Wikipedia lbwiki https://lb.wikipedia.org/wiki/Haapts%C3%A4it MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter Media Spezial Diskussioun Benotzer Benotzer Diskussioun Wikipedia Wikipedia Diskussioun Fichier Fichier Diskussioun MediaWiki MediaWiki Diskussioun Schabloun Schabloun Diskussioun Hëllef Hëllef Diskussioun Kategorie Kategorie Diskussioun TimedText TimedText talk Modul Modul Diskussioun Event Event talk 0 1480 2627159 2500669 2025-07-03T12:20:02Z Zinneke 34 /* Evenementer */ 2627159 wikitext text/x-wiki {{Mountkalenner}} Den '''3. [[Juli]]''' ass den 184. Dag vum Joer (185. am [[Schaltjoer]]) am [[Gregorianesche Kalenner]]. == Evenementer == * {{0}}[[987]]: Mat der Kréinung vum [[Hugo Capet]] zum Kinnek vu Frankräich kënnt d'Herrschaft vun de [[Karolenger]] op en Enn an déi vun de [[Kapetenger]] fänkt un. * [[1863]]: An der Schluecht vu [[Gettysburg]] ([[Pennsylvania]]) gewannen d'Nordstaaten den [[Amerikanesche Biergerkrich]]. * [[1866]]: [[Schluecht bei Königgrätz]] (och ''Schluecht bei Sadowa'' genannt) [[Preisesch-Éisträichesche Krich|tëscht Preisen an Éisträich]]. * [[1940]] ([[Zweete Weltkrich]]): ''[[Operation Catapult]]'': D'Britte versenken zu [[Mers-el-Kébir]] e groussen Deel vun der franséischer Flott (a mat hir 1300 Mann Besatzung), fir dass se net an d'Hänn vun den Däitsche gerode soll. * [[1985]]: De [[Francesco Cossiga]] gëtt neie Staatspresident an [[Italien]]. ===Lëtzebuerg=== * [[1951]]: D'[[Regierung Dupong-Schaus-Bodson|Regierung Dupong-Bodson]] gëtt vereedegt. == Gebuer == <gallery> Fichier:Jean Baptiste Nothomb (02).jpg|J.-Baptiste Nothomb Fichier:Kafka portrait.jpg|Franz Kafka Fichier:Buzek 3200.jpg|Jerzy Buzek Fichier:TomCruiseDec08MTV cropped.jpg|Tom Cruise Fichier:Kim Kirchen.jpg|Kim Kirchen </gallery> * [[1805]]: [[Jean-Baptiste Nothomb]], lëtzebuergesch-belschen Affekot, Politiker an Diplomat. * [[1843]]: [[Jean Franck]], lëtzebuergesche Jurist a Verwaltungsbeamten. * [[1854]]: [[Leoš Janáček]], tschechesche Komponist. * [[1871]]: [[Edouard Schaack]], lëtzebuergesche Geeschtlechen. * [[1875]]: [[Ferdinand Sauerbruch]], däitsche Chirurg. * [[1883]]: [[Franz Kafka]], tschechesche Schrëftsteller. * [[1900]]: [[Alessandro Blasetti]], italieenesche Filmregisseur an Dréibuchauteur. * [[1901]]: [[Albert Simon]], lëtzebuergesche Cartoonist a Karikaturist. * [[1906]]: [[George Sanders]], brittesche Schauspiller. * [[1910]]: [[Géza Wertheim]], Bobfuerer an Tennisspiller. * [[1912]]: [[Folco Lulli]], italieenesche Schauspiller. * [[1921]]: [[François Reichenbach]], franséische Filmregisseur. * [[1927]]: [[Ken Russell]], brittesche Filmregisseur. * [[1929]]: [[Paul Leesch]], lëtzebuergesche Geschäftsmann. * [[1930]]: [[Kinji Fukasaku]], japanesche Schauspiller, Dréibuchauteur a Filmregisseur. * 1930: [[Carlos Kleiber]], éisträicheschen Dirigent. * [[1939]]: [[François Terrasson]], franséischen Auteur an Naturalist. * 1939: [[Brigitte Fassbaender]], däitsch Sängerin, Regisseurin an Intendantin * [[1940]]: [[Fontella Bass]], US-amerikanesch R&B- a Soul-Sängerin, Pianistin a Komponistin. * 1940: [[Jerzy Buzek]], polnesche Politiker. * 1940: [[Peer Raben]], däitsche Filmregisseur, Produzent, Dréibuchauteur, Schauspiller a Komponist. * [[1942]]: [[Arnold Biewers]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[1944]]: [[Michel Polnareff]], franséische Sänger an Auteur vu Liddertexter. * 1944: [[Eugène Rixen]], belsche Geeschtlechen a Bëschof vu Goias a Brasilien. * [[1946]]: [[Leszek Miller]], polnesche Politiker, Ministerpresident. * [[1949]]: [[Jan Smithers]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[1950]]: [[Élie Chouraqui]], franséische Schauspiller, Dréibuchauteur a Filmregisseur. * [[1951]]: [[Jean-Claude Duvalier]], haitianesche Politiker an Diktator. * [[1953]]: [[Carlo Wagner]], lëtzebuergesche Politiker. * 1953: [[Romain Bausch]], lëtzebuergeschen Ekonomist a Manager. * [[1962]]: [[Tom Cruise]], US-amerikanesche Schauspiller a Produzent. * [[1973]]: [[Isabelle Schlesser]], lëtzebuergesch Juristin a Member vum Staatsrot. * [[1974]]: [[Josiane Pauly]], lëtzebuergesch Nottär a Member vum Staatsrot]]. * [[1976]]: [[Ralph Diseviscourt]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[1978]]: [[Kim Kirchen]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[1982]]: [[Véronique Kohnen]], lëtzebuergesch Basketballspillerin. *[[1985]]: [[Marc Schmit]], lëtzebuergesche Seegler * [[1987]]: [[Sebastian Vettel]], F1-Pilot. == Gestuerwen == * [[1642]]: [[Maria vu Medici]], Kinnigin vu Frankräich. * [[1907]]: [[Heinrich Kreutz]], däitschen Astronom. * [[1908]]: [[Jean-Pierre Biermann]], lëtzebuergeschen Architekt an Auteur. * [[1935]]: [[André Citroën]], franséischen Autosconstructeur. * [[1969]]: [[Brian Jones]], brittesche Museker (''[[The Rolling Stones]]''). * [[1971]]: [[James Douglas Morrison|Jim Morrison]], US-amerikanesche Rock'n'Roll-Sänger a Lyriker. * [[1973]]: [[Karel Ancerl]], tschecheschen Dirigent. * [[2009]]: [[Fernand Lorang]], lëtzebuergeschen Auteur a Lokalhistoriker. * [[2010]]: [[Maria-C. Haller]], lëtzebuergesch Schrëftstellerin. * [[2012]]: [[Andy Griffith]], US-amerikanesche Schauspiller. * 2012: [[Pol Pütz]], lëtzebuergeschen Auteur. * 2012: [[Sergio Pininfarina]], italieeneschen Autodesigner. * [[2015]]: [[Jacques Sernas]], franséische Schauspiller. * [[2017]]: [[Solvi Stübing]], däitsch Schauspillerin. * [[2019]]: [[Pol Cruchten]], lëtzebuergesche Filmproduzent, Dréibuchauteur a Filmregisseur. * [[2020]]: [[Earl Cameron]], brittesche Schauspiller. == Feierdeeg == == Um Spaweck == {{Commonscat|3 July|{{PAGENAME}}}} [[Kategorie:Dag am Juli| 03]] axk0z3gwloi8c0g0gnf7jwwwuudhfw6 2627179 2627159 2025-07-03T12:56:27Z GilPe 14980 /* Gestuerwen */ Diogo Jota + André Silva 2627179 wikitext text/x-wiki {{Mountkalenner}} Den '''3. [[Juli]]''' ass den 184. Dag vum Joer (185. am [[Schaltjoer]]) am [[Gregorianesche Kalenner]]. == Evenementer == * {{0}}[[987]]: Mat der Kréinung vum [[Hugo Capet]] zum Kinnek vu Frankräich kënnt d'Herrschaft vun de [[Karolenger]] op en Enn an déi vun de [[Kapetenger]] fänkt un. * [[1863]]: An der Schluecht vu [[Gettysburg]] ([[Pennsylvania]]) gewannen d'Nordstaaten den [[Amerikanesche Biergerkrich]]. * [[1866]]: [[Schluecht bei Königgrätz]] (och ''Schluecht bei Sadowa'' genannt) [[Preisesch-Éisträichesche Krich|tëscht Preisen an Éisträich]]. * [[1940]] ([[Zweete Weltkrich]]): ''[[Operation Catapult]]'': D'Britte versenken zu [[Mers-el-Kébir]] e groussen Deel vun der franséischer Flott (a mat hir 1300 Mann Besatzung), fir dass se net an d'Hänn vun den Däitsche gerode soll. * [[1985]]: De [[Francesco Cossiga]] gëtt neie Staatspresident an [[Italien]]. ===Lëtzebuerg=== * [[1951]]: D'[[Regierung Dupong-Schaus-Bodson|Regierung Dupong-Bodson]] gëtt vereedegt. == Gebuer == <gallery> Fichier:Jean Baptiste Nothomb (02).jpg|J.-Baptiste Nothomb Fichier:Kafka portrait.jpg|Franz Kafka Fichier:Buzek 3200.jpg|Jerzy Buzek Fichier:TomCruiseDec08MTV cropped.jpg|Tom Cruise Fichier:Kim Kirchen.jpg|Kim Kirchen </gallery> * [[1805]]: [[Jean-Baptiste Nothomb]], lëtzebuergesch-belschen Affekot, Politiker an Diplomat. * [[1843]]: [[Jean Franck]], lëtzebuergesche Jurist a Verwaltungsbeamten. * [[1854]]: [[Leoš Janáček]], tschechesche Komponist. * [[1871]]: [[Edouard Schaack]], lëtzebuergesche Geeschtlechen. * [[1875]]: [[Ferdinand Sauerbruch]], däitsche Chirurg. * [[1883]]: [[Franz Kafka]], tschechesche Schrëftsteller. * [[1900]]: [[Alessandro Blasetti]], italieenesche Filmregisseur an Dréibuchauteur. * [[1901]]: [[Albert Simon]], lëtzebuergesche Cartoonist a Karikaturist. * [[1906]]: [[George Sanders]], brittesche Schauspiller. * [[1910]]: [[Géza Wertheim]], Bobfuerer an Tennisspiller. * [[1912]]: [[Folco Lulli]], italieenesche Schauspiller. * [[1921]]: [[François Reichenbach]], franséische Filmregisseur. * [[1927]]: [[Ken Russell]], brittesche Filmregisseur. * [[1929]]: [[Paul Leesch]], lëtzebuergesche Geschäftsmann. * [[1930]]: [[Kinji Fukasaku]], japanesche Schauspiller, Dréibuchauteur a Filmregisseur. * 1930: [[Carlos Kleiber]], éisträicheschen Dirigent. * [[1939]]: [[François Terrasson]], franséischen Auteur an Naturalist. * 1939: [[Brigitte Fassbaender]], däitsch Sängerin, Regisseurin an Intendantin * [[1940]]: [[Fontella Bass]], US-amerikanesch R&B- a Soul-Sängerin, Pianistin a Komponistin. * 1940: [[Jerzy Buzek]], polnesche Politiker. * 1940: [[Peer Raben]], däitsche Filmregisseur, Produzent, Dréibuchauteur, Schauspiller a Komponist. * [[1942]]: [[Arnold Biewers]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[1944]]: [[Michel Polnareff]], franséische Sänger an Auteur vu Liddertexter. * 1944: [[Eugène Rixen]], belsche Geeschtlechen a Bëschof vu Goias a Brasilien. * [[1946]]: [[Leszek Miller]], polnesche Politiker, Ministerpresident. * [[1949]]: [[Jan Smithers]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[1950]]: [[Élie Chouraqui]], franséische Schauspiller, Dréibuchauteur a Filmregisseur. * [[1951]]: [[Jean-Claude Duvalier]], haitianesche Politiker an Diktator. * [[1953]]: [[Carlo Wagner]], lëtzebuergesche Politiker. * 1953: [[Romain Bausch]], lëtzebuergeschen Ekonomist a Manager. * [[1962]]: [[Tom Cruise]], US-amerikanesche Schauspiller a Produzent. * [[1973]]: [[Isabelle Schlesser]], lëtzebuergesch Juristin a Member vum Staatsrot. * [[1974]]: [[Josiane Pauly]], lëtzebuergesch Nottär a Member vum Staatsrot]]. * [[1976]]: [[Ralph Diseviscourt]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[1978]]: [[Kim Kirchen]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[1982]]: [[Véronique Kohnen]], lëtzebuergesch Basketballspillerin. *[[1985]]: [[Marc Schmit]], lëtzebuergesche Seegler * [[1987]]: [[Sebastian Vettel]], F1-Pilot. == Gestuerwen == * [[1642]]: [[Maria vu Medici]], Kinnigin vu Frankräich. * [[1907]]: [[Heinrich Kreutz]], däitschen Astronom. * [[1908]]: [[Jean-Pierre Biermann]], lëtzebuergeschen Architekt an Auteur. * [[1935]]: [[André Citroën]], franséischen Autosconstructeur. * [[1969]]: [[Brian Jones]], brittesche Museker (''[[The Rolling Stones]]''). * [[1971]]: [[James Douglas Morrison|Jim Morrison]], US-amerikanesche Rock'n'Roll-Sänger a Lyriker. * [[1973]]: [[Karel Ancerl]], tschecheschen Dirigent. * [[2009]]: [[Fernand Lorang]], lëtzebuergeschen Auteur a Lokalhistoriker. * [[2010]]: [[Maria-C. Haller]], lëtzebuergesch Schrëftstellerin. * [[2012]]: [[Andy Griffith]], US-amerikanesche Schauspiller. * 2012: [[Pol Pütz]], lëtzebuergeschen Auteur. * 2012: [[Sergio Pininfarina]], italieeneschen Autodesigner. * [[2015]]: [[Jacques Sernas]], franséische Schauspiller. * [[2017]]: [[Solvi Stübing]], däitsch Schauspillerin. * [[2019]]: [[Pol Cruchten]], lëtzebuergesche Filmproduzent, Dréibuchauteur a Filmregisseur. * [[2020]]: [[Earl Cameron]], brittesche Schauspiller. * [[2025]]: [[Diogo Jota]], portugisesche Foussballspiller. * 2025: [[André Silva]], portugisesche Foussballspiller. == Feierdeeg == == Um Spaweck == {{Commonscat|3 July|{{PAGENAME}}}} [[Kategorie:Dag am Juli| 03]] 1nxvrg524pcnpyymsemm3k2cuqit1k0 0 1563 2627178 2550049 2025-07-03T12:55:20Z GilPe 14980 /* Gebuer */ Laura Thorn 2627178 wikitext text/x-wiki {{Mountkalenner}} Den '''18. [[Januar]]''' ass den 18. Dag vum Joer am [[Gregorianesche Kalenner]]. == Evenementer == * [[1535]]: De spueneschen Eruewerer [[Francisco Pizarro]] grënnt, um Südufer vum Floss [[Rimac]], [[Lima]], deemools nach ''Ciudad de los Reyes'' (Stad vun de Kinneken). * [[1701]]: De Kurfürst [[Friedrich I. vu Preisen|Friedrich III. vu Brandenburg]] kréint sech zu [[Königsberg (Preisen)|Königsberg]] eegenhänneg zum ''Kinnek a Preisen''. * [[1778]]: Den [[James Cook]] entdeckt [[Hawaii]]. * [[1871]]: De [[Wilhelm I. vun Däitschland|Wilhelm I. vu Preisen]] gëtt däitsche Keeser. * [[1919]]: D'[[Paräisser Friddenskonferenz 1919]] fänkt un, zwéin Deeg drop geet mat der Ënnerschrëft vum [[Traité vu Versailles|Friddenstraité vu Versailles]] den [[Éischte Weltkrich]] op en Enn. == Gebuer == <gallery> Fichier:Montesquieu 1.png|Montesquieu Fichier:Warren de la Rue.jpg|Warren de la Rue Fichier:Cary Grant - publicity.JPG|Cary Grant Fichier:Alexander Van der Bellen 2016.jpg|Alexander Van der Bellen Fichier:Kevin Costner Césars 2013.jpg|Kevin Costner </gallery> * [[1689]]: [[Montesquieu]], franséische Philosoph. * [[1815]]: [[Warren de la Rue]], britteschen Astronom a Cheemiker. * 1815: [[Konstantin von Tischendorf]], däitschen Theolog. * [[1881]]: [[Nikolaus Wark]], lëtzebuergesche Metallurgist. * [[1882]]: [[Alan Alexander Milne]], englesche Schrëftsteller. * [[1892]]: [[Oliver Hardy]], US-amerikanesche Schauspiller (''[[Den Décken an den Dënnen]]''). * [[1900]]: [[Fritz Schneider]], lëtzebuergesche Professer an Auteur. * [[1903]]: [[Werner Hinz]], däitsche Schauspiller. * [[1904]]: [[Cary Grant]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[1908]]: [[Lambert Schaus]], lëtzebuergesche Politiker an Diplomat * [[1911]]: [[Gábor Darvas]], ungaresche Komponist a Musekswëssenschaftler. * 1911: [[Danny Kaye]], US-amerikanesche Schauspiller, Komiker a Sänger. * [[1914]]: [[Arno Schmidt]], däitsche Schrëftsteller. * [[1933]]: [[John Boorman]], brittesche Regisseur. * [[1937]]: [[John Hume]], nordiresche Politiker a Friddensnobelpräislaureat. * [[1942]]: [[Raymond Kirsch]], lëtzebuergesche Jurist an Ekonomist. * 1942: [[Maggy Masselter]], lëtzebuergesch Nonn, Molerin a Sculptrice. * [[1944]]: [[Alexander Van der Bellen]], éisträicheschen Ekonomist a Politiker; Bundespresident. * [[1949]]: [[Philippe Starck]], franséischen Designer an Architekt. * [[1955]]: [[Kevin Costner]], US-amerikanesche Schauspiller. * 1955: [[Hans van Tongeren]], hollännesche Schauspiller. * [[1958]]: [[Jo Kox]], administrativen Direkter vum Casino Luxembourg – Forum d'art contemporain. * [[1963]]: [[Phillip Boa]], däitsche Museker a Komponist. * [[1979]]: [[Leo Varadkar]], iresche Politiker. * [[1987]]: [[Johan Djourou]], schwäizeresch-ivoresche Foussballspiller. * [[1993]]: [[Pia Berscheid]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[2000]]: [[Laura Thorn]], lëtzebuergesch Sängerin. == Gestuerwen == * [[1174]] - [[Wenzel II.]], béimeschen Herzog a Kinnek. * [[1730]]: [[Péiter II. vu Russland]], russeschen Zar (1727 bis 1730). * [[1759]]: [[Philipp Andreas Kilian]], Kofferstiecher a Moler. * [[1787]]: [[Jean-Baptiste Determe]], kathoulesche Geeschtlechen aus Lëtzebuerg zu Wien. * [[1797]]: [[Henri-Jean-Népomucène Crantz]], lëtzebuergesche Botaniker. * [[1802]]: [[Antoine Darquier de Pellepoix]], franséischen Astronom. * [[1862]]: [[John Tyler]], 10. President vun de Vereenegte Staate vun Amerika. * [[1863]]: [[François Joseph Wirz]], lëtzebuergeschen Ingenieur. * [[1878]]: [[Antoine César Becquerel]], franséische Physiker. * [[1921]]: [[Wilhelm Foerster]], däitschen Astronom. * [[1927]]: [[Hermann Müller (Botaniker/Thurgau)|Hermann Müller]], Schwäizer Wäibauingenieur a Botaniker. * [[1936]]: [[Rudyard Kipling]], brittesche Schrëftsteller, Journalist an Nobelpräisdréier. * [[1972]]: [[Jacques Majerus]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * 1972: [[George Mitchell (Schauspiller)|George Mitchell]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[1977]]: [[Yvonne Printemps]], franséisch Schauspillerin a Sängerin * 1977: [[Carl Zuckmayer]], däitsche Schrëftsteller * [[1995]]: [[Roger Gilson]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[2007]]: [[Cyril Mar Baselios Malancharuvil]], indesche Bëschof * [[2010]]: [[Ursula Kübler]], Schwäizer Schauspillerin an Dänzerin * [[2016]]: [[Glenn Frey]], US-amerikanesche Rockmuseker * 2016: [[Michel Tournier]], franséische Schrëftsteller * [[2021]]: [[Jean-Pierre Bacri]], franséische Schauspiller an Dréibuchauteur * 2021: [[Aimé Knepper]], lëtzebuergesche Resistenzler, Sportsprofesser a Liichtathleet == Feierdeeg == == Um Spaweck == {{Commonscat|18 January|{{PAGENAME}}}} [[Kategorie:Dag am Januar| 18]] aj86je06xc7kh4o3g632xh6uolmtnvw 4 1719 2627201 2626186 2025-07-03T20:27:17Z Jwh 3315 /* 2025 */ Véier Blesséierter bei Accident vum Touristenzuch an der Stad 2627201 wikitext text/x-wiki Op dëser Säit wëlle mer sammelen, '''wat d'Medien iwwer d'Wikipedia bréngen'''. <br>Artikelen aus der geschriwwener Press, Radiosemissiounen a Sendungen op der Tëlee iwwer d'Wikipedia. Natierlech konzentréiere mir eis haaptsächlech op déi lëtzebuergesch Medien, mee wichteg Bäiträg aus anere Länner gi selbstverständlech bäigesat. == An de lëtzebuergesche Medien == === Geschriwwe Press === * Jean-Louis Gindt, ''20 Joer Wikipedia a Lëtzebuerger Sprooch'', [[nos cahiers]], 4, 2024, S. 33-40. * Tom Diderich, ''Wikipedia op Lëtzebuergesch: E Medium fir d'Verbreedung vun Informatiounen iwwer Lëtzebuerger Kultur a Gesellschaft; e Bäitrag zum Ausbau vun der Lëtzebuerger Sprooch.'', nos cahiers, 4. 2024, S. 41-60. * Diana Hoffmann: [https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2242071.html 20 Joer Wikipedia Lëtzebuerg: 64.000 Artikelen a Lëtzebuerger Sprooch], rtl.lu, 19.10.2024 * Marc Thill: "[https://www.wort.lu/kultur/wikipedia-luxemburg-das-digitale-gedaechtnis-des-landes/22892910.html Wikipedia Luxemburg: Das digitale Gedächtnis des Landes.]" wort.lu, 15.10.2024 [an der Drockversioun als "Luxemburgs digitales Gedächtnis", in: ''Luxemburger Wort'' Nr.242 (176 Jg.), 15.10.2024, S.39, an an englescher Iwwersetzung vum Kabir Agarwal als "[https://www.luxtimes.lu/culture/the-unsung-heroes-of-luxembourg-s-online-knowledge-hub/23248621.html The unsung heroes of Luxembourg’s online knowledge hub"] op www.luxtimes.lu, 20.10.2024. * Mélissa Petit, [https://www.lessentiel.lu/fr/story/au-luxembourg-qui-se-cache-derriere-le-wikipedia-en-luxembourgeois-103190442 Qui se cache derrière le Wikipédia en luxembourgeois?], [[L'essentiel|L'essentiel.lu]], 24.09.2024 * Am Artikel ''E gudde Saz no vir!'' iwwer dem [[Jérôme Lulling]] säi Projet saz.lu schreift de [[Luc Marteling]]: ''De Site saz.lu, dee mat enger Rëtsch interessante Quelle schafft, vu Wikipedia a Chamber iwwer...''. E bësse méi wäit am Artikel heescht et: ''Spellchecker.lu iwwerpréift, ob eng Schreifweis korrekt ass, a mécht dat mat Hëllef vun enger grousser Wierderlëscht, déi vum [[Michel Weimerskirch]] a vum [[Sandra Souza Morais]] a mat vill Input vu baussen zesummegestallt gouf.'' [[Die Warte]], 25|2768, S. 2-3, [[Luxemburger Wort]], 5.10.2023 * Am Artikel iwwert d'Schreifweis vu [[Mensder]] am Luxemburger Wort vum 8. Februar 2022 gëtt op den entspriechenden Artikel an dëser Wikipedia verwisen.<ref>Volker Bingenheimer, ''Die Sache mit dem D, Der Gemeinderat will die unbeliebte offizielle luxemburgische Schreibweise von Mensdorf für immer loswerden.'', Luxemburger Wort, 8. Februar 2022, S. 24-25</ref> * Am Artikel "…a Méckefett gebroden" schreiwen d'Mataarbechter vum [[Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch]]: "''Eng änlech Erklärung'' [fir de [[Poufascht]]] ''fënnt een och an der dacks ganz gutt dokumentéierter lëtzebuergescher Wikipedia''". [[Die Warte]] 22|2693, S. 3 am [[Luxemburger Wort|LW 08.07.2021]] * Cheryl Cadamuro, "Wëssen fir jiddwereen, 20 Jahre Wikipedia", [[Revue (Zäitschrëft)|Revue]], Nr 05, 3. Februar 2021, S. 46-49. * [https://www.tageblatt.lu/non-classe/online-enzyklopaedie-wird-20-fast-60-000-beitraege-auf-luxemburgisch/ "Wikipedia -Online-Enzyklopädie wird 20: Fast 60.000 Artikel auf Luxemburgisch."] tageblatt.lu, 15. Januar 2021. * De [[Marc Thill]] verweist a sengem Leitartikel mam Titel ''Geschenktes Wissen'' am Luxemburger Wort vum 15. Januar 2021 op dat 20järegt Bestoe vu Wikipedia als ''"ein partizipatives Wissensprojekt"'' an ënnersträicht virun allem dat Positiivt. Wikipedia hätt Wësse fir jiddereen an a bal alle Sproochen. Mat Wikipedia géif de Web säi Bildungsoptrag erfëllen a wier déi meescht geliesen "Online-Referenz" weltwäit ginn. Bei Wikipedia wier [[Wourecht]] awer ''"nur eine rezipierte, eine übereinstimmende Ansicht zu einem Thema"''. Wann och all dat selwecht jäizen, misst et nach net déi absolut Wourecht sinn, schreift de Leitartikler. <br />De Leitartikel steet och op wort.lu ënner dem Titel "[https://www.wort.lu/de/kultur/wikipedia-aufgepasst-vor-geschenktem-wissen-60006ec2de135b9236ba13cf Wikipedia: Aufgepasst vor geschenktem Wissen]". Hei gëtt nach den Artikel vum [[Cheryl Cadamuro]] vum 11. September 2017 [https://www.wort.lu/de/panorama/wikimedia-letzebuerg-50-000-artikel-op-letzebuergesch-59b6413c56202b51b13c30b1 Wikimedia Lëtzebuerg: 50 000 Artikel „op Lëtzebuergesch“] verlinkt. * De [[Pierre Leyers]] verweist a sengem Artikel ''[https://www.wort.lu/de/business/bildersturz-luxemburgs-erinnerungskultur-unter-der-lupe-5f1ef49fda2cc1784e3628aa Bildersturz: Luxemburgs Erinnerungskultur unter der Lupe]'' op den Artiklel [[Nicolas Grang]], op wort.lu, gelies de 27. Juli 2020. * De [[Luc Marteling]] verweist an sengem Artikel ''Op der Sproochespillplaz'' op den Artikel [[Mouerenapdikt an der Stad Lëtzebuerg]], an [[Die Warte]] 58|2658, S. 2-3 am [[Luxemburger Wort|LW 16.7.2020]] * Am [https://www.leudelange.lu/fileadmin/mediatheque/documents/gemengebuet/Gemengebued_133_epreuve_5.pdf Leidelenger Gemengebuet vum Juli 2019] huet Wikimedia Lëtzebuerg asbl. sech op de Säiten 43-45 virgestallt. * [http://www.tageblatt.lu/headlines/den-haer-wikipedia-rene-beideler-stellt-das-wissen-auf-luxemburgisch-ins-netz Den Här Wikipedia.] Artikel iwwert en Administrator vun der lëtzebuergescher Wikipedia op tageblatt.lu, 13. Abrëll 2019 um 16:04. * [http://www.rtl.lu/letzebuerg/1122140.html An engem Ranking iwwer Nationalstroossen] schreift rtl.lu: "Op der lëtzebuergescher Wikipedia fënnt een iwwregens och e sëllechen Informatiounen iwwer déi eenzel Nationalstroossen." (19.01.2018, 09:44:24) * [https://www.wort.lu/de/panorama/wikimedia-letzebuerg-50-000-artikel-op-letzebuergesch-59b6413c56202b51b13c30b1?utm_campaign=magnet&utm_source=article_page&utm_medium=related_articles "Wikimedia Lëtzebuerg: 50 000 Artikel „op Lëtzebuergesch“."] wort.lu, 11. September 2017 um 09:54. * [http://www.tageblatt.lu/headlines/informationswelt-auf-luxemburgsich/ Informationswelt auf Luxemburgisch ] tageblatt.lu, 11. September 2017 um 13:05. * [http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/Deja-50-000-articles-Wiki-en-luxembourgeois-21125240 Déjà 50 000 articles Wiki en luxembourgeois] lessentiel.lu, 11 September 2017 um 12:34. * [http://www.lessentiel.lu/de/luxemburg/story/Bereits-50-000-Wiki-Artikel-auf-Luxemburgisch-20532589 Bereits 50.000 Wiki-​​Artikel auf Luxemburgisch] lessentiel.lu, 11 September 2017 um 10:56. * [http://www.rtl.lu/lifestyle/tech-world/1074524.html 50.000 lëtzebuergesch Artikelen op der Online-Enzyklopedie.] rtl.lu, 11.09.2017, 14:33:06. * [http://www.eldo.lu/radio/reportagen/78848.html 50.000 Wikipedia-Artikelen op Lëtzebuergesch verfaasst.] eldo.lu, 12. September 2017 um 15:27:54 (mat Audio-Reportage) * [http://services.paperjam.lu/chiffre/wikipedia-op-letzebuergesch Wikipedia op Lëtzebuergesch.] paperjam.lu, 12. September 2017 um 6:00 * [https://www.facebook.com/spellchecker.lu Partage vun der Publikatioun vun eiser FB-Säit op der FB-Säit vu spellchecker.lu], 11 September 2017 um 13:46. * 26. Januar 2016: Thema vum Dag "Wikipedia", [[Lëtzebuerger Journal]], S. 3 - 5 mat den Artikelen: ''Wo stehen wir? Ein Schuss Skepsis, Das Modell Wikipedia ist eine geniale Idee, aber...'' (Claude Karger), ''"Hello Wolrd!" Vor 15 Jahren ging der erste Wikipedia-Artikel online - Was bringt die Zukunft?'' (LJ mit DPA/AFP), ''Zur Person Jimmy Wales'' (CLK), ''"Altruistisch muss man schon sein" Wikipedia.lu-'Bürokrat' Robby Scheueren über das Gedeihen des Projekts auf Luxemburgisch'' (Claude Karger), ''Vielfältige Wissensquellen, Fakten zu Wikipedia'' (LJ/DPA) an op der Titelsäit e Bildschierm op deem d'Säit www.wikipedia.org ze gesinn ass mat der Iwwerschrëft ''Schwarmintelligenz''. * 15. Januar 2016: Wikipedia wird 15, [[Luxemburger Wort]], Im Fokus S. 10-11 mat dësen Artikelen: ''Veni, vidi, wiki, Seit 12 Jahren auch auf Luxemburgisch'' (von Kevin Wammer), ''Von der Vision zum Giganten, 2001 wurde das nicht unumstrittene Wissensportal gegründet'' (von Ben Lang), ''Leser schreiben, Leser zahlen, Wikipedia finanziert sich einzig und allein durch Spenden'', ''„Wikipedia Zero“'', ''36 Millionen Beiträge in 15 Jahren'', ''Der Kommentar: Die Wiki, die niemand nutzt'' (von Kevin Wammer) * 14. Januar 2015: [http://www.wort.lu/de/wissen/wikipedia-wird-15-von-der-vision-zum-giganten-5697a50f0da165c55dc5133a Wikipedia wird 15 Von der Vision zum Giganten] an [http://www.wort.lu/de/lokales/wikipedia-wird-15-veni-vidi-wiki-5697a1110da165c55dc51332 Wikipedia wird 15, Veni, vidi, wiki Seit 12 Jahren auch auf luxemburgisch] op wort.lu * 11. Januar 2016: De Kommentar [http://www.tageblatt.lu/meinung/kommentar/story/16453828 Gemeinsam für mehr Wissen - KOMMENTAR Wikipedia wird 15] vum Stefan Osorio-Koenig gëtt an der online Versioun vum [[Tageblatt]] publizéiert. De selwechten Dag gëtt an der gedréckter Versioun vum Tageblatt een aneren Artikel fir de 15. Gebuertsdag vu Wikipedia publizéiert. * 22. Abrëll 2015: Den Artikel [http://www.lessentiel.lu/fr/news/luxembourg/story/Wikipedia-Luxembourg-est-surveillee-par-six-membres-16806798 Wikipédia Luxembourg est surveillée par six membres] gëtt op lessentiel.lu an an der gedréckter Versioun vun [[L'essentiel]] publizéiert. Déi däitsch Versioun vum Artikel [http://www.lessentiel.lu/de/news/luxemburg/story/15357182?utm_source=lessentiel_fr&utm_medium=intkobox&utm_campaign=promo_de Wer wacht eigentlich über die «Luxopedia»?] gouf och den 22. Abrëll 2015 op www.lessentiel.lu publizéiert. * 1. September 2014: Den Artikel [http://www.wort.lu/de/lokales/luxemburg-zehn-jahre-wikipedia-op-letzebuergesch-5403f0f2b9b398870805dd13 Zehn Jahre Wikipedia „op Lëtzebuergesch“] ass op wort.lu an och an der gedréckter Versioun [https://e-paper.wort.lu/eweb/printview/eweb_spl_2014_09_01_w_11@4628757e398c2f79.jpg/787/767/pview/ am Wort vum 01.09.2014 op der Säit 11 ze liesen]. Als Virbereedung vum Artikel goufen dem Redakter seng Froen um Staminee beäntwert; cf. [[Wikipedia:De_Staminee/Archiv2014/Juli-September#Artikel_10_Joer_lb.Wikipedia_am_LW]] * 30. Mee 2014: Dem François Schanen seng Rubrik "Zoom op d'Sprooch" am ''Lëtzebuerger Land'' vum 30. Mee 2014, Nr. 22, S. 20) beschäftegt sech ënner dem Titel '''[http://www.land.lu/2014/05/30/heemesch-eenheemesch-co-%E2%80%A9/ "Heemesch, eenheemesch & Co."]''' mat enger Diskussioun, déi op dëser Wiki zum Lemma [[Heemesch]] gefouert gouf ([[Wikipedia:De_Staminee/Archiv2014/Abrëll-Juni#eenheemesch_oder_einheimesch_oder.3F.3F|hei archivéiert]]). * 28. Mäerz 2014: An der Rubrik "Zoom op d'Sprooch" geet den Auteur vum Artikel '''[http://www.land.lu/page/article/175/7175/DEU/index.html Ee gekachtent Ee a verkraschen Aen]''' an op d'Diskussioun déi hei op Wikipedia gefouert gouf a relevéiert: ''Déi Leit, déi offiziell d'Autoritéit an d'Geld dofir hunn (den CPPL), hunn am Allgemengen net d'Kompetenz fir d'Sprooch z'analyséieren, iwwerdeems déi, déi sech praktesch mat esou Zweifelsfäll ofginn, als Aussesäiter ofgestempelt ginn a prinzipiell net konsultéiert ginn. Esou eng Situatioun misst natierlech scho jorelaang gekläert sinn, awer - anscheinend - feelt de politeschen an administrave Wëllen dofir.'' An enger Foussnout gëtt zousätzlech bemierkt: ''Och fir dee versprachenen Texte coordonné iwwer d'Orthographie ze finaliséieren, oder fir déi un d'Equipe vum LOD adresséiert Bréiwer ze beäntweren, oder deen zënter Joere gemeinsame Sekretariat vum CPPL mat senge Kommissiounen a vun der linguistescher Sektioun vum Institut grand-ducal ze (re-)animéieren.'' Dee Bäitrag am [[d'Lëtzebuerger Land|Lëtzebuerger Land]] ass net ënnerschriwwen, d'Rubrik gëtt normalerweis awer vum [[François Schanen]] gefouert. * 25. November 2013: Artikel iwwer d'Schwéierpunkte vun enger Konferenz vun 3 Deeg vun der däitschsproocheger Wikipedia zu Karlsruhe [http://www.wort.lu/de/view/wikipedia-reegelwerk-straffen-und-neue-autoren-gewinnen-529313f1e4b0f8040cceaed9 op wort.lu] * 20. Juni 2013: Interview mam Jimmy Wales bei der lëtzebuergescher Foire "ICT Spring Europe": [http://www.wort.lu/de/view/luxemburg-koennte-ein-zweites-silicon-valley-werden-51c34cade4b0c4695861223a wort.lu] * 18. Januar 2012: ''Protest: Englesch Wikipedia schalt sech fir 24 Stonnen of'': [http://news.rtl.lu/news/international/184451.html RTL.lu-International News], [http://www.wort.lu/wort/web/business/artikel/2012/01/173438/protest-gegen-netzsperren-gesetz-wikipedia-offline.php wort.lu], [http://www.tageblatt.lu/nachrichten/story/Wikipedia-geht-vom-Netz-14654788 tageblatt.lu], ... * 30. November 2011: ''Lexikon sucht Frau: Wikipedia will weiblicher werden, Das Online-Lexikon setzt auf eine neue Software'', in: [[Luxemburger Wort]], Nr.279 (2011), S. 87. * 20. November 2011: ''Gratis Online-Lexikon, Wikipedia bekommt große Spende von Google-Mitgründer Brin'', [http://www.wort.lu/wort/web/freizeit/artikel/2011/11/168012/wikipedia-bekommt-grosse-spende-von-google-mitgruender-brin.php wort.lu] * 16. November 2011: ''Virtuelle Wissens-Ehrenämtler, "Wikipedianer" arbeiten ehrenamtlich an der luxemburgischen Version der Enzyklopädie'', Wiebke Trapp (Text), Isabella Finzi (Fotos), Reportage zum Ehrenamt 3. Teil, in: [[tageblatt]], Nr. 267 (2011), [http://www.rpi-virtuell.net/workspace/8B9F5ED1-3FF9-48C5-B5C1-48C27D64447B/Publikationen/lbWikipedianer_Report_t_20111116.pdf S. 21] *[http://news.rtl.lu/news/kannerfro/133619.html "Firwat weess Wikipedia alles?"] Kanner-Fro op rtl.lu vum 27.09.2011 (Screenshot vun der lb:HP an Hiweis op d'Zuel vun den Artikelen op lb. * Wiki Loves Monuments: wort.lu, 15.09.2011 18:40, [http://www.wort.lu/wort/web/letzebuerg/artikel/2011/09/161545/wikipedia-braucht-luxemburger-monumente.php Wikipedia braucht Luxemburger Monumente] * 14. Januar 2011: "[http://tageblatt.lu/wissen/story/Unerwarteter-Siegeszug-der-Wikipedianer-18752660 "Unerwarteter Siegeszug der Wikipedianer]: ''Vor 10 Jahren, nämlich am 15. Januar 2001 ging Wikipedia zum ersten Mal online. Gute drei Jahre später erschien auch eine luxemburgische Version. Was erklärt den Siegeszug der Wikipedianer?''" schreift tageblatt.lu, mat engem Screenshot vun der Haaptsäit vun der lb-Wikipedia. * [[27. Dezember]] [[2007]]: Artikel am ''[[Le Quotidien]]'', op der S. 3.: [http://www.lequotidien.lu/edition/article.asp?ArticleId=10516 "En principe, Wikipedia est fiable"]. * ''Telecran'' 52/2006: ''Der große Streit ums Wissen.'', mat engem Screenshot vum Artikel [[Renert]]. * [[3. Februar]] [[2006]]: Artikel am ''Land'' vum Martin Theobald mam Titel "Weltweites Wissen" an Ënnertitel "Die Grundfrage ist die, ob für die Wikipedia Pressegesetze und Grundrechte nicht gelten". * [http://www.telecran.lu Telecran] 52/2004: Artikel ''Hey, hey, Wiki, hey, Wiki, hey!'' op der Säit 12 iwwer déi lëtzebuergesch Wikipedia. * [http://www.lesfrontaliers.lu/edito.php?edito_id=1362 Les Frontaliers]: Artikel iwwer déi lëtzebuergesch Wikipedia. * [http://www.land.lu d'Lëtzebuerger Land] vum 20. August 2004: Artikel iwwer déi lëtzebuergesch Wikipedia a Wikipedia am Allgemengen. === Radio === * An der Woch vum 25. November 2024 ernimmt d'[[Caroline Döhmer]] um Radio 100,7 an hirer Rubrick [https://www.100komma7.lu/show/E-puer-Wierder-iwwer-Wierder/202411271640/episode/Labello "E puer Wieder iwwer Wieder" zum Thema] [[Labello]] d'Lëtzebuergesch Wikipedia: ''[...] Du wäerts dech wonneren, wat een alles op Wikipedia fënnt, och am Lëtzebuergeschen. Ech huelen zum Deel och gär Wikipedia-Texter, fir a mengen Orthografie-Coursen Dictéeën ze maachen. [...] [Se hat mer] och schonn déck weidergehollef. Dofir merci un déi Leit, déi déi Säiten an hirer Fräizäit fëllen!'' <br>Gär geschitt ;-). * De 27. Abrëll 2023 goufen 3 Wikipedianer vun der ASBL [[Wikimedia#Wikimedia_Lëtzebuerg|Wikimedia Lëtzebuerg]] an de [[Radio 100,7]] an d'Sendung "[https://www.100komma7.lu/program/episode/441841/20230427090500-20230427100000 Am Fong]" mam Natascha Ehrmann invitéiert. * Den 1. August 2019 steet op RTL.lu en Artikel iwwer Vandalismus op der Wikipedia a franséischer Sprooch dee vun engem lëtzebuergesche Schüler gemaach gouf. E Beispill vun net fachmänneschem Journalismus. [https://www.rtl.lu/lifestyle/news/a/1384404.html#cid=1542253 Link op den Artikel] * Den 22. Juni 2016 zitéiert de Steve Clement um [[Radio 100,7]] a senger Sendung iwwer ''[https://www.100komma7.lu/program/episode/127470/201606221040-201606221050 Schamanismus]'' déi zwéin éischt Abschnitter aus dem Artikel [[Schamanismus]] a geet niewebäi och op d'Entstoe vun dësem Artikel an. * An engem [http://www.100komma7.lu/files/5/7/268119_ee-mount-een-thema-sproochen.mp3 Reportage iwwer d'Erfuerschung vum Lëtzebuergeschen op der Uni Lëtzebuerg] erzielt d'Caroline Döhmer, dass zum Textkorpus vum Institut fir Lëtzebueresch Sprooch a Literaturen ë.a. och d'Wikipedia op Lëtzebuergesch gehéiert ("''wat ganz cool ass, well do d'Leit ganz vill zesummenhängend Sätz schreiwen.''") 100komma7, 5. Abrëll 2015, 19h10 (vun 1' 30" un). * Wiki Loves Monuments: RTL.lu, 16.09.2011, 06:45, [http://kultur.rtl.lu/kulturpur/news/132263.html Wikipedia brauch Fotoen a lancéiert dofir e Concours] * Wiki Loves Monuments: RTL Radio, 16.09.2011, Newsflash vun 9:00 (3:15-4:30) [http://streaming.newmedia.lu/radio/radio_news/newsflash/2011/09/16/090000_28K.wma Wikipedia lancéiert eng grouss Aktioun fir Denkmalfleeg] * [[10. November]] [[2005]]: Reportage op [[RTL]] Radio Lëtzebuerg vum Sarah Cattani iwwer d'lb:Wiki. === Tëlee === * Diana Hoffmann: [https://play.rtl.lu/shows/lb/journal/episodes/r/3389567 "20 Joer Wikipedia Lëtzebuerg."] De Journal vun RTL Tele Lëtzebuerg, 18.10.2024. * 2. Dezember 2012: [https://www.rtl.lu/tele/pisa-de-wessensmagazin/v/2982211.html RTL Pisa-Magazin "Wéi wees ee wat ee wees"]: ''De Mister Science beduckst Wikipedia'' Minutt 25 bis 30 vun der Sendung * 6. Mäerz 2006: ''.dok''-Show Nr. 80 mat ë.&nbsp;a. engem Wikipedianer. * Uganks 2005: Bäitrag iwwer déi lëtzebuergesch Wikipedia bei Planet RTL. == Zitater oder Publikatiounen aus lb:Wikipedia-Artikelen == * [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Oktober 2014: En Artikel iwwer de [[Josy Schlang]] um Site vu [http://memoshoah.lu/fr/presse/ MemoShoah]. *Am Programmheft vum ''Renert'' am Kapuzinertheater am Dezember 2012 zitéiert de Frank Feitler zwee méi oder wéineger laang Extraiten aus der Wikipedia a gëtt allgemeng "Wikipedia" als Quell un (cf. Feitler, Frank, 2012. Renert. De Fuuss am Frack an a Maansgréist / Michel Rodange. Programmheft, Atelier reprographique Ville de Luxembourg. * Am Artikel [http://www.tageblatt.lu/nachrichten/luxemburg/story/Arbed-Gebaeude-wird--monument-national--10119044 "Arbed-Gebäude wird 'monument national'."] op tageblatt.lu ass eng Fotogallerie vun 41 Fotoen, wouvu ronn d'Hallschent vu Wikipedia sinn. (30. Januar 2013 17:43; Akt: 30.01.2013 19:23) * D'Gemeng Schengen [http://www.schengen.lu] publizéiert op hirer [http://www.schengen.lu/fr-FR/notre-commune/l-historique-de-la-fusion Säit iwwer d'Gemengefusioun] d'Kaarten, déi mer am Artikel [[Gemeng Schengen]] benotzt hunn, fir d'Fusioun z'illustréieren (Januar 2012). * [[Ons Stad]] [http://www.onsstad.lu/uploads/tx_newsflippingbook/ons_stad_97-2011_1-72.pdf 97, 2011 S. 64] gëtt am Artikel ''Was bedeuten die Straßennamen der Stadt?'' als Quell d'lb.Wikipedia un mam Artikel [[Albert Wehrer]] * D'[[Lëtzebuerger Nationalbibliothéik]] huet op der [http://www.bnl.lu/archives/2009/20090421/main.htm hirer Info-Säit ''nouveau livre-photos ELEMENT 5 du photographe Raymond Clemen''] e Link op de Wikipedia-Artikel [[Raymond Clement]] dragesat.--[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 07:21, 17. Aug. 2009 (UTC) * [http://www.ffgl.lu/actualites/200907koltz/fr_index.html "100 Kärze fir de Jemmy Koltz"] um Site vun de FFGL, baséiert um Artikel [[Jean-Pierre Koltz]] (Juli 2009). * Am Cours [http://www.al.lu/dactylo/ DactylOnline] sinn zanter Juni 2009 Exercicer (Lektioun 11, 12 an 13) mat Texter aus der lb:Wikipedia. * Den 12. Januar 2009 hat wort.lu op senger Haaptsäit e Link op de Wikipedia-Artikel [[Thierry van Werveke]]. * Juli 2006: ''Den Neie Feierkrop'' zitéiert op senger Titelsäit aus dem [[Gréngewald]]-Artikel. * D'Programmheftche vum [[Radio 100,7]] inspiréiert sech reegelméisseg bei deem engen oder aneren Artikel hei. * [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] (Quell ernimmt): D''''Bliedchen''', vum Syncicat d'Initiative Käl-Téiteng N° 74 Artikel iwwer de [[Jean-Pierre Nuel]]. * Op der belscher Websäit [https://bel-memorial.org/inventory.php BEL-Memorial] iwwer Krichsmonumenter stinn Texter aus der Lb. Wiki bei verschiddene Monumenter déi en Artikel op onser Wiki hunn. Eng schéin Opmierksamkeet vun där Websäit. == Soss doruechter publizéiert Fotoe vun lb:-Wikipedia-Mataarbechter == [[Fichier:30C3 Commons Machinery 2.jpg|Miniatur|90% vun de Commons Fotoe gi ganz ouni Attributioun doruechter publizéiert. 99% mat net kompletter (Source, Auteur a Lizenz) Attributioun.]] Op der Wikipedia publizéiert Fotoen ginn ëmmer méi dacks vun anere Publikatioune benotzt. Dat ass erfreelech. Manner erfreelech ass et, datt dacks elementär Copyrightsbestëmmungen "iwwersi" ginn. Dobäi ass et einfach: Biller op der Wikipedia sinn an der Reegel ënner "fräier" Lizenz, d.&nbsp;h., '''se''' '''''däerfe''''' '''virubenotzt ginn''', ma '''ënner der Konditioun, datt Source, Auteur a Lizenz genannt ginn.''' Dës fënnt een, wann een op d'Bild klickt. Fir eng Zeil mat enger Mentioun am Stil "''Foto: [Numm], lb:Wikipedia, Lizenz CC-BY-SA''" sollt dach wuel Plaz ënner der Foto sinn... Heidrënner déi Biller, vun deene gewosst ass, datt se anzwousch anescht publizéiert goufen, mat Informatiounen doriwwer, ob dës Bestëmmungen agehale goufen: : [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] - Source, Auteur a Lizenz goufen ernimmt (oder verlinkt). : [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] - En Deel vun deenen Informatioune gouf ernimmt. : [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] - Keng Spur vun enger Angab, wou d'Bild hier ass, vu wiem et ass, oder wéi een et virubenotzen däerf. : [[Fichier:AIGA_information.svg|30px]] - ''Net gewosst''. ===2025 === <gallery perrow="5" heights="160" widths="160" > File:Luxembourg, Pétrusse-express, 4.jpeg|[https://www.rtl.lu/news/national/a/2318319.html Véier Blesséierter bei Accident vum Touristenzuch an der Stad] rtl.lu 03.07.2025.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Wiltz, gare CFL Wiltz (109).jpg|[https://www.instagram.com/p/DLWmm_bxq0T/?utm_source=ig_web_copy_link&igsh=cGRwbTMwcjhhZWhr Wiltz, centre névralgique de l’économie circulaire] woxx.lu (instagram), 26.06.2025.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg, Promenade à vélo 2019 (109).jpg|[https://www.instagram.com/p/DLAt0P9sW0u/?utm_source=ig_web_copy_link&igsh=MnUzdGVoa2wyYXk5 Pour une « transformation socio-écologique »] woxx.lu (instagram), 17.06.2025.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Mitgliedsausweis Volksdeutsche Bewegung 1940-09.jpg|[https://www.tageblatt.lu/headlines/une-minorite-de-parias-hereditaires/ Une minorité de parias héréditaires"] tageblatt.lu, 15.06.2025.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] "Photo archive Tageblatt" - naja. Fichier:LuxKorps1910.jpg|"Diskutieren, düpieren, demonstrieren." ''d'Lëtzebuerger Land'', 13.06.2025, S.12.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source deelweis uginn File:Luxembourg, road marking (110j passage pour piétons zone 30 - vue automobiliste).jpg|[https://www.woxx.lu/zebrastreifen-affaere-der-lange-weg-zur-transparenz/ Zebrastreifen-Affäre: Der lange Weg zur Transparenz.] woxx.lu, 2025-06-12.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Gare Munsbach 01.jpg|[https://www.rtl.lu/news/national/a/2302655.html Camion hat Barrière zu Mënsbech futti gemaach] rtl.lu, 13.05.2025.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Lizenz, Quell an Auteur uginn. Fichier:Diekirch, CGDIS (102).jpg|[https://www.instagram.com/p/DJhA61AhFkY/?utm_source=ig_web_copy_link&igsh=MzRlODBiNWFlZA== Psychiatrische Versorgung - Systemversagen] woxx, op Instagram, 11.05.2025<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. Fichier:Mersch, Nei Uelzechtbréck N7 (7) adapted.jpg|Garage Bilia Miersch, 02.05.2025 <br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Lizenz, Quell an Auteur uginn. Fichier:PoliceLuxembourgTM170.JPG|[https://rtl1.lu/news/national/2025/04/24/speedmarathon/ RTL Eent: Grousse Succès vu Police-Instagram-Campagne] 24.04.2025[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Photo: Jwh (CC BY-SA 3.0), via Wikimedia Commons; Montage: RTL EENT (no der Interventioun vun engem Wikipedianer à jour gesat) Fichier:Rewenig w.jpg|[https://www.100komma7.lu/show/Kultur/202504141745/episode/Guy-Rewenig-Goss Guy Rewenig - Goss.] 100komma7.lu, 14.04.2025.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. File:Luxembourg, Embassy of the United States (2).jpg|[https://www.rtl.lu/news/international/a/2294565.html US-Ambassade zu Lëtzebuerg kéint zougemaach ginn] rtl.lu, 15.04.2025.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Memorial Auschwitz II Birkenau Luxembourgish 2015-08.JPG|[https://www.rtl.lu/news/international/a/2270439.html "Benjamin Silberberg: "Mäin éischte Schock war de (Véi)waggon"."] rtl.lu, 27.01.2025.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg_City_Chambre_des_députés_Nov_2009.jpg|[https://adr.lu/ ADR.lu-Eis Parlamentaresch Froen]<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Keng Quell, keen Auteur, keng Lizenz uginn. </gallery> === 2024 === <gallery perrow="5" heights="160" widths="160" > Zénon Bernard, Gedenkfeier KPL um Sowjeteschen Éieremonument, 2015.jpg|[https://www.rtl.lu/news/national/a/2254810.html Fréiere KPL-Deputéierten Zénon Bernard am Alter vun 80 Joer verscheet] rtl.lu 28. November 2024 [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] 24-09-2016-Hobuch op der Kinnekswiss.jpg|„Die Bäume in der Stadt – Geschichte, Arten und Pflege”, Service Parcs, Ville de Luxembourg, 2024, S. 91<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Hobuch Kinnekswiss 1.jpg|idem<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] HobuchKinnekswiss03.jpg|idem<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Frieden Mayer IEIS Conference Arno J Mayer-001.jpg|"Le dernier livre d'Arno Mayer." ''d'Lëtzebuerger Land'', 19.07.2024, S.18-19.<br>Auteur uginn. [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Luxembourg, noyer remarquable Konviktsgaart (107).jpg|[https://www.woxx.lu/bemerkenswerte-baeume-den-wald-vor-lauter-listen-nicht-sehen/ Bemerkenswerte Bäume: Den Wald vor lauter Listen nicht sehen] woxx.lu, 2024-07-04.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Stadtbredimus, chêne remarquable Bicherhaff (103).jpg|idem<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:BCEE Place de Metz Luxembourg 2013 01.jpg|[https://www.woxx.lu/une-annee-en-or-pour-les-banques/ Une année en or pour les banques.] woxx.lu, 2024-05-08.<br>Just "Photo : Wiki Commons" uginn. [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Wahlhausen, Meekranz (102).jpg|[https://www.instagram.com/p/C6gkccoN8Do/?utm_source=ig_web_copy_link&igsh=MzRlODBiNWFlZA== FlashbackFriday! Wat ass eigentlech extra um 1 Mee? ] historesch_gesinn op Instagram, 2024-05-03<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg, Open day at Luxtram - Tram (3).jpg|[https://www.woxx.lu/luxemburg-stadt-veroeffentlicht-mobilitaetsplan/ Luxemburg-Stadt veröffentlicht Mobilitätsplan.] woxx.lu, 2024-03-29.<br>Just "© Wikimedia" uginn. [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Lily Unden (1908-1989).jpg|[https://www.instagram.com/p/C3rrqmbs5Yh/?utm_source=ig_web_copy_link&igsh=MzRlODBiNWFlZA== FlashbackFriday!] historesch_gesinn op Instagram, 2024-02-23<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Feierstepl1Fr.JPG|[https://www.rtl.lu/kultur/news/a/2169747.html Eng nei Zwee-Euro-Mënz mam Feierstëppler] rtl.lu, 2024-02-22<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Place_d'Armes_Luxbg2.JPG|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html D'Place d'armes, d'Plëss oder d'Plëss d'Arem?] rtl.lu, 2024-02-03<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg,_Place_d'Armes_(101).jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html idem]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Cercle_municipal_Luxembourg_City_2012-04.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html idem]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg_City_Pl_d'Armes_P%C3%ABtzdeckel-protected_well.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html idem]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg_City_Pl_d'Armes_ancient_well.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html idem]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg%2C_Aquatunnel%2C_puits_Place_d%27Armes%28101%29.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html idem]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Buer_Pl%C3%ABss_(%C3%ABnnen).jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html idem]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg_-_place_d'Armes_Pl%C3%ABss_-_nom_de_rue.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html idem]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:HS20_rue_Chimay_northbound.JPG|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html idem]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg_-_rue_Chimay_Dr%C3%A4ikinneksgaass_-_nom_de_rue.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html idem]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg,_rue_du_Cur%C3%A9_Paschtoueschgaass_-_nom_de_rue.JPG|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2162222.html idem]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Junglinster, P+R chargy (102).jpg|[https://www.woxx.lu/verkehrswende-elektrisch-im-stau/ "Verkehrswende: Elektrisch im Stau."] woxx.lu, 2024-01-24.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Tom Weidig (ADR) 09-2023.jpg|[https://rtl1.lu/highlights/adr-petitioun/ WÉI DER ADR D'MEDIEPOLITIK IWWERLOOSS GËTT, Penibel, nach méi penibel, krass penibel] rtl1.lu, 28.01.2024<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg,_Chambre_des_D%C3%A9put%C3%A9s_(int%C3%A9rieur)_(09).jpg|[https://rtl1.lu/highlights/adr-petitioun/ WÉI DER ADR D'MEDIEPOLITIK IWWERLOOSS GËTT, Penibel, nach méi penibel, krass penibel] rtl1.lu, 28.01.2024<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg City Centre E Hamilius from bvd Royal.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2160114.html "D'Place Émile Hamilius oder einfach: den "Hamilius""] rtl.lu, 2034-01-21.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg City Centre E Hamilius from rue Aldringen.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2160114.html idem] <br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg, place Emile Hamilius - nom de rue.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2160114.html idem] <br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Baustelle Luxembourg Centre Aldringen 01.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2160114.html idem] <br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Luxembourg City Centre E Hamilius entrance.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2160114.html idem] <br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Tram in Luxemburg stad in 2021 3.jpg|[https://www.rtl.lu/news/panorama/a/2160114.html idem] <br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] </gallery> === 2023 === <gallery perrow="5" heights="160" widths="160" > Fichier:Arno J Mayer IEIS Conference Arno J Mayer cropped.jpg|[https://history.princeton.edu/news-events/news/arno-mayer-passes-away Arno Mayer passes away] 21.12.2023 op princeton.edu.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Keng Quell, awer gespigelt... File:Chamber of Deputies of Luxembourg.JPG|[https://www.woxx.lu/kulturpolitik-was-die-kuenstlerinnen-wollen/ "Was die Künstler*innen wollen"] woxx.lu, 2003-12-14.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg-Stater Tram-05ASD.jpg|[https://www.woxx.lu/fraeiraeim-festival-oops-they-did-it-again/ Fräiräim Festival: Oops, They Did It Again.] woxx.lu, 2023-11-30.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Musée national de la résistance Esch Alzette 01.jpg|[https://www.woxx.lu/mnrdh-museumseroeffnung-vertagt/ MNRDH: Museumseröffnung vertagt.] woxx.lu, 2023-11-09.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Walfer Bicherdeeg 2021 (102).jpg|[https://www.woxx.lu/buchmesse-walfer-bicherdeeg-2023/ "Buchmesse: Walfer Bicherdeeg 2023."] woxx.lu 2023-11-16.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg, Hôtel des Terres Rouges 2018.jpg|[https://www.woxx.lu/richtlinien-fuer-kultureinrichtungen-et-muss-eis-op-dfangere-gekuckt-ginn/ "Richtlinien für Kultureinrichtungen: „Et muss eis op d’Fangere gekuckt ginn“."] woxx.lu, 2023-10-19.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg road sign E,6x (Downhill).jpg|[https://www.woxx.lu/rechtsruck-in-luxemburg-gefangen-in-der-gegenwirklichkeit/ "Rechtsruck in Luxemburg: Gefangen in der Gegenwirklichkeit."] woxx.lu, 2023-10-12.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Steinsel, Grünewald, ermitage Schetzel (01).jpg|[https://today.rtl.lu/your-luxembourg/knowledge-bites/a/2048007.html “An encounter with a Luxembourgish holy man”] today.rtl.lu, 11. Abr 2023.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg, bike rack rue Notre-Dame.jpg|[https://www.woxx.lu/kommunale-mobilitaetspolitik-verkehrswende-waehlen/ Kommunale Mobilitätspolitik: Verkehrswende wählen?] woxx.lu, 2023-05-11.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg, place de Paris 08-2021 (101).jpg|[https://www.woxx.lu/kommunale-mobilitaetspolitik-verkehrswende-waehlen/ idem.]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] LUX Malakoff-Turm KSG 1550 pK.jpg|[https://100komma7.lu/article/wessen/de-malakofftuerm-een-ierwe-aus-der-festungszait "De Malakofftuerm - Een Ierwe aus der Festungszäit."] 100komma7.lu, 01. Abr 2023.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Mansfeld building in Luxembourg City 01.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/aktualiteit/iran-communauteit-streik-revolutiounsgarde-asselborn "Ausseministère empfängt iranesch Delegatioun."] 100komma7.lu, 14. Feb 2023 <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur ernimmt. </gallery> === 2022 === <gallery perrow="5" heights="160" widths="160" > Fichier:Luxembourg, Bibliothèque nationale Kirchberg (101).jpg|[https://www.woxx.lu/nationalbibliothek-umzug-in-die-cloud/ "Nationalbibliothek: Umzug in die Cloud."] woxx.lu, 2022-12-23.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Chamber of Deputies of Luxembourg.JPG|[https://www.woxx.lu/kulturpolitik-vier-gewinnt/ "Kulturpolitik: Vier gewinnt?"] woxx.lu, 2022-12-08.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Journée de la commémoration nationale 2016, Roy Reding-101.jpg|[https://www.woxx.lu/saubermann-mit-grauschleier/ "Saubermann mit Grauschleier."] woxx.lu, 2022-12-01.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Rue d'Audun Esch-sur-Alzette 2021-05 --1.jpg|[https://www.woxx.lu/tout-devait-disparaitre-cest-quoi-le-vrai-crime/ « Tout devait disparaître » : C’est quoi, le vrai crime ?] woxx.lu, 2022-11-24.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:EPP Summit, Brussels, March 2019 (47433997711) CROPPED Fr. Engel.jpg|[https://www.fokus.lu "Fokus steet fir Eierlechkeet, Kompetenz a gesonde Mënscheverstand."] op fokus.lu.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Arbed-Belval.jpg|[https://www.c2dh.uni.lu/fr/projects/la-transformation-de-larbed-1973-2001-une-histoire-europeenne-des-entreprises-et-du-travail La transformation de l'ARBED 1973-2001. TransARB.] op c2dh.lu, Aug. 2022.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg City Chambre des députés Nov 2009.jpg|[https://www.rtl.lu/news/national/a/1941101.html Chamber: 4. Kapitel vun der Verfassungsreform gouf eng éischte Kéier gestëmmt] rtl.lu, 13.07.2022 <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fotomontage mam lénksen Deel vun der Foto vu Commons, drënner steet „© RTL“ ! Fichier:Luxembourg City Chambre des députés Nov 2009.jpg|[https://www.woxx.lu/luxemburger-schulsystem-irgendwei-rullt-et/ "Luxemburger Schulsystem: „Irgendwéi rullt et“] woxx.lu, 2022-06-09 <br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:EchternachDancingProcession.jpg|[https://www.rtl.lu/kultur/news/a/1924779.html "Liewegt Kulturierwe besser schützen a fleegen."] rtl.lu, 08.06.2022.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Luxembourg, bâtiment Alcide De Gasperi (102).jpg|[https://www.woxx.lu/ministerinnenwechsel-es-gibt-keine-wunder/ "Ministerinnenwechsel: Es gibt keine Wunder."] woxx.lu, 2022-04-28.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg City courtyard Musée d'histoire de la ville.jpg|[https://www.rtl.lu/news/national/a/1887463.html "300 Joer ale Bam am Haff vum Lëtzebuerg City Museum gëtt ëmgehaen."] rtl.lu, 25.03.2022.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Source ass uginn, ma weeder d'Lizenz nach den Auteur. Fichier:Hesperange_02.jpg|[https://www.tageblatt.lu/headlines/drei-maenner-im-rahmen-der-veruntreuungsaffaere-in-hesperingen-angeklagt/ "Drei Männer im Rahmen der Veruntreuungsaffäre in Hesperingen angeklagt."] tageblatt.lu, 13.02.2022.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Archives nationales du Luxembourg 2012-04.jpg|[https://www.c2dh.uni.lu/thinkering/european-archival-landscape-conference-access-and-prevention-strategies-archives-and "The European archival landscape." Konferenz vum C2DH.] op c2dh.uni.lu, 1. Feb. 2022.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg Drapeau.JPG|Brochure d'information « [https://www.chd.lu/wps/wcm/connect/public/87f7339b-0153-47ff-8725-0cffd4069cf8/ToutesboitesConstitution.pdf?MOD=AJPERES&ContentCache=NONE&CACHE=NONE&CACHEID=ROOTWORKSPACE.Z18_KHCC1240NODGE0AJHT6HU41083-87f7339b-0153-47ff-8725-0cffd4069cf8-nVIZdG8 Révisions de la Constitution] », Chambre des Députés, 2022 S. 4, 14 a 24<br> [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Keng Source a keen Auteur uginn. Fichier:Arno J. Mayer IEIS Conference Arno J Mayer.jpg|[https://www.h-ref.de/zitate/arno-mayer.php/ Arno Mayer: Der Krieg als Kreuzzug, Der missbrauchte Professor] Holocaust-Referenz, Argumente gegen Auschwitzleugner, 2022 <br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Gare_Ettelbruck_01.jpg|[https://www.rtl.lu/news/national/a/1853524.html Patrimoine ferroviaire vun Ettelbrécker Gare muss besser geschützt ginn] Vum Danielle Goergen rtl.lu 27.01.2022<br> [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Source an Auteur uginn </gallery> === 2021 === <gallery perrow="5" heights="160" widths="160" > Fichier:Luxembourg Diekirch 2005-03-11.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/aktualiteit/regierung-verduebelt-engagement-bei-nordstad Regierung verduebelt Engagement bei Nordstad.] 100komma7.lu, 03.12.2021.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg City tram on Adolphe Bridge, towards Quartier Gare 2021-07 --2.jpg|[https://www.woxx.lu/bahnhofsviertel-wessen-sicherheit/ "Bahnhofsviertel: Wessen Sicherheit?"] woxx.lu, 2021-12-02 <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. Fichier:Habscht, château de Septfontaines (102).jpg|[https://www.rtl.lu/news/national/a/1793942.html Regierung net u Kaf vu Buerg zu Simmer interesséiert] rtl.lu, 2021-09-28<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Stroosseschëld Maulkuerfgesetz-101.jpg|[https://today.rtl.lu/luxembourg-insider/history/a/1784522.html "The Muzzle Law and the Referendum of 1937."] rtl.lu, 12.09.2021.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Quell (op ongeféier) uginn. Fichier:Luxembourg, Glacis - panneau parking.jpg|[https://www.vdl.lu/fr/actualites/fermeture-parking-glacis Fermeture Parking Glacis] vdl.lu, 2021-08-02.<br><br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Keng Quell uginn Fichier:Howald, halte CFL (3).jpg|[https://www.woxx.lu/lieserinnenbreif-mobilite-douce-zu-letzebuerg-mam-velo-a-mam-zuch-duerch-dland/ "Lieser*innenbréif: Mobilité douce zu Lëtzebuerg, mam Vëlo a mam Zuch duerch d’Land."] woxx.lu, 2021-06-28.<br> [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. Fichier:Botterfra-zu-Ettelbréck--w.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/archiv/op-besuch-wil-lofy "Op Besuch: Beim WilLofy."] 100komma7.lu, 28. Jun 2021.<br> [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Source ass uginn. Fichier:Luxembourg, Rue Glesener - nom de rue.jpg| [https://www.woxx.lu/raeumung-in-der-rue-glesener-sorgt-fuer-kritik/ "Räumung in der Rue Glesener sorgt für Kritik."] woxx.lu, 2021-05-12.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. File:Ban de Gasperich - Cloche d'or Luxembourg city 2019-08.jpg|[https://www.woxx.lu/wohnungsbau-system-change/ "Wohnungsbau: System Change."] woxx.lu, 2021-05-20.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. File:Gare Ettelbruck 01.jpg|[https://www.woxx.lu/patrimoine-industriel-gares-condamnees/ "Patrimoine industriel : Gares condamnées."] woxx.lu, 2021-05-12.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Gare Ettelbréck Gebai.jpg|[https://www.woxx.lu/patrimoine-industriel-gares-condamnees/ "Patrimoine industriel : Gares condamnées."] woxx.lu, 2021-05-12.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Source uginn. Fichier:Luxembourg City Chambre des députés Nov 2009.jpg|Foto am Artikel " 'Joe Biden macht gute sozialdemokratische Politik'." ''forum'' Nr 417, Mai 2021, S.8.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Victor_Bodson,_jonken_Affekot_an_Deput%C3%A9ierten,_A-Z_Nr_18,_1935.jpg|[https://today.rtl.lu/your-luxembourg/knowledge-bites/a/1719043.html Luxembourg's Righteous Among the Nations] RTL Today 9. Mee 2021 [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Just "Public domain/Jwh" uginn Fichier:Luxembourg City Chambre des députés Nov 2009.jpg|[https://www.rtl.lu/news/national/a/1710502.html Neit Covidgesetz gouf mat Stëmme vu Majoréit ugeholl], rtl.lu 23. Abrëll 2021. Och an den Owesnoriichten op der Tëlee benotzen si reegelméisseg déi Foto, vir d'éischt ganz, dann no enger Sekonn oder sou réckele se vu riets en Text iwwer d'Hallschent vum Bild.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Keng Quell uginn Fichier:Wiki-Treffen Leudelange März 2019.jpg|"Wëssen fir jiddwereen", ''Revue'' Nr.05, 3. Februar 2021, S.49.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Barrière Maulusmühle 01.jpg|"Arrêt Maulesmillen: Eng Iddi fir den Tourismus am Summer ze fërderen?", [https://www.dp.lu/de/artikel/arr%C3%AAt-maulesmillen-eng-iddi-fir-den-tourismus-am-summer-ze-f%C3%ABrderen dp.lu], 12. Februar 2021 [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Keen an näischt uginn Fichier:Hans-Peter Walter, Économie circulaire et nouvelles formes de consommation.jpg|[https://www.reporter.lu/luxemburg-hinter-den-kulissen-der-abfallwirtschaft-das-system-superdreckskescht Das System „SuperDrecksKëscht“ STAATLICH GEFÖRDERTES MILLIONEN-BUSINESS], reporter.lu, 15. Februar 2021 [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a "Wikipedia Luxembourg" uginn </gallery> === 2020 === <gallery perrow="5" heights="160" widths="160" > File:An der Gewan zu Hengescht-102.jpg|[https://www.woxx.lu/klimagesetz-unrealistische-realpolitik/ "Klimagesetz: Unrealistische Realpolitik."] woxx.lu, 2020-12-10.<br> [[Fichier:Pastille verte.png|30px]]. Fichier:Luxembourg City Chambre des députés Nov 2009.jpg|Titelfoto vum Buch 'De Bicherbus' 1. Oplo vum Christiane Kremer Copyright Kremart Edtion S.à r.l.<br> [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. File:Liegeois-Weier Ellergronn Esch-Alzette 2012-04.JPG|[https://www.woxx.lu/umweltpolitik-auf-dem-pruefstand-oeko-musterschueler-luxemburg/ "Umweltpolitik auf dem Prüfstand: Öko-Musterschüler Luxemburg?"] woxx.lu, 15.11.2020.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]]. File:WEISWAMPACH, Oesling, Luxembourg.jpg|[https://www.woxx.lu/tourismusprojekt-in-weiswampach-verdraengungseffekte-an-den-seen/ "Tourismusprojekt in Weiswampach: Verdrängungseffekte an den Seen."] woxx.lu, 2020-11-05.<br> [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Unterer See Weiswampach 01.jpg|idem.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Lcd_2006.jpg|[https://www.rtl.lu/news/national/a/1596667.html "Wéi e Message ginn d'Pedagogen hei am Land eiser Jugend?."] www.rtl.lu 16.10.2020.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]]. File:Keeseminnen Terres Rouges, rue Barbourg Esch-Alzette 03.jpg|''Forum'' Nr.410, Okt.2020, S.13.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Quell sinn uginn. Fichier:Pierre Werner 204g.jpg|''Forum'' Nr.410, Okt.2020, S.8.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Quell sinn uginn. Fichier:Luxembourg government prime minister Jean-Claude Juncker 20090729.jpg|''Forum'' Nr.410, Okt.2020, S.10.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Quell sinn uginn. Fichier:Hesperange_02.jpg|[https://www.tageblatt.lu/headlines/buergermeister-blockt-fragen-zum-syndicat-dinitiative-ab/"Bürgermeister blockt Fragen zum „Syndicat d’initiative“ ab".] tageblatt.lu, 21.09.2020.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Place de l'Etoile - Luxembourg City - 2017-09 --004.jpg|[http://urbanunbound.blogspot.com/2020/09/gold-mine-with-green-roofs-latest.html "Gold mine with green roofs: The latest vision for Luxembourg City’s ‘Place de l’Etoile’."] urbanunbound.blogspot.com, 21. Sept. 2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz sinn uginn. File:Luxembourg, Viaduc (Al Bréck) (102).jpg|[https://www.woxx.lu/fahrradpiste-ueber-den-viaduc-eingeweiht/ "Fahrradpiste über den Viaduc eingeweiht."]woxx.lu, 2020-09-17.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz sinn uginn. Fichier:Tumulus Flaxweiler.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/wessen/tomm?fbclid=IwAR0o1yQwspAjia26gzmaOi_PrL94YwktVqrO9VN4LkjjPH_TarD5nYPnqcQ "Flouernimm: Tomm"] op 100komma7.lu, 50. Aug. 2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source sinn uginn. Kapelle Oberschlinder 01.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/wessen/flouernimm-an-der-schlenner "An der Schlënner."] 100komma7.lu, 21. Aug 2020.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Neiduerf Schoul.jpg|[https://www.kinderweltreise.de/kontinente/europa/luxemburg/alltag-kinder/schule-in-luxemburg/ "Wie ist die Schule in Luxemburg?"] kinderweltreise.de, 6. Abrëll 2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn Fichier:Büst Prënz Hary, Centre Prince Henri, Walfer-102.jpg|[https://www.journal.lu/article/ein-beliebter-statthalter-in-unruhigen-zeiten/ "Vor 200 Jahren wurde Prinz Heinrich der Niederlande geboren"] journal.lu, 9. Juni 2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn Fichier:Skulptur um Chambersgebai-101.jpg|[https://www.riskscreen.com/kyc360/news/luxembourgs-parliament-votes-in-favour-of-tax-anti-money-laundering-rules/ "Luxembourg’s Parliament votes in favour of tax, anti-money laundering rules"] riskscreen.com, 23. Mäerz 2020.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Kierfecht Schéimerech.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/wessen/flouernimm-scheimerech "Flouernimm: Schéimerech."] 100komma7.lu, 9. Aug.2020.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Kasär Härebierg-001.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/wessen/harebierg "Flouernimm: Härebierg."] 100komma7.lu, 1. Aug. 2020.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Aerial View of Cloche d'or, Luxembourg, in May 2018.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/wessen/flouernimm-cloche-d-or "Flouernimm: Clôche d'Or." (sic).] 100komma7.lu, 25. Jul 2020.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Dommeldange, Dauschbur (2).jpg|[https://www.100komma7.lu/article/wessen/flouernimm-dauschkaul "Flouernimm: Dauschkaul."] 100komma7.lu, 23. Juli 2020.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Aerial view of Reckange-sur-Mess, Luxembourg.jpg|Joël Adami: [https://www.woxx.lu/luxembourg-in-transition-raumplanung-ohne-oeffentlichkeit/ "„Luxembourg in Transition“: Raumplanung ohne Öffentlichkeit."] woxx.lu, 2020-07-30.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Aerial View Luxembourg City - Gare (2014) 1.JPG|idem<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:FaustinoCima.jpg|Foto am Facebook-Bäitrag vun [https://www.facebook.com/eemoldemount/photos/a.935411473192309/3207018806031553 ''Eemol de Mount''], de 24.7.2020 <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Jean-Claude Juncker 2012-06-27.JPG|Foto am Artikel "Pensée social-démocrate suédoise et société luxembourgeoise." ''forum'' Nr.408, Juli/Aug. 2020, S.14.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. Fichier:Hôtel des Postes Luxembourg 01.jpg|[https://www.woxx.lu/hotel-des-postes-gemischter-gebrauch/ "Hôtel des Postes: Gemischter Gebrauch."]woxx.lu, 2020-06-12. <br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg, Bibliothéque nationale Kirchberg (102).jpg|[https://www.woxx.lu/bnl-lavocat-de-thierry-hirsch-sadresse-aux-medias/ "BNL : l’avocat de Thierry Hirsch s’adresse aux médias."] woxx.lu, 2020-05-11. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. File:Luxembourg, brochures pandémie Covid-19.jpg|[https://www.woxx.lu/biopolitique-sante-publique-et-depolitisation/ "Biopolitique : Santé publique et dépolitisation."] woxx.lu, 2020-05-08.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. Fichier:FeMaas.JPG|[https://www.rtl.lu/kultur/news/a/1496033.html "Lëtzebuerger Molerin a Grafikerin Ger Maas gestuerwen"] rtl.lu, 4. Abrëll 2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. Fichier:Luxembourg, Bibliothèque nationale Kirchberg (101).jpg|[https://www.woxx.lu/bnl-les-doutes-persistent/ "BNL : les doutes persistent."] woxx.lu, 2020-04-28. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. Fichier:Schrasseg de Prisong.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/aktualiteit/rebellioun-am-prisong "Substantielle Schued" am Prisong."] 100komma7.lu, 26. Mäerz 2020. <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Gare Pfaffenthal-Kirchberg 10-2017 (02).jpg|[https://www.woxx.lu/wie-der-kostenlose-oeffentliche-verkehr-zum-erfolgsmodell-werden-kann-2-3/ "Wie der kostenlose öffentliche Verkehr zum Erfolgsmodell werden kann (2/3)."]woxx.lu, 2020-02-28. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. File:CFL 2307 Gare Luxembourg 01.jpg |[https://www.woxx.lu/wie-der-kostenlose-oeffentliche-verkehr-zum-erfolgsmodell-werden-kann-2-3/ "Wie der kostenlose öffentliche Verkehr zum Erfolgsmodell werden kann (2/3)."]woxx.lu, 2020-02-28. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. File:Luxembourg, tram à la station Rout Bréck-Pafendall.jpg|[https://www.woxx.lu/wie-der-kostenlose-oeffentliche-verkehr-zum-erfolgsmodell-werden-kann-1-3/ "Wie der kostenlose öffentliche Verkehr zum Erfolgsmodell werden kann (1/3)."] woxx.lu, 2020-02-28. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. File:CFL Dosto first class.JPG|[https://www.woxx.lu/wie-der-kostenlose-oeffentliche-verkehr-zum-erfolgsmodell-werden-kann-1-3/ "Wie der kostenlose öffentliche Verkehr zum Erfolgsmodell werden kann (1/3)."] woxx.lu, 2020-02-28. <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]]. Fichier:Spuerkeess headquarters 2012-04.JPG|[https://www.lequotidien.lu/luxembourg/dossier-fermetures-dagences-spuerkeess-a-la-rencontre-de-clients-inquiets/ "Fermetures d’agences Spuerkeess: à la rencontre de clients inquiets."] lequotidien.lu, 28/02/20 16:42 (Publié 27/02/20 10:42).<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] "photos LQ" steet do. Ah bon ?! File:Luxembourg, Caisse d'épargne, ornament (101).jpg|[https://www.woxx.lu/schliessungen-von-filialen-nach-der-post-nun-auch-die-sparkasse/ "Schließungen von Filialen: Nach der Post nun auch die Sparkasse."] woxx.lu, 2020-02-13.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]]. File:Lëtzebuerger Guillotine 2009 08-IMG 6199.JPG|[https://today.rtl.lu/culture/exhibitions-and-history/a/1467811.html ""Cruel, inhuman, and degrading": the death penalty in Luxembourg."]today.rtl.lu 13.02.2020<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Ariston-esch1.jpg|[https://moien.lu/esch-uelzecht-ariston/ "Esch-Uelzecht: Gemengerot trëfft weeweisend Entscheedung fir den Ariston."] moien.lu, 02/02/2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. Fichier:Hesperange_02.jpg|[https://www.tageblatt.lu/headlines/audit-enthuellt-schwachstellen-in-der-buchhaltung-der-gemeinde-hesperingen//"Audit enthüllt Schwachstellen in der Buchhaltung der Gemeinde Hesperingen".] tageblatt.lu, 21.01.2020.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Cathédrale Notre-Dame de Luxembourg 2019-08 --1.jpg|[https://today.rtl.lu/your-luxembourg/knowledge-bites/a/1455304.html "Holy Luxembourg - Churches in the Grand Duchy."] today.rt.lu 12.01.2020.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg City Eurotrip (133169443).jpeg|[https://today.rtl.lu/your-luxembourg/knowledge-bites/a/1455304.html "Holy Luxembourg - Churches in the Grand Duchy."] today.rt.lu 12.01.2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur uginn. File:D Méchelskierch Stad Lëtzebuerg (2279599500).jpg|[https://today.rtl.lu/your-luxembourg/knowledge-bites/a/1455304.html "Holy Luxembourg - Churches in the Grand Duchy."] today.rt.lu 12.01.2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur uginn. File:Dreifaltigkeitskirche Luxbg 2011B.jpg|[https://today.rtl.lu/your-luxembourg/knowledge-bites/a/1455304.html "Holy Luxembourg - Churches in the Grand Duchy."] today.rt.lu 12.01.2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur uginn. File:Luxembourg Russian Orthodox Church 01.jpg|[https://today.rtl.lu/your-luxembourg/knowledge-bites/a/1455304.html "Holy Luxembourg - Churches in the Grand Duchy."] today.rt.lu 12.01.2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur uginn. File:Gräinskapell-101.jpg |[https://today.rtl.lu/your-luxembourg/knowledge-bites/a/1455304.html "Holy Luxembourg - Churches in the Grand Duchy."] today.rt.lu 12.01.2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur uginn. Fichier:Weiswampach.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/aktualiteit/waiswampecher-buergermeeschter-beim-parquet-denonceiert "Wäiswampecher Buergermeeschter beim Parquet denoncéiert."] 100komma7.lu, 02. Jan 2020.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Keen Auteur, keng Lizenz, just d'Source. </gallery> ===2019=== <gallery perrow="5" heights="160" widths="160"> File:Station Esso, Boulevard Charles-de-Gaulle, Esch-101.jpg|[https://www.woxx.lu/treibstoffsteuer-spritverkauf-waechst-weniger-stark/ "Treibstoffsteuer: Spritverkauf wächst weniger stark."] woxx.lu, 2019-12-20.<br> [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Wormeldange, Dreiborn (01).jpg|[https://www.woxx.lu/prison-regime-dexception "Prison : Régime d’exception."] woxx.lu, 2019-11-14.Lizenz an Auteur uginn, ma bossegerweis gouf den Auteur mat engem anere verwiesselt. File:Echternach place du Marché vers abbaye.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/wessen/400-000-menschen-an-de-leschte-sechs-meint "400.000 Mënschen an de leschte sechs Méint."] 100komma7.lu, 29. Nov 2019.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Keen Auteur, keng Lizenz, just d'Source. Fichier:Grand Rue Esch-sur-Alzette 2017-05.jpg|[https://www.woxx.lu/kriminaliteit-esch-ass-mell/ "Kriminalitéit : Esch ass mëll."] woxx.lu, 29.10.2019.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur a Source uginn. Fichier:Luxembourg City Chambre des députés Nov 2009.jpg|Foto am Artikel "Chambre des Députés: avancées et limites." ''forum'' Nr .399, Okt. 2019, S.27.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Kropemannsprangbur.jpg|[https://today.rtl.lu/culture/film-and-books/a/1376167.html Child, beware! Is the Kropemann Luxembourg's most terrifying mythical creature?] RTL today, 15.07.2019<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Keng Quell uginn. Fichier:Luxembourg, passerelle sous le pont Adolphe (12).jpg|[https://www.woxx.lu/luxembourg-ville-roosevelt-on-sea/ "Luxembourg-ville : Roosevelt-on-Sea."] woxx.lu, 2019-08-29<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur a Source uginn. Fichier:Monument air raid victims WWI Luxembourg Clausen 2015-07.jpg|Denis Scuto: "Les bombes de 1914-18." in: Dees.: ''Une histoire contemporaine du Luxembourg en 70 chroniques.'' Luxembourg, Fondation Robert Krieps, 2019, S.330.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Just d'Source ass uginn. File:Luxembourg, inauguration tram (02).jpg|[https://www.woxx.lu/darf-die-grossherzogin-feministin-sein/ "Darf die Großherzogin Feministin sein?" woxx.lu, 2019-08-02.]<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz sinn uginn. Fichier:Luxembourg, Péiter Onrou (100).jpg|[https://today.rtl.lu/culture/film-and-books/a/1379128.html "Cheating partner? Visit the Peter Onrou statue in Luxembourg City for revenge!] op rt.lu, 23.07.2019 11:34. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. Fichier:Luxembourg, Péiter Onrou (103).jpg|idem.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. File:Baustelle Luxembourg Centre Aldringen 01.jpg| Artikel "Metropolisierung oder die zweite Häutung der Stadt" am ''forum'' Nr.397, Juli/Aug. 2019, S.30.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. Fichier:Vue op Lenneng, Deiwelsbréck, CR146.jpg|[https://www.rtl.lu/news/lokal/a/1360898.html "Gemeng Lenneng: 1. Schäffen Joël Wagener huet demissionéiert."] rtl.lu, 11.06.2019.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. Fichier:Vincent Artuso JAN 2014.jpg|[https://www.woxx.lu/times-of-israel-artuso-avalanche/ Spoliations juives : « L’examen pourrait déclencher une avalanche »] woxx.lu, 23.4.2019<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]]Manner wéi guer näischt. Fichier:Xavier Bettel, Luxembourg supports Charlie Hebdo-101.jpg|[https://fr.timesofisrael.com/le-luxembourg-bloque-les-restitutions-aux-juifs-spolies-pendant-la-shoah/?fbclid=IwAR33Bu2JTbAHomINeH6jeBM6XtDHhevFGh3ENieZ2F90VOujvHZmSz5tPus Le Luxembourg bloque les restitutions aux Juifs spoliés pendant la Shoah] timesofisrael.com, 22.4.2019<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] 't feelt just Lizenz Fichier:Marcel Kahn, Inauguration plaque commémorative, «Villa Pauly»-102.jpg|[https://fr.timesofisrael.com/le-luxembourg-bloque-les-restitutions-aux-juifs-spolies-pendant-la-shoah/?fbclid=IwAR33Bu2JTbAHomINeH6jeBM6XtDHhevFGh3ENieZ2F90VOujvHZmSz5tPus Le Luxembourg bloque les restitutions aux Juifs spoliés pendant la Shoah] timesofisrael.com, 22.4.2019<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] 't feelt just Lizenz Canal Pommerœul-Antoing.JPG|[https://www.wallonie.be/fr/actualites/debut-de-la-rehabilitation-du-canal-de-pommeroeul-conde rehabilitation-du-canal-de-pommeroeul-conde op der Websäit www.wallonie.be]<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] näischt uginn an d'Foto huet mol näischt mat deem Kanal ze dinn. Fichier:Franz Fayot, Inauguration plaque commémorative, «Villa Pauly»-101.jpg|[https://guykaiser.lu/den-lsap-president-suergt-fir-gutt-stemmung-bei-greng-a-blo/ Den LSAP-President suergt fir gutt Stëmmung bei Gréng a Blo.] guykaiser.lu, 11.03.2019.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] ''image credits. wikipedia'' uginn. Fichier:Mars Di Bartolomeo.jpg|[https://guykaiser.lu/eng-parlamentaresch-fro-kennt-net-a-fro/ Eng parlamentaresch Fro? Kënnt net a Fro!.] guykaiser.lu, 18.02.2019.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] ''image credits. wikipedia'' uginn. Fichier:Monument «À la Mémoire de la Communauté Israélite de Medernach»-101.jpg|[https://www.woxx.lu/histoire-sauve-trois-fois/?fbclid=IwAR2gU4cGCPRoCB-N4RHmCuqmXJJlfVNdCgQy0aGezP-ER4V60aPTPR_mFcg Histoire : Sauvé trois fois.] woxx.lu, 14.01.2019.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] ''Photo : Wikimédia'' uginn. Fichier:Mairie Tuntange, 2 rue de Hollenfels.jpg|[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1315374.html 9 Conseillere fuerderen Demissioun vum Schäfferot.] rtl.lu, 05.03.2019.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. File:ViewToTrainStation down Avenue de la Liberte Luxembourg Feb 2013.JPG|[https://www.woxx.lu/tramarbeiten-aus-der-not-eine-tugend-machen/ "Tramarbeiten: Aus der Not eine Tugend machen."] woxx.lu, 2019-02-28. <br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg Avenue de la Gare.JPG|[https://www.woxx.lu/tramarbeiten-aus-der-not-eine-tugend-machen/ "Tramarbeiten: Aus der Not eine Tugend machen."] woxx.lu, 2019-02-28.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz ugeinn. File:Luxembourg, chantier bd Jean Ulveling (01).jpg|[https://www.woxx.lu/infrastruktur-grosse-plaene/ "Infrastruktur: Große Pläne."] woxx.lu, 2019-02-14.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Hôtel des Postes Luxembourg 01.jpg|[https://focusonbelgium.be/fr/culture/architecte-belge-concoit-une-metamorphose-futuriste-pour-un-batiment-de-la-poste-au Architecte belge conçoit une métamorphose futuriste pour un bâtiment de La Poste au Luxembourg."] focusonbelgium.be<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] just Source uginn. File:Luxembourg, rue Aldringen (3).JPG|[https://www.c2dh.uni.lu/events/finlux-seminar-schedule-spring-term-2019 « FinLux » seminar: Schedule for the spring term 2019.] op c2dh.uni.lu.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg, villa Louvigny.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/kultur/d-zukunft-vun-der-villa-louvigny "D'Zukunft vun der Villa Louvigny."] 100komma7.lu.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. Fichier:TREINEN 3969.jpg|Die Warte 1-2601, 10.1.2019, S. 2<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. </gallery> ===2018=== <gallery perrow="5" heights="160" widths="160"> File:Luxembourg, tram 2018-07 rond-point Robert-Schuman (02).jpg|[https://www.woxx.lu/neue-mobilitaetspolitik-umsonst-in-vollen-zuegen/?highlight=esch "Neue Mobilitätspolitik: Umsonst in vollen Zügen?"] woxx.lu, 2018-12-13.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Denis Scuto NOV13-002.jpg|[https://www.woxx.lu/geschicht-ass-emmer-kritesch-soss-as-et-keng/ "Scuto: 'Geschicht ass ëmmer kritesch. Soss ass et keng.' "] woww.lu, 2018-11-12.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Luxembourg, Braderie 2017 (08).jpg|[https://www.woxx.lu/elections-2018-ces-gens-la/ "Élections 2018 : Ces gens-là."] woxx.lu, 2018-10-11.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. File:Vide grenier Place Guillaume II Luxembourg 03.jpg|[https://www.woxx.lu/elections-2018-ces-gens-la/ "Élections 2018 : Ces gens-là."] woxx.lu, 2018-10-11.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. Fichier:Grouss H.jpg|[https://www.woxx.lu/sprachen-ortstafelstreit-version-luxembourgeoise/ "Sprachen: Ortstafelstreit, version luxembourgeoise."] woxx.lu, 2018-09-17.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Moien a.jpg|[https://www.woxx.lu/sprachendebatte-wessen-sprache/ "Sprachendebatte: Wessen Sprache?"] By Joël Adami woxx.lu 2018-08-23.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Moien Welcome.JPG|idem.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Gare Pfaffenthal-Kirchberg 10-2017 (02).jpg|[https://www.woxx.lu/cfl-mit-verspaetung-in-die-zukunft/ "CFL: Mit Verspätung in die Zukunft."] woxx.lu, 2018-07-23.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. Fichier:Luxembourg -place de l'Etoile, Stäreplaz - nom de rue.jpg|[https://www.woxx.lu/mobilitaet-als-wahlkampfthema-mehr-bahn-und-noch-mehr-autobahn/ "Mobilität als Wahlkampfthema: Mehr Bahn und noch mehr Autobahn."] woxx.lu, 2018-08-20.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. Fichier:Stausei Uewersauer aerial.jpg|[https://www.woxx.lu/umweltpolitik-wie-die-erde-retten/ "Umweltpolitik : Wie die Erde retten?"] woxx.lu, 2018-10-25.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Croix de Cessange.jpg|Idem.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg, tram à la station Rout Bréck-Pafendall.jpg|[https://www.woxx.lu/neue-mobilitaetsstrategie-unambitionierte-herkulesaufgabe/ "Neue Mobilitätsstrategie : Unambitionierte Herkulesaufgabe."] woxx.lu, 2018-05-31. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. Fichier:CFL 2307 Gare Luxembourg 01.jpg|[https://www.woxx.lu/welche-farbe-hat-der-zug-zwischen-luxemburg-und-trier/ "Welche Farbe hat der Zug zwischen Luxemburg und Trier?"] woxx.lu, 2018-05-28.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn. Fichier:Linde und Kapelle in Reuland 01.jpg|[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1262221.html "Sauvegarde du Patrimoine a Gemeng fuerdere besser Opklärung vum Kulturministère."] rtl.lu, 04.11.2018, 15:22:17.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] nada. Fichier:Paul Dostert, Inauguration plaque commémorative, «Villa Pauly»-102.jpg|woxx.lu 18. Oktober 2018 [http://www.woxx.lu/spoliation-des-juifs-omerta/ Frédéric Braun: Spoliation des Juifs : Omertà]<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] näischt... Fichier:Journée de la commémoration nationale 2016, Roy Reding-101.jpg|woxx Nr 1484, 13. Juli 2018, S.9 [http://www.woxx.lu/panama-papers-le-prevoyant/ Panama Papers: Le prévoyant]<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] © Wikipédia uginn. Fichier:Hôtel des Postes Luxembourg 01.jpg|[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1204508.html Wat geschitt mam historesche Post-Gebai um Aldringer?] rtl.lu, 04.07.2018, 00:00:31. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] näischt... Fichier:Alzettesauer.jpg|[https://moien.lu/sprooch-wahlkampf-thema/ Eis Sprooch ass e fruchtbart Thema fir de Wahlkampf. Dobäi ginn et nach ganz aner Erausfuerderungen!"] moien.lu [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxtram 2018 06.jpg|[https://moien.lu/sud-tram-erklaert/ moien.lu]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Mersch castle 2.jpg|[https://moien.lu/kenns-du-dgemeng-miersch-gutt-genuch-fir-hei-op-mannst-8-froe-richteg-ze-beantweren/ moien.lu]<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Hesper Gemeng 2.JPG|[https://moien.lu/hesper-quiz/ moien.lu]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Suessem Schlass.jpg|[https://moien.lu/suessem-quiz/ moien.lu]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg, Mémorial Maquisards (2).JPG|forum Nr.384, Mai 2018, S.52.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur a Source uginn. File:Bundesarchiv Bild 101III-Weill-061-25, Heinrich Himmler in Luxembourg.jpg|forum Nr.384, Mai 2018, S.50.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Source uginn. Fichier:Nationalarchiven2008-08.jpg|Programmheft radio 100,7 Highlights vum Mount Abrëll 2018, S.13.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur uginn. File:06662-Luxemburg-1905-Fort Thüngen - Drei Eicheln-Brück & Sohn Kunstverlag.jpg|Programmheft radio 100,7 Highlights vum Mount Abrëll 2018, S.14.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur uginn. File:Péiter Onrou aka Krispines Luxembourg City 2017-08 ---02.jpg|Programmheft radio 100,7 Highlights vum Mount Abrëll 2018, S.17 (gecropped).<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur uginn. Fichier:EchternachDancingProcession.jpg|Programmheft radio 100,7 Highlights vum Mount Abrëll 2018, S.19 (gecropped).<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur uginn. File:Bouneweger-Musek-1903--wi.jpg|Programmheft radio 100,7 Highlights vum Mount Abrëll 2018, S.20 (gecropped).<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Quell ("commons") uginn. File:Aharon Appelfeld, Aharon Appelfeld, Rencontre et entretien Marc Rettel-003.jpg|[https://www.yadvashem.org/he/articles/general/aaron-apelfeld.html "אני לא כאן ולא שם" – על אהרון אפלפלד]. Um Site vum Yadvashem. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] "זכויות: Jwh" uginn. File:Schëld an der Rue Reiteschkopp.jpg|forum Nr.383, April 2018, S.55.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur a Quell uginn. File:Referendum Luxembourg 2015 Posters Cessange 2.jpg|forum Nr.383, April 2018, S.27.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur a Quell uginn. Fichier:Ons Heemecht - partition of the national anthem of Luxembourg.png|forum Nr.383, April 2018, S.41.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur a Quell uginn. File:CzugaLeiner01.jpg|Ausschnëtt dervun am Luxemburger Luxemburger Autorenlexikon op der Säit vum [http://www.autorenlexikon.lu/page/author/119/1191/DEU/index.html Roger Leiner] wou e Weber Christof sech als de Fotograf ausgëtt (den Autorenlexikon krut de 15.04.2018 Bescheed gesot).[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Archives nationales du Luxembourg 2012-04.jpg|forum Nr.382, März 2018, S.15.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur a Quell uginn. File:Belval, Luxembourg, seen from the West 2013-08.JPG|[https://www.woxx.lu/bodenschutz-12-000-altlasten/ "Bodenschutz: 12.000 Altlasten."] woxx.lu; 2018-02-05.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] </gallery> ===2017=== <gallery perrow="5" heights="160" widths="160"> File:Luxembourg, 10-2017 Funiculaire (05).jpg|[https://www.woxx.lu/fahrplanwechsel-der-sprung-ins-ungewisse/ "Fahrplanwechsel: Der Sprung 
ins Ungewisse."] woxx.lu 2017-11-30.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz sinn uginn. File:Weiden Uerschterhaff 01.jpg|[https://www.woxx.lu/wahlkampf-in-suessem-und-kaeerjeng-lokal-denken/? "Wahlkampf in Suessem und Käerjeng: Lokal denken."] woxx.lu, 2017-10-02.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Château Wirtgen 2017.jpg|[https://moien.lu/dikrech-quiz/ moien.lu]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Luxembourg, essai tram (1).jpg|[https://moien.lu/tram-quiz/ moien.lu]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Klierf01.jpg|[https://moien.lu/wei-gutt-kenns-du-de-kanton-klierf/ moien.lu]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Remeleng1.jpg|[https://moien.lu/wei-gutt-kenns-du-remeleng/ moien.lu]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Hauptstrasse Rodershausen 01.jpg|[https://moien.lu/weess-du-wei-enge-gemengen-des-uertschafte-leien-4/ moien.lu]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Centre de relaxation aquatique Badanstalt Luxembourg City 2012-04.JPG|[https://adr.lu/legionellen-an-der-badeanstallt/ Legionellen an der Badeanstallt] (sic). De 27. Februar 2017 um Site vun der [[Alternativ Demokratesch Reformpartei|ADR]].<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]"photo: cc Zineke" (sic) uginn. File:Journée de la commémoration nationale 2016, Alain Duschène-101.jpg|[http://paperjam.lu/news/alain-duschene-officiellement-nomme-chef-detat-major-de-larmee Alain Duschène officiellement nommé chef d’État-major de l’armée]. Gekroopt a gecropped den 13. September 2017 op paperjam.lu<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]"Photo: Wikimedia commons" uginn. File:Paul Eyschen caricature.jpg|Programmheft radio 100,7 Summerprogramm 2017, S.34.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Auteur, Quell, an Deel vun der Lizenz uginn. File:Jacques Poos, IEIS conference «Russia and the EU the question of trust»-105.jpg|Programmheft radio 100,7 Summerprogramm 2017, S.35.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Quell an Deel vun der Lizenz uginn, net den Auteur. Fichier:Colette-Flesch--w.jpg|Programmheft radio 100,7 Summerprogramm 2017, S.35.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]]Quell an Deel vun der Lizenz uginn, net den Auteur. Fichier:Helzenretable.jpg|in: S. Jaspers, G. Hausemer: ''Luxemburg. Das einzigartigste Großherzogtum der Welt.'' Capybara Books, 2017, S.178.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Luxembourg Arcelor Mittal.jpg|in: S. Jaspers, G. Hausemer: ''Luxemburg. Das einzigartigste Großherzogtum der Welt.'' Capybara Books, 2017, S.127.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Flagey interior 2013-09 --22.jpg|[https://issuu.com/bruzz.be/docs/bruzz_actua_1570 "Nu nog de meubelen."] in: ''Bruzz'' 1570, 17 mei 2017, bz. 10-11.<br>Eenzeg d'Source "Wikimedia" ass uginn.[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Olivierzalot_(sowjetesch).jpg|Den 1. Januar 2017 op [http://www.ostexperte.de/salat-olivier/ ostexperte.de] fir den Artikel "Salat Olivier – eine russische Neujahrsspeise" [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] </gallery> ===2016=== <gallery perrow="5" heights="160" widths="160"> File:Xavier Bettel, Luxembourg supports Charlie Hebdo-102.jpg|[http://247wallst.com/special-report/2016/03/18/20-highest-paid-world-leaders/4/ 20 Highest-Paid World Leaders] op 247wallst.com, 18.3.2016.<br>Keen Auteur, keng Source a keng Lizenz, och aner Biller vu Commons sinn do ze fannen. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Claude Turmes, Économie circulaire et nouvelles formes de consommation-002.jpg|[http://paperjam.lu/rendez-vous/le-luxembourg-passe-au-vert Le Luxembourg passe au vert] op paperjam.lu 29. September 2016<br> "Photo: Licence CC"[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Luxembourg City Synagogue 01a.jpg|[http://paperjam.lu/event/journee-europeenne-de-la-culture-et-du-patrimoine-juifs-2016 Journée européenne de la culture et du patrimoine juifs 2016] op paperjam.lu September 2016<br>Keen Auteur, keng Source a keng Lizenz [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:LHC-Esch--w.jpg|[http://www.lhce.lu/index.php/presentation "Le Lycée Hubert Clément se présente"] op lhce.lu.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Keen Auteur, keng Source a keng Lizenz. Fichier:Gao Xingjian Galerie Simoncini Luxembourg.jpg|(gecropped) [https://www.100komma7.lu/article/kultur/gao-den-totalen-artist Gao, den totalen Artist.] 100komma7.lu, 11.9.2016.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur an hallef Lizenz ernimmt. Fichier:BusRonnebeemchen01.jpg|Luxemburger Wort vum 13./14. August 2016, S. 34. Näischt uginn. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Saeul Church from South.jpg|[http://www.visitluxembourg.com/de/ansicht/misc/romanische-kirche-saeul Romanische Pfarrkirche] 12. Juni 2016, visitluxembourg.com<br>Manner wéi näischt [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:L'eglise de Saeul, Saeul, Luxembourg.jpg|[http://www.visitluxembourg.com/de/ansicht/misc/romanische-kirche-saeul Romanische Pfarrkirche] 12. Juni 2016, visitluxembourg.com<br>Manner wéi näischt [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Luxembourg, Villa Pauly (1).JPG|[http://www.rtl.lu/letzebuerg/919169.html Comité pour la Mémoire de la Deuxième Guerre mondiale] 10. Juni 2016, rtl.lu<br>"© GilPe" [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Placke lénks, Villa Pauly.jpg|[http://www.rtl.lu/letzebuerg/919169.html Comité pour la Mémoire de la Deuxième Guerre mondiale] 10. Juni 2016, rtl.lu<br>"© Jwh" [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Echternach Orangerie 01.jpg|[http://authordebbieyoung.com/tag/luxembourg/ Blog Debbie Young] 12. Mee 2013<br>"Photo credit: Wikipedia"[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Sofia Falkovitch, Vernissage «Judenrein» Differdange-007.jpg|[http://www.sofiafalkovitch.com/ Sofia Falkovitch] 15. Mäerz 2016<br>A 4 weider Fotoen ouni näischt, mä mat Erlabnes vum Auteur, dofir [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Norry Schneider, Économie circulaire et nouvelles formes de consommation.jpg|[http://paperjam.lu/news/la-transition-energetique-selon-norry-schneider La transition énergétique selon Norry Schneider] paperjam.lu 11. Mäerz 2016<br> "Photo: DR"[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Aeroport Findel Luxembourg terminal B 01.jpg|[http://paperjam.lu/news/le-terminal-b-reactive-en-2017 Le terminal B réactivé en 2017] paperjam.lu 11. Januer 2016<br> "Photo: DR"[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Schrasseg de Prisong.jpg|Programmheft 100komma7, 30.3.2016.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:TREINEN 3969.jpg|Programmheft 100komma7, 1.3.2016, S.7.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Quell uginn, net den Auteur an och net d'Lizenz. Fichier:Mersch Maison Servais front.jpg|Programmheft 100komma7, 1.2.2016, S.25<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Nada. Fichier:Sanem_Castle_01.jpg|[http://paperjam.lu/news/le-gouvernement-na-aucun-concept "Le gouvernement n'a aucun concept"] paperjam.lu, 21.01.2016.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Just: ''Photo: Licence CC''. Fichier:Luxembourg Bus ALTMANN-AVL 637.JPG|[http://paperjam.lu/communique/bus-prives-un-accord-praticable-et-viable-est-possible "Bus privés: un accord praticable et viable est possible"] paperjam.lu, 18.02.2016.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Just: ''Photo: Licence CC''. Fichier:Villa Pauly, Luxembourg City 4.JPG|[http://paperjam.lu/news/un-comite-pour-la-memoire-dans-les-cartons "Un Comité pour la mémoire dans les cartons"] paperjam.lu, 18.02.2016.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Just: ''Photo: Licence CC''. Fichier:Ariston-esch1.jpg|[https://www.100komma7.lu/article/aktualiteit/zwee-kinoen-vum-grupp-caramba-sinn-zou "Zwee Kinoe vum Grupp Caramba sinn zou."] 100komma7.lu, 19.01.2016.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur genannt, ma net d'Lizenz an d'Source. File:Gast Waltzing 2014-02 Jazz Station 003.JPG|[https://www.100komma7.lu/program/episode/120772/201601101103-201601101200 Musikalesch Visitekaart Gast Waltzing] 100komma7, 10. Jan 2016 - 11:03<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] vum Camion gefall? </gallery> ===2015=== <gallery perrow="5" heights="160" widths="160"> Fichier:Josiane-Kartheiser--w.jpg|[http://www.wort.lu/de/kultur/lex-jacoby-im-alter-von-85-jahren-verstorben-bewegende-hommagen-an-lex-jacoby-5650475a0da165c55dc4dc3b Bewegende Hommagen an Lex Jacoby] wort.lu 21.11.2015<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Guer näischt Näischt Fichier:Claude D. Conter November 2013 (2).jpg|[http://www.wort.lu/de/kultur/lex-jacoby-im-alter-von-85-jahren-verstorben-bewegende-hommagen-an-lex-jacoby-5650475a0da165c55dc4dc3b Bewegende Hommagen an Lex Jacoby] wort.lu 21.11.2015<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Guer näischt Näischt Fichier:Lex Jacoby.jpg|[http://www.rtl.lu/kultur/735362.html "De Lex Jacoby ass dout."] op rtl.lu, 21.11.2015, 10:23:23.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur uginn, ma keng Source nach Lizenz. Fichier:Margareta and Hans Mommsen IEIS Conference Arno J Mayer-001.jpg|[http://www.welt.de/geschichte/zweiter-weltkrieg/article148472847/So-schwach-war-der-Diktator-Hitler-wirklich.html ''Historikerstreit, So schwach war der Diktator Hitler wirklich'']. Op welt.de 5.11.2015<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Auteur, Source a Lizenz uginn. Fichier:Stolpersteng Déifferdeng, 33, rue Émile Mark.jpg|[http://svenska.yle.fi/artikel/2015/11/09/i-berlin-snubblar-man-over-nazisternas-offer I Berlin snubblar man över nazisternas offer] op svenska.yle.fi, 9.11.2015<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Source an Auteur uginn, mä ouni Lizenz a mengen Déifferdeng wier well zu Berlin. Fichier:Klopp Route à Bievels 1930.JPG|''70 Joer Revue, 70 Joer Lëtzebuerg.'' Beilage zu revue 43/15 21.10.2015, S.85.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] eenzeg "Source" am Impressum: "''Fotos: Archiv revue, Archiv Editpress''". Source? Lizenz? Fichier:Nobel Prize 2011-Press Conference KI-DSC 7581.jpg|''70 Joer Revue, 70 Joer Lëtzebuerg.'' Beilage zu revue 43/15 21.10.2015, S.222.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] eenzeg "Source" am Impressum: "''Fotos: Archiv revue, Archiv Editpress''". Auteur? Lizenz?... Fichier:Mikis2004.jpg|[http://radio.rtl.lu/emissiounen/reportage/877193.html/ "Mikis Theodorakis."] rtl.lu, 29.07.2015 - 07:15.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Author? What author? File:Quartier_européen_Bruxelles_2011-06.JPG|[http://www.wort.lu/de/politik/die-reportage-am-wochenende-leben-im-bruesseler-europaviertel-55b229ee0c88b46a8ce5d15a "Leben im Brüsseler Europaviertel."] op wort.lu, 25. Juli 2015, 06:00.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Déi Foto schéngt sech selwer gemaach ze hunn... File:Bouneschlupp16.jpg|am Prospekt [http://www.eu2015lu.eu/fr/la-presidence/a-propos-presidence/programme-culturel/Curiosity-cabinet.pdf "Curiosity cabinet - True tales from Luxembourg"], S.9, Austellung am Kader vun der Ltz. EU-Présidence 2015.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn. Fichier:Luxembourg City fortress Petrusse valley 01.jpg|[http://paperjam.lu/news/regard-sur-les-inegalites-de-revenus-et-la-pauvrete Regard sur les inégalités de revenus et la pauvreté] op paperjam.lu, 29.03.2015<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Just d'Mentioun ''Photo: Licence CC'' Fichier:Luxembourg, Villa Pauly (3).JPG|[http://paperjam.lu/news/une-premiere-etape-estime-la-communaute-juive «Une première étape», estime la communauté juive] op paperjam.lu, 10.06.2015<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Just d'Mentioun ''Photo: Licence CC'' Fichier:Eischen GemeindeHobscheid.JPG|[http://paperjam.lu/news/la-maison-dans-la-cuvette La maison dans la cuvette] op paperjam.lu, 23.04.2015<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Just d'Mentioun ''Photo: Licence CC'' Fichier:Luxembourg Pfaffenthal Alzette Béinchen 01.jpg|[http://www.heise.de/newsticker/meldung/Sony-Music-will-peinlichen-Vertrag-mit-Spotify-unterdruecken-2663646.html Sony Music will peinlichen Vertrag mit Spotify unterdrücken] op heise.de, 23.05.2015<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Lizenz uginn File:HS20_rue_Chimay.JPG|[http://www.rtl.lu/letzebuerg/634236.html "Mann randaléiert a schléit Policebeamten an d'Gesiicht."] op rtl.lu, 20.05.2015, 15:01:39.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] </gallery> ===2014 an éischter=== <gallery perrow="5" heights="160" widths="160" caption=""> File:Sebes Quell Finde.jpg|[https://www.woxx.lu/7705/ "PESTIZID-BELASTUNG: Den aneren Zukunftspak."] woxx.lu, 2014-10-24.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:RGTR-Bus Linn 205.jpg|[http://paperjam.lu/communique/nouvel-horaire-du-reseau-dautobus-rgtr-a-partir-du-14-decembre Nouvel horaire du réseau d’autobus RGTR à partir du 14 décembre] op paperjam.lu, 09.12.2014<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Just d'Mentioun ''Photo: Licence CC'' Fichier:Roland Harsch, Rasch(t) Auer Liesung-005.jpg|[http://50-plus.lu/event/liesung-raschtauer-mam-roland-harsch/?h=bereldange Liesung Rasch(t)Auer mam Roland Harsch] 50-plus.lu<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Luxembourg supports Charlie Hebdo-105.jpg|[http://azzasedky.typepad.com/egypt/2015/05/mercatornet-the-charlie-hebdo-pen-award-for-courage-is-misplaced.html The Charlie Hebdo PEN award for courage is misplaced] azzasedky.typepad.com<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Boeing E-3 Sentry LX-N 90454-3.JPG|[http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1072208,Kryzys-na-Ukrainie-Samoloty-AWACS-nad-Polska Kryzys na Ukrainie. Samoloty AWACS nad Polską] polskieradio.pl<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Auteur a Source uginn (cropped) Fichier:Boeing E-3 Sentry LX-N 90454-3.JPG|[http://www.deon.pl/wiadomosci/swiat/art,16472,awacs-nad-polska-bedzie-monitorowal-ukraine.html AWACS nad Polską będzie monitorował Ukrainę] deon.pl<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] (cropped) Fichier:Clesse, Grishenin, Entin, IEIS conference «Russia and the EU the question of trust»-102.jpg|[https://www.alumni.ox.ac.uk/events/ous-luxembourg-discussion-evening-russian-ambassador Discussion Evening with the Russian Ambassador] alumni.ox.ac.uk<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] (cropped) Fichier:Enovos mat bloe Männercher.jpg|[http://delano.lu/news/enovos-stakes-sale Enovos stakes for sale] delano.lu<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Aharon Appelfeld, Aharon Appelfeld, Rencontre et entretien Marc Rettel-003.jpg|[http://www.thefamouspeople.com/profiles/aharon-appelfeld-4459.php Aharon Appelfeld] thefamouspeople.com<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Canon PowerShot G15.jpg|[http://thecircular.org/canon-powershot-g15-review/ Canon PowerShot G15 Review] thecircular.org<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] (Auteur a Source uginn) Fichier:D300 Commemoration Béiweng.JPG|[http://www.neopresse.com/gesellschaft/anotherview/freiheit-gleichheit-bruederlichkeit/ Freiheit, Gleichheit, Brüderlichkeit] neopress.com<br> [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] (Auteur a Lizenz uginn) File:Denis_Scuto_NOV13-002.jpg|[http://www.100komma7.lu/files/2/3/document_id640.pdf Radio 100,7] Programmheft Jan. 2015<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] (Source Wikimedia uginn) Fichier:Original Jean Monnet building, April 2009.jpg|[http://paperjam.lu/news/le-jour-davant Le jour d’avant], Paperjam.lu 8.12.2014 [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] (Photo: Licence CC) Fichier:Luxembourg-ville Fondation Melchior Bourg-Gemen av Pasteur 63 2014.jpg|[http://www.rtl.lu/letzebuerg/588625.html Fräi Nuechte fort, Haus Bourg-Gemen bleift], rtl.lu 4. 12. 2014 [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Source (Wikimedia) gouf ernimmt. Fichier:Georges Hausemer w.jpg|[http://www.famousbirthdays.com/people/georges-hausemer.html famousbirthdays.com] [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Guy Rewenig November 2013.jpg|[http://www.famousbirthdays.com/people/guy-rewenig.html famousbirthdays.com] [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Xavier Bettel Royal Wedding 2012 cropped.jpg|Erfreelech par contre [http://www.expreszo.nl/2014/luxemburg-gaat-huwelijk-openstellen expreszo.nl] an [http://www.homopedia.pl/wiki/Xavier_Bettel homopedia.pl]. [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Xavier Bettel Royal Wedding 2012 cropped.jpg|[http://www.f-i-s.lu/Standort.htm Site vun der Freie Internationale Sparkasse S.A.], souguer de Banke geet et schlecht [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Jean-Claude Juncker Luxembourg Royal Wedding 2012.jpg|[http://www.paperjam.lu/article/fr/la-vaine-candidature-juncker La vaine candidature Juncker?] paperjam.lu; 19. Februar 2014. [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Lizenz CC gouf ernimmt. Fichier:Original Jean Monnet building, April 2009.jpg|[http://www.rtl.lu/international/europa/512142.html "1.700 EU-Beamte musse bis Enn des Joers plënneren."] rtl.lu; 19.2.2014. [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Source (Wikimedia) gouf ernimmt. File:Gao Xingjian Galerie Simoncini Luxembourg 2012.jpg|[http://www.fokal.org/fr/index.php?option=com_content&view=article&id=584%3Ala-fuite&Itemid=54 hei], [http://www.frasesgo.com/autores/frases-de-gao_xingjian.html an hei], [http://www.bel7infos.eu/gao-xingjian-un-prix-nobel-de-litterature-a-strasbourg-pour-son-cinema/ an hei], [http://robertocotroneo.me/2012/02/26/il-populismo-di-editori-e-scrittori-italiani/ an hei], [http://www.bubblews.com/news/519469-bus-stop-a-chinese-play an hei], [https://www.daad.de/alumni/netzwerke/vip-galerie/asien/12721.en.html an hei] an dann och [https://lareviewofbooks.org/interview/claire-conceison-on-gao-xingjian do, wou d'Meedche mengt hat hätt d'Foto gemaach]. Alleguerte ganz ouni näischt [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Gao Xingjian Galerie Simoncini Luxembourg.jpg|Bei dëser ass richteg ëppes lass:[http://plaguexyz666.wordpress.com/2013/12/05/gao-xingjian-el-ser-humano-el-arte-la-literatura-y-el-pensamiento/ ], [http://trueheart.org.uk/?page_id=60 ], [http://rolfgross.dreamhosters.com/ChinaArt2013/Artists/1-Traditional/Traditional.html ], [http://www.quotationsensation.com/author.aspx/Gao_Xingjian ], [http://www.fanphobia.net/profiles/gao-xingjian/ ], [https://www.arhu.umd.edu/news/nobel-prize-winner-visiting-college-park-artists-reception-his-honor ], [http://www.imgquotes.com/gao-xingjian-picture-quotes-3/ ], [http://kitaab.org/2013/11/22/francechina-gao-xingjian-freedom-is-so-precious-bbc/ ], [http://www.dokument-festival.com/database/industry-programme-detail/10875%7CInspiration-Forum-Gao-Xingjian ], [http://theculturetrip.com/asia/china/articles/gao-xingjian-china-s-least-celebrated-nobel-laureate/ ], [http://www.biennaledespoetes.fr/2013/05/ecrivains-empeches-ecrivains-depeches-peripherie-du-marche-de-la-poesie/ ], [https://www.google.com/search?tbs=sbi:AMhZZivMXxQ90UINq8HQQo7xkOwutEE17UkwlaQCtx5eAQx6QN_1_1Zo2BkxkZDkQaQKJDFLvgOsln-ugdvMKaej4W5wEMCYFwVcUmJtOfB60LDkNfVcXf2b2kYJf7O_1Mfs4Ddu_18ice_17dcnkWqcQ-x2U1476B0n5vyBGJonBDHYjOb6TkvI4KPEv-LNp_1nBWc8ITXd-xLIsFaOPAvhpNzXNYMB-6xwYqsPuTR3Omlq3ICOzO9x7Vwfjbl62D6n91BrzFVDL_1-gn32U7cnWUtq8qP9rrpQ3NkSjkXLwDnmDcVnsYB2MT14uNrquJ23mr4E9_19MdbvIcEfcJzLmNeWpthJ5Kg2pCiC8Rz6TPdZ6rrH1-IN4VDgzFEj-yIsTtApyLjXSFe5t7iJ0XLrdteNRD5o6Wkj5qsREU9f8yYzrxqYzEDlR0b9GSgAv6NRBS3SyhNgIt4FwnvQUi8JeX_1MAYxfsWpkSmK86DKMs0USau8DBeOjnjo7l6mNRC-Yj33F5U8oVkx4n5dEbwkwqzT1lI92IYp41RTy5q7HEIPS1DpduRPvPE5q9QFkmQ_1c2N1Ir3Le3PNWnnys4PZw6d90XrAf_1ehOyayR3UKC6Frptx2_1vLw-Uhkb4q6oMQNqofOl6r9QG7jIiuRYja6xrymOjoW0tv0A-ruBI4yq9k5QRnNZwM8TTK2nK8WT5JNsyfv7dN2JJfXxOZT0UxxY5tyQBIt7P5pquaDNJ-MpLQDRLq_1sSKPLDKZKenI3Gqnoltr1Of97l4l-LsCXybT0dJdbFs3-1pixrEoBB-P8sf13qHJVijRGA4k19zQBkdFOj2P7QJEik6Oveq6fbsBQIaMcfxiYxWAoJ5hkkyAgm-DXKB2uvtGwGyWVb7Ugzxma3AGOVCuvBICK3q9UNz-VJCxQbVB53bsMMIBCT5gBZQ0xtSpsC1Q_1LX7X8ocBNUlnlcljNRyT8e_1_1XDxSvq7akxKDqbh6iqrfCGh8XRWz9vNGsdfdsdCy3R3X3N8AvWam--ZyM6aATHEsgWN8qgCWHS36S-JBiOo6RvyZP4y39UND1sW_17n7mXTpMs73jg6mDjEdrlFAKlnXq4HyoavMv4vbnG-Fo-_1D2qD6IPTimmu_1GCb7zKSkLI8CbrPuYIGWjtY1yUFTYBOF3lg4SCZXT1gtt6ndqh_1g6u-MAni5auUil2cIIJF5Hu3dESwLj03LUGtRh7zdS01sx0OEIJqMRa9_1UHkLrccUtchugVw&ei=4yfuUo2YM4zs4wS06oDYDA&start=0&sa=N&biw=1920&bih=937 a sou weider ] [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] |[http://www.theguardian.com/film/filmblog/2014/jan/28/cine-files-cinmathque-de-la-ville-de-luxembourg "Cine-files: Cinémathèque de la ville de Luxembourg".] The Guardian, UK, Auteur als "Grace Duffy" uginn... [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] <!--File:HS20 Cinématèque a crèche.JPG|[http://www.theguardian.com/film/filmblog/2014/jan/28/cine-files-cinmathque-de-la-ville-de-luxembourg "Cine-files: Cinémathèque de la ville de Luxembourg".] The Guardian, UK, Auteur als "Grace Duffy" uginn... [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]]--> File:Luxembourg City from Adolphe Bridge 01.jpg|[http://www.weather.com/health/obesity-rates-rapidly-increase-developing-countries-20140103 The Weather Channel][[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Source an Auteur goufen ernimmt. Fichier:Etienne Schneider arrival TK IST-LUX.jpg|[http://www.pinknews.co.uk/2013/11/14/luxembourg-to-become-first-country-to-have-gay-prime-minister-and-gay-deputy-pm/ Luxembourg to become first country to have gay prime minister and gay deputy PM]; pinknews.co.uk, 14. November 2013. Den Etienne Schneider, weder Auteur nach Lizenz. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Etienne Schneider 2012-05.jpg|[http://www.gaynz.com/articles/publish/3/article_14286.php Luxembourg has gay PM, and deputy]; gaynz.com, 6. Dezember 2013. Den Etienne Schneider, weder Auteur nach Lizenz. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Wiseler Schneider welcome IST-LUX.jpg|[http://yagg.com/2013/11/14/deux-gays-a-la-tete-du-luxembourg/ Bientôt deux gays à la tête du Luxembourg?]; yagg.com, 14. November 2013. Den Etienne Schneider gekroopt a gecropped ouni Auteur oder Lizenz. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Denis Scuto NOV13-002.jpg|[http://www.paperjam.lu/questions/l-histoire-du-pays-en-100-ans-d-actualite L’histoire du pays en 100 ans d’actualité]; paperjam.lu, 12. Dezember 2013. Just "Lizenz CC" uginn [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] File:Jean-Claude Juncker 2012-06-27 d.JPG|[http://www.skynews.com.au/world/article.aspx?id=916907 "Luxembourg's PM battles for re-election"]. Sky News (Australien), Oct. 21, 2013. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Jean-Claude Juncker 2012-06-27 d.JPG|[http://www.news.gr/oikonomia/diethnh/article/98529/o-gioynker-se-rolo-prostath-toy-ftohoy-notoy.html "Ο Γιούνκερ σε ρόλο... προστάτη του 'φτωχού Νότου' "]. News.gr, 22:25 01/10/2013. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Tom Hillenbrand 01.jpg|Liicht gecropped am Lëtzebuerger Land Nr.43. (25.10.2013), S.15.<br>Source uginn ("''Wikipedia''"), ma net den Auteur an d'Lizenz.[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Josy-Braun--VI07-w.jpg|[http://kultur.rtl.lu/kulturpur/news/472915.html "En Owend fir de Josy Braun."] RTL.lu - 27.09.2013, 18:36 - Fir d'lescht aktualiséiert: 27.09.2013, 18:45. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Jean-Claude_Juncker_2012-06-27.JPG|[http://www.onlinezeitung.co/news/datum/2013/07/10/luxemburger-lauschen-regierungschef-juncker-droht-das-aus/ "Luxemburger Lauschen: Regierungschef Juncker droht das Aus."] OZ - Onlinezeitung. Zeitung für NRW, 10. Juli 2013.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Villa Vauban Luxembourg 02.jpg|[http://www.100komma7.lu/files/4/11/document_id609.pdf Programmheft Radio 100,7, Sep. 2013], S.17. <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Rue de Strasbourg Luxembourg - July 2012.JPG|[http://www.wort.lu/de/view/anwohner-der-rue-de-strasbourg-schimpfen-ueber-drogenszene-5232deaae4b08f5d738efa58 Anwohner der Rue de Strasbourg schimpfen über Drogenszene] wort.lu gëtt u se vu ''Facebook-Gruppe "Rue Strasbourg"'' ze hunn. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Nic-weber.jpg|[http://news.rtl.lu/news/national/468233.html De fréiere Chefredakter vun RTL Radio Lëtzebuerg ass dout] rtl.lu (Schonn erstaunlech datt RTL keng Foto vun hirem fréiere Chefredakter huet) [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] |[http://www.tageblatt.lu/nachrichten/land_a_leit/story/Wer-hat-Angst-vor-Dr--Charles-Marx--14823763 Wer hat Angst vor Dr. Charles Marx?] tageblatt.lu [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] File:0ld keyboards.JPG|[http://casw.org/casw/announcement/new-edition-science-writing-career-guide-now-available "New edition of science writing career guide now available."] casw.org. <br> [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:0ld keyboards.JPG|[http://www.omicrono.com/2013/07/destruyendo-ratones-y-televisiones-por-el-miedo-irracional-al-malware/ "Destruyendo ratones y televisiones por el miedo irracional al malware."] omicrono.com, 11.7.2013. Credits iwwer Link. [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] File:0ld keyboards.JPG|[http://www.iisd.org/generata/?p=6719 "U 4 Life: Earth Day 2012."] um Site vum International Institute for Sustainable Development, April 20, 2012. [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] File:Jean-Claude Juncker 2012-06-27 d.JPG|Gecropped a gekroopt um [https://plus.google.com/photos/102201720880310261301/albums/5888488911448412017/5888488910433909442?pid=5888488910433909442&oid=102201720880310261301 Google+ Site vun der Piratepartei Lëtzebuerg] [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Luxembourg City Chambre des députés Nov 2009.jpg|[http://www.100komma7.lu/files/2/9/document_id607.pdf 100Komma7 Programmheft Juni 2013], S.15. <br>Quell uginn [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] File:Dexia Belval.jpg|[http://www.lesechos.fr/entreprises-secteurs/finance-marches/actu/0202708589025-le-luxembourg-nouveau-laboratoire-du-paiement-mobile-560229.php "Le Luxembourg, nouveau laboratoire du paiement mobile."] lesechos.fr, 22/04/2013.<br> [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Etienne Schneider 2012-05.jpg|[http://www.100komma7.lu/files/9/5/document_id603.pdf 100Komma7 Programmheft Mäerz 2013], S.22. <br>Quell uginn; [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] <!--Fichier:Findel Airport Luxembourg.JPG|[http://www.pagtour.net//index.php?option=com_content&view=article&id=273 op dem belsche pagtour.net, 31.Januar 2013] <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]]--> File:Luxembourg Kirchberg as from montée Pfaffenthal 01.jpg|[http://delano.lu/news/moody-s-lowers-luxembourg-banks op delano.lu, 6. Juni 2012], Lizenz an Auteur uginn. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:HS20 Boulevard Royal.JPG|[http://delano.lu/news/office-deals-over-study-says op delano.lu, 24. Juli 2012], Lizenz an Auteur uginn. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] File:Jean-Claude_Juncker_2012-06-27.JPG|[http://luxprivat.lu/Archiv/edition_304/EXKLUSIV-Hat-Jean-Claude-Juncker-ein-uneheliches-Kind op luxprivat.lu], wéi gewéinlech:<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Josy-Braun--VI07-w.jpg|[http://news.rtl.lu/sonndes/gesellschaft/338793.html Si hunn eis 2012 verlooss: Erënnerungen op Allerhellgen] RTL.lu - 01.11.2012, 06:00 - Fir d'lescht aktualiséiert: 01.11.2012, 18:51.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Pol-Puetz-w.jpg|[http://www.100komma7.lu/files/4/0/document_id598.pdf Programmheft 100,7, Nov. 2012], S.22. Quell mentionnéiert.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] File:Jean-Claude_Juncker_2012-06-27.JPG|[http://www.abgeordneten-check.de/artikel/1599-selbst-schauble-ist-anderer-meinung.html "Juncker glaubt an Griechenlands Vertragstreue"] op abgeordnetencheck.de [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] <br>[http://www.bank-aktuell.com/news/4439-krise-juncker-wettert-gegen-deutschland/ "Juncker wettert gegen Deutschland"] op bank-aktuell.com [[Fichier:Pastille verte.png|30px]] <br> souwéi eng Rëtsch Bloggen, meeschtens ouni Source.[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Mario Monti 2012-06-27.JPG|[http://www.heise.de/tp/artikel/37/37609/1.html "Monti will EU-Gipfel gegen 'spalterischen Populismus'"] op heise.de{{0}}[[Fichier:Pastille verte.png|30px]];<br> [http://www.rmf24.pl/ekonomia/news-monti-jestesmy-w-stanie-wojny-z-oszustami-podatkowymi,nId,628947 "Monti: Jesteśmy w stanie wojny z oszustami podatkowymi"] op rmf24.pl {{0}}[[Fichier:Pastille verte.png|30px]];<br> sou wéi enger Rëtsch Bloggen, meeschtens ouni Source. [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Josy-Braun--VI07-w.jpg|[http://www.100komma7.lu/files/3/12/document_id597.pdf Programmheft 100,7, Okt. 2012], S.35. Quell mentionnéiert.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Map Schengen.png|[http://www.schengen.lu/fr-FR/notre-commune/l-historique-de-la-fusion schengen.lu]. <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Map Burmerange.PNG|[http://www.schengen.lu/fr-FR/notre-commune/l-historique-de-la-fusion schengen.lu]. <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Map Wellenstein.PNG|[http://www.schengen.lu/fr-FR/notre-commune/l-historique-de-la-fusion schengen.lu]. <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Map Schengen 2012.png|[http://www.schengen.lu/fr-FR/notre-commune/l-historique-de-la-fusion schengen.lu]. <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Hinzert Memorial Nazi Concentration Camp 01.jpg|Artikel "KZ Hinzert", in: Sonja Kmec, Pit Peporté (Hg.): Lieux de mémoire au Luxembourg / Erinnerungsorte in Luxemburg 2, Luxemburg 2012, S.41. Auteur genannt. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Luxembourg cathédrale Notre-Dame Schetzel.jpg|Artikel "Grüewald", in: Sonja Kmec, Pit Peporté (Hg.): Lieux de mémoire au Luxembourg / Erinnerungsorte in Luxemburg 2, Luxemburg 2012, S.170. Auteur genannt. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Etienne Schneider 2012-05.jpg|[http://www.focus.de/finanzen/news/tid-26475/portraet-der-heimat-prominenter-euro-entscheider-luxemburg-ein-zwergenstaat-mit-luxusproblemen_aid_779873.html "Zwergstaat mit Luxusproblemen"] focus.de, 10.07.2012, 18:10. Auteur genannt.<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] File:Maison du Luxembourg Brussels.JPG|[http://bruxelles.mae.lu/fr/L-Ambassade Säit vum Ausseministère iwwer d'Ltz. Abassade zu Bréissel.] (Datum onbekannt).<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Rue de l'Eau 26-28-30 Luxembourg City 2011-08.JPG|[http://news.rtl.lu/news/national//146299.html "Alstad: Reamenagement vun de Stroosse ronderëm de Palais."] (liicht gecropped). RTL.lu 18.10.2011, 06:22, fir d'lescht aktualiséiert: 18.10.2011, 09:18.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Luxemb Pafendall Béinchen 03.jpg|[http://news.rtl.lu/news/national/105623.html "City Breakfast: Stad favorabel fir Zucharrêt am Pafendall"] rtl.lu - 04.05.2011, 09:47 - Fir d'lescht aktualiséiert: 04.05.2011, 10:16<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Ch_Bernhoeft_1891_GD_Luxembourg_05_Pl_1.2._Esch_Sure.jpg|[http://www.snl.lu/cgi-bin/baseportal.pl?htx=/activites&dtls=on&Id==11 Am Mee 2011 op snl.lu]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Image:Prabbeli.jpg|[http://www.100komma7.lu/files/2/2/document_id575.pdf Programmheft Radio 100,7, Mee 2011], S. 29.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Image:KieTuRr2.JPG|[http://www.100komma7.lu/files/2/2/document_id574.pdf Programmheft Radio 100,7, Abrëll 2011], S. 31<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Luxemb pl Constitution from cathedral 01.jpg|En Ausschnëtt (rietsen Deel), a schwaarz-wäiss, ganzsäiteg am [[D'Lëtzebuerger Land|Lëtzebuerger Land]] Nr. 13 vum 1. Abrëll 2011, S 25. Opschrëft: "Find 5 Ninjas in this picture" (warscheinlech en Abrëllswitz). Numm vum Fotograf war uginn. <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Kënzeg Mechelbierg.jpg|[http://news.rtl.lu/news/national/98273.html Komplementarwalen] RTL.lu, 6. Mäerz 2011 (Ausschnëtt vum Bild) Angab: Auteur a Source,<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Kierch Leideleng1.jpg|[http://www.100komma7.lu/files/1/1/document_id573.pdf 100Komma7 Programmheft Mäerz 2011], S.33. <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Mertert-tankstellen.jpg|[http://www.100komma7.lu/files/1/1/document_id573.pdf 100Komma7 Programmheft Mäerz 2011], S.32. <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:LambertSchlechter copie.jpg|[http://www.lejeudi.lu/Culture/2813.html "Voies croisées des lettres luxembourgeoises."] lejeudi.lu, 20/01/2011 10:30:00 <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Iechtern12.JPG|[http://meng-gemeng.rtl.lu/gemeng/echternach/49839.html "Gemengerot Iechternach: D'Gemengekeess ass eidel."] RTL.lu 21.12.2010, 09:01 - Fir d'lescht aktualiséiert: 21.12.2010, 10:45.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] <!--Fichier:Walzwierk-Déifferdenger-Schmelz-w.jpg|[http://news.rtl.lu/news/national/85333.html "Aarbechtsaccident am Walzwierk zu Déifferdeng"] RTL.lu 14.11.2010, 13:31 - Fir d'lescht aktualiséiert: 14.11.2010, 13:36. Angab: "Archivfoto" (sic) <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]]--> Fichier:House of Europe Gilly Luxembourg city.jpg|[http://ec.europa.eu/luxembourg/docs/education/id7606673dec_complet.pdf Europäische Kommisison Vertretung in Luxemburg: "Die Europäische Union verstehen. Mach dich schlau mit Superjhemp"], Luxemburg: Amt für amtliche Veröffentlichungen der Europäischen Gemeinschaften, 2009, S.60.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Lge-Haff 2.jpg|[http://www.zlv.lu/spip/spip.php?article3361 "Newsweek gegen Juncker & UEL"], zlv.lu, 21. 08 2010.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Roger Manderscheid.JPG|[http://www.saarbruecker-zeitung.de/aktionen/2009/saarlorlux/sz-berichte/art29818,3318662 "Der Bauchredner: Ein Nachruf auf Roger Manderscheid" Saarbrücker Zeitung], 8. Juni 2010 (Angab: "Foto: SZ" (sic))<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Rewenig w.jpg|[http://www.theatreinfo.lu/spip.php?article605 theaterinfo.lu] <br>(Angab: "Extrait de wikipédia.org")<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Rewenig w.jpg|[http://news.rtl.lu/news/national/72985.html|Artikel "Eclat bei Prix Servais fir Tania Naskandy alias Guy Rewenig"] rtl.lu, 06.07.2010.<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Roger Manderscheid.JPG|[http://www.journal.lu/ Lëtzebuerger Journal], Artikel vum 3. Juni 2010 (Angab: "Photo: LJ-Archiv" (sic))<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Roger Manderscheid.JPG|[http://www.zlv.lu/spip/spip.php?article2889 Zeitung vum Lëtzebuerger Vollek], Artikel vum 3. Juni 2010 (Angab: "Foto: Wikipedia")<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Roger Manderscheid.JPG|[http://www.eldoradio.lu/news/news/9392.html "Roger Manderscheid: ass doud"], eldoradio.lu 3. Juni 2010 (Angab: "(c) Wikipedia")<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Archbishop Fernand Franck.jpg|[http://www.promilux.lu/site/kirche.html Lëtzebuerg Promi] Nr 64, S.16 an och Lëtzebuerg Privat Nr. 173 - 09.04.2010, S. 1 an 2. <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] <!--Fichier:Bettel Xavier 2008--w.jpg|[http://www.promilux.lu/site/Traumpaare.html Promi Lëtzebuerg] Nr 64, S.1 a 14.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]]--> Fichier:CNA--Gebai--w.jpg|[http://100komma7.lu/files/7/8/document_id73.pdf Programmheft Radio 100,7, Februar 2010] S.30.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] <!--:Fichier:Schengen Monument.jpg|[http://100komma7.lu/files/4/5/document_id70.pdf Programmheft Radio 100,7, November 2009] S.32 (Ausschnëtt).<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]]--> Fichier:Frank-Wilhelm--w.jpg|[http://filmprais.blogspot.com/2009/08/jury.html Jury] op filmprais.lu, Oktober 2009 <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:BelvalPlaza1&2 2009-04.JPG|[http://bonjour.news352.lu/edito-4985-guerre-ouverte-a-belval-plaza.html Artikel "Guerre ouverte à Belval Plaza"] op bonjour.news352.lu, 14/10/2009<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Uelzecht-Lycée 2007.jpg|[http://news.rtl.lu/news/national/28395.html Uelzecht Lycée: De Projet "Français plus" virgestallt ginn op rtl.lu], 15. Juni 2009 2009<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Andy Bausch.jpg| [http://kultur.rtl.lu/kulturpur/personnagevunderwoch/17185.html Pesonnage vun der Woch op rtl.lu], 10. Abrëll 2009<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Villa Pauly Luxembourg.jpg| [http://www.berdorf.lu/Documentation/Gemengenzeitung_2009_1.pdf ''Bäertrëffer Gemengenzeitung'' 1/2009], S.36.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Michel Welter Monument w.jpg|[http://www.lejeudi.lu/index.php/Forum/1445.html le jeudi 19. Mäerz 2009] [http://www.lejeudi.lu/thumbnail.php?file=1445.jpg&size=article_large ] <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Georges Hausemer w.jpg|[http://kultur.rtl.lu/kulturpur/news/16145.html rtl.lu], Mäerz 2009.<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] <!--Fichier:Belval-Plaza-1--w.jpg|de 16.02.2009 op [http://news.rtl.lu/news/national/13992.html rtl.lu]<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]]--> Fichier:Vel'oh2008.JPG| am ''[http://www.gracq.be/files/uploads/VAV-2009/VAV140.pdf Ville à vélo Nr. 140]'' vum GRACQ - Les Cyclistes Quotidiens asbl, Jan./Feb. 2009, S.9<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Cleveland Bay hw.jpg |Enn 2008 an der däitscher Fuersportzeitung ''Pferde-Fahren-Sport''<br>[[Fichier:AIGA_information.svg|20px]] Fichier:CineBelval Sall 1 a w.jpg| den 19. Dezember 2008 [http://news.rtl.lu/news/national/3418.html op rtl.lu]<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]](nodeem den Auteur reklaméiert hat) Fichier:Flick Tom Muse Symposium 2007.jpg|Am Juni 2008 am [http://www.koerich.lu/mmp/online/website/content/484/485/file_4033/gemengebuet_kaerch_22008.pdf#page=10 Käercher Gemengebuet N° 2] S. 8 <br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Zinnen Jean-Antoine Plakk Dikrech.jpg| den 21. Mee 2008 am [[Lëtzebuerger Journal]] N° 098, S. 21<br>[[Fichier:Pastille orange.png|30px]] Fichier:Joachim Benoît TdL2007 Miersch1.JPG| uganks 2008 op rtl.lu <br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] <!--Fichier:Schengen Monument.jpg| am Dezember 2007 an ''Die Presse'' (Éisträich).<br>[[Fichier:AIGA_information.svg|20px]] --> Fichier:Leiner Czuga.jpg| am Buch vum Luke Haas: ''Comics in, aus und über Luxemburg'', Editions Schortgen, 2007.<br>[[Fichier:AIGA_information.svg|20px]] Fichier:OpFabPréiz.JPG| op der Internetsäit vum Syndicat d'Initiative Préizerdaul<br>[[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] File:Luxembourg Fortress from Adolphe Bridge 02 c67.jpg|Op der Websäit [http://www.my-home24.com/?attachment_id=1797#comments My-Home 24.com] [[Fichier:Pastille orange.png|30px]] <!--File:Schengen Agreement monument 01.jpg|An Din A4-Gréisst an der Brochure ''[http://www.region-suedlicher-oberrhein.de/de/veroeffentlichungen/Endbericht_MetropolitaneGrenzregionen_DRUCK_2011.02.21.pdf Metropolitane Grenzregionen]'' vum Bundesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung. D'Auteuren hate virdru gefrot an hunn eng Brochure geschéckt.<br> [[Fichier:Pastille verte.png|30px]]--> <!--File:Schengen Agreement monument 01.jpg|Déi selwecht Foto ënnen op der Websäit vun [http://www.metropolitane-grenzregionen.eu/ Initiativkreis Metropolitane Grenzregionen] <br> [[Fichier:Pastille verte.png|30px]]--> Fichier:Ch_Bernhoeft_1891_GD_Luxembourg_05_Pl_1.2._Esch_Sure.jpg|[http://www.snl.lu/cgi-bin/baseportal.pl?htx=/activites&dtls=on&Id==11 Am Mee 2011 op snl.lu]<br>[[Fichier:Pastille verte.png|30px]] Fichier:Rëm Kie Uergel.jpg|An Pfarkirche von Rümelingen op [http://pvkaeldall.cathol.lu/ru_pfarrkirche_de.html Cathol.lu][[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:KIE REM PRI 113.jpg|An Pfarrkirche von Rümelingen op [http://pvkaeldall.cathol.lu/ru_pfarrkirche_de.html Cathol.lu][[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] Fichier:Viaduc vu Schengen 2006.jpg|Op enger Säit iwwer d'Bréck vum Ministère des Travaux Publics [https://travaux.public.lu/fr/projets/projets-ponts-viaducs/viaduc-frontalier-schengen.html A13 - Viaduc frontalier de Schengen] [[Fichier:Pastille rouge.png|30px]] </gallery> == Akadeemesch Fuerschungsaarbechten == * Gilles, Peter (im Druck): [https://dl.dropboxusercontent.com/u/5096189/pdf/Gilles%20-%20implementation%20-%20final.pdf From status to corpus: Codification and implementation of spelling norms in Luxembourgish]. In: Davies, Wini; Ziegler, Evelyn (Ed.): Macro and micro language planning * Gilles, Peter (2011): [http://wwwold.uni.lu/content/download/12846/173168/file/Medialit%C3%A4t%20-%20final.pdf "Mündlichkeit und Schriftlichkeit in der luxemburgischen Sprachgemeinschaft.". In: Mein, Georg / Sieburg, Heinz (Hg.), ''Medien des Wissens, Interdisziplinäre Aspekte von Medialität''. Bielefeld 2011. == International Medien == * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/3624384.stm BBC Online]: Artikel iwwer Wikipedia. * [http://www.spiegel.de/netzwelt/netzkultur/0,1518,druck-316933,00.html Spiegel Online]: Artikel iwwer Wikipedia am Allgemenge mat Schwéierpunkt op déi däitsch. * [[Wikipedia:PR-Welt050705|WELT]]: 5. Juli 2005: Artikel iwwer déi däitsch Wikipedia, mat kuerzem Verglach zu Encarta a Brockhaus. * [[Wikipedia:PR-Welt040805|WELT]]: 4. August 2005: Artikel iwwer de Frankfurter Wikipedia-Kongress. * [http://www.stern.de www.stern.de]: An der Print-Editioun Nr. 35/2005 vum 28. August ass en Artikel vun 2 Säiten iwwer d'(däitsch) Wikipedia. * [http://www.spiegel.de/netzwelt/netzkultur/0,1518,382888,00.html Spiegel Online]: Wikipedia elo (erëm) a Buchform. * [http://www.spiegel.de/netzwelt/netzkultur/0,1518,390475,00.html Spiegel Online]: D'Qualitéit vun der Wikipedia ass bal sou gutt wéi déi vun der Encyclopaedia Britannica (Originalartikel vun "[http://www.nature.com/news/2005/051212/full/438900a.html Nature]"). * [http://www.spiegel.de/netzwelt/politik/0,1518,398357,00.html Spiegel Online]: US-Kongressemployéen hu versicht d'Wikipedia ze manipuléieren. * [http://www.spiegel.de/netzwelt/web/0,1518,521457,00.html Spiegel Online] vum 5. Dezember 2007: ''Wikipedia schlägt die Profis'': De "Stern" léisst d'Online-Editioun vum Brockhaus a 15 Bänn mat der däitschproocheger Wikipedia vergläichen. * [http://www.heise.de/newsticker/meldung/101212 heise online iwwer Reformen an der Wikimedia Stëftung] * [http://www.spiegel.de/netzwelt/web/0,1518,594434,00.html Spiegel Online] vum 4. Dezember 2008: ''100.000 historische Fotos aus dem Bundesarchiv online'' - Dat däitscht Bundesarchiv kooperéiert mat Wikipedia * [http://www.spiegel.de/kultur/literatur/plagiatsvorwurf-per-facebook-c-h-beck-prueft-buch-von-bader-karsten-a-965808.html Spiegel Online] vum 23. Abrëll 2014: ''Abschreiben bei Wikipedia: Zwei Historiker geraten in Plagiatssturm'' * [http://www.bbc.com/news/technology-28426674 bbc.com], 5. August 2014: ''Wiki wars: Do Wikipedia's internal tiffs deter newcomers?'' == Pressecommuniqué fir den Ee-Milliounsten-Artikel == * [[PR-1mil|Eng Millioun Artikelen]], [[20. September]] [[2004]]. {{Referenzen}} [[Kategorie:Wikipedia-Administratioun]] orfryhoo9l4930uwppu5cioxggdy69b 0 1799 2627175 2626952 2025-07-03T12:51:14Z GilPe 14980 /* Gebuer */ André Silva 2627175 wikitext text/x-wiki {{Mountkalenner}} Den '''28. Abrëll''' ass den 118. Dag (119. am [[Schaltjoer]]) vum Joer am [[Gregorianesche Kalenner]]. == Evenementer == * {{0}}[[711]]: Den [[Tarik ibn Sijad]] fiert bei [[Gibraltar]] eriwwer a [[Spuenien]]. * [[1789]]: [[Meuterei]] op der [[Bounty (Schëff)|Bounty]]. ==Sport== * [[1935]]: Déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] verléiert zu [[Arel]] 1:3 géint Belsch. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet de [[Mathias Becker]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=80 D'Detailer vum Foussballlännermatch Belsch-Lëtzebuerg den 28. Abrëll 1935 op der Websäit vun European Football]</ref> * [[2004]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu [[Innsbruck]] 1:4 géint Éisträich. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet den [[Daniel Huss]] geschoss.<ref>[http://www.eu-football.info/_match.php?id=25699 D'Detailer vum Foussballlännermatch ~Éisträich-Lëtzebuerg den 28. Abrëll 2004 op der Websäit vun European Football.info]</ref> == Gebuer == <gallery> ‪Fichier:Jamesmonroe-npgallery.jpg‬|James Monroe Fichier:Salazar1.jpg|Antonio Salazar Fichier:Saddam Hussein at trial, July 2004-edit1.JPEG|Saddam Hussein Fichier:Dutronc1.jpg|Jacques Dutronc File:Premios Goya 2018 - Penélope Cruz.jpg|Penélope Cruz </gallery> * [[1758]]: [[James Monroe]], 5. President vun de Vereenegte Staate vun Amerika. * [[1774]]: [[Francis Baily]], engleschen Astronom. * [[1846]]: [[Johann Oskar Backlund]], schweedesch-russeschen Astronom. * 1846: [[Bernard Kohn]], lëtzebuergesche Geeschtlechen an Auteur. * [[1874]]: [[Karl Kraus]], éisträichesche Schrëftsteller. * [[1899]]: [[António de Oliveira Salazar]], portugisesche Politiker a Staatschef. * [[1900]]: [[Jan Hendrik Oort]], hollänneschen Astronom. * [[1906]]: [[Bart J. Bok]], US-amerikaneschen Geolog an Astronom. * 1906: [[Mathias Kesseler]], lëtzebuergesche Lokalpolitiker. * [[1908]]: [[Oskar Schindler]], däitschen Industriellen. * [[1915]]: [[Patricia Knight]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[1919]]: [[Franco Rossi (Filmregisseur)|Franco Rossi]], italieenesche Filmregisseur, Dréibuchauteur a Filmproduzent. * [[1923]]: [[Michel Breithoff]], lëtzebuergesche Moler. * [[1926]]: [[Harper Lee]], US-amerikanesch Schrëftstellerin. * [[1928]]: [[Eugene Shoemaker]], US-amerikaneschen Astronom. * [[1930]]: [[Germaine Hoffmann]], lëtzebuergesch Molerin. * 1930: [[Richard C. Sarafian]],US-amerikanesche Filmregisseur, Schauspiller, Dréibuchauteur a Filmproduzent. * 1930: [[Sandy Whitelaw]], brittesche Filmregisseur a Schauspiller. * [[1935]]: [[Gino Santini]], italieenesche Realisateur an Fernseemoderater. * [[1937]]: [[Saddam Hussein]], President vum Irak 1979-2003. * [[1938]]: [[Gerlinde Locker]], éisträichesch Schauspillerin. * [[1941]]: [[Ann-Margret]], US-amerikanesch-schweedesch Sängerin a Schauspillerin. * [[1943]]: [[Jacques Dutronc]], franséische Sänger a Schauspiller. * [[1944]]: [[Jacques Wirion]], lëtzebuergeschen Auteur. * [[1949]]: [[Sonia Welter]], lëtzebuergesch Sculptrice. * [[1948]]: [[Terry Pratchett]], englesche Schrëftsteller. * [[1960]]: [[Josy Birsens]], lëtzebuergesche Jesuitt. * [[1974]]: [[Penélope Cruz]], spuenesch Schauspillerin. * [[1981]]: [[Jessica Alba]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[1997]]: [[Kelly Mendes]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[2000]]: [[André Silva]], portugisesche Foussballspiller. == Gestuerwen == * [[1863]]: [[Edward Joshua Cooper]], ireschen Astronom. * [[1920]]: [[Michel Fallize]], lëtzebuergesche Geeschtlechen a Missionnaire. * [[1945]]: [[Benito Mussolini]], faschisteschen Diktator (''Duce'') vun Italien 1922-1945. * [[1955]]: [[Jacques Deibener]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[1969]]: [[Camille Pauly]], lëtzebuergesche Resistenzler, Politiker an Auteur. * [[1977]]: [[Sepp Herberger]], däitsche Foussballspiller. * [[1989]]: [[Géza von Cziffra]], ungaresch-däitsche Regisseur a Dréibuchauteur. * [[1992]]: [[Francis Bacon (Moler)|Francis Bacon]], iresche Moler. * [[1999]]: [[Rory Calhoun]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[2000]]: [[Edmond Goergen]], lëtzebuergeschen Zeechner a Moler. * [[2001]]: [[Ken Hughes]], brittesche Filmregisseur, Dréibuchauteur a Filmproduzent. * [[2002]]: [[Pierre Aloyse Frieden|Pierre Frieden]], lëtzebuergesche Politiker. * [[2004]]: [[Raymond Arnette]], franséische Resistenzler, Paschtouer an Auteur. * [[2005]]: [[Percy Heath]], US-amerikaneschen Jazz-Bassist. * [[2007]]: [[Carl Friedrich von Weizsäcker]], däitsche Physiker, Philosoph a Friddensfuerscher. * [[2008]]: [[Georges Heisbourg]], lëtzebuergeschen Diplomat an Auteur. * [[2011]]: [[Romain Durlet]], lëtzebuergesche Journalist, Auteur a Politiker. * [[2012]]: [[Matilde Camus]], spuenesch Schrëftstellerin. * [[2014]]: [[Jeannot Bonifas]], lëtzebuergesche Gemengepolitiker. * [[2015]]: [[René Féret]], franséische Schauspiller, Dréibuchauteur a Filmregisseur. * [[2018]]: [[Elga Sorbas]], däitsch Schauspillerin. * [[2021]]: [[Michael Collins (Astronaut)|Michael Collins]], US-amerikaneschen Astronaut. * [[2025]]: [[Raymond Schaack]], lëtzebuergesche Schrëftsteller. == Feierdeeg == == Um Spaweck == {{Commonscat|28 April|{{PAGENAME}}}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Dag am Abrëll| 28]] t01dxsryhxnignqahoitrgtqygw949a 0 2184 2627172 2609245 2025-07-03T12:48:57Z GilPe 14980 /* Gebuer */ Diogo Jota 2627172 wikitext text/x-wiki {{Mountkalenner}} De '''4. [[Dezember]]''' ass den 338. Dag vum Joer (339. am [[Schaltjoer]]) am [[Gregorianesche Kalenner]]. == Evenementer == * [[1976]]: De [[Jean-Bédel Bokassa]] erkläert d'[[Zentralafrikanesch Republik]] zu enger Monarchie a sech selwer als Bokassa I. zum Keeser vum Zentralafrikanesche Keeserräich. '''Lëtzebuerg''' * [[2013]]: D'[[Regierung Bettel-Schneider]], eng Koalitioun aus [[Demokratesch Partei|DP]], [[Lëtzebuerger Sozialistesch Aarbechterpartei|LSAP]] an [[Déi Gréng]], gëtt vereedegt. ==Sport== * [[1963]]: Déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] spillt an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], am Kader vun der Qualifikatioun fir d'[[Foussball-Europameeschterschaft 1964]], 3:3 géint Dänemark. D'Goler fir d'Lëtzebuerger hunn den [[Henri Klein]] (2) a [[Louis Pilot]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=13437 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Dänemark vum 4. Dezember 1963 op der Websäit vun European Football]</ref> == Gebuer == <gallery> Fichier:Edith Cavell.jpg|Edith Cavell Fichier:Rainer Maria Rilke, 1900.jpg|Rainer Maria Rilke Fichier:Franco0001.PNG|Francisco Franco Fichier:Lambert Schlechter.JPG|Lambert Schlechter Fichier:Jeff Bridges by Gage Skidmore 2.jpg|Jeff Bridges </gallery> * [[1750]]: [[Henri Grégoire]], franséische Geeschtlechen. * [[1794]]: [[Hugo Jacob Talbot]], preiseschen Industriellen. * [[1821]]: [[Ernst Wilhelm Leberecht Tempel]], däitschen Astronom a Lithograph. * [[1865]]: [[Edith Cavell]], brittesch Infirmière. * [[1875]]: [[Rainer Maria Rilke]], éisträich-ungaresche Dichter. * [[1878]]: [[Nicolas Jacoby]], lëtzebuergesche Politiker. * [[1889]]: [[Lloyd Bacon]], US-amerikanesche Schauspiller a Filmregisseur. * [[1892]]: [[Francisco Franco]], spuenesche Politiker a Generol. * [[1897]]: [[Léon Moulin]], lëtzebuergeschen Theaterschauspiller. * [[1901]]: [[Albert Goldmann]], lëtzebuergesche Jurist. * [[1903]]: [[Cornell Woolrich]], US-amerikanesche Krimiauteur. * 1903: [[Karl Heinrich Fielitz]], däitsche Jurist an am 2. Weltkrich "Landrat" zu Lëtzebuerg. * [[1913]]: [[Mark Robson]], kanadesche Filmregisseur. * [[1918]]: [[John Ernest Dolibois]] Lëtzebuergesch-amerikaneschen Diplomat. * [[1922]]: [[Gérard Philipe]], franséische Schauspiller. * [[1926]]: [[Georges Faber (Manager)|Georges Faber]], lëtzebuergesche Jurist an Industriemanager. * [[1932]]: [[Marc Michel (Schauspiller)|Marc Michel]], Schwäizer Schauspiller. * 1932: [[Michele Lupo]], italieenesche Filmregisseur. * [[1933]]: [[Horst Buchholz]], däitsche Schauspiller. * [[1935]]: [[Andréa Parisy]], franséisch Schauspillerin. * [[1941]]: [[Lambert Schlechter]], lëtzebuergesche Schrëftsteller. * [[1945]]: [[Luís Galvão Teles]], portugisesche Filmregisseur a -produzent. * [[1946]]: [[Pierre Even (Affekot)|Pierre Even]], lëtzebuergesche Komponist an Hobbyhistoriker. * [[1949]]: [[Jeff Bridges]], US-amerikanesche Schauspiller. * 1949: [[André Link]], lëtzebuergeschen Auteur. * [[1955]]: [[Cassandra Wilson]], US-amerikanesch Jazzsängerin. * [[1958]]: [[Carlo Weis]], lëtzebuergesche Foussballspiller a Foussballtrainer. * [[1960]]: [[Eugène Berger]], lëtzebuergesche Politiker an Alpinist. * [[1962]]: [[Viorica Vlad Bîrsășteanu]], lëtzebuergesche Volleyballspiller. * [[1965]]: [[Françoise Groben]], lëtzebuergesch Cellistin. * 1965: [[Jean-Paul Schaaf]], lëtzebuergeschen Assistant social a Politiker. * [[1996]]: [[Diogo Jota]], portugisesche Foussballspiller. == Gestuerwen == * {{0}}[[963]]: [[Leo VIII. (Poopst)|Leo VIII.]], Poopst. * [[1642]]: [[Armand Jean du Plessis de Richelieu]], franséische Kardinol a Staatsmann. * [[1679]]: [[Thomas Hobbes]], brittesche Philosoph. * [[1798]]: [[Luigi Galvani]], italieeneschen Dokter an Naturfuerscher. * [[1872]]: [[Léon Lamort]], lëtzebuergeschen Industriellen. * [[1923]]: [[Maurice Barrès]], franséische Schrëftsteller a Politiker. * [[1953]]: [[André Lefaur]], franséische Schauspiller. *[[1954]]: [[Léon Kinsch (1870-1954)|Léon Kinsch]], lëtzebuergesche Gemengepolitiker an Deputéierten. * [[1959]]: [[Jean-Pierre Ries]], lëtzebuergesche Paschtouer. * [[1965]]: [[François Wenner]], lëtzebuergesch-belsche Kolonialverwalter. * [[1966]]: [[Renate Ewert]], däitsch Schauspillerin. * [[1968]]: [[Archie Mayo]], US-amerikanesche Filmregisseur. * [[1975]]: [[Hannah Arendt]], däitsch-US-amerikanesch, Philosophin a politesch Theoreetikerin * [[1976]]: [[Benjamin Britten]], brittesche Komponist, Dirigent a Pianist * [[1978]]: [[Albrecht Schoenhals]], däitsche Schauspiller. * [[1991]]: [[Eugène Pesch]], Sammler vu Fossilien, Mineraler a Minièresgeschier. * 1991: [[Paul Reuter (Foussballspiller)|Paul Reuter]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[1993]]: [[Frank Zappa]], US-amerikanesche Museker a Komponist. * [[1995]]: [[Robert Parrish]], US-amerikanesche Filmediteur a -regisseur. * [[1999]]: [[Dominique Roulet]], franséischen Auteur, Filmregisseur an Dréibuchauteur. * [[2004]]: [[Carl Esmond]], éisträichesch-US-amerikanesche Schauspiller. * [[2011]]: [[Robert Mancini (Sculpteur)|Robert Mancini]], lëtzebuergesche Journalist a Sculpteur. * [[2015]]: [[Robert Loggia]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[2017]]: [[Manuel Marín]], spuenesche Politiker. * 2017: [[Ali Abdullah Salih]], jemenittesche Politiker. * [[2020]]: [[François Leterrier]], franséische Filmregisseur, Schauspiller an Dréibuchauteur * [[2023]]: [[Ferny Nicklaus-Faber]], lëtzebuergesch Politikerin. == Feierdeeg == * [[Helleg Bäerbel|Bäerbelendag]], [[Patréiner|Patréinesch]] vun de Biergaarbechter. == Um Spaweck == {{Commonscat|4 December|{{PAGENAME}}}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Dag am Dezember| 04]] 83f46z5875yvtsrgf74b683h7o74ckf 0 2580 2627220 2624901 2025-07-04T11:56:06Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627220 wikitext text/x-wiki [[Fichier:L'assassinat de l'Archiduc héritier d'Autriche et de la Duchesse sa femme à Sarajevo supplément illustré du Petit Journal du 12 juillet 1914.jpg|thumb|380px|right|D'Attentat op engem zäitgenëssesche Bild]] D''''Attentat vu Saravejo''' vum [[28. Juni]] [[1914]] bei deem den [[éisträich]]eschen Trounfollger [[Franz Ferdinand vun Éisträich|Franz Ferdinand]] a [[Sophie Chotek|seng Fra Sophie]] ëm d'Liewe kënnt, gëllt allgemeng als ee vun den Ausléiser vum [[Éischte Weltkrich]]. == Hannergrond == [[Bosnien]] an [[Herzegowina]], déi zanter [[1878]] ënner éisträichescher Verwaltung sinn an [[1908]] ''[[De jure / de facto|de jure]]'' annexéiert goufen, si vun Onroue gezeechent. D'[[Serbien|serbesch]] Awunner, an dat sinn ëmmerhin 40 Prozent, wëll d'Vereenegung mam Kinnekräich Serbien. Zentrum vun dësen Iddien ass d'Geheimorganisatioun ''[[Schwaarz Hand]]'' (''Ujedinjenje ili Smrt'' – ''Eenheet oder Doud''), déi d'[[Politik|politescht]] Zil huet, all d'Südslawen ënner serbescher Féierung ze verenegen. === Den Datum === Natierlech ass de Besuch zu [[Sarajevo]] eng eemoleg Chance fir d'Attentäter, déi sech warscheinlech sou bal net méi bidde wäert. Doriwwer eraus huet den Datum awer och eng bestëmmte Bedeitung fir d'Serben: den 28. Juni ass den [[Sankt Veit]]-Dag, de [[Mythologie|mytheschen]] Nationalfeierdag vun de Serben, un deem si der Nidderlag géint d'[[Tierkei|Tierken]] [[1389]] um [[Amselfeld]] erënneren. == D'Affer: De Franz Ferdinand vun Éisträich == [[Fichier:Franz ferdinand.jpg|thumb|left|Franz Ferdinand vun Éisträich]] Fir den éisträicheschen Trounfollger ass et eng Fro vun Deeg bis hien op den Troun klamme wäert, ëmmerhin huet den éisträichesche Keeser [[Franz Joseph vun Éisträich|Franz Joseph]] scho 85 Joer. Dësen Ament huet de Franz Ferdinand gutt virbereet an hien huet eng Jett wëlles. Virun allem geet et him ëm eng Restrukturéierung vum éisträichesche Villvëlkerstaat andeems d'[[Slawen|südslawesch]] Bevëlkerungsgruppe méi staark agebonne ginn. Mat sou Pläng mécht hie sech zu [[Wien]] net onbedéngt beléift, an dat ass hie souwisou schonn net. Op den Troun kënnt hien eigentlech méi duerch Zoufall, als [[Neveu]] vum Keeser Franz Joseph, nodeem de Krounprënz [[Rudolf vun Éisträich|Rudolf]] sech selwer ëmbruecht hat. Zu allem Iwwerfloss hat e sech och nach mat der "falscher" Fra bestuet, der [[Sophie Chotek]], enger [[Béimen|béimescher]] Gräfin, an den Ae vun den [[Habsburg]]er net akzeptabel. Feinden hat de Franz Ferdinand demno genuch. == D'Attentat == Eigentlech ass et fir d'Attentäter zimmlech einfach, et si keng speziell Sécherheetsmoossname geholl ginn an de Franz Ferdinand a seng Fra Sophie fueren am Cabrio duerch d'Stroosse vu Sarajevo. Nodeem den Auto laanscht déi éischt zwéi Poste fiert ouni datt eppes geschitt – warscheinlech waren d'Attentäter awer net sou king – fiert den Auto laanscht de [[Nedeljko Čabrinović|Čabrinović]] deen eng Handgranat an den Auto geheit. Déi lant allerdéngs um [[Pavé]], wou s'explodéiert, a Panik mécht sech breet. Den Auto bleift op Urode vum Franz Ferdinand emol stoen, an de Čabrinović gëtt festgeholl. En Offizéier vum Franz Ferdinand gouf beim éischten Uschlag blesséiert a gëtt an d'Spidol bruecht. Duerno geet et wéi de Blëtz op d'Gemeng, fir déi eigentlech geplangt Visite. An der Gemeng lauschtert de Franz Ferdinand gedëlleg dem Buergermeeschter seng Ried, wëllt awer duerno de weidere Programm léiwer ofbriechen, an an d'Spidol fueren. Allerdéngs krut säi Chauffer dat net matgedeelt, an ënnerschreift souzesoen d'Doudesurteel fir de Franz Ferdinand a seng Fra Sophie. De Provënzgouverneur a Bäifuerer mécht hien dodrop opmierksam an den Auto bleift fir e puer Sekonne stoen, an déi ginn dem [[Gavrilo Princip|Princip]] duer, deen zweemol schéisst. Déi éischt Kugel geréit de Franz Ferdinand am Hals, déi zweet geet op seng Fra. Viru Geriicht seet hien aus, datt en net wëlles hat, d'Sophie ëmzebréngen, mä datt seng Schëss eigentlech nëmme fir de Franz Ferdinand bestëmmt waren. Den Auto fiert weider bei d'Residenz vum Gouverneur, mä d'Doktere kënnen näischt méi fir den Trounfollger a seng Fra maachen. == D'Attentäter == D'Attentäter sinn zu siwen, sechs bosnesch Serben an ee bosnesche [[Islam|Moslem]]. Déi jéngst Attentäter hu knapps 17 Joer. Dräi vun hinnen, dorënner de [[Gavrilo Princip]] an den [[Nedeljko Čabrinović]] goufen zu [[Belgrad]] vun der ''Schwaarzer Hand'' ausgebilt. An hirem Gepäck hu si [[Revolver]]en, [[Handgranat]]en an [[Zyankali]], fir datt de Géigner si op kee Fall lieweg ze pake kritt. Gehollef kréie si vu serbeschen [[Douane|Douanieren]], fir iwwer d'Grenz ze kommen. Wéi wäit d'serbesch Regierung um Attentat matbedeelegt war, ass ni opgekläert ginn. Et gëtt allerdéngs spekuléiert, datt awer Brochdeeler un héijer Plaz bekannt gi waren, mä et gouf net agegraff. == Reaktiounen == Um Véirel vir zwielef fänken d'[[Morse Code|Morsetasten]] u mat klicken, an d'Nouvelle geet ronderëm d'Welt. Den däitsche Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] ass entsat. De Franz Ferdinand war e perséinleche Frënd vun him. D'Noriicht erreecht de Keeser op senger [[Yacht]] ''Hohenzollern''. Fir hien ass kloer datt dëst Attentat net einfach kann higeholl ginn, mä et muss zeréckgeschloe ginn. ''Mit den Serben muss aufgeräumt werden, und zwar bald'' heescht et an der keeserlecher Depesch u Wien. Och an Éisträich ass d'Faass iwwergelaf. An der Press liest ee vun de Serben nëmmen nach als ''Mordgesindel'', ''Läusevolk'' oder ''Hammeldiebe''. De Generalstabschef [[Franz Freiherr Conrad vun Hötzendorf]] géif léiwer haut wéi muer um [[Balkan]] amarschéieren. De Keeser ass erstaunlech roueg, a wierkt net wierklech verwonnert vun der Nouvell. Hien huet sech zanter laanger Zäit domat offonnt, datt seng Dynastie vum Pech verfollegt ass, op een Doudege méi kënnt et do wierklech net méi un. Mä en aneren huet an Éisträich d'Fiedem an der Hand, den Ausseminister [[Leopold Graf Berchtold]] dee fir eng militäresch Interventioun plädéiert an duerch deen et zum faméise [[Blankoscheck]] vum Keeser Wilhelm II. kënnt, dee fatal Follge fir [[Europa (Kontinent)|Europa]] wäert hunn. == Literatur zum Theema == * Hans Fronius, ''Das Attentat von Sarajevo'', Styria, Graz, 1988. {{small|(ISBN 3-222-11851-5)}} * Albert Mousset, ''Un drame historique: L'attentat de Sarajevo: Documents inédits et texte intégral des sténogrammes du procès'', Payot, Paräis, 1930. * Karl Kautsky, ''Documents allemands relatifs à l'origine de la guerre'' Band 1: "De l'attentat de Sarajevo à la réception de la réponse serbe", A. Costes, Paräis, 1922. * Jean-Louis Thiériot, ''François-Ferdinand d'Autriche: de Mayerling à Sarajevo'', Éd. de Fallois, Paräis, 2005. {{small|(ISBN 2-87706-552-9)}} * Vladimir Dedijer, ''La route de Sarajevo'', Gallimard, Paräis, 1969. * Michèle Savary, ''Sarajevo 1914: vie et mort de Gavrilo Princip'', L'Age d'homme, Lausanne, 2004. {{small|(ISBN 2-8251-1891-5)}} == Kuckt och == * [[Éischte Weltkrich]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Sarajevo assassination|Attentat vu Sarajevo}} * {{de}} [http://www.zlb.de/projekte/millennium/original_html/vorwaerts_1914_2906.GIF.html Original Zeitung nom Attentat] [[Kategorie:Éischte Weltkrich]] [[Kategorie:Attentater]] [[Kategorie:1914]] ahebu5f5i7atmne5bafpvh2hj5qxpkw 0 3029 2627160 2625750 2025-07-03T12:22:26Z Zinneke 34 /* Europa */ 2627160 wikitext text/x-wiki {{Artikel Joer}} [[Fichier:Bundesarchiv Bild 101I-126-0347-09A, Paris, Deutsche Truppen am Arc de Triomphe.jpg|thumb|300px|D'Wehrmacht besetzt Paräis]] == Evenementer == === Europa === * {{8. Februar}}: D'[[Ghetto Łódź]] (méi spéit "Litzmannstadt" genannt), gëtt ageriicht. * [[12. Mäerz]]: De [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] ass eriwwer. [[Friddenstraité vu Moskau]] verzicht [[Finnland]] op [[Karelien]], bleift awer ee souveräne Staat. Vum [[22. Juni]] [[1941]] un zéien d'Finne mat den däitschen Zaldote géint d'[[Sowjetunioun]] an de Krich. * [[18. Mäerz]]: Den [[Adolf Hitler]] an de [[Benito Mussolini]] begéine sech um [[Brennerpass]] an den [[Alpen]] a grënnen eng Allianz géint [[Frankräich]] a [[Vereenegt Kinnekräich|Groussbritannien]]. * [[27. Mäerz]]: Den [[Heinrich Himmler]], "Reichsführer SS", gëtt den Uerder d'[[KZ Auschwitz]] opzeriichten. * Mäerz/Abrëll: [[Massaker vu Katyn]]: Unitéite vum sowjetesche Geheimdéngscht NKWD ermuede bei [[Smolensk]] e puer dausend polnescch Offizéier an Zivilisten. * {{9. Abrëll}}: ''[[Unternehmen Weserübung]]'': Däitsch Truppen iwwerfalen déi [[Neutralitéit (International Politik)|neutral]] Länner [[Dänemark]] an [[Norwegen]]. * [[12. Abrëll]]: Brittesch Truppe besetzen d'[[Färöer]]inselen, déi zu Dänemark gehéieren. * [[10. Mee]]: Däitsch Truppe marschéieren an [[Holland]], der [[Belsch]] an a [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] an. De [[Westfeldzuch]] huet ugefaangen. * [[10. Mee]]: A Groussbritannien trëtt d'[[Arthur Neville Chamberlain|Regierung Chamberlain]] zeréck, de [[Winston Churchill]] iwwerhëlt d'Féierung vun enger Krichskoalitiounsregierung. * [[12. Mee]]: Ufank vum "[[Blitzkrieg]]" géint Frankräich. * [[13. Mee]]: Den Churchill hält seng bekannt ''Blood-Sweat-and-Tears''-Ried virum brittesche Parlament. * [[14. Mee]]: [[Rotterdam]] gëtt bombardéiert. * [[15. Mee]]: D'Hollännesch Regierung kapituléiert (bis op d'[[Provënz Zeeland]]). * [[16. Mee]]: Ufank vun der ''[[AB-Aktion]]'' am [[Generalgouvernement]], bei där polnesch Resistenzler virun e Standgeriicht kommen an higeriicht ginn * [[26. Mee]]: Ufank vun der [[Schluecht vun Dunkerque]]; 340.000 alliéiert Zaldote ginn doropshin an England evakuéiert. * [[28. Mee]]: De [[Leopold III. vun der Belsch|Leopold III.]] kapituléiert mat sengen Truppe géintiwwer dem Däitsche Räich, iwwerdeems seng Regierung zu London am Exil ass. * {{4. Juni}}: Bekannt Ried vum Churchill ''We Shall Fight on the Beaches'' virum Parlament. * [[10. Juni]]: Nodeem déi franséisch an englesch Truppen [[Norwegen|Norwege]] verlooss hunn, kapituléiert Norwege virun der däitscher Arméi. * [[10. Juni]]: [[Italien]] erkläert Frankräich Groussbritannien de Krich. * [[14. Juni]]: Däitsch Truppe besetze [[Paräis]]. * 14. Juni: D'[[KZ Auschwitz]] gëtt a Betrib geholl. * [[15. Juni|15.]]–[[17. Juni]]: D'[[Sowjetunioun]] besetzt [[Estland]], [[Lettland]] a [[Litauen]]. * [[18. Juni]]: ''Appel<!-- sic, 't ass e franséischen Ausdrock --> du 18 juin'' vum Generol [[Charles de Gaulle]] vu London aus; hie stellt de ''Comité national français'' als provisoresch Exilregierung op. * [[22. Juni]]: Zu [[Compiègne]] gëtt am selwechte Waggon wéi [[1918]] de Waffestëllstand tëscht Frankräich an Däitschland ënnerschriwwen. * [[28. Juni]]: D'[[Rout Arméi]] besetzt [[Bessarabien]], déi nërdlech [[Bukowina]] an den Territoir vun [[Herza]]. * {{3. Juli}}: ''[[Operation Catapult]]'' - D'Britte versenken zu [[Mers-el-Kébir]] e groussen Deel vun der franséischer Flott (a mat hir 1300 Mann Besatzung), fir dass se net an d'Hänn vun den Däitsche gerode soll. * [[10. Juli]]: Déi franséisch [[Nationalversammlung (Frankräich)|Nationalversammlung]] stëmmt fir d'Ofschafe vun der [[Drëtt Republik (Frankräich)|Drëtter Republik]] an iwwerdréit dem [[Philippe Pétain]] d'Vollmuechten. Ufank vum [[Vichy-Regime]]. * {{6. August}}: [[Estland]] gëtt gezwongen, der Sowjetunioun bäizetrieden. * [[13. August]]: Ufank vun der Loftschluecht ëm England; d'däitsch ''Luftwaffe'' bombardéiert Ariichtunge vund er [[Royal Air Force]]. * [[30. August]]: Däitschland an Italien erméiglechen et [[Ungarn]], dat nërdlecht [[Transsylvanien]], dat zu Rumänie gehéiert, z'anektéieren. * {{6. September}}: De Kinnek [[Carol II. vu Rumänien]] dankt zu Gonschte vu sengem Jong [[Michael I. vu Rumänien|Michael I.]] of. * [[27. September]]: Den [[Dräimächtepakt]] tëscht dem Däitsche Räich, Italien an dem [[Japan|Japanesche Keeserräich]] gëtt zui Berlin ënnerschriwwen. * {{2. Oktober}}: Zu [[Warschau]] mussen ewell déi ronn 400.000 [[Juddentum|Judden]] an engem [[Ghetto]] liewen. * [[28. Oktober]]: De griichesche President [[Ioannis Metaxas]] refüséiert, den Italieener Stëtzpunkter a Griicheland z'accordéieren. Italieenesch Truppe fänken doropshi vun [[Albanien]] aus un, Griicheland ze besetzen. * [[20. November|20.]]–[[24. November]]: [[Ungarn]] (20.), [[Rumänien]] (23.) an d'[[Slowakei]] (24.) trieden dem [[Dräimächtepakt]] bäi. ====Lëtzebuerg==== [[File:Germans invade Luxembourg.jpg|thumb|100px|Däitsch Invasioun vu Lëtzebuerg]] * [[10. Mee]]: Nom Iwwerfall vun der Wehrmacht flüchten d'[[Charlotte vu Lëtzebuerg|Groussherzogin Charlotte]] an d'[[Exilregierung|Regierung]] a Frankräich, a vun do aus weider iwwer Portugal an d'USA, Kanada a Groussbritannien. * [[11. Mee]]: D'[[Chamber|lëtzebuergesch Deputéiert]] protestéiert géint déi däitsch Invasioun. Den [[Albert Wehrer]] gëtt zum Mëttelsmann fir de Kontakt mat der däitscher Militärverwaltung designéiert. * [[16. Mee]]: D'Chamber erdeelt der [[Verwaltungskommissioun]] (President: Albert Wehrer) d'Vollmacht, quasi als Regierung ze fungéieren. * [[24. Juni]]: D'Groussherzogin an d'Regierungsmembere kommen, net zulescht dank engem Visum vum portugisesche Konsul zu [[Bordeaux]], dem [[Aristides de Sousa Mendes]], zu [[Lissabon]] un. * [[29. Juli]]: De [[Gau Moselland|Gauleiter]] [[Gustav Simon]] gëtt zum Chef vun der Zivilverwaltung (CdZ) zu Lëtzebuerg ernannt. * {{6. August}}: De Gauleiter Simon zitt mat 800 Polizisten a Lëtzebuerg an; hien hält seng éischt Ried op der [[Plëss d'Arem]]. Den éischten Dekreet vun him gëtt publizéiert, eng ''Sprachverordnung'', déi [[Däitsch]] als eenzeg offiziell Sprooch zu Lëtzebuerg aféiert an d'[[Franséisch]] verbitt. * [[10. August]]: 4 ''[[Kreisleiter]]'' gi fir déi 4 [[Lëtzebuerger Distrikter]] ernannt. * [[14. August]]: Aus Protest géint déeen neien Här a Meeschter fänke vill Leit un, patriotesch Symboler un hir Kleeder ze spéngelen; wat spéiderhin ''[[Spéngelskrich]]'' genannt gëtt. * [[15. August]]: Lëtzebuerg gëtt Deel vum däitschen [[Douane]]s-Raum. * [[16. August]]: D'''[[Einsatzkommando der Sicherheitspolizei und des Sicherheitsdienstes|Einsatzkommando der Sicherheitspolizei]]'' (Sipo) ''und des Sicherheitsdienstes'' (SD) installéiere sech an der [[Villa Pauly]] an der Stad. * [[20. August]]: E ''Sondergericht'' gëtt opgesat. * [[23. August]]: All lëtzebuergesch [[politesch Partei]]e ginn opgeléist a verbueden. * [[26. August]]: D'[[Reichsmark]] gëtt offiziell Wärung, bis den 29. Januar 1941 parallel zum [[Belsche Frang|Belsch]]-[[Lëtzebuerger Frang]], duerno eleng. * [[31. August]]: D'Nazi-Manifest "''[[Heim ins Reich]]''" gëtt am gläichgeschalten [[Tageblatt]] a [[Luxemburger Wort|Wort]] publizéiert. * {{5. September}}: D'Groussherzogin Charlotte riicht sech eng éischt Kéier iwwer d'[[BBC]] un d'Lëtzebuerger Bevëlkerung. * {{0}}5. September: D'''[[Nürnberger Gesetzer]]'' gëlle vun elo un och zu Lëtzebuerg. * {{3. Oktober}}: D'Groussherzogin Charlotte kënnt zu [[New York City|New York]] un. * [[21. Oktober]]: D'Monument un déi Lëtzebuerger Gefalen an der franséischer Friemelegioun am Éischte Weltkrich, d'[[Gëlle Fra]], gëtt zerstéiert. * [[22. Oktober]]: D'[[Chamber]] an de [[Staatsrot (Lëtzebuerg)|Staatsrot]] ginn opgeléist an ofgeschaaft. * {{4. Dezember}}: D'Zaldote vun der [[Lëtzebuerger Fräiwëllegekompagnie]] ginn op [[Weimar]] deportéiert. * [[23. Dezember]]: D'[[Verwaltungskommissioun]] gëtt opgeléist. === Afrika === * {{3. Juli}}: ''[[Operation Catapult]]'': Brittesch Fligere versenken en Deel vun der franséischer Flott bei [[Mers-el-Kebir]], fir datt se net an d'Hänn vun den Däitsche soll falen; 1.297 Marinn-Zaldote kommen ëm d'Liewen. * [[13. September]]: Ufank vun der Italieenescher Invasioun vun [[Egypten]]. * {{9. Dezember}}: Ufank vun der ''Operation Compass'', enger brittescher Offensiv géint d'Italieener an Egypten. === Amerika === * [[13. November]]: Zu [[Montréal]] a [[Kanada]] forméiert d'Groussherzogin [[Charlotte vu Lëtzebuerg|Charlotte]] vu Lëtzebuerg eng [[Lëtzebuerger Exilregierung|Exilregierung]]. ==== USA ==== * [[15. Mee]]: Déi éischt [[Nylonsstrëmp]] kommen an [[Vereenegt Staate vun Amerika|Amerika]] op de Maart. * {{5. November}}: De [[Franklin D. Roosevelt|Roosevelt]] gëtt fir déi drëtt Kéier amerikanesche President. ==== Südamerika ==== === Asien === === Ozeanien & Pazifik === === Arabesch Welt === == Konscht a Kultur == === Molerei === === Literatur === === Musek === === Kino === * [[28. Mäerz]]: Dem [[Alfred Hitchcock]] säi [[Film]] ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' feiert zu [[New York City|New York]] Première. * [[15. Oktober]]: Dem [[Charly Chaplin]] säi Film ''[[The Great Dictator]]'' leeft un. * [[13. November]]: De Film ''[[Fantasia]]'' vum [[Walt Disney]] kennt eraus. == Wëssenschaft an Technik == * De russesche [[Pilot]] [[Igor Sikorsky]] erfënnt den [[Helikopter]]. * {{7. Mäerz}}: D'[[Passagéierschëff|Luxuspassagéierschëff]] [[RMS Queen Elizabeth|Queen Elizabeth]] leeft um Enn vu senger [[Jungfernfahrt]] zu [[New York City|New York]] an den Hafen eran. * [[31. Mäerz]]: Zu [[New York City|New York]] gëtt dee modernste [[Fluchhafen|Fluchhafe]] vun der Welt, de [[La Guardia]] Airport opgemaach. == Sport == * [[10. Mäerz]]: Déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] verléiert an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] 3:4 géint Belsch. D'Goler fir d'Lëtzebuerger hunn de [[Gusty Kemp]] (2) a [[Paul Feller (1918)|Paul Feller]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=99 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Belsch den 10. Mäerz 1940 op der Websäit vum European Football]</ref> * [[31. Mäerz]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp gewënnt zu [[Rotterdam]] 5:4 géint Holland. D'Goler fir d'Lëtzebuerger hunn de Gusty Kemp (2), [[Ernest Mengel]], Paul Feller an [[Emile Everard]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=6251 D'Detailer vum Foussballlännermatch Holland-Lëtzebuerg den 31. Mäerz 1940 op der Websäit vum European Football]</ref> * {{7. Abrëll}}: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp spillt zu [[Bréissel]] 1:1 géint Belsch. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet den Ernest Mengel geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=100 D'Detailer vum Foussballlännermatch Belsch-Lëtzebuerg de 7. Abrëll 1940 op der Websäit vum European Football]</ref> * [[21. Abrëll]]: Den [[Tour de France]] gëtt ofgesot. * {{3. Mee}}: Den [[IOC]] annuléiert d'[[Olympesch Spiller]]. == Gebuer == * {{0}}?: [[Peter Mutharika]], Politiker aus Malawi. * {{0}}?: [[Silvia Torres-Peimbert‎]], mexikanesch Astronomin a Physikerin. * {{2. Januar}}: [[Saud ibn Faisal]], saudesche Politiker. * {{4. Januar}}: [[Gao Xingjian]], franséischen Auteur. * {{5. Januar}}: [[Pim de la Parra]], hollännesche Filmregisseur. * {{6. Januar}}: [[Olga Georges-Picot]], franséisch Schauspillerin. * [[17. Januar]]: [[Mircea Snegur]], moldawesche Politiker. * [[20. Januar]]: [[Georges Poujouly]], franséische Schauspiller. * [[22. Januar]]: [[John Hurt]], brittesche Schauspiller. * [[24. Januar]]: [[Joachim Gauck]], däitsche Paschtouer, Publizist a Staatsmann (11. Bundespresident). * [[27. Januar]]: [[Harry Kümel]], belschen Dréibuchauteur, Schauspiller a Filmregisseur. * [[28. Januar]]: [[Guido Bachmann]], schwäizeresche Schrëftsteller. * {{1. Februar}}: [[Jean-Marie Périer]], franséische Fotograf a Filmregisseur. * {{4. Februar}}: [[Kent Broadhurst]], US-amerikanesche Schauspiller. * {{0}}4. Februar: [[George A. Romero]], US-amerikanesche Filmregisseur. * {{5. Februar}}: [[Hansruedi Giger]], Schwäizer Graphiker. * {{7. Februar}}: [[Toshihide Masukawa]], japanesche Physiker. * {{9. Februar}} [[J. M. Coetzee]], südafrikanesche Schrëftsteller. * {{0}}9. Februar: [[Marcel Theis]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[16. Februar]]: [[Fernand Théato]], lëtzebuergesche Lokalhistoriker. * [[19. Februar]]: [[Saparmyrat Nyyazow]], turkmeneschen Diktator. * 19. Februar: [[Smokey Robinson]], US-amerikanesche Sänger. * [[21. Februar]]: [[Peter McEnery]], brittesche Schauspiller. * [[23. Februar]]: [[Peter Fonda]], US-amerikanesche Schauspiller a Filmregisseur. * [[24. Februar]]: [[Blanche Weicherding-Goergen]], lëtzebuergesch Konschthistorikerin, Restauratorin. * [[29. Februar]]: [[Margit Carstensen]], däitsch Schauspillerin. * {{2. Mäerz}}: [[Jon Finch]], brittesche Schauspiller. * {{0}}2. Mäerz: [[Mamnoon Hussain]], pakistanesche Geschäftsmann, Staatspresident. * {{0}}2. Mäerz: [[Lothar de Maizière]], däitsche Politiker, 1990 Ministerpresident vun der DDR. * {{5. Mäerz}}: [[François Colling]], lëtzebuergeschen Ingenieur a Politiker. * {{7. Mäerz}}: [[Rudi Dutschke]], däitsche Studenteleader, Dissident. * {{8. Mäerz}}: [[Susan Clark]], kanandesch Schauspillerin. * [[10. Mäerz]]: [[Christian Gion]], franéische Filmregisseur. * 10. Mäerz: [[Chuck Norris]], US-amerikanesche Schauspiller a Karateweltmeeschter. * [[11. Mäerz]]: [[Aly Knepper]], lëtzebuergesche Schéisser. * [[12. Mäerz]]: [[Claude Fontaine]], lëtzebuergesche Graphiker a Moler. * 12. Mäerz: [[Al Jarreau]], US-amerikaneschen Jazz-, Pop- an R & B-Sänger a Songauteur. * [[13. Mäerz]]: [[Jacqueline Sassard]], franséisch Schauspillerin. * [[15. Mäerz]]: [[Hans Hirschmüller]], Regisseur, Auteur a Schauspiller. * [[20. Mäerz]]: [[Silvia Solar]], franséisch Schauspillerin. * [[21. Mäerz]]: [[Solomon Burke]], US-amerikanesche Museker. * [[23. Mäerz]]: [[Boramy Tioulong]], franséische Filmregisseur, Dréibuchauteur a Schauspiller. * [[26. Mäerz]]: [[James Caan]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[27. Mäerz]]: [[June Wilkinson]], englesch Schauspillerin. * [[30. Mäerz]]: [[Astrud Gilberto]], US-amerikanesch Sängerin a Komponistin. * {{1. Abrëll}}: [[Wangari Maathai]], kenyanesch Wëssenschaftklerin, Aktivistin a Firddensnobelpräisdréierin. * {{2. Abrëll}}: [[Norbert Haupert]], lëtzebuergesche Politiker, Sportler a Sportsfonktionnär. * {{7. Abrëll}}: [[René Pütz]], lëtzebuergesche Schauspiller. * [[12. Abrëll]]: [[Herbie Hancock]], US-amerikaneschen Jazz-Pianist a Komponist * [[13. Abrëll]]: [[Jean-Marie Gustave Le Clézio]], franséische Schrëftsteller. * [[13. Abrëll]]: [[Vladimir Cosma]], rumänesche/franséische Filmmusekkomponist. * [[14. Abrëll]]: [[Julie Christie]], brittesch Filmschauspillerin. * [[15. Abrëll]]: [[Sabine Sun]], franséisch Schauspillerin. * [[16. Abrëll]]: [[Margrethe II. vun Dänemark|Margrethe II.]], Kinnigin vun Dänemark. * [[17. Abrëll]]: [[Claire Bretécher]], franséisch Zeechnerin. * 17. Abrëll: [[Henri Wehenkel]], lëtzebuergeschen Historiker a Politiker. * [[18. Abrëll]]: [[Ira von Fürstenberg]], Schauspillerin. * [[20. Abrëll]]: [[James Gammon]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[22. Abrëll]]: [[Marie-José Nat]], franséisch Schauspillerin. * [[24. Abrëll]]: [[Sue Grafton]], US-amerikanesch Schrëftstellerin. * 24. Abrëll: [[Michael Parks]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[25. Abrëll]]: [[Michèle Frank]], Molerin a Schrëftstellerin. * 25. Abrëll: [[Al Pacino]], US-amerikanesche Schauspiller, Regisseur a Filmproduzent. * [[26. Abrëll]]: [[Giorgio Moroder]], italieenesche Produzent a Komponist. * [[30. Abrëll]]: [[Burt Young]], US-amerikanesche Schauspiller. * {{6. Mee}}: [[Emil Angel]], lëtzebuergesche Schrëftsteller. * {{8. Mee}}: [[John Michael Talbot]], US-amerikanesche Sänger, Gittarist, a Komponist. * [[25. Mee]]: [[Roger Kieffer]], lëtzebuergesche Moler. * [[29. Mee]]: [[Faruk Ahmad Khan Leghari]], pakistanesche Staatspresident. *{{1. Juni}}: [[René Auberjonois]], US-amerikanesche Schauspiller. * {{2. Juni}}: [[Konstantinos II. vu Griicheland|Konstantinos II.]], leschte Kinnek vu Griicheland. * {{6. Juli}}: [[Nursultan Nasarbajew]], kasachesche Politiker a Staatspresident. * {{7. Juni}}: [[Tom Jones]], brittesche Pop-Sänger. * {{8. Juni}}: [[Nancy Sinatra]], US-amerikanesch Sängerin a Schauspillerin. * [[11. Juni]]: [[Georges Welbes]], lëtzebuergesche Schwëmmer. * [[19. Juni]]: [[Pit Weyer]], lëtzebuergesche Graphiker an Zeechner. * [[22. Juni]]: [[Abbas Kiarostami]], iranesche Filmregisseur a Lyriker. * [[28. Juni]]: [[Muhammad Yunus]], bangladescheschen Ekonomist. * [[29. Juni]]: [[Bill Napier]], schotteschen Astronom an Auteur. * {{3. Juli}}: [[Fontella Bass]], US-amerikanesch R&B- a Soul-Sängerin, Pianistin a Komponistin. * {{0}}3. Juli: [[Jerzy Buzek]], polnesche Politiker. * {{0}}3. Juli: [[Peer Raben]], däitsche Filmregisseur, Produzent, Dréibuchauteur, Schauspiller a Komponist. * {{7. Juli}}: [[Ringo Starr]], brittesche Museker. * [[14. Juli]]: [[Alphonse Pelles]], lëtzebuergeschen Naturfuerscher. * [[15. Juli]]: [[Denis Héroux]], kanadesche Filmregisseur a Filmproduzent. * [[22. Juli]]: [[Vera Tschechowa]], däitsch Schauspillerin. * [[24. Juli]]: [[Fausti|Faustino Cima]] (''Fausti''), lëtzebuergeschen Entertainer. * [[27. Juli]]: [[Pina Bausch]], däitsch Dänzerin a Choreographin. * {{2. August}}: [[Don LaFontaine]], US-amerikanesche Stëmm-Schauspiller. * {{3. August}}: [[Martin Sheen]], US-amerikanesche Schauspiller. * {{4. August}}: [[Abdurrahman Wahid]], indoneesesche Politiker, President. * {{7. August}}: [[Jean-Luc Dehaene]], belsche Politiker. * {{8. August}}: [[Just Jaeckin]], franséische Filmregisseur a Fotograf. * [[10. August]]: [[Marie Versini]], franséisch Schauspillerin. * [[17. August]]: [[Ady Schmit]], lëtzebuergesche Foussballspiller a Foussballtrainer. * [[19. August]]: [[Nicolas Hoffmann]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[20. August]]: [[Hannelore Hoger]], däitsch Schauspillerin. * [[23. August]]: [[Émile Braas]], lëtzebuergesche Lokalpolitiker. * [[24. August]]: [[Roger Andrieux]], franséische Filmregisseur. * [[25. August]]: [[José van Dam]], belsche Bass-Baritonsänger. * [[28. August]]: [[Philippe Léotard]], franséische Schauspiller a Sänger. * 28. August: [[Roger Pingeon]], franséische Vëlossportler. *{{3. September}}: [[Eduardo Galeano]], uruguayesche Schrëftsteller. * {{0}}3. September: [[Macha Méril]], franséisch Schauspillerin. * {{5. September}}: [[Raquel Welch]], US-amerikanesch Schauspillerin. * {{0}}5. September: [[Romaine Berens]], lëtzebuergesch Romanistin a Konschthistorikerin. * {{7. September}}: [[Dario Argento]], italieeneschr Film-Regisseur an Dréibuchauteur. * {{0}}7. September: [[Simone Theis]], lëtzebuergesch Schwëmmerin. * [[11. September]]: [[Brian De Palma]], US-amerikanesche Filmregisseur. * [[13. September]]: [[Óscar Arias Sánchez]], President vu Costa Rica, Friddensnobelpräisdréier. * [[15. September]]: [[Roby Hentges]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[17. September]]: [[Heidelinde Weis]], éisträichesch Schauspillerin. * 17. September: [[Lorella De Luca]], italieenesch Schauspillerin. * [[18. September]]: [[Frankie Avalon]], US-amerikanesche Sänger a Schauspiller. * [[19. September]]: [[Karin Baal]], däitsch Schauspillerin. * [[22. September]]: [[Anna Karina]], dänesch Schauspillerin. * [[27. September]]: [[Roger Van Hool]], belsche Schauspiller. * [[28. September]]: [[Léandre Spartz]], lëtzebuergesche Veterinär. * {{1. Oktober}}: [[Jean-Luc Bideau]], Schwäizer Schauspiller. * {{5. Oktober}}: [[Joseph Kohnen]], lëtzebuergesche Literaturfuerscher a -kritiker. * {{7. Oktober}}: [[Fernand Rau]], lëtzebuergeschen Ekonomist a Politiker. * {{9. Oktober}}: [[John Lennon]], brittesche Museker, Komponist an Auteur. * [[14. Oktober]]: [[Cliff Richard]], brittesche Popstar. * [[17. Oktober]]: [[Marion Michael]], däitsch Schauspillerin. * [[19. Oktober]]: [[Michael Gambon]]: brittesch-iresche Schauspiller. * [[21. Oktober]]: [[Manfred Mann]], südafrikanesch-brittesche Rockmuseker. * [[23. Oktober]]: [[Pelé]], brasilianesche Foussballspiller. * [[26. Oktober]]: [[Tilo Prückner]], däitsche Schauspiller. * [[28. Oktober]]: [[Paul Helminger]], lëtzebuergesche Politiker. * {{2. November}}: [[Gigi Proietti]], italieenesche Schauspiller. * {{4. November}}: [[Marlène Jobert]], franséisch Schauspillerin. * {{0}}4. November: [[Cristina Gaioni]], italieenesch Schauspillerin. * {{5. November}}: [[Elke Sommer]], däitsch Schauspillerin, Schlagersängerin a Molerin. * {{8. November}}: [[Charles Thomas Kowal]], US-amerikaneschen Astronom. * [[11. November]]: [[Louis Pilot]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[15. November]]: [[Sam Waterston]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[18. November]]: [[Qabus ibn Said]], Sultan vun Oman. * 18. November: [[Jean Lanners]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[20. November]]: [[Helma Sanders-Brahms]], däitsch Filmregisseurin. * [[22. November]]: [[Terry Gilliam]], US-amerikanesche Komiker, Regisseur an Zeechner. * 22. November: [[Andrzej Żuławski]], polnesche Filmregisseur. * [[27. November]]: [[Bruce Lee]], Schauspiller vu Martial-Arts-Filmer. * 27. November: [[Charles Reiff]], lëtzebuergesche Boxer. * {{6. Dezember}}: [[Ray Hack]], lëtzebuergesche Landesmeeschter am Boxen. * {{7. Dezember}}: [[Pierre Hannick]], belschen Historiker. * [[12. Dezember]]: [[Dionne Warwick]], US-amerikanesch Sängerin an Tëleesmoderatorin. * [[14. Dezember]]: [[Paul Reiles]], lëtzebuergesche Jurist. * [[15. Dezember]]: [[Barbara Valentin]], éisträichesch Schauspillerin. * [[17. Dezember]]: [[Édika]], franséische Comiczeechner. * [[18. Dezember]]: [[Nicolas Strotz]], lëtzebuergeschen Ingenieur a Politiker. * [[21. Dezember]]: [[Frank Zappa]], US-amerikanesche Museker a Komponist. * [[25. Dezember]]: [[Norbert Stomp]], lëtzebuergesche Biolog, Professer a Muséesdirekter. * [[29. Dezember]]: [[Brigitte Kronauer]], däitsch Schrëftstellerin. == Gestuerwen == * [[Johny Grün]], lëtzebuergesche Gewiichthiewer. * [[20. Januar]]: [[Joseph Gredt]], lëtzebuergesche Geeschtlechen a Philosoph. * [[25. Januar]]: [[Nicolas Klees]], lëtzebuergeschen Apdikter. * [[28. Februar]]: [[Lise Rischard]], lëtzebuergesch Spiounin. * [[29. Februar]]: [[Aage vun Dänemark|Aage]], Prënz vun Dänemark. * [[24. Mäerz]]: [[Édouard Branly]], franséische Physiker. * [[16. Mäerz]]: [[Selma Lagerlöf]], schweedesch Schrëftstellerin, Nobelpräisdréiesch. * [[26. Abrëll]]: [[Auguste Wirion]], lëtzebuergesche Moler. * [[14. Mee]]: [[Emma Goldman]], litauesch-US-amerikanesch Anarchistin, Feministin an Auteur. * [[16. Mee]]: [[Numa Charlier]], belschen Offizéier a leschte Kommandant vum Fort de Boncelles. * {{3. Juni}}: [[Pierre Medinger]], lëtzebuergesche Cheemiker a Forensiker. * [[24. Juni]]: [[Alfred Fowler]], engleschen Astronom. * [[29. Juni]]: [[Paul Klee]], däitsche Moler. * {{1. Juli}}: [[Ben Turpin]], US-amerikanesche Stommfilmkomiker. * {{4. Juli}}: [[Mathias Schaffner]], lëtzebuergesche Politiker. * [[21. August]]: [[Leo Trotzki]], russesche Revolutionär. * [[31. August]]: [[Raymond Smith Dugan]], US-amerikaneschen Astronom. * [[26. September]]: [[Walter Benjamin]], däitsche Philosoph a Literaturkritiker. * [[13. Oktober]]: [[Léon Moutrier]], lëtzebuergesche Politiker. * [[17. Oktober]]: [[Lucien Linden]], belsche Botaniker. * {{8. November}}: [[Arthur Vierendeel]], belsche Bauingenieur. * {{9. November}}: [[Neville Chamberlain]], brittesche Politiker. * {{2. Dezember}}: [[Nikolaus Warker]], lëtzebuergeschen Erzéier, Seeërchessammler a Schrëftsteller. * [[15. Dezember]]: [[Batty Weber]], lëtzebuergesche Journalist, Feuilletonist a Schrëftsteller. * [[21. Dezember]]: [[Francis Scott Fitzgerald]], US-amerikanesche Schrëftsteller. == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Referenzen}} hbiebg3szekrouzchsm42kqguo53l6u 0 3078 2627174 2624127 2025-07-03T12:49:47Z GilPe 14980 /* Gebuer */ Diogo Jota 2627174 wikitext text/x-wiki {{Artikel Joer}} D'Joer '''1996''' huet op engem [[Méindeg]] ugefaangen. Et war e [[Schaltjoer]]. == Evenementer == === Europa === * {{1. Januar}}: D'[[Tierkei]] trëtt engem [[Douane]]sofkommes mat der [[Europäesch Unioun|EU]] bäi. * {{9. Mäerz}}: De [[Jorge Sampaio]] gëtt Staatspresident a [[Portugal]]. * [[27. Mäerz]]: D'Europäesch Unioun verbitt den Import vu Rëndfleesch aus dem [[Vereenegt Kinnekräich|vereenegte Kinnekräich]] ([[BSE]]-Kris). * {{5. Mee}}: De [[José María Aznar]] gëtt Ministerpresident a [[Spuenien]]. * {{5. Juli}}: D'Schof [[Dolly (Schof)|Dolly]], dat éischt [[Klonen|gekloont]] Déier gëtt a [[Schottland]] gebuer. * [[15. August]]: Ufank vun der [[Affaire Dutroux]], an där d'Fonctionnement vu Police, Justiz a Politik an der [[Belsch]] a Fro gestallt gëtt. * [[27. Oktober]]: De [[Petar Stojanovs]] gëtt President a [[Bulgarien]]. ====Lëtzebuerg==== * [[3. Mäerz]]: De [[Centre de documentation sur les migrations humaines]] zu [[Diddeleng]] fänkt seng Aarbecht un. * Juni: De [[Geschichtsmusée vun der Stad Lëtzebuerg]] geet op. * [[12. Dezember]]: De [[Nationalmusée fir Naturgeschicht|Musée fir Naturgeschicht]] gëtt no 10 Joer Ëmbauaarbechten am fréieren [[Hospice Saint-Jean]] am [[Gronn (Stad Lëtzebuerg)|Gronn]] ageweit. * [[19. Dezember]]: De [[Multiplex-Kino]] [[Utopolis (Kierchbierg)|Utopolis]] um [[Kierchbierg]], mat 10 Säll dee gréisste [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Kinoen|Kino am Land]], mécht seng Dieren op. * Dezember: D'Chamber stëmmt fir de Bau vun engem [[Mudam|Musée fir Modern Konscht]] op den [[Dräi Eechelen]]. === Afrika === * [[27. Januar]]: Militärputsch vum Colonel Baré am [[Niger]]. * {{7. Februar}}: De [[Letsie III.]] gëtt als Staatspresident vu [[Lesotho]] vereedegt. * [[18. Mäerz]]: De [[Mathieu Kérékou]] gëtt Staatspresident am [[Benin]]. * [[29. Mäerz]]: Den [[Ahmad Tejan Kabbah]] gëtt Staatspresident a [[Sierra Leone]]. * [[25. Juli]]: Militärputsch duerch de Majouer [[Pierre Buyoya]] a[[Burundi]]. === Amerika === ==== USA ==== ==== Mëttel- a Südamerika ==== * [[16. August]]: De [[Leonel Fernández]] gëtt Staatspresident an der [[Dominikanesch Republik]]. === Asien === * [[27. September]]: De fréieren [[Afghanistan|afghanesche]] Staatschef [[Mohammed Nadschibullah]] gëtt vun [[Taliban]]- Memberen zu [[Kabul]] higeriicht. === Ozeanien & Pazifik === * [[11. Mäerz]]: De [[John Howard (Politiker)|John Howard]] gëtt Regierungschef an [[Australien]]. * [[12. Oktober]]: Parlamentswalen an [[Neiséiland]]. === Arabesch Welt === == Konscht a Kultur == === Molerei === === Literatur === * [[Servais-Präis]]: [[Lex Jacoby]] fir ''Wasserzeichen''. * [[Batty-Weber-Präis]] fir d'[[Anise Koltz]]. === Musek === * [[18. Mee]]: Den [[Eimear Quinn]] gewënnt fir [[Irland]] mam Lidd ''[[The Voice]]'' den [[Eurovision Song Contest 1996|41. Eurovision Song Contest]] zu [[Oslo]]. == Wëssenschaft an Technik == == Sport == * {{7. Februar}}: Déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] verléiert zu [[Rabat]] 0:2 géint Marokko.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=26022 D'Detailer vum Lännermatch Marokko-Lëtzebuerg de 7. Februar 1996 op der Websäit vun European Football.info]</ref> * [[13. Mäerz]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp spillt an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] 1:1 géint Schwäiz. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet de [[Manuel Cardoni]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=25134 D'Detailer vum Lännermatch Lëtzebuerg-Schwäiz den 13. Mäerz 1996 op der Websäit vun European Football.info]</ref> * [[19. Juli]]: Zu [[Atlanta]] fänken d'[[Olympesch Summerspiller 1996|Olympesch Summerspiller]] un. * {{8. Oktober}}: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert an der Stad Lëtzebuerg, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'[[Foussball-Weltmeeschterschaft 1998]], 1:2 géint Bulgarien. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet de [[Roby Langers]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=10545 D'Detailer vum Lännermatch Lëtzebuerg-Bulgarien den 8. Oktober 1996 op der Websäit vun European Football.info]</ref> * [[10. November]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert an der Stad Lëtzebuerg, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 1998, 0:4 géint Russland.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=10446 D'Detailer vum Lännermatch Lëtzebuerg-Russland den 10. November 1996 op der Websäit vun European Football.info]</ref> * [[15. Dezember]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu [[Ramat Gan]], am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 1998, 0:1 géint Israel.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=10490 D'Detailer vum Lännermatch Israel-Lëtzebuerg de 15. Dezember 1996 op der Websäit vun European Football.info]</ref> == Gebuer == * [[11. Januar]]: [[Betty Hoffmann]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * [[22. Januar]]: [[Deborah Feller]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * [[25. Januar]]: [[Pete Hary]], lëtzebuergeschen Äishockeyspiller. * [[14. Februar]]: [[Nathalie Welsch]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * {{1. Mäerz}}: [[Clement Waltener]], lëtzebuergeschen Äishockeyspiller. * [[30. Mäerz]]: [[Jeanne Lehair]], lëtzebuergesch Triathleetin. * [[17. Abrëll]]: [[Leah Dickhoff]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * [[19. Abrëll]]: [[Lena Braas]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * [[25. Abrëll]]: [[Claudia Veloso]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * {{5. Mee}}: [[Fanny Weicherding]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * [[30. Mee]]: [[Larry Valvasori]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * {{6. Juni}}: [[Maurice Van Landeghem]], lëtzebuergesche Volleyballspiller. * [[13. Juni]]: [[Julien Van Hauwermeiren]], lëtzebuergesche Volleyballspiller. * [[17. Juni]]: [[Dina Weydert]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * {{2. Juli}}: [[Jan Petelin]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[11. Juli]]: [[Nicolas Mossong]], lëtzebuergeschen Äishockeyspiller. * [[13. Juli]]: [[Luc Emering]], lëtzebuergeschen Agraringenieur a Politiker. * [[24. Juli]]: [[Max Funk]], lëtzebuergesche Volleyballspiller. * [[30. August]]: [[Max Kiffer]], lëtzebuergesche Volleyballspiller. * {{1. September}}: [[Zendaya]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[27. September]]: [[Luca Distefano]], lëtzebuergesche Volleyballspiller. * [[28. September]]: [[Cédric Sacras]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[29. September]]: [[Liz Braz]], lëtzebuergesch Juristin a Politikerin. * {{1. Oktober}}: [[Patrick Kohn]], lëtzebuergeschen Handballspiller. * {{7. Oktober}}: [[Lena Goedert]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * {{8. Oktober}}: [[Bob Zuidberg]], lëtzebuergesche Volleyballspiller, * [[14. Oktober]]: [[Mika Herrmann]], lëtzebuergeschen Handballspiller. * [[24. Oktober]]: [[Pit Glesener]], lëtzebuergesche Volleyballspiller. * [[28. Oktober]]: [[Tiffany Tshilumba]], lëtzebuergesch Liichtathleetin. * {{1. November}}: [[Lil Peep]], US-amerikanesche Rapper. * {{0}}1. November: [[Kamil Rychlicki]], lëtzebuergesche Volleyballspiller. * {{4. Dezember}}: [[Diogo Jota]], portugisesche Foussballspiller. * [[16. Dezember]]: [[Mateja Gajin]], lëtzebuergesche Volleyballspiller * [[17. Dezember]]: [[Olivier Thill]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[23. Dezember]]: [[Anna Jacobs]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[31. Dezember]]: [[Sarah Elias]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. == Gestuerwen == * [[René Spielmann]], lëtzebuergesche Moler. * {{8. Januar}}: [[François Mitterrand]], franséische Politiker, a Staatspresident (1981-1995). * [[10. Januar]]: [[Léon Noesen]], lëtzebuergeschen Auteur an Enseignant. * [[11. Januar]]: [[Pierre May]], lëtzebuergesche Geeschtlechen a Gerechten ënner den Natiounen. * [[12. Januar]]: [[Leonhard Drach]], däitsche Procureur zu Lëtzebuerg, am Zweete Weltkrich. * [[13. Januar]]: [[Dominique Meis]], lëtzebuergesche Politiker. * 13. Januar: [[Denise Grey]], franséisch-italieenesch Schauspillerin. * [[21. Januar]]: [[Gerry Mulligan]], US-amerikaneschen Jazzmuseker a Komponist. * [[28. Januar]]: [[Jerry Siegel]], US-amerikaneschen Auteur a Mat-Createur vum Superman. * 28. Januar: [[Joseph Brodsky]], Russesch-US-amerikaneschen Dichter a Literaturnobelpräisdréier. * [[29. Januar]]: [[Charles Mersch]], lëtzebuergesche Waasserballspiller an Olympionik. * {{2. Februar}}: [[Gene Kelly]], US-amerikanesche Schauspiller an Dänzer. * {{3. Februar}}: [[Guy Gilles]], franséische Filmregisseur, Dréibuchauteur a Schauspiller. * {{6. Februar}}: [[Guy Madison]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[10. Februar]]: [[Fred Junck]], Grënner an Direkter vun der [[Cinémathèque]] vun der Stad Lëtzebuerg. * [[13. Februar]]: [[Martin Balsam]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[17. Februar]]: [[Hervé Bazin]], franséische Schrëftsteller. * [[18. Februar]]: [[Josef Meinrad]], éisträichesche Schauspiller. * {{1. Mäerz}}: [[Yves Massard]], franséische Schauspiller. * {{3. Mäerz}}: [[Marguerite Duras]], franséisch Schrëftstellerin, Dréibuchauteur a Filmregisseurin. * {{4. Mäerz}}: [[Minnie Pearl]], US-amerikanesch ''Country''-Sängerin. * [[13. Mäerz]]: [[Krzysztof Kieślowski]], polnesche Filmregisseur an Dréibuchauteur. * [[15. Mäerz]]: [[Wolfgang Koeppen]], däitsche Schrëftsteller. * [[17. Mäerz]]: [[René Clément]], franséische Filmregisseur. * {{8. Abrëll}}: [[Georges Géret]], franséische Schauspiller. * {{0}}8. Abrëll: [[Ben Johnson]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[20. Abrëll]]: [[Christopher Milne]], engleschen Auteur. * [[20. Abrëll]]: [[Alexander D'Arcy]], egyptesche Schauspiller. * [[21. Abrëll]]: [[Jean Gremling]], lëtzebuergesche Politiker. * 21. Abrëll: [[Luigi Pistilli]], italieenesche Schauspiller. * [[22. Abrëll]]: [[Jean-Pierre Thilmany]], lëtzebuergesche Moler. * [[25. Abrëll]]: [[Robert Kayser]], lëtzebuergeschen Offizéier. * [[27. Abrëll]]: [[Gilles Grangier]], franséische Filmregisseur. * [[29. Abrëll]]: [[Mario David]], franséische Schauspiller. * {{8. Mee}}: [[Robert Geib]], lëtzebuergesche Foussballspiller an Olympionik. * [[22. Mee]]: [[Emile Frantz]], lëtzebuergesche Ringer an Olympionik. * [[29. Mee]]: [[Antonín Mrkos]], tschecheschen Astronom. * [[31. Mee]]: [[Timothy Leary]], US-amerikanesche Psycholog an Auteur. * {{2. Juni}}: [[Alberto Farnese]], italieenesche Schauspiller. * [[11. Juni]]: [[Brigitte Helm]], däitsch Schauspillerin. * [[15. Juni]]: [[Ella Fitzgerald]], US-amerikanesch Jazz-Sängerin. * [[22. Juni]]: [[Gino Bramieri]], italieenesche Schauspiller. * [[30. Juni]]: [[Franz Haupert]], lëtzebuergeschen Turner. * {{2. Juli}}: [[Margaux Hemingway]], US-amerikanesch Schauspillerin a Mannequin. * [[12. Juli]]: [[Gottfried von Einem]], éisträichesche Komponist. * [[13. Juli]]: [[Käte van Tricht]], däitsch Organistin, Pianistin, Cembalistin a Musekspedagogin. * [[25. Juli]]: [[Howard Vernon]], Schwäizer Schauspiller. * [[30. Juli]]: [[Claudette Colbert]], franséisch-US-amerikanesch Schauspillerin. * 30. Juli: [[Magda Schneider]], däitsch Schauspillerin. * {{2. August}}: [[Michel Debré]], franséische Politiker. * [[12. August]]: [[Viktor Hambarzumjan]], armeeneschen Astrophysiker an Astronom. * [[13. August]]: [[António de Spínola]], portugisesche Generol a Politiker. * [[27. August]]: [[Bert Fortell]], éisträichesche Schauspiller. * {{7. September}}: [[Bruno Corbucci]], italieenesche Filmregisseur. * [[11. September]]: [[Roger Schleimer]], lëtzebuergesche Politiker. * [[13. September]]: [[Tupac Shakur]], US-amerikanesche Rapper. * [[17. September]]: [[Spiro Agnew]], US-amerikanesche Politiker. * [[18. September]]: [[Annabella|Annabella (Suzanne Georgette Charpentier)]], franséisch Schauspillerin. * [[21. September]]: [[Claus Holm]], däitsche Schauspiller. * [[22. September]]: [[Dorothy Lamour]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[26. September]]: [[Giuseppe Graglia]], italieenesch-lëtzebuergesche professionelle Vëlossportler. * [[27. September]]: [[Mohammed Nadschibullah]], afghanesche Staatspresident. * [[30. September]]: [[Sylvester William Treinen]], US-amerikanesche Bëschof. * {{4. Oktober}}: [[Masaki Kobayashi]], japanesche Filmregisseur. * [[10. Oktober]]: [[Emile Weber]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[12. Oktober]]: [[Michel Breithoff]], lëtzebuergesche Moler. * [[31. Oktober]]: [[Marcel Carné]], franséische Regisseur. * {{3. November}}: [[Jean-Bédel Bokassa]], President a Keeser vun der Zentralafrikanescher Republik. * [[22. November]]: [[Maria Casarès]], franséisch Schauspillerin. * {{1. Dezember}}: [[Carel Achen]], lëtzebuergeschen Dokter. * {{3. Dezember}}: [[Georges Duby]], franséische Mëttelalter-Historiker. * {{9. Dezember}}: [[Alain Poher]], franséische Politiker. * {{9. Dezember}}: [[Harry Carman Barteau]], amerikaneschen Auteur. * [[19. Dezember]]: [[Marcello Mastroianni]], italieenesche Filmschauspiller. * [[27. Dezember]]: [[Gabriel Loire]], franséische Moler a Glaskënschtler. * [[20. Dezember]]: [[Carl Sagan]], US-amerikaneschen Astronom, Astrophysiker, Exobiolog, Visionär, Schrëftsteller an Telemoderator. * [[31. Dezember]]: [[Annie Ducaux]], franséisch Schauspillerin. == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Referenzen}} 2jfwam463ddqvxy3k4ijkj609pgafsq 0 3079 2627177 2626750 2025-07-03T12:52:46Z GilPe 14980 /* Gebuer */ André Silva 2627177 wikitext text/x-wiki {{Artikel Joer}} D'Joer '''2000''' huet op engem [[Samschdeg]] ugefaangen. Et war e [[Schaltjoer]]. == Evenementer == [[Fichier:Tarja Halonen 2003.jpg|thumb|120px|D'[[Tarja Halonen]].]] === Europa === * {{8. Februar}}: De [[Konstantinos Stefanopoulos]] gëtt als [[Griicheland|griichesche]] Staatspresident erëmgewielt. * [[18. Februar]]: De [[Stjepan Mesic]] gëtt Staatspresident a [[Kroatien]]. * {{1. Mäerz}}: D'[[Tarja Halonen]] gëtt Staatspresidentin a [[Finnland]]. * [[13. Mee]]: Bei der Explosioun vun enger Freedefeiersrakéite-Fabrick zu [[Enschede]] an Holland stierwen 22 Mënschen an iwwer 1000 ginn der blesséiert. E ganze Quartier vun der Stad gëtt zestéiert. * {{1. Juli}}: D'16&nbsp;km laang Bréck iwwer den [[Öresund]] tëscht [[Kopenhagen]] a [[Malmö]] gëtt ageweit. * [[25. Juli]]: Zu [[Roissy]] verongléckt eng franséisch [[Concorde (Fliger)|Concorde]], 113 Mënsche kommen ëm d'Liewen. * [[28. September]]: D'[[Dänemark|Däne]] soen an engem Referendum "nej" zum [[Euro]]. * {{7. Oktober}}: De [[Vojislav Koštunica]] gëtt neie President vun der Federaler Republik [[Jugoslawien]]. * {{8. Oktober}}: Den [[Aleksander Kwaśniewski]] gëtt als Staatspresident a [[Polen]] am Amt confirméiert. * [[11. November]]: Bei engem Feier an der Gletscherbunn vu [[Kaprun]] stierwen 155 Mënschen. * [[10. Dezember]]: De [[Ion Iliescu]] gëtt Staatspresident a [[Rumänien]]. * [[27. Dezember]]: Zu [[Grosny]] komme bei enger Bommenattack Mënschen ëm d'Liewen. * [[28. Dezember]]: Den [[Adrian Năstase]] gëtt Premierminister a [[Rumänien]]. ==== Lëtzebuerg ==== * {{1. Januar}}: D'[[Gendarmerie grand-ducale]] fusionéiert mat der [[Police grand-ducale]]. * [[31. Mee]]: E Mann hält fir 28 Stonne 52 Kanner an hir Educatricen an der Crèche ''Spatzennascht'' [[Geiselnam zu Waasserbëlleg|zu Waasserbëlleg als Geisel]]e fest; hie gëtt um Enn vun der Police ugeschoss, an d'Geisele komme fräi. De Mann gëtt spéiderhin zu 22 Joer Prisong verurteelt. * {{7. Oktober}}: Den [[Henri vu Lëtzebuerg|Henri]] gëtt [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Grand-Duc vu Lëtzebuerg]]. === Afrika === * [[15. Februar]]: De [[Mandé Sidibé]] gëtt Staatspresident vu [[Mali]]. * {{1. Abrëll}}: Den [[Abdoulaye Wade]] gëtt Staatspresident a [[Senegal]]. * [[22. Abrëll]]: De [[Paul Kagame]] gëtt Staatspresident vu [[Ruanda]]. * [[26. Oktober]]: De [[Laurent Gbagbo]] gëtt Staatspresident an der [[Côte d'Ivoire]]. [[Fichier:Official Portrait- President George Walker Bush, 43rd President of the United States, Republican - DPLA - 7482eac0e113bf03014d1686a3733f97.jpeg|thumb|110px|Den [[George W. Bush]].]] === Amerika === ==== USA ==== * [[12. Dezember]]: D'[[Supreme Court]] decidéiert, datt den [[George W. Bush]] neie President vun de Vereenegte Staate soll ginn. ==== Mëttel- a Südamerika ==== * {{1. Januar}}: De [[Panamakanal]] gëtt vun den [[Vereenegt Staate vun Amerika|USA]] u [[Panama]] zeréckginn. * {{1. Mäerz}}: De [[Jorge Batlle Ibáñez|Jorge Batlle]] gëtt Staatspresident vun [[Uruguay]]. * [[11. Mäerz]]: De [[Ricardo Lagos]] gëtt neie Ministerpresident am [[Chile]]. * {{1. Dezember}}: De [[Vicente Fox Quesada]] gëtt Staatspresident vu [[Mexiko]]. === Asien === * {{9. Januar}}: Den [[Islam Abduganijewitsch Karimow]] gëtt als Staatspresident am [[Usbekistan]] a sengem Amt confirméiert. * {{9. Abrëll}}: Den [[Eduard Schewardnadse]] gëtt op en Neits zum Staatspresident a [[Georgien|Georgie]] gewielt. * [[17. Mee]]: Den [[Ahmet Necdet Sezer]] gëtt Staatspresident an der [[Tierkei]]. * [[26. Juli]]: Den [[Nambariin Enkhbayar]] gëtt Regierungspresident an der [[Mongolei]]. === Ozeanien & Pazifik === === Noen Osten an Arabesch Welt === * [[17. Juli]]: De [[Baschar al-Assad]] gëtt Staatspresident vu [[Syrien]]. == Konscht a Kultur == === Molerei === === Literatur === * [[Servais-Präis]]: [[Pol Schmoetten]] fir ''Der Tag des Igels''. === Musek === * [[13. Mee]]: D'[[Olsen Brothers]] gewanne fir [[Dänemark]] mam Lidd ''[[Fly on the Wings of Love]]'' de [[Eurovision Song Contest 2000|45. Eurovision Song Contest]] zu [[Stockholm]]. == Wëssenschaft an Technik == == Sport == * Den [[F91 Diddeleng]] gewënnt de Foussballschampionnat, d'[[Jeunesse Esch]] d'[[Coupe de Luxembourg (Foussball)|Coupe de Luxembourg]]. * [[23. Februar]]: Déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] verléiert an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] 1:3 géint Nordirland. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet de [[Manuel Cardoni]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=24647 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Nordirland den 23. Februar 2000 op der Websäit vun European Football.info]</ref> * [[26. Abrëll]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp spillt an der Stad Lëtzebuerg 1:1 géint Estland. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet de [[Jean Vanek]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=24614 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Estland de 26. Abrëll 2000 op der Websäit vun European Football.info]</ref> * {{7. Juni}}: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert an der Stad Lëtzebuerg 0:1 géint Spuenien.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=24581 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Spuenien de 7. Juni 2000 op der Websäit vun European Football.info]</ref> * {{2. Juli}}: [[Frankräich]] gëtt zu [[Rotterdam]] [[Foussball-Europameeschterschaft 2000|Foussball-Europameeschter]] * {{3. September}}: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert an der Stad Lëtzebuerg, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'[[Foussball-Weltmeeschterschaft 2002]], 0:2 géint Jugoslawien.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=24530 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Jugoslawien den 3. September 2000 op der Websäit vun European Football.info]</ref> * [[15. September]]: Zu [[Sydney]] fänken d'[[Olympesch Summerspiller 2000|Olympesch Summerspiller]] un. * {{7. Oktober}}: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert an der Stad Lëtzebuerg, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 2002, 1:2 géint Slowenien. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet de [[Jeff Strasser]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=24530 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Slowenien de 7. Oktober 2000 op der Websäit vun European Football.info]</ref> * [[11. Oktober]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu [[Moskau]], am Kader vun der Qualifikatioun fir d'[[Foussball-Weltmeeschterschaft 2002]], 0:3 géint Russland.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=24501 D'Detailer vum Foussballlännermatch Russland-Lëtzebuerg den 11. Oktober 2000 op der Websäit vun European Football.info]</ref> == Gebuer == * {{5. Januar}}: [[Roxen]], rumänesch Sängerin. * [[18. Januar]]: [[Laura Thorn]], lëtzebuergesch Sängerin. * {{4. Februar}}: [[Vincent Thill]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[21. Februar]]: [[Jil Kalmes]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[15. Mäerz]]: [[Arthur Kluckers]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[28. Abrëll]]: [[André Silva]], portugisesche Foussballspiller. * {{3. Mee}}: [[Simão Marinho Novais]], lëtzebuergesche Volleyballspiller. * {{7. Mee}}: [[Eden Alene]], israeelesch Sängerin. * {{2. Juni}}: [[Jessica Kruse]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * [[30. Juni]]: [[Noah Wolf]], lëtzebuergesche Volleyballspiller. * [[28. Juli]]: [[Emma Kremer]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * {{4. September}}: [[Eléonora Molinaro]], lëtzebuergesch Tennisspillerin. * [[13. September]]: [[Alexia Magalhães]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[13. Oktober]]: [[Mikael Äijälä]], lëtzebuergeschen Äishockeyspiller. * [[22. November]]: [[Raphael Guden]], lëtzebuergeschen Handballspiller. == Gestuerwen == * {{4. Januar}}: [[Alfred Bohrmann]], däitschen Astronom. * {{5. Januar}}: [[Diether Krebs]], däitsche Schauspiller a Kabarettist. * {{0}}5. Januar: [[Bernhard Wicki]], éisträichesche Schauspiller a Filmregisseur. * [[10. Januar]]: [[John Newland]], US-amerikanesche Filmschauspiller a -regisseur. * [[14. Januar]]: [[Alphonse Boudard]], franséische Schrëftsteller. * 14. Januar: [[Fernand Schwachtgen]], lëtzebuergeschen Dokter a Resistenzler. * 14. Januar: [[Alain Poiré]], franséische Filmproduzent an Dréibuchauteur. * [[15. Januar]]: [[Léon Blasen]], lëtzebuergesche Literaturchroniker a Conferencier. * [[19. Januar]]: [[Hedy Lamarr]], éisträichesch-US-amerikanesch Schauspillerin an Erfinderin. * [[26. Januar]]: [[A. E. van Vogt]], amerikanesche Schrëftsteller. * {{5. Februar}}: [[Claude Autant-Lara]], franséische Filmregisseur. * [[11. Februar]]: [[Roger Vadim]], franséische Filmregisseur a Schauspiller. * [[13. Februar]]: [[Charles M. Schulz]], Erfinder vun der Comicserie ''Peanuts''. * [[18. Februar]]: [[Charles Bech]], lëtzebuergeschen Zaldot a Kampfpilot. * [[19. Februar]]: [[Carmen Ennesch]], lëtzebuergesch-franséisch Journalistin. * 19. Februar: [[Friedensreich Hundertwasser]], Moler an Architekt. * {{2. Mäerz}}: [[Erik Bertil Holmberg]], schweedeschen Astronom. * {{8. Mäerz}}: [[Pierre Nilles]], lëtzebuergesche Journalist. * [[26. Mäerz]]: [[Enzo Giacchero]], italieeneschen Diplomat a Politiker. * 26. Mäerz: [[Frinn Zürn]], lëtzebuergeschen Affekot, Politiker a Member vum Staatsrot. * [[27. Mäerz]]: [[Ian Dury]], englesche Museker, Songwriter a Schauspiller. * [[28. Mäerz]]: [[Pir Kremer]], lëtzebuergeschen Auteur. * [[30. Mäerz]]: [[Rudolf Kirchschläger]], Diplomat, Politiker, éisträichesche Bundespresident. * {{6. Abrëll}}: [[Habib Bourguiba]], tuneesesche President (1957–1987). * [[11. Abrëll]]: [[Willem Bouter]], hollännesche Sculpteur. * [[20. Abrëll]]: [[Philip Keenan]], US-amerikaneschen Astronom. * [[28. Abrëll]]: [[Edmond Goergen]], lëtzebuergeschen Zeechner a Moler. * {{1. Mee}}: [[Steve Reeves]], US-amerikanesche Schauspiller a Bodybuilder. * {{3. Mee}}: [[Lewis Allen]], englesche Filmregisseur. * {{7. Mee}}: [[Douglas Fairbanks jr.]], US-amerikanesche Filmschauspiller. * [[20. Mee]]: [[Marc Reuland]], lëtzebuergesche Basketballspiller. * [[21. Mee]]: Sir [[John Gielgud]], englesche Schauspiller. * 21. Mee: [[Barbara Cartland]], brittesch Schrëftstellerin. * [[31. Mee]]: [[Tito Puente]], Jazz-, Salsa- a Mambo-Museker. * {{2. Juni}}: [[Swjatoslaw Nikolajewitsch Fjodorow]], ukraineschen Aendokter. * {{4. Juni}}: [[Gino Bartali]], italieenesche Vëlosprofi. * {{5. Juni}}: [[Franco Rossi (Filmregisseur)|Franco Rossi]], italieenesche Filmregisseur. * {{9. Juni}}: [[Ernst Jandl]], Dichter. *{{0}}9. Juni: [[Alfred Weidenmann]], däitsche Filmregisseur. * [[10. Juni]]: [[Hafiz al-Assad]], syresche Staatspresident. * [[25. Juni]]: [[Coryse Kieffer]], lëtzebuergesch Molerin. * [[27. Juni]]: [[Pierre Pflimlin]], franséische Politiker. * [[29. Juni]]: [[Vittorio Gassman]], italieenesche Schauspiller. * {{1. Juli}}: [[Walter Matthau]], amerikanesche Schauspiller. * {{4. Juli}}: [[Shōji Ueda]], japanesche Fotograf * {{5. Juli}}: [[Joseph Wohlfart]], lëtzebuergesche Politiker. * {{6. Juli}}: [[Władysław Szpilman]], polnesche Pianist, Komponist a Schrëftsteller. * {{7. Juli}}: [[Claude Fontaine]], lëtzebuergesche Graphiker a Moler. * [[12. Juli]]: [[René Greisch]], belsche Bréckebauingenieur. * [[17. Juli]]: [[Pascale Audret]], franséisch Schauspillerin. * [[20. Juli]]: [[Micky Erpelding]], lëtzebuergesch Speakerin, Schauspillerin a Politikerin. * [[22. Juli]]: [[Claude Sautet]], franséische Dréibuchauteur a Filmregisseur. * [[24. Juli]]: [[Jim Kremer]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[31. Juli]]: [[Hendrik Christoffel van de Hulst]], hollänneschen Astrophysiker. * {{5. August}}: Sir [[Alec Guinness]], englesche Schauspiller. * [[12. August]]: [[Martin Gerges]], Publizist zu Lëtzebuerg. * 12. August: [[Loretta Young]], amerikanesch Schauspillerin. * [[17. August]]: [[Robert Gilruth]], US-amerikanesche Loft- a Raumfaartpionéier. * [[25. August]]: [[Carl Barks]], US-amerikanesche Comic-Zeechner. * [[26. August]]: [[Odette Joyeux]], franséisch Schauspillerin a Schrëftstellerin. * [[28. August]]: [[Paul-Maria Meier]], lëtzebuergesche Paschtouer. * {{2. September}}: [[Joseph Adam]], lëtzebuergesche Pater a Fotograf. * [[13. September]]: [[Rolf Kauka]], däitsche Comicediteur. * [[20. September]]: [[German Stepanowitsch Titow]], sowjetesche Kosmonaut. * [[26. September]]: [[Roberto Baden Powell de Aquino]], brasilianesche Museker. * 26. September: [[Max Waldmeier]], Schwäizer Astronom a Sonnefuerscher. * [[28. September]]: [[Pierre Trudeau]], kanadesche Politiker (Ministerpresident). * [[13. Oktober]]: [[Jean Peters (Schauspillerin)|Jean Peters]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[18. Oktober]]: [[Julie London]], US-amerikanesch Schauspillerin a Sängerin. * [[19. Oktober]]: [[Leopoldo Savona]], italieenesche Filmregisseur an Dréibuchauteur. * [[28. Oktober]]: [[Georges Poujouly]], franséische Schauspiller. * {{8. November}}: [[Luc Dupanloup]] (''Dupa''), belsche Comiczeechner. * {{0}}8. November: [[Jeannot Comes]], lëtzebuergesche Museker. * [[10. November]]: [[Jacques Chaban-Delmas]], franséische Politiker. * [[15. November]]: [[Jens Jørgen Thorsen]], dänesche Filmregisseur a Schauspiller. * [[17. November]]: : [[Christian Brocard]], franséische Schauspiller. * [[21. November]]: [[Harald Leipnitz]], däitsche Schauspiller. * [[22. November]]: [[Fernand Hoffmann]], lëtzebuergeschen Auteur a Literaturkritiker. * 22. November: [[Christian Marquand]], franséische Schauspiller a Filmregisseur. * 22. November: [[Emile Zatopek]], tschechesche Liichtathleet. * [[28. November]]: [[Michael Cramer]], däitsche Schauspiller. * [[30. November]]: [[Ansumane Mané]], Militär aus Guinea-Bissau. * {{7. Dezember}}: [[Fons Hildgen]], lëtzebuergesche Gewerkschaftler a Politiker. * [[12. Dezember]]: [[René Wheeler]], franséische Schauspiller, Dréibuchauteur a Filmregisseur. * [[15. Dezember]]: [[Roger Koemptgen]], lëtzebuergesche Moler. * [[16. Dezember]]: [[Jos Hoffmann (Biolog)|Jos Hoffmann]], lëtzebuergesche Biolog. * [[17. Dezember]]: [[Gérard Blain]], franséische Schauspiller, Filmregisseur a Dréibuchauteur. * [[26. Dezember]]: [[Jason Robards]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[29. Dezember]]: [[Cecil Saint-Laurent]] (Jacques Laurent), franséische Schrëftsteller. == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Referenzen}} l4p55vo11i0zk1vyzvcsh33aqch12ei 0 6637 2627231 2608594 2025-07-04T11:58:42Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627231 wikitext text/x-wiki {{SkizzGeoEUR}} {{Infobox Land | Numm = Κυπριακή Δημοκρατία<br>Kypriakí Dimokratía {{Small| (Griichesch)}}<br>Kıbrıs Cumhuriyeti {{Small| (Tierkesch)}}<br>Republik Zypern | Fändel = Flag of Cyprus.svg{{!}}border | Fändel Bildbreet= | Fändel Artikel = Fändel vun Zypern | Wopen = Coat of arms of Cyprus (2006).svg{{!}}border | Wope Breet = | Wopen Artikel = Wope vun Zypern | National Devise = | Kaart = EU-Cyprus.svg | Kaart Breet = | Offiziell Sprooch = [[Griichesch]], [[Tierkesch]] | Haaptstad = [[Nikosia]] | Haaptstad Awunner = | Haaptstad Koordinaten = | Staatsform = [[Republik]] | Landeschef Titel = President | Landeschef = {{wikidata|property|linked|P35}} | Regierungschef Titel = | Regierungschef = | Total Fläch= de facto: 5 896 [[Quadratkilometer|km²]]<br> [[De jure / de facto|de jure]]: 9 251 | Fläch Plaz = 162 | Waasserfläch = | Bevëlkerung = 1.198.575<ref>2019. Quell: ''Population of Cyprus (2019 and historical)'' op worldometers.info [https://www.worldometers.info/world-population/cyprus-population/], gekuckt de 24. November 2019</ref> | Bevëlkerung Plaz = | Bevëlkerungsdicht = 130 | Onofhängegkeet = vu [[Vereenegt Kinnekräich|Groussbritannien]],<br>de [[16. August]] [[1960]] | Nationalfeierdag = [[1. Oktober]] | Nationalhymn = [[Imnos pros tin Eleftherian]]<br>[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/lb/b/bf/CyprusX.ogg (Lauschteren)] | Wärung = [[Euro]] (EUR) | Zäitzon = +2 | Internet TLD = [[.cy]] | Telefonsprefix = +357 | Notizen = | Extra Bild = Cyprus lrg.jpg | Extra Bild2 = }} D''''Republik Zypern''' (''griisch.: Κυπριακή Δημοκρατία; tierk. Kıbrıs Cumhuriyeti'') ass en Inselstaat am [[Mëttelmier]]. Zypern läit nëmmen eng 70&nbsp;km westlech vu [[Syrien]] a ronn 100&nbsp;km südlech vun der [[Tierkei]]. Domat läit Zypern zwar geographesch an [[Asien]], gëtt awer politesch a kulturell traditionell éischter zu [[Europa (Kontinent)|Europa]] gerechent. D'Insel Zypern ass déi drëttgréisst Insel am Mëttelmier. Déi fréier brittesch Kolonie gouf [[1960]] vu [[Vereenegt Kinnekräich|Groussbritannien]] onofhängeg an ass schonn nëmmen e Joer drop, 1961 an de [[Commonwealth of Nations|Commonwealth]] agetrueden. Zanter dem [[1. Mee]] [[2004]] ass d'Republik Member vun der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]]. D'Republik Zypern ass en international unerkannt Land an huet ''[[[[De jure / de facto|de jure]]]]'' d'[[Souveränitéit]] iwwer ronn 97 % vum Territoire vun der Insel. Groussbritannien kontrolléiert déi 3 % déi Rescht bleiwen. D'Insel ass awer ''[[de facto]]'' a véier gedeelt: * den Territoire (am Süde vun der Insel) deen effektiv ënner Kontroll vun der Republik Zypern ass, * de vun den Tierken occupéierten Norde vun der Insel, dee sech selwer [[Nordzypern|Tierkesch Republik Nordzypern]] nennt an nëmme vun der Tierkei als eegestännege Staat unerkannt gëtt, * eng vun de [[Vereent Natiounen|Vereenten Natiounen]] kontrolléiert [[gréng Linn]] ([[Pufferzon]]) déi tëscht deenen zwéi Bléck läit, * den zwou brittesche Militärbasen [[Akrotiri an Dekelia]] (''[[Englesch|en:]]'' ''Sovereign Base Areas''), extraterritorial Gebidder an Iwwerreschter aus der Kolonialzäit déi ënner der Souveränitéit vu Groussbritannie stinn. [[Fichier:Zypern kaart.png|500px]] == Ekonomie == Den [[1. Januar]] [[2008]] ass Zypern der [[Eurozon]] bäigetrueden an huet zanterhier den [[Euro]] als Wärung. == Um Spaweck == {{Commonscat|Cyprus|Zypern}} * {{gr}}{{en}} [https://web.archive.org/web/20100106033238/http://www.cyprus.gov.cy/portal/portal.nsf/dmlcitizen_en/dmlcitizen_en?OpenDocument Portal vun der Regierung] {{Naviblock |Navigatioun Memberstaaten EU |Navigatioun Länner an Asien |Commonwealth of Nations }} {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Zypern| ]] [[Kategorie:International Inselen]] jbgujl4xs8530wsw4t01ww5nl54o49i 0 6701 2627223 2601525 2025-07-04T11:57:47Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627223 wikitext text/x-wiki {{SkizzSprooch}} {{Infobox Sprooch|Numm=Däitsch|Originalnumm=Deutsch |Land= {{DEU}}<br /> {{AUT}}<br /> {{LIE}}<br /> {{CHE}} (däitsch Schwäiz)<br /> {{LUX}}<br /> {{ITA}} ([[Südtirol]])<br /> {{BEL}} (ë.&nbsp;a. [[Däitschsproocheg Communautéit vun der Belsch|Däitschsproocheg Communautéit]] an an de Gemenge [[Malmedy]] a [[Waimes]])<br /> {{FRA}} ([[Elsass]] an Nordoste vu [[Loutrengen]])<br />{{DNK}} ([[Nordschleswig]]);<br />ausserdeem Minoritéiten an enger Rëtsch Staaten a Süd-, Mëttel- an Ost-Europa ([[Uewerschlesien]] a [[Siwebiergen]]), an [[Zentralasien]], an [[Namibia]] an a Siidlungen vun däitschen Emigranten (absënns an [[Amerika (Kontinent)|Amerika]]) |Regioun= [[Europa (Kontinent)|Europa]] |Schwätzen=121.000.000 (1995) |Rang=9 |Faarf Famill=mediumseagreen |Famill= [[Indoeuropäesch Sproochen|Indoeuropäesch]] * [[Germanesch Sproochen|Germanesch]] ** [[West-Germanesch]] *** Däitsch **** '''Houdäitsch''' |OffiziellSprooch= {{DEU}}<br />{{AUT}}<br />{{CHE}}<br />{{LIE}}<br />{{LUX}}<br />{{BEL}}<br />{{EUR}} <hr />deelweis op regionalem / lokalem Niveau:<br />{{ITA}}<br />{{SVK}}<br />{{BRA}} <hr />aneren offizielle Status an:<br />{{NAM}}<br />{{POL}}<br />{{DNK}}<br />{{BRA}} |Akademie=- |iso1=de |iso2=ger (B) / deu (T) |iso3=deu |sil=GER }} [[File:Knowledge of German EU map.svg|thumb|305px|Kenntnis vum Däitschen an der EU]] '''Däitsch''' (op Houdäitsch: ''Deutsch / deutsche Sprache'') ass eng [[Indoeuropäesch Sproochen|indogermanesch]], méi genee, eng westgermanesch [[Sprooch]]. == Klassifikatioun == D'Klassifikatioun nom [[Merritt Ruhlen]] sengem ''A guide to the World's Languages'' (Säit 327): * Indo-Hittitesch ** Indo-Europäesch *** Germanesch **** West ***** Ostkontinental: Däitsch (ë.&nbsp;a. [[Jiddesch]] a [[Lëtzebuergesch]]) == Offiziell Sprooch == Däitsch ass, eleng oder zesumme mat anere Sproochen, d'[[offiziell Sprooch]] (''Amtssprooch'') a follgende Länner (a Klameren d'Zuel vun de Mënschen déi Däitsch als Mammesprooch schwätzen)^{(vu wéini sinn déi Zuelen?)}: * [[Däitschland]] (80.000.000) * [[Éisträich]] (8.000.000) * [[Schwäiz]] (7.000.000) inkl. Schwäizer Däitsch * [[Liechtenstein]] (35.000) * [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] (50.000) ouni Lëtzebuergesch * [[Belsch]] (100.000) * [[Namibia]] (40.000) * [[Vatikanstad]] (150) inkl. Schwäizer Däitsch * [[Südtiroul]] ë.&nbsp;a. / [[Italien]] (300.000) * [[Transsylvanien]] ë.&nbsp;a. / [[Rumänien]] (65.000) inkl. Lëtzebuergesch * Pecsz u.a. / [[Ungarn]] (100.000) * Blaufuß u.a. / der [[Slowakei]] (1000) Däitsch gëtt och vu ville Mënschen als Mammesprooch a Regiounen a Gemenge vu [[Frankräich]], [[Polen]], [[Tschechesch Republik|Tschechien]], [[Vereenegt Staate vun Amerika|USA]] (zirka 1,1 Milliounen), [[Kanada]], [[Latäinamerika]] (virun allem an [[Argentinien]]), [[Dänemark]], [[Holland]], [[Russland]], [[Kasachstan]], [[Südafrika]] an [[Australien]] geschwat. Däitsch ass eng vun den offizielle Sprooche vun der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]]. == Geographesch Verbreedung == {{Kapitel Info feelt}} <gallery widths=400px heights=300px perrow=2> Legal status of German in Europe.svg|{{Legend|#ffcc00|Amtssprooch a Verkéiersprooch}}{{Legend|#d98575|Amtssprooch}} Legal status of German in the world.svg|{{legend|#ffcc00|Däitsch ass déi (co-)offiziell offiziell Sprooch (''[[De jure / de facto|de jure]]'' oder ''de facto'') an d'Mammesprooch vun der Majoritéit vun der Bevëlkerung}}{{legend|#d98575|Däitsch ass déi (co-)offiziell offiziell Sprooch awer net d'Mammesprooch vun der Majoritéit vun der Bevëlkerung}}{{legend|#7373d9|Quadrater: Däitsch (oder eng Varietéit dovun) ass eng legal unerkannt Minoritéitesprooch; Ausgefëllt: gesetzlech National- oder kulturell Sprooch}}{{legend|#30efe3|Däitsch (oder eng Varietéit dovun) gëtt vun enger unerkannter Minoritéit (> 50.000) geschwat, huet awer kee legale Status}} </gallery> == Däitsch Dialekter == {{Kapitel Info feelt}} [[Fichier:Hochdeutscher_Sprachraum.png|thumb]] == Schreifweis an Aussprooch == {{Kapitel Info feelt}} === Däitscht Alphabet === {{Kapitel Info feelt}} === Grammaire === {{Kapitel Info feelt}} === Textbeispill === {| class="wikitable centre" cellpadding="4" |+Universal Deklaratioun vun de Mënscherechter (Artikel 1) ! width="50%" |{{PAGENAME}}<ref>{{Citation|URL=https://www.ohchr.org/en/human-rights/universal-declaration/translations/breton|Titel=Universal Declaration of Human Rights|Gekuckt=22.11.2024|Auteur=Diffusion Multilingue des Droits de l'Homme, France|Editeur=www.ohchr.org}}</ref> ! width="50%" |[[Lëtzebuergesch]] |- | style="background: #f9f9f9; " |Alle Menschen sind frei und gleich an Würde und Rechten geboren. Sie sind mit Vernunft und Gewissen begabt und sollen einander im Geist der Brüderlichkeit begegnen. | style="border: 1px #aaa solid;background: #f9f9f9; " |All Mënsch kënnt fräi a mat der selwechter Dignitéit an deene selwechte Rechter op d'Welt. Jiddereen huet säi Verstand a säi Gewësse krut a soll an engem Geescht vu Bridderlechkeet deenen anere géintiwwer handelen. |} == Literatur == * Merritt Ruhlen: ''A guide to the World's Languages. Volume 1: Classification'', Stanford University Press, 1987, Stanford, California, 433 Säiten == Um Spaweck == {{Wikipedia|de|{{PAGENAME}}}} {{Commonscat|German language|Däitsch}} {{Navigatioun Amtssproochen EU}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Daitsch}} [[Kategorie:Däitsch Sprooch| ]] scz5v6atew72gbovceoo1fr8w2amjo0 0 9832 2627200 2626871 2025-07-03T19:09:50Z Fuussito 57492 Shortlëscht + Jury aktualiséiert 2627200 wikitext text/x-wiki De '''Prix de la Fondation Servais''', och '''Prix Servais''' oder '''Servais-Präis''' genannt, ass e [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerger]] [[Literaturpräis]], deen zanter [[1992]] all Joer vun der [[Fondation Servais pour la littérature luxembourgeoise|Fondatioun Servais]], op Virschlag vun engem onofhängege Jury, vergi gëtt. De Präis zeechent dat bedeitendst Buch aus dem viregte Joer aus an ass mat 7.500 Euro dotéiert. == Reglement == Eligibel sinn déi Bicher 1. deenen hir Autor.innen déi lëtzebuergesch Nationalitéit hunn oder zu Lëtzebuerg wunnen; 2. déi op Däitsch, Englesch, Franséisch oder Lëtzebuergesch geschriwwe sinn; 3. déi bei engem Editeur oder am Eegeverlag verëffentlecht sinn<ref>{{Citation|URL=https://fondationservais.lu/pages/prix-litteraire/reglement.php|Titel=Fondation Servais - Le Règlement|Gekuckt=28.03.2023|Wierk=fondationservais.lu}}</ref>. D'Selektioun baséiert um [[Dépôt légal]]. ==Laureaten== * [[1992]]: [[Roger Manderscheid]] fir ''[[De Papagei um Käschtebam]]'' * [[1993]]: [[Pol Greisch]] fir ''[[Äddi Charel]]'' - ''[[Besuch]]'' - ''[[E Stéck Streisel]]'' * [[1994]]: [[Jean Portante]] fir ''[[Mrs Haroy, ou, La Mémoire de la baleine|Mrs Haroy ou la Mémoire de la baleine]]'' * [[1995]]: [[Joseph Kohnen]] fir seng Fuerschungsaarbechten * [[1996]]: [[Lex Jacoby]] fir ''[[Wasserzeichen]]'' * [[1997]]: [[Margret Steckel]] fir ''[[Der Letzte vom Bayrischen Platz]]'' * [[1998]]: [[José Ensch]] fir ''[[Dans les cages du vent]]'' * [[1999]]: [[Jhemp Hoscheit]] fir ''[[Perl oder Pica (Roman)]]'' * [[2000]]: [[Pol Schmoetten]] fir ''[[Der Tag des Igels]]'' * [[2001]]: [[Roland Harsch]] fir ''[[Laub und Nadel]]'' * [[2002]]: [[Guy Helminger]] fir ''[[Rost]]'' * [[2003]]: [[Jean Sorrente]] fir ''[[Et donc tout un roman]]'' * [[2004]]: [[Claudine Muno]] fir ''[[Frigo (Roman)|Frigo]]'' * [[2005]]: [[Jean-Paul Jacobs]] fir ''[[Jenes Gedicht & Mit nichts]]'' * [[2006]]: [[Guy Rewenig]] fir ''[[Passt die Maus ins Schneckenhaus?]] - Hundert messerscharfe Fragen (und ebenso viele glasklare Antworten)'' (Éditions Ultimomondo) * [[2007]]: [[Lambert Schlechter]] fir ''[[Le murmure du monde|Le Murmure du monde]]'' (Bordeaux: Le Castor Astral) * [[2008]]: [[Anise Koltz]] fir ''[[L'ailleurs des mots|L'Ailleurs des mots]]'' (Paräis: Éditions Arfuyen) * [[2009]]: [[Pol Sax]] fir ''U5'' (Berlin: Elfenbein Verlag) * [[2010]]: [[Tania Naskandy]] ([[Pseudonym]] vum [[Guy Rewenig]]) fir ''[[Sibiresch Eisebunn]]'' * [[2011]]: [[Jean Krier (Dichter)|Jean Krier]] fir säi Gedichtband ''[[Herzens Lust Spiele]]'' * [[2012]]: [[Gilles Ortlieb]] fir ''[[Tombeau des anges]]'' * [[2013]]: [[Pol Greisch]] fir ''[[De Monni aus Amerika]]'' * [[2014]]: [[Nico Helminger]] fir seng Gedichtersammlung ''[[Abrasch]]'' ([[Éditions Phi|Editions Phi]]) * [[2015]]: [[Roland Meyer]] fir säi Roman ''[[Roughmix]]'' ([[Op der Lay]]) * [[2016]]: Jean Portante fir ''[[L'Architecture des temps instables]]'' ([[Fichier:Commons-logo.svg|12px]] ''[[:commons:Category:2016 Prix de la fondation Servais|Biller]]'') ([[Éditions Phi|Editions Phi]]) * [[2017]]: [[Nora Wagener]] fir ''[[Larven (Kuerzgeschichten)|Larven]]'' ([[Hydre Éditions|Hydre Editions]]) * [[2018]]: Nico Helminger fir ''[[Kuerz Chronik vum Menn Malkowitsch sengen Deeg an der Loge]]'' ([[Éditions Guy Binsfeld|Editions Guy Binsfeld]]) * [[2019]]: [[Elise Schmit]] fir hir Kuerzgeschichten ''[[Stürze aus unterschiedlichen Fallhöhen]]'' ([[Hydre Éditions|Hydre Editions]]) * [[2020]]: [[Francis Kirps]] fir ''[[Die Mutationen. 7 Geschichten & 1 Gedicht]]'' ([[Hydre Éditions|Hydre Editions]]) * [[2021]]: [[Ulrike Bail]] fir de Gedichtsband ''[[wie viele faden tief]]'' (St. Ingbert: Conte Verlag) * [[2022]]: Guy Helminger fir de Roman ''[[Lärm]]'' ([[Capybara Books|capybarabooks]]) * [[2023]]: [[Jérôme Quiqueret]] fir ''[[Tout devait disparaître]]'' (capybarabooks)<ref>{{Citation|URL=https://fondationservais.lu/pages/accueil/actualite.php|Titel=Fondation Servais - Actualité|Gekuckt=05.05.2023|Wierk=fondationservais.lu}}</ref> * [[2024]]: [[Samuel Hamen]] fir ''[[Wie die Fliegen]]'' (Diaphanes). * [[2025]]: [[Anne-Marie Reuter]] fir ''[[M for Amnesia]]'' ([[Black Fountain Press]]). == Shortlëscht == Zanter 2018 verëffentlecht d'Fondation Servais eng Lëscht vu preselektionéierte Bicher fir de Servais-Präis<ref>Germaine Goetzinger a Nathalie Jacoby (Hg.), ''Drësseg Rieden. 30 Joer Prix Servais'', Fondation Servais a Centre national de littérature, 2022, S. 23.</ref>. * 2018: Pol Greisch, ''Tëscht Kaz a Kueder''; Georges Hausemer, ''Fuchs im Aufzug''; Nico Helminger, ''Kuerz Chronik vumm Menn Malkowitsch sengen Deeg an der Loge''; Roland Meyer, ''Tel Mo''; Tom Nisse, ''Une vérification de l'origine''. * 2019: Samuel Hamen, ''V wéi vreckt, W wéi Vitess''; Guy Helminger, ''Die Tagebücher der Tannen''; Jeff Schinker, ''Sabotage''; Lambert Schlechter, ''Une mite sous la semelle du Titien''; Elise Schmit, ''Stürze aus unterschiedlichen Fallhöhen''. * 2020: Pit Hoerold, ''in die augen, in die ferne, still ins ohr''; Francis Kirps, ''Die Mutationen''; Claudine Muno, ''Sou wéi et net war'', Jean Portante, ''Leonardo''; Lambert Schlechter, ''Je n'irai plus jamais à Feodossia<ref>[https://web.archive.org/web/20200427165138/https://www.wort.lu/de/kultur/prix-servais-2020-jury-veroeffentlicht-short-list-5ea6b168da2cc1784e35c871 Prix Servais 2020: Jury verëffentlecht Short-List] op wort.lu de 27. Abrëll 2020</ref>.'' * 2021: Ulrike Bail, ''wie viele faden tief;'' Guy Helminger, ''Die Lombardi-Affäre'', Robert Schofield, ''The Treasury of Tales;'' Jemp Schuster, ''Bluttsëffer''; Jean Sorrente, ''La Guerre du temps''. * 2022: Guy Helminger, ''Lärm''; Paul Mathieu, ''À bord''; Jean Portante, ''Frontalier''; Jeff Schinker, ''Ma vie sous les tentes;'' Nora Wagener, ''Was habe ich verpasst<ref>{{Citation|URL=https://www.rtl.lu/kultur/news/a/1890479.html|Titel=Lëtzebuerger Literaturpräis: Fënnef Bicher si fir de Prix Servais 2022 nominéiert|Gekuckt=31.03.2022|Wierk=www.rtl.lu|Sprooch=lb}}</ref>''<ref>{{Citation|URL=https://www.culture.lu/blog/articles/communiques/oeuvres-preselectionnees-pour-le-prix-servais-2022|Titel=Œuvres présélectionnées pour le Prix Servais 2022|Gekuckt=05.06.2022|Wierk=culture|Sprooch=fr}}</ref>. * 2023: [[Tomas Bjørnstad]], ''Von der schönen Erde''; James Leader, ''High Talk''; [[Carla Lucarelli]], ''Chantiers du désir''; Jérôme Quiqueret, ''Tout devait disparaître''; [[Guy Rewenig]], ''Schnatt''<ref>{{Citation|URL=https://fondationservais.lu/pages/accueil/actualite.php|Titel=Fondation Servais - Actualité|Gekuckt=28.03.2023|Wierk=fondationservais.lu}}</ref>. * 2024: Samuel Hamen, ''Wie die Fliegen''; Chris Lauer, ''Gut verräumte Sternschnuppen''; Isabelle Marinov, ''Boy Underground''; [[Jemp Schuster]], ''Béischten''; [[Margret Steckel]], ''Mutterrache''<ref>{{Citation|URL=https://www.tageblatt.lu/headlines/la-shortlist-des-cinq-finalistes-est-connue/|Titel=Prix Servais 2024 / La shortlist des cinq finalistes est connue|Gekuckt=25. Mäerz 2024|Auteur=Jérôme Quiqueret}}</ref>. * 2025: Tomas Bjørnstad, ''Die Verlorenen,'' Carla Lucarelli, ''Salztage + Zurück,'' [[Anne-Marie Reuter]], ''M for Amnesia,'' Guy Rewenig, ''Goss,'' Margret Steckel, ''Doswidanja, Genosse''<ref>{{Citation|URL=http://www.chronicle.lu/category/literature/54131-2025-servais-prize-shortlist-announced|Titel=2025 Servais Prize Shortlist Announced|Gekuckt=2025-07-03|Wierk=Chronicle.lu}}</ref>''.'' == Jury == === Aktuelle Jury === 2025 besteet de Jury aus: [[Sébastian Thiltges]] (President), Fabienne Gilbertz, Ludivine Jehin, Henning Marmulla, Diane Neises, [[Jérôme Netgen]], Shari Schenten, Aimée Schultz an Tamara Sondag. === Fréier Jurysmemberen === [[Simone Beck]], [[Jul Christophory]], [[Claude Conter]], [[Claude Dario Conter|Claude D. Conter]], Alexandra Fixmer, Jeanne E. Glesener, [[Josée Hansen]], [[Maisy Hausemer]], [[Romain Kohn]], Odile Linden, Lise Linster, [[Claude Mangen (Journalist)|Claude Mangen]], [[Gaston Mannes|Gast Mannes]], [[Pierre Marson]], [[Caroline Mart]], Pierre Mergen, [[Philippe Noesen]], Jeanne Offermann, [[Marc Olinger]], [[Michel Raus]], Alex Reuter, [[Marie-Paule von Roesgen]], [[Danielle Roster]], [[Annette Schlechter]], Charles Simon, Gaby Stehres, Marie-Jeanne Wagner, Isabelle Weis, [[Jacques Wirion]]. == Kuckt och == * [[Prix d'encouragement de la fondation Servais]] == Um Spaweck == {{Commonscat}} * [https://cnl.public.lu/fr/archives/prix-litteraire/prix-servais.html Websäit vum ''Centre national de littérature''] *[https://web.archive.org/web/20200428054122/https://fondationservais.lu/wbce/pages/prix-litteraires.php Websäit vun der ''Fondation Servais''] {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Prix de la fondation Servais| ]] ph0otli7x2ndbo6kprw0wp948t8u3ig 3 9958 2627194 2287389 2025-07-03T17:16:22Z Les Meloures 580 /* Friess Konfirmatioun */ ., replaced: halwe → hallwe using [[Project:AWB|AWB]] 2627194 wikitext text/x-wiki --[[User:Cornischong|Cornischong]] 14:13, 11 Juli 2005 (UTC) == Friess Konfirmatioun == Moien. Du bass also en Dënschteg (9. August 2005) um hallwer aacht owens mat derbäi am Restaurant "Sieweburen" am Rollengergronn? Kanns de mer dat nach kuerz konfirméieren, da mellen ech dech nach séier mat derbäi un. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 09:15, 6 August 2005 (UTC) OK. Geet an d'Rei. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 09:29, 6 August 2005 (UTC) Wat fir een "Tableau" hues de wëlles? Du kanns der eventuell een aus enger anerer Wikipedia "ausléinen" an en hei implantéieren. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 13:24, 6 August 2005 (UTC) == De Baseng am Dall == Ech siche mer meng "Quellen" eraus. Dat hei steet op engem Schëld, dat d'Gemeng am Park virum Restuarant opgestallt huet. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 14:12, 6 August 2005 (UTC) [[Fichier:SIW BAS.jpg|thumb|300px|center]] == Kierchejoer == An der Tabell iwwer d'Kierchjoer hues de e bësse "fluppeg" Faarwe geholl. Zum Beispill 1. Advent: Do kann ech den Text bal net liesen. Ech denken, méi "pastell" -hell Faarwe wiere manner "agressiv". --[[User:Cornischong|Cornischong]] 15:05, 6 August 2005 (UTC) == Bescheef == Ech verstinn net richteg, WAT hunn ech mat dene Nimm gemacht, dass se net méi WOU opgelëscht sinn? Ech hunn just den Numm an d'Kat dobäi gesaat wéi dat elo nach ëmmer gemacht gouf zënter ech hei dobai sinn ?? --[[User:Alexandra|Alexandra]] 13:24, 9 August 2005 (UTC) Ah ok, hat scho gemengt et wier haut jo iwwerhaapt näischt gudd wat ech giff machen ...:-) Bis herno --[[User:Alexandra|Alexandra]] 14:08, 9 August 2005 (UTC) == Priester a Paschtéier == Ech hunn am Moment keng gréisser Usammlung vun Dictionnairen an anere Sproochbicher ronderëm mech, dofir léisst d'erfannen e wéineg op sech woarden. Wann s du tëscht deenen zwee Wierder eng Differenz gesäis (ech sinn do net esou bewandert), da kanns de et en attendant erëm op Priester zrécksetzen. --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 12:50, 10 August 2005 (UTC) Mat Geeschtleche léisst sech gutt liewen. Bei Priester dréit sech mäi lëtzebuergescht Gehier. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 12:58, 10 August 2005 (UTC) == Tabellen == Also ech hat eng Zockertabell opgemach. Mir kënnen dës natierlech och fir aner Moleküler benotzten, da kinnt een den Numm Zocker an Molekültabell änneren. Wann se awer net ganz kompatibel ass kann ech och eng nei opmachen. Du brauchs mir just ze soen wat dodra soll kommen Alexandra --[[User:83.99.55.101|83.99.55.101]] 15:05, 12 August 2005 (UTC) {| |[[Laudes]] |→ |Laudes |- |[[Prim]] |→ |entfällt (ausser fir d'[[Kartäuser]]) |- |[[Terz]] |→ |Terz \ |- |[[Sext]] |→ |Sext -- oder zu drëtt am ''office du milieu du jour'' zesummegefaast |- |[[Non]] |→ |Non / |- |[[Vesper]] |→ |Vesper |- |[[Komplet]] |→ |Komplet |- |[[Vigil]] oder [[Matutin]]&nbsp; |→ |[[Lieshore]] (''office des lectures'') u keng Dageszäit méi gebonnen |} == xxxxos == "ass et richteg datt mer op lëtz den Nimm vun den Zockeren en "e" unhänken z.B. Glucose, ech wees Glucos gesäit domm aus mä mer schreiwen jo awer nie Buchstawen déi mer net héieren. -- Mär hunn en Artikel iwwer Sarkoidos, dat ass villäicht e bësse friem um Ufank. Mee eng "These" ass eng "Thes"; dat mag "komesch" kléngen, mee et steet am am DLW. Da bleift nach den "c". Wann et d'Wuert op Däitsch gëtt, wéi bei der "Glukose" dierft de Fall einfach sinn: Clukos. Geneeës steet am Josy Braun sengem "Eis Sprooch richteg schreiwen op S. 46f. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 15:42, 12 August 2005 (UTC) Kee Problem mat de xxxrioten. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 15:46, 12 August 2005 (UTC) ok, ouni 'e' == Aus dem Liewegen == Merci fir däin Iwwerbléck. Lo ass mäi Firwëtz berouegt. Dat misst allerhand gutt ginn!! Baut där zwee dann de Biologie-Portal ëm, dann hu mer schonns e formidabelen Skelett fir dat wat nach kënnt. Just eng kleng Fro nach: Wuer kommen d'Viren an d'Viroiden? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 10:01, 13 August 2005 (UTC) Embau ass fäerdeg, lo kann ee lass leen mat Artikelen :-) --[[User:Alexandra|Alexandra]] 10:26, 13 August 2005 (UTC) == Molekültabell == Ech hunn dir emol Taball bei Aminosaieren an Phospholipiden dragesat. Ech wees net genau wous du se wolls hinhunn. Du brauchs se elo just nach auszefëllen (bei de Vitamin-Artikelen, gesäis du wéi et geet). --[[User:Alexandra|Alexandra]] 14:25, 15 August 2005 (UTC) == den n == Halli. kucks de mam "Wëssenschaftlechen Numm". --[[User:Cornischong|Cornischong]] 22:19, 18 August 2005 (UTC) Aha, dowéinst huet dat sech haut net heihinner getraut:-) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 22:24, 18 August 2005 (UTC) == Kiercheschabloun == All Respekt fir dech. De Fortschrëtt ass net ze bremsen. (Du kanns se och roueg a mäi Schantjen erasetzen). Wann s de mol Zäit a Loscht solls hunn, da maach der mol Gedanken iwwer eng Zort Lëscht vun de reléise Gebaier:-) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 11:45, 20 August 2005 (UTC) zum 2. Modell: (mat Architekt). Mer kënne roueg déi zweet huel fir se all, well wann den Architek tnach net sollt bekannt sinn, da kann dat jo nach kommen. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 11:48, 20 August 2005 (UTC) == Millen zu Huncherange == Ech hunn nëmme déi fréier Millen opgezielt, déi mer an de Kapp komm sinn. Ech hoffen, datt anerer dës Lëscht ergänzen. Tatsächlech ass den Eugène Flies zu Hunchereng nach als Miller am Telefonsbuch agedroen. Ob hien awer nach muelt, weess ech net. Sollt dat de Fall sin, wat ech net gleewen, musse mir hien bei d'Klengbettener Millen an d'Nonnemillen derbäisetzen.--[[User:Ernmuhl|ernmuhl]] 16:49, 20 August 2005 (UTC) D'Geschicht vun der Hëncherenger Millen ass gutt dokumentéiert. Zënter 1541 sinn all Piechter mam Numm bekannt. Bis 1951 gouf do nach Broutmiel gemuel. Duerno nëmme Schrout fir Klengdéierzuucht. Ob dat nach haut leeft, weess ech net. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 17:05, 20 August 2005 (UTC) == Dippech == Halli. Wat has de mat der Dippecher Kierch wëlles? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 00:58, 23 August 2005 (UTC) == Protozoa == Ech verstinn net richteg wats du elo mengs. Si hunn mengen ech keen eegenen Domän, oder wéi? Ech giff si bei d'Protisten setzen, oder wat mengs du ? Bei den Déieren stinn se jo op all Fall net richteg, do ginn ech dir Recht. --[[User:Alexandra|Alexandra]] 11:30, 24 August 2005 (UTC) Jo, si kommen ënnert d'Protisten déi jo e Räich am Domän Eukar. sinn. Kenns du dech e bessen aus an den Protisten, ech mengen deen Artikel, oder besser gesot di Systematik misst emol iwwerschafft ginn. Ech hunn do zwar net esouvill Ahnung? Wéi steet et do mat dir? --[[User:Alexandra|Alexandra]] 12:04, 24 August 2005 (UTC) == Kierchen, Kierchen a Kierchen == Moien. Mer misste kucken, fir déi Kierchschabloun z'änneren, well se zerrappt eis d'Kierchenartikelen op eng béis Manéier. Ech denken, (no Diskussioun mam Johnny Chicago) datt mer eng Zort Këscht brauchen, déi uewen iwwer déi ganz Breet vum Artikel geet. Esou hënnert se d'Dispositioun vun de Biller guer net a se ass gutt ze gesinn. Kanns du mol e Prototyp bastelen (mat schéinen douce Faarwen!), da kënne mer eis eppes drënner virstellen. Merci. Ech si vun 21.50 nees hei. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 17:35, 28 August 2005 (UTC) Du hues Mail. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 00:48, 29 August 2005 (UTC) Wier et net besser fir sech beim Parverband een anert Trennsymbol ze sichen, wéi de Bindestrech? Wann ech bei der Kierch vun Diffech kucken, ass déi Trennung net méi kloer. --[[User:Tomateus|Tomateus]] 09:49, 29 August 2005 (UTC) --> Kapell Glacis. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 09:52, 29 August 2005 (UTC) OK e Komma ass gutt , ech wärt mech den Owend drëm këmeren –[[User:Marcus|Marcus]] 10:01, 29 August 2005 (UTC) Ee strut an HTML ass mir net bekannt. Een &amp;nbsp; ass nemmen e Blank. Do awer eng Tabell hannen dru kennt, gëtt dës automatesch an eng nei Zeil gesat. --[[User:195.218.31.107|195.218.31.107]] 12:19, 29 August 2005 (UTC) Kanns de nach den Artikel fir d'Spidolkapell opmaachen. Sich der en Numm eraus!? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 12:46, 29 August 2005 (UTC) Kanns du dat, wat bei "Kierch Rued-Sir" ënner "Par:" steet nach abauen. Ech ginn do net ganz schlau draus. Bei der Belairer-Kierch hat ech en aneren Datum fonnt, dowéinst hat dech nogekropt. Einfach emol gefrot: Hues du Biller vun der Diddelenger Kierch? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 20:34, 30 August 2005 (UTC) Wann s de Material iwwer d'Kierch vu Féngeg häss, wier dat net schlecht:-) E hunn dech jo richteg verstanen, déi Diddelenger ass op!?? Bei Rued-Sir wäerten an éischter Zäit Biller bäikommen. Wuer geet dat hin? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:22, 30 August 2005 (UTC) Een Altor, zwéin Altär. Et muss een sech dru gewinnen:-) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 09:08, 31 August 2005 (UTC) Tjo, hei dauchen Fotoen op eng verwonnerlech Manéier op:-) (Priedegtstull). Du wäers dech wonneren; ech hunn duerch meng Billercher gebliedert mee en echten Ambo ass mer net opgefall. Lo hu mer zwéi Priedegtstill a keen Ambo. Kräisch net. Et ass bestëmmt een ënnerwee. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 14:53, 31 August 2005 (UTC) Vu wiem ass dat Kräiz an der Rued-Sirer Kierch? Dat ass tatsächlech eppes ganz Aussergewéinleches? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 19:02, 31 August 2005 (UTC) "Es wurden keine mit Ihrer Suchanfrage - "Egidio Weinert" - übereinstimmenden Dokumente gefunden." zielt de Google mär bei der "Suche: Das Web". Do hunn ech alt geduecht, fro mol no. Dat hätt ech anscheinend net solle maachen. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:48, 31 August 2005 (UTC) Dann ass et nach eng Kéier gutt fir gëscht:-) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 22:47, 31 August 2005 (UTC) Wann ech dës Franziskus-"Bronzeplastik" ( http://www.1000-jahre-buir.de/Aktuelles/Franziskuspreis/franziskuspreis.html )vum Weinert gesinn, da froen ech mech ob de Kräizwee zu Zéisseng net och vun do kënnt. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 23:01, 31 August 2005 (UTC) Ass d'Jousephskierch an d'Eligiuskapell uechter den Dag op? A wou steet déi Kapell; hues du do eng Adress? Ech well net eng Kéier fir näischt do laanschtfléien. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 22:42, 1 September 2005 (UTC) Halli. Well ech wëlles hunn en Ulaf mat "Freskemolerei" ze maachen, an net sécher sinn, wou Freske sinn, klappen ech emol hei un. Wou hu mer Fresken hei am Land? Gutt Fro hein? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 11:24, 3 September 2005 (UTC) ==Chomsky== Ech hunn emol den Artikel iwwert den Chomsky ugefang. Du weess bestëmmt och eppes iwwert déi grousse Kolleg ze schreiwen. --[[User:Tomateus|Tomateus]] 13:49, 5 September 2005 (UTC) == Metadata == Nodeems ech elo eng Foto eropgelueden hat, hunn ech gesinn, datt Wikimedia mengt, se kéinten all Donnéeën vun de Biller hei aushänken. Da géif ech awer mol gäre gesinn, wie sech dat bidde léisst! Anscheinend leeft dat awer net mat alle Fotoen?! Wat mengs du zu deenen Tricken? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 20:21, 5 September 2005 (UTC) Tjo, dat as awer net esou, well: Meng Foto gouf duerch Photoshop Elements méi hell gemaach an et gouf duerch dee kompriméiert. Dat stoung zuguer an der Matadatei dran, duerch watfir e Programm et gaangen ass!! Wa mer dat net an de Grëff kréien, da kann et jo nach flott ginn. Ech hun och an der däitscher bei de frësch eropgeluedenen Fotoe gekuckt: Ech hunn do keng gesinn, déi d'Metadaten drun hänken hat!!! --[[User:Cornischong|Cornischong]] 20:57, 5 September 2005 (UTC) == et kënnt nach === Bei mär leeft d'Saach nees. Ech setzen nach herno Fotoe bäi. Bleif nach wakereg. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:32, 6 September 2005 (UTC) Méchs du nach Mäertert an Ouljen op, den J.C. setzt nach herno d'Fotoen dran!! --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:34, 6 September 2005 (UTC) === Géint d'Dommheet == "There are two churches at Echternach. the larger is the Abbey's basilica of St Willibrord (now a school), now surrounded by the 18th Century abbey in the town's historical and cultural centre. The other is the parish church of St Peter and Paul." - Aus der engleschsproocheger Wikipedia iwwer "Iechternach". "now a school" Prost. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 20:56, 20 September 2005 (UTC) ==Dat 4. an dat 5. == Moien. Tjo, wann ech esou an der lëtzebuerger Wikipedia ënner Esch-Uelzecht kucken, da fannen ech am Kapitel "D'Quartierë vun Esch-Uelzecht" och Lalleng:-) Lalleng ass wierklech een. Wann ech mech richteg erëmnneren, huet do de Fernand Frack Primiz gefeiert, an de Jupp Wagner war do laang Zäit Paschtouer. An nach eng Saach: Zu "Esch Raemerech" (a Richtung Bieles, vis-à vis vun dem Schmelzportal) war "an der Zäit" eng Kapell. Ech weess awer net ob déi hautdesdaags nach "op" ass. Déi Grenzer Kierch ass normalerweis op, mee bei der Paterskierch (St. Henri) si reegelméisseg d'Paarten zou. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 08:22, 21 September 2005 (UTC) == Mail do == --[[User:Cornischong|Cornischong]] 09:09, 21 September 2005 (UTC) == Link == Mäi Link am Kräizkapell-Spaweck gehéiert natierlech bei d'Basilika. Bei esou ville Kierchen ... --[[User:Cornischong|Cornischong]] 19:21, 21 September 2005 (UTC) ech verstinn datdo net, ech gesinn kee Feeler -[[User:Marcus|Marcus]] 19:24, 21 September 2005 (UTC) == Reformatioun etc. == Ech kommen dengem Wonsch gäer no, mee, leider sinn ech "nëmmen" Katholik. Meng Kenntnisser iwer d'Reformatioun hun ech aus dem däitsche Wiki. Soit! --[[User:Carlos|Carlos]] 15:36, 24 September 2005 (UTC) == Diëzees == Moien. Ma déi si ganz schlau a soen näischt. Wann ech misst eppes soen, da wier et Diëzees, mee dat kënnt mär esou komesch vir ewéi där. Du kenns de Spréchelchen aus der de-Wiki "Sei mutig" --[[User:Cornischong|Cornischong]] 00:52, 25 September 2005 (UTC) == Esch (Raemerech) == Moie Markus. Méchs de deen Artikel op, da spendéieren ech eng Foto dervun. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:16, 26 September 2005 (UTC) == Dafsteen == War do net en Artikel iwwer "Dafsteen" oder heescht deen anescht? Wann et nach kee gëtt ... ech hunn do nach Fotoen ... --[[User:Cornischong|Cornischong]] 01:43, 28 September 2005 (UTC) Nuets ass Munneges an der Rei, wat engem am Dag opfält:-) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 09:00, 28 September 2005 (UTC) Halli. Wéi wier et mat der Welschenter Kierch? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:10, 29 September 2005 (UTC) A mat Waarken? Wat ass den Ënnerscheed tëscht enger Kapell an enger Kierch? Bei Waarken hunn ech mech dat gefrot. Ech weess et wierklech net!! Klär eis op! Gudden Owend. Wéi wier et mat Zolwer a Réiden"g" (!)? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 17:34, 30 September 2005 (UTC) == Schéimerech == Moien. Wéi ass et mat Schéimerech? --[[User:Tomateus|Tomateus]] 09:52, 1 Oktober 2005 (UTC) Kapell oder Kierch bei Kielen, wou ech e puer Fotoen hunn. Hues du Informatiounen doriwwer, fir eventuell den Artikel opzemaachen? --[[User:Tomateus|Tomateus]] 11:14, 1 Oktober 2005 (UTC) Du denks jo nach u "Réideng" a seng Kierch. Dat ass déi éischten Uertschaft, wann s de zu Bieles an de Frankräich fiers. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 20:43, 3 Oktober 2005 (UTC) == Nidderwolz == Tja, wann alt ee mer den Artikel opgemaach hätt, dann hätt ech d'Foto vun der Uergel dragesat:-) Déi krut ech zuguer ze héiere wéi ech do war. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:12, 3 Oktober 2005 (UTC) Mat Réideng ass kee Problem. Ech gesinn de Sekretär vum Parrot nach eng Kéier "an nächster Zäit". Da kréien ech "Tonne" Material. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:27, 3 Oktober 2005 (UTC) == Afwiesslung a superaktuell == No de Kierche jäitzt den "Helicobacter pylori" no engem Artikel. Eis däitsch Frënn hunn eng kleng Avance. Villmools merci am Viraus ;- D . Just Fotoen hunn ech nach keng! --[[User:Cornischong|Cornischong]] 22:35, 3 Oktober 2005 (UTC) "ass e spiralförmegt,..." !?? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 07:45, 4 Oktober 2005 (UTC) .. an d'Kierch vu Kolmer-Bierg; den Jim Hawk huet se schonns um Späicherstick an d'Myriam waard drop, datt se endlech all duerch sinn:-) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 15:09, 4 Oktober 2005 (UTC) Wa mer schonns beim "Baue" sinn: Ech hunn emol en Artikel ugefaang, deen eis "sproochlech" schläife wäert, de "Verwëllef":-) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 12:09, 6 Oktober 2005 (UTC) == Mariendallerhaff == Moien. Ech hunn emol zwou Fotoen, déi mir geknippst hunn an den Artikel vun der Kapell um Mariendallerhaff agesat. --[[User:Tomateus|Tomateus]] 09:09, 11 Oktober 2005 (UTC) == Am beschten, alleguer == Wéi s de bei Houfelt gesäiss: Fänk am beschten un, fir all Kierch en Artikel opzemaachen, well d'Fotoe sinn anscheinend do. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 23:01, 13 Oktober 2005 (UTC) == Schema == D'Bild huet en Ënnerstréch am Artikel; an der Bildbeschreiwung awer net. (War dat zweemol eropgeluede ginn??) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 18:46, 14 Oktober 2005 (UTC) == Nach, nach == Halli. Tjo, wann ee lo nach E Schlëssel hätt vu Bieles (ass éiweg zou), Esch-Lalleng (ass warscheinlech zou), Duelem (ass do op??). Bei Suewelbur hunn ech keng Anung. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:03, 17 Oktober 2005 (UTC) == Schéin a schaarf == Déi éischt schaarf a gutt Foto vu Blockflütten op de Wikien. Prost dann! Ech hu just e Problem, fir se ze gesinn: ech gesi se nëmme bei "héijer opléisung", awer am Artikel net!? Et kënnt jo nach eng Foto vum Mondstéck. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 20:18, 14 November 2005 (UTC) == Stil vun der Péitenger Kierch == Laut der däitscher Wiki ass den '''Historismus''' eng Stilrichtung vum 19. Joerhonnert an d''''Neigotik''' e Stil vum Historismus. Also war meng Beschreiwung, déi iwwregens net vu mir staamt mee aus engem schlaue Buch, net falsch. -- [[User:Carlos|Carlos]] 03:08, 17 November 2005 (UTC) == Déi Rollenger == Moien. Kanns de mol déi Rollenger (Péiteng) opmaachen. Zousazfro: Wéi kommen ech an déi Rodanger Kierch?? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 08:13, 17 November 2005 (UTC) jo; keng Ahnung --[[User:Marcus|Marcus]] Salut Cornischong, wat mengs de mat "wéi kommen ech an déi Rodanger Kierch"? [[User:Myriam|Myriam]] 12:32, 17 November 2005 (UTC) "Kierch Fëschbech (Miersch)" + "Kierch Gilsdref". Merci --[[User:Cornischong|Cornischong]] 02:15, 24 November 2005 (UTC) == Pilz == Mengs du mir sollen dat dann emol drënner schreiwen ? Bis dass een eis seet et wier richteg oder falsch ???:-) --[[User:Alexandra|Alexandra]] 13:54, 25 November 2005 (UTC) == Äerdzäitalter == Ech sinn am gang mech erem e besse mat der Zäit ze befaassen. Bis elo hunn ech d'Termen Tertiär an Quartär geholl. Soll ech dat villeicht ëmdréien an di aner Bezeechnung huelen vun Neogen an Paläogen? Wat ass di aktuellste Versioun. Och hunn ech gesinn dass et fir den Paläogen zwou Andeelunge ginn: déi déi ech hunn, an eng aner: Pliozän an de Miozän am Neogen stinn. Wat mengs du dozou? --[[User:Alexandra|Alexandra]] 12:52, 1 Dezember 2005 (UTC) Ok, merci, probéiere dat dann emol:-) Huet een eng Kéier de Réck gedréit .... Merci. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 17:01, 6 Dezember 2005 (UTC) == Kommunikatioun == Ech hunn der virun e puer Sekonnen eng Mail geschéckt, dann hues de meng Adress fir mer deng Word-Datei ze schécken. --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 13:24, 9 Dezember 2005 (UTC) U sech misst domat eppes unzefänke sinn. So mer just nach w.e.g., wat déi véiert Kolonn mat deen "£227£" etc. bedeit. --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 13:59, 9 Dezember 2005 (UTC) Dat misst klappen, merci. E Sonnde këmmeren ech mech dann drëm. --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 13:59, 9 Dezember 2005 (UTC) Bäi just 20 Artikele muss ee sech froen, op et do nach rentabel ass, et Bot anzesetzen. Well Oarbecht déi e Bot mécht muss een zwar net selwer maachen an et gewënnt een esou Zäit, mee vu datt d'Programmatioun vum Bot och Zäit brauch, muss ee kucken datt ënnert dem Stréch nach gewonnen Zäit reschtbleift. Mee trotzdeem merci, ech kucke wat ech nächste Weekend maache kann, vläicht kann ech Deeler vum Chimiesbot recycléieren an esou Zäit spueren, oder ech setzen d'Tabell einfach vun Hand an, je nodeem. --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 12:54, 14 Dezember 2005 (UTC) Kéins du mer w.e.g. nach déi cheemesch Elementer 111 bis 118 fir mäi Bot ufidderen? --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 19:37, 18 Dezember 2005 (UTC) Merci. Ech hoffen, de Bot nach haut den Owend fir éischt Tester fit ze kréien. --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 12:46, 19 Dezember 2005 (UTC) ==Vigel a Vullen== Mengs du dann net mir sollten eis op eppes einfach eenegen, an vun engem e redirect op deen aneren machen. Et ass jo och wéinst den eenzelen Linken an denen verschiddenen Artikelen. --[[User:Alexandra|Alexandra]] 10:49, 13 Dezember 2005 (UTC) Ok, fir Vullen a Vull:-) Kanns du mir och villeicht deng Usicht zum Otets sénger Fro soen ? --[[User:Alexandra|Alexandra]] 12:10, 13 Dezember 2005 (UTC) == Geologesch Zäitskala == Steng bei der ''Picea'' net besser Fiicht, wéi Dänn? --[[User:Tomateus|Tomateus]] 12:55, 15 Dezember 2005 (UTC) == Tréierer Kierchen == Du verbesserst mech jo, wann ech hei esou déck Téin iwwer d'Tréirer Kierche vu mir ginn:-) --[[User:Tomateus|Tomateus]] 17:53, 20 Dezember 2005 (UTC) Bäim Yohanân war ee mam Greef laanschtgaangen. --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 21:15, 21 Dezember 2005 (UTC) War de Schrëftaart-Artikel nëmmen einfach esou oder kpmmen do nach aner Saachen iwwer dat Thema no. Nëmmen sou eng Fro:-) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 02:02, 22 Dezember 2005 (UTC) == Protegéiert Deprotectioun == Ech géif jo gär, mee wann ech op "deprotegéieren" klicken, kréien ech "Konfirméiert d'Protectioun" an dann hätt e gär de "Grond fir d'Protegéieren". E bësse Gedold, dat Ganzt schéngt mär e bësse mëll ze sinn. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 15:10, 3 Januar 2006 (UTC) Du däerfs elo duerfueren. Nom leschten Update vun der Wikimedia-Software muss eis Protectiousännersäit nees frësch iwwersat ginn, dohier dem Cornischong seng Confusioun. --Otets 15:39, 3 Januar 2006 (UTC) == Leider dach == Just opgestanen a schonns am Kie chegetriwwels ersoff. Ech liesen "Kieche..." läschen, a maachen dat, mee do war schonns e Redirect. Ech hu gekuckt, fir dat réckgängech ze maachen, mee lo sinn ech mer net méi sécher. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 10:42, 6 Januar 2006 (UTC) == Innovatiounen == Et ass jo léif, fir d'Bibel eng ganz [http://lb.wikipedia.org/w/index.php?title=Bibel&curid=11643&diff=67841&oldid=64149 nei Schreifweis] wëllen ze erfannen, mee wier et net méiglech, awer léiwer bei deer aler ze bleiwen? Ech huelen emol un, du hues aus versinn eng nei Ännerung an eng al Versioun vum Artikel dragesat. --Otets 11:21, 12 Januar 2006 (UTC) Mail do. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 09:31, 16 Januar 2006 (UTC) Do war "eppes". Beim Graf II koum dat selwecht. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 09:48, 16 Januar 2006 (UTC) All Respekt fir de Mokuchmeter! A kuck emol no, ob d'Abteibiller all do sinn. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 10:37, 16 Januar 2006 (UTC) do. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 10:43, 17 Januar 2006 (UTC) == Zwee Spatzevullen == Ech hu mer soe gelooss, du géifs dech mat Vigel auskennen. Weess du net zoufälleg, wat fir eng Aart mer bäim Artikel "Spatzevullen" weisen? --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 02:17, 20 Januar 2006 (UTC) :::Däerf ech och e Pronostik ofginn:eng weiblech Graatsch, Grasméck (Sylvia melanocephala). Hunn ech eppes gewonn? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 07:15, 20 Januar 2006 (UTC) :Ech muss iech leider enttäusche, mee dëst ass kee Vull aus eise Géidgenden, esoueen hunn ech emol nach net an engem Buch gesinn, et ass awer secher keng (einheimesch) Grasméck. --[[User:Marcus|Marcus]] 07:44, 20 Januar 2006 (UTC) D'Foto ass am August 2004 am Namibia entstanen. Kann dat der weiderhëllefe bei der Bestëmmung? --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 22:45, 22 Januar 2006 (UTC) :nëmmen insofern datt ech da mat Secherheet ka soen: ech kann déi Vullen net bestëmmen --[[User:Marcus|Marcus]] 07:54, 24 Januar 2006 (UTC) Rees un d'Enn vun der lëtzebuergescher Sprooch. Ech si gespaant!! --[[User:Cornischong|Cornischong]] 22:00, 30 Januar 2006 (UTC) :dat hunn ech och schonns matkritt, ech zeilen op deng an dem Otets Hëllef an är Permissivitéit, well et ass awer net alldeegelech Metaphysik op ltz ze beschreiwen --[[User:Marcus|Marcus]] 07:10, 31 Januar 2006 (UTC) == Mouer a Supp == Wéi mengst de datt ee kéint de Mouer an d'Supp an Hisiicht op de Biotop nennen. Sou wéi et de Moment op der Homonymiessäit vum Mouer steet, respektiv den Numm "Supp (Mouer)" schengt jo net ganz richteg ze sinn, do streng geholl e Mouer keng Supp ass. --[[User:Tomateus|Tomateus]] 07:45, 31 Januar 2006 (UTC) Moien, ass Habitatdirectiv net besser, wéi Liewensraumdirectiv? --[[User:Tomateus|Tomateus]] 10:21, 8 Februar 2006 (UTC) :dach, déi gëtt och iwwerall esougenannt --[[User:Marcus|Marcus]] 10:30, 8 Februar 2006 (UTC) == Rochuskapell == Wat soll daat. Desen Artikel ass eng Skizz, an ech sin en am Gang en opzebauen. Et get nach e puer Dausend aaner Artikelen, dei misse geschriwen gin. --[[User:Menhir|Menhir]] 12:25, 8 Februar 2006 (UTC) == Merci fir d'Hëllef == Merci fir de Vandalismushiwäis. Amplaz mech un endlosen Diskussiounen ze bedeelegen déi just Zäit verbrauchen, hätt ech sollen oppaassen. Dee Kärel huet jo iwwer e puer Méint an deem Sënn Spillercher gedriwwen. Wiers du Sysop gewiescht, häss de kënnen selwer agräife géint dee Vandal. Keng Loscht Kandidat ze ginn? --[[User:Otets|Otets&clubs;]] 12:40, 8 Februar 2006 (UTC) Am Däitschen heescht awer eng "Dréchewiss" "Trockenrasen" oder? Den DLW, deen ech mir well ugeschaft hunn, seet mir bei "Rasen" "Wues". --[[User:Tomateus|Tomateus]] 08:19, 9 Februar 2006 (UTC) Majo, dee muss onbedéngt an den Artikel. Ech hale mech roueg, well an deem Ament hat ech mäi film voll. Well den Artikel "Symbolik vum Feier an der Bibel" bestëmmt nach eng Zäitchen op sech waarde léisst, muss den Elija, Elia, Elias, Elischa et nach beim Lentz aushalen. Oder traus de der en Ulaf fir d'Bibelfeier (du muss jo net mat der Häll ufänken; waart mat deeër bis no de Walen) zou. "Sei grausam!" du weess. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 14:38, 9 Februar 2006 (UTC) Fir dem Parmenides säin Ausdrock "das Seiende" erëmzegi fält mär am Ament "Dat wat ass" an, hues de eng besser "Propose" (sou heescht dat jo bei rtl)? --~~ ""Dat wat ass" wier eng Méiglechkeet." hat ech geschriwwen, mee ech hat ganz vergiess, wat aus der Méiglechkeet gemaach gouf. Meng Fro war: Ob s de eng besser weess? Et wäert de Wahlkramp sinn, dee sech haut op eng ergräifend Manéier berouegt huet. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 19:46, 9 Februar 2006 (UTC) "an eise Géigenden heeschen déi Bicher Gen, Ex, Lev, Num an Deut". Dat as eng kéng Behaaptung. Fro mol een hei, wat "Num" ass. A watfir e Buch aus der Bibel "Deut" ass. (Déi stinn all ouni Link do). An de "Kön" hunn ech emol an däitschen Texte fonnt. Heescht dat an eise Géigenden net "Kin"? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 08:54, 10 Februar 2006 (UTC) :ech mengen an der Kommentarszeil wär net genuch Plaz gewierscht fir '''Gen'''esis, '''Ex'''odus, '''Lev'''itikus, '''Num'''eri an '''Deut'''eronomium auszeschreiwen; Kön resp. R (livre des Rois) heesche fir mech esoulaang Kön resp. R bis se emol op ltz existéieren, waat menges Wëssens no bis elo nech net de Fall ess an och an absehbareer Zäit net de Fall wärt sinn. Kënns du eng anstänneg Onlinebibel fir ze verlinken?--[[User:Marcus|Marcus]] 09:02, 10 Februar 2006 (UTC) ::An enger bekannter lëtzebuergescher Online-Enzyklopädie steet ënner "Bibel": Kinneken 1 a Kinneken 2. Datt mer keng Bibel op lëtz. hunn ass eng Saach, mee dat "Buch der Könige" ze nennen, wier e bësse "komesch". Dem Papp säi "Son" geet duer.:-) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 09:17, 10 Februar 2006 (UTC) ::Den "ë" steet an enger betounter Silb fir de Laut "ö", wat jo hei net de Fall ass. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 23:20, 13 Februar 2006 (UTC) Dellen huet zënter fënnef minutte eng Kierch (oder as et nach Kapell) wou ee Sonndeg iwwer deen aneren Mass ass, döI gahle gëtt vum Abbé Jean Goedert vu Groussbus. Kann s du do e bësse rëschten. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 01:18, 15 Februar 2006 (UTC) :Moie Marcus. Ech hat vun Dellen de "Parbréif" matbruecht, do geet bei der "Gotteddengschtuerdnung" d'Ried vun: Groussbus, Dellen, Biebereg, Vichten a Mechelbuch. (?) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 11:43, 15 Februar 2006 (UTC) ::Wal a Randschelt gehéieren zum Parverband hunn awer nach e Paschtouer fir sech an dofir wuel eng eege Gotteddengschtuerdnung, Mechelbuch ass eng Filial (also keng eege Par a kënnt dofir och net am Numm vum '''Par'''verband vir) aus enger anerer Par (Uewermärzeg) déi bäigesaat gouf--[[User:Marcus|Marcus]] 12:07, 15 Februar 2006 (UTC) Ulala, mat deenen Definitiounen gëtt d'Loft zimmlech kontingent:-) --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:26, 16 Februar 2006 (UTC) ijnan3ce3wmpfdr193ikc2g53pdu1cl 0 12017 2627228 2594327 2025-07-04T11:58:25Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627228 wikitext text/x-wiki [[Fichier:Prussia in the German Reich (1871).svg|thumb|250px|D'Kinnekräich Preisen 1866-1918]] '''Preisen''' ([[Däitsch|dt.]]: ''Preußen'', [[Latäin|lat.]]: ''Borussia'', ''Prussia'' oder ''Prutenia''; [[Polnesch|poln.]] ''Prusy''; [[Russesch|russ.]]: ''Пруссия'') war ursprénglech d'Gebitt vum [[Balten|baltesche]] Volleksstamm vun de ''[[Pruzzen]]'', duerno eent vun de Länner vum [[Däitschen Uerden]] an zanter dem [[16. Joerhonnert]] en [[Herzogtum]] vun den [[Hohenzollern]] ënner [[Polen|polnescher]] [[Lehnswiesen|Lehnshoheit]], wat zanter [[1618]] a [[Personalunioun]] mat der [[Mark Brandenburg]] verbonne war. Nodeem Deeler vu Preisen [[1660]] am [[Fridde vun Oliva]] [[Souveränitéit|souverän]] gi waren huet sech vu [[1701]] un aus Deeler dovun e [[Kinnekräich Preisen|selbstännegt Kinnekräich]] gebilt, an den Numm huet schlussendlech all Herrschaftsgebidder vun den Hohenzollern bezeechent. Dëst huet, bis op e puer Ausnamen, vun [[1815]] bis [[1866]], mat Ausnam vun de Provënze Posen, Ost- a Westpreisen, dem [[Däitsche Bond]] a vun [[1867]] bis [[1871]] mat sengem ganzen Territoire dem [[Norddäitsche Bond]] ugehéiert. Vun [[1871]] bis [[1945]] war Preisen e Land vum [[Däitscht Räich|Däitsche Räich]]. [[1934]] gouf et ''de facto'', [[1947]] ''[[De jure / de facto|de jure]]'' opgeléist. == Geschicht == ''Fir d'Vir- a Fréigeschicht souwéi d'Geschicht vum Uerdensstaat, kuckt wgl. [[Ostpreisen]].'' === Brandenburg-Preisen === [[Fichier:Statue Albrecht von Brandenburg-Ansbach.jpg|thumb|250px|Statu vum [[Albrecht vu Brandenburg-Ansbach]] zu [[Ordensbuerg Marienburg|Marienburg]]]] Brandenburg-Preisen, dat spéidert Kinnekräich Preisen, ass am Wiesentlechen aus zwéin Deeler vum Land entstanen: * aus der [[Mark Brandenburg]], déi zu de siwe [[Kurfürstentum|Kurfürstentümer]] vun [[Hellegt Réimescht Räich|Hellege Réimesche Räich]] gehéiert huet, * an aus dem Herzogtum Preisen, wat vu [[1466]] bis [[1654]] ënner [[Polen|polnescher]] [[Lehnswiesen|Lehnshoheit]] stoung, an aus dem Staat vun den [[Däitschen Uerden|Däitschuerdensritter]] ervirgaange war. D'Kurfürstentum Brandenburg hat de Keeser [[Sigismund vu Lëtzebuerg|Sigismund]] ([[1368]]–[[1437]]) [[1415]] dem Buerggrafe vun Nürnberg, [[Friedrich I. vu Brandenburg|Friedrich vun Hohenzollern]] ([[1371]]–[[1440]]), zum [[Lehnswiesen|Lehe]] ginn, nodeem d'Fürstenhaus vun den [[Askanier]], déi virdrun hei regéiert haten, ausgestuerwe war. Och d'Herzogtum preise gouf zanter dem [[16. Joerhonnert]] vun enger Linn aus dem Haus [[Hohenzollern]] regéiert, nodeem de leschten [[Héichmeeschter]] vum Däitschen Uerden, [[Albrecht vu Brandenburg-Preisen|Albrecht vu Brandenburg-Ansbach]] ([[1490]]–[[1568]]), sech op de Rod vum [[Martin Luther]] ([[1483]]–[[1546]]) a mam Averständnis vum polnesche Kinnek Sigismud I. den Eeleren, der [[Reformatioun]] ugeschloss hat, an den [[Uerdensstaat]] an en ierflecht [[Herzogtum]] ëmgewandelt hat. Sou wéi den Herrscher gouf och d'Bevëlkerung [[Evangeelesch Kierch|evangeelesch]]. Den Uerdensstaat war schonn zanter [[1466]] net méi souverän, mä ënnerstoung der [[Lehnswiesen|Lehnshoheit]] vun der polnescher Kroun. Dofir huet den Albrecht dem polnesche Kinnek [[Sigismund I. vu Polen|Sigismund I.]] ([[1467]]–[[1548]]) den [[8. Abrëll]] [[1525]] zu [[Krakau]] de [[Lehnseid]] fir d'Herzogtum geleescht. Nodeem d'herzoglech-preisesch Linn vun den [[Hohenzollern]] erlosch war, goung d'Herzogtum [[1618]] un déi nächste Verwandten, d'Markgrofen an d'Kurfürste vu Brandenburg. Dës hu vun do u béid Länner an enger [[Personalunioun]] regéiert. Bis zum [[Traité vu Wehlau]] ([[1657]]) sollt hiert Herrschaftsgebitt awer politesch aus zwee Deeler bestoen: Brandenburg war en Deel vum [[Hellegt Réimescht Räich|Hellege Réimesche Räich]], Preise weiderhin e [[Polen|polnescht]] Lehen. D'Herrscher vu Brandenburg-Preisen waren also souwuel dem däitsche Keeser wéi och der polnescher Kroun lehnspflichteg. [[Fichier:Friedrich Wilhelm I of Brandenburg.jpg|thumb|left|250px|Friedrich Wilhelm, Kurfürst vu Brandenburg]] Am [[Drëssegjärege Krich]] stoung Brandenburg op der Säit vun der evangeelescher Unioun. Wäit Deeler vum Land goufen deemools verwüst an entvëlkert. De Kurfürst [[Friedrich Wilhelm vu Brandenburg|Friedrich Wilhelm]] ([[1620]]–[[1688]]), spéider de ''Grousse Kurfürst'' genannt, huet nom Krich eng Schaukelpolitik tëscht de Groussmuechte bedriwwen, fir säi wirtschaftlech a militäresch schwaacht Land z'entwéckeln. Hien huet wirtschaftlech Reformen duerchgefouert, eng grouss Arméi opgebaut an de Stänn zu Gonschte vun enger [[Absolutismus|absolutistescher]] Zentraladministratioun d'Muecht geholl. Ausserdeem hunn Dausende vu [[Frankräich|franséischen]] [[Hugenotten]] en Asyl bei him fonnt. [[1648]] huet hien [[Hinterpommern]] kaaft, de Rescht vum [[Ravensberger Land]] ëm [[Minden]] an [[Halberstadt]] souwéi [[1680]] [[Magdeburg]]. De Friedrich Wilhelm huet och den Opbau vun enger eegener [[Kurbrandenburgesch Marinn|Kurbrandenburgescher Marinn]] bedriwwen, a Kolonialprojeten a [[Westafrika]] an a [[Karibik|Westindie]] verfollegt. Dës Pläng hunn awer eréischt zum Enn vu senger Regentschaft Erfolleger gewisen. Sou koum et [[1683]] zu der Grënnung vun der Festung [[Gross Friedrichsburg]] am haitege [[Ghana]], déi awer scho [[1718]] un d'Hollänner verkaaft gouf. [[1685]]–[[1721]] war d'Insel [[Arguim]] virun der Küst vum haitege [[Mauretanien]] ënner dem Numm [[Arguin]] eng brandenburg-preisesch Kolonie. An der [[Karibik]] gouf en Deel vum dänesche Besëtz [[St. Thomas (Brandenburg)|St. Thomas]] zu engem brandenburgeschen Handelsstëtzpunkt. Fir en adequate Stützpunkt an Däitschland ze hunn, huet de Friedrich Wilhelm den [[2. Mee]] [[1683]] e Vertrag mat der Stad [[Emden]] geschloss, a si zum Sëtz vu senger Afrikanescher Handelskompanie gemaach. Ënner dem Kurfürst Friedrich Wilhelm gouf Brandenburg no [[Éisträich]] dat mächtegst Land am Räich. Wéi [[Polen]] duerch Ausernanersetzunge mat [[Schweden|Schwede]] geschwächt war, konnt hien [[1657]] am [[Traité vu Wehlau]] d'Herzogtum Preisen aus der polnescher Uewerhoheit léisen. Am [[Fridde vun Oliva]] vu [[1660]] gouf d'Souveränitéit vum Herzogtum endgülteg unerkannt. Dëst war eng decisiv Viraussetzung fir d'Erhiewung zum Kinnekräich ënner dem Jong vum Grousse Kurfürst. === Kinnekräich Preisen (bis 1871) === [[Fichier:Wappen Deutsches Reich - Königreich Preussen (Grosses).png|thumb|250px|Wope vum Kinnekräich Preisen]] ==== Grënnung vum Kinnekräich ==== Rang, Reputatioun a Prestige vun engem Fürst waren an der Zäit vum [[Absolutismus]] wichteg politesch Facteuren. Dem [[Kurfürst]] [[Friedrich I. vu Preisen|Friedrich III. vu Brandenburg]] ([[1657]]-[[1713]]) koum dohier d'Tatsaach immens geleeën, datt d'Herzogtum Preisen zanter [[1660]] ënner kenger anerer Kroun méi stoung, also souverän war. Dat huet him erméiglecht, d'Herzogtum zum Kinnekräich z'erhiewen, a sech selwer zum Kinnek ze maachen. Dobäi huet hie virun allem versicht, d'Ranggläichheet mam Kurfürst vu Sachsen, deen zugläich Kinnek vu [[Polen]] war, a mam Kurfürst vun Hannover, deen Uspréch op den engleschen Troun hat, ze respektéieren. De Keeser [[Leopold I. (HRR)|Leopold I.]] huet zougestëmmt, datt hien als Herrscher fir Territoire baussent sengem Räich, wat op d'Herzogtum Preisen zougetraff huet, de Kinnekstitel däerf droen. Sou huet sech de Kurfürst den [[18. Januar]] [[1701]] als Friedrich I. zu [[Königsberg (Preisen)|Königsberg]] eegenhänneg zum "''Kinnek a Preisen''" gekréint. Dës besonnesch Titulatur "''a'' Preisen" war noutwenneg, well d'Bezeechnung als "Kinnek ''vu'' Preisen" als Herrschaftsusproch op dat ganzt preisescht Gebitt verstane gi wier. Well awer d'[[Ermland]] a [[Westpreisen]] deemools nach polnesch waren, hätt dëst zu Konflikter mam Nopeschland gefouert, deem seng Herrscher nach bis [[1742]] den Titel "Kinnek vu Preisen" beusprocht hunn. Zanter [[1701]] huet sech am allgemengen däitsche Sproochgebrauch d'Landesbezeechnung "Kinnekräich Preisen" fir all Gebidder déi vun den Hohenzollern regéiert goufen agebiergert - ob déi elo am oder baussent dem Hellege Réimesche Räich louchen. ==== Friedrich Wilhelm I. - Den Zaldotekinnek ==== De Jong vum Friedrich I., de [[Friedrich Wilhelm I. vu Preisen|Friedrich Wilhelm I.]] ([[1713]]–[[1740]]), hat et net sou mam Prunk a mam Pomp wéi säi Papp, mä war spuersam a praktesch verulaagt. Den "''Zaldotekinnek''" gëllt als den eigentleche Schëpfer vum preisesche [[Beamten]]tum a vun der Arméi, déi hien zu enger vun de schlagkräeftegsten a ganz [[Europa (Kontinent)|Europa]] ausgebaut huet. Wann een d'Gréisst vum Land mat der Gréisst vun der Arméi vergläicht, wonnert een sech net wann de [[Voltaire]] spéider seet, Preise wier kee Land mat enger Arméi, mä eng Arméi mat engem Land. De Kinnek huet awer och méi wéi 20.000 [[Salzburg (Bundesland)|Salzburger]], [[Protestantismus|protestantesch]] [[Exulanten|Glawensflüchtlingen]], an [[Ostpreisen]] an an aneren Deeler vum Land ugesidelt. [[1720]] huet hie [[Vorpommern]] bis zu der [[Peene]] vu [[Schweden]] ofkaaft. ==== Friedrich II. - De Groussen ==== [[Fichier:Adolph-von-Menzel-Tafelrunde2.jpg|thumb|291px|{{small|[[Adolph von Menzel]]: ''Tafelrunde'' De Kinnek [[Friedrich II. vu Preisen|Friedrich II.]] (Mëtt) zu [[Sanssouci]] mam [[Voltaire]] (lénks) an de Käpp vun der [[Brandenburgesch Akademie vun de Wëssenschaften|Berliner Akademie]], 1850, fréier [[Nationalgalerie (Berlin)|Nationalgalerie]], Berlin, 1945 verbrannt.}}]] Den [[31. Mee]] [[1740]] koum de [[Friedrich II. vu Preisen|Friedrich II.]] – spéider och „Friedrich de Grousse“ genannt – op den Troun. Obschonn hien als Krounprënz éischter e Faible fir d'[[Philosophie]] an d'schéi Kënscht hat, huet hien a sengem éischte Regierungsjoer d'[[preisesch Arméi]] a [[Schlesien]] amarschéiere gelooss, op dat d'Hohenzollern ëmstridden Usprëch erhuewen haten. An den dräi [[Éisträicheschen Ierffollegkrich|Schleesesche Kricher]] ([[1740]]–[[1763]]) ass et him gelongen, d'Eruewerung géint [[Éisträich]] ze behapten, am [[Siwejärege Krich]] souguer géint eng Koalitioun aus [[Éisträich]], [[Frankräich]] a [[Russland]]. Dëst war den Ufank vun der preisescher Groussmuechtstellung an Europa a vum preisesch-éisträicheschen [[Dualismus]] am Räich. [[1744]] goung d'Grofschaft [[Ostfriesland]] nom Ausstierwe vum Fürstegeschlecht vun den [[Cirksena]] u Preisen, wat schonn zanter [[1683]] duerch Handelsbezéiunge Virdeeler vun Ostfriesland gezunn hat. An de leschten 23 Joer vu senger Herrschaft, déi bis [[1786]] gedauert huet, huet de Friedrich, dee sech als "éischten Dénger vum Staat" verstanen huet, de Landesausbau a weider Besidlung vu brandenburgesch-preisesche Gebidder gefërdert, sou zum Beispill vum [[Odenbruch]]. Als Vertrieder vum [[Opgekläerten Absolutismus]] huet hien d'[[Folter]] ofgeschaf, d'[[Schoulpflicht]] agefouert, en [[Allgemengt Landrecht|Allgemengt preisescht Landrecht]] geschaf, an huet mat der Garantie op komplett Glawensfräiheet weider [[Exulanten]] an d'Land gelackelt. No senger Opfaassung sollt a Preisen "''jeder nach seiner Façon selig werden''". Bekannt gouf an dësem Zesummenhang säin Aussproch: "''Alle Religionen seindt gleich und gut, wan nuhr die leute, so sie profesieren, Ehrlige leute seindt, und wenn Türken und Heiden kämen und wollten das Land pöplieren, so wollten wir sie Mosqueen und Kirchen bauen.''" Zesumme mat [[Éisträich]] a [[Russland]] huet de Friedrich d'Zerstéckelung vu [[Polen|Pole]] bedriwwen. Bei der éischter [[Deelunge vu Polen|Deelung vu Polen]] [[1772]] gounge Polnesch-Preisen, den Netzedistrikt an d'Fürstbistum Ermland un de Friedrich II., soudatt hie sech elo Kinnek ''vu'' Preise konnt nennen. D'Politik vis-à-vis vu Pole gouf vum [[Friedrich Wilhelm II. vu Preisen|Friedrich Wilhelm II.]] ([[1786]]–[[1797]]) weidergefouert. Bei der 2. an 3. Deelung vu Polen ([[1793]] a [[1795]]) huet sech Preise weider polnesch Gebidder bis op [[Warschau]] geséchert. ==== Néierlag géint den Napoleon, Reformen a Fräiheetskricher ==== [[Fichier:Jacques-Louis David 017.jpg|thumb|left|250px|Napoleon Bonaparte]] Ënner dem [[Friedrich Wilhelm II. vu Preisen|Friedrich Wilhelm II.]] ([[1786]]–[[1797]]) huet sech Preisen als éischt un de [[Koalitiounskricher]] géint dat revolutionäert [[Frankräich]] bedeelegt, mä ass nom [[Fridde vu Basel]] [[1795]] fir méi wéi ee Joerzéngt aus der antifranséischer Allianz ausgetrueden. Eréischt wéi [[1806]] Verhandlunge mat Frankräich iwwer d'Opdeelung vun de Muechtsphären an [[Däitschland]] gescheitert waren, koum et nees zum Krich. An der [[Schluecht vu Jena]] huet Preisen eng batter Néierlag géint d'Truppe vum [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] missen erliewen; de Kinnek [[Friedrich Wilhelm III. vu Preisen|Friedrich Wilhelm III.]] ([[1797]]–[[1840]]) a seng Famill hu missen als Iwwergangsléisung op [[Klaipėda|Memel]] flüchten. Der Staat huet [[1807]] am [[Fridde vun Tilsit]] ongeféier d'Hallschent vu sengem Gebitt verluer, besonnesch Territoiren aus der zweeter an drëtter polnescher Deelung, déi elo un d'[[Groussherzogtum Warschau]] goungen. Ausserdeem huet hie missen eng Allianz mat [[Frankräich]] agoen. D'Néierlag vu Preisen hat eng Erneierung vum Staat onëmgänglech gemaach. Mat de [[Stein-Hardenberg Reformen]] ënner der Leedung vum [[Heinrich Friedrich Karl Freiherr vom Stein|Freiherr vom Stein]], dem [[Gerhard von Scharnhorst|Scharnhorst]] an dem [[Karl August Fürst von Hardenberg|Hardenberg]] gouf d'Bildungswiese reforméiert, 1807 gouf d'[[Leifeegeschaft]] vun de Baueren opgehuewen an [[1808]] d'[[Kommunal Selbstverwaltung|Selbstverwaltung vun de Stied]] agefouert. [[1810]] gouf d'Gewerbefräiheet agefouert. D'Reform vun der Arméi gouf [[1813]] mat der Aféierung vun der allgemenger Wehrpflicht ofgeschloss. No der Néierlag vum Napoleon géint [[Russland]] huet Preisen d'Allianz mat Frankräich gekënnegt an huet sech, vun [[1813]] un, un de sougenannte [[Napoleonesch Kricher|Fräiheetskricher]] an der anti-franséischer Koalitioun bedeelegt. Preisesch Truppen ënner dem Marschall [[Gebhard Leberecht von Blücher|Blücher]] hu bei der [[Schluecht vu Waterloo]] [[1815]] zu der definitiver Victoire iwwer den Napoleon e groussen Deel bäigedroen. D'Verspriechen, wat de Friedrich Wilhelm III. dem Vollek wärend de Fräiheetskricher ginn hat, nämlech datt d'Land eng [[Constitutioun]] géif kréien, huet en awer ni ageléist. Hien huet mam Zar vu Russland a mam Keeser vun Éisträich d'[[Helleg Allianz]] an d'Liewe geruff, déi et op d'Ënnerdréckung vun allen [[Demokratie]]bestrieweungen an [[Europa (Kontinent)|Europa]] ofgesinn hat. Beim [[Wiener Kongress]] [[1815]] krut Preise säin aalt Staatsgebitt nees zeréck, ausserdeem och nach de Rescht vu [[Vorpommern]], den nërdlechen Deel vum [[Kinnekräich Sachsen]], [[Westfalen]] an d'[[Rhäinprovënz]]. Et huet zwar déi fréier polnesch Provënz [[Posen]] behalen, mä huet dës Gebidder an der zweeter an drëtter polnescher Deelung u Russland verluer. Preisen huet elo aus zwee grousse, mä raimlech getrennte Lännerbléck an Ost- a Westdäitschland bestanen. Et gouf Member vum [[Däitsche Bond]], dem labbere Verband vun den däitsche Staaten ënner éisträichescher Féierung, dee vun [[1815]] bis [[1866]] existéiert huet. ==== Mäerzrevolutioun an Industrialiséierung ==== [[Fichier:Maerz1848 berlin.jpg|thumb|250px|Den [[18. Mäerz]] [[1848]] zu [[Berlin]]]] Fir Preise louch wéinst der Tatsaach, datt säi Staatsgebitt an zwee gedeelt war, d'wirtschaftlech Eenegung vun Däitschland no [[1815]] am eegenen Interessi. D'Kinnekräich huet zu den dreiwende Kraafte vum [[Däitschen Zollveräin]] gezielt, deem et [[1834]] bäigetrueden ass. Doropshi koum et och am Land selwer zu ëmmer méi Zoustëmme fir eng däitsch Eenegung, besonnesch bei de [[Protestantismus|Protestanten]], déi Hoffnungen haten, datt Preisen Éisträich un der Spëtzt vum Däitsche Bond ofléise géif. Et gouf riets vu „''Preußens deutscher Sendung''“, an datt d'Land ëmmer méi an Däitschland eran- an Éisträich aus Däitschland erauswuesse géif. De Regierungsuntrëtt vum [[Friedrich Wilhelm IV. vu Preisen|Friedrich Wilhelms IV.]] ([[1840]]–[[1861]]) hat am Ufank d'Hoffnunge vun de [[Liberalismus|Liberalen]] an den Unhänger vun der däitscher Eenegung waakreg gemaach. Mä dës Hoffnunge goufe séier enttäuscht, nodeem de Kinnek sech laang Zäit geweigert huet, och nëmme fir den eegenen Territoire e gemeinsame Landtag an eng eenheetlech Constitutioun anzeféieren. Mä wärend der [[Mäerzrevolution]] vun [[1848]] huet et awer geschéngt, wéi wann de Kinnek d'Fuerderunge vun de Revolutionäre géif akzeptéieren. Fir d'éischt Kéier gouf e [[Vereenegte Landtag]] fir ganz Preisen zu Berlin aberuff. Gläichzäiteg koum et zu Wale fir dat éischt däitscht Parlament, d'[[Frankfurter Nationalversammlung]]. Mä schlussendlech hu sech d'Partisane vum [[Nationalstaat]] duerchgesat, déi nëmmen déi däitsch Deeler vun Éisträich an d'Räich ophuele wollten (sougegannt [[groussdäitsch Léisung]]). Well Éisträich awer net bereet war, op seng net-däitsch Landesdeeler ze verzichten, koum et zu der [[Klengdäitsch Léisung|klengdäitscher Léisung]]<ref name="VerfGesch">Werner Frotscher, [[Bodo Pieroth]]: ''Verfassungsgeschichte'', 5. Opl., München 2005, Rn 307.</ref>. Demokratie an däitsch Eenheet sinn awer [[1849]] gescheitert, wéi de Friedrich Wilhelm IV. d'Keeserkroun ofgeleent huet, déi him op der Nationalversammlung ugebuede gi war. D'Revolutioun gouf a Süddäitschland mat der Hëllef vu preiseschen Truppen entgülteg néiergeschloen. Preise krut [[1850]] eng vum Kinnek opgezwonge [[Preisesch Constitutioun|Constitutioun]]. Am Laf vun der [[Industrialiséierung]] goufen eng grouss Zuel vu Land- a Waasserweeër, a Kanäl gebaut, déi queesch duerch d'Däitschland de Weste mam Oste verbonnen hunn. Am Uewerland vu West- an Ostpreisen ass den [[Uewerländesche Kanal]] entstanen, deen d'[[Ostséi]] an [[Elblag|Elbing]] am Norde mat [[Masuren]] am Süde verbonnen huet. An den 1860er Jore gouf mam Bau vun der [[Preisesch Ostbunn|Ostbunn]] ugefaangen, déi vu Berlin iwwer [[Thorn (Polen)|Thorn]] a Königsberg bis zu der Ostgrenz gefouert huet, a bis zum [[Zweete Weltkrich]] eng vun den Haaptverkéiersachse vu Preise war. '''Quellen:''' <references/> ==== Constitutiounskonflikt ronderëm d'Reform vun der Arméi ==== De [[Wilhelm I. vun Däitschland)|Wilhelm I.]], dee schonn [[1858]] d'Regentschaft fir säi Brudder Friedrich Wilhelm IV. iwwerholl hat, nodeem dee schonn e puer Häerzinfarkter hanner sech hat, an net méi fäeg war ze regéieren, ass [[1861]] op de preiseschen Troun geklommen. Mam Krichsminister [[Albrecht Grof vu Roon|Roon]] hat hie wëlles, d'Arméi ze reforméieren, den Déngscht sollt méi laang daueren an d'Arméi sollt opgerëscht ginn. D'[[Liberalismus|liberal]] Majoritéit vum [[Preisesche Landtag]], deen den Droit vum Budget hat, wollt awer d'Suen heifir net erausréckelen. Et koum zu engem Constitutiounskonflikt, wou de Kinnek souguer dru geduecht huet ofzedanken. Als leschten Auswee huet hien [[1862]] beschloss, den [[Otto von Bismarck]] als Ministerpresident ze beruffen. Dëse war e vehemente Partisan vum kinneklechen Usproch op Elengherrschaft an huet jorelaang géint d'Constitutioun an d'Parlament ouni gesetzlechen Haushalt regéiert. ==== De Bismarck an d'Eenegungskricher ==== [[Fichier:Bismarck1894.jpg|thumb|250px|left|Otto von Bismarck]] Aus der Erkenntnes eraus, datt d'preisesch Kroun nëmmen da vum Vollek de Réck gestäerkt géif kréien, wa si sech un d'Spëtzt vun der däitscher Eeenegungsbeweegung setzt, huet de [[Otto von Bismarck|Bismarck]] dräi Kricher gefouert, déi dem Kinnek Wilhelm déi däitsch Keeserkroun abruecht hunn: [[Däitsch-Dänesche Krich]] [[1864]]: De Kinnek vun [[Dänemark]] war a Personalunioun mam Herzog vu [[Schleswig-Holstein]], wat zanter [[1460]] eng Eenheet gebilt huet. Nëmmen d'Deelherzogtum [[Holstein]] huet awer zum Däitsche Bond gehéiert. De Versuch vun der Kopenhagener Regierung, Schleswig ënner dem Ausschloss vun Holstein an den dänesche Staat anzeglidderen, huet [[1864]] ënner der Féierung vu Preisen an [[Éisträich]] zum Krich vum Däitsche Bond géint d'nërdlecht Nopeschland gefouert. No hirer Victoire huet déi dänesch Kroun missen op Schleswig an op Holstein verzichten. Déi zwee Deelherzogtümer goufen elo vu Preisen an Éisträich zesummen administréiert. [[Däitsche Krich]] [[1866]]: Den Ulass vun dësem Krich ware Konflikter tëscht Éisträich a Preisen ëm d'Administratioun an d'Zukunft vu Schleswig-Holstein. Déi méi déif Ursaach war awer och de Sträit ëm d'Virherrschaft an Däitschland. Op der Säit vun Éisträich stoungen d'mëtteldäitsch Staaten, op der Säit vu Preisen nieft den norddäitsche Staaten och [[Italien]]. Nodeem preisesch Truppen ënner dem [[Helmuth Karl Bernhard Grof vu Moltke|Moltke]] den [[3. Juli]] 1866 an der [[Schluecht vu Königgrätz]] déi entscheedend Victoire kritt haten, huet Éisträich seng Virmuechtstellung verluer, an ass aus dem Däitsche Bond ausgetrueden. De [[Fridde vu Prag]] den [[23. August]] [[1866]] huet Preisen d'[[Kinnekräich Hannover]], [[Hessen-Kassel]], d'[[Herzogtum Nassau]], d'[[Fräi Stad Frankfurt]] a ganz Schleswig-Holstein abruecht. Domat waren elo bal all preisesch Gebidder matenee verbonnen. Den Däitsche Bond, dee faktesch schonn duerch de Krich zerfall war, gouf 1866 am Fridde vu Prag formell opgeléist. Scho fënnef Deeg virdrun hat Preisen zesumme mat de Länner nërdlech vun der Main-Linn den [[Norddäitsche Bond]] gegrënnt. Um Ufank e Militärbündnis, hunn d'Vertragsparteien [[1867]] eng Constitutioun ausgeschafft, déi Preisen zum dominante [[Bundesstaat]] gemaach huet. Déi Constitutioun, déi de Bismarck entworf hat, huet an de wesentleche Punkten déi vum [[Däitscht Räich|Däitsche Räich]] iwwerholl. De Kinnek vu Preise war President an de preisesche Ministerpresident war Bundeskanzler vum Norddäitsche Bond. D'souverän Staaten hu missen e sougenannt ''[[Schutz- und Trutzbündnis]]'' mat Preisen agoen. [[Franséisch-Preisesche Krich]] [[1870]]/[[1871|71]]: De Bismarck huet de Sträit mat [[Frankräich]] ëm déi [[Spuenien|spuenesch]] Trounkandidatur vun engem kathouleschen Hohenzollernprënz bewosst zougespëtzt (kuckt och [[Emser Depesch]]), fir d'Regierung vum [[Napoleon III. vu Frankräich|Napoleon III.]] zu enger Krichserkläerung ze provozéieren. Dëst stellt fir d'süddäitsch Staate [[Bayern]], [[Bayern]], [[Württemberg]] a [[Baden (Land)|Baden]] de [[Bündnisfall]] duer. No der séierer Victoire ware si gezwongen, dem Norddäitsche Bond bäizetrieden. Domat war d'[[Däitscht Räich]] an der klengdäitscher Versioun gegrënnt ginn, wat schonn Theema bei der [[Frankfurter Nationalversammlung|Nationalversammlung]] vun [[1848]]/[[1849|49]] war. An der ''Galerie des Glaces'' zu [[Schlass Versailles|Versailles]] gouf de Wilhelm I. den [[18. Januar]] [[1871]] - um 170. Joresdag vun der Kinnekskréinung vum Friedrich I. - zum [[Däitsche Keeser]] proklaméiert. === Preisen am Däitsche Räich === Preisen ass vun [[1871]] u geneesou an Däitschland opgaangen, wéi Däitschland e preisesche Charakter krut. De Kinnek vu Preise war och [[Däitsche Keeser]] an de preisesche Ministerpresident bal ëmmer och [[Räichskanzler]]. De Ministerpresident an de Kanzler hunn awer net unbedingt misse preisesch sinn, wéi am Fall vum [[Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst]]. ==== Bis zum Enn vun der Monarchie ==== Tëscht [[1871]] an [[1887]] huet de Bismarck de sougenannte [[Kulturkampf]] géint déi kathoulesch Bevëlkerungsdeeler gefouert, besonnesch géint d'[[Polen|polnesch]] Bevëlkerung, déi de Bismarck versicht huet, ze germaniséieren. D'Germaniséierungspolitik gouf nom Ofdanke vum Bismarck [[1894]] vum [[Däitschen Ostmarkveräin]], deen zu [[Posen|Pose]] gegrënnt gi war, weidergefouert. De schwéier kranke [[Friedrich III. vun Däitschland|Friedrich III.]] ass am [[Mäerz]] [[1888]] als Nofollger vum Wilhelm I. op den Troun komm, mä schonn no enger Regierungszäit vun nëmme 99 Deeg gestuerwen. Am Juni vum ''[[Dräi-Keeser-Joer]]'' koum de [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] op den Troun. Bis zu der Ofdankung vum Keeser am Verlaf vun der [[Novemberrevolutioun]] vun [[1918]] waren d'preisesch an d'Räichspolitik enk matenee verbonnen. ==== Fräistaat Preisen (Weimarer Republik) ==== Als Folleg vun der Néierlag am [[Éischte Weltkrich]] an der [[Novemberrevolutioun]] vun [[1918]]/[[1919|19]] huet de Wilhelm II. als Däitsche Keeser a Kinnek vu Preisen ofgedankt. Domat goung d'[[Realunioun]] vu Preise mam Däitsche Räich op en Enn, wéi si zanter dem Bismarck bestanen hat. D'Land gouf als eegestännege [[Fräistaat]] am Räichsverband proklaméiert, a krut [[1920]] eng demokratesch Constitutioun. De Verloscht vun Territoiren, deen am [[Traité vu Versailles (1919)|Traité vu Versailles]] festgehale gi war, huet - bis op d'[[Elsass-Loutrengen]] - ausschliisslech preisesch Gebidder betraff: [[Eupen-Malmedy]] goung un d'[[Belsch]], [[Nordschleswig]] un [[Dänemark]], d'[[Memelland]] u [[Litauen]], d'[[Hultschiner Ländchen]] un d'[[Tschechoslowakei]]. Grouss Deeler vun de Gebidder, déi Preisen am Kader vun de polneschen Deelunge kritt hat, souwéi Ost-[[Uewerschlesien]] sinn u [[Polen|Pole]] gaangen. [[Danzeg]] gouf Fräi Stad ënner der Administratioun vum [[Vëlkerbond]]. Wéi scho virun de polneschen Deelungen hat Ostpreise keng Landverbindung mam Rescht vum Däitsche Räich a konnt nëmme per Schëff ([[Séidéngscht Ostpreisen]]) oder per Eisebunn duerch de [[Polnesche Korridor]] erreecht ginn. Och d'[[Saargebitt]] gouf gréisstendeels aus preiseschen Territoire gebilt. Vun [[1919]] bis [[1932]] hunn a Preisen Regierunge vun der [[Weimarer Koalitioun]] regéiert ([[Sozialdemokratesch Partei Däitschland|SPD]], [[Däitsch Zentrumspartei|Zentrum]] an [[Däitsch Demokratesch Partei|DDP]]), [[1921]] bis [[1925]] ëm déi [[Däitsch Vollekspartei|DVP]] erweidert. Anescht wéi a verschiddenen anere Länner vum Räich war d'Majoritéit vun den demokratesche Parteien a Preisen ni a Gefor. Den Ostpreis [[Otto Braun]], dee vun [[1920]] bis [[1932]] quasi ouni Ënnerbriechung un der Spëtzt war, a bis haut als ee vun de fäegste [[Sozialdemokratesch Partei Däitschland|sozialdemokratesche]] Politiker vun der [[Weimarer Republik]] gëllt, huet zesumme mam Inneminister [[Carl Severing]] eng Partie Reforme verwierklecht, déi spéider e Beispill fir d'[[Däitschland|Bundesrepublik Däitschland]] waren. Dozou gehéiert zum Beispill dat [[Konstruktiivt Mësstrauensvotum (Däitschland)|Konstruktiivt Mësstrauensvotum]], wat et méiglech mécht, de Ministerpresident ofzewielen, wa gläichzäiteg en neie Ministerpresident gewielt gëtt. Op dës Aart a Weis konnt d'Preisesch Landtagsregierung soulaang am Amt bleiwen, wéi sech am Landtag keng ''Positiv Majoritéit'' gebilt huet, also eng Majoritéit vun den Oppositiounsparteien, déi och wierklech zesummeschaffe wollten. Als Stäip vun der Weimarer Demokratie gouf Preisen net duerch d'Wieler, mä eréischt duerch de [[Preiseschlag]] vum Räichskanzler [[Franz von Papen]] aus dem Wee geraumt. A dësem Staatsstreech huet sech d'Räichsregierung den [[20. Juli]] [[1932]] per Veruerdnung duerch d'preisesch Landesregierung ënner dem Virwand ofgesat, si hätt d'Kontroll iwwer d'ëffentlech Uerdnung a Preise verluer (kuckt och: [[Altonaer Bluttsonnden]]). Vum Groussdeel vum Staatsapparat begréisst, huet de von Papen als [[Räichskommissar]] selwer d'Muecht iwwer de Fräistaat Preisen iwwerholl. Am Däitsche Räich war domat déi wichtegst demokratesch Landesregierung aus dem Wee. De Preiseschlag huet nëmmen en halleft Joer méi spéit d'Muechtergräifung vum [[Adolf Hitler|Hitler]] immens erliichert, well him vun Ufank un d'Muechtmëttel vun der preisescher Regierung - virun allem de Policeapparat - zur Verfügung stoungen. {| {{prettytable}} ! colspan="13" | Resultater vun de Reichstagswalen 1919–1933 |- ! Joer ! colspan="2" | [[1919]] ! colspan="2" | [[1921]] ! colspan="2" | [[1924]] ! colspan="2" | [[1928]] ! colspan="2" | [[1932]] ! colspan="2" | [[1933]] |- ! Partei | align="right" | % | Sitze | align="right" | % | Sitze | align="right" | % | Sitze | align="right" | % | Sitze | align="right" | % | Sitze | align="right" | % | Sitze |- | [[Sozialdemokratesch Partei Däitschland|SPD]] | align="right" | 36,4 | align="right" | 145 | align="right" | 25,9 | align="right" | 109 | align="right" | 24,9 | align="right" | 114 | align="right" | 29,0 | align="right" | 137 | align="right" | 21,2 | align="right" | 94 | align="right" | 16,6 | align="right" | 80 |- | [[Däitsch Zentrumspartei|Zentrum]] | align="right" | 22,3 | align="right" | 94 | align="right" | 17,9 | align="right" | 76 | align="right" | 17,6 | align="right" | 81 | align="right" | 15,2 | align="right" | 71 | align="right" | 15,3 | align="right" | 67 | align="right" | 14,1 | align="right" | 68 |- | [[Däitsch Demokratesch Partei|DDP/DStP]] | align="right" | 16,2 | align="right" | 65 | align="right" | 5,9 | align="right" | 26 | align="right" | 5,9 | align="right" | 27 | align="right" | 4,4 | align="right" | 21 | align="right" | 1,5 | align="right" | 2 | align="right" | 0,7 | align="right" | 3 |- | [[DNVP]] | align="right" | 11,2 | align="right" | 48 | align="right" | 18,0 | align="right" | 76 | align="right" | 23,7 | align="right" | 109 | align="right" | 17,4 | align="right" | 82 | align="right" | 6,9 | align="right" | 31 | align="right" | 8,9 | align="right" | 43 |- | [[USPD]] | align="right" | 7,4 | align="right" | 24 | align="right" | 6,4 | align="right" | 27 | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; |- | [[Däitsch Vollekspartei|DVP]] | align="right" | 5,7 | align="right" | 23 | align="right" | 14,0 | align="right" | 59 | align="right" | 9,8 | align="right" | 45 | align="right" | 8,5 | align="right" | 40 | align="right" | 1,5 | align="right" | 7 | align="right" | 1,0 | align="right" | 3 |- | [[Däitsch-Hannoveresch Partei|DHP]] | align="right" | 0,5 | align="right" | 2 | align="right" | 2,4 | align="right" | 11 | align="right" | 1,4 | align="right" | 6 | align="right" | 1,0 | align="right" | 4 | align="right" | 0,3 | align="right" | 1 | align="right" | 0,2 | align="right" | 2 |- | [[Schleswig-Holsteinesch Baueren- a Landaarbechter-Demokratie|SHBLD]] | align="right" | 0,4 | align="right" | 1 | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; |- | [[KPD]] | colspan="2" | &nbsp; | align="right" | 7,5 | align="right" | 31 | align="right" | 9,6 | align="right" | 44 | align="right" | 11,9 | align="right" | 56 | align="right" | 12,3 | align="right" | 57 | align="right" | 13,2 | align="right" | 63 |- | [[Wirtschaftspartei|WP]] | colspan="2" | &nbsp; | align="right" | 1,2 | align="right" | 4 | align="right" | 2,4 | align="right" | 11 | align="right" | 4,5 | align="right" | 21 | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; |- | [[Polenpartei|Polen]] | colspan="2" | &nbsp; | align="right" | 0,4 | align="right" | 2 | align="right" | 0,4 | align="right" | 2 | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; |- | [[Nationalsozialistesch Fräiheetspartei|NSFP]] | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | align="right" | 2,5 | align="right" | 11 | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; |- | [[Nationalsozialistesch Däitsch Aarbechterpartei|NSDAP]] | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | align="right" | 1,8 | align="right" | 6 | align="right" | 36,3 | align="right" | 162 | align="right" | 43,2 | align="right" | 211 |- | [[Chrëschtlech-National Baueren- a Landvollekpartei|CNBL]] | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | align="right" | 1,5 | align="right" | 8 | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; |- | [[Räichspartei fir Volleksrecht an Opwäertung|VRP]] | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | align="right" | 1,2 | align="right" | 2 | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; |- | [[Däitschvëlkesch Fräiheetspartei|DVFP]] | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | align="right" | 1,1 | align="right" | 2 | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; |- | [[Chrëschtlech-Soziale Volleksdéngscht|CSVD]] | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | colspan="2" | &nbsp; | align="right" | 1,2 | align="right" | 2 | align="right" | 0,9 | align="right" | 3 |- | colspan="13" | Op 100 % Stëmmen déi feele goungen u Gruppéierungen déi net am Parlament vertruede waren. |} ==== Nationalsozialismus an d'Enn vu Preisen ==== No der Ernennung vum Hitler zum [[Räichskanzler]] gouf den [[Hermann Göring]] ''Reichskommissar für das preußische Innenministerium''. Domat stoung den [[Nationalsozialismus|Nationalsozialisten]] bei hirer [[Muechtergräifung]] vun Ufank un d'Exekutivgewalt vun der preisescher Landesregierung zur Verfügung, virun allem d'Police. E puer Woche méi spéit, den [[21. Mäerz]] [[1933]], koum et zum sougenannten ''[[Dag vu Potsdam]]''. Dobäi gouf den neie Räichstag, deen de [[5. Mäerz]] nei gewielt gi war, a Presenz vum Räichspresident [[Paul von Hindenburg]] an der [[Potsdamer Garnisounskierch]], dem Graf vun de preisesche Kinneken, opgemaach. D'propagandistescht Evenement, an deem den Hitler an d'NSDAP ''„die Vermählung des alten Preußen mit dem jungen Deutschland“'' gefeiert hunn, sollt preisesch-monarchistesch an däitschnational Kreesser fir den nationalsozialistesche Staat gewannen, an d'Konservativ am Räichstag zu der Zoustëmmung zum [[Ermächtigungsgesetz]] beweegen. Am nationalsozialisteschen Eenheetsstaat gouf zanter [[1933]] Preise wéi all aner däitsch Länner [[Gläichschaltung|gläichgeschalt]]. D<nowiki>'</nowiki>''„[[Gesetz über den Neuaufbau des Reiches]]“'' vum [[30. Januar]] [[1934]] an d<nowiki>'</nowiki>''„[[Reichsstatthaltergesetz]]“'' vum 30. Januar [[1935]] hunn d'Länner zwar net formell opgeléist, mä hunn hinnen awer hir Eegestännegkeet geholl. D'Landesregierunge goufe vu [[Reichsstatthalter]]e kontrolléiert, déi vum Reichskanzler ernannt goufen. Parallel dozou krut d'Andeelung a (Partei-)[[Gau]]en ëmmer méi Bedeitung, d'Gauleiter goufe vum ''"Führer und Reichskanzler"'' ernannt, deen zugläich Parteichef vun der [[NSDAP]] war. A Preise goung dës anti-föderalistesch Politik nach méi wäit: Zanter [[1934]] goufe quasi all seng Landesministère mat den entspriechende Räichsministèren zesummegeluegt. Nëmmen de preisesche Finanzministère, d'Archivadministratioun a verschidden aner Landesadministratioune si bis [[1945]] eegestänneg bliwwen. Reichsstatthalter fir Preise gouf formell den [[Adolf Hitler|Hitler]] selwer. Seng Funktioune goufen allerdéngs vum [[Hermann Göring]] als preisesche Ministerpresident erfëllt. Am Verlaf vum [[Grouss-Hamburg-Gesetz]] koum et zu weideren territoriale Verännerungen. Preise gouf den [[1. Abrëll]] [[1937]] ë.&nbsp;a. ëm déi bis dohi fräi Hansestad [[Lübeck]] erweidert. Déi am [[Zweete Weltkrich]] annektéiert polnesch (a fréier preisesch Gebidder) goufe gréisstendeels net mat Preise verbonnen, mä sougenannte [[Reichsgau]]en zougedeelt. Mam Enn vun der nationalsozialistescher Herrschaft, der Opdeelung vun Däitschland a Besatzungszonen an dem Oftriede vun alle Gebidder ëstlech vun [[Oder]] an [[Neisse]] huet Preisen [[1945]] ''de facto'' opgehale mat existéieren. Verschidde Gebidder goufen aus dem Land Preisen erausgeléist, fir nei Länner ze bilden. Mam [[Kontrollratsgesetz Nr. 46]] vum [[25. Februar]] [[1947]] huet den Alliéierte Kontrollrot och formell d'Opléisung vum preisesche Staat beschloss, well hien en ''„Hort des deutschen Militarismus“'' wir, an domat verantwortlech fir den [[Éischte Weltkrich|Éischten]] an [[Zweete Weltkrich]]. D'Begrënnung vum Kontrollrot huet d'rechtsstaatlech Traditioune vum Land, geneesou wéi d'Tatsaach datt Preisen an der [[Weimarer Republik]] bis zum „[[Preiseschlag]]“ eng Bastioun vun der [[Demokratie]] war, verkannt. == Entwécklung an Ënnerdeelung == === Administrativ Ënnerdeelung vu Preisen === D'Gebidder vun den Hohenzollern, fir déi sech no [[1701]] lues awer sécher den Numm ''Kinnekräich Preisen'' agebiergert huet, hunn am Ufank vum [[18. Joerhonnert]] aus de Landesdeeler Brandenburg, Pommern, Preisen, Geldern, Kleve, Moers, Krefeld, Tecklenburg, Lingen, Minden, Mark, Ravensberg, Lippstadt, Magdeburg, Halberstadt, Neuenburg a Valangin bestanen. [[1713]] goufen d'Landesdeeler a follgend Provënzen opgedeelt: Mëttel-, Ucker- und Altmark, Neumark-Pommern-Kassuben, Preisen, Geldern-Kleve, Minden-Mark-Ravensberg, Magdeburg-Halberstadt, Neuenburg a Valangin. [[1740]] goufen d'Provënzen a Krichs- an ''Domänekammern'' iwwerfouert, oder nei opgedeelt. Och hir Gestalt huet sech am Laf vum follgende Joerzéngt e puermol geännert, wéi weider Gebidder zu Preisen dobäi koumen. [[Fichier:Prussia (political map before 1905).jpg|thumb|500px|Preisesch Provënze bis 1905]] Nom [[Wiener Kongress]] [[1815]] gouf de Staat Preise mat der ''„Verordnung wegen verbesserter Einrichtung der Provinzialbehörden“'' vum [[30. Abrëll]] [[1815]] an zéng Provënzen agedeelt (a Klameren d'Haaptstad), déi mat der Ausnam vun Ostpreisen, Westpreisen a Posen dem [[Däitsche Bond]] bäigetruede sinn: # [[Provënz Brandenburg]] ([[Potsdam]]) # [[Ostpreisen|Provënz Ostpreisen]] ([[Königsberg (Preisen)|Königsberg]]) # [[Westpreisen|Provënz Westpreisen]] ([[Danzeg]]) # [[Provënz Pommern]] ([[Stettin]]) # [[Schlesien|Provënz Schlesien]] ([[Breslau]]) # [[Provënz Posen]] ([[Posen]]) # [[Provënz Jülich-Kleve-Berg]] ([[Köln]]) # [[Provënz Groussherzogtum Nidderrhäin]] ([[Koblenz]]) # [[Provënz Westfalen]] ([[Münster (Westfalen)|Münster]]) # [[Provënz Sachsen]] ([[Magdeburg]]) Zanter [[1822]] hunn d'Provënze „Jülich-Kleve-Berg“ a „Groussherzogtum Nidderrhäin“ d'[[Rhäinprovënz]] mat der Haaptstad [[Koblenz]] gebilt. [[1829]] goufen Ost- a Westpreisen zu der [[Provënz Preisen|Provënz Preise]] mat der Haaptstad Königsberg vereenegt. Domat huet sech d'Zuel vun de Provënzen op 8 verklengert. [[1849]] hunn d'Fürste vun Hechingen a Sigmaringen op hir Herrschaft verzicht, wouduerch dës beid Fürstentümer u Preise gefall sinn. Si goufen am [[Regierungsbezierk Sigmaringen]] zesumme gefaasst, dee spéider och als ''„Hohenzollernsche Lande“'' bezeechent ginn ass. [[1853]] huet Preise vun [[Oldenburg]] e Landstreech op der [[Jade (Floss)|Jade]] kaaft, op deem en Hafen ugeluecht gouf. [[1869]] krut dat Gebitt zesumme mat der Uertschaft den Numm [[Wilhelmshaven]] an ass [[1867]] un déi nei [[Provënz Hannover]] gaangen. Nom [[Däitsche Krich]] vun [[1866]] huet Preisen d'Kinnekräich Hannover annektéiert, d'Kurfürstentum Hessen, d'[[Herzogtum Nassau]], d'Fürstentümer Schleswig an Holstein souwéi déi Fräi Stad Frankfurt um Main. Aus deene Gebidder goufen dräi Provënze gemaach: * [[Provënz Hannover]] ([[Hannover]]) * [[Hessen-Nassau|Provënz Hessen-Nassau]] ([[Kassel]]) * [[Provënz Schleswig-Holstein]] ([[Kiel (Schleswig-Holstein)|Kiel]], [[1879]]–[[1917]] [[Schleswig (Stad)|Schleswig]]) Preisen hat domat 11 Provënzen. D'Zuel goung duerno op 12 erop, wéi aus der Provënz Preisen zwou eenzel Provënze gemaach goufen: ''Ostpreisen'' a ''Westpreisen''. Nom [[Éischte Weltkrich]] huet Preise verschidde Gebidder verluer, a gouf zum Fräistaat. D'Provënz Pose gouf quasi ganz u [[Polen]] ofgetrueden. D'Provënz Westpreise goung zu engem groussen Deel och u Polen an un d'fräi Stad [[Danzeg]]. Nëmmen den ëstlechen Deel vu Westpreisen ass bei Preise bliwwen, a gouf an d'Provënz Ostpreise gesat. De Rescht vun de Gebidder vu Posen a Westpreisen, déi preisesch bliwwe sinn, goufen [[1922]] zu enger neier (an zweedeeleger) Provënz, déi den Numm ''„Provënz Grenzmark Posen-Westpreußen“'' krut. An der Tëschenzäit war [[1919]] d'Provënz Schlesien an zwou Provënzen opgedeelt ginn, ''„Nidderschlesien“'' an ''„Uewerschlesien“''. E Joer méi spéit ass [[Berlin]] aus dem Provinzialverband Brandenburg ausgetrueden, a gouf eng eege Provënz. Zanter [[1922]] huet de Fräistaat Preisen domat aus follgenden 12 Provënze bestanen (a Klameren d'Gebittskierperschaften, deenen d'Gebidder vun de jeeweilege Provënzen haut entspriechen): [[Fichier:Prussia 1925.png|thumb|300px|Preisen an der Weimarer Republik]] # [[Berlin]] (Bundesland Berlin, [[Däitschland]]) # [[Provënz Brandenburg]] (Bundesland [[Brandenburg (Land)|Brandenburg]], [[Däitschland]] an [[Woiwodschaft Lebus]], [[Polen]]) # [[Provënz Hannover]] (Deeler vun de Bundeslänner [[Niddersachsen]] an [[Hamburg]], [[Däitschland]]) # [[Hessen-Nassau|Provënz Hessen-Nassau]] (Deeler vun de Bundeslänner [[Hessen]] a [[Rheinland-Pfalz]], [[Däitschland]]) # [[Ostpreisen|Provënz Ostpreußen]] ([[Oblast Kaliningrad]], [[Russland]]; [[Woiwodschaft Ermland-Masuren]] an en Deel vun der [[Woiwodschaft Pommern]], [[Polen]]) # [[Provënz Pommern]] (Deel vum Bundesland [[Mecklenburg-Vorpommern]], [[Däitschland]], [[Woiwodschaft Westpommern]], [[Polen]]) # [[Grenzmark Posen-Westpreisen]] (Deel vun der [[Woiwodschaft Grousspolen]], [[Polen]]) # [[Rhäinprovënz]] (Deeler vun de Bundeslänner [[Nordrhein-Westfalen]] a [[Rheinland-Pfalz]], [[Däitschland]]) # [[Provënz Sachsen]] (Deeler vun de Bundeslänner [[Sachsen-Anhalt]] an [[Thüringen]], [[Däitschland]]) # [[Nidderschlesien|Provënz Nidderschlesien]] ([[Woiwodschaft Nidderschlesien]] an Deel vun der [[Woiwodschaft Lebus]], [[Polen]]; Deel vum Bundesland [[Sachsen]], [[Däitschland]]) # [[Uewerschlesien|Provënz Uewerschlesien]] (Deel vun de Woiwodschaften [[Woiwodschaft Oppeln|Oppeln]] a [[Woiwodschaft Schlesien|Schlesien]], [[Polen]]) # [[Provënz Schleswig-Holstein]] (Deeler vun de Bundeslänner [[Schleswig-Holstein]] an [[Hamburg]], [[Däitschland]]) # [[Provënz Westfalen]] (Deeler vum Bundesland [[Nordrhein-Westfalen]], [[Däitschland]]) dobäi als Deel vun der [[Rhäinprovënz]] déi sougenanntn * [[Hohenzollernsche Lande|Hohenzollernschen Lande]] (Deel vu Bundesland [[Baden-Württemberg]], [[Däitschland]]) [[1938]] goufen déi zwou schleesesch Provënzen nees vereenegt, an d'Provënz Grenzmark Posen-Westpreise gouf opgeléist, an op d'Nopeschprovënze Pommern, Brandenburg a Schlesien opgedeelt. Domat huet Preise bis zu senger formeller Opléisung [[1947]] nëmmen nach aus eelef Provënze bestanen. Net berücksichegt sinn dobäi d'Deelunge vun de Provënzen Hessen-Nassau, Sachsen a Schlesien a jeeweils zwou Provënze wärend dem [[Zweete Weltkrich]]. === Fréier preisesch Gebidder no 1945 === No [[1945]] gouf Preisen nom [https://web.archive.org/web/20130113161929/http://deposit.ddb.de/cgi-bin/rqframe.pl?bild=0&navigation=0&info=0&wahl=0&zeitung=offigazc&jahrgang=1947&ausgabe=14&seite=03510262&ansicht=6 Artikel I vum Gesetz Nr. 46] vum [[Alliéierte Kontrollrot]] opgeléist an ënner der [[Sowjetunioun]], [[Polen]] an den neien däitsche [[Land (Däitschland)|Länner]] an der [[Ostzon|Sowjet-]] an den dräi [[Westzonen]] opgedeelt. D'Gebidder ëstlech vun der [[Oder]] an der [[Lausitzer Neiße]] souwéi [[Swinemünde]] a [[Stettin]] goungen 1945 u Polen an un d'Sowjetunioun. Den nërdlechen Deel vun [[Ostpreisen|Ostpreise]] koum ënner sowjetesch, d'[[Ermland]], [[Masuren]] an déi aner preisesch Gebidder bis zu der [[Oder-Neiße-Linn]] ënner polnesch Administratioun. De gréissten Deel vun der däitscher Bevëlkerung déi do gelieft huet, si geflücht oder goufe verdriwwen. An dëse Gebidder goufen no 1945 virun allem polnesch Verdriwwener aus de fréiere polneschen Ostgebidder ugesidelt. === Haiteg Staaten op preiseschem Gebitt === D'Gebidder vun de preisesche Provënzen, wéi si vun [[1867]] bis [[1914]] bestanen hunn, verdeelen sech haut follgendermoossen op d'Länner vun der [[Däitschland|Bundesrepublik Däitschland]] an op sechs weider [[Europa (Kontinent)|europäesch]] Staaten. Provënz [[Ostpreisen]] * Den Norddeel mat der Stad Königsberg war zanter [[1945]] de russeschen Oblast [[Kaliningrad]]; bis [[1992]] huet ''Nord-Ostpreisen'' zu der [[Sowjetunioun]] gehéiert, an zanterhier zu [[Russland]]. * De Süddeel mat der Stad [[Allenstein]] goung 1945 u [[Polen]]; haut ass et den Haaptdeel vun der polnescher [[Woiwodschaft Ermland-Masuren]] * D'Stad [[Memel]] an Ëmgéigend, d<nowiki>'</nowiki>''Memelland'', hu vun [[1920]] bis [[1939]] an nees vun [[1945]] un, zu [[Litauen|Litaue]] gehéiert; als sollech huet et bis zu der Onofhängegkeet vum Land 1991 zu der Sowjetunioun gezielt. Provënz [[Westpreisen]] * Den Haaptdeel mat de Stied [[Danzeg]] a [[Gdingen]] gouf 1945 Polen zougesprach a gehéiert haut zur polnescher [[Woiwodschaft Pommern]]. * De Süddeel, och zanter 1945 polnesch, ass haut Norddeel vun der [[Woiwodschaft Kujawien-Pommern]]. [[Provënz Brandenburg]] * Den Haaptdeel mat de Stied [[Potsdam]] a [[Frankfurt op der Oder]] war vun [[1945]] bis [[1952]] an nees vun [[1990]] un dat däitscht Land [[Brandenburg (Land)|Brandenburg]]. Tëscht 1952 an 1990 war d'Gebitt op d'[[Bezierk (DDR)|Bezierker]] Cottbus, Frankfurt/Oder, Neubrandenburg, Potsdam a Schwerin verdeelt. * Den Norddeel huet vun 1945 bis 1952 zum Land Brandenburg gezielt, vun 1952 bis 1990 zum DDR-Bezierk Neubrandenburg an zanter 1990 ass et de Südoste vum neie Bundesland [[Mecklenburg-Vorpommern]]. * D'Gebitt ëstlech vun der Oder mat der Stad Grünberg/Warthe goung 1945 u Polen an ass haut d'[[Woiwodschaft Lebus]]. * D'Stadgebitt vu Grouss-Berlin gouf 1920 aus der Provënz Brandenburg erausgeholl a war vun 1945 bis 1990 an een ëstlechen, sowjetesche souwéi an dräi westlech - amerikanesch, brittesch a franséisch - Secteure gedeelt. Wärend ''Ostberlin'' als "Haaptstad vun der DDR" zanter 1952 en eegene Bezierk war, war ''Westberlin'' zanter 1949 staatsrechtlech mat der Bundesrepublik Däitschland verbonnen. Zanter 1990 ass et d'Land [[Berlin]]. [[Provënz Posen]] * Den Haaptdeel mat der Stad [[Posen]] ass gréisstendeels schonn 1920 an definitiv 1945 u Pole gefall an ass haut d'[[Woiwodschaft Grousspolen]]. * Den Norddeel mat der Stad [[Bromberg]] goung 1920 u Polen an ass haut den Haaptdeel vun der [[Woiwodschaft Kujawien-Pommern]]. [[Provënz Pommern]] * De Westdeel (''Vorpommern'') mat de Stied [[Greifswald]] und [[Stralsund]] huet vun 1945 bis 1952 zum Land [[Mecklenburg]] gehéiert, vun 1952 bis 1990 zu den DDR-Bezierker Neubrandenburg a Rostock an ass zanter 1990 d'nordëstlech Hallschent vum Land [[Mecklenburg-Vorpommern]]. * Den Ostdeel (''Hinterpommern'') mat de Stied [[Köslin]], [[Stettin]] a [[Swinemünde]] goung 1945 u Polen an ass haut d'[[Woiwodschaft Westpommern]] [[Provënz Sachsen]] * Den Haaptdeel mat de Stied [[Halle (Saale)|Halle/Saale]], [[Magdeburg]] a [[Merseburg]] war vun 1945 bis 1952 an zanter 1990 Haaptdeel vu [[Sachsen-Anhalt]], vun 1952 bis 1990 huet en zu den DDR-Bezierker Halle, Leipzig, a Magdeburg gehéiert. * De Süddeel mat der Stad [[Erfurt]] an der Exklav ëm d'Stad [[Suhl]] war vun 1944 bis 1952 an nees vun 1990 un Deel vum däitsche Land [[Thüringen]], vun 1952 bis 1990 huet en zu den DDR-Bezierker Erfurt a Suhl gehéiert. * De Südëstlechsten Deel mat der Stad [[Torgau]] war vun 1945 bis 1952 a [[Sachsen-Anhalt]], vun 1952 bis 1990 am DDR-Bezierk Leipzig, an ass zanter 1990 den Nordwestdeel vu [[Sachsen]]. [[Provënz Schlesien]] * Haaptdeel mat de Stied [[Breslau]] a [[Liegnitz]]: no 1945 zu [[Polen]], haut polnesch [[Woiwodschaft Nidderschlesien]] * Westlechen Deel mat der Stad [[Görlitz]]: 1945-1952 an zanter 1990 Nordostdeel vu [[Sachsen]] (''Preisesch Oberlausitz''); 1952-1990 DDR-Bezierk Dresden. * Ostdeel mat der Stad [[Oppeln]]: no 1945 zu Polen, haut polnesch [[Woiwodschaft Oppeln]] (''West-Oberschlesien'') * Ëstlechsten Deel mat der Stad [[Kattowitz]]: no 1920 zu Polen, haut Haaptdeel vun der polnescher [[Woiwodschaft Schlesien]] (''Ost-Oberschlesien'') * Stad [[Hultschin]] an Ëmgéigend: no 1920 Deel vun der [[Tschechoslowakei]], no 1993 Deel vun der [[Tschechien|Tschechescher Republik]] (''Hultschiner Ländchen'') [[Provënz Schleswig-Holstein]] * Haaptdeel mat de Stied [[Flensburg]], [[Kiel (Schleswig-Holstein)|Kiel]] a [[Schleswig]]: no 1945 Haaptdeel vu [[Schleswig-Holstein]] * Nërdlechsten Deel mat der Stad [[Apenrade]]: zanter 1920 dänescht Amt [[Sønderjylland]], an Zukunft Westdeel vun der Regioun [[Syddanmark]] (''Nordschleswig'') * Staddeeler Altona a Wandsbek: zanter [[1937]] Deeler vum Land [[Hamburg]]. [[Provënz Hannover]] * Haaptdeel mat de Stied [[Aurich]], [[Hannover]], [[Hildesheim]], [[Lüneburg]], [[Osnabrück]], [[Stade]], [[Göttingen]] an d'Exklav ëm [[Wilhelmshaven]]: no 1945 Haaptdeel vun [[Niddersachsen]]. * Staddeeler Harburg, Wilhelmsburg: zanter [[1937]] Deeler vum Land [[Hamburg]]. * Stad Wesermünde (haut [[Bremerhaven]]) a verschidde Gemengen am Bremer Ëmland: zanter 1939 Deeler vum Land [[Bremen]]. [[Provënz Hessen-Nassau]] * Haaptdeel mat de Stied [[Kassel]], [[Wiesbaden]], [[Frankfurt um Main]]: no 1945 Haaptdeel vum Land [[Hessen]]. * Westlechsten Deel mat der Stad [[Montabaur]]: no 1945 Nordostdeel vum Land [[Rheinland-Pfalz]]. * Exklav ëm d'Stad [[Rinteln]]: no 1945 Deel vum Land [[Niddersachsen]]. * Exklav ëm d'Stad [[Schmalkalden]]: 1945-1952 an nees zanter 1990 Deel vun [[Thüringen]]; 1952-1990 DDR-Bezierk Suhl. [[Provënz Westfalen]] * Provënz Westfalen mat de Stied [[Arnsberg]], [[Bielefeld]], [[Bochum]], [[Dortmund]], [[Minden]], [[Münster]]: no 1945 Ostdeel vun [[Nordrhein-Westfalen]]. [[Rhäinprovënz]] * Norddeel mat de Stied [[Oochen]], [[Bonn]], [[Duisburg]], [[Düsseldorf]], [[Essen]], [[Köln]]: no 1945 Deel vum Land [[Nordrhein-Westfalen]]. * Süddeel mat de Stied [[Koblenz]], [[Tréier]]: no 1945 Norddeel vum Land [[Rheinland-Pfalz]]. * Südlechsten Deel mat der Stad [[Saarbrécken]]: no 1920 Haaptdeel vum [[Saargebitt]], no 1935 Westdeel vum Räichsgau [[Saar-Pfalz]], no 1957 Haaptdeel vum Land [[Saarland]]. * Exklav vun der Stad [[Wetzlar]] mat Ëmland: no 1945 Deel vum Land [[Hessen]]. * Exklav [[Hohenzollern]] mat de Gebidder ëm d'Stied [[Hechingen]] a [[Sigmaringen]]: no 1945 Deel vum Land [[Württemberg-Hohenzollern]], zanter 1953 Deel vum Land [[Baden-Württemberg]] (''Hohenzollernsche Lande''). * Stied [[Eupen]], [[Malmedy]] an Ëmgéigend: no 1920 zu der [[Belsch]], haut Ostdeel vun der [[Provënz Léck]] (''Eupen-Malmedy''). Quasi all däitsch Länner mat der Ausnam vu [[Bayern]] hu fréiere preiseschen Territoire iwwerholl. Si hate sech allerdéngs schonn zu der Zäit vum [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] Deeler vu Preise geholl. Dobäi kommen néng polnesch Woiwodschaften souwéi fënnef weider Staaten: [[Belsch]]: Deel vun der Regioun [[Wallounien]] (''Eupen-Malmedy'') * Stied Eupen, Malmedy an Ëmgéigend an der fréierer Rhäinprovënz. [[Dänemark]]: Amt [[Sønderjylland]], an Zukunft Westdeel vun der Regioun [[Sønderdanmark]] (''Nordschleswig'') * nërdlechsten Deel vun der fréierer Provënz Schleswig-Holstein mat der Stad Apenrade. [[Litauen]]: Nordwestdeel vu [[Litauen]] (''Memelland'') * Stad Memel an Ëmgéigend an der fréierer Provënz Ostpreisen. [[Russland]]: Oblast [[Kaliningrad]] (''Nord-Ostpreisen'') * Norddeel vun der fréierer Provënz Ostpreise mat der Stad Königsberg. [[Tschechien]]: Deel vun der [[Tschechien|Tschechescher Republik]] (''Hultschiner Ländchen'') * Stad Hultschin an Ëmgéigend an der fréierer Provënz Schlesien. Polnesch [[Woiwodschaft Ermland-Masuren]] * Süddeel vun der fréierer Provënz Ostpreise mat der Stad Allenstein. * Ostdeel vun der fréierer Provënz Westpreise mat der Stad [[Marienwerder]]. Polnesch [[Woiwodschaft Pommern]] * Haaptdeel vun der fréierer Provënz Westpreise mat de Stied Danzeg, Gdingen. Polnesch [[Woiwodschaft Lebus]] * Ostdeel vun der fréierer Provënz Brandenburg mat de Stied Landsberg/Warthe, Grünberg Polnesch [[Woiwodschaft Grousspolen]] * Haaptdeel vun der fréierer Provënz Posen mat der Stad Posen. Haaptdeel vun der polnescher [[Woiwodschaft Kujawien-Pommern]] * Norddeel vun der fréierer Provënz Posen mat der Stad Bromberg. * Süddeel vun der fréierer Provënz Westpreisen. Polnesch [[Woiwodschaft Westpommern]] (''Hannerpommern'') * Ostdeel vun der fréierer Provënz Pommern mat de Stied Köslin, Stettin, Swinemünde. Polnesch [[Woiwodschaft Oppeln]] (''West-Uewerschlesien'') * Ostdeel vun der fréierer Provënz Schlesien mat der Stad Oppeln. Polnesch [[Woiwodschaft Nidderschlesien]] * Haaptdeel vun der fréierer Provënz Schlesien mat de Stied Breslau, Liegnitz. Haaptdeel vun der polnescher [[Woiwodschaft Schlesien]] (''Ost-Uewerschlesien'') * ëstlechsten Deel vun der fréierer Provënz Schlesien mat der Stad Kattowitz. Land [[Brandenburg (Land)|Brandenburg]] * Haaptdeel vun der fréierer Provënz Brandenburg mat de Stied Potsdam, Frankfurt/Oder. Land [[Berlin]] * Stad Berlin an der fréierer Provënz Brandenburg Deeler vu [[Mecklenburg-Vorpommern]] * Westdeel vun der fréierer Provënz Pommern mat de Stied Greifswald, Stralsund (''Vorpommern''). * nërdlechsten Deel vun der fréierer Provënz Brandenburg. Haaptdeel vum Land [[Sachsen-Anhalt]] * Haaptdeel vun der fréierer Provënz Sachse mat de Stied Halle/Saale, Magdeburg, Merseburg. Deeler vum Fräistaat [[Thüringen]] * Süddeel vun der fréierer Provënz Sachse mat der Stad Erfurt an der Exklav ëm d'Stad Suhl. * Exklav vun der fréierer Provënz Hessen-Nassau ëm d'Stad Schmalkalden. Deeler vum Fräistaat [[Sachsen]] * südëstlechsten Deel vun der fréierer Provënz Sachsen mat der Stad Torgau. * westlechsten Deel vun der fréierer Provënz Schlesien mat der Stad Görlitz (''Niederschlesische Oberlausitz'') Haaptdeel vum Land [[Schleswig-Holstein]] * Haaptdeel vun der fréierer Provënz Schleswig-Holstein mat de Stied Flensburg, Kiel, Schleswig. Deeler vum Land [[Hamburg]] * Staddeeler Altona, Wandsbek an der fréierer Provënz Schleswig-Holstein. * Staddeeler Harburg, Wilhelmsburg an der fréierer Provënz Hannover. Haaptdeel vum Land [[Niddersachsen]] * Haaptdeel vun der fréierer Provënz Hannover mat de Stied Aurich, Hannover, Hildesheim, Lüneburg, Osnabrück, Stade, Göttingen an der Exklav ëm Wilhelmshaven. * Exklav vun der fréierer Provënz Hessen-Nassau ronderëm d'Stad Rinteln. Deeler vum Land [[Bremen]] * Staddeel Wesermünde an der fréierer Provënz Hannover. Haaptdeel vum Land [[Hessen]] * Haaptdeel vun der fréierer Provënz Hessen-Nassau mat de Stied Kassel, [[Wiesbaden]], Frankfurt um Main. * Exklav vun der fréierer Rhäinprovënz ronderëm [[Wetzlar]]. Deeler vum Land [[Rheinland-Pfalz]] * westlechsten Deel vun der fréierer Provënz Hessen-Nassau mat der Stad Montabaur. * Süddeel vun der fréierer Rhäinprovënz mat de Stied Koblenz, Tréier. Haaptdeel vum [[Saarland]] * südlechsten Deel vun der fréierer Rhäinprovënz mat der Stad Saarbrécken. Haaptdeel vum Land [[Nordrhein-Westfalen]] * fréier Provënz Westfalen mat de Stied Arnsberg, Bielefeld, Bochum, Dortmund, Minden, Münster. * Nordeel vun der fréierer Rhäinprovënz mat de Stied Oochen, Bonn, Duisburg, Düsseldorf, Essen, Köln. Deeler vum Land [[Baden-Württemberg]] * Exklav vun der fréierer Rhäinprovënz ëm d'Stad Sigmaringen (''Hohenzollernsche Lande'') == Kinneke vu Preisen == ''Kuckt wgl. d'[[Lëscht vun de Kinneke vu Preisen]].'' == Wat bleift vu Preisen ? == Ob et sech beim vergaangene Preisentum ëm eng däitsch Ierfschaft oder däitsch Ierflaascht handelt, ass ëmstridden. Follgend Punkte sinn awer ze notéieren, an deenen d'dominant Plaz vu Preisen och nach haut ze gesinn ass '''Bond''' * [[Berlin]] ass zu der däitscher Haaptstad ginn, et war scho virdrun d'Haaptstad vu Preisen. * D'preisesch Krichsauszeechnung vum [[Eisernt Kräiz|Eiserne Kräiz]] ass - a modifizéierter Form - d'Symbol vun der [[Bundeswehr]]. * D'Austriede vun Éisträich aus der däitscher Natioun am Verlaf vun der Grënnung vum däitschen Nationalstaat [[1871]] berout op preisescher Politik. D'[[klengdäitsch Léisung]] ass eng grousspreisesch Léisung (''[[August Bebel]]''). '''Länner''' * No der [[Wiedervereinigung]] [[1990]] koum de Plang op, d'Bundeslänner [[Berlin]] a [[Brandenburg (Land)|Brandenburg]] zesummenzeleeën. Dobai koum de Virschlag op, dat neit Land ''Preisen'' ze nennen; de virgeluegten Numm war awer [[Berlin-Brandenburg]]. Am Joer [[1996]] gouf dës Vereenegung awer per Volleksofstëmmung ofgeleent. * D'Land [[Sachsen-Anhalt]] ass zur Zäit dat eenzegt, wou de preiseschen Aadler um Landeswopen ze gesinn ass. Donieft ass um grousse Wope vu [[Baden-Württemberg]] den Hauswope vun den [[Hohenzollern]] ze gesinn. * De preisesche Modell war de Virleefer vu ville politeschen Institutiounen um Landesniveau, zum Beispill Ministerpresident, Regierungsbezierk, Landrat, Krees, Amt a Landschaftsverband (virdru Provinzialverband). '''Kierchen''' * D'[[Unioun vun Evangeelesche Kierchen]] ass aus der [[Evangeelesch Kierch vun der Unioun|Evangeelescher Kierch vun der Unioun]] ervirgaangen, engem Kierchebond vun den alpreiseschen evangeelesche [[Landeskierch]]en (cf. [[Kierch vun der Alpreisescher Unioun]]), d.&nbsp;h. vun deene Kierchen, wou den Territoire scho virun [[1866]] zu Preise gehéiert huet. '''Kultur''' * D'[[Stëftung Preisesche Kulturbesëtz]] ëmfaasst eng vun de gréissten an universellste Sammlungskomplexer vun der Welt. '''Foussball''' * Preisen ([[Münster (Westfalen)|Münster]]) oder op [[latäin]] Borussia ([[Borussia Dortmund|Dortmund]], [[Borussia Mönchengladbach|Mönchengladbach]]) begéint een nach haut als Veräinsnumm. * Doriwwer eraus sinn déi däitsch Foussballnationalmannschaften an de preisesche Landesfaarwe Schwaarz a Wäiss gekleet. '''Faarf''' * [[Preisesch Blo]]. '''Nimm''' * Stad [[Preussisch Oldendorf]] am [[Krees Minden-Lübbecke]] * Gare Preußen bei Dortmund * D'Membere vum preisesche Kinnekshaus hunn den Numm ''Prënz vu Preisen'' (net ''Hohenzollern'') '''"d'Preisen"'''<br> An der [[Festung Lëtzebuerg]] war vun [[1815]] bis [[1867]] eng preisesch Garnisoun stationéiert. Dësen Ëmstand, an och d'Tatsaach, datt d'Territoiren ëstlech vu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] vun [[1815]] bis nom [[Zweete Weltkrich]] zu Preise gehéiert hunn, erkläert, firwat zu Lëtzebuerg zum Deel bis haut "d'Preisen" ''pars pro toto'' fir "déi Däitsch" gebraucht gëtt. No den Erfarungen am Zweete Weltkrich ass et net verwonnerlech, datt den Ausdrock dacks eng [[pejorativ]] Konnotatioun kritt huet. Dofir gëllt et hautgesdaags als net méi [[politesch korrekt]], en an deem Kontext ze gebrauchen. == Literatur zum Theema == * Emile Hengen & Marius Remackel, 2008. De Preiss. In: ''Lieux de mémoire au Luxembourg. Erinnerungsorte in Luxemburg''. 2. Editioun, S. 279-284. S. Kmec, B. Majerus, M. Margue, P. Peporte, éditeurs. éditions saint-paul, Lëtzebuerg. ISBN 978-2-87963-705-1. * Sebastian Haffner:, ''Preußen ohne Legende''. 1. Oplo. Hamburg 1979. ISBN 3-442-11511-6 * Hans-Joachim Schoeps, ''Preußen: Geschichte eines Staates. Bilder und Zeugnisse''. Frankfurt a. M./Berlin 1992. ISBN 3-550-08585-0 * Siegfried Fischer-Fabian, ''Preußens Gloria – Aufstieg eines Staates''. o. O. 1991. ISBN 3-7043-4043-X * Sebastian Haffner/Wolfgang Venohr, ''Preußische Profile''. Ullstein o. O. 2001. ISBN 3-548-26586-3 * Bernt Engelmann, ''Preußen. Land der unbegrenzten Möglichkeiten''. München 1981. ISBN 3-442-11300-8 * Wolfgang Ribbe/Hansjürgen Rosenbauer (Ersg.): ''Preußen. Chronik eines deutschen Staates''. Berlin 2000, ISBN 3-87584-023-2 * Leopold von Ranke, ''Preußische Geschichte. 4 Bänn''. Goldmann o. O. 1966 ISBNs B-000-0BT51-O, B-000-0BT51-P, B-000-0BT51-Q, B-000-0BT51-R * Julius H. Schoeps, ''Preußen, Geschichte eines Mythos''. Bebra Verlag o. O. 2001. ISBN 3-89809-030-2 * Klaus Herdepe. ''Die Preußische Verfassungsfrage 1848''. ars et unitas: Neuried 2003, 454 S., ISBN 3-936117-22-5 * Charles Higounet, ''Die deutsche Ostsiedlung im Mittelalter''. Siedler Verlag o. O. 2001. ISBN 3-88680-141-1 * Joachim Fernau, ''Sprechen wir über Preußen''. Herbig Verlag o. O. 1999. ISBN 3-7766-2132-X * Marion Gräfin Dönhoff, ''Preußen – Maß und Maßlosigkeit''. Goldmann o. O. 1998. ISBN 3-442-75517-4 * Marion Gräfin Dönhoff, ''Namen, die keiner mehr nennt''. Diederichs Verlag o. O. 2004. ISBN 3-89631-441-6 * Eberhard Straub, ''Eine kleine Geschichte Preußens''. Berlin 2001. ISBN 3-88680-723-1 == Um Spaweck == {{Commonscat|Prussia|{{PAGENAME}}}} * [http://www.Preussen.de '''Preussen.de'''] * [http://www.Preussen-Chronik.de Chronik vu Preisen] ''(Websäit zu der [[ARD]]-Serie am ''Preußenjahr'' [[2001]])'' * [http://www.lwl.org/westfaelische-geschichte/portal/Internet/ku.php?tab=que&ID=831 Volltext vun der ''Verfassungsurkunde für den Preußischen Staat'' vum 31.01.1850] * [http://www.lwl.org/westfaelische-geschichte/portal/Internet/ku.php?tab=que&ID=830 Volltext vun der ''Verfassungsurkunde für den Preußischen Staat'' 05.12.1848] * [http://www.hv.SPK-Berlin.de Stiftung ''Preußischer Kulturbesitz''] * [http://www.SPSG.de Stiftung ''Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg''] * [https://web.archive.org/web/20190502213014/https://www.deutsche-schutzgebiete.de/koenigreich_preussen.htm Kgr. Preisen am Däitsche Keeserräich] * [http://www.Verfassungen.de/de/de45-49/kr-gesetz46.htm Kontrollratsgesetz Nr. 46 – d'formell Opléisung vu Preisen] * [http://www.Preussenmuseum.de Preussenmuseum] {{Bundesstaate vum däitsche Keeserräich}} [[Kategorie:Preisen| ]] 2zjex9f0fcojlx2jg4csaqtjqafhtnn 0 13316 2627229 2608579 2025-07-04T11:58:35Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627229 wikitext text/x-wiki {{Infobox Land | Numm = Konungariket Sverige | Fändel = Flag of Sweden.svg | Fändel Bildbreet= | Fändel Artikel = Fändel vu Schweden | Wopen = Great coat of arms of Sweden.svg | Wope Breet = 115px | Wopen Artikel = Wope vu Schweden | National Devise = | Kaart= EU-Sweden.svg | Kaart Breet = | Offiziell Sprooch = [[Schweedesch]] | Haaptstad = [[Stockholm]] | Haaptstad Awunner = | Haaptstad Koordinaten = 59°21'N 18°4'O | Staatsform = [[Konstitutionell Monarchie]] | Landeschef Titel = Kinnek | Landeschef = {{wikidata|property|linked|P35}} | Regierungschef Titel = Premierminister | Regierungschef = {{wikidata|property|linked|P6}} | Total Fläch= 449.964 | Fläch Plaz = 55 | Waasserfläch = 8,67 | Bevëlkerung = 9.136.889<ref>Quell: [http://www.scb.se/Pages/TableAndChart____25891.aspx scb.se (Mee 2007)]</ref> | Bevëlkerung Plaz = 84 | Bevëlkerungsdicht = 20 | Nationalfeierdag = [[6. Juni]] | Nationalhymn = [[Du gamla, du fria]]<br>[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/lb/c/ca/SwedenX.ogg Lauschteren] | Wärung = [[Schweedesch Kroun]] (SEK) | Zäitzon = +1 | Internet TLD = [[.se]] | Telefonsprefix = +46 | Notizen = | Extra Bild = Sweden_from_cia.png | Extra Bild2 = }} D''''Kinnekräich Schweden''' (schweed.: ''Konungariket Sverige'') ass eng [[konstitutionell Monarchie]] an [[Europa (Kontinent)|Nordeuropa]]. D'Land grenzt am Westen un [[Norwegen]] an am Nordosten u [[Finnland]]. Zu Schwede gehéieren och d'[[Insel]]e [[Gotland]] an [[Öland]]. Iwwer d'[[Öresund-Bréck]], am Südweste vum Land, ass d'[[Skandinavien|skandinavesch]] Hallefinsel mat [[Dänemark]] verbonnen. D'[[Haaptstad]] vu Schweden ass [[Stockholm]]. == Geographie == De [[Klima]] a Süd- a Mëttelschweden wéinst der Erwäermung duerch de [[Golfstroum]] relativ temperéiert. D'[[Temperatur]]en an Nordschweden sinn dogéint subarktesch. Nërdlech vum [[Polarkrees]] geet d'[[Sonn]] am [[Summer]] net ënner, dofir ass et an de [[Wanter]]méint dann och 24 Stonne laang däischter. Ëstlech vu Schweden mécht d'[[Ostmier]] d'natierlech Grenz an do leien och déi meescht vun deene ongeféier 221.800 schweedeschen Inselen. Déi zwou gréisst si [[Gotland]] (zirka 3000&nbsp;km²) an [[Öland]] (zirka 1300&nbsp;km²). Am Weste gëtt d'Land duerch de [[Bierg]]massiv [[Skanden]], vun [[Norwegen]] getrennt. Den héchste Bierg, de [[Kebnekaise]], ass mat sengen 2.111&nbsp;m gläichzäiteg och den héchsten am Land. Schweden huet 28 Nationalparken. Déi flächeméisseg gréissten dovu leien am Nordwesten. Wéinst besserem Buedem a Klima konzentréiert sech den [[Akerbau]] éischter a Südschweden. Wat ee méi nërdlech kënnt, wat d'[[Bësch]]er (virun allem [[Nolholzplanzen|Nolholzbëscher]]) méi dicht a méi grouss ginn. == Bevëlkerung == Schweden, e grousst Land, huet eng verhältnesméisseg kleng Populatioun. Iwwer d'Hallschent vun de Schwede liewen op 3&nbsp;% vum totale Staatsareal an déi méi urban an dicht bevëlkert Streech konzentréiere sech haaptsächlech am Süden. Waren et an den 1950er a 60er Joren éischter Immigranten op Sich no enger Aarbecht, sou fannen haut och vill politesch Flüchtlingen eng nei Heemecht a Schweden. Eng 6,7&nbsp;% vun der Bevëlkerung sinn Auslänner, déi meescht dovu [[Finbland|Finnen]] (zirka 100 000). Aner gréisser Gruppen Auslänner kommen aus [[Jugoslawien]], [[Polen]], dem [[Irak]] an och aus [[Däitschland]]. [[Sami]], [[Roma]], [[Sinti]], [[Judd]]en an déi finnesch [[Tornedalen|Tornedale]] sinn offiziell unerkannte schweedesch Minoritéiten. D'Geschicht vun der finnescher Minoritéit vun den Tornedalen ass déi vun enger muttwëlleger Siidlungspolitik tëscht [[Russland]] a Schweden am [[19. Joerhonnert]]. D'Tornedale liewen haaptsächlech an Nordschweden a schwätzen e ganz speziellen alfinneschen Dialekt dee sech staark vum moderne [[Finnesch]] ënnerscheet. Tornedale sinn net mat deene Finnen ze verwiesselen déi eréischt a leschter Zäit immigréiert sinn. Ronn 17.000 Samie liewen a Schweden. Obwuel gréisstendeels assimiléiert, gi samesch Kultur an Traditiounen hautdesdaags nees erëm méi bewosst gefleegt a gelieft. === Sproochen === Offiziell hat Schwede bis 2009 keng offiziell [[Sprooch]]. [[Schweedesch]] war ''de facto'' déi Sprooch, déi historesch do entstanen a gewuess ass an am Alldag och als dominant Landessprooch fungéiert huet. Säit dem [[1. Juli]] [[2009]] ass ''[[De jure / de facto|de jure]]'' festgeluecht ginn, datt Schweedesch déi offiziell Sprooch vu Schweden ass. Schweedesch gehéiert zu der [[Germanesch Sproochen|nordgermanescher]] Sproochefamill a gläicht deenen anere skandinavesche Sproochen. [[Finnesch]], [[Meänkieli]], [[Jiddesch]], [[Romani]] a [[Samesch]] sinn offiziell unerkannte Minoritéitesproochen. === Reliounen === Den [[1. Januar]] [[2000]] huet Schweden déi offiziell [[Protestantesch Kierch|lutheresch-evangeelesch]] Staatskierch ofgeschaaft. All d'Konfessiounen a [[Relioun]]e sinn zanterhier vu staatlecher Säit aus gläichgestallt. Obschonn net méi Staatskierch, bleiwen d'[[Protestant]]en an der Majoritéit. Eng 82&nbsp;% vun de Schwede sinn no lutheresch-evangeeleschem Glawe gedeeft (Stand 2003). Wéi a villen anere westeuropäesche Länner och ass awer d'Zuel vun deenen déi hire Glawe praktizéiere bedeitend méi kleng wéi dat wat um Pabeier steet. Déi zweetgréisst reliéis Grupp ass dee vun de [[Islam|Moslemen]] (250.000 - 300.000). Aner gréisser Communautéite sinn [[Kathoulesch Kierch|d'Kathoulesch Kierch]] (zirka 150.000), [[Syresch Orthodox Kierch|d'Syresch Orthodox Kierch]] (zirka 29.000) an [[Juddentum|d'jiddesch Communautéit]] (zirka 10.000). == Geschicht == Déi eelst Relikter déi um Territoire vum haitege Schwede fonnt goufe, sinn aus der Steenzäit. Schrëftlech ernimmt ginn d'Schweden déi éischt Kéier am [[1. Joerhonnert]] vum [[Réimescht Räich|réimeschen]] Historiker [[Tacitus]]. D'''Suionen'', wéi hie se genannt huet, waren e Stamm am ëstleche Schweden deen haaptsächlech an der Géigend vum [[Séi]] [[Mälaren]] a vun de Stied [[Stockholm]] a [[Sigtuna]] doheem war (''Svealand''). Den Numm Schweden geet op dee Stamm zeréck. Am [[9. Joerhonnert|néngten]] an [[10. Joerhonnert|zéngte]] Joerhonnert, der Zäit vun de [[Wikinger]], ënnerhuele schweedesch Wikinger Expeditiounen a Richtung Ost- a Südosteuropa. Et gëtt gehandelt a geraibert, deelweis sech awer och niddergelooss. Sou geet zum Beispill d'Grënnung vu [[Kiew]] op Schweedesch Wikinger zeréck. D'Wikinger hannerloossen hir Spueren an de [[Baltikum|baltesche Länner]], [[Russland]] an dem [[Schwaarzt Mier|Schwaarze Mier]]. Iwwer déi russesch [[Floss|Flëss]] packe se et bis op [[Konstantinopel]]. Parallel zur [[Chrëschtentum|Christianiséierung]] am [[12. Joerhonnert]], wiisst och d'Muecht vum Kinnekshaus. D'Kinnekräich gëtt reorganiséiert an d'Land expandéiert no alle Säiten hin. Nei Territoirë wéi d<nowiki>'</nowiki>''Österland'', dat haitegt [[Finnland]], tëscht [[1362]] an [[1809]] en Deel vu Schweden, ginn entweeder eruewert oder, wéi d'''Gotaland'' am Westen, mat Kontrakter un d'Kroun gebonnen. [[1389]] ginn déi dräi Länner Norwegen, Dänemark a Schweden ënner dänescher Kroun am Kader vun der [[Kalmarer Unioun]] vereent. Am Laf vum [[15. Joerhonnert]] gëtt d'Resistenz géint d'Unioun awer ëmmer méi staark a [[1523]] gëtt Schweden zu gudder Lescht nees en onofhängegt Kinnekräich. Kinnek gëtt de Gustav Eriksson Vasa, dee sech duerno [[Gustav Vasa I. vu Schweden|Gustav I. vu Schweden]] genannt huet. An der Regierungsperiod vum Gustav I. gëtt Schweden protestantesch an duerch d'Grënnung vum ''Riksdag'', dem schweedesche Parlament, gëtt d'[[Bourgeoisie]] méi staark an d'Decisioune vum Staat integréiert. [[Fichier:Gustav Vasa.jpg|thumb|left|240px|De Kinnek Gustav Vasa I. vu Schweden]] Ënner der Vasa-Dynastie klëmmt Schweden am [[17. Joerhonnert]] zu enger europäescher Groussmuecht op. De Kinnek [[Gustav II. Adolf]] gräift mat Succès tëscht [[1612]] an [[1632]] op Säit vun de Protestanten an den [[Drëssegjärege Krich]] an. Nom [[Westfälesche Fridden]] ([[1648]]) ass Schweden, zesumme mat [[Frankräich]], eng vun den zwou Groussmuechten déi als Garant fir de Fridden an Europa antrieden. D'Kinnekräich Schwede beherrscht an dëser Period den Handel am ganzen Ostmiergebitt, Deeler vu Finnland, dem Baltikum an ass duerch de Besëtz vu [[Vorpommern]] Räichsstand vum [[Hellegt Réimescht Räich vun Däitscher Natioun|Hellege Réimesche Räich vun Däitscher Natioun]]. An den nächsten zwee Joerhonnerte sollt Schweden awer ëmmer méi an d'Defensiv geroden. De [[Schweedesch-russesche Krich]] ([[1808]]-[[1809]]), dee mat enger Nidderlag vu Schweden an dem Verloscht vu Finnland op en Enn geet, ass de Schlusspunkt vun de schweedeschen Ambitiounen als Groussmuecht. Nodeem de [[Karl XIII.]] keng Kanner huet, gëtt de franséische [[Karl XIV. Johann|Maréchal Jean Baptiste Bernadotte]] adoptéiert an [[1810]] als Trounierwen designéiert. Ënner dem Numm [[Karl XIV. Johann]] gëtt de Bernadotte [[1818]] Kinnek vu Schweden an Norwegen (Norwegen war [[1814]] no engem Krich géint Dänemark u Schweden ofgi ginn). [[1866]] gëtt d'Land e konstitutionelle Rechtsstat, mä d'Personalunioun tëscht Schweden an Norwegen huet nach bis [[1905]] bestanen. Wärend dem [[Éischte Weltkrich|Éischten]] an [[Zweete Weltkrich]] bleift Schweden [[Neutralitéit (International Politik)|neutral]], spillt awer eng wichteg Roll als Asylland fir politesch Flüchtlingen. [[1973]] ginn d'Schwede sech eng nei [[Constitutioun]] an [[1995]] triede se der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] bäi. Eng Majoritéit vu 56&nbsp;% stëmmt [[2003]] an engem Referendum géint d'Aféierung vum [[Euro]]. De [[7. Mäerz]] [[2024]] gouf Schwede Member vun der [[Organisatioun vum Nordatlantik-Traité|NATO]]. == Politik == [[Fichier:Riksdagen June 2011.jpg|thumb|280px|D'schweedescht Parlament, de ''Riksdag'']] Schweden ass eng [[konstitutionell Monarchie]]. De [[Carl XVI. Gustav]], zanter [[1973]] Kinnek vu Schweden, huet haaptsächlech eng zeremoniell a representativ Funktioun an ass ouni wierklech politesch Muecht. D'schweedescht Parlament, de ''Riksdag'', besteet aus enger Kummer, huet 349 Deputéierten a gëtt all véier Joer op en Neits gewielt. D'Parlament designéiert de Premierminister deen dann d'Ministere vu senger Regierung ernennt. D'Parlamentswale vun 2006 goufe vun der moderat rietser Koalitioun Allianz fir Schweden (''Allians för Sverige'') gewonnen. D'Koalitioun aus véier Parteie konnt fir d'éischt Kéier zanter der Aféierung vum allgemenge Walrecht d'Dominanz vun de Sozialdemokrate briechen. D'''Sveriges socialdemokratiska arbetareparti'' bleift awer mat 34,99&nbsp;% déi gréisst Partei am Parlament. Neie Premier ass den [[Fredrik Reinfeldt]] vun der ''Moderata samlingspartiet''. Schweden ass Member vun der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]], de [[Vereent Natiounen|Vereente Natiounen]], der [[OECD]] an dem [[Nordesche Rot]] an ass zanter dem [[Russesch-Ukrainesche Krich|Ugrëffskrich op d'Ukrain]] net méi [[Neutralitéit|neutral]] a gouf de 7. Mäerz 2024 NATO-Member. === Administrativ Ënnerdeelungen === Traditionell gëtt Schweden an dräi Groussregiounen (schwed.: ''landsdelar'') agedeelt: ''Götaland'', ''Svealand'' an ''Norrland''. Dat haitegt [[Finnland]] war bis [[1809]] déi véiert Regioun, d'''Österland''. D'Regioune waren nach eng Kéier an 25 ''landskap'' ënnerdeelt. [[1634]] gouf d'Administratioun vum deemolege Kanzler [[Axel Oxenstierna]] reforméiert an zanter deem besteet Schweden aus 21 Verwaltungseenheeten, de [[Län]], an 290 Gemengen. == Kultur == === Film === Schweden war eent vun de Pionéierlänner an den Ufankszäite vum [[Film]]. International bekannte Perséinlechkeete sinn de [[Mauritz Stiller]], de [[Victor Sjöström]], den [[Ingmar Bergman]] a [[Schauspiller]]inne wéi d'[[Greta Garbo]], d'[[Ingrid Bergman]] an d'[[Anita Ekberg]]. === Literatur === D'Land huet eng ganz Rëtsch international bekannte [[Schrëftsteller]]. Ënner hinne sinn Nimm wéi [[Emanuel Swedenborg]], [[August Strindberg]] an [[Astrid Lindgreen]]. === Musek === Schweden ass international fir seng Popmusek bekannt an huet den [[Eurovision Song Contest]] véiermol gewonnen. [[ABBA]] ass dobäi scho bal zu sou eppes wéi engem [[Synonymie|Synonym]] fir schweedesche Pop avancéiert. Mä och méi rezent Gruppe wéi [[Soundtrack of our lives]], [[Mando Diao]] an [[The Hives]] hunn internationale Succès. Och bekannt ass Schwede fir seng Metalgruppen, wei: [[Hammerfall]], [[In Flames]], [[Dark Tranquility]], [[Hypocrisy]], [[Deathstars]], [[Sabaton]], [[Amon Amarth]] an nach vill mei. === Sport === Schweden war [[1958]] op der [[Foussball-Weltmeeschterschaft]] am eegene Land an der Finall géint [[Brasilien]]. === Verschiddenes === Zu [[Stockholm]] ginn all Joer véier vun de fënnef [[Nobelpräis]]ser verdeelt. == Ekonomie == D'Industrialiséierung huet a Schweden laang op sech waarde gelooss a bis d'spéit [[19. Joerhonnert]] war d'Land eng batteraarm Agrarnatioun. D'Industrie ass nom Zweete Weltkrich dunn awer schëtzeg gewuess a Schweden zu engem Land mat enger héich kompetitiver [[Ekonomie]] a gudder Liewensqualitéit ginn. Den [[Akerbau]] mécht haut nëmmen nach 2&nbsp;% vum BIP aus a mëttlerweil ass och de sekundäre Secteur (28&nbsp;%) réckleefeg. De Gros vum BIP (70&nbsp;%) kennt iwwer den tertiäre Secteur, den Handel an d'Servicer, eran. Schweden ass räich un natierleche Ressourcen. Déi wichtegst si [[Bësch]]er, [[Waasserkraaft]] an [[Eisenäerz]]. Zu de weltwäit bekannte schweedesche Betriber gehéieren ënner anerem Electrolux, Ericsson, Hennes & Mauritz, IKEA, SAAB, Scania, Securitas, Tele2, Tetra Pak a [[Volvo]]. == Um Spaweck == {{Commonscat|Sverige|Schweden}} * [http://www.sweden.se/ Offiziell Websäit vu Schweden] * [http://www.visitsweden.com/ Touristeninformatioun] (Offiziell Websäit) {{Navigatioun Memberstaaten EU}} {{NATO}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Schweden| ]] ft7xf1m2g3ntcckiw457sd9637zav07 0 18387 2627224 2623465 2025-07-04T11:57:56Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627224 wikitext text/x-wiki {{Infobox Land | Numm = Golan(héichten)<br> {{ar}} الجولان {{he}} גולן | Fändel = | Fändel Bildbreet = 150px | Fändel Artikel = | Wopen = | Wope Breet = 110px | Wopen Artikel = | National Devise = | Kaart = | Kaart Breet = 150px | Offiziell Sprooch = [[Arabesch]], [[Hebräesch]] | Haaptstad = | Haaptstad Awunner = | Haaptstad Koordinaten = | Staatsform = Ëmstriddent Gebitt:<br>{{SYR}} (''[[De jure / de facto|de jure]]'')<br/>{{ISR}} (annektéierten Territoire)<br/>[[United Nations Interim Force in Lebanon|UNIFIL]] (demilitariséiert Zon) | Landeschef Titel = | Landeschef = | Regierungschef Titel = | Regierungschef = | Total Fläch = 1.154 | Fläch Plaz = | Waasserfläch = | Bevëlkerung = 47.400 <small>(31.12.2015)</small> | Bevëlkerung Plaz = | Bevëlkerungsdicht = | Onofhängegkeet = | Nationalfeierdag = | Nationalhymn = | Wärung = [[Schekel]] | Zäitzon = [[UTC+02:00|+02:00]] | Internet TLD = | Telefonsprefix = | Notizen = <small>Kaart vun de Golanhéichten mat Israel am Westen, Syrien am Osten, dem Libanon am Norden a Jordanien am Süden. De roude Beräich am Zentrum markéiert déi demilitariséiert Zon</small> | Extra Bild = Golan Heights relief v2.png | Extra Bild2 = }} [[Fichier:Golan10.jpg|thumb|Golan: Erënnerung un zwéi Kricher|351x351px]] [[Fichier:Golan11.jpg|thumb|Spuere vun haarde Kämpf: Zerstéiert Bunkeren|250x250px]] De '''Golan''', oder d''''Golanhéichten''' ([[Arabesch]] '''الجولان''' ''al-Dschaulān'', [[Hebräesch]] ''רמת הגולן'' ''Ramat HaGolan''), ass e Plateau mat enger [[vulkan]]escher Originn. Et ass en ëmstriddene Landstreech am südwestleche Wupp vu [[Syrien]], deen deels vun [[Israel]] besat ass. D'Golanhéichte leien am Nordoste vum Floss [[Jordan Floss|Jordan]], tëscht dem [[Séi Genezareth]] an der syrescher Haaptstad [[Damaskus]], sinn hiwweleg, schwaach bevëlkert, an et wiisst net vill do. Mä si beherrschen den Dall vum Jordan, wat ee vun de Grënn ass, firwat d'Golanhéichten ëmmer de Mëttelpunkt vum Sträit tëscht Syrien an Israel sinn a waren. Vëlkerrechtlech gehéiere se zu Syrien, sinn awer 1967 am [[Krich vu Sechs Deeg]] vun Israel eruewert an 1980 annektéiert ginn. Dës Annexioun gouf awer ni um internationale Plang unerkannt. == Geographesch Kennzeechen == De gréissten Deel vum Gebitt läit op enger Héicht vun 1.000&nbsp;m iwwer dem Mier, a bedeckt, bei enger Längt vu 60&nbsp;km an enger Breet vu 25&nbsp;km, eng Fläch vun 1.150&nbsp;km². Den héchste Punkt, de Bierg Hermon, ass 2.814&nbsp;m héich. D'Haaptstad ass dat syrescht Qunaitra, eng Stad, déi 1967 ganz zerstéiert gouf an nëmme méi deelweis opgebaut gouf. Duerno hu sech op de Golanhéichten israeelesch Siidler néiergelooss (17.000), wat d'Léisung vun de Problemer ëm de Golan net vereinfacht. == D'Geschicht vun zwéi Kricher == Bekannt goufen d'Golanhéichten am 20. Joerhonnert duerch zwéi Kricher: dee [[Krich vu Sechs Deeg|vu Sechs Deeg]] ([[1967]]) an de [[Jom-Kippur-Krich]] ([[1973]]). Virum Krich vu Sechs Deeg haten d'Syrer probéiert, een Deel vum Waasser vun de Golanhéichten, dat de Séi Genezareth speist a fir d'Opbereedung vun Drenkwaasser benotzt gëtt, ëmzeleeden. Dat huet Israel sech net bidde gelooss. De Krich vu Sechs Deeg war e Krich deen Israel géint seng arabesch Nopeschlänner [[Egypten]], Jordanien a Syrien op Provokatioune vun hinnen hi gefouert huet, an dee mat engem Preventivschlag vun der israeelescher Aviatioun agelaut ginn ass. En huet 6 Deeg, vum 5. Juni bis den 10. Juni 1967, gedauert an ass mat der Besetzung vun der [[Gazasträif]] an de Golahéichten op en Enn gaangen. D'Zäitbomm huet awer an där Géigend weidergetickt. Um Ufank vum [[Jom-Kippur-Krich]] ass se geplatzt. D'syresch Arméi konnt, ënnerstëtzt vun aneren arabesche Länner, an engem éischten Ulaf d'Golanhéichten erueweren. Am Laf vun enger Géigenattack huet Israel d'Golanhéichten zeréckeruewert. Am Golan huet sech deemools eng grouss Panzerschluecht ofgespillt. <!-- (Phantasiezuelen 180 israeelesche [[Tanks|Panzer]] stounge géint 1400 feindlech Panzer. 870 Panzer dovun, vill Gefierer a Kanoune si verluer gaangen.--> Israel huet dobäi och schwéier Verloschter missen astiechen. Déi deemoleg israeelesch Premierministesch [[Golda Meir]] ass dunn, well si där Attack net virgegraff hat, ënner staarke politeschen Drock komm an ass am Dezember 1973 zeréckgetratt. Si gouf vum [[Jitzchak Rabin]] am Mäerz [[1974]] ersat. == D'Bedeitung vum Golan fir Israel == Fir Israel hunn d'Golanhéichten ëmmer eng Gefor bedeit: # well vun de Golanhéichten aus d'israeelesch Siidler am Jordan-Dall vun Zäit zu Zäit vu syreschen Truppe beschoss goufen. # well [[Drénkwaasser]]versuergung vun Israel, wéinst syreschen Ëmleedunge vu Quellflëss vum [[Jordan]], a Fro gestallt konnt ginn. == D'Situatioun haut == Israel hält d'Golanhéichten, wou Kräfte vun de Vereenten Natiounen zanter 1974 stationéiert sinn, fir en Desengagement vun den zwou Parteie sécherzestellen, haut ëmmer nach besat. D'international Communautéit betruecht se weider als besat Gebitt an net als israeeleschen Territoire. D'Golanhéichte bleiwen e Sträitpunkt, an eng Eenegung tëscht Syrien an Israel gëtt allgemeng als onwarscheinlech ugesinn. == Um Spaweck == * [https://web.archive.org/web/20051103070043/http://www.medea.be/index.html?page=2&lang=fr&doc=86 Säit vun der MEDEA: Institut Européen de Recherche sur la Coopération Méditerranéenne et Euro-Arabe, op fr.] {{Commonscat|Golan Heights}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Geographie vun Israel]] qq9ap66c412wvb1u5rvdaoypg5446jo 6 19762 2627192 2545249 2025-07-03T16:23:33Z CommonsDelinker 925 De Link op "Gaius_Iulius_Caesar_Vatican.jpeg" gouf ewechgeholl, dëse Fichier gouf op Commons vum ChemSim geläscht, de Grond ass: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Gaius Iulius Caesar Vatican.jpeg|]]. 2627192 wikitext text/x-wiki == {{int:filedesc}} == {{Information | Description = Titel fir d'Antikitéitsportal <gallery> File:Beeld, Themistocles - Unknown - 20408398 - RCE.jpg|1. Themistocles - cant find the source image on Commons File:Wikimedia 2016 -21.jpg|2.Funerary mask of Tutankhamun - cant find the source image on Commons File:Aristo.png|3. Aristoteles - cant find the source image on Commons File:Bust of Plato, Vatican Museum, Rome.jpg|4. Plato - cant find the source image on Commons File:Aleksander-d-store.jpg|5. Alexander the Great - cant find the source image on Commons File:Marek Tuliiusz Cyceron.jpg|6. Marcus Tullius Cicero - cant find the source image on Commons File:Augusto di Prima Porta - replica in Pushkin museum 01 by shakko.jpg|8. Augustus - cant find the source image on Commons </gallery> | Source = ege Kreatioun ([[User:Briséis|Briséis]]) | Date = | Author = | Permission = | other_versions = }} == {{int:license-header}} == {{GFDL|migration=relicense}} '''No good source for images so we have no proof of license/permission therefore:''' {{Do not move to Commons}} {{ToCommons}} bmnp2i47gzic1v6myu6mqr5vzxyw4ya 0 20863 2627163 2614889 2025-07-03T12:33:59Z 2A02:A03F:A199:6C00:1436:AD6C:32E5:9210 ..... 2627163 wikitext text/x-wiki {{Infobox Bam}} [[Fichier:Kapell Kënzeg 001.jpg|thumb|260px|D'Kapell vu Kënzeg mat der Lann, Enn der 1960er Joren]] D'''<nowiki/>'Lann zu Kënzeg''' war eng [[Wanterlann]] (''Tilia cordata'', {{De}} Winterlinde, {{Fr}} tilleul à petites feuilles) déi zu [[Kënzeg]] an der [[Gemeng Käerjeng]] stoung. == Lokalisatioun == D'Lann stoung zu [[Kënzeg]] an der ''Rue de la Gare'', nieft der [[Kapell Kënzeg|Maximäin-Kapell]] aus dem Joer [[1732]], net wäit vun der [[Gare Kënzeg|aler Gare]] vun der [[Atertlinn]] ewech. == Entwécklung vum Bam == Dem Bam säin Alter gouf an den 2000er Joren op ronn 500 Joer geschat. E war domat ee vun den eelste Beem zu Lëtzebuerg. *[[1908]] ass ee vun deenen dräi Haaptäscht, deen op senger Basis 3,14 m déck war, ewechgebrach an huet d'Hiel am Stamm fräigeluecht. Dësen Aascht huet virdru bis bei de [[Café]] Rauen-Pallien op der anerer Stroossesäit gereecht. Den Aascht huet 4 ½ [[Kouert]]en Holz an eng ganz Rëtsch [[Fäsch]]e geliwwert<ref name=":0">Paul Modert, 1962 (S. 10-11)</ref>. * Doropshin gouf 1908 d'Hiel mat Gestengs vu Grass gefëllt<ref>{{small|De Modert 1962, schreift:... mit sogenannten "Buchsteinen" von Grass ausgefüllt...<br> "Buch" ass e lëtzebuergescht Wuert fir eng Mergelschicht aus dem [[Minettsgéigend|Minett]], mat wéineg bis guer kengem Eisen, déi beim Fräileeën wéi e Buch zerbliedert}}</ref>, driwwer koum eng Schicht [[Leem]] mat [[Maschendrot]]. Ënne gouf de Stamm mat Stolebänner gefestegt. Ëm [[1938]] goufen och nach uewen um Stamm Bänner ugeluecht.<ref name=":0" /> * Am Laf vun de Joren huet d'Schuel vum Bam d'Ëffnung iwwerwuess an 1958 si just nach zwee kleng Lächer op der südwestlecher Säit iwwereg bliwwen.<ref name=":0" /> * 1958 ass d'Kroun vum Bam mat stole Staange verankert ginn. Déi ënnescht Stolebänner, déi 1908 ugeluecht goufen, sinn déif an d'Holz agewuess. [[1976]] goufen déi stole Staangen duerch [[Drotseel|stole Seeler]] ersat, fir datt d'Kroun sech besser ausbalancéiere konnt, an déi stole Bänner an den Äscht goufe mat [[Rankschrauf|Tirfongen]] ersat.<ref name=":0" /> * A gudde Wäijoren, wéi [[1921]], [[1933]], [[1937]], [[1947]], [[1949]] a [[1953]] war d'Kroun iwwer an iwwer mat [[Bléi]]e bedeckt. An anere waarme Joren huet nëmmen d'Spëtzt vun der Kroun geblitt.<ref name=":0" /> * An de leschte Jore virun 1958 ass d'Kroun net méi sou dicht wéi fréier an d'Bléie bleiwe kleng. De P. Modert freet sech op dëst mam Alter vum Bam ze dinn huet.<ref name=":0" /> * Bei engem schroen [[Donnerwieder]] mat vill Wand a [[Knëppelsteng]] ass nomëttes de 25. Juni 2006 géint véier Auer deen déckste vun deenen zwéin Haaptäscht ewechgebrach. Duerno gouf de Rescht vum Bam zeréckgeschnidden, sou datt nëmme méi de Stamm an en Deel vun deem aneren Haaptaascht iwwereg bliwwe sinn. * 2007 si ronderëm aus dem Bamstomp Rudde gewuess, wouvun eng um Enn vum Joer Aarmdéckt erreecht huet. Am Summer 2008 war d'Lann bal komplett mat engem Mantel vu grénge Blieder bedeckt. D'Wëll Lann lieft also weider. * 2024 huet d'Lann kee gréngt Blat méi an en Deel vum Stamm ass vermuuscht. * 2025 de 15. Januar goufen, d'Iwerreschter vun der Lann definitiv ewechgemaach well s'eng Gefor fir hiert Ëmfeld waren. Eng nei Lann war schonn 2007 geplanzt ginn. D'Wëll Lann, ee vun den imposantsten an eelste Beem zu Lëtzebuerg, stoung net um Inventaire vun de [[Lëscht vun de klasséierte Monumenter|nationale Monumenter]]. {| class="wikitable" style="text-align: right;" |+<small>Ongeféier Moosse vum Bam (m)</small> !Joer ![[Ëmfang|<math>U</math>]]<ref>op Broschthéicht gemooss</ref> ![[Duerchmiesser|<math>d</math>]] ![[Héicht|<math>h</math>]] ! |- |1907 |5,90 |1,43 | | |- |1958 |6,65 |2,12 | | |- |1980 |6,83 |2,17 | |Duerchmiesser vun der Kroun: 23&nbsp;m |- |≈2000 |6,93 |2,21 |23,00 |Déi déckst Lann zu Lëtzebuerg |} ==D'Seeche vum Maximäin == Enger [[Seechen]] no haten d'Awunner vu Kënzeg refuséiert, dem [[Maximin vun Tréier|hl. Maximäin, Bëschof vun Tréier]], e [[Päerd]] ze léine wéi hien duerch d'Duerf gezunn ass. Gläich drop ass eng schlëmm [[Krankheet]] ënner de Päerd am Duerf ausgebrach. D'Awunner hunn hire Feeler erkannt a sinn dem hellege Mann nogelaf fir hien ëmzestëmmen. Hien huet hinne verzien an huet de Päerd Lannentéi ze saufe ginn, wourop d'Déiere geheelt goufen. Ier hien d'Duerf erëm verlooss huet, huet den hellege Mann eng Lann geplanzt an d'Awunner gebiede sech drëm ze këmmeren. Méi spéit gouf dunn nieft der Lann eng [[Kapell Kënzeg|Kapell]] zu sengen Éiere gebaut, an all Joer op [[Päischten]] huet eng [[Pressioun]] dohi gefouert. D'Kapell gouf [[1977]] restauréiert. ==Quellen== * J.-M. Sinner et al., 2002. ''Les arbres remarquables.'' Administration des eaux et forêts. Musée national d'histoire naturelle. 255 S. (Cf. S. 100-101, Foto an Text). * Administration des eaux et forêts, 1981. ''Arbres remarquables du Grand-Duché de Luxembourg.'' Imprimerie Saint-Paul, 167 S. (Cf. S. 78-79, Text an 2 Fotoen). * [[Paul Modert]], 1962. ''Die Baumriesen des Luxemburger Landes.'' Erster Teil. Die Eichen, Linden und Buchen. 32 S. Broschür ouni Numm vum Éditeur a vun der Dréckerei. (Cf. S. 10). * [[Nicolas Gredt]], 1883. ''Sagenschatz des Luxemburger Landes''. Editioun 1963, neibeaarbecht an erausgi vun der sproochwëssenschaftlecher Sektioun vum Institut grand-ducal. Dréckerei Kremer-Müller & Cie, Esch/Uelzecht, 589 S. (Cf. 475: hei eng liicht aner Versioun vun der St.-Maximäin-Seechen). ==Kuckt och == * Déi dräi déckste Lannen zu Lëtzebuerg: : '''Wëll Lann vu Kënzeg''' : [[Lann zu Pëtschent]] : [[Lann zu Suessem]] * [[Bemierkenswäert Beem zu Lëtzebuerg]] {{Clr}} ==Fotoalbum== <gallery widths="250" perrow="3" caption="D'{{PAGENAME}} am Laf vun der Zäit"> Wëll Lann.jpg|D'Wëll Lann am Abrëll 2005. Riets de fréiere Café Palgen. D'Strooss riets féiert, a Richtung vu wou d'Foto geholl gouf, bei déi [[Gare Kënzeg|fréier Gare vun der Atertlinn]]. Wëll Lann 001.jpg|D'Lann e puer Minutten nom Ausenanerbriechen, de 25. Juni 2006. Déi wäiss Tëppele si Knëppelsteng! Wëll Lann P&Ch 016.jpg|Techniker vun de Ponts et Chaussées schneiden aus Sécherheetsgrënn de Rescht vun den Äscht (6. August 2006) Well Lann kenzeg 2008.jpg|D'Lann am Abrëll 2008 KënzegWëllLann01.jpg|… am Summer 2008 Wëll Lann Clemency 01.jpg|… am Summer 2013 Wëll Lann Clemency 02.jpg|… am Summer 2013 Wëll Lann Clemency 2021 B.jpg|… am Juni 2021 Wëll Lann Clemency 2021 A.jpg|… am Juni 2021 Lann Kënzeg 2024.jpg|… am Juni 2024 Clemency - Tilia cordata 'Wëll Lann' (†) and Chapelle Saint-Maximin 2024-07.jpg|Juli 2024 </gallery> == Um Spaweck == {{Commonscat|Remarkable lime tree in Clemency|{{PAGENAME}}}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Bemierkenswäert Beem zu Lëtzebuerg|Lann Kenzeg]] [[Kategorie:Gemeng Käerjeng]] 4yrtol5g0o8y1i2u5o7nyhw3cstz34n 0 28037 2627222 2511124 2025-07-04T11:56:51Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627222 wikitext text/x-wiki [[Fichier:Arms of the Dauphin of France.svg|thumb|200px|Wope vum Dauphiné]] Den '''Dauphiné''' (op [[Franko-Provenzalesch|Arpitanesch]] ''Dôfenâ'', op [[Okzitanesch Sprooch|Okzitanesch]] ''Daufinat / Dalfinat / Daufinat de Vianés'') ass eng [[Geschicht|historesch]] Landschaft a [[Frankräich|Südostfrankräich]] tëscht dem [[Rhône (Floss)|Rhône]] an der italieenescher Grenz, südlech vun der [[Savoie]] an nërdlech vun der [[Provence]]. Bekannt Géigende sinn d'[[Dauphiné-Alpen|Dauphiné-Alpe]] mam [[Pelvoux]], déi vun den Däller vun der [[Romanche]], der [[Durance]] a vum [[Drac]] begrenzt ginn, an d'Viralpe mat de regionalen Nationalparke [[Vercors]] a Grande [[Chartreuse]]. Si sinn [[Tourismus|touristesch]] gutt erschloss, woubäi de méi flaache Bas-Dauphiné südëstlech vu [[Lyon]] éischter [[landwirtschaft]]lech benotzt gëtt. Déi gréisst Stied vum Dauphiné si [[Grenobel]] (als Ballungsraum iwwer 500.000 Awunner), [[Gap]] am Süde vun der Provence a westlech vum [[Vercors]] d'Stad [[Valence]]. Den Dauphiné geet op en eegestännege [[Feudalismus|Feudalstaat]] zeréck, dee sech tëscht dem [[11. Joerhonnert|11.]] a [[14. Joerhonnert]] erausgebilt huet, an deem seng deels [[franséisch]]-, deels [[okzitanesch]]sproocheg Territoiren och schonn zum [[Kinnekräich Burgund]], zum [[Frankräich|Frankeräich]], zu [[Mëttelräich|Lotharingien]] a schliisslech zum [[Hellegt Réimescht Räich|Hellege Réimesche Räich]] gezielt hunn. Den Numm kënnt duerch den Titel ''[[Dauphin]]'', deen d'Fürste vum Dauphiné traditionell gefouert hunn. [[1349]] huet de leschten Dauphin Humbert II., de Grënner vun der [[Universitéit]] vu Grenobel, mam [[Traité vu Romans]] dem franséische Kinnek [[Philippe VI. vu Frankräich|Philippe VI.]] den Dauphiné iwwerschriwwen, huet ofgedankt an ass [[Dominikaner]] ginn. De Philippe huet den Dauphiné zur [[Apanage]] vu sengem eelste Jong, dem spéidere [[Jean II. vu Frankräich|Jean II.]] bestëmmt, woumat den Dauphiné faktesch den Deel vum Kinnekräich Frankräich ginn ass. Duerno huet sech d'Traditioun etabléiert, datt de franséische Krounprënz bei senger Gebuert den Dauphiné an domat den Titel ''Dauphin'' kritt (änlech wéi den englesche Krounprënz traditionell de „[[Prince of Wales]]“ ass, an de spuenesche Krounprënz de „[[Prënz vun Asturien]]“). E Joerhonnert méi spéit gouf den Dauphiné zum [[Domaine royal]] gezielt, an huet domat och ''[[De jure / de facto|de jure]]'' opgehalen, en Deel vum Hellege Réimesche Räich ze sinn. [[Fichier:Vue sur le Vercors depuis Montmiral.jpg|thumb|left|350px|Vue op de Vercors]] Den Dauphiné ass eng Wéi vun der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]]. Schonn [[1763]] gouf ugefaangen, sech géint d'kinneklech Steieren ze wieren, an d'regional Fräiheetsrechter ze schützen. [[1788]] hunn d'Awunner vu Grenobel hiert [[Parlament]] erfollegräich géint d'kinneklech Truppe verdeedegt, déi d'Unuerdnung vum Kinnek [[Louis XVI. vu Frankräich|Louis XVI.]] duerchsetze sollten, all souverän Geriichtshäff vum Kinnekräich zouzemaachen, an duerch nei héich Geriichter z'ersetzen. Bis [[1791]] huet sech d'Parlament no der aler Manéier nach gehalen, duerno gouf et ouni Widderstand duerch d'Revolutioun opgeléist. An deem Joer gouf den Dauphiné an déi dräi Departementer [[Isère (Département)|Isère]], [[Drôme (Département)|Drôme]] an [[Hautes-Alpes]] opgedeelt. Am [[Zweete Weltkrich]] huet den [[Däitschland|däitsche]] Virmarsch [[1940]] un der [[Isère (Floss)|Isère]] halt gemaach, an den Dauphiné gouf nom Waffestëllstand en Deel vun der onbesater fräier Zone, der ''[[Zone libre]]'', déi zu engem groussen Deel vun italieeneschen Truppe besat war. Wéi nom Fall vu [[Stalingrad]] eng däitsch Néierlag sech ëmmer méi däitlech presentéiert huet, goufen Deeler vum Dauphiné, virun allem den onzougängleche Massiv vum [[Vercors]], zu enger vun de wichtegste Bastioune vun der Widderstandsbeweegung [[Franséisch Resistenz|Résistance]]. Am Juni [[1944]], no der [[Operatioun Overlord|Invasioun vun den Alliéierten an der Normandie]], hu fräiwëlleg [[paramilitär]]esch Verbänn, déi vun den Alliéierten aus der Loft mat Waffen a Material versuergt goufen, versicht den däitschen Truppen de Wee no Norden ze verleeën. Si goufen doropshi vun zwou [[Gebirgsjäger]]divisiounen agekesselt. == Bekannt Perséinlechkeeten == * [[Stendhal|Henry Beyle]], besser bekannt ënner sengem Pseudonym [[Stendhal]], Schrëftsteller. * [[Pierre Terrail de Bayard]], de "''Ritter ohne Furcht und Tadel''", den an den [[Italiekricher]] am [[15. Joerhonnert]] bekannt ginn ass. == Um Spaweck == {{Commonscat|Dauphiné|Dauphiné}} [[Kategorie:Historesch Territoiren]] [[Kategorie:Departement Isère]] [[Kategorie:Departement Drôme]] [[Kategorie:Departement Hautes-Alpes]] [[Kategorie:Fréier franséisch Provënzen]] pkbnmx1vbrxt2cinpulk6zd0oc3228p 0 32077 2627209 2615321 2025-07-04T00:38:41Z InternetArchiveBot 50611 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2627209 wikitext text/x-wiki {{Aner Bedeitungen op Mooss|dem Land Georgien an Europa}} {{Infobox Land | Numm = Sakártwelo <br> საქართველო | Fändel = Flag of Georgia.svg{{!}}border | Fändel Bildbreet= | Fändel Artikel = Georgesche Fändel | Wopen = Greater coat of arms of Georgia.svg | Wope Breet = | Wopen Artikel = Georgescht Wopen | National Devise = ძალა ერთობაშია [dsala ertobaschia] <br>(''Kraaft duerch Eenheet'') | Kaart = Europe Georgia.svg | Kaart Breet = | Offiziell Sprooch = [[Georgesch]] | Haaptstad = [[Tiflis]] | Haaptstad Awunner = | Haaptstad Koordinaten = | Staatsform = [[Republik]] | Landeschef Titel = President | Landeschef = [[Michail Kawelaschwili]]<ref>{{Citation|URL=https://www.wort.lu/international/ex-fussballer-michail-kawelaschwili-zum-praesidenten-georgiens-gewaehlt/29850317.html|Titel=Ex-Fußballer Michail Kawelaschwili zum Präsidenten Georgiens gewählt|Gekuckt=14.12.2024|Datum=14.12.2024|Wierk=Luxemburger Wort|Sprooch=de}}</ref> | Regierungschef Titel = Premierminister | Regierungschef = [[Irakli Kobakhidze]] | Total Fläch= 69 700<ref>[http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf Vereent Natiounen, 2004]</ref> | Fläch Plaz = | Waasserfläch = | Bevëlkerung = 4 371 535<ref>Zuele vun der leschter Vollekszielung, de 17. Januar 2002 [http://unstats.un.org/UNSD/Demographic/products/vitstats/serATab2.pdf (via UNO)]</ref> | Bevëlkerung Plaz = | Bevëlkerungsdicht = 62,7 | Onofhängegkeet = vun der [[Sowjetunioun]]<br> den [[9. Abrëll]] [[1991]] | Nationalfeierdag = [[26. Mee]] | Nationalhymn = [[Tawisupleba]] | Wärung = [[Georgesche Lari|Lari]] (GEL) | Zäitzon = +4 | Internet TLD = [[.ge]] | Telefonsprefix = +995 | Notizen = | Extra Bild = Un-georgia.png | Extra Bild2 = }} '''Georgien''' ([[georgesch]]: ''Sakártwelo'') ass eng Republik an [[Europa (Kontinent)|Osteuropa]]. D'Republik grenzt am Westen un d'[[Schwaarzt Mier]], am Norden u [[Russland]] an am Süden un den [[Aserbaidjan]], [[Armenien]] an d'[[Tierkei]]. Dat haitegt Land ass [[1991]] aus der fréierer [[Georgesch Sozialistesch Sowjetrepublik|Georgescher Sozialistescher Sowjetrepublik]] ervirgaangen. Déi meescht Leit wunnen op der Schwaarzmierküst an an der Ëmgéigend vun der Haaptstad, [[Tiflis]]. == Um Spaweck == * [https://web.archive.org/web/20110316105336/http://www.president.gov.ge/ Site vum georgesche President] {{en}} * [http://www.government.gov.ge/ Site vun der Regierung] {{en}} * [https://web.archive.org/web/20070629024235/http://www.tourism.gov.ge/geo/ Staatlecht Tourismusportal] {{en}} * [http://www.allgeo.org Informatiounsportal iwwer d'Land] {{en}} {{de}} {{ru}} {{Commonscat|Georgia|Georgien}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Georgien| ]] aib0ct5m127pqrms7lxcxdzqwe9otck 10 33593 2627183 2478295 2025-07-03T13:13:54Z GilPe 14980 Demissioun 2627183 wikitext text/x-wiki ''(vakant)''<!--[[Claude Mousel]] {{small|([[DP]])}} Vereedegung steet nach aus--> <noinclude>[[Kategorie:Schabloune Buergermeeschteren|Sandweiler]] </noinclude> 4yt6kp7q98m23x1qulfc2mubxzhsth0 10 44169 2627158 2626540 2025-07-03T12:11:57Z GilPe 14980 Diogo Jota + André Silva 2627158 wikitext text/x-wiki <!-- No Méiglechkeet net méi wéi 4-5 Zeilen, jee no Héicht vun der Foto (130px de breede Wee, 100px den héije Wee) --- Setzt wa méiglech den Numm beim Datum a Joer vum Gebuerts- an Doudesdag bäi!--> [[File:Diogo Jota 2025.jpg|130px|right|Diogo Jota]] * {{3. Juli}}: '''[[Diogo Jota]]''' an [[André Silva]]: portugisesch Futtballspiller. * [[23. Juni]]: [[Lea Massari]], italieenesch Schauspillerin. * [[17. Juni]]: [[Alfred Brendel]], éisträichesche Pianist; [[Léon Krier]], lëtzebuergeschen Architekt an Urbanist. * [[16. Juni]]: [[Loll Weber]], lëtzebuergesche Museksjournalist a -kritiker. * [[11. Juni]]: [[Brian Wilson]], US-amerikanesche Sänger {{Small|[[2025#Gestuerwen|Éischter am Joer]] -}} [http://lb.wikipedia.org/w/index.php?title=Schabloun:RIP&action=edit {{Small|änneren}}] <noinclude>[[Kategorie:Haaptsäit]]<noinclude /> 2oilt18sgrlc88mcozf5j3gwq594au6 2627184 2627158 2025-07-03T13:49:00Z Zinneke 34 2627184 wikitext text/x-wiki <!-- No Méiglechkeet net méi wéi 4-5 Zeilen, jee no Héicht vun der Foto (130px de breede Wee, 100px den héije Wee) --- Setzt wa méiglech den Numm beim Datum a Joer vum Gebuerts- an Doudesdag bäi!--> [[File:Diogo Jota 2025.jpg|110px|right|Diogo Jota]] * {{3. Juli}}: '''[[Diogo Jota]]''' an [[André Silva]]: portugisesch Futtballspiller. * [[23. Juni]]: [[Lea Massari]], italieenesch Schauspillerin. * [[17. Juni]]: [[Alfred Brendel]], éisträichesche Pianist; [[Léon Krier]], lëtzebuergeschen Architekt an Urbanist. * [[16. Juni]]: [[Loll Weber]], lëtzebuergesche Museksjournalist a -kritiker. * [[11. Juni]]: [[Brian Wilson]], US-amerikanesche Sänger {{Small|[[2025#Gestuerwen|Éischter am Joer]] -}} [http://lb.wikipedia.org/w/index.php?title=Schabloun:RIP&action=edit {{Small|änneren}}] <noinclude>[[Kategorie:Haaptsäit]]<noinclude /> ji8fselx15ji8xvjkka0l6908wus1nr 2627217 2627184 2025-07-04T08:45:11Z Zinneke 34 2627217 wikitext text/x-wiki <!-- No Méiglechkeet net méi wéi 4-5 Zeilen, jee no Héicht vun der Foto (130px de breede Wee, 100px den héije Wee) --- Setzt wa méiglech den Numm beim Datum a Joer vum Gebuerts- an Doudesdag bäi!--> [[File:Diogo Jota 2025.jpg|110px|right|Diogo Jota]] * {{3. Juli}}: '''[[Diogo Jota]]''' an [[André Silva]], portugisesch Futtballspiller. * [[23. Juni]]: [[Lea Massari]], italieenesch Schauspillerin. * [[17. Juni]]: [[Alfred Brendel]], éisträichesche Pianist; [[Léon Krier]], lëtzebuergeschen Architekt an Urbanist. * [[16. Juni]]: [[Loll Weber]], lëtzebuergesche Museksjournalist a -kritiker. * [[11. Juni]]: [[Brian Wilson]], US-amerikanesche Sänger {{Small|[[2025#Gestuerwen|Éischter am Joer]] -}} [http://lb.wikipedia.org/w/index.php?title=Schabloun:RIP&action=edit {{Small|änneren}}] <noinclude>[[Kategorie:Haaptsäit]]<noinclude /> 67dfrpc3zj5fcsymyflxlz79ydkc0b2 0 45855 2627227 2577994 2025-07-04T11:58:19Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627227 wikitext text/x-wiki {{Infobox Land | Numm = Republik Moris (Kreolesch)<br>République de Maurice (Franséisch)<br>Republic of Mauritius (Englesch)<br><small>Republik Mauritius</small> | Fändel = flag of Mauritius.svg | Fändel Bildbreet = 150px | Fändel Artikel = Fändel vu Mauritius | Wopen = Coat_of_arms_of_Mauritius.svg | Wope Breet = 100px | Wopen Artikel = Wope vu Mauritius | National Devise = "Stella Clavisque Maris Indici"<br>(Stär a Schlëssel vum Indeschen Ozean) | Kaart = Location Mauritius AU Africa.svg | Kaart Breet = | Offiziell Sprooch = ''[[De jure / de facto|de jure]]'': keng<br>''de facto'': [[Englesch]] a [[Franséisch]] am Parlament | Haaptstad = [[Port Louis]] | Haaptstad Awunner = | Haaptstad Koordinaten = | Staatsform = [[Republik]] | Landeschef Titel = President | Landeschef = [[Prithvirajsing Roopun]] | Regierungschef Titel = Premierminister | Regierungschef = [[Pravind Jugnauth]] | Total Fläch= 2.040 | Fläch Plaz = 179 | Waasserfläch = 0,07 | Bevëlkerung = 1.261.208 | Bevëlkerung Plaz = 156 | Bevëlkerungsdicht = 618 | Onofhängegkeet = [[12. Mäerz]] [[1986]] (vu [[Vereenegt Kinnekräich|Groussbritannien]]) | Nationalfeierdag = | Nationalhymn = ''Motherland'' | Wärung = [[Mauritus-Rupie|Rupie]] | Zäitzon = +4 | Internet TLD = [[.mu]] | Telefonsprefix = +230 | Notizen = | Extra Bild = | Extra Bild2 = }} D''''Republik Mauritius''' ass en [[Inselstaat]] am Südweste vum [[Indeschen Ozean]]. Mauritius läit ronn 900&nbsp;km ëstlech vu [[Madagaskar]]. Am Norde leien d'[[Seychellen]] an am Westen dat [[Frankräich|franséischt]] Iwwerséidepartement [[Departement La Réunion|La Réunion]]. D'Republik Mauritius besteet aus zwou groussen an a puer méi klengen Inselen. Op Mauritius selwer, der gréisster Insel vum Land, läit d'Haaptstad [[Port Louis]]. Ëm eng grouss Partie vun der Haaptinsel zitt sech ee [[Riff]], aus deem e puer kleng Inselen erausluussen, wéi [[Amber Island]], [[Gunners Coin]] a [[Round Island]]. Déi zweetgréisst Insel ass [[Rodrigues (Insel)|Rodrigues]] mat ronn 40.000 Awunner. Mauritius, Rodrigues, a La Réunion gehéieren zu de [[Maskarenen]]. == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Navigatioun Länner an Afrika}} {{Navigatioun Memberstaaten AU}} {{Commonwealth of Nations}} [[Kategorie:Mauritius]] 3lvn1f5ewjehd71zumobyp2nwhc5364 0 69688 2627210 2607085 2025-07-04T02:55:28Z 200.24.154.85 /* Orthographesch a phoneetesch Reegelen */ 2627210 wikitext text/x-wiki D''''Grammaire vun der [[russesch|russescher Sprooch]]''' charakteriséiert sech besonnesch duerch den [[Deklinatioun]]ssystem, deen aus sechs Fäll besteet, an dem [[Aspekt|Zwéin-Aspekte]]-System vun de [[Verb]]en. D'Wierder gi staark flektéiert, wéi am [[Latäin]] an am [[Griichesch]]en, an hir Betounung spillt eng wichteg Roll. ==Orthographesch a phoneetesch Reegelen== * No de [[Buschtaf|Buschtawen]] '''г''', '''к''' a '''х''' an no den [[Zischlaut]]e '''ж''', '''ч''', '''ш''' a '''щ''' gëtt den '''ы''' duerch een '''и''' ersat. * No de Buschtawen '''г''', '''к''' a '''х''' an no den Zischlaute '''ж''', '''ч''', '''ш''' a '''щ''' ginn de '''ю''' a '''я''' duerch '''у''' an а ersat. * Nom Buschtaf '''ц''' steet den '''о''' nëmmen, wann e betount. Wann en onbetount ass, gëtt en an en '''е''' ëmgewandelt. * No den Zischlaute '''ж''', '''ч''', '''ш''' a '''щ''' steet den '''о''' nëmmen, wann e betount ass. Wann en onbetount ass, gëtt en an en '''е''' ëmgewandelt. ==Deklinatioun vun de Substantiven== Am Russesche gëtt et, wéi am Lëtzebuergeschen, männlech, weiblech a sächlech [[Substantiv]]en. Si ginn a sechs [[Fall|Fäll]] deklinéiert, an der [[Eenzuel]] an an der [[Méizuel]]. Doriwwer eraus ënnerscheet een am Russeschen nach tëscht ''liewegen'' an ''net liewege'' Substantiven. Déi ''lieweg'' Wierder bezeechnen eng Persoun, Mënschen, Déieren, Engelen, Gott etc. Déi ''net lieweg'' Substantiven designéieren Objeten an abstrakt Substantiven. Dës Andeelung huet e klengen Afloss op Deklinatioun. Am Russesche gëtt et och vill friem Aflëss aus anere Sproochen. Dës Substantive ginn heiansdo net deklinéiert a sinn invariabel, souwuel an der Eenzuel wéi och an der Méizuel. === Déi sechs Fäll === Déi véier éischt Fäll hu méi oder manner déi selwecht Funktioune wéi am [[Däitsch]]en an an eiser Sprooch. Mä et gëtt e puer Nuancen. Déi zwéi lescht Fäll, déi et weeder am Däitschen nach am [[Lëtzebuergesch]]e gëtt, erfëllen nach aner spezifesch Funktiounen. * '''Nominativ:''' Am russesche [[Saz (Grammaire)|Saz]] steet de [[Sujet (Grammaire)|Sujet]] am [[Nominativ]]. * '''Akkusativ:''' Virun engem [[transitivitéit (Verb)|transitive]] Verb gëtt d'Wuert an den [[Akkusativ]] gesat; et fungéiert als en direkten Objet (''complément d'objet direct''). Den Akkusativ steet och no verschiddene [[Prepositioun]]en, déi eng Beweegung an eng bestëmmt Richtung beschreiwen. * '''Dativ:''' Den indirekten Objet (''complément d'objet indirect'') gëtt an den [[Dativ]] gesat; dëse Fall bezeechent e Wuert, deem eppes ginn oder attribuéiert gëtt. Heiansdo gëtt den Dativ och hanner verschidde Verben a Prepositioune gesat. * '''Geenitiv:''' Am Russesche gëtt de [[Geenitiv]] d'Hierkonft vun eppes un (''complément de nom'') an e gëtt dacks bei der Negation benotzt. Bei Wierder, déi e Liewewiese bezeechnen, ersetzt hien de Akkusativ. Virun allem no Prepositiounen, déi eng Beweegung aus oder vun enger bestëmmter Richtung bezeechnen, gëtt de Geenitiv gesat. * '''Instrumentalfall:''' Dëse Fall kann ee mam [[Ablativ]] am Latäin vergläichen. Hien designéiert d'Aart a Weis oder mat wat eppes gemaach gëtt. Am Passivsaz steet den Agent (complément d'agent) am Instrumentalfall. Ausserdeem steet den Instrumentalfall no attributive Verbe wéi sinn, schéngen, bleiwen asw. an no e puer Prepositiounen. * '''Prepositiv:''' Hie gëtt nëmme mat Prepositioune benotzt, déi eng Plaz oder e bestëmmten Zäitpunkt markéieren. E gëtt och nach ''Lokativ'' genannt. === Virbemierkung zu de männleche Substantiven === All Substantiv, wat mat engem Konsonant ophält, ass männlech. Eng ganz Rëtsch Substantiven, déi mat '''-ь''' ophalen, sinn och männlech. Et gëtt awer och männlech Substantiven, déi déi weiblech Endungen '''-а''' oder '''-я''' hunn. Si ginn einfach wéi weiblech Substantiven deklinéiert. An der '''Eenzuel''' an an der '''Méizuel''' hunn déi ''lieweg'' männlech Wierder am '''Akkusativ''' déi selwecht Endung wéi am '''Geenitiv'''. Fir déi männlech Wierder mat de weiblechen Endunge gëllt déi Reegel net. D'Betounung vum Nominativ bleift an deenen anere Fäll meeschtens gläich. Awer bei ville männleche Wierder mat enger Silb, oder mat der Betounung op der leschter Silb, wiesselt d'Betounung op d'Endung, wéi hei bei de Beispiller '''вол''', '''пиро́г''', a '''слова́рь'''. Da gëtt et nach Wierder, bei deenen nëmmen an der Méizuel d'Endunge betount sinn (z.&nbsp;B. '''сад''' a '''бой'''), mä do muss een och nach e Spezialfall ënnerscheeden: Heiansdo gëtt d'Endung nëmme vum Geenitiv Méizuel bis zum Prepositiv Méizuel betount (z.&nbsp;B. '''волк'''). Wéini d'Endunge betount ginn oder net, muss een heiansdo einfach auswenneg léieren, mä an de grousse Wierderbicher sinn sou Onreegelméissegkeeten normalerweis uginn. ==== Männlech Substantiven op Konsonanten ==== фильм ''(Film)''; вол ''(Ochs)''; пиро́г ''(Kuch)'' {| class="wikitable" |- ! Fall ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel |- | Nom | фи́льм | фи́льм'''ы''' | | вол | вол'''ы́''' | | пиро́г | пирог'''и́''' |- | Akk | фи́льм | фи́льм'''ы''' | | вол'''а́''' | вол'''ы́''' | | пиро́г | пирог'''и́''' |- | Gen | фи́льм'''а''' | фи́льм'''ов''' | | вол'''а́''' | вол'''о́в''' | | пирог'''а́''' | пирог'''о́в''' |- | Dat | фи́льм'''у''' | фи́льм'''ам''' | | вол'''у́''' | вол'''а́м''' | | пирог'''у́''' | пирог'''а́м''' |- | Ins | фи́льм'''ом''' | фи́льм'''ами''' | | вол'''о́м''' | вол'''а́ми''' | | пирог'''о́м''' | пирог'''а́ми''' |- | Pre | о фи́льм'''е''' | о фи́льм'''ах''' | | о вол'''е́''' | о вол'''а́х''' | | о пирог'''е́''' | о пирог'''а́х''' |} сад* ''(Gaart)''; волк ''(Wollef)'' {| class="wikitable" |- ! Fall ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel |- | Nom | сад | сад'''ы́''' | | волк | во́лк'''и''' |- | Akk | сад | сад'''ы́''' | | во́лк'''а''' | волк'''о́в''' |- | Gen | са́д'''а''' | сад'''о́в''' | | во́лк'''а''' | волк'''о́в''' |- | Dat | са́д'''у''' | сад'''а́м''' | | во́лк'''у''' | волк'''а́м''' |- | Ins | са́д'''ом''' | сад'''а́ми''' | | во́лк'''ом''' | волк'''а́ми''' |- | Pre | о са́д'''е''' | о сад'''а́х''' | | о во́лк'''е''' | о волк'''а́х''' |} * *Am Prepositiv virun de Prepositioune '''в''' an '''на''' steet сад'''у́'''. ==== Männlech Substantiven op -ь ==== фестива́ль ''(Festival)''; слова́рь ''(Dictionnaire)'' {| class="wikitable" |- ! Fall ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel |- | Nom | фестива́л'''ь''' | фестива́л'''и''' | | слова́р'''ь''' | словар'''и́''' |- | Akk | фестива́л'''ь''' | фестива́л'''и''' | | слова́р'''ь''' | словар'''и́''' |- | Gen | фестива́л'''я''' | фестива́л'''ей''' | | словар'''я́''' | словар'''е́й''' |- | Dat | фестива́л'''ю''' | фестива́л'''ям''' | | словар'''ю́''' | словар'''я́м''' |- | Ins | фестива́л'''ем''' | фестива́л'''ями''' | | словар'''ём''' | словар'''я́ми''' |- | Pre | о фестива́л'''е''' | о фестива́л'''ях''' | | о словар'''е́''' | о словар'''я́х''' |} ==== Männlech Substantiven op -й ==== геро́й ''(Held)''; бой* ''(Schluecht, Kampf)''; руче́й** ''(Baach)'' {| class="wikitable" |- ! Fall ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel |- | Nom | геро́'''й''' | геро́'''и''' | | бо'''й''' | бо'''и́''' | | руч'''е́й''' | руч'''ьи́''' |- | Akk | геро́'''я''' | геро́'''и''' | | бо'''й''' | бо'''и́''' | | руч'''е́й''' | руч'''ьи́''' |- | Gen | геро́'''я''' | геро́'''ев''' | | бо́'''я''' | бо'''ёв''' | | руч'''ья́''' | руч'''ьёв''' |- | Dat | геро́'''ю''' | геро́'''ям''' | | бо́'''ю''' | бо'''я́м''' | | руч'''ью́''' | руч'''ья́м''' |- | Ins | геро́'''ем''' | геро́'''ями''' | | бо́'''ем''' | бо'''я́ми''' | | руч'''ьём''' | руч'''ья́ми''' |- | Pre | о геро́'''е''' | о геро́'''ях''' | | о бо́'''е''' | о бо'''я́х''' | | о руч'''ье́''' | о руч'''ья́х''' |} * * Virun de Prepositioune '''в''' an '''на''' steet бо'''ю́''', eng aner Form vum Prepositiv, déi nëmme bei e puer Wierder virkënnt. * ** Substantive vum Typ руче́й sinn onreegelméisseg a seelen: мураве́й ''(Seechomes)'', солове́й ''(Nuechtegail)'', воробе́й ''(Spatz)'' ginn och no dësem Modell deklinéiert. ===Virbemierkung zu de weibleche Substantiven=== Substantiven déi op '''-а''' a '''-я''' ende si weiblech, heiansdo, wa si eng männlech Persoun bezeechne si se männlech. Et gëtt och vill Substantiven op '''-ь''', déi weiblech sinn. Besonnesch déi, déi vun Adjektiver ofgeleet ginn an eng Qualitéit designéieren. An der Eenzuel gëtt et tëscht ''liewege'' an ''net liewege'' Substantive keen Ënnerscheed. Mä an der '''Méizuel''' fält bei deene ''liewege'' weibleche Substantiven den '''Akkusativ''' mam '''Geenitiv''' zesummen. Am Russessche gëtt et immens vill weiblech Substantiven, déi mat '''-ка''' ophalen. Am Geenitiv Méizuel fält den '''-a''' normal ewech, mä et kënnt nach en '''o''' tëscht de Stamm an de '''-к'''. Am Fall, wou de Stamm mat engem Zischlaut ophält, kënnt en '''е''' amplaz vum '''o''' dohistoen, wann deen net betount ass. Normalerweis bleift d'Betoung déi selwecht, wéi am Nominativ, mä et gëtt och hei e puer Onreegelméissegkeeten. Virun allem déi weiblech Wierder op '''-а''' a '''-я''', déi op der Endsilb betount ginn, äneren dacks hir Betounung. Am Akkusativ Singulier an am Pluriel fält bei deene Wierder d'Betounung op déi éischt Silb. Mä bei e puer Wierder ass den Akkusativ Singulier, den Dativ, den Instrumentalfall an de Prepositiv Pluriel erëm net dovu betraff. De Genetiv Pluriel awer bleift meeschtens endbetount. Wéi a wéini d'Betoung bei endbetounte weibleche Wierder ännert, muss een einfach auswenneg léieren oder am Wierderbuch nokucken. Bei de weibleche Wierder op '''-ь''' wiesselt d'Betoung och. Mä dat kënnt meeschtens nëmme bei den zweesilbege Wierder vir an et betrëfft normalerweis just de Geenitiv, den Dativ an de Prepositiv Pluriel, wou d'Betoung eng Silb no weider réckelt. ==== Weiblech Wierder op -а ==== актри́са ''(Schauspillerin)''; кни́га ''(Buch)''; студе́нтка ''(Studentin)'' {| class="wikitable" |- ! Fall ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel |- | Nom | актри́с'''а''' | актри́с'''ы''' | | кни́г'''а''' | кни́г'''и''' | | студе́нтк'''а''' | студе́нтк'''и''' |- | Akk | актри́с'''у ''' | актри́с | | кни́г'''у''' | кни́г'''и''' | | студе́нтк'''у''' | студе́нт''о''к |- | Gen | актри́с'''ы''' | актри́с | | кни́г'''и''' | кни́г | | студе́нтк'''и''' | студе́нт''о''к |- | Dat | актри́с'''е''' | актри́с'''ам''' | | кни́г'''е''' | кни́г'''ам''' | | студе́нтк'''е''' | студе́нтк'''ам''' |- | Ins | актри́с'''ой''' | актри́с'''ами''' | | кни́г'''ой''' | кни́г'''ами''' | | студе́нтк'''ой''' | студе́нтк'''ами''' |- | Pre | о актри́с'''е''' | о актри́с'''ах''' | | о кни́г'''е''' | о кни́г'''ах''' | | о студе́нтк'''е''' | о студе́нтк'''ах''' |} де́вочка ''(Meedchen)''; душа́ ''(Séil)'' ; кры́ша ''(Daach)'' {| class="wikitable" |- ! Fall ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel |- | Nom | де́вочк'''а''' | де́вочк'''ы''' | | душ'''а́''' | ду́ш'''и''' | | кры́ш'''а''' | кры́ш'''и''' |- | Akk | де́вочк'''у ''' | де́воч''е''к* | | ду́ш'''у''' | ду́ш'''и''' | | кры́ш'''у''' | кры́ш'''и''' |- | Gen | де́вочк'''ы''' | де́воч''е''к* | | душ'''и́''' | душ | | кры́ш'''и''' | кры́ш |- | Dat | де́вочк'''е''' | де́вочк'''ам''' | | душ'''е́''' | ду́ш'''ам''' | | кры́ш'''е''' | кры́ш'''ам''' |- | Ins | де́вочк'''ой''' | де́вочк'''ами''' | | душ'''о́й''' | ду́ш'''ами''' | | кры́ш'''ей'''* | кры́ш'''ами''' |- | Pre | о де́вочк'''е''' | о де́вочк'''ах''' | | о душ'''е́''' | о ду́ш'''ах''' | | о кры́ш'''е''' | о кры́ш'''ах''' |} * *Hei ginn déi orthographesch Reegelen am Paragraph do uewe gebraucht. Den onbetounten '''о''' gëtt no Zischlauten an en '''е''' ëmgewandelt. ==== Weiblech Wierder op -я ==== бу́ря ''(Stuerm)''; федера́ция ''(Federatioun)''; семья́ ''(Famill)'' {| class="wikitable" |- ! Fall ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel |- | Nom | бу́р'''я''' | бу́р'''и''' | | федера́ци'''я''' | федера́ци'''и''' | | семь'''я́''' | се́мь'''и''' |- | Akk | бу́р'''ю''' | бу́р'''и''' | | федера́ци'''ю''' | федера́ци'''и''' | | семь'''ю́''' | се́мь'''и''' |- | Gen | бу́р'''и''' | бу́р'''ь''' | | федера́ци'''и''' | федера́ци'''й''' | | семь'''и́''' | сем'''е́й''' |- | Dat | бу́р'''е''' | бу́р'''ям''' | | федера́ци'''и''' | федера́ци'''ям''' | | семь'''е́''' | се́мь'''ям''' |- | Ins | бу́р'''ей''' | бу́р'''ями''' | | федера́ци'''ей''' | федера́ци'''ями''' | | семь'''ёй'''* | се́мь'''ями''' |- | Pre | о бу́р'''е''' | о бу́р'''ях''' | | о федера́ци'''и''' | о федера́ци'''ях''' | | о семь'''е́''' | о се́мь'''ях''' |} * *Wann de '''-я''' betount ass, kënnt am Instrumentalfall '''-ёй''' dohistoen, soss ëmmer '''-ей'''. ==== Weiblech Wierder op -ь==== крова́ть ''(Bett)'' {| class="wikitable" |- ! Fall ! Eenzuel ! Méizuel |- | Nom | крова́т'''ь''' | крова́т'''и''' |- | Akk | крова́т'''ь''' |крова́т'''и''' |- | Gen | крова́т'''и''' | крова́т'''ей''' |- | Dat | крова́т'''и''' | крова́т'''ям''' |- | Ins | крова́т'''ью''' | крова́т'''ями''' |- | Pre | о крова́т'''и''' | о крова́т'''ях''' |- |} ===Virbemierkung zu de sächleche Substantiven=== All déi Substantiven, déi mat engem '''-о''' oder '''-е''' ophalen, si sächlech Substantiven. Awer och friem Substantiven aus anere Sprooche sinn heiansdo sächlech, wa se op '''-и''', '''-у''', '''-ю''' oder '''-э''' enden. Dës Substantive kënnen net deklinéiert ginn. D'Betounung vun de sächleche Substantive mat zwou Silbe wiesselt meeschtens an der Méizuel. Déi Substantiven, déi an der Eenzuel op der éischter Silb betount sinn, ginn an der Méizuel op der leschter Silb betount a vice versa. Dat kënnt bei de sächleche Substantive mat méi wéi zwou Silbe vir meeschtens net vir. ====Sächlech Substantiven op -о==== пра́во ''(Recht)''; прави́тельство ''(Regierung)''; я́блоко ''(Apel)'' {| class="wikitable" |- ! Fall ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel |- | Nom | пра́в'''о''' | прав'''а́''' | | прави́тельств'''о''' | прави́тельств'''а''' | | я́блок'''о''' | я́блок'''и''' |- | Akk | пра́в'''о''' | прав'''а́''' | | прави́тельств'''о''' | прави́тельств'''а''' | | я́блок'''о''' | я́блок'''и''' |- | Gen | пра́в'''а''' | прав | | прави́тельств'''а''' | прави́тельств | | я́блок'''а''' | я́блок |- | Dat | пра́в'''у''' | прав'''а́м''' | | прави́тельств'''у''' | прави́тельств'''ам''' | | я́блок'''у''' | я́блок'''ам''' |- | Ins | пра́в'''ом''' | прав'''а́ми''' | | прави́тельств'''ом''' | прави́тельств'''ами''' | | я́блок'''ом''' | я́блок'''ами''' |- | Pre | о пра́в'''е''' | о прав'''а́х''' | | о прави́тельств'''е''' | о прави́тельств'''ах''' | | о я́блок'''е''' | о я́блок'''ах''' |} ====Sächlech Substantiven op -е an -ё==== по́ле ''(Feld)''; зада́ние ''(Aufgab)''; ружьё ''(Flënt)''; кладби́ще ''(Kiefeg)'', воскресенье ''(Sonndeg)'' {| class="wikitable" |- ! Fall ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel ! ! Eenzuel ! Méizuel |- | Nom | по́л'''е''' | пол'''я́''' | | зада́ни'''е''' | зада́ни'''я''' | | ружь'''ё''' | ру́жь'''я''' |- | Akk | по́л'''е''' | пол'''я́''' | | зада́ни'''е''' | зада́ни'''я''' | | ружь'''ё''' | ру́жь'''я''' |- | Gen | по́л'''я''' | пол'''е́й''' | | зада́ни'''я''' | зада́ни'''й''' | | ружь'''я́''' | ру́ж'''ей''' |- | Dat | по́л'''ю''' | пол'''я́м''' | | зада́ни'''ю''' | зада́ни'''ям''' | | ружь'''ю́''' | ру́жь'''ям''' |- | Ins | по́л'''ем''' | пол'''я́ми''' | | зада́ни'''ем''' | зада́ни'''ями''' | | ружь'''ём''' | ру́жь'''ями''' |- | Pre | о по́л'''е''' | о пол'''я́х''' | | о зада́ни'''и''' | о зада́ни'''ях''' | | о ружь'''е́''' | о ру́жь'''ях''' |} {| class="wikitable" |- ! Fall !! Enzuel !! Méizuel !! !! Eenzuel !! Méizuel |- | Nom ||воскресе́нь'''е''' ||воскресе́нь'''я''' || || кладби́щ'''е''' || кладби́щ'''а''' |- | Akk ||воскресе́нь'''е''' || воскресе́нь'''я'''|| || кладби́щ'''е''' || кладби́щ'''а''' |- | Gen || воскресе́нь'''я'''||воскресе́н'''ий''' || || кладби́щ'''а''' || кладби́щ |- | Dat || воскресе́нь'''ю'''|| воскресе́нь'''ям'''|| || кладби́щ'''е''' || кладби́щ'''ами''' |- | Ins || воскресе́нь'''ем'''||воскресе́нь'''ями''' || || кладби́щ'''ем''' || кладби́щ'''а''' |- | Pre || о воскресе́нь'''е''' || о воскресе́нь'''ях'''|| || о кладби́щ'''е''' || о кладби́щ'''ах''' |} * De '''е''' vu кладби́ще ass eigentlech en '''о''', den duerch déi phoneetesch Reegelen an en '''е''' ëmgewandelt gouf. Dowéinst gëtt кладби́ще net sou deklinéiert wéi по́ле. ==Pronomen== ==Adjektiver== D'[[Adjektiv]]er am Russeschen hunn am grousse Ganzen dee selwechten Deklinatiounsschema wéi d'[[Substantiv]]en. Et gëtt sechs [[Fall|Fäll]], dräi [[Geschlecht]]er an eng [[Eenzuel]] an eng [[Méizuel]]. Et gëtt eng ganz Rëtsch verschidden Zorte vun Adjektiver, mä d'[[Deklinatioun]] ass net sou verschidde wéi déi vun de Substantiven. Donieft gëtt et am Russesche vun all Adjektiv eng Laangform an eng Kuerzform. D'Laangforme ginn an der Eenzuel an an der Méizuel an alle Fäll a Geschlechter deklinéiert. Vun de Kuerzformen existéiert nëmmen den Nominativ. D'Betounung vun de Laangformen ännert net, wa se deklinéiert ginn. Et gëtt souguer eng Reegel: Wann en Adjektiv am Nominativ Eenzuel mat der männlecher Endung '''-ой''' ophält, gi seng Endungen iwwwerall betount. Dogéint ass d'Betounung vun de Kuerzforme variabel. Si kann an de verschiddene Geschlechter änneren. ===Adjektiver op -ый=== {| class="wikitable" |- ! Fall ! Männlech ! Weiblech ! Sächlech ! Méizuel |- | Nom | '''-ый''' | '''-ая''' | '''-ое''' | '''-ые''' |- | Akk | '''-ой''', '''-ого''' | '''-ую''' | '''-ое''', '''-ого''' | '''-ые''', '''-ых''' |- | Dat | '''-ому''' | '''-ой''' | '''-ому''' | '''-ым''' |- | Gen | '''-ого''' | '''-ой''' | '''-ого''' | '''-ых''' |- | Ins | '''-ым''' | '''-ой''' | '''-ым''' | '''-ыми''' |- | Pre | '''-ом''' | '''-ой''' | '''-ом''' | '''-ых''' |} ===Adjektiver op -ой=== {| class="wikitable" |- ! Fall ! Männlech ! Weiblech ! Sächlech ! Méizuel |- | Nom | '''-ой''' | '''-ая''' | '''-ое''' | '''-ые''', '''-ие'''* |- | Akk | '''-ой''', '''-ого''' | '''-ую''' | '''-ое''', '''-ого''' | '''-ые''', '''-ие'''*, '''-ых''', '''-их'''* |- | Dat | '''-ому''' | '''-ой''' | '''-ому''' | '''-ым''', '''-им'''* |- | Gen | '''-ого''' | '''-ой''' | '''-ого''' | '''-ых''', '''-их'''* |- | Ins | '''-ым''', '''-им'''* | '''-ой''' | '''-ым''', '''-им'''* | '''-ыми''', '''-ими'''* |- | Pre | '''-ом''' | '''-ой''' | '''-ом''' | '''-ых''', '''-их'''* |} ===Adjektiver op -ий=== {| class="wikitable" |- ! Fall ! Männlech ! Weiblech ! Sächlech ! Méizuel |- | Nom | '''-ий''' | '''-яя''','''-ая'''* | '''-ее''','''-ое'''* | '''-ие''' |- | Akk | '''-ий''', '''-его''', '''-ого'''* | '''-юю''', '''-ую'''* | '''-ее''', '''-его''', '''-ое''',* '''-ого'''* | '''-ие''', '''-их''' |- | Dat | '''-ему''', '''-ому'''* | '''-ей''', '''-ой'''* | '''-ему''', '''-ому'''* | '''-им''' |- | Gen | '''-его''', '''-ого'''* | '''-ей''', '''-ой'''* | '''-его''', '''-ого'''* | '''-их''' |- | Ins | '''-им''' | '''-ей''', '''-ой'''* | '''-им''' | '''-ими''' |- | Pre | '''-ем''', '''-ом'''* | '''-ей''', '''-ой'''* | '''-ем''', '''-ом'''* | '''-их''' |} * *No '''г''', '''к''' an '''х''' an den '''Zischlaute''' verwandelt sech den '''ы''' an en '''и''', an den '''-е''' an en '''-о'''. Wann no den '''Zischlauten''' d'Endung net betount ass, gëtt den '''-о''' erëm zeréck an en '''-е''' verwandelt (cf. orthographesch Reegelen). * Bei liewege Wierder fält de Geenitiv mam Akkusativ zesummen. ===Kuerzform vun den Adjektiver=== D'Kuerzforme sinn am Russeschen dacks onreegelméisseg an et brauch ee vill Übung, fir se richteg ze forméieren an ze betounen. Am einfache Vollek gi se zimmlech heefeg benotzt. Doduerch kréien d'Adjektiver och eng méi familiär Bedeitung. D'Laangformen dogéint hunn eng neutral Bedeitung. An dëser Tabell sinn d'Endunge vun de Kuerzformen opgelëscht. {| class="wikitable" |- ! Adjektiver op !! Männlech !! Weiblech !! Sächlech !! Méizuel |- | '''-ый''' || / || '''-а''' || '''-о''' || '''-ы''' |- | '''-гий''', '''-кий''', '''-хий''' || / || '''-а''' || '''-о''' || '''и''' |- | '''-жий''', '''-чий''', '''-ший''', '''-щий''' || / || '''-а''' || '''-е''', '''-о'''* || '''и''' |- | '''-ий''' || '''-ь''' || '''-я''' || '''-е''' || '''и''' |} * * Hei ginn déi orthographesch Reegelen am Paragraph do uewe gebraucht. Wann d'Endung betount ass, kënnt '''-о''' amplaz vun '''-е''' dohistoen. '''Opgepasst:''' Adjektiver op '''-ный''' kréien an der männlecher Kuerzform en '''-е-''' oder '''-о-''' ''(seelen)'' tëscht de Stamm an den '''-н''' gesat, wa virun der Endung '''-ный''' e Konsonant steet. Beispiller: {| class="wikitable" |- ! Laangform !! Männlech Kuerzform |- | тру́'''д'''ный ''(schwéier)''|| тру́д'''е'''н |- | сло́'''ж'''ный ''(komplizéiert)''|| сло́ж'''е'''н |- | сме'''ш'''но́й ''(witzeg)''|| смеш'''о́'''н |} ==Adverben== Am Russesche sinn d'Adverbe ganz einfach ze forméieren. Et hëlt een einfach déi sächlech Kuerzform vun den Adjektiver. Just d'Adjektiver op '''-ский''', déi eng Nationalitéit bezeechen, kréien '''по-''' virdru gesat an '''-и''' als Endung. Beispiller: {| class="wikitable" |- ! Adjektiv !! Adverb |- | тру́дный ''(schwéier)'' ||тру́дн'''о''' |- | ру́сский ''(russesch)''|| '''по-'''ру́сск'''и''' |} ==Verben== D'russesch Verbe ginn an zwou Haaptgruppen opgedeelt. Donieft gëtt et nach e puer onreegelméisseg Verben, déi een net klasséiere kann. Am Russesche gëtt et zwéin Aspekter: den '''ofgeschlossenen''' an den '''net ofgeschlossenen Aspekt'''. D'Verben trieden dowéinst meeschtens a Koppelen op, dat heescht, et gëtt zwou Infinitivformen. Mat dem ofgeschlossenen Aspekt forméiert een de Futur an de Perfekt, mat dem net ofgeschlossenen Aspekt de Present an den Imperfekt. Et gëtt awer och Verben, déi, aus logesche Grënn, keen ofgeschlossenen Aspekt hunn, wéi z.&nbsp;B.: рабо́тать ''(schaffen)'' oder сиде́ть ''(sëtzen)''. '''Beispiller vun e puer Verbkoppelen:''' {| class="wikitable" |- ! net ofgeschlossenen Aspekt ! ofgeschlossenen Aspekt ! Iwwersetzung |- | пока́зывать | показа́ть | ''weisen'' |- | покупа́ть | купи́ть | ''kafen'' |- | де́лать | сде́лать | ''maachen'' |} ===Aspekter an Zäiten=== '''Net ofgeschlossenen Aspekt:'''<br> Dësen Aspekt bezeechent eng Gewunnecht ''(habituativ)'', eng Widderhuelung ''(iterativ)'' oder eng Aktioun, déi grad am Gaang ass ''(durativ)''. Mat de Verbe vum net ofgeschlossenen Aspekt forméiert een de Present an den Imperfekt. '''Ofgeschlossenen Aspekt:'''<br> Den ofgeschlossenen Aspekt bezeechent eng Aktioun, déi fäerdeg ass ''(perfektiv)'', nëmmen eemol geschitt ''(punktuell)'' an e Resultat opweist ''(resultativ)''. Dowéinst gëtt mat dësem Aspekt de Perfekt an en zweete Futur forméiert. Dëse Futur hei bezeechent eng Aktioun, déi ugefaange gëtt ''(ingressiv)'' an eng fest Decisioun ass. '''Futur mam Verb быть''' De Futur vum Verb '''быть''' gëtt och als Hilfsverb geholl, fir e Futur ze bilden, deen eng Gewunnecht oder eng Widderhuelung an der Zukunft bezeechnt. E funktionéiert geneesou wéi de Futur am [[Däitsch]]en mam Hëllefsverb ''werden'', mä et däerf een nëmme Verbe vum net ofgeschlossenen Aspekt benotzen. '''Beispiller:''' {| class="wikitable" |- ! Net ofgeschlossenen Aspekt !! Ofgeschlossenen Aspekt !! Futur mam Verb быть |- | я де́лаю ''(Präsens)'' <br>ech sinn am Gaang ze maachen || я сде́лаю ''(Futur)'' <br>ech wäert oder wëll (ganz sécher!) maachen || я бу́ду де́лать <br> ech wäert (an d'Zukunft am Gaang sinn ze) maachen |- | я де́лал ''(Imperfekt)''<br>ech war am Gaang ze maachen (ech sinn net fäerdeg ginn)|| я сде́лал ''(Perfekt)''<br> ech hu gemaach (ech si fäerdeg ginn) || |} ===Verb '''быть'''=== D'Verb '''быть''' ''(sinn)'' gëtt am Russeschen nëmmen am Futur an an der Vergaangenheet benotzt. De Present vun dësem Verb gëtt net benotzt an einfach ewechgelooss. Beispill: Я студе́нт. – Ech '''sinn''' e Student. Et hëlt een de Sujet a setzt den Attribut direkt hannendrun ouni d'Verb '''быть''' ze benotzen. Dat gëllt fir all Persoun ob an der Eenzuel oder an der Méizuel. De Futur vu '''быть''' gëtt awer konjugéiert a benotzt: {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | бу́д'''у''' | | мы | бу́д'''ем''' |- | ты | бу́д'''ешь''' | | вы | бу́д'''ете''' |- | он | бу́д'''ет''' | | они́ | бу́д'''ут''' |- |} ===Present a Futur=== Aneschters, wéi an de romanesche Sproochen hunn de Present an de Futur am Russeschen déi selwecht Endungen. Den Ënnerscheed tëscht deenen zwou Zäite besteet doran, datt de Verbstamm verännert gëtt. Meeschtens kënnt am Futur eng Prepositioun un d'Verb drun oder de Stamm gëtt verkierzt. {| class="wikitable" |- ! Verbkoppel !! Present !! Futur |- | де́лать; сде́лать ''(maachen)'' || я де́ла'''ю'''|| я сде́ла'''ю''' |- |носи́ть; нести́; понести́ ''(droen)'' || я нош'''у́''', я нес'''у́'''|| я понес'''у́''' |} ====Verbe vun der Grupp I==== D'Grupp I bezeechent all déi Verben, déi no dësem Modell konjugéiert ginn: {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Endung ! ! Persoun ! Endung |- | я ''(ech)'' | -у (Stamm op e Konsonant), -ю (Stamm op e Vokal) | | мы ''(mir)'' | -ем, -ём |- | ты ''(du)'' | -ешь, -ёшь | | вы ''(dir)'' | -ете, -ёте |- | он ''(hien)'' | -ет, -ёт | | они́ ''(si)'' | -ут (Stamm op e Konsonant), -ют (Stamm op e Vokal) |- |} D'Endung kënnt un de Stamm vum Verb. Mä deen ass vu Verb zu Verb verschidden. Meeschtens ginn d'Verben op '''-ать''' a '''-ять''' sou konjugéiert. Bei deene brauch een nëmmen den '''-ть''' ewechzehuelen an dann huet een de Stamm. де́лать ''(maachen)''; повторя́ть ''(widderhuelen)'' {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | де́ла'''ю''' | | мы | де́ла'''ем''' |- | ты | де́ла'''ешь''' | | вы | де́ла'''ете''' |- | он | де́ла'''ет''' | | они́ | де́ла'''ют''' |- |} {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | повторя́'''ю''' | | мы | повторя́'''ем''' |- | ты | повторя́'''ешь''' | | вы | повторя́'''ете''' |- | он | повторя́'''ет''' | | они́ | повторя́'''ют''' |- |} Bei Verben op '''-овать''' and e puer Verben op '''-евать''' kritt een de Stamm wann een d'Endung '''-овать''' respektiv '''-евать''' duerch en '''-у-''' oder (seelen) '''-ю-''' ersetzt. рисова́ть ''(molen)''; танцева́ть ''(danzen)'' {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | рису́'''ю''' | | мы | рису́'''ем''' |- | ты | рису́'''ешь''' | | вы | рису́'''ете''' |- | он | рису́'''ет''' | | они́ | рису́'''ют''' |- |} {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | танцу́'''ю''' | | мы | танцу́'''ем''' |- | ты | танцу́'''ешь''' | | вы | танцу́'''ете''' |- | он | танцу́'''ет''' | | они́ | танцу́'''ют''' |- |} Mä et gëtt och Verben op '''-ать''', déi en onreegelméissege Stamm hunn, wéi zum Beispill е́хать ''(fueren)''. Hire Stamm ass '''ед-'''. {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | е́д'''у''' | | мы | е́д'''ем''' |- | ты | е́д'''ешь''' | | вы | е́д'''ете''' |- | он | е́д'''ет''' | | они́ | е́д'''ут''' |- |} Bei de Verben op '''-уть''' hëlt een d'Endung vum Infinitiv ganz ewech an et setzt een d'Konjugatiounsendungen direkt un d'Verb drun. Wann d'Infinitvendung '''-уть''' betount ass, komme vun der zweeter Persoun Eenzuel bis zu der zweeter Persoun Méizuel d'Endungen '''-ёшь''', '''-ёт''', '''-ём''' a '''-ёте''' dohistoen. Falls d'Betounung net op der Endung steet, benotzt een d'Endungen '''-ешь''', '''-ет''', '''-ем''' a '''-ете'''. отдохну́ть ''(sech ausrouen)'', поги́бнуть ''(ëmkommen)'' {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я |поги́бн'''у''' | | мы | поги́бн'''ем''' |- | ты | поги́бн'''ешь''' | | вы | поги́бн'''ете''' |- | он | поги́бн'''ет''' | | они́ | поги́бн'''ут''' |- |} {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я |отдохн'''у́''' | | мы | отдохн'''ём''' |- | ты | отдохн'''ёшь''' | | вы | отдохн'''ёте''' |- | он | отдохн'''ёт''' | | они́ | отдохн'''у́т''' |- |} E puer Verben op '''-ти''' ginn och no dësem Modell konjugéiert. De Stamm kritt ee, wann een '''-ти''' ewechhëlt. Mä vun der zweeter Persoun Eenzuel bis zu der zweeter Persoun Méizuel hëlt ee bei dëse Verben d'Endungen '''-ёшь''', '''-ёт''', '''-ём''' a '''-ёте'''. идти́ ''(goen)''; трясти́ ''(rëselen)'' {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | ид'''у́''' | | мы | ид'''ём''' |- | ты | ид'''ёшь''' | | вы | ид'''ёте''' |- | он | ид'''ёт''' | | они́ | ид'''у́т''' |- |} {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | тряс'''у́''' | | мы | тряс'''ём''' |- | ты | тряс'''ёшь''' | | вы | тряс'''ёте''' |- | он | тряс'''ёт''' | | они́ | тряс'''у́т''' |- |} ====Konsonantewiessel bei de Verbe vun der Grupp I==== Bei e puer Verben op '''-ать''' verwandele sech gewësse Konsonanten an Zischlauter, wa se konjugéiert ginn. Bei enger spezieller Grupp vu Verben déi op '''-чь''' enden, geschitt dat och. '''Tabell mat de Konsonantewiessel:''' {| class="wikitable" |- ! Konsonant ! Zischlaut |- | '''г''' | '''ж''' |- | '''д''' | '''ж''', '''жд*''' |- | '''з''' | '''ж''' |- | '''к''' | '''ч''' |- | '''с''' | '''ш''' |- | '''ст''' | '''щ''' |- | '''т''' | '''ч''' oder '''щ''' |- | '''х''' | '''ш''' |} * '''жд''' ass seelen a vereelzt a kënnt meeschtens nëmmen an de Participë vir. Beispill: пла́кать ''(kräischen)'' ('''к''' → '''ч''') {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | пла́'''ч'''у | | мы | пла́'''ч'''ем |- | ты | пла́'''ч'''ешь | | вы | пла́'''ч'''ете |- | он | пла́'''ч'''ет | | они́ | пла́'''ч'''ут |- |} Bei de Verben op '''-чь''' muss een de Stamm kennen, fir se ze konjugéieren. An den Dictionnairë steet normalerweis, wéi se konjugéiert ginn. Beispiller: D'Verb '''мочь''' ''(kënnen, däerfen)'' huet als Stamm '''мог-'''. De '''г''' verwandelt sech an e '''ж''', ausser an der éischter Persoun Eenzuel a Méizuel, wéi dat ëmmer de Fall ass bei deene Verben. D'Verb '''печь''' ''(baken)'' huet als Stamm '''пек-'''. De '''к''' gëtt en '''ч'''. Mä vun der zweeter Persoun Eenzuel bis zu der zweeter Persoun Méizuel hëlt ee bei dësem Verb d'Endungen '''-ёшь''', '''-ёт''', '''-ём''' a '''-ёте'''. Dat ass zimmlech dacks de Fall bei Verben op '''-чь'''. {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | мо'''г'''у́ | | мы | мо́'''ж'''ем |- | ты | мо́'''ж'''ешь | | вы | мо́'''ж'''ете |- | он | мо́'''ж'''ет | | они́ | мо́'''г'''ут |- |} {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | пе'''к'''у́ | | мы | пе'''ч'''ём |- | ты | пе'''ч'''ёшь | | вы | пе'''ч'''ёте |- | он | пе'''ч'''ёт | | они́ | пе'''к'''у́т |- |} ====Verbe vun der Grupp II==== D'Grupp II bezeechent all déi Verben, déi no dësem Modell konjugéiert ginn: {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Endung ! ! Persoun ! Endung |- | я ''(ech)'' | -ю, -у (no engem Zischlaut) | | мы ''(mir)'' | -им |- | ты ''(du)'' | -ишь | | вы ''(dir)'' | -ите |- | он ''(hien)'' | -ит | | они́ ''(si)'' | -ят, -ат (no engem Zischlaut) |- |} D'Endung kënnt un de Stamm vum Verb. Mä deen ass vu Verb zu Verb verschidden. Meeschtens ginn d'Verben op '''-ить''', heiansdo och déi op '''-еть''', sou konjugéiert. Bei deene brauch een nëmmen den '''-ить''' respektiv '''-еть''' ewechzehuelen an dann huet een de Stamm. спо́рить ''(streiden; diskutéieren)''; горе́ть ''(brennen)'' {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Endung ! ! Persoun ! Endung |- | я | спо́р'''ю''' | | мы | спо́р'''им''' |- | ты | спо́р'''ишь''' | | вы | спо́р'''ите''' |- | он | спо́р'''ит''' | | они́ | спо́р'''ят''' |- |} {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Endung ! ! Persoun ! Endung |- | я | гор'''ю́''' | | мы | гор'''и́м''' |- | ты |гор'''и́шь''' | | вы | гор'''и́те''' |- | он | гор'''и́т''' | | они́ | гор'''я́т''' |- |} ====Konsonantewiessel bei de Verbe vun der Grupp II==== Bei de Verbe vun der Grupp II wandele sech nëmmen d'Konsonanten '''д''', '''з''', '''с''', '''ст''' an '''т''' an Zischlauter ëm (cf. [[#Konsonantewiessel bei de Verbe vun der Grupp I|Tabell mat de Konsonantewiessel]]). Doriwwer eraus geschitt de Konsonantewiessel hei nëmmen an der éischter Persoun Eenzuel. Beispill: ви́деть ''(gesinn)'' ('''д''' → '''ж''') {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | ви́'''ж'''у | | мы | ви́'''д'''им |- | ты | ви́'''д'''ишь | | вы | ви́'''д'''ите |- | он | ви́'''д'''ит | | они́ | ви́'''д'''ят |- |} Verben, déi e Stamm op '''б''', '''в''', '''м''', '''п''' an '''ф''' hunn, vollzéien nach e spezielle Konsonantewiessel. An der éischter Person Eenzuel kënnt bei deene Verben en '''-л-''' tëscht de Stamm an d'Endung. '''Tabell:''' {| class="wikitable" width="100" |- | '''б''' | '''бл''' |- | '''в''' | '''вл''' |- | '''м''' | '''мл''' |- | '''п''' | '''пл''' |- | '''ф''' | '''фл''' |} Beispill: гото́вить ''(virbereeden)'' ('''в''' → '''вл''') {| class="wikitable" |- ! Persoun ! Verb ! ! Persoun ! Verb |- | я | гото́'''вл'''ю | | мы | гото́'''в'''им |- | ты | гото́'''в'''ишь | | вы | гото́'''в'''ите |- | он | гото́'''в'''ит | | они́ | гото́'''в'''ят |- |} ===Imperfekt a Perfekt=== Den Imperfekt a Perfekt ënnerscheede sech och nëmmen duerch de Verbstamm, d'Endunge sinn ëmmer déi selwecht. Ausserdeem sinn dës zwou Zäite méi einfach ze forméiere wéi de Präsens an de Futur. Et hëlt een einfach de Stamm vun de Verben an et setzt een d'Endungen drun. Et muss een awer op d'Geschlecht an d'Zuel vum Sujet oppassen. Dowéinst gëtt et véier Endungen: '''-л''' oder '''guer keng Endung*''' (männlech), '''-ла''' (weiblech), '''-ло''' (sächlech) a '''-ли''' (Méizuel, fir all Geschlecht). * *Heiansdo gëtt bei der männlecher Form einfach nëmmen de Verbstamm geholl. Beispill: {| class="wikitable" |- ! Verbkoppel !! Stammm !! Imperfekt !! Perfekt |- | де́лать; сде́лать ''(maachen)'' || дела-; сдела- || де́ла'''л'''||сде́ла'''л''', '''а''', '''о''', '''и''' |- |носи́ть; нести́ ''(droen)'' || носи-; нес- || носи́'''л''', '''а''', '''о''', '''и'''||н'''ё'''с, нес'''ла́''', '''о́''', '''и́''' |} ==Participen== An der Russescher Sprooch gëtt et sechs [[Participe]]n. Zwéi vun hinnen hunn déi selwecht Funktioun wéi de [[Gerondif]] am Franséischen a sinn invariabel. Déi aner véier ginn deklinéiert wéi [[Adjektiv]]er an et kann ee se mat de Participen an der däitscher a franséischer Sprooch vergläichen. Am Groussen a Ganze gi se benotzt, fir d'Verben an de Passiv ze setzen, kënnen awer och als Adjektiver oder Adverbe fungéieren. Ausserdeem hunn all deklinéiert Participen eng Kuerz- a Laangform, wéi d'Adjektiver. * De '''Participe Present Aktiv''' huet déi selwecht Funktioun wéi de Participe Present am Franséischen an am Däitschen a bezeechent eng Handlung, déi grad am Gaang ass.<br>Beispill: '''чита́ющий''' ''(lisant; lesend)''<br>Мужчи́на, чита́ющий кни́гу. - E Mann, deen e Buch liest. ''(Un homme lisant un livre.)'' *De '''Participe Passé Aktiv''' gëtt et weeder am Däitschen nach am Lëtzebuergeschen. Am Franséischen existéiert awer eng Méiglechkeet, en ze iwwersetzen. Hie beschreift eng Handlung, déi ofgeschloss ass.<br>Beispill: '''прочита́вший''' ''(ayant lu)''<br>Мужчи́на, прочита́вший кни́гу. - E Mann, deen e Buch gelies huet. ''(Un homme ayant lu un livre.)'' *De '''Participe Present Passiv''' gëtt et och weeder am Däitschen nach am Lëtzebuergeschen. Am Franséischen existéiert awer erëm eng Méiglechkeet, en z'iwwersetzen. Hie beschreift eppes oder eng Person, mat der grag eppes gemaach gëtt. Et kann een och e ''complément d'agent'' am Instrumentalfall derbäisetzen.<br>Beispill: '''чита́емый''' ''(étant lu)''<br>Кни́га, чита́емая мужчи́ной. - E Buch, dat grad vun enge Mann gelies gëtt. ''(Un livre étant lu par un homme.)'' *De '''Participe Passé Passiv''' entsprécht dem däitschen a franséische Participe Passé a bezeechent eppes oder eng Person, mat där eppes gemaach ginn ass. D'Handlung ass ofgeschloss. Hei kann een och e ''complément d'agent'' am Instrumentalfall derbäisetzen.<br>Beispill: '''прочи́танный''' ''(lu; gelesen)''<br>Кни́га, прочи́танная мужчи́ной. - E Buch, dat vun engem Mann gelies gouf. ''(Un livre lu par un homme.)'' *Den '''Adverbiale Participe Present''' kann ee mam franséische Gérondif Present vergläichen a beschreift, wéi an duerch wat eng Handlung duerchgefouert gëtt. E kann och en temporalen Niewesaz aleeden.<br>Beispill: '''чита́я''' ''(en lisant)''<br>Мужчи́на у́чить ру́сский язы́к, чита́я кни́гу. - E Mann léiert déi russesch Sprooch an iwwerdeems liest en e Buch. ''(Un homme apprend la langue russe en lisant un livre.)'' *Den '''Adverbiale Participe Passé''' entsprécht dem franséische Gérondif Passé a beschreift, wéi eng Handlung duerchgefouert gouf. Hie kann awer och en temporalen Niewesaz aleeden.<br>Beispill: '''прочита́в(ши)''' ''(en ayant lu)''<br>Прочита́в кни́гу, мужчи́на ложи́тся спать. - Nodeem en d'Buch gelies huet, geet de Mann schlofen. ''(Ayant lu le livre l'homme va se coucher.)'' ===Participe Present Aktiv=== De Participe Present Aktiv gëtt vun onofgeschlossene Verben aus ofgeleet. E gëtt vun der drëtter Persoun Méizuel aus forméiert. Vun der Endung '''-ют''', '''-ут''', '''-ят''' oder '''-ат''' gëtt den '''-т''' einfach ewechgeholl an d'Endung '''-щий''' drugesat. Dëse Participe gëtt deklinéiert wéi en Adjektiv an en huet eng Laang- a Kuerzform. {| class="wikitable" |- ! Verbe !! Laangform !! Kuerzform |- | де́лать >> они́ <span style=color:green>де́лаю</span>-т ''(maachen)''|| <span style=color:green>де́лаю</span>'''щий''', '''-ая''', '''-ее''', '''-ие''' || <span style=color:green>де́лаю</span>'''щ''', '''-а''', '''-е''', '''-и''' |- | е́хать >> они́ <span style=color:green>е́ду</span>-т ''(fueren)''|| <span style=color:green>е́ду</span>'''щий''', '''-ая''', '''-ее''', '''-ие''' || <span style=color:green>е́ду</span>'''щ''', '''-а''', '''-е''', '''-и''' |- | горори́ть >> они́ <span style=color:green>говоря́</span>-т ''(schwätzen)''|| <span style=color:green>говоря́</span>'''щий''', '''-ая''', '''-ее''', '''-ие''' || <span style=color:green>говоря́</span>'''щ''', '''-а''', '''-е''', '''-и''' |- | спеши́ть >> они́ <span style=color:green>спеша́</span>-т ''(sech beeilen)''|| <span style=color:green>спеша́</span>'''щий''', '''-ая''', '''-ее''', '''-ие''' || <span style=color:green>спеша́</span>'''щ''', '''-а''', '''-е''', '''-и''' |} ===Participe Passé Aktiv=== ===Participe Present Passiv=== ===Participe Passé Passiv=== Am Russeschen hunn all transitiv Verben e Participe Passé Passiv. Normalerweis sinn dat nëmme Verbe vum ofgeschlossenen [[Aspekt]]. D'Formatioun vum Participe Passé Passiv hänkt vun der Grupp of, zu deenen Verbe gehéieren. Et gëtt och vill onreegelméisseg Formen an d'Betounung ass vu Verb zu Verb verschidden. Ausserdeem muss ee bei de Verbe vun der Grupp II dacks op de Konsonantewiessel oppassen, wann een dëse Participe forméiere wëll. ====Verben op -ать==== Bei de Verben, déi op '''-ать''' a '''-ять''' ophalen, muss een '''-ть''' eweghuelen an '''-нный''' oder '''-н''' drusetzen. Et gëtt eng Laang- an eng Kuerzform. D'Kuerzform gëtt geholl fir de Passiv vun de Verben ze forméieren. D'Laangform dogéint huet déi selwecht Funktioun wéi en Adjektiv mat passivescher Bedeitung. E puer Verben op '''-ать''' a '''-ять''', déi nëmmen eng Silb hunn, verléieren nëmmen d'mëllt Zeechen '''-ь''' a kréien '''-ый''' drugesat. {| class="wikitable" |- ! Verb !! Langform !! Kuerzform |- | сде́лать ''(maachen)'' ||сде́ла'''нный''' || сде́ла'''н''','''-а''','''-о''','''-ы''' |- | прочита́ть ''(liesen)''|| прочи́та'''нный''' || прочи́та'''н''','''-а''','''-о''','''-ы''' |- | написа́ть ''(schreiwen)''|| напи́са'''нный''' || напи́са'''н''','''-а''','''-о''','''-ы''' |- | звать ''(ruffen)''|| зва́'''нный''' || зва'''н''','''-а́''','''-о''','''-ы''' |- | посла́ть ''(schécken)'' || по́сла'''нный''' || по́сла'''н''','''-а''','''-о''','''-ы''' |- | жать ''(drécken; méinen)'' ||жа́т'''ый''' || жат,'''-а''','''-о''','''-ы''' |- | нача́ть ''(ufänken)'' || на́чат'''ый''' || на́чат,'''-а́''','''-о''','''-ы''' |} ====Verben op -ить==== Bei de Verben, déi op '''-ить''' ophalen, muss een '''-ить''' eweghuelen. Da muss een de Konsonant virum '''-ить''' wéi an der Tabell [[#Konsonantewiessel bei de Verbe vun der Grupp I|uewen]] ëmwandelen an '''-ённый''', '''-енный''', '''-ён''' oder '''-ен''' drusetzen. E puer Verben op '''-ить''', déi nëmmen eng Silb hunn, verléieren nëmmen d'mëllt Zeechen '''-ь''' a kréien '''-ый''' drugesat. {| class="wikitable" |- ! Verb !! Laangform !! Kuerzform |- | ро<span style=color:red>д</span>и́ть ''(op d'Welt setzen)'' || ро<span style=color:red>жд</span>'''ённый''' || ро<span style=color:red>жд</span>'''ён''', '''-ена́''', '''-ено́''', '''-ены́''' |- | бро́<span style=color:red>с</span>ить ''(geheien)''||бро́<span style=color:red>ш</span>'''енный''' ||бро́<span style=color:red>ш</span>'''ен''', '''-а''', '''-о''', '''-ы''' |- | защи<span style=color:red>т</span>и́ть ''(schützen)'' ||защи<span style=color:red>щ</span>'''ённый''' ||защи<span style=color:red>щ</span>'''ён''', '''-ена́''', '''-ено́''', '''-ены́''' |- |} ====Verben op -чь==== Bei dësem Typ vu Verben muss een de Stamm kennen, fir de Participe Passé Passiv ofzeleeden. {| class="wikitable" |- ! Verb !!Stamm !! Laangform !! Kuerzform |- | испе́чь ''(baken)''||испе<span style=color:red>к</span> (cf. испе<span style=color:red>к</span>у́, испе<span style=color:red>ч</span>ёшь) || испе<span style=color:red>ч</span>'''ённый''' || испе<span style=color:red>ч</span>'''ён''', '''-ена́''', '''-ено́''', '''-ены́''' |- | сбере́чь ''(schützen)''||сбере<span style=color:red>г</span> (cf. сбере<span style=color:red>г</span>у́, сбере<span style=color:red>ж</span>ёшь) || сбере<span style=color:red>ж</span>'''ённый''' || сбере<span style=color:red>ж</span>'''ён''', '''-ена́''', '''-ено́''', '''-ены́''' |- |} ===Adverbiale Participe Present=== ===Adverbiale Participe Passé=== == Um Spaweck == * http://gramota.ru * http://dic.academic.ru * http://www.alphadictionary.com/rusgrammar/ [[Kategorie:Russesch Sprooch|Grammaire]] [[Kategorie:Grammaire]] esmvh4da5d5yy9rglsafegc6oc4xtv6 0 70579 2627162 2584842 2025-07-03T12:32:36Z InternetArchiveBot 50611 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2627162 wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Benjamin Biolay''', gebuer den [[20. Januar]] [[1973]] zu [[Villefranche-sur-Saône]] am [[Departement Rhône]], ass e [[Frankräich|franséische]] [[Sänger]], [[Songwriter]] a [[Komponist]]. == Biographie == De Benjamin Biolay huet Gei an Tuba am Conservatoire zu Lyon geléiert, wou hien 1990 zweemol den éischte Präis krut. Niewebäi huet hie sech nach selwer d'[[Gittar]] bäibruecht a mat fofzéng Joer huet hie seng éischt Band ''Wind?'' gegrënnt. 1996 huet de Benjamin Biolay dunn e Solocontract bei ''EMI'' ënnerschriwwen an 1997 seng éischt Plack, ''La Révolution'', verëffentlecht. D'Joer drop koum nach eng aner Single, ''Le jour viendra'', eraus, déi och net vill Succès hat. 1999 begéint hien d'Sängerin [[Keren Ann Zeidel]], mat där hien d'Lidd ''Jardin d'hiver'' fir den [[Henri Salvador]] schreift. Dat gouf e groussen Erfolleg a vun do un ass de Benjamin Biolay haaptsächlech hanner de Kulissen aktif. Hie schreift an där Zäit Lidder fir d'[[Isabelle Boulay]], de [[Raphaël (Sänger)|Raphaël]] oder seng Schwëster [[Coralie Clément]]. Am Joer 2001 koum dunn ënner dem Label ''Virgin'' dem Benjamin Biolay säin éischte Studiosalbum ''Rose Kennedy'' eraus, dee vun der Kritik héich gelueft gouf an et dem Sänger erlaabt huet verschidde grouss Concerten ze ginn, ënner anerem am [[Olympia (Paräis)|Olympia]]. D'Joer drop bestit hien d'[[Schauspiller]]in Chiara Mastroianni, d'Duechter vun der [[Catherine Deneuve]] an dem [[Marcello Mastroianni]], a schreift Lidder fir d'[[Valérie Lagrange]], de [[Julien Clerc]] an d'[[Juliette Gréco]]. ''Négatif'', säin zweeten Album, ass 2003, an en drëtte Studiosalbum, ''A l'origine'', ass am Abrëll 2005 erauskomm. Mat der [[Élodie Frégé]], der Gewënnerin vu [[Star Academy]] 3, realiséiert hien 2006 den Album ''[[Le jeu des sept erreurs]]''. Zur selwechter Zäit mécht hien éischt Erfarunge virun der Kamera, am September am Film ''Didine'' an am Oktober am Film ''Sang froid''. De 27. Mäerz 2007 gewënnt hien de Grousse Präis vun der ''Union nationale des auteurs compositeurs'' mat der Élodie Frégé hirem Titel ''La Ceinture''.<ref>{{Citation|URL=http://www.unac-auteurs-compositeurs.org/prix.php?fonction=chanson |Titel=Archive copy |Gekuckt=23.10.2009 |Archiv-Datum=28.03.2022 |Archiv-URL=https://web.archive.org/web/20220328065701/https://www.unac-auteurs-compositeurs.org/prix.php?fonction=chanson }}</ref> Am September verëffentlecht hie säi véierten Album ''Trash yéyé'' Den 19. Oktober 2009 ass den Album ''La Superbe'' erauskomm. D'Joer drop ass hie mat zwéi Präisser bei der Zeremonie vun de [[Victoires de la musique]] ausgezeechent ginn; an der Kategorie "Artiste masculin de l'année" an an der Kategorie "Album de l'année".<ref>{{Citation |URL=http://www.rue89.com/2010/03/07/victoire-de-benjamin-biolay-mais-defaite-de-la-musique-141812 |Titel=rue89.com: ''Victoire de Benjamin Biolay mais défaite de la musique'' |Gekuckt=2010-04-11 |archivedate=2010-04-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100410032927/http://www.rue89.com/2010/03/07/victoire-de-benjamin-biolay-mais-defaite-de-la-musique-141812 }}</ref> == Discographie == ===Studio Albumen=== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" ! colspan="4" style="background: LightSteelBlue;"|Iwwerbléck |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" ! align="center"| Album ! Joer ! Tracklist ! Charts |- | Rose Kennedy | 2001 |'''01.''' Novembre Toute L'année ''(3:16)''<br>'''02.''' Les Roses Et Les Promesses ''(3:07)''<br>'''03.''' Les Cerfs-volants ''(4:48)''<br>'''04.''' La Mélodie Du Bonheur ''(2:46)''<br>'''05.''' L'observatoire ''(3:30)''<br>'''06.''' La Monotonie ''(3:07)''<br>'''07.''' Soixante-douze Trombones Avant La Grande Parade ''(2:52)''<br>'''08.''' Los Angeles ''(4:16)''<br>'''09.''' La Palmeraie ''(3:13)''<br>'''10.''' Rose Kennedy ''(4:49)''<br>'''11.''' Sous Le Soleil Du Mois D'août ''(2:57)''<br>'''12.''' Les Joggers Sur La Plage ''(4:18)''<br>'''13.''' Un été Sur La Côte ''(3:51)'' |FR: #'''66'''<ref>http://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Benjamin+Biolay&titel=Rose+Kennedy&cat=a</ref> |- | Négatif | 2003 |'''01.''' Billy Bob A Raison ''(4:28)''<br>'''02.''' La Pénombre Des Pays-Bas ''(5:06)''<br>'''03.''' Hors La Vie ''(3:33)''<br>'''04.''' Nuits Blanches ''(3:55)''<br>'''05.''' Chaise À Tokyo ''(4:52)''<br>'''06.''' Je Ne T'ai Pas Aimé ''(4:07)''<br>'''07.''' Little Darlin' ''(5:27)''<br>'''08.''' Des Lendemains Qui... ''(4:24)''<br>'''09.''' Chère Inconnue ''(3:12)''<br>'''10.''' Glory Hole ''(5:59)''<br>'''11.''' La Vanité ''(3:15)''<br>'''12.''' Negative Folk Song ''(5:42)''<br>'''13.''' Négatif ''(4:52)''<br>'''14.''' Exsangue ''(4:14)'' |FR: #'''15'''<br> [[Belsch|BE]]: #'''9'''<ref>http://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Benjamin+Biolay&titel=N%E9gatif&cat=a</ref> |- | À l'origine | 2005 |'''01.''' A L'Origine ''(6:27)''<br>'''02.''' Mon Amour M'a Baisé ''(4:06)''<br>'''03.''' Ma Chair Est Tendre ''(3:32)''<br>'''04.''' Même Si Tu Pars ''(4:19)''<br>'''05.''' Ground Zero Bar ''(4:13)''<br>'''06.''' Dans Mon Dos ''(4:48)''<br>'''07.''' L'Histoire D'un Garçon ''(4:02)''<br>'''08.'''. Cours! ''(5:01)''<br>'''09.''' Paris / Paris ''(3:19)''<br>'''10.''' L'Appât ''(4:18)''<br>'''11.''' Me Voilà Bien ''(3:53)''<br>'''12.''' Adieu Triste Amour ''(3:35)''<br>'''13.''' Tant Le Ciel Etait Sombre ''(6:52)''<br>'''14.''' Mes Peines De Coeur ''(4:08)'' |FR: #'''17'''<br> BE: #'''27'''<ref>http://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Benjamin+Biolay&titel=%C0+l%27origine&cat=a</ref> |- | Trash Yéyé | 2007 |'''01.''' Bien Avant ''(4:32)''<br>'''02.''' Douloureux Dedans ''(5:43)''<br>'''03.''' Regarder La Lumière ''(3:44)''<br>'''04.''' Dans Ta Bouche ''(3:34)''<br>'''05.''' Dans La Merco Benz ''(3:12)''<br>'''06.''' La Garçonnière ''(4:34)''<br>'''07.''' La Chambre d'Amis ''(4:18)''<br>'''08.'''. Qu'est-ce que ça peut faire ''(4:59)''<br>'''09.''' Cactus Concerto ''(3:58)''<br>'''10.''' Rendez Vous Qui Sait ''(3:19)''<br>'''11.''' Laisse Aboyer Les Chiens ''(5:39)''<br>'''12.''' De Beaux Souvenirs / Woodstock ''(9:03)'' |FR: #'''11'''<br> BE: #'''23'''<br> [[Schwäiz|CH]]: #'''72'''<ref>http://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Benjamin+Biolay&titel=Trash+y%E9y%E9&cat=a</ref> |- | La superbe | 2009 |'''Disque 1'''<br>'''01.''' La Superbe ''(6:17)''<br>'''02.''' 15 Août ''(3:37)''<br>'''03.''' Padam ''(4:48)''<br>'''04.''' Miss Catastrophe ''(5:14)''<br>'''05.''' Ton Héritage ''(4:21)''<br>'''06.''' Si Tu Suis Mon Regard ''(3:32)''<br>'''07.''' Night Shop ''(5:26)''<br>'''08.'''. Tu es mon amour ''(2:51)''<br>'''09.''' Sans viser personne ''(3:20)''<br>'''10.''' La toxicomanie ''(3:03)''<br>'''11.''' Brandt Rhapsodie ''(4:44)''<br>'''Disque 2'''<br>'''01.''' L'espoir fait vivre ''(3:48)''<br>'''02.''' Prenons Le Large ''(3:54)''<br>'''03.''' Tout Ca Me Tourmente ''(4:44)''<br>'''04.''' Assez Parlé De Moi ''(3:21)''<br>'''05.''' Buenos Aires ''(3:50)''<br>'''06.''' Raté ''(3:51)''<br>'''07.''' Lyon Presqu'île ''(4:17)''<br>'''08.''' Mélancholie ''(3:54)''<br>'''09.''' Reviens Mon Amour ''(3:17)''<br>'''10.''' Jaloux De Tout ''(7:35)''<br>'''11.''' 15 Septembre ''(5:05)''<br>'''12.''' Les Grands Ensembles ''(4:41)'' |FR: #'''3'''<br> BE: #'''7'''<br> CH: #'''61'''<br> [[Spuenien|ESP]] #'''97'''<ref>http://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Benjamin+Biolay&titel=La+superbe&cat=a</ref> |- |} == Um Spaweck == {{Commonscat}} * [http://www.benjaminbiolay.com/ Benjamin Biolay Homepage] * [https://web.archive.org/web/20091201100814/http://www.rfimusique.com/sitefr/biographie/biographie_9060.asp Biographie op rfimusique.com] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Biolay Benjamin}} [[Kategorie:Franséisch Sänger]] [[Kategorie:Chansonsänger]] [[Kategorie:Officier des Arts et des Lettres]] [[Kategorie:Gebuer 1973]] kc5yrc3aqwjg4xr4a2nk2m9ncb0572f 0 74433 2627181 2623378 2025-07-03T13:08:43Z GilPe 14980 /* Buergermeeschteren */ éischter wéi geplangt… 2627181 wikitext text/x-wiki {{Infobox Uertschaft Lëtzebuerg | Numm (Franséisch) = Sandweiler | Numm (Däitsch) = Sandweiler | Buergermeeschter = {{Buergermeeschter Sandweiler}} | Koordinaten = {{coor dms|49|37|00|N|06|13|13|0O|O}} }} D''''{{PAGENAME}}''' ass eng vun den {{Gemengenzuel}} [[Gemeng (Lëtzebuerg)|lëtzebuergesche Gemengen]]. Se läit am [[Kanton Lëtzebuerg]]. De [[Chef-lieu]] vun der Gemeng ass d'Uertschaft [[Sandweiler]] vun där se och hiren Numm huet. == Uertschaften an der Gemeng == * [[Sandweiler]] Follgend Häff a [[Lieu-dit]]en gehéieren zur Gemeng: {{div col|cols=3}} * [[Bireler Gronn]] * [[Bireler Barrière]] * [[Bireler Haff]] * [[Greiwelscheier]] * [[Neimillen (Sandweiler)|Neimillen]] * [[Findel]] {{div col end}} == Geographie == D'Gemeng Sandweiler stéisst am Westen un d'[[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], am Südwesten un d'[[Gemeng Hesper]], am Süden d'[[Gemeng Conter]], am Osten un d'[[Gemeng Schëtter]], an am Norden un d'[[Gemeng Nidderaanwen]]. == Geschicht == Den 1. Januar 1874<ref>{{Citation|URL=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1873/12/20/n1/jo|Titel=Loi du 20 décembre 1873, créant une nouvelle commune du nom de Hamm|Gekuckt=18.07.2020|Datum=20.12.1873|Editeur=legilux.public.lu|Sprooch=fr}}</ref> ass aus der Sektioun Hamm (mat den Uertschaften [[Hamm (Stad Lëtzebuerg)|Hamm]], [[Schläifmillen (Lëtzebuerg)|Schläifmillen]], [[Fetschebuer]], [[Val de Hamm|Hammer Dällchen]], [[Scheedgronn]], [[Zens (Stad Lëtzebuerg)|Zens]] an [[Tawioun]]<ref>Schreifweis am deemolege Gesetz: ''Hamm, Schleifmuhl, Fetschenbour, Haemmerstellgen, Scheidgrund, Scheidhof, Zens et Tavion (...) Pulfermuhl''</ref> an aus der Sektioun [[Polvermillen]], déi bis zu deem Zäitpunkt zwou Sektioune vun der Gemeng Sandweiler waren, d'[[Gemeng Hamm]] entstanen. Duerch Gesetz vum 5. Juli 1939<ref>{{Citation|URL=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1939/07/05/n1/jo|Titel=Loi du 5 juillet 1939, concernant le fusionnement de Kalkesbrück et de Steppchen avec la commune de Luxembourg|Gekuckt=18.07.2020|Datum=08.07.1939|Editeur=legilux.public.lu|Sprooch=fr}}</ref> goufen d'Uertschaft [[Kalchesbréck]] an de [[Lieu-dit]] ''Steppchen'', bei d'[[Gemeng Lëtzebuerg]] geprafft. ===Entwécklung vun der Awunnerzuel=== <timeline> Colors= id:lightgrey value:gray(0.8) id:darkgrey value:gray(0.6) id:bar value:rgb(0.9,0.35,0.25) ImageSize = width:500 height:300 PlotArea = left:50 bottom:20 top:20 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:4000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:500 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:100 start:0 BackgroundColors = canvas:white BarData= bar:1821 text:1821 bar:1871 text:1871 bar:1910 text:1910 bar:1922 text:1922 bar:1935 text:1935 bar:1947 text:1947 bar:1960 text:1960 bar:1970 text:1970 bar:1981 text:1981 bar:1991 text:1991 bar:2001 text:2001 bar:2011 text:2011 bar:2021 text:2021 PlotData= color:bar width:20 align:left bar:1821 from:0 till:468 bar:1871 from:0 till:937 bar:1910 from:0 till:849 bar:1922 from:0 till:881 bar:1935 from:0 till:939 bar:1947 from:0 till:895 bar:1960 from:0 till:1120 bar:1970 from:0 till:1927 bar:1981 from:0 till:2028 bar:1991 from:0 till:2020 bar:2001 from:0 till:2577 bar:2011 from:0 till:3194 bar:2021 from:0 till:3659 PlotData= bar:1821 at: 468 fontsize:S text:468 shift:(-8,5) bar:1871 at: 937 fontsize:S text:937 shift:(-8,5) bar:1910 at: 849 fontsize:S text:849 shift:(-8,5) bar:1922 at: 881 fontsize:S text:881 shift:(-8,5) bar:1935 at: 939 fontsize:S text:939 shift:(-8,5) bar:1947 at: 895 fontsize:S text:895 shift:(-8,5) bar:1960 at: 1120 fontsize:S text:1.120 shift:(-14,5) bar:1970 at: 1927 fontsize:S text:1.927 shift:(-14,5) bar:1981 at: 2028 fontsize:S text:2.028 shift:(-14,5) bar:1991 at: 2020 fontsize:S text:2.020 shift:(-14,5) bar:2001 at: 2577 fontsize:S text:2.577 shift:(-14,5) bar:2011 at: 3194 fontsize:S text:3.194 shift:(-14,5) bar:2021 at: 3659 fontsize:S text:3.659 shift:(-14,5) </timeline> {{Statec Awunner}} == Wopen == === Wopen === {|class = wikitable |align="center"|[[Fichier:Coat of arms sandweiler luxbrg.png|100px]] | Beschreiwung am Originaltext:<br> ''burelé d'or et de gueules de dix pièces à la croix de sable brochant, la traverse chargée d'un quadriréacteur de front''<br>{{small|[[Gemeng (Lëtzebuerg)#De Gemengerot|D.C.]] [[24. November]] [[1982]] - [[Arrêté ministériel|A.M.]] [[5. Januar]] [[1983]] - Mémorial B 1983, Säit 207 - Projet: 1982 [[Marcel Lenertz]]}}<br> |} == Politik == === Gemengerot === De [[Gemengerot]] vu Sandweiler gëtt zanter 2011 nom [[Proporzsystem]] gewielt. E setzt sech aus 11 [[Conseiller (Lëtzebuerg)|Conseilleren]] zesummen. ==== Zesummesetzung ==== {{small|D'Majoritéitskoalitioun am Gemengerot ass '''fett '''geschriwwen}} {| class="wikitable" |- ! Joer !! [[Chrëschtlech-Sozial Vollekspartei|CSV]] !! [[Demokratesch Partei|DP]] !! [[déi gréng|gréng]] !! [[Lëtzebuerger Sozialistesch Aarbechterpartei|LSAP]] |- | 2005 || 4 || - || 1 || 4 |- | 2011 || '''5''' || 2 || 2 || '''2''' |- | 2017 || '''4'''|| 2 || '''3'''|| 2 |- |2023 |3 |'''3''' |2 |'''3''' |} {{small|Quell: [[Ministère de l'intérieur|Inneministère]] / RTL.lu / elections.lu}} De Gemengerot, deen aus de Wale vun 2005 ervirgoung, bestoung aus jee 4 CSV an LSAP-Gemengeréit, an engem Gréngen. Buergermeeschter war de Charles Unsen, LSAP (deen 2011 net méi kandidéiert huet). Säin Nofollger gouf am Oktober 2011 de [[John Breuskin]] ([[Chrëschtlech-Sozial Vollekspartei|CSV]]). No sengem Récktrëtt gouf deem seng Parteikolleegin Simone Massard-Stitz den 28. Januar 2015 vereedegt. Bei de Gemengewale vum 11. Juni 2023 koum et zu enger neier LSAP-DP-Koalitioun, an d'[[Jacqueline Breuer]] (LSAP) gouf nei Buergermeeschtesch.<ref name="mint.gouvernement.lu">{{Citation|URL=https://mint.gouvernement.lu/fr/actualites.gouvernement%2Bfr%2Bactualites%2Btoutes_actualites%2Bcommuniques%2B2023%2B07-juillet%2B18-assermentation-bourgmestres-echevins.html|Titel=Assermentation des collèges des bourgmestre et échevins|Gekuckt=19.07.2023|Datum=18.07.2023|Editeur=mint.gouvernement.lu|Sprooch=fr}}</ref>. Enn September 2025 tauscht si de Buergermeeschterposte mam [[Claude Mousel]] (DP). === Buergermeeschteren === {| | * Michel Altmann (1830 – 1845)<ref>{{Citation|URL=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/argd/1843/12/29/n1/jo|Titel=Arrêté royal grand-ducal du 29 décembre 1843, N° 2926f, portant nomination des Bourgmestres et Echevins des villes, et des Bourgmestres des campagnes du Grand-Duché|Gekuckt=18.07.2020|Datum=19.01.1944|Editeur=legilux.public.lu|Sprooch=fr}}</ref> * [[Samson Godchaux]] (1846 – 1862) * Jean Weicker (1862 – 1872) * [[Paul Godchaux]] (1873) * Nicolas Mousel (1874 – 1888) * Mathias Mousel (1889) * Emile Fischer (1891 – 1902) * Jacques Mousel (1903 – 1907) * Jean Mousel (1907 – 1917) * Pierre Hentzen (1918 – 1926) * Nicolas Birkel (1927 – 1934) * Emile Hentzen (1935 – 1945) | * Joseph Reichling (1946 – 1957) * Pierre Birkel (1957 – 1963) * Josy Gardulal (1964 – 1965) * Henri Majerus 1966 – 1978) * Pierre Schmitt (1979 – 1991) * Alphonse Massard (1991 – 1993) * Charles Unsen (1994 – 1999) * John Breuskin (2000 – 2009) * Charles Unsen (2009 – 2011) * John Breuskin (2011 - 2015) * Simone Massard-Stitz (2015 - 2023) * Jacqueline Breuer (2023 ''- 2025'')<ref name="mint.gouvernement.lu"/><ref>{{Citation|URL=https://www.rtl.lu/news/national/a/2318238.html|Titel=Gemeng Sandweiler: Buergermeeschtesch Jacqueline Breuer huet demissionéiert|Gekuckt=2025-07-03|Wierk=www.rtl.lu|Sprooch=lb}}</ref> * ''Claude Mousel<!-- - vun Okt. 2025 un''<ref>[https://www.wort.lu/luxemburg/stadaland/neues-jahr-neuer-buergermeister/31700876.html "Neues Jahr, neuer Bürgermeister."] wort.lu, 31.12.2024.</ref>--> |} == Interkommunal Syndikater == D'Gemeng Sandweiler ass Member vu follgenden [[Interkommunal Syndikater zu Lëtzebuerg|interkommunale Syndikater]]: {{div col|cols=3}} * [[MINETT-KOMPOST]] * [[SIAS]] * [[SIDEST]] * [[SIDOR]] * [[SIGI]] * [[SYVICOL]] {{div col end}} == Biller == <gallery class=center> Image:Sandweiler and Findel.jpg|Sandweiler an de Findel Fichier:Sandw Kierch V.jpg|D'Kierch Sandweiler Fichier:ScheedhaffLannen01.jpg|Lannenallee tëscht Lëtzebuerg a Sandweiler </gallery> == Kuckeswäertes == * De [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafen um Findel]]; * Den Dauwentuerm um [[Bireler Haff]]; * Den [[Däitschen Zaldotekierfecht zu Sandweiler|däitschen Zaldotekierfecht]] mat de Griewer vun 10.913 gefalenen däitschen Zaldoten aus dem [[Zweete Weltkrich]] an engem aus dem [[Éischte Weltkrich]]; * De Quellepad am [[Naturschutzgebitt Bireler Gronn]]; * D'[[Dräifaltegkeetskierch zu Sandweiler|Sandweiler Kierch]]; * Bemierkenswäert Beem um Scheedhaff: d'[[Lannenallee um Scheedhaff|Lannenallee]] an e [[Séisskäschtebam um Scheedhaff|Séisskäschtebam]]. == Bibliographie == * Sandweiler Notizen Nr 1 erausgi vu ''redaktioun sandweiler 1083 - 1983'',72 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, 1982) * Sandweiler Notizen Nr 2 erausgi vu ''redaktioun sandweiler'', 166 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, 1983) * Sandweiler Notizen Nr 3 erausgi vu ''Santwilre, Frënn vum Ale Sandweiler'', 197 Säiten, (Imprimerie Joseph Beffort, Lëtzebuerg, 1990) * Sandweiler Notizen Nr 4 erausgi vu ''Santwilre, Frënn vum Ale Sandweiler'', 212 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, Lëtzebuerg, 1992) * Sandweiler Biller, Sandweiler Notizen Nr 5 erausgi vun der ''Gemeng Sandweiler'', 237 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, Lëtzebuerg, 1999) * 250 Joer Porkierch Sandweiler, Sandweiler Notizen N°6 erausgi vu ''Santwilre, Frënn vum ale Sandweiler'', 288 Säiten + Fotoen an Dokumenter (Imprimerie Saint-Paul Lëtzebuerg, 2008) == Kuckt och == * {{LNM}} * [[Bireler Baach]] * [[Däitschen Zaldotekierfecht zu Sandweiler]] * [[Dräifaltegkeetskierch zu Sandweiler]] * [[Fanfare Sandweiler]] * [[Kanner- & Jugendkouer Allegro Sandweiler]] * [[Santwilre, Frënn vum ale Sandweiler]] * [[Schlass Saint-Hubert (Sandweiler)|Schlass Saint-Hubert]] * [[Sandweiler-Gare]] * [[Gare Sandweiler-Conter]] {{Kuckt och Lëschte Lëtzebuerg}} == Um Spaweck == {{Commonscat|Sandweiler|{{PAGENAME}}}} * [http://www.sandweiler.lu Offiziell Säit vun der Gemeng Sandweiler] * [http://www.syvicol.lu/annuaires-des-communes-et-des-syndicats/annuaire-des-communes/fiche/luxembourg/sandweiler D'Gemeng Sandweiler op der Websäit vum Syvicol] * [https://web.archive.org/web/20070315175104/http://www.legilux.public.lu/leg/a/archives/1873/0332012/0332012.pdf#page=2 Gesetz iwwer d'Kreatioun vun der Gemeng Hamm] ''Loi du 20 décembre 1873, créant une nouvelle commune du nom de Hamm'' {{Navigatioun Gemengen am Kanton Lëtzebuerg}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Gemengen zu Lëtzebuerg|Sandweiler]] [[Kategorie:Gemeng Sandweiler| ]] fp5mcfpn7mf55qvcjsqx3h5zao3x2xz 2627182 2627181 2025-07-03T13:11:37Z GilPe 14980 /* Zesummesetzung */ komplettéiert 2627182 wikitext text/x-wiki {{Infobox Uertschaft Lëtzebuerg | Numm (Franséisch) = Sandweiler | Numm (Däitsch) = Sandweiler | Buergermeeschter = {{Buergermeeschter Sandweiler}} | Koordinaten = {{coor dms|49|37|00|N|06|13|13|0O|O}} }} D''''{{PAGENAME}}''' ass eng vun den {{Gemengenzuel}} [[Gemeng (Lëtzebuerg)|lëtzebuergesche Gemengen]]. Se läit am [[Kanton Lëtzebuerg]]. De [[Chef-lieu]] vun der Gemeng ass d'Uertschaft [[Sandweiler]] vun där se och hiren Numm huet. == Uertschaften an der Gemeng == * [[Sandweiler]] Follgend Häff a [[Lieu-dit]]en gehéieren zur Gemeng: {{div col|cols=3}} * [[Bireler Gronn]] * [[Bireler Barrière]] * [[Bireler Haff]] * [[Greiwelscheier]] * [[Neimillen (Sandweiler)|Neimillen]] * [[Findel]] {{div col end}} == Geographie == D'Gemeng Sandweiler stéisst am Westen un d'[[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], am Südwesten un d'[[Gemeng Hesper]], am Süden d'[[Gemeng Conter]], am Osten un d'[[Gemeng Schëtter]], an am Norden un d'[[Gemeng Nidderaanwen]]. == Geschicht == Den 1. Januar 1874<ref>{{Citation|URL=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1873/12/20/n1/jo|Titel=Loi du 20 décembre 1873, créant une nouvelle commune du nom de Hamm|Gekuckt=18.07.2020|Datum=20.12.1873|Editeur=legilux.public.lu|Sprooch=fr}}</ref> ass aus der Sektioun Hamm (mat den Uertschaften [[Hamm (Stad Lëtzebuerg)|Hamm]], [[Schläifmillen (Lëtzebuerg)|Schläifmillen]], [[Fetschebuer]], [[Val de Hamm|Hammer Dällchen]], [[Scheedgronn]], [[Zens (Stad Lëtzebuerg)|Zens]] an [[Tawioun]]<ref>Schreifweis am deemolege Gesetz: ''Hamm, Schleifmuhl, Fetschenbour, Haemmerstellgen, Scheidgrund, Scheidhof, Zens et Tavion (...) Pulfermuhl''</ref> an aus der Sektioun [[Polvermillen]], déi bis zu deem Zäitpunkt zwou Sektioune vun der Gemeng Sandweiler waren, d'[[Gemeng Hamm]] entstanen. Duerch Gesetz vum 5. Juli 1939<ref>{{Citation|URL=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1939/07/05/n1/jo|Titel=Loi du 5 juillet 1939, concernant le fusionnement de Kalkesbrück et de Steppchen avec la commune de Luxembourg|Gekuckt=18.07.2020|Datum=08.07.1939|Editeur=legilux.public.lu|Sprooch=fr}}</ref> goufen d'Uertschaft [[Kalchesbréck]] an de [[Lieu-dit]] ''Steppchen'', bei d'[[Gemeng Lëtzebuerg]] geprafft. ===Entwécklung vun der Awunnerzuel=== <timeline> Colors= id:lightgrey value:gray(0.8) id:darkgrey value:gray(0.6) id:bar value:rgb(0.9,0.35,0.25) ImageSize = width:500 height:300 PlotArea = left:50 bottom:20 top:20 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:4000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:500 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:100 start:0 BackgroundColors = canvas:white BarData= bar:1821 text:1821 bar:1871 text:1871 bar:1910 text:1910 bar:1922 text:1922 bar:1935 text:1935 bar:1947 text:1947 bar:1960 text:1960 bar:1970 text:1970 bar:1981 text:1981 bar:1991 text:1991 bar:2001 text:2001 bar:2011 text:2011 bar:2021 text:2021 PlotData= color:bar width:20 align:left bar:1821 from:0 till:468 bar:1871 from:0 till:937 bar:1910 from:0 till:849 bar:1922 from:0 till:881 bar:1935 from:0 till:939 bar:1947 from:0 till:895 bar:1960 from:0 till:1120 bar:1970 from:0 till:1927 bar:1981 from:0 till:2028 bar:1991 from:0 till:2020 bar:2001 from:0 till:2577 bar:2011 from:0 till:3194 bar:2021 from:0 till:3659 PlotData= bar:1821 at: 468 fontsize:S text:468 shift:(-8,5) bar:1871 at: 937 fontsize:S text:937 shift:(-8,5) bar:1910 at: 849 fontsize:S text:849 shift:(-8,5) bar:1922 at: 881 fontsize:S text:881 shift:(-8,5) bar:1935 at: 939 fontsize:S text:939 shift:(-8,5) bar:1947 at: 895 fontsize:S text:895 shift:(-8,5) bar:1960 at: 1120 fontsize:S text:1.120 shift:(-14,5) bar:1970 at: 1927 fontsize:S text:1.927 shift:(-14,5) bar:1981 at: 2028 fontsize:S text:2.028 shift:(-14,5) bar:1991 at: 2020 fontsize:S text:2.020 shift:(-14,5) bar:2001 at: 2577 fontsize:S text:2.577 shift:(-14,5) bar:2011 at: 3194 fontsize:S text:3.194 shift:(-14,5) bar:2021 at: 3659 fontsize:S text:3.659 shift:(-14,5) </timeline> {{Statec Awunner}} == Wopen == === Wopen === {|class = wikitable |align="center"|[[Fichier:Coat of arms sandweiler luxbrg.png|100px]] | Beschreiwung am Originaltext:<br> ''burelé d'or et de gueules de dix pièces à la croix de sable brochant, la traverse chargée d'un quadriréacteur de front''<br>{{small|[[Gemeng (Lëtzebuerg)#De Gemengerot|D.C.]] [[24. November]] [[1982]] - [[Arrêté ministériel|A.M.]] [[5. Januar]] [[1983]] - Mémorial B 1983, Säit 207 - Projet: 1982 [[Marcel Lenertz]]}}<br> |} == Politik == === Gemengerot === De [[Gemengerot]] vu Sandweiler gëtt zanter 2011 nom [[Proporzsystem]] gewielt. E setzt sech aus 11 [[Conseiller (Lëtzebuerg)|Conseilleren]] zesummen. ==== Zesummesetzung ==== {{small|D'Majoritéitskoalitioun am Gemengerot ass '''fett '''geschriwwen}} {| class="wikitable" |- ! Joer !! [[Chrëschtlech-Sozial Vollekspartei|CSV]] !! [[Demokratesch Partei|DP]] !! [[déi gréng|gréng]] !! [[Lëtzebuerger Sozialistesch Aarbechterpartei|LSAP]] |- | 2005 || 4 || - || 1 || 4 |- | 2011 || '''5''' || 2 || 2 || '''2''' |- | 2017 || '''4'''|| 2 || '''3'''|| 2 |- |2023 |3 |'''3''' |2 |'''3''' |} {{small|Quell: [[Ministère de l'intérieur|Inneministère]] / RTL.lu / elections.lu}} De Gemengerot, deen aus de Wale vun 2005 ervirgoung, bestoung aus jee 4 CSV an LSAP-Gemengeréit, an engem Gréngen. Buergermeeschter war de Charles Unsen, LSAP (deen 2011 net méi kandidéiert huet). Säin Nofollger gouf am Oktober 2011 de [[John Breuskin]] ([[Chrëschtlech-Sozial Vollekspartei|CSV]]). No sengem Récktrëtt gouf deem seng Parteikolleegin Simone Massard-Stitz den 28. Januar 2015 vereedegt. Bei de Gemengewale vum 11. Juni 2023 koum et zu enger neier LSAP-DP-Koalitioun, an d'[[Jacqueline Breuer]] (LSAP) gouf nei Buergermeeschtesch.<ref name="mint.gouvernement.lu">{{Citation|URL=https://mint.gouvernement.lu/fr/actualites.gouvernement%2Bfr%2Bactualites%2Btoutes_actualites%2Bcommuniques%2B2023%2B07-juillet%2B18-assermentation-bourgmestres-echevins.html|Titel=Assermentation des collèges des bourgmestre et échevins|Gekuckt=19.07.2023|Datum=18.07.2023|Editeur=mint.gouvernement.lu|Sprooch=fr}}</ref>. Et war virgesinn, datt si Enn September 2025 de Buergermeeschterposte mam [[Claude Mousel]] (DP) géif tauschen; uganks Juli 2025 huet si aus gesondheetleche Grënn dunn awer scho méi fréi demissionéiert<ref name=":0" />. === Buergermeeschteren === {| | * Michel Altmann (1830 – 1845)<ref>{{Citation|URL=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/argd/1843/12/29/n1/jo|Titel=Arrêté royal grand-ducal du 29 décembre 1843, N° 2926f, portant nomination des Bourgmestres et Echevins des villes, et des Bourgmestres des campagnes du Grand-Duché|Gekuckt=18.07.2020|Datum=19.01.1944|Editeur=legilux.public.lu|Sprooch=fr}}</ref> * [[Samson Godchaux]] (1846 – 1862) * Jean Weicker (1862 – 1872) * [[Paul Godchaux]] (1873) * Nicolas Mousel (1874 – 1888) * Mathias Mousel (1889) * Emile Fischer (1891 – 1902) * Jacques Mousel (1903 – 1907) * Jean Mousel (1907 – 1917) * Pierre Hentzen (1918 – 1926) * Nicolas Birkel (1927 – 1934) * Emile Hentzen (1935 – 1945) | * Joseph Reichling (1946 – 1957) * Pierre Birkel (1957 – 1963) * Josy Gardulal (1964 – 1965) * Henri Majerus 1966 – 1978) * Pierre Schmitt (1979 – 1991) * Alphonse Massard (1991 – 1993) * Charles Unsen (1994 – 1999) * John Breuskin (2000 – 2009) * Charles Unsen (2009 – 2011) * John Breuskin (2011 - 2015) * Simone Massard-Stitz (2015 - 2023) * Jacqueline Breuer (2023 ''- 2025'')<ref name="mint.gouvernement.lu"/><ref name=":0">{{Citation|URL=https://www.rtl.lu/news/national/a/2318238.html|Titel=Gemeng Sandweiler: Buergermeeschtesch Jacqueline Breuer huet demissionéiert|Gekuckt=2025-07-03|Wierk=www.rtl.lu|Sprooch=lb}}</ref> * ''Claude Mousel<!-- - vun Okt. 2025 un''<ref>[https://www.wort.lu/luxemburg/stadaland/neues-jahr-neuer-buergermeister/31700876.html "Neues Jahr, neuer Bürgermeister."] wort.lu, 31.12.2024.</ref>--> |} == Interkommunal Syndikater == D'Gemeng Sandweiler ass Member vu follgenden [[Interkommunal Syndikater zu Lëtzebuerg|interkommunale Syndikater]]: {{div col|cols=3}} * [[MINETT-KOMPOST]] * [[SIAS]] * [[SIDEST]] * [[SIDOR]] * [[SIGI]] * [[SYVICOL]] {{div col end}} == Biller == <gallery class=center> Image:Sandweiler and Findel.jpg|Sandweiler an de Findel Fichier:Sandw Kierch V.jpg|D'Kierch Sandweiler Fichier:ScheedhaffLannen01.jpg|Lannenallee tëscht Lëtzebuerg a Sandweiler </gallery> == Kuckeswäertes == * De [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafen um Findel]]; * Den Dauwentuerm um [[Bireler Haff]]; * Den [[Däitschen Zaldotekierfecht zu Sandweiler|däitschen Zaldotekierfecht]] mat de Griewer vun 10.913 gefalenen däitschen Zaldoten aus dem [[Zweete Weltkrich]] an engem aus dem [[Éischte Weltkrich]]; * De Quellepad am [[Naturschutzgebitt Bireler Gronn]]; * D'[[Dräifaltegkeetskierch zu Sandweiler|Sandweiler Kierch]]; * Bemierkenswäert Beem um Scheedhaff: d'[[Lannenallee um Scheedhaff|Lannenallee]] an e [[Séisskäschtebam um Scheedhaff|Séisskäschtebam]]. == Bibliographie == * Sandweiler Notizen Nr 1 erausgi vu ''redaktioun sandweiler 1083 - 1983'',72 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, 1982) * Sandweiler Notizen Nr 2 erausgi vu ''redaktioun sandweiler'', 166 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, 1983) * Sandweiler Notizen Nr 3 erausgi vu ''Santwilre, Frënn vum Ale Sandweiler'', 197 Säiten, (Imprimerie Joseph Beffort, Lëtzebuerg, 1990) * Sandweiler Notizen Nr 4 erausgi vu ''Santwilre, Frënn vum Ale Sandweiler'', 212 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, Lëtzebuerg, 1992) * Sandweiler Biller, Sandweiler Notizen Nr 5 erausgi vun der ''Gemeng Sandweiler'', 237 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, Lëtzebuerg, 1999) * 250 Joer Porkierch Sandweiler, Sandweiler Notizen N°6 erausgi vu ''Santwilre, Frënn vum ale Sandweiler'', 288 Säiten + Fotoen an Dokumenter (Imprimerie Saint-Paul Lëtzebuerg, 2008) == Kuckt och == * {{LNM}} * [[Bireler Baach]] * [[Däitschen Zaldotekierfecht zu Sandweiler]] * [[Dräifaltegkeetskierch zu Sandweiler]] * [[Fanfare Sandweiler]] * [[Kanner- & Jugendkouer Allegro Sandweiler]] * [[Santwilre, Frënn vum ale Sandweiler]] * [[Schlass Saint-Hubert (Sandweiler)|Schlass Saint-Hubert]] * [[Sandweiler-Gare]] * [[Gare Sandweiler-Conter]] {{Kuckt och Lëschte Lëtzebuerg}} == Um Spaweck == {{Commonscat|Sandweiler|{{PAGENAME}}}} * [http://www.sandweiler.lu Offiziell Säit vun der Gemeng Sandweiler] * [http://www.syvicol.lu/annuaires-des-communes-et-des-syndicats/annuaire-des-communes/fiche/luxembourg/sandweiler D'Gemeng Sandweiler op der Websäit vum Syvicol] * [https://web.archive.org/web/20070315175104/http://www.legilux.public.lu/leg/a/archives/1873/0332012/0332012.pdf#page=2 Gesetz iwwer d'Kreatioun vun der Gemeng Hamm] ''Loi du 20 décembre 1873, créant une nouvelle commune du nom de Hamm'' {{Navigatioun Gemengen am Kanton Lëtzebuerg}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Gemengen zu Lëtzebuerg|Sandweiler]] [[Kategorie:Gemeng Sandweiler| ]] q5555ikeb5h5qwp5d8r96u6chpfz6ld 2627187 2627182 2025-07-03T14:32:55Z Zinneke 34 /* Buergermeeschteren */ 2627187 wikitext text/x-wiki {{Infobox Uertschaft Lëtzebuerg | Numm (Franséisch) = Sandweiler | Numm (Däitsch) = Sandweiler | Buergermeeschter = {{Buergermeeschter Sandweiler}} | Koordinaten = {{coor dms|49|37|00|N|06|13|13|0O|O}} }} D''''{{PAGENAME}}''' ass eng vun den {{Gemengenzuel}} [[Gemeng (Lëtzebuerg)|lëtzebuergesche Gemengen]]. Se läit am [[Kanton Lëtzebuerg]]. De [[Chef-lieu]] vun der Gemeng ass d'Uertschaft [[Sandweiler]] vun där se och hiren Numm huet. == Uertschaften an der Gemeng == * [[Sandweiler]] Follgend Häff a [[Lieu-dit]]en gehéieren zur Gemeng: {{div col|cols=3}} * [[Bireler Gronn]] * [[Bireler Barrière]] * [[Bireler Haff]] * [[Greiwelscheier]] * [[Neimillen (Sandweiler)|Neimillen]] * [[Findel]] {{div col end}} == Geographie == D'Gemeng Sandweiler stéisst am Westen un d'[[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], am Südwesten un d'[[Gemeng Hesper]], am Süden d'[[Gemeng Conter]], am Osten un d'[[Gemeng Schëtter]], an am Norden un d'[[Gemeng Nidderaanwen]]. == Geschicht == Den 1. Januar 1874<ref>{{Citation|URL=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1873/12/20/n1/jo|Titel=Loi du 20 décembre 1873, créant une nouvelle commune du nom de Hamm|Gekuckt=18.07.2020|Datum=20.12.1873|Editeur=legilux.public.lu|Sprooch=fr}}</ref> ass aus der Sektioun Hamm (mat den Uertschaften [[Hamm (Stad Lëtzebuerg)|Hamm]], [[Schläifmillen (Lëtzebuerg)|Schläifmillen]], [[Fetschebuer]], [[Val de Hamm|Hammer Dällchen]], [[Scheedgronn]], [[Zens (Stad Lëtzebuerg)|Zens]] an [[Tawioun]]<ref>Schreifweis am deemolege Gesetz: ''Hamm, Schleifmuhl, Fetschenbour, Haemmerstellgen, Scheidgrund, Scheidhof, Zens et Tavion (...) Pulfermuhl''</ref> an aus der Sektioun [[Polvermillen]], déi bis zu deem Zäitpunkt zwou Sektioune vun der Gemeng Sandweiler waren, d'[[Gemeng Hamm]] entstanen. Duerch Gesetz vum 5. Juli 1939<ref>{{Citation|URL=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1939/07/05/n1/jo|Titel=Loi du 5 juillet 1939, concernant le fusionnement de Kalkesbrück et de Steppchen avec la commune de Luxembourg|Gekuckt=18.07.2020|Datum=08.07.1939|Editeur=legilux.public.lu|Sprooch=fr}}</ref> goufen d'Uertschaft [[Kalchesbréck]] an de [[Lieu-dit]] ''Steppchen'', bei d'[[Gemeng Lëtzebuerg]] geprafft. ===Entwécklung vun der Awunnerzuel=== <timeline> Colors= id:lightgrey value:gray(0.8) id:darkgrey value:gray(0.6) id:bar value:rgb(0.9,0.35,0.25) ImageSize = width:500 height:300 PlotArea = left:50 bottom:20 top:20 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:4000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:500 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:100 start:0 BackgroundColors = canvas:white BarData= bar:1821 text:1821 bar:1871 text:1871 bar:1910 text:1910 bar:1922 text:1922 bar:1935 text:1935 bar:1947 text:1947 bar:1960 text:1960 bar:1970 text:1970 bar:1981 text:1981 bar:1991 text:1991 bar:2001 text:2001 bar:2011 text:2011 bar:2021 text:2021 PlotData= color:bar width:20 align:left bar:1821 from:0 till:468 bar:1871 from:0 till:937 bar:1910 from:0 till:849 bar:1922 from:0 till:881 bar:1935 from:0 till:939 bar:1947 from:0 till:895 bar:1960 from:0 till:1120 bar:1970 from:0 till:1927 bar:1981 from:0 till:2028 bar:1991 from:0 till:2020 bar:2001 from:0 till:2577 bar:2011 from:0 till:3194 bar:2021 from:0 till:3659 PlotData= bar:1821 at: 468 fontsize:S text:468 shift:(-8,5) bar:1871 at: 937 fontsize:S text:937 shift:(-8,5) bar:1910 at: 849 fontsize:S text:849 shift:(-8,5) bar:1922 at: 881 fontsize:S text:881 shift:(-8,5) bar:1935 at: 939 fontsize:S text:939 shift:(-8,5) bar:1947 at: 895 fontsize:S text:895 shift:(-8,5) bar:1960 at: 1120 fontsize:S text:1.120 shift:(-14,5) bar:1970 at: 1927 fontsize:S text:1.927 shift:(-14,5) bar:1981 at: 2028 fontsize:S text:2.028 shift:(-14,5) bar:1991 at: 2020 fontsize:S text:2.020 shift:(-14,5) bar:2001 at: 2577 fontsize:S text:2.577 shift:(-14,5) bar:2011 at: 3194 fontsize:S text:3.194 shift:(-14,5) bar:2021 at: 3659 fontsize:S text:3.659 shift:(-14,5) </timeline> {{Statec Awunner}} == Wopen == === Wopen === {|class = wikitable |align="center"|[[Fichier:Coat of arms sandweiler luxbrg.png|100px]] | Beschreiwung am Originaltext:<br> ''burelé d'or et de gueules de dix pièces à la croix de sable brochant, la traverse chargée d'un quadriréacteur de front''<br>{{small|[[Gemeng (Lëtzebuerg)#De Gemengerot|D.C.]] [[24. November]] [[1982]] - [[Arrêté ministériel|A.M.]] [[5. Januar]] [[1983]] - Mémorial B 1983, Säit 207 - Projet: 1982 [[Marcel Lenertz]]}}<br> |} == Politik == === Gemengerot === De [[Gemengerot]] vu Sandweiler gëtt zanter 2011 nom [[Proporzsystem]] gewielt. E setzt sech aus 11 [[Conseiller (Lëtzebuerg)|Conseilleren]] zesummen. ==== Zesummesetzung ==== {{small|D'Majoritéitskoalitioun am Gemengerot ass '''fett '''geschriwwen}} {| class="wikitable" |- ! Joer !! [[Chrëschtlech-Sozial Vollekspartei|CSV]] !! [[Demokratesch Partei|DP]] !! [[déi gréng|gréng]] !! [[Lëtzebuerger Sozialistesch Aarbechterpartei|LSAP]] |- | 2005 || 4 || - || 1 || 4 |- | 2011 || '''5''' || 2 || 2 || '''2''' |- | 2017 || '''4'''|| 2 || '''3'''|| 2 |- |2023 |3 |'''3''' |2 |'''3''' |} {{small|Quell: [[Ministère de l'intérieur|Inneministère]] / RTL.lu / elections.lu}} De Gemengerot, deen aus de Wale vun 2005 ervirgoung, bestoung aus jee 4 CSV an LSAP-Gemengeréit, an engem Gréngen. Buergermeeschter war de Charles Unsen, LSAP (deen 2011 net méi kandidéiert huet). Säin Nofollger gouf am Oktober 2011 de [[John Breuskin]] ([[Chrëschtlech-Sozial Vollekspartei|CSV]]). No sengem Récktrëtt gouf deem seng Parteikolleegin Simone Massard-Stitz den 28. Januar 2015 vereedegt. Bei de Gemengewale vum 11. Juni 2023 koum et zu enger neier LSAP-DP-Koalitioun, an d'[[Jacqueline Breuer]] (LSAP) gouf nei Buergermeeschtesch.<ref name="mint.gouvernement.lu">{{Citation|URL=https://mint.gouvernement.lu/fr/actualites.gouvernement%2Bfr%2Bactualites%2Btoutes_actualites%2Bcommuniques%2B2023%2B07-juillet%2B18-assermentation-bourgmestres-echevins.html|Titel=Assermentation des collèges des bourgmestre et échevins|Gekuckt=19.07.2023|Datum=18.07.2023|Editeur=mint.gouvernement.lu|Sprooch=fr}}</ref>. Et war virgesinn, datt si Enn September 2025 de Buergermeeschterposte mam [[Claude Mousel]] (DP) géif tauschen; uganks Juli 2025 huet si aus gesondheetleche Grënn dunn awer scho méi fréi demissionéiert<ref name=":0" />. === Buergermeeschteren === {{div col}} * Michel Altmann (1830 – 1845)<ref>{{Citation|URL=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/argd/1843/12/29/n1/jo|Titel=Arrêté royal grand-ducal du 29 décembre 1843, N° 2926f, portant nomination des Bourgmestres et Echevins des villes, et des Bourgmestres des campagnes du Grand-Duché|Gekuckt=18.07.2020|Datum=19.01.1944|Editeur=legilux.public.lu|Sprooch=fr}}</ref> * [[Samson Godchaux]] (1846 – 1862) * Jean Weicker (1862 – 1872) * [[Paul Godchaux]] (1873) * Nicolas Mousel (1874 – 1888) * Mathias Mousel (1889) * Emile Fischer (1891 – 1902) * Jacques Mousel (1903 – 1907) * Jean Mousel (1907 – 1917) * Pierre Hentzen (1918 – 1926) * Nicolas Birkel (1927 – 1934) * Emile Hentzen (1935 – 1945) * Joseph Reichling (1946 – 1957) * Pierre Birkel (1957 – 1963) * Josy Gardulal (1964 – 1965) * Henri Majerus 1966 – 1978) * Pierre Schmitt (1979 – 1991) * Alphonse Massard (1991 – 1993) * Charles Unsen (1994 – 1999) * John Breuskin (2000 – 2009) * Charles Unsen (2009 – 2011) * John Breuskin (2011 - 2015) * Simone Massard-Stitz (2015 - 2023) * Jacqueline Breuer (2023 ''- 2025'')<ref name="mint.gouvernement.lu"/><ref name=":0">{{Citation|URL=https://www.rtl.lu/news/national/a/2318238.html|Titel=Gemeng Sandweiler: Buergermeeschtesch Jacqueline Breuer huet demissionéiert|Gekuckt=2025-07-03|Wierk=www.rtl.lu|Sprooch=lb}}</ref> * ''Claude Mousel<!-- - vun Okt. 2025 un''<ref>[https://www.wort.lu/luxemburg/stadaland/neues-jahr-neuer-buergermeister/31700876.html "Neues Jahr, neuer Bürgermeister."] wort.lu, 31.12.2024.</ref>--> {{div col end}} == Interkommunal Syndikater == D'Gemeng Sandweiler ass Member vu follgenden [[Interkommunal Syndikater zu Lëtzebuerg|interkommunale Syndikater]]: {{div col|cols=3}} * [[MINETT-KOMPOST]] * [[SIAS]] * [[SIDEST]] * [[SIDOR]] * [[SIGI]] * [[SYVICOL]] {{div col end}} == Biller == <gallery class=center> Image:Sandweiler and Findel.jpg|Sandweiler an de Findel Fichier:Sandw Kierch V.jpg|D'Kierch Sandweiler Fichier:ScheedhaffLannen01.jpg|Lannenallee tëscht Lëtzebuerg a Sandweiler </gallery> == Kuckeswäertes == * De [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafen um Findel]]; * Den Dauwentuerm um [[Bireler Haff]]; * Den [[Däitschen Zaldotekierfecht zu Sandweiler|däitschen Zaldotekierfecht]] mat de Griewer vun 10.913 gefalenen däitschen Zaldoten aus dem [[Zweete Weltkrich]] an engem aus dem [[Éischte Weltkrich]]; * De Quellepad am [[Naturschutzgebitt Bireler Gronn]]; * D'[[Dräifaltegkeetskierch zu Sandweiler|Sandweiler Kierch]]; * Bemierkenswäert Beem um Scheedhaff: d'[[Lannenallee um Scheedhaff|Lannenallee]] an e [[Séisskäschtebam um Scheedhaff|Séisskäschtebam]]. == Bibliographie == * Sandweiler Notizen Nr 1 erausgi vu ''redaktioun sandweiler 1083 - 1983'',72 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, 1982) * Sandweiler Notizen Nr 2 erausgi vu ''redaktioun sandweiler'', 166 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, 1983) * Sandweiler Notizen Nr 3 erausgi vu ''Santwilre, Frënn vum Ale Sandweiler'', 197 Säiten, (Imprimerie Joseph Beffort, Lëtzebuerg, 1990) * Sandweiler Notizen Nr 4 erausgi vu ''Santwilre, Frënn vum Ale Sandweiler'', 212 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, Lëtzebuerg, 1992) * Sandweiler Biller, Sandweiler Notizen Nr 5 erausgi vun der ''Gemeng Sandweiler'', 237 Säiten, (Imprimerie Saint-Paul, Lëtzebuerg, 1999) * 250 Joer Porkierch Sandweiler, Sandweiler Notizen N°6 erausgi vu ''Santwilre, Frënn vum ale Sandweiler'', 288 Säiten + Fotoen an Dokumenter (Imprimerie Saint-Paul Lëtzebuerg, 2008) == Kuckt och == * {{LNM}} * [[Bireler Baach]] * [[Däitschen Zaldotekierfecht zu Sandweiler]] * [[Dräifaltegkeetskierch zu Sandweiler]] * [[Fanfare Sandweiler]] * [[Kanner- & Jugendkouer Allegro Sandweiler]] * [[Santwilre, Frënn vum ale Sandweiler]] * [[Schlass Saint-Hubert (Sandweiler)|Schlass Saint-Hubert]] * [[Sandweiler-Gare]] * [[Gare Sandweiler-Conter]] {{Kuckt och Lëschte Lëtzebuerg}} == Um Spaweck == {{Commonscat|Sandweiler|{{PAGENAME}}}} * [http://www.sandweiler.lu Offiziell Säit vun der Gemeng Sandweiler] * [http://www.syvicol.lu/annuaires-des-communes-et-des-syndicats/annuaire-des-communes/fiche/luxembourg/sandweiler D'Gemeng Sandweiler op der Websäit vum Syvicol] * [https://web.archive.org/web/20070315175104/http://www.legilux.public.lu/leg/a/archives/1873/0332012/0332012.pdf#page=2 Gesetz iwwer d'Kreatioun vun der Gemeng Hamm] ''Loi du 20 décembre 1873, créant une nouvelle commune du nom de Hamm'' {{Navigatioun Gemengen am Kanton Lëtzebuerg}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Gemengen zu Lëtzebuerg|Sandweiler]] [[Kategorie:Gemeng Sandweiler| ]] 2o267yc5r5einturjavpvophc2eh9jw 0 74572 2627188 2575698 2025-07-03T15:35:50Z Mobby 12 60927 k 2627188 wikitext text/x-wiki {{Infobox Verwaltung}} [[Fichier:Karte Kulturhauptstadt Europas.png|thumb|300px]] '''Europäesch Kulturhaaptstad''' ass en Titel, deen eng Stad aus der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] fir ee Joer kritt huet. D'Iddi geet zeréck op eng Initiativ vun der deemoleger griichescher Kulturministesch [[Melina Mercouri]]. Se gouf vum [[Conseil vun der Europäescher Unioun|Ministerrot vun der EG]] den [[13. Juni]] [[1985]] lancéiert. Bis 1999 war den Titel "'''Europäesch Kulturstad'''". Heiansdo maachen och Stied aus Net-EU-Länner mat; et sinn dat an deem Fall Länner déi der EU nostinn, sief et als Member vum [[Europäesche Wirtschaftsraum]], sief et als Bäitrëttskandidaten. == Lëscht vun den Europäesche Kulturstied, resp. Kulturhaaptstied == * 1985: {{GRE}} - [[Athen]] * 1986: {{ITA}} - [[Florenz]] * 1987: {{NLD}} - [[Amsterdam]] * 1988: {{DEU}} - [[West-Berlin]] * 1989: {{FRA}} - [[Paräis]] * 1990: {{GBR}} - [[Glasgow]] * 1991: {{IRL}} - [[Dublin]] * 1992: {{ESP}} - [[Madrid]] * 1993: {{BEL}} - [[Antwerpen]] * 1994: {{PRT}} - [[Lissabon]] * 1995: {{LUX}} - [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] * 1996: {{DNK}} - [[Kopenhagen]] * 1997: {{GRE}} - [[Thessaloniki]] * 1998: {{SWE}} - [[Stockholm]] * 1999: {{DEU}} - [[Weimar]] * 2000: {{FRA}} - [[Avignon]], {{NOR}} - [[Bergen (Norwegen)|Bergen]], {{ITA}} - [[Bologna]], {{BEL}} - [[Bréissel]], {{FIN}} - [[Helsinki]], {{POL}} - [[Krakau]], {{CZE}} - [[Prag]], {{ISL}} - [[Reykjavík]], {{ESP}} - [[Santiago de Compostela]] * 2001: {{PRT}} - [[Porto (Portugal)|Porto]], {{NLD}} - [[Rotterdam]] * 2002: {{ESP}} - [[Salamanca]], {{BEL}} [[Brugge]] * 2003: {{AUT}} - [[Graz]] * 2004: {{FRA}} - [[Lille]], {{ITA}} - [[Genua]] * 2005: {{IRL}} - [[Cork]] * 2006: {{GRE}} - [[Patras]] * 2007: {{LUX}} - [[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]] an d'[[Groussregioun]], {{ROU}} - [[Sibiu]] * 2008: {{GBR}} - [[Liverpool]], {{NOR}} -[[Stavanger]] a [[Sandnes]] * 2009: {{LTU}} - [[Vilnius]], {{AUT}} - [[Linz]] * 2010: {{HUN}} - [[Pécs]], {{DEU}} - [[Essen]] mat der [[Ruhr]], {{TUR}} - [[Istanbul]] * 2011: {{EST}} - [[Tallinn]], {{FIN}} - [[Turku]] * 2012: {{PRT}} - [[Guimarães]], {{SVN}} - [[Maribor]] * 2013: {{FRA}} - [[Marseille]], {{SLK}} - [[Košice]] * 2014: {{LAT}} - [[Riga]], {{SWE}} - [[Umeå]] * 2015: {{BEL}} - [[Mons]], {{CZE}} - [[Plzeň]] * 2016: {{ESP}} - [[San Sebastian]], {{POL}} - [[Wrocław]] * 2017: {{DNK}} - [[Aarhus]], {{CYP}} - [[Paphos]] * 2018: {{NLD}} - [[Leeuwarden]], {{MLT}} - [[Valletta]] * 2019: {{ITA}} - [[Matera]], {{BGR}} - [[Plovdiv]] * 2020: {{IRL}} - [[Galway]], {{HRV}} - [[Rijeka]] <!--* 2021: {{ROU}} - [[Timișoara]], {{GRE}} - [[Eleusis]], {{SRB}} - [[Novi Sad]]--> * 2022:{{LUX}} - [[Esch-Uelzecht]], {{LTU}} - [[Kaunas]], {{SRB}} - [[Novi Sad]]<ref>{{Citation|URL=https://culture.ec.europa.eu/de/node/635|Titel=European Capitals of Culture {{!}} Culture and Creativity|Gekuckt=27.02.2022|Wierk=|Editeur=culture.ec.europa.eu|Sprooch=en}}</ref>: == Kuckt och == * [[Europäesch Kulturstad Lëtzebuerg 1995]] * [[Kulturhaaptstad Lëtzebuerg 2007]] * [[Esch 2022|Esch-Uelzecht Europäesch Kulturhaaptstad 2022]] {{Referenzen}} [[Kategorie:Europäesch Kulturhaaptstied]] luhzyxzceup9tx0ewrrmtje85g36idx 2627215 2627188 2025-07-04T08:34:27Z Zinneke 34 /* Lëscht vun den Europäesche Kulturstied, resp. Kulturhaaptstied */ bis 2028 2627215 wikitext text/x-wiki {{Infobox Verwaltung}} [[Fichier:Karte Kulturhauptstadt Europas.png|thumb|300px]] '''Europäesch Kulturhaaptstad''' ass en Titel, deen eng Stad aus der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] fir ee Joer kritt huet. D'Iddi geet zeréck op eng Initiativ vun der deemoleger griichescher Kulturministesch [[Melina Mercouri]]. Se gouf vum [[Conseil vun der Europäescher Unioun|Ministerrot vun der EG]] den [[13. Juni]] [[1985]] lancéiert. Bis 1999 war den Titel "'''Europäesch Kulturstad'''". Heiansdo maachen och Stied aus Net-EU-Länner mat; et sinn dat an deem Fall Länner déi der EU nostinn, sief et als Member vum [[Europäesche Wirtschaftsraum]], sief et als Bäitrëttskandidaten. == Lëscht vun den Europäesche Kulturstied, resp. Kulturhaaptstied == * 1985: {{GRE}} - [[Athen]] * 1986: {{ITA}} - [[Florenz]] * 1987: {{NLD}} - [[Amsterdam]] * 1988: {{DEU}} - [[West-Berlin]] * 1989: {{FRA}} - [[Paräis]] * 1990: {{GBR}} - [[Glasgow]] * 1991: {{IRL}} - [[Dublin]] * 1992: {{ESP}} - [[Madrid]] * 1993: {{BEL}} - [[Antwerpen]] * 1994: {{PRT}} - [[Lissabon]] * 1995: {{LUX}} - [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] * 1996: {{DNK}} - [[Kopenhagen]] * 1997: {{GRE}} - [[Thessaloniki]] * 1998: {{SWE}} - [[Stockholm]] * 1999: {{DEU}} - [[Weimar]] * 2000: {{FRA}} - [[Avignon]], {{NOR}} - [[Bergen (Norwegen)|Bergen]], {{ITA}} - [[Bologna]], {{BEL}} - [[Bréissel]], {{FIN}} - [[Helsinki]], {{POL}} - [[Krakau]], {{CZE}} - [[Prag]], {{ISL}} - [[Reykjavík]], {{ESP}} - [[Santiago de Compostela]] * 2001: {{PRT}} - [[Porto (Portugal)|Porto]], {{NLD}} - [[Rotterdam]] * 2002: {{ESP}} - [[Salamanca]], {{BEL}} [[Brugge]] * 2003: {{AUT}} - [[Graz]] * 2004: {{FRA}} - [[Lille]], {{ITA}} - [[Genua]] * 2005: {{IRL}} - [[Cork]] * 2006: {{GRE}} - [[Patras]] * 2007: {{LUX}} - [[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]] an d'[[Groussregioun]], {{ROU}} - [[Sibiu]] * 2008: {{GBR}} - [[Liverpool]], {{NOR}} -[[Stavanger]] a [[Sandnes]] * 2009: {{LTU}} - [[Vilnius]], {{AUT}} - [[Linz]] * 2010: {{HUN}} - [[Pécs]], {{DEU}} - [[Essen]] mat der [[Ruhr]], {{TUR}} - [[Istanbul]] * 2011: {{EST}} - [[Tallinn]], {{FIN}} - [[Turku]] * 2012: {{PRT}} - [[Guimarães]], {{SVN}} - [[Maribor]] * 2013: {{FRA}} - [[Marseille]], {{SLK}} - [[Košice]] * 2014: {{LAT}} - [[Riga]], {{SWE}} - [[Umeå]] * 2015: {{BEL}} - [[Mons]], {{CZE}} - [[Plzeň]] * 2016: {{ESP}} - [[San Sebastian]], {{POL}} - [[Wrocław]] * 2017: {{DNK}} - [[Aarhus]], {{CYP}} - [[Paphos]] * 2018: {{NLD}} - [[Leeuwarden]], {{MLT}} - [[Valletta]] * 2019: {{ITA}} - [[Matera]], {{BGR}} - [[Plovdiv]] * 2020: {{IRL}} - [[Galway]], {{HRV}} - [[Rijeka]] * 2022:{{LUX}} - [[Esch-Uelzecht]], {{LTU}} - [[Kaunas]], {{SRB}} - [[Novi Sad]]<ref>{{Citation|URL=https://culture.ec.europa.eu/de/node/635|Titel=European Capitals of Culture {{!}} Culture and Creativity|Gekuckt=27.02.2022|Wierk=|Editeur=culture.ec.europa.eu|Sprooch=en}}</ref>: *2023: [[Timișoara]] {{ROU}}, [[Eleusis]] {{GRE}}, [[Veszprém]] {{HUN}} * 2024: [[Tartu]] {{EST}}, [[Bad Ischl]] a [[Salzkammergut]] {{AUT}}, [[Bodø]] {{NOR}} * 2025: [[Nova Gorica]] {{ITA}}/[[Gorizia]] {{SVN}}, [[Chemnitz]] {{DEU}} * 2026: [[Trenčín]] {{SLK}}, [[Oulu]] {{FIN}} * 2027: [[Liepāja]] {{LAT}}, [[Évora]] {{PRT}} * 2028: [[Budejovice]] {{CZE}}, [[Skopje]] {{MKD}}, [[Bourges]] {{FRA}} == Kuckt och == * [[Europäesch Kulturstad Lëtzebuerg 1995]] * [[Kulturhaaptstad Lëtzebuerg 2007]] * [[Esch 2022|Esch-Uelzecht Europäesch Kulturhaaptstad 2022]] {{Referenzen}} [[Kategorie:Europäesch Kulturhaaptstied]] lzdzqkqnx2xrirlcgeul19hi4ot9yt9 2627216 2627215 2025-07-04T08:35:04Z Zinneke 34 2627216 wikitext text/x-wiki {{Infobox Verwaltung}} [[Fichier:Karte Kulturhauptstadt Europas.png|thumb|450px]] '''Europäesch Kulturhaaptstad''' ass en Titel, deen eng Stad aus der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] fir ee Joer kritt huet. D'Iddi geet zeréck op eng Initiativ vun der deemoleger griichescher Kulturministesch [[Melina Mercouri]]. Se gouf vum [[Conseil vun der Europäescher Unioun|Ministerrot vun der EG]] den [[13. Juni]] [[1985]] lancéiert. Bis 1999 war den Titel "'''Europäesch Kulturstad'''". Heiansdo maachen och Stied aus Net-EU-Länner mat; et sinn dat an deem Fall Länner déi der EU nostinn, sief et als Member vum [[Europäesche Wirtschaftsraum]], sief et als Bäitrëttskandidaten. == Lëscht vun den Europäesche Kulturstied, resp. Kulturhaaptstied == * 1985: {{GRE}} - [[Athen]] * 1986: {{ITA}} - [[Florenz]] * 1987: {{NLD}} - [[Amsterdam]] * 1988: {{DEU}} - [[West-Berlin]] * 1989: {{FRA}} - [[Paräis]] * 1990: {{GBR}} - [[Glasgow]] * 1991: {{IRL}} - [[Dublin]] * 1992: {{ESP}} - [[Madrid]] * 1993: {{BEL}} - [[Antwerpen]] * 1994: {{PRT}} - [[Lissabon]] * 1995: {{LUX}} - [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] * 1996: {{DNK}} - [[Kopenhagen]] * 1997: {{GRE}} - [[Thessaloniki]] * 1998: {{SWE}} - [[Stockholm]] * 1999: {{DEU}} - [[Weimar]] * 2000: {{FRA}} - [[Avignon]], {{NOR}} - [[Bergen (Norwegen)|Bergen]], {{ITA}} - [[Bologna]], {{BEL}} - [[Bréissel]], {{FIN}} - [[Helsinki]], {{POL}} - [[Krakau]], {{CZE}} - [[Prag]], {{ISL}} - [[Reykjavík]], {{ESP}} - [[Santiago de Compostela]] * 2001: {{PRT}} - [[Porto (Portugal)|Porto]], {{NLD}} - [[Rotterdam]] * 2002: {{ESP}} - [[Salamanca]], {{BEL}} [[Brugge]] * 2003: {{AUT}} - [[Graz]] * 2004: {{FRA}} - [[Lille]], {{ITA}} - [[Genua]] * 2005: {{IRL}} - [[Cork]] * 2006: {{GRE}} - [[Patras]] * 2007: {{LUX}} - [[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]] an d'[[Groussregioun]], {{ROU}} - [[Sibiu]] * 2008: {{GBR}} - [[Liverpool]], {{NOR}} -[[Stavanger]] a [[Sandnes]] * 2009: {{LTU}} - [[Vilnius]], {{AUT}} - [[Linz]] * 2010: {{HUN}} - [[Pécs]], {{DEU}} - [[Essen]] mat der [[Ruhr]], {{TUR}} - [[Istanbul]] * 2011: {{EST}} - [[Tallinn]], {{FIN}} - [[Turku]] * 2012: {{PRT}} - [[Guimarães]], {{SVN}} - [[Maribor]] * 2013: {{FRA}} - [[Marseille]], {{SLK}} - [[Košice]] * 2014: {{LAT}} - [[Riga]], {{SWE}} - [[Umeå]] * 2015: {{BEL}} - [[Mons]], {{CZE}} - [[Plzeň]] * 2016: {{ESP}} - [[San Sebastian]], {{POL}} - [[Wrocław]] * 2017: {{DNK}} - [[Aarhus]], {{CYP}} - [[Paphos]] * 2018: {{NLD}} - [[Leeuwarden]], {{MLT}} - [[Valletta]] * 2019: {{ITA}} - [[Matera]], {{BGR}} - [[Plovdiv]] * 2020: {{IRL}} - [[Galway]], {{HRV}} - [[Rijeka]] * 2022:{{LUX}} - [[Esch-Uelzecht]], {{LTU}} - [[Kaunas]], {{SRB}} - [[Novi Sad]]<ref>{{Citation|URL=https://culture.ec.europa.eu/de/node/635|Titel=European Capitals of Culture {{!}} Culture and Creativity|Gekuckt=27.02.2022|Wierk=|Editeur=culture.ec.europa.eu|Sprooch=en}}</ref>: *2023: [[Timișoara]] {{ROU}}, [[Eleusis]] {{GRE}}, [[Veszprém]] {{HUN}} * 2024: [[Tartu]] {{EST}}, [[Bad Ischl]] a [[Salzkammergut]] {{AUT}}, [[Bodø]] {{NOR}} * 2025: [[Nova Gorica]] {{ITA}}/[[Gorizia]] {{SVN}}, [[Chemnitz]] {{DEU}} * 2026: [[Trenčín]] {{SLK}}, [[Oulu]] {{FIN}} * 2027: [[Liepāja]] {{LAT}}, [[Évora]] {{PRT}} * 2028: [[Budejovice]] {{CZE}}, [[Skopje]] {{MKD}}, [[Bourges]] {{FRA}} == Kuckt och == * [[Europäesch Kulturstad Lëtzebuerg 1995]] * [[Kulturhaaptstad Lëtzebuerg 2007]] * [[Esch 2022|Esch-Uelzecht Europäesch Kulturhaaptstad 2022]] {{Referenzen}} [[Kategorie:Europäesch Kulturhaaptstied]] djny79khs6tatfplsdk3ad5p6r98lxp 0 102552 2627190 2605021 2025-07-03T15:45:17Z Robby 393 + Infobox 2627190 wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Jos Krippes''', gebuer als ''Joseph Krippes'' den [[23. Mäerz]] [[1932]] zu [[Rouspert]], ass e lëtzebuergesche Lokalhistoriker an Auteur. Hien huet Artikelen a Bicher mat lokalhistoreschem Charakter geschriwwen. Hie war vun 1961 bis 1981 Kantonalpresident<ref>[http://www.kantonalverband-echternach.org/web2/index.php/11-ehemalige-posteninhaber/58-kantonalpraesidenten Lëscht vun de Kantonalpresidente vun de Pompjeeën aus dem Kanton Iechternach]</ref> a vun 1981 bis 1984 Kantonalvizepresident<ref>[http://www.kantonalverband-echternach.org/web2/index.php/11-ehemalige-posteninhaber/59-kantonalvizepraesidenten Lëscht vun de Kantonalvizepresidente vun de Pompjeeën aus dem Kanton Iechternach]</ref> vun de Pompjeeën aus dem [[Kanton Iechternach]]. == Bicher an Artikelen== === Bicher === * ''[[Rouspert]] am [[Zweete Weltkrich|II. Weltkrich]] 1939 bis 1945.'' (1993)(509 Säiten) * ''Chronik der Gemeinde Rosport.'' (1998) (375 Säten) (Sankt-Paulus-Drëckerei, Lëtzebuerg), ISBN 2-87996-993-X === Artikelen (Auswiel) === * Die ''Douaniers'' und ihre Dienststelle in Rosport. * Weinbau in Rosport * Die Landjahrlager in Rosport 1942-1944 * Männer und Frauen aus Rosport in katholischen Orden * Geistliche aus Rosport im Weltklerus * Die landwirtschaftlichen Genossenschaften {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Krippes Jos}} [[Kategorie:Gebuer 1932]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Auteuren]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Lokalhistoriker]] 5mji7nqgbdigzgbnxw550suzz7mkf2p 0 113916 2627212 2239254 2025-07-04T06:20:54Z Les Meloures 580 ., replaced: säz → sätz using [[Project:AWB|AWB]] 2627212 wikitext text/x-wiki {{Iwwerschaffen}} De '''CORALIE'''-Spektrograph ass en [[Echellegitter|Echelle]] [[Spektrograph]] am Beräich vun der [[Astronomie]]. Dat [[naturwëssenschaft]]lecht Instrument gëtt zesumme mat engem [[Teleskop]] benotzt, fir [[Elektromagnéitesche Spektrum|Spektre]] vu [[Stär]]en auszemoossen a fir mam [[Doppler-Effekt]] extrasolar Planéite mat der ''radialer Vitessmethod'' z'entdecken. Et gouf am Kader vum ''[http://obswww.unige.ch/~udry/planet/coralie.html Southern Sky extrasolar Planet search Programme]'' um [[Leonhard-Euler-Teleskop]] am [[La-Silla-Observatoire]] am [[Chile]] installéiert. Den [[ELODIE-Spektrograph]] war de Pendant vum ''[http://obswww.unige.ch/~udry/planet/elodie.html Northern Extrasolar Planet Search]'' Programm. == Eegenschaften == Dat [[Liichtspektrum|spektraalt]] [[Opléisungsverméigen]] vun ''CORALIE'' zielt [[Spektrallinn|<math>R = {\lambda\over\Delta\lambda} = 50000</math>]] mat enger Zesummefaassung vu jee 3 [[Pixel]]en. Den [[CCD-Sensor|CCD-Detekter]] huet dobäi 2.000 &times; 2000 Pixel bei enger Pixelgréisst vu 15 [[Virsätz fir Moosseenheeten|µ]][[Meter|m]]. == Entdecke vu Planéite mam CORALIE == Fënnef [[Planéit]]e goufe bis elo duerch ''CORALIE'' entdeckt, [[Verifizéierung|verifizéiert]] mat aneren Observatiounsprogrammer. {| class="toccolours sortable" border=1 cellspacing=0 cellpadding=2 align=center style="text-align:center; border-collapse:collapse; margin-left: 0; margin-right: auto;" |- bgcolor="#a0b0ff" ! [[Planéit]] ! Datum vun der Publikatioun |- | [[Gliese 86 b]] || [[24. November]] [[1998]] |- | [[HD 75289 b]] || [[1999]] |- | [[HD 130322 b]] || 1999 |- | [[HD 192263 b]] || 1999 |- | [[GJ 3021 b]] || [[2000]] |} == Kuckt och == {{Kuckt och Portal:Astronomie}} * [[Lëscht vun Exoplanéiten]] * [[ELODIE-Spektrograph]] * [[SOPHIE-Spektrograph]] == Um Spaweck == * [http://obswww.unige.ch/~udry/planet/planet.html The Geneva Extrasolar Planet Search Programmes] {{Navigatioun Europäesche Südobservatoire}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Astronomesch Instrumenter]] [[Kategorie:Planetologie]] [[Kategorie:Exoplanéiten]] kzaavjd83nv240jgkyljrb8xiun61ow 0 131066 2627230 2540580 2025-07-04T11:58:36Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627230 wikitext text/x-wiki {{SkizzSprooch}} {{Infobox Sprooch|Numm=Schweedesch|Originalnumm=svenska |Land= [[Schweden]], [[Finnland]] |Regioun= [[Europa (Kontinent)|Nordeuropa]] |Schwätzen=10 Millioune<br>Mammesproochler |Rang= |Faarf Famill=lawngreen |Famill= [[Indoeuropäesch Sproochen|Indoeuropäesch]] * [[Germanesch Sproochen|Germanesch]] ** [[Nordgermanesch Sproochen]] *** '''Schweedesch''' |OffiziellSprooch= [[Schweden]], [[Finnland]], [[Åland]], [[Europäesch Unioun|EU]] |Akademie= Schweedescht Sproochegesetz |iso1=sv |iso2=swe |iso3=swe |sil= }} '''Schweedesch''' (sv: svenska) gehéiert zum [[Germanesch Sproochen|nordgermaneschen]] Ënneraascht vun den indoeuropäesche Sproochen. D'Sprooch gläicht deenen anere skandinavesche Sproochen. D'schweedesch Sprooch gëtt vu ronn 10 Milliounen Awunner als Mammesprooch geschwat. Ausser a Schweden selwer ass dat de Fall am südwestleche Wupp vu [[Finnland]], an op [[Åland]]. Et ass zanter 2009 d'[[offiziell Sprooch]] a [[Schweden]] an a [[Finnland]], an et ass och d'Aarbechts- a Korrespondenzsprooch am [[Nordesche Rot]]. Bis 2009 hat Schweden nach keng offiziell [[Sprooch]]. Schweedesch war ''de facto'' déi Sprooch, déi historesch do entstanen a gewuess ass an am Alldag och als dominant Landessprooch fungéiert huet. Zanter dem [[1. Juli]] [[2009]] ass ''[[De jure / de facto|de jure]]'' festgeluecht ginn, datt Schweedesch déi offiziell Sprooch vu Schweden ass. [[Fichier:Distribution-sv.png|thumb|left|220px|D'Sproochkaart vun der Sprooch]] {{Clr}} == Um Spaweck == {{Wikipedia|sv|Schweedesch}} {{Commonscat|Swedish language|{{PAGENAME}}}} * [https://www.ethnologue.com/language/swe Fiche op Ethnologue.com] {{en}} {{Navigatioun Amtssproochen EU}} [[Kategorie:Schweedesch Sprooch| ]] dsqb0nierbqmjmf6d35o0sr3905en6m 0 137071 2627180 2626869 2025-07-03T12:57:34Z GilPe 14980 /* Gestuerwen */ Diogo Jota + André Silva 2627180 wikitext text/x-wiki {{Artikel Joer}} D'Joer '''2025''' huet op engem [[Mëttwoch]] ugefaangen. Et ass kee [[Schaltjoer]]. == Evenementer == * {{6. Januar}}: [[Indonesien]] gëtt Member vum [[BRICS]]. === Europa === * {{1. Januar}}: [[Bulgarien]] a [[Rumänien]] trieden dem [[Schengener Ofkommes|Schengen-Raum]] op de Landgrenze bäi. * [[12. Januar]]: Den [[Zoran Milanović]] gëtt am zweeten Tour vun de Presidentewalen a [[Kroatien]] zum President vu sengem Land erëmgewielt. * [[23. Januar]]: De [[Micheál Martin]] gëtt an [[Irland]] fir d'zweet Kéier zum [[Taoiseach]] ernannt. * [[26. Januar]]: Dem [[wäissrussland|belarusseschen]] Autokrat [[Aljaksandr Lukaschenka]] seng Amtszäit vu bis ewell iwwer 30 Joer gëtt ëm weider 5 Joer verlängert. * {{3. Februar}}: De [[Bart De Wever]] ([[N-VA]]) gëtt als neie Premierminister an der [[Belsch]] vereedegt, un der Spëtzt vun enger Koalitiounsregierung aus N-VA, [[MR]], [[Les Engagés]], [[CD&V]] a [[Vooruit]]. * [[23. Februar]]: Bei de Wale fir den [[Däitschland|däitsche]] [[Bundestag]] kritt d'[[CDU]]/[[CSU]] 28,5%, d'[[AfD]] 20,8, d'[[SPD]] 16,4, [[Bündnis 90/Die Grünen|die Grünen]] 11,6, [[die Linke]] 8,8%; all aner ënner 5%. * {{3. Mäerz}}: De [[Christian Stocker]] ([[ÖVP]]) gëtt als neie Bundeskanzler an [[Éisträich]] vereedegt, un der Spëtzt vun enger Koalitioun aus ÖVP, [[SPÖ]] an [[NEOS]]. * [[20. Mäerz]]: D'[[Brigitte Haas]] (VU) gëtt als nei Regierungscheffin a [[Liechtenstein]] vereedegt. * {{6. Mee}}: De [[Friedrich Merz]] gëtt am zweeten Tuer als neien [[Däitschland|däitsche]] [[Bundeskanzler (Däitschland)|Bundeskanzler]] gewielt. * {{8. Mee}}: Am véierten Tuer vum Konklav gëtt de Robert Francis Prevost als Poopst gewielt an hëlt de Poopstnumm [[Leo XIV.]] un. * [[18. Mee]]: Den [[Nicușor Dan]] gewënnt d'Presidentewalen a [[Rumänien]]. * {{1. Juni}}: De [[Karol Nawrocki]] (onofhängeg) gewënnt d'Presidentewalen a [[Polen]]. ==== Lëtzebuerg ==== [[File:2025-03-02 Den Tram fierrt bis op de Findel - inauguration (114).jpg|thumb|Tram um Findel|200px]] * {{6. Februar}}: Déi am Land bis ewell gréisst Quantitéit un illegalen Droge gëtt saiséiert: 889 Kilo [[Kokain]], mat engem theoreetesche Maartwäert vun 80 bis 160 Milliounen Euro. * {{2. Mäerz}}: Dat lescht Deelstéck vun der [[Luxtram-Linn T1]] vun der [[Luxexpo]] bis bei de [[Fluchhafe Findel]] gëtt a Betrib geholl. * {{3. Oktober}}: Den [[Henri vu Lëtzebuerg]] [[Ofdankung|dankt]] als [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] of; säi Fils [[Guillaume vu Lëtzebuerg|Guillaume]] gëtt Trounfollger ''(ugekënnegt).'' === Afrika === * [[21. Mäerz]]: D'[[Netumbo Nandi-Ndaitwah]] gëtt als nei Staatspresidentin vun [[Namibia]] vereedegt. * [[13. Abrëll]]: De [[Brice Oligui Nguema]] gëtt zum President vum [[Gabun]] gewielt. === Amerika === ==== Nordamerika ==== * [[20. Januar]]: Den [[Donald Trump]] gëtt fir d'zweet Kéier als [[President vun de Vereenegte Staaten|President vun de Vereenegte Staate]] vereedegt. * [[14. Mäerz]]: De [[Mark Carney]] gëtt neie Premierminister a [[Kanada]]. ==== Mëttel- a Südamerika ==== * [[10. Januar]]: Den [[Nicolás Maduro]] gëtt fir eng drëtt Kéier als President vu [[Venezuela]] vereedegt. * [[13. Abrëll]]: Bei de Presidentewalen am [[Ecuador]] gëtt den [[Daniel Noboa]] am 2. Tour erëmgewielt. === Asien === * {{3. Juni}}: De [[Lee Jae-myung]] gëtt zum neie President vu [[Südkorea]] gewielt. ==== Arabesch Welt an Noen Osten ==== * {{9. Januar}}: De Generol [[Joseph Khalil Aoun]] gëtt vum libaneesesche Parlament zum President vum [[Libanon]] gewielt. * [[27. Februar]]: No méi wéi 40 Joer Kampf géint den [[Tierkei|tierkesche Staat]], rifft de Parteigrënner [[Abdullah Öcalan]] seng Unhänger op, d'Waffen néierzeleeën a kënnegt d'Opléisung vun der Aarbechterpartei vu Kurdistan ([[Aarbechterpartei vu Kurdistan|PKK]]) un. Se gouf den [[12. Mee]] 2025 opgeléist. == Konscht a Kultur == === Molerei === === Literatur === * [[Servais-Präis]] fir der [[Anne-Marie Reuter]] hiren ''[[M for Amnesia]]''. === Musek === * [[18. Mee]]: Den [[Johannes Pietsch|JJ]] gewënnt mat ''Wasted Love'' de [[Eurovision Song Contest 2025|Eurovision Song Contest zu Basel]]. === Kino === * ''[[Emilia Pérez]]'' vum [[Jacques Audiard]] gewënnt den [[César du cinéma|César]] fir de beschte Film. * ''[[Anora]]'' vum [[Sean Baker]] gewënnt den [[Oscar]] fir de beschte Film. * ''[[Un simple accident]]'' vum [[Jafar Panahi]] gewënnt d'[[Gëlle Palm]]. == Ekonomie == [[File:大阪・関西万博 ルクセンブルクパビリオン.jpg|thumb|130px|De Lëtzebuerger Pavillon]] * [[Weltausstellung]] zu [[Osaka]], a Japan. == Wëssenschaft an Technik == * [[15. Januar]]: U Bord vun zwou [[SpaceX]]-Rakéite ginn de Rover ''[[Tenacious (Rover)|Tenacious]]'' an den Nano-Satellit ''[[POQUITO]]'' an den All geschéckt; deen ee Richtung Mound, deen aneren op Orbit. Béid goufen zu Lëtzebuerg entworf a gebaut. == Sport == == Gebuer == == Gestuerwen == {{Méi Biller | direction = vertical | width = 100 | Bild1 = Michel Medinger 15NOV10.JPG | Text1 = Michel Medinger | Bild2 = David Lynch (1990) (cropped).jpg | Text2 = David Lynch | Bild3 = Fanclub1966MarianneFaithfull3 (cropped).jpg | Text3 = Marianne Faithfull | Bild4= Horst Köhler.jpg | Text4= Horst Köhler | Bild5= GeneHackmanJun2108.jpg | Text5= Gene Hackman | Bild6= Moia1.jpg | Text6= Nelly Moia | Bild7= PJbyNPeyrafitte.jpg | Text7= Pierre Joris | Bild8= Mario Vargas Llosa (crop 2).jpg | Text8= Mario Vargas Llosa | Bild9= Pope Francis in March 2013 (cropped).jpg | Text9= Franciscus I. | Bild10 = Leon krier.jpg | Text10 = Léon Krier }} * {{4. Januar}}: [[Paul Cloos]], lëtzebuergeschen Agrocheemiker. * {{5. Januar}}: [[Robert Hübner]], däitsche Schachspiller. * {{0}}5. Januar: [[Konstantinos Simitis]], griichesche Politiker. * {{7. Januar}}: [[Jean-Marie Le Pen]], franséische Politiker. * {{8. Januar}}: [[Camille Montaigu]], franséische Journalist. * [[13. Januar]]: [[Michel Medinger jun.|Michel Medinger]], lëtzebuergesche Liichtathleet a Fotograf. * 13. Januar: [[Oliviero Toscani]], italieenesche Fotograf. * [[14. Januar]]: [[Marie-Thérèse Tholl]], lëtzebuergesch Botanikerin a Mykologin. * [[16. Januar]]: [[David Lynch]], US-amerikanesche Filmregisseur. * 16. Januar: [[Joan Plowright]], englesch Schauspillerin. * [[19. Januar]]: [[Horst Janson]], däitsche Schauspiller. * [[20. Januar]]: [[Bertrand Blier]], franséische Filmregisseur. * [[26. Januar]]: [[Fred Harles]], lëtzebuergesche Museker. * [[30. Januar]]: [[Marianne Faithfull]], brittesch Sängerin a Schauspillerin. * {{1. Februar}}: [[Horst Köhler]], däitsche Bundespresident. * {{8. Februar}}: [[Sam Nujoma]], namibesche Fräiheetskämpfer a Politiker. * [[10. Februar]]: [[Joseph Eyschen]], lëtzebuergeschen Dokter a Politiker. * [[14. Februar]]: [[Geneviève Page]], franséisch Schauspillerin. * [[15. Februar]]: [[André Biver (Politiker)|André Biver]], lëtzebuergesche Politiker. * [[16. Februar]]: [[Julian Holloway]], brittesche Synchronspriecher a Schauspiller. * [[17. Februar]]: [[Frits Bolkestein]], hollännesche Politiker. * [[18. Februar]]: [[Gene Hackman]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[22. Februar]]: [[John Schummer]], lëtzebuergesche Politiker an Handballspiller. * [[23. Februar]]: [[Nelly Moia]], lëtzebuergesch Schrëftstellerin. * [[26. Februar]]: [[Michelle Trachtenberg]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[27. Februar]]: [[Pierre Joris]], lëtzebuergesche Schrëftsteller, Iwwersetzer a Kritiker. * {{3. Mäerz}}: [[Eleonora Giorgi]], italieenesch Schauspillerin. * [[13. Mäerz]]: [[Maria Grazia Spina]], italieenesch Schauspillerin. * [[14. Mäerz]]: [[Léon Mond]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[16. Mäerz]]: [[Émilie Dequenne]], belsch Schauspillerin. * [[17. Mäerz]]: [[Alphonse Cruchten]], lëtzebuergeschen Auteur. * [[21. Mäerz]]: [[George Foreman]], US-amerikanesche Boxer. * [[23. Mäerz]]: [[Marcel Glesener]], lëtzebuergesche Politiker a Gewerkschaftler. * [[29. Mäerz]]: [[Richard Chamberlain]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[31. Mäerz]]: [[Yves Boisset]], franséische Filmregisseur, Filmkritiker an Dréibuchauteur. * {{1. Abrëll}}: [[Val Kilmer]], US-amerikanesche Schauspiller. * {{4. Abrëll}}: [[Friðrik Ólafsson]], islännesche Schachgroussmeeschter. * {{6. Abrëll}}: [[Jeremiah P. Ostriker]], US-amerikaneschen Astrophysiker. * [[10. Abrëll]]: [[Ted Kotcheff]], kanadesche Filmregisseur a Filmproduzent. * [[13. Abrëll]]: [[Mario Vargas Llosa]], peruanesche Schrëftsteller. * [[21. Abrëll]]: [[Franciscus (Poopst)|Jorge Mario Bergoglio]], als ''Franciscus'', Poopst vun 2013 bis 2025. * [[21. Abrëll]]: [[Johanna Matz]], éisträichesch Schauspillerin. * [[23. Abrëll]]: [[Waltraut Haas]], éisträichesch Schauspillerin. * [[28. Abrëll]]: [[Raymond Schaack]], lëtzebuergesche Schrëftsteller. * {{3. Mee}}: [[Helmut Thoma]], éisträichesche Mediemanager. * {{0}}3. Mee: [[Paul Van Hoeydonck]], belsche Kënschtler. * [[13. Mee]]: [[José Mujica]], uruguayesche Politiker. * 13. Mee: [[Manou Scheitler]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[20. Mee]]: [[Trần Đức Lương]], vietnameesesche Politiker. * 20 Mee: [[George Wendt]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[21. Mee]]: [[Romain Leick]], lëtzebuergesche Journalist. * [[23. Mee]]: [[Sebastião Salgado]], brasilianesche Fotograf. * [[24. Mee]]: [[Marcel Ophüls]], franséische Filmregisseur. * [[29. Mee]]: [[Ludo Dierckxsens]]. belsche Vëlossportler. * [[30. Mee]]: [[Jürgen Overdick]], däitsche Journalist. * {{2. Juni}}: [[Pierre Nora]], franséischen Historiker. * {{4. Juni}}: [[Philippe Labro]], franséische Journalist an Auteur. * {{5. Juni}}: [[Tommy Kontz]]: lëtzebuergesche Geschäftsmann. * {{9. Juni}}: [[Frederick Forsyth]], brittesche Schrëftsteller. * [[11. Juni]]: [[Brian Wilson]], US-amerikanesche Museker. * [[16. Juni]]: [[Loll Weber]], lëtzebuergesche Museksjournalist a -Kritiker. * [[17. Juni]]: [[Alfred Brendel]], éisträichesche Pianist. * 17. Juni: [[Léon Krier]], lëtzebuergeschen Architekt an Urbanist. * [[23. Juni]]: [[Lea Massari]], italieenesch Schauspillerin. * {{3. Juli}}: [[Diogo Jota]], portugisesche Foussballspiller. * {{0}}3. Juli: [[André Silva]], portugisesche Foussballspiller. == Um Spaweck == {{Commonscat}} o0kjazm0q5ximgu7izuxzpopzk97miz 0 147522 2627214 2612233 2025-07-04T07:39:58Z Makenzis 35893 2627214 wikitext text/x-wiki {{Infobox Foussballclub | Numm = FK Riteriai | Logo = | Offiziellen Numm = Futbolo klubas Riteriai | Spëtznumm = | Grënnung = [[2005]] FK Trakai | Veräinsfaarwen = | Opgeléist = | Stadion = LFF stadionas, [[Vilnius]] | Plazen = 5.400 | President = Jan Nevoina | Trainer = {{flagicon|LTU}} Gintautas Vaičiūnas | Liga = [[A lyga]] | Saison = 2024 | Positioun = 1. Plaz, [[1 lyga]] | pattern_la1=|pattern_b1=|pattern_ra1| leftarm1=FFFF00|body1=FFFF00|rightarm1=FFFF00|shorts1=FFFF00|socks1=FFFF00| pattern_la2=|pattern_b2=|pattern_ra2=| leftarm2=483D8B|body2=483D8B|rightarm2=483D8B|shorts2=483D8B|socks2=483D8B| | pattern_la3 = | pattern_b3 = | pattern_ra3 = | pattern_sh3 = | pattern_so3 = | leftarm3 = FFFF00 | body3 = FFFF00 | rightarm3 = FFFF00 | shorts3 = 483D8B | socks3 = FFFF00 }} De '''''Futbolo klubas'' Riteriai''' {{lt}} ass e [[Litauen|litauesche]] [[Foussball]]club vu [[Vilnius]]. E spillt an der [[A lyga]]. Vun 2005 bis 2018 war et bekannt als '''FK Trakai'''. == Saisonen (2010–...) == {|class="wikitable" ! Saisonen ! Div. ! Liga ! Plaz ! Web |- | bgcolor="#FFFFDD" style="text-align:center;"| '''2010''' | bgcolor="#FFFFDD" style="text-align:center;"| '''3.''' | bgcolor="#FFFFDD" style="text-align:center;"| '''[[Antra lyga]]''' ''(Pietūs)'' | bgcolor="#F5f5F5" style="text-align:center;"| '''4.''' |<ref>http://almis.sritis.lt/ltu10lyga2s.html</ref> |- | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2011''' | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2.''' | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''[[Pirma lyga]]''' | bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''4.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2011.html#1lyga</ref> |- | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2012''' | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2.''' | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''[[Pirma lyga]]''' | bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''4.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2012.html#1lyga</ref> |- | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2013''' | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2.''' | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''[[Pirma lyga]]''' | bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''3.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2013.html#1lyga</ref> |- | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2014''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''4.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2014.html#alyga</ref> |- | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2015''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#BBBBBB" style="text-align:center;"| '''2.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2015.html#alyga</ref> |- | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2016''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#BBBBBB" style="text-align:center;"| '''2.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2016.html#alyga</ref> |- | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2017''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''3.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2017.html#alyga</ref> |- | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2018''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''3.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2018.html#alyga</ref> |- | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''2019''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#ddffdd" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''3.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2019.html#alyga</ref> |- | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''2020''' | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''6.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2020.html#alyga</ref> |- | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''2021''' | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''6.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2021.html#alyga</ref> |- | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''2022''' | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#F5F5F5" style="text-align:center;"| '''5.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2022.html#alyga</ref> |- | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''2023''' | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#FFAAAA" style="text-align:center;"| '''10.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2023.html#alyga</ref> |- | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2024''' | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''2.''' | bgcolor="#F4DC93" style="text-align:center;"| '''[[Pirma lyga]]''' | bgcolor="#FFDD00" style="text-align:center;"| '''1.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2024.html#1lyga</ref> |- | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''2025''' | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''1.''' | bgcolor="#DDFFDD" style="text-align:center;"| '''[[A lyga]]''' | bgcolor="#FFF" style="text-align:center;"| '''.''' |<ref>http://www.rsssf.com/tablesl/lito2025.html#alyga</ref> |- |} == Trikot == {| width="33%" |{{Football kit |pattern_la= |pattern_b=_blackstripes |pattern_ra= |leftarm=000000 |body=FFFF00 |rightarm=000000 |shorts=000000 |socks=FFFF00 |title=2006–2013 <br> Éischt Uniform }} |{{Football kit |pattern_la= |pattern_b=_blackstripes |pattern_ra= |leftarm=000000 |body=FFFF00 |rightarm=000000 |shorts=FFFF00 |socks=FFFF00 |title=2006–2013 <br> Zweet Uniform }} |{{Football kit |pattern_la=|pattern_b=|pattern_ra |leftarm=FFFF00|body=FFFF00|rightarm=FFFF00|shorts=FFFF00|socks=FFFF00 |title= Vun 2014 <br> Éischt Uniform }} |{{Football kit |pattern_la=_black_stripes|pattern_b=_blackstripes|pattern_ra=_black_stripes |leftarm=ff0000|body=ff0000|rightarm=ff0000|short=|socks=ff0000 |title= 2014–2017 <br> Zweet Uniform }} |{{Football kit |pattern_la=|pattern_b=|pattern_ra=|pattern_sh=|pattern_so= |leftarm=282146|body=282146|rightarm=282146|shorts=282146|socks=282146 |title= Vun 2018 <br> Zweet Uniform }} |} == Um Spaweck == * [http://fkriteriai.lt/ Offiziell Websäit] * [https://alyga.lt/komanda/riteriai D'Fiche vum FK Riteriai an der A-Lyga-Websäit] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Riteriai FK}} [[Kategorie:Litauesch Foussballclibb]] [[Kategorie:Vilnius]] 6myh6o5awloarxnkewqwjk74qe9eats 0 151693 2627225 2454394 2025-07-04T11:58:07Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627225 wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Kim Il-sung''' ([[Koreanesch]]: 김일성); gebuer als ''Kim Song-chu'' de [[15. Abrëll]] [[1912]] zu [[Mangyŏngdae|Mankeidai]], deemools am [[Japanescht Kaeeserräich|Japanesche Keeserräich]], a gestuerwen den [[8. Juli]] [[1994]] zu [[Pjöngjang]], war e [[Kommunismus|kommunisteschen]] [[nordkorea]]nesche [[Politiker]] a vun 1948 bis 1994 de [[Stalinismus|stalinisteschen]] [[Diktatur|Diktator]] vun Nordkorea. Iwwer säin Doud eraus bleift hien ''[[De jure / de facto|de jure]]'', als "Éiwege President", Staatschef vun Nordkorea. An der nordkoreanescher Propaganda gëtt hien als "Grousse Guide Kommerod Kim Il-sung“(위대한수령김일성동 - ''Widaehan Suryŏng Kim Il Sŏng Tongji'' apostrophéiert. No sengem Doud gouf säi Jong [[Kim Jong-il]] ieweschte Chef an Nordkorea. Wéi deen 2011 gestuerwen ass, huet e säin Amt u säi Jong [[Kim Jong-un]] verierft, sou datt ee vun der "éischter kommunistescher Dynastie" schwätze kéint. == Liewen == {{Kapitel Info feelt}} == Literatur == * Adrian Buzo: ''The Guerilla Dynasty. Politics And Leadership in North Korea''. I.B. Tauris & Co, New York 1999. ISBN 1-86064-415-5. * [[Alfred Pfabigan]]: ''Schlaflos in Pjöngjang. Vom gescheiterten Versuch, einen skeptischen Europäer zu einem Mitglied der Großen Roten Familie zu * Dae-Sook Suh: ''Kim Il Sung: The North Korean Leader. Columbia University Press, New York 1988, ISBN 0-231-06572-8. * Lankov, Andrei: ''From Stalin to Kim Il Sung. The formation of North Korea 1945–1960.'' New Brunswick, New Jersey 2002, ISBN 0-8135-3117-9. * Szalontai, Balázs: ''Kim Il Sung in the Khrushchev era. Soviet-DPRK relations and the roots of North Korean despotism, 1953–1964.'' Washington D. C., Stanford 2005 (= Cold war international history project series), ISBN 0-8047-5322-9. * Martin, Bradley K.: ''Under the loving care of the fatherly leader. North Korea and the Kim dynasty''. New York 2004, ISBN 0-312-32221-6. ==Kuckt och== * [[Koreakrich]] == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Politiker (Nordkorea)]] [[Kategorie:Gebuer 1912]] [[Kategorie:Gestuerwen 1994]] ha2gvs45l4turmlv80s3k7cdnwfaqg8 0 154354 2627193 2613337 2025-07-03T16:51:17Z Mobby 12 60927 k 2627193 wikitext text/x-wiki '''''Nei Hollerech''''' (eege Schreifweis: ''Nei Hollerich'') ass e privaten urbanistesche Projet an der [[Stad Lëtzebuerg]], an de Quartiere [[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|Gare]] an [[Hollerech]]. Dobäi sollen op de fréieren Industrieterraine vun [[Heintz Van Landewyck]] a [[Paul Wurth S.A.]], tëscht der [[Jean-Pierre-Büchler-Bréck|J.-Pierre-Büchler-Bréck]] an der fréierer Verwaltung vun der [[Gesondheetskeess]] an der [[Route d'Esch (Stad Lëtzebuerg)|Escher Strooss]], op knapps 20 [[Ar (Flächemooss)|Hektar]], 2.800 Wunnenge fir eng 4.000 Leit entstoen<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/a-la-place-de-la-manufacture-de-tabac-des-logements-neufs-pour-4-000-personnes-a-hollerich-57345899ac730ff4e7f604c7 "A la place de la manufacture de tabac: Des logements neufs pour 4.000 personnes à Hollerich."] wort.lu, 12.05.2016.</ref>{{,}}<ref>Ruppert, R., 2020. ''Die Hauptstadt wächst weiter'' [[Luxemburger Wort]] vum 15. Dezember 2020, S. 25.</ref>. De [[Plans d'aménagement particulier|PAP]] 'Nei Hollerech' gouf Enn Juli 2021 vum Stater [[Gemeng (Lëtzebuerg)|Gemengerot]] ugeholl. D'Haaptgebai vun Heintz Van Landewyck, am [[Art Deco|Art-Deco-Stil]], blouf erhalen a gouf a Büroen ëmgebaut; et ass haut de Sëtz vu Mediahuis<ref>[https://web.archive.org/web/20201215112338/https://www.wort.lu/fr/luxembourg/la-capitale-anticipe-sa-croissance-future-5fd8810cde135b92369407c7 "La capitale anticipe sa croissance future."] wort.lu, 15.12.2020.</ref>. Och den [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Heentze Park]] niewendrun, deen zanter 2019 [[Lëscht vun den nationale Monumenter an der Gemeng Lëtzebuerg/Hollerech|als nationaalt Monument klasséiert]] ass,<ref>{{INPA-JL}}</ref> bleift bestoen a gëtt mat an de Projet integréiert. Als éischt gouf am Hierscht 2023 mat de Virbereedunge fir de Bau vun 2 Projeten direkt niewent dem Park ugefaangen: * Projet 'Josephine' vu Landimmo, mat 100 Wunnengen, Büroen a Geschäftsfläch (Architektebüro Witry&Witry mat Dressler, Mayerhofer und Rössler), * Projet vun Iko Real Estate mat Thomas&Piron Luxembourg iwwer 8.600 [[Quadratmeter]] Bürosfläch, 35 Wunnengen a 4 Geschäftsflächen.<ref>David Thinnes: [https://www.wort.lu/luxemburg/zentrum/100-wohnungen-beim-park-landewyck/4479786.html "100 Wohnungen beim Park Landewyck."] wort.lu [w+], 25.10.2023.</ref> Gläichzäiteg goufen d'Ofrappaarbechte vum fréiere Gebai vun der [[Caisse nationale de santé|CNS]], weider westlech, an Ugrëff geholl.<ref>Diane Lecorsais: [https://www.wort.lu/luxemburg/abschied-vom-gelb-grauen-1980er-jahre-charme/4505319.html "Abschied vom gelb-grauen 1980er-Jahre-Charme."] wort.lu, 25.10.2023.</ref> Et besti weiderhi Pläng, fir [[Luxtram-Linn Luxexpo - Pôle d'échange West|eng nei Tramslinn]], déi vun der T1 op der Gare ofzweigt, duerch Nei Hollerech ze féieren.<ref>Sabrina Backes: [https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/2039508.html "Vun der Gare op Hollerech, vun der rouder Bréck an de Quartier "Laangfur".] rtl.lu, 10.03.2022.</ref> == Biller == <gallery> Luxembourg, Démolition halls Paul Wurth SA 11-2019 (102).jpg|D'Hale vu [[Paul Wurth S.A.|Paul Wurth]] ginn ofgerappt (2019) Luxembourg, Centre commun de la sécurité sociale 2024-05 (103).jpg|Dat aalt Gebai vum ''Centre commun'' gëtt ofgerappt (2024) Luxembourg, chantier Nei Hollerech 2025-02 (101).jpg|Vue op de Schantjen, vun der [[Route d'Esch (Stad Lëtzebuerg)|Escher Strooss]] aus (2025) </gallery> == Um Spaweck == {{Commonscat}} * [https://www.neihollerich.lu/fr/ Internetsäit] vum „GIE Nei Hollerich“ {{Referenzen}} [[Kategorie:Urbanistesch Projeten zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Hollerech]] [[Kategorie:Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)]] 2jhgftavl3m450ya0bu15gzy0d8743d 0 156593 2627195 2551998 2025-07-03T18:52:41Z Les Meloures 580 /* top */ ., replaced: säz → sätz using [[Project:AWB|AWB]] 2627195 wikitext text/x-wiki [[Fichier:Blockchain workflow.png|thumb|Vereinfacht Beschreiwung vun der Funktiounsweis vun der Blockchain]] An der [[Informatik]] ass eng '''Blockchain''' (englesch fir "Blockketten") eng Lëscht aus eenzelen Datesätz (de "Bléck"), déi permanent kann erweidert ginn. Nei Bléck mat neien Informatioune gi mam Konsens vun engem Netzwierk kreéiert a mat Hëllef vu [[Kryptographie|kryptographesche]] Methoden un eng existéierend Ketten ugehaangen. All Block enthält eng [[kryptographesch Hashfunktioun]] (e Streewäert, eng Aart digitale [[Fangerofdrock]] vun den Daten) vum Block virdrun, en Zäitstempel an Transaktiounsdaten. An de meeschte Fäll gi Blockchains vun engem [[Peer-to-Peer]]-Netzwierk geréiert. All Peers gebrauchen e gemeinsame Protokoll, dee festleet, wat se matenee kommunizéieren a wéi en neie Block erstellt a validéiert gëtt. Wa se bis erstellt a validéiert goufen, kënnen d'Daten an engem bestëmmt Block net méi ouni Weideres geännert ginn. Wann ee Block geännert gëtt, bedeit dat, datt all Bléck, déi duerno kommen, och geännert musse ginn. Jee no Protokoll brauch een dofir den Accord vun der Majoritéit vun de Peers oder souguer vun alle Peers. D'Blockchain gouf 2008 vun enger Persoun (oder enger Grupp Persounen) mam Pseudonym [[Satoshi Nakamoto]] erfonnt, als ëffentlecht Transaktiounsbuch fir d'[[Kryptowärung]] [[Bitcoin]]. D'Identitéit vum Satoshi Nakamoto bleift onbekannt. D'Erfindung vun der Blockchain fir Bitcoin huet Bitcoin zur éischter digitaler Wärung gemaach, déi de Problem vun der duebeler Geldausgab<ref>Duerch d'Blockchain ass et onméiglech, dee selwechten digitalen Token (een digitale Su) méi wéi eemol auszeginn, well et net méiglech ass deen ze duplizéieren oder ze fälschen.</ref> ouni eng vertrauenswierdeg Kontrollinstitutioun oder en zentrale [[Server]] léise konnt. D'Blockchains si vun Haus aus sécher. D'Blockchaintechnologie gëtt iwwerall do agesat, wou eng korrekt Datenopzeechnung wichteg ass. Nieft de Kryptowärungen ass dat zum Beispill de Fall bei Krankenakten,<ref>wsj.com: [https://www.wsj.com/articles/a-cryptocurrency-technology-finds-new-use-tackling-coronavirus-11587675966 ''A Cryptocurrency Technology Finds New Use Tackling Coronavirus''] (14. September 2021)</ref> Identitéitsmanagement,<ref>bitcoinmagazine.com: [https://bitcoinmagazine.com/culture/microsoft-building-open-blockchain-based-identity-system-with-blockstack-consensys-1464968713 ''Microsoft Building Open Blockchain-Based Identity System With Blockstack, ConsenSys''] (3. Juni 2016)</ref> an dem Zeréckverfollege vu Liewensmëttel.<ref>cnbc.com: [https://www.cnbc.com/2017/08/22/ibm-nestle-unilever-walmart-blockchain-food-contamination.html ''IBM partners with Nestle, Unilever and other food giants to trace food contamination with blockchain''] (4. Oktober 2017)</ref> == Um Spaweck == {{Commonscat}} * Tim Weingärtner: [https://hub.hslu.ch/informatik/blockchain-einfach-erklaert/ ''Blockchain einfach erklärt''], verëffentlecht den 29. Juni 2016, reegelméisseg aktualiséiert, Héichschoul Luzern {{Referenzen}} [[Kategorie:Datebanken]] [[Kategorie:Dezentraliséierung]] [[Kategorie:Informatiounssystemer]] [[Kategorie:Kryptowärungen]] [[Kategorie:Schrëften]] d8ie2d9aigwfrs337hsrt343sek5vij 0 157334 2627221 2608615 2025-07-04T11:56:18Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627221 wikitext text/x-wiki {{Aner Bedeitungen op Mooss|dem Bundeskanzler vun Éisträich|aner Funktioune mat deem Titel|Bundeskanzler}} {{Infobox Verwaltung | Logo = Coat of arms of Austria.svg | Bild = Wien_-_Bundeskanzleramt_(b).JPG }} De '''Bundeskanzler''' ass de [[Regierungschef]] vun der [[Éisträich|Republik Éisträich]]. De Bundeskanzler, de Vizekanzler an d'Bundesministere bilden zesummen déi éisträichesch [[Regierung|Bundesregierung]]. De Bundeskanzler huet de Virsëtz a leet d'Geschäfter vun der Bundesregierung an hie koordinéiert a vertrëtt als Regierungschef d'Aarbecht vun der Regierung géintiwwer dem [[Parlament (Éisträich)|Parlament]] an der Ëffentlechkeet. De Bundeskanzler gëtt fir eng onbefrist Amtszäit vum [[Bundespresident (Éisträich)|Bundespresident]] ernannt, deen ''[[De jure / de facto|de jure]]'' d'fräi Wiel huet fir eng Persoun als Kanzler z'ernennen, ''de facto'' awer op d'Majoritéit am [[Nationalrot (Éisträich)|Nationalrot]] Rücksicht hëlt. De Sëtz vum Bundeskanzler ass am [[Bundeskanzleramt (Éisträich)|Bundeskanzleramt]] um ''Ballhausplatz'' zu [[Wien]], vis-à-vis vun der [[Hofburg]] an där ë. a. och [[Präsidentschaftskanzlei|Presidentschaftskanzlei]] ass. Zanter dem 3. Mäerz 2025 ass de [[Christian Stocker]] Bundeskanzler vun Éisträich. == Um Spaweck == {{Commons|Chancellors of Austria|Bundeskanzler}} [[Kategorie:Éisträichesch Bundeskanzleren]] [[Kategorie:Politik an Éisträich]] 3onfkn6id7vtqys75qecuaxqj8d6nqm 0 157350 2627218 2497816 2025-07-04T10:29:04Z Les Meloures 580 /* Ëm wat geet et am Film? */ ., replaced: halwe → hallwe using [[Project:AWB|AWB]] 2627218 wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche De Lampertsbierg.jpg |Produktiounsland = [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] |Produktiounsjoer = |Première = 14. November 2021 (Avant-première)<ref>rtl.lu: [https://www.rtl.lu/kultur/news/a/1817664.html ''Kee Quartier wéi een aneren!''] (15. November 2021)</ref> |Dauer = 178 min |Originalsprooch = [[Lëtzebuergesch]] |Regie = [[Joy Hoffmann]] |Dréibuch = [[Joy Hoffmann]] |Fotografie = Nikos Welter |Faarftechnik = |Format = |Musek = [[Pol Belardi]] |Dekoren = |Schnëtt = [[Misch Bervard]] |Produzent = [[Viviane Thill]] |Produktiounsgesellschaftz = [[CNA]] |Haaptacteuren = keng (Documentaire)<br>Kommentar geschwat vun:<br>[[Gintare Parulyte]] a [[Joy Hoffmann]] (lb);<br>[[Sophie Langevin]] an Denis Jousselin (fr) }} '''''De Lampertsbierg''''' ass e lëtzebuergeschen [[Documentaire]] vum [[Joy Hoffmann]] aus dem Joer 2021. E koum den 21. November 2021 an d'Kinoen == Ëm wat geet et am Film? == ''De Lampertsbierg'' ass e Portrait vum [[Stad Lëtzebuerg|Stater Quartier]] [[Lampertsbierg]], deen de lokale Spezifitéiten nogeet, an déi 150järeg Geschicht vum Quartier, am Zesummenhang mat där vun der Stad a vum Land, retracéiert. De Film presentéiert sech als eng Serie vu 6 Deeler, vun allkéiers enger décker hallwer Stonn: # D'Urbanisatioun vum Quartier 1867-1940 (39 Min.) # Den Zweete Weltkrich (28 Min.) # Vu Kënschtler, Geschäfter a Betriber (38 Min.) # D'Liewen um Lampertsbierg an de 60er Joren (36 Min.) # Ënnerhalung a Kultur (37 Min.) # Vu Schüler, Immigranten an enger neier Festung (29 Min.)<ref name=fiche/> Am Kino gouf en an 2 Deeler vu ronn 105 Minutten, mat jee 3 Episoden, gewisen. == Hannergrond == De Film baséiert op Interviewe mat zum gréissten Deel Lampertsbierger Leit, op Filmarchiven aus dem CNA a vun RTL, zousätzlech gedréite Biller, a Fotoen an Dokumenter aus diverse Lëtzebuerger Archiven, a private Kollektiounen.<ref name=fiche>[https://cna.public.lu/fr/projects/2021/lampertsbierg.html Fiche] op cna.public.lu, gekuckt 2021-12-12.</ref> == Kritik == Michel Delage, [[Radio 100,7]]:<ref>100komma7.lu: [https://www.100komma7.lu/article/kultur/lampertsbierg-quartier-vun-nationaler-bedeitung ''Lampertsbierg, Quartier vun nationaler Bedeitung''] vum Michel Delage (19. November 2021)</ref> <blockquote>''De Lampertsbierg ass e klassesch opgebauten Documentaire, mat enger Hellewull u Material, Fakten an Zäitzeien [...] Dëse ganz liewegen an interessante Portrait vun engem grad esou liewegen an interessante Quartier, dee vum CNA produzéiert an an Zesummenaarbecht mat de Lampertsbierger Geschichtsfrënn entstanen ass, dierft wuel en onëmgänglecht Referenzwierk ginn.''</blockquote> [[RTL|rtl.lu]]:<ref>rtl.lu: [https://www.rtl.lu/kultur/film/a/1820558.html ''"De Lampertsbierg" vum Joy Hoffmann''] vum (21. November 2021)</ref> <blockquote>''De Lampertsbierg ass awer vrun allem de Portrait vun engem Stater Quartier, deen eng enorm Entwécklung gemaach huet, fir et mat engem Beispill ze soen: vum alen Tramsschapp bis bei de modernen Tram. [...] Heiansdo géif ee sech als Spectateur vläicht e bëssi Relache wënschen, e puer Momenter ootmen duerfen, d'Biller eleng schwätzen a wierke loossen an dat verschaffen, wann een do alles gewuer ginn ass. An heiansdo hätt ee sech gär vum Joy perséinlech nach méi mathuele gelooss a säi Quartier a bei déi Leit, mat deenen hie sech ënnerhalen huet.''</blockquote> Pablo Chimienti, [[d'Lëtzebuerger Land]]:<ref>land.lu: [https://www.land.lu/page/article/728/338728/FRE/index.html ''Un documentaire pour riverains''] vum Pablo Chimienti (3. Dezember 2021)</ref> <blockquote>''Certains sujets[...] reviennent à plusieurs reprises, ce qui finit par être redondant dans cette version cinéma aux épisodes regroupés. Un problème qui s'ajoute à un va-et-vient constant entre documentaire subjectif et reportage factuel qui dérange un peu le propos, à quelques interviews où le réalisateur est tutoyé et directement cité par les intervenants ou encore à un cadre tremblant même sur des plans fixes d'un immeuble ou d'une stèle commémorative… Autant de petits défauts qui donnent à ce Lampertsbierg une impression de fourre-tout, certes pas inintéressant, mais pas tout à fait maîtrisé.''</blockquote> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] ==Um Spaweck== * [https://cna.public.lu/content/dam/cna/projects/Pressedossier-De-Lampertsbierg-FR.pdf Pressedossier zum Film], op cna.public.lu (gekuckt:2021-12-15). * [https://cna.public.lu/en/projects/2021/lampertsbierg.html Fiche vum Film], op cna.public.lu. * [https://play.rtl.lu/shows/lb/journal/episodes/r/3267397 Film vun der Woch, 21.11.2021.] Reportage op RTL Telee. === „De Lampertsbierg“ op play.rtl.lu === * [https://play.rtl.lu/shows/lb/films-made-in-luxembourg/episodes/r/3269491 Kapitel 1 – D'Urbanisatioun vum Quartier 1867-1940 (39 Min.)] * [https://play.rtl.lu/shows/lb/films-made-in-luxembourg/episodes/r/3269493 Kapitel 2 – Den Zweete Weltkrich (28 Min.)] * [https://play.rtl.lu/shows/lb/films-made-in-luxembourg/episodes/r/3269495 Kapitel 3 – Vu Kënschtler, Geschäfter a Betriber (38 Min.)] * [https://play.rtl.lu/shows/lb/films-made-in-luxembourg/episodes/r/3269497 Kapitel 4 – D'Liewen um Lampertsbierg an de 60er Joren (36 Min.)] * [https://play.rtl.lu/shows/lb/films-made-in-luxembourg/episodes/r/3269499 Kapitel 5 – Ënnerhalung a Kultur (37 Min.)] * [https://play.rtl.lu/shows/lb/films-made-in-luxembourg/episodes/r/3269501 Kapitel 6 – Vu Schüler, Immigranten an enger neier Festung (29 Min.)] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Lampertsbierg}} [[Kategorie:Filmer 2021]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer vum Joy Hoffmann]] rq8uwagytfx3juux17on1ksfepgm7lj 0 158609 2627185 2578747 2025-07-03T14:00:30Z Les Meloures 580 /* top */ ., replaced: halwe → hallwe using [[Project:AWB|AWB]] 2627185 wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Benedikt (Benoît) Zender'''<ref>"Benedikt" ass dem Zender säi Virnumm als Pater. Säin "zivile" Virnumm war: "Adam"; seng Eltere waren de Johannes Zender an d'Maria Beckers (Becker, S. 176). — Kuriositéitshallwer ass z'erwänen, datt den Edouard Probst den Zender eemol "Dominique" (Probst 1949) an eng aner Kéier "Mathias" awer och "Benoît" (Probst 1951) nennt.</ref>, gebuer den [[18. November]] [[1653]] zu [[Kröv]]<ref>Becker, S. 176; Sprunck 1956, S. 22. — Oehms (2010) a Jeck (2017) schreiwen, den Zender wier 1650 zu Kinheim (bei Kröv) gebuer.</ref> a gestuerwen de [[7. Januar]] [[1717]]<ref>Calmet 1757, [https://books.google.lu/books?id=oa0l1q7AW30C&lpg=RA1-PR71&ots=sUF--kCYVq&dq=%22mathias%20Hartz%22%20calmet&hl=fr&pg=PP7#v=onepage&q=Zender&f=false ''Listes chronologiques'', col. LXXI-LXXII]; Becker, S. 176; Eringer 2009, S. 18 a S. 213; Oehms 2010, S. 8. — Stierfdatum laut Brimmeyr 1923, S. 94: 5. Januar 1717; laut Sprunck 1956, S. 36: "la veille de l'Epiphanie de l'an 1717" (= 5. Januar 1717).</ref> zu [[Iechternach]] war e kathoulesche Geeschtlechen, [[Benediktiner]]pater an den 68. [[Abt]] vun der [[Iechternacher Abtei]]. De Benedikt Zender ass 1678 am Alter vu 25 Joer an de Benediktineruerden agetrueden<ref>Becker, S. 176; Sprunck 1956, S. 22.</ref>. Seng Profess war 1679 a seng Priisterwei 1682.<ref>Becker, S. 176; Oehms 2010, S. 8.</ref>. Nom Doud vum Abt [[Willibrord Hotton]] am Abrëll 1693 ass den Zender, dee bis dato Kellermeeschter war<ref name="BeckerOSB">Becker, S. 176.</ref>, zum Abt gewielt ginn. Laut deenen engen Auteure war déi Wal de 4. August 1693<ref>Eringer 2009, S. 18; Brimmeyr 1921, S. 91; Sprunck 1935, S. 257.</ref>, laut aneren de 4. August 1694<ref>Probst 1951; Thiel 1951, S. 37. — De Becker, S. 176, de Bertholet 1742, S. XI, an de Calmet 1757, [https://books.google.lu/books?id=oa0l1q7AW30C&lpg=RA1-PR71&ots=sUF--kCYVq&dq=%22mathias%20Hartz%22%20calmet&hl=fr&pg=PP7#v=onepage&q=Zender&f=false Listes chronologiques, col. LXXI-LXXII] gi just d'Joer 1694 un, ouni de genauen Datum ze preziséieren.</ref>. De 26. August 1696 ass den Zender zum Abt geweit ginn.<ref name="BeckerOSB"/>, A senger Sitzung vum 21. September 2015 huet den Iechternacher Gemengerot siwe Stroossen an der Industriezon no Äbt vun der Abtei Iechternach genannt, dorënner och eng "rue Benedikt Zender".<ref>[https://echternach.lu/wp-content/uploads/2020/09/Gemaeneblat_04_2016_WEB.pdf ''Aweiung vun den neie Stroossenimm an der Industriezone'']. Eechternoacher Gemäneblat 04/2016, S. 10-11.</ref> == Literatur == * Becker, Pilipp, 18. Jh. ''Geschichte der Abtei Echternach. Aus dem Lateinischen übersetzt.'' Übersetzung und Kommentar: Pierre Kauthen und Pol Schiltz. Verlag für Geschichte und Kultur, Trier, XIV-268 S. (Publikationen aus dem Stadtarchiv Trier, Bd. 6 / Echternacher Schriftquellen – Sources epternaciennes, vol. 4). *[[Jean-Pierre Brimmeyr|Brimmeyr, Johann Peter]], 1923. ''Geschichte der Stadt und der Abtei Echternach.'' Bd. 2. Als Manuscript herausgegeben von Dr. [[Rodolphe Brimmeyr|Rudolph Brimmeyr]] und Dr. [[Henri Schintgen|Heinrich Schintgen]], Luxemburg, 259 S. [68. Abt: Benedikt Zender, 1693-1717]. *Calmet, Augustin, 1757. ''Histoire de Lorraine''. Nouvelle édition. Tome VII. Leseure, Nancy. [https://books.google.lu/books?id=tKpSAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=fr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false Online] *[[Placidus Eringer|Eringer, Placidus]], 2009. ''Ephemeriden des Placidus Eringer. Übersetzung und Kommentar von Pol Schiltz und [[Pierre Kauthen]].'' Archives nationales (éd.), Luxembourg, 240 S. *[[Marc Jeck|Jeck, Marc]], 2017. ''Ein Abt, (k)ein Bischofsstuhl und eine "Welschnonne". Vor 300 Jahren starb der aus Kinheim stammende Benedikt Zender in Echternach.'' In: [[Feliciter]], Nr. 55 (November 2017), S. 1. *Oehms, Karl, 2010. ''Benediktiner der kaiserlichen Abtei Echternach in Kröv nach Angaben aus dem Familienbuch Kröv.'' Familienkundliche Blätter, Heft 23, Dez. 2010, S. 5-12 (Westdeutsche Gesellschaft für Familienkunde e. V., Köln, Bezirksgruppe Trier). [http://www.wgff.de/trier/download/FamNach/Heft-23_2010_12.pdf PDF] *[[Edouard Probst|Probst, Edouard]], 1949. ''La ville et l'abbaye d'Echternach sous la domination de Louis XIV (1680-1697).'' Luxemburger Wort 1949-05-28, S. 7. [https://persist.lu/ark:70795/s84pkx/pages/7/articles/DTL129 BnL] *Probst, Edouard, 1951. ''Elections abbatiales à St-Willibrord d'Echternach au temps de Louis XIV.'' Die Warte 1951-05-09, Nr. 19, S. 10-11. [https://persist.lu/ark:70795/kbjnx1wmt/pages/11/articles/DIVL602 BnL]. *[[Alphonse Sprunck|Sprunck, Alphonse]], 1935. ''L'abbé Benoît Zender d'Echternach.'' Ons Hémecht, 41. Jg., Heft 4, S. 257-263. [https://persist.lu/ark:70795/rh019f4p6/pages/19/articles/DTL518 BnL] *Sprunck, Alphonse, 1956. ''L'abbé epternacie Benoît Zender, 1653-1717.'' Biographie nationale du pays de Luxembourg, fascicule 7, p.&nbsp;21-38. [https://luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxbio&vol=07&page=21&zoom=3 BnL] *Thiel, Jacques, 1951. ''L'Abbaye d'Echternach: ses élections abbatiales au XVIIIe siècle.'' T'Hémecht 1951, Heft 4, S. 27-42. [https://persist.lu/ark:70795/kgp65xf88/pages/29/articles/DTL514 BnL] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Zender Benedikt}} [[Kategorie:Gebuer 1653]] [[Kategorie:Gestuerwen 1717]] [[Kategorie:Äbt vun der Abtei Iechternach]] [[Kategorie:Benediktiner]] [[Kategorie:Persounen, no deenen eng Struktur zu Lëtzebuerg genannt ass]] 3bhgaiaphquycp7u2nsmswss1gp1pe5 2627186 2627185 2025-07-03T14:04:02Z 2A02:A03F:A199:6C00:1436:AD6C:32E5:9210 ....... 2627186 wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Benedikt (Benoît) Zender'''<ref>"Benedikt" ass dem Zender säi Virnumm als Pater. Säin "zivile" Virnumm war: "Adam"; seng Eltere waren de Johannes Zender an d'Maria Beckers (Becker, S. 176). — Kuriositéitshallwer ass z'ernimmen, datt den Edouard Probst den Zender eemol "Dominique" (Probst 1949) an eng aner Kéier "Mathias" awer och "Benoît" (Probst 1951) nennt.</ref>, gebuer den [[18. November]] [[1653]] zu [[Kröv]]<ref>Becker, S. 176; Sprunck 1956, S. 22. — Oehms (2010) a Jeck (2017) schreiwen, den Zender wier 1650 zu Kinheim (bei Kröv) gebuer.</ref> a gestuerwen de [[7. Januar]] [[1717]]<ref>Calmet 1757, [https://books.google.lu/books?id=oa0l1q7AW30C&lpg=RA1-PR71&ots=sUF--kCYVq&dq=%22mathias%20Hartz%22%20calmet&hl=fr&pg=PP7#v=onepage&q=Zender&f=false ''Listes chronologiques'', col. LXXI-LXXII]; Becker, S. 176; Eringer 2009, S. 18 a S. 213; Oehms 2010, S. 8. — Stierfdatum laut Brimmeyr 1923, S. 94: 5. Januar 1717; laut Sprunck 1956, S. 36: "la veille de l'Epiphanie de l'an 1717" (= 5. Januar 1717).</ref> zu [[Iechternach]] war e kathoulesche Geeschtlechen, [[Benediktiner]]pater an den 68. [[Abt]] vun der [[Iechternacher Abtei]]. De Benedikt Zender ass 1678 am Alter vu 25 Joer an de Benediktineruerden agetrueden<ref>Becker, S. 176; Sprunck 1956, S. 22.</ref>. Seng Profess war 1679 a seng Priisterwei 1682.<ref>Becker, S. 176; Oehms 2010, S. 8.</ref>. Nom Doud vum Abt [[Willibrord Hotton]] am Abrëll 1693 ass den Zender, dee bis dato Kellermeeschter war<ref name="BeckerOSB">Becker, S. 176.</ref>, zum Abt gewielt ginn. Engem vun deenen engen Auteuren no war déi Wal de 4. August 1693<ref>Eringer 2009, S. 18; Brimmeyr 1921, S. 91; Sprunck 1935, S. 257.</ref>, laut aneren de 4. August 1694<ref>Probst 1951; Thiel 1951, S. 37. — De Becker, S. 176, de Bertholet 1742, S. XI, an de Calmet 1757, [https://books.google.lu/books?id=oa0l1q7AW30C&lpg=RA1-PR71&ots=sUF--kCYVq&dq=%22mathias%20Hartz%22%20calmet&hl=fr&pg=PP7#v=onepage&q=Zender&f=false Listes chronologiques, col. LXXI-LXXII] gi just d'Joer 1694 un, ouni de genauen Datum ze preziséieren.</ref>. De 26. August 1696 ass den Zender zum Abt geweit ginn.<ref name="BeckerOSB"/>, A senger Sëtzung vum 21. September 2015 huet den Iechternacher Gemengerot siwe Stroossen an der Industriezon no Äbt vun der Abtei Iechternach genannt, dorënner och eng "rue Benedikt Zender".<ref>[https://echternach.lu/wp-content/uploads/2020/09/Gemaeneblat_04_2016_WEB.pdf ''Aweiung vun den neie Stroossenimm an der Industriezone'']. Eechternoacher Gemäneblat 04/2016, S. 10-11.</ref> == Literatur == * Becker, Pilipp, 18. Jh. ''Geschichte der Abtei Echternach. Aus dem Lateinischen übersetzt.'' Übersetzung und Kommentar: Pierre Kauthen und Pol Schiltz. Verlag für Geschichte und Kultur, Trier, XIV-268 S. (Publikationen aus dem Stadtarchiv Trier, Bd. 6 / Echternacher Schriftquellen – Sources epternaciennes, vol. 4). *[[Jean-Pierre Brimmeyr|Brimmeyr, Johann Peter]], 1923. ''Geschichte der Stadt und der Abtei Echternach.'' Bd. 2. Als Manuscript herausgegeben von Dr. [[Rodolphe Brimmeyr|Rudolph Brimmeyr]] und Dr. [[Henri Schintgen|Heinrich Schintgen]], Luxemburg, 259 S. [68. Abt: Benedikt Zender, 1693-1717]. *Calmet, Augustin, 1757. ''Histoire de Lorraine''. Nouvelle édition. Tome VII. Leseure, Nancy. [https://books.google.lu/books?id=tKpSAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=fr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false Online] *[[Placidus Eringer|Eringer, Placidus]], 2009. ''Ephemeriden des Placidus Eringer. Übersetzung und Kommentar von Pol Schiltz und [[Pierre Kauthen]].'' Archives nationales (éd.), Luxembourg, 240 S. *[[Marc Jeck|Jeck, Marc]], 2017. ''Ein Abt, (k)ein Bischofsstuhl und eine "Welschnonne". Vor 300 Jahren starb der aus Kinheim stammende Benedikt Zender in Echternach.'' In: [[Feliciter]], Nr. 55 (November 2017), S. 1. *Oehms, Karl, 2010. ''Benediktiner der kaiserlichen Abtei Echternach in Kröv nach Angaben aus dem Familienbuch Kröv.'' Familienkundliche Blätter, Heft 23, Dez. 2010, S. 5-12 (Westdeutsche Gesellschaft für Familienkunde e. V., Köln, Bezirksgruppe Trier). [http://www.wgff.de/trier/download/FamNach/Heft-23_2010_12.pdf PDF] *[[Edouard Probst|Probst, Edouard]], 1949. ''La ville et l'abbaye d'Echternach sous la domination de Louis XIV (1680-1697).'' Luxemburger Wort 1949-05-28, S. 7. [https://persist.lu/ark:70795/s84pkx/pages/7/articles/DTL129 BnL] *Probst, Edouard, 1951. ''Elections abbatiales à St-Willibrord d'Echternach au temps de Louis XIV.'' Die Warte 1951-05-09, Nr. 19, S. 10-11. [https://persist.lu/ark:70795/kbjnx1wmt/pages/11/articles/DIVL602 BnL]. *[[Alphonse Sprunck|Sprunck, Alphonse]], 1935. ''L'abbé Benoît Zender d'Echternach.'' Ons Hémecht, 41. Jg., Heft 4, S. 257-263. [https://persist.lu/ark:70795/rh019f4p6/pages/19/articles/DTL518 BnL] *Sprunck, Alphonse, 1956. ''L'abbé epternacie Benoît Zender, 1653-1717.'' Biographie nationale du pays de Luxembourg, fascicule 7, p.&nbsp;21-38. [https://luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxbio&vol=07&page=21&zoom=3 BnL] *Thiel, Jacques, 1951. ''L'Abbaye d'Echternach: ses élections abbatiales au XVIIIe siècle.'' T'Hémecht 1951, Heft 4, S. 27-42. [https://persist.lu/ark:70795/kgp65xf88/pages/29/articles/DTL514 BnL] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Zender Benedikt}} [[Kategorie:Gebuer 1653]] [[Kategorie:Gestuerwen 1717]] [[Kategorie:Äbt vun der Abtei Iechternach]] [[Kategorie:Benediktiner]] [[Kategorie:Persounen, no deenen eng Struktur zu Lëtzebuerg genannt ass]] doy9c358h94iizpjxgsw4irp5dvm1a8 0 161786 2627196 2608346 2025-07-03T18:52:50Z Les Meloures 580 /* top */ ., replaced: halwe → hallwe using [[Project:AWB|AWB]] 2627196 wikitext text/x-wiki {{Infobox Uertschaft Frankräich | Numm = Blois | Wopen = Blason_ville_fr_Blois_(LoirCher).svg | Bild = Blois Loire Panorama - July 2011.jpg | Bildtext = Panorama-Vue op d'Alstad, mat der Loire. | Regioun = {{Centre-Val de Loire}} | Departement = {{Loir-et-Cher}} | Arrondissement = [[Arrondissement Blois|Blois]] | Kanton = [[Canton de Blois-1|Blois-1]] | Plz = 41000 | Insee = 41018 | Koordinaten = | Fläch = 3746 | Bevëlkerung = 46.660 | Bevëlkerungsdatum = 2020 }} '''Blois''' ass eng [[Gemeng (Frankräich)|franséisch Gemeng]] a Stad am [[Departement Loir-et-Cher]] an der Regioun [[Centre-Val de Loire]]. Et ass d'[[Préfecture (Frankräich)|Prefktur]] vum Departement. Se läit op der [[Loire (Floss)|Loire]], op hallwem Wee tëscht [[Orléans]] an [[Tours]], an der [[Natierlech Regioun vu Frankräich|natierlecher Regioun]] vun der [[Beauce (Frankräich)|Beauce]]. ==Geographie== === Nopeschgemengen === {{Nopeschgemengen |ville = Blois |nord-ouest = [[Saint-Sulpice-de-Pommeray]] |nord = [[Villebarou (Loir-et-Cher)|Villebarou]] |nord-est = [[La Chaussée-Saint-Victor]] |ouest = [[Valencisse]] |est = [[Vineuil (Loir-et-Cher)|Vineuil]] |sud-ouest = [[Valloire-sur-Cisse]] |sud = [[Chailles]] |sud-est = [[Saint-Gervais-la-Forêt]] }} ==Geschicht== Am Mëttelalter war Blois d'Haaptstad vun der [[Grofschaft Blois]], déi vun 832 bis 1498 bestanen huet, ier se en Deel vum Kinneklechen Domaine gouf. De Grof Louis II. vun Orléans gouf nämlech zum Kinnek [[Louis XII. vu Frankräich]] gekréint, an d'[[Schlass vu Blois]] war an der [[Renaissance]]zäit, vu 1498 bis 1589, d'offiziell Residenz vun de franséische Kinneken, ier s'op Paräis verluecht gouf. Dono huet, vu 1617 bis 1619 d'[[Marie de Médicis]], d'Fra vum Kinnek [[Henri IV. vu Frankräich|Henri IV.]] am Schlass gewunnt. Kuerz dono huet de [[Louis XIII. vu Frankräich|Louis XIII.]] et sengem Brudder [[Gaston vun Orléans]] geschenkt, deen do bis zu sengem Doud, 1660, gelieft huet. Duerno huet de Louis XIV. et sengem Bruder [[Philippe vun Orléans]] geschenkt. Am 20. Joerhonnert goufe wärend dem [[Zweete Weltkrich]] Deeler vun der Alstad a vum Garer Quartier vu Blois duerch Bommen zerstéiert. ==Biller== <gallery mode="packed"> Fichier:Blois - facade des Loges Blois France.jpg|[[Schlass vu Blois]], Aile François Ier, façade des Loges Fichier:France Loir-et-Cher Blois Hotel de ville 01.JPG|Stadhaus. Fichier:France Loir-et-Cher Blois Jardin Eveche 01.JPG|Bëschofsgaart. Fichier:Rue des Papegaults and Petit Degres Saint-Louis in Blois.jpg|R des Papegaults a Rue Petit Degres Saint-Louis. Bridge of Jacques-Gabriel in Blois 02.jpg|[[Pont Jacques-Gabriel]]. </gallery> {{Kuckt och Loir-et-Cher}} * [[Pont Jacques-Gabriel]] == Um Spaweck == {{Commonscat}} [[Kategorie:Gemengen am Arrondissement Blois]] [[Kategorie:Uertschaften am Arrondissement Blois]] [[Kategorie:Gemengen an der Beauce]] bizwhbqycoy8rvp3ykyacch5cg2fkv9 0 163508 2627189 2547473 2025-07-03T15:37:43Z Zinneke 34 2627189 wikitext text/x-wiki {{Infobox Strooss nei | Titelnumm= | Numm_fr= | Numm_lb= | Bild = Bd Konrad Adenauer DSCF1064.JPG | Bildtext = (2010) | Fréieren Numm_fr = | Gemeng= [[Gemeng Lëtzebuerg|Lëtzebuerg]] | Uertschaft= [[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]] | Quartier= [[Kierchbierg]] | Postcode= 1115 | Koordinaten={{coor dms|49|||N|06|||O}} | Längt_m = | Bemierkung = }} De '''Boulevard Konrad-Adenauer''' ass eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] um [[Kierchbierg]], déi um Rondpoint mat der Rue des Muguets an der rue du Kiem ufänkt, dann an enger Ënnerféierung ënnert der [[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue John-F.-Kennedy]] erduech no Nordweste féiert, fir dann en Tracé vun engem Hallefkreess no Osten an Norden ze maachen. Dono geet se wärend knapps 2,5 Kilmeter Richtung Südwest virun, bis s'op der Héicht vun de Gebaier vum [[Europäesche Geriichtshaff]] an der [[Europäesch Investitiounsbank|Europäescher Investitiounsbank]] op der Avenue Kennedy erauskënnt. Zanter 2025 lafen Aarbechten, eng Plattform fir den [[Stater Tram|Tram]] an der Mëtt vun der Strooss, op Deeler vun hirem Verlaf, z'amenagéieren. D'Strooss gouf nom däitsche Bundeskanzler [[Konrad Adenauer]] genannt. ==Gebaier== * [[Europäesch Investitiounsbank]] (EIB) * [[Europäesche Geriichtshaff]] * [[Jean-Monnet-2-Gebai]] vun der Europäescher Kommissioun (am Bau) == Biller == <gallery widths=200px heights=200px perrow=4 caption=""> </gallery> ==Kuckt och== == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Referenzen}} {{Navigatioun Avenuen an der Stad Lëtzebuerg}} {{Navigatioun Boulevarden an der Stad Lëtzebuerg}} {{Navigatioun Stroossen an der Stad Lëtzebuerg}} [[Kategorie:Stroossen um Kierchbierg|Konrad]] [[Kategorie:Stroossen a Plazen zu Lëtzebuerg, déi no enger Perséinlechkeet benannt sinn]] 9hw6bhcjri1bcgfoq3xoq8rqdpj2stv 0 167491 2627219 2613809 2025-07-04T11:55:02Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627219 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable toptextcells infobox" style="width:20%; float:right; margin:0 0 1em 1em; background:#F9F9F9; border:1px solid #CCCCCC; font-size:90%;" cellpadding="2" cellspacing="0" |- class="hintergrundfarbe5" ! colspan="2"| <big>Afrikanesch Unioun (AU)</big> |- |colspan="2" style="text-align:center;"| [[Fichier:Flag of the African Union.svg|zentriert|150px|Fändel vun Afrika]] |- |colspan="2" style="text-align:center;"| [[Fichier:African Union logo.png|zentriert|120px|Emblem vun Afrika]] |- | '''Hymn''' | [[Let Us All Unite and Celebrate Together]] |- | '''Memberstaaten''' | 55 |- | '''Amtssproochen''' | [[Arabesch]]<br>[[Englesch]]<br>[[Franséisch]]<br>[[Portugisesch]]<br>[[Spuenesch]]<br>[[Swahili]] |- | '''Haaptstad''' | [[Addis Abeba]] |- | '''Presidence''' | {{flagicon|AGO}} [[João Lourenço]] (wiesselt all Joer) |- | '''Generalsekretär''' | {{TCD-f}} [[Moussa Faki]] (Kommissiounspresident) |- | '''Sëtzer''' | Addis Abeba,<br>[[Ethiopien]] (Haaptsëtz)<br>[[Midrand]],<br>[[Südafrika]] (Parlament) |- | '''Fläch''' | 29.922.059&nbsp;km² |- | '''Awunnerzuel''' | 1,494 Milliarden (2024, geschat) |- | '''Wärung''' | * [[:de:Liste der Zentralbanken und Währungen Afrikas|ënnerschiddlech Wärungen]] * eenheetswärung [[Afro (Wärung)|Afro]] (geplangt) |- | '''Grënnung''' | [[9. Juli]] [[2002]] |- | '''Feierdag''' | [[25. Mee]] ([[Afrikadag]]) |- | '''Zäitzonen''' | UTC-1 bis UTC+4 |- | '''Internet-TLD''' | [[.africa]] |- | '''Websäit''' | [https://au.int/ au.int] |} D''''Afrikanesch Unioun''', ofgekierzt '''AU''', ass eng Vereenegung vu 55 [[afrika]]nesche [[Staat]]e mat enger totaler Awunnerzuel vu 1,4 Milliarde Mënschen. == Geschicht == D'Afrikanesch Unioun gouf de 25. Mee 1963 ënner dem Numm ''Organization of African Unity'' („Organisatioun fir eng afrikanesch Eenheet“), ofgekierzt ''OAU'', gegrënnt. Dës Organisatioun sollt eng Kooperatioun op alle Gebidder an Afrika erméiglechen, am Ufank nach mat 53, duerno mat 55 Memberen. Den 9. September 1999 gouf dunn d'Afrikanesch Unioun als Nofollger vun der Organisatioun gegrënnt. [[Marokko]] gouf 2017 erëm an d'Unioun opgeholl nodeems et 1984 aus der OAU ausgetruede war. Grond war den ëmstriddene Westsahara-Konflikt. D'[[Westsahara]] erkläert sech fir onofhängeg, iwwerdeems Marokko den Territoire fir sech beusprocht. Schonn 1984 gouf den Abuja-Traité ënnerschriwwen, dee virgesäit eng eenheetlech Afrikanesch [[Wärung]], den [[Afro (Wärung)|Afro]] – nom Virbild vum [[Euro]] – anzeféieren. == Memberen == {| class="wikitable sortable zebra" style="text-align:right; width:100%;" |- ! rowspan="2"| Staat !! rowspan="2"| Haaptstad !! colspan="2" | Fläch ! rowspan="2" class="unsortable"| Amtssprooch(en) ! rowspan="2" data-sort-type="date"| Bäitrëtt<br> <small>(OAU oder AU)</small> ! rowspan="2" data-sort-type="date"| Suspendéierung<br> |- ! (km²) !! % |- class="hintergrundfarbe8" |style="text-align:left"| '''[[Fichier:Flag of the African Union.svg|20px|Flagge der afrikanischen Union]] Afrikanische Union''' |style="text-align:left"| '''[[Addis Abeba]]'''|| '''30.093.154''' || '''100''' |style="text-align:left"| [[Arabesch]], [[Englesch]], [[Franséisch]], [[Portugisesch]], [[Spuenesch]], [[Swahili]], all aner afrikanesch Sprooch|| – || – |- |style="text-align:left"| '''{{EGY}}''' ||style="text-align:left"| [[Kairo]]|| 1.001.449 || 3,33 |style="text-align:left"| Arabesch | 25. Mee 1963 | 2013–2014 |- |style="text-align:left"| '''{{DZA}}''' ||style="text-align:left"| [[Algier]]|| 2.381.741 || 7,91 |style="text-align:left"| Arabesch, [[Kabylesch]] | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{AGO}}''' ||style="text-align:left"| [[Luanda]] | 1.246.700 | 4,14 |style="text-align:left"| Portugisesch | 11. Februar 1975 | |- |style="text-align:left"| '''{{GNQ}}''' ||style="text-align:left"| [[Malabo]] | 28.051 | 0,09 |style="text-align:left"| Portugisesch, Spuenesch, Franséisch | 12. Oktober 1968 | |- |style="text-align:left"| '''{{ETH}}''' ||style="text-align:left"| [[Addis Abeba]] | 1.127.127 | 3,75 |style="text-align:left"| Amharesch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{BEN}}''' ||style="text-align:left"| [[Porto-Novo]] | 112.620 | 0,37 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{BWA}}''' ||style="text-align:left"| [[Gaborone]] | 582.000 | 1,93 |style="text-align:left"| Englesch, Setswana | 31. Oktober 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{BFA}}''' ||style="text-align:left"| [[Ouagadougou]] | 274.200 | 0,91 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{BDI}}''' ||style="text-align:left"| [[Bujumbura]] | 27.834 | 0,09 |style="text-align:left"| Englesch, Franséisch, [[Kirundi]] | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{DJI}}''' ||style="text-align:left"| [[Dschibuti (Stadt)|Dschibuti]] | 23.200 | 0,08 |style="text-align:left"| Arabech, Franséisch | 27. Juni 1977 | |- |style="text-align:left"| '''{{CIV}}''' ||style="text-align:left"| [[Yamoussoukro]] | 322.461 | 1,07 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | 2010–2011 |- class="hintergrundfarbe3" |style="text-align:left"| '''{{ERI}}''' ||style="text-align:left"| [[Asmara]] | 121.144 | 0,40 |style="text-align:left"| Arabesch, [[Tigrinya]] | 24. Mee 1993 |2008–2011<br>zanter 2021 |- |style="text-align:left"| {{SWZ}} ||style="text-align:left"| [[Mbabane]] | 17.363 | 0,06 |style="text-align:left"| Englesch, [[Siswati]] | 24. September 1968 | |- |style="text-align:left"| '''{{GAB}}''' ||style="text-align:left"| [[Libreville]] | 267.667 | 0,89 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{GMB}}''' ||style="text-align:left"| [[Banjul]] | 11.295 | 0,04 |style="text-align:left"| Englesch | 9. Mäerz 1965 | |- |style="text-align:left"| '''{{GHA}}''' ||style="text-align:left"| [[Accra]] | 238.537 | 0,79 |style="text-align:left"| Englesch | 25. Mee 1963 | |- class="hintergrundfarbe3" |style="text-align:left"| '''{{GIN}}''' ||style="text-align:left"| [[Conakry]] | 245.857 | 0,82 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | seit 2021 |- |style="text-align:left"| '''{{GNB}}''' ||style="text-align:left"| [[Bissau]] | 36.125 | 0,12 |style="text-align:left"| Portugisesch | 19. November 1973 | |- |style="text-align:left"| '''{{CMR}}''' ||style="text-align:left"| [[Yaoundé]] | 475.442 | 1,58 |style="text-align:left"| Englesch, Franséisch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{CPV}}''' ||style="text-align:left"| [[Praia]] | 4.033 | 0,01 |style="text-align:left"| Portugisesch | 18. Juli 1975 | |- |style="text-align:left"| '''{{KEN}}''' ||style="text-align:left"| [[Nairobi]] | 582.646 | 1,94 |style="text-align:left"| Englesch, Swahili | 13. Dezember 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{COM}}''' ||style="text-align:left"| [[Moroni (Komoren)|Moroni]] | 1.862 | 0,01 |style="text-align:left"| Arabesch, Franséisch, [[Komoresch]] | 18. Juli 1975 | |- |style="text-align:left"| '''{{COD}}''' ||style="text-align:left"| [[Kinshasa]] | 2.345.410 | 7,79 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{COG}}''' ||style="text-align:left"| [[Brazzaville]] | 342.000 | 1,14 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{LSO}}''' ||style="text-align:left"| [[Maseru]] | 30.355 | 0,10 |style="text-align:left"| Englesch, [[Sesotho]] | 31. Oktober 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{LBR}}''' ||style="text-align:left"| [[Monrovia]] | 111.370 | 0,37 |style="text-align:left"| Englesch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{LBY}}''' ||style="text-align:left"| [[Tripolis]] | 1.775.500 | 5,90 |style="text-align:left"| Arabesch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{MDG}}''' ||style="text-align:left"| [[Antananarivo]] | 587.041 | 1,95 |style="text-align:left"| Franséisch, [[Malagasy]] | 25. Mee 1963 | 2009–2014 |- |style="text-align:left"| '''{{MWI}}''' ||style="text-align:left"| [[Lilongwe]] | 118.480 | 0,39 |style="text-align:left"| [[Chichewa]], Englesch | 13. Juli 1964 | |- class="hintergrundfarbe3" |style="text-align:left"| '''{{MLI}}''' ||style="text-align:left"| [[Bamako]] | 1.240.192 | 4,12 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | 2012<br>zanter 2020 |- |style="text-align:left"| '''{{MAR}}''' ||style="text-align:left"| [[Rabat]] | 446.550 | 1,48 |style="text-align:left"| Arabesch, [[Marokkanescht Tamazight]] | 25. Mee 1963/31. Janaur 2017 | |- |style="text-align:left"| '''{{MRT}}''' ||style="text-align:left"| [[Nouakchott]] | 1.030.700 | 3,43 |style="text-align:left"| Arabesch | 25. Mee 1963 | 2005–2009 |- |style="text-align:left"| '''{{MUS}}''' ||style="text-align:left"| [[Port Louis]] | 2.040 | 0,01 |style="text-align:left"| Englesch | August 1968 | |- |style="text-align:left"| '''{{MOZ}}''' ||style="text-align:left"| [[Maputo]] | 801.590 | 2,66 |style="text-align:left"| Portugisesch | 18. Juli 1975 | |- |style="text-align:left"| '''{{NAM}}''' ||style="text-align:left"| [[Windhoek]] | 824.292 | 2,74 |style="text-align:left"| Englesch | Juni 1980 |- class="hintergrundfarbe3" |style="text-align:left"| '''{{NER}}''' ||style="text-align:left"| [[Niamey]] | 1.267.000 | 4,21 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | 2010–2011<br>zanter 2023 |- |style="text-align:left"| '''{{NGA}}''' ||style="text-align:left"| [[Abuja]] | 923.768 | 3,07 |style="text-align:left"| Englesch, [[Hausa (Sprooch)|Hausa]], [[Igbo (Sprooch)|Igbo]], [[Yoruba (Sprooch)|Yoruba]] | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{RWA}}''' ||style="text-align:left"| [[Kigali]] | 26.338 | 0,09 |style="text-align:left"| Englesch, Franséisch, [[Kinyarwanda]], Swahili | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{ZMB}}''' ||style="text-align:left"| [[Lusaka]] | 752.614 | 2,50 |style="text-align:left"| Englesch | 16. Dezember 1964 | |- |style="text-align:left"| '''{{STP}}''' ||style="text-align:left"| [[São Tomé (Stad)|São Tomé]] | 1.001 | 0,00 |style="text-align:left"| Portugisesch | 18. Juni 1980 | |- |style="text-align:left"| '''{{SEN}}''' ||style="text-align:left"| [[Dakar]] | 197.722 | 0,66 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{SYC}}''' ||style="text-align:left"| [[Victoria (Seychellen)|Victoria]] | 455 | 0,00 |style="text-align:left"| Englesch, Franséisch, [[Seychellenkreol]] | 29. Juni 1976 | |- |style="text-align:left"| '''{{SLE}}''' ||style="text-align:left"| [[Freetown]] | 71.740 | 0,24 |style="text-align:left"| Englesch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{ZWE}}''' ||style="text-align:left"| [[Harare]] | 390.757 | 1,30 |style="text-align:left"| [[Chichewa]], Chibarwe, Englesch, Kalanga, [[Khoisan]], Nambya, Ndau, [[Nord-Ndebele]], [[Xitsonga|Shangani]], [[Sotho]], [[Shona (Sprooch)|Shona]], [[Chitonga]], [[Setswana]], [[Tshivenda]], [[IsiXhosa]] | 18. Juni 1980 | |- |style="text-align:left"| '''{{SOM}}'''^c ||style="text-align:left"| [[Mogadischu]] | 637.657 | 2,12 |style="text-align:left"| Arabesch, [[Somali (Sprooch)|Somali]] | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{ZAF}}''' ||style="text-align:left"| [[Pretoria]]<br /> [[Kapstadt]]<br /> [[Bloemfontein]] | 1.219.912 | 4,05 |style="text-align:left"| [[Afrikaans]], Englesch, [[Süd-Ndebele]], [[isiXhosa]], [[isiZulu]], [[Nord-Sotho]], Sesotho, Setswana, [[Siswati]], [[Tshivenda]], [[Xitsonga]] | 6. Juni 1994 | |- class="hintergrundfarbe3" |style="text-align:left"| '''{{SDN}}''' ||style="text-align:left"| [[Khartum]] | 1.886.068 | 6,26 |style="text-align:left"| Arabesch, Englesch | 25. Mee 1963 | 2019<br>zanter 2021 |- |style="text-align:left"| '''{{SSD}}''' ||style="text-align:left"| [[Juba]] | 619.745 | 2,06 |style="text-align:left"| Englesch | 27. Juli 2011 | |- |style="text-align:left"| '''{{TZA}}''' ||style="text-align:left"| [[Dodoma]] | 945.087 | 3,14 |style="text-align:left"| Englesch, Swahili | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{TGO}}''' ||style="text-align:left"| [[Lomé]] | 56.785 | 0,19 |style="text-align:left"| Franséisch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{TCD}}''' ||style="text-align:left"| [[N’Djamena]] | 1.284.000 | 4,27 |style="text-align:left"| Arabesch, Franséisch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{TUN}}''' ||style="text-align:left"| [[Tunis]] | 163.610 | 0,54 |style="text-align:left"| Arabesch | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{UGA}}''' ||style="text-align:left"| [[Kampala]] | 241.040 | 0,80 |style="text-align:left"| Englesch, Swahili | 25. Mee 1963 | |- |style="text-align:left"| '''{{ESH}}'''^d ||style="text-align:left"| [[El Aaiún]] ([[De jure / de facto|de jure]]) | 266.000 | 0,9 |style="text-align:left"| Arabesch, Spuenesch | 22. Februar 1982 | |- |style="text-align:left"| '''{{CAF}}''' ||style="text-align:left"| [[Bangui]] | 622.984 | 2,07 |style="text-align:left"| Franséisch, [[Sango]] | 25. Mee 1963 | 2013–2016 |} <br/>^d Anescht ewéi d'AU erkennen déi meescht Memberstaaten d'Republik net un (nëmmen 19 AU-Staaten erkennen d'Land un, 17 weider AU-Staaten hunn eng méi fréi Unerkennung zeréckgezunn). == Um Spaweck == {{Commonscat|African Union|{{PAGENAME}}}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Afrikanesch Unioun| ]] lrtig6hakw7z4k1hcxpvzhioh689isq 0 170400 2627213 2622743 2025-07-04T07:25:21Z Les Meloures 580 /* top */ ., replaced: halwe → hallwe using [[Project:AWB|AWB]] 2627213 wikitext text/x-wiki {{Infobox Uertschaft}} '''Christchurch''' ([[Maori (Sprooch)|Maori]]: ''Ōtautahi'') ass eng Stad an [[Neiséiland]]. Et ass déi gréisst Stad op der [[South Island|Südinsel]] and déi zweetgréisst Stad am Land no der Bevëlkerung. Christchurch huet als Stad 383.200 Awunner (2020) an iwwer eng hallef Millioun, wann een d'Faubourge matzielt. Se läit an der [[Canterbury (Regioun)|Regioun Canterbury]], op hallwer Héicht vun der Ostküst vun der Südinsel, am Oste vun de [[Canterbury Plains]]. Méi Prezis läit s'um südlechen Enn vun der [[Pegasus Bay]], mat um ëstleche Wupp dem [[Pazifeschen Ozean]] an am Süden dem fréiere Vulkankomplex vun der [[Banks Peninsula|Banks Hallefinsel]]. Den [[Avon River / Ōtākaro|Avon River (Ōtākaro)]] leeft duerch de Stadzentrum, mat u sengen Uwänner dem Hagley Park, engem grousse Stadpark. Mat Ausnam vun de Port Hills ass et eng relativ flaach Stad, mat enger Héicht vun an der Moyenne 20 Meter iwwert dem Mier. Christchurch huet de Ruff, 'englesch' ze sinn, ë.a. wéinst sengem architektonesche Glach mat Gaardestied an England. Et fënnt een awer och vill Aflëss vum Vollek vun de [[Māori]]. D'Géigend vum haiteger Christchurch gouf fir d'éischt am der Mëtt vum 13. Jorhonnert duerch de Waitaha-Stamm vun de Maori besidelt, hir kleng Sidlungen am Sumpfgebitt goufen am 16. Joerhonnert vum Kāti Māmoe Stammeruewert, déi hirersäits ee Joerhonnert méi spéit vu Kāi Tahu iwwerholl goufen. Ōtautahi war saisonal bewumnt, iwwerdeems zu Kaiapoi Pā e gréisseren Handelsposten opgeriicht gouf. Am 19. Joerhonnert hunn d'Britten ugefaangen, eng Kolonialsidlung ozeriichten. 1850 hu 4 Schëffer vun der [[Canterbury Association]] déi sougenannt Canterbury Pilgrims vu Groussbritannien op [[Lyttelton Harbour]] bruecht. Dëse gouf den 31 Juli 1856 duerch e kinneklecht Dekreet offiziell eng Stad, an domat déi eelste Stad an Neiséiland. Am 20. Joerhonnert huet Christchurch sech schëtzeg industriell entwéckelt, sou dass d'Bevëlkerung staark gewuess ass, wouzou och den Uschloss un d'Main South Line vun der Eisebunn an de staatlech gefërderte Wunnegsbau mat bäigedroen hunn Christchurch huet eng Universitéit, d'[[University of Canterbury]], an e Fluchhafen. 2011 koume bei engem [[Äerdbiewen]] 185 Leit ëm d'Liewen, an Dausende vu Gebaier goufe beschiedegt oder zerstéiert. Den Numm vun der Stad an der [[Māorisprooch]], ''Ōtautahi'', heescht sou vill wéi d'Plaz vun den Tautahi. == Um Spaweck == {{commonscat}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Uertschaften an Neiséiland]] [[Kategorie:Universitéitsstied an Neiséiland]] pd1w589jie5ty23vz68hpyxhm0gx0tp 0 171323 2627226 2626359 2025-07-04T11:58:15Z GilPeBot 65660 Wikilink (via JWB) 2627226 wikitext text/x-wiki D'[[Ukrain]] ass administrativ agedeelt an: * 24 [[Oblast]]en, * eng autonom Republik, * zwou Stied mat engem spezielle Status. [[Fichier:Karte Ukraine.png|350px|thumb|Kaart mat den Oblasten an der Ukrain]] {| class="wikitable sortable" |+Oblasten an der {{UKR}} !width="80"|Wopen !width="150" |Oblast /<br /> Stad /<br /> Republik !width="150" |ukraineschen Numm / Transkriptioun !width="60" |Awunner !width="150" |Chef-lieu !width="150" |ukraineschen Numm !width="150" |Lag an der Ukrain |- |[[Fichier:Coat of Arms of Kharkiv Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Charkiw]] |Харківська область Charkiwska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q170666}} |[[{{#property:P36|from=Q170666}}]] |Харків |[[Fichier:Kharkiv in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Kherson Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Cherson]] |Херсонська область Chersonska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q163271}} |[[{{#property:P36|from=Q163271}}]] |Херсон |[[Fichier:Kherson in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Khmelnytskyi Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Chmelnyzkyj]] |Хмельницька область Chmelnyzka oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q171331}} |[[{{#property:P36|from=Q171331}}]] |Хмельницький |[[Fichier:Khmelnytskyi in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Large_Coat_of_Arms_of_Dnipropetrovsk_Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Dnipropetrowsk]] |Дніпропетровська область Dnipropetrowska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q170672}} |[[{{#property:P36|from=Q170672}}]] |Дніпро |[[Fichier:Dnipropetrovsk in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Insigne Donetzensis.svg|80px]] |[[Oblast Donezk]] |Донецька область Donezka oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q2012050}} |[[Donezk]] [[Kramatork]] {{small|(provisoresch)}} |Донецьк |[[Fichier:Donetsk in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Ivano-Frankivsk Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Iwano-Frankiwsk]] |Івано-Франківська область Iwano-Frankiwska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q178269}} |[[{{#property:P36|from=Q178269}}]] |Івано-Франківськ |[[Fichier:Ivano-Frankivsk in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:COA of Kyiv Kurovskyi.svg|80px]] |Stad [[Kiew]] |Міста Київської області Misto Kyjiw |align=right|{{#property:P1082|from=Q1899}} | |місто Київ |[[Fichier:Kiev (city) in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Kiev Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Kiew]] |Київська область Kyjiwska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q170036}} |[[{{#property:P36|from=Q170036}}]] |Київ |[[Fichier:Kiev (oblast) in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Kirovohrad Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Kirowohrad]] |Кіровоградська область Kirowohradska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q180981}} |[[{{#property:P36|from=Q180981}}]] |Кропивницький |[[Fichier:Kirovohrad in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Emblem of Crimea.svg|80px]] |[[Krim|Autonom Republik Krim]] |Автономна Республіка Крим Awtonomna Respublika Krym |align=right|{{#property:P1082|from=Q756294}} |[[{{#property:P36|from=Q756294}}]] |Сімферополь |[[Fichier:Crimea in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Lviv Oblast SVG.svg|80px]] |[[Oblast Lwiw]] |Львівська область Lwiwska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q164193}} |[[{{#property:P36|from=Q164193}}]] |Львів |[[Fichier:Lviv in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms Luhansk Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Luhansk]] |Луганська область Luhanska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q171965}} |[[Lugansk]] {{small|''[[De jure / de facto|de jure]]''}} [[Siwerskodonezk]] {{small|''de facto''}} |Луганськ |[[Fichier:Luhansk in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Mykolaiv Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Mykolajiw]] |Миколаївська область Mykolajiwska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q181633}} |[[{{#property:P36|from=Q181633}}]] |Миколаїв |[[Fichier:Mykolaiv in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Odesa Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Odessa]] |Одеська область Odesska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q171852}} |[[{{#property:P36|from=Q171852}}]] |Одеса |[[Fichier:Odessa in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Poltava Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Poltawa]] |Полтавська область Poltawska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q169501}} |[[{{#property:P36|from=Q169501}}]] |Полтава |[[Fichier:Poltava in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Rivne Oblast.svg|111x111px]] |[[Oblast Riwne]] |Рівненська область Riwnenska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q174187}} |[[{{#property:P36|from=Q174187}}]] |Рівне |[[Fichier:Rivne in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of arms of Zaporizhia Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Saporischschja]] |Запорізька область Saporiska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q171334}} |[[{{#property:P36|from=Q171334}}]] |Запоріжжя |[[Fichier:Zaporizhia in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Zhytomyr Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Schytomyr]] |Житомирська область Schytomyrska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q40637}} |[[{{#property:P36|from=Q40637}}]] |Житомир |[[Fichier:Zhytomyr in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:COA of Sevastopol.svg|96x96px]] |Stad [[Sewastopol]] |Севастополь Sewastopol |align=right|{{#property:P1082|from=Q7525}} | |Севастополь |[[Fichier:Sevastopol in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Sumy Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Sumy]] |Сумська область Sumska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q170446}} |[[{{#property:P36|from=Q170446}}]] |Суми |[[Fichier:Sumy in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Ternopil Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Ternopil]] |Тернопільська область Ternopilska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q173407}} |[[{{#property:P36|from=Q173407}}]] |Тернопіль |[[Fichier:Ternopil in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Karpatska Ukraina-2 COA.svg|80px]] |[[Oblast Transkarpatien]] |Закарпатська область Sakarpatska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q170213}} |[[{{#property:P36|from=Q170213}}]] |Ужгород |[[Fichier:Zakarpattia in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Cherkasy Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Tscherkassy]] |Черкаська область Tscherkaska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q161808}} |[[{{#property:P36|from=Q161808}}]] |Черкаси |[[Fichier:Cherkasy in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Chernihiv Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Tschernihiw]] |Чернігівська область Tschernihiwska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q167874}} |[[{{#property:P36|from=Q167874}}]] |Чернігів |[[Fichier:Chernihiv in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Chernivtsi Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Tscherniwzi]] |Чернівецька область Tscherniwezka oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q168856}} |[[{{#property:P36|from=Q168856}}]] |Чернівці |[[Fichier:Chernivtsi in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Volyn Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Wolyn]] |Волинська область Wolynska oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q167859}} |[[{{#property:P36|from=Q167859}}]] |Луцьк |[[Fichier:Volyn in Ukraine.svg|150px]] |- |[[Fichier:Coat of Arms of Vinnytsia Oblast.svg|80px]] |[[Oblast Winnyzja]] |Вінницька область Winnyzka oblast |align=right|{{#property:P1082|from=Q166709}} |[[{{#property:P36|from=Q166709}}]] |Вінниця |[[Fichier:Vinnytsia in Ukraine.svg|150px]] |} == Kuckt och == * [[Lëscht vun den ukrainesche Stied]] [[Kategorie:Administrativ Andeelung vun der Ukrain| ]] [[Kategorie:Ukrainesch Oblasten| ]] [[Kategorie:Lëschten (Geographie)|U]] 254nln5mqc5fbmauxcrqsl80fuo5cwj 0 171469 2627161 2025-07-03T12:32:33Z GilPe 14980 Nei Säit 2627161 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie (Foussballspiller)}} Den '''Diogo Jota''', gebuer als '''Diogo José Teixeira da Silva''' de [[4. Dezember]] [[1996]] zu [[Massarelos]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den Diogo Jota war zënter 2021 am Kader vun der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] a huet vun 2020 bis zu sengem Doud beim englesche [[Liverpool FC]] gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den Diogo Joto a säi Brudder [[André Silva]], deen och e Foussballspiller war, duerch en Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm. {{Referenzen}} {{Commonscat}} {{DEFAULTSORT:Jota Diogo}} [[Kategorie:Gebuer 1996]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] 49vvqjjl62zlx86zeun3sm9vp8ormi1 2627164 2627161 2025-07-03T12:35:12Z GilPe 14980 2627164 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie}} Den '''Diogo Jota''', gebuer als '''Diogo José Teixeira da Silva''' de [[4. Dezember]] [[1996]] zu [[Massarelos]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den Diogo Jota war zënter 2021 am Kader vun der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] a huet vun 2020 bis zu sengem Doud beim englesche [[Liverpool FC]] gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den Diogo Joto a säi Brudder [[André Silva]], deen och e Foussballspiller war, duerch en Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm. {{Referenzen}} {{Commonscat}} {{DEFAULTSORT:Jota Diogo}} [[Kategorie:Gebuer 1996]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] omloun5vjw4ndwngsbwf0yhi1zwc4zp 2627165 2627164 2025-07-03T12:42:55Z GilPe 14980 2627165 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie}} Den '''Diogo Jota''', gebuer als '''Diogo José Teixeira da Silva''' de [[4. Dezember]] [[1996]] zu [[Massarelos]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den Diogo Jota war zënter 2021 am Kader vun der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] a huet vun 2020 bis zu sengem Doud beim englesche [[Liverpool FC]] gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den Diogo Joto a säi Brudder [[André Silva]], deen och e Foussballspiller war, duerch en Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm. {{Referenzen}} {{Commonscat}} {{DEFAULTSORT:Jota Diogo}} [[Kategorie:Gebuer 1996]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] [[Kategorie:Gestuerwen 2025]] 43ek8bkrl28va1e7xmqyalzmsgoqow6 2627166 2627165 2025-07-03T12:43:09Z 2A02:A03F:A199:6C00:1436:AD6C:32E5:9210 wann net Foussballspiller da wéinstens Sportler 2627166 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie (Sportler)}} Den '''Diogo Jota''', gebuer als '''Diogo José Teixeira da Silva''' de [[4. Dezember]] [[1996]] zu [[Massarelos]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den Diogo Jota war zënter 2021 am Kader vun der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] a huet vun 2020 bis zu sengem Doud beim englesche [[Liverpool FC]] gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den Diogo Joto a säi Brudder [[André Silva]], deen och e Foussballspiller war, duerch en Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm. {{Referenzen}} {{Commonscat}} {{DEFAULTSORT:Jota Diogo}} [[Kategorie:Gebuer 1996]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] [[Kategorie:Gestuerwen 2025]] gsgk2gl2lqtd2rzzwyesvq6nuufxil4 2627167 2627166 2025-07-03T12:44:19Z 2A02:A03F:A199:6C00:1436:AD6C:32E5:9210 ..... 2627167 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie (Sportler)}} Den '''Diogo Jota''', gebuer als '''Diogo José Teixeira da Silva''' de [[4. Dezember]] [[1996]] zu [[Massarelos]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den Diogo Jota war zënter 2021 am Kader vun der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] a huet vun 2020 bis zu sengem Doud beim englesche [[Liverpool FC]] gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den Diogo Joto a säi Brudder [[André Silva]], deen och e Foussballspiller war, bei engem Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm. {{Referenzen}} {{Commonscat}} {{DEFAULTSORT:Jota Diogo}} [[Kategorie:Gebuer 1996]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] [[Kategorie:Gestuerwen 2025]] 2la9op6fnc0mivdb735cf0iu2adp508 2627168 2627167 2025-07-03T12:44:27Z GilPe 14980 2627168 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie (Sportler)}} Den '''Diogo Jota''', gebuer als '''Diogo José Teixeira da Silva''' de [[4. Dezember]] [[1996]] zu [[Massarelos]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den Diogo Jota war zënter 2021 am Kader vun der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] a huet vun 2020 bis zu sengem Doud beim englesche [[Liverpool FC]] gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den Diogo Joto a säi Brudder [[André Silva]], deen och e Foussballspiller war, bei engem Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm. == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Sozial Medien}} {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Jota Diogo}} [[Kategorie:Gebuer 1996]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] [[Kategorie:Gestuerwen 2025]] 43hwt0jmfsc92e7fd7z54o9yh79whcw 2627170 2627168 2025-07-03T12:46:56Z GilPe 14980 +Ref 2627170 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie (Sportler)}} Den '''Diogo Jota''', gebuer als '''Diogo José Teixeira da Silva''' de [[4. Dezember]] [[1996]] zu [[Massarelos]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den Diogo Jota war zënter 2021 am Kader vun der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] a huet vun 2020 bis zu sengem Doud beim englesche [[Liverpool FC]] gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den Diogo Joto a säi Brudder [[André Silva]], deen och e Foussballspiller war, bei engem Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm.<ref>{{Citation|URL=https://www.uefa.com/news-media/news/029b-1e2594cc7573-ddd8a9dce147-1000--in-memory-of-diogo-jota-and-andre-silva/|Titel=In memory of Diogo Jota and André Silva|Gekuckt=2025-07-03|Auteur=UEFA.com|Datum=2025-07-03|Wierk=UEFA.com|Sprooch=en}}</ref> == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Sozial Medien}} {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Jota Diogo}} [[Kategorie:Gebuer 1996]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] [[Kategorie:Gestuerwen 2025]] 5jgocmnctlo2sxbc4yhrk00rova77wo 2627171 2627170 2025-07-03T12:47:16Z 2A02:A03F:A199:6C00:1436:AD6C:32E5:9210 ..... 2627171 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie (Sportler)}} Den '''Diogo Jota''', gebuer als '''Diogo José Teixeira da Silva''' de [[4. Dezember]] [[1996]] zu [[Massarelos]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den Diogo Jota war zënter 2021 am Kader vun der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] an huet vun 2020 bis zu sengem Doud beim englesche [[Liverpool FC]] gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den Diogo Joto a säi Brudder [[André Silva]], deen och e Foussballspiller war, bei engem Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm.<ref>{{Citation|URL=https://www.uefa.com/news-media/news/029b-1e2594cc7573-ddd8a9dce147-1000--in-memory-of-diogo-jota-and-andre-silva/|Titel=In memory of Diogo Jota and André Silva|Gekuckt=2025-07-03|Auteur=UEFA.com|Datum=2025-07-03|Wierk=UEFA.com|Sprooch=en}}</ref> == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Sozial Medien}} {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Jota Diogo}} [[Kategorie:Gebuer 1996]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] [[Kategorie:Gestuerwen 2025]] hrz0uif3blof6h4zzn6pmf2rt3n2yme 0 171470 2627169 2025-07-03T12:45:45Z GilPe 14980 Nei Säit 2627169 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie}} Den '''André Silva''', gebuer als '''André Filipe Teixeira da Silva''' den [[28. Abrëll]] [[2000]] zu [[Gondomar]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den André Silva huet beim lokale Veräin Gondomar ugefaangen ze spille. Zënter 2020 bis zu sengem Doud huet hie beim F.C. Penafiel an der 2. Liga gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den André Silva a säi Brudder [[Diogo Jota]], deen an der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] gespillt huet, duerch en Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm.<ref>{{Citation|URL=https://www.uefa.com/news-media/news/029b-1e2594cc7573-ddd8a9dce147-1000--in-memory-of-diogo-jota-and-andre-silva/|Titel=In memory of Diogo Jota and André Silva|Gekuckt=2025-07-03|Auteur=UEFA.com|Datum=2025-07-03|Wierk=UEFA.com|Sprooch=en}}</ref> == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Sozial Medien}} {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Silva Andre}} [[Kategorie:Gebuer 2000]] [[Kategorie:Gestuerwen 2025]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] htmc602vxuqdhty176c07ykydcaut6w 2627173 2627169 2025-07-03T12:49:27Z 2A02:A03F:A199:6C00:1436:AD6C:32E5:9210 .... 2627173 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie (Sportler)}} Den '''André Silva''', gebuer als '''André Filipe Teixeira da Silva''' den [[28. Abrëll]] [[2000]] zu [[Gondomar]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den André Silva huet beim lokale Veräin Gondomar ugefaangen ze spille. Zënter 2020 bis zu sengem Doud huet hie beim F.C. Penafiel an der 2. Liga gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den André Silva a säi Brudder [[Diogo Jota]], deen an der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] gespillt huet, duerch en Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm.<ref>{{Citation|URL=https://www.uefa.com/news-media/news/029b-1e2594cc7573-ddd8a9dce147-1000--in-memory-of-diogo-jota-and-andre-silva/|Titel=In memory of Diogo Jota and André Silva|Gekuckt=2025-07-03|Auteur=UEFA.com|Datum=2025-07-03|Wierk=UEFA.com|Sprooch=en}}</ref> == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Sozial Medien}} {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Silva Andre}} [[Kategorie:Gebuer 2000]] [[Kategorie:Gestuerwen 2025]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] mb50ejapb37yxxk6g355z1wpybccewh 2627176 2627173 2025-07-03T12:51:40Z 2A02:A03F:A199:6C00:1436:AD6C:32E5:9210 ...... 2627176 wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} {{Infobox Biographie (Sportler)}} Den '''André Silva''', gebuer als '''André Filipe Teixeira da Silva''' den [[28. Abrëll]] [[2000]] zu [[Gondomar]], a gestuerwen den [[3. Juli]] [[2025]] zu [[Cernadilla]], war e [[Portugal|portugisesche]] [[Foussball|Foussballspiller]]. Den André Silva huet beim lokale Veräin Gondomar ugefaange mat spillen. Vun 2020 bis zu sengem Doud huet hie beim F.C. Penafiel an der 2. Liga gespillt. Den 3. Juli 2025 sinn den André Silva a säi Brudder [[Diogo Jota]], deen an der [[Portugisesch Foussballnationalekipp|portugisescher Foussballnationalekipp]] gespillt huet, bei engem Autosaccident an der spuenescher [[Provënz Zamora]] ëm d'Liewe komm.<ref>{{Citation|URL=https://www.uefa.com/news-media/news/029b-1e2594cc7573-ddd8a9dce147-1000--in-memory-of-diogo-jota-and-andre-silva/|Titel=In memory of Diogo Jota and André Silva|Gekuckt=2025-07-03|Auteur=UEFA.com|Datum=2025-07-03|Wierk=UEFA.com|Sprooch=en}}</ref> == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Sozial Medien}} {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Silva Andre}} [[Kategorie:Gebuer 2000]] [[Kategorie:Gestuerwen 2025]] [[Kategorie:Portugisesch Foussballspiller]] [[Kategorie:Spiller vun der portugisescher Foussballnationalekipp]] odi71srrfqb0jr0zrkkbkblmrxkeukv 0 171471 2627191 2025-07-03T16:01:57Z Johnny Chicago 17 neie Film 2627191 wikitext text/x-wiki {{SkizzFilm}}{{Infobox Biographie}} Den '''Eusebio Fernández Ardavín''', gebuer den [[31. Juli]] [[1898]] zu [[Madrid]] a gestuerwen den [[9. Januar]] [[1965]] zu [[Albacete]], war e [[Spuenien|spuenesche]] [[Filmregisseur]] an [[Dréibuchauteur]]. ==Filmographie== === als Regisseur=== * 1917: ''Ensueños'' - Haaptacteuren: [[Enrique Durán]], [[Fidel Lapetra]] * 1917: ''La leyenda del cementerio'' - Haaptacteur: [[Victoria Pinillos]] * 1917: ''Un cruce telefónico'' - (Kuerzfilm) * 1918: ''El aventurero misterioso'' - Haaptacteuren: Enrique Durán, Fidel Lapetra * 1924: ''Una boda en Castilla'' - (Kuerzfilm) * 1925: ''El reloj del anticuario o Del Rastro a La Castellana'' * 1926: ''La bejarana'' - Haaptacteuren: [[Celia Escudero]], [[José Nieto]] * 1927: ''El bandido de la sierra'' - Haaptacteuren: [[Juan Artigas]], [[María Luz Callejo]] * 1928: ''Rosa de Madrid'' - Haaptacteuren: [[Conchita Dorado]], [[Carmen de Toledo]] * 1929: ''El sexto sentido'' - Haaptacteuren: [[Ricardo Baroja]], [[Faustino Bretaño]] * 1933: ''Saeta'' - Haaptacteur: [[Anita Sevilla]] * 1934: '' El agua en el suelo'' - Haaptacteuren: [[Maruchi Fresno]], [[Nicolás Navarro]] * 1935: '' Vidas rotas'' - Haaptacteuren: [[Lupita Tovar]], Maruchi Fresno * 1935: ''La bien pagada'' - Haaptacteuren: [[Lina Yegros]], [[Antonio Portago]] * 1937: ''La reina mora'' - Haaptacteuren: [[María Arias]], [[Raquel Rodrigo]] * 1937: ''En busca de una canción'' - Haaptacteuren: [[Enrique Aguilera]], [[Polita Bedrós]] * 1939: ''La partida'' - (Kuerzfilm) * 1939: ''Don Floripondio'' - Haaptacteuren: [[Valeriano León]], [[Rafaela Rodríguez]] * 1939: ''La marquesona'' - Haaptacteuren: [[Pastora Imperio]], [[Luchy Soto]] * 1940: ''La florista de la reina'' - Haaptacteuren: [[María Guerrero López]], [[Alfredo Mayo]] * 1940: ''Tierra y cielo'' - Haaptacteuren: Maruchi Fresno, [[Armando Calvo]] * 1942: ''Unos pasos de mujer'' - Haaptacteuren: [[Fernando Fernández de Córdoba]], [[Antonio Casas]] * 1942: ''La rueda de la vida'' - Haaptacteuren: [[Ismael Merlo]], [[Antoñita Colomé]] * 1943: ''Forja de almas'' - Haaptacteuren: [[Antoñita Colomé]], [[Alberto Romea]] * 1943: ''El abanderado'' - Haaptacteuren: Alfredo Mayo, [[Mercedes Vecino]] * 1946: ''El doncel de la reina' - Haaptacteuren: [[Manuel Luna]], [[Carlos Muñoz]] * 1947: ''La dama del armiño'' - Haaptacteuren: [[Lina Yegros]], [[Jorge Mistral]] * 1949: ''Neutralidad'' - Haaptacteuren: Jorge Mistral, [[Adriana Benetti]] *1953: ''[[Vértigo (Film 1951)| Vértigo]]'' - Haaptacteuren: Fernando Granada]], [[Ana Mariscal]] * 1953: ''[[La belle de Cadix (Film)|La belle de Cadix]]'' - Regie zesumme mam [[Raymond Bernard]] - Haaptacteuren: [[Luis Mariano]], [[Carmen Sevilla]] * 1959: ''Llegaron dos hombres'' - Regie zesumme mam [[Arne Mattsson]] - Haaptacteuren: [[Francisco Rabal]], [[Ulla Jacobsson]], [[Christian Marquand]] * 1960: ''Compadece al delincuente'' - Haaptacteuren: [[Rafael Romero Marchent]], [[María Martín]] == Um Spaweck == {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Fernandez Ardavin Eusebio}} [[Kategorie:Spuenesch Filmregisseuren]] [[Kategorie:Spuenesch Dréibuchauteuren]] [[Kategorie:Gebuer 1898]] [[Kategorie:Gestuerwen 1965]] pq64j0rt1665j55hmnm0o8xnlmahvpa 2627207 2627191 2025-07-03T20:48:22Z GilPe 14980 2627207 wikitext text/x-wiki {{SkizzFilm}}{{Infobox Biographie}} Den '''Eusebio Fernández Ardavín''', gebuer den [[31. Juli]] [[1898]] zu [[Madrid]], a gestuerwen den [[9. Januar]] [[1965]] zu [[Albacete]], war e [[Spuenien|spuenesche]] [[Filmregisseur]] an [[Dréibuchauteur]]. ==Filmographie== === als Regisseur=== * 1917: ''Ensueños'' - Haaptacteuren: [[Enrique Durán]], [[Fidel Lapetra]] * 1917: ''La leyenda del cementerio'' - Haaptacteur: [[Victoria Pinillos]] * 1917: ''Un cruce telefónico'' - (Kuerzfilm) * 1918: ''El aventurero misterioso'' - Haaptacteuren: Enrique Durán, Fidel Lapetra * 1924: ''Una boda en Castilla'' - (Kuerzfilm) * 1925: ''El reloj del anticuario o Del Rastro a La Castellana'' * 1926: ''La bejarana'' - Haaptacteuren: [[Celia Escudero]], [[José Nieto (Schauspiller)|José Nieto]] * 1927: ''El bandido de la sierra'' - Haaptacteuren: [[Juan Artigas]], [[María Luz Callejo]] * 1928: ''Rosa de Madrid'' - Haaptacteuren: [[Conchita Dorado]], [[Carmen de Toledo]] * 1929: ''El sexto sentido'' - Haaptacteuren: [[Ricardo Baroja]], [[Faustino Bretaño]] * 1933: ''Saeta'' - Haaptacteur: [[Anita Sevilla]] * 1934: ''El agua en el suelo'' - Haaptacteuren: [[Maruchi Fresno]], [[Nicolás Navarro]] * 1935: ''Vidas rotas'' - Haaptacteuren: [[Lupita Tovar]], Maruchi Fresno * 1935: ''La bien pagada'' - Haaptacteuren: [[Lina Yegros]], [[Antonio Portago]] * 1937: ''La reina mora'' - Haaptacteuren: [[María Arias]], [[Raquel Rodrigo]] * 1937: ''En busca de una canción'' - Haaptacteuren: [[Enrique Aguilera]], [[Polita Bedrós]] * 1939: ''La partida'' - (Kuerzfilm) * 1939: ''Don Floripondio'' - Haaptacteuren: [[Valeriano León]], [[Rafaela Rodríguez]] * 1939: ''La marquesona'' - Haaptacteuren: [[Pastora Imperio]], [[Luchy Soto]] * 1940: ''La florista de la reina'' - Haaptacteuren: [[María Guerrero López]], [[Alfredo Mayo]] * 1940: ''Tierra y cielo'' - Haaptacteuren: Maruchi Fresno, [[Armando Calvo]] * 1942: ''Unos pasos de mujer'' - Haaptacteuren: [[Fernando Fernández de Córdoba]], [[Antonio Casas]] * 1942: ''La rueda de la vida'' - Haaptacteuren: [[Ismael Merlo]], [[Antoñita Colomé]] * 1943: ''Forja de almas'' - Haaptacteuren: [[Antoñita Colomé]], [[Alberto Romea]] * 1943: ''El abanderado'' - Haaptacteuren: Alfredo Mayo, [[Mercedes Vecino]] * 1946: ''El doncel de la reina' - Haaptacteuren: [[Manuel Luna]], [[Carlos Muñoz]] * 1947: ''La dama del armiño'' - Haaptacteuren: [[Lina Yegros]], [[Jorge Mistral]] * 1949: ''Neutralidad'' - Haaptacteuren: Jorge Mistral, [[Adriana Benetti]] *1953: ''[[Vértigo (Film 1951)| Vértigo]]'' - Haaptacteuren: Fernando Granada]], [[Ana Mariscal]] * 1953: ''[[La belle de Cadix (Film)|La belle de Cadix]]'' - Regie zesumme mam [[Raymond Bernard]] - Haaptacteuren: [[Luis Mariano]], [[Carmen Sevilla]] * 1959: ''Llegaron dos hombres'' - Regie zesumme mam [[Arne Mattsson]] - Haaptacteuren: [[Francisco Rabal]], [[Ulla Jacobsson]], [[Christian Marquand]] * 1960: ''Compadece al delincuente'' - Haaptacteuren: [[Rafael Romero Marchent]], [[María Martín]] == Um Spaweck == {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Fernandez Ardavin Eusebio}} [[Kategorie:Spuenesch Filmregisseuren]] [[Kategorie:Spuenesch Dréibuchauteuren]] [[Kategorie:Gebuer 1898]] [[Kategorie:Gestuerwen 1965]] 6hf7np48k7y6utfzr8cynp3mnzamq5v 2627211 2627207 2025-07-04T04:26:25Z Mobby 12 60927 2627211 wikitext text/x-wiki {{SkizzFilm}}{{Infobox Biographie}} Den '''Eusebio Fernández Ardavín''', gebuer den [[31. Juli]] [[1898]] zu [[Madrid]], a gestuerwen den [[9. Januar]] [[1965]] zu [[Albacete]], war e [[Spuenien|spuenesche]] [[Filmregisseur]] an [[Dréibuchauteur]]. ==Filmographie== === als Regisseur=== * 1917: ''Ensueños'' - Haaptacteuren: [[Enrique Durán]], [[Fidel Lapetra]] * 1917: ''La leyenda del cementerio'' - Haaptacteur: [[Victoria Pinillos]] * 1917: ''Un cruce telefónico'' - (Kuerzfilm) * 1918: ''El aventurero misterioso'' - Haaptacteuren: Enrique Durán, Fidel Lapetra * 1924: ''Una boda en Castilla'' - (Kuerzfilm) * 1925: ''El reloj del anticuario o Del Rastro a La Castellana'' * 1926: ''La bejarana'' - Haaptacteuren: [[Celia Escudero]], [[José Nieto (Schauspiller)|José Nieto]] * 1927: ''El bandido de la sierra'' - Haaptacteuren: [[Juan Artigas]], [[María Luz Callejo]] * 1928: ''Rosa de Madrid'' - Haaptacteuren: [[Conchita Dorado]], [[Carmen de Toledo]] * 1929: ''El sexto sentido'' - Haaptacteuren: [[Ricardo Baroja]], [[Faustino Bretaño]] * 1933: ''Saeta'' - Haaptacteur: [[Anita Sevilla]] * 1934: ''El agua en el suelo'' - Haaptacteuren: [[Maruchi Fresno]], [[Nicolás Navarro]] * 1935: ''Vidas rotas'' - Haaptacteuren: [[Lupita Tovar]], Maruchi Fresno * 1935: ''La bien pagada'' - Haaptacteuren: [[Lina Yegros]], [[Antonio Portago]] * 1937: ''La reina mora'' - Haaptacteuren: [[María Arias]], [[Raquel Rodrigo]] * 1937: ''En busca de una canción'' - Haaptacteuren: [[Enrique Aguilera]], [[Polita Bedrós]] * 1939: ''La partida'' - (Kuerzfilm) * 1939: ''Don Floripondio'' - Haaptacteuren: [[Valeriano León]], [[Rafaela Rodríguez]] * 1939: ''La marquesona'' - Haaptacteuren: [[Pastora Imperio]], [[Luchy Soto]] * 1940: ''La florista de la reina'' - Haaptacteuren: [[María Guerrero López]], [[Alfredo Mayo]] * 1940: ''Tierra y cielo'' - Haaptacteuren: Maruchi Fresno, [[Armando Calvo]] * 1942: ''Unos pasos de mujer'' - Haaptacteuren: [[Fernando Fernández de Córdoba]], [[Antonio Casas]] * 1942: ''La rueda de la vida'' - Haaptacteuren: [[Ismael Merlo]], [[Antoñita Colomé]] * 1943: ''Forja de almas'' - Haaptacteuren: [[Antoñita Colomé]], [[Alberto Romea]] * 1943: ''El abanderado'' - Haaptacteuren: Alfredo Mayo, [[Mercedes Vecino]] * 1946: ''El doncel de la reina' - Haaptacteuren: [[Manuel Luna]], [[Carlos Muñoz]] * 1947: ''La dama del armiño'' - Haaptacteuren: [[Lina Yegros]], [[Jorge Mistral]] * 1949: ''Neutralidad'' - Haaptacteuren: Jorge Mistral, [[Adriana Benetti]] *1953: ''[[Vértigo (Film 1951)| Vértigo]]'' - Haaptacteuren: Fernando Granada]], [[Ana Mariscal]] * 1953: ''[[La belle de Cadix (Film)|La belle de Cadix]]'' - Regie zesumme mam [[Raymond Bernard]] - Haaptacteuren: [[Luis Mariano]], [[Carmen Sevilla]] * 1959: ''Llegaron dos hombres'' - Regie zesumme mam [[Arne Mattsson]] - Haaptacteuren: [[Francisco Rabal]], [[Ulla Jacobsson]], [[Christian Marquand]] * 1960: ''Compadece al delincuente'' - Haaptacteuren: [[Rafael Romero Marchent]], [[María Martín]] == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Fernandez Ardavin Eusebio}} [[Kategorie:Spuenesch Filmregisseuren]] [[Kategorie:Spuenesch Dréibuchauteuren]] [[Kategorie:Gebuer 1898]] [[Kategorie:Gestuerwen 1965]] 7ton3rzun3fsuo64arr2focrw1feh8e 0 171472 2627197 2025-07-03T19:00:23Z Zinneke 34 iwwersat Intro fr: + bekanttst Lidder 2627197 wikitext text/x-wiki {{Infobox Museksgrupp}} '''''The Beach Boys''''' war eng US-amerikanesch Popmuseksgrupp vu n [[Hawthorne]], a [[Kalifornien]]. Si gouf 1961 vun dräi Bridder, hirem Cousin an engem Frënd gegrënnt, an hat an den 1960er an 1970er Joren e grousse populäre Succès. Et war eng vun de wéinegen amerikanesche Gruppen, déi musikalesch mat brittesche Gruppen aus der selwechter Ära, wéi de ''[[The Beatles|Beatles]]'' oder de ''[[The Rolling Stones|Rolling Stones]]'', mathale konnten. Ursprénglech am Genre [[Surfmusek]] aktiv, huet sech d'Grupp virun allem duerch hir Lidder mat komplexen a ganz melodesche Gesangsharmonien ausgezeechent. D'''Beach Boys'' waren an de fréien 1960er Joren an den USA ganz populär, awer um Enn vum Joerzéngt huet hiren Réckgang ugefaangen, besonnesch wéinst der prekärer psychescher Gesondheet vum [[Brian Wilson]], dem Bassist, Sänger an Haaptkomponist vun de meeschte Hits vun der Grupp. Ma an de Joerzénten dono waren d'Beach Boys nach ëmmer aktiv, wann och onregelméisseg, an haten e bemierkenswäert Comeback an den 1980er Joren (mat Titelen wéi dem Cover vu ''California Dreamin<nowiki>'</nowiki>'' oder ''Kokomo''). 1988 goufen si an d'''Hall of Fame'' opgeholl. Mat hire Singlen an Albumen sinn d'Beach Boys, laut der amerikanescher Zäitschrëft ''Billboard'', déi éischt amerikanesch Grupp, déi méi wéi 100&nbsp;Milliounen Albumen weltwäit verkaaft huet. Zu hire bekanntsten Titelen zielen ''Surfin' USA, I Get Around, Barbara Ann, a Good Vibrations.'' {{Commonscat}} {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Beachboys}} [[Kategore:US-amerikanesch Popgruppen]] rydwcly98nssowbkgc4t69hb5t79gef 2627198 2627197 2025-07-03T19:03:06Z Zinneke 34 2627198 wikitext text/x-wiki {{Infobox Museksgrupp}} '''''The Beach Boys''''' ass den Numm vun enger US-amerikanesch Popmuseksgrupp vun [[Hawthorne]], a [[Kalifornien]]. Si gouf 1961 vun dräi Bridder, hirem Cousin an engem Frënd gegrënnt, an hat an den 1960er an 1970er Joren e grousse populäre Succès. Et war eng vun de wéinegen amerikanesche Gruppen, déi musikalesch mat brittesche Gruppen aus der selwechter Ära, wéi de ''[[The Beatles|Beatles]]'' oder de ''[[The Rolling Stones|Rolling Stones]]'', mathale konnten. Ursprénglech am Genre [[Surfmusek]] aktiv, huet sech d'Grupp virun allem duerch hir Lidder mat komplexen a ganz melodesche Gesangsharmonien ausgezeechent. D'''Beach Boys'' waren an de fréien 1960er Joren an den USA ganz populär, awer um Enn vum Joerzéngt huet hiren Réckgang ugefaangen, besonnesch wéinst der prekärer psychescher Gesondheet vum [[Brian Wilson]], dem Bassist, Sänger an Haaptkomponist vun de meeschte Hits vun der Grupp. Ma an de Joerzénten dono waren d'Beach Boys nach ëmmer aktiv, wann och onregelméisseg, an haten e bemierkenswäert Comeback an den 1980er Joren (mat Titelen wéi dem Cover vu ''California Dreamin<nowiki>'</nowiki>'' oder ''Kokomo''). 1988 goufen si an d'''Hall of Fame'' opgeholl. Mat hire Singlen an Albumen sinn d'Beach Boys, laut der amerikanescher Zäitschrëft ''Billboard'', déi éischt amerikanesch Grupp, déi méi wéi 100&nbsp;Milliounen Albumen weltwäit verkaaft huet. Zu hire bekanntsten Titelen zielen ''Surfin' USA, I Get Around, Barbara Ann, a Good Vibrations.'' {{Commonscat}} {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Beachboys}} [[Kategorie:US-amerikanesch Museker]] clmhi1fowa5nopavzim9pev01dxxtht 2627199 2627198 2025-07-03T19:04:21Z Zinneke 34 [[Wikipedia:HotCat|HC]]: [[Kategorie:US-amerikanesch Museker]] ewechgeholl; [[Kategorie:US-amerikanesch Rockgruppen]] derbäigesat 2627199 wikitext text/x-wiki {{Infobox Museksgrupp}} '''''The Beach Boys''''' ass den Numm vun enger US-amerikanesch Popmuseksgrupp vun [[Hawthorne]], a [[Kalifornien]]. Si gouf 1961 vun dräi Bridder, hirem Cousin an engem Frënd gegrënnt, an hat an den 1960er an 1970er Joren e grousse populäre Succès. Et war eng vun de wéinegen amerikanesche Gruppen, déi musikalesch mat brittesche Gruppen aus der selwechter Ära, wéi de ''[[The Beatles|Beatles]]'' oder de ''[[The Rolling Stones|Rolling Stones]]'', mathale konnten. Ursprénglech am Genre [[Surfmusek]] aktiv, huet sech d'Grupp virun allem duerch hir Lidder mat komplexen a ganz melodesche Gesangsharmonien ausgezeechent. D'''Beach Boys'' waren an de fréien 1960er Joren an den USA ganz populär, awer um Enn vum Joerzéngt huet hiren Réckgang ugefaangen, besonnesch wéinst der prekärer psychescher Gesondheet vum [[Brian Wilson]], dem Bassist, Sänger an Haaptkomponist vun de meeschte Hits vun der Grupp. Ma an de Joerzénten dono waren d'Beach Boys nach ëmmer aktiv, wann och onregelméisseg, an haten e bemierkenswäert Comeback an den 1980er Joren (mat Titelen wéi dem Cover vu ''California Dreamin<nowiki>'</nowiki>'' oder ''Kokomo''). 1988 goufen si an d'''Hall of Fame'' opgeholl. Mat hire Singlen an Albumen sinn d'Beach Boys, laut der amerikanescher Zäitschrëft ''Billboard'', déi éischt amerikanesch Grupp, déi méi wéi 100&nbsp;Milliounen Albumen weltwäit verkaaft huet. Zu hire bekanntsten Titelen zielen ''Surfin' USA, I Get Around, Barbara Ann, a Good Vibrations.'' {{Commonscat}} {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Beachboys}} [[Kategorie:US-amerikanesch Rockgruppen]] 80cqat3c0meg5k8dx2ijcbxdokbw5ks 2627203 2627199 2025-07-03T20:35:51Z 2A02:A03F:A199:6C00:2460:649F:9982:1C05 ..... 2627203 wikitext text/x-wiki {{Infobox Museksgrupp}} '''''The Beach Boys''''' ass den Numm vun enger US-amerikanesch Popmuseksgrupp vun [[Hawthorne]], a [[Kalifornien]]. Si gouf 1961 vun dräi Bridder, hirem Cousin an engem Frënd gegrënnt, an hat an den 1960er an 1970er Joren e grousse populäre Succès. Et war eng vun de wéinegen amerikanesche Gruppen, déi musikalesch mat brittesche Gruppen aus der selwechter Ära, wéi de ''[[The Beatles|Beatles]]'' oder de ''[[The Rolling Stones|Rolling Stones]]'', mathale konnten. Ursprénglech am Genre [[Surfmusek]] aktiv, huet sech d'Grupp virun allem duerch hir Lidder mat komplexen a ganz melodesche Gesangsharmonien ausgezeechent. D'''Beach Boys'' waren an de fréien 1960er Joren an den USA ganz populär, awer um Enn vum Joerzéngt huet hiren Réckgang ugefaangen, besonnesch wéinst der prekärer psychescher Gesondheet vum [[Brian Wilson]], dem Bassist, Sänger an Haaptkomponist vun de meeschte Hits vun der Grupp. Ma an de Joerzénten dono waren d'Beach Boys nach ëmmer aktiv, wann och onregelméisseg, an haten e bemierkenswäerte Comeback an den 1980er Joren (mat Titelen wéi dem Cover vu ''California Dreamin<nowiki>'</nowiki>'' oder ''Kokomo''). 1988 goufen si an d'''Hall of Fame'' opgeholl. Mat hire Singlen an Albumen sinn d'Beach Boys, der amerikanescher Zäitschrëft ''Billboard'' no, déi éischt amerikanesch Grupp, déi méi wéi 100&nbsp;Milliounen Albume weltwäit verkaaft huet. Zu hire bekanntsten Titelen zielen ''Surfin' USA, I Get Around, Barbara Ann, a Good Vibrations.'' {{Commonscat}} {{Autoritéitskontroll}} {{Sozial Medien}} {{DEFAULTSORT:Beachboys}} [[Kategorie:US-amerikanesch Rockgruppen]] fojer5jgnzxzsbi8a6yi8a6vbv73qlj 2627206 2627203 2025-07-03T20:46:43Z GilPe 14980 2627206 wikitext text/x-wiki {{Infobox Museksgrupp}} '''''The Beach Boys''''' ass den Numm vun enger US-amerikanescher [[Popmusek|Popmuseksgrupp]] vun [[Hawthorne]], a [[Kalifornien]]. Si gouf 1961 vun dräi Bridder, hirem Cousin an engem Frënd gegrënnt, an hat an den 1960er an 1970er Joren e grousse populäre Succès. Et war eng vun de wéinegen amerikanesche Gruppen, déi musikalesch mat brittesche Gruppen aus der selwechter Ära, wéi de ''[[The Beatles|Beatles]]'' oder de ''[[The Rolling Stones|Rolling Stones]]'', mathale konnten. Ursprénglech am Genre [[Surfmusek]] aktiv, huet sech d'Grupp virun allem duerch hir Lidder mat komplexen a ganz melodesche Gesangsharmonien ausgezeechent. D'Beach Boys waren an de fréien 1960er Joren an den USA ganz populär, awer um Enn vum Joerzéngt huet hire Réckgang ugefaangen, besonnesch wéinst der prekärer psychescher Gesondheet vum [[Brian Wilson]], dem Bassist, Sänger an Haaptkomponist vun de meeschten Hits vun der Grupp. Ma an de Joerzéngten dono waren d'Beach Boys nach ëmmer aktiv, wann och onregelméisseg, an haten e bemierkenswäerte Comeback an den 1980er Joren (mat Titele wéi dem Cover vu ''California Dreamin<nowiki>'</nowiki>'' oder ''Kokomo''). 1988 goufen si an d'''Hall of Fame'' opgeholl. Mat hire [[Single (Musek)|Singlen]] an Albume sinn d'Beach Boys, der amerikanescher Zäitschrëft ''Billboard'' no, déi éischt amerikanesch Grupp, déi weltwäit méi wéi 100&nbsp;Milliounen Albume verkaaft huet. Zu hire bekanntsten Titelen ziele ''Surfin' USA, I Get Around, Barbara Ann, a Good Vibrations.'' == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Autoritéitskontroll}} {{Sozial Medien}} {{DEFAULTSORT:Beachboys}} [[Kategorie:US-amerikanesch Rockgruppen]] fsu316ehs1s4sd6wgg1v9wr91ito7y9 2627208 2627206 2025-07-03T21:01:29Z Les Meloures 580 .......... 2627208 wikitext text/x-wiki {{Infobox Museksgrupp}} '''''The Beach Boys''''' sinn eng US-amerikanesch [[Popmusek|Popmuseksgrupp]] vun [[Hawthorne]], a [[Kalifornien]]. Si gouf 1961 vun dräi Bridder, hirem Cousin an engem Frënd gegrënnt, an hat an den 1960er an 1970er Joren e grousse populäre Succès. Et war eng vun de wéinegen amerikanesche Gruppen, déi musikalesch mat brittesche Gruppen aus der selwechter Ära, wéi de ''[[The Beatles|Beatles]]'' oder de ''[[The Rolling Stones|Rolling Stones]]'', mathale konnten. Ursprénglech am Genre [[Surfmusek]] aktiv, huet sech d'Grupp virun allem duerch hir Lidder mat komplexen a ganz melodesche Gesangsharmonien ausgezeechent. D'Beach Boys waren an de fréien 1960er Joren an den USA ganz populär, awer um Enn vum Joerzéngt huet hire Réckgang ugefaangen, besonnesch wéinst der prekärer psychescher Gesondheet vum [[Brian Wilson]], dem Bassist, Sänger an Haaptkomponist vun de meeschten Hits vun der Grupp. Ma an de Joerzéngten dono waren d'Beach Boys nach ëmmer aktiv, wann och onregelméisseg, an haten e bemierkenswäerte Comeback an den 1980er Joren (mat Titele wéi dem Cover vu ''California Dreamin<nowiki>'</nowiki>'' oder ''Kokomo''). 1988 goufen si an d'''Hall of Fame'' opgeholl. Mat hire [[Single (Musek)|Singlen]] an Albume sinn d'Beach Boys, der amerikanescher Zäitschrëft ''Billboard'' no, déi éischt amerikanesch Grupp, déi weltwäit méi wéi 100&nbsp;Milliounen Albume verkaaft huet. Zu hire bekanntsten Titelen ziele ''Surfin' USA, I Get Around, Barbara Ann, a Good Vibrations.'' == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Autoritéitskontroll}} {{Sozial Medien}} {{DEFAULTSORT:Beachboys}} [[Kategorie:US-amerikanesch Rockgruppen]] 117wtdia16v7lvwzt4rp9l5jctfj6zc 0 171473 2627202 2025-07-03T20:27:25Z GilPe 14980 Ugeluecht duerch d'Iwwersetze vun der Säit „[[:de:Special:Redirect/revision/255064160|De jure / de facto]]“ 2627202 wikitext text/x-wiki {{EnCours}} '''de jure''' (an der klassescher [[Latäin|laténgescher]] Form ''de iure'' ) ass e laténgeschen Ausdrock, deen "dem [[Gesetz]] no, juristesch gesinn (geméiss dem gëltege [[Droit|Recht]]), legal, offiziell, offiziell" bedeit; '''de facto''' ass den laténgeschen Ausdrock deen "de Fakten no, an der Praxis, tatsächlech, an der Realitéit" bezeechent. ''De facto'' bezitt sech op en Ëmstand, deen als verbreet an allgemeng akzeptéiert gëllt, och wann en net formell als ''de jure'' vun den entspriechenden Institutiounen festgeluecht gouf. ''De jure'' bezitt sech op e juristesche gewënschten Zoustand, ''de facto'' op en tatsächlechen aktuellen Zoustand. D'Begrëffer ginn dacks als Koppel a juristeschen Texter gebraucht, absënns am Kader vum [[Internationaalt Recht|internationale Recht]] an der [[Politikwëssenschaft]]. Sou kann eng [[Regierung]] z.&nbsp;B. d''e jure'' am Amt sinn, datt s'also am Aklang mam gëltege Recht agesat gouf. Am Géigesaz dozou, huet eng ''de facto''-Regierung oder en ''de facto- Regimm'', keng juristesch Unerkennung. Zum Beispill ass [[Somaliland]] en ''de facto'' existenten, awer net en ''de jure'' unerkannte [[Staat]] . Am Géigesaz dozou gëtt [[Somalia]] international als en ''de jure'', awer en ''de facto'' net-existente Staat unerkannt. == Beispiller == * ''De facto'' huet d' [[Zypern|Republik Zypern]] eng Gesamtfläch vu 5.896&nbsp;km², ''de jure'' ass d'Fläch 9.251&nbsp;km² grouss. Dësen Ënnerscheed ass op den ''de facto''-Regimm vun der [[Tierkesch Republik Nordzypern|tierkescher Republik Nordzypern]] an déi lokal ''de facto''-Regierung zeréckzeféieren. * [[Schwäiz|D'Schwäiz]] huet ''de jure'' keng Haaptstad, well [[Droit constitutionnel|verfassungsrechtlech]] keng Stad als Haaptstad festgehalen assgëtt. ''De facto'' iwwerhëlt [[Bern]] d'Funktioun vun der Haaptstad. * D'[[Vereenegt Staate vun Amerika|Vereenegt Staaten]] hunn de ''jure'' keng [[offiziell Sprooch]] op federalem Niveau, ''de facto'' ass Englesch déi Sprooch déi haaptsächlech fir offiziell Dokumenter gebraucht gëtt. * ''De jure'' huet d'[[Europäesch Unioun]] (EU) keng Haaptstad; ''de facto'' ass [[Bréissel]] déi europäesch Haaptstad a gëllt als Sëtz vun der EU. * ''De jure'' sinn déi offiziell Sprooche vum [[Vatikanstad|Vatikan]] [[Latäin]] an [[Italieenesch|Italienesch]], ''de facto'' gëtt awer just Italieenesch benotzt. <references /> [[Kategorie:Latäin]] [[Kategorie:Droit]] afoloemffcphw8ytf9cil2of4uh3szt 2627204 2627202 2025-07-03T20:38:51Z GilPe 14980 Nei Säit 2627204 wikitext text/x-wiki {{DISPLAYTITLE:de jure / de facto}} De [[Latäin|laténgeschen]] Ausdrock '''de jure''' (an der klassescher laténgescher Form ''de iure'' ) bedeit „dem [[Gesetz]] no, juristesch gesinn (geméiss dem gëltege [[Droit|Recht]]), legal, offiziell“; '''de facto''' ass de laténgeschen Ausdrock fir „de Fakten no, an der Praxis, tatsächlech, an der Realitéit“. ''De facto'' bezitt sech op en Ëmstand, deen als verbreet an allgemeng akzeptéiert gëllt, och wann en net formell als ''de jure'' vun den entspriechenden Institutioune festgeluecht gouf. ''De jure'' bezitt sech op e juristesche gewënschten Zoustand, ''de facto'' op en tatsächlechen aktuellen Zoustand. D'Begrëffer ginn dacks als Koppel a juristeschen Texter gebraucht, absënns am Kader vum [[Internationaalt Recht|internationale Recht]] an an der [[Politikwëssenschaft]]. Sou kann eng [[Regierung]] z.&nbsp;B. d''e jure'' am Amt sinn, d.&nbsp;h. datt s'am Aklang mam gëltege Recht agesat gouf. Am Géigesaz dozou, huet eng ''de facto''-Regierung oder en ''de facto''-Regimm, keng juristesch Unerkennung. Zum Beispill ass [[Somaliland]] en ''de facto'' existenten, awer net en ''de jure'' unerkannte [[Staat]]. Am Géigesaz dozou gëtt [[Somalia]] international als en ''de jure'', awer en ''de facto'' net-existente Staat unerkannt. == Beispiller == * ''De facto'' huet d'[[Zypern|Republik Zypern]] eng Gesamtfläch vu 5.896&nbsp;km², ''de jure'' ass d'Fläch awer 9.251&nbsp;km² grouss. Dësen Ënnerscheed ass op den ''de facto''-Regimm vun der [[Tierkesch Republik Nordzypern|tierkescher Republik Nordzypern]] an déi lokal ''de facto''-Regierung zeréckzeféieren. * [[Schwäiz|D'Schwäiz]] huet ''de jure'' keng Haaptstad, well [[Droit constitutionnel|verfassungsrechtlech]] keng Stad als Haaptstad festgehalen ass. ''De facto'' iwwerhëlt [[Bern]] d'Funktioun vun der Haaptstad. * D'[[Vereenegt Staate vun Amerika|Vereenegt Staaten]] hunn de ''jure'' keng [[offiziell Sprooch]] op federalem Niveau, ''de facto'' ass Englesch déi Sprooch déi haaptsächlech fir offiziell Dokumenter gebraucht gëtt. * ''De jure'' huet d'[[Europäesch Unioun]] (EU) keng Haaptstad; ''de facto'' ass [[Bréissel]] déi europäesch Haaptstad a gëllt als Sëtz vun der EU. * ''De jure'' sinn déi offiziell Sprooche vum [[Vatikanstad|Vatikan]] [[Latäin]] an [[Italieenesch]], ''de facto'' gëtt awer just Italieenesch benotzt. == Um Spaweck == {{Commonscat}} [[Kategorie:Droit]] [[Kategorie:Laténgesch Sprooch]] sktuomla8ot0srmnnbrdbq6lnzuqyg0 0 171474 2627205 2025-07-03T20:39:40Z GilPe 14980 Virugeleet op [[De jure / de facto]] 2627205 wikitext text/x-wiki #REDIRECT[[De jure / de facto]] jqbelrqyerxzjq3sa3tbxf3r3bf2g0c