Wikipedia lldwiki https://lld.wikipedia.org/wiki/Plata_prinzipala MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter Media Speciale Discussione Utente Discussioni utente Wikipedia Discussioni Wikipedia File Discussioni file MediaWiki Discussioni MediaWiki Template Discussioni template Aiuto Discussioni aiuto Categoria Discussioni categoria TimedText TimedText talk Modulo Discussioni modulo Event Event talk Persenon 0 935 242388 240220 2025-06-26T15:42:35Z Asenoner 208 242388 wikitext text/x-wiki {{badiot}}{{gherdëina}}{{Infobox chemun Südtirol |Inuem luech = <big>Persenon / Porsenú</big><br/>''Brixen ([[lingaz tudësch|de]])<br/>Bressanone ([[lingaz talian|it]])'' |Inuem scëmpl = Persenon |Blason = Brixen CoA.svg |Comunità = [[Val dl Isarch (comunità raion)|Val dl Isarch]] |Foto = BrixnerDom.jpg |Descrizion foto = L dom de Persenon |lld = 1.2 |de = 73.1 |it = 25.7 |Ambolt = Peter Brunner ([[Südtiroler Volkspartei|SVP]]) |Ann ambolt = 2020 |Mapa = Brixen_in_Südtirol_-_Positionskarte.svg |Cherta localisazion = {{Mappa di localizzazione |Trentin-Südtirol |label = Persenon/Porsenú |latitudineGradi = 46 |latitudinePrimi = 42 |longitudineGradi = 11 |longitudinePrimi = 39 |position = left |width = 300 |float = center |relief = yes |background = #bebebe }} |Plata internet = http://www.brixen.it/ |}}'''Persenon / Porsenú''' ([[Ladin gherdëina|gherdëina]]: ''Persenon'' ({{IPA-lld|pəʀsəˈnɔŋ|pron}}), [[badiot]]: ''Porsenú'', [[lingaz tudësch|tudësch]]: ''Brixen'' ({{IPA-de|ˈbʀɪksn̩|pron}}), [[lingaz talian|talian]]: ''Bressanone'' ({{IPA-it|bressaˈnone|pron}})) é na [[zité]] y n [[comun]] dla [[Südtirol|provinzia Autonoma de Bulsan]]. Ai {{#invoke:wd|qualifier|normal+|single|P1082|P585}} ova l chemun na populazion de {{formatnum:{{#invoke:wd|property|references|P1082}}}} persones sun na spersa de {{formatnum:{{#expr:{{#invoke:wd|property|P2046}} round 1}}}}&nbsp;km². Persenon ie cunlieda ala [[ferata dl Prëner]] tres la [[stazion de Persenon]]. ==Geografia== ===Tlima=== Aldò de la mesures dl tëmp danter l 1951 y l 2010 fova la mesaria dl mëns plu frëit [[jené]] a Persenon −2,0&nbsp;°C; la mesaria dl mëns plu ciaut [[lugio]] fova de +19,2&nbsp;°C.<ref name =tempmedie>[http://www.provinz.bz.it/wetter/download/3910-TS-BressanoneVarna-BrixenVahrn.pdf Bressanone Varna – Brixen Vahrn Temperaturen] (PDF; 39&nbsp;kB), Daten der Autonomen Provinz Bozen.</ref> La mesures te la perioda dal 2001 al 2010 ntant mostra su na mesaria de jené de +0,1&nbsp;°C y na mesaria de lugio de +21,2&nbsp;°C. La mesaria de la prezipitazions a l'ann ie de 700&nbsp;mm, che toma te zirca 85 dis. L [[inviern]] ie sciche tl rest de Südtirol normalmënter l tëmp plu sut. La prezipitazions d'inviern ie datrai te la forma de [[nëif]]. La majera prezipitazions ie d'instà, canche la frecuenza de temporai ie ënghe plu auta.<ref name =precipitazioni>[http://www.provinz.bz.it/wetter/download/3910-PS-BressanoneVarna-BrixenVahrn.pdf Bressanone Varna – Brixen Vahrn Niederschläge] (PDF; 26&nbsp;kB), Daten der Autonomen Provinz Bozen.</ref> {{Tlima | TABELLE = | DIAGRAMM TEMPERATUR = | DIAGRAMM NIEDERSCHLAG = | DIAGRAMM PREZIPITAZIONS AUTEZA = 250 | FUNTANA = ''[http://www.provinz.bz.it/wetter/download/39100MS-TS-BressanoneVarna-BrixenVahrn.xls Temperatures al mëns]'' und ''[http://www.provinz.bz.it/wetter/download/39100MS-PS-BressanoneVarna-BrixenVahrn.xls Prezipitazions al mëns]''. Servisc meteo y levines de la provinzia autonoma de Bulsan - Südtirol (Perioda 2001–2010) | Titul = | Luech = Persenon | hmjan = 4.6 || hmfeb = 9.0 || hmmär = 14.0 | hmapr = 18.1 || hmmai = 23.0 || hmjun = 27.0 | hmjul = 28.7 || hmaug = 27.5 || hmsep = 22.7 | hmokt = 17.3 || hmnov = 9.7 || hmdez = 4.5 | lmjan = −4.4 || lmfeb = −2.7 || lmmär = 0.8 | lmapr = 4.9 || lmmai = 9.1 || lmjun = 12.6 | lmjul = 13.8 || lmaug = 13.6 || lmsep = 9.7 | lmokt = 6.4 || lmnov = 1.2 || lmdez = -3.2 | avjan = 0.1 || avfeb = 3.2 || avmär = 7.4 | avapr = 11.5 || avmai = 16.1 || avjun = 19.8 | avjul = 21.2 || avaug = 20.5 || avsep = 16.2 | avokt = 11.8 || avnov = 5.5 || avdez = 0.7 | nbjan = 21.6 || nbfeb = 13.5 || nbmär = 30.0 | nbapr = 41.5 || nbmai = 65.7 || nbjun = 88.7 | nbjul = 97.6 || nbaug = 102.1 || nbsep = 57.1 | nbokt = 47.3 || nbnov = 47.2 || nbdez = 31.2 | rdjan = 4 || rdfeb = 3 || rdmär = 5 | rdapr = 6 || rdmai = 10 || rdjun = 10 | rdjul = 11 || rdaug = 12 || rdsep = 7 | rdokt = 7 || rdnov = 7 || rddez = 5 }} == Storia == Dal 1027 al 1803 fova Persenon la capitela dl [[Prinzipat dl Vëscul de Persenon]], n [[prinzipat etlesiastich]] ([[lingaz tudësch|tudësch]]: ''Hochstift'') dl [[San Mper Roman]]. L prinzipat etlesiastich ne ie nia la medema cossa sciche na [[diozeja]], sun chëla che n [[prinz vëscul]] à mé la autorità etlesiastica de n vëscul normal. Persenon ie la zità plu vedla dl [[Tirol]], bonamënter ovela bele ravises pre-romanes, aldò dla tuedes de Adrian Egger tl raion de Stufels (nce tlamà Alt-Brixen). Dla zità medievela se à cunservà na pert dla muredes y dla portes (Michaelstor, Säbener Tor, Kreuz-Tor). L [[Ciastel dl vescul (Persenon)|ciastel dl vescul]] fova uriginariamenter sun plaza, plu tert iel deventà sënta dl capitan dla zità. Pona ie l ciastel unì frabicà da nuef tla luegia da śën y l ie n palaz n pert renaissance y n pert baroch, cun de bela arcades y figures de tieracueta di [[Habsburger]]. L museum diozejan ie aldidancuei tla sales de chësc palaz. L majer giuel artistich dla zità ie bën la pitures a frësch dla chëurt a arcades dl dom (Domkreuzgang). L dom nstës ie na costruzion barochiseda sun na catedrala romanica plu antica. Da amiré iel i revëuc depënc de M.Günther. Daujin iel la dliejia de pluania de San Michiel de stil gotich tardif. Tla vedla curtina danter l dom y dlieja San Michiel iel l monumënt de [[Oswald von Wolkenstein]], che ël ova ulù per se nstës y che l prejentea coche [[ciavalier dla Crëusc]] (Kreuzritter). I liams de Persenon cun la [[valedes ladines]] ie scialdi antics, davia che na gran pert dla Ladinia fova storicamënter sota l vescul de Persenon. Mo aldidancuei iel na bela cumpëida de [[ladins]] che vif a Persenon y che se à urganisà tla [[Union di Ladins de Persenon]]. == Trasport == === Ferata === Persenon ie cunlieda al [[trasport sun scines]] tres la [[stazion de Persenon]] che ie sun la [[trata de ferata dl Prëner]]. ==Cumenanza== === Lingaz === {{Lingaz de apartenënza |talian = 25,7 |tudësch = 73,1 |ladins = 1,2 |ann = 2011 }} ===Svilup de la populazion=== {{Demografia |titolo = Cumpededa de la populazion<ref>''[http://dati.istat.it/Index.aspx Statistiche I.Stat]'' [[Istituto nazionale di statistica|ISTAT]] <small>&nbsp;URL consultato in data 28-12-2012</small>.<br/>Nota bene: il dato del 2021 si riferisce al dato del censimento permanente al 31 dicembre di quell'anno. Fonte: {{cita web|url=https://esploradati.censimentopopolazione.istat.it/databrowser/#/it/censtest/dashboards|titolo=Popolazione residente per territorio - serie storica}}</ref> |dimx = 588 |dimy = 373 |popmax = 25000 |passo1 = 5000 |passo2 = 1000 |a1 = 1811|p1 = 5900 |a2 = 1869|p2 = 7399 |a3 = 1880|p3 = 7849 |a4 = 1890|p4 = 8534 |a5 = 1900|p5 = 8882 |a6 = 1910|p6 = 10049 |a7 = 1921|p7 = 10424 |a8 = 1931|p8 = 11659 |a9 = 1936|p9 = 11242 |a10 = 1951|p10 = 11797 |a11 = 1961|p11 = 13456 |a12 = 1971|p12 = 16017 |a13 = 1981|p13 = 16101 |a14 = 1991|p14 = 16992 |a15 = 2001|p15 = 18363 |a16 = 2011|p16 = 20677 |a17 = 2021|p17 = 22728 }}<noinclude> [[Categoria:Template demografici dei comuni italiani|Bressanone]]</noinclude> ==Galaria dales fotografies== <gallery widths="240" heights="160"> Bressanone 08-2011 - panoramio (2).jpg|L zënter de Persenon Bressanone banner.jpg|Ududa panorama de Persenon Brixen Eisack 02.JPG|L Isarch a Persenon </gallery> ==Referënzes== <references/> {{Comunità Val dl Isarch}} [[Categoria:Comuns dla provinzia de Bulsan]] [[Categoria:Zità]] [[Categoria:Comuns dl Trentin-Südtirol]] 1br6bplpweu3t0hup19udyhntkqk68d