ವಿಕಿಪೀಡಿಯ knwiki https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%96%E0%B3%8D%E0%B2%AF_%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%9F MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter ಮೀಡಿಯ ವಿಶೇಷ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸದಸ್ಯ ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಚಿತ್ರ ಚಿತ್ರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸಹಾಯ ಸಹಾಯ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವರ್ಗ ವರ್ಗ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸಂಪುಟ ಸಂಪುಟ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಕರಡು ಕರಡು ಚರ್ಚೆಪುಟ TimedText TimedText talk ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಚರ್ಚೆಪುಟ Event Event talk 0 1023 1307866 1307839 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1292012 wikitext text/x-wiki {{Infobox ಊರು | name = Hassan | native_name = ಹಾಸನ | native_name_lang = kn | other_name = | nickname = | settlement_type = district ಜಿಲ್ಲೆ | image_skyline = [[File:Karnataka Hassan locator.svg|150px]] | image_alt = | image_caption = | latd = 13 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 76 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|ಭಾರತ}} | subdivision_type1 = [[ರಾಜ್ಯ]] | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | parts_type = [[ತಾಲೂಕು]] | parts = [[ಹಾಸನ]], [[ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]], [[ಅರಕಲಗೂಡು]], [[ಸಕಲೇಶಪುರ]], [[ಬೇಲೂರು]], [[ಆಲೂರು]], [[ಅರಸೀಕೆರೆ]], [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] | seat_type = ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಳ | seat = [[ಹಾಸನ]] | government_type = | governing_body = | leader_title1 = ಲೋಕಸಭೆ | leader_name1 = [[ಎಚ್ ಡಿ ದೇವೇಗೌಡ|ಹರದನಹಳ್ಳಿ ದೊಡ್ಡೇಗೌಡ ದೇವೆಗೌಡ]] | leader_title = | leader_name = | unit_pref = | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆ | demographics1_title1 = ಅಧೀಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = | utc_offset1 = +೫:೩೦ | postal_code_type = | postal_code = ೫೭೩೨೦೧ | area_code_type = ದೂರವಾಣಿ | area_code = ೦೮೧೭೨ | registration_plate = ಕೆಎ-೧೩[[ಹಾಸನ]] ಕೆಎ-೪೬[[ಸಕಲೇಶಪುರ]] ಕೆಎ-೭೭[[ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]] | website = {{URL|www.hassan.nic.in}} | footnotes = }} ಹಾಸನವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಾನ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ವಿಸ್ತಾರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಬಲಿಷ್ಠ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಹೊಯ್ಸಳರು ತಮ್ಮ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತದ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನವನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬೇಲೂರು ಅವರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಮುಂದೆ ಅವರು ೧೦೦೦ - ೧೩೩೪ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಹಳೇಬೀಡಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇಂದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯು ತನ್ನ ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅನೇಕ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೫೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳ ಆಗರಗಳು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. [[ಇನ್ಸಾಟ್|ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಪಗ್ರಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು]] ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ [http://www.isro.org/index.htm ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಶನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090619092246/http://www.isro.org/index.htm |date=2009-06-19 }} ನ ಮಾಸ್ಟರ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಕೇಂದ್ರ ಹಾಸನದಲ್ಲಿದೆ. ==ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು == [[File:Lakshminarasimha Temple at Nuggihalli.jpg|thumb|right|150px|ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯ 1246 ತ್ರಿಕೂಟ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿ]] [[File:Decorated Pillars in Chennakeshava Temple at Belur.jpg|thumb|right|150px|ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, 1117 ಒರ್ನೇಟ್ ಕಂಬಗಳು ಬೇಲೂರು]] *[[ಹಾಸನ]] *[[ಆಲೂರು]] *[[ಬೇಲೂರು]] *[[ಅರಸೀಕೆರೆ]] *[[ಸಕಲೇಶಪುರ]] *[[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] *[[ಅರಕಲಗೂಡು]] *[[ಹೊಳೇನರಸೀಪುರ]] [[File:Hassan map kannada.svg|300px|thumb|ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಕ್ಷೆ]] ==ಇತಿಹಾಸ== ಹಾಸನವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಯಸ್ತಾನ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಆಳ್ವಿಕೆಯನೊಳಗೊಂಡು ಮತ್ತು ಬಲಿಷ್ಠ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಹೊಯ್ಸಳ ರು ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತದ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಇಂದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿದೆ. <nowiki>*</nowiki> ಬಡವರ ಊಟಿ, ಮಲೆನಾಡಿನ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲು, ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳ ಬೀಡು, ಹೊಯ್ಸಳರ ನಾಡು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಪಗ್ರಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಆರ್ಗ ನೈಸೇ ಶನ್ ನ ಮಾಸ್ಟರ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಪೆಸಿಲಿಟಿ ಕೂಡ iಲ್ಲೇ ಇರುವುದು. ===ಪ್ರಾಚೀನ ಇತಿಹಾಸ=== [[File:Bahubali Shravana Belagola.jpg|right|thumb|150px|ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ, ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ]] [[File:Doddagaddavalli Lakshmidevi temple1 retouched.JPG|thumb|right|150px|ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿ ದೇವಾಲಯ 1113 ಚತುಷ್ಕೂಟ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ದೊಡ್ಡಗದ್ದವಳ್ಳಿ]] ಕ್ರಿಸ್ತ ಶಕ ೩೦೦ ರಲ್ಲಿ ಹಾಸನವು ಮೌರ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು.. ಜೈನ ಮುನಿ ಭದ್ರಬಾಹುವು ಕ್ರಿಸ್ತ ಶಕ ೩ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಭಾರತದಿಂದ ಆಗಮಿಸಿದನು. ಕೆಲವು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅಶೋಕನ ಅಜ್ಜ ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯನು ಯತಿ ಭದ್ರಬಾಹು ಮತ್ತು ಆವರ ಶಿಷ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳಕ್ಕೆ ಬಂದು ಗತಿಸಿದರು ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ರಾಜ ಅಶೋಕನ ಮೊಮ್ಮಗನು ಆಗಮಿಸಿದ್ದನು ಎಂದೂ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ''ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಬಸದಿ'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಒಂದು ''ಬಸದಿ'' ಅಥವಾ ಸ್ಮಾರಕವು ಇಂದಿಗೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯನ ವಂಶಾವಳಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸತ್ಯ ವಿಷಯಗಳು ಏನೇ ಇದ್ದರೂ ಇದು [[ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ|ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳವು]] ಹದಿನೇಳು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಜೈನರ ಶ್ರದ್ಧಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. === ಪುರದಮ್ಮ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ: === ===ಮಧ್ಯಯುಗ=== [[File:Sadashiva Temple at Nuggihalli.jpg|thumb|right|125px|ಸದಾಶಿವ ದೇವಾಲಯ 1246, ಏಕಕೂಟ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿ]] ನಂತರ ಹಾಸನವು ತಲಕಾಡು [[ಗಂಗ (ರಾಜಮನೆತನ)|ಗಂಗ ರಾಜವಂಶದ]] ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಗಂಗರು ೩೫೦-೫೫೦ ನೆ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಆಳಿದರು. ನಂತರ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಸಾಮಂತರು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಆಳ್ವಿಕೆ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ೧೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, [[ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ|ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ]] ಅನೇಕ ಜೈನ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಗೋಮಟೇಶ್ವರ ವಿಗ್ರಹವು ಐವತ್ತೇಳು ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಏಕಶಿಲೆಯ ವಿಗ್ರಹವು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಗಂಗರ ದಂಡ ನಾಯಕ ಚಾಮುಂಡರಾಯನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಗಂಗರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಪ್ರಮುಖ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಇಂದು ಇದು ದೊಡ್ಡ ಪುರಾತತ್ವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಒಂದು ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಪಟ್ಟಣದ ಹೆಸರು "ಶ್ರವಣ ಅಥವಾ ಶ್ರಮಣ" ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರವಣ ಅಥವಾ ಶ್ರಮಣ ಎಂದರೆ ಜೈನ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಎಂದರ್ಥ ಮತ್ತು ''ಬೆಳಗೊಳ'' ಅಥವಾ ಬಿಳಿಯ ಕೊಳ ಎಂದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಶುಭ್ರ ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣದ ಕೊಳ ಎಂದರ್ಥ. ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಸುತ್ತುಮುತ್ತಲೂ ಸುಮಾರು ೮೦೦ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ೮೦ ಶಾಸನಗಳು ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲ ೬೦೦ - ೧೮೩೦ ಸಿಇ ಗೆ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟಿವೆ. ಈ ಶಾಸನಗಳು ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಬಹಳ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಬರಿಯ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ನಮ್ಮ ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಆಳಿದ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನೂ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು ಕನ್ನಡ, [[ಸಂಸ್ಕೃತ]], [[ತಮಿಳು]], [[ಮರಾಠಿ]], ಮಾರ್ವಾಡಿ ಮತ್ತು ಮಹಾಜನಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಆಳಿದ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಶೇಷತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾ [[ಜೈನ ಧರ್ಮ|ಜೈನ ಧರ್ಮದ]] ಆಶ್ರಯವು ಮಧ್ಯಯುಗದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬ ಅಂಶದ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. ೧೦೦೦ ಸಿಇ. ಸುತ್ತ, ಚೋಳರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸೋಲು ಅನುಭವಿಸಿದ ಗಂಗಾ ವಂಶಾವಳಿಯ ಗಂಗಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ದಕ್ಷಿಣ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು) ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಕಣ್ಮರೆಯಾದವು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ೧೩೩೪ ರವರೆಗೆ ಸಿಇ, ಹೊಯ್ಸಳರು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಅವಸಾನದ ನಂತರ, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವನತಿಯ ನಂತರ, ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಲ್ನಾಡು ಪ್ರದೇಶದ ಜಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅಂಗಡಿ ಎಂಬ ಸ್ಥಳದ ಮೂಲದ ಒಂದು ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಜನಾಂಗವು ಪ್ರಬಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತ್ತು. ಈ ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಜನರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೇ ಹಾಸನ ತನ್ನ ಖ್ಯಾತಿಯ ಉತ್ತುಂಗ ತಲುಪಿತ್ತು. ಈಗಲೂ ಸುಮಾರು ಐವತ್ತು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳು ಉದ್ದಗ್ಗಲಕ್ಕೂ ಹರಡಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ಶಾಸನಗಳು ಕಳೆದುಹೋದ ಕಾಲದ ಒಂದು ವೈಭವದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಸಂಪುಟಗಳಷ್ಟು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಡಳಿತದ ವಿವರಣೆ, ಭೂ ಸುಧಾರಣೆ, ತೆರಿಗೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಎಂದು ಅನೇಕ ವಿಷಯಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಕುರುಬ / ಯಾದವ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರೆಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ಹೊಯ್ಸಳರು, ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರಾದ ಗಂಗರ ಜೊತೆ ಸೇರಿದರು. ಇವರು ಈ ಮೊದಲು ಸುಮಾರು ೧೦೦೦ - ೧೧೫೦ ಸಿಇ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಅಧೀನರಾಗಿದ್ದರು. ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಅವನತಿಯ ನಂತರ ಹಾಗೂ ಹೊಯ್ಸಳರಿಗೆ ಅಧೀನರಾಗಿದ್ದ ಸಾಮಂತರ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನ ನಿರಂತರ ಹೋರಾಟದ ಫಲವಾಗಿ ಹೊಯ್ಸಳರು "ಸ್ವತಂತ್ರ" ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ೧೨ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪಡೆದರು. ಬಿಟ್ಟಿದೇವನೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ಮೂಲತಃ ಜೈನ ಧರ್ಮ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದವನು. ಆದರೆ ಮುಂದೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಒಂದು ಪಂಥವಾದ "ವೈಷ್ಣವ" ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು "ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ" ಎಂದ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡನು. ಅನೇಕ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸ್ಥಾಪಕ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೊಯ್ಸಳರು ತಮ್ಮ ಪರಮಾಧಿಕಾರದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವಿಕೆ ಎರಡು ನಿರ್ಣಾಯಕ ವಿಜಯಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ೧೧೧೪ CE ರಲ್ಲಿ ತಲಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಚೋಳರ ವಿರುದ್ಧ ಗಳಿಸಿದ ಜಯ. ಈ ವಿಜಯದ ನಂತರ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ "ವೀರ ಗಂಗಾ" ಮತ್ತು "ತಲಕಾಡು ಗೊಂಡಾ" ಎಂಬ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ. ವಿಜಯದ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ, ತಲಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತಿ ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮತ್ತು ಗಂಗಾವತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡನು. ಎರಡನೆಯ ವಿಜಯ ೧೧೧೮ ಸಿಇ ಕನ್ನೇಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬಲಿಷ್ಠರಾದ ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ ಆರನೇ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ವಿರುದ್ಧ ಪಡೆದ ರೋಚಕ ಗೆಲುವು. ಆದರೆ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ಇಂದಿನ ಹಾನಗಲ್ ಕರ್ನಾಟಕ, ಉಚ್ಛಂಗಿ, ಬನವಾಸಿ ಮತ್ತು ಬರ್ಕಾಪುರ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾದದ್ದು ಮಾತ್ರ ಆರನೇ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ನಿಧನದ ನಂತರವೇ. ಹೊಯ್ಸಳರು ಮೊಮ್ಮಗ, ಎರಡನೇ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲ ೧೧೭೩-೧೨೨೦ CE ದಲ್ಲಿ "ಚೋಳರಾಜ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಚಾರ್ಯ" ಅಥವಾ "ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಕ್ಷಕ" ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥರಾದ ಒಂದು ನಿಜವಾದ ಪಡೆ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇದೇ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಹಾಸನ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಅಧಿಕೇಂದ್ರ ಆಯಿತು. ==ಹೆಸರಿನ ಬಗ್ಗೆ== ಹಾಸನ ಹೆಸರಿನ ಹಿಂದೆ ಎರಡು ಬೇರೆ-ಬೇರೆ ವಾಡಿಕೆಗಳು ಇವೆ: * ಮೊದಲಿನ ಹೆಸರು ಸಿಂಹಾಸನಪುರಿ ಇಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು, ಎರಡನೆಯದು * ಹಾಸನ ನಗರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಹಾಸನಾಂಬೆ ದೇವಿಯ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ==ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ== [[File:Mantapa (hall) in Hoysaleshvara Temple at Halebidu.jpg|thumb|right|150px|ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, 1120 ಒರ್ನೇಟ್ ನವರಂಗ ಹಳೇಬೀಡು]] ಹೊಯ್ಸಳರ ಅಮರತ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ]] ಮತ್ತು vesara ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಅನನ್ಯ ಶೈಲಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಕೊಡುಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹೆನ್ರಿ Cousens ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ Furgusson ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಅಧಿಕವಾಗುವುದು ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ಮತ್ತಷ್ಟು ಆರಂಭಿಸಿತು vesara ಶೈಲಿಯ ವಿಸ್ತರಣೆ ಮತ್ತು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ ಗಮನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಕೆತ್ತಿದ ಬಾಗಿಲು, ಲೇಥ್ ಕಂಬಗಳು ತಿರುಗಿ ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಚುಚ್ಚಿದ ಕಿಟಕಿ ಪರದೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಿಂದಿನ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಅನೇಕ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಮೇಲೆ ಸ್ಟಾರ್ ಆಕಾರದ ವೇದಿಕೆ, Jagati, ಗೋಡೆಗಳ ZIG-ಅಂಕುಡೊಂಕು ಅಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಬೂದು ಸೋಪ್ ಸ್ಟೋನ್ (chloritic ಪದರ) ಮೇಲೆ ಶಿಲ್ಪ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಆದರೆ ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಒಂದು ಅನನ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಯಳೇಶಪುರದಲ್ಲಿ ೫ ಶಾಸನಗಳು ಇದೆ. ==ಕನ್ನಡ ಕೊಡುಗೆ== ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯು[[ಹಲ್ಮಿಡಿ]] ಕನ್ನಡ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ [[ಬೇಲೂರು]] ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಗ್ರಾಮ ೪೫೦ CE ರ [[ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ|ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ]] ಹಳೆಯ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಶಾಸನ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ದಿನಾಂಕ ಶಾಸನ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ೪೨೫ ಸಿಇ ಇರಬಹುದೆಂದು ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜ ಕಾಕುತ್ಸ ವರ್ಮನು, ಕದಂಬ ರಾಜಮನೆತನದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ರಾಜ ಮಯೂರಶರ್ಮನ ಮೊಮ್ಮಗ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ==ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು== ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಎ೦ಟು ತಾಲೂಕುಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ: * [[ಹಾಸನ]] * [[ಅರಸೀಕೆರೆ]] * [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] * [[ಹೊಳೇನರಸೀಪುರ]] * [[ಅರಕಲಗೂಡು]] * [[ಬೇಲೂರು]] * [[ಸಕಲೇಶಪುರ]] * [[ಆಲೂರು]] ==ಭೌಗೋಳಿಕ ವಿವರಗಳು== [[File:Vesara tower of Chennakeshava temple at Mosale.JPG|thumb|upright|ಮೊಸಳೆಯಲ್ಲಿನ ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲಿನ ವೇಸರ ಶೈಲಿಯ ಗೋಪುರ]] ೧೨ ° ೧೩ 'ಮತ್ತು ೧೩ ° ೩೩' ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ೭೫ ° ೩೩ ನಡುವೆ ಇರುವ 'ಮತ್ತು ೭೬ ° ೩೮' ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದ, ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ೬೮೨೬,೧೫&nbsp;km ² ನಷ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ. ಇದು ೮ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಲ್ಲಿ, ೩೮ hoblies ಮತ್ತು ೨೩೬೯ ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭೌಗೋಳಿಕ ''Bisle ಘಾಟ್'' ಮತ್ತು ಉತ್ತರ, ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದ ''ಮೈದಾನ್'' ಅಥವಾ planis ಪ್ರದೇಶಗಳು ಎಂದು ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಪಶ್ಚಿಮ ''malnad'' ಅಥವಾ ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶದ ಬೆರೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಳದರ್ಜೆಗೆ ಅರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳಿವೆ. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇದು ಆಗ್ನೇಯ Hampapura ಹತ್ತಿರ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಹಾಸಿಗೆ ಕಡೆಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ನಿಂದ ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯ ಕೋರ್ಸ್ ಇಳಿಜಾರುಗಳು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಮುಖ್ಯ ಉಪನದಿ ಗೊರೂರು ಬಳಿ ಇದು ಸೇರುತ್ತದೆ ಇದು ಬೇಲೂರು taluq ರಿಂದ Yagachi ಹೊಂದಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ಒಂದು ದಕ್ಷಿಣದ Holenarsipur taluq ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಡಿಗೆ Hampapura ನಿಕಟ ಬಳಿ ಕಾವೇರಿ ನದಿ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಹಾಸನ ಮತ್ತು ಬೇಲೂರು ೩.೦೮೪ ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ನಿಂತಿದೆ {{convert|3150|ft|m}} ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಕ್ರಮವಾಗಿ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉತ್ತರ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ದಕ್ಷಿಣ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ, [[ಮೈಸೂರು]], ನೈಋತ್ಯ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] ಜಿಲ್ಲೆ ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲಾ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ==ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಿವರ== ೨೦೧೧ ಜನಗಣತಿಯ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಕಾರ ೧.೭೭೬.೨೨೧ [[ಭಾರತದ ಜನತೆ|ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು]] ಹೊಂದಿದೆ,<ref name="districtcensus">{{cite web | url = http://www.census2011.co.in/district.php | title = District Census 2011 | accessdate = 2011-09-30 | year = 2011 | publisher = Census2011.co.in}}</ref> ಗ್ಯಾಂಬಿಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಸಮಾನ <ref name="cia">{{cite web | author = US Directorate of Intelligence | title = Country Comparison:Population | url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html | accessdate = 2011-10-01 | quote = Gambia, The 1,797,860 July 2011 est. | archive-date = 2011-09-27 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110927165947/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html | url-status = deviated | archivedate = 2011-09-27 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110927165947/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html }}</ref> ನೆಬ್ರಸ್ಕಾ ಅಥವಾ ಅಮೇರಿಕಾದ ರಾಜ್ಯ.<ref>{{cite web|url=http://2010.census.gov/2010census/data/apportionment-pop-text.php|title=2010 Resident Population Data|publisher=U. S. Census Bureau|accessdate=2011-09-30|quote=Nebraska 1,826,341|archive-date=2010-12-27|archive-url=https://archive.today/20101227010452/http://2010.census.gov/2010census/data/apportionment-pop-text.php|url-status=dead}}</ref> ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೨೭೦th ಒಂದು ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು (ಔಟ್ ೬೪೦ ಒಟ್ಟು ಆಫ್) ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref name="districtcensus" /> ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸಾಂದ್ರತೆ ಹೊಂದಿದೆ {{convert| 261 |PD/sqkm|PD/sqmi}}.<ref name="districtcensus" /> ದಶಕದ ೨೦೦೧-೨೦೧೧ ಮೇಲೆ ಇಲ್ಲಿನ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರವು ೩.೧೭% ಆಗಿತ್ತು.<ref name="districtcensus" /> ಹಾಸನ ಪ್ರತಿ ೧೦೦೦ ಪುರುಷರಿಗೆ ೧೦೦೫ ಮಹಿಳೆಯರು ಲೈಂಗಿಕ ಅನುಪಾತವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ,<ref name="districtcensus" /> ಮತ್ತು ೭೫,೮೯% ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ.<ref name="districtcensus" /> ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನರ ಬಹುಪಾಲು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ==ಮಾಧ್ಯಮಗಳು== * ಆಕಾಶವಾಣಿ : ಹಾಸನದ ಸಾಲಗಾಮೆ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಆಕಾಶವಾಣಿ ಹಾಸನ ಕೇಂದ್ರವಿದೆ. ಇದು ಆರು ಕಿಲೋ ವ್ಯಾಟ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಎಫ್. ಎಮ್ ಪ್ರೇಷಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಪಕ್ಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲೂ ಇದರ ಪ್ರಸಾರವಿದೆ. ==ಸಾರಿಗೆ== ===ವಾಯುಸಾರಿಗೆ=== ಹಾಸನದಲ್ಲಿನ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು ೨೦೨೨ ರಿಂದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ೩ ದಶಲಕ್ಷ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಪ್ರಯಾಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ೧೦೦,೦೦೦ ಟನ್ ಸರಕು ಸಾಗಣೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://hassanairport.com/html/profile.htm|title=Profile|access-date=2012-11-01|archive-date=2012-07-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20120724071847/http://hassanairport.com/html/profile.htm|url-status=deviated|archivedate=2012-07-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120724071847/http://hassanairport.com/html/profile.htm}}</ref> ಈ ನಿಲ್ದಾಣವು ವಿಮಾನ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಪರಿವರ್ತನೆ (AMM) ಹಬ್ ಹೊಂದಲಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://hassanairport.com/html/Aug2007.htm|title=Press release|access-date=2012-11-01|archive-date=2012-03-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20120314152938/http://hassanairport.com/html/Aug2007.htm|url-status=deviated|archivedate=2012-03-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120314152938/http://hassanairport.com/html/Aug2007.htm}}</ref> ===ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ=== [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ನಿಗಮ|ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ]] ಹಾಸನವನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ಇತರ ಭಾಗಳ ಜೊತೆಗೆ ದೇಶದ ಇತರೆ ಭಾಗಗಳಿಗೂ ಸಂಪರ್ಕಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಸನವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಂಖ್ಯೆ ನಂ ೪೮ ದೇಶದ ಇತರೆ ಸ್ಥಳಗಳ ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸನದ ಕೆ ಎಸ ಆರ್ ಟಿ ಸಿ ಬಸ್ಸು ನಿಲ್ದಾಣವು ದೇಶದ ಎರಡನೆಯ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಿಲ್ದಾಣ ಎಂಬ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. ===ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ=== ಹಾಸನದ ರೈಲ್ವೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು [[ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ|ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ]] ನೈರುತ್ಯ ರೈಲ್ವೆ ವಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಹಾಸನ ಸಿಟಿ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವು [[ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ|ಭಾರತೀಯ [[ರೈಲ್ವೆಯ]]]] ಮೂಲಕ ದೇಶದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳ ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸನವು ರೇಲ್ವೆಯ ಮೂಲಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುತೇಕ ಸ್ಥಳಗಳು ಹಾಗು ಮೂಲಕ ದೇಶದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳ ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸನವು ರೇಲ್ವೆಯ ಮೂಲಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುತೇಕ ಸ್ಥಳಗಳು ಹಾಗು [[ಮುಂಬಯಿ]] ನಂಥ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಿಗೆ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ==ಸಂಸ್ಕೃತಿ== [[File:Chennakeshava Temple at Belur.jpg|right|thumb|150px|ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, ಬೇಲೂರು]] [[File:Bucesvara Temple in Koravangala.jpg|left|thumb|150px|ಬುಕ್ಕೆಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, 1173 ಏಕಕೂಟ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಕೊರವಂಗಳ]] ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದ ಹೊಯ್ಸಳ ಮತ್ತು [[ಗಂಗ (ರಾಜಮನೆತನ)|ಗಂಗ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ದೊರೆಗಳ ಪ್ರಭಾವದೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಗಂಗರು ಹಿಂದೂಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ ೭೮೫ ರ ವೇಳೆಗೆ ರಾಜನಾಗಿದ್ದ ಎರಡನೆಯ ಶಿವಮಾರ ಜೈನ ಧರ್ಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದನು. ಹೊಯ್ಸಳರು ಜೈನರಾಗಿದ್ದರು. ಹೊಯ್ಸಳ ವಂಶದ ಸ್ಥಾಪಕ ''ಸಳ'' ಎಂಬ ಪೌರಾಣಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಕೂಡ ಜೈನ ಸನ್ಯಾಸಿ ಸುದತ್ತ ಮುನಿಯ ಆಶೀರ್ವಾದ ಹೊಂದಿದ್ದನು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ಯಶಸ್ವಿ ಆಡಳಿತಗಾರರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಜೈನರು ಇದ್ದರು. ೧೨ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು ಚೋಳರ ಕಿರುಕುಳದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ದೊರೆ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ ಹಿಂದು ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮರಳಿದನು. ಆದರೆ ಆತನ ಪತ್ನಿ ಶಾಂತಲ ದೇವಿಯು ಜೈನ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿಯೇ ಮುಂದುವರೆದಳು. ಇದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸೌರ್ಹದಕ್ಕೊಂದು ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.. ಪತ್ನಿ ಶಾಂತಲಾದೇವಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯನ್ನು ಉದಾಹರಣೆ ಹೊಂದಿಸುವ, ಜೈನ್ ಧರ್ಮ ಅನುಸರಿಸಿ ಮುಂದುವರೆಸತೊಡಗಿದರು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ, ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವನಿರ್ಧಾರಿತ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ''ಚನ್ನಕೇಶವ'' ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹತ್ತಿರದ ''ಚನ್ನಿಗರಾಯ '' ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದವಳು ಶಾಂತಲಾದೇವಿ. ಈ ಸೌಹಾರ್ದವು ಇಂದಿಗೂ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನತೆಯ ಈ ಸೌಹಾರ್ದವನ್ನು, ''ಮಹಾಮಸ್ತಿಕಾಭಿಷೇಕ '' ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.ಬಹುತೇಕ ಹೊಯ್ಸಳ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ೧೧ ರಿಂದ ೧೩ ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾದವು. ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿನ ಜೈನ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಗಂಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ೩೫೦ ರಿಂದ ೯೯೯ ರ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾದುವು. ಇದು ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಜೈನ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇಂದು, ಹಾಸನ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ ಮತ್ತು ವಸಾಹತು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಹೊಯ್ಸಳರ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಅಂದವಾದ ''vesara'' ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಂದು ಹೋಲುವಂತಿತ್ತು ಒಂದು ಚಾರ್ಮ್ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಕೃಷಿಕ ಸಮುದಾಯ. ಒಂದು ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ಸ್ಮಾರಕ ಭೇಟಿ ಕೆಲವು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಯಾಣ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅದರ ತಿನಿಸು ''ಮಿಡಿಗಾಯಿ'' (ಸಣ್ಣ ಕಚ್ಚಾ ಮಾವು) ''ಸಂಡಿಗೆ,' ' ಅವಲಕ್ಕಿ'' (ಸಿಪ್ಪೆ ಸುಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಕ್ಕಿ), ''ಕಡಬು'' (ಕಡಬು ವಿವಿಧ ಅಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಧಾನ್ಯಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಮತ್ತು ''ಥಾಲಿಪಿಟ್ಟು' ' ಅಕ್ಕಿರೊಟ್ಟಿ' (ಅಕ್ಕಿ ಹಿಟ್ಟಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ) ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ಮುಂತಾದ ರುಚಿಕರ ವೈವಿಧ್ಯತೆಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ [[ಮೈಸೂರು]], [[ಕೊಡಗು]] ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಒಂದು ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೫% ರಷ್ಟು ಮುಸ್ಲಿಮರು. ಹೆಬ್ಬಾರ್ ಒಂದು ಸಮುದಾಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒಂದು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದ್ದ ಒಂದು ಪ್ರಾಚೀನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಮುದಾಯ ಅಯ್ಯಂಗಾರಿಗಳು. Shantigrama ಶಾಸನಗಳ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಕಾಶಿ ಒಂದು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಸನ ಅಯ್ಯಂಗಾರಿಗಳು, ಬೇರೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಮುದಾಯ ಇತ್ಯಾದಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಬೇಕರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಟ್ಟಣಗಳು ​​ಮತ್ತು ನಗರಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ ಕೇಕ್, ಹಲ್ಲೆಗಳು, ಬಿಸ್ಕೆಟ್ ಮತ್ತು ಬ್ರೆಡ್ ತನ್ನ ಟೇಸ್ಟಿ ವ್ಯಂಜನವಾಗಿ ಸಿದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕ ಮೇಲೆ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಸನ್ ಕೂಡ ''ಬಡವರ ಊಟಿ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರ Bisle ಘಾಟ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕ ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣ ಇಲ್ಲದೆ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ''ನೀಲಗಿರಿ'' ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅದೇ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸನ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ [[ಗೊರೂರು ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್]] ಮುಂತಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಒಂದು ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. [[File:Lakshminarasimha Temple in Haranhalli.jpg|right|thumb|150px|ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯ, 1235 ಹಾರನಹಳ್ಳಿ]] [[File:Somesvara Temple in Haranhalli.jpg|right|thumb|150px|ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, 1235 ಹಾರನಹಳ್ಳಿ]] == ಶಿಕ್ಷಣ == ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಲಾಶಿಕ್ಷಣ, ಪದವಿ-ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವ ಸರಕಾರಿ, ಸ್ವಾಯತ್ತ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಶಾಲಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== *ಡಾ ಸೂರ್ಯನಾಥ ಯು. ಕಾಮತ್ (೨೦೦೧). ಪೂರ್ವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲದಿಂದ ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಎ ಕನ್ಸೈಸ್ ಹಿಸ್ಟರಿ, ಗುರು ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಎಂಸಿಸಿ, ಬೆಂಗಳೂರು (೨೦೦೨ ಮರುಮುದ್ರಣ), OCLC: ೭೭೯೬೦೪೧ {{Reflist|colwidth=30em}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌‌== {{commons category|Hassan district}} {{commons category|Hassan, Karnataka}} *[https://web.archive.org/web/20110708025835/http://www.brightchannarayapatna.blogspot.com/ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ] *[https://archive.is/20121128003036/www.hassan-history.blogspot.com/ ಹಾಸನ ಇತಿಹಾಸ] *[http://www.mahamasthakabhisheka.com/heritageofshravanabelagola/royalpatronage.htm ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಇತಿಹಾಸ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070420131413/http://www.mahamasthakabhisheka.com/heritageofshravanabelagola/royalpatronage.htm |date=2007-04-20 }} *[http://hassanairport.com ಹಾಸನ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120426010439/http://www.hassanairport.com/ |date=2012-04-26 }} *[http://www.ourkarnataka.com/history.htm ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸ, ಅರ್ತಿಕಜೆ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061104095148/http://www.ourkarnataka.com/history.htm |date=2006-11-04 }} *[http://www.hoysalatourism.org/ ಹೊಯ್ಸಳ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209004127/http://www.hoysalatourism.org/ |date=2014-02-09 }} *[http://www.censusindiamaps.net/page/India_WhizMap/IndiaMap.htm ಭಾರತದ ಜನಗಣತಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150425105619/http://www.censusindiamaps.net/page/India_WhizMap/IndiaMap.htm |date=2015-04-25 }} *[http://Kannadasiri.kar.nic.inarchaeology/eng/E23_Hassan.htm ಹಾಸನದ ರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕಗಳು]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://www.mahamastakabisheka.com/around.html ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130103213455/http://www.mahamastakabisheka.com/around.html |date=2013-01-03 }} *[http://www.deccanherald.com/deccanherald/Jun212005/spectrum11122005620.asp ದೇವಾಲಯಗಳ ಗತ ವೈಭವ ] *[http://www.flickr.com/search/?q=Bisle&amp;w=88563023%40N00 ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಿಸಲೆ ಪ್ರದೇಶದ ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳು] *[http://www.flickr.com/photos/dynastyphotoinc/sets/72157625855516866/detail/ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು] * {{Geographic location |Centre = ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ |North = |Northeast = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ]] (ದಕ್ಷಿಣ) |East = |Southeast = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ]] |South = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ]] |Southwest = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ]] |West = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ]] |Northwest = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ]] }} {{ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು}} {{Karnataka topics}} {{DEFAULTSORT:Hassan District}} [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ]] opv05kifd7x6p1ew9hyhb5elompkxan 0 1908 1307861 1307844 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1306640 wikitext text/x-wiki <!-- See [[Wikipedia:WikiProject Indian cities]] for details --> {{Infobox Indian Jurisdiction | native_name =ಬೇಲೂರು| other_name=ಬೇಲೂರು| skyline=Belur1.JPG| skyline_caption=ಬೇಲೂರಿನ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇಗುಲ| type = town | latd = 13.1629 | longd = 75.8571 | locator_position = right | state_name = ಕರ್ನಾಟಕ | district = [[ಹಾಸನ]] | leader_title = | leader_name = | altitude = ೯೭೫| population_as_of = ೨೦೦೧ | population_total = ೮೯೬೨| population_density = | area_magnitude= km² | area_total = | area_telephone = ೦೮೧೭೭| postal_code = ೫೭೩ ೧೧೫| vehicle_code_range = ಕೆ ಎ-೪೬| sex_ratio = | unlocode = | website = | footnotes = | }} '''ಬೇಲೂರು''' - [[ಹಾಸನ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲೊಂದು. ''ಶಿಲಾಬಾಲಿಕೆಯರ ಬೇಲೂರು'' ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ಬೇಲೂರು, ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೆ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದೆ. [[ಹಳೇಬೀಡು]], [[ಸೋಮನಾಥಪುರ]]ದ ಜೊತೆಗೆ ಬೇಲೂರು, [[ಹೊಯ್ಸಳ|ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ದ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.ಬೇಲೂರಿನ ಶ್ರೀ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವು ಸಹಸ್ರಾರು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ತನ್ನೆಡೆಗೆ ತನ್ನ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಹಳೇಬೀಡಿಗೆ ಮುನ್ನ ಬೇಲೂರು ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. [[Image:royal_Emblem.jpg|thumb|ಹೊಯ್ಸಳರ ಲಾಂಛನ]] [[Image:belur.jpg|thumb|ಶ್ರೀ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, ಬೇಲೂರು]] [[Image:Garuda_Emblem.jpg|thumb|ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಗರುಡನ ವಿಗ್ರಹ]] [[Image:hassan.jpg|thumb|ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಕ್ಷೆ]] [[Image:chanakeshv.jpg|thumb|ಶ್ರೀ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, ಬೇಲೂರು]] [[Image:belurpiller.jpg|thumb|carved Piller,ಕೆತ್ತನೆಯ ಕಂಬ- ಬೇಲೂರು]] [[Image:govardhana.jpg|thumb|ಗೋವರ್ಧನಗಿರಿಧಾರಿ, ಬೇಲೂರು]] [[File:Kesava Temple, Belur.jpg|thumb|300px|ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎದುರು ನೋಟ]] [[Image:belur01.jpg|thumb|ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯಗೋಪುರ]] <!--[[File:Display board at Belur.JPG|thumb|300px|Display board in front of the temple]]---> <!--[[File:belur statue.jpg|thumb|300px|right|A sculpture of "lady and the mirror" at the Channakeshava temple, Belur]]--->[8/30, 14:28] ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಬೇಲೂರು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯದ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರ ಚೆನ್ನಕೇಶವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಭವ್ಯವಾದ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬೇಲೂರು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದು, ಬೆಂಗಳೂರು ಬಳಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವು 10-14ನೇ ಶತಮಾನದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಡಳಿತಗಾರರಾದ ಹೊಯ್ಸಳರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸುಂದರವಾದ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಬೇಲೂರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಯಗಚಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಸೊಂಪಾದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ನಡುವೆ ಇದೆ. ವೇಲಾಪುರ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಮಲೆನಾಡು ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬಂದವರು. ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರಂಗತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ಕಲಚೂರಿ ರಾಜವಂಶದ ನಡುವೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧಗಳ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೇಳೆಗೆ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಸಣ್ಣ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹಾಸನದಿಂದ 38 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವು ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಬೇಲೂರು ಹೊಯ್ಸಳರ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ದಂತಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ವೇಲಾಪುರ, ವೇಲೂರು ಮತ್ತು ಬೆಲಹೂರ್ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಕೆಲಸಗಾರಿಕೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪಟ್ಟಣವು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರು ತಮ್ಮ ರಚನೆಗಳಿಗೆ ಮೃದುವಾದ ಸಾಬೂನು ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವೆಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದವು. ವಿಜಯನಗರ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಗೋಪುರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಕಾರದಿಂದ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ವೇದಿಕೆ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ಕಲಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಉಸಿರುಗಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸ ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸ. ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸ ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ಕ್ರಿ.ಶ.1117 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಈ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮೇರುಕೃತಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ರಾಜಮನೆತನದ ಮೂರು ತಲೆಮಾರಿನವರು 103 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ಈ ಅದ್ಭುತವನ್ನು ರಚಿಸಲು 1000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಲಾವಿದರು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ಚೋಳರ ಮೇಲೆ ರಾಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಮುಖ ಮಿಲಿಟರಿ ವಿಜಯದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ರಾಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ಜೈನ ಧರ್ಮದಿಂದ ವೈಷ್ಣವಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರಗೊಂಡುದನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ಅವರು ಜೈನ ಧರ್ಮದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿದೇವ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರ ಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಅವರು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರಗೊಂಡರು. ಅವನ ರಾಣಿ ಶಾಂತಲಾ ದೇವಿಯು ಕಲೆ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯಗಳ ಮಹಾನ್ ಪೋಷಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವಳು ಸ್ವತಃ ಬಹುಮುಖ ಭರತನಾಟ್ಯ ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಅವಳನ್ನು ನೃತ್ಯದ ರಾಣಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಸೋಪ್‌ಸ್ಟೋನ್‌ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ ನೀಲನಕ್ಷೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಅತ್ಯಂತ ವಿವರವಾದ ಮುಕ್ತಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅದರ ಮಿಲಿಟರಿ ವಿಜಯಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅದರ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕಾಗಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾಲದ ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೇವಾಲಯಗಳು ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಇವೆ. ಮೂರು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳೆಂದರೆ ಸೋಮನಾಥಪುರದ ಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, ಬೇಲೂರಿನ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಹಳೇಬೀಡುವಿನ ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ. ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ದೇವಾಲಯದ ಕಂಬಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಮತ್ತು ಕಲಾಕೃತಿಯ ಕೆಲವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಕಂಬಗಳಲ್ಲಿ ನರಸಿಂಹ ಸ್ತಂಭವು ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 48 ಕಂಬಗಳಿದ್ದು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಕೇಂದ್ರ ಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ಮದನಿಕಾಗಳು ಅಥವಾ ಆಕಾಶದ ಡ್ಯಾಮ್ಸ್‌ಗಳು ಕೈಯಿಂದ ಕತ್ತರಿಸಿದ್ದರು . ಮದನಿಕರು ವಿಭಿನ್ನ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಉತ್ಸಾಹಿಗಳ ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಕೆಲವು ಜನಪ್ರಿಯವಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಬೇಟೆಗಾರ್ತಿ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಯ ಶಿಲ್ಪಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಉತ್ಸುಕರಾಗಿರುವ ಸಂದರ್ಶಕರು ಮಹಾಭಾರತ ಮತ್ತು ರಾಮಾಯಣದ ಪ್ರಮುಖ ಘಟನೆಗಳ ಅನೇಕ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಣಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಗೋಡೆಯ ಶಿಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಗಳು, ಆನೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಂಹಗಳು ಸಹ ನೋಡಬಹುದು. ದೇವಾಲಯದ ಮಂಟಪದ ದ್ವಾರಗಳು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜನು ಹುಲಿ ಅಥವಾ ಸಿಂಹ ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ನಂಬುವದನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಚೋಳರ ಸೋಲಿನ ಸಾಂಕೇತಿಕ ನಿರೂಪಣೆಯಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಅವರ ರಾಜ ಲಾಂಛನವು ಹುಲಿಯಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಗಂಧರ್ವ ನರ್ತಕಿ ಮತ್ತು ಶಾಂತಲಾದೇವಿಯ ಆಕೃತಿಗಳು ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಪರಿಕರಗಳು ಚಲಿಸಬಲ್ಲವು. ರಾಣಿಯ ಶಿರಸ್ತ್ರಾಣದ ಮೇಲಿನ ಸಣ್ಣ ಉಂಗುರ ನೈಋತ್ಯ ಸ್ತಂಭ ಮತ್ತು ನರ್ತಕಿಯ ತೋಳಿನ ಮೇಲೆ ಬಳೆ ವಾಯುವ್ಯ ಕಂಬದಲ್ಲಿ ತಿರುಗಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚೆನ್ನಕೇಶವನ ದಂತಕಥೆ ಚೆನ್ನಕೇಶವನ ದಂತಕಥೆ ಚೆನ್ನಕೇಶವನ ದಂತಕಥೆ ರಾಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ಬಾಬಾ ಬುಡನ್ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ತಂಗಿದ್ದಾಗ ಭಗವಾನ್ ಕೇಶವನ ಬಗ್ಗೆ ಕನಸು ಕಂಡನು ಮತ್ತು ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಚನ್ನ ಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಬಾಬಾ ಬುಡನ್ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ತನ್ನ ಸಂಗಾತಿಯಿಂದ ಅವನು ತಿಳಿಯದೆ ಭಗವಂತನನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿದನು. ಭಗವಂತನು ತನ್ನ ಸಂಗಾತಿಯನ್ನು ತೃಪ್ತಿಪಡಿಸಲು ವಾಡಿಕೆಯಂತೆ ಬೆಟ್ಟಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಚಮ್ಮಾರ ಸಮುದಾಯವು ದೇವಾಲಯದ ಬಲಿಪೀಠದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ತಾಜಾ ಸ್ಯಾಂಡಲ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಭಗವಂತನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ ನಂತರ ಚಪ್ಪಲಿಗಳು ಮಾಯವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ತಲುಪುವುದು ಹೇಗೆ? ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ ತಲುಪಲು NH75 ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರವನ್ನು 220 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬೇಲೂರಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವಾಗ ಪ್ರಯಾಣವು SH 57 ಮೂಲಕ 155 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. NH73 ಮಂಗಳೂರನ್ನು ಕರಾವಳಿ ನಗರವಾದ ಮಂಗಳೂರಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು 153 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹಾಸನ, ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಬೆಂಗಳೂರು, ಮೈಸೂರು, ಮತ್ತು ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಬೇಲೂರಿಗೆ ನಿಯಮಿತ ಬಸ್ಸುಗಳು ಚಲಿಸುತ್ತವೆ. ರೈಲಿನ ಮೂಲಕ ತಲುಪಲು 22 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಬೇಲೂರಿಗೆ ಹತ್ತಿರದ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸನ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವು ಬೇಲೂರು ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು 32 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣಗಳ ನಡುವೆ ಹಲವಾರು ಬಸ್ಸುಗಳು ಸಂಚರಿಸುತ್ತವೆ. ವಿಮಾನದ ಮೂಲಕ ತಲುಪಲು : ಬೇಲೂರು ಮಂಗಳೂರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು 130 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು ಸರಿಸುಮಾರು 222 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವು 10-14ನೇ ಶತಮಾನದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಡಳಿತಗಾರರಾದ ಹೊಯ್ಸಳರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸುಂದರವಾದ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಬೇಲೂರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಯಗಚಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಸೊಂಪಾದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ನಡುವೆ ಇದೆ. ವೇಲಾಪುರ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಮಲೆನಾಡು ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬಂದವರು. ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರಂಗತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ಕಲಚೂರಿ ರಾಜವಂಶದ ನಡುವೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧಗಳ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ವೇಳೆಗೆ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಸಣ್ಣ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹಾಸನದಿಂದ 38 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವು ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಬೇಲೂರು ಹೊಯ್ಸಳರ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ದಂತಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ವೇಲಾಪುರ, ವೇಲೂರು ಮತ್ತು ಬೆಲಹೂರ್ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಕೆಲಸಗಾರಿಕೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪಟ್ಟಣವು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರು ತಮ್ಮ ರಚನೆಗಳಿಗೆ ಮೃದುವಾದ ಸಾಬೂನು ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವೆಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದವು. ವಿಜಯನಗರ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಗೋಪುರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಕಾರದಿಂದ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ವೇದಿಕೆ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ಕಲಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಸಂಪೂರ್ಣ ವಾಗಿ ಉಸಿರುಗಟ್ಟುತ್ತದೆ ಬಿಕ್ಕೋಡು ಬಿಕ್ಕೋಡು, ಬೇಲೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಗ್ರಾಮ. ಇದು ಬಿಕ್ಕೋಡು ಪಂಚಾಯತ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೈಸೂರು ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ. ಇದು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ ಹಾಸನದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ 31 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಬೇಲೂರಿನಿಂದ 8 ಕಿ.ಮೀ. ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 219 ಕಿ.ಮೀ ಬಿಕ್ಕೋಡು ಪಿನ್ ಕೋಡ್ 573215 ಮತ್ತು ಅಂಚೆ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿ ಬಿಕ್ಕೋಡು. ಮದಘಟ್ಟ (6 ಕಿಮೀ), ಕೆಸಗೋಡು (7 ಕಿಮೀ), ಅರೇಹಳ್ಳಿ (7 ಕಿಮೀ), ತೊಳಲು (8 ಕಿಮೀ), ಅನುಘಟ್ಟ (8 ಕಿಮೀ) ಬಿಕ್ಕೋಡುಗೆ ಸಮೀಪದ ಗ್ರಾಮಗಳು. ಬಿಕ್ಕೋಡು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಆಲೂರು ತಾಲೂಕು, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕು, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮೂಡಿಗೆರೆ ತಾಲೂಕು, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಹಾಸನ ತಾಲೂಕು ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ. ಸಕಲೇಶಪುರ, ಹಾಸನ, ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಅರಸೀಕೆರೆ ನಗರಗಳು ಬಿಕ್ಕೋಡುಗೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಸ್ಥಳವು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಡಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ==ಶಾಸನಗಳ ಪ್ರಕಾರ== ಶಾಸನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಈ ನಗರವನ್ನು '''ವೇಲಾಪುರಿ''' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತಿತ್ತು ಎಂದು ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. [[೨೦೦೫]]ರಲ್ಲಿ [http://asi.nic.in ಆರ್ಖಿಯಾಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ]ದವರು ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ [[ಬಾಹುಬಲಿ|ಗೊಮ್ಮಟ]]ನ ಜೊತೆಗೆ ಬೇಲೂರು-ಹಳೇಬೀಡನ್ನೂ ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನಿಲಯವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲು ನೇಮಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2005/06/16/stories/2005061610870500.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2007-01-14 |archive-date=2008-10-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081025035639/http://www.hindu.com/2005/06/16/stories/2005061610870500.htm |url-status=dead }}</ref> ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ವಿಜಯನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವೆಂದೂ, ಸೌಮ್ಯಕೇಶವಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವೆಂದೂ ಕರೆಯುವ ವಾಡಿಕೆ ಇರುವುದಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರಿಂದ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. == ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು == ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಕೇಶವಸ್ವಾಮಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣವೇ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆ. ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೇ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ಸ್ವಾಮಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಜೊತೆಗೆ, ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಕಪ್ಪೆಚೆನ್ನಿಗರಾಯನ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು. ಇದಲ್ಲದೇ ಮುಖ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಶಿಲಾಬಾಲಿಕೆಗಳು, ದೇವಸ್ಥಾನದ ಒಳಾಂಗಣದ ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಗೋಪುರ ನಯನ ಮನೋಹರ. == ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳ == ಬೇಲೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿನ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನೋಡಲು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ದೇಶ ವಿದೇಶಗಳಿಂದ ಜನರು ಬರುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಒಂದು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ರಥೋತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ದ್ವಾರಸಮುದ್ರ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವೂ ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಈ ದೇವಾಲಯವು ನಕ್ಷತ್ರ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕೆತ್ತನೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಡೆಯಿಂದ ಹೆಚ್ಚುಹೆಚ್ಚು ಜನ ಬಂದು ಈ ದೇವಾಲಯನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ==ಭೂಗೋಳ== ಬೇಲೂರು [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿದೆ. [[ಯಗಚಿ ನದಿ]]ಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಬೇಲೂರು, [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ]] ೨೨೨ ಕಿ.ಮಿ, [[ಮೈಸೂರು|ಮೈಸೂರಿನಿಂದ]] ೧೪೯ ಕಿ.ಮಿ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ೩೭ಕಿ.ಮಿ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಲು ರಸ್ತೆ ಮಾರ್ಗವೇ ಮುಖ್ಯ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದ್ದು, ಹತ್ತಿರದ ಅರಸೀಕೆರೆಗೆ ಅಥವಾ ಬಾಣಾವರಕ್ಕೆ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಬಂದು, ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬರಬಹುದು. ಬಾಣಾವರದದಿಂದ ಹಳೇಬೀಡು ಕೇವಲ ೨೫ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿಂದ ಬೇಲೂರು ಕೇವಲ ೧೫ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ರೈಲು ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಬಾಣಾವರದ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಇಳಿದರೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಪ್ರತಿ ಅರ್ಧ ಗಂಟೆಗೊಮ್ಮೆ ಬಸ್ಸಿನ ಸೌಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== ಇದನ್ನು ಹಿ೦ದೆ '''ವೇಲುಪುರ'''' ಎ೦ದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ದೇವಾಲಯ ಕಟ್ಟುವ ಕಾರ್ಯ ಹೊಯ್ಸಳ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾದ [[ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ]]ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ರಾಜಾ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ತಲಕಾಡಿನಲ್ಲಿ [[ಚೋಳರು|ಚೋಳರ]] ಮೇಲಿನ ವಿಜಯೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಸಮಯವಾದ ೧೧೧೭ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀ [[ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು|ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರ]] ಆಶಿರ್ವಾದದೊಂದಿಗೆ ಚೆನ್ನಕೇಶವಸ್ವಾಮಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಮಾಡಿದನು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವಿಜಯನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವೆಂದು ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಸುಮಾರು ೧೦೩ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಡೆದಂತಹ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಕಾರ್ಯ, ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನ ಮೊಮ್ಮಗನಾದ ಇಮ್ಮಡಿ ವೀರ ಬಲ್ಲಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ರೂಪಗೊಂಡಿತು. ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ವಿಮಾನ ಗೋಪುರವಿದ್ದು, ಈ ಕಾರಣವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಹೊಯ್ಸಳದ ಏಕಕೂಟ ಶೈಲಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಪುರವು ೭೦ ಅಡಿಗಳಿಗೂ ಎತ್ತರವಾಗಿದ್ದು ಧಾಳಿಕಾರರ ಹಾವಳಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿ ವಿರೂಪಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ೧೩೯೭ರಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರಾದ [[ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ]]ರ ಮುತ್ತಜ್ಜರಾದ ಹರಿಹರ ಮಹಾರಾಜರ ದಂಡಾಧಿಪತಿ ಸಾಲುವ ಗೊಂಡನೆಂಬವರು ಇದರ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು. ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ಬಾಗಿಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ 'ಆನೆ ಬಾಗಿಲು' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಬೇಲೂರೀನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಚನ್ನ ಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರಸಿದ್ದವಾಗಿದೆ. ==ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು== ಗೋಪುರದ ಮೂಲಕ ಒಳಗೆ ಬಂದ ಕೂಡಲೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಕಾರದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸುತ್ತಿದರೆ ಕಾಣುವ ಮುಖ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. # ಚೆನ್ನಕೇಶವಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ. # ಕಪ್ಪೆ ಚೆನ್ನಿಗರಾಯ ದೇವಸ್ಥಾನ # ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ # ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ # ವೀರನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ # ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇದಲ್ಲದೆ ಗೋಪುರದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಂಟಪ ಸಾಲನ್ನು ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ಗುಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ನಂತರ ಶ್ರೀ ರಾಮದೇವರ ಗುಡಿ ಇದೆ. ಗೋಪುರದ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪುಷ್ಕರಣಿಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಮುಖ ದೇವಸ್ಥಾನವಾದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಮುಂದಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮಿಕ್ಕ ಆವರಣವನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ===ಕಪ್ಪೆ ಚೆನ್ನಿಗರಾಯ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ಈ ಗುಡಿಯು ಮುಖ್ಯ ಗುಡಿಯ ಹಾಗೆ ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರವಾದ/ಶ್ರೀಚಕ್ರದ ಪೀಠದ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಕೆಲವು ಜನರಿಂದ ಇದೇ ಮೂಲವಾಗಿ ಪ್ರಧಾನ ದೇವಾಲಯವಾಗಬೇಕಿತ್ತು ಎಂದು ಕೇಳಿ ಬಂದರೂ ಈ ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರದ ಪೀಠವನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳು ಮೂಡಿ ಬಂದಿಲ್ಲ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆ ಚೆನ್ನಿಗರಾಯನ ವಿಗ್ರಹವಿದೆ. ಈ ವಿಗ್ರಹದ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆಯನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಪ್ಪೆಯ ಕೆತ್ತನೆಗೆ ಒಂದು ಹಿನ್ನೆಲೆ ಇದೆ ಹಿಂದೆ [[ಜಕಣಾಚಾರಿ]]ಗೂ ಅವರ ಮಗ ಡಂಕಣಾಚಾರ್ಯರಿಗೂ ವಾದ ನಡೆದು, ಡಂಕಣನು ಚೆನ್ನಿಗರಾಯನ ವಿಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ದೋಷವಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿ, ಅದನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಲು ಹೊರಟಾಗ ವಿಗ್ರಹದ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆ ಕಂಡು ಬರಲು, ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿತೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೇ ಒಳಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ, ಮಹಿಷಾಸುರಮರ್ದಿನಿ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು-ಲಕ್ಷ್ಮಿಯರ ಸುಂದರ ಮೂರ್ತಿಗಳಿವೆ. ===ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ಕಪ್ಪೆ ಚೆನ್ನಿಗರಾಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎಡಪಾರ್ಶ್ವದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಸ್ಥಾನ ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಚತುರ್ಭುಜಾಧಾರಿಯಾದಿ ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರು. ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರು ಚೆನ್ನಕೇಶವನ ಮೆಚ್ಚಿನ ಪತ್ನಿಯೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ===ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ=== ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಾಲಯದ ನಂತರ ಸಿಗುವುದೇ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ. ಇಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ಸ್ವಾಮಿಗೂ ಸೌಮ್ಯನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರಿಗೂ ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಜಾತ್ರೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೋಮಯಾಗಾದಿಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ===ವೀರನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ಇದು ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪದ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಒಳಗೆ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಿಗ್ರಹ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣವಾಗಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ===ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ವೀರನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನದ ನಂತರ ಸಿಗುವುದು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನ. ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರನ್ನು ಚೆನ್ನಕೇಶವಸ್ವಾಮಿಯ ಜೇಷ್ಠ ಪತ್ನಿ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರಿಗೆ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ತೊಡಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ==ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಇತರೆ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು== ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಕಂಡ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನೋಡಲು ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಿವೆ. ಯಜ್ಞ ಯಾಗಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಯಾಗಶಾಲೆ, ಅಡಿಗೆ ಮಾಡಲು ಪಾಕಶಾಲೆ, ಪುಷ್ಕರಣಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗೆ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ===ದೀಪಾಲೆ ಕಂಬ=== ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗೋಪುರದ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರೆ ಆವರಣದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರ್ಉ ೪೦ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಒಂದು ಕಂಬ ಕಾಣಿಸುವುದು. ಈ ಕಂಬವನ್ನು ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರದ ಒಂದು ಜಗುಲಿಯ ಮೇಲೆ ನಿರಾಧಾರವಾಗಿ ನಿಲ್ಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಂಬವು ಈ ಜಗುಲಿಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದು ಇದರ ಕೆಳಗಡೆ ೪ಸಂದುಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂದುಗಳ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಕಡೆ ಇಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ನೋಡಬಹುದು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಈ ಕಂಬವು ಯಾವ ಆಧಾರವೂ ಇಲ್ಲದೆ ನಿಂತಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತವಾಗುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ವಾಯವ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಿಂದ ಒಂದು ತೆಳುವಾದ ಬಟ್ಟೆ ಅಥವ ಪೇಪರ್ ಚೂರನ್ನು ತುದಿಯಿಂದ ಮಧ್ಯದ ವರೆಗೆ ತಳ್ಳಿದರೆ ಸಲೀಸಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ - ಹೀಗಾಗಿ ಇದು ಮೂರೇ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ಇದನ್ನು ''ಗುರುತ್ವಾಕೇಂದ್ರ ಕಂಬ''(ಗ್ರಾವಿಟಿ ಪಿಲ್ಲರ್) ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.ಈ ತುದಿಯ ಬೆಳಕನ್ನು ಆ ತುದಿಯಿಂದ ನೋಡಬಹುದು. ===ಆನೆ ಬಾಗಿಲು=== ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇನ್ನೊಂದು ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಆನೆಬಾಗಿಲು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಮೂಲ ದ್ವಾರ ಗೋಪುರದ ದ್ವಾರವಾಗಿದ್ದರೂ, ದೇವರಿಗೆ ನಡೆಯುವ ಎಲ್ಲಾ ಉತ್ಸವಗಳು ಈ ದ್ವಾರದ ಮೂಲಕವಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಇದು ವೈಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ===ಮಂಟಪದ ಸಾಲು=== ದೇವಸ್ಥಾನದ ಗೋಪುರ ಮತ್ತು ಆನೆಬಾಗಿಲ ನಡುವೆ ಮಂಟಪದ ಸಾಲನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ಗುಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಗುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು, ಯೋಗನರಸಿಂಹರು, ಕಾಳಿಮರ್ಧನ ಕೃಷ್ಣ, ಆಂಜನೇಯ ಮುಂತಾದ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ರಂಗನಾಯಕಿ ಅಮ್ಮನವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೂ ಮಂಟಪದ ಸಾಲು ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶಿಲಾವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೋಡಲು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿ ಇಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಮೂಲತಃ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣವನ್ನು ಅಗೆದಾಗ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಿಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೪ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಗಣಪತಿಯ ವಿಗ್ರಹ, ವಿಷ್ಣು, ಆಂಜನೇಯರ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ನಾಗ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶಾಸನ ಕಂಬಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ.ಈ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸ, ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ ಶಿಲ್ಪಿಗಳ ಹೆಸರಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯರಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ===ಪಾಕ ಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಯಾಗ ಶಾಲೆ=== ಆನೆ ಬಾಗಿಲಿನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವುದೇ ಪಾಕಶಾಲೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ದಿವಿಸವೂ ದೇವರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಯಾಗಶಾಲೆ ಉಂಟು. ರಥೋತ್ಸವ ಅಥವ ಉತ್ಸವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ ನಡೆಯಬೇಕಾದ ಯಜ್ಞ-ಯಾಗಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ===ಶ್ರೀ ರಾಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ವಾಹನ ಮಂಟಪ=== ಯಾಗಶಾಲೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ರಾಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಮ, ಸೀತೆ, ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಮತ್ತು ಮಾರುತಿಯರ ವಿಗ್ರಹಗಳಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಮನ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸೀತೆ, ಇಲ್ಲಿ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.<br> ರಾಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ವಾಹನ ಮಂಟಪವಿದೆ. ಉತ್ಸವಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ವಾಹನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು ೭ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಹಿತ್ತಾಳೆಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಗರುಡ, ಹಂಸ, ಆನೆ, ಆಂಜನೇಯ, ಕುದುರೆ, ನವಿಲು ಮುಂತಾದ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಉತ್ಸವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಗೆ ಚಿನ್ನದ ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡಿ, ಈ ವಾಹನಗಳ ಮೇಲೆ ಕೂರಿಸಿ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ===ಗಜಾ ಗುಂಡ=== ಗೋಪುರದ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಪುಷ್ಕರಣಿ/ಕಲ್ಯಾಣಿಗೆ ಗಜಾಗುಂಡ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಇದನ್ನು ವಾಸುದೇವತೀರ್ಥ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಲ್ಯಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕರೀತಿಯ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಮುಚ್ಚಿರುವುದರಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀರಿನ ಹತ್ತಿರ ಹೋಗುವ ಪ್ರವೇಶವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ರಾಷ್ಟ್ರಕವಿ [[ಕುವೆಂಪು]] ಅವರು ಇಲ್ಲಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿ "ಶಿಲೆಯಲ್ಲವೀ ಗುಡಿಯು ಕಲೆಯ ಬಲೆಯು ಸೌಂದರ್ಯ ವಿಪ್ಲವದ ಪಲ್ಲವಿಯು" ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.ourkarnataka.com/states/hassan/belur.htm Hassan]</ref> ==Gallery== <gallery> File:Belur1.JPG| A profile of the Chennakeshava temple File:Dhwaja Sthamba at Belur.jpg | ''Dhwaja Sthamba'' (pillar) at the Chennakeshava temple File:Belur 1.jpg | Close up of ''gopura'' (tower) over main entrance File:Stone Carvings, Chennakeshava Temple, Beluru.JPG | The Hoysala emblem, Chennakeshava temple File:Patterns, Chennakeshava Temple, Beluru.JPG | A frieze pattern at the Chennakeshava temple File:Sculptures at the Chennakesava Temple, Belur, Hassan Karnataka, India (2013).jpg|Frieze on moldings and perforated windows at the Chennakeshava temple </gallery> ==ನೋಡಿ== *ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಕವನಗಳು:[https://kn.wikisource.org/s/1w7n ಬೇಲೂರಿನ ಶಿಲಾಬಾಲಿಕೆಯರು- ವಿಕಿ ಸೋರ್ಸ್] *[[ಬೇಲೂರು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಣಬರುವ ಮದನಿಕೆಗಳು]] *[https://kn.wikisource.org/s/1vy4 ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಬೇಲೂರು] ==ಬಾಹ್ಯಪುಟಗಳು== ೧. http://www.kamat.com/kalranga/deccan/hoysala/belur.htm ೨. http://www.art-and-archaeology.com/india/belur/bel01.html ೩. http://www.ourkarnataka.com/states/hassan/belur.htm ೪. [http://kstdc.nic.in Karnataka Tourism] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061205021834/http://kstdc.nic.in/ |date=2006-12-05 }} ೫. https://archive.is/20121127202507/hassan-history.blogspot.com/ ೬.[http://hoysalatourism.org/ ಹೊಯ್ಸಳ ಟೂರಿಸಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209004127/http://www.hoysalatourism.org/ |date=2014-02-09 }} ==ಉಲ್ಲೇಖ== {{reflist}} {{ಹಾಸನ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ]] [[ವರ್ಗ:ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ: ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣಗಳು]] qtrfjcw7lsclxzwhh418nyqomj5unqa 0 6620 1307888 1180094 2025-07-02T23:59:38Z Nageshkumarcs 38652 1307888 wikitext text/x-wiki {{Infobox ಚಲನಚಿತ್ರ | ಚಿತ್ರದ ಹೆಸರು = ಮಾಗಿಯ ಕನಸು | ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ವರ್ಷ = [[:ವರ್ಗ:ವರ್ಷ-೧೯೭೭ ಕನ್ನಡಚಿತ್ರಗಳು|೧೯೭೭]] | ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಸ್ಥೆ = ಶ್ರೀನಿಧಿ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ಸ್ | ನಾಯಕ(ರು) = [[ಶ್ರೀನಾಥ್]] | ನಾಯಕಿ(ಯರು) = [[ಆರತಿ]] | ಪೋಷಕ ನಟರು = [[ಶಿವರಾಂ]], [[ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ (ಕೆನಡಾ ಚಂದ್ರು)]], [[ಶುಭ]], [[ಅಂಬರೀಶ್]] | ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶನ = [[ವಿಜಯಭಾಸ್ಕರ್]] | ಕಥೆ = | ಚಿತ್ರಕಥೆ = | ಸಂಭಾಷಣೆ = | ಚಿತ್ರಗೀತೆ ರಚನೆ = | ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯನ = [[ಎಸ್.ಪಿ.ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ]] | ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ = ಬಿ.ಪುರುಷೋತ್ತಮ್ | ನೃತ್ಯ = | ಸಾಹಸ = | ಸಂಕಲನ = | ನಿರ್ದೇಶನ = [[ಕೆ.ಎಸ್.ಎಲ್.ಸ್ವಾಮಿ]] | ನಿರ್ಮಾಪಕರು = [[ಗೋಪಾಲ್-ಲಕ್ಷ್ಮಣ್]] | ಬಿಡುಗಡೆ ದಿನಾಂಕ = | ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು = | ಇತರೆ ಮಾಹಿತಿ = | writer = ಕಾಕೋಳು‌ ಸರೋಜಾರಾವ್ }} [[ವರ್ಗ:ವರ್ಷ-೧೯೭೭ ಕನ್ನಡಚಿತ್ರಗಳು]] etu4fk6sjrwi6i53n9v0mjg9uh8cgve 0 8686 1307860 1307835 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1272481 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian Jurisdiction | native_name = ಹೊಸಕೋಟೆ | type = city | latd = 13.07 | longd = 77.8| locator_position = right | state_name = ಕರ್ನಾಟಕ | district = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] | pin_code=562_114 | leader_title = | leader_name = | altitude = 875| population_as_of = ೨೦೦೧ | population_total = 36,333| population_density = | area_magnitude= sq. km | area_total = | area_telephone = 91-80 | postal_code = 562114 | vehicle_code_range =KA 53 | sex_ratio = | unlocode = | website = | footnotes = | }} {{Wikify}} '''ಹೊಸಕೋಟೆ''' -[[ಭಾರತ]]ದ [[ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ|ರಾಜ್ಯ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ]]ದಲ್ಲಿನ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಹೊಸಕೋಟೆ ತಾಲೂಕು 548 ಚ.ಕಿ.ಮೀ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹೊಂದಿದೆ. ಹೊಸಕೋಟೆ ಎಂದಾಕ್ಷಣ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಕಾಡುವ ಪ್ರೆಶ್ನೆ ಒಂದೇ ಹೊಸಕೋಟೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಹೇಗೆ ಬಂತು ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಏನು ಎಂಬುದು, ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋ ಕುತೂಹಲ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಹೊಸಕೋಟೆಯನ್ನು ಆಳ್ವಿಕೆ ಮಾಡಿದ ಮುಖ್ಯವಾದ ವಂಶಸ್ಥರು ಅಂದರೆ ಅವರು ಸುಗಟುರು ಪಾಳೆಗಾರರು ಈ ಪಾಳೇಗಾರರ ವಂಶದ ಮೂಲ ಪುರುಷ ದೇವಪ್ಪ ಗೌಡ ( ಕ್ರಿ ಶ 1377 - 1422) ಸುಗಟುರು ಪಾಳೆಗಾರರು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಮಂತರಾಗಿದ್ದು ದೇವಪ್ಪ ಗೌಡರ ನಂತರ ಆತನ ಮಗ ಹಾಗೂ ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಮೂಲಪುರುಷನು ಅದ ತಮ್ಮೆಗೌಡ (ಕ್ರಿ ಶ 1422-1464) ತನ್ನ ಆಡಳಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಸಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಿನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸುತ್ತಾನೆ. ಹೊಸಕೋಟೆಯು ಸುಗಟುರಿನಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 16 ಕಿ ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು ರಕ್ಷಣೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಆಯಕಟ್ಟಿನ (ನಗರದ ಸುತ್ತಲು) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಶತ್ರುಗಳ ಸಂಭವನೀಯ ದಾಳಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಭದ್ರವಾದ ರಕ್ಷಣಾ ಗೋಡೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ಕೋಟೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಕಂದಕ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಮುಳ್ಳು ಹಾಗು ಕಳ್ಳಿ ಮರಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿ ಶತ್ರುಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತಿತು ರಕ್ಷಣಾ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಕೋಟೆ ಎಂದು ಕರೆದು ಅದನ್ನು ಹೊಸಕೋಟೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. {{ಉಲ್ಲೇಖ}} ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಕೋಟೆ ನಿರ್ಮಾಣ 1422-1464 ರ ಮಧ್ಯ ಕಟ್ಟಿಸಲಾಗಿದ್ದು , ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಯಲಹಂಕ ನಾಡ ಪ್ರಭುಗಳ ವಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಒಂದನೆಯ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ಬೆಂಗಳೂರು ಕೋಟೆಯನ್ನು 1535 ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದು ಅದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಅಂದರೆ 75 ವರ್ಷಗಳ ಮುಂಚೆಯೇ ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಕೋಟೆಯನ್ನು ತಮ್ಮೆಗೌಡ ಕಟ್ಟಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. "ನಮ್ಮ ಹೊಸಕೋಟೆ" ಯ ಸಮಗ್ರ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಕೇಳಿದರು ಅವರು ಹೇಳುವ ಹೆಸರು ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಮೂಲ ಪುರುಷ ಹಾಗೂ ಹೊಸಕೋಟೆಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದ ತಮ್ಮೆಗೌಡರ ಹೆಸರು ಮಾತ್ರ ಕೇಳಿಬರುತ್ತೆ 3 ಶತಮಾನಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿರುವ ಸುಗಟುರು ಪಾಳೇಗಾರರು ಯಾರು ಎಂಬುದು ಎಷ್ಟೋ ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ ಹೊಸಕೋಟೆಯನ್ನು ಹಲವು ಪಾಳೆಗಾರರು ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ್ದು ಎಲ್ಲಾ ಪಾಳೆಗಾರರು ಹೊಸಕೋಟೆಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದು ಅವರ ಪಟ್ಟಿ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. * ತಮ್ಮೆಗೌಡ (1422-1464) *ಚಿಕ್ಕರಾಯ ತಮ್ಮೆಗೌಡ (1೪೬೯-1542) *ಇಮ್ಮಡಿ ತಮ್ಮೆಗೌಡ (1542-1608) *ಮುಮ್ಮಡಿ ತಮ್ಮೆಗೌಡ (1608-1642) *ಮುಮ್ಮಡಿ ಚಿಕ್ಕರಾಯ ತಮ್ಮೆಗೌಡ (1642-1670) ಮು ಚಿ ತಮ್ಮೆಗೌಡರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ವಿಜಯನಗರ]] ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದ ನಂತರ ಹೊಸಕೋಟೆಯು ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ ಷಾಹಿಗಳ ವಶವಾಗುತ್ತದೆ ಅವರ ಪರವಾಗಿ [[ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ|ಶಿವಾಜಿ]] ಮಹಾರಾಜರ ತಂದೆ ಶಹಾಜಿ ರಾಜೆ ಭೋಸ್ಲೆ ರವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ 1664 ಶಹಾಜಿ ಮರಣದ ನಂತರ ಅವರ ಮಗ ವೆಂಕೋಜಿ ರವರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತದೆ. *1756 ರಲ್ಲಿ ಹೊಸಕೋಟೆ ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆ *1831-1881 ರ ವರಗೆ ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. *1947 ಆಗಸ್ಟ್ 15 ರಂದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಗೊಂಡ ನಂತರ ಶ್ರೀ [[ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್|ಜಯಚಾಮರಾಜ]] ಒಡೆಯರ್ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತ kc ರೆಡ್ಡಿ ರವರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದರು ಅದರೊಂದಿಗೆ ಹೊಸಕೋಟೆಯು ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದೊಂದಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿತು. ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಡಾ ರವಿಕುಮಾರ್ ರವರ ಶಾಸನಗಳ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಹೊಸಕೋಟೆ ಎನ್ನುವ ಲೇಖನದ ಮೂಲಕ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ನಿಮ್ಮ ಪುರುಷೋತ್ತಮ್ 9886842756 #ನಮ್ಮಹೊಸಕೋಟೆ #ಹೊಸಕೋಟೆಸಮಗ್ರಇತಿಹಾಸ ==ಭೌಗೋಳಿಕ== ಹೊಸಕೋಟೆಯು ೧೩.೦೭ ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ೭೭.೮ ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶ ( {{coor d|13.07|N|77.8|E|}} )ದಲ್ಲಿದೆ<ref>[http://www.fallingrain.com/world/IN/19/Hoskote.html Falling Rain Genomics, Inc - Hoskote]</ref>. ಅದರ ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರವು ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟದಿಂದ ೮೭೫&nbsp; [[ಮೀಟರ್]]ಗಳು ಅಥವಾ ೨೮೭೦&nbsp; [[ಅಡಿ( ಉದ್ದಳತೆಯ ಮಾಪಕ) |ಅಡಿ]]ಗಳು. ==ಸಂಪರ್ಕ== ಹೊಸಕೋಟೆಯು [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಂಖ್ಯೆ ೪ |ಎನ್‌ಹೆಚ್ ೪]] ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೨.೩ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು , ಅಲ್ಲಿಗೆ [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ]] [[ಬೆಂಗಳೂರು ಮಹಾನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ|ಬಿ.ಎಂ.ಟಿ.ಸಿ]] ಮತ್ತು [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ| ಕ.ರಾ.ರ.ಸಾ.ಸಂ]] ಗಳ ಬಹಳಷ್ಟು ಬಸ್ಸುಗಳ ಸೌಲಭ್ಯ ಇದೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ರಾಜಧಾನಿ ಚೆನ್ನೈಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪ (ಹಳೆ ಮದ್ರಾಸ್ ರಸ್ತೆ) ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಹೊಸ ರಾಜಧಾನಿ ಅಮರಾವತಿಗೆ ಮುಖ್ಯ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪುರ]] ಮತ್ತು [[ ವೈಟ್‌ಫೀಲ್ಡ್]] ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಹತ್ತಿರದ ರೇಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು. ==ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಮಾಹಿತಿ== [[೨೦೦೧]]ರ ಭಾರತೀಯ [[ಜನಗಣತಿ]]{{GR|India}}ಯ ಪ್ರಕಾರ , ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೩೬,೩೩೩ ಇತ್ತು . ಗಂಡಸರು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೫೨% ರಷ್ಟೂ ಹೆಂಗಸರು ೪೮% ರಷ್ಟೂ ಇದ್ದರು. ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಸರಾಸರಿ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೭೦% ಇದ್ದು ಇದು ದೇಶದ ಸರಾಸರಿಯಾದ ೫೯.೫% ಕ್ಕಿಂದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಗಂಡಸರ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೭೪% ಮತ್ತು ಹೆಂಗಸರದು ೬೫%. ಹೊಸಕೋಟೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೧೨% ಭಾಗವು ೬ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯವರದು. == ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು== ಅನೇಕ ಖಾಸಗಿ ಮತ್ತು ಸರಕಾರೀ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹೊಸಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಇವೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (CREST) ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಖಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೂ ಇವೆ. {{col-begin}} *'''ಪದವಿಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣ''' (11 and 12) **[[ಸರಕಾರಿ ಕಾಲೇಜು, ಹೊಸಕೋಟೆ]] {{col-end}} {{col-begin}} {{col-begin}} *'''D.Ed College''' (Diploma) **[[R.C.N.C Education trust]] {{col-begin}} *'''ಹೈಸ್ಕೂಲುಗಳು''' (8-10) **[[ವಿವೇಕಾನಂದ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ಸೂಲಿಬೆಲೆ]] **[[ಬ್ರೈಟ್ ಸ್ಕೂಲ್]] **[[ಶ್ರೀ ವಿವೇಕಾನಂದ ವಿದ್ಯಾ ಕೇಂದ್ರ]] *'''ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜು''' **[[ಎಂ ವಿ ಜೆ Medical College and Research Hospital]] {{col-end}} {{col-begin}} **ಚ್, Hoskote {{col-end}} {{col-begin}} *'''Primary Schools''' (KG-7) **Government Primary School,Kolathur **Government Girls midle School **Bright School **Citizen **Fathima **Sri Vivekananda Vidya Kendra **Government Primary School **Om Shree Public school {{col-end}} **Government Primary School Doddagattiganabbe **Government High School Doddagattiganabbe == ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು == {{col-begin}} ===ಸಾಹಿತ್ಯ=== *[[ಹೊಸಕೋಟೆ ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತ್ರಿ]] * [[ಸಮೇತನಹಳ್ಳಿ ರಾಮಾರಾವ್]] * [[ದೊಡ್ಡ ರಂಗೇಗೌಡ]] * [[ನೇ ಬಾ ಚಂದ್ರಮೋಹನ್]] * [[ವೈ ಎನ್ ಎಸ್ ಮೂರ್ತಿ]] * [[ನಾಣಿ ]] ===ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು=== * [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]] * [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] * [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] *[[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]] *[[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] *[[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] *[[ಟೌನ್ ಕೋಆಪೆರೇಟಿವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] *[[ಕರ್ನಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{col-end}} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <references/> [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] hleyz2t3weyqxqrktyymcb7pmeixyvq 0 11945 1307859 1307842 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1292765 wikitext text/x-wiki {{Infobox ಭಾರತದ ಭೂಪಟ | native_name=ಅರಸೀಕೆರೆ | skyline=Arsikere railway junction.jpg| skyline_caption= ಅರಸೀಕೆರೆ ರೈಲ್ವೆ ಜಂಕ್ಷನ್ | latd = 13.30|longd=76.25| state_name=ಕರ್ನಾಟಕ | district=[[ಹಾಸನ]] | leader_title= | leader_name= | altitude=೮೦೬ | population_as_of = ೨೦೦೧| population_total =೪೫,೧೬೬| population_density = ೫,೬೦೦ | area_magnitude= | area_total= | area_telephone= ೦೮೧೭೯| postal_code=೫೭೩ ೨೦೧| vehicle_code_range=ಕೆಎ-೧೩| footnotes = | }} {{Infobox ಊರು | name = Arsikere | native_name = ಅರಸೀಕೆರೆ | native_name_lang = ಕನ್ನಡ | other_name = Arasikere | nickname = | settlement_type = town | image_alt = | image_caption = Arsikere railway junction | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Karnataka, India | latd = 13 | latm = 18 | lats = 50 | latNS = N | longd = 76 | longm = 15 | longs = 22 | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = State | subdivision_name1 = Karnataka | subdivision_type2 = District | subdivision_name2 = [[Hassan District]] | established_title = <!-- Established --> | unit_pref = Metric | area_total_km2 = 8 | elevation_footnotes = | elevation_m = 806 | population_total = 45,166 | population_as_of 2013 = 45,166<ref>[http://www.arasikeretown.gov.in Home | ಅರಸೀಕೆರೆ ಪುರಸಭೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130314113604/http://www.arasikeretown.gov.in/ |date=2013-03-14 }}. Arasikeretown.gov.in (10 May 2013).</ref> | population_rank = | population_density_km2 = auto | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kannada]] | timezone1 = IST | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 573,103 | area_code_type = Telephone code | area_code = 91 8174 | registration_plate = KA-13 | website = {{URL|www.arasikeretown.gov.in}} | footnotes = }} [[File:Malekallu Tirupathi-balaji, Arsikere.jpg|thumb|ಮಾಲೆಕಲ್ಲು ತಿರುಪತಿ-ಬಾಲಾಜಿ]] [[File:Jenukallu siddeshwara Betta (hill) Arsikere.jpg|thumb|ಜೇನುಕಲ್ಲು ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ]] [[File:Kattameshvara and Chandramoulishvara Temple, Shivalaya, Arsikere.jpg|thumb|ಕಟ್ಟಮೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಮೌಳೀಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಶಿವಾಲಯ]] '''ಅರಸೀಕೆರೆ''' [[ಹಾಸನ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು [[ತಾಲೂಕು]] ಕೇಂದ್ರ. [[ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ]] ಬೆಳೆಗೆ ಹಾಗು ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಇದೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದ ಅರಸಿ ಎಂಬ ರಾಣಿಯೋರ್ವಳು ಈ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಕೆರೆಯೊಂದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.<ref>http://www.fallingrain.com/world/IN/19/Arsikere.html</ref> ಅರಸಿಯೆಂದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ಎಂದರ್ಥ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಇದು 'ಅರಸಿಯಾ + ಕೆರೆ' ಅಂದರೆ "ರಾಣಿಯ ಕೊಳ". ಅರಸೀಕೆರೆಯನ್ನು 'ಉದ್ಭವ ಸರ್ವಜ್ಞ ವಿಜಯ' ಮತ್ತು 'ಬಲ್ಲಾಳಪುರ' ಎಂದು ವಿವಿಧ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. == ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು== ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳೆಂದರೆ-ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದ ಶಿವಾಲಯ, ಯಾದಾಪುರದ ಶ್ರಿ ಜೇನುಕಲ್ಲು ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟ,ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ,ಮಾಲೆಕಲ್ಲು ತಿರುಪತಿ,ಲಕ್ಷ್ಮೀಪುರದ ಗಣಪತಿ ದೇವಾಲಯದ ಮಹಾಗಣಪತಿ, ಬೆಟ್ಟದ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ನಾಗವೇದಿ ಹಾಗೂ ಮಾಡಾಳು ಶ್ರೀ ಗೌರಮ್ಮನವರು ಹಾಗೂ ಗರುಡನಗಿರಿ ಏಳು ಸುತ್ತಿನ ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಕರಡಿ ಅವಾಸ ಸ್ಥಾನ ಗರುಡನಗಿರಿ, ಹರಳಕಟ್ಟ-ಕ್ಯಾತನಹಳ್ಳಿ ಸಿರಿಗೆರೆ ಶಾಖಾ ಶ್ರೀಹೊಸಮಠ. [[ಚಿತ್ರ:Arsikere_1.jpg|thumb|none|alt=ಶಿವಾಲಯ.|ಶಿವಾಲಯ.]] ==ಊರಿನ ಪರಿಚಯ== ಈ ತಾಲ್ಲೂಕನ್ನು [[ಕಡೂರು]], [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]], [[ತಿಪಟೂರು]], [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]], [[ಹಾಸನ]], [[ಬೇಲೂರು]] ಮತ್ತು [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು ಸುತ್ತವರಿದಿವೆ. ಕಸಬ, ಕಣಕಟ್ಟೆ, [[ಬಾಣಾವರ]], ಜಾವಗಲ್, [[ಗಂಡಸಿ]] ಹೋಬಳಿಗಳಿವೆ. ಒಟ್ಟು ೩೭೦ ಗ್ರಾಮಗಳೂ ಅರಸೀಕೆರೆ ಮತ್ತು ಬಾಣಾವರ ಪಟ್ಟಣಗಳೂ ಇವೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ೧೨೭೮ಚ.ಕಿಮೀ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೩,೦೩,೦೦೦. ಮೊದಲು ಹಾರ್ನಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕ್ಕಾಗಿದ್ದು ೧೮೮೨ರಲ್ಲಿ ಅರಸೀಕೆರೆ ತಾಲ್ಲೂಕಾಯಿತು.<ref>https://web.archive.org/web/20130314113604/http://www.arasikeretown.gov.in/</ref> ==ಮೇಲ್ಮೈ ಲಕ್ಷಣ== ಇದು ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳ ಪ್ರದೇಶ. ಹಿರೇಕಲ್ಲುಬೆಟ್ಟ ಎಂಬುದು ಎತ್ತರವಾದ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಈ<nowiki> </nowiki>ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ದಕ್ಷಿಣಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಾಧಾರಣವಾದ ಅನೇಕ ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳೂ ಹುಲ್ಲು ಬೆಳೆಯುವ ಪ್ರದೇಶಗಳೂ ಇವೆ. ಇಲ್ಲೆಲ್ಲ ಸಾಧಾರಣ ಫಲವತ್ತಾದ, ಗಡುಸಾದ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಬೂದು ಬಣ್ಣದ ಮಣ್ಣಿದೆ. ಭೂಮಿ ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ ಉತ್ತರದ ಕಡೆಗೆ ಇಳಿಜಾರಾಗಿದೆ. ==ಹವಾಮಾನ== ಮಳೆ ಕಡಿಮೆ, ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ೬೭೧ ಮಿಮೀ. ==ಬೇಸಾಯ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ== [[ರಾಗಿ]], [[ತೆಂಗು]], [[ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ]], ಎಣ್ಣೆಕಾಳುಗಳು, [[ಜೋಳ]] ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು. ಕೆರೆಗಳಿಂದ ೧೭೭೦, ಬಾವಿಗಳಿಂದ ೮೨೦ ಮತ್ತು ಕೊಳವೆ ಬಾವಿಗಳಿಂದ ೨೮೦೦ಹೆ.ಗಳ ಜಮೀನು ನೀರಾವರಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ [[ಅಮೃತಮಹಲ್]] ಕಾವಲುಗಳು ಅನೇಕವಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿ <nowiki> </nowiki>ಒಳ್ಳೆಯ ದನಕರುಗಳನ್ನು ಸಾಕುತ್ತಾರೆ. [[ಕುರಿ]] ಸಾಕಣೆಯೂ ಹೆಚ್ಚು. ==ಪ್ರವಾಸ ತಾಣ== ಬಾಣಾವರ, ಗರುಡನಗಿರಿ, ಹಾರನಹಳ್ಳಿ, ಹುಲ್ಲೆಕೆರೆ ಮತ್ತು ಜಾವಗಲ್ಲು ಹಿರೆಕಲ್ಲುಸಿದ್ದೇಶ್ವರಬೆಟ್ಟ,ಬಿಳಿಕಲ್ಲು ಲಕ್ಷ್ಮಿರಂಗನಾಥ ಕ್ಷೇತ್ರ,ಜೇನುಕಲ್ಲು ಸಿದ್ದೇಶ್ವರಬೆಟ್ಟ, ಆದಿಹಳ್ಳಿ ಬಾರೆ ವಿರೂಪಾಕ್ಷಲಿಂಗ ಕ್ಷೇತ್ರ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಇತರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳಗಳು (ಆಯಾ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ನೋಡಿ). ಅರಕೆರೆ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಚನ್ನಕೇಶವ ಮತ್ತು ರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ [[ಗಂಗ]]ದೊರೆ ಎರೆಯಪ್ಪನ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ [[ಶಾಸನ]]ವಿರುವ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ವೀರಗಲ್ಲಿದೆ. ಕಂಚಿನಕೋವಿ ಮರತಿ ಎಂಬುದು ಅರಸೀಕೆರೆ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ೪ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಬೆಟ್ಟ. ಇಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳ ಅವಶೇಷಗಳಿವೆ.ಹಿಂದೆ ಇಲ್ಲೊಂದು ಊರಿದ್ದಿರಬಹುದೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಮಾಲೆಕಲ್ಲುತಿರುಪತಿ ಅರಸೀಕೆರೆಗೆ<nowiki> </nowiki>೩ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಯಾತ್ರಾಸ್ಥಳ. ಇಲ್ಲಿನ ಹಿರೇಕಲ್ಲು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ವೆಂಕಟರಮಣಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟದ ಬುಡದಲ್ಲಿರುವ ಗೋವಿಂದರಾಜಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದವು.ಮಾವತ್ತನ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಅಗ್ಗುಂದದಲ್ಲಿ ಶಿಥಿಲವಾದ ಎರಡು ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಅರಸೀಕೆರೆಗೆ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ೧೧ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ನಾಗಪುರಿ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ [[ಹೈದರ್ ಅಲಿ]] ಕಟ್ಟಿದ ಕೋಟೆಯ ಅವಶೇಷವಿದೆ,ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಬಾಣಾವರದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಪುರದಿಂದ ನಾಗಪುರಿಗೆ ಓಡಿಸಿ ಅಲ್ಲಿರಲು ಅವರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದ್ದ,ಅರಸೀಕೆರೆಗೆ ೨೮ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ತಿಮ್ಮನಹಳ್ಳಿಯ ಹತ್ತಿರ ವೇದಾವತಿ ನದಿಗೆ ಹಿರೆಕಟ್ಟೆವಡ್ಡು ಎನ್ನುವ ಕಟ್ಟೆ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ==ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ== ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕೇಂದ್ರ ಅರಸೀಕೆರೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೪೫,೧೬೦. ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು ಕಡೆಗಳಿಂದ ಅರಸೀಕೆರೆಗೂ ಮುಂದಕ್ಕೂ ರೈಲು ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ. ಇದೊಂದು ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ. ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ದೊಡ್ಡ ಸಂತೆ [[ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೊಬ್ಬರಿ]] ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ೧೮೮೨ ರಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದ ಇಲ್ಲಿನ ಪುರಸಭೆ ಹಳೆಯ ಪುರಸಭೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಈ ಊರಿಗೆ ಸಮೀಪವಾಗಿ ಕಸ್ತೂರಬಾ ಗ್ರಾಮವೆಂಬ ಒಂದು ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಶ್ರೀಮತಿ ಯಶೋಧರಾ ದಾಸಪ್ಪ ಅವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ==ಇತಿಹಾಸ== ಈ ಊರು ಹೊಯ್ಸಳರ ಆರಂಭಕಾಲದಲ್ಲಿಯೆ ಹುಟ್ಟುಕೊಂಡಿತು. ೧೧ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಎರೆಯಂಗನ ಪಟ್ಟದರಸಿ ಮಹಾದೇವಿ ಕೆರೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಶಾಸನದಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುವುದರಿಂದ ಈ ಅರಸಿಯ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೇ ಅರಸೀಕೆರೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಈ ಊರಿಗೆ ಬಂದಿರಬಹುದು. ಮುಂದೆ ಇಮ್ಮಡಿ ಬಲ್ಲಾಳನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಊರು ಅಭ್ಯುದಯುದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯನ್ನು<nowiki> </nowiki>ಕಂಡಿತು. ಬಲ್ಲಾಳನ ಪೆರಿಯರಸಿ ಉಮಾದೇವಿಯ ತವರಾಗಿದ್ದ ಈ ಊರು ಅವನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಹೊಯ್ಸಳ]] ರಾಜ್ಯದ ‘ಭಂಡಾರವಾಡ’ವಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಜಯಗೊಂಡ ಬಲ್ಲಾಳಪುರ, ವೀರವಿಜಯ ಬಲ್ಲಾಳಪುರ ಎಂಬ<nowiki> </nowiki>ಹೆಸರುಗಳೂ ಇದ್ದು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಧಾನಿ ಅರಸಿಯಕೆರೆ ಎನ್ನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ವೇದವಿದರಾದ ವಿಪ್ರರು, ವೀರರಾದ ಕಾಯ್ವಾಳುಗಳು, ಆಢ್ಯರಾದ ಪರದರು, ಅಲಕಾಧೀಶ ಕುಬೇರರನ್ನೂ<nowiki> </nowiki>ಧಿಕ್ಕರಿಸುವ ವಾಣಿಜ್ಯರು, ಅಚಲವಾಕ್ಯರಾದ ಜನ, ವಿನೂತಾಕಾರ ರಾದ ಕಾಂತಾಜನ, ಇಳೆಗೆ ಮಂಡನಪ್ರಾಯವಾದ ದೇವಾಗಾರ ಸಂದೋಹ, ಸಾಗರತೀರದಂತೆ ಶೋಭಿಸುವ ತುಂಬುಕೆರೆಗಳು, ಫಲಭರಿತ ವನಗಳು, ಪುಷ್ಪಭರಿತ ತೋಟಗಳು, ಸುರ ವೃಕ್ಷದಂತಿರುವ ಮಾವು, ಸುರಲತೆಯಂತಿರುವ ತಾಂಬೂಲ, ತೆಂಗು, ಕೌಂಗುಗಳು, ಗಂಧಶಾಲೀ ಪರಿಮಳಗಳಿಂದ ಕೂಡಿ ಉದ್ಯತ್ ಪ್ರಜಾಪೂರಿತವಾದ ಈ ನಗರಿಯು ಸುತ್ತಲೂ ಬಳಸಿದ್ದ ಕೋಟೆಯಿಂದ ಉರ್ವೀಮಂಡನವಾಯಿತೆಂದು ಇಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ಶಾಸನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿರುವ ದೇವಪಾರ್ಯ, ತ್ರಿವಿಕ್ರಮಪಂಡಿತ, ಶಾಂತಿನಾಥ ಮೊದಲಾದ ಕವಿಗಳು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸನ್ನ ಚೆನ್ನ ಕೇಶವ, ನಖರ ಜಿನಾಲಯ, ಸಹಸ್ರಕೂಟ ಚೈತ್ಯಾಲಯ, ಕೊಯ್ಲಾಳೇಶ್ವರ ಜಗತೇಶ್ವರ, ಮೇಳೇಶ್ವರ, ಬ್ರಹ್ಮ, ಕತ್ತಮೇಶ್ವರ, ಬಲ್ಲೇಶ್ವರ, ಅರೆಯಶಂಕರದೇವ ಮುಂತಾದ ಹಲವು ಗುಡಿಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ರಾಜ್ಯಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಹಾಗೂ ವಣಿಕ್ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿ ಶ್ರೇಣಿಗಳು, ಸರಸ್ವತಿ ಗಣದಾಸಿ ಕೇತೋಜ, ಪುಲಿಗೆಯ ಏಚೋಜ, ಸಿಂಗೋಜ ಮುಂತಾದ ಬಿರುದ<nowiki> </nowiki>ರೂವಾರಿಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿ ಕಟ್ಟಿಸಿದರೆಂದು ಹೊಯ್ಸಳ ಶಾಸನ ಗಳಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ವಿದ್ಯೆಗೆ, ಕಲೆಗೆ ಐಶ್ವರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ಈ ಊರು ತೆಂಕಣ ಅಯ್ಯಾವೊಳೆ ಯಾಯಿತು. ಅಭಿನವ ದ್ವಾರಾವತಿಯಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿನ ಧರ್ಮಪ್ರತಿಪಾಲಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೇಳಿದ ಕಳಚೂರ್ಯರ ಸಚಿವ ರೇಚರಸ ಬಲ್ಲಾಳನನ್ನಾಶ್ರಯಿಸಿ ಸಹಸ್ರಕೂಟ ಚೈತ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಹಸ್ರಕೂಟ ಜಿನಬಿಂಬವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿಕೊಟ್ಟ.ಆದರೆ ಇಷ್ಟು ಉನ್ನತಿಗೇರಿದ ಈ ಊರು ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ್ಯದ ಅವನತಿಯೊಂದಿಗೆ ಇಳಿಮುಖವಾಯಿತು.<nowiki> </nowiki> ಮುಂದೆ ಕ್ರಮವಾಗಿ [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]]ದ ಜಗದೇವರಾಯ, [[ತರೀಕೆರೆ]]ಯ ತಿಮ್ಮಪ್ಪನಾಯಕ, ಇಕ್ಕೇರಿಯ ಶಿವಪ್ಪನಾಯಕ ಇವರ ಅಧೀನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಊರಾಗಿದ್ದು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರರಸರಿಗೆ ಸೇರಿತು. ಆದರೆ ಮರಾಠಿಗರ ದಾಳಿಗೆ ಬೆದರಿ ಕಪ್ಪ ತೆತ್ತು ಸಾಕಾಗಿದ್ದ ಮೈಸೂರು ಕಪ್ಪದ ಹೊರೆ ತೀರುವವರೆಗೆ ಒತ್ತೆ ಇಟ್ಟ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಊರು ಸೇರಿತು. ಆಗ ಇದು ಸುಲಿಗೆಗೊಳಗಾಗಿ ಹಾಳುಹಳ್ಳಿಯಾಗಿ ದಾರಿಹೋಕರನ್ನು ಸುಲಿಯುವ ದರೋಡೆಕಾರರಿಗೆ ಆಶ್ರಯಸ್ಥಾನವಾಯಿತು. ೧೯ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು- ಪುಣೆ ರೈಲುಮಾರ್ಗ ಹಾಕಿದಮೇಲೆ ಈ ಊರು ಪುನಃ ಬೆಳೆಯಲಾರಂಭಿಸಿತು. == ದೇವಾಲಯಗಳು == == '''ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಯ''' == == ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಸೀಕೆರೆ ತಾಲೂಕಿನ ಲಿಂಗದಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಲು ಸದಾ ಹಚ್ಚಹಸಿರಿನಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ದಟ್ಟವಾದ ಹರಣ್ಯದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸುಮಾರು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ.ಇಲ್ಲಿಯ ಜನರು ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ದೇವಾಲಯವು ಎಂದು ತಿಳಿದಿದೆ. ಕಾಡಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯ ಮೂಲಕ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. == == ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಅರಣ್ಯದ ತುತ್ತತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಡಿದಾದ ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲುಬಂಡೆಯನ್ನು ಹತ್ತಿ ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅಚ್ಚರಿಯ ಸಂಗತಿ ಏನೆಂದರೆ ಈ ಹಿಂದೆ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಜನರು ಮರಣ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಯಾರು ಸಹ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಸುತ್ತಲೂ ನೋಡಿದರೆ ತಂಪಾದ ಗಾಳಿ ಜೋರಾಗಿ ಬೀಸುತ್ತದೆ ನೋಡುಗರಿಗೆ ಸ್ವರ್ಗದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕೊನೆ ಶ್ರಾವಣದಿಂದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ದೇವರ ದರ್ಶನವನ್ನು ಪಡೆದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರು ಸಹ 101 ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಆ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ತಯಾರಿಸಿ ದೇವರಿಗೆ ನೈವೇದ್ಯವನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲಿಂಗದಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ಇಲ್ಲಿಯ ಭಕ್ತಾದಿಗಳನ್ನು ಸದಾ ಕಾಲ ಅರಸಿ ಸಲಹುತ್ತಾನೆ. == [[ಹೊಯ್ಸಳ]]ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳು ಈಗ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ನಾಶವಾಗಿವೆ. ಆದರೆ ಬಹುಶಃ ಎರಡನೆಯ ಬಲ್ಲಾಳ ಕಟ್ಟಿಸಿರಬಹುದಾದ [[ಈಶ್ವರ]]ದೇವಾಲಯ ಉಳಿದಿದೆ. ಪುಟ್ಟಪುಟ್ಟ ಗರ್ಭಗೃಹ<nowiki> </nowiki>ಸುಕನಾಸಿ, ನವರಂಗ, ಮುಖಮಂಟಪಗಳು, ನಕ್ಷತ್ರಾ ಕಾರದಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗಿ ಸುಂದರವಾಗಿರುವ<nowiki> </nowiki>ಹೊರವಿನ್ಯಾಸ, ಅದೇ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ನೀಳವಾಗಿ ಗರ್ಭಗೃಹದ ಮೇಲೆದ್ದಿರುವ ಲಾವಣ್ಯಮಯವಾದ <nowiki> </nowiki>ಗೋಪುರ, ಹೊರಗೂ ಒಳಗೂ ಯಾವ ಭಾಗವನ್ನೂ ಬಿಡದಂತೆ ಚಾತುರ್ಯದಿಂದ ಕಡೆದು ತುಂಬಿಸಿದ್ದರೂ ಅತಿಯಾಯಿತು ಎನ್ನಿಸಿದ ಶಿಲ್ಪಜಾಣ್ಮೆಯಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಹೊರಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಸಾಲು ಮಾತ್ರ ಮೂರ್ತಿಶಿಲ್ಪವಿದೆ. ಹಲವಾರು ಮೂಲೆಗಳುಳ್ಳ ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರದ ಮುಖಮಂಟಪಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡದಾದ ಒಂದೇ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯಿದ್ದು ಅಪರೂಪವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ನವರಂಗದ ಒಳಗೋಡೆಯ ಕಲಾತ್ಮಕವಾದ ಗೂಡುಗಳು, ಸುಂದರವಾಗಿ ಲಲಿತವಾಗಿ ಕಡೆದಿರುವ ಕಂಬಗಳು, ಕುಸುರಿ ಕೆಲಸದ ಪರಾಕಾಷ್ಟೆಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿರುವ ಗರ್ಭಗೃಹದ ಬಾಗಿಲು ಎಲ್ಲವೂ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿವೆ.<ref>https://www.onefivenine.com/india/Places/Taluk/Hassan/Arsikere/Temple</ref> == ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಜಾವಗಲ್ == ೧೩ ನೇ ಶತಮಾನದ ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಜಾವಗಲ್ ನಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ (ಜಾವಗಲ್ ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ) ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಜಾವಗಲ್ ಹಾಸನ ನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು ೫೦ ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಹಳೆಬೀಡುದಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಹಳೇಬೀಡು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ೧೨೫೦ ರಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ವೀರಾ ಸೋಮೇಶ್ವರರಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ದೇವಾಲಯವು ನರಸಿಂಹ (ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಒಂದು ರೂಪ) ಆಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣೆಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ವಿಭಾಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವು ರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://templesofkarnataka.com/navigation/details.php?id=21 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2020-01-11 |archive-date=2020-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130082103/http://templesofkarnataka.com/navigation/details.php?id=21 |url-status=dead }}</ref> == ದೇವಾಲಯದ ಯೋಜನೆ == ದೇವಾಲಯದ ಯೋಜನೆ ಸರಳ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇತರ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಮಧ್ಯದ ದೇವಾಲಯವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಸೂಪರ್ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ (ಗೋಪುರ ಅಥವಾ ''ಶಿಖರಾ'' ) ಮತ್ತು ''ಸುಖಾನಾಸಿ'' ( ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಮೂಗು ಅಥವಾ [[ಗೋಪುರ]]) ಮಾತ್ರ ಮೂರು ಟ್ರೈಕುಟಾ (ಮೂರು ಶ್ರೈನ್), ಆದರೆ ಮೂರು ಸಮಾನ ಗಾತ್ರದ ದೇವಾಲಯಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಚದರ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮುಚ್ಚಿದ ಸಭಾಂಗಣ ( ''ಮಂಟಪ'' ) ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.ಪಾರ್ಶ್ವದ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಸಭಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಮಧ್ಯದ ದೇವಾಲಯವು ಪವಿತ್ರವನ್ನು (ಸೆಲ್ಲಾ) ಹಾಲ್ಗೆ ಜೋಡಿಸುವ ಒಂದು ಕವಚವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪಕ್ಕದ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಗೋಪುರವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ನೇರವಾಗಿ ಒಂದು ಗೋಡೆ ಇಲ್ಲದೆ ಹಾಲ್ಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಪ್ರೊಜೆಕ್ಷನ್ನಂತಹ ಅದರ ಅನುಗುಣವಾದ ಗೋಪುರವು ಹೊರಗಿನಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ದೇವಾಲಯಗಳಂತೆ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ, ಅವು ಹಾಲ್ ಗೋಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೀರಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಕೆಳಗಿನ ಭಾಗವು (ಛಾವಣಿಯ ಕೆಳಗೆ) ಪ್ರತಿ ಬದಿಯ ಐದು ಪ್ರಕ್ಷೇಪಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಈ ಪ್ರಕ್ಷೇಪಣಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿದೆ ( ''ಜಗತಿ'' ). ಇದು ಅನೇಕ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ವೇದಿಕೆಯು ಅದರ ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಜೊತೆಗೆ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತಲೂ ಸುತ್ತುವರಿದ ( ''ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಪಥ'' ) ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ರೂಪರೇಖೆಯನ್ನು ಇದು ನಿಕಟವಾಗಿ ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಉತ್ತಮವಾದ ನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲಿರುವ ಗೋಪುರವು ಅಖಂಡ ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರಿಕವಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿನ ಇತರ ಮಾನದಂಡಗಳು ಗೋಪುರದ ಮೇಲಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಗುಮ್ಮಟ ಛಾವಣಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯದ ದೊಡ್ಡ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯಾಗಿದೆ (ಇದನ್ನು "ಹೆಲ್ಮೆಟ್" ಅಥವಾ ''ಅಮಲಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ'') == ಅಲಂಕಾರ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಗಳು == ಭಕ್ತರು ಕಟ್ಟಮೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಮೌಳೀಶ್ವರ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕಲಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ (ಈಶ್ವರ) ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ [[ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ]]ದ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ. ಇದು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮಾಡಿದೆ. ಸಹಸ್ರಕೂಟ ಜಿನಾಲಯವು ಕ್ರಿ.ಶ ೧೨೨೦ ರಿಂದ ಹೊಯ್ಸಳ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ವೀರ ಬಲ್ಲಾಲ II ರ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ವಾಸುದೈಕಾ ಬಂಧವ ರೇಚರಸ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮಾಲೆಕಲ್ ತಿರುಪತಿ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ತಿರುಪತಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಅರಸೀಕೆರೆ ಯಂದ ಮೂರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಎರಡು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: (ವೆಂಕಟರಮಣ ಮತ್ತು ಗೋವಿಂದರಾಜ), ಇವುಗಳನ್ನು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಯಾತ್ರಿಕರು ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಮಾಲೆಕಲ್ ತಿರುಪತಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ೧೩೦೦ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳು ಮತ್ತು ನಿಂತಿರುವ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ವಿಗ್ರಹವಿದೆ. ಸಾಯಿನಾಥ ಮತ್ತು ಗಣಪತಿ ದೇವಾಲಯಗಳು ಆಧುನಿಕ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.ಅರಸೀಕೆರೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಆನೆ ಕಲ್ಲಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಆನೆ ಬೆಟ್ಟದ ಪಟ್ಟಣದ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ===ಶ್ರಿ ಜೇನುಕಲ್ಲು ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ=== ಈ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಅರಸೀಕೆರೆಯಿಂದ ಸುಮಾರು ೮ ಕಿಲೋಮಿಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಯಾದಾಪುರ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತಾಧಿಗಳು ರಾಜ್ಯದ ವಿವಿಧ ಸ್ಠಳಗಳಿಂದ ಆಗಿಮಿಸಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ [[ಬೆಟ್ಟ]]ವನ್ನು ಹತ್ತಿ ತಮ್ಮ ಭಕ್ತಿ ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳಿಗೆ ಅನ್ನದಾಸೋಹದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುತ್ತದೆ. === ಶ್ರೀಮಹಾಗಣಪತಿ ದೇವಾಲಯ,ಲಕ್ಷ್ಮೀಪುರ=== ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸುಮಾರು 50 ಹೆಜ್ಜೆ ದೂರದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ ಇಲ್ಲಿನ ಬಲಮುರಿಗಣಪತಿ ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ. ಈ ದೇವರು ಅನೇಕ ಭಕ್ತರ ಸಂಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ನಿವಾರಣೆ ಮಾಡಿರುವುದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ದಿನೇ ದಿನೇ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇದೆ. === ಮಾಲೆಕಲ್ಲು ತಿರುಪತಿ === ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಅರಸೀಕೆರೆಯಿಂದ ೨ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಚಿಕ್ಕ ತಿರುಪತಿ ಎಂದೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಸಾವಿರಾರು ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಬೆಟ್ಟ ದ ಮೇಲೆ ವೆಂಕಟೇಶ್ವವರ ಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ದೇವಿಯವರ ದೇವಾಲಯವಿದ್ದು ೨೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಇದೆ ಹಾಗೂ ಕೆಳಗಡೆಯು ಸವಿಸ್ತಾರವಾದ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಠಾನವಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಜಾತ್ರಾಮಹೋತ್ಸವ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಜರುಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ಎಂದೂ ಬತ್ತದಂಥ ಹೊಂಡ ಇದೆ.<ref>https://www.karnataka.com/hassan/arsikere-amargiri-malekal-tirupati-temple/</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <references/> {{ಹಾಸನ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} qgzlbm7shlm86o5fnp32rw8pzr9650q 0 13265 1307862 1307846 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1247823 wikitext text/x-wiki {{Wikify}} {{Infobox ಭಾರತದ ಭೂಪಟ | native_name = ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ | type = town | latd = 12.783| longd = 76.243| locator_position = | state_name = ಕರ್ನಾಟಕ | district = [[ಹಾಸನ]] | leader_title = | leader_name = | altitude = ೮೪೯| population_as_of = ೨೦೦೧| population_total = ೨೭,೦೧೮| population_density = ೧೦೮೦೭.೨| area_magnitude= sq. km | area_total = ೨.೫೦| area_telephone = ೦೮೧೭೫| postal_code = ೫೭೩೨೧೧| vehicle_code_range = ಕೆಎ-೧೩| sex_ratio = | unlocode = | website = | footnotes = | }} '''ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ''' [[ಹಾಸನ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ. ಈ ಊರನ್ನು ನರಸೀಪುರ ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ [[ಹೇಮಾವತಿ|ಹೇಮಾವತಿ ನದಿ]] ಹರಿಯುವುದರಿಂದ ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪುರಸಭೆ ಇಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತ ಸಂಸ್ಥೆ.ಇಡೀ ಊರನ್ನು ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಪೇಟೆ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮೂರು ಹೋಬಳಿಗಳು: [[ಹಳೇಕೋಟೆ]], [[ಹಳ್ಳಿಮೈಸೂರು]] ಮತ್ತು [[ಕಸಬಾ]]. ==ಇತಿವೃತ್ತ== *ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ಪಟ್ಟಣವು ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಂಖ್ಯೆ ೫೭ ರಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿದೆ ಹಾಗೂ ಹಾಸನ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ರೈಲ್ವೆ ದಾರಿಯ ಪೂರ್ವವಲಯದಲ್ಲಿದೆ. ಹೊಳೆನರಸೀಪುರವು ದಕ್ಷಿಣಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು ಮೂರು ನಗರ ವಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೋಟೆ ಪ್ರದೇಶ ಜತೆಗೆ ದೇವಾಲಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರದ ಕೋಟೆಯು ಮತ್ತು ರೈಲ್ವೆದಾರಿಯ ಮಧ್ಯೆ ಅಭಿವೃದ್ದಿಯಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀರಾಮದೇವರಕಟ್ಟೆಯ ನೀರಾವರಿ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ. ಹೊಳೆನರಸೀಪುರದ ಈಗಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೨೭,೦೨೪ ಇದ್ದು, ಇದು ೨೦೧೧ರ ವೇಳೆಗೆ ೬೫೦೦೦ ಮುಟ್ಟುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. *ಭಾರತದ ಮಾಜಿ [[ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ|ಪ್ರಧಾನಿ]] [[ದೇವೇಗೌಡ]]ರ ಹುಟ್ಟೂರು [[ಹರದನಹಳ್ಳಿ]]ಯು ಹಳೇಕೋಟೆ ಹೋಬಳಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಹಳೇಕೋಟೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿಯೇ ಇರುವ ಮಾವಿನಕೆರೆಯು ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಮಾವಿನಕೆರೆ ರಂಗನಾಥನಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ರಸ್ತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಹರಿಹರಪುರವು ಇದೇ ಹೋಬಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಪ್ರಮುಖ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಹರಿಹರಪುರದ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ ಉಡುಸಲಮ್ಮ-ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಹೊರರಾಜ್ಯದಲ್ಲೂ ಭಕ್ತರಿದ್ದಾರೆ. <br /> ==ಹೊಳೆನರಸೀಪುರದ ಹಿರೇಬೆಳಗುಲಿಯ ಗ್ರಾಮದ ಚರಿತ್ರೆ== * ಕೋಟ್ಯಂತರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಭೋ ಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹಾಸ್ಪೋಟ ಉಂಟಾಗಿ ಆಕಾಶ ಕಾಯವು ಛಿದ್ರಗೊಂಡು ಆಕಾಶ, ಗಾಳಿ, ನೀರು, ಭೂಮಿ, ಸೂರ್ಯ ಎಂಬ ಪಂಚ ಭೂತಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ಪ್ರಪಂಚ ಸೃಷ್ಟಿ ಯಾದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಶಾಖ, ನೀರು, ಗಾಳಿ ಇವುಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಿಂದ ಭೂಮಿಯ ಬಂಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ‘ಪಾಚಿ ಶೀಲಾವಲ್ಕಗಳೆಂಬ’ ಜೀವ ಕೋಶಗಳು ಹುಟ್ಟಿ ಕೊಳುತ್ತವೆ. *ಇದರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಜೀವಿಗಳ ಪರಿವರ್ತನೆಯು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ವಿಕಾಸ ಹೊಂದಿ ವಿವಿಧ ಜೀವಿಗಳ ಮೂಲದಿಂದ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮಾನವನ ಉಗಮವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಇತಿಹಾಸ ಮೂಲಗಳಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಂದಿರುತ್ತದೆ. ಮಾನವನ ವಿಕಾಸವು ಸಿಂಧು ನದಿ ಕಣಿವೆಯ ನಾಗರಿಕತೆಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ''ಹಿಂದೂದೇಶ'' ವೆಂದು ರೂಪುಗೊಂಡು ಇಲ್ಲಿನ ನಿವಾಸಿಗಳು ಹಿಂದೂಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. *ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಆದಿ ಮಾನವನ ಜೀವನ ಕ್ರಮವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವುದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರಾಕ್ಷಸರು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಮಾನವನ ಕುಲದ ವಿಕಾಸಕ್ಕೆ ಕಂಟಕ ಪ್ರಾಯವಾಗುತ್ತದೆ ಇದರಿಂದ ಭಕ್ತಿಗೆ ನೆಲೆಯಿಲ್ಲದಂತಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮನುಕುಲವು ವಿನಾಶದ ಹಾದಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಆತಂಕಗೊಂಡ ವೈಕುಂಠಪತಿಯಾದ ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಯುಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಅವತಾರಗಳನೆತ್ತಿ ದುಷ್ಟ ಸಂಹಾರ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು 'ಋಷಿ' ಮುನಿಗಳಿಂದ ರಚಿತವಾಗಿರುವ ಪುರಾಣ ಕಥೆಗಳಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಂದಿರುತ್ತದೆ: ದುಷ್ಟ ಸಂಹಾರವಾದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಮಾನವನ ಸಂತತಿಯು ಉಳಿದು ಬೆಳೆಯಲು ನಾಂದಿಯಾಗುತ್ತದೆ. *ಇವರುಗಳು ತಮ್ಮ ಕಷ್ಟ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಶ್ರೀ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ರೂಪದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿ ದೇವತೆಯಾಗಿ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಆರಾಧಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ವೈಕುಂಠಪತಿಯಿಂದ ದುಷ್ಟ ಸಂಹಾರವಾದರೂ ಸಹ, ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಿಂದೂಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪಿಡುಗು ಗಳಾದ ಅಧರ್ಮ, ಅಜ್ಞಾನ, ಅನಾಚಾರ, ದರಿದ್ರ್ಯ, ಮೂಡನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳೆಂಬ ಧೈತ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಉಳಿದು ಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ದೈವದ ಮೇಲೆ ಭಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಜನರಲ್ಲಿ ಲೌಕಿಕ ವಿಕಾಸವು ನಿಂತ ನೀರಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ ಕಾರಣ ಮಾನವ ಸಂತತಿಯು ವಿನಾಶದ ಹಾದಿ ಹಿಡಿದಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿದ ಪರಶಿವನು, ರಾಣಿಯಾದ ಶ್ರೀ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯವರು ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಈ ಜ್ವಲಂತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಆತಂಕಪಟ್ಟು ದೈವ ಭಕ್ತಿ, ಶಾಂತಿ, ನೆಮ್ಮದಿ, ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಜೀವನ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿ, ತಮ್ಮ ಪರಿಚಾರಿಕೆಯರ ಪೈಕಿ ಅರ್ಹರಾದ ೭ ಜನ ಕನ್ಯೆಯರಿಗೆ ಸರ್ವಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ''ಸಪ್ತ ಮಾತೃಕೇಯರನ್ನು'' ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿ, ನೀವುಗಳು ಭೂಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಸ್ಥಳ, ಸನ್ನಿವೇಶ ಅಲ್ಲಿನ ಮಾನವರಲ್ಲಿರುವ ಆಚಾರ, ವಿಚಾರ, ನಂಬಿಕೆ ಪದ್ದತಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಶಿಲಾ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿ, ಆರಾಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಅಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಸ್ಯೆ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತಿರಬೇಕೆಂದು ಆದೇಶ ಮಾಡಿ, ಅಂಬಿಕಾ ಎಂಬ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟು ಉಳಿದ ಆರು ಜನರನ್ನು ಈಕೆಯ ಸಂಗಡ ಕಳುಹಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಮೇರೆಗೆ ''ಏಳು ಜ್ಯೋತಿ ರೂಪ'' ದಲ್ಲಿ ಇಹಲೋಕಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಡುತ್ತಾರೆ. *ಇತ್ತ ಭೂಲೋಕದ ದಕ್ಷಿಣ ಕರಾವಳಿ ತೀರದ ಕೊಂಕಣ ಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಬೇಡನು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಮೂಢನಂಬಿಕೆಯಿಂದ, ಸಿಕ್ಕಿದ ಜನರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದು, ಅವರಿಂದ ದೋಚಿಕೊಂಡು ತಂದು ಜೀವನ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಈತನ ತೊಂದರೆ ಯನ್ನು ಸಹಿಸಲಾರದೆ ನಿಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ಶಕ್ತಿ ದೇವತೆಗೆ ಮೊರೆಯಿಡುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೈಲಾಸದಿಂದ ಹೊರಟ ಸಪ್ತಮಾತೃಕೆಯರುಗಳು ಮೊದಲು ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ ಮೊದಲು ಬೇಡನನ್ನು ಬೇಟಿ ಮಾಡಿದ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯು ಬಗೆ ಬಗೆಯಾಗಿ ಉಪದೇಶ ಮಾಡಿ ಕ್ರಮೇಣ ಪರಮ ಭಕ್ತನನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಹಿಂಸಾ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಮನುಷ್ಯನಾಗುತ್ತಾನೆ. *ಇದರಿಂದ ಈತನ ಆತಂಕ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಕೊಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದ ಊರು ‘ಕೊಲ್ಲೂರು' ಎಂದು ಕರೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ದುಶ್ಚಟವನ್ನು ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ''ಮೂಕ+ಅಂಬಿಕೆ = ಮೂಕಾಂಬಿಕೆ'' ಎಂತಲೂ ನೆಲೆಸಿ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯನ್ನು ಪಡೆದು, ಇಂದಿನ ಈ ಭಾಗದ ಜನರ, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ, ಕಲಾವಿದರ, ಆರಾಧ್ಯ ಧೈವವಾಗಿ ನೆಲೆಸಿರುತ್ತಾಳೆ. *ಇದಾದ ನಂತರ ಉಳಿದ ಆರು ಜನ ಮಾತೃಕೆಯರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಆರು ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಹೊರಟು ''ಸ್ತ್ರೀ'' ಹೆಸರಿನ ಮುಖ್ಯ ನದಿ ಪಾತ್ರದ ಮುಖ ಜಾಲ ಸೀಮೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿ ಪವಾಡಗಳಿಂದ ಆ ಸ್ಥಳದ ಜನರ ಎಲ್ಲಾ ತೊಂದರೆ, ಕಷ್ಟ ಗಳನ್ನು, ಪರಿಹಾರ ಮಾಡಿ ನಂಬಿಕೆ, ಧೈವ ಭಕ್ತಿ ನೆಲೆಯಾಗುವಂತೆ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿ ಹೊರಟವರಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಮಾತೃಕೆಯು ಅಲ್ಲಿಂದ ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಟು ಹೇಮಾವತಿ ನದಿ ತೀರದ ಈಗಿನ ''ಹಿರೇಬೆಳಗುಲಿ'' ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದ ಊರಿನ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬಂದ ನಂತರ ಗ್ರಾಮದ ಒಳಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ ಕ್ರಮವು ಬಹಳ ಕುತೂಹಲ ಕಾರಿಯಾಗಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ==ಹಿರೇಬೆಳಗುಲಿಗೆ ಮೂರನೇ ಮಾತೃಕೆಯ ಪ್ರವೇಶ== *ಹನ್ನೊಂದನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಕ್ಷಾಮ, ಅಭಾವಗಳು, ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳು ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ಬಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆವತ್ತಿನ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಮದ್ದುಗಳು ಇನ್ನೂ ಆವಿಷ್ಕಾರ ಗೊಂಡಿರ ಲಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಜನರು ಮೂಢನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಹಾದಿ ಬೀದಿಯ ಮಾರಿ ಮಸಣಿಯರನ್ನು ಕರೆದು ಬೇವಿನ ಸೊಪ್ಪಿನಿಂದ ಮಂತ್ರ ಹಾಕಿಸುವುದು, ಶಾಸ್ತ್ರ ಕೇಳಿ ಪೂಜೆ ಹಾಕಿಸುವುದು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ತೊಂದರೆಗಳು, ರೋಗಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬಾರದೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಜನ, ಜಾನುವಾರುಗಳು ಸಾವಿಗೆ ತುತ್ತಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಇದರಿಂದ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಮತೋಲನವು ತಪ್ಪುತ್ತಾ ಬರುತ್ತದೆ. *ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಜನರಲ್ಲಿ ಭಯ, ಭೀತಿ, ಧಾರಿದ್ರ್ಯ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ನೆಮ್ಮದಿಯಾಗಿ ಜೀವನ ಮಾಡಲು ಆಸೆ, ಉತ್ಸಾಹಗಳು ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವಾದ ಕಾರಣ ಕೆಲವರು ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಬೇರೆ ಕಡೆಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ದೈರ್ಯ ಮಾಡಿ ಉಳಿದವರು ಕೂಲಿ ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಜೀವನವನ್ನು ಸಾಗಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದ್ದಿತ್ತು. ಆಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಅಂಗಡಿಗಳಾಗಲಿ, ಪೇಟೆಗಳಾಗಲಿ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ತಾವು ಬೆಳೆದ ರಾಗಿ ನವಣೆ, ಹುರುಳಿ, ಮುಂತಾದ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತಿದ್ದ ವಾರದ ಸಂತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸರಕು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಗಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿತ್ತು. *ಇಂದಿಗೆ ಇಪ್ಪತೊಂದನೆ ತಲೆಮಾರಿನವರಾದ ಈ ಗ್ರಾಮದ ಹಿರಿಯರಾಗಿದ್ದ ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡ ಎಂಬುವವರು ಇದ್ದವರ ಪೈಕಿ ಧೃಡ ಕಾಯಾಕರು, ದೈವ ಭಕ್ಟರು, ವ್ಯವಹಾರ ಚತುರರು ಆಗಿದ್ದರು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ರಾಗಿ, ಹುರುಳಿ, ನವಣೆ, ಅವರೇ ಮುಂತಾದ ಧಾನ್ಯ ಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಾಮೂಲಿನಂತೆ ಒಂದು ಗುರುವಾರ ದಿನ, ಇಲ್ಲಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಮೈಲಿ ದೂರದ ಗುಡ್ಡದ ತಪ್ಪಲಿನ ಈಗಿನ ''ಕುಂಚೇವು'' ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದ ಹತ್ತಿರ ವಿಶಾಲವಾದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತಿದ್ದ ಸಂತೆಗೆ ಕಾಲುನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ರಾಗಿ ಚೀಲವನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹೋಗುತಿದ್ದರು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿಗಳಾಗಲಿ, ಇತರೆ ವಾಹನಗಳು ಆವಿಷ್ಕಾರ ಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. *ಆ ದಿನದ ಸಂತೆಯಲ್ಲಿ ಗೌಡರ ಮಾಲು ಪೂರ ಖರ್ಚಾಗದೆ ಉಳಿದು ಬಿಡುತ್ತದೆ : ಉಳಿದಿದ್ದ ರಾಗಿ ಚೀಲವನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಊರು ಕಡೆಗೆ ವಾಪಸ್ಸು ಬರಲು ಸ್ವಲ್ಪ ತಡವಾಗುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರದ ಈಗಿನ ''ಕೆರೆಕೋಡಿ'' ಇರುವ ಜಾಗವು ತುಂಬಾ ತಗ್ಗು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ತ್ತು. ಆಗ ಕೆರೆ ಇರಲಿಲ್ಲ ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಒಂದು ನೀರಿನ ಹಳ್ಳ ಹರಿಯುತಲಿದ್ದಿತ್ತು. ಈ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಹಲಗೆ ಗೌಡರು ರಾಗಿ ಚೀಲವನ್ನು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಇಟ್ಟು ಬಹಿರ್ದೆಶೆಗೆ ಹೋಗಿ ಬಂದು ದೇಹಶೌಚ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹಳ್ಳದ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೇಲುಭಾಗಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಮುಖ ಕೈಕಾಲು ತೊಳೆದು ಕೊಂಡು ನೀರನ್ನು ತಲೆ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮನೆಕಡೆಗೆ ಹೊರಡುವುದು ಇವರ ಮಾಮೂಲಿ ಪದ್ದತಿಯಾಗಿತ್ತು. *ಈ ದಿನವೂ ಅದೇ ನಿಯಮಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಚೀಲವನ್ನು ಹೆಗಲಿಗೇರಿಸಿ ಹೊರಡಲು ಸಿದ್ದರಾದಾಗ ‘ನಾನು ಬರುತ್ತೇನೆ' ಎಂಬ ಅಶರೀರವಾಣಿಯು ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿನ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಈ ಅನುಭವ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ; ಈಗ ಗೌಡರು ಸ್ವಲ್ಪ ಧೈರ್ಯ ಗೆಡುತ್ತಾರೆ. ಸುತ್ತಲೂ ಕತ್ತಲು ಆವರಿಸಿದೆ ನರ ಸಂಚಾರವಿಲ್ಲ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಜೀರುಂಡೆಗಳ ಜೂಕರ, ನರಿಗಳು ಗುಳಿಡುವಿಕೆ, ಗೂಬೆಗಳು ಉಲಿಯುವಿಕೆ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಬಾವುಲಿಗಳ ನಲಿಯುವಿಕೆ. ಇವುಗಳು ಮಾಮೂಲಿನ ಶಕುನಗಳು; ಆದರೆ ಈ ದಿನ ಈ ವಿಸ್ಮಯದಿಂದ ಭಯವುಂಟಾಗು ತ್ತದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಕಣ್ಣು ಕವಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಮೈ ಬೆವರುತ್ತದೆ. ಪುನಃ ಅದೇ ಅಶರಿರವಾಣಿಯು ಹಳ್ಳದ ಮೇಲುಭಾಗದಿಂದ ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತದೆ. *ಇವರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅರಿತ ಆಗಂತಕರು, ಗೌಡರೇ ಹೆದರ ಬೇಡಿ ನಾನು ಒಬ್ಬ ರಕ್ಷಾದೇವತೆ ''ಕೊಂಕಣ'' ದೇಶದಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿರುತ್ತೇನೆ. ಈ ಮದ್ಯೆ ಎಲ್ಲೂ ಸರಿಯಾದ ನೆಲೆ ಸಿಗದೆ ಹೋದ ಕಾರಣ ಶರಣರು ಮುಟ್ಟಿದ ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಮವು ಪವಿತ್ರ ತಾಣವೆಂದು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿ ರುತ್ತೇನೆ. ಹರಿಯುತ್ತಿರುವ ಹಳ್ಳದ ಬಲಭಾಗದ ನೀರಿನ ದಡದ ಮೇಲೆ ಮೂರು ರೂಪಿತ ಕಪ್ಪು ಶಿಲೆಗಳೊಳಗೆ ಜ್ಯೋತಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಲೀನಳಾಗಿರುತ್ತೇನೆ. ಬಹಳ ಹೊತ್ತಿನಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಕಾದು ಕುಳಿತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಮುಂಚೆ ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದು ಹೋದ ಯಾವ ದಾರಿಹೋಕನು ನಿಮ್ಮ ಹಾಗೆ ಸಂಧ್ಯಾವಿಧಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮ ನಿಯಮಗಳಿಂದ ಆಚಾರವಂತರು, ದೈವ ಭಕ್ತರು ಆಗಿರುವುದನ್ನು ಮನಗಂಡು ನಿಮ್ಮ ಮುಖಾಂತರ ಗ್ರಾಮದ ಒಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ನೆಲೆಯಾಗಿರಲು ಆಪೇಕ್ಷೇಪಟ್ಟು ಬಂದಿರುತ್ತೇನೆ; *ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಮವು ಪವಿತ್ರ ನದಿ ಉತ್ತಮ ಪರಿಸರ ಋಷಿ ಮುನಿಗಳ ತಪೋಭೂಮಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಗಿರಬಹುದು ಹಾಗೂ ಶಾಂತಿ ಪ್ರೀಯರೆಂದು ಊಹಿಸಿರುತ್ತೇನೆ; ಆದ್ದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ನೆಲಸಿ ಜನ, ಜಾನುವಾರುಗಳ ನೆಮ್ಮದಿಗೆ ಮಾರಕವಾಗಿರುವ ದುಷ್ಟಮಾರಿಗಳನೆಲ್ಲ ಹೊರಕ್ಕೆ ಹಾಕಿ, ದಾರಿದ್ರ್ಯವನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸುಖ, ಶಾಂತಿ ನೆಲಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದ ಬಂದಿರುತ್ತೇನೆ; ನನ್ನ ವಿವಿಧ ಶಕ್ತಿಗಳ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುವ ಈ ಮೂರು ಶೀಲಾಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಸಂತೆಯಿಂದ ಉಳಿದು ತಂದಿರುವ ರಾಗಿ ಚೀಲದೊಳಕ್ಕೆ ಇಟ್ಟು, ತೆಗೆದು ಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅದೇ ಚೀಲದ ಒಳಗಡೆ ಇಡಬೇಕು. ಈ ವಿಚಾರ ರಾತ್ರಿ ಇಡೀ ಗುಪ್ತವಾಗಿರಬೇಕು. ನಂತರ ನನ್ನಲಿರುವ ಮೂರು ಶಕ್ತಿಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂಬ ಅಭಯವಾಣಿ ಕೇಳಿ ಬಂದ ಮೇಲೆ ದೈವ ಪ್ರೇರಣೆಯಾದಂತೆ ಧೈರ್ಯ, ಭಕ್ತಿ ಉಂಟಾಗು ತ್ತದೆ. *ಆ ದಿನ ಜೇಷ್ಠ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷ ಷಷ್ಠಿ ದಿನವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಚಂದ್ರನ ಹೊಂಬೆಳಕಿನೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಕುಡಿಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಮಿಣುಕು ಹುಳಗಳ ತುಣುಕು ಬೆಳಕಿನಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಶಿಲಾರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವಿಯ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ಅಪ್ಪಣೆಯಾಗಿದ್ದಂತೆ ಮೂರು ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿ ರಾಗಿ ಚೀಲದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಬೆಳಕಾಗುವವರೆಗೂ ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ನಿಗೂಢವಾಗಿ ಇಡುತ್ತಾರೆ. ಮನೆಗೆ ಬಂದ ನಂತರ ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡರಿಗೆ ಭಯ, ಆತಂಕ ಹಾಗೂ ದಿಗುಲು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಕಾರಣ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಯಾವನೋ (ಮಾರಿಯನ್ನು ಮನೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ ಮುಂದೆ ಏನೋ ಎಂತೋ ?) ಎಂಬ ಸಂಶಯ ಕಾಡುತ್ತದೆ. * ರಾತ್ರಿ ಊಟವನ್ನು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ ಆವೇಶ ಬಂದವರಂತೆ ಮೌನವಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಮಡದಿ ಶಿವಮ್ಮನಿಗೆ ಅನುಮಾನ ಬಂದು ವಿಚಾರಿಸಲಾಗಿ ನನಗೆ ಹಸಿವಿಲ್ಲ ಸಂತೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲಾಹಾರ ಸೇವಿಸಿ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ ಈ ದಿನ ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಮಲಗಲು ಬಿಡಿ ತುಂಬಾ ಆಯಾಸವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿ ತಾವು ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದ ಕೊಣೆಗೆ ಹೋಗಿ ಚಾಪೆಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ; ಆದರೂ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬಹಳ ದುಗುಡವುಂಟಾಗಿದ್ದರಿಂದ ನಿದ್ರೆ ಹತ್ತಲಿಲ್ಲ ಹಾಗೇ ಯೋಚಿಸುತ್ತಾ ಭಾವನಾಲೂಕದಲ್ಲಿ ಲೀನರಾಗಿದ್ದಾಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಜೊಂಪುಬರುತ್ತದೆ. ಆಗ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಛಾಯಾ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಗೌಡರ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಬಂದು ಹೇಳಿದಂತೆ ನಾನು ಜಗನ್ಮಾತೆ ಪಾರ್ವತಿದೇವಿಯವರ ವರಕನ್ಯೆ ಧೈವ ಸಂಕೇತವಾದ ಆಕಾರಗೊಂಡಿರುವ ಮೂರು ಕಪ್ಪು ಶೀಲಾ ಪ್ರತಿಮೆ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ನೆಲಸುವ ಆಕಾಂಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಬಂದಿರುತ್ತೇನೆ; *ನೀವು ಹಳ್ಳದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮಾಡಿ ನಿಂತಿದ್ದಾಗ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರತಿಮೆಯೊಳಗೆ ಲೀನಗೊಂಡಿರುವ ನನ್ನ ಮೂಲ ನಾಮಧೇಯ ''ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ'' ನೆಂದು ನನ್ನ ಬಲಭಾಗಕ್ಕೆ ಇದ್ದ ಪ್ರತಿಮೆಯೊಳಗೆ ನನ್ನ ಇಷ್ಟೊಂದು ಶಕ್ತಿ ಮಾರಿಕಾಂಬೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಎಡಭಾಗಕ್ಕೆ ಇರುವ ಪ್ರತಿಮೆಯೊಳಗೆ ಮೂರನೆ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಶ್ರೀ ದೇವಿರಮ್ಮನೆಂತಲೂ, ಜ್ಯೋತಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಲೀನಗೊಂಡಿರುವ; ಈ ಮೂರು ವಿವಿಧ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ''ಗ್ರಾಮದೇವತೆ'' ಎಂಬ ನಾಮಸ್ಮರಣೆಯಿಂದ ಕರೆಸಿ ಕೊಳ್ಳು ತ್ತೇನೆ. *ಹಳ್ಳದ ನೀರಿನ ದಡದಲ್ಲಿ ಯಾವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತ್ತಿದ್ದಾನೋ ಹಾಗೆ ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ ಎಂಬ ನಾಮೋಂಕಿತದ ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುವ ಶೀಲಾ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಮಧ್ಯಭಾಗಕ್ಕೂ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೂ ಸ್ಪಂದಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಿರುವ ಹಾಗೆ ತಲೆಯ ಭಾಗವು ಮತ್ತವಾಗಿರುವ ನನ್ನ ಎರಡನೇ ಶಕ್ತಿ ಶೀಲಾ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ನನ್ನ ಬಲಭಾಗಕ್ಕೂ ನನ್ನ ಕರುಣೆ ತೀಕ್ಷ್ಣ ದೃಷ್ಠಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುವ ತಲೆಯ ಭಾಗವು ಸ್ವಲ್ಪ ನನ್ನ ಕರುಣೆ, ತೀಕ್ಷ್ಣ ದೃಷ್ಟಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ತಲೆಯ ಭಾಗವು ಸ್ವಲ್ಪ ಮೊನಚಾಗಿರುವ ಮೂರನೇ ಶಕ್ತಿಯ ಶೀಲಾ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಎಡ ಭಾಗಕ್ಕೂ, ಗ್ರಾಮದ ಮೂರು ರಸ್ತೆಗಳು ಕೂಡುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದು ನಿಂತಿರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ''ವಟವೃಕ್ಷ'' (ಆಲದಮರ) ದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ನಿಮ್ಮ ಅನುಭವದಲ್ಲಿರುವ ''ದೇವರ ಬನ'' ದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಬೇಕು. *ನಾಳೆಯಿಂದ ಜೇಷ್ಠ ಮಾಸದ ಸಪ್ತಮಿ ತಿಥಿ ರೋಹಿಣಿ ನಕ್ಷತ್ರವಿದ್ದು ಶುದ್ಧ ಶುಕ್ರವಾರ ವಿರುವುದರಿಂದ ಬಹಳ ಶುಭವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಉದಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ದೇವನ ಹೊಂಗಿರಣಗಳು, ನನ್ನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬೀಳುವುದರಿಂದ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಯೋಗ ಶಕ್ತಿ ಲಬಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಸೌಂದರ್ಯ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಮೈಗೂಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ; ಎಂದು ಆದೇಶವಾಗುತ್ತದೆ. ==ಮೂರ್ತಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ== *ನೀವು ಬ್ರಾಹ್ಮೀಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ನಿಮ್ಮ ನಿತ್ಯ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನೆಲ್ಲ ಮುಗಿಸಿ ಸ್ನಾನಾದಿ ನಿಯಮಗಳನೆಲ್ಲ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ನಂತರ ನನ್ನ ಶಕ್ತಿಯ ಶಿಲಾಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ರಾಗಿ ಚೀಲದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ತೆಗದು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಎಳ್ಳು ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಹಚ್ಚಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಜ್ಜನ ಮಾಡಿರಿ. ಕೆಲವು ಸಮಯ ಬಿಟ್ಟು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ ಅಭಿಷೇಕದ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಕಳಾನಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿರಿ. ಆಗ ನನ್ನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳೊಳಗೆ ''ಚೀತ್ಕಳೆ''(ಜ್ಯೋತಿ) ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ಚೀತ್ಕಳೆಯನ್ನು ತದೇಕ ದ್ರ್ ಷ್ಟಿ ಯಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಅದರೊಳಗೆ ನನ್ನ ಸುಂದರ ರೂಪವು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಕಾರಣ ಪೂಜಾ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಮಜ್ಜನ ಮಾಡಿ, ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ ಆರಾಧಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತವಾದುದ್ದು. * ನಂತರ ಕುಲ ಪುರೋಹಿತರ ಮಂತ್ರ ಘೋಷಣೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಧೈವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ತಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದರೆ ತೃಪ್ತಳಾಗುತ್ತೇನೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಬೆಳಗಿನ ೬-೩೦ ಘಂಟೆ ಗೊಳಗಾಗಿ ಮುಗಿಸಬೇಕು ಎಂದು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ತಿಳಿಸಿದಂತಾದ ಮೇಲೆ, ತನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಮೂರು ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಭಾವಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾ- ಯಾರು ಶ್ರದ್ದೆ, ಪ್ರಭಾವ ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾ ಯಾರು ಶ್ರದ್ದೆ, ಭಕ್ತಿ, ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೋ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕಂಕಣ ಭಾಗ್ಯ, ಉತ್ತಮ ದಾಂಪತ್ಯ ಭಾಗ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಮೃದ್ದ ಜೀವನವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತೇನೆ. * ''ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ'' ಶಕ್ತಿಯಾಗಿಯೂ ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತಮ ಆಚಾರ, ನಿಷ್ಟೆಯಿಂದ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೋ, ಅಂತಹವರನ್ನು ಕಾಡುವ ದುಷ್ಟ ಪಿಡುಗುಗಳಾದ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ದುಷ್ಟ ಮಾರಿಗಳನ್ನು ಹೊರ ಹಾಕುವ ಎರಡನೇ ಶಕ್ತಿ ''ಶ್ರೀ ಮಾರಿಕಾಂಬೆ ''ಯಾಗಿಯೂ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ತಾಂಡವ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಅಜ್ಞಾನ, ಧಾರಿದ್ರ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಭಾವಗಳನ್ನು ನಿವಾರಣೆ ಮಾಡಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೃದ್ದಿ ಸುಜ್ಞಾನವನ್ನು ಮೂರನೇ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ''ಶ್ರೀ ದೇವೀರಮ್ಮ'' ನಾಗಿಯೂ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾಲ ಕಾಲಕ್ಕೆ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುತ್ತೇನೆ. ನನ್ನನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದ ದಿನದಿಂದ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ 'ಬಂಡಿ ಹಬ್ಬ' ಎಂದು ಪರಿಷೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ. * ಆ ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಅನಧಿಕೃತವಾಗಿ ಗ್ರಾಮದ ಒಳಗಡೆಗೆ ನುಸುಳಿ ಬಂದು ಜನ, ಜಾನುವಾರುಗಳು ಕಾಡುವ ಎಲ್ಲ ದುಷ್ಟ ಮಾರಿಗಳನ್ನು ತಮಟೆ ವಾದ್ಯ ಶಬ್ದ ಗಳಿಂದ ಎಚ್ಚಿಸಿ, ಅವುಗಳನೆಲ್ಲ ಊರಿನ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಕರೆತಂದು ಸಿದ್ದ ಮಾಡಿದ ಬಂಡಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿ ಮಾರಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಿಯ ವಾದ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಬಟ್ಟೆಯಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಜಿಗಿಯದಂತೆ ಬಂದಿಸಿ ಇವುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದ ಖಂಡಾ ಹಾರದ ತದ್ರೂಪ ಶಾವಿಗೆ ಪರ್ಪನ್ನು ಎಡೆ ಇತ್ತು ಪೂಜಿಸಿ ಕೂಸ್ಮಂಡದಿಂದ ಬಂಡಿಗೆ ದಿಗ್ಬಾಂದನಮಾಡಿ ಅದನ್ನು ಬಲಿಕೊಟ್ಟು ನಂತರ ಗಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಭದ್ರಗೊಳಿಸಿ ಹಳ್ಳಿವಾದ್ಯ ಪ್ರತಿ ಮನೆಯ ಎಡೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತ ಭಕ್ತರು ಬಂಡಿಯನ್ನು ಸುತ್ತುವರಿದು, ಎಳೆದು ತಂದು ನನ್ನ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ; *ಇವುಗಳು ನನ್ನ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಭಕ್ತರು ತಂದ ಶಾವಿಗೆ ಪರ್ಪನ್ನು ೧೦೧ ಮಾರಿಗಳಿಗೆ ಎಡೆ ಇತ್ತು ಪೂಜಿಸಿ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಬರಬೇಡ ಸುಖಕ್ಕೆ ಬಾ ಎಂದು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಮಾಡಿ ಈ ಮಾರಿಗಳಿಗೆ ಆರ್ಫಿಸಿದರೆ; ತೃಪ್ತಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ನಂತರ ಇವರನ್ನೆಲ್ಲ ಗ್ರಾಮದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಓಡಿಸಿ ಜನ, ಜಾನುವಾರುಗಳು ಆರೋಗ್ಯ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಇರುವಂತೆ ಬೆಂಗಾವಲಾಗಿರುತ್ತೇನೆ ಇಂದಿನ ದಿನದಿಂದ ನಿಮ್ಮ ಸಂತತಿಯವರು ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ತಪ್ಪದೆ ನನಗೆ ಪೂಜೆ, ನೈವೇದ್ಯ, ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕ್ರಮವು ನಿರಂತರ ವಾಗಿ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ಬರಬೇಕು, ನನ್ನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಅಲಕ್ಷ ಮಾಡುತ್ತಾರೋ ಅಂತವರನ್ನು ನಾನು ಸಹ ಅಲಕ್ಷ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ ನಾನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸಿರುವ ಎಲ್ಲ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಕೊಡಲೇ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರಲು ಗೌಡರಿಗೆ ಶಕ್ತಿ, ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಅದೃಶ್ಯ ವಾದಂತೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. *ಆ ರಾತ್ರಿ ಎಲ್ಲ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಹಲಗೇಗೌಡರ ಕನಸಿಗೆ ಆವೇಶವಾಗಿ ಬಂದು ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ ವಿಸ್ಮಯವನ್ನು ತಿಳಿದು, ಜಾಗೃತವಸ್ಥೆಗೆ ಬಂದ ಕೂಡಲೇ ಎಚ್ಚರ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಕೂಡಲೇ ಎದ್ದು ಹೊರಕ್ಕೆ ಬಂದು ನೋಡುತ್ತಾರೆ ಎಲ್ಲವೂ ಯಥಾಸ್ತಿತಿ ಆಗಲೇ ಮೂಡಣ ಕೆಂಪಾಗಿದ್ದು ದಿನಕರನ ಆಗಮನದ ಛಾಯೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ರಾತ್ರಿ ಇಡೀ ಕಂಡ ಸಂಗತಿ ಇಂದ ತುಂಬಾ ಭಾವುಕರಾಗಿ ಶ್ರದ್ದಾ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖರಾಗುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಶೌಚೊಪಚಾರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು, ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆಗಾಗಿ ಬಗೆ ಬಗೆಯ ಪುಷ್ಪ ಪತ್ರೆಗಳನ್ನು ಅರಸಿ ತಂದು ಇಡುತ್ತಾರೆ. * ನಂತರ ರಾಗಿ ಚೀಲದ ಒಳಗಡೆಯಿಂದ ಧೈವ ಬಿಂಬಿತ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊರಕ್ಕೆ ತೆಗದು ದೇವಿಯವರ ಆಪೇಕ್ಷೆಯಂತೆ ದೊಡ್ಡ ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಮೊದಲು ಎಣ್ಣೆ ಮಜ್ಜನ ಮಾಡಿ ಅಗತ್ಯ ಪೂಜಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸಿದ್ದತೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆ ನಂತರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಶುಚಿಭೂತರಾಗಿ ಮನೆಯವರನ್ನು ಏಳಿಸುತ್ತಾರೆ; ಈ ದಿನದಿಂದ ನಮ್ಮ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಪರ್ವ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ, ಎಲ್ಲರೂ ಬೇಗ ಸ್ನಾನಾದಿಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಸಿದ್ದರಾಗಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದಂತೆ ಕುತೂಹಲ ಸಂಶಯ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಯಜಮಾನರ ಆದೇಶದಂತೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸಿದ್ದರಾದ ಮೇಲೆ ತಾವು ಮಲಗಿದ್ದ ಕೋಣೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದ್ದ ಲಿಂಗಾಕಾರದ ಮೂರು ಕಪ್ಪು ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾ, ನಿನ್ನೆ ಸಂಜೆಯಿಂದ ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ''ಶ್ರೀ ಉಡಿ ಶೀಲಮ್ಮ'' ಆವೇಶವಾಗಿ ಬಂದು ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿ ಪವಾಡ ಆಚರಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿ ಅಂತರ್ಧಾನಳಾದ ವಿಚಾರವನ್ನು ತುಂಬಾ ಬಾವುಕರಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ. *ಈ ವಿಸ್ಮಯವನ್ನು ಕೇಳಿದ ಮನೆಯವರಿಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತಿ ಉಂಟಾಗಿ ಮುಂದಿನ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಿದ್ಧರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಿಚಾರವು ಕೇರಿಯವರಿಗೆಲ್ಲ ಹರಡಿ ಕುತೂಹಲ ಭರಿತರಾಗಿ ಗೌಡರ ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಹರಿವಾಣದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದ್ದ ದೇವಿಯಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಶ್ರದ್ದೆ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದಾಗ ವಿಚಾರವನ್ನು ಗೌಡರಿಂದ ತಿಳಿದು ಉತ್ಸಾಹ, ಸಂತೋಷದಿಂದ ದೇವಿಯವರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಸಿದ್ದರಾಗುತ್ತಾರೆ; ಅಪ್ಪಣೆಯಾದಂತೆ ದೇವರ ಬನವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಮಾಡಿ ಕೇರಿಯಿಂದ ಬನದವರೆಗೆ ಗುಡಿಸಿ ನೀರು ಹಾಕುವುದು ತಳಿರು ತೋರಣ ಗಳಿಂದ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡುವುದು ಬನಕ್ಕೆ ಚಪ್ಪರ ಹಾಕುವುದು ಮುಂತಾದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಸಹಕಾರದಿಂದ ಹಾಗೂ ಸಂಭ್ರಮಗಳಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. *ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ ಅಪೇಕ್ಷೆಯಂತೆ ಪುರೋಹಿತರ ಸಲಹೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸರಳವಾದ ಅಗ್ರಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಆರತಿ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ದೇವರು ದುಂಬಿತ ಹರಿವಾಣವನ್ನು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆಲ್ಲ ಕಾರಣ ಕರ್ತರಾದ ಹಲಗೇಗೌಡರ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹೊತ್ತು ಮೂಡಣ ದಿಕ್ಕಿನತ್ತ ಹೇಮಾ ವತಿ ನಡಿಗೆ ಬಿಜಯಂಗೈದು; ಗಂಗಾಸ್ನಾನದಲ್ಲಿ ಪುರೋಹಿತರ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ದೈವತ್ವವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ದಶ ಕುಂಭಗಳನ್ನು ದೇವಿ ಕಲಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ವನಿತೆಯರಿಗೆಲ್ಲ ಹೂವಿನ ಕಂಕಣ ಕಟ್ಟಿ, ಮುತ್ತೈದೆಯರಿಂದ ಪಂಚ ಪೂಜೆಯಾದ ಮೇಲೆ ಎಲ್ಲಾ ಮಾನಿನಿಯ ರಿಗೂ ಮಡಿಲನ್ನು ತುಂಬಿ, ಒಬ್ಬ ಮಾನಿನಿಯ ದೇವಿ ಕಲಶ ಹತ್ತು ಜನ ವನಿತೆಯರಿಂದ ಪೂರ್ಣಕುಂಭ ಹಾಗೂ ಗೌಡರಿಂದ ಪ್ರತಿಮೆ ಗಳನ್ನಿಟ್ಟು ಹರಿವಾಣ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹೊತ್ತು ದಾರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಪಕ್ಷಾಮಡಿಯ ಮೇಲೆ ಘಂಟೆಯಿಂದ ಮಂತ್ರ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಸಿದ್ದಪಡಿಸಲಾಗಿದ್ದ ದೇವರ ಬನಕೆ ತರುತ್ತಾರೆ. * ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರನ್ನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡುವ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಗೋಮಯ ಪಾದೋದಕಗಳಿಂದ ದೋಷರಹಿತವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ದೇವಿಯ ದಾನ್ಯ ಸ್ತಂಬನದ ಮುಖಾಂತರ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಚೀಲದಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಗಿಯನ್ನು ಗದ್ದುಗೆಯಂತೆ ಹರಡಿ ಕಲಶ ಹಾಗೂ ಪೂರ್ಣ ಖೊಂಬಗಳನ್ನು ಈ ಗದ್ದುಗೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಹರಿವಾಣವನ್ನು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆ ಮಜ್ಜನ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಅರ್ಘ್ಯಪಾದ್ಯ ಆಚಮನ ಪರಿಕರಗಳಿಂದ ಅಭಿಷೇಕಮಾಡಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳೊಳಗೆ ಚೀತ್ಕಲೆ ಕಾಣುವಂತೆ ಹೊಳಪು ಹೋಳಿಸಿದಾನಾಂತರ ಗದ್ದುಗೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ, ಮಧ್ಯಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ ಎರಡನೇ ಶಕ್ತಿ ಸಂಕೇತ ಮಾರಿಕಾಂಬೆಯನ್ನು ಬಲಭಾಗಕ್ಕೂ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಶಕ್ತಿ ಸಂಕೇತ ದೇವೀರಮ್ಮನವರನ್ನು ಎಡ ಭಾಗಕ್ಕೂ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. * ಎರಡು ಬದಿಗೂ ಕೈ ಎಣ್ಣೆ ದೀಪ ಹಚ್ಚಿಟ್ಟು ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಗೊಳಿಸಿ, ಹೊಳಪುಗೊಳಿಸಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳೊಳಗೆ ಚೀತ್ಕಲೆ ಕಾಣುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಪೋರೋಹಿತರ ಮಂತ್ರೋಪದೇಶಗಳ ಆಗರವಾಗಿ ರುದ್ರ ಹೋಮವಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಗಣಪತಿ ಪೂಜೆ, ಕಲಶ,ಕುಂಭಗಳಿಗೆ, ಪೂಜೆಯೊಂದಿಗೆ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ನವ ವಿಧಧ ಪುಷ್ಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿ ದೈವ ಕಲೆಯನ್ನು ತುಂಬಿ ಪೂಜಿತರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ, ಮಹಾಪೂಜೆ, ಮಂಗಳಾರತಿ, ಪಂಚಾಮೃತಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಣೆ ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ ಬೆಲ್ಲದ ನೈವೇದ್ಯ ಆದ ಮೇಲೆ, ಆರು ತೋಳು ಬಲಗಳನ್ನೂ ಸರ್ವಶಕ್ತಿ ಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗ್ರಾಮದ ಅಧಿದೇವತೆ ''ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ'' ಎಂಬ ಒಂದೇ ಅರ್ಥದ ರೂಡಿ ನಾಮದಿಂದ ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು; *ನೆರದಿದ್ದ ಭಕ್ತ ಸಮೂಹವು ಜನ ಮನದ ಜಯದೇವಿ ''ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ '' ಎಂಬುದಾಗಿ ಸಾಮೂಹಿಕವಾಗಿ ಜನ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳೆಲ್ಲ ಮುಗಿದನಂತರ ಭಕ್ತರ ಮನೆಗಳಿಂದ ಬಂದಿದ್ದ ತಳಿಗೆ ಪದಾರ್ಥಗಳು( ಅಕ್ಕಿ ಬೆಲ್ಲ) ಬಾಳೆ ಹಣ್ಣು ತೆಂಗಿನ ಕಾಯಿ ಸೇವೆ ಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತೀರ್ಥ, ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಪುನೀತರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಸಂಬಂಧ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಸತ್ಕಾರ್ಯವು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನೆರವೇರಿದ್ದರಿಂದ ನಂಬಿಕೆ, ಭಕ್ತಿ, ಸಂತೋಷವೂ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಕಿರು ಧಾನ್ಯದಿಂದ ರಾಗಿಯ ಗದ್ದುಗೆಯ ಮೇಲೆ ಆಸೀನರಾಗಲು ಇಷ್ಟ ಪಟ್ಟಿದ್ದು ಬಹಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. * ''ರಾಗಿ'' ಎಂಬ ಸಂಭವನೀಯ ವಾಕ್ಯವು ಭಕ್ತಿಯ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಬಂದಿರಬಹುದೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಾಗಿದೆ; ಹೇಗೆಂದರೆ ರಾಗಿಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾದ ಮಯವಾಗಿ ಸೇವನೆ ಮಾಡುವವರು ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಆಶೀರ್ವಧಿಸಿದಂತೆ. ಭಕ್ತಿವಂತರಾಗಿ ನಿಷ್ಟೆಯಿಂದ ಪೂಜೆಮಾಡುವವರಿಗಾಗಿ ನಂಬಿಕೆಯುಳ್ಳವರಾಗಿ, ಜ್ಞಾನಳ್ಳವರಾಗಿ, ಶಕ್ತಿವಂತರಾಗಿ, ಆರೋಗ್ಯವಂತರಾಗಿ, ಯೋಗವಂತರಾಗಿ, ಗುರು ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಟಾವಂತರಾಗಿ, ತಂದೆ ತಾಯಿಯವರನ್ನು ಪೂಜಿಸುವವರಾಗಿ, ಹೀಗೆ ಪ್ರತಿ ಭಾವಾರ್ಥದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ರಾಗಿ ಎಂದು ಇದರ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತಿಳಿಸಿರುವುದರಿಂದ ರಾಗಿಯ ತಳಿಗೆಯನ್ನು ದೇವಿಯವರು ಇಷ್ಟಪಡುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಬಂಡಿ ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆ ದಿನ ಎಡೆಯಾಗಿ ರಾಗಿ ಶಾವಿಗೆಯನ್ನು ತಂದು ಅರ್ಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು ಪ್ರಸ್ತುತವೆನಿಸಿರುತ್ತೆ. *ಈ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ನೆರವೇರಿದ ಮೇಲೆ ದೇವಿಯವರ ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭ ಹಾಗೂ ಕಲಶದ ಪವಿತ್ರ ಜಲವನ್ನು ದೇವರ ಬನದ ಸುತ್ತಲೂ ಪ್ರೋಕ್ಷಿಸಿ ದಿಗ್ಬಂದನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ನಂತರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯ ಅಪಚಾರಗಳು ಆಗಬಾರದೆಂಬ ಭಾವನೆಯಿಂದ ಕೆಲವು ಭಕ್ತರು ಸ್ವಾಧೀನ ದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಲ್ಲು ಚಪ್ಪಡಿಗಳನ್ನು ತಂದು ಭದ್ರವಾದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಗುಡಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲರ ಸಹಕಾರದಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. * ಹೀಗೆ ದೇವಿಯವರನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಪೂರ್ಣವಾದಂತಾದ ಮೇಲೆ ''ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡರು'' ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನೆಡಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಆದನಂತರ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ ಮಹಿಮೆಯಿಂದ ರೋಗ ರುಜಿನಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತವೆ; ಜನರಲ್ಲಿ ಆಚಾರ ವಿಚಾರಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬರುತ್ತವೆ, ಕಾಲ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಸಮೃದ್ಧಿ ವಾತಾವರಣ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಇದರಿಂದ ನೆಮ್ಮದಿಯ ಬದುಕನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾ ಆಶಾವಾದಿಗಳಾಗಿ ಬಾಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ; ======ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ====== *ಈ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ಕೆಳದಿಯ ಅಂದರೆ ಶಿವಮೊಗ್ಗದ ಪಾಳೇಗಾರರಿದ್ದ ''ಶ್ರೀ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕನನ್ನು'' ತನ್ನ ಶತ್ರುಗಳ ನೆಲೆಯನ್ನು ಅರಸುತ್ತಾ ಹಾಗೂ ತನ್ನ ಆಡಳಿತದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಜೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಅವರ ಸಮಸ್ಯೆ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯುವ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ನದಿ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೂ ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ: ಇಲ್ಲಿ ಜನರಲ್ಲಿ ಆಚಾರ, ವಿಚಾರ, ಭಕ್ತಿ, ಆನ್ಯೂನತೆ, ಸಮೃದ್ದಿ ಮತ್ತು ರಾಜಭಕ್ತಿ ಇವುಗಳನೆಲ್ಲ ನೋಡಿ ಸಂತೋಷ ಭರಿತನಾಗಿ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯಾಡಳಿತದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆ ಪಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ಆದರ್ಶ ಹಾಗೂ ಸಂತೋಷಗಳಿಗೆ ಸಕಾರಣ ಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯುವ ಆಸೆಯಾಗುತ್ತದೆ; ಊರಿನ ಪುರೋಹಿತರನ್ನು ಮತ್ತು ಮುಖಂಡರಾಗಿದ್ದ ''ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡರನ್ನು'' ಕರಸಿಕೊಂಡು ಯೋಗ ಕ್ಷೇಮವನ್ನು ವಿಚಾರಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಜನರಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವ ಈ ಮಡಿವಂತಿಕೆಗೆ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ. * ''ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡರು'' ಹೇಳಿದ್ದೇನೆಂದರೆ- ಶ್ರೀ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯವರ ಕನ್ಯೆರಾದ ''ಉಡಿಶಿಲಮ್ಮ''ನವರು ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಯಾಗಿ ನೆಲೆಯಾಗಿರುವ ಕಾರಣ '''' ಬೇಡಿದ್ದಕೆಲ್ಲ ವರ, ಮುಟ್ಟಿದ್ದಕೆಲ್ಲ ಚಿನ್ನ''' ಎಂಬಂತೆ ಅವರ ಶಕ್ತಿ ಪವಾಡಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಗಿ ಬಂದ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಸವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮಹಾತ್ಮೆಯನ್ನು ತಿಳಿದ ನಾಯಕನಿಗೂ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತಿವುಂಟಾಗಿ ದೇವಿಯವರ ದರ್ಶನ ಮಾಡುವ ಹಂಬಲ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; *ಭಕ್ತರ ಸಮೇತ ಬಾಣಕ್ಕೆ ಬಂದು ಪೂಜಿಸಿದ್ದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಲ್ಲಿ ಏಕ ಚಿತ್ತದಿಂದ ದೃಷ್ಟಿ ಇಟ್ಟು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದ ''ಚೀತ್ಕಲೆ''ಯ ಅಂತರಂಗದಿಂದ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ ಸುಂದರ ರೂಪವನ್ನು ಕಂಡು ಲೀನರಾಗಿ ಭಾವಪರವಶರಾಗುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಜಾಗೃತಗೊಂಡು ಆರಾಧಕರಿಂದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ ತೀರ್ಥ ಪ್ರಸಾಧವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತನ್ನನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಕೊರತೆಯನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ತನ್ನ ಮನಿಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡಿ, ಹರಕೆ ಹೊತ್ತು ನಂಬಿಕೆ ಸಂತೋಷದಿಂದ ತಮ್ಮ ಬೇಟಿಗಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೆ ಸಾಂತ್ವನ ಹೇಳಿ, ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಶ್ರೇಯಸ್ಸನ್ನು ಕೊಡಲಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ಹಾರೈಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಬೀಳ್ಕೊಂಡು ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಾನೆ. ದಾರಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಶುಭ ಶಕುನಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಇದು ದೇವಿಯವರ ದರ್ಶನದ ಪಲ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾನೆ. * ಆ ಲಾಗಾಯ್ತಿನಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ತೊಂದರೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಹೀಗಿರುತ್ತಿರುವಾಗ ನಮ್ಮ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ಕೊಟ್ಟು ಹರಕೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಫಲವಾಗಿ ೧೩ನೇ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಸಂತಾನಹೀನನಾಗಿದ್ದು ನಾಯಕನಿಗೆ ವಂಶೋದ್ದಾರಕನ ಆಗಮನವಾಗುತ್ತದೆ; ಕಳಂಕ ತಪ್ಪಿ ಜನ ನಿಂದನಾ ರಹಿತವಾದ ಕಾರಣ ಆನಂದ ಸಂತೋಷ ಉಂಟಾಗಿ ವಿಜಯೋತ್ಸವ ಆಚರಿಸಿ ಕೋಟೆಯವರಿಗೆಲ್ಲ ಅನ್ನ ವಸ್ತ್ರದಾನ ಮಾಡಿ ಈ ಎಲ್ಲ ಉತ್ಸಾಹಕ್ಕೆ ಕೃಪೆ ಮಾಡಿದ. ''ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ'' ಯಾ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರನ್ನು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳುತ್ತಾನೆ; ಮಗ ಹುಟ್ಟಿದ ನಂತರ ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲೂ ಯಶಸ್ಸು ಕಾಣುತ್ತಾನೆ. ಈ ಅದೃಷ್ಟದ ವಿಚಾರವನ್ನು ಆಗ ತನ್ನ ಪತ್ನಿಗೆ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. * ಮಗುವಿಗೆ ಒಂದು ವರ್ಷ ತುಂಬುವುದರ ಒಳಗಾಗಿ ಹರಕೆ ಮಾಡಿ ಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಒಂದು ಶುಭ ದಿನ ಪತ್ನಿ ಪುತ್ರ ಹಾಗೂ ಪರಿವಾರ ಸಮೇತ ಕುದುರೆ ಸಾರೋಟಿನಲ್ಲಿ ಬಂದು ಇಲ್ಲಿನ ''ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ'' ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಗೆ ಕಣ್ಮಣಿ, ಸೀರೆ, ಮುಕುಟಗಳಿಂದ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡಿಸಿ ಹೊವು ಹಾರಗಳನ್ನಿಟ್ಟು ಶೃಂಗಾರ ಮಾಡಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸಿ ಪಂಚಾಮೃತ ತಳಿಗೆಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿ ಮಹಾ ಮಂಗಳಾರತಿ,ತೀರ್ಥ ಪ್ರಸಾದಗಳನ್ನು, ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಕೃತಾರ್ಥರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಪೂರ್ವೋಚಿತವಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದಂತೆ ಕೇರಿಯ ಭಕ್ತ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ನೆಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಗಳು ನೆರೆವೇರಿಸಿ, ತನ್ನ ಪ್ರಜೆಗಳ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಪಾತ್ರನಾಗಿ ತನ್ನ ಕಳಂಕ ನಿವಾರಣೆ ಹಾಗೂ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಬಗೆಹರಿದು ಕೊಂಡು ಬರುತಿದ್ದುದ್ದರಿಂದ, ಉತ್ಸಾಹ ಉಳ್ಳವನಾಗಿ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಸುಂದರ ಹಾಗೂ ಭದ್ರವಾದ ದೇವ ಮಂದಿರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ತನ್ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಆದೇಶ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. * ದೇವಿಯ ಅಭಿಷೇಕ ತಳಿಗೆ ಹಾಗೂ ಪೂಜೆ ಇವುಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ನೀರಿನ ಸೌಕರ್ಯಗಳಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗ ಹಾಗೂ ಈಶಾನ್ಯ ಮೂಲೆಗೆ ಲಗತ್ತಾದಂತೆ ವಿಶಾಲವಾಗಿ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಲಿ ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದು ನೀರಿನ ಹಳ್ಳವನ್ನು ಒಳ ಸರಿಸಿ ಒಂದು ಕೆರೆಯನ್ನು ಸಹ ಮಾಡಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಸಿಬ್ಭಂದಿಯವರಿಗೆ ಆದೇಶ ಕೊಟ್ಟು ಹೋದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿದ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಆರು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡು ಸೇವೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಜನ ಹಿತ ಸೇವಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಿದ್ದರಿಂದ ದೇವಿಯವರ ಅನುಗ್ರಹ ವುಂಟಾಗಿ ಸುಖ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಆಡಳಿತ ಮಾಡಿದನೆಂಬ ವಿಚಾರವು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರು ನೆಲೆಯಾದನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸುಭಿಕ್ಷತೆ ಉಂಟಾಗಿದ್ದರು ಸಹ ಜನರಲ್ಲಿ ಮೂಡ ನಂಬಿಕೆಯ ಭದ್ರವಾಗಿ ಬೇರೂರಿದ್ದಿತ್ತು. * ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮದ ಹಾಗೂ ಶರಣರ ತತ್ವ ಉಪದೇಶ ಆದರ್ಶಗಳ ಅರಿವಿಲ್ಲದೆ ಅಜ್ಞಾನ ತಮ್ಮ ಕಷ್ಟ ತೊಂದರೆಗಳ ನಿವಾರಣೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಕೊಡುವ ಅನಿಷ್ಟ ಪದ್ಧತಿಯೂ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದಿತ್ತು; ಈ ಕೃತ್ಯವು ದೈವ ಮಾನವರಾಗಿ. ಜನಿಸಿ ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡ ''ಶ್ರೀ ಜಗಜ್ಯೋತಿ ಬಸವಣ್ಣನವರ'' ಆದರ್ಶ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಕಳಂಕ ಹಾಗೂ ಮಾರಕವಾದ ಹೀನ ಕೃತ್ಯ ಈ ಹಿಂದೆ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಬಂಡಿಹಬ್ಬವನ್ನು ಎರಡು ಜಾತಿಯವರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೂಡಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಒಂದು ಘಟನೆ ನೆಡೆಯಿತು. ಸುಮಾರು ೭೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಒಂದು ಪ್ರಸಂಗ ಆ ವರ್ಷ ಬಂಡಿಹಬ್ಬವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಸ್ಮಯಕರ ಸಂಗತಿ ನೆಡೆಯಿತೆಂಬುದನ್ನು ನಮ್ಮ ಹಿರಿಯರಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಂದಿತು. * ವಿಷಯವೇನೆಂದರೆ ೧೯೪೨ ಇಸವಿಗೆ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ವಿದ್ಯುತ್‌ಶಕ್ತಿ ಇಲಾಖೆಯ ೪ ಕುಟುಂಬಗಳು ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿರುವ ಇಲಾಖೆಯ ಬಂಗಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರಲ್ಲಿ ೨ ಕುಟುಂಬ ವೀರಶೈವರು, ೨ ಕುಟುಂಬ ವಕ್ಕಲಿಗರು. ಆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಬಂಡಿ ಹಬ್ಬ ದ ವೈಭವವನ್ನು ನೋಡಲು ಹಾಗೂ ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಸಲು ಬಂದಿದ್ದರು ಜನ ಸಂದಣಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಾದ ಮೇಲೆ ವಕ್ಕಲಿಗ ಕುಟುಂಬದ ಹೆಣ್ಣು ಮಗಳು ದೇವರ ದರ್ಶನವನ್ನು ಮಾಡಲು ಗುಡಿಯ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಬಂದು ಹಣ್ಣು, ಕಾಯಿ, ಬುತ್ತಿಯನ್ನು ಒಳಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟು ಬಾಗಿಲಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೈಮುಗಿದು ಕೊಂಡು ನಿಂತುಕೊಂಡರು; ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ ಅರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ ಮಂಗಳಾರತಿಯನ್ನು ಕೊಡಲು ತಂದಾಗ, ಇವರ ಹಿಂಬಾಗದಿಂದ ಕರ್ಕಶವಾದ ಜೀರಲು ಶಬ್ದ ಬರುತ್ತದೆ; ಜಯಮ್ಮನೆಂಬ ಹುಡುಗಿಯೂ ತಿರುಗಿ ನೋಡುತ್ತಾಳೆ. * ಹರಿಜನ ಮತದ ತಲೆಗಡುಕ ಒಂದು ಕುರಿಯ ತಲೆಯನ್ನು ಕಡಿದು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಉರುಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ಕರ್ತವ್ಯವೂ ದೇವರ ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದಿತ್ತು. ಇನ್ನೂ ನಾಲ್ಕು ಕುರಿಗಳು ವಧೆಯಾಗಲು ಬಂದಿದ್ದವು. ಕಡಿದ ಕುರಿಯ ಚೆಲ್ಲಿದ ರಕ್ತ ಅದು ಒದ್ದಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನೋಡಿದ ಈ ಭಕ್ತೆಯು ಮಾಂಸಾಹಾರಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ಮತಿಭ್ರಮಣೆಯಾದಂತಾಗಿ, ''ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು'' ಮೈ ಮೇಲೆ ಆವೇಶವಾಗಿ ಬಂದಂತೆ, ಮೈ ಯನ್ನು ನಡುಗಿಸುತ್ತಾ ಆರ್ಭಟಿಸಿ, ನನಗೆ ಕರ್ಪೂರ ಹಚ್ಚಿ ತೀರ್ಥಹಾಕು ಎಂದು ದೊಡ್ಡ ದ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದ ಜನ ಸಮೂಹವು ಈಕೆಯ ಕೆಂಪಾದ ಕಣ್ಣು ಅದುರುತ್ತಿದ್ದ ಮೈಯನ್ನು ನೋಡಿ ಭಯದಿಂದ ದಿಗ್ಮೂಢರಾಗುತ್ತಾರೆ; ಮತ್ತೆ ಕರ್ಪೂರ ಹಚ್ಚಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಘರ್ಜಿಸಿದಾಗ ಅರ್ಚಕರು ಕೂಡಲೇ ಕರ್ಪೂರದ ತಟ್ಟೆಯನ್ನು ತಂದು ತೀರ್ಥಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. * ಆಗ ಹುಡುಗಿಯೂ ತಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕೈಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ''ಅಹಹಾ'' ನಾನು ಹಿಂಸಾ ಮಾರ್ಗದವಳಲ್ಲ, ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮದ ಉಪದೇಶ ಪಡೆದು ನೆಲೆಸಿರುವ ಕಾರಣ ಯಾವ ಪ್ರಾಣಿಯು ಜೀವವನ್ನು ಕೊಳ್ಳುವವಳು ಅಲ್ಲ, ತೆಗೆಯುವವಳು ಅಲ್ಲ. ಈ ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಾಣಿಯು ಜೀವನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ, ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿರುತ್ತೇನೆ. ಎಲ್ಲರ 'ರಕ್ಷಾ ದೇವತೆ''ಯಾಗಿರುತ್ತೇನೆಯೇ, ಹೊರತು ರಕ್ಕಸಿಯಲ್ಲ ಲಿಂಗವಂತರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದು ಅಹಿಂಸಾ ಧರ್ಮವನ್ನು ಆಚರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಲಿಂಗವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮುಖಾಂತರ ಅಭಿಷೇಕ, ಹೋಮ, ಪೂಜೆಗಳಿಂದ ಸಂಸ್ಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದು ಶರಣ ಧರ್ಮದ ಆಚರಣೆಯುಳ್ಳವಳಾಗಿದ್ದೇನೆ ಆದಕಾರಣ ''ವೀರಶೈವರಾಗಲಿ'' ಇತರೆ ಯಾವ ತಿನ್ನುಣ್ನುವ ಈ ಮೂಡ ಪದ್ಧತಿಯಿಂದ ಕಳಂಕಿತಳಾಗುತ್ತೇನೆ. ಅಸ್ಪುರ್ಷರ ಸಾಲಿನ ದುಷ್ಟ ದೇವತೆ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ನನ್ನ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿರಿ ವೀರಶೈವರು ಅಹಿಂಸಾ ದರ್ಮದವರಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತೆ ೧೦೧ ಮಾರಿಗಳಿಗೆ ಶಾವಿಗೆ ಎಡೆ ಇತ್ತು ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಮೊದಲು ಆಚರಿಸಬೇಕು. * ನಂತರ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಯವರು ಮುಂದಿನ ವಾರ ಆಚರಿಸುವುದು ನನಗ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ತಿನ್ನುಣ್ನುವ ಜಾತಿ ತಮ್ಮ ಉದರ ಪೋಷಣೆಗಾಗಿ ಮಾಡುವ ''ಹಿಂಸಾ ಕಾರ್ಯದ ಪಾಪವನ್ನು ಸ್ವಾರ್ಥತೆಯಿಂದ ದೈವದ ಮೇಲೆ ಹೊರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಹೇಯ ಕೃತ್ಯ, ಆದರೂ ಧರ್ಮದ ಅರಿವು ಪ್ರಾಣದ ಬೆಲೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ ಮೌಡ್ಯತೆಯಿಂದ ಕೊಡುವ ಪಾಪದ ಬಲಿಯು ನನ್ನ ಎದುರಿನಲ್ಲಿರುವ ''ದ್ವಾಮವ್ವ'' ಎಂಬ ಚೌಡಿಯು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಆಕೆಗೆ ನಿತ್ಯದ ಪೂಜೆ ವಾರದ ಪೂಜೆಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯಿಂದಲೇ ತೃಪ್ತಿ ಪಡುವವಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ನಾನು ಮಾತ್ರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಖಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತೇನೆ. * ಈ ಹಿಂಸಾ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟು ನನ್ನನ್ನು ನಿತ್ಯ ಅಲಂಕರಿಸುವ ಶಾಶ್ವತ ವಸ್ತುಗಳು ಬೆಳ್ಳಿಯ ರೂಪಕಗಳು ಕಂಚು, ತಾಮ್ರದ ವಸ್ತುಗಳು ಉಡಿಗೆ ಸಾಧನಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ ನಂಬಿಕೆ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸಿದರೆ ತೃಪ್ತಳಾಗುತ್ತೇನೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ದೇವಿಯವರ ಅಪ್ಪಣೆಯಾದಂತೆ ಆ ಹೆಣ್ಣು ಮಗಳ ಬಾಯಿಂದ ಹೋರಟ ಮಾತುಗಳಿಂದ ನೆರದಿದ್ದ ಭಕ್ತ ಸಮೂಹವು ನಂಬಿಕೆ, ಭಯದಿಂದ ಮೂಕ ಪ್ರೇಕ್ಷರಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಲ್ಲರ ಸಲಹೆಯಂತೆ ಸನ್ನಿದಿಯಿಂದ ತೀರ್ಥ ತಂದು ಹೆಂಗಸಿನ ಮೇಲೆ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಮತ್ತು ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ ಆಕೆಯ ವಾಸ್ತವ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬರುತ್ತಾಳೆ. ಕುತೂಹಲ ಗೊಂಡ ಸಮೂಹದವರು ಯಾಕೆ ಹೀಗೆಲ್ಲ ಮಾತನಾಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಚಾರ ಮಾಡಿದಾಗ, ನಾನೇನು ಮಾತನಾಡಿದೆ; ಈ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವ ಅರಿವು ಇರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ. * ದೇವಿಯವರು ಈ ಭಕ್ತೇಯ ಮೇಲೆ ಆವೇಶವಾಗಿ ಈ ರೀತಿ ಅಪ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ: ನಂತರ ಉಳಿದ ಕುರಿಗಳು ಪುನರ್ಜನ್ಮವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ; ಶ್ರೀಮತಿ ಜಯಮ್ಮನಿಗೆ ಸನ್ನಿಧಿಯಿಂದ ತಾಂಬೂಲ, ಫಲ, ಪುಷ್ಪಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಸನ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು ಅಂದಿನಿಂದ ಆದೇಶವಾದಂತೆ ಬಂಡಿಹಬ್ಬವನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುವುದು ಪದ್ದತಿಯಾಗಿದೆ * * * * * *. <br /> ==ದ್ಯಾಮವ್ವ(ಚೌಡಿಯು)ನ ಆಗಮನ== *ಈ ಗ್ರಾಮದ ಹರಿಜನ(ಪಂಗಡ) ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದವನಾದ ಸುಮಾರು ೧೪ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಕಾಳಯ್ಯನೆಂಬ ಹುಡುಗನು ತನ್ನ ಮನೆಯಲ್ಲಿನ ಬಡತನ ಹಾಗೂ ಈತನು ಸೋಮಾರಿತನದ ಬಗ್ಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿನ ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಬೇಸರ ಉಂಟಾಗಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗು ಏನಾದರೂ ದುಡಿಮೆ ಮಾಡು ಎಂದು ದಿನವೂ ನಿಂದನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು; ನಿತ್ಯವೂ ಹಂಗಿನ ಊಟಕ್ಕಾಗಿ ಬಹಳ ಬೇಸರವುಂಟಾಗಿ ಒಂದು ದಿನ ಮನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಡುತ್ತಾನೆ; ಗೊತ್ತು ಗುರಿಯಿಲ್ಲದ ದಿಕ್ಕಿನತ್ತ ಹೊರತು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿದ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಅವರಿವರ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪೊತ್ತಿನ ಊಟಕ್ಕಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಊರಿಂದ ಊರಿಗೆ ಸವೆದ ಕಾಲುದಾರಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ಆಳವಿಲ್ಲದ ನದಿ, ಕಣಿವೆಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ೬೦ ಮೈಲಿಗಳನ್ನು ಕ್ರಮಿಸಿ ಮಂಜ್ರಾಬಾದ್(ಸಕಲೇಶಪುರ) ಗೆ ಬರುತ್ತಾನೆ. * ಅಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಅಂಗಡಿ ಮುಂದೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡಾಗ ಅಂಗಡಿ ಮಾಲಿಕನು ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ, ತನ್ನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಂಗಡಿಯವನಿಗೆ ಕನಿಕರ ಉಂಟಾಗಿ ತಿನ್ನಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಳುಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಅದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಬಂದು ಕಾಫಿ ಎಸ್ಟೇಟಿನ ರೈತನೊಬ್ಬ ಅದೇ ಅಂಗಡಿಗೆ ಬರುತ್ತಾನೆ ಅವನ ಸಂಗಡ ಈ ಹುಡುಗನನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ: ಅಲ್ಲಿಂದ ಅದೇ ತಾಲ್ಲೂಕಿಗೆ ಸೇರಿದ ''ಹಾನಬಾಳು'' ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದ ಶ್ರೀ ದಗ್ಗಪ್ಪಗೌಡರ ಒಡೆತನದ ''ಗಿರಿಕನ್ಯೆ'' ಎಂಬ ಕಾಫಿ ತೋಟಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿ ದಿನಗೂಲಿ ಆಳಾಗಿ ಸೇರಿ ಕೊಂಡು ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಈತನ ಅನುಭವ ಕಾರ್ಯದಕ್ಷತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪಟ್ಟಿ ಆಳಾಗಿ ಖಾಯಂ ಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ'. * ಈ ಸಂಬಂಧ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ನಿಯತ್ತಿನಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಸಹುದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿಗೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಈ ತೋಟದಲ್ಲಿ ''ಕಾಳಯ್ಯ'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನವರು ಮೂರ್ನಾಲ್ಕು ಜನರಿರುತ್ತಾರೆ ಕಾರಣ ಈತನನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಲಿಗೆಯಿಂದ 'ಮೂಡ್ಲಾ' ಎಂಬ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರಿನಿಂದ, ಇದರ ಅರ್ಥ ಮೂಡಣ ಸೀಮೆಯವನು ಎಂಬ ಭಾವನೆ , ದುಗ್ಗಪ್ಪ ಗೌಡರು ತಮ್ಮ ತೋಟದ ಬೆಂಗಾವಲಿಗಾಗಿ ''ದ್ಯಾಮವ್ವ'' ಎಂಬ ಚೌಡಿಯನ್ನು ಕರೆತಂದು ತೋಟದ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರದ ದೇವತಾರೆ ಮರದ ಬುಡದಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ಮಾಡಿರುತ್ತಾಲೆ, ಗೌಡರು ಒಕ್ಕಲಿಗ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿ ಮಾಂಸಾಹಾರಿಯಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ಸ್ವಾರ್ಥತೆಯಿಂದ ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿ ಇಲ್ಲವೇ ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಈ ಚೌಡಿಗೆ ಬಲಿಕೊಟ್ಟು ನಂತರ ತಾವು ಸ್ವಾಹಾ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಚೌಡಿಗೆ ಬೇರೆ ಯಾವ ಪೂಜೆ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. *ಬಲಿಯಿಂದಲೇ ಶೋಷಣೆಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಚೌಡಿ ಇದ್ದ ಸಂಕೇತ ಕಪ್ಪಾದ ಗುಂಡು ಕಲ್ಲು ಅರಿಶಿಣ, ಕುಂಕುಮ ಲೇಪನ ಮತ್ತು ಬಲಗಡೆಗೆ ಒಂದು ದ್ವಿಶೂಲ ನಿಲ್ಲಿಸಿರುವುದು ಕೆಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ದುಗ್ಗಪ್ಪ ಗೌಡರು'' ತಮ್ಮ ತೋಟವನ್ನು ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ 'ಮೆ II ಪ್ರಾನ್ಸಿ ಸ್ ಹಾರ್ಲೆ' ಎಂಬ ಆಂಗ್ಲ ಉದ್ಯಮಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಮೇ II ಹಾರ್ಲೆಯವರು ಮೂಢನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಅನಾಚಾರಗಳನೆಲ್ಲ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಚೌಡಿಗೆ ಯಾವ ಪುರಸ್ಕಾರವು ಇಲ್ಲದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾರಣ ಈಕೆಗೆ ಬಳಲುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮಧ್ಯೆ 'ಮೂಡ್ಲನು' ತನ್ನ ಜೊತೆಗಾರನ ಸಂಗಡ ಮಾತನಾಡುವಾಗಲೆಲ್ಲ, ನಮ್ಮ ಊರಿನ ''ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆ'' ಬನದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಗಳಿಕೆಯ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಆಗಿಂದಾಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದದನ್ನು ಈ ಚೌಡಿಯು ಕೇಳಿಸಿ ಕೊಂಡಿರುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಡಬೇಕೆಂಬ ನೀರಿಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಯ ಕಾಯುತ್ತಿರುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಸಮಯ 'ಮೂಡ್ಲಕಾಳನಿಗೆ' ೨೭ ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದಿರುತ್ತದೆ. ಸಂಸಾರಿಯಾಗುವ ಹಂಬಲದಿಂದ ಊರಿಗೆ ಹೊರಡುವ ಮನಸ್ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಕೈಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಣವನ್ನು ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡು; ಒಂದು ಶುಭದಿನ ಬೆಳಗಿನ ೫ ಘಂಟೆಗೆ ಊರಿಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ಸಮಯವನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಚೌಡಿಯು ಈತನ ಬೆನ್ನುಹಿಡಿದು ಮೈತುಂಬಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. * ಇದರಿಂದ ಕಾಲವು ಮೂಡ್ಲನಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣದ ಆಯಾಸ, ಹಸಿವು, ನೀರಡಿಕೆಗಳು ಕಂಡು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ತಾನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಇದ್ದ ನೇರ ದಾರಿಯೂ ಸವೆದು ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಬಹಳ ಬೇಗ ಊರು ತಲುಪುತ್ತಾನೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಪದ್ದತಿ ನಂಬಿಕೆಯಂತೆ ದೇವರಿಗೆ ಕೈ ಮುಗಿಯಲು ನಿಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಈತನ ಏಕಾಂಕತೆಯನ್ನು ತಿಳಿದ ಚೌಡಿಯು ಇಳಿದು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಈಗ ಹುಡುಗನಿಗೆ ಆಯಾಸ, ದಣಿವು, ಹಸಿವು ಎಲ್ಲವುದರ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ. ಮನೆಗೆ ಹೋದ ಮೇಲೆ ಊಟ ಮಾಡಿ ಇದಾವುದರ ಅರಿವೂ ಇಲ್ಲದೆ ನಿದ್ರೆಗೆ ಜಾರುತ್ತಾನೆ. ಸುಖ ನಿದ್ರೆ ಕಳೆದು ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಅರೆ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಯಾರೋ ಕರೆದಂತಾಗುತ್ತದೆ. * ನಾನು 'ಹಾರ್ಲೆ' ತೋಟದ 'ದ್ಯಾಮವ್ವ(ಚೌಡಿಯು)'' ನಿನ್ನನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ; ಕಾಫಿ ತೋಟದಲ್ಲಿ ನಾವಿದ್ದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ನಾಳೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ನದಿಯಿಂದ ಸವೆದು ಹೊಳಪಾಗಿರುವ ಗುಂಡುಕಲ್ಲಿನ ರೂಪದ ಒಂದು ಕಲ್ಲು ಶಿಲೆಯನ್ನು ತಂದು ಅರಿಶಿಣ, ಕುಂಕುಮ ಲೇಪನ ಮಾಡಿ ಒಂದು ದ್ವಿಶೂಲ ವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ನನ್ನ ಬಲಕ್ಕೆ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ''ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ'' ದೇವಸ್ಥಾನದ'' ಮುಂಭಾಗಕ್ಕೆ ದೇವಿಗೆ ಎದುರಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡು. ಬಂಡಿಹಬ್ಬದ ದಿನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡು'. ಇದು ನಿನ್ನ ವಂಶ ಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ನಡೆಯಲಿ ಎಂದು ಹೇಳಿದಂತೆ ಕೆಲಸ ನೆರವೇರಿಸಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. *ಹೀಗೆ ಚೌಡಿಯು 'ಮೂಡ್ಲನ ಮೇಲಿಂದ ಇಳಿದ ತಕ್ಷಣ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನೆಲ್ಲ ಹೇಳಿ ನನ್ನ ನಾಮಧೇಯ ದ್ವ್ಯಾಮವ್ವ ಎಂಬ ಚೌಡಿರೂಪಿಣಿ ನನಗೆ ಯಾವ ತರಹದ ಪೂಜೆ, ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ಗುಡಿ ಗೋಪುರಗಳಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಇಷ್ಟವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಂಪು ವರ್ಣ, ಅರಿಶಿನ, ಕುಂಕುಮ, ರಕ್ತ ಮಾಂಸ ಪ್ರಿಯವಾದ ವಸ್ತುಗಳು. ಈ ಹಿಂದೆ ನಾನಿದ್ದ ಕಾಫಿ ತೋಟವು ಮೆ II ಹಾರ್ಲೆ ಎಂಬ ಕ್ರೈಸ್ತ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾರಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ಆಹಾರವಿಲ್ಲದೆ ಎಷ್ಟೋ ಸಲ ''ಲಂಗನೆ'' ಮಾಡಿರುತ್ತೇನೆ; ತಮ್ಮ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಪ್ರಿಯ ವಾದ ಅನುಕೂಲತೆಗಳು ಇರುವ ಕಾರಣ ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯ ಕೂರಿ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಅರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಸಂಬಂಧ ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರು ಪೂರ್ವಾಪರ ಯೋಚಿಸಿ, ಕೆಲವು ಷರತ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಯಾಗಿರಲು ಒಪ್ಪಿಗೆ ಕೊಟ್ಟಂತೆ. ನಾನು ಶೈವ ಧರ್ಮದ ತತ್ವ ಸಿದ್ಧಾಂತ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮೈ ಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ವೀರಶೈವರಿಂದ ಪೂಜಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ನೆಲೆಯಾಗಿರುತ್ತೇನೆ. *ಈ ಗ್ರಾಮದ ದಲಿತ ವರ್ಗದವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಾರ್ಥ, ಅಜ್ಞಾನ, ಮೂಡನಂಬಿಕೆ, ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ನನ್ನ ಬನದಲ್ಲಿ ಕೊಡುತ್ತಿರುವ ಸಂಬಂಧ ನನಗೆ ಕಳಂಕ ತರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಜೀವ ರಾಶಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ದಯೆ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಕ್ಷಾ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿರುತ್ತೇನೆ ಅಹಿಂಸಾ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಆರಾಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ ಹಿಂಸೆಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಳಿಯೂ ಇಷ್ಟವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ನೀನು ನನ್ನ ಸಹಚಾರಳಾಗಿದ್ದು ನನ್ನ ಎದುರಿನಲ್ಲೇ ಇರಬೇಕು ಈ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನಿನಗೆ ಯಾವುದೇ ವಿಧವಾದ ಹಕ್ಕು ಬಾಧ್ಯತೆಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ನಿನ್ನ ಇಚ್ಛೆ ಪ್ರಕಾರ ನಿತ್ಯದ ವಾರದ ಪೂಜೆ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಅನರ್ಹಳಾಗಿರುತ್ತಿ ಹರಿಜನ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮುಖಾಂತರ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ, ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನೆಡೆಯುವ ಬಂಡಿ ಹಬ್ಬದ ದಿನ ಮಾತ್ರ ಮೂಡ್ಲನಿಂದ ಪೂಜಿಸಿಕೊಂಡು ಅವರು ಕೊಡುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನೀನೆ ಅನುಭವಿಸು; ಮತ್ತು ನನ್ನ ಆಜ್ಞಾದಾರಕಳಾಗಿದ್ದು ,ಭಕ್ತ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಯಾವ ವಿಧವಾದ ಕಷ್ಟ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಕೊಡದೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ನಡೆದು ಕೊಳ್ಳಬೇಕು. * ನೀನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ನನಗೆ ಕಳಂಕ ತಪ್ಪಿದೆ ಒಳ್ಳೆಯದೆಯಾಯಿತು ಈ ದ್ವಾರದ ಮುಖಾಂತರ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಯಾವ ಮಾರಿಯೂ ನುಸಳದಂತೆ ಬೆಂಗಾವಲಾಗಿರು ಎಂದು ಹೇಳಿ ನೆಲಸಲು ಒಪ್ಪಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಪರಿಶಿಷ್ಟರು ಕೊಡುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ''ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ'' ಎಂಬ ರೂಡಿನಾಮದಿಂದ 'ಚೌಡಿಯು' ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರ ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಈಕೆಯ ಸಂಕೇತ ಹೊಳಪಾದ ಗುಂಡುಕಲ್ಲು, ಅರಿಶಿನ ಕುಂಕುಮ, ಲೇಪಿತ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ದ್ವಿಶೂಲ ದೇವಿಯವರು ದ್ವಾಮವ್ವ ಎಂಬ ಚೌಡಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಎದುರಿನಲ್ಲೇ ನೆಲೆ ಮಾಡಿದ ಸಂಬಂಧ ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ನೆಡೆದ ಸಂವಾದವು 'ಹಲಗೇಗೌಡರ' ಮಗ 'ಶಿವೇಗೌಡರ' ಸ್ವಪ್ನದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಆದೇಶಗಳು ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ನಡದಂತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ವಿಚಾರವನ್ನು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಭಕ್ತರಿಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಲ್ಲು ಚಪ್ಪಡಿಗಳಿಂದ ಮಂಟಪ ಇವುಗಳು ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನ ರೂಪಕಗಳು ಹಾಗೂ ಇರುವಿಕೆಗಳು. ==ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯ ಆಚರಣೆ== * 'ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯು' ನಮ್ಮ ಗ್ರಾಮದ ವಾಸ್ತು ಪ್ರದಾನವಾದ ಅಂದರೆ ಈಶಾನ್ಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಾಭಿ ಮುಖವಾಗಿ ನೆಲೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಶಕ್ತಿ, ಯೋಗ, ಕರಣ ಹಾಗೂ ಆರು ಭುಜ ಬಲಗಳು ಇರುವುದರಿಂದ ಅಧಿಕವಾಗಿ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿ ಕೊಂಡಿರುತ್ತಾಳೆ. ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ದೇವಿಯವರ ಅಭಿಷೇಕ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಜೀವನಾಧಾರವಾದ ನೀರಿನ ಕೆರೆ ಮೂರು ರಸ್ತೆಗಳು ಕೂಡುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಆಯಸ್ಸು ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಕೊಡುವ ವಿಶಾಲವಾದ 'ಅಶ್ವಥ' ಮರ ಇರುವುದು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ, ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಹೆಚ್ಚಿ ನ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ತುಂಬಾ ಪುರಾತನದ್ದಾಗಿದ್ದ 'ಅಶ್ವಥ' ಮರವು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಒತ್ತಡದಿಂದ ಬಿದ್ದು ಹೋದ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಹಾಲಿ ಬೆಳೆದಿರುವ ಮರವನ್ನು ಗ್ರಾಮದ ಮುಖಂಡರು, ದೇವಿಯ ಪರಮ ಭಕ್ತರೂ ಆಗಿದ್ದ 'ಲಿಂII ಬಿ ಯಳ್ಳಪ್ಪನವರು ಆಚಾರವೆಂಬ ಸಸಿಯನ್ನು ನೆಟ್ಟು ಭಕ್ತಿಯೆಂಬ ನೀರನ್ನೆರೆದು ಬೆಳಸಿ ಚಿರಋಣಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. * ಈ ಮರದ ಬುಡದ ಸುತ್ತಲೂ ಲಿಂIIಕುಂಟೇಗೌಡ ರುದ್ರಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರ ಹಾಗೂ ಲಿಂII ಆರ.ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರರು ಆದ ಶ್ರೀ ಹೆಚ್, ಎಸ್, ಶಿವಾನಂದ ಎಂಬ ಭಕ್ತನಿಗೆ ದೇವಿಯವರ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿ ಸುಂದರ ಹಾಗೂ ಸುಭದ್ರವಾದ ಅರಳೀ ಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿ ಇದ್ದನ್ನು ತ್ರಿವಿಧ ದಾಸೋಹಿಗಳು ನೆಡೆದಾಡುವ ದೇವರು ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಅರ್ಹರಾದ ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದಗಂಗಾ ಮಠಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಪರಮ ಪೂಜ್ಯ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶಿವಕುಮಾರ ಸ್ವಾಮಿಗಳವರ ಅಮೃತ ಹಸ್ತದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭೋತ್ಸವ ಮಾಡಿಸಿ ಗ್ರಾಮದ ಭಕ್ತ ಸಾಮೂಹಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಣೆಮಾಡಿ ಕೀರ್ತಿವಂತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದೆ ಭಕ್ತರು ಅರಳಿ ಮರದ ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಬೇವಿನ ಸಸಿಯನ್ನು ಬೆಳಸಿ ಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ನಾಗರ ಕಲ್ಲು ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿರುವುದರಿಂದ, ಗ್ರಾಮದ ಭಕ್ತ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯರ ಹಾಗೂ ಶೋಡಶಿಯರ ಮನಸ್ಸಿನ ಹಂಬಲ ಈಡೇರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಚೈತನ್ಯ ಮಾಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ; * ಇದೆ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಆರ್. ಸಿದ್ಧಪ್ಪ ಮತ್ತು ಅವರ ಪುತ್ರರುಗಳಿಗೆ ದೇವಿಯ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿ ಗ್ರಾಮದ ಹೃದಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ 'ಶ್ರೀ ಬಸವೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ' ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂಭಾಗದ ಪ್ರಭಾವಳಿಯ ಮೇಲೆ ಸುಂದರವಾದ ಬೃಹತ್ ಗಾತ್ರದ ಬಸವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿ ಅದಕ್ಕೆ ವಿಧಿ, ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕುಲ ಪುರೋಹಿತರಿಂದ ದೈವಕಳೆಯನ್ನು ತುಂಬಿ ಮುಂಗಾರು ಮಳೆಯ ಆಗಮನ ನೈರುತ್ಯ ಮೂಲೆಗೆ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಈ ಗ್ರಾಮದ ಸುಭಿಕ್ಷತೆಗೆ ನಾಂದಿಯಾಗುವಂತೆ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಂಬಂಧ ದಾನಿಗಳು ಹಾಗೂ ಭಕ್ತ ಮಹನೀಯರುಗಳು ಗ್ರಾಮದ ವೀರಶೈವ ಸಮಾಜವು ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. *ಈ ಎಲ್ಲ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪತ್ತುಗಳು ದೇವಿಯವರ ಸಮಾಚ್ಚಯದಲ್ಲಿ ಇರುವುದರಿಂದ ಈ ದೇವ ಬನವು ''ಪಾಪನಾಶಿನಿ'' ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಅರ್ಹವಾಗಿದೆ ಈ ರೀತಿ ಎಲ್ಲ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ನೆಲೆ ಯಾಗಿರುವ ಸಂಬಂಧ ಜನರು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಾರ್ಥವಾಗಿ ಹೊರಗಡೆ ಹೋಗುವಾಗ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮದ ಒಳಕ್ಕೆ ಬರುವಾಗ, ದೇವಿಯವರ ದೇವಾಲಯವಿರುವ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಚೈತನ್ಯವುಂಟಾಗಿ ಕೂಡಲೇ ಜಾಗೃತರಾಗಿ ಧೃಡ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಕೈ ಮುಗಿಯುತ್ತಾರೆ, ಇಲ್ಲವೇ ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ಕೈ ಇಟ್ಟು ಮನಸ್ಸಿನೊಳಗೆ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ವಂದಿಸಿ ಹೋಗುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಹೋದ ಕಾರ್ಯವು ನಿರ್ವಿಘ್ನವಾಗಿ ನೆರವೇರುವುದರಿಂದ ನಂಬಿಕೆಯು ದಿನೇ ದಿನೇ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಾ ಬಂದಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಅಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ದೇವಿಯ ಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡದೆ ಸನ್ನಿಧಿಯನ್ನು ದಾಟಿ ಹೂಡಾಗ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸಗಳು ನೆರವೆರದೇ ತೊಂದರೆಗಳು ಕಂಡು ಬಂದಾಗ ಇದ್ದ ಜಾಗದಿಂದಲೇ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಿಸಿ, ಹರಸಿಕೊಂಡಾಗ ತೊಂದರೆಗಳು ಕೂಡಲೆ ಬಗೆಹರಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ. * ಅನೇಕ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಸ್ವಂತ ಅನುಭವವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸಹಜವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ದುಷ್ಟ ಮಾರಿಗಳಿಂದ ಕಷ್ಟ, ತೊಂದರೆಗಳು ಒದಗಿ ಬಂದಾಗ ಮೊಸರನ್ನ ಅಥವಾ ಬೆಲ್ಲದ ಅನ್ನದ ತಳಿಗೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಿ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತೇನೆಂದಾ ಗಲಿ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಮುಖವಾಡಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಸುಂದರ ರೂಪದ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತೇನೆಂದಾಗಲಿ ಅವರವರ ನಂಬಿಕೆಯಂತೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಜ್ಯೋತಿ ಹಚ್ಚಿ ಹರಸಿಕೊಂಡಂತಹ ಭಕ್ತರ ಎಲ್ಲ ಕಷ್ಟ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರದ ಅಪ್ಪಣೆಯಾಗುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ; ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯು ದಿನೇ ದಿನೇ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಬಂದಿರುತ್ತದೆ, ಧನುರ್ಮಾಸದ ಪೂಜಾದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳು ಉಷಾ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕ ಮಡಿಯಿಂದ ದೇವಿಯ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಬಂದು ಪ್ರದಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿ ಸ್ವ ಹಸ್ತದಿಂದ ಇಚ್ಛಾಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮೀಸಲು ಪದ್ದತಿಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಪಂಚಾಮೃತ ತಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ 'ಈ ಕಾಯವನ್ನು ಹಣ್ಣು ಮಾಡಿ' ಅಂದರೆ ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ ಪರಿಮಳ ಪುಷ್ಪಗಳನೆಲ್ಲ ಅರ್ಪಿಸಿ, ನಂತರ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಶ್ವಥ ಮರಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿರುವ ನಾಗರಕಲ್ಲಿಗೆ ಹಾಲನ್ನೆರೆದು ಭಕ್ತಿ, ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೂ, ವನಿತೆಯರಿಗೂ ದೇವಿಯವರು ಬಹಳ ಬೇಗ ಒಲಿದು ಅವರ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನೆಲ್ಲ ನೆರೆವೆರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಂಬಂಧ ವಾರದ ದಿನಗಳ ಸಂದ್ಯಾ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯವರನ್ನು ತಾವೇ ಸ್ವತಃ ಪೂಜಿಸಿ ತೃಪ್ತಿ ಪಡುತ್ತಿರುವ ಪದ್ದತಿಯು ತುಂಬಾ ಸುದ್ದಿಯಾಗುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. * ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರು ದೂರದೃಷ್ಟಿ ಹಾಗೂ ತುಂಬಾ ತೀಕ್ಷ್ಣ ಸ್ವಭಾವದ ಸಾಕಾರ ತಾಯಿಯಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ತನ್ನ ಭಕ್ತರು ಹೊರಗಡೆ ಯಾವ ಊರಿನಲ್ಲಿರಲಿ ಅವರುಗಳಿಗೆ ತೊಂದರೆಗಳು ಎದುರಾದಾಗ ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದಲೇ ಹರಕೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಾಗ ಅವರ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಪರಿಹಾರದ ಕೃಪೆಯಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಈ ಭಕ್ತರು ಅಷ್ಟೈಶ್ವರ್ಯವಂತರಾಗಿ ಪ್ರಭಾವ ಶಾಲಿಗಳಾಗಿ ಬಾಳುತ್ತ ಇದ್ದಾರೆಂಬುದನ್ನು ಕೆಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಆಸಕ್ತಿವುಳ್ಳವನಾಗಿರುತ್ತೇನೆ. ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ ಆರಾಧಕರಿಗೆ ''ವೀರಶೈವ'' ಧರ್ಮದ ತತ್ವ, ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಆದರ್ಶಗಳ ಅರಿವಾಗ ತೊಡಗಿದ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ದೇವಿಯವರ ಅಪ್ಪಣೆಯಾದಂತೆ ಅಜ್ಞಾನ, ಮೂಢತನದಿಂದ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಖಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಪರಿಶಿಷ್ಟರು ಮಾತ್ರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಲಿಯನ್ನು ಈ ಬನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾರ್ಥ ಹಾಗೂ ಮೂಡ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಕೊಡುತ್ತಾ ಬಂದಿರುತ್ತಾರೆ. * ಇದನ್ನು ಸಹಚರಳಾದ ''ದ್ವ್ಯಾಮವ್ವ/ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ'' ಎಂಬ ಚೌಡಿಯು ಆರ್ಫಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ನೆಲೆಸಿರುತ್ತಾಳೆ. ವೀರಶೈವರಲ್ಲಿ ''ಅಹಿಂಸಾ'' ಧರ್ಮದ ಜಾಗೃತಿಯಾದ ನಂತರ ತಮ್ಮ ತೊಂದರೆ ಕಷ್ಟಗಳು ನಿವಾರಣೆಯಾದ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹರಿಸಿ ಕೊಂಡಿದ್ದಂತೆ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಕಣ್ಮಣಿಗಳು, ತಾಮ್ರದ ಬಿಂದಿಗೆ, ಕಂಚಿನ ದೀಪದ ಕಂಬಗಳು, ಬೆಳ್ಳಿಯ ಮುಖವಾಡಗಳು, ಸೀರೆ, ತಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಿ ಸೇವೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವುದು ಪ್ರಶಂಸನೀಯ. ಬೆಳ್ಳಿಯ ಕಣ್ಮಣಿಗಳು ಅಗತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿ ಚಿನ್ನ-ಬೆಳ್ಳಿ ಅಂಗಡಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಅವುಗಳ ತೂಕಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಗೆ ಸಧಾ ಧರಿಸುವ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಮುಖವಾಡಗಳನ್ನು ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ತಂದು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. ==ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು== *ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮನವರ ಪುಂಮಿಲನ ದ್ವೈವಾರ್ಷಿಕ ಮಹಾ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಮಂದಿರದ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದು ದೂಳುಹೊಡೆದು; ಗುಡಿಸಿ ನಂತರ ನೆಲವನ್ನು ತೊಳೆದು ಸ್ವಚಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು, ಗೋಡೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಸುಣ್ಣ-ಬಣ್ಣ ಬಳಿದು ರಂಗುಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು ಹಬ್ಬದ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ಅಂದರೆ ಗುರುವಾರ ಸಂಜೆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ದೇವ ಮಂದಿರದಿಂದ ನದಿಯ ದಡದವರೆಗೆ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ಗುಡಿಸಿ, ನೀರುಹಾಕಿ, ದೂಳು ಏಳದಂತೆ ತಂಪು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರಕ್ಕೆ ಹಸಿರು ಚಪ್ಪರ ಹಾಕಿ ತಳಿರು ತೋರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗು ತ್ತದೆ; ದೇವಿಯವರನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಪೂಜಾರಿಯು ಬುಧವಾರದ ಸಂಜೆಯಿಂದಲೇ ಉಪವಾಸದಿಂದ ಇರಬೇಕು. ಫಲಾಹಾರ ಮಾತ್ರ ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಕಾರಣ ಗುರುವಾರ ರಾತ್ರಿ ೨ ಘಂಟೆಯಿಂದ ಶುಕ್ರವಾರ ಮದ್ಯಾಹ್ನ 3 ಘಂಟೆಯವರೆಗೆ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಒಳಗಡೆ ಪೂಜಾಮಗ್ನರಾಗಿರುವುದ ರಿಂದ ಸನ್ನಿಧಿಯಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಬರುವಂತಿಲ್ಲ. ಜಲ-ಮಲ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರ ಬೇಕಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಕ್ರಮ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಜಲ ಬಾದಿಯಾದರೂ ಸೂತಕವಾಗುತ್ತದೆ. *ಆಗ ಪುನಃ ಸ್ನಾನ, ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ಮಂದಿರ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿರುವ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಕನಿಷ್ಟ ೧೮ ಘಂಟೆ; ಇವುಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ದುರಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಪೂಜಾರಿಯ ನಿಯಮಗಳು. ಅಮ್ಮನವರ ದೈವಾರ್ಷಿಕ ಪೂಜೆ ಬರುವ ಶುಕ್ರವಾರದ ಹಿಂದಿನ ರಾತ್ರಿ ೩ ಘಂಟೆ ವೇಳೆಗೆ ದೇವಿಯವರನ್ನು ಕುಂಭ ಸಮೇತ ಕವಚದಲ್ಲಿರಿಸಿ ಪುರೋಹಿತರು ಹಾಗೂ ಭಕ್ತರ ಸಮೇತ ಹೇಮಾವತಿ ನಡಿಗೆ ಬಿಜಯಂಗೈದು ನದಿಯ ಆಳದಿಂದ ಮರಳನ್ನು ತೆಗೆದು ದಡದ ಮೇಲೆ ಗದ್ದಿಗೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಕುಂಭಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ದೈವ ಜಲವನ್ನು ತುಂಬಿಸಿ ಮರಳಿನ ಗದ್ದಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ''ನವರನ್ನು ಒಂದು ಕುಂಭಕ್ಕೆ ಕಳಾಹ್ವಾನ ಮಾಡಿ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಪೂಜಿಸಿ ಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. * ದೈವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಈ ಕುಂಭಕ್ಕೆ ಕರ್ಪೂರದ ಆರತಿ ಮಾಡಿ, ಕವಚದ ಒಳಕ್ಕೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದು. ನಂತರ ಇನ್ನೊಂದು ಕುಂಭಕ್ಕೆ ಗುರುಗಳವರಿಂದ ಉಪದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವಜಲವೆಂದು ಸಂಕಲ್ಪಮಾಡಿ ಕ್ರಮವಾದ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಅದನ್ನು ಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಒಳಗಡೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಪೂಜಾರಿ ಯ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಅದೃಶ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವಿಯವರನ್ನು ನಡೆ ಮಡಿಯ ಮೇಲೆ ನಿಶಬ್ದತೆಯಿಂದ ಮೂಲ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕರೆತಂದು ಪುನರ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಲಾಗುವುದು. ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರತಿ 2 ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾ ಬರಲಾಗಿದೆ. ಈ ದ್ವೈವಾರ್ಷಿಕ ಪುಂಮಿಲನ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯ ಕ್ರಮದ ದಿನಕ್ಕೆ ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರಾಗಿದ್ದು ಹೊರಗಡೆ ಯಾವ ಭಾಗದಲ್ಲೆ ಇರಲಿ ಆದಿನ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಬಂದು; ಶುದ್ಧ ಮಡಿ ಹಾಗೂ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ ನವರನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿ ತೀರ್ಥ, ಪ್ರಸಾದ ಹಾಗೂ ದೋಷ ಪರಿಹಾರ ಸಂಕೇತವಾದ ಚಿಗಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಸಾದ ಮಯವಾಗಿ ಪಡೆದು, ದೇವಿಯವರ ಕೃಪಾಶೀರ್ವಾದಕ್ಕೆ ಅರ್ಹರಾಗುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. * ಇದೆ ದಿನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಹಬ್ಬವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸಿ ಸುಖ, ಸಂತೋಷಗಳನ್ನು ಹಂಚಿ ಕೊಳ್ಳುತಿರುವುದು ಜೀವಂತ ನಿದರ್ಶನಗಳಾಗಿವೆ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮನವರು ನೆಲೆಯಾಗೀರುವ ಈ ಕೇರಿಯಲ್ಲಿ 'ವೀರಶೈವ' ರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ನಿಷ್ಠರಲ್ಲದ ಬೇರೆ ಧರ್ಮ ದವರು ನೆಲೆ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಾಣದೆ ಇರುವುದು; ದೇವಿಯ ಆಚಾರ, ಪರಿಶುದ್ಧತೆ, ಅಹಿಂಸಾ ತತ್ವದ ಆರಾದಕರೆಂದು ನಂಬಬುಹುದಾಗಿದೆ. ದ್ವೈವಾರ್ಷಿಕ ಮಹಾ ಪೋಜಾದಿನ ''ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು'' ಸರ್ವಭಕ್ತರ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಮಂದಿರದ ಗರ್ಭಾಂಕಣ ಗದ್ದುಗೆಯಮೇಲೆ ಛಾಯಾ ರೂಪ ದಿಂದಿದ್ದು ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರ ಮುಖ ದರ್ಶನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ; ಕನ್ಯಾಮಣಿ ಹಾಗೂ ಅತ್ಯಂತ ಸೌಂದರ್ಯವತಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಒಂಟಿಯಾಗಿ ವರ್ಷವಿಡೀ ಹೊರಗಡೆ ಇರಲು ಆತಂಕ, ಸಂಕೋಚದಿಂದ ಇಷ್ಟಪಡದೆ, ಈ ದಿನ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಬಂದ ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರ ದರ್ಶನವಾದ ನಂತರ ಮಹಾ ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ; ಗರ್ಭಾಂಕಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ನೆಲಮಾಳಿಗೆಯ ಗುಪ್ತ ಕೋಣೆಯ ಪ್ರಾಂಗಣದ ಗದ್ದುಗೆಯ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ರಕ್ಷಾಕವಚ(ಪೆಟ್ಟಿಗೆ) ಸಮೇತ ಆಸೀನರಾಗುತ್ತಾರೆ. * ಮತ್ತೆ ತಮಗೆ ಸರ್ವಾಲಂಕಾರದ ವ್ಯಾಮೋಹ ಉಂಟಾದಾಗ ಹೊರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಸ್ತ್ರೀ ಸಹಜ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸರ್ವಾಭರಣ ಸುಂದರಿಯಾಗಿ ಕುಳಿತು ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ ಕಾರಣ ಇಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದರೆ ಮುಜುಗರ ಉಂಟಾಗಿ ಅವರ ಸಂತೋಷಕ್ಕೆ ಅಡಚಣೆ ಯಾಗಬಾರದೆಂದು ಪದೇ ಪದೇ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆಯದೆ ವಾರಕ್ಕೊಂದು ಸಲ ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಮಾಡುವ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಬಾಗಿಲಿನಿಂದಲೇ ಸ್ವೀಕಾರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಜನಜನಿತವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಸರ್ವಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ'' ದೇವಿಯ ವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನಂಬಿ ಕಷ್ಟ, ತೊಂದರೆಗಳ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿ ಹರಕೆ ಹೊತ್ತು ಪೂಜಿಸಿದ ಆಸ್ತಿಕರಿಗೆಲ್ಲ ಕಳ್ಳತನವಾಗಿಹೋಗಿದ್ದ ವಸ್ತುಗಳು ಪುನಃ ಸಿಕ್ಕಿರುವುದು. * ಕಾಣೆಯಾಗಿದ್ದ ಜಾನುವಾರುಗಳು ಪುನಃ ಮನೆಗೆ ಬಂದಿರುವುದು ಅರ್ಹ ಯುವಕ-ಯುವತಿಯರಿಗೆ ವಿವಾಹ ಸಂಬಂಧ ಕೂಡಿಬಂದಿರುವುದು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಬಗೆ ಹರಿದಿರುವುದು. ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ, ಸುಭಿಕ್ಷತೆ ನೆಲೆಸಿರುವುದು ಹೀಗೆ ಹತ್ತು ಹಲವಾರು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಿ ಕೃಪೆಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಂಬಂಧ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಾ ಇದ್ದು, ಬಂದಿರುವ ಅನೇಕ ಹರಕೆ ವಸ್ತುಗಳು ''ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರನ್ನು'' ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿದೆ. ದ್ವೈವಾರ್ಷಿಕ ಪುಂಮಿಲನ ಮಹಾಪೂಜೆಗೆ ದಿನ ನಿಗದಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಹಿಂದಿನ ಸೋಮವಾರ ಅಂದರೆ ೫ ದಿನ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಈ ಪೂಜಾಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ನೇಮಕ ಗೊಂಡಿರುವ ೫ ಜನ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಸ್ನಾನ, ಪೂಜೆ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ಶುದ್ದ ಮಡಿಯಿಂದ ಬಾಳೆತೋಟಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಪರಿಪಕ್ವವಾದ ೧೨ ಗೊನೆಗಳನ್ನು ಕಡಿದು ತೊಳೆದು ಶುದ್ದಗೊಳಿಸಿದ ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿ ಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿಸಿ ತಂದು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹಗೇವಿಗೆ ಇಡಲಾಗುವುದು; *ಈ ಅವಧಿ ಮದ್ಯೆ ಯಾವ ದೈಹಿಕ ವಿಸರ್ಜನೆ, ದುಶ್ಚಟ ಸೇವನೆ ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ ಒಂದು ವೇಳೆ ಅಚಾತುರ್ಯ ನಡೆದು ಹೋದರೆ ಬಾಳೆಗೊನೆಗಳು ಹಣ್ಣಾಗದೇ ಹೋಗಿರುವುದು ಈ ಹಿಂದೆ ಹಿರಿಯರು ಅನುಭವಿಸಿರುವ ಕಹಿ ಅನುಭವವಾಗಿ ಪೂಜೆಯನ್ನೇ ಮುಂದೂಡಿದ ನಿದರ್ಶನಗಳಿವೆ; ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ, ಪರಿಮಳ ದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ತರುವಾಗಲೂ ಇದೇ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಿರುವುದರಿಂದ ದೇವಿಯವರ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಸರ್ವರಿಗೂ ಮಂಗಳಕರವಾಗುವುದೆಂದು ನಂಬಿ ನಡೆಯೋಣ ಎಂಬುದಾಗಿ ಇಂದಿನ ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ==ನಂಬಿಕೆಗಳು== *ಇದೆ ಗ್ರಾಮದ ನಂಜೇಗೌಡರ 'ಲಿಂII ಬಸಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರ ಶ್ರೀ. ನಾಗರಾಜಪ್ಪ ಇವರ ಪುತ್ರಿ ಶ್ರೀಮತಿ. ರೂಪ ಎಂಬ ಕನ್ಯಾಮಣಿಗೆ ಒದಗಿ ಬಂದಿದ್ದ ತೊಂದರೆಯೂ 'ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ' ಕೃಪೆಯಿಂದ ನಿವಾರಣೆಯಾಗಿ ಆಕೆಗೆ ಉತ್ತಮ ದಾಂಪತ್ಯ ಜೀವನ, ಸೇವಾಭಾಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸುಖ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿದ್ದಕ್ಕೆ ಹರಕೆಯ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಒಂದು ಜೊತೆ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಕಂಚಿನ ದೀಪದ ಕಂಭಗಳನ್ನು ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ ದೇವಿಯ ಆನುಗ್ರಹದಿಂದ ಸುಖ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಬಾಳುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ; ಹಾಗೂ ದೇವಮಂದಿರಕ್ಕೆ ನೆನಪಿನ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಜನೋಪೋಯೋಗಿ ಕೆಲಸವನು ಮಾಡಿ ಸುವ ಇಚ್ಛೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾಳೆ. *ಇದೆ ಗ್ರಾಮದ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ದಾನಿ ಲಿಂII ಸಿದ್ಧವೀರಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರಿ ಶ್ರೀ .ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರಿ 'ಶ್ರೀಮತಿ ''ಶಶಿಕಲಾ''ಎಂಬ ಕನ್ಯಾಮಣಿಗೆ ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ ಕೃಪೆಯಿಂದ ತನ್ನ ತೊಂದರೆ ಪರಿವಾರವಾದ್ದರಿಂದ ಹರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅಭಿಷೇಕಕ್ಕೆ ಬಳಸುವ ಒಂದು ತಾಮ್ರದ ಬಿಂದಿಗೆ ಯನ್ನು ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ ನೆಮ್ಮದಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಇದೇ ಗ್ರಾಮದ ನಂಜೇಗೌಡರ ಲಿಂIIಬಸಪ್ಪ ಇವರ ಪೌತ್ರ ಲಿಂII ಚನ್ನವೀರಪ್ಪ ಮತ್ತು ಗೌರಮ್ಮ ಇವರ ವರ ಪುತ್ರ ಕೊಡುಗೆ ದಾನಿ ಕೋಟಿವೀರ ಶ್ರೀ. ಹೆಚ್. ಎಸ್. ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಉ ಮೂರ್ತಿ ಎಂಬುವವರು ''ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯನ್ನು'' ಧೃಡವಾಗಿ ನಂಬಿ ಪರಮ ಭಕ್ತರಾಗಿರುವ ಸಂಬಂಧ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಯಶಸನ್ನು ಕಂಡು ವಿದ್ಯುತ್ ಕೆಲಸಗಳ ಗುತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿ, ಈಗ ಇದೆ ಇಲಾಖೆಯ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಸಲಕರಣೆಗಳ ಅಂಗಡಿ ''ಶ್ರೀ ಶಿಸಸಾಯಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್''; ದಾಸರಹಳ್ಳಿ -ಬೆಂಗಳೂರು ಎಂಬ ಬೃಹತ್ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. * ಈ ಎಲ್ಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಚೈತನ್ಯ ಹಾಗೂ ಕೃಪೆಯಾಗಿದ್ದು 'ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರು'' ಎಂಬುದಾಗಿ ತಮ್ಮ ಭಕ್ತಿಯ ವಾಣಿಯಿಂದ ಸ್ಮರಿಸಿ ತಮ್ಮ ಭಕ್ತಿಯ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ 'ಒಂದು ಕೆಜಿ ತೂಕದ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಸ್ವಚ್ಛ, ಸುಂದರ ಮುಖವಾಡಗಳನ್ನು ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ಪುರೋಜೀತರಿಂದ ಅಭಿಷೇಕ, ಹೋಮ ಸಂಪ್ರದಯಾಯಕ ಪೂಜೆ ಮುಂತಾದ ಪುಣ್ಯವದನ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ ವಿಧಿ, ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ದೈವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಗೆ ಧಾರಣೆ ಮಾಡಿ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ವೈವಸ್ಥೆಯಿಂದ ದೇವಿಯವರ ತೇಜಸ್ಸು ಹಾಗೂ ಸುಂದರವಾದ ಮುಖದರ್ಶ ನ ಭಾಗ್ಯ ಭಕ್ತರಿಗೆ ದೊರೆಯುವಂತೆ ರೂಪಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. * ಇದೇ ಶುಭದಿನದಂದು ತಾ.೨೨-೦೫-೨೦೦೯, ಶುಕ್ರವಾರ ತೇಜೂರು ಸಿದ್ಧರಾಮೇಶ್ವರ ಮಠದ ಶ್ರೀ ಕಲ್ಯಾಣ ಸ್ವಾಮಿಗಳವರ ದಿವ್ಯ ಪಾದ ಪೂಜೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿ, ಈ ಸಂಬಂಧ ಎಲ್ಲ ಭಕ್ತಮಂಡಳಿ ಯವರಿಗೆ ಪ್ರಸಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರ ಹಾಗೂ ಗುರು ಹಿರಿಯರ ಶುಭ ಹಾರೈಕೆಗೆ ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇದೆ ದಾನಿಯು ದೇವ ಮಂದಿರವನ್ನು ವಿಶಾಲವಾಗಿ, ಸುಂದರವಾಗಿ ಹೊಸದಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ''ಮೂರು ಲಕ್ಷ'' ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ದಾನವಾಗಿ ಕೊಡಲು ಭರವಸೆ ಕೊಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ, ಕಾರಣ ಈ ಭಕ್ತನು ಧಾನಶೂರ ಹಾಗೂ ಗ್ರಾಮದ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಪುತ್ರ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತಾರೆ; ವೀರಶೈವ ಸಮಾಜವು ಇವರಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿರುತ್ತದೆ; ಇಂತಹ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ದಿನೇ ದಿನೇ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವ ಕಾರಣ ಭಕ್ತಿಯ ಕಾಣಿಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ದೇವರ ಹುಂಡಿಯನ್ನು ಸೇರುವ ಮುನ್ಸೋಚನೆ ಗಳು ಕಂಡು ಬಂದಿರುತ್ತದೆ. *ಈ ಗ್ರಾಮದ ಹರಿಜನ ಬಾಂದವರು ಸಹ ''ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರನ್ನು'' ಭಕ್ತಿ, ನಂಬಿಕೆಗಳಿಂದ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರೂ ಸಹ ತಮ್ಮ ಕಷ್ಟ ನಿವಾರಣೆಗಾಗಿ ಹರಕೆಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತಂತೆ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬಣ್ಣ ಹೊಡೆಸುವುದು. ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ, ಕರ್ಪೂರ ಕೊಟ್ಟು ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸುವ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ''ಶ್ರೀ ಉಡಿಶೀಲಮ್ಮ'' ಅರ್ಧಾತ್ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯವರು ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಲು ಮೂಲ ಕಾರಣರಾದ ''ಶ್ರೀ ಹಲಗೇಗೌಡರ'' ಸಂತತಿಯವರಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಮಕ್ಕಳೇ ಪಾಳೇಪಟ್ಟಿನ ಸರದಿಯಂತೆ ಪೂಜಾ, ವಿಧಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಹಕ್ಕುದಾರ ರಾಗಿರುತ್ತಾರೆಂಬುದು ಸಾಗಿಬಂದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ; ಇದೆ ಪದ್ದತಿಯಂತೆ ಹತ್ತಾರು ತಲೆಮಾರಿನವರು ಆದಮೇಲೆ ಈಗಿನ ಹಿಂದೆ ಐದನೇ ತಲೆ ಮಾರಿನ ವಂಶಸ್ಥರಾದ ''ಶ್ರೀ ನಿಂಗೇಗೌಡರ'' ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪೂಜಾರಿಕೆ ಪದ್ಧತಿಯು ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. * ಅಂದರೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಎಲ್ಲ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಪೂಜೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಬರುತ್ತದೆ. ನಿಂಗೇಗೌಡರಿಗೆ ಮೂರು ಜನ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳುಗಳು ಇರುತ್ತಾರೆ ಕ್ರಮವಾಗಿ 'ಶ್ರೀ ಈರೇಗೌಡ, ಸಿದ್ದೇಗೌಡ ಮತ್ತು ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿಗೌಡ ಎಲ್ಲರೂ ಅನ್ಯೋನ್ಯವಾಗಿ ಬಾಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ನಿಂಗೇಗೌಡರು ಮೊದಲು ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮದುವೆ ವಗೈರೆ ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ.' ಆದರೆ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಕೆಲವೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಧಿ ವಶರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಸಂಸಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯೂ 'ಈರೇಗೌಡರ' ಮೇಲೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಇವರು ಸ್ವಲ್ಪ ಜಡ ಸ್ವಭಾವದವರು ಎಲ್ಲ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಎರಡನೇ ಸಿದ್ದೇಗೌಡರು ನಿಭಾಯಿಸಿ ಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ ಆದರೆ ಮೂರನೇ 'ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿಗೌಡ' ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಆಸಕ್ತರಾಗಿದ್ದು ಹೊರ ಸಂಚಾರ ಸ್ವಭಾವ ಉಳ್ಳವರು ಮನೆ ಕೆಲಸಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. * ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಸಹೋದರರ ಮದ್ಯೆ ಮನಸ್ಥಾಪಗಳು ಹುಟ್ಟಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಕಾರಣ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ವಿಭಾಗ ಮಾಡಿ ಕೊಳ್ಳುವ ವಿರ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬರುತ್ತಾರೆ. ನಿಂಗೇಗೌಡರ ಅನುಭವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸ್ವಂತ ಆಸ್ತಿ ಹಾಗೂ ದೇವರ ಕೊಡುಗೆ ಜಮೀನುಗಳನ್ನು ಸಮನಾಗಿ ಮೂರು ಭಾಗಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ 'ಸಿದ್ಧೇಗೌಡರು'' ಮಾತ್ರ ಒಂದು ಭಾಗದ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡು, ತಮ್ಮ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಬೇರೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಒಂದು ವರ್ಷ ಕಾಲ ದೇವರ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಒಂದನೇ ಈರೇಗೌಡ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಎರಡು ಭಾಗ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಎರಡು ವರ್ಷ ದೇವರ ಪೂಜೆ ಮಾಡಲು ಜವಬ್ದಾರರಾಗುತ್ತಾರೆ; *ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿಯವರು ಅವಿವಾಹಿತರು ಹಾಗೂ ದೈವ ಭಕ್ತಿ ಉಳ್ಳವರು ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಶ್ರದ್ದಾ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಗ್ರಾಮದೇವಟೆಯವರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಬಂಧ ದೈವ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ ಕೆಲವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ದರ್ಶನ ಮಾಡುವ ಹಂಬಲವುಂಟಾಗಿ ಒಂದು ಶುಭದಿನ ದಂದು; ಅಣ್ಣನವರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆದು ಪಡುವಣ ದಿಕ್ಕಿನತ್ತ ಕಾಲುನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಾರೆ. ದಾರಿ ಮಧ್ಯೆ ಕೆಲವು ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವ ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ನಿತ್ಯದ ಕಾಯಕಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾದದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಹಳೇಬೀಡು, ಬೇಲೂರು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಚಿಕ್ಕಮಗ ಳೂರಿಗೆ ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆಯಾಸ ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಇಲ್ಲಿನ ಪುರಜನರ ಸಹಕಾರದಿಂದ ಆರು ಮೈಲಿ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ''ಶ್ರೀ ನಿರ್ಮಾಣಸ್ವಾಮಿ'' ಮಠ ಇರುವುದನ್ನು ತಿಳಿದು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. * ಮುಸ್ಸಂಜೆ ವೇಳೆಗೆ ಮಠಕ್ಕೆ ಬಂದು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ, ಶ್ರೀ ಮಠದ ಗುರುಗಳನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ನಂತರ ಶಿವ ಪೂಜೆ ಪ್ರಸಾದವಾದ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮರುದಿನ ಮುಂಜಾನೆ ಎದ್ದು ಶ್ರೀಗಳವರ ಸಲಹೆಯಂತೆ ಸ್ನಾನ, ಪೂಜಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಡಿ ಕೊಡಲೇ ತಮ್ಮ ಸ್ನಾನ ಪೂಜೆ ಮುಗಿಸಿ ಪ್ರಸಾದದ ಸಿದ್ಧತೆಗೆ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ; ಗುರುಗಳವರ ಸ್ನಾನ, ಪೂಜೆ ಮುಗಿಯುವುದರೊರಳಗೆ ಪ್ರಸಾದ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ ಮೊದಲು ಗುರುಗಳಿಗೆ ಲಿಂಗಾರ್ಪಿತವಾದಾನಂತರ ತಾವು ಪ್ರಸಾದ ತೆಗೆ ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಈ ದಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದ ಗುರುಗಳವರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಾರಣ ಮಠದ ಶಿಷ್ಯನಾಗಿ ಕೆಲವುದಿನ ಸೇವೆ ಮಾಡಿ ಕೊಂಡಿರಲು ಆದೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ. * ಇಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ, ಪ್ರಕೃತಿ, ಸೌಂದರ್ಯ, ಗುರುಗಳ ಶಿವಪೂಜಾವಿಧಾನ ಶಿಷ್ಯನನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿತನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ; ಈತನ ಸೇವೆಯನ್ನು ಗುರುಗಳು ಬಹಳ ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದರು, ಇಲ್ಲಿದ್ದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಪಂಚಪೀಠಗಳೊಲ್ಲೊಂದಾದ 'ಶ್ರೀ ರಂಭಾಪುರಿ' ಮಠವನ್ನು ದರ್ಶ ನ ಮಾಡಿ ಬರಬೇಕೆಂದು ಆಕಾಂಕ್ಷೆಯಾಗುತ್ತದೆ; ಗುರುಗಳವರಿಂದ ದಾರಿಯನ್ನು ತಿಳಿದು ಅಪ್ಪಣೆಪಡೆದು ಒಂದು ಶುಭ ದಿನ ಉದಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೊರಟು; ಇಲ್ಲಿಗೆ ೩೫ ಮೈಲಿ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬಾಳೆಹೊನ್ನೂರನ್ನು ಅಪರಾನ ೩ ಘಂಟೆಗೆ ತಲುಪಿ ಗುರುಗಳವಾರ ದರ್ಶನ ಪಡೆದು ಪ್ರಸಾದ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಆಯಾಸ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲವು ದಿನ ಅಲ್ಲಿದ್ದು ''ವೀರಶೈವ'' ಧರ್ಮದ ತತ್ವ, ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಶಿವಪೂಜಾ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಪುನಃ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರತು 'ಶ್ರೀ ನಿರ್ವಾಣ'ಸ್ವಾಮಿ ಮಠಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿ ಶಿಷ್ಯನಾಗಿ ತಮ್ಮ ಇಳಿವಯಸ್ಸಿನವರಿಗೂ ಸೇವೆ ಮಾಡಿ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪ್ರೇರಣೆಯಂತೆ ''ವಿರಕ್ತಾಶ್ರಮ'' ಧರ್ಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಬಂದು ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತಾಯ್ನಾಡಿಗೆ ವಾಪಸ್ಸು ಬರುತ್ತಾರೆ. ==ಗೌಡರ ಲಿಂಗೈಕ್ಯತೆ== * ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಹಿರಿಯ ಅಣ್ಣನವರಾದ ಈರೇಗೌಡರ ಜೊತೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಮನೆಯಲ್ಲಿ 'ಶ್ರೀ ನೀರ್ವಾಣ' ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಗದ್ದುಗೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಮಠದಿಂದ ತಂದಿದ್ದ ನೀರ್ವಾಣ ಸ್ವ್ವಾಮಿ ಹೆಸರಿನ 'ಲಿಂಗವನ್ನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿ ನಿತ್ಯವೂ ಧೃಡ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ವಾರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ 'ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯನ್ನು' ಪೂಜಿಸುತ್ತಾ ''ವೈರಾಗಿಯಾಗಿ'' ಜೀವನವನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಿದ್ದಾಗ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಮುಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗದ ಅಂತಿಮ ಗೀತೆಯನ್ನು ಹಾಡಿ 'ಲಿಂಗೈಕ್ಯರಾಗುತ್ತಾರೆ'; ನಂತರ ಇವರ ಅಂತಿಮ ವಿಧಿ ವಿಧಾನ ಗಳೆಲ್ಲಾ 'ಈರೇಗೌಡರೆ' ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಕಾರಣ ಎರಡು ಭಾಗದ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ದೇವರ ಪೂಜೆಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗುತ್ತಾರೆ. *ಈ ಸಂಬಂಧ ''ಈರೇಗೌಡರ'' ಮನೆಯಲ್ಲಿ 'ಶ್ರೀ ನೀರ್ವಾಣ'ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಮೂರ್ತಿ ಇದ್ದದ್ದು ಸತ್ಯ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯನ್ನು ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ಮಾಡಲು ಕಾರಣರಾಗಿದ್ದ 'ಹಲಗೇಗೌಡರ' ಹಕ್ಕು ಭದ್ಯತೆಗೆ ಸೇರಿದ ದೇವರ ಕೊಡುಗೆ ಜಾಮೀನು ಸರೈನಂ: ೨೩/೬ ಅಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟೂ ೧-೧೬ ಎಕರೆ ಋಷ್ಕಿ ಇದರ ಪೈಕಿ ಪೂರ್ವ ಭಾಗಕ್ಕೆ ೧೬ ಗುಂಟೆಯನ್ನು ದೇವರ ಬನಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯ್ದಿರಿಸಲಾಯಿತು. ಉಳಿದ ೧-೦೦ ಎಕರೆಯನ್ನು ಇವರ ವಂಶಸ್ತರು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿ ತಮ್ಮ ಮೂರು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ತಲಾ ೧೩ ರವರೆ ಗುಂಟೆಯಂತೆ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಿದರು. ಈರೇಗೌಡರಿಗೆ ೨ ಭಾಗದ ಒಟ್ಟೂ ೨೭ ಗುಂಟೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. *ಈಗ ಅವರ ಪೀಳಿಗೆಯವರಾಗಿರುವ ಹೆಚ್ ಎಸ್.ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಬಿನ್ ಸಿದ್ದವೀರಪ್ಪ ಇವರಿಗೆ ೭ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೬ ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ದೇವರ ಪೂಜೆ ಹೆಚ್ ಎಸ್. ಚಂದ್ರಪ್ಪ ಬಿನ್ ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಉ. ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿ ಇವರಿಗೆ ೭ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೬ ತಿಂಗಳ ದೇವರ ಪೂಜೆ; ಹೆಚ್ ಎಸ್. ಬಸವರಾಜಪ್ಪ ಉ ರಾಜ ಇವರಿಗೆ ೬ ವರೆ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೬ ತಿಂಗಳ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ ವಿ ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಬಿನ್ ವೀರಣ್ಣ ಇವರ ಮಗ 'ಅಣ್ಣಪ್ಪ'ನಿಗೆ ೬ ವರೆ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೬ ತಿಂಗಳ ದೇವರ ಪೂಜೆ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸಹೋದರರ ಮದ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಒಳ ಒಪ್ಪಂದದಂತೆ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. *ಎರಡನೇ ಸಹೋದರರಾದ 'ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದೇಗೌಡರ' ಪೀಳಿಗೆಯ ಶ್ರೀ ಹೆಚ್ ವಿ. ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಪ್ಪ ಉ ಸ್ವಾಮಿ ಇವರಿಗೆ ೩ವರೆ ಜಮೀನು ೩ ತಿಂಗಳು ದೇವರ ಪೂಜೆ ಹೆಚ್ ಬಿ. ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಉ ಉದ್ದಾರಣ್ಣ ಬಿನ್ ಸಿದ್ದವೀರಪ್ಪ ಇವರಿಗೆ ೩ ವರೆ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೩ತಿಂಗಳು ದೇವರ ಪೂಜೆ; ಬಿ. ಬಸಪ್ಪ a/ss ಸಿದ್ದಲಿಂಗಪ್ಪ ಇವರಿಗೆ ೩ ಗುಂಟೆ ಜಮೀನು ೩ ತಿಂಗಳ ದೇವರ ಸೇವೆ; ಈ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಹಾಲಿ ೮ ಕುಟುಂಬದವರು ದೇವರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಚ್ಯುತಿಯಾಗ ದಂತೆ; ತಮ್ಮ ವಂಶ ಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ನೆಡೆಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿರುವಂತೆ ಇಂದಿನ ದಿನಗಳವರೆಗೂ ಸಾರೋದ್ದಾರವಾಗಿ ನೆರವೇರುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ==ಬರಗಾಲ ಸಂದರ್ಭ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಗಳ ಜಗಳ== *ಕೋಸಲ ದೇಶವೆಂಬುದು ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಆಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ಗಡಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಂಗಾಡು ಪ್ರದೇಶ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಯಾವಾಗಲೂ ಬರಗಾಲಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಜನಗಳಿಗೆ ಜೀವನ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುವುದು ಬಹಳ ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ; ಕಾರಣ ಕೆಲಸವನ್ನು ಹುಡಿಕಿಕೊಂಡು ಬೇರೆ ಕಡೆಗೆ ಗುಳೇ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಎದುರಾದಾಗ ಜನರಲ್ಲಿ ಆಚಾರ ವಿಚಾರ, ಧೈವ ಭಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ಗುಡಿ ಗೋಪುರಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಪೂಜೆ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ನಿಂತು ಹೋಗುತ್ತವೆ: ಆದ ಕಾರಣ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದ ಯಕ್ಷ ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ಯಾವ ವಿಧವಾದ ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು ಇಲ್ಲದಂತಾಗುತ್ತದೆ; ಇದರಿಂದ ಆತಂಕ ಮತ್ತು ಬಳಲಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾರೆ; *ಆದ ಕಾರಣ ಸಮೃದ್ಧಿ ಇರುವ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಾನ ಪಲ್ಲಟ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿ ಈ ನಾಲ್ಕು ಜನ ಯಕ್ಷ ಕನ್ಯೆಯರು, ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಡುತ್ತಾರೆ ; ಜನರಲ್ಲಿ ಧೈವ ಭಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ಸುಭಿಕ್ಷ ಸಮೃದ್ದಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಅರಸುತ್ತಾ ಅನೇಕ ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮಾರ್ಗ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಪ್ರದೇಶವು ಅವರಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಕೊನೆಗೆ ಮೈಸೊರು ಸೀಮೆಗೆ ಸೇರಿದ 'ನರಸೀಪುರದ' ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕನ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುವ ಒಂದು ಕುಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಬಂದು ಸೇರುತ್ತಾರೆ; ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಕೃತಿ, ಗಿರಿ, ವನಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸುಂದರ ಪ್ರದೇಶವು ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. * ಅಂದ, ಚಂದದ ಪುಷ್ಪ ವೃಕ್ಷಗಳಾದ ನಾಗಲಿಂಗ, ಸುರಹೊನ್ನೆ ಕೇದಿಗೆ, ಬಿಲ್ಪತ್ರೆ, ನೀಲಿ ಹೂವು, ಕೆಂಡ ಸಂಪಿಗೆ, ಗೋಲ್ಡ್ಮೊಹರ್ ಹಾಗೂ ಹೂವಿನ ಬಳ್ಳಿಗಳಾದ ಕಾಡುಗುಲಾಬಿ, ಮಲ್ಲಿಗೆ, ಪಾರಿಜಾತ, ರಾತ್ರಿ ರಾಣಿ, ನಿತ್ಯಪುಷ್ಪ ದೇವಕಣಗಳ ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ದಾಸವಾಳದ ಹೂಗಳು ಮುಂತಾದ ಪುಷ್ಪ ಸಮೂಹಗಳಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಾ ಇರುವುದು; ಸಮೃದ್ಧಿ, ಹಸಿರು, ಪೈರುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿ ಜನರಲ್ಲಿ ದಾರಿದ್ರ್ಯವನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಿರುವುದರ ಕಾರಣ ಹಲವಾರು ದೇವ ಮಂದಿರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಜನರಲ್ಲಿ ಆಚಾರ, ಧೈವ ಭಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾ. ಮತ್ತು ಈ ಪರಿಸರ, ಹವಾಮಾನ ಇಷ್ಟವಾದ ಕಾರಣ ತಮಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಏಕಾಂತ ಸ್ಥಳದ ಅನುಕೂಲ ಇದ್ದ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಈ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಲು ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ; *ಈ ಸುತ್ತ ಎಲ್ಲಿ ನೋಡಿದರು ಸುಹಾಸನ ಭರಿತವಾದ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಹೂವುಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಕನ್ಯೆಯರು ತೆಲುಗುಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ಈ ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಕೆ ''ಪೊವಿನ ಹಳ್ಳಿ'' ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದರು ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾದ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಬಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ'' ಎಂಬುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರಬಹುದೆಂದು ನಂಬ ಬಹುದಾದ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳೆಲ್ಲ ಮುಂದುವರಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಈ ಕನ್ಯೆಯರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಆಶ್ರಯ, ಬೆಂಬಲ ಸಿಕ್ಕಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಇವರ ನಿತ್ಯದ ಕಾಯಕಗಳೆಂದರೆ; ನಸುಕಿನಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕದ 'ಹೇಮಾವತಿ' ನದಿಗೆ ಹೋಗಿ ತಮ್ಮ ನಿತ್ಯದ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನೆಲ್ಲ ಮುಗಿಸಿ ಸ್ನಾನಾದಿ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮಲ್ಲಿದ್ದ ''ಸುವರ್ಣಗಿಂಡಿ'' (ಮಣ್ಣಿನ)ಗಳಿಂದ ಗಂಗಾ ಜಲವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನದಿ ಪಕ್ಕದ 'ಶ್ರೀ ರುದ್ರೇಶ್ವರ' ದೇವರಿಗೆ ಹಾಗೂ ಬಿಲ್ವತ್ರೆಮರಗಳಿಗೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಮಾಡಿ 'ನಡೆ ಮಡಿ'ಯ ಮೇಲೆ ಬಂದು ನಿರ್ಜನ ಹಾಗೂ ವಿಶಾಲವಾದ ಆಲದ ಮರ ಬನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಕಲ್ಪ ಜಲದಿಂದ ದೋಷಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ನಿಜರೂಪವನ್ನು ಕಳೆದು ನಾಲ್ಕು ಶೀಲಾ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವೃಕ್ಷದ ಕೆಳಗೆ ನೆಲೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ. * ಈ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯರ ನಾಮಾಂಕಿತ ಕ್ರಮವಾಗಿ ''ಬನ್ನಿಕಟ್ಟಮ್ಮ, ಎರಡನೇ ಆಲಕಮ್ಮ, ಮೂರನೇ ಮುನಿಯಮ್ಮ, ನಾಲ್ಕನೇ ಲಕ್ಷ್ಮಮ್ಮ'' ಎಂಬುದಾಗಿ ಸರ್ವಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.' ಇವರು ದಿನನಿತ್ಯ ತಮ್ಮ ಕಾಯಕಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು; ಈ ಗ್ರಾಮದ ಜನಗಳ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಭಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಅವರ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹಾರ ಮಾಡಿ ಭಕ್ತರಿಂದ ಪೂಜಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಕೆಲವು ಕಾಲದವರೆಗೆ ಅನ್ಯೂನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕನ್ಯೆಯರು ಇಲ್ಲಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಮಳೆ, ಬೆಳೆಗಳಾಗಿ ಜನರು ಸುಖ, ಶಾಂತಿ, ನೆಮ್ಮದಿ ಯಿಂದ ಜೀವನ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಕಾಲಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಇವರ ಶಕ್ತಿ ಸಾಧನೆಗಳ ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಈ ಕನ್ಯೆಯರ ಮಧ್ಯೆ ಸಂಶಯ, ದ್ವೇಷ, ಅಸೂಯೆ, ಸ್ವಾರ್ಥ ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. * ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಪದೇ ಪದೇ ಕಲಹಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮಾತೃ ಸ್ಥಾನದ 'ಶ್ರೀ ಬನ್ನಿಕಟ್ಟಮ್ಮನವರು' ತಂಗಿಯರ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬಾ ಒರಟುತನ ಮತ್ತು ಅಸಭ್ಯವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತಾ ತುಚ್ಛ ಹಾಗೂ ಕೀಳು ನುಡಿಗಳಿಂದ ನಿಂದನೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ನೆಡೆದು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಆದರ್ಶ, ಶಿಸ್ತು, ಚತುರತೆ ಹಾಗೂ ಚಾಣಾಕ್ಷತೆಯುಳ್ಳ ''ಶ್ರೀ ಆಲಕಮ್ಮನವರು'' ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಶಾಂತಿ, ಸಮಾಧಾನದ ಮಾತುಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆಕೊಡದೆ ಕೆಂಡಮಂಡಲವಾಗಿ ನಿಂದಿಸುತ್ತಾ ಇದ್ದುದ್ದರಿಂದ ಉಳಿದ ಮೂವರು ತಂಗೀಯವರ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತುಂಬಾ ಬೇಸರ ದುBಖ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಆಶಾಂತಿ ಬಂದ ಕಾರಣದಿಂದ ''ಶ್ರೀ ಬನ್ನಿಕಟ್ಟಮ್ಮ''ನವರ ಸಹವಾಸವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಮಾಡುವ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಿದ್ದಾಗ ಒಂದು ದಿನ ''ಹೂವಿನ ಹಳ್ಳಿ'' ನೆಲದ ಬಂಧನವನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಂಡು; ಮೂರು ಜನರು ಹೊರಟೆ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. * ಹೀಗೆ ಹೊರಡುವಾಗ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಬುದ್ಧಿಯವಳಾದ ''ಶ್ರೀ ಆಲಕಮ್ಮನವರು'' ಅಕ್ಕ ‘ಬನ್ನಿಕಟ್ಟಮ್ಮ'ನಿಗೆ ಕೆಲವು ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ ಅವುಗಳೆಂದರೆ ನಿನ್ನನ್ನು ತೊರೆದು ಹೋದ ಮೇಲೆ ನಾನು ನೆಲೆಯಾಗುವ ಜಾಗದಿಂದ ವಿವಾಹ ಸಂಬಂಧ ದನ, ಕುರಿ ಮೊದಲಾದ ಯಾವ ವಸ್ತುವನ್ನು ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಎಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಒದಗಿ ಬಂದರು ನಿನ್ನ ನೆಲೆಯಿಂದಲೂ ಯಾವ ವಸ್ತುವನ್ನು ನಾನು ಕೇಳುವುದಿಲ್ಲ, ನೀನು ಕೇಳಬಾರದು. ಇದು ನನ್ನ ಶಾಪ ಇನ್ನೂ ಮುಂದೆ ನಿನಗೂ ನನಗೂ ಯಾವ ಸಂಬಂಧವು ಇರುವುದಿಲ್ಲ ನಿನ್ನ ಮುಖದರ್ಶನವನ್ನು ಸಹ ಮಾಡುವು ದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಆಲದ ಮರದ ಬನದಲ್ಲಿದ್ದು ನಮ್ಮ ದ್ವೇಷ ಹುಟ್ಟಿದಾಗ ಮರವು ಯಾವ ಸಾಂತ್ವಾನವನ್ನು ಮಾಡದೆ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯೆವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ನನ್ನ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಲದ ಮರವನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂಬ ಷರತ್ತು ಬದ್ಧ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ, ಮೂಕ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದು ಮುಗ್ದ ತಂಗಿಯರಿಬ್ಬರನ್ನು ಕರೆದು ಕೊಂಡು ತಿರುಗಿಯೂ ನೋಡದಂತೆ ಹೊರಟು ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ==ಸೂಕ್ತ ನೆಲೆಯ ಹುಡುಕಾಟ== * ಅಲ್ಲಿಂದ ನದಿ ತೀರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಟು ಸುಮಾರು ಅರ್ಧ ಗ್ರಾಮದ ದೂರ ಇರುತ್ತಾರೆ' ಅಲ್ಲಿ ಇದೆ ನದಿ ದಡದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ದೇವಾಲಯ ಕಂಡು ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ದೇವರ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಹೆಚ್ಚು ಭಕ್ತ ಮಂಡಳಿ ಇರುವ ಸಂಕೇತವೆಂದು ತಿಳಿದು ನದಿ ತೀರದಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಬಂದು ನೋಡಿದಾಗ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ಜನ ಸಂದಣಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಗ್ರಾಮಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ, ಕಾಲುದಾರಿ ಹಿಡಿದು ಸಂಧ್ಯಾವೇಳೆಗೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ ಉತ್ತಮ ಪರಿಸರ ಒಳ್ಳೆಯ ಭಕ್ತ ಸಮೂಹ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಶ್ರದ್ಧಾ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನಡೆಯುವ ಸೋಜಿಗಮಯವಾದ ''ಶ್ರೀ ರುದ್ರೇಶ್ವರ'' ದೇವರ ಮೆರೆಯುವ ಬಿಂದಿಗೆ ಜಾತ್ರೆ, ರಥೋತ್ಸವ ಈ ಸಂಬಂಧ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವುದನ್ನು ಅಂತರಂಗ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ತಿಳಿದು ಬಹಳ ಸಂತೋಷ ಪಡುತ್ತಾರೆ. * ಈ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ಆಲಕಮ್ಮ''ನೆಲೆಸುವ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿ ಆಲದ ಮರಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಒಂದು ನಿರ್ಜನವಾದ ಬಾಗೇಮರಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಪಾಳು ಜಾಗದ ಬಣದಲ್ಲಿರಲು ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಕುಂಭಗಳಿಗೆ ತಂದಿದ್ದ ಶುದ್ಧ ಜಲದಿಂದ ಬನವನ್ನು ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಿ ಈ ಬಾಗೇಮರದ ಪಾಳಿನ ಬನದಲ್ಲಿ ಶಿಲರೂಪದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ಬಾಗೇಮರದ ಪಾಲೀನ ಬನದಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮನವರು ನೆಲೆಯಾದ ಕಾರಣ, ಈ ಬನಕ್ಕೆ ಬಾಗೆಪಾಳು ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೆಸರು ಬರುತ್ತದೆ. ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಿಂದ ಕ್ರಮೇಣ ಬಾಗೇವಾಳು ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆದಿರಬಹುದೆಂದು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ. ದೇವಿಯವರು ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾದ ಮೇಲೆ ಇಲ್ಲಿನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯ, ಸಮೃದ್ಧಿ, ಸುಖ, ನೆಮ್ಮದಿಗಳು ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ; *ಈ ಕಾರಣ ದೇವಿಯ ತುಂಬಾ ಪ್ರಭಾವಿ ಹಾಗೂ ಸರ್ವರಿಗೂ ಪೂಜ್ಯನೀಯಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ, ಈ ಸಂಬಂಧ ತನ್ನ ಅಕ್ಕ ಬನ್ನಿಕಟ್ಟಮ್ಮ ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ ನೆಲೆಗೆ ಷರತ್ತಿನಂತೆ, ಇಲ್ಲಿಂದ ಯಾವ ವಸ್ತುವನ್ನು ಕೊಡುವ, ತರುವ ಪದ್ಧತಿ ನಿಷಿದ್ಧವಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಆಲದಮರವನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸಿದ ಸಂಬಂಧ ಬಾಗೇವಾಳಿನಲ್ಲಿ ಆಲದ ಮರಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಿಲ್ಲ ಎಂಬ ವಾದವು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿನ ಘಟನೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಹಸಿ ಇದ್ದಾಗಲೇ ಶ್ರೀ ಅಲಕಮ್ಮನವರು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಿ ತಂಗಿಯರಿಬ್ಬರನ್ನು ಕುರಿತು, ನಾವು ಮೂರು ಜನ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಒಂದೇ ಕಡೆ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಪುನಃ ಕಿತ್ತಾಡುವುದು ಸಮಂಜಸವಲ್ಲ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಕುಂದಾಗುತ್ತದೆ; *ಕಾರಣ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ನಾವೇ ಗುರಿ ಸಾಧಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯ ಎಂಬುದಾಗಿ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ'' ಮತ್ತು 'ಲಕ್ಷ್ಮಮ್ಮ'ನವರ ಮನವೊಲಿಸಿ ಇಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ ನಿಮ್ಮ ಇಚ್ಛಿತ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಆರಿಸಿ ಕೊಳ್ಳಿರಿ ನನಗಿಂತಲೂ ಒಳ್ಳೆಯ ಬನವು ಸಿಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಧೈರ್ಯ ತುಂಬಿ ಗಿಂಡಿಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಶುಭ ಕೋರಿ ಬೀಳ್ಕೊಡುತ್ತಾಳೆ. ಆಗ ಈ ಇಬ್ಬರು ಕನ್ಯೆಯರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ದಾರಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ಪುನಃ ನದಿ ತೀರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊರಟು ಸುಮಾರು ಎರಡು ಗಾವುದ ದೂರವನ್ನು ನದಿತೀರದಲ್ಲಿ ಪಯಣಿಸಿದಾಗ ಇಲ್ಲೊಂದು ಈಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಶಕುನ ಶುಭವಾಯಿತೆಂದು ನಂಬಿ ನದಿ ದಡದಿಂದ ಮೇಲೆ ಬಂದು ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಮಾಡಿ ಮುಂದಕ್ಕೆ ನೋಡುತ್ತಾರೆ. * ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಋಷಿಗಳ ಆಶ್ರಮದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಎತ್ತರದ ಕಂಭದ ಮೇಲೆ ಹಿರಿದಾದ ಬೆಳಕನ್ನು ಪಸರಿಸುವ ಬಂಗಾರ ಬಣ್ಣದ ದೀಪ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ; ಆ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಹೊರಡುತ್ತಾರೆ. ಸಮಯ ಎರಡನೇ ಜಾವ (ರಾತ್ರಿ ೧೧.ಘಂಟೆ) ಈ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಜನ ಸಂಚಾರ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತೆ. ಪಕ್ಕದ ಕೋಟೆಯ ಪಾಳೇಗಾರರ ಸಿಪಾಯಿಗಳು ಗಸ್ತು ತಿರುಗುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ, ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರು ಪೂಜಾಮಗ್ನರಾಗಿ ಸೂಚನೆ ಬಂಗಾರದ ಬಣ್ಣದ ಗಾಜಿನ ಕವಚದ ಮೂಲಕ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಹೊಂಬೆಳಕಿನಿಂದ ತಿಳಿದು ಬರುತ್ತದೆ. *ಈ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದರೆ ಶತ್ರು ಪಾಳೆಯದ ಗೂಡಾಚಾರರಿರಬಹುದೆಂದು ಹಿಡಿದು ತೊಂದರೆ ಕೊಡಬಹುದು ಎಂಭುದಾಗಿ ಭಯ ಪಟ್ಟಿ ಸ್ವಲ್ಪ ತಡವಾಗಿ ಅಂದರೆ ೩ ನೇ ಜಾವಕ್ಕೆ (ರಾತ್ರಿ 3 ಘಂಟೆ ಮೇಲೆ) ಪ್ರವೇಶ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹತ್ತಿರವೇ ಹೊತ್ತು ಕಳೆದು ನದಿಯಿಂದ ಗಿಂಡಿಗಳಿಗೆ ಜಲವನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡು; ಶರಣರು ಮೆಟ್ಟಿರುವ ನೆಲವು ಅಪವಿತ್ರವಾಗಬಾರದೆಂದು ದಾರಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ನೀರನ್ನು ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಾರೆ; ಬರುವ ದಾರಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ 'ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರ' ಅಪ್ಪಣೆ, ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯಲು ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ, ಇರುಳು ಬಹಳ ಹೊತ್ತಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಮುನಿಗಳು 'ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ' ಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಗೋಧಿ ಮೈಬಣ್ಣ, ನೆತ್ತಿ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಎತ್ತಿ ಕಟ್ಟಿದ ಕೇಶರಾಶಿ, ಲಿಂಗಾಕಾರದ ಮುಖದ ಭಾಗದ ಕಪ್ಪುದಾಡಿ, ಸೌಮ್ಯ ಸ್ವರೂಪದ ಕಣ್ಣು ದೃಷ್ಠಿ ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ೬ ಅಂಗುಲ ಉದ್ದದ ಭಸ್ಮಧಾರಣೆ. *ಈ ರೂಪದ ಮುನಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ ಕನ್ಯೆಯರಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರ ಋಷಿಯನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದಂತೆ ಭಕ್ತಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಇವರು ಆಶ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಬೆಳಕಾದಂತಾಗುತ್ತದೆ; ಇದರಿಂದ ಮುನಿಗಳಿಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಉಂಟಾಗಿ ಕಣ್ಣ್ ತೆರೆದು ನೋಡುತ್ತಿರಲಾಗಿ ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ಅಪ್ರತಿಮ ಸುಂದರಿಯಾದ ಇಬ್ಬರು ಕನ್ಯೆಯರು ನಿಂತಿದ್ದು ಆಗ 'ಶ್ರೀ ಗುರುಗಳವರಿಗೆ' ಸಾಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ಆಗುಂತಕರ ಆಗಮನದಿಂದ ಆಶ್ಚರ್ಯ, ಸಂದೇಹಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಜಯಸಿ ವಿರಕ್ತಾ ಶ್ರಮ ಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಭಾವುಕರಾಗದೆ ಎದ್ದು ಬಂದು ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಘ್ರಾಸನದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ; ನಂತರ ಕನ್ಯೆಯರ ಪರಿಚಯ ಅಕಾಲ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದ ಉದ್ದೇಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. * ಆಗ ಕನ್ಯೆಯರು ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನ ವೃತ್ತಾಂತಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿ, ತಾವು ಅಪ್ಪಣೆ ಕೊಟ್ಟರೆ ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿ ತಮ್ಮ ಆದೇಶದಂತೆ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಆಶೀರ್ವಾದ ಉಪದೇಶವನ್ನು ಪಡೆದು ನಮ್ಮ ಕಾರ್ಯ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಹಂಬಲಿಸಿ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ನಿವೇದನೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಕನ್ಯೆಯರ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಮುನಿಗಳಿಗೆ ಆನಂದವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಇಚ್ಛಾ ಶಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಮ್ಮತಿ ಪಟ್ಟು ನಂತರದಲ್ಲಿ ನಾಮಾಂಕಿತವನ್ನು ತಿಳಿಯಲಾಪೇಕ್ಷಿಸಲಾಗಿ ಮೊದಲೆನೆಯ ''ಮುನಿಯಮ್ಮ'' ಎರಡನೆಯ ''ಲಕ್ಷ್ಮಮ್ಮ'' ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ ; ಈಗ ಮುನಿಗಳಿಗೆ ಸಂಶಯ ಉಂಟಾಗಿ ನೀವುಗಳು ಅಪರಿಮಿತ ಸುಂದರಿಯಾಗಿದ್ದೀರ; ಅದರಲ್ಲೂ ''ಮುನಿಯಮ್ಮ'' ದೇವಲೋಕದ ಅಪ್ಸರೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ, ಆದ ಕಾರಣ ನೀವು ಈ ರೂಪದಿಂದ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರೆ ಯಾರಾದರೂ ಯಕ್ಷ ಪುರುಷರು; ಮೋಹಿಸಿ ತೊಂದರೆ ಕೊಡಬಹುದು ಆದ ಕಾರಣ ''ನಿರಾಕಾರ'' ರೂಪದಿಂದ ಇದ್ದು ಗ್ರಾಮದ ಎಲ್ಲ ಭಕ್ತರ ಮನೆಯ ಹಾಗೂ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ''ಅಮ್ಮ'' ಎಂಬ ಅಭಿದಾನದಿಂದ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ'' ಮತ್ತು ''ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಮ್ಮ'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ನೆಲಸಬೇಕು ಎಂಬುದಾಗಿ ಅಪ್ಪಣೆ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. * ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಶರಣರು ಮೆಟ್ಟಿರುವ ಈ ಪವಿತ್ರ ನೆಲಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ''ವೀರಶೈವ'' ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಯಾವ ವಿಧವಾದ ಹಿಂಸೆ, ಅಪಚಾರ, ಅಪವಿತ್ರತೆ ಆಗಬಾರದು. ಪರಿಶುದ್ದತೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಆರೋಗ್ಯಕರವಾದ ಭಕ್ತಿ ಪೂರಕವಾದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಠಿ ಮಾಡಿ ನಿಮ್ಮ ತತ್ವ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಕಾಯಕಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಇರಬೇಕು ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಜಾಗೃತಿಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಪೂಜಾಮಂದಿರದಿಂದ ತಾಮ್ರದ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅಭಿಷೇಕಜಲದಿಂದ ಪಾದೋದಕವನ್ನು ಮಾಡಿ ಇದಕ್ಕೆ ಬೀಜಾಕ್ಷರಗಳಿಂದ ದೈವತ್ವವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಈ ಪವಿತ್ರ ತೀರ್ಥವನ್ನು ಕನ್ಯೆಯರ ಮೇಲೆ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆಮಾಡಿದನಂತರ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷಗಳಿಂದ ಧರ್ಮೊಪದೇಶಮಾಡಿ ದೈವಬಲವನ್ನು ಕೂಡಿಸುತ್ತಾರೆ; *ಹೀಗೆ ದೈವಬಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ''ದೇವಿ ಮತ್ತು ''ಲಕ್ಷ್ಮಿದೇವಮ್ಮ'' ಎಂಬುದಾಗಿ ಮರು ನಾಮಕರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಅನಂತರ ನಾಯಕರಿಂದ ಬಂದಿದ್ದ ಪೂರ್ಣ ಕಂಭಗಳ ಪೈಕಿ ಎರಡು ಹವಳ ವರ್ಣ ಒಂದು ನೀಲಿವರ್ಣದ ಕುಂಭಗಳನ್ನು ತಂದು ಅವುಗಳಿಗೆ ಗಂಗೋದಕವನ್ನು ತುಂಬಿ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಪೂಜಿಸಿ ಹವಳವರ್ಣದ ಕುಂಭಕ್ಕೆ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಮ್ಮನವರನ್ನು'' ಕಳಾಹ್ವಾನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಲೀನಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ; ನಂತರ ಎರಡು ತಾಮ್ರದ ತಗಡನ್ನು ತಂದು ಷಡ್ಯಂತ್ರವನ್ನು ಬರೆದು; ಪೂಜಿಸಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಕ ದಾರರಿಂದ ಸುರುಳಿ ಸುತ್ತಿ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಧಾರಣೆಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಇದು ಯಾವ ದುಷ್ಟಶಕ್ತಿಯಿಂದಲು ಅವರ ನೆಲೆಗೆ ತೊಂದರೆ ಅಡಚಣೆಗಳು ಬರದಂತೆ; ದಿಗ್ಭಂದನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. * ಇನ್ನು ಮೂರನೇ ಹವಳದ ಕುಂಭಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಗುರುಗಳಿಂದ ಉಪದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವರಕ್ಷಕ ಜಲವಾಗಿರಬೇಕೆಂದು ಸಂಕಲ್ಪಮಾಡಿ ಮೇಲೆ ''ಓಂ'' ಎಂಬ ಬೀಜಾಕ್ಷರ ಬರೆದು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಗುರುಗಳ ಕುಂಭವು ದೇವಿಯರಿಬ್ಬರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಇಚ್ಛಾ ನಿರಾಕಾರತ್ವವು ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಇದರಿಂದ ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಕನ್ಯೆಯರು ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರ'' ತಪೋಬಲಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಹಾಗೂ ಉಪದೇಶದಿಂದ ದೈವತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ; ಇದಾದ ನಂತರ ಇವರಿಗೆ ತೀರ್ಥ, ಪ್ರಸಾದ ಹಾಗೂ ಕಲ್ಲು ಸಕ್ಕರೆ ಹರಳುಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾರೆ, ಇಲ್ಲಿಂದ ಗ್ರಾಮದ ಒಳಕ್ಕೆ ಹೋಗುವವರಿಗೆ ಸಶರೀರವಾಗಿ ಈ ಮೂರು ಕುಂಭಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತು ದಾರಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ನೀರನ್ನು ಚಿಮುಕಿಸುತ್ತಾರೆ ನಡೆ ಮಡಿಯ ಮೇಲೆ ಹೋಗಬೇಕು; ಭಕ್ತನ ಮನೆ ವರಾಂಡಕ್ಕೆ ತಲುಪುವ ವೇಳೆ ತಡರಾತ್ರಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಆತ ಗಾಢ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾನೆ. ನೀವು ಆತನ ಮೇಲೆ ಆವೇಶವಾಗಿ ಹೋದರೆ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡಂತೆ ಕೂಡಲೇ ಎಚ್ಚರ ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. * ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಟ್ಟು ಎದ್ದು ಬರುವುದರೊಳಗೆ ನಿಮಗೆ ಮಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಕಲ್ಲುಸಕ್ಕರೆ ಹರಳುಗಳನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಬಾಯಿಗೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಬಿಡಿ ಕಲ್ಲುಸಕ್ಕರೆ ಹರಳುಗಳು ಕರಗಿದಂತೆ ಕುಂಭದಲ್ಲಿರುವ ಪವಿತ್ರ ಜಲದಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುತ್ತೀರ ಆಗ ನಿಮಗೆ ನಿರಾಕಾರತ್ವವು ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ನಿಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿರುವ ಕುಂಭಗಳಿಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪೂಜಾ ವಿಧಿಗಳು ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತವೆ, ನೀನು ಅಪ್ರತಿಮ ಸುಂದರಿಯಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಹಗಲಿನಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಬಾರದು ಎಂಬುದಾಗಿ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮದೇವಿ''ಯವರಿಗೆ ಸೂಚನೆ ಕೊಟ್ಟು ನಾನು ನಿಮಗೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಭೋದನೆ, ಉಪದೇಶಗಳನ್ನು ಮರೆಯದೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಆಚಾರವಂತಿಕೆಯಿಂದ ''ವೀರಶೈವ'' ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಕಳಂಕ ಬರದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ನೆಲೆಯಾಗಿ ಭಕ್ತರ ಎಲ್ಲಾ ತೊಂದರೆ ಕಷ್ಟಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಿ ನಿಮ್ಮ ಧ್ಯೇಯ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿರಿ ಎಂದು ಆಶೀರ್ವಾದ ಮಾಡಿ ಬೀಳ್ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. *ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಗ್ರಾಮದ ಮೂಲ ನೆಲೆಯವರಾದ ಶ್ರೀ ಲಿಂಗೇಗೌಡರು ಒಬ್ಬ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ದೈವ ಭಕ್ತರು ಹಾಲಿ ''ಶ್ರೀ ಬಸವೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ'' ದೇವರ ಅರ್ಚಕರು ಅವರ ನಿವಾಸವು ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿದೆ; ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅವರ ಮನೆ ವರಾಂಡಕ್ಕೆ ಇಳಿದುಕೊಂಡು; ನಾನು ತಿಳಿಸಿರುವ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅವರ ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಎಚ್ಚರ ಗೊಳಿಸಿದರೆ ನಿಮಗೆ ಆಶ್ರಯ ಸಿಗುತ್ತದೆ; ಅವರೇ ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಜಾಗರೂಕರಾದಾಗ ನಿಮ್ಮ ಪರಿಚಯ ಪವಾಡ ತತ್ವ ಆದರ್ಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರೆ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ ವಾಸ್ತವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನೆಲೆಯನ್ನು ಗುರಿಮಾಡಿ ಕಳುಹಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರು ಆಶ್ರಮದಿಂದ ಬೀಳ್ಕೊಂಡು ಮೂರು ಕುಂಭಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತು ನೆಡೆ ಮಡಿಯ ಮೇಲೆ ಹೊರಟು ಸೂಚನೆಯಾದ ಮನೆಯ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಬರುವವರೆಗೂ ಜನ ಸಂಚಾರ, ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕೋಗುವಿಕೆ ಯಾವುದು ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರಲಿಲ್ಲ ಪ್ರಶಾಂತ ವಾತಾವರಣ ಶುಭಶಕುನದ ಪ್ರಯಾಣದಿಂದ ಇಂದಿನ ಅರ್ಚಕ ವಂಶದ ಮೂಲ ಪುರುಷರಾದ ''ಶ್ರೀ ಲಿಂಗೇಗೌಡರ'' ಮನೆಯ ವರಾಂಡಕ್ಕೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. * ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದನಂತರ ''ಶ್ರೀ ಮುನಿಗಳ'' ಆದೇಶದಂತೆ ''ಶ್ರೀ ಗೌಡರ'' ಸ್ವಪ್ನದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನ ವೃತ್ತಾಂತವನ್ನೆಲ್ಲ ತಿಳಿಸಿ ಉದ್ದೇಶ ಸಾಧನೆ ಹಾಗೂ ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರು'' ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಉಪದೇಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿ-ಈಗ ನಾವು ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯ ವರಾಂಡದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವತ್ತಿರುವ ಮೂರು ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಗಳ ಎರಡರಲ್ಲಿ 'ಭಸ್ಮ'ದಾರಣೆ ಮತ್ತು 'ಬಿಲ್ಪತ್ರೆ' ಜಲದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳೊಳಗೆ ನಾವು ಲೀನರಾಗಿದ್ದೇವೆ ಹಾಗೂ ನಿರಾಕಾರದಿಂದಿದ್ದೇವೆ ಆದರೆ ನಾವು ನಿಮಗೆ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ನಮಗೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರುತ್ತವೆ; *ಈಗ ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೋಣೆಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿ ನಾವು ತಂದಿರುವ ಪೂರ್ಣಕುಂಭಗಳ ಪೈಕಿ ''ಓಂ'' ಎಂಬ ಬೀಜಾಕ್ಷರದಿಂದ ಗುರುತಿಸಿರುವ ಹವಳ ವರ್ಣದ ಕುಂಭದಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರು''ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಪಾದೋದಕ ಯುಕ್ತ ಜೀವ ಜಲವಿರುತ್ತೆ ಇದರಲ್ಲಿರುವ ಪವಿತ್ರ ತೀರ್ಥವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಕೊಣೆಗೆಲ್ಲ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿ ಯಾವ ದುಷ್ಠ ಶಕ್ತಿಯು ಇಲ್ಲದಂತೆ ಪರಿಶುದ್ದಗೊಳಿಸಿ ಒಂದು ಮಣೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟು ಇದರ ಮೇಲೆ ಗುರುಗಳ ಸಂಕೇತದ ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭವನ್ನು ಮದ್ಯಕ್ಕೂ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ''ದೇವಿ ಎಂದು ಲೀನವಾಗಿರುವ ಹವಳ ವರ್ಣದ ಕುಂಭವನ್ನು ಬಲಭಾಗಕ್ಕೂ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಮ್ಮ'' ಎಂದು ಲೀನವಾಗಿರುವ ನೀಲಿವರ್ಣದ ಕುಂಭವನ್ನು ಎಡಭಾಗಕ್ಕೂ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿ ಶ್ರದ್ಧಾ-ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಬೇಕು. * ಹೀಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಮಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾ ಬಂದರೆ ನಿಮ್ಮ ವಂಶಕ್ಕೂ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೂ ಸಮೃದ್ಧಿ, ಸುಖ, ಶ್ರೇಯಸ್ಸನ್ನು ಕೊಡುತ್ತೇವೆ; ನಮಗೆ ಅಪಚಾರವಾದರೆ ದೋಷ ತೊಂದರೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ಗುರುಗಳವರ ಕುಂಭದ ಬಲ ಮತ್ತು ಎಡ ಭಾಗಕ್ಕೂ ಸ್ಥಾಪಿಸ ಲ್ಪಡುವ ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಲೀನಗೊಂಡಿರುವ ನಾವಿಬ್ಬರೂ ಅಕ್ಕ ತಂಗಿಯರು ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದೇವೆ; ನಾವು ಈ ನೆಲೆಗೆ ಮಾಘ ಮಾಸದ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯ ಹಿಂದಿನ ಶುಕ್ರವಾರ ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಹೊರಬಾಗಿಲಿನಿಂದ ನಮ್ಮ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಿಮ್ಮ ವಂಶಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬರಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಪೂಜೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಪ್ರತಿ ಪೂಜಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಪವಿತ್ರ ತೀರ್ಥದಿಂದ ಕಳಂಕ ರಹಿತವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕು. * ನಾವು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಯಾದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬ ಬರುವ ಹಿಂದಿನ ಶುಕ್ರವಾರಕ್ಕೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಹಾ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು ಈ ಪೂಜಾ ಮುನ್ನಾ ದಿನವಾದ ಗುರುವಾರ ರಾತ್ರಿ; ಅಂದರೆ ನಾವು ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ ವೇಳೆ ರಾತ್ರಿ ಮೂರನೇ ಜಾವದಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ಗುರುಗಳ'' ಹಾಗೂ ನಾವುಗಳು ಲೀನವಾಗಿರುವ ಮೂರು ಕುಂಭಗಳನ್ನು ಕವಚ ಸಮೇತ(ಪೆಟ್ಟಿಗೆ) ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಗೆ ಕರೆತಂದು ಸ್ನಾನ ಶೋಪಚಾರಗಳಿಂದ ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿದ ಕುಂಭಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ಗಂಗಾ ಜಲವನ್ನು ತುಂಬಿ ಪುರೋಹಿತರ ಮಂತ್ರ ಪೋಷಣೆಗಳಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ಪುನಃ ಈ ತೀರ್ಥಕ್ಕೆ ಕಳಾಹ್ವಾನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಲೀನಗೊಳಿಸಬೇಕು. * ಈ ರೀತಿ ''ಪುಂಮಿಲನ'' ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳೆಲ್ಲ ನೆರೆವೇರಿದ ಮೇಲೆ ಪೂಜೆ ಮಂಗಳಾರತಿ ಆದಮೇಲೆ ದೈವಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಪೂರ್ಣಕುಂಭಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿದ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯೊಳಕ್ಕೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಅರ್ಚಕರ ತಲೆಮೇಲೆ ಹೊರಿಸಿ ನಾವು ಸಾಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಅಪವಿತ್ರ ಆಗದಂತೆ ನಡೆ ಮಡಿಯ ಮೇಲೆ; ನಿಶಭ್ದತೆಯಿಂದ ಸ್ವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕರೆತಂದು ಮೊದಲಿನಂತೆ ಸ್ಥಾಪನೆಮಾಡಬೇಕು. ಈ ಕ್ರಮದಿಂದ ನಮಲ್ಲಿದ್ದ ಜಡತ್ವವೂ ಕಳೆದು ಹೊಸ ಚೈತನ್ಯ ಪಡೆದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕ್ರಮದಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ಶುಚಿಭೂತರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಆ ರಾತ್ರಿಯ ಪ್ರಥಮ ಪೂಜೆ ನಿಮ್ಮ ಮನೆತನದಾಗರುತ್ತದೆ ಪೂಜೆಗೆ ಪಕ್ಕ ಮಡಿಯಿಂದ ತಂದ ಪರಿಮಳ ಪುಷ್ಪ ಪತ್ರೆ, ಹಣ್ಣು, ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ, ಮಂಗಳದ್ರವ್ಯಗಳು ಇವುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಮುನ್ನ ಶುದ್ಧ ತೀರ್ಥಪ್ರೋಕ್ಷಿಸಿ ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಬೇಕು. ಹಾಗೂ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದ ಪಂಚಾಮೃತ ತಳಿಗೆಯನ್ನು ನಿವೇದಿಸಿದರೆ ತೃಪ್ತರಾಗುತ್ತೇವೆ. * ಅದೇ ವೇಳೆಗೆ ಗ್ರಾಮದ ಪರವಾದ ಎರಡನೇ ಪೂಜೆಯು, ಇದೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ನಡೆಯಬೇಕು ಈ ಕ್ರಮದಿಂದ ಶ್ರದ್ಧಾ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾ ಬಂದರೆ ಗ್ರಾಮದ ಎಲ್ಲ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ ಜನ, ಜಾನುವಾರುಗಳಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯ, ಸುಖ, ಶಾಂತಿ, ಸಮೃದ್ದಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಪ್ರಬುದ್ಧರು, ಪ್ರೌಡರು, ವಯೋವೃದ್ದರು, ಗಂಡಾಗಲಿ, ಹೆಣ್ಣಾಗಲಿ ಎಲ್ಲೆ ಇರಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನಡೆಯುವ ಪುಂಮಿಲನ ಮಹಾಕಾರ್ಯ ನೆಡೆಯುವ ದಿನಕ್ಕೆ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಬಂದು ಪಕ್ಕಾ ಮಡಿಯಿಂದ ನಮಗೆ ಪೂಜೆಸಲ್ಲಿಸುವುದು ಆದ್ಯಕರ್ತವ್ಯ ಈ ಕ್ರಮದಿಂದ ನೆಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಅವರ ಕಷ್ಟ, ತೊಂದರೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಪರಿಹರಿಸಿ ಸುಖ, ಸಂತೋಷಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಹ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯರಿಗೆ ಕಂಕಣಭಾಗ್ಯ, ಸಂತಾನಭಾಗ್ಯ, ಸುಖ ದಾಂಪತ್ಯ ಜೀವನ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಿರುವ ವೇಳೆ ನಾಲ್ಕನೇ ಜಾವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ; ನೀವು ನಮ್ಮನ್ನು ವ್ಯವಸ್ತೆಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಪೂಜೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಸಿದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿರಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. * ಈ ಅಗೋಚರ ವಿಸ್ಮಯವನ್ನು ತಿಳಿದ ''ಶ್ರೀ ಲಿಂಗೇಗೌಡರಿಗೆ'' ಜಾಗರೂಕ ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ತಕ್ಷಣ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡು ತಮ್ಮ ಇಷ್ಟಲಿಂಗಕ್ಕೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ಶಿವ ಶಿವಾ ಎಂದು ಮೇಲೇಳುತ್ತಾ ರಾತ್ರಿಯೆಲ್ಲಾ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ದೇವಿಯವರು ಆವೇಶಭರಿತವಾಗಿ ಬಂದು ತಿಳಿಸಿದ ಆದೇಶಗಳು ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದರಿಂದ ಭಾವಪರವಶವಾಗಿ ಕೂಡಲೇ ಎದ್ದು ಬಂದು ನೋಡುತ್ತಾರೆ ವರಾಂಡದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಗಳು ಇದ್ದುದ್ದರಿಂದ ರಾತ್ರಿಯ ಕನಸು ಸಹಜವಾಗುತ್ತದೆ, ಆಶ್ಚರ್ಯದಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಕುಂಭಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಿಯವರ ಸೌಮ್ಯ ರೂಪವು ಕಂಡಂತಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅಭಯ ಹಸ್ತದಿಂದ ಆಶೀರ್ವಾದ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಂತೆ ನೈಜ ಚಿತ್ರಣ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ; *ಆಗ ಮುಂದೆ ಬಂದು ಕುಂಭಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟಿ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ; ಆದೇಶವಾದಂತೆ ಮುಂದಿನ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ; ಮೊದಲು ಮಡಿ ಬಟ್ಟೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲು ಬಚ್ಚಲುಮನೆ ಕಡೆ ಹೋಗಿ ಇದ್ದ ತಣ್ಣೀರಿನಿಂದಲೇ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲು ಇಳಿಯುತ್ತಾರೆ ನೀರುಮುಟ್ಟಿನೋಡಿದಾಗ ಆಶ್ಚರ್ಯ ದೇವಿಯವರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ನೀರು ಬಿಸಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಇದೊಂದು ಶುಭಗಳಿಗೆ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಸ್ನಾನ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುವುದರೊಳಗೆ ಅಕಾಲ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಪೂಜೋವಸ್ತ್ರಗಳು ಸಿದ್ಧಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ; ಈ ವಿಸ್ಮಯದಿಂದ ಗೌಡರಿಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಭಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ದೇವಿಯವರ ಆಜ್ನೆಯಾದಂತೆ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಕೋಣೆಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಮಾಡಿ ''ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರ'' ಗುರುಗಳವರ ಕುಂಭದಲ್ಲಿದ್ದ ಪವಿತ್ರ ಜಲದಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಪಾದೋದಕವನ್ನು ತೆಗೆದು ಕೊಣೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಸಿಂಪಡಿಸಿ ಕೋಣೆಯನ್ನು ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ; * ಇದಾದ ನಂತರ ವರಾಂಡದಲ್ಲಿದ್ದ ಮೂರು ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಗಳನ್ನು ತಂದು ಒಂದು ಶುಬ್ರವಾದ ಮಣೆಯ ಮೇಲೆ ದೇವಿಯವರು ಇಚ್ಚಿಸಿದ ಪ್ರಕಾರ ಮದ್ಯದಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರು'' ಉಪದೇಶಿಸಿರುವ ಜೀವಜಲದ ಕುಂಭ ಇವರ ಬಲಕ್ಕೆ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ ದೇವಿಯವರು'' ಎಡಭಾಗಕ್ಕೆ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಮ್ಮ''ದೇವಿಯವರು ಸಂಮಿಲನವಾಗಿರುವ ಕುಂಭಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದ ವಿವಿಧ ಪರಿಮಳ ಪುಷ್ಪಗಳಿಂದ ಕುಂಭಗಳಿಗೆ ಅರ್ಥಾತ್ ದೇವಿಯವರಿಗೆ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡಿ ಉಳಿದಂತೆ ಹಣ್ಣು ಕಾಯಿ ಪರಿಮಳದ್ರವ್ಯಗಳ ಪೂಜೆ ನೈವೇದ್ಯೆ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಯುವುದರೊಳಗೆ ಬೆಳಗಾಗುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಪೂಜಾ ಕೋಣೆಯ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಹೊರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. * '' ಶ್ರೀ ದೇವಿಯವರ'' ಮಹಿಮೆಯಿಂದ ಯಾವುದೂ ಗೋಚರವಿಲ್ಲದೆ ಗಾಢ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಮನೆ ಮಂದಿಯನ್ನು ಎಚ್ಚರ ಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಲ್ಲರೂ ಎದ್ದು ವರಾಂಡಕ್ಕೆ ಬಂದ ಕೂಡಲೇ ಸುಗಂಧ ವಸ್ತುಗಳ ಕಂಪು ಮನೆಯಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಪಸರಿಸುತ್ತದೆ. ಯಜಮಾನರು ಸ್ನಾನಾದಿ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನೆಲ್ಲ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಮನೆಯಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಸುತ್ತಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ; ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಮನೆಯವರಿಗೆ ಸಂಶಯ ಕುತೂಹಲವುಂಟಾಗಿ ಕಾರಣ ತಿಳಿಯಲು ಆತುರದಿಂದಿರುತ್ತಾರೆ; ಮೊದಲು ಎಲ್ಲರೂ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಬನ್ನಿ ಶುಚಿರ್ಭೂತರಾದ ನಂತರ ನಮ್ಮ ಮನೆತನಕ್ಕೆ ಒದಗಿ ಬಂದಿರುವ ಅದೃಷ್ಟದ ವಿಚಾರವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದಾಗ ಆತುರದಿಂದ ಎಲ್ಲರ ಸ್ನಾನ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ; ಆಗ ಅವರನ್ನೆಲ್ಲ ದೇವಿಯರನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿರುವ ತಮ್ಮ ಮನೆಯ ಪೂಜಾಕೊಣೆಗೆ ಕರೆತಂದು ಸಕಲ ಪೂಜಾವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಿದ್ದ ೩ ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಈ ಪೈಕಿ ಎರಡರಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಿರುವ ದೇವಿಯವರು ರಾತ್ರಿ ಕನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆವೇಶಭರಿತಾಗಿ ಹೇಳಿದ ಎಲ್ಲಾ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ. * ಈ ಎಲ್ಲಾ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಕೇಳಿದ ಮನೆಯವರಿಗೂ ಹಾಜರಿದ್ದ ನೆರೆ ಹೊರೆಯವರಿಗೂ ಭಕ್ತಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ದೇವಿಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸಾಷ್ಠಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರ ಹಾಕಿ ಗೌಡರು ಕೊಟ್ಟ ತೀರ್ಥ ಪ್ರಸಾದ ಪಡೆದು ಪುನೀತರಾಗುತ್ತಾರೆ ಅಂದಿನಿಂದಲೂ ಇವತ್ತಿನವರೆಗೂ ''ಲಿಂಗೇಗೌಡರ'' ವಂಶಸ್ಥರು ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರದ ದಿನ ಮಂದಿರದ ಬಾಗಿಲಿನಿಂದಲೇ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವುದುಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ. ಈ ಪದ್ದತಿಯ ಆಚರಣೆಗೆ ಬರಲು ಮುಖ್ಯ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮ'' ದೇವಿಯು ಸುರಸುಂದರಿ ಹಾಗೂ ಕನ್ಯಾಮಣಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ದೇವ ಮಂದಿರದ ಒಳಗಡೆ ಇರುವಾಗ ತಮ್ಮ ನಿಜರೂಪದಿಂದ ತಮ್ಮ ರೂಪ ಲಾವಣ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಸರ್ವಾಲಂಕಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬೀಗುತಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸ್ತ್ರೀ ಸಹಜಗುಣ. * ಹೀಗಿರುತ್ತಿರುವಾಗ ಪದೇ ಪದೇ ಮಂದಿರದ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ಮುಜುಗರವಾಗಿ ಅವರ ಸ್ವಾತಂತ್ರಕ್ಕೆ ಹಕ್ಕು ಚ್ಯುತಿಯಾಗುವುದರಿಂದ ಬಾಗಿಲಿನಿಂದಲೇ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೇವ ಮಂದಿರದ ಗರ್ಭಾಂಕಣ ಒಳಗಡೆ ದೇವಿಯವರ ಸರ್ವಾಲಂಕಾರ ದಾರಿಗಳಾಗಿ ನಿಜ ರೂಪದಿಂದ ಇರುತ್ತಿರುವಾಗ ತಾವೇ ವಿಶೇಷವಾದ ತಳಿಗೆಯನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಹಂಬಲ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಇದಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯ ಪರಿಕರಗಳನೆಲ್ಲ ಸ್ವಂತ ಅಗೋಚರ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಉತ್ತಮರ ಕೇರಿಯಲ್ಲಿನ ಮನೆಯಿಂದ ತರಲು ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಮ್ಮ''ನನ್ನು ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಅವೇಳೆ ತಡ ರಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಯಾರ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಬೆಂಕಿ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಕಾರಣ ಪಕ್ಕದ ಹರಿಜನ ಕೇರಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾಳೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಮನೆಯ ಮೇಲೆ ಹೊಗೆ ಬರುತ್ತಿರುವುದು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ''ಅಕ್ಕ ಮನೆಯಮ್ಮ''ನಿಗೆ ಗೊತ್ತಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಆಮನೆ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಬಂದು ನೋಡಲಾಗಿ ಆ ಮನೆಯವರು ಬಾಗಿಲನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸಿ ಒಳಗಡೆ ಕಳ್ಳತನದಿಂದ ತಂದಿದ್ದ ಒಂದು ಕೋಳಿಯನ್ನು ಕಡಿದು ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಾಗಬಾರದೆಂದು ತಡ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಂಸದ ಅಡಿಗೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ; ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ''ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಮ್ಮನು'' ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಶಬ್ದ ಮಾಡಿ ಮನೆಯವರು ಹೊರಕ್ಕೆ ಬರುವುದರೊಳಗೆ ನಿರಾಕಾರತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿ ಒಳ ಬಂದು ಮನೆಯವರಿಗೆ ಗೋಚರವಾಗದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆ ಒಲೆಯಿಂದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ತರುತ್ತಾಳೆ. * ಬೆಂಕಿ ಸಿಕ್ಕಿದ ಖುಷಿಯಲ್ಲಿ ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೆಶ್ವರರ'' ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಮಾತುಗಳು ಹಾಗೂ ಶರಣರು ಮೆಟ್ಟಿದ ಉತ್ತಮರ ಕೇರಿಯ ನೆಲದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಿ, ಎರಡು ಅಪರಾಧಗಳಾದ ಕಳ್ಳತನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಹಿಂಸೆ ಹಾಗೂ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರ ಮನೆಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಮತ್ತು ಅಪವಿತ್ರವಾದ ಒಲೆಯಿಂದ ಕೊಳ್ಳಿಯನ್ನು ತಂದಿರುವುದರಿಂದ ಸೂಕ್ಷ್ಮದೃಷ್ಠಿಯುಳ್ಳ ಶರಣರ ವಾಕ್ಯ ಪರಿಪಾಲಕಳು ಆಚಾರ ಹಾಗೂ ಶೀಲವಂತಳಾಗಿರುವ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮನವರಿಗೆ'' ಕೊಳ್ಳಿಯನ್ನು ತಂದ ಮೂಲದ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಬಂಧ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಮ್ಮ''ನ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಹ್ಯ, ಕೋಪ, ಮತ್ಸರವುಂಟಾಗಿ ಒರಟು ಮಾತುಗಳಿಂದ ಶಪಿಸುತ್ತಾ ನಿನ್ನಿಂದ ಈ ದೇವಮಂದಿರವು ಅಪವಿತ್ರವಾಯಿತು. '' ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರ'' ಸ್ವಾಮಿಗಳವರ ಉಪದೇಶವಾದಂತೆ ನೀನು ಮಹಾ ಧ್ರೊಹಿ, ವಚನ ಭ್ರಷ್ಟಳೂ ''ಶ್ರೀ ಗುರುಗಳವರ'' ಆದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ ನೆಡೆದುಕೊಳ್ಳದೆ ಇದ್ದ ಕಾರಣ ಅವರಿಂದ ಉಪದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪಾವಿತ್ರತೆ ಮತ್ತು ದೈವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಈ ಘಳಿಗೆಯಿಂದಲೇ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಅಸಹಾಯಕಳಾಗಿದ್ದೀಯ ಕಾರಣ ಈ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ವಾಪಸ್ಸು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗು; *ಮತ್ತೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಬೇಡ ದಲಿತರ ಕೇರಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲಸಿ ಅವರ ಆಚಾರ, ಪದ್ಧತಿಗಳಂತೆ ಪೂಜಿಸಿಕೊಂಡು ಹಿಂಸಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಅವರುಗಳ ತೊಂದರೆ ಕಷ್ಟ, ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಸ್ಪಂದಿಸಿ ಸುಖ, ಶಾಂತಿ, ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾ ಅವರುಗಳ ಇಷ್ಟ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಇರು, ನಾನು ನೀನು ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಸಹ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಸಂಬಂಧ, ಸಂಪರ್ಕ, ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ದಿಟ್ಟ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ ಆಕೆಯನ್ನು ಹೊರಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಆಕೆಯನ್ನು ಲೀನಗೊಳಿಸಿ ಪೂಜಿಸಿದ್ದ ನೀಲಿ ವರ್ಣದ ಕುಂಭವನ್ನು ಹೊರಕ್ಕೆತಂದು ದೈವತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಪವಿತ್ರ ಜಲವನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡಿ ಅದೃಶ್ಯ ರೂಪದಿಂದ ಕೇರಿಗೆ ಹೋಗಿ ಶಿಲಾರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿತಳಾಗಿರು ಎಂಬುದಾಗಿ ಬೀಳ್ಕೊಂಡಂತೆ ಅಂದಿನಿಂದ ಹರಿಜನ ಕೇರಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾಳೆ. * ಪ್ರತಿ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬದ ದಿನ ಅಹಿಂಸಾ ಪದ್ದತಿಯಿಂತೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವುದು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ, ಈ ಘಟನೆಯ ನಂತರ ''ಶ್ರೀ ಮನೆಯಮ್ಮನವರು'' ಅರ್ಚಕರಾದ 'ಶ್ರೀ ಲಿಂಗೇಗೌಡರ' ಮೇಲೆ ಆವೇಶವಾಗಿ ಬಂದು ನೆರೆದಿದ್ದ ಭಕ್ತ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಅಪ್ಪಣೆ ಕೊಟ್ಟಂತೆ, ನನ್ನ ದೇವ ಮಂದಿರಕ್ಕೆ ಸೂತಕ ಅಪವಿತ್ರತೆ ಕಳಂಕವಾಗಿದೆ ಕಾರಣ ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಹೋದ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಮ್ಮ'' ಕಳ್ಳತನ, ಪ್ರಾಣಿಹಿಂಸೆ ಮಾಡಿ, ಮಾಂಸಾಹಾರ ಬೇಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರ ಮನೆಯ ಅಪವಿತ್ರ ಒಲೆಯಿಂದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ತಂದುದ್ದರಿಂದ ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮದ ಉಪದೇಶವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದವಳು ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರರ'' ಮುನಿಗಳವರ ಆದರ್ಶ ತತ್ವ ವಾಗ್ವಾನಗಳಿಗೆ ಚ್ಯುತಿಯಾಗಿದೆ ಈಗ ನನಗೂ ನನ್ನ ಮಂದಿರಕ್ಕೂ ಸೂತಕ ಆವರಿಸಿದೆ ನನ್ನ ತಂಗಿಯು ಸಹವಾಸದಿಂದ ಮಹಾ ಪಾಪ ಮಾಡಿದ ದೋಷಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದೇನೆ; ಇಲ್ಲಿರುವ ಜೀವ, ಜಲ ಇರುವ ಕುಂಭವೂ ಅವವಿತ್ರವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ನೀವು ''ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರ''ಸ್ವಾಮಿಗಳವರ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಪಾದೋದಕವನ್ನು ತಂದು; ಈ ದೇವ ಮಂದಿರಕ್ಕೆ ಹಾಕಿ ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಬೇಕು. * ಕರಿ-ಎಳ್ಳು, ಬೆಲ್ಲದ ಮಿಶ್ರಣ 'ಚಿಗಳಿ' ಮಾಡಿ ಸೂತಕ ಹಾಗೂ ದೋಷನಿವಾರಣೆಗಾಗಿ ನನ್ನ ಸನ್ನಿಧಿಯಿಂದ ಭಕ್ತರಿಗೆಲ್ಲ ಪ್ರಸಾದವಾಗಿ ವಿತರಿಸಿದರೆ ಎಲ್ಲರ ಭಕ್ತಿ ಹಾರೈಕೆಗಳಿಂದ ಕಳಂಕಮುಕ್ತಳಾಗುತ್ತೇನೆ. ಚಿಗಳಿಯ ಸೂತಕ ನಿವಾರಣೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಅಲ್ಲದೆ ಅಪವಿತ್ರ ವಾಗಿರುವ ಸ್ಥಾನ ಪಲ್ಲಟವಾಗಿರುವ ''ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯನ್ನು'' ಲೀನಗೊಳಿಸಿ ಪೂಜಿಸಿದ ನೀಲಾವರ್ಣದ ಕುಂಭವು ಖಾಲಿ ಇದೆ. ಇದನ್ನು ನಿಶಬ್ಧವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಬರಬೇಕು ಎಂಬ ಆದೇಶವಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೂ ಮುಂದೆ ಪರಿಶುದ್ದತೆ, ಶೀಲವಂತಿಕೆ, ಅಹಿಂಸಾವಾದಿಯು ಆಗಿರುವ ನನಗೆ ಯಾವ ಮೂಲದಿಂದಲೂ ಅಪವಿತ್ರತೆ ಮೈಲಿಗೆ ಉಂಟಾಗಬಾರದು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ನೆಡೆಯುವ ''ಪುಂಮಿಲನ'' ಪೂಜಾದಿನ ಪೂಜೆಗಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ, ಬಾಳೆಹಣ್ಣುಗಳಿಗಾಗಿ ೫ ದಿನ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಪಕ್ಕಾ ಮಡಿಯಿಂದ ಬಾಳೆಗೊನೆಗಳನ್ನು ತಂದು ಯಾವ ಕೃತಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸದೆ ನನ್ನ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಗೇವಿನಲ್ಲಿಟ್ಟು ಹಣ್ಣು ಮಾಡಿ ಪೂಜೆಗೆ ಬಳಸಬೇಕು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಪಕ್ಕ ಮಡಿಯಿಂದ ಮರದಿಂದ ಕಿತ್ತು ಸುಲಿದು ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕು. * ಪರಿಮಳ ದ್ರವ್ಯಗಳಾದ ಕರ್ಪೂರ, ಉದುಬತ್ತಿ, ಹಾರ, ಹೂವುಗಳಿಗೆ ಸನ್ನಿಧಿಯ ಪವಿತ್ರ ತೀರ್ಥಪ್ರೋಕ್ಷಣೆಮಾಡಿ ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿದನಂತರ ಪೂಜೆಗೆ ಬಳಸಬೇಕು, ಈ ರೀತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪೂಜಾ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು ದೈವಾರ್ಷಿಕ ''ಪುಂಮಿಲನ'' ಪೂಜಾ ಮಹೋತ್ಸವ ನಡೆಯುವ ಶುಕ್ರವಾರದ ದಿನ ಗ್ರಾಮದ ಮುಖಂಡರಾದವರು ಶುದ್ಧ ಮಡಿಯಿಂದ ದೇವ ಮಂದಿರದ ವರಾಂಡದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು; ಭಕ್ತರು ತರುವ ತಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಪೂಜಾವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತುಂಬಿ ಕೊಡಬೇಕು. ಈ ಕ್ರಮವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನೆಡೆದುಕೊಂಡು ಬರಬೇಕು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಜೊತೆಗೆ ಚಿಗುಳಿಯು ಸಹ ಪೂಜಾ ತಟ್ಟೆಗೂ ಪ್ರಸಾದವಾಗಿ ತುಂಬಬೇಕು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ನಿಯಮಗಳಿಂದ ಭಕ್ತರು ನನಗೆ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವುದರಿಂದ ಅಂತಹ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನು ಕಳೆದು ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ತೀರ್ಥ-ಪ್ರಸಾದ ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ನಾನು ಸಂತುಷ್ಟಳಾಗುತ್ತೇನೆ. * ಈ ಎಲ್ಲಾ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅಂಟಿದ್ದ ಕಳಂಕಗಳೆಲ್ಲ ನಿವಾರಣೆಯಾಗಿ ಭಕ್ತಪರಾದೀನಳಾಗುತ್ತೇನೆ; ಎಂದು ಹೇಳಿದ ದೇವಿಯು ಅರ್ಚಕರಿಂದ ಇಳಿದು ಮೂಲಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ''ಶ್ರೀ ಲಿಂಗೇಗೌಡರಿಗೆ'' ಸಹಜ ಸ್ಥಿತಿ ಉಂಟಾಗಿ ದೇವಿಯು ಗೌಡರ ಬಾಯಿ ಮುಖಾಂತರ ಹೇಳಿದ ವಿಸ್ಮಯವನ್ನು ಕೇಳಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿದ್ದ ಭಕ್ತರಿಗೆ ನಂಬಿಕೆಯುಂಟಾಗಿ ಆದೇಶವಾದಂತೆ ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖರಾಗುತ್ತಾರೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== *ಈ ಊರನ್ನು ಹಿಂದೆ ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ ಎಂಬ ರಾಜನು ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ್ದನು. ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಹೊಳೆಯ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಪಟ್ಟಣ ಇರುವುದರಿಂದ ಈ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಾಲೂಕಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಗ್ರಾಮ ತಾತನಹಳ್ಳಿ. ಇದು ಹೊಳೆನರಸೀಪುರದಿ೦ದ ಸುಮಾರು ೮ ಕಿಮಿ ದೂರ ಇದೆ. *ಇಲ್ಲಿಯ ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯ ಶ್ರಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ತಾತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರುಶ ಯುಗಾದಿ ಕಳೆದ ೯ ನೆಯ ದಿನ ದೇವಿಯ ವೈಭವದ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಹಿರೇಬೆಳಗುಲಿಯ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ ಮತ್ತು ಮನೆಯಮ್ಮನವರ ಇತಿಹಾಸ ಬಹಳ ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಇದನ್ನು ಓದಲು ಕೆಳಗೆ ಹೋಗಿ. == ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳಗಳು == ಪುರಾತನ ಶ್ರೀ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ಇಲ್ಲಿನ ಆಕರ್ಷಣೆ. ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಇಲ್ಲಿ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮಾವಿನಕೆರೆ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ರಂಗನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ಜಾತ್ರ ಮಹೋತ್ಸವ ಜರುಗುತ್ತದೆ. === ಪ್ರಮುಖ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು === * ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಹಂಗರ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ದೇವಸ್ಥಾನ * ಶ್ರೀ ಆಂಜನೇಯ ದೇವಸ್ಥಾನ * ಶ್ರೀ ಗಣಪತಿ ದೇವಸ್ಥಾನ * ಶ್ರೀ ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರ ದೇವರು * ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿದೇವಸ್ಥಾನ === ಹಂಗರ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ === [[ಚಿತ್ರ:Hangaramallappa.jpg|thumb|[[ಚಿತ್ರ:Hangaramallappa.jpg|thumb|ಹಂಗರ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ]]ಹಂಗರ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ]] ದೂರದಲೆಲ್ಲೋ ಇರುವ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನ ನೋಡಲಿಕ್ಕೆ ನೂರಾರು ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ಹೋಗುವ ನಾವು ನಮ್ಮ ತಾಲ್ಲೋಕಿನ ಹಂಗರಮಲ್ಲಪ್ಪ ಬೆಟ್ಟವನ್ನೊಮ್ಮೆ ನೋಡಿದ್ದೇವೆಯೇ….. ನಮ್ಮ ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ತಾಲ್ಲೋಕಿನ 8 ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿನ ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ (ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ – ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ ರಸ್ತೆ) ಸಮೀಪದ ಹಂಗರ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ದೇವರು ಇರುವ ಸ್ಥಳವೇ ಹಂಗರಮಲ್ಲಪ್ಪ ಬೆಟ್ಟ. ಯಾವುದೇ ಮಲೆನಾಡಿಗೂ ಕಡಿಮೆಯೆನಿಸದ ಸುತ್ತಲೂ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದ ಸುಂದರ ಪರಿಸರದೊಂದಿಗೆ ಚಾರಣಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಸಹಲ್ ಗೆ ತೆರಳುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಕೈಬೀಸಿ ಕರೆಯುತ್ತಿರುವಂತಿದೆ ಬೆಟ್ಟ. ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ತೆರಳಲು ರಸ್ತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದ್ದು, ಕಾರು ಅಥವಾ ಬೈಕ್ ಗಳ ಮೂಲಕವೂ ಸರಾಗವಾಗಿ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯನ್ನ ತಲುಪಬಹುದು. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಿಶೇಷತೆ ಏನು? ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಇದ್ದಾರ? ಅನ್ನೋ ಗೊಂದಲವೇ ನಿಮಗೆ ಬನ್ನಿ ಅದರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ನೋಡೋಣ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ 10 ಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾದ ಹಳ್ಳಿಗಳ (ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ, ಕಾಳೇನಹಳ್ಳಿ ಕಾವಲು, ಬಾಗಿವಾಳು, ಬೆಟ್ಟದ ಸಾತೇನಹಳ್ಳಿ, ಜಾಂದಾಳ್ ಕ್ರಾಸ್, ಬಿಚೇನಹಳ್ಳಿ, ಉಣ್ಣೇನಹಳ್ಳಿ, ಹರಿಹರಪುರ, ಬೀರನಹಳ್ಳಿ ಇತ್ಯಾದಿ) ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನೇ ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಕಸುಬನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕೃಷಿ ಅಂದಾಕ್ಷಣ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತೇ ಇದೆ ಪ್ರತೀ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಹಸು ಹಾಗೂ ಎಮ್ಮೆಗಳನ್ನ ಸಾಕಿರುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿ ಹಸು ಅಥವಾ ಎಮ್ಮೆಗಳು ಕರು ಹಾಕಿದಾಗ ಗಿಣ್ಣು ತಯಾರಿಸಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ತಂದು ಪೂಜಿಸಿ ನಂತರ ಮನೆಯವರೆಲ್ಲರೂ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಪದ್ದತಿ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಬೆಳೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ ಕೈಗೊಂಡರೆ ಹಸು/ಎಮ್ಮೆ ಹಾಗೂ ಕರುಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಯಾಗೊಲ್ಲವೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇಲ್ಲಿನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳದ್ದು. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೊಂದು ದಂತ ಕಥೆಯೂ ಇದೆ ಅದೇನೆಂದರೆ, ಪಕ್ಕದ ಬಾಗಿವಾಳು ಗ್ರಾಮದ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬರ ಮನೆಯ ಹಸು ಕರು ಹಾಕಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗಿಣ್ಣು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಪೂಜಿಸಿಕೊಂಡು ಬರಲು ಯಾರೂ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಆಕೆಯೇ ತೆರಳುತ್ತಾಳೆ ಮಾರ್ಗಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಕೆಗೆ ಸುಸ್ತಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲೇ ಕುಳಿತು ಭಗವಂತ ನೀನೇಕೆ ಅಷ್ಟು ದೂರ ಇದ್ದೀಯ ಇಲ್ಲೇ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಇರಬಾರದಿತ್ತೆ ಎಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡಾಗ ಪಕ್ಕದ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವರು ಅಲ್ಲಿ ಮೂಡಿತೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಇದು ಸತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಮೀಪವೆಂಬಂತೆ ಪುಷ್ಟಿ ನೀಡಲು ಹಂಗರಮಲ್ಲಪ್ಪ ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದ ದೊಡ್ಡ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲೂ ಈಗಲೂ ಪಾದದ ಗುರುತುಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಕಲ್ಲು ಇದ್ದು ಅದನ್ನೂ ಪೂಜಿಸುವ ಪದ್ದತಿ ಇದೆ. ಈ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರತೀ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಭಕ್ತಾದಿಗಳೆಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿ ಸಭ್ರಮ ಸಡಗರದಿಂದ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವ ನಡೆಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. === ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿಯ ಸಂಗಮೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ವೀರಭದ್ರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ವೀರಗಲ್ಲುಗಳ ಇತಿಹಾಸ === ಹೊಳೆನರಸೀಪುರದಿಂದ ೮ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ಕಾಲದ ಮಹತ್ವದ ವೀರಗಲ್ಲು ಶಾಸನವೊಂದು ಲಭ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈ ವೀರಗಲ್ಲು ಹೂವಿನಹಳ್ಳಿಯ ''ಈಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ (ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಸ್ತಾನ)'' ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಇದು ಕ್ರಿ.ಶ ೧೧೭೨ ಮಾರ್ಚ್ ೧ರ ಕಾಲಮಾನ ಸೂಚಿಸುವ ಈ ವೀರಗಲ್ಲು ೨ನೇ ಬಲ್ಲಾಳನ ಕಾಲದ್ದಾಗಿದೆ. ಇಮ್ಮಡಿ ಬಲ್ಲಾಳ ನಡೆಸಿದ ಗ್ರಾಮ ದಾಳಿಯ ಸಂದರ್ಭವೊಂದರಲ್ಲಿ ಬಮ್ಮಯನಾಯಕ ಎಂಬಾತ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಇದು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಆತ ಬಲ್ಲಾಳನ ಪರವಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಇದು ಬಲ್ಲಾಳ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆಸಿದ ಬಂಡಾಯದ ಅಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಸೂಚನೆ. ಕೆಲವರು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೂಚಿತವಾಗಿರುವಂತೆ ಕ್ರಿ.ಶ ೧೧೬೮ ರಿಂದಲೇ ತನ್ನ ತಂದೆಯೊಂದಿಗೆ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ರಾಜ್ಯವಾಳುತಿದ್ದ ಕ್ರಿ.ಶ ೧೧೭೨ ರಲ್ಲಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ಸೇನಾಬಲವನ್ನು ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ತಂದೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟಕ್ಕಿಳಿದ === '''<u><big>ಶ್ರವಣೂರು ಗ್ರಾಮ.</big></u>''' <small>ಗರುಡಾಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ</small> === ಈ ಗ್ರಾಮ ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ತಾಲೋಕಿನ 12 ಕಿ.ಮಿ.ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ನಮ್ಮ ಊರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಗರುಡಾಳೇಶ್ವರ ದೇವರು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿ ಶಾಲಿ ದೇವರು ಎಂದು ಹೇಳುತಾರೆ ಗರುಡನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಾಹನದೇವತೆ ಎಂದು ಹೇಳುತಾರೆ ನಮ್ಮ ಊರಿನ ಈ ದೇವಾಲಯದ ದಲ್ಲಿ ಗರುಡನ ಆಕೃತಿ ಮನುಷ್ಯನ ರೀತಿ ಇದ್ದು ಬಾಗಿದ ಕೊಕ್ಕು ಮತ್ತು ರೆಕ್ಕೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಗರುಡ ಮತ್ತು ನಾಗರ ಹಾವಿಗೆ ಬದ್ದ ದ್ವೇಷ ಇದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಮ್ಮ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅದ್ಬುತವಾಗಿ ಚಿತ್ರೀಸಲಾಗಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಂಗತಿ ಎಂದರೆ ಮಕ್ಕಳು ಇಲ್ಲದವರು ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಬಂದು ಶ್ರದ್ದೆ ಭಕ್ತಿ ಇಂದ ಗರುಡ ಸೆರೆಯನ್ನು ಬಿಡಿಸಿದರೆ ಮಕ್ಕಳ ಭಾಗ್ಯ ಕರುಣಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ನಿಜವಾದ ಸಂಗತಿ ಆಗಿದೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ವಾಡಿಕೆ ಇದೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನ ಅತ್ಯಂತ ಅದ್ದೂರಿ ಯಾಗಿ ಹಬ್ಬ ವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ರಂಗದ ಹಬ್ಬ ಎನ್ನುವರು. ಸುತೂರಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಜನರು ರಂಗದ ಕುಣಿತಕ್ಕೆ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿನ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಯಾದ '''<big>ಶಿವರದಮ್ಮ</big>''' ನೆಲೆಸಿರುತಾಳೆ. ಹಾಗು 1986ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ '''<big>ಶ್ರೀ ಶಿಂಗಮ್ಮ.</big>'''ದೇವಾಲಯ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ. ನಾಯಕ ಸಮುದಾಯದವರಿಂದ <big>'''ಶ್ರೀ ಶಿಂಗಮ್ಮನವರ'''</big> ಹಬ್ಬವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗು '''<big>ಈಶ್ವರ</big>''' ದೇವಾಲಯ ಇದೆ. == ವನ == ಕೃಷಿ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬು. ಭತ್ತ,ಕಬ್ಬು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದು ವ್ಯವಸಾಯ ಪ್ರಧಾನವಾದ ಪಟ್ಟಣ. ಹೇಮಾವತಿ ಹೊಳೆಯು ಪಟ್ಟಣದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದು ಇದರಿಂದ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಹೂಲಗದ್ದೆಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸಾಯ ಪ್ರಧಾನ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಪಡೆದಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ಹೊಳೆಯಿಂದ ನೀರಾವರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹಲವು ಕಡೆ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದೆ. ಹೊಳೆನರಸೀಪುರವು ಒಂದು ಆಕರ್ಷಣೀಯವಾದ ವಸತಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. =='''ಹೊಳೆ ನರಸೀಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಆನೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಗ್ರಾಮ'''== ಆನೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಎಂಬುದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೊಳೆ ನರಸೀಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹಳ್ಳಿ ಮೈಸೂರು ಹೋಬಳಿಯ ಒಂದು ಗ್ರಾಮ ವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಿಶೇಷತೆ ಗಳಿವೆ. ಶತಮಾನಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಅಗ್ರಹಾರವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ಪೂರ್ವಜರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶತಮಾನಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ, ೧೨ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳರು ನಿರ್ಮಿಸಿರುವ ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯವಿದ್ದು, ಸುಂದರ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೆತ್ತನೆಯನ್ನೂ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿನ ಗ್ರಾಮದೇವತೆಯಾದ ಶ್ರೀ ಬಿದಿರು ಕಾಳಮ್ಮ ದೇವತೆಯ ದೇವಾಲಯವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವವು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಯುಗಾದಿ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೂ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ಜರುಗುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯ, ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಹಾಗೂ ಮಾರಮ್ಮನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಕೂಡ ಇವೆ. ಆನೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಎಂಬುದರ ಮೂಲ -ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆನೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪಳಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖವಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿಯೇ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಆನೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದೆ. =='''ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು'''== ಹೊಳೇನರಸೀಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆಯಾದ ಬತ್ತಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾದ ಹಲವಾರು ಅಕ್ಕಿಗಿರಣಿಗಳು ತಾಲ್ಲೂಕಿನಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿದೆ. =='''ಶಿಕ್ಷಣ'''== ಹೊಳೆನರಸೀಪುರದಲ್ಲಿ ಕಲೆ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗಗಳಿರುವ ಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ. ಮಹಿಳೆಯರಿಗಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪ್ರಥಮದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜಿದೆ. ಇವಲ್ಲದೇ ಹಲವು ಖಾಸಗಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹತ್ತಾರು ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.ಪ್ರಮುಖವಾದ ಸರಕಾರಿ ಕಾನೂನು ಕಾಲೇಜ್ ಕೂಡ ಇದೆ,ಪಡುವಾಲಹಿಪ್ಪೆ ಗ್ರಾಮ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿದೆ.ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.ಸರಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು,ಇದೆ ಎಂಕಾಮ್,ಎಂಎ.ಮುಂತಾದ ಪದವಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಎಲ್ಲ ಸೌಲ್ಯಭ್ಯ ಗಳನ್ನು ದೊರಕಿಸಿ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ.ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಕೂಡ ಇದೆ. ==== '''ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ''' ==== [http://www.holenarasipurtown.gov.in ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140305222733/http://www.holenarasipurtown.gov.in/ |date=2014-03-05 }} ಬೈಪಾಸ್ ರಸ್ತೆಯ ಮಹಿಳಾ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು ಮುಂಭಾಗ ಗುತ್ತಮ್ಮ ತಮ್ಮೇಗೌಡ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ [http://www.micegroup.net/ ಮಣಿಪಾಲ್ ಇನಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಎಜುಕೇಷನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140604165513/http://micegroup.net/ |date=2014-06-04 }} ಕೇಂದ್ರವು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅಂಗಗಳಾದ ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್, ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್, ಹಾರ್ಡವೇರ್ ಮತ್ತು ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸುಸಜ್ಜಿತ ಲ್ಯಾಬ್ ಹೊಂದಿದ್ದು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ತರಬೇತಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟ ಹಾಗೂ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು ಮಣಿಪಾಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯಿಂದ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. {{commons category|Holenarasipura}} ೧.[http://holenarasipurtown.gov.in/ಪುರಸಭೆ ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ೨.[https://archive.is/20121127202507/hassan-history.blogspot.com/ ಹಾಸನ ಇತಿಹಾಸ] ೩.[http://hoysalatourism.org/ ಹೊಯ್ಸಳ ಟೂರಿಸಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209004127/http://www.hoysalatourism.org/ |date=2014-02-09 }} {{ಹಾಸನ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] j84kuypbd5sq7dniv45tke1zdw01ask 0 13266 1307858 1307843 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1261180 wikitext text/x-wiki {{Infobox ಊರು | name = ಅರಕಲಗೂಡು | native_name = ಅರಕಲಗೂಡು | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ಪುರಸಭ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Karnataka, India | latd = 12.77 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 76.06 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|ಭಾರತ}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = [[ ಹಾಸನ|ಹಾಸನ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = 916 | population_total = 15184 | population_as_of = 2001 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kannada]] | timezone1 = IST | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = <!-- [[Postal Index Number|PIN]] --> | postal_code = | registration_plate = | website = | footnotes = }} ಇದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ತಾಲೂಕು ಹಾಗೂ ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ. ಹಾಸನ, ಆಲೂರು,ಹಾಗೂ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೊಳೇನರಸೀಪುರ ತಾಲ್ಲೋಕುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ ಹಾಗೂ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ ತಾಲೂಕಿನಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಕೊಣನೂರು ಹ್ಯಾಂಗಿಂಗ್ ಬ್ರಿಡ್ಜ್, ರಾಮನಾಥಪುರದ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ಗೊರೂರು ಅಣೆಕಟ್ಟು, ಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಚರ್ಚ್, ನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿ, ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇಗುಲ ಇಲ್ಲಿನ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳು. ಭತ್ತ, ತೆಂಗು, ಅಡಿಕೆ, ತಂಬಾಕು, ಆಲೂಗೆಡ್ಡೆ ಈ ತಾಲೂಕಿನ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆಗಳು. ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇದ್ದು ಐದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಮ್ಮೆ ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ಹಬ್ಬ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ ಹಬ್ಬದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಪಾಲ್ಗೊಂಡು ಹಬ್ಬವನ್ನು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ ಅರಕಲಗೂಡು ಮಲೆನಾಡು ಅರೆ ಮಲೆನಾಡು ಬಯಲು ಸೀಮೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅರಕಲಗೂಡು ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಏ ಮಂಜು ಅವರು ಈ ಬಾರಿ ಜಯಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ==ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು== ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಅರಕಲಗೂಡು ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ತಾಯಿಯ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಅರಕಲಗೂಡಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಂತೆಯೆ ಇರುವ ಗೊರೂರಿನಲ್ಲಿ ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಗೆ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು ನೀರಾವರಿಗೆ ಇಂಬು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಕೊಣನೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ತೂಗು ಸೇತುವೆ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಾಮನಾಥಪುರದಿಂದ ಐದು ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಕೊಣನೂರಿನಿಂದ ಕಟ್ಟೇಪುರ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಜನರು ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಂಚರಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಕಾವೇರಿ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿವೆ. ===== ದಕ್ಷಿಣಕಾಶಿ ರಾಮನಾಥಪುರ ===== ರಾಮನಾಥಪುರ, ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಅರಕಲಗೂಡು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಪ್ರಮುಖ ಹೋಬಳಿ ಕೇಂದ್ರ. ಈ ಸ್ಥಳ ಪವಿತ್ರ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಎಡ ದಂಡೆಯ ಮೇಲಿದ್ದು, ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಯಾತ್ರಾ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಮನಾಥಪುರ ಶತ-ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು "ದಕ್ಷಿಣ ಕಾಶಿ" ಎಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಹೊಂದಿದೆ. ತ್ರೇತಾಯುಗದ ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರನು ಈಶ್ವರನ ಲಿಂಗವನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದ ಸ್ಥಳವೆಂಬ ಕಾರಣದಿಂದ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ "ರಾಮನಾಥಪುರ" ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರತೀತಿಯಿದೆ. ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಿರುವುದರಿಂದ "ದೇವಾಲಯಗಳ ಪಟ್ಟಣ" ಎಂದೂ ಸಹ ಪ್ರಸಿದ್ದವಾಗಿದೆ. ರಾಮನಾಥಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿರುವ ದೇವಾಲಯಗಳೆಂದರೆ ಪ್ರಸನ್ನ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಚತುರ್ಯುಗ ಶ್ರೀ ರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಶ್ರೀ ಪಟ್ಟಾಭಿರಾಮ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಶ್ರೀ ಅಗಸ್ತ್ಯೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ಮಠ ಮುಂತಾದವುಗಳು. ಕಾವೇರಿ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನವನ್ನು ಮಾಡಿ, ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿಯ ಸೇವೆಯನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಮಾಡಿದರೆ, ಅವರ ಜನ್ಮಜನ್ಮಾಂತರದ ಪಾಪ-ಕರ್ಮಗಳೆಲ್ಲವೂ ಕರಗಿ ಹೋಗುವುದೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ನೂರಾರು ಭಕ್ತಾದಿಗಳು, ಯಾತ್ರಾತ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ತಮ್ಮ ಹರಕೆ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ಅಭೀಷ್ಠೆಗಳನ್ನು ಭಗವಂತನ ಪೂಜಾ-ಕೈಂಕರ್ಯದ ಮೂಲಕ ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಡಿಸೆಂಬರ್-ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಸ್ವಾಮಿಯ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== ೧.[https://archive.is/20121127202507/hassan-history.blogspot.com/ ಹಾಸನ ಇತಿಹಾಸ] ೨.[http://www.hoysalatourism.org/ ಹೊಯ್ಸಳ ಟೂರಿಸಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209004127/http://www.hoysalatourism.org/ |date=2014-02-09 }} {{ಹಾಸನ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] 3d0c5luf7capn00e5umdoh0ln5jwteo 0 13267 1307857 1307845 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1286092 wikitext text/x-wiki {{refimprove|date=April 2024}} '''ಸಕಲೇಶಪುರವು''' [[ಕರ್ನಾಟಕ]]ದ [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಒಂದು ಗಿರಿಧಾಮ ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರವು ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಸಕಲೇಶಪುರವು ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಕೇಂದ್ರವೂ ಆಗಿದೆ.ಸದಾಕಾಲ ತುಂಬಿ ಹರಿಯುವ ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ [[ಸಕಲೇಶ್ವರ]] ದೇವರ ಸನ್ನಿಧಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವಂತಹ ಮಲೆನಾಡಿನ ಸೌಂದರ್ಯಭರಿತವಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.{{Citation needed}} ಭಾರತ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಎರಡು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ಏಲಕ್ಕಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿದ್ದು,ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜ್ಯವಾದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಮ್ಮ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ದೋಣಿಗಲ್ ಎಂಬ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ತಪ್ಪಲಲ್ಲಿದ್ದು ಮಲೆನಾಡ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಹಸಿರು ಬೆಟ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಫಿ,ಏಲಕ್ಕಿ, ಮೆಣಸು, ಅಡಕೆ,ತೆಂಗು, ಬಾಳೆಯ ತೋಟಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದ್ದು ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಡೀ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಸಕಲೇಶಪುರ ನಗರಕ್ಕೆ ತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಟ್ಟಣವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ಮತ್ತು [[ಮಂಗಳೂರು]] ಬಂದರು ನಗರವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ 48 (NH-48) ರಲ್ಲಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು [[ಮಂಗಳೂರು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಮಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ]].<ref>{{cite news|title=ಕರ್ನಾಟಕದ ಊಟಿ ಸಕಲೇಶಪುರ|url=http://m.vijaykarnataka.com/lavalavk/tourism/weekend-getaways-sakhleshpur/articleshow/59563048.cms|publisher=vijaykarnataka.com{{Dead link|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, 1 October 2017} ಐಗೂರು ವಿಷೇಶ....... ಸಕಲೇಶಪುರ ದಿಂದ ಸೂಮಾರು 30‌ ಕೀ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಐಗೂರು ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಐಗೂರಿಗೆ 300 ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ.ಐಗೂರಿಗೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದ್ದು ಹೇಗೆಂದರೆ, ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿಯ ರೂಪವಗಿದ್ದ ಐದು ಹೆಡೆ ಆದಿಶೇಷ ರತ್ನವನ್ನು ಉಗುಳಿದನಂತೆ.ಈ ಊರಿಗೆ‌ ಐದು ಮೋಗದ ಊರು-ಐಮೋಗದೂರು- ಐಗೂರು ಆಯಿತೆಂದು ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಣಿನಾಗಪುರ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರೂ ಇತ್ತು ಎಂದು ಕೆಲವು ಕಡೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಐಗೂರು ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು ಎರೆಯ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಾಯಕ ಎನ್ನುವ ಪಾಳೆಯಗಾರನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದನು. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಾಯಕ.ಚೆನ್ನಪ್ಪನಾಯಕ.ವೆಂಕಟಾದ್ರಿ ನಾಯಕ.ವೆಂಕಟಪ್ಪನಾಯಕ. ಎನ್ನುವ ನಾಲ್ವರು ಪಾಲೇಯಗಾರರು ರಾಜ್ಯಭಾರ ಮಾಡಿದರು. ಈಗಲೂ ಚೆನ್ನಪ್ಪನಾಯಕ ಎನ್ನುವ ಕೆರೆ ಇದೆ.ಐಗೂರು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಗ್ರಾಮವಾಗಿದ್ದರೂ ಅದು ಮದ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಪಾಳೆಯ ಷಟ್ಟನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷವೇನೆಂದರೆ ರೈತರು ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಬೆಳೆ ಒಕ್ಕಣೆಯಸಮಯದಲ್ಲಿ ಊರ ದೇವತೆ ಶ್ರೀ ದೇವಿರಮ್ಮನವರ ಸುಗ್ಗಿ ಉತ್ಸವವನ್ನು 8 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಆಚರಣೆ ಮಾಡುವುದು ಅತ್ಯಂತ ವಿಶೇಷ ಹಾಗೂ ರೋಚಕತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ.ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಐಗೂರು ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತ ವಾಗಿರದೆ ಅಕ್ಕ-ಪಕ್ಕದ ಹತ್ತಾರು ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲೂ ಊರ ದೇವತೆಯ ಸುಗ್ಗಿ ಉತ್ಸವವನ್ನು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.ಈ ಐಗೂರು ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಊರುಗಳು ಚೋಳರಕಾಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂದಿಸಿದ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ದೇವಾಲಯಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರವಾಗೆವೆ.ದೊಡ್ಡಕಲ್ಲೂರು ಗ್ರಾಮದ ಮೂರು ಮುಖದ ದೇವಿರಮ್ಮನವರ ಸುಗ್ಗಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಕೊನೆಯ ದಿನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ದೇವರ ತೀರ್ಥದ ಬಾವಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ಮಣ್ಣಿನ ಕಲಶಗಳು ದೇವರ ಶಕ್ತಿಗೆ ಹಿಡಿದ ಕೈಗನ್ನಡಿಯಾಗಿದೆ.ಈ ಮೇಲ್ಕಂಡ ವಿಷಯದಿಂದ ತಿಳಿದು ಬರುದೇನೆಂದರೆ ಐಗೂರು ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದು ಕೊಂಡಿದೆ. ==ಭೂಗೋಳ== ಸಕಲೇಶಪುರವು 12,97 ° ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು 75,78 ° ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಇದು ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟದಿಂದ 949 ಮೀಟರ್ (3113 ಅಡಿ)ಎತ್ತರವಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯು ಸಕಲೇಶಪುರ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ===ಹವಾಮಾನ=== ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕು.. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ rಪಟ್ಟಣದ ಹವಮಾನವು ವರ್ಷವಿಡೀ ಹಿತಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್) ಗರಿಷ್ಠ ೩೨ ಡಿ ಗ್ರಿ ಉಷ್ಣಾಂಶವಿರುತ್ತದೆ. ಹಿತಕರವಾದ ತಂಗಾಳಿಯೂ ಇರುತ್ತೆ. ಮುಂಗಾರು ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಿನಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುವ ಮುಂಗಾರು ಮಳೆಯೂ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ ನಡುವಿನವರೆಗೂ ಎಡಬಿಡದೆ ಸುರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿಯು ಹಸಿರಿನಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅಕ್ಟೊಬರ್ ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ ವರೆಗೂ ಚಳಿಗಾಲದ ವಾತವರಣವಿರುತ್ತದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ ಮತ್ತು ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಚಳಿ ಇರುತ್ತದೆ.2023 ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಮಳೆ ಕಮ್ಮಿಯಾಗಿದೆ.ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ನೇರ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ===ಜನಸಂಖ್ಯೆ=== 2011ರ ಭಾರತದ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಸಕಲೇಶಪುರವು 23352 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ೪೯% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ೫೧% ಇದ್ದಾರೆ. ಸಕಲೇಶಪುರವು 59.5% ನಷ್ಟಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಂದರೆ, 74% ಸರಾಸರಿ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ ಹೊಂದಿದೆ. ಪುರುಷರ ಸಾಕ್ಷರತೆ 78% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ಸಾಕ್ಷರತೆ 69% ಇದೆ. ಸಕಲೇಶಪುರದಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 12% ರಷ್ಟು 6 ವರ್ಷ ವಯೋಮಿತಿಗಿಂತ ಕೆಳಗಿನವರು.<ref>{{cite web|title=Sakleshpur Population Census 2011|url=http://www.census2011.co.in/data/town/803171-sakleshpur.html|website=www.census2011.co.in|accessdate=1 October 2017}}</ref> ಕಲ್ಲರಹಳ್ಳಿ ಇದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಗ್ರಾಮ. ಈ ಗ್ರಾಮದ ಸೌಂದರ್ಯವು ಕಣ್ಣಿಗೂ ಹಾಗೂ ಮನಸಿಗೂ ತಂಪನ್ನು ನೀಡುವಂತಿದೆ. ಈ ಒಂದು ಗ್ರಾಮದ ಜನರು ಕಾಫಿ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಹಚ್ಚಹಸಿರಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಪ್ರಶಾಂತ ಪ್ರದೇಶ ಇದಾಗಿದೆ. ಸುತ್ತಲೂ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಚಿಲಿಪಿಲಿ ಶಬ್ದಗಳು ನವಿಲು ಗರಿಬಿಚ್ಚಿ ಕುಣಿಯುವುದು ಹಬ್ಬಿ ಜಲಪಾತದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ನೀರಿನ ಶಬ್ದ ಇವೆಲ್ಲ ಈ ಹಳ್ಳಿಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಾಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರೆಸಾರ್ಟ್ ಗಳಿರುವದರಿಂದ ಇದು ಒಂದು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ತಾಣ ಎಂದು ಸಹ ಹೇಳಬಹುದು. ಶಾಂತಿಯುತ ಹಾಗೂ ಪರಸ್ಪರ ಐಕ್ಯದಿಂದ ಒಂದು ಕೂಡಿ ಬಾಳುವ ಜನರು ಈ ಗ್ರಾಮದ ಒಂದು ವರದಾನವಾಗಿದೆ.ಮಳೆಗಾಲ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಊರಿನ ಸೌಂದರ್ಯವು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಮನಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ ‌‌. ಇಲ್ಲಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದಂತಹ ಎಲ್ಲಾ ಮೂಲ ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಇರುವುದನ್ನು ಸಹ ಗಮನಿಸಬಹುದು ಅದೇ ರೀತಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೇಂದ್ರ ಮುಂತಾದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಕೂಡ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಗ್ರಾಮವು ಹಚ್ಚಸಿರಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಎಲ್ಲರ‌ಮನಸೆಳೆಯುವಂತ್ತಿದೆ. ಮಂಜರಾಬಾದ್ (ಮಂಜು ತುಂಬಿದ)ಕೋಟೆ: ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಸಕಲೇಶಪುರವು ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಹಾಗೂ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯವು ಕಣ್ಣಿಗೆ ತಂಪನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಮನ್ನಸ್ಸಿಗೆ ಹಿತವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ,ಅಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆಯು ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದ ನೈರುತ್ಯ ದಿಕ್ಕಿಗೆ 5 ಕಿ. ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಭೂಮಟ್ಟದ್ದಿoದ ಸುಮಾರು 988 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದ ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ 48ರ ಮೂಲಕ ಹೋಗುವಾಗ ಎಡಬದಿಯ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ತಿರುಗಿ ಹೋದರೆ ಕೋಟೆಯನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು. ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು 1792ರಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪುಸುಲ್ತಾನನು ನಿರ್ಮಿಸಿರುತ್ತಾನೆ.ಈ ಕೋಟೆಯು ನಕ್ಷ್ರಾಕಾರದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ಹಾಗೂ ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆಯಿಂದ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಟಿಪ್ಪುಸುಲ್ತಾನನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದನು. ಮಳಲಿ ಗ್ರಾಮ.... ಇದು ಸಕಲೇಶಪುರ ದಿಂದ 6ಕೀ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.ಇದು ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯ ದಡದ ಪೂವ೯ದಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಮ ಇಲ್ಲಿಯ ಗದ್ದೆಗಳು ಮರಳು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಭತ್ತದ ಬೆಳೆಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ.ಈ ಗ್ರಾಮವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮರಳು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಕೂಡಿರುವುದರಿಂದಲೇ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ 'ಮಳಲಿ'ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿರುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಈ ಗ್ರಾಮವು ಸುಂದರವಾದ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು, ಮರಗಿಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಹಿತಕರವಾದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಭತ್ತ,ಏಲಕ್ಕಿ,ಕಾಫಿ,ಮೆಣಸು,ಮುಖ್ಯವಾದ ಬೆಳೆಗಳಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಅಡಿಕೆ, ಬಾಳೆ, ಕಿತ್ತಳೆ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ :ಐಗೂರ ದೂರೆಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ೧೮ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಈ ದೊರೆಯ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಈ ೧೮ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಳಲಿ ಗ್ರಾಮವು ಒಂದು. ಮಳಲಿ ಮರಿಚನ್ನೇಗೌಡ ಈ ದೊರೆಯ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದನು.ಹುಗ್ಗಿಹಳ್ಳಿ ಸೋಮೇಗೌಡ ಸೇನಾಧಿಪತಿಯಾಗಿದ್ದ.ಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ಸೇನಾಧಿಪತಿ ದೊರೆಯನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಹಿಡಿದುಕೊಡುತ್ತಾರೆ.ದೊರೆಯನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಈ ೧೮ ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ಬ್ರಿಟೀಷರು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. **ಗದ್ದೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ನಟ್ಟಿರುವ ಕಲ್ಲು. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಾಯಕನ ಮಗ ವೆಂಕಟರಾಮಯ್ಯ ನಾಯಕ ಒಂದು ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸುತ್ತಾನೆ.ಅಂದರೆ ಮಳಲಿ ಅಪ್ಪೇಗೌಡನಿಗೆ,ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿ ವಿಕೋಪಗಳ ನಷ್ಟದ ಬಗೆಗೆ ವಿವರವಿರುತ್ತದೆ. ೧೭-೧೮ ನೇ ಶತಮಾನ ೧. ಸವ೯ಧಾರಿ ಸಂವತ್ಸರದ ೨. ಚರಿತ್ರೆ ಬಗಗಲ್ಲು ೩. ಶ್ರೀಮಂತ ಕ್ರಿಷ್ಣಪ್ಪನಾ ೪. ಯಕರ ವೆಂಕಟಾದ್ರಿಯ ೫. ಕರು/ಮಳಲಿ ಅಪ್ಪೆ ಉಡುಗೆ ೬. ಬಯಸಿ ಕಳುಹಿಸಿದ ಕಾಯ೯ ಹೊಸ. ಮಳಲಿ ಗ್ರಾಮದ ದೇವಾಲಯಗಳು : ೧.ಶ್ರೀ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯ. ೨.ಸುಗ್ಗಿ ದೇವಿರಮ್ಮ ದೇವಾಲಯ. ೩.ಸಪ್ಪಿನ ಮಲ್ಲಪ್ಪ. (ಈಶ್ವರ) ೧.ಶ್ರೀ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯ. ಈ ದೇವಾಲಯ ಪೂವ೯ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಇದೆ. ಹಿಂದೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಮಾವಿನಮರದ ಕೆಳಗೆ ಈ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹವಿದ್ದು ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಮರವನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ಪ್ರತಿಷ್ಟಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ದಿನನಿತ್ಯ ಪೂಜೆ ಪುನಸ್ಕಾರ ನಡೆಯುತ್ತವೆ ವಾರದಲ್ಲಿ ಮಂಗಳವಾರ ಮತ್ತು ಶುಕ್ರವಾರ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಊರುಗಳಿಂದ ಜನರು ಪೂಜೆಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಮೈಸೂರು ದಸರಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಬಂಭತ್ತು ದಿನಗಳ ನವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಬಂಭತ್ತು ದಿನವು ದೇವರಿಗೆ ಚಿನ್ನಾಭರಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಅಂಲಕಾರ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳೆಲ್ಲರಿಗೂ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಮತ್ತು ಸಂಜೆ ಅನ್ನದಾನವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಭ೯ಗುಡಿಯೊಳಗೆ ಆಯಾತಾಕಾರದ ಗದ್ದುಗೆಯ ಮೇಲೆ ಕಪ್ಪು ಶಿಲೆಯ ದೇವಿ ವಿಗ್ರಹವು ಕುಳಿತಿರುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಸನ್ನವಾಗಿದೆ. ೨.ಸುಗ್ಗಿ ದೇವಿರಮ್ಮ ದೇವಾಲಯ. ಊರಿನ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಇದೆ. ಈ ಸುಗ್ಗಿ ಕಟ್ಟೆಯ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ೭೦೦-೮೦೦ವಷ೯ ಹಿಂದೆ ಈ ಸುಗ್ಗಿಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ನಿಮಿ೯ಸಿದ್ದಾರೆ.ಈ ಸುಗ್ಗಿಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸುಗ್ಗಿದೇವತೆಗಳನ್ನು ವಷ೯ಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ತಂದು ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ೩. ಸಪ್ಪಿನ ಮಲ್ಲಪ್ಪ (ಈಶ್ವರ) ಇದು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಗೋಣಿ ಮರದ ಕೆಳಗಡೆ ಇರುವಂತಹ ಈಶ್ವರ ವಿಗ್ರಹ. ಈ ಮರವು ತುಂಬಾ ಹಳೆಯದು. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮರದ ಗಾತ್ರವು ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಈಶ್ವರ ವಿಗ್ರಹವು ಮರದಳೊಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಬ್ಬದ ದಿನಗಳಂದು ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕಾತಿ೯ಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಊರಿನ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರೆಲ್ಲರೂ ಸೇರಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಂಲಕಾರಗೊಳಿಸಿ ವಾದ್ಯದ ಸಮೇತ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನೆರವೇರಿಸುತ್ತಾರೆ.ಈ ದಿನದಂದು ಅನ್ನ ಸಂತರ್ಪಣೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಮರವನ್ನು ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೋಕಿನ ಪುಟ್ಟ ಗ್ರಾಮವಾದ ಯಡಕೇರಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಸುಗ್ಗಿ ಮಹೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮಹೋತ್ಸವವು ಸತತ ಎಂಟು ದಿನಗಳ ಕಾಲದವರೆಗೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸಕಲೇಶಪುರದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಳೆಗಾರರು ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಇತಿಹಾಸನೂ ಇದೆ ಸಕಲೇಶಪುರವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರವು. ಸಕಲೇಶಪುರವು ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಕೇಂದ್ರವೂ ಆಗಿದೆ.ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವರ ಸನ್ನಿಧಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ತಪ್ಪಲಲ್ಲಿದ್ದು ಇದು ಹಸಿರು ಬೆಟ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಫಿ,ಏಲಕ್ಕಿ, ಮೆಣಸು, ಅಡಕೆ, ಬಾಳೆಯ ತೋಟಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದ್ದು ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನಿಡಿಗೆರೆ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ನಿಡಿಗೆರೆ ಗ್ರಾಮವು ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಿಶೇಷತೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು ಮಲೆನಾಡ ವೀಕ್ಷಣೆ ಬಹಳ ರೋಮಾಂಚಕಾರಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅನೇಕ ಜನರು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಬರುತ್ತಾರೆ ಈ ಗ್ರಾಮದಿಂದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಹೊಸಳ್ಳಿ ಬೆಟ್ಟ ನೋಡಲು ಬಹಳ ಸುಂದರವಾಗಿದೆ ಮಳೆಯ ಗಾಲದಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಸುಂದರವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಈ ಹೊಸಳ್ಳಿ ಬೆಟ್ಟವು ನೋಡಲು ಎರಡು ಕಣ್ಣು ಸಾಲದು ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನಡೆಯುವ ಕಾರ್ತಿ ಪೂಜೆಯು ಬಹಳ ಸುಂದರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಹಳೆಯ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇರುವ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲು ಕಾಫಿ ತೋಟಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದೆ ನೋಡಲು ರಮಣೀಯವಾಗಿದೆ ==ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ== ಸಕಲೇಶಪುರವು ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಾಫಿ ಮತ್ತು ಏಲಕ್ಕಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಮಂಡಳಿ ಇದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಕಾಫಿ ಬೆಳೆಗಾರರ ಸಂಘ, ಏಲಕ್ಕಿ ಬೆಳೆಗಾರರ ಸಂಘವನ್ನು ರೈತರು ಬೆಳೆದ ಬೆಳೆಗೆ ಬೆಂಬಲ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಏಲಕ್ಕಿ ಬೆಳೆಯು ಸಾಂಬಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ರಾಣಿಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದಿದೆ. ಏಲಕ್ಕಿ ಬೆಳೆಯು ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಮಲೆನಾಡಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. == ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು == ಸಕಲೇಶಪುರ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ 1.5 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸಕಲೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.ಹೇಮಾವತಿ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿದೆ, ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. 11 ನೇ ಮತ್ತು 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿದ ಸಮಯದ ಒಂದು ಮಹಾನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ.ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲೆಗಾರಿಕೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿದೆ, ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. 11 ನೇ ಮತ್ತು 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿದ ಸಮಯದ ಒಂದು ಮಹಾನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ.ಇದು ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲೆಗಾರಿಕೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಪಟ್ಟಣದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಾರಣದಿಂದ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವನ ದೈವದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅದು ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಫೆಬ್ರವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಜಾತ್ರೆಗೆ ಈ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಬೆಳಗ್ಗೆಯಿಂದ ಸಂಜೆವರೆಗೆ ರಥೋತ್ಸವ ಬೆಂಗಳೂರು-ಮಂಗಳೂರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುವುದರಿಂದ ವಾಹನ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಬದಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕಲ್ಪಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಮುಂಜಾಗ್ರತಾ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಂಜೆವರೆಗೆ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿತ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಜೆ ರಥ ದೇವಸ್ಥಾನ ಆವರಣ ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಭಕ್ತರ ಹರ್ಷೋದ್ಘಾರ ಮುಗಿಲು ಮುಟ್ಟುವುದು. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಸಕಲೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ರಥೋತ್ಸವ ಕಂಡು ಕಣ್ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. === ಹೊಳೆ ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಸಕಲೇಶಪುರ === == ‌‌ == ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಹೊಳೆ ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಹೇಮಾವತಿಯ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 500 ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 2000 ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಟ್ರಸ್ಟ್ ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಒಂದು ವಿಶಾಲವಾದ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಕಾಶಿಯಿಂದ ತಂದು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಶಿವಲಿಂಗದ ಜೊತೆಗೆ ಪಾರ್ವತಿ ಮತ್ತು ಗಣಪತಿ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳೆಂದರೆ ಸಂಕಷ್ಟ ಚೌತಿ, ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಗಿರಿಜಾ ಕಲ್ಯಾಣ, ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಹೆಗಡೆಯವರಿಂದ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ವತಿಗೆ 9 ದಿನದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಅಭಿಷೇಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಅನ್ನ ಸಂತರ್ಪಣೆಯೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ವಾರದ ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಕೈಬೀಸಿ ಕರೆಯುವಂತಹ ಸಕಲೇಶಪುರದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಲಿಂಗವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆಶಿವಈ ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಶಿವನ ವಿಗ್ರಹವು ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈಗ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಟ್ರಸ್ಟ್ ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ ದಾನಿಗಳು ಕೂಡ ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ದಾನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. == '''ಸಕಲೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ:''' == ಸಕಲೇಶಪುರ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ 1.5 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸಕಲೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಹೇಮಾವತಿ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿದೆ. ಸಕಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. 11 ನೇ ಮತ್ತು 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಂಗಕೇರಿಸಿದ ಸಮಯದ ಒಂದು ಮಹಾನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ. ಇಂದು ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತು ಶೈಲಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲೆಗಾರಿಕೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಪಟ್ಟಣದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಯಾತಾರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವನ ದೈವದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದು ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಫೆಬ್ರವರಿ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಜಾತ್ರೆಗೆ ಈ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಬೆಳಗ್ಗೆಯಿಂದ ಸಂಜೆಯವರೆಗೆ ರಥೋತ್ಸವ ಬೆಂಗಳೂರು ಮಂಗಳೂರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುವುದರಿಂದ ವಾಹನ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಬದಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಮುಂಜಾಗ್ರತ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಂಜೆವರೆಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿತ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಜೆ ರಥ ದೇವಸ್ಥಾನ ಆವರಣ ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಭಕ್ತರ ಅಶೋದ್ಧಾರ ಮುಗಿಲು ಮುಟ್ಟುವುದು. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಸಕಲೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ರಥೋತ್ಸವ ಕಂಡು ಕಣ್ತುಂಬಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ವಸ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲರೂ ತೆರಳುತ್ತಾರೆ. {{Citation needed}} ==== ಸಿಂಧೂ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ ==== ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕು ಹೆತ್ತುರು ಹೋಬಳಿ ಬೆಳ್ಳೂರು ಗ್ರಾಮ ದಲ್ಲಿ ಇದೆ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣ ವಾಗಿದ್ದು , ಸುಂದರವಾದ ಕಲ್ಲಿನ ಕೇತನೆ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಮುಖದ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವರ ಶಿಲೆ ಇದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಚತುರು ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮ ಎಂಬುದಾಗಿಯು  ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ಎಂದರೆ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಕೇವಲ ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ.  ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿ ಮಂಗಳವಾರ ದಂಡು ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ತಿಪೂಜೆ ನೆಡೆಯುತ್ತದೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಅದ್ದೂರಿ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವ ನೆಡೆಯುತ್ತದೆ. ಬೆಳ್ಳೂರು ಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಈಚಲಪುರ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. = ಸ್ಮಾರಕಗಳು = === ಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಚಚ್ === ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸುಂದರವಾದ ಚಚ್‌ ಇದೆ. ಅದರ ಹೆಸರು "ರೊಸರಿ ಮೇರಿ ಚಚ್"‌, ಇದು ತೇಲುವ ಟೈಟಾನಿಕ್‌ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಇದು ಬ್ರೀಟಿಷ್‌ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿಮಾಣಗೊಂಡಿದ್ದು, ಗೋಥಿಕ್‌ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ಚಚ್‌ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ೧೫ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ೧೮೬೦ ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಫ್ರಂಚ್‌ ಫಾದ್ರಿಗಳ ಶ್ರಮದಿಂದ ನಿಮಾಣಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಚಚ್‌ ಕೇವಲ ಮಣ್ಣು ಇಟ್ಟಿಗೆಯಿಂದ ನಿಮಾಣವಾಗದೆ ಸುಣ್ಣ ಬೆಲ್ಲ ಬಳಸಿ ನಿಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿಮಾಣವಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹಾಸನ,ಸಕಲೇಶಪುರ ಮತ್ತು ಗೊರೂರು ಭಾಗದ ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ರಿಶ್ಛಯನ್ನರು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಕ್ರಮೇಣ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಅಭಾವ ಉಂಟಾಯಿತು. ಆಗ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಚಚ್ ನಿಂದ ೧೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಗೆ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿಮಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ ಜಲಾಶಯದ ನಿಮಾಣದ ನಂತರ ಚಚ್ ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜನರನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು ಕಾರಣ ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಹಿನ್ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂಣ ಮುಳುಗಿ ಹೋಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಇದು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ಮಾಪಟ್ಟಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಇದನ್ನು "ತೇಲುವ ಟೈಟಾನಿಕ್‌" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಚಚ್‌ ಈ ಭಾಗದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕಷಣೀಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಚಚ್‌ ಕಾಣದಂತೆ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಕಾಣದಂತೆ ಮಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟನಲ್ಲಿ ಈ ಚಚ್‌ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ತನ್ನತ್ತ ಸೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಮ್ಮೆಯಾಗಿದೆ. ==ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆ== ಸಕಲೇಶಪುರವು ಗುಜರಾತ್ ನಿಂದ [[ಕೇರಳ]]ದವರೆಗೆ ಚಾಚಿಕೊಂಡಿರುವ ಪಶ್ಚಿಮಘಟ್ಟದ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಸಕಲೇಶಪುರದ ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶವು [[ಬಿಸಿಲೆ]] ಮೀಸಲು ಅರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ದಕ್ಷಿಣ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು [[ಪ್ರಾಣಿ]] ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ 18 ಅತ್ಯಂತ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಸದಾ ತೇವಾಂಶವಿರುವ ಉಪಉಷ್ಣವಲಯದ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೀಳುವ ಉತ್ತಮ ಮಳೆಯು ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಏಳಿಗೆಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. = <big>ಚಾರಣ</big> = ====== ಜೇನುಕಲ್ ಬೆಟ್ಟ ====== ಸರಾಸರಿ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 1,380 ಮೀಟರ್ (4,530 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಜೇನುಕಲ್ ಬೆಟ್ಟ ಅಥವಾ ಜೇನುಕಲ್ಲು ಶಿಖರ (12.955377°N 75.617224°E), ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಶಿಖರ, ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಸಕಲೇಶಪುರ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಸುಮಾರು 38 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಜೇನುಕಲ್ಲು ಗುಡ್ಡ ಅಥವಾ ಜೇನುಕಲ್ಲು ಪರ್ವತ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಎರಡನೇ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಶಿಖರವೆಂದೂ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪರ್ವತ ಶಿಖರವು ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡುಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧ ಕಾಫಿ ತೋಟಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.ಜೇನುಕಲ್ ಬೆಟ್ಟದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಈ ಶಿಖರವನ್ನು ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮಳೆಗಾಲದ ನಂತರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ.ಇದು ಚಾರಣಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಇಲ್ಲಿಂದ ಮಂಗಳೂರಿನ ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು.ಇಲ್ಲಿಂದ ಎತ್ತಿನ ಭುಜ, ಕುಮಾರ ಪರ್ವತ ಮತ್ತು ಶೇಷ ಪರ್ವತದಂತಹ ಹಲವಾರು ಇತರ ಪರ್ವತ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಸಹ ನೋಡಬಹುದು. ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ದೀಪದ ಕಲ್ಲು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಬೆಟ್ಟವೂ ಇದೆ, ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್ಗಾಗಿ ಜೇನುಕಲ್ ಗುಡ್ಡದೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಈ ಪರ್ವತ ಶಿಖರದಿಂದ ಸುಂದರವಾದ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತವನ್ನು ಸಹ ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.<br /> '''ನಾಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿ ಬೆಟ್ಟ - ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ( ಉಚ್ಚಾಂಗಿ)''' ಪ್ರಕೃತಿಯ ರಮ್ಯ ಸೊಬಗನ್ನು ಅಕ್ಷರಶಃ ಸವಿಯಬೇಕಾದರೆ ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ನೋಡಲೇಬೇಕು. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಚಂಗಡಿಹಳ್ಳಿಯ ಪಂಚಾಯತಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಹೇರೂರು ದಾಖಲೆ ನಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿ( ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ)ಯನ್ನು. ಈ ವನ್ಯ ಸಿರಿಯ ವೈಯ್ಯಾರ ಸೊಬಗಿನ ರಾಶಿ ಮೊಗೆದಷ್ಟೂ ಮುಗಿಯದು ಒಂದೆಡೆ ಕಡಿದಾದ ಬೆಟ್ಟ ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ರಣಪ್ರಪಾತ ಜಲಪಾತದಿಂದ ಬೇಳುವ ನೀರಿನ ಭೋರ್ಗರೆತ, ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣೆತ್ತಿ ನೋಡಿದರೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ಮೋಡಗಳು, ಬೆಟ್ಟದ ನಡುವಿನಿಂದ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ಬೆಂಕಿಯ ದಟ್ಟ ಹೋಗೆಯಂತೆ ಮೇಲೇರುವ ಆವಿ, ಬೆಟ್ಟದ ನಡುವೆ ಕಿರಿದಾಗಿ ಹರಿಯುವ ನೂರಾರು ತೊರೆಗಳು, ಪ್ರಶಾಂತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುವ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ನೋಡಿದಷ್ಟೂ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನೋಡುವ ತವಕ. ಏನು ವಿಶೇಷ?... ಉತ್ತರಕ್ಕೆ, ಹೇರೂರು ಹಾಗೂ ನಗಭೌದ್ದರಹಳ್ಳಿ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹುಲಗುತ್ಹೂರು ಒಡಳ್ಳಿ, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಉಚ್ಚಂಗಿ, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ, ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಕೇವಲ ೩ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದ ಕೂತಿ, ಕುಂದಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮಗಳು ಈ ಎಲ್ಲ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು ೩೦೦೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ೫೦೦೦ ಎಕರೆ ಭೂ ಪ್ರದೇಶವುಳ್ಳ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಮುತಿಕ್ಕುವತಿರುವಾಂತಹ ನಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿಬೆಟ್ಟ.  ಸಕಲೇಶಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದವರು ಈ ನಗಭೋದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ನೋಡಲೇ ಬೇಕೆಂಬ ಮನಸ್ಸು ನಿಮ್ಮದಿದ್ದರೆ ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದ ೫೦ಕೀ.ಮಿ. ಬಿಸಲೆ ಘಾಟಿನಿಂದ ೨೦ ಕೀ.ಮೀ. (ಕೊಡಗು) ಸೋಮರಪೇಟೆಯಿಂದ ೩೦ ಕೀ.ಮೀ. ಶನಿವಾರಸಂತೆಯಿಂದ ೧೦ ಕೀ.ಮೀ., ಚಂಗಡಿಹಳ್ಳ - ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ರಸ್ತೆ ಉಚ್ಚಂಗಿ ಸಮೀಪ ನಾಗಭೋದ್ಧರ ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ೨ ಕೀ.ಮೀ., ಶ್ರಮಿಸಿದರೆ ಕಾಡುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಸುತ್ತಲಿನ ರಮಣೀಯ ದೃಶ್ಯಗಳು ಧನ್ಯತೆಯ ಆಹ್ಲಾದ ನೀಡುತ್ತದೆ. === ಅಗ್ನಿ ಗುಡ್ಡ === ಹನುಬಾಳಿನಿಂದ 9 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರದ ನಾಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿ ಬೆಟ್ಟ - ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ( ಉಚ್ಚಾಂಗಿ)   ಪ್ರಕೃತಿಯ ರಮ್ಯ ಸೊಬಗನ್ನು ಅಕ್ಷರಶಃ ಸವಿಯಬೇಕಾದರೆ ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ನೋಡಲೇಬೇಕು. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಲ್ಲುಕಿನ ಚಂಗಡಿಹಳ್ಳಿಯ ಪಂಚಾಯತಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಹೇರೂರು ದಾಖಲೆ ನಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿ( ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ)ಯನ್ನು.     ಈ ವನ್ಯ ಸಿರಿಯ ಸೊಬಗಿನ ರಾಶಿ ಮೊಗೆದಷ್ಟೂ ಮುಗಿಯದು ಒಂದೆಡೆ ಕಡಿದಾದ ಬೆಟ್ಟ ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ರಣಪ್ರಪಾತ ಜಲಪಾತದಿಂದ ಬೀಳುವ ನೀರಿನ ಭೋರ್ಗರೆತ, ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣೆತ್ತಿ ನೋಡಿದರೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ಮೋಡಗಳು, ಬೆಟ್ಟದ ನಡುವಿನಿಂದ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ಬೆಂಕಿಯ ದಟ್ಟ ಹೋಗೆಯಂತೆ ಮೇಲೇರುವ ಆವಿ, ಬೆಟ್ಟದ ನಡುವೆ ಕಿರಿದಾಗಿ ಹರಿಯುವ ನೂರಾರು ತೊರೆಗಳು, ಪ್ರಶಾಂತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ವೈಯ್ಯಾರದಿಂದ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುವ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ನೋಡಿದಷ್ಟೂ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನೋಡುವ ತವಕ. ಏನು ವಿಶೇಷ?...   ಉತ್ತರಕ್ಕೆ, ಹೇರೂರು ಹಾಗೂ ನಗಭೌದ್ದರಹಳ್ಳಿ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹುಲಗುತ್ಹೂರು ಒಡಳ್ಳಿ, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಉಚ್ಚಂಗಿ, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ, ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಕೇವಲ ೩ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದ ಕೂತಿ, ಕುಂದಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮಗಳು ಈ ಎಲ್ಲ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು ೩೦೦೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ೫೦೦೦ ಎಕರೆ ಭೂ ಪ್ರದೇಶವುಳ್ಳ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಮುತಿಕ್ಕುವತಿರುವಾಂತಹ ನಗಭೌದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿಬೆಟ್ಟ.   ಸಕಲೇಶಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದವರು ಈ ನಗಭೋದ್ಧರಹಳ್ಳಿಯ ಗವಿ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ನೋಡಲೇ ಬೇಕೆಂಬ ಮನಸ್ಸು ನಿಮ್ಮದಿದ್ದರೆ ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದ ೫೦ಕೀ.ಮಿ. ಬಿಸಲೆ ಘಾಟಿನಿಂದ ೨೦ ಕೀ.ಮೀ. (ಕೊಡಗು) ಸೋಮರಪೇಟೆಯಿಂದ ೩೦ ಕೀ.ಮೀ. ಶನಿವಾರಸಂತೆಯಿಂದ ೧೦ ಕೀ.ಮೀ., ಚಂಗಡಿಹಳ್ಳ - ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ರಸ್ತೆ ಉಚ್ಚಂಗಿ ಸಮೀಪ ನಾಗಭೋದ್ಧರ ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ೨ ಕೀ.ಮೀ., ಶ್ರಮಿಸಿದರೆ ಕಾಡುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಸುತ್ತಲಿನ ರಮಣೀಯ ದೃಶ್ಯಗಳು ಧನ್ಯತೆಯ ಆಹ್ಲಾದ ನೀಡುತ್ತದೆ.ುರದಿಂದ 25 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಅಗ್ನಿ ಗುಡ್ಡಾ ಎಂಬುದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಅಗನಿ(ಅಗ್ನಿ) ಗ್ರಾಮದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟವಾಗಿದೆ.  ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸುಂದರವಾದ ಶಿಖರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಾರಣ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. 'ಅಗ್ನಿ ಗುಡ್ಡಾ' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಅರ್ಥ 'ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ಪರ್ವತ' ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಈ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸ್ವಭಾವದಿಂದಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.  ಚಾರಣ ಉತ್ಸಾಹಿಗಳು ಮತ್ತು ಹೊರಾಂಗಣ ಕ್ಯಾಂಪಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.  ಪರ್ವತದಿಂದ, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಭತ್ತದ ಗದ್ದೆಗಳ ನೋಟವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.  ಈ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮತ್ತು ಬಾಲಿವುಡ್‌ನ ವಿವಿಧ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿಯೂ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಗನಿ ಗ್ರಾಮದಿಂದ 3 ಕಿ.ಮೀ ಚಾರಣದ ಮೂಲಕ ಶಿಖರವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.  ಇದು ಸಾಕಷ್ಟು ಮಧ್ಯಮ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯನ್ನು ತಲುಪಲು 1 ಗಂಟೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.  ಮೇಲಿನಿಂದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನ ಹೊಲಗಳ ಪೋಸ್ಟ್‌ಕಾರ್ಡ್ ನೋಟವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.  ಯಾವುದೇ ಅಂಗಡಿಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ನೀರು ಮತ್ತು ತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.  ಒಬ್ಬರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಗುಡಾರವನ್ನು ಹಾಕಬಹುದು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಕ್ಯಾಂಪಿಂಗ್ ಮಾಡಬಹುದು. === ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆ === ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆಯು 1792 ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ನಂತರದ ಆಡಳಿತಗಾರನಾದ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ನಕ್ಷತ್ರ ಆಕಾರದ ಕೋಟೆಯಾಗಿದ್ದು, ಫ್ರೆಂಚ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಸೆಬಾಸ್ಟಿಯನ್ ಲೆ ಪ್ರೀಸ್ಟ್ರೆ ಡಿ ವೂಬಾನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಮಿಲಿಟರಿ ಕೋಟೆಗಳ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ.ಈ ಕೋಟೆಯು ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದ 10 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯ ಬಲ ದಡದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಹಾಸನದಿಂದ 37 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಮಂಗಳೂರಿಗೆ ಹೋಗುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಂಖ್ಯೆ 48 ರಲ್ಲಿದೆ.ಮಂಜರಾಬಾದ್ ಕೋಟೆ 988 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಇದೆ, ಇದು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸ್ಪಷ್ಟ ಮತ್ತು ಸುಂದರವಾದ ನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ದಿನದಂದು, ಅರೇಬಿಯನ್ ಸಮುದ್ರವನ್ನೂ ಸಹ ಕೋಟೆಯಿಂದ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. '''<big>ಗುಡ್ಡೆ ಬಸವಣ್ಣದೇವಸ್ಥಾನ ಬೈಕೆರೆ</big>''' === ದೇವಿರಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ,ಉದೇಯವಾರ === ಪುರಾತನ ದೇವಾಲಯವಾದ ಈ ದೇವೀರಮ್ಮ ದೇವಾಲಯವು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಸಮೀಪವಿರುವ ಉದೇಯವರ ಎಂಬ ಸುಂದರ ಗ್ರಾಮದ ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನ ಮಡಿಲಿನಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಸಾರಿಗೆ :ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದಾ ಸುಮಾರು 12 ಕಿ. ಲೊ ಮೀಟರ್ ದೂರವಿದ್ದು. ಸರಿಸುಮಾರು 20 ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪ ಬಹುದು. ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿದಿನ ಬಸ್ಸಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಈ ದೇವಿಯ ಜಾತ್ರಾ ದಿನದಂದು ಭಕ್ತರಿಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಬಸ್ಸಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ದೇವಾಲಯದ ವಿಶೇಷತೆ : ಇಲ್ಲಿ 7 ದೇವಿಯರು ಕೂಡ ಒಂದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವಂತಹ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರ ಇದಾಗಿದೆ. ಏಳು ದೇವಿಯರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಪ್ತ ಮಾತ್ರಿಕೆಯರು ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಈ ಏಳು ದೇವಿಯರನ್ನು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಇದು ಈ ದೇವಾಲಯದ ವಿಶೇಷತೆ ಆಗಿದೆ. ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವ : ದೇವಿಯ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವವು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಡಿಪಾವಳಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದ್ದೂರಿಯಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಸೇರಿರುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಾರದಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನಗಳು ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.ವಾರದಲ್ಲಿ ಮಂಗಳವಾರ, ಶುಕ್ರವಾರ, ಮತ್ತು ಭಾನುವಾರ ದಿನದಂದು ಪೂಜೆ ನಡಯುಥ್ದೆ === ಶ್ರೀ ಭ್ರಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ === ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಾಗಿಲ್ಲ ಯಾಕೆಂದರೆ ಇದು ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಬಾಗೇ ಗ್ರಾಮದ ಅಲ್ಲುವಲ್ಲಿ ಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ರಾಮರಾಜ್ಯ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇದೆ ಎನ್ನುವ ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಮಹೇಶ್ವರ (ಈಶ್ವರ )ರು ಒಂದೇ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅಪರೂಪದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಇರುವ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಎಂದರೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ದಿನ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿ ವಾರ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಹಿರಿಯರ ಅನುಭವದ ಮೇಲೆ ತಿಳಿದ ಮಾಹಿತಿಯಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ನಾಗರಕಲ್ಲಿನ   ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸಹ ಕಾಣಬಹುದು ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯವು ಹಾಗಿದೆ ಇದು ಈ ಶ್ರೀ ಭ್ರಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಭ್ರಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಾಗಿಲ್ಲ ಯಾಕೆಂದರೆ ಇದು ಸಕಲೇಶಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಬಾಗೇ ಗ್ರಾಮದ ಅಲ್ಲುವಲ್ಲಿ ಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ರಾಮರಾಜ್ಯ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇದೆ ಎನ್ನುವ ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಮಹೇಶ್ವರ (ಈಶ್ವರ )ರು ಒಂದೇ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅಪರೂಪದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಇರುವ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಎಂದರೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ದಿನ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿ ವಾರ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಹಿರಿಯರ ಅನುಭವದ ಮೇಲೆ ತಿಳಿದ ಮಾಹಿತಿಯಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ನಾಗರಕಲ್ಲಿನ   ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸಹ ಕಾಣಬಹುದು ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯವು ಹಾಗಿದೆ ಇದು ಈ ಶ್ರೀ ಭ್ರಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸವಾಗಿದೆ.[[ಅರಣ್ಯ]] ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ [[ಎಡಕುಮರಿ]], ದೋಣಿಗಾಲ್ ಮತ್ತು [[ಕೆಂಪುಹೊಳೆ]] ಪ್ರದೇಶಗಳು ಚಾರಣಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಾದುದು ಮತ್ತು ಸವಾಲಿನದೂ ಆಗಿದೆ. [[ಬಿಸಿಲೆ]] ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಚಾರಣಕ್ಕೆ ಹೊರಟು [[ಕುಮಾರಪರ್ವತ]] ದಲ್ಲಿ ಚಾರಣವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುವ ಪರಿಪಾಠವೂ ಇದೆ. ಆಳವಾದ ಕಣಿವೆಗಳು, ರಭಸವಾಗಿ ಹರಿಯುವ ನದಿಗಳು ಚಾರಣಿಗರಿಗೆ ಸವಾಲೊಡ್ಡುತ್ತದೆ. === ಮಂಜೇ ಅಲ್ಲದೆಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತಗಳು === ಮಳೆಗಾಲದ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಮಂಜೆಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತವನ್ನು ತಲುಪಲು ಪರಿಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ತ ಸಮಯ. ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹಿಗಳಿಗೆ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯಿಂದಾಗಿ ಮಳೆಯಾಗುವ ಅವಕಾಶ ಈ ಜಲಪಾತವು ಆದ್ಯತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಕರ್ಷಕ ಕ್ಯಾಸ್ಕೇಡಿಂಗ್ ಫಾಲ್ಸ್ಗೆ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ನೂರು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಈ ಸ್ಥಳದ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ.ಮಂಜೇಹಳ್ಳಿ ಸಮೃದ್ಧ ಹಸಿರುಮನೆಗಳನ್ನು ಹೊದಿಸಿ, ಇಡೀ ಪ್ರದೇಶವು ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ದೈವಿಕ ಪ್ರಶಾಂತತೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆನೆಸಿರುತ್ತದೆ. ಮಂಜೆಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತದಿಂದ ಪುಷ್ಪಗಿರಿ ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ವೈಭವೀಕರಿಸುವ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಸಕಲೇಶಪುರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಸ್ತುಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜಲಪಾತ ಪರ್ವತದ ತಪ್ಪಲಿನಲ್ಲಿದೆ. ಮಂಜೇಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತ ಮಂಜೇಹಳ್ಳಿ ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಕೇವಲ ಒಂದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮಂಜೇಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತ ಮತ್ತು ಸಕಲೇಶಪುರ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸುಮಾರು 8 ಕಿ.ಮೀ ದೂರವಿದೆ. ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ: ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಮಳೆಗಾಲದ ತಿಂಗಳುಗಳು ಈ ಜಲಪಾತವನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಉತ್ತಮ ಕಾಲವಾಗಿದೆ. ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕ: ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕವಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರು ತಮ್ಮ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಮಂಜೇಹಳ್ಳಿ ಜಲಪಾತಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೊದಲು ಸಮಯ: ಸಂಜೆಯ ವೇಳೆಗೆ ಜಲಪಾತವು ಬೆಳಗ್ಗೆ 5:30 ರವರೆಗೆ ಭೇಟಿ ಮಾಡಬಹುದು. ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ದೂರ: ಎರಡು ಸ್ಥಳಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರವು ಸುಮಾರು 6 ಕಿ.ಮೀ. === ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು === ===== ಜೆಎಸ್ಎಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸಕಲೇಶಪುರ ===== {{Https://jssonline.org/}}ಜೆಎಸ್ಎಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಉತ್ತಮ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ '''''ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ನೂರಾರು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು''''' ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಮಲೆನಾಡಿನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಮಕ್ಕಳ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ದೃಷ್ಠಿಯಿಂದ ಸಕಲೇಶಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವು ಕಳೆದ 35 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 3000+ ಪ್ರಶಿಕ್ಷಣಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಿ ಶಿಕ್ಷಕ/ಉಪನ್ಯಾಸಕ ವೃತ್ತಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿರುವ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ ಎ0ಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. === ಜೆಎಸ್ಎಸ್ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು === ಸಕಲೇಶಪುರ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ 2.5 ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಲೇಜು ಸುತ್ತಲೂ '''ಹಸಿರುಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದ್ದು''' ಪ್ರಕೃತಿ ಪ್ರಿಯರಿಗೆ ಕೈಬೀಸಿ ಕರೆಯುವಂತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿದೆ. ಇದೇ ಸಮಚ್ಚಯದಲ್ಲಿ ಜೆ.ಎಸ್.ಎಸ್ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ಹಾಗೂ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು ಹೊಂದಿದ್ದು ಪ್ರಶಾಂತವಾದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಲು ಅನುಕೂಲಕರ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿದೆ. ==ಸಾರಿಗೆ/ಸಂಪರ್ಕ== *ಬಸ್ಸು : ಬೆಂಗಳೂರು-ಮಂಗಳೂರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವ ಎಲ್ಲ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಬಸ್ಸುಗಳಿಗೂ ಇಲ್ಲಿ ನಿಲುಗಡೆಯಿದೆ *ರೈಲು : ಬೆಂಗಳೂರು-ಮಂಗಳೂರು ನಡುವೆ ಸಂಚರಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ರೈಲುಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ನಿಲುಗಡೆಯಿದೆ. *ವಿಮಾನ: ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಮಂಗಳೂರಿನ ಬಜ್ಪೆಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ. *ವಾಹನ ಸಂಚಾರ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಇದೆ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references/> {{commons category|Sakleshpur}} [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] iryc2wg522khqcecjj3nvs55e968uiv 0 13268 1307856 1307841 2025-07-02T13:10:07Z A826 72368 Spam 1290659 wikitext text/x-wiki {{Underlinked|date=ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೫}} {{Infobox ಭಾರತದ ಭೂಪಟ |native_name=ಆಲೂರು |skyline= |skyline_caption= |latd = 12.983 |longd=75.983 |state_name=ಕರ್ನಾಟಕ |district=[[ಹಾಸನ]] |leader_title= |leader_name= |altitude= ೯೭೪ |population_as_of = ೨೦೦೧ | population_total = ೪,೯೬೧ | population_density = |area_magnitude= |area_total= |area_telephone= ೦೮೧೭೦ |postal_code=೫೭೩ ೨೧೩ |vehicle_code_range=ಕೆಎ-೧೩ |footnotes = | }} ಬೆಟ್ಟದ ರಂಗನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ಈ ದೇವಾಲಯವು '''ಆಲೂರು''' ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಅಡಿಬಯಲು ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.ಇಲ್ಲಿನ ವಿವೇಷತೆ ಎಂದರೆ ಅಡಿಬಯಲು ಗ್ರಾಮದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ್ಲಿನ ೧೪ಗ್ರಾಮಗಳು ಸೇರಿ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಪೆಬ್ರವರಿ ತಿಂಗಳಿನಂದು ಜಾತ್ರೆಯನ್ನು ನೆಡೆಸುತ್ತಾರೆ.. ಜನರು ರಂಗನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ದರ್ಶನ ಪಡೆಯವುದರ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಕೋರಿಕೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. === ಶ್ರೀ ವಿಜಯದುರ್ಗ ಕ್ಷೇತ್ರ: === ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬಡವರ ಊಟಿ ಎಂದೇ ಎಂದೇ ಪ್ರಖ್ಯಾಟಿ ಹೊಂದಿರುವ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಸುಮಾರು ಹದಿನೈದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಕ್ರಮಿಸಿದರೆ ಸಿಗುವ ಪಟ್ಟಣವೇ ಆಲೂರು. ಆಲೂರಿನಿಂದ ಸರಿ ಸುಮಾರು 2 ಕಿ.ಮೀ ಕ್ರಮಿಸಿದರೆ ಸಿಗುವ ಪುಣ್ಯಸ್ಥಳವೇ ಶ್ರೀ ವಿಜಯದುರ್ಗ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಭಕ್ತರಿಗೆ ಆರಾಧನೆಯ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅಚ್ಚು ಮೆಚ್ಚು. ಸುಮಾರು ಮೂರು ಶತಮಾನಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಶ್ರೀ ಉಡಸಲಮ್ಮ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಮತ್ಸಾಲಮ್ಮ ದೇವಿಯರ ವಿನೂತನ ದೇವಾಲಯದ ಸಮುಚ್ಚಯವೇ ಶ್ರೀ ವಿಜಯದುರ್ಗ  ಕ್ಷೇತ್ರ. ಇನ್ನು 2011ರಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ವಂಶಸ್ಥರಾದ  ಸುಂದರರಾಜ  ಅರಸ್ ಮತ್ತು ವಂಶಸ್ಥರಿಂದ  ಸುಮಾರು 5 ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ವಾಸ್ತು ಮತ್ತು ಕಲೆಯಿಂದ ಚೈತನ್ಯ ಪಡೆದು ದಿವ್ಯ ದೇಗುಲವಾಗಿ ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಮತ್ಸಾಲಮ್ಮ  ದೇವಿಯವರ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಅಪರೂಪದ ಐಶ್ವರ್ಯ ಗಣಪತಿ ಮತ್ತು ಇಷ್ಟ ಸಿದ್ಧಿ ಆಂಜನೇಯ ದೇವರ ಪುಟ್ಟ ಗುಡಿಗಳು ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಮತ್ತೊಂದು ಆಕರ್ಷಣೆ ಎಂದರೆ ಯಾಗ ಮಂಟಪ ಈ ಯಾಗ ಮಂಟಪದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲು ನವದುರ್ಗೇಯರ ಮೂರ್ತಿಗಳ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ ಇದ್ದು, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶುಭ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳು ಜರಗುತ್ತದೆ. ==ಬಾಹ್ಯಾಪುಟಗಳು== * [https://archive.is/20121127202507/hassan-history.blogspot.com/ ಹಾಸನ ಇತಿಹಾಸ] * [http://hoysalatourism.org/ ಹೊಯ್ಸಳ ಟೂರಿಸಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209004127/http://www.hoysalatourism.org/ |date=2014-02-09 }} {{ಹಾಸನ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} '''ಚಾಕನಹಳ್ಳಿ''' ಗ್ರಾಮ ಆಲೂರು ತಾಲೂಕು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಆಲೂರುನಿಂದ 10 ಕಿ ಮಿ ದೂರವಿ... ಚಾಕನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮ ಆಲೂರು ತಾಲೂಕು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಆಲೂರುನಿಂದ 10 ಕಿ ಮಿ ದೂರವಿರುವ ಗ್ರಾಮ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣ: ಅರೆಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು ವಾರ್ಷಿಕ 70% ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಬ್ಬಗಳು: ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶ್ರೀ ಮಾರಿಕಾಂಬ ದೇವಿಯ ಉತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಪ್ರತಿ 5ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಸುಬು: ಕೃಷಿ ಕಾಫಿ ಜೋಳ ಆಲೂಗಡ್ಡೆ ಭತ್ತರಾಗಿ ತರಕಾರಿ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆಯುತಾರೆ ಜನಸಂಖ್ಯೆ: ಕೇವಲ 51 ಮನೆಗಳಿರುವ ಚಿಕ್ಕ ಗ್ರಾಮ 165 ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿದ ಧರ್ಮ: ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ನೆರೆಹೊರೆ ಊರುಗಳು: ಕರಿಗೋಡನಹಳ್ಳಿ ಹಸಗನೂರು ಮುತ್ತಿಗೆ ವಿಶೇಷತೆ: ಗ್ರಾಮದಿಂದ 500 ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿ ಯಗಚಿ ನದಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ 8ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇದೆ ಇಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಜರಾಯಿ ಇಲಾಖೆ ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] num0sxanw2zsm5sztsj701h5z7d49ku 0 19405 1307867 1307838 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1292107 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ದೇವನಹಳ್ಳಿ | native_name = | native_name_lang = | other_name = ದೇವನದೊಡ್ಡಿ | nickname = | settlement_type = ಪಟ್ಟಣ | image_skyline = File:Devanahalli Montage.png | image_alt = | image_caption = ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಮಾಂಟೇಜ್ ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಕಾರವಾಗಿ: [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಜನ್ಮಸ್ಥಳ, ಕೋಟೆಯಿಂದ ಪಟ್ಟಣದ ನೋಟ, ಕೋಟೆ ಗೋಡೆಗಳ ಹೊರಗಿನ ನೋಟ, ಕೋಟೆಯ ಒಳ ನೋಟ, ಡಿಮಾರ್ಟ್ ಸ್ಟೋರ್. | pushpin_map = India Karnataka#India | pushpin_label_position = left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳ | coordinates = {{coord|13.23|N|77.7|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[:en:States and territories of India|ರಾಜ್ಯ]] | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = [[:en:List of districts of India|ಜಿಲ್ಲೆ]] | subdivision_name2 = [[:en:Bengaluru Rural district|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = ಟೌನ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 16 | area_rural_km2 = 413 | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 28051 <ref>{{Cite web|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/587/download/1996/DH_2011_2929_PART_B_DCHB_BANGALORE_RURAL.pdf|access-date=29 September 2023|title=Census Data Handbook 2011}}</ref> | population_rural = 146705 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆ | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[:en:Indian Standard Time|ಐಎಸ್‌ಟಿ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[:en:Postal Index Number|ಪಿಐಎನ್]] | postal_code = ೫೬೨೧೧೦ | registration_plate = ಕೆ‌ಎ-೪೩ | website = http://www.devanahallitown.mrc.gov.in | footnotes = }} '''ದೇವನಹಳ್ಳಿ''', ಇದನ್ನು "ದ್ಯಾವಂದಳ್ಳಿ", "ದೇವನದೊಡ್ಡಿ" ಮತ್ತು "ದೇವನಪುರ' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ|ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ]] [[:en: Bengaluru Rural district|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ]] ಒಂದು [[:en: Town Municipal Council|ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣ ಪುರಸಭೆಯಾಗಿದೆ]].<ref>{{Cite web |url=http://bangalorerural.kar.nic.in/english/devenahalli.asp |title=Office of the Deputy Commissioner Bangaluru Rural District |access-date=20 June 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160619002146/http://bangalorerural.kar.nic.in/english/devenahalli.asp |archive-date=19 June 2016 |url-status=dead }}</ref> ಈ ಪಟ್ಟಣವು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕೆ ೪೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೨೫ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ]] ತಾಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.igovernment.in/site/karnataka-approves-rs-943bn-investment-projects-37249 |title=Karnataka approves Rs 943bn investment projects |publisher=iGovernment.in |date=2010-03-30 |access-date=2013-08-18 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120228205929/http://www.igovernment.in/site/karnataka-approves-rs-943bn-investment-projects-37249 |archive-date=2012-02-28 }}</ref> ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಸುಮಾರು ೪೦೦ ಎಕರೆ (೧.೬ ಕಿಮೀ^೨) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಹುಕೋಟಿ [[ಡಾಲರ್]] ವೆಚ್ಚದ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಬರಲಿದೆ. ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಪಾರ್ಕ್, ಸೈನ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ₹ ೧೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೧೨೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಹಣಕಾಸು ನಗರವೂ ಬರಲಿದೆ. ಹೊಸ ಉಪಗ್ರಹ ರಿಂಗ್ ರಸ್ತೆ ನಗರವನ್ನು [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದೊಂದಿಗೆ]] ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಮುಂಬರುವ ₹ ೧,೫೦೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೧೮ ಬಿಲಿಯನ್), ೧೨,೦೦೦ ಎಕರೆ (೪೯ ಕಿಮೀ^೨) [[:en: BIAL IT Investment Region|ಬಿಐಎಎಲ್ ಐಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಪ್ರದೇಶದ]] ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಐಟಿ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.hindu.com/2010/01/29/stories/2010012953620400.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100201235839/http://www.hindu.com/2010/01/29/stories/2010012953620400.htm |url-status=dead |archive-date=2010-02-01 |title=Karnataka / Bangalore News : State Cabinet approves IT park near Devanahalli airport |date=2010-01-29 |work=[[The Hindu]] |access-date=2013-08-18}}</ref> ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ₹ ೨೦,೪೫೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೨೫೦ ಬಿಲಿಯನ್) ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.deccanherald.com/content/39488/devanahalli-aerospace-park-amp-sez.html |title=Devanahalli aerospace park & SEZ gathering steam |publisher=Deccanherald.com |access-date=2013-08-18}}</ref> ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ, [[ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್]] ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು "ಮೈಸೂರಿನ ಹುಲಿ" ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite book |last=Hasan |first=Mohibbul |title=History of Tipu Sultan |url=https://books.google.com/books?id=hkbJ6xA1_jEC |access-date=19 January 2013 |year=2005 |publisher=Aakar Books |isbn=81-87879-57-2 |page=6 }}</ref> ದೇವನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ]] ವಾಸ್ತವಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಕಚೇರಿ [[:en:National Highway 648 (India)|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೬೪೮ (ಭಾರತ)]], ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ (೧೧ ಕಿ.ಮೀ) ಮತ್ತು ದೇವನಹಳ್ಳಿ (೧೨ ಕಿ.ಮೀ) ನಡುವೆ ವಿಶ್ವನಾಥಪುರ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== ದೇವನಹಳ್ಳಿ [[:en:Gangawadi|ಗಂಗವಾಡಿಯ]] ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ, [[ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು]], [[ನೊಳಂಬ|ನೊಳಂಬರು]], [[ಪಲ್ಲವ|ಪಲ್ಲವರು]], [[ಚೋಳರು]], [[ಹೊಯ್ಸಳ|ಹೊಯ್ಸಳರು]] ಮತ್ತು [[ವಿಜಯನಗರ]] ಆಡಳಿತಗಾರರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. [[File:Devanahalli Fort entrance, Devanahalli, Bengaluru, Karnataka, India (2006).jpg|thumb|left|[[:en:Devanahalli Fort|ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ]]]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ಇತ್ತೀಚಿನ ಇತಿಹಾಸವು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು, [[:en:Conjeevaram|ಕಾಂಜೀವರಂ]] (ಇಂದಿನ [[ಕಾಂಚೀಪುರಂ]]) ನಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಕುಟುಂಬವು [[ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ (ಭಾರತ)|ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟದ]] ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರುವ ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನ ಬಳಿ ಶಿಬಿರ ಮಾಡಿತು. ಅವರ ನಾಯಕ ರಾಣಾ ಬೈರೇಗೌಡರಿಗೆ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮೊರಾಸು ಒಕ್ಕಲು ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಅವರು ನಂತರ ಅಹುತಿ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಇದನ್ನು ನಂತರ, ಆವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮಗ ಮಲ್ಲ ಬೈರೇಗೌಡರು ದೇವನಹಳ್ಳಿ, [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] ಮತ್ತು [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವನ್ನು]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ [[:en: Kempe Gowda I|ಒಂದನೇ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು]] ಸಹ ಮೊರಾಸು ಒಕ್ಕಲು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು. ವಿಜಯನಗರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮಲ್ಲ ಬೈರ್‌ರವರು ೧೫೦೧ ರಲ್ಲಿ, ದೇವನದೊಡ್ಡಿ ಗ್ರಾಮದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ದೇವರಾಯನ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಮಣ್ಣಿನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ದೇವಂಡಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದನು.<ref>{{cite book |title=Gazetteer of Bangalore (1875) |date=1875 |pages=57–58 |url=https://archive.org/details/BangaloreGazetteer1875 |access-date=26 March 2024}}</ref> ಒಂದೇ ಕುಟುಂಬದ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಸರಣಿಯು ದೇವನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ೫೪ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿತು. ದೊಡ್ಡ ಬೈರೇಗೌಡರು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಆಳಿದರು. ೧೭೪೭ ರಲ್ಲಿ, ಈ ಕೋಟೆಯು ನಂಜ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ [[ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ಕೈಗೆ ಸೇರಿತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, [[ಹೈದರಾಲಿ|ಹೈದರಾಲಿಯು]] ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ. ಅವನ ಮಗ [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಇಲ್ಲಿಯೇ ಜನಿಸಿದನು. ಹೈದರಾಲಿಯು ಅಂಡಾಕಾರದ ಕಲ್ಲನ್ನು ಬಳಸಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಇದರ ಸುತ್ತಲೂ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕೊತ್ತಲಗಳು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕ್ಯಾವಲಿಯರ್‌ಗಳಿವೆ. ೧೭೯೧ ರಲ್ಲಿ, [[:en: Third Anglo-Mysore War|ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದ]] ಭಾಗವಾಗಿ [[:en:Lord Cornwallis|ಲಾರ್ಡ್ ಕಾರ್ನ್ವಾಲಿಸ್]] ಮುತ್ತಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿತ್ತು. ===೨೧ ನೇ ಶತಮಾನ=== ====ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಕೀರ್ಣ==== ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ, [[:en: Foxconn|ಫಾಕ್ಸ್ಕಾನ್]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೩೦೦ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನಾ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಲು ೨೧,೯೧೧ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್ $ ೨.೬ ಬಿಲಿಯನ್) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/iphone-maker-foxconn-buys-huge-site-in-devanahalli/article66831899.ece |title=iPhone maker Foxconn buys huge site in Devanahalli |work=[[The Hindu]] |access-date=2013-04-28}}</ref><ref>{{cite web|url=https://telecom.economictimes.indiatimes.com/news/devices/foxconn-receives-karnataka-approval-for-additional-investment-of-rs-13911-crore/105941339|title=Foxconn receives Karnataka approval for additional investment of Rs. 13,911 crore |work=[[The Economic Times]] |access-date=2013-04-28}}</ref> [[:en:Boeing|ಬೋಯಿಂಗ್]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೪೩ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ₹ ೧,೬೦೦ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್ $ ೧೯೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್|ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ]] ಹೊರಗೆ ಬೋಯಿಂಗ್‌ಗೆ ಅತಿದೊಡ್ಡ ತಾಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.moneycontrol.com/news/business/boeing-india-to-open-a-43-acre-complex-in-devanahalli-bengaluru-11403021.html |title=Boeing India to open its largest facility outside the US in Bengaluru |work=Moneycontrol |access-date=2013-04-28}}</ref> ====ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ==== [[:en:World Trade Center Bangalore|ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ಜೊತೆಗೆ, ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಂಬರುವ ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.wtca.org/world-trade-center-devanahalli?locale=en |title=WTC Devanahalli |work=[[World Trade Centers Association]] |access-date=2024-04-28}}</ref> ಇದು ೭೪ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ೨೦೨೭ ರಲ್ಲಿ, ತೆರೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/upcoming-tech-parks-bengaluru-over-25-mega-projects-transform-north-bluru-see-list-862473 |title=Upcoming tech parks in Bengaluru; over 25 mega projects to transform North B'luru |work=[[International Business Times]] |access-date=2024-04-28}}</ref> ==ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ== ೨೦೨೧ ರ ಭಾರತದ [[ಜನಗಣತಿ|ಜನಗಣತಿಯ]] ಪ್ರಕಾರ,<ref>{{cite web|url=http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archive-url=https://web.archive.org/web/20040616075334/http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archive-date=2004-06-16|title= Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)|access-date=2008-11-01|publisher= Census Commission of India}}</ref> ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು ೨೩,೧೯೦ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ೫೨% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ೪೮% ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಸರಾಸರಿ [[ಸಾಕ್ಷರತೆ|ಸಾಕ್ಷರತಾ]] ಪ್ರಮಾಣವು ೬೬% ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೫೯.೫% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಪುರುಷ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೭೩% ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೫೮% ಆಗಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೧೨% ರಷ್ಟು ೬ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರು. ==ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ== ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಕೇವಲ ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ಪ್ರಯಾಣ. [[ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ನೀಡಿದ ಉತ್ತೇಜನದಿಂದಾಗಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ದಟ್ಟಣೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. [[File:Venugopalaswamy temple in the Devanahalli fort.JPG|thumb|left|[[:en:Venugopalaswamy Temple, Devanahalli|ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ (ವಿಷ್ಣು) ದೇವಸ್ಥಾನ]] ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯು ನಂತರದ [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] ಅವಧಿಗೆ ಸೇರಿದೆ.]] ===ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ=== ಹನ್ನೆರಡು ಕೊತ್ತಲಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ೨೦ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ಆಳುವ ರಾಜವಂಶಗಳು ಹೊಂದಿದ್ದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.bangaloretourism.org/Fort-Devanahalli-Fort.php|title=Devanahalli Fort & Venugopala Swamy Temple, Bangalore Rural, Karnataka}}</ref> ===ಕೋಟೆ ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ=== ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ದೋಷರಹಿತ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಎಲ್ಲಾ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ, [[:en: Venugopala Swami Temple|ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು]] ಹೆಚ್ಚು ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಮತ್ತು ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಅಂಗಳವು ವಿಶಾಲವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು [[ರಾಮಾಯಣ|ರಾಮಾಯಣದ]] ವಿವಿಧ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಸುಂದರವಾದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು [[:en:Archaeological Survey of India|ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯ]] ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ. ===ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳು=== ಹತ್ತಿರದ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಅಷ್ಟೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೂಟೆ ಮಾರಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಚಿಕ್ಕೇರೆ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ವೀರಭದ್ರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕಾಳಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿ ಮಠ, ಮಹಾಂತ ಮಠ, ಬಾಲಗೋಪಾಲ (ಹಳೆಯ), ನಗರೇಶ್ವರ, ಬಸವೇಶ್ವರ, ಜೈನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಇತರ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite web|author=Indrani |url=https://isharethese.com/temples-in-devanahalli-fort-town/ |title=i Share: Temples in Devanahalli |publisher=Isharethese.com |date=2008-05-23 |access-date=2013-08-18}}</ref> ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ [[ದಿವಾನ್ ಪೂರ್ಣಯ್ಯ]] ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಸರೋವರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೊಡ್ಡ ಕೊಳವಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಆಂಜನೇಯನನ್ನು ಸರೋವರಾಂಜನೇಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ===ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ=== {{multiple image | total_width = 350 | image1 = Birth place of Tipu Sultan in Devanahalli 05.jpg | alt1 = Birth place of Tipu Sultan in Devanahalli | image2 = Stone laid at Tippu's birth place.jpg | alt2 = Stone laid at Tippu's birth place | footer = [[:en:Kingdom of Mysore|ಮೈಸೂರು ಸುಲ್ತಾನ್]] [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಮತ್ತು [[:en:Archaeological Survey of India|ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆ]] ರಕ್ಷಿಸಿದ ಸ್ಥಳ. }} ಕೋಟೆಯ ಒಳಗೆ, [[ಹೈದರಾಲಿ|ಹೈದರ್ ಅಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್]] ತಮ್ಮ ಮನೆ ಎಂದು ಕರೆದ ಸ್ಥಳ ಇದಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಜನಿಸಿದರು. ಕೋಟೆಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಈಗ ಸ್ಮಾರಕವಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.karnataka.com/bangalore/devanahalli-fort/|title = Devanahalli Fort – A Fort Guarding Yesteryear's Grandeur|date = 15 January 2014}}</ref> ಇದು ಸುಮಾರು ಆರು ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದ್ದು, ಕಂಬಗಳ ಆವರಣ ಮತ್ತು ಚೌಕಾಕಾರದ ಮೇಲ್ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಫಲಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಖಾಸ್ ಬಾಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶವು ಈಗ ಅನೇಕ [[ಹುಣಸೆ]] ಮರಗಳು, ಕೆಲವು [[ಮಾವಿನ ಮರ|ಮಾವಿನ ಮರಗಳು]] ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಒಣಗಿದ ಕೊಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮನಮೋಹಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಟಿಪ್ಪುವಿನ ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿತ್ತು. ==ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ== ===ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ=== ====ಟರ್ಮಿನಲ್ ೧==== ೨೪ ಮೇ ೨೦೦೮ ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೩.೧ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅನ್ನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೧೨ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ೧೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪೪ ರಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ [[:en:trumpet interchange|ಕಹಳೆ ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ]] ಎಡ ನಿರ್ಗಮನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.<ref>{{cite web|url=https://ir.airasia.com/newsroom/AirAsia_India_Statement.pdf|title=AirAsia_India_Statement.pdf|publisher=AirAsia India|date=2016-10-31|quote=Registered and Corporate Office Ground Floor, Alpha 3 Kempegowda International Airport Devanahalli, Bengaluru – 560300 Karnataka, India}}</ref> [[:en:AirAsia India|ಏರ್‌ಏಷ್ಯಾ ಇಂಡಿಯಾ]] ತನ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿರುವ ಆಲ್ಫಾ ೩ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ====ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨==== ಕೆಐಎನ ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨ ಅನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ಚಿಕಾಗೋ ಮೂಲದ [[:en:Skidmore, Owings & Merrill (SOM)|ಸ್ಕಿಡ್ಮೋರ್, ಓವಿಂಗ್ಸ್ & ಮೆರಿಲ್ (ಎಸ್ಒಎಂ)]] ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.som.com/news/soms-design-for-new-garden-terminal-at-kempegowda-international-airport-in-bengaluru-india-unveiled/|title=SOM’s Design for New Garden Terminal at Kempegowda International Airport in Bengaluru, India Unveiled|publisher=[[SOM (architectural firm)|Skidmore, Owings & Merrill (SOM)]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.som.com/projects/kempegowda-international-airport-bengaluru-terminal-2/|title=Kempegowda International Airport Bengaluru – Terminal 2|publisher=[[SOM (architectural firm)|Skidmore, Owings & Merrill (SOM)]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.dezeen.com/2024/01/19/kempegowda-international-airport-som/|title=SOM designs "terminal in a garden" for Bangalore airport|publisher=[[Dezeen]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.archdaily.com/1012027/kempegowda-international-airport-bengaluru-skidmore-owings-and-merrill|title=Kempegowda International Airport Bengaluru / Skidmore, Owings & Merrill + Enter Projects Asia|publisher=ArchDaily}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.architecturaldigest.in/story/bengalurus-kempegowda-international-airport-t2-is-a-terminal-in-a-garden/#:~:text=Designed%20by%20Skidmore%2C%20Owings%20%26%20Merrill,%E2%80%9Cterminal%20in%20a%20garden%E2%80%9D.|title=Bengaluru's Kempegowda International Airport T2 is a ‘terminal in a garden’|publisher=[[Architectural Digest]]}}</ref> ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨೫೫,೦೦೦ ಚದರ ಮೀಟರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು "ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿನ ಟರ್ಮಿನಲ್" ಆಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ==ಛಾಯಾಂಕಣ== <gallery class="center" widths="200px" heights="150px" perrow="4"> File:Pillar in Someshwara Temple, Gangavaram.jpg|ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಂಬಗಳ ವಿವರ, ಗಂಗವರಂ, ಚೌಡಪ್ಪನಹಳ್ಳಿ, ದೇವನಹಳ್ಳಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ.<ref>{{cite book|last1=Rice|first1=Benjamin Lewis|title=Epigraphia Carnatica: Volume IX: Inscriptions in the Bangalore District|date=1894|publisher=Mysore Department of Archaeology|location=Mysore State, British India|url=https://archive.org/details/epigraphiacarnat09myso|access-date=14 July 2015}}</ref> </gallery> <gallery> File:Entrance of Devanhalli fort, Bangalore 02.jpg File:Outer wall view of Devanhalli fort, Bangalore 03.jpg File:Devanahalli fort 01.jpg File:Devanahalli fort 02.jpg </gallery> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿ== * [https://www.newindianexpress.com/states/karnataka/2024/Mar/25/rs-25k-cr-mega-rail-terminal-to-come-up-at-devanahalli Rs 2.5k cr mega rail terminal to come up at Devanahalli] [[The New Indian Express]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] dom6zp1phyia2jujhejoitgue2kc2rl 0 20144 1307894 1283566 2025-07-03T05:24:09Z 122.171.23.237 /* ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪವಾಡಗಳು */ 1307894 wikitext text/x-wiki {{Wikify}} '''ಶ್ರೀ ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು''' ರಾಯರು (೧೫೯೫-೧೬೭೧),ಜನನ ೨೫-೦೨-೧೫೯೫ ಹುಟ್ಟಿದ ಊರು ಭುವನಗಿರಿ,ತಮಿಳುನಾಡು ಆಗಿನ ಕುಂಭಕೋಣ ಸಂಸ್ಥಾನ. [[ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ|ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ]] [[ಬ್ರಾಹ್ಮಣ]] [[ದ್ವೈತ ದರ್ಶನ|ಮಾಧ್ವ]] ಸಂನ್ಯಾಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖರು. ಅವರು [[ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯ|ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ]] ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿ ಮಧ್ವ ಮತದ [[ದ್ವೈತ]] ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ರಾಯರ ಮೂರನೇ ಅವತಾರವೇ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರು ಎರಡನೆಯ ಅವತಾರವು ಭಾಹ್ಲಿಕರಾಜರು ನಾಲ್ಕನೇ ಅವತಾರ ಶ್ರೀ ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು. ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳನ್ನು ಭಕ್ತರು ರಾಯರು, ಗುರುರಾಯರು, ಗುರುರಾಜರು ಎಂದು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇವರ ಮೂಲ ಬೃಂದಾವನವು (ಸಶರೀರ) ಈಗಿನ [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ|ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದ]] [[ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]] ತಟದಲ್ಲಿರುವ [[ಮಂತ್ರಾಲಯ|ಮಂತ್ರಾಲಯದಲ್ಲಿದೆ]]. ಕರ್ನಾಟಕದ [[ರಾಯಚೂರು|ರಾಯಚೂರಿನಿಂದ]] ಸುಮಾರು ೧ ಘಂಟೆ ಪ್ರಯಾಣ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ನಿತ್ಯವು ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತರು ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಶ್ರಾವಣ ಕೃಷ್ಣ ಪಕ್ಷ ಪಾಡ್ಯದಿಂದ ಶ್ರಾವಣ ಕೃಷ್ಣ ಪಕ್ಷ ತದಿಗೆಯವರೆಗೆ ಭವ್ಯ ಆರಾಧನೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅವರೆ ತಿಳಿಸಿದ ಹಾಗೇ 7೦೦ ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಅವರ ಸನ್ನಿದಾನ ಇರುತ್ತದೆ. == ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮ == ಶ್ರೀ ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮದ ಹೆಸರು ವೆಂಕಟನಾಥರು. (ವೆಂಕಣ್ಣಭಟ್ಟ, ವೆಂಕಟಾಚಾರ್ಯ ಎಂದೂ ಕರೆಯುವರು) ಇವರ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ತಿಮ್ಮಣ್ಣ ಭಟ್ಟರು. ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಗೋಪಿಕಾಂಬೆ. ತಿಮ್ಮಣ್ಣ ಭಟ್ಟರ ತಾತನವರ ಹೆಸರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರು. ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರು ವೀಣೆಯಲ್ಲಿ ಪಂಡಿತರು. ವಿಜಯನಗರದ ರಾಜರಾದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯರಿಗೆ ವೀಣೆ ಕಲಿಸಿದ ಗುರುಗಳು. ತಿಮ್ಮಣ್ಣ ಭಟ್ಟರಿಗೆ ವೆಂಕಟನಾಥರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇನ್ನೂ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳು. ಗುರುರಾಜ ಮತ್ತು ವೆಂಕಟಾಂಬೆ ಅವರ ಹೆಸರುಗಳು. ವೆಂಕಟನಾಥರು ೧೫೯೫ ರಲ್ಲಿ ಈಗಿನ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಭುವನಗಿರಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ವೆಂಕಟನಾಥರು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ತುಂಬ ಬುದ್ಧಿವಂತರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರ ತಂದೆ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ವಿಧಿವಶರಾಗಿದ್ದುದರಿಂದ ಸಂಸಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅಣ್ಣ ಗುರುರಾಜರ ಮೇಲೆ ಇತ್ತು. ಇವರ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಇವರ ಭಾವನವರಾದ, ವೇಂಕಟಾಂಬೆಯ ಪತಿ ಮಧುರೈ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ಯರಲ್ಲಿ ಆಯಿತು. ಮಧುರೈನಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗಿದ ಮೇಲೆ ಇವರ ವಿವಾಹವು ಸರಸ್ವತಿ ಎಂಬ ಕನ್ಯೆಯೊಡನೆ ಆಯಿತು. ವಿವಾಹಾನಂತರ ಇವರು ಕುಂಭಕೋಣಕ್ಕೆ ಬಂದು ಶ್ರೀಸುಧೀಂದ್ರ ತೀರ್ಥರಲ್ಲಿ ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡತೊಡಗಿದರು.ಅಲ್ಲಿಯೇ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ವೇದಗಳನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಯಾರಿಂದಲೂ ಫಲಾಪೇಕ್ಷೆ ಇಲ್ಲದೇ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ವಿದ್ಯಾದಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಆಗ ಚೆನ್ನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಎಷ್ಟೋ ಸಲ ತಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಉಪವಾಸ ಇರಬೇಕಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ದೇವರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ದೇವರ ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ಒಮ್ಮೆ ವೆಂಕಟನಾಥರಿಗೆ ಪತ್ನಿ ಮತ್ತು ಮಗನ ಸಮೇತ ಒಂದು ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಆಹ್ವಾನವಿತ್ತು. ಆದರೆ ಆಹ್ವಾನವಿತ್ತವರು ಇವರಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ಗೌರವ ನೀಡದೆ ಗಂಧ ತೇಯುವ ಕೆಲಸ ನೀಡಿದರು. ವೆಂಕಟನಾಥರು ಆದರೂ ಬೇಸರಿಸದೆ ಕೊಟ್ಟ ಗಂಧದ ಕೊರಡನ್ನು ತೇಯುವಾಗ ಭಗವಂತನ ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದಾಗಿ ಅಗ್ನಿ ಸೂಕ್ತ ಪಠಿಸುತ್ತ ತೇಯ್ದರು. ತೇಯ್ದ ಗಂಧವನ್ನು ಲೇಪಿಸಿಗೊಂಡ ವಿಪ್ರರಿಗೆ ಮೈಯೆಲ್ಲಾ ವಿಪರೀತ ಉರಿ ಶುರುವಾಯಿತು. ಹೀಗಾಗಲು ಕಾರಣ ಹುಡುಕಿ ಹೊರಟ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ವೆಂಕಟನಾಥನನ್ನು ಕಾರಣ ಕೇಳಿದರು. ವೆಂಕಟನಾಥರು ತಾವು ಅಗ್ನಿ ಸೂಕ್ತ ಉಚ್ಛರಿಸುತ್ತ ಗಂಧ ತೇಯ್ದಿರುವುದರಿಂದ ಹೀಗಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ಹೇಳಿದರು. ನಂತರ ಆ ಗೃಹಸ್ಥರು ತಮ್ಮಿಂದಾದ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿರೆಂದು ಬೇಡಿಕೊಂಡಾಗ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಕೋಪ/ಬೇಸರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದೇ ಪುನಃ ಶ್ರೀಹರಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡು ವರುಣ ಸೂಕ್ತವನ್ನು ಪಠಿಸಿದಾಗ ಸರ್ವರ ಉರಿಯು ಶಮನವಾಯಿತು. ಇದು ವೆಂಕಟನಾಥರ ಮಂತ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ. ==[[ಸಂನ್ಯಾಸಾಶ್ರಮ]]== ಶ್ರೀ ಸುಧೀಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು ವೇದಾಂತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತಹ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಿರುವಾಗ, ಅವರ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮೂಲರಾಮದೇವರೇ ಬಂದು ವೆಂಕಟನಾಥರನ್ನು ಶಿಷ್ಯರಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದರು. ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಶ್ರೀ ಸುಧೀಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು ವೆಂಕಟನಾಥರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದಾಗ, ವೆಂಕಟನಾಥರು, ಪತ್ನಿ ಮತ್ತು ಮಗನನ್ನು ನೆನಸಿ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಉತ್ತರ ಕೊಟ್ಟರು. ಅದರೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸರಸ್ವತೀ ದೇವಿಯೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ತಾಗಿ ಬಂದು ಸಂನ್ಯಾಸಾಶ್ರಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತೆ ಆಜ್ಞೆಯಿತ್ತಳು. ಇದರಿಂದ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಬದಲಿಸಿದ ವೆಂಕಟನಾಥರು ಶ್ರೀಸುಧೀಂದ್ರರಿಗೆ ಬಿನ್ನವಿಸಿದಾಗ, ಅದರಂತೆಯೇ ಫಾಲ್ಗುಣ ಶುದ್ಧ ಬಿದಿಗೆಯಂದು ತಂಜಾವೂರಿನಲ್ಲಿ ರಘುನಾಥಭೂಪಾಲನ ಹಾಗೂ ಆಗಿನ ಶ್ರೇಷ್ಠರಾದ ಅನೇಕ ಜನ ವಿದ್ವಾಂಸರು, ಆಚಾರ್ಯರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಸುಧೀಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು ಸಂನ್ಯಾಸಾಶ್ರಮವನ್ನು ನೀಡಿ, ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರೆಂಬ ಅದ್ಭುತವಾದ ಹೆಸರಿನಿಂದ ನಾಮಕರಣವನ್ನು ಮಾಡಿ, ಪ್ರಣವಮಂತ್ರೋಪದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ವೇದಾಂತಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿದರು. ಇತ್ತ ತಮ್ಮ ಪತಿಯ ಸಂನ್ಯಾಸಾಶ್ರಮದ ಸುದ್ದಿ ತಿಳಿಯುತ್ತಲೇ ಮನನೊಂದ ಪತ್ನಿ ಸರಸ್ವತಿಬಾಯಿಯು ಭಾವಿಯಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪಿಶಾಚಿ ಜನ್ಮ ತಾಳಿ ಶ್ರೀರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದರು. ಆಕೆಯ ದುರವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನೋಡಿ ಶ್ರೀರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥರು ಕರುಣೆಯಿಂದ ಆಕೆಯ ಮೇಲೆ ತೀರ್ಥವನ್ನು ಸಂಪ್ರೋಕ್ಷಿಸಿ ಆಕೆಗೆ ಪಿಶಾಚಿ ಜನ್ಮದಿಂದ ಮೋಕ್ಷ ದೊರೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ==ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪವಾಡಗಳು== ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಿದ್ದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲೊಬ್ಬ ಬಡ ವಿದ್ದ್ಯಾರ್ಥಿ ತನ್ನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮುಗಿಸಿ ಹೊರಡುವಾಗ ರಾಯರಲ್ಲಿ ಬಂದು, ತನ್ನ ಬಡತನದ ಕಷ್ಟವನ್ನು ಅವರ ಬಳಿ ತೋಡಿಕೊಂಡು ತನ್ನನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಬೇಕೆಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡನು. ಸ್ನಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಯರು ತಮ್ಮ ಬಳಿ ಕೊಡಲು ಏನೂ ಇಲ್ಲವೆಂದರು. ಆಗ ತಾವು ಏನು ಕೊಟ್ಟರು ನನಗೆ ಮಹಾ ಪ್ರಸಾದವೆಂದು ಒಂದು ಹಿಡಿ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯನ್ನಾದರು ತಮ್ಮ ಕೈಯಿಂದ ದಯಪಾಲಿಸಬೇಕೆಂದು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಬೇಡಿದನು. ಅದಕ್ಕವರು ಅವನಿಗೆ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆ ಕೊಟ್ಟರು. ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯನ್ನೆ ವಿದ್ದ್ಯಾರ್ಥಿಯು ಮಹಾ ಪ್ರಸಾದ ವೆಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ತನ್ನ ಊರಿನ ಕಡೆಗೆ ಹೊರಟನು. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕತ್ತಲಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಒಂದು ಮನೆಯ ಜಗಲಿಯ ಮೇಲೆ ಮನೆಮಾಲೀಕರಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪಣೆ ಪಡೆದು ಮಲಗಿದನು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮನೆಯ ಮಾಲೀಕನ ಹೆಂಡತಿ ಗರ್ಭಿಣಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪಿಶಾಚಿಯು ಆ ಮನೆಯೊಳಗೆ ಹೋಗಿ, ಹುಟ್ಟಲಿರುವ ಮಗುವನ್ನು ಕೊಲ್ಲಬೇಕೆಂದು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಆದರೆ ಜಗಲಿಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಿದ ಭಕ್ತನ ಬಳಿಯಿರುವ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆ ದಾಟಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆ ಬೆಂಕಿಯಂತೆ ಕಂಡು ಬಂದಿತು. ಇದರಿಂದ ಗಾಬರಿಗೊಂಡ ಪಿಶಾಚಿಯು ಭಕ್ತನನ್ನು ನೋಡಿ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆ ದೂರ ಎಸೆಯಲು ಹೇಳಿತು. ಪಿಶಾಚಿಯನ್ನು ನೋಡಿ ಹೆದರಿದ ಭಕ್ತನು ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಅದರ ಮೇಲೆ ಎಸೆದನು. ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಪಿಶಾಚಿಯು ಚೀರುತ್ತಾ ಅಲ್ಲೆ ಸುಟ್ಟು ಬೂದಿಯಾಯಿತು. ಅದರ ಚೀತ್ಕಾರವನ್ನು ಕೇಳಿದ ಮನೆ ಮಂದಿಯಲ್ಲ ಹೊರಗೆ ಬಂದು ಅವಕ್ಕಾದರು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲೆ ಮನೆಯೊಡತಿಗೆ ಮಗುವಾದ ಸಂತಸದ ಸುದ್ದಿ ತಿಳಿಯಿತು. ರಾಯರು ಕೊಟ್ಟ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ದುಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಯ ನಾಶವಾಯಿತು. ==ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಕೃತಿರತ್ನಗಳು== '''ಶ್ರುತಿ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೧. ಋಗ್ವೇದವಿವೃತಿಃ * ೨. ಯಜುರ್ವೇದವಿವೃತಿಃ * ೩. ಸಾಮವೇದವಿವೃತಿಃ * ೪. ಮಂತ್ರಾರ್ಥಮಂಜರೀ ೫. ಪುರುಷಸೂಕ್ತಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ ೬. ಶ್ರೀಸೂಕ್ತಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ * ೭. ಮನ್ಯುಸೂಕ್ತಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ * ೮. ಅಂಭೃಣೀಸೂಕ್ತಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ * ೯. ಬಳಿತ್ಥಾಸೂಕ್ತಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ * ೧೦. ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭಸೂಕ್ತ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್ '''ಉಪನಿಷತ್ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೧೧. ಈಶಾವಾಸ್ಯೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೨. ತಲವಕಾರೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೩. ಕಾಠಕೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೪. ಷಟ್ಪ್ರಶ್ನೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೫. ತೈತ್ತಿರಿಯೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೬. ಆಥರ್ವಣೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೭. ಮಾಂಡೋಕ್ಯೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೮. ಶ್ರೀಮನ್ ಐತರೇಯ ಉಪನಿಷತ್ ಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ * ೧೯. ಛಾಂದೋಗ್ಯೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೨೦. ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ '''ಸೂತ್ರಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೨೧. ಶ್ರೀಮನ್ನ್ಯಾಯಸುಧಾಪರಿಮಳಃ ೨೨. ಅಣುಭಾಷ್ಯ ವಾಖ್ಯಾನ ತತ್ವಮಂಜರೀ ೨೩. ತತ್ತ್ವಪ್ರಕಾಶಿಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೨೪. ತಾತ್ಪರ್ಯಚಂದ್ರಿಕಾಪ್ರಕಾಶಃ ೨೫. ತಂತ್ರದೀಪಿಕಾ ೨೬. ನ್ಯಾಯಮುಕ್ತಾವಳಿಃ '''ಮೀಮಾಂಸಾಶಾಸ್ತ್ರ ಗ್ರಂಥ''' ೨೭. ಭಾಟ್ಟಸಂಗ್ರಹಃ '''ಪುರಾಣಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೨೮. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಚಾರಿತ್ರ್ಯ ಮಂಜರೀ '''ಗೀತಾ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೨೯. ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ ಪ್ರಮೇಯದೀಪಿಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೩೦. ಗೀತಾತಾತ್ಪರ್ಯನ್ಯಾಯದೀಪಿಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೩೧. ಗೀತಾರ್ಥಸಂಗ್ರಹಃ (ಗೀತಾವಿವೃತಿಃ) '''ಪ್ರಕರಣ ಗ್ರಂಥಗಳು''' ೩೨. ಮಾಯಾವಾದ ಖಂಡನ ಟೀಕಾಟಿಪ್ಪಣೀ * ೩೩. ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾನುಮಾನ ಖಂಡನ ಟೀಕಾಟಿಪ್ಪಣೀ * ೩೪. ಉಪಾಧಿಖಂಡನ ಟೀಕಾ ಟಿಪ್ಪಣೀ * ೩೫. ಶ್ರೀವಿಷ್ಣುತತ್ತ್ವವಿನಿರ್ಣಯ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೩೬. ತತ್ವೋದ್ಯೋತ ಟೀಕಾಟಿಪ್ಪಣೀ * ೩೭. ತತ್ತ್ವಸಂಖ್ಯಾನಂ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ * ೩೮. ತತ್ತ್ವವಿವೇಕ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೩೯. ಕಥಾಲಕ್ಷಣ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೪೦. ಕರ್ಮನಿರ್ಣಯ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೪೧. ಪ್ರಮಾಣಲಕ್ಷಣ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ '''ಇತರ ಗ್ರಂಥಗಳ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು''' ೪೨. ಪ್ರಮಾಣ ಪದ್ಧತಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಭಾವದೀಪಃ ೪೩. ತರ್ಕತಾಂಡವ ಟೀಕಾ ನ್ಯಾಯದೀಪಃ ೪೪. ವಾದಾವಳೀ ಟಿಪ್ಪಣೀ ೪೫. ಪ್ರಮೇಯ ಸಂಗ್ರಹಃ '''ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೪೬. ಶ್ರೀರಾಮಚಾರಿತ್ರ್ಯ ಮಂಜರೀ ೪೭. ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯ ಭಾವಸಂಗ್ರಹಃ ೪೮. ಪ್ರಮೇಯನವಮಾಲಿಕೆಯ ಗೂಢಭಾವಪ್ರಕಾಶಿಕಾ (ಅಣುಮಧ್ವವಿಜಯಃ) '''ಸದಾಚಾರ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೪೯. ಪ್ರಾತಃ ಸಂಕಲ್ಪಗದ್ಯಮ್ ೫೦. ಸರ್ವಸಮರ್ಪಣಗದ್ಯಮ್ ೫೧. ಭಗವದ್ಧ್ಯಾನಮ್ ೫೨. ತಿಥಿನಿರ್ಣಯಃ ೫೩. ತಂತ್ರಸಾರ ಮಂತ್ರೋದ್ಧಾರಃ '''ಸ್ತೋತ್ರ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೫೪. ರಾಜಗೋಪಾಲಸ್ತುತಿಃ ೫೫. ನದೀತಾರತಮ್ಯ ಸ್ತೋತ್ರಮ್ ೫೬. ದಶಾವತಾರಸ್ತುತಿಃ '''ಸುಳಾದಿ ಮತ್ತು ಗೀತೆಗಳು''' ೫೭. ಇಂದು ಎನಗೆ ಗೋವಿಂದ ೫೮. ಮರುತ ನಿನ್ನಯ ಮಹಿಮೆ - ಸುಳಾದಿ * ಈ ಗುರುತು ಇರುವ ಕೃತಿಗಳು ಸಧ್ಯಕ್ಕೆ ಉಪಲಬ್ಧವಿಲ್ಲ ಮೇಲ್ಕಂಡ ಕೃತಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿದ್ಯಾಪೀಠದಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಸಂಪರ್ಕ ವಿಳಾಸ ಇಂತಿದೆ: ಶ್ರೀಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿದ್ಯಾಪೀಠ [/br] ಶ್ರೀರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿಗಳ ಮಠ [/br] ಮಂತ್ರಾಲಯ-೫೧೮ ೩೪೫ [/br] ಕರ್ನೂಲು ಜಿಲ್ಲೆ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ [/br] ದೂರವಾಣಿ: ೦೮೫೧೨-೨೭೯೪೯೬ [/br] Email: sgsvp@srsmutt.org [[ವರ್ಗ:ಆಧ್ಯಾತ್ಮ]] [[ವರ್ಗ:ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ]] [[ವರ್ಗ:ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಸಂತರು]] h4eeyxaykt5fudc68t0uuu3c6al8dah 1307895 1307894 2025-07-03T05:50:14Z A826 72368 Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/122.171.23.237|122.171.23.237]] ([[User talk:122.171.23.237|talk]])(TwinkleGlobal) 1307895 wikitext text/x-wiki {{Wikify}} '''ಶ್ರೀ ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು''' ರಾಯರು (೧೫೯೫-೧೬೭೧),ಜನನ ೨೫-೦೨-೧೫೯೫ ಹುಟ್ಟಿದ ಊರು ಭುವನಗಿರಿ,ತಮಿಳುನಾಡು ಆಗಿನ ಕುಂಭಕೋಣ ಸಂಸ್ಥಾನ. [[ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ|ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ]] [[ಬ್ರಾಹ್ಮಣ]] [[ದ್ವೈತ ದರ್ಶನ|ಮಾಧ್ವ]] ಸಂನ್ಯಾಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖರು. ಅವರು [[ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯ|ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ]] ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿ ಮಧ್ವ ಮತದ [[ದ್ವೈತ]] ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದ ರಾಯರ ಮೂರನೇ ಅವತಾರವೇ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯರು ಎರಡನೆಯ ಅವತಾರವು ಭಾಹ್ಲಿಕರಾಜರು ನಾಲ್ಕನೇ ಅವತಾರ ಶ್ರೀ ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು. ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳನ್ನು ಭಕ್ತರು ರಾಯರು, ಗುರುರಾಯರು, ಗುರುರಾಜರು ಎಂದು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇವರ ಮೂಲ ಬೃಂದಾವನವು (ಸಶರೀರ) ಈಗಿನ [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ|ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದ]] [[ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]] ತಟದಲ್ಲಿರುವ [[ಮಂತ್ರಾಲಯ|ಮಂತ್ರಾಲಯದಲ್ಲಿದೆ]]. ಕರ್ನಾಟಕದ [[ರಾಯಚೂರು|ರಾಯಚೂರಿನಿಂದ]] ಸುಮಾರು ೧ ಘಂಟೆ ಪ್ರಯಾಣ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ನಿತ್ಯವು ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತರು ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಶ್ರಾವಣ ಕೃಷ್ಣ ಪಕ್ಷ ಪಾಡ್ಯದಿಂದ ಶ್ರಾವಣ ಕೃಷ್ಣ ಪಕ್ಷ ತದಿಗೆಯವರೆಗೆ ಭವ್ಯ ಆರಾಧನೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅವರೆ ತಿಳಿಸಿದ ಹಾಗೇ 7೦೦ ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಅವರ ಸನ್ನಿದಾನ ಇರುತ್ತದೆ. == ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮ == ಶ್ರೀ ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮದ ಹೆಸರು ವೆಂಕಟನಾಥರು. (ವೆಂಕಣ್ಣಭಟ್ಟ, ವೆಂಕಟಾಚಾರ್ಯ ಎಂದೂ ಕರೆಯುವರು) ಇವರ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ತಿಮ್ಮಣ್ಣ ಭಟ್ಟರು. ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಗೋಪಿಕಾಂಬೆ. ತಿಮ್ಮಣ್ಣ ಭಟ್ಟರ ತಾತನವರ ಹೆಸರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರು. ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರು ವೀಣೆಯಲ್ಲಿ ಪಂಡಿತರು. ವಿಜಯನಗರದ ರಾಜರಾದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯರಿಗೆ ವೀಣೆ ಕಲಿಸಿದ ಗುರುಗಳು. ತಿಮ್ಮಣ್ಣ ಭಟ್ಟರಿಗೆ ವೆಂಕಟನಾಥರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇನ್ನೂ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳು. ಗುರುರಾಜ ಮತ್ತು ವೆಂಕಟಾಂಬೆ ಅವರ ಹೆಸರುಗಳು. ವೆಂಕಟನಾಥರು ೧೫೯೫ ರಲ್ಲಿ ಈಗಿನ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಭುವನಗಿರಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ವೆಂಕಟನಾಥರು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ತುಂಬ ಬುದ್ಧಿವಂತರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರ ತಂದೆ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ವಿಧಿವಶರಾಗಿದ್ದುದರಿಂದ ಸಂಸಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅಣ್ಣ ಗುರುರಾಜರ ಮೇಲೆ ಇತ್ತು. ಇವರ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಇವರ ಭಾವನವರಾದ, ವೇಂಕಟಾಂಬೆಯ ಪತಿ ಮಧುರೈ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ಯರಲ್ಲಿ ಆಯಿತು. ಮಧುರೈನಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗಿದ ಮೇಲೆ ಇವರ ವಿವಾಹವು ಸರಸ್ವತಿ ಎಂಬ ಕನ್ಯೆಯೊಡನೆ ಆಯಿತು. ವಿವಾಹಾನಂತರ ಇವರು ಕುಂಭಕೋಣಕ್ಕೆ ಬಂದು ಶ್ರೀಸುಧೀಂದ್ರ ತೀರ್ಥರಲ್ಲಿ ದ್ವೈತ ಸಿದ್ಧಾಂತದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡತೊಡಗಿದರು.ಅಲ್ಲಿಯೇ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ವೇದಗಳನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಯಾರಿಂದಲೂ ಫಲಾಪೇಕ್ಷೆ ಇಲ್ಲದೇ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ವಿದ್ಯಾದಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಆಗ ಚೆನ್ನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಎಷ್ಟೋ ಸಲ ತಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಉಪವಾಸ ಇರಬೇಕಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ದೇವರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ದೇವರ ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ಒಮ್ಮೆ ವೆಂಕಟನಾಥರಿಗೆ ಪತ್ನಿ ಮತ್ತು ಮಗನ ಸಮೇತ ಒಂದು ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಆಹ್ವಾನವಿತ್ತು. ಆದರೆ ಆಹ್ವಾನವಿತ್ತವರು ಇವರಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ಗೌರವ ನೀಡದೆ ಗಂಧ ತೇಯುವ ಕೆಲಸ ನೀಡಿದರು. ವೆಂಕಟನಾಥರು ಆದರೂ ಬೇಸರಿಸದೆ ಕೊಟ್ಟ ಗಂಧದ ಕೊರಡನ್ನು ತೇಯುವಾಗ ಭಗವಂತನ ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದಾಗಿ ಅಗ್ನಿ ಸೂಕ್ತ ಪಠಿಸುತ್ತ ತೇಯ್ದರು. ತೇಯ್ದ ಗಂಧವನ್ನು ಲೇಪಿಸಿಗೊಂಡ ವಿಪ್ರರಿಗೆ ಮೈಯೆಲ್ಲಾ ವಿಪರೀತ ಉರಿ ಶುರುವಾಯಿತು. ಹೀಗಾಗಲು ಕಾರಣ ಹುಡುಕಿ ಹೊರಟ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ವೆಂಕಟನಾಥನನ್ನು ಕಾರಣ ಕೇಳಿದರು. ವೆಂಕಟನಾಥರು ತಾವು ಅಗ್ನಿ ಸೂಕ್ತ ಉಚ್ಛರಿಸುತ್ತ ಗಂಧ ತೇಯ್ದಿರುವುದರಿಂದ ಹೀಗಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ಹೇಳಿದರು. ನಂತರ ಆ ಗೃಹಸ್ಥರು ತಮ್ಮಿಂದಾದ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿರೆಂದು ಬೇಡಿಕೊಂಡಾಗ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಕೋಪ/ಬೇಸರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದೇ ಪುನಃ ಶ್ರೀಹರಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡು ವರುಣ ಸೂಕ್ತವನ್ನು ಪಠಿಸಿದಾಗ ಸರ್ವರ ಉರಿಯು ಶಮನವಾಯಿತು. ಇದು ವೆಂಕಟನಾಥರ ಮಂತ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ. ==ಸಂನ್ಯಾಸಾಶ್ರಮ== ಶ್ರೀ ಸುಧೀಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು ವೇದಾಂತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತಹ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಿರುವಾಗ, ಅವರ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮೂಲರಾಮದೇವರೇ ಬಂದು ವೆಂಕಟನಾಥರನ್ನು ಶಿಷ್ಯರಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದರು. ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಶ್ರೀ ಸುಧೀಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು ವೆಂಕಟನಾಥರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದಾಗ, ವೆಂಕಟನಾಥರು, ಪತ್ನಿ ಮತ್ತು ಮಗನನ್ನು ನೆನಸಿ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಉತ್ತರ ಕೊಟ್ಟರು. ಅದರೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸರಸ್ವತೀ ದೇವಿಯೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ತಾಗಿ ಬಂದು ಸಂನ್ಯಾಸಾಶ್ರಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತೆ ಆಜ್ಞೆಯಿತ್ತಳು. ಇದರಿಂದ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಬದಲಿಸಿದ ವೆಂಕಟನಾಥರು ಶ್ರೀಸುಧೀಂದ್ರರಿಗೆ ಬಿನ್ನವಿಸಿದಾಗ, ಅದರಂತೆಯೇ ಫಾಲ್ಗುಣ ಶುದ್ಧ ಬಿದಿಗೆಯಂದು ತಂಜಾವೂರಿನಲ್ಲಿ ರಘುನಾಥಭೂಪಾಲನ ಹಾಗೂ ಆಗಿನ ಶ್ರೇಷ್ಠರಾದ ಅನೇಕ ಜನ ವಿದ್ವಾಂಸರು, ಆಚಾರ್ಯರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಸುಧೀಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು ಸಂನ್ಯಾಸಾಶ್ರಮವನ್ನು ನೀಡಿ, ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರೆಂಬ ಅದ್ಭುತವಾದ ಹೆಸರಿನಿಂದ ನಾಮಕರಣವನ್ನು ಮಾಡಿ, ಪ್ರಣವಮಂತ್ರೋಪದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ವೇದಾಂತಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿದರು. ಇತ್ತ ತಮ್ಮ ಪತಿಯ ಸಂನ್ಯಾಸಾಶ್ರಮದ ಸುದ್ದಿ ತಿಳಿಯುತ್ತಲೇ ಮನನೊಂದ ಪತ್ನಿ ಸರಸ್ವತಿಬಾಯಿಯು ಭಾವಿಯಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪಿಶಾಚಿ ಜನ್ಮ ತಾಳಿ ಶ್ರೀರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳಿದ್ದಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದರು. ಆಕೆಯ ದುರವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನೋಡಿ ಶ್ರೀರಾಘವೇಂದ್ರತೀರ್ಥರು ಕರುಣೆಯಿಂದ ಆಕೆಯ ಮೇಲೆ ತೀರ್ಥವನ್ನು ಸಂಪ್ರೋಕ್ಷಿಸಿ ಆಕೆಗೆ ಪಿಶಾಚಿ ಜನ್ಮದಿಂದ ಮೋಕ್ಷ ದೊರೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ==ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪವಾಡಗಳು== ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಿದ್ದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲೊಬ್ಬ ಬಡ ವಿದ್ದ್ಯಾರ್ಥಿ ತನ್ನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮುಗಿಸಿ ಹೊರಡುವಾಗ ರಾಯರಲ್ಲಿ ಬಂದು, ತನ್ನ ಬಡತನದ ಕಷ್ಟವನ್ನು ಅವರ ಬಳಿ ತೋಡಿಕೊಂಡು ತನ್ನನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಬೇಕೆಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡನು. ಸ್ನಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಯರು ತಮ್ಮ ಬಳಿ ಕೊಡಲು ಏನೂ ಇಲ್ಲವೆಂದರು. ಆಗ ತಾವು ಏನು ಕೊಟ್ಟರು ನನಗೆ ಮಹಾ ಪ್ರಸಾದವೆಂದು ಒಂದು ಹಿಡಿ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯನ್ನಾದರು ತಮ್ಮ ಕೈಯಿಂದ ದಯಪಾಲಿಸಬೇಕೆಂದು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಬೇಡಿದನು. ಅದಕ್ಕವರು ಅವನಿಗೆ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆ ಕೊಟ್ಟರು. ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯನ್ನೆ ವಿದ್ದ್ಯಾರ್ಥಿಯು ಮಹಾ ಪ್ರಸಾದ ವೆಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ತನ್ನ ಊರಿನ ಕಡೆಗೆ ಹೊರಟನು. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕತ್ತಲಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಒಂದು ಮನೆಯ ಜಗಲಿಯ ಮೇಲೆ ಮನೆಮಾಲೀಕರಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪಣೆ ಪಡೆದು ಮಲಗಿದನು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮನೆಯ ಮಾಲೀಕನ ಹೆಂಡತಿ ಗರ್ಭಿಣಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪಿಶಾಚಿಯು ಆ ಮನೆಯೊಳಗೆ ಹೋಗಿ, ಹುಟ್ಟಲಿರುವ ಮಗುವನ್ನು ಕೊಲ್ಲಬೇಕೆಂದು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಆದರೆ ಜಗಲಿಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಿದ ಭಕ್ತನ ಬಳಿಯಿರುವ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆ ದಾಟಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆ ಬೆಂಕಿಯಂತೆ ಕಂಡು ಬಂದಿತು. ಇದರಿಂದ ಗಾಬರಿಗೊಂಡ ಪಿಶಾಚಿಯು ಭಕ್ತನನ್ನು ನೋಡಿ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆ ದೂರ ಎಸೆಯಲು ಹೇಳಿತು. ಪಿಶಾಚಿಯನ್ನು ನೋಡಿ ಹೆದರಿದ ಭಕ್ತನು ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಅದರ ಮೇಲೆ ಎಸೆದನು. ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಪಿಶಾಚಿಯು ಚೀರುತ್ತಾ ಅಲ್ಲೆ ಸುಟ್ಟು ಬೂದಿಯಾಯಿತು. ಅದರ ಚೀತ್ಕಾರವನ್ನು ಕೇಳಿದ ಮನೆ ಮಂದಿಯಲ್ಲ ಹೊರಗೆ ಬಂದು ಅವಕ್ಕಾದರು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲೆ ಮನೆಯೊಡತಿಗೆ ಮಗುವಾದ ಸಂತಸದ ಸುದ್ದಿ ತಿಳಿಯಿತು. ರಾಯರು ಕೊಟ್ಟ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ದುಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಯ ನಾಶವಾಯಿತು. ==ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಕೃತಿರತ್ನಗಳು== '''ಶ್ರುತಿ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೧. ಋಗ್ವೇದವಿವೃತಿಃ * ೨. ಯಜುರ್ವೇದವಿವೃತಿಃ * ೩. ಸಾಮವೇದವಿವೃತಿಃ * ೪. ಮಂತ್ರಾರ್ಥಮಂಜರೀ ೫. ಪುರುಷಸೂಕ್ತಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ ೬. ಶ್ರೀಸೂಕ್ತಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ * ೭. ಮನ್ಯುಸೂಕ್ತಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ * ೮. ಅಂಭೃಣೀಸೂಕ್ತಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ * ೯. ಬಳಿತ್ಥಾಸೂಕ್ತಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ * ೧೦. ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭಸೂಕ್ತ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್ '''ಉಪನಿಷತ್ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೧೧. ಈಶಾವಾಸ್ಯೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೨. ತಲವಕಾರೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೩. ಕಾಠಕೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೪. ಷಟ್ಪ್ರಶ್ನೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೫. ತೈತ್ತಿರಿಯೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೬. ಆಥರ್ವಣೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೭. ಮಾಂಡೋಕ್ಯೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೧೮. ಶ್ರೀಮನ್ ಐತರೇಯ ಉಪನಿಷತ್ ಮಂತ್ರಾರ್ಥಃ * ೧೯. ಛಾಂದೋಗ್ಯೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ ೨೦. ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷತ್ ಖಂಡಾರ್ಥಃ '''ಸೂತ್ರಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೨೧. ಶ್ರೀಮನ್ನ್ಯಾಯಸುಧಾಪರಿಮಳಃ ೨೨. ಅಣುಭಾಷ್ಯ ವಾಖ್ಯಾನ ತತ್ವಮಂಜರೀ ೨೩. ತತ್ತ್ವಪ್ರಕಾಶಿಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೨೪. ತಾತ್ಪರ್ಯಚಂದ್ರಿಕಾಪ್ರಕಾಶಃ ೨೫. ತಂತ್ರದೀಪಿಕಾ ೨೬. ನ್ಯಾಯಮುಕ್ತಾವಳಿಃ '''ಮೀಮಾಂಸಾಶಾಸ್ತ್ರ ಗ್ರಂಥ''' ೨೭. ಭಾಟ್ಟಸಂಗ್ರಹಃ '''ಪುರಾಣಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೨೮. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಚಾರಿತ್ರ್ಯ ಮಂಜರೀ '''ಗೀತಾ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೨೯. ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ ಪ್ರಮೇಯದೀಪಿಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೩೦. ಗೀತಾತಾತ್ಪರ್ಯನ್ಯಾಯದೀಪಿಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೩೧. ಗೀತಾರ್ಥಸಂಗ್ರಹಃ (ಗೀತಾವಿವೃತಿಃ) '''ಪ್ರಕರಣ ಗ್ರಂಥಗಳು''' ೩೨. ಮಾಯಾವಾದ ಖಂಡನ ಟೀಕಾಟಿಪ್ಪಣೀ * ೩೩. ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾನುಮಾನ ಖಂಡನ ಟೀಕಾಟಿಪ್ಪಣೀ * ೩೪. ಉಪಾಧಿಖಂಡನ ಟೀಕಾ ಟಿಪ್ಪಣೀ * ೩೫. ಶ್ರೀವಿಷ್ಣುತತ್ತ್ವವಿನಿರ್ಣಯ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೩೬. ತತ್ವೋದ್ಯೋತ ಟೀಕಾಟಿಪ್ಪಣೀ * ೩೭. ತತ್ತ್ವಸಂಖ್ಯಾನಂ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ * ೩೮. ತತ್ತ್ವವಿವೇಕ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೩೯. ಕಥಾಲಕ್ಷಣ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೪೦. ಕರ್ಮನಿರ್ಣಯ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ ೪೧. ಪ್ರಮಾಣಲಕ್ಷಣ ಟೀಕಾ ಭಾವದೀಪಃ '''ಇತರ ಗ್ರಂಥಗಳ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು''' ೪೨. ಪ್ರಮಾಣ ಪದ್ಧತಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಭಾವದೀಪಃ ೪೩. ತರ್ಕತಾಂಡವ ಟೀಕಾ ನ್ಯಾಯದೀಪಃ ೪೪. ವಾದಾವಳೀ ಟಿಪ್ಪಣೀ ೪೫. ಪ್ರಮೇಯ ಸಂಗ್ರಹಃ '''ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೪೬. ಶ್ರೀರಾಮಚಾರಿತ್ರ್ಯ ಮಂಜರೀ ೪೭. ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯ ಭಾವಸಂಗ್ರಹಃ ೪೮. ಪ್ರಮೇಯನವಮಾಲಿಕೆಯ ಗೂಢಭಾವಪ್ರಕಾಶಿಕಾ (ಅಣುಮಧ್ವವಿಜಯಃ) '''ಸದಾಚಾರ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೪೯. ಪ್ರಾತಃ ಸಂಕಲ್ಪಗದ್ಯಮ್ ೫೦. ಸರ್ವಸಮರ್ಪಣಗದ್ಯಮ್ ೫೧. ಭಗವದ್ಧ್ಯಾನಮ್ ೫೨. ತಿಥಿನಿರ್ಣಯಃ ೫೩. ತಂತ್ರಸಾರ ಮಂತ್ರೋದ್ಧಾರಃ '''ಸ್ತೋತ್ರ ಪ್ರಸ್ಥಾನ''' ೫೪. ರಾಜಗೋಪಾಲಸ್ತುತಿಃ ೫೫. ನದೀತಾರತಮ್ಯ ಸ್ತೋತ್ರಮ್ ೫೬. ದಶಾವತಾರಸ್ತುತಿಃ '''ಸುಳಾದಿ ಮತ್ತು ಗೀತೆಗಳು''' ೫೭. ಇಂದು ಎನಗೆ ಗೋವಿಂದ ೫೮. ಮರುತ ನಿನ್ನಯ ಮಹಿಮೆ - ಸುಳಾದಿ * ಈ ಗುರುತು ಇರುವ ಕೃತಿಗಳು ಸಧ್ಯಕ್ಕೆ ಉಪಲಬ್ಧವಿಲ್ಲ ಮೇಲ್ಕಂಡ ಕೃತಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿದ್ಯಾಪೀಠದಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಸಂಪರ್ಕ ವಿಳಾಸ ಇಂತಿದೆ: ಶ್ರೀಗುರುಸಾರ್ವಭೌಮ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿದ್ಯಾಪೀಠ [/br] ಶ್ರೀರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿಗಳ ಮಠ [/br] ಮಂತ್ರಾಲಯ-೫೧೮ ೩೪೫ [/br] ಕರ್ನೂಲು ಜಿಲ್ಲೆ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ [/br] ದೂರವಾಣಿ: ೦೮೫೧೨-೨೭೯೪೯೬ [/br] Email: sgsvp@srsmutt.org [[ವರ್ಗ:ಆಧ್ಯಾತ್ಮ]] [[ವರ್ಗ:ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ]] [[ವರ್ಗ:ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಸಂತರು]] f97dx155fz13wn7njc7jvxic70xiu31 0 21750 1307864 1307836 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1271094 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian jurisdiction| native_name= ನೆಲಮಂಗಲ | type = town | locator_position=right | latd = 13.5|longd=77.23| state_name=ಕರ್ನಾಟಕ | district=[[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] | altitude=೮೮೨ | population_as_of = ೨೦೧೧ | population_total = ೭೦೩೯೩ | population_density = ೮೮೭೨.೬೩ | area_magnitude= | area_total=೨.೮೫ | area_telephone= ೦೮೧೧೮ | postal_code= ೫೬೨ ೧೨೩ | vehicle_code_range= ಕೆಎ-೫೨ | footnotes = }} '''ನೆಲಮಂಗಲ''' [[ಭಾರತ]]ದ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಒಂದು ನಗರ ಮತ್ತು ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ನೆಲಮಂಗಲವು ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ನೆಕ್ಸಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್‌ನಲ್ಲಿದೆ; ಎನ್‍ಎಚ್-೭೫ (ಬೆಂಗಳೂರು - ಮಂಗಳೂರು), ಎನ್‍ಎಚ್-೪೮ (ಬೆಂಗಳೂರು - ಪೂನಾ) ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ವಾಯುವ್ಯಕ್ಕೆ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೭೪ (ಕರ್ನಾಟಕ).<ref>https://www.kannadaprabha.com/karnataka/2024/May/23/nh-48-stretch-to-be-access-controlled-two-toll-plazas-to-be-shut</ref><ref>https://kannada.drivespark.com/off-beat/tumakuru-nelamangala-nh-48-become-new-expressway-which-karnataka-districts-have-benefit-details-041699.html</ref> ==ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ== ನೆಲಮಂಗಲ ತಾಲೂಕು ೫೦೭ ಕಿ.ಮೀkm^೨ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು 13.09°N 77.39°E ನಲ್ಲಿ ಇದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.npa.in/ |title=Nelamangala |accessdate=2011-04-07 |archive-date=2015-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150317064642/http://www.npa.in/ |url-status=dead }}</ref> ==ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ== ೨೦೧೧ ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ನೆಲಮಂಗಲವು ೩೭,೨೩೨ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ೧೮೮೪೦ ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ೧೮೩೯೨ ಮಹಿಳೆಯರು. ನೆಲಮಂಗಲದ [[ಸಾಕ್ಷರತೆ]]ಯ ಪ್ರಮಾಣ ೮೯೬೫%.<ref>{{cite web|url= http://www.nelamangalacity.mrc.gov.in/en/city-summary|access-date= 13 May 2024|title= info drawn from Nelamangala CMC}}{{Dead link|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ನೆಲಮಂಗಲದಲ್ಲಿ, ಪುರುಷರ ಸಾಕ್ಷರತೆಯು ಸುಮಾರು ೯೩೨೭% ರಷ್ಟಿದ್ದರೆ ಮಹಿಳಾ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣವು ೮೫೯೭% ಆಗಿದೆ. ==ಉದ್ಯೋಗ== ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ, ೧೪೬೦೦ ಜನರು ಕೆಲವು ರೀತಿಯ ಕೆಲಸ ಅಥವಾ ವ್ಯಾಪಾರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಇವರಲ್ಲಿ ೧೧,೧೧೮ ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ೩,೪೮೨ ಮಹಿಳೆಯರು. ಜನಗಣತಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ, ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರ, [[ಉದ್ಯೋಗ]] ಅಥವಾ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುವವರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವರು ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟು ೧೪,೬೦೦ ದುಡಿಯುವ [[ಜನಸಂಖ್ಯೆ]]ಯಲ್ಲಿ, ೯೧.೫೪% ಜನರು ಮುಖ್ಯ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ೮.೪೬% ಕನಿಷ್ಠ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ==ನೆಲಮಂಗಲದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳಗಳು== ನೆಲಮಂಗಲವು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಿಂದ [[ತುಮಕೂರು]] ಮತ್ತು [[ಮುಂಬೈ]] ಕಡೆಗೆ ಸುಮಾರು ೨೭ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಎನ್‍ಎಚ್-೪ ನಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.bangalorerural.nic.in/Nelamangala.htm|title=NELAMANGALA|accessdate=2012-09-03|website=www.bangalorerural.nic.in|archive-date=2012-03-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20120318223725/http://www.bangalorerural.nic.in/Nelamangala.htm|url-status=dead}}</ref> ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ, ನೈಋತ್ಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಮೊದಲ ರೋಲ್ ಆನ್ ರೋಲ್ ಆಫ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೆಲಮಂಗಲ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]ದ ಬೇಲ್‌ಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಏಕೈಕ ಆರ್‍ಒಆರ್‍ಒ ಸೇವೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.newindianexpress.com/states/karnataka/2020/aug/30/karnatakas-first-ro-ro-train-chugs-off-from-nelamangala-2190344.html|website=The New Indian Express|title=karnatakas-first-ro-ro-train-chugs-off-from-nelamangala|accessdate=2020-09-01}}</ref> ==ಸಹ ನೋಡಿ== *[[:en:Bhairanayakanahalli|ಭೈರನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] *[[:en:Yentaganahalli|ಅಂತಗಾನಹಳ್ಳಿ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] c05u07lo1u0cjv9mon1uarsswuffn1h 0 22075 1307865 1307755 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1226843 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ | native_name = | native_name_lang = ಕನ್ನಡ | other_name = | nickname = | settlement_type = ನಗರ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = | image_shield = Karnataka emblem.svg | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳ | coordinates = {{coord|13.292|N|77.543|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ರಾಷ್ಟ್ರ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = ನಗರಸಭೆ | government_footnotes = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 14 | area_rural_km2 = 776 | elevation_footnotes = | elevation_m = 880 | population_total = ೯೩೧೦೫ <ref>{{Cite web|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/587/download/1996/DH_2011_2929_PART_B_DCHB_BANGALORE_RURAL.pdf|access-date=28 February 2024|title=Census Data Handbook 2011}}</ref> | population_rural = 214952 | population_as_of = ೨೦೧೧ | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆಗಳು | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[:en:Indian Standard Time|ಐಎಸ್‍ಟಿ]] | utc_offset1 = +೫:೩೦ | postal_code_type = [[:en:Postal Index Number|ಪಿನ್]] | postal_code = ೫೬೧ ೨೦೩<ref>https://www.indiatvnews.com/pincode/karnataka/bangalore-rural/dodballapura</ref> | area_code_type = ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್ | area_code = ೦೮೦ | registration_plate = [[:en:List of RTO districts in India#KA—Karnataka|ಕೆಎ-೪೩]] | website = http://www.doddaballapurcity.mrc.gov.in | footnotes = }} ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಭಾರತದ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ನಗರ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಲವಾರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನಗರವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ೪೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.<ref>http://bangalorerural.kar.nic.in/english/doddaballapur.asp{{Dead link|date=ಮೇ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರದ]] ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರು ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುವ ಹಳೆಯ ಕಂದಾಯ ಉಪವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ. ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದಿ೦ದ ಸುಮಾರು ೧೨ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಘಾಟಿ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಎಂಬ ಪುರಾತನ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ.<ref>https://www.karnataka.com/bangalore/ghati-subramanya-temple/</ref> ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದಿ೦ದ ಸುಮಾರು ೧೫ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ [[ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ (ಭಾರತ)|ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟ]] ಇದೆ.<ref>https://mapcarta.com/Nandi_Hills</ref> ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೫೯೮ ರ ಸ್ಥಳೀಯ ಆದಿನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯದ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬಲ್ಲಾಳಪುರ ತಾಂಡಾ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಬಲ್ಲಾಳ ಎಂಬ ಹೊಯ್ಸಳ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ನಂತರ ಬಳ್ಳಾಪುರ ಎಂದು ಭ್ರಷ್ಟಗೊಂಡಿರಬಹುದು. ಒಂದು ಹಸು ಹುತ್ತದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ''ಬಳ್ಳ'' ಹಾಲನ್ನು ಸುರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಿಂದ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಶಕುನವು ಪಟ್ಟಣದ ಅಡಿಪಾಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ''ಬಳ್ಳ'' ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಳ್ಳಾಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ==ಆರ್ಥಿಕತೆ== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಬೆಂಗಳೂರು-ಹಿಂದೂಪುರ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ (ಎಸ್ಎಚ್ -೯) ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೪೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ನೇಯಲು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ಇನ್ನೂ [[ಕೃಷಿ|ಕೃಷಿಯನ್ನು]] ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="magicbricks">https://www.magicbricks.com/blog/locality-review-doddaballapura-bengaluru/130186.html</ref> ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನರು ನೇಯ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿತ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಮಗ್ಗಗಳು) ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಾವಿರಾರು ಪಟ್ಟಣ ಕಾರ್ಯ ಗುಂಪುಗಳು ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವು [[ರಾಜಸ್ಥಾನ|ರಾಜಸ್ಥಾನದ]] ಅನೇಕ ಮಾರವಾಡಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮತ್ತು ಆಭರಣ ಅಂಗಡಿಗಳು, ಪ್ಯಾದೆಯುಳ್ಳ ದಲ್ಲಾಳಿ ಅಂಗಡಿಗಳು, ವಿದ್ಯುತ್ ಮತ್ತು ಜವಳಿ ಉಡುಪು ಮಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಾಶೆಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಹಲವಾರು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹತ್ತಿರದ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=https://www.dia-association.com/member_industries.shtml|title=Doddaballapur Industries Association, Bangalore|website=www.dia-association.com|access-date=2019-12-25}}</ref> ಇದು ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ಸ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. [[ಗೌರಿಬಿದನೂರು|ಗೌರಿಬಿದನೂರಿನ]] ಜನರು ಸೇರಿದಂತೆ ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ==ಹೋಬಳಿಗಳು== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕು ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಹೋಬಳಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. * [[ದೊಡ್ಡಬೆಳವಂಗಲ]] ಹೋಬಳಿ * [[ತೂಬಗೆರೆ]] ಹೋಬಳಿ * ಸಾಸಲು ಹೋಬಳಿ * ಮಧುರೆ ಹೋಬಳಿ * ಕಸಬಾ ಹೋಬಳಿ ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨೮೯ ಗ್ರಾಮಗಳಿವೆ.<ref>https://villageinfo.in/karnataka/bangalore-rural/dod-ballapur.html#list-of-villages-in-dod-ballapur</ref> ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುಖ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕೈಮಗ್ಗಗಳಿಂದ ರೇಷ್ಮೆ ಬಟ್ಟೆಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ವೀಣಾ ಮತ್ತು ತಂಬೂರಿ, ಪಾಟರಿ ಕೃತಿಗಳು, ಅಗರ್ಬತ್ತಿ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದಾಗಿದೆ. == ಶಿಕ್ಷಣ == === ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ === * ಗೀತಂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ * ರೈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ === ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು === * ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸರ್ಕಾರಿ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ದೇವರಾಜ್ ಅರಸ್ ವ್ಯವಹಾರ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಜಾಲಪ್ಪ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಅತ್ರೇಯ ಆಯುರ್ವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಕೊಂಗಾಡಿಯಪ್ಪ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಮಾಳವ ಸಂಜೆ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜು, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಬೆಂಗಳೂರು ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜಮೇಂಟ್, ನಾಗದೇವನಹಳ್ಳಿ * ಲಾವಣ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ === ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ === * ಅರವಿಂದ ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸತೀಶಚಂದ್ರ ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ಕೊಲಿಗೆರೆ === ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ === * ಜಾಲಪ್ಪ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ಕೊಡಿಗೆಹಳ್ಳಿ * ಅರವಿಂದ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ * ಸರ್ಕಾರಿ ಕೈಗಾರಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪರ ==ಸಂಪರ್ಕ== ===ರಸ್ತೆಮಾರ್ಗಗಳು=== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೯ ರ ಮೂಲಕ ಗ್ರೇಟರ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು [[ಯಲಹಂಕ]] ಉಪನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ರಸ್ತೆಯು ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ೪ ಪಥದ ಹೆದ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೬೪೮, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪೮ ರ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಇದು ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯು ದೊಬ್ಬಾಸ್ ಪೇಟೆಯಿಂದ [[ಹೊಸೂರು|ಹೊಸೂರಿಗೆ]] ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೭೪ ಸಹ ನಗರದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯು [[ನೆಲಮಂಗಲ]] ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ===ರೈಲುಮಾರ್ಗ=== ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ (ಸ್ಟೇಷನ್ ಕೋಡ್: ಡಿಬಿಯು) [[ಬೆಂಗಳೂರು]] - [[ಗುಂಟಕಲ್]] ವಿದ್ಯುದ್ದೀಕೃತ ಜೋಡಿ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ೪ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ರೈಲುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]], [[ನವ ದೆಹಲಿ|ನವದೆಹಲಿ]], [[ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ತೆಲಂಗಾಣ|ಹೈದರಾಬಾದ್]], [[ನಾಗಪುರ|ನಾಗ್ಪುರ]], [[ಜೈಪುರ]] ಮುಂತಾದ ನಗರಗಳಿಗೆ ಹೊರಡುವ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ರೈಲುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಈ ರೈಲುಗಳು ಬೆಂಗಳೂರು, ಹಿಂದೂಪುರ, [[ಅನಂತಪುರ]] ಮತ್ತು ಧರ್ಮಾವರಂನಂತಹ ಹತ್ತಿರದ ನಗರಗಳಿಗೆ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="magicbricks" /> ಈ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ನೈಋತ್ಯ ರೈಲ್ವೆ ವಲಯವು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ===ವಾಯುಮಾರ್ಗ=== [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು]] ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} {{commons category|Doddaballapura}} [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ]] [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ]] pfwwsv5vsty1ssgng383v3cq7wrhvbe 0 35035 1307863 1307840 2025-07-02T13:10:08Z A826 72368 Spam 1305667 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ಹಾಸನ | native_name = | native_name_lang = kn | other_name = | nickname = | settlement_type = | image_skyline = Hassan New Bus stand.jpg | image_alt = | image_caption = ಹಾಸನದ ಹೊಸ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣ | pushpin_map = | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = | latm = | lats = | latNS = N | longd = | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline, title | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|ಭಾರತ}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = {{flag|ಕರ್ನಾಟಕ}} | subdivision_type2 = ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = ಮೆಟ್ರಿಕ್ | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 6814 | elevation_footnotes = | elevation_m = 972 | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆಗಳು | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[ಭಾರತದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾಲಮಾನ|IST]] | utc_offset1 = +೫:೩೦ | postal_code_type = [[ಪಿನ್ ಕೋಡ್]] | postal_code = ೫೭೩೨೦೧/೫೭೩೨೦೨ | leader_title1 = ಎಂಪಿ | leader_name1 = | leader_title2 = ಎಂಎಲ್ಎ | leader_name2 = [[ಪ್ರೀತಮ್ ಜೆ ಗೌಡ]] | area_code_type = ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್ | area_code = ಐಎಸ್‍ಡಿ ೦೦೯೧೮೧೭೨ / ಎಸ್‍ಟಿಡಿ 08172 | registration_plate = ಕೆಎ-೧೩ | website = http://www.hassancity.mrc.gov.in/ | footnotes = }} '''ಹಾಸನ''' ಒಂದು ನಗರ ಮತ್ತು [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿರುವ]] [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯು]] ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಹಾಸನ ನಗರವು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ೯೩೪ ಮೀ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಂತಹ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ನಗರವು ಊರ ದೇವತೆಯಾದ [[ಹಾಸನಾಂಬ ದೇವಸ್ಥಾನ|ಹಾಸನಾಂಬ]] ದೇವತೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web|last=Karnataka|first=Travel|title=Hassan is situated 934 mts above sea level|url=http://travel2karnataka.com/bangalore.htm|publisher=Travel Karnataka|accessdate=17 July 2013|archive-date=17 ಜುಲೈ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717101846/http://travel2karnataka.com/bangalore.htm|url-status=dead}}</ref> ಇದನ್ನ್ನು ಬಡವರ ಊಟಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುುತ್ತಾರೆ. ಹಾಸನದ ಜನಗಳು ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತ್ತುಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗ್ಗೆ ಬಹಳ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಉಳ್ಳವರಾಗಿದ್ದ್ದಾರೆ == ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಿವರ == [[File:Hassan, Karnataka, India; young women fetching water Wellcome L0073328.jpg|thumb|೧೯೦೦ರಲ್ಲಿ ಹಾಸನ]] [[File:Hassan India.JPG|thumb|ಹಾಸನ ಪಟ್ಟಣದ ಎವಿಕೆ ರಸ್ತೆ]] [[೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿ|೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿಯ]] ಪ್ರಕಾರ,<ref>{{cite web|url=http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archiveurl=https://web.archive.org/web/20040616075334/http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999|archivedate=2004-06-16|title= Census of India 2011: Data from the 2011 Census, including cities, villages and towns (Provisional)|accessdate=2008-11-01|publisher= Census Commission of India}}</ref> ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೧೭,೭೫,೩೮೬. ಇವರಲ್ಲಿ ಪುರಷರು ಸುಮಾರು ೫೧% ರಷ್ಟು ಇದ್ದರೆ, ಮಹಿಳೆಯರು ಸುಮಾರು ೪೯% ರಷ್ಟು ಇದ್ದಾರೆ. ಹಾಸನದ ಸರಾಸರಿ ಸಕ್ಷಾರತಾ ಪ್ರಮಾಣ ೭೯%, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿಗಿಂತೆ(೫೯%) ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಪುರುಷರ ಸಕ್ಷಾರತಾ ಪ್ರಮಾಣ ೮೨% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ಸಕ್ಷಾರತಾ ಪ್ರಮಾಣ ೭೫%. ಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೧೦% ರಷ್ಟು ಜನರು ೬ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರಿದ್ದಾರೆ. [[File:Hassan, weighing fish (9881512406).jpg|thumb|ಹಾಸನ ನಗರದಲ್ಲಿ ಮೀನು ಮಾರುತ್ತಿರುವುದು]] ==ಶಿಕ್ಷಣ== ಹಾಸನ ನಗರದಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ೧ ಸರ್ಕಾರಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ, ೧ ಖಾಸಗಿ ದಂತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮತ್ತು ೧ ಆರ್ಯುವೇದ ಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ. ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಮಲೆನಾಡು ತಾಂತ್ರಿಕ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು ಸೇರಿದಂತೆ, ಒಟ್ಟು ೪ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ಒಂದು ಸರ್ಕಾರಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಕಾಲೇಜು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ತಾಂತ್ರಿಕ ಡಿಪ್ಲೊಮ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕ ತರಬೇತಿ ಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಲೇಜುಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ: {{colbegin|2}} ೧.ವೈದ್ಯಕೀಯ * ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಆಯುರ್ವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ತಣ್ಣೀರುಹಳ್ಳ * ಹಾಸನ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ * ಹಾಸನಾಂಬ ಡೆಂಟಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ೨.ತಾಂತ್ರಿಕ * ಮಲೆನಾಡು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜ್ * ಸರ್ಕಾರಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜ್ * ಯಗಚಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ * ರಾಜೀವ್ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ * ಶ್ರೀಮತಿ ಎಲ್ ವಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಕಾಲೇಜ್ * ಸರ್ಕಾರಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ ೩.ಇತರೆ ವಿದ್ಯಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು * ವಿಜಯಾ ಆಂಗ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮ ಶಾಲೆ * ಅರಕಲಗೂಡು ವರದರಾಜುಲು ಕಾಂತಮ್ಮ ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾಲೇಜ್ (AVK) * ಸರ್ಕಾರಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಲೇಜು * ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ಪಿಯು ಕಾಲೇಜ್ * ಎನ್‍ಡಿಆರ್‍ಕೆ ಕಾಲೇಜ್ * ಕೃಷ್ಣ ಕಾನೂನು ಕಾಲೇಜು * ಅರವಿಂದ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ * ಸರ್ಕಾರಿ ಬಾಲಕರ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ * ಗ್ರೀನ್ ವುಡ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಸ್ಕೂಲ್ * ಹೋಲಿ ಮದರ್ [[ಕಾನ್ವೆಂಟ್]] * ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ (ಕೆ.ವಿ.) ಹಾಸನ * ಸಾವಿತ್ರಿ ಕಾನ್ವೆಂಟ್ * ಶ್ರೀ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ವಿದ್ಯಾಲಯ * ಸೇಂಟ್ ಜೋಸೆಫ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ * ಚಿರಂತನ ಸ್ಕೂಲ್ * ಕುವೆಂಪು ಸ್ಕೂಲ್ * ಹಾಸನ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಶಾಲೆ * ರಾಯಲ್ ಅಪೊಲೊ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಶಾಲೆ * ಯುನೈಟೆಡ್ ಅಕಾಡೆಮಿ {{colend|2}} ==ಹಾಸನದ ಕುರಿತು ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳು == ಹಾಸನವು ಮಲೆನಾಡು ಮತ್ತು ಬಯಲು ಸೀಮೆಯ ನಡುವೆ ನೆಲೆಸಿರುವುದರಿಂದ ಇಡೀ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಾಯುಗುಣ ಅತ್ಯಂತ ಆಹ್ಲಾದಕರತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ.ಹಾಸನ ನಗರವು ಬೆಚ್ಚನೆಯ ಮುಂಜಾನೆಗಳ, ತಂಪಾದ ಮತ್ತು ಕೊರೆಯುವ ಸಂಜೆಗಳ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಲಾ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕಾಲೇಜು (ಸ್ವಾಯುತ್ತ) ಹಾಸನ ಇಲ್ಲಿ ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಶಿಕ್ಷಣದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ಈ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು: # ಉತ್ತಮ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಸೌಲಭ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. # ಎನ್ ಎಸ್ ಎಸ್ 2 ಘಟಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. # ಎನ್ ಸಿ ಸಿ ಯನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. # ಉತ್ತಮವಾದ ಕ್ರಿಂಡಾಂಗಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. # ಅಂತಿಮ ಪದವಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಷಯ ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನೆ ಕೈಗೂಳ್ಳಬೇಕು. ಈ ನಗರವು ರಾಜಧಾನಿಯಿಂದ 187 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ 79% ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹೊಂದಿದ್ದು,ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಶಾಲೆ ಕಾಲೇಜುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಲ್ನಾಡ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು, ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮಂಜುನಾಥ ಅಯುರ್ವೇದ ಕಾಲೇಜು ಹಾಗು ಇತರ ಕಾಲೇಜುಗಳನ್ನು ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿನ ಆಡಳಿತ ಭಾಷೆ ಕನ್ನಡವಾದರು,ಇಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹರಿಸಲು ಅಡ್ಡಿಯೇನಿಲ್ಲ. ಕೃಷಿ ಇಲ್ಲಿನ ಜನರ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ಯೋಗವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಮೈಸೂರು ಮಿನರಲ್ಸ್ ರವರು ನಡೆಸುವ ಕ್ರೋಮೈಟ್ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯು ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹಾಸನವು ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ ( ISRO)ದ ಪ್ರಮುಖ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರವು ಸಹಾ ಹಾಸನದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಹಾಸನಕ್ಕೆ [[ರಸ್ತೆಯ]] ಮೂಲಕ ಮತ್ತು [[ರೈಲಿನ]] ಮೂಲಕ ಸುಲಭವಾಗಿ ತಲುಪಬಹುದು. ಈ ನಗರವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಉತ್ತಮ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಂಗಳೂರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (115) ಇಲ್ಲಿಗೆ ಸಮೀಪದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಇಲ್ಲಿಂದ 187 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಹಾಸನಕ್ಕೆ ತಲುಪುವುದು ತುಂಬಾ ಸುಲಭವಾಗಿದೆ. == ದೊಡ್ಡ ಭಾಗನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮ == ಈ ಗ್ರಾಮವು ಹಾಸನ ತಾಲೂಕು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಗ್ರಾಮವಾಗಿದೆ. === ಗ್ರಾಮದ ಹಿನ್ನಲೆ : === ಈ ಗ್ರಾಮಕೆ ದೊಡ್ಡಬಾಗ ನಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೆಸರು ಬರಲು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಅಕ್ಕ -ಪಕ್ಕ ಎರಡು ಹಳ್ಳಿಗಳಿದ್ದು ಈ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಏನೆಂದು ಹೆಸರು ಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಗೊಂದಲವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಎರಡು ಗ್ರಾಮಗಳಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೇವಸ್ಥಾನವಿತ್ತು. ಅ ದೇವಸ್ಥಾನಕೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸಲು ಹೋದಾಗ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಹೊಡೆಯಲು ಹೋದಾಗ ಎರಡು ಭಾಗವಾಗಿ ಹೊಡೆದು ಚಿಕ್ಕ ಭಾಗ ಒಂದು ಕಡೆ ಹೋಗಿ ಚಿಕ್ಕಬಾಗನಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹಾಗು ದೊಡ್ಡ ಭಾಗ ಹೋದ ಕಡೆಗೆ ದೊಡ್ಡ ಬಾಗನಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಈ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ನಾಮಕರಣವಾಯಿತು. ==== ಬೌಗೊಲಿಕ ಲಕ್ಷ್ಮಣ ==== ಈ ಪ್ರದೇಶ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕವಾಗಿದ್ದು ಎಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉತ್ತಮ ಮಳೆಯನು ಪಡೆಯುವುದು. "ಬಡವರ ಊಟಿ "ಎಂದು ಚಿರಪರಿಚಯವಾಗಿದೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಬ್ಬಗಳು ಎಲ್ಲಿನ ಬಂಡಿ ಹಬ್ಬವು ತುಂಬಾ ವಿಶೇಷತೆಯನು ಹೊಂದಿದೆ. 7 ಗ್ರಾಮಗಳು ಸೇರಿ ಆಚರಿಸುವ ಈ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಆಯುಧ ಪೂಜೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ==== ಆರ್ಥಿಕತೆ : ==== ಇಲ್ಲಿ ಬಡ ವರ್ಗ ಹಾಗೂ ಮಾಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರನು ಕಾಣಬಹುದು. ಕೃಷಿಗೂ ಆದ್ಯತೆ ಹಾಗೂ ಕಲ್ಲು ಗಣಿಗಾರೀಕೆಯು ಜನರ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಿದೆ. ==== ಜನಸಂಖ್ಯೆ : ==== ಈ ಊರಿನಲ್ಲಿ 250 ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮನೆಗಳಿವೆ.1k ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನು ಕಾಣಬಹುದು. ==== ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಜಾತಿ : ==== ಎಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದವರು ಮಾತ್ರ ಇದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಒಕ್ಕಲಿಗರಿದ್ದಾರೆ,ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಜನಗಳನು ಕಾಣಬಹುದು. ==== ನೆರೆ ಹೊರೆಯ ಊರುಗಳು : ==== ಚಿಕ್ಕ ಬಾಗನಹಳ್ಳಿ , ಆಗಿಲೆ, ಹ್ಯಾರಾನೆ, ಇಂದ್ರಪುರ. ==== ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು : ==== ಈ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದ್ದು ಮುಜಾರಾಯಿ ಇಲಾಖೆಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಕುಂತಿಅಮ್ಮ, ಭೀಮರಾಯನ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೇ. === ಶಿಕ್ಷಣ : === ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗದವರು ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದು ಕೊಂಡಿದಾರೆ.ಪದವಿ ಯನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲಿ, ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪಡೆದು ಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.ಅದರು ಕಾಲೇಜು ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ ಸೇರಿಯಿಲ್ಲ == ಅರಕಲಗೂಡು ವರದರಾಜುಲು ಕಾಂತಮ್ಮ ಮಹಿಳಾ ಕಾಲೇಜು: == ಶಿಕ್ಷಣ ಪೇಮಿಗಳೂ, ದಾನಿಗಳೂ ಆದ ಶ್ರೀ.ಎ.ಎನ್.ವರದರಾಜುಲು ಅವರು ತಮ್ಮ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ ಶ್ರೀಮತಿ. ಕಾಂತಮ್ಮ ನವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ೭೫೦೦೦/ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಸ್ವಿಕರಿಸಿದ ಮಲೆನಾಡು ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಮಿತಿಯು ಮಲೆನಾಡು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆಂದು ಅರಕಲಗೂಡು ವರದರಾಜುಲು ಕಾಂತಮ್ಮ ಮಹಿಳಾ ಕಾಲೇಜನ್ನು ೧೯೬೬ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಅಂದಿನಿಂದಲೂ ಕಾಲೇಜು ಸತತವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದು, ಇದೊಂದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಕಾಲೇಜು ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. == ಅರಕಲಗೂಡು == <references /> == ಹವಾಮಾನ == <br /> ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಹಾಸನದಲ್ಲಿ ತಾಪಮಾನ ೧೮ °C (೬೪ °F)ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಮಳೆಯಾಗುವ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ೬೦mm (೨.೩೬ in)ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.weatherbase.com/weather/weather-summary.php3?s=590723&cityname= |title=Bangalor%2C+Karnataka%2C+India&units= Climate Summary for Bangalore , India |access-date=2016-08-14 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304044957/http://www.weatherbase.com/weather/weather-summary.php3?s=590723&cityname= |url-status=dead }}</ref> {{Weather box|collapsed = |location = ಹಾಸನ |metric first = Y |single line = Y |temperature colour = pastel |Jan high C = 27.8 |Feb high C = 30.3 |Mar high C = 32.7 |Apr high C = 32.9 |May high C = 31.1 |Jun high C = 26.6 |Jul high C = 24.6 |Aug high C = 25.2 |Sep high C = 26.3 |Oct high C = 27.2 |Nov high C = 26.8 |Dec high C = 26.5 |year high C = |Jan low C = 12.7 |Feb low C = 15.2 |Mar low C = 18.2 |Apr low C = 20.1 |May low C = 21.1 |Jun low C = 19.4 |Jul low C = 19 |Aug low C = 18.8 |Sep low C = 18.4 |Oct low C = 18.5 |Nov low C = 16.9 |Dec low C = 14.0 |rain colour = green |Jan rain mm = 0 |Feb rain mm = 2 |Mar rain mm = 7.0 |Apr rain mm = 58 |May rain mm = 97 |Jun rain mm = 84 |Jul rain mm = 167 |Aug rain mm = 94 |Sep rain mm = 85 |Oct rain mm = 152 |Nov rain mm = 51 |Dec rain mm = 9 |source 1 = Climate-data.org,<ref name= climate-data >{{cite web | url = http://en.climate-data.org/location/33786/ | title = Climate data for: Bangalore | accessdate =27 June 2013 | publisher = en.climate-data.org}}</ref> |date=October 2013}} ==ಹತ್ತಿರದ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರವಾಸಿ ಕೇಂದ್ರಗಳು== {{colbegin|2}} * [[ಆಲೂರು]] * [[ಅರಕಲಗೂಡು]] * [[ಅರಸೀಕೆರೆ ಶಿವಾಲಯ|ಅರಸೀಕೆರೆ]] * [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] * [[ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]] * [[ಸಕಲೇಶಪುರ]] * [[ಬೇಲೂರು]] * [[ಹಳೆಬೀಡು]] * [[ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ]] * [[ಹಳ್ಳಿಮೈಸೂರು]] * [[ಕಲ್ಲಹಳ್ಳಿ]] {{colend|2}} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು‌‌== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಗರ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳು]] 9bwiguc77k8vsxtq8x032pkvper0bh1 0 83740 1307877 1053920 2025-07-02T15:36:35Z 2001:4490:4C45:7822:9C60:A2E4:6631:C371 /* ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ */ nil 1307877 wikitext text/x-wiki '''ಐರೋಪ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ರೂಪರೇಷೆಗಳು''': ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಚಾರವಾಗಿರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಂತೆ ಐರೋಪ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕೆ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಏಳು ಅವಧಿಗಳುಂಟು. ಪ್ರ.ಶ.ಪು. 4-1ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕಡೆಯವರೆಗೆ ಹೆಲನಿಕ್ ಮತ್ತು ಹೆಲನಿಸ್ಟಿಕ್ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಪ್ರಾಚೀನ [[ಗ್ರೀಕ್]] ಅವಧಿ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಸು. ಪ್ರ.ಶ. 500ರ ವರೆಗೆ ಪ್ರಾಚೀನ [[ರೋಮನ್]] ಅವಧಿ, 500-1500ರ ವರೆಗೆ ಮಧ್ಯಯುಗ, 1500-ಸು.1630ರ ತನಕ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟಿನ ಕಾಲ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ 18ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಸಮಯ, ಆಮೇಲೆ ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ಐವತ್ತು ವರ್ಷ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯ ಕಾಲ, ಸು. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಿಂದ ಆಧುನಿಕ ಯುಗ-ಹೀಗೆ. ==ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್== ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್ರನ್ನೂ ರೋಮನರನ್ನೂ ಸಾಹಿತ್ಯದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿ ಅಭಿಜಾತ ಪದ್ಧತಿಯ ಕಾಲವೆಂದು ಬಗೆಯುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಕ್ರೈಸ್ತ ಚರ್ಚಿನ ಪ್ರಭಾವ ಅತ್ಯಂತವಾಗಿ ಇದ್ದದ್ದರಿಂದಲೂ ಲೌಕಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಲೆಯೆತ್ತದ್ದರಿಂದಲೂ ಮಧ್ಯಯುಗದ ವಿಮರ್ಶೆ ಗಮನಾರ್ಹವಲ್ಲವೆಂದು ಕೆಲವರ ಅಭಿಮತ, ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಲಾಗದು. ನಿಯೊಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್ ಪದ್ಧತಿಯೆಂಬ ನವ ಅಭಿಜಾತ ಪಂಥದ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟು ಎದ್ದು ಬಂದಾಗಲೇ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತೆಂದು ಕೆಲವರ ಭಾವನೆ. ಹಾಗೆ ಆಗಿರಬಹುದು, ಆದರೂ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟಿನ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೂ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಗೂ ಶಿಷ್ಟತೆಯಿಂದ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಸ್ವಂತ ವರ್ಚಸ್ಸು ತುಂಬಿರುವುದರಿಂದ ಅವನ್ನು ನವ ಅಭಿಜಾತತೆಯಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ಲಕ್ಷಿಸುವುದೇ ಸಾಧು. ಒಬ್ಬಿಬ್ಬರಿಗೆ ಆಧುನಿಕ ಯುಗ ಸು. 1750ರಂದೇ ಉದಯಗೊಂಡಿತೆಂದು ತೋರಿಬಂದಿದೆ. ಅವರ ಭಾವನೆಗೆ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಸಮಯ ಆಧುನಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತ. ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪಲಾಗದು. ನವ ಅಭಿಜಾತತೆ 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಒಂದೆರಡು ದಶಕದಲ್ಲೂ ಹಠಹಿಡಿದು ನಿಂತಿದ್ದು ತನ್ನ ಆಡಳಿತ ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಲು ಸಮ್ಮತಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಪುರ್ತಿ ಕೆಳಗಿಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯೊಂದೇ ಸಾಲದಾಯಿತು ವಾಸ್ತವತೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆ ಎರಡೂ ಬೆಂಬಲ ಕೊಟ್ಟ ಮೇಲೆ ನವ ಅಭಿಜಾತತೆಗೆ ಇಳಿಗಾಲ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಅದೂ ಅಲ್ಲದೆ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಿದೆ. ಹಿಂದಿನದನ್ನು ಸಂಪುರ್ಣವಾಗಿ ಕೈಬಿಟ್ಟಲ್ಲದೆ ಇಂದಿನದು ಬದುಕಲಾರದು ಎಂದು ಆಧುನಿಕತೆ ಸಾರಿದರೆ ಹಿಂದಿನದರ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಿಂದ ಕಸುವುಗೊಂಡು ಇಂದಿನದು ಬೆಳೆಯಬೇಕು ಎಂಬುದು ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯ ಧ್ಯೇಯ. ಆದ್ದರಿಂದ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಅವಧಿಯನ್ನು ಆಧುನಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ==ಸಾಹಿತ್ಯವೇ ವಿಮರ್ಶೆ== ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಕುರಿತ ಸಾಹಿತ್ಯವೇ ವಿಮರ್ಶೆ. ಮೊದಲು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅನಂತರ ವಿಮರ್ಶೆ-ಇದು ತರ್ಕಸಮ್ಮತ ಕ್ರಮ. ಪುರಾತನ ಗ್ರೀಕರಲ್ಲಿ ಅದೇ ಕ್ರಮ ಆಗಿ ಬಂದದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಕಾವ್ಯತತ್ತ್ವಗಳಿಗೂ ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದ ಕಾವ್ಯ ಸೂತ್ರಗಳಿಗೂ ಬಹುಕಾಲ ನಿಲ್ಲುವ ಸತ್ಯತೆಯೂ ಸಾಮಥರ್ಯ್‌ವೂ ಲಭಿಸಿದುವು. ಪ್ರ.ಶ.ಪು. 8ನೆಯ ಶತಮಾನದಿಂದ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯಗಳೂ ಪ್ರಗಾಥಗಳೂ ಐದನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರುದ್ರನಾಟಕ ಹರ್ಷನಾಟಕಗಳೂ ಸಾಕಾದಷ್ಟು ವಿರಚಿತವಾಗಿ ಪ್ರಚಾರ ಗೊಂಡು ಜನರಿಗೆ ಪರಿಚಯ ವಾದುವು. ಭವ್ಯಕವಿ ಹೋಮರ್ ಗ್ರೀಕರಿಗೆ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚು. ಅವನ ಕಾವ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಆರು ಏಳನೆಯ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮಾಡಿದ ಟೀಕೆಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಈಗಲೂ ಉಳಿದಿವೆ. ತತ್ತ್ವ ವಿಚಾರದಲ್ಲೊ ನೀತಿಬೋಧನೆಯಲ್ಲೊ ಅವರು ಆಡಿದ ಪ್ರಾಸಂಗಿಕ ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸ ಲಾಗದು. ಹಾಗೆಯೇ ವಿಡಂಬನ ಕಾರನಾದ ವಿನೋದಶೀಲ ಅರಿಸ್ಟೊಫೇನಿಸ್ ತನ್ನ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಎಸಗಿದ ರುದ್ರನಾಟಕಕಾರರ ತುಲನೆಯನ್ನೂ ಖಚಿತ ವಿಮರ್ಶೆಯೆಂದು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ. ಕಾವ್ಯವಿಮರ್ಶೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು ನಾಲ್ಕನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಮಹಾದಾರ್ಶನಿಕ ಪ್ಲೇಟೊವಿನಿಂದ. ಪ್ಲೇಟೊವನ್ನು ಕಾವ್ಯವಿರೋಧಿ, ಕವಿಗಳ ಶತ್ರು ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದು ಕೇವಲ ಬಾಹ್ಯನೋಟದ ಪರಿಣಾಮ. ಕವಿತ್ವಕ್ಕೆ ಒಂದು ಬಗೆಯ ದಿವ್ಯಾವೇಶ ಅವಶ್ಯಕವೆಂದು ಅವನಂತೆ ಉತ್ಸಾಹಗೂಡಿ ಸುರಮ್ಯವಾಗಿ ಬಣ್ಣಿಸುವವರು ಅಪರೂಪ. ಕವಿಗಳ ಆ ಸಮ್ಮೋಹನ ಶಕ್ತಿಯೇ ಅವನಲ್ಲಿ ಕೋಪ ಎಬ್ಬಿಸಿತು. ಮಂದಿ ರಾಗಾವೇಶದಿಂದ ಕುಣಿದಾಡುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಅವರನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಕಾವ್ಯ-ಎಂಬುದು ಅವನ ಆಕ್ಷೇಪಣೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಆದರ್ಶವಾಗಬೇಕಾದ ಸತ್ಯದ ನಕಲಿನ ನಕಲನ್ನು ಕಾವ್ಯ ತಯಾರಿಸುತ್ತದೆಯಾಗಿ ಅದು ಸತ್ಯದಿಂದ ದೂರ; ದೇವತೆಗಳೂ ವಿಷಯಲಾಂಪಟ್ಯಾದಿ ದೋಷಯುಕ್ತರೆಂದು ಸುಳ್ಳು ಹೇಳಿ ದೈವದೂಷಣೆಯ ಕಡೆಗೆ ಜನರನ್ನು ತಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಆದರ್ಶರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಕವಿಗಳಿಗೆ ಜಾಗವಿರಕೂಡದು. ಪ್ರಾಯಶಃ ಕಮ್ಮಾರ, ಕೃಷಿಕ ಮೊದಲಾದವರು ಕವಿವರ್ಗಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಲೋಕೋಪಕಾರಿಗಳೆಂದು ಪ್ಲೇಟೊವಿನ ನಿರ್ಧಾರ. ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕರಿಗೆ ಬಡಗಿ, ವೈದ್ಯ, ಶಿಲ್ಪಿ, ಕವಿ ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ ಗುಂಪಿನ ಕೆಲಸಗಾರರು. ಸಮಾಜಸೇವೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗುರಿ. ==ಪ್ಲೇಟೊ ಶಿಷ್ಯ== ಪ್ಲೇಟೊವಿನ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಒಬ್ಬ. ಅವನು ಗುರುವಿನ ಮತವನ್ನು ಖಂಡಿಸಲೋಸ್ಕರವೇ ತನ್ನ [[ಕಾವ್ಯ]]ಕಲೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅವನ ಉದ್ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಥ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಒಂದಾಗಿದ್ದರೂ ಇರಬಹುದು. ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ವಾದಸರಣಿ ಇದು. ಅನುಕರಣೆ ಕಾವ್ಯದ ಕೆಲಸ, ದಿಟ; ಆದರೆ ಅದು ಯಥಾರ್ಥತೆಯನ್ನು ತದ್ವತ್ತಾಗಿ ತಂದಿಡುವುದಿಲ್ಲ; ಒಳಗೆ ಹುದುಗಿರುವ ಆದರ್ಶ ಸತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾವ್ಯ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತತ್ತ್ವವತ್ತಾದದ್ದು, ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ರಸವತ್ತಾದದ್ದು. ಜನರೊಳಗೆ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಮಂದೈಸಿ ಕಸಿವಿಸಿಗೊಳಿಸುವ ಮರುಕ, ಭೀತಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಭಾವಗಳು ಹೊರಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಹೃದಯ ಶುದ್ಧಿಗೂ ಮನಶ್ಯಾಂತಿಗೂ ಕಾವ್ಯ ಸುಲಭೋಪಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಮೇಲಾಗಿ ಕಾವ್ಯ ತನಗೆ ಸಮಂಜಸವಾದ ಮತ್ತು ತನ್ನಿಂದ ಮಾತ್ರ ಒದಗಬಲ್ಲ ಸಂತಸವನ್ನು ಕೊಡುವುದರಿಂದ ಅದು ಪುರಸ್ಕಾರಾರ್ಹ.ಭವ್ಯಕಾವ್ಯ, ರುದ್ರನಾಟಕ, ಹರ್ಷನಾಟಕ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಭೇದಗಳ ವಿಂಗಡಣೆ, ರುದ್ರನಾಟಕದ ಆರು ಅಂಗಗಳ ವಿವರಣೆ, ಕವಿಗಳ ಸಾಮ್ಯವೈಷಮ್ಯ ನಿರೂಪಣೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಹಲವು ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟ. ==ಕಾವ್ಯಾಲಾಪ== ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕರಿಗೆ ಕಾವ್ಯಾಲಾಪ ಹವ್ಯಾಸವಾದರೆ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ನಿತ್ಯ ಜೀವನದ ಚರ್ಯೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅದಕ್ಕೂ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಕೈಪಿಡಿ ರಚಿತವಾಯಿತು, ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನಿಂದ. ಭಾಷಣದ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯ ಮೂಲಕ ಗದ್ಯದ ವಿಚಾರವನ್ನೂ ಆತ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ. ಮುಂದೆ ನೂರಾರು ವರ್ಷ ಆ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಮರ್ಯಾದೆ ದೊರಕಿತೇ ವಿನಾ ಅವನ ಕಾವ್ಯಕಲೆಗಲ್ಲ. ಎಂದರೆ ನಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಎಷ್ಟೇ ಘನ ವಿಮರ್ಶಕನಾಗಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಕಾಣಬಂದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಮುಖ್ಯವೃತ್ತಿಯ ಪದವಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿಸಿಕೊಡುವುದು ಆಗಲಿಲ್ಲ, ಅವನಿಂದ ಕೂಡ. ವಾಗ್ಮಿತೆಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗೆ ಕುಂದು ತಟ್ಟಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಕುಸಿದುಬಿದ್ದು ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯ ಏರ್ಪಟ್ಟ ಮೇಲೂ ಆ ಕಲೆಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಯುವಕರ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಕರಣ ತರ್ಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಅದೂ ಒಂದು ಪಠ್ಯವಾಯಿತು. ==ಹೆಲನಿಸ್ಟಿಕ್ ಅಥವಾ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಿಯನ್ ಅವಧಿ== ಹೆಲನಿಸ್ಟಿಕ್ ಅಥವಾ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಿಯನ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಮಹಾಪಂಡಿತರು ಆಗಿಬಂದರು. ಪ್ಲೋಟಿನಸ್, ಪ್ರೋಕ್ಲಸ್, ಪಾರ್ಫೈರಿ, ಮೆಲೀಗರ್, ಹರ್ಮೋಜೀನಿಸ್, ಡಿಮೆಟ್ರಿಯಸ್ ಮುಂತಾದವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಸನ್ಮಾನತೆಯಿತ್ತು. ಭಾಷಣ ವಿದ್ಯೆಯೇ ಅವರ ಪ್ರಧಾನ ಆಸಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಗೋಜನ್ನು ಅವರು ಬಿಡಲಾಗಲಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಬಿಡಲೊಲ್ಲದೆ ಹೋದರು. ಏತಕ್ಕೆಂದರೆ ವಾದಚಾತುರ್ಯ, ಯುಕ್ತಾಲಂಕಾರ, ಉಪಕ್ರಮ, ಮುಕ್ತಾಯ ಮುಂತಾದವಕ್ಕೆಲ್ಲ ಸಾಹಿತ್ಯದಿಂದಲೇ ಸೂಕ್ತ ನಿದರ್ಶನ ಬರಬೇಕಲ್ಲವೇ? ಹೋಮರನನ್ನೂ ಮೂರು ರುದ್ರನಾಟಕಕಾರರನ್ನೂ ಆ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಪಠಿಸಿದಂತೆ ಯಾವ ವಿಮರ್ಶಕನೂ ಪಠಿಸಲಾರ. ಹೀಗಾಗಿ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ಬರುತ್ತ ಬರುತ್ತ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತನ್ನೊಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಸಾವಿರಾರು ನಾಡುನುಡಿಗಳು (ಎಪಿಗ್ರ್ಯಾಮ್) ಪ್ರಚುರಗೊಂಡುವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕಿಂಚಿತ್ ಛಾಯೆಯಿಂದ ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿವೆ. ವಾಗ್ಮಿವಿದ್ಯೆಯ ಆವಶ್ಯಕತೆಯೂ ಮಹತ್ವವೂ ರೋಮನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾದುವೇ ಹೊರತು ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. == ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಷೆ== ರೋಮನರಿಗೆ ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕಂಡರೆ ಅತೀವ ವ್ಯಾಮೋಹ. ಸುಸಂಸ್ಕೃತ ಪುರುಷರೆಲ್ಲರೂ ಸ್ವಂತ ನುಡಿಯಾದ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಜೊತೆಗೆ ಗ್ರೀಕಿನಲ್ಲೂ ಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದರು. ಸಿಸಿರೊ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಗದ್ಯದ ಸೀಮಾಪುರುಷರಲ್ಲಿ ಅತಿ ಗಣ್ಯನಾದವ; ಅವನು ಸಮಯ ಸಿಕ್ಕಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದುದು ಗ್ರೀಕ್. ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಗ್ರೀಕಿನಲ್ಲೇ ಗ್ರಂಥ ಬರೆದರು. ಪ್ಲುಟಾರ್ಕನ ಹೆಸರು ಜಗದ್ವಿಖ್ಯಾತವಾದುದು. ಅವನಿಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿಚಾರ ಮುಖ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಡೆಮಾಸ್ತನೀಸ್ ಸಿಸಿರೊಗಳನ್ನು ಹೋಲಿಸಿ ಬರೆದ ಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲೂ ಸಾಹಿತ್ಯಸಂಬಂಧಿಯಾದ ವಾಕ್ಯಗಳು ವಿರಳ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವನಿಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಬಡಕಲೋ ಏನೊ! ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆಯ ಬೋಧಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ಲ್ಯೂಸಿಯನ್ ಅರಿಸ್ಟೋಫೆನೀಸನಂತೆ ಅವಹೇಳನಕುಶಲಿ, ನಾವೀನ್ಯದ ವೈರಿ. ಶುದ್ಧಶೈಲಿಯ ಉಪಾಸಕ, ಮಿತತ್ತ್ವದ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಮಾರ್ಗದ ಪ್ರೇಮಿ. ವಿಮರ್ಶಕನಾಗುವ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಅವನಲ್ಲಿ ಅಂಕುರವಾಗಿದ್ದರೂ ಅದು ಎಲೆಗೂಡಲಿಲ್ಲ, ಹೂಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ನಮಗೆ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಾಹಿತಿ ದೊರಕಿಲ್ಲ==ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ == ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಪ್ರ.ಶ. ಸು. 250ರಲ್ಲಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಒಬ್ಬ ವಿಮರ್ಶಕನನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ಶ್ಲಾಘಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವನ ಹೆಸರು ಲಾಂಜೈನಸ್, ನಡೆದಾಡುವ ಪುಸ್ತಕಭಂಡಾರ, ಸಚೇತನ ವಿಶ್ವಕೋಶ-ಎಂಬ ವರ್ಣನೆ ಅವನದ್ದಾಗಿದ್ದಿತಂತೆ. ಅವನ ಒಂದು ಕಿರು ಹೊತ್ತಿಗೆ ಉಪಲಬ್ಧವಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಅಂಟಿಸಿರುವ ಈಚಿನ ಹೆಸರು ಭವ್ಯತೆಯನ್ನು ಕುರಿತು-ಎಂದು. ಅದು ಅಸಮರ್ಪಕವೆಂದು ಕೆಲವು ನುರಿತ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ವಾಗ್ವಿಭವೋನ್ನತಿ-ಎಂಬ ನಾಮಧೇಯ ಉಚಿತವೆಂದು ಅವರ ಹೇಳಿಕೆ. ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಸತ್ತ್ವಮಯವಾದ ರಸವದ್ವಾಕ್ಯಗಳು ನರ್ತನಗೈಯುತ್ತವೆ. ಕಾವ್ಯ ಹೇಗೆ ಮಹೋನ್ನತವಾಗಬಲ್ಲುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿವೇಚನೆಯಿಂದಲೂ ಭಾವಪುರಿತವಾಗಿಯೂ ಮನವೊಪ್ಪಿಸುವ ಉಜ್ಜ್ವಲ ನುಡಿಯಿಂದಲೂ ಲಾಂಜೈನಸನಂತೆ ವಿವರಿಸಬಲ್ಲ ಜಾಣರು ವಿರಳ. ಕಾವ್ಯ ಶ್ರೇಷ್ಠವೆನಿಸುವುದು ನೀತಿಬೋಧೆಯಿಂದಲ್ಲ, ಓದುಗರಿಗೆ ಪರವಶತೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದರಿಂದ. ಮಹೋನ್ನತ ಶೈಲಿಗೆ ಉದಾತ್ತ ಭಾವನೆಗಳೂ ಧಾರಾಳ ಮನಸ್ಸೂ ಸೂಕ್ತ ರಾಗಾವೇಶವೂ ಅಲಂಕಾರಪ್ರಾವೀಣ್ಯವೂ ಅಮೋಘವಾಗ್ಜಾಲವೂ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಂಯೋಜನೆಯೂ ಕಾರಣ. ಸರಿಯಾದ ಉದಾಹರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹೇಗೆ ಮಹೋನ್ನತಿ ಕುದುರಿದೆ, ಎಲ್ಲಿ ಅದರ ಆಭಾಸ ಉಂಟಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಯಾವ ಅಂಶವನ್ನೇ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿರಲಿ ಅವನ ಉಕ್ತಿ ತತ್ಕ್ಷಣ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ದೋಷವಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆ ಎಂಬ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅವನದೇ ಕೊನೆಯ ಮಾತು ಎನ್ನಬಹುದು. ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯವಾಗಿಯೇ ವಿಮರ್ಶಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಅವನೇ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲಿಗ. ಲಾಂಜೈನಸ್ ಏಕಾಂಗಿ. ಅವನ ಸನಿಯಕ್ಕೆ ಬರಬಲ್ಲವರು ಹಾಗಿರಲಿ, ಅವನ ಪಥದಲ್ಲಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಡಲು ಬಂiÀÄಸಿದ ವಿದ್ವಾಂಸನೊಬ್ಬನೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಕಾಣಸಿಗರು. ==ರೋಮನರಿಗೆ ಗ್ರೀಕರಿಂದ ಆದ ಅನುಕೂಲ== ರೋಮನರಿಗೆ ಗ್ರೀಕರಿಂದ ಆದ ಅನುಕೂಲಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು ಇದು; ತಮ್ಮ ಮುಂದಿದ್ದ ವಿಶಾಲ ಗ್ರೀಕ್ ಸಾಹಿತ್ಯದೊಡನೆ ತಮ್ಮ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಹೋಲಿಸಿ, ತೂಕಮಾಡಿ, ಬೆಲೆ ನಿಷ್ಕರ್ಷಿಸಿ, ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ತಿರುಳನ್ನೂ ಸ್ವಾರಸ್ಯವನ್ನೂ ಅವರು ತಂದುಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ಅವರು ಸ್ವಭಾವತಃ ಕಾರ್ಯಪಟುಗಳು, ಆಲೋಚನಾ ಪರರಲ್ಲ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಟಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು. ದಣಿಯ ಹಿಂದೆ ಆಳುಗಳು ನಡೆಯುವಂತೆ ವರ್ಜಿಲ್ ಹೋಮರನನ್ನೂ ಸೆನೆಕ ಯೂರಿಪಿಡೀಸನನ್ನೂ ಹೊರೇಸ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನನ್ನೂ ಭಯಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದರು. ಪ್ರತಿಭಾಶಾಲಿಗಳೇ ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ ಸಾಧಾರಣ ಸಾಹಿತಿಗಳ ಗತಿಯೇನು! ಲುಕ್ರೀಷಿಯಸ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಟಲಸ್ ಇಬ್ಬರೇ ಸ್ವಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದು ಅಪ್ಪಟ ರೋಮನರಾದರು; ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ಸಂದಗೌರವ ಅಷ್ಟೇನೂ ಹೇಳುವಂಥದ್ದಲ್ಲ.ಇದರಿಂದ ಏನು ಉಪಯೋಗ ಎಂಬುದು ರೋಮನರ ಜಾಯಮಾನ. ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ಅವರಿಗೆ ಬಹುವಾಗಿ ಬೇಕಾಯಿತು. ವಾಗ್ಮಿತೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಗ್ರೀಕರನ್ನು ಸರಿಗಟ್ಟಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆಯ ಬೋಧಕರೂ ಗ್ರಂಥಕರ್ತರೂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರೂ ಐದನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೂ ಉದಿಸಿಬಂದು ನೇರವಾಗಿ ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮಾತುಕಥೆಯನ್ನು ಪಾಲಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕ್ವಿಂಟಿಲಿಯನ್ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ. ಅವನೇನೂ ಪ್ರತಿಭಾವಂತನಲ್ಲ. ಆದರೆ ವಾಗ್ಮಿತೆಯ ಸೂತ್ರಗಳಿಗೆ ಉದಾಹರಣೆಗೋಸ್ಕರ ಅವನು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಆ ಕಡೆಯಿಂದ ಈ ಕಡೆಯವರೆಗೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ. ಆಗೊಮ್ಮೆ ಈಗೊಮ್ಮೆ ಅವನ ವದನದಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆ ಉದುರುತ್ತದೆ-ಅದೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೇಲಣ ಮಮತೆಯಿಂದಲ್ಲ, ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ದಕ್ಷತೆಯ ಸಾಧನೆಗೋಸ್ಕರ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸದೇ ಬಿಟ್ಟರೆ ಯಾವ ವಕೀಲನಾಗಲಿ ಸೆನೆಟ್ ಸಭಾಸದನಾಗಲಿ ಶೋಭಿಸುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬುದು ಅವನ ಭಾವನೆ. ==ರೋಮನ್ ಯುಗ== ರೋಮನ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿದ ಒಬ್ಬ ಸಾಹಿತಿಗೆ ವಿಮರ್ಶಕನೆಂಬ ಅಪಾರ ಖ್ಯಾತಿ ಒದಗಿಬಂತು. ಕೆಲಕಾಲ ಅವನು ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನನ್ನು ಹಿಂದೆ ಹಾಕಿದ. ಬಹಳ ಕಾಲ ಅವನೊಡನೆ ಸಹ ಸಿಂಹಾಸನರೂಢನಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಾಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಿದ. ಅವನೇ ಹೊರೇಸ್. ಹೊರೇಸ್ ನಿಜವಾಗಿ ಕವಿ, ಮೃದು ವಿಡಂಬನಕಾರ, ಕುಶಲ ಪತ್ರದ ರೀತಿಯ ಲಲಿತಪ್ರಬಂಧಕಾರ. ಉದ್ದೇಶಪುರ್ವಕವಾಗಿ ಅವನೆಂದೂ ವಿಮರ್ಶೆ ಬರೆದವನಲ್ಲ. ಆದರೂ ಅವನ ಒಂದು ಪದ್ಯಪ್ರಬಂಧ ಕಾವ್ಯಕಲೆ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊತ್ತು ವಿಮರ್ಶೆಯ ಪ್ರಸ್ಥಾನ ಗ್ರಂಥವಾಯಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಗಾಢ ಚಿಂತನೆಯ ಗಂಭೀರತೆಗೂ ಭಾವಾವೇಶದ ಉರವಣೆಗೂ ಆಸ್ಪದವಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಸರಳವೂ ಸ್ಪಷ್ಟವೂ ವಿವೇಕಯುಕ್ತವೂ ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳತಕ್ಕವೂ ಆದ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳಿವೆ. ಅವು ಸ್ಥಾನದರ್ಪದಿಂದ ಜರುಗುವ ಆಜ್ಞೆಗಳಲ್ಲ, ಅನುಭವಪುರ್ಣನಾದ ಹಿರಿಯಣ್ಣ ಕೊಡುವ ಸವಿ ಹಿತೋಪದೇಶಗಳು. ಹೊರೇಸನದು ಸೂತ್ರೋಚ್ಚಾರ ವಿಮರ್ಶೆಯಾದರೂ (ಪ್ರಿಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟಿವ್ ಕ್ರಿಟಿಸಿಸಂ) ಉಚ್ಚರಿಸುವವ ಸುಶಿಕ್ಷಿತ ಸಂಭಾವಿತನಾಗಿ ನಾಗರಿಕ ವಿನಯ ಮರ್ಯಾದೆಯನ್ನು ಸದಾ ಪಾಲಿಸುವವನಾದ್ದರಿಂದ ರಸಾಹ್ಲಾದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಆಕ್ರೋಶ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅವುಗಳ ಸಾರಸರ್ವಸ್ವವನ್ನೂ ಔಚಿತ್ಯವೆಂಬ ಒಂದೇ ಶಬ್ದದಲ್ಲಿ ಅಡಕ ಮಾಡಬಹುದು. ಕಾವ್ಯ ಪ್ರಕಾರ ಯಾವುದೆಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯದಿರಿ, ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಐದಂಕವೇ ಇರತಕ್ಕದ್ದು ರೌದ್ರಕೃತ್ಯವಾವುದೂ ರಂಗದ ಮೇಲೆ ಜರುಗಕೂಡದು, ಪ್ರಸ್ತಾವಕ್ಕೂ ಪಾತ್ರಕ್ಕೂ ಅನುಗುಣವಾದ ಮಾತನ್ನೇ ಬಳಸಿ, ಗ್ರೀಕ್ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಹಗಲೂ ಇರುಳೂ ಪಠಿಸಿ-ಇತ್ಯಾದಿ ಸಾರಸ್ವತ ಸಲಹೆಗಳು ಇಡೀ ಯುರೋಪಿಗೇ ಪ್ರಿಯವಾದವು. ಹೊರೇಸನ ನುಡಿಗಳು ನಾಣ್ಣುಡಿಯಂತೆ ಕ್ಷಿಪ್ರಗ್ರಾಹ್ಯವಾದವು, ಸಾಟಿ ನಿಲ್ಲಬಲ್ಲಂಥವು, ಅತ್ಯಂತ ತೃಪ್ತಿಕರವಾದವು. ಅವನ ಅಪಾರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನ್ಯಾಯವಾದದ್ದೇ<ref>http://www.kanaja.in/%E0%B2%AA%E0%B3%82%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%B5%E0%B2%BE%E0%B2%AA%E0%B2%B0-%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%9A%E0%B2%BE%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%AF-%E0%B2%B8%E0%B2%BE%E0%B2%B9%E0%B2%BF/{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. ==ಮಧ್ಯಯುಗ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕಾಲ== ಮಧ್ಯಯುಗ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕಾಲವಲ್ಲ-ಎಂದು ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು, ತೀರ್ಪಿತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ಅಕ್ಷರಶಃ ನಿಜವಲ್ಲ. ಆಗ ವಿದ್ಯಾವಂತ ವರ್ಗ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರೈಸ್ತ ಚರ್ಚಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ ಹಂಗಿನ ವಿಷಯ ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರವಾಗಿತ್ತು (ಥಿಯಾಲಜಿ). ಕಾವ್ಯನಾಟಕಾದಿ ಬರೆಹವನ್ನು ಕೇವಲ ಭಾಷಾಜ್ಞಾನದ ಉಪಕರಣವನ್ನಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ಕೈಬಿಡತಕ್ಕದ್ದಲ್ಲದೆ ಅವಕ್ಕೆ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಸೂರೆಗೊಡಬಾರದು-ಎಂದು ಅವರ ದೃಢನಿರ್ಧಾರ. ಅವರ ಕಠಿಣದೃಷ್ಟಿಗೆ ಗ್ರೀಕ್ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಸಾಹಿತ್ಯವೆಲ್ಲ ಮ್ಲೇಚ್ಛಸಾಹಿತ್ಯ (ಪೇಗನ್ ಲಿಟರೇಚರ್). ಅದರ ಕಡೆಗೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ತಿರುಗಿಸುವುದು ಪಾಪಕಾರ್ಯ. ನಾಟಕವನ್ನು ನೋಡುವವರಿಗೆ ನರಕ ಕಾದಿದೆ. ರಸವ್ಯಾಸಂಗ ಬೇಕಾದರೆ ಮಹಾ ಸಾಹಿತ್ಯವಾದ ಬೈಬಲ್ ಇಲ್ಲವೆ? ಎಷ್ಟು ಸಾರಿ ಅದನ್ನು ಓದಿದರೆ ತಾನೆ ತಣಿವುಂಟಾದೀತು!ಆ ವಿದ್ಯಾವಂತರ ಭಾಷೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲ್ಯಾಟಿನ್-ವರ್ಜಿಲ್ ಸಿಸಿರೊ ಹೊರೇಸರ ಗ್ರಾಂಥಿಕ ಲ್ಯಾಟಿನ್. ಕೆಳದರ್ಜೆಯ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಮಿಶ್ರವಾದ ದೇಶಭಾಷೆಗಳೂ ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದುಬಂದುವಲ್ಲದೆ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಯೋಗ್ಯ ಅದ್ಭುತ ಕಥೆಗಳೂ (ರೊಮಾನ್ಸ್‌) ಸಾವಿರಾರು ಭಾವಗೀತೆಗಳೂ ಹುಟ್ಟಿ ಬಂದುವು. ಆದರೆ ಅವುಗಳ ಕಡೆಗೆ ಪಂಡಿತರ ಗಮನ ಹರಿಯಲೇ ಇಲ್ಲ. ಅವು ಮಧ್ಯಯುಗದ ಪರಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ಎಂಬ ನಿಜಾಂಶ ಯುರೋಪಿಗೆ ಅರಿವಾದದ್ದು 18ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ. ಚರ್ಚಿನ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲೇ ರಹಸ್ಯಗಳು, ಪವಾಡಗಳು, ನೀತಿರೂಪಕಗಳು-ಎಂಬ ಮೂರು ಬಗೆಯ ನಾಟಕಗಳು ಮೂಡಿಬಂದುವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಉಪದೇಶ ಹೆಚ್ಚು, ಕಾವ್ಯಾಂಶ ಕಡಿಮೆ. ಅವಕ್ಕೆ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿ, ಕಾಮೆಡಿ-ಎಂಬ ಅಂಕಿತವನ್ನು ಯಾರೂ ಅಂಟಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಬಗೆಯ ದೃಷ್ಟಾಂತ ಕಥೆ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಬಂತು. ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನ ಸಂಪತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಬಲು ಸೊಕ್ಕಿ ಪಾತಕಮಾಡಿ ಕೆಳಗುರುಳಿದವನ ಪ್ರಕರಣವೂ ಅದೃಷ್ಟದೇವಿಯ ಅನಿಮಿತ್ತ ಆಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಪಕ್ಕಾಗಿ ಬಂತು. ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನ ಸಂಪತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಬಲು ಸೊಕ್ಕಿ ಪಾತಕಮಾಡಿ ಕೆಳಗುರುಳಿದವನ ಪ್ರಕರಣವೂ ಆ ಕಥೆಯ ವಿಷಯ. ಅದಕ್ಕೇ ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು. ಹೀಗೆ ಕೊಂಚಮಟ್ಟಿಗಾದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆ ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು, ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ. ==ವಿದ್ಯಾಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೋಧನ== ಅಲ್ಲದೆ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ವಿದ್ಯಾಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೋಧನ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಬೀಡ್, ಇಸಿಡೋರ್, ಆಗಸ್ಟೀನ್, ಅಪೊಲೋನಿಯಸ್, ಕ್ಯಾಸಿಯೋಡರಸ್, ಬೊಅರೆಯಸ್ ಮೊದಲಾದವರು ಅದರಲ್ಲಿ ಪರಿಣತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಹೊರೇಸ್, ಕ್ವಿಂಟಲಿಯನರನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದರು. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಕಾವ್ಯಭಾಗಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲೇಬೇಕಾಯಿತು. ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಮತ್ತು ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರದ ತೊತ್ತಿನಂತೆ ಕಾವ್ಯ ಜೀತ ದುಡಿದರೆ ಪರವಾಯಿಲ್ಲ, ಎಂಬುದೇ ಅವರ ಸಮಾಧಾನ.ಆದರೂ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಕುರಿತು ಮಧ್ಯಯುಗದ ಮುಖಂಡರಿಗೆ ಜುಗುಪ್ಸೆ. ಹಿಂದೆ ಪ್ಲೇಟೊ ನುಡಿದಿದ್ದಂಥ ಆಕ್ಷೇಪವನ್ನೇ ಅವರು ಎತ್ತಿ ಆಡಿದರು. ತಮ್ಮ ದೂರಿಗೆ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಕಾರಣ ಮುಂದಿಡುವುದು ಅವರ ನಡೆವಳಿಕೆ. ಎಷ್ಟೇ ಆದರೂ ಕಾವ್ಯಸುಳ್ಳಿನ ಕಂತೆ, ಕಟ್ಟುಕಥೆಯ ಬೊಂತೆ; ಅದರಲ್ಲಿ ತುಂಬಿರುವ ಅಶ್ಲೀಲತೆ ದೈವ ದೂಷಣೆಗಳಿಂದ ಕೆಡುಕೇ ವಿನಾ ಒಳ್ಳೆಯದಲ್ಲ; ಅದು ಚಿತ್ತವನ್ನು ಬಡಿದೆಬ್ಬಿಸಿ ಶಾಂತಿಭಂಗಕ್ಕೆ ದೂಡುತ್ತದೆ. ಮನುಷ್ಯನನ್ನು, ಮ್ಲೇಚ್ಛ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ತರುವುದರಿಂದ ಕ್ರೈಸ್ತಮತಕ್ಕೆ ಅದು ವಿರೋಧಿ. ಕಾವ್ಯದಿಂದ ನಡತೆಯನ್ನು ತಿದ್ದುವುದು ಹೇಗೆ? ಇಂಥ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಟರ್ಟುಲಿಯನ್, ಇಸಿಡೋರ್, ಅಕ್ವಿನಸ್ ಮುಂತಾದವರು ಕಟುವಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಅವರದೇ ಬಲಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ. ==ಕಾವ್ಯ== ಇನ್ನೊಂದು ಪಕ್ಷವೂ ಇತ್ತೆಂಬುದನ್ನು ಲಕ್ಷಿಸಬೇಕು. ಕಾವ್ಯವನ್ನು ತೀರ ಕೆಟ್ಟುದಲ್ಲವೆಂದೂ ಸ್ವೀಕರಣೀಯವೆಂದೂ ಸಮರ್ಥನ ಮಾಡಲೋಸುಗ ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಯತ್ನಿಸಿದರು. ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು ಅದರ ಅಭಿಧಾರ್ಥವಲ್ಲ, ಅನ್ಯಾರ್ಥ (ಅಲೆಗೊರಿ) ಎಂದು ಅವರ ವಾದ. ಹರ್ಕ್ಯುಲೀಸ್ ಥೀಸಿಯಸ್ ಮುಂತಾದ ವೀರರನ್ನು ಆದಿಕಾಲದ ಜ್ಞಾನಿಗಳಂತೆ ಭಾವಿಸತಕ್ಕದ್ದು. ದುಶ್ಚಾಳಿಗಳನ್ನೂ ಭಾವಾತಿರೇಕವನ್ನೂ ಎದುರಿಸಿ ಬಗ್ಗುಬಡಿಯುವುದೇ ಅವರ ನಿಜ ಸಾಹಸ. ಅವರು ಒಂದು ರೀತಿ ಮ್ಲೇಚ್ಛ ಸಂತರು. ಅನ್ಯಾರ್ಥ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಆಮೇಲೆ ಬೈಬಲಿನ ಹಳೆಯ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಏಬ್ರಹಾಂ, ಆಡಂ, ಈವ್ ಮತ್ತು ಜೇಕಬರಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸಿದರು. ಆರನೆಯ ಶತಮಾನದ ಫುಲ್ಜೆಂಟೆಯಸನಿಂದ ಹದಿನಾಲ್ಕರ ಪೆಟ್ರಾರ್ಕನವರೆಗೂ ಅನ್ಯಾರ್ಥ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯೇ ಸಮರ್ಪಕ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಯೆಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ವ್ಯಕ್ತಾರ್ಥ, ನೀತ್ಯರ್ಥ-ಈ ಮೂರೂ ಸಲ್ಲುತ್ತವೆಂದು ಬಗೆಯಬೇಕು. ಡಾಂಟೆ ನಾಲ್ಕನೆಯದೊಂದನ್ನು ತಂದು ಸೇರಿಸಿದ. ಅದೇ ಗೂಢಾರ್ಥ ಅಥವಾ ಅತೀಂದ್ರಿಯಾರ್ಥ (ಆನಗೋಜಿ). ಅನ್ಯಾರ್ಥವಾದುದರಿಂದ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಆಶ್ರಯ ದೊರೆತರೂ ಅದು ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರವ್ಯಾಪಾರವೆಂಬುದು ಸ್ಥಿರವಾಗಲಿಲ್ಲ. ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಲೌಕಿಕರೂಪ ಅದು ಎಂದಾಯಿತು. ಆದರೆ ಪೆಟ್ರಾರ್ಕ್, ಬೊಕ್ಯಾಟ್ಚೊ ಇಬ್ಬರೂ ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಕಾವ್ಯ, ದೇವರ ಕಾವ್ಯ, ಎಂದು ಯುಕ್ತಿಯುಕ್ತವಾಗಿ ವಾದಿಸಿದರು. ಅವರಿಗೆ ಬೈಬಲ್ ಒಂದು ಕಾವ್ಯವೆಂದು ನಿಶ್ಚಲ ನಂಬಿಕೆ. ಕಾವ್ಯಸಮರ್ಥನೆಯಲ್ಲಿ ಬೊಕ್ಯಾಟ್ಚೊ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲಣ ಆಧುನಿಕ ಎಂದು ಕೆಲವರು ಹೊಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಅವನ ಸಮರ್ಥನೆ ದಿಟವಾಗಿ ಆಧುನಿಕವಲ್ಲ ಮಧ್ಯಯುಗದ್ದು. ==ದೇಶಕಾಲಗಳ ಸಂಕಲೆ== ದೇಶಕಾಲಗಳ ಸಂಕಲೆಯನ್ನು ಕಿತ್ತೊಗೆದು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪ್ತ ಅಮರ ವ್ಯಕ್ತಿಯಂತೆ ವಿಹರಿಸುವುದು ಪ್ರಚಂಡಪ್ರತಿಭಾವಂತನಿಗೆ ಸಾಧ್ಯ. ಅಂಥ ಮಹಾಮೇಧಾವಿ ಡಾಂಟೆ. ಅವನ ವಿಮರ್ಶೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಭಾಷಾವಿಚಾರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು. ಪ್ರಾಸಂಗಿಕವಾಗಿ ಕಾವ್ಯದ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ. ಇಟಲಿಯ ಪ್ರಾಂತಭಾಷೆಗಳ ಹೋಲಿಕೆ ಅವುಗಳ ಗುಣದೋಷ, ಟಸ್ಕನ್ ಭಾಷೆಯ ಹಿರಿಮೆ ಮುಂತಾದ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯಲ್ಲಿ ಅವನು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಮರ್ಶಕನ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಮೆರೆದ ಹಾಗೂ ಪದಗಳ ಸತ್ತ್ವ ಲಾವಣ್ಯಗಳನ್ನು ಅವನು ವಿಂಗಡಿಸಿ ವರ್ಣಿಸಿರುವ ರೀತಿಯೂ ಅದೇ ಬಗೆಯದೇ. ಅವನ ಹಲವು ಚಿಕ್ಕವಾಕ್ಯಗಳೂ ವಿಶೇಷಣಗಳೂ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿವೆ. ಕಾವ್ಯದ ವಸ್ತು ಮೂರು; ಯುದ್ಧ, ಪ್ರೇಮ, ಸದ್ಗುಣ ಎಂದು ಅವನ ಅಭಿಮತ. ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಜರಡೆಯಾಡಿದ ಡಾಂಟೆಗೆ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ಹೊಲ್ಲ ಎನ್ನಿಸಿತು. ಅವನ ವಿಮರ್ಶೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕರ ವಿಮರ್ಶೆಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಉದಾರವಾದದ್ದು ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಲಾಂಜೈನಸನಂತೆ ಡಾಂಟೆಯೂ ತನ್ನ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೇ ಒಬ್ಬ. ಕಾವ್ಯದ ಬಾಹ್ಯರೂಪ ರಚನಾ ಕಟ್ಟುಪಾಡು ಯಾವುದೇ ಆಗಿರಲಿ ಅದರ ಆಳದಲ್ಲಿನ ಮೂಲ ಸಂಜ್ಞೆ ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ ಒಂದೇ ಗುರುತಿನದು; ಅದನ್ನು ಕಣ್ಣಿಟ್ಟು ನೋಡಿ ಇತರರ ಅವಗಾಹನೆಗೆ ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧವಾಗಿ ತರಬಲ್ಲ ವಿಮರ್ಶಕ ರಸಿಕರು ಬೇಡಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ಎದ್ದು ಬರುವುದಿಲ್ಲ; ಸೃಷ್ಟಿದೇವಿ ತನ್ನ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ಡಾಂಟೆಯಂಥ ಕವಿ ವಿಮರ್ಶಕನನ್ನು ಕಳಿಸುತ್ತಾಳೆ ಭೂಮಿಗೆ, ಲೋಕೋದ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ.<ref>http://kannada.oneindia.com/literature/articles/2002/ur-murthy.html</ref> ==ಯುರೋಪಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆ== ಹೊಸಹುಟ್ಟು (ನವೋದಯ; ರಿನೆಸಾನ್ಸ್‌) ಎಂಬುದು ಯುರೋಪಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಕ್ರಾಂತಿ. ಸು. 15ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ, ಅನಂತರ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ ಇಂಗ್ಲೆಂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಅನಂತರ ಸ್ಪೇನ್, ಜರ್ಮನಿ ಮುಂತಾದ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡ ನವೋದಯ ಸು. 1630ರ ವರೆಗೂ ಪ್ರಭಾವಯುಕ್ತವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯಜೀವನದ ಸಕಲ ಶಾಖೆಗಳಲ್ಲೂ ಸ್ಪಷ್ಟ ಬದಲಾವಣೆ ಉಂಟಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಪ್ರಕೃತವಾಗಿರುವುದು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೂ ಸಾಹಿತಿಗಳನ್ನೂ ಕುರಿತು ಆಲೋಚನಾಪರರಲ್ಲಿ ಆದ ದೃಷ್ಟಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸ. ಅದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ ಅಭಿಜಾತ (ಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್) ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪುನರ್ಗಳಿಕೆ. ಹಳೆಯ ಗ್ರೀಕ್ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಕವಿಗಳ ಮತ್ತು ದಾರ್ಶನಿಕರ ಗ್ರಂಥಗಳು ಮೂಲರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಂಡಿತರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾದಾಗ ಅವರ ಅಚ್ಚರಿಗೂ ಮೆಚ್ಚಿಕೆಗೂ ಎಣೆಯಿರಲಿಲ್ಲ. ಆ ಪೇಗನ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬಂದಿದ್ದ ಸಹಜವೂ ಶುದ್ಧವೂ ಆಳವೂ ವಿಶಾಲವೂ ಆದ ಮಾನವತೆಯನ್ನು ಪರಿಭಾವಿಸಿ ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ಕಡೆ ನಿಬ್ಬೆರಗು, ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಪರಮಾನಂದ, ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ಹುರುಪು ಹುಮ್ಮಸ್ಸು, ಮಗುದೊಂದು ಕಡೆ ಮಾನವ ಜೀವನದ ಹಿರಿಮೆಯಲ್ಲಿ ಭರವಸೆ. ಕ್ರಮೇಣ ಅವರಿಗೆ ಮಾನುಷ ದಾರ್ಶನಿಕರು (ಹ್ಯೂಮನಿಸ್ಟ್‌್ಸ) ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತು. ಗ್ರಂಥಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ಸಂಪಾದನೆ, ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ, ಟಿಪ್ಪಣಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಕಾರ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಲೇಖಕರು ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ನಿರತರಾದರು. ಅವರಿಗೆ ದೊರೆತ ಪುಸ್ತಕಗಡಣದಲ್ಲಿ ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ಕಾವ್ಯಕಲೆ ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದುದು. ಆ ಕಾವ್ಯದೀಪಿಕೆಯ ಇತಿಹಾಸ ನಿಜವಾಗಿ ರೋಮಾಂಚಕ. ಹಿಂದೆ ಸೂಚಿಸಿರುವಂತೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ತರುವಾಯ ಅದಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಸಾರ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ಕ್ರಮೇಣ ವಿದ್ವಜ್ಜನ ಅದನ್ನು ಮರೆತುಬಿಟ್ಟಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಹೆಲನಿಸ್ಟಿಕ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಾಗಲಿ ರೋಮನರ ಯುಗದಲ್ಲಾಗಲಿ ಅದರ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಏಳಲಿಲ್ಲ; ಸಿಸಿರೊ, ಹೊರೇಸ್, ಕ್ವಿಂಟಿಲಿಯನ್ ಯಾರೂ ಅದನ್ನು ಓದಿದ್ದಂತೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಎಂದಮೇಲೆ ಮಧ್ಯಯುಗದ ಮಾತೇಕೆ! ಹತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅದರ ಸಿರಿಯಾಕ್ ಭಾಷೆಯ ತರ್ಜುಮೆಯನ್ನು ಅಬುಬಾಸ್ಕರ್ ಅರಬ್ಬೀ ಭಾಷೆಗೆ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಾಡಿದನಂತೆ, ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳ ತರುವಾಯ ಅವಿರೊಯಿಜ್ó ಕೈಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪ್ರತಿ ತಯಾರಾಯಿತಂತೆ. ಜರ್ಮನಿಯ ಹರ್ಜ್‌ನ್ ಎಂಬಾತ ಹದಿಮೂರನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯಕಲೆಯ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಭಾಷಾಂತರ ರಚಿಸಿದ. ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಅದು ಕೆಲಕೆಲವರಿಗೆ ಪರಿಚಿತವಾಗಿದ್ದರೂ ಅದರ ಪ್ರಭಾವ ಏನೇನೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೇನಿನ ಮಾಂಟಿನಸನಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷಾಂತರ ಬಂತು. ಆದರೂ ಪೆಟ್ರಾರ್ಕ್‌, ಬೊಕ್ಯಾಟ್ಚೊ ಅದರ ಹೆಸರನ್ನೇ ಎತ್ತುವುದಿಲ್ಲ. ==ಇಟಲಿಯ ಜಾರ್ಜಿಯೊ== ಇಟಲಿಯ ಜಾರ್ಜಿಯೊ ವಲ್ಲ 1498ರಲ್ಲಿ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ತರ್ಜುಮೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ, 1508ರಲ್ಲಿ ಗ್ರೀಕ್ ಮೂಲದೊಡನೆ ಅದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ. 1536ರಲ್ಲಿ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡ್ರಿಯೊ ಫಾಸ್ಟಸಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ತರ್ಜುಮೆಯನ್ನು ಗ್ರೀಕ್ ಮೂಲದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಸಾಹಿತಿಗಳಿಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೂ ಒಂದು ಜ್ಯೋತಿಯಾದ. 1548ರಲ್ಲಿ ರಾಬರ್ಟೆಲ್ಲೊವಿನ ವಿಮರ್ಶಪುರ್ಣ ಪ್ರಕಟಣೆ ಹೊರಬಂದ ಮೇಲಂತೂ ಅದರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಕಳೆಯೇರಿತು.ಹೊಸ ನೋಟ ಇದ್ದದ್ದು ನಿಜ; ಆದರೆ ಹಳೆಯದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಗುಡಿಸಿ ಬಿಸಾಡಿ ಹೊಸದನ್ನು ತಂದಿಡುವ ವಿಪರೀತ ಮತಿ ಅವರನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಪೀಡಿಸಿಲ್ಲ. ಕೆಲವಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ಅವಧಿ ಕಂಡ ಹಾಗೆ ಮಧ್ಯಯುಗದ ಮುಂದುವರಿಕೆ ಎಂದರೂ ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅದು ಬರಿ ಮುಂದುವರಿಕೆಯಲ್ಲ, ಬೆಳೆವಣಿಗೆ ಕೂಡಿದ ಮುಂದುವರಿಕೆ. ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ; ವಿದ್ಯಾರ್ಜನೆಗೆ ಅದರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಉಪಯೋಗ ಅವಶ್ಯಕವೆಂದು ಮನಗಂಡು ಅದನ್ನು ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಭಾಷಣದ ಅವಸರ ಮರೆಯಾಗಿ ಹೋದದ್ದರಿಂದ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚುಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಲೇಖನಕಲೆಯಾಯಿತು (ಕಾಂಪೋಜಿ಼ಷನ್); ಕ್ರಮೇಣ ಅಲಂಕಾರಶಾಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಅದು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ರಮದ ಒಂದು ಅಂಗವಾಗಿಯೇ ನಡೆದುಬಂತು. ಈ ಶತಮಾನದಲ್ಲೂ ವಿಶಾಲಾರ್ಥವನ್ನು ಅದಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಿ ಅದರಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯಬಹುದೆಂದು ಐ.ಎ.ರಿಚಡ್ರ್ಸ್‌ ಮೊದಲಾದವರ ಮತ. 16, 17ನೆಯ ಶತಮಾನಗಳ ಕವಿಗಳ ಶೈಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಲಂಕಾರಮಯವಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಅವರಿಗೆ ಅಲಂಕಾರಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಆಗಿದ್ದುದೇ ಕಾರಣ. ಪದ್ಯ ಗದ್ಯ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಅಲಂಕಾರವೈಖರಿಗೆ ಎಡೆಯಿತ್ತು. ==ಸಾರಸ್ವತ ಕಾರ್ಯ== ಮಾನುಷ್ಯವತ್ಸಲರಾದ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಹಲವು ಸಾರಸ್ವತ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಪಾಲಿಗೆ ಬಂದ ಕರ್ತವ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸಿ ನಿರಾಲಸ್ಯದಿಂದ ಶ್ರಮಿಸಿ ಅವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿದರು. ಅವು ಹೀಗಿವೆ: 1. ಮುಖ್ಯವೆನಿಸಿದ ಅಭಿಜಾತ (ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್) ಗ್ರಂಥಗಳ ನಿರ್ದುಷ್ಟ ಭಾಷಾಂತರ 2. ಅಭಿಜಾತ ವಿಧಾನದ ದೇಶೀಯ ಕಾವ್ಯರಚನೆ, ಮುಖ್ಯವಾದ ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯದ ರಚನೆ 3. ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳ ವಿಂಗಡನೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಭಿನ್ನಲಕ್ಷಣ ನಿರ್ಣಯ 4. ಹಿಂದಣ ಯುಗಗಳಲ್ಲೂ ತಮ್ಮ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಚರ್ಚೆ ಎಬ್ಬಿಸಿದ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮರ್ಥನೆ 5. ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ಕವಿವರ್ಗ ಮನಬಂದಂತೆ ಯದ್ವಾ ತದ್ವಾ ಕಾವ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡದಂತೆ ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು 6. ಹಲವು ಕಾಲ ನಿಲ್ಲತಕ್ಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ರಚನೆ 7. ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳ ಹಿರಿಮೆ ಉಪಯುಕ್ತತೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಇಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಬರಬೇಕಾದ್ದಿಲ್ಲ. ==ಹೊರೇಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ವಿಮರ್ಶ== ಹೊರೇಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಒದಗಿಬಂದದ್ದರಿಂದ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೆ ಚತುರ್ಭುಜವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಪ್ಲೇಟೊ ಬಗೆಗೆ ಅವರಿಗೆ ತುಂಬ ಆತಂಕ. ಅವನನ್ನು ಅವರೆಂದಿಗೂ ಕೈಬಿಡಲಾರರು. ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಅವನು ಬಹುವಾಗಿ ಹಳಿದು ಕವಿಗಳಿಗೆ ಬಹಿಷ್ಕಾರ ಹಾಕಿದ್ದರ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಅವರು ಆಳವಾಗಿ ವಿವೇಚಿಸಿದರು. ==ಕವಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಹೊರೇಸನ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಜರುಗಿತು== 1. ಕಾವ್ಯದಿಂದ ಬೋಧನೆಯೂ ರಸಾಹ್ಲಾದವೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಆಗುತ್ತವೆ. 2. ನಾಗರಿಕತೆಯ ಸ್ಥಾಪನೆಗೂ ಉತ್ಕರ್ಷಕ್ಕೂ ಕಾವ್ಯವೊಂದು ಉತ್ತಮ ಸಾಧನ. ಆದಿಕವಿಗಳು ಮಹಾಜ್ಞಾನಿಗಳೂ ಪ್ರವಾದಿಗಳೂ ಆಗಿದ್ದರು; ಅಲ್ಲದೆ ಕುಶಲಕಲೆಗಳೂ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳೂ ನಿರ್ಮಿತವಾದದ್ದು ಅವರಿಂದಲೇ. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಆರ್ಫಿಯಸ್ ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ದುರ್ಭರ ಹಿಂಸಾಕೃತ್ಯಗಳಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿದ. ಆಂಫಿಯನ್ ವಸತಿ ನಿರ್ಮಾಣದ ಜನಕನಾದ. ವಿವಾಹ ಮುಂತಾದ ಒಳ್ಳೆಯ ಕಟ್ಟುಪಾಡನ್ನು ಸಮಾಜ ಸುಭದ್ರತೆಗೆ ಒದಗಿಸಿದವರೂ ಕವಿಗಳೇ. 3. ಕವಿಯ ಪೀಳಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನವಾದದ್ದು; ಅವನ ಕೆಲಸವನ್ನು ದೈವಿಕವೆಂದೇ ತಿಳಿಯಬೇಕು. 4. ಜನರ ನಡತೆಯ ಮೇಲೆ ಕಾವ್ಯದ ಪ್ರಭಾವ ಪರಿಣಾಮಕರವೆಂಬ ಬಗೆಗೆ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೆ ಸಂದೇಹವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಶೀಲಶಿಕ್ಷಣ. ಅದಕ್ಕೆ ಕಾವ್ಯವನ್ನಲ್ಲದೆ ಮತ್ತಾವುದನ್ನೂ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. 5. ಕಾವ್ಯಕ್ಕೂ ಕವಿಗಳಿಗೂ ವಿಶೇಷ ಮನ್ನಣೆ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನವಾಗಿ ಸಂದು ಬಂದಿದೆ. ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಸವೋನರೋಲ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಗಾಸನ್ ಕವಿಗಳನ್ನು ಬೈಯ್ದು ಗಜರಿ ಗರ್ಜಿಸಿದರು, ನಿಜ. ಅವರ ತಪ್ಪು ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಡು ಕನಿಕರಿಸತಕ್ಕದ್ದೇ ವಿನಾ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಮನ್ನಿಸತಕ್ಕದ್ದಲ್ಲ. ==ಆಂತರಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ== ಇದೆಲ್ಲ ಹೊರಗಣ ವಿಮರ್ಶೆ. ನಿಜವಾದ ಆಂತರಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಪ್ರಬಲ ಪ್ರೇರಕನಾದ. ಅವನ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಹೊರಬಂದುವು. ದೇಶದೇಶದವರಿಂದ ಪುನಃಪುನಃ ಘೋಷಣೆಗೊಂಡುವು: 1. ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ವಾಸ್ತವ್ಯವನ್ನಲ್ಲ ಕಾವ್ಯ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವುದು, ಪರೋಕ್ಷವೂ ಅತ್ಯುಚ್ಚವೂ ಆದ ಆದರ್ಶ ವಾಸ್ತವ್ಯವನ್ನು. ಅದರ ಮುಖ್ಯ ವಿಷಯ. ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿಯೂ ಅಮರವೂ ಆದ ಸತ್ಯ: ಬಿಡಿ ಸಂಗತಿಗಳಲ್ಲ, ಬಿಡಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಆಗುಹೋಗಿನ ಪ್ರತಿಚಿತ್ರಣವಲ್ಲ ಅದರ ಕೆಲಸ; ಆಗಬಹುದಾದದ್ದು ಆಗಬೇಕಾದದ್ದು ಅದರ ಲಕ್ಷ್ಯ. 2. ಆದ್ದರಿಂದ ಕಾವ್ಯರೂಪಕ ಭಾವಗಳನ್ನು ಕೆರಳಿಸುವುದೇನೊ ನಿಜ: ಆದರೆ ಅದು ಮೊದಲಣ ಹೆಜ್ಜೆ, ಅಷ್ಟೆ. ಎರಡನೆಯ ಹೆಜ್ಜೆ ಭಾವಗಳನ್ನು ಉಪಶಮನಗೈದು ಸಂಯಮದ ಕ್ಲುಪ್ತಮರ್ಯಾದೆಗೆ ಅವನ್ನು ಒಳಗೊಳಿಸುವುದು. ಹೀಗೆ ಚರಿತ್ರೆಗಿಂತ ಕಾವ್ಯ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಯೋಜನಕರ, ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಂತೋಷದಾಯಕ. == ಕಾವ್ಯಕಲೆ== ಡೇನಿಯೆಲೊ (1536). ಮಿಂಟೂರ್ನೊ (1559), ಸ್ಟ್ರ್ಯಾಬೊ, ವರ್ಚೆ, ರಾಬರ್ಟೆಲೊ, ಫ್ರಕಾಸ್ಟರೊ (1555) ಮುಂತಾದವರಿಂದ ಕಾವ್ಯಕಲೆ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಪ್ರಬಂಧಗಳು ರಚಿತವಾದುವು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರಿಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಸರಿಯಾಗಿ ಗ್ರಹಿಕೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಫ್ರಕಸ್ಟರೊ ಆತನನ್ನು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ಅನುಕರಣತತ್ತ್ವದ ವಿವರಣೆಗೆ ಪ್ಲೇಟೊವಿನ ಆದರ್ಶ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಫ್ರಕಾಸ್ಟರೂ ಜೋಡಿಸಿದ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಮೂರು ರೀತಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು: 1. ವಸ್ತುನಿಷ್ಠ, ಇಂದ್ರಿಯಗೋಚರ; ಬಾಹ್ಯಾಕಾರದಂತೆ ವರ್ತುಲ ಚಚ್ಚೌಕ ಇತ್ಯಾದಿ. 2. ನೈತಿಕಕೋನದಿಂದ; ಸೌಂದರ್ಯವೂ ಸಜ್ಜನಿಕೆಯೂ ಹತ್ತಿರ ಹತ್ತಿರ, ಬಹುತೇಕ ಒಂದೇ. 3. ಕಲಾಮೂಲ ಭಾವನೆಯಂತೆ; ವಸ್ತುವಿವರ ಪರಿಕರ ಎಲ್ಲವೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡದ್ದು. ಕಾವ್ಯ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಮೂರೆಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರ ಒಡಂಬಡಿಕೆ: ಗೀತಾತ್ಮಕ, ನಾಟಕೀಯ, ಕಥನರೀತಿಯದು. ಈ ವರ್ಗೀಕರಣ ಗ್ರೀಕರಿಂದ ನಡೆದುಬಂದದ್ದು. ಅದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾರ್ಪಾಟು ಸಂದಿಲ್ಲ, ಇಂದಿಗೂ.ಪ್ಲೇಟೊ ಕವಿಗಳನ್ನು ಹೊರದೂಡಿದ್ದು ಏತಕ್ಕೆ ಎಂಬ ಬಿಡಿ ಪ್ರಶಂಸನೆಯೊಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ ತಲೆನೋವು ತರುತ್ತಿತ್ತು. ಟ್ಯಾಸೊ, ಡೇನಿಯೆಲೊ ಮೊದಲಾದವರು ಪ್ಲೇಟೊ ಕುಕವಿಗಳನ್ನು ನಿಂದಿಸಿದ, ಸತ್ಕವಿಗಳನ್ನಲ್ಲ ಎಂಬ ತರುರೋಕ್ತಿಯಿಂದ ಸಮಾಧಾನ ನೀಡಲು ಬಯಸಿದರು. ==ಹೊರೇಸ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಪ್ಲೇಟೊ ಅಭಿಪ್ರಾಯ== ಕಾವ್ಯದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಹೊರೇಸ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಪ್ಲೇಟೊ ಈ ಮೂವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ಬೆರಕೆಯಿಂದ ಒಂದು ಮೀಮಾಂಸೆಯನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುವುದು ಪಂಡಿತರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ನಾಟಕದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಹೊರೇಸರ ಜೊತೆಗೆ ಮಧ್ಯಯುಗದಿಂದ ಇಳಿದು ಬಂದಿದ್ದನ್ನು ಹೇಗೊ ಮಿಳಿತಗೊಳಿಸಲೇಬೇಕಾಯಿತು. ಮಧ್ಯಯುಗದ ಭಾವನೆಯೇನು? ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ತರುವಾಯ ಅವನ ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ ಗುರುವಾದ ಥಿಯೊಫ್ರಾಸ್ಟಸನವೆಂದು ಹೇಳಲಾದ ಕೆಲವು ವಿವರಣೋಕ್ತಿಗಳೇ ಮಧ್ಯಯುಗದ ತತ್ತ್ವ. ಥಿಯೊಫ್ರಾಸ್ಟಸನ ಅಭಿಮತ ಇದು: ನಾಯಕನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆ ಉಂಟಾಗದೆ ಅದೇ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿ; ಕಾಮೆಡಿಯ ಕಥಾವಸ್ತು ಖಾಸಗಿ ಮಂದಿಯ ಬಾಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು, ಏನೇನೂ ಅಪಾಯ ಕಾಣದ್ದು. ರೋಮನರಲ್ಲೂ ಕಾಮೆಡಿಯ ಕಲ್ಪನೆ ಇದೇ ಆಗಿತ್ತು. ಅದಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಖ್ಯೆ ಬರೆಯುತ್ತ ಮಧ್ಯಯುಗದ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಸಂತೃಪ್ತರಾದರು. ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಗೂ ಕಾಮೆಡಿಗೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಷ್ಟೆ: 1. ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಯ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳು ಅರಸರು. ಜನನಾಯಕರು; ಕಾಮೆಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ದರ್ಜೆಯ ಮಂದಿ. 2. ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಅನಾಹುತಗಳು, ರೌದ್ರಚರ್ಯೆ; ಕಾಮೆಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಧಾರಣ ಸಾಂಸಾರಿಕ ಜರುಗಣೆಗಳು. 3. ಸುಖದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿ ಅಸೌಖ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ; ಕಾಮೆಡಿಯಲ್ಲಿ ಅದರ ವಿಲೋಮ. 4. ಅದರಲ್ಲಿ ಶಬ್ದ ಪುಂಜವೂ ಶೈಲಿಯೂ ಘನವಾದವು. ಇದರಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯ ಆಡುಮಾತು, ಸಡಿಲ ಶೈಲಿ. 5. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಗತಿಗಳು ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಗೆ ಯೋಗ್ಯ. ಕಾಮೆಡಿಗೆ ಕವಿ ತನ್ನ ಮನಬಂದಂತೆ ಕಥೆ ಕಲ್ಪಿಸಬಹುದು. 6. ದೇಶಭ್ರಷ್ಟತೆ ರಕ್ತಪಾತ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಪ್ರೇಮ ಗುಪ್ತಪ್ರಣಯ ಕಾಮೆಡಿಗೆ. ಈ ತೆರನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲೂ ಆಮೇಲೆ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ==ರೂಪಕ ಮೀಮಾಂಸೆ== ರೂಪಕ ಮೀಮಾಂಸೆಯಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವುದೇ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಆಶಯವಾಗಿತ್ತು. ಸಿನ್ತಿಯೊ, ಮ್ಯಾಗಿ ಮುಂತಾದವರು ಅದರ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಾದರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಸ್ಕ್ಯಾಲಿಜರ್ ಮುಖ್ಯನಾದವ. ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಯ ವಿವರಣೋಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನನ್ನೇ ಅವನು ಅನುವಾದಿಸಿದ. ಆದರೆ ಅವನ ಮೆಚ್ಚಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರನಾದ ಟ್ರ್ಯಾಜಿಕ್ ಕವಿ ರೋಮನರ ಸೆನೆಕ, ಗ್ರೀಕರ ಸೋಫಕ್ಲೀಸ್ ಅಲ್ಲ. ಆ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವನ ಟ್ರ್ಯಾಜಿಕ್ ಘಟನಾಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕಗ್ಗೊಲೆ. ಪುರ್ಣಹತಾಶೆ, ಶಿರಚ್ಛೇದ, ತಂದೆತಾಯಿಯರ ಹತ್ಯೆ, ಅಕ್ರಮ ಕೂಟ, ಬೆಂಕಿಯಿಂದ ಸರ್ವನಾಶ, ಕರಾಳ ಸಂಗ್ರಾಮ, ಕಿರಿಚು, ರುದ್ರರೋಧನ, ಸಮಾಧಿಗೀತ- ಮುಂತಾದುವೇ ಹೆಚ್ಚು. ಸ್ಕ್ಯಾಲಿಜರನಿಗಿಂತಲೂ ಅಧಿಕನಾದವ ಕ್ಯಾಸಲ್ ಮೆಟ್ರೋ (1570). ಮೂರು ಏಕತೆಗಳು ಎಂಬ ನಿಯಮವನ್ನು ರೂಪಿಸಿ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಅದನ್ನು ಅವನೇ ಏರಿಸಿದ. ಅವನ ಅಭಿಮತದಲ್ಲಿ ನಾಟಕಾಲಯದ ನೇಪಥ್ಯ ಕಿರಿದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಒಂದೇ ಕಾರ್ಯಾವಳಿ ಒಂದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಡೆದು ಒಂದೇ ದಿವಸದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಯುವುದು ನ್ಯಾಯ. ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಮುಂದಿಟ್ಟ ಭಾವವಿವೇಚನೆಯ (ಕೆಥಾರ್ಸಿಸ್) ತತ್ತ್ವವನ್ನು ಕುರಿತೂ ವಿಮರ್ಶಕರು ವಿಪುಲ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಸಿದರು. ==ಭವ್ಯಕಾವ್ಯ (ಎಪಿಕ್)== ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ಮತದಂತೆ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯ (ಎಪಿಕ್) ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಗೆ ಎರಡನೆಯದು. ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ಪಂಡಿತರಿಗೆ ರುಚಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಹೋಮರ್ ಒಬ್ಬನನ್ನೇ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದ; ರುದ್ರನಾಟಕಕಾರರು ಹೋಮರನನ್ನು ಮೀರಿಸಿದಂತೆ ಅವನಿಗೆ ತೋಚಿತು. ಹೊಸ ಹುಟ್ಟಿನವರಿಗೆ ವರ್ಜಿಲನ ಪರಿಚಯವೂ ಇದ್ದಿತಾಗಿ ಅವರ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯದ ವಿವರಣೆ ಬಹು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ, ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನಲ್ಲಿ. ಹೊಸ ಹುಟ್ಟು ಅದರ ವಿಸ್ತಾರ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು. 1520ಕ್ಕೆ ಹಿಂದೆಯೇ ಇನಿಯಡ್ನ್ನೂ ಮಾದರಿಯಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡು ವಿಡಾ ಪದ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶೆ ಬರೆದ. ಟ್ರಿಸ್ಸಿನೊ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ್ನು ಅನುವಾದ ಮಾಡಿ ಕೊನೆಗೆ ಭವ್ಯ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಬಹಳ ಗೌರವ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಅದು ಹೆಚ್ಚೊ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿ ಹೆಚ್ಚೊ ಎಂಬುದನ್ನು ಓದುಗರೇ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಿ ಎಂಬ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ನುಡಿದ. ಡೇನಿಯೆಲೊ ಹೇಳಿದ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯದ ವಿವರಣೋಕ್ತಿಯನ್ನೇ ಅವನು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಅದಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸಿದ. ಭವ್ಯಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ವೀರಕಾವ್ಯ (ಹಿರಾಯಿಕ್ ಪೊಯಟ್ರಿ) ಎಂಬ ಹೆಚ್ಚು ವೈಶಾಲ್ಯದ ಅಂಕಿತ ರೂಢಿಗೆ ಬಂತು.ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಿತ್ತು. ಇಟಲಿಯ ಕವಿ ಅರಿಯೋಸ್ಟೊ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಥನ ಕಾವ್ಯ ಕಟ್ಟಿ ಲೋಕವನ್ನೇ ಚಕಿತಗೊಳಿಸಿದ. ಹೋಮರ್, ವರ್ಜಿಲ್, ಡಾಂಟೆಗಳ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಅದು ಏನೂ ಕಡಿಮೆಯಲ್ಲ ಎಂಬ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಆ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಬಂತು. ಅದು ಮಧ್ಯಯುಗದ ಅದ್ಭುತ ಕಥೆಯಂತೆ ಅದ್ಭುತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದರೂ ಕಾವ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಅದರಿಂದ ಬೇರೆ. ಆದರೆ ಅರಿಯೋಸ್ಟೊ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೂ ರೊಮಾನ್ಸ್‌ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾಯಿತು. ಆಮೇಲೆ ಇಟಲಿಯ ಟ್ಯಾಸೊ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಇವರು ಬರೆದ ಅದೇ ಮಾದರಿಯ ಕಾವ್ಯಗಳೂ ಹಳೆಯ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಸೆಣಸಿದುವು. ಅವನ್ನು ಒಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ವೀರಕಾವ್ಯ ಮೂರು ನಾಲ್ಕು ಬಗೆ ಎಂದು ಸೂತ್ರಿಸಿದರು. ಆದರೂ ಮಿಂಟೂರ್ನೊ, ಬೆಂಬೊ, ಹಾರ್ವಿ ಮುಂತಾದ ಕೆಲವು ಪ್ರತಿಗಾಮಿಗಳಿಗೆ ರೊಮಾನ್ಸ್‌ ಕಾವ್ಯಾಭಾಸವೆಂದೇ ತೋರಿಬಂತು. ==ಕವಿಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ== ಪ್ರಾಚೀನರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಧ್ಯೇಯಕ್ಕೆ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮನ್ನಣೆಯಿತ್ತು. ಆದರೂ ಕವಿಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ. ಮೇಲಾಗಿ ತರ್ಕವಿವೇಚನೆ ಕವಿಗೆ ಅತಿ ಮುಖ್ಯ. ಅದರ ಬೋಧನೆಯಂತೆ ತನ್ನ ಕೆಲಸವನ್ನು ಅವನು ನಡೆಸಿದರೆ ಕ್ಷೇಮ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಗೌರವವಿತ್ತು.ಇಟಲಿಯ ಮೇಲ್ಪಂಕ್ತಿಯೇ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಸ್ಪೇನ್ ಇತ್ಯಾದಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗಣ್ಯತೆ ಪಡೆಯಿತು. ಡುಬೆಲ್ಲೆ, ರಾನ್ಸಾ, ಸಿಡ್ನಿ, ಜಾನ್ಸನ್, ಎಸ್ಪಿನಾಡೊ, ಸಪಾಟಿ ಮೊದಲಾದವರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಹೇಳಬಹುದು. ಇವರಾರಲ್ಲೂ ನವೀನವಾದದ್ದು ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಗಿಂತ ಕವಿಗಳಿಗೆ ಬುದ್ಧಿವಾದ ಇವರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ. ಆಲೋಚನಾ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕಿಂತ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ. ==ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಸ್ಥಾನಮಾನ== ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಕವಿಗೆ ಉಚಿತ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಲಭಿಸುವುದಕ್ಕೆ ನೆರವಾಯಿತು. ಪ್ಲೇಟೊ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಹೊರೇಸರ ತತ್ತ್ವಗಳ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸಮನ್ವಯವನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಯತ್ನಿಸಿತು. ಪ್ರಾಚೀನರನ್ನು ಅವರ ಅಂತಃಸತ್ತ್ವಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದು ಅವರ ಮನೋರಥವಾದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹೊಸ ಪಥದಲ್ಲಿ ಸಹಜವಾಗಿಯೂ ಸರಾಗವಾಗಿಯೂ ಸುರಮ್ಯವಾಗಿಯೂ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತ ಅದು ವಿರೋಧ ಸೂಚಿಸಿದರೂ ಅಡ್ಡಗಟ್ಟುವುದಕ್ಕೆ ಹಾತೊರೆಯಲಿಲ್ಲ. ==ಇತಿಹಾಸ== 17ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಆಡಳಿತಸೂತ್ರ ಇಟಲಿಯ ಕೈಯಿಂದ ಫ್ರಾನ್ಸಿಗೆ ವರ್ಗವಾಯಿತು. ಫ್ರೆಂಚ್ ಅಕೆಡಮಿಯ ಸ್ಥಾಪನೆ, ಶ್ರೀಮಂತಿನಿಯರ ಖಾಸಗಿ ಸಾರಸ್ವತ ಗೋಷ್ಠಿಗಳು, 14ನೆಯ ಲೂಯಿಯ ನಿರಂಕುಶಾಧಿಕಾರ-ಮುಂತಾದ ಪ್ರಬಲಶಕ್ತಿಗಳು ಭಾಷೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ವಿಮರ್ಶೆಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಂದು ನಯನಾಜೂಕಿನ ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹತೋಟಿಗೈಯುವುದಕ್ಕೆ ಅನುವಾದುವು. ಮೊದಲು ಮಾಲರ್ಬ್, ಆಮೇಲೆ ಬಾಲ್ಜ್ಯಾóಕ್, ಡೇಕಾರ್ಟ್, ಪ್ಯಾಸ್ಕಲ್, ಆಮೇಲೆ ಡಾಬಿಗ್ನ್ಯಾಕ್, ಬ್ವಾಲೊ, ಲಬ್ರೂಯೇರ್, ಫೆನಿಲನ್ ಮೊದಲಾದ ಉಜ್ವಲ ಮೇಧಾವಿಗಳು ಆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗೆ ಯುಕ್ತ ಕಾರ್ಯವಾಸಿಗಳಾದರು. ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ಕವಿಗಳು ಬಹಳ ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಪದಗಳನ್ನೂ ಪದಪುಂಜಗಳನ್ನೂ ವಚನವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನೂ ತಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಸುರಿಸಿದರು. ಅವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ ವಿಚಿತ್ರ ವಾದವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಿ ನುಡಿಗೆ ಸಕ್ರಮ ಸಾಮಂಜಸ್ಯ ತಾರ್ಕಿಕತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದು ಮಾಲರ್ಬನ ಹೊಣೆಯಾಯಿತು. ಚಾಪಿಲೇನ್ ಇಟಲಿ ಸ್ಪೇನುಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಓದಿದವ; ಹಳೆಯ ಫ್ರೆಂಚ್ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೂ ಬಲ್ಲವ. ಪ್ರಧಾನಿ ರಿಷಲುವಿನ ಅಪ್ಪಣೆಯನ್ನು ಶಿರಸಾವಹಿಸಿ ಕಾರ್ನೀಲನ ಲುಸಿಡ್ ನಾಟಕದ ಮೇಲೆ ಕತ್ತಿಕಟ್ಟಿದ. ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಹೊರೇಸ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲರ ನಿಯಮಾವಳಿಗೆ ಲೋಪ ತರಬಾರದು ಎಂಬುದು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರವಾಗುತ್ತ ಹೋಯಿತು. ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನೂ ಅವುಗಳ ವಿರಚನಾಕ್ರಮವನ್ನೂ ಯಾವುದು ಗುಣ ಯಾವುದು ದೋಷ ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರೀರ್ವರು ಆಗಲೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರನ್ನು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಹಿಂಬಾಲಿಸುವುದೇ ಕವಿಗಳಿಗೆ ಇರುವ ಏಕೈಕ ಮಾರ್ಗ. ಇದನ್ನು ವಿಮರ್ಶಕರು ಒತ್ತಿ ಒತ್ತಿ ಸಾರಿದರು. ಹೊರೇಸನಂತೆ ಬ್ವಾಲೊ ಒಂದು ಕಾವ್ಯಕಲೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದ. ಅದು ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಗ್ರಂಥವಾಯಿತು. ಅದರ ಸಾರಾಂಶ ಇಷ್ಟು. ಕವಿಗೆ ಪ್ರತಿಭೆ ಆವಶ್ಯಕ, ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸುಬುದ್ಧಿಯೂ ತರ್ಕವಿವೇಚನೆಯೂ ಆವಶ್ಯಕ. ಸುಮ್ಮನೆ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಹಾರಬಂiÀÄಸಬಾರದು. ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕೊಡಲೂಬಾರದು. ಕೆಳಕ್ಕೆ ಇಳಿಯದಂತೆ ಎಚ್ಚರದಿಂದಿರತಕ್ಕದ್ದು. ಸ್ಪಷ್ಟ ಶೈಲಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಆಲೋಚನೆ ತಾಯಿ. ಔಚಿತ್ಯ ಹೆಗ್ಗುರಿಯಾಗಿರಲಿ; ವಿನಯ, ಮರ್ಯಾದೆ ಕೈಹಿಡಿದು ನಡೆಸಲಿ. ಹೀಗೆ ಹೊರೇಸ್ ಮತ್ತು ಅರಿಸ್ಟಾಟಲರನ್ನು ತನಗೆ ತೋರಿದಂತೆ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬ್ವಾಲೊ ನಿಯಮಾವಳಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ. ರ್ಯಾಪಿನ್ ಆ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಚಾರಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ತಲೆಚೀಟಿ ಅಂಟಿಸಿ ನವಶಿಷ್ಟತೆಯ ಪಾಲಕನಾದ. ಲುಬಾಸ್ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯದ ವಿಷಯವಾಗಿ ಸೂತ್ರ ಹೇಳಿದ. ವಾಲ್ಟೇರ್ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಮೂಲಕವೂ ರೂಪಕ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೂಲಕವೂ ನವಅಭಿಜಾತತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದ. ==ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್== ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಡ್ರೈಡನ್, ಪೋಪ್, ಜಾನ್ಸನ್ ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಧೀರರಾದರು. ಆದರೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ. ಕಾರಣ ಇಷ್ಟೆ. ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್ ಪ್ರಾಚೀನರ ಸೂತ್ರಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾದ ನಾಟಕ ರಚಿಸಿ ಗೆದ್ದನಲ್ಲವೆ? ವಾಲ್ಟೇರನಿಗೆ ಅವನು ಒಡ್ಡೊಡ್ಡಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದರೂ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೆ ಅವನೊಬ್ಬ ಮಹಾ ನಾಟಕಕಾರ. ಅವನು ಒದಗಿಸುವಷ್ಟು ಭಾವಾರ್ಥವನ್ನೂ ಭಾಷಾಲಾವಣ್ಯವನ್ನೂ ಮತ್ತಾರೂ ಒದಗಿಸಿಲ್ಲ, ಬಹುಶಃ ಒದಗಿಸಲಾರರು. ನಿಯಮಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಯಾವ ಕೃತಿಯೂ ಹರ್ಷ ಕೊಡಕೂಡದು. ಎಂಬ ಫ್ರೆಂಚರ ಶಾಸನ ಇಂಗ್ಲಿಷರಿಗೆ ಒಗ್ಗಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಪರಮ ಪ್ರತಿಭೆಯ ಕವಿನಿಯಮಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಬಹುದು ಎಂದುಬಿಟ್ಟರು. ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಗೇಣುಸೂತ್ರಗಳಿಂದ ಆಜಾನುಬಾಹು ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರನನ್ನು ಅಳೆಯಹೋಗಿ ರೈಮರ್ ಎಂಬಾತ ನಾಚಿಕೆಗೇಡಾದ. ಪ್ರಚಂಡ ಮೇಧಾವಿಯಾದರೂ ನವಶಿಷ್ಟತೆಯಿಂದ ಅರೆಕುರುಡನಾದ ವಾಲ್ಟೇರನೂ ಹಾಗೆಯೇ. ಅಂತೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಸುಮಾರು 150 ವರ್ಷ ಮಡುಗಟ್ಟಿ ನಿಶ್ಚಲವಾಗಿ ನಿಂತು ಪಾಚಿಕಟ್ಟಿ ಅಂದಗೆಟ್ಟು ಹೋಯಿತು.ಕವಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇರತಕ್ಕದ್ದೆಂದು ವಾದಿಸುವ ಮುನ್ನೋಟದ ಯೋಚನಾವಂತರು 18ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆಗಿಬಂದರು. ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ಅಭಿಜಾತತೆಯ ಶಿಸ್ತನ್ನು ಒಡೆಯುವ ಸಾಮಥರ್ಯ್‌ವಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಒಬ್ಬಿಬ್ಬರು ತಮ್ಮ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಪ್ರತಿಭೆಗಳಿಂದ ವಿಮರ್ಶೆ ನಡೆಸಿ ಬೇಗಬೇಗ ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಸಂಕೋಲೆ ಕಳಚಿ ಬೀಳುವಂತೆ ಎಸಗುವುದರಲ್ಲಿ ನೆರವಾದರು. ಫ್ರೆಂಚರ ಡಿಡಿರೊ ಉದ್ದೇಶಪುರ್ವಕವಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಕನಾಗಲಿಲ್ಲ. ವಿಶ್ವಜ್ಞಾನ ವ್ಯಾಸಂಗಿ ಆದ್ದರಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಕುರಿತು ಅವನು ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದ; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಅಮೂಲ್ಯ. ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ರಿಚರ್ಡ್ಸನ್ನನ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಅವನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿರುವುದು ಅವನ ಉದಾರನೋಟದ ಕುರುಹು. ನಾನಾ ಲಲಿತಕಲೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಅವನು ಚಿಂತನೆಮಾಡಿ ಒಪ್ಪತಕ್ಕ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು ನುಡಿದ. ==ಜರ್ಮನಿಯ ಲೆಸ್ಸಿಂಗ್== ಅವನ ಹಾಗೆಯೇ ವಿಶಾಲದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಕಲೆ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿದ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮಹಾವ್ಯಕ್ತಿ ಜರ್ಮನಿಯ ಲೆಸ್ಸಿಂಗ್. ಅವನು ಬಂದಾಗ ಗಾಟ್ಷೆಡ್ ಎಂಬ ಕವಿ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ನವಶಿಷ್ಟತೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಪುರೋಹಿತನಾಗಿದ್ದ. ಅವನಿಗೆದುರಾಗಿ ಆಗಲೇ ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡಿನ ಬಾಡ್ಮರ್, ಬ್ರೈಟಿಂಗರ್ ಎಂಬಿಬ್ಬರು ಪಂಡಿತರು ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಅವರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಹಿತ್ಯಜ್ಞಾನ ಲೆಸ್ಸಿಂಗನಿಗಿತ್ತು. ಪ್ರಾಚೀನರನ್ನೂ ಅರ್ವಾಚೀನರನ್ನೂ ಅವನು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಪಠಿಸಿದ್ದ. ತೌಲನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಅವನು ಎತ್ತಿದ ಕೈ. ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದು ಅವನು ನೆರವೇರಿಸಿದ ದೊಡ್ಡ ಕಾರ್ಯ. ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಫ್ರೆಂಚರು ಹೇಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನನ್ನು ಅಪಾರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡರೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಅವನು ಕನ್ನಡಿ ಹಿಡಿದ. ಅವನ ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆ ಸಾಹಿತ್ಯದ ನೈಜ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ತೃಪ್ತಿಕರವಾಗಿ ಬಣ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಲಾಕೃತಿಗೂ ಅದರದೇ ಆದ ಆಂತರಿಕ ನಿಯಮವಿದೆ. ಇಂಥ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಅವನ ಇಪ್ಪತ್ತು ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಹೇರಳವಾಗಿವೆ.ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಚಳವಳಿ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗಿ ಕ್ರಮೇಣ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಸ್ಪೇನ್, ರಷ್ಯ ಮುಂತಾದ ದೇಶಗಳಿಗೂ ಹರಡಿತು. ಸಾಹಿತ್ಯಕೃತಿಯನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿ ಬೆಲೆಕಟ್ಟುವ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಅದೇ ಸೂಚಿಸುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸತಕ್ಕದ್ದು. ಹೊರಗಣ ಕಟ್ಟುಕಟ್ಟಳೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡರೆ ಅಪಾಯ. ಇದೇ ಅದರ ಮೂಲ ನಂಬಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯ ವಾದಿಗಳಿಗೆ ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್ ಅತಿ ನೆಚ್ಚಿನ ಕವಿ. ಫ್ರಾನ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮದಾಂ ಡ ಸ್ಟೀಲ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ವಡ್ರ್ಸ್‌ವರ್ತ್, ಕೋಲ್ರಿಜರು ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯ ಸ್ಥಾಪಕರಾದರು. ==ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಕೋಲ್ರಿಜನ == ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಕೋಲ್ರಿಜನ ಹೆಸರು ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದ್ದು. ದೃಢವಾದ ಜ್ಞಾನವೂ ತೀಕ್ಷ್ಣ ರಸಜ್ಞತೆಯೂ ಅವನ ಹಿರಿಯ ಗುಣ. ಜರ್ಮನಿಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಗಾಢಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಿದುದರಲ್ಲಿ ಅವನು ನಿಸ್ಸೀಮ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೃಷ್ಟಿಸಬಲ್ಲ ವಿಭಾವನೆಯನ್ನು (ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್) ಅವನಂತೆ ಖಚಿತವಾಗಿ ತಿಳಿಯಹೇಳುವವರು ಅಪುರ್ವ. ಕವಿಯ ಭಾಷೆ ಛಂದಸ್ಸುಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲೂ ಅವನ ಹೇಳಿಕೆ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ತೀರ್ಮಾನ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. ಹ್ಯಾಸ್óಲಿಟ್, ಲ್ಯಾಮ್ ಮೊದಲಾದ ಇತರ ಕೆಲವು ಉತ್ತಮ ವಿಮರ್ಶಕರು ಅದೇ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ಬಂದರು. ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳೂ ಉದಿಸಿ ವಿಮರ್ಶೆ ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯವಸಾಯವೆಂಬ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಿದುವು19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಬೇರಾವ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಸಿಗದಷ್ಟು ಗೌರವ ದಕ್ಕಿತು. ವಿಮರ್ಶಕ ಸಮಾಜಕ್ಕೂ ಜನಾಂಗಕ್ಕೂ ಅಗತ್ಯವಾದ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಎಂದಾಯಿತು. ಫ್ರಾನ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸೇಂಟ್ ಬವ್, ರಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಬೆಲಿನ್ಸ್ಕಿ, ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಡಸ್ಯಾಂಕ್ಟಿಸ್, ಡೆನ್ಮಾರ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌, ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಆರ್ನಲ್ಡ್‌, ಸ್ಪೇನಿನಲ್ಲಿ ಇಪೆಲಾಗೊ ಅಂಥ ಗಣ್ಯ ಪುರುಷರೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದರು. ಜರ್ಮನಿ, ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತಸಂಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಹೆಸರಾಂತ ವಿಮರ್ಶಕ ಎದ್ದು ಬರಲಿಲ್ಲ. ==ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆ ಇತಿಹಾಸ== ಆಗಲೇ ಪುಷ್ಕಳವಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ಸಮೃದ್ಧಿಹೊಂದಿ ಕಣಜದ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಎಂಟು ಕಡೆಗಳಿಂದಲೂ ಚುಚ್ಚಿ ಬಿರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅದರ ಸಮಗ್ರ ಅವಲೋಕನ ಹಾಗಿರಲಿ, ಸಾಕಷ್ಟು ವೀಕ್ಷಣೆಯೂ ಶ್ರಮಸಾಧ್ಯವಾದ ವ್ಯಾಪಾರ. ಕೆಲವು ಪ್ರಧಾನಾಂಶಗಳನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಂಡು ವಿವೇಚಿಸುವುದು ಹಿತ. ಆಧುನಿಕತೆಯ ವಿಚಾರ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿದ್ದು ಗೋಜು, ತಬ್ಬಿಬ್ಬು ಹಿಡಿಸುವಂಥಾದ್ದು. ಇಡೀ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪ್ರಪಂಚ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಅಗಾಧ ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಯಾಯಿತು. ಚಾರಿತ್ರಿಕ ದೃಷ್ಟಿ., ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆ, ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ, ವೈಯಕ್ತಿಕತೆ, ಪರಿಣಾಮವಿಧಾನ (ಇಂಪ್ರೆಷನಿಸಂ), ಸಾಂಕೇತಿಕತೆ, ಅತಿವಾಸ್ತವತೆ, ಸಾಪೇಕ್ಷತೆ-ಯಾವುದಿಲ್ಲ? ಯಾವುದುಂಟು? ತತ್ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಬಹುಮಂದಿ ಒಪ್ಪುವ ಸಿದ್ಧಾಂತವಾಗಲಿ, ತರ್ಕಸಮ್ಮತವಾದ ವಿಧಾನವಾಗಲಿ ಇನ್ನೂ ರೂಪಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶೆಯ ನೆಲೆ, ಮೂಲ ಮೌಲ್ಯ ಇತ್ಯಾದಿ ಅಧಿಷ್ಠಾನ ವಿಷಯವೇ ವಾದಗ್ರಸ್ತವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ.ಕಳೆದ ನೂರ ಮೂವತ್ತು ನೂರ ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಕಲಾ ಮೂಲ ಅಥವಾ ಕೃತಿಸೀಮಿತ (ಈಸ್ತೆಟೆಕ್), ವೈಜ್ಞಾನಿಕ, ಮಾನವತಾತಿಷ್ಠ (ಹ್ಯೂಮನಿಸ್ಟಿಕ್) ಎಂಬ ಸ್ಥೂಲ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿಕೊಂಡು ವಿವೇಚಿಸುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು. ==ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆ== ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಮಹಾದಾರ್ಶನಿಕ ಕ್ಯಾಂಟನೇ ಜನಕನೆಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯಿದೆ. ಅವನು ತನ್ನ ಕ್ರಿಟಿಕ್ ಆಫ್ ಜಜ್ಮೆಂಟ್ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿದ ತತ್ತ್ವಗಳು ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಚೋದಕವಾಗಿದ್ದು ಆ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದುವು. ಸೃಷ್ಟಿಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ವಿಭಾವನೆ, ಕಲಾವಿಚಾರದ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಲಕ್ಷಣ, ಉದ್ದೇಶ ತೋರಿಸದ ಉದ್ದೇಶತೆ ಮೊದಲಾದ ಘನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ತತ್ತ್ವಜ್ಞರ ವಿವರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಮರ್ಶಕರ ಕೈವಶವಾದುವು. ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆಯ ವಿಷಯ ಕಲಾಸೃಷ್ಟಿಯ ಕಾರ್ಯ, ಕಲಾಕೃತಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣ, ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕೆಲಸ. ಅದರ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಕಲಾಸ್ವಾದ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದೊಂದು ಅನುಭವ. ಅದರಿಂದ ಲಭಿಸುವ ಜ್ಞಾನ ಇತರ ಬಗೆಯ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಬೇರೆ. ವಿಜ್ಞಾನ, ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ತಂದು ಕೊಡುವ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಬೇರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಕಲಾಕೃತಿಯನ್ನು ವಿಮರ್ಶಿಸುವಾಗ ನೀತಿ, ನಿಯಮಾವಳಿ, ಸನ್ನಿವೇಶ ಮುಂತಾದ ವಿಚಾರವೆಲ್ಲ ಅನ್ಯ; ಅವಾವುವಕ್ಕೂ ಗಮನವೀಯಲಾಗದು. 1790-1820ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಂಟನನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಫಿಶ್ಟೆ, ಷೆಲ್ಲಿಂಗ್, ಸಾಲ್ಗರ್, ಹೆಗಲ್ ಮುಂತಾದವರು ಗ್ರಂಥ ಬರೆದರು. ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ. ಸ್ಕಿಲ್ಲರ್, ಷೆಗಲ್ ಸಹೋದರರು, ರಿಕ್ಟರ್ ಮೊದಲಾದವರು ಕಾರ್ಯನಿರತ ಕಲೆಗಾರನ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಗ್ರಂಥ ಬರೆದರು. ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರೂ ಹಿಂದುಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಕೋಲ್ರಿಜನ ಉದ್ಗ್ರಂಥ 1817ರಲ್ಲಿ ಹೊರಬಂತು. ಅನಂತರ ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆ ಹಲವು ವಿಧಗಳಾಗಿ ಒಡೆಯಿತು. ಫ್ರೆಂಚರೂ ಅವರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಇಂಗ್ಲಿಷರೂ ಕಲೆಗಾಗಿ ಕಲೆ (ನೋಡಿ- ಕಲೆಗಾಗಿ-ಕಲೆ) ಎಂಬ ಪಂಗಡವನ್ನು ಹೊರ ತಂದರು. ತನಗೆ ತೋಚಿದಂತೆ ವಿಮರ್ಶೆ ನಡೆಸಬೇಕೆಂಬುದು ಬಲಿದು ಪರಿಣಾಮ ವಿಧಾನ (ಇಂಪ್ರೆಷನಿಸಂ) ಹುಟ್ಟಿತು. ಕ್ಯಾಂಟನ ಕಲಾಭಿರುಚಿಯ ತೀರ್ಮಾನಗಳಿಗೆ ವ್ಯಕ್ತಿತಿಷ್ಠ ವಿಶ್ವತ್ವವುಂಟು-ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆ ಹಲವರಿಗೆ ಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ಅವರಿಗೆ ಕಲಾಸೌಂದರ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿತಿಷ್ಠ, ವಸ್ತುತಿಷ್ಠವಲ್ಲ; ಉತ್ತಮ ಕಲಾಕೃತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ರಸಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ನಡೆಸುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಹಸಗಳೇ ವಿಮರ್ಶೆ. ವಿಮರ್ಶಕ ತನ್ನ ಆತ್ಮೀಯ ಅನುಭವವನ್ನಲ್ಲದೆ ಮತ್ತೇನನ್ನು ವರ್ಣಿಸಿಯಾನು? ಕಲೆಗಾಗಿ ಕಲೆ, ಪರಿಣಾಮವಿಧಾನ ಎರಡೂ ಯಾವ ವಿಮರ್ಶಾ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನೂ ಹೊರತರಲಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟೇಕೆ, ಅವು ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮತ ಅಸಾಧ್ಯವೆಂದೇ ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟವು. ==ಸಾಂಕೇತಿಕತೆ== ಕೃತಿಸೀಮಿತದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಬಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಕಲಾಪದ್ಧತಿ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆ. ಅದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾತ ಫ್ರೆಂಚರ ಸಾಹಿತಿ [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬೋದಿಲೇರ್|ಬೋದಿಲೇರ್]]. ಅವನು ಸ್ವೀಡನ್ಬರ್ಗ್ ಎಂಬ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣದ ದಾರ್ಶನಿಕನಿಂದ ಸಮರೂಪತೆ ನಿಯಮ ಅಥವಾ ಸಂವಾದಿ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು (ಥಿಯೊರಿ ಆಫ್ ಕರೆಸ್ಪಾಂಡೆನ್ಸಸ್) ಕಲಿತುಕೊಂಡ. ಫ್ಲಾಬರ್ಟನಿಂದ ಕಲಾವಿರಚನಾ ತಂತ್ರದ ಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಅರಿತ. ಮೇಲಾಗಿ ಕೋಲ್ರಿಜನ ಮೂಲಕ ಎಡ್ಗರ್ ಆಲನ್ ಪೋಗೆ ಇಳಿದು ಅವನಿಂದ ಬೋದಿಲೇರನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದ ಪ್ರಭಾವ ಕ್ವಾಂಟನದು. ವಿಷಯಾತೀತವೂ ಅನುಭವಜನ್ಯವಲ್ಲದ್ದೂ ಆದ ಗೂಢ ಹೊಂದಿಸುವ ವಿದ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಬೋದಿಲೇರನಿಗೆ ಪೋನೇ ಗುರು. ಬೋದಿಲೇರನ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿ ಬಂದವರು ವರ್ಲೇನ್ ಮತ್ತು ಮಲಾರ್ಮೆ. ಆದರೆ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆ ಕೇವಲ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವೈಚಿತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿ ಸತ್ವ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಯೇಟ್ಸ್‌, ಪಾಲ್ ವ್ಯಾಲೆರಿ ಮೊದಲಾದ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವರು ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ರೂಢಿಗೆ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ಜಯಗಳಿಸದೇ ಹೋದರು. ಆದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಕೇತದ ವಿಚಾರ ಸೂಕ್ತ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂತು. ಕೃತಿಸೀಮಿತತ್ತ್ವದ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಮುಖವನ್ನು ಕ್ರೋಚೆ, ಬರ್ಗ್ಸನ್ನರಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಅವರಿಗೆ ಹೆಗಲನ ಮೂಲಕ ಕ್ಯಾಂಟನೇ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ. ==ಡಾಲಿನ ಸಾಹಿತ್ಯವ್ಯಾಸಂಗ== 20ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೆಯ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ವಿಮರ್ಶೆಯೆಂಬ ಡಾಲಿನ ಸಾಹಿತ್ಯವ್ಯಾಸಂಗ ತಲೆಯೆತ್ತಿತ್ತು. ಹಿಂದಿನಿಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಬಂದ ತತ್ತ್ವಗಳು, ಸೂತ್ರಗಳು, ಸನ್ನಿವೇಶ ವಿವರಣೆ, ಕವಿಸ್ವಭಾವದ ವಿಚಾರ-ಇವೇ ಮುಂತಾದ, ಕೃತಿಯಿಂದ ಹೊರಚ್ಚಾದ ಸಮಸ್ತವನ್ನೂ ಬದಿಗೊತ್ತಿ ಕೃತಿಯೊಂದನ್ನೇ ಪರೀಕ್ಷಿಸಬೇಕು-ಎಂಬುದು ಅದರ ಚಾಲಕಶಕ್ತಿ. ಆದರೆ ಹೊಸ ವಿಮರ್ಶಕರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಿಭಿನ್ನ ಗುಂಪುಗಳಾದುವು. ಅವರಿಂದ ಆಗಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಜನ ಕಲಾಕೃತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಸಂಪುರ್ಣವಾಗಿ ಲಕ್ಷ್ಯವೇ ಮೀಸಲಾಗಬೇಕೆಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ; ಕಲಾಕೃತಿಗೆ ಆಂಗಿಕ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ (ಆಗಾರ್ಯ್‌ನಿಕ್ ಯೂನಿಟಿ) ಇರಲೇಬೇಕೆಂಬ ತತ್ತ್ವ. == ಮನೋವಿಜ್ಞಾನಿ ಯೂಂಗ== ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನಿ ಯೂಂಗನಿಂದ ಪ್ರಚೋದಿತವಾದ ವಿಧಾನವೊಂದು ವಿಮರ್ಶೆಯೊಳಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಿದೆ. ಅವನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದ ಭಾವನೆಗಳಲ್ಲಿ ನರರ ಅಂತರಾಳದಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿದೆಯೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಸಾಮೂಹಿಕ ಅಪ್ರಜ್ಞೆ (ದಿ ಕಲೆಕ್ಟಿವ್ ಅನ್ಕಾಂಷಸ್) ಕಡುಪುಳ್ಳದ್ದು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅದು ಜಾಗರಿತವಾಗಿ ಭಾವ ಭಾವನೆಗಳ ಆದ್ಯ ಮಾದರಿಯ (ಆರ್ಕಿಟೈಪ್ಸ್‌) ಅರಿವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಕೆಲವರಿಗೆ ಸೃಷ್ಟಿಗೈಯುವ ರಾಗೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಎಬ್ಬಿಸಿ ಕಲಾನಿರ್ಮಿತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಸುಳಿವು ಕ್ಯಾಂಟನ ವಿಭಾವನಾ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸಿದೆಯೆಂದು ಕೆಲವರ ಹೇಳಿಕೆ. ಯೂಂಗನ ನಿರ್ಧಾರದಂತೆ ಆದ್ಯ ಮಾದರಿಗಳು ಮೂಲ ಐತಿಹ್ಯ (ಲೆಜೆಂಡ್), ಕಥಾವಳಿ (ಮಿತ್ಸ್‌), ಶಾಶ್ವತ ಸಂಕೇತಗಳು (ಇಂಟರ್ನಲ್ ಸಿಂಬಲ್ಸ್‌), ದ್ರವ್ಯವರ್ಗಗಳು (ಕೆಟಗೊರೀಸ್) ಇತ್ಯಾದಿ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿತವಾಗಿ ನುಡಿದ ವಚನಕ್ಕೆ ಅರ್ಥ ತುಂಬುತ್ತವೆ. ರುದ್ರನಾಟಕ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯಪ್ರಭೇದಗಳ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯಲ್ಲೂ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲೂ ಆದ್ಯಮಾದರಿಗಳ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಬರುತ್ತಿದೆ. 20ನೆಯ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಮನಃವಿಜ್ಞಾನದ ಯುಗವೆಂಬ ಹೆಸರು ಯುಕ್ತ. ==ಯಂತ್ರೋದ್ಯಮದ ಕಾಲ== 18ನೆಯ ಶತಮಾನ ಯಂತ್ರೋದ್ಯಮದ ಕಾಲವಾದರೆ 19ನೆಯ ಶತಮಾನ ವಿಜ್ಞಾನ ಯುಗವಾಯಿತು. ನಾನಾ ಪ್ರಬಲ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಂದ ಮನುಷ್ಯಚಿಂತನೆ ಅಲ್ಲೋಲ್ಲಕಲ್ಲೋಲಗೊಂಡಿತು. ವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಹಿಗ್ಗಿಬಂದ ವಿಧಿಗಳು. ವಿಕಾಸ-ಇವು ಸಮಾಜ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೂ ಯಥೋಚಿತವಾಗಿ ಅನ್ವಯವಾಗಬಹುದೆಂದು ಯೋಚನಾಪರರಿಗೆ ಭಾಸವಾಯಿತು. ಬೆಂತಮ್, ಕಾಂಪ್ಟ್‌, ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಮೊದಲಾದವರು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಸಮಾಜವಿಜ್ಞಾನ ರಚಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಆಸಕ್ತಿವಹಿಸಿದರು. ಕ್ಯಾಂಟನ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಅನುಭವೈಕವಾದಕ್ಕೆ ತಡೆಹಾಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ ಆ ವಾದ ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಬಂತು; ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಗತಿಯೂ ಯಂತ್ರೋದ್ಯಮ ಪ್ರಗತಿಯೂ ಪ್ರಯೋಗ ಅನುಭವಗಳಿಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ತಂದುಕೊಟ್ಟುವು. ==ಸಂಸ್ಕೃತಿಮೂಲ ಪ್ರಭಾವಗಳು== ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಮರ್ಶಕರೆಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ ಪಂಗಡದವರಲ್ಲ. ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಮೂಲ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಮುಖ್ಯ. ಮತಧರ್ಮ, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ, ರಾಜಕೀಯ ತತ್ತ್ವಗಳಂತೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆಂದು ಅವರ ನಿಲುವು. ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರಕಾರರಿಗೆ ಆಧಾರಗಳೂ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳೂ ಮುಖ್ಯ. ಮನೋವಿಜ್ಞಾನಪ್ರೇರಿತ ವಿಮರ್ಶಕರು ಸಾಹಿತಿಗಳ ಸ್ವಂತ ಅನುಭವಗಳನ್ನೂ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಯನ್ನೂ ಬಹುವಾಗಿ ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜೋóಲ ಮೊದಲಾದ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕೃತಿಗಳು ವಿಜ್ಞಾನದ ವಿಧಿಗಳಿಗೆ ಅನುರೂಪ ಎಂಬ ಹೆಮ್ಮೆ.ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ ಕಲಾಕೃತಿಯಿಂದ ಹೊರಗಣ ಸಂಗತಿಗಳಿಗೆ ಎಡೆಕೊಡುವುದನ್ನು ಧ್ಯೇಯವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಅದಕ್ಕೂ ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆಗೂ ಬದ್ಧವೈರ. ಎರಡು ಗುಂಪಿಗೂ ವಾದ ವಿವಾದ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲೂ ನಡೆದಿದೆ.ಮೊದಲು ಎದ್ದುಬಂದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ ಸಮಾಜ ಸಂಬಂಧವಾದದ್ದು. ಅನುವಂಶಿಕತೆ, ವಾಯುಗುಣ, ಸಮಾಜ ಪದ್ಧತಿ ಮುಂತಾದವು ಸಾಹಿತ್ಯಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುವ ಬಗೆಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುತ್ತವೆಯೆಂದೇ ಅದರ ನಂಬಿಕೆ. ==ಮದಾಂ ಡ ಸ್ಟೀಲಳ ಸಾಹಿತ್ಯ== ಇಂಥ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಮುನ್ಸೂಚನೆ 18ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲೇ ಹರ್ಡರ್, ಮಾಂಟೆಸ್ಕೂ ಮೊದಲಾದವರಿಂದ ಆಗಿಬಂದರೂ ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಜನಿಸಿದ್ದು ಮದಾಂ ಡ ಸ್ಟೀಲಳ ಸಾಹಿತ್ಯವೂ ಸಮಾಜ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೂ (1800) ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಿಂದ. ಸ್ಟೆಂಡಲ್, ಸೇಂಟ್ ಬವ್, ರೀನನ್ ಮೊದಲಾದವರಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಟಿ ದೊರೆಯಿತು. ಟೇನ್ ಬರೆದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ (1864) ಆ ವಿಧಾನದ ವಿವರಣೆಯೂ ಉದಾಹರಣೆಯೂ ಆಯಿತು.ಜರ್ಮನಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಹೊರತಂದಿತು. ಗ್ರಿಮ್ ಸೋದರರು, ವರ್ನರ್, ಷೀರರ್ ಮತ್ತು ಇತರ ವೈಯಾಕರಣಿಗಳು ಭಾಷಾಪ್ರಮುಖ ವಿಮರ್ಶೆಯೂ ಒಂದು ವಿಜ್ಞಾನವಾಗಬಹುದೆಂಬ ಆಶೋತ್ತರ ಪಂಡಿತ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹರಡಿತು. 1860-1916ರ ವರೆಗಿನ ಐವತ್ತಾರು ಸಂವತ್ಸರಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಜಗತ್ಕೀರ್ತಿ ಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಅದರ ಬಹುಪಾಲು ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು. ಬೊ ಅಕ್ ಕೈಫನಾಕ್ ರಚಿಸಿದ ಬೃಹದ್ಗ್ರಂಥಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ನಿದರ್ಶನ. ಅದೇ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಕೀಟ್, ಚೇಂಬರ್ಸ್‌, ಕೋರ್ಟ್ಹೋಪ್ ಇತ್ಯಾದಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪಂಡಿತರೂ ನಡೆದರು. ==ಡಾರ್ವಿನ್ನನ ಪ್ರಭಾವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ== ಡಾರ್ವಿನ್ನನ ಪ್ರಭಾವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆಯ ಮೇಲೂ ಕಾದಂಬರಿಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಮೇಲೂ ಬಲವಾಗಿ ಬಿತ್ತು. ಸಾಹಿತ್ಯದ ಶಕ್ತಿಗಳು ವಿಕಾಸ ಹೊಂದುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತವೆಂದೂ ಉದ್ಘಕೃತಿಗಳು ಆಗಿಬಂದು ಅವಧಿಯ ಘಟ್ಟಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸುತ್ತವೆಂದೂ ಬ್ರೂನಟೇರ್ ಹೇಳಿದ. ಪ್ಯಾಸ್ಕಲ್, ಚಾಟೊಬ್ರಯಾನ್ ಅಂಥ ಕೃತಿಕಾರರು. 1890ರಲ್ಲಿ ಬ್ರೂನಟೇರ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಭೇದಗಳ ವಿಕಾಸ ಎಂಬ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಹೊರತಂದ; 1897ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕೈಪಿಡಿಯನ್ನು ಬರೆದ.ಜೋಲ ಮತ್ತು ಇತರರು ಕಾದಂಬರಿಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದರು. ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲೂ ನಾಟಕದಲ್ಲೂ ಸ್ವಭಾವತೆಯೆಂಬ ತತ್ತ್ವ ಲೇಖಕರನ್ನು ಆಳತೊಡಗಿತು. ಜೀವನ ಒಂದು ಗೊಂಡಾರಣ್ಯ, ಬದುಕುವುದು ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದರೇನೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಲೇಖಕ ಇರುವ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಇದ್ದಂತೆ ಪ್ರತಿಚಿತ್ರಿಸತಕ್ಕದ್ದು. ಇದು ಸ್ವಭಾವತೆ ತತ್ತ್ವದ ತಿರುಳು. ಜೋóಲ ತನ್ನ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟು ಕರೆದ (1880).ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆಯ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಕವಲುಗಳೆಂದರೆ [[ಕಾರ್ಲ್ ಮಾರ್ಕ್ಸ್|ಮಾರ್ಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಫ್ರೆಡ್ರಿಕ್ ಎಂಗೆಲ್ಸ್|ಎಂಗೆಲ್ಸ್‌]], ಫ್ರಾಯ್ಡ್‌-ಇವರ ತತ್ತ್ವ. ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನಿಜವಾದ ಆಸರೆ ಅದರ ಕಾಲದ ಆರ್ಥಿಕ ವಸ್ತುವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂಬುದು ಮಾಕ್ರ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಎಂಗೆಲ್ಸರ ವಾದ. ಕಾವ್ಯ, ಭಾಷೆ, ಪಾತ್ರ ಶಿಲ್ಪ ಸಂವಿಧಾನ ಮೊದಲಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ ರೀತ್ಯಾ ವಿವರಿಸಿ ಫ್ರಾಯ್ಡ್‌ ತಾನೇ ಪ್ರಬಂಧ ಬರೆದ. ಹಾಗೆಯೇ ಕವಿಯ ಆತ್ಮಕಥೆ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆಗಳ ಮೇಲೂ ಬರೆದ. ಫ್ರಾಯ್ಡನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಕಲಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾದ ಕೃತಿಕಾರನ ಲಕ್ಷಣ ಗಮನೀಯ ಅಂಶ. ==ಗಣಿತವಿಜ್ಞಾನ== ಈ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೆಯ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಗಣಿತವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಅಂಗೀಕಾರವಾಗಿರುವ ಅಂಕಿಅಂಶ ನಕ್ಷೆ ಮುಂತಾದ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ನಾಮಪದ, ಕ್ರಿಯಾಪದ, ಗುಣವಾಚಕಾದಿಗಳು ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೆಷ್ಟು ಬರುತ್ತವೆಂದು ವರ್ನನ್ ಲೀ ಲೆಕ್ಕಮಾಡಿ ಹೇಳಿದ. ಇತರರಿಂದ ವಿಷಯಗಳ ನಕಾಶೆ, ಪದಗಳ ಸಂವಿಧಾನ ಮುಂತಾದವು ಗಣಿತವಾದುವು. ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರನ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಮಕಾಲೀನರ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಕ್ಯಾರೊಲೀನ್ ಸ್ಪರ್ಜನ್ ನಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದಳು. ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರನ್ನು ಓದುವಾಗ ಅಕ್ಷರಣೆಯೂ (ಸ್ಟೆಲ್ಲಿಂಗ್), ವಿರಾಮ ಚಿಹ್ನೆಗಳೂ ಹೇಗೆ ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆಂಬುದನ್ನು ಲಾರಾ ರೈಡಿಂಗ್ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್ ಗ್ರೇವ್ಸ್‌ ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಥ ವ್ಯವಸಾಯವನ್ನು ಹಿಂಬದಿಗೆ ತಳ್ಳಿ ಶಬ್ದಾರ್ಥ ಪ್ರಮುಖ ವಿಮರ್ಶೆ ಎದ್ದು ಬಂತು. ಅದರ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಲ್ಲಿ ಐ.ಎ.ರಿಚಡ್ರ್ಸ್‌ ಗಣ್ಯನಾದವ.ಮಾನವತಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕುವಂಥದಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಆ ಪಂಗಡದ ವಿಮರ್ಶಕರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಚನಿಸಿಲ್ಲ. ಅವರ ವಂಶ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟಿನವರೆಗೂ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಧ್ಯೇಯ ಮತ್ತು ನೀತಿಬೋಧೆ ಅದರ ಪ್ರಧಾನ ಲಕ್ಷಣ. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆದ ವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರಸಾರ, ಕಲೆಗಾರ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಪರಾಭವ, ಹಳೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕುಸಿತ ಮೊದಲಾದವನ್ನು ಆ ಕಾಲದ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರು ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಘಂಟಾಘೋಷವಾಗಿ ಬಲಿಷ್ಠ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ, ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಶಿಕ್ಷಣ ಪದ್ಧತಿ ಲಲಿತಕಲೆಗಳಿಗೆ ಸುಭದ್ರಸ್ಥಾನ-ಇವು ಏರ್ಪಡಲೇಬೇಕೆಂದು ಸಾರಿದರು. ಅವರಿಗೆ ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆ ಹೊಲ್ಲ. ಸಾಹಿತ್ಯದಿಂದ ಶೀಲ ನೆಟ್ಟಗಾಗದಿದ್ದರೆ ಅದು ಸಾಹಿತ್ಯವೇ ಅಲ್ಲ. ಅವರ ನೋಟಕ್ಕೆ. ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆಯೂ ಅವರಿಗೆ ರುಚಿಯೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಏತಕ್ಕೆಂದರೆ ಅದು ಮಾನವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಇಲ್ಲವೆನಿಸುತ್ತದೆ, ನೀತಿ ಧರ್ಮ ಬೇಡ ಎನ್ನುತ್ತದೆ. ಅವರ ಪಾಂಡಿತ್ಯವೆಲ್ಲ ಜೀವವಿಲ್ಲದ ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಸಂಗತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಿದುದು. ಅವರಲ್ಲಿ ಅನೇಕರಿಗೆ ಗಯಟೆಯೇ ಮೇಲ್ಪಂಕ್ತಿ. ಏತಕ್ಕೆಂದರೆ ಅವನು ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯನ್ನು ಕಾಯಿಲೆಯೆಂದು ಹಳಿದ. ಅಭಿಜಾತ ಸಾಧುವೆಂದು ಹೇಳಿದ. ತೀವ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯನ್ನು ಖಂಡಿಸಿ ಜಗತ್ಸಾಹಿತ್ಯವೆಂಬುದನ್ನು ಹೊಗಳಿದ. ಕಲೆಗಾರನಿಂದ ಸಮಾಜದ ನೈತಿಕಾರೋಗ್ಯ ದೃಢವಾಗಿರಬೇಕೆಂಬುದೇ ಅವನ ಸಿದ್ಧಾಂತ. ಆದರೆ ಅವನಲ್ಲಿ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯೂ ಪುರ್ವಾಪರ ವಿರೋಧವೂ ಹೇರಳ. ==ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಆರ್ನಲ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸಿನ ಸೇಂತ್ ಬವ್ ಗಯಟೆ== ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಆರ್ನಲ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸಿನ ಸೇಂತ್ ಬವ್ ಗಯಟೆಯ ಬಗೆಯವರೇ. ಆದರೆ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿ ನಿಶ್ಚಂಚಲ, ಅವರ ನುಡಿ ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧ. ಚಾರಲ್ಸ್‌ ಮೌರಾ ಮತ್ತು ಅರ್ವಿಂಗ್ ಬ್ಯಾಬಿಟ್ ಮನುಷ್ಯ ವಾತ್ಸಲ್ಯದ ವಿಮರ್ಶಕರು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಲೋಕವನ್ನು ತಿದ್ದುವ ಚಟಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗಿದ್ದಾರೆ, ನಿಜ. ಟಾಲ್ಸ್ಟಾಯ್ ಮತ್ತು ನೀಚೆ ಅದೇ ಹವ್ಯಾಸದ ವೈಪರೀತ್ಯ. ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ಲಲಿತಕಲೆ ಅವರ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನಾಸಿಕಕ್ಕೆ ನಾತಗೂಡಿದ ಕಸ. ಟಾಲ್ಸ್ಟಾಯ್ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಸರಳತೆ, ದೈವಭಕ್ತಿ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಇರಬೇಕೆಂದು ಹಠ ತೊಟ್ಟ; ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸಂತೋಷಾವೇಶ ಸ್ಫುರಿಸದಿದ್ದರೆ ಕಲೆ ಕಲೆಯಲ್ಲ-ಎಂಬುದು ನೀಚೆಯ ಮತ.ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆಯೂ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಯೂ ಅತಿರೇಕಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಂತೆ ತೋರಿದಾಗ ಮಾನವತಾ ವಿಮರ್ಶೆ ಮುಂದೆ ಬಂದು ಹಾಳತವನ್ನೂ ಮಿತಿಯನ್ನೂ ಪೋಷಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಪರಿಣಾಮವಿಧಾನವೂ ವೈಯಕ್ತಿಕತೆಯೂ ಕಲಾಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ವರ್ತಿಸುವುದುಂಟು; ಹಾಗೆಯೇ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕತೆ ಪಾಂಡಿತ್ಯಗಳಿಗೂ ಅತಿಯ ಕಡೆಗೆ ಸರಿಯುವ ಚಾಪಲ್ಯವುಂಟು. ಮಾನವತಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆ ಅವನ್ನೂ ಮಧ್ಯಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಎಳೆತರುವುದರಲ್ಲಿ ಉಪಯುಕ್ತ. ಜಾಕ್ ಮಾರಿಟೇನ್ ಅಂಥ ಸಮತೋಲ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೀಣ. ==ಮ್ಯಾರಿಟೇನ== ಮ್ಯಾರಿಟೇನನ ಹೆಸರನ್ನು ಹೇಳಿದ ಕೂಡಲೆ ಯಾವ ಗುಂಪಿಗೂ ಸೇರದೆ ತಮ್ಮ ಅಗಾಧ ಪ್ರತಿಭೆಯಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕುತೂಹಲ ಕೆರಳಿಸಿರುವ ಇತರ ಕೆಲವರನ್ನೂ ಒಂದೆರಡು ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನೂ ಹೆಸರಿಸಲೇಬೇಕು; ಅಂದರೆ ಬ್ರಿಟನ್, ಜೀನ್ಪಾಲ್ ಸಾರ್ಟ್ೃ. ಇವರ ಕಾಣಿಕೆ ಅಮೂಲ್ಯವಾದುದು. ಮೊದಲ ಮಹಾಯುದ್ಧ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟನಷ್ಟ ಆಶಾನಾಶ ನಿರುತ್ಸಾಹ ದುಗುಡಗಳ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ಎಲ್ಲ ಕಡೆಯೂ ನೀರಸ ಬಂiÀÄಲೇ ಇದ್ದಂತೆ ಕಾಣಬಂದಿತು. ಕಲೆಗಾರರು ಹಲವು ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಮೂಲಕ ಉಲ್ಲಾಸವುಂಟುಮಾಡಲು ಹವಣಿಸಿದರು. ಅತೀವ ವಾಸ್ತವತೆ (ಸರ್ರಿಯಲಿಸಂ) ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಅದರ ತಿರುಳು ಇಷ್ಟೆ; ಮಾನವನ ಅಂತಶ್ಚೇತನ ಅಥವಾ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಸ್ವಯಂಚಾಲಕ ಶಕ್ತಿಯಿದೆ; ಬುದ್ಧಿ ಭಾವ ಸಂಕಲ್ಪ ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿ ಹೂಡದೆ ಅದರಷ್ಟಕ್ಕೆ ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಅದು ಶುದ್ಧವಾದ ಕಲೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಬುದ್ಧಿ ವಿವೇಚನೆಯ ಅಥವಾ ನೈತಿಕ ಭಾವನೆಯ ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಚೇತನವನ್ನು ವಿಮೋಚಿಸಿದಾಗ ಪ್ರಕೃತಿಸಹಜವಾಗಿ ಅದು ಕೆಲಸಮಾಡುತ್ತದೆ. ನಿರ್ಮಲ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕಲೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ವಪ್ನದಂಥ ಅದರ ಅನಿಸಿಕೆಗಳೂ ತುಡಿತ ಮಿಡಿತಗಳೂ ನೈಜರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೊರಬರುವುದೇ ಅತೀವ ವಾಸ್ತವತೆ. ಈ ವಾದಕ್ಕೆ ಫ್ರಾಯ್ಡನ ತತ್ತ್ವಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಚೋದಕವೆಂದು ಬೇರೆ ಹೇಳಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ==ಅಸ್ತಿತ್ವ ತತ್ತ್ವ (ಎಕ್ಸಿಸ್ಟೆಂಷಿಯಲಿಸಂ)== ಅಸ್ತಿತ್ವ ತತ್ತ್ವ (ಎಕ್ಸಿಸ್ಟೆಂಷಿಯಲಿಸಂ) 1950ರಿಂದ ನಾನಾ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹರಡಿ ಕಲೆ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿ ಮೂಡಿಸಿದವ ಜೀನ್ಪಾಲ್ ಸಾರ್ಟ್ೃ. ಮೌಲ್ಯವೆಲ್ಲ ಸಾಪೇಕ್ಷ. ಆದರ್ಶವ್ಯವಸ್ಥೆಯೆಂಬುದಾವುದೂ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮನುಷ್ಯ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಸಲೇಬೇಕು. ಈ ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಜೀವನ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಎದುರು ಒಡ್ಡುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಬಿಡಿಸಿ ಬಗೆಹರಿಸುವುದೆಂತು? ಇದಕ್ಕೆ ಸಾರ್ಟ್ೃ ಕೊಡುವ ಉತ್ತರ ಇದು. ಸಮಸ್ಯೆ ಒಂದು ವಿಧದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ವಿರೋಧಾಭಾಸದಿಂದ ನಗುತರುವಂಥದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಬಿಡಿ ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಂದು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಿಂದ ಗೆಲುವಾಗಿ ಹೊತ್ತುಕೊಳ್ಳಲಿ. ಆ ಹೊಣೆಗಾಗಿ ಶಕ್ತಿಮೀರಿ ಶ್ರಮಿಸಲಿ. ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದರೆ ಸರ್ವಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿ ಅವನು ವಿಜಯಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಕವಿಗೆ ಬೇರಾವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬೇಕು? ಈ ತತ್ತ್ವ ನಾಟಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಉತ್ತಮ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ==ಬಾಹ್ಯನಿಷ್ಠಾವಾದ (ಫಾರ್ಮಲಿಸಂ) == ಬಾಹ್ಯನಿಷ್ಠಾವಾದ (ಫಾರ್ಮಲಿಸಂ) ಎಂಬುದು ಕೆಲಕಾಲ ರಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಲಭೆ ಮಾಡಿತು. ಅದರ ಧ್ಯೇಯವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ ಲನ್ಜ್‌ನ ಹೇಳಿಕೆಯಂತೆ ಕಲೆ ಜೀವನದಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ, ಯಥಾರ್ಥ; ಜೀವನದ ಹಾಗೆಯೇ ಕಲೆಗೂ ಗುರಿಯಿಲ್ಲ, ಅರ್ಥವಿಲ್ಲ. ಕಲೆ ಇರುವುದೇಕೆಂದರೆ ಇರದೇ ಅದಕ್ಕೆ ಗತ್ಯಂತರವಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಭಾವಿಸಬೇಕಾದದ್ದು ನಿಪುಣತಂತ್ರದಿಂದ ಅದು ಮುಂದಿಡುವ ಬಾಹ್ಯಾಕೃತಿಯನ್ನು, ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಬಂಧದ ವಿಷಯ ಅದರ ಶೈಲಿಯ ವಿಧಾನ ವಿನ್ಯಾಸವೆಷ್ಟೂ ಅಷ್ಟೆ-ಎಂಬುದು ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್, ನಿಯೊಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್, ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್, ಆಧುನಿಕ ಎಂದು ವಿಭಾಗಿಸಿ ತೃಪ್ತರಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ. ಈಗ ಅದು ಅಪುರ್ಣ, ಅಸಮರ್ಪಕ-ಎಂದಾಗಿದೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟು ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕೆಲಸವೇನು ಎಂಬ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ನಿರತವಾಗಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಬಗೆಯ ಪಂಗಡಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮಾಡುವುದು, ಕಾವ್ಯದ ಬೆಲೆಕಟ್ಟುವುದು, ಕಾವ್ಯ ಎಬ್ಬಿಸುವ ವಿಮರ್ಶಕನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ವಿವರಣೆ-ಇವು ಮೂರು ವಿಧದ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಹೊರತಂದುವು: ವಿಮರ್ಶೆಯಿಂದ ಕವಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಗಬೇಕು. ಇವುಗಳಿಂದ ಬೇರೆ ತರಹದ ವಿಮರ್ಶೆ ಉಂಟಾದುವು. ಈ ಪರಿಯ ಅನೇಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಐರೋಪ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಸಾರವತ್ತಾಗಿಸಿವೆ, ಗೋಜುಗೋಜಾಗಿಸಿವೆ, ಚೈತನ್ಯ ತುಂಬಿ ಬಾಳಿಸುತ್ತಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ljsjtkwmkdgsqqk131p77u1473cw4u5 1307878 1307877 2025-07-02T15:39:38Z 2001:4490:4C45:7822:9C60:A2E4:6631:C371 /* ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಷೆ */ 1307878 wikitext text/x-wiki '''ಐರೋಪ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ರೂಪರೇಷೆಗಳು''': ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಚಾರವಾಗಿರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಂತೆ ಐರೋಪ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕೆ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಏಳು ಅವಧಿಗಳುಂಟು. ಪ್ರ.ಶ.ಪು. 4-1ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕಡೆಯವರೆಗೆ ಹೆಲನಿಕ್ ಮತ್ತು ಹೆಲನಿಸ್ಟಿಕ್ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಪ್ರಾಚೀನ [[ಗ್ರೀಕ್]] ಅವಧಿ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಸು. ಪ್ರ.ಶ. 500ರ ವರೆಗೆ ಪ್ರಾಚೀನ [[ರೋಮನ್]] ಅವಧಿ, 500-1500ರ ವರೆಗೆ ಮಧ್ಯಯುಗ, 1500-ಸು.1630ರ ತನಕ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟಿನ ಕಾಲ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ 18ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಸಮಯ, ಆಮೇಲೆ ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ಐವತ್ತು ವರ್ಷ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯ ಕಾಲ, ಸು. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಿಂದ ಆಧುನಿಕ ಯುಗ-ಹೀಗೆ. ==ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್== ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್ರನ್ನೂ ರೋಮನರನ್ನೂ ಸಾಹಿತ್ಯದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿ ಅಭಿಜಾತ ಪದ್ಧತಿಯ ಕಾಲವೆಂದು ಬಗೆಯುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಕ್ರೈಸ್ತ ಚರ್ಚಿನ ಪ್ರಭಾವ ಅತ್ಯಂತವಾಗಿ ಇದ್ದದ್ದರಿಂದಲೂ ಲೌಕಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಲೆಯೆತ್ತದ್ದರಿಂದಲೂ ಮಧ್ಯಯುಗದ ವಿಮರ್ಶೆ ಗಮನಾರ್ಹವಲ್ಲವೆಂದು ಕೆಲವರ ಅಭಿಮತ, ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಲಾಗದು. ನಿಯೊಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್ ಪದ್ಧತಿಯೆಂಬ ನವ ಅಭಿಜಾತ ಪಂಥದ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟು ಎದ್ದು ಬಂದಾಗಲೇ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತೆಂದು ಕೆಲವರ ಭಾವನೆ. ಹಾಗೆ ಆಗಿರಬಹುದು, ಆದರೂ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟಿನ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೂ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಗೂ ಶಿಷ್ಟತೆಯಿಂದ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಸ್ವಂತ ವರ್ಚಸ್ಸು ತುಂಬಿರುವುದರಿಂದ ಅವನ್ನು ನವ ಅಭಿಜಾತತೆಯಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ಲಕ್ಷಿಸುವುದೇ ಸಾಧು. ಒಬ್ಬಿಬ್ಬರಿಗೆ ಆಧುನಿಕ ಯುಗ ಸು. 1750ರಂದೇ ಉದಯಗೊಂಡಿತೆಂದು ತೋರಿಬಂದಿದೆ. ಅವರ ಭಾವನೆಗೆ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಸಮಯ ಆಧುನಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತ. ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪಲಾಗದು. ನವ ಅಭಿಜಾತತೆ 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಒಂದೆರಡು ದಶಕದಲ್ಲೂ ಹಠಹಿಡಿದು ನಿಂತಿದ್ದು ತನ್ನ ಆಡಳಿತ ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಲು ಸಮ್ಮತಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಪುರ್ತಿ ಕೆಳಗಿಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯೊಂದೇ ಸಾಲದಾಯಿತು ವಾಸ್ತವತೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆ ಎರಡೂ ಬೆಂಬಲ ಕೊಟ್ಟ ಮೇಲೆ ನವ ಅಭಿಜಾತತೆಗೆ ಇಳಿಗಾಲ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಅದೂ ಅಲ್ಲದೆ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಿದೆ. ಹಿಂದಿನದನ್ನು ಸಂಪುರ್ಣವಾಗಿ ಕೈಬಿಟ್ಟಲ್ಲದೆ ಇಂದಿನದು ಬದುಕಲಾರದು ಎಂದು ಆಧುನಿಕತೆ ಸಾರಿದರೆ ಹಿಂದಿನದರ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಿಂದ ಕಸುವುಗೊಂಡು ಇಂದಿನದು ಬೆಳೆಯಬೇಕು ಎಂಬುದು ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯ ಧ್ಯೇಯ. ಆದ್ದರಿಂದ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಅವಧಿಯನ್ನು ಆಧುನಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ==ಸಾಹಿತ್ಯವೇ ವಿಮರ್ಶೆ== ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಕುರಿತ ಸಾಹಿತ್ಯವೇ ವಿಮರ್ಶೆ. ಮೊದಲು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅನಂತರ ವಿಮರ್ಶೆ-ಇದು ತರ್ಕಸಮ್ಮತ ಕ್ರಮ. ಪುರಾತನ ಗ್ರೀಕರಲ್ಲಿ ಅದೇ ಕ್ರಮ ಆಗಿ ಬಂದದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಕಾವ್ಯತತ್ತ್ವಗಳಿಗೂ ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದ ಕಾವ್ಯ ಸೂತ್ರಗಳಿಗೂ ಬಹುಕಾಲ ನಿಲ್ಲುವ ಸತ್ಯತೆಯೂ ಸಾಮಥರ್ಯ್‌ವೂ ಲಭಿಸಿದುವು. ಪ್ರ.ಶ.ಪು. 8ನೆಯ ಶತಮಾನದಿಂದ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯಗಳೂ ಪ್ರಗಾಥಗಳೂ ಐದನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರುದ್ರನಾಟಕ ಹರ್ಷನಾಟಕಗಳೂ ಸಾಕಾದಷ್ಟು ವಿರಚಿತವಾಗಿ ಪ್ರಚಾರ ಗೊಂಡು ಜನರಿಗೆ ಪರಿಚಯ ವಾದುವು. ಭವ್ಯಕವಿ ಹೋಮರ್ ಗ್ರೀಕರಿಗೆ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚು. ಅವನ ಕಾವ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಆರು ಏಳನೆಯ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮಾಡಿದ ಟೀಕೆಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಈಗಲೂ ಉಳಿದಿವೆ. ತತ್ತ್ವ ವಿಚಾರದಲ್ಲೊ ನೀತಿಬೋಧನೆಯಲ್ಲೊ ಅವರು ಆಡಿದ ಪ್ರಾಸಂಗಿಕ ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸ ಲಾಗದು. ಹಾಗೆಯೇ ವಿಡಂಬನ ಕಾರನಾದ ವಿನೋದಶೀಲ ಅರಿಸ್ಟೊಫೇನಿಸ್ ತನ್ನ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಎಸಗಿದ ರುದ್ರನಾಟಕಕಾರರ ತುಲನೆಯನ್ನೂ ಖಚಿತ ವಿಮರ್ಶೆಯೆಂದು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ. ಕಾವ್ಯವಿಮರ್ಶೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು ನಾಲ್ಕನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಮಹಾದಾರ್ಶನಿಕ ಪ್ಲೇಟೊವಿನಿಂದ. ಪ್ಲೇಟೊವನ್ನು ಕಾವ್ಯವಿರೋಧಿ, ಕವಿಗಳ ಶತ್ರು ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದು ಕೇವಲ ಬಾಹ್ಯನೋಟದ ಪರಿಣಾಮ. ಕವಿತ್ವಕ್ಕೆ ಒಂದು ಬಗೆಯ ದಿವ್ಯಾವೇಶ ಅವಶ್ಯಕವೆಂದು ಅವನಂತೆ ಉತ್ಸಾಹಗೂಡಿ ಸುರಮ್ಯವಾಗಿ ಬಣ್ಣಿಸುವವರು ಅಪರೂಪ. ಕವಿಗಳ ಆ ಸಮ್ಮೋಹನ ಶಕ್ತಿಯೇ ಅವನಲ್ಲಿ ಕೋಪ ಎಬ್ಬಿಸಿತು. ಮಂದಿ ರಾಗಾವೇಶದಿಂದ ಕುಣಿದಾಡುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಅವರನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಕಾವ್ಯ-ಎಂಬುದು ಅವನ ಆಕ್ಷೇಪಣೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಆದರ್ಶವಾಗಬೇಕಾದ ಸತ್ಯದ ನಕಲಿನ ನಕಲನ್ನು ಕಾವ್ಯ ತಯಾರಿಸುತ್ತದೆಯಾಗಿ ಅದು ಸತ್ಯದಿಂದ ದೂರ; ದೇವತೆಗಳೂ ವಿಷಯಲಾಂಪಟ್ಯಾದಿ ದೋಷಯುಕ್ತರೆಂದು ಸುಳ್ಳು ಹೇಳಿ ದೈವದೂಷಣೆಯ ಕಡೆಗೆ ಜನರನ್ನು ತಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಆದರ್ಶರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಕವಿಗಳಿಗೆ ಜಾಗವಿರಕೂಡದು. ಪ್ರಾಯಶಃ ಕಮ್ಮಾರ, ಕೃಷಿಕ ಮೊದಲಾದವರು ಕವಿವರ್ಗಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಲೋಕೋಪಕಾರಿಗಳೆಂದು ಪ್ಲೇಟೊವಿನ ನಿರ್ಧಾರ. ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕರಿಗೆ ಬಡಗಿ, ವೈದ್ಯ, ಶಿಲ್ಪಿ, ಕವಿ ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ ಗುಂಪಿನ ಕೆಲಸಗಾರರು. ಸಮಾಜಸೇವೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗುರಿ. ==ಪ್ಲೇಟೊ ಶಿಷ್ಯ== ಪ್ಲೇಟೊವಿನ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಒಬ್ಬ. ಅವನು ಗುರುವಿನ ಮತವನ್ನು ಖಂಡಿಸಲೋಸ್ಕರವೇ ತನ್ನ [[ಕಾವ್ಯ]]ಕಲೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅವನ ಉದ್ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಥ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಒಂದಾಗಿದ್ದರೂ ಇರಬಹುದು. ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ವಾದಸರಣಿ ಇದು. ಅನುಕರಣೆ ಕಾವ್ಯದ ಕೆಲಸ, ದಿಟ; ಆದರೆ ಅದು ಯಥಾರ್ಥತೆಯನ್ನು ತದ್ವತ್ತಾಗಿ ತಂದಿಡುವುದಿಲ್ಲ; ಒಳಗೆ ಹುದುಗಿರುವ ಆದರ್ಶ ಸತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾವ್ಯ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತತ್ತ್ವವತ್ತಾದದ್ದು, ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ರಸವತ್ತಾದದ್ದು. ಜನರೊಳಗೆ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಮಂದೈಸಿ ಕಸಿವಿಸಿಗೊಳಿಸುವ ಮರುಕ, ಭೀತಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಭಾವಗಳು ಹೊರಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಹೃದಯ ಶುದ್ಧಿಗೂ ಮನಶ್ಯಾಂತಿಗೂ ಕಾವ್ಯ ಸುಲಭೋಪಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಮೇಲಾಗಿ ಕಾವ್ಯ ತನಗೆ ಸಮಂಜಸವಾದ ಮತ್ತು ತನ್ನಿಂದ ಮಾತ್ರ ಒದಗಬಲ್ಲ ಸಂತಸವನ್ನು ಕೊಡುವುದರಿಂದ ಅದು ಪುರಸ್ಕಾರಾರ್ಹ.ಭವ್ಯಕಾವ್ಯ, ರುದ್ರನಾಟಕ, ಹರ್ಷನಾಟಕ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಭೇದಗಳ ವಿಂಗಡಣೆ, ರುದ್ರನಾಟಕದ ಆರು ಅಂಗಗಳ ವಿವರಣೆ, ಕವಿಗಳ ಸಾಮ್ಯವೈಷಮ್ಯ ನಿರೂಪಣೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಹಲವು ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟ. ==ಕಾವ್ಯಾಲಾಪ== ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕರಿಗೆ ಕಾವ್ಯಾಲಾಪ ಹವ್ಯಾಸವಾದರೆ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ನಿತ್ಯ ಜೀವನದ ಚರ್ಯೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅದಕ್ಕೂ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಕೈಪಿಡಿ ರಚಿತವಾಯಿತು, ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನಿಂದ. ಭಾಷಣದ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯ ಮೂಲಕ ಗದ್ಯದ ವಿಚಾರವನ್ನೂ ಆತ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ. ಮುಂದೆ ನೂರಾರು ವರ್ಷ ಆ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಮರ್ಯಾದೆ ದೊರಕಿತೇ ವಿನಾ ಅವನ ಕಾವ್ಯಕಲೆಗಲ್ಲ. ಎಂದರೆ ನಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಎಷ್ಟೇ ಘನ ವಿಮರ್ಶಕನಾಗಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಕಾಣಬಂದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಮುಖ್ಯವೃತ್ತಿಯ ಪದವಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿಸಿಕೊಡುವುದು ಆಗಲಿಲ್ಲ, ಅವನಿಂದ ಕೂಡ. ವಾಗ್ಮಿತೆಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗೆ ಕುಂದು ತಟ್ಟಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಕುಸಿದುಬಿದ್ದು ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯ ಏರ್ಪಟ್ಟ ಮೇಲೂ ಆ ಕಲೆಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಯುವಕರ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಕರಣ ತರ್ಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಅದೂ ಒಂದು ಪಠ್ಯವಾಯಿತು. ==ಹೆಲನಿಸ್ಟಿಕ್ ಅಥವಾ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಿಯನ್ ಅವಧಿ== ಹೆಲನಿಸ್ಟಿಕ್ ಅಥವಾ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಿಯನ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಮಹಾಪಂಡಿತರು ಆಗಿಬಂದರು. ಪ್ಲೋಟಿನಸ್, ಪ್ರೋಕ್ಲಸ್, ಪಾರ್ಫೈರಿ, ಮೆಲೀಗರ್, ಹರ್ಮೋಜೀನಿಸ್, ಡಿಮೆಟ್ರಿಯಸ್ ಮುಂತಾದವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಸನ್ಮಾನತೆಯಿತ್ತು. ಭಾಷಣ ವಿದ್ಯೆಯೇ ಅವರ ಪ್ರಧಾನ ಆಸಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಗೋಜನ್ನು ಅವರು ಬಿಡಲಾಗಲಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಬಿಡಲೊಲ್ಲದೆ ಹೋದರು. ಏತಕ್ಕೆಂದರೆ ವಾದಚಾತುರ್ಯ, ಯುಕ್ತಾಲಂಕಾರ, ಉಪಕ್ರಮ, ಮುಕ್ತಾಯ ಮುಂತಾದವಕ್ಕೆಲ್ಲ ಸಾಹಿತ್ಯದಿಂದಲೇ ಸೂಕ್ತ ನಿದರ್ಶನ ಬರಬೇಕಲ್ಲವೇ? ಹೋಮರನನ್ನೂ ಮೂರು ರುದ್ರನಾಟಕಕಾರರನ್ನೂ ಆ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಪಠಿಸಿದಂತೆ ಯಾವ ವಿಮರ್ಶಕನೂ ಪಠಿಸಲಾರ. ಹೀಗಾಗಿ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ಬರುತ್ತ ಬರುತ್ತ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತನ್ನೊಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಸಾವಿರಾರು ನಾಡುನುಡಿಗಳು (ಎಪಿಗ್ರ್ಯಾಮ್) ಪ್ರಚುರಗೊಂಡುವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕಿಂಚಿತ್ ಛಾಯೆಯಿಂದ ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿವೆ. ವಾಗ್ಮಿವಿದ್ಯೆಯ ಆವಶ್ಯಕತೆಯೂ ಮಹತ್ವವೂ ರೋಮನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾದುವೇ ಹೊರತು ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. == ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಷೆ== ರೋಮನರಿಗೆ ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕಂಡರೆ ಅತೀವ ವ್ಯಾಮೋಹ. ಸುಸಂಸ್ಕೃತ ಪುರುಷರೆಲ್ಲರೂ ಸ್ವಂತ ನುಡಿಯಾದ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಜೊತೆಗೆ ಗ್ರೀಕಿನಲ್ಲೂ ಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದರು. ಸಿಸಿರೊ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಗದ್ಯದ ಸೀಮಾಪುರುಷರಲ್ಲಿ ಅತಿ ಗಣ್ಯನಾದವ; ಅವನು ಸಮಯ ಸಿಕ್ಕಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದುದು ಗ್ರೀಕ್. ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಗ್ರೀಕಿನಲ್ಲೇ ಗ್ರಂಥ ಬರೆದರು. ಪ್ಲುಟಾರ್ಕನ ಹೆಸರು ಜಗದ್ವಿಖ್ಯಾತವಾದುದು. ಅವನಿಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿಚಾರ ಮುಖ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಡೆಮಾಸ್ತನೀಸ್ ಸಿಸಿರೊಗಳನ್ನು ಹೋಲಿಸಿ ಬರೆದ ಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲೂ ಸಾಹಿತ್ಯಸಂಬಂಧಿಯಾದ ವಾಕ್ಯಗಳು ವಿರಳ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವನಿಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಬಡಕಲೋ ಏನೊ! ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆಯ ಬೋಧಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ಲ್ಯೂಸಿಯನ್ ಅರಿಸ್ಟೋಫೆನೀಸನಂತೆ ಅವಹೇಳನಕುಶಲಿ, ನಾವೀನ್ಯದ ವೈರಿ. ಶುದ್ಧಶೈಲಿಯ ಉಪಾಸಕ, ಮಿತತ್ತ್ವದ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಮಾರ್ಗದ ಪ್ರೇಮಿ. ವಿಮರ್ಶಕನಾಗುವ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಅವನಲ್ಲಿ ಅಂಕುರವಾಗಿದ್ದರೂ ಅದು ಎಲೆಗೂಡಲಿಲ್ಲ, ಹೂಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ==ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ == ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಪ್ರ.ಶ. ಸು. 250ರಲ್ಲಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಒಬ್ಬ ವಿಮರ್ಶಕನನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ಶ್ಲಾಘಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವನ ಹೆಸರು ಲಾಂಜೈನಸ್, ನಡೆದಾಡುವ ಪುಸ್ತಕಭಂಡಾರ, ಸಚೇತನ ವಿಶ್ವಕೋಶ-ಎಂಬ ವರ್ಣನೆ ಅವನದ್ದಾಗಿದ್ದಿತಂತೆ. ಅವನ ಒಂದು ಕಿರು ಹೊತ್ತಿಗೆ ಉಪಲಬ್ಧವಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಅಂಟಿಸಿರುವ ಈಚಿನ ಹೆಸರು ಭವ್ಯತೆಯನ್ನು ಕುರಿತು-ಎಂದು. ಅದು ಅಸಮರ್ಪಕವೆಂದು ಕೆಲವು ನುರಿತ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ವಾಗ್ವಿಭವೋನ್ನತಿ-ಎಂಬ ನಾಮಧೇಯ ಉಚಿತವೆಂದು ಅವರ ಹೇಳಿಕೆ. ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಸತ್ತ್ವಮಯವಾದ ರಸವದ್ವಾಕ್ಯಗಳು ನರ್ತನಗೈಯುತ್ತವೆ. ಕಾವ್ಯ ಹೇಗೆ ಮಹೋನ್ನತವಾಗಬಲ್ಲುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿವೇಚನೆಯಿಂದಲೂ ಭಾವಪುರಿತವಾಗಿಯೂ ಮನವೊಪ್ಪಿಸುವ ಉಜ್ಜ್ವಲ ನುಡಿಯಿಂದಲೂ ಲಾಂಜೈನಸನಂತೆ ವಿವರಿಸಬಲ್ಲ ಜಾಣರು ವಿರಳ. ಕಾವ್ಯ ಶ್ರೇಷ್ಠವೆನಿಸುವುದು ನೀತಿಬೋಧೆಯಿಂದಲ್ಲ, ಓದುಗರಿಗೆ ಪರವಶತೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದರಿಂದ. ಮಹೋನ್ನತ ಶೈಲಿಗೆ ಉದಾತ್ತ ಭಾವನೆಗಳೂ ಧಾರಾಳ ಮನಸ್ಸೂ ಸೂಕ್ತ ರಾಗಾವೇಶವೂ ಅಲಂಕಾರಪ್ರಾವೀಣ್ಯವೂ ಅಮೋಘವಾಗ್ಜಾಲವೂ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಂಯೋಜನೆಯೂ ಕಾರಣ. ಸರಿಯಾದ ಉದಾಹರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹೇಗೆ ಮಹೋನ್ನತಿ ಕುದುರಿದೆ, ಎಲ್ಲಿ ಅದರ ಆಭಾಸ ಉಂಟಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಯಾವ ಅಂಶವನ್ನೇ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿರಲಿ ಅವನ ಉಕ್ತಿ ತತ್ಕ್ಷಣ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ದೋಷವಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆ ಎಂಬ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅವನದೇ ಕೊನೆಯ ಮಾತು ಎನ್ನಬಹುದು. ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯವಾಗಿಯೇ ವಿಮರ್ಶಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಅವನೇ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲಿಗ. ಲಾಂಜೈನಸ್ ಏಕಾಂಗಿ. ಅವನ ಸನಿಯಕ್ಕೆ ಬರಬಲ್ಲವರು ಹಾಗಿರಲಿ, ಅವನ ಪಥದಲ್ಲಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಡಲು ಬಂiÀÄಸಿದ ವಿದ್ವಾಂಸನೊಬ್ಬನೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಕಾಣಸಿಗರು. ==ರೋಮನರಿಗೆ ಗ್ರೀಕರಿಂದ ಆದ ಅನುಕೂಲ== ರೋಮನರಿಗೆ ಗ್ರೀಕರಿಂದ ಆದ ಅನುಕೂಲಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು ಇದು; ತಮ್ಮ ಮುಂದಿದ್ದ ವಿಶಾಲ ಗ್ರೀಕ್ ಸಾಹಿತ್ಯದೊಡನೆ ತಮ್ಮ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಹೋಲಿಸಿ, ತೂಕಮಾಡಿ, ಬೆಲೆ ನಿಷ್ಕರ್ಷಿಸಿ, ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ತಿರುಳನ್ನೂ ಸ್ವಾರಸ್ಯವನ್ನೂ ಅವರು ತಂದುಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ಅವರು ಸ್ವಭಾವತಃ ಕಾರ್ಯಪಟುಗಳು, ಆಲೋಚನಾ ಪರರಲ್ಲ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಟಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು. ದಣಿಯ ಹಿಂದೆ ಆಳುಗಳು ನಡೆಯುವಂತೆ ವರ್ಜಿಲ್ ಹೋಮರನನ್ನೂ ಸೆನೆಕ ಯೂರಿಪಿಡೀಸನನ್ನೂ ಹೊರೇಸ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನನ್ನೂ ಭಯಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದರು. ಪ್ರತಿಭಾಶಾಲಿಗಳೇ ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ ಸಾಧಾರಣ ಸಾಹಿತಿಗಳ ಗತಿಯೇನು! ಲುಕ್ರೀಷಿಯಸ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಟಲಸ್ ಇಬ್ಬರೇ ಸ್ವಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದು ಅಪ್ಪಟ ರೋಮನರಾದರು; ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ಸಂದಗೌರವ ಅಷ್ಟೇನೂ ಹೇಳುವಂಥದ್ದಲ್ಲ.ಇದರಿಂದ ಏನು ಉಪಯೋಗ ಎಂಬುದು ರೋಮನರ ಜಾಯಮಾನ. ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ಅವರಿಗೆ ಬಹುವಾಗಿ ಬೇಕಾಯಿತು. ವಾಗ್ಮಿತೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಗ್ರೀಕರನ್ನು ಸರಿಗಟ್ಟಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆಯ ಬೋಧಕರೂ ಗ್ರಂಥಕರ್ತರೂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರೂ ಐದನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೂ ಉದಿಸಿಬಂದು ನೇರವಾಗಿ ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮಾತುಕಥೆಯನ್ನು ಪಾಲಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕ್ವಿಂಟಿಲಿಯನ್ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ. ಅವನೇನೂ ಪ್ರತಿಭಾವಂತನಲ್ಲ. ಆದರೆ ವಾಗ್ಮಿತೆಯ ಸೂತ್ರಗಳಿಗೆ ಉದಾಹರಣೆಗೋಸ್ಕರ ಅವನು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಆ ಕಡೆಯಿಂದ ಈ ಕಡೆಯವರೆಗೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ. ಆಗೊಮ್ಮೆ ಈಗೊಮ್ಮೆ ಅವನ ವದನದಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆ ಉದುರುತ್ತದೆ-ಅದೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೇಲಣ ಮಮತೆಯಿಂದಲ್ಲ, ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ದಕ್ಷತೆಯ ಸಾಧನೆಗೋಸ್ಕರ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸದೇ ಬಿಟ್ಟರೆ ಯಾವ ವಕೀಲನಾಗಲಿ ಸೆನೆಟ್ ಸಭಾಸದನಾಗಲಿ ಶೋಭಿಸುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬುದು ಅವನ ಭಾವನೆ. ==ರೋಮನ್ ಯುಗ== ರೋಮನ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿದ ಒಬ್ಬ ಸಾಹಿತಿಗೆ ವಿಮರ್ಶಕನೆಂಬ ಅಪಾರ ಖ್ಯಾತಿ ಒದಗಿಬಂತು. ಕೆಲಕಾಲ ಅವನು ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನನ್ನು ಹಿಂದೆ ಹಾಕಿದ. ಬಹಳ ಕಾಲ ಅವನೊಡನೆ ಸಹ ಸಿಂಹಾಸನರೂಢನಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಾಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಿದ. ಅವನೇ ಹೊರೇಸ್. ಹೊರೇಸ್ ನಿಜವಾಗಿ ಕವಿ, ಮೃದು ವಿಡಂಬನಕಾರ, ಕುಶಲ ಪತ್ರದ ರೀತಿಯ ಲಲಿತಪ್ರಬಂಧಕಾರ. ಉದ್ದೇಶಪುರ್ವಕವಾಗಿ ಅವನೆಂದೂ ವಿಮರ್ಶೆ ಬರೆದವನಲ್ಲ. ಆದರೂ ಅವನ ಒಂದು ಪದ್ಯಪ್ರಬಂಧ ಕಾವ್ಯಕಲೆ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊತ್ತು ವಿಮರ್ಶೆಯ ಪ್ರಸ್ಥಾನ ಗ್ರಂಥವಾಯಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಗಾಢ ಚಿಂತನೆಯ ಗಂಭೀರತೆಗೂ ಭಾವಾವೇಶದ ಉರವಣೆಗೂ ಆಸ್ಪದವಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಸರಳವೂ ಸ್ಪಷ್ಟವೂ ವಿವೇಕಯುಕ್ತವೂ ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳತಕ್ಕವೂ ಆದ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳಿವೆ. ಅವು ಸ್ಥಾನದರ್ಪದಿಂದ ಜರುಗುವ ಆಜ್ಞೆಗಳಲ್ಲ, ಅನುಭವಪುರ್ಣನಾದ ಹಿರಿಯಣ್ಣ ಕೊಡುವ ಸವಿ ಹಿತೋಪದೇಶಗಳು. ಹೊರೇಸನದು ಸೂತ್ರೋಚ್ಚಾರ ವಿಮರ್ಶೆಯಾದರೂ (ಪ್ರಿಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟಿವ್ ಕ್ರಿಟಿಸಿಸಂ) ಉಚ್ಚರಿಸುವವ ಸುಶಿಕ್ಷಿತ ಸಂಭಾವಿತನಾಗಿ ನಾಗರಿಕ ವಿನಯ ಮರ್ಯಾದೆಯನ್ನು ಸದಾ ಪಾಲಿಸುವವನಾದ್ದರಿಂದ ರಸಾಹ್ಲಾದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಆಕ್ರೋಶ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅವುಗಳ ಸಾರಸರ್ವಸ್ವವನ್ನೂ ಔಚಿತ್ಯವೆಂಬ ಒಂದೇ ಶಬ್ದದಲ್ಲಿ ಅಡಕ ಮಾಡಬಹುದು. ಕಾವ್ಯ ಪ್ರಕಾರ ಯಾವುದೆಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯದಿರಿ, ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಐದಂಕವೇ ಇರತಕ್ಕದ್ದು ರೌದ್ರಕೃತ್ಯವಾವುದೂ ರಂಗದ ಮೇಲೆ ಜರುಗಕೂಡದು, ಪ್ರಸ್ತಾವಕ್ಕೂ ಪಾತ್ರಕ್ಕೂ ಅನುಗುಣವಾದ ಮಾತನ್ನೇ ಬಳಸಿ, ಗ್ರೀಕ್ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಹಗಲೂ ಇರುಳೂ ಪಠಿಸಿ-ಇತ್ಯಾದಿ ಸಾರಸ್ವತ ಸಲಹೆಗಳು ಇಡೀ ಯುರೋಪಿಗೇ ಪ್ರಿಯವಾದವು. ಹೊರೇಸನ ನುಡಿಗಳು ನಾಣ್ಣುಡಿಯಂತೆ ಕ್ಷಿಪ್ರಗ್ರಾಹ್ಯವಾದವು, ಸಾಟಿ ನಿಲ್ಲಬಲ್ಲಂಥವು, ಅತ್ಯಂತ ತೃಪ್ತಿಕರವಾದವು. ಅವನ ಅಪಾರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನ್ಯಾಯವಾದದ್ದೇ<ref>http://www.kanaja.in/%E0%B2%AA%E0%B3%82%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%B5%E0%B2%BE%E0%B2%AA%E0%B2%B0-%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%9A%E0%B2%BE%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%AF-%E0%B2%B8%E0%B2%BE%E0%B2%B9%E0%B2%BF/{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. ==ಮಧ್ಯಯುಗ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕಾಲ== ಮಧ್ಯಯುಗ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕಾಲವಲ್ಲ-ಎಂದು ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು, ತೀರ್ಪಿತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ಅಕ್ಷರಶಃ ನಿಜವಲ್ಲ. ಆಗ ವಿದ್ಯಾವಂತ ವರ್ಗ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರೈಸ್ತ ಚರ್ಚಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ ಹಂಗಿನ ವಿಷಯ ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರವಾಗಿತ್ತು (ಥಿಯಾಲಜಿ). ಕಾವ್ಯನಾಟಕಾದಿ ಬರೆಹವನ್ನು ಕೇವಲ ಭಾಷಾಜ್ಞಾನದ ಉಪಕರಣವನ್ನಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ಕೈಬಿಡತಕ್ಕದ್ದಲ್ಲದೆ ಅವಕ್ಕೆ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಸೂರೆಗೊಡಬಾರದು-ಎಂದು ಅವರ ದೃಢನಿರ್ಧಾರ. ಅವರ ಕಠಿಣದೃಷ್ಟಿಗೆ ಗ್ರೀಕ್ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಸಾಹಿತ್ಯವೆಲ್ಲ ಮ್ಲೇಚ್ಛಸಾಹಿತ್ಯ (ಪೇಗನ್ ಲಿಟರೇಚರ್). ಅದರ ಕಡೆಗೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ತಿರುಗಿಸುವುದು ಪಾಪಕಾರ್ಯ. ನಾಟಕವನ್ನು ನೋಡುವವರಿಗೆ ನರಕ ಕಾದಿದೆ. ರಸವ್ಯಾಸಂಗ ಬೇಕಾದರೆ ಮಹಾ ಸಾಹಿತ್ಯವಾದ ಬೈಬಲ್ ಇಲ್ಲವೆ? ಎಷ್ಟು ಸಾರಿ ಅದನ್ನು ಓದಿದರೆ ತಾನೆ ತಣಿವುಂಟಾದೀತು!ಆ ವಿದ್ಯಾವಂತರ ಭಾಷೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲ್ಯಾಟಿನ್-ವರ್ಜಿಲ್ ಸಿಸಿರೊ ಹೊರೇಸರ ಗ್ರಾಂಥಿಕ ಲ್ಯಾಟಿನ್. ಕೆಳದರ್ಜೆಯ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಮಿಶ್ರವಾದ ದೇಶಭಾಷೆಗಳೂ ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದುಬಂದುವಲ್ಲದೆ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಯೋಗ್ಯ ಅದ್ಭುತ ಕಥೆಗಳೂ (ರೊಮಾನ್ಸ್‌) ಸಾವಿರಾರು ಭಾವಗೀತೆಗಳೂ ಹುಟ್ಟಿ ಬಂದುವು. ಆದರೆ ಅವುಗಳ ಕಡೆಗೆ ಪಂಡಿತರ ಗಮನ ಹರಿಯಲೇ ಇಲ್ಲ. ಅವು ಮಧ್ಯಯುಗದ ಪರಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ಎಂಬ ನಿಜಾಂಶ ಯುರೋಪಿಗೆ ಅರಿವಾದದ್ದು 18ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ. ಚರ್ಚಿನ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲೇ ರಹಸ್ಯಗಳು, ಪವಾಡಗಳು, ನೀತಿರೂಪಕಗಳು-ಎಂಬ ಮೂರು ಬಗೆಯ ನಾಟಕಗಳು ಮೂಡಿಬಂದುವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಉಪದೇಶ ಹೆಚ್ಚು, ಕಾವ್ಯಾಂಶ ಕಡಿಮೆ. ಅವಕ್ಕೆ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿ, ಕಾಮೆಡಿ-ಎಂಬ ಅಂಕಿತವನ್ನು ಯಾರೂ ಅಂಟಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಬಗೆಯ ದೃಷ್ಟಾಂತ ಕಥೆ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಬಂತು. ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನ ಸಂಪತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಬಲು ಸೊಕ್ಕಿ ಪಾತಕಮಾಡಿ ಕೆಳಗುರುಳಿದವನ ಪ್ರಕರಣವೂ ಅದೃಷ್ಟದೇವಿಯ ಅನಿಮಿತ್ತ ಆಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಪಕ್ಕಾಗಿ ಬಂತು. ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನ ಸಂಪತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಬಲು ಸೊಕ್ಕಿ ಪಾತಕಮಾಡಿ ಕೆಳಗುರುಳಿದವನ ಪ್ರಕರಣವೂ ಆ ಕಥೆಯ ವಿಷಯ. ಅದಕ್ಕೇ ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು. ಹೀಗೆ ಕೊಂಚಮಟ್ಟಿಗಾದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆ ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು, ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ. ==ವಿದ್ಯಾಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೋಧನ== ಅಲ್ಲದೆ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ವಿದ್ಯಾಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೋಧನ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಬೀಡ್, ಇಸಿಡೋರ್, ಆಗಸ್ಟೀನ್, ಅಪೊಲೋನಿಯಸ್, ಕ್ಯಾಸಿಯೋಡರಸ್, ಬೊಅರೆಯಸ್ ಮೊದಲಾದವರು ಅದರಲ್ಲಿ ಪರಿಣತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಹೊರೇಸ್, ಕ್ವಿಂಟಲಿಯನರನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದರು. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಕಾವ್ಯಭಾಗಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲೇಬೇಕಾಯಿತು. ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಮತ್ತು ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರದ ತೊತ್ತಿನಂತೆ ಕಾವ್ಯ ಜೀತ ದುಡಿದರೆ ಪರವಾಯಿಲ್ಲ, ಎಂಬುದೇ ಅವರ ಸಮಾಧಾನ.ಆದರೂ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಕುರಿತು ಮಧ್ಯಯುಗದ ಮುಖಂಡರಿಗೆ ಜುಗುಪ್ಸೆ. ಹಿಂದೆ ಪ್ಲೇಟೊ ನುಡಿದಿದ್ದಂಥ ಆಕ್ಷೇಪವನ್ನೇ ಅವರು ಎತ್ತಿ ಆಡಿದರು. ತಮ್ಮ ದೂರಿಗೆ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಕಾರಣ ಮುಂದಿಡುವುದು ಅವರ ನಡೆವಳಿಕೆ. ಎಷ್ಟೇ ಆದರೂ ಕಾವ್ಯಸುಳ್ಳಿನ ಕಂತೆ, ಕಟ್ಟುಕಥೆಯ ಬೊಂತೆ; ಅದರಲ್ಲಿ ತುಂಬಿರುವ ಅಶ್ಲೀಲತೆ ದೈವ ದೂಷಣೆಗಳಿಂದ ಕೆಡುಕೇ ವಿನಾ ಒಳ್ಳೆಯದಲ್ಲ; ಅದು ಚಿತ್ತವನ್ನು ಬಡಿದೆಬ್ಬಿಸಿ ಶಾಂತಿಭಂಗಕ್ಕೆ ದೂಡುತ್ತದೆ. ಮನುಷ್ಯನನ್ನು, ಮ್ಲೇಚ್ಛ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ತರುವುದರಿಂದ ಕ್ರೈಸ್ತಮತಕ್ಕೆ ಅದು ವಿರೋಧಿ. ಕಾವ್ಯದಿಂದ ನಡತೆಯನ್ನು ತಿದ್ದುವುದು ಹೇಗೆ? ಇಂಥ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಟರ್ಟುಲಿಯನ್, ಇಸಿಡೋರ್, ಅಕ್ವಿನಸ್ ಮುಂತಾದವರು ಕಟುವಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಅವರದೇ ಬಲಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ. ==ಕಾವ್ಯ== ಇನ್ನೊಂದು ಪಕ್ಷವೂ ಇತ್ತೆಂಬುದನ್ನು ಲಕ್ಷಿಸಬೇಕು. ಕಾವ್ಯವನ್ನು ತೀರ ಕೆಟ್ಟುದಲ್ಲವೆಂದೂ ಸ್ವೀಕರಣೀಯವೆಂದೂ ಸಮರ್ಥನ ಮಾಡಲೋಸುಗ ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಯತ್ನಿಸಿದರು. ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು ಅದರ ಅಭಿಧಾರ್ಥವಲ್ಲ, ಅನ್ಯಾರ್ಥ (ಅಲೆಗೊರಿ) ಎಂದು ಅವರ ವಾದ. ಹರ್ಕ್ಯುಲೀಸ್ ಥೀಸಿಯಸ್ ಮುಂತಾದ ವೀರರನ್ನು ಆದಿಕಾಲದ ಜ್ಞಾನಿಗಳಂತೆ ಭಾವಿಸತಕ್ಕದ್ದು. ದುಶ್ಚಾಳಿಗಳನ್ನೂ ಭಾವಾತಿರೇಕವನ್ನೂ ಎದುರಿಸಿ ಬಗ್ಗುಬಡಿಯುವುದೇ ಅವರ ನಿಜ ಸಾಹಸ. ಅವರು ಒಂದು ರೀತಿ ಮ್ಲೇಚ್ಛ ಸಂತರು. ಅನ್ಯಾರ್ಥ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಆಮೇಲೆ ಬೈಬಲಿನ ಹಳೆಯ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಏಬ್ರಹಾಂ, ಆಡಂ, ಈವ್ ಮತ್ತು ಜೇಕಬರಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸಿದರು. ಆರನೆಯ ಶತಮಾನದ ಫುಲ್ಜೆಂಟೆಯಸನಿಂದ ಹದಿನಾಲ್ಕರ ಪೆಟ್ರಾರ್ಕನವರೆಗೂ ಅನ್ಯಾರ್ಥ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯೇ ಸಮರ್ಪಕ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಯೆಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ವ್ಯಕ್ತಾರ್ಥ, ನೀತ್ಯರ್ಥ-ಈ ಮೂರೂ ಸಲ್ಲುತ್ತವೆಂದು ಬಗೆಯಬೇಕು. ಡಾಂಟೆ ನಾಲ್ಕನೆಯದೊಂದನ್ನು ತಂದು ಸೇರಿಸಿದ. ಅದೇ ಗೂಢಾರ್ಥ ಅಥವಾ ಅತೀಂದ್ರಿಯಾರ್ಥ (ಆನಗೋಜಿ). ಅನ್ಯಾರ್ಥವಾದುದರಿಂದ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಆಶ್ರಯ ದೊರೆತರೂ ಅದು ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರವ್ಯಾಪಾರವೆಂಬುದು ಸ್ಥಿರವಾಗಲಿಲ್ಲ. ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಲೌಕಿಕರೂಪ ಅದು ಎಂದಾಯಿತು. ಆದರೆ ಪೆಟ್ರಾರ್ಕ್, ಬೊಕ್ಯಾಟ್ಚೊ ಇಬ್ಬರೂ ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಕಾವ್ಯ, ದೇವರ ಕಾವ್ಯ, ಎಂದು ಯುಕ್ತಿಯುಕ್ತವಾಗಿ ವಾದಿಸಿದರು. ಅವರಿಗೆ ಬೈಬಲ್ ಒಂದು ಕಾವ್ಯವೆಂದು ನಿಶ್ಚಲ ನಂಬಿಕೆ. ಕಾವ್ಯಸಮರ್ಥನೆಯಲ್ಲಿ ಬೊಕ್ಯಾಟ್ಚೊ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲಣ ಆಧುನಿಕ ಎಂದು ಕೆಲವರು ಹೊಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಅವನ ಸಮರ್ಥನೆ ದಿಟವಾಗಿ ಆಧುನಿಕವಲ್ಲ ಮಧ್ಯಯುಗದ್ದು. ==ದೇಶಕಾಲಗಳ ಸಂಕಲೆ== ದೇಶಕಾಲಗಳ ಸಂಕಲೆಯನ್ನು ಕಿತ್ತೊಗೆದು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪ್ತ ಅಮರ ವ್ಯಕ್ತಿಯಂತೆ ವಿಹರಿಸುವುದು ಪ್ರಚಂಡಪ್ರತಿಭಾವಂತನಿಗೆ ಸಾಧ್ಯ. ಅಂಥ ಮಹಾಮೇಧಾವಿ ಡಾಂಟೆ. ಅವನ ವಿಮರ್ಶೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಭಾಷಾವಿಚಾರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು. ಪ್ರಾಸಂಗಿಕವಾಗಿ ಕಾವ್ಯದ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ. ಇಟಲಿಯ ಪ್ರಾಂತಭಾಷೆಗಳ ಹೋಲಿಕೆ ಅವುಗಳ ಗುಣದೋಷ, ಟಸ್ಕನ್ ಭಾಷೆಯ ಹಿರಿಮೆ ಮುಂತಾದ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯಲ್ಲಿ ಅವನು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಮರ್ಶಕನ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಮೆರೆದ ಹಾಗೂ ಪದಗಳ ಸತ್ತ್ವ ಲಾವಣ್ಯಗಳನ್ನು ಅವನು ವಿಂಗಡಿಸಿ ವರ್ಣಿಸಿರುವ ರೀತಿಯೂ ಅದೇ ಬಗೆಯದೇ. ಅವನ ಹಲವು ಚಿಕ್ಕವಾಕ್ಯಗಳೂ ವಿಶೇಷಣಗಳೂ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿವೆ. ಕಾವ್ಯದ ವಸ್ತು ಮೂರು; ಯುದ್ಧ, ಪ್ರೇಮ, ಸದ್ಗುಣ ಎಂದು ಅವನ ಅಭಿಮತ. ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಜರಡೆಯಾಡಿದ ಡಾಂಟೆಗೆ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ಹೊಲ್ಲ ಎನ್ನಿಸಿತು. ಅವನ ವಿಮರ್ಶೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕರ ವಿಮರ್ಶೆಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಉದಾರವಾದದ್ದು ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಲಾಂಜೈನಸನಂತೆ ಡಾಂಟೆಯೂ ತನ್ನ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೇ ಒಬ್ಬ. ಕಾವ್ಯದ ಬಾಹ್ಯರೂಪ ರಚನಾ ಕಟ್ಟುಪಾಡು ಯಾವುದೇ ಆಗಿರಲಿ ಅದರ ಆಳದಲ್ಲಿನ ಮೂಲ ಸಂಜ್ಞೆ ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ ಒಂದೇ ಗುರುತಿನದು; ಅದನ್ನು ಕಣ್ಣಿಟ್ಟು ನೋಡಿ ಇತರರ ಅವಗಾಹನೆಗೆ ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧವಾಗಿ ತರಬಲ್ಲ ವಿಮರ್ಶಕ ರಸಿಕರು ಬೇಡಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ಎದ್ದು ಬರುವುದಿಲ್ಲ; ಸೃಷ್ಟಿದೇವಿ ತನ್ನ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ಡಾಂಟೆಯಂಥ ಕವಿ ವಿಮರ್ಶಕನನ್ನು ಕಳಿಸುತ್ತಾಳೆ ಭೂಮಿಗೆ, ಲೋಕೋದ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ.<ref>http://kannada.oneindia.com/literature/articles/2002/ur-murthy.html</ref> ==ಯುರೋಪಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆ== ಹೊಸಹುಟ್ಟು (ನವೋದಯ; ರಿನೆಸಾನ್ಸ್‌) ಎಂಬುದು ಯುರೋಪಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಕ್ರಾಂತಿ. ಸು. 15ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ, ಅನಂತರ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ ಇಂಗ್ಲೆಂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಅನಂತರ ಸ್ಪೇನ್, ಜರ್ಮನಿ ಮುಂತಾದ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡ ನವೋದಯ ಸು. 1630ರ ವರೆಗೂ ಪ್ರಭಾವಯುಕ್ತವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯಜೀವನದ ಸಕಲ ಶಾಖೆಗಳಲ್ಲೂ ಸ್ಪಷ್ಟ ಬದಲಾವಣೆ ಉಂಟಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಪ್ರಕೃತವಾಗಿರುವುದು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೂ ಸಾಹಿತಿಗಳನ್ನೂ ಕುರಿತು ಆಲೋಚನಾಪರರಲ್ಲಿ ಆದ ದೃಷ್ಟಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸ. ಅದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ ಅಭಿಜಾತ (ಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್) ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪುನರ್ಗಳಿಕೆ. ಹಳೆಯ ಗ್ರೀಕ್ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಕವಿಗಳ ಮತ್ತು ದಾರ್ಶನಿಕರ ಗ್ರಂಥಗಳು ಮೂಲರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಂಡಿತರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾದಾಗ ಅವರ ಅಚ್ಚರಿಗೂ ಮೆಚ್ಚಿಕೆಗೂ ಎಣೆಯಿರಲಿಲ್ಲ. ಆ ಪೇಗನ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬಂದಿದ್ದ ಸಹಜವೂ ಶುದ್ಧವೂ ಆಳವೂ ವಿಶಾಲವೂ ಆದ ಮಾನವತೆಯನ್ನು ಪರಿಭಾವಿಸಿ ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ಕಡೆ ನಿಬ್ಬೆರಗು, ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಪರಮಾನಂದ, ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ಹುರುಪು ಹುಮ್ಮಸ್ಸು, ಮಗುದೊಂದು ಕಡೆ ಮಾನವ ಜೀವನದ ಹಿರಿಮೆಯಲ್ಲಿ ಭರವಸೆ. ಕ್ರಮೇಣ ಅವರಿಗೆ ಮಾನುಷ ದಾರ್ಶನಿಕರು (ಹ್ಯೂಮನಿಸ್ಟ್‌್ಸ) ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತು. ಗ್ರಂಥಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ಸಂಪಾದನೆ, ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ, ಟಿಪ್ಪಣಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಕಾರ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಲೇಖಕರು ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ನಿರತರಾದರು. ಅವರಿಗೆ ದೊರೆತ ಪುಸ್ತಕಗಡಣದಲ್ಲಿ ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ಕಾವ್ಯಕಲೆ ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದುದು. ಆ ಕಾವ್ಯದೀಪಿಕೆಯ ಇತಿಹಾಸ ನಿಜವಾಗಿ ರೋಮಾಂಚಕ. ಹಿಂದೆ ಸೂಚಿಸಿರುವಂತೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ತರುವಾಯ ಅದಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಸಾರ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ಕ್ರಮೇಣ ವಿದ್ವಜ್ಜನ ಅದನ್ನು ಮರೆತುಬಿಟ್ಟಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಹೆಲನಿಸ್ಟಿಕ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಾಗಲಿ ರೋಮನರ ಯುಗದಲ್ಲಾಗಲಿ ಅದರ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಏಳಲಿಲ್ಲ; ಸಿಸಿರೊ, ಹೊರೇಸ್, ಕ್ವಿಂಟಿಲಿಯನ್ ಯಾರೂ ಅದನ್ನು ಓದಿದ್ದಂತೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಎಂದಮೇಲೆ ಮಧ್ಯಯುಗದ ಮಾತೇಕೆ! ಹತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅದರ ಸಿರಿಯಾಕ್ ಭಾಷೆಯ ತರ್ಜುಮೆಯನ್ನು ಅಬುಬಾಸ್ಕರ್ ಅರಬ್ಬೀ ಭಾಷೆಗೆ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಾಡಿದನಂತೆ, ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳ ತರುವಾಯ ಅವಿರೊಯಿಜ್ó ಕೈಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪ್ರತಿ ತಯಾರಾಯಿತಂತೆ. ಜರ್ಮನಿಯ ಹರ್ಜ್‌ನ್ ಎಂಬಾತ ಹದಿಮೂರನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯಕಲೆಯ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಭಾಷಾಂತರ ರಚಿಸಿದ. ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಅದು ಕೆಲಕೆಲವರಿಗೆ ಪರಿಚಿತವಾಗಿದ್ದರೂ ಅದರ ಪ್ರಭಾವ ಏನೇನೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೇನಿನ ಮಾಂಟಿನಸನಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷಾಂತರ ಬಂತು. ಆದರೂ ಪೆಟ್ರಾರ್ಕ್‌, ಬೊಕ್ಯಾಟ್ಚೊ ಅದರ ಹೆಸರನ್ನೇ ಎತ್ತುವುದಿಲ್ಲ. ==ಇಟಲಿಯ ಜಾರ್ಜಿಯೊ== ಇಟಲಿಯ ಜಾರ್ಜಿಯೊ ವಲ್ಲ 1498ರಲ್ಲಿ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ತರ್ಜುಮೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ, 1508ರಲ್ಲಿ ಗ್ರೀಕ್ ಮೂಲದೊಡನೆ ಅದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ. 1536ರಲ್ಲಿ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡ್ರಿಯೊ ಫಾಸ್ಟಸಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ತರ್ಜುಮೆಯನ್ನು ಗ್ರೀಕ್ ಮೂಲದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಸಾಹಿತಿಗಳಿಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೂ ಒಂದು ಜ್ಯೋತಿಯಾದ. 1548ರಲ್ಲಿ ರಾಬರ್ಟೆಲ್ಲೊವಿನ ವಿಮರ್ಶಪುರ್ಣ ಪ್ರಕಟಣೆ ಹೊರಬಂದ ಮೇಲಂತೂ ಅದರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಕಳೆಯೇರಿತು.ಹೊಸ ನೋಟ ಇದ್ದದ್ದು ನಿಜ; ಆದರೆ ಹಳೆಯದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಗುಡಿಸಿ ಬಿಸಾಡಿ ಹೊಸದನ್ನು ತಂದಿಡುವ ವಿಪರೀತ ಮತಿ ಅವರನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಪೀಡಿಸಿಲ್ಲ. ಕೆಲವಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ಅವಧಿ ಕಂಡ ಹಾಗೆ ಮಧ್ಯಯುಗದ ಮುಂದುವರಿಕೆ ಎಂದರೂ ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅದು ಬರಿ ಮುಂದುವರಿಕೆಯಲ್ಲ, ಬೆಳೆವಣಿಗೆ ಕೂಡಿದ ಮುಂದುವರಿಕೆ. ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ; ವಿದ್ಯಾರ್ಜನೆಗೆ ಅದರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಉಪಯೋಗ ಅವಶ್ಯಕವೆಂದು ಮನಗಂಡು ಅದನ್ನು ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಭಾಷಣದ ಅವಸರ ಮರೆಯಾಗಿ ಹೋದದ್ದರಿಂದ ಭಾಷಣವಿದ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚುಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಲೇಖನಕಲೆಯಾಯಿತು (ಕಾಂಪೋಜಿ಼ಷನ್); ಕ್ರಮೇಣ ಅಲಂಕಾರಶಾಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಅದು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ರಮದ ಒಂದು ಅಂಗವಾಗಿಯೇ ನಡೆದುಬಂತು. ಈ ಶತಮಾನದಲ್ಲೂ ವಿಶಾಲಾರ್ಥವನ್ನು ಅದಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಿ ಅದರಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯಬಹುದೆಂದು ಐ.ಎ.ರಿಚಡ್ರ್ಸ್‌ ಮೊದಲಾದವರ ಮತ. 16, 17ನೆಯ ಶತಮಾನಗಳ ಕವಿಗಳ ಶೈಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಲಂಕಾರಮಯವಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಅವರಿಗೆ ಅಲಂಕಾರಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಆಗಿದ್ದುದೇ ಕಾರಣ. ಪದ್ಯ ಗದ್ಯ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಅಲಂಕಾರವೈಖರಿಗೆ ಎಡೆಯಿತ್ತು. ==ಸಾರಸ್ವತ ಕಾರ್ಯ== ಮಾನುಷ್ಯವತ್ಸಲರಾದ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಹಲವು ಸಾರಸ್ವತ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಪಾಲಿಗೆ ಬಂದ ಕರ್ತವ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸಿ ನಿರಾಲಸ್ಯದಿಂದ ಶ್ರಮಿಸಿ ಅವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿದರು. ಅವು ಹೀಗಿವೆ: 1. ಮುಖ್ಯವೆನಿಸಿದ ಅಭಿಜಾತ (ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್) ಗ್ರಂಥಗಳ ನಿರ್ದುಷ್ಟ ಭಾಷಾಂತರ 2. ಅಭಿಜಾತ ವಿಧಾನದ ದೇಶೀಯ ಕಾವ್ಯರಚನೆ, ಮುಖ್ಯವಾದ ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯದ ರಚನೆ 3. ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳ ವಿಂಗಡನೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಭಿನ್ನಲಕ್ಷಣ ನಿರ್ಣಯ 4. ಹಿಂದಣ ಯುಗಗಳಲ್ಲೂ ತಮ್ಮ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಚರ್ಚೆ ಎಬ್ಬಿಸಿದ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮರ್ಥನೆ 5. ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ಕವಿವರ್ಗ ಮನಬಂದಂತೆ ಯದ್ವಾ ತದ್ವಾ ಕಾವ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡದಂತೆ ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು 6. ಹಲವು ಕಾಲ ನಿಲ್ಲತಕ್ಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ರಚನೆ 7. ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳ ಹಿರಿಮೆ ಉಪಯುಕ್ತತೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಇಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಬರಬೇಕಾದ್ದಿಲ್ಲ. ==ಹೊರೇಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ವಿಮರ್ಶ== ಹೊರೇಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಒದಗಿಬಂದದ್ದರಿಂದ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೆ ಚತುರ್ಭುಜವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಪ್ಲೇಟೊ ಬಗೆಗೆ ಅವರಿಗೆ ತುಂಬ ಆತಂಕ. ಅವನನ್ನು ಅವರೆಂದಿಗೂ ಕೈಬಿಡಲಾರರು. ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಅವನು ಬಹುವಾಗಿ ಹಳಿದು ಕವಿಗಳಿಗೆ ಬಹಿಷ್ಕಾರ ಹಾಕಿದ್ದರ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಅವರು ಆಳವಾಗಿ ವಿವೇಚಿಸಿದರು. ==ಕವಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಹೊರೇಸನ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಜರುಗಿತು== 1. ಕಾವ್ಯದಿಂದ ಬೋಧನೆಯೂ ರಸಾಹ್ಲಾದವೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಆಗುತ್ತವೆ. 2. ನಾಗರಿಕತೆಯ ಸ್ಥಾಪನೆಗೂ ಉತ್ಕರ್ಷಕ್ಕೂ ಕಾವ್ಯವೊಂದು ಉತ್ತಮ ಸಾಧನ. ಆದಿಕವಿಗಳು ಮಹಾಜ್ಞಾನಿಗಳೂ ಪ್ರವಾದಿಗಳೂ ಆಗಿದ್ದರು; ಅಲ್ಲದೆ ಕುಶಲಕಲೆಗಳೂ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳೂ ನಿರ್ಮಿತವಾದದ್ದು ಅವರಿಂದಲೇ. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಆರ್ಫಿಯಸ್ ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ದುರ್ಭರ ಹಿಂಸಾಕೃತ್ಯಗಳಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿದ. ಆಂಫಿಯನ್ ವಸತಿ ನಿರ್ಮಾಣದ ಜನಕನಾದ. ವಿವಾಹ ಮುಂತಾದ ಒಳ್ಳೆಯ ಕಟ್ಟುಪಾಡನ್ನು ಸಮಾಜ ಸುಭದ್ರತೆಗೆ ಒದಗಿಸಿದವರೂ ಕವಿಗಳೇ. 3. ಕವಿಯ ಪೀಳಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನವಾದದ್ದು; ಅವನ ಕೆಲಸವನ್ನು ದೈವಿಕವೆಂದೇ ತಿಳಿಯಬೇಕು. 4. ಜನರ ನಡತೆಯ ಮೇಲೆ ಕಾವ್ಯದ ಪ್ರಭಾವ ಪರಿಣಾಮಕರವೆಂಬ ಬಗೆಗೆ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೆ ಸಂದೇಹವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಶೀಲಶಿಕ್ಷಣ. ಅದಕ್ಕೆ ಕಾವ್ಯವನ್ನಲ್ಲದೆ ಮತ್ತಾವುದನ್ನೂ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. 5. ಕಾವ್ಯಕ್ಕೂ ಕವಿಗಳಿಗೂ ವಿಶೇಷ ಮನ್ನಣೆ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನವಾಗಿ ಸಂದು ಬಂದಿದೆ. ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಸವೋನರೋಲ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಗಾಸನ್ ಕವಿಗಳನ್ನು ಬೈಯ್ದು ಗಜರಿ ಗರ್ಜಿಸಿದರು, ನಿಜ. ಅವರ ತಪ್ಪು ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಡು ಕನಿಕರಿಸತಕ್ಕದ್ದೇ ವಿನಾ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಮನ್ನಿಸತಕ್ಕದ್ದಲ್ಲ. ==ಆಂತರಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ== ಇದೆಲ್ಲ ಹೊರಗಣ ವಿಮರ್ಶೆ. ನಿಜವಾದ ಆಂತರಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಪ್ರಬಲ ಪ್ರೇರಕನಾದ. ಅವನ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಹೊರಬಂದುವು. ದೇಶದೇಶದವರಿಂದ ಪುನಃಪುನಃ ಘೋಷಣೆಗೊಂಡುವು: 1. ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ವಾಸ್ತವ್ಯವನ್ನಲ್ಲ ಕಾವ್ಯ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವುದು, ಪರೋಕ್ಷವೂ ಅತ್ಯುಚ್ಚವೂ ಆದ ಆದರ್ಶ ವಾಸ್ತವ್ಯವನ್ನು. ಅದರ ಮುಖ್ಯ ವಿಷಯ. ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿಯೂ ಅಮರವೂ ಆದ ಸತ್ಯ: ಬಿಡಿ ಸಂಗತಿಗಳಲ್ಲ, ಬಿಡಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಆಗುಹೋಗಿನ ಪ್ರತಿಚಿತ್ರಣವಲ್ಲ ಅದರ ಕೆಲಸ; ಆಗಬಹುದಾದದ್ದು ಆಗಬೇಕಾದದ್ದು ಅದರ ಲಕ್ಷ್ಯ. 2. ಆದ್ದರಿಂದ ಕಾವ್ಯರೂಪಕ ಭಾವಗಳನ್ನು ಕೆರಳಿಸುವುದೇನೊ ನಿಜ: ಆದರೆ ಅದು ಮೊದಲಣ ಹೆಜ್ಜೆ, ಅಷ್ಟೆ. ಎರಡನೆಯ ಹೆಜ್ಜೆ ಭಾವಗಳನ್ನು ಉಪಶಮನಗೈದು ಸಂಯಮದ ಕ್ಲುಪ್ತಮರ್ಯಾದೆಗೆ ಅವನ್ನು ಒಳಗೊಳಿಸುವುದು. ಹೀಗೆ ಚರಿತ್ರೆಗಿಂತ ಕಾವ್ಯ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಯೋಜನಕರ, ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಂತೋಷದಾಯಕ. == ಕಾವ್ಯಕಲೆ== ಡೇನಿಯೆಲೊ (1536). ಮಿಂಟೂರ್ನೊ (1559), ಸ್ಟ್ರ್ಯಾಬೊ, ವರ್ಚೆ, ರಾಬರ್ಟೆಲೊ, ಫ್ರಕಾಸ್ಟರೊ (1555) ಮುಂತಾದವರಿಂದ ಕಾವ್ಯಕಲೆ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಪ್ರಬಂಧಗಳು ರಚಿತವಾದುವು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರಿಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಸರಿಯಾಗಿ ಗ್ರಹಿಕೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಫ್ರಕಸ್ಟರೊ ಆತನನ್ನು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ಅನುಕರಣತತ್ತ್ವದ ವಿವರಣೆಗೆ ಪ್ಲೇಟೊವಿನ ಆದರ್ಶ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಫ್ರಕಾಸ್ಟರೂ ಜೋಡಿಸಿದ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಮೂರು ರೀತಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು: 1. ವಸ್ತುನಿಷ್ಠ, ಇಂದ್ರಿಯಗೋಚರ; ಬಾಹ್ಯಾಕಾರದಂತೆ ವರ್ತುಲ ಚಚ್ಚೌಕ ಇತ್ಯಾದಿ. 2. ನೈತಿಕಕೋನದಿಂದ; ಸೌಂದರ್ಯವೂ ಸಜ್ಜನಿಕೆಯೂ ಹತ್ತಿರ ಹತ್ತಿರ, ಬಹುತೇಕ ಒಂದೇ. 3. ಕಲಾಮೂಲ ಭಾವನೆಯಂತೆ; ವಸ್ತುವಿವರ ಪರಿಕರ ಎಲ್ಲವೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡದ್ದು. ಕಾವ್ಯ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಮೂರೆಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರ ಒಡಂಬಡಿಕೆ: ಗೀತಾತ್ಮಕ, ನಾಟಕೀಯ, ಕಥನರೀತಿಯದು. ಈ ವರ್ಗೀಕರಣ ಗ್ರೀಕರಿಂದ ನಡೆದುಬಂದದ್ದು. ಅದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾರ್ಪಾಟು ಸಂದಿಲ್ಲ, ಇಂದಿಗೂ.ಪ್ಲೇಟೊ ಕವಿಗಳನ್ನು ಹೊರದೂಡಿದ್ದು ಏತಕ್ಕೆ ಎಂಬ ಬಿಡಿ ಪ್ರಶಂಸನೆಯೊಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ ತಲೆನೋವು ತರುತ್ತಿತ್ತು. ಟ್ಯಾಸೊ, ಡೇನಿಯೆಲೊ ಮೊದಲಾದವರು ಪ್ಲೇಟೊ ಕುಕವಿಗಳನ್ನು ನಿಂದಿಸಿದ, ಸತ್ಕವಿಗಳನ್ನಲ್ಲ ಎಂಬ ತರುರೋಕ್ತಿಯಿಂದ ಸಮಾಧಾನ ನೀಡಲು ಬಯಸಿದರು. ==ಹೊರೇಸ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಪ್ಲೇಟೊ ಅಭಿಪ್ರಾಯ== ಕಾವ್ಯದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಹೊರೇಸ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಪ್ಲೇಟೊ ಈ ಮೂವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ಬೆರಕೆಯಿಂದ ಒಂದು ಮೀಮಾಂಸೆಯನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುವುದು ಪಂಡಿತರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ನಾಟಕದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಹೊರೇಸರ ಜೊತೆಗೆ ಮಧ್ಯಯುಗದಿಂದ ಇಳಿದು ಬಂದಿದ್ದನ್ನು ಹೇಗೊ ಮಿಳಿತಗೊಳಿಸಲೇಬೇಕಾಯಿತು. ಮಧ್ಯಯುಗದ ಭಾವನೆಯೇನು? ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ತರುವಾಯ ಅವನ ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ ಗುರುವಾದ ಥಿಯೊಫ್ರಾಸ್ಟಸನವೆಂದು ಹೇಳಲಾದ ಕೆಲವು ವಿವರಣೋಕ್ತಿಗಳೇ ಮಧ್ಯಯುಗದ ತತ್ತ್ವ. ಥಿಯೊಫ್ರಾಸ್ಟಸನ ಅಭಿಮತ ಇದು: ನಾಯಕನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆ ಉಂಟಾಗದೆ ಅದೇ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿ; ಕಾಮೆಡಿಯ ಕಥಾವಸ್ತು ಖಾಸಗಿ ಮಂದಿಯ ಬಾಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು, ಏನೇನೂ ಅಪಾಯ ಕಾಣದ್ದು. ರೋಮನರಲ್ಲೂ ಕಾಮೆಡಿಯ ಕಲ್ಪನೆ ಇದೇ ಆಗಿತ್ತು. ಅದಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಖ್ಯೆ ಬರೆಯುತ್ತ ಮಧ್ಯಯುಗದ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಸಂತೃಪ್ತರಾದರು. ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಗೂ ಕಾಮೆಡಿಗೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಷ್ಟೆ: 1. ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಯ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳು ಅರಸರು. ಜನನಾಯಕರು; ಕಾಮೆಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ದರ್ಜೆಯ ಮಂದಿ. 2. ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಅನಾಹುತಗಳು, ರೌದ್ರಚರ್ಯೆ; ಕಾಮೆಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಧಾರಣ ಸಾಂಸಾರಿಕ ಜರುಗಣೆಗಳು. 3. ಸುಖದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿ ಅಸೌಖ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ; ಕಾಮೆಡಿಯಲ್ಲಿ ಅದರ ವಿಲೋಮ. 4. ಅದರಲ್ಲಿ ಶಬ್ದ ಪುಂಜವೂ ಶೈಲಿಯೂ ಘನವಾದವು. ಇದರಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯ ಆಡುಮಾತು, ಸಡಿಲ ಶೈಲಿ. 5. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಗತಿಗಳು ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಗೆ ಯೋಗ್ಯ. ಕಾಮೆಡಿಗೆ ಕವಿ ತನ್ನ ಮನಬಂದಂತೆ ಕಥೆ ಕಲ್ಪಿಸಬಹುದು. 6. ದೇಶಭ್ರಷ್ಟತೆ ರಕ್ತಪಾತ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಪ್ರೇಮ ಗುಪ್ತಪ್ರಣಯ ಕಾಮೆಡಿಗೆ. ಈ ತೆರನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲೂ ಆಮೇಲೆ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ==ರೂಪಕ ಮೀಮಾಂಸೆ== ರೂಪಕ ಮೀಮಾಂಸೆಯಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವುದೇ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಆಶಯವಾಗಿತ್ತು. ಸಿನ್ತಿಯೊ, ಮ್ಯಾಗಿ ಮುಂತಾದವರು ಅದರ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಾದರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಸ್ಕ್ಯಾಲಿಜರ್ ಮುಖ್ಯನಾದವ. ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಯ ವಿವರಣೋಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನನ್ನೇ ಅವನು ಅನುವಾದಿಸಿದ. ಆದರೆ ಅವನ ಮೆಚ್ಚಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರನಾದ ಟ್ರ್ಯಾಜಿಕ್ ಕವಿ ರೋಮನರ ಸೆನೆಕ, ಗ್ರೀಕರ ಸೋಫಕ್ಲೀಸ್ ಅಲ್ಲ. ಆ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವನ ಟ್ರ್ಯಾಜಿಕ್ ಘಟನಾಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕಗ್ಗೊಲೆ. ಪುರ್ಣಹತಾಶೆ, ಶಿರಚ್ಛೇದ, ತಂದೆತಾಯಿಯರ ಹತ್ಯೆ, ಅಕ್ರಮ ಕೂಟ, ಬೆಂಕಿಯಿಂದ ಸರ್ವನಾಶ, ಕರಾಳ ಸಂಗ್ರಾಮ, ಕಿರಿಚು, ರುದ್ರರೋಧನ, ಸಮಾಧಿಗೀತ- ಮುಂತಾದುವೇ ಹೆಚ್ಚು. ಸ್ಕ್ಯಾಲಿಜರನಿಗಿಂತಲೂ ಅಧಿಕನಾದವ ಕ್ಯಾಸಲ್ ಮೆಟ್ರೋ (1570). ಮೂರು ಏಕತೆಗಳು ಎಂಬ ನಿಯಮವನ್ನು ರೂಪಿಸಿ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಅದನ್ನು ಅವನೇ ಏರಿಸಿದ. ಅವನ ಅಭಿಮತದಲ್ಲಿ ನಾಟಕಾಲಯದ ನೇಪಥ್ಯ ಕಿರಿದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಒಂದೇ ಕಾರ್ಯಾವಳಿ ಒಂದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಡೆದು ಒಂದೇ ದಿವಸದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಯುವುದು ನ್ಯಾಯ. ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಮುಂದಿಟ್ಟ ಭಾವವಿವೇಚನೆಯ (ಕೆಥಾರ್ಸಿಸ್) ತತ್ತ್ವವನ್ನು ಕುರಿತೂ ವಿಮರ್ಶಕರು ವಿಪುಲ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಸಿದರು. ==ಭವ್ಯಕಾವ್ಯ (ಎಪಿಕ್)== ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ಮತದಂತೆ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯ (ಎಪಿಕ್) ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿಗೆ ಎರಡನೆಯದು. ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ಪಂಡಿತರಿಗೆ ರುಚಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಹೋಮರ್ ಒಬ್ಬನನ್ನೇ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದ; ರುದ್ರನಾಟಕಕಾರರು ಹೋಮರನನ್ನು ಮೀರಿಸಿದಂತೆ ಅವನಿಗೆ ತೋಚಿತು. ಹೊಸ ಹುಟ್ಟಿನವರಿಗೆ ವರ್ಜಿಲನ ಪರಿಚಯವೂ ಇದ್ದಿತಾಗಿ ಅವರ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯದ ವಿವರಣೆ ಬಹು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ, ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನಲ್ಲಿ. ಹೊಸ ಹುಟ್ಟು ಅದರ ವಿಸ್ತಾರ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು. 1520ಕ್ಕೆ ಹಿಂದೆಯೇ ಇನಿಯಡ್ನ್ನೂ ಮಾದರಿಯಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡು ವಿಡಾ ಪದ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶೆ ಬರೆದ. ಟ್ರಿಸ್ಸಿನೊ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ್ನು ಅನುವಾದ ಮಾಡಿ ಕೊನೆಗೆ ಭವ್ಯ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಬಹಳ ಗೌರವ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಅದು ಹೆಚ್ಚೊ ಟ್ರ್ಯಾಜಡಿ ಹೆಚ್ಚೊ ಎಂಬುದನ್ನು ಓದುಗರೇ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಿ ಎಂಬ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ನುಡಿದ. ಡೇನಿಯೆಲೊ ಹೇಳಿದ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯದ ವಿವರಣೋಕ್ತಿಯನ್ನೇ ಅವನು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಅದಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸಿದ. ಭವ್ಯಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ವೀರಕಾವ್ಯ (ಹಿರಾಯಿಕ್ ಪೊಯಟ್ರಿ) ಎಂಬ ಹೆಚ್ಚು ವೈಶಾಲ್ಯದ ಅಂಕಿತ ರೂಢಿಗೆ ಬಂತು.ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಿತ್ತು. ಇಟಲಿಯ ಕವಿ ಅರಿಯೋಸ್ಟೊ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಥನ ಕಾವ್ಯ ಕಟ್ಟಿ ಲೋಕವನ್ನೇ ಚಕಿತಗೊಳಿಸಿದ. ಹೋಮರ್, ವರ್ಜಿಲ್, ಡಾಂಟೆಗಳ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಅದು ಏನೂ ಕಡಿಮೆಯಲ್ಲ ಎಂಬ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಆ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಬಂತು. ಅದು ಮಧ್ಯಯುಗದ ಅದ್ಭುತ ಕಥೆಯಂತೆ ಅದ್ಭುತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದರೂ ಕಾವ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಅದರಿಂದ ಬೇರೆ. ಆದರೆ ಅರಿಯೋಸ್ಟೊ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೂ ರೊಮಾನ್ಸ್‌ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾಯಿತು. ಆಮೇಲೆ ಇಟಲಿಯ ಟ್ಯಾಸೊ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಇವರು ಬರೆದ ಅದೇ ಮಾದರಿಯ ಕಾವ್ಯಗಳೂ ಹಳೆಯ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಸೆಣಸಿದುವು. ಅವನ್ನು ಒಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ವೀರಕಾವ್ಯ ಮೂರು ನಾಲ್ಕು ಬಗೆ ಎಂದು ಸೂತ್ರಿಸಿದರು. ಆದರೂ ಮಿಂಟೂರ್ನೊ, ಬೆಂಬೊ, ಹಾರ್ವಿ ಮುಂತಾದ ಕೆಲವು ಪ್ರತಿಗಾಮಿಗಳಿಗೆ ರೊಮಾನ್ಸ್‌ ಕಾವ್ಯಾಭಾಸವೆಂದೇ ತೋರಿಬಂತು. ==ಕವಿಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ== ಪ್ರಾಚೀನರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಧ್ಯೇಯಕ್ಕೆ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮನ್ನಣೆಯಿತ್ತು. ಆದರೂ ಕವಿಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ. ಮೇಲಾಗಿ ತರ್ಕವಿವೇಚನೆ ಕವಿಗೆ ಅತಿ ಮುಖ್ಯ. ಅದರ ಬೋಧನೆಯಂತೆ ತನ್ನ ಕೆಲಸವನ್ನು ಅವನು ನಡೆಸಿದರೆ ಕ್ಷೇಮ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಗೌರವವಿತ್ತು.ಇಟಲಿಯ ಮೇಲ್ಪಂಕ್ತಿಯೇ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಸ್ಪೇನ್ ಇತ್ಯಾದಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗಣ್ಯತೆ ಪಡೆಯಿತು. ಡುಬೆಲ್ಲೆ, ರಾನ್ಸಾ, ಸಿಡ್ನಿ, ಜಾನ್ಸನ್, ಎಸ್ಪಿನಾಡೊ, ಸಪಾಟಿ ಮೊದಲಾದವರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಹೇಳಬಹುದು. ಇವರಾರಲ್ಲೂ ನವೀನವಾದದ್ದು ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಗಿಂತ ಕವಿಗಳಿಗೆ ಬುದ್ಧಿವಾದ ಇವರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ. ಆಲೋಚನಾ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕಿಂತ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ. ==ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಸ್ಥಾನಮಾನ== ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಕವಿಗೆ ಉಚಿತ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಲಭಿಸುವುದಕ್ಕೆ ನೆರವಾಯಿತು. ಪ್ಲೇಟೊ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಹೊರೇಸರ ತತ್ತ್ವಗಳ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸಮನ್ವಯವನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಯತ್ನಿಸಿತು. ಪ್ರಾಚೀನರನ್ನು ಅವರ ಅಂತಃಸತ್ತ್ವಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದು ಅವರ ಮನೋರಥವಾದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹೊಸ ಪಥದಲ್ಲಿ ಸಹಜವಾಗಿಯೂ ಸರಾಗವಾಗಿಯೂ ಸುರಮ್ಯವಾಗಿಯೂ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತ ಅದು ವಿರೋಧ ಸೂಚಿಸಿದರೂ ಅಡ್ಡಗಟ್ಟುವುದಕ್ಕೆ ಹಾತೊರೆಯಲಿಲ್ಲ. ==ಇತಿಹಾಸ== 17ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಆಡಳಿತಸೂತ್ರ ಇಟಲಿಯ ಕೈಯಿಂದ ಫ್ರಾನ್ಸಿಗೆ ವರ್ಗವಾಯಿತು. ಫ್ರೆಂಚ್ ಅಕೆಡಮಿಯ ಸ್ಥಾಪನೆ, ಶ್ರೀಮಂತಿನಿಯರ ಖಾಸಗಿ ಸಾರಸ್ವತ ಗೋಷ್ಠಿಗಳು, 14ನೆಯ ಲೂಯಿಯ ನಿರಂಕುಶಾಧಿಕಾರ-ಮುಂತಾದ ಪ್ರಬಲಶಕ್ತಿಗಳು ಭಾಷೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ವಿಮರ್ಶೆಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಂದು ನಯನಾಜೂಕಿನ ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹತೋಟಿಗೈಯುವುದಕ್ಕೆ ಅನುವಾದುವು. ಮೊದಲು ಮಾಲರ್ಬ್, ಆಮೇಲೆ ಬಾಲ್ಜ್ಯಾóಕ್, ಡೇಕಾರ್ಟ್, ಪ್ಯಾಸ್ಕಲ್, ಆಮೇಲೆ ಡಾಬಿಗ್ನ್ಯಾಕ್, ಬ್ವಾಲೊ, ಲಬ್ರೂಯೇರ್, ಫೆನಿಲನ್ ಮೊದಲಾದ ಉಜ್ವಲ ಮೇಧಾವಿಗಳು ಆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗೆ ಯುಕ್ತ ಕಾರ್ಯವಾಸಿಗಳಾದರು. ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ ಕವಿಗಳು ಬಹಳ ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಪದಗಳನ್ನೂ ಪದಪುಂಜಗಳನ್ನೂ ವಚನವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನೂ ತಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಸುರಿಸಿದರು. ಅವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ ವಿಚಿತ್ರ ವಾದವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಿ ನುಡಿಗೆ ಸಕ್ರಮ ಸಾಮಂಜಸ್ಯ ತಾರ್ಕಿಕತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದು ಮಾಲರ್ಬನ ಹೊಣೆಯಾಯಿತು. ಚಾಪಿಲೇನ್ ಇಟಲಿ ಸ್ಪೇನುಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಓದಿದವ; ಹಳೆಯ ಫ್ರೆಂಚ್ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೂ ಬಲ್ಲವ. ಪ್ರಧಾನಿ ರಿಷಲುವಿನ ಅಪ್ಪಣೆಯನ್ನು ಶಿರಸಾವಹಿಸಿ ಕಾರ್ನೀಲನ ಲುಸಿಡ್ ನಾಟಕದ ಮೇಲೆ ಕತ್ತಿಕಟ್ಟಿದ. ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಹೊರೇಸ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲರ ನಿಯಮಾವಳಿಗೆ ಲೋಪ ತರಬಾರದು ಎಂಬುದು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರವಾಗುತ್ತ ಹೋಯಿತು. ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನೂ ಅವುಗಳ ವಿರಚನಾಕ್ರಮವನ್ನೂ ಯಾವುದು ಗುಣ ಯಾವುದು ದೋಷ ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರೀರ್ವರು ಆಗಲೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರನ್ನು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಹಿಂಬಾಲಿಸುವುದೇ ಕವಿಗಳಿಗೆ ಇರುವ ಏಕೈಕ ಮಾರ್ಗ. ಇದನ್ನು ವಿಮರ್ಶಕರು ಒತ್ತಿ ಒತ್ತಿ ಸಾರಿದರು. ಹೊರೇಸನಂತೆ ಬ್ವಾಲೊ ಒಂದು ಕಾವ್ಯಕಲೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದ. ಅದು ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಗ್ರಂಥವಾಯಿತು. ಅದರ ಸಾರಾಂಶ ಇಷ್ಟು. ಕವಿಗೆ ಪ್ರತಿಭೆ ಆವಶ್ಯಕ, ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸುಬುದ್ಧಿಯೂ ತರ್ಕವಿವೇಚನೆಯೂ ಆವಶ್ಯಕ. ಸುಮ್ಮನೆ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಹಾರಬಂiÀÄಸಬಾರದು. ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕೊಡಲೂಬಾರದು. ಕೆಳಕ್ಕೆ ಇಳಿಯದಂತೆ ಎಚ್ಚರದಿಂದಿರತಕ್ಕದ್ದು. ಸ್ಪಷ್ಟ ಶೈಲಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಆಲೋಚನೆ ತಾಯಿ. ಔಚಿತ್ಯ ಹೆಗ್ಗುರಿಯಾಗಿರಲಿ; ವಿನಯ, ಮರ್ಯಾದೆ ಕೈಹಿಡಿದು ನಡೆಸಲಿ. ಹೀಗೆ ಹೊರೇಸ್ ಮತ್ತು ಅರಿಸ್ಟಾಟಲರನ್ನು ತನಗೆ ತೋರಿದಂತೆ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬ್ವಾಲೊ ನಿಯಮಾವಳಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ. ರ್ಯಾಪಿನ್ ಆ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಚಾರಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ತಲೆಚೀಟಿ ಅಂಟಿಸಿ ನವಶಿಷ್ಟತೆಯ ಪಾಲಕನಾದ. ಲುಬಾಸ್ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯದ ವಿಷಯವಾಗಿ ಸೂತ್ರ ಹೇಳಿದ. ವಾಲ್ಟೇರ್ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಮೂಲಕವೂ ರೂಪಕ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೂಲಕವೂ ನವಅಭಿಜಾತತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದ. ==ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್== ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಡ್ರೈಡನ್, ಪೋಪ್, ಜಾನ್ಸನ್ ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಧೀರರಾದರು. ಆದರೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ. ಕಾರಣ ಇಷ್ಟೆ. ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್ ಪ್ರಾಚೀನರ ಸೂತ್ರಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾದ ನಾಟಕ ರಚಿಸಿ ಗೆದ್ದನಲ್ಲವೆ? ವಾಲ್ಟೇರನಿಗೆ ಅವನು ಒಡ್ಡೊಡ್ಡಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದರೂ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೆ ಅವನೊಬ್ಬ ಮಹಾ ನಾಟಕಕಾರ. ಅವನು ಒದಗಿಸುವಷ್ಟು ಭಾವಾರ್ಥವನ್ನೂ ಭಾಷಾಲಾವಣ್ಯವನ್ನೂ ಮತ್ತಾರೂ ಒದಗಿಸಿಲ್ಲ, ಬಹುಶಃ ಒದಗಿಸಲಾರರು. ನಿಯಮಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಯಾವ ಕೃತಿಯೂ ಹರ್ಷ ಕೊಡಕೂಡದು. ಎಂಬ ಫ್ರೆಂಚರ ಶಾಸನ ಇಂಗ್ಲಿಷರಿಗೆ ಒಗ್ಗಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಪರಮ ಪ್ರತಿಭೆಯ ಕವಿನಿಯಮಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಬಹುದು ಎಂದುಬಿಟ್ಟರು. ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಗೇಣುಸೂತ್ರಗಳಿಂದ ಆಜಾನುಬಾಹು ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರನನ್ನು ಅಳೆಯಹೋಗಿ ರೈಮರ್ ಎಂಬಾತ ನಾಚಿಕೆಗೇಡಾದ. ಪ್ರಚಂಡ ಮೇಧಾವಿಯಾದರೂ ನವಶಿಷ್ಟತೆಯಿಂದ ಅರೆಕುರುಡನಾದ ವಾಲ್ಟೇರನೂ ಹಾಗೆಯೇ. ಅಂತೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಸುಮಾರು 150 ವರ್ಷ ಮಡುಗಟ್ಟಿ ನಿಶ್ಚಲವಾಗಿ ನಿಂತು ಪಾಚಿಕಟ್ಟಿ ಅಂದಗೆಟ್ಟು ಹೋಯಿತು.ಕವಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇರತಕ್ಕದ್ದೆಂದು ವಾದಿಸುವ ಮುನ್ನೋಟದ ಯೋಚನಾವಂತರು 18ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆಗಿಬಂದರು. ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ಅಭಿಜಾತತೆಯ ಶಿಸ್ತನ್ನು ಒಡೆಯುವ ಸಾಮಥರ್ಯ್‌ವಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಒಬ್ಬಿಬ್ಬರು ತಮ್ಮ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಪ್ರತಿಭೆಗಳಿಂದ ವಿಮರ್ಶೆ ನಡೆಸಿ ಬೇಗಬೇಗ ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಸಂಕೋಲೆ ಕಳಚಿ ಬೀಳುವಂತೆ ಎಸಗುವುದರಲ್ಲಿ ನೆರವಾದರು. ಫ್ರೆಂಚರ ಡಿಡಿರೊ ಉದ್ದೇಶಪುರ್ವಕವಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಕನಾಗಲಿಲ್ಲ. ವಿಶ್ವಜ್ಞಾನ ವ್ಯಾಸಂಗಿ ಆದ್ದರಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಕುರಿತು ಅವನು ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದ; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಅಮೂಲ್ಯ. ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ರಿಚರ್ಡ್ಸನ್ನನ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಅವನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿರುವುದು ಅವನ ಉದಾರನೋಟದ ಕುರುಹು. ನಾನಾ ಲಲಿತಕಲೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಅವನು ಚಿಂತನೆಮಾಡಿ ಒಪ್ಪತಕ್ಕ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು ನುಡಿದ. ==ಜರ್ಮನಿಯ ಲೆಸ್ಸಿಂಗ್== ಅವನ ಹಾಗೆಯೇ ವಿಶಾಲದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಕಲೆ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿದ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮಹಾವ್ಯಕ್ತಿ ಜರ್ಮನಿಯ ಲೆಸ್ಸಿಂಗ್. ಅವನು ಬಂದಾಗ ಗಾಟ್ಷೆಡ್ ಎಂಬ ಕವಿ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ನವಶಿಷ್ಟತೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಪುರೋಹಿತನಾಗಿದ್ದ. ಅವನಿಗೆದುರಾಗಿ ಆಗಲೇ ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡಿನ ಬಾಡ್ಮರ್, ಬ್ರೈಟಿಂಗರ್ ಎಂಬಿಬ್ಬರು ಪಂಡಿತರು ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಅವರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಹಿತ್ಯಜ್ಞಾನ ಲೆಸ್ಸಿಂಗನಿಗಿತ್ತು. ಪ್ರಾಚೀನರನ್ನೂ ಅರ್ವಾಚೀನರನ್ನೂ ಅವನು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಪಠಿಸಿದ್ದ. ತೌಲನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಅವನು ಎತ್ತಿದ ಕೈ. ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದು ಅವನು ನೆರವೇರಿಸಿದ ದೊಡ್ಡ ಕಾರ್ಯ. ನವಅಭಿಜಾತತೆಯ ಫ್ರೆಂಚರು ಹೇಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲನನ್ನು ಅಪಾರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡರೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಅವನು ಕನ್ನಡಿ ಹಿಡಿದ. ಅವನ ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆ ಸಾಹಿತ್ಯದ ನೈಜ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ತೃಪ್ತಿಕರವಾಗಿ ಬಣ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಲಾಕೃತಿಗೂ ಅದರದೇ ಆದ ಆಂತರಿಕ ನಿಯಮವಿದೆ. ಇಂಥ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಅವನ ಇಪ್ಪತ್ತು ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಹೇರಳವಾಗಿವೆ.ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಚಳವಳಿ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗಿ ಕ್ರಮೇಣ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಸ್ಪೇನ್, ರಷ್ಯ ಮುಂತಾದ ದೇಶಗಳಿಗೂ ಹರಡಿತು. ಸಾಹಿತ್ಯಕೃತಿಯನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿ ಬೆಲೆಕಟ್ಟುವ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಅದೇ ಸೂಚಿಸುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸತಕ್ಕದ್ದು. ಹೊರಗಣ ಕಟ್ಟುಕಟ್ಟಳೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡರೆ ಅಪಾಯ. ಇದೇ ಅದರ ಮೂಲ ನಂಬಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯ ವಾದಿಗಳಿಗೆ ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್ ಅತಿ ನೆಚ್ಚಿನ ಕವಿ. ಫ್ರಾನ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮದಾಂ ಡ ಸ್ಟೀಲ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ವಡ್ರ್ಸ್‌ವರ್ತ್, ಕೋಲ್ರಿಜರು ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯ ಸ್ಥಾಪಕರಾದರು. ==ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಕೋಲ್ರಿಜನ == ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಕೋಲ್ರಿಜನ ಹೆಸರು ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದ್ದು. ದೃಢವಾದ ಜ್ಞಾನವೂ ತೀಕ್ಷ್ಣ ರಸಜ್ಞತೆಯೂ ಅವನ ಹಿರಿಯ ಗುಣ. ಜರ್ಮನಿಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಗಾಢಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಿದುದರಲ್ಲಿ ಅವನು ನಿಸ್ಸೀಮ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೃಷ್ಟಿಸಬಲ್ಲ ವಿಭಾವನೆಯನ್ನು (ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್) ಅವನಂತೆ ಖಚಿತವಾಗಿ ತಿಳಿಯಹೇಳುವವರು ಅಪುರ್ವ. ಕವಿಯ ಭಾಷೆ ಛಂದಸ್ಸುಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲೂ ಅವನ ಹೇಳಿಕೆ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ತೀರ್ಮಾನ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. ಹ್ಯಾಸ್óಲಿಟ್, ಲ್ಯಾಮ್ ಮೊದಲಾದ ಇತರ ಕೆಲವು ಉತ್ತಮ ವಿಮರ್ಶಕರು ಅದೇ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ಬಂದರು. ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳೂ ಉದಿಸಿ ವಿಮರ್ಶೆ ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯವಸಾಯವೆಂಬ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಿದುವು19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಬೇರಾವ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಸಿಗದಷ್ಟು ಗೌರವ ದಕ್ಕಿತು. ವಿಮರ್ಶಕ ಸಮಾಜಕ್ಕೂ ಜನಾಂಗಕ್ಕೂ ಅಗತ್ಯವಾದ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಎಂದಾಯಿತು. ಫ್ರಾನ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸೇಂಟ್ ಬವ್, ರಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಬೆಲಿನ್ಸ್ಕಿ, ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಡಸ್ಯಾಂಕ್ಟಿಸ್, ಡೆನ್ಮಾರ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌, ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಆರ್ನಲ್ಡ್‌, ಸ್ಪೇನಿನಲ್ಲಿ ಇಪೆಲಾಗೊ ಅಂಥ ಗಣ್ಯ ಪುರುಷರೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದರು. ಜರ್ಮನಿ, ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತಸಂಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಹೆಸರಾಂತ ವಿಮರ್ಶಕ ಎದ್ದು ಬರಲಿಲ್ಲ. ==ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆ ಇತಿಹಾಸ== ಆಗಲೇ ಪುಷ್ಕಳವಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ಸಮೃದ್ಧಿಹೊಂದಿ ಕಣಜದ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಎಂಟು ಕಡೆಗಳಿಂದಲೂ ಚುಚ್ಚಿ ಬಿರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅದರ ಸಮಗ್ರ ಅವಲೋಕನ ಹಾಗಿರಲಿ, ಸಾಕಷ್ಟು ವೀಕ್ಷಣೆಯೂ ಶ್ರಮಸಾಧ್ಯವಾದ ವ್ಯಾಪಾರ. ಕೆಲವು ಪ್ರಧಾನಾಂಶಗಳನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಂಡು ವಿವೇಚಿಸುವುದು ಹಿತ. ಆಧುನಿಕತೆಯ ವಿಚಾರ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿದ್ದು ಗೋಜು, ತಬ್ಬಿಬ್ಬು ಹಿಡಿಸುವಂಥಾದ್ದು. ಇಡೀ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪ್ರಪಂಚ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಅಗಾಧ ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಯಾಯಿತು. ಚಾರಿತ್ರಿಕ ದೃಷ್ಟಿ., ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆ, ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ, ವೈಯಕ್ತಿಕತೆ, ಪರಿಣಾಮವಿಧಾನ (ಇಂಪ್ರೆಷನಿಸಂ), ಸಾಂಕೇತಿಕತೆ, ಅತಿವಾಸ್ತವತೆ, ಸಾಪೇಕ್ಷತೆ-ಯಾವುದಿಲ್ಲ? ಯಾವುದುಂಟು? ತತ್ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಬಹುಮಂದಿ ಒಪ್ಪುವ ಸಿದ್ಧಾಂತವಾಗಲಿ, ತರ್ಕಸಮ್ಮತವಾದ ವಿಧಾನವಾಗಲಿ ಇನ್ನೂ ರೂಪಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶೆಯ ನೆಲೆ, ಮೂಲ ಮೌಲ್ಯ ಇತ್ಯಾದಿ ಅಧಿಷ್ಠಾನ ವಿಷಯವೇ ವಾದಗ್ರಸ್ತವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ.ಕಳೆದ ನೂರ ಮೂವತ್ತು ನೂರ ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಕಲಾ ಮೂಲ ಅಥವಾ ಕೃತಿಸೀಮಿತ (ಈಸ್ತೆಟೆಕ್), ವೈಜ್ಞಾನಿಕ, ಮಾನವತಾತಿಷ್ಠ (ಹ್ಯೂಮನಿಸ್ಟಿಕ್) ಎಂಬ ಸ್ಥೂಲ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿಕೊಂಡು ವಿವೇಚಿಸುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು. ==ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆ== ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಮಹಾದಾರ್ಶನಿಕ ಕ್ಯಾಂಟನೇ ಜನಕನೆಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯಿದೆ. ಅವನು ತನ್ನ ಕ್ರಿಟಿಕ್ ಆಫ್ ಜಜ್ಮೆಂಟ್ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿದ ತತ್ತ್ವಗಳು ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಚೋದಕವಾಗಿದ್ದು ಆ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದುವು. ಸೃಷ್ಟಿಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ವಿಭಾವನೆ, ಕಲಾವಿಚಾರದ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಲಕ್ಷಣ, ಉದ್ದೇಶ ತೋರಿಸದ ಉದ್ದೇಶತೆ ಮೊದಲಾದ ಘನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ತತ್ತ್ವಜ್ಞರ ವಿವರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಮರ್ಶಕರ ಕೈವಶವಾದುವು. ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆಯ ವಿಷಯ ಕಲಾಸೃಷ್ಟಿಯ ಕಾರ್ಯ, ಕಲಾಕೃತಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣ, ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕೆಲಸ. ಅದರ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಕಲಾಸ್ವಾದ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದೊಂದು ಅನುಭವ. ಅದರಿಂದ ಲಭಿಸುವ ಜ್ಞಾನ ಇತರ ಬಗೆಯ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಬೇರೆ. ವಿಜ್ಞಾನ, ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ತಂದು ಕೊಡುವ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಬೇರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಕಲಾಕೃತಿಯನ್ನು ವಿಮರ್ಶಿಸುವಾಗ ನೀತಿ, ನಿಯಮಾವಳಿ, ಸನ್ನಿವೇಶ ಮುಂತಾದ ವಿಚಾರವೆಲ್ಲ ಅನ್ಯ; ಅವಾವುವಕ್ಕೂ ಗಮನವೀಯಲಾಗದು. 1790-1820ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಂಟನನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಫಿಶ್ಟೆ, ಷೆಲ್ಲಿಂಗ್, ಸಾಲ್ಗರ್, ಹೆಗಲ್ ಮುಂತಾದವರು ಗ್ರಂಥ ಬರೆದರು. ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ. ಸ್ಕಿಲ್ಲರ್, ಷೆಗಲ್ ಸಹೋದರರು, ರಿಕ್ಟರ್ ಮೊದಲಾದವರು ಕಾರ್ಯನಿರತ ಕಲೆಗಾರನ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಗ್ರಂಥ ಬರೆದರು. ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರೂ ಹಿಂದುಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಕೋಲ್ರಿಜನ ಉದ್ಗ್ರಂಥ 1817ರಲ್ಲಿ ಹೊರಬಂತು. ಅನಂತರ ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆ ಹಲವು ವಿಧಗಳಾಗಿ ಒಡೆಯಿತು. ಫ್ರೆಂಚರೂ ಅವರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಇಂಗ್ಲಿಷರೂ ಕಲೆಗಾಗಿ ಕಲೆ (ನೋಡಿ- ಕಲೆಗಾಗಿ-ಕಲೆ) ಎಂಬ ಪಂಗಡವನ್ನು ಹೊರ ತಂದರು. ತನಗೆ ತೋಚಿದಂತೆ ವಿಮರ್ಶೆ ನಡೆಸಬೇಕೆಂಬುದು ಬಲಿದು ಪರಿಣಾಮ ವಿಧಾನ (ಇಂಪ್ರೆಷನಿಸಂ) ಹುಟ್ಟಿತು. ಕ್ಯಾಂಟನ ಕಲಾಭಿರುಚಿಯ ತೀರ್ಮಾನಗಳಿಗೆ ವ್ಯಕ್ತಿತಿಷ್ಠ ವಿಶ್ವತ್ವವುಂಟು-ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆ ಹಲವರಿಗೆ ಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ಅವರಿಗೆ ಕಲಾಸೌಂದರ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿತಿಷ್ಠ, ವಸ್ತುತಿಷ್ಠವಲ್ಲ; ಉತ್ತಮ ಕಲಾಕೃತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ರಸಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ನಡೆಸುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಹಸಗಳೇ ವಿಮರ್ಶೆ. ವಿಮರ್ಶಕ ತನ್ನ ಆತ್ಮೀಯ ಅನುಭವವನ್ನಲ್ಲದೆ ಮತ್ತೇನನ್ನು ವರ್ಣಿಸಿಯಾನು? ಕಲೆಗಾಗಿ ಕಲೆ, ಪರಿಣಾಮವಿಧಾನ ಎರಡೂ ಯಾವ ವಿಮರ್ಶಾ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನೂ ಹೊರತರಲಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟೇಕೆ, ಅವು ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮತ ಅಸಾಧ್ಯವೆಂದೇ ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟವು. ==ಸಾಂಕೇತಿಕತೆ== ಕೃತಿಸೀಮಿತದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಬಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಕಲಾಪದ್ಧತಿ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆ. ಅದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾತ ಫ್ರೆಂಚರ ಸಾಹಿತಿ [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬೋದಿಲೇರ್|ಬೋದಿಲೇರ್]]. ಅವನು ಸ್ವೀಡನ್ಬರ್ಗ್ ಎಂಬ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣದ ದಾರ್ಶನಿಕನಿಂದ ಸಮರೂಪತೆ ನಿಯಮ ಅಥವಾ ಸಂವಾದಿ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು (ಥಿಯೊರಿ ಆಫ್ ಕರೆಸ್ಪಾಂಡೆನ್ಸಸ್) ಕಲಿತುಕೊಂಡ. ಫ್ಲಾಬರ್ಟನಿಂದ ಕಲಾವಿರಚನಾ ತಂತ್ರದ ಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಅರಿತ. ಮೇಲಾಗಿ ಕೋಲ್ರಿಜನ ಮೂಲಕ ಎಡ್ಗರ್ ಆಲನ್ ಪೋಗೆ ಇಳಿದು ಅವನಿಂದ ಬೋದಿಲೇರನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದ ಪ್ರಭಾವ ಕ್ವಾಂಟನದು. ವಿಷಯಾತೀತವೂ ಅನುಭವಜನ್ಯವಲ್ಲದ್ದೂ ಆದ ಗೂಢ ಹೊಂದಿಸುವ ವಿದ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಬೋದಿಲೇರನಿಗೆ ಪೋನೇ ಗುರು. ಬೋದಿಲೇರನ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿ ಬಂದವರು ವರ್ಲೇನ್ ಮತ್ತು ಮಲಾರ್ಮೆ. ಆದರೆ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆ ಕೇವಲ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವೈಚಿತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿ ಸತ್ವ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಯೇಟ್ಸ್‌, ಪಾಲ್ ವ್ಯಾಲೆರಿ ಮೊದಲಾದ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವರು ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ರೂಢಿಗೆ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ಜಯಗಳಿಸದೇ ಹೋದರು. ಆದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಕೇತದ ವಿಚಾರ ಸೂಕ್ತ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂತು. ಕೃತಿಸೀಮಿತತ್ತ್ವದ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಮುಖವನ್ನು ಕ್ರೋಚೆ, ಬರ್ಗ್ಸನ್ನರಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಅವರಿಗೆ ಹೆಗಲನ ಮೂಲಕ ಕ್ಯಾಂಟನೇ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ. ==ಡಾಲಿನ ಸಾಹಿತ್ಯವ್ಯಾಸಂಗ== 20ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೆಯ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ವಿಮರ್ಶೆಯೆಂಬ ಡಾಲಿನ ಸಾಹಿತ್ಯವ್ಯಾಸಂಗ ತಲೆಯೆತ್ತಿತ್ತು. ಹಿಂದಿನಿಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಬಂದ ತತ್ತ್ವಗಳು, ಸೂತ್ರಗಳು, ಸನ್ನಿವೇಶ ವಿವರಣೆ, ಕವಿಸ್ವಭಾವದ ವಿಚಾರ-ಇವೇ ಮುಂತಾದ, ಕೃತಿಯಿಂದ ಹೊರಚ್ಚಾದ ಸಮಸ್ತವನ್ನೂ ಬದಿಗೊತ್ತಿ ಕೃತಿಯೊಂದನ್ನೇ ಪರೀಕ್ಷಿಸಬೇಕು-ಎಂಬುದು ಅದರ ಚಾಲಕಶಕ್ತಿ. ಆದರೆ ಹೊಸ ವಿಮರ್ಶಕರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಿಭಿನ್ನ ಗುಂಪುಗಳಾದುವು. ಅವರಿಂದ ಆಗಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಜನ ಕಲಾಕೃತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಸಂಪುರ್ಣವಾಗಿ ಲಕ್ಷ್ಯವೇ ಮೀಸಲಾಗಬೇಕೆಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ; ಕಲಾಕೃತಿಗೆ ಆಂಗಿಕ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ (ಆಗಾರ್ಯ್‌ನಿಕ್ ಯೂನಿಟಿ) ಇರಲೇಬೇಕೆಂಬ ತತ್ತ್ವ. == ಮನೋವಿಜ್ಞಾನಿ ಯೂಂಗ== ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನಿ ಯೂಂಗನಿಂದ ಪ್ರಚೋದಿತವಾದ ವಿಧಾನವೊಂದು ವಿಮರ್ಶೆಯೊಳಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಿದೆ. ಅವನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದ ಭಾವನೆಗಳಲ್ಲಿ ನರರ ಅಂತರಾಳದಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿದೆಯೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಸಾಮೂಹಿಕ ಅಪ್ರಜ್ಞೆ (ದಿ ಕಲೆಕ್ಟಿವ್ ಅನ್ಕಾಂಷಸ್) ಕಡುಪುಳ್ಳದ್ದು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅದು ಜಾಗರಿತವಾಗಿ ಭಾವ ಭಾವನೆಗಳ ಆದ್ಯ ಮಾದರಿಯ (ಆರ್ಕಿಟೈಪ್ಸ್‌) ಅರಿವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಕೆಲವರಿಗೆ ಸೃಷ್ಟಿಗೈಯುವ ರಾಗೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಎಬ್ಬಿಸಿ ಕಲಾನಿರ್ಮಿತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಸುಳಿವು ಕ್ಯಾಂಟನ ವಿಭಾವನಾ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸಿದೆಯೆಂದು ಕೆಲವರ ಹೇಳಿಕೆ. ಯೂಂಗನ ನಿರ್ಧಾರದಂತೆ ಆದ್ಯ ಮಾದರಿಗಳು ಮೂಲ ಐತಿಹ್ಯ (ಲೆಜೆಂಡ್), ಕಥಾವಳಿ (ಮಿತ್ಸ್‌), ಶಾಶ್ವತ ಸಂಕೇತಗಳು (ಇಂಟರ್ನಲ್ ಸಿಂಬಲ್ಸ್‌), ದ್ರವ್ಯವರ್ಗಗಳು (ಕೆಟಗೊರೀಸ್) ಇತ್ಯಾದಿ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿತವಾಗಿ ನುಡಿದ ವಚನಕ್ಕೆ ಅರ್ಥ ತುಂಬುತ್ತವೆ. ರುದ್ರನಾಟಕ ಭವ್ಯಕಾವ್ಯಪ್ರಭೇದಗಳ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯಲ್ಲೂ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲೂ ಆದ್ಯಮಾದರಿಗಳ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಬರುತ್ತಿದೆ. 20ನೆಯ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಮನಃವಿಜ್ಞಾನದ ಯುಗವೆಂಬ ಹೆಸರು ಯುಕ್ತ. ==ಯಂತ್ರೋದ್ಯಮದ ಕಾಲ== 18ನೆಯ ಶತಮಾನ ಯಂತ್ರೋದ್ಯಮದ ಕಾಲವಾದರೆ 19ನೆಯ ಶತಮಾನ ವಿಜ್ಞಾನ ಯುಗವಾಯಿತು. ನಾನಾ ಪ್ರಬಲ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಂದ ಮನುಷ್ಯಚಿಂತನೆ ಅಲ್ಲೋಲ್ಲಕಲ್ಲೋಲಗೊಂಡಿತು. ವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಹಿಗ್ಗಿಬಂದ ವಿಧಿಗಳು. ವಿಕಾಸ-ಇವು ಸಮಾಜ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೂ ಯಥೋಚಿತವಾಗಿ ಅನ್ವಯವಾಗಬಹುದೆಂದು ಯೋಚನಾಪರರಿಗೆ ಭಾಸವಾಯಿತು. ಬೆಂತಮ್, ಕಾಂಪ್ಟ್‌, ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಮೊದಲಾದವರು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಸಮಾಜವಿಜ್ಞಾನ ರಚಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಆಸಕ್ತಿವಹಿಸಿದರು. ಕ್ಯಾಂಟನ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಅನುಭವೈಕವಾದಕ್ಕೆ ತಡೆಹಾಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ ಆ ವಾದ ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಬಂತು; ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಗತಿಯೂ ಯಂತ್ರೋದ್ಯಮ ಪ್ರಗತಿಯೂ ಪ್ರಯೋಗ ಅನುಭವಗಳಿಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ತಂದುಕೊಟ್ಟುವು. ==ಸಂಸ್ಕೃತಿಮೂಲ ಪ್ರಭಾವಗಳು== ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಮರ್ಶಕರೆಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ ಪಂಗಡದವರಲ್ಲ. ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಮೂಲ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಮುಖ್ಯ. ಮತಧರ್ಮ, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ, ರಾಜಕೀಯ ತತ್ತ್ವಗಳಂತೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆಂದು ಅವರ ನಿಲುವು. ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರಕಾರರಿಗೆ ಆಧಾರಗಳೂ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳೂ ಮುಖ್ಯ. ಮನೋವಿಜ್ಞಾನಪ್ರೇರಿತ ವಿಮರ್ಶಕರು ಸಾಹಿತಿಗಳ ಸ್ವಂತ ಅನುಭವಗಳನ್ನೂ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಯನ್ನೂ ಬಹುವಾಗಿ ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜೋóಲ ಮೊದಲಾದ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕೃತಿಗಳು ವಿಜ್ಞಾನದ ವಿಧಿಗಳಿಗೆ ಅನುರೂಪ ಎಂಬ ಹೆಮ್ಮೆ.ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ ಕಲಾಕೃತಿಯಿಂದ ಹೊರಗಣ ಸಂಗತಿಗಳಿಗೆ ಎಡೆಕೊಡುವುದನ್ನು ಧ್ಯೇಯವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಅದಕ್ಕೂ ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆಗೂ ಬದ್ಧವೈರ. ಎರಡು ಗುಂಪಿಗೂ ವಾದ ವಿವಾದ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲೂ ನಡೆದಿದೆ.ಮೊದಲು ಎದ್ದುಬಂದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ ಸಮಾಜ ಸಂಬಂಧವಾದದ್ದು. ಅನುವಂಶಿಕತೆ, ವಾಯುಗುಣ, ಸಮಾಜ ಪದ್ಧತಿ ಮುಂತಾದವು ಸಾಹಿತ್ಯಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುವ ಬಗೆಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುತ್ತವೆಯೆಂದೇ ಅದರ ನಂಬಿಕೆ. ==ಮದಾಂ ಡ ಸ್ಟೀಲಳ ಸಾಹಿತ್ಯ== ಇಂಥ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಮುನ್ಸೂಚನೆ 18ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲೇ ಹರ್ಡರ್, ಮಾಂಟೆಸ್ಕೂ ಮೊದಲಾದವರಿಂದ ಆಗಿಬಂದರೂ ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಜನಿಸಿದ್ದು ಮದಾಂ ಡ ಸ್ಟೀಲಳ ಸಾಹಿತ್ಯವೂ ಸಮಾಜ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೂ (1800) ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಿಂದ. ಸ್ಟೆಂಡಲ್, ಸೇಂಟ್ ಬವ್, ರೀನನ್ ಮೊದಲಾದವರಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಟಿ ದೊರೆಯಿತು. ಟೇನ್ ಬರೆದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ (1864) ಆ ವಿಧಾನದ ವಿವರಣೆಯೂ ಉದಾಹರಣೆಯೂ ಆಯಿತು.ಜರ್ಮನಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಹೊರತಂದಿತು. ಗ್ರಿಮ್ ಸೋದರರು, ವರ್ನರ್, ಷೀರರ್ ಮತ್ತು ಇತರ ವೈಯಾಕರಣಿಗಳು ಭಾಷಾಪ್ರಮುಖ ವಿಮರ್ಶೆಯೂ ಒಂದು ವಿಜ್ಞಾನವಾಗಬಹುದೆಂಬ ಆಶೋತ್ತರ ಪಂಡಿತ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹರಡಿತು. 1860-1916ರ ವರೆಗಿನ ಐವತ್ತಾರು ಸಂವತ್ಸರಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಜಗತ್ಕೀರ್ತಿ ಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಅದರ ಬಹುಪಾಲು ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು. ಬೊ ಅಕ್ ಕೈಫನಾಕ್ ರಚಿಸಿದ ಬೃಹದ್ಗ್ರಂಥಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ನಿದರ್ಶನ. ಅದೇ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಕೀಟ್, ಚೇಂಬರ್ಸ್‌, ಕೋರ್ಟ್ಹೋಪ್ ಇತ್ಯಾದಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪಂಡಿತರೂ ನಡೆದರು. ==ಡಾರ್ವಿನ್ನನ ಪ್ರಭಾವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ== ಡಾರ್ವಿನ್ನನ ಪ್ರಭಾವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆಯ ಮೇಲೂ ಕಾದಂಬರಿಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಮೇಲೂ ಬಲವಾಗಿ ಬಿತ್ತು. ಸಾಹಿತ್ಯದ ಶಕ್ತಿಗಳು ವಿಕಾಸ ಹೊಂದುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತವೆಂದೂ ಉದ್ಘಕೃತಿಗಳು ಆಗಿಬಂದು ಅವಧಿಯ ಘಟ್ಟಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸುತ್ತವೆಂದೂ ಬ್ರೂನಟೇರ್ ಹೇಳಿದ. ಪ್ಯಾಸ್ಕಲ್, ಚಾಟೊಬ್ರಯಾನ್ ಅಂಥ ಕೃತಿಕಾರರು. 1890ರಲ್ಲಿ ಬ್ರೂನಟೇರ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಭೇದಗಳ ವಿಕಾಸ ಎಂಬ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಹೊರತಂದ; 1897ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕೈಪಿಡಿಯನ್ನು ಬರೆದ.ಜೋಲ ಮತ್ತು ಇತರರು ಕಾದಂಬರಿಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದರು. ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲೂ ನಾಟಕದಲ್ಲೂ ಸ್ವಭಾವತೆಯೆಂಬ ತತ್ತ್ವ ಲೇಖಕರನ್ನು ಆಳತೊಡಗಿತು. ಜೀವನ ಒಂದು ಗೊಂಡಾರಣ್ಯ, ಬದುಕುವುದು ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದರೇನೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಲೇಖಕ ಇರುವ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಇದ್ದಂತೆ ಪ್ರತಿಚಿತ್ರಿಸತಕ್ಕದ್ದು. ಇದು ಸ್ವಭಾವತೆ ತತ್ತ್ವದ ತಿರುಳು. ಜೋóಲ ತನ್ನ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟು ಕರೆದ (1880).ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆಯ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಕವಲುಗಳೆಂದರೆ [[ಕಾರ್ಲ್ ಮಾರ್ಕ್ಸ್|ಮಾರ್ಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಫ್ರೆಡ್ರಿಕ್ ಎಂಗೆಲ್ಸ್|ಎಂಗೆಲ್ಸ್‌]], ಫ್ರಾಯ್ಡ್‌-ಇವರ ತತ್ತ್ವ. ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನಿಜವಾದ ಆಸರೆ ಅದರ ಕಾಲದ ಆರ್ಥಿಕ ವಸ್ತುವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂಬುದು ಮಾಕ್ರ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಎಂಗೆಲ್ಸರ ವಾದ. ಕಾವ್ಯ, ಭಾಷೆ, ಪಾತ್ರ ಶಿಲ್ಪ ಸಂವಿಧಾನ ಮೊದಲಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ ರೀತ್ಯಾ ವಿವರಿಸಿ ಫ್ರಾಯ್ಡ್‌ ತಾನೇ ಪ್ರಬಂಧ ಬರೆದ. ಹಾಗೆಯೇ ಕವಿಯ ಆತ್ಮಕಥೆ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆಗಳ ಮೇಲೂ ಬರೆದ. ಫ್ರಾಯ್ಡನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಕಲಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾದ ಕೃತಿಕಾರನ ಲಕ್ಷಣ ಗಮನೀಯ ಅಂಶ. ==ಗಣಿತವಿಜ್ಞಾನ== ಈ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೆಯ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಗಣಿತವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಅಂಗೀಕಾರವಾಗಿರುವ ಅಂಕಿಅಂಶ ನಕ್ಷೆ ಮುಂತಾದ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ನಾಮಪದ, ಕ್ರಿಯಾಪದ, ಗುಣವಾಚಕಾದಿಗಳು ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೆಷ್ಟು ಬರುತ್ತವೆಂದು ವರ್ನನ್ ಲೀ ಲೆಕ್ಕಮಾಡಿ ಹೇಳಿದ. ಇತರರಿಂದ ವಿಷಯಗಳ ನಕಾಶೆ, ಪದಗಳ ಸಂವಿಧಾನ ಮುಂತಾದವು ಗಣಿತವಾದುವು. ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರನ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಮಕಾಲೀನರ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಕ್ಯಾರೊಲೀನ್ ಸ್ಪರ್ಜನ್ ನಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದಳು. ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರನ್ನು ಓದುವಾಗ ಅಕ್ಷರಣೆಯೂ (ಸ್ಟೆಲ್ಲಿಂಗ್), ವಿರಾಮ ಚಿಹ್ನೆಗಳೂ ಹೇಗೆ ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆಂಬುದನ್ನು ಲಾರಾ ರೈಡಿಂಗ್ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್ ಗ್ರೇವ್ಸ್‌ ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಥ ವ್ಯವಸಾಯವನ್ನು ಹಿಂಬದಿಗೆ ತಳ್ಳಿ ಶಬ್ದಾರ್ಥ ಪ್ರಮುಖ ವಿಮರ್ಶೆ ಎದ್ದು ಬಂತು. ಅದರ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಲ್ಲಿ ಐ.ಎ.ರಿಚಡ್ರ್ಸ್‌ ಗಣ್ಯನಾದವ.ಮಾನವತಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕುವಂಥದಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಆ ಪಂಗಡದ ವಿಮರ್ಶಕರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಚನಿಸಿಲ್ಲ. ಅವರ ವಂಶ ಹೊಸ ಹುಟ್ಟಿನವರೆಗೂ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಧ್ಯೇಯ ಮತ್ತು ನೀತಿಬೋಧೆ ಅದರ ಪ್ರಧಾನ ಲಕ್ಷಣ. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆದ ವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರಸಾರ, ಕಲೆಗಾರ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಪರಾಭವ, ಹಳೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕುಸಿತ ಮೊದಲಾದವನ್ನು ಆ ಕಾಲದ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರು ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಘಂಟಾಘೋಷವಾಗಿ ಬಲಿಷ್ಠ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ, ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಶಿಕ್ಷಣ ಪದ್ಧತಿ ಲಲಿತಕಲೆಗಳಿಗೆ ಸುಭದ್ರಸ್ಥಾನ-ಇವು ಏರ್ಪಡಲೇಬೇಕೆಂದು ಸಾರಿದರು. ಅವರಿಗೆ ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆ ಹೊಲ್ಲ. ಸಾಹಿತ್ಯದಿಂದ ಶೀಲ ನೆಟ್ಟಗಾಗದಿದ್ದರೆ ಅದು ಸಾಹಿತ್ಯವೇ ಅಲ್ಲ. ಅವರ ನೋಟಕ್ಕೆ. ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆಯೂ ಅವರಿಗೆ ರುಚಿಯೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಏತಕ್ಕೆಂದರೆ ಅದು ಮಾನವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಇಲ್ಲವೆನಿಸುತ್ತದೆ, ನೀತಿ ಧರ್ಮ ಬೇಡ ಎನ್ನುತ್ತದೆ. ಅವರ ಪಾಂಡಿತ್ಯವೆಲ್ಲ ಜೀವವಿಲ್ಲದ ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಸಂಗತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಿದುದು. ಅವರಲ್ಲಿ ಅನೇಕರಿಗೆ ಗಯಟೆಯೇ ಮೇಲ್ಪಂಕ್ತಿ. ಏತಕ್ಕೆಂದರೆ ಅವನು ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕತೆಯನ್ನು ಕಾಯಿಲೆಯೆಂದು ಹಳಿದ. ಅಭಿಜಾತ ಸಾಧುವೆಂದು ಹೇಳಿದ. ತೀವ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯನ್ನು ಖಂಡಿಸಿ ಜಗತ್ಸಾಹಿತ್ಯವೆಂಬುದನ್ನು ಹೊಗಳಿದ. ಕಲೆಗಾರನಿಂದ ಸಮಾಜದ ನೈತಿಕಾರೋಗ್ಯ ದೃಢವಾಗಿರಬೇಕೆಂಬುದೇ ಅವನ ಸಿದ್ಧಾಂತ. ಆದರೆ ಅವನಲ್ಲಿ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯೂ ಪುರ್ವಾಪರ ವಿರೋಧವೂ ಹೇರಳ. ==ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಆರ್ನಲ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸಿನ ಸೇಂತ್ ಬವ್ ಗಯಟೆ== ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಆರ್ನಲ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸಿನ ಸೇಂತ್ ಬವ್ ಗಯಟೆಯ ಬಗೆಯವರೇ. ಆದರೆ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿ ನಿಶ್ಚಂಚಲ, ಅವರ ನುಡಿ ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧ. ಚಾರಲ್ಸ್‌ ಮೌರಾ ಮತ್ತು ಅರ್ವಿಂಗ್ ಬ್ಯಾಬಿಟ್ ಮನುಷ್ಯ ವಾತ್ಸಲ್ಯದ ವಿಮರ್ಶಕರು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಲೋಕವನ್ನು ತಿದ್ದುವ ಚಟಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗಿದ್ದಾರೆ, ನಿಜ. ಟಾಲ್ಸ್ಟಾಯ್ ಮತ್ತು ನೀಚೆ ಅದೇ ಹವ್ಯಾಸದ ವೈಪರೀತ್ಯ. ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ಲಲಿತಕಲೆ ಅವರ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನಾಸಿಕಕ್ಕೆ ನಾತಗೂಡಿದ ಕಸ. ಟಾಲ್ಸ್ಟಾಯ್ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಸರಳತೆ, ದೈವಭಕ್ತಿ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಇರಬೇಕೆಂದು ಹಠ ತೊಟ್ಟ; ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸಂತೋಷಾವೇಶ ಸ್ಫುರಿಸದಿದ್ದರೆ ಕಲೆ ಕಲೆಯಲ್ಲ-ಎಂಬುದು ನೀಚೆಯ ಮತ.ಕಲಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆಯೂ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಯೂ ಅತಿರೇಕಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಂತೆ ತೋರಿದಾಗ ಮಾನವತಾ ವಿಮರ್ಶೆ ಮುಂದೆ ಬಂದು ಹಾಳತವನ್ನೂ ಮಿತಿಯನ್ನೂ ಪೋಷಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಪರಿಣಾಮವಿಧಾನವೂ ವೈಯಕ್ತಿಕತೆಯೂ ಕಲಾಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ವರ್ತಿಸುವುದುಂಟು; ಹಾಗೆಯೇ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕತೆ ಪಾಂಡಿತ್ಯಗಳಿಗೂ ಅತಿಯ ಕಡೆಗೆ ಸರಿಯುವ ಚಾಪಲ್ಯವುಂಟು. ಮಾನವತಾಮೂಲ ವಿಮರ್ಶೆ ಅವನ್ನೂ ಮಧ್ಯಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಎಳೆತರುವುದರಲ್ಲಿ ಉಪಯುಕ್ತ. ಜಾಕ್ ಮಾರಿಟೇನ್ ಅಂಥ ಸಮತೋಲ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೀಣ. ==ಮ್ಯಾರಿಟೇನ== ಮ್ಯಾರಿಟೇನನ ಹೆಸರನ್ನು ಹೇಳಿದ ಕೂಡಲೆ ಯಾವ ಗುಂಪಿಗೂ ಸೇರದೆ ತಮ್ಮ ಅಗಾಧ ಪ್ರತಿಭೆಯಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕುತೂಹಲ ಕೆರಳಿಸಿರುವ ಇತರ ಕೆಲವರನ್ನೂ ಒಂದೆರಡು ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನೂ ಹೆಸರಿಸಲೇಬೇಕು; ಅಂದರೆ ಬ್ರಿಟನ್, ಜೀನ್ಪಾಲ್ ಸಾರ್ಟ್ೃ. ಇವರ ಕಾಣಿಕೆ ಅಮೂಲ್ಯವಾದುದು. ಮೊದಲ ಮಹಾಯುದ್ಧ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟನಷ್ಟ ಆಶಾನಾಶ ನಿರುತ್ಸಾಹ ದುಗುಡಗಳ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ಎಲ್ಲ ಕಡೆಯೂ ನೀರಸ ಬಂiÀÄಲೇ ಇದ್ದಂತೆ ಕಾಣಬಂದಿತು. ಕಲೆಗಾರರು ಹಲವು ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಮೂಲಕ ಉಲ್ಲಾಸವುಂಟುಮಾಡಲು ಹವಣಿಸಿದರು. ಅತೀವ ವಾಸ್ತವತೆ (ಸರ್ರಿಯಲಿಸಂ) ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಅದರ ತಿರುಳು ಇಷ್ಟೆ; ಮಾನವನ ಅಂತಶ್ಚೇತನ ಅಥವಾ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಸ್ವಯಂಚಾಲಕ ಶಕ್ತಿಯಿದೆ; ಬುದ್ಧಿ ಭಾವ ಸಂಕಲ್ಪ ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿ ಹೂಡದೆ ಅದರಷ್ಟಕ್ಕೆ ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಅದು ಶುದ್ಧವಾದ ಕಲೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಬುದ್ಧಿ ವಿವೇಚನೆಯ ಅಥವಾ ನೈತಿಕ ಭಾವನೆಯ ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಚೇತನವನ್ನು ವಿಮೋಚಿಸಿದಾಗ ಪ್ರಕೃತಿಸಹಜವಾಗಿ ಅದು ಕೆಲಸಮಾಡುತ್ತದೆ. ನಿರ್ಮಲ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕಲೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ವಪ್ನದಂಥ ಅದರ ಅನಿಸಿಕೆಗಳೂ ತುಡಿತ ಮಿಡಿತಗಳೂ ನೈಜರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೊರಬರುವುದೇ ಅತೀವ ವಾಸ್ತವತೆ. ಈ ವಾದಕ್ಕೆ ಫ್ರಾಯ್ಡನ ತತ್ತ್ವಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಚೋದಕವೆಂದು ಬೇರೆ ಹೇಳಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ==ಅಸ್ತಿತ್ವ ತತ್ತ್ವ (ಎಕ್ಸಿಸ್ಟೆಂಷಿಯಲಿಸಂ)== ಅಸ್ತಿತ್ವ ತತ್ತ್ವ (ಎಕ್ಸಿಸ್ಟೆಂಷಿಯಲಿಸಂ) 1950ರಿಂದ ನಾನಾ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹರಡಿ ಕಲೆ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿ ಮೂಡಿಸಿದವ ಜೀನ್ಪಾಲ್ ಸಾರ್ಟ್ೃ. ಮೌಲ್ಯವೆಲ್ಲ ಸಾಪೇಕ್ಷ. ಆದರ್ಶವ್ಯವಸ್ಥೆಯೆಂಬುದಾವುದೂ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮನುಷ್ಯ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಸಲೇಬೇಕು. ಈ ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಜೀವನ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಎದುರು ಒಡ್ಡುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಬಿಡಿಸಿ ಬಗೆಹರಿಸುವುದೆಂತು? ಇದಕ್ಕೆ ಸಾರ್ಟ್ೃ ಕೊಡುವ ಉತ್ತರ ಇದು. ಸಮಸ್ಯೆ ಒಂದು ವಿಧದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ವಿರೋಧಾಭಾಸದಿಂದ ನಗುತರುವಂಥದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಬಿಡಿ ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಂದು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಿಂದ ಗೆಲುವಾಗಿ ಹೊತ್ತುಕೊಳ್ಳಲಿ. ಆ ಹೊಣೆಗಾಗಿ ಶಕ್ತಿಮೀರಿ ಶ್ರಮಿಸಲಿ. ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದರೆ ಸರ್ವಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿ ಅವನು ವಿಜಯಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಕವಿಗೆ ಬೇರಾವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬೇಕು? ಈ ತತ್ತ್ವ ನಾಟಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಉತ್ತಮ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ==ಬಾಹ್ಯನಿಷ್ಠಾವಾದ (ಫಾರ್ಮಲಿಸಂ) == ಬಾಹ್ಯನಿಷ್ಠಾವಾದ (ಫಾರ್ಮಲಿಸಂ) ಎಂಬುದು ಕೆಲಕಾಲ ರಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಲಭೆ ಮಾಡಿತು. ಅದರ ಧ್ಯೇಯವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ ಲನ್ಜ್‌ನ ಹೇಳಿಕೆಯಂತೆ ಕಲೆ ಜೀವನದಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ, ಯಥಾರ್ಥ; ಜೀವನದ ಹಾಗೆಯೇ ಕಲೆಗೂ ಗುರಿಯಿಲ್ಲ, ಅರ್ಥವಿಲ್ಲ. ಕಲೆ ಇರುವುದೇಕೆಂದರೆ ಇರದೇ ಅದಕ್ಕೆ ಗತ್ಯಂತರವಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಭಾವಿಸಬೇಕಾದದ್ದು ನಿಪುಣತಂತ್ರದಿಂದ ಅದು ಮುಂದಿಡುವ ಬಾಹ್ಯಾಕೃತಿಯನ್ನು, ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಬಂಧದ ವಿಷಯ ಅದರ ಶೈಲಿಯ ವಿಧಾನ ವಿನ್ಯಾಸವೆಷ್ಟೂ ಅಷ್ಟೆ-ಎಂಬುದು ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್, ನಿಯೊಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್, ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್, ಆಧುನಿಕ ಎಂದು ವಿಭಾಗಿಸಿ ತೃಪ್ತರಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ. ಈಗ ಅದು ಅಪುರ್ಣ, ಅಸಮರ್ಪಕ-ಎಂದಾಗಿದೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟು ವಿಮರ್ಶೆಯ ಕೆಲಸವೇನು ಎಂಬ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ನಿರತವಾಗಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಬಗೆಯ ಪಂಗಡಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮಾಡುವುದು, ಕಾವ್ಯದ ಬೆಲೆಕಟ್ಟುವುದು, ಕಾವ್ಯ ಎಬ್ಬಿಸುವ ವಿಮರ್ಶಕನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ವಿವರಣೆ-ಇವು ಮೂರು ವಿಧದ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಹೊರತಂದುವು: ವಿಮರ್ಶೆಯಿಂದ ಕವಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಗಬೇಕು. ಇವುಗಳಿಂದ ಬೇರೆ ತರಹದ ವಿಮರ್ಶೆ ಉಂಟಾದುವು. ಈ ಪರಿಯ ಅನೇಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಐರೋಪ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಸಾರವತ್ತಾಗಿಸಿವೆ, ಗೋಜುಗೋಜಾಗಿಸಿವೆ, ಚೈತನ್ಯ ತುಂಬಿ ಬಾಳಿಸುತ್ತಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} oqu3oaai18bzr7d6h0w2767o5e4zqj5 0 95918 1307889 1295155 2025-07-03T01:31:33Z 2409:40F2:29:76D0:D83F:519B:BDCD:6AF1 /* ದೇವಾಲಯ */ 1307889 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian Jurisdiction |type = village |native_name=ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ |other_name= |taluk_names=[[ಬಿಜಾಪುರ]] |nearest_city=[[ವಿಜಯಪುರ]] |parliament_const=[[ವಿಜಯಪುರ]] |assembly_const=[[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] |latd = 16.1833 |longd = 75.7000 |state_name=ಕರ್ನಾಟಕ |district=[[ವಿಜಯಪುರ]] |leader_title= |leader_name= |altitude=770 |population_as_of=೨೦೧೨ | population_total=೧೫೦೦೦ | population_density=೫೦ |area_magnitude=9 |area_total=೧೨೦೦ |area_telephone= |postal_code= |vehicle_code_range=ಕೆಎ - ೨೮ }} ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ಗ್ರಾಮವು [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ [[ವಿಜಯಪುರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ. [[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] ಗ್ರಾಮವು [[ವಿಜಯಪುರ]] - [[ಗುಲ್ಬರ್ಗಾ]] ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ [[ವಿಜಯಪುರ]]ದಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೫ ಕಿ. ಮಿ. ಇದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ಫೆಬ್ರುವರಿ ೮, ೨೦೧೩ ರಂದು ವಾರ್ಷಿಕ ಮುಂಗಡ ಪತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ [[ವಿಜಯಪುರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ [[ಸಿಂದಗಿ]] ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ನಗರವನ್ನು ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕೆಂದು ರಚಿಸಿದೆ. ==ಭೌಗೋಳಿಕ== ಗ್ರಾಮವು ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ೧೬* ೩೨' ೧೦"x ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ೭೫* ೩೧' ೧೯" ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ==ಹವಾಮಾನ== * <big>ಬೆಸಿಗೆ-ಚಳಿಗಾಲ</big>ದಲ್ಲಿ ಹವಾಗುಣವು ಹಿತಕರವಾಗಿದ್ದು, ಸಾಧಾರಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉಷ್ಣತೆ ಅಂದರೆ ೪೨.೭ ಡಿಗ್ರಿವರೆಗೆ(ಎಪ್ರೀಲನಲ್ಲಿ), ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಅಂದರೆ ೯.೫ ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸವರೆಗೆ (ಡಿಸೆಂಬರನಲ್ಲಿ) ಉಷ್ಣತೆ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. * <big>ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ</big> - ೩೫°C-೪೨°C ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ * <big>ಚಳಿಗಾಲ</big> ಮತ್ತು * <big>ಮಳೆಗಾಲ</big> - ೧೮°C-೨೮°C ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್. * ಮಳೆ - ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಳೆ ೩೦೦ - ೬೦೦ಮಿಮಿ ಗಳಸ್ಟು ಆಗಿರುತ್ತದೆ. * ಗಾಳಿ -ಗಾಳಿ ವೇಗ ೧೮.೨ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಜೂನ), ೧೯.೬ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಜುಲೈ)ಹಾಗೂ ೧೭.೫ ಕಿಮಿ/ಗಂ (ಅಗಸ್ಟ್) ಇರುತ್ತದೆ. ==ಜನಸಂಖ್ಯೆ== ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸುಮಾರು 22000 ಇದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 11500 ಪುರುಷರು ಮತ್ತು 10500 ಮಹಿಳೆಯರು ಇದ್ದಾರೆ. ==ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ== ಮುಖ್ಯ ಭಾಷೆ <big>ಕನ್ನಡ</big>. ಆದರೆ ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಪ್ರಭಾವದಿಂದಾಗಿ [[ಉರ್ದು]], [[ಮರಾಠಿ]] ಮತ್ತು ಹಿಂದಿ ಮಿಶ್ರಿತ ವಿಶಿಷ್ಠವಾದ ಕನ್ನಡ. ಪ್ರಮುಖ ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯ ಜೋಳ. ಜೊತೆಗೆ [[ಗೋಧಿ]], [[ಅಕ್ಕಿ]],[[ಮೆಕ್ಕೆ ಜೋಳ]] ಬೇಳೆಕಾಳುಗಳು. ಜವಾರಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ವಿಶೇಷ ರುಚಿಯ ಕಾಯಿಪಲ್ಯ, ಸೊಪ್ಪುಗಳು ಹೆಸರುವಾಸಿ ಮತ್ತು ಸದಾಕಾಲವೂ ಲಭ್ಯ. <big>ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ</big>, ಸೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ, ಎಣ್ಣಿ ಬದನೆಯಕಾಯಿ ಪಲ್ಯ, ಕೆನೆಮೊಸರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೂಲೆಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿವೆ. ==ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ== [[File:Uttar Karnataka food.JPG|thumb|ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಊಟ]] ಅಪ್ಪಟ <big>ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ</big> ಶೈಲಿಯ ಕಲೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪುರುಷರು ದೋತ್ರ, ನೆಹರು ಅಂಗಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ರುಮಾಲು(ಪಟಕ) ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ.ಮಹಿಳೆಯರು [[ಇಲಕಲ್ಲ ಸೀರೆ]] ಮತ್ತು ಖಾದಿ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ==ಧರ್ಮ== ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ [[ಹಿಂದೂ]] ಮತ್ತು [[ಮುಸ್ಲಿಂ]] ಧರ್ಮದ ಜನರಿದ್ದಾರೆ. ==ಭಾಷೆ== ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ [[ಕನ್ನಡ]]. ಇದರೊಂದಿಗೆ [[ಹಿಂದಿ]], [[ಮರಾಠಿ]] ಹಾಗೂ [[ಇಂಗ್ಲೀಷ್]] ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ==ದೇವಾಲಯ== * ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾದೇವಿ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಬಸವೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಯ್ಯನ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಪಾಂಡುರಂಗ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಹಣಮಂತ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಕಲ್ಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಕರಿ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ರಾವುತರಾಯನ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಚೌಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ವೀರಣ್ಣ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಮಡಿವಾಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಹೆಗ್ಗಪ್ಪ ದೇವಾಲಯ * ಶ್ರೀ ಪರಮಾನಂದ ದೇವಾಲಯ ಹರನಾಳ ==ಮಸೀದಿ== ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯದ ದರ್ಗಾ ಹಾಗೂ ಮಸೀದಿ ಇದೆ. ==ನೀರಾವರಿ== ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರತಿಶತ 50 ಭಾಗ ಭೂಮಿ ಕಾಲುವೆ, ತೆರದ ಬಾವಿ, ಕೊಳವೆ ಬಾವಿಯಿಂದ ನೀರಾವರಿ ಇದ್ದು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕಬ್ಬು, ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳ, ಜೋಳ, ಉಳ್ಳಾಗಡ್ಡಿ (ಈರುಳ್ಳಿ), ನಿಂಬೆಹಣ್ಣು, ಪಪ್ಪಾಯ, ಅರಿಶಿನ, ನೆಲಕಡಲೆ, ಶೇಂಗಾ(ಕಡಲೆಕಾಯಿ), ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ, ದ್ರಾಕ್ಷಿ, ದಾಳಿಂಬೆ, ಗೋಧಿ ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ==ಸಹಕಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕ ಮತ್ತು ಸಂಘಗಳು== * ಮುರುಗೇಶ ನಿರಾಣಿ ಕೊ-ಆಪರೇಟಿವ ಬ್ಯಾಂಕ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಪ್ರಗತಿ ಪಟ್ಟಣ ಕೊ-ಆಪರೇಟಿವ ಬ್ಯಾಂಕ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಅಜ಼ಾದ ಕೊ-ಅಪರೇಟಿವ ಬ್ಯಾಂಕ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಜಡೇಶ್ವರ ಕ್ರೆಡಿಟ ಕೋ-ಆಪರೇಟಿವ ಸಂಘ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ವೀರರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ವಿವಿದೋದ್ದೇಶ ಸಂಘ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ವಿಜಯಶ್ರೀ ವಿವಿದೋದ್ದೇಶ ಸಂಘ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ತೋಟಗಾರಿಕೆ== ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ಯೋಗವೇ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ತೋಟಗಾರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೭೫% ಜನರು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ೧೫% ಭೂಮಿ ಮಾತ್ರ ನೀರಾವರಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಉಳಿದ ೮೫% ಭೂಮಿ ಮಳೆಯನ್ನೇ ಅವಲಂಭಿಸಿದೆ. ==ಆರ್ಥಿಕತೆ== ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಧ್ಯಮ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ==ಉದ್ಯೋಗ== ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಫಲವತ್ತಾದ ಭೂಮಿ ಇದುವುದರಿಂದ ೭೦% ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕೃಷಿಯು ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ಯೋಗವಾಗಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಹೈನುಗಾರಿಕೆ, ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ, ದನಗಳ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಉಪ ಕಸುಬುಗಳಾಗಿವೆ. ==ಬೆಳೆ== <big>ಆಹಾರ ಬೆಳೆಗಳು</big> ಜೋಳ, ಗೋಧಿ, ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳ, ಸಜ್ಜೆ, ಕಡಲೆ, ತೊಗರಿ, ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಕಡಲೆ ಇತ್ಯಾದಿ <big>ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು</big> ದ್ರಾಕ್ಷಿ, ಕಬ್ಬು, ದಾಳಿಂಬೆ, ನಿಂಬೆ, ಮಾವು, ಬಾಳೆ, ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ, ಅರಿಸಿಣ, ಪಪ್ಪಾಯಿ, ಕಲ್ಲಂಗಡಿ, ಉಳ್ಳಾಗಡ್ಡಿ (ಈರುಳ್ಳಿ) ಮತ್ತು ಶೇಂಗಾ(ಕಡಲೆಕಾಯಿ) ಇತ್ಯಾದಿ. <big>ತರಕಾರಿ ಬೆಳೆಗಳು</big> ಬದನೆಕಾಯಿ, ಟೊಮ್ಯಾಟೊ, ಹೀರೇಕಾಯಿ, ನುಗ್ಗೆಕಾಯಿ, ಗೆಣಸು, ಗಜ್ಜರಿ, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಸೌತೆಕಾಯಿ, ಮೂಲಂಗಿ, ಅವರೆಕಾಯಿ, ಪಡವಲಕಾಯಿ, ಕುಂಬಳಕಾಯಿ, ಮೆಂತೆ ಪಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಕೊತ್ತಂಬರಿ ಇತ್ಯಾದಿ. ==ಸಸ್ಯ== ಆಲದ ಮರ, ಬೇವಿನ ಮರ, ಜಾಲಿ ಮರ, ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಜಾಲಿ ಮರ, ಮಾವಿನ ಮರ, ಹುಣಸೆ ಮರ ಮತ್ತು ಅರಳಿ ಮರ ಇತ್ಯಾದಿ. ==ಪಾರಂಪರಿಕ ಮರ== ಸುಮಾರು ೮೮೫ ವರುಷ ಗಳ ಹಳೆಯದಾದ ಹುಣಸೆ ಮರವಿದೆ. ಇದು ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ಮತ್ತು ಗುಲ್ಬರ್ಗ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಲ್ಲಯ್ಯನ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂದೆ ಇದೆ. ಈ ಮರ ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಮರದ ಸುತ್ತಳತೆ ೭.೭ ಮೀಟರ ಮತ್ತು ಎತ್ತರ ೩೯.೩೯ ಮೀಟರ ಇದೆ.ಈ ಮರ ವನ್ನು ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಯ್ಯನ ಕಾಲದ್ದೆಂದು ಊಹಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ ಇದನ್ನು ಪಾರಂಪರಿಕ ಮರವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದೆ. ಡೆಕ್ಕನ್ ಹೆರಾಲ್ಡ ಮತ್ತು ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದೆ. ==ಪ್ರಾಣಿ== ತೋಳ, ನರಿ, ಹಾವು, ಮೊಲ, ನವಿಲು, ಬೆಳ್ಳಕ್ಕಿ, ಗುಬ್ಬಿ, ಕಾಗೆ, ಕೋಗಿಲೆ ಇತ್ಯಾದಿ. ==ಹಬ್ಬ== ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಕಾರ ಹುಣ್ಣುಮೆ, ಯುಗಾದಿ, ದಸರಾ, ದೀಪಾವಳಿ, ನಾಗರ ಪಂಚಮಿ, ಉರಸು ಹಾಗೂ ಮೊಹರಮ್ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ==ಶಿಕ್ಷಣ== * ಮಹರ್ಷಿ ವಾಲ್ಮಿಕಿ ಕಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ತಾಹಾ ಕಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಶಾರದಾ ಕಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಚೈತನ್ಯ ಕಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಬಿ.ಎಲ್.ಡಿ.ಈ.ಎ. ಕಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಸರ್ವಜ್ಣ ಕಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಜೆ.ಎಮ್.ಜೆ. ಕಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಎಸ್.ಎಸ್. ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಜಗಜ್ಯೋತಿ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಚೈತನ್ಯ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ವಸತಿ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಕಸ್ತೂರಬಾ ಗಾಂಧಿ ಬಾಲಿಕಾ ವಿದ್ಯಾಲಯ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಬಿ.ಡಿ.ಈ. ಪ್ರೌಡ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಪ್ರೌಡ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ಪ್ರೌಡ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಎಸ್.ಎಸ್. ಪ್ರೌಡ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಡಿ.ಎಚ್. ಪ್ರೌಡ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಸರಕಾರಿ ಉರ್ದು ಪ್ರೌಡ ಶಾಲೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಸ್ಮಾರಕ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಸರಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ಕಲಾ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ಕೈಗಾರಿಕಾ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಶ್ರೀ ಸರ್ವಜ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕಾ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಗಳು== {{col-begin}} {{col-break}} * [[ಪಡಗಾನೂರ]] * [[ಮುಳಸಾವಳಗಿ]] * [[ದೇವೂರ]] * [[ನಿವಾಳಖೇಡ]] * [[ಹರನಾಳ]] * [[ಚಿಕ್ಕ ರೂಗಿ]] * [[ಹಿಟ್ಟಿನಹಳ್ಳಿ]] * [[ಗಂಗನಳ್ಳಿ]] * [[ಇಂಗಳಗಿ]] * [[ಜಾಲವಾದ]] {{col-break}} * [[ಮಣ್ಣೂರ]] * [[ಬೂದಿಹಾಳ ಡೋಣ]] * [[ಕೊರವಾರ]] * [[ವರ್ಕನಳ್ಳಿ]] * [[ಹಂಚಲಿ]] * [[ಯಲಗೋಡ]] * [[ಕೆರೂಟಗಿ]] * [[ಕುದರಗೊಂಡ]] * [[ಕೊಂಡಗೂಳಿ]] * [[ಬಿ.ಬಿ.ಇಂಗಳಗಿ]] {{col-break}} * [[ನಾಗರಾಳ ಡೋಣ]] * [[ಕಲಕೇರಿ]] * [[ರಾಂಪುರ ಪಿ.ಟಿ.]] * [[ತಿಳಗೂಳ]] * [[ಅಸ್ಕಿ]] * [[ಹುಣಶ್ಯಾಳ]] * [[ನೀರಲಗಿ]] * [[ಜಲಪುರ]] * [[ಬಿಂಜಳಭಾವಿ]] * [[ಕೆಸರಟ್ಟಿ]] {{col-break}} * [[ಅಂಬಳನೂರ]] * [[ಬೆಕಿನಾಳ]] * [[ಬನಹಟ್ಟಿ ಪಿ.ಟಿ.]] * [[ವಣಕಿಹಾಳ]] * [[ತುರಕನಗೇರಿ]] * [[ಬೂದಿಹಾಳ ಪಿ.ಟಿ.]] * [[ಚಟ್ನಳ್ಳಿ]] * [[ಹಾಳ ಗುಂಡಕನಾಳ]] * [[ಅಸಂತಾಪುರ]] * [[ಆಲಗೂರ]] {{col-break}} * [[ವಂದಾಲ]] * [[ಸಾಲದಹಳ್ಳಿ]] * [[ಕದ್ರಾಪುರ]] * [[ಆನೆಮಡು]] * [[ಬೊಮ್ಮನಜೋಗಿ]] * [[ಇಬ್ರಾಹಿಮಪುರ]] * [[ಕಡ್ಲೇವಾಡ ಪಿ.ಸಿ.ಎಚ್.]] {{col-end}} ==ರಾಜಕೀಯ== [[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ]]ವು [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ [[ವಿಜಯಪುರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ 8 ವಿಧಾನ ಸಭಾ ಕ್ಷೆತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ಮತಕ್ಷೇತ್ರ(2018)ದಲ್ಲಿ 1,07,407 ಪುರುಷರು, 99,773 ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿ ಒಟ್ಟು 2,07,180 ಮತದಾರರಿದ್ದಾರೆ. <big>ಕ್ಷೇತ್ರದ ಇತಿಹಾಸ</big> ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದ [[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] ಗ್ರಾಮ [[ವಿಜಯಪುರ]] - [[ಗುಲ್ಬರ್ಗಾ]] ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಮೂರು ತಾಲೂಕುಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿರೋ ಈ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಹೆಸರು ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿತು. [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [[ನಿಡಗುಂದಿ]] ಹೋಬಳಿ ಕೈಬಿಟ್ಟು, [[ಸಿಂದಗಿ]] ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] ಹೋಬಳಿಯನ್ನು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. <big>ಕ್ಷೇತ್ರದ ವಿಶೇಷತೆ</big> ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಎ.ಎಸ್.ನಡಹಳ್ಳಿ ಪಾಟಿಲ ಸತತ 2013 ಮತ್ತು 2008ರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ. ಬಿ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ಸಾಸನೂರ)ರು ಒಟ್ಟು 6 ಸಲ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ 4 ಬಾರಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿ ವೀರಪ್ಪ ಮೊಯಿಲಿ ಅವರ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಬಿ.ಎಸ್ ಪಾಟೀಲ (ಸಾಸನೂರ) ಅವರು ಆರೋಗ್ಯ ಖಾತೆ ಹಾಗೂ ಎಸ್.ಎಂ. ಕೃಷ್ಣ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಜೆ.ಎಚ್. ಪಟೇಲ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭೂಸೇನಾ ನಿಗಮದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ 5 ಬಾರಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ 3 ಬಿ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ಸಾಸನೂರ)ನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದು ಹಾಗೂ ಇಬ್ಬರು ಸಂಬಂಧಿಕರಾಗಿದ್ದು ವಿಶೇಷವಾಗಿದೆ. ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿಯವರು ಉಗ್ರಾಣ ನಿಗಮದ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. 1978ರಿಂದ 2008ವರೆಗೆ ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ ಹಾಗೂ ಬಿ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ಸಾಸನೂರ) ನಡುವೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಏರ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಬಿಎಸ್ ಪಾಟೀಲ ಸಾಸನೂರ 1978ರಲ್ಲಿ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ ಹಾಗೂ 1983ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದರು. ನಂತರ 1986ರಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆ ಎದುರಾಯಿತು. ಇದು ಮಾವ-ಅಳಿಯನ ಆಖಾಡಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿತ್ತು. ಜನತಾ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಅಳಿಯ ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ, ಮಾವ ಸಾಸನೂರ ಅವರ ಹ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ ಸಾಧನೆಗೆ ಬ್ರೇಕ್ ನೀಡಿದ್ದರು. ಮತ್ತೆ 1989ರಲ್ಲಿ ಮಾವ ಬಿಎಸ್ ಪಾಟೀಲ ಸಾಸನೂರ ಅಳಿಯ ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ ಅವರನ್ನು 15395 ಮತಗಳಿಂದ ಪರಾಭವಗೊಳಿಸಿದ್ದರು. ನಂತರ 1994ರಲ್ಲಿ ಅದೇ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ ತಮ್ಮ ಮಾವನನ್ನು 12427 ಮತಗಳಿಂದ ಸೋಲಿಸಿದರು. 1999ರಲ್ಲಿ ಎದುರಾದ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಬಿಎಸ್ ಪಾಟೀಲ ಸಾಸನೂರ ಅಳಿಯನನ್ನು ಪರಾಭಗೊಳಿಸಿದರೆ, 2004ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುಯ್ಯಿಗೆ ಮುಯ್ಯಿ ಎಂಬಂತೆ ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಮತ್ತೆ ಮಾವನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ್ದರು. <big>ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ವಿವರ</big> {| class="wikitable" <hiddentext>generated with [[:de:Wikipedia:Helferlein/VBA-Macro for EXCEL tableconversion]] V14<\hiddentext> |- style="background-color:#969696;font-weight:bold" valign="bottom" | width="30" style = "text-align:center" | ವರ್ಷ | width="460" style = "text-align:center" | ವಿಧಾನ ಸಭಾ ಕ್ಷೆತ್ರ | width="180" style = "text-align:center" | ವಿಜೇತ | width="60" style = "text-align:center" | ಪಕ್ಷ | width="60" style = "text-align:center" | ಮತಗಳು | width="230" style = "text-align:center" | ಉಪಾಂತ ವಿಜೇತ | width="60" style = "text-align:center" | ಪಕ್ಷ | width="60" style = "text-align:center" | ಮತಗಳು |- valign="bottom" style = "background-color:#969696;font-weight:bold" | |ದೇವರಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ | | | | | |- valign="bottom" |2013 |ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಎ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ನಡಹಳ್ಳಿ) |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |36231 |ಸೋಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |ಬಿ.ಜೆ.ಪಿ |28135 |- valign="bottom" |2008 |ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಎ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ನಡಹಳ್ಳಿ) |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |54879 |ಬಸನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ(ಯತ್ನಾಳ) |ಬಿ.ಜೆ.ಪಿ |23986 |- valign="bottom" |2004 |ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |ಬಿ.ಜೆ.ಪಿ |39224 |ಬಿ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ಸಾಸನೂರ) |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |32927 |- valign="bottom" |1999 |ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಬಿ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ಸಾಸನೂರ) |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |46088 |ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |ಜೆ.ಡಿ.ಯು |28492 |- valign="bottom" |1994 |ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |ಜೆ.ಡಿ. |35849 |ಬಿ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ಸಾಸನೂರ) |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |23422 |- valign="bottom" |1989 |ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಬಿ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ಸಾಸನೂರ) |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |36588 |ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |ಜೆ.ಡಿ. |21193 |- valign="bottom" |1985 |ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಶಿವಪುತ್ರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |ಜೆ.ಎನ್.ಪಿ |31748 |ಬಿ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ಸಾಸನೂರ) |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |27949 |- valign="bottom" |1983 |ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಬಿ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ಸಾಸನೂರ) |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |30320 |ಬಸನಗೌಡ ಲಿಂಗನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |ಜೆ.ಎನ್.ಪಿ |17872 |- valign="bottom" |1978 |ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಬಿ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ(ಸಾಸನೂರ) |ಜೆ.ಎನ್.ಪಿ |26814 |ಕುಮಾರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್(ಐ) |22531 |- valign="bottom" style = "background-color:#969696;font-weight:bold" | |ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ | | | | | |- valign="bottom" |1972 |ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಕೆ.ಡಿ.ಪಾಟೀಲ(ಉಕ್ಕಲಿ) |ಎನ್.ಸಿ.ಓ. |18331 |ಎಲ್.ಆರ್.ನಾಯಕ |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |12855 |- valign="bottom" |1967 |ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಗದಿಗೆಪ್ಪಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |15189 |ಹೆಚ್.ಕೆ.ಮಾರ್ತಂಡಪ್ಪ |ಎಸ್.ಡಬ್ಲೂ.ಎ |7050 |- valign="bottom" |1962 |ತಾಳಿಕೋಟ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಗದಿಗೆಪ್ಪಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ | |ಅವಿರೋದ ಆಯ್ಕೆ | | |- valign="bottom" |1957 |ತಾಳಿಕೋಟ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಕುಮಾರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |ಪಕ್ಷೇತರ |15200 |ಶರಣಯ್ಯ ವಸ್ತದ |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |12804 |- valign="bottom" style = "background-color:#969696;font-weight:bold" | |ಬಾಗೇವಾಡಿ-ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಬಾಂಬೆ ರಾಜ್ಯ | | | | | |- valign="bottom" |1951 |ಬಾಗೇವಾಡಿ-ಹಿಪ್ಪರಗಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ |ಶಂಕರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ |17752 |ಸಾವಲಗೆಪ್ಪ ನಂದಿ |ಕೆ.ಎಂ.ಪಿ.ಪಿ |5507 |} ==ಮಳೆ ಮಾಪನ ಕೇಂದ್ರ== * ಮಳೆ ಮಾಪನ ಕೇಂದ್ರ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ಬ್ಯಾಂಕ್== * ಎಸ್.ಬಿ.ಐ.ಬ್ಯಾಂಕ್, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ಡಿ ಸಿ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತಿ== * ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತಿ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ದೂರವಾಣಿ ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರ== * ದೂರವಾಣಿ ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ - 08424 ==ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ== * ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕೃಷಿ ಪತ್ತಿನ ಸಹಕಾರ ಸಂಘ== * ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕೃಷಿ ಪತ್ತಿನ ಸಹಕಾರ ಸಂಘ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದಕ ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘ== * ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದಕ ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರ== * ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ರೈತ ಸಂಪರ್ಕ ಕೇಂದ್ರ== * ರೈತ ಸಂಪರ್ಕ ಕೇಂದ್ರ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ಕಂದಾಯ ಕಚೇರಿ== * ಕಂದಾಯ ಕಚೇರಿ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ನೆಮ್ಮದಿ (ಹೋಬಳಿ) ಕೇಂದ್ರ== * ನೆಮ್ಮದಿ ಕೇಂದ್ರ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ಪಶು ಆಸ್ಪತ್ರೆ== * ಪಶು ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ಕೃತಕ ಗರ್ಭಧಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ವಿದ್ಯುತ್ ಪರಿವರ್ತನಾ ಕೇಂದ್ರ== * 110 ಕೆವಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಪರಿವರ್ತನಾ ಕೇಂದ್ರ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ * 33 ಕೆವಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಪರಿವರ್ತನಾ ಕೇಂದ್ರ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ಕೃಷಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ== * ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಮಿತಿ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆ== * ಪೋಲಿಸ್ ಠಾಣೆ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ==ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ== * ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ - 41 => ಶಿರಾಡೋಣ - ಚಡಚಣ - ಝಳಕಿ - ಇಂಡಿ - ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ - ಹೂವಿನ ಹಿಪ್ಪರಗಿ - ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ - ನಾರಾಯಣಪುರ - ಲಿಂಗಸಗೂರ. ==ಸರಕಾರಿ ವಾಹನ ನಿಲ್ದಾಣ== * ಸರಕಾರಿ ವಾಹನ ನಿಲ್ದಾಣ, ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ [[ಬಿಜಾಪುರ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ]] {{ಬಿಜಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು}} a [[ವರ್ಗ:ಬಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ]] [[ವರ್ಗ:ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ತಾಲ್ಲೂಕು]] 8f25qhgsttm01vy7rqrhkqd6zqeggky 0 148343 1307884 1307806 2025-07-02T18:00:44Z Mahaveer Indra 34672 ಅಬ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ 1307884 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | election_name = 2023 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | type = legislative | ongoing = no | election_date = 10 may 2023 | country = India| next_year = ಮುಂದೆ | previous_year = 2018 | seats_for_election = [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ]] ಎಲ್ಲಾ 224 ಸ್ಥಾನಗಳು | majority_seats = 113 | turnout = 73.19%<ref name="turnout"/> ({{increase}} 1.06%) | registered = 52,173,579 | next_election = 2028 | previous_election = 2018 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | image_size = 100px | party1 = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | image1 = [[File:The Chief Minister of Karnataka Siddaramaiah visits PMO.jpg|95px]] | leader1 = [[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] | leaders_seat1 = [[ವರುಣಾ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವರುಣಾ]] | leader_since1 = 2013 | last_election1 = 38.14%, 80 seats | seats1 = 135 | seat_change1 = {{increase}} 55 | popular_vote1 = 16,789,272 | percentage1 = 42.88% | swing1 = {{increase}} 4.74 pp | party2 = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] | image2 = [[File:Shri Basavaraj Bommai calling on the Union Minister for Defence, Shri Rajnath Singh, in New Delhi on July 30 2021.jpg|80px]] | leader2 = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | leaders_seat2 = [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] | last_election2 = 36.35%, 104 seats | leader_since2 = 2021 | seats2 = 66 | swing2 = {{decrease}} 0.35 pp | popular_vote2 = 14,096,529 | percentage2 = 36.00% | party3 = [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜೆಡಿಎಸ್]] | image3 = [[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|86px]] | leader3 = [[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] | leaders_seat3 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] | leader_since3 = 2006 | last_election3 = 18.3%, 37 ಆಸನಗಳು | seats3 = 19 | popular_vote3 = 5,205,489 | percentage3 = 13.29% | swing3 = {{decrease}} 5.01 pp | title = [[ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ|ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]] | before_election = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | before_party = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] | map_image = 2023 Karnataka Election Result 2023.svg | seat_change2 = {{decrease}} 38 | seat_change3 = {{decrease}} 18 | after_election = [[ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯ]]<ref>{{cite web |1= |title=ಕರ್ನಾಟಕದ ನೂತನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಆಯ್ಕೆ |url=https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |website=udayavani.com |publisher=ಉದಯವಾಣಿ |access-date=19 May 2023 |archive-date=19 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230519130942/https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |url-status=dead }}</ref> | map_size = 300px | map2_image = India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg | map2_caption = ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಚುನಾಯಿತ ಸದಸ್ಯರ ಬಲಾಬಲ | map2_size = 300px | opinion_polls = #Opinion polls | after_party = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು = #ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು | outgoing_members = 15 ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ | elected_members = 16ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ }} ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಎಲ್ಲಾ ೨೨೪ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ೨೦೨೩ ರ [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ]] '''ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯು''' ಮೇ 2023 ರಂದು ನಡೆಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/kumaraswamy-planning-to-restructure-jds-ahead-of-2023-karnataka-assembly-polls-7133567/|title=Kumaraswamy planning to restructure JD(S) ahead of 2023 Karnataka assembly polls|website=The Indian Express|language=en|access-date=2021-04-28}}</ref> == ಹಿನ್ನೆಲೆ == [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ]] ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯು 24 ಮೇ 2023 <ref>{{Cite web|url=https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|title=Terms of the Houses|website=Election Commission of India|language=en-IN|access-date=2021-10-03}}</ref> ಕೊನೆಗೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ, ೨೦೧೮|ಹಿಂದಿನ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು]] ಮೇ 2018 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದವು. ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ, [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಮತ್ತು [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಒಕ್ಕೂಟವು [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ|ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು]] ರಚಿಸಿತು, [[ಹೆಚ್.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ|ಎಚ್‌ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Politics/TtTxd3gDtnO4oRINnOQtbI/Karnataka-LIVE-Kumaraswamy-swearing-in-today-Congress-JDS.html|title=Karnataka highlights: H.D. Kumaraswamy sworn in as chief minister|last=|date=2018-05-23|website=mint|language=en|access-date=2022-01-19}}</ref> === ರಾಜಕೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು === ಜುಲೈ 2019 ರಲ್ಲಿ, ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ಮತ್ತು [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|JD (S)]] ನ ಹಲವಾರು ಸದಸ್ಯರು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ಕಾರಣ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಪತನಗೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/politics/news/congress-jd-s-coalition-government-loses-trust-vote-in-karnataka-1563906685838.html|title=Congress-JD(S) coalition government loses trust vote in Karnataka|last=|first=|date=2019-07-24|website=mint|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> ತರುವಾಯ, [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷವು]] ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿತು, [[ಬಿ.ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ|ಬಿಎಸ್ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/yeddyurappa-karnataka-government-formation-bs-yediyurappa-chief-minister-bjp-congress-jds-5854865/|title=Yediyurappa takes oath as Karnataka CM for fourth time, to face crucial floor test on Monday|date=2019-07-26|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> 26 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು, ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-chief-minister-bs-yediyurappa-to-resign/article61437654.ece|title=Karnataka CM B.S. Yediyurappa submits resignation to Governor|date=2021-07-26|work=The Hindu|access-date=2022-02-13|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/basavaraj-bommai-sworn-in-as-the-new-chief-minister-of-karnataka-7426307/|title=Basavaraj Bommai sworn in as the new Chief Minister of Karnataka|date=2021-07-28|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರು 28 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು ಹೊಸ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. == ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ == {| class="wikitable" !ಮತದಾನ ವಿಧಾನ !ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ |- |ಅಧಿಸೂಚನೆ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''20 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮನಿರ್ದೇಶನದ ಪರಿಶೀಲನೆ |'''21 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''24 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ಮತದಾನದ ದಿನಾಂಕ |'''10 ಮೇ 2023''' |- |ಮತಗಳ ಎಣಿಕೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಮೇ 2023''' |} ==ಮತದಾನ== ===ಮತದಾರರ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು=== 2.59 ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿದಂತೆ 5.21 ಕೋಟಿ ಜನರು ಮತದಾನಕ್ಕೆ ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 16,976 ಶತಾಯುಷಿಗಳು, 4,699 ತೃತೀಯ ಲಿಂಗಿ ಮತದಾರರು ಮತ್ತು 9.17 ಲಕ್ಷ ಹೊಸ ಮತದಾರರು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. === ಮತದಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳು=== ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 24,063 ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಜ್ಯವು 58,272 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇವರಲ್ಲಿ 1,320 ಮಹಿಳೆಯರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, 224 ಯುವಜನರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು 224 PWD ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.29,141 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ವೆಬ್‌ಕಾಸ್ಟಿಂಗ್ ನಡೆಯಲಿದೆ ಮತ್ತು 1,200 ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮತಗಟ್ಟೆಗಳು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿದ್ದು, ಶಾಶ್ವತ ನೀರು, ವಿದ್ಯುತ್, ಶೌಚಾಲಯ ಮತ್ತು ಇಳಿಜಾರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ಇದು ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಸಿಐನಿಂದ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿದೆ. ==ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳು== ==={{legend2|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]]}}=== {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ. !ಪಕ್ಷ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Bharatiya Janata Party}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |[[File:BJP flag.svg|50px]] |[[File:Lotus flower symbol.svg|50px]] |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ|ಬಸವರಾಜ ಎಸ್.ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |[[File:BasavarajBommai.jpg|50px]] |''224'' |} === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] === {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Indian National Congress}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |[[File:Indian National Congress Flag.svg|50px]] |[[File:Hand INC.svg|50px]] |[[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] |[[File:Siddaramaiah1.jpg|50px]] |''223'' |} === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] === {| class="wikitable" !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (Secular)}};color:white"|'''1.''' |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] |[[File:JD(S) Flag.png|50px]] |[[File:Indian election symbol female farmer.svg|50px]] |[[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |[[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|50px]] |''207'' |} ===ಇತರೆ=== {|class="wikitable" width="65%" ! colspan="2" | ಪಕ್ಷ ! ಧ್ವಜ ! ಚಿಹ್ನೆ ! ನಾಯಕ ! ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು |- !style="text-align:center;background:{{party color|Aam Aadmi Party}};color:white"| |[[ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Aam_Aadmi_Party_logo_(English).svg|50px]] |[[File:AAP_Symbol.png|50px]] |ಪೃಥ್ವಿ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |209<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- ! style="text-align:center; background:{{party color|Karnataka Rashtra Samithi}};color:black" | |[[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಮಿತಿ]] | |[[File:Indian Election Symbol Battery-Torch.png|50px]] |ರವಿ ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |195<ref name=":8" /> |- !style="text-align:center;background:{{party color|Bahujan Samaj Party}};color:white"| |[[ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Elephant Bahujan Samaj Party.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Elephant.png|50px]] |ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ<ref>...</ref> |133<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Uttama Prajaakeeya Party}};color:white" | |[[ಉತ್ತಮ ಪ್ರಜಾಕೀಯ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Prajakeeya Party Logo 2.png|50px]] |[[File:Auto Rickshaw Election Symbol.svg|50px]] |[[ಉಪೇಂದ್ರ (ನಟ)|ಉಪೇಂದ್ರ]]<ref>...</ref> |110<ref name=":8" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Kalyana Rajya Pragathi Paksha}};color:white" | |[[ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ]] | | |ಜಿ. ಜನಾರ್ಧನ ರೆಡ್ಡಿ |46 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Social Democratic Party of India}};color:white" | |[[ಸೋಶಿಯಲ್ ಡೆಮೊಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]] |[[File:SDPI Flag.jpg|50px]] | |ಎಂ. ಕೆ. ಫೈಝಿ |16 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Samajwadi Party}};color:white" | |[[ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Samajwadi Party.png |50px]] |[[File:Indian Election Symbol Cycle.png|50px|center]] |ಶಂಕರ ಬಿದಾರಿ |14 |- !style="text-align:center; background:{{party color|Nationalist Congress Party}};color:white" ! | | [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ]] | [[File:NCP-flag.svg|50x50px]] | [[File:Nationalist Congress Party Election Symbol.png|50px]] |ಹರಿ ಆರ್<ref>...</ref> |9<ref>...</ref> |- !style="text-align:center; background:{{party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}};color:white" | |[[ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ]] | | |ದರ್ಶನ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯ |8 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India}};color:white" ! | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] |[[File:CPI-banner.svg|50px]] |[[File:CPI symbol.svg|50px]] |ಸತಿ ಸುಂದರೇಶ್<ref>...</ref> |7{{efn|[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] ಅವರು ಮೆಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಉಳಿದ 215 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>...</ref>}}<ref>...</ref> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (United)}};color:white" | |[[ಜನತಾ ದಳ (ಯುನೈಟೆಡ್)]] |[[File:Janata Dal (United) Flag.svg|border|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Arrow.svg|50px]] |ಮಹಿಮಾ ಪಟೇಲ್ |7 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist)}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್)]] |[[File:CPI-M-flag.svg|50px]] |[[File:CPIM election symbol.png|50px]] |ಯು. ಬಸವರಾಜ್<ref>...</ref> |4<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Forward Bloc}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್]] | |[[File:Indian Election Symbol Lion.svg|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Shiv Sena (Uddhav Balasaheb Thackeray)}};color:white" | |[[ಶಿವಸೇನಾ (ಉದ್ದವ್ ಬಾಳಸಾಹೇಬ್ ಠಾಕ್ರೆ)]] |[[File:SS(UBT)_flag.png|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Flaming Torch.png|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|National People's Party (India)}};color:white" | |[[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಪಾರ್ಟಿ (ಇಂಡಿಯಾ)]] |[[File:NPP Flag.jpg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Book.svg|50px]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಮಜ್ಲಿಸ್-ಇ-ಇತ್ತಿಹಾದುಲ್ ಮುಸ್ಲಿಮೀನ್]] |[[File:All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen logo.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Kite.svg|50px|kite]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist–Leninist) Liberation}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್–ಲೆನಿನಿಸ್ಟ್) ಲಿಬರೇಷನ್]] |[[File:CPIML LIBERATION FLAG.png|50px]] |[[File:Flag Logo of CPIML.png|50 px]] | |2 |} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== ಜನತಾದಳ (ಜಾ) 2022 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 19 ರಂದು 93 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮತ್ತು 2023 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 14ರಂದು 49 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 15 ರಂದು 6 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತೊಂದು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಚಾಮರಾಜದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ 16 ರಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅದೇ ದಿನ, 12 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಇತರ 7 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 20 ರಂದು 13 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ 2023 ರ ಮಾರ್ಚ್ 25 ರಂದು 124 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 6 ರಂದು 41 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 15 ರಂದು 43 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿ, ಏಪ್ರಿಲ್ 18 ರಂದು 7 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ನಾಲ್ಕನೇ ಪಟ್ಟಿ, ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 4 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಐದನೇ ಪಟ್ಟಿ (ಶಿಗ್ಗಾಂವ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬದಲಿ ಸೇರಿದಂತೆ) ಮತ್ತು ಏಪ್ರಿಲ್ 20 ರಂದು 5 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಆರನೇ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಬಿಜೆಪಿ 2023 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 11 ರಂದು 189 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 12 ರಂದು 23 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 17 ರಂದು 10 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 2 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ನಾಲ್ಕನೇ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ: {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !rowspan=2|ಜಿಲ್ಲೆ<ref>{{Cite web|title=ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|url=https://ceo.karnataka.gov.in/finalRoll_2022/Dist_List.aspx|website=ceo.karnataka.gov.in|access-date=19 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022|archive-date=28 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220928033923/https://ceo.karnataka.gov.in/finalroll_2022/Dist_List.aspx|url-status=dead}}</ref> !colspan=2|ಮತಕ್ಷೇತ್ರ |colspan=3 bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|<span style="color:white;">'''ಕಾಂಗ್ರೆಸ್'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}"|[[ಜನತಾ ದಳ (ಸೆಕ್ಯುಲರ್)|<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿಎಸ್'''</span>]] |- !# !ಹೆಸರು !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10">{{Cite web |title=ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ |url=https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |access-date= |website=ceo.karnataka.gov.in |archive-date=13 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230513072828/https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ: 10 ಮೇ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.livemint.com/elections/karnataka-complete-list-of-bjp-candidates-in-the-fray-for-10-may-assembly-polls-11683382336231.html |access-date=2023-05-10 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510155647/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ 2023: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಮತಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |access-date=2023-04-14 |website=Financialexpress |language=en |archive-date=14 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414203703/https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-03 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510154818/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |date=2023-05-04 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/Fuck-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-jd-s-candidates-101683183163371.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> |- |rowspan=18|[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |1 |[[ನಿಪ್ಪಾಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಿಪ್ಪಾಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಶಿಕಲಾ ಅಣ್ಣಾಸಾಹೇಬ ಜೋಲ್ಲೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಕಾಸಾಹೇಬ ಪಂಡುರಂಗ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ಮರುತಿ ಪವಾರ್ |- |2 |[[ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ವಿಶ್ವನಾಥ ಕಟ್ಟಿ|ರಾಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಹಾಸ್ ಸದಾಶಿವ್ ವಾಲ್ಕೆ |- |3 |[[ಅಥಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಥಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಹೇಶ್ ಕುಮತಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸವದಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಕಾಂತ್ ಪಡಸಾಲಿಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ |- |4 |[[ಕಾಗವಾಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಗವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶ್ರೀಮಂತ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಭರಮಗೌಡ ಅಳಗೌಡ ಕಾಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಎಂ. ಚುಂಗಾ |- |5 |[[ಕುಡಚಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಡಚಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪಿ. ರಾಜೀವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ)|ಪಿ. ರಾಜೀವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹೇಂದ್ರ ಕೆ. ತಮ್ಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದ ಗುಳಗಿ |- |6 |[[ರಾಯಬಾಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಬಾಗ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಲಿಂಗಪ್ಪ ಐಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾವೀರ್ ಮೋಹಿತ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಮಳಗಿ |- |7 |[[ಹುಕ್ಕೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಉಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಪ್ಪಯ್ಯಗೌಡ ಬಸಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |8 |[[ಅರಭಾವಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಭಾವಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಾಲಚಂದ್ರ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅರವಿಂದ ದಲ್ವಾಯಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |- |9 |[[ಗೋಕಾಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋಕಾಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾಂತೇಶ ಕಡದಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಬಾಲಪ್ಪ ಗಿದ್ದನ್ನವರ |- |10 |[[ಯಂಕನಮರಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಂಕನಮರಡಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ಹುಂಡ್ರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸತೀಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮರುಟಿ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಅಸ್ತಗಿ |- |11 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರವಿ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಸೀಫ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಾನಂದ ಮುಗಲಿಹಾಳ |- |12 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅಭಯ್ ಪಾಟೀಲ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಭಾವತಿ ಮಾಸ್ತಮರ್ಡಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಘೋಲ್ಕರ್ |- |13 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗೇಶ್ ಮನೋಲ್ಕರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹೆಬ್ಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಗೌಡ ರುದ್ರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |14 |[[ಖಾನಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಖಾನಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿತ್ತಲ ಸೋಮಣ್ಣ ಹಳಗೆಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಂಜಲಿ ನಿಂಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಸೀರ್ ಬಪೂಲ್ಸಾಬ್ ಭಗವಾನ್ |- |15 |[[ಕಿತ್ತೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಿತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹಾಂತೇಶ್ ದೊಡ್ಡಗೌಡರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಪಾಟೀಲ್|ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ದಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಿಂಗಯ್ಯ ಪೂಜೆರಾ |- |16 |[[ಬೈಲಹೊಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಲಹೊಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಮೆಟ್ಗುಡ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಹಾಂತೇಶ್ ಕೌಜಲಗಿ|ಕೋಜಳಗಿ ಮಹಾಂತೇಶ್ ಶಿವಾನಂದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಮಡಲಗಿ |- |17 |[[ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರತ್ನಾ ಮಮಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಶ್ವಾಸ್ ವಸಂತ್ ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೌರಭ್ ಆನಂದ್ ಚೋಪ್ರಾ |- |18 |[[ರಾಮದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಮದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಚಿಕ್ಕ ರೇವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಪಟ್ಟಣ|ಅಶೋಕ್ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಪಾಟನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಮುಧೋಳ |- | rowspan=7|[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |19 |[[ಮುಧೋಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಧೋಲ್]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗೋವಿಂದ್ ಕಾರ್ಜೋಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್.ಬಿ. ತಿಮ್ಮಾಪುರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಧರ್ಮರಾಜ್ ವಿಠಲ ದೋಡ್ಡಮಾಣಿ |- |20 |[[ತೇರದಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೇರದಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ದು ಸಾವಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸಿದ್ದಪ್ಪ ರಾಮಪ್ಪ ಕೊಳ್ಳೋಣೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಅರ್ಜುನ ಕೋಟೆಮಾಡಿಲಾ |- |21 |[[ಜಮಖಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಮಖಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಗುಡಗಂಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆನಂದ ಸಿದ್ದು ನರಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಯಾಕೂಬ್ ಕಾಪ್ಡೇವಾಲ್ |- |22 |[[ಬಿಳಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಿಳಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುರುಗೇಶ್ ನಿರಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ತುಮಕೋಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುಕ್ಮುದ್ದಿನ್ ಸೌದಗರ |- |23 |[[ಬಾದಾಮಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾದಾಮಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಾಂತಾ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ|ಬಿ. ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮನ್ತಪ್ಪ ಬಿ. ಮವನಿಮರದ |- |24 |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ ಚರಣ್ತಿಮಠ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಹುಲ್ಲಪ್ಪ ಯಮಾನಪ್ಪ ಮೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್ |- |25 |[[ಹುಂಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಂಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಜಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಜಯಾನಂದ ಕಾಶ್ಯಪನವರಿಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಪ್ಪ ಬೋಲ್ |- | rowspan=8|[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |26 |[[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ (ನಡಹಳ್ಳಿ)|ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಪ್ಪಾಜಿ ಚನ್ನಬಸವರಾಜ ಶಂಕರರಾವ್ ನಡಗೌಡ|ಸಿ.ಎಸ್. ನಡಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಎಸ್. ಸೊಲ್ಲಾಪುರ |- |27 |[[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸೊಮಾನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶರಣಪ್ಪ ಟಿ. ಸುನಾಗರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಭಿಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |- |28 |[[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್.ಕೆ. ಬೆಲ್ಲುಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಿವಾನಂದ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೊಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- |29 |[[ಬಾಬಲೇಶ್ವರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಬಲೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವಿಜುಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ಬಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ್ ಹೊನವಾಡ |- |30 |[[ವಿಜಯಪುರ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯಪುರ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸಂಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ಯತ್ನಾಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದ್ ಮುಷ್ರಿಫ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಂಡೆ ನವಾಸ್ ಮಾಬಾರಿ |- |31 |[[ನಾಗಥಾನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಥಾನ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂಜೀವ್ ಐಹೊಳೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿತ್ತಲ್ ಕಟ್ಟಕಧೋಂಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವನಂದ ಪಿ. ಚೌವಾಣ್ |- |32 |[[ಇಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಇಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಸಗೌಡ ಬಿರಾದರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಶವಂತ ರಾಯಗೌಡ ವಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ.ಡಿ. ಪಾಟೀಲ್ |- |33 |[[ಸಿಂದಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂದಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮೇಶ್ ಭೂಶನೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಎಂ. ಮಾನಗೊಳಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿಶಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಶಿವಾನಂದ |- | rowspan=2|[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |34 |[[ಅಫಜಲಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಫಜಲಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾಲಿಕಯ್ಯ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ವೈ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಕುಮಾರ್ ನಾಟೇಕರ್ |- |35 |[[ಜೇವರ್ಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜೇವರ್ಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವಣ್ಣ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ರಾಡ್ಡೇವಾಡಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೊಡ್ಡಪ್ಪಗೌಡ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- | rowspan=4|[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |36 |[[ಶೋರಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೋರಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ (ರಾಜು ಗೌಡ)|ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರವಣ ಕುಮಾರ್ ನಾಯಕ |- |37 |[[ಶಹಾಪುರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಹಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೀನ್‌ರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣಬಸಪ್ಪ ದರ್ಶನಪುರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |38 |[[ಯಾದಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಾದಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೆಂಕಟ್ರೆಡ್ಡಿ ಮುದನಾಳ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಚನ್ನರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ ತುನ್ನೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ.ಬಿ. ಮಲಾಕ ರೆಡ್ಡಿ |- |39 |[[ಗುರಮಿಟಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುರಮಿಟಕಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಲಲಿತಾ ಅನಪುರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬುರಾವ್ ಚಿಂಚನಸೂರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಶರಣಗೌಡ ಕಂದಕೂರ್]] |- | rowspan=7|[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |40 |[[ಚಿತ್ತಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ತಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಣಿಕಾಂತ ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯಾಂಕ ಖರ್ಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಭಚಂದ್ರ ರಾಠೋಡ |- |41 |[[ಸೇಡಂ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೇಡಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಳರಾಜ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್ |- |42 |[[ಚಿಂಚೋಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂಚೋಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅವಿನಾಶ್ ಜಾಧವ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಬಾಸ್ ವಿ. ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜೀವ್ ಯಕಪು |- |43 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ್ ಮತ್ತಿಮುಡ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರೇವು ನಾಯ್ಕ ಬೆಳಮಗಿ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"|[[ಜೆಡಿಎಸ್]] [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]], [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ಸಿಪಿಐ(ಎಂ)]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]], [[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; ಮತ್ತು [[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-19 |title=ಜೆಡಿಎಸ್ 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಪಿಐಗೆ ತಲಾ 3 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0013-0389 |archive-date=25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425010850/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಮೂರನೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಿತು |url=https://www.udayavani.com/english-news/ktaka-polls-jds-release-third-list-of-candidates-announces-support-to-candidates-from-other-parties |access-date=2023-04-27 |website=www.udayavani.com}}</ref> ಆದರೆ, [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ.}} |- |44 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್ ರೇವೂರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಲ್ಲಂಪ್ರಭು ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- |45 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕನೀಜ್ ಫಾತಿಮಾ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಸೀರ್ ಹುಸೈನ್ ಉಸ್ತಾದ್ |- |46 |[[ಆಲಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಆಲಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸುಬಾಸ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜಯ್ ವಡೆಕಾರ |- | rowspan=6|[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |47 |[[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶರನು ಸಲಗರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿಜಯ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ವೈ. ಕ್ವಾದ್ರಿ |- |48 |[[ಹುಮನಾಬಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಮನಾಬಾದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿದ್ದು ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಶೇಖರ ಬಸವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಎಂ. ಫಯಾಜ್ |- |49 |[[ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶೈಲೇಂದ್ರ ಬೆಲ್ದಲೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಖೇನಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಂಡೆಪ್ಪ ಕಾಷೇಂಪುರ]] |- |50 |[[ಬೀದರ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಈಶ್ವರ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಹೀಮ್ ಖಾನ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ರಹೀಮ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರ್ಯಕಾಂತ ನಾಗಮರಪಟ್ಟಿ |- |51 |[[ಭಾಲ್ಕಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಾಲ್ಕಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಖಂಡ್ರೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಈಶ್ವರ ಖಂಡ್ರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರೌಫ್ ಪಟೇಲ್ |- |52 |[[ಔರಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಔರಾದ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರಭು ಚೌಹಾಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿಂದೆ ಭೀಮಸೇನ ರಾವ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೈಸಿಂಗ್ ರಾಠೋಡ |- | rowspan="7" |[[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |53 |[[ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ತಿಪ್ಪರಾಜ ಹವಾಲ್ದಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ದದ್ದಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ |- |54 |[[ರಾಯಚೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಶಲಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಇ |- |55 |[[ಮಾನ್ವಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾನ್ವಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ.ವಿ. ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ. ಹಂಪಯ್ಯ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |56 |[[ದೇವದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವದುರ್ಗ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಶಿವನಗೌಡ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀದೇವಿ ಆರ್. ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕರೆಮ್ಮ ಜಿ. ನಾಯಕ |- |57 |[[ಲಿಂಗಸಗೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಲಿಂಗಸಗೂರು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾನಪ್ಪ ಡಿ. ವಜ್ಜಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಹೂಲಗೇರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದು ಬಂಡಿ |- |58 |[[ಸಿಂಧನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂಧನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಕರಿಯಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಹಂಪನಗೌಡ ಬದರ್ಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟರಾವ್ ನಡಗೌಡ |- |59 |[[ಮಸ್ಕಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಸ್ಕಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರತಾಪಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ತುರ್ವಿಹಾಳ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶರಣಪ್ಪ ಕುಂಬಾರ |- | rowspan="5" |[[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |60 |[[ಕುಷ್ಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಷ್ಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಮರೆಗೌಡ ಬಯ್ಯಾಪುರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಸುರ್ವಿ |- |61 |[[ಕನಕಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಗಿರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ದಡೇಸಗೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿವರಾಜ ಸಂಗಪ್ಪ ತಂಗಡಗಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶೋಕ್ ಉಮ್ಮಲಟ್ಟಿ |- |62 |[[ಗಂಗಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗಂಗಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪರಣ್ಣ ಮುನವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅನ್ಸಾರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಆರ್. ಚೆನ್ನಕೇಶವ |- |63 |[[ಯಲಬುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಬುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹಾಲಪ್ಪ ಆಚಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಸವರಾಜ ರಾಯರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊನನ್ ಗೌಡ |- |64 |[[ಕೊಪ್ಪಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಪ್ಪಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳಾ ಅಮರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರ ಹಿಟ್ನಾಳ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚಂದ್ರಶೇಖರ |- | rowspan="4" |[[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |65 |[[ಶಿರಹಟ್ಟಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿರಹಟ್ಟಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರು ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಜಾತಾ ಎನ್. ದೊಡ್ಡಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮಂತಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |66 |[[ಗದಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗದಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲ್ ಮೇನಸಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕನಗೌಡ ಗೋವಿಂದ ಗೌಡರ |- |67 |[[ರೋಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರೋಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಳಕಪ್ಪ ಬಂಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗುರುಪಾದಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುಗದಂ ಸಾಬ |- |68 |[[ನರಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಆರ್. ಯವಗಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುದ್ರ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- | rowspan="7" |[[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |69 |[[ನವಲಗುಂದ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನವಲಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಂಕರ್ ಪಾಟೀಲ್ ಮುನೇನಕೊಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಕೊನರಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಲ್ಲಪ್ಪ ಗಡ್ಡಿ |- |70 |[[ಕುಂದಗೋಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಗೋಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕುಸುಮ ಶಿವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಲಿ ಅಲ್ಲಾಸಾಬ |- |71 |[[ಧಾರವಾಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಧಾರವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೃತ್ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಹಗೇದಾರ |- |72 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕ್ರಾಂತಿ ಕಿರಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಬ್ಬಯ್ಯ ಪ್ರಸಾದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಪ್ಪ ಹಲಹರವಿ |- |73 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹೇಶ್ ತೆಗಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ಶೆಟ್ಟರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದಲಿಂಗೇಶಗೌಡ ಒಡೆಯಾರ |- |74 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ|ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ದೀಪಕ್ ಚಿಂಚೋರೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುರಾಜ್ ಹುನಸಿಮರದ |- |75 |[[ಕಲಘಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಲಘಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗರಾಜ್ ಚಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಂತೋಷ್ ಲಾಡ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಪ್ಪ ಶೀಗೇಹಟ್ಟಿ |- | rowspan="6" |[[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |76 |[[ಹಳಿಯಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಳಿಯಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್. ವಿ. ದೇಶಪಾಂಡೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ಎಲ್. ಕೊಟ್ನೇಕರ |- |77 |[[ಕಾರವಾರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರವಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರೂಪಾಲಿ ಸಂತೋಷ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸತೀಶ್ ಕೃಷ್ಣ ಸೈಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚೈತ್ರ ಕೊಟ್ಕರ |- |78 |[[ಕುಮಟ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಮಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದಿನಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಿವೇದಿತ್ ಅಲ್ವಾ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರಜ್ ಸೋನಿ ನಾಯಕ |- |79 |[[ಭಟ್ಕಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಟ್ಕಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಬಾಳಿಯಾ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಎಸ್. ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಂದ್ರ ನಾಯಕ |- |80 |[[ಸಿರ್ಸಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರ್ಸಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಹೆಗಡೆ ಕಾಗೇರಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಭೀಮಣ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉಪೇಂದ್ರ ಪೈ |- |81 |[[ಯಲ್ಲಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲ್ಲಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಬೈಲ್ ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ|ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಶ್ ನಾಯಕ |- | rowspan="6" |[[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |82 |[[ಹಾನಗಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾನಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಸಜ್ಜನಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಾನೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನೋಹರ ತಹಸೀಲ್ದಾರ |- |83 |[[ಶಿಗಗಾಂವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗಗಾಂವ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಾಸಿರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಪಠಾಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಧರ ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಯೆಲಿಗಾರ |- |84 |[[ಹಾವೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾವೇರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗವಿಸಿದ್ದಪ್ಪ ದ್ಯಾಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರುದ್ರಪ್ಪ ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಮಾಲಗಿ |- |85 |[[ಬ್ಯಾಡಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬ್ಯಾಡಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರೂಪಕ್ಷಪ್ಪ ಬಳ್ಳಾರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜ ಎನ್. ಶಿವಣ್ಣನವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |- |86 |[[ಹಿರೇಕೆರೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರೇಕೆರೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ಬಾಣಕಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಯಾನಂದ ಜವಣ್ಣವರ |- |87 |[[ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರುಣಕುಮಾರ ಗುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕೆ. ಕೊಲಿವಾಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡರ |- | rowspan="3" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |88 |[[ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಟಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುತ್ರೇಶ |- |89 |[[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ರಾಮಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಲ್. ಬಿ. ಪಿ. ಭೀಮ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಕೆ. ನೇಮಿರಾಜ ನಾಯಕ]] |- |90 |[[ವಿಜಯನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಆರ್. ಗವಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- | rowspan="5" |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |91 |[[ಕಂಪ್ಲಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಂಪ್ಲಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ ಬಾಬು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜೆ. ಎನ್. ಗಣೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ನಾಯಕ |- |92 |[[ಸಿರಗುಪ್ಪ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರಗುಪ್ಪ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ.ಎಸ್. ಸೋಮಲಿಂಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಎಂ. ನಾಗರಾಜ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ |- |93 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ನಾಗೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |94 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಸೋಮಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಾರಾ ಭರತ್ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅನಿಲ್ ಲಾಡ್]] |- |95 |[[ಸಂಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಂಡೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಲ್ಪಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಇ. ತುಕಾರಾಂ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೋಮಪ್ಪ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |96 |[[ಕೂಡ್ಲಿಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೂಡ್ಲಿಗಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕೇಶ್ ವಿ. ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಟಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊಡಿಹಳ್ಳಿ ಭೀಮಪ್ಪ |- | rowspan="6" |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |97 |[[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ವೈ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಹದೇವಪ್ಪ |- |98 |[[ಚಳ್ಳಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ರಘುಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಶ |- |99 |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಎಚ್. ತಿಪ್ಪಾರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಸಿ. ವೀರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ರಘು ಆಚಾರ]] |- |100 |[[ಹಿರಿಯೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರಿಯೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರಪ್ಪ |- |101 |[[ಹೊಸದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಸದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಲಿಂಗಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಜಿ. ಗೋವಿಂದಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |- |102 |[[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ಚಂದ್ರಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಅಂಜನೇಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |103 |[[ಜಗಲೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಗಲೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ವಿ. ರಾಮಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |104 |[[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಕರುಣಾಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎನ್. ಕೊಟ್ರೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎನ್. ಎಂ. ನೂರ್ ಅಹ್ಮದ್ |- | rowspan="6" |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |105 |[[ಹರಿಹರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಿಹರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ.ಪಿ. ಹರೀಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಂದಗವಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್.ಎಸ್. ಶಿವಶಂಕರ |- |106 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕಿಕೆರೆ ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎಸ್. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |107 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಜಯ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಾಮನೂರು ಶಿವಶಂಕರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಮಾನುಲ್ಲಾ ಖಾನ |- |108 |[[ಮಾಯಕೊಂಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಯಕೊಂಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ.ಎಸ್. ಬಸವರಾಜು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದಪ್ಪ |- |109 |[[ಚನ್ನಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚನ್ನಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜು ವಿ. ಶಿವಗಂಗ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತೇಜಸ್ವಿ ಪಟೇಲ್ |- |110 |[[ಹೊನ್ನಾಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊನ್ನಾಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಪಿ. ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ.ಜಿ. ಶಾಂತನಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಗೌಡ |- | rowspan="7" |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |111 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶೋಕ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಕರಿಯಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಪೂರ್ಯ ನಾಯಕ |- |112 |[[ಭದ್ರಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭದ್ರಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಗೋಟಿ ರುದ್ರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಕೆ. ಸಂಗಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಅಪ್ಪಾಜಿಗೌಡ |- |113 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಸಿ. ಯೋಗೀಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅಯನೂರು ಮಂಜುನಾಥ]] |- |114 |[[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಗ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕಿಮ್ಮನೆ ರತ್ನಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ರಾಮ್ |- |115 |[[ಶಿಕಾರಿಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಕಾರಿಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ವೈ. ವಿಜಯೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ.ಬಿ. ಮಾಲತೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |116 |[[ಸೊರಬ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೊರಬ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕುಮಾರ ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಧು ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಸೂರು ಚಂದ್ರೇಗೌಡ |- |117 |[[ಸಾಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಾಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹರತಾಳು ಹಾಲಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬೇಲೂರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಾಕಿರ್ |- | rowspan="5" |[[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |118 |[[ಬೈಂದೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಂದೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರುರಾಜ್ ಗಂಟಿಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲ ಪೂಜಾರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನ್ಸೂರ್ ಇಬ್ರಾಹಿಂ |- |119 |[[ಕುಂದಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ್ ಕೊಡ್ಗಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ. ದಿನೇಶ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಕುಂದಾಪುರ |- |120 |[[ಉಡುಪಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಉಡುಪಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಯಶಪಾಲ್ ಸುವರ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಸಾದ್ ರಾಜ್ ಕಾಂಚನ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದಕ್ಷತ್ ಆರ್. ಶೆಟ್ಟಿ |- |121 |[[ಕಾಪು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಪು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರ್ಮೆ ಸುರೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಸೊರಕೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಬೀನಾ ಸಮದ್ |- |122 |[[ಕಾರಕಲ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರಕಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸುನಿಲ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಉದಯ್ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀಕಾಂತ್ ಕೊಚೂರ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |123 |[[ಶೃಂಗೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೃಂಗೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಡಿ. ಎನ್. ಜೀವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಟಿ.ಡಿ. ರಾಜೇಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |- |124 |[[ಮೂಡಿಗೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೂಡಿಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೀಪಕ್ ದೊಡ್ಡಯ್ಯ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಯನಾ ಜ್ಯೋತಿ ಜಾವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಪಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ |- |125 |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಟಿ. ರವಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಡಿ. ತಮ್ಮಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮಾಶೆಟ್ಟಿ |- |126 |[[ತಾರೀಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಾರೀಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |127 |[[ಕಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಡೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಪ್ರಕಾಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಆನಂದ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೈ.ಎಸ್.ವಿ. ದತ್ತ |- | rowspan="11" |[[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |128 |[[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜೆ. ಸಿ. ಮಧುಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಬಿ. ಸುರೇಶ ಬಾಬು |- |129 |[[ತಿಪಟೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಿಪಟೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ನಾಗೇಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಶಡಕ್ಷರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಾಂತ ಕುಮಾರ |- |130 |[[ತುರುವೇಕೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುರುವೇಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಸಾಲ ಜಯರಾಮ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಂತರಾಜ ಬಿ.ಎಂ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಟಿ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ |- |131 |[[ಕುಣಿಗಲ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಣಿಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಕೃಷ್ಣಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಡಿ. ರಂಗನಾಥ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಿ. ನಾಗರಾಜಯ್ಯ |- |132 |[[ತುಮಕೂರು ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ಬಿ. ಜ್ಯೋತಿ ಗಣೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅಹ್ಮದ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗೋವಿಂದರಾಜು |- |133 |[[ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸುರೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶಾನುಮುಕ್ಕಪ್ಪ ಯಾದವ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಡಿ. ಸಿ. ಗೌರಿಶಂಕರ]] |- |134 |[[ಕೊರಟಗೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊರಟಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ಎಚ್. ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಲಾಲ |- |135 |[[ಗುಬ್ಬಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಬ್ಬಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಡಿ. ದಿಲೀಪ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗರಾಜ |- |136 |[[ಸೀರಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೀರಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಂ. ರಾಜೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ಬಿ. ಜಯಚಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆರ್. ಉಗ್ರೇಶ |- |137 |[[ಪಾವಗಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಪಾವಗಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ವಿ. ವೆಂಕಟೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮರಾಯಪ್ಪ |- |138 |[[ಮಧುಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಧುಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಲ್. ಸಿ. ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕ್ಯಾತಸಂದ್ರ ಎನ್. ರಾಜಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |139 |[[ಗೌರಿಬಿದನೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೌರಿಬಿದನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಶಿಧರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಶಿವಶಂಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹಮೂರ್ತಿ |- |140 |[[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿ. ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್.ಎನ್. ಸುಬ್ಬಾ ರೆಡ್ಡಿ]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |141 |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಸುಧಾಕರ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಕೆ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಈಶ್ವರ ಐಯ್ಯರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ.ಪಿ. ಬಾಚೇಗೌಡ |- |142 |[[ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮಚಂದ್ರ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ವಿ. ರಾಜೀವ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಿ. ಎನ್. ರವಿಕುಮಾರ]] |- |143 |[[ಚಿಂತಾಮಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂತಾಮಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೇಣುಗೋಪಾಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ.ಸಿ. ಸುಧಾಕರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಕೆ. ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- | rowspan="6" |[[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |144 |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗುಂಜೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಆರ್. ರಮೇಶ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ಕೆ. ವೆಂಕಟಶಿವ ರೆಡ್ಡಿ]] |- |145 |[[ಮುಳಬಾಗಿಲು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಳಬಾಗಿಲು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಗೇಹಳ್ಳಿ ಸುಂದರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಾ. ಬಿ.ಸಿ. ಮುದ್ದಗಂಗಾಧರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಸಮೃದ್ದಿ ಮಂಜುನಾಥ]] |- |146 |[[ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಂಪಂಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ರೂಪಕಲಾ|ರೂಪಕಲಾ ಶಶಿಧರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಬಾಬು |- |147 |[[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮಲ್ಲೇಶ ಬಾಬು |- |148 |[[ಕೋಲಾರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವರತೂರು ಪ್ರಕಾಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೊತೂರು ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ. ಎಂ. ಆರ್. ಶ್ರೀನಾಥ |- |149 |[[ಮಾಲೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಲೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ವೈ. ನಂಜೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಇ. ರಾಮೇಗೌಡ |- | rowspan="28" |[[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |150 |[[ಯಲಹಂಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಹಂಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ವಿಶ್ವನಾಥ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವ ರಾಜನ್ ಬಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮುನೇಗೌಡ |- |151 |[[ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬೈರತಿ ಬಸವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿಕೆ ಮೋಹನ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |೧೫೨ |[[ಬ್ಯಾಟರಾಯನಪುರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬ್ಯಾಟರಾಯನಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಥಮ್ಮೇಶ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೃಷ್ಣ ಬೈರೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಣುಗೋಪಾಲ್ |- |೧೫೩ |[[ಯೇಶವಂತಪುರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಯೇಶವಂತಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಟಿ. ಸೋಮಶೇಖರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಸ್. ಬಲರಾಜ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜವರಾಯಿಗೌಡ |- |೧೫೪ |[[ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುನಿರತ್ನ|ಮುನಿರತ್ನ ನಾಯ್ಡು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕುಸೂಮಾ ಎಚ್. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಾ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |- |೧೫೫ |[[ದಸರಹಳ್ಳಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ದಸರಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಮುನಿರಾಜು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಧನಂಜಯ ಗಂಗಾಧರಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಐ. ಆರ್. ಮಂಜುನಾಥ್ |- |೧೫೬ |[[ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಲೇಔಟ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಲೇಔಟ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲಯ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಣ್ಣ |- |೧೫೭ |[[ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎನ್. ಅಶ್ವಥ್ ನಾರಾಯಣ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅನುಪ್ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉತ್ಕರ್ಷ್ |- |೧೫೮ |[[ಹೆಬ್ಬಾಳ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೆಬ್ಬಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಕಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬೈರತಿ ಸುರೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಿದ್ ಅಲ್ತಾಫ್ |- |೧೫೯ |[[ಪುಲಕೇಶಿನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಪುಲಕೇಶಿನಗರ]] (ಅಪ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮುರಳಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎ. ಸಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅನುರಾಧಾ |- |೧೬೦ |[[ಸಾರ್ವಜ್ಞನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಸಾರ್ವಜ್ಞನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪದ್ಮನಾಭ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಜೆ. ಜಾರ್ಜ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಮುಷ್ತಾಕ್ |- |೧೬೧ |[[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] (ಅಪ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ರಘು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಸ್. ಆನಂದ್ ಕುಮಾರ್ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |೧೬೨ |[[ಶಿವಾಜಿನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಿವಾಜಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎನ್. ಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಿಜ್ವಾನ್ ಅರ್ಶದ್]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜೆಡಿಎಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಅಬ್ದುಲ್ ಜಾಫರ್ ಅಲಿ ಅವರ ನಾಮಪತ್ರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-23 |title=Karnataka elections: JD(S) candidate papers rejected |work=The Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/karnataka-elections-jds-candidate-papers-rejected/articleshow/99700557.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0971-8257}}</ref> |- |163 |[[ಶಾಂತಿನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಾಂತಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವ ಕುಮಾರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಲಪಾಡ್ ಅಹ್ಮದ್ ಹಾರಿಸ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡ |- |164 |[[ಗಾಂಧಿನಗರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಗಾಂಧಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎ. ಆರ್. ಸಪ್ಥಗಿರಿ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ದಿನೇಶ್ ಗುಂಡು ರಾವ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |- |165 |[[ರಾಜಾಜಿನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಜಾಜಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಸುರೇಶ್ ಕುಮಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪುಟ್ಟಣ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಂಜನಪ್ಪ |- |166 |[[ಗೋವಿಂದರಾಜ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋವಿಂದರಾಜ್ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಉಮೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯ ಕೃಷ್ಣ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಪ್ರಿಯ ಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆರ್. ಪ್ರಕಾಶ್ |- |167 |[[ವಿಜಯನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಚ್. ರವೀಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ, 1953ರಲ್ಲಿ ಜನನ)|ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ]] |- |168 |[[ಚಾಮರಾಜಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮರಾಜಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಭಾಸ್ಕರ್ ರಾವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಝಡ್. ಝಮೀರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗೋವಿಂದರಾಜ |- |169 |[[ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಉದಯ್ ಗರುಡಾಚಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆರ್. ವಿ. ದೇವರಾಜು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಇಮ್ರಾನ್ ಪಾಷಾ |- |170 |[[ಬಸವನಗುಡಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಸವನಗುಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಲ್. ಎ. ರವಿ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ವೆಂಕಟೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅರಮನೆ ಶಂಕರ್ |- |171 |[[ಪದ್ಮನಾಭನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಪದ್ಮನಾಭನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಆರ್. ಅಶೋಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ರಘುನಾಥ್ ನಾಯ್ಡು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ. ಮಂಜುನಾಥ |- |172 |[[ಬಿ.ಟಿ.ಎಂ. ಲೇಔಟ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಿ.ಟಿ.ಎಂ. ಲೇಔಟ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶ್ರೀಧರ್ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಮಲಿಂಗ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟೇಶ್ |- |173 |[[ಜಯನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಕೆ. ರಾಮಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸೌಮ್ಯ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಾಲೆ ಗೌಡ |- |174 |[[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳ ಅರವಿಂದ ಲಿಂಬಾವಳಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಾಗೇಶ್ ಟಿ. |- |175 |[[ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸತೀಶ್ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಉಮಾಪತಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾರಾಯಣರಾಜು |- |176 |[[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ, 1962ರಲ್ಲಿ ಜನನ)|ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆರ್. ಕೆ. ರಮೇಶ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಗೋಪಾಲ್ ರೆಡ್ಡಿ |- |177 |[[ಅನೇಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅನೇಕಲ್]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಹುಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಶಿವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಪಿ. ರಾಜು |- | rowspan="4" |[[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |178 |[[ಹೊಸಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಸಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಟಿ. ಬಿ. ನಾಗರಾಜ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರತ್ ಕುಮಾರ್ ಬಾಚೆ ಗೌಡ]] |- |179 |[[ದೇವನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪಿಲ್ಲ ಮುನಿಶಾಮಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಎಚ್. ಮುನಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಿಸರ್ಗ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |- |180 |[[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಧೀರಜ್ ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ವೆಂಕಟರಮಣಯ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುನೇಗೌಡ |- |181 |[[ನೆಲಮಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನೆಲಮಂಗಲ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಪ್ಥಗಿರಿ ನಾಯಕ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸಮೂರ್ತಿ |- | rowspan="4" |[[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |182 |[[ಮಾಗಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಗಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಸಾದ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಸಿ. ಬಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ. ಮಂಜುನಾಥ |- |183 |[[ರಾಮನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ರಾಮನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗೌತಮ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಹುಸೇನ್ ಎಚ್. ಎ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |- |184 |[[ಕನಕಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಆರ್. ಅಶೋಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಕೆ. ಶಿವಕುಮಾರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗರಾಜು |- |185 |[[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಪಿ. ಯೋಗೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಗಂಗಾಧರ್ ಎಸ್. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಚ್. ಡಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |- | rowspan="7" |[[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |186 |[[ಮಳವಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಳವಳ್ಳಿ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಎಂ. ನರೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಅಣ್ಣಾದಾನಿ |- |187 |[[ಮದ್ದೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮದ್ದೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಪಿ. ಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಎಂ. ಉದಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಿ. ಸಿ. ತಮ್ಮಣ್ಣ |- |188 |[[ಮೇಲುಕೋಟೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೇಲುಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಇಂದ್ರೇಶ್ ಕುಮಾರ್ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="Melukote"|[[Indian National Congress|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] [[ಮೇಲುಕೋಟೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೇಲುಕೋಟೆ]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ದರ್ಶನ್ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯನವರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite web |date=2023-04-06 |title=ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿದೆ |url=https://www.livemint.com/elections/assembly-elections/congress-marks-one-seat-for-sarvodaya-karnataka-party-in-2nd-list-of-candidates-11680762176424.html |access-date=2023-04-06 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |date=2023-04-06 |title=ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮೇಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಕಣಕ್ಕಿಳಿಸದೆ, ದರ್ಶನ್ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯನವರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಲು ಆದ್ಯತೆ |language=en-IN |work=ದಿ ಹಿಂದೂ |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/congress-prefers-not-to-field-candidate-in-melkote-extends-support-to-darshan-puttanaiah/article66707314.ece |access-date=2023-04-25 |issn=0971-751X}}</ref>}} |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಸಿ. ಎಸ್. ಪುಟ್ಟರಾಜು]] |- |189 |[[ಮಂಡ್ಯ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಡ್ಯ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶೋಕ್ ಜಯರಾಮ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರವಿಕುಮಾರ್ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ. ಆರ್. ರಾಮಚಂದ್ರ |- |190 |[[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಇಂದವಾಳು ಸಚಿದಾನಂದ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಮೇಶ ಬಂಡಿಸಿದ್ದೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರ ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯ |- |191 |[[ನಾಗಮಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಮಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುಧಾ ಶಿವರಾಮ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಚಲುವರಾಯ ಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಗೌಡ |- |192 |[[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಾರಾಯಣ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ಎಲ್. ದೇವರಾಜ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಟಿ. ಮಂಜುನಾಥ |- | rowspan="7" |[[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |193 |[[ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಿದಾನಂದ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ. ಎ. ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ. ಎನ್. ಬಾಲಕೃಷ್ಣ |- |194 |[[ಅರಸೀಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಸೀಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ವಿ. ಬಸವರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಎಂ. ಶಿವಲಿಂಗೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎನ್. ಆರ್. ಸಂತೋಷ್ |- |195 |[[ಬೇಲೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೇಲೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಸುರೇಶ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ಶಿವರಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಲಿಂಗೇಶ್ |- |196 |[[ಹಾಸನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾಸನ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರೀತಮ್ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬನವಾಸಿ ರಂಗಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಪಿ. ಸ್ವರೂಪ |- |197 |[[ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೇವರಾಜೇ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೇಯಸ್ ಎಂ. ಪಟೇಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಚ್. ಡಿ. ರೇವಣ್ಣ]] |- |198 |[[ಅರಕಲಗೂಡು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಕಲಗೂಡು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಯೋಗ ರಮೇಶ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಪಿ. ಶ್ರೀಧರ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ. ಮಂಜು |- |199 |[[ಸಕಲೇಶಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಕಲೇಶಪುರ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿಮೆಂಟ್ ಮಂಜು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮುರಳಿ ಮೋಹನ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |- | rowspan="8" |[[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |200 |[[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹರೀಶ್ ಪೂಂಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರಕ್ಷಿತ್ ಶಿವರಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ರೋಫ್ ಅಲಿ |- |201 |[[ಮೂಡಬಿದ್ರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೂಡಬಿದ್ರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಉಮಾನಾಥ ಕೋಟಿಯನ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಿಥುನ್ ರೈ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಮರಶ್ರೀ |- |202 |[[ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೈ. ಭರತ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇನಾಯತ್ ಅಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಿಯುದ್ದೀನ್ ಬಾವಾ |- |203 |[[ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೇದವ್ಯಾಸ ಕಾಮತ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಾನ್ ರಿಚರ್ಡ್ ಲೋಬೊ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಮತಿ ಹೆಗಡೆ |- |204 |[[ಮಂಗಳೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಗಳೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸತೀಶ್ ಕುಂಪಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಟಿ. ಖಾದರ್]] |- |205 |[[ಬಂಟ್ವಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಂಟ್ವಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಯು. ರಾಜೇಶ್ ನಾಯಕ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಮನಾಥ ರೈ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ರಾಫೆಲ್ ಗೊಮೆಸ್ |- |206 |[[ಪುತ್ತೂರು ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಪುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಆಶಾ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಕುಮಾರ್ ರೈ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದಿವ್ಯ ಪ್ರಭ |- |207 |[[ಸುಳ್ಯ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸುಳ್ಯ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಭಾಗೀರಥಿ ಮುರುಳ್ಯ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಜಿ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟೇಶ್ ಎಚ್. ಎನ್. |- | rowspan="2" |[[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |208 |[[ಮಡಿಕೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಡಿಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಪಿ. ಅಪ್ಪಚ್ಚು ರಂಜನ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಂತರ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಎನ್. ಮುತ್ತಪ್ಪ |- |209 |[[ವಿರಾಜಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಜಿ. ಬೋಪಯ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎ. ಎಸ್. ಪೊನ್ನಣ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನ್ಸೂರ್ ಅಲಿ |- | rowspan="11" |[[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |210 |[[ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಚ್. ವಿಜಯಶಂಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ವೆಂಕಟೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಮಹದೇವ |- |211 |[[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೆಂಕಟೇಶ್ ಹೊಸಳ್ಳಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ರವಿಶಂಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ಮಹೇಶ್]] |- |212 |[[ಹುಣಸೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಣಸೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೇವರಹಳ್ಳಿ ಸೋಮಶೇಖರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಪಿ. ಮಂಜುನಾಥ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹರೀಶ್ ಗೌಡ |- |213 |[[ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆ]] (ST) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅನಿಲ್ ಚಿಕ್ಕಮಾಧು]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪಿ. ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ |- |214 |[[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ಹರ್ಷವರ್ಧನ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ದರ್ಶನ್ ಧ್ರುವನಾರಾಯಣ]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |215 |[[ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕವೀಶ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಾವಿನಹಳ್ಳಿ ಎಸ್. ಸಿದ್ದೇಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ಟಿ. ದೇವೇಗೌಡ]] |- |216 |[[ಕೃಷ್ಣರಾಜ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣರಾಜ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಶ್ರೀವತ್ಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಕೆ. ಸೋಮಶೇಖರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ವಿ. ಮಲ್ಲೇಶ್ |- |217 |[[ಚಾಮರಾಜ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮರಾಜ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಲ್. ನಾಗೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಹರೀಶ್ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಕೆ. ರಮೇಶ್ |- |218 |[[ನರಸಿಂಹರಾಜ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಸಿಂಹರಾಜ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂದೇಶ್ ಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ತನ್ವೀರ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಕಾದರ್ ಶಾಹಿದ್ |- |219 |[[ವರುಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವರುಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸೋಮಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಭಾರತಿ ಶಂಕರ್ |- |220 |[[ಟಿ. ನರಸೀಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಟಿ. ನರಸೀಪುರ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ರೇವಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಸಿ. ಮಹದೇವಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನ್‌ಕುಮಾರ್ |- | rowspan="4" |[[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |221 |[[ಹನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರೀತಮ್ ನಾಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆರ್. ನರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಮಂಜುನಾಥ]] |- |222 |[[ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎನ್. ಮಹೇಶ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎ. ಆರ್. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿ |- |223 |[[ಚಾಮರಾಜನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸೋಮಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಿ. ಪುಟ್ಟರಂಗಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಸ್ವಾಮಿ |- |224 |[[ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಸ್. ನಿರಂಜನ್ ಕುಮಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಎಂ. ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಸಾದ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಡಬೂರು ಮಂಜುನಾಥ |} == ಪ್ರಚಾರ == === ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ === ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಿ. ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] 11 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] ಗಾಗಿ "ಜನ ಸಂಕಲ್ಪ ಯಾತ್ರೆ" ಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಯಾತ್ರೆಯು 52 ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಲಿದೆ. 3 ಜನವರಿ 2023 ರಂದು, ಬಿಜೆಪಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ [[ನಳಿನ್ ಕುಮಾರ್ ಕಟೀಲ್]] [[ಮಂಗಳೂರು]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಕ್ಷದ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜನರು ರಸ್ತೆ ಗಟಾರು ಚರಂಡಿಗಳಿಗಿಂತ "ಲವ್ ಜಿಹಾದ್" ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=For BJP, the focus in Karnataka: 'Love jihad' over governance |url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/for-bjp-the-focus-in-karnataka-love-jihad-over-governance-8361840/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರು ಟೀಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=BJP Karnataka chief Nalin Kateel love jihad remarks not helping party cause, feel state leaders |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-karnataka-chief-nalin-kateel-love-jihad-remarks-8362838/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> === ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] [[ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆ]] ಪ್ರವೇಶದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ 30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-20 |title=How Bharat Jodo Yatra will impact Karnataka elections 2023 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/voices/how-bharat-jodo-yatra-will-impact-karnataka-elections-2023/ |access-date=2023-01-07 |website=Times of India Blog |language=en-US}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಭಾರೀ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು,<ref>{{Cite news |last=Khan |first=Laiqh A. |date=2022-09-30 |title=Karnataka leg of Bharat Jodo Yatra begins from Gundlupet |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-leg-of-bharat-jodo-yatra-begins-from-gundlupet/article65954056.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-09 |title=Bharat Jodo Yatra goes through BJP bastion |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bharat-jodo-yatra-goes-through-bjp-bastion/article65988854.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ರಾಜಕೀಯ ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-11-06 |title=BJP's Jana Sankalpa Yatra to resume on November 7, party plans ST convention in Ballari on November 20 |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bjps-jana-sankalpa-yatra-to-resume-today-party-plans-st-convention-in-ballari-on-november-20/article66104341.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆಯ ಪ್ರವೇಶದ ನಂತರ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ|ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ]] ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ PayCM ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಭೇದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-01 |title=Bharat Jodo Yatra enters day 2 in Karnataka; FIR against Congress worker for holding PayCM poster |url=https://www.deccanherald.com/state/top-karnataka-stories/bharat-jodo-yatra-enters-day-2-in-karnataka-fir-against-congress-worker-for-holding-paycm-poster-1149955.html |access-date=2023-01-07 |website=Deccan Herald |language=en}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ, [[ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ]] ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ [[COVID-19 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ]] ನಿರ್ವಹಣೆಯಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |title=Congress Bharat Jodo Yatra: Sonia Gandhi arrives in Mysore on Day 4 of Karnataka leg |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/congress-bharat-jodo-yatra-live-updates-october-02/liveblog/94590889.cms |access-date=2023-01-07 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]].<ref>{{Cite web |title=Rahul Gandhi Asked About Making Hindi 'National Language'. His Reply |url=https://www.ndtv.com/india-news/rahul-gandhi-asked-about-making-hindi-national-language-his-reply-3412258 |access-date=2023-01-07 |website=NDTV.com}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ "PayCM" ನ QR ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಿಎಂ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರ ಚುಕ್ಕೆ ಮುಖವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, "40% ಇಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ... ಇದನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಅವರ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗುತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ನೇಮಕಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಚ ಪಡೆದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿವೆ.<ref>{{Cite web |title='PayCM' posters with Bommai's photo surface in Bengaluru as Congress makes corruption allegations |url=https://www.aninews.in/news/national/politics/paycm-posters-with-bommais-photo-surface-in-bengaluru-as-congress-makes-corruption-allegations20220921163113/ |access-date=2022-09-21 |website=ANI News |language=en}}</ref> ಈ QR ಕೋಡ್‌ಗಳು ಸ್ಕ್ಯಾನರ್ ಅನ್ನು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು ಜನರು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ದೂರುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.<ref>{{Cite web |last3= |title='PayCM' posters with Bommai's face dot Bengaluru as Congress takes '40% sarkar' jab at BJP |url=https://www.indiatoday.in/india/story/paycm-posters-basavaraj-bommai-bengaluru-congress-40-percent-sarkar-bjp-2002737-2022-09-21 |access-date=2022-09-23 |website=India Today |language=en}}</ref> === ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ) === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಅವರು 1 ನವೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] ನಲ್ಲಿ ಪಂಚರತ್ನ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-31 |title=JD(S) to launch Pancharatna Yatra today |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/jds-to-launch-pancharatna-yatra-today/article66078366.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> [[ಹಳೆಯ ಮೈಸೂರು ಪ್ರದೇಶದ]]ಾದ್ಯಂತ ರಸ್ತೆ ಪ್ರಚಾರ, ಇದು ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |last=Shreyas |first=Ananth |date=2022-12-23 |title=2023 Karnataka Elections: Will JD(S)' Outreach Make it Kingmaker Once Again? |url=https://www.thequint.com/south-india/2023-karnataka-assembly-elections-jds-to-be-a-key-decision-maker |access-date=2023-01-07 |website=TheQuint |language=en}}</ref> == ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು == === ಚುನಾವಣಾ ಪೂರ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು === {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" | ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ದಿನಾಂಕ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಮುನ್ನಡೆ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0">{{Cite web |last=Desk |first=South First |date=2023-01-04 |title=South First poll predicts Congress will emerge as single-largest party in tight fight in Karnataka |url=https://thesouthfirst.com/karnataka/south-first-poll-predicts-congress-will-emerge-as-single-largest-party-in-tight-fight-in-karnataka/ |access-date=2023-01-06 |website=The South First |language=en-GB}}</ref> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40% |34% |16% |3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/karnataka/karnataka-polls-pre-poll-survey-predicts-clear-majority-for-congress-no-hung-assembly-787222|title=Karnataka polls: Pre-poll survey predicts clear majority for Congress, no hung Assembly|first=M.|last=Raghuram|date=11 March 2023|website=www.thehansindia.com}}</ref> | 45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |39-42% |33-36% |15-18% |6-9% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಎಬಿಪಿ ಸಿವೋಟರ್<ref name=":3">{{Cite web |title=ABP-CVoter Survey: Will Congress Make A Comeback In Karnataka? How Will BJP Fare? |url=https://news.abplive.com/elections/abp-cvoter-karnataka-election-2023-opinion-poll-will-congress-make-a-comeback-in-karnataka-where-does-bjp-stand-check-vote-share-seat-projection-1591871 |access-date=2023-03-29 |website=ABP Live |date=29 March 2023 |language=en}}</ref> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40.1% |34.7% |17.9% |7.3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |5.4% |} {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" |ದಿನಾಂಕ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಬಹುಮತ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0" /> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 |101 |91 |29 |3 | style="background:gray; color:white;" |ಅತಂತ್ರ |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1" /> |45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |116-122 |77-83 |21-27 |1-4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |- |ಎಬಿಪಿ-ಸಿ ವೋಟರ್<ref name=":3" /> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |115-127 |68-80 |23-35 |0-2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |} == ಫಲಿತಾಂಶಗಳು == === ಪಕ್ಷವಾರು ಫಲಿತಾಂಶ === {| style="width:60%; text-align:center;" !'''ಪಕ್ಷ''' |'''INC''' |'''ಬಿಜೆಪಿ''' |'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)''' |'''ಇತರರು''' |- !'''ಸೀಟುಗಳು''' | bgcolor=blue style="width:60.26%;" |'''135''' | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" style="width:29.46%;" |'''66''' | style="width:8.48%%;" |'''19''' | style="width:1.8%%;" |'''4''' |} {| class="wikitable" | colspan="8" align="center" |[[File:India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg]] |- ! colspan="2" rowspan="2" |ಪಕ್ಷ ! colspan="3" |ಜನಪ್ರಿಯ ಮತ ! colspan="3" |ಸೀಟುಗಳು |- !Votes !% !±[[ಶೇಕಡಾವಾರು ಪಾಯಿಂಟ್|pp]] !ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದಾರೆ !ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ !'''+/−''' |- | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |16,789,272 |42.88 |{{Increase}}4.74 |223 |135 |{{Increase}}55 |- | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |14,096,529 |36.00 |{{Decrease}}0.35 |224 |66 |{{Decrease}}38 |- | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}"| |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] |5,205,489 |13.29 |{{Decrease}} 5.01 |209 |19 |{{Decrease}}18 |- | bgcolor=#000FFF| |ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ | | | |30 |1 |{{Increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}}"| |ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ | | | |5 |1 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Bahujan Samaj Party}}" | |ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ |120,430 |0.31 |{{Decrease}}0.01 |133 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Karnataka Pragnyavantha Janatha Party}}" | |ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ | | | |2 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Independent politician}}" | |ಪಕ್ಷೇತರರು | | | | style="background-color:#E9E9E9" | |2 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Others}}" | |ಇತರರು | | | | | | |- | |ನೋಟಾ |269,763 |0.69 |{{Decrease}}0.21 ! colspan="3" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="2" |ಒಟ್ಟು ! !100% ! colspan="4" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="8" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | ! colspan="4" rowspan="5" style="background-color:#E9E9E9" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಅಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ಮತಗಳು/ ಮತದಾನದ ಪ್ರಮಾಣ''' | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಗೈರುಹಾಜರಿ | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ನೋಂದಾಯಿತ ಮತದಾರರು'' | align="right" | | style="background-color:#E9E9E9" | |} === ಜಿಲ್ಲೆಯವಾರು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !District !Seats | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" |<span style="color:white;">'''INC'''</span> | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" |<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span> | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}" |<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)'''</span> | bgcolor="{{Party color|Other}}" |<span style="color:black;">'''Others'''</span> |- ![[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] !6 |2 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4 |0 |0 |- ![[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] !9 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"| 7 |2 |0 |0 |- ![[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |1 |0 |- ![[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" | 3 |0 |1 |0 |- ![[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] !8 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |1 |0 |- ![[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] !18 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |11 |7 |0 |0 |- ![[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |2 |0 |0 |- ![[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |3 |0 |0 |- ![[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] !4 |2 |2 |0 |0 |- ![[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |1 |- ![[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |1 |1 |1 |- ![[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |0 |0 |- ![[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |0 |0 |- ![[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] !7 |3 |3 |1 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] !5 |0 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |- ![[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] !8 |2 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |6 |0 |0 |- ![[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] !11 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |7 |2 |2 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;|3 |0 |1 |1 |- ![[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] !7 |1 |2 | style="background:{{party color|Janata Dal (Secular)}} ; color:white;" |4 |0 |- ![[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |1 |1 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] !28 |12 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}}; color:white;" |16 |0 |0 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |0 |- ![[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] !6 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|4 |0 |2 |0 |- ![[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |0 |1 |0 |- ![[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] !2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |0 |0 |0 |- ![[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] !11 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|8 |1 |2 |0 |- ![[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |3 |0 |1 |0 |- !ಒಟ್ಟು !224 !135 !66 !19 !4 |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} 2hixhx0qjozsl0n6cw6qzkob92jzai2 1307886 1307884 2025-07-02T18:05:36Z Mahaveer Indra 34672 /* ಜಿಲ್ಲೆಯವಾರು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು */ 1307886 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | election_name = 2023 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | type = legislative | ongoing = no | election_date = 10 may 2023 | country = India| next_year = ಮುಂದೆ | previous_year = 2018 | seats_for_election = [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ]] ಎಲ್ಲಾ 224 ಸ್ಥಾನಗಳು | majority_seats = 113 | turnout = 73.19%<ref name="turnout"/> ({{increase}} 1.06%) | registered = 52,173,579 | next_election = 2028 | previous_election = 2018 ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ | image_size = 100px | party1 = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | image1 = [[File:The Chief Minister of Karnataka Siddaramaiah visits PMO.jpg|95px]] | leader1 = [[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] | leaders_seat1 = [[ವರುಣಾ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವರುಣಾ]] | leader_since1 = 2013 | last_election1 = 38.14%, 80 seats | seats1 = 135 | seat_change1 = {{increase}} 55 | popular_vote1 = 16,789,272 | percentage1 = 42.88% | swing1 = {{increase}} 4.74 pp | party2 = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] | image2 = [[File:Shri Basavaraj Bommai calling on the Union Minister for Defence, Shri Rajnath Singh, in New Delhi on July 30 2021.jpg|80px]] | leader2 = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | leaders_seat2 = [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] | last_election2 = 36.35%, 104 seats | leader_since2 = 2021 | seats2 = 66 | swing2 = {{decrease}} 0.35 pp | popular_vote2 = 14,096,529 | percentage2 = 36.00% | party3 = [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜೆಡಿಎಸ್]] | image3 = [[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|86px]] | leader3 = [[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] | leaders_seat3 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] | leader_since3 = 2006 | last_election3 = 18.3%, 37 ಆಸನಗಳು | seats3 = 19 | popular_vote3 = 5,205,489 | percentage3 = 13.29% | swing3 = {{decrease}} 5.01 pp | title = [[ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ|ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]] | before_election = [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] | before_party = [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] | map_image = 2023 Karnataka Election Result 2023.svg | seat_change2 = {{decrease}} 38 | seat_change3 = {{decrease}} 18 | after_election = [[ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯ]]<ref>{{cite web |1= |title=ಕರ್ನಾಟಕದ ನೂತನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಆಯ್ಕೆ |url=https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |website=udayavani.com |publisher=ಉದಯವಾಣಿ |access-date=19 May 2023 |archive-date=19 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230519130942/https://m.udayavani.com/article/siddaramayya-as-karnataka-state-new-chief-minister/1475647 |url-status=dead }}</ref> | map_size = 300px | map2_image = India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg | map2_caption = ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಚುನಾಯಿತ ಸದಸ್ಯರ ಬಲಾಬಲ | map2_size = 300px | opinion_polls = #Opinion polls | after_party = ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ | ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು = #ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು | outgoing_members = 15 ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ | elected_members = 16ನೇ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ }} ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಎಲ್ಲಾ ೨೨೪ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ೨೦೨೩ ರ [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ]] '''ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯು''' ಮೇ 2023 ರಂದು ನಡೆಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/kumaraswamy-planning-to-restructure-jds-ahead-of-2023-karnataka-assembly-polls-7133567/|title=Kumaraswamy planning to restructure JD(S) ahead of 2023 Karnataka assembly polls|website=The Indian Express|language=en|access-date=2021-04-28}}</ref> == ಹಿನ್ನೆಲೆ == [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನ ಸಭೆ|ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ]] ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯು 24 ಮೇ 2023 <ref>{{Cite web|url=https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|title=Terms of the Houses|website=Election Commission of India|language=en-IN|access-date=2021-10-03}}</ref> ಕೊನೆಗೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ, ೨೦೧೮|ಹಿಂದಿನ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು]] ಮೇ 2018 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದವು. ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ, [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಮತ್ತು [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಒಕ್ಕೂಟವು [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ|ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು]] ರಚಿಸಿತು, [[ಹೆಚ್.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ|ಎಚ್‌ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Politics/TtTxd3gDtnO4oRINnOQtbI/Karnataka-LIVE-Kumaraswamy-swearing-in-today-Congress-JDS.html|title=Karnataka highlights: H.D. Kumaraswamy sworn in as chief minister|last=|date=2018-05-23|website=mint|language=en|access-date=2022-01-19}}</ref> === ರಾಜಕೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು === ಜುಲೈ 2019 ರಲ್ಲಿ, ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ಮತ್ತು [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|JD (S)]] ನ ಹಲವಾರು ಸದಸ್ಯರು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ಕಾರಣ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಪತನಗೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/politics/news/congress-jd-s-coalition-government-loses-trust-vote-in-karnataka-1563906685838.html|title=Congress-JD(S) coalition government loses trust vote in Karnataka|last=|first=|date=2019-07-24|website=mint|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> ತರುವಾಯ, [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷವು]] ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿತು, [[ಬಿ.ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ|ಬಿಎಸ್ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/yeddyurappa-karnataka-government-formation-bs-yediyurappa-chief-minister-bjp-congress-jds-5854865/|title=Yediyurappa takes oath as Karnataka CM for fourth time, to face crucial floor test on Monday|date=2019-07-26|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> 26 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು, ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-chief-minister-bs-yediyurappa-to-resign/article61437654.ece|title=Karnataka CM B.S. Yediyurappa submits resignation to Governor|date=2021-07-26|work=The Hindu|access-date=2022-02-13|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/basavaraj-bommai-sworn-in-as-the-new-chief-minister-of-karnataka-7426307/|title=Basavaraj Bommai sworn in as the new Chief Minister of Karnataka|date=2021-07-28|website=The Indian Express|language=en|access-date=2022-02-13}}</ref> [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರು 28 ಜುಲೈ 2021 ರಂದು ಹೊಸ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. == ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ == {| class="wikitable" !ಮತದಾನ ವಿಧಾನ !ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ |- |ಅಧಿಸೂಚನೆ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''20 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮನಿರ್ದೇಶನದ ಪರಿಶೀಲನೆ |'''21 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ನಾಮಪತ್ರ ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''24 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023''' |- |ಮತದಾನದ ದಿನಾಂಕ |'''10 ಮೇ 2023''' |- |ಮತಗಳ ಎಣಿಕೆಯ ದಿನಾಂಕ |'''13 ಮೇ 2023''' |} ==ಮತದಾನ== ===ಮತದಾರರ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು=== 2.59 ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿದಂತೆ 5.21 ಕೋಟಿ ಜನರು ಮತದಾನಕ್ಕೆ ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 16,976 ಶತಾಯುಷಿಗಳು, 4,699 ತೃತೀಯ ಲಿಂಗಿ ಮತದಾರರು ಮತ್ತು 9.17 ಲಕ್ಷ ಹೊಸ ಮತದಾರರು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. === ಮತದಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳು=== ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 24,063 ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಜ್ಯವು 58,272 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇವರಲ್ಲಿ 1,320 ಮಹಿಳೆಯರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, 224 ಯುವಜನರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು 224 PWD ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.29,141 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ವೆಬ್‌ಕಾಸ್ಟಿಂಗ್ ನಡೆಯಲಿದೆ ಮತ್ತು 1,200 ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮತಗಟ್ಟೆಗಳು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿದ್ದು, ಶಾಶ್ವತ ನೀರು, ವಿದ್ಯುತ್, ಶೌಚಾಲಯ ಮತ್ತು ಇಳಿಜಾರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ಇದು ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಸಿಐನಿಂದ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿದೆ. ==ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳು== ==={{legend2|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]]}}=== {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ. !ಪಕ್ಷ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Bharatiya Janata Party}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |[[File:BJP flag.svg|50px]] |[[File:Lotus flower symbol.svg|50px]] |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ|ಬಸವರಾಜ ಎಸ್.ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |[[File:BasavarajBommai.jpg|50px]] |''224'' |} === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] === {| class="wikitable" |+ !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Indian National Congress}};color:white"|'''1.''' |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |[[File:Indian National Congress Flag.svg|50px]] |[[File:Hand INC.svg|50px]] |[[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] |[[File:Siddaramaiah1.jpg|50px]] |''223'' |} === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] === {| class="wikitable" !ಸಂಖ್ಯೆ !ಪಾರ್ಟಿ !ಧ್ವಜ !ಚಿಹ್ನೆ !ನಾಯಕ !ಫೋಟೋ !ಸ್ಪರ್ಧಿ ಸ್ಥಾನಗಳು |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (Secular)}};color:white"|'''1.''' |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)]] |[[File:JD(S) Flag.png|50px]] |[[File:Indian election symbol female farmer.svg|50px]] |[[ಹೆಚ್ ಡಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |[[File:H. D. Kumaraswamy meets union Minister.jpg|50px]] |''207'' |} ===ಇತರೆ=== {|class="wikitable" width="65%" ! colspan="2" | ಪಕ್ಷ ! ಧ್ವಜ ! ಚಿಹ್ನೆ ! ನಾಯಕ ! ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು |- !style="text-align:center;background:{{party color|Aam Aadmi Party}};color:white"| |[[ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Aam_Aadmi_Party_logo_(English).svg|50px]] |[[File:AAP_Symbol.png|50px]] |ಪೃಥ್ವಿ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |209<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- ! style="text-align:center; background:{{party color|Karnataka Rashtra Samithi}};color:black" | |[[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಮಿತಿ]] | |[[File:Indian Election Symbol Battery-Torch.png|50px]] |ರವಿ ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ<ref>...</ref> |195<ref name=":8" /> |- !style="text-align:center;background:{{party color|Bahujan Samaj Party}};color:white"| |[[ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Elephant Bahujan Samaj Party.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Elephant.png|50px]] |ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ<ref>...</ref> |133<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Uttama Prajaakeeya Party}};color:white" | |[[ಉತ್ತಮ ಪ್ರಜಾಕೀಯ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Prajakeeya Party Logo 2.png|50px]] |[[File:Auto Rickshaw Election Symbol.svg|50px]] |[[ಉಪೇಂದ್ರ (ನಟ)|ಉಪೇಂದ್ರ]]<ref>...</ref> |110<ref name=":8" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Kalyana Rajya Pragathi Paksha}};color:white" | |[[ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ]] | | |ಜಿ. ಜನಾರ್ಧನ ರೆಡ್ಡಿ |46 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Social Democratic Party of India}};color:white" | |[[ಸೋಶಿಯಲ್ ಡೆಮೊಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]] |[[File:SDPI Flag.jpg|50px]] | |ಎಂ. ಕೆ. ಫೈಝಿ |16 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Samajwadi Party}};color:white" | |[[ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ]] |[[File:Samajwadi Party.png |50px]] |[[File:Indian Election Symbol Cycle.png|50px|center]] |ಶಂಕರ ಬಿದಾರಿ |14 |- !style="text-align:center; background:{{party color|Nationalist Congress Party}};color:white" ! | | [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ]] | [[File:NCP-flag.svg|50x50px]] | [[File:Nationalist Congress Party Election Symbol.png|50px]] |ಹರಿ ಆರ್<ref>...</ref> |9<ref>...</ref> |- !style="text-align:center; background:{{party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}};color:white" | |[[ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ]] | | |ದರ್ಶನ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯ |8 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India}};color:white" ! | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] |[[File:CPI-banner.svg|50px]] |[[File:CPI symbol.svg|50px]] |ಸತಿ ಸುಂದರೇಶ್<ref>...</ref> |7{{efn|[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ]] ಅವರು ಮೆಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ, ಉಳಿದ 215 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>...</ref>}}<ref>...</ref> |- |style="text-align:center; background:{{party color|Janata Dal (United)}};color:white" | |[[ಜನತಾ ದಳ (ಯುನೈಟೆಡ್)]] |[[File:Janata Dal (United) Flag.svg|border|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Arrow.svg|50px]] |ಮಹಿಮಾ ಪಟೇಲ್ |7 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist)}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್)]] |[[File:CPI-M-flag.svg|50px]] |[[File:CPIM election symbol.png|50px]] |ಯು. ಬಸವರಾಜ್<ref>...</ref> |4<ref name=":8" /><ref name=":4" /> |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Forward Bloc}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್]] | |[[File:Indian Election Symbol Lion.svg|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Shiv Sena (Uddhav Balasaheb Thackeray)}};color:white" | |[[ಶಿವಸೇನಾ (ಉದ್ದವ್ ಬಾಳಸಾಹೇಬ್ ಠಾಕ್ರೆ)]] |[[File:SS(UBT)_flag.png|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Flaming Torch.png|50px]] | |3 |- |style="text-align:center; background:{{party color|National People's Party (India)}};color:white" | |[[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಪಾರ್ಟಿ (ಇಂಡಿಯಾ)]] |[[File:NPP Flag.jpg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Book.svg|50px]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen}};color:white" | |[[ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಮಜ್ಲಿಸ್-ಇ-ಇತ್ತಿಹಾದುಲ್ ಮುಸ್ಲಿಮೀನ್]] |[[File:All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen logo.svg|50px]] |[[File:Indian Election Symbol Kite.svg|50px|kite]] | |2 |- |style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist–Leninist) Liberation}};color:white" | |[[ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್–ಲೆನಿನಿಸ್ಟ್) ಲಿಬರೇಷನ್]] |[[File:CPIML LIBERATION FLAG.png|50px]] |[[File:Flag Logo of CPIML.png|50 px]] | |2 |} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== ಜನತಾದಳ (ಜಾ) 2022 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 19 ರಂದು 93 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮತ್ತು 2023 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 14ರಂದು 49 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 15 ರಂದು 6 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತೊಂದು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಚಾಮರಾಜದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ 16 ರಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅದೇ ದಿನ, 12 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಇತರ 7 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 20 ರಂದು 13 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ 2023 ರ ಮಾರ್ಚ್ 25 ರಂದು 124 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 6 ರಂದು 41 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 15 ರಂದು 43 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿ, ಏಪ್ರಿಲ್ 18 ರಂದು 7 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ನಾಲ್ಕನೇ ಪಟ್ಟಿ, ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 4 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಐದನೇ ಪಟ್ಟಿ (ಶಿಗ್ಗಾಂವ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬದಲಿ ಸೇರಿದಂತೆ) ಮತ್ತು ಏಪ್ರಿಲ್ 20 ರಂದು 5 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಆರನೇ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಬಿಜೆಪಿ 2023 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 11 ರಂದು 189 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೊದಲ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 12 ರಂದು 23 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 17 ರಂದು 10 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು 2 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ನಾಲ್ಕನೇ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ: {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !rowspan=2|ಜಿಲ್ಲೆ<ref>{{Cite web|title=ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|url=https://ceo.karnataka.gov.in/finalRoll_2022/Dist_List.aspx|website=ceo.karnataka.gov.in|access-date=19 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022|archive-date=28 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220928033923/https://ceo.karnataka.gov.in/finalroll_2022/Dist_List.aspx|url-status=dead}}</ref> !colspan=2|ಮತಕ್ಷೇತ್ರ |colspan=3 bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|<span style="color:white;">'''ಕಾಂಗ್ರೆಸ್'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}"|[[ಜನತಾ ದಳ (ಸೆಕ್ಯುಲರ್)|<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿಎಸ್'''</span>]] |- !# !ಹೆಸರು !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10">{{Cite web |title=ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ |url=https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |access-date= |website=ceo.karnataka.gov.in |archive-date=13 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230513072828/https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ: 10 ಮೇ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.livemint.com/elections/karnataka-complete-list-of-bjp-candidates-in-the-fray-for-10-may-assembly-polls-11683382336231.html |access-date=2023-05-10 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510155647/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ 2023: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಮತಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |access-date=2023-04-14 |website=Financialexpress |language=en |archive-date=14 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414203703/https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-03 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510154818/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |date=2023-05-04 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/Fuck-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-jd-s-candidates-101683183163371.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> |- |rowspan=18|[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |1 |[[ನಿಪ್ಪಾಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಿಪ್ಪಾಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಶಿಕಲಾ ಅಣ್ಣಾಸಾಹೇಬ ಜೋಲ್ಲೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಕಾಸಾಹೇಬ ಪಂಡುರಂಗ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ಮರುತಿ ಪವಾರ್ |- |2 |[[ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ವಿಶ್ವನಾಥ ಕಟ್ಟಿ|ರಾಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಹಾಸ್ ಸದಾಶಿವ್ ವಾಲ್ಕೆ |- |3 |[[ಅಥಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಥಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಹೇಶ್ ಕುಮತಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸವದಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಕಾಂತ್ ಪಡಸಾಲಿಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ |- |4 |[[ಕಾಗವಾಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಗವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶ್ರೀಮಂತ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಭರಮಗೌಡ ಅಳಗೌಡ ಕಾಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಎಂ. ಚುಂಗಾ |- |5 |[[ಕುಡಚಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಡಚಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪಿ. ರಾಜೀವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ)|ಪಿ. ರಾಜೀವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹೇಂದ್ರ ಕೆ. ತಮ್ಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದ ಗುಳಗಿ |- |6 |[[ರಾಯಬಾಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಬಾಗ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಲಿಂಗಪ್ಪ ಐಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾವೀರ್ ಮೋಹಿತ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಮಳಗಿ |- |7 |[[ಹುಕ್ಕೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಉಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಪ್ಪಯ್ಯಗೌಡ ಬಸಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |8 |[[ಅರಭಾವಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಭಾವಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಾಲಚಂದ್ರ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅರವಿಂದ ದಲ್ವಾಯಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |- |9 |[[ಗೋಕಾಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋಕಾಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾಂತೇಶ ಕಡದಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಬಾಲಪ್ಪ ಗಿದ್ದನ್ನವರ |- |10 |[[ಯಂಕನಮರಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಂಕನಮರಡಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ಹುಂಡ್ರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸತೀಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮರುಟಿ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಅಸ್ತಗಿ |- |11 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರವಿ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಸೀಫ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಾನಂದ ಮುಗಲಿಹಾಳ |- |12 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅಭಯ್ ಪಾಟೀಲ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಭಾವತಿ ಮಾಸ್ತಮರ್ಡಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಘೋಲ್ಕರ್ |- |13 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗೇಶ್ ಮನೋಲ್ಕರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹೆಬ್ಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಗೌಡ ರುದ್ರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |14 |[[ಖಾನಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಖಾನಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿತ್ತಲ ಸೋಮಣ್ಣ ಹಳಗೆಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಂಜಲಿ ನಿಂಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಸೀರ್ ಬಪೂಲ್ಸಾಬ್ ಭಗವಾನ್ |- |15 |[[ಕಿತ್ತೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಿತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹಾಂತೇಶ್ ದೊಡ್ಡಗೌಡರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಪಾಟೀಲ್|ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ದಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಿಂಗಯ್ಯ ಪೂಜೆರಾ |- |16 |[[ಬೈಲಹೊಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಲಹೊಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಮೆಟ್ಗುಡ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಹಾಂತೇಶ್ ಕೌಜಲಗಿ|ಕೋಜಳಗಿ ಮಹಾಂತೇಶ್ ಶಿವಾನಂದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಮಡಲಗಿ |- |17 |[[ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರತ್ನಾ ಮಮಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಶ್ವಾಸ್ ವಸಂತ್ ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೌರಭ್ ಆನಂದ್ ಚೋಪ್ರಾ |- |18 |[[ರಾಮದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಮದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಚಿಕ್ಕ ರೇವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಪಟ್ಟಣ|ಅಶೋಕ್ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಪಾಟನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಮುಧೋಳ |- | rowspan=7|[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |19 |[[ಮುಧೋಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಧೋಲ್]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗೋವಿಂದ್ ಕಾರ್ಜೋಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್.ಬಿ. ತಿಮ್ಮಾಪುರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಧರ್ಮರಾಜ್ ವಿಠಲ ದೋಡ್ಡಮಾಣಿ |- |20 |[[ತೇರದಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೇರದಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ದು ಸಾವಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸಿದ್ದಪ್ಪ ರಾಮಪ್ಪ ಕೊಳ್ಳೋಣೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಅರ್ಜುನ ಕೋಟೆಮಾಡಿಲಾ |- |21 |[[ಜಮಖಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಮಖಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಗುಡಗಂಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆನಂದ ಸಿದ್ದು ನರಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಯಾಕೂಬ್ ಕಾಪ್ಡೇವಾಲ್ |- |22 |[[ಬಿಳಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಿಳಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುರುಗೇಶ್ ನಿರಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ತುಮಕೋಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುಕ್ಮುದ್ದಿನ್ ಸೌದಗರ |- |23 |[[ಬಾದಾಮಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾದಾಮಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಾಂತಾ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ|ಬಿ. ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮನ್ತಪ್ಪ ಬಿ. ಮವನಿಮರದ |- |24 |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ ಚರಣ್ತಿಮಠ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಹುಲ್ಲಪ್ಪ ಯಮಾನಪ್ಪ ಮೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್ |- |25 |[[ಹುಂಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಂಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಜಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಜಯಾನಂದ ಕಾಶ್ಯಪನವರಿಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಪ್ಪ ಬೋಲ್ |- | rowspan=8|[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |26 |[[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ (ನಡಹಳ್ಳಿ)|ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಪ್ಪಾಜಿ ಚನ್ನಬಸವರಾಜ ಶಂಕರರಾವ್ ನಡಗೌಡ|ಸಿ.ಎಸ್. ನಡಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಎಸ್. ಸೊಲ್ಲಾಪುರ |- |27 |[[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸೊಮಾನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶರಣಪ್ಪ ಟಿ. ಸುನಾಗರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಭಿಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |- |28 |[[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್.ಕೆ. ಬೆಲ್ಲುಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಿವಾನಂದ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೊಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- |29 |[[ಬಾಬಲೇಶ್ವರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಬಲೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವಿಜುಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ಬಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ್ ಹೊನವಾಡ |- |30 |[[ವಿಜಯಪುರ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯಪುರ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸಂಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ಯತ್ನಾಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದ್ ಮುಷ್ರಿಫ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಂಡೆ ನವಾಸ್ ಮಾಬಾರಿ |- |31 |[[ನಾಗಥಾನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಥಾನ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂಜೀವ್ ಐಹೊಳೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿತ್ತಲ್ ಕಟ್ಟಕಧೋಂಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವನಂದ ಪಿ. ಚೌವಾಣ್ |- |32 |[[ಇಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಇಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಸಗೌಡ ಬಿರಾದರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಶವಂತ ರಾಯಗೌಡ ವಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ.ಡಿ. ಪಾಟೀಲ್ |- |33 |[[ಸಿಂದಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂದಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮೇಶ್ ಭೂಶನೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಎಂ. ಮಾನಗೊಳಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿಶಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಶಿವಾನಂದ |- | rowspan=2|[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |34 |[[ಅಫಜಲಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಫಜಲಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾಲಿಕಯ್ಯ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ವೈ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಕುಮಾರ್ ನಾಟೇಕರ್ |- |35 |[[ಜೇವರ್ಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜೇವರ್ಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವಣ್ಣ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ರಾಡ್ಡೇವಾಡಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೊಡ್ಡಪ್ಪಗೌಡ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- | rowspan=4|[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |36 |[[ಶೋರಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೋರಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ (ರಾಜು ಗೌಡ)|ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರವಣ ಕುಮಾರ್ ನಾಯಕ |- |37 |[[ಶಹಾಪುರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಹಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೀನ್‌ರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣಬಸಪ್ಪ ದರ್ಶನಪುರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |38 |[[ಯಾದಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಾದಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೆಂಕಟ್ರೆಡ್ಡಿ ಮುದನಾಳ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಚನ್ನರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ ತುನ್ನೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ.ಬಿ. ಮಲಾಕ ರೆಡ್ಡಿ |- |39 |[[ಗುರಮಿಟಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುರಮಿಟಕಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಲಲಿತಾ ಅನಪುರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬುರಾವ್ ಚಿಂಚನಸೂರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಶರಣಗೌಡ ಕಂದಕೂರ್]] |- | rowspan=7|[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |40 |[[ಚಿತ್ತಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ತಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಣಿಕಾಂತ ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯಾಂಕ ಖರ್ಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಭಚಂದ್ರ ರಾಠೋಡ |- |41 |[[ಸೇಡಂ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೇಡಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಳರಾಜ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್ |- |42 |[[ಚಿಂಚೋಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂಚೋಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅವಿನಾಶ್ ಜಾಧವ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಬಾಸ್ ವಿ. ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜೀವ್ ಯಕಪು |- |43 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ್ ಮತ್ತಿಮುಡ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರೇವು ನಾಯ್ಕ ಬೆಳಮಗಿ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"|[[ಜೆಡಿಎಸ್]] [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]], [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ಸಿಪಿಐ(ಎಂ)]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]], [[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; ಮತ್ತು [[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-19 |title=ಜೆಡಿಎಸ್ 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಪಿಐಗೆ ತಲಾ 3 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0013-0389 |archive-date=25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425010850/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಮೂರನೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಿತು |url=https://www.udayavani.com/english-news/ktaka-polls-jds-release-third-list-of-candidates-announces-support-to-candidates-from-other-parties |access-date=2023-04-27 |website=www.udayavani.com}}</ref> ಆದರೆ, [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ.}} |- |44 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್ ರೇವೂರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಲ್ಲಂಪ್ರಭು ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- |45 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕನೀಜ್ ಫಾತಿಮಾ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಸೀರ್ ಹುಸೈನ್ ಉಸ್ತಾದ್ |- |46 |[[ಆಲಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಆಲಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸುಬಾಸ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜಯ್ ವಡೆಕಾರ |- | rowspan=6|[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |47 |[[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶರನು ಸಲಗರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿಜಯ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ವೈ. ಕ್ವಾದ್ರಿ |- |48 |[[ಹುಮನಾಬಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಮನಾಬಾದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿದ್ದು ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಶೇಖರ ಬಸವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಎಂ. ಫಯಾಜ್ |- |49 |[[ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶೈಲೇಂದ್ರ ಬೆಲ್ದಲೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಖೇನಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಂಡೆಪ್ಪ ಕಾಷೇಂಪುರ]] |- |50 |[[ಬೀದರ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಈಶ್ವರ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಹೀಮ್ ಖಾನ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ರಹೀಮ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರ್ಯಕಾಂತ ನಾಗಮರಪಟ್ಟಿ |- |51 |[[ಭಾಲ್ಕಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಾಲ್ಕಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಖಂಡ್ರೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಈಶ್ವರ ಖಂಡ್ರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರೌಫ್ ಪಟೇಲ್ |- |52 |[[ಔರಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಔರಾದ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರಭು ಚೌಹಾಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿಂದೆ ಭೀಮಸೇನ ರಾವ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೈಸಿಂಗ್ ರಾಠೋಡ |- | rowspan="7" |[[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |53 |[[ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ತಿಪ್ಪರಾಜ ಹವಾಲ್ದಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ದದ್ದಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ |- |54 |[[ರಾಯಚೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಶಲಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಇ |- |55 |[[ಮಾನ್ವಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾನ್ವಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ.ವಿ. ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ. ಹಂಪಯ್ಯ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |56 |[[ದೇವದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವದುರ್ಗ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಶಿವನಗೌಡ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀದೇವಿ ಆರ್. ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕರೆಮ್ಮ ಜಿ. ನಾಯಕ |- |57 |[[ಲಿಂಗಸಗೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಲಿಂಗಸಗೂರು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾನಪ್ಪ ಡಿ. ವಜ್ಜಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಹೂಲಗೇರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದು ಬಂಡಿ |- |58 |[[ಸಿಂಧನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂಧನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಕರಿಯಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಹಂಪನಗೌಡ ಬದರ್ಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟರಾವ್ ನಡಗೌಡ |- |59 |[[ಮಸ್ಕಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಸ್ಕಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರತಾಪಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ತುರ್ವಿಹಾಳ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶರಣಪ್ಪ ಕುಂಬಾರ |- | rowspan="5" |[[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |60 |[[ಕುಷ್ಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಷ್ಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಮರೆಗೌಡ ಬಯ್ಯಾಪುರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಸುರ್ವಿ |- |61 |[[ಕನಕಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಗಿರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ದಡೇಸಗೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿವರಾಜ ಸಂಗಪ್ಪ ತಂಗಡಗಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶೋಕ್ ಉಮ್ಮಲಟ್ಟಿ |- |62 |[[ಗಂಗಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗಂಗಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪರಣ್ಣ ಮುನವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅನ್ಸಾರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಆರ್. ಚೆನ್ನಕೇಶವ |- |63 |[[ಯಲಬುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಬುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹಾಲಪ್ಪ ಆಚಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಸವರಾಜ ರಾಯರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊನನ್ ಗೌಡ |- |64 |[[ಕೊಪ್ಪಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಪ್ಪಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳಾ ಅಮರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರ ಹಿಟ್ನಾಳ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚಂದ್ರಶೇಖರ |- | rowspan="4" |[[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |65 |[[ಶಿರಹಟ್ಟಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿರಹಟ್ಟಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರು ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಜಾತಾ ಎನ್. ದೊಡ್ಡಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮಂತಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |66 |[[ಗದಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗದಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲ್ ಮೇನಸಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕನಗೌಡ ಗೋವಿಂದ ಗೌಡರ |- |67 |[[ರೋಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರೋಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಳಕಪ್ಪ ಬಂಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗುರುಪಾದಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುಗದಂ ಸಾಬ |- |68 |[[ನರಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಆರ್. ಯವಗಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುದ್ರ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- | rowspan="7" |[[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |69 |[[ನವಲಗುಂದ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನವಲಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಂಕರ್ ಪಾಟೀಲ್ ಮುನೇನಕೊಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಕೊನರಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಲ್ಲಪ್ಪ ಗಡ್ಡಿ |- |70 |[[ಕುಂದಗೋಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಗೋಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕುಸುಮ ಶಿವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಲಿ ಅಲ್ಲಾಸಾಬ |- |71 |[[ಧಾರವಾಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಧಾರವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೃತ್ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಹಗೇದಾರ |- |72 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕ್ರಾಂತಿ ಕಿರಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಬ್ಬಯ್ಯ ಪ್ರಸಾದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಪ್ಪ ಹಲಹರವಿ |- |73 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹೇಶ್ ತೆಗಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ಶೆಟ್ಟರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದಲಿಂಗೇಶಗೌಡ ಒಡೆಯಾರ |- |74 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ|ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ದೀಪಕ್ ಚಿಂಚೋರೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುರಾಜ್ ಹುನಸಿಮರದ |- |75 |[[ಕಲಘಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಲಘಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗರಾಜ್ ಚಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಂತೋಷ್ ಲಾಡ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಪ್ಪ ಶೀಗೇಹಟ್ಟಿ |- | rowspan="6" |[[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |76 |[[ಹಳಿಯಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಳಿಯಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್. ವಿ. ದೇಶಪಾಂಡೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ಎಲ್. ಕೊಟ್ನೇಕರ |- |77 |[[ಕಾರವಾರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರವಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರೂಪಾಲಿ ಸಂತೋಷ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸತೀಶ್ ಕೃಷ್ಣ ಸೈಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚೈತ್ರ ಕೊಟ್ಕರ |- |78 |[[ಕುಮಟ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಮಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದಿನಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಿವೇದಿತ್ ಅಲ್ವಾ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರಜ್ ಸೋನಿ ನಾಯಕ |- |79 |[[ಭಟ್ಕಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಟ್ಕಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಬಾಳಿಯಾ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಎಸ್. ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಂದ್ರ ನಾಯಕ |- |80 |[[ಸಿರ್ಸಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರ್ಸಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಹೆಗಡೆ ಕಾಗೇರಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಭೀಮಣ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉಪೇಂದ್ರ ಪೈ |- |81 |[[ಯಲ್ಲಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲ್ಲಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಬೈಲ್ ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ|ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಶ್ ನಾಯಕ |- | rowspan="6" |[[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |82 |[[ಹಾನಗಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾನಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಸಜ್ಜನಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಾನೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನೋಹರ ತಹಸೀಲ್ದಾರ |- |83 |[[ಶಿಗಗಾಂವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗಗಾಂವ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಾಸಿರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಪಠಾಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಧರ ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಯೆಲಿಗಾರ |- |84 |[[ಹಾವೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾವೇರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗವಿಸಿದ್ದಪ್ಪ ದ್ಯಾಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರುದ್ರಪ್ಪ ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಮಾಲಗಿ |- |85 |[[ಬ್ಯಾಡಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬ್ಯಾಡಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರೂಪಕ್ಷಪ್ಪ ಬಳ್ಳಾರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜ ಎನ್. ಶಿವಣ್ಣನವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |- |86 |[[ಹಿರೇಕೆರೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರೇಕೆರೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ಬಾಣಕಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಯಾನಂದ ಜವಣ್ಣವರ |- |87 |[[ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರುಣಕುಮಾರ ಗುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕೆ. ಕೊಲಿವಾಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡರ |- | rowspan="3" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |88 |[[ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಟಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುತ್ರೇಶ |- |89 |[[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ರಾಮಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಲ್. ಬಿ. ಪಿ. ಭೀಮ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಕೆ. ನೇಮಿರಾಜ ನಾಯಕ]] |- |90 |[[ವಿಜಯನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಆರ್. ಗವಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- | rowspan="5" |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |91 |[[ಕಂಪ್ಲಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಂಪ್ಲಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ ಬಾಬು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜೆ. ಎನ್. ಗಣೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ನಾಯಕ |- |92 |[[ಸಿರಗುಪ್ಪ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರಗುಪ್ಪ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ.ಎಸ್. ಸೋಮಲಿಂಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಎಂ. ನಾಗರಾಜ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ |- |93 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ನಾಗೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |94 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಸೋಮಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಾರಾ ಭರತ್ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅನಿಲ್ ಲಾಡ್]] |- |95 |[[ಸಂಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಂಡೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಲ್ಪಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಇ. ತುಕಾರಾಂ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೋಮಪ್ಪ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |96 |[[ಕೂಡ್ಲಿಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೂಡ್ಲಿಗಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕೇಶ್ ವಿ. ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಟಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊಡಿಹಳ್ಳಿ ಭೀಮಪ್ಪ |- | rowspan="6" |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |97 |[[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ವೈ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಹದೇವಪ್ಪ |- |98 |[[ಚಳ್ಳಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ರಘುಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಶ |- |99 |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಎಚ್. ತಿಪ್ಪಾರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಸಿ. ವೀರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ರಘು ಆಚಾರ]] |- |100 |[[ಹಿರಿಯೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರಿಯೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರಪ್ಪ |- |101 |[[ಹೊಸದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಸದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಲಿಂಗಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಜಿ. ಗೋವಿಂದಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |- |102 |[[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ಚಂದ್ರಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಅಂಜನೇಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |103 |[[ಜಗಲೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಗಲೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ವಿ. ರಾಮಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |104 |[[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಕರುಣಾಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎನ್. ಕೊಟ್ರೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎನ್. ಎಂ. ನೂರ್ ಅಹ್ಮದ್ |- | rowspan="6" |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |105 |[[ಹರಿಹರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಿಹರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ.ಪಿ. ಹರೀಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಂದಗವಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್.ಎಸ್. ಶಿವಶಂಕರ |- |106 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕಿಕೆರೆ ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎಸ್. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |107 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಜಯ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಾಮನೂರು ಶಿವಶಂಕರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಮಾನುಲ್ಲಾ ಖಾನ |- |108 |[[ಮಾಯಕೊಂಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಯಕೊಂಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ.ಎಸ್. ಬಸವರಾಜು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದಪ್ಪ |- |109 |[[ಚನ್ನಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚನ್ನಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜು ವಿ. ಶಿವಗಂಗ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತೇಜಸ್ವಿ ಪಟೇಲ್ |- |110 |[[ಹೊನ್ನಾಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊನ್ನಾಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಪಿ. ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ.ಜಿ. ಶಾಂತನಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಗೌಡ |- | rowspan="7" |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |111 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶೋಕ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಕರಿಯಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಪೂರ್ಯ ನಾಯಕ |- |112 |[[ಭದ್ರಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭದ್ರಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಗೋಟಿ ರುದ್ರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಕೆ. ಸಂಗಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಅಪ್ಪಾಜಿಗೌಡ |- |113 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಸಿ. ಯೋಗೀಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅಯನೂರು ಮಂಜುನಾಥ]] |- |114 |[[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಗ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕಿಮ್ಮನೆ ರತ್ನಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ರಾಮ್ |- |115 |[[ಶಿಕಾರಿಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಕಾರಿಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ವೈ. ವಿಜಯೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ.ಬಿ. ಮಾಲತೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |116 |[[ಸೊರಬ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೊರಬ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕುಮಾರ ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಧು ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಸೂರು ಚಂದ್ರೇಗೌಡ |- |117 |[[ಸಾಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಾಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹರತಾಳು ಹಾಲಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬೇಲೂರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಾಕಿರ್ |- | rowspan="5" |[[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |118 |[[ಬೈಂದೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಂದೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರುರಾಜ್ ಗಂಟಿಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲ ಪೂಜಾರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನ್ಸೂರ್ ಇಬ್ರಾಹಿಂ |- |119 |[[ಕುಂದಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ್ ಕೊಡ್ಗಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ. ದಿನೇಶ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಕುಂದಾಪುರ |- |120 |[[ಉಡುಪಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಉಡುಪಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಯಶಪಾಲ್ ಸುವರ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಸಾದ್ ರಾಜ್ ಕಾಂಚನ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದಕ್ಷತ್ ಆರ್. ಶೆಟ್ಟಿ |- |121 |[[ಕಾಪು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಪು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರ್ಮೆ ಸುರೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಸೊರಕೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಬೀನಾ ಸಮದ್ |- |122 |[[ಕಾರಕಲ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರಕಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸುನಿಲ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಉದಯ್ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀಕಾಂತ್ ಕೊಚೂರ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |123 |[[ಶೃಂಗೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೃಂಗೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಡಿ. ಎನ್. ಜೀವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಟಿ.ಡಿ. ರಾಜೇಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |- |124 |[[ಮೂಡಿಗೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೂಡಿಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೀಪಕ್ ದೊಡ್ಡಯ್ಯ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಯನಾ ಜ್ಯೋತಿ ಜಾವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಪಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ |- |125 |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಟಿ. ರವಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಡಿ. ತಮ್ಮಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮಾಶೆಟ್ಟಿ |- |126 |[[ತಾರೀಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಾರೀಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |127 |[[ಕಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಡೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಪ್ರಕಾಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಆನಂದ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೈ.ಎಸ್.ವಿ. ದತ್ತ |- | rowspan="11" |[[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |128 |[[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜೆ. ಸಿ. ಮಧುಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಬಿ. ಸುರೇಶ ಬಾಬು |- |129 |[[ತಿಪಟೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಿಪಟೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ನಾಗೇಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಶಡಕ್ಷರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಾಂತ ಕುಮಾರ |- |130 |[[ತುರುವೇಕೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುರುವೇಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಸಾಲ ಜಯರಾಮ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಂತರಾಜ ಬಿ.ಎಂ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಟಿ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ |- |131 |[[ಕುಣಿಗಲ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಣಿಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಕೃಷ್ಣಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಡಿ. ರಂಗನಾಥ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಿ. ನಾಗರಾಜಯ್ಯ |- |132 |[[ತುಮಕೂರು ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ಬಿ. ಜ್ಯೋತಿ ಗಣೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅಹ್ಮದ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗೋವಿಂದರಾಜು |- |133 |[[ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸುರೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶಾನುಮುಕ್ಕಪ್ಪ ಯಾದವ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಡಿ. ಸಿ. ಗೌರಿಶಂಕರ]] |- |134 |[[ಕೊರಟಗೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊರಟಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ಎಚ್. ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಲಾಲ |- |135 |[[ಗುಬ್ಬಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಬ್ಬಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಡಿ. ದಿಲೀಪ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗರಾಜ |- |136 |[[ಸೀರಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೀರಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಂ. ರಾಜೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ಬಿ. ಜಯಚಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆರ್. ಉಗ್ರೇಶ |- |137 |[[ಪಾವಗಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಪಾವಗಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ವಿ. ವೆಂಕಟೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮರಾಯಪ್ಪ |- |138 |[[ಮಧುಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಧುಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಲ್. ಸಿ. ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕ್ಯಾತಸಂದ್ರ ಎನ್. ರಾಜಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |139 |[[ಗೌರಿಬಿದನೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೌರಿಬಿದನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಶಿಧರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಶಿವಶಂಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹಮೂರ್ತಿ |- |140 |[[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿ. ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್.ಎನ್. ಸುಬ್ಬಾ ರೆಡ್ಡಿ]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |141 |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಸುಧಾಕರ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಕೆ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಈಶ್ವರ ಐಯ್ಯರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ.ಪಿ. ಬಾಚೇಗೌಡ |- |142 |[[ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮಚಂದ್ರ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ವಿ. ರಾಜೀವ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಿ. ಎನ್. ರವಿಕುಮಾರ]] |- |143 |[[ಚಿಂತಾಮಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂತಾಮಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೇಣುಗೋಪಾಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ.ಸಿ. ಸುಧಾಕರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಕೆ. ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- | rowspan="6" |[[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |144 |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗುಂಜೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಆರ್. ರಮೇಶ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ಕೆ. ವೆಂಕಟಶಿವ ರೆಡ್ಡಿ]] |- |145 |[[ಮುಳಬಾಗಿಲು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಳಬಾಗಿಲು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಗೇಹಳ್ಳಿ ಸುಂದರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಾ. ಬಿ.ಸಿ. ಮುದ್ದಗಂಗಾಧರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಸಮೃದ್ದಿ ಮಂಜುನಾಥ]] |- |146 |[[ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಂಪಂಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ರೂಪಕಲಾ|ರೂಪಕಲಾ ಶಶಿಧರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಬಾಬು |- |147 |[[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮಲ್ಲೇಶ ಬಾಬು |- |148 |[[ಕೋಲಾರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವರತೂರು ಪ್ರಕಾಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೊತೂರು ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ. ಎಂ. ಆರ್. ಶ್ರೀನಾಥ |- |149 |[[ಮಾಲೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಲೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ವೈ. ನಂಜೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಇ. ರಾಮೇಗೌಡ |- | rowspan="28" |[[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |150 |[[ಯಲಹಂಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಹಂಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ವಿಶ್ವನಾಥ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವ ರಾಜನ್ ಬಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮುನೇಗೌಡ |- |151 |[[ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬೈರತಿ ಬಸವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿಕೆ ಮೋಹನ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |೧೫೨ |[[ಬ್ಯಾಟರಾಯನಪುರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬ್ಯಾಟರಾಯನಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಥಮ್ಮೇಶ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೃಷ್ಣ ಬೈರೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಣುಗೋಪಾಲ್ |- |೧೫೩ |[[ಯೇಶವಂತಪುರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಯೇಶವಂತಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಟಿ. ಸೋಮಶೇಖರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಸ್. ಬಲರಾಜ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜವರಾಯಿಗೌಡ |- |೧೫೪ |[[ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುನಿರತ್ನ|ಮುನಿರತ್ನ ನಾಯ್ಡು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕುಸೂಮಾ ಎಚ್. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಾ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |- |೧೫೫ |[[ದಸರಹಳ್ಳಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ದಸರಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಮುನಿರಾಜು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಧನಂಜಯ ಗಂಗಾಧರಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಐ. ಆರ್. ಮಂಜುನಾಥ್ |- |೧೫೬ |[[ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಲೇಔಟ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಲೇಔಟ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲಯ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಣ್ಣ |- |೧೫೭ |[[ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎನ್. ಅಶ್ವಥ್ ನಾರಾಯಣ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅನುಪ್ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉತ್ಕರ್ಷ್ |- |೧೫೮ |[[ಹೆಬ್ಬಾಳ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೆಬ್ಬಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಕಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬೈರತಿ ಸುರೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಿದ್ ಅಲ್ತಾಫ್ |- |೧೫೯ |[[ಪುಲಕೇಶಿನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಪುಲಕೇಶಿನಗರ]] (ಅಪ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮುರಳಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎ. ಸಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅನುರಾಧಾ |- |೧೬೦ |[[ಸಾರ್ವಜ್ಞನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಸಾರ್ವಜ್ಞನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪದ್ಮನಾಭ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಜೆ. ಜಾರ್ಜ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಮುಷ್ತಾಕ್ |- |೧೬೧ |[[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] (ಅಪ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ರಘು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಸ್. ಆನಂದ್ ಕುಮಾರ್ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |೧೬೨ |[[ಶಿವಾಜಿನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಿವಾಜಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎನ್. ಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಿಜ್ವಾನ್ ಅರ್ಶದ್]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜೆಡಿಎಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಅಬ್ದುಲ್ ಜಾಫರ್ ಅಲಿ ಅವರ ನಾಮಪತ್ರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-23 |title=Karnataka elections: JD(S) candidate papers rejected |work=The Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/karnataka-elections-jds-candidate-papers-rejected/articleshow/99700557.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0971-8257}}</ref> |- |163 |[[ಶಾಂತಿನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಾಂತಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವ ಕುಮಾರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಲಪಾಡ್ ಅಹ್ಮದ್ ಹಾರಿಸ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡ |- |164 |[[ಗಾಂಧಿನಗರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಗಾಂಧಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎ. ಆರ್. ಸಪ್ಥಗಿರಿ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ದಿನೇಶ್ ಗುಂಡು ರಾವ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |- |165 |[[ರಾಜಾಜಿನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಜಾಜಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಸುರೇಶ್ ಕುಮಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪುಟ್ಟಣ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಂಜನಪ್ಪ |- |166 |[[ಗೋವಿಂದರಾಜ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋವಿಂದರಾಜ್ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಉಮೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯ ಕೃಷ್ಣ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಪ್ರಿಯ ಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆರ್. ಪ್ರಕಾಶ್ |- |167 |[[ವಿಜಯನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಚ್. ರವೀಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ, 1953ರಲ್ಲಿ ಜನನ)|ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ]] |- |168 |[[ಚಾಮರಾಜಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮರಾಜಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಭಾಸ್ಕರ್ ರಾವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಝಡ್. ಝಮೀರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗೋವಿಂದರಾಜ |- |169 |[[ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಉದಯ್ ಗರುಡಾಚಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆರ್. ವಿ. ದೇವರಾಜು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಇಮ್ರಾನ್ ಪಾಷಾ |- |170 |[[ಬಸವನಗುಡಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಸವನಗುಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಲ್. ಎ. ರವಿ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ವೆಂಕಟೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅರಮನೆ ಶಂಕರ್ |- |171 |[[ಪದ್ಮನಾಭನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಪದ್ಮನಾಭನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಆರ್. ಅಶೋಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ರಘುನಾಥ್ ನಾಯ್ಡು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ. ಮಂಜುನಾಥ |- |172 |[[ಬಿ.ಟಿ.ಎಂ. ಲೇಔಟ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಿ.ಟಿ.ಎಂ. ಲೇಔಟ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶ್ರೀಧರ್ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಮಲಿಂಗ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟೇಶ್ |- |173 |[[ಜಯನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಕೆ. ರಾಮಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸೌಮ್ಯ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಾಲೆ ಗೌಡ |- |174 |[[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳ ಅರವಿಂದ ಲಿಂಬಾವಳಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಾಗೇಶ್ ಟಿ. |- |175 |[[ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸತೀಶ್ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಉಮಾಪತಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾರಾಯಣರಾಜು |- |176 |[[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ, 1962ರಲ್ಲಿ ಜನನ)|ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆರ್. ಕೆ. ರಮೇಶ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಗೋಪಾಲ್ ರೆಡ್ಡಿ |- |177 |[[ಅನೇಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅನೇಕಲ್]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಹುಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಶಿವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಪಿ. ರಾಜು |- | rowspan="4" |[[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |178 |[[ಹೊಸಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಸಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಟಿ. ಬಿ. ನಾಗರಾಜ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರತ್ ಕುಮಾರ್ ಬಾಚೆ ಗೌಡ]] |- |179 |[[ದೇವನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪಿಲ್ಲ ಮುನಿಶಾಮಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಎಚ್. ಮುನಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಿಸರ್ಗ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |- |180 |[[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಧೀರಜ್ ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ವೆಂಕಟರಮಣಯ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುನೇಗೌಡ |- |181 |[[ನೆಲಮಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನೆಲಮಂಗಲ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಪ್ಥಗಿರಿ ನಾಯಕ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸಮೂರ್ತಿ |- | rowspan="4" |[[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |182 |[[ಮಾಗಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಗಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಸಾದ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಸಿ. ಬಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ. ಮಂಜುನಾಥ |- |183 |[[ರಾಮನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ರಾಮನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗೌತಮ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಹುಸೇನ್ ಎಚ್. ಎ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |- |184 |[[ಕನಕಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಆರ್. ಅಶೋಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಕೆ. ಶಿವಕುಮಾರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗರಾಜು |- |185 |[[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಪಿ. ಯೋಗೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಗಂಗಾಧರ್ ಎಸ್. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಚ್. ಡಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |- | rowspan="7" |[[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |186 |[[ಮಳವಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಳವಳ್ಳಿ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಎಂ. ನರೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಅಣ್ಣಾದಾನಿ |- |187 |[[ಮದ್ದೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮದ್ದೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಪಿ. ಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಎಂ. ಉದಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಿ. ಸಿ. ತಮ್ಮಣ್ಣ |- |188 |[[ಮೇಲುಕೋಟೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೇಲುಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಇಂದ್ರೇಶ್ ಕುಮಾರ್ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="Melukote"|[[Indian National Congress|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] [[ಮೇಲುಕೋಟೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೇಲುಕೋಟೆ]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ದರ್ಶನ್ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯನವರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite web |date=2023-04-06 |title=ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿದೆ |url=https://www.livemint.com/elections/assembly-elections/congress-marks-one-seat-for-sarvodaya-karnataka-party-in-2nd-list-of-candidates-11680762176424.html |access-date=2023-04-06 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |date=2023-04-06 |title=ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮೇಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಕಣಕ್ಕಿಳಿಸದೆ, ದರ್ಶನ್ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯನವರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಲು ಆದ್ಯತೆ |language=en-IN |work=ದಿ ಹಿಂದೂ |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/congress-prefers-not-to-field-candidate-in-melkote-extends-support-to-darshan-puttanaiah/article66707314.ece |access-date=2023-04-25 |issn=0971-751X}}</ref>}} |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಸಿ. ಎಸ್. ಪುಟ್ಟರಾಜು]] |- |189 |[[ಮಂಡ್ಯ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಡ್ಯ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶೋಕ್ ಜಯರಾಮ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರವಿಕುಮಾರ್ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ. ಆರ್. ರಾಮಚಂದ್ರ |- |190 |[[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಇಂದವಾಳು ಸಚಿದಾನಂದ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಮೇಶ ಬಂಡಿಸಿದ್ದೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರ ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯ |- |191 |[[ನಾಗಮಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಮಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುಧಾ ಶಿವರಾಮ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಚಲುವರಾಯ ಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಗೌಡ |- |192 |[[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಾರಾಯಣ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ಎಲ್. ದೇವರಾಜ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಟಿ. ಮಂಜುನಾಥ |- | rowspan="7" |[[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |193 |[[ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಿದಾನಂದ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ. ಎ. ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ. ಎನ್. ಬಾಲಕೃಷ್ಣ |- |194 |[[ಅರಸೀಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಸೀಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ವಿ. ಬಸವರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಎಂ. ಶಿವಲಿಂಗೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎನ್. ಆರ್. ಸಂತೋಷ್ |- |195 |[[ಬೇಲೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೇಲೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಸುರೇಶ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ಶಿವರಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಲಿಂಗೇಶ್ |- |196 |[[ಹಾಸನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾಸನ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರೀತಮ್ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬನವಾಸಿ ರಂಗಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಪಿ. ಸ್ವರೂಪ |- |197 |[[ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೇವರಾಜೇ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೇಯಸ್ ಎಂ. ಪಟೇಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಚ್. ಡಿ. ರೇವಣ್ಣ]] |- |198 |[[ಅರಕಲಗೂಡು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಕಲಗೂಡು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಯೋಗ ರಮೇಶ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಪಿ. ಶ್ರೀಧರ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ. ಮಂಜು |- |199 |[[ಸಕಲೇಶಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಕಲೇಶಪುರ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿಮೆಂಟ್ ಮಂಜು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮುರಳಿ ಮೋಹನ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |- | rowspan="8" |[[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |200 |[[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹರೀಶ್ ಪೂಂಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರಕ್ಷಿತ್ ಶಿವರಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ರೋಫ್ ಅಲಿ |- |201 |[[ಮೂಡಬಿದ್ರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೂಡಬಿದ್ರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಉಮಾನಾಥ ಕೋಟಿಯನ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಿಥುನ್ ರೈ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಮರಶ್ರೀ |- |202 |[[ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೈ. ಭರತ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇನಾಯತ್ ಅಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಿಯುದ್ದೀನ್ ಬಾವಾ |- |203 |[[ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೇದವ್ಯಾಸ ಕಾಮತ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಾನ್ ರಿಚರ್ಡ್ ಲೋಬೊ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಮತಿ ಹೆಗಡೆ |- |204 |[[ಮಂಗಳೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಗಳೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸತೀಶ್ ಕುಂಪಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಟಿ. ಖಾದರ್]] |- |205 |[[ಬಂಟ್ವಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಂಟ್ವಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಯು. ರಾಜೇಶ್ ನಾಯಕ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಮನಾಥ ರೈ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ರಾಫೆಲ್ ಗೊಮೆಸ್ |- |206 |[[ಪುತ್ತೂರು ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಪುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಆಶಾ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಕುಮಾರ್ ರೈ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದಿವ್ಯ ಪ್ರಭ |- |207 |[[ಸುಳ್ಯ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸುಳ್ಯ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಭಾಗೀರಥಿ ಮುರುಳ್ಯ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಜಿ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟೇಶ್ ಎಚ್. ಎನ್. |- | rowspan="2" |[[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |208 |[[ಮಡಿಕೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಡಿಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಪಿ. ಅಪ್ಪಚ್ಚು ರಂಜನ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಂತರ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಎನ್. ಮುತ್ತಪ್ಪ |- |209 |[[ವಿರಾಜಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಜಿ. ಬೋಪಯ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎ. ಎಸ್. ಪೊನ್ನಣ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನ್ಸೂರ್ ಅಲಿ |- | rowspan="11" |[[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |210 |[[ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಚ್. ವಿಜಯಶಂಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ವೆಂಕಟೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಮಹದೇವ |- |211 |[[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೆಂಕಟೇಶ್ ಹೊಸಳ್ಳಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ರವಿಶಂಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ಮಹೇಶ್]] |- |212 |[[ಹುಣಸೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಣಸೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೇವರಹಳ್ಳಿ ಸೋಮಶೇಖರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಪಿ. ಮಂಜುನಾಥ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹರೀಶ್ ಗೌಡ |- |213 |[[ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆ]] (ST) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅನಿಲ್ ಚಿಕ್ಕಮಾಧು]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪಿ. ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ |- |214 |[[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ಹರ್ಷವರ್ಧನ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ದರ್ಶನ್ ಧ್ರುವನಾರಾಯಣ]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |215 |[[ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕವೀಶ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಾವಿನಹಳ್ಳಿ ಎಸ್. ಸಿದ್ದೇಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ಟಿ. ದೇವೇಗೌಡ]] |- |216 |[[ಕೃಷ್ಣರಾಜ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣರಾಜ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಶ್ರೀವತ್ಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಕೆ. ಸೋಮಶೇಖರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ವಿ. ಮಲ್ಲೇಶ್ |- |217 |[[ಚಾಮರಾಜ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮರಾಜ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಲ್. ನಾಗೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಹರೀಶ್ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಕೆ. ರಮೇಶ್ |- |218 |[[ನರಸಿಂಹರಾಜ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಸಿಂಹರಾಜ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂದೇಶ್ ಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ತನ್ವೀರ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಕಾದರ್ ಶಾಹಿದ್ |- |219 |[[ವರುಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವರುಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸೋಮಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಭಾರತಿ ಶಂಕರ್ |- |220 |[[ಟಿ. ನರಸೀಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಟಿ. ನರಸೀಪುರ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ರೇವಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಸಿ. ಮಹದೇವಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನ್‌ಕುಮಾರ್ |- | rowspan="4" |[[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |221 |[[ಹನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರೀತಮ್ ನಾಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆರ್. ನರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಮಂಜುನಾಥ]] |- |222 |[[ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎನ್. ಮಹೇಶ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎ. ಆರ್. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿ |- |223 |[[ಚಾಮರಾಜನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸೋಮಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಿ. ಪುಟ್ಟರಂಗಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಸ್ವಾಮಿ |- |224 |[[ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಸ್. ನಿರಂಜನ್ ಕುಮಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಎಂ. ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಸಾದ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಡಬೂರು ಮಂಜುನಾಥ |} == ಪ್ರಚಾರ == === ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ === ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [[ಬಿ. ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]] 11 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] ಗಾಗಿ "ಜನ ಸಂಕಲ್ಪ ಯಾತ್ರೆ" ಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಯಾತ್ರೆಯು 52 ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಲಿದೆ. 3 ಜನವರಿ 2023 ರಂದು, ಬಿಜೆಪಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ [[ನಳಿನ್ ಕುಮಾರ್ ಕಟೀಲ್]] [[ಮಂಗಳೂರು]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಕ್ಷದ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜನರು ರಸ್ತೆ ಗಟಾರು ಚರಂಡಿಗಳಿಗಿಂತ "ಲವ್ ಜಿಹಾದ್" ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=For BJP, the focus in Karnataka: 'Love jihad' over governance |url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/for-bjp-the-focus-in-karnataka-love-jihad-over-governance-8361840/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರು ಟೀಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |date=2023-01-05 |title=BJP Karnataka chief Nalin Kateel love jihad remarks not helping party cause, feel state leaders |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-karnataka-chief-nalin-kateel-love-jihad-remarks-8362838/ |access-date=2023-01-07 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> === ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ === [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] [[ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆ]] ಪ್ರವೇಶದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ 30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-20 |title=How Bharat Jodo Yatra will impact Karnataka elections 2023 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/voices/how-bharat-jodo-yatra-will-impact-karnataka-elections-2023/ |access-date=2023-01-07 |website=Times of India Blog |language=en-US}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಭಾರೀ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು,<ref>{{Cite news |last=Khan |first=Laiqh A. |date=2022-09-30 |title=Karnataka leg of Bharat Jodo Yatra begins from Gundlupet |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/karnataka-leg-of-bharat-jodo-yatra-begins-from-gundlupet/article65954056.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-09 |title=Bharat Jodo Yatra goes through BJP bastion |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bharat-jodo-yatra-goes-through-bjp-bastion/article65988854.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ರಾಜಕೀಯ ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-11-06 |title=BJP's Jana Sankalpa Yatra to resume on November 7, party plans ST convention in Ballari on November 20 |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/bjps-jana-sankalpa-yatra-to-resume-today-party-plans-st-convention-in-ballari-on-november-20/article66104341.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ ಯಾತ್ರೆಯ ಪ್ರವೇಶದ ನಂತರ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ|ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸಚಿವಾಲಯ]] ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ PayCM ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಭೇದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |date=2022-10-01 |title=Bharat Jodo Yatra enters day 2 in Karnataka; FIR against Congress worker for holding PayCM poster |url=https://www.deccanherald.com/state/top-karnataka-stories/bharat-jodo-yatra-enters-day-2-in-karnataka-fir-against-congress-worker-for-holding-paycm-poster-1149955.html |access-date=2023-01-07 |website=Deccan Herald |language=en}}</ref> ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ, [[ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ]] ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ [[COVID-19 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ]] ನಿರ್ವಹಣೆಯಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |title=Congress Bharat Jodo Yatra: Sonia Gandhi arrives in Mysore on Day 4 of Karnataka leg |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/congress-bharat-jodo-yatra-live-updates-october-02/liveblog/94590889.cms |access-date=2023-01-07 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]].<ref>{{Cite web |title=Rahul Gandhi Asked About Making Hindi 'National Language'. His Reply |url=https://www.ndtv.com/india-news/rahul-gandhi-asked-about-making-hindi-national-language-his-reply-3412258 |access-date=2023-01-07 |website=NDTV.com}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ "PayCM" ನ QR ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಿಎಂ [[ಬಸವರಾಜ್ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] ಅವರ ಚುಕ್ಕೆ ಮುಖವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, "40% ಇಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ... ಇದನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಅವರ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗುತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ನೇಮಕಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಚ ಪಡೆದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಈ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿವೆ.<ref>{{Cite web |title='PayCM' posters with Bommai's photo surface in Bengaluru as Congress makes corruption allegations |url=https://www.aninews.in/news/national/politics/paycm-posters-with-bommais-photo-surface-in-bengaluru-as-congress-makes-corruption-allegations20220921163113/ |access-date=2022-09-21 |website=ANI News |language=en}}</ref> ಈ QR ಕೋಡ್‌ಗಳು ಸ್ಕ್ಯಾನರ್ ಅನ್ನು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು ಜನರು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ದೂರುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.<ref>{{Cite web |last3= |title='PayCM' posters with Bommai's face dot Bengaluru as Congress takes '40% sarkar' jab at BJP |url=https://www.indiatoday.in/india/story/paycm-posters-basavaraj-bommai-bengaluru-congress-40-percent-sarkar-bjp-2002737-2022-09-21 |access-date=2022-09-23 |website=India Today |language=en}}</ref> === ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ) === [[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] ಅವರು 1 ನವೆಂಬರ್ 2022 ರಂದು [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] ನಲ್ಲಿ ಪಂಚರತ್ನ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite news |last=Bureau |first=The Hindu |date=2022-10-31 |title=JD(S) to launch Pancharatna Yatra today |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/jds-to-launch-pancharatna-yatra-today/article66078366.ece |access-date=2023-01-07 |issn=0971-751X}}</ref> [[ಹಳೆಯ ಮೈಸೂರು ಪ್ರದೇಶದ]]ಾದ್ಯಂತ ರಸ್ತೆ ಪ್ರಚಾರ, ಇದು ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |last=Shreyas |first=Ananth |date=2022-12-23 |title=2023 Karnataka Elections: Will JD(S)' Outreach Make it Kingmaker Once Again? |url=https://www.thequint.com/south-india/2023-karnataka-assembly-elections-jds-to-be-a-key-decision-maker |access-date=2023-01-07 |website=TheQuint |language=en}}</ref> == ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು == === ಚುನಾವಣಾ ಪೂರ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು === {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" | ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ದಿನಾಂಕ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಮುನ್ನಡೆ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0">{{Cite web |last=Desk |first=South First |date=2023-01-04 |title=South First poll predicts Congress will emerge as single-largest party in tight fight in Karnataka |url=https://thesouthfirst.com/karnataka/south-first-poll-predicts-congress-will-emerge-as-single-largest-party-in-tight-fight-in-karnataka/ |access-date=2023-01-06 |website=The South First |language=en-GB}}</ref> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40% |34% |16% |3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/karnataka/karnataka-polls-pre-poll-survey-predicts-clear-majority-for-congress-no-hung-assembly-787222|title=Karnataka polls: Pre-poll survey predicts clear majority for Congress, no hung Assembly|first=M.|last=Raghuram|date=11 March 2023|website=www.thehansindia.com}}</ref> | 45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |39-42% |33-36% |15-18% |6-9% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |6% |- |ಎಬಿಪಿ ಸಿವೋಟರ್<ref name=":3">{{Cite web |title=ABP-CVoter Survey: Will Congress Make A Comeback In Karnataka? How Will BJP Fare? |url=https://news.abplive.com/elections/abp-cvoter-karnataka-election-2023-opinion-poll-will-congress-make-a-comeback-in-karnataka-where-does-bjp-stand-check-vote-share-seat-projection-1591871 |access-date=2023-03-29 |website=ABP Live |date=29 March 2023 |language=en}}</ref> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |40.1% |34.7% |17.9% |7.3% | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |5.4% |} {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px;" ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮತಗಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಥೆ/ಕಮಿಷನರ್ ! rowspan="2" class="wikitable" |ಮಾದರಿ ಗಾತ್ರ ! rowspan="2" class="wikitable" |ದಿನಾಂಕ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}" | | style="background:gray;" | ! rowspan="2" |ಬಹುಮತ |- ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|INC]] ! class="wikitable" |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|ಬಿಜೆಪಿ]] ! class="wikitable" |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)|ಜೆಡಿ(ಎಸ್)]] ! class="wikitable" |ಇತರರು |- |ಸೌತ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಲ್ಸ್<ref name=":0" /> |4,585 |4 ಜನವರಿ 2023 |101 |91 |29 |3 | style="background:gray; color:white;" |ಅತಂತ್ರ |- |ಲೋಕ ಪೋಲ್<ref name=":1" /> |45,000 |10 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |116-122 |77-83 |21-27 |1-4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |- |ಎಬಿಪಿ-ಸಿ ವೋಟರ್<ref name=":3" /> |24,759 |29 ಮಾರ್ಚ್ 2023 | style="background:{{party color|Indian National Congress}}" |115-127 |68-80 |23-35 |0-2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}}" | INC |} == ಫಲಿತಾಂಶಗಳು == === ಪಕ್ಷವಾರು ಫಲಿತಾಂಶ === {| style="width:60%; text-align:center;" !'''ಪಕ್ಷ''' |'''INC''' |'''ಬಿಜೆಪಿ''' |'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)''' |'''ಇತರರು''' |- !'''ಸೀಟುಗಳು''' | bgcolor=blue style="width:60.26%;" |'''135''' | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" style="width:29.46%;" |'''66''' | style="width:8.48%%;" |'''19''' | style="width:1.8%%;" |'''4''' |} {| class="wikitable" | colspan="8" align="center" |[[File:India Karnataka Legislative Assembly Results 2023.svg]] |- ! colspan="2" rowspan="2" |ಪಕ್ಷ ! colspan="3" |ಜನಪ್ರಿಯ ಮತ ! colspan="3" |ಸೀಟುಗಳು |- !Votes !% !±[[ಶೇಕಡಾವಾರು ಪಾಯಿಂಟ್|pp]] !ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದಾರೆ !ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ !'''+/−''' |- | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] |16,789,272 |42.88 |{{Increase}}4.74 |223 |135 |{{Increase}}55 |- | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ]] |14,096,529 |36.00 |{{Decrease}}0.35 |224 |66 |{{Decrease}}38 |- | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}"| |[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)]] |5,205,489 |13.29 |{{Decrease}} 5.01 |209 |19 |{{Decrease}}18 |- | bgcolor=#000FFF| |ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಗತಿ ಪಕ್ಷ | | | |30 |1 |{{Increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Sarvodaya Karnataka Paksha}}"| |ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷ | | | |5 |1 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Bahujan Samaj Party}}" | |ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷ |120,430 |0.31 |{{Decrease}}0.01 |133 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Karnataka Pragnyavantha Janatha Party}}" | |ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ | | | |2 |0 |{{Decrease}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Independent politician}}" | |ಪಕ್ಷೇತರರು | | | | style="background-color:#E9E9E9" | |2 |{{increase}} 1 |- | bgcolor="{{Party color|Others}}" | |ಇತರರು | | | | | | |- | |ನೋಟಾ |269,763 |0.69 |{{Decrease}}0.21 ! colspan="3" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="2" |ಒಟ್ಟು ! !100% ! colspan="4" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="8" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | ! colspan="4" rowspan="5" style="background-color:#E9E9E9" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಅಮಾನ್ಯ ಮತಗಳು | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ಮತಗಳು/ ಮತದಾನದ ಪ್ರಮಾಣ''' | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |ಗೈರುಹಾಜರಿ | align="right" | | align="right" | |- | colspan="2" style="text-align:left;" |'''ನೋಂದಾಯಿತ ಮತದಾರರು'' | align="right" | | style="background-color:#E9E9E9" | |} === ಜಿಲ್ಲೆಯವಾರು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !District !Seats | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" |<span style="color:white;">'''INC'''</span> | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" |<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span> | bgcolor="{{Party color|Janata Dal (Secular)}}" |<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿ(ಎಸ್)'''</span> | bgcolor="{{Party color|Other}}" |<span style="color:black;">'''Others'''</span> |- ![[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] !6 |2 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4 |0 |0 |- ![[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] !9 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"| 7 |2 |0 |0 |- ![[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |1 |0 |- ![[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" | 3 |0 |1 |0 |- ![[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] !8 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |1 |0 |- ![[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] !18 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |11 |7 |0 |0 |- ![[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |2 |0 |0 |- ![[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |3 |0 |0 |- ![[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] !4 |2 |2 |0 |0 |- ![[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |1 |- ![[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] !5 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |1 |1 |1 |- ![[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |4 |2 |0 |0 |- ![[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |6 |1 |0 |0 |- ![[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] !6 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |1 |0 |0 |- ![[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] !7 |3 |3 |1 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- ![[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] !5 |0 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |- ![[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] !8 |2 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |6 |0 |0 |- ![[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] !11 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |7 |2 |2 |0 |- ![[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] !5 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;|3 |0 |1 |1 |- ![[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] !7 |1 |2 | style="background:{{party color|Janata Dal (Secular)}} ; color:white;" |4 |0 |- ![[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] !7 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |5 |0 |1 |1 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] !28 |12 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}}; color:white;" |16 |0 |0 |- ![[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |1 |0 |0 |- ![[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] !6 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|4 |0 |2 |0 |- ![[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] !4 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|3 |0 |1 |0 |- ![[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] !2 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|2 |0 |0 |0 |- ![[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] !11 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|8 |1 |2 |0 |- ![[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] !4 | style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;" |3 |0 |1 |0 |- !ಒಟ್ಟು !224 !135 !66 !19 !4 |} == ಕ್ಷೇತ್ರವಾರು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} 94ku1psubqfrk1dc1kpsfkpwnomvol4 2 150214 1307881 1307814 2025-07-02T17:04:20Z Mahaveer Indra 34672 /* ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು */ 1307881 wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict | conflict = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ | campaign = | image = 1971 Instrument of Surrender.jpg | image_size = 300px | caption = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}} | date = ೧೯೭೧ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩ರಿಂದ ೧೬ರವರೆಗೆ<br />({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}}) | place = * ಭಾರತ -ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಭಾರತ -ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ * ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗಾರ * ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ * ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ | result = ಭಾರತ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}</ref><ref>{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}</ref><ref>{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}</ref><br />Eastern front:<br /> [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]<br />Western front:<br />Ceasefire agreement<ref>Faruki, Kemal A. "THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS." Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024. "On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council."</ref><ref>Burke, S. M. "The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971." Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024. "In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'"</ref><ref>Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008 "The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border."</ref> | territory = Eastern Front: * East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]] Western Front: * Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.<ref name="Shuja Nawaz 2008">{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}</ref><ref name="books.google.com">{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}</ref><ref name="KC">{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}</ref> * India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} territory<ref>{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref name="Warikoo 2009">{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor & Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&pg=PA71 | page=71}}</ref>{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}} | combatant1 = {{Plainlist}} * {{flag|India}} * {{flag|Provisional Government of Bangladesh}} {{Endplainlist}} | combatant2 = {{Plainlist}} * {{flag|Pakistan}} {{Endplainlist}} | commander1 = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]<br /> {{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]<br /> {{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]<br /> {{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]<br /> {{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]<br /> {{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]<br /> ---- {{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]<br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]] ---- | commander2 = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&nbsp;[[Yahya Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]<br> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]<br /> {{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]<br /> {{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}} | strength1 = [[Indian Armed Forces]]: 825,000<ref>{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}</ref> – 860,000<ref name="Cloughley">{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|url-status=live}}</ref> '''Western Front:''' <br /> 13 infantry divisions, 1 armoured division + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]</ref><ref>[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]</ref><br/> '''Eastern Front:''' <br /> 11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69</ref> [[Mukti Bahini]]: 180,000<ref>{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}</ref> | strength2 = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000<ref name="Dixit">{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}</ref> – 365,000<ref name="Cloughley" /> '''Western Front:'''<br /> 7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><br /> '''Eastern Front:''' <br /> 4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref> [[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000<ref name="Leonard2006p806" /> | casualties1 = {{IND}}<br />2,500<ref name="Leonard2006p806" />–3,843 killed<ref name="injuredsoldiers">{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}</ref><br />9,851<ref name="injuredsoldiers"/>–12,000<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> wounded<br /> 2,100 captured<ref name="CW">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}</ref><br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]<br />30,000 killed<ref>[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27</ref> * 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]<ref>{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}</ref> * 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]] *Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}</ref><ref>{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey & Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY & RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}</ref><ref>{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}</ref> * Damage to several western Indian airfields<ref>{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}</ref><ref name="indiadefenceupdate.com">{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}</ref> '''Pakistani claims''' * 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}</ref> '''Indian claims''' * 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills">{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}</ref> '''Neutral claims''' * 45<ref name="Leonard2006p806">{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&pg=PA806 |publisher=Taylor & Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}</ref>–65<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> [[Indian Air Force|IAF Aircraft]] | casualties2 = {{PAK}}<br />5,866<ref>{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}</ref>–9,000 killed<ref>{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}</ref><br /> 10,000<ref name="CW" />–25,000 wounded<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref><br> 93,000 captured<br /> *2 [[Destroyer]]s *1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]] *1 [[PNS Ghazi|Submarine]]<ref name="BR">{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}</ref> *3 [[Patrol vessel]]s *7 [[Gunboat]]s * Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}</ref> * Pakistani airfields damaged and cratered<ref>{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}</ref> '''Pakistani claims''' * 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}</ref> '''Indian claims''' * 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills" /> '''Neutral claims''' * 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Leonard2006p806" /> }} ==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್== {{Infobox government agency | name = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ | type = Agency | seal = | seal_size = | seal_width = | seal_caption = | logo = | logo_width = | logo_caption = | image = | image_size = | image_caption = | formed = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}} | dissolved = | jurisdiction = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] | headquarters = Directorate General, NDRF, 6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001 | coordinates = <!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --> | motto = "आपदा सेवा सदैव सर्वत्र" | employees = ೧೩,೦೦೦ <ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman & Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}</ref> | budget = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}} | minister1_name = [[Amit Shah]] | minister1_pfo = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]] | minister2_name = | minister2_pfo = <!-- up to |minister7_name= --> | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = | deputyminister2_pfo = <!-- up to |deputyminister7_name= --> | chief1_name = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]] | chief1_position = Director General | chief2_name = | chief2_position = <!-- up to |chief9_name= --> | chief3_name = | chief3_position = | chief4_name = | chief4_position = | chief5_name = | chief5_position = | chief6_name = | public_protector = | deputy = | chief6_position = | chief7_name = | chief7_position = | chief8_name = | chief8_position = | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]] | keydocument1 = [[Disaster Management Act, 2005]] | website = {{URL|ndrf.gov.in}} | map = | map_size = | map_caption = | footnotes = | embed = | child1_agency = Karnataka State Disaster Response Force | child2_agency = Maharashtra State Disaster Response Force | child3_agency = Telangana State Disaster Response Force | child4_agency = Andhra Pradesh State Disaster Response Force }} ==ತುಂಗಭದ್ರಾ== {{Infobox dam | name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ | image = Tungabhadra Dam.jpg | image_caption = | name_official = Tungabhadra Dam | dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]] | location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],<br/> India | dam_type = Composite, Spillway length (701 m) | dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}} | dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation. | dam_width_base = | spillway_type = | spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s | construction_began = 1949 | opening = 1953 | cost = 1,066,342 Dollars | owner = [[Karnataka State]] | operator = Tungabhadra Board | website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in] | res_name = Tungabhadra Reservoir | res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft) | res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft) | res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl) | res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}} | res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}} | res_max_depth = | plant_operator = Karnataka Govt | plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops | plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]] | plant_annual_gen = | plant_commission = | plant_decommission = | location_map = India Karnataka#India | location_map_caption = | extra = }} {{Infobox film | name = ಭ್ರಮಯುಗಮ್ | image = Bramayugam poster.jpg | caption = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ | director = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]] | screenplay = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}} | story = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್ | based_on = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]<ref>{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}</ref> | producer = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}} | starring = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}} | cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್ | editing = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ | music = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್<ref>{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}</ref> | studio = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}} | distributor = {{ubl| *ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ) *ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ) *ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ) *ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}} | released = {{Film date|df=y|2024|02|15}} | runtime = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು<ref>{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}</ref> | country = ಭಾರತ | language = ಮಲಯಾಳಮ್<ref>{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}</ref> | budget = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |url-status=live }}</ref> | gross = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}</ref> }} ==jhdh== '''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ''' '''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Navbox |name = Hydrography of Karnataka |title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]] |state = {{{state|autocollapse}}} |listclass = hlist |groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; <!--reduces gap between wrapped groupname lines--> |group1 = Rivers |list1 = * [[Amarja]] * [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]] * [[Bhadra River|Bhadra]] * [[Bhima River|Bhima]] * [[Chakra River|Chakra]] * [[Chitravathi River|Chitravathi]] * [[Chulki Nala]] * [[Dandavati]] * [[Gangavalli River|Gangavalli]] * [[Ghataprabha River|Ghataprabha]] * [[Gurupura River|Gurupura]] * [[Hemavati River|Hemavati]] * [[Honnuhole]] * [[Kabini River|Kabini]] * [[Kali River (Karnataka)|Kali]] * [[Karanja River| Karanja]] * [[Kaveri]] * [[Kedaka River|Kedaka]] * [[Krishna River|Krishna]] * [[Kubja River|Kubja]] * [[Kumaradhara River|Kumaradhara]] * [[Kumudvathi River|Kumudvathi]] * [[Lakshmana Tirtha]] * [[Malaprabha River|Malaprabha]] * [[Manjira River|Manjira]] * [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]] * [[Netravati River|Netravati]] * [[Palar River|Palar]] * [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]] * [[Papagni River|Papagni]] * [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] * [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] * [[Shambhavi River|Shambhavi]] * [[Sharavati]] * [[Shimsha]] * [[Souparnika River|Souparnika]] * [[Tunga River|Tunga]] * [[Tungabhadra River|Tungabhadra]] * [[Varada]] * [[Varahi River|Varahi]] * [[Vedavathi River|Vedavathi]] * [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]] |group2 = Waterfalls |list2 = * [[Abbey Falls|Abbey]] * [[Bandaje Falls|Bandaje]] * [[Barkana Falls|Barkana]] * [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]] * [[Devaragundi]] * [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]] * [[Gokak Falls|Gokak]] * [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]] * [[Hebbe Falls|Hebbe]] * [[Irupu Falls|Irupu]] * [[Jaladurga | Jaladurga]] * [[Jog Falls|Jog]] * [[Kalhatti Falls|Kalhatti]] * [[Kunchikal Falls|Kuchikal]] * [[Magod Falls|Magod]] * [[Mallalli Falls|Mallalli]] * [[Muthyala Maduvu]] * [[Sathodi Falls|Sathodi]] * [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]] * [[Shivganga falls|Shivganga]] * [[Unchalli Falls|Unchalli]] * [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] |group3= Lakes |list3= * [[Harangi Reservoir|Harangi]] * [[Hebbal Lake, Bangalore]] * [[Hebbal Lake, Mysore]] * [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] * [[Honnamana Kere]] * [[Karanji Lake|Karanji]] * [[Krishna Raja Sagara]] * [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]] * [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]] * [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] * [[Shanti Sagara]] * [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]] * [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] * [[Yele Mallappa Shetty Lake]] |group4= Beaches |list4= * [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]] * [[Murudeshwara]] * [[Karwar]] * [[Kapu, Karnataka|Kapu]] * [[Kudle beach|Kudle]] * [[Malpe]] * [[Maravanthe]] * [[NITK Beach]] * [[Panambur Beach|Panambur]] * [[Someshwar Beach|Someshwar]] * [[St. Mary's Islands]] * [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]] * [[Trasi]] |group5= Dams |list5= * [[Almatti Dam|Almatti]] * [[Basava Sagara]] * [[Bhadra Dam]] * [[Gorur dam|Gorur]] * [[Harangi Dam|Harangi]] * [[Kabini Dam|Kabini]] * [[Kadra Dam|Kadra]] * [[Kanva Reservoir|Kanva]] * [[Kodasalli Dam|Kodasalli]] * [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]] * [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] * [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]] * [[Renuka Sagara]] * [[Shanti Sagara]] * [[Supa Dam|Supa]] * [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]] * [[Vani Vilasa Sagara]] }}<noinclude> {{Documentation|content= {{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}} {{collapsible option}} }} == ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Infobox government agency | agency_name = Ministry of Finance | seal = Government of India logo.svg | seal_width = 100px | seal_caption = Branch of Government of India | logo = Ministry of Finance India.svg | nativename_a = | formed = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}} | logo_size = 230px | logo_caption = Ministry of Finance | preceding1 = | jurisdiction = [[Government of India]] | headquarters = [[North Block|Cabinet Secretariat]]<br/> [[Raisina Hill]], [[New Delhi]] | latd = | latm = | lats = | latNS = | longd = | longm = | longs = | longEW = | employees = | budget = | minister1_name = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]] | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]] | deputyminister2_pfo = [[Minister of State]] | chief1_name = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] & [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary) | chief2_name = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief2_position = Expenditure Secretary | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = | child1_agency = <small>Department of Economic Affairs</small> | child2_agency = <small>Department of Expenditure</small> | child3_agency = <small>Department of Revenue</small> | child4_agency = <small>Department of Financial Services</small> | child5_agency = <small>Department of Investment and Public Asset Management</small> | child6_agency = <small>Department of Public Enterprise</small> | keydocument1 = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget] | keydocument2 = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey] | website = https://finmin.gov.in/ | chief3_name = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management) | chief4_name = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}</ref> | chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services) | chief5_name = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief5_position = Economic Affairs Secretary | chief6_name = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]] | chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Department of Public Enterprises) | chief7_name = [[V. Anantha Nageswaran]] | chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]] | chief8_name = | chief8_position = }} == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು== {{Navbox |name = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] | titlestyle = background:#ccf; | style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9; | groupstyle = background:#ddf;width:10%; |liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; <!--otherwise lists can appear to form continuous whole--> |group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ |list1 = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] |group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |list2 = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ |list3 = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}} |group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list4 = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list5 = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain & Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}} |group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list6 = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]] |list7 = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}} [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}} }}<noinclude> [[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]] [[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]<!--probably needs focusing--> </noinclude> == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ== {{Navbox |name = Banking in India |title = {{flag icon|India}} [[Banking in India]] |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |above = |group1 = Institutes |list1 = {{Navbox|child |group1 = [[Central bank]] |list1 = {{Reserve Bank of India}} |group2 = Think tanks |list2 = * [[Banks Board Bureau|BBB]] * [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]] * [[National Payments Corporation of India|NPCI]] * [[Indian Banks' Association|IBA]] * [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]] |group3 = Speciality banks |list3 = * [[IFCI]] * ''' [[All India Financial Institutions]] :''' * [[Exim Bank of India]] * [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]] * [[National Housing Bank|NHB]] * [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]] |group4 = Other |list4 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]] * [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]] }} |group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector <br />banks]] |list2 = * [[Bank of Baroda]] * [[Bank of India]] * [[Canara Bank]] * [[Central Bank of India]] * [[Indian Bank]] * [[Indian Overseas Bank]] * [[Jammu & Kashmir Bank]] * [[Punjab & Sind Bank]] * [[Punjab National Bank]] * [[State Bank of India]] * [[UCO Bank]] * [[Union Bank of India]] |group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector <br />banks]] |list4 = * [[Axis Bank]] * [[Bandhan Bank]] * [[CSB Bank]] * [[City Union Bank]] * [[DCB Bank]] * [[Dhanlaxmi Bank]] * [[Federal Bank]] * [[HDFC Bank]] * [[ICICI Bank]] * [[IDBI Bank]] * [[IDFC First Bank]] * [[IndusInd Bank]] * [[Karnataka Bank]] * [[Karur Vysya Bank]] * [[Kotak Mahindra Bank]] * [[Nainital Bank]] * [[RBL Bank]] * [[South Indian Bank]] * [[Tamilnad Mercantile Bank]] * [[Yes Bank]] | group5 = Foreign banks | list5 = * [[Abu Dhabi Commercial Bank]] * [[ANZ (bank)|ANZ]] * [[Bank Maybank Indonesia]] * [[Bank of America]] * [[Bank of Bahrain and Kuwait]] * [[Bank of Ceylon]] * [[Barclays]] * [[Credit Suisse]] * [[CTBC Bank]] * [[Deutsche Bank]] * [[HSBC Bank India|HSBC]] * [[Maybank]] * [[MUFG Bank|MUFJ]] * [[Rabobank]] * [[Scotiabank]] * [[Standard Chartered India]] {{Navbox|child |group1 = Wholly owned subsidiary (WOS) |list1 = * [[DBS Bank]] * [[State Bank of Mauritius]] |group2 = Wound up/closed (or in process) |list2 = * [[Antwerp Diamond Bank]] * [[Citibank India|Citibank]] }} | group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]] | list6 = * [[AU Small Finance Bank|AU]] ** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]] * [[Capital Small Finance Bank|Capital]] * [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]] * [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]] * [[Jana Small Finance Bank|Jana]] * [[North East Small Finance Bank|North East]] * [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]] * [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]] |group7 = [[Payments bank]]s |list7 = *[[Airtel Payments Bank|Airtel]] *[[National Securities Depository]] *[[India Post Payments Bank|India Post]] *[[Jio Payments Bank|Jio]] *[[Paytm Payments Bank|Paytm]] {{Navbox|child |group1 = Surrendered licencees <br/>or wound up |list1 = *[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]] **[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]] *[[Tech Mahindra]] }} | group8 = [[Cooperative banking|Cooperative <br />banks]] | list8 = * [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]]. * [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]] * [[Cosmos Bank]] * [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]] * [[Kerala Bank]] * [[Mizoram Co-operative Apex Bank]] * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] * [[Repco Bank]] * [[Saraswat Bank]] * [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]] * [[TNSC Bank]] | group9 = [[Regional rural bank]]s | list9 = * [[Assam Gramin Vikash Bank]] * [[Bangiya Gramin Vikash Bank]] * [[Mizoram Rural Bank]] * [[Paschim Banga Gramin Bank]] * [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]] * [[Tamil Nadu Grama Bank]] * [[Uttar Bihar Gramin Bank]] * [[Uttarakhand Gramin Bank]] * [[Vananchal Gramin Bank]] {{Navbox|child |group1 = Andhra |list1 = * [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]] * [[Andhra Pragathi Grameena Bank]] |group2 = Kerala |list2 = * [[Kerala Gramin Bank]] * [[North Malabar Gramin Bank]] * [[South Malabar Gramin Bank]] |group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]] |list3 = *[[Allahabad UP Gramin Bank]] *[[Gramin Bank of Aryavart]] *[[Sarva UP Gramin Bank]] }} | group10 = Defunct banks | list10 = {{Navbox|child |group1 = Merged |list1 = {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[New Bank of India]] * [[Dena Bank]] * [[Vijaya Bank]] * [[Allahabad Bank]] * [[Andhra Bank]] * [[Corporation Bank]] * [[Oriental Bank of Commerce]] * [[United Bank of India]] * [[Syndicate Bank]] |group2 = SBI |list2 = * [[Bank of Bombay]] * [[Bank of Calcutta]] * [[Bank of Madras]] * [[Imperial Bank of India]] * [[State Bank of Bikaner & Jaipur]] * [[State Bank of Hyderabad]] * [[State Bank of Indore]] * [[State Bank of Mysore]] * [[State Bank of Patiala]] * [[State Bank of Saurashtra]] * [[State Bank of Travancore]] * [[Bharatiya Mahila Bank]] |group3 = Rescued |list3 = * [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC) * [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS) * [[Nedungadi Bank]] (PNB) * [[United Western Bank]] (IDBI) * [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank) * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB) |group4 = Acquired |list4 = * [[Bank of Madura]] * [[Bank of Rajasthan]] * [[Bengal Central Bank]] * [[Centurion Bank of Punjab]] * [[Chartered Bank of India, Australia and China]] * [[Grindlays Bank]] ** [[National Bank of India]] * [[ING Vysya Bank]] * [[Mercantile Bank of India, London and China]] * [[Lord Krishna Bank]] * [[Suvarna Sahakari Bank]] * [[Times Bank]] * [[Vysya Bank]] {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[Bharat Overseas Bank]] * [[Pandyan Bank]] }} }} |group3 = Wound up |list3 = * [[Bank of Chettinad]] * [[Dass Bank]] |group4 = Failed |list4 = * [[Alliance Bank of Simla]] * [[Arbuthnot & Co]] * [[Commercial Bank of India]] * [[Exchange Bank of India & Africa]] * [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]] * [[Oudh Commercial Bank]] * [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]] |group5 = Liquidated |list5 = * [[Bengal Bank (1784)]] * [[Bank of Bombay (1720)]] * [[Bank of Hindostan]] * [[General Bank of India]] * [[General Bank of Bengal and Bihar]] * [[Nath Bank]] * [[Palai Central Bank]] * [[The Commercial Bank (1819)]] * [[The Calcutta Bank (1824)]] * [[The Union Bank (1828)]] * [[The Government Savings Bank (1833)]] * [[The Bank of Mirzapore (1835)]] * [[Travancore National and Quilon Bank]] }} | group11 = Networks | list11 = {{Navbox|child |group1 = [[Interbank network]]s |list1 = * [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]] * [[National Financial Switch|NFS]] * [[Plus (interbank network)|PLUS]] |group2 = [[Interbank_network|ATM networks]] |list2 = * [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]] * [[Cashnet]] * [[CashTree]] * [[MITR ATM Sharing Network|MITR]] }} | group12 = [[Payment card|Cards]] | list12 = * [[Mastercard]] ** [[Debit Mastercard]] ** [[Maestro (debit card)|Maestro]] * [[RuPay]] * [[Visa Inc|Visa]] ** [[Visa Debit]] ** [[Visa Electron]] | group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s | list13 = * [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]] * [[Bharat Bill Payment System|BBPS]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[Immediate Payment Service|IMPS]] * [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]] * [[Real-time gross settlement|RTGS]] * [[Unified Payments Interface|UPI]] | group15 = [[Payment service provider|Payment service<br /> providers]] | list15 = * [[Atom Technologies|Atom]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[BillDesk]] * [[Infibeam|CCAvenue]] * [[Paytm Payments Bank|Paytm]] * [[Sarvatra Technologies]] * [[Zeta India]] {{Navbox|child |group1 = [[Digital wallet]]s |list1 = * [[Amazon Pay]] * [[BharatPe]] * [[Freecharge]] * [[Google Pay (payment method)|Google Pay]] * [[Mobikwik]] * [[Payoneer]] * [[PayU]] * [[Payworld]] * [[PhonePe]] }} | group17 = Related topics | list17 = * [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]] * [[Bank run]] * [[Indian black money|Black money]] * [[Counterfeit money]] * [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]] * [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]] ** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]] ** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]] * [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]] * '''Lists: ''' [[List of banks in India|List of banks]] * [[List of oldest banks in India]] {{Navbox|child |group1 = Protocol <br> and codes |list1 = * [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]] * [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]] * [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]] * [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]] |group2 = Rates & <br> ratios |list2 = {{Navbox|child |group1 = Rates |list1 = * [[Bank rate]] * [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]] * [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]] |group2 = Ratios |list2 = * [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]] * [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]] * [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]] }} |group3 = Regulators |list3 = * [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]] * [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]] * [[SEBI|Securities - SEBI]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]] |group4 = Insolvency, <br> bankruptcy and <br> reconstruction |list4 = {{Navbox|child |group1 = Boards |list1 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]] |group2 = Legislation |list2 = * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]] |group3 = Companies |list3 = * ARCIL * Edelweiss ARC * IAMCL }} |group5 = Legislation |list5 = * [[Banking Regulation Act, 1949]] * [[Government Securities Act, 2006]] * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]] * [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]] * [[Income-tax Act, 1961]] * [[Companies Act, 2013]] * [[Insurance Act, 1938]] * [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]] |group6 = Tribunals |list6 = * [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]] * [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]] |group7 = Measures |list7 = * [[Prompt Corrective Action]] |group8 = Other |list8 = * [[Institute of Banking Personnel Selection]] * [[Mumbai Consensus]] }} }} == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು== {{Navbox |name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು |title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು |state = collapsible |navbar = plain |group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]] |group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]] |group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]] |group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]] |group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]] |group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]] |group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]] |group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] |group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]] |group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]] |group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]] |group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]] |group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]] |group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] |group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]] |list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]] |group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]] |group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]] |group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]] |group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]] |group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]] |group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]] |group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]] |group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]] |group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]] |group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]] }} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !rowspan=2|ಜಿಲ್ಲೆ<ref>{{Cite web|title=ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|url=https://ceo.karnataka.gov.in/finalRoll_2022/Dist_List.aspx|website=ceo.karnataka.gov.in|access-date=19 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022|archive-date=28 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220928033923/https://ceo.karnataka.gov.in/finalroll_2022/Dist_List.aspx|url-status=dead}}</ref> !colspan=2|ಮತಕ್ಷೇತ್ರ |colspan=3 bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|<span style="color:white;">'''ಕಾಂಗ್ರೆಸ್'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}"|[[ಜನತಾ ದಳ (ಸೆಕ್ಯುಲರ್)|<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿಎಸ್'''</span>]] |- !# !ಹೆಸರು !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10">{{Cite web |title=ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ |url=https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |access-date= |website=ceo.karnataka.gov.in |archive-date=13 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230513072828/https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ: 10 ಮೇ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.livemint.com/elections/karnataka-complete-list-of-bjp-candidates-in-the-fray-for-10-may-assembly-polls-11683382336231.html |access-date=2023-05-10 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510155647/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ 2023: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಮತಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |access-date=2023-04-14 |website=Financialexpress |language=en |archive-date=14 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414203703/https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-03 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510154818/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |date=2023-05-04 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/Fuck-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-jd-s-candidates-101683183163371.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> |- |rowspan=18|[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |1 |[[ನಿಪ್ಪಾಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಿಪ್ಪಾಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಶಿಕಲಾ ಅಣ್ಣಾಸಾಹೇಬ ಜೋಲ್ಲೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಕಾಸಾಹೇಬ ಪಂಡುರಂಗ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ಮರುತಿ ಪವಾರ್ |- |2 |[[ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ವಿಶ್ವನಾಥ ಕಟ್ಟಿ|ರಾಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಹಾಸ್ ಸದಾಶಿವ್ ವಾಲ್ಕೆ |- |3 |[[ಅಥಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಥಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಹೇಶ್ ಕುಮತಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸವದಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಕಾಂತ್ ಪಡಸಾಲಿಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ |- |4 |[[ಕಾಗವಾಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಗವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶ್ರೀಮಂತ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಭರಮಗೌಡ ಅಳಗೌಡ ಕಾಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಎಂ. ಚುಂಗಾ |- |5 |[[ಕುಡಚಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಡಚಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪಿ. ರಾಜೀವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ)|ಪಿ. ರಾಜೀವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹೇಂದ್ರ ಕೆ. ತಮ್ಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದ ಗುಳಗಿ |- |6 |[[ರಾಯಬಾಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಬಾಗ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಲಿಂಗಪ್ಪ ಐಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾವೀರ್ ಮೋಹಿತ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಮಳಗಿ |- |7 |[[ಹುಕ್ಕೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಉಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಪ್ಪಯ್ಯಗೌಡ ಬಸಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |8 |[[ಅರಭಾವಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಭಾವಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಾಲಚಂದ್ರ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅರವಿಂದ ದಲ್ವಾಯಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |- |9 |[[ಗೋಕಾಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋಕಾಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾಂತೇಶ ಕಡದಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಬಾಲಪ್ಪ ಗಿದ್ದನ್ನವರ |- |10 |[[ಯಂಕನಮರಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಂಕನಮರಡಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ಹುಂಡ್ರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸತೀಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮರುಟಿ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಅಸ್ತಗಿ |- |11 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರವಿ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಸೀಫ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಾನಂದ ಮುಗಲಿಹಾಳ |- |12 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅಭಯ್ ಪಾಟೀಲ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಭಾವತಿ ಮಾಸ್ತಮರ್ಡಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಘೋಲ್ಕರ್ |- |13 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗೇಶ್ ಮನೋಲ್ಕರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹೆಬ್ಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಗೌಡ ರುದ್ರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |14 |[[ಖಾನಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಖಾನಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿತ್ತಲ ಸೋಮಣ್ಣ ಹಳಗೆಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಂಜಲಿ ನಿಂಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಸೀರ್ ಬಪೂಲ್ಸಾಬ್ ಭಗವಾನ್ |- |15 |[[ಕಿತ್ತೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಿತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹಾಂತೇಶ್ ದೊಡ್ಡಗೌಡರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಪಾಟೀಲ್|ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ದಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಿಂಗಯ್ಯ ಪೂಜೆರಾ |- |16 |[[ಬೈಲಹೊಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಲಹೊಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಮೆಟ್ಗುಡ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಹಾಂತೇಶ್ ಕೌಜಲಗಿ|ಕೋಜಳಗಿ ಮಹಾಂತೇಶ್ ಶಿವಾನಂದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಮಡಲಗಿ |- |17 |[[ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರತ್ನಾ ಮಮಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಶ್ವಾಸ್ ವಸಂತ್ ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೌರಭ್ ಆನಂದ್ ಚೋಪ್ರಾ |- |18 |[[ರಾಮದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಮದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಚಿಕ್ಕ ರೇವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಪಟ್ಟಣ|ಅಶೋಕ್ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಪಾಟನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಮುಧೋಳ |- | rowspan=7|[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |19 |[[ಮುಧೋಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಧೋಲ್]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗೋವಿಂದ್ ಕಾರ್ಜೋಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್.ಬಿ. ತಿಮ್ಮಾಪುರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಧರ್ಮರಾಜ್ ವಿಠಲ ದೋಡ್ಡಮಾಣಿ |- |20 |[[ತೇರದಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೇರದಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ದು ಸಾವಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸಿದ್ದಪ್ಪ ರಾಮಪ್ಪ ಕೊಳ್ಳೋಣೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಅರ್ಜುನ ಕೋಟೆಮಾಡಿಲಾ |- |21 |[[ಜಮಖಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಮಖಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಗುಡಗಂಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆನಂದ ಸಿದ್ದು ನರಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಯಾಕೂಬ್ ಕಾಪ್ಡೇವಾಲ್ |- |22 |[[ಬಿಳಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಿಳಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುರುಗೇಶ್ ನಿರಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ತುಮಕೋಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುಕ್ಮುದ್ದಿನ್ ಸೌದಗರ |- |23 |[[ಬಾದಾಮಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾದಾಮಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಾಂತಾ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ|ಬಿ. ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮನ್ತಪ್ಪ ಬಿ. ಮವನಿಮರದ |- |24 |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ ಚರಣ್ತಿಮಠ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಹುಲ್ಲಪ್ಪ ಯಮಾನಪ್ಪ ಮೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್ |- |25 |[[ಹುಂಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಂಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಜಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಜಯಾನಂದ ಕಾಶ್ಯಪನವರಿಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಪ್ಪ ಬೋಲ್ |- | rowspan=8|[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |26 |[[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ (ನಡಹಳ್ಳಿ)|ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಪ್ಪಾಜಿ ಚನ್ನಬಸವರಾಜ ಶಂಕರರಾವ್ ನಡಗೌಡ|ಸಿ.ಎಸ್. ನಡಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಎಸ್. ಸೊಲ್ಲಾಪುರ |- |27 |[[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸೊಮಾನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶರಣಪ್ಪ ಟಿ. ಸುನಾಗರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಭಿಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |- |28 |[[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್.ಕೆ. ಬೆಲ್ಲುಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಿವಾನಂದ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೊಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- |29 |[[ಬಾಬಲೇಶ್ವರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಬಲೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವಿಜುಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ಬಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ್ ಹೊನವಾಡ |- |30 |[[ವಿಜಯಪುರ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯಪುರ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸಂಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ಯತ್ನಾಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದ್ ಮುಷ್ರಿಫ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಂಡೆ ನವಾಸ್ ಮಾಬಾರಿ |- |31 |[[ನಾಗಥಾನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಥಾನ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂಜೀವ್ ಐಹೊಳೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿತ್ತಲ್ ಕಟ್ಟಕಧೋಂಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವನಂದ ಪಿ. ಚೌವಾಣ್ |- |32 |[[ಇಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಇಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಸಗೌಡ ಬಿರಾದರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಶವಂತ ರಾಯಗೌಡ ವಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ.ಡಿ. ಪಾಟೀಲ್ |- |33 |[[ಸಿಂದಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂದಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮೇಶ್ ಭೂಶನೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಎಂ. ಮಾನಗೊಳಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿಶಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಶಿವಾನಂದ |- | rowspan=2|[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |34 |[[ಅಫಜಲಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಫಜಲಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾಲಿಕಯ್ಯ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ವೈ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಕುಮಾರ್ ನಾಟೇಕರ್ |- |35 |[[ಜೇವರ್ಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜೇವರ್ಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವಣ್ಣ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ರಾಡ್ಡೇವಾಡಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೊಡ್ಡಪ್ಪಗೌಡ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- | rowspan=4|[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |36 |[[ಶೋರಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೋರಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ (ರಾಜು ಗೌಡ)|ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರವಣ ಕುಮಾರ್ ನಾಯಕ |- |37 |[[ಶಹಾಪುರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಹಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೀನ್‌ರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣಬಸಪ್ಪ ದರ್ಶನಪುರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |38 |[[ಯಾದಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಾದಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೆಂಕಟ್ರೆಡ್ಡಿ ಮುದನಾಳ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಚನ್ನರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ ತುನ್ನೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ.ಬಿ. ಮಲಾಕ ರೆಡ್ಡಿ |- |39 |[[ಗುರಮಿಟಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುರಮಿಟಕಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಲಲಿತಾ ಅನಪುರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬುರಾವ್ ಚಿಂಚನಸೂರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಶರಣಗೌಡ ಕಂದಕೂರ್]] |- | rowspan=7|[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |40 |[[ಚಿತ್ತಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ತಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಣಿಕಾಂತ ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯಾಂಕ ಖರ್ಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಭಚಂದ್ರ ರಾಠೋಡ |- |41 |[[ಸೇಡಂ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೇಡಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಳರಾಜ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್ |- |42 |[[ಚಿಂಚೋಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂಚೋಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅವಿನಾಶ್ ಜಾಧವ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಬಾಸ್ ವಿ. ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜೀವ್ ಯಕಪು |- |43 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ್ ಮತ್ತಿಮುಡ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರೇವು ನಾಯ್ಕ ಬೆಳಮಗಿ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"|[[ಜೆಡಿಎಸ್]] [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]], [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ಸಿಪಿಐ(ಎಂ)]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]], [[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; ಮತ್ತು [[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-19 |title=ಜೆಡಿಎಸ್ 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಪಿಐಗೆ ತಲಾ 3 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0013-0389 |archive-date=25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425010850/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಮೂರನೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಿತು |url=https://www.udayavani.com/english-news/ktaka-polls-jds-release-third-list-of-candidates-announces-support-to-candidates-from-other-parties |access-date=2023-04-27 |website=www.udayavani.com}}</ref> ಆದರೆ, [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ.}} |- |44 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್ ರೇವೂರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಲ್ಲಂಪ್ರಭು ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- |45 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕನೀಜ್ ಫಾತಿಮಾ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಸೀರ್ ಹುಸೈನ್ ಉಸ್ತಾದ್ |- |46 |[[ಆಲಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಆಲಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸುಬಾಸ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜಯ್ ವಡೆಕಾರ |- | rowspan=6|[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |47 |[[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶರನು ಸಲಗರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿಜಯ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ವೈ. ಕ್ವಾದ್ರಿ |- |48 |[[ಹುಮನಾಬಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಮನಾಬಾದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿದ್ದು ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಶೇಖರ ಬಸವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಎಂ. ಫಯಾಜ್ |- |49 |[[ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶೈಲೇಂದ್ರ ಬೆಲ್ದಲೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಖೇನಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಂಡೆಪ್ಪ ಕಾಷೇಂಪುರ]] |- |50 |[[ಬೀದರ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಈಶ್ವರ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಹೀಮ್ ಖಾನ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ರಹೀಮ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರ್ಯಕಾಂತ ನಾಗಮರಪಟ್ಟಿ |- |51 |[[ಭಾಲ್ಕಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಾಲ್ಕಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಖಂಡ್ರೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಈಶ್ವರ ಖಂಡ್ರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರೌಫ್ ಪಟೇಲ್ |- |52 |[[ಔರಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಔರಾದ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರಭು ಚೌಹಾಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿಂದೆ ಭೀಮಸೇನ ರಾವ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೈಸಿಂಗ್ ರಾಠೋಡ |- | rowspan="7" |[[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |53 |[[ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ತಿಪ್ಪರಾಜ ಹವಾಲ್ದಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ದದ್ದಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ |- |54 |[[ರಾಯಚೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಶಲಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಇ |- |55 |[[ಮಾನ್ವಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾನ್ವಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ.ವಿ. ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ. ಹಂಪಯ್ಯ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |56 |[[ದೇವದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವದುರ್ಗ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಶಿವನಗೌಡ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀದೇವಿ ಆರ್. ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕರೆಮ್ಮ ಜಿ. ನಾಯಕ |- |57 |[[ಲಿಂಗಸಗೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಲಿಂಗಸಗೂರು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾನಪ್ಪ ಡಿ. ವಜ್ಜಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಹೂಲಗೇರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದು ಬಂಡಿ |- |58 |[[ಸಿಂಧನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂಧನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಕರಿಯಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಹಂಪನಗೌಡ ಬದರ್ಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟರಾವ್ ನಡಗೌಡ |- |59 |[[ಮಸ್ಕಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಸ್ಕಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರತಾಪಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ತುರ್ವಿಹಾಳ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶರಣಪ್ಪ ಕುಂಬಾರ |- | rowspan="5" |[[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |60 |[[ಕುಷ್ಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಷ್ಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಮರೆಗೌಡ ಬಯ್ಯಾಪುರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಸುರ್ವಿ |- |61 |[[ಕನಕಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಗಿರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ದಡೇಸಗೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿವರಾಜ ಸಂಗಪ್ಪ ತಂಗಡಗಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶೋಕ್ ಉಮ್ಮಲಟ್ಟಿ |- |62 |[[ಗಂಗಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗಂಗಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪರಣ್ಣ ಮುನವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅನ್ಸಾರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಆರ್. ಚೆನ್ನಕೇಶವ |- |63 |[[ಯಲಬುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಬುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹಾಲಪ್ಪ ಆಚಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಸವರಾಜ ರಾಯರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊನನ್ ಗೌಡ |- |64 |[[ಕೊಪ್ಪಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಪ್ಪಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳಾ ಅಮರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರ ಹಿಟ್ನಾಳ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚಂದ್ರಶೇಖರ |- | rowspan="4" |[[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |65 |[[ಶಿರಹಟ್ಟಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿರಹಟ್ಟಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರು ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಜಾತಾ ಎನ್. ದೊಡ್ಡಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮಂತಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |66 |[[ಗದಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗದಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲ್ ಮೇನಸಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕನಗೌಡ ಗೋವಿಂದ ಗೌಡರ |- |67 |[[ರೋಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರೋಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಳಕಪ್ಪ ಬಂಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗುರುಪಾದಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುಗದಂ ಸಾಬ |- |68 |[[ನರಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಆರ್. ಯವಗಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುದ್ರ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- | rowspan="7" |[[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |69 |[[ನವಲಗುಂದ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನವಲಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಂಕರ್ ಪಾಟೀಲ್ ಮುನೇನಕೊಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಕೊನರಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಲ್ಲಪ್ಪ ಗಡ್ಡಿ |- |70 |[[ಕುಂದಗೋಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಗೋಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕುಸುಮ ಶಿವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಲಿ ಅಲ್ಲಾಸಾಬ |- |71 |[[ಧಾರವಾಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಧಾರವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೃತ್ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಹಗೇದಾರ |- |72 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕ್ರಾಂತಿ ಕಿರಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಬ್ಬಯ್ಯ ಪ್ರಸಾದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಪ್ಪ ಹಲಹರವಿ |- |73 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹೇಶ್ ತೆಗಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ಶೆಟ್ಟರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದಲಿಂಗೇಶಗೌಡ ಒಡೆಯಾರ |- |74 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ|ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ದೀಪಕ್ ಚಿಂಚೋರೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುರಾಜ್ ಹುನಸಿಮರದ |- |75 |[[ಕಲಘಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಲಘಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗರಾಜ್ ಚಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಂತೋಷ್ ಲಾಡ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಪ್ಪ ಶೀಗೇಹಟ್ಟಿ |- | rowspan="6" |[[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |76 |[[ಹಳಿಯಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಳಿಯಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್. ವಿ. ದೇಶಪಾಂಡೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ಎಲ್. ಕೊಟ್ನೇಕರ |- |77 |[[ಕಾರವಾರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರವಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರೂಪಾಲಿ ಸಂತೋಷ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸತೀಶ್ ಕೃಷ್ಣ ಸೈಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚೈತ್ರ ಕೊಟ್ಕರ |- |78 |[[ಕುಮಟ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಮಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದಿನಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಿವೇದಿತ್ ಅಲ್ವಾ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರಜ್ ಸೋನಿ ನಾಯಕ |- |79 |[[ಭಟ್ಕಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಟ್ಕಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಬಾಳಿಯಾ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಎಸ್. ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಂದ್ರ ನಾಯಕ |- |80 |[[ಸಿರ್ಸಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರ್ಸಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಹೆಗಡೆ ಕಾಗೇರಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಭೀಮಣ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉಪೇಂದ್ರ ಪೈ |- |81 |[[ಯಲ್ಲಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲ್ಲಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಬೈಲ್ ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ|ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಶ್ ನಾಯಕ |- | rowspan="6" |[[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |82 |[[ಹಾನಗಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾನಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಸಜ್ಜನಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಾನೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನೋಹರ ತಹಸೀಲ್ದಾರ |- |83 |[[ಶಿಗಗಾಂವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗಗಾಂವ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಾಸಿರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಪಠಾಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಧರ ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಯೆಲಿಗಾರ |- |84 |[[ಹಾವೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾವೇರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗವಿಸಿದ್ದಪ್ಪ ದ್ಯಾಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರುದ್ರಪ್ಪ ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಮಾಲಗಿ |- |85 |[[ಬ್ಯಾಡಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬ್ಯಾಡಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರೂಪಕ್ಷಪ್ಪ ಬಳ್ಳಾರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜ ಎನ್. ಶಿವಣ್ಣನವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |- |86 |[[ಹಿರೇಕೆರೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರೇಕೆರೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ಬಾಣಕಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಯಾನಂದ ಜವಣ್ಣವರ |- |87 |[[ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರುಣಕುಮಾರ ಗುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕೆ. ಕೊಲಿವಾಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡರ |- | rowspan="3" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |88 |[[ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಟಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುತ್ರೇಶ |- |89 |[[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ರಾಮಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಲ್. ಬಿ. ಪಿ. ಭೀಮ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಕೆ. ನೇಮಿರಾಜ ನಾಯಕ]] |- |90 |[[ವಿಜಯನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಆರ್. ಗವಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- | rowspan="5" |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |91 |[[ಕಂಪ್ಲಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಂಪ್ಲಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ ಬಾಬು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜೆ. ಎನ್. ಗಣೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ನಾಯಕ |- |92 |[[ಸಿರಗುಪ್ಪ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರಗುಪ್ಪ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ.ಎಸ್. ಸೋಮಲಿಂಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಎಂ. ನಾಗರಾಜ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ |- |93 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ನಾಗೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |94 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಸೋಮಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಾರಾ ಭರತ್ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅನಿಲ್ ಲಾಡ್]] |- |95 |[[ಸಂಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಂಡೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಲ್ಪಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಇ. ತುಕಾರಾಂ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೋಮಪ್ಪ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |96 |[[ಕೂಡ್ಲಿಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೂಡ್ಲಿಗಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕೇಶ್ ವಿ. ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಟಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊಡಿಹಳ್ಳಿ ಭೀಮಪ್ಪ |- | rowspan="6" |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |97 |[[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ವೈ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಹದೇವಪ್ಪ |- |98 |[[ಚಳ್ಳಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ರಘುಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಶ |- |99 |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಎಚ್. ತಿಪ್ಪಾರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಸಿ. ವೀರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ರಘು ಆಚಾರ]] |- |100 |[[ಹಿರಿಯೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರಿಯೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರಪ್ಪ |- |101 |[[ಹೊಸದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಸದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಲಿಂಗಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಜಿ. ಗೋವಿಂದಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |- |102 |[[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ಚಂದ್ರಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಅಂಜನೇಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |103 |[[ಜಗಲೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಗಲೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ವಿ. ರಾಮಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |104 |[[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಕರುಣಾಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎನ್. ಕೊಟ್ರೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎನ್. ಎಂ. ನೂರ್ ಅಹ್ಮದ್ |- | rowspan="6" |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |105 |[[ಹರಿಹರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಿಹರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ.ಪಿ. ಹರೀಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಂದಗವಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್.ಎಸ್. ಶಿವಶಂಕರ |- |106 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕಿಕೆರೆ ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎಸ್. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |107 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಜಯ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಾಮನೂರು ಶಿವಶಂಕರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಮಾನುಲ್ಲಾ ಖಾನ |- |108 |[[ಮಾಯಕೊಂಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಯಕೊಂಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ.ಎಸ್. ಬಸವರಾಜು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದಪ್ಪ |- |109 |[[ಚನ್ನಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚನ್ನಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜು ವಿ. ಶಿವಗಂಗ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತೇಜಸ್ವಿ ಪಟೇಲ್ |- |110 |[[ಹೊನ್ನಾಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊನ್ನಾಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಪಿ. ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ.ಜಿ. ಶಾಂತನಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಗೌಡ |- | rowspan="7" |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |111 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶೋಕ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಕರಿಯಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಪೂರ್ಯ ನಾಯಕ |- |112 |[[ಭದ್ರಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭದ್ರಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಗೋಟಿ ರುದ್ರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಕೆ. ಸಂಗಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಅಪ್ಪಾಜಿಗೌಡ |- |113 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಸಿ. ಯೋಗೀಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅಯನೂರು ಮಂಜುನಾಥ]] |- |114 |[[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಗ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕಿಮ್ಮನೆ ರತ್ನಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ರಾಮ್ |- |115 |[[ಶಿಕಾರಿಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಕಾರಿಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ವೈ. ವಿಜಯೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ.ಬಿ. ಮಾಲತೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |116 |[[ಸೊರಬ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೊರಬ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕುಮಾರ ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಧು ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಸೂರು ಚಂದ್ರೇಗೌಡ |- |117 |[[ಸಾಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಾಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹರತಾಳು ಹಾಲಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬೇಲೂರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಾಕಿರ್ |- | rowspan="5" |[[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |118 |[[ಬೈಂದೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಂದೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರುರಾಜ್ ಗಂಟಿಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲ ಪೂಜಾರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನ್ಸೂರ್ ಇಬ್ರಾಹಿಂ |- |119 |[[ಕುಂದಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ್ ಕೊಡ್ಗಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ. ದಿನೇಶ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಕುಂದಾಪುರ |- |120 |[[ಉಡುಪಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಉಡುಪಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಯಶಪಾಲ್ ಸುವರ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಸಾದ್ ರಾಜ್ ಕಾಂಚನ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದಕ್ಷತ್ ಆರ್. ಶೆಟ್ಟಿ |- |121 |[[ಕಾಪು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಪು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರ್ಮೆ ಸುರೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಸೊರಕೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಬೀನಾ ಸಮದ್ |- |122 |[[ಕಾರಕಲ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರಕಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸುನಿಲ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಉದಯ್ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀಕಾಂತ್ ಕೊಚೂರ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |123 |[[ಶೃಂಗೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೃಂಗೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಡಿ. ಎನ್. ಜೀವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಟಿ.ಡಿ. ರಾಜೇಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |- |124 |[[ಮೂಡಿಗೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೂಡಿಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೀಪಕ್ ದೊಡ್ಡಯ್ಯ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಯನಾ ಜ್ಯೋತಿ ಜಾವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಪಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ |- |125 |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಟಿ. ರವಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಡಿ. ತಮ್ಮಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮಾಶೆಟ್ಟಿ |- |126 |[[ತಾರೀಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಾರೀಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |127 |[[ಕಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಡೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಪ್ರಕಾಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಆನಂದ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೈ.ಎಸ್.ವಿ. ದತ್ತ |- | rowspan="11" |[[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |128 |[[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜೆ. ಸಿ. ಮಧುಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಬಿ. ಸುರೇಶ ಬಾಬು |- |129 |[[ತಿಪಟೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಿಪಟೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ನಾಗೇಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಶಡಕ್ಷರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಾಂತ ಕುಮಾರ |- |130 |[[ತುರುವೇಕೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುರುವೇಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಸಾಲ ಜಯರಾಮ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಂತರಾಜ ಬಿ.ಎಂ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಟಿ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ |- |131 |[[ಕುಣಿಗಲ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಣಿಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಕೃಷ್ಣಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಡಿ. ರಂಗನಾಥ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಿ. ನಾಗರಾಜಯ್ಯ |- |132 |[[ತುಮಕೂರು ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ಬಿ. ಜ್ಯೋತಿ ಗಣೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅಹ್ಮದ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗೋವಿಂದರಾಜು |- |133 |[[ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸುರೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶಾನುಮುಕ್ಕಪ್ಪ ಯಾದವ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಡಿ. ಸಿ. ಗೌರಿಶಂಕರ]] |- |134 |[[ಕೊರಟಗೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊರಟಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ಎಚ್. ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಲಾಲ |- |135 |[[ಗುಬ್ಬಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಬ್ಬಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಡಿ. ದಿಲೀಪ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗರಾಜ |- |136 |[[ಸೀರಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೀರಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಂ. ರಾಜೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ಬಿ. ಜಯಚಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆರ್. ಉಗ್ರೇಶ |- |137 |[[ಪಾವಗಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಪಾವಗಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ವಿ. ವೆಂಕಟೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮರಾಯಪ್ಪ |- |138 |[[ಮಧುಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಧುಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಲ್. ಸಿ. ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕ್ಯಾತಸಂದ್ರ ಎನ್. ರಾಜಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |139 |[[ಗೌರಿಬಿದನೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೌರಿಬಿದನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಶಿಧರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಶಿವಶಂಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹಮೂರ್ತಿ |- |140 |[[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿ. ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್.ಎನ್. ಸುಬ್ಬಾ ರೆಡ್ಡಿ]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |141 |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಸುಧಾಕರ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಕೆ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಈಶ್ವರ ಐಯ್ಯರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ.ಪಿ. ಬಾಚೇಗೌಡ |- |142 |[[ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮಚಂದ್ರ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ವಿ. ರಾಜೀವ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಿ. ಎನ್. ರವಿಕುಮಾರ]] |- |143 |[[ಚಿಂತಾಮಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂತಾಮಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೇಣುಗೋಪಾಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ.ಸಿ. ಸುಧಾಕರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಕೆ. ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- | rowspan="6" |[[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |144 |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗುಂಜೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಆರ್. ರಮೇಶ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ಕೆ. ವೆಂಕಟಶಿವ ರೆಡ್ಡಿ]] |- |145 |[[ಮುಳಬಾಗಿಲು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಳಬಾಗಿಲು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಗೇಹಳ್ಳಿ ಸುಂದರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಾ. ಬಿ.ಸಿ. ಮುದ್ದಗಂಗಾಧರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಸಮೃದ್ದಿ ಮಂಜುನಾಥ]] |- |146 |[[ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಂಪಂಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ರೂಪಕಲಾ|ರೂಪಕಲಾ ಶಶಿಧರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಬಾಬು |- |147 |[[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮಲ್ಲೇಶ ಬಾಬು |- |148 |[[ಕೋಲಾರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವರತೂರು ಪ್ರಕಾಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೊತೂರು ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ. ಎಂ. ಆರ್. ಶ್ರೀನಾಥ |- |149 |[[ಮಾಲೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಲೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ವೈ. ನಂಜೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಇ. ರಾಮೇಗೌಡ |- | rowspan="28" |[[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |150 |[[ಯಲಹಂಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಹಂಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ವಿಶ್ವನಾಥ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವ ರಾಜನ್ ಬಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮುನೇಗೌಡ |- |151 |[[ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬೈರತಿ ಬಸವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿಕೆ ಮೋಹನ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |} evos5ae58hwunmu6zfx86p0724u7clt 1307882 1307881 2025-07-02T17:08:49Z Mahaveer Indra 34672 /* ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು */ 1307882 wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict | conflict = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ | campaign = | image = 1971 Instrument of Surrender.jpg | image_size = 300px | caption = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}} | date = ೧೯೭೧ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩ರಿಂದ ೧೬ರವರೆಗೆ<br />({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}}) | place = * ಭಾರತ -ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಭಾರತ -ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ * ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗಾರ * ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ * ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ | result = ಭಾರತ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}</ref><ref>{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}</ref><ref>{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}</ref><br />Eastern front:<br /> [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]<br />Western front:<br />Ceasefire agreement<ref>Faruki, Kemal A. "THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS." Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024. "On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council."</ref><ref>Burke, S. M. "The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971." Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024. "In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'"</ref><ref>Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008 "The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border."</ref> | territory = Eastern Front: * East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]] Western Front: * Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.<ref name="Shuja Nawaz 2008">{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}</ref><ref name="books.google.com">{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}</ref><ref name="KC">{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}</ref> * India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} territory<ref>{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref name="Warikoo 2009">{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor & Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&pg=PA71 | page=71}}</ref>{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}} | combatant1 = {{Plainlist}} * {{flag|India}} * {{flag|Provisional Government of Bangladesh}} {{Endplainlist}} | combatant2 = {{Plainlist}} * {{flag|Pakistan}} {{Endplainlist}} | commander1 = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]<br /> {{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]<br /> {{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]<br /> {{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]<br /> {{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]<br /> {{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]<br /> ---- {{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]<br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]] ---- | commander2 = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&nbsp;[[Yahya Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]<br> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]<br /> {{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]<br /> {{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}} | strength1 = [[Indian Armed Forces]]: 825,000<ref>{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}</ref> – 860,000<ref name="Cloughley">{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|url-status=live}}</ref> '''Western Front:''' <br /> 13 infantry divisions, 1 armoured division + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]</ref><ref>[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]</ref><br/> '''Eastern Front:''' <br /> 11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69</ref> [[Mukti Bahini]]: 180,000<ref>{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}</ref> | strength2 = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000<ref name="Dixit">{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}</ref> – 365,000<ref name="Cloughley" /> '''Western Front:'''<br /> 7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><br /> '''Eastern Front:''' <br /> 4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref> [[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000<ref name="Leonard2006p806" /> | casualties1 = {{IND}}<br />2,500<ref name="Leonard2006p806" />–3,843 killed<ref name="injuredsoldiers">{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}</ref><br />9,851<ref name="injuredsoldiers"/>–12,000<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> wounded<br /> 2,100 captured<ref name="CW">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}</ref><br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]<br />30,000 killed<ref>[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27</ref> * 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]<ref>{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}</ref> * 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]] *Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}</ref><ref>{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey & Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY & RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}</ref><ref>{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}</ref> * Damage to several western Indian airfields<ref>{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}</ref><ref name="indiadefenceupdate.com">{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}</ref> '''Pakistani claims''' * 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}</ref> '''Indian claims''' * 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills">{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}</ref> '''Neutral claims''' * 45<ref name="Leonard2006p806">{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&pg=PA806 |publisher=Taylor & Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}</ref>–65<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> [[Indian Air Force|IAF Aircraft]] | casualties2 = {{PAK}}<br />5,866<ref>{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}</ref>–9,000 killed<ref>{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}</ref><br /> 10,000<ref name="CW" />–25,000 wounded<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref><br> 93,000 captured<br /> *2 [[Destroyer]]s *1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]] *1 [[PNS Ghazi|Submarine]]<ref name="BR">{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}</ref> *3 [[Patrol vessel]]s *7 [[Gunboat]]s * Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}</ref> * Pakistani airfields damaged and cratered<ref>{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}</ref> '''Pakistani claims''' * 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}</ref> '''Indian claims''' * 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills" /> '''Neutral claims''' * 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Leonard2006p806" /> }} ==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್== {{Infobox government agency | name = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ | type = Agency | seal = | seal_size = | seal_width = | seal_caption = | logo = | logo_width = | logo_caption = | image = | image_size = | image_caption = | formed = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}} | dissolved = | jurisdiction = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] | headquarters = Directorate General, NDRF, 6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001 | coordinates = <!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --> | motto = "आपदा सेवा सदैव सर्वत्र" | employees = ೧೩,೦೦೦ <ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman & Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}</ref> | budget = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}} | minister1_name = [[Amit Shah]] | minister1_pfo = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]] | minister2_name = | minister2_pfo = <!-- up to |minister7_name= --> | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = | deputyminister2_pfo = <!-- up to |deputyminister7_name= --> | chief1_name = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]] | chief1_position = Director General | chief2_name = | chief2_position = <!-- up to |chief9_name= --> | chief3_name = | chief3_position = | chief4_name = | chief4_position = | chief5_name = | chief5_position = | chief6_name = | public_protector = | deputy = | chief6_position = | chief7_name = | chief7_position = | chief8_name = | chief8_position = | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]] | keydocument1 = [[Disaster Management Act, 2005]] | website = {{URL|ndrf.gov.in}} | map = | map_size = | map_caption = | footnotes = | embed = | child1_agency = Karnataka State Disaster Response Force | child2_agency = Maharashtra State Disaster Response Force | child3_agency = Telangana State Disaster Response Force | child4_agency = Andhra Pradesh State Disaster Response Force }} ==ತುಂಗಭದ್ರಾ== {{Infobox dam | name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ | image = Tungabhadra Dam.jpg | image_caption = | name_official = Tungabhadra Dam | dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]] | location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],<br/> India | dam_type = Composite, Spillway length (701 m) | dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}} | dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation. | dam_width_base = | spillway_type = | spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s | construction_began = 1949 | opening = 1953 | cost = 1,066,342 Dollars | owner = [[Karnataka State]] | operator = Tungabhadra Board | website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in] | res_name = Tungabhadra Reservoir | res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft) | res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft) | res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl) | res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}} | res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}} | res_max_depth = | plant_operator = Karnataka Govt | plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops | plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]] | plant_annual_gen = | plant_commission = | plant_decommission = | location_map = India Karnataka#India | location_map_caption = | extra = }} {{Infobox film | name = ಭ್ರಮಯುಗಮ್ | image = Bramayugam poster.jpg | caption = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ | director = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]] | screenplay = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}} | story = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್ | based_on = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]<ref>{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}</ref> | producer = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}} | starring = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}} | cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್ | editing = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ | music = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್<ref>{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}</ref> | studio = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}} | distributor = {{ubl| *ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ) *ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ) *ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ) *ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}} | released = {{Film date|df=y|2024|02|15}} | runtime = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು<ref>{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}</ref> | country = ಭಾರತ | language = ಮಲಯಾಳಮ್<ref>{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}</ref> | budget = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |url-status=live }}</ref> | gross = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}</ref> }} ==jhdh== '''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ''' '''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Navbox |name = Hydrography of Karnataka |title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]] |state = {{{state|autocollapse}}} |listclass = hlist |groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; <!--reduces gap between wrapped groupname lines--> |group1 = Rivers |list1 = * [[Amarja]] * [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]] * [[Bhadra River|Bhadra]] * [[Bhima River|Bhima]] * [[Chakra River|Chakra]] * [[Chitravathi River|Chitravathi]] * [[Chulki Nala]] * [[Dandavati]] * [[Gangavalli River|Gangavalli]] * [[Ghataprabha River|Ghataprabha]] * [[Gurupura River|Gurupura]] * [[Hemavati River|Hemavati]] * [[Honnuhole]] * [[Kabini River|Kabini]] * [[Kali River (Karnataka)|Kali]] * [[Karanja River| Karanja]] * [[Kaveri]] * [[Kedaka River|Kedaka]] * [[Krishna River|Krishna]] * [[Kubja River|Kubja]] * [[Kumaradhara River|Kumaradhara]] * [[Kumudvathi River|Kumudvathi]] * [[Lakshmana Tirtha]] * [[Malaprabha River|Malaprabha]] * [[Manjira River|Manjira]] * [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]] * [[Netravati River|Netravati]] * [[Palar River|Palar]] * [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]] * [[Papagni River|Papagni]] * [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] * [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] * [[Shambhavi River|Shambhavi]] * [[Sharavati]] * [[Shimsha]] * [[Souparnika River|Souparnika]] * [[Tunga River|Tunga]] * [[Tungabhadra River|Tungabhadra]] * [[Varada]] * [[Varahi River|Varahi]] * [[Vedavathi River|Vedavathi]] * [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]] |group2 = Waterfalls |list2 = * [[Abbey Falls|Abbey]] * [[Bandaje Falls|Bandaje]] * [[Barkana Falls|Barkana]] * [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]] * [[Devaragundi]] * [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]] * [[Gokak Falls|Gokak]] * [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]] * [[Hebbe Falls|Hebbe]] * [[Irupu Falls|Irupu]] * [[Jaladurga | Jaladurga]] * [[Jog Falls|Jog]] * [[Kalhatti Falls|Kalhatti]] * [[Kunchikal Falls|Kuchikal]] * [[Magod Falls|Magod]] * [[Mallalli Falls|Mallalli]] * [[Muthyala Maduvu]] * [[Sathodi Falls|Sathodi]] * [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]] * [[Shivganga falls|Shivganga]] * [[Unchalli Falls|Unchalli]] * [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] |group3= Lakes |list3= * [[Harangi Reservoir|Harangi]] * [[Hebbal Lake, Bangalore]] * [[Hebbal Lake, Mysore]] * [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] * [[Honnamana Kere]] * [[Karanji Lake|Karanji]] * [[Krishna Raja Sagara]] * [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]] * [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]] * [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] * [[Shanti Sagara]] * [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]] * [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] * [[Yele Mallappa Shetty Lake]] |group4= Beaches |list4= * [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]] * [[Murudeshwara]] * [[Karwar]] * [[Kapu, Karnataka|Kapu]] * [[Kudle beach|Kudle]] * [[Malpe]] * [[Maravanthe]] * [[NITK Beach]] * [[Panambur Beach|Panambur]] * [[Someshwar Beach|Someshwar]] * [[St. Mary's Islands]] * [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]] * [[Trasi]] |group5= Dams |list5= * [[Almatti Dam|Almatti]] * [[Basava Sagara]] * [[Bhadra Dam]] * [[Gorur dam|Gorur]] * [[Harangi Dam|Harangi]] * [[Kabini Dam|Kabini]] * [[Kadra Dam|Kadra]] * [[Kanva Reservoir|Kanva]] * [[Kodasalli Dam|Kodasalli]] * [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]] * [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] * [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]] * [[Renuka Sagara]] * [[Shanti Sagara]] * [[Supa Dam|Supa]] * [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]] * [[Vani Vilasa Sagara]] }}<noinclude> {{Documentation|content= {{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}} {{collapsible option}} }} == ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Infobox government agency | agency_name = Ministry of Finance | seal = Government of India logo.svg | seal_width = 100px | seal_caption = Branch of Government of India | logo = Ministry of Finance India.svg | nativename_a = | formed = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}} | logo_size = 230px | logo_caption = Ministry of Finance | preceding1 = | jurisdiction = [[Government of India]] | headquarters = [[North Block|Cabinet Secretariat]]<br/> [[Raisina Hill]], [[New Delhi]] | latd = | latm = | lats = | latNS = | longd = | longm = | longs = | longEW = | employees = | budget = | minister1_name = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]] | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]] | deputyminister2_pfo = [[Minister of State]] | chief1_name = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] & [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary) | chief2_name = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief2_position = Expenditure Secretary | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = | child1_agency = <small>Department of Economic Affairs</small> | child2_agency = <small>Department of Expenditure</small> | child3_agency = <small>Department of Revenue</small> | child4_agency = <small>Department of Financial Services</small> | child5_agency = <small>Department of Investment and Public Asset Management</small> | child6_agency = <small>Department of Public Enterprise</small> | keydocument1 = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget] | keydocument2 = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey] | website = https://finmin.gov.in/ | chief3_name = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management) | chief4_name = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}</ref> | chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services) | chief5_name = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief5_position = Economic Affairs Secretary | chief6_name = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]] | chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Department of Public Enterprises) | chief7_name = [[V. Anantha Nageswaran]] | chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]] | chief8_name = | chief8_position = }} == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು== {{Navbox |name = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] | titlestyle = background:#ccf; | style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9; | groupstyle = background:#ddf;width:10%; |liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; <!--otherwise lists can appear to form continuous whole--> |group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ |list1 = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] |group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |list2 = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ |list3 = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}} |group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list4 = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list5 = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain & Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}} |group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list6 = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]] |list7 = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}} [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}} }}<noinclude> [[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]] [[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]<!--probably needs focusing--> </noinclude> == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ== {{Navbox |name = Banking in India |title = {{flag icon|India}} [[Banking in India]] |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |above = |group1 = Institutes |list1 = {{Navbox|child |group1 = [[Central bank]] |list1 = {{Reserve Bank of India}} |group2 = Think tanks |list2 = * [[Banks Board Bureau|BBB]] * [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]] * [[National Payments Corporation of India|NPCI]] * [[Indian Banks' Association|IBA]] * [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]] |group3 = Speciality banks |list3 = * [[IFCI]] * ''' [[All India Financial Institutions]] :''' * [[Exim Bank of India]] * [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]] * [[National Housing Bank|NHB]] * [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]] |group4 = Other |list4 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]] * [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]] }} |group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector <br />banks]] |list2 = * [[Bank of Baroda]] * [[Bank of India]] * [[Canara Bank]] * [[Central Bank of India]] * [[Indian Bank]] * [[Indian Overseas Bank]] * [[Jammu & Kashmir Bank]] * [[Punjab & Sind Bank]] * [[Punjab National Bank]] * [[State Bank of India]] * [[UCO Bank]] * [[Union Bank of India]] |group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector <br />banks]] |list4 = * [[Axis Bank]] * [[Bandhan Bank]] * [[CSB Bank]] * [[City Union Bank]] * [[DCB Bank]] * [[Dhanlaxmi Bank]] * [[Federal Bank]] * [[HDFC Bank]] * [[ICICI Bank]] * [[IDBI Bank]] * [[IDFC First Bank]] * [[IndusInd Bank]] * [[Karnataka Bank]] * [[Karur Vysya Bank]] * [[Kotak Mahindra Bank]] * [[Nainital Bank]] * [[RBL Bank]] * [[South Indian Bank]] * [[Tamilnad Mercantile Bank]] * [[Yes Bank]] | group5 = Foreign banks | list5 = * [[Abu Dhabi Commercial Bank]] * [[ANZ (bank)|ANZ]] * [[Bank Maybank Indonesia]] * [[Bank of America]] * [[Bank of Bahrain and Kuwait]] * [[Bank of Ceylon]] * [[Barclays]] * [[Credit Suisse]] * [[CTBC Bank]] * [[Deutsche Bank]] * [[HSBC Bank India|HSBC]] * [[Maybank]] * [[MUFG Bank|MUFJ]] * [[Rabobank]] * [[Scotiabank]] * [[Standard Chartered India]] {{Navbox|child |group1 = Wholly owned subsidiary (WOS) |list1 = * [[DBS Bank]] * [[State Bank of Mauritius]] |group2 = Wound up/closed (or in process) |list2 = * [[Antwerp Diamond Bank]] * [[Citibank India|Citibank]] }} | group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]] | list6 = * [[AU Small Finance Bank|AU]] ** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]] * [[Capital Small Finance Bank|Capital]] * [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]] * [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]] * [[Jana Small Finance Bank|Jana]] * [[North East Small Finance Bank|North East]] * [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]] * [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]] |group7 = [[Payments bank]]s |list7 = *[[Airtel Payments Bank|Airtel]] *[[National Securities Depository]] *[[India Post Payments Bank|India Post]] *[[Jio Payments Bank|Jio]] *[[Paytm Payments Bank|Paytm]] {{Navbox|child |group1 = Surrendered licencees <br/>or wound up |list1 = *[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]] **[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]] *[[Tech Mahindra]] }} | group8 = [[Cooperative banking|Cooperative <br />banks]] | list8 = * [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]]. * [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]] * [[Cosmos Bank]] * [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]] * [[Kerala Bank]] * [[Mizoram Co-operative Apex Bank]] * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] * [[Repco Bank]] * [[Saraswat Bank]] * [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]] * [[TNSC Bank]] | group9 = [[Regional rural bank]]s | list9 = * [[Assam Gramin Vikash Bank]] * [[Bangiya Gramin Vikash Bank]] * [[Mizoram Rural Bank]] * [[Paschim Banga Gramin Bank]] * [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]] * [[Tamil Nadu Grama Bank]] * [[Uttar Bihar Gramin Bank]] * [[Uttarakhand Gramin Bank]] * [[Vananchal Gramin Bank]] {{Navbox|child |group1 = Andhra |list1 = * [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]] * [[Andhra Pragathi Grameena Bank]] |group2 = Kerala |list2 = * [[Kerala Gramin Bank]] * [[North Malabar Gramin Bank]] * [[South Malabar Gramin Bank]] |group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]] |list3 = *[[Allahabad UP Gramin Bank]] *[[Gramin Bank of Aryavart]] *[[Sarva UP Gramin Bank]] }} | group10 = Defunct banks | list10 = {{Navbox|child |group1 = Merged |list1 = {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[New Bank of India]] * [[Dena Bank]] * [[Vijaya Bank]] * [[Allahabad Bank]] * [[Andhra Bank]] * [[Corporation Bank]] * [[Oriental Bank of Commerce]] * [[United Bank of India]] * [[Syndicate Bank]] |group2 = SBI |list2 = * [[Bank of Bombay]] * [[Bank of Calcutta]] * [[Bank of Madras]] * [[Imperial Bank of India]] * [[State Bank of Bikaner & Jaipur]] * [[State Bank of Hyderabad]] * [[State Bank of Indore]] * [[State Bank of Mysore]] * [[State Bank of Patiala]] * [[State Bank of Saurashtra]] * [[State Bank of Travancore]] * [[Bharatiya Mahila Bank]] |group3 = Rescued |list3 = * [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC) * [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS) * [[Nedungadi Bank]] (PNB) * [[United Western Bank]] (IDBI) * [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank) * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB) |group4 = Acquired |list4 = * [[Bank of Madura]] * [[Bank of Rajasthan]] * [[Bengal Central Bank]] * [[Centurion Bank of Punjab]] * [[Chartered Bank of India, Australia and China]] * [[Grindlays Bank]] ** [[National Bank of India]] * [[ING Vysya Bank]] * [[Mercantile Bank of India, London and China]] * [[Lord Krishna Bank]] * [[Suvarna Sahakari Bank]] * [[Times Bank]] * [[Vysya Bank]] {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[Bharat Overseas Bank]] * [[Pandyan Bank]] }} }} |group3 = Wound up |list3 = * [[Bank of Chettinad]] * [[Dass Bank]] |group4 = Failed |list4 = * [[Alliance Bank of Simla]] * [[Arbuthnot & Co]] * [[Commercial Bank of India]] * [[Exchange Bank of India & Africa]] * [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]] * [[Oudh Commercial Bank]] * [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]] |group5 = Liquidated |list5 = * [[Bengal Bank (1784)]] * [[Bank of Bombay (1720)]] * [[Bank of Hindostan]] * [[General Bank of India]] * [[General Bank of Bengal and Bihar]] * [[Nath Bank]] * [[Palai Central Bank]] * [[The Commercial Bank (1819)]] * [[The Calcutta Bank (1824)]] * [[The Union Bank (1828)]] * [[The Government Savings Bank (1833)]] * [[The Bank of Mirzapore (1835)]] * [[Travancore National and Quilon Bank]] }} | group11 = Networks | list11 = {{Navbox|child |group1 = [[Interbank network]]s |list1 = * [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]] * [[National Financial Switch|NFS]] * [[Plus (interbank network)|PLUS]] |group2 = [[Interbank_network|ATM networks]] |list2 = * [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]] * [[Cashnet]] * [[CashTree]] * [[MITR ATM Sharing Network|MITR]] }} | group12 = [[Payment card|Cards]] | list12 = * [[Mastercard]] ** [[Debit Mastercard]] ** [[Maestro (debit card)|Maestro]] * [[RuPay]] * [[Visa Inc|Visa]] ** [[Visa Debit]] ** [[Visa Electron]] | group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s | list13 = * [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]] * [[Bharat Bill Payment System|BBPS]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[Immediate Payment Service|IMPS]] * [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]] * [[Real-time gross settlement|RTGS]] * [[Unified Payments Interface|UPI]] | group15 = [[Payment service provider|Payment service<br /> providers]] | list15 = * [[Atom Technologies|Atom]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[BillDesk]] * [[Infibeam|CCAvenue]] * [[Paytm Payments Bank|Paytm]] * [[Sarvatra Technologies]] * [[Zeta India]] {{Navbox|child |group1 = [[Digital wallet]]s |list1 = * [[Amazon Pay]] * [[BharatPe]] * [[Freecharge]] * [[Google Pay (payment method)|Google Pay]] * [[Mobikwik]] * [[Payoneer]] * [[PayU]] * [[Payworld]] * [[PhonePe]] }} | group17 = Related topics | list17 = * [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]] * [[Bank run]] * [[Indian black money|Black money]] * [[Counterfeit money]] * [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]] * [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]] ** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]] ** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]] * [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]] * '''Lists: ''' [[List of banks in India|List of banks]] * [[List of oldest banks in India]] {{Navbox|child |group1 = Protocol <br> and codes |list1 = * [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]] * [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]] * [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]] * [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]] |group2 = Rates & <br> ratios |list2 = {{Navbox|child |group1 = Rates |list1 = * [[Bank rate]] * [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]] * [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]] |group2 = Ratios |list2 = * [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]] * [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]] * [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]] }} |group3 = Regulators |list3 = * [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]] * [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]] * [[SEBI|Securities - SEBI]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]] |group4 = Insolvency, <br> bankruptcy and <br> reconstruction |list4 = {{Navbox|child |group1 = Boards |list1 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]] |group2 = Legislation |list2 = * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]] |group3 = Companies |list3 = * ARCIL * Edelweiss ARC * IAMCL }} |group5 = Legislation |list5 = * [[Banking Regulation Act, 1949]] * [[Government Securities Act, 2006]] * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]] * [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]] * [[Income-tax Act, 1961]] * [[Companies Act, 2013]] * [[Insurance Act, 1938]] * [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]] |group6 = Tribunals |list6 = * [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]] * [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]] |group7 = Measures |list7 = * [[Prompt Corrective Action]] |group8 = Other |list8 = * [[Institute of Banking Personnel Selection]] * [[Mumbai Consensus]] }} }} == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು== {{Navbox |name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು |title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು |state = collapsible |navbar = plain |group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]] |group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]] |group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]] |group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]] |group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]] |group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]] |group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]] |group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] |group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]] |group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]] |group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]] |group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]] |group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]] |group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] |group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]] |list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]] |group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]] |group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]] |group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]] |group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]] |group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]] |group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]] |group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]] |group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]] |group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]] |group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]] }} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !rowspan=2|ಜಿಲ್ಲೆ<ref>{{Cite web|title=ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|url=https://ceo.karnataka.gov.in/finalRoll_2022/Dist_List.aspx|website=ceo.karnataka.gov.in|access-date=19 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022|archive-date=28 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220928033923/https://ceo.karnataka.gov.in/finalroll_2022/Dist_List.aspx|url-status=dead}}</ref> !colspan=2|ಮತಕ್ಷೇತ್ರ |colspan=3 bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|<span style="color:white;">'''ಕಾಂಗ್ರೆಸ್'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}"|[[ಜನತಾ ದಳ (ಸೆಕ್ಯುಲರ್)|<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿಎಸ್'''</span>]] |- !# !ಹೆಸರು !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10">{{Cite web |title=ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ |url=https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |access-date= |website=ceo.karnataka.gov.in |archive-date=13 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230513072828/https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ: 10 ಮೇ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.livemint.com/elections/karnataka-complete-list-of-bjp-candidates-in-the-fray-for-10-may-assembly-polls-11683382336231.html |access-date=2023-05-10 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510155647/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ 2023: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಮತಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |access-date=2023-04-14 |website=Financialexpress |language=en |archive-date=14 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414203703/https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-03 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510154818/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |date=2023-05-04 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/Fuck-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-jd-s-candidates-101683183163371.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> |- |rowspan=18|[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |1 |[[ನಿಪ್ಪಾಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಿಪ್ಪಾಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಶಿಕಲಾ ಅಣ್ಣಾಸಾಹೇಬ ಜೋಲ್ಲೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಕಾಸಾಹೇಬ ಪಂಡುರಂಗ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ಮರುತಿ ಪವಾರ್ |- |2 |[[ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ವಿಶ್ವನಾಥ ಕಟ್ಟಿ|ರಾಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಹಾಸ್ ಸದಾಶಿವ್ ವಾಲ್ಕೆ |- |3 |[[ಅಥಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಥಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಹೇಶ್ ಕುಮತಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸವದಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಕಾಂತ್ ಪಡಸಾಲಿಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ |- |4 |[[ಕಾಗವಾಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಗವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶ್ರೀಮಂತ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಭರಮಗೌಡ ಅಳಗೌಡ ಕಾಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಎಂ. ಚುಂಗಾ |- |5 |[[ಕುಡಚಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಡಚಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪಿ. ರಾಜೀವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ)|ಪಿ. ರಾಜೀವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹೇಂದ್ರ ಕೆ. ತಮ್ಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದ ಗುಳಗಿ |- |6 |[[ರಾಯಬಾಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಬಾಗ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಲಿಂಗಪ್ಪ ಐಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾವೀರ್ ಮೋಹಿತ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಮಳಗಿ |- |7 |[[ಹುಕ್ಕೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಉಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಪ್ಪಯ್ಯಗೌಡ ಬಸಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |8 |[[ಅರಭಾವಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಭಾವಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಾಲಚಂದ್ರ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅರವಿಂದ ದಲ್ವಾಯಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |- |9 |[[ಗೋಕಾಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋಕಾಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾಂತೇಶ ಕಡದಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಬಾಲಪ್ಪ ಗಿದ್ದನ್ನವರ |- |10 |[[ಯಂಕನಮರಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಂಕನಮರಡಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ಹುಂಡ್ರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸತೀಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮರುಟಿ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಅಸ್ತಗಿ |- |11 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರವಿ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಸೀಫ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಾನಂದ ಮುಗಲಿಹಾಳ |- |12 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅಭಯ್ ಪಾಟೀಲ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಭಾವತಿ ಮಾಸ್ತಮರ್ಡಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಘೋಲ್ಕರ್ |- |13 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗೇಶ್ ಮನೋಲ್ಕರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹೆಬ್ಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಗೌಡ ರುದ್ರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |14 |[[ಖಾನಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಖಾನಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿತ್ತಲ ಸೋಮಣ್ಣ ಹಳಗೆಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಂಜಲಿ ನಿಂಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಸೀರ್ ಬಪೂಲ್ಸಾಬ್ ಭಗವಾನ್ |- |15 |[[ಕಿತ್ತೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಿತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹಾಂತೇಶ್ ದೊಡ್ಡಗೌಡರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಪಾಟೀಲ್|ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ದಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಿಂಗಯ್ಯ ಪೂಜೆರಾ |- |16 |[[ಬೈಲಹೊಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಲಹೊಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಮೆಟ್ಗುಡ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಹಾಂತೇಶ್ ಕೌಜಲಗಿ|ಕೋಜಳಗಿ ಮಹಾಂತೇಶ್ ಶಿವಾನಂದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಮಡಲಗಿ |- |17 |[[ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರತ್ನಾ ಮಮಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಶ್ವಾಸ್ ವಸಂತ್ ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೌರಭ್ ಆನಂದ್ ಚೋಪ್ರಾ |- |18 |[[ರಾಮದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಮದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಚಿಕ್ಕ ರೇವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಪಟ್ಟಣ|ಅಶೋಕ್ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಪಾಟನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಮುಧೋಳ |- | rowspan=7|[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |19 |[[ಮುಧೋಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಧೋಲ್]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗೋವಿಂದ್ ಕಾರ್ಜೋಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್.ಬಿ. ತಿಮ್ಮಾಪುರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಧರ್ಮರಾಜ್ ವಿಠಲ ದೋಡ್ಡಮಾಣಿ |- |20 |[[ತೇರದಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೇರದಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ದು ಸಾವಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸಿದ್ದಪ್ಪ ರಾಮಪ್ಪ ಕೊಳ್ಳೋಣೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಅರ್ಜುನ ಕೋಟೆಮಾಡಿಲಾ |- |21 |[[ಜಮಖಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಮಖಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಗುಡಗಂಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆನಂದ ಸಿದ್ದು ನರಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಯಾಕೂಬ್ ಕಾಪ್ಡೇವಾಲ್ |- |22 |[[ಬಿಳಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಿಳಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುರುಗೇಶ್ ನಿರಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ತುಮಕೋಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುಕ್ಮುದ್ದಿನ್ ಸೌದಗರ |- |23 |[[ಬಾದಾಮಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾದಾಮಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಾಂತಾ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ|ಬಿ. ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮನ್ತಪ್ಪ ಬಿ. ಮವನಿಮರದ |- |24 |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ ಚರಣ್ತಿಮಠ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಹುಲ್ಲಪ್ಪ ಯಮಾನಪ್ಪ ಮೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್ |- |25 |[[ಹುಂಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಂಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಜಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಜಯಾನಂದ ಕಾಶ್ಯಪನವರಿಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಪ್ಪ ಬೋಲ್ |- | rowspan=8|[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |26 |[[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ (ನಡಹಳ್ಳಿ)|ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಪ್ಪಾಜಿ ಚನ್ನಬಸವರಾಜ ಶಂಕರರಾವ್ ನಡಗೌಡ|ಸಿ.ಎಸ್. ನಡಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಎಸ್. ಸೊಲ್ಲಾಪುರ |- |27 |[[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸೊಮಾನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶರಣಪ್ಪ ಟಿ. ಸುನಾಗರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಭಿಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |- |28 |[[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್.ಕೆ. ಬೆಲ್ಲುಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಿವಾನಂದ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೊಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- |29 |[[ಬಾಬಲೇಶ್ವರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಬಲೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವಿಜುಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ಬಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ್ ಹೊನವಾಡ |- |30 |[[ವಿಜಯಪುರ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯಪುರ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸಂಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ಯತ್ನಾಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದ್ ಮುಷ್ರಿಫ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಂಡೆ ನವಾಸ್ ಮಾಬಾರಿ |- |31 |[[ನಾಗಥಾನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಥಾನ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂಜೀವ್ ಐಹೊಳೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿತ್ತಲ್ ಕಟ್ಟಕಧೋಂಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವನಂದ ಪಿ. ಚೌವಾಣ್ |- |32 |[[ಇಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಇಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಸಗೌಡ ಬಿರಾದರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಶವಂತ ರಾಯಗೌಡ ವಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ.ಡಿ. ಪಾಟೀಲ್ |- |33 |[[ಸಿಂದಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂದಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮೇಶ್ ಭೂಶನೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಎಂ. ಮಾನಗೊಳಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿಶಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಶಿವಾನಂದ |- | rowspan=2|[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |34 |[[ಅಫಜಲಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಫಜಲಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾಲಿಕಯ್ಯ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ವೈ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಕುಮಾರ್ ನಾಟೇಕರ್ |- |35 |[[ಜೇವರ್ಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜೇವರ್ಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವಣ್ಣ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ರಾಡ್ಡೇವಾಡಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೊಡ್ಡಪ್ಪಗೌಡ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- | rowspan=4|[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |36 |[[ಶೋರಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೋರಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ (ರಾಜು ಗೌಡ)|ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರವಣ ಕುಮಾರ್ ನಾಯಕ |- |37 |[[ಶಹಾಪುರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಹಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೀನ್‌ರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣಬಸಪ್ಪ ದರ್ಶನಪುರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |38 |[[ಯಾದಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಾದಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೆಂಕಟ್ರೆಡ್ಡಿ ಮುದನಾಳ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಚನ್ನರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ ತುನ್ನೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ.ಬಿ. ಮಲಾಕ ರೆಡ್ಡಿ |- |39 |[[ಗುರಮಿಟಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುರಮಿಟಕಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಲಲಿತಾ ಅನಪುರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬುರಾವ್ ಚಿಂಚನಸೂರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಶರಣಗೌಡ ಕಂದಕೂರ್]] |- | rowspan=7|[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |40 |[[ಚಿತ್ತಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ತಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಣಿಕಾಂತ ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯಾಂಕ ಖರ್ಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಭಚಂದ್ರ ರಾಠೋಡ |- |41 |[[ಸೇಡಂ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೇಡಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಳರಾಜ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್ |- |42 |[[ಚಿಂಚೋಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂಚೋಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅವಿನಾಶ್ ಜಾಧವ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಬಾಸ್ ವಿ. ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜೀವ್ ಯಕಪು |- |43 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ್ ಮತ್ತಿಮುಡ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರೇವು ನಾಯ್ಕ ಬೆಳಮಗಿ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"|[[ಜೆಡಿಎಸ್]] [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]], [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ಸಿಪಿಐ(ಎಂ)]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]], [[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; ಮತ್ತು [[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-19 |title=ಜೆಡಿಎಸ್ 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಪಿಐಗೆ ತಲಾ 3 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0013-0389 |archive-date=25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425010850/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಮೂರನೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಿತು |url=https://www.udayavani.com/english-news/ktaka-polls-jds-release-third-list-of-candidates-announces-support-to-candidates-from-other-parties |access-date=2023-04-27 |website=www.udayavani.com}}</ref> ಆದರೆ, [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ.}} |- |44 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್ ರೇವೂರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಲ್ಲಂಪ್ರಭು ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- |45 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕನೀಜ್ ಫಾತಿಮಾ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಸೀರ್ ಹುಸೈನ್ ಉಸ್ತಾದ್ |- |46 |[[ಆಲಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಆಲಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸುಬಾಸ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜಯ್ ವಡೆಕಾರ |- | rowspan=6|[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |47 |[[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶರನು ಸಲಗರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿಜಯ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ವೈ. ಕ್ವಾದ್ರಿ |- |48 |[[ಹುಮನಾಬಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಮನಾಬಾದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿದ್ದು ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಶೇಖರ ಬಸವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಎಂ. ಫಯಾಜ್ |- |49 |[[ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶೈಲೇಂದ್ರ ಬೆಲ್ದಲೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಖೇನಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಂಡೆಪ್ಪ ಕಾಷೇಂಪುರ]] |- |50 |[[ಬೀದರ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಈಶ್ವರ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಹೀಮ್ ಖಾನ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ರಹೀಮ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರ್ಯಕಾಂತ ನಾಗಮರಪಟ್ಟಿ |- |51 |[[ಭಾಲ್ಕಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಾಲ್ಕಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಖಂಡ್ರೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಈಶ್ವರ ಖಂಡ್ರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರೌಫ್ ಪಟೇಲ್ |- |52 |[[ಔರಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಔರಾದ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರಭು ಚೌಹಾಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿಂದೆ ಭೀಮಸೇನ ರಾವ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೈಸಿಂಗ್ ರಾಠೋಡ |- | rowspan="7" |[[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |53 |[[ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ತಿಪ್ಪರಾಜ ಹವಾಲ್ದಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ದದ್ದಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ |- |54 |[[ರಾಯಚೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಶಲಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಇ |- |55 |[[ಮಾನ್ವಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾನ್ವಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ.ವಿ. ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ. ಹಂಪಯ್ಯ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |56 |[[ದೇವದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವದುರ್ಗ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಶಿವನಗೌಡ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀದೇವಿ ಆರ್. ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕರೆಮ್ಮ ಜಿ. ನಾಯಕ |- |57 |[[ಲಿಂಗಸಗೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಲಿಂಗಸಗೂರು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾನಪ್ಪ ಡಿ. ವಜ್ಜಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಹೂಲಗೇರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದು ಬಂಡಿ |- |58 |[[ಸಿಂಧನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂಧನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಕರಿಯಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಹಂಪನಗೌಡ ಬದರ್ಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟರಾವ್ ನಡಗೌಡ |- |59 |[[ಮಸ್ಕಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಸ್ಕಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರತಾಪಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ತುರ್ವಿಹಾಳ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶರಣಪ್ಪ ಕುಂಬಾರ |- | rowspan="5" |[[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |60 |[[ಕುಷ್ಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಷ್ಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಮರೆಗೌಡ ಬಯ್ಯಾಪುರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಸುರ್ವಿ |- |61 |[[ಕನಕಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಗಿರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ದಡೇಸಗೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿವರಾಜ ಸಂಗಪ್ಪ ತಂಗಡಗಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶೋಕ್ ಉಮ್ಮಲಟ್ಟಿ |- |62 |[[ಗಂಗಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗಂಗಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪರಣ್ಣ ಮುನವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅನ್ಸಾರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಆರ್. ಚೆನ್ನಕೇಶವ |- |63 |[[ಯಲಬುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಬುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹಾಲಪ್ಪ ಆಚಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಸವರಾಜ ರಾಯರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊನನ್ ಗೌಡ |- |64 |[[ಕೊಪ್ಪಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಪ್ಪಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳಾ ಅಮರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರ ಹಿಟ್ನಾಳ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚಂದ್ರಶೇಖರ |- | rowspan="4" |[[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |65 |[[ಶಿರಹಟ್ಟಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿರಹಟ್ಟಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರು ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಜಾತಾ ಎನ್. ದೊಡ್ಡಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮಂತಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |66 |[[ಗದಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗದಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲ್ ಮೇನಸಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕನಗೌಡ ಗೋವಿಂದ ಗೌಡರ |- |67 |[[ರೋಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರೋಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಳಕಪ್ಪ ಬಂಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗುರುಪಾದಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುಗದಂ ಸಾಬ |- |68 |[[ನರಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಆರ್. ಯವಗಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುದ್ರ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- | rowspan="7" |[[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |69 |[[ನವಲಗುಂದ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನವಲಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಂಕರ್ ಪಾಟೀಲ್ ಮುನೇನಕೊಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಕೊನರಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಲ್ಲಪ್ಪ ಗಡ್ಡಿ |- |70 |[[ಕುಂದಗೋಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಗೋಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕುಸುಮ ಶಿವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಲಿ ಅಲ್ಲಾಸಾಬ |- |71 |[[ಧಾರವಾಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಧಾರವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೃತ್ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಹಗೇದಾರ |- |72 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕ್ರಾಂತಿ ಕಿರಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಬ್ಬಯ್ಯ ಪ್ರಸಾದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಪ್ಪ ಹಲಹರವಿ |- |73 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹೇಶ್ ತೆಗಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ಶೆಟ್ಟರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದಲಿಂಗೇಶಗೌಡ ಒಡೆಯಾರ |- |74 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ|ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ದೀಪಕ್ ಚಿಂಚೋರೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುರಾಜ್ ಹುನಸಿಮರದ |- |75 |[[ಕಲಘಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಲಘಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗರಾಜ್ ಚಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಂತೋಷ್ ಲಾಡ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಪ್ಪ ಶೀಗೇಹಟ್ಟಿ |- | rowspan="6" |[[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |76 |[[ಹಳಿಯಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಳಿಯಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್. ವಿ. ದೇಶಪಾಂಡೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ಎಲ್. ಕೊಟ್ನೇಕರ |- |77 |[[ಕಾರವಾರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರವಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರೂಪಾಲಿ ಸಂತೋಷ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸತೀಶ್ ಕೃಷ್ಣ ಸೈಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚೈತ್ರ ಕೊಟ್ಕರ |- |78 |[[ಕುಮಟ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಮಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದಿನಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಿವೇದಿತ್ ಅಲ್ವಾ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರಜ್ ಸೋನಿ ನಾಯಕ |- |79 |[[ಭಟ್ಕಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಟ್ಕಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಬಾಳಿಯಾ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಎಸ್. ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಂದ್ರ ನಾಯಕ |- |80 |[[ಸಿರ್ಸಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರ್ಸಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಹೆಗಡೆ ಕಾಗೇರಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಭೀಮಣ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉಪೇಂದ್ರ ಪೈ |- |81 |[[ಯಲ್ಲಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲ್ಲಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಬೈಲ್ ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ|ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಶ್ ನಾಯಕ |- | rowspan="6" |[[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |82 |[[ಹಾನಗಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾನಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಸಜ್ಜನಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಾನೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನೋಹರ ತಹಸೀಲ್ದಾರ |- |83 |[[ಶಿಗಗಾಂವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗಗಾಂವ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಾಸಿರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಪಠಾಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಧರ ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಯೆಲಿಗಾರ |- |84 |[[ಹಾವೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾವೇರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗವಿಸಿದ್ದಪ್ಪ ದ್ಯಾಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರುದ್ರಪ್ಪ ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಮಾಲಗಿ |- |85 |[[ಬ್ಯಾಡಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬ್ಯಾಡಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರೂಪಕ್ಷಪ್ಪ ಬಳ್ಳಾರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜ ಎನ್. ಶಿವಣ್ಣನವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |- |86 |[[ಹಿರೇಕೆರೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರೇಕೆರೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ಬಾಣಕಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಯಾನಂದ ಜವಣ್ಣವರ |- |87 |[[ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರುಣಕುಮಾರ ಗುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕೆ. ಕೊಲಿವಾಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡರ |- | rowspan="3" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |88 |[[ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಟಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುತ್ರೇಶ |- |89 |[[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ರಾಮಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಲ್. ಬಿ. ಪಿ. ಭೀಮ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಕೆ. ನೇಮಿರಾಜ ನಾಯಕ]] |- |90 |[[ವಿಜಯನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಆರ್. ಗವಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- | rowspan="5" |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |91 |[[ಕಂಪ್ಲಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಂಪ್ಲಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ ಬಾಬು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜೆ. ಎನ್. ಗಣೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ನಾಯಕ |- |92 |[[ಸಿರಗುಪ್ಪ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರಗುಪ್ಪ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ.ಎಸ್. ಸೋಮಲಿಂಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಎಂ. ನಾಗರಾಜ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ |- |93 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ನಾಗೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |94 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಸೋಮಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಾರಾ ಭರತ್ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅನಿಲ್ ಲಾಡ್]] |- |95 |[[ಸಂಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಂಡೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಲ್ಪಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಇ. ತುಕಾರಾಂ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೋಮಪ್ಪ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |96 |[[ಕೂಡ್ಲಿಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೂಡ್ಲಿಗಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕೇಶ್ ವಿ. ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಟಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊಡಿಹಳ್ಳಿ ಭೀಮಪ್ಪ |- | rowspan="6" |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |97 |[[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ವೈ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಹದೇವಪ್ಪ |- |98 |[[ಚಳ್ಳಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ರಘುಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಶ |- |99 |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಎಚ್. ತಿಪ್ಪಾರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಸಿ. ವೀರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ರಘು ಆಚಾರ]] |- |100 |[[ಹಿರಿಯೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರಿಯೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರಪ್ಪ |- |101 |[[ಹೊಸದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಸದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಲಿಂಗಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಜಿ. ಗೋವಿಂದಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |- |102 |[[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ಚಂದ್ರಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಅಂಜನೇಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |103 |[[ಜಗಲೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಗಲೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ವಿ. ರಾಮಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |104 |[[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಕರುಣಾಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎನ್. ಕೊಟ್ರೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎನ್. ಎಂ. ನೂರ್ ಅಹ್ಮದ್ |- | rowspan="6" |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |105 |[[ಹರಿಹರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಿಹರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ.ಪಿ. ಹರೀಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಂದಗವಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್.ಎಸ್. ಶಿವಶಂಕರ |- |106 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕಿಕೆರೆ ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎಸ್. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |107 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಜಯ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಾಮನೂರು ಶಿವಶಂಕರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಮಾನುಲ್ಲಾ ಖಾನ |- |108 |[[ಮಾಯಕೊಂಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಯಕೊಂಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ.ಎಸ್. ಬಸವರಾಜು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದಪ್ಪ |- |109 |[[ಚನ್ನಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚನ್ನಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜು ವಿ. ಶಿವಗಂಗ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತೇಜಸ್ವಿ ಪಟೇಲ್ |- |110 |[[ಹೊನ್ನಾಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊನ್ನಾಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಪಿ. ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ.ಜಿ. ಶಾಂತನಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಗೌಡ |- | rowspan="7" |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |111 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶೋಕ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಕರಿಯಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಪೂರ್ಯ ನಾಯಕ |- |112 |[[ಭದ್ರಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭದ್ರಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಗೋಟಿ ರುದ್ರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಕೆ. ಸಂಗಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಅಪ್ಪಾಜಿಗೌಡ |- |113 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಸಿ. ಯೋಗೀಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅಯನೂರು ಮಂಜುನಾಥ]] |- |114 |[[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಗ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕಿಮ್ಮನೆ ರತ್ನಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ರಾಮ್ |- |115 |[[ಶಿಕಾರಿಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಕಾರಿಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ವೈ. ವಿಜಯೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ.ಬಿ. ಮಾಲತೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |116 |[[ಸೊರಬ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೊರಬ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕುಮಾರ ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಧು ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಸೂರು ಚಂದ್ರೇಗೌಡ |- |117 |[[ಸಾಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಾಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹರತಾಳು ಹಾಲಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬೇಲೂರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಾಕಿರ್ |- | rowspan="5" |[[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |118 |[[ಬೈಂದೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಂದೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರುರಾಜ್ ಗಂಟಿಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲ ಪೂಜಾರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನ್ಸೂರ್ ಇಬ್ರಾಹಿಂ |- |119 |[[ಕುಂದಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ್ ಕೊಡ್ಗಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ. ದಿನೇಶ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಕುಂದಾಪುರ |- |120 |[[ಉಡುಪಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಉಡುಪಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಯಶಪಾಲ್ ಸುವರ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಸಾದ್ ರಾಜ್ ಕಾಂಚನ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದಕ್ಷತ್ ಆರ್. ಶೆಟ್ಟಿ |- |121 |[[ಕಾಪು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಪು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರ್ಮೆ ಸುರೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಸೊರಕೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಬೀನಾ ಸಮದ್ |- |122 |[[ಕಾರಕಲ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರಕಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸುನಿಲ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಉದಯ್ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀಕಾಂತ್ ಕೊಚೂರ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |123 |[[ಶೃಂಗೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೃಂಗೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಡಿ. ಎನ್. ಜೀವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಟಿ.ಡಿ. ರಾಜೇಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |- |124 |[[ಮೂಡಿಗೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೂಡಿಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೀಪಕ್ ದೊಡ್ಡಯ್ಯ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಯನಾ ಜ್ಯೋತಿ ಜಾವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಪಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ |- |125 |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಟಿ. ರವಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಡಿ. ತಮ್ಮಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮಾಶೆಟ್ಟಿ |- |126 |[[ತಾರೀಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಾರೀಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |127 |[[ಕಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಡೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಪ್ರಕಾಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಆನಂದ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೈ.ಎಸ್.ವಿ. ದತ್ತ |- | rowspan="11" |[[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |128 |[[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜೆ. ಸಿ. ಮಧುಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಬಿ. ಸುರೇಶ ಬಾಬು |- |129 |[[ತಿಪಟೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಿಪಟೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ನಾಗೇಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಶಡಕ್ಷರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಾಂತ ಕುಮಾರ |- |130 |[[ತುರುವೇಕೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುರುವೇಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಸಾಲ ಜಯರಾಮ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಂತರಾಜ ಬಿ.ಎಂ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಟಿ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ |- |131 |[[ಕುಣಿಗಲ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಣಿಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಕೃಷ್ಣಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಡಿ. ರಂಗನಾಥ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಿ. ನಾಗರಾಜಯ್ಯ |- |132 |[[ತುಮಕೂರು ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ಬಿ. ಜ್ಯೋತಿ ಗಣೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅಹ್ಮದ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗೋವಿಂದರಾಜು |- |133 |[[ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸುರೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶಾನುಮುಕ್ಕಪ್ಪ ಯಾದವ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಡಿ. ಸಿ. ಗೌರಿಶಂಕರ]] |- |134 |[[ಕೊರಟಗೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊರಟಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ಎಚ್. ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಲಾಲ |- |135 |[[ಗುಬ್ಬಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಬ್ಬಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಡಿ. ದಿಲೀಪ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗರಾಜ |- |136 |[[ಸೀರಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೀರಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಂ. ರಾಜೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ಬಿ. ಜಯಚಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆರ್. ಉಗ್ರೇಶ |- |137 |[[ಪಾವಗಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಪಾವಗಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ವಿ. ವೆಂಕಟೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮರಾಯಪ್ಪ |- |138 |[[ಮಧುಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಧುಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಲ್. ಸಿ. ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕ್ಯಾತಸಂದ್ರ ಎನ್. ರಾಜಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |139 |[[ಗೌರಿಬಿದನೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೌರಿಬಿದನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಶಿಧರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಶಿವಶಂಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹಮೂರ್ತಿ |- |140 |[[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿ. ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್.ಎನ್. ಸುಬ್ಬಾ ರೆಡ್ಡಿ]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |141 |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಸುಧಾಕರ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಕೆ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಈಶ್ವರ ಐಯ್ಯರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ.ಪಿ. ಬಾಚೇಗೌಡ |- |142 |[[ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮಚಂದ್ರ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ವಿ. ರಾಜೀವ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಿ. ಎನ್. ರವಿಕುಮಾರ]] |- |143 |[[ಚಿಂತಾಮಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂತಾಮಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೇಣುಗೋಪಾಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ.ಸಿ. ಸುಧಾಕರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಕೆ. ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- | rowspan="6" |[[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |144 |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗುಂಜೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಆರ್. ರಮೇಶ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ಕೆ. ವೆಂಕಟಶಿವ ರೆಡ್ಡಿ]] |- |145 |[[ಮುಳಬಾಗಿಲು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಳಬಾಗಿಲು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಗೇಹಳ್ಳಿ ಸುಂದರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಾ. ಬಿ.ಸಿ. ಮುದ್ದಗಂಗಾಧರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಸಮೃದ್ದಿ ಮಂಜುನಾಥ]] |- |146 |[[ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಂಪಂಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ರೂಪಕಲಾ|ರೂಪಕಲಾ ಶಶಿಧರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಬಾಬು |- |147 |[[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮಲ್ಲೇಶ ಬಾಬು |- |148 |[[ಕೋಲಾರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವರತೂರು ಪ್ರಕಾಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೊತೂರು ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ. ಎಂ. ಆರ್. ಶ್ರೀನಾಥ |- |149 |[[ಮಾಲೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಲೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ವೈ. ನಂಜೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಇ. ರಾಮೇಗೌಡ |- | rowspan="28" |[[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |150 |[[ಯಲಹಂಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಹಂಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ವಿಶ್ವನಾಥ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವ ರಾಜನ್ ಬಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮುನೇಗೌಡ |- |151 |[[ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬೈರತಿ ಬಸವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿಕೆ ಮೋಹನ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |೧೫೨ |[[ಬ್ಯಾಟರಾಯನಪುರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬ್ಯಾಟರಾಯನಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಥಮ್ಮೇಶ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೃಷ್ಣ ಬೈರೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಣುಗೋಪಾಲ್ |- |೧೫೩ |[[ಯೇಶವಂತಪುರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಯೇಶವಂತಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಟಿ. ಸೋಮಶೇಖರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಸ್. ಬಲರಾಜ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜವರಾಯಿಗೌಡ |- |೧೫೪ |[[ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುನಿರತ್ನ|ಮುನಿರತ್ನ ನಾಯ್ಡು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕುಸೂಮಾ ಎಚ್. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಾ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |- |೧೫೫ |[[ದಸರಹಳ್ಳಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ದಸರಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಮುನಿರಾಜು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಧನಂಜಯ ಗಂಗಾಧರಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಐ. ಆರ್. ಮಂಜುನಾಥ್ |- |೧೫೬ |[[ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಲೇಔಟ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಲೇಔಟ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲಯ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಣ್ಣ |- |೧೫೭ |[[ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎನ್. ಅಶ್ವಥ್ ನಾರಾಯಣ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅನುಪ್ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉತ್ಕರ್ಷ್ |- |೧೫೮ |[[ಹೆಬ್ಬಾಳ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೆಬ್ಬಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಕಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬೈರತಿ ಸುರೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಿದ್ ಅಲ್ತಾಫ್ |- |೧೫೯ |[[ಪುಲಕೇಶಿನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಪುಲಕೇಶಿನಗರ]] (ಅಪ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮುರಳಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎ. ಸಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅನುರಾಧಾ |- |೧೬೦ |[[ಸಾರ್ವಜ್ಞನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಸಾರ್ವಜ್ಞನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪದ್ಮನಾಭ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಜೆ. ಜಾರ್ಜ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಮುಷ್ತಾಕ್ |- |೧೬೧ |[[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] (ಅಪ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ರಘು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಸ್. ಆನಂದ್ ಕುಮಾರ್ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |೧೬೨ |[[ಶಿವಾಜಿನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಿವಾಜಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎನ್. ಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಿಜ್ವಾನ್ ಅರ್ಶದ್]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜೆಡಿಎಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಅಬ್ದುಲ್ ಜಾಫರ್ ಅಲಿ ಅವರ ನಾಮಪತ್ರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-23 |title=Karnataka elections: JD(S) candidate papers rejected |work=The Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/karnataka-elections-jds-candidate-papers-rejected/articleshow/99700557.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0971-8257}}</ref>}} aoxlgp3vf7kzo80wlnhddb1zqinir8s 1307883 1307882 2025-07-02T17:54:34Z Mahaveer Indra 34672 /* ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು */ 1307883 wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict | conflict = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ | campaign = | image = 1971 Instrument of Surrender.jpg | image_size = 300px | caption = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}} | date = ೧೯೭೧ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩ರಿಂದ ೧೬ರವರೆಗೆ<br />({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}}) | place = * ಭಾರತ -ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಭಾರತ -ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ * ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗಾರ * ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ * ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ | result = ಭಾರತ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}</ref><ref>{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}</ref><ref>{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}</ref><br />Eastern front:<br /> [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]<br />Western front:<br />Ceasefire agreement<ref>Faruki, Kemal A. "THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS." Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024. "On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council."</ref><ref>Burke, S. M. "The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971." Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024. "In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'"</ref><ref>Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008 "The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border."</ref> | territory = Eastern Front: * East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]] Western Front: * Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.<ref name="Shuja Nawaz 2008">{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}</ref><ref name="books.google.com">{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}</ref><ref name="KC">{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}</ref> * India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} territory<ref>{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref name="Warikoo 2009">{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor & Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&pg=PA71 | page=71}}</ref>{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}} | combatant1 = {{Plainlist}} * {{flag|India}} * {{flag|Provisional Government of Bangladesh}} {{Endplainlist}} | combatant2 = {{Plainlist}} * {{flag|Pakistan}} {{Endplainlist}} | commander1 = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]<br /> {{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]<br /> {{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]<br /> {{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]<br /> {{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]<br /> {{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]<br /> ---- {{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]<br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]] ---- | commander2 = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&nbsp;[[Yahya Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]<br> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]<br /> {{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]<br /> {{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}} | strength1 = [[Indian Armed Forces]]: 825,000<ref>{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}</ref> – 860,000<ref name="Cloughley">{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|url-status=live}}</ref> '''Western Front:''' <br /> 13 infantry divisions, 1 armoured division + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]</ref><ref>[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]</ref><br/> '''Eastern Front:''' <br /> 11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69</ref> [[Mukti Bahini]]: 180,000<ref>{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}</ref> | strength2 = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000<ref name="Dixit">{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}</ref> – 365,000<ref name="Cloughley" /> '''Western Front:'''<br /> 7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><br /> '''Eastern Front:''' <br /> 4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref> [[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000<ref name="Leonard2006p806" /> | casualties1 = {{IND}}<br />2,500<ref name="Leonard2006p806" />–3,843 killed<ref name="injuredsoldiers">{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}</ref><br />9,851<ref name="injuredsoldiers"/>–12,000<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> wounded<br /> 2,100 captured<ref name="CW">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}</ref><br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]<br />30,000 killed<ref>[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27</ref> * 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]<ref>{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}</ref> * 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]] *Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}</ref><ref>{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey & Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY & RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}</ref><ref>{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}</ref> * Damage to several western Indian airfields<ref>{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}</ref><ref name="indiadefenceupdate.com">{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}</ref> '''Pakistani claims''' * 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}</ref> '''Indian claims''' * 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills">{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}</ref> '''Neutral claims''' * 45<ref name="Leonard2006p806">{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&pg=PA806 |publisher=Taylor & Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}</ref>–65<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> [[Indian Air Force|IAF Aircraft]] | casualties2 = {{PAK}}<br />5,866<ref>{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}</ref>–9,000 killed<ref>{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}</ref><br /> 10,000<ref name="CW" />–25,000 wounded<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref><br> 93,000 captured<br /> *2 [[Destroyer]]s *1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]] *1 [[PNS Ghazi|Submarine]]<ref name="BR">{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}</ref> *3 [[Patrol vessel]]s *7 [[Gunboat]]s * Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}</ref> * Pakistani airfields damaged and cratered<ref>{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}</ref> '''Pakistani claims''' * 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}</ref> '''Indian claims''' * 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills" /> '''Neutral claims''' * 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Leonard2006p806" /> }} ==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್== {{Infobox government agency | name = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ | type = Agency | seal = | seal_size = | seal_width = | seal_caption = | logo = | logo_width = | logo_caption = | image = | image_size = | image_caption = | formed = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}} | dissolved = | jurisdiction = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] | headquarters = Directorate General, NDRF, 6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001 | coordinates = <!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --> | motto = "आपदा सेवा सदैव सर्वत्र" | employees = ೧೩,೦೦೦ <ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman & Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}</ref> | budget = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}} | minister1_name = [[Amit Shah]] | minister1_pfo = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]] | minister2_name = | minister2_pfo = <!-- up to |minister7_name= --> | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = | deputyminister2_pfo = <!-- up to |deputyminister7_name= --> | chief1_name = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]] | chief1_position = Director General | chief2_name = | chief2_position = <!-- up to |chief9_name= --> | chief3_name = | chief3_position = | chief4_name = | chief4_position = | chief5_name = | chief5_position = | chief6_name = | public_protector = | deputy = | chief6_position = | chief7_name = | chief7_position = | chief8_name = | chief8_position = | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]] | keydocument1 = [[Disaster Management Act, 2005]] | website = {{URL|ndrf.gov.in}} | map = | map_size = | map_caption = | footnotes = | embed = | child1_agency = Karnataka State Disaster Response Force | child2_agency = Maharashtra State Disaster Response Force | child3_agency = Telangana State Disaster Response Force | child4_agency = Andhra Pradesh State Disaster Response Force }} ==ತುಂಗಭದ್ರಾ== {{Infobox dam | name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ | image = Tungabhadra Dam.jpg | image_caption = | name_official = Tungabhadra Dam | dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]] | location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],<br/> India | dam_type = Composite, Spillway length (701 m) | dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}} | dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation. | dam_width_base = | spillway_type = | spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s | construction_began = 1949 | opening = 1953 | cost = 1,066,342 Dollars | owner = [[Karnataka State]] | operator = Tungabhadra Board | website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in] | res_name = Tungabhadra Reservoir | res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft) | res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft) | res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl) | res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}} | res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}} | res_max_depth = | plant_operator = Karnataka Govt | plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops | plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]] | plant_annual_gen = | plant_commission = | plant_decommission = | location_map = India Karnataka#India | location_map_caption = | extra = }} {{Infobox film | name = ಭ್ರಮಯುಗಮ್ | image = Bramayugam poster.jpg | caption = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ | director = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]] | screenplay = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}} | story = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್ | based_on = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]<ref>{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}</ref> | producer = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}} | starring = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}} | cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್ | editing = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ | music = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್<ref>{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}</ref> | studio = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}} | distributor = {{ubl| *ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ) *ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ) *ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ) *ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}} | released = {{Film date|df=y|2024|02|15}} | runtime = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು<ref>{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}</ref> | country = ಭಾರತ | language = ಮಲಯಾಳಮ್<ref>{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}</ref> | budget = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |url-status=live }}</ref> | gross = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}</ref> }} ==jhdh== '''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ''' '''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Navbox |name = Hydrography of Karnataka |title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]] |state = {{{state|autocollapse}}} |listclass = hlist |groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; <!--reduces gap between wrapped groupname lines--> |group1 = Rivers |list1 = * [[Amarja]] * [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]] * [[Bhadra River|Bhadra]] * [[Bhima River|Bhima]] * [[Chakra River|Chakra]] * [[Chitravathi River|Chitravathi]] * [[Chulki Nala]] * [[Dandavati]] * [[Gangavalli River|Gangavalli]] * [[Ghataprabha River|Ghataprabha]] * [[Gurupura River|Gurupura]] * [[Hemavati River|Hemavati]] * [[Honnuhole]] * [[Kabini River|Kabini]] * [[Kali River (Karnataka)|Kali]] * [[Karanja River| Karanja]] * [[Kaveri]] * [[Kedaka River|Kedaka]] * [[Krishna River|Krishna]] * [[Kubja River|Kubja]] * [[Kumaradhara River|Kumaradhara]] * [[Kumudvathi River|Kumudvathi]] * [[Lakshmana Tirtha]] * [[Malaprabha River|Malaprabha]] * [[Manjira River|Manjira]] * [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]] * [[Netravati River|Netravati]] * [[Palar River|Palar]] * [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]] * [[Papagni River|Papagni]] * [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] * [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] * [[Shambhavi River|Shambhavi]] * [[Sharavati]] * [[Shimsha]] * [[Souparnika River|Souparnika]] * [[Tunga River|Tunga]] * [[Tungabhadra River|Tungabhadra]] * [[Varada]] * [[Varahi River|Varahi]] * [[Vedavathi River|Vedavathi]] * [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]] |group2 = Waterfalls |list2 = * [[Abbey Falls|Abbey]] * [[Bandaje Falls|Bandaje]] * [[Barkana Falls|Barkana]] * [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]] * [[Devaragundi]] * [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]] * [[Gokak Falls|Gokak]] * [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]] * [[Hebbe Falls|Hebbe]] * [[Irupu Falls|Irupu]] * [[Jaladurga | Jaladurga]] * [[Jog Falls|Jog]] * [[Kalhatti Falls|Kalhatti]] * [[Kunchikal Falls|Kuchikal]] * [[Magod Falls|Magod]] * [[Mallalli Falls|Mallalli]] * [[Muthyala Maduvu]] * [[Sathodi Falls|Sathodi]] * [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]] * [[Shivganga falls|Shivganga]] * [[Unchalli Falls|Unchalli]] * [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] |group3= Lakes |list3= * [[Harangi Reservoir|Harangi]] * [[Hebbal Lake, Bangalore]] * [[Hebbal Lake, Mysore]] * [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] * [[Honnamana Kere]] * [[Karanji Lake|Karanji]] * [[Krishna Raja Sagara]] * [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]] * [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]] * [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] * [[Shanti Sagara]] * [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]] * [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] * [[Yele Mallappa Shetty Lake]] |group4= Beaches |list4= * [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]] * [[Murudeshwara]] * [[Karwar]] * [[Kapu, Karnataka|Kapu]] * [[Kudle beach|Kudle]] * [[Malpe]] * [[Maravanthe]] * [[NITK Beach]] * [[Panambur Beach|Panambur]] * [[Someshwar Beach|Someshwar]] * [[St. Mary's Islands]] * [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]] * [[Trasi]] |group5= Dams |list5= * [[Almatti Dam|Almatti]] * [[Basava Sagara]] * [[Bhadra Dam]] * [[Gorur dam|Gorur]] * [[Harangi Dam|Harangi]] * [[Kabini Dam|Kabini]] * [[Kadra Dam|Kadra]] * [[Kanva Reservoir|Kanva]] * [[Kodasalli Dam|Kodasalli]] * [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]] * [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] * [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]] * [[Renuka Sagara]] * [[Shanti Sagara]] * [[Supa Dam|Supa]] * [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]] * [[Vani Vilasa Sagara]] }}<noinclude> {{Documentation|content= {{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}} {{collapsible option}} }} == ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Infobox government agency | agency_name = Ministry of Finance | seal = Government of India logo.svg | seal_width = 100px | seal_caption = Branch of Government of India | logo = Ministry of Finance India.svg | nativename_a = | formed = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}} | logo_size = 230px | logo_caption = Ministry of Finance | preceding1 = | jurisdiction = [[Government of India]] | headquarters = [[North Block|Cabinet Secretariat]]<br/> [[Raisina Hill]], [[New Delhi]] | latd = | latm = | lats = | latNS = | longd = | longm = | longs = | longEW = | employees = | budget = | minister1_name = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]] | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]] | deputyminister2_pfo = [[Minister of State]] | chief1_name = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] & [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary) | chief2_name = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief2_position = Expenditure Secretary | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = | child1_agency = <small>Department of Economic Affairs</small> | child2_agency = <small>Department of Expenditure</small> | child3_agency = <small>Department of Revenue</small> | child4_agency = <small>Department of Financial Services</small> | child5_agency = <small>Department of Investment and Public Asset Management</small> | child6_agency = <small>Department of Public Enterprise</small> | keydocument1 = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget] | keydocument2 = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey] | website = https://finmin.gov.in/ | chief3_name = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management) | chief4_name = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}</ref> | chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services) | chief5_name = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief5_position = Economic Affairs Secretary | chief6_name = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]] | chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Department of Public Enterprises) | chief7_name = [[V. Anantha Nageswaran]] | chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]] | chief8_name = | chief8_position = }} == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು== {{Navbox |name = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] | titlestyle = background:#ccf; | style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9; | groupstyle = background:#ddf;width:10%; |liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; <!--otherwise lists can appear to form continuous whole--> |group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ |list1 = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] |group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |list2 = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ |list3 = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}} |group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list4 = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list5 = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain & Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}} |group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list6 = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]] |list7 = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}} [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}} }}<noinclude> [[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]] [[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]<!--probably needs focusing--> </noinclude> == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ== {{Navbox |name = Banking in India |title = {{flag icon|India}} [[Banking in India]] |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |above = |group1 = Institutes |list1 = {{Navbox|child |group1 = [[Central bank]] |list1 = {{Reserve Bank of India}} |group2 = Think tanks |list2 = * [[Banks Board Bureau|BBB]] * [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]] * [[National Payments Corporation of India|NPCI]] * [[Indian Banks' Association|IBA]] * [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]] |group3 = Speciality banks |list3 = * [[IFCI]] * ''' [[All India Financial Institutions]] :''' * [[Exim Bank of India]] * [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]] * [[National Housing Bank|NHB]] * [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]] |group4 = Other |list4 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]] * [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]] }} |group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector <br />banks]] |list2 = * [[Bank of Baroda]] * [[Bank of India]] * [[Canara Bank]] * [[Central Bank of India]] * [[Indian Bank]] * [[Indian Overseas Bank]] * [[Jammu & Kashmir Bank]] * [[Punjab & Sind Bank]] * [[Punjab National Bank]] * [[State Bank of India]] * [[UCO Bank]] * [[Union Bank of India]] |group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector <br />banks]] |list4 = * [[Axis Bank]] * [[Bandhan Bank]] * [[CSB Bank]] * [[City Union Bank]] * [[DCB Bank]] * [[Dhanlaxmi Bank]] * [[Federal Bank]] * [[HDFC Bank]] * [[ICICI Bank]] * [[IDBI Bank]] * [[IDFC First Bank]] * [[IndusInd Bank]] * [[Karnataka Bank]] * [[Karur Vysya Bank]] * [[Kotak Mahindra Bank]] * [[Nainital Bank]] * [[RBL Bank]] * [[South Indian Bank]] * [[Tamilnad Mercantile Bank]] * [[Yes Bank]] | group5 = Foreign banks | list5 = * [[Abu Dhabi Commercial Bank]] * [[ANZ (bank)|ANZ]] * [[Bank Maybank Indonesia]] * [[Bank of America]] * [[Bank of Bahrain and Kuwait]] * [[Bank of Ceylon]] * [[Barclays]] * [[Credit Suisse]] * [[CTBC Bank]] * [[Deutsche Bank]] * [[HSBC Bank India|HSBC]] * [[Maybank]] * [[MUFG Bank|MUFJ]] * [[Rabobank]] * [[Scotiabank]] * [[Standard Chartered India]] {{Navbox|child |group1 = Wholly owned subsidiary (WOS) |list1 = * [[DBS Bank]] * [[State Bank of Mauritius]] |group2 = Wound up/closed (or in process) |list2 = * [[Antwerp Diamond Bank]] * [[Citibank India|Citibank]] }} | group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]] | list6 = * [[AU Small Finance Bank|AU]] ** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]] * [[Capital Small Finance Bank|Capital]] * [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]] * [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]] * [[Jana Small Finance Bank|Jana]] * [[North East Small Finance Bank|North East]] * [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]] * [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]] |group7 = [[Payments bank]]s |list7 = *[[Airtel Payments Bank|Airtel]] *[[National Securities Depository]] *[[India Post Payments Bank|India Post]] *[[Jio Payments Bank|Jio]] *[[Paytm Payments Bank|Paytm]] {{Navbox|child |group1 = Surrendered licencees <br/>or wound up |list1 = *[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]] **[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]] *[[Tech Mahindra]] }} | group8 = [[Cooperative banking|Cooperative <br />banks]] | list8 = * [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]]. * [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]] * [[Cosmos Bank]] * [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]] * [[Kerala Bank]] * [[Mizoram Co-operative Apex Bank]] * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] * [[Repco Bank]] * [[Saraswat Bank]] * [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]] * [[TNSC Bank]] | group9 = [[Regional rural bank]]s | list9 = * [[Assam Gramin Vikash Bank]] * [[Bangiya Gramin Vikash Bank]] * [[Mizoram Rural Bank]] * [[Paschim Banga Gramin Bank]] * [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]] * [[Tamil Nadu Grama Bank]] * [[Uttar Bihar Gramin Bank]] * [[Uttarakhand Gramin Bank]] * [[Vananchal Gramin Bank]] {{Navbox|child |group1 = Andhra |list1 = * [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]] * [[Andhra Pragathi Grameena Bank]] |group2 = Kerala |list2 = * [[Kerala Gramin Bank]] * [[North Malabar Gramin Bank]] * [[South Malabar Gramin Bank]] |group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]] |list3 = *[[Allahabad UP Gramin Bank]] *[[Gramin Bank of Aryavart]] *[[Sarva UP Gramin Bank]] }} | group10 = Defunct banks | list10 = {{Navbox|child |group1 = Merged |list1 = {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[New Bank of India]] * [[Dena Bank]] * [[Vijaya Bank]] * [[Allahabad Bank]] * [[Andhra Bank]] * [[Corporation Bank]] * [[Oriental Bank of Commerce]] * [[United Bank of India]] * [[Syndicate Bank]] |group2 = SBI |list2 = * [[Bank of Bombay]] * [[Bank of Calcutta]] * [[Bank of Madras]] * [[Imperial Bank of India]] * [[State Bank of Bikaner & Jaipur]] * [[State Bank of Hyderabad]] * [[State Bank of Indore]] * [[State Bank of Mysore]] * [[State Bank of Patiala]] * [[State Bank of Saurashtra]] * [[State Bank of Travancore]] * [[Bharatiya Mahila Bank]] |group3 = Rescued |list3 = * [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC) * [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS) * [[Nedungadi Bank]] (PNB) * [[United Western Bank]] (IDBI) * [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank) * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB) |group4 = Acquired |list4 = * [[Bank of Madura]] * [[Bank of Rajasthan]] * [[Bengal Central Bank]] * [[Centurion Bank of Punjab]] * [[Chartered Bank of India, Australia and China]] * [[Grindlays Bank]] ** [[National Bank of India]] * [[ING Vysya Bank]] * [[Mercantile Bank of India, London and China]] * [[Lord Krishna Bank]] * [[Suvarna Sahakari Bank]] * [[Times Bank]] * [[Vysya Bank]] {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[Bharat Overseas Bank]] * [[Pandyan Bank]] }} }} |group3 = Wound up |list3 = * [[Bank of Chettinad]] * [[Dass Bank]] |group4 = Failed |list4 = * [[Alliance Bank of Simla]] * [[Arbuthnot & Co]] * [[Commercial Bank of India]] * [[Exchange Bank of India & Africa]] * [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]] * [[Oudh Commercial Bank]] * [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]] |group5 = Liquidated |list5 = * [[Bengal Bank (1784)]] * [[Bank of Bombay (1720)]] * [[Bank of Hindostan]] * [[General Bank of India]] * [[General Bank of Bengal and Bihar]] * [[Nath Bank]] * [[Palai Central Bank]] * [[The Commercial Bank (1819)]] * [[The Calcutta Bank (1824)]] * [[The Union Bank (1828)]] * [[The Government Savings Bank (1833)]] * [[The Bank of Mirzapore (1835)]] * [[Travancore National and Quilon Bank]] }} | group11 = Networks | list11 = {{Navbox|child |group1 = [[Interbank network]]s |list1 = * [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]] * [[National Financial Switch|NFS]] * [[Plus (interbank network)|PLUS]] |group2 = [[Interbank_network|ATM networks]] |list2 = * [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]] * [[Cashnet]] * [[CashTree]] * [[MITR ATM Sharing Network|MITR]] }} | group12 = [[Payment card|Cards]] | list12 = * [[Mastercard]] ** [[Debit Mastercard]] ** [[Maestro (debit card)|Maestro]] * [[RuPay]] * [[Visa Inc|Visa]] ** [[Visa Debit]] ** [[Visa Electron]] | group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s | list13 = * [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]] * [[Bharat Bill Payment System|BBPS]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[Immediate Payment Service|IMPS]] * [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]] * [[Real-time gross settlement|RTGS]] * [[Unified Payments Interface|UPI]] | group15 = [[Payment service provider|Payment service<br /> providers]] | list15 = * [[Atom Technologies|Atom]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[BillDesk]] * [[Infibeam|CCAvenue]] * [[Paytm Payments Bank|Paytm]] * [[Sarvatra Technologies]] * [[Zeta India]] {{Navbox|child |group1 = [[Digital wallet]]s |list1 = * [[Amazon Pay]] * [[BharatPe]] * [[Freecharge]] * [[Google Pay (payment method)|Google Pay]] * [[Mobikwik]] * [[Payoneer]] * [[PayU]] * [[Payworld]] * [[PhonePe]] }} | group17 = Related topics | list17 = * [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]] * [[Bank run]] * [[Indian black money|Black money]] * [[Counterfeit money]] * [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]] * [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]] ** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]] ** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]] * [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]] * '''Lists: ''' [[List of banks in India|List of banks]] * [[List of oldest banks in India]] {{Navbox|child |group1 = Protocol <br> and codes |list1 = * [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]] * [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]] * [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]] * [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]] |group2 = Rates & <br> ratios |list2 = {{Navbox|child |group1 = Rates |list1 = * [[Bank rate]] * [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]] * [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]] |group2 = Ratios |list2 = * [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]] * [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]] * [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]] }} |group3 = Regulators |list3 = * [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]] * [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]] * [[SEBI|Securities - SEBI]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]] |group4 = Insolvency, <br> bankruptcy and <br> reconstruction |list4 = {{Navbox|child |group1 = Boards |list1 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]] |group2 = Legislation |list2 = * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]] |group3 = Companies |list3 = * ARCIL * Edelweiss ARC * IAMCL }} |group5 = Legislation |list5 = * [[Banking Regulation Act, 1949]] * [[Government Securities Act, 2006]] * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]] * [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]] * [[Income-tax Act, 1961]] * [[Companies Act, 2013]] * [[Insurance Act, 1938]] * [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]] |group6 = Tribunals |list6 = * [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]] * [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]] |group7 = Measures |list7 = * [[Prompt Corrective Action]] |group8 = Other |list8 = * [[Institute of Banking Personnel Selection]] * [[Mumbai Consensus]] }} }} == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು== {{Navbox |name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು |title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು |state = collapsible |navbar = plain |group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]] |group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]] |group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]] |group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]] |group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]] |group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]] |group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]] |group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] |group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]] |group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]] |group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]] |group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]] |group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]] |group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] |group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]] |list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]] |group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]] |group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]] |group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]] |group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]] |group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]] |group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]] |group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]] |group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]] |group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]] |group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]] }} ==ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು== {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !rowspan=2|ಜಿಲ್ಲೆ<ref>{{Cite web|title=ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|url=https://ceo.karnataka.gov.in/finalRoll_2022/Dist_List.aspx|website=ceo.karnataka.gov.in|access-date=19 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022|archive-date=28 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220928033923/https://ceo.karnataka.gov.in/finalroll_2022/Dist_List.aspx|url-status=dead}}</ref> !colspan=2|ಮತಕ್ಷೇತ್ರ |colspan=3 bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|[[ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ|<span style="color:white;">'''ಬಿಜೆಪಿ'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|[[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|<span style="color:white;">'''ಕಾಂಗ್ರೆಸ್'''</span>]] |colspan=3 bgcolor="{{party color|Janata Dal (Secular)}}"|[[ಜನತಾ ದಳ (ಸೆಕ್ಯುಲರ್)|<span style="color:white;">'''ಜೆಡಿಎಸ್'''</span>]] |- !# !ಹೆಸರು !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10">{{Cite web |title=ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ |url=https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |access-date= |website=ceo.karnataka.gov.in |archive-date=13 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230513072828/https://ceo.karnataka.gov.in/uploads/media_to_upload1682749143.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ: 10 ಮೇ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.livemint.com/elections/karnataka-complete-list-of-bjp-candidates-in-the-fray-for-10-may-assembly-polls-11683382336231.html |access-date=2023-05-10 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-06 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510155647/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-bjp-candidates-101683104261460.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ 2023: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಮತಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |access-date=2023-04-14 |website=Financialexpress |language=en |archive-date=14 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414203703/https://www.financialexpress.com/india-news/karnataka-election-2023-congress-candidates-constituencies-full-list-dk-shivakumar-siddaramaiah-priyank-kharge/3036579/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-05-03 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=10 ಮೇ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510154818/https://www.hindustantimes.com/cities/bengaluru-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-congress-candidates-101683086290515.html |url-status=live }}</ref> !colspan=2|ಪಕ್ಷ !ಅಭ್ಯರ್ಥಿ<ref name=":10" /><ref>{{Cite web |date=2023-05-04 |title=ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಟ್ಟಿ |url=https://www.hindustantimes.com/cities/Fuck-news/karnataka-assembly-elections-here-is-the-full-list-of-jd-s-candidates-101683183163371.html |access-date=2023-05-10 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> |- |rowspan=18|[[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |1 |[[ನಿಪ್ಪಾಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಿಪ್ಪಾಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಶಿಕಲಾ ಅಣ್ಣಾಸಾಹೇಬ ಜೋಲ್ಲೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಕಾಸಾಹೇಬ ಪಂಡುರಂಗ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ಮರುತಿ ಪವಾರ್ |- |2 |[[ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕೋಡಿ-ಸದಲಗಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ವಿಶ್ವನಾಥ ಕಟ್ಟಿ|ರಾಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಹಾಸ್ ಸದಾಶಿವ್ ವಾಲ್ಕೆ |- |3 |[[ಅಥಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಥಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಹೇಶ್ ಕುಮತಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸವದಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಕಾಂತ್ ಪಡಸಾಲಿಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ |- |4 |[[ಕಾಗವಾಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಗವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶ್ರೀಮಂತ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಭರಮಗೌಡ ಅಳಗೌಡ ಕಾಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಎಂ. ಚುಂಗಾ |- |5 |[[ಕುಡಚಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಡಚಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪಿ. ರಾಜೀವ್ (ಕರ್ನಾಟಕ)|ಪಿ. ರಾಜೀವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹೇಂದ್ರ ಕೆ. ತಮ್ಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದ ಗುಳಗಿ |- |6 |[[ರಾಯಬಾಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಬಾಗ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದುರ್ಯೋಧನ ಮಹಾಲಿಂಗಪ್ಪ ಐಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾವೀರ್ ಮೋಹಿತ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಮಳಗಿ |- |7 |[[ಹುಕ್ಕೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಕ್ಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಉಮೇಶ್ ಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಪ್ಪಯ್ಯಗೌಡ ಬಸಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |8 |[[ಅರಭಾವಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಭಾವಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಾಲಚಂದ್ರ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅರವಿಂದ ದಲ್ವಾಯಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |- |9 |[[ಗೋಕಾಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋಕಾಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರಾಮೇಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಹಾಂತೇಶ ಕಡದಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಬಾಲಪ್ಪ ಗಿದ್ದನ್ನವರ |- |10 |[[ಯಂಕನಮರಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಂಕನಮರಡಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ಹುಂಡ್ರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸತೀಶ್ ಜಾರಕಿಹೊಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮರುಟಿ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಅಸ್ತಗಿ |- |11 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರವಿ ಪಾಟೀಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಸೀಫ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಾನಂದ ಮುಗಲಿಹಾಳ |- |12 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅಭಯ್ ಪಾಟೀಲ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಭಾವತಿ ಮಾಸ್ತಮರ್ಡಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಘೋಲ್ಕರ್ |- |13 |[[ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳಗಾವಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗೇಶ್ ಮನೋಲ್ಕರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹೆಬ್ಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಗೌಡ ರುದ್ರಗೌಡ ಪಾಟೀಲ |- |14 |[[ಖಾನಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಖಾನಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿತ್ತಲ ಸೋಮಣ್ಣ ಹಳಗೆಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಂಜಲಿ ನಿಂಬಾಳ್ಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಸೀರ್ ಬಪೂಲ್ಸಾಬ್ ಭಗವಾನ್ |- |15 |[[ಕಿತ್ತೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಿತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹಾಂತೇಶ್ ದೊಡ್ಡಗೌಡರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಪಾಟೀಲ್|ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ದಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಿಂಗಯ್ಯ ಪೂಜೆರಾ |- |16 |[[ಬೈಲಹೊಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಲಹೊಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಮೆಟ್ಗುಡ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಹಾಂತೇಶ್ ಕೌಜಲಗಿ|ಕೋಜಳಗಿ ಮಹಾಂತೇಶ್ ಶಿವಾನಂದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಂಕರ್ ಮಡಲಗಿ |- |17 |[[ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೌಂದತ್ತಿ ಯೆಲ್ಲಮ್ಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ರತ್ನಾ ಮಮಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಶ್ವಾಸ್ ವಸಂತ್ ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೌರಭ್ ಆನಂದ್ ಚೋಪ್ರಾ |- |18 |[[ರಾಮದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಮದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಚಿಕ್ಕ ರೇವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಪಟ್ಟಣ|ಅಶೋಕ್ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಪಾಟನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಮುಧೋಳ |- | rowspan=7|[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |19 |[[ಮುಧೋಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಧೋಲ್]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗೋವಿಂದ್ ಕಾರ್ಜೋಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್.ಬಿ. ತಿಮ್ಮಾಪುರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಧರ್ಮರಾಜ್ ವಿಠಲ ದೋಡ್ಡಮಾಣಿ |- |20 |[[ತೇರದಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೇರದಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ದು ಸಾವಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸಿದ್ದಪ್ಪ ರಾಮಪ್ಪ ಕೊಳ್ಳೋಣೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಅರ್ಜುನ ಕೋಟೆಮಾಡಿಲಾ |- |21 |[[ಜಮಖಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಮಖಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಗುಡಗಂಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆನಂದ ಸಿದ್ದು ನರಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಯಾಕೂಬ್ ಕಾಪ್ಡೇವಾಲ್ |- |22 |[[ಬಿಳಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಿಳಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುರುಗೇಶ್ ನಿರಾಣಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ತುಮಕೋಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುಕ್ಮುದ್ದಿನ್ ಸೌದಗರ |- |23 |[[ಬಾದಾಮಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾದಾಮಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಾಂತಾ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ|ಬಿ. ಬಿ. ಚಿಮ್ಮನಕಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮನ್ತಪ್ಪ ಬಿ. ಮವನಿಮರದ |- |24 |[[ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ ಚರಣ್ತಿಮಠ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಹುಲ್ಲಪ್ಪ ಯಮಾನಪ್ಪ ಮೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್ |- |25 |[[ಹುಂಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಂಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಜಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿಜಯಾನಂದ ಕಾಶ್ಯಪನವರಿಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಪ್ಪ ಬೋಲ್ |- | rowspan=8|[[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |26 |[[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ (ನಡಹಳ್ಳಿ)|ಎ.ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಪ್ಪಾಜಿ ಚನ್ನಬಸವರಾಜ ಶಂಕರರಾವ್ ನಡಗೌಡ|ಸಿ.ಎಸ್. ನಡಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಎಸ್. ಸೊಲ್ಲಾಪುರ |- |27 |[[ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸೊಮಾನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶರಣಪ್ಪ ಟಿ. ಸುನಾಗರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಭಿಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |- |28 |[[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್.ಕೆ. ಬೆಲ್ಲುಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಿವಾನಂದ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೊಮನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- |29 |[[ಬಾಬಲೇಶ್ವರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಬಲೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವಿಜುಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ಬಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಸವರಾಜ್ ಹೊನವಾಡ |- |30 |[[ವಿಜಯಪುರ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯಪುರ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸಂಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ಯತ್ನಾಳ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಹಮೀದ್ ಮುಷ್ರಿಫ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಂಡೆ ನವಾಸ್ ಮಾಬಾರಿ |- |31 |[[ನಾಗಥಾನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಥಾನ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂಜೀವ್ ಐಹೊಳೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿತ್ತಲ್ ಕಟ್ಟಕಧೋಂಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವನಂದ ಪಿ. ಚೌವಾಣ್ |- |32 |[[ಇಂಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಇಂಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಸಗೌಡ ಬಿರಾದರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಶವಂತ ರಾಯಗೌಡ ವಿ. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ.ಡಿ. ಪಾಟೀಲ್ |- |33 |[[ಸಿಂದಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂದಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮೇಶ್ ಭೂಶನೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಎಂ. ಮಾನಗೊಳಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿಶಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಶಿವಾನಂದ |- | rowspan=2|[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |34 |[[ಅಫಜಲಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅಫಜಲಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾಲಿಕಯ್ಯ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ.ವೈ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಕುಮಾರ್ ನಾಟೇಕರ್ |- |35 |[[ಜೇವರ್ಗಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜೇವರ್ಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವಣ್ಣ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ರಾಡ್ಡೇವಾಡಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಅಜಯ್ ಸಿಂಗ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೊಡ್ಡಪ್ಪಗೌಡ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- | rowspan=4|[[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |36 |[[ಶೋರಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೋರಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ (ರಾಜು ಗೌಡ)|ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರವಣ ಕುಮಾರ್ ನಾಯಕ |- |37 |[[ಶಹಾಪುರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಹಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೀನ್‌ರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣಬಸಪ್ಪ ದರ್ಶನಪುರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುಲಿಂಗಪ್ಪ ಗೌಡ |- |38 |[[ಯಾದಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಾದಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೆಂಕಟ್ರೆಡ್ಡಿ ಮುದನಾಳ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಚನ್ನರೆಡ್ಡಿ ಪಾಟೀಲ್ ತುನ್ನೂರು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ.ಬಿ. ಮಲಾಕ ರೆಡ್ಡಿ |- |39 |[[ಗುರಮಿಟಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುರಮಿಟಕಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಲಲಿತಾ ಅನಪುರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಾಬುರಾವ್ ಚಿಂಚನಸೂರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಶರಣಗೌಡ ಕಂದಕೂರ್]] |- | rowspan=7|[[ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರಗಿ]] |40 |[[ಚಿತ್ತಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ತಾಪುರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಣಿಕಾಂತ ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯಾಂಕ ಖರ್ಗೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಭಚಂದ್ರ ರಾಠೋಡ |- |41 |[[ಸೇಡಂ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೇಡಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರಣ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಳರಾಜ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್ |- |42 |[[ಚಿಂಚೋಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂಚೋಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅವಿನಾಶ್ ಜಾಧವ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಬಾಸ್ ವಿ. ರಾಠೋಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜೀವ್ ಯಕಪು |- |43 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ್ ಮತ್ತಿಮುಡ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರೇವು ನಾಯ್ಕ ಬೆಳಮಗಿ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"|[[ಜೆಡಿಎಸ್]] [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]], [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ಸಿಪಿಐ(ಎಂ)]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]], [[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು; ಮತ್ತು [[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-19 |title=ಜೆಡಿಎಸ್ 59 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಮೂರನೇ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು, ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಮತ್ತು ಆರ್‌ಪಿಐಗೆ ತಲಾ 3 ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ |work=The Economic Times |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0013-0389 |archive-date=25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230425010850/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/karnataka/jds-announces-3rd-list-of-59-candidates-to-back-cpim-and-rpi-in-3-seats-each-and-congress-one/articleshow/99620544.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ: ಜೆಡಿಎಸ್ ಮೂರನೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಿತು |url=https://www.udayavani.com/english-news/ktaka-polls-jds-release-third-list-of-candidates-announces-support-to-candidates-from-other-parties |access-date=2023-04-27 |website=www.udayavani.com}}</ref> ಆದರೆ, [[ವಿಜಯ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಿಜಯ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಆರ್‌ಪಿಐ]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ.}} |- |44 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್ ರೇವೂರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಲ್ಲಂಪ್ರಭು ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- |45 |[[ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಲ್ಬರ್ಗ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕನೀಜ್ ಫಾತಿಮಾ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಸೀರ್ ಹುಸೈನ್ ಉಸ್ತಾದ್ |- |46 |[[ಆಲಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಆಲಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸುಬಾಸ್ ಗುಟ್ಟೇದಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಂಜಯ್ ವಡೆಕಾರ |- | rowspan=6|[[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |47 |[[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶರನು ಸಲಗರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿಜಯ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ವೈ. ಕ್ವಾದ್ರಿ |- |48 |[[ಹುಮನಾಬಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಮನಾಬಾದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿದ್ದು ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಜಶೇಖರ ಬಸವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಎಂ. ಫಯಾಜ್ |- |49 |[[ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶೈಲೇಂದ್ರ ಬೆಲ್ದಲೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಶೋಕ್ ಖೇನಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಂಡೆಪ್ಪ ಕಾಷೇಂಪುರ]] |- |50 |[[ಬೀದರ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೀದರ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಈಶ್ವರ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಹೀಮ್ ಖಾನ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ರಹೀಮ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರ್ಯಕಾಂತ ನಾಗಮರಪಟ್ಟಿ |- |51 |[[ಭಾಲ್ಕಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಾಲ್ಕಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಖಂಡ್ರೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಈಶ್ವರ ಖಂಡ್ರೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರೌಫ್ ಪಟೇಲ್ |- |52 |[[ಔರಾದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಔರಾದ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರಭು ಚೌಹಾಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿಂದೆ ಭೀಮಸೇನ ರಾವ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೈಸಿಂಗ್ ರಾಠೋಡ |- | rowspan="7" |[[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |53 |[[ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ತಿಪ್ಪರಾಜ ಹವಾಲ್ದಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ದದ್ದಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹ ನಾಯಕ |- |54 |[[ರಾಯಚೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಯಚೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಶಲಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಇ |- |55 |[[ಮಾನ್ವಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾನ್ವಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ.ವಿ. ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ. ಹಂಪಯ್ಯ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |56 |[[ದೇವದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವದುರ್ಗ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಶಿವನಗೌಡ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀದೇವಿ ಆರ್. ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕರೆಮ್ಮ ಜಿ. ನಾಯಕ |- |57 |[[ಲಿಂಗಸಗೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಲಿಂಗಸಗೂರು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮಾನಪ್ಪ ಡಿ. ವಜ್ಜಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಹೂಲಗೇರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದು ಬಂಡಿ |- |58 |[[ಸಿಂಧನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿಂಧನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಕರಿಯಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಹಂಪನಗೌಡ ಬದರ್ಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟರಾವ್ ನಡಗೌಡ |- |59 |[[ಮಸ್ಕಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಸ್ಕಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರತಾಪಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸನಗೌಡ ತುರ್ವಿಹಾಳ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶರಣಪ್ಪ ಕುಂಬಾರ |- | rowspan="5" |[[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |60 |[[ಕುಷ್ಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಷ್ಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೊಡ್ಡನಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಮರೆಗೌಡ ಬಯ್ಯಾಪುರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಸುರ್ವಿ |- |61 |[[ಕನಕಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಗಿರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ದಡೇಸಗೂರು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶಿವರಾಜ ಸಂಗಪ್ಪ ತಂಗಡಗಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶೋಕ್ ಉಮ್ಮಲಟ್ಟಿ |- |62 |[[ಗಂಗಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗಂಗಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪರಣ್ಣ ಮುನವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅನ್ಸಾರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಆರ್. ಚೆನ್ನಕೇಶವ |- |63 |[[ಯಲಬುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಬುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹಾಲಪ್ಪ ಆಚಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಸವರಾಜ ರಾಯರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊನನ್ ಗೌಡ |- |64 |[[ಕೊಪ್ಪಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಪ್ಪಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳಾ ಅಮರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರ ಹಿಟ್ನಾಳ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚಂದ್ರಶೇಖರ |- | rowspan="4" |[[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |65 |[[ಶಿರಹಟ್ಟಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿರಹಟ್ಟಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಂದ್ರು ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸುಜಾತಾ ಎನ್. ದೊಡ್ಡಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹನುಮಂತಪ್ಪ ನಾಯಕ |- |66 |[[ಗದಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗದಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲ್ ಮೇನಸಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕನಗೌಡ ಗೋವಿಂದ ಗೌಡರ |- |67 |[[ರೋಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರೋಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕಾಳಕಪ್ಪ ಬಂಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಗುರುಪಾದಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುಗದಂ ಸಾಬ |- |68 |[[ನರಗುಂದ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಆರ್. ಯವಗಲ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರುದ್ರ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ |- | rowspan="7" |[[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |69 |[[ನವಲಗುಂದ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನವಲಗುಂದ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಂಕರ್ ಪಾಟೀಲ್ ಮುನೇನಕೊಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಕೊನರಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಲ್ಲಪ್ಪ ಗಡ್ಡಿ |- |70 |[[ಕುಂದಗೋಳ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಗೋಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಎಂ. ಆರ್. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕುಸುಮ ಶಿವಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಲಿ ಅಲ್ಲಾಸಾಬ |- |71 |[[ಧಾರವಾಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಧಾರವಾಡ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಮೃತ್ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಹಗೇದಾರ |- |72 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪೂರ್ವ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕ್ರಾಂತಿ ಕಿರಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅಬ್ಬಯ್ಯ ಪ್ರಸಾದ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಪ್ಪ ಹಲಹರವಿ |- |73 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಕೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಹೇಶ್ ತೆಗಿನಕಾಯಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಗದೀಶ್ ಶೆಟ್ಟರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿದ್ದಲಿಂಗೇಶಗೌಡ ಒಡೆಯಾರ |- |74 |[[ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಪಶ್ಚಿಮ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ|ಅರವಿಂದ ಬೆಲ್ಲದ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ದೀಪಕ್ ಚಿಂಚೋರೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗುರುರಾಜ್ ಹುನಸಿಮರದ |- |75 |[[ಕಲಘಟಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಲಘಟಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ನಾಗರಾಜ್ ಚಬ್ಬಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಂತೋಷ್ ಲಾಡ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಪ್ಪ ಶೀಗೇಹಟ್ಟಿ |- | rowspan="6" |[[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |76 |[[ಹಳಿಯಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಳಿಯಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಆರ್. ವಿ. ದೇಶಪಾಂಡೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಸ್.ಎಲ್. ಕೊಟ್ನೇಕರ |- |77 |[[ಕಾರವಾರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರವಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರೂಪಾಲಿ ಸಂತೋಷ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಸತೀಶ್ ಕೃಷ್ಣ ಸೈಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಚೈತ್ರ ಕೊಟ್ಕರ |- |78 |[[ಕುಮಟ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಮಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದಿನಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಿವೇದಿತ್ ಅಲ್ವಾ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೂರಜ್ ಸೋನಿ ನಾಯಕ |- |79 |[[ಭಟ್ಕಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭಟ್ಕಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುನೀಲ್ ಬಾಳಿಯಾ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಎಸ್. ವೈದ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಂದ್ರ ನಾಯಕ |- |80 |[[ಸಿರ್ಸಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರ್ಸಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಹೆಗಡೆ ಕಾಗೇರಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಭೀಮಣ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉಪೇಂದ್ರ ಪೈ |- |81 |[[ಯಲ್ಲಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲ್ಲಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಬೈಲ್ ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ|ಶಿವರಾಮ್ ಹೆಬ್ಬಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ಎಸ್. ಪಾಟೀಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗೇಶ್ ನಾಯಕ |- | rowspan="6" |[[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |82 |[[ಹಾನಗಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾನಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಶಿವರಾಜ್ ಸಜ್ಜನಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಾನೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನೋಹರ ತಹಸೀಲ್ದಾರ |- |83 |[[ಶಿಗಗಾಂವ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಗಗಾಂವ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಯಾಸಿರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಪಠಾಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಶಿಧರ ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ ಯೆಲಿಗಾರ |- |84 |[[ಹಾವೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾವೇರಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗವಿಸಿದ್ದಪ್ಪ ದ್ಯಾಮಣ್ಣವರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರುದ್ರಪ್ಪ ಲಮಾಣಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತುಕಾರಾಂ ಮಾಲಗಿ |- |85 |[[ಬ್ಯಾಡಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬ್ಯಾಡಗಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೀರೂಪಕ್ಷಪ್ಪ ಬಳ್ಳಾರಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜ ಎನ್. ಶಿವಣ್ಣನವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |- |86 |[[ಹಿರೇಕೆರೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರೇಕೆರೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ಪಾಟೀಲ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ಬಾಣಕಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಯಾನಂದ ಜವಣ್ಣವರ |- |87 |[[ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರುಣಕುಮಾರ ಗುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ಕೆ. ಕೊಲಿವಾಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡರ |- | rowspan="3" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |88 |[[ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಟಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುತ್ರೇಶ |- |89 |[[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ರಾಮಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಲ್. ಬಿ. ಪಿ. ಭೀಮ ನಾಯಕ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಕೆ. ನೇಮಿರಾಜ ನಾಯಕ]] |- |90 |[[ವಿಜಯನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಸಿಂಗ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಆರ್. ಗವಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- | rowspan="5" |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |91 |[[ಕಂಪ್ಲಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಂಪ್ಲಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ ಬಾಬು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜೆ. ಎನ್. ಗಣೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜು ನಾಯಕ |- |92 |[[ಸಿರಗುಪ್ಪ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿರಗುಪ್ಪ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ.ಎಸ್. ಸೋಮಲಿಂಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ.ಎಂ. ನಾಗರಾಜ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪರಮೇಶ್ವರ ನಾಯಕ |- |93 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಳ್ಳಾರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ನಾಗೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |94 |[[ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಸೋಮಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಾರಾ ಭರತ್ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅನಿಲ್ ಲಾಡ್]] |- |95 |[[ಸಂಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಂಡೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಲ್ಪಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಇ. ತುಕಾರಾಂ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸೋಮಪ್ಪ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |96 |[[ಕೂಡ್ಲಿಗಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೂಡ್ಲಿಗಿ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕೇಶ್ ವಿ. ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಟಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೊಡಿಹಳ್ಳಿ ಭೀಮಪ್ಪ |- | rowspan="6" |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |97 |[[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ವೈ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಹದೇವಪ್ಪ |- |98 |[[ಚಳ್ಳಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ರಘುಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಶ |- |99 |[[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಎಚ್. ತಿಪ್ಪಾರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಸಿ. ವೀರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ರಘು ಆಚಾರ]] |- |100 |[[ಹಿರಿಯೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಿರಿಯೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರಪ್ಪ |- |101 |[[ಹೊಸದುರ್ಗ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಸದುರ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಲಿಂಗಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಜಿ. ಗೋವಿಂದಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ |- |102 |[[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ಚಂದ್ರಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಅಂಜನೇಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |103 |[[ಜಗಲೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಗಲೂರು]] (ಎಸ್‌ಟಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ವಿ. ರಾಮಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಬಿ. ದೇವೇಂದ್ರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದೇವರಾಜ |- | rowspan="1" |[[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |104 |[[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜಿ. ಕರುಣಾಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎನ್. ಕೊಟ್ರೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎನ್. ಎಂ. ನೂರ್ ಅಹ್ಮದ್ |- | rowspan="6" |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |105 |[[ಹರಿಹರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹರಿಹರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ.ಪಿ. ಹರೀಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಂದಗವಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್.ಎಸ್. ಶಿವಶಂಕರ |- |106 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಲೋಕಿಕೆರೆ ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎಸ್. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |107 |[[ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದಾವಣಗೆರೆ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಜಯ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶಾಮನೂರು ಶಿವಶಂಕರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಮಾನುಲ್ಲಾ ಖಾನ |- |108 |[[ಮಾಯಕೊಂಡ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಯಕೊಂಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಸವರಾಜ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ.ಎಸ್. ಬಸವರಾಜು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆನಂದಪ್ಪ |- |109 |[[ಚನ್ನಗಿರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚನ್ನಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಸವರಾಜು ವಿ. ಶಿವಗಂಗ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತೇಜಸ್ವಿ ಪಟೇಲ್ |- |110 |[[ಹೊನ್ನಾಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊನ್ನಾಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಪಿ. ರೇಣುಕಾಚಾರ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿ.ಜಿ. ಶಾಂತನಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಗೌಡ |- | rowspan="7" |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |111 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಗ್ರಾಮೀಣ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶೋಕ್ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಕರಿಯಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಪೂರ್ಯ ನಾಯಕ |- |112 |[[ಭದ್ರಾವತಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಭದ್ರಾವತಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಗೋಟಿ ರುದ್ರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಕೆ. ಸಂಗಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶಾರದಾ ಅಪ್ಪಾಜಿಗೌಡ |- |113 |[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಸಿ. ಯೋಗೀಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಅಯನೂರು ಮಂಜುನಾಥ]] |- |114 |[[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಅರಗ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕಿಮ್ಮನೆ ರತ್ನಾಕರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಾ ರಾಮ್ |- |115 |[[ಶಿಕಾರಿಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಿಕಾರಿಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ವೈ. ವಿಜಯೇಂದ್ರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿ.ಬಿ. ಮಾಲತೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |116 |[[ಸೊರಬ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೊರಬ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕುಮಾರ ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಮಧು ಬಂಗಾರಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಾಸೂರು ಚಂದ್ರೇಗೌಡ |- |117 |[[ಸಾಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಾಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹರತಾಳು ಹಾಲಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬೇಲೂರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜಾಕಿರ್ |- | rowspan="5" |[[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |118 |[[ಬೈಂದೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೈಂದೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರುರಾಜ್ ಗಂಟಿಹೊಳೆ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲ ಪೂಜಾರಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನ್ಸೂರ್ ಇಬ್ರಾಹಿಂ |- |119 |[[ಕುಂದಾಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಂದಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ್ ಕೊಡ್ಗಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ. ದಿನೇಶ್ ಹೆಗಡೆ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಕುಂದಾಪುರ |- |120 |[[ಉಡುಪಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಉಡುಪಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಯಶಪಾಲ್ ಸುವರ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರಸಾದ್ ರಾಜ್ ಕಾಂಚನ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದಕ್ಷತ್ ಆರ್. ಶೆಟ್ಟಿ |- |121 |[[ಕಾಪು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾಪು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಗುರ್ಮೆ ಸುರೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ವಿನಯ್ ಕುಮಾರ್ ಸೊರಕೆ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಬೀನಾ ಸಮದ್ |- |122 |[[ಕಾರಕಲ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಾರಕಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸುನಿಲ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಉದಯ್ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀಕಾಂತ್ ಕೊಚೂರ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |123 |[[ಶೃಂಗೇರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶೃಂಗೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಡಿ. ಎನ್. ಜೀವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಟಿ.ಡಿ. ರಾಜೇಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಶೆಟ್ಟಿ |- |124 |[[ಮೂಡಿಗೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೂಡಿಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೀಪಕ್ ದೊಡ್ಡಯ್ಯ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಯನಾ ಜ್ಯೋತಿ ಜಾವರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಪಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ |- |125 |[[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಟಿ. ರವಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಡಿ. ತಮ್ಮಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮಾಶೆಟ್ಟಿ |- |126 |[[ತಾರೀಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಾರೀಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಎಸ್. ಸುರೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |— |- |127 |[[ಕಡೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕಡೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಪ್ರಕಾಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಆನಂದ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೈ.ಎಸ್.ವಿ. ದತ್ತ |- | rowspan="11" |[[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |128 |[[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಜೆ. ಸಿ. ಮಧುಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಿರಣ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ.ಬಿ. ಸುರೇಶ ಬಾಬು |- |129 |[[ತಿಪಟೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತಿಪಟೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸಿ. ನಾಗೇಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಶಡಕ್ಷರಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಾಂತ ಕುಮಾರ |- |130 |[[ತುರುವೇಕೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುರುವೇಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಸಾಲ ಜಯರಾಮ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕಾಂತರಾಜ ಬಿ.ಎಂ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ.ಟಿ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ |- |131 |[[ಕುಣಿಗಲ್ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕುಣಿಗಲ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಡಿ. ಕೃಷ್ಣಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ಡಿ. ರಂಗನಾಥ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಿ. ನಾಗರಾಜಯ್ಯ |- |132 |[[ತುಮಕೂರು ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ಬಿ. ಜ್ಯೋತಿ ಗಣೇಶ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಅಹ್ಮದ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗೋವಿಂದರಾಜು |- |133 |[[ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ತುಮಕೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬಿ. ಸುರೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಿಎಚ್ ಶಾನುಮುಕ್ಕಪ್ಪ ಯಾದವ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಡಿ. ಸಿ. ಗೌರಿಶಂಕರ]] |- |134 |[[ಕೊರಟಗೆರೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊರಟಗೆರೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ಎಚ್. ಅನಿಲಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಜಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಧಾಕರ ಲಾಲ |- |135 |[[ಗುಬ್ಬಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಬ್ಬಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಡಿ. ದಿಲೀಪ್ ಕುಮಾರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗರಾಜ |- |136 |[[ಸೀರಾ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸೀರಾ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಂ. ರಾಜೇಶ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ಬಿ. ಜಯಚಂದ್ರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆರ್. ಉಗ್ರೇಶ |- |137 |[[ಪಾವಗಡ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಪಾವಗಡ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್.ವಿ. ವೆಂಕಟೇಶ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ತಿಮ್ಮರಾಯಪ್ಪ |- |138 |[[ಮಧುಗಿರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಧುಗಿರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಲ್. ಸಿ. ನಾಗರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕ್ಯಾತಸಂದ್ರ ಎನ್. ರಾಜಣ್ಣ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ |- | rowspan="5" |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |139 |[[ಗೌರಿಬಿದನೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೌರಿಬಿದನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಶಿಧರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಎಚ್. ಶಿವಶಂಕರ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನರಸಿಂಹಮೂರ್ತಿ |- |140 |[[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಿ. ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್.ಎನ್. ಸುಬ್ಬಾ ರೆಡ್ಡಿ]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |141 |[[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಸುಧಾಕರ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಕೆ. ಸುಧಾಕರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಪ್ರದೀಪ್ ಈಶ್ವರ ಐಯ್ಯರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ.ಪಿ. ಬಾಚೇಗೌಡ |- |142 |[[ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ರಾಮಚಂದ್ರ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ವಿ. ರಾಜೀವ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಬಿ. ಎನ್. ರವಿಕುಮಾರ]] |- |143 |[[ಚಿಂತಾಮಣಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಿಂತಾಮಣಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೇಣುಗೋಪಾಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ.ಸಿ. ಸುಧಾಕರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಕೆ. ಕೃಷ್ಣ ರೆಡ್ಡಿ |- | rowspan="6" |[[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |144 |[[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗುಂಜೂರು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಆರ್. ರಮೇಶ್ ಕುಮಾರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ಕೆ. ವೆಂಕಟಶಿವ ರೆಡ್ಡಿ]] |- |145 |[[ಮುಳಬಾಗಿಲು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮುಳಬಾಗಿಲು]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿಗೇಹಳ್ಳಿ ಸುಂದರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಾ. ಬಿ.ಸಿ. ಮುದ್ದಗಂಗಾಧರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಸಮೃದ್ದಿ ಮಂಜುನಾಥ]] |- |146 |[[ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ ಚಿನ್ನದ ಕ್ಷೇತ್ರ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶ್ವಿನಿ ಸಂಪಂಗಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ರೂಪಕಲಾ|ರೂಪಕಲಾ ಶಶಿಧರ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಮೇಶ್ ಬಾಬು |- |147 |[[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] (ಎಸ್‌ಸಿ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಸ್. ಎನ್. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮಲ್ಲೇಶ ಬಾಬು |- |148 |[[ಕೋಲಾರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೋಲಾರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವರತೂರು ಪ್ರಕಾಶ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೊತೂರು ಜಿ. ಮಂಜುನಾಥ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ. ಎಂ. ಆರ್. ಶ್ರೀನಾಥ |- |149 |[[ಮಾಲೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಲೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ವೈ. ನಂಜೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜೆ. ಇ. ರಾಮೇಗೌಡ |- | rowspan="28" |[[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |150 |[[ಯಲಹಂಕ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಯಲಹಂಕ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ವಿಶ್ವನಾಥ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವ ರಾಜನ್ ಬಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಮುನೇಗೌಡ |- |151 |[[ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಕೆ. ಆರ್. ಪುರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಬೈರತಿ ಬಸವರಾಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಡಿಕೆ ಮೋಹನ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |೧೫೨ |[[ಬ್ಯಾಟರಾಯನಪುರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬ್ಯಾಟರಾಯನಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಥಮ್ಮೇಶ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೃಷ್ಣ ಬೈರೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಣುಗೋಪಾಲ್ |- |೧೫೩ |[[ಯೇಶವಂತಪುರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಯೇಶವಂತಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಟಿ. ಸೋಮಶೇಖರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಸ್. ಬಲರಾಜ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಜವರಾಯಿಗೌಡ |- |೧೫೪ |[[ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಮುನಿರತ್ನ|ಮುನಿರತ್ನ ನಾಯ್ಡು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕುಸೂಮಾ ಎಚ್. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಾ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |- |೧೫೫ |[[ದಸರಹಳ್ಳಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ದಸರಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಮುನಿರಾಜು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಧನಂಜಯ ಗಂಗಾಧರಯ್ಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಐ. ಆರ್. ಮಂಜುನಾಥ್ |- |೧೫೬ |[[ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಲೇಔಟ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಲೇಔಟ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಗೋಪಾಲಯ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೇಶವಮೂರ್ತಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಣ್ಣ |- |೧೫೭ |[[ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎನ್. ಅಶ್ವಥ್ ನಾರಾಯಣ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅನುಪ್ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಉತ್ಕರ್ಷ್ |- |೧೫೮ |[[ಹೆಬ್ಬಾಳ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಹೆಬ್ಬಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಗದೀಶ್ ಕಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬೈರತಿ ಸುರೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಿದ್ ಅಲ್ತಾಫ್ |- |೧೫೯ |[[ಪುಲಕೇಶಿನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಪುಲಕೇಶಿನಗರ]] (ಅಪ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮುರಳಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎ. ಸಿ. ಶ್ರೀನಿವಾಸ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅನುರಾಧಾ |- |೧೬೦ |[[ಸಾರ್ವಜ್ಞನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಸಾರ್ವಜ್ಞನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪದ್ಮನಾಭ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಜೆ. ಜಾರ್ಜ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಮುಷ್ತಾಕ್ |- |೧೬೧ |[[ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ]] (ಅಪ) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ರಘು |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಸ್. ಆನಂದ್ ಕುಮಾರ್ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |೧೬೨ |[[ಶಿವಾಜಿನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಶಿವಾಜಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎನ್. ಚಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಿಜ್ವಾನ್ ಅರ್ಶದ್]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|[[ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯಾತೀತ)|ಜೆಡಿಎಸ್]] ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಅಬ್ದುಲ್ ಜಾಫರ್ ಅಲಿ ಅವರ ನಾಮಪತ್ರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news |date=2023-04-23 |title=Karnataka elections: JD(S) candidate papers rejected |work=The Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/karnataka-elections-jds-candidate-papers-rejected/articleshow/99700557.cms |access-date=2023-04-25 |issn=0971-8257}}</ref> |- |163 |[[ಶಾಂತಿನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶಾಂತಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶಿವ ಕುಮಾರ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ನಲಪಾಡ್ ಅಹ್ಮದ್ ಹಾರಿಸ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಂಜುನಾಥ ಗೌಡ |- |164 |[[ಗಾಂಧಿನಗರ, ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಗಾಂಧಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎ. ಆರ್. ಸಪ್ಥಗಿರಿ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ದಿನೇಶ್ ಗುಂಡು ರಾವ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವಿ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |- |165 |[[ರಾಜಾಜಿನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ರಾಜಾಜಿನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಸ್. ಸುರೇಶ್ ಕುಮಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪುಟ್ಟಣ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಂಜನಪ್ಪ |- |166 |[[ಗೋವಿಂದರಾಜ್ ನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗೋವಿಂದರಾಜ್ ನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಉಮೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪ್ರಿಯ ಕೃಷ್ಣ (ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಪ್ರಿಯ ಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಆರ್. ಪ್ರಕಾಶ್ |- |167 |[[ವಿಜಯನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಚ್. ರವೀಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ, 1953ರಲ್ಲಿ ಜನನ)|ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ]] |- |168 |[[ಚಾಮರಾಜಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮರಾಜಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಭಾಸ್ಕರ್ ರಾವ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಝಡ್. ಝಮೀರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಗೋವಿಂದರಾಜ |- |169 |[[ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಚಿಕ್ಕಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಉದಯ್ ಗರುಡಾಚಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆರ್. ವಿ. ದೇವರಾಜು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಇಮ್ರಾನ್ ಪಾಷಾ |- |170 |[[ಬಸವನಗುಡಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಸವನಗುಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಲ್. ಎ. ರವಿ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಬಿ. ವೆಂಕಟೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅರಮನೆ ಶಂಕರ್ |- |171 |[[ಪದ್ಮನಾಭನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಪದ್ಮನಾಭನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಆರ್. ಅಶೋಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ವಿ. ರಘುನಾಥ್ ನಾಯ್ಡು |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ. ಮಂಜುನಾಥ |- |172 |[[ಬಿ.ಟಿ.ಎಂ. ಲೇಔಟ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಬಿ.ಟಿ.ಎಂ. ಲೇಔಟ್]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಶ್ರೀಧರ್ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಮಲಿಂಗ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟೇಶ್ |- |173 |[[ಜಯನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಜಯನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಕೆ. ರಾಮಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸೌಮ್ಯ ರೆಡ್ಡಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಾಲೆ ಗೌಡ |- |174 |[[ಮಹದೇವಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಹದೇವಪುರ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಮಂಜುಳ ಅರವಿಂದ ಲಿಂಬಾವಳಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ನಾಗೇಶ್ ಟಿ. |- |175 |[[ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸತೀಶ್ ರೆಡ್ಡಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಉಮಾಪತಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾರಾಯಣರಾಜು |- |176 |[[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ (ರಾಜಕಾರಣಿ, 1962ರಲ್ಲಿ ಜನನ)|ಎಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆರ್. ಕೆ. ರಮೇಶ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರಾಜಗೋಪಾಲ್ ರೆಡ್ಡಿ |- |177 |[[ಅನೇಕಲ್ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅನೇಕಲ್]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಹುಲ್ಲಹಳ್ಳಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಬಿ. ಶಿವಣ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಪಿ. ರಾಜು |- | rowspan="4" |[[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |178 |[[ಹೊಸಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಸಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಟಿ. ಬಿ. ನಾಗರಾಜ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಶರತ್ ಕುಮಾರ್ ಬಾಚೆ ಗೌಡ]] |- |179 |[[ದೇವನಹಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪಿಲ್ಲ ಮುನಿಶಾಮಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಎಚ್. ಮುನಿಯಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಿಸರ್ಗ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ |- |180 |[[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಧೀರಜ್ ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಟಿ. ವೆಂಕಟರಮಣಯ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮುನೇಗೌಡ |- |181 |[[ನೆಲಮಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನೆಲಮಂಗಲ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಪ್ಥಗಿರಿ ನಾಯಕ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಶ್ರೀನಿವಾಸಮೂರ್ತಿ |- | rowspan="4" |[[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |182 |[[ಮಾಗಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಾಗಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರಸಾದ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಸಿ. ಬಾಲಕೃಷ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ. ಮಂಜುನಾಥ |- |183 |[[ರಾಮನಗರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ರಾಮನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಗೌತಮ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇಕ್ಬಾಲ್ ಹುಸೇನ್ ಎಚ್. ಎ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ನಿಖಿಲ್ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |- |184 |[[ಕನಕಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕನಕಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಆರ್. ಅಶೋಕ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ಕೆ. ಶಿವಕುಮಾರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ನಾಗರಾಜು |- |185 |[[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಪಿ. ಯೋಗೇಶ್ವರ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಗಂಗಾಧರ್ ಎಸ್. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಚ್. ಡಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |- | rowspan="7" |[[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |186 |[[ಮಳವಳ್ಳಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಳವಳ್ಳಿ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ಮುನಿರಾಜು |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಪಿ. ಎಂ. ನರೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಅಣ್ಣಾದಾನಿ |- |187 |[[ಮದ್ದೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮದ್ದೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಸ್. ಪಿ. ಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೆ. ಎಂ. ಉದಯ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಡಿ. ಸಿ. ತಮ್ಮಣ್ಣ |- |188 |[[ಮೇಲುಕೋಟೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೇಲುಕೋಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಇಂದ್ರೇಶ್ ಕುಮಾರ್ | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="Melukote"|[[Indian National Congress|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] [[ಮೇಲುಕೋಟೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೇಲುಕೋಟೆ]] ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ದರ್ಶನ್ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯನವರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite web |date=2023-04-06 |title=ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಎರಡನೇ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋದಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿದೆ |url=https://www.livemint.com/elections/assembly-elections/congress-marks-one-seat-for-sarvodaya-karnataka-party-in-2nd-list-of-candidates-11680762176424.html |access-date=2023-04-06 |website=mint |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |date=2023-04-06 |title=ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮೇಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಕಣಕ್ಕಿಳಿಸದೆ, ದರ್ಶನ್ ಪುಟ್ಟಣ್ಣಯ್ಯನವರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಲು ಆದ್ಯತೆ |language=en-IN |work=ದಿ ಹಿಂದೂ |url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/congress-prefers-not-to-field-candidate-in-melkote-extends-support-to-darshan-puttanaiah/article66707314.ece |access-date=2023-04-25 |issn=0971-751X}}</ref>}} |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಸಿ. ಎಸ್. ಪುಟ್ಟರಾಜು]] |- |189 |[[ಮಂಡ್ಯ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಡ್ಯ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಅಶೋಕ್ ಜಯರಾಮ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರವಿಕುಮಾರ್ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಬಿ. ಆರ್. ರಾಮಚಂದ್ರ |- |190 |[[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಇಂದವಾಳು ಸಚಿದಾನಂದ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಮೇಶ ಬಂಡಿಸಿದ್ದೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ರವೀಂದ್ರ ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯ |- |191 |[[ನಾಗಮಂಗಲ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಾಗಮಂಗಲ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸುಧಾ ಶಿವರಾಮ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎನ್. ಚಲುವರಾಯ ಸ್ವಾಮಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುರೇಶ್ ಗೌಡ |- |192 |[[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ನಾರಾಯಣ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ಎಲ್. ದೇವರಾಜ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಟಿ. ಮಂಜುನಾಥ |- | rowspan="7" |[[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |193 |[[ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಚಿದಾನಂದ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಂ. ಎ. ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸಿ. ಎನ್. ಬಾಲಕೃಷ್ಣ |- |194 |[[ಅರಸೀಕೆರೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಸೀಕೆರೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಜಿ. ವಿ. ಬಸವರಾಜ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಎಂ. ಶಿವಲಿಂಗೇಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎನ್. ಆರ್. ಸಂತೋಷ್ |- |195 |[[ಬೇಲೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೇಲೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಸುರೇಶ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬಿ. ಶಿವರಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಎಸ್. ಲಿಂಗೇಶ್ |- |196 |[[ಹಾಸನ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹಾಸನ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಪ್ರೀತಮ್ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಬನವಾಸಿ ರಂಗಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಪಿ. ಸ್ವರೂಪ |- |197 |[[ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೊಳೆನರಸೀಪುರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೇವರಾಜೇ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಶ್ರೇಯಸ್ ಎಂ. ಪಟೇಲ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಚ್. ಡಿ. ರೇವಣ್ಣ]] |- |198 |[[ಅರಕಲಗೂಡು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಅರಕಲಗೂಡು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಯೋಗ ರಮೇಶ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಪಿ. ಶ್ರೀಧರ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎ. ಮಂಜು |- |199 |[[ಸಕಲೇಶಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸಕಲೇಶಪುರ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿಮೆಂಟ್ ಮಂಜು]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮುರಳಿ ಮೋಹನ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಚ್. ಕೆ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ]] |- | rowspan="8" |[[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |200 |[[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಹರೀಶ್ ಪೂಂಜ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ರಕ್ಷಿತ್ ಶಿವರಾಮ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ರೋಫ್ ಅಲಿ |- |201 |[[ಮೂಡಬಿದ್ರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮೂಡಬಿದ್ರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಉಮಾನಾಥ ಕೋಟಿಯನ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಿಥುನ್ ರೈ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಮರಶ್ರೀ |- |202 |[[ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ಉತ್ತರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ಉತ್ತರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೈ. ಭರತ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಇನಾಯತ್ ಅಲಿ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮೊಹಿಯುದ್ದೀನ್ ಬಾವಾ |- |203 |[[ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ದಕ್ಷಿಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ದಕ್ಷಿಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವೇದವ್ಯಾಸ ಕಾಮತ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಜಾನ್ ರಿಚರ್ಡ್ ಲೋಬೊ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಸುಮತಿ ಹೆಗಡೆ |- |204 |[[ಮಂಗಳೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಂಗಳೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸತೀಶ್ ಕುಂಪಲ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಯು. ಟಿ. ಖಾದರ್]] |- |205 |[[ಬಂಟ್ವಾಳ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಬಂಟ್ವಾಳ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಯು. ರಾಜೇಶ್ ನಾಯಕ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ರಾಮನಾಥ ರೈ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪ್ರಕಾಶ್ ರಾಫೆಲ್ ಗೊಮೆಸ್ |- |206 |[[ಪುತ್ತೂರು ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ|ಪುತ್ತೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಆಶಾ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಅಶೋಕ್ ಕುಮಾರ್ ರೈ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ದಿವ್ಯ ಪ್ರಭ |- |207 |[[ಸುಳ್ಯ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಸುಳ್ಯ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಭಾಗೀರಥಿ ಮುರುಳ್ಯ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಜಿ. |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ವೆಂಕಟೇಶ್ ಎಚ್. ಎನ್. |- | rowspan="2" |[[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |208 |[[ಮಡಿಕೇರಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಮಡಿಕೇರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎಂ. ಪಿ. ಅಪ್ಪಚ್ಚು ರಂಜನ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಂತರ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಂ. ಎನ್. ಮುತ್ತಪ್ಪ |- |209 |[[ವಿರಾಜಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಕೆ. ಜಿ. ಬೋಪಯ್ಯ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎ. ಎಸ್. ಪೊನ್ನಣ್ಣ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮನ್ಸೂರ್ ಅಲಿ |- | rowspan="11" |[[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |210 |[[ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಚ್. ವಿಜಯಶಂಕರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ವೆಂಕಟೇಶ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ಮಹದೇವ |- |211 |[[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ವೆಂಕಟೇಶ್ ಹೊಸಳ್ಳಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಡಿ. ರವಿಶಂಕರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಸ್. ಆರ್. ಮಹೇಶ್]] |- |212 |[[ಹುಣಸೂರು (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹುಣಸೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ದೇವರಹಳ್ಳಿ ಸೋಮಶೇಖರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಪಿ. ಮಂಜುನಾಥ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಹರೀಶ್ ಗೌಡ |- |213 |[[ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆ]] (ST) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕೃಷ್ಣ ನಾಯಕ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಅನಿಲ್ ಚಿಕ್ಕಮಾಧು]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪಿ. ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ |- |214 |[[ನಂಜನಗೂಡು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನಂಜನಗೂಡು]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಬಿ. ಹರ್ಷವರ್ಧನ್ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ದರ್ಶನ್ ಧ್ರುವನಾರಾಯಣ]] | colspan="3" style="background-color:#E9E9E9"|{{efn|name="JDS support"}} |- |215 |[[ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಕವೀಶ್ ಗೌಡ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಮಾವಿನಹಳ್ಳಿ ಎಸ್. ಸಿದ್ದೇಗೌಡ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಜಿ. ಟಿ. ದೇವೇಗೌಡ]] |- |216 |[[ಕೃಷ್ಣರಾಜ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣರಾಜ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಟಿ. ಎಸ್. ಶ್ರೀವತ್ಸ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಂ. ಕೆ. ಸೋಮಶೇಖರ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕೆ. ವಿ. ಮಲ್ಲೇಶ್ |- |217 |[[ಚಾಮರಾಜ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮರಾಜ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಲ್. ನಾಗೇಂದ್ರ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಕೆ. ಹರೀಶ್ ಗೌಡ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಎಚ್. ಕೆ. ರಮೇಶ್ |- |218 |[[ನರಸಿಂಹರಾಜ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ನರಸಿಂಹರಾಜ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಸಂದೇಶ್ ಸ್ವಾಮಿ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ತನ್ವೀರ್ ಸೈತ್]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಬ್ದುಲ್ ಕಾದರ್ ಶಾಹಿದ್ |- |219 |[[ವರುಣ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ವರುಣ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸೋಮಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಭಾರತಿ ಶಂಕರ್ |- |220 |[[ಟಿ. ನರಸೀಪುರ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಟಿ. ನರಸೀಪುರ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಎಂ. ರೇವಣ್ಣ |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎಚ್. ಸಿ. ಮಹದೇವಪ್ಪ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಅಶ್ವಿನ್‌ಕುಮಾರ್ |- | rowspan="4" |[[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |221 |[[ಹನೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಹನೂರು]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |ಪ್ರೀತಮ್ ನಾಗಪ್ಪ |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಆರ್. ನರೇಂದ್ರ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |[[ಎಂ. ಆರ್. ಮಂಜುನಾಥ]] |- |222 |[[ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ]] (SC) |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಎನ್. ಮಹೇಶ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಎ. ಆರ್. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿ |- |223 |[[ಚಾಮರಾಜನಗರ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ವಿ. ಸೋಮಣ್ಣ]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |[[ಸಿ. ಪುಟ್ಟರಂಗಶೆಟ್ಟಿ]] |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಸ್ವಾಮಿ |- |224 |[[ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ (ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ)|ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ]] |{{party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[ಸಿ. ಎಸ್. ನಿರಂಜನ್ ಕುಮಾರ್]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |ಎಚ್. ಎಂ. ಗಣೇಶ್ ಪ್ರಸಾದ್ |{{party name with color|Janata Dal (Secular)}} |ಕಡಬೂರು ಮಂಜುನಾಥ |} mb4i7ily8wlqwxx83fr22m89a2hqonq 1307885 1307883 2025-07-02T18:01:58Z Mahaveer Indra 34672 ಮುಖ್ಯ ಬರಹಕ್ಕೆ ಈ ಕೋಷ್ಟಕವನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ 1307885 wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict | conflict = ೧೯೭೧ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ | campaign = | image = 1971 Instrument of Surrender.jpg | image_size = 300px | caption = {{small|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೆ. ಅಮೀರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನಿಯಾಜಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಜಗಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅರೋರಾ (ಭಾರತೀಯ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಜಿಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ದಾಖಲೆ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಸುರೋಜಿತ್ ಸೇನ್ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ವೈಸ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ ಎನ್. ಕೃಷ್ಣನ್ (ಪೂರ್ವ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಫ್‌ಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಏರ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಎಚ್.ಸಿ. ದಿವಾನ್, (ಪೂರ್ವ ವಾಯು ಕಮಾಂಡ್‌ನ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ), ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್ ಸಗತ್ ಸಿಂಗ್ (ಸಿಡಿಆರ್ IV ಕಾರ್ಪ್ಸ್), ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಎಫ್ಆರ್ ಜಾಕೋಬ್ (ಸಿಒಎಸ್ ಪೂರ್ವ ಕಮಾಂಡ್) ಮತ್ತು ಫ್ಲಿಂಟ್ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ (ಜಾಕೋಬ್ ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ)}} | date = ೧೯೭೧ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೩ರಿಂದ ೧೬ರವರೆಗೆ<br />({{Age in years, months, weeks and days|month1=12|day1=3|year1=1971|month2=12|day2=16|year2=1971}}) | place = * ಭಾರತ -ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಭಾರತ -ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿ * ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆ * ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗಾರ * ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ * ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ | result = ಭಾರತ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{cite book|last=Lyon|first=Peter|title=Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia|url=https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon|url-access=limited|year=2008|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-57607-712-2|page=[https://archive.org/details/conflictbetweeni00lyon/page/n182 166]|quote=India's decisive victory over Pakistan in the 1971 war and emergence of independent Bangladesh dramatically transformed the power balance of South Asia}}</ref><ref>{{cite book|last=Kemp|first=Geoffrey|title=The East Moves West India, China, and Asia's Growing Presence in the Middle East|url=https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp|url-access=limited|year=2010|publisher=Brookings Institution Press|isbn=978-0-8157-0388-4|page=[https://archive.org/details/eastmoveswestind00kemp/page/n60 52]|quote=However, India's decisive victory over Pakistan in 1971 led the Shah to pursue closer relations with India}}</ref><ref>{{cite book|last=Byman|first=Daniel|title=Deadly connections: States that Sponsor Terrorism|url=https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576|url-access=limited|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83973-0|page=[https://archive.org/details/deadlyconnection00byma_576/page/n170 159]|quote=India's decisive victory in 1971 led to the signing of the Simla Agreement in 1972}}</ref><br />Eastern front:<br /> [[Instrument of Surrender (1971)|Surrender of East Pakistan military command]]<br />Western front:<br />Ceasefire agreement<ref>Faruki, Kemal A. "THE INDO-PAKISTAN WAR, 1971, AND THE UNITED NATIONS." Pakistan Horizon, vol. 25, no. 1, 1972, pp. 10–20. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/41393109. Accessed 21 Jan. 2024. "On the next day, Dacca surrendered, President Yahya Khan talked of 'war until victory', India made a unilateral declaration of ceasefire in the West and the Security Council chose to adjourn having accumulated in its possession, by that time, six draft resolutions from various member States of the Security Council."</ref><ref>Burke, S. M. "The Postwar Diplomacy of the Indo-Pakistani War of 1971." Asian Survey, vol. 13, no. 11, 1973, pp. 1036–49. JSTOR, https://doi.org/10.2307/2642858. Accessed 21 Jan. 2024. "In Kashmir they agreed to respect 'the line of control resulting from the ceasefire of December 17, 1971...without prejudice to the recognized position of either side.'"</ref><ref>Siniver A. The India-Pakistan War, December 1971. In: Nixon, Kissinger, and US Foreign Policy Making: The Machinery of Crisis. Cambridge: Cambridge University Press; 2008:148-184. doi:10.1017/CBO9780511511660.008 "The fall of Dacca and the unconditional surrender of the outnumbered Pakistani forces in the East were followed the next day by a mutual declaration of cease-fire along the Western border."</ref> | territory = Eastern Front: * East Pakistan [[Secession|secedes]] from [[Pakistan]] as [[Bangladesh]] Western Front: * Indian forces captured around {{convert|5795|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of land in the West but returned it in the 1972 [[Simla Agreement]] as a gesture of goodwill.<ref name="Shuja Nawaz 2008">{{cite book |last=Nawaz |first=Shuja |title=Crossed Swords: Pakistan, Its Army, and the Wars Within |date=2008 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-547697-2 |page=329}}</ref><ref name="books.google.com">{{cite book|url=https://archive.org/details/benazirprofile0000chit1|url-access=registration|title=Benazir, a Profile|access-date=27 July 2012|page=81|isbn=9788170247524|last1=Chitkara|first1=M. G|year=1996|publisher=APH}}</ref><ref name="KC">{{cite book|url=https://archive.org/details/00book584554548|url-access=registration|title=Kashmir in Conflict: India, Pakistan and the Unending Ward|year=2003|access-date=27 July 2012|page=117|isbn=9781860648984|last1=Schofield|first1=Victoria|publisher=Bloomsbury Academic}}</ref> * India retained {{convert|341.1|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} of the gained territory in [[Jammu and Kashmir (state)|Jammu and Kashmir]] while Pakistan retained {{convert|60|sqmi|km2|order=flip|abbr=on}} territory<ref>{{Cite news |last=Nagial |first=Colonel Balwan Singh |title=Forced displacement from the Chhamb sector in 1971 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/col-nagial/forced-displacement-from-the-chhamb-sector-in-1971/ |access-date=2025-03-13 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref name="Warikoo 2009">{{cite book | last=Warikoo | first=K. | title=Himalayan Frontiers of India: Historical, Geo-Political and Strategic Perspectives | publisher=Taylor & Francis | series=Routledge Contemporary South Asia Series | year=2009 | isbn=978-1-134-03294-5 | url=https://books.google.com/books?id=w_Z8AgAAQBAJ&pg=PA71 | page=71}}</ref>{{Additional citation needed|date=February 2025|reason=Warikoo is ambiguous. It says both 59 sq mi and 53 sq km (20.4 sq mi). At least one is wrong.}} | combatant1 = {{Plainlist}} * {{flag|India}} * {{flag|Provisional Government of Bangladesh}} {{Endplainlist}} | combatant2 = {{Plainlist}} * {{flag|Pakistan}} {{Endplainlist}} | commander1 = {{flagicon|IND}} [[Indira Gandhi]]<br /> {{flagicon|IND}} [[Swaran Singh]]<br /> {{flagicon image|Flag COAS.svg}} [[Sam Manekshaw]]<br /> {{flagicon image|Flag of Indian Army.svg}} [[Jagjit Singh Aurora|J.S. Aurora]]<br /> {{flagicon image|Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Sourendra Nath Kohli|S. N. Kohli]]<br /> {{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg}} [[Nilakanta Krishnan]]<br /> ---- {{flagicon|Bangladesh|1971}} [[Sheikh Mujibur Rahman]]<br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[M. A. G. Osmani]] ---- | commander2 = {{flagicon image|Flag of the President of Pakistan.svg}}&nbsp;[[Yahya Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Chief of the Army Staff (Pakistan).svg}}&nbsp;[[Abdul Hamid Khan (general)|Hamid Khan]]<br> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[A. A. K. Niazi|A.A.K. Niazi]]{{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Tikka Khan]]<br /> {{flagicon image|Flag of the Pakistani Army.svg}} [[Iftikhar Khan Janjua|Iftikhar Janjua]]{{KIA}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Mohammad Shariff|Md Shariff]] {{Surrendered}}<br /> {{flagicon image|Naval Jack of Pakistan.svg}} [[Leslie Mungavin]]<br /> {{flagicon image|Pakistani Air Force Ensign.svg}} [[Abdur Rahim Khan]]<br /> {{flagicon|PAK}} [[Abdul Motaleb Malik]] {{Surrendered}} | strength1 = [[Indian Armed Forces]]: 825,000<ref>{{Cite book|last=Palit|first=Maj Gen DK|url=https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|title=The Lightning Campaign: The Indo-Pakistan War, 1971|date=1998|publisher=Lancer Publishers|isbn=978-1-897829-37-0|page=44|language=en|access-date=24 December 2016|archive-date=15 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201015115321/https://books.google.com/books?id=PKvmgfHewHcC|url-status=live}}</ref> – 860,000<ref name="Cloughley">{{Cite book|last=Cloughley|first=Brian|url=https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|title=A History of the Pakistan Army: Wars and Insurrections|date=2016-01-05|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-63144-039-7|language=en|access-date=12 November 2020|archive-date=14 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025759/https://books.google.com/books?id=3SqCDwAAQBAJ&q=indian+army+vs+pakistan+army+strength+comparision+1971+war&pg=PT130|url-status=live}}</ref> '''Western Front:''' <br /> 13 infantry divisions, 1 armoured division + 4 armored brigades (220,000-250,000 troops, 1,450 tanks, 350 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>[https://archive.claws.in/images/journals_doc/SW%20J.7-22.pdf War in the Western Theatre]</ref><ref>[https://archive.claws.in/743/brief-on-the-indo-pak-war-1971-western-theatre-maj-gen-dhruv-c-katoch.html Brief on the Indo Pak War 1971: Western Theatre]</ref><br/> '''Eastern Front:''' <br /> 11 infantry divisions, 2 armored division + 2 independent armoured brigade (100,000-120,000 troops, 150-160 tanks, 275 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><ref>Singh, Sukhwant (1980). India's Wars Since Independence. Vol. 1. New Delhi: Vikas Publishing House. ISBN 0-7069-1057-5. page68-69</ref> [[Mukti Bahini]]: 180,000<ref>{{cite journal |last=Rashiduzzaman |first=M. |date=March 1972 |title=Leadership, Organization, Strategies and Tactics of the Bangla Desh Movement |journal=Asian Survey |volume=12 |issue=3 |page=191 |doi=10.2307/2642872 |jstor=2642872 |quote=The Pakistan Government, however, claimed [in June 1971] that the combined fighting strength of the 'secessionists' amounted to about 180,000 armed personnel.}}</ref> | strength2 = [[Pakistan Armed Forces]]: 350,000<ref name="Dixit">{{cite book |first=J.N.|last=Dixit|title=India-Pakistan in War and Peace|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=1134407572|quote=while the size of the Indian armed forces remained static at one million men and Pakistan's at around 350,000.}}</ref> – 365,000<ref name="Cloughley" /> '''Western Front:'''<br /> 7 infantry divisions, 2 armored divisions + 4 armored brigades (260,000-270,000 troops, 850 tanks, 254 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref><br /> '''Eastern Front:''' <br /> 4 infantry divisions, 1 armoured division + 1 independent armored brigade (90,000-93,000 troops, ~60 tanks, 19 aircraft)<ref>{{Cite web |date=2021-03-07 |title=India-Pakistan War 1971: Analysis of India's Military Strategy |url=https://indiandefencereview.com/india-pakistan-war-1971-analysis-of-indias-military-strategy/?utm_source=chatgpt.com |access-date=2025-05-08 |language=en-US}}</ref> [[Razakar (Pakistan)|Razakars]]: 35,000<ref name="Leonard2006p806" /> | casualties1 = {{IND}}<br />2,500<ref name="Leonard2006p806" />–3,843 killed<ref name="injuredsoldiers">{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|title=This Vijay Diwas, remember the sacrifices and do good by our disabled soldiers|work=Times of India|quote=About 3,843 Indian soldiers died in this war that resulted in the unilateral surrender of the Pakistan Army and led to the creation of Bangladesh. Among the soldiers who returned home triumphant were also 9,851 injured; many of them disabled.|date=16 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217134312/https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/inside-politics/this-vijay-diwas-remember-the-sacrifices-and-do-good-by-our-disabled-soldiers/|archive-date=17 December 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last=Kapur |first=Anu |title=Vulnerable India: A Geographical Study of Disaster |url=https://archive.org/details/vulnerableindiag0000kapu/page/11/mode/1up |url-access=registration |year=2010 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-81-321-0077-5 |page=11}}</ref><br />9,851<ref name="injuredsoldiers"/>–12,000<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> wounded<br /> 2,100 captured<ref name="CW">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RgoZAQAAIAAJ|title=The Encyclopedia of the Cold War: 5 Volumes [5 Volumes]|last=Tucker|first=Spencer|date=2008|publisher=Bloomsbury Academic|isbn=978-1-85109-701-2|language=en|page=1018}}</ref><br /> {{flag icon|Provisional Government of Bangladesh|military}} [[Mukti Bahini]]<br />30,000 killed<ref>[http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html The World: India: Easy Victory, Uneasy Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130110032215/http://www.time.com/time/printout/0,8816,905593,00.html |date=2013-01-10}}, [[Time (magazine)]], 1971-12-27</ref> * 1 [[Breguet Alizé|Naval aircraft]]<ref>{{cite web |url=http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |title=Chapter 10: Naval Operations In The Western Naval Command |website=Indian Navy |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223133540/http://indiannavy.nic.in/t2t2e/Trans2Trimph/chapters/10_1971%20wnc1.htm |archive-date=23 February 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |title=Damage Assessment– 1971 Indo Pak Naval War |publisher=Orbat.com |access-date=27 July 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319212243/http://orbat.com/site/cimh/navy/navy_1971_kills.html |archive-date=19 March 2012}}</ref> * 1 [[INS Khukri (F149)|Frigate]] *Okha harbour damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/pakistan/air-force-combat.htm|title=Pakistan Air Force Combat Expirence|quote=Pakistan retaliated by causing extensive damage through a single B-57 attack on Indian naval base Okha. The bombs scored direct hits on fuel dumps, ammunition dump and the missile boats jetty.|work=Global Security|date=9 July 2011}}</ref><ref>{{cite book|author=Dr. He Hemant Kumar Pandey & Manish Raj Singh|title=INDIA'S MAJOR MILITARY & RESCUE OPERATIONS|page=117|publisher=Horizon Books ( A Division of Ignited Minds Edutech P Ltd), 2017|date=1 August 2017}}</ref><ref>{{cite book|author=Col Y Udaya Chandar (Retd)|title=Independent India's All the Seven Wars|publisher=Notion Press, 2018|date=2 January 2018}}</ref> * Damage to several western Indian airfields<ref>{{cite book|author=Air Chief Marshal P C Lal|title=My Days with the IAF|url=https://books.google.com/books?id=vvTM-xbW41MC|year=1986|publisher=Lancer|isbn=978-81-7062-008-2|page=286}}</ref><ref name="indiadefenceupdate.com">{{cite web |url=http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |title=The Battle of Longewala—The Truth |website=India Defence Update |archive-url=https://web.archive.org/web/20110608050522/http://www.indiadefenceupdate.com/news94.html |archive-date=8 June 2011}}</ref> '''Pakistani claims''' * 130 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.paf.gov.pk/history.html|title=Pakistan Air Force – Official website|publisher=Paf.gov.pk|accessdate=27 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111215075643/http://www.paf.gov.pk/history.html|archive-date=15 December 2011|url-status=dead}}</ref> '''Indian claims''' * 45 [[Indian Air Force|IAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills">{{cite web |url=http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |title=IAF Combat Kills – 1971 Indo-Pak Air War |publisher=orbat.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140113013008/http://orbat.com/site/cimh/iaf/IAF_1971_kills_rev1.pdf |archive-date=13 January 2014 |access-date=20 December 2011}}</ref> '''Neutral claims''' * 45<ref name="Leonard2006p806">{{cite book |last1=Leonard |first1=Thomas M. |year=2006 |title=Encyclopedia of the Developing World |url=https://books.google.com/books?id=gc2NAQAAQBAJ&pg=PA806 |publisher=Taylor & Francis |page=806 |isbn=978-0-415-97664-0}}</ref>–65<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref> [[Indian Air Force|IAF Aircraft]] | casualties2 = {{PAK}}<br />5,866<ref>{{cite book |last1=Matinuddin |first1=Kamal |title=Tragedy of Errors: East Pakistan Crisis, 1968–1971 |date=1994 |publisher=Wajidalis |page=429 |isbn=978-969-8031-19-0 |url=https://books.google.com/books?id=aONtAAAAMAAJ}}</ref>–9,000 killed<ref>{{cite book |last=Leonard |year=2006 |first=Thomas M. |title=Encyclopedia of the developing world, Volume 1 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-0-415-97662-6}}</ref><br /> 10,000<ref name="CW" />–25,000 wounded<ref name="Century Air Warfare 1997, pages 384">''The Encyclopedia of 20th Century Air Warfare'', edited by Chris Bishop (Amber publishing 1997, republished 2004 pages 384–387 {{ISBN|1-904687-26-1}})</ref><br> 93,000 captured<br /> *2 [[Destroyer]]s *1 [[Minesweeper (ship)|Minesweeper]] *1 [[PNS Ghazi|Submarine]]<ref name="BR">{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |title=The Sinking of the Ghazi |website=Bharat Rakshak Monitor, 4(2) |access-date=20 October 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111128104709/http://www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE4-2/harry.html |archive-date=28 November 2011}}</ref> *3 [[Patrol vessel]]s *7 [[Gunboat]]s * Pakistani main port Karachi facilities damaged/fuel tanks destroyed<ref>{{cite news |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040111/spectrum/book1.htm|title=How west was won...on the waterfront|newspaper=The Tribune|accessdate=24 December 2011}}</ref> * Pakistani airfields damaged and cratered<ref>{{cite web|url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|title=India&nbsp;– Pakistan War, 1971; Western Front, Part I|publisher=acig.com|accessdate=22 December 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/69aZfN64R?url=http://www.acig.org/artman/publish/article_330.shtml|archive-date=1 August 2012|url-status=dead}}</ref> '''Pakistani claims''' * 42 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref>{{cite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |title=Aircraft Losses in Pakistan - 1971 War |accessdate=24 April 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090501082102/http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/1971War/Appendix3.html |archivedate=1 May 2009 }}</ref> '''Indian claims''' * 94 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Combat Kills" /> '''Neutral claims''' * 75 [[Pakistan Air Force|PAF Aircraft]]<ref name="Leonard2006p806" /> }} ==ಎನ್ಡಿಆರೆಫ್== {{Infobox government agency | name = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಪಡೆ | type = Agency | seal = | seal_size = | seal_width = | seal_caption = | logo = | logo_width = | logo_caption = | image = | image_size = | image_caption = | formed = {{Start date and age|df=yes|19 January 2006}} | dissolved = | jurisdiction = [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] | headquarters = Directorate General, NDRF, 6th Floor, NDCC-II Building, Jai Singh Road, New Delhi - 110001 | coordinates = <!-- {{coord|LATITUDE|LONGITUDE|type:landmark_region:US|display=inline,title}} --> | motto = "आपदा सेवा सदैव सर्वत्र" | employees = ೧೩,೦೦೦ <ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vk8-vgAACAAJ&q=IISS+2017|title=The Military Balance 2017|last=(Iiss)|first=The International Institute of Strategic Studies|date=14 February 2017|publisher=Routledge, Chapman & Hall, Incorporated|isbn=9781857439007|language=en}}</ref> | budget = {{INRConvert|1601.02|c|lk=on|year=2021}} {{small|(2023–24)}} | minister1_name = [[Amit Shah]] | minister1_pfo = [[Minister of Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]] | minister2_name = | minister2_pfo = <!-- up to |minister7_name= --> | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = | deputyminister2_pfo = <!-- up to |deputyminister7_name= --> | chief1_name = Shri Piyush Anand, [[Indian Police Service|IPS]] | chief1_position = Director General | chief2_name = | chief2_position = <!-- up to |chief9_name= --> | chief3_name = | chief3_position = | chief4_name = | chief4_position = | chief5_name = | chief5_position = | chief6_name = | public_protector = | deputy = | chief6_position = | chief7_name = | chief7_position = | chief8_name = | chief8_position = | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = [[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]] | keydocument1 = [[Disaster Management Act, 2005]] | website = {{URL|ndrf.gov.in}} | map = | map_size = | map_caption = | footnotes = | embed = | child1_agency = Karnataka State Disaster Response Force | child2_agency = Maharashtra State Disaster Response Force | child3_agency = Telangana State Disaster Response Force | child4_agency = Andhra Pradesh State Disaster Response Force }} ==ತುಂಗಭದ್ರಾ== {{Infobox dam | name = ತುಂಗಭದ್ರಾ ಜಲಾಶಯ | image = Tungabhadra Dam.jpg | image_caption = | name_official = Tungabhadra Dam | dam_crosses = [[ತುಂಗಭದ್ರ ನದಿ|ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ]] | location = [[ಹೊಸಪೇಟೆ]], [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಮುನಿರಾಬಾದ್]], [[Koppal district]], [[Karnataka]],<br/> India | dam_type = Composite, Spillway length (701 m) | dam_length = {{Convert|2449|m|ft|0|abbr=on}} | dam_height = {{Convert|49.50|m|ft|0|abbr=on}} from the deepest foundation. | dam_width_base = | spillway_type = | spillway_capacity = 650,000 [[cusec]]s | construction_began = 1949 | opening = 1953 | cost = 1,066,342 Dollars | owner = [[Karnataka State]] | operator = Tungabhadra Board | website = [http://www.tbboard.gov.in www.tbboard.gov.in] | res_name = Tungabhadra Reservoir | res_capacity_total = 3.73 cubic kms (132 tmcft) | res_capacity_active = 3.31 cubic kms (116.86 tmcft) | res_capacity_inactive = 2.3 tmcft (below 477.01 m msl) | res_catchment = {{Convert|28180|km2|mi2|abbr=on}} | res_surface = {{Convert|350|km2|sqmi|abbr=on}} | res_max_depth = | plant_operator = Karnataka Govt | plant_turbines = Near toe of the dam and canal drops | plant_capacity = 127[[Megawatt|MW]] | plant_annual_gen = | plant_commission = | plant_decommission = | location_map = India Karnataka#India | location_map_caption = | extra = }} {{Infobox film | name = ಭ್ರಮಯುಗಮ್ | image = Bramayugam poster.jpg | caption = ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರ | director = [[ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್]] | screenplay = {{ubl|ಟಿ. ಡಿ. ರಾಮಕೃಷ್ಣನ್|ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್| (ಸಂಭಾಷಣೆ)}} | story = ರಾಹುಲ್ ಸದಾಶಿವನ್ | based_on = [[Folk horror]] and [[Sacred mysteries]]<ref>{{Cite web|title= In the dimly lit corridors of Kerala's dark ages, 'Bramayugam' unfolds a tale that resonates with ancient folklore and supernatural mystique.|date= 15 February 2024|url= https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320200639/https://onlookersmedia.in/reviews/bramayugam-review-a-riveting-descent-into-folklore-horror/|url-status= live}}</ref> | producer = {{ubl|ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಮಚಂದ್ರ|ಎಸ್. ಶಶಿಕಾಂತ್}} | starring = {{ubl|[[ಮಮ್ಮೂಟ್ಟಿ]]|ಅರ್ಜುನ್ ಅಶೋಕನ್|ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಭರತನ್|ಅಮಲ್ಡಾ ಲಿಝ್}} | cinematography = ಶೆಹ್ನಾದ್ ಜಲಾಲ್ | editing = ಶಫಿಕ್ ಮೊಹ್ಮದ್ ಅಲಿ | music = ಕ್ರಿಸ್ಟೊ ಕ್ಸೆವಿಯರ್<ref>{{Cite web|title= Christo Xavier: After listening to the OST of 'Bramayugam'|url= https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|access-date= 20 March 2024|archive-date= 20 March 2024|archive-url= https://web.archive.org/web/20240320201424/https://mirchi.in/stories/music/bramayugam-music-composer-christo-xaviers-interview-with-mirchi-plus/108646121|url-status= live}}</ref> | studio = {{ubl|ನೈಟ್ ಶಿಫ್ಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್|ವೈನಾಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್}} | distributor = {{ubl| *ಆನ್ ಮೆಗಾ ಮೀಡಿಯಾ (ಕೇರಳ) *ಸಿತಾರಾ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ಸ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಮತ್ತು (ತೆಲಂಗಾಣ) *ಎಪಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ) *ಟ್ರುತ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ (ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ)}} | released = {{Film date|df=y|2024|02|15}} | runtime = ೧೪೦ ನಿಮಿಷಗಳು<ref>{{Cite news |title= ''Bramayugam'' The movie has a running time of 140 minutes. |url= https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |access-date= 30 March 2024 |archive-date= 30 March 2024 |archive-url= https://web.archive.org/web/20240330172013/https://cbfcindia.gov.in/cbfcAdmin/search-result.php?recid=Q0EwOTI1MDEyMDI0MDAwNDA |url-status= live }}</ref> | country = ಭಾರತ | language = ಮಲಯಾಳಮ್<ref>{{Cite web|title=Released in 5 Indian languages including Malayalam|date=17 August 2023|url=https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|access-date=14 March 2024|archive-date=10 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240110111132/https://telanganatoday.com/night-shift-studios-debut-film-mammoottys-bramayugam-goes-on-floors|url-status=live}}</ref> | budget = ೨೭.೭೩ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite news |title=Mammootty's 'Bramayugam' reveals budget of Rs 27.73 crore |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |access-date=2024-02-18 |work=[[The Times of India]] |issn=0971-8257 |archive-date=10 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240510203327/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-reveals-budget-of-rs-27-73-crore/articleshow/107478645.cms#amp_tf=From%20%251$s&aoh=17082463150705&referrer=https://www.google.com |url-status=live }}</ref> | gross = ಅಂದಾಜು ೮೫ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ<ref>{{Cite web|title=''Bramayugam'' final box office collections: Mammootty's film surprasses Rs 85 crore|url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|date=2024-03-12|website=[[The Free Press Journal]]|language=en|access-date=2 April 2024|archive-date=12 March 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240312024820/https://www.freepressjournal.in/entertainment/bramayugam-ott-release-date-know-all-about-cast-plot-platform|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |title=Small market, big collection: Box office earnings of recent Malayalam flicks touch record Rs 550 cr |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.html |website=OnManorama |language=en |date=2024-04-08 |access-date=2024-04-08 |archive-date=2024-04-12 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240412034222/https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2024/04/07/malayalam-movies-success-box-office-record-550-crores.amp.html}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|language=en|title=Mammootty’s ‘Bramayugam’ Collects Over Rs 60 Crore Worldwide|date=2024-03-06|website=[[The Times of India]]|access-date=10 May 2024|archive-date=10 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510202739/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mammoottys-bramayugam-collects-over-rs-60-crore-worldwide/amp_articleshow/108269275.cms|url-status=live}}</ref> }} ==jhdh== '''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಯೋಜನೆ''' '''('''ಅಧೀಕೃತ ಹೆಸರು- ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತೀಯ ಜನೌಷಧಿ ಪರಿಯೋಜನಾ'''-''' '''PMBJP-''' {{Translation|Prime minister Indian public medicine scheme}} ) [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ|ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ]] ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Navbox |name = Hydrography of Karnataka |title = [[Hydrography]] of [[Karnataka]] |state = {{{state|autocollapse}}} |listclass = hlist |groupstyle = padding:0.35em 1.0em; line-height:1.1em; <!--reduces gap between wrapped groupname lines--> |group1 = Rivers |list1 = * [[Amarja]] * [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ]] * [[Bhadra River|Bhadra]] * [[Bhima River|Bhima]] * [[Chakra River|Chakra]] * [[Chitravathi River|Chitravathi]] * [[Chulki Nala]] * [[Dandavati]] * [[Gangavalli River|Gangavalli]] * [[Ghataprabha River|Ghataprabha]] * [[Gurupura River|Gurupura]] * [[Hemavati River|Hemavati]] * [[Honnuhole]] * [[Kabini River|Kabini]] * [[Kali River (Karnataka)|Kali]] * [[Karanja River| Karanja]] * [[Kaveri]] * [[Kedaka River|Kedaka]] * [[Krishna River|Krishna]] * [[Kubja River|Kubja]] * [[Kumaradhara River|Kumaradhara]] * [[Kumudvathi River|Kumudvathi]] * [[Lakshmana Tirtha]] * [[Malaprabha River|Malaprabha]] * [[Manjira River|Manjira]] * [[Markandeya River (Western Ghats)|Markandeya]] * [[Netravati River|Netravati]] * [[Palar River|Palar]] * [[Panchagangavalli River|Panchagangavalli]] * [[Papagni River|Papagni]] * [[Penna River|Penna (Uttara Pinakini)]] * [[Ponnaiyar River|Ponnaiyar (Dakshina Pinakini)]] * [[Shambhavi River|Shambhavi]] * [[Sharavati]] * [[Shimsha]] * [[Souparnika River|Souparnika]] * [[Tunga River|Tunga]] * [[Tungabhadra River|Tungabhadra]] * [[Varada]] * [[Varahi River|Varahi]] * [[Vedavathi River|Vedavathi]] * [[Vrishabhavathi River|Vrishabhavathi]] |group2 = Waterfalls |list2 = * [[Abbey Falls|Abbey]] * [[Bandaje Falls|Bandaje]] * [[Barkana Falls|Barkana]] * [[Chunchanakatte Falls|Chunchanakatte]] * [[Devaragundi]] * [[Godchinamalaki Falls|Godchinamalaki]] * [[Gokak Falls|Gokak]] * [[Hanumangundi Falls|Hanumangundi]] * [[Hebbe Falls|Hebbe]] * [[Irupu Falls|Irupu]] * [[Jaladurga | Jaladurga]] * [[Jog Falls|Jog]] * [[Kalhatti Falls|Kalhatti]] * [[Kunchikal Falls|Kuchikal]] * [[Magod Falls|Magod]] * [[Mallalli Falls|Mallalli]] * [[Muthyala Maduvu]] * [[Sathodi Falls|Sathodi]] * [[Shivanasamudra Falls|Shivanasamudra or Cauvery]] * [[Shivganga falls|Shivganga]] * [[Unchalli Falls|Unchalli]] * [[Vajrapoha Falls|Vajrapoha]] |group3= Lakes |list3= * [[Harangi Reservoir|Harangi]] * [[Hebbal Lake, Bangalore]] * [[Hebbal Lake, Mysore]] * [[Hesaraghatta Lake|Hesaraghatta]] * [[Honnamana Kere]] * [[Karanji Lake|Karanji]] * [[Krishna Raja Sagara]] * [[Kukkarahalli Lake|Kukkarahalli]] * [[Lingambudhi Lake|Lingambudhi]] * [[ಪಂಪಾ ಸರೋವರ|Pampa Sarovar]] * [[Shanti Sagara]] * [[Thippagondanahalli Reservoir|Thippagondanahalli]] * [[Vibhutipura Lake|Vibhutipura]] * [[Yele Mallappa Shetty Lake]] |group4= Beaches |list4= * [[Gokarna, Karnataka|Gokarna]] * [[Murudeshwara]] * [[Karwar]] * [[Kapu, Karnataka|Kapu]] * [[Kudle beach|Kudle]] * [[Malpe]] * [[Maravanthe]] * [[NITK Beach]] * [[Panambur Beach|Panambur]] * [[Someshwar Beach|Someshwar]] * [[St. Mary's Islands]] * [[Tannirbhavi Beach|Tannirbhavi]] * [[Trasi]] |group5= Dams |list5= * [[Almatti Dam|Almatti]] * [[Basava Sagara]] * [[Bhadra Dam]] * [[Gorur dam|Gorur]] * [[Harangi Dam|Harangi]] * [[Kabini Dam|Kabini]] * [[Kadra Dam|Kadra]] * [[Kanva Reservoir|Kanva]] * [[Kodasalli Dam|Kodasalli]] * [[Krishna_Raja_Sagara|Krishna Raja Sagara / KRS]] * [[Linganamakki Dam|Linganamakki]] * [[Raja Lakhamagouda dam|Raja Lakhamagouda]] * [[Renuka Sagara]] * [[Shanti Sagara]] * [[Supa Dam|Supa]] * [[Tungabhadra Dam|Tungabhadra]] * [[Vani Vilasa Sagara]] }}<noinclude> {{Documentation|content= {{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}} {{collapsible option}} }} == ಟೆಂಪ್ಲೇಟು== {{Infobox government agency | agency_name = Ministry of Finance | seal = Government of India logo.svg | seal_width = 100px | seal_caption = Branch of Government of India | logo = Ministry of Finance India.svg | nativename_a = | formed = {{Start date and age|df=yes|1946|10|29}} | logo_size = 230px | logo_caption = Ministry of Finance | preceding1 = | jurisdiction = [[Government of India]] | headquarters = [[North Block|Cabinet Secretariat]]<br/> [[Raisina Hill]], [[New Delhi]] | latd = | latm = | lats = | latNS = | longd = | longm = | longs = | longEW = | employees = | budget = | minister1_name = [[Nirmala Sitharaman]], [[Minister of Finance (India)|Cabinet Minister]] | deputyminister1_name = | deputyminister1_pfo = | deputyminister2_name = [[Pankaj Choudhary]] | deputyminister2_pfo = [[Minister of State]] | chief1_name = Tuhin Kanta Pandey, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief1_position = [[Finance Secretary (India)|Finance Secretary]] & [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Revenue Secretary) | chief2_name = Manoj Govil, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief2_position = Expenditure Secretary | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = | child1_agency = <small>Department of Economic Affairs</small> | child2_agency = <small>Department of Expenditure</small> | child3_agency = <small>Department of Revenue</small> | child4_agency = <small>Department of Financial Services</small> | child5_agency = <small>Department of Investment and Public Asset Management</small> | child6_agency = <small>Department of Public Enterprise</small> | keydocument1 = [http://indiabudget.nic.in/budget.asp Union Budget] | keydocument2 = [http://indiabudget.nic.in/survey.asp Economic Survey] | website = https://finmin.gov.in/ | chief3_name = Arunish Chawla, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief3_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Investment and Public Asset Management) | chief4_name = Nagaraju Maddirala, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>{{Cite web |date=2024-08-16 |title=Major Reshuffle in Union Bureaucracy: Nagaraju Maddirala will be DFS Secretary, Deepti Umashankar Secretary to the President of India, Rajesh Singh Defence Secretary, Katikithala Srinivas Secretary MoHUA, Punya Salila Srivastava Health, Amardeep Singh Bhatia Secretary DPII and Vivek Joshi appointed as Secretary DoPT |url=https://www.dynamitenews.com/story/new-delhi-major-reshuffle-in-union-bureaucracy-nagaraju-maddirala-will-be-dfs-secretary-deepti-umashankar-secretary-to-the-president-of-india |access-date=2024-08-17 |website=Dynamite News |language=en}}</ref> | chief4_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Financial Services) | chief5_name = Ajay Seth, [[Indian Administrative Service|IAS]] | chief5_position = Economic Affairs Secretary | chief6_name = Ali Raza Rizvi,[[Indian Administrative Service|IAS]] | chief6_position = [[Secretary to Government of India|Secretary]] (Department of Public Enterprises) | chief7_name = [[V. Anantha Nageswaran]] | chief7_position = [[Chief Economic Adviser to the Government of India|Chief Economic Adviser]] | chief8_name = | chief8_position = }} == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು== {{Navbox |name = ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |title = {{flagicon|ಭಾರತ}} [[:ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು|ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] | titlestyle = background:#ccf; | style = width:100%;border:1px solid #ccd2d9; | groupstyle = background:#ddf;width:10%; |liststyle = padding:0.25em 0; line-height:1.4em; <!--otherwise lists can appear to form continuous whole--> |group1 = ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ |list1 = [[ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] |group2 = ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು |list2 = {{nowrap begin}} [[ಅಲಹಾಬಾದ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಆಂಧ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಬರೋಡಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]]{{·w}} [[ಕೆನರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ದೇನಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಿಯನ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ಆಂಡ್ ಸಿಂಧ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಂಡಿಕೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]]{{·w}} [[ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group3 = ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಮೂಹ |list3 = {{nowrap begin}} [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬಿಕಾನೇರ್ ಆಂಡ್ ಜೈಪುರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಹೈದರಾಬಾದ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಮೈಸೂರು]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಟಿಯಾಲಾ]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಟ್ರ್ಯಾವಂಕೂರು]] {{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂದೋರ್]]{{·w}} [[ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಾ]]{{nowrap end}} |group4 = [[ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list4 = {{nowrap begin}} [[ಆಕ್ಸಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಬಂಧನ್ ಬ್ಯಾ೦ಕ್]] {{·w}}[[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ರಾಜಸ್ಥಾನ]]{{·w}} [[ಭಾರತ್ ಓವರಸೀಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಸಿರಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸಿಟಿ ಯುನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಗಣೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಕುರುಂದವಾಡ]]{{·w}} [[ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲೆಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ಼್ ಇಂಡಿಯಾ (ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್)|ಐಡಿಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಇಂಡಸ್ಇಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರ್ಣಾಟಕ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕರೂರ್ ವೈಶ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಕೊಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ನೈನಿತಾಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರತ್ನಾಕರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ರೂಪೀ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸರಸ್ವತ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಎಸ್ ಬಿ ಐ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ತಮಿಳುನಾಡು ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group5 = [[ವಿದೇಶಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list5 = {{nowrap begin}} [[ABN AMRO]]{{·w}} [[ಅಬುಧಾಬಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Antwerp Diamond ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·}} [[ಅರಬ್ ಬಾಂಗ್ಲದೇಶ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Eka Cipta Widjaja|ಬ್ಯಾಂಕ್ International Indonesia]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Bahrain & Kuwait]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸಿಲೋನ್]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನೋವಾ ಸ್ಕೋಷಿಯ]]{{·w}} [[ಬ್ಯಾಂಕ್ of Tokyo Mitsubishi UFJ]]{{·w}} [[ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[Citiಬ್ಯಾಂಕ್ India]]{{·w}} [[ಹೆಚ್ ಎಸ್ ಬಿ ಸಿ ]]{{·w}} [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್]]{{·w}}[[Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{·w}} [[ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್]] {{nowrap end}} |group6 = [[ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು]] |list6 = {{nowrap begin}} [[South Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[North Malabar Gramin ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಪ್ರಗತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]]{{·w}} [[ಶ್ರೇಯಸ್ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್]] {{nowrap end}} |group7 = [[ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]] |list7 = {{nowrap begin}} [[Real Time Gross Settlement|Real Time Gross Settlement(RTGS) ]]{{·w}} [[National Electronic Fund Transfer|National Electronic Fund Transfer (NEFT)]]{{·w}} [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]]{{·w}} [[CashTree]]{{·w}} [[Cashnet]]{{·w}} [[Automated teller machine|Automated Teller Machine (ATM)]] {{nowrap end}} }}<noinclude> [[ವರ್ಗ:India templates|{{PAGENAME}}]] [[ವರ್ಗ:Finance templates|India]]<!--probably needs focusing--> </noinclude> == ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆಂಗ್ಲ== {{Navbox |name = Banking in India |title = {{flag icon|India}} [[Banking in India]] |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |above = |group1 = Institutes |list1 = {{Navbox|child |group1 = [[Central bank]] |list1 = {{Reserve Bank of India}} |group2 = Think tanks |list2 = * [[Banks Board Bureau|BBB]] * [[Banking Codes and Standards Board of India|BCSBI]] * [[National Payments Corporation of India|NPCI]] * [[Indian Banks' Association|IBA]] * [[Institute for Development and Research in Banking Technology|IDRBT]] |group3 = Speciality banks |list3 = * [[IFCI]] * ''' [[All India Financial Institutions]] :''' * [[Exim Bank of India]] * [[National Bank for Agriculture and Rural Development|NABARD]] * [[National Housing Bank|NHB]] * [[Small Industries Development Bank of India|SIDBI]] |group4 = Other |list4 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Institute of Banking Personnel Selection|IBPS]] * [[Deposit Insurance and Credit Guarantee Corporation|Deposit Insurance (DICGC)]] }} |group2 = [[Public sector banks in India|Public-sector <br />banks]] |list2 = * [[Bank of Baroda]] * [[Bank of India]] * [[Canara Bank]] * [[Central Bank of India]] * [[Indian Bank]] * [[Indian Overseas Bank]] * [[Jammu & Kashmir Bank]] * [[Punjab & Sind Bank]] * [[Punjab National Bank]] * [[State Bank of India]] * [[UCO Bank]] * [[Union Bank of India]] |group4 = [[Private-sector banks in India|Private-sector <br />banks]] |list4 = * [[Axis Bank]] * [[Bandhan Bank]] * [[CSB Bank]] * [[City Union Bank]] * [[DCB Bank]] * [[Dhanlaxmi Bank]] * [[Federal Bank]] * [[HDFC Bank]] * [[ICICI Bank]] * [[IDBI Bank]] * [[IDFC First Bank]] * [[IndusInd Bank]] * [[Karnataka Bank]] * [[Karur Vysya Bank]] * [[Kotak Mahindra Bank]] * [[Nainital Bank]] * [[RBL Bank]] * [[South Indian Bank]] * [[Tamilnad Mercantile Bank]] * [[Yes Bank]] | group5 = Foreign banks | list5 = * [[Abu Dhabi Commercial Bank]] * [[ANZ (bank)|ANZ]] * [[Bank Maybank Indonesia]] * [[Bank of America]] * [[Bank of Bahrain and Kuwait]] * [[Bank of Ceylon]] * [[Barclays]] * [[Credit Suisse]] * [[CTBC Bank]] * [[Deutsche Bank]] * [[HSBC Bank India|HSBC]] * [[Maybank]] * [[MUFG Bank|MUFJ]] * [[Rabobank]] * [[Scotiabank]] * [[Standard Chartered India]] {{Navbox|child |group1 = Wholly owned subsidiary (WOS) |list1 = * [[DBS Bank]] * [[State Bank of Mauritius]] |group2 = Wound up/closed (or in process) |list2 = * [[Antwerp Diamond Bank]] * [[Citibank India|Citibank]] }} | group6 = [[Small finance bank|Small finance banks]] | list6 = * [[AU Small Finance Bank|AU]] ** [[Fincare Small Finance Bank|Fincare]] * [[Capital Small Finance Bank|Capital]] * [[ESAF Small Finance Bank|ESAF]] * [[Equitas Small Finance Bank|Equitas]] * [[Jana Small Finance Bank|Jana]] * [[North East Small Finance Bank|North East]] * [[Suryoday Small Finance Bank|Suryoday]] * [[Ujjivan Small Finance Bank|Ujjivan]] |group7 = [[Payments bank]]s |list7 = *[[Airtel Payments Bank|Airtel]] *[[National Securities Depository]] *[[India Post Payments Bank|India Post]] *[[Jio Payments Bank|Jio]] *[[Paytm Payments Bank|Paytm]] {{Navbox|child |group1 = Surrendered licencees <br/>or wound up |list1 = *[[Aditya Birla Payments Bank|Aditya Birla]] **[[M-Pesa|Vodafone M-Pesa]] *[[Tech Mahindra]] }} | group8 = [[Cooperative banking|Cooperative <br />banks]] | list8 = * [[Abhyudaya Co-operative Bank Ltd|Abhyudaya Co-operative Bank]]. * [[Buldana Urban Cooperative Credit Society]] * [[Cosmos Bank]] * [[Dombivli Nagari Sahakari Bank Ltd.|Dombivli Nagari Sahakari Bank]] * [[Kerala Bank]] * [[Mizoram Co-operative Apex Bank]] * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] * [[Repco Bank]] * [[Saraswat Bank]] * [[Shamrao Vithal Co-operative Bank]] * [[TNSC Bank]] | group9 = [[Regional rural bank]]s | list9 = * [[Assam Gramin Vikash Bank]] * [[Bangiya Gramin Vikash Bank]] * [[Mizoram Rural Bank]] * [[Paschim Banga Gramin Bank]] * [[Puduvai Bharathiar Grama Bank]] * [[Tamil Nadu Grama Bank]] * [[Uttar Bihar Gramin Bank]] * [[Uttarakhand Gramin Bank]] * [[Vananchal Gramin Bank]] {{Navbox|child |group1 = Andhra |list1 = * [[Andhra Pradesh Grameena Vikas Bank]] * [[Andhra Pragathi Grameena Bank]] |group2 = Kerala |list2 = * [[Kerala Gramin Bank]] * [[North Malabar Gramin Bank]] * [[South Malabar Gramin Bank]] |group3 = [[List of regional rural banks in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]] |list3 = *[[Allahabad UP Gramin Bank]] *[[Gramin Bank of Aryavart]] *[[Sarva UP Gramin Bank]] }} | group10 = Defunct banks | list10 = {{Navbox|child |group1 = Merged |list1 = {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[New Bank of India]] * [[Dena Bank]] * [[Vijaya Bank]] * [[Allahabad Bank]] * [[Andhra Bank]] * [[Corporation Bank]] * [[Oriental Bank of Commerce]] * [[United Bank of India]] * [[Syndicate Bank]] |group2 = SBI |list2 = * [[Bank of Bombay]] * [[Bank of Calcutta]] * [[Bank of Madras]] * [[Imperial Bank of India]] * [[State Bank of Bikaner & Jaipur]] * [[State Bank of Hyderabad]] * [[State Bank of Indore]] * [[State Bank of Mysore]] * [[State Bank of Patiala]] * [[State Bank of Saurashtra]] * [[State Bank of Travancore]] * [[Bharatiya Mahila Bank]] |group3 = Rescued |list3 = * [[Global Trust Bank (India)|Global Trust Bank]] (OBC) * [[Lakshmi Vilas Bank]] (DBS) * [[Nedungadi Bank]] (PNB) * [[United Western Bank]] (IDBI) * [[United Industrial Bank]] (Allahabad Bank) * [[Punjab and Maharashtra Co-operative Bank]] (Unity SFB) |group4 = Acquired |list4 = * [[Bank of Madura]] * [[Bank of Rajasthan]] * [[Bengal Central Bank]] * [[Centurion Bank of Punjab]] * [[Chartered Bank of India, Australia and China]] * [[Grindlays Bank]] ** [[National Bank of India]] * [[ING Vysya Bank]] * [[Mercantile Bank of India, London and China]] * [[Lord Krishna Bank]] * [[Suvarna Sahakari Bank]] * [[Times Bank]] * [[Vysya Bank]] {{Navbox|child |group1 = PSB |list1 = * [[Bharat Overseas Bank]] * [[Pandyan Bank]] }} }} |group3 = Wound up |list3 = * [[Bank of Chettinad]] * [[Dass Bank]] |group4 = Failed |list4 = * [[Alliance Bank of Simla]] * [[Arbuthnot & Co]] * [[Commercial Bank of India]] * [[Exchange Bank of India & Africa]] * [[Oriental Bank Corporation|(New) Oriental Bank Corporation]] * [[Oudh Commercial Bank]] * [[Madhavpura Mercantile Cooperative Bank]] |group5 = Liquidated |list5 = * [[Bengal Bank (1784)]] * [[Bank of Bombay (1720)]] * [[Bank of Hindostan]] * [[General Bank of India]] * [[General Bank of Bengal and Bihar]] * [[Nath Bank]] * [[Palai Central Bank]] * [[The Commercial Bank (1819)]] * [[The Calcutta Bank (1824)]] * [[The Union Bank (1828)]] * [[The Government Savings Bank (1833)]] * [[The Bank of Mirzapore (1835)]] * [[Travancore National and Quilon Bank]] }} | group11 = Networks | list11 = {{Navbox|child |group1 = [[Interbank network]]s |list1 = * [[Cirrus (interbank network)|Cirrus]] * [[National Financial Switch|NFS]] * [[Plus (interbank network)|PLUS]] |group2 = [[Interbank_network|ATM networks]] |list2 = * [[Banks ATM Network and Customer Services|BANCS]] * [[Cashnet]] * [[CashTree]] * [[MITR ATM Sharing Network|MITR]] }} | group12 = [[Payment card|Cards]] | list12 = * [[Mastercard]] ** [[Debit Mastercard]] ** [[Maestro (debit card)|Maestro]] * [[RuPay]] * [[Visa Inc|Visa]] ** [[Visa Debit]] ** [[Visa Electron]] | group13 = [[Electronic funds transfer|Online transfer]]s | list13 = * [[Aadhaar Enabled Payment System|AEPS]] * [[Bharat Bill Payment System|BBPS]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[Immediate Payment Service|IMPS]] * [[National Electronic Funds Transfer|NEFT]] * [[Real-time gross settlement|RTGS]] * [[Unified Payments Interface|UPI]] | group15 = [[Payment service provider|Payment service<br /> providers]] | list15 = * [[Atom Technologies|Atom]] * [[Bharat Interface for Money|BHIM]] * [[BillDesk]] * [[Infibeam|CCAvenue]] * [[Paytm Payments Bank|Paytm]] * [[Sarvatra Technologies]] * [[Zeta India]] {{Navbox|child |group1 = [[Digital wallet]]s |list1 = * [[Amazon Pay]] * [[BharatPe]] * [[Freecharge]] * [[Google Pay (payment method)|Google Pay]] * [[Mobikwik]] * [[Payoneer]] * [[PayU]] * [[Payworld]] * [[PhonePe]] }} | group17 = Related topics | list17 = * [[ATM usage fees#India|ATM usage fees]] * [[Bank run]] * [[Indian black money|Black money]] * [[Counterfeit money]] * [[Demat account|De-materialisation (de-mat)]] * [[Demonetisation_(currency)|Demonetisation]] ** [[2016 Indian banknote demonetisation|2016]] ** [[Withdrawal of low-denomination coins|Low denomination coins]] * [[Foreign exchange market|Foreign exchange (ForEx)]] * '''Lists: ''' [[List of banks in India|List of banks]] * [[List of oldest banks in India]] {{Navbox|child |group1 = Protocol <br> and codes |list1 = * [[Bharat Bill Payment System|Bharat Bill Payment System (BBPS)]] * [[Indian Financial System Code|Indian Financial System Code (IFSC)]] * [[National Unified USSD Platform|National Unified USSD Platform (NUUP)]] * [[Structured Financial Messaging System|Structured Financial Messaging System (SFMS)]] |group2 = Rates & <br> ratios |list2 = {{Navbox|child |group1 = Rates |list1 = * [[Bank rate]] * [[MIBOR (Indian reference rate)|Mumbai Inter-Bank Bid Rate - MIBID/Mumbai Inter-Bank Offer Rate - MIBOR]] * [[Reserve Bank of India#MIFOR (Mumbai Interbank Forward Offer Rate)|Mumbai Interbank Forward Offer Rate - MIFOR]] |group2 = Ratios |list2 = * [[Capital requirement|Capital Adequacy Ratio - CAR]] * [[Statutory liquidity ratio|Statutory Liquidity Ratio - SLR]] * [[Reserve requirement|Cash Reserve Ratio - CRR]] }} |group3 = Regulators |list3 = * [[Insurance Regulatory and Development Authority|Insurance - IRDAI]] * [[Reserve Bank of India|Banking - RBI]] * [[SEBI|Securities - SEBI]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|Bankruptcy - IBBI]] |group4 = Insolvency, <br> bankruptcy and <br> reconstruction |list4 = {{Navbox|child |group1 = Boards |list1 = * [[Board for Industrial and Financial Reconstruction|BIFR]] * [[Insolvency and Bankruptcy Board of India|IBBI]] * [[Central Registry of Securitisation Asset Reconstruction and Security Interest|CERSAI]] |group2 = Legislation |list2 = * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act]] |group3 = Companies |list3 = * ARCIL * Edelweiss ARC * IAMCL }} |group5 = Legislation |list5 = * [[Banking Regulation Act, 1949]] * [[Government Securities Act, 2006]] * [[Insolvency and Bankruptcy Code, 2016|IBC, 2016]] * [[Reserve Bank of India Act, 1934|RBI Act, 1934]] * [[Securitisation and Reconstruction of Financial Assets and Enforcement of Security Interest Act, 2002|SARFESI Act, 2002]] * [[Income-tax Act, 1961]] * [[Companies Act, 2013]] * [[Insurance Act, 1938]] * [[Foreign Exchange Management Act|FEMA, 1999]] |group6 = Tribunals |list6 = * [[National Company Law Tribunal|Company Law - NCLT]] * [[National Company Law Appellate Tribunal|Appellate - NCLAT]] |group7 = Measures |list7 = * [[Prompt Corrective Action]] |group8 = Other |list8 = * [[Institute of Banking Personnel Selection]] * [[Mumbai Consensus]] }} }} == ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ತಾಲೂಕುಗಳು== {{Navbox |name = ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಲೂಕುಗಳು |title = ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ತಾಲೂಕುಗಳು |state = collapsible |navbar = plain |group1 = [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] |list1 = [[ಬಾದಾಮಿ]] • [[ಬಾಗಲಕೋಟೆ]] • [[ಬಿಳಗಿ]] • [[ಗುಳೆದಗುಡ್ದ]] • [[ಹುನಗುಂದ]] • [[ಜಮಖಂಡಿ]] • [[ಮುದ್ಹೋಳ]] • [[ರಬಕವಿ ಬನಹಟ್ಟಿ]] |group2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬಳ್ಳಾರಿ]] |list2 = [[ಬಳ್ಳಾರಿ]] • [[ಕುರುಗೋಡು]] • [[ಸಂದೂರು]] • [[ಸಿರುಗುಪ್ಪ]] |group3 = [[ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಳಗಾವಿ]] |list3 = [[ಅತಾಣಿ]] • [[ಬೈಲಹೊಂಗಾಳ]] • [[ಬೆಳಗಾವಿ]] • [[ಚಿಕೋಡಿ]] • [[ಗೋಕಾಕ]] • [[ಹುಕ್ಕೇರಿ]] • [[ಖಾನಾಪುರ]] • [[ಪಾರಸಗಾಡ್]] • [[ರಾಯಬಾಗ್]] • [[ರಾಮದುರ್ಗ]] • [[ಸೌಂದತ್ತಿ]] |group4 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ]] |list4 = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] • [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] • [[ನೆಲಮಂಗಲ]] |group5 = [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ]] |list5 = [[ಅನೇಕಲ್]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ]] • [[ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ]] |group6 = [[ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆ|ಬೀದರ್]] |list6 = [[ಔರಾದ್]] • [[ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ]] • [[ಬೀದರ್]] • [[ಭಲ್ಕಿ]] • [[ಹೊಮನಾಬಾದ್]] |group7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಾಮರಾಜನಗರ]] |list7 = [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] • [[ಗುಂಡಲುಪೇಟೆ]] • [[ಹನೂರು]] • [[ಕೊಲ್ಲೇಗಾಲ್]] • [[ಯಳಂದೂರ]] |group8 = [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] |list8 = [[ಬಾಗೇಪಲ್ಲಿ]] • [[ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ]] • [[ಚಿಂತಾಮಣಿ]] • [[ಗೌರೀಬಿದನೂರ]] • [[ಗುಡಿಬಂದ]] • [[ಶಿದ್ಲಘಟ್ಟ]] |group9 = [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] |list9 = [[ಅಜ್ಜಂಪುರ]] • [[ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು]] • [[ಕದೂರು]] • [[ಕಲಾಸ]] • [[ಕೊಪ್ಪ]] • [[ಮುದಿಗೇರೆ]] • [[ನರಸಿಂಹರಾಜಪುರ]] • [[ಶೃಂಗೇರಿ]] • [[ತರಿಕೇರೆ]] |group10 = [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] |list10 = [[ಚಳ್ಳಕೆರೆ]] • [[ಚಿತ್ರದುರ್ಗ]] • [[ಹಿರಿಯೂರು]] • [[ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ]] • [[ಹೊಸದುರ್ಗ]] • [[ಮೊಳಕಾಲ್ಮುರು]] |group11 = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] |list11 = [[ಬಂತ್ವಾಳ]] • [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] • [[ಮಂಗಳೂರು]] • [[ಪುತ್ತೂರು]] • [[ಸುಳ್ಯ]] |group12 = [[ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ|ದಾವಣಗೆರೆ]] |list12 = [[ಚನ್ನಗಿರಿ]] • [[ದಾವಣಗೆರೆ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಿಹರ]] • [[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] • [[ಜಗಳೂರು]] |group13 = [[ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಧಾರವಾಡ]] |list13 = [[ಧಾರವಾಡ]] • [[ಹುಬ್ಳಿ]] • [[ಕಲ್ಗಟಗಿ]] • [[ಕುಂದಗೋಳ]] • [[ನವಲಗುಂದ]] |group14 = [[ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಗದಗ]] |list14 = [[ಗದಗ]] • [[ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ]] • [[ಮುಂದರ್ಗಿ]] • [[ನರ್ಗುಂದ]] • [[ರೋಣ]] • [[ಶಿರಹತ್ತಿ]] |group15 = [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸನ]] |list15 = [[ಅಳೂರು]] • [[ಅರ್ಕಲಗೂಡು]] • [[ಅರ್ಸಿಕೇರೆ]] • [[ಬೇಲೂರು]] • [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಹಾಸನ]] • [[ಹೊಳೆನರ್ಸೀಪುರ]] • [[ಸಕ್ಲೇಶಪುರ]] |group16 = [[ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾವೇರಿ]] |list16 = [[ಬ್ಯಾದಗಿ]] • [[ಹನಗಾಳ]] • [[ಹಾವೇರಿ]] • [[ಹಿರೇಕೇರೂರು]] • [[ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು]] • [[ರತ್ತಿಹಳ್ಳಿ]] • [[ಸಾವನೂರು]] • [[ಶಿಗ್ಗಾಂವ್]] |group17 = [[ಕಲಬುರ್ಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕಲಬುರ್ಗಿ]] |list17 = [[ಅಫ್ಜಲ್ಪುರ]] • [[ಅಲಂದ್]] • [[ಚಿಂಚೋಳಿ]] • [[ಚಿತಾಪುರ]] • [[ಗುಲ್ಬರ್ಗ]] • [[ಜೇವರ್ಗಿ]] • [[ಸೇದಾಮ್]] |group18 = [[ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಡಗು]] |list18 = [[ಮದಿಕೇರಿ]] • [[ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ]] • [[ವಿರಾಜಪೇಟೆ]] |group19 = [[ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೋಲಾರ]] |list19 = [[ಬಂಗಾರಪೇಟೆ]] • [[ಕೋಲಾರ]] • [[ಮಲೂರು]] • [[ಮುಳಬಾಗಿಲು]] • [[ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ]] |group20 = [[ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆ|ಕೊಪ್ಪಳ]] |list20 = [[ಗಂಗಾವತಿ]] • [[ಕೊಪ್ಪಳ]] • [[ಕುಷ್ಟಗಿ]] • [[ಯೆಲಬುರ್ಗ]] |group21 = [[ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ|ಮಂಡ್ಯ]] |list21 = [[ಕೆ.ಆರ್.ಪೇಟೆ]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜಪೇಟೆ]] • [[ಮದ್ದೂರು]] • [[ಮಾಳವಳ್ಳಿ]] • [[ಮಂಡ್ಯ]] • [[ನಾಗಮಂಗಲ]] • [[ಪಾಂಡವಪುರ]] • [[ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ]] |group22 = [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ಮೈಸೂರು]] |list22 = [[ಹುನ್ಸೂರು]] • [[ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ]] • [[ಮೈಸೂರು]] • [[ನಂಜನಗೂಡು]] • [[ಪೇರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಪಿರಿಯಪಟ್ಟಣ]] • [[ಟಿ.ನರಸೀಪುರ]] |group23 = [[ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಯಚೂರು]] |list23 = [[ದೇವದುರ್ಗ]] • [[ಲಿಂಗಸುಗೂರು]] • [[ಮಾನವಿ]] • [[ರಾಯಚೂರು]] • [[ಸಿಂಧನೂರು]] |group24 = [[ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಮನಗರ]] |list24 = [[ಚನ್ನಪಟ್ಟಣ]] • [[ಕನಕಪುರ]] • [[ಮಾಗಡಿ]] • [[ರಾಮನಗರ]] |group25 = [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] |list25 = [[ಭದ್ರಾವತಿ]] • [[ಹೊಸನಗರ]] • [[ಸಾಗರ]] • [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]] • [[ಶಿಮೋಗ]] • [[ಸೋರಬ]] • [[ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ]] |group26 = [[ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆ|ತುಮಕೂರು]] |list26 = [[ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಗುಬ್ಬಿ]] • [[ಕೊರಟಗೆರೆ]] • [[ಕುನಿಗಾಲ್]] • [[ಮಧುಗಿರಿ]] • [[ಪಾವಗಡ]] • [[ಸಿರ]] • [[ತಿಪ್ತೂರು]] • [[ತುಮಕೂರು]] • [[ತುರುವೇಕೆರೆ]] |group27 = [[ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉಡುಪಿ]] |list27 = [[ಬ್ರಹ್ಮಾವರ]] • [[ಕಾರ್ಕಳ]] • [[ಕುಂದಾಪುರ]] • [[ಉಡುಪಿ]] |group28 = [[ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ|ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ]] |list28 = [[ಅಂಕೋಲ]] • [[ಭಟ್ಕಳ್]] • [[ಹಾಲಿಯಾಳ]] • [[ಹೊನ್ನಾವರ]] • [[ಜೋಯಿದ]] • [[ಕಾರವಾರ]] • [[ಕುಮಟ]] • [[ಮುಂಡಗೋಡ]] • [[ಸಿದ್ದಾಪುರ]] • [[ಸಿರ್ಸಿ]] • [[ಯೆಳ್ಳಾಪುರ]] |group29 = [[ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯಪುರ]] |list29 = [[ಬಸವನ ಬಾಗೇವಾಡಿ]] • [[ಬಿಜ್ಜಾಪುರ]] • [[ಚಾಡಚನ್]] • [[ಇಂದಿ]] • [[ಮುದ್ದೇಬಿಹಾಳ]] • [[ಸಿಂದಗಿ]] • [[ತಾಲಿಕೋಟ]] • [[ವಿಜಯಪುರ]] |group30 = [[ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|ವಿಜಯನಗರ]] |list30 = [[ಹಾದಗಲ್ಲಿ]] • [[ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹರಪನಹಳ್ಳಿ]] • [[ಹೊಸ್ಪೇಟೆ]] • [[ಕಂಪಲಿ]] • [[ಕೊತ್ತೂರು]] |group31 = [[ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ|ಯಾದಗಿರಿ]] |list31 = [[ಗುರ್ಮಿತ್ಕಾಲ್]] • [[ಹುನಸಾಗಿ]] • [[ಶಾಹಪುರ]] • [[ಶೋರಾಪುರ]] • [[ಸೂರಾಪುರ]] • [[ಯಾದಗಿರಿ]] }} 05d125w99qrpewxxfwdholquhr7ke3v 0 151419 1307897 1291220 2025-07-03T07:41:32Z 2405:201:C418:C07B:CDBB:43DE:4776:D9C9 1307897 wikitext text/x-wiki {{Redirect|೨೦೧೪|text=೨೦೧೪ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣ ಶಾಸನಸಭಾ ಎನ್ನಿಕುಲು}} [[ಭಾರತೀಯ]] ರಿಯಾಲಿಟಿ [[ದೂರದರ್ಶನ]] ಸರಣಿ ''[[ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ|ಬಿಗ್ ಬಾಸ್‌ನ]]'' [[ಕನ್ನಡ]] ಆವೃತ್ತಿಯ ಸೀಸನ್ ಒಂದ ಆಗಿದೆ.ಇದನ್ನು 2013 ರಲ್ಲಿ ''[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ]]'' ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು [[ಸುದೀಪ್]] ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು. ವಿಜೇತರಿಗೆ {{ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ}} 50,00,000 ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರದರ್ಶನವು 24 ಮಾರ್ಚ್ 2013 (''ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಪ್ರೀಮಿಯರ್'') ನಿಂದ 30 ಜೂನ್ 2013 (''ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಫಿನಾಲೆ'') ವರೆಗೆ 99 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ನಡೆಯಿತು. ಒಟ್ಟು 15 ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳು ಮತ್ತು 2 ಅತಿಥಿಗಳು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ್ದರು. ಲೋನಾವಾಲಾದಲ್ಲಿರುವ [[ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ|ಬಿಗ್ ಬಾಸ್]] ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲು 47 ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. {{Infobox television season |italic_title= |bgcolour= |season_name= ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 1 |image=File:Bigg Boss Kannada 1 Logo.jpg |caption= |country= [[ಭಾರತ]] |num_episodes= 99 |first_aired= 24 ಮಾರ್ಚ್ 2013 |last_aired= 30 ಜೂನ್ 2013 |network= ಈ ಟಿವಿ ಕನ್ನಡ |film_start= |celebrity_winner= [[ವಿಜಯ ರಾಘವೇಂದ್ರ (ನಟ)|ವಿಜಯ ರಾಘವೇಂದ್ರ]] |next_season= [[ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ (ಸೀಸನ್ 2)|ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 2]] |episode_list= }} ನಾಲ್ಕು ಫೈನಲಿಸ್ಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, [[ವಿಜಯ ರಾಘವೇಂದ್ರ (ನಟ)|ವಿಜಯ್ ರಾಘವೇಂದ್ರ]] <ref>{{Cite web |url=http://newindianexpress.com/entertainment/television/An-unexpected-win/2013/07/01/article1660801.ece |title=THE NEW INDIAN EXPRESS new article: An unexpected win |access-date=2023-08-24 |archive-date=2016-03-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160312192633/http://www.newindianexpress.com/entertainment/television/An-unexpected-win/2013/07/01/article1660801.ece |url-status=dead }}</ref> ಗರಿಷ್ಠ ಮತಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು, ನಂತರ ಅರುಣ್ ಸಾಗರ್ ರನ್ನರ್ ಅಪ್ ಆಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು. [[ನಿಕಿತಾ ತುಕ್ರಾಲ್]] ತೃತೀಯ ಹಾಗೂ ನರೇಂದ್ರ ಬಾಬು ನಾಲ್ಕನೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದರು. ಗುರುದಾಸ್ ಶೆಣೈ ಈ ಸೀಸನ್‌ನ ಹೌಸ್ ರಿಯಾಲಿಟಿಗೆ ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದರು. == ಮನೆಯ ಸದಸ್ಯರು == {| class="wikitable sortable !ಮನೆಯವರು ! ಪ್ರವೇಶ ! ನಿರ್ಗಮನ ! ಫಲಿತಾಂಶ |- | ವಿಜಯ್ ರಾಘವೇಂದ್ರ | ದಿನ 1 | 99ನೇ ದಿನ | {{Won|Winner}} |- | ಅರುಣ್ ಸಾಗರ್ | ದಿನ 1 | 99ನೇ ದಿನ | {{Runner-up|1st Runner Up}} |- | ನಿಕಿತಾ | ದಿನ 1 | 99ನೇ ದಿನ | 2ನೇ ರನ್ನರ್ ಆಪ್ |- | ನರೇಂದ್ರ ಬಾಬು ಶರ್ಮಾ | ದಿನ 1 | 99ನೇ ದಿನ | 3ನೇ ರನ್ನರ್ ಆಪ್ |- | ಚಂದ್ರಿಕಾ | ದಿನ 1 | 83ನೇ ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |- | ಅನುಶ್ರೀ | ದಿನ 1 | 76ನೇ ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |- | ರಿಷಿಕಾ | 42 ನೇ ದಿನ | 62ನೇ ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |- | ರೋಹನ್ | 38ನೇ | 55ನೇ ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |- | ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ | ದಿನ 1 | 6ನೇ ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |- | ಅಪರ್ಣಾ | ದಿನ 1 | 41ನೇ ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |- | ತಿಲಕ್ ಗೌಡ | ದಿನ 1 | 41ನೇ ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |- | ವಿನಾಯಕ್ | ದಿನ 1 | 34ನೇ ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |- | ರಿಷಿ ಕುಮಾರ್ ಸ್ವಾಮೀಜಿ | 14 ನೇ ದಿನ | 27ನೇ ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |- | ಶ್ವೇತಾ | ದಿನ 1 | 20 ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |- | ಸಂಜನಾ | ದಿನ 1 | 14ನೇ ದಿನ | {{eliminated|Evicted}} |} == ಮನೆಯವರು == {| class="wikitable" !ಮನೆಯವರು ! ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ... ! |- | '''ನರೇಂದ್ರ ಬಾಬು ಶರ್ಮಾ''' | ಟಿವಿ ಆಂಕರ್; ಗುರೂಜಿ | [[ಝೀ ಕನ್ನಡ|ಜೀ ಕನ್ನಡದ]] ''ಬೃಹತ್ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ'', [[ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ|ಸುವರ್ಣ ಟಿವಿಯ]] ''ಭವ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ'' ಮತ್ತು [[ಸುವರ್ಣ ನ್ಯೂಸ್|ಸುವರ್ಣ ನ್ಯೂಸ್ ಚಾನೆಲ್‌ನ]] ''ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಂತಹ'' ಟಿವಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಸರಣಿಯಿಂದ ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ " ''ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ ಗುರೂಜಿ'' " ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಹಲವು ಸಿನಿಮಾಗಳಲ್ಲಿ ಜೂನಿಯರ್ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. |- | '''[[ಅಪರ್ಣಾ]]''' | ಟಿವಿ ಆಂಕರ್ | ಆಕೆಗೆ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಮೇಲೆ ಉತ್ತಮ ಹಿಡಿತವಿದೆ. ದೂರದರ್ಶನದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ಅವರು ದಶಕಗಳಿಂದ ಹಲವಾರು ಚಾನೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಟಿವಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು/ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಣೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಟಿವಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಅವರು [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದ]] ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಿರೂಪಕಿ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |title=DECCAN HERALD - Aparna Interview |url=http://archive.deccanherald.com/deccanherald/oct232005/enter1415720051021.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121229074033/http://archive.deccanherald.com/deccanherald/oct232005/enter1415720051021.asp |archive-date=29 December 2012 |access-date=10 December 2013}}</ref> |- | '''[[ಅನುಶ್ರೀ]]''' | ಟಿವಿ ಆಂಕರ್ | ಇವರು [[ಮಂಗಳೂರು|ಮಂಗಳೂರಿನ]] ವಿಜೆ ಆಗಿದ್ದು, ನಮಸ್ತೆ ಕಸ್ತೂರಿ, ರೀಲ್ ಸುದ್ದಿ 365, ಕಾಮಿಡಿ ಕಿಲಾಡಿಗಳು ಮುಂತಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ನಿರೂಪಕಿ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.{{Fact|date=May 2023}}</link> |- | '''ರಿಷಿ ಕುಮಾರ್''' | ಸ್ವಾಮಿ | ಕಾಳಿಕಾ ಮಾತೆಯ (ಬೆಂಗಳೂರು) ಸ್ವಾಮಿ. ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಅವರನ್ನು ಹಲವಾರು ವಿವಾದಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಸಿದವು.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=S-IaiW8WhxA YOU TUBE: TV9 Exclusive - Rishi Kumara - Kaaviyolagobba Kalla]</ref> ಈ ಹಿಂದೆ ಅವರು ಡ್ಯಾನ್ಸರ್ ಮತ್ತು ಜೂನಿಯರ್ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ ಆಗಿದ್ದರು. |- | '''ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ''' | ನರ್ಸ್ | ಅವರು ನರ್ಸ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದವರು ಮತ್ತು ಈಗ ನರ್ಸಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜಿನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ವಿವಾದದಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಪರಿಚಿತರು.<ref>[https://web.archive.org/web/20130327102217/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-05-21/india/27888120_1_jayalakshmi-sexual-harassment-photos TIMES OF INDIA - Nurse Jayalakshmi]</ref> |- | '''ಚಂದ್ರಿಕಾ''' | ನಟಿ | ಅವರು 90 ರ ದಶಕದ ನಟಿ. ಗೋಲ್ಮಾಲ್ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ, [[ನೀನು ನಕ್ಕರೆ ಹಾಲು ಸಕ್ಕರೆ]], ಹೊಸ ರಾಗ, ನಾಗಶಕ್ತಿ ಅವರ ಕೆಲವು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು.{{Fact|date=May 2023}}</link> |- | '''ವಿನಾಯಕ ಜೋಶಿ''' | ಆರ್ಜೆ; ನಟ | ರೇಡಿಯೋ ಸಿಟಿ 91.1 ಎಫ್‌ಎಂನಲ್ಲಿ ''ಸಿಟಿ ಮಾತು'' ಮತ್ತು ''ಐತಲಕಾಡಿ ಬೆಳಗಿನ ಆರ್‌ಜೆ''. ಅವರು ನಟ, ನಿರ್ಮಾಪಕ, ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದರೂ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. |- | '''ತಿಲಕ್ ಶೇಖರ್''' | ನಟ | ಅವರು 2006 ರಿಂದ ಮಾಡೆಲ್-ನಟರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಗಂಡ ಹೆಂಡತಿ, ಅಪಘಾತ, ಹುಚ್ಚಿ ಅವರ ಕೆಲವು ಸಿನಿಮಾಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. |- | '''ಶ್ವೇತಾ ಪಂಡಿತ್''' | ನಟಿ | ಅವರು ಪರಮಾತ್ಮ, ಕೇಸ್ ನಂ 18/9, ಥಿಯೇಟರ್ ಲೋ (ತೆಲುಗು) ಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ನಟಿ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |title=DAIJI WORLD: Mangalore Sandalwood Beauty Shweta Pandit |url=http://www.daijiworld.com/news/news_disp.asp?n_id=157499 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131215041759/http://www.daijiworld.com/news/news_disp.asp?n_id=157499 |archive-date=15 December 2013 |access-date=10 December 2013}}</ref> |- | '''ಸಂಜನಾ''' | ನಟಿ | ಅವರು ಮಾಡೆಲ್ ಮತ್ತು ನಟಿ. ಅವರು ಹಲವಾರು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. |- | '''[[ಅರುಣ್ ಸಾಗರ್]]''' | ಕಲಾ ನಿರ್ದೇಶಕ | ಅವರು ಹೆಸರಾಂತ ಕಲಾ ನಿರ್ದೇಶಕರು. ಅವರು ಬಹು ಪ್ರತಿಭಾವಂತರು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು, ಟಿವಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.{{Fact|date=May 2023}}</link> |- | '''[[ವಿಜಯ ರಾಘವೇಂದ್ರ (ನಟ)|ವಿಜಯ್ ರಾಘವೇಂದ್ರ]]''' | ನಟ | ಅವರು [[ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗ|ಸ್ಯಾಂಡಲ್‌ವುಡ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಹೆಸರಾಂತ ನಟನಾಗಿದ್ದಾರೆ. |- | '''[[ನಿಕಿತಾ ತುಕ್ರಾಲ್]]''' | ನಟಿ | ಅವರು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯ ನಾಯಕಿ ನಟಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. |} === ವೈಲ್ಡ್ ಕಾರ್ಡ್ ಸದಸ್ಯರು === {| class="wikitable ignitable" !ವೈಲ್ಡ್ ಕಾರ್ಡ್ ಪ್ರವೇಶ ! ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ... ! |- | '''ರೋಹನ್ ಗೌಡ''' | ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ ಹಳೆಯ ಸ್ಪರ್ದಿ | ಅವರು [[ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ|ಸುವರ್ಣ ಟಿವಿಯ]] ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ <ref>[https://web.archive.org/web/20131203091435/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-05-01/news-interviews/38956791_1_bigg-boss-nurse-jayalakshmi-vinayak-joshi TIMES OF INDIA: Rohan Gowda entry in Bigg Boss]</ref> ''ಪ್ಯಾಟೆ ಮಂದಿ ಕಾಡಿಗೆ ಬಂದ್ರು'' ವಿಜೇತರು. ಅವರು ಮಾಡೆಲ್ ಮತ್ತು ಬಾಡಿಬಿಲ್ಡರ್ ಕೂಡ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. |- | '''ರಿಷಿಕಾ ಸಿಂಗ್''' | ನಟಿ | ಅವರು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ನಟಿ{{Fact|date=May 2023}}</link> [[ಕಂಠೀರವ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಕಂಠೀರವ]], [[ಕಳ್ಳ ಮಳ್ಳ ಸುಳ್ಳ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಕಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ಸುಳ್ಳ]], ಮತ್ತು ಬೆಂಕಿ ಬಿರುಗಾಳಿ ಸಿನಿಮಾಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. |- |} === ಅತಿಥಿಗಳು === {| class="wikitable ignitable" !ಅತಿಥಿಗಳು ! ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ... ! |- | '''ಯೋಗೇಶ್''' | ನಟ | ಅವರು ''ಲೂಸ್ ಮಾದ'' ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.{{Fact|date=May 2023}}</link>[[ದುನಿಯಾ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ದುನಿಯಾ]] ಚಿತ್ರದಿಂದ ನಂದ ಲವ್ಸ್ ನಂದಿತಾ, [[ಹುಡುಗರು (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಹುಡುಗರು]], ದೂಲ್, ಯೋಗಿ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. |- | '''ರಾಜೇಶ್''' | ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ ಹಳೆಯ ಸ್ಪರ್ದಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. | ಅವರು ಬುಡಕಟ್ಟು ಗ್ರಾಮದವರು ಮತ್ತು [[ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ|ಸುವರ್ಣ ಟಿವಿಯ]] ''ಹಳ್ಳಿ ಹೈದ, ಪ್ಯಾಟೆಗ್ ಬಂದ'' ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ ವಿಜೇತರಾಗಿದ್ದರು. ''ಜಂಗಲ್ ಜಾಕಿ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದರು.'' ಅವರು ನವೆಂಬರ್ 2013 ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.{{Fact|date=May 2023}}</link> |- |} == ಸಂಚಿಕೆಗಳು == ಈ ಸಂಚಿಕೆಗಳನ್ನು [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ]] ವಾಹಿನಿಯು ಪ್ರತಿದಿನ ರಾತ್ರಿ 8 ರಿಂದ 9 ರವರೆಗೆ ಸಮಯ ಸ್ಲಾಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಫಿನಾಲೆಯ ನಂತರ, ಚಾನೆಲ್ ''ಆಟೋಗ್ರಾಫ್ ಸರಣಿಯನ್ನು'' ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅನುಭವವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದರು '''ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು''' * ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಪ್ರೀಮಿಯರ್: ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ * ದೈನಂದಿನ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು * ವಾರದ ಕಥೆ ಕಿಚ್ಚನ ಜೊತೆ * ಸುದೀಪ್ ಜೊತೆ ಸೂಪರ್ ಶನಿವಾರ * ನೋಡದ ಸಂಚಿಕೆ * ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಫಿನಾಲೆ: ಕರ್ಟನ್ ರೈಸರ್ * ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಫಿನಾಲೆ * ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಫಿನಾಲೆ: ಫೈನಲ್ ಕಟ್ * ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಫಿನಾಲೆ: ನೋಡದ ಸಂಚಿಕೆ * ಆಟೋಗ್ರಾಫ್ == ಸ್ವಾಗತ ಮತ್ತು ವೀಕ್ಷಕರ ಸಂಖ್ಯೆ == Indiantelevision.com ನ ಸುದ್ದಿ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಪ್ರಕಾರ,<ref>[http://www.indiantelevision.com/release/y2k13/apr/aprrel8.php INDIANTELEVISION.COM: Bigg Boss a BIGG hit with the Audience]</ref> ಈ ಬಿಗ್‌ಬಾಸ್ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಯಾವುದೇ ಕನ್ನಡ GEC ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ TRP ಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ.{{Fact|date=May 2023}}</link> ಒಪನಿಂಗ್ ಸಂಚಿಕೆಯು 4.7 TRP ರೇಟಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಶುಕ್ರವಾರದ ಎವಿಕ್ಷನ್ ಎಪಿಸೋಡ್‌ಗಳು 6.3 TRP ತಲುಪಿತ್ತು. ವಾರದ ಸರಾಸರಿ <ref>[http://www.indiatvnews.com/entertainment/bollywood/bigg-boss-kannada-trps-soaring-8203.html INDIATVNEWS.COM: Bigg Boss Kannada TRPs soaring]</ref> ಸುಮಾರು 4.7 TRP ಆಗಿತ್ತು. ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ SMS ಮತಗಳು ಪ್ರತಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಗೆ ಸರಿಸುಮಾರು 47,000 <ref>[http://www.indiatvnews.com/entertainment/bollywood/bigg-boss-kannada-trps-soaring-8203.html INDIATVNEWS.COM: Bigg Boss Kannada SMS Voting]</ref> ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲಕ್ಷವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿತು. == ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು == '''ಜಿಸಿಸಿ ಪುರಸ್ಕಾರ್ ಮೀಡಿಯಾ :-''' * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ - [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]] <ref>{{Cite web |date=26 May 2014 |title=GCC Puraskar Media |url=http://www.gardencitycollege.edu/downloads/media_Puraskar.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714183145/http://www.gardencitycollege.edu/downloads/media_Puraskar.pdf |archive-date=14 July 2014 |publisher=gardencitycollege.edu}}</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{IMDb episodes|2955262}} * [https://www.biggbosskannadavote.com Bigg Boss Kannada Vote] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210803084626/http://biggbosskannadavote.com/ |date=2021-08-03 }} [[ವರ್ಗ:ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ]] [[ವರ್ಗ:ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಧಾರಾವಾಹಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡದ ಧಾರಾವಾಹಿ]] a54hjamekkma3z3q9hq16j5gy11vx0w 2 151449 1307870 1302165 2025-07-02T14:35:23Z Pallaviv123 75945 1307870 wikitext text/x-wiki '''ಡಾ. ಎಂ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಶಿ'''ಯವರು (ಜನನ : ೧೯೪೬) ಸಂಶೋಧಕರು, ಕಲಾವಿದರು, ಸಂಘಟಕರು ಹಾಗೂ ಸಲಹೆಗಾರರು. ಇವರು ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನ ಮಾಳ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ವಿಮರ್ಶಕರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== ಜೋಶಿಯವರು ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನ ಮಾಳ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರದ್ದು ಕಲೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿರುವ ಕುಟುಂಬ. ಇವರ ತಂದೆ ನಾರಾಯಣ ಜೋಶಿಯವರು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ವಾಗ್ಮಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರ ತಾಯಿ ಲಕ್ಷೀಬಾಯಿ. ಮಾತಾಮಹ ಅನಿರುದ್ಧ ಭಟ್ಟರು ಇವರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗುರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಜೋಶಿಯವರು ಬೆಸೆಂಟ್ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು, ಮಂಗಳೂರು ಇಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ವಾಇಜ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು, ನಂತರ ಎರಡು ವರ್ಷ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತಿಗೊಂಡರು. ಇವರು ಬೆಸೆಂಟ್ ವಿದ್ಯಾಕೇಂದ್ರ, ಬಲ್ಮಠ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ಗಳಲ್ಲೂ ಗೌರವ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ರಂಗರ ಪ್ರಮುಖ ಅರ್ಥದಾರಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಗೋಷ್ಠಿ, ಆಟ ಕೂಟಗಳ ಸಂಘಟಕ ಹಾಗೂ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಆಡಿಯೋ ಸಿ.ಡಿ ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ==ಕೃತಿಗಳು== * ಜಾಗರ * ಕೇದಗೆ * ಮಾರುಮಾಲೆ * ಪ್ರಸ್ತುತ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಪದಕೋಶ * ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ * ತಾಳಮದ್ದಲೆ * ವಾಗರ್ಥ * ಕೃಷ್ಣ ಸಂಧಾನ: ಪ್ರಸಂಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಗ * ಮಂದಾರ ಕೇಶವ ಬಟ್ರ್ (ಪರಿಚಯ-ತುಳು) * ಗುರ್ತ (ತುಳು ಕವಿತೆಗಳು) * ಪಂಡಿತ ಪೆರ್ಲ ಕೃಷ್ಣಭಟ್ಟ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಸ್ಥಿತಿ-ಗತಿ * ಕೊರಳಾರ * ಮುಡಿ * ವೀರಗಸೆ * ತತ್ತ್ವಮನನ * ಶ್ರೀ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ : ದೃಷ್ಠಿ ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಠಿ (೨೦೨೧) ==ಇತರರೊಂದಿಗೆ== * ಮಣೇಲ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ನಾಯಕರು : ಜೀವನ ಪರಿಚಯ - ಎನ್. ಮಾಧವಾಚಾರ್ಯ * ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪರಿಚಯ, ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರವೇಶ - ಪ್ರೊ. ಎಂ.ಎ. ಹೆಗಡೆ * ಕುಮಾರಿಲ ಭಟ್ಟ - ಪ್ರೊ. ಎಂ. ಎ. ಹೆಗಡೆ * ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ - ಗುರುರಾಜ ಮಾರ್ಪಳ್ಳಿ * ಹಾಜಿ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ (ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನುವಾದ. ಮೂಲ : ಪ್ರೊ. ಮುರಳೀಧರ ಉಪಾಧ್ಯ) * ಕೋಗಿಲೆ (ಮುಳಿಯ ತಿಮ್ಮಪ್ಪಯ್ಯ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸಂಚಿಕೆ, ೧೯೮೮) ==ಪಾದಿತ== * ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆ : ಸ್ವರೂಪ ಸಮೀಕ್ಷೆ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಚಿಂತನ * ಕುಕ್ಕಿಲ ಸಂಪುಟ ==ಪಾದಿತ : ಇತರರೊಂದಿಗೆ== * ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಕರಂದ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಸಂಸ್ಮರಣಾ ಗ್ರಂಥ) * ಶ್ರೀ ಚಕ್ರ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀ ಸಮಿತಿ ಸಂಚಿಕೆ) * ಯಕ್ಷಗಾನ ವಾಚಸ್ಪತಿ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀ ಸಮಿತಿ ಸಂಚಿಕೆ) * ಯಕ್ಷಕರ್ದಮ (ಮುಂಬೈ ಸಮ್ಮೇಳನ ಸಂಕಲನ) j9631ga4l5gpok8f05ek6kzkjkz2doj 1307871 1307870 2025-07-02T14:45:40Z Pallaviv123 75945 1307871 wikitext text/x-wiki '''ಡಾ. ಎಂ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಶಿ'''ಯವರು (ಜನನ : ೧೯೪೬) ಸಂಶೋಧಕರು, ಕಲಾವಿದರು, ಸಂಘಟಕರು ಹಾಗೂ ಸಲಹೆಗಾರರು. ಇವರು ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನ ಮಾಳ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ವಿಮರ್ಶಕರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== ಜೋಶಿಯವರು ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನ ಮಾಳ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರದ್ದು ಕಲೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿರುವ ಕುಟುಂಬ. ಇವರ ತಂದೆ ನಾರಾಯಣ ಜೋಶಿಯವರು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ವಾಗ್ಮಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರ ತಾಯಿ ಲಕ್ಷೀಬಾಯಿ. ಮಾತಾಮಹ ಅನಿರುದ್ಧ ಭಟ್ಟರು ಇವರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗುರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಜೋಶಿಯವರು ಬೆಸೆಂಟ್ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು, ಮಂಗಳೂರು ಇಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ವಾಇಜ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು, ನಂತರ ಎರಡು ವರ್ಷ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತಿಗೊಂಡರು. ಇವರು ಬೆಸೆಂಟ್ ವಿದ್ಯಾಕೇಂದ್ರ, ಬಲ್ಮಠ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ಗಳಲ್ಲೂ ಗೌರವ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ರಂಗರ ಪ್ರಮುಖ ಅರ್ಥದಾರಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಗೋಷ್ಠಿ, ಆಟ ಕೂಟಗಳ ಸಂಘಟಕ ಹಾಗೂ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಆಡಿಯೋ ಸಿ.ಡಿ ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ==ಕೃತಿಗಳು== * ಜಾಗರ * ಕೇದಗೆ * ಮಾರುಮಾಲೆ * ಪ್ರಸ್ತುತ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಪದಕೋಶ * ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ * ತಾಳಮದ್ದಲೆ * ವಾಗರ್ಥ * ಕೃಷ್ಣ ಸಂಧಾನ: ಪ್ರಸಂಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಗ * ಮಂದಾರ ಕೇಶವ ಬಟ್ರ್ (ಪರಿಚಯ-ತುಳು) * ಗುರ್ತ (ತುಳು ಕವಿತೆಗಳು) * ಪಂಡಿತ ಪೆರ್ಲ ಕೃಷ್ಣಭಟ್ಟ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಸ್ಥಿತಿ-ಗತಿ * ಕೊರಳಾರ * ಮುಡಿ * ವೀರಗಸೆ * ತತ್ತ್ವಮನನ * ಶ್ರೀ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ : ದೃಷ್ಠಿ ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಠಿ (೨೦೨೧) ==ಇತರರೊಂದಿಗೆ== * ಮಣೇಲ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ನಾಯಕರು : ಜೀವನ ಪರಿಚಯ - ಎನ್. ಮಾಧವಾಚಾರ್ಯ * ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪರಿಚಯ, ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರವೇಶ - ಪ್ರೊ. ಎಂ.ಎ. ಹೆಗಡೆ * ಕುಮಾರಿಲ ಭಟ್ಟ - ಪ್ರೊ. ಎಂ. ಎ. ಹೆಗಡೆ * ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ - ಗುರುರಾಜ ಮಾರ್ಪಳ್ಳಿ * ಹಾಜಿ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ (ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನುವಾದ. ಮೂಲ : ಪ್ರೊ. ಮುರಳೀಧರ ಉಪಾಧ್ಯ) * ಕೋಗಿಲೆ (ಮುಳಿಯ ತಿಮ್ಮಪ್ಪಯ್ಯ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸಂಚಿಕೆ, ೧೯೮೮) ==ಪಾದಿತ== * ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆ : ಸ್ವರೂಪ ಸಮೀಕ್ಷೆ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಚಿಂತನ * ಕುಕ್ಕಿಲ ಸಂಪುಟ ==ಪಾದಿತ : ಇತರರೊಂದಿಗೆ== * ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಕರಂದ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಸಂಸ್ಮರಣಾ ಗ್ರಂಥ) * ಶ್ರೀ ಚಕ್ರ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀ ಸಮಿತಿ ಸಂಚಿಕೆ) * ಯಕ್ಷಗಾನ ವಾಚಸ್ಪತಿ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀ ಸಮಿತಿ ಸಂಚಿಕೆ) * ಯಕ್ಷಕರ್ದಮ (ಮುಂಬೈ ಸಮ್ಮೇಳನ ಸಂಕಲನ) ==ಯಕ್ಷಗಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳು== * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಮುಖ ವಿಮರ್ಶಕರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು. ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರು ಬರೆದ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಯಕ್ಷಗಾನದ ವಿವಿಧ ಮಗ್ಗುಲುಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿವೆ. * '''ಅರ್ಥಧಾರಿ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ತಾಳಮದ್ದಳೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅರ್ಥಧಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರ ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಅಧ್ಯಯನ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೆ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಅಧ್ಯಯನದ ಸ್ವರೂಪ ನೀಡಲು ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಂಶೋಧನಾ ಮಹಾಪ್ರಬಂಧವು ಯಕ್ಷಗಾನದ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಪ್ರಕಾರದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗೆಗಿನ ಬರಹಗಳು:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಬರಹಗಳು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪರಂಪರೆ, ವೇಷಗಳು, ಮತ್ತು ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಮುಂತಾದ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತವೆ. * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಚಾರ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಮೂಲಕ ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. 7q6zel7c0smffqvmr0rn6ht1178y636 1307872 1307871 2025-07-02T14:46:02Z Pallaviv123 75945 1307872 wikitext text/x-wiki '''ಡಾ. ಎಂ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಶಿ'''ಯವರು (ಜನನ : ೧೯೪೬) ಸಂಶೋಧಕರು, ಕಲಾವಿದರು, ಸಂಘಟಕರು ಹಾಗೂ ಸಲಹೆಗಾರರು. ಇವರು ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನ ಮಾಳ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ವಿಮರ್ಶಕರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== ಜೋಶಿಯವರು ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನ ಮಾಳ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರದ್ದು ಕಲೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿರುವ ಕುಟುಂಬ. ಇವರ ತಂದೆ ನಾರಾಯಣ ಜೋಶಿಯವರು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ವಾಗ್ಮಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರ ತಾಯಿ ಲಕ್ಷೀಬಾಯಿ. ಮಾತಾಮಹ ಅನಿರುದ್ಧ ಭಟ್ಟರು ಇವರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗುರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಜೋಶಿಯವರು ಬೆಸೆಂಟ್ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು, ಮಂಗಳೂರು ಇಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ವಾಇಜ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು, ನಂತರ ಎರಡು ವರ್ಷ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತಿಗೊಂಡರು. ಇವರು ಬೆಸೆಂಟ್ ವಿದ್ಯಾಕೇಂದ್ರ, ಬಲ್ಮಠ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ಗಳಲ್ಲೂ ಗೌರವ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ರಂಗರ ಪ್ರಮುಖ ಅರ್ಥದಾರಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಗೋಷ್ಠಿ, ಆಟ ಕೂಟಗಳ ಸಂಘಟಕ ಹಾಗೂ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಆಡಿಯೋ ಸಿ.ಡಿ ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ==ಕೃತಿಗಳು== * ಜಾಗರ * ಕೇದಗೆ * ಮಾರುಮಾಲೆ * ಪ್ರಸ್ತುತ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಪದಕೋಶ * ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ * ತಾಳಮದ್ದಲೆ * ವಾಗರ್ಥ * ಕೃಷ್ಣ ಸಂಧಾನ: ಪ್ರಸಂಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಗ * ಮಂದಾರ ಕೇಶವ ಬಟ್ರ್ (ಪರಿಚಯ-ತುಳು) * ಗುರ್ತ (ತುಳು ಕವಿತೆಗಳು) * ಪಂಡಿತ ಪೆರ್ಲ ಕೃಷ್ಣಭಟ್ಟ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಸ್ಥಿತಿ-ಗತಿ * ಕೊರಳಾರ * ಮುಡಿ * ವೀರಗಸೆ * ತತ್ತ್ವಮನನ * ಶ್ರೀ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ : ದೃಷ್ಠಿ ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಠಿ (೨೦೨೧) ==ಇತರರೊಂದಿಗೆ== * ಮಣೇಲ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ನಾಯಕರು : ಜೀವನ ಪರಿಚಯ - ಎನ್. ಮಾಧವಾಚಾರ್ಯ * ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪರಿಚಯ, ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರವೇಶ - ಪ್ರೊ. ಎಂ.ಎ. ಹೆಗಡೆ * ಕುಮಾರಿಲ ಭಟ್ಟ - ಪ್ರೊ. ಎಂ. ಎ. ಹೆಗಡೆ * ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ - ಗುರುರಾಜ ಮಾರ್ಪಳ್ಳಿ * ಹಾಜಿ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ (ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನುವಾದ. ಮೂಲ : ಪ್ರೊ. ಮುರಳೀಧರ ಉಪಾಧ್ಯ) * ಕೋಗಿಲೆ (ಮುಳಿಯ ತಿಮ್ಮಪ್ಪಯ್ಯ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸಂಚಿಕೆ, ೧೯೮೮) ==ಪಾದಿತ== * ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆ : ಸ್ವರೂಪ ಸಮೀಕ್ಷೆ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಚಿಂತನ * ಕುಕ್ಕಿಲ ಸಂಪುಟ ==ಪಾದಿತ : ಇತರರೊಂದಿಗೆ== * ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಕರಂದ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಸಂಸ್ಮರಣಾ ಗ್ರಂಥ) * ಶ್ರೀ ಚಕ್ರ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀ ಸಮಿತಿ ಸಂಚಿಕೆ) * ಯಕ್ಷಗಾನ ವಾಚಸ್ಪತಿ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀ ಸಮಿತಿ ಸಂಚಿಕೆ) * ಯಕ್ಷಕರ್ದಮ (ಮುಂಬೈ ಸಮ್ಮೇಳನ ಸಂಕಲನ) ==ಕೊಡುಗೆಗಳು== * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಮುಖ ವಿಮರ್ಶಕರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು. ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರು ಬರೆದ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಯಕ್ಷಗಾನದ ವಿವಿಧ ಮಗ್ಗುಲುಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿವೆ. * '''ಅರ್ಥಧಾರಿ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ತಾಳಮದ್ದಳೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅರ್ಥಧಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರ ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಅಧ್ಯಯನ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೆ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಅಧ್ಯಯನದ ಸ್ವರೂಪ ನೀಡಲು ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಂಶೋಧನಾ ಮಹಾಪ್ರಬಂಧವು ಯಕ್ಷಗಾನದ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಪ್ರಕಾರದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗೆಗಿನ ಬರಹಗಳು:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಬರಹಗಳು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪರಂಪರೆ, ವೇಷಗಳು, ಮತ್ತು ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಮುಂತಾದ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತವೆ. * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಚಾರ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಮೂಲಕ ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. gsz5fpc59svu3r16pqpa807jn305fdn 1307873 1307872 2025-07-02T14:48:28Z Pallaviv123 75945 /* ಕೊಡುಗೆಗಳು */ 1307873 wikitext text/x-wiki '''ಡಾ. ಎಂ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಶಿ'''ಯವರು (ಜನನ : ೧೯೪೬) ಸಂಶೋಧಕರು, ಕಲಾವಿದರು, ಸಂಘಟಕರು ಹಾಗೂ ಸಲಹೆಗಾರರು. ಇವರು ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನ ಮಾಳ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ವಿಮರ್ಶಕರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== ಜೋಶಿಯವರು ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನ ಮಾಳ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರದ್ದು ಕಲೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿರುವ ಕುಟುಂಬ. ಇವರ ತಂದೆ ನಾರಾಯಣ ಜೋಶಿಯವರು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ವಾಗ್ಮಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರ ತಾಯಿ ಲಕ್ಷೀಬಾಯಿ. ಮಾತಾಮಹ ಅನಿರುದ್ಧ ಭಟ್ಟರು ಇವರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗುರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಜೋಶಿಯವರು ಬೆಸೆಂಟ್ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜು, ಮಂಗಳೂರು ಇಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ವಾಇಜ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು, ನಂತರ ಎರಡು ವರ್ಷ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತಿಗೊಂಡರು. ಇವರು ಬೆಸೆಂಟ್ ವಿದ್ಯಾಕೇಂದ್ರ, ಬಲ್ಮಠ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ಗಳಲ್ಲೂ ಗೌರವ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ರಂಗರ ಪ್ರಮುಖ ಅರ್ಥದಾರಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಗೋಷ್ಠಿ, ಆಟ ಕೂಟಗಳ ಸಂಘಟಕ ಹಾಗೂ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಆಡಿಯೋ ಸಿ.ಡಿ ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ==ಕೃತಿಗಳು== * ಜಾಗರ * ಕೇದಗೆ * ಮಾರುಮಾಲೆ * ಪ್ರಸ್ತುತ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಪದಕೋಶ * ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ * ತಾಳಮದ್ದಲೆ * ವಾಗರ್ಥ * ಕೃಷ್ಣ ಸಂಧಾನ: ಪ್ರಸಂಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಗ * ಮಂದಾರ ಕೇಶವ ಬಟ್ರ್ (ಪರಿಚಯ-ತುಳು) * ಗುರ್ತ (ತುಳು ಕವಿತೆಗಳು) * ಪಂಡಿತ ಪೆರ್ಲ ಕೃಷ್ಣಭಟ್ಟ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಸ್ಥಿತಿ-ಗತಿ * ಕೊರಳಾರ * ಮುಡಿ * ವೀರಗಸೆ * ತತ್ತ್ವಮನನ * ಶ್ರೀ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ : ದೃಷ್ಠಿ ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಠಿ (೨೦೨೧) ==ಇತರರೊಂದಿಗೆ== * ಮಣೇಲ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ನಾಯಕರು : ಜೀವನ ಪರಿಚಯ - ಎನ್. ಮಾಧವಾಚಾರ್ಯ * ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪರಿಚಯ, ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರವೇಶ - ಪ್ರೊ. ಎಂ.ಎ. ಹೆಗಡೆ * ಕುಮಾರಿಲ ಭಟ್ಟ - ಪ್ರೊ. ಎಂ. ಎ. ಹೆಗಡೆ * ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ - ಗುರುರಾಜ ಮಾರ್ಪಳ್ಳಿ * ಹಾಜಿ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ (ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನುವಾದ. ಮೂಲ : ಪ್ರೊ. ಮುರಳೀಧರ ಉಪಾಧ್ಯ) * ಕೋಗಿಲೆ (ಮುಳಿಯ ತಿಮ್ಮಪ್ಪಯ್ಯ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸಂಚಿಕೆ, ೧೯೮೮) ==ಪಾದಿತ== * ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆ : ಸ್ವರೂಪ ಸಮೀಕ್ಷೆ * ಯಕ್ಷಗಾನ ಚಿಂತನ * ಕುಕ್ಕಿಲ ಸಂಪುಟ ==ಪಾದಿತ : ಇತರರೊಂದಿಗೆ== * ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಕರಂದ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಸಂಸ್ಮರಣಾ ಗ್ರಂಥ) * ಶ್ರೀ ಚಕ್ರ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀ ಸಮಿತಿ ಸಂಚಿಕೆ) * ಯಕ್ಷಗಾನ ವಾಚಸ್ಪತಿ (ಪೊಳಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀ ಸಮಿತಿ ಸಂಚಿಕೆ) * ಯಕ್ಷಕರ್ದಮ (ಮುಂಬೈ ಸಮ್ಮೇಳನ ಸಂಕಲನ) ==ಕೊಡುಗೆಗಳು== * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ:''' ಡಾ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಶಿಯವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಮುಖ ವಿಮರ್ಶಕರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರಾಗಿದ್ದು, ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರು ಬರೆದ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಯಕ್ಷಗಾನದ ವಿವಿಧತೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿವೆ. * '''ಅರ್ಥಧಾರಿ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನ ತಾಳಮದ್ದಳೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅರ್ಥಧಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರ ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಅಧ್ಯಯನ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೆ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಅಧ್ಯಯನದ ಸ್ವರೂಪ ನೀಡಲು ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಂಶೋಧನಾ ಮಹಾಪ್ರಬಂಧವು ಯಕ್ಷಗಾನದ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಪ್ರಕಾರದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗೆಗಿನ ಬರಹಗಳು:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಬರಹಗಳು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪರಂಪರೆ, ವೇಷಗಳು, ಮತ್ತು ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಮುಂತಾದ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. * '''ಯಕ್ಷಗಾನದ ಪ್ರಚಾರ:''' ಅವರು ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಮೂಲಕ ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. 8y56cuuh2obcekiqrjstqzy1dgngd54 0 174711 1307876 1307823 2025-07-02T15:27:57Z Pavanaja 5 ಲಾಂಛನ ಸೇರಿಸಿದ್ದು 1307876 wikitext text/x-wiki {{Infobox award | name = ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ | current_awards = | image = Prajavani Cine Samman Logo.png | caption = ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ | presenter = [[ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] | country = [[ಭಾರತ]] | region = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | first_awarded = 2023 | last_awarded = | website = [https://www.prajavani.net/cinesamman ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ] }} '''ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ''' ಇದು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ, [[ಕನ್ನಡ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಾದ [[ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] ನೀಡುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರು ಹಾಗೂ ತಂತ್ರಜ್ಞರ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನವನ್ನು ೨೦೨೩ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.<ref>https://www.prajavani.net/cinesamman/season2</ref> ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಪತ್ರಿಕಾ ವಲಯದಿಂದ ದೊರೆಯುವ ಬೆಂಬಲದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ, ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನ, [[ನಟನೆ]], [[ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]] ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>https://www.deccanherald.com/entertainment/big-day-prajavani-cine-awards-event-today-1224455.html</ref><ref>https://www.afaqs.com/companies/prajavani-celebrates-sandalwoods-exemplary-work-with-the-2nd-prajavani-kannada-cine-sammana-awards</ref> == ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಭಾಗಗಳು == ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನವು ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗಗಳು ಹೀಗಿವೆ: * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶಕ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟಿ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಹಿತ್ಯ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕ (ಪುರುಷ) * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕಿ (ಮಹಿಳೆ) * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಪಾದನೆ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲಾ ನಿರ್ದೇಶನ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಣೆ * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಾಸ್ಯ ನಟ/ನಟಿ ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು== {| class="wikitable" |+ '''ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೩ ರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಜೇತರ ಪಟ್ಟಿ''' ! ಪ್ರಶಸ್ತಿ !! ವಿಜೇತ(ರಿ) !! ಸಿನಿಮಾ / ವಿಭಾಗ |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ || [[ಸಂಚಾರಿ ವಿಜಯ್]] || [[ತಲೆದಂಡ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ತಲೆದಂಡ]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ || ಗಾನವಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ || |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ || '[[ಕಾಂತಾರ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|'ಕಾಂತಾರ]]'' || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ || [[ಬಿ_._ಅಜನೀಶ್_ಲೋಕನಾಥ್|ಅಜನೀಶ್ ಲೋಕನಾಥ್]] || |- | ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ || [[ಅನಂತ್ ನಾಗ್|ಅನಂತನಾಗ್]] || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗೀತರಚನೆಕಾರ || [[ಕೆ. ಕಲ್ಯಾಣ್]] || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕ || ಸಿದ್ ಶ್ರೀರಾಮ್ || |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ || [[ಕಿಶೋರ್‌_(ನಟ)|ಕಿಶೋರ್ ಕುಮಾರ್]] || ''ಕಾಂತಾರ'' |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟಿ || [[ಉಮಾಶ್ರೀ]] || [[ವೇದ (2022 ಚಲನಚಿತ್ರ)|ವೇದ]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನ || [[ರಿಷಬ್_ಶೆಟ್ಟಿ|ರಿಷಬ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] || ಕಾಂತಾರ |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶನ || ಕಿರಣ್‍ರಾಜ್ ಕೆ ||[[೭೭೭ ಚಾರ್ಲಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|೭೭೭ ಚಾರ್ಲಿ]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ || ಭುವನ್ ಗೌಡ || [[ಕೆ.ಜಿ.ಎಫ್: ಚಾಪ್ಟರ್ ೨ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಕೆ.ಜಿ.ಎಫ್ ಚಾಪ್ಟರ್-೨]] |- | ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಕಲನ || ಪ್ರತೀಕ್ ಶೆಟ್ಟಿ, ಉಜ್ವಲ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ || ಕಾಂತಾರ, ಕೆಜಿಎಫ್ |} {| class="wikitable" |+ '''ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೪ ಪ್ರಮುಖ ವಿಜೇತರ ಪಟ್ಟಿ''' ! ಪ್ರಶಸ್ತಿ !! ವಿಜೇತ(ರು) !! ಸಿನಿಮಾ / ವಿಭಾಗ |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಚಿತ್ರ || ''[[ಕಾಟೇರ]]'' || |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ನಟ || [[ರಕ್ಷಿತ್ ಶೆಟ್ಟಿ]] || [[ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ - ಸೈಡ್ ಎ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ]] |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ನಟಿ || [[ರುಕ್ಮಿಣಿ ವಸಂತ್]] || ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ |- | ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಸಂಗೀತ || -- || [[ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ - ಸೈಡ್ ಎ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಸಪ್ತ ಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೋ]] |- | ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ || ''ಪಿಂಕಿ ಎಲ್ಲಿ?'' || |- | ಕನ್ನಡ ಸಿನಿ ಧ್ರುವತಾರೆ (ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ) || [[ಶಿವರಾಜ್‍ಕುಮಾರ್ (ನಟ)|ಶಿವರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್]] || ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ |} <table class="wikitable"> <caption>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ – ಸೀಸನ್ ೩ (೨೦೨೫) ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು</caption> <tr> <th>ವಿಭಾಗ</th> <th>ವಿಜೇತರು</th> <th>ಚಿತ್ರ</th> </tr> <tr> <td>ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ</td> <td>[[ಶ್ರೀನಾಥ್]]</td> <td>—</td> </tr> <tr> <td>ಕನ್ನಡ ಸಿನಿ ಧ್ರುವತಾರೆ</td> <td>[[ರವಿಚಂದ್ರನ್|ವಿ. ರವಿಚಂದ್ರನ್]] (“ಕ್ರೇಜಿ ಸ್ಟಾರ್”)</td> <td>—</td> </tr> <tr> <td>ಉತ್ತಮ ಚಿತ್ರ</td> <td>—</td> <td>[[ಕೃಷ್ಣಂ ಪ್ರಣಯ ಸಖಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಕೃಷ್ಣಮ್ ಪ್ರಣಯ ಸಖಿ]]</td> </tr> <tr> <td>ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಚಿತ್ರ</td> <td>—</td> <td>[[ಶಾಖಾಹಾರಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಶಾಖಾಹಾರಿ]]</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ</td> <td>[[ದುನಿಯಾ ವಿಜಯ್]]</td> <td>ಭೀಮ</td> </tr> <tr> <td>ಜನ ಮೆಚ್ಚಿದ ನಟ</td> <td>[[ರಂಗಾಯಣ ರಘು]]</td> <td>ಶಾಖಾಹಾರಿ</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ</td> <td>ಅಂಕಿತಾ ಅಮರ್</td> <td>[[ಇಬ್ಬನಿ ತಬ್ಬಿದ ಇಳೆಯಲಿ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಇಬ್ಬನಿ ತಬ್ಬಿದ ಇಳೆಯಲಿ]]</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನ</td> <td>ನರ್ತನ್</td> <td>[[ಭೈರತಿ ರಣಗಲ್ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಭೈರತಿ ರಣಗಲ್]]</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ</td> <td>ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ದೇಶ್‍ಪಾಂಡೆ</td> <td>ಶಾಖಾಹಾರಿ</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶನ</td> <td>ಶ್ರೀನಿಧಿ ಬೆಂಗಳೂರು</td> <td>ಬ್ಲಿಂಕ್</td> </tr> <tr> <td>ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ</td> <td>—</td> <td>ಹದಿನೇಳೆಂಟು</td> </tr> <tr> <td>ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ</td> <td>[[ಅರ್ಜುನ್ ಜನ್ಯ|ಅರ್ಜುನ್ ಜನ್ಯ]]</td> <td>ಕೃಷ್ಣಮ್ ಪ್ರಣಯ ಸಖಿ</td> </tr> <tr> <td>ವರ್ಷದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧನೆ</td> <td>[[ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾ]]<ref>https://www.prajavani.net/entertainment/cinema/prajavani-cine-sammana-s3-award-winners-in-pics-3371288</ref> </td> <td>—</td> </tr> </table> == ಆಯ್ಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ == ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಸೆನ್ಸಾರ್ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತಗೊಂಡು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು [[ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ ತೀರ್ಪುಗಾರರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಿತಿಯು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದ ಅನುಭವಿಗಳು, ವಿಮರ್ಶಕರು ಮತ್ತು ತಜ್ಞರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ವಿಜೇತರ ಆಯ್ಕೆಗಾಗಿ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಂದ ಮತದಾನ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.<ref>https://www.prajavani.net/cinesamman/season2/about</ref> ತೀರ್ಪುಗಾರರು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿ, ಗುಣಮಟ್ಟ, ಕಲಾತ್ಮಕ ಮೌಲ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಜೇತರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಅದ್ಧೂರಿ ಸಮಾರಂಭವೊಂದನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>https://www.onearabia.me/bollywood/prajavani-kannada-cine-sammana-bangalore-gala-011-49195.html</ref> == ಮಹತ್ವ == ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನವು ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೊಸ ಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>https://www.deccanherald.com/entertainment/trophy-jury-revealed-for-prajavani-cine-sammana-1213996.html</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == *[https://www.youtube.com/playlist?list=PLFwa4dONSLBOi2EVII9CvPcC7zpHqLeLg ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ೨೦೨೪] *[https://www.youtube.com/watch?v=3RFRK_XtfgM ಟ್ರೋಫಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರಜಾವಾಣಿ]] t0vhhfzqnj8fdugqdalp1xuvrya8wba 0 174716 1307852 1306527 2025-07-02T12:00:10Z 2409:4071:4E91:6805:BD8:21C8:AD75:4698 1307852 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = | native_name = | native_name_lang = ಕನ್ನಡ | other_name = | nickname = | settlement_type = [[:en:List of districts of Karnataka|ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | image_skyline = {{Photomontage |size = 250 |photo1a = Hills and Clouds near Doddaballapura.jpg |photo1b = HoskoteSunset.jpg |photo2a = Devanahalli Fort view from side.jpg |photo2b = Ghati Subramanya Temple - panoramio.jpg |photo3a = Kempegowda International airport from Driveway.jpg }} | image_caption = ಮೇಲಿನಿಂದ ಎಡದಿಂದ ಗಡಿಯಾರದ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ: [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] ಹತ್ತಿರದ ಬೆಟ್ಟಗಳು, [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] ಬಳಿ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತ, [[:en:Ghati Subramanya|ಘಾಟಿ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನ]], [[:en:Kempegowda International Airport|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ]], [[:en:Devanahalli Fort|ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ]] | image_map = Karnataka Bangalore Rural locator map.svg | image_map1 = | map_alt = | map_caption = ಕರ್ನಾಟಕದ ಸ್ಥಳ | coordinates = {{coord|13.280602|N|77.622607|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | seat_type = | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | parts_type = [[ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು|ತಾಲ್ಲೂಕು]] | parts = [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]], [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]], [[ಹೊಸಕೋಟೆ]], [[ನೆಲಮಂಗಲ]] | government_type = | governing_body = | leader_title = ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ | leader_name = ಡಾ.ಶಿವಶಂಕರ ಎನ್ ([[:en:Indian Administrative Service|ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆ)]]) | unit_pref = ಮೆಟ್ರಿಕ್ | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = ೨,೨೯೮ | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = ೯೯೦,೯೨೩ | population_as_of = ೨೦೧೧ | population_rank = | population_density_km2 = ಸ್ವಯಂ | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = [[ಭಾಷೆ|ಭಾಷೆಗಳು]] | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = [[:en:Indian Standard Time|ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಸಮಯ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = <!-- [[Postal Index Number|ಪೋಸ್ಟಲ್ ಇಂಡೆಕ್ಸ್ ಸಂಖ್ಯೆ]] --> | postal_code = | area_code_type = ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್ | area_code = + ೯೧-೮೦ | registration_plate = * [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]] ಕೆ‌ಎ ೪೩ * [[ನೆಲಮಂಗಲ]] ಕೆಎ ೫೨ | website = {{URL|https://bangalorerural.nic.in/en/}} | footnotes = | official_name = ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_type2 = ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ | subdivision_name2 = [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] | leader_title1 = ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ | leader_name1 = ಅಮರೇಶ್ ಎಚ್, ಕೆ.ಎ.ಎಸ್ }} '''ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ ಜಿಲ್ಲೆ :''' [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ ೩೧ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ, ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಕಸಬಾ ಹೋಬಳಿಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ೧೯೮೬ ರಲ್ಲಿ [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ''ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ'' ಮತ್ತು [[ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ|''ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ'']] ಎಂದು ವಿಭಜಿಸಿದಾಗ ಇದನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ [[ದೇವನಹಳ್ಳಿ]], [[ನೆಲಮಂಗಲ]], [[ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ]], [[ಹೊಸಕೋಟೆ]] ಎಂಬ ೪ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಿವೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು '''ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ ಜಿಲ್ಲೆ'''ಯೆಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web |title=Village & Panchayats {{!}} Bangalore Rural District , Government of Karnataka {{!}} India |url=https://bangalorerural.nic.in/en/village-panchayats/ |access-date=2022-03-04 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Subdivision & Blocks {{!}} Bangalore Rural District , Government of Karnataka {{!}} India |url=https://bangalorerural.nic.in/en/subdivision-blocks/ |access-date=2022-03-04 |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Karnataka Municipal Data Society |url=http://www.mrc.gov.in/en |access-date=2024-04-10 |archive-date=2020-08-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200802034333/http://www.mrc.gov.in/en |url-status=dead }}</ref> '''ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ ಜಿಲ್ಲೆ''' ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರಕ್ಕೆ ಸಮೀಪವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ಗಣನೀಯ ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಯಾಣದ [[ಜನಸಂಖ್ಯೆ|ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು]] ಹೊಂದಿದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ [[ಕೃಷಿ|ಕೃಷಿಕರು]]. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯಗಳ ಆಗಮನದೊಂದಿಗೆ, ಸೇವಾ ಮತ್ತು ಐಟಿ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿವೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು [[ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ]] ಬಳಿ ೯೫ [[ಬಿಲಿಯನ್]] ರೂ.ಗಳ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ ತಾಣವಾಗಲಿದೆ. <ref>{{cite web|url=http://www.thehindubusinessline.com/2009/09/05/stories/2009090551001700.htm |title=Karnataka focuses on infrastructure development &#124; Business Line |publisher=Thehindubusinessline.com |date=2009-09-05 |access-date=2016-03-02}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖ== {{Reflist}} 3w4s1d0vje6ocn5m0olq786ivdicn3z 2 174932 1307874 1307691 2025-07-02T14:51:12Z 2440169Sowmya 93864 ma'am i already submitted its just some editing on 5 -6 sentence ma'am 1307874 wikitext text/x-wiki ಎಲ್ಲರಿಗು  ನನ್ನ  ನಮಸ್ಕಾರ ಹಾಗು ಹೃತ್ಪೂರ್ವಕ ಧನ್ಯವಾದಗಳು.  ನಿಮ್ಮ ಸಮಯವನ್ನು ನನಗೆ  ನೀಡಿ  ನನ್ನ ಸ್ವ- ಪರಿಚಯವನ್ನು   ಓದುತ್ತಿರುವದರಿಂದ  ನಾನು ನಿಮಗೆ ಅಭಾರಿಯಾಗಿದ್ದೇನೆ.ನನ್ನ ಹೆಸರು ಸೌಮ್ಯ.ಎಂ ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ಮುನಿರಾಜು  ಹಾಗು ನನ್ನ ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು  ಗೌರಮ್ಮ  ಮತ್ತು ನನ್ನ ತಂದೆ-ತಾಯಿಗೆ ನಾನು ದ್ವಿತೀಯ ಪುತ್ರಿ. ಹಾಗು ನನಗೆ  ಅಕ್ಕ ತಂಗಿ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಇದ್ದಾರೆ. ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ದಿನಗಳು ತುಂಬಾ  ಸಂತೋಷ -ಸಡಗರದ ದಿನಗಳಾಗಿದ್ದವು.ನಮ್ಮ  ಜೊತೆಗೆ ನನ್ನ ಅಜ್ಜ-ಅಜ್ಜಿ ಕೂಡ ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ದಿನಗಳಲಿದ್ದು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ  ನನಗೆ ಜೀವನದ-ಪಾಠಗಳ್ಳನ್ನು ತುಂಬಾ ಸರಳವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರು ಅವರಿಗೆ ನನ್ನ  ಧನ್ಯವಾದಗಳು.ನಾನು ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯನ್ನು   ಸರಕಾರೀ ಶಾಲೆ  ವಿಟ್ಟಸಂದ್ರ   ಕನ್ನಡ ಮಾದ್ಯಮದಲ್ಲಿ  ೧ ರಿಂದ ೫ನೇ ತರಗತಿಯವರೆಗೆ ನನ್ನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವಾಯಿತು . ಇಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಶಿಕ್ಷಕರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಅತ್ಯುತಮಗಿತ್ತು ನನ್ನನು ತಿದ್ದಿ -ತೀಡಿ  ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ  ಹಾಗು ಒಳ್ಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಲು ಮುನ್ನುಡಿ ಹಾಕಿದರೂ  ಇ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಪ್ರತಿಭಾ ಕಾರಂಜಿಯಲ್ಲಿ  ಪ್ರಬಂದ ಹಾಗು ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ  ಭಾಗವಹಿಸಿ ನನಗೆ ಪ್ರಥಮ ಬಹಮಾನ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು .  ಮತ್ತು  ನನಗೆ ಸಿಕ್ಕಾ ಸಹಪಾಠಿಯರು  ತುಂಬಾ  ನನ್ನನ್ನು  ಯಾವಾಗಲು ಖುಷಿ -ಸಂತೋಷ  ನನಗೆ  ಅತಿಯಾಗಿ ನೀಡುತಿದ್ದರು  ಮತ್ತು ಅವರ ಜೊತೆ ಆಡಿರುವ  ಆಟಗಳು  ಈಗಲೂ ಸವಿನೆನಪಿನಲ್ಲಿ  ಇದೆ .ಆದರೆ ಒಂದು ದುಃಖದ ಸಂಗತಿ ಎಂದರೆ  ನನ್ನ ಆಪ್ತ -ಸ್ನೇಹಿತರು ಕಾರಾಣಾಂತರದಿಂದ  ವಲಸೆಹೋಗಿಬಿಟ್ಟರು.ನನಗೆ ಅವರನ್ನು ಬೇಟಿಯಾಗುವುದು  ಕೂಡ  ಒಂದು ಕನಸು. ಹಾಗೆ ನಾನು ಕೂಡಾ   ನನ್ನ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಯೋಚಿಸಿ ಮುಂದೆ ನನ್ನ ವಿದ್ಯಾಭಾಸ ಸರ್ಕಾರೀ  ಶಾಲೆ ಆಂಗ್ಲ ಮಾದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ೬ ರಿಂದ ೧೦ನೇ ತರಗತಿಯವರೆಗೆ  ಮುಗಿಸಿದೆ ಇಲ್ಲಿಯ  ವಾತಾವರಣ  ಸಮಾನವಾಗಿತ್ತು . ಇನ್ನಷ್ಟೂ ವಿಷಯವನ್ನು ನಾನು ಕಲಿತೆ ಹಾಗು ನನ್ನ ಪ್ರಬಂಧ,ಆಶುಭಾಷಣೆ ,ಸಂಗೀತ ಮತ್ತಷ್ಟು ಕಲಿತು ಅದೇ ವರ್ಷ ಪ್ರತಿಭಾ ಕಾರಂಜಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ತಾಲೂಕುಮಟ್ಟದಲ್ಲೂ  ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡೆನು . ಹಾಗು ನನ್ನ ಪದವಿ -ಪೂರ್ಣಾ ಫಲಿತಾಂಶ  ಉತ್ತಮವಾಗಿತ್ತು . ನನ್ನ  ಮತ್ತೊಂದು ಹೊಸ ಅದ್ಯಾಯ  ಪಾರಂಭವಾಯಿತು - ಅದು  ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಜ್ಯೂನಿಯರ್  ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ  ವಿಜ್ಞಾನ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಂಡೆ   ಇಲ್ಲಿ ನನಗೆ  ಒಂದು ಹೊಸ ಪ್ರಪಂಚಾ ಆಗಿತ್ತು . ನನಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲೇ ಕಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಮಾತನಾಡದ  ಒಂದು ಭಾಷೆ ಕೇವಲ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತಿತ್ತು .ನಾನೂ  ಅದನ್ನು ಕಾಲದಿಂದ-ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸುಧಾರಿಸಿಕೊಂಡೆ ಇಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಶಿಕ್ಷಕರೂ  ಕೊಟ್ಟ  ಸಹಾಯದಿಂದ  ನಾನು ನನ್ನ ಕಾಲೇಜಿನ ಜೀವನವೂ ಕೂಡ ತುಂಬಾ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಕೊನೆಯಾಯಿತು ಇಲ್ಲಿ ನಾನು ನನ್ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು  ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು   ಬಹುಮುಖ್ಯವಾಗಿ  ಜೀವನದ ವಿಭಿನ್ನ  ಪಾಠಗಳನ್ನು ಕಲಿತೆ  ಹಾಗು  ಹೊಸ ಸವಾಲುಗಳನ್ನೂ  ಎದುರಿಸುವ  ಧೈರ್ಯ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತ್ತು . ಪಿಯುಸಿ  ನಂತರ ವೈದ್ಯ ಆಗಬೇಕೆಂಬ ಕನಸು ನನಲಿತ್ತು.  ನನ್ನ ಅಜ್ಜನಿಗಿ   ಮೊಣ ಕಾಲು ನೋವುಗಳಿಗೆ ಔಷದಿ ನೀಡಿದರೆ ಅವರು ನನ್ನ ಜೊತೆ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು . ಇದು ಒಂದು ಕಾರಣ ಹಾಗು ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ರೋಗಿಗಳನ್ನು  ಗುಣಪಡಿಸಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆಯಿತ್ತು .ಆದರೆ ದೇವರಿಗಿ ಬೇರೆಯೆ  ಯೋಜನೆ  ಹಾಗು ದಾರಿಯಿತ್ತು . ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗಿ  ಮತ್ತೇ  ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ   ಮುಂದುವರಿಯಬೇಕಾಯಿತು ನನ್ನ ಉತ್ತಮ ವಿಷಯವಾದ ಗಣಿತ ಹಾಗು ಅದರ ಜೊತೆಗೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆನೇ  ಕಳೆದ ಒಂದು ವರ್ಷ ಏಳು ಬೀಳು ಎಲ್ಲವನ್ನು  ನೋಡಿದೀನಿ ಮಾನಸಿಕ ಹಾಗು ಶೈಕ್ಶಣಿಕ ಅಷ್ಟೊಂದು ಉತ್ತಮವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ .ಇಲ್ಲಿನ ವಾತಾವರಣ , ಹಕ್ಕಿಗಳ -ಚಿಲುಪಿಲಿ  ಶುದ್ಧವಾದ ಗಾಳಿ   ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶೇಷವೇನೆಂದರೆ  ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ರೀತಿ ಜನಗಳಿಗೆ ಹಾಗು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ   ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು ಎಂದು  ಭಾವಿಸುತ್ತೆನೆ  ಇದರಿಂದ ನನಗೆ ಇದ್ದ  ಗುಣಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು .  ಎರಡನೇ  ವರ್ಷ ಈಗ   ಶುರುವಾಗಿದೆ  ನನಗೆ ಒಂದು ಭರವಸೆ ಇದೆ ಈ ವರ್ಷ ನನ್ನ ಜೀವನದ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಘಟ್ಟ  ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ  ಹಾಗು ನಾನು ಸಾಧಿಸೆಯೇ ತಿರುತ್ತೇನೆ .ಎಲ್ಲ  ಸಂಘಗಳನ್ನು ಭಾಗಿಯಾಗಿ  ವಾಸ್ತವ ಜಗತ್ತಿನ  ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು  ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ  ಹಾಗು ನನ್ನ ಕೌಶಲ್ಯಗಳ್ಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸೀ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸೇರಲು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಅದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗಿರುವ  ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮ  ಹಾಗು ಸಹನಾಶಕ್ತಿ ಇವೆಲ್ಲವೂ ನನ್ನ ಗುರಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ಸಹಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ  ಒಳ್ಳೆ ಪ್ರಜೆಯಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಯಬೇಕು ಹಾಗು ಪ್ರಾಣಿ-ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ನನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿ  ಆಗುವ  ಸಹಾಯವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಅಸೆ ಇದೆ .  ನಿಮ್ಮ ಆಶೀರ್ವಾದ ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಸದಾ   ಇರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೀನಿ . -ಧನ್ಯವಾದಗಳು 9c97r97up4njqsrez83huiyjqvg687x 3 174970 1307851 2025-07-02T11:59:02Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307851 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Aishwarya -siju 2430908}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೨೯, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) i91wxdukml100d3cwvmho29npj9w7uq 3 174971 1307853 2025-07-02T12:10:07Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307853 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2430959(Shiva Kumar j)}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೪೦, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) evgu5lql3eowzne4w0ye0pibdqb4v1i 3 174972 1307854 2025-07-02T12:33:40Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307854 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Priyanka R Gowda}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೮:೦೩, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) htkqnl8323s0r11h8tmhao5wlye4ux8 2 174973 1307855 2025-07-02T12:49:27Z 2430335 M Elisha Pamel King 93918 Nanna Parichaya 2430335 1307855 wikitext text/x-wiki '''''ನನ್ನ ಪರಿಚಯ''''' ನನ್ನ ಹೆಸರು ''ಎಲಿಷಾ ಪಾಮೆಲ್ ಕಿಂಗ್'', ನನಗೆ ೧೮ ವರ್ಷ ವಯಸು. ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬಿ.ಎ. ಪದವಿ ಹೊಂದುತಿರುವೆನು. ನಾನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತಿರುವ ವಿಷಯಗಳು ಮನೋಶಾಸ್ತ್ರ (ಸೈಕಾಲಜಿ) ಹಾಗು ಆಂಗ್ಲಭಾಷೆ ಸಾಹಿತ್ಯ. ನಾನು ಹುಟ್ಟಿದು ಹೈದೆರಾಬಾದಿನಲ್ಲಿ, ಬೆಳೆದದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ. ನನ್ನ ಮಾತೃಬಾಷೆ ಕನ್ನಡ. ನನ್ನ ಕುಟುಂಭದಲ್ಲಿ ೫ ಜನರು ಇಧಾರೆ. ನಾನು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಧ್ಯತರಗತಿಯ ಕುಟುಂಭದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ಧಿನಿ. ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ಮೆಲ್ವಿನ್ ವಿಜಯ್ ಯೇಸುವನುಜ, ಅವರು ಸಿ.ಸ್.ಐ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪಾದ್ರಿಯಾಗಿ (ಪಾಸ್ಟಾರ್) ಕೆಲಸ ಮಾಡುತಾರೆ, ನನ್ನ ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಪದ್ಮ ಮೆಲ್ವಿನ್, ಅವರು ಫೋರ್ಟಿಸ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ, ಓ.ಟಿ ಇಂಚಾರ್ಜ್ (ನರ್ಸ್) ಕೆಲಸ ಮಾಡುತಾರೆ. ನನಗೆ ಒಬ್ಬ ತಮ್ಮ ಇಧನೆ, ಅವನ ಹೆಸರು ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್ ಜಾನ್ ಪಾಲ್ ಕಿಂಗ್, ಅವನಿಗೆ ೮ ವರ್ಷ ವಯಸು. ಅವನು ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರೆಲ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ತರಗತಿ ಓದುತಿದ್ದಾನೆ. ನನ್ನ ತಾತ ನನ್ನ ಜ್ಯೋತೆಯಲ್ಲಿರುತಾರೆ ಅವರ ಹೆಸರು ಯೇಸುವನುಜ, ಅವರು ರಿಟೈರ್ಡ್ ಫಾರ್ಮಸಿಸ್ಟ್. ನಾನು ಸಂತ. ಪಾಟ್ರಿಕ್ಸ್ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ, ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಸ್.ಸ್.ಎಲ್.ಸಿ (೧೦ನೇ ತರಗತಿ) ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದೇನೆ ಮಾತು ಹೊಸೂರ್ ರೋಡಲ್ಲಿರುವ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪಿ.ಯು.ಸಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದೇನೆ. ನನ್ನ ಪಿ.ಯು.ಸಿ ಓದುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನಾನು ಕಲಾ (Arts) ವಿಷಯವನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ನಾನು ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ (Psychology), ರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ (Political Science, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ (Economics), ಮತ್ತು ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ (Sociology) ವಿಷಯಗಲ್ಲನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದೇನೆ. . ನನಗೆ ರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಆಸಕ್ತಿ ಉಂಟು. ನಾನು ಶಾಲೆಗೆ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುತೇನೆ. ನಾನು ೧೦ನೇ ತರಗತಿಯನು ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ ಉಥ್ರಿರ್ಣತೆ ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ. ನನಗೆ ೧೦ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ನಾನು ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ, ನಮ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಏರ್ ವಿಂಗ್ ಏನ್ .ಸಿ. ಸಿ ತರಬೇತಿ ನೆಡಲಾಗುತಿತು. ನಾನು ಏನ್ .ಸಿ. ಸಿ  ಜೂನಿಯರ್ ಕೆಡೆಟ್ ತರಬೇತಿ ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ, ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿರುವ ಬಹಳ ಕ್ಲಬ್ಗಳ್ಲಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದೆನು ಮತ್ತು ಇತರ ಪೋಟಿಗಲ್ಲಲಿ ನಾನು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಪಡೆದ್ದುಕೊಂಡಿದೆನೇ. ನಾನು ನನ್ನ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾನಸಿಕ ರೋಗಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ, ಗುಣಪಡಿಸುವಂಥಹ ವೈದ್ಯನಾಗುವ ಕನಸನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಕೆಲಸವೂ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಆಗುವ ಕಾರ್ಯ. ಇಂದಿನ ದಿನಗಳ್ಳಲ್ಲಿ ಮಾನಸಿಕ ರೋಗಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗುವಾಗ ನಾನು ನನ್ನ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಜನರಿಗೆ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯಾ ಹಾಗು ಸ್ವಸ್ಥವಾದ ಮಾನಸಿಕ ಗುಣಗಳ್ಳನ್ನು ಹೊಂದಬೇಕೆನ್ನುವದು ನನ್ನ ಆಸೆ. ಆದುದರಿಂದ, ನನ್ನ ಇಚ್ಛೆ ಮತ್ತು ಆಶೆ, ಜನರು ಒಳ್ಳೆಯ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕೆನ್ನುವುದು ನನ್ನ ಉದ್ದೇಶ. ಹಾಗಾಗಿ ನಾನು ಮಾನಸಿಕ ರೋಗಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುವ ವಿದ್ಯಾನಾಗುವುದು ನನ್ನ ಭವಿಷ್ಯದ ಕನಸು. ಧನ್ಯವಾದಗಳು. fw0mziol5l7970sbrpwcukrp9wiw4de 3 174974 1307868 2025-07-02T13:27:24Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307868 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2414413 dhavalitha}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೮:೫೭, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) atmxzu1q6h1nb0yovtc9o0pzuaizypo 2 174975 1307869 2025-07-02T14:25:01Z 2414413 dhavalitha 94027 ಹೊಸ ಪುಟ: ನಮಸ್ತೆ, ನನ್ನ ಹೆಸರು ಧವಳಿತ ಸಿ. ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬಿಕಾಂ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಮಾತು ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪದವೀ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾದುತ್ತೆದೇನೆ. ನಾನು ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಮತ್ತು ಬೆಳದಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರ... 1307869 wikitext text/x-wiki ನಮಸ್ತೆ, ನನ್ನ ಹೆಸರು ಧವಳಿತ ಸಿ. ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬಿಕಾಂ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಮಾತು ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪದವೀ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾದುತ್ತೆದೇನೆ. ನಾನು ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಮತ್ತು ಬೆಳದಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿಯೇ. ನಾನು 10ನೇ ತರಗತಿಯನ್ನು ಕ್ಲ್ಯೂನ್ಯ್ ಕಾನ್ವೆಂಟ್ ಪ್ರೌಡಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮುಗೆಸೆದೆನೆ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಶಿಷ್ಕನವನ್ನು ಸಂತ ಜೋಸೆಫ್ ಬಾಲಕರ ಪ್ರೌಡಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದೆ. ನಾನು ನನ್ನ ತಂದೆ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ತಂಗಿಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ. ನನ್ನ ಹವ್ಯಾಸಗಳೇನೆಂದರೆ - ನೃತ್ಯಮಾಡುವುದು, ಚಿತ್ತ್ರ ಬಿಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅಡುಗೆ ಮಾಡುವುದು. ನಾನು ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಮಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭಾಷಣ , ಸಂವಹನ ಮತ್ತು ಬಹುಕಾರ್ಯಕ. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ ನನಗೆ ಹಣಕಾಸು ಕ್ಷತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬಾ ಆಸಕ್ತಿ ಇದೆ, ಮತ್ತು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಏನ್ನಷ್ಟು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಧನ್ಯವಾದಗಳು. ojwpsnenvg51ge4mxi1qeebq2ryw642 6 174976 1307875 2025-07-02T15:26:54Z Pavanaja 5 ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಲಾಂಛನ 1307875 wikitext text/x-wiki == ಸಾರಾಂಶ == ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿ ಸಮ್ಮಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಲಾಂಛನ == ಪರವಾನಗಿ == {{Non-free logo}} caf2pz31j2cogdl1vwblu473yqfc6sy 2 174977 1307879 2025-07-02T16:16:32Z 2430926 GANAVI N 93906 ನನ್ನ ಪರಿಚಯ 1307879 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು ಗಾನವಿ ಎನ್. ನಾನು ೨೦೦೫ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೭ರಂದು ಹಾಸನದ ಮಲ್ನಾಡ್ ನರ್ಸಿಂಗ್ ಹೋಂನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದೆ. ಆ ದಿನ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಷಷ್ಟಿಯ ರತೋತ್ಸವದ ಪವಿತ್ರ ದಿನವಾಗಿತ್ತು. ನನ್ನ ಜನನ ಸಮಯದ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಕುಟುಂಬದವರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ನನ್ನ ತಂದೆ ನಿಂಗರಾಜ್ ಎನ್.ಎಸ್. ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಪವಿತ್ರ ಆರ್. ಅವರಿಗೆ ಮೊದಲ ಪುತ್ರಿಯಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ ನಾನು ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯ ಮೊದಲ ಸಂತೋಷದ ಬೆಳಕು ಎಂಬಂತೆ ಬೆಳೆದೆ. ನನ್ನ ಮೂಲತಃ ನಿವಾಸ ಮೈಸೂರುವಾದರೂ, ತಾಯಿ ನವಮಾಸ ತುಂಬಿದ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ತವರು ಮನೆ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಅರಕಲಗೂಡು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಗೊರೂರಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದರಿಂದ, ನನ್ನ ಜನನವು ಹಾಸನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಆದರೆ ನನ್ನ ಸಂಸ್ಕಾರ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಬೆಳವಣಿಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಜರುಗಿವೆ. ನನಗೆ ಒಬ್ಬ ತಮ್ಮ ಇದ್ದಾನೆ—ಅವನ ಹೆಸರು ನಿರೀಕ್ಷಿತ್. ಅವನು ಈಗ ಹತ್ತನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ನಾನು ಓದಿದ್ದ ಮೈಸೂರಿನ ಎಸ್.ವಿ.ಇ.ಐ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲೇ ಅವನು ಈಗ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ನಾನು ಕಲಿತ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಅವನೂ ಕಲಿಯುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ನನಗೆ ಅಪಾರ ಸಂತೋಷವಾಗುತ್ತದೆ. ನನ್ನ ಹಳೆಯ ನೆನಪುಗಳು, ಗೆಳೆಯರು, ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ಶಾಲೆಯ ಪ್ರತಿ ಮೂಲೆ ಅವನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಜೀವಂತವಾಗುತ್ತವೆ. ನಿರೀಕ್ಷಿತ್ ಒಂದು ಚುರುಕುಮಟ್ಟದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ; ಅವನು ಗಣಿತ, ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತೊಡಗಿರುವವನು. ಅವನು ಸದಾ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾ, ಹೊಸದನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಉತ್ಸುಕರಾಗಿರುವ ಗುಣದಿಂದ ಶಿಕ್ಷಕರ ಪ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ಬಹುಪಾಲು ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ನನ್ನ ಶಾಲಾ ದಿನಗಳ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ನಾನು ನಡೆಸಿದ ಬೆಳಗಿನ ಸಭೆ, ಪ್ರಬಂಧ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು, ಮತ್ತು ನಾನು ಗಳಿಸಿದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳುತ್ತಾ ನನ್ನನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ನಾನು ಹೇಗೆ ಆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದೆವೆಯೋ, ಅವನು ಸಹ ತನ್ನದೇ ಆದ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತು ಹಾಕುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ ನನಗೆ ಹೆಮ್ಮೆ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಅವನು ನನ್ನಂತೆಯೇ ತನ್ನ ಉಜ್ವಲ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ನನ್ನಂತಹ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರಿಯನ್ನಾಗಿ ನನಗೆ ಅವನಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದು ಖುಷಿಯ ವಿಷಯ. ಮೈಸೂರಿನ ಎಸ್.ವಿ.ಇ.ಐ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಶಾಲೆ ನನ್ನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಜೀವನದ ಆಧಾರಶಿಲೆಯಾಯಿತು.  ಹತ್ತನೇ ತರಗತಿಯವರೆಗೂ ಈ ಶಾಲೆಯೇ ನನ್ನ ಎರಡನೆಯ ಮನೆ. ಇವತ್ತಿಗೂ ಆ ದಿನಗಳನ್ನು ನೆನೆಸಿಕೊಂಡರೆ ಹೃದಯ ಭಾವುಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಶಾಲೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಾನು ತುಂಬಾ ಚುರುಕಾಗಿದ್ದೆ. ಕಲಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರಬಂಧ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಂದ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ವಾರ್ತಾ ಓದುವ ಅಭ್ಯಾಸವು ನನಗೆ ಸಣ್ಣವಯಸ್ಸಿನಿಂದಲೇ ರೂಢಿಯಾಯಿತು. ಪ್ರತಿ ಬೆಳಗಿನ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ನಾನು ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ವೇದಿಕೆಗೆ ಹೋಗಿ ವಾರ್ತಾ ಓದುತ್ತಿದ್ದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲಿನ ಆಸಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬೆಳೆಯಿತು. ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ನಿತ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು ನನಗೆ ಉತ್ಸಾಹವಾಯಿತು. ಇದು ನನ್ನ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ದೇಶದ ಕೆಲಸದ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ತರುತ್ತಿತ್ತು. ಎಂಟನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಗಣಿತ ಶಿಕ್ಷಕಿ ನನ್ನನ್ನು “ಶಕ್ತಿಯ ಕೈಯು” ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದನ್ನು ನಾನು ಎಂದಿಗೂ ಮರೆತಿಲ್ಲ. ಅಂಥ ಶಕ್ತಿಯು ನನ್ನೊಳಗೆ ಇತ್ತೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ನನಗೆ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಹತ್ತನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದೆ. ನೂರಕ್ಕೆ ೯೮.೬%  ಅಂಕಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿ ಶಾಲೆಗೆ ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದೆ. ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನೂರನ್ನು ನೂರಾಗಿ ಪಡೆದು ದಾಖಲೆ ಬರೆದರೂ ಕೂಡ, ನಾನು ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಕಲಾ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದೆ. ಇದು ಬಹುಮಂದಿಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. “ಇಷ್ಟು ಅಂಕಗಳಿಸಿ ಕಲಾ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದು ಹೇಗೆ?” ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ನನಗೆ ಎದುರಾದವು. ಆದರೆ ನಾನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಉತ್ತರ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದೆ—ನನ್ನ ಗುರಿ ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆ (ಐಎಎಸ್), ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ನಾನು ಈ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಆರಿಸಿದ್ದೆ. ನಾನು ಎಂದೆಂದೂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಓದಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆ ಹೊಂದಿದ್ದೆ. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಕಲಾ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಶಾಲೆಯ ಕೊರತೆ ಕಂಡುಬಂದ ಕಾರಣ, ನಾನು ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದೆ. ಪೋಷಕರನ್ನು ಈ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ, ನಾನು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಬಿಷಪ್ ಕಾಟನ್ ಬಾಲಕಿಯರ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ನನ್ನ ಜೀವನದ ದೊಡ್ಡ ತಿರುವು. ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬಂದಾಗ ನಾನು ತುಂಬಾ ಭಯಗೊಂಡಿದ್ದೆ. ಮನೆಯ ನುಡಿಗಳಿಂದ ದೂರ, ನನ್ನದು ನವಜೀವನದ ಆರಂಭ. ಹೊಸ ಸ್ನೇಹಿತರಿಲ್ಲದ ನಿರ್ವಾತ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ನಾನು ಅನೇಕರಂತೆ ಅತ್ತೆ. ಆದರೆ ನನ್ನ ಗುರಿಯ ಗಂಭೀರತೆ ನನ್ನ ನಡುಗಿಗೆ ಸಾಂತ್ವನವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳು ನನ್ನನ್ನು ಒಳಗಿನಿಂದಲೇ ಬದಲಿಸಿತು. ಮೊದಲ ವರ್ಷ ಕನಸಿನ ಬದುಕಿಗೆ ಅಡುಗಲ್ಲು ಹಾಕಿದರೆ, ಎರಡನೇ ವರ್ಷ ನನ್ನೊಳಗಿನ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿತು. ಶಾಲೆಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅತ್ತುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದ ನಾನು, ಕೊನೆಗೆ ಶಾಲೆ ಬಿಡುವಾಗ ಅತ್ತೆ! ಈ ಸಂದರ್ಭಗಳೇ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಪ್ರೀತಿ, ಬದ್ಧತೆ, ಸಹನೆ ಮತ್ತು ಏಳಿಗೆ ಏನೆಂಬುದನ್ನು ಕಲಿಸಿತು. ಪದವಿ ಅಧ್ಯಯನದ ಹಂತವು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಅತ್ಯಂತ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ಗಂಭೀರ ಹಂತವಾಗಿದೆ. ನಾನು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಕ್ರೈಸ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸೇರುವ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ನಾನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡ ವಿಷಯಗಳು ನನ್ನ ಗುರಿಯ ದಡವನ್ನು ನಗುವಂತೆ ತಲುಪಿಸುವಂತಹ ಆಯ್ಕೆಗಳಾಗಿವೆ. ನಾನು ಇತಿಹಾಸ, ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಮುಖ್ಯ ವಿಷಯಗಳಾಗಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಲಘು ವಿಷಯವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಆಯ್ಕೆಯು ನನ್ನ UPSC ಕನಸಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವ ಶಕ್ತಿಶಾಲೀ ಶಿಕ್ಷಣ ಆಧಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇತಿಹಾಸ ನನಗೆ ಕೇವಲ ಭೂತಕಾಲದ ಪಾಠವಲ್ಲ, ಅದು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ, ಆಡಳಿತದ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹಾಗೂ ನೈತಿಕತೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇತಿಹಾಸವು ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಅರಿಯಲು ಭಿನ್ನ ನೋಟಕೊಡುತ್ತದೆ. ರಾಜವಂಶಗಳ ಆಡಳಿತದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರ ನಿರ್ಮಾಣದ ಪಥವರೆಗೆ ಎಲ್ಲದರಲ್ಲೂ ಹತ್ತಿರದ ಅಧ್ಯಯನ ನನಗೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ, ನನ್ನ ಬಹುಪಾಲು ಆಸಕ್ತಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರ. ನಾನು ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಆರಿಸಿರುವುದು ಕೇವಲ ಯು.ಪಿ.ಎಸ್.ಸಿ ಸಿದ್ಧತೆಗಾಗಿ ಅಲ್ಲ. ಇದು ನನಗೆ ದೇಶದ ಸಂವಿಧಾನ, ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಗಳು, ಸರಕಾರಗಳ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಗಾಢವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ, ನ್ಯಾಯ, ಸಮಾನತೆ, ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಂಬ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ, ನಾನು ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತಗಾರೆಯಾಗಲು ತಯಾರಾಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಲಘು ವಿಷಯವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯು ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಬಡತನ, ಬೇರೆಮಟ್ಟದ ವಿಕಾಸ, ಹಣಕಾಸು ನೀತಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಜೆಟ್ ನಿರ್ವಹಣೆ ಇವು ನನ್ನ ಯು.ಪಿ.ಎಸ್.ಸಿ ಸಿಲ್ಲಬಸ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗಗಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಈ ವಿಷಯ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಬಹಳ ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳ ಸಂಯೋಜನೆ ನನಗೆ ನೈತಿಕತೆ, ವೈಚಾರಿಕತೆ, ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ನಿಶ್ಚಿತತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ತರಗತಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ನಾನು ಗ್ರಂಥಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ, ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನಗೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ, ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಾಪಕರೊಂದಿಗೆ ಸಂವಾದ ನಡೆಸುವ ಮೂಲಕ ನನ್ನ ಬುದ್ಧಿಯ ಆಳವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಈ ವಿಷಯಗಳು ನನ್ನ ಯು.ಪಿ.ಎಸ್.ಸಿ ಕನಸಿಗೆ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಆಲೋಚನಾತ್ಮಕ ಆಧಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿವೆ. ಪದವಿ ಅಧ್ಯಯನದೊಂದಿಗೆ ಜೊತೆಯಾಗಿ ನಾನು ಡ್ರೀಮ್ಸ್ ಇಂಟರ್ವೆನ್ಷನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ ಎಂಬ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ-ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಕ್ರೈಸ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾಯಕತ್ವ, ಸಮಾಜಮುಖಿ ಚಿಂತನೆ ಹಾಗೂ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಮೂಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನನ್ನಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ವಿಕಾಸದೊಂದಿಗೆ, ಸಮಾಜದ ನೈಜ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ದೃಷ್ಠಿಕೋನವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಬೆಂಗಳೂರು ಪ್ರದೇಶದ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಟ್ಟ, ಹಾಜರಾತಿ, ಮಕ್ಕಳ ಆಸಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿದೆ. ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮೌಲ್ಯಬೋಧನೆ, ಕಥೆಯ ಮೂಲಕ ಪಾಠ ಕಲಿಸುವುದು, ಉತ್ಸಾಹ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನಾತ್ಮಕ ಚರ್ಚೆಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ನಾವು ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದೆವು. ಮಕ್ಕಳಿಂದ ಪ್ರೇರಣೆ ಪಡೆಯುವುದು, ಅವರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಕೇಳುವುದು, ಮತ್ತು ಅವರಿಗಾಗಿ ಸೂಕ್ತ ಪರಿಹಾರ ರೂಪಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ನನ್ನ ಸೇವಾ ಮನೋಭಾವನೆಗೆ ಹೊಸ ಗತಿ ನೀಡಿತು. ಡ್ರೀಮ್ಸ್ ಇಂಟರ್ವೆನ್ಷನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ ನನ್ನ ಯು.ಪಿ.ಎಸ್.ಸಿ ಕನಸುಗೆ ನೇರ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡಿದಂತಾಯಿತು. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾನೊಬ್ಬ ಐಎಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಜನರೊಂದಿಗೆ ನೇರ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ತಯಾರಿಗೆ ಈ ಯೋಜನೆಯು ಶಕ್ತಿಯುತ ಬುನಾದಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕ್ರೈಸ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪಠ್ಯಕ್ರಮ, ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು, ಹಾಗೂ ವಿವೇಕಪೂರ್ಣ ಪರಿಸರವು ನನಗೆ ಭರವಸೆಯಿಂದ ನನ್ನ ಗುರಿಯನ್ನು ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಕಾಣುವ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದೆ. ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ವಿಷಯಗಳ ಮೂಲಕ ನಾನು ಸಮಾಜವನ್ನು, ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ತಾಕತ್ತು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಾನು ಹಲವಾರು ಪಾಠಗಳನ್ನು ಕಲಿತಿದ್ದೇನೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹವ್ಯಾಸವಿಲ್ಲದ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಳಲುವದಕ್ಕಿಂತ, ಆಸಕ್ತಿ ಇರುವ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡುಬರಬಹುದು ಎಂಬುದು. ನಾನು ಎರಡು ವರ್ಷ ಭರತನಾಟ್ಯ ಹಾಗೂ ಕರ್ನಾಟಕ್ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರಿಂದ ಬಿಟ್ಟುಬಿಟ್ಟೆ. ಆದರೆ ರಾಜಕೀಯ, ಬರವಣಿಗೆ, ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ನಿಜವಾದ ಉತ್ಸಾಹ ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಉತ್ಸಾಹವೇ ನನ್ನ ಹಾದಿಗೆ ಬೆಳಕು. ನನ್ನ ತಂದೆ ಒಂದು ಸರಕಾರಿ ನೌಕರ. ಅವರ ಕನಸು ಅವರು ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮಗಳು ಅತ್ಯುನ್ನತ ಹುದ್ದೆಯಾದ ಐಎಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದು. ಮೂರನೇ ತರಗತಿಯಿಂದಲೂ “ನಾನು ಐಎಎಸ್ ಆಗುತ್ತೇನೆ” ಎಂಬ ಮಾತನ್ನು ನಾನು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದೆ. ಇಂದು ನಾನು ನನ್ನ ಆ ಕನಸು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ನಿರ್ಧಾರಗಳು, ಆಯ್ಕೆಗಳು, ಹತ್ತಿರದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ನಾನು ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕಲಿಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪಾಠವೂ ನನ್ನ ಯು.ಪಿ.ಎಸ್.ಸಿ ತಯಾರಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಈ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನನಗೆ ತಿಳಿದಿರುವುದು ಒಂದೇ—ಒಳ್ಳೆಯ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಧೈರ್ಯವಿರಬೇಕು, ಜನರು ಹೇಳುವುದಕ್ಕೆ ಹೆದರುವುದಿಲ್ಲ. ನೀವು ಏನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೀರಿ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯು ನಿಮ್ಮೊಳಗೆ ಇದ್ದರೆ, ಯಶಸ್ಸು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತದೆ. ನಾನು ಕಲಾ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಕೆಲವರು ಕುಳಿತೋರುಹಟ್ಟಿದರೂ, ನಾನು ನನ್ನ ಕನಸಿನ ಕಡೆ ಸಾಗಿದ ಮೇಲೆ ಅವರು ನನ್ನ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿದರು. ಇಂದು ಅವರೇ “ನೀನು ಗುರಿಯನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡೆ” ಎಂದು ಪ್ರಶಂಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಾನು ಏಕೆ ಈ ಕನಸು ಕಂಡೆ? ಏಕೆಂದರೆ, ದೇಶದ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ದಾರಿ ತೋರಿಸಲು, ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಲು, ಮತ್ತು ಬಡವರಿಗೂ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸಲು ನಾನು ಆಸೆಪಡುವೆನು. ನಾನು ಕೇವಲ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲ, ಆದರೆ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಐಎಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗುವುದು ನನ್ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಗುರಿಯಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅದು ನನ್ನ ಸಮಾಜದ ಹಾಗೂ ದೇಶದ ಮೇಲಿನ ಸೇವಾ ಬದ್ಧತೆಯ ಪ್ರತೀಕವೂ ಆಗಿದೆ. ಇವತ್ತಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ನನ್ನ ತಯಾರಿ ಹಾಗೂ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನವಾಗಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಕಲಿತಿದ್ದು ಈ ಜೀವನದ ಪಾಠ: ಗುರಿಯು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದ್ದರೆ, ದಾರಿ ಎಡವುತ್ತಿಲ್ಲ. ಕನಸು ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಹೊತ್ತು, ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಆಸೆ ಇಟ್ಟು, ತಲೆ ಎತ್ತಿ ಸಾಗಿದರೆ ಜೀವನವೇ ನಿಮ್ಮ ಬೆನ್ನುಹತ್ತುತ್ತದೆ. ಇದೇ ನನ್ನ ಕಥೆ, ಗಾನವಿ ಎನ್ ಎಂಬ ಹುಡುಗಿಯ ಕನಸು, ಅದರ ಹಿಂದಿರುವ ಹೋರಾಟ, ನಂಬಿಕೆ, ತ್ಯಾಗ, ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳ ಪಥ. ಒಂದು ದಿನ ನಾನು ನನ್ನ ಕನಸನ್ನು ನಿಜಗೊಳಿಸುವೆನು. ಅಂದು ನನ್ನ ಪೋಷಕರು ತೃಪ್ತಿ ಪಡುವುದು ನಿಜ. ಆದರೆ ಅದರ ಹಿಂದೆ ನಲಿಯುತ್ತಿರುವ ಭಾರತವೊಂದಿರುತ್ತದೆ—ಅದು ನನ್ನಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿರುವ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಸೇವೆಯಿಂದ ಬೆಳೆಯುವ ಭಾರತ. 1yfmlldgu3vmkxmbyab20tw7ntwkvva 2 174978 1307880 2025-07-02T16:39:42Z 2430305 Alina Rose Anthony 93910 ಹೊಸ ಪುಟ: '''ನನ್ನ ಪರಿಚಯ''' ಅಲಿನಾ ರೋಸ್ ಆಂಥೋನಿ ನನ್ನ ಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ದೇವರ ಉಡುಗೊರೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ನನ್ನ ಮೂಲ, ಆದರೆ ನಾನು ಇನ್ನೂ ನನ್ನ ಹುಟ್ಟೂರಾದ ದೇವರ ಸ್ವಂತ ನಾಡು ಕೇರಳದೊಂದಿಗೆ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ನ... 1307880 wikitext text/x-wiki '''ನನ್ನ ಪರಿಚಯ''' ಅಲಿನಾ ರೋಸ್ ಆಂಥೋನಿ ನನ್ನ ಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ದೇವರ ಉಡುಗೊರೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ನನ್ನ ಮೂಲ, ಆದರೆ ನಾನು ಇನ್ನೂ ನನ್ನ ಹುಟ್ಟೂರಾದ ದೇವರ ಸ್ವಂತ ನಾಡು ಕೇರಳದೊಂದಿಗೆ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಸೋಫಿಯಾ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ನ ದ್ವಿತೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮೂಲ ಅಡಿಪಾಯವು ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಬೇರೂರಿದೆ. ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದು, ಬಿ.ಎ. ಸೈಕಾಲಜಿ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ (ಆನರ್ಸ್ ವಿತ್ ರಿಸರ್ಚ್) ನಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಇಂದಿಗೂ, ನನ್ನ ಪ್ರಯಾಣವು ಕಠಿಣವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ಜೀವನವನ್ನು ನನ್ನ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ಇದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಅಚಲ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಚಲ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ಆವೇಗದಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗಾದೆ ಹೀಗಿದೆ: ಜ್ಞಾನವು ಬುದ್ಧಿವಂತರಿಗೆ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಮೂರ್ಖನಿಗೆ ರಾಡ್ ಭಾಷೆ ಮಾತ್ರ ತಿಳಿದಿದೆ. ನನಗೆ 19 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸು. ನನ್ನ ತಂದೆ ಉದ್ಯಮಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಹೆಸರು ಎಜೆ ಆಂಥೋನಿ ಮತ್ತು ನನ್ನ ತಾಯಿ ಸಹಾಯಕ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಹೆಸರು ಗ್ರೇಸಿ ಆಂಥೋನಿ. ನನಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಹವ್ಯಾಸಗಳಿವೆ. ನಾನು ಹಾಡುತ್ತೇನೆ, ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ, ಕವಿತೆ ಬರೆಯುತ್ತೇನೆ, ಚಿತ್ರ ಬಿಡಿಸುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ನುಡಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುವಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಉತ್ಸಾಹಿ. ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದುವುದು ಯಾವಾಗಲೂ ನನ್ನ ದೈನಂದಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದೆ. ಜ್ಞಾನವು ಯಾವಾಗಲೂ ಅದರ ಬಂಧನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಪಂಚದಿಂದ ತರಬಹುದು ಎಂದು ನಾನು ಬಲವಾಗಿ ನಂಬುತ್ತೇನೆ. ಇದು ನಮ್ಮದೇ ಆದ ಜಾಗವನ್ನು ರಚಿಸಲು ನಾವು ಅನ್ವೇಷಿಸಬಹುದಾದ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಶಾಲ ಜಗತ್ತನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತದೆ. ಸಂಗೀತವು ನನ್ನೊಳಗಿನ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷದ ಪ್ರೇರಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ, ಈ ಮಧ್ಯೆ, ನಾನು ಕೆಲವು ಸಂಗೀತ ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತವನ್ನು ಸಹ ಕಲಿಯುತ್ತೇನೆ.  ನಾನು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಗಾಯನ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಗಾಯನದಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿದ್ದೇನೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ ನಾನು ಆನಂದಿಸುತ್ತೇನೆ. ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಸಂಗೀತ ತುಣುಕುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಿರುವುದಕ್ಕೆ ನಾನು ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತೇನೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅದು ಜಿಂಗಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿತ್ತು. ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ನಾನು ಕಾಫಿ ಪುಡಿ ಮತ್ತು ನೀರನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ವಿವಿಧ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಕೆಲವು ತುಂಡು ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಹೆಣೆಯಲು ಮತ್ತು ಹೊಲಿಗೆ ಮಾಡಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ. ನನಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿ ಇರುವ ವಿಷಯಗಳು ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಮನಃಶಾಸ್ತ್ರ, ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ. ಸಾಹಿತ್ಯವು ನನ್ನ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೆಳೆದಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಸೆರೆಹಿಡಿಯುವ ಕಲ್ಪನೆಯೇ ಈ ಕ್ಷಣದ ಸಮಯವಾಗಿದೆ. ನಿಯಮಗಳ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆ ಏಳಲು ಇದು ನನಗೆ ವಿಮೋಚನೆಯ ಭಾವನೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ನಾನು ದೊಡ್ಡ ಕನಸುಗಳು ಮತ್ತು ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ, ಅದು ಯಾವಾಗಲೂ ನನ್ನನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರಮಿಸಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ.  ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮವು ಯಾವಾಗಲೂ ನಾನು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಾಧಿಸಿದ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ನೇರ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಪಾತ್ರವು ನನ್ನ ಅತ್ಯಮೂಲ್ಯ ಆಸ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಎಲ್ಲರೂ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ವರ್ತಿಸಬೇಕೆಂದು ನಾನು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತೇನೆ. ಜನರು ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಅದು ಒಬ್ಬರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟು ಒಳ್ಳೆಯದು ನಮ್ಮದೇ ಆದ ಪಾತ್ರ. ರೋಮಾಂಚನಕಾರಿ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಎದುರಾಗಿರುವ ವಿವಿಧ ಅಡೆತಡೆಗಳ ಮೂಲಕ ನಾನು ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಅವಿಭಕ್ತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದೇನೆ, ಅಲ್ಲಿ ನಾವು ಒಟ್ಟಿಗೆ ವಾಸಿಸುತ್ತೇವೆ. ಇದು ನನ್ನ ಸೋದರಸಂಬಂಧಿ ಸಹೋದರರು, ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ, ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಮತ್ತು ಅತ್ತೆ ಮಾವಂದಿರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಏಕತೆಯೇ ಶಕ್ತಿ ಎಂದು ನಾವು ಕಲಿಯುತ್ತೇವೆ. ನಾವು ಒಂದೇ ಕುಟುಂಬವಾಗಿ ವಾಸಿಸುತ್ತೇವೆ, ಯಾವಾಗಲೂ ಪರಸ್ಪರ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಶಕ್ತಿ. ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ನನ್ನನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವಿಭಕ್ತ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಹೊಂದುವ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾವು ಅನೇಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರೂ ಸಹ, ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟಕರ ಸಂದರ್ಭಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ನನಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಜನರು ಇದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಕಷ್ಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ನೋವು ಅಥವಾ ಸಂತೋಷದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಕುಟುಂಬ ಯಾವಾಗಲೂ ಬೆಂಬಲಿಸಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ನಾನು ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಒಳ್ಳೆಯದು ಅಥವಾ ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಎಂದು ಪರಸ್ಪರ ಕಲಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಅನೇಕ ಬಾರಿ, ನನಗೆ ನೋವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವರು ನನ್ನನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆ ಉಂಟಾದಾಗ ನನ್ನನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳಲು ಇದ್ದಾರೆ. ಅವಿಭಕ್ತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿರಬಹುದು ಆದರೆ ಆ ನೋವುಗಳಿಂದ ನಾನು ಬೆಳೆಯಲು ಮತ್ತು ಕಲಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ಸೈನಿಕನಂತೆ ನೈಜ ಪ್ರಪಂಚದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಅವು ನನಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿವೆ. ಹೊಸ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಮತ್ತು ಅದು ನನ್ನ ಆರಾಮ ವಲಯದಿಂದ ಹೊರಗಿದ್ದರೂ ಅವುಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಲು ನಾನು ತುಂಬಾ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ. ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಬೋಧನೆ ನನ್ನ ಉತ್ಸಾಹವಾಗಿದೆ. ನಾನು ಕಲಿಯಲು ಮತ್ತು ಇತರರಿಗೆ ಕಲಿಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ. ಇದು ಇತರರನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನನಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಲ್ಲದೆ ಇತರರು ನನ್ನನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ.  ನಾನು ತುಂಬಾ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಾನು ಬಯಸಿದ್ದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತೇನೆ. ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ನನ್ನ ಅನುಭವಗಳು ನನ್ನ ವಿರುದ್ಧ ಬಂದ ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೇರಲು ನನಗೆ ಕಲಿಸಿವೆ. ಜೀವನದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಜನರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವುದು ಯಾವಾಗಲೂ ನನ್ನ ಕನಸಾಗಿತ್ತು, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಬೋಧನೆ ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತವೆಂದು ನಾನು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ಇದು ಎಲ್ಲಾ ವೃತ್ತಿಗಳಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ನನ್ನ ಜೀವನದ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಅಂಶದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದೇನೆ, ಎಲ್ಲಾ ನಕಾರಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಎಲ್ಲಾ ಕೆಟ್ಟ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಬೆಳಕಿನ ಮೂಲಕ ನೋಡುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇಡಲು ಬಳಸುತ್ತೇನೆ. ನಾವು ನೋಡುತ್ತಿರುವುದು ಸಂದರ್ಭಗಳಿಗೆ ಕೆಟ್ಟ ಭಾಗವನ್ನು ಮಾತ್ರ, ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ನೋಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯದು ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟದ್ದನ್ನು ತೆರೆದ ತೋಳುಗಳಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸಲು ನನಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ನಾನು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ, ದಯಾಪರ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಯಾವಾಗಲೂ ಇತರರ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ. ಜನರೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ನಾವು ಸಹಾನುಭೂತಿ ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಎಂದು ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಇದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಇಂದು ನಾನು ಆಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ತುಂಬಾ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ನನ್ನ ಆಲೋಚನೆಗಳೇ ಬದಲಾಗಿವೆ. ಯಾವಾಗಲೂ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಬಯಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ನನ್ನನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ. ನನ್ನ ಪ್ರೇರಕ ವೀಡಿಯೊಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೆಲವು ಜನರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ನನಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಮಗೆ ಪ್ರೇರಣೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮುಖ್ಯ ಮತ್ತು ಜನರು ದುಃಖಿತರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಸಹಾಯದ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಾಗಲೂ ಅವರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ನಾನು ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತೇನೆ. ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವು ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ಪಾತ್ರದ ಕೀಲಿಯಾಗಿದೆ, ಅದನ್ನು ನಾನು ಓವರ್ ಟೈಮ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಸಮಯದಿಂದ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ವಯಸ್ಸು ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ಮೂಲಕವೂ ಬಲಶಾಲಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಲು ನನಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. d5bql1p6k3tsyx8ap3krg3bsquay91n 3 174979 1307887 2025-07-02T18:16:38Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307887 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Mahantesh kiccha}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೩:೪೬, ೨ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) 2w94qu17pbd6g0fug005zgwji68sw0s 0 174980 1307890 2025-07-03T03:27:16Z Kartikdn 1134 ಜಾರ್ಜ್ ಗ್ಯಾಸ್ಕೋಇನ್ 1307890 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:George Gascoigne.gif|thumb|ಜಾರ್ಜ್ ಗ್ಯಾಸ್ಕೋಇನ್‍ನ ಭಾವಚಿತ್ರ]] '''ಜಾರ್ಜ್ ಗ್ಯಾಸ್ಕೋಇನ್''' (1535-1577) [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್]] [[ಕವಿ]], ಕಾದಂಬರಿಕಾರ, ನಾಟಕಕಾರ, ರಾಜಕಾರಣಿ, ಯೋಧ. [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ|ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ]] [[ನವೋದಯ|ಪುನರುಜ್ಜೀವನ]] ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನವ್ಯಮಾರ್ಗವನ್ನು ತುಳಿದ ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗ. ನಿಜ ಜೀವನದಿಂದ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡು [[ಗದ್ಯ|ಗದ್ಯದಲ್ಲಿ]] [[ಕಥೆ]] ಬರೆದವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗನೆಂದೂ, ಗದ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಂಭೀರ [[ನಾಟಕ]] ಬರೆದ ಮೊದಲಿಗನೆಂದೂ, [[ಇಟಲಿಯ ಭಾಷೆ|ಇಟಾಲಿಯನ್ನಿನಿಂದ]] ಮೊದಲ ಬಾರಿ [[ಗಂಭೀರ ನಾಟಕ|ಗಂಭೀರ ನಾಟಕವನ್ನು]] ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದವನೆಂದೂ,<ref>Cunliffe, ''Supposes''; ''The Oxford Companion to English Literature'', ed. by Margaret Drabble, 5th edn (Oxford: Oxford University Press, 1984), ''s.v.'' "Gascoige, George".</ref> ಮೊದಲನೆಯ ವಿಡಂಬನಕಾರನೆಂದೂ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಹೊಸ ಛಂದೋಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಬಳಕೆಗೆ ತಂದವನೆಂದೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ. == ಜೀವನ == ಗ್ಯಾಸ್ಕೋಇನ್ [[:en:Cardington,_Bedfordshire|ಕಾರ್ಡಿಂಗ್‍ಟನ್‍ನ ಬೆಡ್‍ಫರ್ಡ್‌ಷೈರ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಜನಿಸಿದ. [[ಕೇಂಬ್ರಿಜ್|ಕೇಂಬ್ರಿಜ್‌ನ]] [[:en:Trinity_College,_Cambridge|ಟ್ರಿನಿಟಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ]] ವ್ಯಾಸಂಗಮಾಡಿದ.<ref name="Venn">{{acad|id=GSCN555G|name=Gascoigne, George}}</ref> [[ನ್ಯಾಯಶಾಸ್ತ್ರ|ಲಾ]] [[ಶಿಕ್ಷಣ|ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು]] ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಮಧ್ಯೆ ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ. [[:en:Bedford|ಬೆಡ್‍ಫರ್ಡ್‌ನ]] [[ಸಂಸತ್ತು|ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್]] ಸದಸ್ಯನಾದ (1557-59). ಒಳ್ಳೆಯ ಮನೆತನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನಾದರೂ ಅನೇಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಮುರಿದ. ಎಲಿಜ಼ಬೆತ್ ಬ್ರೆಟನ್ ಎಂಬ ವಿಧವೆಯನ್ನು 1561ರಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾಗಿ ಆ ವಾವೆಯಿಂದ ಕವಿ [[:en:Nicholas_Breton|ನಿಕೊಲಾಸ್ ಬ್ರೆಟನ್‌ಗೆ]] ಬಲತಂದೆಯಾದ. 1572-74ರ ವರೆಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ [[ಸೈನ್ಯ|ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ]] ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಿ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ದರ್ಜೆಗೇರಿದ. [[ನೆದರ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್|ಹಾಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ]] ರಾಜಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ(1576). [[ಸಾಹಿತ್ಯ|ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ]] ಈತ ಹೇಗೆ ಪರಂಪರೆ ಮುರಿದನೋ ಅಂತೆಯೇ ಜೀವನದಲ್ಲೂ ಮುರಿದ. ಯಾವ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟನ್ನೂ ಪಾಲಿಸದ ದುಂದುವೆಚ್ಚ, ಸಾಲಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಜೈಲುವಾಸವನ್ನನುಭವಿಸಿದ. ಈತ ತೀರಿಕೊಂಡಿದ್ದು 1577ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 7 ರಂದು. [[:en:Stamford,_Lincolnshire|ಸ್ಟ್ಯಾಮ್‌ಫರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಈತನನ್ನು [[ಸಮಾಧಿ (ರಚನೆ)|ಸಮಾಧಿ]] ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>Ronald Binns, ''Gascoigne: The Life of a Tudor Poet'' (York: Zoilus Press, 2021), p. 470.</ref> == ಕೃತಿಗಳು == ಮುಂದೆ ಬಂದ [[ಅಷ್ಟಷಟ್ಪದಿ|ಅಷ್ಟಷಟ್ಪದಿಯ]] ಅನುಕ್ರಮವನ್ನು ಮೊದಲೇ ಆರಂಭಿಸಿದ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು ಈತನದು. ಈತನ [[ಅನುವಾದ]] ಕೃತಿಗಳಾದ ''ದ ಸಪೋಸಸ್'' ([[ಆರಿಯೋಸ್ಟೊ, ಲುಡೋವಿಕೊ|ಅರಿಯೋಸ್ಟೊ]]), ''ಜೊಕಾಸ್ಟ'' ([[:en:Euripides|ಯುರಿಪಿಡೀಸ್]]) ಎಂಬುವು 1566ರಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡವು.  ಈತನ ''ಎ ಹಂಡ್ರಡ್ತ್ ಸಂಡ್ರಿ ಫ್ಲವರ್ಸ್'' (1573) ಎಂಬುದು ಒಂದು [[ಗದ್ಯ ಕಾವ್ಯ|ಗದ್ಯಪದ್ಯ]] ಸಂಕಲನವಾಗಿದೆ. 1573ರ ಅನಂತರ ಇವನ ಒಲವು ನೀತಿ ಹಾಗೂ ಶುಚಿತ್ವದ ಕಡೆ ಬಾಗಿತು. ಆಗಲೇ ''ದ ಗ್ಲ್ಯಾಸ್ ಆಫ್ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್'' (1575) ಎಂಬ ವಿಡಂಬನಾತ್ಮಕ [[ನಾಟಕ]] ಬರೆದ. ಆಮೇಲೆ ''ದ ಸ್ಟೀಲ್ ಗ್ಲಾಸ್'' (1576) ಎಂಬ [[ವಿಡಂಬನೆ]] ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ''ಸರ್ಟನ್ ನೋಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್'' (1575) ಎಂಬ ಇತನ ಕೃತಿ ಕಾವ್ಯ ಬರೆಯುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಕುರಿತದ್ದಾಗಿದೆ.<ref>Austen, Gillian. [http://purl.oclc.org/emls/14-1/article1.htm "Self-portraits and Self-presentation in the Work of George Gascoigne"]. ''Early Modern Literary Studies'' 14.1/Special Issue 18 (May 2008).</ref> ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಟಾಲಿಯನ್ ರೀತಿಯನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿದ ಈತ ಕೊನೆಕೊನೆಗೆ ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ. ಈತನ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವದೇಶಭಾಷಾಪ್ರೇಮ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಭೆಯ ಹರವಿದ್ದರೂ, ಕಲಾತ್ಮಕ ಸೊಗಸಿಲ್ಲದ ಈತನ ಸರಳರಗಳೆಗಳು ([[:en:Blank_verse|ಬ್ಲಾಂಕ್ ವರ್ಸ್]]) ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿಲ್ಲ. ಈತನ ಎಲ್ಲ ಕೃತಿಗಳನ್ನೂ ಎರಡು ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ [[:en:John_William_Cunliffe|ಜೆ. ಡಬ್ಲ್ಯು. ಕನ್‌ಲಿಫ಼್]] ಎಂಬಾತ ಸಂಪಾದಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾನೆ. (1907-1910). == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}}<references /> == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.luminarium.org/renlit/gascbib.htm The Works of George Gascoigne at Luminarium] * [https://www.jiscmail.ac.uk/cgi-bin/webadmin?A0=GASCOIGNE-SEMINAR The Gascoigne Seminar] "is a discussion list for scholars working on George Gascoigne and other early Elizabethan writers, to facilitate the exchange of ideas about the generation at the very beginning of the English literary renaissance.” * {{Cite EB1911|wstitle=Gascoigne, George|volume=11|pages=493–494|short=1}} {{Includes Wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಗ್ಯಾಸ್ಕೋಇನ್, ಜಾರ್ಜ್}} [[ವರ್ಗ:ಕವಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] 5skt5msgn3z7lw0wsx3t7opw6l0dm4a 3 174981 1307891 2025-07-03T04:23:58Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307891 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2430951 Rithesh Reddy}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೯:೫೩, ೩ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) dp3y0lelcbbajesxcv1icokib0cmy1j 0 174982 1307892 2025-07-03T05:20:04Z Kartikdn 1134 ಚತುರೋಕ್ತಿ 1307892 wikitext text/x-wiki [[ಬುದ್ಧಿ|ಬುದ್ಧಿಯನ್ನು]] ಸಾಮಾನ್ಯಬುದ್ಧಿ ಚತುರಬುದ್ಧಿ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸುವುದು ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಬಂದಿರುವ ವಾಡಿಕೆ. ಬುದ್ಧಿಚಾತುರ್ಯದ ಮಾತುಗಳಿಗೆ '''ಚತುರೋಕ್ತಿ''' (ವಿಟ್) ಎಂಬ ಹೆಸರು ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಗಾತ್ರ ಹಾಗೂ ಪ್ರಮಾಣದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಚತುರಬುದ್ಧಿ ಅಸಾಧಾರಣವೆಂದೂ, [[ಪ್ರತಿಭೆ|ಪ್ರತಿಭೆಗೆ]] (ಜೀನಿಯಸ್) ಹತ್ತಿರದವರೆಂದೂ ಕೆಲವು ಕಾಲ ಬಗೆದಿದ್ದರು. ಅದು ಕೆಲಸಮಾಡುವ ಚೂಟಿಯನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಯದಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಂಡು ಕ್ಷಿಪ್ರತೆ ಅದರ ಮುಖ್ಯಲಕ್ಷಣವೆಂದು ನಿರ್ದೇಶಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸ ಜಾರಿಗೆ ಬಂತು. ಈಗಲೂ ಬುದ್ಧಿಚಾತುರ್ಯಕ್ಕೆ [[ಮಿಂಚು]] [[ಉಪಮೆ]], ಹಾಗೆಯೇ [[ಕತ್ತಿ|ಕತ್ತಿಯ]] [[ಅಲಗು|ಅಲಗಿನ]] ಸಾದೃಶ್ಯದ ಮೂಲಕ ಅದನ್ನು ಹರಿತ, ತೀಕ್ಷ್ಣ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸುವುದೂ ಉಂಟು. ಮಾತುಬಲ್ಲವರಲ್ಲಿ ಹಿರಿಮೆಯುಳ್ಳವನೇ [[ಕವಿ]] ಎಂಬ ತತ್ತ್ವ ಅಂಗೀಕೃತವಾಗಿದ್ದುದರಿಂದ ಕವಿತಾಶಕ್ತಿಗೂ, ಚತುರೋಕ್ತಿಗೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಅಳಿಸಿಹೋಯಿತು. 17, 18ನೆಯ ಶತಮಾನ ಪೂರ್ವ ಕವಿಯೆ ಚತುರಮತಿ, ಚತುರಮತಿಯೇ ಕವಿ. ಯಾರಾದರೂ '''ಹಾಸ್ಯಪ್ರವೃತ್ತಿಯವ'''ನು ಎಂದರೆ ಚತುರೋಕ್ತಿಯನ್ನು ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಕುಶಲನಾದ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಅಪ್ರಯತ್ನಿತ ಒಂದು ಸಾಲಿನ ಅಥವಾ ಏಕ ನುಡಿಗಟ್ಟಿನ ತಮಾಷೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿ.<ref name="Merriam-Webster">{{cite web |title=wit |url=https://www.britannica.com/dictionary/wit |access-date=2012-05-27 |publisher=Merriam-Webster}}</ref><ref>{{cite web |title=wit |url=http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/wit |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120719033005/http://oxforddictionaries.com/definition/english/wit |archive-date=July 19, 2012 |access-date=29 May 2015 |website=Oxford Dictionaries}}</ref> ಬುದ್ಧಿ ಚಾತುರ್ಯವನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿ, ಹುಸಿ ಚಾತುರ್ಯಕ್ಕೂ (ಫಾಲ್ಸ್ ವಿಟ್), ನಿಜ ಚಾತುರ್ಯಕ್ಕೂ (ಟ್ರೂ ವಿಟ್) ಅಂತರವನ್ನು ಗೊತ್ತು ಮಾಡಿದರು. == ಹುಸಿ ಚಾತುರ್ಯ ಮತ್ತು ನಿಜ ಚಾತುರ್ಯ == [[ಶಬ್ದ (ವ್ಯಾಕರಣ)|ಶಬ್ದ]], [[ಅರ್ಥ]] ಎರಡರಲ್ಲಿ ಶಬ್ದಕ್ಕೇ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯವನ್ನೂ ಕೊಟ್ಟು ತಯಾರಿಸುವ ತ್ರಾಸ ರಚನೆ ಹುಸಿ ಚಾತುರ್ಯವೆಂಬ ಖಂಡನೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು. ಹನ್ನೆರಡು ವಿಧದ ಹುಸಿ ಚಾತುರ್ಯವನ್ನು ಲಾಕ್ಷಣಿಕರು ಬೆರಳಿಟ್ಟು ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು; ಒಂದು [[ಸ್ವರ|ಸ್ವರವನ್ನೊ]], [[ವ್ಯಂಜನ|ವ್ಯಂಜನವನ್ನೊ]], [[ಪದ|ಪದವನ್ನೊ]] ಬಳಸದೆ ಬರೆದ ಪದ್ಯ; ಪದಾರ್ಥದ ಆಕೃತಿಯಂತೆ [[ಮುದ್ರಣ]] ರೂಪನ್ನು ತಾಳುವ ಕವನ; ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಪದ್ಯ; ಒಂದೇ ಪದವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಪದ್ಯ; [[ಪ್ರಾಸಗಳು|ಪ್ರಾಸದೊಡನೆ]] ಆಟವಾಡುವ ಕ್ರಮ; ಬರಿ ಪ್ರಾಸಗಳ ಪಟ್ಟಿ; ಮೊದಲಿನಿಂದ ಓದಿದರೆ ಒಂದರ್ಥ, ಕೊನೆಯಿಂದ ಹಿಂದುಮುಂದಾಗಿ ಓದಿದರೆ ವಿರುದ್ಧಾರ್ಥ ಸೂಚನೆ; ನಾನಾ ತೆರದ [[ಒಗಟು|ಒಗಟೆ]]; ಕ್ಲಿಷ್ಟೋಚ್ಛಾರಣೆಯ ವಾಕ್ಯಜಾಲ-ಇಂಥವು ಕ್ಷುದ್ರ ಕವಿತ್ವವೆಂದು ತಿರಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅರ್ಹವಾದವು. ನಿಜ ಚಾತುರ್ಯದ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೀಗೆ ತಪಶೀಲು ಮಾಡಿದರು: # [[:en:Hunting_dog|ಬೇಟೆ ನಾಯಿಯ]] ಸುಟಿ ಚಲನೆ; # ಅಪೂರ್ವವೂ ಗೂಢವೂ ಆದ ಹೋಲಿಕೆಯ ಅರಿವು; # ಚಕಿತಗೊಳಿಸುವಿಕೆ; # ವಿವೇಚನೆಯ ಹತೋಟಿ; # ಅರ್ಥಪ್ರಾಧಾನ್ಯದ ಸತ್ತ್ವ. ಎಂದರೆ ಹುಸಿ ಯಾವುದು, ನಿಜ ಯಾವುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಖಂಡಿತವಾಗಿ ನಿಷ್ಕರ್ಷಿಸಿಬಿಡುವುದು [[ಸಾಹಿತ್ಯ]]ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೊಂದು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಕವಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಶಬ್ದ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಶ್ಲೇಷೆಯನ್ನು ([[:en:Pun|ಪನ್]]) ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಕೊಡಿಸು ಸಾಕೈದೂರನವರಿಗೆ ತಡೆಯದಾನೆರಡೂರ ಕೊಂಬೆನು ಕೌರವೇಂದ್ರನಲಿ; ಅರಮನೆಯೆಂಬರ್ ಪೂರ್ಣಗೃಹವನು, ನುಡಿ ನಿಂದೆಯನೆಂಬರ್ ಪೂರ್ಣಗೃಹವನು, ನುಡಿ ನಿಂದೆಯನೆಂಬರ್; [[ಕರ್ಣ|ಕರ್ಣನ]] ಪಡೆಮಾತಿನೊಳ್ ಪುದಿದು ಕರ್ಣರಸಾಯನಮಲ್ತೆ ಭಾರತಂ-ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ವಾರಸ್ಯವಿಲ್ಲ; ಸಾಮಾನ್ಯ ಬುದ್ಧಿಗೂ ಗೋಚರವಾಗಬಲ್ಲ ಅಂಶಗಳೇ ಹೊರತು ಇವು ಹೆಚ್ಚಿನವಲ್ಲ. ಆದರೆ ದ್ವಿಜವರ ಎಂಬುದನ್ನು ದ್ವಿ + ಜವರ ಎಂದೂ, [[ಒಬ್ಬಟ್ಟು]] ಎಂಬುದನ್ನು ಒಬ್ಬ + ಅಟ್ಟು ಎಂದೂ ಬಿಡಿಸಿ [[ಹಾಸ್ಯ]] ಮಾಡಿದರೆ ಅದು ಕೇವಲ ಚಮತ್ಕಾರವಲ್ಲ, ದಿಟವಾದ ಬುದ್ಧಿಚಾತುರ್ಯ. ಹಾಗೆಯೆ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ (ರಿಪಾರ್ಟಿ) ಎಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ಅರ್ಥವತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. '[[ಹೋಮರ್]] [[:en:Virgil|ವರ್ಜಿಲರನ್ನು]] ಮರೆತಮೇಲೆ ಖಂಡಿತ ಜನ ತನ್ನ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಾರೆ' ಎಂದು ಎರಡನೆಯ ದರ್ಜೆಯ ಕವಿಯೊಬ್ಬ ಜಂಬ ಕೊಚ್ಚಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿದ್ದ [[ವಿದ್ವಾಂಸ]] ಪೋರ್ಸನ್ 'ನಿಜ, ನಿಜ!' ಎಂದು ಇಷ್ಟೇ ಹೇಳಿದನಂತೆ. ಅವರನ್ನು ಮರೆತ ಮೇಲೆ ತಾನೆ ಇವರನ್ನು ಓದುವುದು! ಅಂಥ ಕಾಲ ಎಂದಿಗೂ ಬಾರದು ಎಂಬ [[ವ್ಯಂಗ್ಯ]] ಈ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಪಾನಲೋಲುಪನೊಬ್ಬ ಹೋಟೆಲು ಮಾಣಿಗೆ ಹೇಳಿದನಂತೆ; ‘ಈ ಲೋಟ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. ಅದನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗು. ನಾನು ಸೀಸೆಯಿಂದಲೇ ಕುಡಿಯುತ್ತೇನೆ.’ ನುರಿತ [[ವಕೀಲ|ವಕೀಲನಾದ]] ಕರ‍್ರನ್ ಎಂಬಾತನಿಗೆ ಅಗೌರವ ಮಾಡಲೋಸುಗ ಒಬ್ಬ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ತನ್ನೊಡನೆ ಬಂದಿದ್ದ [[ನಾಯಿ|ನಾಯಿಯನ್ನು]] ಮುದ್ದಿಸತೊಡಗಿದ; ಕರ‍್ರನ್ ತಕ್ಷಣ ತನ್ನ [[ಭಾಷಣ|ಭಾಷಣವನ್ನು]] ನಿಲ್ಲಿಸಿದ. ಏತಕ್ಕೆ ನಿಲ್ಲಿಸಿದೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಕರ‍್ರನ್ ಇತ್ತ ಜವಾಬು; 'ಕ್ಷಮಿಸಿ, ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಸಹೋದರ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶನೊಂದಿಗೆ ಮಂತ್ರಾಲೋಚನೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದೀರಿ; ಅದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ನಾನು ಸುಮ್ಮನಾದೆ.' ಗಾಢಾರ್ಥದ ಜೊತೆಗೆ ಹೊಸತನದ ಕಾಂತಿಯೂ ಸೇರಿಕೊಂಡರೆ ಚತುರೋಕ್ತಿ ಉತ್ತಮವಾಗುತ್ತದೆ, ರುಚಿಕರವಾಗುತ್ತದೆ. ಬುದ್ಧಿಚಾತುರ್ಯ ನಿರ್ದ್ರವವಾದದ್ದು, ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯವಿಲ್ಲದ್ದು, ಮರುಕಶೂನ್ಯವಾದದ್ದು ಎಂದು ನುಡಿದಿದ್ದಾರೆ. ಧ್ವಂಸ ಮಾಡುವುದೇ ಅದರ ಪ್ರಿಯ ವ್ಯಾಪಾರದಂತೆ ದಿಟ್ಟ ಕ್ರೂರ ಭರ್ತ್ಸನೆ, ಕರುಳು ಬಗಿಯುವ ಕಟಕಿ, ಹೊಡೆದು ಕೆಡಹುವ ಗೇಲಿ ಮುಂತಾದುದರ ಕಡೆಗೇ ಅದರ ಓಲವೆ ಅಧಿಕ. ಯಾವನೋ ಒಬ್ಬ ನನ್ನ [[ತಲೆ]] ಕುಲಾವಿಯಲ್ಲಿ ಏನಾದರೂ ನಗೆಪಾಟಲಾದ ಕೊರತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದೆಯೇ? ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ, ಪರಿಹಾಸಪ್ರವೀಣ ಉತ್ತರ ಹೇಳಿದಂತೆ; 'ಏನೂ ಇಲ್ಲ, ತಲೆ ವಿನಾ!' [[ಕೌರವರು|ಕೌರವ]] [[ಕೃಷ್ಣ|ಕೃಷ್ಣನನ್ನು]] ನಿಂದಿಸುವ ರೀತಿ ಇದು; 'ಪನ್ನೊಂದೆನೆಯದು ಸೂತಾವತಾರಮುಂ ಹರಿಗಾಯ್ತೆ?' ಮಹೋತ್ಸವ ಮುಗಿಯಿತೆ?-ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ; ಇಲ್ಲ ಕವಿಸ್ತುತಿಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ದಿವಸದ ಆಯಸ್ಸಿದೆ.' ಬಿರುಸಿನಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪ ಭೇದವಿದ್ದರೂ ಪರುಷಚತುರೋಕ್ತಿ ಪರುಷವೇ. 18ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆ, 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೂ, ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಗೂ ಬುದ್ಧಿಚಾತುರ್ಯವನ್ನು (ವಿಟ್) [[ಹಾಸ್ಯ|ಹಾಸ್ಯದಿಂದ]] (ಹ್ಯೂಮರ್) ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ವರ್ಗೀಕರಣ ಮಾಡುವ ಹಂಗು ಇದ್ದಂತಿತ್ತು. ಅವರ ಚರ್ಚೆಯಿಂದ ಎದ್ದು ಬಂದ ಮುಖ್ಯಾಂಶವೇನೆಂದರೆ ಅದು [[ಸಹಾನುಭೂತಿ|ಸಹಾನುಭೂತಿಗೆ]] ನನ್ನ ಬಳಿಗೆ ಬರಬೇಡ ಎನ್ನುತ್ತದೆ, ಇದು ನನ್ನ ಬಳಿಗೆ ಬಾ ಎನ್ನುತ್ತದೆ; ಅದು ನೀನು! ಎಂದು ಗುಡುಗಿದರೆ, ಇದು ನೀನು ಮತ್ತು ನಾನು ಎಂಬ ಮೆಲ್ಲುಲಿ ಆಡುತ್ತದೆ. ಬುದ್ಧಿ ಚಾತುರ್ಯ ಜವೆನಲ್ ಮತ್ತು ಸ್ವಿಫ್ಟರಂತೆ ಕಠಿಣವೂ ಕರ್ಕಶವೂ ಆಗಬಹುದು; ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದ ಹೆಗ್ಗುರುತು ಅದರ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ವೈವಿದ್ಯ. 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧಿಚಾತುರ್ಯಕ್ಕೂ, ಹುಡುಗಾಟಕ್ಕೂ ಬಾಂಧವ್ಯವೆಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ತಲೆಯೆತ್ತಿತ್ತು. ಚತುರೋಕ್ತಿಗೆ ಮನಸೋತ ಸಾಹಿತಿ ಎಂದಿಗೂ ಗಂಭೀರವಾಗಿರಲಾರ, ಗಹನ ವಿಷಯವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲಾರ, ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲಾರ, ಎಂದು ಸೂತ್ರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅದು ಕಾಣುವುದು ಒಂದು ಕೋನದಿಂದ ಕಂಡ ಅರೆಕೊರೆ ನಿಜಾಂಶವನ್ನು, ಅಷ್ಟೆ-ಎಂದವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ, ಬುದ್ಧಿಚಾತುರ್ಯ ಗಂಭೀರವಾಗಿರುವುದೊಂದೇ ಅಲ್ಲ, ಗಹನ ಸತ್ಯಾಂಶವನ್ನೂ ಹೃದಯಸ್ಪರ್ಶಿಯಾಗಿ ಬೋಧಿಸಬಲ್ಲದು- ಎಂಬ ವಿಷಯವನ್ನು ಈಗ ಎಲ್ಲರೂ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. [[ಆಸ್ಕರ್ ವೈಲ್ಡ್|ಆಸ್ಕರ್ ವೈಲ್ಡನ]] [[ಕಲೆ]] ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಅನುಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ; ಪ್ರಕೃತಿ ಕಲೆಯನ್ನು ಅನುಕರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಚಾಟೂಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮನನೀಯವಾದ ಮನವೊಪ್ಪಿಸುವ ಚಿಂತನೆ ಮನೆಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. [[:en:King_Lear|ಕಿಂಗ್ ಲಿಯರ್]] [[ನಾಟಕ|ನಾಟಕದ]] ವಿದೂಷಕ ಪರಿಹಾಸ ಪಟಾಕಿಯನ್ನು ಹಾರಿಸುವ ನಕಲಿಯವನಲ್ಲ, ಬುದ್ಧಿ ಚಮತ್ಕಾರದವನಲ್ಲ, ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಬುದ್ಧಿಶಾಲಿ, ಧರ್ಮವಾದಿ ದಾರ್ಶನಿಕ. ಚತುರೋಕ್ತಿ, [[ಊಟ|ಊಟಕ್ಕೆ]] ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾದ [[ಉಪ್ಪು (ಖಾದ್ಯ)|ಉಪ್ಪು]] ಅಷ್ಟೇ ಹೊರತು ಅದೇ ಎಂದಿಗೂ ಊಟವಾಗಲಾರದು-ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಇರಬೇಕಾದ್ದು ಅಗತ್ಯದ ಸಂಗತಿ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{ಉಲ್ಲೇಖಗಳು}}{{Includes Wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಚತುರೋಕ್ತಿ}} [[ವರ್ಗ:ಹಾಸ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] 1ga1qml9e9cc5ok4undjfbjsv699xul 2 174983 1307893 2025-07-03T05:22:20Z 2430959(Shiva Kumar j) 94025 ನನ್ನ ಕೀರು ಪರಿಚಯ 1307893 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು ಶಿವಕುಮಾರ್ ಜೆ ನಾನು ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಶೃಂಗೇರಿ ಅಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರುನಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಓದು ಶುರುವಾದದ್ದು ತಾಯಿಯೆ ಮೊದಲ ಗುರು ಮನೆಯೆ ಮೊದಲ ಪಾಠ ಶಾಲೆ ನಂತರ ಶಾಲೆ ನನ್ನ 1ದರಿಂದ 10ವಿನಾಯಕ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಶಾಲದಿನಗಳು ತುಂಬ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ ನಡೆಯಿತು. ನನ್ನ ಶಾಲೆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅವರು ನಟಕಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಬಾಗವಹಿಸಿದೆ ನಟಕ ಮಾಡುವು ದೆಂದರೆ ನನ್ನಗೆ ಬಹಳ ಇಷ ನನಗೆ ನಟಕದಲ್ಲಿ ಹಳವಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿದಾರೆ ನನ್ನಗೆ ಇತಿಹಾಸ ಸಾಮಾಜ ಗುರಿತು ನಾಟಕ ಮಾಡುವುದು ತುಂಬ ಇಷ ಮತ್ತು ಕಥೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ಎಂದರೆ ನನಗೆ ಬಹಳ ಪ್ರೀತಿ ಒಲವು ಅದರ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಅದರ್ಶ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕಥೆಗಳು ಓದುವುದು ನನಗೆ ಬಹಳ ಆಸಕ್ತಿ ನಮಗೆ ೨ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಕಥೆಗಳು ಬಹಳ ಇಷ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ. ಎ.ಪಿ.ಜೆ ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಮ್ ಅವರ ಪುಸ್ತಕ ಓದುವುದು ಬಹಳ ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಜೀವನ ನಾನು ಅಳವಡಿಸು ಕೊಳ್ಳುವ ಉಸ್ತಹ ತುಂಬುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಲವು ವಿಷಯಗಳು ಬೇರೆಯವರೊಂದಿಗೆ ವಿಷ ಹಂಚಿಕೊಳುವುದು ಬಹಳ ಇಷ ಇಂತಹ ವಿಷ ಯವನ್ನು ಹಂಚಿ ಕೊಳ್ಳುವುದು ಬಹಳ ನನಗೆ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಮತ್ತು ಇಂತಹ ವಿಷಯ ನನಗೆ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸ್ತ್ರಾದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೆಚಯಿತು. ಮತ್ತು ಅದೆ ರೀತಿ ನಾನು ನನ್ನ ವ್ಯಸಂಗ ವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದ ನಾನು ಅದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ಆ ವ್ಯಾಸಂಗದಲ್ಲಿ ನಾನು ಒಳ್ಳೆಯ ಅಂಕಗಳನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ನಾನು ಯಾವ ವೇದಿಕೆ ಸಿಕ್ಕರು ಅದನ್ನು ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಉಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಹಾಗೆ ಅದರಿಂದ ಸೋತರು ಗೆದ್ದರೂ ಆ ವಿಷಯವನ್ನು ನಾನು ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಲಿಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ನಾನು ಒಳ್ಳೆಯ ಸಮಾಜ ಕಟ್ಟುವ ಆಸಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಪ್ರಯತ್ನ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ನಾನು ನನ್ನ ಒಳಗೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ನನ್ನ ತರಗತಿ 11 ಮತ್ತು 12 ತರಗತಿಯನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದೆ ನಾನು ಈಗ ನನ್ನ ಪದವಿಪಠ್ಯ ಬಿಎ ಅನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ೨ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನಗೆ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ನಾನು ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಅಸ್ಕತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ನಾನು ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಓದುತ್ತಿದೆನೆ ನಾನು ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ತೀವ್ರ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಪರಿಣತಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಮತ್ತು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ನಾನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತೇನೆ.ಎಲ್ಲ ಶಿಕ್ಷಕರು ನನ್ನ ಜೊತೆಗೆ ಬಹಳ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ನನಗೆ ಬಹಳ ಖುಷಿ ಆಗುತ್ತದೆ ನಾನು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚರ್ಚೆ ತುಂಬ ಇಷ್ಟ ಅದರಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲು ತುಂಬ ಪಾಲಗೊಳುತ್ತಿದೆ. ಇದರಿಂದ ನಮ್ಮಗೆ ಸಾಮಾಜದ ಹಲವು ವಿಷಯ ತಿಳಿಯುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ನಾವು ಯುವಪೀಲಗೆ ಹೇಗೆ ಈ ಸಾಮಾಜವನ್ನು ಸುದವರ್ಸದು ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತ ನಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಕರು ಇದರಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಿವರು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಓದುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಭೀರ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಒದುತೇನೆ ಹಾಗು ನನ್ನ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ನನ್ನ ಸಹಪಾಠಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ನನ ತಂದೆ ಮೆಟೀರಿಯಲ್ ಕಂಟ್ರಾಕ್ಟರ್ ನನ್ನ ತಾಯಿ ಗೃಹಿಣಿ ನನ್ನ ಗೆ ಯಾವಾಗಲು ತುಂಬು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂನಾನು ಯಾವುದೇ ವಿಚಾರದಲ್ಲೂ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು ಅವರು ಯಾವತ್ತೂ ನನಗೆ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳಿಲ್ಲ ಹಲವಾರು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ತಿದ್ದಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವುದು ಆಸೆಹಲವಾರು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಎಡವಿದ್ದಾಗ ನನಗೆ ತಿದ್ದಿ ಬುದ್ದಿ ಹೇಳಿ ಸರಿಯಾದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಅವರು ನನ್ನಿಂದ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯರಿಸಲ್ಟ್ ಅನ್ನು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ ಅವರು ತನ್ನಿ ನೀನೆ ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದರೂ ಸೋತರು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನೀತಿ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ ನನಗೆ ಒಳ್ಳೆ ಹೆಸರು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಯಾವಾಗಲೂ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಇರಲು ಸೌಮ್ಯತೆಯಿಂದ ಇರಲು ಕಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ತನ್ನ ಶಾಲೆಯ ಶಿಕ್ಷಕರು ಕೂಡ ನನಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಆಗಲು ಹಲವಾರು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ ಪಾಠವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಅವರು ನಮಗೆ ನೀತಿ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನನಗೆ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಇದ್ದು ಅವರು ನನಗೆ ಬೇರೆ ವಿಭಾಗದಲ್ಲೂಬೇರೆ ವಿಭಾಗದಲ್ಲೂ ನನಗೆ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು ಏಕೆಂದರೆ ಈಗಿನ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ವಿಚಾರ ಅಲ್ಲವೇ ಹಲವಾರು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇರಬೇಕು ಬೇರೆಬೇರೆ ವಿಭಾಗವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಗಣಿತ ಅಂತಹ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಕಾಂಪಿಟೇಶನ್ ಅಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು ನನಗೆ ವೇದಿಕೆಯನ್ನುವೇದಿಕೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ವಿಚಾರದಲ್ಲೂ ತಪ್ಪಾದರೆ ಅದನ್ನು ತಿದ್ದಿ ಬುದ್ದಿ ಹೇಳಿ ಒಳ್ಳೆದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಎಲ್ಲಾ ವಿಚಾರಗಳು ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಕುಳಿತು ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರಣದಿಂದಲೂ ನನಗೆ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಹಾಗೂ ಒಳ್ಳೆಯ ಸಮಾಜವನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಆಸಕ್ತಿ ಉಂಟಾಯಿತು ಹಾಗೂ ನನ್ನ ಮುಂದಿನ ಕನಸು ಕೂಡ ಹೌದು ಹಲವಾರು ವಿಷಯಗಳು ಪುಸ್ತಕಗಳು ತಂದೆ ತಾಯಿ ಶಿಕ್ಷಕರು ಶಿಕ್ಷಕಿಯರು ಹಾಗೂ ಸಮಾಜದ ಕೆಲವು ಗಣ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಎಲ್ಲವೂ ಸೇರಿ ನಾನು ಮುಂದೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಆದರ್ಶ ವ್ಯಕ್ತಿ ಆಗಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆ ನನ್ನಗೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸ ರಾಮಯಣ , ಮಹಾಭಾರತ , ಓದುವುದು ತುಂಬ ಇಷ್ಟ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಪುರಾಣ ಓದುವುದು ನನಗೆ ಕುಷಿ ಗರುಡ ಪುರಾಣ , ಶಿವ ಪುರಾಣ, ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣ , ಭವಗವತ ಪುರಾಣ, ಓದುವುದು ಬಹಳ ಅಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ನಾನು ಅಧ್ಯಮತಿಕದ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಪುರಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಪೌರಾಣಿಕ ಕತೆಗಳನ್ನು ಓದುವುದರಿಂದ ಲಾಭಗಳು ಮಾನವ ಸಮಾಜದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಬೇಕು ಮಹತ್ವದ ಪುಸ್ತಕ ಪುರಾಣಗಳು ಹಾಗೂ ಪೌರಾಣಿಕ ಕತೆಗಳಾಗಿವೆ ಭಾರತೀಯ ಪಾರಂಪರಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಹಾಭಾರತ, ರಾಮಯಣ. ಅಲವಾರು ಪುರಾಣ ಮಾನಸಿಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಹಲವಾರು ಲಾಭಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತವೆ ಸತ್ಯ. ಧಮ೯ ಕರಣೆ ಶ್ರದ್ಧೆ ಭಕ್ತಿಗೆ ಗಂಭೀರವಾದ ಮಹತ್ವವಿದೆ. ರಾಮನ ಶ್ರದ್ಧೆ ಹನುಮಂತನ ನಿಷ್ಠಿ ನಮಗೆ ನೀತಿ ವಾರಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಓದಿದರೆ ನಾವು ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಸತ್ಯಮಾರ್ಗವನು ಅನುಸಿಸಲು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾಗುತ್ತೇವೆ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು ಮಾನವನ ನಡತೆ ಸಂಬಂಧಗಳು ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ಜೀವನದ ಗಂಭೀರತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ. ಮಹಾಬಾರತದಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬದ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷಗಳು ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರದ ನಡುವೆ ನಡೆಯುವ ತಾರತಮ್ಯಗಳು ಇವು ನಮ್ಮ ಇಂದಿನ ಸಮಾಜದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿದೆ. . ಈ ಕಥೆಗಳು ಮಾನವ ಸಂಬಂಧಗಳ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ ಇವು ಓದುಗರ ಕಲ್ಪನೆ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಬೆಳಸುತ್ತವೆ. ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ದೇವತಗಳು ದೈತ್ಯರು ಅತಾಕಿಕ ಘಟನೆಗಳು ಓದುಗರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ದೃಡ ಕಲ್ಪನೆ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು ತಿಳಿಸಿ ಓದಲು ಕೊಟರೆ ಅವರು ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಓದಿ ಕಲ್ಪನೆಯ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ ಪುರಾಣಗಳು ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸ ಭೂಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರ ವೇದ ಉಪನಿಷತ್ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಬಗ್ಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಮಹತ್ವದ ಲಾಭವೆಂದರೆ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ನೀಡುತದೆ ಭಗವಂತನಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಬೆಳಸುವುದು. ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯ ತುಂಬುತ್ತದೆ. ಸೇನೆಗೆ ಸೇರುವ ತುಂಬ ಆಸಕ್ತಿ ಇದು ನಾನು ಅದರ ಪರಿಷೆಗೆ ಓದುತ್ತಿದೇನೆ ನನಗೆ ಸೇನೆಗೆ ಸೇರುವ ಅಸಕ್ತಿ ಬಂದಿದು major ಸುಧೀರ್ ವಾಲಿಯ ಅವರು ನನ್ನ ಅದರ್ಶ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅವರಿಂದ ನಾನು ಸೇನೆಗೆ ಸೇರುವ ಹುರುಪು ನನ್ನ ಗೆ ಹೆಚಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ನನಗೆ ಸೇನೆಯ ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳು ಬಹಳ ಇಷ್ಟ. ನನಗೆ ಸೇನೆಯ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಅವರು ಮಾಡುವ ವ್ಯಯಮ ಮತ್ತು ಅವರಲ್ಲಿ ಇರುವ ಒಗಟ್ಟು ನೋಡಿ ನನಗು ಆ ಬದುಗು ನೋಡಬೇಕೆಂಬ , ಮದ್ದು ಗುಂಡು ಬಳಸ ಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆ ಮತ್ತು ಸೇನೆಯ ಅಡುಗೆ ಊಟ ನನಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟ . ಡಿ.ಆರ್.ಡಿ .ಓ ಸೇನೆಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬೇಕೆಂದುಕೊಂಡಿದೇನೆ. ನನಗೆ ಕೀರ್ತಿ ಚಕ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ತೆಗೆದುಕೊಳುವ ಆಸೆಯು ಇದೆ ಮತ್ತು ನಾನು ಒಂದು ಪುರಸ್ತಕ ಬರೆಯಬೇಕೆಂಬ ಇಷ್ಟ ನನಗೆ ಬಿರುವಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗೆಳೆಯರೊಂದಿಗೆ ಹರಟೆ ಹೊಡೆಯುವುದು ಬಹಳ ಕುಷಿ ತರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಶಿಸ್ತಿನಿಂದು ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಇತರರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಕಲಿತಿದ್ದೇನೆ ನನಗೆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿಯು ಎಲ್ಲ ಶಿಕ್ಷಕರಿಂದ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ನಾನು NCC ಸೇರಿದೆ. ಅದನು ಸಹ ಮುಗಿಸಿದೆ ನಾನು ಅದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ವಿಷಯ ಗಳನ್ನು ಕತಿದೇನೆ ಶೂಟಿಂಗ್. ಡ್ರೀಲ್ ಇನ್ನು ಅಲವಾರು ಗಳನ್ನು ಕಲಿತಿದೇನೆ ಅದು ನನಗೆ ಸೇನೆಯ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಕಳಿಸಿದ ಹೇಗೆ ಹೊಂದಿ ಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದು ತುಂಬ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ ಅರ್ಥ ಆಗಿದೆ ಮತ್ತು ನಾನು ಸೇನೆಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಳ್ಳಲು ಈಗಿನಿಂದಲೇ ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ, ಓಟ, ಜಂಪಿಂಗ್, ಪುಶ್-ಅಪ್ಸ್, ಸೈಕ್ಲಿಂಗ್ ಮೊದಲಾದ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವೆನು. ಇವು ನನ್ನ ದೇಹವನ್ನು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾಗಿ, ತಯಾರಾಗಿ ಇಡುತ್ತವೆ. ನಾನು ಸೇನೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಮಾನಸಿಕ ಶಕ್ತಿಯೂ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಪುಸ್ತಕ ಓದುವುದು, ಹೊಸ ವಿಷಯ ಕಲಿಯುವುದು, ಶಿಸ್ತು ಪಾಲಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವೆನು. ಸೇನೆಯೊಳಗೆ ಸೇರಿ ನಾನು ದೇಶಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಸೇನೆಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡ ನಂತರ ನನ್ನ ಕನಸು ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿ, ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಭದ್ರತೆಗೆ ದುಡಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ನಾನು ಧೈರ್ಯ, ಶಿಸ್ತು, ತ್ಯಾಗ ಎಂಬ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ನಂಬುತ್ತೇನೆ. ಈ ಮೌಲ್ಯಗಳೇ ನನ್ನನ್ನು ಮುಂದೆ ನಡಿಸುತ್ತವೆ. ನನ್ನ ಶಕ್ತಿ : ಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣಿಕತೆ ನಾನು ಮಾಡುವ ಎಲ್ಲ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಶ್ರಮ ಹಾಕುತ್ತೇವೆ ಸಮಯಪಾಲನೆ ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ಸಮಯದ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳುತೆತೀನೆ ಪಾಠದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ದಿನಚರಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಕ್ಷೆಗೆಳಲ್ಲಿ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಓದು ನಾನು ಅಧ್ಯಯನ ದ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ ನನಗೆ ಹೊಸ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಓದುವುದು ಮತ್ತು ಅರಿಯುವುದು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ವಿನಯ ಮತ್ತು ಶಿಸ್ತು ನನ್ನ ಹವ್ಯಾಸಗಳು ನನಗೆ ಪುಸ್ತಕ ಓದುವುದು ಚಿತ್ರಗಳು ಬಿಡಿಸುವುದು ಸಂಗೀತ ಕೇಳುವುದು ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕವನ ಬರೆಯು ವುದು ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟ ನಾನು ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ಹೊಸದೊಂದ ಕಲಿಯಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಒಬ್ಬ ಉತ್ತಮ ವ್ಯಕ್ತಿ ಆಗ ಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆ ನನ್ನ ಪೋಷಕರಿಗೆ ಹೆಮ್ಮೆ ಉಂಟು ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶವಿದೆ. ನನ್ನ ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳು ಮೌನ ಸ್ವಾಭಾವ ತಕ್ಷಣವಾಗಿ ಓತ್ತಡಕೆ ಒಳಗಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಅನುಭವದ ಕೊರತೆ ಪ್ರತಿ ದಿನ ನಾನು ನನ್ನ ತಪ್ಪುಗಳಿಂದ ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ ನಾನು ದಿನವೂ ವಿದ್ಯಾಥಿ೯ಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ ನಾನು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಬೆಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರನರಾವೃತ್ತಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಓದಿ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸಲು ದೈರ್ಯ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ನಾನು ತಿಳಿದಿರುವ ಮಹತ್ವದ ಪಾಠವೆಂದರೆ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಅಥವಾ ವಿಫಲತೆ ಎಷ್ಟು ಮಹತ್ವದದಲ್ಲಿ ಆದರೆ ನಾವು ಏನು ಕಲಿತೆವ ಹೇಗೆ ಬೆಳೆಯುತೇವೆ ಎಂಬುದು ಮುಖ್ಯ. ಧನ್ಯವಾದಗಳು tpo8ni5kvpuxb9sgxfx3mdkmb6qhbi2 2 174984 1307896 2025-07-03T07:41:02Z Aishwarya -siju 2430908 94024 ಹೊಸ ಪುಟ: 'ನನ್ನ ಪರಿಚಯ' ನನ್ನ ಹೆಸರು ಐಶ್ವರ್ಯಾ. ನಾನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿ ಬೆಳೆದವಳು. ಈ ನಗರ ನನ್ನ ಬದುಕಿನ ಎಲ್ಲ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನನಗೆ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಅವಕಾಶಗಳೂ ಸಿಕ್ಕ... 1307896 wikitext text/x-wiki 'ನನ್ನ ಪರಿಚಯ' ನನ್ನ ಹೆಸರು ಐಶ್ವರ್ಯಾ. ನಾನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿ ಬೆಳೆದವಳು. ಈ ನಗರ ನನ್ನ ಬದುಕಿನ ಎಲ್ಲ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನನಗೆ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಅವಕಾಶಗಳೂ ಸಿಕ್ಕಿವೆ, ಸ್ನೇಹಗಳೂ ಬಾಂಧವ್ಯಗಳೂ ರೂಪವಾಗಿವೆ, ಮತ್ತು ಜೀವನದ ಬಲು ಮುಖ್ಯ ಪಾಠಗಳನ್ನೂ ಕಲಿತೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಆಧಾರ. ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ, ಕಲಿಯುತ್ತಾ, ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಭವಗಳೊಂದಿಗೆ ನಾನು ಮುಂದೆ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಮೂರನೇ ಸಂತಾನ. ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ಸಿಜು ರಾಜನ್, ಅವರು ಶ್ರಮಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಅವರು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಏನೇ ಆಗಲಿ, ಕೈಯಲ್ಲಿನ ಕೆಲಸವನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತದೆ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಮಾಡುವ ಗುಣವನ್ನು ನನ್ನೊಳಗೆ ಬೆಳೆಸಿದ್ದಾರೆ. ತಾಯಿ ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವರು ಮನೆಯ ಆತ್ಮ, ನನ್ನ ಮೊದಲ ಶಿಕ್ಷಕಿ. ಅವರು ನನಗೆ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಸಹನೆ, ಮೌಲ್ಯಬದ್ಧತೆ, ಶಿಸ್ತು ಎಂಬ ಗುಣಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಬದುಕಿನ ಮೂಲಕ ಕಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನನಗೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಅಕ್ಕವಿದ್ದು, ಅವರು ಈಗ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ನನ್ನ ಗೆಳತಿಯಂತೆಯೇ ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ, ಹಾಸ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಉಪದೇಶ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ನಾನು ಏನೇ ಸಮಸ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ನನ್ನ ಅಕ್ಕ ನನ್ನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ನನ್ನ ಸಣ್ಣ ತಮ್ಮ ಈಗ ಎಂಟನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಅವನ ಜೊತೆ ಆಟವಾಡುವುದು, ಅವನಿಗೆ ಪಾಠ ಹೇಳುವುದು, ಅವನ ತಂಟೆಗಳ ಹಿಂದೆ ಓಡುವುದು ನನ್ನ ದಿನದ ನಗುಚುಂಬಿತ ಕ್ಷಣಗಳು. ಅವನು ನನ್ನ ಕಿರಿಯನೇ ಆದರೂ, ನಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣಿನ ತಾರೆಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ನಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರೀತಿ, ಗೌರವ ಮತ್ತು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಕೂಡಿರುವವರು. ನಾವು ಜೊತೆಯಾಗಿ ಊಟ ಮಾಡುವ ಸಮಯಗಳು, ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಹರ್ಷ, ಮನೆ ಹಾಸ್ಯ ಈ ಬಾಂಧವ್ಯಗಳು ನನ್ನ ಬದುಕಿಗೆ ಆಧಾರವೂ, ಬೆಂಬಲವೂ. 'ನನ್ನ ಶಿಕ್ಷಣ' ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ರಿಸ್ತ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಎಂಬ ಹೆಸರಾಂತ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಶಾಲೆ ನನಗೆ ಕೇವಲ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಕಲಿಸಲಿಲ್ಲ; ಜೀವನದ ಸತ್ಕಥೆಗಳನ್ನು, ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಬದುಕುವುದನ್ನು, ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಿಂದ ವರ್ತಿಸುವುದನ್ನು ಕಲಿಸಿತು. ಶಿಕ್ಷಕರು ನಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ತರಬೇತಿಗೊಳಿಸಿದರು. ಅವರು ತೋರಿದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನನಗೆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಲು ಸಹಾಯಮಾಡಿತು. ಶಾಲೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ನೃತ್ಯ, ಭಾಷಣ, ಗೀತೆಗಳಂತಹ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ನನಗೆ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ, ವೇದಿಕೆ ಭಯವನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹಾಗೂ ಹೊಸ ಗೆಳೆಯರನ್ನು ನೀಡಿದವು. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಿತ ಪಾಠಗಳು ನನಗೆ ಇನ್ನೆಂದಿಗೂ ನೆನಪಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ. ಪದವಿಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ನಾನು ಕ್ರಿಸ್ತ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜುನಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದ್ದೆ. ಈ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳು ನನ್ನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಜೀವನದ ತಿರುವು ಬಿಂದುವಾಗಿದ್ದವು. ನಾನು ಇಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸ್ವಾವಲಂಬಿ, ಸ್ವತಂತ್ರ ಹಾಗೂ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದೆ. ಈ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಹಲವಾರು ಅವಕಾಶಗಳು ಸಿಕ್ಕವು. ನಾನು ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದನ್ನು, ಹೊಸ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಿರುವವರೊಡನೆ ಚರ್ಚಿಸುವುದನ್ನು, ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಕೇಳುವುದನ್ನು ಕಲಿತೆ. ಈಗ ನಾನು ಕ್ರಿಸ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಶಿಕ್ಷಣ ಗುಣಮಟ್ಟ, ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ವಾತಾವರಣ ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ನನ್ನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಲಿತಿರುವ ವಿಷಯಗಳು ನನ್ನ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಹಾಗೂ ಬೌದ್ಧಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಾದಿಯನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುತ್ತಿವೆ. 'ನನ್ನ ಎನ್‌.ಸಿ.ಸಿ. ಅನುಭವ' ನಾನು ಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಕಾಲೇಜು ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ NCC (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸೇನೆ) ಯ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದೆ. ನಾನು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಮೂರು ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಬಿರ (National Camp) ಆಗಿತ್ತು. ಈ ಶಿಬಿರವು ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬಹುಮುಖವಾದ ಅನುಭವವಾಯಿತು. NCC ನನ್ನೊಳಗೆ ಶಿಸ್ತು, ಸಮಯಪಾಲನೆ, ಶಕ್ತಿಯುತ ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ತಂಡದಲ್ಲಿ ಸಹಕರಿಸುವ ಗುಣಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿತು. ನಾನು ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತದೆಲ್ಲೆಡೆಗಳಿಂದ ಬಂದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿದಾಗ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ವೈವಿಧ್ಯತೆ, ಭಾಷಾ ವೈಭವ ಹಾಗೂ ಜನರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಅರಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಈ ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿ ದಿನದ ಆರಂಭ ಪಥಸಂಚಲನದಿಂದ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು, ಶಾರೀರಿಕ ವ್ಯಾಯಾಮ, ಶಿಸ್ತಿನ ತರಬೇತಿ, ಸಮೂಹ ಚಟುವಟಿಕೆ ಈ ಅನುಭವದ ಮೂಲಕ ನಾನು ದುಡಿತದ ಬೆಲೆ ಏನು, ಸೈನಿಕ ಜೀವಿತ ಹೇಗಿರುತ್ತೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅನುಭವದಿಂದ ಕಲಿತೆ. ನಾನು ಎನ್‌.ಸಿ.ಸಿ. ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದೆಂದರೆ, ಅದನ್ನು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಅತ್ಯಂತ ಗೌರವದ ಹಂತವೆಂದೇ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತೇನೆ. 'ನನ್ನ ಹವ್ಯಾಸಗಳು' ಪಾಠದ ಹೊರತಾಗಿ ನನ್ನ ಹೃದಯದಿಂದ ನಾನು ಮಾಡುವ ಕೆಲವು ಹವ್ಯಾಸಗಳಿವೆ. ನಾನು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ. ನೃತ್ಯ ನನಗೆ ಮನಸ್ಸಿನ ಶಾಂತಿ, ಶರೀರದ ಚುರುಕು ಹಾಗೂ ಸೃಜನಾತ್ಮಕತೆಯ ಪ್ರವಾಹ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಾನು ನನ್ನ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಮೆರೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಪುಸ್ತಕ ಓದು ನನ್ನ ಇನ್ನೊಂದು ಮೆಚ್ಚಿನ ಚಟುವಟಿಕೆ. ನಾನು ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಥೆಗಳು, ಆತ್ಮವಿಕಾಸ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಗಳನ್ನು ಓದಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ. ಓದು ನನಗೆ ಹೊಸದು ಕಲಿಯುವ ಆಸಕ್ತಿ, ಬುದ್ದಿವಂತಿಕೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹಾಗೂ ಭಾಷಾ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಸಂಗೀತ ನನ್ನ ದಿನಚರಿಯಲ್ಲಿ ಅನಿವಾರ್ಯ. ನಾನು ಹಳೆಯ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇಷ್ಟವಿಡುತ್ತೇನೆ, ಹೊಸ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿಯೂ. ಸಂಗೀತ ನನ್ನ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಬೆನ್ನು ತಟ್ಟಿದಂತೆ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ. 'ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ಗುರಿಗಳು' ನಾನು ಒಂದು ಸರಳ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ. ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕಾರ್ಯವನ್ನಾದರೂ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ, ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಮಾಡುವ ಇಚ್ಛೆ ಇದೆ. ನಾನು ಶ್ರೋತೆ, ಅನುಭಾವಿಸುವವಳು ಮತ್ತು ಸಹಾನುಭೂತಿಯಿಂದ ವರ್ತಿಸುವವಳಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ನನ್ನ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಸಮಾಜಪರವಾಗಿ ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಮಾಜ ಸೇವೆ ಅಥವಾ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಮಾಡುವ ಆಸೆ ನನ್ನದಾಗಿದೆ. ನಾನು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲೇನು ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಎಂಬುದಕ್ಕಿಂತ, ನಾನು ಹೇಗೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂಬುದೇ ನನ್ನನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಬೇಕು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ನನ್ನದು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ನಾನು ಇಂದು ನಾನಾಗಿರುವೆನು ಎಂದರೆ, ಅದು ನನ್ನ ಕುಟುಂಬ, ಶಿಕ್ಷಕರು, ಸ್ನೇಹಿತರು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಅನುಭವಗಳಿಂದ. ನಾನು ಕಲಿತ ಪಾಠಗಳು ನನ್ನನ್ನು ಸದಾ ಮುಂದೆ ಸಾಗಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತಿವೆ. ನನ್ನ ಕನಸುಗಳನ್ನು ನನಸಾಗಿಸಲು, ನನ್ನ ಜೀವನವನ್ನು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ರೂಪಿಸಲು ನಾನು ಸದಾ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ನಿನ್ನೆಯನ್ನಕ್ಕಿಂತ ಉತ್ತಮ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನವನ್ನೂ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಜೀವನದ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ನಾನು ಕಲಿಯುತ್ತಿರುವೆ, ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವೆ, ಮತ್ತು ಮುಂದೆ ಸಾಗುತ್ತಿರುವೆ. agbtgbti4mrosg6er1ha1ix7wjt3kn9 3 174985 1307898 2025-07-03T08:49:27Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ 1307898 wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=2430907 AISHWARYA.A}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೪:೧೯, ೩ ಜುಲೈ ೨೦೨೫ (IST) 9l65mynin52n82xwwhmsyspuk1hl1fv 2 174986 1307899 2025-07-03T09:26:46Z 2430907 AISHWARYA.A 94036 my introduction 1307899 wikitext text/x-wiki ನಮಸ್ಕಾರ. ನಾನು ಐಶ್ವರ್ಯ ಎ. ನಾನು ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿ, ಅದೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದವಳು. ನನ್ನ ತಂದೆಯವರು ಆಂಟಣಿ ರಾಜ್ ಮತ್ತು ತಾಯಿಯವರು ಆಶಾ ತೆರೇಸ. ಅವರು ನನ್ನ ಬದುಕಿನ ಮೊದಲ ಗುರುಗಳು. ಅವರಿಂದಲೇ ನಾನು ಶಿಸ್ತಿನ ಜೀವನ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ಪರಿಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯದ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಕಲಿತೆ. ನನ್ನ ಮನೆಯ ವಾತಾವರಣವು ಸದಾ ಪ್ರೇರಣೆಯ ಭರಿತವಾಗಿದ್ದು, ನನಗೆ ಗುರಿಯತ್ತ ಸಾಗಲು ಶಕ್ತಿಯನ್ನೂ, ನಂಬಿಕೆಯನ್ನೂ ನೀಡಿದೆ. ನಾನು ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾರ್ಮೆಲ್ ಕಾನ್ವೆಂಟ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಕೇವಲ ಪಾಠ್ಯಪದ್ಧತಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು, ಶಿಸ್ತನ್ನು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೂಲಭೂತ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕಲಿತೆ. ಅಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಶಿಕ್ಷಕರ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ನಾನು ಕಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆ ಸಾಧಿಸಲು ಸಿದ್ಧಳಾದೆ. ಪಿಯುಸಿ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ನಾನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದ್ದೆ. ಅಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಹೊಸ ಗೆಳೆಯರು, ಹೊಸ ಅಧ್ಯಯನಪಥಗಳು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಗುರಿಗಳ ಕಡೆ ದಾರಿತೋರಿಸುವ ಅನುಭವಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ನಾನು ರಾಜಕೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಎ ಪದವಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿರುವೆ. ಇವು ಎರಡು ವಿಷಯಗಳೂ ನನ್ನನ್ನು ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಆಕರ್ಷಿಸಿದವು. ರಾಜಕೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರದಿಂದ ಸಮಾಜದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ನ್ಯಾಯ, ಆಳ್ವಿಕೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಭುತ್ವದ ವೈಖರಿಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಇತಿಹಾಸವು ನನ್ನನ್ನು ಮಾನವತೆಯ ಚರಿತ್ರೆಯ ಪ್ರತಿ ಹಂತವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಶಕ್ತಿಯನ್ನಿತ್ತಿದೆ. ಈ ವಿಷಯಗಳು ನನ್ನ ಭವಿಷ್ಯದ ಗುರಿಗೆ ಬೆಂಬಲವಾಗಿವೆ. ನಾನು ಯಾವ ಕೆಲಸವನ್ನಾದರೂ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯಿಂದ, ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ಧೋರಣೆಯು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ನಾನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅತಿಯಾದ ಸಮಯ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೂ, ಗುರಿಯ ಪೂರಣವೇ ನನ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಧ್ಯೇಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನನಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ—ಪರಿಶ್ರಮಕ್ಕಿಂತ ದೊಡ್ಡ ಶಕ್ತಿ ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲ. ನನ್ನ ಹವ್ಯಾಸಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಬೇಕಾದರೆ, ಇವು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಭಾಗವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ನನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನೇ ರೂಪಿಸಿದವು. ನಾನು ಪ್ರತಿದಿನವೂ ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ. ಇದು ನನಗೆ ದೈಹಿಕ ದೃಢತೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಮಾನಸಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನಾನು ಕಲೆಯ ಪ್ರಿಯಳಾಗಿ, ಚಿತ್ರಕಲೆ, ಸ್ಕೆಚ್, ಹಾಡು, ನೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ನನ್ನ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ವೇದಿಕೆಯಾಗಿವೆ. ಕಾಲ ಸಿಕ್ಕಾಗ마다 ನಾನು ಹೊಸದನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ—ಅದರಲ್ಲೂ ಪುಸ್ತಕ ಓದುವುದು ನನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಪುಸ್ತಕಗಳು ನನಗೆ ಹೊಸ ಜ್ಞಾನವನ್ನು, ಆಳವಾದ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ನಾನು ವಾಲಿಬಾಲ್ ಆಟವನ್ನು ಪುಟ್ಷದಿಂದಲೇ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ಈ ಆಟ ನನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಕ್ರೀಡೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಇದು ನನಗೆ ಸಹಕಾರ, ನಾಯಕತ್ವ, ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ಸಹನೆ ಎಂಬ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲಿತಿಸಿದೆ. ಶಾಲಾ ಮಟ್ಟದಿಂದಲೇ ನಾನು ವಿವಿಧ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದು, ಹಲವು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದೇನೆ. ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ನಾನು ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಸಮಯಗಳು ನನ್ನ ಮೆಮೊರಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಉಜ್ವಲ ಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ. ಕ್ರೀಡಾ ಜೀವನ ನನ್ನನ್ನು ಸದಾ ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ನೋಡುವವಳಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದೆ. ನನ್ನ ಪ್ರೇರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಬೇಕಾದರೆ, ನನ್ನ ಗೆಳೆಯರು, ಹಿರಿಯರು ಮತ್ತು ನನ್ನ ತಂದೆತಾಯಂದಿರು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಅತೀ ಪ್ರಭಾವಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು. ನಾನು ಅವರ ಸಹಾಯ, ಅವರ ಶಬ್ದಗಳು, ಅವರ ದೃಢತೆ ನೋಡಿ ಬೆಳೆದವಳು. ಅವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಹೋರಾಟಗಳು, ಸಾಧನೆಗಳು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಮೂಡಿಸಿದವು. ಈ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದಲೇ ನಾನು ನನ್ನ ಗುರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ನಾನು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೇ—ಇಡೀ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ—ಒಬ್ಬ ಐಪಿಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಆಗಬೇಕೆಂಬ ಕನಸು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದೆ. ನನ್ನದು ಕೇವಲ ಕರಿಯರ್ ಗುರಿ ಅಲ್ಲ, ಒಂದು ಕರ್ತವ್ಯ ಭಾವನೆ. ನಾನು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯದ ಬೆಳಕನ್ನು ಹರಡಲು, ಶೋಷಿತರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಲು, ಭಯವಿಲ್ಲದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ನಿಂತು ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಈ ಗುರಿ ನನಗೆ ದಿಕ್ಕು, ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹವಿಲ್ಲದ ದಿನಗಳಲ್ಲೂ ಚಲಿಸಲು ಶಕ್ತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನನ್ನ ಬದುಕಿನ ತತ್ವಗಳು ಸರಳವಾಗಿವೆ ಆದರೆ ಆಳವಿವೆ. ನಾನು ಎಲ್ಲಿ ಇದ್ದರೂ ಸತ್ಯದ ಪರ ನಿಂತು, ಸರಳತೆಯಿಂದ ಬದುಕಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಎಂದಿಗೂ ಯಾರಿಗೂ ಹಾನಿ ಮಾಡದಂತೆ, ಯಾವ ಕ್ಷಣವನ್ನೂ ವ್ಯರ್ಥ ಮಾಡದಂತೆ, ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಹೊಸದನ್ನು ಕಲಿಯುವ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಬದುಕುವುದು ನನ್ನ ಧ್ಯೇಯ. ನಾನು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ, ಗೌರವದಿಂದ ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ನಡೆಯಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಸಮಾಜದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧಳಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿ ಇದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಅವಕಾಶ ದೊರೆತರೆ, ನಾನು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಲಭಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ. ನನ್ನ ಕನಸು ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೂಲಕ ಬದಲಾಗಬಹುದಾದ ಸಮಾಜವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು. ನಾನು ಇಚ್ಛಿಸುವುದು—ಅಂತರ್ಗತ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರೇರಣೆಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ, ಬದಲಾಗಬೇಕಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಧೈರ್ಯದಿಂದ ನಿಲ್ಲುವುದು. ನಾನೊಬ್ಬ ಯುವತಿ ಎಂಬುದರಿಂದ, ಸಮಾಜದ ಕೆಲವು ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳು, ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ನನ್ನ ಮುಂದೆ ಬಂದರೂ, ನಾನು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಂತವನ್ನು ಮೀರಿ ಸಾಗಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಹೇಳಬಲ್ಲೆ: ನಾನು ಮಹಿಳೆಯೆಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಗರ್ವಪಡುವವಳು, ಬದಲಾಗುವ ಶಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವವಳು. ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರು, ಗುರುಗಳು ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಸದಾ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ಸಹಾನುಭೂತಿ, ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ಧೆ ಇವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ನಾನು ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ನಗುಮುಖದಿಂದ, ಸ್ನೇಹಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತೇನೆ. ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಮಹತ್ವ ಕೂಡ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ನನ್ನ ನಂಬಿಕೆಯುಳ್ಳ ಯೇಸು ಕ್ರಿಸ್ತನೇ ನನಗೆ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ದಾರಿದೀಪ. ಅವರ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದಲೇ ನಾನು ಸದಾ ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ನಾನು ನನ್ನ ಜೀವನವನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಂತೆ ನೋಡುತ್ತೇನೆ. ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಹೊಸ ಅವಕಾಶ, ಹೊಸ ಕಲಿಕೆ, ಹೊಸ ಹಾದಿ. ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ಕಲಿತೇ ನಡೆಯುವೆ, ಹೆಜ್ಜೆ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವೆ. ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಗುರಿ ಇದೆ. ನನ್ನ ಗುರಿಯತ್ತ ಸಾಗುವ ಈ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ನಾನು ಪರಿಶ್ರಮ, ನಿಷ್ಠೆ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿ ಇವನ್ನೆಲ್ಲ ಹತ್ತಿರ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಐಶ್ವರ್ಯ ಎ. – ನಾನೊಬ್ಬ ಸಾಧನೆಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿರುವ, ಕನಸು ಕಾಣುವ, ಕನಸು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸಲು ಬೆನ್ನು ಜುಗ್ಗದೆ ಹೋರಾಡುವ ಯುವತಿಯೆ. ನನ್ನ ಜೀವನದ ಪ್ರತಿ ಕ್ಷಣವೂ ನನ್ನ ಗುರಿಗೆ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ. ನಾನು ನನ್ನ ದಾರಿ ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಸಾಗುತ್ತಿರುವ ಕನ್ನಡತಿ. ನಾನು ನಿಂತಿದ್ದೆನೆಂದರೆ ಅದು ನನ್ನ ಶ್ರಮದಿಂದ; ನಾನು ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತೆನೆಂದರೆ ಅದು ನನ್ನ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಧನ್ಯವಾದಗಳು. nwj2m5xi2v5k2bow46tf9yvddo2fs4z