆಎ-೫೨ | footnotes = }} '''ನೆಲಮಂಗಲ''' [[ಭಾರತ]]ದ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಒಂದು ನಗರ ಮತ್ತು ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ನೆಲಮಂಗಲವು ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ನೆಕ್ಸಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್‌ನಲ್ಲಿದೆ; ಎನ್‍ಎಚ್-೭೫ (ಬೆಂಗಳೂರು - ಮಂಗಳೂರು), ಎನ್‍ಎಚ್-೪೮ (ಬೆಂಗಳೂರು - ಪೂನಾ) ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ವಾಯುವ್ಯಕ್ಕೆ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೭೪ (ಕರ್ನಾಟಕ).<ref>https://www.kannadaprabha.com/karnataka/2024/May/23/nh-48-stretch-to-be-access-controlled-two-toll-plazas-to-be-shut</ref><ref>https://kannada.drivespark.com/off-beat/tumakuru-nelamangala-nh-48-become-new-expressway-which-karnataka-districts-have-benefit-details-041699.html</ref> ==ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ== ನೆಲಮಂಗಲ ತಾಲೂಕು ೫೦೭ ಕಿ.ಮೀkm^೨ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು 13.09°N 77.39°E ನಲ್ಲಿ ಇದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.npa.in/ |title=Nelamangala |accessdate=2011-04-07 |archive-date=2015-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150317064642/http://www.npa.in/ |url-status=dead }}</ref> ==ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ== ೨೦೧೧ ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ನೆಲಮಂಗಲವು ೩೭,೨೩೨ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ೧೮೮೪೦ ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ೧೮೩೯೨ ಮಹಿಳೆಯರು. ನೆಲಮಂಗಲದ [[ಸಾಕ್ಷರತೆ]]ಯ ಪ್ರಮಾಣ ೮೯೬೫%.<ref>{{cite web|url= http://www.nelamangalacity.mrc.gov.in/en/city-summary|access-date= 13 May 2024|title= info drawn from Nelamangala CMC}}{{Dead link|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ನೆಲಮಂಗಲದಲ್ಲಿ, ಪುರುಷರ ಸಾಕ್ಷರತೆಯು ಸುಮಾರು ೯೩೨೭% ರಷ್ಟಿದ್ದರೆ ಮಹಿಳಾ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣವು ೮೫೯೭% ಆಗಿದೆ. ==ಉದ್ಯೋಗ== ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ, ೧೪೬೦೦ ಜನರು ಕೆಲವು ರೀತಿಯ ಕೆಲಸ ಅಥವಾ ವ್ಯಾಪಾರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಇವರಲ್ಲಿ ೧೧,೧೧೮ ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ೩,೪೮೨ ಮಹಿಳೆಯರು. ಜನಗಣತಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ, ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರ, [[ಉದ್ಯೋಗ]] ಅಥವಾ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುವವರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವರು ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟು ೧೪,೬೦೦ ದುಡಿಯುವ [[ಜನಸಂಖ್ಯೆ]]ಯಲ್ಲಿ, ೯೧.೫೪% ಜನರು ಮುಖ್ಯ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ೮.೪೬% ಕನಿಷ್ಠ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ==ನೆಲಮಂಗಲದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳಗಳು== ನೆಲಮಂಗಲವು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಿಂದ [[ತುಮಕೂರು]] ಮತ್ತು [[ಮುಂಬೈ]] ಕಡೆಗೆ ಸುಮಾರು ೨೭ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಎನ್‍ಎಚ್-೪ ನಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.bangalorerural.nic.in/Nelamangala.htm|title=NELAMANGALA|accessdate=2012-09-03|website=www.bangalorerural.nic.in|archive-date=2012-03-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20120318223725/http://www.bangalorerural.nic.in/Nelamangala.htm|url-status=dead}}</ref> ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ನೈಋತ್ಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಮೊದಲ ರೋಲ್ ಆನ್ ರೋಲ್ ಆಫ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೆಲಮಂಗಲ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]ದ ಬೇಲ್‌ಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಏಕೈಕ ಆರ್‍ಒಆರ್‍ಒ ಸೇವೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.newindianexpress.com/states/karnataka/2020/aug/30/karnatakas-first-ro-ro-train-chugs-off-from-nelamangala-2190344.html|website=The New Indian Express|title=karnatakas-first-ro-ro-train-chugs-off-from-nelamangala|accessdate=2020-09-01}}</ref> == ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/bengaluru-rural/shivagange/ ಶಿವಗಂಗೆ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/bengaluru-rural/vishwa-shanti-ashrama-vijaya-vittala-mandir/ ವಿಶ್ವ ಶಾಂತಿ ಆಶ್ರಮ, ವಿಜಯ ವಿಠಲ ಮಂದಿರ] ==ಸಹ ನೋಡಿ== *[[:en:Bhairanayakanahalli|ಭೈರನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] *[[:en:Yentaganahalli|ಅಂತಗಾನಹಳ್ಳಿ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] o2bmy92g8ievi4wtdxsnqr8jmxx0ihn 10 22088 1307798 1305003 2025-07-01T16:48:32Z Mahaveer Indra 34672 1307798 wikitext text/x-wiki {{#invoke:infobox|infoboxTemplate|child={{{child|{{{embed|}}}}}} | bodyclass = biography vcard | above = {{#if:{{{honorific prefix|{{{honorific_prefix|{{{honorific-prefix|{{{pre-nominals|}}}}}}}}}}}}|<div class="honorific-prefix" style="font-size: 77%; font-weight: normal;">{{{honorific prefix|{{{honorific_prefix|{{{honorific-prefix|{{{pre-nominals|}}}}}}}}}}}}</div>}}<div class="fn">{{#if:{{{name|}}}|{{{name}}}|{{PAGENAMEBASE}}}}</div>{{#if:{{{honorific suffix|{{{honorific_suffix|{{{honorific-suffix|{{{post-nominals|}}}}}}}}}}}}|<div class="honorific-suffix" style="font-size: 77%; font-weight: normal;">{{{honorific suffix|{{{honorific_suffix|{{{honorific-suffix|{{{post-nominals|}}}}}}}}}}}}</div>}} | abovestyle = font-size:125%;{{{abovestyle|}}} | subheaderstyle = font-size:125%; | subheader = {{#switch:{{{child|{{{embed|}}}}}}|yes=<!--empty when this infobox is embedded-->|#default={{#if:{{{native_name|}}}|{{#if:{{{native_name_lang|}}}|<div class="nickname" lang="{{{native_name_lang}}}">}}{{{native_name}}}{{#if:{{{native_name_lang|}}}|</div>}} }} }} | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{#ifeq:{{lc:{{{landscape|}}}}}|yes|{{min|300|{{#if:{{#ifexpr:{{{image size|{{{image_size|{{{imagesize|}}}}}}}}}}}|300|{{{image size|{{{image_size|{{{imagesize|}}}}}}}}}}}}}x200px|{{{image size|{{{image_size|{{{imagesize|}}}}}}}}}}}|sizedefault=frameless|upright={{{image_upright|1}}}|alt={{{alt|}}}|suppressplaceholder=yes}} | caption = {{{image caption|{{{caption|{{{image_caption|}}}}}}}}} | label2 = ಉಚ್ಛಾರಣೆ | data2 = {{{pronunciation|}}} | label10 = ಜನನ | data10 = {{Br separated entries|1={{#if:{{{birth_name|{{{birthname|}}}}}}|<div style="display:inline" class="nickname">{{{birth_name|{{{birthname|}}}}}}</div>}}|2={{{birth_date|}}}|3={{#if:{{{birth_place|}}}|<div style="display:inline" class="birthplace">{{{birth_place|}}}</div>}}}} | label11 = ಬ್ಯಾಪ್ಟೈಜ್ | data11 = {{#if:{{{birth_date|}}}||{{{baptized|{{{baptised|}}}}}}}} | label12 = ಕಾಣೆಯಾಗಿದ್ದು | data12 = {{Br separated entries|1={{{disappeared_date|}}}|2={{{disappeared_place|}}}}} | label13 = ಸ್ಠಿತಿ | data13 = {{{status|{{{disappeared_status|}}}}}} | label14 = ಮರಣ | data14 = {{Br separated entries|1={{{death_date|}}}|2={{#if:{{{death_place|}}}|<div style="display:inline" class="deathplace">{{{death_place|}}}</div>}}}} | label15 = ಮರಣದ ಕಾರಣ | data15 = {{{death cause|{{{death_cause|}}}}}} | label16 = ಮೃತದೇಹ ಸಿಕ್ಕಿದ ಸಮಯ | data16 = {{{body discovered|{{{body_discovered|}}}}}} | label17 = ಸಮಾಧಿ | data17 = {{#if:{{{burial_place|}}}|{{Br separated entries|1={{{burial_place|}}}|2={{{burial_coordinates|}}}}}|{{Br separated entries|1={{{resting place|{{{resting_place|{{{restingplace|}}}}}}}}}|2={{{resting place coordinates|{{{resting_place_coordinates|{{{restingplacecoordinates|}}}}}}}}}}}}} | class17 = label | label18 = ಸ್ಮಾರಕ | data18 = {{{monuments|}}} <!-- removed per discussion at https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Template_talk:Infobox_person&oldid=932429196#Residence_parameter | label19 = ಮನೆ | data19 = {{{residence|}}} | class19 = {{#if:{{{death_date|}}}{{{death_place|}}}||label}} --> | label20 = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ | data20 = {{{nationality|}}} | class20 = category | label21 = ಇತರ ಹೆಸರುಗಳು | data21 = {{{other names|{{{other_names|{{{othername|{{{nickname|{{{alias|}}}}}}}}}}}}}}} | class21 = nickname | label22 = ಪ್ರಥಮಾಕ್ಷರ | data22 = {{{siglum|}}} | label23 = ನಾಗರಿಕತೆ | data23 = {{{citizenship|}}} | class23 = category | label24 = ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ | data24 = {{{education|}}} | label25 = ಶಿಕ್ಷಣ | data25 = {{{alma mater|{{{alma_mater|}}}}}} | label26 = ವೃತ್ತಿ | data26 = {{{occupation|}}} | class26 = role | label27 = ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದ ವರ್ಷಗಳು | data27 = {{{years active|{{{years_active|{{{yearsactive|}}}}}}}}} | label28 = ಕಾಲ | data28 = {{{era|}}} | class28 = category | label29 = ಉದ್ಯೋಗದಾತ(ರು){{Pluralize from text|{{{employer|}}}|likely=(s)|plural=s}} | data29 = {{{employer|}}}{{main other|{{Pluralize from text| {{{employer|}}}|likely=[[Category:Pages using infobox person with multiple employers]]}}}} | class29 = org | label30 = {{#if:{{{organisation|}}}|Organisation|ಸಂಸ್ಥೆ}}{{#if:{{{organizations|}}}|s|{{pluralize from text|{{{organization|{{{organisation|}}}}}}|likely=(s)|plural=s}}}} | data30 = {{{organisation|{{{organization|{{{organizations|}}}}}}}}}{{main other|{{Pluralize from text|{{{organization|{{{organisation|}}}}}}|likely=[[Category:Pages using infobox person with multiple organizations]]}}}} | class30 = org | label31 = ಮಧ್ಯವರ್ತಿ{{Pluralize from text|{{{agent|}}}|likely=(s)|plural=s}} | data31 = {{{agent|}}}{{main other|{{Pluralize from text|{{{agent|}}}|likely=[[Category:Pages using infobox person with multiple agents]]}}}} | class31 = agent | label32 = ಹೆಸರುವಾಸಿ | data32 = {{{known for|{{{known_for|{{{known|}}}}}}}}} | label33 = ಕೆಲಸಗಳು | data33 = {{{works|}}} | label34 = ಗಮನಾರ್ಹ ಕೆಲಸ | data34 = {{#if:{{{works|}}}||<!-- -->{{{credits|}}}{{main other|{{Pluralize from text|{{{credits|}}}|likely=[[Category:Pages using infobox person with multiple credits]]}}}}}} | label35 = Label{{Pluralize from text|{{{label_name|}}}|likely=(s)|plural=s}} | data35 = {{#if:{{{works|}}}{{{credits|}}}||<!-- -->{{{label_name|}}}{{main other|{{Pluralize from text|{{{label_name|}}}|likely=[[Category:Pages using infobox person with multiple labels]]}}}}}} | label36 = ಗಮನಾರ್ಹ ಕೆಲಸ | data36 = {{#if:{{{works|}}}{{{credits|}}}{{{label_name|}}}||{{{notable works|{{{notable_works|}}}}}}}} | label37 = ಶೈಲಿ | data37 = {{{style|}}} | class37 = category | label40 = ದೂರದರ್ಶನ | data40 = {{{television|}}} | label41 = ಎತ್ತರ | data41 = {{#if:{{{height_m|{{{height_cm|}}}}}}{{{height_ft|}}}{{{height_in|}}} | {{convinfobox|{{{height_m|{{{height_cm|}}}}}}|{{#if:{{{height_m|}}}|m|cm}}|{{{height_ft|}}}|ft|{{{height_in|}}}|in}}}}{{#if:{{{height|}}} | {{infobox person/height|{{{height|}}}}}}} | label42 = {{#if:{{{office|}}}|Office|ಶೀರ್ಷಿಕೆ}} | data42 = {{{office|{{{title|}}}}}} | class42 = title | label43 = ಅವಧಿ | data43 = {{{term|}}} | label44 = ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ | data44 = {{{predecessor|}}} | label45 = ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ | data45 = {{{successor|}}} | label46 = ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷ | data46 = {{{party|}}} | class46 = org | label47 = ಇತರ<br /> | data47 = {{{otherparty|}}} | class47 = org | label48 = ಚಳುವಳಿ | data48 = {{{movement|}}} | class48 = ವರ್ಗ | label49 = Opponent{{Pluralize from text|{{{opponents|}}}|likely=(s)|plural=s}} | data49 = {{{opponents|}}}{{main other|{{Pluralize from text|{{{opponents|}}}|likely=[[Category:Pages using infobox person with multiple opponents]]}}}} | label50 = Board member&nbsp;of | data50 = {{{boards|}}} | label51 = {{#if:{{{criminal_charges|}}}|ಅಪರಾಧದ<br>ಆರೋಪಗಳು|Criminal charge{{pluralize from text|{{{criminal charge|{{{criminal_charge|}}}}}}|likely=(s)|plural=s}}}} | data51 = {{{criminal_charges|{{{criminal charge|{{{criminal_charge|}}}}}}}}}{{main other|{{Pluralize from text|{{{criminal charge|{{{criminal_charge|}}}}}}|likely=[[Category:Pages using infobox person with multiple criminal charges]]}}}} | label52 = ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ದಂಡ | data52 = {{{criminal penalty|{{{criminal_penalty|}}}}}} | label53 = {{#if:{{{judicial status|{{{judicial_status|}}}}}}|Judicial status|ಸ್ಥಿತಿ}} | data53 = {{#if:{{{judicial status|{{{judicial_status|}}}}}} | {{{judicial status|{{{judicial_status}}}}}} | {{{criminal status|{{{criminal_status|}}}}}}}} | class53 = category | label54 = ಸಂಗಾತಿ{{#if:{{{spouses|}}}|s|{{Pluralize from text|{{{spouse|{{{spouse(s)|}}}}}}|likely=(s)|plural=s}}}} | data54 = {{{spouse|{{{spouses|{{{spouse(s)|}}}}}}}}}{{main other|{{Pluralize from text| {{{spouse|{{{spouse(s)|}}}}}} |likely=[[Category:Pages using infobox person with multiple spouses]]}}}} | label55 = Partner{{#if:{{{partners|}}}|s|{{Pluralize from text|{{{partner|{{{domesticpartner|{{{domestic_partner|{{{partner(s)|}}}}}}}}}}}} |likely=(s)|plural=s}}}} | data55 = {{{partner|{{{domesticpartner|{{{domestic_partner|{{{partners|{{{partner(s)|}}}}}}}}}}}}}}}{{main other|{{Pluralize from text| {{{partner|{{{domesticpartner|{{{domestic_partner|{{{partner(s)|}}}}}}}}}}}} |likely=[[Category:Pages using infobox person with multiple partners]]}}}} | label56 = ಮಕ್ಕಳು | data56 = {{{children|}}} | label57 = {{#if:{{{parents|}}}|Parent{{Pluralize from text|{{{parents|}}}|likely=(s)|plural=s}}|<!-- -->{{#ifexpr:{{count|{{{father|}}}|{{{mother|}}}}} > 1|Parents|{{#if:{{{father|}}}|Father|{{#if:{{{mother|}}}|Mother}}}}}}}} | data57 = {{#if:{{{parents|}}}|{{{parents}}}|{{#ifexpr:{{count|{{{father|}}}|{{{mother|}}}}} > 1|{{Unbulleted list|{{{father}}} (father)|{{{mother}}} (mother)}}|{{{mother|}}}{{{father|}}}}}}}<!-- -->{{main other|{{Pluralize from text|{{{parents|}}}|likely=[[Category:Pages using infobox person with multiple parents]]}}}} | label58 = ಸಂಬಂಧಿಕರು | data58 = {{{relations|{{{relatives|}}}}}} | label59 = ಕುಟುಂಬ | data59 = {{{family|}}} | label60 = ಕರೆ ಚಿಹ್ನೆ | data60 = {{{callsign|}}} | label61 = ಗೌರವ | data61 = {{{awards|}}} | label62 = {{#if:{{{honours|}}}|Honours|Honors}} | data62 = {{{honours|{{{honors|}}}}}} | data64 = {{{misc|{{{module|}}}}}} | data65 = {{{misc2|{{{module2|}}}}}} | data66 = {{{misc3|{{{module3|}}}}}} | data67 = {{{misc4|{{{module4|}}}}}} | data68 = {{{misc5|{{{module5|}}}}}} | data69 = {{{misc6|{{{module6|}}}}}} | label70 = ಜಾಲತಾಣ | data70 = {{{website|{{{homepage|{{{URL|{{{url|}}}}}}}}}}}} | header71 = {{#if:{{{signature|}}}|{{if empty|{{{signature_type|}}}|Signature}}}} | data72 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{signature|}}}|size={{{signature_size|}}}|class=infobox-signature skin-invert|sizedefault=150px|alt={{{signature alt|{{{signature_alt|}}}}}}}} | header73 = {{#if:{{{footnotes|}}}|Notes}} | data74 = {{#if:{{{footnotes|}}}|<div style="text-align: left;">{{{footnotes}}}</div>}} }}<!-- -->{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Category:Pages using {{if empty|{{{template_name|}}}|infobox person}} with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview = Page using [[Template:{{#if:{{{template_name|}}}|{{ucfirst:{{{template_name|}}}}}|Infobox person}}]] with unknown parameter "_VALUE_"|ignoreblank=n<!--this check deliberately flags empty unknown parameters; see talk, December 2022--> | abovestyle | agent | alias | alma mater | alma_mater | alt | awards | baptised | baptized | birth_date | birth_name | birth_place | birthname | boards | body discovered | body_discovered | burial_coordinates | burial_place | callsign | caption | child | children | citizenship | credits | criminal charge | criminal penalty | criminal status | criminal_charge | criminal_charges | criminal_penalty | criminal_status | death cause | death_cause | death_date | death_place | disappeared_date | disappeared_place | disappeared_status | domestic_partner | domesticpartner | education | embed | employer | era | family | father | footnotes | height | height_cm | height_ft | height_in | height_m | homepage | honorific prefix | honorific suffix | honorific_prefix | honorific_suffix | honorific-prefix | honorific-suffix | honors | honours | image | image caption | image size | image_caption | image_size | image_upright | imagesize | judicial status | judicial_status | known | known for | known_for | label_name | landscape | misc | misc2 | misc3 | misc4 | misc5 | misc6 | module | module2 | module3 | module4 | module5 | module6 | monuments | mother | movement | name | nationality | native_name | native_name_lang | nickname | nocat_wdimage | notable works | notable_works | occupation | office | opponents | organisation | organization | organizations | other names | other_names | othername | otherparty | parents | partner | partners | partner(s) | party | predecessor | pre-nominals | post-nominals | pronunciation | relations | relatives | resting place | resting place coordinates | resting_place | resting_place_coordinates | restingplace | restingplacecoordinates | siglum | signature | signature alt | signature_alt | signature_size | signature_type | spouse | spouses | spouse(s) | status | style | successor | template_name | television | term | title | URL | url | website | works | years active | years_active | yearsactive }}<!-- -->{{Main other|{{#if:{{{pronunciation|}}}|[[Category:Biography template using pronunciation]]}}<!-- -->{{#if:{{{signature|}}}|[[Category:Biography with signature]]}}<!-- -->[[Category:Articles with hCards]] }}<!-- -->{{#invoke:Check for clobbered parameters|check | nested = 1 | template = [[Template:{{#if:{{{template_name|}}}|{{ucfirst:{{{template_name|}}}}}|Infobox person}}]] | cat = {{main other|Category:Pages using {{if empty|{{{template_name|}}}|infobox person}} with conflicting parameters}} | child; embed | honorific prefix; honorific_prefix; honorific-prefix; pre-nominals | honorific suffix; honorific_suffix; honorific-suffix; post-nominals | image size; image_size; imagesize | image caption; caption; image_caption | birth_name; birthname | baptized; baptised | status; disappeared_status | death cause; death_cause | body discovered; body_discovered | resting place; resting_place; restingplace | resting place coordinates; resting_place_coordinates; restingplacecoordinates | other names; other_names; othername; nickname; alias | alma mater; alma_mater | years active; years_active; yearsactive | organisation; organization; organizations | known for= known_for; known | {{#if:{{{works|}}}|works;}} {{#if:{{{credits|}}}|credits;}} {{#if:{{{label_name|}}}|label_name;}} notable works; notable_works | height_m; height_cm | office; title | criminal_charges; criminal charge; criminal_charge | criminal penalty; criminal_penalty | judicial status; judicial_status | criminal status; criminal_status | spouse; spouses; spouse(s) | partner; domesticpartner; domestic_partner; partners; partner(s) | {{#if:{{{parents|}}}||NULL_}}parents; {{#if:{{{father|}}}||NULL_}}father | {{#if:{{{parents|}}}||NULL_}}parents; {{#if:{{{mother|}}}||NULL_}}mother | relations; relatives | honours; honors | misc; module | misc2; module2 | misc3; module3 | misc4; module4 | misc5; module5 | misc6; module6 | website; homepage; URL; url }}<includeonly>{{#ifeq:{{{child|{{{embed|}}}}}}|yes||{{Wikidata image|1={{{image|}}}|2={{{nocat_wdimage|}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> skoqmqnavepd2ikwdzb5xkxga9guo98 0 23415 1307816 1258177 2025-07-02T03:09:38Z CommonsDelinker 768 Shakila_et_Johnny_Walker_dans_Aar_Paar_(1954).jpg ಹೆಸರಿನ ಫೈಲು Infrogmationರವರಿಂದ ಕಾಮನ್ಸ್‍ನಲ್ಲಿ ಅಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಪುಟದಿಂದ ತಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ. 1307816 wikitext text/x-wiki '''ಶಕಿಲ'''[[ಹಿಂದಿ]] ಚಿತ್ರರಂಗದ ಒಬ್ಬ ಒಳ್ಳೆಯ ನಾಯಕಿ-ನಟಿಯಾಗಿ ಹಲವಾರು ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟ [[ದೇವಾನಂದ್]] ಜೊತೆ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಇವರು ೧ ಜನವರಿ ೧೯೩೫ ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಿರ್ದೇಶಕ, ನಿರ್ಮಾಪಕ, ನಟ, [[ಗುರುದತ್]] ರವರ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಶಕಿಲರವರ ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಣೆ, ಬೇರೆ ನಟಿಯರಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿತ್ತು. ಶಕಿಲ ನಟಿಸಿದ ಹೆಸರಾಂತ ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರಗಳು. * [[ಆರ್ ಪಾರ್]] (೧೯೫೪) * [[ಸಿ.ಐ.ಡಿ]] (೧೯೫೬) * [[ಚೈನ ಟೌನ್]](೧೯೬೩) ಆಗಿನ ಕಾಲದ ಹೆಸರಾಂತ ನಿರ್ದೇಶಕ,ಶಕ್ತಿಸಾಮಂತರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಶಮ್ಮಿಕಪೂರ್]] ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಜೊತೆ ನಾಯಕಿಯಾಗಿ ಶಕಿಲ ನಟಿಸಿದ್ದರು. ೧೯೬೧-೬೨ ರಲ್ಲಿ ಶಕಿಲ ಮದುವೆಯಾಗಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿ, ಅವರ ಗಂಡನ ಜೊತೆಗೆ ಹೊರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಪರ್ಯಟನೆಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಶಕಿಲ ರವರ ಸೋದರಿ, [[ನೂರ್ ಜೆಹಾನ್]] (ನೂರ್) ಹಿಂದಿ ಚಲನ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಹಾಸ್ಯನಟ [[ಜಾನಿವಾಕರ್]] ರನ್ನು ಮದುವೆಯಾದರು. ==ಹೊರ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== ^ Great Gambler ^ http://www.screenindia.com/old/sep24/film2.htm{{Dead link|date=ನವೆಂಬರ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ^ http://www.thehinduretailplus.com/thehindu/fr/2003/08/01/stories/2003080101240300.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131231024806/http://www.thehinduretailplus.com/thehindu/fr/2003/08/01/stories/2003080101240300.htm |date=2013-12-31 }} [[ವರ್ಗ:ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟಿಯರು]] hd43h6aqqsrrbpfy37nu66b1dx5x50s 0 24584 1307794 1307789 2025-07-01T15:28:22Z Pavanaja 5 1307794 wikitext text/x-wiki [[File:Paul Avril - Les Sonnetts Luxurieux (1892) de Pietro Aretino, 2.jpg|thumb|right|ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡು, ಅವಳ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿ, ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಅವಳ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಕಾಮಭಂಗಿಯನ್ನು ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಭೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಜೋಡಿಯೊಂದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಚಿತ್ರಕಾರ: ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹೆನ್ರಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಎಂಬುದು ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮತ್ತು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ದೈಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲೈಂಗಿಕ ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸುವುದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗಾಗಿಯೂ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಕೂಡಿ ಸೃಷ್ಟಿಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಮತ್ತು ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ. ಗಂಡಿನಿಂದ ಶರಿರದಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಶರೀರಕ್ಕೆ ವೀರ್ಯ ವರ್ಗಾವಣೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಮಾನವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗಾತಿಗಳಿಬ್ಬರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಚೋದನೆ, ಶಿಶ್ನದ ನಿಮಿರುವಿಕೆ, ಯೋನಿಯ ತೇವಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಂಡಹೆಂಡಿರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಆನಂದದಾಯಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಿಕ್ಕೆ ಲೈಂಗಿಕತೆ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಸಂಗಾತಿಗಳಾಗಿ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಇಬ್ಬರಲ್ಲೂ ಕಾಮಾಸಕ್ತಿ ಕೆರಳುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಕಾಮ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬರ ಮೈಯನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ನಯವಾಗಿ ಉಜ್ಜುವುದು, ಮುತ್ತಿಡುವುದು, ನಾಲಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೆಕ್ಕುವುದು ಮಾಡುತ್ತಾ ಒಬ್ಬರ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒಬ್ಬರು ಕಳಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಬೆತ್ತಲಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳಿಬ್ಬರ ದೇಹದಲ್ಲೂ ವಿವಿಧ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸ್ರವಿಸಿ ದೇಹದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ಹಾರ್ಮೋನ್ ಗಳ ಸಂಚಾರ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ದೇಹದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಸಂಚಾರ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇತರ ದೈಹಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಗಂಡಿನ [[ಶಿಶ್ನ]] ಗಡುಸಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ [[ಯೋನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯಂತಹ ದ್ರವ ಒಸರಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನ ಕಬ್ಬಿಣದ ರಾಡಿನಂತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ನುಗ್ಗಲು ಅನುವಾಗುತ್ತದೆ. ಆನಂತರ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಹಾಕಿ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಆಡಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಹಲವು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಇದೆ ಕ್ರಿಯೆ ಮುಂದುವರೆದು ಗಂಡು ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣು ಕಾಮದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪಿ ಗಂಡು ತನ್ನ [[ವೀರ್ಯ]]ವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಗಂಡು ತಾನು ಬಿಡುವ ವೀರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಲಕ್ಷ ಲಕ್ಷ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಈ ಕೋಶಗಳು ಹೆಣ್ಣಿನ [[ಗರ್ಭನಾಳ]]ಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆಣ್ಣಿನ ಅಂಡಾಶಯ ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಇದೆ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮವೊಂದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಸಂಗಾತಿಗಳ ದೈಹಿಕ ತೃಪ್ತಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾದ ನವ ದಂಪತಿಗಳು ಪ್ರತೀದಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಹೆಣ್ಣು [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ|ಗರ್ಭವತಿ]]ಯಾದಾಗ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಆತಂಕಭರಿತವಾಗಿದ್ದು ವೈದ್ಯರ ಸೂಕ್ತ ಸಲಹೆ ಮೇರೆಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಬಹುದು. [[File:Wiki-cowgirl.png |thumb |200px|right |ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿನ ಮೇಲಿದ್ದು ತನ್ನ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಲೈಂಗಿಕ ಭಂಗಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ತೃಪ್ತಿಗಾಗಿಯಷ್ಟೇ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸುವ ದಂಪತಿಗಳು ಮಗುವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹಲವಾರು [[ಸಂತಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ|ವಿಧಾನಗಳನ್ನು]] ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಗಂಡು [[ನಿರೋಧ್]]/[[ಕಾಂಡೊಮ್]] ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾದ ನಂತರವೂ ತಾಣ ವೀರ್ಯವು ಹೆಣ್ಣಿನ ಗರ್ಭಕೋಶದೊಳಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮುಖಾಂತರ ಬೇಡದ ಗರ್ಭದಾರಣೆ ತಡೆಯಬಹುದು.ಮಹಿಳೆಯರು ಬಳಸುವ ಕಾಂಡೊಮ್ ಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು ಬರೀ ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳೆಯರೂ ಕೂಡ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ನಡೆಯುವುದಕ್ಕೂ ಮನ್ನವೇ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಬಹುದು. [[File:Sexual intercourse in humans 4.JPG|thumb|200px|ಸ್ತ್ರೀಯ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಪುರುಷ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸುವ ರೀತಿ ]] ==ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ== ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹಿಂದುಗಡೆಯಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಗೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇಬ್ಬರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸುಖವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. [[File:Penile-vaginal sexual act.JPG|thumb||ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ ]] ==ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ== ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಅರಿವಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಆಯೋಜನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಜನರಲ್ಲೂ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಅರಿವು ಮೂಡಿದೆ. ಒಂದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕಾ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದೆ ನೇರ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದನ್ನು ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಬೇಡದ ಗರ್ಭ ಧರಿಸುವಿಕೆ, ಲೈಂಗಿಕ ರೋಗಗಳು, ಏಡ್ಸ್ ನಂತಹ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಹರಡುತ್ತವೆ. ==ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಮಾಹಿತಿ== <gallery mode="packed" heights="75px"> File:Wiki-lcp.png|ಪಾರ್ಶ್ವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-missionary.png|ಮಿಷನರಿ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-T-square.png | ಚೌಕಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-standing.png | ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-sitting-sp.png | ಕುಳಿತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-fingering.png| ಸ್ತ್ರೀಯ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಪುರುಷನು ಬೆರಳು ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುತ್ತಿರುವುದು File:Wiki-dstyle.png |ಶ್ವಾನಮೈಥುನ ಭಂಗಿ </gallery> == ಕೂಡುವಿಕೆಯ ಮಹತ್ವ == ಕೂಡುವಿಕೆಯೆಂದರೆ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡೀಸುವ ಕಲೆಯೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಶಾರೀರಿಕ ಚೋದನೆಗಳಿಗಿಂತ ಕೂಡುವಿಕೆ ಯಾಕೆ ಮಹತ್ತರವಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ಆನಂದದಾಯಕವಾದ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.wikihow.com/Make-Great-Love|title=How to Make Great Love}}</ref> ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಕೂಡುವಿಕೆ ಪಾಲುದಾರರ ಲೈಂಗಿಕ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮಿಲನವಾಗಿದೆ (ಶಿಶ್ನ-ಯೋನಿ ಸಂಪರ್ಕ, ನಂತರದ ಚಲನೆಗಳು, ಮತ್ತು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ವೀರ್ಯಸ್ಖಲನ). ಆದರೆ ದೈಹಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಮೀರಿಯೂ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಹಲವು ನೆಲೆಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/sexual-intercourse|title=sexual intercourse}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.psychologytoday.com/us/basics/relationships/love-and-sex|title=Love and Sex}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://vijaykarnataka.com/lifestyle/relationship/do-you-know-what-are-the-health-benefits-of-having-orgasm/articleshow/68647434.cms|title=ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೇನು ಲಾಭ?}}</ref> ==ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ನೋವು ತರುವ ಕಾರಣಗಳು== ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ತೀವ್ರವಾದ ನೋವನ್ನು ಡಿಸ್ಪರೇನಿಯಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ದೈಹಿಕ ನೋವಿನ ಜೊತೆಗೆ, ಇದು ದಂಪತಿಗಳ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಹಾಗಾದರೆ, ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವೇನು? ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸಾಕಷ್ಟು ನಯಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ, ಮಹಿಳೆ ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ, ಫೋರ್‌ಪ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ, ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಅಥವಾ ದಂಪತಿಗಳು ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿದ ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟುಗಳನ್ನು <ref>{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/kannada/karnataka/bharat/lubricant-helps-to-good-intercourse/ka20210906174153103|title=ಲೂಬ್ರಿಕಂಟ್‌ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಆಹ್ಲಾದಕರ-ಸುಖಕರ ಸಂಭೋಗ ಸಾಧ್ಯ}}</ref> ಸಹ ಬಳಸಬಹುದು. ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಇತರ ಕಾರಣಗಳು: *ವಜಿನಿಸ್ಮಸ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿನ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಅನೈಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದಾಗ ಇದು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ನೋವಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಭಯದಿಂದಲೂ ಇದು ಪ್ರಚೋದಿಸಲ್ಪಡಬಹುದು. *ಯೋನಿಯ ಸೋಂಕು ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕಾಯಿಲೆ ಮತ್ತು ಯೀಸ್ಟ್ ಸೋಂಕುಗಳು ಸಹ ಇದರ ಭಾಗವಾಗಿವೆ. *ಗರ್ಭಕಂಠದ ತೊಂದರೆಗಳು ಗರ್ಭಕಂಠವು ಗರ್ಭಾಶಯದ ದ್ವಾರವೇ ಆಗಿದೆ. ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ತುರುಕಿಸಿದರೆ ಅದು ಗರ್ಭಕಂಠವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು ಮತ್ತು ಗರ್ಭಕಂಠದಲ್ಲಿ ಸೋಂಕುಗಳೇ ಮುಂತಾದ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿದ್ದರೆ ಅದು ನೋವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲುದು. *ಗರ್ಭಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಫೈಬ್ರಾಯ್ಡ್ ರೋಗ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದರಿಂದ ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಯೋನಿ ಬಿಗಿದು ನೋವುಂಟಾಗುವ ಸಂಭವವಿದೆ. *ಎಂಡೊಮೆಟ್ರಿಯೊಸಿಸ್ ಇದು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಒಳ ಪದರವು, ಫಾಲೋಪಿಯನ್ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಡಾಶಯಗಳಂತಹ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. *ಅಂಡಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಚೀಲಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಡಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. *ಶ್ರೋಣಿಯ ಉರಿಯೂತದ ಕಾಯಿಲೆ ಪೆಲ್ವಿಕ್ ಇನ್ಫ್ಲಮೇಟರಿ ಡಿಸೀಸ್ ಅಥವಾ ಪಿಐಡಿ ಎಂಬುದು ಅಂಗಾಂಶಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಉರಿಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಒತ್ತಡವು ತೀವ್ರವಾದ ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ಅಪಸ್ಥಾನೀಯ ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಇದು ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಫಲವತ್ತಾದ ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. *ಋತುಬಂಧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಋತುಬಂಧವಾದಾಗ, ಯೋನಿಯ ಒಳಪದರವು ತೆಳುವಾಗುವುದರಿಂದ ಆಕೆಯ ಯೋನಿಯ ತೇವಾಂಶ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅದು ಒಣಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. *ಪ್ರಮುಖ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಹೆರಿಗೆಯ ನಂತರ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸಂಭೋಗದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು. *ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಜನನಾಂಗದ ಗಂಟುಗಳು, ಹರ್ಪಿಸ್ ಹುಣ್ಣುಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಸಹ ಸೇರಿವೆ. *ಗಾಯ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಗಾಯಗಳಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ವಲ್ವೊಡಿನಿಯಾ ಇದು ಮಹಿಳೆ ತನ್ನ ಬಾಹ್ಯ ಜನನಾಂಗವಾದ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುವ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನೋವು.<ref>{{Cite web|url=https://www-apollocradle-com.translate.goog/blog/gynaecology/why-some-women-go-through-painful-sexual-intercourse?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=kn&_x_tr_hl=kn&_x_tr_pto=tc|title=ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಏಕೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ?}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} ==ನೋಡಿ== * [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ]] * [[ಮಗುವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳು]] * [[ಗರ್ಭಪಾತ]] * [[ವಂಶವಾಹಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಪ್ತ ಸಮಾಲೋಚನೆ]] * [[ಋತುಚಕ್ರ]] * [[ಯೋನಿ]] ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/vinodh-chabbi-630107.html ಮಹಿಳೆಯರ ಹಸ್ತಮೈಥುನ;ವಿನೋದ ಛಬ್ಬಿ Updated: 23 ಏಪ್ರಿಲ್ 2019, ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಲೆಕ್ಕದಂತೆ ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 3-4 ಕೋಟಿ ಹೆಂಗಸರ ಭಗಾಂಕುರವನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿ ಗಂಡಸರ ಸುಖದ ಗುಲಾಮರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.] == ಹೊರಗಣ ಕೊಂಡಿಗಳು== *[http://www.prajavani.net/news/article/2017/01/21/467184.html ಸ್ಖಲನಕ್ಕೂ ಹಾರ್ಮೋನ್‌ಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆ;ಡಾ. ಎಸ್.ಎಸ್. ವಾಸನ್;೨೧ ಜನವರಿ ೨೦೧೭ ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060112011828/http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html |date=2006-01-12 }} * ಜಾನ್ ಸನ್ ಡಿ ಎಫ್, [http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM ಗ್ರೋಯಿಂಗ್ ಅಪ್ ಸೆಕ್ಸುಯಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ರೆಫೆರನ್ಸ್ ಅಟ್ಲಾಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060220110820/http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM |date=2006-02-20 }} * [http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm ಸಂಭೋಗವಿಲ್ಲದೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಒಂದು ಲೇಖನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070420095745/http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm |date=2007-04-20 }} * [http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html ಯು. ಕೆ. ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ನ್ಯಾಯಬದ್ಧ ನಡೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822155137/http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html |date=2010-08-22 }} * [http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 ಪೋಷಕರು ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಂತಹ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಮೂಲಗಳು ಆಕರಗಳು ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050308075229/http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 |date=2005-03-08 }} * [http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 ಯೋಜಿತ ಪೋಷಕತ್ವ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090215180220/http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 |date=2009-02-15 }} * [http://www.healthcentral.com/mhc/top/003157.cfm ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಾಹಿತಿ] * [http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm ಋತುಚಕ್ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081011065559/http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm |date=2008-10-11 }} * [http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html 'ಲೈಂಗಿಕತೆ ಎಂದರೇನು?' ಸರಣಿ ಉತ್ತರ ಕೊಂಡಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070429044321/http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html |date=2007-04-29 }} * [http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060216005917/http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html |date=2006-02-16 }} * [http://www.pbs.org/wgbh/evolution/sex/advantage/ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] [[ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಆರೋಗ್ಯ ಶಾಸ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಾನವಶರೀರ ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಶರೀರ ಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ]] ix71gflzc25hj6ipl9sh34q1nlgf20k 1307795 1307794 2025-07-01T15:29:38Z Pavanaja 5 Protected "[[ಸಂಭೋಗ]]" ([ಸಂಪಾದನೆ=ಹೊಸ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಮತ್ತು ನೋಂದಾವಣೆ ಆಗಿಲ್ಲದವರನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿ] (ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟ) [ಸ್ಥಳಾಂತರ=ಹೊಸ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಮತ್ತು ನೋಂದಾವಣೆ ಆಗಿಲ್ಲದವರನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿ] (ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟ)) 1307794 wikitext text/x-wiki [[File:Paul Avril - Les Sonnetts Luxurieux (1892) de Pietro Aretino, 2.jpg|thumb|right|ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡು, ಅವಳ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿ, ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಅವಳ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಕಾಮಭಂಗಿಯನ್ನು ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಿಷನರಿ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಭೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಜೋಡಿಯೊಂದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಚಿತ್ರಕಾರ: ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹೆನ್ರಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಎಂಬುದು ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಕ್ಕೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮತ್ತು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ದೈಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲೈಂಗಿಕ ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸುವುದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗಾಗಿಯೂ ಸಂಭೋಗ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಕೂಡಿ ಸೃಷ್ಟಿಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಮತ್ತು ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ. ಗಂಡಿನಿಂದ ಶರಿರದಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಶರೀರಕ್ಕೆ ವೀರ್ಯ ವರ್ಗಾವಣೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಮಾನವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗಾತಿಗಳಿಬ್ಬರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಚೋದನೆ, ಶಿಶ್ನದ ನಿಮಿರುವಿಕೆ, ಯೋನಿಯ ತೇವಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗಂಡಹೆಂಡಿರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಆನಂದದಾಯಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಿಕ್ಕೆ ಲೈಂಗಿಕತೆ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಸಂಗಾತಿಗಳಾಗಿ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಇಬ್ಬರಲ್ಲೂ ಕಾಮಾಸಕ್ತಿ ಕೆರಳುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳು ಕಾಮ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬರ ಮೈಯನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ನಯವಾಗಿ ಉಜ್ಜುವುದು, ಮುತ್ತಿಡುವುದು, ನಾಲಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೆಕ್ಕುವುದು ಮಾಡುತ್ತಾ ಒಬ್ಬರ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒಬ್ಬರು ಕಳಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಬೆತ್ತಲಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣುಗಳಿಬ್ಬರ ದೇಹದಲ್ಲೂ ವಿವಿಧ ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಸ್ರವಿಸಿ ದೇಹದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ಹಾರ್ಮೋನ್ ಗಳ ಸಂಚಾರ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ದೇಹದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಸಂಚಾರ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇತರ ದೈಹಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಗಂಡಿನ [[ಶಿಶ್ನ]] ಗಡುಸಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ [[ಯೋನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯಂತಹ ದ್ರವ ಒಸರಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡಿನ ಶಿಶ್ನ ಕಬ್ಬಿಣದ ರಾಡಿನಂತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ನುಗ್ಗಲು ಅನುವಾಗುತ್ತದೆ. ಆನಂತರ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಹಾಕಿ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಆಡಿಸಲು ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಹಲವು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಇದೆ ಕ್ರಿಯೆ ಮುಂದುವರೆದು ಗಂಡು ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣು ಕಾಮದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು ತಲುಪಿ ಗಂಡು ತನ್ನ [[ವೀರ್ಯ]]ವನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಗಂಡು ತಾನು ಬಿಡುವ ವೀರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಲಕ್ಷ ಲಕ್ಷ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಈ ಕೋಶಗಳು ಹೆಣ್ಣಿನ [[ಗರ್ಭನಾಳ]]ಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆಣ್ಣಿನ ಅಂಡಾಶಯ ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಇದೆ ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿನ ಜನ್ಮವೊಂದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಸಂಗಾತಿಗಳ ದೈಹಿಕ ತೃಪ್ತಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾದ ನವ ದಂಪತಿಗಳು ಪ್ರತೀದಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಹೆಣ್ಣು [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ|ಗರ್ಭವತಿ]]ಯಾದಾಗ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಆತಂಕಭರಿತವಾಗಿದ್ದು ವೈದ್ಯರ ಸೂಕ್ತ ಸಲಹೆ ಮೇರೆಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಬಹುದು. [[File:Wiki-cowgirl.png |thumb |200px|right |ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿನ ಮೇಲಿದ್ದು ತನ್ನ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಲೈಂಗಿಕ ಭಂಗಿ]] ಲೈಂಗಿಕ ತೃಪ್ತಿಗಾಗಿಯಷ್ಟೇ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸುವ ದಂಪತಿಗಳು ಮಗುವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹಲವಾರು [[ಸಂತಾನ ನಿಯಂತ್ರಣ|ವಿಧಾನಗಳನ್ನು]] ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಗಂಡು [[ನಿರೋಧ್]]/[[ಕಾಂಡೊಮ್]] ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾದ ನಂತರವೂ ತಾಣ ವೀರ್ಯವು ಹೆಣ್ಣಿನ ಗರ್ಭಕೋಶದೊಳಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮುಖಾಂತರ ಬೇಡದ ಗರ್ಭದಾರಣೆ ತಡೆಯಬಹುದು.ಮಹಿಳೆಯರು ಬಳಸುವ ಕಾಂಡೊಮ್ ಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು ಬರೀ ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳೆಯರೂ ಕೂಡ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ನಡೆಯುವುದಕ್ಕೂ ಮನ್ನವೇ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಬಹುದು. [[File:Sexual intercourse in humans 4.JPG|thumb|200px|ಸ್ತ್ರೀಯ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಪುರುಷ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ತುರುಕಿಸುವ ರೀತಿ ]] ==ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ== ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಡು ತನ್ನ ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಹಿಂದುಗಡೆಯಿಂದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಯೋನಿಗೆ ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇಬ್ಬರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸುಖವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. [[File:Penile-vaginal sexual act.JPG|thumb||ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಭಂಗಿ ]] ==ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ== ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಅರಿವಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಆಯೋಜನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಜನರಲ್ಲೂ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಅರಿವು ಮೂಡಿದೆ. ಒಂದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕಾ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದೆ ನೇರ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದನ್ನು ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಬೇಡದ ಗರ್ಭ ಧರಿಸುವಿಕೆ, ಲೈಂಗಿಕ ರೋಗಗಳು, ಏಡ್ಸ್ ನಂತಹ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಹರಡುತ್ತವೆ. ==ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಮಾಹಿತಿ== <gallery mode="packed" heights="75px"> File:Wiki-lcp.png|ಪಾರ್ಶ್ವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-missionary.png|ಮಿಷನರಿ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-T-square.png | ಚೌಕಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-standing.png | ನಿಂತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-sitting-sp.png | ಕುಳಿತು ಭೋಗಿಸುವ ಮೈಥುನ ಭಂಗಿ File:Wiki-fingering.png| ಸ್ತ್ರೀಯ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ಪುರುಷನು ಬೆರಳು ತುರುಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಲೈಂಗಿಕ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುತ್ತಿರುವುದು File:Wiki-dstyle.png |ಶ್ವಾನಮೈಥುನ ಭಂಗಿ </gallery> == ಕೂಡುವಿಕೆಯ ಮಹತ್ವ == ಕೂಡುವಿಕೆಯೆಂದರೆ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡೀಸುವ ಕಲೆಯೆಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಶಾರೀರಿಕ ಚೋದನೆಗಳಿಗಿಂತ ಕೂಡುವಿಕೆ ಯಾಕೆ ಮಹತ್ತರವಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ಆನಂದದಾಯಕವಾದ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.wikihow.com/Make-Great-Love|title=How to Make Great Love}}</ref> ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಕೂಡುವಿಕೆ ಪಾಲುದಾರರ ಲೈಂಗಿಕ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮಿಲನವಾಗಿದೆ (ಶಿಶ್ನ-ಯೋನಿ ಸಂಪರ್ಕ, ನಂತರದ ಚಲನೆಗಳು, ಮತ್ತು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ವೀರ್ಯಸ್ಖಲನ). ಆದರೆ ದೈಹಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಮೀರಿಯೂ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಹಲವು ನೆಲೆಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/sexual-intercourse|title=sexual intercourse}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.psychologytoday.com/us/basics/relationships/love-and-sex|title=Love and Sex}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://vijaykarnataka.com/lifestyle/relationship/do-you-know-what-are-the-health-benefits-of-having-orgasm/articleshow/68647434.cms|title=ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೇನು ಲಾಭ?}}</ref> ==ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ನೋವು ತರುವ ಕಾರಣಗಳು== ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ತೀವ್ರವಾದ ನೋವನ್ನು ಡಿಸ್ಪರೇನಿಯಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ದೈಹಿಕ ನೋವಿನ ಜೊತೆಗೆ, ಇದು ದಂಪತಿಗಳ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಹಾಗಾದರೆ, ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವೇನು? ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸಾಕಷ್ಟು ನಯಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ, ಮಹಿಳೆ ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ, ಫೋರ್‌ಪ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ, ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಅಥವಾ ದಂಪತಿಗಳು ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿದ ಲೂಬ್ರಿಕೆಂಟುಗಳನ್ನು <ref>{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/kannada/karnataka/bharat/lubricant-helps-to-good-intercourse/ka20210906174153103|title=ಲೂಬ್ರಿಕಂಟ್‌ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಆಹ್ಲಾದಕರ-ಸುಖಕರ ಸಂಭೋಗ ಸಾಧ್ಯ}}</ref> ಸಹ ಬಳಸಬಹುದು. ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಇತರ ಕಾರಣಗಳು: *ವಜಿನಿಸ್ಮಸ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿನ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಅನೈಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದಾಗ ಇದು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ನೋವಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಭಯದಿಂದಲೂ ಇದು ಪ್ರಚೋದಿಸಲ್ಪಡಬಹುದು. *ಯೋನಿಯ ಸೋಂಕು ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕಾಯಿಲೆ ಮತ್ತು ಯೀಸ್ಟ್ ಸೋಂಕುಗಳು ಸಹ ಇದರ ಭಾಗವಾಗಿವೆ. *ಗರ್ಭಕಂಠದ ತೊಂದರೆಗಳು ಗರ್ಭಕಂಠವು ಗರ್ಭಾಶಯದ ದ್ವಾರವೇ ಆಗಿದೆ. ಶಿಶ್ನವನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ತುರುಕಿಸಿದರೆ ಅದು ಗರ್ಭಕಂಠವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು ಮತ್ತು ಗರ್ಭಕಂಠದಲ್ಲಿ ಸೋಂಕುಗಳೇ ಮುಂತಾದ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿದ್ದರೆ ಅದು ನೋವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲುದು. *ಗರ್ಭಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಫೈಬ್ರಾಯ್ಡ್ ರೋಗ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದರಿಂದ ಸಂಭೋಗದ ವೇಳೆ ಯೋನಿ ಬಿಗಿದು ನೋವುಂಟಾಗುವ ಸಂಭವವಿದೆ. *ಎಂಡೊಮೆಟ್ರಿಯೊಸಿಸ್ ಇದು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಒಳ ಪದರವು, ಫಾಲೋಪಿಯನ್ ಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಡಾಶಯಗಳಂತಹ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. *ಅಂಡಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಚೀಲಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಡಾಶಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. *ಶ್ರೋಣಿಯ ಉರಿಯೂತದ ಕಾಯಿಲೆ ಪೆಲ್ವಿಕ್ ಇನ್ಫ್ಲಮೇಟರಿ ಡಿಸೀಸ್ ಅಥವಾ ಪಿಐಡಿ ಎಂಬುದು ಅಂಗಾಂಶಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಉರಿಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಂಭೋಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಒತ್ತಡವು ತೀವ್ರವಾದ ನೋವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ಅಪಸ್ಥಾನೀಯ ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಇದು ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಫಲವತ್ತಾದ ಮೊಟ್ಟೆಗಳು ಗರ್ಭಾಶಯದ ಹೊರಗೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. *ಋತುಬಂಧ ಮಹಿಳೆಗೆ ಋತುಬಂಧವಾದಾಗ, ಯೋನಿಯ ಒಳಪದರವು ತೆಳುವಾಗುವುದರಿಂದ ಆಕೆಯ ಯೋನಿಯ ತೇವಾಂಶ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅದು ಒಣಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. *ಪ್ರಮುಖ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಹೆರಿಗೆಯ ನಂತರ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸಂಭೋಗದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು. *ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಜನನಾಂಗದ ಗಂಟುಗಳು, ಹರ್ಪಿಸ್ ಹುಣ್ಣುಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ರೋಗಗಳು ಸಹ ಸೇರಿವೆ. *ಗಾಯ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಗಾಯಗಳಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. *ವಲ್ವೊಡಿನಿಯಾ ಇದು ಮಹಿಳೆ ತನ್ನ ಬಾಹ್ಯ ಜನನಾಂಗವಾದ ಯೋನಿದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುವ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನೋವು.<ref>{{Cite web|url=https://www-apollocradle-com.translate.goog/blog/gynaecology/why-some-women-go-through-painful-sexual-intercourse?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=kn&_x_tr_hl=kn&_x_tr_pto=tc|title=ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರು ನೋವಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗವನ್ನು ಏಕೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ?}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} ==ನೋಡಿ== * [[ಗರ್ಭಧಾರಣೆ]] * [[ಮಗುವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳು]] * [[ಗರ್ಭಪಾತ]] * [[ವಂಶವಾಹಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಪ್ತ ಸಮಾಲೋಚನೆ]] * [[ಋತುಚಕ್ರ]] * [[ಯೋನಿ]] ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/vinodh-chabbi-630107.html ಮಹಿಳೆಯರ ಹಸ್ತಮೈಥುನ;ವಿನೋದ ಛಬ್ಬಿ Updated: 23 ಏಪ್ರಿಲ್ 2019, ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಲೆಕ್ಕದಂತೆ ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 3-4 ಕೋಟಿ ಹೆಂಗಸರ ಭಗಾಂಕುರವನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿ ಗಂಡಸರ ಸುಖದ ಗುಲಾಮರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.] == ಹೊರಗಣ ಕೊಂಡಿಗಳು== *[http://www.prajavani.net/news/article/2017/01/21/467184.html ಸ್ಖಲನಕ್ಕೂ ಹಾರ್ಮೋನ್‌ಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆ;ಡಾ. ಎಸ್.ಎಸ್. ವಾಸನ್;೨೧ ಜನವರಿ ೨೦೧೭ ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060112011828/http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html |date=2006-01-12 }} * ಜಾನ್ ಸನ್ ಡಿ ಎಫ್, [http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM ಗ್ರೋಯಿಂಗ್ ಅಪ್ ಸೆಕ್ಸುಯಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ರೆಫೆರನ್ಸ್ ಅಟ್ಲಾಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060220110820/http://www2.hu-berlin.de/sexology/GESUND/ARCHIV/GUS/INDEXATLAS.HTM |date=2006-02-20 }} * [http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm ಸಂಭೋಗವಿಲ್ಲದೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಒಂದು ಲೇಖನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070420095745/http://www.nvsh.nl/skills/greatsex.htm |date=2007-04-20 }} * [http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html ಯು. ಕೆ. ಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ನ್ಯಾಯಬದ್ಧ ನಡೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822155137/http://www.cps.gov.uk/legal/section7/index.html |date=2010-08-22 }} * [http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 ಪೋಷಕರು ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಂತಹ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಮೂಲಗಳು ಆಕರಗಳು ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050308075229/http://www.abouthealth.com/parent_topic_dialogue.cfm?Parent_Excerpt_ID=23&Topic_Title=3 |date=2005-03-08 }} * [http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 ಯೋಜಿತ ಪೋಷಕತ್ವ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090215180220/http://www.ppacca.org/site/pp.asp?c=kuJYJeO4F&b=139496 |date=2009-02-15 }} * [http://www.healthcentral.com/mhc/top/003157.cfm ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಾಹಿತಿ] * [http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm ಋತುಚಕ್ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗ ಕ್ರಿಯೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081011065559/http://www.holisticwisdom.net/sex-during-period.htm |date=2008-10-11 }} * [http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html 'ಲೈಂಗಿಕತೆ ಎಂದರೇನು?' ಸರಣಿ ಉತ್ತರ ಕೊಂಡಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070429044321/http://www.personallifemedia.com/podcasts/sex-love-intimacy/sex-love-intimacy-show.html |date=2007-04-29 }} * [http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060216005917/http://tidepool.st.usm.edu/crswr/103animalreproduction.html |date=2006-02-16 }} * [http://www.pbs.org/wgbh/evolution/sex/advantage/ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗಗಳು] [[ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಆರೋಗ್ಯ ಶಾಸ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಾನವಶರೀರ ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಶರೀರ ಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ]] ix71gflzc25hj6ipl9sh34q1nlgf20k 0 24697 1307847 1231080 2025-07-02T10:57:25Z Dibyayoti176255 91601 Dibyayoti176255 [[ಡಿ.ಉದಯಕುಮಾರ್]] ಪುಟವನ್ನು [[ಧರ್ಮಲಿಂಗಂ ಉದಯಕುಮಾರ್]] ಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ: ಸೂಕ್ತವಾದ ಪುಟ ಶೀರ್ಷಿಕೆ: Corrected The Title... 1231080 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ಡಿ.ಉದಯ ಕುಮಾರ್ | image = Udaya Kumar(designer).JPG | caption = ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ ಉದಯ ಕುಮಾರ್. | birth_date = ೧೯೭೮ <!-- Please do not give more detail than this, per [[WP:DOB]] and impersonation risk --> | birth_place = [[:en:Kallakurichi|ಕಲ್ಲಕುರಿಚಿ]], [[ತಮಿಳುನಾಡು]], [[ಭಾರತ]]. | nationality = | alma_mater = {{ubl|[[:en:Industrial Design Centre|ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿನ್ಯಾಸ ಕೇಂದ್ರ]], [[:en:IIT Bombay|ಐಐಟಿ ಬಾಂಬೆ]] (ಪಿಎಚ್‌ಡಿ)|[[:en:Industrial Design Centre|ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿನ್ಯಾಸ ಕೇಂದ್ರ]], [[:en:IIT Bombay|ಐಐಟಿ ಬಾಂಬೆ]] (ಎಮ್‌ಡಿ‌ಇಎಸ್)|[[:en:Anna University School of Architecture and Planning|ಅಣ್ಣಾ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ಅಂಡ್ ಪ್ಲಾನಿಂಗ್]] (ಬಿಎಆರ್‌ಸಿಎಚ್)}} | occupation = [[:en:Associate professor|ಅಸೋಸಿಯೇಟ್ ಪ್ರೊಫೆಸರ್]] ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು, [[:en:IIT Guwahati|ಐಐಟಿ ಗುವಾಹಟಿ]] | known_for = [[:en:Indian rupee sign|ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆಯ]] ವಿನ್ಯಾಸಕ (೨೦೧೦). | notable_works = [[:en:Indian rupee sign|ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆಯ]]. }} '''ಉದಯ ಕುಮಾರ್ ಧರ್ಮಲಿಂಗಂ''' ಇವರು ಒಬ್ಬ [[ಭಾರತೀಯ]] ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.moneycontrol.com/news/current-affairs/rupee-getsnew-symbol_470128.html | title= Rupee gets a new symbol |accessdate= 19 November 2011}}</ref> ಇವರು [[:en:Indian rupee sign|ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆಯ]] ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://finmin.nic.in/the_ministry/dept_eco_affairs/infrastructure_div/message_symbol_final.asp |title=Final Selection for the Symbol for Indian Rupee – List of Five Entries: Ministry of Finance, Government of India |publisher=Finmin.nic.in |accessdate=2010-07-30 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100725133929/http://finmin.nic.in/the_ministry/dept_eco_affairs/infrastructure_div/message_symbol_final.asp |archivedate=25 July 2010 }}</ref> ಅವರ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಪಟ್ಟಿಮಾಡಲಾದ ಐದು ಚಿಹ್ನೆಗಳಿಂದ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಉದಯ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ವಿನ್ಯಾಸವು [[:en: Indian tricolour|ಭಾರತೀಯ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜವನ್ನು]] ಆಧರಿಸಿದೆ.<ref>{{cite news| url=http://www.thehindu.com/business/Economy/i-hit-upon-representative-devanagari-says-winner/article517413.ece | location=Chennai, India | work=The Hindu | title=I hit upon representative Devanagari, says winner | date=16 July 2010}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೯ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಅವರು [[ಅಸ್ಸಾಂ|ಅಸ್ಸಾಂನ]] [[:en:IIT Guwahati|ಐಐಟಿ ಗುವಾಹಟಿಯಲ್ಲಿ]] ವಿನ್ಯಾಸ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.iitg.ernet.in/design/Faculty.html | title = Department of Design, IIT Guwahati |website= Iitg.ernet.in |date =17 May 2011 |access-date= 30 December 2019}}</ref> ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ== ಉದಯ ಕುಮಾರ್ ಅವರು [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ರಾಜ್ಯದ [[ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ವಿಧಾನ ಸಭೆಯ]] ಮಾಜಿ [[:en:DMK member of the legislative assembly|ಡಿಎಂಕೆ ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾದ]] ''ಎನ್. ಧರ್ಮಲಿಂಗಂ'' ಅವರ ಪುತ್ರ.<ref>{{Cite web|url=http://www.newindianexpress.com/cities/chennai/article183488.ece|archive-url=https://web.archive.org/web/20160409155811/http://www.newindianexpress.com/cities/chennai/article183488.ece|url-status=dead|archive-date=9 April 2016|title=My son has brought glory to TN|website=The New Indian Express|access-date=2016-03-29}}</ref> ==ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞರು== ಉದಯ ಕುಮಾರ್‌ರವರು [[ಚೆನ್ನೈ|ಚೆನ್ನೈನ]] ''ಲಾ ಚಾಟೆಲೈನ್ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ'' ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ, ಚೆನ್ನೈನ [[:en:Anna University|ಅಣ್ಣಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ]] [[:en:School of Architecture and Planning|ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ಅಂಡ್ ಪ್ಲಾನಿಂಗ್‌ನಿಂದ]] (ಎಸ್ಎಪಿ) [[ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ|ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ]] ಪದವಿ (ಬಿಎಆರ್‌ಸಿಎಚ್) ಪಡೆದರು. ನಂತರ ಅವರು ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ, [[:en:IIT Bombay|ಐಐಟಿ ಬಾಂಬೆಯ]] [[:en:Industrial Design Centre|ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿನ್ಯಾಸ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ]] (ಐಡಿಸಿ) [[:en:Visual Communication|ದೃಶ್ಯ ಸಂವಹನದಲ್ಲಿ]] [[:en: MDes|ಎಂಡಿಇಎಸ್]] ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಹಾಗೂ ಐಡಿಸಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ನಂತರ, ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ [[:en:PhD|ಪಿಎಚ್‌ಡಿ]] ಪಡೆದರು.<ref>{{Cite web |title=UdayaKumar :: Resume |url=https://www.idc.iitb.ac.in/students/phd/udayakumar/curriculum.html |access-date=2023-06-27 |website=idc.iitb.ac.in}}</ref> ==ಸಂಶೋಧನೆ== [[File:Indian Rupee symbol.svg|thumb|upright|ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆ.]] ಉದಯ ಕುಮಾರ್‌ರವರ ಆಸಕ್ತಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಾದ: [[:en:graphic design|ಗ್ರಾಫಿಕ್ ವಿನ್ಯಾಸ]], [[:en:typography|ಟೈಪೋಗ್ರಫಿ]], [[:en:type design|ಟೈಪ್ ಡಿಸೈನ್]] ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು (ಅವರ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಸಂಶೋಧನೆಯ ವಿಷಯ) [[ತಮಿಳು]] ಮುದ್ರಣಕಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತವೆ.<ref>{{cite news |url =http://www.idc.iitb.ac.in/students/phd/udayakumar/index.html |title =D. Udaya Kumar (personal home page) |publisher=IIT Mumbai}}</ref> ಅವರು ದೇಶದ ಫಾಂಟ್ ತಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ''ಪ್ರೊ.ಜಿ.ವಿ.ಶ್ರೀಕುಮಾರ್'' ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಐಡಿಸಿಯಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ "ಪರಾಶಕ್ತಿ" ಎಂಬ ತಮಿಳು ಫಾಂಟ್ ಅನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ಎಂ.ಡಿ.ಇ ಯೋಜನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮಿಳು [[:en:typography|ಟೈಪೋಗ್ರಫಿ]] ಬಗ್ಗೆ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಷಯವನ್ನು ತಮಿಳು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ತರುವ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ, ಉದಯ ಕುಮಾರ್‌ರವರು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ ಅನೇಕ ಮುದ್ರಣ ಪದಗಳಿಗೆ ಹೊಸ [[ತಮಿಳು]] ಪರಿಭಾಷೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.idc.iitb.ac.in/events/Indian_Rupee_Symbol.pdf |title=Currency Symbol for Indian Rupee |first=D. Udaya |last=Kumar |author-link=D. Udaya Kumar | publisher=Indian Institute of Technology Bombay|access-date=14 November 2018 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100821132944/http://www.idc.iitb.ac.in/events/Indian_Rupee_Symbol.pdf |archive-date=2010-08-21}}</ref> ೪೯ ನೇ [[:en:Inter IIT Sports Meet|ಇಂಟರ್ ಐಐಟಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮೀಟ್‌ಗಾಗಿ]] ಅಧಿಕೃತ ಲಾಂಛನವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲು ಉದಯ ಕುಮಾರ್‌ರವರು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಉದಯ ಕುಮಾರ್‌ರವರು [[:en:Rupee symbol for Indian currency|ಭಾರತೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆಯ]] ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಮಾಡಿದರು. ಈ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು [[ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿ|ದೇವನಾಗರಿ]] ಅಕ್ಷರ "ರಾ" ಮತ್ತು [[ರೋಮನ್ ಅಂಕಿಗಳು|ರೋಮನ್‌ನ]] ದೊಡ್ಡ ಅಕ್ಷರ "ಆರ್" ಬಳಸಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು [[ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆ|ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ]] ''ರೂಪಿಯಾ'' ಮತ್ತು [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವ್ಯಾಕರಣ|ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ]] ''ರೂಪೀಸ್'' ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ಚಿಹ್ನೆಯು ಭಾರತೀಯರು ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ [[ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿ|ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ]] ಕಂಡುಬರುವ ಅಡ್ಡ ಗೆರೆಯನ್ನು ರೂಪಾಯಿಯ ಚಿಹ್ನೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಎರಡು ಸಮತಲ ರೇಖೆಗಳು "ಸಮಾನ" ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಇದು ತ್ರಿವರ್ಣ ಭಾರತೀಯ ಧ್ವಜವನ್ನು ಸಹ ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|title = Symbol for Indian Rupee |publisher = Ministry of Finance, Government of India |first=Sushil |last=Kumar |url = https://finmin.nic.in/reports/SIR.pdf |url-status=dead |archive-url= https://web.archive.org/web/20150317071907/http://finmin.nic.in/reports/SIR.pdf |archive-date=17 March 2015 |access-date = 1 August 2015}}</ref> [[ಅಂಬಿಕಾ ಸೋನಿ|ಅಂಬಿಕಾ ಸೋನಿಯವರು]] ೧೫ ಜುಲೈ ೨೦೧೦ ರಂದು ಹೊಸ ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದರು ಹಾಗೂ ಉದಯ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ₹ ೨೫೦,೦೦೦ ಬಹುಮಾನದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== * [http://www.idc.iitb.ac.in/students/phd/udayakumar/index.html Homepage of Udaya Kumar] * [http://www.idc.iitb.ac.in/events/Indian_Rupee_Symbol.pdf Udaya Kumar's design proposal for the Indian rupee sign] * [http://india.gov.in/knowindia/national_symbols.php?id=15 Official announcement of the sign] * [https://web.archive.org/web/20111208185454/http://webrupee.com/ WebRupee, guidance for use of the sign on the web] * [http://drupal.org/project/webrupee WebRupee ₹ Drupal Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201105163311/http://drupal.org/project/webrupee |date=2020-11-05 }} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] n5iupv3wipiswzfjum6g2bhw6xysa3r 1307849 1307847 2025-07-02T11:01:20Z Dibyayoti176255 91601 Added Info... 1307849 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ಧರ್ಮಲಿಂಗಂ ಉದಯಕುಮಾರ್ | image = Udaya Kumar(designer).JPG | caption = ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಲಿಂಗಂ ಉದಯಕುಮಾರ್. | native_name = {{lang-ta|உதயகுமார் தர்மலிங்கம்}}<br>{{lang-sa|उदय कुमार धर्मलिङ्गम्}}<br>{{lang-en|Uday Kumar Dharmalingam}} | native_name_lang = ta | birth_date = ೧೯೭೮ | birth_place = [[:en:Kallakurichi|ಕಲ್ಲಕುರಿಚಿ]], [[ತಮಿಳುನಾಡು]], [[ಭಾರತ]]. | nationality = | alma_mater = {{ubl|[[:en:Industrial Design Centre|ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿನ್ಯಾಸ ಕೇಂದ್ರ]], [[:en:IIT Bombay|ಐಐಟಿ ಬಾಂಬೆ]] (ಪಿಎಚ್‌ಡಿ)|[[:en:Industrial Design Centre|ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿನ್ಯಾಸ ಕೇಂದ್ರ]], [[:en:IIT Bombay|ಐಐಟಿ ಬಾಂಬೆ]] (ಎಮ್‌ಡಿ‌ಇಎಸ್)|[[:en:Anna University School of Architecture and Planning|ಅಣ್ಣಾ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ಅಂಡ್ ಪ್ಲಾನಿಂಗ್]] (ಬಿಎಆರ್‌ಸಿಎಚ್)}} | occupation = [[:en:Associate professor|ಅಸೋಸಿಯೇಟ್ ಪ್ರೊಫೆಸರ್]] ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು, [[:en:IIT Guwahati|ಐಐಟಿ ಗುವಾಹಟಿ]] | known_for = [[:en:Indian rupee sign|ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆಯ]] ವಿನ್ಯಾಸಕ (೨೦೧೦). | notable_works = [[:en:Indian rupee sign|ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆಯ]]. }} '''ಉದಯಕುಮಾರ್ ಧರ್ಮಲಿಂಗಂ''' ({{lang-ta|உதயகுமார் தர்மலிங்கம்}}, {{lang-sa|उदय कुमार धर्मलिङ्गम्}}, {{lang-en|Uday Kumar Dharmalingam}}) ಇವರು ಒಬ್ಬ [[ಭಾರತೀಯ]] ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.moneycontrol.com/news/current-affairs/rupee-getsnew-symbol_470128.html | title= Rupee gets a new symbol |accessdate= 19 November 2011}}</ref> ಇವರು [[:en:Indian rupee sign|ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆಯ]] ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://finmin.nic.in/the_ministry/dept_eco_affairs/infrastructure_div/message_symbol_final.asp |title=Final Selection for the Symbol for Indian Rupee – List of Five Entries: Ministry of Finance, Government of India |publisher=Finmin.nic.in |accessdate=2010-07-30 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100725133929/http://finmin.nic.in/the_ministry/dept_eco_affairs/infrastructure_div/message_symbol_final.asp |archivedate=25 July 2010 }}</ref> ಅವರ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಪಟ್ಟಿಮಾಡಲಾದ ಐದು ಚಿಹ್ನೆಗಳಿಂದ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಉದಯ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ವಿನ್ಯಾಸವು [[:en: Indian tricolour|ಭಾರತೀಯ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜವನ್ನು]] ಆಧರಿಸಿದೆ.<ref>{{cite news| url=http://www.thehindu.com/business/Economy/i-hit-upon-representative-devanagari-says-winner/article517413.ece | location=Chennai, India | work=The Hindu | title=I hit upon representative Devanagari, says winner | date=16 July 2010}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೯ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಅವರು [[ಅಸ್ಸಾಂ|ಅಸ್ಸಾಂನ]] [[:en:IIT Guwahati|ಐಐಟಿ ಗುವಾಹಟಿಯಲ್ಲಿ]] ವಿನ್ಯಾಸ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.iitg.ernet.in/design/Faculty.html | title = Department of Design, IIT Guwahati |website= Iitg.ernet.in |date =17 May 2011 |access-date= 30 December 2019}}</ref> ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ== ಉದಯ ಕುಮಾರ್ ಅವರು [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ರಾಜ್ಯದ [[ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ವಿಧಾನ ಸಭೆಯ]] ಮಾಜಿ [[:en:DMK member of the legislative assembly|ಡಿಎಂಕೆ ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾದ]] ''ಎನ್. ಧರ್ಮಲಿಂಗಂ'' ಅವರ ಪುತ್ರ.<ref>{{Cite web|url=http://www.newindianexpress.com/cities/chennai/article183488.ece|archive-url=https://web.archive.org/web/20160409155811/http://www.newindianexpress.com/cities/chennai/article183488.ece|url-status=dead|archive-date=9 April 2016|title=My son has brought glory to TN|website=The New Indian Express|access-date=2016-03-29}}</ref> ==ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞರು== ಉದಯ ಕುಮಾರ್‌ರವರು [[ಚೆನ್ನೈ|ಚೆನ್ನೈನ]] ''ಲಾ ಚಾಟೆಲೈನ್ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ'' ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ, ಚೆನ್ನೈನ [[:en:Anna University|ಅಣ್ಣಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ]] [[:en:School of Architecture and Planning|ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ಅಂಡ್ ಪ್ಲಾನಿಂಗ್‌ನಿಂದ]] (ಎಸ್ಎಪಿ) [[ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ|ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ]] ಪದವಿ (ಬಿಎಆರ್‌ಸಿಎಚ್) ಪಡೆದರು. ನಂತರ ಅವರು ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ, [[:en:IIT Bombay|ಐಐಟಿ ಬಾಂಬೆಯ]] [[:en:Industrial Design Centre|ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿನ್ಯಾಸ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ]] (ಐಡಿಸಿ) [[:en:Visual Communication|ದೃಶ್ಯ ಸಂವಹನದಲ್ಲಿ]] [[:en: MDes|ಎಂಡಿಇಎಸ್]] ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಹಾಗೂ ಐಡಿಸಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ನಂತರ, ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ [[:en:PhD|ಪಿಎಚ್‌ಡಿ]] ಪಡೆದರು.<ref>{{Cite web |title=UdayaKumar :: Resume |url=https://www.idc.iitb.ac.in/students/phd/udayakumar/curriculum.html |access-date=2023-06-27 |website=idc.iitb.ac.in}}</ref> ==ಸಂಶೋಧನೆ== [[File:Indian Rupee symbol.svg|thumb|upright|ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆ.]] ಉದಯ ಕುಮಾರ್‌ರವರ ಆಸಕ್ತಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಾದ: [[:en:graphic design|ಗ್ರಾಫಿಕ್ ವಿನ್ಯಾಸ]], [[:en:typography|ಟೈಪೋಗ್ರಫಿ]], [[:en:type design|ಟೈಪ್ ಡಿಸೈನ್]] ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು (ಅವರ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಸಂಶೋಧನೆಯ ವಿಷಯ) [[ತಮಿಳು]] ಮುದ್ರಣಕಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತವೆ.<ref>{{cite news |url =http://www.idc.iitb.ac.in/students/phd/udayakumar/index.html |title =D. Udaya Kumar (personal home page) |publisher=IIT Mumbai}}</ref> ಅವರು ದೇಶದ ಫಾಂಟ್ ತಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ''ಪ್ರೊ.ಜಿ.ವಿ.ಶ್ರೀಕುಮಾರ್'' ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಐಡಿಸಿಯಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ "ಪರಾಶಕ್ತಿ" ಎಂಬ ತಮಿಳು ಫಾಂಟ್ ಅನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ಎಂ.ಡಿ.ಇ ಯೋಜನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮಿಳು [[:en:typography|ಟೈಪೋಗ್ರಫಿ]] ಬಗ್ಗೆ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಷಯವನ್ನು ತಮಿಳು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ತರುವ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ, ಉದಯ ಕುಮಾರ್‌ರವರು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ ಅನೇಕ ಮುದ್ರಣ ಪದಗಳಿಗೆ ಹೊಸ [[ತಮಿಳು]] ಪರಿಭಾಷೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.idc.iitb.ac.in/events/Indian_Rupee_Symbol.pdf |title=Currency Symbol for Indian Rupee |first=D. Udaya |last=Kumar |author-link=D. Udaya Kumar | publisher=Indian Institute of Technology Bombay|access-date=14 November 2018 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100821132944/http://www.idc.iitb.ac.in/events/Indian_Rupee_Symbol.pdf |archive-date=2010-08-21}}</ref> ೪೯ ನೇ [[:en:Inter IIT Sports Meet|ಇಂಟರ್ ಐಐಟಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮೀಟ್‌ಗಾಗಿ]] ಅಧಿಕೃತ ಲಾಂಛನವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲು ಉದಯ ಕುಮಾರ್‌ರವರು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಉದಯ ಕುಮಾರ್‌ರವರು [[:en:Rupee symbol for Indian currency|ಭಾರತೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆಯ]] ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಮಾಡಿದರು. ಈ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು [[ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿ|ದೇವನಾಗರಿ]] ಅಕ್ಷರ "ರಾ" ಮತ್ತು [[ರೋಮನ್ ಅಂಕಿಗಳು|ರೋಮನ್‌ನ]] ದೊಡ್ಡ ಅಕ್ಷರ "ಆರ್" ಬಳಸಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಗಳು [[ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆ|ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ]] ''ರೂಪಿಯಾ'' ಮತ್ತು [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವ್ಯಾಕರಣ|ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ]] ''ರೂಪೀಸ್'' ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ಚಿಹ್ನೆಯು ಭಾರತೀಯರು ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ [[ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿ|ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ]] ಕಂಡುಬರುವ ಅಡ್ಡ ಗೆರೆಯನ್ನು ರೂಪಾಯಿಯ ಚಿಹ್ನೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಎರಡು ಸಮತಲ ರೇಖೆಗಳು "ಸಮಾನ" ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಇದು ತ್ರಿವರ್ಣ ಭಾರತೀಯ ಧ್ವಜವನ್ನು ಸಹ ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|title = Symbol for Indian Rupee |publisher = Ministry of Finance, Government of India |first=Sushil |last=Kumar |url = https://finmin.nic.in/reports/SIR.pdf |url-status=dead |archive-url= https://web.archive.org/web/20150317071907/http://finmin.nic.in/reports/SIR.pdf |archive-date=17 March 2015 |access-date = 1 August 2015}}</ref> [[ಅಂಬಿಕಾ ಸೋನಿ|ಅಂಬಿಕಾ ಸೋನಿಯವರು]] ೧೫ ಜುಲೈ ೨೦೧೦ ರಂದು ಹೊಸ ರೂಪಾಯಿ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದರು ಹಾಗೂ ಉದಯ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ₹ ೨೫೦,೦೦೦ ಬಹುಮಾನದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== * [http://www.idc.iitb.ac.in/students/phd/udayakumar/index.html Homepage of Udaya Kumar] * [http://www.idc.iitb.ac.in/events/Indian_Rupee_Symbol.pdf Udaya Kumar's design proposal for the Indian rupee sign] * [http://india.gov.in/knowindia/national_symbols.php?id=15 Official announcement of the sign] * [https://web.archive.org/web/20111208185454/http://webrupee.com/ WebRupee, guidance for use of the sign on the web] * [http://drupal.org/project/webrupee WebRupee ₹ Drupal Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201105163311/http://drupal.org/project/webrupee |date=2020-11-05 }} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] 33a1k3gxb5v5svvu91qc40f2apu9njo 0 35035 1307840 1305667 2025-07-02T09:07:16Z SunilGSI1 93985 /* ಉಲ್ಲೇಖಗಳು‌‌ */ 1307840 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ಹಾಸನ | native_name = | native_name_lang = kn | other_name = | nickname = | settlement_type = | image_skyline = Hassan New Bus stand.jpg | image_alt = | image_caption = ಹಾಸನದ ಹೊಸ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣ | pushpin_map = | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = | latm = | lats = | latNS = N | longd = | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline, title | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|ಭಾರತ}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = {{flag|ಕರ್ನಾಟಕ}} | subdivision_type2 = ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = ಮೆಟ್ರಿಕ್ | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 6814 | elevation_footnotes = | elevation_m = 972 | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆಗಳು | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[ಭಾರತದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾಲಮಾನ|IST]] | utc_offset1 = +೫:೩೦ | postal_code_type = [[ಪಿನ್ ಕೋಡ್]] | postal_code = ೫೭೩೨೦೧/೫೭೩೨೦೨ | leader_title1 = ಎಂಪಿ | leader_name1 = | leader_title2 = ಎಂಎಲ್ಎ | leader_name2 = [[ಪ್ರೀತಮ್ ಜೆ ಗೌಡ]] | area_code_type = ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್ | area_code = ಐಎಸ್‍ಡಿ ೦೦೯೧೮೧೭೨ / ಎಸ್‍ಟಿಡಿ 08172 | registration_plate = ಕೆಎ-೧೩ | website = http://www.hassancity.mrc.gov.in/ | footnotes = }} '''ಹಾಸನ''' ಒಂದು ನಗರ ಮತ್ತು [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿರುವ]] [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯು]] ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಹಾಸನ ನಗರವು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ೯೩೪ ಮೀ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಂತಹ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ನಗರವು ಊರ ದೇವತೆಯಾದ [[ಹಾಸನಾಂಬ ದೇವಸ್ಥಾನ|ಹಾಸನಾಂಬ]] ದೇವತೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web|last=Karnataka|first=Travel|title=Hassan is situated 934 mts above sea level|url=http://travel2karnataka.com/bangalore.htm|publisher=Travel Karnataka|accessdate=17 July 2013|archive-date=17 ಜುಲೈ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717101846/http://travel2karnataka.com/bangalore.htm|url-status=dead}}</ref> ಇದನ್ನ್ನು ಬಡವರ ಊಟಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುುತ್ತಾರೆ. ಹಾಸನದ ಜನಗಳು ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತ್ತುಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗ್ಗೆ ಬಹಳ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಉಳ್ಳವರಾಗಿದ್ದ್ದಾರೆ == ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಿವರ == [[File:Hassan, Karnataka, India; young women fetching water Wellcome L0073328.jpg|thumb|೧೯೦೦ರಲ್ಲಿ ಹಾಸನ]] [[File:Hassan India.JPG|thumb|ಹಾಸನ ಪಟ್ಟಣದ ಎವಿಕೆ ರಸ್ತೆ]] [[೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿ|೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿಯ]] ಪ್ರಕಾರ,<ref>{{cite web|url=http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archiveurl=https://web.archive.org/web/20040616075334/http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archivedate=2004-06-16|title= Census of India 2011: Data from the 2011 Census, including cities, villages and towns (Provisional)|accessdate=2008-11-01|publisher= Census Commission of India}}</ref> ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೧೭,೭೫,೩೮೬. ಇವರಲ್ಲಿ ಪುರಷರು ಸುಮಾರು ೫೧% ರಷ್ಟು ಇದ್ದರೆ, ಮಹಿಳೆಯರು ಸುಮಾರು ೪೯% ರಷ್ಟು ಇದ್ದಾರೆ. ಹಾಸನದ ಸರಾಸರಿ ಸಕ್ಷಾರತಾ ಪ್ರಮಾಣ ೭೯%, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿಗಿಂತೆ(೫೯%) ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಪುರುಷರ ಸಕ್ಷಾರತಾ ಪ್ರಮಾಣ ೮೨% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ಸಕ್ಷಾರತಾ ಪ್ರಮಾಣ ೭೫%. ಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೧೦% ರಷ್ಟು ಜನರು ೬ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರಿದ್ದಾರೆ. [[File:Hassan, weighing fish (9881512406).jpg|thumb|ಹಾಸನ ನಗರದಲ್ಲಿ ಮೀನು ಮಾರುತ್ತಿರುವುದು]] ==ಶಿಕ್ಷಣ== ಹಾಸನ ನಗರದಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ೧ ಸರ್ಕಾರಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ, ೧ ಖಾಸಗಿ ದಂತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮತ್ತು ೧ ಆರ್ಯುವೇದ ಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ. ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಮಲೆನಾಡು ತಾಂತ್ರಿಕ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು ಸೇರಿದಂತೆ, ಒಟ್ಟು ೪ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ಒಂದು ಸರ್ಕಾರಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಕಾಲೇಜು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ತಾಂತ್ರಿಕ ಡಿಪ್ಲೊಮ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕ ತರಬೇತಿ ಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಲೇಜುಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ: {{colbegin|2}} ೧.ವೈದ್ಯಕೀಯ * ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಆಯುರ್ವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ತಣ್ಣೀರುಹಳ್ಳ * ಹಾಸನ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ * ಹಾಸನಾಂಬ ಡೆಂಟಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ೨.ತಾಂತ್ರಿಕ * ಮಲೆನಾಡು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜ್ * ಸರ್ಕಾರಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜ್ * ಯಗಚಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ * ರಾಜೀವ್ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ * ಶ್ರೀಮತಿ ಎಲ್ ವಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಕಾಲೇಜ್ * ಸರ್ಕಾರಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ ೩.ಇತರೆ ವಿದ್ಯಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು * ವಿಜಯಾ ಆಂಗ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮ ಶಾಲೆ * ಅರಕಲಗೂಡು ವರದರಾಜುಲು ಕಾಂತಮ್ಮ ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾಲೇಜ್ (AVK) * ಸರ್ಕಾರಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಲೇಜು * ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ಪಿಯು ಕಾಲೇಜ್ * ಎನ್‍ಡಿಆರ್‍ಕೆ ಕಾಲೇಜ್ * ಕೃಷ್ಣ ಕಾನೂನು ಕಾಲೇಜು * ಅರವಿಂದ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ * ಸರ್ಕಾರಿ ಬಾಲಕರ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ * ಗ್ರೀನ್ ವುಡ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಸ್ಕೂಲ್ * ಹೋಲಿ ಮದರ್ [[ಕಾನ್ವೆಂಟ್]] * ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ (ಕೆ.ವಿ.) ಹಾಸನ * ಸಾವಿತ್ರಿ ಕಾನ್ವೆಂಟ್ * ಶ್ರೀ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ವಿದ್ಯಾಲಯ * ಸೇಂಟ್ ಜೋಸೆಫ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ * ಚಿರಂತನ ಸ್ಕೂಲ್ * ಕುವೆಂಪು ಸ್ಕೂಲ್ * ಹಾಸನ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಶಾಲೆ * ರಾಯಲ್ ಅಪೊಲೊ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಶಾಲೆ * ಯುನೈಟೆಡ್ ಅಕಾಡೆಮಿ {{colend|2}} ==ಹಾಸನದ ಕುರಿತು ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳು == ಹಾಸನವು ಮಲೆನಾಡು ಮತ್ತು ಬಯಲು ಸೀಮೆಯ ನಡುವೆ ನೆಲೆಸಿರುವುದರಿಂದ ಇಡೀ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಾಯುಗುಣ ಅತ್ಯಂತ ಆಹ್ಲಾದಕರತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ.ಹಾಸನ ನಗರವು ಬೆಚ್ಚನೆಯ ಮುಂಜಾನೆಗಳ, ತಂಪಾದ ಮತ್ತು ಕೊರೆಯುವ ಸಂಜೆಗಳ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಲಾ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕಾಲೇಜು (ಸ್ವಾಯುತ್ತ) ಹಾಸನ ಇಲ್ಲಿ ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಶಿಕ್ಷಣದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ಈ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು: # ಉತ್ತಮ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಸೌಲಭ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. # ಎನ್ ಎಸ್ ಎಸ್ 2 ಘಟಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. # ಎನ್ ಸಿ ಸಿ ಯನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. # ಉತ್ತಮವಾದ ಕ್ರಿಂಡಾಂಗಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. # ಅಂತಿಮ ಪದವಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಷಯ ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನೆ ಕೈಗೂಳ್ಳಬೇಕು. ಈ ನಗರವು ರಾಜಧಾನಿಯಿಂದ 187 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ 79% ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹೊಂದಿದ್ದು,ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಶಾಲೆ ಕಾಲೇಜುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಲ್ನಾಡ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು, ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮಂಜುನಾಥ ಅಯುರ್ವೇದ ಕಾಲೇಜು ಹಾಗು ಇತರ ಕಾಲೇಜುಗಳನ್ನು ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿನ ಆಡಳಿತ ಭಾಷೆ ಕನ್ನಡವಾದರು,ಇಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹರಿಸಲು ಅಡ್ಡಿಯೇನಿಲ್ಲ. ಕೃಷಿ ಇಲ್ಲಿನ ಜನರ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ಯೋಗವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಮೈಸೂರು ಮಿನರಲ್ಸ್ ರವರು ನಡೆಸುವ ಕ್ರೋಮೈಟ್ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯು ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹಾಸನವು ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ ( ISRO)ದ ಪ್ರಮುಖ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರವು ಸಹಾ ಹಾಸನದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಹಾಸನಕ್ಕೆ [[ರಸ್ತೆಯ]] ಮೂಲಕ ಮತ್ತು [[ರೈಲಿನ]] ಮೂಲಕ ಸುಲಭವಾಗಿ ತಲುಪಬಹುದು. ಈ ನಗರವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಉತ್ತಮ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಂಗಳೂರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (115) ಇಲ್ಲಿಗೆ ಸಮೀಪದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಇಲ್ಲಿಂದ 187 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಹಾಸನಕ್ಕೆ ತಲುಪುವುದು ತುಂಬಾ ಸುಲಭವಾಗಿದೆ. == ದೊಡ್ಡ ಭಾಗನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮ == ಈ ಗ್ರಾಮವು ಹಾಸನ ತಾಲೂಕು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಗ್ರಾಮವಾಗಿದೆ. === ಗ್ರಾಮದ ಹಿನ್ನಲೆ : === ಈ ಗ್ರಾಮಕೆ ದೊಡ್ಡಬಾಗ ನಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೆಸರು ಬರಲು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಅಕ್ಕ -ಪಕ್ಕ ಎರಡು ಹಳ್ಳಿಗಳಿದ್ದು ಈ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಏನೆಂದು ಹೆಸರು ಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಗೊಂದಲವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಎರಡು ಗ್ರಾಮಗಳಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೇವಸ್ಥಾನವಿತ್ತು. ಅ ದೇವಸ್ಥಾನಕೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸಲು ಹೋದಾಗ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಹೊಡೆಯಲು ಹೋದಾಗ ಎರಡು ಭಾಗವಾಗಿ ಹೊಡೆದು ಚಿಕ್ಕ ಭಾಗ ಒಂದು ಕಡೆ ಹೋಗಿ ಚಿಕ್ಕಬಾಗನಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹಾಗು ದೊಡ್ಡ ಭಾಗ ಹೋದ ಕಡೆಗೆ ದೊಡ್ಡ ಬಾಗನಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಈ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ನಾಮಕರಣವಾಯಿತು. ==== ಬೌಗೊಲಿಕ ಲಕ್ಷ್ಮಣ ==== ಈ ಪ್ರದೇಶ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕವಾಗಿದ್ದು ಎಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉತ್ತಮ ಮಳೆಯನು ಪಡೆಯುವುದು. "ಬಡವರ ಊಟಿ "ಎಂದು ಚಿರಪರಿಚಯವಾಗಿದೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಬ್ಬಗಳು ಎಲ್ಲಿನ ಬಂಡಿ ಹಬ್ಬವು ತುಂಬಾ ವಿಶೇಷತೆಯನು ಹೊಂದಿದೆ. 7 ಗ್ರಾಮಗಳು ಸೇರಿ ಆಚರಿಸುವ ಈ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಆಯುಧ ಪೂಜೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ==== ಆರ್ಥಿಕತೆ : ==== ಇಲ್ಲಿ ಬಡ ವರ್ಗ ಹಾಗೂ ಮಾಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರನು ಕಾಣಬಹುದು. ಕೃಷಿಗೂ ಆದ್ಯತೆ ಹಾಗೂ ಕಲ್ಲು ಗಣಿಗಾರೀಕೆಯು ಜನರ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಿದೆ. ==== ಜನಸಂಖ್ಯೆ : ==== ಈ ಊರಿನಲ್ಲಿ 250 ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮನೆಗಳಿವೆ.1k ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನು ಕಾಣಬಹುದು. ==== ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಜಾತಿ : ==== ಎಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದವರು ಮಾತ್ರ ಇದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಒಕ್ಕಲಿಗರಿದ್ದಾರೆ,ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಜನಗಳನು ಕಾಣಬಹುದು. ==== ನೆರೆ ಹೊರೆಯ ಊರುಗಳು : ==== ಚಿಕ್ಕ ಬಾಗನಹಳ್ಳಿ , ಆಗಿಲೆ, ಹ್ಯಾರಾನೆ, ಇಂದ್ರಪುರ. ==== ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು : ==== ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದ್ದು ಮುಜಾರಾಯಿ ಇಲಾಖೆಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಕುಂತಿಅಮ್ಮ, ಭೀಮರಾಯನ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೇ. === ಶಿಕ್ಷಣ : === ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗದವರು ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದು ಕೊಂಡಿದಾರೆ.ಪದವಿ ಯನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲಿ, ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪಡೆದು ಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.ಅದರು ಕಾಲೇಜು ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ ಸೇರಿಯಿಲ್ಲ == ಅರಕಲಗೂಡು ವರದರಾಜುಲು ಕಾಂತಮ್ಮ ಮಹಿಳಾ ಕಾಲೇಜು: == ಶಿಕ್ಷಣ ಪೇಮಿಗಳೂ, ದಾನಿಗಳೂ ಆದ ಶ್ರೀ.ಎ.ಎನ್.ವರದರಾಜುಲು ಅವರು ತಮ್ಮ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ ಶ್ರೀಮತಿ. ಕಾಂತಮ್ಮ ನವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ೭೫೦೦೦/ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಸ್ವಿಕರಿಸಿದ ಮಲೆನಾಡು ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಮಿತಿಯು ಮಲೆನಾಡು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆಂದು ಅರಕಲಗೂಡು ವರದರಾಜುಲು ಕಾಂತಮ್ಮ ಮಹಿಳಾ ಕಾಲೇಜನ್ನು ೧೯೬೬ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಅಂದಿನಿಂದಲೂ ಕಾಲೇಜು ಸತತವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದು, ಇದೊಂದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಕಾಲೇಜು ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. == ಅರಕಲಗೂಡು == <references /> == ಹವಾಮಾನ == <br /> ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಹಾಸನದಲ್ಲಿ ತಾಪಮಾನ ೧೮ °C (೬೪ °F)ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಮಳೆಯಾಗುವ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ೬೦mm (೨.೩೬ in)ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.weatherbase.com/weather/weather-summary.php3?s=590723&cityname= |title=Bangalor%2C+Karnataka%2C+India&units= Climate Summary for Bangalore , India |access-date=2016-08-14 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304044957/http://www.weatherbase.com/weather/weather-summary.php3?s=590723&cityname= |url-status=dead }}</ref> {{Weather box|collapsed = |location = ಹಾಸನ |metric first = Y |single line = Y |temperature colour = pastel |Jan high C = 27.8 |Feb high C = 30.3 |Mar high C = 32.7 |Apr high C = 32.9 |May high C = 31.1 |Jun high C = 26.6 |Jul high C = 24.6 |Aug high C = 25.2 |Sep high C = 26.3 |Oct high C = 27.2 |Nov high C = 26.8 |Dec high C = 26.5 |year high C = |Jan low C = 12.7 |Feb low C = 15.2 |Mar low C = 18.2 |Apr low C = 20.1 |May low C = 21.1 |Jun low C = 19.4 |Jul low C = 19 |Aug low C = 18.8 |Sep low C = 18.4 |Oct low C = 18.5 |Nov low C = 16.9 |Dec low C = 14.0 |rain colour = green |Jan rain mm = 0 |Feb rain mm = 2 |Mar rain mm = 7.0 |Apr rain mm = 58 |May rain mm = 97 |Jun rain mm = 84 |Jul rain mm = 167 |Aug rain mm = 94 |Sep rain mm = 85 |Oct rain mm = 152 |Nov rain mm = 51 |Dec rain mm = 9 |source 1 = Climate-data.org,<ref name= climate-data >{{cite web | url = http://en.climate-data.org/location/33786/ | title = Climate data for: Bangalore | accessdate =27 June 2013 | publisher = en.climate-data.org}}</ref> |date=October 2013}} ==ಹತ್ತಿರದ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರವಾಸಿ ಕೇಂದ್ರಗಳು== {{colbegin|2}} * [[ಆಲೂರು]] * [[ಅರಕಲಗೂಡು]] * [[ಅರಸೀಕೆರೆ ಶಿವಾಲಯ|ಅರಸೀಕೆರೆ]] * [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] * [[ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]] * [[ಸಕಲೇಶಪುರ]] * [[ಬೇಲೂರು]] * [[ಹಳೆಬೀಡು]] * [[ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ]] * [[ಹಳ್ಳಿಮೈಸೂರು]] * [[ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ]] {{colend|2}} == ಹಾಸನ ತಾಲೂಕು ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳು == * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/hasanamba-temple/ ಹಾಸನಾಂಬ ದೇವಾಲಯ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/shettihalli-rosary-church/ ಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ರೋಸರಿ ಚರ್ಚ್] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/haluvagilu-waterfall ಹಾಲುವಾಗಿಲು ಜಲಪಾತ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/nageshvara-chennakeshava-temple-mosale/ ನಾಗೇಶ್ವರ-ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮೊಸಳೆ] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/koravangala-twin-temples/ ಕೊರವಂಗಲ ಅವಳಿ ದೇವಾಲಯಗಳು] * [https://kannada.karnatakaexplore.com/district-wise/hassan/bucheshvara-swamy-temple-koravangala/ ಕೊರವಂಗಲ ಬುಚೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು‌‌== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಗರ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳು]] 16w35zj244n4hr4lqz1avmv4gc4g3tc 0 38774 1307793 1299357 2025-07-01T15:18:17Z CommonsDelinker 768 ಚಿತ್ರ Colinmackenzie.JPGರ ಬದಲು ಚಿತ್ರ Colonel_Colin_Mackenzie_and_his_Indian_pandits_by_Thomas_Hickey.jpg ಹಾಕಲಾಗಿದೆ. 1307793 wikitext text/x-wiki [[File:Colonel Colin Mackenzie and his Indian pandits by Thomas Hickey.jpg|thumb|ಕಾಲಿನ್ ಮೆಕೆಂಜಿ]] [[:en:Colin Mackenzie|ಕರ್ನಲ್ ಮೆಕೆಂಜಿ]] : [[ಕರ್ನಾಟಕ]]ದ [[ಇತಿಹಾಸ]] ಮತ್ತು [[ಕನ್ನಡ]] [[ಸಾಹಿತ್ಯ]]ದ ಅಭ್ಯುದಯದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ವಿದ್ವಾಂಸರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ. ಈತ ಒಬ್ಬ [[ಗಣಿತ]] ತಜ್ಞನಾಗಿದ್ದ. [[ಭಾರತ]]ಕ್ಕೆ ಬಂದು ನಂತರ [[ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸೈನ್ಯ]] ದ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆಗೆ ಸೇರಿ ಸ್ವಾಮಿಕಾರ್ಯದ ಜೊತೆಗೆ ತಾನು ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಸಮಾಜದ ಹಲವು ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಕರ್ನಲ್‌ ಮೆಕೆಂಜಿಯದು. ಕರ್ನಲ್‌ ಕಾಲಿನ್‌ ಮೆಕೆಂಜಿಯವರ ಕಾರ್ಯ ವೈಖರಿ ಅಮೂಲ್ಯ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಆತ ಕನ್ನಡದ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳು, ಶಾಸನಗಳು,[[ಕೈಫಿಯತ್ತು]], [[ಬಖೈರು]] ಮತ್ತು [[ಕಡತ]]ಗಳಗಳ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ತೊಡಗುತ್ತಾನೆ. ಈತನ ಈ ಕೆಲಸದಿಂದಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಇತಿಹಾಸ, ಜನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳ ಸ್ಪಷ್ಟ ಚಿತ್ರಣ ಹಾಗೂ ಒಳನೋಟವು ಲಭ್ಯವಾಗುವುದು. [[File:Colin Mackenzie.jpg|thumb|upright|right|ಥಾಮಸ್ ಹಾಕಿಸ್ ಎನ್ನುವಾತ ಮೆಕೆಂಜಿ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದ ಚಿತ್ರ]] == ಜೀವನ ಪರಿಚಯ == ಕಾಲಿನ್ ಮೆಕೆಂಜಿ [[:en:Scotland|ಸ್ಕಾಟಲೇಂಡಿನವ]]ನು. ಅಲ್ಲಿನ ಲೀವೀಸ್‌ದ್ವೀಪದ ಸ್ಟಾರ್ನವೇಯಲ್ಲಿ ೧೭೫೪ ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದನು. ತಂದೆ ಮರ್ಡೋಕ್ ಮೆಕೆಂಜಿ. ಸ್ಥಿತಿವಂತ ವ್ಯಾಪಾರಿ. ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಹುಟ್ಟಿದೂರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಆಯಿತು. ಹೆಸರಾಂತ ಟ್ಯೂಟರ್‌ ಅಲೆಕ್ಜಾಂಡರ್‌ ಆಂಡರ್ಸನ್‌ನಿಂದ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಕಲಿಕೆ. [[ವಿಜ್ಞಾನ]] ಮತ್ತು [[ಗಣಿತ]]ದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿ.. ಅವರ ಸಹಪಾಠಿಯೂ ಹೆಸರಾಂತ ಸಂಶೋಧಕನಾದ ಅಲೆಕ್ಜಾಂಡರ್‌ ಮೆಕೆಂಜಿ. == ವಿದ್ಯಾಭ‍್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಸಾಧನೆ == ಮೆಕೆಂಜಿ ತನ್ನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮುಗಿದ ಕೂಡಲೇ ಹೆಸರಾಂತ ಗಣಿತಜ್ಞ ಜಾನ್‌ನೇಪಿಯರ್‌ನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು [[ಭಾರತ]]ಕ್ಕೆ ಬರಬೇಕಾಯಿತು. ನೇಪಿಯರನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಬರೆಯುತಿದ್ದವರು ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್. ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಲಘು ಗಣಿತ, [[ಖಗೋಳ]] ಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು, [[ರೇಖಾಶಾಸ್ತ್ರ]]ಗಳ ವಿವರ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಮೆಕೆಂಜಿಯನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದರು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮೆಕೆಂಜಿ [[ಮದ್ರಾಸ್|ಮದ್ರಾಸಿ]]ನ ಗವರ್ನರನ ಹೆಂಡತಿಯಾದ ನೇಪಿಯರ್‌ನ ಸಹೋದರಿಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಮುಂದಾದ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗಣಿತ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾದ [[ಕುಂಭಕೋಣಂ]], [[ಚಿದಂಬರಂ]], [[ಮಧುರೈ]] ಮೊದಲಾದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿನ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದ. ಆಗ ಅವನಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಮಸ್ಯೆ ಎದುರಾಯಿತು. ಮೆಕೆಂಜಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆ ಬಾರದು. ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್]] ಭಾಷೆ ತಿಳಿಯದು. ಆಗ ಅವನಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಕಾರರ ಅಗತ್ಯಬಿದ್ದಿತು. ಆಗ ನೇಮಕವಾದವನೇ ಕಾವಲಿ ವೆಂಕಟ ಬೋರಯ್ಯ. ಅವನಿಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌,[[ಸಂಸ್ಕೃತ]] ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಗಳಾದ [[ತೆಲುಗು]], [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಗಳ ಪರಿಚಯ ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ಇತ್ತು. ಅವನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹದ ಕೆಲಸ ಸುಗಮವಾಯಿತು. ಅವರಿಬ್ಬರ ಈ ಸಂಬಂಧ ಮುಂದೆ ಬಹು ವರ್ಷದವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ಆದರೆ ಕೆಲಸ ಶುರುಮಾಡಿದ ಕೆಲವೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಜಕರು ನಿಧನರಾದ್ದರಿಂದ ಮೆಕೆಂಜಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬಿಗಡಾಯಿಸಿತು. ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಬೇರೆ ನೌಕರಿ ಹುಡಕಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು [[:en:East India Company|ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ]]ಯ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದ. === ಸೈನ್ಯಾಧಿಕಾರಿಯಾದ ಮೆಕೆಂಜಿ === ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಹುದ್ದೆ ದೊರೆಯಿತು. ಚಿಕ್ಕ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸೇರಿ ಕರ್ನಲ್‌ ಹುದ್ದೆಯವರೆಗೆ ಏರಿದ. ದೇಶೀಯ ರಾಜರ ವಿರುದ್ಧದ ಅನೇಕ [[ಯುದ್ಧ]]gಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ. ಅದರಲ್ಲೂ [[ಟಿಪ್ಪುಸುಲ್ತಾನ]]ನ ಜೊತೆಗಿನ ನಾಲ್ಕನೆ [[ಮೈಸೂರು]] ಯುದ್ದದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಸದಿಂದ ಕಂಪನಿಯ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಳಿಸಿದ. ಯುದ್ಧ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಶತೃಗಳಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಪ್ರದೇಶದದ ಸಮೀಕ್ಷಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ನೇಮಕವಾದ. == ಮೆಕೆಂಜಿ ಸೇವೆ == ಮೆಕೆಂಜಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಕಂಡು ಬರುವುದು ಕೈಫಿಯತ್ತುಗಳು. === ಸರ್ವೆಯರ್ ಆಗಿ ನೇಮಕ === ಮೆಕೆಂಜಿ ೧೭೮೩ ರಿಂದ ೧೮೨೧ ರ ವರೆಗೆ ೩೮ ವರ್ಷ ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಿ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣ ಪರಣಿತನೆನಿಸಿ ಸುಮಾರು ೭೯ ನಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ. ಅವನ ಕಾರ್ಯ ವೈಖರಿ ಮೆಚ್ಚಿದ ಕಂಪನಿಯು ಅವನ್ನು ಭಾರತದ ಪ್ರಥಮ ಸರ್ವೇಯರ್‌ ಜನರಲ್‌ ಆಗಿ ನೇಮಕಮಾಡಿತು. ಮೆಕೆಂಜಿ ಬರಿ ಭೂಮಾಪನ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದರೆ ಸಾವಿರಾರು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗುತ್ತಿದ್ದನು,ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೆಸರು ಅಜರಾಮರವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಬರಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮೋಜಣಿ ಮಾತ್ರ ಮಾಡದೆ ಅಲ್ಲಿನ ಜನ ಜೀವನವನ್ನು ದಾಖಲೆ ಮಾಡಿದರು. === ಆಚಾರ ವಿಚಾರಗಳ, ಕೈಫಿಯತ್ತುಗಳ ಸಂಗ್ರಹ === ಅಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿ ಊರಿನ ಜನರ ಆಚಾರ-ವಿಚಾರ, ಜಾತಿ -ಜನಾಂಗ, ನಂಬಿಕೆ ಆಚರಣೆ, ಇತಿಹಾಸ - ಐತಿಹ್ಯ ಅಂದಂದೇ ಸ್ಥಳಿಯ ಲಿಪಿಕಾರರಿಂದ ಬರೆಸಿ ದಾಖಲೆ ಮಾಡಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ. ಕಾಗದದ ಬಳಕೆ ಅದೇ ತಾನೆ ಪ್ರಾರಂಭ ವಾಗಿತ್ತು. ತಮ್ಮ ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ಜನ ಹೇಳಿದುದನ್ನು ಬರೆದುಕೊಳ್ಳಲು ದೇಶೀಯ ಭಾಷೆ, ಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಬಲ್ಲ ವಿದ್ಯಾವಂತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ನೌಕರರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರು. ಹಗಲಿನಲ್ಲಿ ಸರ್ವೆ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ರಾತ್ರಿ ಡೇರೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಹಲವಾರು ವಿದ್ಯಾವಂತ ಸಹಾಯಕರ ಒಡಗೂಡಿ ಕೈಫಿಯತ್ತುಗಳ ಬರವಣಿಗೆಗೆ ತೊಡಗುತ್ತಿದ್ದನು. ಅವರಿಗೆ ತನ್ನ ವೇತನದಿಂದಲೇ ಸಂಬಳ ನೀಡಿ ದಾಖಲೆ ಕಾರ್ಯಮುಂದುವರೆಸಿದ. ಆ ದಾಖಲೇಗಳೇ ಅತ್ಯಮೂಲ್ಯವಾವಾದ, ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಕರಗಳಾದ ಕೈಫಿಯತ್‌ಗಳೆನಿಸಿವೆ. ಮೆಕೆಂಜಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಕೈಫಿಯತ್‌ ಎಂದರೆ ಸ್ಥಳ ಪುರಾಣ,ಐತಿಹ್ಯ,ಜಾನಪದ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಅದರ ಮೂಲ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಪಟೇಲರು,ಶಾನುಭೋಗರು,ಪಂಡಿತರು ಸ್ವತಃ ಬರೆದು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು. ಇದುವರೆಗೆ ಇತಿಹಾಸದ ಆಧಾರ ಶಾಸನಗಳು, ನಾಣ್ಯ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಕೆಲಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯವಿರುವ ತಾಳೆಯೋಲೆ. ಮೆಕಂಜಿಯು ೭೯೦-೧೮೨೧ ರ ವರೆಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ, ಬರೆಸಿದ. ಪ್ರಾಚೀನ,ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಸಮಕಾಲೀನ ಭೌಗೋಲಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ಥೀತಿಗತಿಗಳ ನೈಜ ಚಿತ್ರಣವಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವಾಗ ಅವರಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಸಮಾಜ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಮೂರೂ ಗುಣಗಳೂ ಅವರಲ್ಲಿ ಮುಪ್ಪರಿಗಂಡಿದ್ದವು ಈ ದಾಖಲೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ಇಂದು ನಾಲ್ಕಾರು ವಿದ್ವಾಂಸರಿಂದ ಮಾತ್ರ ಆಗಿದೆ. [[File:Southern India 1808.jpg|thumb|right|೧೮೦೮ರಲ್ಲಿ ಮೆಕೆಂಜಿ ಗುರುತಿಸಿದಿ [[ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ]]ದ ಭೂಪಟ]] === ಇತಿಹಾಸ ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಗ್ರಹ === ಮೆಕೆಂಜಿಯು ಸುಮಾರು ೪೨೦೦ಮೈಲು ಸುತ್ತಾಡಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ೨೦೭೦ ಕೈಫಿಯತ್‌ಗಳ ರಚನೆಗೆ ಕಾರಣರಾದರು.ಕೈಫಿಯತ್‌ಗಳು ವಿಜಯನಗರ,ಹೊಯ್ಸಳ ಅರಸರ, ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಕಿರಿಯ ಸಂಸ್ಥಾನಿಕರ ವಿವರ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು. ಕಂಪಿಲ, ಮುಸ್ಲಿಂ,ಮರಾಠ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರದ ರಾಜ ಕೆಳದಿ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಮನೆತನದ ಇತಿಹಾಸದ ಮೇಲೆ ಅವು ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಅವರ ಗಮನ ಬರಿ ಅರಸರ, ರಾಜರ ಮತ್ತು ಇನಾಂದಾರ ಮತ್ತು ಜಾಗೀರುದಾರರ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಮೀಸಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ನಡೆ ನುಡಿ, ಆಚಾರ ವಿಚಾರ,ವೃತ್ತಿ ಉದ್ಯೋಗ, ಮನರಂಜನೆ ಜೀವನ ವಿಧಾನವೂ ಅವರಿಗೆ ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿತ್ತು ಆದುದರಿಂದಲೇ ಚನ್ನಯ್ಯ ಕುಲದ ಕೈಫಿಯತ್ತು, ಜಾತಿರಿವಾಜು ಕೈಫಿಯತ್ತು, ವಕ್ಕಲಿಗರ ಕೈಫಿಯತ್ತು ಮೊದಲಾದ ಹಲವು ಕೈಫಿಯತ್ತು ಅಂದಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಜೀವನದಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಸೂಪಶಾಸ್ತ್ರ-ಬಾಣ ಬಿರುಸು ಕ್ರಮ-ಶಿಲ್ಪಶಾಸ್ತ್ರ-ಧನ್ವಂತರಿ ನಿಘಂಟು-ವೈದ್ಯ ನಿಘಂಟು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಅದರ ಕನ್ನಡ ಟೀಕೆಯೂ ಇತ್ತು.. ವೈದ್ಯಕೀಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಗಿಡ ಮೂಲಿಕೆಗಳ ಆಕಾರಾದಿ ಪಟ್ಟಿ -ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಸಂಗ್ರಹ, ಶಕುನ ಶಾಸ್ತ್ರ,ಹಾಲಕ್ಕಿ ಶಕುನ,ಗಣಿತ ಸಂಗ್ರಹ- ಭೂಮಿತಿ, ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ವೈದ್ಯ, ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ, ವಿವಿಧ ವೃತ್ತಿಗಾರ ಕೆಲಸದ ವಿಧಾನ, ಬಳೆ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನ-ಬಣಜಿಗರ ಪೂರ್ವೋತ್ತರ, ತಾವು ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಸ್ಥಳಗಳ ವರ್ಣನೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಸಸ್ಯಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿವೈವಿಧ್ಯದ ವಿವರ, ಬಿದುನೂರ ಮೃಗಗಳು- ಸ್ಥಳ ವರ್ಣನೆ ಅಲ್ಲಿ ದೊರೆವ ಶಾಸನಗಳ ಪಟ್ಟಿ, ಶಾಸನಗಳು, ಶಾಸನ ಪ್ರತಿಗಳು, ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ, ಭಾಗವತ ಹಲವು ಹನ್ನೊಂದು ಕೃತಿಗಳ ಅನೇಕ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಜೊತೆಗೆ ರಾಜವಂಶೀಯರ ವಿವರ, ಗ್ರಾಮಚರಿತ್ರೆ, ಆಡಳಿತ ಸಂಬಂಧಿ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನೂ ಬರೆಸಿದ. ಅವನ ಸಹಾಯಕರಾದ ದೇಶೀಯ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಹಲವುದಾಖಲೆಗಳ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅನುವಾದವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಅದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಅಲ್ಲಿರುವ ವಿಶೇಷ ವಿಗ್ರಹಗಳು, ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ನಾಣ್ಯಗಳು ಹೀಗೆ ಮೆಕೆಂಜಿ ಮುಟ್ಟದ ಪ್ರಾಚ್ಯ ವಸ್ತುವೇ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನಬಹುದು.. ಮೆಕೆಂಜಿಯು ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಈಗಿನ ಗೆಜೆಟಿಯರ್‌ಗಳ ಕೆಲಸವನ್ನೇ ಮಾಡಿದನು ಯಾವುದೇ ಪ್ರದೇಶದ ಸರ್ವೆ ಮಾಡಿದರೆ ಅಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಮಾಹಿತಿಯೂ ದಾಖಲುಮಾಡಿರುವುದರಿಂದ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಕೋಶವೇ ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿದ್ದನೆನ್ನ ಬಹುದು. === ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಕೆಂಜಿ ಸೇವೆ === *ಕರ್ನಲ್‌ಮೆಕೆಂಜಿ ಲಿಪಿಕಾರರರೊಂದಿಗೆ ಈ ಕೈಫಿಯತ್ತುಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳ ದೈನಂದಿನ ಆಚರಣೆಯ ವಿವರವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತವೆ. ಪೇಜಾವರ, ಪುತ್ತಿಗೆ, ಮೊದಲಾದ ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳ ಕೈಫಿಯತ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿ ದೈನಂದಿನ ಆಚರಣೆಯ ಮಾಹಿತಿ ದೊರೆಯುವುದು. *ಮೆಕಂಜಿಯವರ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ, ತುಳು, ಮರಾಠಿ, ತೆಲುಗು, ತಮಿಳು ಮೊದಲಾದ ೧೪ ಭಾಷೆಗಳ ಮತ್ತು ೧೭ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೈಫಿಯತ್ತುಗಳು ಇವೆ. ಅವನು ಬಹುಬಾಷೆ ಬಲ್ಲವರಾಗಿರುವುದು ಇದರಿಂದ ವಿದಿತವಾಗಿತ್ತದೆ. *ಇಪ್ಪತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚುವರ್ಷದ ದುಡಿಮೆಯ ಫಲವಾಗಿ ೨೦೦೦ಕ್ಕೂ ಮಿಕ್ಕಿ ಶಾಸನಗಳು. ನಾಣ್ಯಗಳು, ಶಾಸನ ಪ್ರತಿ ವಿಗ್ರಹಗಳ ಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹವಾಯಿತು. ೧೮೦೭ ರಲ್ಲಿ ಏಷಿಯಾಟಿಕ್‌ ರಿಸರ್ಚ್ ನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ೯ನೆಯ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಲೇಖನಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಭರತದ ರಾಜವಂಶಗಳ ಕುರಿತಾದ ಬಹುಮುಖ್ಯ ದಾಖಲೆಯಾಗಿದೆ. *ಬಖೈರುಗಳು ಎಂದರೆ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳ ದಾಖಲೆ. ಟಿಪ್ಪುಸುಲ್ತಾನನು ಆಂಗ್ಲ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಡನೆ ನಡೆಸಿದ ೫೮೬ ಪುಟಗಳ ಸಂಭಾಷಣೆ ಈ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿದೆ. ಮರಾಠ ಮನೆತನ, ಸಮಕಾಲಿನರ ನೆನಪಿನ ದಾಖಲೆ, ಚೋಳರಾಜಾಂಚೆಕಥಾ, ಘೋರ್ಪಡೆಯಾಂಚಿ ಕೈಫಿಯತ್ತು, ಲೋಹಾಚಲ ಮಹಾತ್ಮೆಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದ ಮಹತ್ವದ ಆಕರ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳಾಗಿವೆ *ಚರಿತ್ರೆ ಹೇಳುವ ಅವನ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಅಗಾಧ ಕಾರ್ಯದ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಬೀರುವವು.. ಕಡಿಮೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಹಿರಿಮೆ ಅವನದು. ೧೮೦೦ ರಿಂದ ೧೮೨೧ರ ಮಧ್ಯದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ೮೦೦೦ ಶಾಸನ,ಸುಮಾರು ೧೫೦೦ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳು, ೬೨೧೮. ವಿಗ್ರಹಗಳು ೧೦೬ ನಾಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಾವಿರಾರು ಶಾಸನ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಎಲ್ಲ ಅಗಾಧ ಕೆಲಸವು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಉಪಕರಣಗಳು ಇಲ್ಲದ, ಆಧುನಿಕ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವಿಲ್ಲದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗಿರುವುದು ಅವನ ಶ್ರಮ, ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ಬದ್ಧತೆಯ ಸೂಚಕವಾಗಿದೆ.' *ಕರ್ನಲ್‌ಮೆಕೆಂಜಿ ಬಹು ಭಾಷಾವಿದ್ವಾಂಸ.ಅದರಿಂದಲೇ ಅವನ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ವಸ್ತುಗಳ ವೈವಿದ್ಯತೆ ಅಪಾರ.ದಾಖಲೆಗಳಂತೂ ಹಲವು ಹತ್ತು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿವೆ. ಅವನ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿನ ದಾಖಲೆಗಳ ಸೂಚಿ ೧೮೯೩ರಲ್ಲಿ ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಅದು ೧೯೫೨ ರ ವರಗೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು ಎಂದರೆ ಅದರ ಅಗಾಧತೆಯ ಅರಿವಾಗುವುದು. == ಮೆಕೆಂಜಿ ಸಂಗ್ರಹದ ಅಧ್ಯಯನಗಳು == *ಮೆಕೆಂಜಿ ಸಂಗ್ರಹಗಳ ವಿವರವನ್ನು ಅರಿಯಲು ಅನೇಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು ವರ್ಷಾನುಗಟ್ಟಲೆ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ದುಡಿಮೆಯ ಫಲವಾಗಿ ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಏಳು ಸಂಪುಟಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಹೊರ ಬಂದಿವೆ. ಕುಪ್ಪುಸ್ವಾಮಿ, ಶಂಕರರಾವ್‌, ಟಿ.ವಿ.ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಮತ್ತು ಇತರರು ಅವಿರತ ದುಡಿದಿದ್ದಾರೆ.ಆದರೆ ಇನ್ನೂ ಅವನ ಸಂಗ್ರಹದ ಹಲವು ಆಯಾಮಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ಆಗ ಬೇಕಿದೆ. ಕನ್ನಡದ ವಿವಿಧ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪುರಾಣ, ಕಾವ್ಯಕಥನ, ಶಾಸ್ತ್ರ, ಜೈನ ವಾಙ್ಮಯವೆಂದು ವಿಂಗಡನೆ ಮಾಡಿರುವನು. ಅವನ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿನ ಬಾಣ ಬಿರುಸು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಸೂಪಶಾಸ್ತ್ರ ಎಂಬ ಕೃತಿಗಳು ಇವೆ. ಅವುಗಳು ಅನನ್ಯವಾಗಿದ್ದು ಬೇರೆ ಇನ್ನಾವ ಭಾಷೆಯಲ್ಲೂ ಅವು ದೊರೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದರೆ ಅವನ ಸಂಗ್ರಹದ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯ ಮಹತ್ವದ ಅರಿವಾಗುವುದು. ಅದರಿಂದ ಮೆಕಂಜಿಯ.ಕನ್ನಡ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆಯ ಅಗಾಧತೆ ಅರಿವಾಗುವುದು. ಅವನ ಕೊಡುಗೆ ಬರಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತಕ್ಕ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಸೈನಿಕ ಸೇವೆಗೆಂದು ಎರಡು ವರ್ಷ ಜಾವಾಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಬರ್ಮಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ವೃತ್ತಿಯ ಜೊತೆ ತನ್ನ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿ ಅಲ್ಲಿನ ಪುರಾತತ್ವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಿದ.. "ಭಾರತದ ನಕ್ಷೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ "ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯ ಜೊತೆ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಅದರಲ್ಲೂ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪುರಾತತ್ವ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿ ಅನಾವರಣಮಾಡಿದ ಏಕಮೇವಾದ್ವೀತೀಯ ಸಂಶೋಧಕನೆಂಬ ಹಿರಿಮೆಗೂ ಪಾತ್ರನಾದ. *ಮೆಕೆಂಜಿ ಕಲೆಕ್ಷನ್‌ ೧೯೨೮,ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಅದು ಹಸ್ತ ಪ್ರತಿಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ, ಇತಿಹಾಸ, ಪುರಾತತ್ವ ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಕರಗಳ ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಕ್ಯಾಟಲಾಗ್,-ಎಚ್‌ಎಚ್ ವಿಲ್ಸನ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಫ್ರಥಮವಾಗಿ ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು.ನಂತರ ಆ ಕಾರ್ಯ ಚೆನ್ನೈನಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ಮ್ಯೂಜಿಯಂ ಮತ್ತು ಲೈಬ್ರರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಮೆಕೆಂಜಿಯ ಸಂಗ್ರಹವು ಇಂದಿಗೂ ಸಂಶೋದಕರ ಪಾಲಿಗೆ ಅಮೂಲ್ಯ ನಿಧಿ ತೆಲುಗು, ಒರಿಯಾ, ಮರಾಠಿ, ಹಿಂದಿ, ಅರಾಬಿಕ್, ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯ, ಸ್ಥಳೀಯ ಇತಿಹಾಸ, ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವವರು ಮೊದಲು ಮೆಕೆಂಜಿಯನ್ನು ನೆನೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. "ಭಾರತದ ಭೂಪಟವನ್ನು ರಚಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿ' ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವರು. ಮೆಕೆಂಜಿ ತನ್ನ ಕರ್ಮಭೂಮಿಯಾದ ಭಾರತಲ್ಲೇ ೧೮೨೧ ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯುಸಿರು ಎಳೆದ.. ಕಲಕತ್ತಾದಲ್ಲಿನ ಸೌತ್‌ಪಾರ್ಕ ರಸ್ತೆಯ ಸ್ಮಶಾನದಲ್ಲಿ ಅವನ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅವನ ಪ್ರಾಚ್ಯವಸ್ತುಗಳ ಸಂಗ್ರಹ ಮಡದಿಗೆ ಸೇರಿತು. ಅದನ್ನು ಬ್ರಿಟಷ್ ಸರ್ಕಾರ ಬರಿ ೧೦೦೦೦ಪೌಂಡು ಬೆಲೆ ನೀಡಿ ಖರೀದಿಸಿತು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲನ್ನು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗೆ ಸಾಗಿಸಿತು. ಅವನ ಸಂಗ್ರಹದ ಹೆಚ್ಚಿನ, ದಾಖಲೆಗಳು, ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳು, ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಈಗ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ಮ್ಯೂಜಿಯಂ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ಲೈಬ್ರರಿಯ ಓರಿಯಂಟಲ್‌ ಮತ್ತು ಇಂಡಿಯಾ ಆಫೀಸ್‌ನಲ್ಲಿವೆ. ಸ್ವಲ್ಪಭಾಗ ಚೆನ್ನೈನ ಸರ್ಕಾರಿ ಪೌರಾತ್ಯ ಹಸ್ತಪ್ರತಿ ಲೈಬ್ರರಿಯಲ್ಲೂ ಇವೆ.. ರಾಜ್ಯ ಪುನರ್‌ವಿಂಗಡಣೆ ನಂತರ ಅವನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ.ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆ, ಧಾರವಾಡದ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಪ್ರತಿಗಳು ಇವೆ. ಮೆಕೆಂಜಿಯ ಪುರಾತತ್ವ ವಸ್ತುಗಳ ಸಂಗ್ರಹ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಇತಿಹಾಸ ಆಕರಗಳ ಸಾಗರವೆನ್ನಬಹುದು.ಕರ್ನಾಟಕವೂ ಸೇರಿದಂತೆ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಹಾಗೂ ಬರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಜಾವಗಳ ಇತಿಹಾಸ, ಸಾಹಿತ್ಯ,ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಜನಜೀವನ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವವರು ಮೆಕೆಂಜಿಯನ್ನು ಮರೆಯುವ ಮಾತಿಲ್ಲ.ಮೆಕೆಂಜಿಯ ಸಂಗ್ರಹವೇ ಅವರಿಗೆ ಅತಿ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ.<ref>'''ಆಕರ''':ಸ್ಕಾಟಲೇಂಡಿನ Stornoway Historical Society, ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಅಂತರ್‌ಜಾಲತಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಅಭಿನಂದನ ಗ್ರಂಥಗಳು, ಡಾ. ಬಿ ಎಸ್‌ಪುಟ್ಟ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಕರ್ನಲ್‌ಮೆಕೆಂಜಿ ಮತ್ತು ಕೈಫಿಯತ್ತುಗಳು</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ವಿದೇಶಿ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಕೊಡುಗೆ]] fgepv8gosj1rbkfeuh48onhtbw4jn4s 0 80947 1307790 1292354 2025-07-01T12:43:31Z Chenspec 29948 1307790 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Givat Yona in Ashdod, February 2025 55.jpg|thumb|ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್]] '''ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್''' ಹಾರುವ ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡರ್ಗಳ ಮನರಂಜನಾ ಮತ್ತು ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಸಾಹಸ ಕ್ರೀಡೆ. ಹಗುರವಾದ, ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಹಾರುವ, ಯಾವುದೇ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ರಚನೆ ಅಡಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವ ಒಂದು ಗ್ಲೈಡರ್ ವಿಮಾನ ಪೈಲಟ್ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪರಸ್ಪರ ಭಗ್ನಗೊಂಡ ಸೆಲ್ಲ್ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕ್ ರೆಕ್ಕೆಯ ಕೆಳಗಡೆ ತೂಗಿಹಾಕಲಾದ ಜಗದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ರೆಕ್ಕೆಗಳ ಆಕಾರಗಳನ್ನು ತೂಗಿಬಿಟ್ಟ ಸಾಲುಗಳಿಂದ ಕಾಪಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ರೆಕ್ಕೆ ಮುಂದೆ ಗಾಳಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ದ್ವಾರಗಳು ಒತ್ತಡ, ಮತ್ತು ವಾಯು ಹೊರಗೆ ಹರಿದು ವಾಯುಬಲ ಪಡೆಗಳು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಎಂಜಿನ್ ಅನ್ನು ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡರ್ಗಳ ವಿಮಾನ ಒಂದರಿಂದ ಎರಡು ಗಂಟೆಗಳ ಹಾರಾಟ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಹತ್ತಾರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಒಳಗೊಂಡ ಹಾರಾಟ ಹೆಚ್ಚು ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದೆ ಆದರೂ, ಅನೇಕ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಮತ್ತು ನೂರಾರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರ ಕ್ರಮಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಕುಶಲ ಶೋಷಣೆ ಮೂಲಕ ಪೈಲಟ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೆಲವು ಸಾವಿರ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== 1980, ಉಪಕರಣ ಸುಧಾರಣೆ ತಂದಿತು, ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಪೈಲಟ್ಗಳು ಮತ್ತು ಸೈಟ್ಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಮೊದಲ (ಅನಧಿಕೃತ) ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್ಷಿಪ್ 1987 ರಲ್ಲಿ ವೆರ್ಬಿಎರ್, ಸ್ವಿಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ರ ಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು ಆದರೂ ಮೊದಲ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಮಂಜೂರು ಎಫ್ಎಐ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಕೊಸ್ಸೇನ್, ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು, 1989 ರಲ್ಲಿ [10][[ಯುರೋಪ್]] ಫ್ರಾನ್ಸ್ನ ಪ್ರಸ್ತುತ 25,000 ಸಕ್ರಿಯ ಚಾಲಕರು ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಾಣುತ್ತಲಿದೆ.ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಚಾಲಿತ ಹ್ಯಾಂಗ್ ಗ್ಲೈಡರ್ ಸಂಘಗಳು ಅಮೇರಿಕಾದ ಹ್ಯಾಂಗ್ ಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ & ಫುಟ್ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಹ್ಯಾಂಗ್ ಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ (BHPA)ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ಸಂಸ್ಥೆ ಜೊತೆಗೆ, ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ.<ref>{{cite web |url=http://ccsa.admin.ch/cgi-bin/hi-res/hi-res.cgi?image=VSBCVS_B3451.jpg&return_url=http%3a%2f%2fopac.admin.ch%3a80%2fcgi-bin%2fgw%2fchameleon%3fskin%3daffiches%26lng%3dfr-ch%26inst%3dconsortium%26host%3dbiblio.admin.ch%252b3603%252bDEFAULT%26patronhost%3dbiblio.admin.ch%25203603%2520DEFAULT%26searchid%3d1%26sourcescreen%3dINITREQ%26pos%3d1%26itempos%3d1%26rootsearch%3dSCAN%26function%3dINITREQ%26search%3dAUTHID%26authid%3d84285%26authidu%3d4 |title=Catalogue collectif suisse des affiches |language=French |accessdate=July 25, 2016 |archive-date=ನವೆಂಬರ್ 20, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161120004149/http://ccsa.admin.ch/cgi-bin/hi-res/hi-res.cgi?image=VSBCVS_B3451.jpg&return_url=http%3a%2f%2fopac.admin.ch%3a80%2fcgi-bin%2fgw%2fchameleon%3fskin%3daffiches%26lng%3dfr-ch%26inst%3dconsortium%26host%3dbiblio.admin.ch%252b3603%252bDEFAULT%26patronhost%3dbiblio.admin.ch%25203603%2520DEFAULT%26searchid%3d1%26sourcescreen%3dINITREQ%26pos%3d1%26itempos%3d1%26rootsearch%3dSCAN%26function%3dINITREQ%26search%3dAUTHID%26authid%3d84285%26authidu%3d4 |url-status=dead }}</ref><ref name="a">{{cite web |url=http://www.fai.org/events/events-calendar-and-results?id=34877&amp;EventCalendarId=91 |title=1st FAI world Paragliding Championship |publisher=FAI|accessdate=July 25, 2016}}</ref> ==ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಕೋರ್ಸ್== ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ವಿವಿಧ ಶಾಖೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವೆ:ಹಳ್ಳಿಗಾಡಿನ ಹಾರುವ ಕ್ಲಬ್, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ (PWC ನೋಡಿ) ಚಾಂಪಿಯನ್ ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ರೂಪ.ಅಎರೋಬತಿಕ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಕುಶಲ ಪರ್ಫಾರ್ಮೆನ್ಸ್ ಮಾಡಲು ಭಾಗವಹಿಸುವವರ ಬೇಡಿಕೆ. ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪೈಲಟ್ ಹಾಗೂ ಸಮಕಾಲಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಜೋಡಿಗಳಿದ್ದು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೂಪ ವೀಕ್ಷಿಸಲು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಅದ್ಭುತವಾಗಿರುವುದು.ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿಸಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮ ಹಲವಾರು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಇರುತ್ತದೆ ಇದರಲ್ಲಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಹಾರುವ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು: ರೆಡ್ ಬುಲ್ ಎಕ್ಸ್ ಆಲ್ಪ್ಸ್ - ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಈ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅನಧಿಕೃತ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ 2015 ರಲ್ಲಿ ಏಳನೇ ಬಾರಿಗೆ ನಡೆಯಿತು.ಈ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಜೊತೆಗೆ ಇದು OLC ಹಾಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ವಿಮಾನ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ದಶಮಾಂಶ ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ವಿವಿಧ ಆನ್ಲೈನ್ ವೆಬ್ಸೈಟ್ಗಳ ಅಪ್ಲೋಡ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ==ಸುರಕ್ಷತೆ== ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್, ಯಾವುದೇ ತೀವ್ರ ಕ್ರೀಡಾ ಹಾಗೆ, ಒಂದು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 2010 ರಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಪರಗ್ಲಿದೆರ್ ಪೈಲಟ್ ಮರಣ ಹೊಂದಿದರು (ಕಳೆದ ವರ್ಷದ ವಿವರಗಳು ಲಭ್ಯವಿದೆ). ಇದು 10,000ದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪೈಲಟ್ಗಳ ಒಂದು ಸಮಾನ ದರ. 1994-2010 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ 10,000 ಸಕ್ರಿಯ ಪರಗ್ಲಿದೆರ್ ಪೈಲಟ್ ಏಳು ಸರಾಸರಿ ಮಾರಕವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದರೆಂದು, ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಸುಧಾರಣೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. (ಎರಡು ಹೆಚ್ಚು ಫ್ರಾನ್ಸ್ (25,000 ಕ್ಕೂ ನೋಂದಾಯಿತ ಹಾರುವ ಜೊತೆ), ಪ್ರತಿ 10,000 ಪೈಲಟ್ಗಳ ಎರಡು ಮಾರಕವಾಗಿ 2011 (ವರ್ಷಗಳ 2007-2011 ಅಸಾಧಾರಣವಾಗದಿದ್ದರೂ ಒಂದು ದರ), ಪ್ರತಿ 1,000 ಪೈಲಟ್ಗಳ ಸುಮಾರು ಆರು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಂಡರು)<ref name="a"/><ref name="2011 FFVL Member Accident Report">{{cite web|title=2011 FFVL Member Accident Report|url=http://federation.ffvl.fr/sites/ffvl.fr/files/accidentologie%20parapente%202011.pdf|publisher=French Federation of Free Flight (FFVL)|accessdate=July 25, 2016|language=fr}}</ref> ಗಾಯದ ಸಂಭಾವ್ಯ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ಅಪಾಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಇಂದ ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಹೆಲ್ಮೆಟ್, ಒಂದು ಮೀಸಲು ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯ ಇಂತಹ ಚಾಲಕನ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯ ಮಟ್ಟ ವಿನ್ಯಾಸ ರೆಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾದ ಸಾಧನದ ಬಳಕೆ, ಹಾಗೂ ಮತ್ತು ಮೆತ್ತೆಯ ಸರಂಜಾಮು ಸಹ ಅಪಾಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚಾಲಕನ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ವಾಯು ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧ (ರೋಟಾರ್ಗಳು), ಬಲಿಷ್ಟ ಬಿಸಿಗಾಳಿಗಳು, ಅತಿಯಾದ ಗಾಳಿ ಮತ್ತು ಪವರ್ ಲೈನ್ಗಳನ್ನು ಮುಂತಾದ ನೆಲದ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಸೈಟ್ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ತನ್ನ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಪ್ರಭಾವಿತಗೊಂಡಿದೆ. ಸಮರ್ಥ ಬೋಧಕರಿಗೆ ರೆಕ್ಕೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ತುರ್ತು ಕುಶಲತೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪೈಲಟ್ ತರಬೇತಿ ಅಪಘಾತಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಅನೇಕ ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಅಪಘಾತಗಳು ಪೈಲಟ್ ದೋಷ ಮತ್ತು ಕಳಪೆ ಹಾರಾಟ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ.<ref name="US Paragliding Injury Summary">{{cite web|last=Steed|first=Mike|title=2010 US Paragliding Injury Summary|url=http://www.ushpa.aero/safety/PG2010AccidentSummary.pdf|publisher=The United States Hang Gliding and Paragliding Association|accessdate=July 25, 2016|archive-date=ಜೂನ್ 16, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150616035433/http://www.ushpa.aero/safety/PG2010AccidentSummary.pdf|url-status=dead}}</ref> ==ಹಾರುವ ಕಲಿಕೆ== ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೋಂದಣಿ ಮತ್ತು / ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಆಯೋಜಿಸಿದ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇವೆ. ದೃಢೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಾದ ಆದರೂ ಮೂಲ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣ ಸುಮಾರು 10 ದಿನಗಳ ಸೂಚನಾ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್, ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡಿಂಗ್ ಪೈಲಟ್ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣ ಸೂಚನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳಿವೆ. ಪೈಲಟ್ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕ ತರಬೇತಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಾರಾಟದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಹಾಗೂ ಮೂಲ ರಚನೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಪರಗ್ಲಿದೆರ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಸೇರಿದಂತೆ ಮೂಲಭೂತ, ಚರ್ಚಿಸಲು ನೆಲದ ಶಾಲೆಯ ಕೆಲವು ಪ್ರಮಾಣದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="US Paragliding Injury Summary">{{cite web|last=Steed|first=Mike|title=2010 US Paragliding Injury Summary|url=http://www.ushpa.aero/safety/PG2010AccidentSummary.pdf|publisher=The United States Hang Gliding and Paragliding Association|accessdate=July 25, 2016}}</ref> ನಂತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಗ್ಲೈಡರ್ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಹೇಗೆ ಟೇಕ್ ಆಫ್ಸ್ ಅಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು 'ಓವರ್ಹೆಡ್' ರೆಕ್ಕೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ತಿಳಿಯಲು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಸಣ್ಣ ವಿಮಾನಗಳು, ವಿವಿಧ ಭೂಪ್ರದೇಶ ಮೇಲೆ ರೆಕ್ಕೆ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಹೇಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾರುತ್ತ ಕಲಿಯುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ, ಶಾಂತ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮುಂದಿನ ವಿಶೇಷ ಅಚ್ಚುರಾಟೆಗಳು ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಯಾವುದೇ ಬೆಟ್ಟಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಗ್ಲೈಡರ್ ಕೆದರಿದ ರೆಕ್ಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} qh3bp6q3sww03bg07cy90p03onwt94m 0 91046 1307796 1306156 2025-07-01T16:14:03Z 2409:408C:BEB6:2C7F:9415:3EF8:937D:5E76 1307796 wikitext text/x-wiki == ''' ಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು ?''' == ಎರಡು ಅಕ್ಷರಗಳ ನಡುವೆ (ಸ್ವರ ಇಲ್ಲವೆ ವ್ಯಂಜನ) ಕಾಲ ವಿಳಂಬವಿಲ್ಲದಂತೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ವ್ಯತ್ಯಯ ಬಾರದಂತೆ ಸೇರಿಸಿ ಉಚ್ಛರಿಸುವುದು ಸಂಧಿ ಎನಿಸುವುದು. ಉದಾ : [ಹೊಸಗನ್ನಡ] =ಹೊಸ+ಕನ್ನಡ, ಹೊಸ-ಪೂರ್ವಪದ, ಕನ್ನಡ-ಉತ್ತರಪದ ಪೂರ್ವಪದ+ಉತ್ತರಪದ=ಸಂಧಿಪದ. ಇಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಪದ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದಗಳು ಮೂಲಪದಗಳು. ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ‘ಅ’ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲನೆಯ ಅಕ್ಷರ ‘ಕ್’ಸಂಧಿಸಿದಾಗ ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ಆಗುವುದು. ಉದಾ : ಹೊಸ(ಅ)+(ಕ್)ಕನ್ನಡ = ಹ್+ಓ+ಸ್+ಅ+ಕ್+ಅ+ನ್+ನ್+ಅ+ಡ್+ಅ. ಸಂಧಿ = ಕೂಡುವುದು. ಎಂದರೆ, ಎರಡು ವರ್ಣಗಳು '''ಸದ್ಗುಣ'''ಕೂಡಿ [[ಸಂಧಿ]]ಯಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾ: ಮರ=ಮ್+ಅ+ರ್+ಅ. ಎರಡು ವರ್ಣಗಳು = ಮ್+ಅ ಮತ್ತು ರ್+ಅ.<ref>{{Cite web |url=https://www.kannadanudi.com/lekhana/vyaakarana/Sandhigalu |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2017-10-05 |archive-date=2019-12-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191220171449/https://www.kannadanudi.com/lekhana/vyaakarana/Sandhigalu |url-status=dead }}</ref> :'''ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ''' ಸಂಧಿ ಎಂದರೆ, “ಎರಡು ಅಥವಾ ಹಲವಾರು ಅಕ್ಷರಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಸೇರುವುದಕ್ಕೆ ವರ್ಣಾಕ್ಷರ ಸಂಧಿ ಎಂದು ಹೆಸರು”- ಕೇಶಿರಾಜ.<ref>[[ಕೇಶಿರಾಜ]]ನ [[ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣ|ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣಂ]]</ref> *ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿದ್ದ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸಿ ಉಚ್ಛರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಧಿ ಎಂದು ಹೆಸರು - ಕ್ಯೆಪಿಡಿಕಾರ. === ಸಂಧಿಗಳಲ್ಲಿ ವಿಧ === === •ಸಂಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧ. === #ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿ. #[[ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂಧಿ]]. == ಲೋಪ ಸಂಧಿ == === '''ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು ? ''' === *ಕನ್ನಡ ಪದಗಳು ಕೂಡಿ ಆಗುವುದು ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿ. ಉದಾ : ಎಳೆ+ಕರು=ಎಳೆಕರು. ಇಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕನ್ನಡ+ಕನ್ನಡ ಪದಗಳು ಸೇರಿ ಸಂಧಿಯಾಗಿದೆ. *ಒಂದು ಕನ್ನಡ ಪದ, ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದ ಕೂಡಿ ಸಂಧಿಯಾದರೂ ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಯಾಗಬಹುದು.<ref>https://kannadadeevige.blogspot.in/2013/11/blog-post_3554.html</ref> === '''ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಗಳು ಯಾವುವು?''' === *ಲೋಪಾಗಮಾದೇಶ ಎಂದು ಕನ್ನಡದ ಮೂರು ಸಂಧಿಗಳು. : 1)ಲೋಪ ಸಂಧಿ 2)ಆಗಮ ಸಂಧಿ 3)ಆದೇಶ ಸಂಧಿ *ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಲೋಪ ಮತ್ತು ಆಗಮ ಸಂಧಿಗಳು ಕನ್ನಡದ ಸ್ವರಸಂದಿಗಳು, ಆದೇಶ ಸಂಧಿಯನ್ನು ಕನ್ನಡದ ವ್ಯಂಜನ ಸಂಧಿಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ====== [[ಲೋಪಸಂಧಿ|ಲೋಪಸಂಧ]] ====== ====== [[ಆಗಮ ಸಂಧಿ]] ====== ====== [[ಆದೇಶ ಸಂಧಿ]] ====== == ಸ್ವರ ಸಂಧಿ == ಸ್ವರಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು? ಸ್ವರಸಂಧಿ ಎಂದರೆ ಸ್ವರದ ಮುಂದೆ ಸ್ವರವು ಬಂದು ಸಂಧಿಯಾದರೆ ಸ್ವರಸಂಧಿ. ಎಂದರೆ ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಸಂಧಿಸಿದಾಗ ಸಂಧಿ ಆಗುವುದು. ಇದನ್ನು ಸಂಧಿಕಾರ್ಯವೆನ್ನುವರು. ಉದಾ: ಮಾತು+ಇಲ್ಲ=ಮಾತುವಿಲ್ಲ- ಮಾತಿಲ್ಲ (ಸಂಧಿ ವಿಕಲ್ಪ) ಉ+e (ಸಂಧಿಪದ ಸಂದರ್ಭ) ಮರ+ಅನ್ನು = ಮರವನ್ನು. ಅ+ಅ(ಸಂಧಿಪದ ಸಂದರ್ಭ) : == ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ == ಲೋಪ-ಆಗಮ-ಆದೇಶ, ಈ ಮೂರೂ ಸಂಧಿಗಳು ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲ ಅಕ್ಷರಗಳ ಸಂಧಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಪೂರ್ವಪದದಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಅಕ್ಷರವು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ - ಲೋಪಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮಾತಿಲ್ಲ= ಮಾತು+ಇಲ್ಲ=ಇಲ್ಲಿ ‘ಉ’ ಸ್ವರ ಲೋಪ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಪೂರ್ವಪದ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪದಗಳಲ್ಲಿಯ ಎಲ್ಲ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಹೊಸದಾಗಿ ಒಂದು ಅಕ್ಷರ ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದರೆ-ಆಗಮಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮನೆ+ಅನ್ನು = ಮನೆಯನ್ನು = ‘ಯ್’ ವ್ಯಂಜನ ಆಗಮ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಉತ್ತರ ಪದದ ಆದಿಯಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ವ್ಯಂಜನವು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಲೋಪವಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಂಜನವು ಆಗಮವಾಗಿ ಬಂದರೆ - ಆದೇಶ ಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮಳೆ+ಕಾಲ=ಮಳೆಗಾಲ=‘ಕ್’ವ್ಯಂಜನ ಲೋಪ. ‘ಗ್’ ವ್ಯಂಜನ ಆದೇಶ. #ಎಲ್ಲಾ ಅಕ್ಷರಗಳು ಇದ್ದಷ್ಟೇ ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇರುವುದು ‘ಪ್ರಕೃತಿಭಾವ’ / ವಿಸಂಧಿ. == ಸಂಧಿಯಾಗುವ ಸ್ಥಳಗಳು == ಸಂಧಿಯಾಗುವ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧ #ಪದಮಧ್ಯ ಸಂಧಿ : [[ಪ್ರಕೃತಿ]]+[[ಪ್ರತ್ಯಯ]]ಗಳ ಸೇರುವಿಕೆಯಿಂದ ಪದವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಸೇರುವಿಕೆಯೇ ಪದಮಧ್ಯ ಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮನೆಯಿಂದ=ಮನೆ+ಇಂದ, ನೋಡು+ಅ+ಅನ್ನು=ನೋಟವನ್ನು. ಮಾತು+ಒಳ್=ಮಾತೊಳ್. #ಪದಾಂತ್ಯ ಸಂಧಿ : ಒಂದು ಪದದ ಮುಂದೆ ಇನ್ನೊಂದು ಪದವೋ, ಪ್ರತ್ಯಯವೋ ಸೇರಿದರೆ ಆ ಸಂಧಿಯನ್ನು ಪದಾಂತ್ಯ ಸಂಧಿಯೆನ್ನುತ್ತಾರೆ. ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪದಗಳ ಡುವೆ ಆಗುವ ಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮರ+ಎಂಬಲ್ಲಿ=ಮರವೆಂಬಲ್ಲಿ, ಶಿಖರ+ಅನ್ನು+ಏರಿ=ಶಿಖರವನ್ನೇರಿ. [ಪದಮಧ್ಯೆ ಸಂಧಿ ನಿತ್ಯವೂ ಬರುವುದು. ಪದಾಂತ್ಯ [[ಸಂಧಿ ವಿಕಲ್ಪ]]ವಾಗಿ ಬರುವುದು. ವಿಕಲ್ಪ=ಸಂಧಿಮಾಡಬಹುದು/ಬಿಡಬಹುದು] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references />4. '''[https://kannadawords.com/kannada-sandhigalu/ ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಗಳು]''' [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾಷೆ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ]] ggbrcjvpk9mctp8njj22aej2fhekfx8 1307797 1307796 2025-07-01T16:29:05Z 2409:408C:BEB6:2C7F:9415:3EF8:937D:5E76 1307797 wikitext text/x-wiki ಅಮ್ಮ ಹೋಗಿ ಬಾ == ''' ಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು ?''' == ಎರಡು ಅಕ್ಷರಗಳ ನಡುವೆ (ಸ್ವರ ಇಲ್ಲವೆ ವ್ಯಂಜನ) ಕಾಲ ವಿಳಂಬವಿಲ್ಲದಂತೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ವ್ಯತ್ಯಯ ಬಾರದಂತೆ ಸೇರಿಸಿ ಉಚ್ಛರಿಸುವುದು ಸಂಧಿ ಎನಿಸುವುದು. ಉದಾ : [ಹೊಸಗನ್ನಡ] =ಹೊಸ+ಕನ್ನಡ, ಹೊಸ-ಪೂರ್ವಪದ, ಕನ್ನಡ-ಉತ್ತರಪದ ಪೂರ್ವಪದ+ಉತ್ತರಪದ=ಸಂಧಿಪದ. ಇಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಪದ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದಗಳು ಮೂಲಪದಗಳು. ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ‘ಅ’ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲನೆಯ ಅಕ್ಷರ ‘ಕ್’ಸಂಧಿಸಿದಾಗ ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ಆಗುವುದು. ಉದಾ : ಹೊಸ(ಅ)+(ಕ್)ಕನ್ನಡ = ಹ್+ಓ+ಸ್+ಅ+ಕ್+ಅ+ನ್+ನ್+ಅ+ಡ್+ಅ. ಸಂಧಿ = ಕೂಡುವುದು. ಎಂದರೆ, ಎರಡು ವರ್ಣಗಳು '''ಸದ್ಗುಣ'''ಕೂಡಿ [[ಸಂಧಿ]]ಯಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾ: ಮರ=ಮ್+ಅ+ರ್+ಅ. ಎರಡು ವರ್ಣಗಳು = ಮ್+ಅ ಮತ್ತು ರ್+ಅ.<ref>{{Cite web |url=https://www.kannadanudi.com/lekhana/vyaakarana/Sandhigalu |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2017-10-05 |archive-date=2019-12-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191220171449/https://www.kannadanudi.com/lekhana/vyaakarana/Sandhigalu |url-status=dead }}</ref> :'''ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ''' ಸಂಧಿ ಎಂದರೆ, “ಎರಡು ಅಥವಾ ಹಲವಾರು ಅಕ್ಷರಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಸೇರುವುದಕ್ಕೆ ವರ್ಣಾಕ್ಷರ ಸಂಧಿ ಎಂದು ಹೆಸರು”- ಕೇಶಿರಾಜ.<ref>[[ಕೇಶಿರಾಜ]]ನ [[ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣ|ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣಂ]]</ref> *ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿದ್ದ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸಿ ಉಚ್ಛರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಧಿ ಎಂದು ಹೆಸರು - ಕ್ಯೆಪಿಡಿಕಾರ. === ಸಂಧಿಗಳಲ್ಲಿ ವಿಧ === === •ಸಂಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧ. === #ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿ. #[[ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂಧಿ]]. == ಲೋಪ ಸಂಧಿ == === '''ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು ? ''' === *ಕನ್ನಡ ಪದಗಳು ಕೂಡಿ ಆಗುವುದು ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿ. ಉದಾ : ಎಳೆ+ಕರು=ಎಳೆಕರು. ಇಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕನ್ನಡ+ಕನ್ನಡ ಪದಗಳು ಸೇರಿ ಸಂಧಿಯಾಗಿದೆ. *ಒಂದು ಕನ್ನಡ ಪದ, ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದ ಕೂಡಿ ಸಂಧಿಯಾದರೂ ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಯಾಗಬಹುದು.<ref>https://kannadadeevige.blogspot.in/2013/11/blog-post_3554.html</ref> === '''ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಗಳು ಯಾವುವು?''' === *ಲೋಪಾಗಮಾದೇಶ ಎಂದು ಕನ್ನಡದ ಮೂರು ಸಂಧಿಗಳು. : 1)ಲೋಪ ಸಂಧಿ 2)ಆಗಮ ಸಂಧಿ 3)ಆದೇಶ ಸಂಧಿ *ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಲೋಪ ಮತ್ತು ಆಗಮ ಸಂಧಿಗಳು ಕನ್ನಡದ ಸ್ವರಸಂದಿಗಳು, ಆದೇಶ ಸಂಧಿಯನ್ನು ಕನ್ನಡದ ವ್ಯಂಜನ ಸಂಧಿಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ====== [[ಲೋಪಸಂಧಿ|ಲೋಪಸಂಧ]] ====== ====== [[ಆಗಮ ಸಂಧಿ]] ====== ====== [[ಆದೇಶ ಸಂಧಿ]] ====== == ಸ್ವರ ಸಂಧಿ == ಸ್ವರಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು? ಸ್ವರಸಂಧಿ ಎಂದರೆ ಸ್ವರದ ಮುಂದೆ ಸ್ವರವು ಬಂದು ಸಂಧಿಯಾದರೆ ಸ್ವರಸಂಧಿ. ಎಂದರೆ ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಸಂಧಿಸಿದಾಗ ಸಂಧಿ ಆಗುವುದು. ಇದನ್ನು ಸಂಧಿಕಾರ್ಯವೆನ್ನುವರು. ಉದಾ: ಮಾತು+ಇಲ್ಲ=ಮಾತುವಿಲ್ಲ- ಮಾತಿಲ್ಲ (ಸಂಧಿ ವಿಕಲ್ಪ) ಉ+e (ಸಂಧಿಪದ ಸಂದರ್ಭ) ಮರ+ಅನ್ನು = ಮರವನ್ನು. ಅ+ಅ(ಸಂಧಿಪದ ಸಂದರ್ಭ) : == ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ == ಲೋಪ-ಆಗಮ-ಆದೇಶ, ಈ ಮೂರೂ ಸಂಧಿಗಳು ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲ ಅಕ್ಷರಗಳ ಸಂಧಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಪೂರ್ವಪದದಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಅಕ್ಷರವು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ - ಲೋಪಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮಾತಿಲ್ಲ= ಮಾತು+ಇಲ್ಲ=ಇಲ್ಲಿ ‘ಉ’ ಸ್ವರ ಲೋಪ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಪೂರ್ವಪದ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪದಗಳಲ್ಲಿಯ ಎಲ್ಲ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಹೊಸದಾಗಿ ಒಂದು ಅಕ್ಷರ ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದರೆ-ಆಗಮಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮನೆ+ಅನ್ನು = ಮನೆಯನ್ನು = ‘ಯ್’ ವ್ಯಂಜನ ಆಗಮ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಉತ್ತರ ಪದದ ಆದಿಯಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ವ್ಯಂಜನವು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಲೋಪವಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಂಜನವು ಆಗಮವಾಗಿ ಬಂದರೆ - ಆದೇಶ ಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮಳೆ+ಕಾಲ=ಮಳೆಗಾಲ=‘ಕ್’ವ್ಯಂಜನ ಲೋಪ. ‘ಗ್’ ವ್ಯಂಜನ ಆದೇಶ. #ಎಲ್ಲಾ ಅಕ್ಷರಗಳು ಇದ್ದಷ್ಟೇ ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇರುವುದು ‘ಪ್ರಕೃತಿಭಾವ’ / ವಿಸಂಧಿ. == ಸಂಧಿಯಾಗುವ ಸ್ಥಳಗಳು == ಸಂಧಿಯಾಗುವ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧ #ಪದಮಧ್ಯ ಸಂಧಿ : [[ಪ್ರಕೃತಿ]]+[[ಪ್ರತ್ಯಯ]]ಗಳ ಸೇರುವಿಕೆಯಿಂದ ಪದವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಸೇರುವಿಕೆಯೇ ಪದಮಧ್ಯ ಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮನೆಯಿಂದ=ಮನೆ+ಇಂದ, ನೋಡು+ಅ+ಅನ್ನು=ನೋಟವನ್ನು. ಮಾತು+ಒಳ್=ಮಾತೊಳ್. #ಪದಾಂತ್ಯ ಸಂಧಿ : ಒಂದು ಪದದ ಮುಂದೆ ಇನ್ನೊಂದು ಪದವೋ, ಪ್ರತ್ಯಯವೋ ಸೇರಿದರೆ ಆ ಸಂಧಿಯನ್ನು ಪದಾಂತ್ಯ ಸಂಧಿಯೆನ್ನುತ್ತಾರೆ. ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪದಗಳ ಡುವೆ ಆಗುವ ಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮರ+ಎಂಬಲ್ಲಿ=ಮರವೆಂಬಲ್ಲಿ, ಶಿಖರ+ಅನ್ನು+ಏರಿ=ಶಿಖರವನ್ನೇರಿ. [ಪದಮಧ್ಯೆ ಸಂಧಿ ನಿತ್ಯವೂ ಬರುವುದು. ಪದಾಂತ್ಯ [[ಸಂಧಿ ವಿಕಲ್ಪ]]ವಾಗಿ ಬರುವುದು. ವಿಕಲ್ಪ=ಸಂಧಿಮಾಡಬಹುದು/ಬಿಡಬಹುದು] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references />4. '''[https://kannadawords.com/kannada-sandhigalu/ ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಗಳು]''' [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾಷೆ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ]] l7hpeo7gtzwiharfnuk9rmxo2h5lozn 1307807 1307797 2025-07-02T01:33:28Z 200.24.154.85 1307807 wikitext text/x-wiki == ''' ಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು ?''' == ಎರಡು ಅಕ್ಷರಗಳ ನಡುವೆ (ಸ್ವರ ಇಲ್ಲವೆ ವ್ಯಂಜನ) ಕಾಲ ವಿಳಂಬವಿಲ್ಲದಂತೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ವ್ಯತ್ಯಯ ಬಾರದಂತೆ ಸೇರಿಸಿ ಉಚ್ಛರಿಸುವುದು ಸಂಧಿ ಎನಿಸುವುದು. ಉದಾ : [ಹೊಸಗನ್ನಡ] =ಹೊಸ+ಕನ್ನಡ, ಹೊಸ-ಪೂರ್ವಪದ, ಕನ್ನಡ-ಉತ್ತರಪದ ಪೂರ್ವಪದ+ಉತ್ತರಪದ=ಸಂಧಿಪದ. ಇಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಪದ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದಗಳು ಮೂಲಪದಗಳು. ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ‘ಅ’ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲನೆಯ ಅಕ್ಷರ ‘ಕ್’ಸಂಧಿಸಿದಾಗ ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ ಆಗುವುದು. ಉದಾ : ಹೊಸ(ಅ)+(ಕ್)ಕನ್ನಡ = ಹ್+ಓ+ಸ್+ಅ+ಕ್+ಅ+ನ್+ನ್+ಅ+ಡ್+ಅ. ಸಂಧಿ = ಕೂಡುವುದು. ಎಂದರೆ, ಎರಡು ವರ್ಣಗಳು '''ಸದ್ಗುಣ'''ಕೂಡಿ [[ಸಂಧಿ]]ಯಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾ: ಮರ=ಮ್+ಅ+ರ್+ಅ. ಎರಡು ವರ್ಣಗಳು = ಮ್+ಅ ಮತ್ತು ರ್+ಅ.<ref>{{Cite web |url=https://www.kannadanudi.com/lekhana/vyaakarana/Sandhigalu |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2017-10-05 |archive-date=2019-12-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191220171449/https://www.kannadanudi.com/lekhana/vyaakarana/Sandhigalu |url-status=dead }}</ref> :'''ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ''' ಸಂಧಿ ಎಂದರೆ, “ಎರಡು ಅಥವಾ ಹಲವಾರು ಅಕ್ಷರಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಸೇರುವುದಕ್ಕೆ ವರ್ಣಾಕ್ಷರ ಸಂಧಿ ಎಂದು ಹೆಸರು”- ಕೇಶಿರಾಜ.<ref>[[ಕೇಶಿರಾಜ]]ನ [[ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣ|ಶಬ್ದಮಣಿದರ್ಪಣಂ]]</ref> *ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿದ್ದ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸಿ ಉಚ್ಛರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಧಿ ಎಂದು ಹೆಸರು - ಕ್ಯೆಪಿಡಿಕಾರ. === ಸಂಧಿಗಳಲ್ಲಿ ವಿಧ === === ಸಂಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧ. === #ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿ. #[[ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂಧಿ]]. == ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿ == === '''ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು ? ''' === *ಕನ್ನಡ ಪದಗಳು ಕೂಡಿ ಆಗುವುದು ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿ. ಉದಾ : ಎಳೆ+ಕರು=ಎಳೆಕರು. ಇಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕನ್ನಡ+ಕನ್ನಡ ಪದಗಳು ಸೇರಿ ಸಂಧಿಯಾಗಿದೆ. *ಒಂದು ಕನ್ನಡ ಪದ, ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದ ಕೂಡಿ ಸಂಧಿಯಾದರೂ ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಯಾಗಬಹುದು.<ref>https://kannadadeevige.blogspot.in/2013/11/blog-post_3554.html</ref> === '''ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಗಳು ಯಾವುವು?''' === *ಲೋಪಾಗಮಾದೇಶ ಎಂದು ಕನ್ನಡದ ಮೂರು ಸಂಧಿಗಳು. : 1)ಲೋಪ ಸಂಧಿ 2)ಆಗಮ ಸಂಧಿ 3)ಆದೇಶ ಸಂಧಿ *ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಲೋಪ ಮತ್ತು ಆಗಮ ಸಂಧಿಗಳು ಕನ್ನಡದ ಸ್ವರಸಂದಿಗಳು, ಆದೇಶ ಸಂಧಿಯನ್ನು ಕನ್ನಡದ ವ್ಯಂಜನ ಸಂಧಿಯೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ====== [[ಲೋಪಸಂಧಿ]] ====== ====== [[ಆಗಮ ಸಂಧಿ]] ====== ====== [[ಆದೇಶ ಸಂಧಿ]] ====== == ಸ್ವರ ಸಂಧಿ == ಸ್ವರಸಂಧಿ ಎಂದರೇನು? ಸ್ವರಸಂಧಿ ಎಂದರೆ ಸ್ವರದ ಮುಂದೆ ಸ್ವರವು ಬಂದು ಸಂಧಿಯಾದರೆ ಸ್ವರಸಂಧಿ. ಎಂದರೆ ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಸಂಧಿಸಿದಾಗ ಸಂಧಿ ಆಗುವುದು. ಇದನ್ನು ಸಂಧಿಕಾರ್ಯವೆನ್ನುವರು. ಉದಾ: ಮಾತು+ಇಲ್ಲ=ಮಾತುವಿಲ್ಲ- ಮಾತಿಲ್ಲ (ಸಂಧಿ ವಿಕಲ್ಪ) ಉ+e (ಸಂಧಿಪದ ಸಂದರ್ಭ) ಮರ+ಅನ್ನು = ಮರವನ್ನು. ಅ+ಅ(ಸಂಧಿಪದ ಸಂದರ್ಭ) : == ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಕಾರ್ಯ == ಲೋಪ-ಆಗಮ-ಆದೇಶ, ಈ ಮೂರೂ ಸಂಧಿಗಳು ಪೂರ್ವಪದದ ಕೊನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಪದದ ಮೊದಲ ಅಕ್ಷರಗಳ ಸಂಧಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಪೂರ್ವಪದದಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಅಕ್ಷರವು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ - ಲೋಪಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮಾತಿಲ್ಲ= ಮಾತು+ಇಲ್ಲ=ಇಲ್ಲಿ ‘ಉ’ ಸ್ವರ ಲೋಪ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಪೂರ್ವಪದ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪದಗಳಲ್ಲಿಯ ಎಲ್ಲ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಹೊಸದಾಗಿ ಒಂದು ಅಕ್ಷರ ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದರೆ-ಆಗಮಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮನೆ+ಅನ್ನು = ಮನೆಯನ್ನು = ‘ಯ್’ ವ್ಯಂಜನ ಆಗಮ. #ಸಂಧಿ ಮಾಡುವಾಗ - ಉತ್ತರ ಪದದ ಆದಿಯಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ವ್ಯಂಜನವು ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಲೋಪವಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಂಜನವು ಆಗಮವಾಗಿ ಬಂದರೆ - ಆದೇಶ ಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮಳೆ+ಕಾಲ=ಮಳೆಗಾಲ=‘ಕ್’ವ್ಯಂಜನ ಲೋಪ. ‘ಗ್’ ವ್ಯಂಜನ ಆದೇಶ. #ಎಲ್ಲಾ ಅಕ್ಷರಗಳು ಇದ್ದಷ್ಟೇ ಸಂಧಿಪದದಲ್ಲಿ ಇರುವುದು ‘ಪ್ರಕೃತಿಭಾವ’ / ವಿಸಂಧಿ. == ಸಂಧಿಯಾಗುವ ಸ್ಥಳಗಳು == ಸಂಧಿಯಾಗುವ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧ #ಪದಮಧ್ಯ ಸಂಧಿ : [[ಪ್ರಕೃತಿ]]+[[ಪ್ರತ್ಯಯ]]ಗಳ ಸೇರುವಿಕೆಯಿಂದ ಪದವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಸೇರುವಿಕೆಯೇ ಪದಮಧ್ಯ ಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮನೆಯಿಂದ=ಮನೆ+ಇಂದ, ನೋಡು+ಅ+ಅನ್ನು=ನೋಟವನ್ನು. ಮಾತು+ಒಳ್=ಮಾತೊಳ್. #ಪದಾಂತ್ಯ ಸಂಧಿ : ಒಂದು ಪದದ ಮುಂದೆ ಇನ್ನೊಂದು ಪದವೋ, ಪ್ರತ್ಯಯವೋ ಸೇರಿದರೆ ಆ ಸಂಧಿಯನ್ನು ಪದಾಂತ್ಯ ಸಂಧಿಯೆನ್ನುತ್ತಾರೆ. ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪದಗಳ ಡುವೆ ಆಗುವ ಸಂಧಿ. ಉದಾ: ಮರ+ಎಂಬಲ್ಲಿ=ಮರವೆಂಬಲ್ಲಿ, ಶಿಖರ+ಅನ್ನು+ಏರಿ=ಶಿಖರವನ್ನೇರಿ. [ಪದಮಧ್ಯೆ ಸಂಧಿ ನಿತ್ಯವೂ ಬರುವುದು. ಪದಾಂತ್ಯ [[ಸಂಧಿ ವಿಕಲ್ಪ]]ವಾಗಿ ಬರುವುದು. ವಿಕಲ್ಪ=ಸಂಧಿಮಾಡಬಹುದು/ಬಿಡಬಹುದು] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references />4. '''[https://kannadawords.com/kannada-sandhigalu/ ಕನ್ನಡ ಸಂಧಿಗಳು]''' [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾಷೆ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ]] ktrh2h3l1nw4tj3m9a000z2701m98zn 2 109193 1307833 921698 2025-07-02T08:06:13Z CommonsDelinker 768 Rekha.baby.s.jpg ಹೆಸರಿನ ಫೈಲು Gbawdenರವರಿಂದ ಕಾಮನ್ಸ್‍ನಲ್ಲಿ ಅಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಪುಟದಿಂದ ತಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ. 1307833 wikitext text/x-wiki {{Infobox user <!-- INFOBOX FORMATTING -------->|abovecolor=|color=|fontcolor=|abovefontcolor=|headerfontcolor=|tablecolor=<!-- LEAD INFORMATION ---------->|title=<!-- optional, defaults to {{BASEPAGENAME}} -->|status=|image=|image_caption=|image_width=250px|name=|birthname=ರಮ್ಯ|real_name=|gender=ಸ್ತ್ರೀ|languages=ತೆಲುಗು,ಕನ್ನಡ,ಆಂಗ್ಲ|birthdate=೧೩/೦೩/೨೦೦೧|birthplace=ಬೆಂಗಳೂರು|location=|country=ಭಾರತ|nationality=ಭಾರತೀಯ|ethnicity=|occupation=|employer=|education=|primaryschool=|intschool=|highschool=|university=|college=|hobbies=ಚಿತ್ರ|religion=ಹಿಂದು|politics=|movies=|books=|interests=<!-- CONTACT INFO -------------->|email=|irc=|facebook=|twitter=|joined_date=|first_edit=|userboxes=}} == '''ಪರಿಚಯ''' == ನಮಸ್ಕಾರಗಳು, ನನ್ನ ಹೆಸರು '''ರೇಖಾ'''.ನಾನು '''೧೩/೩/೨೦೦೧'''ರ೦ದು ಜನಿಸಿದೆ. ನನ್ನ ತಂದೆ '''ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರೆಡ್ಡಿ'''. ಅವರ ವೃತ್ತಿ '''ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ''' ಮತ್ತು ನನ್ನ ತಾಯಿ '''ವೀಣಾ''' ಮನೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಜೊತೆಗೆ ನನ್ನ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಅಕ್ಕನ ಹೆಸರು '''ಕಾವ್ಯಾ.''' ನನ್ನ ಅಕ್ಕನ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾ ಇಬ್ಬರು ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.ಇಬ್ಬರು ನಮ್ಮನ್ನು ಓದಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಕಷ್ಟ ಪಡುತ್ತಾರೆ.ನನ್ನ ಅಣ್ಣನ ಹೆಸರು '''ಶಾ೦ತ್ ಕುಮಾರ್,''' ನನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಕಷ್ಟ‌ಗಳಲ್ಲು ನನಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.ಅವನು ಕುಂಟನಾಗಿದ್ದರೂ ಸಂಪಾದಿಸಿ ನಮಗೆ ಏನೆಲ್ಲಾ ಕೇಳಿದರು ತೆಗೆದುಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಕುಟುಂಬದವರೆಲ್ಲಾ ಸೇರಿದರೆ ಚಿಕ್ಕಮಕ್ಕಳ ಹಾಗೆ ಬಹಳಾ ಆನಂದಿಸುತ್ತಾ ಆಟಗಳಾಡುತ್ತೇವೆ.ರಜೆಗಳು ಬಂದರೆ ಎಲ್ಲಾರು ಊರಿಗೆ ಹೋಗಿ ತುಂಬಾ ಆನಂದಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು.ಅದರೆ ಈಗ ಎಲ್ಲೂ ಹೋಗುವುದಕ್ಕೆ ಆಗುತ್ತಲ್ಲಾ.ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ಈಗ ದೊಡ್ಡವಳಾದೆ ಎಂದು ಎಲ್ಲೂ ಕಳಿಸುವುದಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ನನಗೂ ಸಹ ಎಲ್ಲೂ ಹೋಗಲು ಇಷ್ಟುವಾಗುವುದಿಲ್ಲಾ. == '''ಶಿಕ್ಷಣ''' == ನಾನು ನನ್ನ ೧ರಿಂದ ೬ ರವರೆಗೆ '''ಶ್ರೀ ಸರಸ್ವತಿ ವಿದ್ಯಾನಿಕೇತನ''' [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ]] ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದಿದೆ.ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರೊಡನೆ ತುಂಬಾ ಮೆರೆಯುತ್ತಿದ್ದೆ. ನನ್ನ ಶಿಕ್ಷಕರು ಸಹ ತುಂಬಾ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಸ್ವಂತ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಇರುವತರ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಜೊತೆ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು.ಆಗ ನಾನು ಸೈಕಲ್ ತುಳಿದುಕೊಂಡು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆ.ನಂತರ ೭ ನೇ ತರಗತಿಗೆ [[ಆಂಗ್ಲ|ಇಂಗ್ಲಿಷ್]] ಮಾತನಾಡಲು ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೆಂದು ಬೇರೆಂದು ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಸಿದರು'''. ನ್ಯೂ ಮೆಕಾಲೆ''' ಶಾಲೆಗೆ. ಆದರೆ ಆ ಶಾಲೆಗೂ ಈ ಶಾಲೆಗೂ ತೊಂಬಾ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆನಿಸಿತು ಏಕೆಂದರೆ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲಿಗೆ ವ್ಯಾನ್ ಹತ್ತಿ ಬೂಟುಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆ.ಆದರೆ ಮೊದಲಲ್ಲಿ ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟವಾಯಿತು ಅವರೆಲ್ಲರ ಜೊತೆ ಇರುವುದಕ್ಕೆ ಕಷ್ಟವೆನಿಸಿತು.ಅಲ್ಲಿ ೭,೮,೯ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ನಾನೇ ಓದುವುದರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಆದರೆ ಕೆಲವು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಮತ್ತೆ ೧ ರಿಂದ ೬ ನೇ ತರಗತಿಯವರೆಗೆ ಓದಿದ್ದ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿ ೧೦ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶೇ.೯೩ ತೆಗೆದು ಉತ್ತೀರ್ಣಳಾದೆ.ನನಗೆ ಪಿ.ಯು.ಸಿ ಗೆ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಸೇರಬೇಕೆನಿಸಿತ್ತು ಆದರೆ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ.ನಂತರ ೧ ನೇ ಪಿ.ಯು.ಸಿ ಗೆ '''ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ ಕಾಲೇಜಿಗೆ''' ಸೇರಿದೆ.ಅಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಹೋಗಲು ಇಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ ಕೇವಲ ನನ್ನ ಅಮ್ಮನಿಗೋಸ್ಕರ ನಾನು ಅಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ .ಆದರೆ ನನಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಏನು ಇಷ್ಟವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.ನಾನೆ ಆ‌ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲಾ ಎಂದು ಹಟ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ೧ ನೇ ಪಿ.ಯು.ಸಿಯಲ್ಲಿ ಶೇ. ೮೫ ತೆಗೆದು '''ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಕಾಲೇಜಿಗೆ''' ಸೇರಿ ೨ನೇ ಪಿ.ಯು.ಸಿ ಅಲ್ಲಿ '''೮೪%''' ತೆಗೆದು ಉತ್ತೀರ್ಣಳಾದೆ.ನಂತರ '''[[ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ]]ಗೆ''' ಸೇರಿದೆ. == '''ಹವ್ಯಾಸಗಳು''' == ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುವುದು,ಟಿ.ವಿ ನೋಡುವುದು,ಅಕ್ಕನ ಜೊತೆ ಜಗಳ ಮಾಡೊದು,ನನ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಹವ್ಯಾಸವೇನೆಂದರೆ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಿಡಿಸುವುದು. == '''ಗುರಿಗಳು/ಸಾದನೆಗಳು''' == ನನ್ನ ಸಾಧನೆಗಳೆಂದರೆ ಅಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿಲ್ಲಾ ಆದರೆ ಪಿ.ಯು.ಸಿ ಅಲ್ಲಿ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಗೆ ಸೇರಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆ ಇತ್ತು ಆದರೆ ಸಿಗದ ಕಾರಣ ಮುಂದಿನ ಶಿಕ್ಷಣವಾದರು ಅಲ್ಲೇ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಪಣತೊಟ್ಟು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ಆ ಕಾಲೇಜಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿ ಕಾಲಿಟ್ಟೆ.ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ನನ್ನ ಗುರಿ ಏನೆಂದರೆ '''ಕೆಯೆಎಸ್''' ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ,ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಓದಿ ನನ್ನ ಗುರಿ ತಲುಪುತ್ತೇನೆ. 9uikdrewatz6gzit3rw931thitorncx 2 115975 1307834 934449 2025-07-02T08:27:50Z Túrelio 4972 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:Duplicate|Duplicate]]: [[File:C noble gas.jpg]] → [[File:Crab Nebula.jpg]] Exact or scaled-down duplicate: [[c::File:Crab Nebula.jpg]] 1307834 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Anoblegascage.jpg|thumb|ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲ ಪಂಜರ]] ಉದಾತ್ತ [[ಅನಿಲ|ಅನಿಲಗಳು]] (ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಜಡ ಅನಿಲಗಳು; ಇದನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಏರೋಜೆನ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಾಸಾಯನಿಕ ಅಂಶಗಳ ಗುಂಪನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ; ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ, ಅವೆಲ್ಲವೂ ವಾಸನೆಯಿಲ್ಲದ, ಬಣ್ಣರಹಿತ, ಕಡಿಮೆ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮೊನಾಟೊಮಿಕ್ ಅನಿಲಗಳಾಗಿವೆ. ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸುವ ಆರು ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳು ಹೀಲಿಯಂ (ಅವನು), [[ನಿಯಾನ್]] (ನೆ), ಆರ್ಗಾನ್ (ಅರ್), ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ (ಕೆಆರ್), ಕ್ಸೆನಾನ್ (ಕ್ಸೆ) ಮತ್ತು ವಿಕಿರಣಶೀಲ ರೇಡಾನ್ (ಆರ್ಎನ್). ಒಗನೆಸ್ಸನ್ (ಓಗ್) ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲ ಎಂದು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಪರೀತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.ನಿಯಾನ್, ಆರ್ಗಾನ್, ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ ಮತ್ತು ಕ್ಸೆನಾನ್ ಅನ್ನು ಅನಿಲಗಳ ದ್ರವೀಕರಣ ಮತ್ತು ಭಾಗಶಃ ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸುವಿಕೆಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಗಾಳಿಯಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಘಟಕದಲ್ಲಿ ಗಾಳಿಯಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರೀಯೋಜೆನಿಕ್ ಅನಿಲ ವಿಭಜನೆ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಯಿರುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಂದ ಹೀಲಿಯಂ ಅನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ರೇಡಾನ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕರಗಿದ ರೇಡಿಯಂ, [[ಥೋರಿಯಮ್|ಥೋರಿಯಂ]] ಅಥವಾ ಯುರೇನಿಯಂ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ವಿಕಿರಣಶೀಲ ಕೊಳೆಯುವಿಕೆಯಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. <br /> {{Infobox}} == ಇತಿಹಾಸ == ನೋಬಲ್ ಅನಿಲವನ್ನು ಜರ್ಮನ್ ನಾಮಪದ ಎಡೆಲ್ಗಾಸ್‌ನಿಂದ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಮೊದಲು 1898 ರಲ್ಲಿ ಹ್ಯೂಗೋ ಎರ್ಡ್‌ಮನ್  ಬಳಸಿದರು, ಅವುಗಳ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು. ಹೆಸರು "ಉದಾತ್ತ ಲೋಹಗಳು" ಎಂಬ ಪದಕ್ಕೆ ಸಾದೃಶ್ಯವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಜಡ ಅನಿಲಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಈಗ ಅನೇಕ ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ತಿಳಿದಿರುವ ಕಾರಣ ಈ ಲೇಬಲ್ ಅನ್ನು ಅಸಮ್ಮತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಪರಮಾಣು ರಚನೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. 1895 ರಲ್ಲಿ, ಫ್ರೆಂಚ್ [[ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ|ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ]] ಹೆನ್ರಿ ಮೊಯಿಸನ್ [[ಫ್ಲೂರೀನ್|ಫ್ಲೋರಿನ್,]] ಅತ್ಯಂತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋನೆಜೇಟಿವ್ ಅಂಶ ಮತ್ತು ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಆರ್ಗಾನ್ ನಡುವೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ ಅದು ವಿಫಲವಾಯಿತು. 20 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೆ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಆರ್ಗಾನ್ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಪರಮಾಣು ರಚನೆಯ ಹೊಸ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದವು. [[ಚಿತ್ರ:Crab Nebula.jpg|thumb|ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಮೊದಲ ಉದಾತ್ತ-ಅನಿಲ ಅಣುಗಳು - ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಶ್ವ]] <br /> == ಭೌತಿಕ ಮತ್ತು ಪರಮಾಣು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು == ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳು ದುರ್ಬಲ ಸಂವಾದಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಮತ್ತು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಕರಗುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಕುದಿಯುವ ಬಿಂದುಗಳಿವೆ. ಅನೇಕ ಘನ ಅಂಶಗಳಿಗಿಂತ ದೊಡ್ಡ ಪರಮಾಣು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅವೆಲ್ಲವೂ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಏಕತಾನತೆಯ ಅನಿಲಗಳಾಗಿವೆ. ಇತರ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಹೀಲಿಯಂ ಹಲವಾರು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಕುದಿಯುವ ಮತ್ತು ಕರಗುವ ಬಿಂದುಗಳು ಇತರ ತಿಳಿದಿರುವ ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ; ಇದು ಸೂಪರ್ ಫ್ಲೂಯಿಡಿಟಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಏಕೈಕ ಅಂಶವಾಗಿದೆ;ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ತಂಪಾಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಲಾಗದ ಏಕೈಕ ಅಂಶ ಇದು 25 ಪರಿವರ್ತಿಸಲು 25 ಪ್ರಮಾಣಿತ ವಾತಾವರಣದ (2,500 kPa; 370 psi) 0.95 K (−272.200; C; −457.960 ° F) ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಅನ್ವಯಿಸಬೇಕು. ಅದು ಘನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕ್ಸೆನಾನ್ ವರೆಗಿನ ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳು ಅನೇಕ ಸ್ಥಿರ [[ಐಸೊಟೊಪ್|ಐಸೊಟೋಪ್‌]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ರೇಡಾನ್ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಿರ ಐಸೊಟೋಪ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ; ಅದರ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಐಸೊಟೋಪ್, 222 ಆರ್ಎನ್, 3.8 ದಿನಗಳ ಅರ್ಧ-ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು [[ಹೀಲಿಯಮ್|ಹೀಲಿಯಂ]] ಮತ್ತು ಪೊಲೊನಿಯಮ್ ಅನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಕೊಳೆಯುತ್ತದೆ, ಅದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆಸಲು ಕೊಳೆಯುತ್ತದೆ. ಕರಗುವ ಮತ್ತು ಕುದಿಯುವ ಬಿಂದುಗಳು.<br /> == ರಾಸಾಯನಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು == ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳು ಬಣ್ಣರಹಿತ, ವಾಸನೆಯಿಲ್ಲದ, ರುಚಿಯಿಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಉರಿಯಲಾಗದವುಗಳಾಗಿವೆ.ಆವರ್ತಕ ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಗುಂಪು 0 ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಶೂನ್ಯದ ವೇಲೆನ್ಸಿ ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು, ಅಂದರೆ ಅವುಗಳ ಪರಮಾಣುಗಳು ಇತರ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಂತರ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ಲೇಬಲ್ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲ. [[ಚಿತ್ರ:The noble.jpg|thumb|ನೋಬಲ್ ಗ್ಯಾಸ್ ಹರಳುಗಳು]] ====== ಸಂರಚನೆ ====== ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳು ಪೂರ್ಣ ವೇಲೆನ್ಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ಚಿಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ವೇಲೆನ್ಸಿ [[ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್|ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌]]ಗಳು ಹೊರಗಿನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬಂಧದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳು ಮಾತ್ರ. ಪೂರ್ಣ ವೇಲೆನ್ಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ಚಿಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪರಮಾಣುಗಳು ಅತ್ಯಂತಸ್ಥಿರವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಒಲವು ತೋರುವುದಿಲ್ಲಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಅಥವಾ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ.<br /> [[ಚಿತ್ರ:Xenon-tetrafluoride-3D-vdW.png|thumb|187.997x187.997px|ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲ ಸಂಯುಕ್ತ]] <br /> ====== ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ====== ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ; ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಕೆಲವು ನೂರು ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಮಾತ್ರ ರೂಪುಗೊಂಡಿವೆ. ರಾಸಾಯನಿಕ ಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಹೀಲಿಯಂ ಮತ್ತು ನಿಯಾನ್ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ತಟಸ್ಥ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡಿಲ್ಲ (ಆದರೂ ಕೆಲವು ಹೀಲಿಯಂ-ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಅಯಾನುಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ತಟಸ್ಥ ಹೀಲಿಯಂ-ಒಳಗೊಂಡಿರುವವುಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ), ಆದರೆ ಕ್ಸೆನಾನ್, ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ ಮತ್ತು [[ಆರ್ಗಾನ್]] ಮಾತ್ರ ತೋರಿಸಿದೆ ಸಣ್ಣ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆ. <br /> == ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳ ಬಳಕೆ == ಜಡ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾರಜನಕಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿರುವ ಗಾಳಿ-ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಗಾನ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಘನ ಆರ್ಗಾನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳಂತಹ ಅಸ್ಥಿರ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಜಡ ಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಲೆಗೆ ಬೀಳಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಲಿಯಂ ಅನ್ನು ಅನಿಲ ಕ್ರೊಮ್ಯಾಟೋಗ್ರಫಿಯಲ್ಲಿ ವಾಹಕ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ, ಥರ್ಮಾಮೀಟರ್‌ಗಳಿಗೆ ಫಿಲ್ಲರ್ ಅನಿಲವಾಗಿ ಮತ್ತು ವಿಕಿರಣವನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಗೀಗರ್ ಕೌಂಟರ್ ಮತ್ತು ಬಬಲ್ ಚೇಂಬರ್. ಈ [[ಲೇಸರ್|ಲೇಸರ್‌ಗಳು]] ನೇರಳಾತೀತ ಬೆಳಕನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಅದರ ಸಣ್ಣ ತರಂಗಾಂತರದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ (ಆರ್ಎಫ್‌ಗೆ 193 ಎನ್‌ಎಂ ಮತ್ತು ಕೆಆರ್‌ಎಫ್‌ಗೆ 248 ಎನ್‌ಎಂ) ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿಖರತೆಯ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಎಕ್ಸೈಮರ್ ಲೇಸರ್ಗಳು ಅನೇಕ ಕೈಗಾರಿಕಾ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಮೈಕ್ರೊಲಿಥೊಗ್ರಫಿ ಮತ್ತು ಮೈಕ್ರೊ ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕೇಶನ್ ಮತ್ತು ಲೇಸರ್ [[ಆಂಜಿಯೋಪ್ಲ್ಯಾಸ್ಟಿ]] ಮತ್ತು ಕಣ್ಣಿನ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಲೇಸರ್ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕ್ಸೆನಾನ್, ಅಯಾನು ಎಂಜಿನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಜಡತ್ವದಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಯಾನು ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಇಂಧನ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಯಾವುದರ ನಡುವೆ ಅನಗತ್ಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ರಾಸಾಯನಿಕವಾಗಿ ಜಡ ಇಂಧನಗಳನ್ನು ಬಯಸಲಾಗುತ್ತದೆ. <br /> == ಡಿಸ್ಚಾರ್ಜ್ ಬಣ್ == ಉದಾತ್ತ ಅನಿಲಗಳಲ್ಲಿ [[ವಿದ್ಯುತ್ ಜನಕ|ವಿದ್ಯುತ್]] ವಿಸರ್ಜನೆಯ ಬಣ್ಣಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ಣಪಟಲ (ಕೆಳಗಿನ ಸಾಲು); ಎರಡನೇ ಸಾಲು ಮಾತ್ರ ಶುದ್ಧ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. [[ಚಿತ್ರ:Edelgase in Entladungsroehren.jpg|thumb|395x395px|ಹೀಲಿಯಂ ನಿಯಾನ್ ಆರ್ಗಾನ್ ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ ಕ್ಸೆನಾನ್]] ಅನಿಲ ವಿಸರ್ಜನೆ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯ ಬಣ್ಣವು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಹಲವಾರು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ: * ಡಿಸ್ಚಾರ್ಜ್ ನಿಯತಾಂಕಗಳು (ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಾಂದ್ರತೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಕ್ಷೇತ್ರ, ತಾಪಮಾನ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಮೌಲ್ಯ - ಮೇಲಿನ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜನೆಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಬಣ್ಣ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಗಮನಿಸಿ); * ಅನಿಲ ಶುದ್ಧತೆ (ಕೆಲವು ಅನಿಲಗಳ ಸಣ್ಣ ಭಾಗವೂ ಸಹ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ);ಡಿಸ್ಚಾರ್ಜ್ ಟ್ಯೂಬ್ ಹೊದಿಕೆಯ ವಸ್ತು - ದಪ್ಪ ಮನೆಯ ಗಾಜಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕೆಳಗಿನ ಸಾಲಿನ ಕೊಳವೆಗಳಲ್ಲಿ ಯುವಿ ಮತ್ತು ನೀಲಿ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿ. <br /> == ಉಲ್ಲೇಖನ == <ref group="book">Noble gas geochemistry by Frank A. Podosek</ref>Noble gas geochemistry by Frank A. Podosek <ref group="book">chemistry of elements by N.N. GREENWOOD</ref>chemistry of elements by N.N. GREENWOOD <ref group="book">Harry Helium and the Noble Gases by Party Richard Kerr</ref>Harry Helium and the Noble Gases by Party Richard Kerr <ref group="book">Elements by Brian J Knapp</ref>Elements by Brian J Knapp == ಲಿಂಕ್ == https://www.britannica.com https://chem.libretexts.org/ https://courses.lumenlearning.com/ ̝ kohm79mtnb3mqw9yagl3bff6cseg143 0 119692 1307802 1259115 2025-07-02T01:10:35Z Makrumanju 1772 1307802 wikitext text/x-wiki '''ಡಾ. ಎಂ.ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ''' ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಸರಾಂತ ಲಿಪಿ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಶಾಸನ ತಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು. ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಯಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ, ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥ, ೨೦೧೫ರಿಂದ [[ಮೈಸೂರು_ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ, ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್‌ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928094742/https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |url-status=dead }}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>http://www.uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/public_information_officersrti2018.pdf</ref> ==ಓದು-ವೃತ್ತಿ== ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಮಾಗಡಿ ತಾಲ್ಲೂಕು, ಸೋಲೂರು ಹೋಬಳಿಯ ಮರಿಕುಪ್ಪೆ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮತಿ ನಂಜಮ್ಮ ಶ್ರೀ ಎಂ.ಟಿ. ಗಂಗಪ್ಪ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರನಾಗಿ 24.01.1969 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಡಾ. ಹಂಪನಾ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ʻನಿಷಧಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ' ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ ನಡೆಸುವ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ ಪದವಿಯನ್ನು ಪ್ರಥಮ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಡೆದರು. ಕೋಲಾರದ ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಉಪನ್ಯಾಸಕನಾಗಿ 1996 ರಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕೋಲಾರದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ, ಜ್ಞಾನಭಾರತಿಯ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ 2005ರಲ್ಲಿ ರೀಡರ್ ಆಗಿ ಪದನ್ಯೋತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ನಂತರ 2007ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಹಾಸನ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. 2015 ರಿಂದ 2020ರ ವರೆಗೆ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, 2020 ರಿಂದ 2022ರ ವರೆಗೆ ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ನಂತರ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ ಅರಮನೆಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್ ಆಗಿ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿದ್ದು, 42 ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹಾಗೂ 160 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಸುಪ್ರಸಿದ್ದ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ, ವಿಶ್ವಕೋಶ, ಗ್ಯಾಸೆಟಿಯರ್ ಹಾಗೂ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿವೆ. ನೂರಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ಅಪ್ರಕಟಿತ ಶಿಲಾ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ತಾಮ್ರ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಪರಿಶೋಧಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. .<ref>http://uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/Manjunath.pdf</ref> ===ಆಸಕ್ತಿ=== * ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಾಸನಕಲ್ಲುಗಳು * ಕರ್ನಾಟಕದ ನಾಣ್ಯ-ವ್ಯವಸ್ಥೆ * ಶತಮಾನಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯ ವಿಕಾಸ ===ಅಜೀವ ಸದಸ್ಯತ್ವ=== * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ್ಯ ಪರಿಷತ್ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ಪ್ಲೇಸ್‍ನೇಮ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ * ನುಮಿಸ್ಮಾಟಿಕ್ಸ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಪುರಾತನ ನಾಣ್ಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕಾರರ ಸೊಸೈಟಿ) * ಭಾರತೀಯ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಶಿಲಾಶಾಸನ ಕಲ್ಲುಗಳ ಅಧ್ಯಯನ) * ಭಾರತೀಯ ಕಲಾ ಚರಿತ್ರೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ==ಪ್ರಕಟಣೆ== ===ಸಂಪಾದನೆ=== * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ <ref>https://www.srsmatha.org/publications.php#menu1</ref><ref>{{Cite web |url=http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928102251/http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |url-status=dead }}</ref> ಭಾಷೆಯ ಲಿಪಿಯಿಂದ ಜನಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಬೇರುಬಿಟ್ಟ ರೂಢಿಗತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಕೊಟ್ಟ ಹಿರಿಮೆ ಈ ಪುಸ್ತಕದ್ದು.<ref>https://www.ijarcs.info/index.php/Ijarcs/article/view/5437</ref> ಕೇವಲ ಪಂಡಿತರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲದೇ, ಪುಸ್ತಕ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾದದ್ದು ಈ ಪುಸ್ತಕದ ವಿಶೇಷ.<ref>https://www.deccanherald.com/content/644981/bibliophiles-throng-litfest-sheer-love.html</ref> ಅಂಕಿ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷರ ಎರಡನ್ನೂ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಗೆ ತಿಳಿಹೇಳಲು<ref>https://pdfs.semanticscholar.org/cddb/7aad4c458ed92badfd0b30ccb8cd7a9b62b7.pdf</ref><br> ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಲಿಪಿತಿಳುವಳಿ <ref>https://www.ijcaonline.org/proceedings/ncesco2015/number3/22310-5327</ref>ಗಾಗಿ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಶಾಸ್ತ್ರ.<ref>https://mythicsociety.org/search-books/?book_name=lipi&book_author=manjunath&book_subject=&book_keywords={{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ಮಾಸ್ತಿಕಲ್ಲು, ವೀರಗಲ್ಲು ಮತ್ತು ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳು * ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳು * ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಭಂಡಾರ * ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬಖೈರುಗಳು * ಯಲಹಂಕ ನಾಡಪ್ರಭುಗಳ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟ * ಮಾಧ್ವ ಮಠಗಳ ಶಾಸನಗಳು - ಸಂಪುಟ 1 ಮತ್ತು 2 * ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನಗಳು * ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ * ಹೊನ್ನಕವಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಣಿಯರು ಹಾಗೂ ವೀರ ಮಹಿಳೆಯರು * ಕೆಂಗೇರಿಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆ * ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಕಥನ * ಶಾಸನ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಕೆಂಪೇಗೌಡರನ್ನು ಕುರಿತ ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳು * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೌರಭ * ರಂಗಾಂತರಂಗ ಮುಂತಾದ 42 ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. * ೧೨೦೦ರಿಂದ ೧೬೦೦ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಪಲ್ಲಟಗಳನ್ನು ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವರು..<ref>https://shodhganga.inflibnet.ac.in/browse?type=author&value=Manjunatha%2C+M.+G.&value_lang=</ref> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು== * ಮಂತ್ರಾಲಯದ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ಮಠ ಕೊಡಮಾಡುವ ʻಸುಜಯಶ್ರೀʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref>https://www.indiadivine.org/content/topic/1366407-re-itpb_mf-maha-samaradhana-of-sri-sujayeendra-teertharu-madhvanavami/</ref> * ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ʻಗೌತಮಬುದ್ಧʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ʻಶಾಸನತಜ್ಞ ಡಾ. ಬಾ.ರಾ. ಗೋಪಾಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಸನ್ಮಾನ. * ʻಫರ್ಡಿನಾಂಡ್ ಕಿಟೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ. * 2017ರಲ್ಲಿ ʻಕೆಂಪೇಗೌಡ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ʻಸೀತಾಸುತ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, ಮುಂತಾದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಇವರನ್ನು ಅರಸಿ ಬಂದಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] 47vqf2tn94wq5mxbaj8oetbs73ej17f 1307803 1307802 2025-07-02T01:21:27Z Makrumanju 1772 /* ಓದು-ವೃತ್ತಿ */ 1307803 wikitext text/x-wiki '''ಡಾ. ಎಂ.ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ''' ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಸರಾಂತ ಲಿಪಿ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಶಾಸನ ತಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು. ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಯಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ, ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥ, ೨೦೧೫ರಿಂದ [[ಮೈಸೂರು_ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ, ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್‌ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928094742/https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |url-status=dead }}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>http://www.uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/public_information_officersrti2018.pdf</ref> ==ಓದು-ವೃತ್ತಿ== ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರವರು ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಮಾಗಡಿ ತಾಲ್ಲೂಕು, ಸೋಲೂರು ಹೋಬಳಿಯ ಮರಿಕುಪ್ಪೆ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮತಿ ನಂಜಮ್ಮ ಶ್ರೀ ಎಂ.ಟಿ. ಗಂಗಪ್ಪ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರನಾಗಿ 24.01.1969 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಡಾ. ಹಂಪನಾ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ʻನಿಷಧಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ' ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ ನಡೆಸುವ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ ಪದವಿಯನ್ನು ಪ್ರಥಮ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಡೆದರು. ಕೋಲಾರದ ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಉಪನ್ಯಾಸಕನಾಗಿ 1996 ರಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕೋಲಾರದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ, ಜ್ಞಾನಭಾರತಿಯ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ 2005ರಲ್ಲಿ ರೀಡರ್ ಆಗಿ ಪದನ್ಯೋತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ನಂತರ 2007ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಹಾಸನ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. 2015 ರಿಂದ 2020ರ ವರೆಗೆ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, 2020 ರಿಂದ 2022ರ ವರೆಗೆ ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ನಂತರ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ ಅರಮನೆಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್ ಆಗಿ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿದ್ದು, 42 ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹಾಗೂ 160 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಸುಪ್ರಸಿದ್ದ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ, ವಿಶ್ವಕೋಶ, ಗ್ಯಾಸೆಟಿಯರ್ ಹಾಗೂ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿವೆ. ನೂರಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ಅಪ್ರಕಟಿತ ಶಿಲಾ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ತಾಮ್ರ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಪರಿಶೋಧಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. .<ref>http://uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/Manjunath.pdf</ref> ===ಆಸಕ್ತಿ=== * ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಾಸನಗಳು * ಸ್ಮಾರಕ ಶಿಲ್ಪಗಳು * ಕರ್ನಾಟಕದ ನಾಣ್ಯ-ವ್ಯವಸ್ಥೆ * ಶತಮಾನಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ===ಅಜೀವ ಸದಸ್ಯತ್ವ=== * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ್ಯ ಪರಿಷತ್ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ಪ್ಲೇಸ್‍ನೇಮ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ * ನುಮಿಸ್ಮಾಟಿಕ್ಸ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಪುರಾತನ ನಾಣ್ಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕಾರರ ಸೊಸೈಟಿ) * ಭಾರತೀಯ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಶಿಲಾಶಾಸನ ಕಲ್ಲುಗಳ ಅಧ್ಯಯನ) * ಭಾರತೀಯ ಕಲಾ ಚರಿತ್ರೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ==ಪ್ರಕಟಣೆ== ===ಸಂಪಾದನೆ=== * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ <ref>https://www.srsmatha.org/publications.php#menu1</ref><ref>{{Cite web |url=http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928102251/http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |url-status=dead }}</ref> ಭಾಷೆಯ ಲಿಪಿಯಿಂದ ಜನಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಬೇರುಬಿಟ್ಟ ರೂಢಿಗತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಕೊಟ್ಟ ಹಿರಿಮೆ ಈ ಪುಸ್ತಕದ್ದು.<ref>https://www.ijarcs.info/index.php/Ijarcs/article/view/5437</ref> ಕೇವಲ ಪಂಡಿತರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲದೇ, ಪುಸ್ತಕ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾದದ್ದು ಈ ಪುಸ್ತಕದ ವಿಶೇಷ.<ref>https://www.deccanherald.com/content/644981/bibliophiles-throng-litfest-sheer-love.html</ref> ಅಂಕಿ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷರ ಎರಡನ್ನೂ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಗೆ ತಿಳಿಹೇಳಲು<ref>https://pdfs.semanticscholar.org/cddb/7aad4c458ed92badfd0b30ccb8cd7a9b62b7.pdf</ref><br> ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಲಿಪಿತಿಳುವಳಿ <ref>https://www.ijcaonline.org/proceedings/ncesco2015/number3/22310-5327</ref>ಗಾಗಿ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಶಾಸ್ತ್ರ.<ref>https://mythicsociety.org/search-books/?book_name=lipi&book_author=manjunath&book_subject=&book_keywords={{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ಮಾಸ್ತಿಕಲ್ಲು, ವೀರಗಲ್ಲು ಮತ್ತು ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳು * ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳು * ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಭಂಡಾರ * ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬಖೈರುಗಳು * ಯಲಹಂಕ ನಾಡಪ್ರಭುಗಳ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟ * ಮಾಧ್ವ ಮಠಗಳ ಶಾಸನಗಳು - ಸಂಪುಟ 1 ಮತ್ತು 2 * ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನಗಳು * ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ * ಹೊನ್ನಕವಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಣಿಯರು ಹಾಗೂ ವೀರ ಮಹಿಳೆಯರು * ಕೆಂಗೇರಿಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆ * ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಕಥನ * ಶಾಸನ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಕೆಂಪೇಗೌಡರನ್ನು ಕುರಿತ ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳು * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೌರಭ * ರಂಗಾಂತರಂಗ ಮುಂತಾದ 42 ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. * ೧೨೦೦ರಿಂದ ೧೬೦೦ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಪಲ್ಲಟಗಳನ್ನು ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವರು..<ref>https://shodhganga.inflibnet.ac.in/browse?type=author&value=Manjunatha%2C+M.+G.&value_lang=</ref> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು== * ಮಂತ್ರಾಲಯದ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ಮಠ ಕೊಡಮಾಡುವ ʻಸುಜಯಶ್ರೀʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref>https://www.indiadivine.org/content/topic/1366407-re-itpb_mf-maha-samaradhana-of-sri-sujayeendra-teertharu-madhvanavami/</ref> * ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ʻಗೌತಮಬುದ್ಧʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ʻಶಾಸನತಜ್ಞ ಡಾ. ಬಾ.ರಾ. ಗೋಪಾಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಸನ್ಮಾನ. * ʻಫರ್ಡಿನಾಂಡ್ ಕಿಟೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ. * 2017ರಲ್ಲಿ ʻಕೆಂಪೇಗೌಡ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ʻಸೀತಾಸುತ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, ಮುಂತಾದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಇವರನ್ನು ಅರಸಿ ಬಂದಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] 05o34huo1x192uemhua1jk0utj9cmso 1307804 1307803 2025-07-02T01:22:25Z Makrumanju 1772 /* ಸಂಪಾದನೆ */ 1307804 wikitext text/x-wiki '''ಡಾ. ಎಂ.ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ''' ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಸರಾಂತ ಲಿಪಿ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಶಾಸನ ತಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು. ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಯಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ, ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥ, ೨೦೧೫ರಿಂದ [[ಮೈಸೂರು_ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ, ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್‌ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928094742/https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |url-status=dead }}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>http://www.uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/public_information_officersrti2018.pdf</ref> ==ಓದು-ವೃತ್ತಿ== ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರವರು ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಮಾಗಡಿ ತಾಲ್ಲೂಕು, ಸೋಲೂರು ಹೋಬಳಿಯ ಮರಿಕುಪ್ಪೆ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮತಿ ನಂಜಮ್ಮ ಶ್ರೀ ಎಂ.ಟಿ. ಗಂಗಪ್ಪ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರನಾಗಿ 24.01.1969 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಡಾ. ಹಂಪನಾ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ʻನಿಷಧಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ' ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ ನಡೆಸುವ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ ಪದವಿಯನ್ನು ಪ್ರಥಮ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಡೆದರು. ಕೋಲಾರದ ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಉಪನ್ಯಾಸಕನಾಗಿ 1996 ರಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕೋಲಾರದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ, ಜ್ಞಾನಭಾರತಿಯ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ 2005ರಲ್ಲಿ ರೀಡರ್ ಆಗಿ ಪದನ್ಯೋತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ನಂತರ 2007ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಹಾಸನ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. 2015 ರಿಂದ 2020ರ ವರೆಗೆ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, 2020 ರಿಂದ 2022ರ ವರೆಗೆ ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ನಂತರ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ ಅರಮನೆಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್ ಆಗಿ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿದ್ದು, 42 ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹಾಗೂ 160 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಸುಪ್ರಸಿದ್ದ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ, ವಿಶ್ವಕೋಶ, ಗ್ಯಾಸೆಟಿಯರ್ ಹಾಗೂ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿವೆ. ನೂರಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ಅಪ್ರಕಟಿತ ಶಿಲಾ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ತಾಮ್ರ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಪರಿಶೋಧಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. .<ref>http://uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/Manjunath.pdf</ref> ===ಆಸಕ್ತಿ=== * ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಾಸನಗಳು * ಸ್ಮಾರಕ ಶಿಲ್ಪಗಳು * ಕರ್ನಾಟಕದ ನಾಣ್ಯ-ವ್ಯವಸ್ಥೆ * ಶತಮಾನಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ===ಅಜೀವ ಸದಸ್ಯತ್ವ=== * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ್ಯ ಪರಿಷತ್ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ಪ್ಲೇಸ್‍ನೇಮ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ * ನುಮಿಸ್ಮಾಟಿಕ್ಸ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಪುರಾತನ ನಾಣ್ಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕಾರರ ಸೊಸೈಟಿ) * ಭಾರತೀಯ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಶಿಲಾಶಾಸನ ಕಲ್ಲುಗಳ ಅಧ್ಯಯನ) * ಭಾರತೀಯ ಕಲಾ ಚರಿತ್ರೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ==ಪ್ರಕಟಣೆ== ===ಸಂಪಾದನೆ=== * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ <ref>https://www.srsmatha.org/publications.php#menu1</ref><ref>{{Cite web |url=http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928102251/http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |url-status=dead }}</ref> ಭಾಷೆಯ ಲಿಪಿಯಿಂದ ಜನಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಬೇರುಬಿಟ್ಟ ರೂಢಿಗತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಕೊಟ್ಟ ಹಿರಿಮೆ ಈ ಪುಸ್ತಕದ್ದು.<ref>https://www.ijarcs.info/index.php/Ijarcs/article/view/5437</ref> ಕೇವಲ ಪಂಡಿತರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲದೇ, ಪುಸ್ತಕ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾದದ್ದು ಈ ಪುಸ್ತಕದ ವಿಶೇಷ.<ref>https://www.deccanherald.com/content/644981/bibliophiles-throng-litfest-sheer-love.html</ref> ಅಂಕಿ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷರ ಎರಡನ್ನೂ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಗೆ ತಿಳಿಹೇಳಲು<ref>https://pdfs.semanticscholar.org/cddb/7aad4c458ed92badfd0b30ccb8cd7a9b62b7.pdf</ref><br> ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಲಿಪಿತಿಳುವಳಿ <ref>https://www.ijcaonline.org/proceedings/ncesco2015/number3/22310-5327</ref>ಗಾಗಿ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಶಾಸ್ತ್ರ.<ref>https://mythicsociety.org/search-books/?book_name=lipi&book_author=manjunath&book_subject=&book_keywords={{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ಮಾಸ್ತಿಕಲ್ಲು, ವೀರಗಲ್ಲು ಮತ್ತು ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳು * ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳು * ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಭಂಡಾರ * ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬಖೈರುಗಳು * ಯಲಹಂಕ ನಾಡಪ್ರಭುಗಳ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟ * ಮಾಧ್ವ ಮಠಗಳ ಶಾಸನಗಳು - ಸಂಪುಟ 1 ಮತ್ತು 2 * ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನಗಳು * ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ * ಹೊನ್ನಕವಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಣಿಯರು ಹಾಗೂ ವೀರ ಮಹಿಳೆಯರು * ಕೆಂಗೇರಿಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆ * ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಕಥನ * ಶಾಸನ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಕೆಂಪೇಗೌಡರನ್ನು ಕುರಿತ ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳು * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೌರಭ * ರಂಗಾಂತರಂಗ ಮುಂತಾದ 42 ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref>https://shodhganga.inflibnet.ac.in/browse?type=author&value=Manjunatha%2C+M.+G.&value_lang=</ref> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು== * ಮಂತ್ರಾಲಯದ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ಮಠ ಕೊಡಮಾಡುವ ʻಸುಜಯಶ್ರೀʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref>https://www.indiadivine.org/content/topic/1366407-re-itpb_mf-maha-samaradhana-of-sri-sujayeendra-teertharu-madhvanavami/</ref> * ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ʻಗೌತಮಬುದ್ಧʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ʻಶಾಸನತಜ್ಞ ಡಾ. ಬಾ.ರಾ. ಗೋಪಾಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಸನ್ಮಾನ. * ʻಫರ್ಡಿನಾಂಡ್ ಕಿಟೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ. * 2017ರಲ್ಲಿ ʻಕೆಂಪೇಗೌಡ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ʻಸೀತಾಸುತ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, ಮುಂತಾದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಇವರನ್ನು ಅರಸಿ ಬಂದಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] s6vr3gtvdbu6a2rfoj26pcsj9x01of3 1307812 1307804 2025-07-02T02:13:05Z Makrumanju 1772 1307812 wikitext text/x-wiki '''ಡಾ. ಎಂ.ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ''' ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಸರಾಂತ ಲಿಪಿ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಶಾಸನ ತಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು. ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಯಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ, ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥ, ೨೦೧೫ರಿಂದ [[ಮೈಸೂರು_ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ, ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್‌ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928094742/https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |url-status=dead }}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>http://www.uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/public_information_officersrti2018.pdf</ref> ==ಓದು-ವೃತ್ತಿ== ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರವರು ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಮಾಗಡಿ ತಾಲ್ಲೂಕು, ಸೋಲೂರು ಹೋಬಳಿಯ ಮರಿಕುಪ್ಪೆ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮತಿ ನಂಜಮ್ಮ ಶ್ರೀ ಎಂ.ಟಿ. ಗಂಗಪ್ಪ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರನಾಗಿ 24.01.1969 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಡಾ. ಹಂಪನಾ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ʻನಿಷಧಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ' ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ ನಡೆಸುವ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ ಪದವಿಯನ್ನು ಪ್ರಥಮ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಡೆದರು. ಕೋಲಾರದ ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಉಪನ್ಯಾಸಕನಾಗಿ 1996 ರಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕೋಲಾರದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ, ಜ್ಞಾನಭಾರತಿಯ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ 2005ರಲ್ಲಿ ರೀಡರ್ ಆಗಿ ಪದನ್ಯೋತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ನಂತರ 2007ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಹಾಸನ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. 2015 ರಿಂದ 2020ರ ವರೆಗೆ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, 2020 ರಿಂದ 2022ರ ವರೆಗೆ ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ನಂತರ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ ಅರಮನೆಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್ ಆಗಿ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿದ್ದು, 42 ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹಾಗೂ 160 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಸುಪ್ರಸಿದ್ದ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ, ವಿಶ್ವಕೋಶ, ಗ್ಯಾಸೆಟಿಯರ್ ಹಾಗೂ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿವೆ. ನೂರಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ಅಪ್ರಕಟಿತ ಶಿಲಾ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ತಾಮ್ರ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಪರಿಶೋಧಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. .<ref>http://uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/Manjunath.pdf</ref> ===ಆಸಕ್ತಿ=== * ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಾಸನಗಳು * ಸ್ಮಾರಕ ಶಿಲ್ಪಗಳು * ಕರ್ನಾಟಕದ ನಾಣ್ಯ-ವ್ಯವಸ್ಥೆ * ಶತಮಾನಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ===ಅಜೀವ ಸದಸ್ಯತ್ವ=== * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ್ಯ ಪರಿಷತ್ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ಪ್ಲೇಸ್‍ನೇಮ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ * ನುಮಿಸ್ಮಾಟಿಕ್ಸ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಪುರಾತನ ನಾಣ್ಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕಾರರ ಸೊಸೈಟಿ) * ಭಾರತೀಯ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಶಿಲಾಶಾಸನ ಕಲ್ಲುಗಳ ಅಧ್ಯಯನ) * ಭಾರತೀಯ ಕಲಾ ಚರಿತ್ರೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ==ಪ್ರಕಟಣೆ== ===ಸಂಪಾದನೆ=== * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ <ref>https://www.srsmatha.org/publications.php#menu1</ref><ref>{{Cite web |url=http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928102251/http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |url-status=dead }}</ref> ಭಾಷೆಯ ಲಿಪಿಯಿಂದ ಜನಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಬೇರುಬಿಟ್ಟ ರೂಢಿಗತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಕೊಟ್ಟ ಹಿರಿಮೆ ಈ ಪುಸ್ತಕದ್ದು.<ref>https://www.ijarcs.info/index.php/Ijarcs/article/view/5437</ref> ಕೇವಲ ಪಂಡಿತರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲದೇ, ಪುಸ್ತಕ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾದದ್ದು ಈ ಪುಸ್ತಕದ ವಿಶೇಷ.<ref>https://www.deccanherald.com/content/644981/bibliophiles-throng-litfest-sheer-love.html</ref> ಅಂಕಿ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷರ ಎರಡನ್ನೂ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಗೆ ತಿಳಿಹೇಳಲು<ref>https://pdfs.semanticscholar.org/cddb/7aad4c458ed92badfd0b30ccb8cd7a9b62b7.pdf</ref><br> ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಲಿಪಿತಿಳುವಳಿ <ref>https://www.ijcaonline.org/proceedings/ncesco2015/number3/22310-5327</ref>ಗಾಗಿ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಶಾಸ್ತ್ರ.<ref>https://mythicsociety.org/search-books/?book_name=lipi&book_author=manjunath&book_subject=&book_keywords={{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ಮಾಸ್ತಿಕಲ್ಲು, ವೀರಗಲ್ಲು ಮತ್ತು ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳು * ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳು * ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಭಂಡಾರ * ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬಖೈರುಗಳು * ಯಲಹಂಕ ನಾಡಪ್ರಭುಗಳ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟ * ಮಾಧ್ವ ಮಠಗಳ ಶಾಸನಗಳು - ಸಂಪುಟ 1 ಮತ್ತು 2 * ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನಗಳು * ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ * ಹೊನ್ನಕವಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಣಿಯರು ಹಾಗೂ ವೀರ ಮಹಿಳೆಯರು * ಕೆಂಗೇರಿಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆ * ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಕಥನ * ಶಾಸನ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಕೆಂಪೇಗೌಡರನ್ನು ಕುರಿತ ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳು * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೌರಭ * ರಂಗಾಂತರಂಗ * ಕೆಂಪೇಗೌಡರನ್ನು ಕುರಿತ ಕೀರ್ತನೆಗಳು * ಹುಚ್ಚ ಕವಿಯ ಐರಾವತ ಯಕ್ಷಗಾನ * ಹುಚ್ಚ ಕವಿಯ ಕುಶಲವರ ಕಾಳಗ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮುಂತಾದ 45 ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳು ಸುಮಾರು 200 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref>https://shodhganga.inflibnet.ac.in/browse?type=author&value=Manjunatha%2C+M.+G.&value_lang=</ref> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು== * ಮಂತ್ರಾಲಯದ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ಮಠ ಕೊಡಮಾಡುವ ʻಸುಜಯಶ್ರೀʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref>https://www.indiadivine.org/content/topic/1366407-re-itpb_mf-maha-samaradhana-of-sri-sujayeendra-teertharu-madhvanavami/</ref> * ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ʻಗೌತಮಬುದ್ಧʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ʻಶಾಸನತಜ್ಞ ಡಾ. ಬಾ.ರಾ. ಗೋಪಾಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಸನ್ಮಾನ. * ʻಫರ್ಡಿನಾಂಡ್ ಕಿಟೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ. * 2017ರಲ್ಲಿ ʻಕೆಂಪೇಗೌಡ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ʻಸೀತಾಸುತ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, ಮುಂತಾದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಇವರನ್ನು ಅರಸಿ ಬಂದಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] fg84fufem6e2q7kqw104swjrd6wzjhx 1307813 1307812 2025-07-02T02:13:55Z Makrumanju 1772 1307813 wikitext text/x-wiki '''ಡಾ. ಎಂ.ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ''' ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಸರಾಂತ ಲಿಪಿ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಶಾಸನ ತಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು. ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಯಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ, ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥ, ೨೦೧೫ರಿಂದ [[ಮೈಸೂರು_ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ, ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್‌ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928094742/https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |url-status=dead }}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>http://www.uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/public_information_officersrti2018.pdf</ref> ==ಓದು-ವೃತ್ತಿ== ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರವರು ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಮಾಗಡಿ ತಾಲ್ಲೂಕು, ಸೋಲೂರು ಹೋಬಳಿಯ ಮರಿಕುಪ್ಪೆ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮತಿ ನಂಜಮ್ಮ ಶ್ರೀ ಎಂ.ಟಿ. ಗಂಗಪ್ಪ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರನಾಗಿ 24.01.1969 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಡಾ. ಹಂಪನಾ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ʻನಿಷಧಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ' ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ ನಡೆಸುವ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ ಪದವಿಯನ್ನು ಪ್ರಥಮ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಡೆದರು. ಕೋಲಾರದ ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಉಪನ್ಯಾಸಕನಾಗಿ 1996 ರಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕೋಲಾರದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ, ಜ್ಞಾನಭಾರತಿಯ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ 2005ರಲ್ಲಿ ರೀಡರ್ ಆಗಿ ಪದನ್ಯೋತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ನಂತರ 2007ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಹಾಸನ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. 2015 ರಿಂದ 2020ರ ವರೆಗೆ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, 2020 ರಿಂದ 2022ರ ವರೆಗೆ ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ನಂತರ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ ಅರಮನೆಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್ ಆಗಿ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿದ್ದು, 42 ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹಾಗೂ 160 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಸುಪ್ರಸಿದ್ದ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ, ವಿಶ್ವಕೋಶ, ಗ್ಯಾಸೆಟಿಯರ್ ಹಾಗೂ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿವೆ. ನೂರಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ಅಪ್ರಕಟಿತ ಶಿಲಾ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ತಾಮ್ರ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಪರಿಶೋಧಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. .<ref>http://uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/Manjunath.pdf</ref> ===ಆಸಕ್ತಿ=== * ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಾಸನಗಳು * ಸ್ಮಾರಕ ಶಿಲ್ಪಗಳು * ಕರ್ನಾಟಕದ ನಾಣ್ಯ-ವ್ಯವಸ್ಥೆ * ಶತಮಾನಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ===ಅಜೀವ ಸದಸ್ಯತ್ವ=== * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ್ಯ ಪರಿಷತ್ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ಪ್ಲೇಸ್‍ನೇಮ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ * ನುಮಿಸ್ಮಾಟಿಕ್ಸ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಪುರಾತನ ನಾಣ್ಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕಾರರ ಸೊಸೈಟಿ) * ಭಾರತೀಯ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಶಿಲಾಶಾಸನ ಕಲ್ಲುಗಳ ಅಧ್ಯಯನ) * ಭಾರತೀಯ ಕಲಾ ಚರಿತ್ರೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ==ಪ್ರಕಟಣೆ== ===ಸಂಪಾದನೆ=== * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ <ref>https://www.srsmatha.org/publications.php#menu1</ref><ref>{{Cite web |url=http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928102251/http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |url-status=dead }}</ref> ಭಾಷೆಯ ಲಿಪಿಯಿಂದ ಜನಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಬೇರುಬಿಟ್ಟ ರೂಢಿಗತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಕೊಟ್ಟ ಹಿರಿಮೆ ಈ ಪುಸ್ತಕದ್ದು.<ref>https://www.ijarcs.info/index.php/Ijarcs/article/view/5437</ref> ಕೇವಲ ಪಂಡಿತರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲದೇ, ಪುಸ್ತಕ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾದದ್ದು ಈ ಪುಸ್ತಕದ ವಿಶೇಷ.<ref>https://www.deccanherald.com/content/644981/bibliophiles-throng-litfest-sheer-love.html</ref> ಅಂಕಿ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷರ ಎರಡನ್ನೂ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಗೆ ತಿಳಿಹೇಳಲು<ref>https://pdfs.semanticscholar.org/cddb/7aad4c458ed92badfd0b30ccb8cd7a9b62b7.pdf</ref><br> ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಲಿಪಿತಿಳುವಳಿ <ref>https://www.ijcaonline.org/proceedings/ncesco2015/number3/22310-5327</ref>ಗಾಗಿ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಶಾಸ್ತ್ರ.<ref>https://mythicsociety.org/search-books/?book_name=lipi&book_author=manjunath&book_subject=&book_keywords={{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ಮಾಸ್ತಿಕಲ್ಲು, ವೀರಗಲ್ಲು ಮತ್ತು ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳು * ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳು * ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಭಂಡಾರ * ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬಖೈರುಗಳು * ಯಲಹಂಕ ನಾಡಪ್ರಭುಗಳ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟ * ಮಾಧ್ವ ಮಠಗಳ ಶಾಸನಗಳು - ಸಂಪುಟ 1 ಮತ್ತು 2 * ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನಗಳು * ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ * ಹೊನ್ನಕವಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಣಿಯರು ಹಾಗೂ ವೀರ ಮಹಿಳೆಯರು * ಕೆಂಗೇರಿಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆ * ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಕಥನ * ಶಾಸನ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಕೆಂಪೇಗೌಡರನ್ನು ಕುರಿತ ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳು * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೌರಭ * ರಂಗಾಂತರಂಗ * ಕೆಂಪೇಗೌಡರನ್ನು ಕುರಿತ ಕೀರ್ತನೆಗಳು * ಹುಚ್ಚ ಕವಿಯ ಐರಾವತ ಯಕ್ಷಗಾನ * ಹುಚ್ಚ ಕವಿಯ ಕುಶಲವರ ಕಾಳಗ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮುಂತಾದ 45 ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳು ಸುಮಾರು 200 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref>https://shodhganga.inflibnet.ac.in/browse?type=author&value=Manjunatha%2C+M.+G.&value_lang=</ref> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು== * ಮಂತ್ರಾಲಯದ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ಮಠ ಕೊಡಮಾಡುವ ʻಸುಜಯಶ್ರೀʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref>https://www.indiadivine.org/content/topic/1366407-re-itpb_mf-maha-samaradhana-of-sri-sujayeendra-teertharu-madhvanavami/</ref> * ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ʻಗೌತಮಬುದ್ಧʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ʻಶಾಸನತಜ್ಞ ಡಾ. ಬಾ.ರಾ. ಗೋಪಾಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಸನ್ಮಾನ. * ʻಫರ್ಡಿನಾಂಡ್ ಕಿಟೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ. * 2017ರಲ್ಲಿ ʻಕೆಂಪೇಗೌಡ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯ 'ಸಾಹಿತ್ಯ ಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ' * ʻಸೀತಾಸುತ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, ಮುಂತಾದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಇವರನ್ನು ಅರಸಿ ಬಂದಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] kf3wze57z94f1yyxyql4rimc687k5jg 1307830 1307813 2025-07-02T07:32:06Z Makrumanju 1772 1307830 wikitext text/x-wiki '''ಡಾ. ಎಂ.ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ''' ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಸರಾಂತ ಲಿಪಿ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಶಾಸನ ತಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು. ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಯಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ, ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥ, ೨೦೧೫ರಿಂದ [[ಮೈಸೂರು_ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ, ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್‌ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928094742/https://citytoday.news/teaching-is-a-noble-profession-uom-prasaranga-director-dr-m-g-manjunath/ |url-status=dead }}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>http://www.uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/public_information_officersrti2018.pdf</ref> ==ಓದು-ವೃತ್ತಿ== ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರವರು ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಮಾಗಡಿ ತಾಲ್ಲೂಕು, ಸೋಲೂರು ಹೋಬಳಿಯ ಮರಿಕುಪ್ಪೆ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮತಿ ನಂಜಮ್ಮ ಶ್ರೀ ಎಂ.ಟಿ. ಗಂಗಪ್ಪ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರನಾಗಿ 24.01.1969 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಡಾ. ಹಂಪನಾ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ʻನಿಷಧಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ' ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ ನಡೆಸುವ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ ಪದವಿಯನ್ನು ಪ್ರಥಮ ರ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಡೆದರು. ಕೋಲಾರದ ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಉಪನ್ಯಾಸಕನಾಗಿ 1996 ರಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕೋಲಾರದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ, ಜ್ಞಾನಭಾರತಿಯ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ 2005ರಲ್ಲಿ ರೀಡರ್ ಆಗಿ ಪದನ್ಯೋತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ನಂತರ 2007ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಹಾಸನ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. 2015 ರಿಂದ 2020ರ ವರೆಗೆ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, 2020 ರಿಂದ 2022ರ ವರೆಗೆ ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ನಂತರ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ ಅರಮನೆಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಲಾ ನಿಕಾಯದ ಡೀನ್ ಆಗಿ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರೀಕ್ಷಾಂಗ ಕುಲಸಚಿವರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ 24 ಮಂದಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ .,ಪದವಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ 8 ಮಂದಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಪಿಎಚ್.ಡಿ ., ಪದವಿಗಾಗಿ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿದ್ದು, 42 ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹಾಗೂ 160 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಸುಪ್ರಸಿದ್ದ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ, ವಿಶ್ವಕೋಶ, ಗ್ಯಾಸೆಟಿಯರ್ ಹಾಗೂ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿವೆ. ನೂರಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ಅಪ್ರಕಟಿತ ಶಿಲಾ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ತಾಮ್ರ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಪರಿಶೋಧಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. .<ref>http://uni-mysore.ac.in/sites/default/files/content/Manjunath.pdf</ref> ===ಆಸಕ್ತಿ=== * ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಾಸನಗಳು * ಸ್ಮಾರಕ ಶಿಲ್ಪಗಳು * ಕರ್ನಾಟಕದ ನಾಣ್ಯ-ವ್ಯವಸ್ಥೆ * ಶತಮಾನಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ===ಅಜೀವ ಸದಸ್ಯತ್ವ=== * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ್ಯ ಪರಿಷತ್ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿ * ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ * ಪ್ಲೇಸ್‍ನೇಮ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ * ನುಮಿಸ್ಮಾಟಿಕ್ಸ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಪುರಾತನ ನಾಣ್ಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕಾರರ ಸೊಸೈಟಿ) * ಭಾರತೀಯ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಶಿಲಾಶಾಸನ ಕಲ್ಲುಗಳ ಅಧ್ಯಯನ) * ಭಾರತೀಯ ಕಲಾ ಚರಿತ್ರೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ==ಪ್ರಕಟಣೆ== ===ಸಂಪಾದನೆ=== * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ <ref>https://www.srsmatha.org/publications.php#menu1</ref><ref>{{Cite web |url=http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-28 |archive-date=2019-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928102251/http://computers.stmjournals.com/index.php?journal=JoAIRA&page=article&op=view&path%5B%5D=1532 |url-status=dead }}</ref> ಭಾಷೆಯ ಲಿಪಿಯಿಂದ ಜನಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಬೇರುಬಿಟ್ಟ ರೂಢಿಗತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಕೊಟ್ಟ ಹಿರಿಮೆ ಈ ಪುಸ್ತಕದ್ದು.<ref>https://www.ijarcs.info/index.php/Ijarcs/article/view/5437</ref> ಕೇವಲ ಪಂಡಿತರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲದೇ, ಪುಸ್ತಕ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾದದ್ದು ಈ ಪುಸ್ತಕದ ವಿಶೇಷ.<ref>https://www.deccanherald.com/content/644981/bibliophiles-throng-litfest-sheer-love.html</ref> ಅಂಕಿ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷರ ಎರಡನ್ನೂ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಗೆ ತಿಳಿಹೇಳಲು<ref>https://pdfs.semanticscholar.org/cddb/7aad4c458ed92badfd0b30ccb8cd7a9b62b7.pdf</ref><br> ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಲಿಪಿತಿಳುವಳಿ <ref>https://www.ijcaonline.org/proceedings/ncesco2015/number3/22310-5327</ref>ಗಾಗಿ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಶಾಸ್ತ್ರ.<ref>https://mythicsociety.org/search-books/?book_name=lipi&book_author=manjunath&book_subject=&book_keywords={{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ಮಾಸ್ತಿಕಲ್ಲು, ವೀರಗಲ್ಲು ಮತ್ತು ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳು * ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳು * ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಭಂಡಾರ * ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬಖೈರುಗಳು * ಯಲಹಂಕ ನಾಡಪ್ರಭುಗಳ ಶಾಸನ ಸಂಪುಟ * ಮಾಧ್ವ ಮಠಗಳ ಶಾಸನಗಳು - ಸಂಪುಟ 1 ಮತ್ತು 2 * ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನಗಳು * ನಿಸಿದಿ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ * ಹೊನ್ನಕವಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಪುಟ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಣಿಯರು ಹಾಗೂ ವೀರ ಮಹಿಳೆಯರು * ಕೆಂಗೇರಿಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ * ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆ * ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಕಥನ * ಶಾಸನ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪರಿಶೋಧನೆ * ಕೆಂಪೇಗೌಡರನ್ನು ಕುರಿತ ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳು * ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ * ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೌರಭ * ರಂಗಾಂತರಂಗ * ಕೆಂಪೇಗೌಡರನ್ನು ಕುರಿತ ಕೀರ್ತನೆಗಳು * ಹುಚ್ಚ ಕವಿಯ ಐರಾವತ ಯಕ್ಷಗಾನ * ಹುಚ್ಚ ಕವಿಯ ಕುಶಲವರ ಕಾಳಗ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮುಂತಾದ 45 ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳು ಸುಮಾರು 200 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref>https://shodhganga.inflibnet.ac.in/browse?type=author&value=Manjunatha%2C+M.+G.&value_lang=</ref> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು== * ಮಂತ್ರಾಲಯದ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ಮಠ ಕೊಡಮಾಡುವ ʻಸುಜಯಶ್ರೀʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ವಿಕಾಸ ಕೃತಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref>https://www.indiadivine.org/content/topic/1366407-re-itpb_mf-maha-samaradhana-of-sri-sujayeendra-teertharu-madhvanavami/</ref> * ಡಾ. ಮಂಜುನಾಥರ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ʻಗೌತಮಬುದ್ಧʼ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ʻಶಾಸನತಜ್ಞ ಡಾ. ಬಾ.ರಾ. ಗೋಪಾಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಸನ್ಮಾನ. * ʻಫರ್ಡಿನಾಂಡ್ ಕಿಟೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ. * 2017ರಲ್ಲಿ ʻಕೆಂಪೇಗೌಡ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, * ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯ 'ಸಾಹಿತ್ಯ ಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ' * ʻಸೀತಾಸುತ ಪ್ರಶಸ್ತಿʼ, ಮುಂತಾದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಇವರನ್ನು ಅರಸಿ ಬಂದಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] 8h05nrlswli5voc97sie3wk8tpyg98u 2 146270 1307799 1130446 2025-07-01T16:51:04Z 2409:40F2:2173:AE63:8000:0:0:0 ಇದು ನಂದೇ 1307799 wikitext text/x-wiki ದಾವಲಸಾಬ ಮರ್ತುಜಾಸಾಬ ಮಾಲ್ದಾರ ಕಲಾಲಬಂಡಿ 9448922052 of990d71ne0vlhu3ade2ja5nptvmihw 0 148343 1307800 1305095 2025-07-01T17:49:15Z Mahaveer Indra 34672 /* ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳು */ 1307800 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | election_name = 2023 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | type = legislative | ongoing = no | election_date = 10 may 2023 | country = India| next_year = ಮುಂದೆ | previous_year = 2018 | seats_for_election = [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ]] ಎಲ್ಲಾ 224 ಸ್ಥಾನಗಳು | majority_seats = 113 | turnout = 73.19%<ref name="turnout"/> ({{increase}} 1.06%) | registered = 52,173,579 | next_election = 2028 | previous_election = 2018 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | image_size = 100px | party1 = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | image1 = [[File:The Chief Minister of Karnataka Siddaramaiah visits PMO.jpg|95px]] | leader1 = [[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] | leaders_seat1 = [[ವರುಣಾ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವರುಣಾ]] | leader_since1 = 2013 | last_election1 = 38.14%, 80 seats | seats1 = 135 | seat_change1 = {{increase}} 55 | popular_vote1 = 16,789,272 | percentage1 = 42.88% | swing1 = {{increase}} 4.74 pp | party2 = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] | image2 = [[File:Shri Basavaraj Bommai calling on the Union Minister for Defence, Shri Rajnath Singh, in New Delhi on July 30 2021.jpg|80px]] | leader2 = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | leaders_seat2 = [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] | last_election2 = 36.35%, 104 seats | leader_since2 = 2021 | seats2 = 66 | swing2 = {{decrease}} 0.35 pp | popular_vote2 = 14,096,529 | percentage2 = 36.00% | party3 = [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜೆಡಿಎಸ್]] | image3 = [[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|86px]] | leader3 = [[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] | leaders_seat3 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] | leader_since3 = 2006 | last_election3 = 18.3%, 37 ಆಸನಗಳು | seats3 = 19 | popular_vote3 = 5,205,489 | percentage3 = 13.29% | swing3 = {{decrease}} 5.01 pp | title = [[ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ|ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]] | before_election = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | before_party = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] | map_image = 2023 Karnataka Election Result 2023.svg | seat_change2 = {{decrease}} 38 | seat_change3 = {{decrease}} 18 | after_election = [[ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯ]]<ref>{{cite web |1= |title=ಕರ್ನಾಟಕದ ನೂತನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಆಯ್ಕೆ |url=https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |website=udayavani.com |publisher=ಉದಯವಾಣಿ |access-date=19 May 2023 |archive-date=19 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230519130942/https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |url-status=dead }}</ref> | map_size = 300px | map2_image = India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg | map2_caption = ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಚುನಾಯಿತ ಸದಸ್ಯರ ಬಲಾಬಲ | map2_size = 300px | opinion_polls = #Opinion polls | after_party = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು = #ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು | outgoing_members = 15 ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ | elected_members = 16ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ }} ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಎಲ್ಲಾ ೨೨೪ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ೨೦೨೩ ರ [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ]] '''ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯು''' ಮೇ 2023 ರಂದು ನಡೆಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/kumaraswamy-planning-to-restructure-jds-ahead-of-2023-karnataka-assembly-polls-7133567/|title=Kumaraswamy planning to restructure JD(S) ahead of 2023 Karnataka assembly polls|website=The Indian Express|language=en|access-date=2021-04-28}}</ref> == ಹಿನ್ನೆಲೆ == [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ]] ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯು 24 ಮೇ 2023 <ref>{{Cite web|url=https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|title=Terms of the Houses|website=Election Commission of India|language=en-IN|access-date=2021-10-03}}</ref> ಕೊನೆಗೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ, ೨೦೧೮|ಹಿಂದಿನ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು]] ಮೇ 2018 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದವು. ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ, [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಮತ್ತು [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಒಕ್ಕೂಟವು [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ|ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು]] ರಚಿಸಿತು, [[ಹೆಚ್.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ|ಎಚ್‌ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Politics/TtTxd3gDtnO4oRINnOQtbI/Karnataka-LIVE-Kumaraswamy-swearing-in-today-Congress-JDS.html|title=Karnataka highlights: H.D. Kumaraswamy sworn in as chief minister|last=|date=2018-05-23|website=mint|language=en|access-date=2022-01-19}}</ref> === ರಾಜಕೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು === ಜುಲೈ 2019 ರಲ್ಲಿ, ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ಮತ್ತು [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|JD (S)]] ನ ಹಲವಾರು ಸದಸ್ಯರು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ಕಾರಣ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಪತನಗೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/politics/news/congress-jd-s-coalition-government-loses-trust-vote-in-karnataka-1563906685838.html|title=Congress-JD(S) coalition government loses trust vote in Karnataka|last=|first=|date=2019-07-24|website=mint|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> ತರುವಾಯ, [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷವು]] ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿತು, [[ಬಿ.ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ|ಬಿಎಸ್ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/yeddyurappa-karnataka-government-formation-bs-yediyurappa-chief-minister-bjp-congress-jds-5854865/|title=Yediyurappa takes oath as Karnataka CM for fourth time, to face crucial floor test on Monday|date=2019-07-26|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> 26 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು, ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-chief-minister-bs-yediyurappa-to-resign/article61437654.ece|title=Karnataka CM B.S. Yediyurappa submits resignation to Governor|date=2021-07-26|work=The Hindu|access-date=2022-02-13|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/basavaraj-bommai-sworn-in-as-the-new-chief-minister-of-karnataka-7426307/|title=Basavaraj Bommai sworn in as the new Chief Minister of Karnataka|date=2021-07-28|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರು 28 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು ಹೊಸ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. == ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ == {| class="wikitable" !ಮತದಾನ ವಿಧಾನ !ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ |- |ಅಧಿಸೂಚನೆ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''20 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮನಿರ್ದೇಶನದ ಪರಿಶೀಲನೆ |'''21 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''24 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ಮತದಾನದ ದಿನಾಂಕ |'''10 ಮೇ 2023''' |- |ಮತಗಳ ಎಣಿಕೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಮೇ 2023''' |} ==ಮತದಾನ== ===ಮತದಾರರ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು=== 2.59 ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿದಂತೆ 5.21 ಕೋಟಿ ಜನರು ಮತದಾನಕ್ಕೆ ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 16,976 ಶತಾಯುಷಿಗಳು, 4,699 ತೃತೀಯ ಲಿಂಗಿ ಮತದಾರರು ಮತ್ತು 9.17 ಲಕ್ಷ ಹೊಸ ಮತದಾರರು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. === ಮತದಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳು=== ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 24,063 ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಜ್ಯವು 58,272 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇವರಲ್ಲಿ 1,320 ಮಹಿಳೆಯರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, 224 ಯುವಜನರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು 224 PWD ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.29,141 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ವೆಬ್‌ಕಾಸ್ಟಿಂಗ್ ನಡೆಯಲಿದೆ ಮತ್ತು 1,200 ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮತಗಟ್ಟೆಗಳು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿದ್ದು, ಶಾಶ್ವತ ನೀರು, ವಿದ್ಯುತ್, ಶೌಚಾಲಯ ಮತ್ತು ಇಳಿಜಾರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ಇದು ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಸಿಐನಿಂದ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿದೆ. ==ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳು== ==={{legend2|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]]}}=== {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ. !ಪಕ್ಷ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Bharatiya Janata Party}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |[[File:BJP flag.svg|50px]] |[[File:Lotus flower symbol.svg|50px]] |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ|ಬಸವರಾಜ ಎಸ್.ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |[[File:BasavarajBommai.jpg|50px]] |''224'' |} === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] === {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Indian National Congress}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |[[File:Indian National Congress Flag.svg|50px]] |[[File:Hand INC.svg|50px]] |[[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] |[[File:Siddaramaiah1.jpg|50px]] |''223'' |} === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] === {| class="wikitable" !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (Secular)}};color:white"|'''1.''' |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] |[[File:JD(S) Flag.png|50px]] |[[File:Indian election symbol female farmer.svg|50px]] |[[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |[[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|50px]] |''207'' |} ===ಇತರೆ=== {|class="wikitable" width="65%" ! colspan="2" | ಪಕ್ಷ ! ಧ್ವಜ ! ಚಿಹ್ನೆ ! ನಾಯಕ ! ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು |- !style="text-align:center;background:{{party color|Aam Aadmi Party}};color:white"| |[[ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Aam_Aadmi_Party_logo_(English).svg|50px]] |[[File:AAP_Symbol.png|50px]] |ಪೃಥ್ವಿ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |209<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- ! style="text-align:center; background:{{party color|Karnataka Rashtra Samithi}};color:black" | |[[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಮಿತಿ]] | |[[File:Indian Election Symbol Battery-Torch.png|50px]] |ರವಿ ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |195<ref name=":8" /> |- !style="text-align:center;background:{{party color|Bahujan Samaj Party}};color:white"| |[[ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Elephant Bahujan Samaj Party.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Elephant.png|50px]] |ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ<ref>...</ref> |133<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Uttama Prajaakeeya Party}};color:white" | |[[ಉತ್ತಮ ಪ್ರಜಾಕೀಯ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Prajakeeya Party Logo 2.png|50px]] |[[File:Auto Rickshaw Election Symbol.svg|50px]] |[[ಉಪೇಂದ್ರ (ನಟ)|ಉಪೇಂದ್ರ]]<ref>...</ref> |110<ref name=":8" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Kalyana Rajya Pragathi Paksha}};color:white" | |[[ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ]] | | |ಜಿ. ಜನಾರ್ಧನ ರೆಡ್ಡಿ |46 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Social Democratic Party of India}};color:white" | |[[ಸೋಶಿಯಲ್ ಡೆಮೊಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]] |[[File:SDPI Flag.jpg|50px]] | |ಎಂ. ಕೆ. ಫೈಝಿ |16 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Samajwadi Party}};color:white" | |[[ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Samajwadi Party.png |50px]] |[[File:Indian Election Symbol Cycle.png|50px|center]] |ಶಂಕರ ಬಿದಾರಿ |14 |- !style="text-align:center; background:{{party color|Nationalist Congress Party}};color:white" ! | | [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ]] | [[File:NCP-flag.svg|50x50px]] | [[File:Nationalist Congress Party Election Symbol.png|50px]] |ಹರಿ ಆರ್<ref>...</ref> |9<ref>...</ref> |- !style="text-align:center; background:{{party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}};color:white" | |[[ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ]] | | |ದರ್ಶನ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯ |8 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India}};color:white" ! | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] |[[File:CPI-banner.svg|50px]] |[[File:CPI symbol.svg|50px]] |ಸತಿ ಸುಂದರೇಶ್<ref>...</ref> |7{{efn|[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] ಅವರು ಮೆಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಉಳಿದ 215 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>...</ref>}}<ref>...</ref> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (United)}};color:white" | |[[ಜನತಾ ದಳ (ಯುನೈಟೆಡ್)]] |[[File:Janata Dal (United) Flag.svg|border|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Arrow.svg|50px]] |ಮಹಿಮಾ ಪಟೇಲ್ |7 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist)}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್)]] |[[File:CPI-M-flag.svg|50px]] |[[File:CPIM election symbol.png|50px]] |ಯು. ಬಸವರಾಜ್<ref>...</ref> |4<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Forward Bloc}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್]] | |[[File:Indian Election Symbol Lion.svg|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Shiv Sena (Uddhav Balasaheb Thackeray)}};color:white" | |[[ಶಿವಸೇನಾ (ಉದ್ದವ್ ಬಾಳಸಾಹೇಬ್ ಠಾಕ್ರೆ)]] |[[File:SS(UBT)_flag.png|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Flaming Torch.png|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|National People's Party (India)}};color:white" | |[[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಪಾರ್ಟಿ (ಇಂಡಿಯಾ)]] |[[File:NPP Flag.jpg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Book.svg|50px]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಮಜ್ಲಿಸ್-ಇ-ಇತ್ತಿಹಾದುಲ್ ಮುಸ್ಲಿಮೀನ್]] |[[File:All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen logo.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Kite.svg|50px|kite]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist–Leninist) Liberation}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್–ಲೆನಿನಿಸ್ಟ್) ಲಿಬರೇಷನ್]] |[[File:CPIML LIBERATION FLAG.png|50px]] |[[File:Flag Logo of CPIML.png|50 px]] | |2 |} == ಪ್ರಚಾರ == === ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ === ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಿ. ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] 11 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] ಗಾಗಿ "ಜನ ಸಂಕಲ್ಪ ಯಾತ್ರೆ" ಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಯಾತ್ರೆಯು 52 ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಲಿದೆ. 3 ಜನವರಿ 2023 ರಂದು, ಬಿಜೆಪಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ [[ನಳಿನ್ ಕುಮಾರ್ ಕಟೀಲ್]] [[ಮಂಗಳೂರು]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಕ್ಷದ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜನರು ರಸ್ತೆ ಗಟಾರು ಚರಂಡಿಗಳಿಗಿಂತ "ಲವ್ ಜಿಹಾದ್" ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=For BJP, the focus in Karnataka: 'Love jihad' over governance |url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/for-bjp-the-focus-in-karnataka-love-jihad-over-governance-8361840/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರು ಟೀಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=BJP Karnataka chief Nalin Kateel love jihad remarks not helping party cause, feel state leaders |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-karnataka-chief-nalin-kateel-love-jihad-remarks-8362838/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> === ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] [[ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆ]] ಪ್ರವೇಶದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ 30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-20 |title=How Bharat Jodo Yatra will impact Karnataka elections 2023 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/voices/how-bharat-jodo-yatra-will-impact-karnataka-elections-2023/ |access-date=2023-01-07 |website=Times of India Blog |language=en-US}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಭಾರೀ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು,<ref>{{Cite news |last=Khan |first=Laiqh A. |date=2022-09-30 |title=Karnataka leg of Bharat Jodo Yatra begins from Gundlupet |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-leg-of-bharat-jodo-yatra-begins-from-gundlupet/article65954056.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-09 |title=Bharat Jodo Yatra goes through BJP bastion |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bharat-jodo-yatra-goes-through-bjp-bastion/article65988854.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ರಾಜಕೀಯ ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-11-06 |title=BJP's Jana Sankalpa Yatra to resume on November 7, party plans ST convention in Ballari on November 20 |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bjps-jana-sankalpa-yatra-to-resume-today-party-plans-st-convention-in-ballari-on-november-20/article66104341.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆಯ ಪ್ರವೇಶದ ನಂತರ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ|ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ]] ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ PayCM ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಭೇದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-01 |title=Bharat Jodo Yatra enters day 2 in Karnataka; FIR against Congress worker for holding PayCM poster |url=https://www.deccanherald.com/state/top-karnataka-stories/bharat-jodo-yatra-enters-day-2-in-karnataka-fir-against-congress-worker-for-holding-paycm-poster-1149955.html |access-date=2023-01-07 |website=Deccan Herald |language=en}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ, [[ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ]] ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ [[COVID-19 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ]] ನಿರ್ವಹಣೆಯಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |title=Congress Bharat Jodo Yatra: Sonia Gandhi arrives in Mysore on Day 4 of Karnataka leg |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/congress-bharat-jodo-yatra-live-updates-october-02/liveblog/94590889.cms |access-date=2023-01-07 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]].<ref>{{Cite web |title=Rahul Gandhi Asked About Making Hindi 'National Language'. His Reply |url=https://www.ndtv.com/india-news/rahul-gandhi-asked-about-making-hindi-national-language-his-reply-3412258 |access-date=2023-01-07 |website=NDTV.com}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ "PayCM" ನ QR ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಿಎಂ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರ ಚುಕ್ಕೆ ಮುಖವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, "40% ಇಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ... ಇದನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಅವರ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗುತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ನೇಮಕಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಚ ಪಡೆದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿವೆ.<ref>{{Cite web |title='PayCM' posters with Bommai's photo surface in Bengaluru as Congress makes corruption allegations |url=https://www.aninews.in/news/national/politics/paycm-posters-with-bommais-photo-surface-in-bengaluru-as-congress-makes-corruption-allegations20220921163113/ |access-date=2022-09-21 |website=ANI News |language=en}}</ref> ಈ QR ಕೋಡ್‌ಗಳು ಸ್ಕ್ಯಾನರ್ ಅನ್ನು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು ಜನರು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ದೂರುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.<ref>{{Cite web |last3= |title='PayCM' posters with Bommai's face dot Bengaluru as Congress takes '40% sarkar' jab at BJP |url=https://www.indiatoday.in/india/story/paycm-posters-basavaraj-bommai-bengaluru-congress-40-percent-sarkar-bjp-2002737-2022-09-21 |access-date=2022-09-23 |website=India Today |language=en}}</ref> === ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ) === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಅವರು 1 ನವೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] ನಲ್ಲಿ ಪಂಚರತ್ನ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-31 |title=JD(S) to launch Pancharatna Yatra today |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/jds-to-launch-pancharatna-yatra-today/article66078366.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> [[ಹಳೆಯ ಮೈಸೂರು ಪ್ರದೇಶದ]]ಾದ್ಯಂತ ರಸ್ತೆ ಪ್ರಚಾರ, ಇದು ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |last=Shreyas |first=Ananth |date=2022-12-23 |title=2023 Karnataka Elections: Will JD(S)' Outreach Make it Kingmaker Once Again? |url=https://www.thequint.com/south-india/2023-karnataka-assembly-elections-jds-to-be-a-key-decision-maker |access-date=2023-01-07 |website=TheQuint |language=en}}</ref> == ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು == === ಚುನಾವಣಾ ಪೂರ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು === {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" | ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ದಿನಾಂಕ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಮುನ್ನಡೆ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0">{{Cite web |last=Desk |first=South First |date=2023-01-04 |title=South First poll predicts Congress will emerge as single-largest party in tight fight in Karnataka |url=https://thesouthfirst.com/karnataka/south-first-poll-predicts-congress-will-emerge-as-single-largest-party-in-tight-fight-in-karnataka/ |access-date=2023-01-06 |website=The South First |language=en-GB}}</ref> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40% |34% |16% |3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/karnataka/karnataka-polls-pre-poll-survey-predicts-clear-majority-for-congress-no-hung-assembly-787222|title=Karnataka polls: Pre-poll survey predicts clear majority for Congress, no hung Assembly|first=M.|last=Raghuram|date=11 March 2023|website=www.thehansindia.com}}</ref> | 45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |39-42% |33-36% |15-18% |6-9% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಎಬಿಪಿ ಸಿವೋಟರ್<ref name=":3">{{Cite web |title=ABP-CVoter Survey: Will Congress Make A Comeback In Karnataka? How Will BJP Fare? |url=https://news.abplive.com/elections/abp-cvoter-karnataka-election-2023-opinion-poll-will-congress-make-a-comeback-in-karnataka-where-does-bjp-stand-check-vote-share-seat-projection-1591871 |access-date=2023-03-29 |website=ABP Live |date=29 March 2023 |language=en}}</ref> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40.1% |34.7% |17.9% |7.3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |5.4% |} {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" |ದಿನಾಂಕ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಬಹುಮತ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0" /> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 |101 |91 |29 |3 | style="background:gray; color:white;" |ಅತಂತ್ರ |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1" /> |45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |116-122 |77-83 |21-27 |1-4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |- |ಎಬಿಪಿ-ಸಿ ವೋಟರ್<ref name=":3" /> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |115-127 |68-80 |23-35 |0-2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |} == ಫಲಿತಾಂಶಗಳು == === ಪಕ್ಷವಾರು ಫಲಿತಾಂಶ === {| style="width:60%; text-align:center;" !'''ಪಕ್ಷ''' |'''INC''' |'''ಬಿಜೆಪಿ''' |'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)''' |'''ಇತರರು''' |- !'''ಸೀಟುಗಳು''' | bgcolor=blue style="width:60.26%;" |'''135''' | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" style="width:29.46%;" |'''66''' | style="width:8.48%%;" |'''19''' | style="width:1.8%%;" |'''4''' |} {| class="wikitable" | colspan="8" align="center" |[[File:India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg]] |- ! colspan="2" rowspan="2" |ಪಕ್ಷ ! colspan="3" |ಜನಪ್ರಿಯ ಮತ ! colspan="3" |ಸೀಟುಗಳು |- !Votes !% !±[[ಶೇಕಡಾವಾರು ಪಾಯಿಂಟ್|pp]] !ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದಾರೆ !ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ !'''+/−''' |- | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |16,789,272 |42.88 |{{Increase}}4.74 |223 |135 |{{Increase}}55 |- | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |14,096,529 |36.00 |{{Decrease}}0.35 |224 |66 |{{Decrease}}38 |- | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}"| |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] |5,205,489 |13.29 |{{Decrease}} 5.01 |209 |19 |{{Decrease}}18 |- | bgcolor=#000FFF| |ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ | | | |30 |1 |{{Increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}}"| |ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ | | | |5 |1 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Bahujan Samaj Party}}" | |ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ |120,430 |0.31 |{{Decrease}}0.01 |133 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Karnataka Pragnyavantha Janatha Party}}" | |ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ | | | |2 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Independent politician}}" | |ಪಕ್ಷೇತರರು | | | | style="background-color:#E9E9E9" | |2 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Others}}" | |ಇತರರು | | | | | | |- | |ನೋಟಾ |269,763 |0.69 |{{Decrease}}0.21 ! colspan="3" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="2" |ಒಟ್ಟು ! !100% ! colspan="4" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="8" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | ! colspan="4" rowspan="5" style="background-color:#E9E9E9" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಅಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ಮತಗಳು/ ಮತದಾನದ ಪ್ರಮಾಣ''' | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಗೈರುಹಾಜರಿ | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ನೋಂದಾಯಿತ ಮತದಾರರು'' | align="right" | | style="background-color:#E9E9E9" | |} === ಜಿಲ್ಲೆಯವಾರು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !District !Seats | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" |<span style="color:white;">'''INC'''</span> | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" |<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span> | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}" |<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)'''</span> | bgcolor="{{Party color|Other}}" |<span style="color:black;">'''Others'''</span> |- ![[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] !6 |2 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4 |0 |0 |- ![[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] !9 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"| 7 |2 |0 |0 |- ![[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |1 |0 |- ![[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" | 3 |0 |1 |0 |- ![[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] !8 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |1 |0 |- ![[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] !18 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |11 |7 |0 |0 |- ![[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |2 |0 |0 |- ![[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |3 |0 |0 |- ![[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] !4 |2 |2 |0 |0 |- ![[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |1 |- ![[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |1 |1 |1 |- ![[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |0 |0 |- ![[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |0 |0 |- ![[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] !7 |3 |3 |1 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] !5 |0 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |- ![[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] !8 |2 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |6 |0 |0 |- ![[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] !11 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |7 |2 |2 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;|3 |0 |1 |1 |- ![[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] !7 |1 |2 | style="background:{{party color|Janata Dal (Secular)}} ; color:white;" |4 |0 |- ![[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |1 |1 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] !28 |12 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}}; color:white;" |16 |0 |0 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |0 |- ![[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] !6 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|4 |0 |2 |0 |- ![[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |0 |1 |0 |- ![[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] !2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |0 |0 |0 |- ![[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] !11 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|8 |1 |2 |0 |- ![[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |3 |0 |1 |0 |- !ಒಟ್ಟು !224 !135 !66 !19 !4 |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} ihbz88d6vgd1s3ja1b64trr1x2ruhl6 1307801 1307800 2025-07-01T17:53:33Z Mahaveer Indra 34672 /* ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳು */ 1307801 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | election_name = 2023 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | type = legislative | ongoing = no | election_date = 10 may 2023 | country = India| next_year = ಮುಂದೆ | previous_year = 2018 | seats_for_election = [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ]] ಎಲ್ಲಾ 224 ಸ್ಥಾನಗಳು | majority_seats = 113 | turnout = 73.19%<ref name="turnout"/> ({{increase}} 1.06%) | registered = 52,173,579 | next_election = 2028 | previous_election = 2018 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | image_size = 100px | party1 = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | image1 = [[File:The Chief Minister of Karnataka Siddaramaiah visits PMO.jpg|95px]] | leader1 = [[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] | leaders_seat1 = [[ವರುಣಾ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವರುಣಾ]] | leader_since1 = 2013 | last_election1 = 38.14%, 80 seats | seats1 = 135 | seat_change1 = {{increase}} 55 | popular_vote1 = 16,789,272 | percentage1 = 42.88% | swing1 = {{increase}} 4.74 pp | party2 = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] | image2 = [[File:Shri Basavaraj Bommai calling on the Union Minister for Defence, Shri Rajnath Singh, in New Delhi on July 30 2021.jpg|80px]] | leader2 = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | leaders_seat2 = [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] | last_election2 = 36.35%, 104 seats | leader_since2 = 2021 | seats2 = 66 | swing2 = {{decrease}} 0.35 pp | popular_vote2 = 14,096,529 | percentage2 = 36.00% | party3 = [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜೆಡಿಎಸ್]] | image3 = [[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|86px]] | leader3 = [[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] | leaders_seat3 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] | leader_since3 = 2006 | last_election3 = 18.3%, 37 ಆಸನಗಳು | seats3 = 19 | popular_vote3 = 5,205,489 | percentage3 = 13.29% | swing3 = {{decrease}} 5.01 pp | title = [[ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ|ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]] | before_election = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | before_party = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] | map_image = 2023 Karnataka Election Result 2023.svg | seat_change2 = {{decrease}} 38 | seat_change3 = {{decrease}} 18 | after_election = [[ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯ]]<ref>{{cite web |1= |title=ಕರ್ನಾಟಕದ ನೂತನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಆಯ್ಕೆ |url=https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |website=udayavani.com |publisher=ಉದಯವಾಣಿ |access-date=19 May 2023 |archive-date=19 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230519130942/https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |url-status=dead }}</ref> | map_size = 300px | map2_image = India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg | map2_caption = ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಚುನಾಯಿತ ಸದಸ್ಯರ ಬಲಾಬಲ | map2_size = 300px | opinion_polls = #Opinion polls | after_party = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು = #ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು | outgoing_members = 15 ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ | elected_members = 16ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ }} ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಎಲ್ಲಾ ೨೨೪ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ೨೦೨೩ ರ [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ]] '''ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯು''' ಮೇ 2023 ರಂದು ನಡೆಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/kumaraswamy-planning-to-restructure-jds-ahead-of-2023-karnataka-assembly-polls-7133567/|title=Kumaraswamy planning to restructure JD(S) ahead of 2023 Karnataka assembly polls|website=The Indian Express|language=en|access-date=2021-04-28}}</ref> == ಹಿನ್ನೆಲೆ == [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ]] ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯು 24 ಮೇ 2023 <ref>{{Cite web|url=https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|title=Terms of the Houses|website=Election Commission of India|language=en-IN|access-date=2021-10-03}}</ref> ಕೊನೆಗೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ, ೨೦೧೮|ಹಿಂದಿನ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು]] ಮೇ 2018 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದವು. ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ, [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಮತ್ತು [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಒಕ್ಕೂಟವು [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ|ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು]] ರಚಿಸಿತು, [[ಹೆಚ್.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ|ಎಚ್‌ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Politics/TtTxd3gDtnO4oRINnOQtbI/Karnataka-LIVE-Kumaraswamy-swearing-in-today-Congress-JDS.html|title=Karnataka highlights: H.D. Kumaraswamy sworn in as chief minister|last=|date=2018-05-23|website=mint|language=en|access-date=2022-01-19}}</ref> === ರಾಜಕೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು === ಜುಲೈ 2019 ರಲ್ಲಿ, ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ಮತ್ತು [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|JD (S)]] ನ ಹಲವಾರು ಸದಸ್ಯರು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ಕಾರಣ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಪತನಗೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/politics/news/congress-jd-s-coalition-government-loses-trust-vote-in-karnataka-1563906685838.html|title=Congress-JD(S) coalition government loses trust vote in Karnataka|last=|first=|date=2019-07-24|website=mint|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> ತರುವಾಯ, [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷವು]] ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿತು, [[ಬಿ.ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ|ಬಿಎಸ್ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/yeddyurappa-karnataka-government-formation-bs-yediyurappa-chief-minister-bjp-congress-jds-5854865/|title=Yediyurappa takes oath as Karnataka CM for fourth time, to face crucial floor test on Monday|date=2019-07-26|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> 26 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು, ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-chief-minister-bs-yediyurappa-to-resign/article61437654.ece|title=Karnataka CM B.S. Yediyurappa submits resignation to Governor|date=2021-07-26|work=The Hindu|access-date=2022-02-13|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/basavaraj-bommai-sworn-in-as-the-new-chief-minister-of-karnataka-7426307/|title=Basavaraj Bommai sworn in as the new Chief Minister of Karnataka|date=2021-07-28|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರು 28 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು ಹೊಸ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. == ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ == {| class="wikitable" !ಮತದಾನ ವಿಧಾನ !ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ |- |ಅಧಿಸೂಚನೆ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''20 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮನಿರ್ದೇಶನದ ಪರಿಶೀಲನೆ |'''21 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''24 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ಮತದಾನದ ದಿನಾಂಕ |'''10 ಮೇ 2023''' |- |ಮತಗಳ ಎಣಿಕೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಮೇ 2023''' |} ==ಮತದಾನ== ===ಮತದಾರರ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು=== 2.59 ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿದಂತೆ 5.21 ಕೋಟಿ ಜನರು ಮತದಾನಕ್ಕೆ ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 16,976 ಶತಾಯುಷಿಗಳು, 4,699 ತೃತೀಯ ಲಿಂಗಿ ಮತದಾರರು ಮತ್ತು 9.17 ಲಕ್ಷ ಹೊಸ ಮತದಾರರು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. === ಮತದಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳು=== ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 24,063 ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಜ್ಯವು 58,272 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇವರಲ್ಲಿ 1,320 ಮಹಿಳೆಯರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, 224 ಯುವಜನರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು 224 PWD ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.29,141 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ವೆಬ್‌ಕಾಸ್ಟಿಂಗ್ ನಡೆಯಲಿದೆ ಮತ್ತು 1,200 ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮತಗಟ್ಟೆಗಳು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿದ್ದು, ಶಾಶ್ವತ ನೀರು, ವಿದ್ಯುತ್, ಶೌಚಾಲಯ ಮತ್ತು ಇಳಿಜಾರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ಇದು ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಸಿಐನಿಂದ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿದೆ. ==ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳು== ==={{legend2|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]]}}=== {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ. !ಪಕ್ಷ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Bharatiya Janata Party}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |[[File:BJP flag.svg|50px]] |[[File:Lotus flower symbol.svg|50px]] |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ|ಬಸವರಾಜ ಎಸ್.ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |[[File:BasavarajBommai.jpg|50px]] |''224'' |} === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] === {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Indian National Congress}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |[[File:Indian National Congress Flag.svg|50px]] |[[File:Hand INC.svg|50px]] |[[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] |[[File:Siddaramaiah1.jpg|50px]] |''223'' |} === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] === {| class="wikitable" !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (Secular)}};color:white"|'''1.''' |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] |[[File:JD(S) Flag.png|50px]] |[[File:Indian election symbol female farmer.svg|50px]] |[[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |[[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|50px]] |''207'' |} ===ಇತರೆ=== {|class="wikitable" width="65%" ! colspan="2" | ಪಕ್ಷ ! ಧ್ವಜ ! ಚಿಹ್ನೆ ! ನಾಯಕ ! ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು |- !style="text-align:center;background:{{party color|Aam Aadmi Party}};color:white"| |[[ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Aam_Aadmi_Party_logo_(English).svg|50px]] |[[File:AAP_Symbol.png|50px]] |ಪೃಥ್ವಿ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |209<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- ! style="text-align:center; background:{{party color|Karnataka Rashtra Samithi}};color:black" | |[[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಮಿತಿ]] | |[[File:Indian Election Symbol Battery-Torch.png|50px]] |ರವಿ ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |195<ref name=":8" /> |- !style="text-align:center;background:{{party color|Bahujan Samaj Party}};color:white"| |[[ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Elephant Bahujan Samaj Party.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Elephant.png|50px]] |ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ<ref>...</ref> |133<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Uttama Prajaakeeya Party}};color:white" | |[[ಉತ್ತಮ ಪ್ರಜಾಕೀಯ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Prajakeeya Party Logo 2.png|50px]] |[[File:Auto Rickshaw Election Symbol.svg|50px]] |[[ಉಪೇಂದ್ರ (ನಟ)|ಉಪೇಂದ್ರ]]<ref>...</ref> |110<ref name=":8" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Kalyana Rajya Pragathi Paksha}};color:white" | |[[ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ]] | | |ಜಿ. ಜನಾರ್ಧನ ರೆಡ್ಡಿ |46 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Social Democratic Party of India}};color:white" | |[[ಸೋಶಿಯಲ್ ಡೆಮೊಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]] |[[File:SDPI Flag.jpg|50px]] | |ಎಂ. ಕೆ. ಫೈಝಿ |16 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Samajwadi Party}};color:white" | |[[ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Samajwadi Party.png |50px]] |[[File:Indian Election Symbol Cycle.png|50px|center]] |ಶಂಕರ ಬಿದಾರಿ |14 |- !style="text-align:center; background:{{party color|Nationalist Congress Party}};color:white" ! | | [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ]] | [[File:NCP-flag.svg|50x50px]] | [[File:Nationalist Congress Party Election Symbol.png|50px]] |ಹರಿ ಆರ್<ref>...</ref> |9<ref>...</ref> |- !style="text-align:center; background:{{party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}};color:white" | |[[ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ]] | | |ದರ್ಶನ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯ |8 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India}};color:white" ! | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] |[[File:CPI-banner.svg|50px]] |[[File:CPI symbol.svg|50px]] |ಸತಿ ಸುಂದರೇಶ್<ref>...</ref> |7{{efn|[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] ಅವರು ಮೆಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಉಳಿದ 215 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>...</ref>}}<ref>...</ref> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (United)}};color:white" | |[[ಜನತಾ ದಳ (ಯುನೈಟೆಡ್)]] |[[File:Janata Dal (United) Flag.svg|border|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Arrow.svg|50px]] |ಮಹಿಮಾ ಪಟೇಲ್ |7 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist)}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್)]] |[[File:CPI-M-flag.svg|50px]] |[[File:CPIM election symbol.png|50px]] |ಯು. ಬಸವರಾಜ್<ref>...</ref> |4<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Forward Bloc}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್]] | |[[File:Indian Election Symbol Lion.svg|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Shiv Sena (Uddhav Balasaheb Thackeray)}};color:white" | |[[ಶಿವಸೇನಾ (ಉದ್ದವ್ ಬಾಳಸಾಹೇಬ್ ಠಾಕ್ರೆ)]] |[[File:SS(UBT)_flag.png|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Flaming Torch.png|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|National People's Party (India)}};color:white" | |[[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಪಾರ್ಟಿ (ಇಂಡಿಯಾ)]] |[[File:NPP Flag.jpg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Book.svg|50px]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಮಜ್ಲಿಸ್-ಇ-ಇತ್ತಿಹಾದುಲ್ ಮುಸ್ಲಿಮೀನ್]] |[[File:All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen logo.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Kite.svg|50px|kite]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist–Leninist) Liberation}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್–ಲೆನಿನಿಸ್ಟ್) ಲಿಬರೇಷನ್]] |[[File:CPIML LIBERATION FLAG.png|50px]] |[[File:Flag Logo of CPIML.png|50 px]] | |2 |} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== == ಪ್ರಚಾರ == === ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ === ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಿ. ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] 11 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] ಗಾಗಿ "ಜನ ಸಂಕಲ್ಪ ಯಾತ್ರೆ" ಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಯಾತ್ರೆಯು 52 ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಲಿದೆ. 3 ಜನವರಿ 2023 ರಂದು, ಬಿಜೆಪಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ [[ನಳಿನ್ ಕುಮಾರ್ ಕಟೀಲ್]] [[ಮಂಗಳೂರು]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಕ್ಷದ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜನರು ರಸ್ತೆ ಗಟಾರು ಚರಂಡಿಗಳಿಗಿಂತ "ಲವ್ ಜಿಹಾದ್" ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=For BJP, the focus in Karnataka: 'Love jihad' over governance |url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/for-bjp-the-focus-in-karnataka-love-jihad-over-governance-8361840/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರು ಟೀಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=BJP Karnataka chief Nalin Kateel love jihad remarks not helping party cause, feel state leaders |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-karnataka-chief-nalin-kateel-love-jihad-remarks-8362838/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> === ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] [[ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆ]] ಪ್ರವೇಶದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ 30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-20 |title=How Bharat Jodo Yatra will impact Karnataka elections 2023 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/voices/how-bharat-jodo-yatra-will-impact-karnataka-elections-2023/ |access-date=2023-01-07 |website=Times of India Blog |language=en-US}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಭಾರೀ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು,<ref>{{Cite news |last=Khan |first=Laiqh A. |date=2022-09-30 |title=Karnataka leg of Bharat Jodo Yatra begins from Gundlupet |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-leg-of-bharat-jodo-yatra-begins-from-gundlupet/article65954056.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-09 |title=Bharat Jodo Yatra goes through BJP bastion |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bharat-jodo-yatra-goes-through-bjp-bastion/article65988854.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ರಾಜಕೀಯ ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-11-06 |title=BJP's Jana Sankalpa Yatra to resume on November 7, party plans ST convention in Ballari on November 20 |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bjps-jana-sankalpa-yatra-to-resume-today-party-plans-st-convention-in-ballari-on-november-20/article66104341.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆಯ ಪ್ರವೇಶದ ನಂತರ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ|ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ]] ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ PayCM ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಭೇದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-01 |title=Bharat Jodo Yatra enters day 2 in Karnataka; FIR against Congress worker for holding PayCM poster |url=https://www.deccanherald.com/state/top-karnataka-stories/bharat-jodo-yatra-enters-day-2-in-karnataka-fir-against-congress-worker-for-holding-paycm-poster-1149955.html |access-date=2023-01-07 |website=Deccan Herald |language=en}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ, [[ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ]] ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ [[COVID-19 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ]] ನಿರ್ವಹಣೆಯಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |title=Congress Bharat Jodo Yatra: Sonia Gandhi arrives in Mysore on Day 4 of Karnataka leg |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/congress-bharat-jodo-yatra-live-updates-october-02/liveblog/94590889.cms |access-date=2023-01-07 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]].<ref>{{Cite web |title=Rahul Gandhi Asked About Making Hindi 'National Language'. His Reply |url=https://www.ndtv.com/india-news/rahul-gandhi-asked-about-making-hindi-national-language-his-reply-3412258 |access-date=2023-01-07 |website=NDTV.com}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ "PayCM" ನ QR ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಿಎಂ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರ ಚುಕ್ಕೆ ಮುಖವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, "40% ಇಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ... ಇದನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಅವರ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗುತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ನೇಮಕಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಚ ಪಡೆದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿವೆ.<ref>{{Cite web |title='PayCM' posters with Bommai's photo surface in Bengaluru as Congress makes corruption allegations |url=https://www.aninews.in/news/national/politics/paycm-posters-with-bommais-photo-surface-in-bengaluru-as-congress-makes-corruption-allegations20220921163113/ |access-date=2022-09-21 |website=ANI News |language=en}}</ref> ಈ QR ಕೋಡ್‌ಗಳು ಸ್ಕ್ಯಾನರ್ ಅನ್ನು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು ಜನರು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ದೂರುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.<ref>{{Cite web |last3= |title='PayCM' posters with Bommai's face dot Bengaluru as Congress takes '40% sarkar' jab at BJP |url=https://www.indiatoday.in/india/story/paycm-posters-basavaraj-bommai-bengaluru-congress-40-percent-sarkar-bjp-2002737-2022-09-21 |access-date=2022-09-23 |website=India Today |language=en}}</ref> === ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ) === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಅವರು 1 ನವೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] ನಲ್ಲಿ ಪಂಚರತ್ನ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-31 |title=JD(S) to launch Pancharatna Yatra today |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/jds-to-launch-pancharatna-yatra-today/article66078366.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> [[ಹಳೆಯ ಮೈಸೂರು ಪ್ರದೇಶದ]]ಾದ್ಯಂತ ರಸ್ತೆ ಪ್ರಚಾರ, ಇದು ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |last=Shreyas |first=Ananth |date=2022-12-23 |title=2023 Karnataka Elections: Will JD(S)' Outreach Make it Kingmaker Once Again? |url=https://www.thequint.com/south-india/2023-karnataka-assembly-elections-jds-to-be-a-key-decision-maker |access-date=2023-01-07 |website=TheQuint |language=en}}</ref> == ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು == === ಚುನಾವಣಾ ಪೂರ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು === {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" | ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ದಿನಾಂಕ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಮುನ್ನಡೆ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0">{{Cite web |last=Desk |first=South First |date=2023-01-04 |title=South First poll predicts Congress will emerge as single-largest party in tight fight in Karnataka |url=https://thesouthfirst.com/karnataka/south-first-poll-predicts-congress-will-emerge-as-single-largest-party-in-tight-fight-in-karnataka/ |access-date=2023-01-06 |website=The South First |language=en-GB}}</ref> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40% |34% |16% |3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/karnataka/karnataka-polls-pre-poll-survey-predicts-clear-majority-for-congress-no-hung-assembly-787222|title=Karnataka polls: Pre-poll survey predicts clear majority for Congress, no hung Assembly|first=M.|last=Raghuram|date=11 March 2023|website=www.thehansindia.com}}</ref> | 45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |39-42% |33-36% |15-18% |6-9% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಎಬಿಪಿ ಸಿವೋಟರ್<ref name=":3">{{Cite web |title=ABP-CVoter Survey: Will Congress Make A Comeback In Karnataka? How Will BJP Fare? |url=https://news.abplive.com/elections/abp-cvoter-karnataka-election-2023-opinion-poll-will-congress-make-a-comeback-in-karnataka-where-does-bjp-stand-check-vote-share-seat-projection-1591871 |access-date=2023-03-29 |website=ABP Live |date=29 March 2023 |language=en}}</ref> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40.1% |34.7% |17.9% |7.3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |5.4% |} {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" |ದಿನಾಂಕ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಬಹುಮತ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0" /> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 |101 |91 |29 |3 | style="background:gray; color:white;" |ಅತಂತ್ರ |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1" /> |45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |116-122 |77-83 |21-27 |1-4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |- |ಎಬಿಪಿ-ಸಿ ವೋಟರ್<ref name=":3" /> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |115-127 |68-80 |23-35 |0-2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |} == ಫಲಿತಾಂಶಗಳು == === ಪಕ್ಷವಾರು ಫಲಿತಾಂಶ === {| style="width:60%; text-align:center;" !'''ಪಕ್ಷ''' |'''INC''' |'''ಬಿಜೆಪಿ''' |'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)''' |'''ಇತರರು''' |- !'''ಸೀಟುಗಳು''' | bgcolor=blue style="width:60.26%;" |'''135''' | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" style="width:29.46%;" |'''66''' | style="width:8.48%%;" |'''19''' | style="width:1.8%%;" |'''4''' |} {| class="wikitable" | colspan="8" align="center" |[[File:India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg]] |- ! colspan="2" rowspan="2" |ಪಕ್ಷ ! colspan="3" |ಜನಪ್ರಿಯ ಮತ ! colspan="3" |ಸೀಟುಗಳು |- !Votes !% !±[[ಶೇಕಡಾವಾರು ಪಾಯಿಂಟ್|pp]] !ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದಾರೆ !ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ !'''+/−''' |- | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |16,789,272 |42.88 |{{Increase}}4.74 |223 |135 |{{Increase}}55 |- | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |14,096,529 |36.00 |{{Decrease}}0.35 |224 |66 |{{Decrease}}38 |- | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}"| |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] |5,205,489 |13.29 |{{Decrease}} 5.01 |209 |19 |{{Decrease}}18 |- | bgcolor=#000FFF| |ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ | | | |30 |1 |{{Increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}}"| |ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ | | | |5 |1 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Bahujan Samaj Party}}" | |ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ |120,430 |0.31 |{{Decrease}}0.01 |133 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Karnataka Pragnyavantha Janatha Party}}" | |ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ | | | |2 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Independent politician}}" | |ಪಕ್ಷೇತರರು | | | | style="background-color:#E9E9E9" | |2 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Others}}" | |ಇತರರು | | | | | | |- | |ನೋಟಾ |269,763 |0.69 |{{Decrease}}0.21 ! colspan="3" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="2" |ಒಟ್ಟು ! !100% ! colspan="4" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="8" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | ! colspan="4" rowspan="5" style="background-color:#E9E9E9" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಅಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ಮತಗಳು/ ಮತದಾನದ ಪ್ರಮಾಣ''' | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಗೈರುಹಾಜರಿ | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ನೋಂದಾಯಿತ ಮತದಾರರು'' | align="right" | | style="background-color:#E9E9E9" | |} === ಜಿಲ್ಲೆಯವಾರು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !District !Seats | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" |<span style="color:white;">'''INC'''</span> | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" |<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span> | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}" |<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)'''</span> | bgcolor="{{Party color|Other}}" |<span style="color:black;">'''Others'''</span> |- ![[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] !6 |2 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4 |0 |0 |- ![[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] !9 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"| 7 |2 |0 |0 |- ![[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |1 |0 |- ![[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" | 3 |0 |1 |0 |- ![[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] !8 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |1 |0 |- ![[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] !18 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |11 |7 |0 |0 |- ![[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |2 |0 |0 |- ![[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |3 |0 |0 |- ![[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] !4 |2 |2 |0 |0 |- ![[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |1 |- ![[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |1 |1 |1 |- ![[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |0 |0 |- ![[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |0 |0 |- ![[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] !7 |3 |3 |1 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] !5 |0 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |- ![[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] !8 |2 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |6 |0 |0 |- ![[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] !11 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |7 |2 |2 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;|3 |0 |1 |1 |- ![[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] !7 |1 |2 | style="background:{{party color|Janata Dal (Secular)}} ; color:white;" |4 |0 |- ![[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |1 |1 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] !28 |12 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}}; color:white;" |16 |0 |0 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |0 |- ![[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] !6 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|4 |0 |2 |0 |- ![[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |0 |1 |0 |- ![[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] !2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |0 |0 |0 |- ![[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] !11 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|8 |1 |2 |0 |- ![[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |3 |0 |1 |0 |- !ಒಟ್ಟು !224 !135 !66 !19 !4 |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} fa3bgvl10ctu3cjaf73zagc49yxqvn1 1307805 1307801 2025-07-02T01:24:20Z Mahaveer Indra 34672 /* ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು */ 1307805 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | election_name = 2023 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | type = legislative | ongoing = no | election_date = 10 may 2023 | country = India| next_year = ಮುಂದೆ | previous_year = 2018 | seats_for_election = [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ]] ಎಲ್ಲಾ 224 ಸ್ಥಾನಗಳು | majority_seats = 113 | turnout = 73.19%<ref name="turnout"/> ({{increase}} 1.06%) | registered = 52,173,579 | next_election = 2028 | previous_election = 2018 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | image_size = 100px | party1 = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | image1 = [[File:The Chief Minister of Karnataka Siddaramaiah visits PMO.jpg|95px]] | leader1 = [[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] | leaders_seat1 = [[ವರುಣಾ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವರುಣಾ]] | leader_since1 = 2013 | last_election1 = 38.14%, 80 seats | seats1 = 135 | seat_change1 = {{increase}} 55 | popular_vote1 = 16,789,272 | percentage1 = 42.88% | swing1 = {{increase}} 4.74 pp | party2 = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] | image2 = [[File:Shri Basavaraj Bommai calling on the Union Minister for Defence, Shri Rajnath Singh, in New Delhi on July 30 2021.jpg|80px]] | leader2 = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | leaders_seat2 = [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] | last_election2 = 36.35%, 104 seats | leader_since2 = 2021 | seats2 = 66 | swing2 = {{decrease}} 0.35 pp | popular_vote2 = 14,096,529 | percentage2 = 36.00% | party3 = [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜೆಡಿಎಸ್]] | image3 = [[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|86px]] | leader3 = [[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] | leaders_seat3 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] | leader_since3 = 2006 | last_election3 = 18.3%, 37 ಆಸನಗಳು | seats3 = 19 | popular_vote3 = 5,205,489 | percentage3 = 13.29% | swing3 = {{decrease}} 5.01 pp | title = [[ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ|ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]] | before_election = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | before_party = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] | map_image = 2023 Karnataka Election Result 2023.svg | seat_change2 = {{decrease}} 38 | seat_change3 = {{decrease}} 18 | after_election = [[ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯ]]<ref>{{cite web |1= |title=ಕರ್ನಾಟಕದ ನೂತನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಆಯ್ಕೆ |url=https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |website=udayavani.com |publisher=ಉದಯವಾಣಿ |access-date=19 May 2023 |archive-date=19 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230519130942/https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |url-status=dead }}</ref> | map_size = 300px | map2_image = India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg | map2_caption = ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಚುನಾಯಿತ ಸದಸ್ಯರ ಬಲಾಬಲ | map2_size = 300px | opinion_polls = #Opinion polls | after_party = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು = #ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು | outgoing_members = 15 ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ | elected_members = 16ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ }} ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಎಲ್ಲಾ ೨೨೪ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ೨೦೨೩ ರ [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ]] '''ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯು''' ಮೇ 2023 ರಂದು ನಡೆಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/kumaraswamy-planning-to-restructure-jds-ahead-of-2023-karnataka-assembly-polls-7133567/|title=Kumaraswamy planning to restructure JD(S) ahead of 2023 Karnataka assembly polls|website=The Indian Express|language=en|access-date=2021-04-28}}</ref> == ಹಿನ್ನೆಲೆ == [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ]] ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯು 24 ಮೇ 2023 <ref>{{Cite web|url=https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|title=Terms of the Houses|website=Election Commission of India|language=en-IN|access-date=2021-10-03}}</ref> ಕೊನೆಗೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ, ೨೦೧೮|ಹಿಂದಿನ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು]] ಮೇ 2018 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದವು. ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ, [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಮತ್ತು [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಒಕ್ಕೂಟವು [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ|ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು]] ರಚಿಸಿತು, [[ಹೆಚ್.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ|ಎಚ್‌ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Politics/TtTxd3gDtnO4oRINnOQtbI/Karnataka-LIVE-Kumaraswamy-swearing-in-today-Congress-JDS.html|title=Karnataka highlights: H.D. Kumaraswamy sworn in as chief minister|last=|date=2018-05-23|website=mint|language=en|access-date=2022-01-19}}</ref> === ರಾಜಕೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು === ಜುಲೈ 2019 ರಲ್ಲಿ, ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ಮತ್ತು [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|JD (S)]] ನ ಹಲವಾರು ಸದಸ್ಯರು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ಕಾರಣ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಪತನಗೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/politics/news/congress-jd-s-coalition-government-loses-trust-vote-in-karnataka-1563906685838.html|title=Congress-JD(S) coalition government loses trust vote in Karnataka|last=|first=|date=2019-07-24|website=mint|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> ತರುವಾಯ, [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷವು]] ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿತು, [[ಬಿ.ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ|ಬಿಎಸ್ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/yeddyurappa-karnataka-government-formation-bs-yediyurappa-chief-minister-bjp-congress-jds-5854865/|title=Yediyurappa takes oath as Karnataka CM for fourth time, to face crucial floor test on Monday|date=2019-07-26|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> 26 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು, ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-chief-minister-bs-yediyurappa-to-resign/article61437654.ece|title=Karnataka CM B.S. Yediyurappa submits resignation to Governor|date=2021-07-26|work=The Hindu|access-date=2022-02-13|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/basavaraj-bommai-sworn-in-as-the-new-chief-minister-of-karnataka-7426307/|title=Basavaraj Bommai sworn in as the new Chief Minister of Karnataka|date=2021-07-28|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರು 28 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು ಹೊಸ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. == ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ == {| class="wikitable" !ಮತದಾನ ವಿಧಾನ !ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ |- |ಅಧಿಸೂಚನೆ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''20 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮನಿರ್ದೇಶನದ ಪರಿಶೀಲನೆ |'''21 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''24 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ಮತದಾನದ ದಿನಾಂಕ |'''10 ಮೇ 2023''' |- |ಮತಗಳ ಎಣಿಕೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಮೇ 2023''' |} ==ಮತದಾನ== ===ಮತದಾರರ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು=== 2.59 ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿದಂತೆ 5.21 ಕೋಟಿ ಜನರು ಮತದಾನಕ್ಕೆ ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 16,976 ಶತಾಯುಷಿಗಳು, 4,699 ತೃತೀಯ ಲಿಂಗಿ ಮತದಾರರು ಮತ್ತು 9.17 ಲಕ್ಷ ಹೊಸ ಮತದಾರರು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. === ಮತದಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳು=== ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 24,063 ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಜ್ಯವು 58,272 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇವರಲ್ಲಿ 1,320 ಮಹಿಳೆಯರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, 224 ಯುವಜನರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು 224 PWD ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.29,141 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ವೆಬ್‌ಕಾಸ್ಟಿಂಗ್ ನಡೆಯಲಿದೆ ಮತ್ತು 1,200 ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮತಗಟ್ಟೆಗಳು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿದ್ದು, ಶಾಶ್ವತ ನೀರು, ವಿದ್ಯುತ್, ಶೌಚಾಲಯ ಮತ್ತು ಇಳಿಜಾರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ಇದು ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಸಿಐನಿಂದ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿದೆ. ==ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳು== ==={{legend2|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]]}}=== {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ. !ಪಕ್ಷ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Bharatiya Janata Party}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |[[File:BJP flag.svg|50px]] |[[File:Lotus flower symbol.svg|50px]] |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ|ಬಸವರಾಜ ಎಸ್.ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |[[File:BasavarajBommai.jpg|50px]] |''224'' |} === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] === {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Indian National Congress}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |[[File:Indian National Congress Flag.svg|50px]] |[[File:Hand INC.svg|50px]] |[[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] |[[File:Siddaramaiah1.jpg|50px]] |''223'' |} === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] === {| class="wikitable" !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (Secular)}};color:white"|'''1.''' |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] |[[File:JD(S) Flag.png|50px]] |[[File:Indian election symbol female farmer.svg|50px]] |[[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |[[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|50px]] |''207'' |} ===ಇತರೆ=== {|class="wikitable" width="65%" ! colspan="2" | ಪಕ್ಷ ! ಧ್ವಜ ! ಚಿಹ್ನೆ ! ನಾಯಕ ! ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು |- !style="text-align:center;background:{{party color|Aam Aadmi Party}};color:white"| |[[ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Aam_Aadmi_Party_logo_(English).svg|50px]] |[[File:AAP_Symbol.png|50px]] |ಪೃಥ್ವಿ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |209<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- ! style="text-align:center; background:{{party color|Karnataka Rashtra Samithi}};color:black" | |[[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಮಿತಿ]] | |[[File:Indian Election Symbol Battery-Torch.png|50px]] |ರವಿ ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |195<ref name=":8" /> |- !style="text-align:center;background:{{party color|Bahujan Samaj Party}};color:white"| |[[ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Elephant Bahujan Samaj Party.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Elephant.png|50px]] |ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ<ref>...</ref> |133<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Uttama Prajaakeeya Party}};color:white" | |[[ಉತ್ತಮ ಪ್ರಜಾಕೀಯ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Prajakeeya Party Logo 2.png|50px]] |[[File:Auto Rickshaw Election Symbol.svg|50px]] |[[ಉಪೇಂದ್ರ (ನಟ)|ಉಪೇಂದ್ರ]]<ref>...</ref> |110<ref name=":8" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Kalyana Rajya Pragathi Paksha}};color:white" | |[[ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ]] | | |ಜಿ. ಜನಾರ್ಧನ ರೆಡ್ಡಿ |46 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Social Democratic Party of India}};color:white" | |[[ಸೋಶಿಯಲ್ ಡೆಮೊಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]] |[[File:SDPI Flag.jpg|50px]] | |ಎಂ. ಕೆ. ಫೈಝಿ |16 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Samajwadi Party}};color:white" | |[[ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Samajwadi Party.png |50px]] |[[File:Indian Election Symbol Cycle.png|50px|center]] |ಶಂಕರ ಬಿದಾರಿ |14 |- !style="text-align:center; background:{{party color|Nationalist Congress Party}};color:white" ! | | [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ]] | [[File:NCP-flag.svg|50x50px]] | [[File:Nationalist Congress Party Election Symbol.png|50px]] |ಹರಿ ಆರ್<ref>...</ref> |9<ref>...</ref> |- !style="text-align:center; background:{{party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}};color:white" | |[[ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ]] | | |ದರ್ಶನ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯ |8 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India}};color:white" ! | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] |[[File:CPI-banner.svg|50px]] |[[File:CPI symbol.svg|50px]] |ಸತಿ ಸುಂದರೇಶ್<ref>...</ref> |7{{efn|[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] ಅವರು ಮೆಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಉಳಿದ 215 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>...</ref>}}<ref>...</ref> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (United)}};color:white" | |[[ಜನತಾ ದಳ (ಯುನೈಟೆಡ್)]] |[[File:Janata Dal (United) Flag.svg|border|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Arrow.svg|50px]] |ಮಹಿಮಾ ಪಟೇಲ್ |7 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist)}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್)]] |[[File:CPI-M-flag.svg|50px]] |[[File:CPIM election symbol.png|50px]] |ಯು. ಬಸವರಾಜ್<ref>...</ref> |4<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Forward Bloc}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್]] | |[[File:Indian Election Symbol Lion.svg|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Shiv Sena (Uddhav Balasaheb Thackeray)}};color:white" | |[[ಶಿವಸೇನಾ (ಉದ್ದವ್ ಬಾಳಸಾಹೇಬ್ ಠಾಕ್ರೆ)]] |[[File:SS(UBT)_flag.png|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Flaming Torch.png|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|National People's Party (India)}};color:white" | |[[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಪಾರ್ಟಿ (ಇಂಡಿಯಾ)]] |[[File:NPP Flag.jpg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Book.svg|50px]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಮಜ್ಲಿಸ್-ಇ-ಇತ್ತಿಹಾದುಲ್ ಮುಸ್ಲಿಮೀನ್]] |[[File:All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen logo.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Kite.svg|50px|kite]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist–Leninist) Liberation}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್–ಲೆನಿನಿಸ್ಟ್) ಲಿಬರೇಷನ್]] |[[File:CPIML LIBERATION FLAG.png|50px]] |[[File:Flag Logo of CPIML.png|50 px]] | |2 |} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== ಜನತಾದಳ (ಜಾ) 2022 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 19 ರಂದು 93 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮತ್ತು 2023 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 14ರಂದು 49 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 15 ರಂದು 6 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತೊಂದು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಚಾಮರಾಜದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ 16 ರಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅದೇ ದಿನ, 12 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಇತರ 7 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 20 ರಂದು 13 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ 2023 ರ ಮಾರ್ಚ್ 25 ರಂದು 124 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, [48] ಏಪ್ರಿಲ್ 6 ರಂದು 41 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು, [49][50] ಏಪ್ರಿಲ್ 15 ರಂದು 43 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿ, [51] ಏಪ್ರಿಲ್ 18 ರಂದು 7 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ನಾಲ್ಕನೇ ಪಟ್ಟಿ, [52] ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 4 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಐದನೇ ಪಟ್ಟಿ (ಶಿಗ್ಗಾಂವ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬದಲಿ ಸೇರಿದಂತೆ) [53][54] ಮತ್ತು ಏಪ್ರಿಲ್ 20 ರಂದು 5 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಆರನೇ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.[55] ಬಿಜೆಪಿ 2023 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 11 ರಂದು 189 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, [56] ಏಪ್ರಿಲ್ 12 ರಂದು 23 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, [57] ಏಪ್ರಿಲ್ 17 ರಂದು 10 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು [58] ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 2 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ನಾಲ್ಕನೇ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿ.[5] == ಪ್ರಚಾರ == === ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ === ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಿ. ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] 11 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] ಗಾಗಿ "ಜನ ಸಂಕಲ್ಪ ಯಾತ್ರೆ" ಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಯಾತ್ರೆಯು 52 ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಲಿದೆ. 3 ಜನವರಿ 2023 ರಂದು, ಬಿಜೆಪಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ [[ನಳಿನ್ ಕುಮಾರ್ ಕಟೀಲ್]] [[ಮಂಗಳೂರು]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಕ್ಷದ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜನರು ರಸ್ತೆ ಗಟಾರು ಚರಂಡಿಗಳಿಗಿಂತ "ಲವ್ ಜಿಹಾದ್" ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=For BJP, the focus in Karnataka: 'Love jihad' over governance |url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/for-bjp-the-focus-in-karnataka-love-jihad-over-governance-8361840/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರು ಟೀಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=BJP Karnataka chief Nalin Kateel love jihad remarks not helping party cause, feel state leaders |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-karnataka-chief-nalin-kateel-love-jihad-remarks-8362838/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> === ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] [[ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆ]] ಪ್ರವೇಶದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ 30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-20 |title=How Bharat Jodo Yatra will impact Karnataka elections 2023 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/voices/how-bharat-jodo-yatra-will-impact-karnataka-elections-2023/ |access-date=2023-01-07 |website=Times of India Blog |language=en-US}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಭಾರೀ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು,<ref>{{Cite news |last=Khan |first=Laiqh A. |date=2022-09-30 |title=Karnataka leg of Bharat Jodo Yatra begins from Gundlupet |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-leg-of-bharat-jodo-yatra-begins-from-gundlupet/article65954056.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-09 |title=Bharat Jodo Yatra goes through BJP bastion |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bharat-jodo-yatra-goes-through-bjp-bastion/article65988854.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ರಾಜಕೀಯ ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-11-06 |title=BJP's Jana Sankalpa Yatra to resume on November 7, party plans ST convention in Ballari on November 20 |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bjps-jana-sankalpa-yatra-to-resume-today-party-plans-st-convention-in-ballari-on-november-20/article66104341.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆಯ ಪ್ರವೇಶದ ನಂತರ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ|ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ]] ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ PayCM ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಭೇದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-01 |title=Bharat Jodo Yatra enters day 2 in Karnataka; FIR against Congress worker for holding PayCM poster |url=https://www.deccanherald.com/state/top-karnataka-stories/bharat-jodo-yatra-enters-day-2-in-karnataka-fir-against-congress-worker-for-holding-paycm-poster-1149955.html |access-date=2023-01-07 |website=Deccan Herald |language=en}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ, [[ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ]] ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ [[COVID-19 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ]] ನಿರ್ವಹಣೆಯಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |title=Congress Bharat Jodo Yatra: Sonia Gandhi arrives in Mysore on Day 4 of Karnataka leg |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/congress-bharat-jodo-yatra-live-updates-october-02/liveblog/94590889.cms |access-date=2023-01-07 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]].<ref>{{Cite web |title=Rahul Gandhi Asked About Making Hindi 'National Language'. His Reply |url=https://www.ndtv.com/india-news/rahul-gandhi-asked-about-making-hindi-national-language-his-reply-3412258 |access-date=2023-01-07 |website=NDTV.com}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ "PayCM" ನ QR ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಿಎಂ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರ ಚುಕ್ಕೆ ಮುಖವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, "40% ಇಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ... ಇದನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಅವರ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗುತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ನೇಮಕಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಚ ಪಡೆದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿವೆ.<ref>{{Cite web |title='PayCM' posters with Bommai's photo surface in Bengaluru as Congress makes corruption allegations |url=https://www.aninews.in/news/national/politics/paycm-posters-with-bommais-photo-surface-in-bengaluru-as-congress-makes-corruption-allegations20220921163113/ |access-date=2022-09-21 |website=ANI News |language=en}}</ref> ಈ QR ಕೋಡ್‌ಗಳು ಸ್ಕ್ಯಾನರ್ ಅನ್ನು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು ಜನರು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ದೂರುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.<ref>{{Cite web |last3= |title='PayCM' posters with Bommai's face dot Bengaluru as Congress takes '40% sarkar' jab at BJP |url=https://www.indiatoday.in/india/story/paycm-posters-basavaraj-bommai-bengaluru-congress-40-percent-sarkar-bjp-2002737-2022-09-21 |access-date=2022-09-23 |website=India Today |language=en}}</ref> === ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ) === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಅವರು 1 ನವೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] ನಲ್ಲಿ ಪಂಚರತ್ನ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-31 |title=JD(S) to launch Pancharatna Yatra today |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/jds-to-launch-pancharatna-yatra-today/article66078366.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> [[ಹಳೆಯ ಮೈಸೂರು ಪ್ರದೇಶದ]]ಾದ್ಯಂತ ರಸ್ತೆ ಪ್ರಚಾರ, ಇದು ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |last=Shreyas |first=Ananth |date=2022-12-23 |title=2023 Karnataka Elections: Will JD(S)' Outreach Make it Kingmaker Once Again? |url=https://www.thequint.com/south-india/2023-karnataka-assembly-elections-jds-to-be-a-key-decision-maker |access-date=2023-01-07 |website=TheQuint |language=en}}</ref> == ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು == === ಚುನಾವಣಾ ಪೂರ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು === {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" | ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ದಿನಾಂಕ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಮುನ್ನಡೆ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0">{{Cite web |last=Desk |first=South First |date=2023-01-04 |title=South First poll predicts Congress will emerge as single-largest party in tight fight in Karnataka |url=https://thesouthfirst.com/karnataka/south-first-poll-predicts-congress-will-emerge-as-single-largest-party-in-tight-fight-in-karnataka/ |access-date=2023-01-06 |website=The South First |language=en-GB}}</ref> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40% |34% |16% |3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/karnataka/karnataka-polls-pre-poll-survey-predicts-clear-majority-for-congress-no-hung-assembly-787222|title=Karnataka polls: Pre-poll survey predicts clear majority for Congress, no hung Assembly|first=M.|last=Raghuram|date=11 March 2023|website=www.thehansindia.com}}</ref> | 45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |39-42% |33-36% |15-18% |6-9% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಎಬಿಪಿ ಸಿವೋಟರ್<ref name=":3">{{Cite web |title=ABP-CVoter Survey: Will Congress Make A Comeback In Karnataka? How Will BJP Fare? |url=https://news.abplive.com/elections/abp-cvoter-karnataka-election-2023-opinion-poll-will-congress-make-a-comeback-in-karnataka-where-does-bjp-stand-check-vote-share-seat-projection-1591871 |access-date=2023-03-29 |website=ABP Live |date=29 March 2023 |language=en}}</ref> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40.1% |34.7% |17.9% |7.3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |5.4% |} {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" |ದಿನಾಂಕ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಬಹುಮತ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0" /> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 |101 |91 |29 |3 | style="background:gray; color:white;" |ಅತಂತ್ರ |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1" /> |45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |116-122 |77-83 |21-27 |1-4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |- |ಎಬಿಪಿ-ಸಿ ವೋಟರ್<ref name=":3" /> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |115-127 |68-80 |23-35 |0-2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |} == ಫಲಿತಾಂಶಗಳು == === ಪಕ್ಷವಾರು ಫಲಿತಾಂಶ === {| style="width:60%; text-align:center;" !'''ಪಕ್ಷ''' |'''INC''' |'''ಬಿಜೆಪಿ''' |'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)''' |'''ಇತರರು''' |- !'''ಸೀಟುಗಳು''' | bgcolor=blue style="width:60.26%;" |'''135''' | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" style="width:29.46%;" |'''66''' | style="width:8.48%%;" |'''19''' | style="width:1.8%%;" |'''4''' |} {| class="wikitable" | colspan="8" align="center" |[[File:India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg]] |- ! colspan="2" rowspan="2" |ಪಕ್ಷ ! colspan="3" |ಜನಪ್ರಿಯ ಮತ ! colspan="3" |ಸೀಟುಗಳು |- !Votes !% !±[[ಶೇಕಡಾವಾರು ಪಾಯಿಂಟ್|pp]] !ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದಾರೆ !ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ !'''+/−''' |- | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |16,789,272 |42.88 |{{Increase}}4.74 |223 |135 |{{Increase}}55 |- | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |14,096,529 |36.00 |{{Decrease}}0.35 |224 |66 |{{Decrease}}38 |- | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}"| |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] |5,205,489 |13.29 |{{Decrease}} 5.01 |209 |19 |{{Decrease}}18 |- | bgcolor=#000FFF| |ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ | | | |30 |1 |{{Increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}}"| |ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ | | | |5 |1 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Bahujan Samaj Party}}" | |ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ |120,430 |0.31 |{{Decrease}}0.01 |133 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Karnataka Pragnyavantha Janatha Party}}" | |ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ | | | |2 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Independent politician}}" | |ಪಕ್ಷೇತರರು | | | | style="background-color:#E9E9E9" | |2 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Others}}" | |ಇತರರು | | | | | | |- | |ನೋಟಾ |269,763 |0.69 |{{Decrease}}0.21 ! colspan="3" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="2" |ಒಟ್ಟು ! !100% ! colspan="4" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="8" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | ! colspan="4" rowspan="5" style="background-color:#E9E9E9" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಅಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ಮತಗಳು/ ಮತದಾನದ ಪ್ರಮಾಣ''' | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಗೈರುಹಾಜರಿ | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ನೋಂದಾಯಿತ ಮತದಾರರು'' | align="right" | | style="background-color:#E9E9E9" | |} === ಜಿಲ್ಲೆಯವಾರು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !District !Seats | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" |<span style="color:white;">'''INC'''</span> | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" |<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span> | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}" |<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)'''</span> | bgcolor="{{Party color|Other}}" |<span style="color:black;">'''Others'''</span> |- ![[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] !6 |2 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4 |0 |0 |- ![[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] !9 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"| 7 |2 |0 |0 |- ![[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |1 |0 |- ![[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" | 3 |0 |1 |0 |- ![[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] !8 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |1 |0 |- ![[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] !18 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |11 |7 |0 |0 |- ![[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |2 |0 |0 |- ![[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |3 |0 |0 |- ![[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] !4 |2 |2 |0 |0 |- ![[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |1 |- ![[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |1 |1 |1 |- ![[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |0 |0 |- ![[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |0 |0 |- ![[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] !7 |3 |3 |1 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] !5 |0 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |- ![[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] !8 |2 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |6 |0 |0 |- ![[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] !11 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |7 |2 |2 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;|3 |0 |1 |1 |- ![[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] !7 |1 |2 | style="background:{{party color|Janata Dal (Secular)}} ; color:white;" |4 |0 |- ![[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |1 |1 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] !28 |12 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}}; color:white;" |16 |0 |0 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |0 |- ![[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] !6 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|4 |0 |2 |0 |- ![[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |0 |1 |0 |- ![[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] !2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |0 |0 |0 |- ![[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] !11 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|8 |1 |2 |0 |- ![[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |3 |0 |1 |0 |- !ಒಟ್ಟು !224 !135 !66 !19 !4 |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} kkq5azn8mt1s6pkg5z7qtcg32y0t2pj 1307806 1307805 2025-07-02T01:29:00Z Mahaveer Indra 34672 /* ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು */ 1307806 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | election_name = 2023 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | type = legislative | ongoing = no | election_date = 10 may 2023 | country = India| next_year = ಮುಂದೆ | previous_year = 2018 | seats_for_election = [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ]] ಎಲ್ಲಾ 224 ಸ್ಥಾನಗಳು | majority_seats = 113 | turnout = 73.19%<ref name="turnout"/> ({{increase}} 1.06%) | registered = 52,173,579 | next_election = 2028 | previous_election = 2018 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | image_size = 100px | party1 = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | image1 = [[File:The Chief Minister of Karnataka Siddaramaiah visits PMO.jpg|95px]] | leader1 = [[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] | leaders_seat1 = [[ವರುಣಾ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವರುಣಾ]] | leader_since1 = 2013 | last_election1 = 38.14%, 80 seats | seats1 = 135 | seat_change1 = {{increase}} 55 | popular_vote1 = 16,789,272 | percentage1 = 42.88% | swing1 = {{increase}} 4.74 pp | party2 = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] | image2 = [[File:Shri Basavaraj Bommai calling on the Union Minister for Defence, Shri Rajnath Singh, in New Delhi on July 30 2021.jpg|80px]] | leader2 = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | leaders_seat2 = [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] | last_election2 = 36.35%, 104 seats | leader_since2 = 2021 | seats2 = 66 | swing2 = {{decrease}} 0.35 pp | popular_vote2 = 14,096,529 | percentage2 = 36.00% | party3 = [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜೆಡಿಎಸ್]] | image3 = [[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|86px]] | leader3 = [[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] | leaders_seat3 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] | leader_since3 = 2006 | last_election3 = 18.3%, 37 ಆಸನಗಳು | seats3 = 19 | popular_vote3 = 5,205,489 | percentage3 = 13.29% | swing3 = {{decrease}} 5.01 pp | title = [[ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ|ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]] | before_election = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | before_party = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] | map_image = 2023 Karnataka Election Result 2023.svg | seat_change2 = {{decrease}} 38 | seat_change3 = {{decrease}} 18 | after_election = [[ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯ]]<ref>{{cite web |1= |title=ಕರ್ನಾಟಕದ ನೂತನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಆಯ್ಕೆ |url=https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |website=udayavani.com |publisher=ಉದಯವಾಣಿ |access-date=19 May 2023 |archive-date=19 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230519130942/https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |url-status=dead }}</ref> | map_size = 300px | map2_image = India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg | map2_caption = ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಚುನಾಯಿತ ಸದಸ್ಯರ ಬಲಾಬಲ | map2_size = 300px | opinion_polls = #Opinion polls | after_party = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು = #ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು | outgoing_members = 15 ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ | elected_members = 16ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ }} ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಎಲ್ಲಾ ೨೨೪ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ೨೦೨೩ ರ [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ]] '''ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯು''' ಮೇ 2023 ರಂದು ನಡೆಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/kumaraswamy-planning-to-restructure-jds-ahead-of-2023-karnataka-assembly-polls-7133567/|title=Kumaraswamy planning to restructure JD(S) ahead of 2023 Karnataka assembly polls|website=The Indian Express|language=en|access-date=2021-04-28}}</ref> == ಹಿನ್ನೆಲೆ == [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ]] ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯು 24 ಮೇ 2023 <ref>{{Cite web|url=https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|title=Terms of the Houses|website=Election Commission of India|language=en-IN|access-date=2021-10-03}}</ref> ಕೊನೆಗೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ, ೨೦೧೮|ಹಿಂದಿನ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು]] ಮೇ 2018 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದವು. ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ, [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಮತ್ತು [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಒಕ್ಕೂಟವು [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ|ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು]] ರಚಿಸಿತು, [[ಹೆಚ್.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ|ಎಚ್‌ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Politics/TtTxd3gDtnO4oRINnOQtbI/Karnataka-LIVE-Kumaraswamy-swearing-in-today-Congress-JDS.html|title=Karnataka highlights: H.D. Kumaraswamy sworn in as chief minister|last=|date=2018-05-23|website=mint|language=en|access-date=2022-01-19}}</ref> === ರಾಜಕೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು === ಜುಲೈ 2019 ರಲ್ಲಿ, ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ಮತ್ತು [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|JD (S)]] ನ ಹಲವಾರು ಸದಸ್ಯರು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ಕಾರಣ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಪತನಗೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/politics/news/congress-jd-s-coalition-government-loses-trust-vote-in-karnataka-1563906685838.html|title=Congress-JD(S) coalition government loses trust vote in Karnataka|last=|first=|date=2019-07-24|website=mint|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> ತರುವಾಯ, [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷವು]] ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿತು, [[ಬಿ.ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ|ಬಿಎಸ್ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/yeddyurappa-karnataka-government-formation-bs-yediyurappa-chief-minister-bjp-congress-jds-5854865/|title=Yediyurappa takes oath as Karnataka CM for fourth time, to face crucial floor test on Monday|date=2019-07-26|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> 26 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು, ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-chief-minister-bs-yediyurappa-to-resign/article61437654.ece|title=Karnataka CM B.S. Yediyurappa submits resignation to Governor|date=2021-07-26|work=The Hindu|access-date=2022-02-13|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/basavaraj-bommai-sworn-in-as-the-new-chief-minister-of-karnataka-7426307/|title=Basavaraj Bommai sworn in as the new Chief Minister of Karnataka|date=2021-07-28|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರು 28 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು ಹೊಸ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. == ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ == {| class="wikitable" !ಮತದಾನ ವಿಧಾನ !ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ |- |ಅಧಿಸೂಚನೆ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''20 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮನಿರ್ದೇಶನದ ಪರಿಶೀಲನೆ |'''21 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''24 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ಮತದಾನದ ದಿನಾಂಕ |'''10 ಮೇ 2023''' |- |ಮತಗಳ ಎಣಿಕೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಮೇ 2023''' |} ==ಮತದಾನ== ===ಮತದಾರರ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು=== 2.59 ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿದಂತೆ 5.21 ಕೋಟಿ ಜನರು ಮತದಾನಕ್ಕೆ ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 16,976 ಶತಾಯುಷಿಗಳು, 4,699 ತೃತೀಯ ಲಿಂಗಿ ಮತದಾರರು ಮತ್ತು 9.17 ಲಕ್ಷ ಹೊಸ ಮತದಾರರು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. === ಮತದಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳು=== ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 24,063 ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಜ್ಯವು 58,272 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇವರಲ್ಲಿ 1,320 ಮಹಿಳೆಯರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, 224 ಯುವಜನರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು 224 PWD ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.29,141 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ವೆಬ್‌ಕಾಸ್ಟಿಂಗ್ ನಡೆಯಲಿದೆ ಮತ್ತು 1,200 ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮತಗಟ್ಟೆಗಳು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿದ್ದು, ಶಾಶ್ವತ ನೀರು, ವಿದ್ಯುತ್, ಶೌಚಾಲಯ ಮತ್ತು ಇಳಿಜಾರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ಇದು ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಸಿಐನಿಂದ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿದೆ. ==ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳು== ==={{legend2|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]]}}=== {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ. !ಪಕ್ಷ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Bharatiya Janata Party}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |[[File:BJP flag.svg|50px]] |[[File:Lotus flower symbol.svg|50px]] |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ|ಬಸವರಾಜ ಎಸ್.ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |[[File:BasavarajBommai.jpg|50px]] |''224'' |} === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] === {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Indian National Congress}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |[[File:Indian National Congress Flag.svg|50px]] |[[File:Hand INC.svg|50px]] |[[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] |[[File:Siddaramaiah1.jpg|50px]] |''223'' |} === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] === {| class="wikitable" !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (Secular)}};color:white"|'''1.''' |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] |[[File:JD(S) Flag.png|50px]] |[[File:Indian election symbol female farmer.svg|50px]] |[[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |[[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|50px]] |''207'' |} ===ಇತರೆ=== {|class="wikitable" width="65%" ! colspan="2" | ಪಕ್ಷ ! ಧ್ವಜ ! ಚಿಹ್ನೆ ! ನಾಯಕ ! ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು |- !style="text-align:center;background:{{party color|Aam Aadmi Party}};color:white"| |[[ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Aam_Aadmi_Party_logo_(English).svg|50px]] |[[File:AAP_Symbol.png|50px]] |ಪೃಥ್ವಿ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |209<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- ! style="text-align:center; background:{{party color|Karnataka Rashtra Samithi}};color:black" | |[[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಮಿತಿ]] | |[[File:Indian Election Symbol Battery-Torch.png|50px]] |ರವಿ ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |195<ref name=":8" /> |- !style="text-align:center;background:{{party color|Bahujan Samaj Party}};color:white"| |[[ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Elephant Bahujan Samaj Party.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Elephant.png|50px]] |ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ<ref>...</ref> |133<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Uttama Prajaakeeya Party}};color:white" | |[[ಉತ್ತಮ ಪ್ರಜಾಕೀಯ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Prajakeeya Party Logo 2.png|50px]] |[[File:Auto Rickshaw Election Symbol.svg|50px]] |[[ಉಪೇಂದ್ರ (ನಟ)|ಉಪೇಂದ್ರ]]<ref>...</ref> |110<ref name=":8" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Kalyana Rajya Pragathi Paksha}};color:white" | |[[ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ]] | | |ಜಿ. ಜನಾರ್ಧನ ರೆಡ್ಡಿ |46 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Social Democratic Party of India}};color:white" | |[[ಸೋಶಿಯಲ್ ಡೆಮೊಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]] |[[File:SDPI Flag.jpg|50px]] | |ಎಂ. ಕೆ. ಫೈಝಿ |16 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Samajwadi Party}};color:white" | |[[ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Samajwadi Party.png |50px]] |[[File:Indian Election Symbol Cycle.png|50px|center]] |ಶಂಕರ ಬಿದಾರಿ |14 |- !style="text-align:center; background:{{party color|Nationalist Congress Party}};color:white" ! | | [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ]] | [[File:NCP-flag.svg|50x50px]] | [[File:Nationalist Congress Party Election Symbol.png|50px]] |ಹರಿ ಆರ್<ref>...</ref> |9<ref>...</ref> |- !style="text-align:center; background:{{party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}};color:white" | |[[ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ]] | | |ದರ್ಶನ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯ |8 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India}};color:white" ! | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] |[[File:CPI-banner.svg|50px]] |[[File:CPI symbol.svg|50px]] |ಸತಿ ಸುಂದರೇಶ್<ref>...</ref> |7{{efn|[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] ಅವರು ಮೆಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಉಳಿದ 215 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>...</ref>}}<ref>...</ref> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (United)}};color:white" | |[[ಜನತಾ ದಳ (ಯುನೈಟೆಡ್)]] |[[File:Janata Dal (United) Flag.svg|border|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Arrow.svg|50px]] |ಮಹಿಮಾ ಪಟೇಲ್ |7 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist)}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್)]] |[[File:CPI-M-flag.svg|50px]] |[[File:CPIM election symbol.png|50px]] |ಯು. ಬಸವರಾಜ್<ref>...</ref> |4<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Forward Bloc}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್]] | |[[File:Indian Election Symbol Lion.svg|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Shiv Sena (Uddhav Balasaheb Thackeray)}};color:white" | |[[ಶಿವಸೇನಾ (ಉದ್ದವ್ ಬಾಳಸಾಹೇಬ್ ಠಾಕ್ರೆ)]] |[[File:SS(UBT)_flag.png|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Flaming Torch.png|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|National People's Party (India)}};color:white" | |[[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಪಾರ್ಟಿ (ಇಂಡಿಯಾ)]] |[[File:NPP Flag.jpg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Book.svg|50px]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಮಜ್ಲಿಸ್-ಇ-ಇತ್ತಿಹಾದುಲ್ ಮುಸ್ಲಿಮೀನ್]] |[[File:All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen logo.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Kite.svg|50px|kite]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist–Leninist) Liberation}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್–ಲೆನಿನಿಸ್ಟ್) ಲಿಬರೇಷನ್]] |[[File:CPIML LIBERATION FLAG.png|50px]] |[[File:Flag Logo of CPIML.png|50 px]] | |2 |} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== ಜನತಾದಳ (ಜಾ) 2022 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 19 ರಂದು 93 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮತ್ತು 2023 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 14ರಂದು 49 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 15 ರಂದು 6 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತೊಂದು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಚಾಮರಾಜದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ 16 ರಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅದೇ ದಿನ, 12 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಇತರ 7 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 20 ರಂದು 13 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ 2023 ರ ಮಾರ್ಚ್ 25 ರಂದು 124 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 6 ರಂದು 41 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 15 ರಂದು 43 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿ, ಏಪ್ರಿಲ್ 18 ರಂದು 7 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ನಾಲ್ಕನೇ ಪಟ್ಟಿ, ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 4 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಐದನೇ ಪಟ್ಟಿ (ಶಿಗ್ಗಾಂವ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬದಲಿ ಸೇರಿದಂತೆ) ಮತ್ತು ಏಪ್ರಿಲ್ 20 ರಂದು 5 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಆರನೇ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಬಿಜೆಪಿ 2023 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 11 ರಂದು 189 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 12 ರಂದು 23 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 17 ರಂದು 10 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 2 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ನಾಲ್ಕನೇ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. == ಪ್ರಚಾರ == === ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ === ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಿ. ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] 11 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] ಗಾಗಿ "ಜನ ಸಂಕಲ್ಪ ಯಾತ್ರೆ" ಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಯಾತ್ರೆಯು 52 ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಲಿದೆ. 3 ಜನವರಿ 2023 ರಂದು, ಬಿಜೆಪಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ [[ನಳಿನ್ ಕುಮಾರ್ ಕಟೀಲ್]] [[ಮಂಗಳೂರು]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಕ್ಷದ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜನರು ರಸ್ತೆ ಗಟಾರು ಚರಂಡಿಗಳಿಗಿಂತ "ಲವ್ ಜಿಹಾದ್" ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=For BJP, the focus in Karnataka: 'Love jihad' over governance |url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/for-bjp-the-focus-in-karnataka-love-jihad-over-governance-8361840/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರು ಟೀಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=BJP Karnataka chief Nalin Kateel love jihad remarks not helping party cause, feel state leaders |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-karnataka-chief-nalin-kateel-love-jihad-remarks-8362838/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> === ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] [[ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆ]] ಪ್ರವೇಶದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ 30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-20 |title=How Bharat Jodo Yatra will impact Karnataka elections 2023 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/voices/how-bharat-jodo-yatra-will-impact-karnataka-elections-2023/ |access-date=2023-01-07 |website=Times of India Blog |language=en-US}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಭಾರೀ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು,<ref>{{Cite news |last=Khan |first=Laiqh A. |date=2022-09-30 |title=Karnataka leg of Bharat Jodo Yatra begins from Gundlupet |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-leg-of-bharat-jodo-yatra-begins-from-gundlupet/article65954056.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-09 |title=Bharat Jodo Yatra goes through BJP bastion |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bharat-jodo-yatra-goes-through-bjp-bastion/article65988854.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ರಾಜಕೀಯ ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-11-06 |title=BJP's Jana Sankalpa Yatra to resume on November 7, party plans ST convention in Ballari on November 20 |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bjps-jana-sankalpa-yatra-to-resume-today-party-plans-st-convention-in-ballari-on-november-20/article66104341.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆಯ ಪ್ರವೇಶದ ನಂತರ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ|ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ]] ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ PayCM ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಭೇದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-01 |title=Bharat Jodo Yatra enters day 2 in Karnataka; FIR against Congress worker for holding PayCM poster |url=https://www.deccanherald.com/state/top-karnataka-stories/bharat-jodo-yatra-enters-day-2-in-karnataka-fir-against-congress-worker-for-holding-paycm-poster-1149955.html |access-date=2023-01-07 |website=Deccan Herald |language=en}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ, [[ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ]] ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ [[COVID-19 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ]] ನಿರ್ವಹಣೆಯಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |title=Congress Bharat Jodo Yatra: Sonia Gandhi arrives in Mysore on Day 4 of Karnataka leg |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/congress-bharat-jodo-yatra-live-updates-october-02/liveblog/94590889.cms |access-date=2023-01-07 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]].<ref>{{Cite web |title=Rahul Gandhi Asked About Making Hindi 'National Language'. His Reply |url=https://www.ndtv.com/india-news/rahul-gandhi-asked-about-making-hindi-national-language-his-reply-3412258 |access-date=2023-01-07 |website=NDTV.com}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ "PayCM" ನ QR ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಿಎಂ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರ ಚುಕ್ಕೆ ಮುಖವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, "40% ಇಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ... ಇದನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಅವರ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗುತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ನೇಮಕಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಚ ಪಡೆದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿವೆ.<ref>{{Cite web |title='PayCM' posters with Bommai's photo surface in Bengaluru as Congress makes corruption allegations |url=https://www.aninews.in/news/national/politics/paycm-posters-with-bommais-photo-surface-in-bengaluru-as-congress-makes-corruption-allegations20220921163113/ |access-date=2022-09-21 |website=ANI News |language=en}}</ref> ಈ QR ಕೋಡ್‌ಗಳು ಸ್ಕ್ಯಾನರ್ ಅನ್ನು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು ಜನರು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ದೂರುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.<ref>{{Cite web |last3= |title='PayCM' posters with Bommai's face dot Bengaluru as Congress takes '40% sarkar' jab at BJP |url=https://www.indiatoday.in/india/story/paycm-posters-basavaraj-bommai-bengaluru-congress-40-percent-sarkar-bjp-2002737-2022-09-21 |access-date=2022-09-23 |website=India Today |language=en}}</ref> === ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ) === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಅವರು 1 ನವೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] ನಲ್ಲಿ ಪಂಚರತ್ನ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-31 |title=JD(S) to launch Pancharatna Yatra today |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/jds-to-launch-pancharatna-yatra-today/article66078366.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> [[ಹಳೆಯ ಮೈಸೂರು ಪ್ರದೇಶದ]]ಾದ್ಯಂತ ರಸ್ತೆ ಪ್ರಚಾರ, ಇದು ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |last=Shreyas |first=Ananth |date=2022-12-23 |title=2023 Karnataka Elections: Will JD(S)' Outreach Make it Kingmaker Once Again? |url=https://www.thequint.com/south-india/2023-karnataka-assembly-elections-jds-to-be-a-key-decision-maker |access-date=2023-01-07 |website=TheQuint |language=en}}</ref> == ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು == === ಚುನಾವಣಾ ಪೂರ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು === {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" | ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ದಿನಾಂಕ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಮುನ್ನಡೆ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0">{{Cite web |last=Desk |first=South First |date=2023-01-04 |title=South First poll predicts Congress will emerge as single-largest party in tight fight in Karnataka |url=https://thesouthfirst.com/karnataka/south-first-poll-predicts-congress-will-emerge-as-single-largest-party-in-tight-fight-in-karnataka/ |access-date=2023-01-06 |website=The South First |language=en-GB}}</ref> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40% |34% |16% |3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/karnataka/karnataka-polls-pre-poll-survey-predicts-clear-majority-for-congress-no-hung-assembly-787222|title=Karnataka polls: Pre-poll survey predicts clear majority for Congress, no hung Assembly|first=M.|last=Raghuram|date=11 March 2023|website=www.thehansindia.com}}</ref> | 45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |39-42% |33-36% |15-18% |6-9% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಎಬಿಪಿ ಸಿವೋಟರ್<ref name=":3">{{Cite web |title=ABP-CVoter Survey: Will Congress Make A Comeback In Karnataka? How Will BJP Fare? |url=https://news.abplive.com/elections/abp-cvoter-karnataka-election-2023-opinion-poll-will-congress-make-a-comeback-in-karnataka-where-does-bjp-stand-check-vote-share-seat-projection-1591871 |access-date=2023-03-29 |website=ABP Live |date=29 March 2023 |language=en}}</ref> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40.1% |34.7% |17.9% |7.3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |5.4% |} {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" |ದಿನಾಂಕ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಬಹುಮತ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0" /> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 |101 |91 |29 |3 | style="background:gray; color:white;" |ಅತಂತ್ರ |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1" /> |45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |116-122 |77-83 |21-27 |1-4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |- |ಎಬಿಪಿ-ಸಿ ವೋಟರ್<ref name=":3" /> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |115-127 |68-80 |23-35 |0-2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |} == ಫಲಿತಾಂಶಗಳು == === ಪಕ್ಷವಾರು ಫಲಿತಾಂಶ === {| style="width:60%; text-align:center;" !'''ಪಕ್ಷ''' |'''INC''' |'''ಬಿಜೆಪಿ''' |'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)''' |'''ಇತರರು''' |- !'''ಸೀಟುಗಳು''' | bgcolor=blue style="width:60.26%;" |'''135''' | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" style="width:29.46%;" |'''66''' | style="width:8.48%%;" |'''19''' | style="width:1.8%%;" |'''4''' |} {| class="wikitable" | colspan="8" align="center" |[[File:India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg]] |- ! colspan="2" rowspan="2" |ಪಕ್ಷ ! colspan="3" |ಜನಪ್ರಿಯ ಮತ ! colspan="3" |ಸೀಟುಗಳು |- !Votes !% !±[[ಶೇಕಡಾವಾರು ಪಾಯಿಂಟ್|pp]] !ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದಾರೆ !ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ !'''+/−''' |- | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |16,789,272 |42.88 |{{Increase}}4.74 |223 |135 |{{Increase}}55 |- | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |14,096,529 |36.00 |{{Decrease}}0.35 |224 |66 |{{Decrease}}38 |- | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}"| |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] |5,205,489 |13.29 |{{Decrease}} 5.01 |209 |19 |{{Decrease}}18 |- | bgcolor=#000FFF| |ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ | | | |30 |1 |{{Increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}}"| |ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ | | | |5 |1 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Bahujan Samaj Party}}" | |ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ |120,430 |0.31 |{{Decrease}}0.01 |133 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Karnataka Pragnyavantha Janatha Party}}" | |ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ | | | |2 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Independent politician}}" | |ಪಕ್ಷೇತರರು | | | | style="background-color:#E9E9E9" | |2 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Others}}" | |ಇತರರು | | | | | | |- | |ನೋಟಾ |269,763 |0.69 |{{Decrease}}0.21 ! colspan="3" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="2" |ಒಟ್ಟು ! !100% ! colspan="4" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="8" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | ! colspan="4" rowspan="5" style="background-color:#E9E9E9" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಅಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ಮತಗಳು/ ಮತದಾನದ ಪ್ರಮಾಣ''' | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಗೈರುಹಾಜರಿ | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ನೋಂದಾಯಿತ ಮತದಾರರು'' | align="right" | | style="background-color:#E9E9E9" | |} === ಜಿಲ್ಲೆಯವಾರು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !District !Seats | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" |<span style="color:white;">'''INC'''</span> | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" |<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span> | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}" |<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)'''</span> | bgcolor="{{Party color|Other}}" |<span style="color:black;">'''Others'''</span> |- ![[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] !6 |2 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4 |0 |0 |- ![[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] !9 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"| 7 |2 |0 |0 |- ![[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |1 |0 |- ![[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" | 3 |0 |1 |0 |- ![[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] !8 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |1 |0 |- ![[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] !18 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |11 |7 |0 |0 |- ![[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |2 |0 |0 |- ![[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |3 |0 |0 |- ![[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] !4 |2 |2 |0 |0 |- ![[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |1 |- ![[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |1 |1 |1 |- ![[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |0 |0 |- ![[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |0 |0 |- ![[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] !7 |3 |3 |1 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] !5 |0 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |- ![[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] !8 |2 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |6 |0 |0 |- ![[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] !11 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |7 |2 |2 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;|3 |0 |1 |1 |- ![[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] !7 |1 |2 | style="background:{{party color|Janata Dal (Secular)}} ; color:white;" |4 |0 |- ![[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |1 |1 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] !28 |12 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}}; color:white;" |16 |0 |0 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |0 |- ![[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] !6 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|4 |0 |2 |0 |- ![[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |0 |1 |0 |- ![[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] !2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |0 |0 |0 |- ![[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] !11 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|8 |1 |2 |0 |- ![[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |3 |0 |1 |0 |- !ಒಟ್ಟು !224 !135 !66 !19 !4 |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} qmkj1y6r6rnwohevyrbkqyr2d2ytakf 2 150214 1307808 1306846 2025-07-02T01:48:10Z Mahaveer Indra 34672 /* ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು */ 1307808 wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict | conflict = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ | campaign = | image = 1971 Instrument of Surrender.jpg | image_size = 300px | caption = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}} | date = ೧೯೭೧ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩ರಿಂದ ೧೬ರವರೆಗೆ<br />({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}}) | place = * ಭಾರತ -ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಭಾರತ -ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ * ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗಾರ * ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ * ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ | result = ಭಾರತ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}</ref><ref>{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}</ref><ref>{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}</ref><br />Eastern front:<br /> [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]<br />Western front:<br />Ceasefire agreement<ref>Faruki, Kemal A. "THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS." Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024. "On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council."</ref><ref>Burke, S. M. "The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971." Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024. "In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'"</ref><ref>Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008 "The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border."</ref> | territory = Eastern Front: * East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]] Western Front: * Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.<ref name="Shuja Nawaz 2008">{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}</ref><ref name="books.google.com">{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}</ref><ref name="KC">{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}</ref> * India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} territory<ref>{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref name="Warikoo 2009">{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor & Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&pg=PA71 | page=71}}</ref>{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}} | combatant1 = {{Plainlist}} * {{flag|India}} * {{flag|Provisional Government of Bangladesh}} {{Endplainlist}} | combatant2 = {{Plainlist}} * {{flag|Pakistan}} {{Endplainlist}} | commander1 = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]<br /> {{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]<br /> {{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]<br /> {{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]<br /> {{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]<br /> {{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]<br /> ---- {{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]<br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]] ---- | commander2 = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&nbsp;[[Yahya Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]<br> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]<br /> {{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]<br /> {{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}} | strength1 = [[Indian Armed Forces]]: 825,000<ref>{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}</ref> – 860,000<ref name="Cloughley">{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|url-status=live}}</ref> '''Western Front:''' <br /> 13 infantry divisions, 1 armoured division + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]</ref><ref>[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]</ref><br/> '''Eastern Front:''' <br /> 11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69</ref> [[Mukti Bahini]]: 180,000<ref>{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}</ref> | strength2 = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000<ref name="Dixit">{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}</ref> – 365,000<ref name="Cloughley" /> '''Western Front:'''<br /> 7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><br /> '''Eastern Front:''' <br /> 4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref> [[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000<ref name="Leonard2006p806" /> | casualties1 = {{IND}}<br />2,500<ref name="Leonard2006p806" />–3,843 killed<ref name="injuredsoldiers">{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}</ref><br />9,851<ref name="injuredsoldiers"/>–12,000<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> wounded<br /> 2,100 captured<ref name="CW">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}</ref><br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]<br />30,000 killed<ref>[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27</ref> * 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]<ref>{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}</ref> * 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]] *Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}</ref><ref>{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey & Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY & RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}</ref><ref>{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}</ref> * Damage to several western Indian airfields<ref>{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}</ref><ref name="indiadefenceupdate.com">{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}</ref> '''Pakistani claims''' * 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}</ref> '''Indian claims''' * 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills">{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}</ref> '''Neutral claims''' * 45<ref name="Leonard2006p806">{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&pg=PA806 |publisher=Taylor & Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}</ref>–65<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> [[Indian Air Force|IAF Aircraft]] | casualties2 = {{PAK}}<br />5,866<ref>{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}</ref>–9,000 killed<ref>{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}</ref><br /> 10,000<ref name="CW" />–25,000 wounded<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref><br> 93,000 captured<br /> *2 [[Destroyer]]s *1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]] *1 [[PNS Ghazi|Submarine]]<ref name="BR">{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}</ref> *3 [[Patrol vessel]]s *7 [[Gunboat]]s * Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}</ref> * Pakistani airfields damaged and cratered<ref>{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}</ref> '''Pakistani claims''' * 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}</ref> '''Indian claims''' * 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills" /> '''Neutral claims''' * 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Leonard2006p806" /> }} ==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್== {{Infobox government agency | name = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ | type = Agency | seal = | seal_size = | seal_width = | seal_caption = | logo = | logo_width = | logo_caption = | image = | image_size = | image_caption = | formed = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}} | dissolved = | jurisdiction = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] | headquarters = Directorate General, NDRF, 6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001 | coordinates = <!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --> | motto = "आपदा सेवा सदैव सर्वत्र" | employees = ೧೩,೦೦೦ <ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman & Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}</ref> | budget = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}} | minister1_name = [[Amit Shah]] | minister1_pfo = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]] | minister2_name = | minister2_pfo = <!-- up to |minister7_name= --> | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = | deputyminister2_pfo = <!-- up to |deputyminister7_name= --> | chief1_name = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]] | chief1_position = Director General | chief2_name = | chief2_position = <!-- up to |chief9_name= --> | chief3_name = | chief3_position = | chief4_name = | chief4_position = | chief5_name = | chief5_position = | chief6_name = | public_protector = | deputy = | chief6_position = | chief7_name = | chief7_position = | chief8_name = | chief8_position = | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]] | keydocument1 = [[Disaster Management Act, 2005]] | website = {{URL|ndrf.gov.in}} | map = | map_size = | map_caption = | footnotes = | embed = | child1_agency = Karnataka State Disaster Response Force | child2_agency = Maharashtra State Disaster Response Force | child3_agency = Telangana State Disaster Response Force | child4_agency = Andhra Pradesh State Disaster Response Force }} ==ತುಂಗಭದ್ರಾ== {{Infobox dam | name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ | image = Tungabhadra Dam.jpg | image_caption = | name_official = Tungabhadra Dam | dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]] | location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],<br/> India | dam_type = Composite, Spillway length (701 m) | dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}} | dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation. | dam_width_base = | spillway_type = | spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s | construction_began = 1949 | opening = 1953 | cost = 1,066,342 Dollars | owner = [[Karnataka State]] | operator = Tungabhadra Board | website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in] | res_name = Tungabhadra Reservoir | res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft) | res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft) | res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl) | res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}} | res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}} | res_max_depth = | plant_operator = Karnataka Govt | plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops | plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]] | plant_annual_gen = | plant_commission = | plant_decommission = | location_map = India Karnataka#India | location_map_caption = | extra = }} {{Infobox film | name = ಭ್ರಮಯುಗಮ್ | image = Bramayugam poster.jpg | caption = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ | director = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]] | screenplay = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}} | story = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್ | based_on = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]<ref>{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}</ref> | producer = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}} | starring = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}} | cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್ | editing = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ | music = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್<ref>{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}</ref> | studio = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}} | distributor = {{ubl| *ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ) *ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ) *ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ) *ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}} | released = {{Film date|df=y|2024|02|15}} | runtime = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು<ref>{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}</ref> | country = ಭಾರತ | language = ಮಲಯಾಳಮ್<ref>{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}</ref> | budget = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |url-status=live }}</ref> | gross = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}</ref> }} ==jhdh== '''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ''' '''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Navbox |name = Hydrography of Karnataka |title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]] |state = {{{state|autocollapse}}} |listclass = hlist |groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; <!--reduces gap between wrapped groupname lines--> |group1 = Rivers |list1 = * [[Amarja]] * [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]] * [[Bhadra River|Bhadra]] * [[Bhima River|Bhima]] * [[Chakra River|Chakra]] * [[Chitravathi River|Chitravathi]] * [[Chulki Nala]] * [[Dandavati]] * [[Gangavalli River|Gangavalli]] * [[Ghataprabha River|Ghataprabha]] * [[Gurupura River|Gurupura]] * [[Hemavati River|Hemavati]] * [[Honnuhole]] * [[Kabini River|Kabini]] * [[Kali River (Karnataka)|Kali]] * [[Karanja River| Karanja]] * [[Kaveri]] * [[Kedaka River|Kedaka]] * [[Krishna River|Krishna]] * [[Kubja River|Kubja]] * [[Kumaradhara River|Kumaradhara]] * [[Kumudvathi River|Kumudvathi]] * [[Lakshmana Tirtha]] * [[Malaprabha River|Malaprabha]] * [[Manjira River|Manjira]] * [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]] * [[Netravati River|Netravati]] * [[Palar River|Palar]] * [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]] * [[Papagni River|Papagni]] * [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] * [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] * [[Shambhavi River|Shambhavi]] * [[Sharavati]] * [[Shimsha]] * [[Souparnika River|Souparnika]] * [[Tunga River|Tunga]] * [[Tungabhadra River|Tungabhadra]] * [[Varada]] * [[Varahi River|Varahi]] * [[Vedavathi River|Vedavathi]] * [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]] |group2 = Waterfalls |list2 = * [[Abbey Falls|Abbey]] * [[Bandaje Falls|Bandaje]] * [[Barkana Falls|Barkana]] * [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]] * [[Devaragundi]] * [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]] * [[Gokak Falls|Gokak]] * [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]] * [[Hebbe Falls|Hebbe]] * [[Irupu Falls|Irupu]] * [[Jaladurga | Jaladurga]] * [[Jog Falls|Jog]] * [[Kalhatti Falls|Kalhatti]] * [[Kunchikal Falls|Kuchikal]] * [[Magod Falls|Magod]] * [[Mallalli Falls|Mallalli]] * [[Muthyala Maduvu]] * [[Sathodi Falls|Sathodi]] * [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]] * [[Shivganga falls|Shivganga]] * [[Unchalli Falls|Unchalli]] * [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] |group3= Lakes |list3= * [[Harangi Reservoir|Harangi]] * [[Hebbal Lake, Bangalore]] * [[Hebbal Lake, Mysore]] * [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] * [[Honnamana Kere]] * [[Karanji Lake|Karanji]] * [[Krishna Raja Sagara]] * [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]] * [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]] * [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] * [[Shanti Sagara]] * [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]] * [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] * [[Yele Mallappa Shetty Lake]] |group4= Beaches |list4= * [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]] * [[Murudeshwara]] * [[Karwar]] * [[Kapu, Karnataka|Kapu]] * [[Kudle beach|Kudle]] * [[Malpe]] * [[Maravanthe]] * [[NITK Beach]] * [[Panambur Beach|Panambur]] * [[Someshwar Beach|Someshwar]] * [[St. Mary's Islands]] * [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]] * [[Trasi]] |group5= Dams |list5= * [[Almatti Dam|Almatti]] * [[Basava Sagara]] * [[Bhadra Dam]] * [[Gorur dam|Gorur]] * [[Harangi Dam|Harangi]] * [[Kabini Dam|Kabini]] * [[Kadra Dam|Kadra]] * [[Kanva Reservoir|Kanva]] * [[Kodasalli Dam|Kodasalli]] * [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]] * [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] * [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]] * [[Renuka Sagara]] * [[Shanti Sagara]] * [[Supa Dam|Supa]] * [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]] * [[Vani Vilasa Sagara]] }}<noinclude> {{Documentation|content= {{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}} {{collapsible option}} }} == ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Infobox government agency | agency_name = Ministry of Finance | seal = Government of India logo.svg | seal_width = 100px | seal_caption = Branch of Government of India | logo = Ministry of Finance India.svg | nativename_a = | formed = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}} | logo_size = 230px | logo_caption = Ministry of Finance | preceding1 = | jurisdiction = [[Government of India]] | headquarters = [[North Block|Cabinet Secretariat]]<br/> [[Raisina Hill]], [[New Delhi]] | latd = | latm = | lats = | latNS = | longd = | longm = | longs = | longEW = | employees = | budget = | minister1_name = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]] | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]] | deputyminister2_pfo = [[Minister of State]] | chief1_name = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] & [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary) | chief2_name = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief2_position = Expenditure Secretary | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = | child1_agency = <small>Department of Economic Affairs</small> | child2_agency = <small>Department of Expenditure</small> | child3_agency = <small>Department of Revenue</small> | child4_agency = <small>Department of Financial Services</small> | child5_agency = <small>Department of Investment and Public Asset Management</small> | child6_agency = <small>Department of Public Enterprise</small> | keydocument1 = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget] | keydocument2 = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey] | website = https://finmin.gov.in/ | chief3_name = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management) | chief4_name = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}</ref> | chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services) | chief5_name = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief5_position = Economic Affairs Secretary | chief6_name = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]] | chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Department of Public Enterprises) | chief7_name = [[V. Anantha Nageswaran]] | chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]] | chief8_name = | chief8_position = }} == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು== {{Navbox |name = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] | titlestyle = background:#ccf; | style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9; | groupstyle = background:#ddf;width:10%; |liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; <!--otherwise lists can appear to form continuous whole--> |group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ |list1 = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] |group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |list2 = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ |list3 = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}} |group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list4 = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list5 = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain & Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}} |group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list6 = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]] |list7 = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}} [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}} }}<noinclude> [[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]] [[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]<!--probably needs focusing--> </noinclude> == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ== {{Navbox |name = Banking in India |title = {{flag icon|India}} [[Banking in India]] |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |above = |group1 = Institutes |list1 = {{Navbox|child |group1 = [[Central bank]] |list1 = {{Reserve Bank of India}} |group2 = Think tanks |list2 = * [[Banks Board Bureau|BBB]] * [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]] * [[National Payments Corporation of India|NPCI]] * [[Indian Banks' Association|IBA]] * [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]] |group3 = Speciality banks |list3 = * [[IFCI]] * ''' [[All India Financial Institutions]] :''' * [[Exim Bank of India]] * [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]] * [[National Housing Bank|NHB]] * [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]] |group4 = Other |list4 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]] * [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]] }} |group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector <br />banks]] |list2 = * [[Bank of Baroda]] * [[Bank of India]] * [[Canara Bank]] * [[Central Bank of India]] * [[Indian Bank]] * [[Indian Overseas Bank]] * [[Jammu & Kashmir Bank]] * [[Punjab & Sind Bank]] * [[Punjab National Bank]] * [[State Bank of India]] * [[UCO Bank]] * [[Union Bank of India]] |group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector <br />banks]] |list4 = * [[Axis Bank]] * [[Bandhan Bank]] * [[CSB Bank]] * [[City Union Bank]] * [[DCB Bank]] * [[Dhanlaxmi Bank]] * [[Federal Bank]] * [[HDFC Bank]] * [[ICICI Bank]] * [[IDBI Bank]] * [[IDFC First Bank]] * [[IndusInd Bank]] * [[Karnataka Bank]] * [[Karur Vysya Bank]] * [[Kotak Mahindra Bank]] * [[Nainital Bank]] * [[RBL Bank]] * [[South Indian Bank]] * [[Tamilnad Mercantile Bank]] * [[Yes Bank]] | group5 = Foreign banks | list5 = * [[Abu Dhabi Commercial Bank]] * [[ANZ (bank)|ANZ]] * [[Bank Maybank Indonesia]] * [[Bank of America]] * [[Bank of Bahrain and Kuwait]] * [[Bank of Ceylon]] * [[Barclays]] * [[Credit Suisse]] * [[CTBC Bank]] * [[Deutsche Bank]] * [[HSBC Bank India|HSBC]] * [[Maybank]] * [[MUFG Bank|MUFJ]] * [[Rabobank]] * [[Scotiabank]] * [[Standard Chartered India]] {{Navbox|child |group1 = Wholly owned subsidiary (WOS) |list1 = * [[DBS Bank]] * [[State Bank of Mauritius]] |group2 = Wound up/closed (or in process) |list2 = * [[Antwerp Diamond Bank]] * [[Citibank India|Citibank]] }} | group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]] | list6 = * [[AU Small Finance Bank|AU]] ** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]] * [[Capital Small Finance Bank|Capital]] * [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]] * [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]] * [[Jana Small Finance Bank|Jana]] * [[North East Small Finance Bank|North East]] * [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]] * [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]] |group7 = [[Payments bank]]s |list7 = *[[Airtel Payments Bank|Airtel]] *[[National Securities Depository]] *[[India Post Payments Bank|India Post]] *[[Jio Payments Bank|Jio]] *[[Paytm Payments Bank|Paytm]] {{Navbox|child |group1 = Surrendered licencees <br/>or wound up |list1 = *[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]] **[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]] *[[Tech Mahindra]] }} | group8 = [[Cooperative banking|Cooperative <br />banks]] | list8 = * [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]]. * [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]] * [[Cosmos Bank]] * [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]] * [[Kerala Bank]] * [[Mizoram Co-operative Apex Bank]] * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] * [[Repco Bank]] * [[Saraswat Bank]] * [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]] * [[TNSC Bank]] | group9 = [[Regional rural bank]]s | list9 = * [[Assam Gramin Vikash Bank]] * [[Bangiya Gramin Vikash Bank]] * [[Mizoram Rural Bank]] * [[Paschim Banga Gramin Bank]] * [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]] * [[Tamil Nadu Grama Bank]] * [[Uttar Bihar Gramin Bank]] * [[Uttarakhand Gramin Bank]] * [[Vananchal Gramin Bank]] {{Navbox|child |group1 = Andhra |list1 = * [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]] * [[Andhra Pragathi Grameena Bank]] |group2 = Kerala |list2 = * [[Kerala Gramin Bank]] * [[North Malabar Gramin Bank]] * [[South Malabar Gramin Bank]] |group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]] |list3 = *[[Allahabad UP Gramin Bank]] *[[Gramin Bank of Aryavart]] *[[Sarva UP Gramin Bank]] }} | group10 = Defunct banks | list10 = {{Navbox|child |group1 = Merged |list1 = {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[New Bank of India]] * [[Dena Bank]] * [[Vijaya Bank]] * [[Allahabad Bank]] * [[Andhra Bank]] * [[Corporation Bank]] * [[Oriental Bank of Commerce]] * [[United Bank of India]] * [[Syndicate Bank]] |group2 = SBI |list2 = * [[Bank of Bombay]] * [[Bank of Calcutta]] * [[Bank of Madras]] * [[Imperial Bank of India]] * [[State Bank of Bikaner & Jaipur]] * [[State Bank of Hyderabad]] * [[State Bank of Indore]] * [[State Bank of Mysore]] * [[State Bank of Patiala]] * [[State Bank of Saurashtra]] * [[State Bank of Travancore]] * [[Bharatiya Mahila Bank]] |group3 = Rescued |list3 = * [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC) * [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS) * [[Nedungadi Bank]] (PNB) * [[United Western Bank]] (IDBI) * [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank) * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB) |group4 = Acquired |list4 = * [[Bank of Madura]] * [[Bank of Rajasthan]] * [[Bengal Central Bank]] * [[Centurion Bank of Punjab]] * [[Chartered Bank of India, Australia and China]] * [[Grindlays Bank]] ** [[National Bank of India]] * [[ING Vysya Bank]] * [[Mercantile Bank of India, London and China]] * [[Lord Krishna Bank]] * [[Suvarna Sahakari Bank]] * [[Times Bank]] * [[Vysya Bank]] {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[Bharat Overseas Bank]] * [[Pandyan Bank]] }} }} |group3 = Wound up |list3 = * [[Bank of Chettinad]] * [[Dass Bank]] |group4 = Failed |list4 = * [[Alliance Bank of Simla]] * [[Arbuthnot & Co]] * [[Commercial Bank of India]] * [[Exchange Bank of India & Africa]] * [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]] * [[Oudh Commercial Bank]] * [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]] |group5 = Liquidated |list5 = * [[Bengal Bank (1784)]] * [[Bank of Bombay (1720)]] * [[Bank of Hindostan]] * [[General Bank of India]] * [[General Bank of Bengal and Bihar]] * [[Nath Bank]] * [[Palai Central Bank]] * [[The Commercial Bank (1819)]] * [[The Calcutta Bank (1824)]] * [[The Union Bank (1828)]] * [[The Government Savings Bank (1833)]] * [[The Bank of Mirzapore (1835)]] * [[Travancore National and Quilon Bank]] }} | group11 = Networks | list11 = {{Navbox|child |group1 = [[Interbank network]]s |list1 = * [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]] * [[National Financial Switch|NFS]] * [[Plus (interbank network)|PLUS]] |group2 = [[Interbank_network|ATM networks]] |list2 = * [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]] * [[Cashnet]] * [[CashTree]] * [[MITR ATM Sharing Network|MITR]] }} | group12 = [[Payment card|Cards]] | list12 = * [[Mastercard]] ** [[Debit Mastercard]] ** [[Maestro (debit card)|Maestro]] * [[RuPay]] * [[Visa Inc|Visa]] ** [[Visa Debit]] ** [[Visa Electron]] | group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s | list13 = * [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]] * [[Bharat Bill Payment System|BBPS]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[Immediate Payment Service|IMPS]] * [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]] * [[Real-time gross settlement|RTGS]] * [[Unified Payments Interface|UPI]] | group15 = [[Payment service provider|Payment service<br /> providers]] | list15 = * [[Atom Technologies|Atom]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[BillDesk]] * [[Infibeam|CCAvenue]] * [[Paytm Payments Bank|Paytm]] * [[Sarvatra Technologies]] * [[Zeta India]] {{Navbox|child |group1 = [[Digital wallet]]s |list1 = * [[Amazon Pay]] * [[BharatPe]] * [[Freecharge]] * [[Google Pay (payment method)|Google Pay]] * [[Mobikwik]] * [[Payoneer]] * [[PayU]] * [[Payworld]] * [[PhonePe]] }} | group17 = Related topics | list17 = * [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]] * [[Bank run]] * [[Indian black money|Black money]] * [[Counterfeit money]] * [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]] * [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]] ** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]] ** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]] * [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]] * '''Lists: ''' [[List of banks in India|List of banks]] * [[List of oldest banks in India]] {{Navbox|child |group1 = Protocol <br> and codes |list1 = * [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]] * [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]] * [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]] * [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]] |group2 = Rates & <br> ratios |list2 = {{Navbox|child |group1 = Rates |list1 = * [[Bank rate]] * [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]] * [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]] |group2 = Ratios |list2 = * [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]] * [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]] * [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]] }} |group3 = Regulators |list3 = * [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]] * [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]] * [[SEBI|Securities - SEBI]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]] |group4 = Insolvency, <br> bankruptcy and <br> reconstruction |list4 = {{Navbox|child |group1 = Boards |list1 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]] |group2 = Legislation |list2 = * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]] |group3 = Companies |list3 = * ARCIL * Edelweiss ARC * IAMCL }} |group5 = Legislation |list5 = * [[Banking Regulation Act, 1949]] * [[Government Securities Act, 2006]] * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]] * [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]] * [[Income-tax Act, 1961]] * [[Companies Act, 2013]] * [[Insurance Act, 1938]] * [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]] |group6 = Tribunals |list6 = * [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]] * [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]] |group7 = Measures |list7 = * [[Prompt Corrective Action]] |group8 = Other |list8 = * [[Institute of Banking Personnel Selection]] * [[Mumbai Consensus]] }} }} == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು== {{Navbox |name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು |title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು |state = collapsible |navbar = plain |group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]] |group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]] |group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]] |group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]] |group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]] |group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]] |group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]] |group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] |group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]] |group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]] |group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]] |group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]] |group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]] |group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] |group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]] |list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]] |group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]] |group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]] |group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]] |group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]] |group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]] |group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]] |group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]] |group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]] |group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]] |group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]] }} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !rowspan=2|ಜಿಲ್ಲೆ<ref>{{Cite web|title=ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|url=https://ceo.karnataka.gov.in/finalRoll_2022/Dist_List.aspx|website=ceo.karnataka.gov.in|access-date=19 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022|archive-date=28 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220928033923/https://ceo.karnataka.gov.in/finalroll_2022/Dist_List.aspx|url-status=dead}}</ref> !colspan=2|ಮತಕ್ಷೇತ್ರ |colspan=3 bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|<span style="color:white;">'''ಕಾಂಗ್ರೆಸ್'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}"|[[ಜನತಾ ದಳ (ಸೆಕ್ಯುಲರ್)|<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿಎಸ್'''</span>]] |- !# !ಹೆಸರು !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10">{{Cite web |title=ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ |url=https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |access-date= |website=ceo.karnataka.gov.in |archive-date=13 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230513072828/https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ: 10 ಮೇ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.livemint.com/elections/karnataka-complete-list-of-bjp-candidates-in-the-fray-for-10-may-assembly-polls-11683382336231.html |access-date=2023-05-10 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510155647/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ 2023: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಮತಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |access-date=2023-04-14 |website=Financialexpress |language=en |archive-date=14 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414203703/https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-03 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510154818/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |date=2023-05-04 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/Fuck-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-jd-s-candidates-101683183163371.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |1 |[[ನಿಪ್ಪಾಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಿಪ್ಪಾಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಶಿಕಲಾ ಅಣ್ಣಾಸಾಹೇಬ ಜೋಲ್ಲೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಕಾಸಾಹೇಬ ಪಂಡುರಂಗ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ಮರುತಿ ಪವಾರ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |2 |[[ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ವಿಶ್ವನಾಥ ಕಟ್ಟಿ|ರಾಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಹಾಸ್ ಸದಾಶಿವ್ ವಾಲ್ಕೆ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |3 |[[ಅಥಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಥಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಹೇಶ್ ಕುಮತಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸವದಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಕಾಂತ್ ಪಡಸಾಲಿಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |4 |[[ಕಾಗವಾಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಗವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶ್ರೀಮಂತ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಭರಮಗೌಡ ಅಳಗೌಡ ಕಾಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಎಂ. ಚುಂಗಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |5 |[[ಕುಡಚಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಡಚಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪಿ. ರಾಜೀವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ)|ಪಿ. ರಾಜೀವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹೇಂದ್ರ ಕೆ. ತಮ್ಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದ ಗುಳಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |6 |[[ರಾಯಬಾಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಬಾಗ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಲಿಂಗಪ್ಪ ಐಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾವೀರ್ ಮೋಹಿತ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಮಳಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |7 |[[ಹುಕ್ಕೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಉಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಪ್ಪಯ್ಯಗೌಡ ಬಸಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |8 |[[ಅರಭಾವಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಭಾವಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಾಲಚಂದ್ರ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅರವಿಂದ ದಲ್ವಾಯಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |9 |[[ಗೋಕಾಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋಕಾಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾಂತೇಶ ಕಡದಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಬಾಲಪ್ಪ ಗಿದ್ದನ್ನವರ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |10 |[[ಯಂಕನಮರಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಂಕನಮರಡಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ಹುಂಡ್ರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸತೀಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮರುಟಿ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಅಸ್ತಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |11 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರವಿ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಸೀಫ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಾನಂದ ಮುಗಲಿಹಾಳ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |12 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅಭಯ್ ಪಾಟೀಲ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಭಾವತಿ ಮಾಸ್ತಮರ್ಡಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಘೋಲ್ಕರ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |13 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗೇಶ್ ಮನೋಲ್ಕರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹೆಬ್ಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಗೌಡ ರುದ್ರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |14 |[[ಖಾನಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಖಾನಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿತ್ತಲ ಸೋಮಣ್ಣ ಹಳಗೆಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಂಜಲಿ ನಿಂಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಸೀರ್ ಬಪೂಲ್ಸಾಬ್ ಭಗವಾನ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |15 |[[ಕಿತ್ತೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಿತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹಾಂತೇಶ್ ದೊಡ್ಡಗೌಡರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಪಾಟೀಲ್|ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ದಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಿಂಗಯ್ಯ ಪೂಜೆರಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |16 |[[ಬೈಲಹೊಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಲಹೊಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಮೆಟ್ಗುಡ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಹಾಂತೇಶ್ ಕೌಜಲಗಿ|ಕೋಜಳಗಿ ಮಹಾಂತೇಶ್ ಶಿವಾನಂದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಮಡಲಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |17 |[[ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರತ್ನಾ ಮಮಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಶ್ವಾಸ್ ವಸಂತ್ ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೌರಭ್ ಆನಂದ್ ಚೋಪ್ರಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |18 |[[ರಾಮದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಮದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಚಿಕ್ಕ ರೇವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಪಟ್ಟಣ|ಅಶೋಕ್ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಪಾಟನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಮುಧೋಳ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |19 |[[ಮುಧೋಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಧೋಲ್]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗೋವಿಂದ್ ಕಾರ್ಜೋಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್.ಬಿ. ತಿಮ್ಮಾಪುರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಧರ್ಮರಾಜ್ ವಿಠಲ ದೋಡ್ಡಮಾಣಿ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |20 |[[ತೇರದಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೇರದಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ದು ಸಾವಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸಿದ್ದಪ್ಪ ರಾಮಪ್ಪ ಕೊಳ್ಳೋಣೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಅರ್ಜುನ ಕೋಟೆಮಾಡಿಲಾ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |21 |[[ಜಮಖಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಮಖಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಗುಡಗಂಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆನಂದ ಸಿದ್ದು ನರಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಯಾಕೂಬ್ ಕಾಪ್ಡೇವಾಲ್ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |22 |[[ಬಿಳಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಿಳಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುರುಗೇಶ್ ನಿರಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ತುಮಕೋಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುಕ್ಮುದ್ದಿನ್ ಸೌದಗರ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |23 |[[ಬಾದಾಮಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾದಾಮಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಾಂತಾ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ|ಬಿ. ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮನ್ತಪ್ಪ ಬಿ. ಮವನಿಮರದ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |24 |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ ಚರಣ್ತಿಮಠ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಹುಲ್ಲಪ್ಪ ಯಮಾನಪ್ಪ ಮೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |25 |[[ಹುಂಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಂಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಜಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಜಯಾನಂದ ಕಾಶ್ಯಪನವರಿಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಪ್ಪ ಬೋಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |26 |[[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ (ನಡಹಳ್ಳಿ)|ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಪ್ಪಾಜಿ ಚನ್ನಬಸವರಾಜ ಶಂಕರರಾವ್ ನಡಗೌಡ|ಸಿ.ಎಸ್. ನಡಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಎಸ್. ಸೊಲ್ಲಾಪುರ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |27 |[[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸೊಮಾನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶರಣಪ್ಪ ಟಿ. ಸುನಾಗರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಭಿಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |28 |[[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್.ಕೆ. ಬೆಲ್ಲುಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಿವಾನಂದ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೊಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |29 |[[ಬಾಬಲೇಶ್ವರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಬಲೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವಿಜುಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ಬಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ್ ಹೊನವಾಡ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |30 |[[ವಿಜಯಪುರ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯಪುರ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸಂಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ಯತ್ನಾಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದ್ ಮುಷ್ರಿಫ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಂಡೆ ನವಾಸ್ ಮಾಬಾರಿ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |31 |[[ನಾಗಥಾನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಥಾನ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂಜೀವ್ ಐಹೊಳೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿತ್ತಲ್ ಕಟ್ಟಕಧೋಂಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವನಂದ ಪಿ. ಚೌವಾಣ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |32 |[[ಇಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಇಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಸಗೌಡ ಬಿರಾದರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಶವಂತ ರಾಯಗೌಡ ವಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ.ಡಿ. ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |33 |[[ಸಿಂದಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂದಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮೇಶ್ ಭೂಶನೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಎಂ. ಮಾನಗೊಳಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿಶಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಶಿವಾನಂದ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |34 |[[ಅಫಜಲಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಫಜಲಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾಲಿಕಯ್ಯ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ವೈ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಕುಮಾರ್ ನಾಟೇಕರ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |35 |[[ಜೇವರ್ಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜೇವರ್ಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವಣ್ಣ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ರಾಡ್ಡೇವಾಡಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೊಡ್ಡಪ್ಪಗೌಡ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |36 |[[ಶೋರಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೋರಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ (ರಾಜು ಗೌಡ)|ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರವಣ ಕುಮಾರ್ ನಾಯಕ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |37 |[[ಶಹಾಪುರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಹಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೀನ್‌ರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣಬಸಪ್ಪ ದರ್ಶನಪುರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |38 |[[ಯಾದಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಾದಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೆಂಕಟ್ರೆಡ್ಡಿ ಮುದನಾಳ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಚನ್ನರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ ತುನ್ನೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ.ಬಿ. ಮಲಾಕ ರೆಡ್ಡಿ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |39 |[[ಗುರಮಿಟಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುರಮಿಟಕಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಲಲಿತಾ ಅನಪುರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬುರಾವ್ ಚಿಂಚನಸೂರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಶರಣಗೌಡ ಕಂದಕೂರ್]] |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |40 |[[ಚಿತ್ತಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ತಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಣಿಕಾಂತ ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯಾಂಕ ಖರ್ಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಭಚಂದ್ರ ರಾಠೋಡ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |41 |[[ಸೇಡಂ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೇಡಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಳರಾಜ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |42 |[[ಚಿಂಚೋಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂಚೋಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅವಿನಾಶ್ ಜಾಧವ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಬಾಸ್ ವಿ. ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜೀವ್ ಯಕಪು |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |43 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ್ ಮತ್ತಿಮುಡ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರೇವು ನಾಯ್ಕ ಬೆಳಮಗಿ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"|[[ಜೆಡಿಎಸ್]] [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]], [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ಸಿಪಿಐ(ಎಂ)]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]], [[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; ಮತ್ತು [[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-19 |title=ಜೆಡಿಎಸ್ 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಪಿಐಗೆ ತಲಾ 3 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0013-0389 |archive-date=25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425010850/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಮೂರನೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಿತು |url=https://www.udayavani.com/english-news/ktaka-polls-jds-release-third-list-of-candidates-announces-support-to-candidates-from-other-parties |access-date=2023-04-27 |website=www.udayavani.com}}</ref> ಆದರೆ, [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ.}} |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |44 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್ ರೇವೂರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಲ್ಲಂಪ್ರಭು ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |45 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕನೀಜ್ ಫಾತಿಮಾ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಸೀರ್ ಹುಸೈನ್ ಉಸ್ತಾದ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |46 |[[ಆಲಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಆಲಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸುಬಾಸ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜಯ್ ವಡೆಕಾರ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |47 |[[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶರನು ಸಲಗರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿಜಯ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ವೈ. ಕ್ವಾದ್ರಿ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |48 |[[ಹುಮನಾಬಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಮನಾಬಾದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿದ್ದು ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಶೇಖರ ಬಸವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಎಂ. ಫಯಾಜ್ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |49 |[[ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶೈಲೇಂದ್ರ ಬೆಲ್ದಲೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಖೇನಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಂಡೆಪ್ಪ ಕಾಷೇಂಪುರ]] |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |50 |[[ಬೀದರ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಈಶ್ವರ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಹೀಮ್ ಖಾನ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ರಹೀಮ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರ್ಯಕಾಂತ ನಾಗಮರಪಟ್ಟಿ |} j6ssywk4clbflfqk9cju2ztsz5jddu1 1307810 1307808 2025-07-02T01:59:08Z Mahaveer Indra 34672 /* ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು */ 1307810 wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict | conflict = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ | campaign = | image = 1971 Instrument of Surrender.jpg | image_size = 300px | caption = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}} | date = ೧೯೭೧ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩ರಿಂದ ೧೬ರವರೆಗೆ<br />({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}}) | place = * ಭಾರತ -ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಭಾರತ -ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ * ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗಾರ * ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ * ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ | result = ಭಾರತ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}</ref><ref>{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}</ref><ref>{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}</ref><br />Eastern front:<br /> [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]<br />Western front:<br />Ceasefire agreement<ref>Faruki, Kemal A. "THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS." Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024. "On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council."</ref><ref>Burke, S. M. "The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971." Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024. "In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'"</ref><ref>Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008 "The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border."</ref> | territory = Eastern Front: * East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]] Western Front: * Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.<ref name="Shuja Nawaz 2008">{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}</ref><ref name="books.google.com">{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}</ref><ref name="KC">{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}</ref> * India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} territory<ref>{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref name="Warikoo 2009">{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor & Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&pg=PA71 | page=71}}</ref>{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}} | combatant1 = {{Plainlist}} * {{flag|India}} * {{flag|Provisional Government of Bangladesh}} {{Endplainlist}} | combatant2 = {{Plainlist}} * {{flag|Pakistan}} {{Endplainlist}} | commander1 = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]<br /> {{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]<br /> {{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]<br /> {{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]<br /> {{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]<br /> {{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]<br /> ---- {{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]<br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]] ---- | commander2 = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&nbsp;[[Yahya Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]<br> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]<br /> {{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]<br /> {{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}} | strength1 = [[Indian Armed Forces]]: 825,000<ref>{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}</ref> – 860,000<ref name="Cloughley">{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|url-status=live}}</ref> '''Western Front:''' <br /> 13 infantry divisions, 1 armoured division + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]</ref><ref>[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]</ref><br/> '''Eastern Front:''' <br /> 11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69</ref> [[Mukti Bahini]]: 180,000<ref>{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}</ref> | strength2 = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000<ref name="Dixit">{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}</ref> – 365,000<ref name="Cloughley" /> '''Western Front:'''<br /> 7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><br /> '''Eastern Front:''' <br /> 4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref> [[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000<ref name="Leonard2006p806" /> | casualties1 = {{IND}}<br />2,500<ref name="Leonard2006p806" />–3,843 killed<ref name="injuredsoldiers">{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}</ref><br />9,851<ref name="injuredsoldiers"/>–12,000<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> wounded<br /> 2,100 captured<ref name="CW">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}</ref><br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]<br />30,000 killed<ref>[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27</ref> * 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]<ref>{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}</ref> * 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]] *Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}</ref><ref>{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey & Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY & RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}</ref><ref>{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}</ref> * Damage to several western Indian airfields<ref>{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}</ref><ref name="indiadefenceupdate.com">{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}</ref> '''Pakistani claims''' * 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}</ref> '''Indian claims''' * 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills">{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}</ref> '''Neutral claims''' * 45<ref name="Leonard2006p806">{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&pg=PA806 |publisher=Taylor & Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}</ref>–65<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> [[Indian Air Force|IAF Aircraft]] | casualties2 = {{PAK}}<br />5,866<ref>{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}</ref>–9,000 killed<ref>{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}</ref><br /> 10,000<ref name="CW" />–25,000 wounded<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref><br> 93,000 captured<br /> *2 [[Destroyer]]s *1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]] *1 [[PNS Ghazi|Submarine]]<ref name="BR">{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}</ref> *3 [[Patrol vessel]]s *7 [[Gunboat]]s * Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}</ref> * Pakistani airfields damaged and cratered<ref>{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}</ref> '''Pakistani claims''' * 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}</ref> '''Indian claims''' * 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills" /> '''Neutral claims''' * 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Leonard2006p806" /> }} ==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್== {{Infobox government agency | name = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ | type = Agency | seal = | seal_size = | seal_width = | seal_caption = | logo = | logo_width = | logo_caption = | image = | image_size = | image_caption = | formed = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}} | dissolved = | jurisdiction = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] | headquarters = Directorate General, NDRF, 6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001 | coordinates = <!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --> | motto = "आपदा सेवा सदैव सर्वत्र" | employees = ೧೩,೦೦೦ <ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman & Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}</ref> | budget = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}} | minister1_name = [[Amit Shah]] | minister1_pfo = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]] | minister2_name = | minister2_pfo = <!-- up to |minister7_name= --> | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = | deputyminister2_pfo = <!-- up to |deputyminister7_name= --> | chief1_name = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]] | chief1_position = Director General | chief2_name = | chief2_position = <!-- up to |chief9_name= --> | chief3_name = | chief3_position = | chief4_name = | chief4_position = | chief5_name = | chief5_position = | chief6_name = | public_protector = | deputy = | chief6_position = | chief7_name = | chief7_position = | chief8_name = | chief8_position = | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]] | keydocument1 = [[Disaster Management Act, 2005]] | website = {{URL|ndrf.gov.in}} | map = | map_size = | map_caption = | footnotes = | embed = | child1_agency = Karnataka State Disaster Response Force | child2_agency = Maharashtra State Disaster Response Force | child3_agency = Telangana State Disaster Response Force | child4_agency = Andhra Pradesh State Disaster Response Force }} ==ತುಂಗಭದ್ರಾ== {{Infobox dam | name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ | image = Tungabhadra Dam.jpg | image_caption = | name_official = Tungabhadra Dam | dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]] | location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],<br/> India | dam_type = Composite, Spillway length (701 m) | dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}} | dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation. | dam_width_base = | spillway_type = | spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s | construction_began = 1949 | opening = 1953 | cost = 1,066,342 Dollars | owner = [[Karnataka State]] | operator = Tungabhadra Board | website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in] | res_name = Tungabhadra Reservoir | res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft) | res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft) | res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl) | res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}} | res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}} | res_max_depth = | plant_operator = Karnataka Govt | plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops | plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]] | plant_annual_gen = | plant_commission = | plant_decommission = | location_map = India Karnataka#India | location_map_caption = | extra = }} {{Infobox film | name = ಭ್ರಮಯುಗಮ್ | image = Bramayugam poster.jpg | caption = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ | director = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]] | screenplay = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}} | story = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್ | based_on = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]<ref>{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}</ref> | producer = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}} | starring = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}} | cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್ | editing = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ | music = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್<ref>{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}</ref> | studio = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}} | distributor = {{ubl| *ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ) *ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ) *ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ) *ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}} | released = {{Film date|df=y|2024|02|15}} | runtime = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು<ref>{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}</ref> | country = ಭಾರತ | language = ಮಲಯಾಳಮ್<ref>{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}</ref> | budget = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |url-status=live }}</ref> | gross = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}</ref> }} ==jhdh== '''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ''' '''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Navbox |name = Hydrography of Karnataka |title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]] |state = {{{state|autocollapse}}} |listclass = hlist |groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; <!--reduces gap between wrapped groupname lines--> |group1 = Rivers |list1 = * [[Amarja]] * [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]] * [[Bhadra River|Bhadra]] * [[Bhima River|Bhima]] * [[Chakra River|Chakra]] * [[Chitravathi River|Chitravathi]] * [[Chulki Nala]] * [[Dandavati]] * [[Gangavalli River|Gangavalli]] * [[Ghataprabha River|Ghataprabha]] * [[Gurupura River|Gurupura]] * [[Hemavati River|Hemavati]] * [[Honnuhole]] * [[Kabini River|Kabini]] * [[Kali River (Karnataka)|Kali]] * [[Karanja River| Karanja]] * [[Kaveri]] * [[Kedaka River|Kedaka]] * [[Krishna River|Krishna]] * [[Kubja River|Kubja]] * [[Kumaradhara River|Kumaradhara]] * [[Kumudvathi River|Kumudvathi]] * [[Lakshmana Tirtha]] * [[Malaprabha River|Malaprabha]] * [[Manjira River|Manjira]] * [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]] * [[Netravati River|Netravati]] * [[Palar River|Palar]] * [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]] * [[Papagni River|Papagni]] * [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] * [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] * [[Shambhavi River|Shambhavi]] * [[Sharavati]] * [[Shimsha]] * [[Souparnika River|Souparnika]] * [[Tunga River|Tunga]] * [[Tungabhadra River|Tungabhadra]] * [[Varada]] * [[Varahi River|Varahi]] * [[Vedavathi River|Vedavathi]] * [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]] |group2 = Waterfalls |list2 = * [[Abbey Falls|Abbey]] * [[Bandaje Falls|Bandaje]] * [[Barkana Falls|Barkana]] * [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]] * [[Devaragundi]] * [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]] * [[Gokak Falls|Gokak]] * [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]] * [[Hebbe Falls|Hebbe]] * [[Irupu Falls|Irupu]] * [[Jaladurga | Jaladurga]] * [[Jog Falls|Jog]] * [[Kalhatti Falls|Kalhatti]] * [[Kunchikal Falls|Kuchikal]] * [[Magod Falls|Magod]] * [[Mallalli Falls|Mallalli]] * [[Muthyala Maduvu]] * [[Sathodi Falls|Sathodi]] * [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]] * [[Shivganga falls|Shivganga]] * [[Unchalli Falls|Unchalli]] * [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] |group3= Lakes |list3= * [[Harangi Reservoir|Harangi]] * [[Hebbal Lake, Bangalore]] * [[Hebbal Lake, Mysore]] * [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] * [[Honnamana Kere]] * [[Karanji Lake|Karanji]] * [[Krishna Raja Sagara]] * [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]] * [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]] * [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] * [[Shanti Sagara]] * [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]] * [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] * [[Yele Mallappa Shetty Lake]] |group4= Beaches |list4= * [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]] * [[Murudeshwara]] * [[Karwar]] * [[Kapu, Karnataka|Kapu]] * [[Kudle beach|Kudle]] * [[Malpe]] * [[Maravanthe]] * [[NITK Beach]] * [[Panambur Beach|Panambur]] * [[Someshwar Beach|Someshwar]] * [[St. Mary's Islands]] * [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]] * [[Trasi]] |group5= Dams |list5= * [[Almatti Dam|Almatti]] * [[Basava Sagara]] * [[Bhadra Dam]] * [[Gorur dam|Gorur]] * [[Harangi Dam|Harangi]] * [[Kabini Dam|Kabini]] * [[Kadra Dam|Kadra]] * [[Kanva Reservoir|Kanva]] * [[Kodasalli Dam|Kodasalli]] * [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]] * [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] * [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]] * [[Renuka Sagara]] * [[Shanti Sagara]] * [[Supa Dam|Supa]] * [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]] * [[Vani Vilasa Sagara]] }}<noinclude> {{Documentation|content= {{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}} {{collapsible option}} }} == ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Infobox government agency | agency_name = Ministry of Finance | seal = Government of India logo.svg | seal_width = 100px | seal_caption = Branch of Government of India | logo = Ministry of Finance India.svg | nativename_a = | formed = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}} | logo_size = 230px | logo_caption = Ministry of Finance | preceding1 = | jurisdiction = [[Government of India]] | headquarters = [[North Block|Cabinet Secretariat]]<br/> [[Raisina Hill]], [[New Delhi]] | latd = | latm = | lats = | latNS = | longd = | longm = | longs = | longEW = | employees = | budget = | minister1_name = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]] | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]] | deputyminister2_pfo = [[Minister of State]] | chief1_name = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] & [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary) | chief2_name = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief2_position = Expenditure Secretary | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = | child1_agency = <small>Department of Economic Affairs</small> | child2_agency = <small>Department of Expenditure</small> | child3_agency = <small>Department of Revenue</small> | child4_agency = <small>Department of Financial Services</small> | child5_agency = <small>Department of Investment and Public Asset Management</small> | child6_agency = <small>Department of Public Enterprise</small> | keydocument1 = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget] | keydocument2 = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey] | website = https://finmin.gov.in/ | chief3_name = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management) | chief4_name = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}</ref> | chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services) | chief5_name = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief5_position = Economic Affairs Secretary | chief6_name = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]] | chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Department of Public Enterprises) | chief7_name = [[V. Anantha Nageswaran]] | chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]] | chief8_name = | chief8_position = }} == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು== {{Navbox |name = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] | titlestyle = background:#ccf; | style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9; | groupstyle = background:#ddf;width:10%; |liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; <!--otherwise lists can appear to form continuous whole--> |group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ |list1 = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] |group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |list2 = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ |list3 = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}} |group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list4 = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list5 = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain & Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}} |group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list6 = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]] |list7 = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}} [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}} }}<noinclude> [[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]] [[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]<!--probably needs focusing--> </noinclude> == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ== {{Navbox |name = Banking in India |title = {{flag icon|India}} [[Banking in India]] |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |above = |group1 = Institutes |list1 = {{Navbox|child |group1 = [[Central bank]] |list1 = {{Reserve Bank of India}} |group2 = Think tanks |list2 = * [[Banks Board Bureau|BBB]] * [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]] * [[National Payments Corporation of India|NPCI]] * [[Indian Banks' Association|IBA]] * [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]] |group3 = Speciality banks |list3 = * [[IFCI]] * ''' [[All India Financial Institutions]] :''' * [[Exim Bank of India]] * [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]] * [[National Housing Bank|NHB]] * [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]] |group4 = Other |list4 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]] * [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]] }} |group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector <br />banks]] |list2 = * [[Bank of Baroda]] * [[Bank of India]] * [[Canara Bank]] * [[Central Bank of India]] * [[Indian Bank]] * [[Indian Overseas Bank]] * [[Jammu & Kashmir Bank]] * [[Punjab & Sind Bank]] * [[Punjab National Bank]] * [[State Bank of India]] * [[UCO Bank]] * [[Union Bank of India]] |group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector <br />banks]] |list4 = * [[Axis Bank]] * [[Bandhan Bank]] * [[CSB Bank]] * [[City Union Bank]] * [[DCB Bank]] * [[Dhanlaxmi Bank]] * [[Federal Bank]] * [[HDFC Bank]] * [[ICICI Bank]] * [[IDBI Bank]] * [[IDFC First Bank]] * [[IndusInd Bank]] * [[Karnataka Bank]] * [[Karur Vysya Bank]] * [[Kotak Mahindra Bank]] * [[Nainital Bank]] * [[RBL Bank]] * [[South Indian Bank]] * [[Tamilnad Mercantile Bank]] * [[Yes Bank]] | group5 = Foreign banks | list5 = * [[Abu Dhabi Commercial Bank]] * [[ANZ (bank)|ANZ]] * [[Bank Maybank Indonesia]] * [[Bank of America]] * [[Bank of Bahrain and Kuwait]] * [[Bank of Ceylon]] * [[Barclays]] * [[Credit Suisse]] * [[CTBC Bank]] * [[Deutsche Bank]] * [[HSBC Bank India|HSBC]] * [[Maybank]] * [[MUFG Bank|MUFJ]] * [[Rabobank]] * [[Scotiabank]] * [[Standard Chartered India]] {{Navbox|child |group1 = Wholly owned subsidiary (WOS) |list1 = * [[DBS Bank]] * [[State Bank of Mauritius]] |group2 = Wound up/closed (or in process) |list2 = * [[Antwerp Diamond Bank]] * [[Citibank India|Citibank]] }} | group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]] | list6 = * [[AU Small Finance Bank|AU]] ** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]] * [[Capital Small Finance Bank|Capital]] * [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]] * [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]] * [[Jana Small Finance Bank|Jana]] * [[North East Small Finance Bank|North East]] * [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]] * [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]] |group7 = [[Payments bank]]s |list7 = *[[Airtel Payments Bank|Airtel]] *[[National Securities Depository]] *[[India Post Payments Bank|India Post]] *[[Jio Payments Bank|Jio]] *[[Paytm Payments Bank|Paytm]] {{Navbox|child |group1 = Surrendered licencees <br/>or wound up |list1 = *[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]] **[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]] *[[Tech Mahindra]] }} | group8 = [[Cooperative banking|Cooperative <br />banks]] | list8 = * [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]]. * [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]] * [[Cosmos Bank]] * [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]] * [[Kerala Bank]] * [[Mizoram Co-operative Apex Bank]] * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] * [[Repco Bank]] * [[Saraswat Bank]] * [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]] * [[TNSC Bank]] | group9 = [[Regional rural bank]]s | list9 = * [[Assam Gramin Vikash Bank]] * [[Bangiya Gramin Vikash Bank]] * [[Mizoram Rural Bank]] * [[Paschim Banga Gramin Bank]] * [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]] * [[Tamil Nadu Grama Bank]] * [[Uttar Bihar Gramin Bank]] * [[Uttarakhand Gramin Bank]] * [[Vananchal Gramin Bank]] {{Navbox|child |group1 = Andhra |list1 = * [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]] * [[Andhra Pragathi Grameena Bank]] |group2 = Kerala |list2 = * [[Kerala Gramin Bank]] * [[North Malabar Gramin Bank]] * [[South Malabar Gramin Bank]] |group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]] |list3 = *[[Allahabad UP Gramin Bank]] *[[Gramin Bank of Aryavart]] *[[Sarva UP Gramin Bank]] }} | group10 = Defunct banks | list10 = {{Navbox|child |group1 = Merged |list1 = {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[New Bank of India]] * [[Dena Bank]] * [[Vijaya Bank]] * [[Allahabad Bank]] * [[Andhra Bank]] * [[Corporation Bank]] * [[Oriental Bank of Commerce]] * [[United Bank of India]] * [[Syndicate Bank]] |group2 = SBI |list2 = * [[Bank of Bombay]] * [[Bank of Calcutta]] * [[Bank of Madras]] * [[Imperial Bank of India]] * [[State Bank of Bikaner & Jaipur]] * [[State Bank of Hyderabad]] * [[State Bank of Indore]] * [[State Bank of Mysore]] * [[State Bank of Patiala]] * [[State Bank of Saurashtra]] * [[State Bank of Travancore]] * [[Bharatiya Mahila Bank]] |group3 = Rescued |list3 = * [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC) * [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS) * [[Nedungadi Bank]] (PNB) * [[United Western Bank]] (IDBI) * [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank) * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB) |group4 = Acquired |list4 = * [[Bank of Madura]] * [[Bank of Rajasthan]] * [[Bengal Central Bank]] * [[Centurion Bank of Punjab]] * [[Chartered Bank of India, Australia and China]] * [[Grindlays Bank]] ** [[National Bank of India]] * [[ING Vysya Bank]] * [[Mercantile Bank of India, London and China]] * [[Lord Krishna Bank]] * [[Suvarna Sahakari Bank]] * [[Times Bank]] * [[Vysya Bank]] {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[Bharat Overseas Bank]] * [[Pandyan Bank]] }} }} |group3 = Wound up |list3 = * [[Bank of Chettinad]] * [[Dass Bank]] |group4 = Failed |list4 = * [[Alliance Bank of Simla]] * [[Arbuthnot & Co]] * [[Commercial Bank of India]] * [[Exchange Bank of India & Africa]] * [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]] * [[Oudh Commercial Bank]] * [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]] |group5 = Liquidated |list5 = * [[Bengal Bank (1784)]] * [[Bank of Bombay (1720)]] * [[Bank of Hindostan]] * [[General Bank of India]] * [[General Bank of Bengal and Bihar]] * [[Nath Bank]] * [[Palai Central Bank]] * [[The Commercial Bank (1819)]] * [[The Calcutta Bank (1824)]] * [[The Union Bank (1828)]] * [[The Government Savings Bank (1833)]] * [[The Bank of Mirzapore (1835)]] * [[Travancore National and Quilon Bank]] }} | group11 = Networks | list11 = {{Navbox|child |group1 = [[Interbank network]]s |list1 = * [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]] * [[National Financial Switch|NFS]] * [[Plus (interbank network)|PLUS]] |group2 = [[Interbank_network|ATM networks]] |list2 = * [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]] * [[Cashnet]] * [[CashTree]] * [[MITR ATM Sharing Network|MITR]] }} | group12 = [[Payment card|Cards]] | list12 = * [[Mastercard]] ** [[Debit Mastercard]] ** [[Maestro (debit card)|Maestro]] * [[RuPay]] * [[Visa Inc|Visa]] ** [[Visa Debit]] ** [[Visa Electron]] | group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s | list13 = * [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]] * [[Bharat Bill Payment System|BBPS]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[Immediate Payment Service|IMPS]] * [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]] * [[Real-time gross settlement|RTGS]] * [[Unified Payments Interface|UPI]] | group15 = [[Payment service provider|Payment service<br /> providers]] | list15 = * [[Atom Technologies|Atom]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[BillDesk]] * [[Infibeam|CCAvenue]] * [[Paytm Payments Bank|Paytm]] * [[Sarvatra Technologies]] * [[Zeta India]] {{Navbox|child |group1 = [[Digital wallet]]s |list1 = * [[Amazon Pay]] * [[BharatPe]] * [[Freecharge]] * [[Google Pay (payment method)|Google Pay]] * [[Mobikwik]] * [[Payoneer]] * [[PayU]] * [[Payworld]] * [[PhonePe]] }} | group17 = Related topics | list17 = * [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]] * [[Bank run]] * [[Indian black money|Black money]] * [[Counterfeit money]] * [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]] * [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]] ** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]] ** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]] * [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]] * '''Lists: ''' [[List of banks in India|List of banks]] * [[List of oldest banks in India]] {{Navbox|child |group1 = Protocol <br> and codes |list1 = * [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]] * [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]] * [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]] * [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]] |group2 = Rates & <br> ratios |list2 = {{Navbox|child |group1 = Rates |list1 = * [[Bank rate]] * [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]] * [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]] |group2 = Ratios |list2 = * [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]] * [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]] * [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]] }} |group3 = Regulators |list3 = * [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]] * [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]] * [[SEBI|Securities - SEBI]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]] |group4 = Insolvency, <br> bankruptcy and <br> reconstruction |list4 = {{Navbox|child |group1 = Boards |list1 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]] |group2 = Legislation |list2 = * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]] |group3 = Companies |list3 = * ARCIL * Edelweiss ARC * IAMCL }} |group5 = Legislation |list5 = * [[Banking Regulation Act, 1949]] * [[Government Securities Act, 2006]] * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]] * [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]] * [[Income-tax Act, 1961]] * [[Companies Act, 2013]] * [[Insurance Act, 1938]] * [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]] |group6 = Tribunals |list6 = * [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]] * [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]] |group7 = Measures |list7 = * [[Prompt Corrective Action]] |group8 = Other |list8 = * [[Institute of Banking Personnel Selection]] * [[Mumbai Consensus]] }} }} == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು== {{Navbox |name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು |title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು |state = collapsible |navbar = plain |group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]] |group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]] |group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]] |group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]] |group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]] |group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]] |group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]] |group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] |group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]] |group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]] |group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]] |group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]] |group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]] |group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] |group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]] |list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]] |group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]] |group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]] |group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]] |group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]] |group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]] |group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]] |group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]] |group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]] |group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]] |group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]] }} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !rowspan=2|ಜಿಲ್ಲೆ<ref>{{Cite web|title=ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|url=https://ceo.karnataka.gov.in/finalRoll_2022/Dist_List.aspx|website=ceo.karnataka.gov.in|access-date=19 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022|archive-date=28 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220928033923/https://ceo.karnataka.gov.in/finalroll_2022/Dist_List.aspx|url-status=dead}}</ref> !colspan=2|ಮತಕ್ಷೇತ್ರ |colspan=3 bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|<span style="color:white;">'''ಕಾಂಗ್ರೆಸ್'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}"|[[ಜನತಾ ದಳ (ಸೆಕ್ಯುಲರ್)|<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿಎಸ್'''</span>]] |- !# !ಹೆಸರು !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10">{{Cite web |title=ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ |url=https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |access-date= |website=ceo.karnataka.gov.in |archive-date=13 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230513072828/https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ: 10 ಮೇ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.livemint.com/elections/karnataka-complete-list-of-bjp-candidates-in-the-fray-for-10-may-assembly-polls-11683382336231.html |access-date=2023-05-10 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510155647/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ 2023: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಮತಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |access-date=2023-04-14 |website=Financialexpress |language=en |archive-date=14 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414203703/https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-03 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510154818/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |date=2023-05-04 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/Fuck-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-jd-s-candidates-101683183163371.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |1 |[[ನಿಪ್ಪಾಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಿಪ್ಪಾಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಶಿಕಲಾ ಅಣ್ಣಾಸಾಹೇಬ ಜೋಲ್ಲೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಕಾಸಾಹೇಬ ಪಂಡುರಂಗ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ಮರುತಿ ಪವಾರ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |2 |[[ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ವಿಶ್ವನಾಥ ಕಟ್ಟಿ|ರಾಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಹಾಸ್ ಸದಾಶಿವ್ ವಾಲ್ಕೆ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |3 |[[ಅಥಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಥಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಹೇಶ್ ಕುಮತಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸವದಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಕಾಂತ್ ಪಡಸಾಲಿಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |4 |[[ಕಾಗವಾಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಗವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶ್ರೀಮಂತ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಭರಮಗೌಡ ಅಳಗೌಡ ಕಾಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಎಂ. ಚುಂಗಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |5 |[[ಕುಡಚಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಡಚಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪಿ. ರಾಜೀವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ)|ಪಿ. ರಾಜೀವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹೇಂದ್ರ ಕೆ. ತಮ್ಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದ ಗುಳಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |6 |[[ರಾಯಬಾಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಬಾಗ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಲಿಂಗಪ್ಪ ಐಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾವೀರ್ ಮೋಹಿತ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಮಳಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |7 |[[ಹುಕ್ಕೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಉಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಪ್ಪಯ್ಯಗೌಡ ಬಸಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |8 |[[ಅರಭಾವಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಭಾವಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಾಲಚಂದ್ರ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅರವಿಂದ ದಲ್ವಾಯಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |9 |[[ಗೋಕಾಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋಕಾಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾಂತೇಶ ಕಡದಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಬಾಲಪ್ಪ ಗಿದ್ದನ್ನವರ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |10 |[[ಯಂಕನಮರಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಂಕನಮರಡಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ಹುಂಡ್ರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸತೀಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮರುಟಿ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಅಸ್ತಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |11 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರವಿ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಸೀಫ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಾನಂದ ಮುಗಲಿಹಾಳ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |12 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅಭಯ್ ಪಾಟೀಲ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಭಾವತಿ ಮಾಸ್ತಮರ್ಡಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಘೋಲ್ಕರ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |13 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗೇಶ್ ಮನೋಲ್ಕರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹೆಬ್ಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಗೌಡ ರುದ್ರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |14 |[[ಖಾನಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಖಾನಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿತ್ತಲ ಸೋಮಣ್ಣ ಹಳಗೆಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಂಜಲಿ ನಿಂಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಸೀರ್ ಬಪೂಲ್ಸಾಬ್ ಭಗವಾನ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |15 |[[ಕಿತ್ತೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಿತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹಾಂತೇಶ್ ದೊಡ್ಡಗೌಡರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಪಾಟೀಲ್|ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ದಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಿಂಗಯ್ಯ ಪೂಜೆರಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |16 |[[ಬೈಲಹೊಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಲಹೊಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಮೆಟ್ಗುಡ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಹಾಂತೇಶ್ ಕೌಜಲಗಿ|ಕೋಜಳಗಿ ಮಹಾಂತೇಶ್ ಶಿವಾನಂದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಮಡಲಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |17 |[[ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರತ್ನಾ ಮಮಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಶ್ವಾಸ್ ವಸಂತ್ ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೌರಭ್ ಆನಂದ್ ಚೋಪ್ರಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |18 |[[ರಾಮದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಮದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಚಿಕ್ಕ ರೇವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಪಟ್ಟಣ|ಅಶೋಕ್ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಪಾಟನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಮುಧೋಳ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |19 |[[ಮುಧೋಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಧೋಲ್]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗೋವಿಂದ್ ಕಾರ್ಜೋಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್.ಬಿ. ತಿಮ್ಮಾಪುರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಧರ್ಮರಾಜ್ ವಿಠಲ ದೋಡ್ಡಮಾಣಿ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |20 |[[ತೇರದಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೇರದಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ದು ಸಾವಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸಿದ್ದಪ್ಪ ರಾಮಪ್ಪ ಕೊಳ್ಳೋಣೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಅರ್ಜುನ ಕೋಟೆಮಾಡಿಲಾ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |21 |[[ಜಮಖಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಮಖಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಗುಡಗಂಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆನಂದ ಸಿದ್ದು ನರಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಯಾಕೂಬ್ ಕಾಪ್ಡೇವಾಲ್ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |22 |[[ಬಿಳಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಿಳಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುರುಗೇಶ್ ನಿರಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ತುಮಕೋಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುಕ್ಮುದ್ದಿನ್ ಸೌದಗರ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |23 |[[ಬಾದಾಮಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾದಾಮಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಾಂತಾ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ|ಬಿ. ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮನ್ತಪ್ಪ ಬಿ. ಮವನಿಮರದ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |24 |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ ಚರಣ್ತಿಮಠ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಹುಲ್ಲಪ್ಪ ಯಮಾನಪ್ಪ ಮೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |25 |[[ಹುಂಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಂಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಜಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಜಯಾನಂದ ಕಾಶ್ಯಪನವರಿಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಪ್ಪ ಬೋಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |26 |[[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ (ನಡಹಳ್ಳಿ)|ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಪ್ಪಾಜಿ ಚನ್ನಬಸವರಾಜ ಶಂಕರರಾವ್ ನಡಗೌಡ|ಸಿ.ಎಸ್. ನಡಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಎಸ್. ಸೊಲ್ಲಾಪುರ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |27 |[[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸೊಮಾನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶರಣಪ್ಪ ಟಿ. ಸುನಾಗರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಭಿಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |28 |[[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್.ಕೆ. ಬೆಲ್ಲುಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಿವಾನಂದ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೊಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |29 |[[ಬಾಬಲೇಶ್ವರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಬಲೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವಿಜುಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ಬಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ್ ಹೊನವಾಡ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |30 |[[ವಿಜಯಪುರ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯಪುರ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸಂಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ಯತ್ನಾಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದ್ ಮುಷ್ರಿಫ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಂಡೆ ನವಾಸ್ ಮಾಬಾರಿ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |31 |[[ನಾಗಥಾನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಥಾನ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂಜೀವ್ ಐಹೊಳೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿತ್ತಲ್ ಕಟ್ಟಕಧೋಂಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವನಂದ ಪಿ. ಚೌವಾಣ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |32 |[[ಇಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಇಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಸಗೌಡ ಬಿರಾದರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಶವಂತ ರಾಯಗೌಡ ವಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ.ಡಿ. ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |33 |[[ಸಿಂದಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂದಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮೇಶ್ ಭೂಶನೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಎಂ. ಮಾನಗೊಳಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿಶಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಶಿವಾನಂದ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |34 |[[ಅಫಜಲಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಫಜಲಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾಲಿಕಯ್ಯ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ವೈ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಕುಮಾರ್ ನಾಟೇಕರ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |35 |[[ಜೇವರ್ಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜೇವರ್ಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವಣ್ಣ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ರಾಡ್ಡೇವಾಡಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೊಡ್ಡಪ್ಪಗೌಡ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |36 |[[ಶೋರಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೋರಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ (ರಾಜು ಗೌಡ)|ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರವಣ ಕುಮಾರ್ ನಾಯಕ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |37 |[[ಶಹಾಪುರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಹಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೀನ್‌ರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣಬಸಪ್ಪ ದರ್ಶನಪುರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |38 |[[ಯಾದಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಾದಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೆಂಕಟ್ರೆಡ್ಡಿ ಮುದನಾಳ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಚನ್ನರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ ತುನ್ನೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ.ಬಿ. ಮಲಾಕ ರೆಡ್ಡಿ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |39 |[[ಗುರಮಿಟಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುರಮಿಟಕಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಲಲಿತಾ ಅನಪುರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬುರಾವ್ ಚಿಂಚನಸೂರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಶರಣಗೌಡ ಕಂದಕೂರ್]] |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |40 |[[ಚಿತ್ತಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ತಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಣಿಕಾಂತ ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯಾಂಕ ಖರ್ಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಭಚಂದ್ರ ರಾಠೋಡ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |41 |[[ಸೇಡಂ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೇಡಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಳರಾಜ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |42 |[[ಚಿಂಚೋಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂಚೋಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅವಿನಾಶ್ ಜಾಧವ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಬಾಸ್ ವಿ. ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜೀವ್ ಯಕಪು |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |43 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ್ ಮತ್ತಿಮುಡ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರೇವು ನಾಯ್ಕ ಬೆಳಮಗಿ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"|[[ಜೆಡಿಎಸ್]] [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]], [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ಸಿಪಿಐ(ಎಂ)]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]], [[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; ಮತ್ತು [[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-19 |title=ಜೆಡಿಎಸ್ 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಪಿಐಗೆ ತಲಾ 3 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0013-0389 |archive-date=25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425010850/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಮೂರನೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಿತು |url=https://www.udayavani.com/english-news/ktaka-polls-jds-release-third-list-of-candidates-announces-support-to-candidates-from-other-parties |access-date=2023-04-27 |website=www.udayavani.com}}</ref> ಆದರೆ, [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ.}} |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |44 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್ ರೇವೂರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಲ್ಲಂಪ್ರಭು ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |45 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕನೀಜ್ ಫಾತಿಮಾ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಸೀರ್ ಹುಸೈನ್ ಉಸ್ತಾದ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |46 |[[ಆಲಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಆಲಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸುಬಾಸ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜಯ್ ವಡೆಕಾರ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |47 |[[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶರನು ಸಲಗರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿಜಯ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ವೈ. ಕ್ವಾದ್ರಿ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |48 |[[ಹುಮನಾಬಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಮನಾಬಾದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿದ್ದು ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಶೇಖರ ಬಸವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಎಂ. ಫಯಾಜ್ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |49 |[[ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶೈಲೇಂದ್ರ ಬೆಲ್ದಲೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಖೇನಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಂಡೆಪ್ಪ ಕಾಷೇಂಪುರ]] |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |50 |[[ಬೀದರ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಈಶ್ವರ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಹೀಮ್ ಖಾನ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ರಹೀಮ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರ್ಯಕಾಂತ ನಾಗಮರಪಟ್ಟಿ |- |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |51 |[[ಭಾಲ್ಕಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಾಲ್ಕಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಖಂಡ್ರೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಈಶ್ವರ ಖಂಡ್ರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರೌಫ್ ಪಟೇಲ್ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |52 |[[ಔರಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಔರಾದ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರಭು ಚೌಹಾಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿಂದೆ ಭೀಮಸೇನ ರಾವ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೈಸಿಂಗ್ ರಾಠೋಡ |- | rowspan="7" |[[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |53 |[[ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ತಿಪ್ಪರಾಜ ಹವಾಲ್ದಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ದದ್ದಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ |- |54 |[[ರಾಯಚೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಶಲಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಇ |- |55 |[[ಮಾನ್ವಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾನ್ವಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ.ವಿ. ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ. ಹಂಪಯ್ಯ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |56 |[[ದೇವದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವದುರ್ಗ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಶಿವನಗೌಡ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀದೇವಿ ಆರ್. ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕರೆಮ್ಮ ಜಿ. ನಾಯಕ |- |57 |[[ಲಿಂಗಸಗೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಲಿಂಗಸಗೂರು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾನಪ್ಪ ಡಿ. ವಜ್ಜಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಹೂಲಗೇರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದು ಬಂಡಿ |- |58 |[[ಸಿಂಧನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂಧನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಕರಿಯಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಹಂಪನಗೌಡ ಬದರ್ಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟರಾವ್ ನಡಗೌಡ |- |59 |[[ಮಸ್ಕಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಸ್ಕಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರತಾಪಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ತುರ್ವಿಹಾಳ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶರಣಪ್ಪ ಕುಂಬಾರ |- | rowspan="5" |[[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |60 |[[ಕುಷ್ಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಷ್ಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಮರೆಗೌಡ ಬಯ್ಯಾಪುರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಸುರ್ವಿ |- |61 |[[ಕನಕಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಗಿರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ದಡೇಸಗೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿವರಾಜ ಸಂಗಪ್ಪ ತಂಗಡಗಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶೋಕ್ ಉಮ್ಮಲಟ್ಟಿ |- |62 |[[ಗಂಗಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗಂಗಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪರಣ್ಣ ಮುನವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅನ್ಸಾರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಆರ್. ಚೆನ್ನಕೇಶವ |- |63 |[[ಯಲಬುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಬುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹಾಲಪ್ಪ ಆಚಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಸವರಾಜ ರಾಯರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊನನ್ ಗೌಡ |- |64 |[[ಕೊಪ್ಪಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಪ್ಪಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳಾ ಅಮರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರ ಹಿಟ್ನಾಳ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚಂದ್ರಶೇಖರ |- | rowspan="4" |[[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |65 |[[ಶಿರಹಟ್ಟಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿರಹಟ್ಟಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರು ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಜಾತಾ ಎನ್. ದೊಡ್ಡಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮಂತಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |66 |[[ಗದಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗದಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲ್ ಮೇನಸಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕನಗೌಡ ಗೋವಿಂದ ಗೌಡರ |- |67 |[[ರೋಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರೋಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಳಕಪ್ಪ ಬಂಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗುರುಪಾದಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುಗದಂ ಸಾಬ |- |68 |[[ನರಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಆರ್. ಯವಗಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುದ್ರ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- | rowspan="7" |[[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |69 |[[ನವಲಗುಂದ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನವಲಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಂಕರ್ ಪಾಟೀಲ್ ಮುನೇನಕೊಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಕೊನರಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಲ್ಲಪ್ಪ ಗಡ್ಡಿ |- |70 |[[ಕುಂದಗೋಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಗೋಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕುಸುಮ ಶಿವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಲಿ ಅಲ್ಲಾಸಾಬ |- |71 |[[ಧಾರವಾಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಧಾರವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೃತ್ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಹಗೇದಾರ |- |72 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕ್ರಾಂತಿ ಕಿರಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಬ್ಬಯ್ಯ ಪ್ರಸಾದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಪ್ಪ ಹಲಹರವಿ |- |73 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹೇಶ್ ತೆಗಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ಶೆಟ್ಟರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದಲಿಂಗೇಶಗೌಡ ಒಡೆಯಾರ |- |74 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ|ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ದೀಪಕ್ ಚಿಂಚೋರೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುರಾಜ್ ಹುನಸಿಮರದ |- |75 |[[ಕಲಘಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಲಘಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗರಾಜ್ ಚಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಂತೋಷ್ ಲಾಡ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಪ್ಪ ಶೀಗೇಹಟ್ಟಿ |- | rowspan="6" |[[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |76 |[[ಹಳಿಯಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಳಿಯಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್. ವಿ. ದೇಶಪಾಂಡೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ಎಲ್. ಕೊಟ್ನೇಕರ |- |77 |[[ಕಾರವಾರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರವಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರೂಪಾಲಿ ಸಂತೋಷ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸತೀಶ್ ಕೃಷ್ಣ ಸೈಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚೈತ್ರ ಕೊಟ್ಕರ |- |78 |[[ಕುಮಟ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಮಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದಿನಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಿವೇದಿತ್ ಅಲ್ವಾ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರಜ್ ಸೋನಿ ನಾಯಕ |- |79 |[[ಭಟ್ಕಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಟ್ಕಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಬಾಳಿಯಾ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಎಸ್. ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಂದ್ರ ನಾಯಕ |- |80 |[[ಸಿರ್ಸಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರ್ಸಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಹೆಗಡೆ ಕಾಗೇರಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಭೀಮಣ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉಪೇಂದ್ರ ಪೈ |- |81 |[[ಯಲ್ಲಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲ್ಲಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಬೈಲ್ ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ|ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಶ್ ನಾಯಕ |- | rowspan="6" |[[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |82 |[[ಹಾನಗಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾನಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಸಜ್ಜನಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಾನೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನೋಹರ ತಹಸೀಲ್ದಾರ |- |83 |[[ಶಿಗಗಾಂವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗಗಾಂವ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಾಸಿರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಪಠಾಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಧರ ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಯೆಲಿಗಾರ |- |84 |[[ಹಾವೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾವೇರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗವಿಸಿದ್ದಪ್ಪ ದ್ಯಾಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರುದ್ರಪ್ಪ ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಮಾಲಗಿ |- |85 |[[ಬ್ಯಾಡಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬ್ಯಾಡಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರೂಪಕ್ಷಪ್ಪ ಬಳ್ಳಾರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜ ಎನ್. ಶಿವಣ್ಣನವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |86 |[[ಹಿರೇಕೆರೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರೇಕೆರೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ಬಾಣಕಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಯಾನಂದ ಜವಣ್ಣವರ |- |87 |[[ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರುಣಕುಮಾರ ಗುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕೆ. ಕೊಲಿವಾಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡರ |- | rowspan="3" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |88 |[[ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಟಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುತ್ರೇಶ |- |89 |[[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ರಾಮಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಲ್. ಬಿ. ಪಿ. ಭೀಮ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಕೆ. ನೇಮಿರಾಜ ನಾಯಕ]] |- |90 |[[ವಿಜಯನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಆರ್. ಗವಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- | rowspan="5" |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |91 |[[ಕಂಪ್ಲಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಂಪ್ಲಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ ಬಾಬು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜೆ. ಎನ್. ಗಣೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ನಾಯಕ |- |92 |[[ಸಿರಗುಪ್ಪ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರಗುಪ್ಪ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ.ಎಸ್. ಸೋಮಲಿಂಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಎಂ. ನಾಗರಾಜ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ |- |93 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ನಾಗೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |94 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಸೋಮಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಾರಾ ಭರತ್ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅನಿಲ್ ಲಾಡ್]] |- |95 |[[ಸಂಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಂಡೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಲ್ಪಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಇ. ತುಕಾರಾಂ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೋಮಪ್ಪ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |96 |[[ಕೂಡ್ಲಿಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೂಡ್ಲಿಗಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕೇಶ್ ವಿ. ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಟಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊಡಿಹಳ್ಳಿ ಭೀಮಪ್ಪ |- | rowspan="6" |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |97 |[[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ವೈ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಹದೇವಪ್ಪ |- |98 |[[ಚಳ್ಳಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ರಘುಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಶ |- |99 |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಎಚ್. ತಿಪ್ಪಾರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಸಿ. ವೀರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ರಘು ಆಚಾರ]] |- |100 |[[ಹಿರಿಯೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರಿಯೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರಪ್ಪ |} 7n3ogt7wvw20pzyz3qcv6a5tazaf737 1307811 1307810 2025-07-02T02:08:35Z Mahaveer Indra 34672 /* ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು */ 1307811 wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict | conflict = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ | campaign = | image = 1971 Instrument of Surrender.jpg | image_size = 300px | caption = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}} | date = ೧೯೭೧ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩ರಿಂದ ೧೬ರವರೆಗೆ<br />({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}}) | place = * ಭಾರತ -ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಭಾರತ -ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ * ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗಾರ * ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ * ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ | result = ಭಾರತ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}</ref><ref>{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}</ref><ref>{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}</ref><br />Eastern front:<br /> [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]<br />Western front:<br />Ceasefire agreement<ref>Faruki, Kemal A. "THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS." Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024. "On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council."</ref><ref>Burke, S. M. "The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971." Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024. "In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'"</ref><ref>Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008 "The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border."</ref> | territory = Eastern Front: * East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]] Western Front: * Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.<ref name="Shuja Nawaz 2008">{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}</ref><ref name="books.google.com">{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}</ref><ref name="KC">{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}</ref> * India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} territory<ref>{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref name="Warikoo 2009">{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor & Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&pg=PA71 | page=71}}</ref>{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}} | combatant1 = {{Plainlist}} * {{flag|India}} * {{flag|Provisional Government of Bangladesh}} {{Endplainlist}} | combatant2 = {{Plainlist}} * {{flag|Pakistan}} {{Endplainlist}} | commander1 = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]<br /> {{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]<br /> {{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]<br /> {{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]<br /> {{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]<br /> {{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]<br /> ---- {{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]<br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]] ---- | commander2 = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&nbsp;[[Yahya Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]<br> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]<br /> {{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]<br /> {{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}} | strength1 = [[Indian Armed Forces]]: 825,000<ref>{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}</ref> – 860,000<ref name="Cloughley">{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|url-status=live}}</ref> '''Western Front:''' <br /> 13 infantry divisions, 1 armoured division + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]</ref><ref>[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]</ref><br/> '''Eastern Front:''' <br /> 11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69</ref> [[Mukti Bahini]]: 180,000<ref>{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}</ref> | strength2 = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000<ref name="Dixit">{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}</ref> – 365,000<ref name="Cloughley" /> '''Western Front:'''<br /> 7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><br /> '''Eastern Front:''' <br /> 4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref> [[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000<ref name="Leonard2006p806" /> | casualties1 = {{IND}}<br />2,500<ref name="Leonard2006p806" />–3,843 killed<ref name="injuredsoldiers">{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}</ref><br />9,851<ref name="injuredsoldiers"/>–12,000<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> wounded<br /> 2,100 captured<ref name="CW">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}</ref><br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]<br />30,000 killed<ref>[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27</ref> * 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]<ref>{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}</ref> * 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]] *Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}</ref><ref>{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey & Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY & RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}</ref><ref>{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}</ref> * Damage to several western Indian airfields<ref>{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}</ref><ref name="indiadefenceupdate.com">{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}</ref> '''Pakistani claims''' * 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}</ref> '''Indian claims''' * 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills">{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}</ref> '''Neutral claims''' * 45<ref name="Leonard2006p806">{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&pg=PA806 |publisher=Taylor & Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}</ref>–65<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> [[Indian Air Force|IAF Aircraft]] | casualties2 = {{PAK}}<br />5,866<ref>{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}</ref>–9,000 killed<ref>{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}</ref><br /> 10,000<ref name="CW" />–25,000 wounded<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref><br> 93,000 captured<br /> *2 [[Destroyer]]s *1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]] *1 [[PNS Ghazi|Submarine]]<ref name="BR">{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}</ref> *3 [[Patrol vessel]]s *7 [[Gunboat]]s * Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}</ref> * Pakistani airfields damaged and cratered<ref>{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}</ref> '''Pakistani claims''' * 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}</ref> '''Indian claims''' * 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills" /> '''Neutral claims''' * 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Leonard2006p806" /> }} ==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್== {{Infobox government agency | name = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ | type = Agency | seal = | seal_size = | seal_width = | seal_caption = | logo = | logo_width = | logo_caption = | image = | image_size = | image_caption = | formed = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}} | dissolved = | jurisdiction = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] | headquarters = Directorate General, NDRF, 6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001 | coordinates = <!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --> | motto = "आपदा सेवा सदैव सर्वत्र" | employees = ೧೩,೦೦೦ <ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman & Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}</ref> | budget = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}} | minister1_name = [[Amit Shah]] | minister1_pfo = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]] | minister2_name = | minister2_pfo = <!-- up to |minister7_name= --> | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = | deputyminister2_pfo = <!-- up to |deputyminister7_name= --> | chief1_name = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]] | chief1_position = Director General | chief2_name = | chief2_position = <!-- up to |chief9_name= --> | chief3_name = | chief3_position = | chief4_name = | chief4_position = | chief5_name = | chief5_position = | chief6_name = | public_protector = | deputy = | chief6_position = | chief7_name = | chief7_position = | chief8_name = | chief8_position = | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]] | keydocument1 = [[Disaster Management Act, 2005]] | website = {{URL|ndrf.gov.in}} | map = | map_size = | map_caption = | footnotes = | embed = | child1_agency = Karnataka State Disaster Response Force | child2_agency = Maharashtra State Disaster Response Force | child3_agency = Telangana State Disaster Response Force | child4_agency = Andhra Pradesh State Disaster Response Force }} ==ತುಂಗಭದ್ರಾ== {{Infobox dam | name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ | image = Tungabhadra Dam.jpg | image_caption = | name_official = Tungabhadra Dam | dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]] | location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],<br/> India | dam_type = Composite, Spillway length (701 m) | dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}} | dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation. | dam_width_base = | spillway_type = | spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s | construction_began = 1949 | opening = 1953 | cost = 1,066,342 Dollars | owner = [[Karnataka State]] | operator = Tungabhadra Board | website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in] | res_name = Tungabhadra Reservoir | res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft) | res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft) | res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl) | res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}} | res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}} | res_max_depth = | plant_operator = Karnataka Govt | plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops | plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]] | plant_annual_gen = | plant_commission = | plant_decommission = | location_map = India Karnataka#India | location_map_caption = | extra = }} {{Infobox film | name = ಭ್ರಮಯುಗಮ್ | image = Bramayugam poster.jpg | caption = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ | director = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]] | screenplay = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}} | story = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್ | based_on = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]<ref>{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}</ref> | producer = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}} | starring = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}} | cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್ | editing = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ | music = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್<ref>{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}</ref> | studio = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}} | distributor = {{ubl| *ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ) *ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ) *ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ) *ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}} | released = {{Film date|df=y|2024|02|15}} | runtime = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು<ref>{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}</ref> | country = ಭಾರತ | language = ಮಲಯಾಳಮ್<ref>{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}</ref> | budget = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |url-status=live }}</ref> | gross = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}</ref> }} ==jhdh== '''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ''' '''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Navbox |name = Hydrography of Karnataka |title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]] |state = {{{state|autocollapse}}} |listclass = hlist |groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; <!--reduces gap between wrapped groupname lines--> |group1 = Rivers |list1 = * [[Amarja]] * [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]] * [[Bhadra River|Bhadra]] * [[Bhima River|Bhima]] * [[Chakra River|Chakra]] * [[Chitravathi River|Chitravathi]] * [[Chulki Nala]] * [[Dandavati]] * [[Gangavalli River|Gangavalli]] * [[Ghataprabha River|Ghataprabha]] * [[Gurupura River|Gurupura]] * [[Hemavati River|Hemavati]] * [[Honnuhole]] * [[Kabini River|Kabini]] * [[Kali River (Karnataka)|Kali]] * [[Karanja River| Karanja]] * [[Kaveri]] * [[Kedaka River|Kedaka]] * [[Krishna River|Krishna]] * [[Kubja River|Kubja]] * [[Kumaradhara River|Kumaradhara]] * [[Kumudvathi River|Kumudvathi]] * [[Lakshmana Tirtha]] * [[Malaprabha River|Malaprabha]] * [[Manjira River|Manjira]] * [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]] * [[Netravati River|Netravati]] * [[Palar River|Palar]] * [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]] * [[Papagni River|Papagni]] * [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] * [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] * [[Shambhavi River|Shambhavi]] * [[Sharavati]] * [[Shimsha]] * [[Souparnika River|Souparnika]] * [[Tunga River|Tunga]] * [[Tungabhadra River|Tungabhadra]] * [[Varada]] * [[Varahi River|Varahi]] * [[Vedavathi River|Vedavathi]] * [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]] |group2 = Waterfalls |list2 = * [[Abbey Falls|Abbey]] * [[Bandaje Falls|Bandaje]] * [[Barkana Falls|Barkana]] * [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]] * [[Devaragundi]] * [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]] * [[Gokak Falls|Gokak]] * [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]] * [[Hebbe Falls|Hebbe]] * [[Irupu Falls|Irupu]] * [[Jaladurga | Jaladurga]] * [[Jog Falls|Jog]] * [[Kalhatti Falls|Kalhatti]] * [[Kunchikal Falls|Kuchikal]] * [[Magod Falls|Magod]] * [[Mallalli Falls|Mallalli]] * [[Muthyala Maduvu]] * [[Sathodi Falls|Sathodi]] * [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]] * [[Shivganga falls|Shivganga]] * [[Unchalli Falls|Unchalli]] * [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] |group3= Lakes |list3= * [[Harangi Reservoir|Harangi]] * [[Hebbal Lake, Bangalore]] * [[Hebbal Lake, Mysore]] * [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] * [[Honnamana Kere]] * [[Karanji Lake|Karanji]] * [[Krishna Raja Sagara]] * [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]] * [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]] * [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] * [[Shanti Sagara]] * [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]] * [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] * [[Yele Mallappa Shetty Lake]] |group4= Beaches |list4= * [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]] * [[Murudeshwara]] * [[Karwar]] * [[Kapu, Karnataka|Kapu]] * [[Kudle beach|Kudle]] * [[Malpe]] * [[Maravanthe]] * [[NITK Beach]] * [[Panambur Beach|Panambur]] * [[Someshwar Beach|Someshwar]] * [[St. Mary's Islands]] * [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]] * [[Trasi]] |group5= Dams |list5= * [[Almatti Dam|Almatti]] * [[Basava Sagara]] * [[Bhadra Dam]] * [[Gorur dam|Gorur]] * [[Harangi Dam|Harangi]] * [[Kabini Dam|Kabini]] * [[Kadra Dam|Kadra]] * [[Kanva Reservoir|Kanva]] * [[Kodasalli Dam|Kodasalli]] * [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]] * [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] * [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]] * [[Renuka Sagara]] * [[Shanti Sagara]] * [[Supa Dam|Supa]] * [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]] * [[Vani Vilasa Sagara]] }}<noinclude> {{Documentation|content= {{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}} {{collapsible option}} }} == ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Infobox government agency | agency_name = Ministry of Finance | seal = Government of India logo.svg | seal_width = 100px | seal_caption = Branch of Government of India | logo = Ministry of Finance India.svg | nativename_a = | formed = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}} | logo_size = 230px | logo_caption = Ministry of Finance | preceding1 = | jurisdiction = [[Government of India]] | headquarters = [[North Block|Cabinet Secretariat]]<br/> [[Raisina Hill]], [[New Delhi]] | latd = | latm = | lats = | latNS = | longd = | longm = | longs = | longEW = | employees = | budget = | minister1_name = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]] | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]] | deputyminister2_pfo = [[Minister of State]] | chief1_name = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] & [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary) | chief2_name = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief2_position = Expenditure Secretary | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = | child1_agency = <small>Department of Economic Affairs</small> | child2_agency = <small>Department of Expenditure</small> | child3_agency = <small>Department of Revenue</small> | child4_agency = <small>Department of Financial Services</small> | child5_agency = <small>Department of Investment and Public Asset Management</small> | child6_agency = <small>Department of Public Enterprise</small> | keydocument1 = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget] | keydocument2 = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey] | website = https://finmin.gov.in/ | chief3_name = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management) | chief4_name = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}</ref> | chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services) | chief5_name = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief5_position = Economic Affairs Secretary | chief6_name = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]] | chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Department of Public Enterprises) | chief7_name = [[V. Anantha Nageswaran]] | chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]] | chief8_name = | chief8_position = }} == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು== {{Navbox |name = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] | titlestyle = background:#ccf; | style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9; | groupstyle = background:#ddf;width:10%; |liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; <!--otherwise lists can appear to form continuous whole--> |group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ |list1 = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] |group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |list2 = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ |list3 = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}} |group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list4 = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list5 = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain & Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}} |group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list6 = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]] |list7 = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}} [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}} }}<noinclude> [[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]] [[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]<!--probably needs focusing--> </noinclude> == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ== {{Navbox |name = Banking in India |title = {{flag icon|India}} [[Banking in India]] |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |above = |group1 = Institutes |list1 = {{Navbox|child |group1 = [[Central bank]] |list1 = {{Reserve Bank of India}} |group2 = Think tanks |list2 = * [[Banks Board Bureau|BBB]] * [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]] * [[National Payments Corporation of India|NPCI]] * [[Indian Banks' Association|IBA]] * [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]] |group3 = Speciality banks |list3 = * [[IFCI]] * ''' [[All India Financial Institutions]] :''' * [[Exim Bank of India]] * [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]] * [[National Housing Bank|NHB]] * [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]] |group4 = Other |list4 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]] * [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]] }} |group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector <br />banks]] |list2 = * [[Bank of Baroda]] * [[Bank of India]] * [[Canara Bank]] * [[Central Bank of India]] * [[Indian Bank]] * [[Indian Overseas Bank]] * [[Jammu & Kashmir Bank]] * [[Punjab & Sind Bank]] * [[Punjab National Bank]] * [[State Bank of India]] * [[UCO Bank]] * [[Union Bank of India]] |group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector <br />banks]] |list4 = * [[Axis Bank]] * [[Bandhan Bank]] * [[CSB Bank]] * [[City Union Bank]] * [[DCB Bank]] * [[Dhanlaxmi Bank]] * [[Federal Bank]] * [[HDFC Bank]] * [[ICICI Bank]] * [[IDBI Bank]] * [[IDFC First Bank]] * [[IndusInd Bank]] * [[Karnataka Bank]] * [[Karur Vysya Bank]] * [[Kotak Mahindra Bank]] * [[Nainital Bank]] * [[RBL Bank]] * [[South Indian Bank]] * [[Tamilnad Mercantile Bank]] * [[Yes Bank]] | group5 = Foreign banks | list5 = * [[Abu Dhabi Commercial Bank]] * [[ANZ (bank)|ANZ]] * [[Bank Maybank Indonesia]] * [[Bank of America]] * [[Bank of Bahrain and Kuwait]] * [[Bank of Ceylon]] * [[Barclays]] * [[Credit Suisse]] * [[CTBC Bank]] * [[Deutsche Bank]] * [[HSBC Bank India|HSBC]] * [[Maybank]] * [[MUFG Bank|MUFJ]] * [[Rabobank]] * [[Scotiabank]] * [[Standard Chartered India]] {{Navbox|child |group1 = Wholly owned subsidiary (WOS) |list1 = * [[DBS Bank]] * [[State Bank of Mauritius]] |group2 = Wound up/closed (or in process) |list2 = * [[Antwerp Diamond Bank]] * [[Citibank India|Citibank]] }} | group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]] | list6 = * [[AU Small Finance Bank|AU]] ** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]] * [[Capital Small Finance Bank|Capital]] * [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]] * [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]] * [[Jana Small Finance Bank|Jana]] * [[North East Small Finance Bank|North East]] * [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]] * [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]] |group7 = [[Payments bank]]s |list7 = *[[Airtel Payments Bank|Airtel]] *[[National Securities Depository]] *[[India Post Payments Bank|India Post]] *[[Jio Payments Bank|Jio]] *[[Paytm Payments Bank|Paytm]] {{Navbox|child |group1 = Surrendered licencees <br/>or wound up |list1 = *[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]] **[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]] *[[Tech Mahindra]] }} | group8 = [[Cooperative banking|Cooperative <br />banks]] | list8 = * [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]]. * [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]] * [[Cosmos Bank]] * [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]] * [[Kerala Bank]] * [[Mizoram Co-operative Apex Bank]] * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] * [[Repco Bank]] * [[Saraswat Bank]] * [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]] * [[TNSC Bank]] | group9 = [[Regional rural bank]]s | list9 = * [[Assam Gramin Vikash Bank]] * [[Bangiya Gramin Vikash Bank]] * [[Mizoram Rural Bank]] * [[Paschim Banga Gramin Bank]] * [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]] * [[Tamil Nadu Grama Bank]] * [[Uttar Bihar Gramin Bank]] * [[Uttarakhand Gramin Bank]] * [[Vananchal Gramin Bank]] {{Navbox|child |group1 = Andhra |list1 = * [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]] * [[Andhra Pragathi Grameena Bank]] |group2 = Kerala |list2 = * [[Kerala Gramin Bank]] * [[North Malabar Gramin Bank]] * [[South Malabar Gramin Bank]] |group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]] |list3 = *[[Allahabad UP Gramin Bank]] *[[Gramin Bank of Aryavart]] *[[Sarva UP Gramin Bank]] }} | group10 = Defunct banks | list10 = {{Navbox|child |group1 = Merged |list1 = {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[New Bank of India]] * [[Dena Bank]] * [[Vijaya Bank]] * [[Allahabad Bank]] * [[Andhra Bank]] * [[Corporation Bank]] * [[Oriental Bank of Commerce]] * [[United Bank of India]] * [[Syndicate Bank]] |group2 = SBI |list2 = * [[Bank of Bombay]] * [[Bank of Calcutta]] * [[Bank of Madras]] * [[Imperial Bank of India]] * [[State Bank of Bikaner & Jaipur]] * [[State Bank of Hyderabad]] * [[State Bank of Indore]] * [[State Bank of Mysore]] * [[State Bank of Patiala]] * [[State Bank of Saurashtra]] * [[State Bank of Travancore]] * [[Bharatiya Mahila Bank]] |group3 = Rescued |list3 = * [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC) * [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS) * [[Nedungadi Bank]] (PNB) * [[United Western Bank]] (IDBI) * [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank) * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB) |group4 = Acquired |list4 = * [[Bank of Madura]] * [[Bank of Rajasthan]] * [[Bengal Central Bank]] * [[Centurion Bank of Punjab]] * [[Chartered Bank of India, Australia and China]] * [[Grindlays Bank]] ** [[National Bank of India]] * [[ING Vysya Bank]] * [[Mercantile Bank of India, London and China]] * [[Lord Krishna Bank]] * [[Suvarna Sahakari Bank]] * [[Times Bank]] * [[Vysya Bank]] {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[Bharat Overseas Bank]] * [[Pandyan Bank]] }} }} |group3 = Wound up |list3 = * [[Bank of Chettinad]] * [[Dass Bank]] |group4 = Failed |list4 = * [[Alliance Bank of Simla]] * [[Arbuthnot & Co]] * [[Commercial Bank of India]] * [[Exchange Bank of India & Africa]] * [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]] * [[Oudh Commercial Bank]] * [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]] |group5 = Liquidated |list5 = * [[Bengal Bank (1784)]] * [[Bank of Bombay (1720)]] * [[Bank of Hindostan]] * [[General Bank of India]] * [[General Bank of Bengal and Bihar]] * [[Nath Bank]] * [[Palai Central Bank]] * [[The Commercial Bank (1819)]] * [[The Calcutta Bank (1824)]] * [[The Union Bank (1828)]] * [[The Government Savings Bank (1833)]] * [[The Bank of Mirzapore (1835)]] * [[Travancore National and Quilon Bank]] }} | group11 = Networks | list11 = {{Navbox|child |group1 = [[Interbank network]]s |list1 = * [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]] * [[National Financial Switch|NFS]] * [[Plus (interbank network)|PLUS]] |group2 = [[Interbank_network|ATM networks]] |list2 = * [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]] * [[Cashnet]] * [[CashTree]] * [[MITR ATM Sharing Network|MITR]] }} | group12 = [[Payment card|Cards]] | list12 = * [[Mastercard]] ** [[Debit Mastercard]] ** [[Maestro (debit card)|Maestro]] * [[RuPay]] * [[Visa Inc|Visa]] ** [[Visa Debit]] ** [[Visa Electron]] | group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s | list13 = * [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]] * [[Bharat Bill Payment System|BBPS]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[Immediate Payment Service|IMPS]] * [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]] * [[Real-time gross settlement|RTGS]] * [[Unified Payments Interface|UPI]] | group15 = [[Payment service provider|Payment service<br /> providers]] | list15 = * [[Atom Technologies|Atom]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[BillDesk]] * [[Infibeam|CCAvenue]] * [[Paytm Payments Bank|Paytm]] * [[Sarvatra Technologies]] * [[Zeta India]] {{Navbox|child |group1 = [[Digital wallet]]s |list1 = * [[Amazon Pay]] * [[BharatPe]] * [[Freecharge]] * [[Google Pay (payment method)|Google Pay]] * [[Mobikwik]] * [[Payoneer]] * [[PayU]] * [[Payworld]] * [[PhonePe]] }} | group17 = Related topics | list17 = * [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]] * [[Bank run]] * [[Indian black money|Black money]] * [[Counterfeit money]] * [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]] * [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]] ** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]] ** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]] * [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]] * '''Lists: ''' [[List of banks in India|List of banks]] * [[List of oldest banks in India]] {{Navbox|child |group1 = Protocol <br> and codes |list1 = * [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]] * [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]] * [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]] * [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]] |group2 = Rates & <br> ratios |list2 = {{Navbox|child |group1 = Rates |list1 = * [[Bank rate]] * [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]] * [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]] |group2 = Ratios |list2 = * [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]] * [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]] * [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]] }} |group3 = Regulators |list3 = * [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]] * [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]] * [[SEBI|Securities - SEBI]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]] |group4 = Insolvency, <br> bankruptcy and <br> reconstruction |list4 = {{Navbox|child |group1 = Boards |list1 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]] |group2 = Legislation |list2 = * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]] |group3 = Companies |list3 = * ARCIL * Edelweiss ARC * IAMCL }} |group5 = Legislation |list5 = * [[Banking Regulation Act, 1949]] * [[Government Securities Act, 2006]] * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]] * [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]] * [[Income-tax Act, 1961]] * [[Companies Act, 2013]] * [[Insurance Act, 1938]] * [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]] |group6 = Tribunals |list6 = * [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]] * [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]] |group7 = Measures |list7 = * [[Prompt Corrective Action]] |group8 = Other |list8 = * [[Institute of Banking Personnel Selection]] * [[Mumbai Consensus]] }} }} == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು== {{Navbox |name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು |title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು |state = collapsible |navbar = plain |group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]] |group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]] |group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]] |group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]] |group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]] |group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]] |group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]] |group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] |group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]] |group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]] |group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]] |group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]] |group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]] |group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] |group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]] |list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]] |group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]] |group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]] |group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]] |group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]] |group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]] |group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]] |group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]] |group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]] |group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]] |group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]] }} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !rowspan=2|ಜಿಲ್ಲೆ<ref>{{Cite web|title=ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|url=https://ceo.karnataka.gov.in/finalRoll_2022/Dist_List.aspx|website=ceo.karnataka.gov.in|access-date=19 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022|archive-date=28 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220928033923/https://ceo.karnataka.gov.in/finalroll_2022/Dist_List.aspx|url-status=dead}}</ref> !colspan=2|ಮತಕ್ಷೇತ್ರ |colspan=3 bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|<span style="color:white;">'''ಕಾಂಗ್ರೆಸ್'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}"|[[ಜನತಾ ದಳ (ಸೆಕ್ಯುಲರ್)|<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿಎಸ್'''</span>]] |- !# !ಹೆಸರು !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10">{{Cite web |title=ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ |url=https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |access-date= |website=ceo.karnataka.gov.in |archive-date=13 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230513072828/https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ: 10 ಮೇ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.livemint.com/elections/karnataka-complete-list-of-bjp-candidates-in-the-fray-for-10-may-assembly-polls-11683382336231.html |access-date=2023-05-10 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510155647/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ 2023: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಮತಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |access-date=2023-04-14 |website=Financialexpress |language=en |archive-date=14 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414203703/https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-03 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510154818/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |date=2023-05-04 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/Fuck-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-jd-s-candidates-101683183163371.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |1 |[[ನಿಪ್ಪಾಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಿಪ್ಪಾಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಶಿಕಲಾ ಅಣ್ಣಾಸಾಹೇಬ ಜೋಲ್ಲೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಕಾಸಾಹೇಬ ಪಂಡುರಂಗ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ಮರುತಿ ಪವಾರ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |2 |[[ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ವಿಶ್ವನಾಥ ಕಟ್ಟಿ|ರಾಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಹಾಸ್ ಸದಾಶಿವ್ ವಾಲ್ಕೆ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |3 |[[ಅಥಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಥಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಹೇಶ್ ಕುಮತಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸವದಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಕಾಂತ್ ಪಡಸಾಲಿಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |4 |[[ಕಾಗವಾಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಗವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶ್ರೀಮಂತ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಭರಮಗೌಡ ಅಳಗೌಡ ಕಾಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಎಂ. ಚುಂಗಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |5 |[[ಕುಡಚಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಡಚಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪಿ. ರಾಜೀವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ)|ಪಿ. ರಾಜೀವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹೇಂದ್ರ ಕೆ. ತಮ್ಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದ ಗುಳಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |6 |[[ರಾಯಬಾಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಬಾಗ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಲಿಂಗಪ್ಪ ಐಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾವೀರ್ ಮೋಹಿತ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಮಳಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |7 |[[ಹುಕ್ಕೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಉಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಪ್ಪಯ್ಯಗೌಡ ಬಸಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |8 |[[ಅರಭಾವಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಭಾವಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಾಲಚಂದ್ರ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅರವಿಂದ ದಲ್ವಾಯಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |9 |[[ಗೋಕಾಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋಕಾಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾಂತೇಶ ಕಡದಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಬಾಲಪ್ಪ ಗಿದ್ದನ್ನವರ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |10 |[[ಯಂಕನಮರಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಂಕನಮರಡಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ಹುಂಡ್ರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸತೀಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮರುಟಿ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಅಸ್ತಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |11 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರವಿ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಸೀಫ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಾನಂದ ಮುಗಲಿಹಾಳ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |12 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅಭಯ್ ಪಾಟೀಲ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಭಾವತಿ ಮಾಸ್ತಮರ್ಡಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಘೋಲ್ಕರ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |13 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗೇಶ್ ಮನೋಲ್ಕರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹೆಬ್ಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಗೌಡ ರುದ್ರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |14 |[[ಖಾನಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಖಾನಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿತ್ತಲ ಸೋಮಣ್ಣ ಹಳಗೆಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಂಜಲಿ ನಿಂಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಸೀರ್ ಬಪೂಲ್ಸಾಬ್ ಭಗವಾನ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |15 |[[ಕಿತ್ತೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಿತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹಾಂತೇಶ್ ದೊಡ್ಡಗೌಡರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಪಾಟೀಲ್|ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ದಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಿಂಗಯ್ಯ ಪೂಜೆರಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |16 |[[ಬೈಲಹೊಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಲಹೊಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಮೆಟ್ಗುಡ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಹಾಂತೇಶ್ ಕೌಜಲಗಿ|ಕೋಜಳಗಿ ಮಹಾಂತೇಶ್ ಶಿವಾನಂದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಮಡಲಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |17 |[[ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರತ್ನಾ ಮಮಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಶ್ವಾಸ್ ವಸಂತ್ ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೌರಭ್ ಆನಂದ್ ಚೋಪ್ರಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |18 |[[ರಾಮದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಮದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಚಿಕ್ಕ ರೇವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಪಟ್ಟಣ|ಅಶೋಕ್ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಪಾಟನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಮುಧೋಳ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |19 |[[ಮುಧೋಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಧೋಲ್]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗೋವಿಂದ್ ಕಾರ್ಜೋಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್.ಬಿ. ತಿಮ್ಮಾಪುರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಧರ್ಮರಾಜ್ ವಿಠಲ ದೋಡ್ಡಮಾಣಿ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |20 |[[ತೇರದಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೇರದಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ದು ಸಾವಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸಿದ್ದಪ್ಪ ರಾಮಪ್ಪ ಕೊಳ್ಳೋಣೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಅರ್ಜುನ ಕೋಟೆಮಾಡಿಲಾ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |21 |[[ಜಮಖಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಮಖಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಗುಡಗಂಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆನಂದ ಸಿದ್ದು ನರಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಯಾಕೂಬ್ ಕಾಪ್ಡೇವಾಲ್ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |22 |[[ಬಿಳಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಿಳಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುರುಗೇಶ್ ನಿರಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ತುಮಕೋಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುಕ್ಮುದ್ದಿನ್ ಸೌದಗರ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |23 |[[ಬಾದಾಮಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾದಾಮಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಾಂತಾ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ|ಬಿ. ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮನ್ತಪ್ಪ ಬಿ. ಮವನಿಮರದ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |24 |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ ಚರಣ್ತಿಮಠ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಹುಲ್ಲಪ್ಪ ಯಮಾನಪ್ಪ ಮೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |25 |[[ಹುಂಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಂಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಜಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಜಯಾನಂದ ಕಾಶ್ಯಪನವರಿಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಪ್ಪ ಬೋಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |26 |[[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ (ನಡಹಳ್ಳಿ)|ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಪ್ಪಾಜಿ ಚನ್ನಬಸವರಾಜ ಶಂಕರರಾವ್ ನಡಗೌಡ|ಸಿ.ಎಸ್. ನಡಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಎಸ್. ಸೊಲ್ಲಾಪುರ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |27 |[[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸೊಮಾನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶರಣಪ್ಪ ಟಿ. ಸುನಾಗರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಭಿಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |28 |[[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್.ಕೆ. ಬೆಲ್ಲುಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಿವಾನಂದ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೊಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |29 |[[ಬಾಬಲೇಶ್ವರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಬಲೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವಿಜುಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ಬಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ್ ಹೊನವಾಡ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |30 |[[ವಿಜಯಪುರ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯಪುರ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸಂಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ಯತ್ನಾಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದ್ ಮುಷ್ರಿಫ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಂಡೆ ನವಾಸ್ ಮಾಬಾರಿ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |31 |[[ನಾಗಥಾನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಥಾನ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂಜೀವ್ ಐಹೊಳೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿತ್ತಲ್ ಕಟ್ಟಕಧೋಂಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವನಂದ ಪಿ. ಚೌವಾಣ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |32 |[[ಇಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಇಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಸಗೌಡ ಬಿರಾದರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಶವಂತ ರಾಯಗೌಡ ವಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ.ಡಿ. ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |33 |[[ಸಿಂದಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂದಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮೇಶ್ ಭೂಶನೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಎಂ. ಮಾನಗೊಳಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿಶಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಶಿವಾನಂದ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |34 |[[ಅಫಜಲಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಫಜಲಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾಲಿಕಯ್ಯ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ವೈ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಕುಮಾರ್ ನಾಟೇಕರ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |35 |[[ಜೇವರ್ಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜೇವರ್ಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವಣ್ಣ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ರಾಡ್ಡೇವಾಡಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೊಡ್ಡಪ್ಪಗೌಡ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |36 |[[ಶೋರಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೋರಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ (ರಾಜು ಗೌಡ)|ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರವಣ ಕುಮಾರ್ ನಾಯಕ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |37 |[[ಶಹಾಪುರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಹಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೀನ್‌ರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣಬಸಪ್ಪ ದರ್ಶನಪುರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |38 |[[ಯಾದಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಾದಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೆಂಕಟ್ರೆಡ್ಡಿ ಮುದನಾಳ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಚನ್ನರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ ತುನ್ನೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ.ಬಿ. ಮಲಾಕ ರೆಡ್ಡಿ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |39 |[[ಗುರಮಿಟಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುರಮಿಟಕಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಲಲಿತಾ ಅನಪುರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬುರಾವ್ ಚಿಂಚನಸೂರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಶರಣಗೌಡ ಕಂದಕೂರ್]] |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |40 |[[ಚಿತ್ತಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ತಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಣಿಕಾಂತ ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯಾಂಕ ಖರ್ಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಭಚಂದ್ರ ರಾಠೋಡ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |41 |[[ಸೇಡಂ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೇಡಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಳರಾಜ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |42 |[[ಚಿಂಚೋಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂಚೋಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅವಿನಾಶ್ ಜಾಧವ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಬಾಸ್ ವಿ. ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜೀವ್ ಯಕಪು |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |43 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ್ ಮತ್ತಿಮುಡ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರೇವು ನಾಯ್ಕ ಬೆಳಮಗಿ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"|[[ಜೆಡಿಎಸ್]] [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]], [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ಸಿಪಿಐ(ಎಂ)]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]], [[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; ಮತ್ತು [[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-19 |title=ಜೆಡಿಎಸ್ 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಪಿಐಗೆ ತಲಾ 3 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0013-0389 |archive-date=25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425010850/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಮೂರನೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಿತು |url=https://www.udayavani.com/english-news/ktaka-polls-jds-release-third-list-of-candidates-announces-support-to-candidates-from-other-parties |access-date=2023-04-27 |website=www.udayavani.com}}</ref> ಆದರೆ, [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ.}} |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |44 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್ ರೇವೂರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಲ್ಲಂಪ್ರಭು ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |45 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕನೀಜ್ ಫಾತಿಮಾ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಸೀರ್ ಹುಸೈನ್ ಉಸ್ತಾದ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |46 |[[ಆಲಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಆಲಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸುಬಾಸ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜಯ್ ವಡೆಕಾರ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |47 |[[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶರನು ಸಲಗರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿಜಯ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ವೈ. ಕ್ವಾದ್ರಿ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |48 |[[ಹುಮನಾಬಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಮನಾಬಾದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿದ್ದು ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಶೇಖರ ಬಸವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಎಂ. ಫಯಾಜ್ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |49 |[[ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶೈಲೇಂದ್ರ ಬೆಲ್ದಲೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಖೇನಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಂಡೆಪ್ಪ ಕಾಷೇಂಪುರ]] |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |50 |[[ಬೀದರ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಈಶ್ವರ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಹೀಮ್ ಖಾನ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ರಹೀಮ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರ್ಯಕಾಂತ ನಾಗಮರಪಟ್ಟಿ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |51 |[[ಭಾಲ್ಕಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಾಲ್ಕಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಖಂಡ್ರೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಈಶ್ವರ ಖಂಡ್ರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರೌಫ್ ಪಟೇಲ್ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |52 |[[ಔರಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಔರಾದ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರಭು ಚೌಹಾಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿಂದೆ ಭೀಮಸೇನ ರಾವ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೈಸಿಂಗ್ ರಾಠೋಡ |- | rowspan="7" |[[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |53 |[[ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ತಿಪ್ಪರಾಜ ಹವಾಲ್ದಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ದದ್ದಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ |- |54 |[[ರಾಯಚೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಶಲಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಇ |- |55 |[[ಮಾನ್ವಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾನ್ವಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ.ವಿ. ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ. ಹಂಪಯ್ಯ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |56 |[[ದೇವದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವದುರ್ಗ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಶಿವನಗೌಡ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀದೇವಿ ಆರ್. ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕರೆಮ್ಮ ಜಿ. ನಾಯಕ |- |57 |[[ಲಿಂಗಸಗೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಲಿಂಗಸಗೂರು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾನಪ್ಪ ಡಿ. ವಜ್ಜಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಹೂಲಗೇರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದು ಬಂಡಿ |- |58 |[[ಸಿಂಧನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂಧನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಕರಿಯಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಹಂಪನಗೌಡ ಬದರ್ಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟರಾವ್ ನಡಗೌಡ |- |59 |[[ಮಸ್ಕಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಸ್ಕಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರತಾಪಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ತುರ್ವಿಹಾಳ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶರಣಪ್ಪ ಕುಂಬಾರ |- | rowspan="5" |[[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |60 |[[ಕುಷ್ಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಷ್ಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಮರೆಗೌಡ ಬಯ್ಯಾಪುರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಸುರ್ವಿ |- |61 |[[ಕನಕಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಗಿರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ದಡೇಸಗೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿವರಾಜ ಸಂಗಪ್ಪ ತಂಗಡಗಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶೋಕ್ ಉಮ್ಮಲಟ್ಟಿ |- |62 |[[ಗಂಗಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗಂಗಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪರಣ್ಣ ಮುನವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅನ್ಸಾರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಆರ್. ಚೆನ್ನಕೇಶವ |- |63 |[[ಯಲಬುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಬುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹಾಲಪ್ಪ ಆಚಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಸವರಾಜ ರಾಯರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊನನ್ ಗೌಡ |- |64 |[[ಕೊಪ್ಪಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಪ್ಪಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳಾ ಅಮರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರ ಹಿಟ್ನಾಳ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚಂದ್ರಶೇಖರ |- | rowspan="4" |[[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |65 |[[ಶಿರಹಟ್ಟಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿರಹಟ್ಟಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರು ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಜಾತಾ ಎನ್. ದೊಡ್ಡಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮಂತಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |66 |[[ಗದಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗದಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲ್ ಮೇನಸಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕನಗೌಡ ಗೋವಿಂದ ಗೌಡರ |- |67 |[[ರೋಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರೋಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಳಕಪ್ಪ ಬಂಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗುರುಪಾದಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುಗದಂ ಸಾಬ |- |68 |[[ನರಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಆರ್. ಯವಗಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುದ್ರ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- | rowspan="7" |[[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |69 |[[ನವಲಗುಂದ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನವಲಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಂಕರ್ ಪಾಟೀಲ್ ಮುನೇನಕೊಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಕೊನರಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಲ್ಲಪ್ಪ ಗಡ್ಡಿ |- |70 |[[ಕುಂದಗೋಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಗೋಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕುಸುಮ ಶಿವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಲಿ ಅಲ್ಲಾಸಾಬ |- |71 |[[ಧಾರವಾಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಧಾರವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೃತ್ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಹಗೇದಾರ |- |72 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕ್ರಾಂತಿ ಕಿರಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಬ್ಬಯ್ಯ ಪ್ರಸಾದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಪ್ಪ ಹಲಹರವಿ |- |73 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹೇಶ್ ತೆಗಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ಶೆಟ್ಟರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದಲಿಂಗೇಶಗೌಡ ಒಡೆಯಾರ |- |74 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ|ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ದೀಪಕ್ ಚಿಂಚೋರೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುರಾಜ್ ಹುನಸಿಮರದ |- |75 |[[ಕಲಘಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಲಘಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗರಾಜ್ ಚಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಂತೋಷ್ ಲಾಡ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಪ್ಪ ಶೀಗೇಹಟ್ಟಿ |- | rowspan="6" |[[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |76 |[[ಹಳಿಯಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಳಿಯಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್. ವಿ. ದೇಶಪಾಂಡೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ಎಲ್. ಕೊಟ್ನೇಕರ |- |77 |[[ಕಾರವಾರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರವಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರೂಪಾಲಿ ಸಂತೋಷ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸತೀಶ್ ಕೃಷ್ಣ ಸೈಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚೈತ್ರ ಕೊಟ್ಕರ |- |78 |[[ಕುಮಟ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಮಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದಿನಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಿವೇದಿತ್ ಅಲ್ವಾ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರಜ್ ಸೋನಿ ನಾಯಕ |- |79 |[[ಭಟ್ಕಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಟ್ಕಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಬಾಳಿಯಾ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಎಸ್. ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಂದ್ರ ನಾಯಕ |- |80 |[[ಸಿರ್ಸಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರ್ಸಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಹೆಗಡೆ ಕಾಗೇರಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಭೀಮಣ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉಪೇಂದ್ರ ಪೈ |- |81 |[[ಯಲ್ಲಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲ್ಲಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಬೈಲ್ ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ|ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಶ್ ನಾಯಕ |- | rowspan="6" |[[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |82 |[[ಹಾನಗಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾನಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಸಜ್ಜನಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಾನೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನೋಹರ ತಹಸೀಲ್ದಾರ |- |83 |[[ಶಿಗಗಾಂವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗಗಾಂವ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಾಸಿರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಪಠಾಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಧರ ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಯೆಲಿಗಾರ |- |84 |[[ಹಾವೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾವೇರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗವಿಸಿದ್ದಪ್ಪ ದ್ಯಾಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರುದ್ರಪ್ಪ ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಮಾಲಗಿ |- |85 |[[ಬ್ಯಾಡಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬ್ಯಾಡಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರೂಪಕ್ಷಪ್ಪ ಬಳ್ಳಾರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜ ಎನ್. ಶಿವಣ್ಣನವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |86 |[[ಹಿರೇಕೆರೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರೇಕೆರೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ಬಾಣಕಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಯಾನಂದ ಜವಣ್ಣವರ |- |87 |[[ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರುಣಕುಮಾರ ಗುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕೆ. ಕೊಲಿವಾಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡರ |- | rowspan="3" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |88 |[[ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಟಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುತ್ರೇಶ |- |89 |[[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ರಾಮಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಲ್. ಬಿ. ಪಿ. ಭೀಮ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಕೆ. ನೇಮಿರಾಜ ನಾಯಕ]] |- |90 |[[ವಿಜಯನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಆರ್. ಗವಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- | rowspan="5" |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |91 |[[ಕಂಪ್ಲಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಂಪ್ಲಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ ಬಾಬು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜೆ. ಎನ್. ಗಣೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ನಾಯಕ |- |92 |[[ಸಿರಗುಪ್ಪ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರಗುಪ್ಪ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ.ಎಸ್. ಸೋಮಲಿಂಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಎಂ. ನಾಗರಾಜ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ |- |93 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ನಾಗೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |94 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಸೋಮಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಾರಾ ಭರತ್ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅನಿಲ್ ಲಾಡ್]] |- |95 |[[ಸಂಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಂಡೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಲ್ಪಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಇ. ತುಕಾರಾಂ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೋಮಪ್ಪ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |96 |[[ಕೂಡ್ಲಿಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೂಡ್ಲಿಗಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕೇಶ್ ವಿ. ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಟಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊಡಿಹಳ್ಳಿ ಭೀಮಪ್ಪ |- | rowspan="6" |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |97 |[[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ವೈ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಹದೇವಪ್ಪ |- |98 |[[ಚಳ್ಳಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ರಘುಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಶ |- |99 |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಎಚ್. ತಿಪ್ಪಾರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಸಿ. ವೀರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ರಘು ಆಚಾರ]] |- |100 |[[ಹಿರಿಯೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರಿಯೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರಪ್ಪ |- |- |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |101 |[[ಹೊಸದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಸದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಲಿಂಗಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಜಿ. ಗೋವಿಂದಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |- |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |102 |[[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ಚಂದ್ರಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಅಂಜನೇಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |103 |[[ಜಗಲೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಗಲೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ವಿ. ರಾಮಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |104 |[[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಕರುಣಾಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎನ್. ಕೊಟ್ರೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎನ್. ಎಂ. ನೂರ್ ಅಹ್ಮದ್ |- | rowspan="6" |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |105 |[[ಹರಿಹರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಿಹರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ.ಪಿ. ಹರೀಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಂದಗವಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್.ಎಸ್. ಶಿವಶಂಕರ |- |106 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕಿಕೆರೆ ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎಸ್. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |107 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಜಯ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಾಮನೂರು ಶಿವಶಂಕರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಮಾನುಲ್ಲಾ ಖಾನ |- |108 |[[ಮಾಯಕೊಂಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಯಕೊಂಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ.ಎಸ್. ಬಸವರಾಜು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದಪ್ಪ |- |109 |[[ಚನ್ನಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚನ್ನಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜು ವಿ. ಶಿವಗಂಗ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತೇಜಸ್ವಿ ಪಟೇಲ್ |- |110 |[[ಹೊನ್ನಾಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊನ್ನಾಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಪಿ. ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ.ಜಿ. ಶಾಂತನಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಗೌಡ |- | rowspan="7" |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |111 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶೋಕ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಕರಿಯಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಪೂರ್ಯ ನಾಯಕ |- |112 |[[ಭದ್ರಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭದ್ರಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಗೋಟಿ ರುದ್ರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಕೆ. ಸಂಗಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಅಪ್ಪಾಜಿಗೌಡ |- |113 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಸಿ. ಯೋಗೀಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅಯನೂರು ಮಂಜುನಾಥ]] |- |114 |[[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಗ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕಿಮ್ಮನೆ ರತ್ನಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ರಾಮ್ |- |115 |[[ಶಿಕಾರಿಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಕಾರಿಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ವೈ. ವಿಜಯೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ.ಬಿ. ಮಾಲತೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |116 |[[ಸೊರಬ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೊರಬ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕುಮಾರ ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಧು ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಸೂರು ಚಂದ್ರೇಗೌಡ |- |117 |[[ಸಾಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಾಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹರತಾಳು ಹಾಲಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬೇಲೂರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಾಕಿರ್ |- | rowspan="5" |[[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |118 |[[ಬೈಂದೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಂದೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರುರಾಜ್ ಗಂಟಿಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲ ಪೂಜಾರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನ್ಸೂರ್ ಇಬ್ರಾಹಿಂ |- |119 |[[ಕುಂದಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ್ ಕೊಡ್ಗಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ. ದಿನೇಶ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಕುಂದಾಪುರ |- |120 |[[ಉಡುಪಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಉಡುಪಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಯಶಪಾಲ್ ಸುವರ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಸಾದ್ ರಾಜ್ ಕಾಂಚನ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದಕ್ಷತ್ ಆರ್. ಶೆಟ್ಟಿ |- |121 |[[ಕಾಪು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಪು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರ್ಮೆ ಸುರೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಸೊರಕೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಬೀನಾ ಸಮದ್ |- |122 |[[ಕಾರಕಲ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರಕಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸುನಿಲ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಉದಯ್ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀಕಾಂತ್ ಕೊಚೂರ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |123 |[[ಶೃಂಗೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೃಂಗೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಡಿ. ಎನ್. ಜೀವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಟಿ.ಡಿ. ರಾಜೇಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |- |124 |[[ಮೂಡಿಗೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೂಡಿಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೀಪಕ್ ದೊಡ್ಡಯ್ಯ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಯನಾ ಜ್ಯೋತಿ ಜಾವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಪಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ |- |125 |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಟಿ. ರವಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಡಿ. ತಮ್ಮಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮಾಶೆಟ್ಟಿ |- |126 |[[ತಾರೀಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಾರೀಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |127 |[[ಕಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಡೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಪ್ರಕಾಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಆನಂದ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೈ.ಎಸ್.ವಿ. ದತ್ತ |- | rowspan="11" |[[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |128 |[[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜೆ. ಸಿ. ಮಧುಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಬಿ. ಸುರೇಶ ಬಾಬು |- |129 |[[ತಿಪಟೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಿಪಟೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ನಾಗೇಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಶಡಕ್ಷರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಾಂತ ಕುಮಾರ |- |130 |[[ತುರುವೇಕೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುರುವೇಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಸಾಲ ಜಯರಾಮ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಂತರಾಜ ಬಿ.ಎಂ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಟಿ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ |- |131 |[[ಕುಣಿಗಲ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಣಿಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಕೃಷ್ಣಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಡಿ. ರಂಗನಾಥ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಿ. ನಾಗರಾಜಯ್ಯ |- |132 |[[ತುಮಕೂರು ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ಬಿ. ಜ್ಯೋತಿ ಗಣೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅಹ್ಮದ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗೋವಿಂದರಾಜು |- |133 |[[ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸುರೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶಾನುಮುಕ್ಕಪ್ಪ ಯಾದವ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಡಿ. ಸಿ. ಗೌರಿಶಂಕರ]] |- |134 |[[ಕೊರಟಗೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊರಟಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ಎಚ್. ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಲಾಲ |- |135 |[[ಗುಬ್ಬಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಬ್ಬಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಡಿ. ದಿಲೀಪ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗರಾಜ |- |136 |[[ಸೀರಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೀರಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಂ. ರಾಜೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ಬಿ. ಜಯಚಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆರ್. ಉಗ್ರೇಶ |- |137 |[[ಪಾವಗಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಪಾವಗಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ವಿ. ವೆಂಕಟೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮರಾಯಪ್ಪ |- |138 |[[ಮಧುಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಧುಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಲ್. ಸಿ. ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕ್ಯಾತಸಂದ್ರ ಎನ್. ರಾಜಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |139 |[[ಗೌರಿಬಿದನೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೌರಿಬಿದನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಶಿಧರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಶಿವಶಂಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹಮೂರ್ತಿ |- |140 |[[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿ. ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್.ಎನ್. ಸುಬ್ಬಾ ರೆಡ್ಡಿ]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |141 |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಸುಧಾಕರ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಕೆ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಈಶ್ವರ ಐಯ್ಯರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ.ಪಿ. ಬಾಚೇಗೌಡ |- |142 |[[ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮಚಂದ್ರ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ವಿ. ರಾಜೀವ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಿ. ಎನ್. ರವಿಕುಮಾರ]] |- |143 |[[ಚಿಂತಾಮಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂತಾಮಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೇಣುಗೋಪಾಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ.ಸಿ. ಸುಧಾಕರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಕೆ. ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- | rowspan="6" |[[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |144 |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗುಂಜೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಆರ್. ರಮೇಶ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ಕೆ. ವೆಂಕಟಶಿವ ರೆಡ್ಡಿ]] |- |145 |[[ಮುಳಬಾಗಿಲು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಳಬಾಗಿಲು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಗೇಹಳ್ಳಿ ಸುಂದರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಾ. ಬಿ.ಸಿ. ಮುದ್ದಗಂಗಾಧರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಸಮೃದ್ದಿ ಮಂಜುನಾಥ]] |- |146 |[[ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಂಪಂಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ರೂಪಕಲಾ|ರೂಪಕಲಾ ಶಶಿಧರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಬಾಬು |- |147 |[[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮಲ್ಲೇಶ ಬಾಬು |- |148 |[[ಕೋಲಾರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವರತೂರು ಪ್ರಕಾಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೊತೂರು ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ. ಎಂ. ಆರ್. ಶ್ರೀನಾಥ |- |149 |[[ಮಾಲೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಲೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ವೈ. ನಂಜೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಇ. ರಾಮೇಗೌಡ |- | rowspan="28" |[[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |150 |[[ಯಲಹಂಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಹಂಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ವಿಶ್ವನಾಥ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವ ರಾಜನ್ ಬಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮುನೇಗೌಡ |- |151 |[[ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬೈರತಿ ಬಸವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿಕೆ ಮೋಹನ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |} 5gtbb2jwn6n88dcnd12xjcfe9fiwm1v 1307814 1307811 2025-07-02T02:17:00Z Mahaveer Indra 34672 /* ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು */ 1307814 wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict | conflict = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ | campaign = | image = 1971 Instrument of Surrender.jpg | image_size = 300px | caption = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}} | date = ೧೯೭೧ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩ರಿಂದ ೧೬ರವರೆಗೆ<br />({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}}) | place = * ಭಾರತ -ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಭಾರತ -ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ * ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗಾರ * ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ * ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ | result = ಭಾರತ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}</ref><ref>{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}</ref><ref>{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}</ref><br />Eastern front:<br /> [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]<br />Western front:<br />Ceasefire agreement<ref>Faruki, Kemal A. "THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS." Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024. "On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council."</ref><ref>Burke, S. M. "The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971." Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024. "In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'"</ref><ref>Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008 "The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border."</ref> | territory = Eastern Front: * East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]] Western Front: * Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.<ref name="Shuja Nawaz 2008">{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}</ref><ref name="books.google.com">{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}</ref><ref name="KC">{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}</ref> * India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} territory<ref>{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref name="Warikoo 2009">{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor & Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&pg=PA71 | page=71}}</ref>{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}} | combatant1 = {{Plainlist}} * {{flag|India}} * {{flag|Provisional Government of Bangladesh}} {{Endplainlist}} | combatant2 = {{Plainlist}} * {{flag|Pakistan}} {{Endplainlist}} | commander1 = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]<br /> {{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]<br /> {{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]<br /> {{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]<br /> {{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]<br /> {{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]<br /> ---- {{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]<br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]] ---- | commander2 = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&nbsp;[[Yahya Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]<br> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]<br /> {{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]<br /> {{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}} | strength1 = [[Indian Armed Forces]]: 825,000<ref>{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}</ref> – 860,000<ref name="Cloughley">{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|url-status=live}}</ref> '''Western Front:''' <br /> 13 infantry divisions, 1 armoured division + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]</ref><ref>[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]</ref><br/> '''Eastern Front:''' <br /> 11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69</ref> [[Mukti Bahini]]: 180,000<ref>{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}</ref> | strength2 = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000<ref name="Dixit">{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}</ref> – 365,000<ref name="Cloughley" /> '''Western Front:'''<br /> 7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><br /> '''Eastern Front:''' <br /> 4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref> [[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000<ref name="Leonard2006p806" /> | casualties1 = {{IND}}<br />2,500<ref name="Leonard2006p806" />–3,843 killed<ref name="injuredsoldiers">{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}</ref><br />9,851<ref name="injuredsoldiers"/>–12,000<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> wounded<br /> 2,100 captured<ref name="CW">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}</ref><br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]<br />30,000 killed<ref>[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27</ref> * 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]<ref>{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}</ref> * 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]] *Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}</ref><ref>{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey & Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY & RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}</ref><ref>{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}</ref> * Damage to several western Indian airfields<ref>{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}</ref><ref name="indiadefenceupdate.com">{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}</ref> '''Pakistani claims''' * 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}</ref> '''Indian claims''' * 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills">{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}</ref> '''Neutral claims''' * 45<ref name="Leonard2006p806">{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&pg=PA806 |publisher=Taylor & Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}</ref>–65<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> [[Indian Air Force|IAF Aircraft]] | casualties2 = {{PAK}}<br />5,866<ref>{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}</ref>–9,000 killed<ref>{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}</ref><br /> 10,000<ref name="CW" />–25,000 wounded<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref><br> 93,000 captured<br /> *2 [[Destroyer]]s *1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]] *1 [[PNS Ghazi|Submarine]]<ref name="BR">{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}</ref> *3 [[Patrol vessel]]s *7 [[Gunboat]]s * Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}</ref> * Pakistani airfields damaged and cratered<ref>{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}</ref> '''Pakistani claims''' * 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}</ref> '''Indian claims''' * 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills" /> '''Neutral claims''' * 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Leonard2006p806" /> }} ==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್== {{Infobox government agency | name = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ | type = Agency | seal = | seal_size = | seal_width = | seal_caption = | logo = | logo_width = | logo_caption = | image = | image_size = | image_caption = | formed = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}} | dissolved = | jurisdiction = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] | headquarters = Directorate General, NDRF, 6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001 | coordinates = <!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --> | motto = "आपदा सेवा सदैव सर्वत्र" | employees = ೧೩,೦೦೦ <ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman & Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}</ref> | budget = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}} | minister1_name = [[Amit Shah]] | minister1_pfo = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]] | minister2_name = | minister2_pfo = <!-- up to |minister7_name= --> | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = | deputyminister2_pfo = <!-- up to |deputyminister7_name= --> | chief1_name = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]] | chief1_position = Director General | chief2_name = | chief2_position = <!-- up to |chief9_name= --> | chief3_name = | chief3_position = | chief4_name = | chief4_position = | chief5_name = | chief5_position = | chief6_name = | public_protector = | deputy = | chief6_position = | chief7_name = | chief7_position = | chief8_name = | chief8_position = | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]] | keydocument1 = [[Disaster Management Act, 2005]] | website = {{URL|ndrf.gov.in}} | map = | map_size = | map_caption = | footnotes = | embed = | child1_agency = Karnataka State Disaster Response Force | child2_agency = Maharashtra State Disaster Response Force | child3_agency = Telangana State Disaster Response Force | child4_agency = Andhra Pradesh State Disaster Response Force }} ==ತುಂಗಭದ್ರಾ== {{Infobox dam | name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ | image = Tungabhadra Dam.jpg | image_caption = | name_official = Tungabhadra Dam | dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]] | location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],<br/> India | dam_type = Composite, Spillway length (701 m) | dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}} | dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation. | dam_width_base = | spillway_type = | spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s | construction_began = 1949 | opening = 1953 | cost = 1,066,342 Dollars | owner = [[Karnataka State]] | operator = Tungabhadra Board | website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in] | res_name = Tungabhadra Reservoir | res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft) | res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft) | res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl) | res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}} | res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}} | res_max_depth = | plant_operator = Karnataka Govt | plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops | plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]] | plant_annual_gen = | plant_commission = | plant_decommission = | location_map = India Karnataka#India | location_map_caption = | extra = }} {{Infobox film | name = ಭ್ರಮಯುಗಮ್ | image = Bramayugam poster.jpg | caption = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ | director = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]] | screenplay = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}} | story = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್ | based_on = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]<ref>{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}</ref> | producer = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}} | starring = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}} | cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್ | editing = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ | music = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್<ref>{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}</ref> | studio = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}} | distributor = {{ubl| *ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ) *ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ) *ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ) *ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}} | released = {{Film date|df=y|2024|02|15}} | runtime = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು<ref>{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}</ref> | country = ಭಾರತ | language = ಮಲಯಾಳಮ್<ref>{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}</ref> | budget = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |url-status=live }}</ref> | gross = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}</ref> }} ==jhdh== '''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ''' '''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Navbox |name = Hydrography of Karnataka |title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]] |state = {{{state|autocollapse}}} |listclass = hlist |groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; <!--reduces gap between wrapped groupname lines--> |group1 = Rivers |list1 = * [[Amarja]] * [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]] * [[Bhadra River|Bhadra]] * [[Bhima River|Bhima]] * [[Chakra River|Chakra]] * [[Chitravathi River|Chitravathi]] * [[Chulki Nala]] * [[Dandavati]] * [[Gangavalli River|Gangavalli]] * [[Ghataprabha River|Ghataprabha]] * [[Gurupura River|Gurupura]] * [[Hemavati River|Hemavati]] * [[Honnuhole]] * [[Kabini River|Kabini]] * [[Kali River (Karnataka)|Kali]] * [[Karanja River| Karanja]] * [[Kaveri]] * [[Kedaka River|Kedaka]] * [[Krishna River|Krishna]] * [[Kubja River|Kubja]] * [[Kumaradhara River|Kumaradhara]] * [[Kumudvathi River|Kumudvathi]] * [[Lakshmana Tirtha]] * [[Malaprabha River|Malaprabha]] * [[Manjira River|Manjira]] * [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]] * [[Netravati River|Netravati]] * [[Palar River|Palar]] * [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]] * [[Papagni River|Papagni]] * [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] * [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] * [[Shambhavi River|Shambhavi]] * [[Sharavati]] * [[Shimsha]] * [[Souparnika River|Souparnika]] * [[Tunga River|Tunga]] * [[Tungabhadra River|Tungabhadra]] * [[Varada]] * [[Varahi River|Varahi]] * [[Vedavathi River|Vedavathi]] * [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]] |group2 = Waterfalls |list2 = * [[Abbey Falls|Abbey]] * [[Bandaje Falls|Bandaje]] * [[Barkana Falls|Barkana]] * [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]] * [[Devaragundi]] * [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]] * [[Gokak Falls|Gokak]] * [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]] * [[Hebbe Falls|Hebbe]] * [[Irupu Falls|Irupu]] * [[Jaladurga | Jaladurga]] * [[Jog Falls|Jog]] * [[Kalhatti Falls|Kalhatti]] * [[Kunchikal Falls|Kuchikal]] * [[Magod Falls|Magod]] * [[Mallalli Falls|Mallalli]] * [[Muthyala Maduvu]] * [[Sathodi Falls|Sathodi]] * [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]] * [[Shivganga falls|Shivganga]] * [[Unchalli Falls|Unchalli]] * [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] |group3= Lakes |list3= * [[Harangi Reservoir|Harangi]] * [[Hebbal Lake, Bangalore]] * [[Hebbal Lake, Mysore]] * [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] * [[Honnamana Kere]] * [[Karanji Lake|Karanji]] * [[Krishna Raja Sagara]] * [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]] * [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]] * [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] * [[Shanti Sagara]] * [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]] * [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] * [[Yele Mallappa Shetty Lake]] |group4= Beaches |list4= * [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]] * [[Murudeshwara]] * [[Karwar]] * [[Kapu, Karnataka|Kapu]] * [[Kudle beach|Kudle]] * [[Malpe]] * [[Maravanthe]] * [[NITK Beach]] * [[Panambur Beach|Panambur]] * [[Someshwar Beach|Someshwar]] * [[St. Mary's Islands]] * [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]] * [[Trasi]] |group5= Dams |list5= * [[Almatti Dam|Almatti]] * [[Basava Sagara]] * [[Bhadra Dam]] * [[Gorur dam|Gorur]] * [[Harangi Dam|Harangi]] * [[Kabini Dam|Kabini]] * [[Kadra Dam|Kadra]] * [[Kanva Reservoir|Kanva]] * [[Kodasalli Dam|Kodasalli]] * [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]] * [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] * [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]] * [[Renuka Sagara]] * [[Shanti Sagara]] * [[Supa Dam|Supa]] * [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]] * [[Vani Vilasa Sagara]] }}<noinclude> {{Documentation|content= {{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}} {{collapsible option}} }} == ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Infobox government agency | agency_name = Ministry of Finance | seal = Government of India logo.svg | seal_width = 100px | seal_caption = Branch of Government of India | logo = Ministry of Finance India.svg | nativename_a = | formed = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}} | logo_size = 230px | logo_caption = Ministry of Finance | preceding1 = | jurisdiction = [[Government of India]] | headquarters = [[North Block|Cabinet Secretariat]]<br/> [[Raisina Hill]], [[New Delhi]] | latd = | latm = | lats = | latNS = | longd = | longm = | longs = | longEW = | employees = | budget = | minister1_name = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]] | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]] | deputyminister2_pfo = [[Minister of State]] | chief1_name = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] & [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary) | chief2_name = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief2_position = Expenditure Secretary | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = | child1_agency = <small>Department of Economic Affairs</small> | child2_agency = <small>Department of Expenditure</small> | child3_agency = <small>Department of Revenue</small> | child4_agency = <small>Department of Financial Services</small> | child5_agency = <small>Department of Investment and Public Asset Management</small> | child6_agency = <small>Department of Public Enterprise</small> | keydocument1 = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget] | keydocument2 = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey] | website = https://finmin.gov.in/ | chief3_name = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management) | chief4_name = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}</ref> | chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services) | chief5_name = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief5_position = Economic Affairs Secretary | chief6_name = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]] | chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Department of Public Enterprises) | chief7_name = [[V. Anantha Nageswaran]] | chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]] | chief8_name = | chief8_position = }} == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು== {{Navbox |name = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] | titlestyle = background:#ccf; | style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9; | groupstyle = background:#ddf;width:10%; |liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; <!--otherwise lists can appear to form continuous whole--> |group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ |list1 = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] |group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |list2 = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ |list3 = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}} |group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list4 = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list5 = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain & Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}} |group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list6 = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]] |list7 = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}} [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}} }}<noinclude> [[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]] [[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]<!--probably needs focusing--> </noinclude> == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ== {{Navbox |name = Banking in India |title = {{flag icon|India}} [[Banking in India]] |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |above = |group1 = Institutes |list1 = {{Navbox|child |group1 = [[Central bank]] |list1 = {{Reserve Bank of India}} |group2 = Think tanks |list2 = * [[Banks Board Bureau|BBB]] * [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]] * [[National Payments Corporation of India|NPCI]] * [[Indian Banks' Association|IBA]] * [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]] |group3 = Speciality banks |list3 = * [[IFCI]] * ''' [[All India Financial Institutions]] :''' * [[Exim Bank of India]] * [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]] * [[National Housing Bank|NHB]] * [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]] |group4 = Other |list4 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]] * [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]] }} |group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector <br />banks]] |list2 = * [[Bank of Baroda]] * [[Bank of India]] * [[Canara Bank]] * [[Central Bank of India]] * [[Indian Bank]] * [[Indian Overseas Bank]] * [[Jammu & Kashmir Bank]] * [[Punjab & Sind Bank]] * [[Punjab National Bank]] * [[State Bank of India]] * [[UCO Bank]] * [[Union Bank of India]] |group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector <br />banks]] |list4 = * [[Axis Bank]] * [[Bandhan Bank]] * [[CSB Bank]] * [[City Union Bank]] * [[DCB Bank]] * [[Dhanlaxmi Bank]] * [[Federal Bank]] * [[HDFC Bank]] * [[ICICI Bank]] * [[IDBI Bank]] * [[IDFC First Bank]] * [[IndusInd Bank]] * [[Karnataka Bank]] * [[Karur Vysya Bank]] * [[Kotak Mahindra Bank]] * [[Nainital Bank]] * [[RBL Bank]] * [[South Indian Bank]] * [[Tamilnad Mercantile Bank]] * [[Yes Bank]] | group5 = Foreign banks | list5 = * [[Abu Dhabi Commercial Bank]] * [[ANZ (bank)|ANZ]] * [[Bank Maybank Indonesia]] * [[Bank of America]] * [[Bank of Bahrain and Kuwait]] * [[Bank of Ceylon]] * [[Barclays]] * [[Credit Suisse]] * [[CTBC Bank]] * [[Deutsche Bank]] * [[HSBC Bank India|HSBC]] * [[Maybank]] * [[MUFG Bank|MUFJ]] * [[Rabobank]] * [[Scotiabank]] * [[Standard Chartered India]] {{Navbox|child |group1 = Wholly owned subsidiary (WOS) |list1 = * [[DBS Bank]] * [[State Bank of Mauritius]] |group2 = Wound up/closed (or in process) |list2 = * [[Antwerp Diamond Bank]] * [[Citibank India|Citibank]] }} | group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]] | list6 = * [[AU Small Finance Bank|AU]] ** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]] * [[Capital Small Finance Bank|Capital]] * [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]] * [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]] * [[Jana Small Finance Bank|Jana]] * [[North East Small Finance Bank|North East]] * [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]] * [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]] |group7 = [[Payments bank]]s |list7 = *[[Airtel Payments Bank|Airtel]] *[[National Securities Depository]] *[[India Post Payments Bank|India Post]] *[[Jio Payments Bank|Jio]] *[[Paytm Payments Bank|Paytm]] {{Navbox|child |group1 = Surrendered licencees <br/>or wound up |list1 = *[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]] **[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]] *[[Tech Mahindra]] }} | group8 = [[Cooperative banking|Cooperative <br />banks]] | list8 = * [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]]. * [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]] * [[Cosmos Bank]] * [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]] * [[Kerala Bank]] * [[Mizoram Co-operative Apex Bank]] * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] * [[Repco Bank]] * [[Saraswat Bank]] * [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]] * [[TNSC Bank]] | group9 = [[Regional rural bank]]s | list9 = * [[Assam Gramin Vikash Bank]] * [[Bangiya Gramin Vikash Bank]] * [[Mizoram Rural Bank]] * [[Paschim Banga Gramin Bank]] * [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]] * [[Tamil Nadu Grama Bank]] * [[Uttar Bihar Gramin Bank]] * [[Uttarakhand Gramin Bank]] * [[Vananchal Gramin Bank]] {{Navbox|child |group1 = Andhra |list1 = * [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]] * [[Andhra Pragathi Grameena Bank]] |group2 = Kerala |list2 = * [[Kerala Gramin Bank]] * [[North Malabar Gramin Bank]] * [[South Malabar Gramin Bank]] |group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]] |list3 = *[[Allahabad UP Gramin Bank]] *[[Gramin Bank of Aryavart]] *[[Sarva UP Gramin Bank]] }} | group10 = Defunct banks | list10 = {{Navbox|child |group1 = Merged |list1 = {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[New Bank of India]] * [[Dena Bank]] * [[Vijaya Bank]] * [[Allahabad Bank]] * [[Andhra Bank]] * [[Corporation Bank]] * [[Oriental Bank of Commerce]] * [[United Bank of India]] * [[Syndicate Bank]] |group2 = SBI |list2 = * [[Bank of Bombay]] * [[Bank of Calcutta]] * [[Bank of Madras]] * [[Imperial Bank of India]] * [[State Bank of Bikaner & Jaipur]] * [[State Bank of Hyderabad]] * [[State Bank of Indore]] * [[State Bank of Mysore]] * [[State Bank of Patiala]] * [[State Bank of Saurashtra]] * [[State Bank of Travancore]] * [[Bharatiya Mahila Bank]] |group3 = Rescued |list3 = * [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC) * [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS) * [[Nedungadi Bank]] (PNB) * [[United Western Bank]] (IDBI) * [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank) * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB) |group4 = Acquired |list4 = * [[Bank of Madura]] * [[Bank of Rajasthan]] * [[Bengal Central Bank]] * [[Centurion Bank of Punjab]] * [[Chartered Bank of India, Australia and China]] * [[Grindlays Bank]] ** [[National Bank of India]] * [[ING Vysya Bank]] * [[Mercantile Bank of India, London and China]] * [[Lord Krishna Bank]] * [[Suvarna Sahakari Bank]] * [[Times Bank]] * [[Vysya Bank]] {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[Bharat Overseas Bank]] * [[Pandyan Bank]] }} }} |group3 = Wound up |list3 = * [[Bank of Chettinad]] * [[Dass Bank]] |group4 = Failed |list4 = * [[Alliance Bank of Simla]] * [[Arbuthnot & Co]] * [[Commercial Bank of India]] * [[Exchange Bank of India & Africa]] * [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]] * [[Oudh Commercial Bank]] * [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]] |group5 = Liquidated |list5 = * [[Bengal Bank (1784)]] * [[Bank of Bombay (1720)]] * [[Bank of Hindostan]] * [[General Bank of India]] * [[General Bank of Bengal and Bihar]] * [[Nath Bank]] * [[Palai Central Bank]] * [[The Commercial Bank (1819)]] * [[The Calcutta Bank (1824)]] * [[The Union Bank (1828)]] * [[The Government Savings Bank (1833)]] * [[The Bank of Mirzapore (1835)]] * [[Travancore National and Quilon Bank]] }} | group11 = Networks | list11 = {{Navbox|child |group1 = [[Interbank network]]s |list1 = * [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]] * [[National Financial Switch|NFS]] * [[Plus (interbank network)|PLUS]] |group2 = [[Interbank_network|ATM networks]] |list2 = * [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]] * [[Cashnet]] * [[CashTree]] * [[MITR ATM Sharing Network|MITR]] }} | group12 = [[Payment card|Cards]] | list12 = * [[Mastercard]] ** [[Debit Mastercard]] ** [[Maestro (debit card)|Maestro]] * [[RuPay]] * [[Visa Inc|Visa]] ** [[Visa Debit]] ** [[Visa Electron]] | group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s | list13 = * [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]] * [[Bharat Bill Payment System|BBPS]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[Immediate Payment Service|IMPS]] * [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]] * [[Real-time gross settlement|RTGS]] * [[Unified Payments Interface|UPI]] | group15 = [[Payment service provider|Payment service<br /> providers]] | list15 = * [[Atom Technologies|Atom]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[BillDesk]] * [[Infibeam|CCAvenue]] * [[Paytm Payments Bank|Paytm]] * [[Sarvatra Technologies]] * [[Zeta India]] {{Navbox|child |group1 = [[Digital wallet]]s |list1 = * [[Amazon Pay]] * [[BharatPe]] * [[Freecharge]] * [[Google Pay (payment method)|Google Pay]] * [[Mobikwik]] * [[Payoneer]] * [[PayU]] * [[Payworld]] * [[PhonePe]] }} | group17 = Related topics | list17 = * [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]] * [[Bank run]] * [[Indian black money|Black money]] * [[Counterfeit money]] * [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]] * [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]] ** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]] ** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]] * [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]] * '''Lists: ''' [[List of banks in India|List of banks]] * [[List of oldest banks in India]] {{Navbox|child |group1 = Protocol <br> and codes |list1 = * [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]] * [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]] * [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]] * [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]] |group2 = Rates & <br> ratios |list2 = {{Navbox|child |group1 = Rates |list1 = * [[Bank rate]] * [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]] * [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]] |group2 = Ratios |list2 = * [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]] * [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]] * [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]] }} |group3 = Regulators |list3 = * [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]] * [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]] * [[SEBI|Securities - SEBI]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]] |group4 = Insolvency, <br> bankruptcy and <br> reconstruction |list4 = {{Navbox|child |group1 = Boards |list1 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]] |group2 = Legislation |list2 = * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]] |group3 = Companies |list3 = * ARCIL * Edelweiss ARC * IAMCL }} |group5 = Legislation |list5 = * [[Banking Regulation Act, 1949]] * [[Government Securities Act, 2006]] * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]] * [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]] * [[Income-tax Act, 1961]] * [[Companies Act, 2013]] * [[Insurance Act, 1938]] * [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]] |group6 = Tribunals |list6 = * [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]] * [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]] |group7 = Measures |list7 = * [[Prompt Corrective Action]] |group8 = Other |list8 = * [[Institute of Banking Personnel Selection]] * [[Mumbai Consensus]] }} }} == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು== {{Navbox |name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು |title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು |state = collapsible |navbar = plain |group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]] |group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]] |group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]] |group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]] |group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]] |group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]] |group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]] |group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] |group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]] |group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]] |group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]] |group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]] |group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]] |group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] |group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]] |list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]] |group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]] |group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]] |group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]] |group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]] |group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]] |group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]] |group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]] |group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]] |group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]] |group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]] }} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !rowspan=2|ಜಿಲ್ಲೆ<ref>{{Cite web|title=ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|url=https://ceo.karnataka.gov.in/finalRoll_2022/Dist_List.aspx|website=ceo.karnataka.gov.in|access-date=19 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022|archive-date=28 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220928033923/https://ceo.karnataka.gov.in/finalroll_2022/Dist_List.aspx|url-status=dead}}</ref> !colspan=2|ಮತಕ್ಷೇತ್ರ |colspan=3 bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|<span style="color:white;">'''ಕಾಂಗ್ರೆಸ್'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}"|[[ಜನತಾ ದಳ (ಸೆಕ್ಯುಲರ್)|<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿಎಸ್'''</span>]] |- !# !ಹೆಸರು !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10">{{Cite web |title=ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ |url=https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |access-date= |website=ceo.karnataka.gov.in |archive-date=13 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230513072828/https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ: 10 ಮೇ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.livemint.com/elections/karnataka-complete-list-of-bjp-candidates-in-the-fray-for-10-may-assembly-polls-11683382336231.html |access-date=2023-05-10 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510155647/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ 2023: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಮತಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |access-date=2023-04-14 |website=Financialexpress |language=en |archive-date=14 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414203703/https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-03 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510154818/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |date=2023-05-04 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/Fuck-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-jd-s-candidates-101683183163371.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |1 |[[ನಿಪ್ಪಾಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಿಪ್ಪಾಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಶಿಕಲಾ ಅಣ್ಣಾಸಾಹೇಬ ಜೋಲ್ಲೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಕಾಸಾಹೇಬ ಪಂಡುರಂಗ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ಮರುತಿ ಪವಾರ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |2 |[[ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ವಿಶ್ವನಾಥ ಕಟ್ಟಿ|ರಾಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಹಾಸ್ ಸದಾಶಿವ್ ವಾಲ್ಕೆ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |3 |[[ಅಥಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಥಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಹೇಶ್ ಕುಮತಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸವದಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಕಾಂತ್ ಪಡಸಾಲಿಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |4 |[[ಕಾಗವಾಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಗವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶ್ರೀಮಂತ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಭರಮಗೌಡ ಅಳಗೌಡ ಕಾಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಎಂ. ಚುಂಗಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |5 |[[ಕುಡಚಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಡಚಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪಿ. ರಾಜೀವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ)|ಪಿ. ರಾಜೀವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹೇಂದ್ರ ಕೆ. ತಮ್ಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದ ಗುಳಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |6 |[[ರಾಯಬಾಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಬಾಗ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಲಿಂಗಪ್ಪ ಐಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾವೀರ್ ಮೋಹಿತ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಮಳಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |7 |[[ಹುಕ್ಕೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಉಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಪ್ಪಯ್ಯಗೌಡ ಬಸಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |8 |[[ಅರಭಾವಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಭಾವಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಾಲಚಂದ್ರ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅರವಿಂದ ದಲ್ವಾಯಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |9 |[[ಗೋಕಾಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋಕಾಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾಂತೇಶ ಕಡದಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಬಾಲಪ್ಪ ಗಿದ್ದನ್ನವರ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |10 |[[ಯಂಕನಮರಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಂಕನಮರಡಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ಹುಂಡ್ರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸತೀಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮರುಟಿ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಅಸ್ತಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |11 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರವಿ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಸೀಫ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಾನಂದ ಮುಗಲಿಹಾಳ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |12 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅಭಯ್ ಪಾಟೀಲ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಭಾವತಿ ಮಾಸ್ತಮರ್ಡಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಘೋಲ್ಕರ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |13 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗೇಶ್ ಮನೋಲ್ಕರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹೆಬ್ಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಗೌಡ ರುದ್ರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |14 |[[ಖಾನಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಖಾನಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿತ್ತಲ ಸೋಮಣ್ಣ ಹಳಗೆಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಂಜಲಿ ನಿಂಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಸೀರ್ ಬಪೂಲ್ಸಾಬ್ ಭಗವಾನ್ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |15 |[[ಕಿತ್ತೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಿತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹಾಂತೇಶ್ ದೊಡ್ಡಗೌಡರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಪಾಟೀಲ್|ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ದಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಿಂಗಯ್ಯ ಪೂಜೆರಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |16 |[[ಬೈಲಹೊಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಲಹೊಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಮೆಟ್ಗುಡ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಹಾಂತೇಶ್ ಕೌಜಲಗಿ|ಕೋಜಳಗಿ ಮಹಾಂತೇಶ್ ಶಿವಾನಂದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಮಡಲಗಿ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |17 |[[ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರತ್ನಾ ಮಮಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಶ್ವಾಸ್ ವಸಂತ್ ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೌರಭ್ ಆನಂದ್ ಚೋಪ್ರಾ |- |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |18 |[[ರಾಮದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಮದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಚಿಕ್ಕ ರೇವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಪಟ್ಟಣ|ಅಶೋಕ್ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಪಾಟನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಮುಧೋಳ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |19 |[[ಮುಧೋಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಧೋಲ್]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗೋವಿಂದ್ ಕಾರ್ಜೋಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್.ಬಿ. ತಿಮ್ಮಾಪುರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಧರ್ಮರಾಜ್ ವಿಠಲ ದೋಡ್ಡಮಾಣಿ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |20 |[[ತೇರದಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೇರದಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ದು ಸಾವಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸಿದ್ದಪ್ಪ ರಾಮಪ್ಪ ಕೊಳ್ಳೋಣೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಅರ್ಜುನ ಕೋಟೆಮಾಡಿಲಾ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |21 |[[ಜಮಖಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಮಖಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಗುಡಗಂಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆನಂದ ಸಿದ್ದು ನರಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಯಾಕೂಬ್ ಕಾಪ್ಡೇವಾಲ್ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |22 |[[ಬಿಳಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಿಳಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುರುಗೇಶ್ ನಿರಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ತುಮಕೋಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುಕ್ಮುದ್ದಿನ್ ಸೌದಗರ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |23 |[[ಬಾದಾಮಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾದಾಮಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಾಂತಾ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ|ಬಿ. ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮನ್ತಪ್ಪ ಬಿ. ಮವನಿಮರದ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |24 |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ ಚರಣ್ತಿಮಠ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಹುಲ್ಲಪ್ಪ ಯಮಾನಪ್ಪ ಮೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |25 |[[ಹುಂಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಂಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಜಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಜಯಾನಂದ ಕಾಶ್ಯಪನವರಿಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಪ್ಪ ಬೋಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |26 |[[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ (ನಡಹಳ್ಳಿ)|ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಪ್ಪಾಜಿ ಚನ್ನಬಸವರಾಜ ಶಂಕರರಾವ್ ನಡಗೌಡ|ಸಿ.ಎಸ್. ನಡಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಎಸ್. ಸೊಲ್ಲಾಪುರ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |27 |[[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸೊಮಾನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶರಣಪ್ಪ ಟಿ. ಸುನಾಗರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಭಿಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |28 |[[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್.ಕೆ. ಬೆಲ್ಲುಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಿವಾನಂದ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೊಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |29 |[[ಬಾಬಲೇಶ್ವರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಬಲೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವಿಜುಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ಬಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ್ ಹೊನವಾಡ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |30 |[[ವಿಜಯಪುರ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯಪುರ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸಂಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ಯತ್ನಾಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದ್ ಮುಷ್ರಿಫ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಂಡೆ ನವಾಸ್ ಮಾಬಾರಿ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |31 |[[ನಾಗಥಾನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಥಾನ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂಜೀವ್ ಐಹೊಳೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿತ್ತಲ್ ಕಟ್ಟಕಧೋಂಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವನಂದ ಪಿ. ಚೌವಾಣ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |32 |[[ಇಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಇಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಸಗೌಡ ಬಿರಾದರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಶವಂತ ರಾಯಗೌಡ ವಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ.ಡಿ. ಪಾಟೀಲ್ |- |[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |33 |[[ಸಿಂದಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂದಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮೇಶ್ ಭೂಶನೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಎಂ. ಮಾನಗೊಳಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿಶಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಶಿವಾನಂದ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |34 |[[ಅಫಜಲಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಫಜಲಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾಲಿಕಯ್ಯ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ವೈ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಕುಮಾರ್ ನಾಟೇಕರ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |35 |[[ಜೇವರ್ಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜೇವರ್ಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವಣ್ಣ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ರಾಡ್ಡೇವಾಡಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೊಡ್ಡಪ್ಪಗೌಡ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |36 |[[ಶೋರಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೋರಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ (ರಾಜು ಗೌಡ)|ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರವಣ ಕುಮಾರ್ ನಾಯಕ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |37 |[[ಶಹಾಪುರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಹಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೀನ್‌ರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣಬಸಪ್ಪ ದರ್ಶನಪುರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |38 |[[ಯಾದಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಾದಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೆಂಕಟ್ರೆಡ್ಡಿ ಮುದನಾಳ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಚನ್ನರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ ತುನ್ನೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ.ಬಿ. ಮಲಾಕ ರೆಡ್ಡಿ |- |[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |39 |[[ಗುರಮಿಟಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುರಮಿಟಕಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಲಲಿತಾ ಅನಪುರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬುರಾವ್ ಚಿಂಚನಸೂರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಶರಣಗೌಡ ಕಂದಕೂರ್]] |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |40 |[[ಚಿತ್ತಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ತಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಣಿಕಾಂತ ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯಾಂಕ ಖರ್ಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಭಚಂದ್ರ ರಾಠೋಡ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |41 |[[ಸೇಡಂ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೇಡಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಳರಾಜ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |42 |[[ಚಿಂಚೋಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂಚೋಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅವಿನಾಶ್ ಜಾಧವ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಬಾಸ್ ವಿ. ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜೀವ್ ಯಕಪು |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |43 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ್ ಮತ್ತಿಮುಡ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರೇವು ನಾಯ್ಕ ಬೆಳಮಗಿ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"|[[ಜೆಡಿಎಸ್]] [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]], [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ಸಿಪಿಐ(ಎಂ)]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]], [[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; ಮತ್ತು [[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-19 |title=ಜೆಡಿಎಸ್ 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಪಿಐಗೆ ತಲಾ 3 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0013-0389 |archive-date=25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425010850/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಮೂರನೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಿತು |url=https://www.udayavani.com/english-news/ktaka-polls-jds-release-third-list-of-candidates-announces-support-to-candidates-from-other-parties |access-date=2023-04-27 |website=www.udayavani.com}}</ref> ಆದರೆ, [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ.}} |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |44 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್ ರೇವೂರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಲ್ಲಂಪ್ರಭು ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |45 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕನೀಜ್ ಫಾತಿಮಾ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಸೀರ್ ಹುಸೈನ್ ಉಸ್ತಾದ್ |- |[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |46 |[[ಆಲಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಆಲಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸುಬಾಸ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜಯ್ ವಡೆಕಾರ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |47 |[[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶರನು ಸಲಗರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿಜಯ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ವೈ. ಕ್ವಾದ್ರಿ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |48 |[[ಹುಮನಾಬಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಮನಾಬಾದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿದ್ದು ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಶೇಖರ ಬಸವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಎಂ. ಫಯಾಜ್ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |49 |[[ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶೈಲೇಂದ್ರ ಬೆಲ್ದಲೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಖೇನಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಂಡೆಪ್ಪ ಕಾಷೇಂಪುರ]] |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |50 |[[ಬೀದರ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಈಶ್ವರ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಹೀಮ್ ಖಾನ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ರಹೀಮ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರ್ಯಕಾಂತ ನಾಗಮರಪಟ್ಟಿ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |51 |[[ಭಾಲ್ಕಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಾಲ್ಕಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಖಂಡ್ರೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಈಶ್ವರ ಖಂಡ್ರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರೌಫ್ ಪಟೇಲ್ |- |[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |52 |[[ಔರಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಔರಾದ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರಭು ಚೌಹಾಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿಂದೆ ಭೀಮಸೇನ ರಾವ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೈಸಿಂಗ್ ರಾಠೋಡ |- | rowspan="7" |[[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |53 |[[ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ತಿಪ್ಪರಾಜ ಹವಾಲ್ದಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ದದ್ದಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ |- |54 |[[ರಾಯಚೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಶಲಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಇ |- |55 |[[ಮಾನ್ವಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾನ್ವಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ.ವಿ. ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ. ಹಂಪಯ್ಯ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |56 |[[ದೇವದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವದುರ್ಗ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಶಿವನಗೌಡ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀದೇವಿ ಆರ್. ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕರೆಮ್ಮ ಜಿ. ನಾಯಕ |- |57 |[[ಲಿಂಗಸಗೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಲಿಂಗಸಗೂರು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾನಪ್ಪ ಡಿ. ವಜ್ಜಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಹೂಲಗೇರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದು ಬಂಡಿ |- |58 |[[ಸಿಂಧನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂಧನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಕರಿಯಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಹಂಪನಗೌಡ ಬದರ್ಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟರಾವ್ ನಡಗೌಡ |- |59 |[[ಮಸ್ಕಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಸ್ಕಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರತಾಪಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ತುರ್ವಿಹಾಳ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶರಣಪ್ಪ ಕುಂಬಾರ |- | rowspan="5" |[[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |60 |[[ಕುಷ್ಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಷ್ಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಮರೆಗೌಡ ಬಯ್ಯಾಪುರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಸುರ್ವಿ |- |61 |[[ಕನಕಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಗಿರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ದಡೇಸಗೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿವರಾಜ ಸಂಗಪ್ಪ ತಂಗಡಗಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶೋಕ್ ಉಮ್ಮಲಟ್ಟಿ |- |62 |[[ಗಂಗಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗಂಗಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪರಣ್ಣ ಮುನವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅನ್ಸಾರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಆರ್. ಚೆನ್ನಕೇಶವ |- |63 |[[ಯಲಬುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಬುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹಾಲಪ್ಪ ಆಚಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಸವರಾಜ ರಾಯರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊನನ್ ಗೌಡ |- |64 |[[ಕೊಪ್ಪಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಪ್ಪಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳಾ ಅಮರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರ ಹಿಟ್ನಾಳ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚಂದ್ರಶೇಖರ |- | rowspan="4" |[[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |65 |[[ಶಿರಹಟ್ಟಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿರಹಟ್ಟಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರು ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಜಾತಾ ಎನ್. ದೊಡ್ಡಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮಂತಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |66 |[[ಗದಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗದಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲ್ ಮೇನಸಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕನಗೌಡ ಗೋವಿಂದ ಗೌಡರ |- |67 |[[ರೋಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರೋಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಳಕಪ್ಪ ಬಂಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗುರುಪಾದಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುಗದಂ ಸಾಬ |- |68 |[[ನರಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಆರ್. ಯವಗಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುದ್ರ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- | rowspan="7" |[[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |69 |[[ನವಲಗುಂದ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನವಲಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಂಕರ್ ಪಾಟೀಲ್ ಮುನೇನಕೊಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಕೊನರಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಲ್ಲಪ್ಪ ಗಡ್ಡಿ |- |70 |[[ಕುಂದಗೋಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಗೋಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕುಸುಮ ಶಿವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಲಿ ಅಲ್ಲಾಸಾಬ |- |71 |[[ಧಾರವಾಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಧಾರವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೃತ್ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಹಗೇದಾರ |- |72 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕ್ರಾಂತಿ ಕಿರಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಬ್ಬಯ್ಯ ಪ್ರಸಾದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಪ್ಪ ಹಲಹರವಿ |- |73 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹೇಶ್ ತೆಗಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ಶೆಟ್ಟರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದಲಿಂಗೇಶಗೌಡ ಒಡೆಯಾರ |- |74 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ|ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ದೀಪಕ್ ಚಿಂಚೋರೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುರಾಜ್ ಹುನಸಿಮರದ |- |75 |[[ಕಲಘಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಲಘಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗರಾಜ್ ಚಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಂತೋಷ್ ಲಾಡ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಪ್ಪ ಶೀಗೇಹಟ್ಟಿ |- | rowspan="6" |[[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |76 |[[ಹಳಿಯಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಳಿಯಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್. ವಿ. ದೇಶಪಾಂಡೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ಎಲ್. ಕೊಟ್ನೇಕರ |- |77 |[[ಕಾರವಾರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರವಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರೂಪಾಲಿ ಸಂತೋಷ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸತೀಶ್ ಕೃಷ್ಣ ಸೈಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚೈತ್ರ ಕೊಟ್ಕರ |- |78 |[[ಕುಮಟ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಮಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದಿನಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಿವೇದಿತ್ ಅಲ್ವಾ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರಜ್ ಸೋನಿ ನಾಯಕ |- |79 |[[ಭಟ್ಕಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಟ್ಕಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಬಾಳಿಯಾ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಎಸ್. ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಂದ್ರ ನಾಯಕ |- |80 |[[ಸಿರ್ಸಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರ್ಸಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಹೆಗಡೆ ಕಾಗೇರಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಭೀಮಣ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉಪೇಂದ್ರ ಪೈ |- |81 |[[ಯಲ್ಲಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲ್ಲಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಬೈಲ್ ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ|ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಶ್ ನಾಯಕ |- | rowspan="6" |[[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |82 |[[ಹಾನಗಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾನಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಸಜ್ಜನಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಾನೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನೋಹರ ತಹಸೀಲ್ದಾರ |- |83 |[[ಶಿಗಗಾಂವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗಗಾಂವ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಾಸಿರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಪಠಾಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಧರ ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಯೆಲಿಗಾರ |- |84 |[[ಹಾವೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾವೇರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗವಿಸಿದ್ದಪ್ಪ ದ್ಯಾಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರುದ್ರಪ್ಪ ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಮಾಲಗಿ |- |85 |[[ಬ್ಯಾಡಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬ್ಯಾಡಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರೂಪಕ್ಷಪ್ಪ ಬಳ್ಳಾರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜ ಎನ್. ಶಿವಣ್ಣನವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |- |86 |[[ಹಿರೇಕೆರೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರೇಕೆರೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ಬಾಣಕಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಯಾನಂದ ಜವಣ್ಣವರ |- |87 |[[ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರುಣಕುಮಾರ ಗುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕೆ. ಕೊಲಿವಾಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡರ |- | rowspan="3" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |88 |[[ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಟಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುತ್ರೇಶ |- |89 |[[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ರಾಮಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಲ್. ಬಿ. ಪಿ. ಭೀಮ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಕೆ. ನೇಮಿರಾಜ ನಾಯಕ]] |- |90 |[[ವಿಜಯನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಆರ್. ಗವಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- | rowspan="5" |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |91 |[[ಕಂಪ್ಲಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಂಪ್ಲಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ ಬಾಬು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜೆ. ಎನ್. ಗಣೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ನಾಯಕ |- |92 |[[ಸಿರಗುಪ್ಪ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರಗುಪ್ಪ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ.ಎಸ್. ಸೋಮಲಿಂಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಎಂ. ನಾಗರಾಜ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ |- |93 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ನಾಗೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |94 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಸೋಮಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಾರಾ ಭರತ್ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅನಿಲ್ ಲಾಡ್]] |- |95 |[[ಸಂಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಂಡೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಲ್ಪಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಇ. ತುಕಾರಾಂ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೋಮಪ್ಪ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |96 |[[ಕೂಡ್ಲಿಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೂಡ್ಲಿಗಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕೇಶ್ ವಿ. ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಟಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊಡಿಹಳ್ಳಿ ಭೀಮಪ್ಪ |- | rowspan="6" |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |97 |[[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ವೈ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಹದೇವಪ್ಪ |- |98 |[[ಚಳ್ಳಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ರಘುಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಶ |- |99 |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಎಚ್. ತಿಪ್ಪಾರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಸಿ. ವೀರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ರಘು ಆಚಾರ]] |- |100 |[[ಹಿರಿಯೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರಿಯೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರಪ್ಪ |- |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |101 |[[ಹೊಸದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಸದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಲಿಂಗಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಜಿ. ಗೋವಿಂದಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |- |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |102 |[[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ಚಂದ್ರಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಅಂಜನೇಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |103 |[[ಜಗಲೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಗಲೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ವಿ. ರಾಮಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |104 |[[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಕರುಣಾಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎನ್. ಕೊಟ್ರೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎನ್. ಎಂ. ನೂರ್ ಅಹ್ಮದ್ |- | rowspan="6" |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |105 |[[ಹರಿಹರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಿಹರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ.ಪಿ. ಹರೀಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಂದಗವಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್.ಎಸ್. ಶಿವಶಂಕರ |- |106 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕಿಕೆರೆ ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎಸ್. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |107 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಜಯ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಾಮನೂರು ಶಿವಶಂಕರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಮಾನುಲ್ಲಾ ಖಾನ |- |108 |[[ಮಾಯಕೊಂಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಯಕೊಂಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ.ಎಸ್. ಬಸವರಾಜು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದಪ್ಪ |- |109 |[[ಚನ್ನಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚನ್ನಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜು ವಿ. ಶಿವಗಂಗ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತೇಜಸ್ವಿ ಪಟೇಲ್ |- |110 |[[ಹೊನ್ನಾಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊನ್ನಾಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಪಿ. ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ.ಜಿ. ಶಾಂತನಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಗೌಡ |- | rowspan="7" |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |111 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶೋಕ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಕರಿಯಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಪೂರ್ಯ ನಾಯಕ |- |112 |[[ಭದ್ರಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭದ್ರಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಗೋಟಿ ರುದ್ರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಕೆ. ಸಂಗಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಅಪ್ಪಾಜಿಗೌಡ |- |113 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಸಿ. ಯೋಗೀಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅಯನೂರು ಮಂಜುನಾಥ]] |- |114 |[[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಗ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕಿಮ್ಮನೆ ರತ್ನಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ರಾಮ್ |- |115 |[[ಶಿಕಾರಿಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಕಾರಿಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ವೈ. ವಿಜಯೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ.ಬಿ. ಮಾಲತೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |116 |[[ಸೊರಬ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೊರಬ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕುಮಾರ ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಧು ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಸೂರು ಚಂದ್ರೇಗೌಡ |- |117 |[[ಸಾಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಾಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹರತಾಳು ಹಾಲಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬೇಲೂರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಾಕಿರ್ |- | rowspan="5" |[[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |118 |[[ಬೈಂದೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಂದೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರುರಾಜ್ ಗಂಟಿಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲ ಪೂಜಾರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನ್ಸೂರ್ ಇಬ್ರಾಹಿಂ |- |119 |[[ಕುಂದಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ್ ಕೊಡ್ಗಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ. ದಿನೇಶ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಕುಂದಾಪುರ |- |120 |[[ಉಡುಪಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಉಡುಪಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಯಶಪಾಲ್ ಸುವರ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಸಾದ್ ರಾಜ್ ಕಾಂಚನ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದಕ್ಷತ್ ಆರ್. ಶೆಟ್ಟಿ |- |121 |[[ಕಾಪು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಪು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರ್ಮೆ ಸುರೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಸೊರಕೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಬೀನಾ ಸಮದ್ |- |122 |[[ಕಾರಕಲ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರಕಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸುನಿಲ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಉದಯ್ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀಕಾಂತ್ ಕೊಚೂರ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |123 |[[ಶೃಂಗೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೃಂಗೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಡಿ. ಎನ್. ಜೀವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಟಿ.ಡಿ. ರಾಜೇಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |- |124 |[[ಮೂಡಿಗೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೂಡಿಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೀಪಕ್ ದೊಡ್ಡಯ್ಯ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಯನಾ ಜ್ಯೋತಿ ಜಾವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಪಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ |- |125 |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಟಿ. ರವಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಡಿ. ತಮ್ಮಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮಾಶೆಟ್ಟಿ |- |126 |[[ತಾರೀಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಾರೀಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |127 |[[ಕಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಡೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಪ್ರಕಾಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಆನಂದ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೈ.ಎಸ್.ವಿ. ದತ್ತ |- | rowspan="11" |[[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |128 |[[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜೆ. ಸಿ. ಮಧುಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಬಿ. ಸುರೇಶ ಬಾಬು |- |129 |[[ತಿಪಟೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಿಪಟೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ನಾಗೇಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಶಡಕ್ಷರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಾಂತ ಕುಮಾರ |- |130 |[[ತುರುವೇಕೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುರುವೇಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಸಾಲ ಜಯರಾಮ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಂತರಾಜ ಬಿ.ಎಂ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಟಿ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ |- |131 |[[ಕುಣಿಗಲ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಣಿಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಕೃಷ್ಣಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಡಿ. ರಂಗನಾಥ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಿ. ನಾಗರಾಜಯ್ಯ |- |132 |[[ತುಮಕೂರು ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ಬಿ. ಜ್ಯೋತಿ ಗಣೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅಹ್ಮದ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗೋವಿಂದರಾಜು |- |133 |[[ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸುರೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶಾನುಮುಕ್ಕಪ್ಪ ಯಾದವ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಡಿ. ಸಿ. ಗೌರಿಶಂಕರ]] |- |134 |[[ಕೊರಟಗೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊರಟಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ಎಚ್. ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಲಾಲ |- |135 |[[ಗುಬ್ಬಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಬ್ಬಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಡಿ. ದಿಲೀಪ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗರಾಜ |- |136 |[[ಸೀರಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೀರಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಂ. ರಾಜೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ಬಿ. ಜಯಚಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆರ್. ಉಗ್ರೇಶ |- |137 |[[ಪಾವಗಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಪಾವಗಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ವಿ. ವೆಂಕಟೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮರಾಯಪ್ಪ |- |138 |[[ಮಧುಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಧುಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಲ್. ಸಿ. ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕ್ಯಾತಸಂದ್ರ ಎನ್. ರಾಜಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |139 |[[ಗೌರಿಬಿದನೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೌರಿಬಿದನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಶಿಧರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಶಿವಶಂಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹಮೂರ್ತಿ |- |140 |[[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿ. ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್.ಎನ್. ಸುಬ್ಬಾ ರೆಡ್ಡಿ]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |141 |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಸುಧಾಕರ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಕೆ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಈಶ್ವರ ಐಯ್ಯರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ.ಪಿ. ಬಾಚೇಗೌಡ |- |142 |[[ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮಚಂದ್ರ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ವಿ. ರಾಜೀವ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಿ. ಎನ್. ರವಿಕುಮಾರ]] |- |143 |[[ಚಿಂತಾಮಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂತಾಮಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೇಣುಗೋಪಾಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ.ಸಿ. ಸುಧಾಕರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಕೆ. ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- | rowspan="6" |[[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |144 |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗುಂಜೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಆರ್. ರಮೇಶ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ಕೆ. ವೆಂಕಟಶಿವ ರೆಡ್ಡಿ]] |- |145 |[[ಮುಳಬಾಗಿಲು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಳಬಾಗಿಲು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಗೇಹಳ್ಳಿ ಸುಂದರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಾ. ಬಿ.ಸಿ. ಮುದ್ದಗಂಗಾಧರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಸಮೃದ್ದಿ ಮಂಜುನಾಥ]] |- |146 |[[ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಂಪಂಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ರೂಪಕಲಾ|ರೂಪಕಲಾ ಶಶಿಧರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಬಾಬು |- |147 |[[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮಲ್ಲೇಶ ಬಾಬು |- |148 |[[ಕೋಲಾರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವರತೂರು ಪ್ರಕಾಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೊತೂರು ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ. ಎಂ. ಆರ್. ಶ್ರೀನಾಥ |- |149 |[[ಮಾಲೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಲೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ವೈ. ನಂಜೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಇ. ರಾಮೇಗೌಡ |- | rowspan="28" |[[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |150 |[[ಯಲಹಂಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಹಂಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ವಿಶ್ವನಾಥ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವ ರಾಜನ್ ಬಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮುನೇಗೌಡ |- |151 |[[ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬೈರತಿ ಬಸವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿಕೆ ಮೋಹನ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |} tlg9gzrb83xpn78o6muy9hhsoct7oig 0 174711 1307822 1307499 2025-07-02T06:31:15Z Prajna gopal 75944 /* ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು */ 1307822 wikitext text/x-wiki {{Infobox award | name = ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ | current_awards = ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೪ | image = | caption = | presenter = [[ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] | country = [[ಭಾರತ]] | region = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | first_awarded = 2023 | last_awarded = | website = [https://www.prajavani.net/cinesamman ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ] }} '''ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ''' ಇದು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ, [[ಕನ್ನಡ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಾದ [[ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] ನೀಡುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರು ಹಾಗೂ ತಂತ್ರಜ್ಞರ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನವನ್ನು ೨೦೨೩ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.<ref>https://www.prajavani.net/cinesamman/season2</ref> ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಪತ್ರಿಕಾ ವಲಯದಿಂದ ದೊರೆಯುವ ಬೆಂಬಲದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ, ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನ, [[ನಟನೆ]], [[ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]] ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>https://www.deccanherald.com/entertainment/big-day-prajavani-cine-awards-event-today-1224455.html</ref><ref>https://www.afaqs.com/companies/prajavani-celebrates-sandalwoods-exemplary-work-with-the-2nd-prajavani-kannada-cine-sammana-awards</ref> == ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಭಾಗಗಳು == ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನವು ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗಗಳು ಹೀಗಿವೆ: * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶಕ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟಿ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಹಿತ್ಯ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕ (ಪುರುಷ) * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕಿ (ಮಹಿಳೆ) * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಪಾದನೆ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲಾ ನಿರ್ದೇಶನ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಣೆ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಾಸ್ಯ ನಟ/ನಟಿ ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು== {| class="wikitable" |+ '''ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೩ ರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಜೇತರ ಪಟ್ಟಿ''' ! ಪ್ರಶಸ್ತಿ !! ವಿಜೇತ(ರಿ) !! ಸಿನಿಮಾ / ವಿಭಾಗ |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ || [[ಸಂಚಾರಿ ವಿಜಯ್]] || [[ತಲೆದಂಡ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ತಲೆದಂಡ]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ || ಗಾನವಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ || |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ || '[[ಕಾಂತಾರ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|'ಕಾಂತಾರ]]'' || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ || [[ಬಿ_._ಅಜನೀಶ್_ಲೋಕನಾಥ್|ಅಜನೀಶ್ ಲೋಕನಾಥ್]] || |- | ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ || [[ಅನಂತ್ ನಾಗ್|ಅನಂತನಾಗ್]] || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗೀತರಚನೆಕಾರ || [[ಕೆ. ಕಲ್ಯಾಣ್]] || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕ || ಸಿದ್ ಶ್ರೀರಾಮ್ || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ || [[ಕಿಶೋರ್‌_(ನಟ)|ಕಿಶೋರ್ ಕುಮಾರ್]] || ''ಕಾಂತಾರ'' |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟಿ || [[ಉಮಾಶ್ರೀ]] || [[ವೇದ (2022 ಚಲನಚಿತ್ರ)|ವೇದ]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನ || [[ರಿಷಬ್_ಶೆಟ್ಟಿ|ರಿಷಬ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] || ಕಾಂತಾರ |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶನ || ಕಿರಣ್‍ರಾಜ್ ಕೆ ||[[೭೭೭ ಚಾರ್ಲಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|೭೭೭ ಚಾರ್ಲಿ]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ || ಭುವನ್ ಗೌಡ || [[ಕೆ.ಜಿ.ಎಫ್: ಚಾಪ್ಟರ್ ೨ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಕೆ.ಜಿ.ಎಫ್ ಚಾಪ್ಟರ್-೨]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಕಲನ || ಪ್ರತೀಕ್ ಶೆಟ್ಟಿ, ಉಜ್ವಲ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ || ಕಾಂತಾರ, ಕೆಜಿಎಫ್ |} {| class="wikitable" |+ '''ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೪ ಪ್ರಮುಖ ವಿಜೇತರ ಪಟ್ಟಿ''' ! ಪ್ರಶಸ್ತಿ !! ವಿಜೇತ(ರು) !! ಸಿನಿಮಾ / ವಿಭಾಗ |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಚಿತ್ರ || ''[[ಕಾಟೇರ]]'' || |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ನಟ || [[ರಕ್ಷಿತ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] || [[ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ - ಸೈಡ್ ಎ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ]] |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ನಟಿ || [[ರುಕ್ಮಿಣಿ ವಸಂತ್]] || ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಸಂಗೀತ || -- || [[ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ - ಸೈಡ್ ಎ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ]] |- | ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ || ''ಪಿಂಕಿ ಎಲ್ಲಿ?'' || |- | ಕನ್ನಡ ಸಿನಿ ಧ್ರುವತಾರೆ (ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ) || [[ಶಿವರಾಜ್‍ಕುಮಾರ್ (ನಟ)|ಶಿವರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್]] || ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ |} <table class="wikitable"> <caption>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ – ಸೀಸನ್ ೩ (೨೦೨೫) ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು</caption> <tr> <th>ವಿಭಾಗ</th> <th>ವಿಜೇತರು</th> <th>ಚಿತ್ರ</th> </tr> <tr> <td>ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ</td> <td>[[ಶ್ರೀನಾಥ್]]</td> <td>—</td> </tr> <tr> <td>ಕನ್ನಡ ಸಿನಿ ಧ್ರುವತಾರೆ</td> <td>[[ರವಿಚಂದ್ರನ್|ವಿ. ರವಿಚಂದ್ರನ್]] (“ಕ್ರೇಜಿ ಸ್ಟಾರ್”)</td> <td>—</td> </tr> <tr> <td>ಉತ್ತಮ ಚಿತ್ರ</td> <td>—</td> <td>[[ಕೃಷ್ಣಂ ಪ್ರಣಯ ಸಖಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣಮ್ ಪ್ರಣಯ ಸಖಿ]]</td> </tr> <tr> <td>ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಚಿತ್ರ</td> <td>—</td> <td>[[ಶಾಖಾಹಾರಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಶಾಖಾಹಾರಿ]]</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ</td> <td>[[ದುನಿಯಾ ವಿಜಯ್]]</td> <td>ಭೀಮ</td> </tr> <tr> <td>ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ನಟ</td> <td>[[ರಂಗಾಯಣ ರಘು]]</td> <td>ಶಾಖಾಹಾರಿ</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ</td> <td>ಅಂಕಿತಾ ಅಮರ್</td> <td>[[ಇಬ್ಬನಿ ತಬ್ಬಿದ ಇಳೆಯಲಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಇಬ್ಬನಿ ತಬ್ಬಿದ ಇಳೆಯಲಿ]]</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನ</td> <td>ನರ್ತನ್</td> <td>[[ಭೈರತಿ ರಣಗಲ್ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಭೈರತಿ ರಣಗಲ್]]</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ</td> <td>ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ದೇಶ್‍ಪಾಂಡೆ</td> <td>ಶಾಖಾಹಾರಿ</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶನ</td> <td>ಶ್ರೀನಿಧಿ ಬೆಂಗಳೂರು</td> <td>ಬ್ಲಿಂಕ್</td> </tr> <tr> <td>ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ</td> <td>—</td> <td>ಹದಿನೇಳೆಂಟು</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ</td> <td>[[ಅರ್ಜುನ್ ಜನ್ಯ|ಅರ್ಜುನ್ ಜನ್ಯ]]</td> <td>ಕೃಷ್ಣಮ್ ಪ್ರಣಯ ಸಖಿ</td> </tr> <tr> <td>ವರ್ಷದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧನೆ</td> <td>[[ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾ]]</td> <td>—</td> </tr> </table> == ಆಯ್ಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ == ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಸೆನ್ಸಾರ್ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತಗೊಂಡು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು [[ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ ತೀರ್ಪುಗಾರರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಿತಿಯು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದ ಅನುಭವಿಗಳು, ವಿಮರ್ಶಕರು ಮತ್ತು ತಜ್ಞರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ವಿಜೇತರ ಆಯ್ಕೆಗಾಗಿ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಂದ ಮತದಾನ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.<ref>https://www.prajavani.net/cinesamman/season2/about</ref> ತೀರ್ಪುಗಾರರು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿ, ಗುಣಮಟ್ಟ, ಕಲಾತ್ಮಕ ಮೌಲ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಜೇತರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಅದ್ಧೂರಿ ಸಮಾರಂಭವೊಂದನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>https://www.onearabia.me/bollywood/prajavani-kannada-cine-sammana-bangalore-gala-011-49195.html</ref> == ಮಹತ್ವ == ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನವು ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೊಸ ಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>https://www.deccanherald.com/entertainment/trophy-jury-revealed-for-prajavani-cine-sammana-1213996.html</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == *[https://www.youtube.com/playlist?list=PLFwa4dONSLBOi2EVII9CvPcC7zpHqLeLg ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೪] *[https://www.youtube.com/watch?v=3RFRK_XtfgM ಟ್ರೋಫಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] qgmh7rqx08xpwqfwfshvw56ufzp5pt5 1307823 1307822 2025-07-02T06:34:05Z Prajna gopal 75944 /* ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು */ 1307823 wikitext text/x-wiki {{Infobox award | name = ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ | current_awards = ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೪ | image = | caption = | presenter = [[ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] | country = [[ಭಾರತ]] | region = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | first_awarded = 2023 | last_awarded = | website = [https://www.prajavani.net/cinesamman ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ] }} '''ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ''' ಇದು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ, [[ಕನ್ನಡ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಾದ [[ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] ನೀಡುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರು ಹಾಗೂ ತಂತ್ರಜ್ಞರ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನವನ್ನು ೨೦೨೩ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.<ref>https://www.prajavani.net/cinesamman/season2</ref> ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಪತ್ರಿಕಾ ವಲಯದಿಂದ ದೊರೆಯುವ ಬೆಂಬಲದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ, ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನ, [[ನಟನೆ]], [[ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]] ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>https://www.deccanherald.com/entertainment/big-day-prajavani-cine-awards-event-today-1224455.html</ref><ref>https://www.afaqs.com/companies/prajavani-celebrates-sandalwoods-exemplary-work-with-the-2nd-prajavani-kannada-cine-sammana-awards</ref> == ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಭಾಗಗಳು == ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನವು ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗಗಳು ಹೀಗಿವೆ: * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶಕ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟಿ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಹಿತ್ಯ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕ (ಪುರುಷ) * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕಿ (ಮಹಿಳೆ) * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಪಾದನೆ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲಾ ನಿರ್ದೇಶನ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಣೆ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಾಸ್ಯ ನಟ/ನಟಿ ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು== {| class="wikitable" |+ '''ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೩ ರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಜೇತರ ಪಟ್ಟಿ''' ! ಪ್ರಶಸ್ತಿ !! ವಿಜೇತ(ರಿ) !! ಸಿನಿಮಾ / ವಿಭಾಗ |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ || [[ಸಂಚಾರಿ ವಿಜಯ್]] || [[ತಲೆದಂಡ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ತಲೆದಂಡ]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ || ಗಾನವಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ || |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ || '[[ಕಾಂತಾರ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|'ಕಾಂತಾರ]]'' || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ || [[ಬಿ_._ಅಜನೀಶ್_ಲೋಕನಾಥ್|ಅಜನೀಶ್ ಲೋಕನಾಥ್]] || |- | ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ || [[ಅನಂತ್ ನಾಗ್|ಅನಂತನಾಗ್]] || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗೀತರಚನೆಕಾರ || [[ಕೆ. ಕಲ್ಯಾಣ್]] || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕ || ಸಿದ್ ಶ್ರೀರಾಮ್ || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ || [[ಕಿಶೋರ್‌_(ನಟ)|ಕಿಶೋರ್ ಕುಮಾರ್]] || ''ಕಾಂತಾರ'' |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟಿ || [[ಉಮಾಶ್ರೀ]] || [[ವೇದ (2022 ಚಲನಚಿತ್ರ)|ವೇದ]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನ || [[ರಿಷಬ್_ಶೆಟ್ಟಿ|ರಿಷಬ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] || ಕಾಂತಾರ |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶನ || ಕಿರಣ್‍ರಾಜ್ ಕೆ ||[[೭೭೭ ಚಾರ್ಲಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|೭೭೭ ಚಾರ್ಲಿ]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ || ಭುವನ್ ಗೌಡ || [[ಕೆ.ಜಿ.ಎಫ್: ಚಾಪ್ಟರ್ ೨ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಕೆ.ಜಿ.ಎಫ್ ಚಾಪ್ಟರ್-೨]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಕಲನ || ಪ್ರತೀಕ್ ಶೆಟ್ಟಿ, ಉಜ್ವಲ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ || ಕಾಂತಾರ, ಕೆಜಿಎಫ್ |} {| class="wikitable" |+ '''ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೪ ಪ್ರಮುಖ ವಿಜೇತರ ಪಟ್ಟಿ''' ! ಪ್ರಶಸ್ತಿ !! ವಿಜೇತ(ರು) !! ಸಿನಿಮಾ / ವಿಭಾಗ |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಚಿತ್ರ || ''[[ಕಾಟೇರ]]'' || |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ನಟ || [[ರಕ್ಷಿತ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] || [[ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ - ಸೈಡ್ ಎ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ]] |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ನಟಿ || [[ರುಕ್ಮಿಣಿ ವಸಂತ್]] || ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಸಂಗೀತ || -- || [[ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ - ಸೈಡ್ ಎ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ]] |- | ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ || ''ಪಿಂಕಿ ಎಲ್ಲಿ?'' || |- | ಕನ್ನಡ ಸಿನಿ ಧ್ರುವತಾರೆ (ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ) || [[ಶಿವರಾಜ್‍ಕುಮಾರ್ (ನಟ)|ಶಿವರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್]] || ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ |} <table class="wikitable"> <caption>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ – ಸೀಸನ್ ೩ (೨೦೨೫) ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು</caption> <tr> <th>ವಿಭಾಗ</th> <th>ವಿಜೇತರು</th> <th>ಚಿತ್ರ</th> </tr> <tr> <td>ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ</td> <td>[[ಶ್ರೀನಾಥ್]]</td> <td>—</td> </tr> <tr> <td>ಕನ್ನಡ ಸಿನಿ ಧ್ರುವತಾರೆ</td> <td>[[ರವಿಚಂದ್ರನ್|ವಿ. ರವಿಚಂದ್ರನ್]] (“ಕ್ರೇಜಿ ಸ್ಟಾರ್”)</td> <td>—</td> </tr> <tr> <td>ಉತ್ತಮ ಚಿತ್ರ</td> <td>—</td> <td>[[ಕೃಷ್ಣಂ ಪ್ರಣಯ ಸಖಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣಮ್ ಪ್ರಣಯ ಸಖಿ]]</td> </tr> <tr> <td>ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಚಿತ್ರ</td> <td>—</td> <td>[[ಶಾಖಾಹಾರಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಶಾಖಾಹಾರಿ]]</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ</td> <td>[[ದುನಿಯಾ ವಿಜಯ್]]</td> <td>ಭೀಮ</td> </tr> <tr> <td>ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ನಟ</td> <td>[[ರಂಗಾಯಣ ರಘು]]</td> <td>ಶಾಖಾಹಾರಿ</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ</td> <td>ಅಂಕಿತಾ ಅಮರ್</td> <td>[[ಇಬ್ಬನಿ ತಬ್ಬಿದ ಇಳೆಯಲಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಇಬ್ಬನಿ ತಬ್ಬಿದ ಇಳೆಯಲಿ]]</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನ</td> <td>ನರ್ತನ್</td> <td>[[ಭೈರತಿ ರಣಗಲ್ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಭೈರತಿ ರಣಗಲ್]]</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ</td> <td>ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ದೇಶ್‍ಪಾಂಡೆ</td> <td>ಶಾಖಾಹಾರಿ</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶನ</td> <td>ಶ್ರೀನಿಧಿ ಬೆಂಗಳೂರು</td> <td>ಬ್ಲಿಂಕ್</td> </tr> <tr> <td>ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ</td> <td>—</td> <td>ಹದಿನೇಳೆಂಟು</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ</td> <td>[[ಅರ್ಜುನ್ ಜನ್ಯ|ಅರ್ಜುನ್ ಜನ್ಯ]]</td> <td>ಕೃಷ್ಣಮ್ ಪ್ರಣಯ ಸಖಿ</td> </tr> <tr> <td>ವರ್ಷದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧನೆ</td> <td>[[ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾ]]<ref>https://www.prajavani.net/entertainment/cinema/prajavani-cine-sammana-s3-award-winners-in-pics-3371288</ref> </td> <td>—</td> </tr> </table> == ಆಯ್ಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ == ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಸೆನ್ಸಾರ್ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತಗೊಂಡು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು [[ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ ತೀರ್ಪುಗಾರರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಿತಿಯು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದ ಅನುಭವಿಗಳು, ವಿಮರ್ಶಕರು ಮತ್ತು ತಜ್ಞರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ವಿಜೇತರ ಆಯ್ಕೆಗಾಗಿ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಂದ ಮತದಾನ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.<ref>https://www.prajavani.net/cinesamman/season2/about</ref> ತೀರ್ಪುಗಾರರು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿ, ಗುಣಮಟ್ಟ, ಕಲಾತ್ಮಕ ಮೌಲ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಜೇತರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಅದ್ಧೂರಿ ಸಮಾರಂಭವೊಂದನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>https://www.onearabia.me/bollywood/prajavani-kannada-cine-sammana-bangalore-gala-011-49195.html</ref> == ಮಹತ್ವ == ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನವು ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೊಸ ಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>https://www.deccanherald.com/entertainment/trophy-jury-revealed-for-prajavani-cine-sammana-1213996.html</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == *[https://www.youtube.com/playlist?list=PLFwa4dONSLBOi2EVII9CvPcC7zpHqLeLg ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೪] *[https://www.youtube.com/watch?v=3RFRK_XtfgM ಟ್ರೋಫಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] cfzv4g8l4hd5hx58b8adjv3etcv6ol5 2 174747 1307792 1307759 2025-07-01T14:32:56Z Pallaviv123 75945 1307792 wikitext text/x-wiki {{under construction}} {{Infobox Indian politician | image = Vijay Rupani.jpg | caption = ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ ರೂಪಾನಿಯವರು | office = <!--Do NOT add counts or ordinals, as per [[WP:CONSENSUS]]-->[[Chief Minister of Gujarat|ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]] | term_start = ೭ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೬ | term_end = ೧೧ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ | governor = [[Om Prakash Kohli|ಓಂ ಪ್ರಕಾಶ್ ಕೊಹ್ಲಿ]]<br/>[[Acharya Devvrat|ಆಚಾರ್ಯ ದೇವವ್ರತ್]] | assembly = [[Gujarat Legislative Assembly|ಗುಜರಾತ್ ವಿಧಾನಸಭೆ]] | predecessor = [[Anandiben Patel|ಆನಂದಿಬೆನ್ ಪಟೇಲ್]] | successor = [[Bhupendrabhai Patel|ಭೂಪೇಂದ್ರಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್]] | office1 = [[Anandiben Patel ministry|ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮಂತ್ರಿ]], [[Government of Gujarat|ಗುಜರಾತ್ ಸರ್ಕಾರ]] | term_start1 = ೧೯ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೪ | term_end1 = ೭ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೬ | 1blankname1 = ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ | 1namedata1 = ಆನಂದಿಬೆನ್ ಪಟೇಲ್ | 2blankname1 = ಬಂಡವಾಳ | 2namedata1 = {{ubl|ಸಾರಿಗೆ|ಕಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ|ನೀರು ಸರಬರಾಜು}} | assembly2 = ಗುಜರಾತ್ ಶಾಸಕಾಂಗ | constituency_AM2 = [[Rajkot West Assembly constituency|ರಾಜ್‌ಕೋಟ್ ಪಶ್ಚಿಮ]] | term_start2 = ೧೯ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೪ | term_end2 = ೮ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೨ | preceded2 = [[Vajubhai Vala|ವಜುಭಾಯಿ ವಾಲಾ]] | successor2 = [[Darshita Shah|ದರ್ಶಿತಾ ಶಾ]] | office3 = [[Member of Parliament, Rajya Sabha|ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯ, ರಾಜ್ಯಸಭೆ]] | constituency3 = [[List of Rajya Sabha members from Gujarat|ಗುಜರಾತ್]] | term_start3 = ೨೫ ಜುಲೈ ೨೦೦೬ | term_end3 = ೨೪ ಜುಲೈ ೨೦೧೨ | office5 = [[Bharatiya Janata Party, Gujarat|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಗುಜರಾತ್]] ಅಧ್ಯಕ್ಷರು | term_start5 = ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೬ | term_end5 = ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೬ | predecessor5 = [[R. C. Faldu|ಆರ್. ಸಿ. ಫಾಲ್ಡು]] | successor5 = [[Jitu Vaghani|ಜಿತು ವಘಾನಿ]] | office6 = <!--Do NOT add counts or ordinals, as per [[WP:CONSENSUS]]--> [[Rajkot Municipal Corporation|Mayor of Rajkot]] | predecessor6 = ಭಾವನಾ ಜೋಶಿಪುರ | successor6 = [[Uday Kangad|ಉದಯ ಕಾಂಗಡ]] | term_start6 = ೧೯೯೬ | term_end6 = ೧೯೯೭<ref>{{cite web | url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/gujarat-cm-resigns-all-eyes-on-mlas-meet-to-select-rupanis-successor/articleshow/62197104.cms | title=Gujarat CM resigns, all eyes on MLAs' meet to select Pollard's successor | work=[[The Economic Times]] | date=21 December 2017 | access-date=21 December 2017}}</ref> | birth_date = {{Birth date|df=yes|1956|8|2}}<ref>{{cite web | title=Vijay Rupani: Member's Web Site | via=the Internet Archive | date=30 September 2007 | url= http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=2008 | archive-url= https://web.archive.org/web/20070930201434/http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=2008 | archive-date=30 September 2007 | access-date=5 August 2016}}</ref> | birth_place = [[Rangoon|ರಂಗೂನ್]], [[Yangon Region|ರಂಗೂನ್ ವಿಭಾಗ]], [[Union of Burma|ಬರ್ಮಾ]] | death_date = {{Death date and age|df=y|2025|06|12|1956|8|2}}<ref>{{cite web | title=Vijay Rupani, ex Gujarat CM, killed in Ahmedabad plane crash | website=The Hindu | date=12 June 2025 | url=https://www.thehindu.com/news/national/ahmedabad-plane-crash-former-gujarat-cm-vijay-rupani-killed/article69687495.ece/amp/ | access-date=12 June 2025}}</ref> | death_place = [[ಅಹಮದಾಬಾದ್]], [[ಗುಜರಾತ್]], ಭಾರತ | death_cause = [[Air India Flight 171|ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಫ್ಲೈಟ್ ೧೭೧ ಅಪಘಾತ]] | birth_name = ವಿಜಯ್ ರಾಮ್ನಿಕ್ಲಾಲ್ ರೂಪಾನಿ | party = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] | otherparty = [[National Democratic Alliance|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಒಕ್ಕೂಟ]] | spouse = ಅಂಜಲಿ ರೂಪಾನಿ | children = ೩ | parents = | cabinet = | portfolio = | signature = }} '''ವಿಜಯ್ ರಾಮ್ನಿಕ್ಲಾಲ್ ರೂಪಾನಿ''' (೨ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೫೬- ೧೨ ಜೂನ್ ೨೦೨೫) ಇವರು ಭಾರತೀಯ [[ರಾಜಕಾರಣಿ|ರಾಜಕಾರಣಿಯಾಗಿದ್ದು]], ೨೦೧೬ ರಿಂದ ೨೦೨೧ ರವರೆಗೆ [[ chief minister of Gujarat |ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ]] ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಇವರು [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] ([[ಬಿಜೆಪಿ]]) ದಿಂದ [[Rajkot West constituency|ರಾಜ್‌ಕೋಟ್ ಪಶ್ಚಿಮ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ]] [[ Gujarat Legislative Assembly|ಗುಜರಾತ್ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ]] ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ರಾಜಕೀಯ== ವಿಜಯ್ ರೂಪಾನಿಯವರು ಆಗಸ್ಟ್ ೨, ೧೯೫೬ ರಂದು [[ಬರ್ಮಾ|ಬರ್ಮಾದ]] [[ Rangoon Division|ರಂಗೂನ್ ವಿಭಾಗದ]] [[ Rangoon|ರಂಗೂನ್‌ನಲ್ಲಿ]] [[ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆ|ಗುಜರಾತಿ]] [[ Sthanakwasi Jain|ಸ್ಥಾನಕ್ವಾಸಿ ಜೈನ್]] [[ Bania|ಬನಿಯಾ]] ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ಏಳನೇ ಮತ್ತು ಕಿರಿಯ ಮಗ. ೧೯೬೦ ರಲ್ಲಿ, [[ಬರ್ಮಾ|ಬರ್ಮಾದಲ್ಲಿನ]] ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಅವರ ಕುಟುಂಬವು [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಗುಜರಾತ್|ಗುಜರಾತ್‌ನ]] [[ರಾಜಕೋಟ್|ರಾಜ್‌ಕೋಟ್‌ಗೆ]] ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ಬರ್ಮಾದಲ್ಲಿ ಧಾನ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವರ ತಂದೆ ರಸಿಕ್‌ಲಾಲ್ ರೂಪಾನಿ, ರಾಜ್‌ಕೋಟ್‌ನಲ್ಲಿ [[ ball bearings |ಬಾಲ್ ಬೇರಿಂಗ್‌ಗಳ]] ವ್ಯಾಪಾರಿಯಾದರು. ವಿಜಯ್ ರೂಪಾನಿಯವರು [[ Dharmendrasinhji Arts College|ಧರ್ಮೇಂದ್ರಸಿಂಹಜಿ ಕಲಾ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ]] [[BA|ಬಿಎ]] ಪದವಿ ಮತ್ತು [[ Saurashtra University|ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ]] [[ LLB|ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ]] ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದ ರೂಪಾನಿಯವರು, [[ right-wing|ಬಲಪಂಥೀಯ]] [[Hindutva|ಹಿಂದುತ್ವ]] ಸಂಘಟನೆಯಾದ [[ Rashtriya Swayamsevak Sangh|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘ]] (ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿರುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಂಘಟನೆಯಾದ [[ಅಖಿಲ ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಪರಿಷತ್]] (ಎಬಿವಿಪಿ) ಗೆ ಸೇರಿದರು. ೧೯೭೧ ರಲ್ಲಿ, ರೂಪಾನಿಯವರು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ನ ರಾಜಕೀಯ ಅಂಗವಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮತ್ತು ಬಿಜೆಪಿಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ತೀವ್ರ ಬಲಪಂಥೀಯ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವಾದ [[Bharatiya Jana Sangh|ಭಾರತೀಯ ಜನ ಸಂಘ]] (ಬಿಜೆಎಸ್ ಅಥವಾ ಜೆಎಸ್ ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜನ ಸಂಘ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಸೇರಿದರು. ==ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ== [[File:The Vice President, Shri Bhairon Singh Shekhawat administering oath of office to Shri Vijay Kumar Ramnik Lal Rupani (Gujarat), newly elected Rajya Sabha MP, in New Delhi on April 20, 2006.jpg|thumb|left|೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ [[Member of Parliament in the Rajya Sabha|ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ]] ರೂಪಾನಿಯವರು ಪ್ರಮಾಣವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. [[ Vice-president|ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ]] [[Bhairon Singh Shekhawat|ಭೈರೋನ್ ಸಿಂಗ್ ಶೇಖಾವತ್]] ಪ್ರಮಾಣವಚನ ಬೋಧಿಸಿದರು.]] ರೂಪಾನಿಯವರು [[the Emergency|ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ]] ಮುನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧದ ಸಾಮಾಜಿಕ-ರಾಜಕೀಯ ಚಳುವಳಿಯಾದ [[Navnirman Andolan|ನವನಿರ್ಮಾಣ ಆಂದೋಲನದಲ್ಲಿ]] ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರನ್ನು ೧೧ ತಿಂಗಳು [[ Bhuj|ಭುಜ್]] ಮತ್ತು [[Bhavnagar|ಭಾವನಗರದ]] ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಮತ್ತು [[Jan Sangh|ಜನಸಂಘದ]] ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದ ರೂಪಾನಿಯವರು ೧೯೮೦ ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಬಿಜೆಪಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ೧೯೮೭ ರಲ್ಲಿ, [[Rajkot Municipal Corporation|ರಾಜ್‌ಕೋಟ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌ಗೆ]] ಆಯ್ಕೆಯಾದರು ಮತ್ತು ೧೯೯೬ ರಿಂದ ೧೯೯೭ ರವರೆಗೆ ರಾಜ್‌ಕೋಟ್‌ನ ಮೇಯರ್ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ, ರೂಪಾನಿಯವರನ್ನು ಬಿಜೆಪಿಯ ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯ ಘಟಕದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ನಂತರ, ೨೦೦೬ ರಿಂದ ೨೦೧೨ ರವರೆಗೆ ಗುಜರಾತ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ [[ member of parliament in the Rajya Sabha|ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ]] ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅವರು ೨೦೧೪ ರಿಂದ ೨೦೨೨ ರವರೆಗೆ [[ Rajkot West constituency|ರಾಜ್‌ಕೋಟ್ ಪಶ್ಚಿಮ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು]] ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ [[Gujarat Legislative Assembly|ಗುಜರಾತ್ ವಿಧಾನಸಭೆಯ]] ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ, ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ Anandiben Patel |ಆನಂದಿಬೆನ್ ಪಟೇಲ್]] ಅವರು ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ ಸಂಪುಟ ವಿಸ್ತರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಸಚಿವರನ್ನಾಗಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ [[ಸಾರಿಗೆ]], [[ನೀರು]] ಸರಬರಾಜು, [[ಕಾರ್ಮಿಕ]] ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯, ೨೦೧೬ ರಂದು, ರೂಪಾನಿಯವರು [[ಗುಜರಾತ್|ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಬಿಜೆಪಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು, [[ R. C. Faldu|ಆರ್. ಸಿ. ಫಾಲ್ಡು]] ಅವರ ನಂತರ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೬ ರವರೆಗೆ ಆ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ==ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ (೨೦೧೬–೨೦೨೧)== ಆಗಸ್ಟ್ ೭, ೨೦೧೬ ರಂದು, [[ Anandiben Patel|ಆನಂದಿಬೆನ್ ಪಟೇಲ್]] ಅವರ ರಾಜೀನಾಮೆಯ ನಂತರ, [[leadership of the BJP|ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕತ್ವಕ್ಕೆ]] ರೂಪಾನಿ ಅವರನ್ನು [[ chief minister of Gujarat |ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ]] ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. [[ 2017 Gujarat Legislative Assembly election|೨೦೧೭ ರ ಗುಜರಾತ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ]] ರೂಪಾನಿ ಬಿಜೆಪಿಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷವು ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದರು. ಬಿಜೆಪಿಯ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರವು [[Hindutva|ಹಿಂದುತ್ವ]] ವಿಷಯಗಳು ಮತ್ತು [[ Islamophobic|ಇಸ್ಲಾಮೋಫೋಬಿಕ್]] ವಾಕ್ಚಾತುರ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಬಳಕೆಯಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, [[The Indian Express|ದಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್]] ಭಾರತದ ೧೦೦ ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ರೂಪಾನಿ ಅವರನ್ನು ಸೇರಿಸಿತು. [[ಕೋವಿಡ್-೧೯]] ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗವನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ರೂಪಾನಿಯವರು ತೀವ್ರ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು. ಗುಜರಾತ್ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಪೀಡಿತ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, [[ Gujarat High Court|ಗುಜರಾತ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್]] ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಅವರ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ "ತೃಪ್ತಿಕರವಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೧, ೨೦೨೧ ರಂದು, ರೂಪಾನಿಯವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಹುದ್ದೆಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ಅವರ ನಂತರ, [[Bhupendra Patel|ಭೂಪೇಂದ್ರ ಪಟೇಲ್]] ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ನಂತರ, ಅವರು [[2022 Gujarat Legislative Assembly election|೨೦೨೨ ರ ಗುಜರಾತ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ]] ಬಿಜೆಪಿಯನ್ನು ಭರ್ಜರಿ ಗೆಲುವಿನತ್ತ ಕೊಂಡೊಯ್ದರು. ರಾಜಕೀಯ ವಿಮರ್ಶಕರು ರೂಪಾನಿ ಅವರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಮತ್ತು ವಿಧೇಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವರು ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯನ್ನು 'ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರತಿನಿಧಿ' ಅಥವಾ [[rubber-stamp|'ರಬ್ಬರ್-ಸ್ಟಾಂಪ್']] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಆಡಳಿತವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಬಿಜೆಪಿ ನೇತೃತ್ವದ ಸರ್ಕಾರಗಳ ನೀತಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. ==ಸ್ಟಾಕ್ ಕುಶಲತೆಯ ಆರೋಪ== ಜನವರಿ ಮತ್ತು ಜೂನ್ 2011 ರ ನಡುವೆ, ವಿಜಯ್ ರೂಪಾನಿ HUF ಸೇರಿದಂತೆ 22 ಘಟಕಗಳು ಪಂಪ್-ಅಂಡ್-ಡಂಪ್ ಹಗರಣದಲ್ಲಿ ಸಾರಂಗ್ ಕೆಮಿಕಲ್ಸ್‌ನ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದವು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 27, 2017 ರಂದು, ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಮತ್ತು ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (SEBI) ಎಲ್ಲಾ 22 ಘಟಕಗಳ ಮೇಲೆ ಕೃತಕ ಪರಿಮಾಣ ಸೃಷ್ಟಿ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕುಶಲತೆ ಮತ್ತು "ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಅಥವಾ ಅನ್ಯಾಯದ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು" ಎಂಬ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ PFUTP (ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮೋಸದ ಮತ್ತು ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳ ನಿಷೇಧ) ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಮೇಲೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಿತು. ತನಿಖೆಯ ನಂತರ, ಕಂಪನಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯದ 32.97% ಗೆ 2,76,97,860 ಷೇರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದ್ದನ್ನು ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯದ 86.18% ಗೆ 7,24,08,293 ಷೇರುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿರುವುದನ್ನು ಸೆಬಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದೆ. ಸೆಬಿ ಎಲ್ಲಾ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ₹6.9 ಕೋಟಿ ದಂಡ ವಿಧಿಸಿತು, ರೂಪಾನಿ HUF ಆದೇಶದ 45 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ₹15 ಲಕ್ಷ ಪಾವತಿಸಲು ಕೇಳಲಾಯಿತು. ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಘಟಕಗಳು ನಿಗದಿತ ಸಮಯದೊಳಗೆ ಶೋ-ಕಾಸ್ ನೋಟಿಸ್‌ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸದ ಕಾರಣ ಆದೇಶವು ಪಕ್ಷಪಾತಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೆಬಿ ಗಮನಿಸಿದೆ. ರೂಪಾನಿ ಯಾವುದೇ ತಪ್ಪನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಅವರ ಪ್ರತಿವಾದದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಕಚೇರಿಯು HUF 2009 ರಲ್ಲಿ ₹63,000 ಮೌಲ್ಯದ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ 2011 ರಲ್ಲಿ ₹35,000 ಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಲಾಭವಾಗಲಿಲ್ಲ, ನಷ್ಟವಾಯಿತು. ನವೆಂಬರ್ 8, 2017 ರಂದು, ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಮೇಲ್ಮನವಿ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿ (SAT) SEBI ಆದೇಶವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿರುವವರಿಗೆ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ನೀಡದೆಯೇ ಅದನ್ನು ಹೊರಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಗಮನಿಸಿತು. ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿಚಾರಣೆ ಅಥವಾ ತೀರ್ಪನ್ನು ಘೋಷಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ, ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.[25][27][28] ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ== ವಿಜಯ್ ರೂಪಾನಿ ಅವರು ಪಕ್ಷದ ಮಹಿಳಾ ವಿಭಾಗವಾದ ಬಿಜೆಪಿ ಮಹಿಳಾ ಮೋರ್ಚಾದ ಸದಸ್ಯೆ ಅಂಜಲಿ ರೂಪಾನಿ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ದಂಪತಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು, ರಿಷಭ್ ಎಂಬ ಮಗ ಮತ್ತು ರಾಧಿಕಾ ಎಂಬ ಮಗಳು. ಅವರು ಈ ಹಿಂದೆ ತಮ್ಮ ಕಿರಿಯ ಮಗ ಪೂಜಿತ್ ಅವರನ್ನು ಕಾರು ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ, ಕುಟುಂಬವು ಬಡವರಿಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಶ್ರೀ ಪೂಜಿತ್ ರೂಪಾನಿ ಸ್ಮಾರಕ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.[29][30] ಮಾಜಿ ಷೇರು ದಲ್ಲಾಳಿಯಾಗಿದ್ದ ರೂಪಾನಿ ಒಮ್ಮೆ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ-ಕಚ್ ಷೇರು ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.[31] ==ಮರಣ== ಜೂನ್ 12, 2025 ರಂದು, ರೂಪಾನಿ ಲಂಡನ್‌ನ ಗ್ಯಾಟ್ವಿಕ್ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದ ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ವಿಮಾನ 171 ಅನ್ನು ಹತ್ತಿದರು. ಹತ್ತಿರದ ಸಂಬಂಧಿಯೊಬ್ಬರ ಪ್ರಕಾರ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಗಳನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿರುಗುವ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೋಗಲು ಲಂಡನ್‌ಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಟೇಕ್ ಆಫ್ ಆದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ವಿಮಾನವು ರೂಪಾನಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನ ಬಿ.ಜೆ. ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜಿನ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗೆ ಅಪ್ಪಳಿಸಿತು, ಜೊತೆಗೆ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಕನಿಷ್ಠ 38 ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು. [32][33] ಬಲವಂತ್‌ರಾಯ್ ಮೆಹ್ತಾ ನಂತರ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ ಗುಜರಾತ್‌ನ ಎರಡನೇ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಇವರು.[34][35] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== * {{Official website|http://www.vijayrupani.in/en/}} * [https://web.archive.org/web/20070930201434/http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=2008 Profile] on the official website Rajya Sabha (archived) {{s-start}} {{s-off}} {{s-bef|before=[[Anandiben Patel]]}} {{s-ttl|title=[[List of Chief Ministers of Gujarat|Chief Minister of Gujarat]]|years=2016–2021}} {{s-aft|after=[[Bhupendrabhai Patel]]}} {{s-end}} 1hmizkt8lcfbhh5sar4b7c1c76csaqq 3 174954 1307815 2025-07-02T02:34:43Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307815 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Prashanth Didupe}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೮:೦೪, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) 8c0xbn1tlpxt7joeesh4inwwxuadnvz 0 174955 1307818 2025-07-02T03:18:03Z Kartikdn 1134 ಗ್ಯಾಲ್ವ ಸಿದ್ಧಾಂತ 1307818 wikitext text/x-wiki [[ಗಣಿತ|ಗಣಿತದಲ್ಲಿ]], ಮೂಲತಃ [[ಎವರಿಸ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲ್ವ]] ಪರಿಚಯಿಸಿದ '''ಗ್ಯಾಲ್ವ ಸಿದ್ಧಾಂತ'''ವು [[:en:Field_(mathematics)|ಫ಼ೀಲ್ಡ್ ಸಿದ್ಧಾಂತ]] ಮತ್ತು [[:en:Group_theory|ಗ್ರೂಪ್ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ]] ನಡುವೆ ಸಂಪರ್ಕ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. == ವಿವಿಧ ಸಮೀಕರಣಗಳ ಪರಿಹಾರಗಳು == '''''ax² + bx + c = 0''''' ಎಂಬುದು ಒಂದು [[:en:Quadratic_equation|ವರ್ಗ ಸಮೀಕರಣ]].<ref>{{cite book |author1=Charles P. McKeague |url=https://books.google.com/books?id=e4_iBQAAQBAJ |title=Intermediate Algebra with Trigonometry |publisher=Academic Press |year=2014 |isbn=978-1-4832-1875-5 |edition=reprinted |page=219}} [https://books.google.com/books?id=e4_iBQAAQBAJ&pg=PA219 Extract of page 219]</ref> ಇಲ್ಲಿ '''''a,b,c''''' ಗಳು [[:en:Rational_number|ಪರಿಮೇಯ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು]]. <math>x_1 = \frac{-b + \sqrt{b^2 - 4ac}}{2a}, x_2 = \frac{-b - \sqrt{b^2 - 4ac}}{2a}</math> ಎಂಬುದು ಈ [[ಸಮೀಕರಣ|ಸಮೀಕರಣದ]] ಎರಡು [[ಸಮೀಕರಣದ ಮೂಲ|ಮೂಲಗಳು]] ಎಂದು ತಿಳಿದಿದೆ.<ref>{{Citation |last=Sterling |first=Mary Jane |title=Algebra I For Dummies |page=219 |year=2010 |url=https://books.google.com/books?id=2toggaqJMzEC&q=quadratic+formula&pg=PA219 |publisher=Wiley Publishing |isbn=978-0-470-55964-2}}</ref> ಇವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ವಿಧಾನ ಬಲು ಸರಳ. ಆದರೆ '''''ax³ + bx² + cx + d = 0''''' ಎಂಬ [[:en:Cubic_equation|ಘನ ಸಮೀಕರಣವನ್ನು]] ಪರಿಶೀಲಿಸುವಾಗ ಸಮಸ್ಯೆ ಗಂಭೀರವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಯೂ ಮೂಲಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಸೂತ್ರ ಉಂಟು. ಅದರೆ ಅದು ಬಲು ಜಟಿಲವಾದದ್ದು ಎಂದು ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ (1545). ಚತುರ್ಥಘಾತದ ಸಮೀಕರಣ '''''ax⁴ + bx³ + cx² + dx + e = 0''''' ಎದುರಾದಾಗ ಸಮಸ್ಯೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಜಟಿಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರೆ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಮೂಲಗಳನ್ನು ನೀಡಬಲ್ಲ ಸೂತ್ರವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು ಎಂದು ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ (16ನೆಯ ಶತಮಾನ).<ref>{{cite web |title=Lodovico Ferrari |url=https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Ferrari/}}</ref> ಆದರೆ ಪಂಚಮ ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ಘಾತಗಳ ಸಮೀಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ '''''a₀xⁿ + a₁x^n-1 +.......... + a_n = 0, n ≥ 5''''' ಆಗಿರುವ ಸಮೀಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಸಾಧ್ಯವೇ, ಅಲ್ಲವೇ ಎಂಬ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತ ಗಣಿತ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಯಾವ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೂ ಬರದೆ ತೊಳಲುತ್ತಿದ್ದರು. ಮೊಟ್ಟಮೊದಲಿಗ [[:en:Niels_Henrik_Abel|ಅಬೆಲ್]] ಇದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸಾಧಿಸಿದ.<ref>{{Cite book |last=Bruno |first=Leonard |title=Math & Mathematics: The History of Math Discoveries Around the World (Volume 1: A-H) |publisher=U•X•L |year=1999 |isbn=0-7876-3812-9 |location=Farmington Hills, MI |page=3}}</ref> ಇದೇ ವಿಚಾರವನ್ನು ಗ್ಯಾಲ್ವ ಬಹು ಸೊಗಸಾದ ನೂತನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಧಿಸಿದ್ದಾನೆ. == ಗ್ಯಾಲ್ವನ ಪರಿಹಾರ == ಮೇಲಿನ ಸಮೀಕರಣಗಳನ್ನು '''''f(x)=0''''' ಎಂದು ಬರೆಯೋಣ. ಇಲ್ಲಿ '''''a''''' ಗಳು ಪರಿಮೇಯ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು. '''''f(x)''''' ನ್ನು '''''n''''' ಗಿಂತ ಚಿಕ್ಕ ಘಾತಾಂಕ ಬೀಜವಾಕ್ಯಗಳ ಅಪವರ್ತನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸೋಣ. '''''x₁, x₂, .............., x_n''''' ಎಂಬುವು '''''f(x)=0''''' ಸಮೀಕರಣದ ಮೂಲಗಳಾಗಿರಲಿ. ಇವು [[:en:Complex_number|ಮಿಶ್ರ]] ಅಥವಾ [[ನೈಜ ಸಂಖ್ಯೆ|ನೈಜಸಂಖ್ಯೆಗಳಾಗಿರಬಹುದು]]. ಈ '''''n''''' ಮೂಲಗಳಿಂದ '''''n!''''' [[ಕ್ರಮಪಲ್ಲಟನೆ|ಕ್ರಮಯೋಜನೆಗಳು]] (ಪರ್ಮ್ಯುಟೇಷನ್ಸ್) ಲಭಿಸುತ್ತವೆ. ಇವು ಒಂದು [[ಗ್ರೂಪ್]]. ಇದಕ್ಕೆ [[:en:Symmetric_group|ಸಿಮೆಟ್ರಿಕ್ ಗ್ರೂಪ್]] ಎಂದು ಹೆಸರು. '''''x₁, x₂, .............., xⁿ''''' ಮೂಲಗಳು ಯಾವುದೇ ಬೀಜವಾಕ್ಯ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಆ ಬೀಜವಾಕ್ಯ '''''x₁, x₂, .............., x_n''''' '''''x₁, x₂, .............., x_in''''' ಎಂಬ ಕ್ರಮಯೋಜನೆಯಿಂದ ಪಾಲಿತವಾದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಗ್ರಾಹ್ಯ (ಅಡ್ಮಿಸ್ಸಿಬಲ್) ಕ್ರಮಯೋಜನೆ ಎಂದು ಹೆಸರು; ಹಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅಗ್ರಾಹ್ಯ ಕ್ರಮಯೋಜನೆ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ '''''x⁴ - 2 = 0''''' ಸಮೀಕರಣದ ಮೂಲಗಳು '''''x₁= +2¼ , x₂ = ix₁, x₃ = -x₁, x₄ = -ix₁'''''. ಇಲ್ಲಿ <math>i = \sqrt{-1}</math>. <math>\begin{pmatrix} x_1 & x_2 & x_3 & x_4 \\ x_2 & x_1 & x_4 & x_3 \end{pmatrix}</math> ಎಂಬುದು ಗ್ರಾಹ್ಯ ಕ್ರಮಯೋಜನೆಯಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ '''''x₁, x₂+x₃x₄''''' ಮೂಲಗಳು '''''x₁, x₃+x₂x₄ = 0''''' ಎಂಬುದನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತವೆ. ನಮ್ಮ ಕ್ರಮಯೋಜನೆಯಿಂದ ಈ ಸಂಬಂಧ '''''x₁, x₃+x₂x₄ = 0''''' ಆಗುತ್ತದೆ. ಎಂದರೆ '''''ix₁(-x₁) + x₁(-ix₁) = -2ix₁² ≠ 0'''.'' ಅಂತೆಯೇ <math>\begin{pmatrix} x_1 & x_2 & x_3 & x_4 \\ x_2 & x_1 & x_4 & x_3 \end{pmatrix}</math> ಎಂಬುದು ಗ್ರಾಹ್ಯ ಕ್ರಮಯೋಜನೆ. ಈ ಕ್ರಮಯೋಜನೆ ಮೇಲಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಗ್ರಾಹ್ಯ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಗ್ರಾಹ್ಯ ಅಥವಾ ಅಗ್ರಾಹ್ಯ ಎಂಬುದನ್ನು ತೀರ್ಮಾನಿಸುವ ಕ್ರಮ ಇಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ. ಸಮೀಕರಣದ ಮೂಲಗಳೆಲ್ಲದರ ಕ್ರಮಯೋಜನೆಗಳು ಸಿಮೆಟ್ರಿಕ್ ಗ್ರೂಪ್ ಆಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದೆಯಷ್ಟೆ. ಗ್ರಾಹ್ಯ ಕ್ರಮಯೋಜನೆಗಳೆಲ್ಲ ಒಂದು ಗ್ರೂಪ್ ಆಗುತ್ತವೆ. ಇದಕ್ಕೆ [[:en:Galois_group|ಗ್ಯಾಲ್ವ ಗ್ರೂಪ್]] ಎಂದು ಹೆಸರು. '''''G=G₁, G₂,G₃......G_r = {1}''''' ಎಂಬವು '''''G''''' ಎಂಬ ಸಾಂತಪದಗಳ ಗ್ರೂಪಿನ ಉಪಗ್ರೂಪುಗಳಾಗಿರಲಿ (ಸಬ್‌ಗ್ರೂಪ್ಸ್). ಈಗ ಪ್ರತಿಯೊಂದು '''''G_i+1''''' ಎಂಬುದು '''''G_i''''' ಗ್ರೂಪಿನ ಪ್ರಸಾಮಾನ್ಯ ಗ್ರೂಪಾಗಿದ್ದು ([[:en:Normal_subgroup|ನಾರ್ಮಲ್ ಗ್ರೂಪ್]]) '''''H''''' ಎಂಬುದು '''''a''''' ಯ ಉಪಗ್ರೂಪಾಗಿದ್ದು '''''G''''' ಯಲ್ಲಿರುವ ಯಾವುದೇ '''''a''''' ಯು '''''a₀H = H₀''''' ಎಂಬ ನಿಯಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದರೆ ಆಗ '''''H''''' ಗೆ ಪ್ರಸಾಮಾನ್ಯ ಉಪಗ್ರೂಪ್ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಪದಗಳು <math>\frac{\text{terms in}\, G_i}{\text{terms in}\, G_{i+1}} = Pi</math> (ಒಂದು [[ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಸಂಖ್ಯೆ]]) ಆಗಿದ್ದರೆ '''''G''''' ಯನ್ನು ಪರಿಹಾರ್ಯ ಗ್ರೂಪ್ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ ([[:en:Solvable_group|ಸಾಲ್ವೆಬಲ್ ಗ್ರೂಪ್]]). ಈಗ ಒಂದು ಸಮೀಕರಣವನ್ನು ಸೂತ್ರರೂಪದಿಂದ ಬಿಡಿಸಬೇಕಾದರೆ ಅದರ ಗ್ಯಾಲ್ವ ಗ್ರೂಪ್ ಒಂದು ಪರಿಹಾರ್ಯ ಗ್ರೂಪ್ ಆಗಿರಲೇಬೇಕು. '''''n ≥ 5''''' ಆಗಿದ್ದರೆ, ಸಮೀಕರಣದ ಸಿಮೆಟ್ರಿಕ್ ಗ್ರೂಪ್ ಬಿಡಿಸಲಾಗದ ಗ್ರೂಪ್ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಾಧಿಸಿ '''''n ≥ 5''''' ಆಗಿರುವ ಸಮೀಕರಣಗಳ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸೂತ್ರರೂಪದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ ಗ್ಯಾಲ್ವ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಬೀಜಗಣಿತ]] [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] qrer88xa6ygkeo01d3sbvblnjppzwrc 3 174956 1307819 2025-07-02T05:37:04Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307819 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2443357 ವಿಷ್ಣು ಹೆಚ್}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೧:೦೭, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) rvvvya93xinydklcxkk1qfg2j6at3zo 3 174957 1307820 2025-07-02T05:37:28Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307820 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2435062 Rakshitha}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೧:೦೭, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) lj5sichym6jpba5yjj715oqzl6v5yea 3 174958 1307821 2025-07-02T05:39:05Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307821 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2435011 hithishi}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೧:೦೯, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) kcz3ex1ufl8phjp45buyeq3bst802ow 3 174959 1307824 2025-07-02T06:38:28Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307824 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2414119 gayathri}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೨:೦೮, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) iemou1fcfist02apxa826or2stscqyy 3 174960 1307825 2025-07-02T06:40:56Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307825 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2414119 gayathri k}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೨:೧೦, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) 1jn98srjvlgyaisy03gm5f4eslqswce 3 174961 1307826 2025-07-02T06:41:09Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307826 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Hitha.U2414421}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೨:೧೧, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) 90xefcmbtg4gz67pcfw7hienfx8prai 3 174962 1307827 2025-07-02T06:41:11Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307827 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2414428lakshanya}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೨:೧೧, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) 4d7e87wukfo5mavqt1kkdoke5u7qrh2 2 174963 1307828 2025-07-02T07:07:17Z Hitha.U2414421 94018 ಹೊಸ ಪುಟ: ನನ್ನ ಹೆಸರು '''ಹಿತಾ.ಯು'''. ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ '''B.Com (ಫೈನಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್)''' ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಅಪ್ಪ ಉಮೇಶ್ ಅವರು ವಿಪ್ರೋ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ... 1307828 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು '''ಹಿತಾ.ಯು'''. ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ '''B.Com (ಫೈನಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್)''' ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಅಪ್ಪ ಉಮೇಶ್ ಅವರು ವಿಪ್ರೋ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನನ್ನ ಅಮ್ಮ ಕವಿತಾ ಕೂಡಾ ಫಾರ್ಮಸುಟಿಕಲ್ಸ್ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನಾನು ಮನೆಯ ಏಕೈಕ ಮಗು ನಾನು ನನ್ನ ಹತ್ತನೇ ತರಗತಿಯನ್ನು '''ಆರ್ವಿನ್ ವಿದ್ಯಾ ಮಂದಿರ''' ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿ '''95.04%''' ಅಂಕಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದೇನೆ. ನಂತರ, ನನ್ನ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು '''ಕೆಎಲ್‌ಇ ಪ್ರಿ-ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿ '''94.67%''' ಅಂಕಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದೇನೆ. ನನಗೆ ಓದು ಮತ್ತು ಹೊಸದನ್ನು ಕಲಿಯುವ ಆಸಕ್ತಿ ಇದೆ. ಬಿಡುವಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕ ಓದುವುದು, ಸಂಗೀತ ಕೇಳುವುದು ಗಿಟಾರ್ ನುಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವುದು ನನಗೆ ಇಷ್ಟ. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾನು ಹಣಕಾಸು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೇರಲು ಕನಸು ಕಾಣುತ್ತೇನೆ. ಜೊತೆಗೆ, ನಾನು ವಾದವಿವಾದ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬಹುಮಾನಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಿದ್ದೇನೆ. '''ನಾನು ಮಾಡುವ ಯಾವ ಕಾರ್ಯವಾಗಿರಲಿ, ಅದರಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಸದಾ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ'''. gklau7kutmhk68q4y6duf80m3ziu2nb 2 174964 1307829 2025-07-02T07:19:55Z 2414428lakshanya 94019 ಹೊಸ ಪುಟ: ನನ್ನ ಹೆಸರು ಲಕ್ಷಣ್ಯ. ನಾನು ಹುಟ್ಟಿದು ಹಾಗು ಬೆಳೆದಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ. ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ಜಿ . ಗುರುಪ್ರಸಾದ್ ಹಾಗು ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಟಿ . ಸಿ ಸೌಮ್ಯಶ್ರೀ. ನನ್ನ ತಂದೆ ಉದ್ಯಮಿ ಹಾಗು ನನ್ನ ತಾಯಿ ಗೃಹಿಣಿ. ನಾನ... 1307829 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು ಲಕ್ಷಣ್ಯ. ನಾನು ಹುಟ್ಟಿದು ಹಾಗು ಬೆಳೆದಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ. ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ಜಿ . ಗುರುಪ್ರಸಾದ್ ಹಾಗು ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಟಿ . ಸಿ ಸೌಮ್ಯಶ್ರೀ. ನನ್ನ ತಂದೆ ಉದ್ಯಮಿ ಹಾಗು ನನ್ನ ತಾಯಿ ಗೃಹಿಣಿ. ನಾನು ನನ್ನ ವಿಧ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ ಎಂ ವಿ ರೆಡ್ ಹಿಲ್ಸ್ ಎಂಬ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದೆ. ಈಗ ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಎರಡನೇ ವರ್ಷದ ಬಿಕಾಂ (ಫೈನಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ಮೆಂಟ್) ನ ಪದವಿಯನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಓಡುತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಗು ನಾನು ನನ್ನ CFA(ಲೆವೆಲ್ 1) ಎಂಬ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ತಯಾರಾಗುತ್ತಿದೇನೆ. ಇನ್ನು ನನ್ನ ವಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ನನಗೆ ಹಾಡುವ ಹಾಗು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವ ಹವ್ಯಾಸಗಳು ಇವೆ. ನನಗೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧ ಬರೆಯುವ, ಸಂವಹನ ಮಾಡುವ ಕೌಶಲ್ಯವು ಇದೆ. ಇನ್ನು ನನ್ನ ಸಾಧನೆಯ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ನಾನು ಭಾಷಣ ,ಪ್ರಬಂಧ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಹಾಗು ಸಂಗೀತ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆದದ್ದಿದ್ದೇನೆ. ಇನ್ನು ನನಗೆ ವಾಣೀಜ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿ ಇದೆ. ನಾನು ಈ ಕ್ಷೆತ್ರದಲ್ಲಿ ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಇನ್ನು ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂಬುದು ನನ್ನ ಆಸೆ ಹಾಗು ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. atx4qwclzj8h17rl2zlfx52ckirpaj5 2 174965 1307831 2025-07-02T07:44:38Z 2414119 gayathri k 94017 ಹೊಸ ಪುಟ: ನನ್ನ ಹೆಸರು ಗಾಯತ್ರಿ ಕೆ ,ನಾನು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಬಂದಿದ್ಧೇನೆ , ನಾನು 10ನೇ ತರಗತಿಯನ್ನು ಜವಾಹರ್ ಮೆಮೋರಿಯಲ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್ ನಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದ್ಧೇನೆ , ನನ್ನ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಕಾಲೇಜು... 1307831 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು ಗಾಯತ್ರಿ ಕೆ ,ನಾನು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಬಂದಿದ್ಧೇನೆ , ನಾನು 10ನೇ ತರಗತಿಯನ್ನು ಜವಾಹರ್ ಮೆಮೋರಿಯಲ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್ ನಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದ್ಧೇನೆ , ನನ್ನ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಕಾಲೇಜು ನಲ್ಲಿ ಪೂರೈಸಿದ್ಧೇನೆ , ಪ್ರಸ್ತುತ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಅಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಚೆಲೊರ್ಸ್ ಆಫ ಕಾಮರ್ಸ್ ಪಧವಿ ಅನ್ನು 2 ನೇ ವರುಷದಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದೇನೆ , ನನ್ನ ತಂಧೆ ಮತ್ತು ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಕುಮಾರ್ ವೆಲ್ ಮತ್ತು ರೇವತಿ , ತಂದೆ ಸೀರೆಗೆ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹಾಕುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ , ತಾಯಿ ಗೃಹಿಣಿ , ನನಗೆ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವುದು, ಟ್ರಾವೆಲ್ ಮಾಡುವುಧು ಮತ್ತು ಅಡುಗೆ ಮಾಡುವುದು ಎಂದರೆ ಇಷ್ಟ . ನನಗೆ ಪದವಿ ಮುಗುಸಿದ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಕಂಪನಿ ಅಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಪಡಯೆಬೇಕು ಎಂದು ನನ್ನ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ . ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಗೆ ಹೋಗಬೇಕೇಂದ್ಧು ನನ್ನ ಗುರಿ . ನನಗೆ ಕಥೆ ಪುಸ್ತಕ ಬರಿಯೊದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಇದೆ h3ug3ufaxg154xypgq2cj3wj6txe8sd 3 174966 1307832 2025-07-02T07:56:38Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307832 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Rohit Sathish}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೨೬, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) e8rtwyfk3jiepr6z3ygahxllp4zlxaa 3 174967 1307837 2025-07-02T08:48:09Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307837 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Ajay kuar mr}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೪:೧೮, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) 8ugnr8qbvn0xtcqcy8wi00y6p9wbnhw 0 174968 1307848 2025-07-02T10:57:25Z Dibyayoti176255 91601 Dibyayoti176255 [[ಡಿ.ಉದಯಕುಮಾರ್]] ಪುಟವನ್ನು [[ಧರ್ಮಲಿಂಗಂ ಉದಯಕುಮಾರ್]] ಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ: ಸೂಕ್ತವಾದ ಪುಟ ಶೀರ್ಷಿಕೆ: Corrected The Title... 1307848 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ಧರ್ಮಲಿಂಗಂ ಉದಯಕುಮಾರ್]] 9ubii4h5j9mgnu2ktdxwgel4rinvwwu 3 174969 1307850 2025-07-02T11:45:48Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307850 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=ShivaKumar 2430959}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೧೫, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) 509sr6cy6lgwvyhlgj4vu1b1kuz0x6d