Википедия krcwiki https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B5%D1%82 MediaWiki 1.45.0-wmf.6 first-letter Медиа Къуллукъ Сюзюу Къошулуучу Къошулуучуну сюзюу Википедия Википедия сюзюу Файл Файлны сюзюу MediaWiki MediaWiki-ни сюзюу Шаблон Шаблонну сюзюу Болушлукъ Болушлукъну сюзюу Категория Категорияны сюзюу TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля 10 4687 118085 88563 2025-06-22T03:06:42Z VolnyiLev 8007 118085 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} |name = Россия |type = custom |image = {{#switch:{{{2|}}} |physical = Russia edcp relief location map.jpg |#default = Russia edcp location map.svg }} }}<noinclude>{{ПозКарта/Инфо|Россия}} === Альтернатива карта === <gallery> файл:Russia edcp relief location map.jpg|Рельефли версия </gallery> </noinclude> dzt0u0gdpscdm6mb16qpt5z2v316dru 0 6462 118076 111098 2025-06-21T17:40:59Z DarqaviPalladin 4737 118076 wikitext text/x-wiki {{магъанала}} {{Джерлешим |аты =Ючкекен |ориг. аты ={{lang-ru|Учкекен}} |фото =Поход на Рим-гору (44).jpg |фотону ачыкълау = |байракъ = |герб = |гербини юсюнден статья = |байрагъыны юсюнден статья = |тенгизден мийиклик =950 |кърал =Россия |регион =Къарачай-Черкесия |сагъат бёлге =UTC+3, UTC+4 джай |баш.къошакъ.параметр =Федерацияны субъекти |баш.параметрни.ачыкълау ={{Байракъландырыу|Къарачай-Черкесия}} |тюб.къошакъ.параметр =Району |тюб.параметрни.ачыкълау =[[Гитче Къарачай район]] |къошакъ.параметр#3 = |параметрни.ачыкълау#3 = |къошакъ.параметр#4 |параметрни.ачыкълау#4 = |админ.бёлюннгени = |карта = |картаны ёлчеми = |loc-map = |lat_deg = 43|lat_min = 56|lat_sec = 38 |lon_deg = 42|lon_min = 30|lon_sec = 55 |CoordAddon = type:city(32100)_region:RU |CoordScale = |къралны картасыны ёлчеми = |майдан = |халкъ =15 052 |саналгъан джыл =2002 |басыннганы = |агломерация = |миллет къурам =[[къарачайлыла]] |дин къурам =[[ислам|муслиманла]] |статус =районну административ арасы |башчы =[[Семенланы Хаджи-Магомедни джашы Анзор|Семенланы Анзор]] |web =https://uchkeken-sp.ucoz.com/ |телефон =+7 87877 |почта =369380–369382 |автомобиль код =09 |статистика.къошакъ.параметр = |статистика.параметр.ачыкълау = }} '''Ючкекен''' ({{lang-ru|Учкекен}}) — [[Къарачай-Черкесия|Къарачай-Черкесияны]] кюнчыгъыш кесегинде орналгъан, [[Гитче Къарачай район|Гитче Къарачай районну]] административ аралыгъы болгъан эл. Элге, [[1922 джыл]] тамал салыннганды. == Географиясы == Ючкекен эл, Ючкекен сууну [[Кичи Гум]] суугъа къошулгъан джеринде, [[Черкесск]]еден 50 км къыбыла-кюнчыгъышда эмда [[Нарсана]]дан 16 км кюнбатышда орналыбды. == Окъуу == Ючкекенде баш билим берген эки [[ВУЗ]] барды: * [[Пятигорск кърал лингвистика университета|Пятигорск кърал лингвистика университет]]ни филиалы. * [[Къыбыла федерал университет|Къыбыла федерал университет]]ни филиалы. == Халкъы == Элде джашагъанланы саны — 15,0 минг адамды ([[2002]])<ref>[http://09biz.ru/stat/3.xls Численность населения в нас.пунктах КЧР]</ref>, кёбюсюне [[къарачайлыла]]дыла. Ючкекен, халкъыны саны бла [[Зеленчук|Зеленчук]] станседен сора республикада экинчи эл джерлешимди, [[Россия]]да 55-чиди. [[Къарачайлыла]] энчи джашагъан эм уллу эл джерлешимди. == Тарихи == Ючкекен эл 1922 джылда къуралгъанды.1924 джылда Ючкекенде биринчи школ эмда клуб ачылгъанды. 1925 джылда элде биринчи телефон джаратылыргъанды, 1928 джылда туугъан юй бла врач юй къуралгъандыла<ref>[http://uchkeken.sp.kchgov.ru/istoriya_sp Ючкекенни тарихи]</ref>. === Рум-Къала Ючкекенде === ===== Тургъан джери бла кесек тарихи ===== Подкумок къобанны ёзенинде ,бусагъатда Ючкекен элни джеринде,бек эртде заманлада эл бар эди.6 ёмюрде къадарын ол элни 1000 джылгъа алгъа белги этгенди,джангы маршруту Великий Шёлковый джолну.Энди эм магъаналы сатыу джол бу буруннгу Шахардан ёте эди. ==== Чинг башы ==== 1094 метр ==== Къаланы джакълауу ==== Рум-Къала бусагъатда да периметры бла 20 метр юзюлген джерлери барды.Башында хар джерде къолдан этилген чунгурла бардыла. ==== Некрополь ==== Къала 8 ёмюрню тургъанды.Кёбюсюн ёлген аскерледен бла джашагъан адамланы бу шахарда блайда бастыра эдиле.Археологла талай катакомба ачхан эдиле блайда,ала 9-12 ёмюрню бизни эрабыз. == Белгиле == {{refs}} {{Къарачай-Черкесия}} [[Категория:Къарачай-Черкесияны джерлешимлери]] qrvsvfsstfd88qye3pwn7ysz20qrg8t 118077 118076 2025-06-21T17:41:20Z DarqaviPalladin 4737 /* Белгиле */ 118077 wikitext text/x-wiki {{магъанала}} {{Джерлешим |аты =Ючкекен |ориг. аты ={{lang-ru|Учкекен}} |фото =Поход на Рим-гору (44).jpg |фотону ачыкълау = |байракъ = |герб = |гербини юсюнден статья = |байрагъыны юсюнден статья = |тенгизден мийиклик =950 |кърал =Россия |регион =Къарачай-Черкесия |сагъат бёлге =UTC+3, UTC+4 джай |баш.къошакъ.параметр =Федерацияны субъекти |баш.параметрни.ачыкълау ={{Байракъландырыу|Къарачай-Черкесия}} |тюб.къошакъ.параметр =Району |тюб.параметрни.ачыкълау =[[Гитче Къарачай район]] |къошакъ.параметр#3 = |параметрни.ачыкълау#3 = |къошакъ.параметр#4 |параметрни.ачыкълау#4 = |админ.бёлюннгени = |карта = |картаны ёлчеми = |loc-map = |lat_deg = 43|lat_min = 56|lat_sec = 38 |lon_deg = 42|lon_min = 30|lon_sec = 55 |CoordAddon = type:city(32100)_region:RU |CoordScale = |къралны картасыны ёлчеми = |майдан = |халкъ =15 052 |саналгъан джыл =2002 |басыннганы = |агломерация = |миллет къурам =[[къарачайлыла]] |дин къурам =[[ислам|муслиманла]] |статус =районну административ арасы |башчы =[[Семенланы Хаджи-Магомедни джашы Анзор|Семенланы Анзор]] |web =https://uchkeken-sp.ucoz.com/ |телефон =+7 87877 |почта =369380–369382 |автомобиль код =09 |статистика.къошакъ.параметр = |статистика.параметр.ачыкълау = }} '''Ючкекен''' ({{lang-ru|Учкекен}}) — [[Къарачай-Черкесия|Къарачай-Черкесияны]] кюнчыгъыш кесегинде орналгъан, [[Гитче Къарачай район|Гитче Къарачай районну]] административ аралыгъы болгъан эл. Элге, [[1922 джыл]] тамал салыннганды. == Географиясы == Ючкекен эл, Ючкекен сууну [[Кичи Гум]] суугъа къошулгъан джеринде, [[Черкесск]]еден 50 км къыбыла-кюнчыгъышда эмда [[Нарсана]]дан 16 км кюнбатышда орналыбды. == Окъуу == Ючкекенде баш билим берген эки [[ВУЗ]] барды: * [[Пятигорск кърал лингвистика университета|Пятигорск кърал лингвистика университет]]ни филиалы. * [[Къыбыла федерал университет|Къыбыла федерал университет]]ни филиалы. == Халкъы == Элде джашагъанланы саны — 15,0 минг адамды ([[2002]])<ref>[http://09biz.ru/stat/3.xls Численность населения в нас.пунктах КЧР]</ref>, кёбюсюне [[къарачайлыла]]дыла. Ючкекен, халкъыны саны бла [[Зеленчук|Зеленчук]] станседен сора республикада экинчи эл джерлешимди, [[Россия]]да 55-чиди. [[Къарачайлыла]] энчи джашагъан эм уллу эл джерлешимди. == Тарихи == Ючкекен эл 1922 джылда къуралгъанды.1924 джылда Ючкекенде биринчи школ эмда клуб ачылгъанды. 1925 джылда элде биринчи телефон джаратылыргъанды, 1928 джылда туугъан юй бла врач юй къуралгъандыла<ref>[http://uchkeken.sp.kchgov.ru/istoriya_sp Ючкекенни тарихи]</ref>. === Рум-Къала Ючкекенде === ===== Тургъан джери бла кесек тарихи ===== Подкумок къобанны ёзенинде ,бусагъатда Ючкекен элни джеринде,бек эртде заманлада эл бар эди.6 ёмюрде къадарын ол элни 1000 джылгъа алгъа белги этгенди,джангы маршруту Великий Шёлковый джолну.Энди эм магъаналы сатыу джол бу буруннгу Шахардан ёте эди. ==== Чинг башы ==== 1094 метр ==== Къаланы джакълауу ==== Рум-Къала бусагъатда да периметры бла 20 метр юзюлген джерлери барды.Башында хар джерде къолдан этилген чунгурла бардыла. ==== Некрополь ==== Къала 8 ёмюрню тургъанды.Кёбюсюн ёлген аскерледен бла джашагъан адамланы бу шахарда блайда бастыра эдиле.Археологла талай катакомба ачхан эдиле блайда,ала 9-12 ёмюрню бизни эрабыз. == Белгиле == {{Къарачай-Черкесия}} [[Категория:Къарачай-Черкесияны джерлешимлери]] rzskulhqr1jxqjy3zqx3jk0s7unzb33 118078 118077 2025-06-21T17:42:55Z DarqaviPalladin 4737 /* Белгиле */ 118078 wikitext text/x-wiki {{магъанала}} {{Джерлешим |аты =Ючкекен |ориг. аты ={{lang-ru|Учкекен}} |фото =Поход на Рим-гору (44).jpg |фотону ачыкълау = |байракъ = |герб = |гербини юсюнден статья = |байрагъыны юсюнден статья = |тенгизден мийиклик =950 |кърал =Россия |регион =Къарачай-Черкесия |сагъат бёлге =UTC+3, UTC+4 джай |баш.къошакъ.параметр =Федерацияны субъекти |баш.параметрни.ачыкълау ={{Байракъландырыу|Къарачай-Черкесия}} |тюб.къошакъ.параметр =Району |тюб.параметрни.ачыкълау =[[Гитче Къарачай район]] |къошакъ.параметр#3 = |параметрни.ачыкълау#3 = |къошакъ.параметр#4 |параметрни.ачыкълау#4 = |админ.бёлюннгени = |карта = |картаны ёлчеми = |loc-map = |lat_deg = 43|lat_min = 56|lat_sec = 38 |lon_deg = 42|lon_min = 30|lon_sec = 55 |CoordAddon = type:city(32100)_region:RU |CoordScale = |къралны картасыны ёлчеми = |майдан = |халкъ =15 052 |саналгъан джыл =2002 |басыннганы = |агломерация = |миллет къурам =[[къарачайлыла]] |дин къурам =[[ислам|муслиманла]] |статус =районну административ арасы |башчы =[[Семенланы Хаджи-Магомедни джашы Анзор|Семенланы Анзор]] |web =https://uchkeken-sp.ucoz.com/ |телефон =+7 87877 |почта =369380–369382 |автомобиль код =09 |статистика.къошакъ.параметр = |статистика.параметр.ачыкълау = }} '''Ючкекен''' ({{lang-ru|Учкекен}}) — [[Къарачай-Черкесия|Къарачай-Черкесияны]] кюнчыгъыш кесегинде орналгъан, [[Гитче Къарачай район|Гитче Къарачай районну]] административ аралыгъы болгъан эл. Элге, [[1922 джыл]] тамал салыннганды. == Географиясы == Ючкекен эл, Ючкекен сууну [[Кичи Гум]] суугъа къошулгъан джеринде, [[Черкесск]]еден 50 км къыбыла-кюнчыгъышда эмда [[Нарсана]]дан 16 км кюнбатышда орналыбды. == Окъуу == Ючкекенде баш билим берген эки [[ВУЗ]] барды: * [[Пятигорск кърал лингвистика университета|Пятигорск кърал лингвистика университет]]ни филиалы. * [[Къыбыла федерал университет|Къыбыла федерал университет]]ни филиалы. == Халкъы == Элде джашагъанланы саны — 15,0 минг адамды ([[2002]])<ref>[http://09biz.ru/stat/3.xls Численность населения в нас.пунктах КЧР]</ref>, кёбюсюне [[къарачайлыла]]дыла. Ючкекен, халкъыны саны бла [[Зеленчук|Зеленчук]] станседен сора республикада экинчи эл джерлешимди, [[Россия]]да 55-чиди. [[Къарачайлыла]] энчи джашагъан эм уллу эл джерлешимди. == Тарихи == Ючкекен эл 1922 джылда къуралгъанды.1924 джылда Ючкекенде биринчи школ эмда клуб ачылгъанды. 1925 джылда элде биринчи телефон джаратылыргъанды, 1928 джылда туугъан юй бла врач юй къуралгъандыла<ref>[http://uchkeken.sp.kchgov.ru/istoriya_sp Ючкекенни тарихи]</ref>. === Рум-Къала Ючкекенде === ===== Тургъан джери бла кесек тарихи ===== Подкумок къобанны ёзенинде ,бусагъатда Ючкекен элни джеринде,бек эртде заманлада эл бар эди.6 ёмюрде къадарын ол элни 1000 джылгъа алгъа белги этгенди,джангы маршруту Великий Шёлковый джолну.Энди эм магъаналы сатыу джол бу буруннгу Шахардан ёте эди. ==== Чинг башы ==== 1094 метр ==== Къаланы джакълауу ==== Рум-Къала бусагъатда да периметры бла 20 метр юзюлген джерлери барды.Башында хар джерде къолдан этилген чунгурла бардыла. ==== Некрополь ==== Къала 8 ёмюрню тургъанды.Кёбюсюн ёлген аскерледен бла джашагъан адамланы бу шахарда блайда бастыра эдиле.Археологла талай катакомба ачхан эдиле блайда,ала 9-12 ёмюрню бизни эрабыз. == Дагъыда къарагъыз == == Белгиле == [[Категория:Къарачай-Черкесияны джерлешимлери]] <references />{{Къарачай-Черкесия}} enbnufohnj610bs2h15npgzgneb54i1 118079 118078 2025-06-21T17:44:35Z DarqaviPalladin 4737 /* Дагъыда къарагъыз */ 118079 wikitext text/x-wiki {{магъанала}} {{Джерлешим |аты =Ючкекен |ориг. аты ={{lang-ru|Учкекен}} |фото =Поход на Рим-гору (44).jpg |фотону ачыкълау = |байракъ = |герб = |гербини юсюнден статья = |байрагъыны юсюнден статья = |тенгизден мийиклик =950 |кърал =Россия |регион =Къарачай-Черкесия |сагъат бёлге =UTC+3, UTC+4 джай |баш.къошакъ.параметр =Федерацияны субъекти |баш.параметрни.ачыкълау ={{Байракъландырыу|Къарачай-Черкесия}} |тюб.къошакъ.параметр =Району |тюб.параметрни.ачыкълау =[[Гитче Къарачай район]] |къошакъ.параметр#3 = |параметрни.ачыкълау#3 = |къошакъ.параметр#4 |параметрни.ачыкълау#4 = |админ.бёлюннгени = |карта = |картаны ёлчеми = |loc-map = |lat_deg = 43|lat_min = 56|lat_sec = 38 |lon_deg = 42|lon_min = 30|lon_sec = 55 |CoordAddon = type:city(32100)_region:RU |CoordScale = |къралны картасыны ёлчеми = |майдан = |халкъ =15 052 |саналгъан джыл =2002 |басыннганы = |агломерация = |миллет къурам =[[къарачайлыла]] |дин къурам =[[ислам|муслиманла]] |статус =районну административ арасы |башчы =[[Семенланы Хаджи-Магомедни джашы Анзор|Семенланы Анзор]] |web =https://uchkeken-sp.ucoz.com/ |телефон =+7 87877 |почта =369380–369382 |автомобиль код =09 |статистика.къошакъ.параметр = |статистика.параметр.ачыкълау = }} '''Ючкекен''' ({{lang-ru|Учкекен}}) — [[Къарачай-Черкесия|Къарачай-Черкесияны]] кюнчыгъыш кесегинде орналгъан, [[Гитче Къарачай район|Гитче Къарачай районну]] административ аралыгъы болгъан эл. Элге, [[1922 джыл]] тамал салыннганды. == Географиясы == Ючкекен эл, Ючкекен сууну [[Кичи Гум]] суугъа къошулгъан джеринде, [[Черкесск]]еден 50 км къыбыла-кюнчыгъышда эмда [[Нарсана]]дан 16 км кюнбатышда орналыбды. == Окъуу == Ючкекенде баш билим берген эки [[ВУЗ]] барды: * [[Пятигорск кърал лингвистика университета|Пятигорск кърал лингвистика университет]]ни филиалы. * [[Къыбыла федерал университет|Къыбыла федерал университет]]ни филиалы. == Халкъы == Элде джашагъанланы саны — 15,0 минг адамды ([[2002]])<ref>[http://09biz.ru/stat/3.xls Численность населения в нас.пунктах КЧР]</ref>, кёбюсюне [[къарачайлыла]]дыла. Ючкекен, халкъыны саны бла [[Зеленчук|Зеленчук]] станседен сора республикада экинчи эл джерлешимди, [[Россия]]да 55-чиди. [[Къарачайлыла]] энчи джашагъан эм уллу эл джерлешимди. == Тарихи == Ючкекен эл 1922 джылда къуралгъанды.1924 джылда Ючкекенде биринчи школ эмда клуб ачылгъанды. 1925 джылда элде биринчи телефон джаратылыргъанды, 1928 джылда туугъан юй бла врач юй къуралгъандыла<ref>[http://uchkeken.sp.kchgov.ru/istoriya_sp Ючкекенни тарихи]</ref>. === Рум-Къала Ючкекенде === ===== Тургъан джери бла кесек тарихи ===== Подкумок къобанны ёзенинде ,бусагъатда Ючкекен элни джеринде,бек эртде заманлада эл бар эди.6 ёмюрде къадарын ол элни 1000 джылгъа алгъа белги этгенди,джангы маршруту Великий Шёлковый джолну.Энди эм магъаналы сатыу джол бу буруннгу Шахардан ёте эди. ==== Чинг башы ==== 1094 метр ==== Къаланы джакълауу ==== Рум-Къала бусагъатда да периметры бла 20 метр юзюлген джерлери барды.Башында хар джерде къолдан этилген чунгурла бардыла. ==== Некрополь ==== Къала 8 ёмюрню тургъанды.Кёбюсюн ёлген аскерледен бла джашагъан адамланы бу шахарда блайда бастыра эдиле.Археологла талай катакомба ачхан эдиле блайда,ала 9-12 ёмюрню бизни эрабыз. == Дагъыда къарагъыз == * [[Къарачай-Черкесия]] * [[Къарачай-Черкесияны джерлешимлери]] * [[Гитче Къарачай район]] == Белгиле == [[Категория:Къарачай-Черкесияны джерлешимлери]] <references />{{Къарачай-Черкесия}} fximqoodskpfpu2ziyo7wb9ozkra0gu 118080 118079 2025-06-21T17:46:21Z DarqaviPalladin 4737 /* Рум-Къала Ючкекенде */ 118080 wikitext text/x-wiki {{магъанала}} {{Джерлешим |аты =Ючкекен |ориг. аты ={{lang-ru|Учкекен}} |фото =Поход на Рим-гору (44).jpg |фотону ачыкълау = |байракъ = |герб = |гербини юсюнден статья = |байрагъыны юсюнден статья = |тенгизден мийиклик =950 |кърал =Россия |регион =Къарачай-Черкесия |сагъат бёлге =UTC+3, UTC+4 джай |баш.къошакъ.параметр =Федерацияны субъекти |баш.параметрни.ачыкълау ={{Байракъландырыу|Къарачай-Черкесия}} |тюб.къошакъ.параметр =Району |тюб.параметрни.ачыкълау =[[Гитче Къарачай район]] |къошакъ.параметр#3 = |параметрни.ачыкълау#3 = |къошакъ.параметр#4 |параметрни.ачыкълау#4 = |админ.бёлюннгени = |карта = |картаны ёлчеми = |loc-map = |lat_deg = 43|lat_min = 56|lat_sec = 38 |lon_deg = 42|lon_min = 30|lon_sec = 55 |CoordAddon = type:city(32100)_region:RU |CoordScale = |къралны картасыны ёлчеми = |майдан = |халкъ =15 052 |саналгъан джыл =2002 |басыннганы = |агломерация = |миллет къурам =[[къарачайлыла]] |дин къурам =[[ислам|муслиманла]] |статус =районну административ арасы |башчы =[[Семенланы Хаджи-Магомедни джашы Анзор|Семенланы Анзор]] |web =https://uchkeken-sp.ucoz.com/ |телефон =+7 87877 |почта =369380–369382 |автомобиль код =09 |статистика.къошакъ.параметр = |статистика.параметр.ачыкълау = }} '''Ючкекен''' ({{lang-ru|Учкекен}}) — [[Къарачай-Черкесия|Къарачай-Черкесияны]] кюнчыгъыш кесегинде орналгъан, [[Гитче Къарачай район|Гитче Къарачай районну]] административ аралыгъы болгъан эл. Элге, [[1922 джыл]] тамал салыннганды. == Географиясы == Ючкекен эл, Ючкекен сууну [[Кичи Гум]] суугъа къошулгъан джеринде, [[Черкесск]]еден 50 км къыбыла-кюнчыгъышда эмда [[Нарсана]]дан 16 км кюнбатышда орналыбды. == Окъуу == Ючкекенде баш билим берген эки [[ВУЗ]] барды: * [[Пятигорск кърал лингвистика университета|Пятигорск кърал лингвистика университет]]ни филиалы. * [[Къыбыла федерал университет|Къыбыла федерал университет]]ни филиалы. == Халкъы == Элде джашагъанланы саны — 15,0 минг адамды ([[2002]])<ref>[http://09biz.ru/stat/3.xls Численность населения в нас.пунктах КЧР]</ref>, кёбюсюне [[къарачайлыла]]дыла. Ючкекен, халкъыны саны бла [[Зеленчук|Зеленчук]] станседен сора республикада экинчи эл джерлешимди, [[Россия]]да 55-чиди. [[Къарачайлыла]] энчи джашагъан эм уллу эл джерлешимди. == Тарихи == Ючкекен эл 1922 джылда къуралгъанды.1924 джылда Ючкекенде биринчи школ эмда клуб ачылгъанды. 1925 джылда элде биринчи телефон джаратылыргъанды, 1928 джылда туугъан юй бла врач юй къуралгъандыла<ref>[http://uchkeken.sp.kchgov.ru/istoriya_sp Ючкекенни тарихи]</ref>. === Рум-Къала Ючкекенде === Подкумок къобанны ёзенинде ,бусагъатда Ючкекен элни джеринде,бек эртде заманлада эл бар эди.6 ёмюрде къадарын ол элни 1000 джылгъа алгъа белги этгенди,джангы маршруту Великий Шёлковый джолну.Энди эм магъаналы сатыу джол бу буруннгу Шахардан ёте эди. Чинг башы - 1094 метр. Рум-Къала бусагъатда да периметры бла 20 метр юзюлген джерлери барды. Башында хар джерде къолдан этилген чунгурла бардыла. ==== Некрополь ==== Къала 8 ёмюрню тургъанды. Кёбюсюн ёлген аскерледен бла джашагъан адамланы бу шахарда блайда бастыра эдиле. Археологла талай катакомба ачхан эдиле блайда,ала 9-12 ёмюрню бизни эрабыз. == Дагъыда къарагъыз == * [[Къарачай-Черкесия]] * [[Къарачай-Черкесияны джерлешимлери]] * [[Гитче Къарачай район]] == Белгиле == [[Категория:Къарачай-Черкесияны джерлешимлери]] <references />{{Къарачай-Черкесия}} 4xm7by548n7kruzehfeuuu2zb3fi663 0 15655 118063 117822 2025-06-21T15:38:45Z Chegemli 10096 118063 wikitext text/x-wiki Къарачайлыла(таулула,аланлыла) — тюрк миллет, [[Къарачай-Малкъар халкъ|Къарачай-Малкъардан]] бири халкъны. Тамырлы миллетни Кавказда республиканын Къарачай-Черкесияны. '''Битеу саны: 334 266.''' *[[Эресей]]: 282 066 ** [[Къарачай-Черкес]]: 261 284 ** [[Ставрополь къыйыр]]: 15 649 (2010) ** [[Къабарты-Малкъар]]: 1 028 (2010) ** [[Москва]]: 1 184 (2010) ** [[Краснодар къыйыр]]: 1 100 (2010) ** [[Москов жер]]: 550 (2010) ** [[Ростов жер]]: 571 (2010) ** [[Санкт-Петербург]]: 321 (2010) ** [[Ямало-Ненецкий автоном округ]]: 180 (2010) ** [[Саратов жер]]: 199 (2010) * [[Туркия]]: чакълы 50 000 * [[Украина]]: 200 (2019) * [[Къазакъстан]]: 995 (2009) * [[Къыргыстан]]: 1731 (2009) * [[Американы Бирлешген Штатлары]] 5000 '''Жорукъла''' Археолог культурасы—къобан культура Тил—Къарачай-малкъар Дин—Ислам Жууукъ— малкъарлыла, къумукълула, къырым татарлыла Чыкъгъаны— кавказ миллетле, аланлыла, хазарлыла, булгъарлыла [[Файл:Karachay.jpg|мини|250x250пкс|Къарачай къыз миллетге кийим]] [[File:Ethnic flag of the Balkar and Karachay peoples (Karachay-Balkaria).svg|мини|Къарачай бла Малкъар бигигиуну байрагъы]] [[Категория:Къарачай-Черкесия]] [[Категория:Кавказны миллетлери]] rtk40vradrnwfypfktdqudxyvnb6iyc 0 15814 118064 117495 2025-06-21T15:39:46Z Chegemli 10096 118064 wikitext text/x-wiki '''Таулула''' (къарачай-малкъарлыла,аланлыла) — [[Тюркле|тюрк миллет]]. Джашайдыла [[Къарачай-Черкесия|Къарачай-Черкес]] эм [[Къабарты-Малкъар|Къабарты-Малкъар Республикада]] тауда эм тау этегиде. {{Миллет |аты = Таулула Аланлыла |сурат =Ethnic flag of the Balkar and Karachay peoples (Karachay-Balkaria).svg |ачыкълау = Таулу байракъ (Къарачай бла Малкъарны биригиу) |бют.саны = 386 772 |дж.джер = {{Байракъ|Россия}} [[Россия Федерация|Россей]]: 351 315 (2020)<ref name="GKS_AREA">{{cite web|url=https://ru.wikipedia.org/wiki/Национальный_состав_России|title=Россейни тергеу 2020|lang=|publisher=}}</ref> {{флагификация|Къарачай-Черкесия}}: 206 581 (2020) {{флагификация|Къабарты-Малкъар}}: 121 702 (2020) {{флагификация|Ставрополь край}}: 16 283 (2020) {{байракъ|Москва}} [[Маскау]]: 1404 (2020) {{флагификация|Тюрк}}: 21 000<ref>{{cite web|url=https://joshuaproject.net/countries/TU|title=People Groups in Turkey|access-date=2019-05-23|archive-date=2020-04-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20200422190152/https://joshuaproject.net/countries/TU|deadlink=no}}</ref>|class="standard sortable" {{флагификация|Къазакъстан}}: 5826 {{флагификация|Американы Бирлешген Штатлары}}: 5000 {{флагификация|Къыргъызстан}}: 3681 |тил = [[къарачай-малкъар тил]] |раса = [[европ раса]] (кавкасионла) |дин = [[Ислам]] (суннитле) |джууукъла = [[къумукълула]], <br/>[[кърым татарлыла]] }} == Саны == [[Файл:Расселение_карачаевцев_и_балкарцев_в_ЮФО_и_СКФО_по_городским_и_сельским_поселениям,_в_%25.png|мини|Къарачай-малкъарлыла КФО эм ШКФОда]]'''Таўлуланы саны ёсюмню динамикасы:''' {| class="wikitable" !Жыл !Битеу саны !Источник |- |1939 |118 448 |Санау 1939 джыл |- |1959 |123 811 |Санау 1959 джыл |- |1970 |172 242 |Санау 1970 джыл |- |1979 |197 408 |Санау 1979 джыл |- |1989 |241 062 |Санау 1989 джыл |- |2002 |277 624 |Санау 2002 джыл |- |2010 |307 248 |Санау 2010 джыл |- |2020 |351 315 |Санау 2020 джыл |} == Байракъ бла герб == 1993 джылда та'''ў'''лу байракъ эм герб этилген эди. Суратчы Занкишийланы Ибрагим.[[Файл:Къарачай-малкъар герб.webp|мини|Къарачай-малкъар герб]] [[File:Ethnic flag of the Balkar and Karachay peoples (Karachay-Balkaria).svg|thumb|Къарачай-малкъар байракъ (1-чи версия)]] ==Тарих== ===Эртден=== ===Аланлыла=== ====Кавказда==== ====Рим империя бла уруш==== ====Анган сора==== ===Тимурну геноциди=== ===Анган сора=== ===Кавказ къазаууат=== ====Хасаука уруш==== ===Совет заман=== ====Кёчюрюу==== ===Бусагъат=== == Белгиле == <references group="Россейни тергеу 2020." /> r9dxwco36pz1emzouejk8g0lst4s6by 0 16942 118083 118010 2025-06-21T21:04:08Z DarqaviPalladin 4737 /* Тарихи */ 118083 wikitext text/x-wiki {{АБШ-ны штаты | Аты = Вайоминг | Оригинал аты = State of Wyoming | Официал аты = Вайоминг Штат | Байракъ = Flag of Wyoming.svg | ИеликБолушАт = Вайомингни | Мухур = Seal of Wyoming.svg | Карта = Wyoming in United States.svg | Девиз = Тенг эркинлик | Джыр = [[Вайоминг (джыр)|Вайоминг]]<br>[[File:WyomingStateSong_arranged_by_Jack_Ryan_Morris.ogg|center]] | Чам ат = "Тенг эркинликни штат" | Ара шахар = [[Шайенн (Вайоминг)|Шайенн]] | УллуШахар = Шайенн | Халкъ = 576 851 | Тергеу джыл = 2020 | ХалкъОрун = 50 | Басыннганы = 2,31 | БасыннганыНомер = 49 | МайданНомер = 10 | Майдан = 253 348 | СуунуМайданы = 1 774,878 | СуунуПроценти = 0,7 | Кенглик1 = 41°0' | Кенглик2 = 45° | Кенгине = 451 | Узунуна = 599 | Эм уллу мийиклик = 4 209,1 | Орта мийиклик = 2040 | Эм гитче мийиклик = 945 | ШтатныДатасы = [[1890]] [[10 июль]] | ШтатныОруну = 44 | ШтатхаДери = Вайоминг Территория | Губернатор = [[Марк Гордон]] | ВицеГубернатор = [[Эдвард Бьюкенен]] | ЗакончыгъарыучуОрган = Вайомингны Легислатурасы | ОгъарыПалата = [[Вайомингны Сенаты|Сенат]] | ТёбенПалата = [[Келечилени Палатасы (Вайоминг)|Келечилени Палатасы]] | Сенаторла = [[Синтия Ламмис]] ([[Республикан партия (АБШ)|Р]])<br>[[Джон Баррассо]] ([[Республикан партия (АБШ)|Р]]) | КелечилениПалатасы = [[Харриет Хейгеман]] ([[Республикан партия (АБШ)|Р]]) | СагъатБёлге = тау заман: [[UTC−7:00|UTC−7]], [[Джай заман|джайда]] [[UTC−6:00|UTC−6]] | Къысхартыу = WY, Wyo. | Сайт = http://www.wyo.gov/ }} '''Вайоминг'''<ref>{{Книга:СГНЗС|67|Вайо́минг}}</ref><ref>{{Атлас мира|2010|168—169|Соединенные Штаты Америки}}</ref> ([[Ингилиз тил|ингил]]. ''Wyoming'', <small>американ айтыу:</small> [waɪˈoʊmɪŋ]) — [[Таулу штатла|Таулу штатланы]] къауумуна кирген, [[Американы Бирлешген Штатлары|АБШ]]-ны кюнбатыш кесегинде орналгъан штат. Бютеулей Вайомингны территориясы - 253 348 км² (10-чу АБШ-ны штатланы ичинде). Адам саны бла къралда эм ахыр орунда турады. Штатны официал [[АБШ-ны штатларыны чам атларыны тизмеси|чам аты]] - Тенг эркинлик штат ([[Ингилиз тил|ингил]]. ''Equality State''). Штатны эм уллу эмда [[Ара шахар|ара шахары]] — [[Шайенн (Вайоминг)|Шайенн]]. == Географиясы == Вайомингны (эки хоншу штатлача [[Юта]] эм [[Колорадо]]) чеклери проекцияда тюз тёртмюйюшню къуралады. Вайоминг бла шималда [[Монтана|Монатана]], кюнчыгъышда [[Къыбыла Дакота]] эм [[Небраска]], къыбылада Колорадо эм Юта, кюнбатышда [[Айдахо]] чеклешедиле. Вайомингны кюнбатыш кесегинде Къаялы тауланы сыртлары эмда джайлыкъла орналадыла. Аланы тенгизден орта мийиклиги - 2042 м. Вайомингны шимал-кюнбатышда Абсарока, Оул-Крик, Грос-Вентр, Уинд-Ривер эм Тетон сыртла, шимал-орта кесегинде Биг-Хорн таула, шимал-кюнчыгъышда — Блэк-Хиллз таула, къыбыла кесегинде — Ларами, Сноуи эмда Сьерра-Мадре сыртла орналадыла. Штатны эм мийик джери — Ганнетт-Пик тау (4207 м). Штатны кюнчыгыъш джанында Уллу тюз джерлерин эм кюнбатыш кесеги Мийик тюз джерле джайыладыла. Мийик тюз джерле - штатны кюнчыгъышдан кюнбатышгъа мийиклиги ёсген, прерияла бла джаялгъан, къургъакъ кенг сыртлыкълалла. === Климаты === Вайомингны кёбюсю джартыкъургъакъ континет климаты барды ([[Кёппенни климат классификациясы|Кёппени климат классификациясы]] бла ''BSk'')<ref>{{cite web|url=http://www.wrds.uwyo.edu/sco/wyoclimate.html|title=The Climate of Wyoming|publisher=Wyoming State Climate Office and Water Resources Data System|accessdate=April 14, 2023}}</ref>. Джай Вайомингде джылыды, орта температурасы штатны кёбюсю территориясында 27 °C - 32 °C къымылдайды. Мийикликден орта температурасы дженгил тюшкен этеди, 2700 м атлаб мийикликде орта температурасы 21 °C тюшеди. Бютеу штатны ичинде джай кечеде болгъан температурасы кюнден болгъандан дженгил тюшеди, эм исси джерледе кече орта температурасы 10–16 °C болады. Вайомингде суукъ аллай а тюрленген къышла бардыла. Бек суукъ кюнле джумушакъ кюнле бла алмашынадыла. [[Чинук]] джел бир аз джерледе иги кёре температураны кётюреди. Джылгъа джауум (250 мм) кёбюсю джазны ахырында джайны алында тюшеди. Таулу районлада - 510 мм алгъа, кёбюсю къар бла тюшеди. === Суулары === Вайомингны орта кесегинден шимал-кюнбатышдан орта кесегини къыбылагъа [[Американ суу айырма]] барады. Андан кюнчыгъышгъа баргъан суула [[Миссури (суу)|Миссури]] суугъа къошулуб [[Мексика богъаз|Мексика богъазны]] бассейнигъе киредиле, кюнбатышгъа уа баргъан суула [[Колумбия (суу)|Колумбия]] эмда [[Колорадо (суу)|Колорадо]] суулагъа къошулуб ахырына [[Шош океан|Шош океаннга]] тюшелле. Вайомингде саркъан эм уллу суу (АБШ-ны ичинде 9-чу) — Снейк суу (узунлугъу 1 735 км). Башха штатны уллу суулары — Грин-Ривер суу (1 170 км), Норт-Платт суу (1 152 км), Йеллоустоун суу (1 114 км). Вайомингны эм уллу кёлю — [[Йеллоустон (кёл)|Йеллоустон-Лейк]]. Аны майданы — 350 км², узунлугъу — 32 км, кенглиги — 24 км, орта теренлиги — 42 м, максимал теренлиги — 120 метров<ref>[https://prousa.info/wyoming_nature Вайомингни табигъатны юсюнден]</ref>. == Тарихи == Кловис маданиятыны палеоиндейлиле Powars II джерде къызыл [[Охра|охраны]] 12 840 джыл алгъадан 1000 джыл чыгъыргъандыла. [[1743 джыл|1743 джылда]] бу сагъатта Вайоминг штат орнлагъан территориягъа биринчи европачыла, французла Франсе Франсуа эмда Луи Верендри джетдиле. Бусагъатдагъы Вайомингны территориясы Француз [[Луизиана колония|Луизиана колониягъа]] кирди. [[1803 джыл|1803 джылда]] Вайомингны кёбюсю территориясы Луизиананы сатыб алыу бла АБШ-ге кирди. 1807 джылда Вайомингны кюнбатыш джаныны Льюиса эм Кларкны экспедициада болгъан Джон Колтер тинтирди. 1827 джылда Джим Бриджер Къаялы тауладан Къыбыла ётер джерни неда Къыбыла ауушну ачты. [[1869 джыл|1869 джылда]] Вайоминг Территория къуралгъанды. == Белгиле == [[Категория:Вайоминг]] [[Категория:АБШ]] <references />{{Вайоминг}}{{АБШ-ны административ биримлери}} {{Тамамланмагъан статья|АБШ}} qhatx63oarh6uggnge8h7n014q1ebut 118084 118083 2025-06-21T21:07:02Z DarqaviPalladin 4737 /* Тарихи */ 118084 wikitext text/x-wiki {{АБШ-ны штаты | Аты = Вайоминг | Оригинал аты = State of Wyoming | Официал аты = Вайоминг Штат | Байракъ = Flag of Wyoming.svg | ИеликБолушАт = Вайомингни | Мухур = Seal of Wyoming.svg | Карта = Wyoming in United States.svg | Девиз = Тенг эркинлик | Джыр = [[Вайоминг (джыр)|Вайоминг]]<br>[[File:WyomingStateSong_arranged_by_Jack_Ryan_Morris.ogg|center]] | Чам ат = "Тенг эркинликни штат" | Ара шахар = [[Шайенн (Вайоминг)|Шайенн]] | УллуШахар = Шайенн | Халкъ = 576 851 | Тергеу джыл = 2020 | ХалкъОрун = 50 | Басыннганы = 2,31 | БасыннганыНомер = 49 | МайданНомер = 10 | Майдан = 253 348 | СуунуМайданы = 1 774,878 | СуунуПроценти = 0,7 | Кенглик1 = 41°0' | Кенглик2 = 45° | Кенгине = 451 | Узунуна = 599 | Эм уллу мийиклик = 4 209,1 | Орта мийиклик = 2040 | Эм гитче мийиклик = 945 | ШтатныДатасы = [[1890]] [[10 июль]] | ШтатныОруну = 44 | ШтатхаДери = Вайоминг Территория | Губернатор = [[Марк Гордон]] | ВицеГубернатор = [[Эдвард Бьюкенен]] | ЗакончыгъарыучуОрган = Вайомингны Легислатурасы | ОгъарыПалата = [[Вайомингны Сенаты|Сенат]] | ТёбенПалата = [[Келечилени Палатасы (Вайоминг)|Келечилени Палатасы]] | Сенаторла = [[Синтия Ламмис]] ([[Республикан партия (АБШ)|Р]])<br>[[Джон Баррассо]] ([[Республикан партия (АБШ)|Р]]) | КелечилениПалатасы = [[Харриет Хейгеман]] ([[Республикан партия (АБШ)|Р]]) | СагъатБёлге = тау заман: [[UTC−7:00|UTC−7]], [[Джай заман|джайда]] [[UTC−6:00|UTC−6]] | Къысхартыу = WY, Wyo. | Сайт = http://www.wyo.gov/ }} '''Вайоминг'''<ref>{{Книга:СГНЗС|67|Вайо́минг}}</ref><ref>{{Атлас мира|2010|168—169|Соединенные Штаты Америки}}</ref> ([[Ингилиз тил|ингил]]. ''Wyoming'', <small>американ айтыу:</small> [waɪˈoʊmɪŋ]) — [[Таулу штатла|Таулу штатланы]] къауумуна кирген, [[Американы Бирлешген Штатлары|АБШ]]-ны кюнбатыш кесегинде орналгъан штат. Бютеулей Вайомингны территориясы - 253 348 км² (10-чу АБШ-ны штатланы ичинде). Адам саны бла къралда эм ахыр орунда турады. Штатны официал [[АБШ-ны штатларыны чам атларыны тизмеси|чам аты]] - Тенг эркинлик штат ([[Ингилиз тил|ингил]]. ''Equality State''). Штатны эм уллу эмда [[Ара шахар|ара шахары]] — [[Шайенн (Вайоминг)|Шайенн]]. == Географиясы == Вайомингны (эки хоншу штатлача [[Юта]] эм [[Колорадо]]) чеклери проекцияда тюз тёртмюйюшню къуралады. Вайоминг бла шималда [[Монтана|Монатана]], кюнчыгъышда [[Къыбыла Дакота]] эм [[Небраска]], къыбылада Колорадо эм Юта, кюнбатышда [[Айдахо]] чеклешедиле. Вайомингны кюнбатыш кесегинде Къаялы тауланы сыртлары эмда джайлыкъла орналадыла. Аланы тенгизден орта мийиклиги - 2042 м. Вайомингны шимал-кюнбатышда Абсарока, Оул-Крик, Грос-Вентр, Уинд-Ривер эм Тетон сыртла, шимал-орта кесегинде Биг-Хорн таула, шимал-кюнчыгъышда — Блэк-Хиллз таула, къыбыла кесегинде — Ларами, Сноуи эмда Сьерра-Мадре сыртла орналадыла. Штатны эм мийик джери — Ганнетт-Пик тау (4207 м). Штатны кюнчыгыъш джанында Уллу тюз джерлерин эм кюнбатыш кесеги Мийик тюз джерле джайыладыла. Мийик тюз джерле - штатны кюнчыгъышдан кюнбатышгъа мийиклиги ёсген, прерияла бла джаялгъан, къургъакъ кенг сыртлыкълалла. === Климаты === Вайомингны кёбюсю джартыкъургъакъ континет климаты барды ([[Кёппенни климат классификациясы|Кёппени климат классификациясы]] бла ''BSk'')<ref>{{cite web|url=http://www.wrds.uwyo.edu/sco/wyoclimate.html|title=The Climate of Wyoming|publisher=Wyoming State Climate Office and Water Resources Data System|accessdate=April 14, 2023}}</ref>. Джай Вайомингде джылыды, орта температурасы штатны кёбюсю территориясында 27 °C - 32 °C къымылдайды. Мийикликден орта температурасы дженгил тюшкен этеди, 2700 м атлаб мийикликде орта температурасы 21 °C тюшеди. Бютеу штатны ичинде джай кечеде болгъан температурасы кюнден болгъандан дженгил тюшеди, эм исси джерледе кече орта температурасы 10–16 °C болады. Вайомингде суукъ аллай а тюрленген къышла бардыла. Бек суукъ кюнле джумушакъ кюнле бла алмашынадыла. [[Чинук]] джел бир аз джерледе иги кёре температураны кётюреди. Джылгъа джауум (250 мм) кёбюсю джазны ахырында джайны алында тюшеди. Таулу районлада - 510 мм алгъа, кёбюсю къар бла тюшеди. === Суулары === Вайомингны орта кесегинден шимал-кюнбатышдан орта кесегини къыбылагъа [[Американ суу айырма]] барады. Андан кюнчыгъышгъа баргъан суула [[Миссури (суу)|Миссури]] суугъа къошулуб [[Мексика богъаз|Мексика богъазны]] бассейнигъе киредиле, кюнбатышгъа уа баргъан суула [[Колумбия (суу)|Колумбия]] эмда [[Колорадо (суу)|Колорадо]] суулагъа къошулуб ахырына [[Шош океан|Шош океаннга]] тюшелле. Вайомингде саркъан эм уллу суу (АБШ-ны ичинде 9-чу) — Снейк суу (узунлугъу 1 735 км). Башха штатны уллу суулары — Грин-Ривер суу (1 170 км), Норт-Платт суу (1 152 км), Йеллоустоун суу (1 114 км). Вайомингны эм уллу кёлю — [[Йеллоустон (кёл)|Йеллоустон-Лейк]]. Аны майданы — 350 км², узунлугъу — 32 км, кенглиги — 24 км, орта теренлиги — 42 м, максимал теренлиги — 120 метров<ref>[https://prousa.info/wyoming_nature Вайомингни табигъатны юсюнден]</ref>. == Тарихи == Кловис маданиятыны палеоиндейлиле Powars II джерде къызыл [[Охра|охраны]] 12 840 джыл алгъадан 1000 джыл чыгъыргъандыла. [[1743 джыл|1743 джылда]] бу сагъатта Вайоминг штат орнлагъан территориягъа биринчи европачыла, французла Франсе Франсуа эмда Луи Верендри джетдиле. Бусагъатдагъы Вайомингны территориясы Француз [[Луизиана колония|Луизиана колониягъа]] кирди. [[1803 джыл|1803 джылда]] Вайомингны кёбюсю территориясы Луизиананы сатыб алыу бла АБШ-ге кирди. 1807 джылда Вайомингны кюнбатыш джаныны Льюиса эм Кларкны экспедициада (1804-1806) болгъан Джон Колтер тинтирди. 1827 джылда Джим Бриджер Къаялы тауладан Къыбыла ётер джерни неда Къыбыла ауушну ачты. [[1869 джыл|1869 джылда]] Вайоминг Территория къуралгъанды. == Белгиле == [[Категория:Вайоминг]] [[Категория:АБШ]] <references />{{Вайоминг}}{{АБШ-ны административ биримлери}} {{Тамамланмагъан статья|АБШ}} 3dkv6ylxiv2xlzhvurl345cjr1r3enw 118086 118084 2025-06-22T11:52:11Z DarqaviPalladin 4737 /* Тарихи */ 118086 wikitext text/x-wiki {{АБШ-ны штаты | Аты = Вайоминг | Оригинал аты = State of Wyoming | Официал аты = Вайоминг Штат | Байракъ = Flag of Wyoming.svg | ИеликБолушАт = Вайомингни | Мухур = Seal of Wyoming.svg | Карта = Wyoming in United States.svg | Девиз = Тенг эркинлик | Джыр = [[Вайоминг (джыр)|Вайоминг]]<br>[[File:WyomingStateSong_arranged_by_Jack_Ryan_Morris.ogg|center]] | Чам ат = "Тенг эркинликни штат" | Ара шахар = [[Шайенн (Вайоминг)|Шайенн]] | УллуШахар = Шайенн | Халкъ = 576 851 | Тергеу джыл = 2020 | ХалкъОрун = 50 | Басыннганы = 2,31 | БасыннганыНомер = 49 | МайданНомер = 10 | Майдан = 253 348 | СуунуМайданы = 1 774,878 | СуунуПроценти = 0,7 | Кенглик1 = 41°0' | Кенглик2 = 45° | Кенгине = 451 | Узунуна = 599 | Эм уллу мийиклик = 4 209,1 | Орта мийиклик = 2040 | Эм гитче мийиклик = 945 | ШтатныДатасы = [[1890]] [[10 июль]] | ШтатныОруну = 44 | ШтатхаДери = Вайоминг Территория | Губернатор = [[Марк Гордон]] | ВицеГубернатор = [[Эдвард Бьюкенен]] | ЗакончыгъарыучуОрган = Вайомингны Легислатурасы | ОгъарыПалата = [[Вайомингны Сенаты|Сенат]] | ТёбенПалата = [[Келечилени Палатасы (Вайоминг)|Келечилени Палатасы]] | Сенаторла = [[Синтия Ламмис]] ([[Республикан партия (АБШ)|Р]])<br>[[Джон Баррассо]] ([[Республикан партия (АБШ)|Р]]) | КелечилениПалатасы = [[Харриет Хейгеман]] ([[Республикан партия (АБШ)|Р]]) | СагъатБёлге = тау заман: [[UTC−7:00|UTC−7]], [[Джай заман|джайда]] [[UTC−6:00|UTC−6]] | Къысхартыу = WY, Wyo. | Сайт = http://www.wyo.gov/ }} '''Вайоминг'''<ref>{{Книга:СГНЗС|67|Вайо́минг}}</ref><ref>{{Атлас мира|2010|168—169|Соединенные Штаты Америки}}</ref> ([[Ингилиз тил|ингил]]. ''Wyoming'', <small>американ айтыу:</small> [waɪˈoʊmɪŋ]) — [[Таулу штатла|Таулу штатланы]] къауумуна кирген, [[Американы Бирлешген Штатлары|АБШ]]-ны кюнбатыш кесегинде орналгъан штат. Бютеулей Вайомингны территориясы - 253 348 км² (10-чу АБШ-ны штатланы ичинде). Адам саны бла къралда эм ахыр орунда турады. Штатны официал [[АБШ-ны штатларыны чам атларыны тизмеси|чам аты]] - Тенг эркинлик штат ([[Ингилиз тил|ингил]]. ''Equality State''). Штатны эм уллу эмда [[Ара шахар|ара шахары]] — [[Шайенн (Вайоминг)|Шайенн]]. == Географиясы == Вайомингны (эки хоншу штатлача [[Юта]] эм [[Колорадо]]) чеклери проекцияда тюз тёртмюйюшню къуралады. Вайоминг бла шималда [[Монтана|Монатана]], кюнчыгъышда [[Къыбыла Дакота]] эм [[Небраска]], къыбылада Колорадо эм Юта, кюнбатышда [[Айдахо]] чеклешедиле. Вайомингны кюнбатыш кесегинде Къаялы тауланы сыртлары эмда джайлыкъла орналадыла. Аланы тенгизден орта мийиклиги - 2042 м. Вайомингны шимал-кюнбатышда Абсарока, Оул-Крик, Грос-Вентр, Уинд-Ривер эм Тетон сыртла, шимал-орта кесегинде Биг-Хорн таула, шимал-кюнчыгъышда — Блэк-Хиллз таула, къыбыла кесегинде — Ларами, Сноуи эмда Сьерра-Мадре сыртла орналадыла. Штатны эм мийик джери — Ганнетт-Пик тау (4207 м). Штатны кюнчыгыъш джанында Уллу тюз джерлерин эм кюнбатыш кесеги Мийик тюз джерле джайыладыла. Мийик тюз джерле - штатны кюнчыгъышдан кюнбатышгъа мийиклиги ёсген, прерияла бла джаялгъан, къургъакъ кенг сыртлыкълалла. === Климаты === Вайомингны кёбюсю джартыкъургъакъ континет климаты барды ([[Кёппенни климат классификациясы|Кёппени климат классификациясы]] бла ''BSk'')<ref>{{cite web|url=http://www.wrds.uwyo.edu/sco/wyoclimate.html|title=The Climate of Wyoming|publisher=Wyoming State Climate Office and Water Resources Data System|accessdate=April 14, 2023}}</ref>. Джай Вайомингде джылыды, орта температурасы штатны кёбюсю территориясында 27 °C - 32 °C къымылдайды. Мийикликден орта температурасы дженгил тюшкен этеди, 2700 м атлаб мийикликде орта температурасы 21 °C тюшеди. Бютеу штатны ичинде джай кечеде болгъан температурасы кюнден болгъандан дженгил тюшеди, эм исси джерледе кече орта температурасы 10–16 °C болады. Вайомингде суукъ аллай а тюрленген къышла бардыла. Бек суукъ кюнле джумушакъ кюнле бла алмашынадыла. [[Чинук]] джел бир аз джерледе иги кёре температураны кётюреди. Джылгъа джауум (250 мм) кёбюсю джазны ахырында джайны алында тюшеди. Таулу районлада - 510 мм алгъа, кёбюсю къар бла тюшеди. === Суулары === Вайомингны орта кесегинден шимал-кюнбатышдан орта кесегини къыбылагъа [[Американ суу айырма]] барады. Андан кюнчыгъышгъа баргъан суула [[Миссури (суу)|Миссури]] суугъа къошулуб [[Мексика богъаз|Мексика богъазны]] бассейнигъе киредиле, кюнбатышгъа уа баргъан суула [[Колумбия (суу)|Колумбия]] эмда [[Колорадо (суу)|Колорадо]] суулагъа къошулуб ахырына [[Шош океан|Шош океаннга]] тюшелле. Вайомингде саркъан эм уллу суу (АБШ-ны ичинде 9-чу) — Снейк суу (узунлугъу 1 735 км). Башха штатны уллу суулары — Грин-Ривер суу (1 170 км), Норт-Платт суу (1 152 км), Йеллоустоун суу (1 114 км). Вайомингны эм уллу кёлю — [[Йеллоустон (кёл)|Йеллоустон-Лейк]]. Аны майданы — 350 км², узунлугъу — 32 км, кенглиги — 24 км, орта теренлиги — 42 м, максимал теренлиги — 120 метров<ref>[https://prousa.info/wyoming_nature Вайомингни табигъатны юсюнден]</ref>. == Тарихи == Кловис маданиятыны палеоиндейлиле Powars II джерде къызыл [[Охра|охраны]] 12 840 джыл алгъадан 1000 джыл чыгъыргъандыла. [[1743 джыл|1743 джылда]] бу сагъатта Вайоминг штат орнлагъан территориягъа биринчи европачыла, французла Франсе Франсуа эмда Луи Верендри джетдиле. Бусагъатдагъы Вайомингны территориясы Француз [[Луизиана колония|Луизиана колониягъа]] кирди. [[1803 джыл|1803 джылда]] Вайомингны кёбюсю территориясы Луизиананы сатыб алыу бла АБШ-ге кирди. 1807 джылда Вайомингны кюнбатыш джаныны Льюиса эм Кларкны экспедициада (1804-1806) болгъан Джон Колтер тинтирди. 1827 джылда Джим Бриджер Къаялы тауладан Къыбыла ётер джерни неда Къыбыла ауушну ачты. [[1869 джыл|1869 джылда]] Вайоминг Территория къуралгъанды эмда Вайомингде АБШ-де биринчи тышырыулагъа сайлау эркинлик бердиле. [[1890 джыл|1890 джылны]] 10 июлда Вайоминг АБШ-ны 44-чю штаты болду. XX ёмюрню алын эки он джылынлада Вайомингны адам саны эки кёре ёсгенди. Кёбюсю адамла штатгъа келдиле [[Каспер (Вайоминг)|Каспер]] шахарны къатында нефть скважина ачылгъан ючю. == Белгиле == [[Категория:Вайоминг]] [[Категория:АБШ]] <references />{{Вайоминг}}{{АБШ-ны административ биримлери}} {{Тамамланмагъан статья|АБШ}} al73jie0pwsdtmphl6ppmnrjectmyvf 0 17723 118065 2025-06-21T16:45:50Z DarqaviPalladin 4737 Бет къуралды: '{{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}}|Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg|Карта=Iraq (orthographic).svg}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; курд. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' (араб. جُمْهُوريَّة...' 118065 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}}|Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg|Карта=Iraq (orthographic).svg}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; курд. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' (араб. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; курд. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 1412 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — араб эмда курд тилле. == Белгиле == {{Азияны къраллары}} 4fqlorhhnqcnoxjhlzuavdimz8227m7 118066 118065 2025-06-21T16:50:26Z DarqaviPalladin 4737 118066 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}}|Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg|Карта=Iraq (orthographic).svg|Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]]|Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум.|Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]]|Девиз=الله أكبر|Ара шахар=Багдад|Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}}|Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]]|Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; курд. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' (араб. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; курд. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — араб эмда курд тилле. == Белгиле == {{Азияны къраллары}} tcgmmh1i31rkyd4qt5vlct7vmb5vtfx 118067 118066 2025-06-21T16:51:36Z DarqaviPalladin 4737 118067 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}} |Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg |Карта=Iraq (orthographic).svg |Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]] |Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум. |Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]] |Девиз=الله أكبر |Ара шахар=Багдад |Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}} |Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]] |Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|title=Президентом Ирака избрали Абдул Латифа Рашида|website=tass.ru|date=2022-10-13|access-date=2022-10-14|archive-date=2022-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20221014040027/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|deadlink=no}}</ref>}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; курд. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' (араб. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; курд. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — араб эмда курд тилле. == Белгиле == {{Азияны къраллары}} gxbrha47j9gegy9h4eotzktm9q34lo5 118068 118067 2025-06-21T17:07:10Z DarqaviPalladin 4737 118068 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}} |Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg |Карта=Iraq (orthographic).svg |Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]] |Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум. |Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]] |Девиз=الله أكبر |Ара шахар=Багдад |Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}} |Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]] |Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|title=Президентом Ирака избрали Абдул Латифа Рашида|website=tass.ru|date=2022-10-13|access-date=2022-10-14|archive-date=2022-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20221014040027/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|deadlink=no}}</ref>|Башчыны постуну аты2=[[Иракъны биринчи-министр|Биринчи-министр]]|Башчы2=[[Мухаммед Шиа Аль-Судани]]|Байракъгъа_джибериу=Иракъны байрагъы|Гербге_джибериу=Иракъны герби|Тил=[[Араб тил]], [[курд тил]]|Территория=437 072|Территориясыны орну=58|Суу=1,1|Заман бёлюмю=[[UTC+3:00|UTC+3]]|Джыл=2024|Халкъ=46 118 793|Халкъыны орну=34|Басыннганы=82,7|iso3166-1=IQ|Домен=[[.iq]]|Телефон коду=964|Валютасы=[[Иракъны динары]]|ААИ джылы=2019|IDH=0,674|ААИ=0,674|ААИ орну=123|ААИ категориясы=<span style="color:#fc0;">'''орта'''</span>|БИП джылы=2024|БИП=264,149 млрд|БИП орну=46|Адам башына БИП джылы=2024|Адам башына БИП=5 947|Адам башына БИП орну=106}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; курд. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' (араб. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; курд. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — араб эмда курд тилле. == Белгиле == {{Азияны къраллары}} gumk67tbr2qqc67t1pw0z093c1x952a 118069 118068 2025-06-21T17:08:13Z DarqaviPalladin 4737 /* Белгиле */ 118069 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}} |Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg |Карта=Iraq (orthographic).svg |Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]] |Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум. |Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]] |Девиз=الله أكبر |Ара шахар=Багдад |Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}} |Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]] |Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|title=Президентом Ирака избрали Абдул Латифа Рашида|website=tass.ru|date=2022-10-13|access-date=2022-10-14|archive-date=2022-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20221014040027/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|deadlink=no}}</ref>|Башчыны постуну аты2=[[Иракъны биринчи-министр|Биринчи-министр]]|Башчы2=[[Мухаммед Шиа Аль-Судани]]|Байракъгъа_джибериу=Иракъны байрагъы|Гербге_джибериу=Иракъны герби|Тил=[[Араб тил]], [[курд тил]]|Территория=437 072|Территориясыны орну=58|Суу=1,1|Заман бёлюмю=[[UTC+3:00|UTC+3]]|Джыл=2024|Халкъ=46 118 793|Халкъыны орну=34|Басыннганы=82,7|iso3166-1=IQ|Домен=[[.iq]]|Телефон коду=964|Валютасы=[[Иракъны динары]]|ААИ джылы=2019|IDH=0,674|ААИ=0,674|ААИ орну=123|ААИ категориясы=<span style="color:#fc0;">'''орта'''</span>|БИП джылы=2024|БИП=264,149 млрд|БИП орну=46|Адам башына БИП джылы=2024|Адам башына БИП=5 947|Адам башына БИП орну=106}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; курд. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' (араб. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; курд. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — араб эмда курд тилле. == Белгиле == {{Азияны къраллары}} [[Категория:Къралла]] [[Категория:Иракъ]] 0ud9pwwu7n7cknx4ipq5grwcrvi2yew 118070 118069 2025-06-21T17:08:32Z DarqaviPalladin 4737 /* Белгиле */ 118070 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}} |Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg |Карта=Iraq (orthographic).svg |Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]] |Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум. |Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]] |Девиз=الله أكبر |Ара шахар=Багдад |Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}} |Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]] |Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|title=Президентом Ирака избрали Абдул Латифа Рашида|website=tass.ru|date=2022-10-13|access-date=2022-10-14|archive-date=2022-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20221014040027/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|deadlink=no}}</ref>|Башчыны постуну аты2=[[Иракъны биринчи-министр|Биринчи-министр]]|Башчы2=[[Мухаммед Шиа Аль-Судани]]|Байракъгъа_джибериу=Иракъны байрагъы|Гербге_джибериу=Иракъны герби|Тил=[[Араб тил]], [[курд тил]]|Территория=437 072|Территориясыны орну=58|Суу=1,1|Заман бёлюмю=[[UTC+3:00|UTC+3]]|Джыл=2024|Халкъ=46 118 793|Халкъыны орну=34|Басыннганы=82,7|iso3166-1=IQ|Домен=[[.iq]]|Телефон коду=964|Валютасы=[[Иракъны динары]]|ААИ джылы=2019|IDH=0,674|ААИ=0,674|ААИ орну=123|ААИ категориясы=<span style="color:#fc0;">'''орта'''</span>|БИП джылы=2024|БИП=264,149 млрд|БИП орну=46|Адам башына БИП джылы=2024|Адам башына БИП=5 947|Адам башына БИП орну=106}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; курд. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' (араб. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; курд. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — араб эмда курд тилле. == Белгиле == [[Категория:Къралла]] [[Категория:Иракъ]] <references />{{Азияны къраллары}} an87dkbu4kbqqfri8nhyyi6eh9ceu8a 118071 118070 2025-06-21T17:10:01Z DarqaviPalladin 4737 118071 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}} |Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg |Карта=Iraq (orthographic).svg |Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]] |Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум. |Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]] |Девиз=الله أكبر |Ара шахар=Багдад |Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}} |Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]] |Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|title=Президентом Ирака избрали Абдул Латифа Рашида|website=tass.ru|date=2022-10-13|access-date=2022-10-14|archive-date=2022-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20221014040027/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|deadlink=no}}</ref>|Башчыны постуну аты2=[[Иракъны биринчи-министр|Биринчи-министр]]|Башчы2=[[Мухаммед Шиа Аль-Судани]]|Байракъгъа_джибериу=Иракъны байрагъы|Гербге_джибериу=Иракъны герби|Тил=[[Араб тил]], [[курд тил]]|Территория=437 072|Территориясыны орну=58|Суу=1,1|Заман бёлюмю=[[UTC+3:00|UTC+3]]|Джыл=2024|Халкъ=46 118 793|Халкъыны орну=34|Басыннганы=82,7|iso3166-1=IQ|Домен=[[.iq]]|Телефон коду=964|Валютасы=[[Иракъны динары]]|ААИ джылы=2019|IDH=0,674|ААИ=0,674|ААИ орну=123|ААИ категориясы=<span style="color:#fc0;">'''орта'''</span>|БИП джылы=2024|БИП=264,149 млрд|БИП орну=46|Адам башына БИП джылы=2024|Адам башына БИП=5 947|Адам башына БИП орну=106}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' ([[Араб тил|араб]]. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — [[Араб тил|араб]] эмда курд тилле. == Белгиле == [[Категория:Къралла]] [[Категория:Иракъ]] <references />{{Азияны къраллары}} cac6t6v50lqmdt1fbxc9przjqc0mdii 118072 118071 2025-06-21T17:10:09Z DarqaviPalladin 4737 118072 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}} |Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg |Карта=Iraq (orthographic).svg |Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]] |Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум. |Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]] |Девиз=الله أكبر |Ара шахар=Багдад |Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}} |Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]] |Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|title=Президентом Ирака избрали Абдул Латифа Рашида|website=tass.ru|date=2022-10-13|access-date=2022-10-14|archive-date=2022-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20221014040027/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|deadlink=no}}</ref>|Башчыны постуну аты2=[[Иракъны биринчи-министр|Биринчи-министр]]|Башчы2=[[Мухаммед Шиа Аль-Судани]]|Байракъгъа_джибериу=Иракъны байрагъы|Гербге_джибериу=Иракъны герби|Тил=[[Араб тил]], [[курд тил]]|Территория=437 072|Территориясыны орну=58|Суу=1,1|Заман бёлюмю=[[UTC+3:00|UTC+3]]|Джыл=2024|Халкъ=46 118 793|Халкъыны орну=34|Басыннганы=82,7|iso3166-1=IQ|Домен=[[.iq]]|Телефон коду=964|Валютасы=[[Иракъны динары]]|ААИ джылы=2019|IDH=0,674|ААИ=0,674|ААИ орну=123|ААИ категориясы=<span style="color:#fc0;">'''орта'''</span>|БИП джылы=2024|БИП=264,149 млрд|БИП орну=46|Адам башына БИП джылы=2024|Адам башына БИП=5 947|Адам башына БИП орну=106}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' ([[Араб тил|араб]]. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — [[Араб тил|араб]] эмда къурд тилле. == Белгиле == [[Категория:Къралла]] [[Категория:Иракъ]] <references />{{Азияны къраллары}} 81pb8zhp4fw5yoyqeudvtgnjtjl9hgf 118073 118072 2025-06-21T17:10:37Z DarqaviPalladin 4737 118073 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}} |Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg |Карта=Iraq (orthographic).svg |Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]] |Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум. |Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]] |Девиз=الله أكبر |Ара шахар=Багдад |Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}} |Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]] |Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|title=Президентом Ирака избрали Абдул Латифа Рашида|website=tass.ru|date=2022-10-13|access-date=2022-10-14|archive-date=2022-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20221014040027/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|deadlink=no}}</ref>|Башчыны постуну аты2=[[Иракъны биринчи-министр|Биринчи-министр]]|Башчы2=[[Мухаммед Шиа Аль-Судани]]|Байракъгъа_джибериу=Иракъны байрагъы|Гербге_джибериу=Иракъны герби|Тил=[[Араб тил]], [[къурд тил]]|Территория=437 072|Территориясыны орну=58|Суу=1,1|Заман бёлюмю=[[UTC+3:00|UTC+3]]|Джыл=2024|Халкъ=46 118 793|Халкъыны орну=34|Басыннганы=82,7|iso3166-1=IQ|Домен=[[.iq]]|Телефон коду=964|Валютасы=[[Иракъны динары]]|ААИ джылы=2019|IDH=0,674|ААИ=0,674|ААИ орну=123|ААИ категориясы=<span style="color:#fc0;">'''орта'''</span>|БИП джылы=2024|БИП=264,149 млрд|БИП орну=46|Адам башына БИП джылы=2024|Адам башына БИП=5 947|Адам башына БИП орну=106}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' ([[Араб тил|араб]]. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — [[Араб тил|араб]] эмда къурд тилле. == Белгиле == [[Категория:Къралла]] [[Категория:Иракъ]] <references />{{Азияны къраллары}} 5z337zxz1ivvll6gh432cm82n2dkk17 118074 118073 2025-06-21T17:11:13Z DarqaviPalladin 4737 118074 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}} |Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg |Карта=Iraq (orthographic).svg |Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]] |Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум. |Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]] |Девиз=الله أكبر |Ара шахар=[[Багдад]] |Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}} |Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]] |Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|title=Президентом Ирака избрали Абдул Латифа Рашида|website=tass.ru|date=2022-10-13|access-date=2022-10-14|archive-date=2022-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20221014040027/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|deadlink=no}}</ref>|Башчыны постуну аты2=[[Иракъны биринчи-министр|Биринчи-министр]]|Башчы2=[[Мухаммед Шиа Аль-Судани]]|Байракъгъа_джибериу=Иракъны байрагъы|Гербге_джибериу=Иракъны герби|Тил=[[Араб тил]], [[къурд тил]]|Территория=437 072|Территориясыны орну=58|Суу=1,1|Заман бёлюмю=[[UTC+3:00|UTC+3]]|Джыл=2024|Халкъ=46 118 793|Халкъыны орну=34|Басыннганы=82,7|iso3166-1=IQ|Домен=[[.iq]]|Телефон коду=964|Валютасы=[[Иракъны динары]]|ААИ джылы=2019|IDH=0,674|ААИ=0,674|ААИ орну=123|ААИ категориясы=<span style="color:#fc0;">'''орта'''</span>|БИП джылы=2024|БИП=264,149 млрд|БИП орну=46|Адам башына БИП джылы=2024|Адам башына БИП=5 947|Адам башына БИП орну=106}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' ([[Араб тил|араб]]. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — [[Араб тил|араб]] эмда къурд тилле. == Белгиле == [[Категория:Къралла]] [[Категория:Иракъ]] <references />{{Азияны къраллары}} 9c4ruhzoitejfvocyosx39uu4lwc80e 118081 118074 2025-06-21T18:14:12Z DarqaviPalladin 4737 118081 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}} |Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg |Карта=Iraq (orthographic).svg |Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]] |Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум. |Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]] |Девиз=الله أكبر |Ара шахар=[[Багдад]] |Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}} |Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]] |Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|title=Президентом Ирака избрали Абдул Латифа Рашида|website=tass.ru|date=2022-10-13|access-date=2022-10-14|archive-date=2022-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20221014040027/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|deadlink=no}}</ref>|Башчыны постуну аты2=[[Иракъны биринчи-министр|Биринчи-министр]]|Башчы2=[[Мухаммед Шиа Аль-Судани]]|Байракъгъа_джибериу=Иракъны байрагъы|Гербге_джибериу=Иракъны герби|Тил=[[Араб тил]], [[къурд тил]]|Территория=437 072|Территориясыны орну=58|Суу=1,1|Заман бёлюмю=[[UTC+3:00|UTC+3]]|Джыл=2024|Халкъ=46 118 793|Халкъыны орну=34|Басыннганы=82,7|iso3166-1=IQ|Домен=[[.iq]]|Телефон коду=964|Валютасы=[[Иракъны динары]] (IQD)|ААИ джылы=2019|IDH=0,674|ААИ=0,674|ААИ орну=123|ААИ категориясы=<span style="color:#fc0;">'''орта'''</span>|БИП джылы=2024|БИП=264,149 млрд|БИП орну=46|Адам башына БИП джылы=2024|Адам башына БИП=5 947|Адам башына БИП орну=106}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' ([[Араб тил|араб]]. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — [[Араб тил|араб]] эмда къурд тилле. == Белгиле == [[Категория:Къралла]] [[Категория:Иракъ]] <references />{{Азияны къраллары}} 7gvom3x6vetn2zu4ea4pf220o6l6t0m 118082 118081 2025-06-21T19:03:40Z DarqaviPalladin 4737 118082 wikitext text/x-wiki {{Кърал|Аты=Иракъ Республика|Оригинал аты={{lang-ar|جُمْهُورِيَّة العِرَاق}}<br> {{lang-kur|کۆماری عێراق}} |Байракъ=Flag of Iraq.svg|Герб=Coat of arms of Iraq.svg |Карта=Iraq (orthographic).svg |Гимн=[[File:United States Navy Band - Mawtini.ogg]] |Гимнни кёчюрмеси=Мени ата джуртум. |Башчыны постуну аты=[[Иракъны президенти|Президент]] |Девиз=الله أكبر |Ара шахар=[[Багдад]] |Ара_шахарны_координатлары={{Coord|33|20|N|44|23|E|type:city(8,100,000)_region:IQ}} |Эм уллу шахарла=Багдад, [[Эрбиль]], [[Мосул]], [[Басра]], [[Киркук]], [[Сулеймания]], [[Кербела]] |Башчы=[[Абдул Латиф Рашид]]<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|title=Президентом Ирака избрали Абдул Латифа Рашида|website=tass.ru|date=2022-10-13|access-date=2022-10-14|archive-date=2022-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20221014040027/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16049259|deadlink=no}}</ref>|Башчыны постуну аты2=[[Иракъны биринчи-министр|Биринчи-министр]]|Башчы2=[[Мухаммед Шиа Аль-Судани]]|Байракъгъа_джибериу=Иракъны байрагъы|Гербге_джибериу=Иракъны герби|Тил=[[Араб тил]], [[къурд тил]]|Территория=437 072|Территориясыны орну=58|Суу=1,1|Заман бёлюмю=[[UTC+3:00|UTC+3]]|Джыл=2024|Халкъ=46 118 793|Халкъыны орну=34|Басыннганы=82,7|iso3166-1=IQ|Домен=[[.iq]]|Телефон коду=964|Валютасы=[[Иракъны динары]] (IQD)|ААИ джылы=2019|IDH=0,674|ААИ=0,674|ААИ орну=123|ААИ категориясы=<span style="color:#fc0;">'''орта'''</span>|БИП джылы=2024|БИП=264,149 млрд|БИП орну=46|Адам башына БИП джылы=2024|Адам башына БИП=5 947|Адам башына БИП орну=106}} '''Ирак''' ([[Араб тил|араб]]. العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. عێراق), официал аты — '''Иракъ Республика''' ([[Араб тил|араб]]. جُمْهُوريَّة العِرَاق‎; [[Къурд тил|къурд]]. کۆماری عێراق) — Кюнбатыш Азияда, Месопотамияда орналгъан кърал. Бютеулей Иракъны территориясы - 435 052 км², суу джагъасы - 58 км. [[Ара шахар|Ара шахары]] — [[Багдад]]. [[Официал тил]] — [[Араб тил|араб]] эмда [[Къурд тил|къурд]] тилле. == Белгиле == [[Категория:Къралла]] [[Категория:Иракъ]] <references />{{Азияны къраллары}} 6nqvpxygw24yu1gqe3ojj06h89sum5i 14 17724 118075 2025-06-21T17:20:42Z DarqaviPalladin 4737 Бет къуралды: 'Бу теманы юсюнден баш статья: [[Иракъ]] [[Категория:Азияны къраллары]]' 118075 wikitext text/x-wiki Бу теманы юсюнден баш статья: [[Иракъ]] [[Категория:Азияны къраллары]] tib5f2ot6a9z0xg9t7i1ufq6br6hhbx